B^-r^*

/^K
) "^l
.

^
f-

>^-

^m
ri>\
;

C^

/,

./T.

.iV

H.

><

^^^'"i'

^:*5

/.^^
,l.,y.

J.

^^

'I''

^^

Digitized by the Internet Archive

in

2012 with funding from

Lyrasis IVIembers

and Sloan Foundation

http://archive.org/details/actasanctorum62unse

ACTA

SANCTORUM
r

NOVEMBRIS
TODvrxjs

FRiMrr s

BRUXELLIS
EXCUDEBANT POLLEUNIS, CEUTERIGK ET LEFEBURE
Actortan Bollandiamrum typogiaplii

Yia dicta

ile^

Ursuliiies.

3-i

ACTA

SANCTORUM
NOVEMBRIS
PHRASI CENTIUM MONUMENTIS SERVATA PRIMIGENIA VETERUM SCRIPTORUM EX LAT1NI8 ET ORiCIS ALIARUMQUE

COLLECTA

DIQE^TA

COMMENTARIIS ET OBSERVATIONIBUS ILLUSTRATA

HOOFF ET JOSEPHO DE BACKER Carolo DE SMEDT, GULIELMO VAN

societatis
jesll

presbvteris theologis

TOMUS
Quo
dies

primus, secundus

et

partim tertius contiaentur.

APUU ViCTOREM

PALMK.

V.A

D^:s

saints

f^RI^s,

7G

MDCCCLXXXVll

-j

Juvaute Deo

iii

quatuor ab hinc

tomus pnnius, lucem editur Adonmi Sandormn mensis Novembris sanctorum amanii, annis imprimi ca?ptus, quem benevolo lectori,
tradunt auctores, Bollandiani operis continuatores.
hic
et

dhuraili

cum

obsequio

Quorum
priestet

^hcEc
^Quod

est votorura

sanctorum
si

cultui

summa, ut augmentum

recens

Adormi tomus quam maximum

peritorura

majorem sanctorum vit mouimentis clar>tatem. unpcnsa; operaj liominum judicio assecuti fuerint, hsc erit
solatiura,

suavissimum animi I gratissima merces,

ac vere ingens laborum prajma.m.

si

"X Quapropter
Xhonor
si

l^enignura lectorem enixe

otfus

tenebris

veritafi

rogandum putaraus, ut recens splendor, si qua

qms

sanctis novus

ancip.ti

causae

vera

J^solutio nostro
gratias agat
;

lalwre

accesserit,

omnium bonorum
singularum pios

datori Deo,

ingentes .lob.scum

at simul ecclesiarum

viros, ac prae reliqu.s

sacrorum
qu.d aliter

>
-

conatus .lobis aut judicatum rcper.ant, ac putaverant de sanctis suis traditum a alio accipere digne.itur. Nullo cn.ra nostros ac studia benigne pro sua humanitate v..-.bus geslas ve.ltatis, ejusque pro ^studio, nisi i.Klaga.Kte circa sanctorura res v.nd.camto, toto tenebrisque .nendaciorura '^stabiliend*, atque ab errorum nebulis Numqua... mentis sinceritate prof.temur. operis decursu ductos nos fuisse inge.rua. tot aliquid passos esse ... ^nos in tanta farragine rerum perlush-anda l.umani liaucl ta .los impegisse ... errores, causis sa;pe diff.cillimis elucida.idis nuUos Qu,n ab aliquo existima.'. vel.mus. su.nus amentia, ut aut ipsi existiraemus, aut suraus petimus, ut erroris co..vincamur rsicubi e.Tatum a ..obis fuerit, suppliciter paraveritas exiget, canenda.n i-enim ad oranera palinodiam, quam demonslrata
;

Cantistites ea

qua par

est reverentia atquc observantia

precamur, ut

s.

sancta. veritatis Neque hanc nostrara conturaeliam, sed ex eorumque gloria. p.-opagandx^ reputa}Di,nus. Deo enira Deique araicis.
tissirai.

opl.mura

lucrura
...sl,-

tuto

nost.0

serviraus.

Deus
..isi

autera

Deique amici,
..isi

cum

Ipso

"7-!'^
'<^f ab

'''-"^^

nullum cultum adraittunt

verun., nulloque

vero honore celebrar.

honn-

6 7393

nibus cupiunt.
lex
et

Cum
ut

igitur

ex ipsa

rei

natura h.c
audent,
Ueri

sit

regula,

nihil

falsi

scribere

nihil

suprema histouco sUtuta ven scnbere_ non audeat,

utramque legishujus partem maxima qua

Qu.
sic

vera

eLe

re perimus,

aut
:

qu.
dubia

vera videri

servavnnus. potuit animi constantia probabiles ob rationes pote ant,

a nobis

et

non

aliter

tradidimus

iandi necessitate reliquimus, falsa

pro veris
adhibita

nostr^ modulo, maxima animi cura cautela^ ac pro parvitatis putare non audemus, erravimus, quod factum non esse pi-udentia, ut si qua in re In ^^lvendis hbris possit, non possit diligentia. Lgenii tarditas aut casus accusari U-adUarum rerum sed anxia cum sollicitudine impressis non stetit cura nostra,

haberi

desinant.

Nec

leviter

non poterant sub dubiDeo propitio autem aU-o notavimus carbone ut, progressi sumus, sed in his nec fortuito

qu^

solvi

magn^

fontes adivimus, manuscriptos

codices,

latent qui in bibliotlrecarum scriniis

versa-

regnorum maximas b.bliothecas lustravimus quam plm-imos, variorum Europ^ vita, potuit, sed plerasque; loca sanctorum vimus non omnes, hoc enim fieri non istorum visitavimus ipsi bene muUa, aut locorum reUquiis, cultu, sepulcro insignia Et sane non Episcopos, datis litteris interrogavimus.
viros
doctos, et pr^sertim

pauci egregie nos adjuvare studuerunt,

omnem operam
cimelia,

navautes, ut

si

quid utihs

documenti

apud

se

esset,

nobiscum

id

communicaretur,

data etiam

amphssima

licentia lustrandi

suarum bibliotliecarum
satis

codicesque exscnbendi;

quorum

virorum haud
suis
locis

umquam

consignavimus,

ut

nobis laudatorum nomina ex grati animi officio quantum per nos licet, eorumdem perenn.s exstet
a

modo voluerint, nec litteras nostras memoria. Sunt tamen qui nuUo nos juvare hoc aliter perscriptum responso; qui si quid forte inveniant in tomo
dignati

sunt

errorem imputent, non nostr^ opinantium necessitaU. Adis modo paucis immutato. Consuetum Collectam materiem adliibuimus consueto censuerimus hic in memoriam revocamus, ut quae immutanda
ac res se habet,
sibi

ipsis

illum

modum

breviter

commode

lectori

innotescant.
sola

SancU quorum

nomina

et

sanctitas

aut
sive

martyrium cognita sunt, nuda

.nartyrologiis

commemoralione gaudent,

additis- sacris fastis

unde innotuerunt,

videtur, proposita adjuncta tamen interdum brevissima disputatione, aut, si opus esse donantur commentario, si conjectu.a. Sancti quorum brevia elogia habemus, parvo

commentandi
bres, sed

necessitas, aut utilitas adsit. Si qui sunt sancti valde

quidem

noti ac cele-

quorum Acta

perierunt, de

iis

quidquid uudecumque corradi potuit coalescit

in syllogen aut conscribitur

commentarius, quo Iractantur omnes quaestiones quse

de

iho

sancto moventur.
tractantur hoc
si

Sancti autem,

quorum Acta
codices

martyrii

aut Vita scripta

:

superest,

modo. PrfBvio commeatario Acta aut Vita elucidantur

;

exemplaria,

plura

sunt, distinguuntur

manuscripti
va.ipe,

aut

libri

impressi,

unde hausta
aut possuut.
codicibus

sunt, indicantur;

moventur qu^stiones

qu^

de

illis lieri

debent

iisque satisfit pro viribus.

Tum

sequuntur Acta, accurate pr^missis

codicis

unde sumpta
ac
fuit,
ii

sunt,

cum

brevissima

descripUone
loci

qu^

aatatem,

formam
repertus
hauritur,

materiam conUnet,
addito codicis

una

cum

designatione
Si

sive

bibhotheca? ubi

numero aut

scrinii.

ex impressis hbris Acta vel Vita

libri

designantur

modo

consueto.

imprimuntur servata primigenia aucloris phrasi aut, si quod liorridius Varietas autem lectionnm codicuin, sphahTia, corrigitur, idque iu margine nolatur. vel Vit^ sunt. summa cum cura, adscripUs numeris, subjicitar. Acta
Acta
et Vite
si

phires

pauUo longiora

in capita

disUnguuntur, inscripto capiUs argumento,

si

quid anno-

tandum

videtur, id
legi

litteris

alphabeU in margino adscriptis, sub iisdem htteris post

si

singula capita

potest.

Post Acta vel Vitam sequu.itur miracula

liturgiam
in

qua perscripta
particulare

repperimus, et

qu* ad sancU

perUnent, nisi officium

forte

commentario insertum fuerit. Quilms primus tomus mensis novembris a

reliqui,
si

rebus duo sunt observanda per qua? hic

praecedentibus

muIUs

tomis

distinguitur
et

ac

Deo

placet,

disUnguentur. Primo

quidem

omnia

Acta

documeiita

operi inseruntur. manuscripta, quse de sancto cujus est causa, reperire potuimus tantum Acta sincera sed eUam interpolata, apocrypha et fabulosa, ita ut

Non

quidquid

quidquid

de

sancto per

seculorum
lectore

scriptum noverimus
sit,

cum

decursum sub forma Actorum aut Vitarum communicemus. Quanti enim tsedii plenum negotium
fit

legere

commentarium de
illa

sancto, ubi ssepe

exhiljeautur,

apocryphorum mentio aut

per nos
et

refutatio,

si

integra

documenta nou

et

ipsos

experti
rei

sumus

in

legendis

quorundam de

Sanctis commentariis,

unusquisque, qui
satis scitur
solitae.

pericuKmi
si

facere voluerit, experientia cognoscet. Prseterea

non

de sancto,

ignoren-

tur fabulas, de rebus ab eo gestis circumferri olim

Tandem multa sanctorum

nullam
afferant,
iu

Acta apocrypha
prosunt

aat

fabulosa,

etiamsi

vei'se

historise

utilitatem

tamen ad expHcanda

muUa

quce

de sanctis feruntur ore vulgi, aut

monimentis ipsorum,
specialem

statuis ac picturis oculis apparent, vel etiam ad intelhgendam

quamdam

cultus

formam. hiterdum etiam cohigitur ex

exspectata notitia, per

ilhs,

tamc[uam

ex sterquilinio
solvi

gemma, rerum haud

quam

dubise qusestiones

possunt.

Alterum signum huic tomo quasi proprio charactere impressum, mutata

edendi sanctorum Acta
et Vitas,

est ratio

quam moderni temporis usui atque exigentiae conformiorem reddidimus. Quce enim numquam antea in lucem publicam edita fuerant, ea non ex fide unius alteriusve codicis manuscripti, quem vicina aliqua bibliotheca aut proprium museum suppeditabat, edenda curavimus, sed omnium antiquorum codicum,
quos invenire potuimus, subsidio cunctas uuius textus varias
coUeclasque exemplo principaU subjunximus,
lectiones coUegimus,

majorera

cum hoc tamen moderamiue ut multo codicum autiquorum rationem haberemus. quam recentiorum, nisi quando
olim

recentior codex, e meliori

exemplo descriptus, meliorem textum procuraret.

in

Quce autem ex aUquo

uno aut paucis ex codicibus

fidem
exigere,

lucem edita fuerant, ea

instituto,

ad

omnium quos invenimus codicum

ut
lectori

eodem

studuimus.

Atque

statim a Umine iunotesceret quo quid fonte fluxisset, prsmittitur

series.

ordinata

codicum

Non dubitamus quin muUorum

fieri

judicio

doctorum hsec
uegent,

mutatio probetur,
diligenti
sic

Ucet

possit

ut

aUqui operce

pretium

esse

tam

cura singulas prosequi varietates verborum

aliter prolatge

ac sententiarum, qupe

utrum

an

fuerint. historicfe

veritatis

in

hac parte diUgentiam profitemur propter

utilitatem
in
;

parum refert. Nos autem magnam magnam quam studio illo comparari
operi
illi

putamus histori^

eamque pro

viribus

impendimus, ne

si

minorem laborem
homines
libris

sanctorum virorum Actis edendis adhibuerimus, quam eruditi vocemur. profanis edendis impendant, in pigritis ac socordi^ crimen

debit^que sanctis reverenti^ deesse videamur.

H^c

sunt,

benevole lector, quce

fave.

te

monendum

pr^vie judicavimus

tu nostro labore

utere

cceptisque

CAROLUS DE SMEDT, PRESB. S. J. GULIELMUS VAN HOOFF, PRESB. S.

JOSEPHUS DE BACKER, PRESB.
S. J.

J.

MONITUM.
^J'P Remigii De Buck. pr.^sertim qu^dain acta a P. ^^'^^^^^^^^ assequi documenta nonnulla, qu* ad iUustranda p.otiai.eretm. primi Novembns ed.t.o dmt.us mopere desideramus, ne expetita a multis tomi
In

animo

erat pr^mittere

huic volumini elogia seu

et

breves noUt.as d^^'^

'^'^^

^^*

PP. Benjamini Bossue, Victoris

At qmmi non

'S^"* "^*?.'^^^."/^'""'

consultius

tandem visum

est ista

elogia in

sequentuni

tomum

rej.cere.

FACULTAS

FACULTAS
R. P.

PR^POSITI PROVINCIyE

BELCxICJi: S.

J.

Qaum

in tres theologl Societatis nostrse

lucem prodire posse censuerint

ct illustratum

tomum

primum Actorum Sanctorum mensis Dc De Smedt, Gulielmo Van Hootf et Josepho

teris theologis:

Novembris, coUectum

a Caix,lo

Backer, Societatis

ejusdem presby-

provincia. Belgica?, potestate nnhi fac a ego infrascriptus prspositus pra;posito generali, Anderledy, ejusdem Societatis ab Adm R P. Antonio Mai-ia fidcm hasce htteras, in lucem edendi. In quorum concedo facultatem hunc tomum Bruxelhs d.e sigillo munitas. ded, manu propria subscriptas consuetoqne officii sexta septembris anni mdccclxxxvu.

decima
^

J.

VAN REETH,

S. J.

APPROBATIO ORDINARII

Imprimatur.

Mechlinise,

clie

17 Septembris 1887.

t^

PETRUS LAMBERTUS
ARCH. MECHLIiX.

PROTESTATIO AUCTORUM
Quod olim
protestati sunt decessores nostri, in

hoc de Actis Sanctorum opere

se servatas velle

Urbani pap^e Vni constitutiones; neque suis aliorumve luc relatis hominibus errori obnoxiis commentai-iis aliud pondus tribui quam sit historiae ab idem nos ante hunc tomum primum Novembris protestamur.
scriptai
:

INDEX SCRIPTORUM

mmi
rum,quipet innumera sunt
et vix ampliiis

ciiifiiti

li

Hiic

menolotiiu et alia liujusiuodi docuHunc indicem in duas parles distrihuimus quarum prior reterl martyrologia, sanclorum denionstrari solel altera coniplQctitnr coUecliones inonumentomenla quibus cultus pul>!icus sitiijulorum pnetermittenda duximus caleudana smgularium ecdesiarum et doftorum virorum lucul.rationes. Porro in priori parle aliqua parliculan,
: ;

semel aiTerunlur:

in posteriori vero

scnpta de

Iiistor.a

affevunlur. quJB fere singuhi in singulis commentariis

I.

MARTYROLOGIA, MENOLOGIA.
Senonense seu Reginaj SueeiEe, edit. in Adls Sandoriim, ad calcem tom. VII Jnn.,p. 37-47. Trevirense, edit. in Anal. BolL, tom. II. p.9-34. Wissemburgense, vid. Blumanii.
calII.

A. Martyrologia latina antiquiora.

I.

Martyholouia hieronyhiana. Antverpiensc, vid. Epleinacense.

Augustanum,

edit. in

Adis Sandonm, ad

PARVUM MARTyROLOGIUM ROMANUM.

ceni toin. VII Jun., p. 1j--2.

Baluzii, vid. Gelionense.

Edit.

abH. Rosweydo:
cit., p.

Vetus

romamun mar-

fifroloffinm (Antverpice.
edit. in

1613Vet indc apud Geor-

Bernense, seu Metensc,

Adis Sanctoedit. ap. F.

gimn, op.

xxvin-xxxvm.
Flori. p.

riim, tom. XIII Oct., p. i-xxvu.

Blmnanii seuWissemburgense,
Florentinium,
Vettistiu.f orientalis

M.

III.

MAnTYROLociDM BEDj; cum Auctariis

in

ecdesix martif-

Edit.

Adi^ Sandornm, tom.

II

Mart.,

I6G81, roloifium D. Hicroninno... tributuin (Luc^e,

p.

XVIIl-XLH.

1056-1073.

Corbeiense majus, odit. ibid., p. 55-1048. Corbeiense rninus, edit. in Adis Sanctorum, ad calcem tom. VII Jun., p. 31-37. Epternacense seu Antverpiense, edit. apnd
Florentiniuni, op.
cit.,

Martyrologium. quod dicitur, poeticum, Bedie Spicll, vulgo tributum. Edit apud D-Achery,
lom.II, pp. 23,94.

IV.

Martyrologium metrigum Wandelbertl

p. 55-1048.
I,

Edit. ibid., p. 39-57.

p. ^-48.

Fuldense,

edit. in

Anal.Boli, lom

Gellonense collatum

cum

codice Baluzii, San-

gallensi et Sanremig:iano, edit. SpiriL, tom. II, p. ^5-37.

apud D'Achery,
II,

V. MaRTYROLOGIUM RHADANI MAURl. apud Canisium. Lediones antiqnB, tom.

Edit.
part.
11
<

Amstela.'dami, 1725), p. 313-35i^.

Labbeannm, edit. in Adis Sandoruni, ad cem tom. VII Jun., p. y:2-30. Lucense majus, edit. apud Florentininm.
cit.,

cal-

VI. Martyrologil-m Adonis.

op.

Edit. a Doiiiinico

Georgio (Rom, 1745).

p.

55-1048.
edit. ibid., p. 104'J-1053.

Lucense minus.
Ottobonianum,

VII.

Metense, vld. Bernense.

edit.

Martyrologium Nutkeri. H, Edit.apud Canisium,op. cit., tom.

parl. m,

ad calcem operis
d...

Martij'

p. Sy-IS4.

roloyium 1745), opera... Dominici Georgii {B.omx,

088.

Adonis... recoynitiim

Ulustratum,
p.

076-

VIII.

Martyrologium Usuardi.

(AntverpiBe, 1714). Edit. a J.-B. SoUerio

(Coloiiiie, lol5). ab Hermanno Greveno Martyrologium secvndum Edit. a Belino morem liomane cne(Parisiis, 1531). 1573). Edit. a J. Molano (Lovanii. Csuardi martyroloBouillard Edit a Dom. vocatur s^pe qium sincm-um (Parisiis, 1718,;

ReginceSueci8e,vid. Senonense. ad Richenoviense, edit. in Adis Hanrtorim.

Edit.

calcem tom. VII

Jun., p. 5-15.

Rhinoviense, edit. ibid.,p. 1-5. Sangallense, vid. Gellonensc.

Sanremigianum, vid. Novembris Tonnis

ibid.
I.

Vstfardiis purus.

p. 389. (Francofurti

ad Mcenum,

1691.)

IX. Martyrologium

FfLDEKSE

cx

Adonc

et

Usiiardo excerptum.
Edit.

apud
p.

Georgium, post Marbjrologium

EdiLab A. DilV. Si/naxarium (.Ethiopicum). bibl. Bodleaianx mann in Cafalogo codd. mss. 38-68. Oxoniensis. Pais vn Codd. .Ethiopici, p.
:

Adouls,

656-675.
V.I.

et Cazwinii CalemlariHm sijriacum; aral).

X. Martvrologium romanum. Edit. princeps (Roniie. 1583). (Romo?, Edit. aS.P. Gregorio XIII approbafa
15&4).
Edif. jussu Benedicli

lat.

ed. G. Volck. (Lipsioe, 1859.)

VII.

An

ancient

sijrian marfijrologij,

ed.

W.
vol.

Wright,

in fhc

Jourual of sacred

litteratiire,

XIV

(.Roniie, 1749).

VlU,p. 423. (London, 1866.)

Edit. Romee,' 1845.

Edit.

cum

notis Ceesaris Baronii (Antverpias,

1589).

recentiora priD. Martyrologla universalia auctoritate edita. vata

I.

B. Martyrologia grseca.
Basilii

Canisius

Petrus.
'6^

Marti/roloffium

[auctore

Adarao Walassero]
II.

ed. (Dilingen, 1583.)

I.

imperatoris McnoIoglHm (h-xcormn.

XIII, stuEdit. gi-Eece ct latlne jussu Bencdicti

[Castellands seu Chastelain]

Martyroloffe

dio

et

opera Annibalis Card. Albani. 3 tom,

univcrsel. (Paris, 1709.)

(Urbini, 1757.)

Ed. altera cura D. de Saint-Allai3.(Paris,1823.)

Sacra, tom. VI. Edit. lat. ap. Ughelli, Italia

Ili.

Ferrarius Philippus.
qiii in

CitfaloyHs gencralis

(Roniee, 1659.)

Sanctorum,
Graicornm,
J.

Martijrologio

Rom. non

sunt.

II.

Sirleli

MeHoJogiiiin

edit.

ab
cit.,

(Vcnetiis, 1625.)

Henrico Canisio, cum not. tom. IH. part. ii, p. 412 sqq. (Amstelsedami, 1725.)
III.
B(xp6oXo|jL7to-j

Basnagii op.

nx

IV.Galesinius Pctrus. Marfijrologium S. lioinaecclesias usiii...accommodatum. {Yeneius, 1578).

V. Maurolygus Franciscus. Marfijrolof/ium sesacrosanctas Bomanat et universa(Venetiis, 1577.)

Ko-JTXo-Jtioutnavou

too

Ifxpptou

MTivaiov,

12

toni. ("Ev B^vETi?, 1843.)

cundum morem
Grsecx

IV. Siberus

(L.

U.

G.).

Erclesim

mr-

lis ecclesia:.

tyroloyium meiricum. (Lipsite, 1727.)

V. Possevini Tabulse
11,
:

VI.
in

Apparafn Sacro, tom.

et

Petrus de Natalibus. Catalof/us Sanctoruni gestorum eorum. (Vincentice, 1493.) VH. Viola Sancforum. (Argentinen. 1487.)
VIII.

1608.) p. 364 sqq. (Colonise Agrippinje,

CapjmiiaHas VI. Nicolai Carminii Falconii ad Buthenas tabidas commentarins. (Romje, 1755.)
VII. MaSiixou xaTTEivou
e/.

Arturus a Monasterio. Sacrum Gijue-

casum. (Parisiis, 1657).

ETtioy-ditoy

KuQripwv

pio'.

iYiwv

T^;

'Ellj\-ny.rt<i (Xiottti^. (Evetitioiv,

1656.)

E.
VIII. Scholz (J. M. A.) De codicum Graecorum (Hieroslymitano

Martyrologia specialia regionum.

Menologiis

duorum
1.

et Callipoli-

AxGLIjE, HlBERSIiE, SCOTI^.

tano) commeiitatio. (Bonnfe, 1823.)

I.

Aberdonense (Martgrologiiim),

edit.

D.

IX. Martinov

(Joannes.)

AHnus

ecclesiasticus in capite

(jrsco-sluficus. Edit. in Actis

Sanciorum,

Laing, in Proceedings of fhe Soriefg of Ant/quaries of Scotiand,Vo\. II, part n, p. 256 sqq.

tom. XI Octobris.

Ap. A. Ponrose Forbes. Kidendars of Scottish Saints (Edinburgh, 1872), p. 125 sqq. II. Aberdonensis (Kalendarium breviarii), edit.

C.

Martyrologla orientalla varla.

apud Forbes,
III.

op. ciL, p. 109 sqq.

ACngus,\\A. CEngus.
I.

Martyrologium seu synaxarium Coptorum

p.

Arhuthnott (Kalendarium de), edit.

ibid.,

ms. (apograph.)
Id. edit.incard.Maii, .SVr/yVor(U veterum nova
collectio,

93 sqq.
IV. [Challoner Richard].yl

Memorial ofancient

tom.

IV, p. 93.

(Romae, 1831.)
orieitf.

british Fietg or a Brit/sh

Martgrologg. {London,
qitoddam),
edit.

Id. ap.

Assemani. Bihl. Mediceai codd.

1761.)

catal,p. 164. (Florenti?e, 1742.)

V.

Celficum

(Kalendarium
cit.,

apud Forbes,
II.

Wiistenfeld F. Sijnaxarium, das

/st

Hcili-

79 sqq. VI. Culenros (Kalendariitm dc),ei\\V.

op.
p.

ibid., p.

51

(jen-Kalender dcr Coptischen Christen. Arabischen Hbersetzt. Gotha 1879.

Aus dem

sqq.

VILDempsler (Thomas). Menologium Scoticum,

ediL ibid.,p. 173 sqq.

III.

Assemani

(J.

S. card.) Kalendaria ecclesix

p.

WW.DrummondicHse (Kalendarium) ,e([\i.\h\A..,

1

universx, 6 tom. (Romae, 1755.)

sqq.

IX. Dublin IV.

(The book of obitsand Martgrologij

ofj,

Fasti sacri eccksix .Ethiopicx,

ap.

Jac.

nf
el

fhe

cafhcdral Church
1844.)

ed.

Croslhwaito

Ludolphum^.Jrf Historiam ^Kthiopicamcomment.,

Todd. (Dublin,

X.

riiim

X. Dioif/aUcusc fMfirfi/rolof/iuin) seii CalemkiSaiidorKiii Hibeniix, auctore M. 0'CIery;

J.

III. Tattis {Primus Aloisius de). Sanctuariiwi seu MarfyroJogium sancfm Novocomensis ecclesix

latine translulit

0'Donovan;

ed.

J.

Henlhorn
of

(Novoconii, 1675.)
IV. Vcnetum (MeuoJogium), edit. ap. Flaminiuin Cornelium, EccJesix Vencfx iJlustratx, toin. XIII
{Veneliis, 1749), p.

Todd

et

W.

Reeves. (Dublin, 18G4.)

XI. Forbes {Alexander Penrose).

Svoftisii Saints.

Kakndais

(Edinburgli, 1872.)
(inc-

344 sqq.

Xn. Gonnan (Marianus). MartifroJogium

ditum). Cfr. pag. 339 b.
XIII. IJijrtliiianifitoini

7. Lusitanij:.

apud Forbes, op.

tJie

cit.,

p.

Kulendfirium 33 sqq.
(

de), edit.

[Alvaro Lobo] MartyroJogio dos santos de Portugcd (Coimbra, 1501.)

8.

XIV. Kelly (Matthew). Cakndar of irish Saints,

Uartifrolofiij of 2\tUaffh CMartj/rolof/ium Taiii-

ScoTi^, vid. AngliEe.

lacfensej. (Dublin, 18.j7.)

XV. Kings AdiXh\(K(denckir

bes, op.
cit.

ofj, edit.

apud ForF. Martyrologia ordinum religiosorum.

Basilii (0. S.)

p.

139 sqq.

Dempster. XVI. Nova farina (Kalendarium de) edit. apud Forbes, op. clt., p. G5 sqq. XVII. (Jenf/us (CaJeiidfir of), edit. in the TransMcnofoffiuiit Srofiriini, vid.

T.

append. ad MartyroJogium (Romae, 1845), p. 2G6 sqq.

Edit. in
II.

Romanum

actions of

tlie

roijal

Irish Acafkmtf, Irish mss.,

tom. I,parLi.(DubIin, 1880.)

KaJeuflar of iJacid Camerarius, edit. apud Forbes, op. cit., p.

Benedict! (0.

S.).

XVin.

Schofitsh

Enfries in

the

Edit. ibid., p. 305 sqq.

Bucelinus Gabriel. MeuoJogiuiu Benedicfiuuiu.

231 sqq.

Pars
Scottish sercicc hook of

1".

(Veldkirchii, 1655.)
edit.

Pars^-" seu supple-

XIX.

1637 (Kalenfkfr

nientuin.
1763.)

a Rob. Schindele. {Campidonse,

from

thc), edit. ibid., p.

245 sqq.
in EnfjJijs-

XX. TaUagh
sclie

(Martijrolofjij of). Vid.Kelly.

Sacrarium Benedictinum.

XXI. Whytford
as
it is

R.,

The Marfyrolofjij

(Veldkirchii, 1656.)

after the use of the chirche of SaJisburi/,

and

Cherle Benedictus. Marfyrotogiuin Beuedicti-

redde

in Sijon, trith addivijons.

{London,

num. (Augspurg,

1714.)

1526.)

Heredia(Antoniusde).F;V/nsf/c.s^o.s^,/^/Vrt/'(!?-

XXII. W{ilson) J(ohn). Euglish Martyrolof/e, containiug a summarij of the lives of the fjJorious aud reiiou-ucd Sainfsoffhe Kiugdous Enrflaud,

turados, y persoufis venerabJes de Ja sagratJa reJigion de N. P. S. Beuifo. 4 tom. (Madrid, 1683-86.)

ICirchcnkalcuder aJler HeUigen (0. S. B.)

Do-

Scotlandand Ireland. (St-Omer, 1608.)

nauwerd, 1786. Lechner Petrus. AusfiihrJiches Martyrologium

des Benedicfincr Ordens. lAugsburg, 1855.]

2. Belgii.

Menard Hugo. MartyroJogium sandorum

I.

ordi-

Molanus Joamies. NataJes Sanctormn BeJgu.

Raissius Arnoldus.

nis divi Beucdicti. (Duaci, 1629.)

(Duaci, 1G16.)
II.

Ranbeek Aegidius CftJcudarium finmdc

Beiic-

Ad

nataJes Sanctormu

dicfinum. (Augustie. Vindelicorum, 1675.) 4 tom.

BcJgii Joannis MoJaui Auctarium. (Duacl. 1626.) Mirseus (Aubertus). Ensft beJgici et burIII.
fjuiidici. (Bruxellis, 1622.)

Wion
2 tom.

Arnoldus. Lignitm

vitse.

(Venetiis, 1595.)

IV. Willot (Bauduin).

Le

martyrologe,

oit

hagio-

Joge belgic. (Lille 1658.)

Cahaldulense. Edit. in append. ad Mftrt. Rom., p. 319 sqq. [Duvergius B.] Diarium oder CamaJduJensisches

Tag-Buch. (Wien,

1754.)

4 tom.

3.

Galli^.
ClSTERCIENSE.

I.

Autissiodoreusis

eccJesia:

(Martyrologium

Edit. in

append. ad Mfirt.

iioin., p.

343 sqq.

sanctx) (Autissiodori, 1751.) II. Ebroiceuse (Marfyrolofjium). Parisiis, 1752.

K^aJendariuin Cisferciense seu Martyroloyium

sacri ordiuis Cisterciensis. (Parisiis, 1689.)

Wl.Parisicnsc (Martyrologiuni),

Em. DD. Card.

Henriquez Chrysostomus. McnoJogium

cieuse. (Antverpije, 1630.)

Cister-

DeNoailles auctoritate edituni.

IV.

(Parisiis, 1727.)

Saussay(Andreasdu) MfirfyroJogium gcdli-

cauuiu. (Parisiis, 1637.)

SlLVESTRIN CONGREGATrONIS. Edit. in append. ad Mart. Rfm.,

p.

369 sqq.

4.

HiBERNi^. vid. Anglice.

ValLISUMBROS^ CONGREGATIONIS. Edit. ibid., p. 331 sqq.

5. Hisi'ANi4:.
III.

Tamayo Salazar (Joannes). MartyroJogium liispanum. 6 tom. (Lugduni, 1651-59.)

6. Itali^.

Canosicorum regolarium. Edit. ibid., p. 282 sqq.

Ghiniu5Constantinus.iSa/;c;on(m cauoniconim
nafcdcs. (Venetiis, 1621.)

pRilMONSTRATENSIUM.
[Lienhart] Georgius. Ephemerides Vindelicuordinis Pramwnsfrafeusis. (Augustae
hagioJogica:

I.

Ferrarius Philippus. CfifaJogus Sanctortim

Ifalia;.

{Mediolani, 1613.) n. [Flaminius Cornelius] llafjioJogium ifalicum.

rum. 1764.) Vander Stcrre JoaiinesChrysostoinus. ^ataJcs

SanctorumcandidissimiordinisPrxinonstrftfensis
(AntverpiEe,

(Bassani, 1773.)2tom.

curanle (Antverpi*. 1625). Ed. altera (Nanmi-ci 1887.) Spilbeek.

IV. CAl!B1ELtTAUllM.

J.

Van

nn,edit.ibid.,p.488sqq.
cannm.
(Parisiis, 1638.)

Mnrfyrnlny.nmfran^Arturus a Monaslerio.

....

- Ed.

2MPansns,

1653.)

Ed. 3^(Venetiis, 1S79.)

CannehfaMarUjyologhnn Snm-forum ordinls

calceaiornnu
dhraJreiJtnrum;
edil.

Hueber

ruw

(0. S. Fraiicisci).

Fortunatiis. Mvnnlogium... Monacbii 1688.

Sancforum

plurium sanctorumct
ordinis

sqq. ct 513 sqq. append. ad Mart. Hnn,,, pp. 443 Acies hene ordmnta Philippus a Visitatione. beatorum ntriu.^ue .ex^^

Vn. HlERONYMI (0. S.). Mart. Rom., Edil. in appcnd. ad

VIII.

p.

507 sqq.

Carmditarum,

od. 2-^ (Valenceni^ 1670.)

PR^DICATORUM.

Edit.

EliEMITABUM 0. S. AUGIISTINI. Hom., in append. ad Mnrt.

S.).

p.

459 ^qq.

p.370sqq. ritum Thomas. Martyrologium juxta RipoU 1742.) (Rom^, sacri ordinis Prxdicatornm.
Kdit.ibid..

ordrnum h. Martyrohgium Seraplnnnu trium P Francisci, edit. ibid.. p. 388 sqq.Fratrum M>Seraphici ordinis

VI. FRANCisr.i (0.

IX.

ServorumB. V.M. Rom., Edit. in append.ad Mart.

p.

475 sqq.

Marttjrologium p.418sqq. norum Conrenttudium edit. ibid., nrdinis CapnrcwoMartyrologium .^nnrtorum

(Discalceatorum) red. capt. X. SS. Trinitatis

Edit. ibid., p.

362sqq.

II.

COMMENTATIONES, COLLECTIONES MONUMENTORUM ET

J.

Aa

(A.

Van

der).

Aardrljkskundlg Woorden-

1783-87. 3 tom.fol.
seu de omniArturus a Monasterio. Neustria pia
singulis ahbntils

1839-51. 13 hoek der Nederlanden. Gorinchem

hus

et

prioratibus
fol.

totius

^ Jahrlmcher Ahel (Si^rd) und Bernard Simson. den Grosse. frnnkischen Beirhes unter Karl
,

tom.
des

....

Leipzigl866, 1883. 2 lom. .^ive collectio veteAchery iLucas d'). Spirileglnm Parisns rum allquot scrlptorum... Ed. allera.

Normannix. Rotomagi 1663. Assemanus(Stephanus Evodius). Acta sanctormn mnrtyrum orientalium d occidentalium. Romse
1748. 2 tom.fol.

Aste (Fr. M.

de).

In

Martyrologium
1716. 4.

Romamm

1723.2 tom. fol. Salmanii' Ada Sanctorum Hd'erulx ex codice censi. Edinburgh, 1887. 4. maxima conAguirre (Joseph Saenz de). CoUectio nnvi orbis. Ed. clUorum omnium Hlspnnia^ et fol. altera. Romse 1753-55. 6 tom. ordims (Leander). De viris iUustribus Albertus 1517. Prxdicatorum libri sex. Bononise Annales ecdeslx Alford (Michael), alias Griffith. umflicanz. Leodii 1663. 4 tom. fol.
.

disceptationes.

Beneventi

Backer (Augustin et Alois De) et Charles mevyogel Bihliothc'que des krivainsde la Compagnie de J^sus. Liege et Lyon 1869-76. 3 tom.
fol Paris 1739. Baillet (Adrien). Les Vies des Saints.

Som-

Amort
et

veteris (Eusebius). Elementn juris canonicl 1757. 2 moderni. Augusts Vindelicorum

4.
(J.).

10 tom. Baleus (Joaunes). Scripforum lUustrium mnjoris Bn/tnnnle... cntnlogus. Basilefe 1557. 2 tom. fol. Baluxius (Stephanus). Miscellaneu. Ed. Mansi.

tom.

Anselmius

De

initiis eccleslx Fvrojuliensis

_ _

LucGe 1761-64. 4 tom.fol. Capitula regum Francorum.

Parisiis

dissertatio...

Aquis-Sextiis 1680.
de historias fabulosos.

Antonio(Nicolas). Censura

En Valencia
_-

1742. 4.

Bibliotheca

norum

Hispana nova, sive Hispaad scriptorum qui ah anno

MD

1677. 2 tom. fol. Baronius (Card. Ceesar). Annales eccleslastld una cum critica Antonii Pagii. Lucje 1 738-40. 19 opus conlinuatum a Raynaldo, tom. fol. Laderchio et Theinero. Lucae et Romce 1747;

MDCLXXXIV finruere

notitia. Matriti 1783.

1856. 21 vol.

fol.

2 tom.

fol.

Bibliofheca

Hlspana

vetus, sive

Hhpani
(evo

Bartheiemy (A. de). Vid. Geslin de Bourgogne. Benedicti XIV. De servorum Dd heaflficafione
fol

et

scriptores qni

ab Oclaviani Augusti

ad

bentorum canonizntlone. Venetiis 1738. 5 tom.

Benettis (Hieremias
historix
a).
et

annnm
2 tom.
Anville

Chrlsti
fol.

MD

fioruerunt.

Ibid.

1788.

Chronohgia

et

critica

Noilce de Vnncieyme Gatde, tn-h des monummts romains. Paris 1760.

(d').
d').

profanx

sncra:.

Romse

1766-68. 6

tom.

4.

Arbois de Jubainville (H.

Cours de

littirature

Beuter (Anton). Cronlcn generale d'Hispagna,

del regtio

et

cdtique. Paris 1883, 1884. 2 vol.

(2" Archdall (Mervyn). Monnsticon hlbernicum. PatrickF. Moran.) Dublin 1873. edit. curante

di Valema, Iradotta

in

lingua

ita-

liana dal S. Alfonso d'Ulloa. In Vinegia 1556. Bib}lothecn Ca.miensls (subjunclum est Florile-

3 vol. 4.

gium

Casinense).

Ex typographia Casinensi

opere e Archlvlo sforico italiano, ossia raccoUa di rigunrdanfi la sforln d^Italla.Fiveme docnmentl Appendice. 1842-53. 9 tom. 1842-51. 16 tom.

*1873-80.4tom.fol.
Bibllothec<iClunlnce}isis,i\\ui\.va.Vi\.Andve3isQnei'-

cetanus. Parisiis 1614.

iol.

Arndt (Wilbelm). Kleine Denkmaler aus der Merowingerzeit. Hannover 1874.

Art de
v&rifier
les

Binding

(Carl).

nlgreich.

Das burgundisch-romanische Tom. I. Leipzig 1868.

Kii-

dates (L'J. 3 edition. Paris

^\r\iev\vn{knio\\iosi;]i\\).Fragn\atischeGeschichte

der

der

dcitlschen

yiilJoual-Provhiclal-nnd

ror-

phir-il

d''scrlption

of...

zii'/lirhslen

DiiiciinancoiicHlen. Muinz 1835-48.

Ireland. translated
Gou;,Hi.

Fnjlau l, Srotniid and and enlarged by Richard

fol.

6 tom.
Jiiofjraphie

!>ondon 1789. 3 vol.

nnfionale publiee par royale des sciences, des letlres et des beauxarts de Belgique. Bruxellcs ISGG, sqq.
(Jean).

TAcadeniie

Canal (Jnsephus de !a), v. Florez (Hcnriquo). Cango (Caroins Dufresne du). Glossarinm medtas lafinilafis. Ed. Henscliel. Parisiis et iiifiiua'.

Bondonnet

Les

p/V.s

des

hcsqnesdn Mans.
Dle Anfange der
186(j.

Paris 1G.j1.4.
Bonnell. (Meinricti Eduard). Karolln(jischen Hauses. Berlin

18W-50. 8
fiaiia

loin. 4.

ConsfanfinopoUs Chrisnrbis sub

seu

desrripiio

imperatoribns

christinnis. Veneliis 1729. fol.

Boniliet(J.-B.). Tab/eftes hisforiques

deVAuvergne.

Cantelius (Petrus Josephus). Uetropolitanarunt

iirhiuin historia ciinlis et eccleslastica.

Clermont-Ferrand 1840-47. 8

vnl.

Parisiis

Statislique monninentale de Pnij^" ed. Clermont-I-^errand 184G, avec de-Vdme.

atlas.

1G85. 4.
Carlisle (Nicolas).

Topographiral Dirfionary nf

the dotulnion of Wales.

London

1811. 4.
biblioth^qties

Bouqnet

(Martin),

v.

Hisforiens des Gaides (Bevie des Sa/nrfs et Saincfes

Cafidoqueqnifral des manuscrifs des

cneil des).

pnbliques des departenients. Paris 1849-85. 7

Branche (Jacques). La

d' Auvenjne et de Ke/rt//.

Au Puy

165^.
J.

tom.

4.

Brequigny (L. G. 0. Feudrix de) et F.

0.

La

Paris 1885-87. 6 tom. 8. Catalogues de la bihliothhque nationale

Cafalofjue

PorleDuThei!.I>/>/o"ia^(',f^"^"''a'. episfolai ef alia doruinenta ad res francicaa spectantia.

Parisiis 1791. 3 toni. fol

de fhislolre de Franre.?i\ni 1855-79. 1 1 tom. 4. Cale! (Guillaume de). Ucmoires de rhi.^foire du

Breqnigny(de). Tahle chronologiqnc des dipJomes, chartes, titres et actes imprisnh concernant
Vhisfoire de

Langnedoc. ATolose 1633. 4. Caumonl (de). Stafisfhpie monumi^nfalc du Calrarfas. Caen 1846-67. 5 tom.

France.
et

(Ouvrage continue par

l-aboulaye.) Paris

Cave

(GulielmiiJ-).

Srrlptorum er.chsiasticnrnm
Christo uato

MM. Pardessus

17C9-

hisforia

liferaria a

ad

.a:rulum

187G.8toni.fol. de Breul (Jacques du). Le thHtre des antiquitez Paris. Paris 1649. 4. Breysi^ (Theodor). Jahrbiicher des friinkisches
Peiches 714-74L Leipzig 1869. Brial Michel. v. Hisforieus de
des).

A7r. Ed. novissima. Geneviie 17^0. fol. Cellarius (Christophorus). Nofltia orbis aiitiqiu
siv^

Geographia plenior. Tom 1. Cantabrigiv Ed. 1703. 4. Tom. I!. Amstclcedami 1706. 4.

altera curante,

J.

C. Schwartz. Lipsise 1773. 2

Ganhs

(Penieil

toni. 4.

ClmmardiDom
e

FranQois).

te

eglises

du luamlc

Brocchi (Guiseppe Maria). Vite d^ Sanhi Fiorenfini. Firenze 1743-61. 3 tom. 4.

Beati

romain, nof-amment
les frols

ceJles des

Ganles, pendaiif

preinlers sihles. Paris 1877.

BresBrunati (Giuseppe). Vita o gesta di Santi 1854-56. 2 tom. ciani. 2" ed. Brescia

Cliapeaville

(Joannes).

Gesta ponfifirum
et

Tun-

greusiuni, Trajecfensium

Leodiensium. Leodii
episcopo-

Bucherius (.Egidius). Behjium. romanum

ticiiin et cioile.

ecclesias-

Leodii 1650.
et

fol.

1612-16.3 tom.4. Chenu (Joannes). Archiepiscoporum

et

[Buck (Victor de)

Antonius Tinnebroeck.] canonicum lihri F. D. Examen historicum Uariaui Verhoeven de regularinm et s^cularium clericornm juribns et officHs. Gandavi et
et

copornm
1621.4.

Galllai chronologica htstoria. Parisiis

Chevaher (Ulysse). R^peHoire des sources histo1^^ Bio-bibliogvarlqnes dnmoijen Age. Tome
phie.Paris 1877-1883. ac Cocquelines (Carolus). Bullanim,privilegiorum diploiualuinliomauorumpoiitlficnmamplissiina
collertlo.

Bruxellis 1847.

monasterti Buisson (Petrus Daniel du). Hi^torix Vicojulii 1876. 2 tom. S. Severi Ubri X. de la SeineBunel (J.). G6ographie du dc'parfement Ouvrage posthume, continue et Jnfh-icnre.

1739-1744. 14 tom. in 28

vol. fol.

Cogan

aurlenf aiid mo(A). Tliedlocese of Ueafh

publie par 1'abbe A. Tougard.

Houen

1875-79.

rfer/i.

Dublin 18G2-GS.3 vol

fol.

ecclesiastici FrancoGointius (Carolus). Annales

5 vol. Uarfyrs et autres Butler (Alban). Vies des Ph-es, Sainfs. Ouvrage Iraduit librement

vnm. Parisiis 1665-83.8 tom.

principaux

par Tabbe Godescard. Edition de

xelles 1846-50. 7 vol.

Ram. Bru-

veteris et majoColgan (Joanne5i..4r/a Sanrforiim sanctoruni Insulx. Torls Sroti:p- seu Hiberuia-

mu3primus,,ianuarium,fcbruarium
complectens. Lovanii 1645.
fol.

et

martium

_ _
Saints dans Cahier (Charles). Cararteristiqnes des populaire. Paris 1867. 2 toni. fol. Vart _Arthur Martin. Uclanges et
tricii,

taTrladis Thauiuafurg:e seu Divornm Brigidx... Acta. Lovanii 1647. Columbm,

Gallia:... colleclio...

Conciliorum

Ed. Mauretana.
fo!.

darchhlogie, dliistoire 1847-56. 4 tom. fol.

et

de iitferatnre. Paris

Tom.

(unicus). Parisiis 1789.

Corlilet -J).

Hagiaqrnphir du dioche dWuuens.

Bgzantlnas. Bonna;

Cajetanus{Oclavius). Vita: Sanctorum Panormi 1657. 2 tom. fol. 2" ed.Nancy 1746Calmet. Histnirede Lorraine.
57.Gtoni.ro].

Sicuhrnm.

Paris 1808-75. 5 lom. Corpus scriptornm historix

1828-55. 48 lom.

Cambry. Vogage daus

3 vo).

le

Finisfere.

Pans an
.

VII.

Coustant (Petrus). Epistolx rm.Parisiis 1721. fo!.

Homanorum
teinpio

pontifi-

Cozzando (Leonardo).

mgro

Serntauo.

Camden

. (GuIiehnusV Anglica, Xormanmca, Hiscripfa. Francobernica, Caml>rica a leteribns

furti 1603. fol.

Chnrch-history ofBriftany. Cres^"(Ser^enus). The

^.
!.

1G68.

fol.

__

Britanuia, or a chronogra-

kao\^\ms).AnnaUsepiscopoCypr^eus (Joiiannes

rum

Slesvicemimn. Colonite Agrippinse 1G34.

Sancta

Legia

Bomanx
illustrafx.

ecclesixfilia. heodii 1G96. fol.

Flaminius CorneHus. Venetx

Dacherius,
v.

ecclesiat

Achery
J.
S-^

(d').

Venetiis 1749. 15tom.4.

Daru

(M). Hisfoirede Bretagne. 1826. 3 tom.

Vaissette.

Devic (GI.) et Languedoc.

et 13. 14.4.

Histoire {fcm'ratc du 1-10

Fleury. Histoire ecclesiasfiquc. Paris 1691-1723. Continuation. tom. 21-36. Paris 20 vol. 4.

ed. Paris 1872-85. Toni.

1726-38.

Florez (Henriquc).

Espana sagrada, opus

a plu;

Dexter(Flavius Lucius), Barcinonensis. Chronicon omnirnodcE historix. Ed. Franciscus Bivarius.

ribus continuatum. 50 tom. (Florez tom. 1-29

Manuel Risco, tom. 30-42; etc.) Madrid 17471866.

Lugduni 1627.
Dicfionnaire
historique
et

fol.

univer.sel,

(jeoyraph iqite, stotistique,

politique

de la

France. Paris

Foley (Henry). Becords oftheenglish j^rovivce of fhe Societij of Jesus. London 1877-83. 7 vol.
(8 tom.)

an

XIII. 5 toni. fol.

Dihnann

(A.) Cafatogus

codicum manuscriptorum
Oxoniensis.
4.

Fortunius Florentinus (Aug.). Hisforise Camaldulenses. Florentije

bibliotheca;

Bodteians

Pars vn

1575.4.
Leodiensis.

Codices .Ethiopici. Oxonii 1848.

Foullon. Hisforia

Leodii

1735-37.

Dodd. Church histori/ of EmjIand.London 183041.4voI. Dodsworth (Roger) et Guliehnus Dugdale. Monasficuin Anglicannm slre Pandectx canobio-

3 tom.

fol.

Franche-Comfe (Vie des Saints 1854-56. 4 tom.

Friedricli
(J.).

de).

Besangon

Kirchengeschichte

Deutschlands.

rum

Benedicfinoriim,

Cluniacensium,

Cisferfol.

Bambergl867, 1869.2 tom.

ciensium, Carthusianorum.

Londini 1655.

Vide Dugdale.

Dreux du Kadier. Bibliothkjue hisforicjue et critique du Poifou. Paris 1754. 5 tom. Dubois (Gerardus). Historia ecclesise Parisiensis.
Parisiis 1690, 1710. 2 tom. fol.

GaUia Christiana. VaxxsWs 1715-1865. 16 tom.

fol.

Gams

Vide Robert.
(Pius Bonifacius). Die Kirchengesehichfe
Vie des Bienheureux
les

ron S/ja/;/(?H.Regcnsburg 1862-79. 5 tom.(3 vol.)

Dubois

(.Joannes). Floriacensis vetus bitAiofheca

Garaby

(de).

et

des Salnts de

Parisiis 1605. 2 tom.

Bretagne pour tons

jours de 1'annee. Saint-

Dubreul,

v.

Breul (du).

Ducange,

v.

Cange

tdu).

Brieuc 1839. Gelenius (..Egidius). Snpplex Cofonia sire admi-

Duffus, V. Hardy.

randa jirx
ressio

sxcuHs anfeactis SS.

corporum,
j)ro-

Dugdale (William). Monasticon AngJicanum. A new edition, enriched by Caley. EHis and Bantlinel. London 1817-30. 8 toni. fol. Vide Dodsworth.

cleri et jiojndi Agrijjpinensis in

puhlicum
1639.

anno

MDCXXXIV. Colonise

De admiranda magnitudine
1645.4.
Kirchengeschichte der Schiveiz.

Colonim
(Ernst), v.

Agrijijiinse. Coloniaj
F.).

Dumniler

Kopke.

Gelpke (E.

Geschichte des Ostfriinkischen

I (2^'

Bern 1856-61. 2 tom.

Geslin de Bourgogne
(J.) et A. de Barthelemy. Anciens eeeches de Bretagne : histoire et mouu7e>(/s. Saint-Brieuc 1855-79. 6 tom.

Feichs. Berlin 1862, 1865.2 tom.-Tom. 1887.

ed.)

Dunod de Charnage
ville
et

(F.

J.).

Histotre de Veglise,

diocese de Besancon.
4.

Besan^on 1750.

Gestel (Cornelius Van). Historia sacra

1725. 2 tom.

et

profaua

archiejnscopafus Mechliniensis. Hagse

fol.

comitum

2 tom.

Hisfolre des S^qna-

Ghesquiere(Josephus),CorneIius Smetius, Isfridus

Thysius. Acta Sanctorum Belgii
xellis et Tongerlofie
selecta.

nois.

Dijon 1735.

Bru-

1783-94. 6 tom. 4.

(}\txm{Pi.vc\\din%Q\Q).AnnalessacriordinisFratrum

Ebert { AdoM). Allyemeine Geschichte der Literatur des Mittelaliers tm Ahendlande. 2 tora. (tom. I

Servorum B. M. V., contin. ab Aloysio Maria Garbio et Placido MarJa Bonfrizzerio. Lucse
1719-25. 3 tom. fol. Giraldus Cambrensis. Ojm-a omnta. ed. J. S. Brewer and J. F. Dimonk. London 1861-77.

cum

titulo

proprio

Geschiclite der christlich-

tateinisrhen literatur bis

d-^s (V;-oss(?;i.J

zum

Zeitalter

Karls

Leipzig 1874, 1880.

Scrijjtores

Echard (Jacques). rum, V. Quetif.

ordinis Prsedicato-

Godescard, v. Butler. Godoy Alcantara (Jose). Historia

falsos cronicones.

critica de

los

Eichliorn (Ambrosius). Episcojxdus Curiensis

Bha'fia sub metrojyoti
hi-ttortce illustratus.

in
et

Madrid 1868.

Mogunttna
saera). 4.

chronolo<jice

Typis San-Blasianis 1797.

Gothofredi (Codex Theodosianus cum perpetuis commentariis Jacobi). Lipsiae 1736-45. 6 tom.
fol.

(Ex opere

Germania
v.

Esjyana Sagrada,
historique

Florez (Henrique). de la France,

fol.

Expilly (Jean-Joseph). Dictionnaire ijhyrajyhique^

et

Grsevius (Joannes Georgius). Thesaurus antiqititatum romanarum. Trajecti ad Rhenum, et

jmtitique desGanlts

et

Amsterdam

et Paris 1762-70. 6 tom.

la

Lugduni Batavorum 1694-1699. 12 toni. fol. el P. Burmannus. Thesaurus antiquitafum

historiartim
Italise,

et

Neapolis, SicHix, Sardinix,

Corsicx,
Fauriel. Bisfoire de la

Melit^ atque adjacenfium terrarum

Gaide miridionale sous

domination des conqiUrants

1836.

germains. Paris

4tom.

insutarnmque. 45 tom. fol. Thesauriis antiquitutum et historiarnm Italix. Lugduni Batavorum 1704-1723. 30toni.

Fevret de Fontette, v. Lelong (Jacques). Fisen Bartholomceus. Flores ecclesis Leodiensis.

Insulis 1647. fol.

Thesaurus antiquitaium
lise,Sardiuiai. Corsicx, etc.

et

historiarum Sici-

Lugduni Balavorum
Gon^alez

1723-1725. 15 tom.

Gon^Lilez cVAvila
if/le.vas

(t_!il). Teairo crlesiasfico de las metropolHanas tf catedrales de los ret/-

uiid Bitrjundiens his

zum

Eiide der J Di/nastie

Halle 1874. 2 tom.

nos de hts Castillas. Madrid 1045. 4 tom.

Jean des Preis,

hisff)rs.

Grandus (GuJdo).

Visserfatioties Caniahlulenses.

dit d'Outremeuse. Ly mifrturdes Ed. Ad. Borgnet et St. Bormcms. Bru-

Lue
Guerard

1707.4.
Pobjpfijqae de l'a.bheJriiunon. 2 vol.

xelles 1864-87. 7 tom. 4.

Griffith, V. Alford.
(B.).

Pai-is 1S44.

2tom.4.
le

Joannes Ultramosanus, v. Jean desPreis. Joyce (P. W.). Thr f)rif/!n aud Jlisfori/ nf Jrish Xames fjf pUtcrs. Dublin 1SG9, 1883. 2 vol.

Essai sur

si/sfhne des

dmsions terrUoSavile.

riales de la Gatde. Paris 1832.

Gulielinus Malmesburiensis,

apud

Kcipko (Rudolf) und Ernst Dainml(_r. Kaisir Otto der Grosse, Leipzig 1876.

Kraus
Haeftonus (Benedictus).
sive
-S'.

(Fr.-X.).

Real-Enci/hlopadif der Chrisfi.

Betiedicfns iUiistrafas

lichen Alterfhiimer. Freiburg

B. 1880-86. 2

disquisitionuin
fol.

moiuisticaruin lihri XII.

tom.

4.

Antverpise 1644.

Hahn

(Heinrich).

Jahrhiicher

des

frdnkischen

Reichs 741-752. Berlin 1863.

Labbe
Bihliothcl-

(Philippus).

Xom

hihUotheca mamiscri(bi.

Haller (Gottlieb Emanuel von).

der

ptortim. Pari.siis 1657. 2 tom.

Schweiser-Geschirhte. Bern 1785, 1786. 3 toni.

et (Gabriol) Cossartius.
et

Sacro-

Hampson(R. T.). McdH zei kakmlarium. London,

s. a.

rttm Conciliorum nova

ampUssima

eoller.tio.

vol. 4.

Ed. novissima
DufTusl. Descriptipe Catalogtieof
to Ihe Historij

cum

curis Cnleti, Mansi. Pasiofol.

Hardy (Thomas

nei,

aliorum. Florcnlife 1759-84. 27 lom.

of Great Britain und Irnlaitd. London 1S62-71. 4 tom. in

material relating

Landavensis (The Liher), cd. very 1840.

W.

J.

Recs. Lland-

vol.

Lanigan (Jotm).
(.Tosephus).
J.

An

ecclesiastical hisfonj nf Irr-

Hartzheim

P. Schannat,

J.

Scholi,

etc. Concilia

Germanix. Colonice Agrippinie

fol. seit ere-

Dublin 1829. 4 vol Launoius (Joanncs). Oprra omnia.

ktnd.
2''

edit.

Coloni;i? AIlo-

1759-90. 11 tom.

brogum

1731. 10 tom.

fol.

Hastivillius (Archangelus). TiomunUlina

mitica Camaldnlensis ordinis historia. Parisils

Leao de S. Thomas. Benedictina Lvsitana. Coimbra 1644. fol.

Lebeuf. Histoire de la
rille et

Em

1631.

de tout

le

diocese de

Hefeie

Joseph von). CouciHeitf/eschichfe. 7 tom. (1, 2 Arnheim, 3-7 Freiburg i. B.) 18552'^ Aufl. Freiburg i. B. 1873-86. 5 tom. 69.
(Carl

Paris. Ed. Gocheris. Paris 1863.

Hennessy (The annfds of Loch CL A chronicle of Irish atfairs. Edit. by AV. Maunsell). London
1871. 2 vol.

Le Blant (Edmond). Inscriptions chrefiennes dr VIIP sihle. Pala Gaule aiitn-lrnres aif ris 1856, 18G5. 2 tom. 4. Avec atlas. Le Grand (Aibert). Les vies desSuints de la Breffujne Armoritpir, fwec des nofes de M. DaniclLouis Miorcec de Kerdaiiet. Brest 1837.

Herbelot
fol.

(d').

Bibliotheque orientale. Paris 1697.

Leland (Joannes). Commenfarius de

dti

scriptorihtis

Hermant. Histoire
1705. 4.

dioche de Baijenx. Caen

hritannicis. Oxonite, 1709.

Jfiuerari/. 0\iov(\ 1770-79.

9 vol.

Herrera (Thomas de). Alphahetiim AiKjustinianum. Matriti 1643. 2 tom. tbl. Hispanix inu$trata:.Fra.ncoim-ii 1604-1608.4 tom.
fol.

Lelong (Jacqucs) et Fevret de Fontette. Bihliotliefpiehisforifpte de Ui Frftnce. Nouvelle (dition.

Paris 17GS-78. 5 tom.
fol.

Le Ncve

(J.).

Fasti

ecclesia:

anijUcanx. Oxomae.

Histoire Uttiraire de hi Franre, ouvrage

comParis

1854.3 tom.

mence par des

nue par des

religieux benedictins et conli-

Le Paige

(Joannes). Hihliofheca Prmmonsfratensis

membres de

Tlnstitut.

ordinis. Parisiis 1633. fol.

1733-1885. 29 tom. 4. Historiens des Gaides et de Ut Fraitce (liecucU des). 23 lom. fol. T. 1-8 par Dom Martin Bou:

Lewis (Samucl). A fopofjrapltical EngUntd. London 1831. 4 vol.

dicfifjnarij

of

^i fopofjrapitical dicfionarij

nf

Wales.

quet. Paris 1738-52.

T.

gieux benedictins de
Brial.

la congre^^^ation

9-13 par des relide Saint-

Londonl833. 4voI.
Lingard (Johu).
Svol.

4.

hisfori/

of Enf/hmd froin

f/ie

Maur. Paris 1757-86.

Paris
1806-33.

T. 14-19 par Michel T. 20-23 par des

first int-asion hi/ fhe

roinans.

5"

ed. Pai'is 1S44X

membres
76.

de Tlnstitut de France. Paris 1840-

Lobineaa (Dom Guy-AIexis). Les

de Brefatjne.
dition

i-ies

des Saints
^.-iVi-

Renncs

1725,

fol.

Nouvelle

Holstenius (Lucas). Codex ref/ularuin monasticarttm ef caiionicarnin. Edidit Marianus Brockie.

revue par M. Tabbe Tresvaux. Paris

Hisfoire de la
cille

1836-38. 5 vol.

August^

Vindelicorum 1759. G toni.

fol.

fol.

de Paris. Paris

Hiibner (Aeniilius). Inscriptioiies Jlispania: christianm. Berolini 1871.

1725.5 vol. Loening Edgar. Gr^rhirhfe dcs

rechts.

dentsc/ien Kirrhni-

Strassburg

1878. 2 toiu.
Hei/Uf/e van

Jacobilli (Lodovico).

Vife de' Saiifi e Beafi

Ibl.

dcW

Loo (Adrianus Van). De Lerens der XedcrUtnt. Te Ghent 1705. 2 tom.

Camalduknsis ordinis
histuria. In

Vinhria. Foligno 1G44-1661. 3 tom.

Jaffe (Philippus). Brjesta Ponfificum

Coroiix Lucas. IlomiiahUna sen ercmitica monfis

Romanorum
4.

eremo Ru-

ah vondifa Erclesia ad aiinuni posf Chrisfum

nfititm

MCXCrill.

Beroiini 1S5I.

2--

ed.

hensl. in agro Patavino 1587. Ludolphus (Job). Hisforia .Efhiopica. Franc-o-

Lipsire 1885 sqq. 4.

Jahn

(Albert).

Die Geschichte der Burfjundionen

furtiadM. 1681.(bl.

Ad

hisforiam .Kthiopicam

antehac
editatn

M. 1691. editam comnunfanus. Francofurti ad

1561.4. rerum 7-7arfr/Vnrwm. Antverpife

conipIcfKs. Mi^ne. PairoIo(/ia:cin:tus

Paris
.

1844

Lumper

(Goitfridus). Hisforia

fheologico-cnfica

sanctorum pade vifa, scripfis, alqite docfrina eccksinsficorum scripforum

sqq. gr. 8. Mirffius (Aubertus).

, BlblMeca ecdesiaMica sive nomenclafores VII vefere.i. AntverpiJie 1639,

,

trum aliornmque

Augustie Vindetrinm prinwnrm saicufonnn. licorum 1783-1799. 13 tom.

|_

_ _

Opera diplomaflca

ei

historica.

Editio secunda auctior

J.

et correctior,

curante

MabiUon (Joannes)

et

Lucas d'Achery. Ac a
in

fol. F. Foppens. Lovaniis 1723. Ordinis Pra^monstratemis

Sanciorumordinis Sancti Benedtcti

sBculo-

rum

classes

distributa.

Parisiis

1G68-1701.

Chronicon. Coloniee Agrippina; 1613. Benediclus) et Anselmus Mittarelli (Joannes S. BeneCostadoni. Aunales Camaldnlenses 0.
dieil.

9tom.fol. S. Benedicti Mabillon (Joannes). Annales ordinis Parisiis 1703-39. 6 tom. fol. veferum __ Vefera Auahda sioe coUecfio

Veneliis 1755-1773. 9 tom.

fol.

Molanus (Joannes).
nii 1670.

De

Canonicis

libri

tres.Low^-

aliquot operum. Parisiis

1675-85.

4 lom. Nova

Indicuhis Sanctorum BeUjii.

Lovanii 1573.

_ _
risiis

editio. Parisiis 1723. fol.

l)erediplomaticanbriVJ.EA.^\yafol.

Mommsen

(Th.) Ueher den

Jahre 3o4. Leipzig 1850-4.

Chronotjraphen vom Vide Mai-quardt.

1709.

lUhiWon

et de (Oi(n-a>jes jjosthumesde D. Jean) D. Vincent TliuilD. Tliierri Ruinarl, ed. par

Mone J., v.Neugart. Monod (Gabrielj. I^tudes

Monumenta Germanix
noverae 1826 sqq.

crifiqnes sur les soiirces

lier.Parisl724. 3tom.4. Madoz (Pascual). Dicciouario

distico-hisiorico de

de 1'hisioire mh-ovintjienne. Paris 1872.

hisforica.

Ed. in

fol.

Han-

cjeografco-esfa-

Esimna ij sns posesiones de 1846-1850. uJtramar. Scgunda edic. Madrid 16tom.

nora Mai (Angelo). Scriptorum veienim
e

Ed. in

4". Berolini

1877 sqq.

Monumenfa
pafia, V.

historica hrlfaunica,Y. Pctrie

de).

colfectio

MoralesfAmbrosio

Henry. Coronica general de Es-

vaticanis codicibus

edifa.

Romae

1825-38.

lOtom.4. concdioMansi (Joannes Dominicus). Sancforum nova. Luca^ 1748rnm et decretonm collectio
52. 6 tom. fol

(Florian de). (Hyacinthej. Hislolre de Brefuf/ne. GumMorice gamp 1835-37. 2 tom.fol. Menwires j)Our.^eri'ir de preuves a This-

Ocampo

toire...

de Brefa</ne. Paris 1742. 3 lom.

fol.

Labbe, Sacroritm ConcHiorum etc... orden de los Mareo de Lisboa. Chronieas de la padre S. FranMeiiores del seraphico
V.

cisco.

Uovon\{Gaeio.no).Di2ionario di erudizione sioricotom. ecclesiastlca. In Venezia 1840-61. 103 oder (Albert). Das roinische Norilcum,

Muchar

Fraijle^

Lisboa 1615. 3 tom.

Oesierreich, Steijennark,

Salzhnnj, Karnthen

fol.

Mariana (Joannes).
lihri irif/inta.

de rebus Hispanix Hagae Comitum 1733. 2 tom. fol.

Historiai

1825. ninl Kraln nnfer deu Romern. Gratz lEngelberl). Dle Nejesfen der KaiMiililbacher
serreichs

Hispania: memoraMarinaeus (Lucius). De rebus Hispan. illustr. bilihus libri XXIL Edit. in

unter

den

KaroIliHjern,

nach

J. T. Bdhnier neu

bearbeitei.

Innsbruck 1880
,.

sqq-

tom. L Marini (Gaetano).

1805. fol

I papiri diphm atic

i.

Roina

Muier (Henricus). Helretla sancta seu paradisus Saucfonnn Helvefi:e foram. Lucern und Wien
1648.
fol.

MarieLa iJuan de). Hlsioria eclesiastica Cuen^a 1596. 4. los Santos de Fspana. Marquardt (Joachim) und Theodor Mommsen. 2'' ed. Handhnch der romisclten AUerfhnmer.

de iodos

Muratori (Lud. Ant.1

ab anno
an-a;

Berum lialicarum

scrijjtores

christianx quingenfeslmo

ad mil-

lesimnm qiiinf/entesimiun.Med\o\nn\ 1723-51.25

lom. fol. Mi/ryrian Archaiologij of Wales.honAon 1801.
3 vol.

IS76sqq. S tom. Martene(Edmundus)et Ursinus Duraud. Vetescnpfonim et nwnumenforttm... ampllsLeipxi^'

rum

tom. sima coUectio. Parisiis 1724-1733. 9 Martin (Arthur),

v. Cahier.

fol.

In Mazzara (Benedetto). Ler/endario francescano.

Venelial676-1680. 3tom.

4.

Natalis (Alexander). Hl.^toria ecclesiasflca veteris Hoviqne Tesfamenti. Ed. novissima, curante

cioh Mazzuchelli (G.). OU scriitori d'ltalia rife e agli srritU sforiche e crHlche intonw alle 1753-63. 6 tom. in dei leiterati Ifaliunl. Brescia

notizie

Roncaglia. Venetiis 1778. 9 tom.

fol.

Supple-

mentum,
Ncugnrt

ibid. 1793.

2 vol. fol. Melloni (Giovambatista).

(Tr.) Eplscopafns Constantiensis... chronologice et diplomaiice illnsiratns. 2 tom. 4.

I

Atti

memorl

detjh

Tom.
Notices

San

Blasii 1803.

Tom.

11

(ed.

J.

Mone).

uomini
logua...

illusfri In santiia

naii o morfi In
e Beati,

Boche

Friburgi Br. 1B62.

et

della

classe

de' Sanii

exfraifs des manuscrifs de la bibliothelioi

delhi haniio culio /mhlico ed upprovaio

chiesa.
;

quedu

(de la bibl. nationalc et autres bi-

Bologna. 3 tom.

4.

Tom

et 2,

1786 et 1788

bliotheques). Paris, 1787-1886. 31 tom. 4.

tom

3, 1816.

Affi...deUa classe di quei, che aver culto da fempo Immemorahile sembrano 1773-1780. 3 tom. 4. publico... In Bologna

_-

Ocampo (Florian de). Coronica general de Es})ana.

Madrid 1791 opus conlinuatum ab Ambrosio de Morales (tom. 3-8, ibid. 1791). 0'CIery. Annah of the four Masfers, v. 0'Do2 tom.
:

anonime Melzi (Gaetano). Dizionarlo di opere

itallani o

comechesia pseitdonlme di scriffori Milano 1863. 3 tom. aventi relazione alV Italia. Meyerus (Jacobus). Comiuenfurii sice Annales

novan. 0'Curry (Eugene). Leciures on

fhe

manuscript
materiaJs

materials of
18G1.

ancient

Irish

Histon/.

Dublin

ionisE

Agrippinae 1626.4.

0'Donovan {iohn).(Annats of ihe Kinydom of Ireland by the four Masters. 7 Second ed. Dublin 1856.
vol. 4, edited

PommerayG(Frani^'ois).///s^o/>er/ VuhJmye royale de S. Ouen de Rouen. Rouen 1662. fol.

by) Quetif (Jacques) et Jacques Echard. Scrij^fores ordinis PnBdicaionm. Parisii.s 1719-21. 2 tom.
fol.

The Tribes and Customs of fhe District of Hy-Ma7iij. Dublin, archaeological Society, 1843.4.

The Genealogies, Tribes and Cusioms of

Raderus (Matthaens). Bararia sancta et pia. Monachii. 1704. 4 tom. fol. Ranulphi Hlgden. Polychronicon, ed. Churchill Babington and J. Rawson Lumby. London
186.5-86.0 vol.

1847.

Hij-Fiachrach. Dublin, archseologica] Society. 1844. 4.

The book of Rights. Dublin,

4.

Celtic

Soc,
the

The banquet of

battle of

Dun na n-Gedh and Magh Ratli. Dublin 1842.4.

Konig Pippin. Lcipzig
1871.

Oelsner {Ludwig}. Jahrhilcher des frunkischen

Beichs
iinfer

Rayssius (Arnoldus). Hierogasophylacium betgicum sive the.^iaurus sacrarum reliqniurum Bclgii.

0'Fiaherty (Rodericus). Ogygia seu rcrum hiber-

Duaci 1628.

nicarum chro7iologia. honcVmi 1685.4. Translatedby James Hely. Dublin 1793. 2 vol.
Oliver (G.). CoUections touards iiiustratiny the

Raynaudns (Theophilus). Indicuhis Sanctorum

Lugdunen.^ium. Lugduni 1629.

Rces

(Rice).

An

essay on thf ^Velsh Saints. Llan-

biography of Scots, English, and Irish

hers of the Sociefy of Jesus.

mem-

London

1845.

Ordericus
5 toni.

(Vitaiis).

Historix

ecclesiasticse libri fre-

dovery 1836. Rcos (W. J.). Lires of the Cambro Brifish Saints of the fifth and immediate succeeding centuries.

decim. Ed. Aug. Le Prevost. Parisiis 1838-55.

Orelli (Jo. Casp.)

Inscriptionum latinarum

selec-

Llandovery 1853. Reeves (William). Ecclesiastical Antiquities of Down, Connor and Dromore... compiled in the
year

tarum amplissima coUectio. Turici 1828. 2 tom. 3'" toni. ed. G. Henzen, ibid. 1856.

MCCCVl

Dublin 1847.

4.

Remondini (Giaustelano). Della Nolana ecdesiastica storia.

Napoli 1747-60. 3 tom.

fol.

Resie (de). Histoire de Veglise d'Auvergne. ClerPadilla (Francisco de).

IHsforia
p.r.clesiastica

de

Espafia. iVIalaga 1605. 2 tom.

fol.

Rettberg
Kichter

mont-Ferrand 1855. 3 vol. (Fr. W.) Kirchengeschichte Deutschlands. Gottingen 184-6, 1848. 2 tom.

Pagius Antonius,

v.

Baronius.

Panciroli (Ottavio). Tesori nascosiidelV almacitta

di lioma. InRoma 1625. Paquot. Mhnoirespour servir a Vhistoire litt^raire desPays-Bas. Louvain 1765-70.3 tom.fol.

(Gustav).

Annalen

des

friinkischen

Reichs im Zeitalter der Meromnger. Halle 1873.

Risco (Manuel),

v.

Florez Henrique.
VerhOltniss zur

Ritter (Carl). Die

Pardessus, v. Brequigny. Pennant (Thomas). Tours in

1810. 3 vol. 4.

Erdkunde im Natur und zur Geschichte

Gallia

des

Menscheu.
Parisiis

Wales.

London

2"^

Ausg. Berlin 1822-1859. 19 Theilen.

chrisHana.
fol.

Robert (Claudius).
1626.

Pennottus (Gabriel). Generalis totitts sacriordinis clericorum canonicorum historia iripartita.

Ed. 2^ Coloniee 1645. fol Pert/-, V. Monumenta Germmiise.
Petrie (Henry)

Rosenzweig. RSperfoire arclieologique du d^par-

Tom. I. Lon-

tement dn Morljihan. Paris 1863.4.

Rf'pertoire iopographique

du d4partement du

and John Sharpe. Monumenlu

t/ic

hisforica l>rifannica or Materiats for fhe hlsfory

of Britain from

eaiiicst period.

Morbihan. Paris 1870. 4. des formules Rosiero Eugene de). Recueil Francs du C' au usiiies dans Vempire des
(

genM

don

1838.

fol.

Peti-ie (George).

The ecclesiastical architecture of Ireland anii^rior totheAngfo-Normun invasion, comprisingan essay on the origin and uses ofihe

Paris 1859-71. 3 vol. Rossi (G.-B. de). La Roma sotterranea crisHana. Roma 1864-77. 3 lom. fol. con tavole.

X'

siecle.

_ _

Bulietinodi archeologia cristiana.

8.

Roma

round iowers of Ireland. DubUn 1845. On the History and Antiquifies of

1863-86. 4 et

_ _

Roussel.

Le dioche de Langres;

histoire et statis-

Tara HHl,

in Transactions of the lioyal Irish

^cf7rfmy,tom. XVIII (1837). 4. Peyronnet (Simon de). Catalogns Sanciorum ac

tique. Langres 1873-79. 4 tom. Rubeis (J. Fr. Bernardus Maria de).

Monummta
fol.

ecclesix Aijuilejensis. Argentinse 1740.

Sanctarum. (Tolosse 1706.)

Piolin (Paul). Histoire de Vf.glise 1851, 1853. 2 tom.

dn Mans. Paris

martyRuinart (Theodoricus). Acta primorum selecta. Ed. 2^ Amstela^dami rum sincera ef

1713.
fol.

Vide Mabillon.

Piot (Charles). i^es

suhdii^lsions

pagide la Beigique et leurs pendant le moyen <1ge. Bruxelles

Rerumcjermanicarum
scrip-

1874. 4. Pistorius (Joaimes).

fores. RatisbonEe 1731. 3 tom. fol. BatavoPirrus (Rochus). Sicilia sacra. Lugduni

ptr vGaspard). Hisforia ecclesiasiica Rom^ 1771-92. 22 fom. 4. annos digesta. geografico del Sacco (Francesco). Dizionario
Saccarelli

rum, lypis Petri Van der Aa.

fol.

Placentius (Joannes). Catalogns

omnium

antisti-

1800. 2 ton.. regno di Sicilia. Palermo 1799, historiques ef gcoyra(J.). M^moires Saint-Marlin 18I9.2toni. phiquessur tArmhiie. Paris 1818,
statu ecclesicc Pan>ioSalagius Stephanus. De 1777-1800. lihri VIL Quinque-ecclesns nicse

Leodientum Tungarorum, Trajectmsium ac 1529. sium... Antverpi^

Platina
(B.).

De

vitis
4.

pontificnm

Romanorum.

7 tom. 4.

Nurenberg 1481.

Cum

supplemento. Co-

Sanderus

Ax^tomi^s).

Gandamiw,sive rerum Gan* davensium

davensiim

lihri

F/. Bruxellis 1^27. 4.

[Trigan]. Ilisiloireecclesiastiquc de la province de

Flatidria illnslrata. Colofol.

Normandic{pB.vn\\ docteur de Sorbonne). Caen

1859-60. 3toni. 4.
Torc-lli
e

nije

Agrippinfe 1641, 1644. 2 tom.

Savaron (Jeam. Les

nrigines de (Jlainuonf, rille

(Liugi). Risfretto delle vite de gli hiiomini,

capitale d'Aupergne. Glairmont 1007.

Les origines de la rille de Cloirmont. Ed. augmentec par Pierre Durant. Paris
1662.4.
Savile Henricus.

delle

donne

illnstri

in suntith

deW ordine

Ayosfiniano. In Bologna 1647. 4.

_ _
Tougard,

Secoli Aijosfiniani overo historia gene-

rale del .sacro ordine eremitano del S. Aurelio

Heruni Aiiglicariini

srrij)fores
fol.

Agostino. In Bologna 1659-1686.

fol.

post Bedani ijriBcipui. Francofurli 1601.

Schelstraete (Einniaimel

a).

Antiquifns Kcclesia:
'1

iilnstrata. lloinaj 1692-97.

toni. fol.

v. Bunel. [Toussaint et Tassin]. Nouveau traite de diploniufique. l750-65.fi tom.4.

ef

Scheuchzerus (Joannes Jacobus). OupsmpoixTjH //*-/veticus sive Itinera per Helvetidi aljnnas regiones fncta annis MDCCII-MDCCXI. Lugduni Batavorum 1723. 4 tom. 4. Schottii (Andreas et Franclscusj, et Pistorius. Hisjianise illustruts seu rernm urhiiiniijiic Hia:jjunice, Lusitani.T:, jEfhiopia' ef India: .scripfoirs

Trithemius (Joannes). Opera pin

Moguntia; 1605. fol

spiritualia.

IJghelli

copis

(Ferdinando). -///m sucra sive de episIfalix et insularuin adjacentimn. Ed.

secunda, cura Nicolai Coleti. Venetiis 1717-22.

10 lom.
fol.

varii.

Franeofurti 1603-1608. 4 toin.

Ibl.

Schutjes iL. H. C). Kerkelijkc Gc^fchicdeni^ nni het hisdom 's Hertogml)osch.'sBosch 1870-76.

lisseriu^ (Jacobus). Veferiitn episfolarum hiberni-.

curuin sylloge. Herbornse Nassovjcorum 1696. 4

5tom. Severano (Giovanni). Memorie sacre

chiese di Ronia. In

delle sefte

Vaissetle

J., v.

Devic.

Roma

1630.

Valesius (Handrianus). Notitin Galliarum. Parisiis

SeTertius (Jacobus). Chronologia historica archiantistitum Lugdunensis archiepiscopnfus. Lug-

1675.

fol.

ad Chlotarii

Bcriim fraiicirurum usqne

duni 162S.

fol.

senioriis morteni libri ]'III. Pari-

Sharpe (John),

v.

Petrie (Henry).

Shearman
visited

(Jolin Francis).

Loca Pafriciana
chiefti/

an

siis 1656-57. 3 tomes. fol. Vasa-us (Joannes). Chronicon Ilispania:. Derebus

identification of locaUties,

in Leinster,

Hispanix
iccfiire

nieinorabilibus.

CoIoniEe 1577.

hy Saint Patrick and his assistant missionaries... Dublin 1879.

Sickei. (Die

VioUet-le-Duc. Diciionnaire raisonne de Varchifruncaise

dii XI''

nu XVI'^

s i ^cle. PsiViS

Vrkunden der Karoli^iger gesammeM

1858-68. 10 vol.

und

bearbeitet

vonTh.)Wien 1867-68.3 tom.

Concilia antiqua
foi.

Vipera (Marius
ye??fa/(A'.

de).

Chronologia episcoporum

et

Sirmondus

(J;icobusi.

Gallise.

urchiepiscoporuin inetropolifmisE ecclesiae Bene-

Parisiis 1629. 3 tom.

Neapoli 1636.4.

Smet (J. J.

de).Iiecuil des

Chromgues de. Flandre.

4.

Vita (Joannes de). Thesaurus anfiquiiatum Bene-

Bruxelles 1837-65. 4 tom.

rcntunuruin niedii a;vi.lb\d. 1764.

fol.

Smith OVilliam)
80. 2 vol. 4.

Cheetham (Samuel). A Dictionary of christian antiqiiities. London 1875et

WaddmgUK

(Lucas). Annales

Minorum. Lugduni

1625, 8 tom. fol; cum supplemcnto (lom. IX, Augusfa- Taurinorum 1710). Edltio altera

Southwell (Nathanael). Bibliotheca

Societatis Jesu.

Scripioruni

c.ura J.

M. Fonseca ab Ebora. Romre 1731-41,

fol.

Romse

1676.

fol.

17 tom.

Continuati

a variis 1740-1860.

Stephaims (Henricus). Thesaurus linguse grsecs. Ed. Hase. Parisiis 1831-65. 7 toin. ibl. Surius. De probatis Sanctorum historiis. Colonije
1570-75. 6 tom.
fol.;
fol.

tom. 18-24.

Wait^
lin.

(G.).

Deutsche Verfassungsgeschichte. Ber-

8 tom.

Ed.

2.

1576-81, 6 tom.
Ed.
3.

tom. VII ed. Mosander.

Goloniai

Wailly (Natalis de). EUments de paleographie. Parisl838. 2tom. fol.

1618. 12tom. fol. Tanner (Mathias). Societas Jesu usque ad sanguinis et vitx
fol.

Walter (Ferdinand). Das alte Wales. Bonn 1859. Wansleben (J. M,). Histoire de l'6glise d'Alexandrie. Paris 1677.

profusionem miUtans. Pragse 1675.

Jesu
upostoloruin
imitatrix.

de

Wassbourg (Richard
Societas
lol.

de). Antiquitez de la

Gaule
et

Belgique,

royaulnie

de France,
fol.

Austrasie

Pragae 1694.

Lorruine. Paris 1549.

Thaumas de

la

Berry. Reimpression

Thaumassiere (Gaspard). ^/s^o/r? de Bourges 1863-

Wynne
ien in

(W.).

HiMory of Wufes. London

(\\\).

1691.

Wattenbach
2 tom.

1871. 4 tom.

Deutschlands GeschiclifsquelMitfelalter. 5'^ Ausg. Berlin 1885. 1886.

Thomas

{K.].A history ofthe diocese of St.-Asaph.

nouvelle disdpline

London 1874. Thomassin (LouisJ. Ancienne et

de VEglise touchanf

les bhiifices et les bhiificiers.

Nouvelle edition. Paris 1725. 3 tom. fol. Tillemont (Lenain de). Mcmoires pour seriir a
Vhistoire eccUsiastique des six premier.^t siecles.

Yepes(Antonio de). Coronica Generat de la Ordcn de San Benito. Yrache et Valladolid 160921.7tom. fol. Zeuss (J. C). Grammaiicu Celtica. Ed. altera
curante H. Ebel, Berolini 1871.

Ziegelbauer (Magnoald). Hisforiu

rei iiteraria:

Bruxelles 1732. 10 tom.

fol.

Tinnebroeck (Antoine),

v.

Buck

(Victor de).

ordinis S. Benedicti. AugustEe Vindelicoruiii et Herbipoli 1754. 4 tom. Ibl.

INDEX SANGTORUM
IN

TOMUM

NOVEMBRIS.
pollicitationes

ilcepsimas ereniita
niiraculis a

in Syria 651. Vita

s.

Agepsimje

nuctore Theodordo. S.

Acepsinise vita solitaria,

et

Deo approbata; sacerdotium

fuga

contemnentes, postquam a regis matre defensi sunt, cujus maxillae ipse rex alapam impingit, in cnmino igne comburuntur cum militibus viginti octo et ipsa regis matre 503. OfficiuM grj:cum SS. Martyrum Acindyni, Pegasii,
AnEMPODISTI, APHTHONii ET ELpiDipHORI

sepulturiE honorificse 653. [Mehoria ejus] ex

Me-

505 385 339 443 604 564

nologio Groecorum 654. Ex Menaeo Novembris 655.

Acindynus martyr

in

Perside

cum

socils.

CoMMENTARius PRiEvius. I. De Actis martyrii SS. Acindyni, Pegasii, Anempodisti et sociorum; de eorumdem natura ac fide 445. ii. De Sapore II, rege Persarum, deque ejus in
christianos persecutionibus 448.
disti patria,
iii.

abbas Disertinus Aedh in Hibernia Agapius martyr Sebastce

I

Adalgottus

in Helvetia

Agricola martyr

Aidanus abbas

in

Hibemia

De

sancto-

rum martyrum Acindyni,Pegasiiatque Anempogenere, setate ac vitae conditione 451.

339 Arabrosius abbas raonasterli Agaunensis in Valesia. Commentarius Prj:vius. i. Sancti niemoria
in fastis sacris.Vita

Ailtin in Hibernia

De sanctis martyribus dictis er senafu 451. V. De matre Saporis, regis Persarum, martyre 453. VI. Quo tempore S. Acindynus cum sociis martyrium fecerlt 454, vii. De sanctomm martyrum Acindyni et sociorum paleestra 455. VIII. De cultu SS. Martyrum Acindyni, Pegasii atque Anempodisti et sociorum, deque eorum

IV.

conscripta 543.

Quo tempore
sit,

ab auctore coaevo vel suppari Synopsis gestorum Ambrosii. coenobium Agaunense conditum
n.

iliudque

546.

m.
IV.

547.

regendum Ambrosius susceperit De regula Agaunensis monasterii De laude perenni seu psalmodia per-

petua

Ambrosio

ecclesia,

numero,

reliquiis

456.

Piuma Passio

Agaunensi monasterio instituta ab 548. v. Ue die et anno emortuali Ambrosii.Quisnara exprirais abbatibusAgauncnin

SS. AciNDYNi, Pegasii, Anempodist! et sociorum. Caput I. SS. Acindynus, Pegasius et Anempodistus Saporis regis jussu comprehensi et ab eo
interrogati, fustibus et igne varie torli, divinitus

sibus S. Sigisraundi corpus levaverit et Agauni

sepeliverit 550.

Vit^ primorum abbatum Agau557

NENsiuM 553. Ghronologica series priraomiu duodecira

sanantur. Regi usu Hnguae dempto

et

fulgoribus

abbatum Agaunensium Androna martyr

Anerapodislus. Vkle Acindynus.

605
dioeeesi

erumpentibus, impiis terror incutitur 461. Caput

II.

Sancti

Sanctorum vincula solvuntur ut cera in igne. ducti ad templum, orando dejiciunt idolum, quod frangitur liquato plumbo immersi manent illeesl. Unus tortorum in Christum credit
:

Annarius episcopus cultus in

viensi

Picta-

351
et

Aphtonius. Vide Acindynus.

Athanasius

Theodorus

discipuli
i.

S.

Jaeobi

martyrqueefficitur468.CAPUTiu. Sancti martyres insaccosmissi et in mare prEecIpitatl, servantur

csehtus.
in

Compostellae in Hispania.
SS. Athanasio et Theodoro
12. n.

Traditionum de
et
crisis

recensio

Quatuor tortores

in

mare

missi, credunt

Christum. In senatu Elpidiphorus aliique cum rege dlsceptant de causa martyrum. Martyres a
serpentibus et feris servati virtute tandem ducl jubentur. Senatorum militumque
Kngelica,

Sepulcrum SS. Athanasii et Theodori. Recognitio reliquiarum facta anno 1879,18. DocoHENTA.
Eplstola Leonis papae
III.

III

91.

Epistola

Calixti papfe

De inventione sacrorum corpoSS. Athanasii et Theo-

rum

S. Jacobi Majoris et

martyrium 474.Caput iv. SS. Acindynus,Pegasius et Anempodistus, Saporis pollicitationes contemmatre cujus maxillEe ipse rex alapam impingit, in camino igne comburuntur cum militibus vlginti octo et ipsa regis matre 482 Altera Passio
nentes,

dori 1*.

Austreraonius primus epIscopusArvernorumin

Gallia.

postquam a

regis

defensi sunt,

Commentarius

pr^ivius.

i.

S. Austreraonii

SS. AciNDYNi ET sociORUM ciucfore Metaphrasfe. Gaput 1. SS. Acindynus, Pegasius et Anempodistus Saporis regis jussu comprehensi et ab eo interrogati fustibus et igne varie torti,divinitus sanantur.

argumentura breviter declaratur 23. 11. Exponuntur argumenta Passionis secundse et tertlfe 26. iii. Gestomin S. Austremonii examen 29. iv. Ecclesiastica Arvernorum monumenta de S. Austrenionio 36.

Acta

terna. Prlmre Passionis

V.

De prima inventione reliquiarum

et

S. Austre-

monii seculo VI,

de dupllci translatione earum-

Regi usu llnguee denipto

et

et fulgoribus

penlibus, irapiis

terror incutitur 491.

christianis

erumCaput ii.

dem

Iciodoro Vulvlcum et deinde Vulvico

Mau-

angeU apparent. orando dejlciunt idolum quod frangitur liquato plumbo immersl mancnt iUa;si. Unus tortorum in Christum credit martyrque efficitur 496. Caput iii. Sancti
Sanctis

novis

ziacum 40. vi. De cultu S. Austremonii 48. Vita pRiMA S. AusTREMONu. Caput I. S. Austremonii
missioln Galliani. Laboresapostolici. Monasterii

Sancti

ducli

ad

templum,
:

martyres
pitati,

in

saccos missi

et

in

mare

prseci-

servantur ccelitus. Quatuor tortores in mare missi, credunt in Christum. In senatu Elpidiphorus aliique cum rege disceptant de eausa

Caput 11. Judfeoruni puer a patre necatus. conversio tentata. Lueius S. Austrcmonii martyrium et sepultura. Revelatio corporis sec. VI 51. Caput ui. Duplex translatio Vulvicum et Mauziacum. Miracula 53. Vita secunda S. AusTREMONif. C.APUT I. S. Austremonil
Iciodorensis
Bedific^atio

49.

missio In Galliam. Labores apostolici. Monasterii

Iciodorensis sedificatio 55. Caput 11. Judoeorum conversio tentata. Luclus puer a patre necatus.
S.

martyrum. Martyres a serpentibus et feris servati virtute angelica, tandem duci jubentur. Senatorum militumque martyrium 498. Caput iv. SS.
Acindynus, Pegasius et Anempodistus, Saporis Novemhris Tomus I,

Austremonil

mariyrium

et

sepultura

57.

Caput.

Revelatio corporisS. Austrenionii. DuI

plex

INDEX SANCTORUM
Genesius archiepiscopus Liigdunensis
lia.

in Gal-

Epistola

dedicatoria

806. PriEfatio 806.

i.

Index

I.

Genesii

Arabs fuerit munere archicapellani

memoria in fastis sacris. An ortu. An Abbas Fontanellensis. De

regii

capitulorum 807. Caput

berti successor
;

S.

Hnbertus,

S.

Lam-

ejus virtutes. S.

Lamberti corpus

suscepto 352. n. Quo dunensis creatus sit, quae in episcopatu gesserit

et

ante episcopatum tempore episcopus Lugobierit 354. ni.

Trajecto transfert Leodium. .-\postohco zelo et miraculis claret 808. Caput ii. S. Huberlus, ex

pertulerit,

et

quo anno

De
355 565 603

vulnere decumbens, per angellcam visionom docetur se intra annuin nioriturum. Ecclesiam consecrat in Bracbante. Ultimus cjus

reliquiis S. Genesii ejusque cultu.

morbus

811.

Georgius episcopus Viennensis

in Gallia.

Caput
sancti

III.

S.

Huberti obitus. Translatio corporis

Germanus martyr
Gobbanus martyr

Ceesareae in Gappadocia. Geesarefe in Cappadocia.

603
Guenailus secundus abbasLandevenecensis in Britannia filinori. Commentaiuus Pra:vius. i. S.
Guenaili

memoria

in

fastis

sacris.

Acta hic

edenda; alia^ notiti^ G69. g ii. De chronotaxi Vitte S. GuenaiH G70. g iii. De sepultui-a et translationibus corporis S. Guenaih G71. g iv. De reliquiis S. Guenaili et de ecclesiis ac locis ejus cultu insignitis 673. Vita S. Guenaili. Caput i. S. Guenaih ortus, pueritia, professio monastica in coenoejusdem coenobii regimen bio Landevenecensi
;

Fura Leodium et ejusdem sexto decimo post anno elevatio 814. Caput iv. Corpus S. Huberti anno 825 transferlur Leodio ad monasterium Andagincnse 8 17. Miraculorum S. Huberti posT MORTEM Liber primus 819. Liber secundus. Caput I. Miracula quse contigerunt seculo IX et seculo X 823. Caput ii. Miracula quje contigerunt seculo xi 827. Vita tertia S. Huberti excirpta ex Nicolai Vita S. Lamherfi 829. Vita quarta S. Huberti 832. Vita quinta S. Huberti 834. Vita sexta S. Huberti anctore Adulpho S. Huberti Happart. Prologus 836. Caput usque ad convcrsionem natales et ejus historia
i

suam

636. Caput n. S. Huberti prodigiosa con-

postS. Guingalocum per septennium susceptum G74. Caput 11. Sancti in Britanniam niajorern et

versio,

sub S.

Lamberli
el

disciphna
post

institutio,

asperrima
dignitatum

poenitentia

uxoris

mortem
a

Hiberniam

labores apostolici, felix in fundandis et ordinandis monasteriis successus. Ejusdeni in Armoricam redilus, miracula, pius obitus 676. Caput III. Sancti corporis elevatio et transiter,

secularium

abdicatio.

Romam,

summo
tuenda

pontifice

de

vitae

ralione deinceps insti-

consilium
ni. S.

petiturus, proficiscitur
P., in

839.

Caput

Hubertus a Sergio R.

somnis

latio.

Gundisalvus eplseopus

in

Hispania.

678 382

caelesti visione

consecratur

admonito, Tungrensis episcopus multiplex in illa consecratione

H.

H ermes martyr Csesarese

Hermes martyr
Herninus
Alberto

in

Cappadocia.

in Africa.

603 43

prodigium 841. Gaput iv. Gesta a S. Huberto episcopo usque ad translationeni corporis S. Lamberti 842. Caput v. De translatione corporis S. Laraberti Leodium et constituta ibidem
sede episcopah. Leodiensis civitatis opera S. Huberti incrementa 844. Caput vi. Ultimi
actus et pius obitus S. Huberti 846. Vita septima
S.
.

eremita

in

Britannia
S.

Armorica.
Hernini ex

CoMMENTARius Praevius 575. ViTA

Le Grand

576

HuBERTi
848.

auctore

Adulpho Happart.

Pro-'

Hilarius diaconus martyr Viterbii. Vide Valentinus.

logus

Hubertus episcopus confessor Leodii in Belgio. CoMMENTARius pB^vius. g i. Dc documentis antiquis circa vitam et cultum S. Huberti 759. n.

Capitulorum index 848. Hymki de S. HuBERTO 851. Gloria postuma S. Huberti. Sectio prima. De translationibus cobporis S. HuBERTi et db ejusdem RELiQuiis. g
tione corporisS. Huberti 852. g
i.

ii.

Dc prima elevaDe translatione

Andaginense
iv.

Quo tempore

S. Hubertus in cathedram episcopalem sublimatus sit 767. m. Quo loco, anno et die S. Hubertus obierit 770. iv. De S. Huberti natalibus 772. v. De gestls a S. Huberto ante

corporis S. Huberti ad co3nobium

anno 825, 853.

S. Huberti post

in.

De

translationibus corporis
854. g

annum 828,

tate corporis S. Huberti 855. g v.

De integriDe reliquiis
S.

conversionem suam 778. vi. De conversione et pcenitentia S. Huberti 779. g vii. De itinere Romano S. Huberti ejusque per Sergium I R. P. consecratione 7S0. viii. De S. Huberti dioecesi 783. IX. De h\boribus apostoUcis S. Huberti 786. X. De translationibus corporum sanctorum
opera S. Huberti
qu8e
institutis 789. xi.

corporis S.

Huberti extra eccleslam Andagivi.

nensem
tescere
berti,

859. g

Utrum corpus
sitS63. g
vii.

Huberti
deli-

in ecclesia parochiali Sancti Huberti

adhuc
stola S.

credendum

De

Hu-

De

synodis

S.

XII.

a S. Huberto congregatse feruntur 792. De conversione Pippini et Alpaidis per

Andagii servata 867. g viii. De clave S. Huberti 869. g ix. De ceteris reliquiis S. Huberti 870. Sectio secunda. De piiiESERVATioNE a RABIEI MORBO PEH S. HtlBERTI PATROCINIUM PROGURATA. g I. Describitur ritus incisionis et novemdialis observationis, ab episcopo Leodicnsi et

Hubertum procurata 793. xiii. Quid conad condendam vel amphlulerit Hubertus
ficandam civitatem Leodiensem 795. Vita prima S. HuHERTi. Prologus 798. Caput i. S. Huejus virtutes. bertus, S. Lamberti successor S. Lamberti corpus Trajecto transfert Leodium. Apostolico zelo et miracuhs claret798. Gaput ii. S. Hubertus, ex vulnere decumbens, per angeh;

doctoribus Lovaniensibus approbatie 871. ii. De antiquitate ac perpetuitate observationum

Hubertinarum,

et

de quibusdam singularibus
in.

sanationibus 873.

Quidnam de istarum
ct efficacia

observationum sanctitate

judicandum
et

videatur878.giv.Defacultateconcedcndiinducias

ad peregrinationem procrastinandam
rio incisis attributo in

de impe-

cam visioncm
ejus
latio

docetur se intra
in

annum
Caput
iii.

moritu-

rum. Ecclesiam consecrat

Bracbante. Ultimus

De
alia

animatia rabida887. v. cornibus ferreis seu, ut vulgo appehantur,

morbus

et pius obitus 801.

Fura Leodium et sexto decimo post anno elevatio 803. Vita secunDA S. Huberti et corporis ejus translatio ad MONASTERiUM auctore Jona episcopo Aurelianensi.
corporis sancti

Transejusdem

clavibus S. Huberti, quibus signantur

canes et animalia 888. vi. De privilegio sanandi vcl priEservandi a rabie, quod posteris domus S. Huberti et aliis

quibusdam collatum

fertur 891. g

vii.

De

aliis

sanetis qui adversus rabiei periculum

invocantur

IN

TOMUM

NOVEMBRIS.
Lugadius discipulus S.
Patricii in

invocantur et de privilegio circa hanc rem noniiullis

Hibernia562
381

atlributo

apud

infideles 894. Sectio lertia.

S.
I.

Lumbrosa

virgo Cea; in Hispania

De EXTENSIONE CULTUS
Ejus cuLTus RiTiuus.
fastis sacris 895.

HuBERTI ET DE QUIBUSDAM

ii.

Memoria S. Huberti De cultu S. Huberti

in in

M
Macedo martyr
Macedonius
docia
207

Belglo 895.
dia ot in

iii. De cultu S. Huberti in Neerlanmagno ducatu Luxemburgensi 901. iv. De cultu S. Huberti in Gallia 902. v. De cultu

martyr

Ceesarese

in

Cappa208 207 207

207

Germania et in aliis Europae regionibus910. vi. De proeessionibus soiemnibus ad ecclesiam Sancti Huberti 912. vii. De confraternitatibus S. Hubertii 914. viii. De obligatis et
S. Pluberti in

Macrotus martyr Magnus martyr

Marnmerus martyr
mentarius Pr^vius
scripserit
et
I.

Marcellus episcopus Parisiensis confessor. Com-

necnon de prcetoribus seu magistratibus Huberti 917. ix. De ordinibus equitum S. Huberti 919. x. De S. Huberto patrono adversus alia pr^ter rabiein mala 920. g XI. De S. Huberto venatorum patrono 921.
addictis
et quflestoribus S.

Quis Vitam S. Marcelli

S. Marceltus vixerit

quo tempore

259.

II.

De

miraculis et monuinentis S. Marcelli

2G1. Vita

S.

Marcelli episcopi et confessoris.

C.a.put unicum. S.

Prologus 263.

Marcellus mira-

xiii.

De

aliis

quibusdam

S.

Huberti cultus

riti-

cula patrat 263. Vita bbevior S. Marcblli episcopi Parisiensis

bus 922. ^ xiii. De scriptis circaS. Hubertum 923. Appendix. Officium ex hreriario Leodiensi mmi 1498, 925, ex proprio Juviniaco 928. Addenda et 930 EMENDENDA
I

266
in
I

Marcianus monachus CoMMENTARius Prjivius.

eremo Ghalcidensi.
S.

Dc

Marciaui patria,

genere, setate ac Vitfe scriptore 532. ii. De eultu S. Marciani 534. Vita S. Margiani auctore Theodoreto.

Caput

i.

S. Marciani
et

clari natales,

vita

solitaria,

vhtutes

miracula quEedam ab eo paei exhibitus.

I nnocentius episcopus Emeritensis in Hispania. Vide Emeritensis civitatis episc.

trata 535.Cai'ut

u.

Modus agendi S. Marciani cum

Dis-

amicis et consanguineis. Cultus

cipuli ejus

538
Commentarius

Maria

ancilla, virgo et niartyr.

1.

pR^vius.

Tempus

martyrii.

210 acobus episcopus martyr in Perside Ordinis Minorum Forolivii Jacobus Ungarelli 577 in Romandiola

secutionis falso Marci Aurelii

194.
196.

II.

Decretum pernomine inscriptum

ejus

Examen Actorum.
De

Antiquitatis vesligia
;

in.

patria Maria;

memoria

in

207 Januarius martyr II episcopus Beneventanus confesJanuarius 243 sor

martyrologiis 200. Piuma Passio S. Mari^ AnciLLiE. Caput I. S. Maria ancilia propter ciu-is-

tian^

fidei

210 Joannes presbyter martyr in Perside ^09 martyr Rhosi Juliana presbyter. Vide Caesarium diaconum. Julianus 207 Julianus martyr
Justus martyr in Africa
^5^21

deinde, domlno ejus causa

absoluto, ipsa pr^sidi
confitetur 201.

professionem a doinino verberata, In jus vocato sed

oblata Christum fortiter
ii.

Post acerbissinia tormenta.hbersecustodiae petente populo traditur fugiens intra aperti saxi latera excipitur. Per-

Caput

603 Justus martyr Cfesareae in Cappadocia Justus martyr Tergesti. Commentarius Pr^vius. qui 3. Justi I. De Actis S. Justi de scriptoribus meminerunt 421. u. Examinantur Acta S. Justi
;

sequentiumalii
alii

ccelestis virtutls terrore

necantur,
;

misso cajUlus
204.

igne

comburuntur
Passio

reliqui

convertuntur

Altera

S.

Mari^
2^o

Ancill^

422.

III.

de ioco sepultur
IV.

De

S. Justus martjTium fecerit inventio corporis S. Justi 423. apparitione S. Justi 425. v. De cultu

Quo anno
;

M
605 Marianus martyr Magubii in Africa 339 Martan in Hibernia Martyres innumerabiles Gsesaraugustai in Hispania. Commentarius PRiEvius. i. Dlversos esse hos inartyres ab octodecim qui coluntur die 16 De temaprilis. Martyrologlorum elogia 637. ii. pore martyrii InuumerHbiliuni martyrum, et de tum de patria titulo Actormn 638. ni. De
,

deque ejus templo, altari, imaginibus ac Officium statuis 420. Passio S. Justi martyris 428. OffiS. Justi secundum ritum Aquileiensem 430.
S. Justi

cium

S. Justi

secundum ritum Roraanum

432.

Lautenus confessor abbas

tractu
1.

monasterii Siesiae in

loco

martyrii

binumerabiUum martyrum

640.

Vesuntionensi.
in fastis

Memoria

Commentarius Ph^vius. sacris. Vita a monacho cofevo

ii.

IV.

De

sepulcro

massK

sanctfe

G41. Passio

SS.

Martyrum Innumekabilium C^sahaugustanoLectiones ex breviario C^saraugus-

vel suppari coiiscripta 280.

vixerit S. Lautenus.

Quo tempore

RUM 643.

ortu et juventute ejus et religiosje vita; tirocinio 281. ni. De monasteriis a S.Lauteno conditis 382. iv.De reliquiis S. Lau-

De

Martyres in Thebaide sub Decio Martyres xxviii igne combusti in Oriente

605
605

teni 283. Vita S. Lauteni

284
Agrigentinus
martyr.

Masona episcopus Emeritensis

in Hispania.

Libertinus

episcopus

CoMMEN TARius Pr.evius. i. Traditioues Siculorum de S. Libertino expenduntur GOO. ii. Traditioones de S. Peregrino expenduntur 609. iii. De
Actis quee habentur SS. Libertini et Peregrini.De honore eorum sepullurfE tributo deque ipsorum CultU GIO. DOCUMENTIM DE SS. LlBERTINO ET PE-

turini S. Matuiuni coNFEssoRis.

Vide Emeritensis civltatis episc. Maturinus confessor Lyricanti in tractu WastiPh^vius. i. De nensi in Gallia. Commentarius Actis S. Maturmi 245. n. De cultu S. MaVitis et S. Maturini 24-8. Vita iii. De reilquiis 247.

Caput

I.

S.

Maturinus

REGRINO

Lonan

in

Hibernia
1.

^^ 339

suosadDemn occulte Christum colit et parentes ab imperatore MaxiFit sacerdos et

convertit.

miano

Romam

vocatur 250. Caput

ii.

S.

Maturinus

II

Novembris Tomns

INDEX SANCTORUM
dsemonio Uberata, multos Christo lucratur,triemiio Romse degens. Moritur ibi et in Galliam corpus ejus reportatur 263. VlTA BREVIS S. MatURINI 255. COMPENDIUM VlT S.
rinus, filia imperatoris a

Rumwoldus

infans confessor in Anglia.

Gom-

MENTARIUS Ph^VIUS 682. VlTA S. RuHWOLDI CONFESauctore Joanne souis 685. Ejusdem vit^ epitome

Thimuthensl

^^^

Maturini ex Petro de Natalibiis 256. Litubgica de S. Maturino. Officium in festo S. Maturiiii 256. Officium in translatione S. Maturini 258, Lectiones de S. Maturino

s attus martyr Terracinas

Saturnina martyr Terracinse

82 82 207
.

258 605 82 208 82 577 680

Maurus martyr Magubii in Africa Maxima martyr Terracinse Melantus martyr Meltagasus martyr Terracince Miocus eremita in Britannia Armorica
Muirdebharus in Hibernia

Saturninus martyr
Severinus monachus confessor Tibure

Severus martyr Severus martyr in Novempopulania.CoMMBNTAFuus Pr^vius. I.

270 ^^^

De Vitis S. Severi. De
patria S.Severi

lu.

dem211.ii. De
et vitffi

aetat e earumdeque genere ejus

tempore 213.
iv.

De

S. Severi peregri-

N
llundinus martyr
in

nationibus 214.
V.

De

S.

Severi apostolatu 216.

. vi.

De

S. Severi

martyrio 218.

De cuUu

Macedonia

208

ac miracuUs 219. Prima S. Severi. Sever! martyris. Caput i. Severus rex AmpUViTA canife in Oriente, christianos persequente Juliano
l)e reliquiis

Apostata, regno se abdicat

ctavia martyr TeiTacinae

et

cum

sex sociis ad
pontifice
sociis in

preedicandam fidem Christi profectus, tandem

Romam
421 martyr in Africa in pago Laureacensi in OcciPapulus martyr tania. Gommentarius PRiEvius. i. Traditio liturgica ecclesiiE Tolosange de S. Papulo 587. ii. De ActisS. Papuli; de oppido sancti PapuU de reUquiis et cuUu 589. ni. De S. PapuU miracuhs et cuUu npud Sanpapulenses 593. Sermo de sangto

devenit,

ibique

Romano
ii.

benigne suscipitur 220* Gaput

Gum

r apias

GalHam tendit. Flumen sicco pede transgressus, regem Adrianum a d^monio Uberat, eumque

cum

universo ejus populo baptizat 221. Gaput

in

iii.

Wandali

Novempopulaniam

irruentes, intu-

mescente flumine ad orationem S. Severi repelluntur 224. Caput iv. Reverlentibus WandaUs, S. Severus populum ad constantiam in fide adhortatur. Trucidatur a Barbaris 225. Secunda vita
S.

Papulo 594.V1TA

S. Papul! atwtore liernardo S.

Gai-

Severi 226. ViTA tertia S. Severi Mahtyris.

Papulo. Ex proprio, breviario Tolosanis 601. Ex mismissaU, tres lecsali Sanpapulensi 602. Vita S. Papuli in
donis 599. Documenta liturgiga de
tiones divisa 602.

sunt in dioecesi

Ex catalogo sanctorum quorum 603 S.PapuU [corpbra] 208 martyr Nivernis Patricius

Gaput I. Severus rex Wandalorum, christianos persequente .Juliano Apostata, rcgno se abdicat et cum sex sociis ad prfedicandum fidem Ghristi profectus, tandem Romam devenit, ibique a Romano pontifice benigne suscipitur 227. Caput
sicco
n.

Cum

sociis

in

GalUam

trajicit.

Flumen

Paulas episcopus Emeritensis in Hispania.7/rfe Emeritensis civitatis episc 267 Paulus diaconus confessor Beneventi
Pegasius. Vide Acindynus.

pede transgressus, regem Adrianum a dcemonio liberat, eumque cum universo ejus populo baptizat 229.Gaput iii. Wandali in Novem-

Pelagia martyr Magubii

in

Africa

605 82 ^07 ^07 Hispania

populaniam irruentes primo, flumine subito intumescente ad orationem S. Severi, rcpelluntur

sed deinde decrescente flumine revertentes, S.

Peregrinus martyr. Vide Libertinus. Perseverantus martyr Terracinse

Petrus martyr

Severum cum multis

aUis trucidant 232.

Miragula

S. Severi martyris 233.

De

reliquiis S. Severi

Petrus falius) marlyr Petrus de Barco confessor Abulse 383. Acta S. Petri DE Bargo Photinus episcopus Beneventi
in

384

H
82

earumque translatione. Relatio de translato corpore S. Severi 236. Historia translationis capiiis S. Severi exHispania 236. Charta restauratiouis monasterii S.Severi 23S. Liturgica de S. Severo.
Officium S. Severi 240. Officium in susceptione,
alias translatione capitis S. Severi,

Prima martyr Terracinse Primus episcopus Alexandrise in

^gypto

130

de partibus

Hispaniae delati 243. Lectiones de S. Severo ex

Proprio
Silvia

Ausciensi, ex Proprio

Tarbiensi 243.

rofulurus episcopus Papiae in ItaUa Publius marlyr in Africa

132

mater S. Gregorii magni Simon de GoUazone Ordinis Minorum in

bria

658

Um389 82 443

421

Q
Quartus Aposlolorum discipulus
585

SimpUcia martyr Terracinas Styriacus martyr Sebastae

T
1 heodorus. Vide Athanasius. Theodota martyr Theodotus martyr
605 605 Theophilus martyrCEesareae inCappadocia 603 Tobias martyr Sebastee 443

R
Burgi S. Rainerius Ordinis Fratrum Minorum Relatio miraculorum Sepulchri in Umbria 390. 391 sunt meritis B. Rainerii
quae facta

EmeRenovatus episcopus Emeritensis. Vide

RislhamartyrTerracinae
82
in dicecesi Bitu-

ritensis civitatis episc.

Ronmlus presbyter monachus

ricensi

alentinianus episcopus Salermtanus

657
TARIDS

278

Valentinus presbyter martyr Viterbii. Commen-

IN

TOMUM

NOVEMBRIS.
lerici in

TARius PRyEvios.i.Memoriasanctorummartyrum Valentini et Hilarii inde ab auctariis Usuardmis

Vulganius eremita cultus in monasterio S.WaPicardia. Vide num. prsec.

apud *--fTiptores recentiores. Duplex genua Actorum 013. ii. De sanctorum marlyrum
et

W
PRiEvius. L

Valentini

et

Hilarii

patria,

genere, dignitate

deque martyrio ipsorum 615. iii. De sanctorum martyrum Valentini ct Hilarii sepulcro et translationibus. De cultu (il9. Passio bhevis SS. Martydiaconi 625. riUM Valentini presbyteri et Hilarii Valentini presbyteri et Passio SS. Martyrum

ff enefreda virgo in WalUa. Gommentaiuus De Actis S. Wenefredae 691. n.

S.

De Actorum De historia
taxi 695.
fredie
et S.

Wenefredae auctoritate 693.

Wenefredre
ejusque
translatione corporis S.

iii.

S.

chronu-

iv.

De

Wene-

HlLARII DIAC0NI626. De SS. Vale.mtino presbytero EtHiLARIO mACONO,MARTYRIBUsVlTERBII BX PhUippO

ad ccenobium Salopicuse, de ejus reUquiis cuUu 096. v. De sanctis viris quibuscum

esse traditur 699. Vita
S.

Ferrano 630. Lectiones Officii SS. Valentini et Hilahu 030. De inventione ac tbanslatione SS. Valentini et Hilaru 631. In translatione SS.
VaLENTINI PRESBYTERI ET HiLARII DIACONI marty632. RUM, QU gelebratur sexto kalend. Februarh BECOGNlTlONiS TRIUM SANCTORUM CORPOInSTRUMENTUM

Wenefreda conversata

phima

Wenefhed/E. Pars prior. De historia S. Wenefredae 703. Pars posterior. De miraculis qu[e apud fontem S. Wenefredee contigerunt 700. VlTA SEGUNDA S''" WeNEFRED^ ET EJUSDEM TRANSLATio auctore Boberlopriori Salopiensi. Prologus 708.

RUM

ECCLESIA SANCTI LaURENTII CATHEDHALI VlTERFhagmenta BiENSi DiE 15 Febuuarii 1723 634. 635 VaLENTINO ET HlLARlO LITURGICA DE SS.
IN

Caput
Christi

I.

S.

Wenefreda, magistro
ii.

S.

Beunoo
juvene

amore inardescens, Deo consecrat 709. Caput

Ubidinoso, ad stuprum

virginitatem suani

A Caradoco,

Victor martyr Terracinee Victor martyr

82 207
4-21

soUicitata, fugiens capUe

obtruncatur, sed

Victor martyr in Africa

Victorinus martyr

207

PannoVictorinus episcopus Pcetovionensis in memoria in martyrologiis 432. nia. I. Victorini

n. De notis Victorini Victorinus Pictaviensisne an

orante S. Beunoo revocatur ad vitam; fons prodigiosus in loeo ubi caput ejus deciderat exortus 711. Caput iii. S. Beunoi discessus. S.Wenefreda, apud ejus ecclesiam coe-

mox

nomini inustis 433.

iii.

Pcetoviensis epi-

nobio virginura constituto, sanctissime ibidem vivU et sodales suas ad omnem virtutem msUtuit; quas singulis annis mittit S. Beunoo casulam,
iUtesa aquis

Victoriscopus fuerit433. iv. Qui factum sit ut episcopus sit habitus 436. v. mus Pictaviensis

ad eum defertur 715. Caput

S.
;

tuo S. Beunoo,

iv. MorWenefreda per revelationem

Monumenta Testimonia veterum de S. Victorino. De S. Victorini utriusque Pannoni 437. vi. eruditione. sede episcopali, fetate patria '^enere,
et

divinam miltitur ad S. Deiferum inde ad S. Satumum, ad denique GuUheriacum ad S. Elerium a quo aggregatur monasterio virginum quod ibi-

martyrio

439.

vn.

De

cultu S.

Victorini

dem
tum

deque

eeclesia Poetovionensi

441

obiregebat S. Theonia 718. Caput v. Post GuUheccenobio S. Theonise, S. Wenefreda

;

Vigilantius martyr in

Macedonia

208

riacensi prfeticitur

ipsius ibideni pia

vi.

mors

et

Vigor episcopus Baiocensis in Gallia. Vigoris apograRius Pb^vius. I. De Actorum S.

phis el

Gommenta-

sepultura 721. Caput

patrocinio

Miracula

sanctfe virginis

postmortem

ejus utroque locoubi con-

eormndem

auctoritate 287.

ii-

Expenlu.

Vigore 289. duntur quL^dam asserla de S.

Translatio. Caput i. versata est impetrata 724. invocaMonacho quodani Salopiensi sanato pcr

ct dies ejus S Vigoris memoria in martyrologiis De translatione corpofesto assignata 289. iv.
ris

Robertus prior mittitur tionera S. Weuefreda?, ad virginis eorpus iude Salopiam

Guitheriacum
Benchorensi
in id episcopo transferendum, consentientibus

S Vigoris 290. S.Richarn, ejusdemque ibidem cultu

contentione
baldi
circa

ad monasteriuin Centulense seu

v.

mota a

canonicis ecclesi^e S.

capile S.
8
VII

reliquias S. Vigoris 293. dicitur 2J4. Vigoris quod Divione servari

De Framvi. De

Robertus et mati Guitheriacum perveniunt

principe WalliEe 726. Caput ii. visione confii"soeii ejus, multiplici

et et

optato the-

distractis, reliquiis a corpore S. Vigoris attributa^ sunt 294. De ecclesiis quffi diversis locis

De

iii. Sanclum corpus sauro potiunlur 728. CAPur. Salopiam defertur et ibiinter insignia miracula pompa in monasterii ecclesia coUo-

demsolemni

singulari cultu honoratur vel oratoriis ubiS. Vigor 295. Vita S. Vigoris 297 vel olim honoratus fuit

epitome audore Joanna catur 730. Ejusdem Vit^ santa WeneTinmuthensi 709. Lectiones de

Additamentum
Vitalis

vide post indiceni.

fi'

S- Wenefredi^ ni FREDA732. Appendix. De fonte miraculis quiE apud Holvwell eiusque cuUu et de
eura contigisse narrantur.

martyr

De

jj\ 003 martyr Cresarefein Cappadocia Artesia.CoMVul^anius eremitacultus Lensii'm VuLGANII. CaMENTARIUS Pr^VIUS 560. VlTA S.
Vitali'^

Vitalis raartyr in Africa

generatim.Descriptio fontis S.

fontibus sacr.s enefred^ 734.

PUT

Prima pars
II.

vitae in

Angha
in

transacta

509.

S DecuUusacri fontis et ecelesia usque ad seculum xvi 73a fred.^ apud Holywell Holywell e missione Soc. Jesu apud

b-

\^

ene-

Caput
nente

angelo Iter ex Anglia in GalUam,

mo-

et protegente.

Adventus

tractum Bono-

S ui. De usque ^d LidentiaS'.^ Wenefred^ mterMiracula S- Wenefred^ diera 736. iv.

^^o^"

S. Vulganii niensem 571. Caput iii. Coramoratio vita prope S. Vedasti eremitica inter Morinos Exscriptum 572. De sancto VuLGANio.
;

xvii et xn.u /^. cessione patrata secuUs

v-

monasterium
ex vita
S.

MadelgisiU

^'^-

& WhUe anno IbOo, Sanatio Wenefred^ 7oa Clark c^ci, anno 18oJ Sanatio Ghristophori /o3 recent.oia. Alia qu^dam miracula

v,.

VII.

DE SANCTO

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

DE SANCTO BENIGNO MARTYRE

TOM.
I

NOVEMBRIS PAG. 134

primo Nihilautem indicat hanc revelationcm Facta fuerit anno episcopatus anno contigisse. et ita quarfo vd quinto et sic 33 annus erit 513,
fiit.

Pag. 135, num.

obiit

7, col. 1,

linm 4 a

fine,
:

post

illa

anno

595, excidentnt seqjientia

Scilicet hitnc chronotaxin.

nondamusutnostram,
translaiioni corporis

ml

ut

congruam chromco Divionensi paullo post

et

citondo, in quo imenfioni

S. Benigni assignatur

annus 485.

Quam epocham
in Vitis

inventum esset. corpus S. Benigni seculo V exeunte Nos autcm cnm communissiitia sententia teneGregoriiim Lingonensem anno 539 ex hac

mus

S.

qui admittit, dehet fere ita

cap.
sic

procedere uti diximus,

nisi contradicere velit Gregorio

Turonensi

Patruni,
col.

vii

1040)

tom. LXXl, scribenti de Gregorio Lingonensi

(Migne, P. L.,
sui

consequenter inventio corporis secido VI, anno S. Benigni locum hahuit ineunte annuni 506. nohis ignoto, sed non ante
vita migrasse, et

obiit

autem episcopatus

anno

33, Eetate

nona-

Lingogenarius. Episcopus autem erat Gregorius ejus invenensis cnm revclantc S. Benigno corims

Pag. 142 Inscriptioni paragraphi IV post 485 inserendum : secundum chronicon Divionense, ilhi anno 485 inserenet pag. eadem num. 44 post dum : secundum nos seculo VI ineunte.

DE SANCTO VIGORE.
Pag.2m, num. 57. Ecclesiis
*

Poulallier

* .luaie

de Ponte
antiqua
Ihid.,

Allierici * et

adde eeclesiam Prioratuin de Joues **, in

citatis
(1).

dicecest

Lexoviensi

Pag. 297, num. 01. In diaresi Sagie?isi erat etiam olim parochia S. Vigoris Ferroriensis {Z). Ibid., num. 62. In Anglia, S. Vigor legitur

num.

59.
S.

In

antiqiia dicecesi Ebroicensi

erat parochia

Vigoris in decanatu de Cruce

pafronus fuisse ecclesiarum de Fulbourn (Camhridge) (4) et de Stratton on the Foss (Somersef) (5).

S.Leofridi(2).

n)Poumh

m diochecle

Usieux

recueilUs

et

nnnoth

{^)

PouilU du cr,ochcd^Et^-eu^{^h^^).-{Z)^^^^^^^
II. p.

lZi7es<le\^or,.,andie,

in-4o, 2 sirie,

lom.

III (1844).

of England,Xom.

308.

(5)Ib.d., toni. IV, p. 312.

AD ACTA
SANCTORUM ATHANASII ET THEODORI
TOM.
I

NOVEMBRIS PAG.

12

ADDITAMENTUM.
Athanasio ac Theodoro S. Jaco&i Majoris aposfoli discipiilis actum est in tomo hoc
1.

De

saHciis

tionibus faciendis pr3iesseyd,ac totiusreireJationem

exacfam

conficerent.
et

Quibus

adjitncti sunt

duo

viri

primo

viensis noveynbris ;

de inventis sacris

sepnlfuit,

archxologica

historica scienfiis insignes, reve-

cris ac triiim

sanctorum

reliquiis

mentio facta

sed pro tanpore pauca

aftulimus.

Causa enim ad

suprenium Svmjni Po7itificis judicium delata, supremi judids sententia fuit expectanda. Quod
sentiebamus tunc innuimus, nobis scilicet videri sanctonnn virorum Jacobi Majoris apostoli

rendus pater Fidelis Fifa e societate Jesu, ac dominus Aureliamis Fernandez Guerra ij Orbe, uterque Eegix Academix Historicx socius. Oanonici delegati
initiuni

invesfigandi

fecerunt

sub

ejusque

discipuloruni

Athanasii

ac

Theodori
corporiim

inventa esse vera sepulcra,

reliquias.

verasque

Nunc autem cmntomus

hic operis nostri

in lucem edendus esset, causa per Summi Pontifipromukjata, cis judicium definita ac rei veritafe

aUari majori, sarcopliagi operculum levarunt, repereruntque sarcophagum corpnre vacuum. Quumque descensus quo olim ad cri/pfam suppositani aditus erat, depresso per sseculi XVII opera solOjjam non existeret,primo ientaverunt externam absldis parfem, qua in crypfam subterraneam penetrarenf, tuleruntque lapidem, qui sepulcrum
episcopi Roderici de Patrono operiebat: sic

non possumus non repetere argumentum szculorum memoria dignissimum, ac totius incentionis historiani breviter enarrare, una cmn documentis huc
prxsertim magnifica bidla Leonis Papse XIII, qua definitum jndicium coniinefur. Romam scnpsimus ad sacrx rituum Congregatiospectantibus,
et

enim
crtj-

tradifum acreperanf hac via

in

subterraneam

ptam intrari. Facta excavatione unius metri inventum est cavum in saxo factum, absque ulla commuAltera excavatio hnud meliori successu facta fuit in sacello S. Josephi. E popularis tradtad prxtionis aura acceperant hinc scalas ducere

nicandi

via.

cardinalem Barnis Prxfectuni, eminentissimwn si qna fieri posset, fotus rei tolininm, rogantes ut, proccssusnobiscommiinicaretur,operiBollandiano

dicium hi/pogeum, verum repererunf inde olim ad palafium episcopale aditum fuisse. Deinde propius
aperaltari majori investigare caeperunf, factaque

dominus communicari non jjosse, sed qux p>rocessum causz Bollandiano operi inserenda essent, nullo negotio in excerpi posse ex suo opusculo quod ea de re quodque hunc in finem pro lucem ediderat
inserendus.

Pespondit

eminefdissinws

cum tura a parte Evangelii, duormn metrorum excavatam, qnindimidio, patefecit viam in petra
decim metra longam, latam quinquaginta centimesepiuaginta millimefra, altam mefrum umim cum fuit ad pedem gradus Quarta ajieriura facia
tris.

(1),

humanitate sua ad nos transmisit. Cvjus ergo

auctoris,

omni excepfione documentorum ab ipso adhihiiorum

sequentes

majoris,

fide,

fideque

inventionis

aUaris,perquam aditiis patefactus est adprimmn cryptam sivecellam sepulcralem ,in qua S.Apostoli
Jacobi corpus,
e

opusculi narrationem ordimur, de Inventione Corporis caput VIII, quod agit transcribeS. Jacobi apostoli. Docunienfa lafina ifalico idiomate tradunfur lafiiie mns, eavero qux
dicti

Palestina Iriam Flaviamtranslavel

I

44 arca in marmorea qvalisfprimo apparuerit, sepuUum fuit. Qus cella Februarii 1879 eomactis ComposteUanis die 1
tum, anno Christi 43
in

verfemus.

posifis, sic describitur

GaYum
tria,

metra

in

longum,

in

latum

patens quinque sesquimetrum in

ex

italico.

De

inventione sacrorum corpo-

circumdatum quatuor altum, fcrmse rectanguls, magnam antiquitatem prse muris e secto lapide
duas sectiones fere se ferentibus, divisum in ex petris rudibus murum, qui 35quales per alium sectio antiquee constructionis
videbatur tamen
:

rum

S.

Jacobi

Majoris

et

SS. Athanasii et Theodori.

Eminentissimus ac
reverendissimus dominus cardinalis Michacl Paya y Bico, Archiepiscopus CompostelUmus post sarfa tecta basilicx

murum anterior insinislra sua parte continebat tantum non integrum.ex maKnis latemedianum, in positis super terram primitivam;
ribus coctis, parte dextera

continebat

alterum

medianum

S. Jacobi fere completa, in

animum

induxit inves-

a?que distantem dirutum ex lateribus requalibus,

maturo tigare sacras reliquias apostoU Jacobi. Re

cum

consilio deliberafa decrevit,

operi nec sudori, qua ad sacra ossa

omnemgue

esse

nulU parcendnm ineundam viam,

utrumqueamuroopposito{2).T'>m/mrMmr.//m animo exploratam ,acris reliquiis vacuam, intento sic desmbunt archxologia^ periti
viri

depuiati

invenienda perveniri possef. ergo ad opus exsequendum renerabHes Deputantur Josephus Maria viri AntoniusLopez Ferreiro et metropolitamB canonici, qui excavabasHicx

in aperto 2 ReliquiifiarcheeologicEejam excavationes factas, ad per explorationes et sme ullo sacras reliquias, pertinent

positK

ex

ilalifo.

Lahin
(1)

qu^rendas constructmn primis anms dubio ad monimentum

rodierno ritrovamenlo.

Cemii biografici di

S.

Giacomo Apostolo
e

il

Maijgiorc

ed esposizioite stoHco-criUca mlla Spagna e traaferimetilo del corpo del mfdesitno

inridica,su Vapostolato, sul

sit

Roma, lipograficaVaUcana,
f21 '
^

isso.

Processus Compostellavnsjol.

10. 1

Bsrae

Novembris Tomus

I.

oujus ichnogra. lr. chrislian.. Esl .difieium mensuram habe octo phia perfecte quadrata conformametrorum per singula latera. Inlus parallelogrammatis sex metra modum

^-^^^^^^^^Ji^tS^cl^^cjrsp^hrql^^ P,,
f^"''
i""''^
,^,';'f m unum

tum

est

ad

longi,

lati

fron^ quinque metra, princ,pal> a

porrecti. Tria latera porticus ambit : intus dividitur

externa ambulacrum s,ve

'"d"-,

" -
'

f "J "*"^^,,,eerent
'^. ,;
.

,pidu,n, ita ut

cum

h.s

^-^-^^^\J^ pervio, duriore sa.is ista^^l P exi^assa e a^o p, nm " absorbendos humo.^ ,rs'i res, et aim.i

(2).Materies ex qua i^^,, sunt facie

si mavis, cella subteiQuffi est al) ingressu, aut ex cu.ius p.avimentum ranea spectat orientem, XII (quod seculo opere musivo pulcherrimo mensuram habet tr a metra cum rrceutius est)

^f .^

cementum
,

P';'

^'
-j;
,"''
,

supradictu.n com,^^,5, ,^c terra tenu,sIn

^"""'

^"'

f^too tima.
'

constructione

">';-
"'^
' .

dimidioinlatitudiuem.inlongitudmemduocun
aperta sunt dimidio larga hgatura grandia frusta corona.. Qu. est ornata n,tra marg,nigra super fuudum album. ad modu.n ,nerunes ductibus linearibus albis decorata nor,bus larum super fundum uigrum et versus caulem, et denule cand,-

"^

Restant

et

modo

^-''^f"''^''^;^
"'^/f

f^f ^ras, '"J .^^f X"

^^,",,dinespetrarumpositos fuisse partibus regre sinant ^^

"d,,n
^

quod obtinue.nmt

po-

^J^^^^J^-^^^Z """'.' ^"^,

^"^f
P
^

contra alterum J, imnu,tabiliter, ex more

tollerentur ina^qualitates,

^''^ ^^^^^^;'

''^^!",,,

eomnnssuram impedire
i',,,,,eteres observati in

colocasia., rubris

dis, alternatim cunr

foliis liberis alb,s

,n

fmwm

>^ ^^
pr.

on^truendi systemate

cum

lance..Secundusambituss,vesect,onulo,nt
vallo

.-

t- a P

f -;
":^

conjuncta

f.-ont.

pr...c.pal,

fu.t

oculus

'^

suprad.cta celhr lat.sepnlchralis. ejusdem cum duo metra ... H.c.pan tudinis, sed longa tantum prope libella, humi defossa eum pavhnento par.etum erant sepulchra, qmbus

;:;it epodue romanee ac ss,^^^^^^^^^ ,g,tun, clar atque i,dum operis epocham
:

"^''^"^^f,;.,,, '"

,,.dictos n.uros,

non esse

muros

laterales

et alter ex ater.bus loco erant tres muri ex petra, Theodorus et At hanas.us romanis.... Discipnli hurail.ter ,n terra sk; in his sepulchris eoUocati sin.s ram sarcop ag^ jaceba,rt ad dextram et trontem pr.nc.pal apostoli, qui stetit post

ul aliqui voluut, ad ^^^ ^^;^,^,, ;,p,e,;,n construcfT^^^^T^Jj,.,,,,,,, ,,l,.iptio ,agni sane to 3 /. f,uLtissin,a,n tra-

f "^j^Xo
-'J

jjf
f^

g d.nirez,

ZfiZndam
r

'np^ d^n 11.,

S. Jaclbi I,-ia,n

Flaria.n

,,^,,.. p,,..
e.

.u hunc an.b.tum valde vicinus arcui per que.n qua sive arca mar.rrorea , intratur. Sarcophagus hod.e corpus depo,sue ant, pii S. Jacobi discipuh

et traditio hujus, m '""'^j',^,Zdo. Hisoria dicunt sepulcrum 9^ ^

"'2"'""

*"

'

^
Q

'^f ^ffj^,,
prob.

animiter discipulorum Athanasii

,,,,

ac sancU

^^"Jj^lJ^.,^
^^

\,^ ,,,
^;,^,^ ^^^^^^

,,ajori.

^.ta conse^^^^^.

quodvaldedolendum,nonapparet.Mar,no erat p.cturam ann. 129 n mellei coloris, secundum

codice

ecclesia.

Compostellana^ carebatque

~^JJ^^^^ "', "^'^^

^,

^^^^
^i

initi inter

episcopum

anaglypUs
tertio

Codcx Calhsu n similes urnas ornabant. sepulchrum n^ affirmat anno 1139 -stitisse apostoh ^epertan fua^

et sculpturis,

^^^^^^^
..r

'^^^IIZ cu
que hq" rueX"'^^

n^onasterium de Ante altaria, fo77 et Historiam Compostella-

" '^;^^AUe^a expa.^^,^^

'"'
1

J^
^^,,,

^^^ ^^I^^^^

^,,^^^^

^^ ^^._

moreum,

qno corpus Ichnographia moniment.

in

Christi)benedictum

quo anno 42 (vel 43 fu.t, S. Jacob, corpus pos.tum

'P ''"''"
,.

*"'''"""'"

po

.ta

sepulchr. prope valde iimihs est ichnogra,,hia. quo >nve"tum fu.t via Asinaria,

^0
">

^^^^J'^

barberinum s,ve ^oM<.,jnoJ ornamento ac fo bodie Museo Britanmco est recordando cum.l a n,am .dificii divinare potes ex.stuut m C quoe ejusdem ordinis et empor.s
celebre vas
.

Romam

in

'^f m
,:

^^"'
^^^,,^^
J^'t

,, Alphonsus III ^/ f,^ fo,,am construebal ';^'^J; e de-am ,,, J,,,, ^^^^ ^^^^^^ ^^^^^^ ^^_^^ ^^^^_

J ^^

^,,^,,^ ^^-^^^

.^ ^^^^,,, ,,,

ec

,,ibus inchoata

^^

Patestina,

Romanus

tr dedicavit Cajo Pubhc.o B.bulo

tum

"l-l^^t

rS

" . 'Licet enim certum sit J"";"^^ '=^ admovisse, '^^^f ^^^ ,3,, ,,
fuit

^ ^

nfra .nfra

ope.a tant op^a t ntum navata

ampliando

altari

non
a

"*'--^^^;^ palatium Capitolinum. .n 'f. ^'>"' ^"P^ hodie dicitur Macellu.n corvorum.
rest hodie ex opere

cousequitur

corpora

TcU

apostoli ac
.

discipulorum
-ori,

fuisse inde

'

romano

pra^ter

muros fun-

,,

P'''? ^ "^
i

^^,,^,, ,

damcrtales altos meU-um unum eum

^inta ce..timetra inclinaUonem petr^,

septuag,

^^J^

quod cum semper in cst ambitum muratum

.

etoctoquinquecentimetrisinparte depress.o.e parte ejaUore sccundurn in

^uh atar. l^^^^.^^^^;,^

.ebuisse continere, ac porro

m qua n.tuntur

'ta

ut

Uam

".-^^^^^^^^^^^^
^^^^.^
^.^^^^.^^

'

^^^._

partem

aidificii

exsUron.an. cognoscamus, qua.

'^'l.t.onem,

compostelte, ac codex

, Ibid

fol

U*v

,45.

expluMm Iplliur:

Melius h.c iolelligentu,- si s.ructu est aulem en,plec.um.

(2)

muri genus.quo f.ontlbus

fa,c,unlur a.que n.plentur.

'-' "Pf j'^^^ "="""

(3,

fol. Ib,d '^

.7.

.^

3*
traditio tes a-

in

codicecilalo.Quod hisloria ac inventi in isto ambitu: lur nummi confirmant ad longam periodum isli qui pertinent

contra ea qute dicta sunt scrio objici nequeunt tuin enim cum picturae istee factte sunt, perspec:

nummi
inler

tiva nota

non

erat,

quare

oiijecta

non poterant

decimum diserseeulum nonum ac sextum revera custoditas hoc loco lissime probant, in

collocari in loco voro ae respcctivo, qui repraisentandus erat. Ceeterum traditiones ac momoriEe,
istius

sancti apostoli, ejusfuisse venerandasreliquias Theodori et sancti ue discipulorum sancti formatum muris e secto

secundum discipulorum sepulcra non

ecclesiae,

Castellar,
in

coUocant
illud.

eodem cavo quod

prope
sepulcra discipu-

Athanasii (1). Cavum subcentrali e lapide rudi, recta lapide, ac muro histona ac tracum autem iicilur aUarimajori; est, designent hujus ecclesis. uti dictum ditio altari dicto,teneasemper sepulcrum sancli sub esse credamus oportet sepukrum revera

aposloli

sepulcrum continet, sed

coUigitur

mus

ac

jn eo loco.

Deinde cavum de quo

agitur,

plus

Quibus omnibus lorum sita sint propo apostoli sepulcrum, Ucet nonin eodem cavo,sepulturas dequibusquairitur, alteram a sitas symmetrice unam a dextris, apostoli, alias essc haud posse ac sinistrissepulcri sepulturas qute corpora S. Athanasii ac S. Theodori coutinuerunt
5.
iit

cum

in parte supenore, qum altero decoratum crat musivo, cum alterum repertum est tectum opere nmrus qui sepa-

(2).

Cum

tectum essctlateribus.Tandem muratus in quod divisus est rat utrumquc cavum, anterioris cavi, conambitus, uti et duo sepulcra dictum ambitum, quod structa fuerunt post ac tectorum c domonstrant excisiones torreni,
apostoU fuerit, clarum
inillocavo,

relifiuiai

aiitem hisce in locls, vbl spes fuenif fore invenirentur,investi(jationes irritxfuiserat ne desperarent canonici depnqux incendio invenire, ntpote

sent;
tati

timendum
reliqnias

Almansoris periissent. Non desperarunt; reliquias sum enim illis erat per historiam, sacras
fuisse serdivina providentia ah ista calamitate Jucohi ac duoS. vatas, ereptis scilicet corporibus cnjpta discipulorum Athanasii ac Theodori e rnm
et alio

persua-

reUquiis. Qaum igitur ruderibus, operis primitivi in isto loco depositum corpusprimum

positum fmsse est dictum corpus altari majori situm est, quod sub

in loco ahsconditis. S.

Putaverunt iUi cpisco-

estque magis antiquum.

Ad ultimum

mscript.o

pum

altari apostoli, qu^^e gestusque statu* argentea. sepulcn locum, pr^majori colitur, denotat ut

verba H>c est cobp.s inscriptione legantur h.c HlSPANIARUM PATRONI et ET DIVI JacOBI ApOSTOL. observetur,digitumindicemstatu^cv.dentemodo requ.e^erunt. locum nbi sancti rel.qm^
: .

dictum cavum

et

non alterum, cum

d.cta

Fetrum de Mosuncio, api>ropinquante Verum Almansore, sacrum depositum occultasse. Benedictus Sanz y Fores, iUusirissimus dominus nunr archiepiscopus Valtunc Ovetanus episcopus,
dissertatione,fecit ut lisoletanus,doctissima scripta beUici Aufjlos infer et Htattenderentur eventus

archiepiscopusJoannes a spanos 15S<),per quos reliqnias occuUasset. QuaS Clementeproculduhio

videbatur ecclesiasttca propter merifo attendenda in potraditio, qu^ ex iUo tempore

indicare

Quod iusuper confirmant saltem a seculo XV, reliquiarum hujus ecclesi*

elonchi

memonale.

5um
tur.

in uno,

quem pr.

Sub altari magni patroni grum Z\ei corpora duorum

oculis habemus, legirepentur eorpus intemajori Zebenostri, sancti Jacobi

acpopularis populum ,cujns major sterum sparsa fuerat,sive in post aUare majus ad numerus intra ahsidem

orandum

accedehat, sive in cleruni,

qm

quotidia-

ejus discipulorum sancti

num

Athanasii ac sancti Theodori. qu inventa fuerunt 4 Sepulcra latericia, ambitus, de quo ost sermo, cavo anteriorimurati

cum phouam

adeundo sohmni chori officium concludehat locum, ihique cautando ant,pompa eumdem sanctorum in pace sepul a
:

Corpora

est, ad pertinebant, ut dictum matena et construct.onis nam, quod patet ex

epocbam romaet

Lma;
crum

hujus ecclesise,juxta sepulhistoria ac traditione a smis ns sepu Ita apostoli a dextris et

fuisse corpora

et sicuti patet

ex episto la S. Leonis

ex

corpus sancti apostoh, sunt- undecreditnm fuit ahside discipulorum ihidem ac corpora duorum Clemente fulsse ahscomda. ab arch iepiscopo Jo. a S. postaltare aliud in abside altare Perpensum fuit,

annum 182.^,unde majus coustructumfuissecirca hunc posterioris partis locumsa3-stimatum

fuit,

duorum

ita nasii ac Theodori, osse duorum discipuquibus qu.ritur,necessario um in dicto ambitu a lo. forum pr^dictorum, quia d.c a nullum est. Quod enu Corum indicium coUocala non statim juxta ainveniuntur ^.rsus sed pauUuIum remota toli sepulcrum ap'os expUcatur, consipartem anteriorem, optime vencrationis ac 'de^atis bumihtatis, des.gfuerunt discipuli animati

Atha ejus d.sc.puloiun clarum est sepi.^cra de

^quali gaudere veneratwne ceUi principaliB,

consideratio, in centro in absidis fornice
apostol,

cum ^

ehJemparteanteriore.HincsuccessUexornaUoms

emmre-

scpukrahsac nnranrxsentata erant arca sancta

eSc

idosa steUa, emhlemata sancti picturis expressafmau^ cum aliis pulcherrimis canonico, nepote secretant rant, diriyente quodam
insius

prxcqma,

Joa

S. Clemente

archiepiscopMrea nou
in

re.W^^

Lterat non considerari

pavimento sub mdicatis

sensis quibus

nando

ut revera dosignarunt,

sepultur^

bco

;t

quod inde consequitur,

su^ supponendo

mu^iro, eu,. supcrpoemhlematis,steUa ex opere quaiuo, destinata feremhs sitaerat lamina xrea considerat.s.venQuibus rebus
candelis accensis.

collocari in ut oportel oos noluisse

eodem cavo

tum

thesaurus.quaUs orat co.pu. ubi iacebat protiosus inaicavunus^^^^^ maW.i. P-terea uti murnsquo e rud lapide sopulcra discipulorum sancti, sun separantur a cavo sepuleri pr.m.tiv postorioris epocha operis

pavunentum ad rumpendum musivo compo.da^, fa opere ^nedia, in loco sfeli^, metra, operarum umcs cavo profundo atiquot
fuit

mah^

Si^im

Zm
fh

7fausto

sicuti testatu juvat ipsiusverha, tare ca^pif. Sed JoannesN^srOpera irjitur cui nomen

Uu quint. hujus ''^f'^'!^-^^^^

IstaZ-e

epoch/

noq eabfor

Ueri

potuit,

quia disc.puU

mortm

indfxit

quam aliquot post annis -"J^ ambitupositretuorunt. Mmutul^ Jacobi iu isto discipulorum reprcesentant duorum p] turce quce sepulcro sancti apostoU,
^;Scr;'conjuucta cum
(l)Ibid..foU.l7M8etlO.-(9)Ibid..foll,
10.21.

-W--

feTe av m in medio melrod.sian^^orT(post aUare majus), quaomnia tuorlct' s, nocte enim

mS

Tandem

jussus

fui

qu.nlum

esUdico.

amn-is abside, ad poden.

em ab

labo.-avi -eiter ipso altari. Ibido.u h.c opera fiebant.

fecique

4*
.

profundam septera palmas, quse sunt duo circiter metra, latam metrum unum. Sli-uctm-am C(Pmentitiam inveni compositam e
fecique fossam
grossis

quam
illud
tuit,

non dicebatur cooperire lamina prfedicta, detegi. Quanquam consilium poterat hac via non duxisset ad exitum, relinqui oporsecurum
poterant ob difficultates qnx sane superari ab eo,quiasi executi fuisnecnocuit deslitisse fossa super semus, erat quasi certum, aperta
:

lapidum

frustis, quae fuerant antiquae

constructionis anteriorislmjus sacelli.

Ad

dictani

altitudinem cum pervenissem, linea perpendicumurum lari, ductaque ferro versus altare ipsum,
inveni ejusdem constructionis bus,
ccepi

urnam

ossa continentem, fore ut ha&c et

illa

con-

cum

antecedentiac timere

per latitudinem sacelli dubitare intra animum

extensum. Tunc

meum,

me comne sepulcrum sancti non ut corpus apostoli mendavi Virgini dolorossB,

inveniretur, ac

aliquam lucem ad scopuni tererentur, quin obtinuissemus, licet res aliter se habuisnostrum quid esset in reliquo set, sed ignorabamus adhuc Secundo loco, quando aperta fuit saceho majori. altare majus, fossa ultima in ambitu qui est post
facta fuit ita, ut latus stringeret urnam proxime, distafossre posterius digitos, a bat enim solummodo tres circiter

appareret. In

eodem momento canonicus Labin,

nuUa nostra intentione

qui prsesens aderat fwNfcs px depuiat/s) Toluit in cavum descendere, sunitoque ligone coepit removere terrara, ac deinde vocavit me dicens, ut

frontem superficie ordinis lapidura, qui formabat

uti urnfle istius. Si fossa fuisset dilatata,

viderem quid essent duo lateres, qui prope hunc murum cernebantur, sumitque lumen, ut epo foderem. llico levavi ligone duos lateres, et apparuerunt ossa contenta in capsa, gratum exhalanodorem. quem describere non valeo. Tunc visum perdidi, mansique caecus spatio mediae
tia

volebant

openis ad laborandum commodius, quod non permiserunt declarantes, multa loculi frusta

abrupta fuissent

et fortassis

etiam ossa contenta

circiterhorce, et in eo fui ut

animo

linquerer, et

post in illo. Tertio loco, repertas fuerunt reliquise loca sacelli majoris, in quibus, cum explorata essent preecipua, ratione prcevia putabantur esse
sitse, ita

^ adjuvantlbus sociis extra opus transportatus fui. Bene memor sum juramenti sancte prsestiti et nihilominus declaro confirmare me totum, quod
hucusque

ut repertee fuerint, quando declarantea sufficienti lumine praehabito, agnoverant mo-

mentum
in
actis

et significationem inventiouis

fact^

(3).

quam habui, et de quem sensi. Scio tamen canoodore gratissimo nicum Labin ex illo momento liberatum fuisse gravi hemicrania quam patiebatur, ego vero
dixi

de commotione

Cavinn atque urna reperta hoc

recognifionis

modo descrihuntur
:

fossa

jam citatis Aperta metrum unum cum 24 centimetris, alta

circiter

fuit

fxitalico.

lata

prae

commotione
(1).

segre habui per octo vel

decem

dies
6.

fundo versus raetrum orientem, ad frontem sacelli majoris, et ad amussim linea ipsius media, conspecta est nixa super

unum, cujus

in

Hbc quidtm

Nartallus; ipse autem canonicus

doloribiis

Lahin hemin-anix

ex

illo

momento

caruisse se snbjiiramenti fide confirmavif.NartaUo addimns operam lahorum socium Einmanuelem

exitalicc.

et circumdata ex omni parte, praeter anteriorem,ruderibus coacervatis,urnaunum melrura longa, alta triginta circiter centiraelra, totidem

saxum

lata,
secti,

Larramendi

testantein

sequentia

Excavandae

formata a latere dextro e lamina lapidis a latere sinistro, altera lamina marmoris
a parte posteriore lateribus, a parte anteordine lapidum ac duobus lateribus uni-

terrte opera navabatur, mandante Eminentissimo moderno archiepiscopo, ad reperiendum, si fieri

albi,

riori
tis

posset, sancti

apostoli corpus,

quod bene

scie-

(4).

Operculum erat lamina crassa octo cencujus in uno lalere crux latina

majori subsistere, sed locus ignoprrecisus. Porro traditio constans atque rabatur universalis in populo ferebat in loco vicino ubi inventum fuit sepulcrum, atque in muro absidis
batur
in sacello

timetris,

rudi

manu erat sculpta. 8. Ad locum melius cognoscendum

rum
audirecanon/cosdepufatos
:

utHe

erit ifetxitalico.

saxo solido

exteriori

scalam esse, quae ad idem sepulcrum ducebat. Quapropter, cum faber murarius
Nartallusinposteriori absidis parte media detexit marmoreara continentem ossa, ego admi-

usque ad superficiem primi plani sacelli majoris,

existit

spatium altura

circiter

plenum ruderibus
reliquiis,

fabricae

unum metrum operum dirutorum

^
et antiqui

umam
ratus

continens in fundo densura stratura

sum hanc

neque nunc Ego in illa inventionis nocte eram cum Nartallo, et eo momento, quo hic levavit laterem, ego quoque descendi in fossam factam, sensique gratissimum odorem, quem nescio cui rei comparem, sed certo non erat odor hmnoris, neque is, qui
mortuorura exhafactus erat ut cadaver,egolant.Nartallus interim que eura brachio sustentavi, extraxi e cavo, posuique in sede. Ego porro raulta lcetitia impletus fui, ob repertuni, ut credebara, sancti cordicitur

dubito, quin

convenientiam, nec dubitavi, uti illa essent ossa apostoh.

cinerura, indicia certa

magni cujusdam

incendii. Observatura a nobis fuerat, in

duabus

sectionibus ambitus cryptae, preeter lateres qui formant duo sepuIcraS.Theodori et S. Athanasii,

multos

alios

lateres

reperiri, qui

ob formam

triangularera videbantur esse arcus cujusdara vel fornicis reliquiae invenimus etiam in stratis
:

mucidus,

quem

fossae

superioribus sepulcri a

parte

sinistra

aliquot

monetassecuIiXII... Notatum quoque fuit,rudera

pus
7.
exitfdico.

sepulcrum a latere dextro ac spatium intermedium implebant, esse tempore posteriora quam ea que observabamus in dicto sepulcro a tatere sinistro, ac videbantur esse
fabricae,

quae

(2).

Utriusque fahri murarii dictis conjungenda

est descriptio canonicorum deputatorum: Consideratum primo fuit, tollenda laraina grandi posita in centro ambulacri absidis, ob motiva supra indicata, explorationes publicae notitioe exponi

plus

quam

conveniebat, quare unus declaran-

tlum proposuit ut tolleretur armarium, positura ad extreraura sacellum majus, utque sub eo aperiretur fossa, quia, si ibi erat scala subterranea,
Procea. Aposi.,
fol. 10.

ejusdem epochae cum iis qute extracta sunt post videbamus intra et supra urnam, altare majus in quaossa, de quibus agitur, continebantur, esse rudera fabricas, antiqua, ut apparet, paullo plus duo saecula adjungimus, rudera inventa supra urnam, multo esse leviora aliis, constantibus magnara partem, praesertim ea qute ante umam reperta sunt, ex grossis lapidibus, quos inter erant gradus scalse, frusta satis grossa, et alia
: ;

(1)

(2) Ibid.,

fol. 11.

(3) Proces

Compost.,

fol. 15.

(4) Ibid., fol.

frusta

frusta operum antiquorurn. Quibus omnibus ruderibus extractis repertum est in isto spatio

piscopus Joannes a Sancto Clemente

est.

vila

functus

Nec Anglorum

securi

erant Hispani ante

pavimentum

e crystallo et calce et

murus

e lami-

nis lapidis secti illud circumdans, altus circiter unum metrum, qui, depresso pavimento altaris

majoris seculo XVII, ipse necessario depressus

fuit.

9.

Ex his qu3s exposita sunt demonstrantur sacrx

annujn 1702. Fhixerant ergo anni 113 post reJiquias ahsconditas ; jam vero ub anno 158'J ad annum 1702 qui occultandarum reliquiarum conscii fuerant, ac sdentiam hujus rei sigiflo jurisjurandi rlausam conservarant in pectoris scriniu, omnes ex hac vita excesserant. TaJia quoque erant

reliquix S. Jacohi ejusque di.seipulonim occnltatx trepidaftiisse momento quodam magni timoris ac
tionis,

rerum femporumque adjuncta, signari prudentia vefaret. Et

ut scripto
sic

rem con-

cum

pervenisset

ad aures
invasio

archiepiscopi ac

factum est, ut archiepiscopo ejusque famiJiaribus rerum gesta-

capituli

metropolitani

AngJorum ducis

rum

consciis e vivis suhlatis, fota rei scientia eva-

Drake cum

sateUitihus suis, profanatio locorum

nesceret.

Quare

nihii

mirandum

biographo

sacrorum, reliquiarum et imaginum sanctorum per isfam regionem patrata, minsque editx idem se facturos reiiquiis S. Jacobi. Tempore tantse perturbationis cogitari sane non potuit de construendis sepulcris trihus, de inscriptionihus intra tubos

archiepiscopi Joannis a S. Clemente, cui

nomen

nullam eventus hujus mentionem fieri ; publicis enim usus documentis archiepiscopi res qestas descripsit, in his nuJUi facti memoria

Sanz

del Castillo,

exstabat

privatts
esset

autem documentis,

in

quihus

wreos includendis, uti

quiis ac

tempore tranquillo

fieri solet.

designatum

occulfafarum reliquiarum nego-

Acta capitularia mentionem faciunt de

alia transportafa fulssent alia in
in civitatem

aliis reli-

prctiosis ohjectis in futo positis,

quorum

tium, uti non potuit, quippe qua nufla essenf. Anno lfi(j6 sacelium- majus ingenti tahore restauratum
fuif,

Orensem,

turrem Cambensem. Sed transportari non poterat corpus sancti Jacobi in hanc vel illam civitatem ob maximas difficultates, et commotio-

opus dirigente architecto canonico Vega Verduifo, sed tunc memoria ahscondifarum in ahside
reliquiarum longo

jam

iemporis spatio evanuerat,

sacetli

'^

laboresque directi fuerunt ad finem ornandi

nem populi
Tempus

nolentis tanto suo thesauro privari. ergo cum mdlam moram permitteret^
lectis

nou ad inveniendas sacras exurias, fnnfo magis quod saxum vivum instrumentis tentatum nulfam

archiepiscopus Joannes a Sancto Clemenfe

tribus quatuorve viris

omni fiducia

dignis, atque
constrictis

insuper

sacratissimo

jurammto

in

spem faciebat inveniendi in hocloco reliquiarum latehras.In moderna inquisitioneeodem modoprocesurchiepissit Etninentissimus dominus cardinafis
copus Paya y Rico, cum canonicis a se deputatis; quatuor enini fossis factis exploravcrunf crijpfam ac loca adjacentia, quantumcumque traditio multo
majoris auctoritatis suaderet, ut investigationes
refirHs fierent in ahsidis cenfro, reliquis partibus
:

mandatis
tio

dederit, ut nocte intempesfa

cum

neces-

e palasariis instrumentis per interiorem scalam

in

hasilicam

descenderent

et

summa

solli-

reponerent. cifudine reliquias sacras in hco tuto loco quo occultand^B sacrse reliDesignato scilicet

quix

essent,

apertum

fuit super

saxum solidum

cavum illud profundum de quo egimus, factisque archiepiaperturis in muro cryptse constructo ab
cingehatur, scopo Gelmirez quo JocuJus sepulcralis ossa S. Jacohi et duorum discipuloe loculo sacra rum Athanasii ac Theodori exfraxerunt ; cum aJia

prudentia enim juheJxit quxri fhesaurum ahsconconstahat atttiditu m in isfis aliis partibus, quibus
condiforium, ar tandem redire ad ahsidis centrum, uhi inventis reliquHs laborum frurtum-

quum

tuierunt.

materiesprse manibus non

dibus
et

esset,

sumpserunt

lapi-

lateribus constituentibus primitivum sepul-

crum

operis romani, fecerunfque speciem

vel

quamdam
modo
ut
iis

concursn^gran10. Invento igifur,non sine divino coopedissimo fhesauro rardinaHs archiepiscopus, Ferrantibus canonicis deputatis, Antonio Lopez patre reverendo reiro ac Josepho Maria LaJnn,
Fideli Fita
iiano
e sociefate

caps^, frustis calce

nibus, qui

argiUa

unitis, eo

Jesu una

cum

eqtiite

Aure-

opus tumultuarium proderet, factum ab

homi-

Fernandez Guerra y

Orhe historix atque

r

artem murariam ignorarent,

reJictis digitis

summa

festinatione, opere rudi,

impressis,

Francisco archeoJogix peritis, Antonio Casares, medicinx atque Freire et Timofheo Sanchez Freire
episropo anatomix peritis, necnon suffraganfihus archiepiscopo, reveOvetaito, nunc VaJIisoIefano

qui indicant

manum haud grandem

quB quibusdum

neque carno-

sam. Gutts

cerex,

in ossibus

appain

transportatas, rent, clare indicant reliquias fuisse

nocte intempesta,

cum

luce candelarum.

Quod

materies lapihac summa necessitate adhibita fuit dum et laterum ex primitivo sepulcro argumen-

Sanz y Fores ; domino Cxsario episcopo Orensi, reverendissimo domino episcopo Tudensi, reverendissimo
rendisslmo

domino

Benedicto

Roderico;

Ferdinando Huh y Gutfierez, suffraganeis

suis

twn

est

validissimum,
collaboratores

voluisse

archiepiscopum
Indi-

ejusque

reJinquere posteris

vencium, unde ad recognoscendam reliquiarum enim protatem securi procederent ; fortassis siue duJno vida mente cogitaverunt, vela quihus singulormn sacra ossa involverunt ac scheduias posse, nomina continentes loci humiditate corrumpi

jussit magna sapientia ac prudenfia prxditis, per reveremlum domtinstrui processum analogum una mim Fetrum Seyas vicarium suum generalem, Curi^,EmmanueIe Morino et advocato

cumFiscale Confecto processu, defensore Richardo Rodriguez. scripsit defensionem de Rirhardus Rodriguez ex offirto fent opporfunitafe (1). FiscaJis Curix

quod

et

factum

est

post tria s<ecula, ideoque tale

sepulcri fecerunt ossibus receptacidum ex materia adhibita, ut pro primitivi, ad novum sepulcrum

rehqtitarttm requisitorium conira authentirifatem respondtt nova inventatmm (2), quibus censttris
Goitiez Adauza{6). ^cripta defensione Emtnantiel imposittfs fiissef, judex actis cum finis

chartis
si,

et velis ipsi

quod timendum

Japides iateresque tesiarenfur, erat, brevi temporis spatio

Qnibus

processum instrucf-or declaravit

sit

non reliquix in locum pristinum restitui decimo post reliquias potuissent. Anno tertio
sacrse

ctim

litteris

ex officio

conclusum et re?metnineniissmum carad

qtii

dinalem archiepiscopum,
catisa ex

posf Jongtnn cxatnen

librata se<pteti-

ahscondiias

pax

et

tranquiUitas

in

Hispamam
archie-

omni parte pottderata ac

nondum
(1)

redierant.

Eo autem anno 1602

100-170.

die 12 Marttt tem pronuntiavit sentetitiam

m^i.

Proc. Co.np.,

fol.

186^. (2) Ibid.. foU. 170^.

fol. 186^-221. (3) Ibid..

11. Lectis

G*

GabdiSententia Eminentissimi DoMiNi MiCHAELis NAUS Paya Archiepiscopi Compostellani.

11. Lectis et inspectis,gravi ac

desideratissimum decretum retur defmilivuin ac

perpensis omnibus

et singulis

maturo examine documentis m hoc

authcnticitate et processu contentis de quoruin certus; postquam per veritale plenissime sum

ad promovendam majorem qnemadmodum houus totms ThsDei gloriani. Ac cohxret, cui vitam panix sfatus cum sancto Jacobo
Ecclesiee universa? et

ejusdem adnostram consolationem, ad gaudium Hispani^, ad ^dificationem hujus popuU cathoUci

lionorem, marputureligiosam ac civilcm,necnon

memetipsum promovi et indesinenter in inagno presbyfcci opera omnia consummata

terio hujus

contmuare

apostohcee sanctte metropohtanfe et

Majestas cathoUca dinemque acceptam refert, ita XTI per simm legatum, egregium lieqis Alphousi Pairem de Molins, apnd sanctum

Marchionem
ardenfes

inventione corpoccclesiEfi Gompostcnanffi, pro Jacobi Majoris filu Zeberum sancti et beatissimi Athanasu di, ejnsque discipulorum sanctorum, altare majus,sub ipsomet altari, etTheodori,ante
est aliud altare et a tergo ejusdem nbi collocatum Jacobo dicatum; postquam minus etiam beato

commendafioues

interposuif,

instanter

momenti causm postulando gravissimx summique accuratam expUcationem. SanctisoUicitam atque Leonis XITI serenissimi TLspanisi
tas

autem

regis,

scopi

eminentissimi cardinaUs archiepirecepit; postulationes magna cnm benignifate

atque
interposita, decrevit, nt

personaliter et constanter

astiti

execulioni ipso-

mdla mora
particnlaris

Congregatio

eorumdemtestis praisentiahs adducere procuravi sim: postquamvigilanti cura efformandam qufecumque graad hanc causani

lum operum,

ila ut

coniposlta ex aliquot enimentissmus

cardinalibus
pertinenfibus,

ad sacram Bifuum Com/regationem

ef

ex prwlatls ejusdem Congregafio-

contenta vissima testimonia et judicia in ipsa jam et sohdissime roborata mea sunt: efformata ipsam, ut conscientia; ipsi salisfaciendo et juxta

seereto pontificio nis officiaJihus, sub alfissimo

ad

ah examen revocaret acta processus compositi archiepiscopo Composeminentissimo cardinali

tcllano, et sentenfiam

B muneris mei
non ex
officio

est, fideliter

agendo: non possum

conformem dafam ab eodem,

declarare authenticitatem et vcri-

sancti tatem ossium et rehquiarum gloriosissimi ZebedEei, ejusque discipulorum Jacobi apostoh de quibus sancti Athanasii ac sancti Theodori, in hoc plenissimo ac sohdissimo fuse sermo fit

pronuntiaret. ac deinde suumjudicium reverendissimi cardinales {(). Emineutiss/mi ac

asummoPonflficedefegafisunt.-DominicusBarto-

quamvis non audeam discernere ac tribus collectiodeclarare pro nunc quKnam ex de quibus agitur, perlineat ad cornibus ossium, unumquemque pus sancti Jacobi, et qusenam ad Igitur quoniam in hac instrusuis discipuhs.
processu,

Bifuum Congyegationi prxfectus, titido Valletta episcopus S. Marci; Eaphael Monaco la LedochowsU titulo S. Marix Albanns, Mieceslaus
linl sacrse

in

Ara cbU, Ludovicus Serafni fifulo S. Hierotitulo ntjmi Tlhjricorum, Lucidus Maria Parocchi
Jerusalem et sanctitatis snx vicafitulo sanctx rius generaUs, Angelus Bianchi diaconus SS. Cosniai Praxedis, Thomas Zigliara erant : reverendus et Damiani. Prxlati officiales
in

sanctx Crucis

ex

servata sunt omma ctione fideliter et ad amussim sacros ecclesige canones in causis servanda juxta

pro authensimihbus, ac feliciter omnia conspirent veritate supradictarum reliquiarum ticitate ac pertil:2.Canonice declaro ipsas vere et realiter sancti Jacobi Zebeda^i fratris nere ad corpora discipulorum sancti Joannis evangelist^, ejusque Theodori, ac proinde dignos fore et
:

dominus Vincentius Nussi protonotarins apostoseeretaritis licus participans, Laurentius SalvaU CapraraproCongregationis Bituum, Auyustinus moior sanctai Fidei, et Ludovicus Lauri assessor
ac

suhpromotor.

CongregaUo particularis post

Athanasu

impensum accuratum ac sagacissimum studium

actis processtis,atque ipsis verbis sententix prolatsi

rium saneminenliorem gloriam adeo pr^^cellentium gaudium et consolationein totms ctorum. ad totius popuU hispani catholici, ad aedificationem per totum orbem diffustK, ac n familiiK christian^ demum ad majorem Dei gloriam et laudem, elebeatisventur h^c acta ad sanctissimas manus nostri Leonis Papie XIlI,interveniente simi patris divmo Sacrorum Rituum Gongregatione, ul

prsescripta, et altacultu religioso juxta Ecclesise Tamen ad majorem securilatem, ad honore.

ab eminentissimo cardinali archiepiscopo Conipostellano, die 20

Maii 1884 consuetam in aulam

palatii Apostolici Vaticani convenit, factoque exa-

mine

ad men: Dilata et mens est ut nonnullae animadversiones F gravioris momenti accuratius dijudicentur. Diffieultates istsi indicatse fuerunt reverendo Domino FideiPromoiori, qui eas cum eminenUsslmo cardinali archiepiscopo Compostellano communisevero, dedit rescriptum

tem, et

tenendum ductante lumine, quidquid definitive ipsius judicium decernat. sit, certum

caret.
17.

mea manu 13. Quod ut debita forma constet, slgno, ac sigillo me^ dignitatis subscribo et instructore, munio, subscribentibus etiam judice difficesano, ac majori nolario meo
secretario

retuUt

CardinaUs Prxfectus de ista sententia ad sanctum Patrem, qui pro sua sapienUa

perpendens,propositas difficuUates nielius acfacilius removeri, inspecto loco interpeUatisque person is,
qui iVius negotii
srrij^lis

aUquam

^Jartem egerunt,

quam

metropolitanse. hujus curife archiepiscopaUs et Gompostellffi in fosto sancti Gregorii Magni 14. martii Papai et Ecclesi^ Doctoris, die duodecima

reverendum dominum Au(justinum Caprara, Fidei promotoulfro cHroque liiieris, jussit

rem,

ire

Compostellam,utauditis

se?ifentiis eniinen-

anni 1883.

tissimi cardinalis archiepiscopi,

canonicorum ad

Michael Card. Paya Archiepiscopus Compostellanus.

dirigendas excavationes deputatorum peritorumque medicorum, historicorum et archeologorum, nec 7ion inspectis iis, qux inspicere et considerare oporteret,

Licentiatus Petrus Seijas.

Licentiatus Dionysius Lopez, Secretarius.

Nicolans Iglcsias Notarius major.

quo

accuratam deinceps relationem fuceret, super fundamento, soIuUs difficultatibus, finalis senientia dehita cum. maturitate pronunUari posset.
Prxlatus extemplo pn-ofecius est in Hispanicm die 28 ejusdem mensis ; sed provida mente consiUuminiit adeundi pr/mo Ptsioriam ad inspiciendam eam reiiqniurum purtem, quam arehiepisco-

Cardhmlis archieplscoptisfotius causx pro(essumliomam misit ad sianmnm Pontificem addi1-5,

tis litteris,

quibus sanctilafem Leoiiis XITI insfa^ifi.-ysimerofjuret,utquampnmum2)roiiuntiaredi(jna-

pus

7*

pus Gelmirez a caplte S. episcopo, dono dederat. S Mtoni, isUus civitatis

Jacohi

sepamtam

rendissimus dominus archiepiscopus VaUisoletanus, accurato examine poudcraiinn coufiniiavit,

fecifque

yeverendissimo domtno episcopo, Jbi re collafa cuin Sanctl Clcmentis, ac Donato Velhdi Zatti e ducihns episcopale clam translatis,
reliquiis in

suum

eique suhscrlpslt. Revevendissimus

palatium

FranriscHs ChiapeUi, eximlus

vocatus advenit. Qui coram

reverendissiniis

medicinx doctor, domi-

dominus Nuntius Apostolicns stiidiornm historicorum ac criUcorum perifissimus ad calcem commentarU juridlci suum manu propria iesfimouium apposuii, complementum actus gravissimi.
Testimonium Nuntu ApostoliC!.

Fideipromotore, prmstifo secundum nis episcopo et juramento, decfarard se canonicas disposifiones

toties vidisse

hanc reliquiarnm yartem

hnginquo

cri/stallimtm satis crassum, eamque et per vas cum suo nmjue. Cum hahuisse extremum os digiti rogarefque nf autem promotor Fidei insisferet

Testor pr^dictos viros R.P. Fidelem Fita, S. J., et D. Aurelianum Fcrnandez Guerra,sociosRegiae

nunc
cro

inspiceret et involnoculis attentiorihus eam parfem reliquiarum, remofo, reco<jnovit iUe

Academife Hlstoriee in civitate Matritensi, pmpononnullis super sitis coram mc ditficuUatibus

identitate reliquiarum S. Jacobi Majoris et disci-

qux

oh oculos eraf,
et

coustare

fracjmento ossis e

pulorum

ejus, quse

nuper repertfe feruntnr

in

prxcise puncto apophisis mastoidexcum femporaUs perfinentis onnexa parvuhi parte ossis
cranio

cathedrali

ecclesia

eas, prout rei gravitas

Compostellana, et reiigio exposcebant,

postquam

ad parietem cranii. Os eo colore

esf

et colore sciUcet ehoris flavescentis, ohscuro, oh modo masfoideum colore est

quo dehet esse, punctum sofum-

diligenter matureque, coUatis in id studiis,

ad

mafermm
esse

trutinam revocaverint seduloque pcrpenderint, hujusniodi responsiones reddidisse quse in hisce

adjectoautographis foliis ab iisdem subscriptis, archiepiscopi Vallisoletani que revcrendissimi eorumsuffragio, contincntur, qu?eque prudenti

alienam eidem ossi ininEreutem,

qux videaiur

egrefius, ea re oh ocusanguis coagtdatns. Medicus iurenlehat riam exphlos posita, haud facllem coagulatus esset oi dla candi, quomodo sanguls qua dla tam cranii particula, neque faciUtatem, ope insfrumenU,potuisset uuUius

dem

judicio satis esse sunt visse ad vim

prsBfatos viros, historire et

onmem
:

propositarum objectionum enervandam

insuper

testor

antiquitatum

e.xiguaparficuUt,

patriarum eximios cultores

scientia, eruditionc

separari.

Fideiopportune in 18 Tunc promotori Apostolus ohierat, venitde qenere morlis qua S. perlfus medicus fotum cxso, et tunc
capitesciUcet

mentem

non minus quam

integritate

sincero veritatis
sibi

magnam
et

amore vitieque apud concives suos

nomlnis

famam

auctoritatem comparasse. In

hene expUcare mluit,

e.itaUco.

et

intestimonio suo jundico

quorum

fidem prfesens trado testimonium

mca

adjuuxit

es'e abscisso

functum Sciendo s.nctum martyrio qua ratione punccapite,intel!igitur

manu

subscriptum sigilloquemeo obsignatum.

Matriti, die ISjunii an. 1884.

obductum santumilliusossis debuerit manere martyrem capite ctesum Antequam scirem

auine.
fuisse,
difficile

t Marianus

Archiepiseopus Heraclecnsis,

intellectu

erat,

quomodo

ila

Nuntius Apostolicus.
Fidei. Ma00 Sed revertamur ad promoforem

ullo instrumen o parvula pars a cranio absque post caput c^sum mtellisepurari potuisset; sed tracto manu tam parvula cranii pars solu

gitur

Confirmavit uj,tur docf.sfactopoluisse separari. sententia senteutiam^ simi vlri ac prudenfissinii

ComposteUam prosecutus tritoper Caroulum iter eminentissimo doimuo MichaeU nhl die 8 jumi
est

Poua y
ouibus

Rico,

ComposteIIanoarchiepiscopo,exhihuit
liit.

doctoris,qiu fiUisuiAIherti ChiappeUi,mediclnx rogatus a canonios depufaUs die Ojanuarii 1880 ComposteUauis,eamdempartemreliquiarumb.Jaesse fragmentum ossis cohi inspexerat, dlxeratque cavi cramosi, quod pertinentis ad unum ossium judicaret esse partem ossis^ ratione

cardinalis S.

dehlta

cum

Cougregationis Prmfecfi lifteras, prxsenfarciur ancforltate

indicaretur adventus nomineSanciitatis Su^,atque arc{uep>sMuUo cum gaudlo cardimdis

scopus.

copus

Patrem gratum erga Saucfum dignatusessetmdiereipsum osteudl},quod

promotorem, ad peragendum

ammum
l'ide.
t

prohahdl

cum

gramsmum

lUud

temporaUs. Jiererendus domlnus parttculx ex capde duas pr^dlctx Pistoriensis arfephotographicafadas secum S Jacohi imaglnes ossibus opporinveufis ComposfelU tulit, quas cum

promotor Fulei

Hispaniam p^-osecutus tunecomfoneret, iterque iu 3 junil ac Matrdum d<e

Barcinonemvenif
junii
die 1

sim scopo communiApostoUcum. Cui missionis

cato,

ad reverendlsslmim

domiuum

Nunimm
atque

domluns Fnle, prom>ior iegoiium. lieverendus examen junchcum utriusquo die sequentisuscepit Lopez Fcrretro et Josecano^dci delegati AnionU ac sclentm consp.cm phi Mari^ Lahin,virtute apud omnes gaudent, optlma reputatione, qua prohafiones adductas houoratl. Hi repetierunf inserta cst,cm superiore q,m processul
relatione

stafim arcessivit patrem Fnlelem Fda e archeologos reverendum AureUanum Fernansocietate Jesu ac dominum reverendisslmo domino Benedezif Guerra,cum VaUisoIetano episcopo, qm dicto Sanz ij Fores aderaf. Qulhus, posi jurafausta fortuna Matriti verifatem servamUque nienfum pr^stiium dicendi sunt interrogatwnes ad secretum, varlm proposlf^ melion modo omconfirmandum ac declarandum exposuerant. Que' "' uia qiix in sua relafioue Histori^ Regta^prBfiuemsupra dicfi professores commenfarium, in quo valde erudife

peritos

hlstoricos

addideruut ad confirmandum nova arqumeuta unammeinfradifio>.m dejn constautem atque sepufcn pr^sente CompostelU, pore saucH Jacobi iarla^mutatioues,atqueallatorimdocumenforum aucforitafem. Deuule revereudus
neuulfafem atque

Znlnus Fidlpromofor
tatisquasdam

duohus canom^^^^^^^^ quxstiones proposud supe.

HP

cultaesmofasaparticidariPiiuuinCongregatjone, per.tis professoquo eas proposuerat

Zn modo rZ Flta
oria,qu^

et

paraverunt
atque

ad proposdas diffi15 junii reverenfo docultates,quempostea die ComposteUa reduci mino Fidei promoforl
exacte

omuem fecrt Tanfumdem sagax prMatus <^natomic. pe^-if.dc^^^^ 1:7medicin. atque

Tissipareut.

respousa pcrempGuerra, habuifque ac confrad.ctiouen difficultatem

respondent

nmversitaUs Anionio Casares, rectore professore, domino Vanx et chemica^

^on^ F>maco

'Z.^BarreirosetdomnoTim.dl.eoSanch.z^

commeutarium manustradiderunf. Eumdem

reve-

8*

Freire in eadem universiiaie medicinat profesaoribus, cuuctis solida scienfia ac religione prxdifis, quibiis posf Juramentum prxstitum alias quxstio-

ad apostoU discipuU Athanasius ac Theodorus sepuUifuerunt. Ichnographia cryptx ac dislatus

explicationes tributionis loculorum prxstitit

summi
et

nes proposuit de aisfimatione, xtate, antiquitate

momenU ad solvendas quasdam diffcultates

ad

atque ordine ossium repertorum. Qni viri perifi confirmaverunt accurationem adhibitam in disjW'
nendis quadris
si/noj^ticis exhibitis a se inj^rocessu

inventum

commentarios. infeliigendos accuratius historicos ad accurate obsermndnm sepulcrum Tandein accesserunt ad locum medium ac centralem inter utrumque tntus absidis
et

facto a cardinali archiepiscopo, circa ossa componenfia tres squeletos, ordine in tres congeries
distributa, singulis

sacelU,

unde ad

singulornm squeletorumparti-

perpendicuium sursum aspicientes viderunt depictam infornice arcam sanctam cum stella, qux sunt

bus, meliori quo fieripofest

modo

inf.er se (listinctis.

Non

potuerunt tamen non viutare aut meUusex-

plicare conceptam a se opinionem de composifione eorumsitate, et conformatione eorumdem ossium,de

prxcipuum sancU apostoU emblema. Sujicr cavo positum erat operculum ferreum, ad figurandum marmor depicium, forma parvuU tumuli. Quo per operarum maiius remofo apparuit sepuhrum in
sua siructura
est e

Hs corrupfione per acfionem humoris ac vefusfatis. Et concluserunt hsc ossa 2iertinuisse ad tres personas sexus masculini, setatis in ritx durationis ordinarix tertio
virili sexu, et

aliquorum

ex:

tale

quale descripserant

canonici

delegatL Utius lapidum, qui sepulcrum componunt, marmore simili aut poUus sequaU frusUs in
crijpta
inventls.

Duo

lateres qui a parte anteriore

stadio decurrentis tantxque antiquitatis, ut nihil impediat quominus ad prima christianx religionis

fempora attribuantur, et ideo non videri temerarium, credere, dicta ossa fuisse corporum snncti

capsam formahant referunt epocham romanam sxculi

operiebant,

sunt xquales lateribus, qui sepuhra duorum discipidorum, ac

aurei, uipote

Jacobi apostoli ejusque discipulorum. Declaraverunt ciiam viri periti ossa secnndum ordinem distribniionis posita fuisse in capsa una, qnse
divisa erat in tres partes, ossaque indetermvnata
in alia capsa
21.
//(

qui compositi sint ex iUa argilla compacta, qux per cocfionem ruhrnm colorem traxit, similUmi
laterihus componentihus fades laterales fabrica-

rum romanarum
fuerant iqifur

et

deinde in easis

festeis.

jn-ocessu confecto ab emineniissimo cardi-

nali archicpiscopo undecim testes jurati testimoninm dixerant de acfu et adjuncfis inventionis

e primis imperii temporibus : sumpti hl lateres ex anfiquo loculo sepulcrali. Operculum lapideum hahet crucem rudi forma latinam uni lateri insculptam, atque est tale, ut, si supposita: caps^ accurate fuisset impo-

situmjianc

tofain perfecte operuissef.

Hinc mani-

sacrorum corporum ac de traditione populari ac

constanti desepulcro apostoli existente in loco ubi inventum est. Quorum ksec erani nomina : Jose-

festum est hoc sepulcrum ante fuisse prseparatum, cujus partem superior lapis apertam reliquit, sed deinde prx festinatione omissum fuit lapidem

phus Narfallo, Emmanuel Larramendi, Thomas Cardalda operx, Josephus Losadas, Bernarda Varela, Rainiondus Fereiro ei Angustina Mcndez. Ex his aliiis jani mortuuset allus infirmus erat : reliquorum prscipuos promofor Fidei advocandos curavit ad novum examen. Qui non

promovere snper capsam, locum apertum clauserunt lateribus duohus et calce ad usum prasparaiis, iia ut in facto evidenter appareai opus iumultuarium. Super hoc sepxdcro inventa sunt rudera
fahricB, lapidesque scalse, per
in

quam

confessione

phus

solum confirmarunt prius testimonium, sed JoseNartallo et Emmaniiel Larramendi fabri murarii, qui fossam fecerant, necnon Josepiius Losadas majoris momenti adjuncta addidere,qux

cryptam fuitqne pavimentum, descendebatur episcopo JacoboGelmirez, positum, inventum fractum. Quihusdatisreoerendus dominus Fidci promotor debuit agnoscere archiepiscopum Joannem a
sancto Clemente ejusque
collaboratores, in

cons-

supra relata sunt. Alia; personse alia examina subiei-unt. Apparet manifesto hanc novani incjuisitionem a reverendo domino Fidei promotore
institutavn procurasse

truendo

7iovo

sacrarum reliquiarum receptacuio,

hac usos maieria, quat ad primiiivum in crypta loculum pertinuerat, intendisse reUnquere 2'osteris
signuin sinceritatis ac genuitaiis deinonsirativum.

amplam lucem

argumentis,

^ qux jam

exposita erant pro idenfitate sacrarum

Frxferquam quod sepulcrum

ter faciuin

esset

ineptum contihaec

reliquiarum novasque addidisse prohationes,

xime spectantes
reliquiarum
divina

catlestia

signa,

maquB earundem

nendis trihus squeletis distenUs, apparebat eviden~

ad recipienda ossa transportata

inventionem eomitata sunt, quilms

ossa non erant sparsa, sed collecia in parte ejus

anieriore, non ultra.

eventus signare

omnipotentia alias dignata fuit similes ad dandum mortalihus securum

Erat ergo evidens ea fuisse

et

ibi

coUocata post pra^paratum sejmlcrum,

reliquiis

agi de

tesiimonium authenticitaiis sacroruni pignorum. 22. Inquisitione per omnes partes perfecta, reverendissimus dominus Fidei promotor accessii ad faciendam inspectionem loci sacelli majoris hasilicx Compostellanae, subjectse crypts operis romani,
eisepulcri inventi in abside. Eminentissimus cardinalis archiepiscopus
adsciti
et

magnse veneraiionis.

UUJam notatum fuemultam

rat in processu {\),ohservatumfuit in cavo

terram esse coacervatam provenienfem ex collapsu laierum fictitix hujus constructionis sepulcralis.

Apparuit
et

in cavo

capsa una,eaque, claiisa clavibus

aliquoi vasa testea

cum
iis

operculo mobili. Cardi-

reverendlssim um

ad auxiUandum dominum promotorem

alii

nalis archiepiscopus promoiori Fidei deelarabat,

repertas reUquias in
7-epositas,

conservari, easque hic esse

comitati

sunt

in

actu

illo

complendo,

basiUca

postquam

viri pcriti,

(quorum

relatio in

Compostellana prscie clausa, die 9 junu advesperascente. hispecta ergo aliare majus in medio
situm, retro quod Jacebat ahsis
jecta
;

processu dicecesano habeiurj,eas ordine composuerant, laverantque Uquore alcoolico, quo firmiier

crypta altari sub-

cohairerentessentqnehumiditatiimpervise. Sedhora
sera
ibi
et loci humiditas non permiserunt ut fieret nova ossium in^eciio, hinc necesse fuit diciam

saxo; in solo, ab ejus superiore parte, suh altari majori loculus quadratus operis romam,qui continuerat sepulcrum S.Jacobi,quam Hispani arcam marmoricam dicere consueverant

formata

in

capsam ac vasa portari

pale
et

in

palatium
sacello,

urchiepisc.o-

reponi tantisper

in

eminentissimi

cardl-

ab inferiori parte erani aUi locuU, in qttibus duo

(1)

naUs archiepiscopi parvo

quod

ipse sibi

FoU. 124,125.

custodiendum

cuatodiendum sumpsH.Eeverendissimus Fidei promotor anUquam eo ex Joco abiret, ohsermvit picturam existeutem in ahsidis pariete a parte sini.ttra
propinqxta sepidrro

pauUo

ante invento. Pirtura

repertarum reliquiarum judicium ferre deberem, hsesitarem utique, cum de materia sermo sit, quam profiteor mese provincise non esse. Attamen novi pro hac identitate plura scripsisse ac
disseruisse
collegas
Ferreiro, quae

ohducfa

erat

macerie occupante hciim medium

inierpammentum recens, et pavimentum ex opere musivo qnod rumpendum fuif ad formandum sepulcrum, unde canonicus Ferreiro argumentum
deduxerat
picturx

meos canonicos Labin et quidem personse in hac re maxime

sunt competentes. Idcirco

ritatem
secutus,
nil

horum virorum

aucto-

midta consideratione difjnnm, cujus imaginem exliihuit, Hsec pictura., ait

reperta ossa in
pulis tribuenda.

omnino dubito asserere sepulcro absidis capeUse composJacobo ejusque

universo
disci-

tellanEE esse revera sancto

Ferreiro, secuU
eeries

X VI est

ista ergo

epocha ma-

Hanc vero persuasionera meam

esse capitulo
;

iJlam

operiens

noyulum

exisfebat,

unde

profiteor

communem

sequitur sepnlcrum inventum in media macerie

postea formatum fuisse. Idem argumentum, ait canonicus Ferreiro, desumi dehet ex crucifixo e concha margarifera invento etiam in media maqui ad seculum XVI rendus dominus promofor Fidei jussit nihilominus fragmentum separari e^ operculo capsx
cerie,
et ipse pertinet. Reve-

metropohtano, una forte exceptione facta quod immo capitulum maximo sibi honori ducet, si Ssmus D. N. Leo XIII decretum episcopale Apostolica auctoritate confirmet.

Nec

tanti faciendse

sunt difficultates ex eo prfesertini duct^ quod aliqua sceleta humana ad latera majoris arte
(dislantia

tamen
unus

inter

humum)
hanc

fuerint reperta.

sepulcralis,

et

duo frusta lafermn,

unum

scilicef

Nam nonnisi

est qui

difficultateni pro-

ex sepulcris discipulornm in crypta existentibus, et alterum ex aiterutro laterum- qui sepulcrum

inventum

in abside operiebant,

quia

sihi sat

mani-

movet, sine aliquo rationabih fundamenlo; et cfeteris omissis quse ad diluendam difficultatem pro pntiore afferri possent, hoc tantuin sufficiat
:

ac festo ridehantur esse ejusdem epochx, materiz periti physicai atque anatomics, Tres coloris.

ac sancLiore

ecclesitE

parte

seraper

absidem

fuisse habitam.

Gum

itaque in centro absidis

supra laudati,

licet

per

eos dies multis detenii

essent lahorihus,tamen pertres vices prsesto fuerunt ad examinandas reliquias, earumque certam

qua non soluni episcoporum ac regum, sed neque sanctoruni Frucapellre Compostellanae (in
ctuosi,

Silvestri

et

Gucuphatis corpora condi

fuit},

faciendam fidem, sive recognoscendis ossibns alias ah perito ipsorum judicio submissis et in ordinem
secunipsis distrihufis, sive referenda descriptione distitictas in quadris synopticis, tres congeries

permissuni

unquam

ossa

in

ejus centro

reperta nonnisi ad apostolum Jacobum ejusque

discipulos pertinere possunt.
2G.

dum

Re feUcitrr qesta promotor Fidei CompostelUi

est ;

sive

determinando pondere, colore et composito eorumdem, sive tandem explicando aliquot dubia

profectus

profecturo eminentissimus cardlnaUs

archiepiscopus ComposteUanus duas Ufteras dedit,

qux ex dlorum antecedente

nata.
23. Becognitio
cessit ob

testimonio videbantur

unas ad sancfum Patrem Leonem XIJI, aUeras ad curdinalem sacrx Rituum Congregafionl prsfectum, qiias

ossium mirabilem in

modum

suc-

cum

lectore

communicamus.

doctas, claras et securas expUcationes ab

egregiis iUis viris perifis datas

ad singula puncta

proposifa. Sed inspectioni huic per singulas partes acquisita facts coronidem felieem imposuit certo scientia, qua constitit, cum inter ossa experimenfo ComposteUana secundl acervi e medio reperiretur

Epistola Eminentissimi Domini Michaelis Cahdiad NAL13 Pava Archiepisgopi Gompostellani

LeONEM Xtll ROMANUM PONTIFICEM.

Beatissirae Pater,

apophisis mastoidea sinistra, deesse in eisdem apophisin dexiram, cujus photographiam promoergo : tor Fidei Plsforia secum tulerat conferendi
et sic

agnitum

fuit ista

ossa acervi medii perti-

nuisse, exchisis aUis,

ad sanctum apostohim a quo

temporalis sancio

ago celsitudini VestrBe ex intimo mei quia inter innumerabiles curas quas premunt, sollicitudinem Vestram die noctuque prseclarissimi non est oblita sanctorum ossium
27. Gratias

cordis

erat separata particula ossis

providentissime sancti Jacobi apostoli Zebed^i,et

Attoni dono data

et sic

utraque ossa procurarunt

argumentum

evidens utrorumque authenficitatis.

Hincsequens rirorum peritorum assertum : in nuUo inventis in ex ossibus temporaUbus sinistri Uiteris sinistri lateris sepulcro ComposteUano poriio hxc
partes deficit; sed in latere de.xfro deficiunt

ad hanc regionem occidentalem Hispani^ Givitate Eeterna separatain, et Europae, adeo a studio specialem Nuntium, qui singulari cura et causam declarationis breviter finiret magnam
misit

mastoi-

dex roluminis quod prxdicta Post assertam probatamque ossium sincetriritatem iterum clausa fuernnt in eadem capsa pridem reposita partita supradicta in qua jam
exliihet.

reUquia (pistoriensis)

ossium ipsius prseclarissimi apostoU, metropolitana ecclenuper in hac apostolica et Gratias igitur, Beatissime sia feliciter mventorum. propter hoc eloquenPater, gratias iterum refero
identitatis

fuerant, clavesque

apnd

se

retinuit
et

eminentissiin se recepit

nms

rardinalis archiepiscopits, qui

custodiam saceUi, in qno cum his reliquUs reposifa multa fuerant aUa vasa testea, in quibus erant et pulvis ex eodem extracta fragmenta ossium
sepulcro.

Vestra? erga tissinmm testimonium sollicitudinis universam Hispaniara et patronostram terram, nuni nostrum. domi^8 Excellentisslmus et reverendissimus Vestra Beatitudinc nus Augustinus Caprara a

missus diiigentissime
explevit.

et

exactissime

munus suura

Omnia

perlusfravit,
:

omnia exammavit,
:

altenterecognovit

Canonici delegafi confirmarunt judicium suum ante prolatum et reverendus dominus Joseac capituli 2)hus Canosajam Sacrx Rotx audltor deputatus fuerat ad insfruendum una decanus, qui
Si4.

ac testes juramento modo non ommno nuid in Processu quocumque complevit et firmav.t ita ut, perfectum reperit, quando hod.u Ron.am secuudum meum judicium,

semel atque itei-um pentos quidligatos interrogavit

cum aUis primum

25. Si ex

process^nn, pronuntiavit gravis:

revcrtendo

petit,

omnia secum portat necessaria

simuni judicium suuni his verbis

mea seientia tantum

I.

de authenticitate

Vestra. ea cfua pollet just.het utilia ut sanctifas expectatissimam declaracatione et sapientia,

lionem

Novembris Tomus

A Uone.

..e

et

a.scpe

.
un

-^^ ^; ^^^^^^
t..

'

^^t;^Situ.Beatissi.ePate.veniutdes.
deratissimun.oraclumadsolatiumnostrun.,ad
confirmationem
fidei,

P
die,

^^^^^^^
p,uri Nostro

devotion

s et p.etat,s

Imjus
-

-X^^^^^^u^^^^^^^^^ ^^^'^^^^^^^^^^^
3d. ^^""^''^^^^^^^^^^

religiosissimffi civitatis, regioms, Hispan.ee,

Vestram enixe amo-

s.cuhs ver^ique orbis, qui omnibus christianis devotiouem erga sanctum Jacospecialissimam

-f^^^^.f^^^^^ ou us, giatitucnn^ ei

bumnostrnmindesinentermanifestavitProhoc

^~''^^^'^^^^^^^
^^J^f ^^,^^^^^^^ ^-^.;^^^ manu.. \esirab snnulque manter deosculor.
1884. Compostellse, die 11 junii ann.

attinet,

mecum

suspirant

capitulum,

hoc

et

clerus

un.vermetropolitanus, seminarium concihare, difficesanus et sanctimomales, pro sus clerus oratiohac causa ad Deum incessanter preces et

ac pera-

nes elevantes. veniat sme 30. Veniat igitur, Beatissime Pater oracuUim quod a Beatitudme mora desideratum exposVestrainstanter, instantius, mstantissime
^"^''^^"^-

Eminenti^ Vestr.^ Rm^ Humillimus ac devmus servus verus Michael Card. Paya
Archiepiscopus Compostellanus. aiui f
i

r 31.Etdumipsumsperamus,digneturBeatitudo
,

o..,u/in

demonstratioVestra benevole accipere novam

nem

gratituobedientite, amoris, adhEesionis et

^,^^

'^'jp,.QioforFideiComposfelh(MafyifHmrevcrdomino Aureliano ^j;,.g fideH Fita et

^,^,,^

dinisergaamantissimametdilectissimamdigmtatem et Personam Vestram.

contnlit de omnibus qusb u Guerra assensnm snum ComposteUse gesta fiierant, qni
jp^^.^^andez

t u. .i;^ 1C) innii anni 1884 Compostell*,diel2junuanmlbS*.

r<

Beatissime Pater

phnissimmn dcdere nf sequifnr : 1 accuratius per^^^ ^^^^^^^,^^ credimus, re episcopale ratum haberi posse judicium
pei^ga,

Ad
Michael Card. Paya

Sanctitatis Vestree PP.

H. P.

Archiepisc. Compostellanus.

^ sede Apostolica, etiam ob argumenta adeo lucuienter,solide,atque ad amussim areverendissimo expoarchiepiscopo Vallisoietano, jam Ovetensi,
sita, ita

Epistola ejusdem ad Eminentissimum DoMiNUM CarConDiNALEM DoMiNicuM Bartolini, S. Rituum

GREGATioNE Pr5:fegtum.

moralem certitudinem cum portendant,videantur ctiam nihU ampUus desiderand-um

ut
relinquere.
39.

Qnornm

opinioni

snam archiepiscopusValh:

Eme ac Rme
32.

Domine,

soletanns adjnnxit hac forma

Octavo die currentis mensis accepi magna cumcordismeil^titia et profunda gratitudine Lxcelhtteram tuam amoris plenam per nianus Augustmi Caprara, cliglentissimi ac Rmi dommi istam Fidei promotoris, qui eodem die ad
nu-simi

40 Plenissime
^^^^^^
^^.^^^
^^

in

omnibus

et

per omnia rela;

^^^^
-^^

^^^.^^^^ confirmo

solummodo

secunda relatione contentam ^^^^^^^^.^^^^^^ ^^.^^.^^^^ persuasione ita declarare et ampliare

^^^^^^ ar-umenta allata.meo judicio,sufficientia
^^^^ ^^^^ -^^^^^
^^^.^

^^^^,^^^ episcopali

jam

edito,

civitatempervenit.InillamecertioreinfacitEmiVestra vivissimoe sollicitudmis Sanctissmu

nentia
lenci ei Domini Nostri Patris Leoms Xlli pro causffi ad declarationem proxima terminatione glonosi nostii identitatis ossium et rehquiarum

^^.^^
^ ^^

confirmatione ejusdem decreli

^ ^^^^ ^^^.^^^^

j)Me promotor Fidei iter smm magna cum

Cssaraugusiam
et

^^^^^..^^^^

Barcinonem ac

sancti Jacobi Zebedjei et

duorum discipulorum
;

metroposuorum nuper in hac sancta apostohca inventorum propter litana, Providentia duce,
excelquod sapientissime decrevit supradictum Augustinum Caprara ad lentissimum dominum ve^rc plenissimis cum facultatibus ad nlti-

^^.^^^j^ Pistoriam prosecntus Bomam advenit ^.^ 22 junii, qno inferim pervenerant lifter^ reve^.^^^^^-^^.^^^.

-^^^n

ComposteUani, qnx sequuntur: j

Beatissime Pater,
42.

nos

Ex

quo

anno

antecedente
tertio,

mamadhibendammanumproaccurataetperrectaconctionejam dict^ celeberrim^ caus^.

vivisDesunt mihi verba ad pron.endam cordis necnon ca.ionicorum shuamlJtitiammei

octingentesimo

octoges.mo

-ii miUesimo Acta una

33

cum sententia eminent.ssim. ac revereiidiss.mi archiepiscopi ComposteUam super ident.tate

suorumque reliquiarum beati Jacobi apostoli Theodor. et Athanasii supremo et discipulorum infallibni Sanctitatis Vestr^ jud.cio snbmi sa
fuere,

hu

metropolitan^, totiusque cleri u^ etTopul'dia>cesanorum;bhacgratissimaethonodecisione prorificenUssima Apostolic^ sedis firmissime speramus in flue2m ista enim ^ia.
;

Hispamarum

clero et popnlo,

ad quos

rerum

notitia perven.t,

maximeque

crev.t .n dies

nro^mio esse felicem finem vividorum nostrorum VivLt igitur ad luultos annos

Srorum
^ma simd

desiderium hodie vehementiss.mum, quantocius obtinendi a Sanctitate Vestra decreti arc^tiiepiscopalis, prsedictarum

Sanctissinui.PaterNoster! VivatetiamdignisPesona Eminenti. Vestr. Et vivant rt^i

I

reliqu.arum

idenbtatem

asserentis,plen.ssimam confirmatiouem.Omnibus persuasum est hujusmodi Pontificiam deci-

"Tv^Z^^I^^^^^^'^^-^'-'''ravhnaximo eum
nis

sione^.Dei Optin.i Maxi.ni gioHan. in euitu ot

veneratione sanctorum, de
tur,

cordis mei ,audio et gratitudi-

^"
eccles.ai

sensu.dignissimumetmeritissimum dominum
in

unprmus promoturam,

^^^]" Compo.tel-

"uprad rtun? Caprara,

et

ea

tanquam familiarem

!ana= c^eterisque H,span,=e, ac ,psunet un,versal,,

ld

dillcium l,o;pite,n recipiendo, et co,r-

stanteradlaborandoutipsinihilomni,iodeesset adsumropusquantociusetperfectissimeperfi-

ctndum

Ip'

um'vellem per plures dies apud

me

.nagnum honore.n, sp.r, ualem proven um aUaque pretu mnestnnab.hs bona allatmam, cunctosque Christi fideles menarrab.h gaudio repleturam fore. Jam, idcirco, optatam, tamque

11*

rei catholictc

proficuam definitivam sententiam oratores,qui, enixe a Sanctitate Vestra exposcunt capitulumpraenominatEeecclesiaBCompostellanEe

humiliter Pfformantes pedes Sanctltatis Vestrie beati Jacobi deosculantur; quique ad hmina rogare Apostoli, sicut in prtesenliarum, nunquam

ex officialibus secretarix sacrorum liituum, reverendus dominus Stanislaus Canori decrctum ex

... .. ambone recitavit. Promulgationi assistehant ex sublumon loco cardinalisprxdictxCongregatmus Pra^fectus nna cum officialibn^. majonbus Lau.v,,...,..
-

re7itioSalvatisecretario,AugastinoCaprarasancfx

per plurimos cessabunt, ut Omnipotens Deus sartam tcctamque annos et in seternum postea Vestrae pretiosissimam vitam servarc
Sanctitatis

Fidei promotore, Ludovico Lauri assessore ac subpromotore, ac Joanne Ponzi suhsfituto; assistebat efiam in preshyferio dominus Eques SUvester

dignetur.

Baguer de Corse g Ribas,

vices gerens excellentis-

Compostellee, die 13 junii anni 1884.

simi domini Marcliionis de Molins,Hispanix apitd Sanctant sedem legaii. Decretum est hujusmodi.

Decretum Hispaniarum
Beatissime Pater

et

Compostellan.

44. Celeberrima inter sanctuaria, quse in toto terrarum orbe a Christi fidelibus maxima coluntur

Ad

PP. Sanctitatis Vcstrse Humter provoluti

Josephus Maria Canosa Decanus. Michaol Hidalgo Scholas Prfefectus. Dionysius Lopez thesaurarius. Antonius Lopez Ferreiro Canonicus. Josephus Maria Labin Canonicus Doctorahs. Avehnus Rodriguez et Varela Ganonicus.

veneratione, sacrisque frequentantur peregrinationibus solvendi voti causa, qujeque summorum ponlificum constitutionibus pari habentur honore,

Enricus A. de Zurna Ganonicus. Petrus Seizas Canonicus et Vicarius Generalis. Josephus Nunez Canonicus. Josephus Ferdinando Quiroga Canonicus. Josephus M. Portat Son Canonicus Theologus.

nobilissimum prtefulget sepulcrum sancti Jacobi Majoris apostoli in urbe Compostellana Hispaniarum, quo delatum est ejus sacratissimum corjubente pus ab Hierosolymis, postquam Herode fuitpercussum. Sepulcrumhujusmodi per gladio illustratum protot secula innumeris divina ope
digiis,

illEesumque
in

servatum tum
ahis
extitere

in

Arabum
calamita-

occupatione, tum
tibus, quibus

temporum

Hispani^

obnoxioe, habi-

Ricardus Rodericus a Blanco Canonicus. Angelus Chamorra Canonicus. Josephus Maria Martinez Canonicus. Anselmus Villoria Mareon Canonicus Secret.
Capitui.
43.

hujus tum semper fuit veluti prEecipuum nationis pretioiste prEesidium. Hac de causa thesaurus
custodia et seculo sissimus tutissima munitus fuit incursiodecimo sexto decurrente ob Anglorum Hispamcas nem, qui, catholica ejurata fide, adire conregiones pervadentes, Compostellam abripiendum et distendebant prsecipue ad illum cura veteri custodia archiepiscopi

Reverendus dominns Fidei promotor adsan-

cfifatem Leonis

XIIL

S. P. retulit de negotio sibi

comwisso ac ferfecto. Quemjussitpontifexprxpaexactam confecti ac scripto tradere relafionem

rare

perdendum, e remotum, adeo

secretiori

reconditum

est loco, ut

a se negotii particulari Bitmun ac dare dilucausB illiusjudicium in se receperat, difficultatihus, qux prxdicta cidam explicationem manifestanda mente sua,proposueraL
congregationi,

qux

Christi fidelibus sequioribus seculis iUe prorsus a historia certissmie i^noraretur. Hi tamen ex
e majon basinoverant sacra pignora nunquam fuisse amota, simulque Compostellancesacello
licje

congregatio,

singulis, Quo opere ordine composito ac dlsfribuio parficuhiris denuo convenit die Congregatio propositum fuit in aulam Vaticanam ;

ex iugi

et constanti

ad nos usque traditione perabside

illa

suasumlmbebant

in pra^dicti sacelli

19

julii

dHbinm hae forma

An

sententia lala a cardinali

identitate reUarchiepiscopo Compostellano de maximi in centro absidis sacelli quiarum, quce ejusdem basilicae repertf sunt et metropolitanEe

adhucservari. Cum eminentissimus et revecopus Compostellanus Paya y rendissimusdominuscardinahs Michael

annis egregiam posuisset Rico nonnuhis abhinc basil.ca. hujus hanc operam pro instaiiratione sua mente maturavit nadus occasionenapium in Uc a reperiendi scilicet locum >" ^"0
consilium,

autem hodiernus

archiep.s-

C sanctoJacoboMajoriapostoloejusque
Atliajiasio ac Theodoro tribuuntur, manda in casu et ad effectum de quo

discipuhs
sit

confir-

agitur? Cui

docfissimam discusduhio post longam,severam- ac ac revesionem eminentissimi pafres cardinales

rescripserunf : Affirrendissimi domini officiales confirmandani. mative, seu sententiam esse

aposloh, manebant sepulcra sancti Jacob, AtlmnasU et Theodon Ad cipulorum ejus

et d, s-

>d

assequendum
fn

prxfectns CardinaJis sacrx Eifuuni Congregationi refulif de us ad sanctitatem Leonis XlllfideUter fueranf, qux in Congregafione particulari tractata desententia et de merito hujns gravissimx causx, omnia eadem pronuntiata. Quicum cognovisset ah apostolicx constiquxcumque sacri canones atque ohservanda prsescritufiones in similihus JudicHs senohservata fuisse, sacrx Congregafionis
bunf,

ab ,pso sun suboperariis invest.gat^ eleclis, omnes ab sed labo altare majus latebr=e us et circum
,s

ecelesiastica

diriKentibus vir.s dignilate constitu

penti.simi., et

h"ud

prospere processit.
retro altare

Demum

in

centro sacclh

Sis

lapidibus ntl est arca ex extabant ossa ad elta ta qua

pertinentia.

pavnnento, majus, effosso lateinbus conet

tria sceleta

sexus

lllt

Super

his

omnibus

en,n,ent,s-

confirmavd ientiam auctoritate sua apostolica decreto, die 35 jidii fesio pronudgariqueJHSsit cum de apostoii Jacohi, in ecclesia S. Uarix
sancfi

Monte Serrato Hispanorum. Cujus

illustrissimns
vester

ecclesiai recfor

ac reverendissimus

dominus

Sil-

Bonger omnia ad

summum

decorem comprocesua,,a

solemnitafe posueraf, quo tantus actus debita cum ponfificalis celebrabatur a reverenMissa
fieret.

archiepiscopus

ad

archiepiscopo tifudissimo domino Elia Bianchi unus ac post cantatnm Evangelium. lari Xicosim,

S
T?

ben, nisi

^^uesuaapostohca^ct.

pontif,cisjud,c,o 'upren,o sun,mi

12*

Sanctissimus autem DomiXIHgravissimumiiujusniodi nus noster Leo papa

ritate confirmarelur.

victoriam.

Sed quoniam recenter jam celebrata D

negotium peculiari Sacrorum Rituum Congregationis coetui pei-tractandum remisit.

Quo

liabito

ad Vaticanas sedes die ponsum datum est Ddata

:

XX

maii anni liujus resei

ad mentem;et mens

annua festa solemmssunt per quindecim dies Jacobi, ahunde sima in honorem ejusdem sancti prieparatum, nec possibile est nihil est adhuc qure jure debentur prseparare ad incomparabilia, triumpho, unanimi consensu singularissimo
huic

gravioris momenti fuit, ut nonnuiice difficultates Quo facilius id pr^estarelucidius enuclearentur.

mei

tur asanctissimo

Domino Nostro missus

est

<>m-

congrue judicavi, pro nunc celein hac metropobrare craspontificalem missara ea pontificium decretam heri htana, publicarein
capituli,

postellam R. P. D. magister Augustinus Caprara sanctse Fidei promotor, ut singula inspiceret, inquireret, et referret. Romam reversus accuratissima relatione muneri suo egregie satisfecit. Quapropter iterum iisdem collectis comitiis ad

exceptum simul cum vestra pretiosa

respondeo,
missa,
prfedicare
assistentia
pontificaliter

httera,

cm

eadem

cum

omnium

auctontatum,

Vaticanum

die

XIX

julii

vertentis
:

anni

propositum dubium " An ab eminentissimo et reverendissententia lata simo domino archlepiscopo Compostellano super

MDGGCLXXXIV, ad

juxta instructiones ab IHmo ac Rmo vestra promotore Fidei acceptas et ab Eminentia

solemniter pro nunc cleri et populi, ac deinde pignora in altare cryptae, recondere pretiosissima

domino

commendatas, ac protrahere maxiraa festa ad

idenlitate

reliquiai-um quae

in

centro

absidis

sacelli majoris metropolitanae ejusdem basilic^ repertEe sunt, et sancto apostolo Jacobo Majori,

ejusque discipulis Athanasio

et

buuntur,

sit

confirmanda in casu,

Theodoro triet ad effectum

reverendissimi
officiales,

mensemjulium proximi venturi anni. annum et seLO. Unde per totum currentem nmlta et magna, quae quentem prjeparabimus 1885 occafacienda sunt mense julio proximi anni Jacobi. Hoc modo solemsione festivitatis sancti splendida. nia erunt singularissima et omnino
concurrente, ut
ita

de quoagitur?
45.

Tum

eminentissimi

et

51. Igitur,

dum

dicam, tota Hispania. ego directe sanctissimo Patri

patres

cardinales,
et

tum

preelati

re
:

matm-e discussa

perpensa,

responderunt

nostro Leoni XIII hrec ipsa comraunico, Eminentiam vestram deprecor idipsum ut eidem nota

Affirmative, seu senteutiam esse confinnaiidam. car46. Facta vero de iis per me infrascriptum
dinalera fideli relatione, Sanctissimus

Dominus

noster Sacr-de congregationis sententiam ratam habuit, et sua auctoritate apostolica confirmavit. Mandavitque, ut de hoc decreto expedirentur
iitter^

certum est enim non parvam exhoc laetitiam receptnrum fore. 52.His pra;libatis, nihil mihi restat nisi Eminenconfirmare tife vestr supradictas significationes
faciat,
et

ex toto corde

me

confiteri

Eminentije vestrce

apostolicae
S.

Festo

Jacobi

sub plurabo. Die XXV apostoU Majoris

julii in

humillimum et devotissimum servura suasmanus et pm-puram humiliter deosculantem.

Compostellse, die 2 Augusti ann. 1884.
53.

anno

MDCXXXIV.

Emo

ac

Rmo Domino meo Ossmo D.DomiRituum con-

L t S

D. Gardinalis Barlolinius
S.

nicocardinali Bartolini Sacrorum

R. C. Praefectus Laurentius Salvati R. C. Secretarius.

gregationis dignissimo preefecto. Romse.

S.

Michaelem card. Pay^ y Rico Eminenti^ vestras servum verum.

54.

^l ,J)ecreti liromulgati ilico per telegraphiim cer~ eardinalis arehietior factus est eminentissimus Compostellanus, ad quem eodem tempore piscopus

Ad
el

Fidei

promotorem

idem

cardinalis

archiepiscopus scripsit hasce Utferas.

transmissum

est decreti

exemplum una cum

littm'is

Exme

Rme Domine
magna
et

Fidei Promotor.
indicibiU gaudio litte-

cardinalis Prsefecti. Litteras archiepiscopus recepit die 1 augusti, ad quas die sequenti cum ineffa-

56.Laelitia

cum

ram tuaraheri
definitivo

accepi, in

quamihi loquebaris de
Patris

hili Istitia

respondit, datis

ad cardinaletn Prx-

decreto

Sanctissimi
actis in ipsius

Nostri

fectum segueniihus litteris : 48. Eminentissime ac reverendissime Domine

observandissirae,
grati49. Desunt mihi verba ad exprimendam jubilum erga dignissiraam pertudinem et meum sonam vestram propter exquisitam vestram sollicitudinem, in promovendo et feliciter tetminando magno doctissimo processu pro identitate corpo-

Leonis XIII, ac de

solemni publi-

catione in ecclesiasanctseMariaa etsancti Jacobi

de Monserrato, simulque pretiosissimas mihi tradebas instructiones ad exactam executionem exequendorum. In primis ex toto corde meo
bonitati tuse gratias refero propter

nimiam

solli-

citudinem et diligentiamadhibitam in terminando felicissirae hoc incomparabiliter grandi negotio.

rum

sancti Jacobi apostoli

Majoris suorumque

discipulorum Theodori et Athanasii, in procurandodefijiitivum decretum Sanct Sedis,in dirigen-

Optimus Deus et pientissimus sanctus Jacobus tibi donent multa et magna prEemia in ipsorum
servitio proraerita,

dum

do mihi

telegramma, cui statim respondi, ac

in assistendo solemnissimse missse in
ter-

erga personam dignissimam

nos aeterna gratitudine tuam tenebimur

demum

Monserrato celebratas ad

publicandum idem

proptertot tantaque ingentia beneflcia adhibita. 57.Quia deest tempus pro nunc ad pra^paranda
singularissima festa, qu^jure et raerito celebrari debent, ex

minativum decretum. Itemm ergo atque iterum

ob tot tantasque sanctum et obsequia, etgloriosissimum bonitates enixe deprecor et deprecaborut aDeo Jacobum obtineat pro eminentia vestra auspicatissimam coronam tot meritorum tuorum. In adventu adeo
eminentise vestrae gratias refero
desiderati nuntii tota civltas et regio commota Omnes est, gaudium et laetitia sunt generales.

communi consensu ad mensem julium

differri

anni 1885 ipsa

necessarium judicavinms.

In praesentiarum cras solemniter pontificabo et

praedicabo in hac metropolitana, pubUcando post

Evangelium expectatissimura decretum assistentibus omnilius aucloritatibus, clero et populo, ac

deinceps etiara solemnitercoUocabimus pretiosissima pignora in suo altari cryptse juxta instructiones a te datas. 58. Credo

omnino desiderant magnorum celebrationem festorum ad honorandam hanc splendidissimam

13*

58.

Credo quod hoc modo omnia

felicissime

complebuntur.
con59.Post dicta nihil aliud mihi restat quam iterum praecedentes gratifirmare iterum atque amoris significationes, meque repetere
tudinis et

quibus festum annuale nostri apostoli celebratum fuerat continuo cultu per quindecim dies, et
quotannis in hac anni lempestate
Eegri

quam

plurimi

humilem servum tuum, manus tuas peramanter

deosculando.

CompostellK, 2 augusti ann. 1884.

Michael Gard. Paya.
60.

male habentes ad aquas maritimas et thermales necessario eniigrant prudentissimum fore duxi majora festa ad proximum supervenientem annum prorogare, nihilque amplius pro nunc efficere quam solemnissime transferre sanctissimas reliquias e sacello hujus palatii in quo aRmoFidei promotore providentissinie a Sanctitate Vestra huc misso, collocatae fuerant, ad
et
;

Eminentissimus archiepiseopiis qitod facien-

novum

altare subterranese crypt;e in hac metro-

terfio d!e chmi statmmt revera fecif, die dominico, pontificalem mensis angnsfi anni 1884 missam Evanrjelium solemniter celebravH, post decantatiwi puhlice recitavit; ac haijuit, decrefnm

politana constructEe,.juxta ipsius praescriptum et

instiuctiones.
64. Ita factum est, Sanct issime Pater, in

dominica

postea

homiUam magna cum

prima mensis augusti, maximo

populi concursu, qui

et extraordinario

solemnitate sacra ossa saiiHi

ejus

cum

lacrymis et fletibus de

Jacohi apostoli, ac diiorum

discipulorum

paJafH archiepiAthanasii ac Theodori altare snhferranenm scopalis transtidit in 7iovi(m

ex sacello
qtim Fidei crypfx hasilics metropolitame, omnihics religiose serratis. Magna promofor prxscripseraf solemnitafem conpo-pnli midfifiido ad sacram

adeo singulari beneficio Deo gratias agebat. 65. Et nunc et per totum sequentem annum manus nostras ab opere non levabinms ut quaecumque paranda sunt usque ad proximum juhum
opportune parentur.
66. Post hsec in praesenti occasione nihil amplius

fluxeraf,

Deoque gratias agehant de tanto

beneficio.

mihi restat
fidelitatis,

quam

E iterum atque iterum confirmare

et intimEe adhsesio-

ut par hoc feiicissimo evenfu archiepiscopus retulit scriptis litteerat ad Summum Pontificem

amoris. obedienti^e

De

nis sensus ergaSanctitatem

Veslram. nuper Bea-

titudini Vestrse in anniversario festivitatis sancti

ris, quse hic

sequuntur

patriarchee Joachim

oblatos;

quos confidenter

spero Sanctitatem Vestram benignam acceptu-

Beatissime Pater,
61
fuit
.

ram

fore.

Ex

quo benignitas et sapientia Vestra dignata

GomposteUre die 29 augusti ann. 1884.

authenconfirmare decrelum ame datum pro gloriosissimi sancti Jacobi ticitate reliquiarum sancti Athanasu et Majoris et ejus discipulorum sub pavimento absidis sancti Theodori, nuper

Bme Pater Ad SanctUatis

lanus.

VestrsePP. H. P.

Michael Gard. Paya Archiep. Compostel-

basiUcse hujus apostolicjeet metropohtance antiquiushabui,utmei munens erat, tarum nihil quamSanctiUtem Vestram illico certiorem facere

mven-

de omnibus consequentiis
fragabiUs declaralionis in

et effectibus talis irre-

Tandem Summus Pontifex Leo XIII die speciali Inovembris feslo omnium sandorum ac
67.

hac

civitate.

tota

Hispania di(Ecesi et in universa

me

dihgenter

discipulomodo sanctorum Athanasii ac Theodori Isefifiam cum sancti Jacohi, fanti eventus rum

quoniam de mimeobservatis. Hac de causa, Vestrse rationem reddere diatis jam Sanctitati prsesentiarum^et lUam amplicuravi,

omnihus

cum

et per hos totius orhis cathoUci cpiscopis hulla, atque edita tota ecclesia commmiicavit,

omnihus fideUbus
Hispanis

S.

Jacobum suh

certis

condiciom-

meum

est in

subsecuta sunt adj.cere. ficare, et quJE postea initiousque nuncomnia fausta 62 Etquidem, ab contraacciderunt. Gessarunt penitus
et felicia

plenariam concessif, hus invocantihus indulgentiam annum autem sacrum JubilBum in totum
1SS5 Qua bidla cum non tantum
magnifice
exornetur,
sed
S.

Jacobi cultus

omnes

totius Ecclesix

humihaverunt omnes capita regionales non ut etiam ephemerides

dictiones,

sua, ita

omnmo

frequenter oppuortliodoxK doctrin^, antea plausegnantes,nontantumsiluerint sed etiam Jubiet Ifetantes concmuermt.
rint

una cum patrocinto fideles excitenturadpefendum ipsius sanctorum apostoU, pafrocinium quoque Theodori, dicendum discipulorum Athauasii ac
est

hoc prsstantissimo

Summi

Ponfjficis docu-

laudaverint in tota Hispama lum et k^titia sunt universales lot Gallia, unde antiqu.tus
et

etiam

in

proxima

sancU Jacobi v,siperegrini gloriosum sepulcrum parantur contmuare. tantes advenerunt et nunc cor meum gaudio Fateor, Beatissime Pater, docilitatem, submisrepletum esse admirando auctoritasionem et respectum erga supremam hac ordmum societatis

ac honorem mento maxime crevisse ut, quos sola antea SS Athanasii ac Theodori, ita qua latepatet pcr orbis vix noverat Hispania, nunc noti facti sint ac terrarum fines Ecdesia Dei,

culfum

summo

cutn honore invocati.

BULLA LeOMIS

XIII.

tem vestram omnium

pubhcatas. Re occasione evidenter et solemniter est unitatis vera vexillum sancti Jacobisymbolum Hispani semper conpopuli et coh^sionis hujus restat spes firma stanterque catholici. Adhuc hujus magnffi famih^ perfect^ resurrectionis aliquantisper et ex parte perversis
sancti Jacobi
tepefactos. novitatibus hujus secuU

Gaudeamus
mag-

igUurinDomino.

pompa num eventum extraordinaria

tate celebrare, ast

G3 In

omnium

desiderio est supradictum

et

onmipotens,quimirabilisestin sanctis 68 Deus eorum voluit. ut, quu.n suis providentissime ur semanim--'orecept. gaudio P-fundan ob ercondita terris smgular. piterno, corpora rehgioms splenhominibus et vanTia olanfur ab prov.dent.a et In his vero Dei dore honestentur. cum muUa

Leo episcopus Servus servorum Dei Ad perpetuam rei memoriam.

^-

solemnis-

nihil antea erat paraerant multiplices solemmtates tum,proxime fmit^

quoniam

apparet, er icordia luculenter s.mul et ut.hlati divinitus acc.dere, sinat per ea

qui

:^:Junostr.,etgIori.,quamsanct^

A !lnnt.v in ,e.is. H.c eni.n c.iitun. beatissibes moVnm pignora, c,u. nolMscum n.anent, quo
prceclanss.marum invisimus, toties admirabilen, vit. cursu virtutun, serie.n, quibus illi in mortali emo...a ^ep in exemplum ceteris pr.luxere, vel,ementer addn . timns, et ad eas imitandas Da.r.asc no mnr, Sunt autem teste Joanne Eccles.a fontes sanctorum corpora perennes .n effuudunlu ex cp,ibus tamquam rivuli salutares ca^lest.a, benefic.a e in populos christianos dona Quapropter ea omnia qnibus maxime indigemus.

p
^^"''

Non

^-'-^J^^^^^P- ^" ^^ '^ Pf

^ '^ ,X cnn
'^

^^^^^^^^tJ^
e'xAlfonsus, qni dictus est eecle^i,tie,.et, et Ir^ Flaviffi

'pi Theodo.nirus, super

discip,.lu-

"
^
^e
,

J; j ^ ,, ^t duoru.u
^'^,^,,,,

eontegebat,constans fama

''-^

est veluti

.^^-^^^,,, foeerel loci,

'sp.endidissimam appaubi

"

'^;^'

''^^'^^^ lyK m us - o e x

^^f "^^i";

f.erant. Episcopus Tiieodo-

auspicio anclori Deo snpplica,^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ ^^^^^.^

non mirum est si prov.de,.t,s 0 ;;-^: ^^ nulIasanctorumcorpo,-a,quaanea,nobl,v,one

posteritatis velnt in tenebris
del,tesceba,rt, h,s

J^'''

pervenit, ubi. ud-bus, eo inves.igando ,, tria sanctorum ^

potissimnmtemporibnsinlueemprodeant,qu,bns
et Ecclesia

'^,^^2 P
j
'^'^

loculis jacebant.

Tunc

ut locus

christiani

maximis ag.tatur fluct.bus, e egen Hoc acriori ad virtutem ,nc,ta,nento.

ate tenebranostro vertente seculo cnm a potes teterrimnm indictum fuerit bellnm adversns

' "
^
^;

^^^f

'^ ,^ ,^i,,,,,, ^sset ^^^^^^ ., ,i.,euitu eduxit, sacrumque

pra^sidiis

''^^^
'^

substructionibns circumsepsit.
-^

Alfonsi pervenerunt

ad

rum Dominum
quidem

";!,'

et

et

adversus Christum ejus, ausp,cato divinitus inventi sunt sacr, cneres

^ancti Francisci Assisiensis sa.,cta,

Clar.

v.rg,-

^'l^^tolisepnlcrnm venerabundus statim ^P'; ^^> ^^ '^ asolo , , ,, formam ;'='''' j^ ^^^'^;^' ''^'^jnssitque fundi illius posses-

^f

nis legiferBe,sanctornm
ris,

Ambrosn pont,flc.

docto-

'^ZZ^^^^^^^^ ; "" Urbs

"^^'' P"^^
^

Prolatis, in^templi

Gervasii et Protasn martyrum, adu,.Jacobi apostolorum. Horum ,n nnmern,u apostolus et scendi suut sanctus J..cobus Ma.or

Ph.l.pp, et

,0 adtribui.

interea cryptoe

P^^^-^^t^^'
-"^/^toli dum apos^ h

,,^^te,ms Iria Flavia vocabatur, te,te potioribus auspiciis Com,1.

discipuliejnsAthanasiusetTheodorns,quo,-um
corpora nuper in temp o pr,nc,pe cv.tat.s

<'^J'^^~i;2 if P
se," ^.^e,^ o

Sed ad iUnstraniUud c=eleste

Comser-

um,

pr.-eter

postelterepertasunt.
69.

Ex

constant. et pe,-vnlgato

apud omnes

S
P

divinitus'facta sunt, ita ut

non
a

memor,a. mone, jam inde ab apostolorum ^tate, nostrorum proditu.n esl, publicisque decessorum

" ex fi,iitimis "" ,^,3 ^^ sacros eineres suppli''''"'^^^'^ '^' ^ ^^t. Qu.are rex Alfonsus III -";' PP

civitatibus et oppidis, sed

'^,

^^^^^^^^Uatus

dificationem

ex Judea, demde sosp.te c.rtransmissione attigere H.span.am, eamque appnlerun enmvecti ad extremas Ga lloec.^ oras h,abet, post Clu ,st, ubi, ut pia et antiqna trad.t.o
in,posito

solverunt

'^^^^^^ff ;;,ii,,^,t,,,t,Nefandissimus
sancti Jacobi
et

'

'S^^^Z::::^^^^ r ^^
^"

3 ~^^;^^^^^^^ ,^,1 ;^^"^^;;^ ^"Xeptfonem

;"

eversionem

SspaTensem c Matem
nt in

~ss hX^^riales^e apc.^

lau

qna. Iria Flavia nomina-

erat

^^^tenderat quod si perflcere potuis^mrHispano!, pr Jdiu,, et in quo eorum spes omn,s sese expugnaturnm a b
;

prLiolo quodam manere

trabatur. Qnapropter

.,s,

ciuos

pr^dombus

su,s

-^-rtlT-^^^ll^r^^f ^^^
omma dedam igm
delenda. AtDeus exortn.n

^:^::^^:^:^^::^::^,
vL
,rceS "ent christiani, qui ea .rnroDto ex.m.dui ut uuuuu tum propler exim a.u d<^ c^uobus
viris

jam

qu super erexerunt sacellnm. Sed exacto 0^3 cnm Athanasius et Theodorus natura.
loca incolebant,

l.men e et dilapsum ,ncend,um ad presbyteru orm,tinxit.et Almansorem ejusqne cop,as tcechs

nibus percuss.t, qu.bns d,vexat. Compostella d.
cesserunt, et fere
-

opinionem, ^

omnes cum Almansore snb.ta

Extabant 1.A1
hos
,l.s

>

tumnehiacorporequod,nv,tasaneteasservaambos in e^ant post morte,n sejungerentnr,

pei.eiuui. mo.te r)erierunt. hypogeum cneres

divi,ri pra^sidi.

.adhnc sparsi crca 1

feroctat,s
e

eodTm

pulc

courposuemnt unnmquemqne

documentum. Qmbus

rehqua mahs uta

post caesisque ad apo=toU latus. Vexatis paulo Romani impecl.riranis ubicnmque ter,a,-um hypogeum delituit ratTr s donhrabantur, sac.un, tranquilUtate parta. apud ajLTandiu Verum ub hom?nes, qd pricipua sancti Jacobi
,

se

emersit

H,span,a

Didacus

Pelaez, ,n ,ps.s

Compostelte ep, eopu rudenbns veter.s templ,

Hispano

anrpliorem ^dem ab ,nchoa to exc,tav,t, qua. a posleriori episeopo D,daco Ge m,rez, splend,d,ore cultu et majestate aucta bas,!,ca= nom,ne et jure

,xl.re

tenebantnr, de translato ejus eorpore concursus fama oercrebuit, ad epultnr.B locum

donata

est.

Hujus ep.scop, pr^c.pua cura

sib.

lu et

sacras reliquias

trad.tas

recognoscere,

Hercc^p t haud n.inori fortasse pietatis studio nua.nZRoma.etahbiseilcraprincipumapostolo

educto in snblime pariete

loculum .naccessum

hieromartyrum ccemeteria visebanLXnt bus vero a^mis cum barbari pri,num, invasisdeinde Avabes hnpe.io ductuque Muza.

um

et

reddere. Qua. inter agenda ex sacr,s oss.bus particulam quamdan. dissocare non dub.tav.t, eamque sancto Attoni^ P.slor.ens, ep.scopo
adjectis
l.tter.s

dono m,s, t
;

Partem hanc ex

regiones, sent in Hispa,riam, et eas pra=serlim

quajmareadjacentcrebrisincursionibusdivexarent
sacer sepulcri
locnlus,

exciso

et

everso
latuit

sacello

sub ruinarum mole in obscuritate

hodierna per,tornm .nspect.one compertum est demptam fuisse ex capite ea o,i,m est, quas apophisis mastoidea voeatur, sangu.ne adhuc caput respersa, utpote qute gladn .cl.,, quum

15*

est. Haj relicervicibus abscinderetur, perciissa fama et avita civium religione r,ni. Drodi"iorum coluntur adhuc sinKulari pietatis studio

iis

omnibus venerab.lis

frater cardmal.s archie-

piscopus Compostelianus, secundum sacri concilu

Tridentini sanctiones, auditis doctorum piorumque virorum consiliis, et lectissimoruni pentorum
sententiis, processuales condid.t tabulas

^anct^
tuarii

1 ecclesia
te rar

sancPistoriensi. Interea hispaniensis

tere

innumerafama longe lateque pervulgata

parlibus illuc conflucbant, et peregrinantium frequentia, ut ingentibus limina nd sancta Palestin=e loca et ad

mqmsde

ex universis Wles perec-rinorum cohortes

tumquc
toli

est,

constaretne

repertis rehquus

adeo

identitate corporun. sancl. Jacob. Major.s aposet

duorum d.sc.pulorum

ejus Athanas,. et

crevi

1 too.l
tur. tur

Vr2
Ac

Pet

ef Pauli,

nrerito

compararendecessores

p.o..iae p."i.rde

Romani n

pontlfices 1
'^^

noslr. d.spensat.o.

em

^oti

Theodori? Ha;c omn.a ad ecclcs.ast.ca: d.sc.phnaj pr.cepta perpendens, adi.il^toque intelhgent. judic.o, annu.t et approbav.L De.nde .de,^ ve.rearch.ep.scopus Compostellanus ^^_^^^^
acta^o^^ ,t, n,ia et sententiam suam ad Nos
^^^^^^^^^
^^^

P^"=;\';^

Apostohca^ postellana peregrmat.one suscept.,

misit,

^^_^^^^^.^

^^^^^

^^^^^^^^^

^tl ''srculo VI ..ondum

et

exacto coorta est

feda

Nostra. Apostolica^ aucloritatis judicio conf.rmaret.,r

Hispaniam fere atrox tenn>-tas,qua per

tot

^^^^^^^^^^^^.^

benigne excipien-

s,.viente,
fuit

sacrum

";^/i^' nou tam ^""'; ^IJ'" -J"'"i B..tan.ios, h. qu, a enim bello H.spanos ..iter et ^dar fide ad ^-es.m dese,verant, p

^P-'\

Pf

.^
et

cathohca diruerc cathohcorum templa,

sacra

omma

sancti .lacobi tes, cum probe noverin.us venerabile iuter celeberrima sanctuaria Maj oris sepulcrum ^ ^ j ^^^^ jerrarum a jm^ pos^e q ,^ ^^^^^^^^^^^^^ ^^_^_ ^^^^^^^
i

^ B

er constituerant. violare et delere sibi exe..nar, c.t.ma, expos.to in Galtecia, regione eator n oedes -erterunt c.ht eitu, sacras

Q.mprop

t^

demq fj ^~^\,;,:,,i,,,/Nostris

^ota persolvenda Paschali II, Cal-

:

imagines,rehqu,as et qua. 7"'^ 'f' dde ad ^'"busserunt' "^^'^'.^^Td ha.retico furore

tur,

^^;^^^^^
ribus

tjt^^.^tasio IV et Alexandro III ,,,33 p,i,e.3 et hono-

ornatum

et

auctum, voluimus ut ad tantum

perniciosam, ut a.ebant, ^"P^''^""'"/'^''" u^^ guendam Co.;.postel,a...ve^uscas..mo^ Composlellana, eccles.a. Prajerat id tempor.s Joannes a San to Cl pissimus archiepiscopus
?rente,qui coUatis

^;^^ ^^ ^,^fe.,tr diligc.tia, quam sen.per ApostolicaSedesadhibereconsuevit.Quamobrem Apoaol^ .^^^^ ^^.^p^_ ^^^^.^.^ ^^^ .^ ^^_^__^.^

cmn canon.c.s ns.

exuv.,s

es

r'

'^^^^%^^^-^^^ -"urumJ^^m-.c
Kapna ctow.h

cardh.ales destinavimus, preefectum, Bartolini ^,^^,^P^^_^

^^^^^^^^^^

^^^^
Lucidum Mariam
,^,^^^^^^^_^^

sanctorumreliquiistuto.nlocorecondend.s,hanc

pr.ecipuam de sancti Jacobi Sedcumjamhostes...slarent,tu,..ulsuscepit.

curam

1.

P";^^^
J>
^^'

Atas.un
^^

^^^^^^
pr,ssales

tua.ioopereabeoclancutatr.aco.^porac daa lo u us ex ve e.s cavit tamen ut novu

sunt
:

congregrationis
,,,

^J^^^^^^

^,^,,3 vincentinm

illius,romanomoreconslrucl,,.uderbusco,
supercsset PO^t^r.s tueretur, ut aliquod Postquani reces identitatis testimonium.

t.

a.um

tonotarium apostoUcum, Laurent,am Augustinum Caprara qua;s.-

um
'

ab

^fde
..am Ln lum

armis et belU pericula P'-?"'.-^'-. -; ea loca f.equen Compostellani, et peregrm. qu. habebant, sacros cre s tes adivera.U pro certo

"

^,^^^^,. '^, ,;,,,tium, una .^^^^ ^^

cum

Aloisio
^^^_^^._

ad Vaticommiii.nus. Convc.tu l.abito

^^ ^^^..
^.^

^^^^.^^^j.^

^^^.^

eodem

adhuc in loco ub, Pnmdus .n ea requieverant. Posten autem

esse

composaa
op..^^

l^^^^^^l^^^^.^^^^ severadisquisitione

*- ^^^^^^^^
re po

vocatis,

one

dilata, et

tanien ut temponbu tuerunt qua majores, ita fideles .n abs.de sanct. nostris censerent Christi

M;-^
Qi^a.

^^^^^^^^

ud .en,e,n. , animadversiones
dijudicarentur.
jussi-

grav.o.

Jf
,s

,^^^^^ti
^^^

..ecuratius

^^ ^^jtum perveniret,
.uagislrum
p,.n,otore,u

sacelU.uajoriseademsacrap.g.roraserva.-,qua-

accede.e.t propterillucadadorandum prop.us quolidiana= supphcat,ou. .b.

et basUicee

.uus

^^,;^,^^

Augustinum F
Compostel-

C^^'^;^^^.^.^^.

clerus

poneret. cum antiphona; cantu finem venerabiUs frater nostor b. K .. 72. Cum vero hocliernus cardinalis Paya y Rico rest.tueud,^ aliquot abh.nc ann.s Compostella,ms

inouircret referret.

^, ,, ,,^1, qua^que inspiceret, IUe testibus, quos prius jusju-

-.*'?'

..^clegerat,

'^"nict.onibus
'idebanlur
:

compositis nonnullis subesse qu.^ in eorum relatio..e

auditis
;

esset, -^ous-Uu.u cp,t, basiUcas operam aggressus ammo .nvest.ga, d quod jan,diu agitabat et d.scpulorum e u, locum ubi sancti Jacobi,

^"'^

et examinatis archa^ologice, hislor.ai Compostelte, qui de jtis Matriti et

;

AthanasiietTheodorireliquia;s,teessent.Quaic
per.t.ss.mos deleg.t tanti mome.iti viros const.tutos, qu. ope.ain ecclesiastica dignitate pra.ter opnuonem omn.u... rios dirigere,it. Sed en.m toto hypogeo et

nen

vetustioris locu . 'tiam ferrc.at inspectis his,quibusa.-careliquiascont,.J^^ ^tcum comparatis, necnon inspecto

.^^jtituitur,

adopus

^^^

_^^^.^^ ^^.

^^

.^^^^^^^

^^^^^^.

^,^,^^,,^

res ceciderunt. Explorato adhuc c.rcum altare latebris quotquot extant

q^^; de s mg
e e.s ..ruue

physicos percunctatus esset peritos partibus, ^.vo^-nm ossium

^^^^^.^^^^
^^^

Romam
^,,^,

_^^^_^j,^,^

maximum

repertum est. Demum quo major cIerietpopuliadorandumferebaturdevot.o,.n

nihil

^^^,

q^^^^ ii3^

eollectis

^^^^^^^ ^,^
'^"";^^

^IX julii
et

hujus ann,
veritatis

post altare ...ajus, et a.ite centro scUicet absidis

"^ '^^

^,3,^3,^
,

caligine

aliudalta,-eiuteriusetfossun.estpav.mentum,e

7'%
.

,^3
(ia

dub.um ^^orto ad p.-opositum

archiepiscopo lata a cardin.ali idaititate reliquiai-.,m, c|ua^ in ^e
^^^^,,,
^^^,,,,,,

cmn

process,sset, occurr,t opus ad duo cubita

operculo crux .nsculpta operariis arca, cujus in lapidibus et later.bus co..videbatur. Arca erat crypta ac sepulcro excerpfecta ex antiquiori reperta testibus operculo, ossa tis. Remoto coram sexus virilis pert.nent.a. Do sunt ad iria sceleta

J^ W^^^0 ^'

ejUj^

n,etropolitana.

"^^^^^^iii^^^

,epcrta. sunt et sancto Jacobo

J ' ' heoaor tribuuntur, 1

discipulis ostolo, ejusquc

sit

Athanasio

et

conflrmanda

in casu, et

^^

16"

ad efifectum de quo agitur ? Diiecti fiUi nostri cardinales itemque prtssules officiales considerantes omnia, quae proposita erant, ita vera et
probata esse ut refellere ne quis posset, ideoque cognitionem rei certam adesse, quje secundum Decessacros canones et summorum Pontificum

valeamus, omnibus lorum patrocinium impetrare

utriusque sexus, qui vere et singulis christianis ordinarios seligenda poenitentes die per locormn refecti in templis confessi, et sacro Christi corpore Deo dicatis, et us ubilibet sancti Jacobi apostoli
deficientibus in

quohbet templo ab ordmarns

sorum Nostrorum constitutiones

desideranda est, ita rescripsere
:

in hisce negotiis
"

gravissimis Ecclesice designando. pro instantibus

Affinnative,

pro nece^ssitatibus ejusque exaltatione,

b^resum
sancti

seu soitentiam esse confinnandam. 74. Quff" cum Nobis a dilecto filio nostro

improbarumque

sectarum

extirpatione

Domi-

Jacobi suppetiis imploratis, pias

ces
effuderint,

apud Deum

pre-

sacrorum Rinico cardinali Barlolini. ejusdem prfefecto relata fuissent, tuum Congregationis mediocri Nos Ifetitia affecti sumus, et toto ex

plenariam omnium pcccatorum

non animo Deo Optimo Maxinio

gratias egimus, cui

per modum indulgentiam ac remissionem, qufe piacularibus fiammis suffragii eliam animabus in Dommo detcntis applicari possit, benigne
tenore pr.i-sentium concedimus. Hispanica natio 77. Et quoniam nobilissima catholicam inteS. Jacobi ope fidem
mirifica

placitum est ut Ecclesia sua. in tanta prresertim

novo hoc thesauro ditessupradictam peculiaris sacrorum ceret. Propterea Rituum Congregationis sententiam hbenter in onmibus ratam habuinius et confirmavimus.

temporum

iniquitate,

gram inviolatamque
ei

servavit, ut
velit,

Deus misericors

gratiam impertire
colluvione,

propter

quam

in tanta

Insuper mandavimus ut die XXV Julii sancto Jacobo aposlolo sacra Nostrum confirmalionis decretum in Ectlesia nationis Hispanicse sanctai

g Mari^

de Monte Serrato in Urbe dicata, post evangelii lectioncm ex ambone publicaretur, prEesentibus dilecto filio nostro Dominieo card.
Bartolini

errorum medio et sequestro firmet animum, avitfe et ad pietatis studium amphssimum privilegium ab AlexandroIII decesconcessum, lucrandi scilicet plenajubiliBum eo anno quo festum S. Jacobi rium XXV juUi incidat in dominicam diem, etiam pro venturo anno concedimus cum ea ipsa die S. Jacobo
sore nostro
ei

patrono suo apud Deum ad sanctitatem religionis

Sacrorum Rituum congregationis

prfe-

fecto, et dilectis fihis

magistris Laurentio Salvati

ab

actis,

Augustino Caprara quassitore de hono-

ribus ccelestium, una cum Aloisio Lauri assessore et Joanne Ponziprolabulario. Nunc vero ea, qute per supradietum decre75.

elevationis sacra festa solemnia inventionis et agenda erunt, ea servata methodo, corporis ejus

cum iisdem facultatibus in conslitutione ipsius summi Pont. data die XXV julii anni MGLXXIX
et

tum

ritatis

auctoconstituta sunt solemniore Apostolicae documento.novoqueNostrje confirmationis

contentis.

decessorum nostrorum actu comnmnire volentes, nempe Benedicti XIII, Pii VII vestigia persecuti,
et Pii IX. qui

Has quoque litteras et qusecumque in eis contenta nuUo unquam tempore de subreptionis
78.
vitio vel obreptionis seu nuUitatisaut invahditalis

de identitate corporum sanctorum

doctoris,

Augustinii
siensis,

pontificis

Francisci Assiet

Ambrosii

pontificis doctoris, Gervasii

;

seu intentionis Nostrse, vel alio quovis defectu notari, impugnari, sed semper et in perpetuum validas et efficaces esse et fore, suosque plenarios

tulerunl Nos quoque Protasii martyrum judicium

quibuscumque

dubitationibus
tratris

et

conlroversiis

ab et integros effectus sortiri et oblinere sicque gradus, ordinis, prajemionmibus cujuscumque

;

diremptis, venerabilis

nostri

cardinahs

nentiae et dignitatis censeri

volumus; mandantes,

de idenarchiepiscopi Compostellani sententiam corporum beati Jacobi Majoris sacrorum

late
apostoli, et

ut

earumdem

praBsentium transsumptis etiam

alicujus publici notarii

impressis

manu tamen
et sigillo

sanctorum discipulorum ejus Atha-

subscriptis,

personee in

ecclesiastlca

scientia, atque etiam nasii et Theodori, es certa

motu

proprio, apostolica auctoritale

^ damfore decernimus.Prtetereavolumus etjubemus, ne cui

obsignatce,
fas sit sacras reliquias, quje
sigillo

et confii-mamus el in

approbamus perpetuum firmam et vali-

dignitate constitutee munitis, eadem prorsus fides adhibeatur, qute ipsls preesentibus adhiberetur,
si

forent eshibitse vel ostensae.

79. Nulli

jam

in

paginam

ergo omnino hominum liceat hanc ratificationis, nostrae approbationis

,

'^

et veteri conditorio reposit^ sunt

super

reservationis, concessionis, relaxationis,

commis-

vel

earum

particulas

dissociare,

demere vel adsporlare sub poena excommunicaabsolutionem Nobis tionis latffi sententis, cujus
et Nostris successoribus

sionis et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario conlraire. Si quis autem hoc attentare prsesumpserit, indignationem omnipotentis Dei
et

onmino reservamus.

beatorum Pelri
80.

et Pauli

Apostolorum ejus se

et mandamus uni76. Quamobrem committiraus venerabilibus fratribus nostris versis et singulis

noverit incursurum.

Datum Romai apud sanctum Petrum anno

ceterisque patriarchis, archiepiscopis, episcopis

sua ecclesiarum prielatis praesentes iitteras in

Incarnationis Dominicae millesimo octingentesimo octuagesimo quarto, Kal novembris, Pontificatus

nostri
C.

unumquemque

provincia, dicecesi et civitate publicare, ea meliori ratione, quam solemniter expedire censuerint ; ut auspicatissimus ejus-

anno septimo.
Card.

Sacconi Pro-Datario.

F. Card.

Chisius.

modi

eventus

ubique innotescat, atque aucto

Visa.

pietatis studio

iUum

christiani

omnes

celebrent,

sacrasqueperegrinationes ad sacrosanctum illud facere sepulcrum, quemadmodum majores nostri suscipiant. Et quo efficacius pro consueverunt,
Ecclesia sancta Dei et pro universa christiana republica sancti Jacobi apostoli et ejus discipu-

De

curia

J.

de Aquila

e Vicecomitibus.

Loco J
Reg.

plumbi.

in Secret.

Brevium.

L CUGNONIUS.

DE SANCTO

ACTA SANCTORUM

NOVEMBRIS
TOMUS PRIMUS

DIE8 PRIMA
COLUNTUR. SANCTI QUI KALENDIS NOVEMBRIS

Jj^,

Pholinus, episcopus

B(Mio-

S. Profuturus, episcopus Papiie. S.

venli.

Benignus, niartyr Divione

Gallia.

in

SS. Athanasius

et

Theodorus,
S.

S. Jacobi diseipuli.

Maria,virgoet martyr.
)

niarS- Austrenionius,episcopus
tyr,

SS. Maeedo

Arvernoruni apostohis.
I

Julianus
Victor
Felix
SS. Januarius
Vitalis

martyres

SS.Mehagasus
Vietor
Felix

Oescens

FeUx
Sattus

Petrus
Crescentivis

martyres

Perseverantus
Octavia
Cessia

Victorinus

martyres
Terracin?e

Macrotus
SS. Crislatus

Maxima
Ristha

Potrus

martyres
Melitime

Mammerus
Saturninus

Saturnina

Donata
Simplicia

Magnus
martyr. S. Melantus,
S.Patricius, martyrNivernis.

Vigilantius et Nundinus, tosarius diaconus et JuUa- SS. SS. martyres in Macedonia. nus presbyter, martyres TerCsesarese S. Macedonius,martyr
racinie.
S.

Prima

Primus,episcopus Alexandriie.
Novemhris Tomus I

in Cappadocia.

SS. Caesarius,

RELATl. PRiETERMISSI ET IN ALIOS DIES

et

SS. Cesarius, Dacius

Soeii,

Cronan,

^:dl., Diehull,

Mar.n
,

.r,vres Dan.asei.
SS.

,an,,reslilii

D.onue

c,

septejn

CvrWna

e,

Juliana, niarlv-

episeopi

de

Ull-Ted.l
.

resTarsi.
SS. Jaeol.usepiseopuse,.loa....es
presbyle.-, ...a.-,v.-es in

Hibc.ua.
S. D..na,us, abl.as S. Ca^sa.-ius,
...

H.span.a.

Pe.-

ep.scpus

Arvc-

side
S. Scverus, niar,vr in

nensis.

Nove.n-

S. Gallus II,

episeopus Arvc.-

poi.ula.na.
S. Ja..uarius
,ievo,.,i
11,

"P"^'^-

episeopus Be-

S. A.u.arius

seu hn.n.e.-a....us,

cpiseopus apud P.elavos.

S. Gc.csius, episeopus

S. Ma,l.uri..us,Lv.'iean,ii..Galjj.^

Lujidu-

nc.sis.
S.

S. Marecllus, episeopus Parisio,.m,j

Florbclus, abl.as Gandavi in

Flandria.
llispania.
.n

S.

Pauius diaeonus.

S. Lu.nb.-osa,

vi.-j^o
,

i..

Tiburc. S. Scverinus, ...o..ael...s

S. Audi,us.

S. Gu..disalvus

ep.seopus

Hispania.
in di(PS.

S Ron.ulus, n.onaebus
ccsi Bi,uriec.si.

Pctrus

Cy.i.l)cns.s

seu

de

Ba.-eo, eonfcssor in Hispan.a.

S.

Lau,cnus, abbas
Vesuntionensi.

in

di(pccsi

S.

Adalgous, abbas
' Hclvctia.

D.sei-,...us

S. Vi^oi-, S.

cpiscoitus Baioecnsis.

B.Be.-el.toldus,abbasMontis
gcloru.n in Helvctia.

An-

Mausona, e|iseopus En.critcisis in

Hispania.

B. Si...on a Collazono, eonfessor

S. Brui?aeius,episeopus in

Hiber-

0.-dinis S. F.-aneisei.

:./
S.

B. Ra\ne.'iusAretinus,confessor

CarpiTUS^opiseopus vel abbas

in Hibernia.

Ordinis S. Franeisei.

SS.

Brenan, Canan,

Finntina,

Ven. Conradinus de Brixia, confessorOrdinis S. Donuniei.

Biiiill,

Aihin, Caondog, Colalter,

man, Colmau

Lonan,

SAmah\\\s,pr('sh;/tfr! I!!ronia(}('Hsls vw, Acfa recenfior(i,aui!ssh refiisfis,qu(>nim adhnc jacturamdolemuSjHuhdie lljunii{\),

commentario pra;rio, jyrxtnisso admoJmn Papehrochiusnoster. Sed, quod apudtani
hreri
edidit

in

Arirr-

ejus

fesfum
etiani

Clarouionte

celebrari

indicat-

Neiflexif

Paprljrochins

annuntiata

de
lllc

S.

iu editione

Amahili apud Moianum ef prima, anni ridcUcef 1568, addifionnm snaruni ad Marftjnjlogiuui Vsuardinum,
Ferrarium.

adrertit diligeniem vulgo scriptorem mireris,n(m

ad kuleudas decemhris menfioneni

adjerit his

S. Amahilis'

diem 18 octohris doctissimns vir, non solum (jd

rerhis

In

territorio Arvernensi,

apud Saussagmn, de S. Amahili sermonem esse die fnsius ad dlem 1 novembris, qva sed longe

sancli

Amabilis Rigomagensis presbyteri et contessoris. De quo Greg. Turonensis. Sed hanc

(1)

Tom.

IlJun.. p. *66 sqq.

additionem,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

panra^,ex senfenUa additionem, ^inif a}ias non coacfny e^t in serunda rensornm mpprinure
S.

Baudelium, marfijrem Zainorenseiit, iu ApriUs fomo II, ad diein ri(fesimam, inter prxfermissos
1-eperio,

Phdipedltioneanm 1573. Eam miteni retinuit CaiaUnfo (jencraU, apnd pus Ferrarius in sno

qupin deficientihus donimentis

in lcalendas novemhris prxdecessores remiserunt.

quem nihilominus et dic 19 Arvemis 1 mvemhris annuntiatnr

ocfobris S.

et

die

Nos nuUa nadi

denuo
S.
1

certiora

documenta eumdem
Scofain

Amabihs

praiferinittere rotfimur.

Saurtornm huncArrerahhan^. cfqne in hidicc

lliconiaijensi divernenscm ahhafem a prc^hijfcro oidetur, nuUo utique fundamento. sum facere

Bayam

seu

Beiam

rinjinein

huc die
seu

novemhris

annunfiant

Adainns

Kinij

Rcqiiis in

et 1 novemhns Himon de PeyrofeMum ad diem 1 nomnhris net (1). CasteUanus autem AmnhiUs CUiromonte hoc die, Hicofestum S.

Ilsdem ilUs diehus 19 odohris

S. Ainahilis assiynat

CaUmdario ano, et inde, nt viddur, David Camerarius item in suo Calendario,

Thomas Dempsterus
Nos cum
fiir,

in

Menolo(jio Scotico

et

PhiUi>}ms Ferrarius in Catalof/o sno

martijroloifio
ef

ijener(di.

breviario

Aberdo-

adehrari notaf. macji vero die 11 junii

Ad

diem
S.

nensi, ex quibits solis notitia hujiis sanctx habe-

Arvernis S. Ama1 nooemhris annuntiatnretiam

Parisiensi CardinaUs de hdls in Marfi/roUxiio apud SainfNoaiUesef iu' Ehroirensi. Denique corporis prxter memoriam transhfionis

3 norembris. Benignus. In Cafalo(jo generali Phdippi Ferraru memorafur hac die : In Hibernia. S. Beniaifemus de ea
siih die
<rni

episoopi.

De

ccleherriino illo

S. Patricii

AUals,

Anrrnis Ficomajnm orcurrit S. AmahiUs

et

die

V.)

odohris,

duplex

disripuh arjeinHs rum

inarti/roloijUs hibernis

ad

novemhris. miifca post Papehrochii

1

11 jmiii Porro de S. AnmhiU non

nientio, diebus

diem 9 novembris. S.Bonifacii fraiislatio. In Marfijroloqio Fiddensi

edito a

Mem

seripfa

edda

B
S
'

ridrsis apud Lehufj {^) etin ait qua; recenslta a hiUiofhecx pnUicx Caialfxjo Historix Franria;

sfaUin

Doin. Gcorifio, hdrndis mnembrihus jmsf memoriam omnium Sancforuin,

pari^iensis nisfodihus edito (3). hodie transhitioAnasta^^ii, epi^copi Brixiensis,

annnntiafur:Eo(}iC\x\ die, in Fnlda monasterio, dedicatio ecclesite sancti Bonilatii episcopi et martyris,ettranslatio corporis ejus in occiden-

infra de SS. nis festum arptur. Cfr.

et sociis.
_

Dominatore

talem parlem ejusdem

sis

basilicae.

Similem, omis-

idtimis verhis de sifu

sefndcri,

menti(mem

S
'

qioSaUshurgensi sequenti elogio ornafus ],d diein 1 noremhris

episcojms, in marfifroloApollinaris, Laodicex Richardi Wifhford, rrperifnr

:

et habd Pabanns. Ipsam autem dedirationis descriptam jjer transhitionis senem, carmine

Candidum monarhnm
diem 5
dla

in VitayE(filis,ediderunt

Laodice.einSyria,festum

S.

Apollinaris epi-

singular.s sanct.talis scopi,magna. dodrinPe ac scripsit priesertmi contra viri qui plures libros

ad majores nostri inter Analecta Bonitaciana translatio iunii{S). Quo "'*'' teinpore
farta
sit

hjereticos

NnUo

alio in marfyrotofpo

hujus vin

Enhardi,

iibi

Annales Fnhknses nofafur ad annnm 819 Hoc anno

indicant
:

unam ob caimun nomen inmnimus, qnem non puhUrt est, quia nuthnn pr^tennittimus. Prima occurrit, altera quod a fide cnltus monumentum
cathoUca
defecit
et

in basilica sancti Bonifacii martyris dedicata Fuldense ab Helstolfo archiepiscopo

cienobio

propru nominis ha^irsim possunf Hieronijmus, Basihisflfuif. De qno lerji Nazianzenus, Athanastus alnliu. Greqorius

honorem domini Salvatoris et omnium sancti Sanctorum ejus. translataque sunt ossa
est in

martjTiskalendis novembribus
ex priori edifione altata

(9).

Hbc

verba

Jam

fueranf

ad diem
ad diem

nue,mm apud
S.

SeccareUmn

(4)

vd apud ^ata^

5 jumiiiO).

lem Alexandrum

nosriuhde Audomarus. Notarunt majores ad diem 19 septemhrisf^), Audomaro egerunt

olimcelehratum

reperies. (5) cifatos

Le Grand S Cadocum Umdat Albert

(11)

fnmen indicans ejus festum 1 Hoveinbris, simul Ecdesia Venefensi die 21 septemcelehrari in
bris

corporis ejus fesfum devationis ex noremhris. Idque collegerunt fui..e die 1 deposifiomemorix Sanefi sive

{n), neqiie in ullo martijrologio prxsentem (Uem notatum dario ilUusnomen ad ^ qimliarumque S. Cadoci ediderunt Arta
reperi

aut c(den-

Lnuntiatione

perperam calendano anm desiynari advnfrrunt) in d ex meronjpinano Cohe. edito a Dacherio (7) add.pofeiant et minon. His ensi ufroque, majori Blumaniense seu Weissemh^rnis illius (qua roce

elevationem ejus

niajores nostri

ms

civnohn

ad diem 'UjanuarU (13) ec cod Buhexv(dlis prope BmxeUas, et

Le.qend(U-io Capqravii,

qim manifeste compenqua^

in

(Uum

exhibent

eorum

ex

duplici

cod.ce

hihliofhecx

Cotfonianx

Museo

Brifanniro
J. Bees (14),

Hieronijinianum
'm^nasterio

addiemlnovemhrisaniiunfiatur Sii^o qense,ubi ep.scopu depositio S. Audon.ar.

nostris diehuspnhUriJnris
(ulieHis textui
Ja-^^funfe

fecit

W.

atque nois lafino versione amjUra

eruditione
diijnis.

Tormcense ad Pr.rferea AuetariaAtrehatensed

editoris

In hts

Bedanum,

in quihus rectius

qiiam

in

"'" f'"^-

que adducfis notatur:

Eodem

d.e translatio coi-

porisS.Audomari,cpiscopi et ad ^fartijroloonnu Adonis deniqne in Apprndire

conlessons; ae

nota aut cmi ejm aua^cinnque de S. Cadoco vd cirra eam prndeiifi ronidstoria connexa sint reperiet supplereUceat,diUgentcr coUerfa Jectura

apud Georyium,
Weissemburejensi,

ubi,

sirut

in

Jl'^ronyiina^
.

ad diem

1 novemhrisle<i,fin

Audomonasterio. depositio sancti In Sitl.iu elevationis deperdita illius ,nari ^^Xsco^x. Arta nohis circa ea rpudquam Uujehant majores, neque
innotuit.

dudiosus lector. Clara interheafos le^enChristophorum a Sancta Franr.scano. Quem^ sd Itnnis in Marfijroloijio qm Amjelo a Sancto Franc.sco, in.e acceperat ab

LnnLn Certamen ^--f ^- P^,^"^^^,

(lo).Est viri Vifa ornavif

An^rW^ pra^.^tantissimi Arturo nonmdla memorenr iUe, ui ex

autem

tom.
r.

1-1

1R

fOl

Mon. Germ.
^.^

Hist., Script.

p. .io7.

( 1

LOC.

^^^^

JfiO

(^Sec
(7,

IV.

^0^^4374^:

W
diss.

4G.

-(6) Commenl. pn-ev I. ^(S)'ron.I

(l.^)P.185sqq.

^^.^

PRiETERMISSI ET

IN

ALIOS DIES REL/VTI.

vita eumque anno 484 consecrafum, anno499 indicaf. liuk anno ip^^ius morfcin defunctum Grand, eique quinimicctif efiam Albcrfus Le

A
* j'o Staffor<iiff

Gualtherus Colman, ex uobili antiquissiuiaquo prosapia in couiitatu Stoflbrdiii? * in Anglia oriuudus ct a piis catholicisquc parcntibus ab iuiantili iptate probe cdutiiy,

in sceulo diclus

quaqesimumocfavum locum assignaf

infer epi-

catus; litteris poslea egregiani

operam

navavit.

in vico posfea scopos Lexobienses.qui sedcrunt

habitum Qua de re in Belgium Anglo-Duaeensi apud S. Francisci in conventu

trajlcicns,

vidgonuncupafoCozquenndoU antcquam iUam

seiicin

Trccorium

friinstulissct S. Tugdualus{'.)).

Patrcs Recollectos induit.Sacerdos factus,missionarius in Angliam ablcgatur, ubl scniel et

Sed qua

auctoritate

Hli

scrij)tores

in

incerta

iterum captus, ad ultimuni. poslquam diu in vinea Domini laborasset, anno 1641 detentus
est in carcere, et lata in

^quo audaces hxc asseruerinf, omnino sHuerunt. Erat oUm in WaUia meridioPembroke, monasfenali, in hodierno comitatu
dcfinicndo jilus

eum

scntentia mortis

executioni haud dcmandatur, regio favore accedeute...hitetcrrimumconjectuscarcerem...

variis contumeliis et molesliis
afficitur...

XlaMar^ rinm OrdinisTironcnsis(quod secido Turoncnsi comVdum ferunt), S. Dogmaelis fino

(10),

nomine consecratum
S.

cui

faiiicn

posfca

mul-

Thomas

jiafronus substitutus est (11); sed

S.

tisque rerunmis... confectusper quatuor fcrme annos eontinuos, obdormivit in Domino anno

rcfiis

nomcn

DogmacUs hocUcdum
dcfinire

retinuit

Docmaek ArmO' vicus {19). Num hic sanctus cuin

ricano idem
sit,

non ausim.

1G45 (1). C.Iydwyn ac Dingad, fHionim Bnjchaiii {'2), ef Clydai, Callwen ac Gwenful, ejusdeni fiUarum,
circiter

vicnioriam

liof/le

WaUioma
B

(3).

Scd

cdebrari indicanf monnmenfa videiifur hi cx eoriim csse

ideo

Dominici, SS. Dominatoris, Pauli. Anastasii et Brixiensium, franslafio annunfiaepiscoporum gencraU, tur hodic in Phdipjn Ferrarii Cafalogo
adjccfa hac nota
die,

nmnero qui numquum a Romana Ecclesia Sancforuin fifuJo

aijnifi sunf,
ct

Ex Tab. Eccles. Brixien. hac quando horum SS. corpora ex castro in

:

veneratione

Ijopulari digiwfi ijiiod ccrli^sias aliquas seu oratoria condiderunf (4).

aedeni cathedralem trans!atasunt,hcetOfficium translaluni oh dictamcausam('f>.'.'fw Omnium

Sanctonim)

in

alium diem transferatur.

licla-

ad diciu ocfaB. Comitissfe,rfef/(m in Actis nosfris sejjtembris , menioriain renoraf Haijiololum

f/inin

Ifaiicum

ad hanc diem. Uis autem quB

tionem ilUus solemnis fraiislationis, dic 1 novembris 1581 a S. Carolo Borromxo factx, ex Joannis Francisci de Florenfinis prcshgferi
Brixiensis schedis, aliaque huc spcctantia jn-otulernnf majores nosfri, in commentario historico de S. Anastasio, ad diem 20 maii. De S. Paulo
actuni esf
et et

pridem fucruid conscripta addenda ridcnfur qux leyiiuns apud P. Doniinicum Grandisde Oriiforio

Venctiano

hic enim, teste

MeUi (5),
de'

auctor
santi

est libri cul titidus

Vile e

memoric

spettanti alle chiese della diocesi di Venezia.

ad diein 7 februaru; de S. Doininafore de S.Dominico agendum ad dieni 5 novemhris

20 decembris.

Docef ifaque{lo) alteram authenficam reliquiaruni rccoijnifioncui fuisse facfani die 24 novcinhris

Domna,

Domnina

et

Cyriaca.

XIII, a

anni 1700 ex prxscripfo Cleiucnfis papx qiio Venetiarum patriarcha Joannes Brac/adino ef Flaiuinius Corner cx ordine seiia-

Sirinondi aniiuntiatur

In synaxario martyrium trium san:

ctarum muUerum

his verbis
/.xX

Kal

aOXr.jK

twv

avwov YUvaixuiv iojJLva?

Aoixvivk;

y.i\ Kup'.anT);.

Et

virtorio j)osfuIaverant soleinneni cuftus bcafx gini exhihtti confirmationem. Desiderabat enini snminus jionfifex ut in hujusce culfus testimo-

certamen sanctarum muherum Domna* et Domninai et Cyriacte. In mcnxo grasco monasterii S. Marci PP. Prxdicatorum Florentix : Domnica, Domna et Cyriacus. Qux sanctx muUeres quuni aliunde nobis non innotuerinf,
dumcertiorananciscamurdocumenfa,praiferinitten-dx visx

mum jn-oferretur charfula

inscrijjta
filia
:

IHa dc qita mulfi,

sic

1308 obiit B. Comitissa (Contessa),

Donmi Nicolai Tagliapietra (Tajapicfra) ac Domnae HeleuK Tagliapietra (Tajapicfra), quaisiverunt. S. Viti ad mare (sb mure). Sed irriti
Corjms
statu.
vero,

S.

Hsdem ac priusrepetifis

jyrodigiis,
est

eodein qiio

in jn-iore recognitione repertum

smd. Domnolus, episcopus Cenomanensis. lu solo Aucfario Barberinio ad Martyrologium Bedx a F Floro Lugdunensi auctum reperio ad diem 1 novcmhris : Eadem die Cenomanis eivitate
natale S.

SS.

Gosmas et Bam\anv,quorum hodie in grxcorum menseis fesfum occurrit, ad diein 21 septembris pertinmt, quo die

Domnoh

episcopi

et

confessoris.

Quunupue nec
neijue in

Acta eortimdem tractata

documentis hagioJogicis dup>Uci Vita S.DomnoU a Papebrochio

in ceteris

fueruuf.

ad

diein

16 maii edita quidquam occurrat unde

FIoDedicatio basilicae SS. Joannis et Jacobi. Ita putat locum turhatum marrentinius legendum ]'idesis iijrotoqii Hin-ongmiani ad hunc dicm.

ratio reddi possit cur

hac

die

memorandus
in

veniaf, spontc orifur suspicio

eum

qui Aucfarium

iUud

confecit

perj)eram sive

documentis
legisse kal.

iufrade SS. Vigllantio in Macedonia.

et

Nundlno martyribus

quibus usus est sive in schedis stds j)ro kal.

dccembris, quo

S.

Doinnolus

obiit,

Vallis Dedicatio basilicfe coenobii ValliHas seu Benedicti, Senonensis dio?cesis, Lilii,Ordinis S.

novembris.
nolo

Ceterum ad ea

qux de

S.

Dom-

ad

preBdictum diem 16 maii disj)utata sunt,

videfnr ,nem j)e jiosfquain

honorem per Venilonem archiepiscopum, in Remigii Francorum apostoli. Ita Saussancti sayus ad calcein annunfiationum hujus diei.
Haec dedicafiofacta
S.
est die 1 nov.

hoc

mium advcrfendnm
di-

longe accuvatius
rise

codicibus inanuscriptisHlsto-

Francorum

a Gregorio Turonensi conscricst,

aw. 840

(7).

^/a;(13) nosfris teniporibiis inquisitum

jam

Docmaelem
(1} P.5.34.

6?

hunc diem
infia.

refert

Garaby

(S),

nonUccre

fani facUe in

illo ojiere

interj)olationes

(2) Cfr.

Comment. Je

S. Caritreo.

on the M'ehh Satnts, pp. 140, 153. (3) RiceRees, Essaij di opere anonime, toin. (5) Dizionario (4) Cfr. ibid., p.64. (7) Gall. IV, p. ^294 sq. S&9. (6) Op. oit., toni. III p. Vies des Bienheureux c/iW.v(., lom. XII,pp. 21.118. -(8)

de Bretajne, append..

p. 9.

~ (10) Diigdale. Moiiasf. Andlic,

Wdsk
Wales.
Sainis, pp. 71, ;i58. (13) Cfr.Pertz,
p. 246-249; tom. VIII, pp. Vhtsloire m^rovingieime, p. 57

tom.IV,p.l2J<. ~(11) Rice Rees.

(12)C;irlisle,
Archiv, tom. V..
30,

Topog. liiction.of
p. 50-52;

tom. VII,

80. G. Monod, Sources de

el

iles

Saints de Breta.jne,

p.

"211.- (9) Ap. Lobineau, SS.

sqq.

admittere.

DIES PR13VIA NOVEMBRIS.

admHtere,neque, nlln rntioiie prohabilem videri senientJam Cohitii (1) et Papehrochii t^j interpo-

veteri ecclesia in

novum niona-sterium, mi^ranti^

latnmjndivantinm.
nolo affitnr.

libri

VI cap. 9,ubi de S. Domquidquid dirat

Vnde
non

ultcriits, fpiuin,

una omni congregatione sul> pra;falo domino Cuonone abbate (7). Quse verba citavit jani SoIIerius iioster ad diem 8 julii (8), disserens de
saucto Dgsihodo. Vhi vldcsis fusiiis exphinata qux ad ejitsdem saiicti Imf<jriim pertltient.
S.

Bouquet

(3),

facile concilieiilur

Ch'egoriuni de ratione suscepti a

sulatus Cenonianensis lcr/untur, eadem re traduntur ai>ud aiionijiiiuni

S.

qim apiid Bomnolo prxcuiu Hs qux de

Vifx
alteri

Ei-mengaudum, episcopum UrcjeUensem cxordio seridi XI, ad haiic diem laudaruuf Molanus,
Gaiesluius, Canisius
et

DomnoU
slt

scriptorem, omnino uter

prx-

Castellauus. liecfius de eo

ferendns

disccpfanduin renit. Ilujus autem

auctorittttcm aucforiiati (rrerjorii

esse

postponendam
se

cum Martgrologio Hoimtuo dicemus ad diem H hujus mensis.

iu S. Eustochiura, vircjo uc mnrfgr, hodie legitur Usuardlnis; sed remiUltur ad diem 2 mjvembris-,

mUhis

duhito.

Quamvis enlm

cum

sancto

plurimuiii concersafnm esse dieat, ccrfe ipsnm nou videtur novisse antequam Cciiomanensis episit nec quidquam distiticte de gestis iUo in supcriori xtnte referf, nisi quod Roma ah jam episcojjus Cenomauos cenit raeante jam-

quo die lu Martgrologlo

Romano

refeHur.

scopus factus

Bucclini. S. Fina memoratur hodie In menologlo Ejus Acta descripseritnt decessores nostri ad

diem 12 martii.
S. Florus. lU-imus cpisropuf! Lodevensis, in

pridem easede
et

vehementer idpostulanfe cJvro popuhi, invitus sane et compulsus Ecchsix

et,

Usuardi

suscepit. Scrij^sif idem anonymus, ipso testein prolo(jo,suh Haduindo episropo : is autem oh anno ut videtur 023 et

Veuomancnsis retjimeu

hac die recensetur : citjus Acfa remitfimus ad diem 4 Novemhris. Franciscum dc Stanno, eplscopum Ihithenmsem nnfum auuo 1462, vita rero fuiictum auno 132'J,
Aiicturiis

certe post

nuiium

fJl.j

usqiie

post

inchoatum
652, eidem

ammm 644 etforte

usque ad

annum

aliquam cultus specieni habere docent notx hnllandianss ad diem prlmam noveinhrls inhlblio- E
theva regia Bruxellensi asservatai.

Hunr

etiam

Ceuomnnensi Ecdesixprxfuit.-unde rursiis colUqitur auctorem illum auonijmum sutis jumiem anno 581 fuisse ubi Domnolum novit, quipjje qui
episcopatu cessit,postquam sederat annos Aaltein certe ricjiufi duos. Grajorius autem Turo}iensis
scripsit ante

non sine laude

G(dlicani{^)
et

in

supplemento MarfgroUxjii

in Catalogo

PhU. Ferraril
st^riptorcs

(10)

inscriptnm reperies.
christianx

Prxterea

GaUix

annum

596, quo

anuo Gregorius M.

sttmmus pjontifex ad Pelagium, illius in sede Turoneusi successorem, litteras mtsit, nec certe mimisrecte nosse poterat qux suo fc.mpore acta qtii Turofuerant cirea ordiuationem cpiscopi
iieusisEcclesim suff'raganeus erat,quam obscurus

adjcce(l 1) ejits wjmini l)eati fifulum Sedet nosfra xtate canonicus Huthenensis, runt. Blonde Marlavagne,anno 1839 viilgari sermone

Vitam B. Francisci fi/pis maiidavit. Proptcrca amo 1878 ad lU. eplscopum Pitthenensem hinas
noseertiores litteras dediinus,rogantes ut faceret

quidam. presbyter vel clericus quinquugesimo scribens. salfem post iUam ordiuationem auno
Itaque, nt (ptam

adhlherenf et qnatede cultu qitem ipsi popitlnrcs riilfns nus eonstaret utrum possessor pacificus antecedenannorum decreta Vrhaniana
centitm
rcpnneretur. tium, jure in heatorum nitmerum nihil rescrlptum fuerit, Sedquum nescio quocasu

plurimitm

anougmo

nostro

concedamus, iUiid tantum ex ejits narratione sciprohahiliter coUigeudum videtur, Domnolum

licef,

dirimcndx

liti

supersedendum

ditximtis. Agltiir
virtutihiis fuerif

a Clofario II rege episc.opum Cenomanen-

S.

oriiasem designatum, consecratujue episcopali Ceuomanos accederef. fum fuisse antequam hac die in Duffus, Scoforum rex, memoratur

enim de vlro qui liret ornatus, ad tempus tamen

cillahulo luferfuit.

summls
aiiiio

1511 Plsls con-

uotarit Calcndario Daiidis Camerarii. Sedjam nosfer (4-) qiiam lecis essef iste a iictor Henschenius adstruendls sanctls; nec, quod ad Ditffum
In

diem 1 novemhris S Gonsaldi eremltx Vifn nd Iiunc Brauche {\^).At lu alils dorulegifur apud Jac.
'

attinet,

uUa

(dicujus crchslastlci citltus vesflgla

certloriOus

Guidonis meufis hagiologicis, et in Bernardi hemovlceusihus (13), unde (14) ciatu de Sanctis Gonsaldo habet desumpta sunt quaicunuiue de S.

tra-

in

7nonumeiitis

quam

offendlmus, quamutique ipsius virtutes laudihits extoUunt

noms Brauche,festim illim celehrari indicatur hitnc diem itaque et a nobis tra' lu
novembris.

Scoforum aunalcs (5). ad hauc diem aununS. Dysibodi translafiouem suo Menologlo tlanf Thomas Dempsterus lu
Scotico
et

ctanda
'

ejits

Acta reservantur.
Rich. Challoner (15) hac die S. Gotebaldi episcojn,
se':uli

S Gotebaldus. Apud

mtatur commemoratio
et

Ferrarius
sitis

in

Cafnlogo gcneraU,
rel

ct

nafioue Angli, qui exnrdio

Xlcvaugelium

proiterea in

martijrohgiis

meuologils

Ordims Ordinis S. Benedicti scriptores hujus Gahriel BuccWi(jn,Hugo Mninrdus,

Aruoldus
llnits,

Suecia prxdicasse refertur apnd in Norvef/ia Bremensem (10). De qitojam dixerunt

Adamitm

Cherlc. Anfoniiis dc 'Heredhi, Bruedictus

ad scrlpfoQui omneii,pr!ster%dtimum,remittunt Dgslbodi, qitem secundum rem Anualium Sancti

veterem errorem

In

aprills Inter prxtermnjorcs nostri ad diem 5 suppleiidum ocrurrd. missos {{l),necall(ptidhic hac^ Dauia.S.Haraldi regis et mariyris mcmoria
,lie

recciisctur

in

Caitdogo gciicrali
atqite

Philippi
et

Dodcchinum

vel

coutiuuatorcm

suhjuurfa Id cx kal Ferrarii, qui et in nota

scriptorib.

Marlani Scoti vocunt (G). lu Icgitur libus nd nunum

his iiempc Aniia:

im

Reliquift saneti

aniin

mi
is

novcnibr. a Dysiliodi transUitae suut l;aleud.

Fulf

Danis erutum mdicttt pro Christn Interfertum esse cognomento Blaatand Hnraldus VI,

Ilarnhium

(1) AlI an. 545, nuii..

19 sqq.

~
<fe

p.

m^. nunun. 5,

6.

(3)

Hht.

Act. SS., tom. III Maii, Fr., 1 orn. II. p. 271 not. ;/.
(3)

(10) P. 4-28.

(1

n Tom.

!.

p. "228.

- (12) Sai.icts

et

San.cte^

a'A,n:e,;>.e, p. 6"29.^ (13)

p. 6-29.
-

.T27. lO) Cfr. G. WaUz of Scotthh SahU., p. lo.,.. XVII ad hns annale.. 3/o. Cerm. H.st.. Prolegom. Oen>,. Hist.. lom. cit.. p. 20. (7) Mo,i. Scvint pp. 4, 5. - (0) P. 1188. II Julii. p. r>81 nu.n. 9.

(4t Act. SS.. toni.

Jiiaii. p,

'i^

h.

(r.)

Cfr. Foil.es,

(14)Il.id..

KaUdars

(L. OeL
April.. p. 396.

\m

-(I*i) Gest. Ha,.mab. Pot,f..h\,.

m,s... loin. I, Ap. Labbe. Bibl. mv. anJ/nXW, Marf,jrolo.nM^ ''^^Pal. -J ii. cap. 82

Wst.

Script.

lom. Vll.

p. 3^20).

- H?) Tom.

ts)

!i;;.!sX.

lom.

seu

PR^TERMISSI ET
M. demim
et

IN

ALIOS DIES RELATl.

OHATE

seu C^rulidens, qui ah Ottone nHiuctus amplerfendam- religioncm christmnam

ad

Tmom ,-espoudere annum Christt natt 943

nusqnam -^ bns,qna^ nofa ,dique
ad Liur-^Putavit indeUorales

.Bo Nos.

iVofm

cst

^rs Wspani<^
(5).

propaijandx haud huic deinceps in regno suo

segniter incubuit.

Qm studio

wuHorum anfiqms

f'^ kalendwn [^
ohusse
-

odnim ni se superstifionihus nimis addictorum se ohfulit Sueno seu concitacit, qnihus dnccm Ad arma ventum esf Sioein, finm ejns nofhns. prxlio sauciatus paulo post Haratdus aufem in sensu pro ohiit. lioc solum
cr accepfo vnlnerc

ZZ
L
lem

retrocedendum

csse, et in

ver.one h.p<.-

:"aillius
est

inscriptiouis Her,neneg,Idum

; >,o,-emh,is

Ldicavit.

Jdem
idus

tameu ..sp,.a^

crorem
V.
:

et i,repsisse in scnptnra,

Et Baromus qu,Christo interfectns dici potest nomine eum condecoraf; sed ,lem (1) sancti prwstiti hacfeuus cultns antiquitus illi
nullum
vestigiHm reperi. Ferrarius ad calendaria vocare soleat

,Ze
h,-h 1

"^aazar

Tamagus qnod omnino assmdt

^'

NONAS pro

v.

perpe,.m scude u

'-^^-

'^^'^

Qua

vero hcitaie
et

aJia

Phihppns monumenfa pro-

He,-me,m,ildi
rejecit;

,nenfionem

n.

^T 7'^^ d,em J
ov

confi,-maritque

Heurums
,^ovembr,.s

llo-

opere nostro
tesfimouio

qus! uumqnam animadmrsum

viderif, S3;pins
est

(7WX

qnod

dies

nona

a,uu

quam

ut ejus

qnidquam momenfi trihuamus. Neqne auctoritate Joanms etiam satis confiderc ausim
mortis AdolphiCifprxi.quipost relatum gcnus

i:miuq,u,,fa,,,fe,-ia.nm-E^M.^^^^
,nartgrolog.o Aru. Wioiin Sand^ -f-- .^^^^ Hispania, monasten sianavif : In

HaraJdi
in

alt (2)

Qua de causa

cl ejus

memonani

Onmium Sanctorum majores noslri panlo n,fecelebrabant nam eo die obiit. Et Ad sepulcrum ejus crecos visum recerins
fe^to
:

Si . de Salzeda, sancti HermenegUdi TH<'foMe,.a.-d,..ifem:^nn\sp^^v.,s^.^^^^

H
Enneneg.kh raU -Salsedie. S. oppidum esseHispani. SaMam
At
,ni,-a

mona-

Et sn-nud,au eos ad menegildi monachi. Cc^"^^^^^ ^mdem diem Ferrarius Insuo

monachi, wtans
,n

pisse

aliaque

insisnia

miracula

edita

esse,

C.Ualaun,<u

perhibetur. Scr,constanti fama ac traditionc qnum nuper a hehat ha^c Cyprmis anno 1034, Ecclesiam conIntherana hairesi ad catholicam conversione versuspatrium soJum, quod nihil de adfempus reliqueraf, jam ulterms non
cogifans

ILeritate Christophorus
1

Zjusmodi ad diem

Heu,jcez norcnbns M.,uMl->

proinde jam non suppom repetere statuissef, ac tradifiones cafhol,potest ita commode antiqms Pra^terea vero nec cas iuvestigasse et reperisse. qualicnmque modo celebrata

S.cUia,depositio Ze,r,eusi eloginm i,iser,ut: In monachi,qui in monasteno sancli Henuenigildi Cistert.ense mstituMari.^ de Salsede

Sancbe fr^mpIexu.postvariasanctitatisop.^^^^^ signa,approp.nquant fm^ adniiranda vii-tutum puram m manu Grea or.s
vit^ su^, anin.am I^mmendans, l.tus
n.igravit
:

memoria alicujus
nee fama

ad Chr.s

unr.

videnmilgaris miraculorum satis certa

indicia. Donec igitnr certur erclesiastici cuHus

Vademaue

citat

Fr. Bi,m-uan

Ex

relatione,

tiora i,motescant, ab

Haraldi

gestis inter

Acta

;wJ,quamadmemisitR.P.F
regulans Bivarius, Observanti.e

dnxinuis. nostra refereudis abstinendum marfgr notafurhodie in menoloS Hennenegildus qnem Latini colunt die 13 aprdis,
giis (/ra.c/s(3),

Ordm.s Cisteiqua dum tiensisProcuratorGeneralisRomie, m

SiciUce,hoc legUur agitur de Sanctis
Cistertiensis,in p,-ofedo Salsede, etc. Credibile
:

Pnma

martyrologns seu Hennenegildus monachus. In celehratur ad hmic memloqiis Benedicfinis monachi r^m diem memoria S. Hermenegildi notatur ad djem apud Tamagum de Salazar tndicandam. 9noi-eudms,propter rationem mox f,aulament,nn habefur Solum autem hujuscuHns

dictum uhi de eo in Actis nostris

est.

HermenegUdus monachus novombris, sanctus de n.onasterio Sanct^ Manas

non
est

h^c

q,iam Amb,-os,o ha,msse Bivarium ex alio foufe aucto,-itate HenneneMoralio. Itaque propria

quod

leqifnr

apud Amhrosium de Mo,-ales

{^)

(de la ri^/-V^:Sancta Maria Saliciensis

Sa

Cistercieusem monachan comqildum nost,-um in Sieiliam franstnht, mentus est et ex Hispauia Ciste,-ciensi.sprtmumanno nuum tamm Ordo loO post He,-meproirule ampUus amus
109f^ ac

fc

lapide, rum.s mgentis tertio ab urbe Tudensi illud opere mumfico monasterii adjacens, qu^e adhuc supereconditum demonstrant, vestigiis ecclesis et claustn minentibusquibus antiquai ccenaculorum figura atque aliorum quorumdam illic condita esse appareat. Ferebantur vulgo principisHennenegildi ejusque corpora gloriosi diebus non defuit qui genitricis. Sed nostris

ceda)

hodiedum exiguum eremitorium

est,

neqildi ohitnm exorf,iS

Sicilieuse

sit,

nec uII,nu,nonaste-

Sancim Ma,-im de Salseda rium usquam memo,-etm; Annalihus Cisfcrieusibns pag,is hnjns no,mniS m aut
i,n,uo nec

oppidum

Sieilia uUus, nisi

Salsedm nomine desig,mri supMessanensi s,fam,vuigo^ pnuas villam iu f,-acfu unllnmalicujns mo,uiste,-u SaUce(9),&i ta,uen
restigi,m
indicatur.
ef

Bncelinns

secuti

Henriquium exscr,psd seu sn,it auctor Caleudaru

et

perscrutaretur, illoque devote locum iUum duo sepulcra lapidea exterso, reperta sunt quonam alterum erat opertoriis suis munila, pr*ferebat vacuum, alterum vero hanc
Utteris

Heredia Martg,-oIogii Cisferciasis,

,tost,-i

Uterle

qnod affmet, Ad cuHum veroHernmiegildi suffcere nou vtdeprofecto ad illum asse,-endnm exscriptitm, qmtmqm tur epitaphium a MoraUo
mtins
,u>his

errori vulgan occainscriptionem quie profecto pionem dedit DEI HERMENEmHOCTUMULO REQUIESCIT FAMULUS QUINTA FERIA QUINTO NONAS GILDUS.QU.OBIIT DIE FRATRES ET SORORES NOVEMBRIS. ERA DCCCGLXXXI.

proferatur nukcnu,i, nullum aliud ejus cultus

visnmest
i,ifer

praite,missos

adh,mc
fiftfiatt,-t-

Uem

ilU

locnm

da,-e.

Neqne etiam Castellanus

11
.

i:

j.*i..7...^,

aususest eldem santiivel beati tantinn, uhi in suo Martghuere, sed venerabUis

f,t,dn,n

(1)

Armal, ad an.980,
,

n.

x.-

(2)

AnnalEp,scSlesv.cen<^^-^'fJ"'^''%'^ 18(^on.Vm,

i<

Nov.

p. 73.

(3)

Martinov,

Annus

91(7) rolog. Hispan., lom. VI, p. .^,-ifierles (8) Cfv. Art de XXII p. 54.
50. P-

om

^rf/Tn"!?' datesV^ 17,

SmUa, tom.
U,
rologio

p 227}

(4)

cap. Coron.-ca de K^>-i.lib.xv.

Dizio,.. yeograf. (9) Fv. Sacco,

di

(5)

A,t de

verifier les dates, p. 17.

{h)

Ma,iy-

1^-

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

rolo(fio universali

ad diem 5 novembris

scribit

S. Marcianus, qni hodie

a nonnnllis recensetuv,
vel

SalsfdiK, pvope civitalom

cia, venei-abilis

Tudonsem

inGallEe-

iHdetur esse Marcianus, confessar Cijri,

Mar-

Henncnegildi nionachi.
S.

cianus episc(ipus, de qnihjis agetur die

seqiipnfi.

hodie apnd Vsnnrdiiios S. Hilarius, cujus frequens orrnrrit, die 13 janKarii tructatus ef olihi niftitio
translationis ejtisdem fuit. Hodit' aijHur festum oh frstum Omniam Samiornm i)i sancti,quod

Nabor. In dupliri editione Marti/rologii Vsnar-

cum additionihus, qux vulgo Hermanno Grefgen seu Greveno,

dini

attrihuHnr
legitur

ad

alium dirm Errlesia Pictaviensis transfert (1). Jacobus presbyler, ejitsque diseipidi Jacobus dia-

conus c Dionysius, monarhi, qni

in

hodii- rifantur

diem 1 novemhris : Pictavis, sancti Naboris episcopi. Quam mentionem minan cst omnino neque admouito leetore prxtermissam esse a Sollcrio in aurfario Greveniauo ad hnncdiem,

Anno

Slavico

Martinovii,i>rxtermittuntur,

qunm tamen
et

ddigenter notata sint ea qux apud

et

donec sciamus utruin pro fde catholica an pro

schismate (jrcecornm mortem ohinint. hi\encnspresht/ter in maiii/roloijio Withfordii dic festum 1 nov. recensctur his verbis : In Hispania,
dot-trina^ viri, S. Juvenci presbyteri, notabilis qui quatuor evangelia versibuscxpressit et alia
utilia

hnnc editorem eamdem prscedunt

Sollrrius in
illa

sequuntur,

prxfatlone sua

(S) significet se

duplici

editione Greveniana

nsnm

esse,

nec
sif

certe alia ejusdemjiosteriorprostet. Quidquid

de ea re, illud rerfiim

viensi prxcipue

esf,

nnllum hujus nominis

in rioilate Pirfa-

episcopum Ficfavienseni,rel qni

colatur,

opera scripsit. Hic Juvenens preshyter, omnium poefarum chrisfianorum ceieherrimns, a S. Hieroni/mo magnificc laudatus, a (juibusdam uuctoribus inter sandos confessores

usqnnm

memorari.

Qnumque
cis

in (diis auctariis

Vsuardinis non pav-

Hilarii episcopi et confessoris,

ocrnrrat eodem die mentio Pictavis, sancti qux apud Gree.^t,

annumeratus, ad diem 12 septemhris pneterwissus

fuit, iiuUo cuitus vesfigio reperto.

venum omissa

non

immerifo, ut

vidcfur,

Quem

suspicio oriri pofest

hanc annuidiafionem^pcr/ieipsius adjutore lectam,

illius
^'

B
'

nos,liret illnstrandx hnjus prxclarissims vitsa

ram a Gremno ml dliquo

hus

cupidissimi, oh

eamdem causam prxtermitfimus.

et

oeeasionem dedisse ernnieie

aliis martijrologis sive

Naboris, omni-

S.Licinii Acta dedit

commentatus
13 fehruarii {%)

est
:

Joannes
B.

hagiographis ignoti,

Bonamlus ad diem
diem ilHus
tijrologinm

ad quem hahrnt Csuardus ef Marmenfionem

indieafioni. in Greveniano martyrologio hoc loco a nohis colhAlvare-/. Pereira

Nonium

Uomanum,

eademquc

die

Officio

{^6).Apud dnplici colitur in Eccksia Amlegamnsi

quse in cari jnre miral/ifnr qni meminerit e.a Maii (9) scripsennit decesso-^ appendice fomi III
res nostri.

plerosque famcn antiquos marf>jrologos,Adonem, Bedam, Notkerum, itemqne in martijrologio

NHdl tamen hoc

nohis crimini diiret,

sl

manuscripto S. Lamberti Leodiensis

et

in Herassi-

anni 1878 inysippoue illas qnas dle lljanuarii Ufteras cum eo communicnrerimus. arrepimus
S. J.presSrrihehat nempe Vincentins Ficarelli, canonicum et liturgicum nunquani hijter : Cultnni

manni

(ireveni aurtario ad

Vsuardum,

junii, quod gnatur Licinii memoria ad diem 8 Bollandus (4). Uem vero alietiam notamt quantidum erravif nbi aif (o) apud sohim Ferraqno diein kalendarnm novemhrium,

rium ad

adscriptnm Saitctus decessit, ipsius nomen fuisse ilh srripfore in vorafam esse a uctoet perperam ah
ritatem
inter

quideni; habuisse videtur, ne apud Carmelitas tainen populareni, pnescrtini ad venerationem niagnam, exitum fere seculi decimi soxti,habuit sanctus et beaet publice appellabatur et vulgo sepulcruiu poregrini plurimi adibant ejus
tus-

marti/rologii monastici.

Xam

remra

paulvotisolvendicausa.Quae veneratio tainen

marfgrologium sub die legiturapud Wionem hxc mentio 1 noremhris sancti Licinii Andegavis in Gallia, depositio

addenda

ad

latim decrevit,

ila

ut

nunc

dici possit nullani

csse et vix tanti viri

extat menioria. Toinpluiii

torrae

certemagnificum ab eo exU-uctum
anni 1755

motu

episcopi et confessoris,
sanctitatis
viri
(6).

insignis

pietatis

et

magna ex

parte corruit. et

nunc vix

Iieli<]ua

frarfata

vide

ad

prxdictam diem 13 fehruarii. nwmoria cclehrafnr S. Longini hodierno die

Calendario

iuajus,quod versupersunt parietes et sacolkim archa^ologicum.Post expulest in museum

sum

Mhiopico opnd Lndolfum m .miopira; ad diem Vmenfasfis sacris errlesix dic sisHedar,quiestdies 1 novembris. Eodem Ddmann : Appaapud in SijnaxarioMhiopiro
ritio

sionemreligiosorum,quaeinhocregnoeffectaest sacello ossa venerabilis servi Dei e

anno 1S34,
interiori

capitis

latus sancti Longini, qui Christi

lanceaaperuit. Itein Inventio capitis sancti Longmi Maium (I) lancea aperuit, cujus militis, qui Christi lutus 25 Abibi describitur. Acta
:

inSijmunirioCopficoapnd

Carmelitaruni translata monasterii sacellum item interius fuere ad Augustim, vulgo canonicorum regularium S. Fora, quod nunc est residicti deS.Vicente de ibique asservantur, sod
monasterii
dentia

Em.

Patriarchse,

sine ullo cultu, in capsula eius beatificatione

Hgnea

et fere neglecta.

sive apostolicus pro Processus sivo Ordinarii

nunquam

viriontur mstitu

martyrium

die

ad diem 1} S. Loiu/ini fraciafa fuernnt capitis historiola. nhi h'(j'itnr ha:e iuvenfianis
S. Lusor, ciijus hodie
fit

marfu,

tabulario patriarchali fuisse acta nullanoque in et fnrtasse nunquam repei-iuntur,

neque

alibi

nientio

apud Casfcllanum,

quo dte in antirejiritnr ad diem 4 mn-embris,

qnis martijroUxjiis signatur. (in. sec. '^.Wi^xmm, ej)iscopum Mediolanmscm hoc die cafendarium missalis
'

invemtur.Pauextiterunt;nuUa enim memoria Generalis Carn.elitarum P. cis at)hinc annis R. Lusitan.m. m.h. Ronia scripsit ad sacerdoteui

VlJ annunfiant

Castellauus et Amhrosiani an. 1560, Galesinius, Romano et Ferrarius. Nos rum Marfgrohgio ugemns de eo cahndarin recenfiori Mediolanensi

lamiliarom hic commorauteui, et invenire posset colligeret rnisit ut quidquid viris idoneis aliisquo coraiu Em. Patriarcha sacerdos sihi de.nandatum
discuteret.

oirio.Mq.H- rn...-

ad diem 5 ejusdem

mensis.
o.

apud sed pra>tor id quod chromcis Garmeliet in auctores Vit^ servi Dei
sedulo executus
est,

Mmn.s

nu.n. (l,Cfr. Act.SS., lom.IJ.n...p.7<i'.., - C^) p. 677 II Febr.. p. 675. SS. iom.

^ ro. . (2M'^/.
,

D 900

\m

nu.n. 19
^

-'"^-

^;^^' ^(^)

J/

(7)

Script. Vei., Unn.

W,

P- 99.

(8)

Num-

189.

{4} Ibid.,

nun..

i:i.

l'>) Il>''>-.

""'"

^'^-

(''*

^''""""

tai'U"^

DIES RELATI. PR.ETERMISSI ET IN ALIOS

larum
invenitiu-. vix ^Uiquid

aliud

coUigere

exihum
iri iu

pulsus, in

B.^ia.J^ve^^
^^

potuit...

Idem sacerdos

edidit libelluin

quo

magnarerum

penuria

^'^"^."If^

'

reperies

nonnulla ex supra notatis

brevem

unraculorum et libeUnm narrationen. aliquot

ad Pont.ficen., supplicem aUquot episcoporum

cujus

tamen libeUi exitus nuUns Monfe Canneh qiud^ Nec Rom^ apnd Fahr. dr marfnejnsdem littera^ dicO
.

fu.sse videtu

^^P''~^^^^ . mmn mum bcclcsia matei Fcflesia nomine Romaiia onmmni Ouo ,navtyresackcr>ps,t, Surimo viros beatos inter enjam pridem eccles.a V qu ipsa in Gallia suum Florentium ep.scopmu
propugnatione fidei pi-opiigiu.'-^

fl.,^^,.;.

ensis

sanctum

rtumu

iu exilio

mar.yris

l-^-;
A
1

nuam servandocent aencrali,nobisHoma Lnijuhente Adn.. Jiev. F.

transmis.^. liaqnc

hnjm sanctummi Fodei-icioCostio l hjjpone viri auctore Antonio ocHhshabemus anno 1723 t>n>'^s data, quam snb qnum
Vita

emcopomm

manuscriptum

sec.

/,?" sanc
,s

unde snademnr ut a qmdlihet rem in medto decertiendo mnltum caveamns, donec I)eo jumntepra^reiinqnendam,

,nmdam

referat

apparet, neque Pet, ejus rcstigium nullum

de

i'atauJs tant.

aucto,-iiatis est nt

qucmve

dnximus sanrtHatis sentes monumenta

perscrntati fueri-

sandmn nominat
irnnittatur.

ilUco

sanctum credas, bs-

Zlcanoni.ationonimpedit,inom..uuspr.Potanus. Vid. infra VoUo.

B Nmrtiam vidmm,
hturus de

Ficarelli, mus. Lihellus de qno P. do grande conMemoria sobrc a phase christa Pereira, peio P. Jose destavel D. Nuno Alvares Vieira. Lisboa. typ. de Antonio da Gonceicao Vbi (p. 03) invenies htteras Souza et FiUio, 1871. datas mense maio snvplices ad Clementem Imitifieaiionem ohtinendam. anni 1674, ad Nonii Franelsci,qn^ Tertii Ordinis S.

tituium hahet:

SS

Hermes,Papias, Publius, Victor, die in Usuardnus,poste> o Vitalis,/.orf/6 legnntur lheron,jnuan,s Fomano et

in

, Jus us e

qnare

Uarh,roloqio renotiuntnr. in diem 2 novemhris

beatam anno lo96 e vita migravit, Monasterio, nonnullos

appellat
afferens

VoUo. Pvriecus. Vid. infra Supplemento Reginbodo. In

ad Uenologium Benead d,.em 1 novemdietinum DueeWu legitur

sanct^ memori^
aue
historia^

'auctoresqniejusencomiaceMrarunt,sednuUum documentnm. leaifimi cultns certum Tndensis, a solo Tamaijo e.r S Oddon, eremita TolHaniAdversarus ad hanc
'

Hirsaugiensi, hris:\n monasterioWirtenbergiae Reginbodonis, tertu ejus loci

sub abbatis, qui vita excessit

annum m.ejusChromco Hu-

firtitiis

illlsJnliani

insertus diem Mart,p-oIogio Hispanico

est.
_

ex n.onimentis et notitia Joannis Trithemii hrens sau^iensi alicuju^ eccleindicatur traditur; sed nnllnm
siastici culttis vestigtum.

S.V^ievm(WalliceT>-.xd-^^n)Tlia^^^^

Sau^saijussanch MathuS Polycarpus.P06''g' ^"

Britannici7wstris diehus edidd nostn uh ad Quam utinam cognovissent majores tractar>mt Sancti Arta diem 15 aprilis iUins

W.

J. Kee.'>(\).

modum de Fohjcarpo riniActa retulit,in kunc nr^fatiUathuriniepiscopo,dicereexorddur,pte

impense utiqrceSaussa.jana:M vero, tainelsi gratulemur,qui divme actorum
tanto confessori
tot monmienta piemeritis tot insignia glorise, dolore termms promeruit, tamen non sine
tatis

episcopum et eonfessorem Auetarium Tornaeense Ma,-t!p-ologu memorat nusquam abbi ocemrat Bedani. De guo quum duhium nobis videtur qum h,ic a

Remedium

hodie

utla mentio, vix

nescio qua die 1 octob,-is mig,-arit, oscitantia, sanHns is illius auctarii

scnptons

quem Hieoctoronymiannm Fiehenoviense adhuncdiem 1 depositio Remis, indicat his rerbis

hris
:

sancti

Remedii

episcopi,
:

Corheiense

vero

in Chnsto genmt nuod S. Polycarpus, qni eum nec exilem obtmeat ad tam subUmia provexit, participationem. Nec enim ipsa

minusad diem 15 jannarii confessoris, ac demque S Remedii episcopi et 15januan: Remedn G,-evenus ad eumdem diem
etiam certum ndeepiscopi et confessoris. Uhi
tur

RemiB, depositio

debitihonoris in ecclesia Senonensi,

quam

difficiUmns lem-

poribus

rexit,
fovit,

quam

atroci

sub persecutionum

aUquam confusionem factam

et

esse

inter

proceUa

tutavit,

servavit,

uUa vix

ejus
pri-

memorise scmtdla. exstat venerandffi

Cum

Reniigium episcopum Remensem diem 1 octohns dium ahhatem, de quo utroque ad

S.

Reme-

dem

iUius ccclesi* serie

nomen ex pontificum eius sacratissimum exciderit, porro mter san-

hactenus ocum ctosquos ea honorat nuUum fuit modernosortitussU, adeo ut,sicutopus

rmn nomenclatorum diligentia nem restituerelur in episcopaii

no-^tra

ut

suum

m ordisic

catnlogo

ut cultum hacfere indiguit commonitione

sanctos quibus jure debitum reciperet, qui inter

tutelai

eqenmt majores nostri. nomnie lauRichardum eremitam adjeeto sancti secnU qui deeo dant Benedictini, Tritheminm hxc retidit: In festiviin Chronico Hirsaugiensi obiit S. Richardus tate Sanctorum Omnium qui vitam monachus, presbyter et eremita, eremitano soUlariam pro Ghristi amore multis duxerat Pfaffenbron in Alsatia

juxta

et

beneficiorum

debito

ecclesia

lUa

anni^

obstricta est id

non solum meruit

ut sanctissi-

conscientise,

puritate vivens in omni sanctitate et vitEemerito quam multosque tam

mis

sed speciah ipsius patribus adcenseretur, reverentia. Nec enim vir Ule coleretur nominis duntaxat iUius scdis ponbeatus inter sanctos annumerandus erat, qui
tifices

semitas vitifi sermone evimgelico revocans ad habere prophetue sanctioris; unde et spiritmn ^a^es meruitet muUis miraculis coruscavit.
autemUarhacenses,qualesrece7isprodie,-n,dC:iy.

confessores

polius

non martyrum honore debuit celebran pressuras plerasque, dum ideo solum quod adversusfrementes lupos tuereGhristi gregem Senoms fervcntis persecutionis
:

novembris, obut Anno dominil262,kalendas

frater Richardus,hcremitaPhafl"enbornen.

Eum

vero

prxtcmittimus, quum nihU deprehensum

fuerit

tur

tempore

ob constantem susVmuerit,sed potissimum quia

ab ChrisU nominis confessionem

impns

significet.Etequod eultum ipsi adhihitnm nimlitterisdatisadReverendissimumEpiscopum^ jamiaru Argentiiiensem, responsum est die 31

(1)

Cafnbro-British Saiuts,

p. 188-197.

(2) Cattil.SS.,

lib

'

C.6.-

(31

XVII, p. 179. Mo,i. Ga-vx. Hist.,iom,

anni

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

annl 1878
:

Nec
<le

libii liturgici

noi-

quisquam
cxrepto
Gruii-

nil

sci-iplmn supersit prscter id

quod

S. Hidulfi

eoium

qui

Alsatia sciiptitannil,

Ci'aiididier,boati viri ineiiiineiunt.

Apnd

legendis insertum legitur, neque ccrtus alius dies nobis innotueril, quo potuus quain hoc ipso
colatur, quidquid in nonnullis uuctariis
diiiis i-elatus sit

didier vero,

tomo VI operuni ineditorum, pag. I70,h}t^r Ieguntur:PfafTeiibriinn,jaeens ad quatuorleueas ab oppido Neocastrcnsi (Neubourg), ad diniidiam leucam a Maricnbrunn, ad leuciiin <-uin diinidia

a Gersdorff,fuit olim abbati.Te

Neocasti-ciisis Ordinis Cisterfiensis.

Hanc
:

soli-

ludinem celebriorem
sanclitatis. Riciiardus

fecit

sacerdos oximia:'
qni cuni fania saiictitatis
scripsil.

iiun<;upatus

plures aiinos
obiit.

ibi vixisscl.

cum

Usuarad dictum xi junii suh nomine Spinali, alibi autem coli dicatur kalcndis augusti, velf ut nunc ex auctario Luxoclensi notatum est, kalcndis norcmbris. Itaque qui hlstoriam Sjnnuli, (juanfum ad iios jicrrc.nit, velit ediscere, adeat Vitam triplicem 8. Hildulphi, quam cum eommcnfario prsvio ct annotatioiidnn^ edidit Humbertus Belliomine , Mcdiani monusterii
ahhiis,tum InterAeta nostra
iii

Aiinectuntur quio
/'/.v

Trithemius
(jiion

ad diein lljulii,fum
vidclicef

jYcc

fPftiord traiiamiscniuf

itnrforc

Hisforia Mcdlani monastcrii,

Vita;

Vitx 1

H.

J).

Epixcopo Arycntiiictisi de

cailfiii rc iiitcr-

numin.iyj-i:>{\)),

rogandosi cnravimiis.

cajtp. X, XIV, XV, et xvi'

II nuin.4 {[()), Vitx 111 exovdium { 1 1 ). Prxterea

citafa,

Rivallinus. Vid. itifra Vollo.

B.

vcro in Historia

Mediani monasterii modo

Bella-valHs,

Roma;i a
bcrto,
(jui

Livia

iminiiicruid

huc die

hat/io-

primum

occurrit mentio tran.slationis corjiori-s

(jraphi aliqui, decepfi forsan

a Leandro Alkalenvita
(jiiuin

S. Sj)inuli

ad j)riorafum

qux

ita

(1) Hcripait hmtuiii iiostrum

rcfertur c.r.Joaiine a Baijono,anno 1H26

Mediani

dis novenibris dieni

cesserit die

suum

ohivissf,

monasfcrii hisfoviojrajjho
Bertrico

Anno

autein mciv,

21 novewbris 1201, ut reirtius ait E('hard{^),c.r tcstimoiiio Bernardi Gitidonis, qui

in rataf(j(/o uiaifistrormn (/encralinm

abbatc

ct

fratribus consentientibus,

corpus beati Spinuli prjedicti ad Bcliamvallem

honorifice sublatum a

(jiii

Ovdinis

Mcdio

cntMiobio, in

capsa

PriEdieatorum, secundum optiina; notx codicem Tolosanuin (3), cujus Jectionem descrihendam
curaviinus,

argeiito tecta reponitur: cujus incritis innuiiiera

coruscarunt, ut a veridicis antiquorum relatio-

Homasum
xi kal.

obiisse

notat
:

anno Do-

nibus percepi, miracula. Sed iiunc vel ob com-

undc corridecembres genda est lectio quam exhihcf Mavfem' (4), in ijita nuinerus xi ante kal. decembres dcsideratur. Attuinen litteris interro(jarimus H. P. Pradd, mini MCCLXi,
Ordinis Prxdicatorum, vivuin humanifafe jde~ nuiH ac glorix saiicforuin valde stuxUosum, num
nosfecif certiores

patriotarum nialitiam. vel iiihabitantium defectuni vitte ct insolcntiaiii, virtutcs penitus in

eodem cessarunt loco

nem
S.
iu

(ll2).

Ex

frequenfia mirajiosf translatio-

rulorum qux j)rimis femjiorihus

prioratu
BellxvalUs
Spinidi contiyerunt, nomen
ubi fluvium tvajicere

apud

veliquias
ac.cej)isse

suum

B. Romieo aliquis cultus puhlicus dcferatur. Hic omnem sub auspiciis III. Ej)i~

fertur vicus non procul inde

sifus,

ad rijtam Mosellx
et

sxpe subsistcve Portus coeloest {V.i).

scopi Carcassoneusis adhiberi operain

ad

obti-

solebant peregrini

ad sacras exuoias undique

scilicet /(/f

nendam

a sede

Boinana

(ultus confirmationcm,

accuvrcnfes

qui vicus

nobis(jue transmisit non pauca documenta,ijuo-

rum

(vulgo

Portieux^ nuncujjatus

runi usus erit, quando, Dei hollandianum deductum fuerit ad d/cm 21 nofavente gratia, opiis
veinbris.

Postea autem, anno 1647, pars prsecijyua illarum

veliijuiarum,

majora

ridelicet ossa comjjlectens,

fvanslafa

est Bellavalle

Simonem Serantonium, e.v Ordine B. Marix Virginis, in heatoruin nuincvum

Coszando {o),Josephus
(jui, licct

Servorum
repo-

in prioratti

iSanceium atque veposita Sanctx Crucis, qul postea in abbaQua;

tiam

tifulo S. Leojioldi dedicfttam exrrevif.

suerunt auctor Menohjii Mariuni, Lcoiuirdus

Bro(tchi{ij),sed inter illos

vero Bellaimlh revtanseranf,

earum j)ars

ali(jua

vocati sancfi, nullo tnmen cidfu ecclcsiaet

stico

tandcm Catalogus hagiologicus Etruscus, Romai tgj)is datus anno 1731. Quumque cjus nomen minime rej>evlafur in fahidis eorum
gaudent,
qui in

monasterio Mediano restituta est anno 1730 (14). Theodorus. In Sijnaxario Mhiojyico Ddmanni legitur hoc die : Translatio corporis Theodori
martjTls, prsefecti militum, in Scatabum ditionis Sijut in .lilgypto Superiori, et consccratio
ecclesia? ejus;
//(

Ordine Servorum

ut

saiicfi

cofuntur,

Calcudario ^EthiojjicoLudolfi:

anno 1861 a

Patrihus ccenobii Florentini

cum

Translatio corporis

P. Vicfore De Buck communicatis, satis crit remisisse ad ea qux de Simone scripsit Gianius in Annalibus Servorum B. Marix (7). S. Spinulum 0'"^;/'^ Spin^, monachum Mcdiani
monasterii (Moyenmouticr)
in

dario Coptifaruin apud

poris

Mar Thcodori, et in C(den~ cumdcm: XAv^niws cor-

Mar Thcodori Shatabam; in Sijnaxario Coptorum apud Maium : Translatio corporis

Vosago, suh hoc

di.e laudat Auctarium Luxoviense ad Martgrologium J-suardi, his vcrhis : Apud Median.

Theodori ducis ad Sciatabam Asiuti .-Egypti Supcrioris urbcni. Theodori ducis translationem susjjicor In ACggpfum nullihi legissc ine memini;

coenobium, sancti Sphiuli confes.soris, qui praepost cipuus discipulorum saneti Hidulphi anachoriticam vitain, quam laudabiliter con,

hunc Mar Theodorum esse ahbatem The(jdorum, Hon reroducem inHitum. Fortassis hic agitur de celcberrimo Thc(jdoro,sanctissimo S. Pachomii
discijmlo.

De Theodoro

duce actum fuit die

sainmavit, clarus luundo miraculis, ad Domiluini migravit. Eumdem S. Hidulfo adjuuxe-

7februarii,de ahhate Theodorodie

U maii, una

cum S. Pachomio.

{\)J)e

i-iris illusiv,
I,

Onl Frmlic,

h-aitUc, tom.

p. 101.

(3)

- (2) BibUoth. Notices et CIV. L. Delisle.

fol. 186.

pxiraits tles ntss. elc, tom. xxvii, pp. 310, 313.

pUss. Coltect., toni. VI, p. mi. tano, p. 110. (6) Vite de Santi

Am mSagro tempioServi(i) e

440et441,adanniiml438.p 581 -{7)Tom.l,<;ent.i,pp. Jiilii, P- ^iOS. (9) Ibid,. p. IS) Act SS., toni. III -(ll)Ibid.. p.2;^2>i34.-(12)BeIhoinme,

m-

(lU)Ibitl.,p.m
op.
cit., p.

^69.

(13J
p. 5.

J.

F.

Deblaye, ReUqnes
Ibid.. p.
f>.

tie

Vrylise

tle

Beoti Fioreiitini^parH,

Moyenmontier,

fU)

Novembris

Tomus L

Tiinotheus

DIES RELz\Tl. ; PR.ETEHMISSI ET IN ALIOS

^^

reUbrafur Timolhcus nnni>,; ,ui l.fe

iM

i,,rfriM/o,r.crf.yv,.,/.'.i'-|;;^^;^" (.><, 'Cca, retst,x ec,-!es,a< (, e^se nomlne

%c,r.rio Jthiopiro
(1(1

,i,'o<'

'"'''

l>'l'"f"''"-

%r;a,.m ^:z:,r:zj::z:-

'a::!sidr,es,,i!.r<o,,i,Dair,PapMn.
diem 15
aniu.
jwiii.
,.n-,,n-

T,

Mir

t<,.a.r.u:o ,rlr,.;..r ,

/;/,,
,
H,,....:..-ia C.,lr.la,-io r,
; ,rli.l..a

c,i,'S'ia> //".'/"'

V""" '"'"""' ^"

"

Mh.op.n^
nom.na,

1..,". ho,

,BI
,,;,,
sa,n',m

A,leo ..'. "';"'i'^'r,>,o infinens.

,-./,.//^ cle.,i,.^

f,ssefernre, a

tl,es ,n,.iil

ro,.se,i,.,
es,.

'ZZ!,s;,.;,.s.
qui in alte.o
prod.y.a.
sed,;

so,o

nomine

disc,-epafia

,-js,le,

".'7f;;;:,t;::: a;,!,e,,s lae.e

,le

VrllciK. r/. /w/'ra\'olloVenerii translatio. h.

A,Ktm-io Flo,-e.n.o
a,nni"f>- -"
''"
'

p,-Me,ea .ina^dam firlaL Mira

*<

eo

aira,,.r

"

Vsmrdim

,a,;,-olo!,ii

,Em///, F''"' ''"'"':! dir i CivitateRet;ii dn oorporis beat, Venevu MesiJ, translatio

""""""

:-;;;:r:,.,s ::"'" ^^"^"

nfes.ori;:departibnsU,censiunwnlReg.J.
pnvdictun,. Eis
Fhil
logiis
l,;,sla,io,.,s ,e,o,;a
'-t

..p'.d

;,

in\,/,>',

di,', 3 orHBenediHinis rejiri,r rf majonbns ,,ost,,s ari Dr ea .Hct.im est a commentario p,-;o ,1e septe,b,-is, i

I.W,-a,l,..

>a>;'J>-olo9"^

''"'""

a!,e

B!os.-oeUo,,ensij>..rta ..,;;, ; t,-actu '"""'' ne>pe pd^^J

(ad

,.;.,ila

l'rcm hxc

reprBsentat sU,ta pe,;

f^^ nudo
"',

,lr,.;, .a,.s

,;*! ./.*'--' /'"""""""'";:;;/:: snstctat, nec ci.n.h'""

...r.n
l>',ie

13

.o..spl.;t>.r

ndeepis,<opumrdc^Qi'h,am rero
;...,..'."

S. Venerlo (1). ; RivaUnus, Pynecu.. 1 Vollo Potanus.Velleus,

.

', "suspleeris no,,!a,-i

(5)

m-o maqanice
q..e,

desartis B,i,ai^ .,hedidlt caoics,hG.;.h>,,

Armo,;c^a,.o

loc,
Diel

h,ee,^ta,es,. ,hn-e ,,.,.,

1
>>or.;b>^ls

w"ierus
;,,;

iU,gat Mn,-er (G)

ore,h,-is onun, ca,r ad ,liem 1 q,mrumest per nom.na ,e,o,-ia so!m se,;;a

1o."m

A,..,...^tal

Barana,

ao

Mi
".,

1,1, seJqao

,he obie,;t re!

quo loco

y/

ir,7/;,.,-/,o";Wo,.o,-o"'<''i'"-''''";"f
Vollonis V'^'-"P';'"''^''" ,.la.-es. Videlice, S. " ,,Wa. "; estrics

liiyi,s

^'f ^ancins, a Ga,;.h,,,1o, ,e S. Brioci. Qnl oA,;,>o,;.;,m re, .-t a maiori B,;tania h, cm S. Bonto, ep,scopo ,.,., exis,i>a.r

"

nJa

^; e.r

es.de,;,,,. Atpr..lp,.e tiom,:ino inoratur. ,.,,., ,,{;cls,;,!tseechsiastki,ps,t,;bt,, ncp.e ,.!.b. .eper.re M,-er :,/ ne,ie apnd

Wnhcbnus.

Ilefe,;

htem Murer

(7), /

.h.cat.,ae-

Zis

Zsim.Jr
lam

,ad!.ramrlpa.,L,,r.fl>^>,
erc!es,oorlgine, s.tam esse

Claromotaol?),q>.ico,lt,,,-dieloja,n,cn-,'. decoralnr ,,cs d,meseos S Poiani item titnlo

nonproculab Imjus

ci qa^.lam

ret-^^ '"'J^cent

f'""'

"'
>

]i2cZs.Isfo,;eid,,,'stc,S.Potent,o,
disclpuh
S. Cohnnbani, j/

mapstrnm

s,.,

locum iihnn ad S.

Wilhehni odgo appeHa,;,

M..^t
rt/s-s/,,,.

A,;or,ca,, L.rori,.m, ac ^ostea,

ecdesioia corpas cjs,,a, atque, t videtur, in bea ,'1.; r.tx et ,o,-t,s ;

.nonastermm cond,d elsecd,., I>e,i,s,e,;,m eiritatem, ,p<od sanjuxta allqnam A,mo,;c^.

ohe,;,a,;t.Pn-n-'>1'"<

''" ""'''.''^"-

M^rolim
e,-entis,in

ecelesia

,,., stataa S.Potal,ahb,,s eao.obii Latenacens,s(t).

leaH ,-eqni.'Scere .n.i.,s e.stai. lpseta,eMur^uHa nspiam .e.o,;a ,psedh et forte qnam solo hoc ^.dieulx nomine putar ut ^tate lrs, h^c sufficere
assi.iar

ad

dkm

Velle .,-/te ,nemoriam

rlr ,B,;ta,..c,s

rl,ra

annmn

B.'i!he!>>.>cofesso,-e, 1 oren,b,-is 1000 vita funetum affirmaret.

,raditlolbs

Dame! esctlendls versatlssmus,

(4)

MaliS.

Atiqmlh A' Marhihan.

p.

*.

-955^

^^-

DE

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

11

DE
SKCUtO
S.
1.

S.

PHOTmO
BENEVENTI
IN
i-eneratiir,

EPISCOPO
<;.

ITALIA.
ad

V. H.

Iufef

Photimis

pluriino.^ S. Petri (nsi.ifudo^, quos relnti a fcrk.ms mis pra'.^nnrto t(j)o.-<tolonini prhidpe

rior lorlasse, inqud,

quia ecteris

.siiuplicior

posleros ejus

rei

tradilio pcrvasil, duin

di'

primua
Beuevfutaniis
tpiscopits,

posifo.t Italoriiiii

pla iraditio

mnctus
anft-

primo cpiscopo Photino ac

adventu
iit

Pctri in

de suo sua HKcnia

occnrrif Photinii^, fjncm priinnut ecdesixsux Tlnic .^ancto episcopo stitnit liciicceiitnni cohtnt. catlwdrnli }}Hh(icu.s exhibetur iu ecclesia
ciiltuf!

nihil

rum pompa

mugaificuni ac quadaiu miraculoillustre jactat eo dunitaxat contenta,

:

cumdom

Photiniim

primum

sibi

ab

eodciii

Benerentaiin, coiiHecrato altari in honorein S. Photini

f*';((

rrliqii-i.s

xanrtls llUns EccleHiai episcopls.

Pctro cpiscopum constilutum velit. :i Vmis qi(i huic Beiipventanx fradHioni oboim
IrU, Franrlsriis

quam non
Inttrmutmen^'^

archirlsrathcdralls Conftecrafiouis arta hnhentur In atino 1880, die 5 jidii, ,'(rlr.sia:, (jux ihldcm ijm- legl
fn.srlrnlo roinjjlc.ro arfa

j)hcoj)Us,

fud Parm, Beitrrnifanus archkJonnnis de Vda a-qnalis. Hic vir, ita

Vita (6), in encyclica epistola,

fjj'^'"

ab amio

I(i8(i-1692,

quo

refeH Joannes de

nltiino

anno 1692,

dle sej-nndo niensis decemhriit,

dij)ftjcho

qnam ad

pasloralc patritc su;e

munus

evectus de

pr,rdlcfnin
errlr.^ia:

altare consecratuin fuit. In

Benerentann; qtiod
ijublicarit

anno 1691

m syiiodo

provmciaU
legltui:

Ursinus

nrchlej}i.sroj>us, ita

S. PhoHnu^;

ab apostuloruni principc

more conscripsil, primum Bpnevcnti episcopum, contra quam hactenus creditum vulgo fuerit, Petri, S. Marciiuumi. martyrem discipulum sancti putcfecit. Causam cur a civibus prorsus ignaris
recepta sententia recessisset, hanc mihi humilitcr sciscitanti benigne reddidit. quod scilicet in Usuardo S. Sophiai, in bibliothccaVaticana asservato,
in

orrlinatus
ob inolitain
trmlitioueni
:2.

anno

xi..

De

S. Photino

Marlus dc Mpcrn, arrhidiaco-

Sanctus nus Beneventanus {\),sequentia tradd : Potii discipulus, ab eo BenePhotinus apostoli

fuit pnventuni missus anno Domini circitcr 40, munus Benevcnli pxerecret, nius qui opiscopale Quod probaox majorunt nostrormn traditione. nedum Neapoli S. Pctrns opiscopum bile est, cinn aliistpie in constituerit, verum etiam Puteolis in civitate Beneventana eo etmultomagis

cuiX aut XI seculi autiquitas tribuitur, ha;c mcnse junio aliquaudo se legisse meminerit

Beneventi, S.Marciani episcopi et martyris,discicujns cerha puli S. Petri. Hxc apnd Joannein, tofo cum assensn reddhniis. Po.tt rdatuin sequrntia

enim

diihia: fidel Inrentuin, ita pergit

AiMeov,

non id mihi statim pcrsuadere potui, quod cx

dubife fidei

locis,

tempore

in norentissinia. Decodein sanrto Irrfnnns vul-o Italico (2) Siinctus Photinus, ut Hagioloijlo
:

monmucnto

vix verisimile conjectai-e

datus tuit a fertur, primus episcopus Benevento apostolo,circa aunumDomiui xl.Hic sancto Petro Beneventanos ad Christi fidem sua priedicatione
adduxit, et
sibi

ejus rei silentiuni sinit perpctuiim apud oumes enim credat, cum longo tempore ecclesia quis quotidiana pcne lectione S. Sophife ejus codicis
uti debuissct,

cum

aliquot

annorum

spatio

commissuni successoanno prorsus ignoratur, qaemadmodum Januarium usque nomina interciderunt rum ad S. ^.Beneetacta. Joannes de Xlra.^froi^i^^diptgrhon
loro S. i^entana; ecclesiai exordiens,priino

rexissct, migravit e sasculo,

gregem quo

jam fuisset,
ut

atque adeo vulgatum apud onmes nomen Beneventanos S. Marciani priini cpiscopi pcriisse meinoriam, ejus tameii rei ita

permcanullum vel Icve vestigium ad posteros et nos roncludhuus rum veritV Qui rerfe conrludlt,
Ipso
erit
:

Doncc

igitur

meUora

atTcraiilur, tutiiis

mihi
tra-

Photmmn
ab

communem

illam vetustissimamque sequi

ponit his im-bis

<;

S. Photinus, natione GrfBcus,

adlectus fuit ipso apostolorum principe primus Cancpiscopus,anno parta: salutis quadragesiuio.
felins

notai probatam ditionem pluribus non mediocris Photinum primum Bencventi quie S.
^criptoribus,
fuisse testaepiscopum a sancto Petro ordinatum
locus, Maneat ergo i^uus S. PhoWno honor et antiquitatis monumentis, sed qiiemnidlis quidem

qnoque

noster{'^)

A sancto,/V,Potino {Petn
c.riinius

putari potest.

ad christiaapostoli di.scipulus erat) Bcneventani

^i.

nam

fidcm eruditl suut. Qnihus ronsentd canoniJoannes de Vita, Benemitan^ ecdesix qui prior ab apocus (5), a.^.^erens Photinuni f'.s>r ordinatus, Bcnestolo Petro Benevcnti cpiscopus
ventani episcopatus
rcligionisque christianaj

eam urbem

invecta*

fundamenta

jccit.

Quam

dlrlt saittratlifionrm jure ar merlfo conunendari tpiod attinet, smcejMcitatesua. Ac Beneventum

ecrlesix traddione venrrahdl sanrfx Benerentanx eplscojmm. Anprhnum cjusdem ecrtesU' collmns queni duhium plenque ntim tamen ordinationis, Christnm Jiost frndunf, rlrca quadragemmum andrinns; opinanafum nequaqunm ronsfdurrr Benevento murenlm mnlto post fnnpore Petrmn

episcopum dedisse.
.... c.

(U Chroiiolova episvoporum

ecdesiie BeimeHians,'^.

l.

urlinn.

hist.,

part

ui. diss.
I,

8. n. 6.

(3)

Ant^^t

^ m Ap.

l^ghelli. Ital. Sacr.,

lib.
..

tom. VIII.

cothccu Bfuerentanu,

c. 12.

(4)

/'-"p. 13. - (:t) ^fetropoUtanarn.n

Benerenta,,., tom.
t-enti .^uscepla est

diss. Ui.

De temporeq..oprunum Bem
(t.)

christiana fides. -

Ibid.

DE

12

m
G.V.H.

SS.

ATHANASIO ET THEODOR(
DISCIPULIS
COMPOSTELL.E
S.
IN

JACOBf
HISPAMA-

1,

Traditioiuim

de

SS
et

AlhanasK
crisis.
S.

reeeiisio
T..onsemelh,<,perH,,o,trocuuionn,,M\v,xnmn"e
SECCLO
1.

ditioni,

Jacobo AthaM;,siun> cun,

Iheodoro
ennn

Qtiamquatn
dociimeiita

il

Hos/iv.v bri \^Tlieodori o,nii, p,-^,h,'e^^sa,-ibs tep,-s:fei-missa n<lk<,lef,_.re,ef;'ji<eA'i;

1

[ii^rip^lo. fribucnti,

adk.rcamus.

ila-r

ane
.

Hi.pan.an, fau,a valeavipius nnJle annos apnd

antiqua

<li'; -2r,jl[ ,lasnove,h,-ismise,;,t. Sie 'l

'"'<'
)

ronsl,pn,ta ..fque antiqnissiml^

re,

<hnnnenUs

,,rBte,;iss,>s h'jitr

AthanaMus

et

Tlieodorus, ut

ona-

Hispmiia relicti.juxa comites sancti .Iiicobi iu Cou.postellau, tunuilat, mamstri sepulcruui apud Galesiuio huc rcnuss, sunt

ad dormnenfa nou adhibemns a rennn enim ionnanr rpundnu, endam;distant

septnn frre sernla; sed ho,

fidem astru-

narratarum temporibus, ecclestarum K ndenf apud nos,quodfestanfvrist,mtm

fraditionnupfuriunsanfe secnlis fotam turbare uirornm ro.n,ulatores
hisforiaun
ep.sfola

exMaurolyco,

Felicio,

qnam

fals, rhro-

atque iterum in pneter15 n.aii, to,n. llI.p.44W, etiam. ot alus S.. acobi missis2.5 junii. Dc iisdeu, ,s sociis aut ab eo ordma upostoli iu Hispania Acta CifiCili ad episcopis.aclumin connentai-,o M.ruarii. Rec.irrit Eliberitani, ad dieui 1 episcopi Atlianasio ton.. 111 Aprihs, pag. iteruui sernio de utroque aut alterutro hoc die
1(301 et Blibi. Quid de non iuvcnio dici possit equidem
;

rr,pernnf

cst 4 Prins dorun.entnu> lam PontiPns : qna.n, siruf et cd Jt^ commenfan calcem hvjns aJfera>n Calixti II,ad

Lcouts III,

eisnffnnja,-

iLnd

U.^^^^

Jbi post >,n>-ratam S. intcqran, p,'ofcremns.

Jarou

ueque
1

eiiui,

lu

translationem Hic>-osol,j,nis

in Hispan.a.n sanet>'

AclisS
est

.|ua .lacobi me..,orantur.Si

aniayo lides
epi-

scJpus,

CKsaraugustanus fuerit Athaiiasius iste noveiiibr.s, queni referre ipsi Inbnit 1

ex Sampiro

ad

quem
traditio de
si

proinde diem reui totani exauiinandain lemittiinus, que

Molestissimi
t.-e,liipl ';'",

alu^-

";"'- '-'.'" ''J"'"'"tot,es

his sa>ictis

fi'petis ,le,;,etm di^Ms,:,;im eh,-oieo,;,m Ustor,cum e,-u,hen. Hispo,;,m

lo,^,e

f'""' '^" ''\^l'^"', mo' co,-poris sep>ilturamM^ren.ansenint ibi a. consilio, duo clientuli sahibri lieati snhret custodienduui pretiosuui laleutuui. quorum umis dictus Juobi eorpus veneranduui. vero Athanasiu^. Alu vt-ro est Theodorus, alter pr*dicandum Hispanias discipuliDeo comite ad discipuU ut pn^misimus, illi duo in.n-essi sunt mngistri. dum illius pedissequi, pro reverentia
;

reeoie,-e

smnmocumaflectu pr=tfatum sepukTum

pervi-

gr<,ksim,.ma,,di,,,<,s,Jo'.,,.M'v;',,'<n{Y^Jacobo adjunxisse, quo cos se discipulos divo fama est. Qui plurimos, tempore ft.it in Hispauia, Eborce ,.i L,,sitama novem numerant Petruu,, nonnnlli Thes.pho.iteu episcopum, pro quo no,i pra.suleinBergitanu.n, qu^ m-bs substi tuunt. Cecilium Ehber.tanuni;
:

jussermit se post rrilcs indesineuter pervigilareut, a cbristiauis juxta magistrum obituiu suum

suum. unus ad dexteram

sepeliri.

illius.

uhus

aii

suustram,
natura;

Sicque

defiuito

; ocul Almeria sita

debitum persolveutes, mtulerunt, exhahirunt cueloque animas gaudendo

quos iineceptor non desereus egregius
cci-lo

termino excessu felici

vit*

spiritum
terra-

erat

Eufrasium Illiturgitanum

Secundu.n Abulenseui

opp.dum esse creindaletiun.Urcitanum (Verga Acc,co.ifinibus) Torquatum ditur in Vasconu,n Hesich.um Garthesa;

quesecmu
purpurea
hivicto

collocMri obtinuit

divinitus. stolaque

in a^terna curia

cum

eisdeuL discipulis

h num,
t

fert,

sepnlca dextia qui hos omnes Ro,ua a nue ...onstrantur. Sunt a.nandatos in H.spaniam Pe ro et Paulo apostolis
custodes,

Athanasmm u.n, lon procul.Vsturica; sepulcri ('-' Theodorum. sacri

;

id est

Guidixensem

se deposcentibus -^audet oruatus corona, miseris

suffVagio palrociuaturus.
est

Alte>->nn dor>tII,
^n

de,,iu...

quormu

ibi

^ l*va"^

mentn.n

episfola
:

Cali.rti

papx

qiM
opi-

l^"

scfjuentia leqiutus
scilicel et

AUi vero

discipuli,

Attumasius

fhendorus,
et alius

ut lu ipsa beati

Leoms

stola scribitur, juxta apostolicum

i-orpus. luius

ad
etnup.jco^^-

rstori^in ante quingentos episcopus, Jacob. discpulos Pela-ius, Ovetensis Gr,sogonun,, Basiliu..., Pium,

promulgaudi. P,o,sus qu, nutanl, gratia evangelii ferme annos scnpsi

dexteram

ad

la;vam, sepeliuntur.
/e<,i>nns,

dorumenfo 5 Pr.rfev ea qnx in troq,ie Theoduro o,in,>is. Sic nibil de SS. Athauasio ef f'^f^."/^;._ ridetvr: Athanasms et 1 lieodorus ^^^^.^^^^^
erqo

statmndum

Lit Cdoceru,..,
niam rermu

Maximmn. Nos, quoTheodorum, Athanasium, certam scnptiom deroga

antiquitas
lectori fidcn, liberam

apostoli sepnlcn S. Jarohi diseipuli fueru,d,saurfi ,uortnn nniis a de.rtns, post beafinu

custodcs,cf

judicium de tota hac re

,
i

qniescn>d. Ilvr alter a sinistris S. Jacohi tn>nnlati f>-adifio, cni adhi:>-nn,is IIisj,anoru>u
est

pura

Itrsecedit tei

pus quo

titr

bari ccepit
hisforia;

rdinquanius. , cnl pendm fMjmhninn ^ ILrr Mark.ua; durio, nonrerta dommendieeniifama ab antiqno d>.npna. sanctorum viromm S.Jaroh. Lru.

ianto

libeutius

.juanio

ape,i<,.

nuper

i^epulcra

U,

tum

con.tare.

rudlas adlnlere

Quareafrpnmcenscmn. n.oro.Mon. Uberum molesiia., srd

n^

jndicimx rdinqnimus,

ita ut ips,

Hispanorum

fra-

atque in eadem eccleS. Jacobi et discipulorum ejus >najus ifli pondus addidernnf {:^). sia repe>-fa ossa speciosu,n Vnusquisque a,de,n ,'id,-f ,p,a,n lainm ct linca- falsariis dcsiga,r fingendi campum h;e famcn se(,nemur pofvn-iuf. Quos a-fp-e quideu,, scd

(1,

Tom. VI

Julii. P. *.

i"^)

^'- '-^^"^

"^"i"""^'

''

^^-

'

'^-

^ '"

^^'- '"^^"'

"
vsque

DIES PRIMA NOVEMBRiy.

ipsr Taninijin. qni dcfrienfihus Arfis, sancfornm Acfa quintoderinin (Hguafusesflionnii

AUcionf:
fi,

usquead

V.H.

jiostohifum enrum seculo rompoim-e. De.rfer in Clironico 6. Fkmus Lucius (Pseudo-) Atiq>'a< traqux- adau. r7(nW/.V7; MuUos etiunidiscipulos, pra-ddiiioni daniaddidit p^os autpm numoro duodecim, more apostolico """'"" PspudomHispfuiiaiii sfcum porUil. Scilicet opisnopos De.rtcr Basiiium, Pium. Atlianasium, Maximum, Chryso-

M. MaXIMI AU S.\M:T0S PKIMOS CjESARAUUllsrANO^ PRzESULES AtHANASIUM BT EpITEGTUH

ET ARCHlPRESBYTERrM

THEODOBrM AC

SOCIIOS

MARFVUKS.

En

pie sacris iidoleuius aris

el solitos odores,

Thura nardumque
Pra^sulum

gonum; prfsbyterosTheodorum.Cfecilium,Thesipliontem, Iscium, Culocerum; lectores Torquatum, etc, efc Athanasii, quem hir nominarif

lurbie. sibi

quos patronos

Urbshabetista:

Quos habet

patres, fldeique

primos

fantum,

mox ampUoycm
:

noiitiam dahit

u<l

annnm

Pra^sules, istis

quoque sub magistris

Chrisfi no, inquiens

Per ba-c tempora sanrtus

C^-saris floretnimis urhs, quibusiiuc

Athanasius, primus episcopus C;esaraugustanus, Grsecus natione, discipulus sancti Jacobi ex his

Dedicat

;p(les.

Laudo

te

primum,

Atlianasi aacer.

quos in Hispania liabuit, tota Celtiberia pra;dicat, etsemirabilem ibi priestat.Tpseque etTheodorus discurtota Carpclania prsedicantes et docentes Tlifodori rnrsus mewinif ad aunnni Chrisft runt. 41
:

Teque

pvffstanti.

Theodore, cantu.

Non minus
Tertiuiii et

nostris. Epilecte pr*sul,

Dignus es

odis,
vidit ipse Iberus
eiiini

primum

Impleta lionorifice legatione sua ac rebus

Fortiler

passum; sed

secuiidum

Hispanifesanctissime compositis, relictaqueeccledicitur.quam sia Thoodori cura- qufe de Columna beaverat et B. Virgo sua pra?seutia sospitaverat. consecraverat, ubi et prjEClaram imaginem suam fidereliquit (qufe ctelestis redes ex eo tempore

Sacva pev tractus Libycossevenlem

Glaia Gyrene.

Hic cubant sacri cineves sepidti.

Quos dolens Crescens

sepelire mandal.

'

Hiiic levat Grescens graviove causa

lium devolione frequentatur), Jacobus cumlacryEf mis Hispanonun Hierosolymam revertitur. Theodorus. U Ca;iterum nd aunnm Chrisfi 7:/ ; saraugustanus episcopus, prsfdicans in Africaun

Fraler et liospes. Et

comes supplex

Ivena-us

illis,

Qui levitaium capnl esse fertur, Atque lectores duo; sed necanlur

Pentapoh, cum
pione
et

Irenffio

archidtacono suo et SeraPlebs

tibi

Quatuor ense.
Marlii sena quater

martyr fit. Ncc corpus ad Hispaniam multo post dcliituni ejus prope sepulcrum (ut ipse Theodorus jusserat)

Aunuonio

lectoribus

alma lute

supplex sociisque saciis.

Quo

die passos

memorant,

celebval

Festa ([uolannis.
nofis ail Marfifro/o</inni suitui

sancti Jacobi jacet.

e

Fseiido-

7.

lu udditiouihns ad
et

Maximi
(1)
:

Chronicon, qux
S.

Braiflio,

sequenfia carmina hffuutur S. BrauUonis dicuufur,

Tamai/us

in

Pt

secuiidum

de Athanasio

Theodoro

ImTamoyus, Hispani<um,ad kal. noreiubris, Maximi disticha ipso Murti/roexscrihit. In et parteui odx saphicaJegitnr : CiEsarloqio seqnens eloijium Athanasii sancti Athanasii inCeitiberia Hispani*,

M. Maximi de S. Athanasio pbimo

augustfe,

CaiSARAUGUSTANO

PI5C0P0 CARMEX.

episcopi ipsius urbis

prasul in urbe Priinus Athanasius nostia fit paslor honorificus. Angelicreque donuis

B. Jacobi Hispaniaruiu niorteni fideapostoli discipuli, et in vita et post magistri sanctissiino coniitis, qui sepulto
I,

lissimi

corpore

et in ejus

honoreia

altari sacrato, infuias

.

PerGaipelanos jactat sacra semina tractus

Et Celtibemiiriedicat inpopulis.
pietate. senex.

priesulatus

induit
et alii)i

Ca-saraugustani
priedicans,

ubi et

in

Carpetania

tandem

in priiua

Macte aninu

pi^sulque palerque.

Ora pro populo

decus. Discipuhis Jiu-obi. ponMticuinque (.ommisso, splendide pastoi

Tanpersecutione Neronis martyrio coronatiir. Acta rompouif in hancfonnam dem S. Afhauasii apoActa S. Athanasii. discipuli B. Jacobi
9.
stoli et

'/"' ^'

^'^

Anchora qui

fidei diceris esse, fave.

CEesaraugustani episcopi, marlyris, ox

breviariis et scriptoribus. C. Obiit prope CiBsanmgustaiu A. novembris.

.V.t.

Colitur

EJUSUEM M. MaXIMI

I.E

AKOHIPBESBYTEKO S.

ThEOUOKO PHIMO AtHANASU CARMEN.

S.

origine Graecus, Toleti ortus eruJudeeus. cuin in eadem urbe primos natione ad apiiem et doctrinae flores suxisset, ditionis pervenit, eo teinsapientiie vir jaiu consummatus sacerdotes quo Jerosolyniorum principos et

Atlianasius,

pore

Jesu Christo

Dumino

nostro niorlem intrepidi

.

cuiis Hispania? figunt paribus vestigia

amans. Divus Athanasius, lum Theodurus libenter iste fuit primus. docuitque Presbyter
solo In Celtibero dogmata sacra
;

ut ipsis perquirebant. Quain ut inculpal)ilius Judteosapu.l videljatur, pertu-erent, perepistolas possidentes mtcrTolctum incljiam synagogaiii assenlientes sententiam pellarunt, ut ejus morti subscriberent. damnationis innocentissimi Jesu
A.st

Cumque

orbein. quater decies complesset Gynthius

sitlera clarus adit.

Toletani,

qui vitam.

miracula

et

prodigia

Cinctus frnnde caput

cura Consors allcriusTheodori, cui data patris. Custodire sui husla verenda
servator Macte animo. Tbeodore sacer.
lionor. CiEsarejp fulgens religionis
ovills.

cognoverant, Jor(>Christi per varias relationes viros adniiet Josephum,

^olymam Athanasium
niiserunt,

scripturis egregie edoctos rabilis doctrina- et in

ut

Jerosolymitanis Jud.eis
aliisque
in

prmcipi-

busque sacerdotum

lcge

niagistns

Anle
*
ii>

Deum supplex

pvo nobis sedulus ova.

hoininem iHum do!o perdeedicerent, noqna^iuani

ed.

dive

Qui. duce te

*, fidei

carpsimus ambvosiani.

le.

Maximi , Ad calcem Cbronici M.

(ed. Madriti,

lOM,,

L., p. ..-55. C.r. P.

lom. XXXI.

p.

.07.

rent,

u
AUCTORK
G. V. H.

DE
Sed cum Athanasius

SS.

ATHANASIO ET THEODORO.
verbis:Per

indigno facinore prorsus rent, eosque a pi-opo.ito

inerterent.
et socnis,

h^c tempora S. AUianasius,

(iu^cus
natione,

episcopus
d.sc.pnlns

dum

Wngustanns.
et c^teri superius

propei-ant, Chvisli mortem redimere eam a perlidis .Kid;eis convenis.sent.

.Tero^olymam
exoeutun;

pr.dicat. .^:|i Ja^bi, tota Coltiberia ^l,comesdeMorac.i7 MorilIol.p.c. de relati. Secundum,

Ite et ortu

ccmvennnU

.3
c

7,

vih-

Hinc Athanasms v, iami:im protinns didiiore. desiderans causani eruditionis curiosius specnlari morlem mtuleranl nua adducti ejus principes atinovit lUam ob Rcdemptori, tandom protimdius Tm.c Toletanos suos invidiani luisse patratam.
certiores Jaciens, do onmibus ad unuissim (Unntaxat in posterum nuin Christi ad salntoni concivibus rescripsit. Hinc eos
doctri-

apud Tolotmn,

Chronico. n^ 8. fol.O, Toletani nnsorant

Z.i

Juhanns Petn m quos ubi agens de nuntns Jorosolyn;arn conU.n^.

adsit

.entesumrtemDomini,eosfnissoexIolotamsc.v.b us sn. synagog..

refert, et proi^at

egreg.e con.es

esse necessariam apostohs seu admonet ut si forte aliquis ex ejus lUos contigerit adventure
disripulis

L-ensisd.c.l7,fo!.317.etLudov,cusLopezd. v.sUando logatione Ronunu pro 7. Tebt,.m, de posUo testis est idem B Paulo apostolo in vinculis lu n.emorns n, hac serie
Julianus in Advors. nreperi. qnod ecclesi.
:

Toletum

admitterent, et Glunsti
coniplecterent.
iutetjra

verbum fidomque prom

aposlolo

Hispame eln.m.nt

.lust.

Atha.iasiun.

C^saraugustanum,Elpidnnn

To Ita-

vero Jaeobo Hispaniarum tandom de-^ignato conversus adhterens,

10
Ille

nnm,

Basiliun.

oUam Braccnre.isen^. qm cum alns

cum

eo

Hispanias repedavit.

eleotus, et ejus discipulus

lustravit,

onmes iUius regionis angulos C^saraugustam cum magistro ingressns,

eo
in

donec
et

Paulu... vn.ctun. ex judaisn.o et go.Uilis.uo .nmiera et refecUones de^.^^ vi Jtarent, ipsique Panhis o. 10 Epi.t. tesconsoiarontm-. Quod .pse
:

Hom^

cnm
Ma-

illam b. oratione positus, admirabilom

in
cai-ne

B colmnnam

ri* Virgmis, adhuc nUuUus, splendentis, apparUionem genUrico Jacobo mandata proonuUa a beata Dei postmodmn oraprii^ auribus inteUoxit.Quinhno dhus et a beato magistro interfuit,
torii fabricse

manentis, super

Kt v.ncnhs nieis dicit ad Hebr^os doeet. dum sub mensem septembris eompassi estis ; idque tuit ..ono Couvenmnt anno DonUni qninq..agesimo Adventn S. Jacobi, c. 19, Michael de Er/e de QuARTUM, Do..MnrusCasleIta et c-eteri recentiores. M.Maxiet a.mo obitus b., de mai-tyrio.die, mense ^uponns posiU el nms in calco epigrammatis
;

loci et urbis

cum episcopus ordinatus est. Qui ejus socio, post successore, Theodoro presljytero, redicul;^ perseveraus. in custodiam angohcaUs consmnpsit in Virgmis maU-is
nmlta tempora
servitio et obseqiuo.

eonducunt

dicta a Bivario

a.m.
et

bO,

fol.

ilb.

Hinc a Galesinio,MauroIyco t.a.isitns ad X\ nian retuqui diem martyrii seu ignorantes. lere, forte verum diem
Misso tantis,er ^ ''-^^^;--''" uummo, .eliqiw nrum,ut mole maximo,sicpde
13.

Ferrar.o deviabis,

Post haic Jacobi magistri, ab Jerosolymis, corpus a discipuhs Herode decoUati angelorum mnustecollcctum et navi impositum, advectum, et apud Mam Flaviam rio Hispanias relicta domo vu-Galljeciee appulsuin agnoscens, Theodoro presbytero et socio ..inea dc Golunma,

'^Xt

^^^

GaUa^ciam perrexit,

ima cuni csetens aposloli convenientibus sacrum niagistri discipulis eo tolo mentis pignus solenmiter sepelivit, aramque
et

'Lniriamus. Hieronymiana, Parmm Wandelhertus, Notkerus, Beda Fhrus, Rahanns, AU.anasimn ac Theodoium Vsuardns, \do ad diem 16 maii, f.rorsu, iynorant. Maurohfcus egit Hensrhenius ad diem quihus
'

Romamm,

senfem reliquis de
1 fehruarii,

Athanasium addit ac Theodorum, Duo autem Leoninx epistolw auctoritate nixus : comites Athanasms apostoli (Jacobi)
reliqui

compomn

affectu reUgiose constraxU. Hinc solemnibus peractis,

hujus

Gajsaraugustam lucritalenta spiritualia in postermn repedaus, ut fines eircmens mtrefacoret per totius Coltiberiae jactare semina coepit, et ad

U.

relicti, juxta et Theodorus in Hispania tunmlati jacenl, ut sepulcrum apudCompostellam leginms. Galesrmus quadam S. Leonis

niagistri

in epistola

pidus evangelica Carpetanos perveniens, etiam

eodem

die

(.

imiversam lUam plurimos ad Chrirecionem pr*dicando lustravU, legis ad et a fa^ce antiqus sti tidem convertens doctrinan. revovivificantem evangeUce voritatis Tandem, cognita per Hispanos preesules
cans.

Athana^^ii et

Cceeiln... In HispaniaSS. confessoruin quibus G^eUius, beati Theodori. E

apostolonnnpnncipe Jacobiaposloli discipulus,ab Elibentana; ecclesiiK Petro episcopus eonsecratus,

priKfuit.

Reliqui item, ubi ex urbe Hierosolyma

sancti Jacobi,

B PauU

apostoU captnra et vinculis, illum

Braccarensi Elpidio Toletano et Basileo quas qui ipsi munera et refecUonem. dimittunt, siguum Hispanorum nomine deferebat, in eorum legatione obUa, et de negolio obtulit anwris. Igitiu' rationem redcoinmisso pnesulibus et fideUbus ad propriam revertere ecclesiam

cum Romani

Hispanian. ejusdem A'nMppanecarat,corpusasportarunt,indeRo..ia.n

piW'cti episcopiqueab

quomHerodes

eodemlacU,adHispamam
mittuntur
;

gentium supeistitionibus implicllam Torquatus AccUans, ubi hidalenUus Vergitanit, HesychiusCathenan<e,Secundus Abylanai, GtesiElilurgensis civUaphon AlmeriauEe, Euphrasius praifectus, e tenebns mgontom Us episcopatui dens exactam. aspimuUitudinem pi-o sua quisque regione ad ob fidei contentns, satagens, a gentilimn uiaim lucem revocavit. Ab illis Uom ciendam evangelii novembris anno fessionem martyrio kalendis qni ex Hispania duobus, Athanasio et Theodoro, fidehbus cola coronatur. Cujus sacrnm coiijus in rnultas iUius provmcios nun.quan. discesserant, juxta Jacobi magilectum et GaUa^ciam delatum, discipli.ia propagata partes christianffi religionis honorifice requicet adhuc Iri tumuUun sepelitur Ferrarius in Cataloyo yenerah

UX

est.

miippus

scit.

ex iHuUis
corynsa.

oinnlhus composuii. Quorum fulsse ; qnare ea ex proseqniiur : En Actorum rationem reddens ita Acta, qus ex centonisancti praesuUs et martyris auctoribus minutatim recensita coagulare

Hoe ed exemplar Actorum Tamayus faietur a nemlne specialiter

12.

S. Athanasii, 5a;

scrlpta

AthanasU ac Theodori his mentlonem jmm. Fnori ad diem 15 maii, Uernw ad diem 2>
fecit,

semel

GoinpostelUv loco ha^c hahet :h\\hu^ maii,

nia
et

i.i

Hispa-

bus abs potuimus,

:

in

quoruni prob:itione aliqua subjuncirca originom,

gemus Phimum,

quam

fuisse gree:2,

SS. Athauasii Ex Maurolyco et S Jacobi apostoU; et nnnotai : de iis agit Marieta, lib. I do Galesinio hac die SanctisHispaiUiE,addiem25jmUi.hitabuhstanien quibns sancti quos ecclesiaj Compostella.iai, in
:

Theodori, discipulorum

cam

asserit

Dexter

in Chronico, ann. 80, n"

his

colit

Madnti annotantur,desideranlar,nti in ed.tis

animadverUmus.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

elognim animadv.Ttinms. Alteroloco idem profni et Cuilesinio hac cum sequenti notu Ex Muurolyc-o man. Sed ex de quibus tamen ad diom 15 die teste Joann.' Compostellana' tabulis ecclesii^
:
* ,

15

misso, in oratiouibus pe.-noctunti. cuni sanctorum ca-tu in divi Pet.-i basilica apparens, ut dicitur,
revelavit.Exstanl fjuoque et sanctissiinoia.m beati
,lacobi

AtmonK
G. V. H.

discipulor.in. quiu appellantur lectiones,

Mariela,

iib. vi

de Sanctis

Hispanife, liae dio.

sohnttmodo
tradilion'''
referinil.

Qnihm ownihvs consideratis, uvnm conmniah aliis nlifer min omnihns nurhnm ridemifs
14
oniatiun. Nncleus

olinuiue in nostro breviario feruntur. quse ex eodeni Calixto, atque ex Leone Papa, ac B.Hierony..ii martyrologio, sicut didic.t
inatio.

a bealo Chro-

Jacohi adjecta sunf. majori minorire aut etiam nulla fidc

Athanasium ac Tlieodorum, discipulos,exstitisse in Uispania. Rehqua

f,sf,

necnon a Loinbardorum
lil)ris

chronicis ct ahis

autlienticis

(naiiKpie in ipsa.-u.n leclio.ium

l)rfatiuricula l.tec

omnia am.otantuv) excerpta?

Betro

lta<}ue </ressum

rcferamiis,

siu<julis rehus

dicuntur.

Necnon

antiquissiniBe visuntur hodie in

Anfi<piissimum -aaeurai^ truiiiim suhjectis.

juentum,
<'pistola L<-onis, et

dom-

hanc serutns

Cali.rtns

eoden. templo jampa^ne vetustate evanescentes pictune, quibus tota hsec res, au.ibus ou.ni..m
testata satis, ipsis oculis testatior
nohii cunctatione
fit.

Athanasiuni ac papa, iuter dtsrijudos S. Jacohi

rhooAovu\nannumcrant,quiju.rtama(/istriJacohi posfquam, te.ste Leone, corpiis fumuhiii jurehaut,

Iccirco eani

mea dubiam

leddere, tanietsi

sacrum corpas ri<jili cura Ovetensis manerd. Vtrumque etiam Peluffius,

scopiis, lufer

cusfndieraut

dnm

rita

neque ita protuU qnin dubilanter illam affiniiaaniniadversiorini. ne in alicujus nunium critici
neni incurrercm cum hujusinodi s<nploruin
:

epi-

pra;se.tii..

hactenus

niihi

supra Jarohi discipulos recenset, uti andirimns. In hor fiindaMariauam testantem Athanasu traditionis Hispanorum totum
scriptorihus exsfrnctum
est
:

perlej,'cre libros

non

licue-

rit.

inquirendu.il niniis.

Sed nequaquan. duco inmajorun. traditiones maxlme iu hls rebns cpia^ ad

el f.delium

mento postenons xvi P/Theodori Aiiornm ledipi-inm a

divinum cultum

uut<dmudim sane ar

dam

pertiuent

(3).

Hzc

devntione.n augendoctissimus Blanras nd

^.

B
Qus
PseudoDextertradit,

male roha-reat lahilc, quippe quod fimdamento ducif,fac,tque AthaPseii<lo-De:rterorJinem

15
Ca^saraiiipistauum, na.sium primum episcopnm Theodoruni, ep,sropum eique successorem assignat Clinsti oO et /1. oUisdnn urhisseriindum, anuis

liovianiim Higne,-am dc Athanasio,;jr/jo te(/Jsatis augnsf;c episropo. Qni qua in si'uteufia fuerit ilU, qnornm patet. Videndum est qnid sentiant

iinrforitatem inrocat.

nequm. Quod qna ,iu<-toritate patrem communi siisfu-^ Pseudo-Dextrifurtiv-um Ilifjntram, max}u, sed mm cloue diinnt liomauum
fccrit pcuitHS vldere
sincerj, erud,inqeuiirirnm,ini,entis sed nou sat
nt quie tionis. Potestifaquefieri

Joannes Vnsa;Hs (4) sequentia scripsit : ReliTheodorus, juxta qui duo, S. Athanasius ct S.
17.

qiiiet ipe

Vasieiim
itiios

et

sancti apostoli corpus,

quod indesinenter

vigilan-

Pseudo-Dexfer de

Athanasio nrnrarif,

cahuno manannf, enim p-a^ter Hujue,-a uon puto. Hahet imenta ah ,uer se .eferaf, nnnn alios auctorem ad quem
e.r

dextram, alter ad sinites servuveranl. alter ad quos Deo lucrifecerant sepuUi stram, a populis Beuter, libri prinii sunt, quos Petrus Antonius in terlio, ab apostolo ex Hispania vigesimo
capite

Hifpiera;

Jud^am

histo,-iros

cnim

iu
:

II.c maqnnm, Hic-oni/.uum de Bhncas. ita Commcnta,'iis rerum Aragonensmm,

redemite Ca-saraugusta^ relictos. allepresb>ierm.i scribil. Sed ruin episcopum, alterum Testimoepistola Leonis non concordat. hoc cu.n Leonis Bniqcusis uo.-^ft-i Vaswi fotnm ad

nium

scrihit

Nam

post

apostoli (Jacohi)

beatum Athanasium discipulum, quem pinmmn C*-

ipsius

epistolam
uti hene

'refe,-tur,

qno.Jque

Beuter snim-add.f,

^^r'. (1). saraugustanenseuiepiscopum memorant, la Hi<jiie,-a,mox dr Qu^ cum legisset liomanns aTsaniinjustam ad Hieron,jmn,m,iOc^auia anno 1589, rn cam litteras dut, }:alendis juniis h^c, qua. de beato sc,-ihit : Ad

En

tihi

ahesf, Vasaius notavit, a Leonis qnstola o,-iginalem textnm Beufe,-!, i-njus

,m-ba

manibus uou quHm Mphonsiis Vlloa quam

prie

halj<-am,ex ifalica versmue

conferit (5), latine
:

Factu

Vi.-ginis a Pilan) iUa ecclesia (<u,<jelica B. quoru.ii niissa fuit duobus discipulis,

comsunt

nomma

quibus inter alia

Athanasio, primo C^saraugust^ legeram sed an sola bis, jam ego nonnunquam scnptore. vel vel aliquo veten
;

episcopo. scr.-

Theodorus. Hunc Athanasius unius, alteriusque

ordinavit (Jacobus)

presbytemm, iUun.

consec.-a^,

traditionenitatur,

membrana, veUm abs

1)011

te

docen

p.-sdicandam Do.mm fideni; vit episcopum ad iterumHierosolymma deinde cum septem reliquis
profectus
est.

(^).

confir'

mantiir nisi
auctorilate

ilieronymi

HiconiimvsBhmras: cauiam die20 veterun| in.o vero majon Neque tamen n.inori, copia quod trachtuua est nititur
jnlii ,-esr,-ipsit

16

Adqnem

Oreodem anno lodifCa^saraugnsta

18

Pe,-^j>icHum est

Vasxi auctontatem frnstia

S. Athanasii Ca^sa.-au-

uonjure

invomri ad confirmandum nusfaunm pr^siilafum; qnem

Calixtus,

nnru-

monumentorum
i.obis

Bloncm;

de B. Athanasio. ut

is

prinms

nosti-a.

urb

tinsBelloiH,re,isis,pariferig.iorarunt:ignoranmt,
.^ed ho.nini^ inquam, non hominem, afpiMaq,iHm Basilinm huc fra..-e,;f Quod ve,-o

rp,sropatnn,.

episcopus statuatur. Nam

iuter ea

qm^

a Beutei.o
tt

gravissima Calixti Papre et Vasifio afferuntur, hujus augude fundatione nostra-

ma^ni
etiam

Basilii

stissim.^

.cclcsia^dePiIavitestiu.onia,

apparent

istius vei

inhancsententiam non

aha nonnulla vestigia. bunt porro mimme prorsus pauca,

L,demAnv.uva^\epis<-o2>atHmC^saratfgust^^ Legerat opfimiis esf. lepidum ufiqiie negotinm anunn, a. Blaucas qnem affci Vas^inn ^ S. Jacoho de fnndiUa a

37

sc.-,he.,tem

ipsa de explodenda:neinpeillustrisac vetus ea eccles.i^ asservaejusdem re qua. iu bibliotheca co.itinetur), in Morahum historia (ut in ea tur
libris,

Vi>-ginis eccksia in

C^^sarangnsfana
ret.-o

c.v.tafe,

^-f"^
^^^

estconstans a muUis
cesta
teste

s^cuhs ac pe.-petua

Sretnien.ona,perquam..mltaanU.^^^^^
Magno Basil.o m ep.st. T asa.o tradita smit. (n^- a fobi'' vclut per manus Vas.ns <i,fe, aufem "t^^vere dicta sunt. Qnem
ZiliHn,,doce.de>u..,ulfaad..osunn..ript<ised

ad NLpul..

H. au tem qui diu latuerant,inventa.

ipsi
iili

l.b.n

iidem

putantur

^^-/1"^ ^^^1;!^
Gottho

Tagion., a Grego.-ius episcopo nostro

lolet.mo

^^^

con iho

regeque

Cindasvinto

Homam

(l,

Hispania iUastrafo, U,u.

1.1.

p. 578.

(^)

Inle.

^^^^-J'

,:.

B^euter,

Cronica etc. U.dotta.

rivo

10
AUCTORi;

DE

SS.

ATHANASIO ET THEODORO.

G. V. H.

y/i/a.s-/a'
iia^^ii

hic sane oko tnidiiioaU n-rhu jjtreeni><st; qmd hunc Jilanca.^, memorix aid docet ac veri.^sime, hsH dercptits, crcdidif testnri S. Atha-

Inferius vero heec iiabot

MHcte aniini
palerque. pietate, senex. pi wsdciue decus. Jacobi es pontificumque Discipulus

Bomanos cpiscopafum. Leonem uc Caiistum de Atha<juos deinde anctores laudat, pontificcs,

UiisWepiscopatu Ca^saramjustam nc rerhum docummtum fvnsse, aUatum a nobis utriusquc

quidem

palam
fecit

farit.

Quod

vero martyrolocjium Hterom/-

miannm

iu causo'.

labore.

suppetias addurit, ranio iferum Nam ne<juc illud martijroloipum

horum virorum, Athanasiuiu diro aut Thoodorum;

mentiom-m
martijrnhujium facif, neqitr ilJud
litteris

quod

cr jjrafationis
sappnsitifiis
c.^f,

Hieronijmi

ef

Pammachii
Hieromjmr
:

Hieromjmiamm

;^5,ubi tcstinionio nue superius ad amium ahis missvnu luisse Hioroostendimus huuc eum super morte Christi ^olymas ab Hispanis Judi^-is Galedonium et Hugonem supra Domini. Vide rcspoudendum est. relatos. Jam ad slngula pnnuis C*sarautiustie episcoAthanasius, asseritur,)iechabef tdoneum pLis. Id quidem fp-atis Notissimus oumium diseipulorum apo-

- Phua de eo suis loeis annisiS et50.EgimusJuham

coiiffcsta

credidit,

aucforem.
stoli

sed Vsiiardi. Kf hic iferum lahitur

naiti ititer

kWMmaJacohi discijndos Usuardus non recensuit e^^Theodorum; nlsl forte codex aliquis
sium
matius Blancx ifjtiotus iu Hisjtauia iuterpohifusiti quod randidc inriderit. lie ergo rcrum jjrohatur BUmcas, auctores istos suis ocidis nou
ronfitetur

nuJJo modo Notusest, sed notissimusomnium opera et studiofaJsanorum. dici potesf, nisi forte Cogno.-ognoscunt Leo III et Galixtus II.

Quem
scunt

Quod rero de hisforia iu libris ad tt^utitiam Gregorii Moralium repcrta enarrat, haheatti; puto revocarc iieqiieo, quum Ulam non B tnmcu essc caiiidein Pelaciii Oretensis, qux Athadiscijjidis nasium qmdem et Theodorum Jarohi
fidsse usurjmtos.

sed episcopum Cxsaraugusfauum fuisse Belvacensis et ahi. nec Leo ne.c Calixtus dixeruid. novif nlsi ex Leone et Calixfo, et BeJracensis iiihil alii sane perepiscopatum Athanasii ignorat {4.}:
saiie,

autoritate,Ja)njjarfun muJti,sed qnid dicant etqua

dixittius
et

deinrcj,.s dicetur.

Breviarium Cordu-

mihi bense,Eborcnse.^rfr/ffr/; Cordubensis copia (Vlysippone 1548) Athanasil EJjorense

non

est,

sed

aiinumerat, de episcopatu vero quihusdain, ac prxseiHm in facet. In breriariis Cxsaraugustauo, Athmiasium procjahreciario
fibenter mari prlmum Cxsaraugust& episcopum Hieromjmo Blancx credo. Et sic cogor opinari auctorem cum solum suum snperesse Beuterum est BJaucam hreviariis. Tandem notatu dignum

Cssaraugusfano

iwsfriiion
breviai-ia.

meminit.niore ouuiia antiquaHispaniae Sane fieri tion jjotesf ut omnia aidiqua

qux adiri a Hispa)iix brevia)-ia inspiciam, quijjpe Su.'ijncor tamen breviaria jilcraque non posshd.

me

Leo)ie ac Calixto aut,

quod idem

est,

a Viiicen-

cx

fama

Joqiii

senteittiain,

allorum nec retiain aniini proferre pictis fidem fainen fieri aJiquam ex
infula-

Athanasii episcojjatum tio BeJJovacensi pendere et Projirluiu Comjiosfellamm, igtiorare. Penes me esf 1590 : imjiressnin CoinjJOSleJlw onno Domini

quo ad dietn 5

ttiaii sie

lego

Torquati et socioruna

imagimbus, qux procid duhio Athanasium

tum
appellal.

rejjrxsentant.

nwrtyrum poutificum, dupl., discipulorum beati scilicet Jacobi apostoli; et eormn duo corpora,
Theodori et Athanasii, coUocaiitur in ecclesia Compostellana. Offlcium do connnuni plurimorum martyrmn temp. paschah. Quamquam hic ridentur
. ...^ Theodorus cum reliquis poidifici...^v, bus computari, de ejnscojjatu tamen Cxsaraugustano sermo non est.

19.

Ambrosius Morales

(1) jungit

quidem rum
simul
et

septem

Jacobi discipuUs Athanasium

Theodovnm^episcojjum t-ero Athanasium,Theodonimvfeshyterum, nuda Cxsaraiigustaneiisium fid" vmn tJreshuterum,)iudaC3isaraugusraneusiumfiae quem ex cnmdiat Franciscus de PadilJa (3),
hispanico

Athauasius Auiaua^m^

et c.

idiomate

Jafinnm facio,

ita

scribit

Huic ecclesiae (Cxsaraugusfana;) ordinavit fTaroepiscopum unum ex sociis et discipuUs suis,

hus)

Ma^2. Pelagius Ovetensis, Vasaeus, Mariana, Kx sujjra relarieta et ceteri Hispani scriptores.
tis

vel iiihil

Athanasium nomme,

et

aUerum nomme TheodoEf citafnr Beuter

patef PeJaglum,

rmn

ordinavit

presbyterum.

ntlque

Vasxum, Marianum, scire Athanasium, scire Theodorum, S. Jacobi

autein nescire aiif facere.

lih. I, c,

persplcuum
tFdimonia
20.

25 (qui esf tyjjographi etror pro 23). Unde est PadiUam pendere ex Beutero.
Christi 37, uhi Dexter inter disd-

dlscijjujos, ejjiscopatuin

Ad aunnm

quoque a Birnrio

Hispaniam palos duodecim, quos S. Jacobus in ejjiscopum et Theosecum jjorfavit, Athanasium

annotat qux doruni lectoreiu coUocai, Bimrius pruuus Gssarauseqimniur (3) S. Athanasius, episcopus post S. Jacobum apostolmn.
:

Marietam, qui )ion est ajjud me, Bivarlo daho. De respondere non ceferis Hispanis scriptoribtts hic Tamayum examipossum respjo)id eJjo postea, uU
;

tiabo.

Et ipse fatetur de se in fragmento, quod Braccarensi. superius adduximus de S. Petro exscrihere jjiidet, netantis Fragmentum illud quod

^stse

quisqudiarum

sordlJjus jjaginx nostrx

macuJen-

est, Notissinms onmiuni discipulorum apostoli hic Calixtus II, Belvacensis quem cognoscunt Leo III, agimt. Breviarium Corpt alii, dum de S. Jacobo et fere onmia autiqua dubense, el Eborense, Vas^fius, Hispania; breviaria, Pelagius Ovetensis, ceteri Hispani scriplores, et Mariana, Marieta et quod superius ipse dese fatetur in tragmcnto deS.PetroBraccareiisi inquiens: Jaco-

conimentario ad tur leqi jjotest apud Bioariutn in Porfentosum spurii documenti a)inum Christi 30. mendaclum,Ah scriniis cujusdam bibliotheciK Sardiniis et

etium ab altera regni Aragoni^^ acceptum per manus P. Bartholomaei de Oiivenza, ProvinciaUs Societatis Jesu in insula Sardiuiai, typis postmodum excudit Divus Prudentius de Sandobal,episcopus Tudensls, iu historia ejusdem eccleJam m-o in iJlo documoUo sis'. Ita Bivarius.
S.

adduximus

bu bus, ZebedEei

ums

iu

maxim. Maxlfilius, magister meus, etc M. hoiiorem epigramma scnpsit. Incipit eius

Athanasius

dicit

quidon S.Jacobum ^nagisfrutn

^gj,Q.

suuin, at nihiJ
ejus
PrimusAthanasiusnostiafitp.iBsuHnui-be rrimus Auiaa^ius> uuakia- "i. p ".^". '"-'

de sno ejjiscopatu. M.
etc.

Maxinms

in
et

honorem eplgramma

Ejjiyrammaia

"

carniina Maxltni
seculo

spuria sunt ac
:

supjjosititia,

AngelicaEque

domus pastor honorificus.

XVI cotificta
n, cap.
6.

)-es

est lijjjns

ac tonsortbus

nota. Plura de eo suis locis anuis 4:2 ut

50 quai
:

(1)

Hist. Hisp.,

lib. XI,

cap. 7, n.

Iti.

- (2) JiiBt. Hisp., sec.

i,

Historiale, lib.

cap. 8, fol. 18.

(3)C:omment.n,n.4.

(ijViA.Speaditm

nos

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

nos ibidem

17

examinaUmus. Eginmsquo supenus ad

ostcndiiuus hunc

posterioris a:vi hoinlnis f(dsarii conficfa

manu

rar-

AUCTORE
G. V. H.

annuni

cum

:^5,ubi tcstimonio Juliani illud uUis niissum, etc. Tesiiinoiiiuni

inina insipidajPseudo-Dextri incentis alfero Tlteo-

JuUam

doro addito.

Jam ad Tamayum

transeundum

est,

spuriwn

lii-xK-r antl-

reliquis falsoriim est ac confictmn, ciim chronirorum documenfis. 23.VideCaledonium ctHugoneni supra relatos.

(jenerosum Athanasii Artorum conscrlptomn. Qui soUicita fontium inillratiune magna nos refutandi

cura

tjuarn
t

tradh

BUerelogiaDextri,Chroniciauctoris{[),qnsto]om

Pendet enim totus ex falsis chronicorum auctorihus et seripforihus quihnsdam qiioliberavit.

ioiiem

(luamdam

allc(jarit

Bimrlus

Ilwjonis rpisropt

PortwjallensisadMaurlfiumarchiepiscojjumBracPefri Brnrcacarensem, in qua mentio fit Vitx S.

nidla est aucforitas,quij>pequi aut ah Hsdcm vuliji f(dsarUs decepti fuerunt, aut vaija (piadam

rum

fraditione iUusi,

qux

fieri

potuissent

ut

farta

memhranco scripto, uf ihi rensis (ex vetusto rodice Argioviti, quondam hiyus dicitnr, de mandato
cpiscopi^ aurtore Catedonio sedis [PortmjnUensis] scribitur : Braecarensi. In cnjus Vitx fraymenfo fediculam excitarat Ca:saraugustam

hahneruut.

deiisqmad Videamtis prxcipua Actoru7n capita. Kt -^^'" '"" orlginem Athanasii (/rjecam, primo iptidein, circa
27.

aucturcm
et ceteri

ritat

Dextrum ad annum
relati.
et

Christi 50, n. 2:

Jacobus ad
in

et conveniimt, inquit, Morillo, et

comes de Mora
Pseudo-Dextri
sequuHfur
ririfa-^

honorem DeiparK
discessit, etc.

Virginis,

Athanasio

En tihi

creatoque inibi quod ex Caledonio

superius
cst,

At

auctoritas nulla

qui

Dedrum

haic praiHuijone videndnm dixit Bivarius. Qui (epistolam) vero ex autographo Eam miserat
(3)
:

eorum nuUa

est auctoritas.

Secundo, circa

ainicusque noster traxit doctissimus vir

Gaspar

Ulysippone Albarez de Losada, cujus dono eam At hanc epistolam et ipsnm acccpimus.

Julianum Peiri tem Athanasii Toletensem citat quanta fabuUjsa imenta; (luorum fides tota ejus([ue comes M(jrensis nec et nuUa : (piam nec griBca est Lopez suo testimonio credulo sanare
Ludovicus ejusjmsunf. Terfio, le(jatiomm ad Paulum ex

missam

Calrdonium Bracrarensem
niusi;^).
tlemoimtrant,

in (/ratiam

Pseudo-

Nicolaus AntoDextri ronfirta esse merito jmlicat

r.; 97 UirisU ^i, ^4 Birarius ad enmdem annuni sucCowment.2,n. 5: S. Theodorus episcopus

dem

parij^ Jidiani adversariis adstrult, aiirforitate nec ceteri Castella, cui nec Michad de Erze, nec QuaHo,marUjrium prBrecentiores mederi valent.

dic(d ex
farina:,

cessit

Athanasio

in episeopatu CEesaraugustano.

Marco Maxlmo, ejusikm cum Dextro salquem nedoctissimusquidem Bivarius

omnes illi qui de Eius discipulatum fatentur aguut, quos nunc citavimus, sancto Alhanasio
Calixtus,

vare potest.
28. Alleijaverat

Tamayus more suo

prlmi
,

inijentem

siihjmixU

^copus

et ceteri, et similiter Ovetensis et M. Maxunus in

Lgo

Pelagms

epi-

hymno qucm

scriptorum caterram nos suh.^enii, quorumpleros(piesupra

,

medli

iufimique

ipsi

adduxi-

episcopis edide tribus prioribus Cssaraugustae inferius ad anuuni 7L De dit. Dabimus illum 50et71, quo marTlieodoro agcmus iterum anno
hic animadvertisse tvrio coronatus est. Sufficiat Theodori qus^ eadem omnino vaJere de episcopafu

mus, aut ah

allis

addurtos

examim

suhjerimus.

marfijroloijis, Petrus Snnt autem sequentes : ex Maurohjcus, Phdippus Ferranus;^ Galesinius, CalixfusIII, Leo III,liomam di'in Odixfus II, ejusque comscriptores Flavius Dexter

Pontifices;

de quihusd(tm
historiris

itjnofuni fu>ssc, Athanasii, videlicet antiquis

admissum, ab optims Christi 42 de ignorari. Qua^ ad annum

recentiorihus

Maximus mentator Bivarius, Marcus tandcm JuUanus qu!B supra exscripsimus, mina Va.sBus, VmAmhrosius Morales, Joannes
Pdri
nus
Ovetensis, SfephacentiusBeUovacensis, Pelagius Petrus Antonius Garihay, Joamm Marieto,

ejus<pie rar-

opus est referre; Athanasio Birarius annofat nihil a Jacoho ordinasupponit more solito Athanasium dmtqueaccurtum episcopum Ca:sarau(justanum,

rissecumreliquisadcorpusS.JacohilnHispaniam
translatum.
celspiifia
ttnt.
.

95

4</

annum
citaf locos

vero

50,

Commentarius

ad

PadiUa, Maurus CasteUa Beuter, Franciscus de de Brito, Miirllh, Rodenrus CastiUo, Bernardus Mayister Eus-Pueda, Aruria, Gaspar Srohtnus, comes Morende Erze, Ludovicus Lopez,
Michael
sisetaUi,in(pilf,innuineri.

Dej:trum

jam pridem

trartatos, deiude

sanctoram ex Galesuuo, quod citat elrmum horum falsum pexfrum supra ipsi aituJimus ex 15 maii; Maximi,adductis hjmno et JmUpra^sidio falsi
epiqrammatis supra a nobis morte quieta an uno aut duohns The(jdoris, de
lenta
:

BuUam
sio

oc)LeonemIIIefCalixtumIIsupradedimus{/^). Illnon dahimus, quia rfe AthanaCallxtl

le(j,

Tatnayiis

descripfis; d.sputat de
vio-

qux omnia sunt

umbrarum vacuanm vana

a^Theodoro nullum verbum facit : Hlspanix scccr^, u.^i inappendiread tom. III Maurolycum et Ferrartttm Galeiinium (pioque, ihih(-,muspi3^^^ exscripsimus,ex(piihusnihi! ahud
Jacohi, sepulen t7utri,isq,iesanrti discipulatuin

potest

farimus. Pricterea certamina,qua:que ideo missa sancti viri ea scribit qux ex de sepuUura ntriu.^^que pra^dicanota sunf. Tandem loca

juxta corpus custodiam, septdturam Oalesiniu. etS(Lfdatls (jhrlam, ipubus Jacobi

lahores. addit (tpostolicos

mayisn

>nn

Leoneet CaUxto
tionis

-mxo

annum

Denique, ad nux pariier prxtermittimus. mortem cui Dccter Theodori

Chrisii 71,

Athanasii

et

Theodori

desiijn(d

ex Pfole-

Mianimimpune

Dextrum, Maximum, spernimus : suid en,m supposi-

annectit, Bivarius errantem

Dextrum suoerrore
socu^ Ire-

mi-ur,(tq,tecumiUispr:ctermittim,isdoctiss,inum ac doertn^ pr^ qui tanta s,d inyenii 5 ;

LZ

confirmat. Illum

Theodorum (pd cum

naio Serapione at(jue

Ammonio Pentapoh
Theodorum

m Libya
successo-

1^sAudjrosiusdeMorales,Joannes

Vas^tis,

et

trm^lto

antiquior

Pelaylus

Ovetensyna^na

mart-uriumfecit, ipsi.ssimum

Athanasii in Cccsaramjusfano prxdicat. Qux utt stne uUo et Jacohi discipulum inanem refutandi , auctore idoneo affirmantur

rem

episcopatu

Idem

est

dicemitiin

laborem non postntant. et hijmnum nilui ^iJ.Ad Maximi epigrammata duxi prmter hoc : sunt hxc (diud annotandum

rhronira exscnhunt, qia fTlunt autfidsa

t'

tnm

cao 21.

(11

Num.

4.

Novembris Tomus

18
ALXTOBE G. V. H.

QitiJ ridentttr seniieit-

dum

decla-

ratitr.

sepcy.o doct^ssum auHo,-es ejus^^y tm. "*^": S2. Cni delineatoni fradifioms ,- iognm sect,que wvenUwi est. ^ pra^fevenm quem hisforkx ^; seer, .v dictumesf dem movunmd, foi mam audietuit nueleiwi rocarimus, ma.rime affirnmrent, ,.,;,, addide,-uvt;quas Ar/';- ;';';' '^^;^. iredecm auf ,,riorisul/,n,u,cvclasduximus(fig.IIctin)^J^es mdlo modo stint. Qvxenim sihufihm aucfores narrarc hra,.tcisudigmssnvas:j^ nuafuardpcim seculis rcccufiores ^I.^/d....'/ not,ssiopcr ,nus,voeeeIeah sana^ crific^ homi>nhus,JHxta co^penwf, m cst fraqmeut,nn pacimcdi veolirndo sunt, Qux a>i.is hujus canonem, wnm sunt,eademomum aufem de Athana^ii Actisdicfa s.qvnfur;aUeracstpictm'aexrete,yod,ceA^.^^^^^^ ejusque pest,s, quaeadem leqe ralenf dc Thhodoro ComposfeIla,n,co,>fecfaannon29;ferf>am^^^^^^^^ prolata fncrunf bexfro aut Ma.rimo lia imponenfes, qnuf Th^dem,ro ejn30 T;sdiosxinquisifiomiinem sepJlcrorum, factam a Theodoro statuendmn ^. exhd>et In pno, tandem de Athana.io ar Zono IrienL (in. sec. IX) (4), ar Theoaorus Athanasius capite nifvla tecfus, videatur libere .rf/fm^.. fHa IV) stat Theodcnirns ,jui heaf, aposcpnlJacohi discipuU exstiferunt, gerens,dexfr. iudice frinm Tmstrahacnfum translatum jugt ensfosupen.,Ians ange.toiieorpus in Hispaniam crorum medium desi.gnaus,,uod mortc qn,cvcnnd, tandem incensat. Panes han, dia circtmidantes, beafa dextra indicaf, sinistra vnns ad dexf,-am alfer Ins corpus, Er.sKor' . forn.^ ac juxfa v,a!fist,-i hal>et : T.ooonK' Ex Hispama nmn- inscriptioncm (fig.V)camdem hstoadsiuisf,-am, imuulafi jacenf. lampasdependef. Scemula Leo et Cahxtm. mutatis adjunefis. Qn^ nuam abierunt. Hbc tesfantur riam de,,i,upf paucissimis d,im dicit pnrpnrea Ua,-tu,-es olnisse Leo insinuaf, epistoh mirifice consovan

DE

SS.

ATHANASIO ET THEODORO.

mfi

Episcopos f,iisseatdpresln,teros eos sfola insiynitos.

onvua cumLeonis
S3 Alio
//.;

Lihcnter famcn ul nvUasat eerta tradifiodocct. mdlo lnsto,-la^ fesf,mov,o admise,-im. quamquam

humana mrenfa Composfellana^, plurima ossa

e.^se

in loco infrn

sacellum luajns cathed, a-

(Usa ,b,dcm

repe^.e-

p,-immn, Theodorum_..n.invixus. Athanasiinn

fuen',qu3^qnmu
.telbmses

B dum

CBsaraugvstxepiseopos fuisse, vt, Ca-sarauousfavo.-um p,-a^sulm,, in ipso cofahgo nnpressts Covstifntio,dhussgnodalihus anno 169^
pr^fixo,vos

hg,fn,- vel

cehcment.crsuspiearcnfurLompnhujus d>sc,,-eIiquias S. Jaeohi afquc

^-

mdormn

Emive^d>ss,n,ns Athanasii a. Theodori,

cmn

doetissivw Ri^^co (1) nega,nns;

itpofe qvod vnJlo retcmn vitafnr. Pubhe^ et ecclenrhis antiqna f,-adifione douatos esse ex brcna,;,s e c^dfus honore

fesfimon,o,mdh ,psms

a,-cInepiscopus CompoMiehael Cardinalis Paga, examinanda dedd. Cujus ^tellavus, peritis viris docmnentum, ex eraminis en tibi authentlcum ad rcrhvm hdtne redddum : (5) hispanico Doctores,Doniinu? AntoniusCasairs,
Infrascripti,

Mici

,nart,pr,1oqiis ...rpc cifafis

clar,ss,mepafe;maxune
egrcg,a savctM^ glop-unnf.n- ,uan,fcsfa est.

in facultatc artis

rero in ejvsfola
ria qva

Uonis III

medicamentariee Universit.flis Eques a magna (-ruc^ I^^aliuius eathedniticus, Freu-e etc, Dominus Franciscus Catholicit,
l)eil*

beati viri iv ca^Iis

tvmuhnu hinc ,vde ,ncenfa Juitl heati apostoli

fitere.

rio

rf,lsquesa,>cfisepnIc,vannolS7'Jme,,sefebruamvenmn fmt quavdo S. Jacohi sepnlcrmn

y Barreiro, ac
tate

Dominus Sanchez

Freire,

m iacul-

medica ejusdem Universitatis Domino Cardmale, recepermit ab Eminentissimo archiepiscopo, Utleras humamtatis istius diacesis plenas. tiufe sequentia conmumicant:
atque
officii

cathedratici,

34. Exploratio,

qu* sub pavimcuto

presbyteru

a Card. nrchieii.

11.

SeiuikTuni SS. Atlianasii Recognitio reliel Thoodori. quiaruni laeta anno 1879.
i.tque tuuc udj,u-ct,>m

sanctfe ecclesis atque interioris sacrarii hujus de Compostella, nostro nostrique metropolitana'

Com-

jmtellauo.

Excellentissimi
instituitur,

Capituli

canoniculis

mandato
et

eo fme

ut detegatur

sepulcrum
Jacobi,

ossa
hffiC

aloriosissimi

apostoli

sancti

cui

fuit ma<?nifica basilica consecrata

post priniam
interalios effe-

Utrhisqiie

sancti

Com-

scindn-!U,cti Jmohi

eorumdem inventionem,produxit
ctus

jiosteUse

,,o.n..Theodori.*Anastasuc/.-,V
5"'"-^;; foJu,n ocuUs suhjccc,-o ,^ mujori succHoecdcs,^ Lavationes in D. Au, Fidelis F,ia S. J.ac
talcn,

Inventionem ma^mse collectionis illorum in memorato F (ossium) intra sepulcrum rus+icum

uiagnje basilic^, interiore sacrario, quse est absis ullainscriptione qua^ indicetea esse sancti

catM
-

absque

Comuostcllun^, B. P,n opnscl Fc,-nudcz-Ge,;-a dedcrunt

apostoli

uZs

o,il,orupl,ica tunda,ncn ,/;. delLutio

*'""'"'

cditoi^).

In 5"

(3)

haM,',-',,o',,.n,e,,t,

ejus discipulorum, sancti Theodori, quos historia ac traAthanasii juxla cineres tam ditio testantur jacuisse sepultos
vel

duorum

et sancti

dilecti magistri sui.

'"'"""""

Cumque summopere intersit eonundem authenticitatem summo studio atque

ac exquisitissima sollicitudine inquirere, rationi

cin,s (pug. ^?v /;?./;,i'-'"distingwntes. rnseriptwum signis

rogare prudentiEe consentaneuui existimavimus recovestras Excellentias, ut diguenlur eadem colhgnoscere, examinare, ordine componere ac
gere,

nosque deinde certiores taciant sccundum

:

notamsuam

scientiam, veracitatem ac judicandi 1 ad quot facultatem, de tribus hisce punctis antiquisqueletra pertineaut; i2" quanta sit eorum reperiatur, tas^S^utruminillis signum aliquod

quod
sive reposilonum. ub, ^-^"'_^2^^^",^

faciat

temerariam vei vero dissimilem opi-

Lcundmn

orientalem ='1'^'J^"^^^ Cdamenlali ultaris n.ajoris, lunuainc ducla correspomlenl iormEe

nionem,ea esse eormnquorum putantu]-,videiicet, et duorum sancti apostoh sive solius, sive hujus Bonitatis vestra; cjusquosdiximus discipulorum.

erecti intra

annos

lliGti

el

l*>(i9.

^ , VVX' tractLK can.7.-(^2)/f^i (DEsi^aflersrti/rada.tom.XXX.ti-aciL ^^^^ de (^ancm. n. cuerdos de un viajea Satttiago ,erd.os
.

In-4^(5) In

(:i)Pag.70.-{4);;.fis.9'Wfl,t.XIX.p.G:^^
cil., p.

ai.penJice ad /?m.*-.-rfN etc. supra

HU-Ul.
^^

THEODORO. nF SS ATHANASIO ET

^ A

acnoUs.im.
-

.eligionis secm-i
._-...,.:

on dedi<'uemini
t

..

tanti

oonndimus fo.o ut ..,^,.,,..iti nnii^ imuosituui, nion.enli onus nnpos.tun

secunamn M.ucturnm
leira;,
i.

c^^^^P^^^^^

^^^^^^^^
,;,

^^

^^,^^

ut nobis exh.'fieiafe illud lun. eo.nplete, '"

'^^;;,^

^^^

,t,diose

inunierabi bus. Qu. exmninund.s po>ien-

luminosam, beati^ iuformationem f tanta. gravita is. videTKluui clare in eventn vet ad nnUtos Excellentias Deus conservet vestras die24januaru 187 J. annos. Sancti-Jacobi,

m^ "^ f
m

disque in ea ^'^'^;^^; u^iecou aptissuna,necesse

recuivi^ --^ fl^_^Pf^^, nibus sursum

J^da ia discos margi^^^^^^

.

.^^

.,,,,,,ntis iVasniontis

Michael Cardinolis Paya, Archiepiscopus Compostellauus.

(Se(juifi(r

chirographi tessera).

lllustribus Excellentissimis et maxime catliedraAntonio Casares. Rectori ac Doctori D.

4;.n

Dounms,

r
a<i
iil

i.lvivnncit^

i^tius

Universitatis

lilterarite,

Ti,noth, Sat,t D F:::::ciseo rreire et D. chezFreire,n,edicineeacchirurgic^cathed.-at,c,s

"--:; ^^,,.^
^^^^^^^pil^^^
f.etaque

ccnpages
,

distrib,.t.one

dele<int'K

'"i:;Adin,ptendan,ordiationen,intranscripta venerunt una n connnunicatione expressa.n, ub, eos receperu,,t ,,.latiu, arcl,iepiscopale; Ba.Te.ro D. Jacobus Blanco Do...i.,i Gu,onic. Joseph Labm et et D. kntonius Lope. Fer.-eiro lenl.^a sua E,ninent.a et Lxce

'^-^^^^^^Z::^^^
^^^^^^^ P""" ^
Pl^'^ P^"^

* ."^^'^^Jj - - P ^^J
P^
'^

Irag.ueuta eujus not. sunt avellan, "^ ,,,,itdinis, colore claro quas, comfragilia, deletaque cavitatis crann ac

^^,^

Cabello, delegati
i,no Capitulo
tatis-,

ad assisteudu,u recog,nl,on, sacrar.u.n, quod qui eos duxerunt ad

faculest

'^^
,,

'^,,

nhsi,iemagna;ba.silici^,cu,juspav,.entun,co,centro nitra lek.acrecetersublatun, erat. hi cemitm- capsa ,u pavimentum istius circuitus u. for.nata rud.ln.s par,et,b rodu.n loculamenti, novem cent..net,a nonaginta cuius cavitastendit

"^ ,;^" a.upl.tu.un,- i^-B""" amu uuuim^ g

bu

Secunda.u co,rger,e,n correspoudent oss,bus ^,,,, , cu,nn.acn hs ,,Hs.colore arenati

,;, ,,;,.
.

, .,-. .,;.. ,is hauul,m.nu. ,ajoris ponderis ac V ridrntil,us. cram. oss.f,qm,np."a.cede.,tia,ac sutur>e

cate muUi.'in locis Tertia couger,es sunt hfbcis a parte externa. voluminis.colore obscuro
fr-

ac a parte interna

qu,busdam

iul^gum,

in

latum

triginta tria

p,-olundum

nu

nta ossiun, parvi

ossa hum,aa. pos.ta tri-inta.In ipsa invenerunt

pnlver aliquo ahquo terreo pnlvere sh,; ordine%t n^ ordine et permixta part,bus .nolhbu., tam et privata cartilaginibus ne u,u.m q-"" ac tam fragilia ut
.

",''itT4 a parte ^ ^^^, ,,,,, co.npon

a"dto,leviaqueacfragiliora.etsutura.con,pete qu,bus cranii interna, ossaque

"
J^' ^"^

te,.uita^

Ltrita

^^^

pa,t,cula,u,n
consl,tuut,

Mo.-
cer..,.,.,

itegrmexistatacco,pletum.Qua.msupro,e

^^J qaL,ue ^ J
'

cogerie,
,i,,ifleat

,-,)

dubium crca

PRIHIA CONGERIES.

CONGERIES. SECUNDACONGERIES, TERTIA

OSSA

LATi:.s

Fronlalia.
Parietalia.

dextrum
sinistruin

Eadem.
OccipilfiHa.

Sphenoidalia. T^niporalia. Eadein. Maxillaria supenora.

sinistruin

dextrum

Eadem.
Talaria. Maxillaria infenora.

Vertebr.
Costell.
(.'oralliaa.

Claviculie.
1

Etedem. Homoplatae.
I

sinislrum dextruin sinistrum

dexlrum
sinistrum

Etedeiii.

Humeri.
lidem.
Cubiti.

dextrum
sinistrum

dexlrum
sinistrum

lidem. Radii. lidem. Metacarpiana.

dexlrum
sinislrura

Eadem.
Feniora.

Uexlruin sinisLrum

dextrum
sinistrum

Eadem.
Tibise.

dextrum
sinislrum

Eipdera.
Perorife.

dextrum
sinistrmn

Ea;dem.
Astragali.
Calcaiiei.

idem
dextruui sinistrum

lidenu Metatarsiana.

dextium
sinislrum

Eadem.

Suinma

tota

37. Analysis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

exawiue
facto,

21

chemica fra^ienli diaphysis fenioImnc suniniam dedit, quam ris e secunda congerie exprimit, ubi simul comparatur sequens quadrum chem.ea norsunmm quam Berzelius ex analysi quamque Girardm obtmuit ex
37. Analysis

geries spectanl erant in transitu a secunda ad tertiam partem durationis mediae ae physioiogicae

quam

solet vita durare.

dum

tertia congeries iu

malium

ossiuni,

analysi ossium sceleti Geltici.

coyrosiTiu nnKMic^.

hac tertia parte consistere videtur. 3" Antiquitas ossium recognitorum accurate statui nequit verum considerato staUi integritatis et compositionis

tam

simili in

sceleto

celtico,
'^"

affirmari

potest exstitisse
antiquitateni.
Ossiom nurmallora,

per secula.

Quod

spectat

haud

temere crcdi videtur dicta

sancti

Uim
oostrc,

;n

scflfio

uliimo.
3,S(1

ossa pertmuisse ad corpora duorum ejus discipulorum.

40.

apostoU et
fuit
tpstaxtiir

Materiaoraanica Fhospliatum
cal. et iiia^.

33.30
rtlSi)
ll.:!o

4,50
S7.-20

Quibus laboribus termiuatis, processum

S3.I10

Materifi

(^arljon.cal.

s,3o

inorganicn

admundandaaclavandaomniaossa in alcoolio, majorem ad rcmovendum humorem dandamque

consistentiam
;

Fluat. cal.

2.1 !t)

Soda
liydr.

ellii^soiia;
.

l.-iO

^
11HI,00

^
100-""

classificata deposita

rehquimus

in

Tota

summa

IIKVHI

capsa hgnea numero quie non determinata fuerant,

altera

vcro tribus divisionibus distincta. ea

3ti5. in

quse studio huic SH In conipositione ossium,

capsa. Factie

sunt

onines

opcrationes

:^:Z^n

subjecta fuere,
:

duo qu^dan.

specialius

notari

prffidictEe in

eodem

diminutio maten.ie orgaconvenit pnmo, magna refern videtur quie ad antiquitalem nics

excepta

^ecundo,

augmentum phosphatorum

et

dlmmutio

analysi indicaDoiuinis qui coastituerunl commissionem nono ad diem vigesimuiu quintum tam,inde a die
februarii,
et

cliemica,

loco ubi ossa apparuerant. assistentibus tribus

ab hora octava usque ad decimam

R
.7-

esse potuit actio acidocarl)onati, cujus rei causa

et mediam noctis.

rum
7

productorum in fermentationesubstantiarum

organicarum^qufe

cum

ossibus permixt* fuerunt.

- Antomus Sancti-Jacobi, die 20 juhi 1879. Timotheus SanCasares. Franciscus Freire.

chezFreire.

t/:r^.*
Zobi
et

ab Eminentissimo
sequenti

3n Attentisiisquterelatasunt,tresquiiestiones Domino Cardinali proposit.

^is-

modo

resolvi possunt

dpidorHm
''"'

^^.Jiinent

ad tres amplitudine atque ^tate uumeri personarum, qu^ ad duas priores conquorum
differenlium,

Ossa recogmta incompletos ejusdem sceletos

:

Transcriptuin

RevcrendissimEe de mandato suEe Eminenti* domini mei. Card. Archiep.

Dionysius Lopez, a secretis.

DOGUMENTA
DE
SS.

ATHANASIO ET THEODORO
EPISTOLA LEONIS PAP^
e
UI"

e codiee Calfxfmo.
Incipit epistola beati

vodke Escnrialensi.

latione beati

Jacobi

Leonis papse de transqu-s IU kalenapo..toU

;

das

.jamiarii celebratur.

IVoscat

fraternitas

vestra,

dileetissimi

recto-

In

Christi

nomine Leo episcopus vob.s

Christo

res totius christiauitatis,

qualiter

Hispania

apostoh transintegrmu corpus beati Jacobi ascensionem Douum nostu iatum est. Post Spintus super Salvatoris ad coelos adventumque Christi m revoUidiscipulos, ab ipsa passione lempore azymorum, beationo anui undecimi.
apostolus.perlustratis tissimus Jacobus

populo cathol.co. crede..tibus et cuncto Jacob. Zehetranslatione beat.ss.m. nm^ vobis de evangehst^; qui apostoli et h'.tris Joa.mis in HierosoU.ua. ut

Mesci-

Zi

Slatus est

ab Herode rege beatiss.m. apostolorum docet. Hujus ^er Adus vero ord.nante ad Domino acra ossa apostoU, a

Judi^o-

captus ab Abiatai rum syuagogis.Hierosolymis suo discipulo. jussu pontihee simul cum Josia Sublatum est autein Herodis capite plexus est. apostoU a discipucorpus illius beatissimi Jacobi Juda.orum; qm augelo nJuis noctepr.B timore

^rnante

vero levalocuu. Uia.. Indc ^.od dicitur Bisria, in .ndu 1discipulis nendo et U un ct pus ejus a suis

sic requievit

inter iUa rathe et

Sa

e,

Jopem ad httus Domini comitantc pervenerunt in ad invicem quid agere maris.Ibivero lisesitantes parata affuit nav.s. Qu. deberent, ecce nutu Dei eam, portantes almnnuui iu
gaudentes intrant Redemptoris, nostri
'

erectisque

veUs

s.u.ul

cu.u prosi.eris veutis. cuu. '

magna

tranqu.lhtate

navigantes

22
EX MSS.

DE

SS.

ATHANASIO ET THEODORO.
ad
qualuor ascenderunt requiem habere, et atii vcro priorem Hierosotmiam. rathcm ct veversi sunt ad Etdumessentpiiriter.nafum draconis dcstruxeJacobi, ct cjus mstrurmit per mcritum beali ab initio vocamcnfa disruporunt in montcm qui vocatnmus eum Ilicinus. ct ex tunc
tus fnorat

navijrantes snper niulas niaris. coUaudantcs clc-

mentiam

nostri Satvatoris, Hyriii? pervenenuit

portuni. Ibi prse gaudio cecinerunt hunc davidiin funi versuni : In inuri vix fi(X rf semifa: iua: de navl, doducentes dopo(Kjiiis muliis. E},u-essi

suerunt beatissimum corpus in

*
frf.

distan-

lum vooitatum

quoddam pragdioLihcnim Donum, di^tans * a

Montcm Sacrum. Vos

tem

pri^Iata urbc octo milliljus, ubi

Quo

in

aunc veneratur. invenerunt vastissimum iaolnm a loco

,

* preces offerte Dofidem * habentes, pro nobis

vcrum mino, quia quod superius diximus,
ost.

vero, fralres,

iu

Ghristo
* coa. fide

cod. vobis

pa^anie; consfrucfnm. Ibi vero circumspicicnfos,

in qua eranl 1'orroa inci^ptam cuni quibus artifu-es lapidum erant strumenta,

invcnerunt
assueti

agere

domorum

iedificia.

Gaudentes

pra?iatum idolum diruernnt minutatim in pulverem redegerunt. Deinde atque cavantcs in altnm posucrunt firmissinium fundamentum, ibiquo dcsupcr fecorunt piu-vam
igitur ipsi clientuli

ad sinistram, scpetu-i. ad dexteramitliusetalius vita;naturiE debitum perSicquo dcfmito tormino

sotvcntes,
fetici

excessu spiritum oxtialarunt cce-

arcuatam

domum

ubi

construxerunt lapidoo

ingenio condiopere corpusapostolicum.SaperiBdilicatur ccctcsia tur

scpulcruni, ubi
artifioiali

intulermit. loque animas gaudendo c^^rogius ca^lo tcrraque sccnm ptor non dosercus stolaque purpurea cotlocari obthmit divinitus,

Quos pra^co-

iPterna

cmna cum eisdem

* cUsciputis gixudet, or-

ed.

ejusdem

quantitatemininua,qu3ealtanordinata divo, feticem devoto pandit aditnm populo. Post hum:rtionem sanctissimi corporis laudes colebravcrunt : superno regi, psallentes hos davidicos versus
Laifahitur Jnsfus in

deposccntibus invicto nafus corona, miscrls se

auxitiante Donnno et sulTragio patrocinaturus, Christo, cujus rcgnum ct Satvatorc nostro Jcsu

Domino
recfi

et

sperahit in eo,
:

et

^ imperium cumPatre ct Sphitu sancto peremuter manct in stccuta siieculorum. Amcn.

landahnntur omnes memoria xterna eritjustus, ab audifione mala mn temporis ab ejusfimehif. Post aliquantum voro
plobibus apostoti alumnis in fidei agnitione fecunda ac Deo muttiptiedoctis, brevi adolevit consilio, duo cata messis. Inito autem satubri ad custodicndum pretioibi

corde; et itorum

In

ANNOTATUM.
e^temphirsuperest; a Epistolai Leonis Illduplex codice qiiem utrumque edimns, non ex manu^vriplo cxpressuvi a non cidimus, sed juxta fextuinfijpis FernandezB. P.Fideli Fita ef. Domino Aureliano

dcm

ctientuli

remanserunt

sissunum talentum, beati sciticet Jacobi Theodorus, venerandum. quorum unus dictus cst
alter

corpus

vero discipuli Deo Hispanias ingressi sunt. comite ad praedicandum pcdisseqm pro Ut prEemisimus, illi duo disciputi

vero Attianasius;

alii

Gnerra

{i),infer apinmdices

et

documeuta,
0, in

n.

reverentia

illius

magistri,

dum summo cum

pervigites

foiii 4'S

affectu prjefatum sepulcrum

mdesi-

ex codice Escuricdensl III L Calixtino sec. XII; alterum ex codice 1. Posterius hihliothccx rcf/iai Mafritensis II

unum

IV: forma

post obitum nenter pervigilarent, jusserunt se unu.s suum a christianisjuxtamagistrum suum,

jam

edlderai Iloresius

(3),

sicut

et

epistolam

Calixfi

II

(3),

quam

continuo suhjungimus.

ad

EPISTOLA CALIXTI PAP^

G HancbeatiJacobitn-mstationem
a nostro codicc et trophiKa ad exctudere nolui, cum tanta prodigia Jesu Christi et apostoti in ea

0.

pcrrexerunt, ejusque corpus post passionem pcr marc ad Galaiciam deportaverunt. De quibus

decus Domini nostri ab epistola discribantur, quae etiam minime iutitulatur. Sed scordant qufc B. Leonis nomine pturcs d.sciputos, sciendum quod bcatus Jacobus Tres in Hicrosolyscd duodecim habuit speciales.

beatus Hieronymus in suo martyrologio sic dixit ac beato Chromatio scrlpsit, quod sepulto in GaIfEcia beati Jacobi corporc ab iipostotis Petro et

Paulo

quorum Hermogenes mitanis oris elegisse legitur, archidiaconus, post pr^esul effectus et Phitetus Anliochiam nmttis nnraculis
eius passionem
l^eatus Josias,

apud Romam ordinantur. et ad prajdicandum Dei verbum ad Hisptmias adhuc gentiti errorc implicitas diriguntur.
infulis

episcopalibus

Tandem

apud

fiocorati. sacra vita in

Domino

quicvorunt, et

Herodis dapifer, una

cum

apostolo

vero praedicatione sua innumeris gentibus itlustratis, Torquatus Acci, Ctesiphon Vcrgi, Sccundus Abulfe, Endalccius Urci, Cecilius Eliberi, Esicius CaicescEe, Eufrasius Eliturgi, V. idibus

mai-tyrioexstititlaureatus.NovemvcromGaIjEcia,

dum adhuc

vivcret
aliis

apostolus. etegisse dicitur;

quormn septem,

duobus

in

candi causa remanentibus,

cum

Gal^cia prsdieo Hierosolymis

maii quicverunt. Atii vcro duo disciputi, Athanasius sciticet et Thcodorus, ut iu ipsa bcidi Leonis epistola scribitur, juxta apostolicnm corpus, unus

ad dexteram

et alius

ad lievam, sepcliuntur.

(l)

Eecuei-dos, etc.

p-

13(),

__

(2)

EspaTia

sngrada,

lom.

III,

App.,n.

ix.

(3) Ibid.

DE

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

S3

DE

S.

AUSTREMONIO PRIMO EPISCOPO

ARVERNORUM
IN

OALLIA
G.V. H.

COMMElVTARItJS PR^VIUS.
8
I.

S. Aiistrenionii

Acla torna. Prinw Passionis arjJinmentuni

breviter deciaratur.
/ ,dra<piehisfo,-ia,mr,'a <tep,'(>faua,iliu

nsAN
sEcuLoi.
]^stioqenc-

i f'" ^- Aiistremonii,i'/(/

Arvernoruw
Ujuarns

episropl,

mullu>uin

\irarf(n,da

af/f/rrilh>r,h<nu/

diffiriiltO'

qnc

rersati, <p(oruui

tameu sfndiorn>u crdus

l\tum
gy,i,n

om:pf, quihus id r<,oiinm ahnndat. L,

o/)positas ahit

paHes. Hinc existimare Ucet neidra

i>iclinrt.

Us de

tm-

orequoin """'"^ Gdilios

eriahionnH (luxstione versmmir, circa quam ser.ulo fVajUi' ^^^-^^ ^-^,,^, ah vnn rf alfrro ac terfh
diovtur, tanfusque
e,^f

judi<;s rs p<trteta,dam (tff,d</<rcU,ec,u uf prndcnfis

assensun,

pmiter

Qua>r ronsrufam;n

(d>

fanti (ipparatus animique pwjnantium

uiraque parie arnionnii uf hrcn

sif.

oppri uostro videtur universai qnaistioni tractanda^ nuuesupcrsedce, doner clario,-r Ua-e c.r fauta <-ousfnfricafione rrccpta afqne ',d>e,-io>-c f>;ietu <'.e tot universam dio.wrniu hominnm lahoribus invento,
^,

secufuram parrm spcrare nefas

Quum

eunu
quos

S.

Auslrcmonins
aposioJi<-a

Bomana
ad
sit

rpi.^eop,s sii uuu.^ r.r sepfeu, <p,xrdur sedes wisit in GaUian,, st(ttim fcupora an <,d Deciauam setatem

licuerd causa,n peudus roff^oscce.

Jam adS.

Austrenionii Acfa

c<i(jn(,sce,,da

aiqne

sehola refereudus. Galluram rruditorinn

vocant,

qunm

IMorivam
epis<-opo

quwqne a
andif
ef,

G,;'<,(j,-io

Tnrouensi

pxaminanda accedimus. 4. T>'ia Acfontm S. Austremonii

uost,'(nn i^euo-e uoiitia,u,<,noruiu

e.re,plana

ad Austremomi
^<i"-

(/rr<,<-iaua

quia reUvtis popnU

p,-wcipue h,sfo,;a

p>'idem edititm fuit,

rodirilnis
5.

tciinm f>/pisja,u reUfpta duo er m<n,nscri{>tis

traditiouihus

o.-edibiis

s<;-ii>ia

nowmtur,/>h,-osinniti videtur, cmtitraditionaUs ,TVum rerocat et Austrcqne e sepiem ad De<-lauum

nnnr ,'imum in lurrm prodenid. Primn,n exemplar rcperiiuns anno 1S80,

in hihliofheca puhli,-a ni-his

l'ri,m Pas-

mense januario,

Chn-ouiciu-

'">""

monium
Roma
2.

eu,n HUs.
s<-hoU, (dtera ernditorum ,;rornm </Io,-iatur, tradit,-adiftouibns
ef <p,ia

Hnic scholai

missi

siint septeni
ei>isco2>i

oppouitvr qna;, quia

iioualis

nomeu

ohUuuif,

srpieuanum Gre-

.'<a!<;di X, nionfana; iu A,;m'uia. Codex esf OUiu fud hraucns, longus 0"^,35, latus 0^\26. urhr CU,,;<jutaa. ahhfiiix S. I/Udii in cad<-m

qorii Turonensis
'refe,i

nnmerum ad

ap<jsfoUra fem/xjra

Mutdus
set.

estp(t(,iuis aUxptot ; ifaqnc S.

itiitio

Austremonii

<n,ti<},-e</o,-iaua

vocatnr. H,sto,'ienm nouieu

A<ia hiecodr-x soUis nonnisi

mutila dare pos-

quantnm eijo prima srhola sceuuda^ dtwe recisat, Snut euim iu h<,r ,,o>, video, non jure sed iujnria. ernditioue vin, cUn; wluns <p,am iu iUa p,:z-st(n,tes

I,riis aniem_i eadem

CJarouiontaun

n,anusc,'ipfnm,p>',<>ri illo bihUoiheca alinm codicem qui sacris olim officii ecclesiannilto receutiorem,

prohahles, inemo, iudef<'sso stncUonnn labo,-e m<ifu,'o judi<-io p,-a'p<,lie1es. sstimatione ac

videinr, in <p,o stici Ircfiouihns inse,'viis.ie

,-epc,'imus

ectmdem

mm
C

Vitam S. A\isliemomi pra!rc<h;dis aposnppleta integ>'am narratitjuis se>-iem

snuimo apud meloro en-lesiasficx f,-aditiouis uisi Q,uxsfio rno ,psa,<ina esse confitear,re,m-ap,idef. laho>'aut, uou semel lu Actis in dii-imeuda tauti /vV/
nosi,-is tarfa fnit,

Quorum

c(/o

uotitlam,sc,eut,am S(n,ctx (n,ii<piitatis

codire deerani, q,-apham. Quare qux in antiquiore

'exposfe>'io>-e

exhiheut.
ne,is est,

H,c autem codex sccdi

XIII

mciuhra-

fnifqnequHmmderetur propto'

Austremonium. hoc

locoUh,-<dis nf,-i,uque ,'at,.<mVe,nm euiuivco rr ,ature hns, iir,-nm t,'arfada. p,'oposito dissdmmus. cousiiic-afa a p,'i,uo

(jnttx iu iMjiua satis si,u,dieia snnt Haic Acta S. Anstremonii re,;,n,qne intp>-~ carentque verhorum amplifcatioue

cerx longus 0-^,41, latus 0"^,28; multx mdicant. fixa; noctumum nsum

Jioc ,oc

loco

non

ZJZJ:

maicia ,c'sa(hidc.uAucto>'es (pa iu hac dip,'e,dia ceuse,if,ir. K<>rum darnui, triplici fe,;ue lemter attnjisalioni orofamnu hisioriam
3.

qux alterum ac maxime te>'tium exe,uAd relicpm duo plar immauecptautum auxerunt. accedannts, hoc ,'imum exei,iplaria antequam
,,olafioue,

qmmnon

accurato examini ..nhjicicmus.

uotitia p,-a-<W, esseut, sent, yern,u,pir p,'ofa<,rum

Ac pri,o <pudem qnalem praisens exempktr S. Ansfremouii Vitx,

descrihit,

synopsin hrereiu iradim,ts.

s,/uopsis.

a<Tessr,-nf^,-ernm ad hisforias deindeccelesiasficas ac uo>;ux Mesia^ sa<ra,-nm ifjuari, spiritMs

Ationim

Sanetns

i^itnr

AuslrcniocotuIi-

/,,<>/.<

//o/-

raMiea^

ius<;i.

Fa,i,n<p,c

esf,

quod

uec,'ssa>',o

discipulus, temporibns nius 'apostolornni Christi

Sll*

Deciiimperaloriscum

aliis

qnamplnribns

haud fieri dehnit, nt jndicio falso,,U'raqneiuterpretin-entiir,etaherrouetsp,'n,(;piis in seqneUis c,ro,-r

safis a-qno ute,-e,dn,;

legitur ad pr^tdicandun,. scipnlis in Galliis missus apostolonnn, cum Valenpost accessum

plcas

<led,irti,per i<,,iofam
,;irsus, ne<-

Verum

silv(nn cxci viato,'es ifer

facccd. Alh

haeresis inimico tini-mi et Novatiani

iinpellente

ingenio nec scientia nec

laboir p,:rstanfe.% quod

fideUter ,n novosldm,s semel s<riptu,n in,ene,;,ut,

iuqui,-eutes,nec rete>'a (Ujn<l,refernnt, uee uo,'a irntinautes. Q,io,-um estlc<j,o:

christianam grassari ca.p.sset. eontra legioneni ac successor beati .anctus Clemens, discipulus ab sicu Petriapostoloruiuprincipis.hos viros, eos urb.bus tucrant, m singulis
.

auostolis onlinati
destinavit.

cantes,necconmeta
q,ws
.s/

le</e,;s.

tan(U'm

repe>;es

omnes o,un,o
su,d
u<jsf,-a ,>,aj<n'es,

vn-a^;tm voDeinde sequuntur sentem

co,,f,-ssores

,,r,na,</it<m,mI),,^,,,J^i>nu(''-S(it,t,miuumn,<,rt,j,'es,

cocUnu

toties re<-ocp,e,'r <r,nh,;,.

Tandem ah,

laudc invtraque schoUi ,;rio,nni

fum sacras t,nu p,'ofau^ iuqeniopra^cUn-i, ,d,;,isq,.e matim, consdii acumine iusi(/esJ,idicio
stndiogne d,hgent>ssno prudeutes, immeuso hthore

JcntiJ

Anstremon.o ,,,liJus ({ucttnor, ontisso dictis ad S. Auslrenioni. aueiorappeHai. Quilnts recta i;a fransif. Samium i;rum ac^ta na>'i'(n,(hi ci,;taiis,uhi tunc maxiA,',-c,-uica'-

dncd ad

>,i,.uia

mus

S4
AUCTOBE
G. V. H.

DE

S.

AUSTREMONIO.
pus
Parisiacis

musgentiliumerrorcolcbalur,,vo'i'';'^"
rf,Vai^ Cmfl.n.,e

i;H;MO..s ."=..,.., stremo.i.s

s,

Dio.iysius

episcopus,
^

Abvernis

Len.vicims^^
C
,r,s
.

ulo

ad ejus

pMo.n,,

^'^^^^ "
^
e^oja,

pro i,,p3, divorsi.

.dK;';'^"<?''*-*^'--'-7';'''"^::;'"^
c,-e<ie,ull.

stauut

,-ite

baptis,atis ,o,.!a

Mn,etos saut^n doctm doct tiur^r. Maguo iabo.r

/rac/,(m
.11,

m
,-

pra^sentem vitam glad,o nomine afectus p'..is, securus ., Saturuinus vero jam ' ^;"':.^"^;^;^ suis Ecce presbyteris
,,bus
:

disci,,nlis s..is,

..;</;

fne,-atleutasac
euhcj.as

^^,^^^^^^

.^_,^^,^,^

saJrdotes constituit. ,-ustia ratl .X muf,-agio

S.

Deiu refertnr p,-od,gnm

propter
acldit..r
et

3'f, ^
'

"^

,,,,,,. Cu,que
,,,,

co,.,prel,e.,sus

ad

Austremonio acceptas,

hunc

,no,-en

'"'^P;:"

adhuc pe,-sta,-e, nt, si alium cibum eulogias, pamm

accipia,.tho.i,.e.'i.

sacerdos pr.sto est anc mdeboet bemcUetu.n,

''^ j^,^,,;.;^,, relictus ab his solus attraderelictum, ^;'"^; iis cerneret

Cl.riste,e.a.,di n.e

'^^^XZrVonune Jesn ^asse m^^

^^^^^ ^^^

de

^^^^_^_^^^^

^^^

^^,^,^^^

^^ ,^

pyoponitKi:

n.P,-osperopor,-osuccessufide,prM,op,oadj.ctores fiunt disciprdis sandi p,-a:sul.s cedit;

"^
^

,ieib.i^,e,-eatnrhahe,-epntific,m

inse.p,te,-n,m.

*;'^

;
'

^^-^

^,^,,

, eivitate ita evemsse alli,^uri toentis vestigiis

i

et

prUicatores, simu'ac,-a dest,;.untur

opitulante,

rt

,nc,;,na

'-'^'^'^^^ cJmic.
Marlialis in

pr^^cipitatus, vitan, r,nivit.

J.wr,ca.s.,-,,7,//,/</outta.Ucebas.l.ca., const,^.ereutur quanta, ,is-

f}^^^;^jXo\ZnjT..m.^^^^^^ Gat anu

sununa
f^,i,i
,

Domino
,p,an.

sanctilate vive.ites

in

una

aliarnm

cv.tatum eg.u

,ll.u.

Au,'tor co,rstruct* cernuntur.

et

Deo

c,rat.as ag.t

'^^fXmsite po t
p
r

Cl.rist. Ecclesia^ populos ac fidem

quo.sdam

,-aWec,ccoosac,-^ Script,,,-^ te.rt,.s

cp.o

dosaffe,-t.

Sanctip,-^snlish..l,tate,n co,,edat

et

zelL pr,.,l,;,te,n.

disc,pnlo,;mnumero
ut eran,el.c. per-

'^.^.^^^^^^,,,^,,

^^^'\ omn,a d,

.onfessione .uigi.a.^^^_^

^^^^^^

y per
el

terras, in ca.lestibus
circa

^^^^^'.^^^u.

constitJ,.Upasto,-es;ipse et n,und. po,pa,n fectionis no,;am ostecle,-et Judxi Iciodori monasterium a^dificat. Ditaret re(,ioues diffusi zeJnm sandi autem plurimi per eas annuntmt.hreviriaccendunt,qui eis Christum Jndxi riro Del necem parant. Qm a mentes ira
I:^tus

^-'''''^^''l^^^P^l

,,;,,,.^

ec.put

Aeto,:.,n
'

: scriptorprB^ oculis hahuii contradixit. Secutus est cuialia ex parte

J:J^'j21l,ab.

quod ijarinn secuius

esi,
'

noiiitulla ei

m enume;

contradicit

exultat, spe discipulis monitus, gaudio zelo Judims discipulos consolatur, majon tyrii haptizat. Quod eorumque parvulos

mar^

aqgrediiur

nms
tit

ex

Judxorum

haptizatum ah

principibus f/ranter ferens, Austremonio fiUum m puteum mit-

Austremonio secutus yamlis episcopis, solo omisso martyrio sanctis D,on,fSiO ao est inassignando vero Dionysius ac Saiurnino, dicendo : De his cursum conSaturninus per martyrii palmam reliqnis episcopis summarunt. Grerjorii vcrba de ad fideUter descripsd usque

excento Auslremonio, in Gre<jorio exscnhendo finem capltis. Qu^ itaque

iiltraditur,(^f

tum

capite

Austremonium verherihuslamaeumdem truncat. Abscissum caind in

aisnpun caput unde discipuh cajn^o quo auo filium mittitputeum; iajltri

distincto expressa chaauctor noster pr^iermisii, clarepatet auctoractereoadispatent. Nonminus tis qux intentio Gregorio contradicendi
ris ''^

turx tradunt.
in aliis

una cum r^rnUi ^corp^ee^ucen^, in monasteno sepulutrnrnque madyrem lciodon Aquaputci fii fons sandaium. Judxi

^^^Imprimis Gregorio ^^-^^^^^^^^^^^

monii.

2^^^^

adcersatur ^J,,,,,^.

statuenti statueuH

Austremonium cum
esse.

reliquis

tempore Decu missos

um^o-,utneunusquidemin haeurbe
uhi

sicuti

Namprima

narrationis periodo diat, aliena

habitare noscatur usque sanctus nnutijr quiescit in

in prEesens.iorHS

ntiquefide,

magno hahetur

Cauttno facta, qux honore Tum sequitur revelatio Turonensis verhis narratur, ipsis ferme Gregorii corporis facta ab Avdo nutu
deinde
divino
translatio

quamvoce legitur i/i<^/ff, Austremotemponbus nium apostohrum Christi discipulum, missum esse condiscipulis Decii cum aliis pJurimls Vtramque igitur seutcntiam ad maniin Gallias.

Vohicum,

et

transatio altera translatw

jacia facta

Pippino, petente suhduntur miracula.

Hujiis Passionis scri-

Lanfrido, Maustacum; tandem

8 Actorum examen.
ptor Grego-

De

inventiom, translatione

locus occurret. ae miraculis infra dicendi

Nunc

Actorum examen

dillgens instituemus.

rium Turonensem
legit

enarrant,pluriHiec Acta S. Austremonii i/e.sea seculis scripta Auctor mispost sancii riri ohitum

verhorum amhitu confestam contradictionem uno igitur Auslremonius, cludit iia scrihens : Sanctus teniporibus Decii j discipulus, 1 tlUUOLWirji uiii. v^... ... P^;;^^^^^^^ condiscipulis imperatoris cum aliis quampluribus praedicandum. in Galliis missus legitur ad auctor tam 10 Uhi ergo sihi legere visus est libris Gregorii In fiagnintem contradictionem ? Francorum, Turouensls, qui hic, lih. I Historix
'

prsesertini
_

^''' ^";^"^^

Grerjorium Turonensem

prx mamhus hahud

et

qnem, septemepiscopos, quos inter Austremoniuni, Decii missos affirStremonium vocat, tempore
ille

paHim

patehU exscripsit,quod ex mox dicendis Historiw Francorum Ub. I, Greqorius scilicet

Decio vero imperatore cap28, ita scripserat Sub nomen christianum ormnmulta bella adversus maximi tunc Valentinianus et Novatianus, lur contra fidem nostram mihsereticorum principes, Hujus tempore mico impellente grassantur. ordinati ad prsedicandum m septem viri episcopi
:
:

mat;

alibi vero. videlicet in libro

de Gloria confesgloria martyi-um,

sorum, cap. 80, et in lihro De discipulos apostohrum cap. 48, hos eosdem viros
haheri insiuuat. Etenini de Ipso Saturuino,

Tohsa-

scrihd: tium primo episcopo, laiidato caplte 48 hmc ab apostolorum Saturninus vero martyr, ut fertur, Tolosatium est disciputis ordinatus, in urbem
directus.

Quem

in

hcum
:

historia passioms sancti Gallias missi sunt, sicut

enim martyris Saturnini denarrat. Ait sicutfideh recordatione retiet Grato consulibus, Tolosana cmtas netur, primum ac smnmum habere cceperat sacerdotem.

Sub Decio

annotat Ruinartius seipso in lib-l vere intelligit Gregorius, dissentit a Saturnlni Actis, Hist. c. 30, ubi ex ipsiusmet Grato Tolosani episcopatus initium Decio et
ejus
forte jam Cons., id est anno 250, consignat. Erat vulgi traditio sanctum tunc, ut hodie superest,

sane perquam. apposite Si eo nomine apostolos

sanctumSaturninum

Hi ergo missi sunt

Turonicis Gatianus episcoepiscopus, Narpus Arelatensibus Trophimus episcobonoePaulus episcopus,TolosseSaturninus

:

fuisse Saturninum ab ipsis apostolis ordinatum missum, quam hic secuepiscopum et in GalUas

tus

DIES PRIMA N0VEMBR3S.

Sj
eitar-

utrohiqne a fte (Hstus esL Grcgorius. Grrgoriinii eeriffsimnm est : qnxrn diain a Jiidiiartio mitirc. disdpidos nomiitat, prr uiiid qni aposfohtrum
(ifiosfolos pntiterit iiiffllitjere nlsi apostolos.

TamhreoUeremmtiatqas&Greijoriusfmim
rai ih Dioin/mii ar Sufnriiiiii martijrio,
et

AUCTDHE

mo.v ad
solo

G.V.H.

Grrcioriitm

ej-i^crihriKlnm

rcrertitar, omisso

Qnod

Auslremonio,

ita ut Gret/orio

eontradicmdi finem

remotns a/iostolornm aiftrm riros uh aposinliro a-ro vocarif, pc.rsiiadere milii iinn pnssiim,
fhsrifjidos

rfarins i)ianifrsfcf;hir qui/ipr

Austremonium

fece-

rat coiifessorem qiiirta mnrte fiiiem ritx ohfiimi-

Heqiie ire in sententiam

eontm

qiii

Imc

qnriiim scciim ipso cnmpoiierr

sfiulrid.
.^v'*/

modo GreDciinh Gre-

tem, qiiein auctor noster

scit esse

martijrem. Quare

Greijnriaiia phrasi, vxrppfo

Austrcmonio, tnmaposfolir.is

qorins non dicit ab apostolis,

ah apiisfohritm

scriijia,ad siiam mirratioiiem texendain prnredit.

t:l

Denique.tradi(\\sii\pi\\\^ ordinatum Saturninum. Safnrnino ah ipsis ajiosiulis (scit iinnrin de S.

facta paiica
inifiis

refert,

pleraqiie

Facut /muca
rcfert

coni/riia

feinporihus, rcin christianam a fcniiihns

apnsfnlnrum discipidis) iinliiutfo episcopo ct iii Gallias misso, vnh/i solnmmotlo, et non etiam doctiorum fuisse
11.
qiiis

primo

hntn

tjradii profichntcni, taiidcin con-

rersa innumerahili iniilfituilinefioreiitein,institntos

Bninartinm

doriiit ?

sarmhtes ar lcritas, qiii

80
lihri

rccepfain fidcmtiterenturac

Jdem

Grrijnrins Tnroncnsis rap.

De

ioinjius propaijarenf,

Hcoporiim

gloria

confessornm,

Vrsinnm, a
a

qno Bitnritjes
iipostnlonnn

Christnin acceperunt,
eiiiscopnm ordinatum
fuisse scrihit.

discipnhs

attjue in Gallias

ihsfinafnm

Quinam

vero fuerint ex mente

Gre-

fa mam, haptizatnmqne iinius ej- principibus dicainm Judxnrnin fihitm, euiiidcmqiiehancoh causamprnjectum in f>utcnm ;deiiique Austrenionium -(// irati.^^
,

fnndati Icindori monasterii evant/elinm ab Ansivemoino Jndicisprx-

qorii hi aposfnlorum discipuli,

ertit

qnnrum
ex
lih.

tfiscipulus

Jutlwis

iicci

tradifuin ejustpte rttpuf in iiutenm qui

Vrsinus? Manifesfa res

cst

J JMiriai
inquit,

parriim marfi/rcn
tpie marti/ris in

jam

arceperat missum, utriusJciodorensi sepultu_

Franc.orumcap.29, iibi:V>e horuin vero.

(rmeipulis
^'

monasterin

quidam

Biturifras

civitatom ag}rressus,

ram.

populis silutaro omnium C^uistuiu Doniinum nuntiavit Ex his ergo pauci admodum credentes,
clerici oi-dinati
liter eccle^iani construant vel

\LHxcfarta

tohiis narratioms, ut tta

dicam,

et

simjulare
;

solemnia primiun pnedica'eran Grcqnrius hunc Bifuriqitin srptem rirorum,quos Urein disriimhtm rssr ilhirim interAuBiLnomnmreccnsct^qitiJJecio ac Grato

ritum psallendi suscipiunt. ct quaoumipotcnti Deo celebrare debcant, iudKumtur. Docet

suhstanfiam runstifnuiif, nii parms rtmsnhrafinnes brcresque conciuiiculas anctor intexud; idn de

min.ndim

miruculisloquitur,brevissimediciteamultafmsse,

nnnm

qut)tpiedesrrihif,narrtifqiie.-<errafum a ntin-

hominein oh fratjio vi diabolica inferendi, rusficnm

eulot/iampanisbenetlictiahAustremomo acceptam. Idem miramlum ahsqnc nomin.biis hrorum ac

pcrsonaruin Tnrtiiiensis
refidif {Dcijhr.ro.it., mp.

Con^inGal!iasadrenissent:hoscnimeJusdem!ibri hic suppressum ,ai> 2R enumerarerat. Viri noinen

Arvernos,^2^,ges^ummadole31), quod apud

scentian.ea inveritatecognov.(?./^'G..//o;v. rerba i/.so amhi./na .vtnf, nec .stttis thdtirant nfrum t/esam .sit, an atloiescens rem resgesta
tulolesccnte
aittlirerit.

Dc gloria confessoruin, tlicens murigaverourbsprimum a sancto Ursino, qui

amritca/i. 80 lihri
:

episcopus ordinatus in X discipulis apostolorum est, veibmn salutis accepit, GalU^s destinatus instituit I^^^^ Bitur gensem primum ^tc ue ec a seculofin campo intor qurmigrans r ruue
est. eUqlrs^pul irpopulornn. sepultur. locatns di.^ci/nilis ttpostolnrum ordinalisinusaaistipiui.ui NZn.rvlinusa Hicenjo

Mihl tamen

plirttsis

Grcjonaiiahiii.

aUerum sensnm, non illumprioreui, hahere videU;r Nec Gretjorius, nec auctor nns^cr idonntm affrrf mqud, cognov ///. enim : in verUate,
tiuctorem
hic
:

traditnr, <uf, relat.one fidclium.

mracitla

post

morhin

tlehile corpu-

Jioina

i.i

(idllittin.

tinere apnstolica.

Vnde consequitur Gretjorio notam

sire ruhjarem sivc fuissc acproliafain fradifionem, episcnpos hinponecclesiasticain, tpix scphm vi.-os

bustrihuchtft

tiposto!ici.s.

Quos nihiiominus

aiicto-

ptipnlus aeoiw nonore p ihuhm pafr scpuhnn.i. Posfra cruda inc.rscit Zcrumamhi.-ct in praedicto loco ruslicitas,qui Ucet scirent quod tamen illi exhibcYciodoi-o rec[uiesccret,nullum
ha-c qua^ snjnabanthonoriscultum. Noicf hcior verha snnt ex uius-Grego.-ii euim Turonensis
lilirn

Acto.-um Saturnini, ritah exe.n/jlaris cujnsdam reliquis nomttjuodpraiter Saturninum nullum ex

Ex nat,adDe.clanaGregormstemporaeiotairi.. nat,adDeciana Gregorius temporarevorarit. tnirtoris Actorum ,,,lis rolligifur prima phnisis

I)e tjloria confrsst.rum,

cap. 30, quo loro

ena.-rttt,

Turonensem Anstren.ouii, Gretjo.-iiim respicere osten,le.-e. Citi auctor i,.i,.,ue contradictionem

''''^'";/
''-':^-'^^'

.^f;^/,,, ' ^,. ^^

'

Cautino
^^ .,;

facitim

tptam

,^,, /,,,,;^,,;,
/,,,;,

.,.

../ fiiie.n,

J';^,,/^;, ,''";'

arctiorii rerbis: h.ec

".^.iw.

jLrum

Gregorii

Hm
cum aliis monius apostolurum Christi discipulus imperatoi'is tempore in Gtdlias rondi.<;cipnlis Decii est : Cleme.is Fcln inissus; sed hoc vcnnn non misit ab apostolis orduiafos. opostoii snccessor eos

Acta,

srritlo

VI

^ll^^nTu^o.iensemscripta cs.^e, tifqiie eum in G. 'ff^' ', co.dradicafur. Post Gretjorium

moth Deinth episcoporum nomina eodem

Novemh.-is

attpte

pmi

;^^

Gretjnrius cnumc.-at. qui fer.ne iisdem fe.-me rerbis quihus

scnpta

...

.>^^^

f,,ujnmita ex ipsis Gretjtmi

^.^^^..^

Tomus

J.

DE

S.

AUSTREMONIO

EPISC.Ol^O.

G. V. H.

,et,J G.r,,L

.^ot,-o,lire,li

sp,;,

po,;te,-

'^J^'^^.

,^,,,,;

c,., ,lla .p.an, .v77, ,r o

Zpo^itaL

Gre,r,no..;,te,i,pM',-l.sa,.l,'l,<^

ZIIm^,

in

qno dee.t prologns,

ou,,us

apo-

:i;::;:;!rr.frr;i2- s:^ri::t's:;r^?r^~^;:
sttilo

scripta

giticero.

::;5r;~r;si";=;

i*

Uitjus S.

''rSw:i::""-t'r^;:r:;

."*;of' '""'"""" A,re,;,o,;, coAu.tremonii, .-"'"' ,,, si,plir^crr,arrat ZZ^saee,;)otes ac lerita. F.la>, " m,s i dhi,n voca.-et.

r !...;
,

P-^^-d'""'"-

]],,enea,,q^dict'.rss,',eTpoe,. pass.ones u.artj.u.u '^'

,.

,. Autremouio
,

Irio,lo,;

,oas,e,;.,

.""'"'.

^' ,] ,,;. Nau. a^ ^^,X,nn.. Ana.olia..i et A.tretad. sa urbe ^^^^^ ^^,,^,,^ qui in eade.u eluaChristo, glor.oso
'^

I"

t"

,"r

",-fr,;

,;,stici.

cr,leV,tate,

M.,

^^
'"

,.a,t

p,o

^^

,,,,

a,-.,,.n,en,

.,.

^t^n,ti

act,.r,s t,;lit. St,ils accepe,-a,. ip^e

^^^,,,^

,,,,

, Austremon.o,
si

,/.

^,Wr

:'

//Vi

""^'"''"""'^""V""- '''"""!;"""
Aii,',a

1,.lrf;o

se,;o

est.

Qo.l

tasper

</e,

'"'-f ,.;^ cSido..fc.-'c,cdo^ ],e,-iodielegatia. sapit

lo,-o i.^ta

Zrans.

/"'-

'

M.,i,n
>^
"^^ ;, P^_^^^
,

c,.,de,n esse
,,,,^,

at,e

Asrn,o^'2
et

Austren.om. nost,.

nm

K,,lLn,.,are,,,. Spcci.ninis v.e.s .remorosa arboribus. d .,1^ fecunda,

u;::;..ima.popu,isconstipatae,eo,nn.erc..sre,V.ta

s.t

S.qm-

^.,

i p,.^j,,, esse aucto,

.^, ,,, s. Austre-

^^;..^^^,^

,,.

..
.^.^-JJ''":

ilJfittnr attribiieiido
seciilo

/;,

i/

...;,^/,""

VII.

^
,

:.:^U nLtate

r;/,"/"'" ac rcdd.,^ia
lc:,enda,;os

's^-

f-"".'''

jn.

se^.,,-

^ "i-2.

""""

;-,,..,,.) .,,,/..f"'/''""".-^"' ^^^^^-^^^ .,^,,, ,.oc^,"

*
/terperaifJ

tc,po,; fcfs '''^''''';";,,;'f: ioeeata,},.ir.cthj,rto,>a,q"con"sarl,1,c,

^..;,.,.rf Iciodori in nco,q,n

mvWs ,n,ll,a, s
. .

,,/.""""'/'''

'i""'i"'

'".'"

J"""-'."';-,.:'

j,.,.,,,.,.,. j ,,,,,,,., ,o.lcr 'rrfn" citari potcsi

i'"'-'";

"f^

aiicfor

X,/T"'i/sc"j"s./'^'-'^''""'"''-''5"!':".^"'r, '"^"*"

-Z
c

,..'/, ''F'-^'

'"^ ".-;"".-''-'. ';'

Z,o,-iifLe,.>a shse,cs

sai,c, sc.;,-

Ze .,_ ,
,

,.A-7/,6/.S.P.;''"^^-i-'''.'/"""-''-''.'"^^'"'""' Prjeject. .n pa.b.cipit prologus S. iiiciijii iJ."."t, ,r,-ois s.-e ,rhis : e, A....emonu^ se,pt,-l,^c eaden.Passionem S. Aust.emonii

/((jH iiuiicaretit.

lov.a
,ec

qniden, patct c,-ed,, de a,in.s. Unde

S. Pr^i,;'t,n
,.,.,->orem, es.sc

^--jf--:
o hanc sa,e:rSm;o
pat,->.

\II

ltece'>io,;'splc.4e opii,;,e,

11

Expoiuintur

ai-gunu>nta
ct tertia>.
iita,

f:i,,:/</t"/"n3//">'""^^^7";'.:d^"';;; ,1
..,-,

,.;;,

y.r,Astrebodio,.s..c Astrebund.o,

Passionis secund*
.ustremonii
Passiosec..if

;;

co,ii.J l,ahct, sn-ipsit

// in

prio n,a,ie a qnia

est

Anstremomu,..,p P>o " cod-c tcjera^ ^

Vi.a

d>o a,pUor
cst

'--;::';::Z^^^^
;^...i,..cri>a>efa.-erecons,.eri,:r.y.add,c,n
'

da

iitiiptior

',".,.
egt,

Code. n,e,hraes

fo^-J^^

X, inter ^ecli ^f^^^'^^'^^ ."""co LijBr.rellensis ''''^'"""^^,^te cse Le,o,-iceses .efc.cdi... ,Zjivts at,p,c ad

'

IX

rel

o '//"'-^'^^^X ,ar^.,ai, A...elia.,nn, o>a lio sc invcnisse .,^ ^ ,^ ,, ,s,,,, e,,.

.

,o,-c,h,;s. ,.hi i

Passioe S.

f"

^^^^

/,;"/

""'" "'''"" '""'P"'^'"-"'"

''''-''"-^"^'"''^ ""'''"'
n,il,i '/"/'''J'"""

'

'J'

,,,.,,,,.,

p,.4.;; ,';/r;"'/'"^"
"".'/''>

"<""'"'";'".'

rjz." "iZtnec alinnde

"';'"''

r,rf

".

'/"'"-'

""""
'"'/"^-

''^^'"'

'^"""^,

s ^^/.c/." """"" ^-^

r
''

'

''"'"T ''f

tertia aij,liani.ii.f.

nionii mnv.fK....*

^obinms ex miuem,

(1)

Mr/.SS.. lom.n-!amiani,i

..nisi.

tiofi^

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

i27

notis

inarttfroloyii

ml

/lorcinhria

Aclu saneU

Iribus doininis .sortHinn

ifi'r

rvfiih-t

nurnn,. Se>iiiitnr
<',issii et

AucroiiK

Austreinonii a S. Priejecto discere pfane iqiioro. Nerjue enim ex Snrio id

Pr.rjerttini Pas-.^iniies pnittit qtii dirit .^ntitiiiiimh S.
uiarfl/ruiii
lu.aileiito
.<rrip.sis^c
.^fijfn,

inetro scripta esse,

AusUx^monW
ejii.-^

Bltini.jn.-^,

somitio
fit

fra-

-V.H.

frniit

{viartijrii
liifiirit/itm

hHJus Cnssii
i>i

meiitio), ron-

pituitin

fide

.iii.^repta,

ponsecratia
iit

iierjae

cx

Vrsiui

iii

ej,isropa,ii Hiftiriijaiii^raditus

Arrer-

vadem

Pra'ierti

Vita simjdice, abi jn-o luculento

;

nos.Deniqiie.j,o.slfri(jinfase.r

annos

in episrojjutit

haheiar gloiioso stylo nihll orationnn indieat. Vtdirain

aiifein

sfrirtam inrtro

dnefos, pervenif fere

sihi

ad tnnpoi-a Trajani,ef Vrhico

Irindn,-i

.jiind snitin, s.i.^pivor

s,il,sfUatn

ejusrnpn,

,itn,iasferium
.liffiisi

Baroniiun ijnam hxc

/((/.wc

sc.riherd mrinoria ronfns,,,,,

construxif. Jttdxi

inidti in arbe

Arrnnira

in

nd dirm 1 ,inrr,h,-is, ,tnitofa,ido S Austremonium Hujus acta nietio snipsit

dlrlt eitim
:

sitni, qnns dannones ruiitra Austremonium Christi pdr,n tam f,;a'fnosr jwa^dicantem e.rritanf. Veniunt

S Praejectus, ut auctor qui ejus vilani scripsit testatur quani iiubes apud Suiiuin toni. VII, hac
die Ai Surlus foino VIl aihil e}us,nodl
dicif,

di.srijmli et iiisfantls jirrindi

'jai

patrem

.u,minoitr,tt,

L^fas sprm marftjrii

arripit et p,-a^

gaudio rx,d-

nec

tans, .Vtsripnlis u!ti,na moniia i,-ad,t; quos ina-rentes

VitamAusivemomlmesolutasivestrictaoratione, oentr,irc Vitam S. Praijerfi, nux T non Vllfomo Aliande ilaque hi.srr ri.-is Austremonii Vita ,-it metro conscripta inm^tnit. Qux sane alia non fneP.tssln iiiterpolatnr, srpa,-it ar rersns qitihus her ,afimsi,-e in u..am sn-iein fra,i.ser,j,fa, anf ipsa

.onsolaiur

et
et

nstendit

se marti/rio

paratum,
-(-'

exemplo Christi
28.
zelo in

apostolorum.
''''^';;

Austremonius interim mhementiori exardet

eonre,-tr,i,lis ,jrntiVtht.s et

Jnd^r.s,

ct i.nias

-^^^

ex illorum
filin

pro,'e.-iljus filinm haj>tizat. I.-atus

pafrr
v^ro-

Austrcmonii gesta

2.a//a La/>6es edidit,dei,ipto

jieit.

m in jmieam, qm nxinc Tum Austremoniunl

u^que permanet.
.ieitcornm

flajelhs .a.-.sum .-ajMe

e,.te,-rx

a rc.:sibus initi.im ,/nraiii Parnm .rfWt in .-e iam jm.-ra errasse Galesinium vel matjn.im Baroniiim ; ap, t-ero inde
cideV-rt j,.-uloqo;h!tc

enim

truncant. Anima^

ejredir,.ti

rnn,:iudo alind existn^e ant exstitisse ltn,-um Acto-

,;un exemplar, qand prr V.-his hihlintlieras diliaentissimc quwsit.im i.imnire .lonpotul.
fu,s.e,rn.U.
^^^-^^'^

^>4

Nihditaqnr i
.

ridco fjtiod coqat

me Pr^Jecto
ar sane

obviam vemuni, consertusque est Austremonius apostoloruni clioro martyin palma laureatus, ((uorum exstitit in mundo iimtator et coUega exmnus. Caput martifris ahsrissum post parmli corpns puteum prnji.-ifur; t,f,-i,tq,a: indr erutum iiik.odorensi moiiasfrrio Inrare de.-rere.-nitf. Qu,hus

^^.^^^^^^

Austremonii

ad.<^c.-lherc,

haud committam ut hanc tctiam nume.-o Passionem Hn t.-ihnam. Neqtte cnim Pra.jerto,riro doctisslnw atqnc cloqucntix la.nle
j>,-a^stantissi,no, nec

hn.natis, fnlgent niiracnla plu,-ima; jndei i.ifirml sauanfur, h^ec aqita

expotn aqnx
die inartjru
,fu,
.

quotannis cxumiai.Sa^ntur

.u

Jialjeos

rhiii,.

nantur

prop.-iis sedibus et exio,-res finnt,

ru.-e

ta ut

ne

oinnino viro sapie^iti et soh,-io, nr isia q.ildcm fa,;-ago ha^c inslpida cc.-borum ae fahularam
,ulsc.-ihi ahs,jue rii;

Me,

unus quidem sinatur usque

in omn. f..m/.-s in pr.^sens. 7 ./ mar^y,... esse ccBpd et

Arvermco hab.ture
nuraeuhs

injnria pos.sit.

simmx venerationi
tia iu.-ltjfus.

fuhjrrr,

....,.

2 : :;: '"""'""

25 Hic leeto,-em moniium colo tria A.-inrnm S Austremonli rxemp^aria t,;hus dcinceps dcnonii-

quaiiidiueoa-.t;ri,-r,-c.itdo..a,;,setpop.d.f,-p,a;.-

Posfca

rene.-.tt.o

n.iniuc.ptt eperirc

,;,;l,,,,.,,/,,,,/;U mimmania/fmPassiopaiva.r,m..my,<u-/.r//m

,,n-.fm.W.Ethcetnondubitarentbeatum martyrem eodem loco mancre. non maximum

tameneiexhibcbantiamuIatmn,quous^^^^^^^^^^ decentei divina eo transferre decrevit quo nunc

Psn^na^
Z- nnnc dc alils dicendn.n.
arrat:sin
r<mlo,ie
ritna
,!-

^6-

A.-rinieid.an

Passionls

pa.-r^.

Ancf^
te.npo.-e

hujus Passio,iis Jleqam p,-^clpnum, a Clcinente pontificc

Austremomum
lio.io.-e

apostolorum fae.t

%^ ^,^"^"1^, Post
X.h
lixt

fjesa

ei .f

.../m. .an.^/ Austre,

ror,oris r..

Neiinis
biis

d.iq.ii

cum

susecptiini, pidlala,iti-

eodem ''^''''^^' ^^^* ^^ ^lcu regis ad locum ^*^"^'"^^,^" *^f jussu !

.n
!^^^^,

monn

..^,^

..^,^

mo,.,'"'''"-

et

ValeJnlani

ae Noratiani
niissinn.

haresihus

nnn

5^./ ipsmsprMiienUhu^.QuosibttMlo.cfeiu.tu,.
..../yx,/.a/ /i/.v>.^.'>^-a.. a^;.,./.^-.....^

'.

tnu.slatio,,..

.^iih^GaZ
C

Quovum virorum illuZuquijamanteaperbeatorumapostolorum

et

P.-evelatioCautinofaria,.-eddi.qiteiun.nlnhono-

^::;d;i;Ua!u sin^Us^erant urbibus^lele,andi,

Lcsuni nomma:etdeinconsuetiunnn.nernm
/

f-^'' ;'^ .ehcct.a;

^'^^
}ul.;.:un;S^
hbatc, }ili

o,:Vinem fcne.is eosdcm riros enu.nerat qans G.-e-

Pipjn.io^peiente Laiifrido
-''''-^''^'^^'^^^^^^^^

Tv^^^^ "^
j^
'

, iDionijsiitmctSatiuminnnO,nartijres,qnat,tor.-eUquoLnfrssionls .jlorla dirii illasi,-es. Indr o,;.

T,.oncnsis, Hlsi. F.-a.ir. L

I,

c.

28,

duos

rnto,;tm

De
fjlo.ua

his

rero 7''^

i.-anslation.hus et
uln

'---^
p,,,-

W,,
-,

fj

^^

^^^^

ad Ausivemomum reriiinr. Qunu pr:e,l,a..,di fidem causa ad Arcermca: civitatis ,n^nia, ipsa,n
tio

de

S.

Au.liemonn
,,

j^ostn.na ^^^^^

^^^
^,,-, ,.,,-

''^'^"''^-

,,,^,,,.

/w j.ro,,,,

i ,.la,r i,i,V.,;if,

CJ,a-ontnfa,i,un n.-brm re.i.ssc,

et

30.

,nultoseran,jrli.-a irjc intbaissr asse.-lt

rerbis iinn

loyinn

^- ' f^^ ^ /^^^ m '''''''^^^^^.'^' ,^ ^T^ i

q..m
T ^''''^^

''^

Austrcmonii

AuB.remo-

paucis. TnmniiraciLn seroati enauf.-a<jio rusticl \j,-aj.hirc,Jepinqit,rteo,,.paratKu^v^mommnrttm

p.-a-fx.u.i,

O^^^a sa.iH, r.i;

^ ^f utr,piu,ifa~ ^^
'^'

nmn. ^-n
<

iaLti.to kdsa..o,,jttor
a:quc

.jur d....o.iihus

odiosum

ostendit. ReJatis ube.;;mis p.;vd.ca-

^^^'-'^P^ ^^^^^^^^^^^^^ ,n re.-sn.^, e.rcrpt,s t.ht,.,

""^'^^'^"^

-^

''/^^

fLls
to.-es,

fiuefihits, exccllentla

diseipulorum qui cx

Orfo rnsus

.nra^ced.utt,

.jui

i''''^;;;.^^^^
'/-^^^^^

rultoiihitsitiolo.-ttmJ,tmfir.-e,iti,ia,jist,;roope.-a.nidiipiiciiate ecclesia,;tm

Austrenronmni
p.dls
^'''

.r..y./.;^r

quantas

in nulla

aharnm regiouun.

civitate construclas esse eern.-

^-^'^fXT^^^^
'
' !

-^^'!;';;

inus. fuUjo.-e ini.-ar.tlorum, dte.f

a beaU> eptscopo

clectos esse .solc.-tes et uidu.^tnos v.ro...

Hos

.ta(iue

^^^^^"^^ Na. boi

.x-

j J^' 'Uopu^
.^^^^^
'

Trophinius,
Lernovicas

tamquam bases colunmarum

,,,,,,

ceteris priefecit.

i\

,
,tc

.7.

Dcindr
in

iiiciiioiiem fttcH

eo..ce,.usahM^.nebrai;
a
,j,a lo.:is

^cv^ mcb^ - ^^^^^J^

^J^

artial...

^^^ ^
-

^^^

monarchiam Au^^

Oeum

suscepit
^^^ ,,,.^,^,^.

junoit

nionio, Sainrniiio ar Mariialiqttotannis

.^ollti,

h;'bc.

Austiemonii
gestia ;

conHnio

Aive.n.Cie dhi^Cfs.s,

>' da ^^ innmnsis , ,;u^ 1

Dionijsi.an excludit, eo fine j

^^^

28 "^
AUtlTOBE
t,

DE
h.o Diony.!o
m,jsio
,-t

S.
*

AUSTREMONIO EPISCOPO.

et

.uhstlMo Austremonio,

;;-" ^! ^^^ ,,;,,;,;

'ilZ^i^
^^." ,..,,,
,.,,;

^fifnif

Vn-Mt^i viniufi prxdiaifio.t

,oa.,.-n

G. V. H.

,os n,aHyres
U,de,

,-etieot,

i, (^'-0"^"'. ""^^^^l^^ Sat,;o, ,-el,i,s 7.m'9

,-ere.et,

e,-ectioe,n cone,o,-m,t.

T,m
et

na,-

af,-a!,io r,t,e,, q,

3o inter Austrononimu
qloria,nassiij,iet.

eofess,o..
.

'"';;;;' ^^^,,^,

,,e,-ot,
jMo.s-

do,;

^
niissloitciit

31.

T,

r,-fe,-t

Au.tremonium,

,..;./--;/','

eJiisinAyrer
itiatii.

co.n. dol,s ,, sn,;: a,,f,sse, atqae Vo,niie. et aseensioni

cosfes die

i,,terfrsse,

,M
'

j>a^^

,,rm,n dehae ,; eoVoquinm, '^ZrmtVe,-s,,s,;,ii,dietortoeaele,,-efert.

Austrenio-

XX
^^J
,

,-ei,eti,

,lta si,n,
,,,.,.

at.

Auslremouio
eo,er,

e,

reilqnis

Si^'""

'"

Seqtr
,,e,:,it

,-e,-ss oeto,

aetor Austremonmni

GaU,a ""/"'->''''' ^"'."'-^;^^:'^,J:

ellri^s, ">

^^ ^^

^j

fie,e,

^ ^lXZ
,

.,

">""""' A"stren,onu rr,/,'"/;// .'

et

'''

,artjri,n ejs

,>iat.
et

,,,,. ,,,-7 ,,,

J-s/ ""sn' """"'

rl; f,'lsse .il1fsos.qi-

apitd Jnrfos,

'j-llie,is rlrls a se

m,o

/./, esse,

eo,itati,,s

Neete,;o

^'-"^"TZ p-.,M-,

M^^rZerlr,
!"'^'^J^;^^,
^ ,
fi,,,,,,

a,ia,;a,il conrr,tn'"''''"'"fi'''-'"

'v,. ,.oprobo et "'"--^^;;;;^^ Pe,,-o,iiscii,,,lose,socl.,sa,-eei,e,;.M^fmK^^^^

tatis

Ma,neto

^"'X -./'
,t

Versns riginU tres ,e,ioe,

a.l

ma.4

ineuuctanter '!;'
5..ncto
i,o.,,e

po,-e,

Cristiet ,e!,en, doeente Spintu

eraoe>ica,.,. ^'"/';""

P--''f^

'ZjZi
A:;Luio
';,,, -

j,,^o,;

si.lae,a .olel,a,

aUI

J'''l^:

ad

civitaten, perveuit; .i.

Clarin,ontensisvocataest.9'';.
rivitatis

-^^^^ --.*
'^'A
ila

^^y^^T^
em
c

^' ^,

neee, varant. Per,ji,

a,;-at,o,s
'''"

tr/c. rfi-;, A"'"" /"''"'/"^"''"'"'"'^"J; U.,ti.ato, rlr s,is F,.,-

Z^'>i>tizJ. Qo
f^^.,,^
'
'
,

mania et

ipsms region.s c

m,'

;,,,,,

,,,,esia,

.d,fica,

,n

p,;s t..c a-e :,o,ense,n iniersit, . ,nlto post ' '""".^"'^ dieare, deindenon

d>,qnej..'

Austrenroniusj,/''-;'./'"';^.""-"";;'

-^ ;. -^f 'X^ ,t : ;r::;/;^r~:r: ^t:,,.. ,..

^;,^ ;, i,,re>noums l,;.,.lo,; ,,:,,:,,,, J. e.r-a,.it etsep,dt,M

'

'
,

/"p,;,,,,, Jda:o,; /,/"""

';';" po,pa.

fo,-sit.,

e.rpop..

"-"^;-;

'"-.

Seq.,t..r j..;,is ,na,-t,;s

n,Js

;;,;",',. Austren,onii;,r.</'-

L,,.-ii.o...-e.-sio,,e,,,,n.artr^

-.""deniqne
>""''

;;r;//;.^

'''"',

9"^ """f

^-'

'"
,

,'

.7

:,

^^

;,.

rf;,,,.,-,,,;

,,6, ./;,.;., qi

M.;s per

tffriiitn

s,i!,stitlsseCas,,;
,o,.re,-sione,
.sisse.

La.lu.,et l..,.cpo-t..
aa.-o,ot...
"'

ad

xeauendo.

Qe.

i.'islt

Austremonms,

"^^ ^P^Zis

S.:ete.;o et

M..,eto a,-chldia-

virtutes

et la-

/-/'"" '"'"'{'''/"".f"'::,; ,^/ p,:eedet.a '"-":' re,-s.,s ql c,n 2;^'[.,^. cives,proceres.nrtametpa,en 32.Arveruenses
Ihi

tr^qnilus rae,n : Trl...JetiL..t..,: I qo itlere i .

Io,;,ese, * petit, ,,i

rilla

M.-o-

,.,,,, ,jesia,n S. Pet,-o dedicat. Interi.n

horfn (ipostolicos

s..eo,,r.-t,...t..retAu.^r.^^
,;,,

t,^^':;:::::::::;."""
,.
'^

Ans.;euK,nius.,,/-

C,a,-o,o.a

^''''^''"'

eccles,at,cos dedict, in qua etiam

f ;"'*^,, 0^
;,

gruenter i,.tituit. H;^;^;;- '^^ inir"r.'liscla,-e.-e.e,p,t.Q.ro"^'^

,e,-sihssu,n.at,,n
''^^;;^;
et 'i'-'-

--

.le.l,.,,;/,/,.; y,<.^ /'"'n,' bas,l'.: rfona,.,.,., ,,,.,, .;;( ,as<,s

^^ ^
;

^:;;';:.,;,/.

., c<,/;,^,"^e
.^

S. Austremouio. E.r

pr^.l,cat,o,s

casa

Austren,on,us

sact,tate,n

'';"';,, per.h,..^
^'"*'>"f'\Zt

J^l^ X'^
^^^j,,,

Ans/reuJius

,onta,.a dire.e,-tAnton.nus
rl.;,.

,,;,;,

a,<enit, qui sunet,n

l,.r.tta.co,,secr.,-

instrnCos,
i,pe,ii,.

qn^
Ve,-ss

^f^Zor

p.;ter

0,-d,at,s ,..,,. ec-lesi.m Co,pe>.dlacese,.

idl L,d.

s;s
,.,

Co,pe,..)lacu.n pet,t,ecclein ralte Io,;.e..sl,

^^''"'f "'J^^JZntis saaet.ate '>''"!""!"';;. Po,ro Austremonms

ridis fo,es q,'":-'";] ^""'^:, te,r
e,,.lt;

sia,S.Mic,,.,e,idedle.,t,et.cclesl..l\eoordinono^n,

^,,,,,.;,,,

rf;.;,;

^s d prie.lica .!,

e,,-

,,,^;.,o,,,n^c^<,,-^2:!:^^
G
d,s.;p..
ej..>-

' t.,nf,,

/ ' P .X;*

Zt:....,lq,.edL.'eo,,re,,i.,,.t,q,.oss,,,,a,-iinstruit .C, re,-o p,;ccps J...U:;.,..

husmonitis

,a!,istrisifia,adjtores.Q,.ot'>^>^l^^ rm.e,,,Marti.diLe,.>r,ees,eSaU^oJ^o """ .. sao eplseopis eoa,,one._

d,..ces,s, .finlo Arre,-nl.B sclitum ret,net ,;o,nen.
,

,,.,.,. ,,.,,.,.;, .,,,, Austremonio eee, p,:,^.^^,i;;Us.,..,t.,isset.hisaet,patre,

^^^

j^

,. ,,,',; or,aione .,.,redl,.ir, e se episcopns ,-espo.let s.h. ,,. Qi,,s sa,.ct.,s

'i^jj^^^lecio,
\"'^

nihH fore
;

.,e.-eptis

.j..a.

rit.

finlre ,na,-tr.o.
er,,.-l.,et

Ausf,eroniu,u

l.,.l..,d et

, , o.en ejs de.lc,

,X

(,

i^^^

,', d
1^^^^^^^^^

Deo

lc.-iter

se,;ied,n

,,,,,,, eisqne rledlc

lll,

eliam txtra

Ast,-o i,h,-es ferete. Austren.o,,,, '"."'; Xi. F.a

,,;, d.lclt.

,.>ita

e, henedictione tr.id.
n.isso
Nerte,-io

Arrfntiam

Hlc

perqes t B,t,..-..J.,s

,,'';^.,;t:';;, """"'"""
^^,,,

36. Tun.,

ad

A,.,.;.,l,e,.ses,

j)rod>;jiis tH'
t:i<fi}e

,,;,, .,, Ma,.,e,o soclo. I,-lodo,;.,

,,;.,,:

,;;;;;
..e

fiine

,o,-bo sanat, q,

'''r^'";'" J^ |,^,T,,L ^''f ,.,,,f,/;,;^"^.ii;/'"^','/''-'Austreu,on,us,A^c<o7.

et

a,plls sta.lio
,.,,,;,,.,

.:loi
Q.,o

:,-

einirraf

,joe,.

,;.,.te

mat.eisqueVrsi .e,m nmsem m pagn.n p. ofectus

,a.ja

^T^^^^^^';^ ^^f ^o
/

1,;.,:.;.J pri,.c^ps

.:;^A f."J'" ""'^'"^ /,, Austremonius, ageh.-a roee

,......s

A"'""^'--"rr";:;;r-^::;::^n ::z;: erpar,e

Se.;,..da.

rLeatJ: p..s,

i..j..r,as

cjdte,.;,,..,,.,,-:

"'f''"''*''"'^ Quxretj,onessa,..^t,
.
'^;"';,'""''

'J^l^jJ p.^s
"'^"
"'
^

,,,,

,; , e.de,n p..^n qo antea L.:.,p,:,J',i,.shpedlhsocclsi episeo],ifonsoritur;antn,a pradisu, ,o,.h.T .^pecle asec.di,

..;.,rls in

n.e.:.h..,.,r
,iio,.e
e,

eote,pl.,one

,
'^^;

c,/;

n,
.^

"^V^^^J;^
'.'

pj

.,,
ii,o

^,,;,

,;.,^;,,
,jnx.;,.nt
et

j,,,,,-,,,

.;

liberiusvacareposse,,pos,
episeop..t c.js...,tos,er

,,.^^,,,.

,
,j,Ji
l,ol,..s

corpus

.,.ve,ut.

,;;,.,;,.

'''>"^"^^'"j;'..^f,.

/,;,,,.,..,

,,,/.,;, defer,,,.,.

Me,;,

"'y".;JjJ^^

'^Zl:

V,-hlcs

n<, ;,<'"<,

'"'"'

IJ'-"'''

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

59
sanct.

^Z.

sohn,e. nuni.fyi vvteum vdr mpvt erhahifur;

Sequitur

tandemoMumentu,., quod

Au(1.

iJutur,

eorpus martyri. i.

UcuJo

stre.nonu ossa Ma.^..acun. a Pippu.o rege tvanslata ibideni serventur.

V. H.

3.0 Modorensi

sqMur. Virtntes ^(jrofos aqua pute,. qm quofanwu}fxfunt:sam<t

in r<mobio

ni^ die martiirii exnmhtf.

Comphvit heafus Austrc-

diekalendarnm uovemhrnnn uonius aqonem suuw Domini uostn Jem Chnsti U4, nnno a passione iMrant. Verms trif/iufa martyriuni

111.

Geslorum

S. Austivnionii

exainen.
hafjes,

:::%:Zrersion,>

Passioni ac varra37 Hir rodeir Parisinns finem Lahl>ei roder rero Voficanns ar tioniimpomt; et uarrationem nlterius proseqnnutnr,
Liriuensis
sit expounnt. quid post sancii viri obitum (jestam crhortanr adpunnuArrernos crhortafnr ndpmueuVrhirus episcopus Vrbirus episcopns

Jnm argnnwita
posifas
si

Itenerote

lecfor,

trinm

ocidis fideliter snijjecta,

Passionum qnas infra

specfat.
.

lifMcritMx

hi^lorix
Aiistreiuouii
roDX/tectllS.

percnrrere diijuaberis, proprio uteris

Jiidaeoru!
pt

aJiorimi

siippfic'"^

dos Jnda^os. Capifnr mnltitudo

edirifur

Jndwurnm

qnihns
r..i

S. iudicio. f ^^.^^^^^^^^.^^^^^
.^^.^^^.

Ad

Austreniouii res
-^,

(jestas
.

quod
.1

,,,

,.,,

,^,,,,,rrunf, nt ridelicet

..i

j.;;..i

^^

,^,,,-,,/,/ apostoli

formam

e.rhi-

ittnm mori eligant an baptismo abim. n,,quisiqnnridcrautiumorfemarf,jr,setamjetnm

i^J^^^

chr>st>anam snsnundierant loqnentem, pdem piuut^reliqniexierniitumtnr.Sepnlrrnm b.Au^tienionii

uosfqnam praulicationis ardore ac dili/ '^,.^,^^^^,,,, maqnam partem sancta fd.

^,^,,.,^

.^^^j^^^^^,

tluxit !>,mpha,
,//s/ro.s

ecrlesias xdificat,
editis

maguo
;

nrpit

esse !u

houore,

fulqeutfbus

^^^^^^^

^^^^.^^^^^

tandem multis

^^^.^,^^^^^^^^^,^^^,^^^^^^

miracn-lis,quornm
qisse

nuum

referfur hor moilo rout,-

Quodani

tempore
ex more

qnadragesim^
^l'^^'

euin

^^^^^

mouastcrio, dataqne per se ipsum

^.^^
^^^^^^^.^

relijiosa-

disripnlis,

Judxos pedrahit ad

sacerdos divina

beatus Austremonms. nnrabile ^^^^^^^^ exutsepmcio, ei cunctisquiaderanl cernentibus. juxta morem procedens ante altare. elevata
episcopin.anudextera,sace,dot. on.n.quepop^ completa,ipsis \ Kienubenedixit, ac benedictione

^lf^^-^f.^/^^/^y^^^uo

/^^?'"",

;>,;,.

5'">n/m cum prinripis flinm haptizassrt. c/./. Austremoiiin.n /,v, ;;f.r ef /?/mm e/
.^^^^^

rehns Passio mayna plurimas

alias,

^:;.^,,, ,,, ,^,,?,,,aM,,W,Y.^r/r//,-

^"3.. hanc pLionis

^^^ _^^^^.^

suhsfanfiam

continere,

minim. historiam Austremonium

cnViiiiiqiie

saiicio exhihifiiiii.

proprium regressus est ^^f'^^'' Mansit .unrti nn ^^V'';/--/-;;;^^ 38. deletus wouasren. burbarorum incursiones;
hus. ad

,,

ah fdei strennum pr^dicatorem, ipso Arrernornm gen[postoHcn sede missum, ab A... couversam.erectisqne ecclesns ^,^. Deinn fulsse
./,,, cathoiir^

,rclcsiis,sepnlrrnmmansitiucogu,iumf^^^^^^^^^
,^,artgrispersisfr,de.Pace
qu, pleun,s disn.

oratoria

qux

- ^^^^;^

'f''^''':

^
'

J /^t^Z'
^;:::;:^:^
X/Zr.-. rita^

rei

diriu. ministris,

sfabilita

fde,

,,,.;..

phnun,

tradita

qnoque apo

^';'',

ad forma sig,nsqne iUustrem migrasse

Kjii^

;mi.-'S'0

l>ore

re.jeda,n.

ee,e.a,n^eep^ Ca^i>m. Iao^ore.e, ,-chkUacoots fucts "tfi^^-^

^^^pJoes o,es tres

inserunt. Afosto-

iii

Gol/iaiii,

Zm^"
j^^^

""""'" i"'''"'"""" ^"'''" '""'""

IcioLo

co,-ps S.

Austreu.onn,

/-'';-'';

C ^

decesso,.s. r,,,,a .;cipositj.ta co,yssi t,j^ Roter,o.Ep-as,o, dicntr ele Pippino, /,v T /ato. co,,,on S. Austren,ou ,aca ilc petctc Laf,-,do, o,,a locm,
'

'^ZM:,aga,aCle,ete.
,

Pet,-i sccesso,-e.

,,.

,,!^,,,;

y^,,, ,,ssiois

a Paset

1^^ J

1
n
'

.,. ,,, ,,.,.,,,

parva

post S. Sp-its to/y(,-. //( ,m. post Petri ,a,-t,j,-i,, ,J, . et ista
,//,.,,,,*;

dissita;,etiofitt,-i,mp,.e,-o,-n,q,ut,-es,o

^;;,,, ,,,,,,,/,,.,,,,,.,,.

..
^,;

merisisc,-iptas,;,piteafcrf;tade,sej,2
f,,rpa,,cicers,,si,,co,,.,-e,,tese,,,ae.,^,c,,,,dj^^

'^"2 ft"'

'^,, i ^^.,_^^^
;ili,,,u
..,.
,

^J,

esse
^.

Ne,-o,,is p,o-sec,,ti,,,,e

^,^,,.,^^,..^^

^,,

Passio sancti Austre>ep,scop, i ''"< I'""'' ;W. Po^t Passioe,

^'

et

,,,,/,.
<'

^^,,^

^".'-

"

tri,,itase. ,.:,,,, ,o/, r,V, .l.risse q, ! Arce,;,o,;<,

,, ,.,je.r

.,,.

a.pl,ficata beati Austremomi, 5 ( de ,;-af,o S.rr,-e,,o,;i T,-oesis

."

e,eUt,oe

^^ ,,po,
te,,po,

< /. '/ , p.,,; ,,/,

Sa
La
sita

,;'celatioe,. incipit facta Cafio. Posl aa,-o,otao tnmslatio facta ai. Acito II.
,,,isco,,o.

ejusdem

al^e

a 1 "J" ' U,ore.,,, ,,,,, ,te,

,Jp,,^^;,,,,affi,;,,at.,,,,
p,
j,,,r.
1

-^^ ^^^^^^^^^

qmiiivi

110,1

, ,p,o,,a,

""''.'"" "'" Icio'lo,;, V,,!,;,;,,,,. ?'""" ,;,;,ol,io tat,sperdepo. paetlar

fnissent.

Post hanc prin,a,n

t,;,.,sla,.e,

'^^^^^^ """'^
J'"'^;''
.

,,,;,,,( g/s/^,,/,"

""" ;'"'""'" '^'""'""'i

.,./i.,
,..,,,

iisdem lenipnris
iiiitlx

,,,..
^.,.,/

co,,,o,

i,.ipi,

,-,,r

Maiia:,L,
I,is
...i

eiusdeu, secuncla translatio, ,^ /";'" alMe. Vuhao Pip,,i,<, l,etefc Laf,;'lo anno Do,ii 7fJ4.A,.s,.,n,sec,,..
;,s,atiois ,-e,aoe uicp.t
ext..s l.b.i

,,,.

,,,.,

cp,o,odo

^-

'^^^^, ;

,;

,/-" ^l'''"'-""-

^^^^^'^""l"''^,,
pot,,

,.,./,,,,

.S'.

Pe-o de,lica,-e
ei,
'ief,

'"JJ

"^
'

Z^u
.

apostolo,

si

to.

,, ,,;. /(, (Ji

,

, "

nouloru,.,,

," A"''

"-'iP''

ber m.raou or.un

.,/

'"^^ ^^
^'"'^'^"

texlu Qni Liher n,i,-aclo,; c,u

l.cto,;.'..

e,;,,s

*"",,
l

, j,,fi,ats
.,;,
.,,., ,_

,,.,,//.

Etei,.

,-^:'-e,letia

,, , Pass,o.
et

t,

^/"'^

ad n,ini Vo ,;,-," ,.,.

iii

st,j,o ,..,.//,, t,-as,at,oes.

a,pllato

po.ie,,-

'";;,,'"
'

.,,

,,,,,,,.

,osisa.baail>si,-ollo.',c,v,ta.vt.l,.rc,-a.la
s,ril.e.,di ,,e..e.-e si,.,,.,iciorJe, co.,.;,o

.;;,

" ["'::"^.^ j^,,,;,,,i,,ro,,otaxisfacili,,s,-o,,,,,o. ii- ""

^

siiigKli"

Passionihiis,

,/,,

30
AltCTUHK
0. V. H.

UE

S.

AUSTREMONIO EPISCOPO.
D
pe,-senio,',',,

,,n,e, Fetrl .nceessore, ,e,nj,ore

,.,;.,;,,. .lri,-

ye,-o,ua^
o,./,,

de ,pso

,J,-(,.,^

.,;

Ch,e,e,n p,-hum fueumt a Petro potit,ee,.

e,:jo

"^' ^ f vud^ ^''^2-Lru.s l^ ,a,-t,j,-,, caj

Qu^
su,,rn ,y
;

;,.j,.

^.^,

,,,-

4^

hxe scnbit ^^^^,,

esl
,

kt!t

,m

ao

70, d,-a,-e i j.ofHieat

j,ersere,-are

aoset A,;,e,:Ju, T,-ajai, d,m,odo veUs te,po,-a fe,-e asque ad alijaot aos ate.juam ,,;./,. Austremoniuu,
tri<,i,^a sej.te,

^'"'Y;'"';^^'V u ben, Tolosatiu.n D.scr.us d.rectu,.

.W A eonomme P
-ut.t a se

'
'^

"^^, .^,,.,

,,
,.^

gi

,^

^j^.

'

episropaleo, dij,tate, ,/.rf,- Cle,ete ad ,jeti Arrero,',m dest,atu, faisse ereet, et ,,js e,j,a,ij,osto,., .j..od e. te.r, Pas,ois
,ja, j.u;,a,, et [.ot.us eor.ed.

^s

^''"^ ^ '
-^^

^.,'30,

^W
^^^

ex ipsius^^^^_^^

met

44. Passio

mu,a

aperte

tempo,;m

e,ro,-e

laU-

^^^^ X
S''t
'f^'' vulg. traditio sauctu.u

Ad nm l^

ej^ To e^"
^

os.Ini

episcopatus
^

^, ,t hodie supevest,
ipsis

prituum
rrfertitr
;

et Ko,-at,am tur; dieit ei,, ejuu, Vahtiiai cpisset, Austrenmuimu e, !,Je.is ,,-assa,-i Jan. re,-o d,.dn, pos, soeiis a ae,ete .nissos e.se. o,ia, .sut. Atta,e a,.etor.s ae,ete, l.>e l,a;-e.^es

stolis

'dmatum

^^'

lu,

j^^^, st

Saturium ab episeopum et ep P

apo-

in Gallias
^^^

""->"'

quam

'I"^'",,^'^''~,,resse existiman.us,
Vide,ur
e.-go

dmd '^2^'\Z^Z\lncer. 'l'^^'-^'

/t^n,^

,.,;-or e..t

rireute S. Cleiu eo i <:,-eda, l,as l..,-ese..

tantum ,efe Pet,-i s,.e.cesso,-e exo,-tas fuisse; ad slt Austremouii ,issio,,cm he..t ut ,es eju.. se,;,l,m t,-al,e,-e, t j,of,us
s..c.,.,d,.m

nam

;.;,,,;/s,,,,,,:; ,nissioe -adi'^''''' ""^ " , Ae,a ,. fuisse .p.a, T t.ouem cojor.>se a,qe 1

""^
!]l^'^;^ **^-/'^' ' '
''""''

-^^ ; ub,-o
,,,,.

Ve

.,lo,-ia

Cofesso-

qtlntit

(tese-

a,d te,ii,m

.onfra eos qui Deciaua

,,,,,,,./.,

te,po,-a

kule

,.ss,o,^

^^ /

,.a,r.,tioe,

eo,posue,;f, ut

...asl .liecrf^- A,.fremo,um ,,;, ipso e.ro,-dio, Deev.x,sse scn..,,.,..foU;m eol,e,j.m te,po,-e

^:^^;^"^^^^ .postolob. m
l^^^^^^^l^^^^^^Zu.
"'^J
^,'

,r',,t,-Bituga

-ero

Bltu^-ij.m episeopo, urL primmn a

ep.scoest,

ritis.,c ceit-

scitdiis sit,

destinatus

verbun,

,,.,ie3inr

Biturigensem

lU''auditaest:a,Cle,es ,,s,f.,lu,.Re,,.,s

no,;m
,jua,-e

uolis l,xe Passlo .,,,a

.-a^-ef

o,,,,;

^^^^^k reStque. P"^

.^;")",
.,^^
f

/ Ub,. vero Histo,-l^

,,,, cap. 28 sejAem

nec ao,ab. nee see,m pufj.u^re dieendu est ,,^reseon Vale,aa,u et Mraiisipri,o e,;-o,-e
'''"

^'^

^^2rU.^^oL^ur: ^e LL(e,pe sepfe,n

oni^romnim)
Bitungas vero discipulis quidam
,^^'^^

l^^^eU,

.ja\uls.jue ,orte ritam

citi

traditlo-

ni Gregoriiis

TuronenfiiK

r ,..;s.o,et. itaiue loco iu^stlo non t,.acfadaoeru,,;t,adfe,j>o,;.aposto,,caS.Ansi.ead te,po,a Decana S,

7
.

45.

Hoc

|;

2";";'^

mouius ,-efe,-ed,.s sl, a stand.m ,,o,;m Aeto,;m aucto,;tate

,:idH
eis vl.cisse

'^^''^^^^^"^^^l^.^ '^,,^,,,, Domuvun pop

,,,Xre luium, Cluistum gx his ergo pauci

^
^,^^_^^
j_

Austremonius, aut s..lfe,e,m ',';'-'-3 diceudus est. S, G,-ego,;o T,o,s,

,-e,iquls ,lssus
e..f

.reditur, De.ii

250 cmu sex

,.ae
bit,

^^^"^^^^ debeant, t^:^ ;Si Deo solenonia celebrare '"P impc-atorls te,pore ^"ca ^^^"^,,, U,-si,L,,prl,um Biturigum Austremonms. Q q e.f,

apostlo

^^,,^,,. ,.,,,,,! cousU-uaut,

'^

;.

rf,

,i;,,!j,iis

'

iuparte .d,G,-ejo,-io
.ajopere off.:,M
vi,-os ; .j,

Turoes,

'^'- -

; <^;

doctos

'f^J^^J^:'^^^ '",';''

^^

^^^,,.,^, ^^^^^^^

^,,.,;.

rSl'"'

0,-e.,.,rlo,a diseipulis aposto-

'^'^""'''"f debet.E.jo le, a,te,;us sc,,o,x exspectare

Z:^Z u 1

ZuZiI^puso,-dlatus at.jue i Gallias dlrectus traditioue Gregorlo Innot.usse est. E.Lle!n autem
^^.
^^^ ,,,npo,-ape,-

stud.o teneor Acto, ,, nesis a,dlMls a,ore nec

'^^^^^toli.^

secus ei,o j,ote,:d bahere

sed verltati. a,o,-e

itu

contradicit

'''"''"^ ;ge,;anam ^,^'^Z '''''"f'' " .", 4G. Ef p,;,o .j,dem ^;''^ J, sci ,j,ta ; ."^J aj,,,eUa, <,.s, /<oc pe ', l-;jssioe, -
esse ut G.-e.jo,;o

""^'"^^;^; j^;; ^;,,:;^;:; ^'

^:;:;r:!:a^, ab apostoloLn dlscipuUs. ,,oc Ha.d eim l,.d,.e..r ,d eum aiiis ad,nltf.m
, iiseip,do,;m apsto,o,;m alios desigua,;

J
.

osfe,;ores.

"":'"^'""-,^-^^';;;;r ,,pa Actase,%ere,,tur,i,uerederent,no,.D.,. '> ..postoUro -- "- ',o,;s te,po,-e, sed ,n ,-el,.jua Acfa eosoat nium. Cum ,,is Aet,s
.,.,se,;bedo apostoiic. .fati lu^"P^'-j^e,a,,.e b,-er.ar.a^

"-^ Au
;

'"ir l^rtS'"'
,

Orego,;,m Turoe,.se,,
te,npo,-e dese,;,isse,

uuUo
suos

itptid

,..,, 2).,-,<.,;x^,-.omsL
vigctem

poptdares
sttcceaStl.

Jj,Uo,.:,n

'"""

.,tl.jua,

o ta,e ,,,s,s '"'^ "^'^ ,'"^,^ ec auctoritas eoruu.dem ,sjc,amus .^,ego,., Ijisum pcitlus nou fidem a.l,,lbere eur
,,eam
,;bs p..fescet.

^^"f"^J^^
^

^ '^^^^^^oZ

Saturii exe,j,la,;, cousuUbus Sa;,i,.,m Toios. '^n^^Zo^Gtato .juam Gre,>.-mum asslguaf eplsc.,p,. T,-adltlo
\,,.u.s i lihro

^^ j

-'m,,

-'">^^^^^
^P^^^J^^
,;.";
'
,

Ate o,,ua

assereud G,-egorius certitudiuem

,,.,
,;,..,

V- '"^^^'^^^

'^Zs
g.

I Historix dese,;.lt, eadem est .juarn parca rideUeet Passio ac n,il,a, nost,-a, ^ Pateor mlhi vlde,; o ,edioc,-em rim

accedere ex testi,oio G,-egorii. Patet Acto,, ,.m,m abesse ut G,-egorius auetoritafe popu,a,;bs suis A,-re,;,is t,.USaturnini
Passio.iis tionem feeerit d,d>la,,ut etia, auctor oj,poslfa .;,;<,<;,/.,., Gregoril sententlam
telo coufo.lere vatrix traki.e guasi vaiidissimo utper exlsfiniarii. Et reapse Ita cofodlf, posse

Decu
'

fnisse.
'' '

,""^-'-f P,-Her Pass.onem S.Satu -'

,.^

",,,'r
,

''"j^

"^" -<" ': ^'"^f'^: ;.j,tur caus. 1"

,f : PasZl f^^[2 Zn SaZu^Decla. "".'""'["" '''IjtZ^pZ^eeto 11,11 aliud nisl n,s .,ss.ga,-et " "'^",'^,'
''""""

,ul,a secuia A,;e,;,o,; eeCesla

;J^;
,",

, ,,
.j,.od,.,.de

(
rit.

acnenU
Quod

debere

,n,ssio,ie ,n

""'"'^^lZ^ZZ^fu^: ' '" /'^;.'''

consigmta
ld,,,s^

c,a,-e

suum se Pet,-o Austremonmm c,-e.,e,-epe,;-exepafebit i,if,-a, uU eccUsiasi,eam

Miraculuin
rustici a sitb-

,,.';,(;/,,,,,,

A,-ve,;,o,;,m fradiflonem evolvemus.

',''''''''''''',''::.;:::"

,",-l'^-''-''^^ lu,;s.ceecc,es,astica,sue oi_e,

sive scriptis
^^^^^_

^.Jamadsigulan,uiraeuU,,uodtrlaAca
^^^^^^^ ^^^^ ^^^^^^ refe,;,t, exaiiadum ^, ,., ^,^,,,,.,,, ,^,^,.,.(, (, ,,ocp,-o.li^^^,^^^,^^,

oratio

mersione
servati

ut ti'i fion

iam

iyiiofaa se

47. J, '-'',"""";? ;,,",';.; ,Ja> ex iUa e.joi lumies ges. 0, ^ H,d, o 0 in loro

gium S. Austremonio au alli se^cerdoti t,;buedu, j

Duhitandi

DIES PRIMA NOVICMBRIS.

31

A DMnnli
vensi.s h,

rausa

hicr cst

S.

Oregonm

Inro-

nro sanrta communione hahentuv.

Hxc

Paasio

Ubro

De

quanfo
raf

sit

lirtus

nt uloriu ronfesHormn, eap. 31, osfe,M, facfvu, er,a,saeerdofii

/y//,

minima. .52. Tanta

auctobk I' '' V H

aed siippre^to Auslreino-

inter

utramipte, (ireijorii

riilclfcet

cognovi. Quidain preleseentia inea in veritate carpens, ad hospiliolum iter

sbytei-

quoa apud Arvevnos,

solitarius

ge^tum

ailo-

atqup Artorum, t,arrafioneu, iuterredif similitiido,

)itinnnnntroliiquefactumuarritrimi,fiitisafijinirti:i
ride-ri

mansionem expetut. cuiusdam panperis Limanici moveni sacerdotum nocte a Qua accepta. juxta

farie /^w.svV. ('terqut^ anctor relnta E.r refert, neiiffr aHcforem qui fidem faciat affert. urrepit, Greijoildelium aurtor Arforum

pnn,it

rclatioue

ovationi astitit ;sed et tiomo, tratu suo consuvgens conipellebat lignum ex silvis nueni necessitas suvvexit; et sicut mos evelieve, valde matuve inchoanle luce, postui-usticorum babet. nondum qufe sine mova povvexit. lat cilMui a conjuge,

Arvevnns; rius in veritate cognovit gestmn apud adoleseente (jestam, ntruw vero roffuoverit rein se
duhia phraftis an adole^ceus roijuimrit rcm f/estam. duhinm e.^^t aurtornu Arfnvnu dirimit.Nihittameu
riim
teifu<><e

lihrum Ore(/orii,mide ^Jarfew rajvfis

usqucai/ iilfimumi^ersiim.iiucni ^tatim

Acceptum vevo homo

dit

ille

panem non pnus come-

30

e.i:srrip.<<it

quam

eulocrias
nl,iit"

aut ab eo a saccrdote l,euediceretuv sumpsit et acciperet. Quibus acceptis

uar,-iitio. K.ri.^ti^eqnitur in capite 31 ^iipra ritafa hujusrusticansB traditionis am-ani mare iqifnr licd

Cnmque ad anmem adhuc ante tucanum .um bobus m ponte venisset, imposito plaustro erat, ultermu tvansmoare qui super navem locatus medium amms devecuM.it in tittus. Vernm ubi in
nit

adolescen.^ cdiiad Gmpriuni p.:rvenisse quuni qnalrm Arvenio.s, qmtiu posfca talem rarctur apud temierat Miraculorum lihro insernerif memoria
aiictoreiu vero Passiouis

minimx,

dUiijenfiori iusti-

Merge. mcrge, ne vox alia aittbme tua mJreris. Cui vespondens fecisseni, si ves admonitione. quse proclamas
nudivit

voeem dicentem

tuto

examiiie,factum cum

umnihu.^ rerum acper.-<o-

narnm

enim

non obstavet. sacva meis conatibus

Nam

scias
ei

eum

noceve

eulogiis sacerdolis esse et personon possum. At iHe voccs audiens

nuuutum; ideo
se

memorix tradidisse. Acforum verha Grego^ iihi dicitur: Etiam riaiiam uarratiouem rcspiciant, jejuni qiiiqur. usus molevit in omnem vegionemut apnd adest, eulogias accipiant. Nam
adiunctis expiscatmn
Potest ctiiim fcri ut iilfiiua
<.i

sacevdos

nam

uullius cevnens,

ac

de

verba

,,ac avi

dommicagval.as cognoscens,consignans se cvuce advevsa pv^valere non pars

Deo egit quod potuit.Tum m

optato oneve
(irefjorins.

ei

tittus ulterius

pvogrediens,

cum

non prius Grcyorinm acceplum honio ille panem hencdiceretur aut ab comeditquaur a sacerdote acceptis sumpsit et eo eulogias ucciperet. Quihus jcjuuum,qui nold sumerc huhes hiniiiueiu
abiit.

Vhi

domum

regressus est satvus. Ita

heuediccudu panew anteqnam sacerdos

cnhujias

51
'"'""!,

^imihm IMorl,n

P^issin

milmn

roi.hl.et,

nos jubef Pa.^snmis indc dederif. Nihil credere in ore vulgi fiuctuaiitem, a,ictorem rem iucertam

7v"'

ei.imlrm in ,la: Pu.sioiirs n<i<rm et rdi.jiia:

seimim

ceommoda,se; proprio jndicio ad Austremonium minima Passione, .satis sohria nihil euim in hac
rerum, fiiujcudiaudaciam Austvemonu (u/eii53 Postremo locode morte S. conreuiunt Tria Actu clrca rei suhstautiam
indicaf.
rradiiio
rff

eodem

temport. vivtute. d.gnatus

est

Donunus

gentilium ::,endere per ilUun, ut

eorda non

prsedicatiombus miraculis quanr pont.lex Austredie isdem beatus cum quodam

mmu er.gerent Nam

dnm
et

,rti ma>i>r

populun, pra^d.camoniusjuxta Flaveris nuvium n ut stabiles permaner

coroua S. Austvemonium Austvemomum Gre(/orius vero Tiinmensis coufessonnu sc,/re(/at, et pacifica

n,a,ii/rii

insig^imnt.
r/

marmorte

turibus

;acsrenuemoneret
n
his quee

ab ipso

didicera,.!,

...mm

.n.b. fertur

ohilssct,-adit{\)-

pane ex quo LTsti.issent,unusex illis acceplo ciedo, erat, u C refectionis hora comesturus oMu perrexit ad ep-scopmn
inspiratus a Don.ino, litque ei, qui suscipiens
c

.niracuiu.,.. Trad.tur a Do.nino accfdisse l,gna quod duo rustic, ad relatione fidelium, voluissent, cumciue Sei,da flu..,en transfretare praniication. ,nserv,ebat pomdi ubi vir Domini

emm

eofiue ..cripsisse

Ancior Passionis mimm^,quem diximus ut areyorianx sefdeuti^

colifradiccretur ubihicS.

Ansiveinonmm cnm

reli-

fempora revocat, eumdem Gref/o,n,i^ ad Veciaua morfeui Aus rccontradiccndianiiniim, quod COnTiaiinrn... "-
riO rio
.

<

at, initio luonii spectal, statim m2,(,D.o.,ys,us >eptem episcopis, de his,

-r , , V , maiufextat. Na,
,

receiiJs conn.artyrii paln.a... cm;sm.. ac Saturninus per

sum,..arunt
;

dein

Gre.joriam

exm-M, omism
/-'

e.m.dem panen,

e,

xit

Mox

ex .pso ded.t. eidemque co.nite suo plur.busque re Uens navi... cun,

rustico eulogias

^;:tendU,etve.,tofla.,tecom,m>vetur^qu.
undas ag.tata sub.ne, Navisverointer aquar.m, pr.ter onmn cm beatu e omnes necantm.

S
.

A,.stremonio, pergit,i,t. Troph.musq..e et P. ulu> ,l.is: G.atianus vero sanctitate tcrentes) adq, ac Martialis in smama fide.n pra- o..bj ecclesi populos ad tl confess.o..e .u.g.-arm t

ipsissimis

'-^;

Is
s

Christi dilatatan, felici per co.,1 .nartyriun. quau. h. illi pev

.ic ta...

eulogias ded-f .im pontJfex Austremonius

e, .ner.t.s ipa, flu.i..is attigit

.-^
"

,!^.,veU..^uentes,er..sinc<.los,jbu.pj.n.
s,.t co..jnc,i.

"" De
qm

".
'^

b,,

:o,:lpelagimersU.hm.UUo. sn.,
.

i.ilLesus evasit.

Dan.o.i vero

ceteros

Qnihns Gre,,or,i

reihis.

I,h<

lu.ne.n

properare cernens ad co"^--'" quul a .n ^re _l.u audiente popuio Ca.uabat

::,::;^:::^;:.-'^..^-:;-,;;:,-;r:

: en ^"T"'";;'/ ;;;:;;::/::;v;;::::..

linjas

ii,a,-t,iri

""-"

puhlira
/V(fc-.,lili. tl) ////.
I.

cai). -^-

35
AUCTOnE
r,.V.H.

DE
(uictoritate

S.

AUSTREMONIO EPISCOPO.
comle-

puhlica

RomanU jmUcihus

onostoU cineres

et

ossa

vcneratlone

prosecpu

ei

nundi gJoriosa pro Chrisio morfe fuHcii houuAustremonius iJopHlari se.fiiionc ignohilium odio, quamqunni num^privatopoiius quajit jmhlico
nb Chrisiifiiicni, iiiftrcinpfus sif. gravi^suna 54 Henan ifaquc hoc hco quxstio

suni, quuni

iunudum

in

non Iviodorcnsi basiUca inhonorum

ita

rcUnquere.

Quod

negUgere

sanriissum

vu-i

iijiiota Gi'i-

gorio

movetnr.sifne
tiiulo

annon
Actls

S.

Austremonius martnns
ncyat,

apostoh i.onorcs inmuUim nuUosquetanto patria: Arvcrnorumprsesules potuerunt, reddere toi sancU prxtcr oblinonem. non aUam invenio causam eaqni prunits quidam 57 Den^as ienebras peUere
radius,quumCauilnodiaconoca^hsf1svisioscrupul,ani.ijLii:sicenimCauiiin.s,posieaArvmi^^^^^^^^^ narrani. 1 unc crgo prxsui, Greqorlo rem gestan iterum sanciitas Arvernis celebran

sn-mn poj";'

honoraiidus.
et

Grerjorius

affrinant

per inutia secula affirmai causam Arvernormn ecdesia, Nequc aliam ob

Acla

cum

^^l^^^

ncfjaruntaJiqui, atque ipsa nisi oh auciori' ea-lemi, sancii pi\rsulis mariijriuni utriusque aucioGregorii. Librato itaque

aliquandoArcernorum

Austremonii sanciltaie staiim rcrum cmiii; sed non una cum et pofud S. Gmjooestarum series ipsis innotuii;
nescire mariijrem. Intelrius sclresancfum,poiuit

iatem S. rifaiis pondcre,

aUerutri adversaiitium parti adhuc suh judice sit Its sit assentieiulum, <p(um ncc fortassis ueque ullo EcclesiB decreio depniia dirimenda, videor anfe supremum judicii diem constanti et mihi Arcernorum antiqusn ac satis adhmrere posse ahsque traditioni
si

cur ad Arvemorum Uqo hinc posse mihi ohjici, qui hoc loco ecclcslxtradiihmemappeUare ausim, specie non nuUameamfuisseconfendo. Accusatio TradiUoncm procaret-faciam iamen ut diUmtur. non fuisse inferrupfam non

adhucperduranfi
fn-itaiis

enim perspicueex hac ipsa tradiFassione minima tumtemporis Arvernorum uecpiaquam fuisse fionemper Greiforii opinionem ecclesix cultu rendsam, sed 'data opera, puhUco
nota. Patet

punno, fradlfiouem apud urbanos aut contendo. Inierruptam fidsse tenehrisperspicuum est; saltem vehementer offusam Iciodorcnses non item.Ieste eiiim

apvdpaganos

rusiiciias non tgnoGregorio, cruda Iclodorensium

acper mulia deinceps secida proH aUquantisper poiuif, pa(jatam, qu^postea concuU
fuisse asseriam

rabaf;sednonhonorahai,quemomnihonored,gnum
ergo Uhertas opinandi qux scire dehebat. Manet ecclesia rursus invalmt deindc in iota Arvernorum servafam, nec traditionem ab Iciodorenslhus fuisse monumeniis soiidatantum servafam, sed erectis lUtnc tam.Hincosiendehant heaU viri sepidcrum,

diem. nec fainen eveUt, usque in pnssentcin

qiiia iifiKd

At Gregorius Arvernis nafus et virum, apud Gallum episcopum, sanctissimum prssul^m, Arverapud Aviium,;BquctUs sanctitatis Besponden norum iradiiione.'i ignorare non potuit.
55.
posset,

educatus

magis mirum

videri

iofam per

tot secula

projecium fucrat, nee puteu-m quo marttjris corpus hcum et fontem imrafonge inde dissitum martijrU
euUs sanationum lUustrem. 58 Prxter Austremonii missionem
insignl

Arvei-nensem ecclesicun martgrio, fidi maiigrii monumeniis

ef popuUim

ficto credidisse

acceptam

Prxtn-

httc

ostensisque

adficUmartgriilocumprodigiis. Attamen erroris Veruin qui exempia prudentiam commendant. potulsse Mere traditionem assumit Gregorium non proclrca Austremonium, is quidem

apud Arvernos tempore apostoUco, pr^dicafion^-m successu coronafam, miracida, sacrorum

supersunt minisfrorum ordinationem,aUa quxdam Passionthus hisioriai suhstantiam trihus

probabiUter ""^"'^^f'''

Arvernorum
bare dehet

et

nomen

et

honorem

e.t

cultum

et

res

qux ad communempertiiwedlxlmus, Sunt autem

ecclesia-

gestas Austremonii in
ore, aut saltem iis
siasiici

inanibus fuisse et Uhris quos viri eccleconsignata

omnium

manihus terere solent. Sed nihil horum ex ipso probatur,ei omnia aUter sese habuisse vel

fundatlo, rum mUficaiio, monasteru Iciodorensis martgrlum. Qiioruni veritatem Ucet scriptis Lvcil famen ejusmonumentis adstruere non jwssim, sunt

modi

discimm Gregorio. OhUvioni ferme traditus urbeArvernorumsuusapostohis.Quodnemomirari urhs sacro Austredebet ; nam neque Arvcrnorum
enim fuit in Iciomonii corporegaudehattsepultus clades bellorum, nrhis dorensi ereino. Deinde tot
:'

erat in

minimam oratononm 59 Hoc loco mcesse est Passionem ^'''^^ ut primitivx rursus distingui a duabus reUquis, oratono a notas observemus. De primo
traditionis

td nidlo negotio credi possint.

harharorum incuromnia susdeque verferanf, siones omnia turbarant, nrbipotueritaccidere quod m ut facih Arcernorum
eversiones, pestdentes morhi,

S.Austremonio consiructo, iis verhisloquiturPasSiO minlma ut primorum temporum adjuncta facile denique deprehendas; ita enim scrlbU : Adhnnc p properans, locum sanctus vir Dei Austremonius erat nota, ecclesiam ibi qu^e nec locis nec populis

nudtis

GaUiarum

civitailbus accidit, ut apostoloet

Domino protegente, cum magno

Vides ienuiu
Inltia,

studio fabricavit.

rum sim-um d tumulum

hcum

et

nomen

obacurata,

sanch iandem iqnorarent,donec coeUtus adcenientes ipsos nianifestarent, quorum rlripopuUs suis se pafrihus Chrlstum annuntiavcrant. apud Arvernos, vel ex 5fi. Bem ita se habuisse probari posse videtur. Quid eiiim ? Ipso Gregorio verbo quod duro Gregorius insectatur Iciodorenses lionore se Austremonium nuUo apud
quiescentem
afficereni,

hci ohscuritaiem ct humdiialUud requlrit. Hoc oiatein, omnia quaUa tempms torio,quodfortassisprivatarum a^dlum pars aut
suhterraneumcuhlcidumfult,pra;dlcctfionis siaiuit Accurexordlu more aposioUco vir apostoUcus.
rentihus

deinde plurimis

ac

haptizatls,

pUira

ut credere fas, erecta fuerunt oratoria, in prlvatis,

qnum

tanien

quantum apud

se thesau-

deinde per civium conversorum xdihus ; sparsa hice, sive per Arvernorum regionem prxdkailonis
et Austremonium siveper beati viri discipulos, aUa opiiior, rei sub-^ aUa addita sunt oratoria. Hbc,

Gregorio rumhaberentnon ignorarcnf. Quid ergo adeo in Iciodori rusiicos invehererausai fuit cur
f, ir

Arvernisverourbanis2xirceret?Quodhi AmireiUi ubi sepuUus essct ignorareni,

stantia
potesi.

et

historic^ traditionls

veritas

censen

monium
scirent
:

apprime
se,

nec sclrent
ef

modo sepuUum apud

sed

rtiam quis
vissent,

debuissent.

quantus vir esset; nisi enim et Iwc sciimpendere nihil erat cur sepulcrohonores Quamquam et Iciodoreiisem popuexcuso
:

auctorem videiisphndotem pUtrimas haslUcas ledificafas, tantum xdtum copiain, errore rem,tantainque sacrarum
60. Lihenter concedo Passionis

qualiateinp.ts pctieha'
''"'

Uim

facile

ideo

enim

Austremomum
quia

post ductum Austremonio adscrlpsisse qum diu Quod sanemanifesfum knsivemonmmfacfasunt.

est In eis quis

non colenon colebat cruda rusticltas , Arvernorum prxbatpoUta urhanitas. Erat enim missi, sancU sidis, erat diaconi ab ipso Iciodonm

pauh jiost

scripslt in

eademPassione,
describit
:

uhl sancH viri

discipuhrum zelum

Et

sicut exhibuerant sua

membra

servire injustiti et

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A
ita e conlmrio sludcet iiiiquitali a,l iniqiiiUtem,

33
rs /imV;.<

ilhnimmti,.

,.,-1. ./,.a

Kmnplis ,l,m.

.ctom
Ma,i,

bant'!orvireDec>in.-.anclilicationera.Destruebant
sacrificaverant, et ipsis nr, nbi (livmnniljus ante

slralur uhoh,.':.
4.
n.onii

VI ,-nrh/.,m.<
di.plali..nr,,

liuiir

,1,

,,r.l,,

S. Austre-

m-

locis

cnm magno conaminc

et

miro dccore

.ele,
,.,

per idem lempus ecclesias construebant :quibus mns ct an.or in pr;di(ta urbe increvil nt tanla; conshucrcntur Domino opilulanlc hasilic.c
,

.,pr,;am,^. Qa:r,r
etr,,,.,m m,),;, ,;;
,;,ha,-i ,;,aet,

o^ra, ,,^ .it .v-^.-^"' Pa^^,r ,,,, ,;.,,,^^ J.^,^^

l..<:tal,a, ,l,x,iiis,

fatsa

qua,ms earmi.lem rerumvm,-a'ter

nuante nusquam

in

una

aliarun, civitatu,.. regni

Mem

re.-tis

,l.,.;.;,li>

f.m ac

Ira.l,-

gralias, nUus constructe ccrnunl.,r. Pro quo qui lam s,m,ne Patcr 0,ipotens, poscimu.s pra^dicalorem mitlere dignatns es, per

tionem Arre,;,o,;i,, .k,,.str,-e ,, , A,l nliqas pa.siones 1 redeam,,., quh,,H

,>.,ss,u,..

Passine ,,, ar ,,arr lr

,;.letr.

.,,.,; ,l,.r,.s

,;.,.,.,lo

eg,-e.ium

nucn

Z
,.

innn.ucrabilc, populuu, perdicaicslia rcvocarcs. H.rc ill., ,. li,MntZo,-i Auslrcnonii on r..ruiunl, .W

olin,
la.,.

llls eleo s,.e,;l.l,l,,r. ssj.ertam tj,.o

"ol.is

v,s,

al,,le

loea

,/?n

aurt.,ritate.

<^.,., ,t..ej,.e.le

.l,s.;,I.,ta^.Xu.iT.-

etim, ^ep"""'"

orl,;.m

se.;,h

h,.;.

.I.;i,s

mnm.qno
,le i,.sius

inter se,.t..,j,taessrl.-oll.,.;,.l..s,,,...l
rl

prssentia miistrrspeh, ar jiassionis

,l

""ci ""./,

'""

'"'

-'

'"'

'o,<st,;r,oem
,.r

.es,;erlioisre!iqisqri^,aPssioervat,,,; reji.^i,s,
',uo,l
,.., .j...,.

"'rr A:rLio '::;jt

>^te,^ii I,-io.lorrsis. F.,hl.,m

il,,,s

.o,,rtm

p,', "" 7'"".

-'

.11,,,^ .ji ate A,oim monastiram vilam ttam fissr a,t Parliomium

n.llnaUa
,i.t..t,:
el

''^

i<,^lo,;s
ri,^is

I,r,

' r"""' ^^^^;'^ ^ ,hrrn,,Ie ehqnisser

.,,1 e..s

J^:

"IZTno^
Zr,

ah Aloio t P,^l,o,io ,ona.

esl. se.l .,h ,,ostolis l,:,rlil,

aposloliris

.e P.,.;

.,h.t o,-t,o,.

ita i,-ela

i.le

,,,

hino> mi^it

H bmo.,

nt antea Doin.nus fereral

1;:PZisle,,,o;-ih,.se,,llL,,,-,,,,....,..t...,.<iste

H.C rim
aurto,;s

,-a.ls

rrX2^,ms
Monasterium
toba...

Jhilio,^e,fo,;amve,larlace,-lis.jea,lsl,i,^l Pssionis mii,ni aactoven, :

dicilur .edificassc in loco q..i Ic,o-

.;;,t.oe

-"'-;;' ^^^^ E ij.t.j, vna p.st

.l,c,t

lqe

"

Unea sip,los
'"'-!'^-

co,itii,o

.l

s,n,j,.las

rh..s

dorus vocalur,

ub

i.on

.nod,ca,n monachor..ra

. bo. l-a^cius ,siu

ai,rtovPassiois

.,e, ,,^

^^,,u f.,j '., ,

AusUeraoel

^ ,a,.a,
,rt,., P-

consl lucns, apostolicara

vitam,

qua...

i>,-r:,j>,:,,>os,t,,e,-e,-o.vm.l,s.

l"uc ler illis Iradidit conscrvanptene did cTra egrdis arlis rclundi anin.um el ,u d^^ dan, i,Z'e,.perDo,,,inicollas..bdi.F;cc,.r,o ,/;..,^^ VL" "^"'"""' ,.s.^.,-;, I.-io.lovi f",latn,. Aactov Psi

CoHe.am
ni..ra,
.e..so,-e,

a,,ost,.lo,;,m pr..;,.i,m .l,c,t

.li.it

,issm

aClemente

"j;osloI.>.;sc.
,la

AZ^ni^ f,L

S,

on dw,t ov,l,natm a Clemcle, jam o,:,ti.,em leinvevat ut Anslrcmon.us

,;,,

Iionore o,iis riv rristcs oClemrnte sscrpts .

rr:r:j:^^:t:r:^:-.nWs dcdilam
h,-et.

=-FTFt^:^^^
/>!'^';^
,s ^'''fi

^
ridetnv,

di,-hii,o",rita

..jile,

so,ita,-i

,.,>..toliris

lho,il>s.

Qod rq,,,erl.^rAc
socs
,nst,t,t.

:^-';:^^ j.^
'

"

^
,

S!? Zsfremop,^,. ,,.,.

e,;-ov esse
,>,,,; m//,,,c

-^

i,Auslren,onius..../,ic/o;/'--^;;'sa,;:,s e.rj,e,lltlones .;
eo,.cij>ie,la

Res

T^ ^'^ZlrZlZa
^;''';,,,,^,,.,,,.;;,,.

W,-,,

ridelu,:

t"s ejsco,s .msor,a

..r

te,;-enai;m ru, a, ekclis, abdicata o,, ,;;;"

,,eni,in. alq-e
j>,-ix

^^J^^^ZdZ''''''^-'"'''' ''"';,

'"" '-'" '""""

.,,,; ,../,.,./,

pl,m,i,.ima

,,ostoli.-^

''''''''''XZ^il.cZsalh ,:..;, l.-r s"^'J"e j;^te.;""" "> 'l'"

.t

^^Cl;^ ''"'7.
'

-./,."^^ Auslrcmonio.l,-,.^"/
,.,
'
,-

ren,,a: sta.lehat,

.-'".^-

"'"

'

,,,. ,./,,.
,lr,-ii

^dificatio,
..sse

""'""!'; ^"".'' ;' :; ,,...,isi,.ri..,io.^es.smo^,tell.a^ l,or .,..; .hs,..,s modo

si

jn.vi .elo sah.h j-ox.>r,.

""'

,,,

,,,,,

P.,ss.,.e

'.'^'

,','j,,

,/,,,.,.,

Petvo

';'</.;

..a,^

s,^f...^t.,sj-icij,es,

^^ ;,;^; cj^'^

,^,,.,,.,;, ,.,,

, iu .,..,,., ,; ^,,,,.
,..f.;.r,,...

,
,,.. ^!;;,; ;,.;;;;,.,:-;,,^,,;

,.

c.-e,latnv.

.rhq".

Pas..o,

fides

Dr

63.

Qnod Lucii mavt.viun,

,ib,-is

sj.e.^l..t.

qaan,.,,^
nou reo

.,i,jrl....

s.;^ij,tis

n..,l

...'C

A.^to nec ,o.,l,lena

''",
>

^^

Z^^;:,
,e

'

,i!;,

.,.,i,L

iis

.,.. i er..-

mi.,l,,,a .,i.rim,.s.
,.,., ,^,,,, S.
tit

s,.,.;:..,.,t

alia h Artis S. Auslrcnon,,,

''"^"'

',';,.f;,;;;;,,.

umd,vohiberej>ossit,j,.om.....sr.imcrter.srji.s.;
ra,,itionis
j,,-til...s

dn,itt,.l..,:

P.^imo

c.m

.,o

n.on u

',,,

f..ilr f,.,;;'.t

,.u,lafictio,.is

fi,,rve.c^jm .j"s,.>.h uecl.rcessilsai,,,a,::.t ,; .'hhl.,s.

,,^l,-i"m

"l^^^^^^^g A.xc.mc^
P'

"';2'fZe,e,^L
"
'

.V"'";"". " Est locus i cof,nio ^'"".tioru,u re.atiouc

:

in

winima Passione

Austre- e,*.,. mar,

7',

.e.-o

,:-s ,jest

appvime conrenit J,..lxo.^m

o,lio
f,.,-ioso.

^"

^^^^^^_^
;

^^.^^^

^^^^^^^^

^.^^.^^^,,

rndoh ar
impo.sif..m

i"

,//'/"'
.,oles,:;,li

Taudem
""'"

,,., ;

o covcicl,anl

"'

b,,ti=to
,-e.loht.

L,..

,.^;;;'j,i,,

.0,, egregius Lcn,ovi-

^!'

vemota:

..nli.juitatis

n.orrs

A.l...l>a.d

"

^,,,

;"'

.l-i.^iai lacis

co,jn,.miHU, quihns rt hapl.smus

/.

lolosa..u..-

Jiatu.-ninus Martialis ct inclytus .uartyr '^,.,,^^, ,;, f,.l.,m. .,..! "'.

/,,,,,

Noren.hvis T,tmus

DE
G. V. H.

S.

AUSTREMONIO EPISCOrO.
T>^>gnac

[rperire nou po,i. nisi

fortcTnss^

,-el

qnotan,s, intelliyi ,olne,it. F,ne,n er eonoen-ent ineUgnns, <-ofict,n esse q,u.L /> viris ,,on sit

^"^^l^J^lJZtnli litnr m atio no,,jb,

,

Ursinns,
,

,,^,

L,
Iter autetn

eonrentn eonficto ,-ose,neter e.isti,no.

J ^ jj^^^enim adhuc Domini v.neZ!^':;^!:::!^^:^^^exhibere. Q debitam

'^'

mg,-as a -"

"'^

rari

ei.-=que

revcrentiam

BHiirigas

conceniniU, ,tae,n ntite,npo,ii-ir,tioB Eeclesioi

;e,^ta

os neqne :4eeesso,-es nostri neee ,p,a,n apoc,-,,,, P.,ss,one inlire poti,nns. L,

Pet,;,s F,-aei.'>e,.s
Chiffletins

^"''f^^^-Kl^^^::!;: -^^ er,

d,t,
'''^'.'

ad Hensehenn,,,,

de ,oro Cassu. J,u posteama,;,,rfnit.Ai,adrert,tHensehe,nshe=c

,niserat, eade, fe,-c ie.jnntnr

,,,, Ue,u ^^^f^JX^ j, ^^^* Y 7 '.^ ij.//-' *-""- ./ ^ ^"

fuit

^'-'f"';/',,

,.,,;,<,

ft,,,;,rf.,,-

.1 1

Uni^se
ei,ra

.ontinoc-e,

dodo Cassii
et

te,npo,-e.

j,

'''-'''?''"''; ^,2;"'

a. 2C4 ,a,-t,jrin, fecit,

(1).

Austremonms
ab
nt,;,,.W'

eosp,c,u

ma,tp,s

p,ole, etnnie^ snpe,-stitlni p

,nis
fi.le

.-^^^^^^^^

X./

mserU
et

Mc,ifestn, est hm,c Cassiisaatio.;

esse

coversioe,n ant confirtas

'"^jl^^^^ibus o,nmbs condndi,ns iter liitn,;'^' '^S.ZZrZdi,,..^,,,,,.,,.^ ..h eo h.,nc

irn.

6.mconsen-atlo,

docmiiento
,.nnininratim Lommoralus

et

exeniplo,
in ni

et

inibi

aliquantisper

socmm
monio
/-'

tlhs
facet.

octavum adjiuujnnU
^

eiusdeni ^Jusaem

cathedrjt pontificatu

popu^i

petitione

sublunavit

Uismum beatum TTr^immi

et discipnlum snum, nobiUtatis apice pollentem placere studentem. Clericorum per omnia Deo moderamine er.o Tlaicoruni rebus prudenti

pafva uemque prar Hocloro Passh magna prx Passione Z, ., L.Jt nf^rirnmm er^o dlcatio fidei redundat. H^c enun Ua pnrj.t^ ^'^^^"''^'

\- ,'

et laicorum rebus prudenti

tis,

l^tus in

Dommo

^^'''^'ZZf moderanune compos ad Arvermca i^pedavi

^^^^_

a!po^tis

'.

^/.m

lisL

.erlis

in

^ctraque

^^^llH.a', nra^ter iUa populi petitione, Jr p!^maona refert. ii l<iue ntrius.ue

jZ^hni.
a,uiori /d.s,

primum ah Austremonio
recepit.

lUa vero : Clericorum ergo et la.corum prudenti n.oderamme d.spos.tis, ad Niveirebus monensen. pagum iter direx.t Ad cujns nsque perveniens, populum adhuc error.bus m.phc,.
arva.
las

^Z^m
Vn

Xitas

Liensinm
Bituricensium

Pes certa

tum
ad

gentilitatis,

idola

adorando

d^mombus
B.qmtatem

"c^^pinnm

um;temporum personaruUue

episcopum fnissc adjuncta

pr^d.cat.one sacrificando, sua salubri et dulc.

r.;wa
quo

iideutn^-

In proprio hujus sanrti

Bitnricjes,

necnon et Ergo in De. t.moro convertit.

veritatis cultun.

fide.

W^;^--";
,

ufficio

nunc

utuntur

nuUa

fit

U^tus

Austremonii

Zatamen
ihileqifur.

mittentis aut consecranfis mentio; quod pugnet cum Actis nostris

Dom.no Arvermca repedavit ad arva Nivemenses Si itaque Passmn magnx fides emonlo fdem pr.d.atam ac susceptam Ansir

Greqorius Turonensis Actorum narraexscripsimns : tioni facet Gregorii verha supra gloria confessorum, cap. 80, Vrsiaui inlihro De lum a discimdis aposfolorum episcopum ordinaet Uun Bituricensinm insfitnisse dicit ecclesiam, Historix Francorum, capp. 28 d 29, primo
lihro
('

debent. Ipsa Nn-crnens,s ecclesia

festo S.

m suo Propno, Austremonn, quod d,e S novemhns ntu

duplici eeJehraf, ita

:

teMurdeseet de Bdnru-ens^Romse fundata eccles.a, Petrus, cui umveisi hus gregis cura fuerat comm.ssa, m diversas Occdentis

partes misit discipulos qui fidem pr^d.carent.

hnnr unnm fnisse e septem episcoporum discipulis. episcopum Pes ita qesta videtnr : Ursimm sive
sivesimplicempreshyterumXxxsivGxnox^xn^adBifuricensesdedinavit quieopercjens fidei fnndamenta tamen temiia admojerit clericos ordinavit.Erant

Ab
Is

eo Arverni in Galliis habuere Austremonmm cum evangelium apud Arve.-nos semmasset,

prolelandi
Christi Salvatoris

studio

imper.um,

Noviodunum ^duensimn seuNivernum adLigerim appulit, ubi religionis christiante tundame.ita jecit, quod et fecisse dicitnr Avanci B.tur.gum.
Nihif
cst

\lum

initia.

ronverso^

Lahoranfihus suhvcnit Austremonius, confirmat proprinmqne iis episcopum

cur testanti ecclesiB .\,vernenst fidem

occurrit tempor.s nota,

tradit aut ordinaf

Ursinum.

ah^gemus.
ohji7.1

aulraditiom

70 Ouod

si quis

enmdem mihi Gregorium

Jam

qna Passionem

Tempor^s
nota mcerta.

\^,.,.,,t,,

(c>)

Leocadio adhnc efhniro

:

ZotZ,

domum impetrafam, qnam primam fuisse Bituriuum dicit ecclesiam et ifa ratiocinefur Hic Leucadiu^

minimam carere supra diTimus. Passio emm magnaet parvapost triginta sex annos in episcopatu Arvernensis ercles,x peractos, eremum Iciodorensem cogitasse Austremomum referunf, adduntque perseverasse usqne ad tempora Trajam,
autfere usqueadtemporaTraJam, ut Passwparva hahef. Imim-atoris nomen ex Lahheana eddume
in ms. codice Pansiensi habetur Vespamendo manifesfo, quod cum ipso texta pmjnaf. Sola Passio parva Trajamim nominat.
excidit,

Epagathi, martyris, fuit; non potuit ergo apoLnqdiumms meminerit et vixisse 3ivo ; hie, inquam,
te^fe

Gregorio,

e stirpe

Veftii

sfolico

ascendente-^

et

dam

hujus supra admonendum duximus lectoDeindequod prxdirationem rem hicrepetam.Primamevanfjelii ex traditione didicit Gregorius
e

stirpe

descendentes, respertu unins cujusjure meritoque dici posse.

sianus,

apud Bitnrirenses eamque sevo aposfoliro

Dilucidandx

hiiic

quxstioni

ideo supersedemus,

assignaf, direndo (3) Vrsi-

nm

ordinaadiscipnlis apostolorum episcopum

quia fundamentum hisforicnm hxc nota non habet. (Junm vrro in fine Passio mayna mortem Austre-

(UAct SS tom.
(2)

m Maii
i,

(ad d.

15),p.^, num.
(3)

5.

cap.SO.-

(4)

Labbe, B/W., tom.

II, p.

4b7.

Hist.'

Franc,

lib.

cap. 29.

De

.jloria

.o.,f.,

monu

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

35
AUCTOBK
G. V. H.

monii anno apas.vone Domini 04

(insifjiiet,

nione-

infn-pnntifriinu fnfinitfi,sed nii Possioneviinima

rhronologix nins iterin lerforeni hic vianife^ta nohis rnlnera reperiri, quihns medendis ttecessaria

credo ordinafnm ab Auslremonio episcopnm vices

gerentem, auf fotiassis plnres episcopos, qui

*''^

nman
et

dinmentn desunt.
74 Post honores
S.

socHs snrcessorem Austrenionio dederinf,

snrressioneni

ita

Lndo

vuirfyri

redditos,

deinceps

serufani

fiiisse

usipie

ad

Sm^Zrroi
Passio

andifo nuntio morl>i S.Mari! discipnli,virsanctus, iiirisei,adhihitis Kccterio Mamrfoque sorHs, ad

fi^^

Urhicuw, qui extremo seculo III et ineunte IV srdeni teuuit An-ernorum. Nomina antem episco-

magnadc
^''^'^''^

Marium

profciscifur iu raflem lorncnseiii,

in villa

porum

tanfa tem[>oris iuferraprdiue e.vridis^e fain

est

adificatis,

quo in i^^^^^

itinere ecclesiani

MarojoU

heato

frequens

in

ecclesiasfica
f.r

historia factmn, vt

dedicaf.De Mario ejusque Arfis rideri potrsf

ef qua: Danirl Papebro-

niirarl suheat cur iude

defecfu

nominum

tradi-

tonius II Jnuii

Actorum chiuscommentafur.NosdehocAmiremonn
quodaffrnieniusanf imjemus
nihll

ifinere
hrd,e-

omuino
hls

torum non fui.s.se episropos aliqui conrludaut. Leyi dignusestde hac quxstione dortissiinus Domnus Chamard, 0. S. B. (1). Quare stafim nioneo e.r
iuueniofu.rissePassionisiuafjuxaurforem,quando Vrbicum inducit haheutem ronrionem senatormn,
elsque iudicentem uf

wus

Cousecrafani a

sancto

viro

adjunrtis

errle^iam non credimus. Qiiod vero additurM^ivemoniuni simer sepultum Mariuni ecclesiam xdifnequeo ; ca^se ipsique Mario dedicasse, credere nobiles viros, quos beatus .unUoque minus credo
veritatis Mariui salutari pra^dicatione ad viam ecclesiiEbeati Austremonii converti fecerat eidem

Judxos perseqnereiitur. 7G.Jam ad marfip-ii narndiouem regrediamur.

niart.jrii tres

de

ac0.u,H,.
^^^^^^^^^^^
^^^^^^.,^^^..

Subsfautiam

Passioues fere

eamdem

traduut. Di.ri fere

eamdem;nam

qnuin parva ac
ve,-horum

magua posf fagellationem

rium facfiim

aiupiitafo capite martij-

clericorum suK^e.tione ex pranliis suis in usus Deo sanctoque Mario seribideni onmipolonti viontimn triginta mansos volmitate promptissima.

esse dicaut, miniina, alio

cirniifu iisa,inuuere videtur eucrto fa,jris Kn^Wv' monio fuuc tandem capnt fuisse aipufatuni;tt^

B condonasse
ret

eamque donationem

voluisse

ut

./msovV./f

S Au^tremonins

episcopali auctoritate confirma-

tem nmltis
martyrii

Bealum vero Austremonmniantistiverberibus lamatum quo.u usque sp..-

.. pntamhabeo fahu-lam. De .difnifa dicitnr, sanrfo ecclesia in loco qui Compeudiacensis S Austren'onior?.W/rM..,7.7..r//.. 1^Z'lia

ritum exhalaret, novissnne cap.t.s "b runcal.one

palma eum decorantes.r.,.,/ Au

tren o-

nio amputatiim, exfriuin Pas.onumauctoi,fafe,

inp>deuni.l.-oJiciturquosanct.U^^^^^^
cumLiicii ject,nu fuerat,atque lude e.rt,-ahifur iina

theZ^^^^^

t
de Vrhlco

sT/Xlr

deque Mameto reditus Iciodonnn

Zi t
75.

Z; 1;'

.D^^^^
7./..,.... ignotum
esto

^orporeJu.ta Passionem pa,-vam

et

miuimam.
anfe coust,-

aucforem.
^>''>"" ,,eiunm

Passiomagna Luciimartynum muHo

succesmreab Arverufjs sihique suffeifum

iTZilim "^j^
-^''^''." /^'

jr,j,i,i "><-un, l

;,,
'

turraffruipore,n,iacumsepidturamarfyrisC^eesse haheudinius miuiiiia: ac parr^ Passiom fdem loQuentis ad Austremonium miracido

^Z
et

ouJZretmdJn oJm.n:
Z-a,
in sola
'"'iuuetls

Qu^
p,:

pr^fer

,eunr.. puteum, Pussio parva ac ,mm,nan,lul

Glorlosn.n

k^Shn

Pas.lone

Lip.a
,nluln,a

^ne Austremonu

. co,-pore e.,fnn

ZJ^r7p^"'naf,n-ll

Tn aMaf paria leaniunu

Pasio ma^na. Qna, aufequan, XI j < j

at.ue In co^los iufrolun,,ne,n Pass.o ,na^ua,n,rardo.un, ,edresiit p,-odl.jio, parm ac

.,.,,

>'

n,.,.,addncor ,dnuidon,d i-xtersi.

X:^eZ^:MZ'sll:uf
coadj,dor Passio

,Ldlcl,uus,
coratns
fue,-ll,

Ucoudicl,ur.art,rlie.stlt,ts,y,usacsauat,o.

cnn jnre

successiouls,

"""'''~'*;V
/^"'''

,niui,na facet,

Urlucn,n

etparmet,ua,na
Gode-

,, ,.,,,

sauCI

Passloo,uiuaf. De
f,;dns

U,-h,co r,der, potest

/;;^

Acf,s Heuscheulus ad die,n 3ap,-ills, dlceda,n ridetur, s, Au. reLs-ls. Hoc loco

"7 """^' J,..,,

,

;,' ,,, ,,

rM ,-oject,m ^,,
p-odlglu,u

*,,W,V
l^.aqitK
qiiotatinii!.

Ve,-m,i

exmdantis
e,:jo.

"^'"Z^^:,,^^^^^^^^ '"'""J',, ,i,,,,

''''''"''

Maneat

:;;L;l; post fempora

r^^;;:r:-;"::;:':=':;2: ita,uerlderi
apostoUca, apoi
.

j:;;;....;;^^^^"--"-"""'--'
n,sc,;pt,one ,ul,as, lap,dea.

fa,.s,n
,

Austremonio coxvum

fiiisse

rrhicnm; nolim fanien

(l)

sqq. Les fgliaes du moiid^ rowm/. p. 399

DIVUS

EPISCOPO. nr S Al'STREMONIO
36
AICTOBK G. V. H.

STREMONIUS A S- PETRO APUD ARIN GALLIAM MlSSUS nOEQUE DATA H.S VERNOS VEN^ MARTYREGION.BUS APOSTOLATUM LOCO CORONAVIT R,0 HOC .PSO .N LX CIRC1TER ANNO DOMINI
D1VU9
,N

CUJUS

MEMOBIAM

H.C

UBI

QUONDAM FONS SALIEBAT D1U P1ETATE FIDESACRA STET1T .CDES TEMPORE EVERSA UUM EXSTRUCTA QUA EREXERUNT D- ET D
MANC CRUCEM FALLON-HARDY D-E
31

,ni,-ae,i),u

sal,;'ti

,.i

" ""'
,,.p,i,,uus prasuletpuEui uu
,

oxslitit

Prinius Arvemaiitiuni
/^(^''(rf^

MENSIS

MA1I

osteiulit.

""" '""

" "

""

.ff;.sre(

Austremonii
c

sepulcro

populo fopulo

-"'"""

!"""-V""'^'

;;:::;

rz:Ze ..-...
--r"''

;L;, S. AusU-emonii sepuk,;,,,,

;

pe,;t. T,- n,U,t,.,

';^;;;^^

t
'-

'f'J'^ sirctus igilur :;:^:^o:;ipu,ust.upo^^^

, .

rri::;:^:;-:--'-
;
l^ff,' .

-^-t''t4p::^"S';S
.'",^,.; 'V,,,,^, ,,.6i!/'''Gjv^ sueeessore , pa,; diseiplo
mo'
'

Austremonu
-J'"''-'"

;<ojet

AusU-e-

Z,M,r,;,tis.

etp,;s Q,.ale prodigii ge.

ior. seeU.

co,,or,aceidisse i>h,s se,el

f^
^

et

'^'

^-''"'-''-^i:^'t:r::;::: t:::;::
^:^:.::t:::t!;:s;r:r.ii .^.. ...
''"'"""

;^:r;:::^:""'-""-

l^

^,,rf, .1,,,,.

--^^

/!.,

,*

-;:;:3X....''0.~
:

aUeruui

LiL,,.,

;.<''"""

''''

-"^"

'>">'"""

Zn;Ti,o,i Sir Beatus d.scipuloium a septuaginta duorum in numero ccena.

Domro.IesuCl,risto designatus
in sacra^

^P^^l
.v.aUon^^
cum
cusci

Ecdosiastica i IV. ,noUUU,C..ta d.

Arveruoru.u
S.

AuSt,r-

Eratque cmenter gaudere promeruit.

otdixit
illis.

-ri^L

resurrectionis

U,OU,0.

'ulisquandostetitDominusJesusinmedioeorum
pra.claPaxvobis; cujus dnlcissiman,

itartyrolo-

^.....^.. ;.'..'-ri'^-'-"'"":;'
.^:lo:sir,.Jus,
aliai.,su,er

"-::^::::'';:.:"r::S:trs::::;
omao
e

gium ClaromoiUanuin
sec.

Breviario

Claromont.nsi

Ludovici

VII

A,-eer,^n

Chiromontani an. n>;>4, 'vEstaimj, episcnpi

est.

quoa

ff-.rfa eeeksi3, doe,eta ceCcsi. Z^sta,di.si,. I.js

dxuseo
trad,t,o

ja^

fic

,ri

sfand,nn '''m Hicpaulisper

no^ui

iH,e illst,-ataprop,;m
lust emonio

de sac^oapotolo so

autseptem traditionem Arrernortim lectons ohoculos secnhrum fradiiionem scriiJtam de

Se.r

-c,/,/^ te.^ti,oi,.

P,;.oloeopoo

t^^Zoyi, C,aro,.,ota,
'l^m^,
sec.

.s. '"*'';;;;;.

Pa.-is.,'^, "<"' lihliolhce: atio.,aKs

XII;
,lie

,ao

S.

Austv
'^

; festo ejs

'^3''"'-/'''5''^''-^^

~
f

/"'"""'
,

AudremoHac itaqne traditione discimus et marfyno niumad tempora perti.ere aimtuUca, contrar.a Gregon, ,ltam PnivL, non obstantc
Turonensis traditione.

Austiemonii
missione
apostoli^^^f

Jam

o^^^^^^

Arvernornm
|,"'
'fi nsq^u

ecclesia

quid deinceps tenmnt penitns perscrHtemur, bi

nt,-a,s..caa,as Dufraisse andias

Arvernis,natalisbeatiAustremonnna^^

/,.,
6,.f,.,-,.;

ienuit eccle^ ^ ,.,,....^.....^ omnia (1), contraria (5;;;,^.(,.,-ee,J,or,H

Roma. a

^^^^^^^^^^^^T^Ac^npio.d,can Chnsti evangelmm eamden, urben> ob

sanctis apostol.s

.ecep "J'-'"'""'

Austren.onium Ko.a.,a
^^^_

sed.e

J^^J^^^ ^,^,^
^,,^

^^

^^^.^^^ , ^,,,,^

^,.,.,,,,,,.,,,.

dmn directus est.

et

vehe,.,eter doleo

me

mn

potmsse
,n

alteruni

sec.

XIII,

,.ac,.,n

fld.Secnd',toeopo.,o.aHy,^olo,i.r^^^^ '"' ,,.od assere,.ur " anni

tm
V-

^
',*

,,,,,,,,. ,c.ekat,ere,.,brev,an,s
,;.^,;,,,
,,;,.

^^

,,,,,;, ,

sesel.M

Pas-

..apit,.U Claro,o.,tan,,

1";<^'''"'^/^^^,
'

noue

''^'''''/.^'LTrustre Arvernens,, "'^ ,n Galliis, urbe J" ma,-tyris, qui

;

/,,

'l'.o

^^ ''""

,nonii

urbemobUu.su "-/^Xmob episcopusordinatns,adeamden

'''rectus e evangeliun. pra.dicand,.,.,

",
,e.,b

Passionis ,n,.,n^ e.o,-dn !;, ,;;,. Citabo hre.iarii .p,a, Dufra'sse.

et

ass,pse,;U .Mu,,t. T,.e un,rf p,.iari. 5'''

deinde

.:i,aho ,ec,ioc,

n.^p.e a,a.

IJ
.

fiet,

^,,^^^.,,,^^

"' P'"":"^ ''"'""" ^..,^,., ,,i

'
o.,,,ss,s

Y
,'.

breviaria

81
,.e...n

W/o

(000

pono

h,^e,-,a,;,n

Claromon a,..

bibUotUee. naiioaUs

^ar.^,^ a^_

^?

"^^^c.c^s^
-----"-'^

AusUe,.,onius, apostolorum cmn alns temporibus Decii imperatoris

iu Galliis missns leg.-

ChnsU

:;jf:^,.:::i:iS
(1)

-
1688),
c. 9.

-^''^^'""^

""""^'"

(h-iginede^^^glises de

FrrMFan..

giassan

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

;^7

CleincMis aisi-ipuliw ac grassaii co^pisscl, sancUis ^ucco.ssnrbcaliPetn.apostoIoiuni pnncipis. hos

triumplioiuiii

^loriatnr

laiiroa.

ii)

qua beatus

viros.sicuUabapostolisorainatiruerant, in smdfslinavit. Hi vm-o missi sunt t;ulis eosnrbilms TroTuronicisOratianus cpiscopns, ArHiatcnsis Naibonffi PauUis episcopus, ptiimus "piscopus, Saturninus opiscopus, Parisins Dionysius
:

Austroiuouius tripudiali oxullat la;UUa. V. Laudabili eteniiu virtutum tlore venustatus. in

lucifiuo

auctoue <J. V. H.

cielorum

palatio

gaudet laureatus

ot

perpotua ^doria docoratns. Tripudiali.

Tolosic

Resp. 2. onmibus beatum dncuit Sancti Spiritus nuctio do Austremonium et instruxit in omni scionUa et
doctrina. v. Gloriticans

opis.-opus, Arvorepisoopus. Loiuoviccn Martinlis ost dcstinatus opisoopus. nisvcroAustreinonius

eum

salutari munificentia

ac mirifica lenitate. El instrnxil.

stuin,
efr.

Resp.

3.

Hone-

Itu

Paasiii qitnm

niinhnani

Hiijirltainiis: ifhi lucc

de

c.ommnni.
sec.

In

atitiqito

hreriario

clarins serunda phra^is cr

inniU-- .^rrijitoris ronfii-

Claromoutensi
sequeus
:

XIV

ler/itur

resjtotisoriuin

tntpnmaiHaliena fde {\o^\hn:

omprvhitnt,
'

ituimt,) tiixani.

Sanctus Austremonius, Dominn Josu

intcndniH traditioimu 84. Dufraissf rcro proharv

gs.se

""frustra

reclamante
Pufraifine
:

'Brerinriajiifjnitjwprfssajiisfin nostroniinrpisco-

-^

eirimx Arcrrnornni, sPi>ti'ni rpisrojin,^ emisse loco Oalliuiu teoipore DecH auno 2o3,ar(jnmenti
in nsnin errlesiarnin

Christo prjedicante, diviui documeuta inysterii insignia sa;;aciter didicit. et quaj Kcssit virUitum vidit. Vocciu Doinini Jesn dicentis prsescntialiter
:

..-.*.-^i..,.j /..i.'u/-/i_

Pax

vobis, aiidivit
fuit

illa

namque
in

bencdictione

poriinictcaiJitnli
aesis,

Inijns di(Pir>28, ct in

dignus

qua ascendens

coelos discipulis

upud Joannem

Petit

Parims

an.

bcnedixit. Doniiui AuIn II" Noctuhno. Ana 4 tonl. Vir stremonius,SpiritusSanetigratiareplotus,turbam fraudcntor, illiquo priedicalionis dncnexpctit

loo7, iu Thiersafiitd Hohrrtnm Ma.ssalinum au. noreinhris, dicunt ipsos legeitda S. Ansfremonii ^ mis.ws fnis.^e iwpe(fteptem- episcnpos) in Oalliam apostorantcDcrio: Snuctus igilur Austrcmonins,

menta pronuutiat
sceiite

coiitidcutcr.

Ana 5

toni.

(ao^.

lorumCiiristidiscipulus,touipnribusDcciiiinperacondiscipulis iu Gallms toris cuni aliis plm-imis ad prfEdicandum ... Hi vero

fidclium numero, ecclesiam

iu bcali Pi-tri principis

construxit,

quam

missus

lo^itur

dedicavit.

Ana

apostolorum honoro 6 toni. Spargimtur etcnim divim

episcopus, Aremissisunt iTuronicisGratiauns

latensibus

Tropbimus cpiscopus,Narbon>t Paulus

episcopus, Parisns episcopus, Tolosit; Salm-ninus Lemovicensibus Martialis Dionysius episcopus,

orthopassim verbi semina, dilatantur almiflua LectioIV.Sanctus doxa' religiouis sacramenta. Austremonius, a Romana sede summotiuo Pontifice in

GaUias missus, primo Noviodunum super

appulit,
jocil

episcopus, Arverniifi vero nsijiie hreciaria citat Dnnatus episcopus. Huc inr.sccundam iihrasin ontisit fraisse At curhouus
et tiohis

Austremonius

est desti-

Ligerim

ibique
ct

religionis

chrisUana?
Sta-

sacramenta
bilitxi
illic

episcopatum
christiana
,

inslituit.

religione

successoreiu

pro verbis miuiina, leqitphrasincaindcm(pt(im habct Passio docent hreciaria thesi tpiam hoc
ei ita

puncta dedit

An

ideo tptia

(ippositum

sanctum Palricium relinquens, Augustonemetum Arvernornm veuit, urbeni. ut ait sanctus Sidoturribus, iediliciis, nius, in Limania situ, muris.
lequore agroantiquitate, civibus pcrcelebrcm. in quo siue periculo quiestuosai amoenissimo,
luiii

capite Dufrtiis.^e opc

et

auctoritatc

eornmdcm

hre-

enim lectioues lUoviarioritm dcfcurlit? Videtitur

Passio minima. nim hrcriariorum exdcm esse qux nolens snspira,-i co</ar brcriana ut oolens Hinc
(jna; optimus manitscriiJta diaresis Claromoutaux, adprohatidam thesiu, loco canonicns secundo rero lihera .m,d eadem reticendo hqui pro thesi, uhi

fluctuanl in

segetibus undae: quod iudustrius cpo plus tVequentat hoc miuus nauciuisque

apH

fructuosum aratoribus, fragat: viatoribus molle, montium cingunt venatoribus voluptuosum; tjuod
dorsa pascuis, latera
castellis,

ad lo(pieudum, fhesi coutradicetret monumeutis mss. et bremariis a nobis

(jrapho eitatis.
necrruu(rnant

consouarc ntm iu hac para-

fontibus,

saxosa concava opaca lustris, aperta cultui-Is, abrupta fiumiuibus: quod demquc huvinetis, terrena villis,

So.

Jam perijendum

nt tradiiio ecclcsi^

est ad seridum snbseqnen.% Afveruorum in sacra UturgM

advenis multis patna; insmodi est ut semel visum Cum voluisoblivionem s^pe persuadeat. Resp.
set

{,fenarium

afferam hreexpressa cotpiosratur. Qitcm iu finem

^.larium
,

rehgionis Deus noster gloriosos christian* climata, beatum F spargere titulos per mmidi

amiiHSt

tijpis exntsnm auno Claromontanitm Claromontense, ad 1654 r/^"?M/s;Breviarium modnm restitumeliorem forinam debitumque

^Vustremonium
pr^sulatus

manus apostolorum sacri ei venustavit diguitate. V. AUribmt

per

tum

iUustrissimi et roverondissimi

Christo

Claromontensis Patris D. D. Ludovicid'Eslaing,

e.jusdeiu occlesiie capituli episcopi, authoritate, ac

uormam et gratioele-^antem parcimonialis vitse prffidicationis eloquontiam. sissimam verissima? Leetio V- Ibi divino affiatns Spintu Beatum evaugelicis verbis ciBCutienUbus

Austremonius

consensu editmn.
.lacquard, 1654.

Claromonli, apud Nicolamii

legifur

In hoc breviario sequens

officium S. Austremonii

deliramenta deorum pa-anis probavit mera esse invisibilem in essentia siinulacra, Dei autem pcrsonis Trimtatem, imitatem, distinctam in
:

Venit.% adoreiuus

Donnnmn rogom martyrum,

pontificali sublimavit

qui

bcatum Austremonium
martyrii palma.

Christo unica Filu a^torm naturas differentes in hsec ita verbis et mirasubsistere hypostasi et
culis

demonstravit ut Arveriiis
facere
et

cum pagana mi-

fjloria et

In 1

NocTURNO.

Ana

1 toni.

Pruims Arverprimus
ostenclit.

pietate divortium

catholicie rehg.oni

neusium prajsul

Austreiuoet pr^ecipuus exstitit

nius, quibus notitiam veritatis

Ps Beatus
martyris.

vir,

cum

rc!i(jttis

dc r.ommuui unius

Ana

socios tuibuit,
et

Dei 2 toni. Laudabilis athleta Nectarium scilicet presbytorum

Mametum

levitalis

habcntem

ordinis otficmm.
est

adha^rere suascrit. Quod Lirenatmu, Marium, Mametum, retur sanctos doctrma^ Nectarium, vi.^, vit^ ac Antoninum et provincue superiores inferioresque focios, ad e et ad messem albican partes tamquam fertiles propendentes Christumque divimtus

ut promptius exeque-

Laetes ad
populo
,

Ana 3 toni. Pn^coniali plane excolcndus primordialom siu^ praelaudc ponlitcx iste, qui
dedicavit. dicaUonis fructnm Domiuo cap. 10. Resp. lectiones e Ubro Sapietdis, laudabilinm didatns marlyrum cietns

Biturigas

vero

Ursiunm
instructos

episcopnm

dostinavit.

Catechumenos

bap

r.av.t,

Sequuntur 1- /-^n;
victrui

Iitteratos dclinitos confirmavd, sa o clirismate eccIesiasUcos promovd, ordines et probatos ad traapostolis et apostohcis vins pront a Christo

38
AUCTORE

DE

S.

AUSTREMONIO EPI3C0P0.
in

G.V.H.

efformavil, ditum csl, ecclesiasticam hierarchiam regulam docuit. dericos et monachos perfectionis parlom Tandem fessus annis et laboribus,

Sion

..ecnri

Ouia^

martyr Austre.noni.
mi^sionibus
Chri:>ti.

G or,a. possinws videre. Qu,a Bob,s, beate V. Ora pro Te Deun,. Ct digni efficamur pro-

,V.

oneris episcopahs,

quod triginta sexannos sustiet succesnuerat, sanctum Urbicum coadjulorem eremum dmna soi-em elegit, et ad Issiodorensem pastoralis contemplaturus, niliil tameu debiti
omittens,serecepit.Resp.LaudabilisathletaDei quonuun Austremonius vencrabatur ab ommbus,
pollcbat et verprobabilis scienti.^ documentis ilorebat V. brat namnantibus meritorum titulis

Arvernica aTl.^uubs. Ana. Felix Aslre,noius sangnuie beatus ,n=u-tvr

cravit proprio.

reg.o,

quam
conse-

Ana.

f.l.risti

,iles

Anstre.uomus

que eximius doctor, juslitia- seetator. lUic dilector.Et verna.Uibus.-LectioVI.

veritati.

pro lUte Cl,r,st, c,.,t, ur. a Juda'is t^n,p,el,esus non poterat, qu,a C.hr,st,,n ^_ ^^^^^ ^ .ea tonneuta sentire ed i Austremoni, inquit ^^^ ^^^^^^y^^^ Ana. semp ne frangaris suppli^^^^^ invictissimc, ^^^^ ^";'; quod mox perce^^,,^^,.^ j, p,,^nuo p c.o, scd .latuia. _^ ^^^^^^
_

chri-

pturus es

doimc.sticidarmn foetentium turba Jud^orum cx illis ct primari. viri Uum fixerat; pcrmultos nomine. rcligionis dogmata docet
filium,

Lucium

Austrcmonius. et baptizat sanctus putei aquis pater, id iniqne ferens. f.Uum

Abomuiabihs muner-

Eodeu, ,ariy,.s Austremomento qo sanguis ex beati pedibus ilhus fons aquce sub onii oapite flnxit, In qua bora sauct, n,a,de terra prornpit. Ana. aBi,a cst egressa a corpore tvris Austrcuouii obsequ,o choris, agelorum
,n
ceelesti

palat,o.

^_ Ana

lymidicis stipala

sum

suffocavit.

Quod

ubi rescivit bealus episco-

accurrit sanctu.uque pus, Issiodoruni festinus sepelivit. Majores iras mde ma.-tvrem honorif.ce genus, instigante Lucu concipit tetrum Jud^orum per sicarios varus ictibus martyris patre. qui niartyris Austremonn tandcm capn c nde^^^^^^^^^^^
alTecti

deporta.,. visa est ad ca=lest.a iu specie colnn.b,* E.ximii Austremonu n.arBenedictus, Ana.

Ad

tyris tai

alque

pontificis, Christe,
...erilis,

celebrant.bus

^^^-^^J^^^ '^Z^^onmc.V.
jedificaverat

gemcntibus d.scipul.s truncant. IUius corpus a

honorifice in ecclesia

da feterua; b*red,festum, peti...us ejus Oratio. Deus qu, beatuu, Autatis priemium. martyrii subli^M'^^ el sUem P .^^.^^ propitius, ut ^^^^^^^ ^^^ .llms sc.nper conccde masti victoria, ^^^^^^^^^
cujus pra^clans gloprctiosis fulciamur meritis

quam Issiodori

conditum

Ubi postea inhonoratum remans.t sexagesimum, ad animm circiter quingentesimum diacono, postea ep.scopo, rcvequo Cautino tunc
est.

riamur triuniphis.

inspirautc, ca.iccU.s iatum ipsius sepulchrmn, Deo

vaUatum

Avitus, secundus hujus transtuht. Volvico cpiscopus, reliquias Volvioun.

sanctus vencratio.ii essc co^pit. lUinc nominis Claromo.it ens.s

Arvcrnica^ Vesperas. Ana sola. Fclx Ad Magnificat, Ana. O nybna (h Umdlhns. dulce est tuum flere beate Austremoni, quam charum est tuum laudarc

Ad

martyrium,

quam

triumphum

intercedc pro nobis ut viderc Deuni deorum in Sion.

:

mereamur
et

postea Mo^acum insigncs. V.tae h.stotur frequcntibus miraculis Prcejcctus, Arvernorum riam scripsit sanetus Resp. Du.n sanctus pr*d.episcopus et martyr. occurrit populus, crcdcnt.um cat Austremonius, ore laus Christi Jesu ommum numerus,
au<^etm-

delat^, ubi rcligiose asscrvan-

ex adde prosam prapriam missm, ejnsdcm Ludoriei d'Estotnfj missaU aaromontensi : edito Claromonti an. 1046
86. Q^iihus

fjusdeni

teviporiii

missaJf,

Nova

cantet cantica

Gaudens plebs Arvernica

Sancto Austremonio,

personat. Christiana fides

ficatur.

ab omnibus magmspirituaU
lastatur

Quem

verbi dominici

Vcnerabilis

pontifex

eaudio,

gem
IN

studio gresuo conspicit labore et numero. Domini multipUci augn.citan

Destinavit nunciuni

dum

Sedes apostolica.

Christiana. Gloria. Christiana.

Nactus pontificium

NocTCRNO. Ana .hnulachrorum delubra

III-'

7 toni. Destruuntu. vana, corruunt .do a,

vcxi lla

Corda movet genlium

Al) erroris vitio.
C.ui dedit eulogias,

sanct^ crucis eriguntur ^tatur VencrabiUs pontifex sp.ntah r Ana 8 toni. studio gregem Do.inm .audio dum suo conspicit .m.nero. Ana 9 tom. Pax multipUci augmentari .lotitia pr^dicatur, vera salutis Christi Ecclcsice ordo paspra^dicatorum
ac
niirifica

Spernens fraudes impias

Hie

exit a fluvio.

BapUzalus patrias
Natus per insidias
Perimitur gladio.

diflmiditur, laudabilis ;//./; Dcsignavit efr. Resp. 7.

e. sim magnificatur.L.cf/om.

honuM
et

S.

Amhrosu

Dominus

aUos scptuaginta

Hic pnesul occiditur,

duos

Provocabat autem populum

Fons de

terra oritur

pius affectus glonosi ant,ad fidei sacramentum prj.d.cab.lem quia in o.unibus actibus
stUis,

Sanctoque marlyrio.

Ut columba vehitur

V. IIU virtusd.vmat.anta se e^ilcbat universis. dog.nata, ut verb. aud.tores contu^it facundia. fide. cxtemplo du e rini christiani nominis ct 8. Magnificus ant.s es
r
:

Ad cielum deducilur Anima cum gaudio.

Austremonius pr^nuntiat me. coi-dis de..detium quod mihi cupiens per martyn. agone. rium V. Magnopcre

ntur amore. Quia. Resp. des.dcrab.le nundixit O quan.

A peceati

macula

Hujus sancti sedula

Nos mundet

oratio

Viventis per stecula

quam t.iumphales, ait: vkto ias consu.n.nare Austrcmoni, quam dulcc est bcatc Resp 9 martyrium quam cha^'tat'is gratia

Post mortis paUbula

In
cotili

palalio.

laudare n"mphu.u^ " rum estlmoris causa tnum ita .n r^iip^ liudabili'^ Quiasicutinutroqucp*.aujM,i.i^.n Quia sicut in utroque^^^
,

'

tuum

fiere

87. Mansit itaque in

anmm

1654 priseorum

i guibui'""'^,!

ef

hor seculontm traditio in ecdesia Arvernonim. Ex iUnstrissim.m d-Esfain,. ..ro o^Ac/o ridemus

^"^;^
^^^,t,.,,..

utroque

refulges
coUec^io

'^':^'""^-^/y,^ys de pastor, ^^,,.*^.'P'^' .!;'', Demn ^^

tuormn

.soUicitus

;i,;/^^^ sci\uioimn, quu

deorum

motumforfassisfemponnnisfonnnfervorenioppngnanda apostoUca septem episeoporum misswne,

^.

rmidms

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

39
\n

timidiH8a(/n-evccpisse,itn uf
ttioncm

iii

ipsa l^t/ftuln mis-

menioria uecepimus, oratorium

ginis

honorem

vir-

AUCTOriE

a Clcmente fartam proileriret, asscrens simpliriter a Komana sede summoque potitifice mlssum

Deipurie

in

subm-biis

construxit,

quod

G.V.H.

meAustreinonium;6T^f''

rero,

imprimis mnrtij-

Sanctre Mariae inter sanctos deinceps appellatimi c^t. Post fundatani Arvernorum ecclesiam, studio
protelandiC.hristi Salvatoris iniperium,Nivernum

rium,aperiisfiiiiie frailuidur ut in Artis,prwsertim

in Faxsionc maijna, narratur.

Ad

tempora

ajiosto-

Uca Austremonius referfur

primo respoiisorio secundi uorturni : Cum vokiisset Deus noster glorio.sos christianfsreUgionis titulosper mundi spai-gere climata. beatum Austremonium per manus
In

ad Ligeriin appulit, ubi reUgionis ctiristianae fuudamenta jecit idem tecisse dicitur Avarici Bitu:

rigum. Lectio
sus, in

Tandem ad suos Arvernos reverpartem oneris pastoralis. quod triginta sex annos sustinuerat, sanctumUrbicum successorem
v.

apostolorum sacri prassulatus venustavit digniiaie. Nihiltamen inhocoffirio gloriosiuspr^Bdii-afur

Antifinnin

elegit.etadlciodorensem
platurus se recepit.

erenmm divinacontem-

quam

sanrfi episroiji martijrium.

a Judeeis, ex quibus multos Christo acquisiemt. variis ictibus ailectum

Illic

^*^-

Sequeidi

dfmum

serido
abjecit,

Arrernorum

errlesia

Austremonium

capite plexuiii tuisse eeclesiai Claesl;

uMiitionrni
descriferimi

nntiquam traditionem
^.^,,,,

aut potius Arcernofraditioneiii

romontensis traditio
antistitem.

quam tamen

ignorasse

episropi suos /usserunf

paferuam

videtur Gregorius Turonensis. Narrat enim

iii

pium

abiicere;

breriarium Romniium

aboVitum

fud

summa

saiictitate

viventem, post
Christi

norum introductum,dohufeac gemente

portione. Ita eiiim lef/n iu
,

meliore cleri

acquisitos Ecclcsije

plunmos populos, post

telici
efc.

mouuscripfo rodire,ldo1731 in ecclesia

fidem per onmia dilatatam,

Iiac vita

coniVssione ex

njanuscrit
.ilssoire.

doveni^i unncupafo'-

Mmo

mo-

migrasse,

Hic

sistiiuunj

quin refiqua

nasterii lciodorensis 0. S. B. martyrum honores sancto Austrenionio adhuc delerebantur, et Bene-

lectionum pars

ad inmntiomm
enjo

reliquiaruni spectat.
eeclcKix
rectns

OL
in

Conijruit

luoderua traditio
illo verifafin
tyisi

dictini monachi Sancti AUyrii prope Clarum inontem allalis documentis probabantsanctmn Austre-

Arrernorum

runt nurleo

quem supra

seile

Passione minima reperisse

sumus.

Atqm
quam

npostolica

monium

martyrii gloria

esse

insignitmn.

Quo

imprimis, non obstaufe Gret/orio Turouensi,peranfiquit

approbntnm,

multorum ex animis exortum dubium factum illustrissimus eximeretur. Verum anno 1737 Massillionius.Claromontanus episcopus Dominus novum composuitbreviariom, quod typis expresest ut
,

traditioArreriiorum dirifur iUa.juxta

S.

Austremonius decurrente primo seculo Arverreuit in urhem; et iterum Austremonium a Judieis capite plexnm fuisse ecclesife Claromon-

norum

sit

Petrus Boutaudon, typographus regius Claro-

tensis traditio esse d/citur,

quam tamen

ignorasse

monte. Jubente episcopo, clerus secularis novum breviarium accepit, in quo sancto Austremonio cultus sancti confessoris tribuitur. MuHi ex senioribus cleri

videtur Gregorius Turonensis. Patet itaque fradifiunem Arcernorum Grcf/orio Turonmsi contra-

hanc Romani

officii

abolitionem i^gre

'piseopi

tulerunt. Ita prxdictus rodex Iciodorensis. %% Prxvaluerunt tandemin diwcesi Claromon-

Claroiiioiitaiii

tana uorx fradifiones,et breriarium Claromontense unni 1774 Frnncisri Marix le Maistre de fa Gari^^y

riam per decem et anipUus senda iuvahiisse, lahefactnfam secido uiio, nec tamen reculsani, et nunc quoque nostris temporihus, ap/irobanfe mle apostolicn, puhUco fesfhuonio in dlcinisofficUs crlcbrari. 92. Miruin fortatssif< aUcui cideri potest, martijris
cidtuni S.

iihi

tainen
noii

. XVJII,

Stremonium coUt

ut eonfessorem. Aufiqiiis

nnfiphonis ef resuousoriis abjertis noca,ex Scripfurorum rerhis eonflafa, mbstditta fitere. Lecfioues

secundi Nocturni desuiujdx sunt, quarta ex Gregorio Turonensi, Hist. Ub. I, cnp. 30 : Decii imperatoris

terapore

....

pariter conjuncti; quinfa ex

ejusdem Turonensis Ub.Deglorin confessorum,cap.

30 ;Per sanctum Stremonium

....

auxilia antistitis

impetrantur; sexta, ut ibidem indicafur, ex Histo-

Austremonio non adhiberi, martijrium in offirio pubUro ex trnddione Arcernorum vero eccksiai non dubitanter, sed certo affirmari. Causa non uiia afferri potest. Prima ac prxeipua mihi videtur i/)sius Homani MnrfijroloijU elojiuiu, quod martijris tituUim non adliibef. Deiude nuctoritas S. Gregorii Turonensis, qux seculi decimi sepfimi episco/ios commorif ut subluta marfijris denomlnatione uno confessiouis tifufo Austremonium honorareid. Quapropter, ad vitandum scandalum,in
'"^""^-

cofitnr

iit

tniirtyr.

ria monasterii

Mauziacensis
....

(1)

Sanctus Avitus
sepeliri

re

non omui ex parte

ind,d,ia,

uihU

in

hujus nominis secundus

voluit.
seil

post

mortem

cultu exteriori

innoiandum Romaiu judiccs ccnsue-

rursiis

90.

Anno tandem

1862, dic 11 sepfembris,

Sacra

93. Pr.nfcr

asscniif
1'ropriioii

Rifuum Congregatio approbarit norum Proprium

Sanctorum ecclesioi infra octavam Oinnium Sanctorum eelehrandum indicatur testum S. Austremonii confessoris et
Claromontensis, ubi doininica

gam

satis

documenfa scnpfa duo nlia subjuu- Au^liemonii antiquu, quorum famen asfatem defiiurr maiiijriian
prtBilicant
et

(InroiiionIfiise

nequeo.Primumestlapismarnwreusquiannol709 invenfus esf iu ecclesia S. Ifhdu.quum alfure S. IHi-

inscriptio

dU de^trueretur,

iu qito Inpnle Injebntur

Hic

<hiplex

reii-

ut refert Grogorius Turonensis, aut etiam, juxta

qua^ ita sonat

Partes femoris sancti AusU-emonn,

pcrantiquam traditionem, decurrente primo seculo, ab apostolica sedc cum sex ahis
aliam
et

Arvernormn

episcopi ct mnrty ns

{^).ifraque

h^c iuscripfio,qtturumjuxta Dtongsium

bammarsupernbnt

episcopis

in

Gallias

missus,

Augustonemetum

thanum
94.

neutra

septingentos

annos

advenit ibique sedit.

Cum patefacto sibi per varia

(anuo 1720), Austremonium pra^dicat martyrem.

dula

mu-acula pr.^dicationis aditu Arvernam civitatem sub lege Christi redegisset, plurimos direxit evan-

Taudcm docitiueuforum senem claudat schequam interanuotida a prxdere^soribus nosfns

in q,ta
ecclesi^
:

et

iraditio

nrlesite

geliipra^conesadsuperioresinferioresquepartes
provinci^,

quorum

pr.vcipui Marius et Necterius.

Ipse vero catechumenisinsU-uendis ac baptizandis fervens incumbebat. et si quem invenerat ido-

BrivateimsteMtmouuun Calendano legitur de marfijrio S. Austremomi In ecclesi* brivaantiquo membraneo ms. msigms
inreni,
tensis,

Brirafcnsis.

cujus aliciuot fragmenta

171
1

nobis exh.bu.t

neum,

sacris initiabat ordinibus.

Ex tunc

etia.n,ut

Antverpi^ coi-am anno

rhri.st.. C^) Gull.

Enunent.ssimus Car-

(1) Clr.

Mabilion,

.-(c(.

.VS. 0. S. B., sec. III, p.

102 sq.,n.

6.

tom. U.

p. ^'25.

(It)

Ibid.
^_^^^^^_^

DE
m;ctobe

S.

AUSTREMOMO

EPISCOPO.
^^^

.^^

O.V.H.
tiore

AV,STBEM0N,1ETMATR..EH,S,... o mus novembri.. ; vi idus novembri>._;i-_-

--M^
ua
^^ ^
.^
^^^

,;,,
^^_

,.^,ert
^,^^^^,^

'.""

-^J':.

^'

,,,

manu

. ;

,ONll

EP.

ET MAKT.

"""'''^""fDe

fuil: ile

.JOnO romnibus

eju

:--z:";!=:;- martyns.

- s^:r:;:::r;ri;. non subditus ora

seo pi^ debet esse sollicta
>

bus,uilple,ieuuuuu,> ...

^^^^^J^^,

.-

^^^^^..^

^^^

specie-

adulatores

l'.>-'l"-'"'""'[ ;i;;;io,.iqua,ucoustab..^.<l >'"r'^"':^"lriouaiuc.ousta-

^V.IV
^*

.-elipnnu, hnentione se_.; S. VnmnMnonn quianun < Austrenionn

^S;-- ^^ri^^^
rforf.-m.'''?"'.'^.'''"-''^'''77

bant pretio v'";'.""' '";'",, ,; ,oia Cm,n.sHi^t.hh. n,'"i'-J^;'^" ^., ,,,,,, ui,,^
'',,

tluplioi transculo VI, et de ieiodoro latione earunulcMn Vulvieo et deinde

Vulvieun

Mauziaeunu
,,.;;.' S. Austreiuonii
invcnlioni''

'"'"

''i''''f '^'

f;:^:;''';';^^::,,;

,c,t^.,,;o

p:;rc:^;^.-'-^^

S.

Austre-

monii
historia.

mmmmmm
narmn resonantibus
voeibus,
et

-^^^''^1

ZJ.,,^ticic,,j,,sviritu,nul,map,.dse

h,he,-e,.
Secundo
iuventio
j)ritr}a
**'

transldtio

(I

Cautino
episcopo

;rrb.~5S-i^-^ ?iSS3SS:s.:s^=
:''

sff.

VJ

(flt-

rata,

^"c ;,;,< '''^"'^ ' J'^'*'""""

''^""'''"'
!'.

Tebis

martyris Austreus H aperiri beatissimi

,-

::;= i-

,;:^,="";

r;;:"i::;=^;-i
;;;"sr:==^^^^^
pontifeK

;:s::i:::;:,s;f

r r;:;t

{\)Sa\-avon.Ori9inede

C!oirmovt,v.h%^mh-^i-^V-'^-

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

huniatus; ibiquo, Deo pontifex Prajcctus jacel juxta prxlibaluni Dei sacerordinante. sepuUura^

41
au(;tobb

833, qui erat 19 regni Pipini filii Ludovici Pn. Verum ad illuni pertinere non potest hoc diploma
in quo Pipinus ipse dicit factam a se translationem corporis Stremonii, qu^e contigit anno 7^4.

G.V.H.

dotem PrjKJectum martyrem

Iciodoro
Viilvici"
extr. sec. VII-

traditur venerandus.

09

Hcnir irandatlnytew

et

sequeMem Vuhico

Actis Mauzkinm Mabifiowus (1) uarravit ex nos Pnssionem mtgnam dmmus. Labheanis,quam

Vide etiam Annales

et sq.

Cointii

ad annum 681. n" 71

Nohis hic brevioribus esse

licebit,

qunm

interjra

simus. Juxfa Fas(locnmeuta infra legeuda daturi Austremonii vonem minimam, hcus sepidtura S. suo iterum exorbltatus erat honore.
illHstrafus a

Heec porro conveniunt cum hisloria translationis S. Stiemonii, auctore Lanfredo abbale, quam edidit Mabill. tom. 3 Act. SS.p. 191.Legen-

dum

cladeui Tertiam rocat Mabiliouius liauclciodori Actormn, vt puto, Lnhbeanorum., prianctoritafe

ex

videtur indict. secunda, pro undecima. ut etiamlegitur apudSavaronem. Facileautem erat unam sumere pro altera, quippe nota 11 modo

pro

II,

modo pro

xi explicari potest.

Porro ubi

mum

.seculo

iueuufe vastaufibus Waiidali.%dein

legilur

Theodorici copiis serulo

VII

decurreute.

Nunc

vasfantibus quibusdam rurstis ex eodem- auctore Wandalis,AcitnsII,Arrernorumepiscopus,iuloco

wart,jriiprs:decessorissmPra-,iectierexitmonaste-

annus ^4 Pipini regis, sumitur initium ejus regni in Aquitania a morte Caroli cognomento Martelli, qui anno 741 exstinctus est, ut onmes sibi fatentur. Quamvis enim slatim regis nomen si post assumnon vindicaret Pipinus,non mirum
publice regis titulum, qui solus ei deesse videbatur. cancellarii aut qui vice eorum diplo-

riim

Vulvici.

Hic

ifjifur

Arvernorum

ponfifex, per

ptum

Po>^^io minima, revelationem Jesu Christi, f//r/^ Passionem parvam, divinilus ammonitus juxla admomtus, Passionem maqnam in somnis

juxta

qnum

sibi

decoratus,

adstaret vir in visu. vivido vultu, canis mirabilis, oculis ardentibus, ingressu

adit nudfis ex rlero aspectu terribilis, Iciodorum jubef, comltaufitms, sepulcrum apenri et populo transfertjnxta heatum sacras reliquias Vuhicum idem refesepulturx iradit. Aliis verbis

mata scribebant, annos ejus regni co.nputaverint potea tempore administratse regiae summa;que Sane Marianus Scolus viginti sLatis in Aquitania. non septem annos regno Pipini tribuit. quod E facere nisi computando ejus exordium a potuisset morte Garoli Martelli. Hoc Pipini diplomaegregie
propugnatum
est a Joanne Berthon, rectore eccle-

Prxjectnm

runt Passio

minima ac parra. Passio magna

coraddit. Translafo videlicet sacro

adversus Josephum sise S. Martini Mausacensis. Garachon.rectorem Sancti PauU apud Mauzacum.
in Ute

factum unum

r)ore tantisper in

monasterium quoddam puella^ malidxmonis instmctu rum hxreligios^ femins, verhis contumeliosis us^; dluserunt
sacris reliquiis

pendente coram judicibus Ricomagensibus in notis anno 1707. Hoc modo diploma omni vitio
chronologicis carere ostenditur.
102.

Hxc

illi ;

quorum

explicafio,

quamquam

jtftlri^

Caroli

inde Vuhicuuipoutiquas divimjusfitiapuuienfe, iranstuleruHt. lie, fides corpus fex et clerus sacrum mmohxc translatw penesaucforem maueaf. Quo

Coinfioinferpreiatiosubfillsquidem,sedomnicarens

Maiin i,

fuudameuto

facta

sit

incertum;

quum

vero S. Prxjecfus occs^is

spernenda nonest.Etenim diploma Iioc ad nec ipse Cointius, nisi facta ri, Pii filH, Aquitau,^ Plppini Ludovici
visa est (3),

ejusAvitus ad annum 080 sH auno G70,et successor spatio, anno circiter 680, pervenerit, illo temporis Austremonii Iciodoro censeatur translatio S.
facta

reqls

aunum 833, annum Wtraherepotuit. Debmtenim

ex anno

19,ui 24 codicis Savarouis,facere

cum Bouchetmno
essef

facdfas conveniat,qu.um midto minor ei-raudi xi, quod nos admiUere ex XK ad xxiv quam ex ii ad
patris,

Vulvicum.
SeciDida
translatio
Viilrico

100 Jam de secunda S Austremonii Vxdvico

ceuse

translatioue
iu

rehqmarnm
mdict.
u,

coqimur.

mouasferium Mauzia-

Anno ab

incnrnatione

Domim 764,

Deinde Pippiul, Caroh Magui compufat,im fuisse, reguum a morte CarohMartelli exemplum probat. Alferum Mariani Scoti allatum
in Gesfis (4).

Maiizlacum,

re-nantevero

imperabat Roman.s translatio. tnveuioad filius. Ita uotatum Constantinus Leonis traushitionis secundx, qu^ Pascalcem rehdiouis sloni magnm subjuncta
esf.

Donmo Eodem tempore

Pipino anno 24,acta esth^c

eiusmodi exemplum hgifur

tanellensium

abbatumlonP,pp,ui regis

Tandem tempora

Se.d inter insfru.uenta

eiH^queexpeditionesAquitanm,illorumquehellorim rei uarrafa^inmsfro adhincfa imprimis conveniuut Cwoh Ma,iell, fihum, signantquePippinum
codice,

reperitur diploma Pippnn ecclesix Claromoutensis Mauziacen.^fS seu insfauratione reqis pro dotafione

sijnchronum imperatorem Uomanorum cui iusuper aucior Leonis fihum, veiusfus

Cousfantiuum,

mulfa Pippmus bona monasterii,quo diphmate monasferio; quod mnjnt : lu conredit prmdicfo Trimtatis Pipmus nomine sanctce et individu^ rex...; d>cd^ divina -ratia Aqu.tanorum
opitulante

""'xmHaudtamen

dissi,nulandum esf diffindtaridelirei, Pipinus opitulante tem <<uperesse, tituhim Aquitanorumrex..yH^.H fituhim I ipp's.nnpsif,q,dquePippin,mi,L,nIoviciPi,fih,nu,fam
HaiUsijnL-evldeturidri^^^^^^^^^^^
nersit,
"^^.p.

vel rij>i>i>ii

Aijiiitmiia,

Austremomo decursu orafionis:Bt^io sagra ossa a Vulvico prjesuliArvernorum.cuJUs thanstulimus; ef AD C(ENOBiUM (Mauziaconse)
nue
in

prnno

Dei "i-atia nasK,-ohMa,ieIhfi{iusnumq,ium,q,iodjov'mns.

/7.;Datakal.

febr.,

indictione

xi,

anno

xKiy.

maximequum

indictio

fum

xi.

fumn,

ipsiu

conrenialimolndictioncumidf,,,ioeji

regnantePipinoinclytorege(2). qux irauscribere Christianx sequentia aunotarunt,

opera; prefium est.
te>iq>ore
. ,

tr/;m.;ar.s6= /**

RU usaue

ad 838

(5),

ac nwrfuus

esf d,e

lidicem

Pijtpinireffin

an.24Pipim 101 Ubi lcgitur supra qui priJ^ccputant Cointius et Bouchetus. duml9

regis,legen-

l-JmZsQiiod li diploma ilhid

aurdaf,n.up,eaPI^^^^^^^

autheuflvum pro^
translatio

probationcs vcr.Pong.ms ptum lioc evulgavit inter occurrunt multa. ^-anantes domus FrancicB, ubi ad annum 833, n 3 lectiones.quas edidit Cointius

PUmo
t^ulm

hJalfera

S. A,ist,ru,oni,

ad

fortasse moveiXperfiuet. Suspicionem

utramqueeditionem,Sannnarthanorumexcod^e
Bouchetianam, confercndo. Joannis Savaronis et 19 refert Cointius ad annu.n annum

Ceterum hunc

,,

^^1 n 3

(*)

MoD. Germ.

Hist..

tom.

S.B., sec. in. part. u, P(1) Aet. SS. 0.

Gall. ehrist., lom.
It.

Instr.. p.

lOS ^qq-

i^i

f 3'*^^,'

Annal. Lccl.

Aldeberti

Novembris Toinus I

13E S.

AUSTREMONIO EPISCOPO.
^;;

AUCTcnE
G. V. H.

Quid,uid ^tauctor Mdeberli episcopi recognovi.

ro.ta'i'" ,., drij,(o
,,/.<ra/OH.s

f^^^^",;;;-!:,

assoM.

Toto ta,uen c.lo

om-.,
;;,:^,,(,

''"' J)ostenns 'j,, aii.m

'
intn-fueruiit

ipso regt
jubeiite

Adebci-tus,

Arvpniorum
fj)isropux,
et

Jiogerius,

(lux

Aquitanise,
*

Saint-Ivoi-

ne

iZZe,n
,*
conati

LpUori.n.uJa

diceuJi ,euere e^en-

'

"
"

'

Pippino ut "^ fndus abba. petierat a ^^\f^^ l.ce aliquem transferend. ex civitate Arverna

Jt.

Juxtu Po.sioneu.n,nnn,au,M'^

^^

t'^
a ^

ntUsime t'^f
lu

vas honoriflce, ot U.Ki udio reposuevunt quousque in

(uit

.^J

^^^^^

f^^t 3

p^

reconsignaluni,
,etiosius

Zl

Co..e..^ re. ',ui P^^^^j^^^f^J^^Z de corpo,;b,. ""'" m,ieus, iutcrogaus

nulatis,
didicit

^^ZZ
A
:

^^^^^

Le^e

temporc opportuno inteyra.uarratione. cu,n

post Acta.

E
I(^(((

,(,,, .;(;,-4., / fine

priEdicatorem

^''>-'". ejusdem urb.s lore. Tu.m=

petitionibus,

emun Y''-^" nt^

d'vmo
actus

mMu^

5
'<"

-'i"'" '"

P"''""" """""

^^^^.^,^^,^

"Z

,tr(ipiit_

S.

Austremonii

!cens monachorum

'

.^,.

5,,, ,, ;x ff;'*'

a rcge

nutu (ut scriptum

^umque

.n n.anu De. quoceleri nu.rl,o ratr.voluerit vertel ihud,)

est,

impetradl.
* Cliavroux

Cor reg.s

"
.(

,aatio,,e.Hotr'-'"-' "'"" 'l'" . :,,,,.^i,,.^,, iicitur

cu,..eo busjubetutquantociusproperente s,mu

eiden, H "T"

'""|:^;

j,,.^, ,.;,,,,

H^

e^t

Bo,e,;us

sJmum
Lino

martyrem

deferant. ^!""*

"^"
^^^

Passiouis rniuiui^,

eel,

tactus spira,..ine, prodi,jiosu,u ,fiatur ,n a,,cto,-e ta,u

splendidissi,a,u dieiu.

-P^f .-''"!'"'", ^

ALta.^i.d^u.r-iaPippi^^oregesacr.mAnsire' 3"^'"" 4''- '"=

monii "

/---,,,: ,^'^ ""''"

^'
,

<,.*

^i^^'^"""

reoclat,on,s

"^^ f "^p,,;,;., ".

e,

..53, J.o("-, ,^, ,<,C;* 3,,* L</"s fe,-e ad .,;,. <;(; V..r,-...
6i
oi.c.,-,-.
.

,-";6,.

tra,M,o
co..j.c,e.is

ia,u

cujus fide,u, uti

,n,dtarun al,ar,m

u,n,

/<

.^^

jam 3^,;; Wio(,- Nil

f.sus

apud
^
tt coniitaiite ;

105

auctorem yelinijuhnus. Mauziacenm itaque

caudio pergunL, et
fcriba

sUUm cum mgenU Joseph sepullur^ locum cum

regis in

rex nomine

amminiculo

sacrum njento a

ducentes sanctiss.m noctemque iUam pervigilem

etWrdote

altum fod.en es

n,aXs

l.batum ac subilo * cc^ rriTeno cespitc aufcrt SteUuUcsuas laudabiliter sustentatur.

suo
inseruit

advemens, et Lto rex cnm exercitu suo regionem aud.entes non auaque per omnem sequebo^r

ZL Lakbeus lZ.ZkiiMeuin.II.cit^
jL
nikil

ad,no,^-

"'^f'

morafus

et

nulU duhio

udm cum
:

eorpus sancti ui le Austremonii n<men audici,set,

terra e.altari juhef,
et

nX

quum

i-'"'";^'"''

mgens l^i la Trpu^et humeris deportubat; qmbus auferebant, l^tabantur; a

fit

ibi facta est tm-ba.

Rex autem

manibus

susfenfahat.

Jam

seqwiur

Piaeteiea

'^ea
F

QuTdeferebant

beatus ^rty Slant.T.iqueorainebeat.m.t^^A^ nebant. Talique ordi.,e

onaste (Mauz,aceuse) h,. nius ad eumdem pauca ^'"'^" '^ rium tranferri. Deiude

".
1"
'

venustate decoreque parili ac tres pueri vultu nianus rosainvicem sertis religatas
luculenti,

exequ as convene.^e; .,,qe ^peculis redimiti, ad P

^^^^

apprehendc.s submde

^ervicaloperto,nonilhcubioccipulsedub.du.cr,.

opportuna

f arf Zelciodoro V"l""""''^"^"'"^ZZ a^^Z .,,irac,daMa,,z,aciostesap,-oy,;^dUu.^,^anda

^,

ct

,-Aus a,ljuuct,s

^f

"2

inat siuciput,
:

manum
^^^^,i,

injiciens tres rosa. flores

tulit *"

videlicet prima,

sacram

terre

h^redem;

iUnere faCs, De ,ui,-aculis vero in ,, et ,agna '<f-'""'

'1'^^^^^

i,-y,.,

iL,

""X' Passioni ,nini,u^ "''''""'" /"'^vf^^;,,' neganmauum c,.us,un ^ affi.;uarenec

licel.

^/if

oL

afHare honores; terUa, incunclanter coaptan, .'^^peram in pr^sidium dam.H-,c,-c,;o,o..,-oe,/o,.*,aPW,oAustredonalioucu ,user,pta

monii

ca^itis Ro;,e,-io,i,.a,n
,,.^;,,,,.

est. Fie,-i eui.n

potucrunt, '""'" ^" ".f""',

Ita

dubitare prorsus

;f -/.f f abasse,-e,,do..,e.ulc,cio^<,,,al,d,sta.,2P^t,o
d,.x,,us hc 106. Necessa.-iu,n

**
,

"^

[,,to,-is i.ujeni,u

^,,^u, ferac,ssnu,u e.cogitarit, ut c.leste.n guas,

l,ja,,n iuteroe.du.n iusinuaret, .p J

sublat.s de

pa

ff

<

,
[

((ti

tratislatiotii,

sefuitduni
relalionein

Labbeu,ni) i'-;/;* Us ,u. apud desc.;pa l''J'' ,., S. Austre.uom,

ut aia co.nposita fuit, e,u.u judico propte,-

"'^;

J
Zo.-^^s

^^^^^.^^^^^

,,;,,

Rogerw E,,f,-as,x ^ ^;, ,Me,u ct do,uus

pr.sidiu.n
Qua,-e

et cceleste po,-te.,dere.,t

'J''

,(;

co,,,, ^,-i,ere o2,o(,(,

poiieriorem,

""^'Xr^^uZ ^""["1^^^;^^%

m,

grLu

fue,-it ut

liogerio pcteuti

Pippinus sanct,
,,,

.niraculosas Ipiscopi caput coucederet. Rosas

mil^dss

(1)

Xoo. hiU.

iss.,

tom. H.

p-

50.V507.

Aroemorum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Ausiremo-

43
AUCTORE

au^ Arrernonmnnscopo,anno 1197 aut arcteu

reliiui:.
h>

'^"u
recognim

n>o>,a.t^no

Mamlaceus.

anMer

una cuin delibcratione reliijiosorum Benedictinorum, dicUe petitioni acquioscentium. Epistola illa
atque ea deliberatio inventge in capsa reliquiarum sfincti Austremonii. transcriptse servantur in
archivo ecclesiae Mauziacensis. !n dubium vocari nequit reliquias sancti Austremonii, populoruni
venerationi
in

G.V.H.

mvo U07

seenh duodemno aJrcnt^ fncrunt. Credlhile est a s:bjvus ad seculum dechmm oetavum
^^^,,,,,, .,^e

fui^^^e recofjnifas;

nos tamen nihll authentin docnpr^ter mstnnnentnm wenti reperire potnimus, die 24 ortohris, authcnticnm qnod anno 1839,
in capsa sancti
episcopi

Benedictinorum Mauziacensium

Austremonii a R. D. Comhes, Chiromonteusis vicario gencrah, has

Bcnedirtini
se,
III.

abbatia quotannis expositas, in

eodem

loco con-

fnit; quo instrU' reUqnias recognoscente mventnm

servatas fuisse usque ad infelicia revolutionis tempora,ad annum usqne 1792, quo annoreligiosi

mcnto

testahantur monachi

Massiliouio

(Ue23

Claromonfcnsi episcopo petente, fehr.anni 1731, S. Austremonii capsam

ef

suo monasterio egressi sunt. coUigendas 113. Operam deinde dedimus ad quibus constare possit prctiosum hoc probationcs

per

testeii

iiionros

aperuissp,

episcopo os a sacro corpore ahstnlisse,

rei

tradcndum. Cujus
infra
honii.

proressnm

verbalem lege

una

eum- Utteris petitoriis episcopt

S.

Masstreli-

110

Tandem sacraruw
octof>ris,a

Austremonii

"""l'r"
episcopi Cla-

quiarum solemnis

romontani,

annom9,die24 ^^ j) Lndoriro F^on

dicti

recognitio sen visitatio facfa est Claromontano cpiscopo

depositum intactum permansissc tomporibus turfmem audivibationis atque impietatis. Quem ad depositionom D. Joaimis Baptistse Rougier, mus procuratoris moderni majoris * et communitatis 77; a revolutione auni 1793, anno tatis inde muniJoannis Auzene, proprietarii et agentis
D.
cipalis inde

gaflict

maii-e

ab eadem revolutione, anno

aetatis

episcopi

vicario

ac B. D. Comhes, prsgeneraU. Cujus visitatio-

exercentis 74 ; et D. Jacobi Jabot, proprietarii tempore, anno ditui * eodem functiones

^etatis 79.

gallire

marguiUier

B sum

hir exhibemus, latine rernis proressum verhalcm exempfari quod anno 1880 7nense
e.r

gaUiro

)anuarioMauziari desrripsimus

iu

domo preshfte-

Hi omnes tres. notee probitatis vni, Mau/.iacum ab infantia incoluerunt, testes

114.
digni,
:

qm
fide

probala
reliquinvinu
authenlia,

raU

IK parocho; fradente ar benigne jniaute R.

latmamhc reUqua acta puhUca, qnorumversionem factam,apud eumgaiUco dabinius ex exewphn-i rirum descripsimus, ipso quoque
dem
venerahilem

separatim interrogati, testimonio nos cerrovolutionem nototiores fecerunt 1" Fuisse ante reliquias existero in ecclesia riumS. Austremonii BenedictinorumMauziaci easque quotanabbatiEo
nis fidclium venerationi oxponi.
^2"

phmnunn
eraa nos
et

juvante, cujns

viri

insignem caritatem
satis

Tempore

rei-

erga S.

Austremonium pirfatem
In his versionif^us

public

perturbatffi,

quum

spoliabantur ecclesice

taudarc non possnmus. servare fuit in vestelatina di^ pra^cipuum studium

adornan-

ot reliqui^E violabantur,

capsas quibus contme-

bantur reliquis sancti

authcntiris dorumentis, qux gallicam formam, nt nosfrum inserr nrqueunf, vernarula Ungua in opns

Austremomi, sancti Calplurimorum aliorum minii et sanct^ Namadise, et Auzene, secreto ex reliquiaria a prgodicto Joanne

,etversiosimiUoracquas,pelluciaa. esset versio simiUor

ac quasi pellucida.

nLSequaturergoprimolocoprocessnsverbahs
ilie2ioctohris

domum suam uvecta, ecclcsia fuisse rcmota et \ Jnvinte D Henrico Forrier, paroclio
Pe

IL

tunc

-^^^^^^^^ constitutionali,depositaque

tmsse

m armario,

on. 1839,

D.Conibes:

M.D.Comhes,

Exemplar processus verbalis sancti Calmimi, quiarmn sancti Austremonii, sanctorum in ecc-lealiorum sancta; Namadia; et dopositorum,facta! perD.Combes
sia

visitatioms reli-

duorum fermo annorum cuiu^ clavem spatio servabat coque Auzene constanter penes se
D.

temporisspatiocapsasnonfuisseapertas.3Quun.
impietatis furor sedar. tranquiUitas redire atque intactas fu.sso redditas videbatur, dictas capsas nos ea^dem sacristia dopositas, ubi

Mauziacensi episcopatus depo^icarium generalem, in arclrivo octobris, nos Augustus Anno 1839, die 24 siti seminarii pr^ses, Combcs Montis-Ferrandensis

atquc in

sacristia depositas ibidem reDeri.nus. 4-Capsas in

vicarius generalis,

ad veriflcandas P-^ictas
delegat,,

re e

'^^^^-^^^ Pe Pe "- ^
-^.
^^
.

quias

speciallter

petente

D.

Fau

Has ftiisse novis vio, ^, j^^, p. Henrici, quo

s impiorum eas F

C ^

domun> .ct^ Mauziaci parochi, presbyteralem Quanr numssiouem m p eparoclria. adivimus.

cto turi operam dedimus '"l"f c.vOat.s sancti Austremonn reliquias gloriosi Namaapostoli, sancti Calnunn, .-"^1ut

Xrtante et adjuvante D. Auzene pve.by'^^^^^^^^^^J^ ,^,,i,n-^ ^o^ne. qn<, uio -ubta ,^^_^^,^
^^,^^^,^
^^^^.^^^^^

^^^

'^f ,,tTerat P
"^

Arvern,.

m M"'->aeens, eccte a di*, et alioruu, sanctormn usque d,em tu.sse depositorum, ibidem ad Imnc
oonservatas.
,.

h^^^^

^
^^^,
,

'^/^Maw.iacensim
,i,ibus
illa

D. Rougier, D, Au.tae civium, empta ab

pr^dict,

parte a.difrciorum abbati*

Maumcen

quoe nm,c est

domus

prcsbyteral,s.

^J^^^^

^^^^^ ^_^^^^^^^^ ^^.^^^ ^^^^^

restitutum. 6 Apertis ^^^^^. ^^^.^,

Mmiziaci,

Austremonii reliquias destructum Idor, mona. depositas, deinde post 089.c>rn.ter,aC arost^-iumaban,roG74 usque ad no.mn.s hujus s cu, do ,notano episcopo Avito amio 7M ab AOcVulvicum translatas, tandem episcopo iu abbat,a Mauz.aberto Cl.aromontano

constat pret.osas sanct, 112. Absque uUo dubio pri,no Icodor, .n sep,too

H^ ad pa en ordinemquc

^
c

"^/'^^^^.Ji^^i^^Melium fnisse expositas. lesque ^^^_.^^.^ ^^^^^^.^^^ ^^^^^_^, ^^^^ 7 Capsas ^^^^,^^^,^,^^,
,,^,,,1.

1^^^^"^l.J^ -^w ,
^'

depositionibus additis circ,m,sta-

eadei

Pra^ter ,no,u,menta h> tocensi fuisse depositas. et f,del,u,u p,etalem ri^ ecclesia. Arvernorum,

puva
'

^^*

0-^'^?
P
s

a riendas capsas recognitas ^ pra.set,bus '^,^^,,, peessinms paroMauziacensi, D. Dalbine

,

sQlemnifer
recognovit

est qu-.nu lum d,^ Mauziacensi ecclesia venerata utrum Mauz,ac> .ancl^ relinc|uunt
bitandi locm.
deposita,, rem cerUm nob ha> reliqui,^ fuerint Massilionii, op,scop, Cl.aronro, epistola
s

quce

gloriosas sancti Austremonii

>-ell>-

d, cc^
.

Berard, ^^^^tilis Ricomagi, D. et De.,a,d,u Dellestable ch^M,u-satensi, DD. -^o 1^^^^ ^^. ^^^,^^^.. ^^^, Ferra,rdoD. bi^
e leemosynario coUegu

reddidit s ta,ri,adreligiososS.Benedict,Mauz>ac,ex,ste,.t

^^'

O,^^^,^,'
^x

Mauziacensi

et

R^o.nagenDD. Auzene

ej J"l>ot

f^^a

capsarum, antiquj^at,s
^^,,,,,,^

^^^,^,^^

Mau-

D
faSciCUlOS ^P^'^^"'-"

"

AUCTOHE
G. V. H.

{a,nMa^lion;ielreligiosorun,

Bened.c; ,noru,n

SANCT, B0N.,T sa.ct, Bonmt

atteri
:

secundo os

Rbl,qu,* ,^^^,^^^ crat s,c " <=>'P<'

BHSCO

7" .T ,,,03, DE
.

M.^N,L0C0

^,,,,. ^^^,,.

1 ,,,

Lrafeci,nusmenlione,.lnspect*sanct,Aust.c-

M,x,tLA sanct. (., ,agnum,

Zui

test,raoniorun, pra;reliquiae veracitate,n

S-adiu^lc^amnpHmum^cc^^^^^ .nu..rmpore com raota=

reipublicae et deinceps

c o u,u

neutiquam

dubiam

tecere

nosque
po ^^'^

- ^
'^^
,f,

ei,tactmn.Pretios,Bhcereliqia.pan.sser.c,s

;luteerantetUnteiste.nporeexesiscooperhs ^^ere t.niola pergamena

:

{ ^^'^^' y/detectas
a

potuere. Hono,,poediReverendiss,moep.scopo
^,^^

,^^5

esse

^-^^^^^^
en.l...te.
Aus^^^^^^^^

t.r

^^^^ l.arum

reliquiarum,

probat.ones ,n pr,eter ha,^ u.uun^

bat:REL.QU,ssANCT.AusTREMOs.,.Pulve sedulo colligendum

r rp^ifn.i-iria
cum
:

ttmpoie
qu.ax.

ra^Sue

operie.item c.llocavi.nus in capsa decenter

ll.r rel,,.evolutioms quatuor ^^ ^^^,pg,^ ,^,gse

D.^-X^^,,

,na

fragme.,t.s S. ossibus ossiuraque

^^^eaque populorum
l^^.^^^.^^^^ f,dem , ^

,,p,,, .eddita eodem ve.reration. constanter

,s,

,onii,involutislinteocand,docmhacmsc,.
ptione

'1 10.
Heclaravit,

scriptum, qm ^^'"1 '^ ' iveniraus titulu.n us authe..ticitate.positiveconr.r,,.e.nonposs lal e e ea.ndem .U.s f.dem prohiberi qumninns

.. Ossa sanct. Stremoni.. Auslremonu Quan,qam in capsa S.

nos, v,car,us genera

visitationis

.0

J^J^XesnXn.,
;,'oisostr bon.s

processum verbalem

v,s.ta-

iuKtnimPHio
confecto;

coraposnin.us.cuisubscr.ps.musuna
^^^..^^,,^,^

cmu
^^

pr.senlibus et test.bus
sancti

^^^^.^^ certiiicandBe authent.Z'^";^

S-us
fuit!

qua.a.,terevoIutioneme.sderahab,a
cu>". o,rcu,nstoln

c^

propter deposilionera propta testium aud,torm, additis fide dignam propter signa anUquitatis caps^, reUqmis propter eultmn h,s reliqnias reperinms,

Ji

,^,.
,.

^ioHosi

Austremonn,
calra.nn,

,^^,^,,,,,

,,rt,

^^^^^

quorum supra Namadia; et sanctorum l,ionen,fecimus,eorun.quecultuiperpeluando

ecWitumtoIotemporequopossibilelu,teasver,eut.ocnramD.Perier, ep.scop, const, rari, propter ecclesns, suppressisduabus aliis Mauz.ac, na\i

m ter,.s.
Coinbes,
S. Sulpicii.
vic.

cota-vandi antiqua, abbaU.

eccles.a.,,

earaque

quemad,nodum dedicandi saucto Austremon.o,

Faure, desevvilor. Dalbine, parochus S. AmaMarsat. deservitor Grand, eleemos. Rougier, major. bilis.

gen.

^,_ Dellestable.

- Dejmdm, - Bornardin,
,.,.,,.,,

acta testantur, propter ,aioratus Mau/.iacensis veremur et,a,n d,cere magnara difncultatem, nec sacras rehcimas impossibilitatem auferendi ha.s , llo substitucndi, sive tempore eisque aha ossa hoc depositmn sub t"

coUegU.

Jabot-Ozene.
cura
boni
cii-es

l^O

Ex

patet hoc processu verhali clare

quam
samit

Citjus seittentiatn

^oWcita

Mauziacences

quo pretiosum
D. Amene, sive
rico Ferier, qui

"t

ah inrursu nnpiorum in.E}:Claropatroni sui sacras reliquins merito IIL D. inontanits. servaverinf. Jure ixjHur ae
tutas

conjlnnapit

D.Hentempore quo trad.tmu fm

omnem

lapidem n.ov.t ad sbt.a-

Claromontensis episcopus, Feron, inventas S. Austreanno 1839, die 20 novemhris,

Ludovicus

s.ve te.iihendum illudfmori revolutionariormn, occlusmu, clave ma.iente pore quo in sacristia fuit presbyterahs, s.ve eo

monii reliquias declaravit

decreto ac sfafuto

authenticas

sohmm

penes emptores domus

tati

Nos

quod sequitur : Ludovicus Carolus Feron,

miseratione

comniissum tempore quo co,nnussm

lione
ecclesia.

vigilantia; iic fide ,fuit vigilant.ae .ac fideh.'i

pa..ochorum catholicorum, q. ""*^

Ma^^^ia-^^'

''='"

episcopus divina et auctoritatc sedis apostolicse pra;sentata a ^,^^^,,,^',^^5, ^.igi, relatione nobis viso n,aioris nostri sen,inarii praiside,

,.P'^Pf
q^^o^

'

Consideratio exigui raoment, haberi in -'f-'^"'! ^*,<i;;;!^

P\'"

'"'^i

Con.bes deserviprocessu verbali co,nposito a D. Faure cura exaniitore Maumci, rebus oninibus multo

ipsisque aha ossa n.agn^ cur^ omn,

^'"^^^P ^e.tt" co,^^eratn._ .f bst,tuej^^l,

'f depos.tum, q ""' servandi hoc preeclarum

.nanifestatur >'" .=-^1 pericuhs qu.B omn, abjecto

^P^^,**^

''''^'^

omnium men,natis, collectis suffragiis unanirais ^^_^^.|.. ^^^^^,. ,^^,.,^^ ^^,,,^ Sp.,ts I
^_^^^^^

^
''.n'-;

"^';.^;

t cul4

plena convictione acquis.ta, Art. 1. Jia,i,j; el ordina.uus sequentia Rchqui -ncti Austreraonii quas possidet paroi.nploratis, perfecta et
:

tando hasce rehqu.as ^^''^PX,; ' fMa,;iacensis bonus ^^dmims rat,on.sMn.apahs

devotio
civinra
:

^J^-^^^^ diebus revolut.o...s; ''ff^^*''^''"^; '^^^^j^^^

Austreraonmm
''-l'^

Art. II. chia Mauziaci agnoscentur ut authentica;. Namadia. in Reliquia. sancti Cahninii et sa..cta ut ^^^^^^,^ ,,,,,,t,e etiara agnoscentur

Pf ^^'^^;''~neTumM^ha. .-afones omnes "*

'^''P"^''^;^"^^"';;
fmsse

qua authcntic*. Art. III. Cuncta. istce reliquis Art. IV. tales fidelim venerationi exponentnr.
^^^^^
^^^
,,jri, o,t,.i se.ninarii pr8eses, per sigillu.u ^p^.^,^,,,^,^ ^i^,^g^j,, ^j ^pponendun,
istis

J^^

rehqu.as ad nosUa usque sime probant sacras has teraporaesseconservatas. ostendunt jam
117.

noslr,n preUosis

icfit

Argumenta

i't

reliqitias

SS. Cahninii

rehqias sanct, fusU-eraon etiam probant rehqmas

conse*
et

' C^tamn

ancte
";
',^''.

Namadix

Namadiae m usque tempora

eadem capsa

'^'^^'"^^^'

Art. V. Quod quatuor reliquiariis ttinet ad varia ossa conclusa ^^^^^^^^ ^^^.,,^3 ^^^.^^^ ^^ ^^^^^.^ ^^^^ ,,tie, volumus ut cura honore serreliquiis.

^entur
h

et

ponantur

in loco conveniente.

Attamen

f^^'^ ^"''^\''?^^'-^''Zry^Z-

md

per,nittimus ut fldelium venerationi expo-

Z^:::!::.::^^:^^^^^^ reliquisemvent^ sunt cum

dio Foussier.Sacrte hee tsniolis, ooque in statu

na,J,.deficiente plena certitndine

authenticitatis.

eorumdem

quem

dicta authentica

Actum Claromonte,innostropalatio episcopah,

die 20 novembris 1839.
-(

rf

altorum,

adhibuinms ut h^ de.i-nabat. Nos vigilem curam capsa reponerentur. reliq^liiae decenter in rchquiaria hgnea, 118 Visitavimus quatuor stylobatis quatuor parvse statuie

L. C. Ep. Claromontanus.

Ex mandato,

quibus t.amquam repenmus duos hgne^ eranl imposit^. In primo

Osoucard, can. vic. gen. Hl. Huic decrefo suhjuuyinius exepiplar epistoU Massilionii et processus verbaHs monachoruni. Mauziacensiuni,

lur epistola

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

iiiotiii

45
AUCTOBE

remonii

irrhah Mauziacensium , quonim in prorcssu Vtruniqup i,istnimentiim m D. Comhes fit meiitio. serrata qnautum peri (imfuam hitiuam certimMs, ad anijeiidam fidem poierat farie (jalliva, curavi in Epistola Massilionh. Construonduni
quotl Deo dodicavi palatio cpisropali sacellum, sancti Anstrenionii, Arvernise invocatione

involutum panno hombycino operis damasceni deeentor posucrunt in capsula, quam munitam et obsignatam sigillo diclj^ abbatite dederunt in

G.V.H.

manus

D. prioris,

quem

rogaverunt ut Domino
curaret;
ciuod

Episcopo eam tradendam

libenter
in

hic

se rccepit, promittens se

commis-

^ub
in

sacrum corpus iipostoliet primiepi^copi, cujus conservatis ecclesia. Suppliciter a te, vestra
aliquid doniine, peto ut domino Theron parum hadas, ejus vel ossium aliquot parliculas cinermu
benit,'nitate sub novi sacelli altare mittendas. Pro scriptum testimonium adjungetis, quo vestra potente hasce reliquias a signiiicetis vos mo altari ro%ore saiicti Austromonii separasse, sub Nornen episcopalis ponendas. palatii sacelli diemvestrum ac menm adscribclis, annumque particuUs jungenda (tue est onim mea authentica
;

sionem ipsorum fideliter executurum, tradendo pretiosum depositum sibi commissum. In quoruiu lidoin praisentem proccssum verbalem composuimus, cui omnes rcligiosi, componcntes nunc

communitatem

abbati?e regiaj

Mauziacensis subscripscrunt, apposueruntque sigillum insignimu dictee abbatije, ut dicto DomiDatum et no Episcopo pro re nata inserviat. ratum liubitum in abbatia Mauziacensi, tiac die

23 tebruarii, an. 1731.

Domnus Ludovicus Taupin,

Prior abbatiffi Mauziacensis. Copia priesens ex originali fidoliter descripta reposita fuit in capsa, cum epistola dicti Domini

quas mihi missuri

desiderio,
altare
coelo,

estis.

Exspecto
vos

magno cum
clementiori

consecraturus. Si

nteremur

exhortarer

ut

veniatis

Episeopi Claroniontani.
L. S.
124. Hiscc

mecum
B

pransuri

cras, ipsique illas afferatis.

vester Suni, domine, animo sincorissimo obsequentissinms famulus, alqno

snljjunjimus

processum verbalem

Hfcnon
procvssus

Humillimus

.1.
f-

B. Episcopus Glaromontanus.

D. Faure,tunc parochim Mauziaceusis deserritorls, apcrde ipsa D. Comhes visitntione, rapsariim

rn-huUs
D. Fniirf,

Hocmauo,
Mibn'(Uio u,-uor......
.n.n-iiorum
n.iz.arni.sitiiii

dio mnrtis.

H
Hac

Processus verbalis mon. Mauziacensium. februaru, amio die vigesima tcrtia mensis
prinio, sfitin*:;ent('simo tri^esirao

ad

j^iiHe^iiiio

hoiamoctavanuuatntiiuim,D.LudovicusTaupin,
Petri et Pauli Mau/.iaci prior abbati^ regiEe SS. ClaroRicomagum, Ordinis Cluniaccnsis,

reUqniarum recotjnitioiie. K.r qno dirimi processuin potest duhiim quoddam quod legenti D.Comhes, qnem primo loco pnsuimns, verhalem Austicoboriri potuit, ridelicet utrnm reUqnix S. ceterorum sanctorum in una an monii et
tione et

purochi

Manziacensis,

procmu plnrihns rapsis fnrriiit rcpertx. Ex lioc clare patet in rapsa S. Austremonii D. Faure
solummodo
rqjerfas, fnisse reiiqnlas hujus in alia saiirtorum eero Calminii et Namadiai

prope montanje dicecesis

in Arvernia,

quuiu nosmcapi-

comnumitas mventa tulum convocasset, ubi tota nobis exposuit Reveest capitularitor congrcgata, Dominnm Joannem Baptistam
rendissimuin

modernum Massilionium scribendi ad se uiontanum. houore se affecisse 30 januarii auni preesentis, epistolam datam die
,

episcopum

Claro-

capsa. 125.Processusverbalisvisitationis et aperturiE Calminii et saneti Austremonii, sancti

de
i-ecoynUione
retiijiiiaruin

capsarum
ruin.

dc^ignatoaliorum quatuor reliquiariorum, infra

pnD. Coinbfs,

(lua

componentcs ipsum cunctosque religiosos regi* abbati.^ Mauziacenoommunitatcm dict^

.is

Anno 1839 dieque

Combes, majoris

octobris 24, D. Augustmus seminarii prjeses, vicarius gene-

commumcare instantissime orat ut volintsibi reliquiarum corporis saneti aliquot particulas apostoh et Austremonii, Ai-verna; provinci.^

delegationis speciahs ralis dioscesis, vlrtute

Reve-

episcopi, quarum Claromontante di.^cesis primi immemonah, quaspossessores sunt ex tempore obscratas cum que conservant in sua occlesia

Claromontani, se rendissimi Domini Episcopi presbyterales et in ecclesiam transtulit in tedes authcnticitatem reliMauziaci, ad examinandam ecclesia possidet, conclusas dicta

quiarnm quas duabus capsis

bus Namadiie,

ligneis

quarum una

dicitur sancti

C omni

propter antirequisita deccntia in capsa,

sint

ponendt^ quitatem venerabili; quie roliquice

altari sacelli

cupro vanis coloriAustremonii, altera coopcrta Calminu et sanctse distincto dicitm- sancti
quatuor reliquiariis ligneis quibus parv^ statuae etiam taiiKiuam stylobatis qnatuor
et

novi qnod dictus sub suo epiconstruendum cm-avit in palatio scopus

scopali sub
ptiitioni

Dommus

Epi-

aitnuens

Magnitudm.s ejus, munitatis non solmu epistoU^ Revercndissimi Patris Joannis

sed etiam alterius,
Fricout, snporioris religiosorum dat^ dic 14pr*senvantia. Ordinis Cluniacensis,
tis

m.

Lcctione facta

invocationeejusdcmS.Austremonu. por secretarium dictis com-

\Wneiti impositse sunt.

identitate capsaNe dubimn venire possit de designatorum, mvirum et reliquiariorum supra assistendum c=^rimoniee D. Joamicm

strictae

ojjsei-

Mauziacensis, mensis ad priorem abbati^ religiosos dictiie comtendentis ad exhortandum votis ac preciumuitatis ut corde bono annuant

tavinms ad et procmatorem Baptistam Rougier, majorem revolutione anni 1/93, eommunitatis inde a parochia proprietarinm D Joannem 0/.ene, municipalem indc ab eadem Mauziaci et agentem

rcvolutione,et D.

Jacobum

Jahot.

propnetamim

bus
per

dicti

negotio Domini Episcopi; facta super

deliberatione,

omnes mianimiter
et

ei

concurrorunt

fungentcm numere a^ditm in cadem cognitie tempore. Qui Ires testes inde ab eodem
parocliia et
nrobitatis

comumnem

xerunt diclum D. sacnstiam, uIdi hic ti* Mauziacensis priorem, ad cmn ipso, corcos alba et stola indutus est deinde iverunt ad sacolUun accensos manu tencntos, patroni qua discooubi est capsa gloriosi sui dictisque precibus rcquiperta, prostraverunt se, dictam capsam aporuerunt.
;
:

extemplodeduconsensionem; Ludovicum Taupin, dict* abba-

r mrocho

ieario

Dellestable professore majodesorvitore Marsali, dio.cesam,Desjardin professore ris seminarii Prudhomme deserv.tore Sanct.

Sancti

coram DD. Dalbine generali delcgato, coram Amabilis Ricomagi, Bornardm

imanimiter
doclaraverunt

eodemseminario,

colleeleemosynario Geoi-ii-de-Mory, Grand Faure deservitore Mauziaei,

iRicomagensi

et

sitis

in simili casu,

datoque
sancti

inceriso,

cxtraxornnt os corpons

dieti

patroni, Austremonii, gloriosi sui

quod

reliqmana agnoscere dictas eapsas ct se perfecte eadem quas ct qua. religios. atque esse *-^''^ casdem
Benedictmi

46
AUCTORK G. V. H.

DE

S.

AUSTRJEMONIO EPISCOPO.
ROMONTAM. Os cum inscripltone in cliarta pergaquarto erat niena repositum fuit in loco suo. In cupreus, quo in medio sub vitro erant digitus
inscriptiones parvie ossium particute, et a latorc in charta pergamena, quas legere parvjB dufE non potuinms, sive quia teinporis diuturnitate

Benedictinianteanmini 1793 fidelimnvenerationi exponebant. Insuper dietus Joanno? Ozene declaravit se, cessante religionis cultu in Gallia post aimum 1793, capsas et reliquiaria praedicta

secreto ac

directe

ex ecclesia Benedictinorum

domuni suam

transtulisse,

adjutmn solummodo

a D.Henrico Ferrier.tunc parocho constitutionali.

qui'hocasepetiveratutprrfctaobjectarevolutionariorum furori subtraheret; dictas capsas et reliquiaria deposita fuisse in armario, cujus

characteres notabiiiter erant deleti, sivo quod scriptura pnBcedeutibus multo est antiquior.
Artis periti nobis dixerunt contineri Iiaec verba : Ex DiGiTO S. JoANNis Baptist^, qu.-R trausscri-

clavem constanter pcnes se habuit, et mansisse in hoc armario usque ad cultum restitutum, et
toto isto temporis lapsu

psimus
Altera

in charta et
let^i

una

in reiiquiario reclusimus.

non

potuit.

Onmium

supra reiatorum

nnmquam

fuisse aperta.

compositus

est prsesens

processus verbalis cui

et deinceps per se ipsum directe fuisse reportata

in

locum unde sumpta

dicti

fuerant, et

commissa

D. Henrici Ferrier. qui perrexit temtutel* loco eadem fidelium venerationi expoiiere pore et
ut

D. vicarius generalis et testes supra designati mocuin parochiae deservitore subscripserunt. Dojardin, Dellestablo. Combes, vic. gen.

pridem factum
His

fuerat.

notitiis collectis, D. et

Combes
,

processit ad
ut sequitur.

Bernardin, deservitor Marsati. p s. Faure, deserparochus S. Amabilis. Dalbine. Roueleemosynarius collogii. Grand, vitor.

S.

aperiendas capsas

reliquiaiia

Jabot. Ozene. Prudhommo. gior, major.

\^2&. dfiii

Primo
reperta

aperuit

capsam

S. Austremonii, in

quo

Hitiir srquafiir alfer processiis verbnfis eju!>appositioitr

sigifh
episropali.i:.

fuit epistola

auto^rapha

Massilionii. Cla-

romontani episcopi, petentis a priore abbatiie

Faiire de apposifione sigiUi episcopaiis : Processus verbalis appositi sigilli episcopalis

sancti Austremonii, sancti

Mauziacensis portiones aliquot reliquiarum sancti Austremonii, ponendas sub altari quod in palatio episcopali construendum curubat; processus verbalis religiosorum, petitioni annuentium, dictee

reliquiis

Calmmii

et

sanctoe Nainadiae,quas ecclesia Mauziacensis possidet.

epistohe adjmictus est et sigillo nbbati* nmnitus. Juxta epistolam repertum est vetus vas porcelia-

27, ex articulo Reverendissimi Domini epiprimo ordinationis scopi Claromontani, datfe die 20 novembris anni

Anno 1839 dieque novembris

num continens

l"

parvam ampullam vitream

in

hujus, quae declarat authenticas reliquias sancti

qua erant quatuor dentes; T fragmenta plurima ligni veteris onmino putrefacti, et teeniolam memReliquis sancti braneam haec exhibentem AusTREMONii. Post illud vas triginta duo ossa vel ossium fragmenta erant mixta pulvere multarum
:

Austremonii, sancti Calminiietsanctse Namadia;, quas ecclesia Mauziaconsis possidot; ex articulo

quarto ejusdom ordinationis quse D. Augustum Coinbes, majoris seminarii prsesidem et vicarium
genoralem, specialiter delegat ad
sigillum episcopale

apponendum
is

aliarum particularum ligni putrefacti, involuta linteo veterrimo et pessimo. Capsa mundata est; triginta duo ossa vel ossium fragmenta posita
sunt in mappula candida ab onmi parte consuta, et cooperta panno serico et villoso rubei coloris

pretiosis hisce reliquiis,

donuo huc se

transtulit in

dommn

presbyteralem

et in ecclesiam

Mauziaci ud unplondam comniis-

sionem suam. Aporta sancti Austromonii capsa, lintea qua?

sancti ossa continent exsoluta sunt; ossaprincipa-

cmn hac
in

inscriptione

Ossa saxgti Stremonii,

et

reposita in capsam. Ligni ft-agmenta coUecta sunt

saccum lineum et posita in eadem capsa ad dextrum portee Iatus;vetus vas porcellanum, continens parvam ampullam in qua sunt quatuor dentes, etiam in capsa repositum est ad portee
latus sinistrum.

separatim involuta sunt toenia candida obsignata ab utraque parte extrema; ossa principalia
lia

Deinde D. Gombes

apei-uit

capsam

sancti Cal-

mini, abbatiae fimdatoris.

Primum objectum quod

repertmn est, authentica erat latine exarata in charta pergamena, data die 8 septembris 1705, signante Claudio Foussier suppriore. Dicta capsa
continebat saccos tres pelle ovina continentes
ossa, et

una cmn minoribus et ossiuin fragmenlis reposita sunt in eadem mappula in qua antea erant, quae fuit cooperta panno serico et villoso rubei coloris multis in locis consuto. Totum hoc ligatum fuit tainiola candida qu8e totam latitudinem circum- F dat, et obsignatmn ab utraque parte extrema. bi medio addita fuit parva tEeniola rosoi coloris ad supplendam tseniolam candidani, breviorem quam ut totum preliosum fasciculum circumplecti posset
;

qui fasciculus, debito obsignatus, repositus

unum lineum

continentem caput inte-

fuit in

capsa

cum hac
in

inscriptiono

Ossa sancti
ligni

grum,

et

reliquias alterius;

ab utroque capsae

AusTREMONii. Saccus linous continens

frafuit

latere inscriptiones erant conformos authonticae.

gmenta inventa
tEenioIa

hac eadem capsa ligalus

Sacci positi sunt

cum
;

inscriptionibus in loco

eodem quo

fuerant

authentica quoque reposita

candida ab utraque parte extreina obsignata, et positus in capsa a portie latere dextro

est in loco quo fuerat, et capsa reclusa. Statim post D. Coinbes visitavit alia quatuor reliquiaria lignea supra designata. In primo invenit duos parvos fasciculos separatos portantes, unum hanc inscriptionem Reliquia: sancti BonNiTii EPiscopi ET RELJGiosi DE Maniloco, ct altoimn hanc Reliquia: santi Marii confessoris. Uterque
: :

parva ampuUa continens quatuor dentes,ad orificium fuit obsignata et rcposita in veteri vase poreellano a portae latere sinistro. Epistola Massilionii,

processus vorbalis religiosorum, ordinatio Reverendissimi Episcopi in capsa fuereposita,qusefuit

obserata, et sigillum foris appositum scuto seree.

Doinde sancti Calminii capsa aporta

continentes o.ssa extracti, sollicite

est, sacci

fasciculus

cum sua

inscriptione

charta perga-

ligali;

partibus

mena

repositus fuit in locum suum. In secundo

:

extremis sigillum appositum

suis inscriptionibus

onmes dein cum

Maxilla erat os unum cum hac inscriptione sancti Petri; fasciculus et inscriptio in charta

Antiqua authontica

eodem locosuo repositi sunt. in charta pergamena latine

expositio
in

pergamena reposita sunt

erat os satis

in loco suo. bi tertio

exarata.insuperiuscriptioincharta indicans ordi-

magnum

portans hanc inscriptio-

nationem
in

qua

permittitur

reperiri

nem

Reliqui*: sangti Austremonii episcopi Gla-

capsa sancti Austremonii,

eadein capsa conclusae

DIES l'RliMA NOVEMBRIS.

clusse sunl.

47
servaiilitr

Gapsa

fuit

obscrala

cl sigillum

appo-

situin sera? eatenatiK, ligata; Ueniola rosei coloris.

exfra Maiuiacenspin ecclcsiain exisfere didicl jiarfem unam in seminario iiiajori Claromnntauo-

Claromontc
rt

Totuni lioc actuni est prEesentibus DD. Daibine parocho Sancti Amabilis. Dellestable majoris seminarii (iircctorc, Dejardin ejusdcm seminarii
directore,
(leservitorc
Pilli^ve

Ferrandensi,
doiiiuin

quam setmm tuHsse ridefurMauziaco D. Coiuhes,aUeraiH in errlesia ratiiedrali

ierfiam
in
ecvlesia

Irioilori.

Claroiuontrnsi,
Iciodorensi.
130.
S.

parockiali

deservitore

Vulvici,

Rordes

de Ghateaugan,Bernardin desei-vitoro

Oiiinein

oprriiin

tledl

inresfirjaiido cajnti

Marsati.Faucherelcemosynariovisitationisoppidi

Quo dniiierit
S.

Ricomagi

et

Grand eleemosynario

collogii ejus-

dem
In
ziaci,
(Uii

oppidi.

Auslremonii, qiiod oHin constaf Iciodori fuisse conservatum ; citjus translationem et vices varias antequam Iciodornm peneniref, ridesis

Austremonii caput,

inccitum.

quorum fidem

nos, deservitorparochiiEMau-

refatione illa

praesentem processum verbalem fccimus,

subscripserunt die,
v. g.

cujus supra meminimus, quxque infrajmt Acfahtjenda esf. Quum MahUionius srribfirf
dicti seridi lll^

D. vicarius generalis et testes praedicti nobis-

cum

Gombes,
parochus.
S.

sati.

Dejardin, Dellestable, S. Faucher. Bernardin, deservitor Mar Grand.

p. S. S.

Faure, deservitor. Dalbine,

mense

ef

anno

ut supra.

alferum foinum Actorum SS. Ord. S. Benerajnd S. Austrcmonii iu Iciodoitt

rensi monasterio adhitc sermbafur,

Ipse aiictor

p.

testafur in Trauslatione

Arverncnsis

(p.

l'J4)

Stremonii episcopi Iciodorum monastcrium

S.

1:27.
rirorjiiitio

Tondem mjuatur
vapsx
farfx
S.
ii

arfus (iidkeMiruH
et

SLVtfiitJai

hactenusffl//.i67?;porseveratsubOrdineS.P.Benedicti, recens con^regationi S. Mauri unitum;

tiperiunc

Austremonii

e.rtnfrfionis

quo sancti Stremouii caput ctiam nunc asservacorpus vero Mauziaci. Qiio vero temjiore Iciodoro tiblafuiH qitore jmrtafum fuertt, non coiistat.
tur.

irlitjniaruin
fartit
tui.io
INTid.

refiqiiiiiruin

Lifdnrico F^ron, episrojio Cla-

romontaiio,jK'r D. Brun, rirarium fjeueniiem prxdirti episcopi,

ex ejusdem mandato,die 20 jaiiuarii,

F. D.

B anno

Dafjuilloii, ijtirochus Iciodori, qui

iiie

hosjn-

1852:

ttditafe pra-rlara

Iciodori

domum

sitam recejut,
capitis

auctoritatt^ sedis aposloHcae episcopus

Nos Ludovicus Feron, miseratione divina et Glaromon-

dicit se nidlani inrenisse

memoriam kujus

Iriodori erisfenfis, neque aiife neqite jiosf reruin

siihccrsionrm in Go.llia.

taims, implorato luuiino sanctiSpiritus aperuimus

NfAum quidem

est in reco-

capsani continentem rciiquias sancli Austremonii

qnifione relitjuiarum focta Mauztacl

fjenerali Briin,

vicario

Arvernfe

rivitatis apostoll.

pieque provoluti
reliquils,

in

a dociissimo
relifptias

ciro Imbeii, medicinx

cajntt et

^enua coram

pretiosis

illis

indc pro

dortore^ infer

inrenfum fuisse
floctissimo

ecclesia nostra cathedrali

duas particulas extraxi-

cranii

jjarteiti.

^erum

medico

reiio

mus, quse sunt fragmentum satis magnum tibiBe dextrae, et alterum fragmentum minus magnum ejusdem ossis. Quo facto, remisimus reliquias in eumdem statum, replicatasque cum eisdem linteis
designatis in proccssu verbali D.

constare non potuit koc esse caput S. Austremonii.

Pliira auf certioro discere noii
VSi.Belifjuifis
liruif.

S.Austremonii

alibi quofjue ftiisse

colletji.

Qusetlain

aut
ef

esse,

subinde ex variis documentis

Vnum
Jam

rditjHia
olini

Combes,

vicarii

olferum hic odscribo iterum,(nam allafa

neronts

generalis diipcesis et majoris seminarii prssidis,

fuere, iitfesfimonium martijrii ,) Juxfa Gallixrhri-

Cfaronionte
in ecrlesia
S. Ulidii

nostro

sigillo

obsignavimus.
:20

stianx au<^tores (tom. Ilyjy. 225)

ecclesia S.
Illidii,

Aimo

1709, in
lapis
:

Mauziaci, die

januarii an. 1853.

destructo altari S.

Illidii,

Brim,
Iiot,

vic. generalis.

Ex mandato, Aug. Teilactnm autheidiet recoijiutionis reVi-

C. Secret.

PfWtvr
religuias
i.

128. Mofjnojm-e desiderareram

cuin hujns serundx aj)erturx

;

niarmoreus inventus est cum hac inscriptione HiG reliquij: sunt B. Austremonii mrs. scique JuLiANi ET Stabfle. QnamquitiH non admiffo corpns S.Austreiiionii aliquamdiu Jaciiisse in kar errlesio,
jiotef tanien reliquias

Austremo- quiaruni
nii

verum inveniremn

licuit.
et

Fortassenon
exaiiiiiiantis

quasdam ibidem

fuisse.
et in ecclesia

puhlira,

sed jyrirata assisteniis

Imbert,

132. Deiiide

let/o :

In ecclesia cathedraU servatur

Mauziaci
fiervtttan,

medici, doiniiii scilicet

ut

atiunde mihi

capsula ex
ptione
:

argento inaurato

cum

hac inscri-

cathetlrali,

coinpertum
r:

est,

auctoritate facta est relatio

<le
;

lego in

Ubro D. Goiiiot

ahbatia regali
iihi

quam Mauniiine-

P.\rtes femoris saxgti Austremonii Arver-

ziacensi, (jalllce scripfo (1)

sequenfia

: 1" Femur dextrum cui deest apophysis, quem magnum trochantercm vocant, qujtque videtur fuissc serrata. :2" Femur sinistrum inte-

rantur

NORUM episcopi et martyris. Jiixta SamiiiaiihaHum neufra iiisrriptio sejjiiiifjentos annos sujieraf. Unde jxttet ex Judicio D. Samniarthani facile ad

annnin 1107 posse referri. Quod si ito sif,credam Roberto jiontifire Arreriiorum ex Mauzia-

grum, dempta magni trochanteris facie aversa, quae etiam serrata videtur fuisse. 3"Tibia sinistra
et tibiae satis

censi rwnohio

Clarummontem

fuisse alJafas tunc

rerofjnorisset.

quuin reliquios
medici Imbert,
qifias S.

examine canonico
fjui

dextrie pars superior. 4" Vertebri pars

;

Partes fcmoris dirit

inscrij}tio;et rehitio doctissimi

lumbares et rotula una. 5" Basis cranii tota. G^ Caput ferc integrum, costarum fragmenta duo, calcancum haud integrum. Praeterea capsa continebat plurima
tres vertebriK

magna

die

2!l

JoHiiarii on.

1852

reli-

Austremonii examinavit, inter ossa sancti ciri eHumerat duo femora, parte aliqua mutila ufroqur, tjua; ridenfur, inquif, serrafa. Qitore non

ossa parva, e quibus, praeter digitorum pedumque phalanges aliquot, nihil discorni potuit. Fost

kanc ultimam cajisx aperturam sigiUuin episcocidetur. pale portx apjiosituni fuisse non 1880 anno E<jo quidem quuin Mauziaci
inense januarii instrumenta authentica descripsi,

absurdum erit ojjinari duo femora funcfuisse mutilafaquumsolemnis recognitio occasionem facilem jiOHtifici daret. PosterioreiH eporham non libenter
admiftain,quia iHScrijifionis anfiquitas confrarium videtur postulare. Xikil tamen certi definire audeo,

quia

ttifa

res miki sfat alieiia fide, eaque kominis

capsain intus

et

foris diliijenter inspicere potui,

autumontis jiofius quam Judiconfis.

audivi ex ore doctissimi ciri, Laoarhie, parochi Sancfi GenesH R. D. Ckaix de opud Cornielifas Claromonfe, reliijuias S. Austro133.

aperiente D.parocho; fasciculumet reliqua qitorum

Taudem

atque (uViuc
in

inprocessu rerbaU inentio est,oculis usurpari.

'lianoiiUHlla

H9. Ex

noiabilibus reliquHs S. Austremonii

Entraigues.

(1)

Gomot, Histoire de Vabbaije

royttle

dc Mosut,

p.

i^.

monu

4S
AUCTORE

DE
/h ecclesia

S.

AUSTREMONrO EPISCOPO.
cibus ita digne evangclio Cliristi conversari, ut

monii servari
S.

veteris

communitatis

G.V.H.

iyi Entraigues. Atqne hxr sunf qnx reliqKiantm S. Austremonii eh-ratione, translade tionibiis atqne existentia ad meam notitiam perve-

Austremonii

eam quam te miserante susccpimus fidem, sanctis operibus confiteri valeanms. Per eumdem Dominum nostrum Jesum Christum.
Lectio Epistolje beati Pauii apostoli ad ThesFiduciam salonicenses. (L Thes.^aJ. 2.) Fratres
:

nerunt.

VI.
AHtiguiis
cultus
S.
II

Do

cullu S. Ausd-emonli.

habuimus in Deo verbum liominum,

nostro.... accepistis illud

sed, sicut

est vere,

non ut verbum

Actis apocnjphis fides est adhihenda, statim martijriQ sacrum viri corpus ptthlici cidtus
accepit.

Dei, qui operatur in vobis qui credidistis. Graduale. Gloria vestra sumus, sicut et vos

Austremonii

S/ honores
puit
et

Qui cultus
,

paulafim
marfijris

inte-

aptid

Arfenws.

tandem desHt
si

douec tempore Caufiui,

fides,

Domini nostri Jesu Christi. In Christo Jesu per evangelium ego vos genui. Rogo vos, imitatores mei estote sicut et ego
nostra,
in

die

ccelesfi visione,

Cautino

fumu-

Christi. Alleluia, alleluia. piiat

lum

illusfrante, intermissus cuitus rvparari ca-pit.

nos

in Christo Jesu, et

Deo gratias, qui triumodorem notitiae suie

Tunc vernmcuUum miracuUs etiam commendatum

iucejnsse,
e.r

manifestat per nos.

Gregorio

Turonensi,

De

gloria
ef

Sequentia.

conf., cap. 30, cerfinu est. Postea reru hellis

har-

harorum incursibus vastafo Iciodorensi monasfesepulcrum saucfi viri absque honorihus dehifis aliquamdiu ruderibus ac squalore ohrutum ntansisse videfur, donec ab Avifo II sacnnn corpus exaUafum e ferra et Yuhicum franslatum fuif, nti
rio,

Arvema gens, mente laita Prome cantus die ista

laudem Stremonii. primus informavit Hic Vera fide, primus pavit Verbo evangelii.
In
te

snpra fuif enarratum. lude ad uosfra tempora

Auslremonius apitd suos gaudef Arveruos. Extra Arvernorum fines hic

cultn non intermisso S.
cidtus sero sparsus
est.

Missus a Roinana Sede

Ad

te volat; et

repente

Nova
hahet, mdlis, ne antiv. g.

fiunt oninia.

Non

tatnen

ISo.Martijrohgijwi quod Hieronjmianum vocatur Austremonii

Plebs, quaj prius sine Deo,

memoratn r
sanctus
in vetustis

nomen non

Redemptore gaudet

Christo,

quissimis quideni exnuplaribus,

Epternacensi

Jam

fidelis et pia.

martyrohigiis.

aut In

Bernensi. Ado Viennensis Austremonii non memiuif, uec reliqua niarti/rologia antiqua.

Usuardo puro non invenifur ; in additamen ad kal. novemhrls legitur ejiis vomen et elogium hreve. Videlicet, iu codice Aquitame7itis

Quos ludebat stultus error, Quos tegebat noctis horror, Hi sunt lux in Domino.
Ubi vepres
et spineta, Ibi surgit seges inulta,

cincfino

Arvernis, sancti Austremonii episcopi;

Victorino,
et

in codice

reginse

Sueci^ n" 130

Christe,

Rigante Stremonio. quem sub hoc pastore

Patres nostri coluere
et virtutibus

Civitate Arvernis, sancti Austremonii episcopi et

martyris

in codice

Altempsensi: Arvernis, natale

editione altera

Fide

beati Austremonii martyris, primi pastoris civitatis

Quorum fidem
Fac
et

profitemur,

ipsius

apud BeJinum,

in

Arvernis, sancti Austremonii, primi Arvernoruni

episcopi et martyris. Molanus,

mores imitemur, Placentes in omnibus Ut corona quam

Tuis parasti
in ccelis
electis,

haud dubie ex
:

BeJino, juxta Soll^frium, texfui suhdidit

sancti Austremonii primi

Arvernis,
et

Arvernorum episcopi

martyris.
Ejiis elogium
in maiii/rologio

Mereamur perfrui. Amen. AUeluia.

Sequentia sancti
Evangelii
In
illo

13G. GaJesinins hreve hahet eJ og i u

Ar\'ern%

secundum Maruniversum....

sancti Austremonii,episcopiet martyris.

Tandem

cum. (Cap.

10, 15.)
:

tempore, dixit Jesus

Romano.

MartyroJogittm Romaiium kal. novemhris Austremonii mentionem faclf his verbis : Arvernis, sancti Austremonii, primi ejusdem civitatis episcopi.
Saussaii Imglus elogium descrihere supervacaneum
esf.

discipulis suis

Euntes in

mundum

Qnihus adde breviaria, qux recensere nikil

aftinet.

Missa
propria
concessa
vicariatn i
apostolico

137.

Tandem hic suhjungimus missam propriam

super Eegros manus imponent, et bene habebunt. Credo. Offertorium. (Isaise 61.) Vos sacerdotes Domini, ministri Dei nostri, dicetur vobis Fortitudinem gentium comedetis et in gloria earum
:

superbietis.

S. Austremonii,
in

qussimuJ S. Austremonii cuJtum e.dremas tevras propagafum indicet.

Secreta. Benedictio tua, Domine, super haec

munera nostra descendat, qufe majestati

DOM. INFRA OCT. FESTI OMN. SANCTORUM. In FESTO

SAKCTI AUSTREMONII, PRIMI

Novae
Caledo>iis,

ArvERNORUM EPISCOPI, ET VICARIATUS APOSTOLICI NoV. CaLEDONI^ PRINCIPALIS PATROKi. (Ex duplici decreto S. R. G. de Propaganda Fide 15 maji 1881 ejusdem anni.)
et

18 decembris

tuce pro triumpho sancti Austremonii offerimus, humiliter deprecantes ut cujus ministerio fidem accepimus ejus intercessione ex fide vivamus. Por Doniinum nostrum Jcsum Christum Filium tuum qui tecum vivit et regnat.
,

Introilus. Fsalm. 95. Annuntiate inter gentes,

Communio. (Ephes. 2.) Eratis sine Deo in hoc mundo; nunc autem in Christo Jesu vos qui
,

quoniam magnus Dominus super omnes deos; quoniam omnes dii gentiuni daemonia Dominus autem coelos fecit. Psalm. ibid. Cantate Domino
:

aliquando eratis longe, guine Christi.

ministerio

facti estis

prope, in san-

Postcommunio. Deus,

qui beati Austremonii

canticum

novum

cantate

Domino omnis

terra.

eam

nobis gratiam contulisti ut ex

Gloria Patri.

infidelibus fideles, ex peccatoribus justi efficere-

Oratio. Deus, qui nos de tenebris in admirablle lumentuumbeati Austremonii prajdicatione vocare dignatus es da nobis ejus meritls et pre:

mur

adesto operibus tuis, adesto muneribus, ut quibus inest fidci justificatio, non desit fidei forti:

tudo. Per

Dominum.
138.

Hxc

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

134.

49

Hxr

missa desvmpta

esf

ex Missis [n-opriis
,

ad nsion

i/is/f/nis ecclesix Claromo/ite/isis a Domi/io nostro Pio papa IX approbatis ac de SS. maiidafo W. ac Rer. I)D. Lndoviri CaroU Ft^ro/i

morte ad vitam misericorditer transtulisti; hunc D dedisti nobis patrem et magistrum, qui et per evangelium nos in Ghristo genuit et viamjustitia; verbo et exemplo prinms monstravil; hanc tu
nobis
iilo

episc. Claro}}!. cdltis (Farisi/s,

Le

Cllwe, 1805J.
i/t

Uhi

proedicante gratiam contulisti, ut qui

prxterea leyitnr hsec prsefatio propria,

per orfai-ain
Irf/e/ida
:

fesfo et

fequum

et salutare te

sanctis tuis

Vere dignuin et justuni est, quidem, Domine,inomnibus mirabilem pr^dieare, sed in hac prte-

hospites eramus et adven*, nunccives sanctorum et domostici Dei nominemur et sinms. Et ideo

cum

angelis

et

dominationibus,
exercitus
dicentes.

archangelis. cum thronis et cumque omni militia caMestis

gloriae tuse

sertim beati Austrenionii festivitate

gx-atias agere. Ipse

maximas

tibi

hymnum

canimus sive fme

enim vere nobis est apostolus, cujus ministerio nos a tenebrts ad lucem et a

VITA PRIMA

S.

AUSTREMONII

AUCTORE ANONYMO
B

ex

(htplice

codice

Claromontauo

CAPUT PRIMUM.
S,

Austrcmonii

inissio in

Galliam. Labores aposlolici. 3Ionaslcrii

Iciodorcnsis sedificatio.
Austremonius, apostolorum tempoiibus Decii imperatoris cum aliis quampluribus condiscipulis Galhis niissus legitur ad pradicandum. Verum jj^ post accessum apostolorum, cum Valentiniani et Novaiiani ]iiresis inimicoimpellentecontra legionem christianam grassari ^ ccepisset, sanctus Gleigilur

S.

Austremocioii ttliis

s. *^anctus

regio

cum

habitatoribus recte dicitur, quia sino

et insensibilia olementi

nius

Christi

discipulus,

Deo

in

hoe mimdo vana

variis

sexa
S. Cl&mcirte

colentes

daemonioruni

erratibus subditi

erant, adorantes creaturam potius

rem. Nam eadem urbs ad primo perrexit in Limaimia ^

in

quam Creatoquam Dei famuius

sita iiabetm-. illoquc

mens, discipulus ac successor beati Petri, apostolorum principis, hos viros sicuti ab apostolis
ordinati luerant in singuhs eos urbibus destinavit.

tempore secundum hujus desideria erroris et conventu populorum et nobilitate inclita vide2.

batur.

Erat igitur civitas

ipsa, ubi

maximus tunc
montis

Ai-vernis

Hivero missi sunt:Turonicis Gratianus episcopus,

ArelatensisTropliinms cpiscopus, Narbona^ Paulus
episcopus, Tolosa^ Satuniinus episcopus, Parisius

gentilium error

c colebatur, in supercilio

ecchsiam
roiistriiit

ejusdeni urbis posita,

muro

et

turribus firmiter

munita, et aqu^dueto grandi et miro opere irrigabatur.

Dionysius episcopus, Lemovicen ^Marcialis epi-

Siquidem

terris fecunda,

nemorosa arborit'or-

scopus, Arvernis vero Austromonius est destinatus episcopus.

bus, vineis ulierrima, populis constipata et reierta

De

his vero Dionysius ac Saturni-

connnerciis habobatur. Sed terra IVuctifera et

tilis

nus pcr martyrii palniam cursuni consummarunt, Gratianus vero Trophimusque ct Paulus ac Mar-

a malignis operibus inhabitantium erat cor-

rupta.

sumrna sanctitate post adquisitos Ecclcsise populos ad fidem prse omniinis Christi dilatatani, felici confessione migrarunt. Et sie tam illi permartyrium quam hi per confessioneni relincialis in

Ad hunc denique locum sanctus vir Dei Austromonius properans, ecelesiam ibi quse nec
locis

nec populis erat nota, Domino protegente,

studio fabricavit.

cum magno
non

Cumque

illic

inde-

sinenter die noctuque vorbl Doi semina spargere

cessaret,

quentesterrasinccelestibus parltcr sunl conjuneti.

ad prasdicationis
multitudo

ilhus constantiam

Sanctus vero ac venerabilis Dei cultor Austi'emonius, qui

innumerabilis

utriusque

sexus

ex

cum

Gratiano beatissimo vel reliquis

est

eadem

provincia concurrentes, pie ac

fidoliter

quos memoravimus

directus,

quo aniplius
illic

sanctis ejus nionitis obedientes, Creatori

omnium
et C/iristi

cognovitgentilitatis fervere crrorem,

intrepi-

Deo credere
3. Igitur

ca'perunt.

dus ac fidci calore accensus, Domino ducente Arvernis civitatis moenia pervenit. Spiritu enim Sancto repletus non verebatur incredulse gentis expetere feritatem, hoc sibi re arbitrans prodesse ad gloriam. si rudem ac duduni incultam terram ad verbi Dei sernina proscindore ct excolere ac fructiferam Domino juvante cum labormn certamine reddere posset; juxta illud quod scriptum

sanctus Dei prjesul ac per orania apo-

stolicus vir,

Arvornormn congaudens
illos

facilitatem

fifin

credendi, baptismi gratia

rogeneraro studons,
(Tc/ti-

prmlicat.

evangelicis verbis adloquobatur eos dicens:

mi/ia riperarn//i, quis roUs oste/idif fngerc a

ve/t'

Facife frnctus dig/ios pa-/tifenUse, qnonia/n 2>er (jratiam Domitii nost/-i Jesu Chrisfi de i/isensibiUhns lapidibns, id esf ex inc/-edtdis et
tnra ira
.^

Domini, /'cctas fadfe i/i soUtndi/ie semitas Dei nostri. Solitudo autem hujuscemodi
est: Fai'ate viaiti

/lecdn/H

Denm

coy/iosce/dihns pafribus, in

veros

AhrahxfiUoscoi/im.utarimeruistis.GratiaemmDei

Nttin

1.

crassaii 2.

^ ita

"i.

Novembris Tomns

I.

estis

50
Kx Mss.
estis salvati

VITA PRIMA
per
fiitein;

S.

AUSTREMONll EPISCOPI.
et

qui vos pretioso sanguine

quasi inmaculaii agni redimere dignatus esf. Cujus beuefcio et ope adjuti, confortamiui alterutrum,

nou misericordiam consecutam misevicordlani consecutam. Et erit in loco ubi dictum est ets :

Non plcbs mea

Et illud Isaiae
et (jcntes
:

ros, tbi rocabuntnrfilii

Dei
te

viventis,
tihi,

spem habentes qnia

perficiet. Multis

(pii ccppii in vobis

opus bouum
et doctrinis

Venient ad

te

qui detrakehant
te,

vero exhortationibus

qu% non coijnoveruut

ad

propera-

populoruni turbis inibutis

atquc ad verbi Dei notitiam cuiu nuilto labore el signis a Donuno ac uiiraculis non modicis convocantibus provocatis, levitarum et sacerdotum officia, sicut traditum
illi

huut.
6.

Gum igitur longo tempore sanctus Dei Austrein

pfistorea
coHStituit.

monius

pn^dicta regione

feliciter

convorsatus,

popuiorum multitudinem ad Dei

tanti gregis,

notitiam, sicut

iuerat, ecclesiastico

more

instituit d. T;xntas

dictum est, perduxisset, congaudens de felicitale

denique sub eodem tempore virtutes dignatus est Dominus ostendere per illum, ut gentilium corda
iion

tamquam bonus

pastor

Dominum

minus

iniraculis

quum

pniedicationibus eri-

exorat ut oves suas integro nuniero custodire dignetur. incessanter illi gratias agens pro innu-

gerent.
Hiisiicus

rjiisope
<i

Hnufragio
srrratur, t

4. Nam cum quodain die isdem beatus pontifex Austremonius juxta Flaveris c fluvium populum pi.gg(^i(.aret ac strenue moneret ut stabiles pernianerent in his qute ab ipso didicerant. vmum uubi

mera multitudine quam per eum adquisierat nomini suo. Et quamvis nmltis virtutibus et miraculis

insignis

videretur,

in

cunctis
retinens,

virtutis

humilttatem mente

custodiam hoc scepe

aiebat
in

Nou

lertur a

Domino

accidisse niiraculum. Traditur

rustici

me

Spiritus Sanctus. Et illud apostoli

enim relatione fidelium quod duo

ad ligna

Dei suui id

quicquam operor, sed qui habitat Gratia sum. Posthinc vero, cum jam quod
ego
:

cfedenda flumen transfretare voluissent, cumque

substitissent,

populi ubi vir Dominl praedicatio[ni] inserviebat unus ex iUis accepto pane ex quo ut credo hora comesturus erat inspiratus a Domino, perrexit ad episcopum obtulitque ei. Qui suscipiens eumdem panem, benedixit eidemque rustico eulogias ex ipso dedit.
refectionis
,

gregem Christi nmltiplicatum cerneret, sapientiores quosque ex ipsis et omnem injustitiam

odientes, providens reliqua: nmltitudini, consti-

non desinerent omni E minus doctos a pravitatis itinere revotempore care atque ad viani veritatis, quae Christus est, perducere festinarcnt. Hi autem qui a Uxni
tuit

pnisesse pastores, qui

Mox
aliis

rediens navim
conscendit, et

comite suo pluribusque vento flante commovetur aqua.

cum

benigno magistro prsedicandi curam susceperant, non subsistebant onmi modo, sed meditationi
legis

Navis vero inter aquarum undas agitata submergitur. et omnes necantur praiter unum cui beatus pontifex Austremonius eulogias dedit; qul na-

Dei inservientes, quod a sancto patre didice-

rant, ceterce plebi adnuntiare studcnt.

tando ripam
intuentibus,

fluniinis attigit, et meritis viri

Dei
qui

habentibus, sanctissimus vlr Dei Mauastcriu lciodori Austremonius populorum frequentlam uon ferens
7.

His

ita

inUesus

evasit.

Deemon vero

quam
quos

in pontificali

culmine sustinebat, necnon

condit.

ceteros in profundo pelagi mersit, hunc littora

fluminis

et seculi dignitatem

quam

ei

prgeferebant

filii

incolumem properari cernens, ad

colle:

in evangelio Ghristi

genuerat devitans, ut
:

audiente populo clamabat in aero Eu quid ag/s? Quare non necas huuc qui tam andacite.r fiuminis uudas transcendit? Ad quem respon-

gam suum

impleretur quod dictum est

Justus justificefm'

adhuc, monasterium dlcitur cedificassc In loco qui

Iciodorus f vocatur, ubi non modicam monachormn turbani constituens, apostolicam vitani

cupiam, quia Austremouius, qui undique nos ejicit,euhgias illl dedit.Quo nianifesto peracto miraculo, ab illo die et deinceps
dit:
valeo, licet

Non

quampleniterdidicerat feliciter Ulis tradidit conservandam, docuitque eos regulis artis retundi

sanctum Austremonium magis prEedicanlem audierunt. Etiam usus inolevit in omnem regionem
ut jejuni quique, ad
si

animum

et

jugo semper Domini colla subdi.

sacerdos adest, eulogias acci-

piant, quae pro sancta

Mitltis

commimione habentur.

5. Igitur

fidem
conversis,

signis

cum jam ab omnibus virtutibus et claresceret, fiebat omnimodo ut ipsi adjua

ANNOTATA.
Horum
secuU X, fuit

t^res magistri existerent et prjedicatores verbi

Dei, qui paulo ante cultores idolorum esse desiealfer,

olim

abbatim

Ab ipsis denique simulacra destruebantur a quibus summo cum studio fuerant fabricata. Et sicut exhibuerant sua membra servire injustitiae
rant.
et iniquitati

ad iniquitatem,

ita e conti-ario

stude-

bant servire Deo in sanctificationem. Destruebant aras ubi dseinonibus ante sacrificaverant, et ipsis
in locis

cum magno conamine

et

ecclesias construebant; quibus per

miro decore idem tempus

numeri 1 et 2, quos ediuius ex aJtero seculi XIII; cfr. Comment.prxv., num. 0. Codicem hunc designamus numero 2, Hlum vero anfiquiorem numero 1. Ipsam autem hanc Vitam primam in Commentario prasc. Passionem minimau} passim appcllavimus. b Llmannia, sice Limania, gallice la Limagne,

S. lllidii. In eo desiderantur

regiuncula

est tractus

Arrernensis.

mos
^

amor in prsedicta urbe increvit, ut tantje basilicae Domino opitulante construerentur quannusquam in una ^ aliarum civitatum regni te
et
illius

c Videtur auctor indicare coluisse altquod insigne erroris monumentum quod in Arcernica civitate
coleretur

quum eoAusfremonius missusa Clemente

Opinor auteiu
siguificari

constructte

cernuntur. Pro quo gratias,

advenisset.

maximam

summe

Pater

omnipotens, poscimus, qui tam

illam Mercurii stafuam eo tempore erectam Arver-

egregium praedicatorem mittere * dignatus es, per quem olim tam innumerabilem populum perdi-

atque hunc esse maximum illum errorem qui tuuc colebatur Arvernis. I)e qua statua PUnius (1)
7iis,

tum ad

Jam enim implebatur prophetam dudum ante hoc quod per Osee dictum fuerat ex persona hujusmodi populi convertentis Vocabo uonphbem meam plebem meam.
coelestia revocares.
;

Verum omnem amplitudinem statuarum

generis vicit setate nostra
facto in civitate Galliee

ejus

Xenodorus Mercurio Arvernis per annos decem,

Postquani
ibi

HSJ^

(sestertiuut quudringentiesj.

NQm.
(IJ

>

quatenus
lib.

2.

nuUa
7.

2.

conbtruere

2.

* mitti.

2.

Hist.Nat.,

XXXIV,

cap.

satis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

51

artem approbaverat, Romam accitus est a Nerone, ubi destinatum illius principis simulaci*um rolossum focit cx peduin longitudine, qui dicatus solis venerationi est, damnatis sceleribus
satis
illius principis.

quam

levis sit fides

mouniitp.rium

nemo iynorat, asserifny iJJud auno 318 n romHissn Nafarin fui.^se

cfr.

^.^

^3.

erecfum

(5).

De hnr Xntaria

qvx

dirif

,/.

Bouiliet (6).

d Nihil Clnumtis

et totiiis aevi aposfolici

tempoilln

ribusmnfjis cousoniuu dici pohiit. Verba enim

CAPUT SECUNDUM.

morem

evamjeiizandi apoatofis proprium uc drin-

ceps a riris apoi^toliris usurpnfiim f/raphice depiiiffiinf.Qtfem

Judivorum
Lucius

oonversio

ItMitata.

morem ClemPH^ Romanus

epistohi

in

prima ad
fradit,

Corintkios
;

iisdem

fernie

verbis

|)U(M*

a palir noeafus.

cap. 42 Praedicantes apostoli igitur per regiones eturbes, priniitias earum spiritu cum probassent,
in

S. Austronionii

inartjrium et

episcopos et diaconos coruin quicredituri erant.

(1).

sepultura. Revelatio eorporis

see. VI.

constituerunt

Quem modum

ac rationem viri

deinceps apostoHci secufi sunt

fesfe Kuseiito.

Qui

posfquain de Ignatio, Polycarpo nlUsque apostolo-

nim

discijmlis Jocutns

est,

ita pergit (2)

Praeter

hos alii quoque complures eodem tempore vlguerunt inter apostolorura successores prlncipcm obtinentes locum. Qui utpote discipuli tantorum

rer idem vero tempus non inodicam multitudinem ex Judseorum gente in Arvernam urbem
diffusam ...... quosNam videns per
constat
fore
a.

'hfixi

Austienionio
'^''*^"'

antiquus

liostis,

sibi

perisse

famulum suum
et quia a

mobunfm:

virorum admirabiles plane ac divlni, ecclesiarum fundamenta, qure variis in locis apostoli prius

Austrenionium Dominus adquisierat,

mundi exordio contra

destitit,

jecerant, additis aedificiis exstruxerunt; pr^edica-

tionem evangelii magis ac niagis promoventes et salutaria regni ccelestis semina per universum terrarum orbem late spargentes. Siquidem plerique ex illius temporis discipulis quorum animos
ardentioris plnlosophiiT? desiderio

electos Dei pugnare non totam nocendi sui artem contra virum Dei per hanc perfidam gentem studuit incitari.

VerumcumbeatusprEesulhunc infelicempopulum
propter piaculum in Salvatorem
tis

commissum mul-

increpationibus argueret, utque ex divinarum

vcrbum

divi-

Scripturarum auctoritate ostenderet proptersalu-

num

incenderat, servatoris nostri prseceptum

jam

tem generis ^ humani de

terras, et

antea expleverant. divisis inter egentes facuUatibus suis. Deinde relicta patria peregre proficiscentes,
fidei

munus obibant evangelistarum, iis qui sermonem nondum audivissent, Christum

coelo eum descendisse ad incarnatum de Spiritu Sancto et Maria Virgine, isdeui perfidus populus nullo modo ei prEebebat adsensum, nec soluni, ut eos monuit,

poenitentiam ex incredulitate

et duritia sui cordis

prsedicare et sacrorum Evangeiiorum libros tra-

perceperunt, sed etiam in ejus necem apertis

persecutionibus conspirarunt.
diseipuli intelligentes,

dere ambitiose satagentes. Hi postquam in remotis quibusdam ac barl)aris regionibus tundamenta

fidei

Quod

sancti

viri

mmtiare student magistro

jecerant aliosque pastores constituerant et

quod de

ejus interitu tota mentis aviditate Judiei

novellae plantationis

curam commiserant, eo con-

tenti ad alias gentes ac regiones comitante Dei gratia ac virtute properabant. Quippe divini spiritus vis ac potentia multa per eosdem miracuia

Audiens autem pater sanctus^hunc sermonem, alacri vultu tranquilloque ut semper Erre nunfium erat animo respondisse fertur bonum deterra longinqua adlatum, si ad effertuni
cogitarent.
:

etiam tum operabatur, adeo ut prlma statim audita prtedicationc universi simul populi veri

rei

qiiandoque

prxstante

Doinino
tali

perveniret.

C:umque

discipuli turbati
ait

de

secmn respon-

numinis cultum promptissimo animo susctperent. Qui hxc Jegit et Jecfa comi^araf cuni Hs ijme de S. Anstremonio in Actis iinrrantur, plane eadeni reperiet dicta de Arveniorum primo episcopo qux
Eusehius de primis aposfoJoruni discipnJis ac successoribus eiiarraf.

sione conquererent,

monius

Quid

conspicio ?

ad eos sanctusDei Austrequod tristiores soUto vos Numqnid considerutis martijrii mei
esf,

fratres,

gJoriain pertiinescere,

quam tofo mentis desiderio Y Domino studeo promereri? Metnentote verbl Domini Jesudicentis: Non estservus majordomino
a

Elaver ftufius, sice Elavarls, Elauris, Hileris, nunc fAlIier, surgit in Cebennis in confinio Gabaloruni et ViJlavoruin, et infra Nivere Flaver,
/.

e.

siio, neqiie

disdpuJus major eo

(jui inisit
et

HJum. Et

Iferuin

Si

me persecuti fuerint,

vos persequentur.

num

(Nevers) in Lifjerim

infiuif.

Revenfiores scri-

SimuJque reminiscite quid monuit dicens : Nolite eos timere qui ocridnnf rorpus, quia posfinodum
non habent quid ampJius faciant. Quid denique Jucundius, immo qnid servJs Domini amabiUus huiv nunfio qiix drfidisfis ? Qui Ideo de ferra longinqua hona nuntiare perhihetur,rum erutis anivitn

jjfores euin

Alerem, Alarem nppeJJanf, Helerium quoque ef Hclarlum, Alerium rf Alerini (3). f Iciodorus, nunc Iciodorum oppidum (Issoire).
situin,

supra urbein CJaromonfanain

aniuis

ubi

Bessa;

cum KJavere

confJuif.

Monasterium primifus

fundatum rarias cJades subiif acsoJo fuit a;quufnm posfea a S. Prsijecto aJumno restitafuin sec. VII,
posf iterafas clades instaurafum est denuo sec. X. Cujus basiJicani in honorem SS. Pcfri et Austre-

niabus fideJinm de laqueis ientationum, qux tofa hinnana e.<it super ferram, ad aiternam

patriani, ubi sine JnJjorum rertnmine vuiu Chrisfo perenniter regnatnri sunf, eos transmeare /nsi-

nuatur.

monii dedicavit Bernardus Claromonfensis episr. circu an. 050 (4). Inutile censenius hnc afferre qux
defiindato hoc nionnsterio in Manusrripto Iriodorensi narrantur; in quosciipto, cujus in his rebus

His vero et hujusmodi assertionibus fortiores eoscontrahujusmunditentamentaredditos.ideni

y.

Martyrium
Lhcj!
^^^^'^^^^
,-^,,;;s.

ipse contra resistentem sibi

impiissinuim Judaeoeis

rmn populum

fide

armatus, aperta

voce Chri-

Austiemonii.

Num
(P. G..

9.

regis 2.
I.

sanctum
r2)

2.

(l) P. G..

tom.

p.291.-

Wst.

Eccl., lib. III, cap.37.

p.

191 seq.

(5) TabletteH

historiques de VAuvernne. tum.

(3) Valesius, Nolifia Galliaruii), tom. XX, p. 291.) (t) Act. SS. 0. S. B., sec. iii. toni. II, ad hanc vocem.

VIII. p.

214

sq-

(6)

Statistique

mommentale du

Pwj-ile-

Donie. p. 193.

stum

52
KX U?S.

VITA PRBIA
destitit.

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.

stum prsedicare non

eis

Et

licet ipsi

plus de

ejus interitu pertractarent,

ille

tamen et Dci Filiuni

unda
perfundit.

ANNOTATA.
ciritatcm a DiffHsoseotemporepcy Arvenionm

adnuntiare curat et parvulos quosque eorum

salutaris

comprehensos lavacri

puum fore baptizatum, maximo luroresuccensus, cum multitudine su^ gentis ubi vir sanctus tunc

commigrasse GaUias, dere jmsas, in proj,im]uas odmm transtueoque conceptum erga Christi Jegem
Hsse.

temporis morabatur advenienp^filiumsuum ("ertur in puteum projecisse. Beatum vero Austremo-

nium

antistitem

multis

verberibus

laniatum

nosciturnuUus m h Tempus iUud ipv^sens quo r,,Mur nrhe ArveniorumvivereJudxus.prefwsum

exhibere indicium quo tewpus

quoadusque spiritum exhalaret, novissimc capitis obtrmicatione martyrii palma eum dccorantes,

stataatur
est,

horum
uti ex

Acforum. Yeruuifamen indicium fallax

dicendis patebit.
videfnr eporha anfe sccnlum

dignam

sibi

Christus

animam

excipiens, aposto-

Prima qnidem spede designari

lorum meritis constituitsociandam.

christianis

Caput ejusin puteum post parvuli memln-a projectum, sed a

sublatum, utrosque condigno condientes honore in monasterio quod Hyciodori construxerat isdem sanctus martyr,

medium seculum

VI nudium; nam post muUiapud Arvernosiique iUud

quam

celcriter

ditissimivivebant Juda^i, teste Gregorio TnronensL Etenim inter vifia istiu^ Cautlni, Arvernorum
eyiscopi,

cujus

e-x

ore S. Gregorius reveJationem

in Actis

sepulturje

locum iradiderunt. Ex aqua vero

ejus

S.

Austremonii quai

narrafur, audivisse
et

putei infu-mantium multitudo postca fideliter hauriens,meritis sanctiviri exvariislanguoribus saluti

sedicit,cum

ebrietate et

avaritia

crudcUtate ab

B
J iidxi cxpulsi

restituuntur.
10.

Dehinc namque

ca^pit christianorum

odium

ipso Gregorio refcrtur ejusdem Cautini familiarifascum Judxis. Post nurrata cnim alia indignisJudseis, inquit, valde simi episcopi scelera{\)
:

S. Austremo- in Judaeos concreseere, qui hoc scelus fuerant nii sepulcrum perpessi. Quos ita atrocissimis ptcnis variisque

carus ac subditus erat,

non pro

salute, ut pastoris

cura debet esse sollicita, sed pro

comparandis

tmraculis
pfitis celebre.

guppliciis sunt insecuti ut

ne unus quidcm

in

hac

urbe

sicuti
b.

in aliis

habitare noscatur usque in

et extra

speciebus. Hic Cautinus successit sancto GaUo, Gregorii msfri avuncido,anno 562 {^).Saneimtan-

pr^sens

His vero ad nihilum redactis

si

dum noH
exilio;

est

a Cautino revocafos fuisse Juda-os ex

fines suos,

qui effugere poterant, dignani ilHs

non enim omississet Gregorius iUudceteris

pttnam Domino tribuente, ejectis. eumdeui locum in quo sanctum martyrem tumulaverant, summo honore diguum dueere, magnisque cum muneribus
beati
antistitis

ejusdem sceleribus addere. Ergo, dicat aliquis, temims iflnd quo Arvernorum dvifas Judiels carult,
seculum sextum medtum
idque posterius tempus
prxcessit'-^
est

Attamen alind
cetia hlstorla

expetunt

suffragia,

cujus

quo Judxis habitatori-

meritis et intercessionibus suffulti, ex

quacumque

bus caruisse Arvernicam ciritatem

tesfatur.

tribulatione vel infirmitate I^si adveniunt, sani et

diin de

nvylectum,
sec.

incolumes ad propria revertuntur. 11. Verum longa per tempora, et quamdiu populus superstes fuit qui signa et miracula

eamdem

liem narrat Gregorius Tnronensis (3), versibu^ exornavit Venantius Fortuna-

tus (4). S. Avitus, qul Cautino succcssit in cafhe-

VI,

ngenie Cauiino,
ritrsus

hoiwratur.

sanctamque conversationem beati Austremonii mente et opere retinebat, ad sepulcrum ilHus eadem plebs cum multis donariis devota mente concurrere festinat. Hos vero a seculo excedentes et per plures

dram Arvernorum, una pentecostes vlgllia bapflzavlt ampUus quingentos ; hl vero qui baptismum
percipere noluerunt, discedentes ab
illa

urbe

Massiliae redditi simt, ubl, adnofante Uuinartio,

postea haptismum suscipere compnlsi fuisse viden-

jam

refrigescente caritate,

turex eplstofa S. Gregorli Magni ad VlrgiUum Arelatensem etTheodorum MassiUen^em episcopos

Potest ergo fieri ut
(5).

cruda sequcns increscit rusticitas. Qui licet scirent quod in praedicto loco Yciodoro requiesceret nullum tamcn illi exhibebant honoris cultum.
Post longinqua vero annorum curricula Cautinus, cui ipsius Arvernae urbis episcopatus datus est,
in diaconatu

suo

tur

dum

nocte

eamdem ecclesiam rexit. Igiquadam in lectulo cellai sufE qua:

huic basilica; adhaerebat decumberet, audivit psallentium quasl parum resonantibus vocibus,
et

continuo surgens, vidit templum

descere lumine; obstupefactus

intrinsecus; erat

magno splennamque aspexit

et ecce

enim

cellula illa in superiore

vidit,

contra fenestras templi. Et

circa

Arvernorum clcitas dudum Judxo racua permanserit, quod videns Acforum compllator, hanc Arvernorum fellcitatem carendi Judxo inquiUno cim tradltione occisi a Judxis pafriai aposfoU conjungcre, ac factam muUo post Austremonii mortem sevo Jndatornm ejectioneni hujus Sitati attribuere vohterit. QuodmuUo magis susjHcarl Ucet In Passiom parva ac magna, nhi idem factum narratur cum Us adjunctis qux muUo efiam propius ad Gregorii Turonensts narraWonem accedunt; manere enim dicuntur haptizafl, ct qui baptismum recusant ejlci ; eodem plane modo
res accidit suh Avito episcopo.

tumuhnn multitudo albatorum tenentium cereos el psallentium. Quod diutissime cernens, cum discessissent statim fiicto mane jussit tmnulum
,

cancello vallari,
illius.

praidixitque

reverentiam

loci

Ex hoc euim frequens

oratio super

tumu-

Hic primi aucforls fextus terminari videtur. Difficih enlm Intelhctu est cur auctor, qni non semelGregorianamnarrationem exscripsit suo eam argumento apfando,hlc verha prxsentia Gregorli
c
retinnerlt, quoi

lum

funditm-, et auxiha antislitis impetrantur

significant
si

Austremonium adhuc
trcmslatum
j^ost

requiescere

Iciodori,

statim alio

fulsse dicturus esset.

Ideo qus:

adduntur,

secutas translaUoncs adjecta putamus.

Num.

9.

Xon\.G-2.

{\)Hist.. lib.IV. cap. 12.

(2) Savaron, OHgines de

V, cap. 11.

Clair-

lib.

V, cap.

mont,^.o%

{2}His(.,

lib.

5. (P. L.,

(i)

Miscellanea,

lib.I, ep.4~3(P. L.,

tom. LXXXVIII. p. 186). tom.LXXVIl, p. oU9 sqq.).

(5) Epist.

GAPUT

DIES PRtlVIA NOVEMBRIS.

53
EX MSS.

tes,

miracula, signa, non est hoc virium niearum

GAPUT TERTIUM.

exponere. Sed ne in futurum fabulosa credantur quas adhuc nova cernuntur, pauca de miraculis

Duplcx translatio ViilvkMini MauziacuuK Miracula.

III.
I-

et

quse per illum in

fecit

eodem monasterio Dominus

adgrediamur.
erat

Nam

isdem locus sub tanta

quia
inter

debilitate

adtritus,

onmia

opulentia sublimis habebatur, ut

jam

vix propter

oppressionem pravorum hominum ibidem ser"s

^
,'".

I ostea voro per rGvelationem Domini nostri iferuni, Jesii Chrisfi, quia istlem locus a suo erat lionore, veniens Arvernorum exorljitatus
pontifex, adhibita

viontium monachi esuriem valerent adquiri. Sed postea Domino annuente, ejus intercedentibus meritis et precibus, ad tantum recuperatus cst

secum monachorum

caterva,

honorem
1.5.

ut

sublimiter

majoribus
in cunctis.

exfequaret

'"'

canonicorum insuper niulfitndine atque frequentia suEB plelMsJussit aperiri beatissimi

locis et nil frugi

habcrct

martyrls aperto

Cum

igitur

Austremonii

sepnlturam.
illius

Cum autem

circumquaque reboaret,
vicinis locis,

paulatim fama sancti martyris Eiiergimcfiel^at ut non solum ex mcsUberatur,

longinquis regio-

sarcopha^^o corpup

inde levaretur, tantus

verum elinm ex

odor circumstantium nares perfudit ut vere scirent eum [in] anlani paradisi apostolorum meritis

nibus concito gradu expetenda suffragia advenirent. Erat autem quidam nobihs genere, in
territorio Turonico, qui

sociandnm. Inde cum snmnio lionore deportatns est ad Vulvicum cocnobium, nbi beatisslnius martyr et pontilex Prfejectus jacet hnmatus,
ibique
,

male patiebatur a ditmo-

nio et no"te

ac die cnideliler agitabatur.

Nam

in basilica heatissimi martyris antistitis atque

Deo ordinante

sepulturiT- jnxta

prjeli-

confessoris Turonicis ab
est.

batum Dei sacerdotem Prifjectum maityrem traditur venerandus h. Ubi dum per plurimum spatinm jaceret, postmodnm auxiliante Doniino
ad Mausiacense monasteriuni honore sancti apostoli Petri
niartyris exstat,
latus
13.
ai,,
(/.

uno daemone lihc-ratus Qui exiens fertur claniasse Jum qnia mvritis hnjns sancti expellor a te, ego veniam ad sororem
:

tuam.

Tu autem

si

ah aJtero

(lamiotie, scilirrf.

c,

qui non longe in

et sancti
est

Caprasii

cnm

ingenti

gloria trans-

Nam cum

isdem Mausiacus propter malo-

meo sorin, r/ti liberari, Arrernis railc ad monasferium Mauziacnm, et ihl a heato Austremonio diabole! invitus ab ejus corcuriiheris ab illo. pore exiens et invilus nt mererelur curarl bona ventura ei prsedicens, corpus alterius invasurum

rum hominum invastationem valde a suo esset honore dejectus, venerabilis vir Lantredus abbas
ejus cffinobii ct

non

taculsti.

his dictis,

ad

Tamen isdem honio,non incredulus eumdcm locum pervenit et ejus

monachormn

caterva rogaverunt

Pipinum regem ipsius... ' e ut conccderet ejs in civitate Arverna allquem sanctorum transferendi Ucentiam. Rex vero clementer illls quod pctebant concedens et non post multum Vulvicum veniens,
atque ex sanctorum corpora
illic

basilicam ubi beatissinms Dei martyr et pontifex hnmatus adhuc jacebat Austremonius, Intravit.

Qui illico ditmonem cum sanguine vomuit et ab eo liberatus est. Ibidem per tres dies vota unde et orationes Domino persolvens, ad locum
venerat sauus redilt. Dominu? per IG. Aliud vero miraculum quod eum operatus est narrabo. Fuit quidam nomine Atdcgeus, gravi per quinque annos infirmitate detentus, nullam corporis sentiens valetudinem,
tenebat quia per onmes membrorum artus una ante sepulcrum sanffigritudo. Deportatus autem noctem, ctissimi viri, ubi dum pervigilcm duceret incoliunls ad propria rediit. sanitatem recepit et
tniioiilur
iiijiniiiis,

tumulata inter-

rogans*,didicit beatum Austremonium olim prcedicatorem ejusdem urbis fore. Tunc reminiscens

monachorum
scriptum est
:

petitionibus, divino tactus nntu, ut

jjeilibiis

voiitracti,

Cor

regis in

mann

Dei, fjnocuinqne

cmci.

rolnerit rertd ilhnl, celeri nuntio tVatribus jubct

ut quantocius properent et simul cum eo summartyi-em deferant. Qui statim cum ingenti

mum
C

gaudio pergunt et sepulturse locum cum Joseph scriba et sacerdote regis in altum fodientes, noctemque illam pervigllem ducentes,sanctissimi
martyr-is corpus digne
facto, rcx

Nec silendum puto quod quidam, Hildebertus nomine,pedum amiserat usum; ubi dum portatus
fuisset,

componunt. Mane autem

meruit recipere sanitatem,

est,

et qui ahenis

cum

quaque per
raodica

onmem

excrcitu suo adveniens, et circumregionem audientes, non

turba.

manibus delatus tur sanus. Sub eodem

propriis gressibus revertifere

tempore deportatur

ibi facta est

Rex

autem sequebatur

fit ingens Ijetitia. qulbus auferebant Qui deferebant Ifetabantur, a flebant, talique ordine beatus martyr Austremo-

corpus et humeris deportabat;

monasterium transferri. 1-1-. Gredo nutu Dei actum fore quod primo mmlis ^scit. de Iciodorensi fuerit ad Vulvicum delatus et inde Mausiacum. Nam isdem beatus Austremonius ad

emndem ^

voluit

feminls quidam, Adalbertus nomine, cum duabus Adalberga, quibus officium pergendi Aufrasia et et venientes sanitatem recipere erat abiatum etiam et incolumes rcdierunt. Venit meruerunt luminis carens ciuiedam femina Adalsindis oculorum qure alienis manibus deducta et
;

officio,

nius in loco qui vocatur Hiciodorus, sicut disseruinms, regulare monasterium primitus constrnens, ibi

AdducunImnen meruit recipere ac sana redire. Lantarius cum et tur insuper duo viri Slgobertus oculurum quadam femina Adalberga nomine
,

monasticam tenuit vitam. Sed jam non solum nec regularis ibi erat liabitus, vernm
etiam propter imminentia paganorumbella/", qu^ Arvemis regio perpessa est, nuUus cultus sanctte religionis ibi habebatur; ob id voluit asportari. Postmodnm vero a regulari iterurn Mausiacense ccenobio ^ placuit transferri, in quo loeo quantas
per

sunt sam. Imninibus privati, et illuminati reversi nomine et Radulfus Veniunt namque higalbertus othcium cum Benedicta et Ingelberga simul sed meritis sive mtercesper-endi eis ablatum;
;

contractura pedum sionibus pra.fali martj-rls a et incolumes solvmitur, et nodi disjungimtm,

revertuntur.

m[um] Dominus

dignatus est operarl virtu-

dictum nnrabile quod egit, 17 Prffiterea aliud namque beatus silendmn non puto. Sanetus

Pieiiitentis

vinculum

Num.

13.

'

Eiiuitanie pi-ovincie add. 2.

ex-interr.

.>

itit

_-

3 ita 1

^.

- Nttm

14.

a-cosn. ita

1, 2.

Petrus,

54

VITA PRIMA

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.
sopulcrum
beatissinii martyris perducti

lianc fefrcnm ajmd Petru^;. princeps apostoloruni, a Domino anguoribus curai-e sepuhriim utavariis .ei.-o obtinuit gratiani
S.

virlutem

Austrenio-

nii dissilit.

quoscumque. Unde accidit ut quidam Romam veniens, ob niaxima peccaniinum suorum molimina brachia ferro utraque vincta haberet. Sed dum ante sepulcrum cum vota
valeat

prccibus hujus omnipotcntis Dei ct meritis sive et sanitaHbus restituti nicolu:ti sancl curati sunt, eis jus si redire meruerunt, ita sani ac

mes

proprium dsemones numquam

20. Est aliud pra^terea

habuissent.
?7r a hym,
et

adstaret beatissimi Petri.

nibus cernua devotione sinistro brachio ferrum nutu divino disruptmn est et ex eodem sanus elTectus est. Sed sequenti nocte eidem Dominus per visionem revelare dignatus est Surgem vade Arvernis in Aquita:

ejusque intercessiosupplicaret, illico ex

memorabile miraculum omnino silendum est. Quidam namque quod non ibidem ad beatissimi toto corpore lepra perfusus
viri

ab

ob.^^es-

'''"" Sionp
dlB)Ollis

corpus perducitur, qui etiam immundo spiritu tenebatm- obsessus. Dumque per aUquot dies

samtiis.

7iiam,

ef

qnxrf
et

monaafenum Mauaiacion,

uhi

ante sepulcrum gloriosissimi pontificis atque maruxore sua persoltyris vota sua prout poterat cum deprecans Dommum ut sanctissimi viri veret,
meritis et a lepra,

beafns martyr

poMifex Aiistremoniits adhuc

kimatus jacet. Quo dum ordinante Domino

Christo
perceneris,
et

Jem

perfusus.

eum mundaret

qua per omnia membra erat atque etiam ab innnundo

alferius

hrachii

sanifatem

spiritu curaret; qui

meruit exaudiri.

Nam

corpus

recuperahis
festine
j'uxta

u ferro liheraberis. Qui consurgens

Arvemisvenit,etMausiacum monasterimn imperium Domini advenit. Ubi dum ante

viri

a lepra curatum exterius et ipse mterms a duemone liberatus, sicque in utroque recipere meruit sanitatem. Ubi dum post curationem in
ejus et

corpus
fuerat,
est et

beatissinii

vota

sua

et

orationes

eodem
vellet

loco persisteret
redire.

persolveret, sicut

Roma in visu ei prredictum ferrum dextro brachio subito contrilum

satis claret,

ammonitus

nec ad agellum suum est a conjuge sua ut

inviseret

rursus

suum propriosque

parentes.

brachium liboratum. Unde

eum

6 a

beato Petro Roma solutus sit ab uno ferro, et per revelationem a sancto Austremonio ab altero,
quia beatus martyr et pontifex Austremonius sociatus est apostolorum meritis, et digne, quia

Dumque bis terque fuisset ammonitus, eique suggereret uxor sua ut reverteretur, mox fertur tale
ei

dedisse responsum

mtdier, qnid nie tani fre-

quenfibus insultas t^ocihus ut

rrpetain
et

domunculam meam

paupercidos parentes revisifem?

Num
j)Ost

ab apostolorum principe fuerat ordinatus et ad ut meritis Gallias ad preedicandum destinatus

,

jmtas aut credis me adeo venisse ut revertar? Quid

etiam <estimas

me

triduo precari

Dominum
Non

illius

cosequaretur.
et

Homo vero

qui infirmus venit,

accepfam sanitafem meis orationibus, iium vf hinc

sanus
rediit.

incolumis

Deo protegente ad propria

da^moniacus ad

recedam
absit ut

et

teguriolum

meum

videom ?

utiqne;

redeamus. Sed quia

Dmnino

miseranfe,

Dmmoniaci
fiberati,

18.

Quidam

pra^^terea

emndem

merifis istius prwclarissiml sancti ab infinnifate

exferius interiusque curari incrui, hic

cum

sanctum locum advenit. Quem quidam monachus ex eodem loco multis ab eo causis quEesitis interrogavit plurima;qui
ahis quampluribus
fertur ei respondisse
:

moriar;

et

hoc corpus,
etsi in

Domino juhente,hic habebit sepulturani,

sferquiUnio loceltum. Sicque factum est ut

Tii

qnid interroyas, quid

:

postera die,sieut prsdixerat, vita pntsenti caruit,

et in
licet

vis? Tihi quicquam respondere iwlo, nisi tantum

eodem

loco sepulturte est traditus. Credo,

Vohis anfem hac nocfe dorinienfihus Austremoiiius

ante majestatem

leprosus iste vir et daemoniacus fuerit.

tamen

divinam

adstahat

supplicans

boni meriti

eum

dico fuisse, qui

dum

curatus a

pro

his

omnihns quorum corpora obsessa hahemus,

/wr/*'.

Dommo esset, noluit redire,

curationem

sed oratu obtinuit ne

ut ea dimiftenfes procul ejireremnr

Et

cum

monachus
ille

interrogavit

Qna hora
sit

eris jJidsurus

abeo? Vel nt cumfuturum

respondit
:

Sdo

quia

Ai cum primuni signum

ut pellaris inde?

quam acceperat, denuo ad seculum rediens, quodam modo perderet. Elegit enim magis mori ubi curatus fuerat quam iterum implicans se actibus seculi, perderet vltam quam
per gratiam Sancti Spiritus habebat acceptam.
FINIT PASSIO.

motum

fuerif in ferfiam, sfafim hinc egrediar.

Et

sic coaclus est ut

horam

expulsionis suae diceret

!

et

pulsus exiret. Sed, o diabole inimice veritatis

te

quomodo de

vera dixisse fatearis,

cum men-

dax sis ab initio et in veritate non stetisti, et quibuscumque suades falsitatem promittis? Scio
plane quia coactus
sisti.

exiisti et

magis coactus recessancti

ANNOTATA.

Honio autem ju]:)ente Domino hujus

dEemone

meritis et intercessionibus hora tertia ad

signi curatus est et a

motum
a Vulvicum, gallice Volvic, vicus
privati
est Arvernise,

liberatus, atque

sanitati restitutus rediit incolumis.

ciBci ciirati
et alii

19.

Venerunt etiam duo c^ci, utrique

luminibus, et visibus a
occulta redire sua.

dsemmiaci.

Domino receptis, ad Sub eodem vero tempore

recipere

loca

plu-

prope liicomagum (Riom, Puy-de-Dome). b Cfr. Commenf. prxr., uhi de frauslatione priina, prxsertim num. 99,
ricusest Vulvicum interef

rimi sunt adducti maligno spiritu pleni, qui il)idem

meruerunt et a malignis spiritibus liberari. Daimoniac;e qua;dam feminae venerunt duae. Venerunt etiam et tres viri, onmes a dcemonibus obsessa corpora, et ad
a

Domino sanitatem

Mauziacum, galUce Mosat, Mozat vel Mosac, Jiicomagum sifus. d Cfr. Comment.prm,, num. 100 sqq.
c

e Cfr. ihidem.
f

Cfr.

Comment. prm\, num.

99.

VITA

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

55

VITA SECUNDA

S.

AUSTREMONIl
".

AUCTORE ANONYMO
ex codice Brnxellensi 85S0
CAPUT PRIMUM.
S. Austreinonii inissio
in Galliam.

Labores

apostoliei. Monaslerii

lelodorensis

a^difieatio.

[S.

I Nniprr
EPisuopi

vita

vel

passeo

sanuti

austhehonii
seterni

a se mutuo

divisis,
^

tellus

Arvernicum, ad quod

mentP

ET

MAhTYRis.

Imperatoris

per divinitatis

dispositionem dolegatum se fore

modortunine universa regnorum sceptrti regente, nostor postquam ejnsdem filins Dominus
Jesus
C;in'istus

non dubitabat, adgressus est intrepidus, et innumera d^monum delubra,qu por eamdem regio-

carnoam
est,

formani,

qnam

nem

errore fanatico cuncta colere pro diis vide-

B assumere

dignatus

potontia qua docebat

bantur, vanissima esse figmenta publice priodicabat,

super ca?los evoxit, sancti apostoli per quatuor

terriE pla^^^as se diffuderunt et universis nationi-

satagens

ad

vivifica Christi convertere

bus

normam

fidoi

quam

Domino accoperant

observandam tradiderunt.C.umque per id teuipus Nero inipiissimus terra marique imperii sui frena
laxassot ot in Chri.sti tanmlos dira ejus rabies

dogmata. Spiritus itaque Sancti virtute fretus ac munimine verbi Doi firmitor vallatus, Arvernicie civitatis moenia incunctanter adiit, non voritus
vesanise
gentis

expetere feritatem, quia

mens

Ghristo dodlta nulla formidatur incommoda. Prsetorea eviuigolizabat ois indesinentor fidem calholicam,
cet

nimia acorbitate debaccharet, contigit beatum Glementem pontificem^successorem apostolorum, ' sanctse et summee sedis Romanae gubernare
aliis

quam

asanctis apostolis acceperat, videliin

ununi

Deum

Trinitato

vonorandum,

et

sex

lalUam
issus
Listremoniiis

apicem. igitur ac gloriosus Domini 2. Beatissimus Austremonius, apostolorum Christi coUega prrecipuus, ab eodcm a beato prjesule Glemente per id
tcnipus digno est

eumdem

in tribus

personis oxistentom in unitate

summopere colendum. Docobatque ieque unigonitum Dei Filium de supernis cuelorum ad forras descendisse pro salute cunctorum in plenitudino temporum; propterea lequum non esse ut homo,
C[uiest et

cum honore susceptus et loco maximre venerationis habitus. Contigit prtetcrea

Valontiniani et Novatiiuii hteresim pullulari ^ contra

rationiscapax
^

et

magno

pretio sanguinis
idolis

Domini omptus, ad

injurias

ejusdem Doi

unde coaclus est beatus Glemens sanctum Austronionium cum aliis quireligionem christianam
;

mutis et vanis cervices suasinclinaret.Pnedicabiit alternam dilectionem ad invicem, et quod sibi

quis uuituo juvamine
clenegaret.
fieri optaret alteri non omnibus bonorum operum Asserobat

busdam strenuis ^ viris in partos Galliarum dirigere. Quorum videlicet virorum illustrium, qui jam antea per beatorum apostolorum providentiam singulis erant urbibns delegandi, lia^c simt ^ nomina Turonus Gratianus episcopus, Arelato Trophimus opiscopus, Narbonie Paulus opisco:

exhibitionibus insistendum, toto nisu ixcceleriuis pai-are viam Domino In cordibus eorumdem infi-

pus, Tolosa Saturninus opiscopus, Parisius Dionysius episcopus, Lemovicas Martialis oplscopus,

delium, qui per tot soculorum curricula per infidelitatom duruerant, saxea gorentos corda, adorantes creatm-am potius quam creatorem.
4.

Erat Igitur urbs ad

quam

vir

Domini Austre-

ecclesinm
construil
et

monarchiam Arvernicam donique inter oos Austremonius incHtus inartyr post Deum suscepit regendam. Hi denique omnes, secundum oinnipotentisDoi cunota regentisdispositionem,propriam meritonim suorum sunt adopti vicissitudinem.

monius perrexit

in suporcilio

socundum illius populorum et nobilitate

turribusque

montis posita, quae temporis errores et conventn

inclita videbatur, niuris

cleriros

ordinat.

fiimiissirnis

vallata,

ot

aqua?ducfu

Nam ex eisdem Dionysius ac Saturninus, duo * magna luminaria, per martyrii palmam assocuti sunttoternifc 1'elicitatis coronam; Gratianus vero
Trophimusque et Paulus ac Martialis verbi Dci semina ubique dilTundontes, etdo vasis iniquitatis immmorabiles populos reddentes sanctseEccIesiae gremiis, in non fieta sanctilate viventes, optatie
beatitudinis sunt
olfecti compotes, et licet hi per passionis agonein nec non et alii per quietis diuturnam confessionem, prtesentem sortiti sunt corporum metam, unius tamen vitse coelestis

grandi mirifice irrigabatur. Erat nomorosa arboribus, vineis uberrima, commerciis referta,qufE a maligno incredulorum ccetu inmierito

et terris fecunda,

locuin insignis

Ad hunc denique Domini Austremonius proporans, convrrsis ac et quampluribus iid fidei rudimenta deorum cultibus abjectis ot ararum superfluis
videbatur esse corrupta.
delubris ex parte dirutis,eccIosiam in honore beati favente Petri apostolorum principis Domino Quo negotio boni primordii patrato,
construxit.

avisus

senatus eos pariter in isther retinet ovantes. ^ igitur Dei cultor Austreinonius 3. Venerabilis irventi)i prtolatis risti fithm partos Galliarum ingressus et comilibus
mxdicat,

beatus pontifex quod de adquisitis Domino populis matrem fidelium coadmiari videpopuli veternosas ret ecclesiam, ubi advenientos noxas et por fidem intemediluerent
est

oriminum

rodditi, rati^ Ecclesite gremiis

tensis.

perpetuam trans-

Num.

1.

Num
pro

2.

3.

' '

i-orf.

t'ubernavit.

tirtiia.

deponens ita passlm in cod. occurrit forma ^ ita con:, jiriiis Arela2 cotf. strenuus.

Num
a

cod. assecutis.
'

' cod. antr

hanc cocem
ab.

iidd.

sequitub.

cod. divini lantis.

' cod.

ferantur

56
EX MS3.

VTTA SECUNDA
Cernens
itaque

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.
iiec ipsuin

ferantur ad aulam.

per sua;

inutilandi licenliam

exhortationis ac prsedicationis instantiam. quse ore ejus Donmio suggerente ineffabiliter pro-

pares

et niartyrii

agoneque

et

habcre nierito di^nionum prote:

de

statione.
G. Claris i^itur signis

catervas fluebat, innumerabiles utriusque sexus latices cursitando, immensas ad immortales fidei odas. crcatori omnium rependebat gratiarum
Instituit

radiante beato prsule

potuisset, prodentibus

ef
711

aliin

iraciills

ita ut nullo in loco lateri

eum energumenis quos

denique more ecclesiastico sacerdotum

singuac levitarmn distincta singillatim officia graduum vel qui psalmos alternatim lorumque

Prodiffio
ivstici

^tis ope

naufragio
erepti.

reboarent ordinatissime histitutadecrevit. ^ hunc beatum 5. Miraculoruin porro insignis pn^sulem decorare Doinliius dignatus est tam innumcris, ut mentes rebellium non minus miraexhortaculis ad crcdendum incitarentur quam
prsBtertionibus crudireutur.Ex quibus ut niajora

omnis populus eidem sanctificationis respersos ritu; quos ipse unda quatenus benignissimis instmebat documentis, Christi gratium supernis inhiarent postquam smit Et quidam ex eis tanta Domini
agnovissent.
gratia repleti
et

ipse curabat, cuepit se olTcrre, relicto gentihtatis

fierent ut et sufTragatores magistri paulo ante cultores cooperatores verbi Dei qui
,

d;Temonum deluesse idoloruni desierant, et ubi Deo magnis jubilaibi summo

bris anle latuerant,

mittamus, unum de minimis ex quo majora perpendantur refercndum videtur. Quodam die dum pretiosus Domini Austrcmonius juxta Flavequos per fidem ris fluvium consisteret et populos

tionibus conerepabant.

Unde

et tantus

ardor fidei

Domino annuente in eorum cordibus incanduit, conderent quantas ut tam multiphces ibi ecclesias civitate constructas in nuUa aliarum regionum
esse cernimus.

Domino

adquisierat

verbo prsedicationis veluti

tale novella plantaria ccelestibus irrigaret monitis,

inibi fertur accidisse
intelligi

signum ex quo partim datur

sint

Longo igitur tempore beatus Domini Austrein monius in hac regione fehciter conversatus,
7.

pluj'>mis tuta
geiif

ad fidem

converm.

quanta excellentia perpendenda. Revelatione

tanti

viri

acta

notum est rustici ad ligna eorum qui adfucre, quod duo

quippe
caedenda proficiscentes pi-3efatum flunien transpontifex fretare conati sunt. Cumque illic ubi

excehentia vitam ducens, qure innumera virtutmn operatus est insignia, supervacaneum ducimus; nmic stilo prosequi inprEesertim quia et valde erat difficile inter tot
apostolicffi sanctitatis

numeras plebium cohortes frequentantcm eum

et

Domini
tissent,

preedicationi studebat

paululum suhsti-

quem refectiounus ex ipsis. ^ erat et, utcreditur,inspirante nis hora comesurus Domino, perrexit adbeatum antistitem obtulitque eumdeni panem benedixit, ei. Qui suscipicns
accepto pane

quodammodo discurrontemagnosci nisi declaranmortibus signis. Namclaudis gi-essum reddendo,

tuos ab inferis vitae reddendo, energumenos
^

ab

eidemque

rustico

rediens, naviin

cmn

ex ipso eulogias dedit. Mox comite suo plurinhsque aliis

^

prteobsessis dsemonibushherando, csecis lumen curando aharmnque mirandarum bendo,leprosos Arvernisigna virtutmn patrando, totam gentem

cam Domino

favente ad fidei aequitatem conver-

conscendit ct vcnto flante commovctur

aqua.

Carina vero inter undarum minaces procellas undis dehiscentibus male agitata submergitur, omnibusque dirus patet exitus, eorum corpora
volventibus undis spiritu vitali carentia. Evasit autem is cui bealus pontifex Austremonius eulogias dederat, ipsius eum protegentibus inter undas meritis a quo in ore perceperat donum benedictionis.

non sunt fidelibus, tit. Signa enim, ut ait apostolus, Confirmato ergo in Dei timore sed fnfidelibiis.
populo, providit ex eis
sollertes
et industrios

quosque

viros, qui et

rerum administratione
zelo
divini

cete-

ros pra^rent et prudentice sagacitate miro callerent ingenio, qui

et

amoris
in

referti
in

Eequitatein diligerent et

non haberent dolum

^

lingua sua, nec exercerent

suos.

malum

proximos

Sed

totius

nefand^

artis auctor
cxstitit

dcemon,
impiger

qui

hujus tam iniseri negotii

patrator,

cemens hunc virum incolumem ad littora tendentem, quem meritis bcati viri Dominus liberare decreverat, ad collcgam suum itidem mahgnum clamitabat in aere, audiente populo Heus
:

Hos itaque tamquam bases colunmarum movens eos ut inscios et rudes docerent, omnesque ad meliora provocarent et ad fideni quam ab ipso didicerant minime deviaceteris praefecit,
rent.
8.

Est locus in confmio Arvernicfe dioecesis qui

tri-

Siiigiiliis

tu, ait.

qnid operoris? Ciir hitnc 2>ermittis clabi qiii iam pernicihus alis iindas fransmeat fltnnitiis? Ad quem ille Non valeo, Vicet wex sit volnntotis, qnia
:

AustremoniuSj qui nos umiique ejieit, iUi eiiloijias (hdit. Quo audito, universus populus qui huic spectaculo intererat et qui deinceps comperti
sunt, beati prresulis pra^-dicationi avidius inha^sermit.

antiquorum relatione priscorum a dominis bus sortitum retinet nomen b. IUuc quippe semel in anno convenieliant beatus Austremonius necnon egregius Leinovicensium MartiaUs, et

aiiiii^

ronro-

nit
S. Austre-

nioiiius SS.

Martiateiii

^'

martyr Saturninus Tolosanus, tamquam lumiiiaria huic mmido micaiitia. Conferebant

inclitus

Sntiirittiiiini.

inter se

de

supernis; de statu Eeclesio; catho-

Mos eliam mde

si

inolevit in

omnem regionem

UcEe ac de

suarum ovium protectibus

mutua
si

sacerdos adsit. eulogias accipiant. quai merito pro sanctsB communionis vera quam pari et fequo libramme ratione-* habentur.
ut jejuni quique,
tur! Hic dilectus

alternatim confabulatione disserebant, vel

in alicujus plel)e aliciuis retur, qui

ibrte

hseresiarcha oriri vide-

raaxime

m primordia

nascentis Ecclea piopriu

a superno inspectore sanctorum merita pondcranDonhni Austremonius Arvernicce

gentis

siai pullulari videl)antur.

mutuo verborum jaculo

si

funditus ab Ecclesiu evelleientur, vel

aggressus

edomare

feritatem,

fatentur

da^mones se illum non posse impedire qui ipsius saneti erat munitus benedictione. Pari ordine Saturninus, martyr Domini inclitus, ipsius comes,
ut supra retulimus, Tolosan^e gentis expetens verbo fidei demulcere rabiem, fatentur numina

errore non resipisceret, inler biothanathas proscriberetur. Qua ad invicem sanetissima coUatione

examinata,

unusquisque

ad

propria

daemonum

ejus se pra^sentiam tolerare

non posse

repedabat ovilia. 9. Operse pretium videtur et illud non reticere, quod qutedam exstitit causa qua ad Bituricense pagum ire decrevit dispositumque peragens iter,
;

Niim,

5.

moventur.

'

ita cod.

^ cod.

comessurus.

^ cod.

com-

Nam.

7,

cod.

erguminos.

^ cod.

ercerent.

* cod.

veracione.

repperil

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

iitii-

57
RX MSS.

ropperit

quemdam

vii-uin illu^;tn^sinuuu,

uouiinc

quos per fanuilum suum Austremouium Dominus

adquisierat, et dolens innumerabiles populos pcr ejus pr*dicationem de suis fuucibus extruhi, tuto

ini
cl

Cassium, cuui suis tratribus gravi languore iufirmitatis toto corpore ipsoque vultu dehonestari quos ab eadem cegritudinis incomtuodifate ereptos pristinae sospitati reddidit Itetos. Erat autem prtefatus vir Cassius nataliuni splendore decoratus,

suo

'tW

mm
rat.

et

quod mull:v

benignilatis esset

suorum

affinium protestal)autur edicta. Qui quautte fuerit sanctitatiscujusve meriti^fmis probavit, in quo

illo antiquo conamine suae artis apodixen pcrfidam gentem hanc in virum Dei conatus est exercere. Venim cum beatus prtesul hunc infelicem populum propter piaculum in Salvatorem commissuui umltis increpalionibus argueret atque ex divinarum scripturarum auctoritate
'

oumis laus secure canitur, qui pro Deo ad palmam usque martyrii dicitur pervenisse. Itaque beatus Austremonius ad Bituricensium incolas usque perveniens, populum adhuc in fide vacillantem suo studuit roborare documento et exemaliquantisper commoratus, in inibi et plo catliedrie-poutificatu sublimavit beatum ejusdeiu
.

ostenderet pro salute gentis humaiiai de cnelo

ritu

puuidescendissead terras el iuearnatum de SpiSancto ex Maria Virgine isdem perfidus

,

populus nullo

modo

ei

prEebebat adsensum, nec

^ el

solum de quibus eos monuit ex incredulitate

duritia sui cordis poenitentiam

non egerunt, sed

insuper

in

ejus

necem

apertis persecutionibus

Ursinum, di.scipuluui siuun, nobilitatis apice pollentem et per omnia Deo placere studentem. Clericorum ergo et laicorum rebus benignomoderauiine compositis, Isetus in

conspiranl.
curiositate

Quod

saucti diu discipuli perspicaci

,

animadvertentes

indicare

student
ipsius

magistro quod isdem

iiiteritu tota

nequam populus de

Domiuo Arvmiica

repedavit ad arva.
1

tes

illi

mentis aviditate pertractaret, dicenfer rjuaterque beate dominc pater, num

sihi

10.

Denique

triginta et scx annis

cum magno

iipioras
fui

'iiiif

idose

eertamine pontificatum ejusdem m-bis rexit, et perseveravit fere usque ad tempora Trajani
imperatoris. Postea vero

hujus vesanx ge.nfis Jndaicm pcrfidiam in f/rassari ^ perniriemY Cfrte quidem fafeinnr,
sit tihi,

Urbicum virum

sanctis-

eriitm
l.at.

simum

in ponlificali

culmine ordinavit,

omnem-

que clerum et plebem illi commendavit ac dimisit ad regendum. His rite peractis, pretiosus Domini Austremonius.populorum frequentiam non ferens
et aniles
pontificali

malignum E suift machinationihus dolosis pate.rnitatem tuam ocius e.rsfin(/uere velle et, si fas sit, nomen tmmi fundifns a viventdms aboleri velle. Cnde nt tni
id

palam

noveris linnc c.mtnm

cnram agere magnopere

digneris

sancte pafer,
te

oramns, quui in hnjus insanissimx gentis dolos

incidere rafde pertimesciinns.

laudum strepitus vulgi quoque culmine positus

decrevit inhserere:

refugiens,

in

favores adu-

lantium perhorrescens. toto aniuii proposito spi-

Novimus quin qnl cwli terrsqiie recforem carne visihili mundo apparentem interficere non sunt veriti , forte nec tiim
miserehuntur
revercndasenectuti,
et

omnibusque modis oblectamenta mundi respuens ipsc ad meridianam plagam eremum concupivit;adquod perveniens monasterium construxit in loco qui
ritali

theoriBe

te

.^ancfo

pafre erudiente didicijnus quia in occasn honi pastoris

exstat ruina subjectas plebis. Quod innnmerahdi popidn per tnam eriiditionem nehuic

magna

vocatur Tciodorus, ut tanto ibi Domino vacaret liberius quantum a numdiali hominum strepitu
erat segregatus.

Domino adquisito provcniat tnam paternitatem providere

magna

sagacifate

congrnit. Queb

cum

conslituens

Ubi non modicam monachorum turbam, apostolicam vitam. quam

pleniter didicerat, feliciter illis tradidit conservandam ad exemplum videlicet beatorum apo;

vir Domini a discipulorum ore mente tranquilla resolvit et vultu alacri hausisset, sic demum ora * hujus famm relatus, si ad dictorum FeVix, inquit,

fidem

proveniat

effecfns

opfimumque

est

pro

stolorum et per ipsos vivere, de quibus dicitur

ihiifiinn erat cor

credentium docens eos

:

Midtitudinis anfem creomiiia

Christo hujns corporex molis suhire dispendium beafisi ex eo pervenitur ad felicissimum supernx
tudinis immarcescibUe In-arinm.
nf
,

uiium

ef

anitna una,nec quisqunm

Nam, quod fateor

aliqnidsnnm communia.

esse dicebat, sed erauf iUis

palam sit omnibns sciafis me pro Christi Domini timore imiumeras velle perpefi cruces, ^ horrendos quoqitc heUuarum amplecfi hiatus et
iminmera tormentorum gencra quonsque vitalis amplecicnfiatns deficiat, non timere; maxime cum Domini Jesn dum sit eornm doH^ occnmhere qni in nece manus trnculentas injicere non timuere. Popu,

ANNOTATA.
a Cfr. Commcnf. prBv., >ium. lO.Haiic Vitam
iu

Comment.
hrvimiis.

przev.

passtm Passioiiem parvam appelprxf..

Imn autem suumdeificu Omnipotenfis clcmentia sua

b Cfr. Comment.

nnm.

07.

ineffabili providenfia ubique circnmteget

^ et

mise-

ricordia

qna enm

volnit revocari a tenebris

ad

se,

CAPUT SECUNDUM.

tueri et qui est vera Inr, fine fenns non desisfef quoque indesinenter nionita conservare. Oumibus

JudaH)runi

conversio

lontota.

Filiofi, sufficiat salutis suggerebat. ita inquiens hactenns sna exercuisse studia et sut unicuiquc
:

Lueius puor a palro nocalus. marlyriun S. Austromonii

ot

in

volupfatibiis

qiiod quisqne

deserviisse; reliqunm superest ut reddivivit, Deo et non sibi vivat, qiii

turus
1*^

est

sopultura.
vero lempus non modica Judaic^e

secundum opera sua unicuique. HiEcethujuscemodiverbacumvirDoinini

cia:i

Per idem

evangelium genuerat, fdiis ciuos in Christo per oreque venusto tranquillo ut erat semper vultu discipuloruiu mcntes magno perorasset,coeperunt
moeroris pondere priEgravari.cernentes

gmmlatus '^^i^^

remonio gentis
orfe,,,

agmina in urbe Arvernica videbantur esse periisse diffusa. Sed et antiquus hostis. videns sibi

eum

insi-

nppeterequamfordiantium laqueosetminas plus

iintliir,

Num. Num.

>

11-

cod.
'

meriUs.

^ ita

fo,-r..p,;,is

cnthedram.

tia^saie.
tegeiet.

w-

";

sic cod.

-cod. incrudelitate.

^ coii.

midare.

Novembris Tomns 1

58
KX MSS.

VITA SECUNDA
:

S.

AUSTREMONH

EPISGOPI.

pro Chrtdi Dominl a qnovis tinmcere ? Scitote quia pro eo cunrta quai paratus ^ possuiit excoyitari ^ suppliria, suni
laforc

Cur, carlssiini, iiiihl Xum arhitramini me soUto triMiore>< effirimini? auiorecntawinis mjonem per-

midare. Qxios intuens inquit

menlissancti tudo languentlum fidelitcr lianricns incounuoditatc, optatiEviriab onmi cruebautur

quoquc amus, que reddebantursospitati.Singulis relinquens terrena eodem die quo beatusmartyr ab mns siderea, ejus putci lympha
penetravil

Dominumoportuitpati jm-ferre.Si enim Chrislum inghriam mam,quis cffo sum qui pro H ita intrare recumn ^ ? Vtinam rd idoneus sim discieopati

videbatur humesupergrediens sua mirabiliter superinundautem quasi ctarc ora, largifiuam et

martyris dcsiguans virtutem. Judin, ccppit Jiifiiti Patrato itaque hoc scclcre e.rjnthi. vehemcntcr cbulin-e, odium christiaJiorum in eos mipetere, S. Austreinotautaque eos infcslatione ccepcrunt nnsepulenim quousquc proprns inirttciilis variis eos suppliciis afficientcs,
'^ancti

pulorum ejussequi

orbis vesti(/ia, qui per ampla spatiavariasuntperppssiformenta. Non est ennn major servnsma/or doinino suo, neque discipulns
eo qni misif
effecti,

\o

Wum.

pritstolabantui- euui

Quilius vevbis aniniiequiores quotidic adversus

sedibus eliminali
:

suffi

habitationis cxtones eih- pritfs

celebre,

nefaudissiinam gentcui torrcntis cvomcnsalutis more vehemcntissimi ad vitam, tem, quse quidem aliis erat odor viti^ pctra non credcntibus vero lapis offensionis et
scandali

dimicantem et eloquia

numimineque regio septus, Christum omnimodis non desfitit palam praidicare, utpote quem scmper orc ac mente gerebat et cujus
;

in omni rure ita ut no unus cpiidem cerenlnr nnmdi regioniljus habiArvernicovelutiinaliis cougruam meritis tare sinatur usque in prteseus, vicissitudinem rependente. Quiillorum Domiuo religiosi vu-i, bus ad nihilum redactis, ca-perc

deinde
m't/lectum.

divini

amoris zclo

fervidi,

eumdem

locuin

quo

tamulatui

indesinenter

inhcerebat; et quos ab

cum sanctum martyrem tumulavcrant suiumo multique cx longinquis rcgionihonorevenerari,

bus adventantes magnis cum martyrisAustremoniicxspectabautsuffragia,cujus incommoope freti et munimine fulti,quacumque eruti, sani et alacres ad prodctinebantur
ditate

eommprava revoearc potcrat synagoga,coufestim

salutifera

muneribus beati

respersos unda universorum

in aula.

Domiuo

B
Martijriiim

Lucii pucri,

subdcndos sancta aggregabat I3.Unde factum est ut cujusdam ex proceribus baptismi sacramento .ludaiciB plebis filium ^
lotum populo sociaret fidelium. Fiunt ergo nota fuerant patri JudaiO quje a beato Austremonio
gesta,

pria reverlebantur.

Factumque
signa

est ut,
et

quamdiu

populus superstes martyris viderant

fuit qui

prodigia beati

suum
^

lum.

Quam

utique fllium lavacro salutari renaob rem ejusdem genitor amarissimo

et nota mente recolebant, etmagnis nitescerent donariis et sepulcrum illius cuntotius vulgi frequentia veneraretur a

plurima
ctis.

commotus
fcrens,

felle,

etultraquam credi potest

aegre

multitudine suib geutis agglomerata ^ veluti olim ad Domini Jesu necem cucm-rerant,

Quos e scculo excedentes pluribusque jam ccepit isdem annis evolutis refrigescente caritate,
locus frcquentia

hominum

destitui et

sicitidem nunc ubisanciusDomini degebat pari

pristiuo lionoris statu annullari. Et licet

paulatim a non dubi-

voto

eademque pcrliuacia ctfcratus adcurrit filiumque suum qui viro Domini indissociabiliter adhi^rebat arripiens. in puteum qui nunc usque permanet pertinaciter projecit. Beatum vero
Austremonium antistitem temerariis manibus pariter aggredicntes, muUis verbcribus diversisdiutissimeaffecerunt;cumque inter hffichostiam jubilationis et gratiarum laudes

tareut

bcatum martyrem eodem loco manere,non maxiuuuntamen ei exhibebantvenerationisfamulatum, quousque illmn vis divina eo transfcrre decrevit quo nunc decenter quiescit humatus,
favente regc reguniDomino,cui est bonor et gloria Explicit vita vel in secula seculorum. Amen.
PASSIQ BEATI MARTYRIS AuSTREMONII.

que

suppliciis

Douiino infatigabilitcr offerret, tandem cum capimultatione decorarunt. Ad cujus protinus lis

CAPUT TEHTIUM.
Revelatio corporis S.
nii.

egressum animse fiunt obviam polorum catervte, et dulcitcr hynmizantes ad superuie curige sena-

AustremoVulvi-

tumovautem admittunt, consertusque apostoloC rum choro, martyrii palma laureatus, quorum
exstitit in

Duplex

translatio

mundo

imitatoret collega eximius.

cuni et Mauziacuni. Miracula.

quani prasclaram meritorum vicissitudincm contulit arbiter ternus huic sanctissimo martyri,
qui videntibus cunctis {Ethereum penetravit palatium, regnaturus cuin eo in a^ternum.
et

Ue
ZIAGUM

translatione
ET

jussu

regis ad locum mauIPSIUS

Reliquim
S.

DE

MIRAGULIS

PB<EFULGENT1BUS.

Auslremoagente

deiudc

ijjsins

S.

Auslremonii.

Impiorum denique phalanges adhuc inpretiosum Domini martyrcm Austremonium saevientes, ejus venerandum caput post parvuli corpus in puteum projecere. Sed is cujus moderaiiiine seculorum ordo dccurrit, suorum ubique fidelium curam gerens, religiosos citissime preeparavit
14-.

quo gloriosus Post longicva annorum Austremonius con^umniato inarmartyr Domini tyrii agone in lciodorensi ccenobio diutissimc quievit humatus, placuit divint^ majestati nmndo palam facere quautas virtutis csset isdem inartyr, cum eum ab eotlem loco transfercndum decrevit.
curricula

nii,

Cautino,

rursus
honoratm,

viros qui et pretiosum caput et parvuli corpus

ab

aquoso eruerent domicilio

'

et meliori rccouderent

Per idem tempus regebat Arvernicie sedis cathedrain prcesul nomine Cuutinus, qui in suo diaconatu prius

niausoleo. Sublato itaque a

puteo magni pretii

eamdem

ecclesiam ubi vir Domini

Incioderense, quod idem thesauro in ccenobio utrosque inartyr Domini olim construxerat favente Domino locare decrevemnt. Quo peracto
,

quiescebat gubeniavit. Igitur

dum

nocte quadain

inlcctulo cellte su^e, quae huic basilicse adhierebat,

tanta coeperunt micare ad

hujus egregii niartyris

loculum insignia virtutum quanta nullius valet effari lingua viventium. Nam et ex aqua putei
illius

decumberet, audivit psallentium quasi parum resonantibus vocibus; et continuo surgens vidit templum magno splendescere luuunc. Obstupefactus

namque
iii

quo sanctum corpus est projectum multi-

cellula illa

aspexit intrinsccus; erat enim suporiore contra fcnestras teinpli.

Nmn

12.

e.xcogita.

forsanliaove, ut in Vitu

terlin.

^ cotl

Num.

13.

>

fidelium.

'

^ cod.

quem.

cod. agglo-

rorf.recusam.

remeiaU.- Nom. U.

(i.

c) vod. incendio.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Et vidit, pI

59

etco circu lumiilum multiludo alba-

tocius properent et
deferaiit

torum. teuentium cercos et psallentium.

diutissiuip

Quod
statini

cernens,
jussit

facto

mane

cum tumulnm
illius.

discessissent.

cancello vaiiari prfe-

dixitquG reverontiam

Ex hoc

eniui frequens

cum ipsius juvamine beatum ex mss. martyrem. 19. Qui statim ciim ingenti oxultatione festi- uhimhaculis clarescit. nantes ot ad iudicium regite auctoiilatts Josep ipsiusregisapocrisiarium 'secum habentes,noctem
illam pervigilom ducunt, et sanctissimi martyris

oratio super tumuluiu fimditur et auxilia antistitis

impelrantur.
17. Ig:itur

Waudalica porsecutione ingruente

;

'.

thecam reserantes, sanctum ojus corpus ad transforoudum educunt. In crastinum ergo phoebo suo
jubare arva

urbes pluriuige per Galliaui dirutee fuerunt cujus persecutiouis tempestaleui prfpclara urbs Arvernica vitaro non valuit;
est eversa.

ubiquo
^

inlustranto,

rox

prEefalus
cir-

cum

suo comitatu.

Ia*tus adcurrit, et

onmes
;

nam

ot

eadem

pari

modo
auti-

cumquaque ad

Sunt hactenus
ruince

iu

moniiueutum

quiB

nobilitatis

aedificiorum,
Ecclcsiis

parietinis

totam regionem occurrere potuorunt, imanimos advonere auforeutosquo inde sanctum martyrem, cum plausu
fmos, qui por
ot

maceriarum exstantibus.
depopulatis, contigil

quoquo ubiquo
sanctus

eumdem locum quo

Domini erat voneratione hominum privari. Unde divinitus Arveruorum prresul ammouitus, adgregata utiiusquo soxus - plebe non modica, adiit locum quo sanctissimum corpus quiescebat,junctis

alacritato populorum iilud deforebant. Rex quoquo ad instar rogis David.qui olim ante arcam Domini ludobat, Ifetus ante sancti martyris exeet

quias exultabat

ejus sancta

membra

propriis
Ifeti

immeris evehebat.Erat autem hiems;cumcfue

et alacres iter agerent, subito tantfe densitatis nix

pariter

monachorum clericorumque

cator-

coepit elabl ut totius torr;e suporficiem operiret, et

vis. Supplicata itaque Altithroni clementia,

cum

quod

est mirabilo dictu. por onuie illud itineris

jubente prsEsule urna ubi sancti martyris artus quiescebant aperirotur et exinde sanctum corpus levaretur, tant^ suavilatis odor inde oxortus est

spatium quo sanctum corpus vehebafur, nihil nivis cecidit. Omnes quoque fegroti et ii quibus
natura lumon nogaverat, qui sancti martyris locu-

aromata et balsama ibi aspergerentur, in tantum ut omnes faterentur eum paradisiaco illo nectare dulcedinis perfrui quod sponsa postulat
ac
si

Iffitabimda

Trahe me,

inquit, ^osi te;

cwremus

in

lum tangere meruerunt, et hi gressibus receptis incolumes sunt offocti, nocnon et isti optatfe lucis sunt effecti compotos.Denique paulatim augebantur agmina populorum usquo quo ventum est ad
cocuobium Mauziacensc, ubi
cuin

odorcni

HHf/ucnfonnii

fiton/w.

Levautes itaque

Domino

favento

sancti martyris glebam cuin hymnis cantantibus, advexernnt ad coenobium qui vocatur Vulvicus,

magno

est decore locatus, ibiquc hactenus

tanta ejus vigent beneficia et virtutum per singulos dios

ubi beatus martyr ot pontifex pr^fatus * jacet

incrementa, quanta nullus valet explicare

si

humatus,

rem

juxta ipsius bustum sanctum martyAustremonium locandum decernunt.

ot

lingua: qute

scriberentur per singiila. a pluribus

SANCTI AUSTRE-

dicerentur apocrypha.
20. InCIPIUNT E.IUSDEM MIR.^CULA
'

membra diu quievissent, nolons divinitas geminum docus Ecclosi^e suse, haec videUcet duo magna hmhnaria. unius
18.

Cumque

inibi ejus sancta

Enert/iimpiius

ioci

contineri

angustia,

placuit

itoruin divin^

majostati sanctum martyrem ab eodein removeri Ioco'.Estlocus antiqua nobilitate eximius.ab urbe Ai-vorni docom milibus distans, vocalnilo Mauziacus, ubi theoriae

MONII EPISCOPI ET MARTYRIS POST TRANSITUM " . lusignia mirandorum actuum gesta, quee divinitati martyrem per gloriosum placuit ostendere gentis prfEsuIem Ai-vernicre Austremonium,

Ilberatur

atque doctorem,

in coE-nobio

Mauziacensi,quoipse

humatus

quiescit,

nostrse

non

est

facultatis

non modica uionachorum caterva

illis

spiritali
^

diebus operain dabat.

pariterque

Ferobat

retexore, quia humauEe capacitatis vires excedunt. Nam rerum opifex Dommus, qui nullius

autem tunc tompus isdom locus insigno nominis

beati Petri apostoli,
sancti niartyr'is

eget laude, post ipsius sanctissimi agonis triumphum in prsefato loco admirandas admodum
peregit virtutes ad
testis

Caprasii coutinens pignora; sod postquam

favonto
c:

Deo
est

ahnus

delatus, transiit ad

martyr Austremonius ^ nominis * gloriam

illuc

meritum, simul ut

ipsius co?-

percipiat supe

comprobandum sui fidelissimi et humana ratio inde utilitatisjugiter omolumentum unde F

oriri

vocabulum. Cujus ccenobii menioriiE Lanfrodus illis erat in dicbus, qui

nobii
consilio

rector

bonae
inito-'

virtutum cernit indoslnonter

Illoruni

iucrementmn.

cum

subdito

*^

sibi

monachorum grege
rogein Aqui-

adieruut pariter

Doinnum Pipiuum

eis tanife, unanimiter eum exorantes quatenus sanctorum inartyrum aliquem ex prinioribus

sane sanctorumobtontu apud majesfatem .summi Dei nosmuniri credimus in terris in qui^. bus sic ovidenter nitoscunt prodigia virtutis Erat * genoro ex torritorio igitur vir nobilis quidain Turonico,qui uifandae pestisquatiebaturdcemone.
'^

ad suum monastorium tiaussemper ferro liceret. Rox vero precibus aureni petitionibus eorum assonsum accommodans, dictis prtebere judicavit, ot non post multum Vulvicum
Arvernte
civitatis

Qui a caris et notis in basilica beafissimi Martini opiscopi Turononsis doducfus, ab eodem est dEemone iiberatus. Sed exiens fortur clamasse
:

Qui,i hnJHS sancti inerifls expeUor a

te,

scius fe iie-

adiens

*,

de sanctoruiu corporibus

illic

tumulatis

sciscitatus, didicit

boatum Austremonium doclo-

rem

et

uiagistruuiArverniciruris oxstitisse etojus

quosidenuo rnin rnu/eliore spirifn invaOenfhan, a inonasferiim vohieris, vade Arvernis, ad liberarl quo beatus ' Ausfrenionins marfi/r
*

Manziacim,
et

rudimenta convertisse. Quani " ob divino roiii petitionum reminiscens inonachorum, Cor lactus spiramine, sicut Sapientia protestatur
incolas ad fidei
:

qniesnf,

envi

titSi

sahitis

restitutorem

^ esse

re(/is

in

niniiu

Dei

est,

et

qaonunqiie volnerU

vertef Hlwl, celeri

nuntio tratribus jubet ut quan-

subsecutus coqnosce. Cujus vocis oifectus continuo correptus " dfEmone ad ost, atquo ab atrocissimo eum ire doprtEfatum locum quo pestifer spiritus sanctissimi intravit cuerat pergens, basilicam

Num. 17. Num. 18.

1

'

cod. intruenle.

^ cod.

xesus.

co(f.

locum.

""^

cod.

serebat.
^

ii,

coiL i-epet. Iransiil ad<iue noniinis.

cod.
^

adque. iniUo.-" m/.

corf.

texths ' miiaculi B.-'- (inc.-trans.) incipit 20 mcPlT ' ^:XPUC.T TEXTUS Mm.VCULOtM V. L. UBIU v. n q ) *om. V L V. L. UH.B MmAc.LOR. odd.

Num

subilo.

"J

cod. suhiti.

'^

cod. audiens.

cod. queni.

^.

^^

n. r. L.

"

li]'eia.e

/;.

->

'

om.

L.

restitu-

Num.

19,

cod. apociisaiiuin.

cod. comitalus.

toruni B.

^om. B.

martyris.

60
TX MSS.
ET IMPR.

VITA SECUNDA

S.

AUSTREMONII EPISGOPl.
disruptum est^ et ex eodem sanus effeSequenti vero noete facta cst vox divinictus est. ad eum hujusmodi Snrf/nis vade Arvertih /n
nutu
tus
di vino
:

martyris. Ante cujus tumuluni cuni aliquanidiii jacuissct, diBnioniacuni virns cuni niisero cvo-

mens
triduo
et

cruore, sanae menti redditus

ijratiarum

est; ibique

actiones

Domino persolvens
suuni
liboratorem

GaUiaiii,et perquire locum

Mau^iacum vocahulo

beatum Auslj-fniouium
^.

asserens
nautDititr
iiifinn Hs,

ad propria repedavit,

quo marfijr Austreinonius humatus quiescit; quo hrarhii sunifaicm rccupe(luiii aflv/icris,alterius
rfy/^/A-.Quiconsurgens fostino Arvernis venil, et

2I.Nec illndsilendmn roor quod eodem tempore per boatum Austremonium gostum est. Fuit quidam homo ' nomine Aldegeus, gravi memljrorum inconnnoditate detentus, nnllam sui habens valeludinem eorporis per ajnios quinque. Affmes
itacjue sui et
ris

ad

" jam dictum ca?nobiuin jussionis divinje haud segnis exsecutor pervonit. Ubi dum ante corpus bealissimi viri sua vota persolvcret. repento ab

illius

bi-achio fcrrum procul exilivit

eum advehunt -,

parenles ad basilicam sancti marlyet cum eo totam ducentos

recepit sanitatcm.

Unde

claret

et optatam martyrem san^**,

ctum "
divinoe
cui

in

illo

'^

superna; curiai senatu visionis

noctem
tyris.

porvigilem,virlutem adesse scntinnt niarsospitati redditus, qui ulienis fuorat

Nam

non dissociari a beato Petro in beamine, concors fiiit in pcenltentis reddenda sanilale.
Adducitur cx longinquo quldam da^moniaDtiiioniacus

evectus humeris,
pedibus
cotitractits,

reversus est grcssibns

propriis.

27.

22. Haud dissimile contigit iisdem in diebus miraculum. Erat qnidam liomo vocabulo Hildebertus, qui pedum dobilitate nmlctatus gradiendi

cus arctissimis nexibus catenarum vinctus, cum^ que antc sopulcrum martyris sancli miseris

liberatus

modis quateretur,
percunctatus

inter i^Inrimos

circnmstautes
multa.
:

funditus amiserat usum. Delatus est crgo ante

est

eum quidam monachus

rnlninie respondere

martyris venerabile sepulcrum

quem

supplici

Ad quem
mc

Ille

hujusmodi responsum dedit

Quid

conalu exorans ut sui niisereretur, adfuit propitiatio divinitatis, receptoque pedum robore incoUnnis stetit. et cum ingenti alacritate publica voce

inferroijasYtibi

volo ; sed

hocscito,quianoctetransactahie^Austremoniusanfe
majesfateni
*

divinain (tdstabaf,

sup2^^if'ii'>s

pro

his

laudans
reversus.
mitlier cxca

martyrem

sanctum,

ad propria

est

quorum corpora

23.
dicti

Snb eodem

lere

rum aliis tHbm,

gloriosi martyris

tempore adilt limina jam queedam nmlier vidcndi

ve.care non desistinius, ut ab eornm (lominatione procul ejiceirmur. Tunc isdem Interrogavit eum horam suae ogressionis. Cui et

Inquit

Scio quia
fuerit,
est.

inox

nt sljnuin

horse tertisb

privata olficio;

quam

comitatus est quidaniclau-

motum
factum

ab hoc homine exibo.

ut
,

Quod
,

et

ita

dus eum duabus ' ejusdem sexus fominis non impari gressumn " debilitate mulctatis ^. Deducti ergo in basilicasanctumquemexcelsis proclamantes Austremonimn. adfuit divina clementia nexus solvere miserorum. Vultu * namque, quem diu^ depresserat caecitas , in kicem commutato, gaudens mulier circumcirea oculorimi orbes vol-

Nam

ad laudes Doo concinendas

pestifer spiritus
relicto

signum insonuit

ille

hominis domicilio, vacuas recessit in auras *. 28. Venerunt ' eliam duo ^ cci, ex multo jam

cwci curati

tempore videndi juvamine

destituti,

poscentes a preces
sancti

tina

sancto martyre luminis donum.

Quorum

dlvina majostas exaudire decrevit.

Nam

vebat, et qui aliorum viribus fueranl evecti,redinlegralis

martyris
die
^,

freti

meritls, iugata nocte et ingrosso

basibus pedum,

ovantes huc illucque

tres cceci, qui diutina
'

qui venerant palpando rediere videndo.

cursitabant, sicque redierunt ad sua.

treit ficci.

20.

Venerunt cliam

tres viri

et

dute feminse

et alii

(Imno-

24.

Adducuntur itidem

inmiundorum spirituum

infeslationo vexati, beati

niaci

caecitatis caligine

depressi, a

magnarum opum
;

mart>Tis Austremonii exposeentes suffragium ^

Vlrtute ergo divina meritisque sancti comwulsi

affluontia

ad exilem erant Inopiam delapsi, unus quidem sexus masculini, duo vero feminei parlque voto Altithroni altis voeibus exorabant clementiam. Quorum gemitibus divinitati annuere libuit, et ut cunctis patescerot martyris meritum -,
atra depulsa caligine inlustrantur videndi jubare.

sunt di^mones
inhabitabilia

hominum

relinquere domicilia et

hominibus avibusque expetere deserta; saiiEeque menti redditi, gaudentes repedarunt ad sua, 30. Patratum est a Domino per gloriosum mar-

vir

lepra

et

iliio

viri

et

totiiicm

m itliere--^
chiufli.

advehuntur duo claudi cum duabus feminis ejusdom invalitudinis ad preclari limina martyris '. Cujns ut inlroierunt ^ atria ^,
25.

Eodem

die

lyremaIiudmemorabile'miraculum,quodminime
censeo reticendmn.

ah obsessione
dsemonis
sanatus.

Quidam namque

toto corpore

deific^a faciente

clemenlia,adoptopergondI robore,
'

lepra respersus,ad beatissimi viri tumulimi deducitur; qui otiam spiritu imnmndo tonebatur
obsessus.

alacrlter cursitandorepedaru)it
Paii itentitt
cincuJiim

ad propria. Pr^torea aliud factuni diotu mirabile quod SEepedictus martyr pereglt, silendum non puto-.
26.

Cumque
intorno

per aliquot dies ante sepul-

crum
juge

sancti martyris excubaret

et

cum sua

con-

fcrreiim

Beatum namque Petrum apostolorum principem,

apudsepulcrttm S.

quem Deus
tis

Auslremonii
t/insilit.

a^theroEe custodem deputat ^ aulae, cunctos curare posse Ianguidos*nemo-^san men-

preces accumularot quatenus a gemina incommoditate liberari mereretur, spe sua frustraius non est.

gemitu

supplicationls

Nam

meritis sancti viri expulso dremone, cutis

ambigit.Quidam itaque poenitens

Romam adiit
'

beati Petri

suffragla potiturus, utraque brachia ferrovincta habens; antc cujus conspectum vel

sepulcrumeum cernuus exoraret

misericordiam,
illlco

'

Onmipotentis

quoquo por omnia recuperavit candorom; sicque^ utraque peste carens, adeo sibimet congratulabatur ut futeretur se nec ad proprium redire agellum, nec sacrum eumdem locum ulterius
relictuium. Suggerente

ex sinistro brachio ferrum

itaque

sibi

conjuge ut

Nnm
Num. Num.
3

20. 21. 23.

' (s.
'

I.

B.

a.) s.

ii. 1.

1',

L.

om.

V,L.~- advenit B.

deputavit V. L.

'

niulclaUe B,

ducibus B. ^'^ gressuri V, gressus L. * vuUum B. ^ divinn V. V, L.

f, V.

om. V. L.
27.

'"exivitii.

Num.

" cffcitutis

Num.24.
Num.
3

ad/i
'

^ (n).
I.

I', L. nenon B. ^ om. B. ^ au B. om. B. 'Mm.s.)s.in. K.i. '^ (i-i-) nullo V.L.
f-

languentes

B.

niisteiis B.

niaje^Lile B.
28. 29, 30,
'

m.) nier. mart. V,L.

25.

(I.

m.) m.

V, L.

n.

intiaveiunt L.

ara B.
Niim.26.

'oi,

r. L.

Nam. Num. Num.

mirabile B.. duinque B.

Mres
=

om. B. veniunt I^ L.
^

peicunctatum B.

om

aures V.

V.L.

diei B.

sumaf,'ia V, L.

^ in

add. V.

(s.

p.)

n.

p. s. V,

L.

reverterentur

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

o;

reverterentur suosque revisereiit parentes, ponitus

In sinistra itaquo parte cancelli

uon adquiovll. sod

fridito

nhjiirfiata c;! rlixit

niartiji-i

*
:

.Smc

im

Domtno

sanctoque

pro

luU-pta

mnifate gratlarum persolvere vota, ei quod nobis (/einto risnm fitirit jirraffcnuts. Non anibi^o liunr
siUiJE (lonti
"^

quod cui-vatura tolam noctem pervigilem ducens, ante pullorum cantum seusit ad se accedere " virum vultu vpuorabilem. manus sibi per
macerije
iegitur

EX USS.

KT IMPR.

uientis exslili.ssf homineni,

qui nialesua-

uxori non credens, magis elegit StUicLum

faciem oxtergonlem. Cumque oculi illi reformarentur dextroquo ad i)lenum redintegrato sinisfer perficeretur, subito quidam janitor illic quieseens
nbscoui fo?toris
'"

ma^niificfire

martyrem
*

pro

impensa

sauitato
^.

miserum emisit sonum. Quo "

quam

"

rursus seculi se impiican' actibus

Biduo

ergo in bono

permanens
^**

voto, tertia die ingruesl el

sanctus provocatus abscessit, minorque inventus est ocellus dextro. tanien perfecte vidons. Exstitil
in

ente ^ bae bice privatus de pr;tmio efTecta est".

a
'

auima

ejus Iseta

testimonium

rei gostfB

sanguis ab ejus genis

^^

'-

31.
rilniP

'

Quoniam propensioreni fidem eisdem opeaceomuKjdamus qiue oculis iutuendci diju-

elicioiis, multo tempore ostestans parietem sanguineum. Erat vero nomen puellfe Karissima ", percuuctabalurque omnes *^ cujus stigmalis idem

dicamus

quam

illis

quiK auribus audieiido vix

ossent '^ totius essentiEB prorsus iguor;nis spe-

credimus, nunc adgredianiur ea quae per beatum martyrem Austrenionium exspectatione di}?na ^

ciem. Expi.iciuNT

'.

coram

posili

ficri

vidinius.

Vonit

namquo a
'

ANNOTATUM.
a

ToIosauEe gentis climate quoedam puella nobili

edila prosapia,

lantum
nati

ut,

cui lumou natura nefravit secundum illius evaugelici

iu

A nnmero

20

tnl finein

Vitx eadfin leguntur

Cfeci

ar in Libro miraculorum
S. Aiistremonii

qiii poi^t

Vifam tcrfiam
exciptt.

sed a Dommo per linimenta * luti inluluinati tigmentum, vultus iliius ^ puellae non

dnpliccni translatinneni
ef

Qiiare codiciini Brujcellensis

Vaficani, sinnil

^ solum tenebrosus

^ sed nec palpebrarmii esse debereut vestigia quo oculornm orbes H^c ergo ducentium ' manibus significaret.
esset

editionis

Labbeanx
B,

collatione hir facta, varian-

tes lecfiones cxhihemus, signantcs codiceni

leiisrni

Brnxel-

Mau/.iacensis basilicce atria ingressa, ante beati

Vatirannm V, editionem vero Labbcaiiain L. Detextu Vaticano et Labbeano cfr.

littera

Austremonil mausoleum se poni debere

"

rogavit.

ipix staiiin ante Vitani tertiam dicuntur.

VITA TERTIA

S.

AUSTREMONII

AUCTORE ANONYMO.
Hanc
tertiam S. Austremonii Vitam,
ins.

quam commentando a

reliqiiis

dnahus distinxinius nomitie

Vaticuno reyinai Suecia! n 486 (in Comment. prcer. nuni. 20, inendose scribifur nunterus 420 pro 48()), nteinbraneo, folio paroo. Exaratus est sevido IX; quare auctoribus Ilistoriai litterarix GalHarum, tom. XV, p. 021, lianc Passionem seculo XII fribuentihus, consentire neqnimus. Porro qiiuni codvx anferiore parfe ahlata jiroloqum Jinjiis Passionis mutilum cxhiPassionis maxinix, edimus ex codire
beaf,

eumdein
ser.

pr3;p'f/innis

ex codice Parisino bibliotJiecx nationalis, signato " 5365, meinbraneo, folio

XII, qni integrain Passionem exhibet, demptis versibus intercalarihtis prxter unum aut alferum et tota ea parte tpm inripit a versibus iinin. 26 additis. Codicis hujus rarianfrs lerfiones perpetuo annotantur una cuin onnantibns lectionibus codicis Lirinensis ecclesix, editi apud Labbeum, in Nova biblioflicca mss., toin. II, p. 482, absfpte dicto prolotjo, sed cum versibus. Codicem veterem esse dicit Labhens, sed aifafrm nfm indicat; qnam nidlo modo indafjare potuimus.
niaximo,
c;

Coflicem Vaticanitni sitpiamus numero

1,

Parisinuni nuinero

2, edifiouein

rcro Labbeanain nuinero 3.

PROLOGUS

a.

apostolorum, insignium verborum spiculis corda rebolliuiu jacularout-, quatenus protervos demulet uiites ad potiora incitajido, cum innuagminibus atria perennis vitai felici transmeris quod non migrationo merercntur penetrare

PKOLOGUS SANGT! PhJ:JECTI ' IN P.4SSI0NEM Guni rector seculorum inefsANCTi AusTREMONii. fabile sua dignatione perounti mundo subvenire dignatus est jniserendo ipse pn^scius futurorum,

V InCIPIT

cendo

idoneos spons suse intemeratae, videlicet Ecclesije, decrovit ordinare pastores qui ot renasic

solum verissimis assensiouibus astruendo. verum etiam copiosis prodigiis coruscando, ad cujus aivi felicitatem toto nisu sequentes inhiare deberont cvideutibus patefecere miraculis.

tos in Christo adoptivos filios immortalitatis

uuda

Sed

et

post

abluerent et divinl verbi nectare eorumdem vel cum iniminens dira penetralia irrigarent detonarot procella, ad pii agonis sfevientium
,

incitamenta provocarent et ipsi ecclesiarum providi rectores in ovilo Cbristi insegniter excubantes,

mirabilem^Christiadscensumadccelostantavirtulum congerie iideni fundatores ecclesiarmn in SEeculo immicuere, leprosos curando, CEecos illuminando. jiaralyticis gressum reddendo, exani-

matos
in cis

vivilicando, ut veridica

Domiui sontentia

tamquam

iodificati

super fundamcntum

implota

sit

dicentis

Quicredit in me, opera

VITA TERTIA
KX USS.
ET IMPR.

S.

AUSTREMOMI

EPISCOPI.
sui.s
filiis

qua; ego facto

ef

ipse fackf.

Ex quorum
,

collegio

funditus sprevit, dicens in

Domino

Domini Austronionius toto orbe noniinandus, velut lampas lucidissimus parles Gallia? illustrat et, ita est fatendum, suarum fulgoro
alnius

lipccdr (( nobls. et scicntiam viarum fitarum nolumns, isdem rerum omnium Domiuus, noininom

volens periro, qui ideo venerat ut populis qui in

tencbris ct

virtntum ipsa reverberat astra, deitica favente

clementia. Qui rite in orbe
tali

umbra mortis sodebant lumon

orire-

vocitatur noniine,

tur justitiie, dixit eisdoni sanctissimis discipulis

quia sicut flanto austro pruiufo et frigoris austeRiTAS liquoscit, ita isdeni martyr Doniini, a partibus

Eunfes

in

mundum
erif.

nuirersum, prxdicafe evati-

f/elinm onrni creaturx.

fiierit,

Qni crediderHel baptizatm

RomaniEe climata adiens

infidolitatum

GalliEe,

innume-

salrus

Sancti igitur aposloli ipsorum-

rabiles

niachinas suo pcritissimo

vjmefocit
sint tnni

quo jam

dicti gloriosissinii socii

cum

ipso Douiino

eloquentia? porfodit spiculo, et superfluas orro-

conversantcs

ipsiusquo
^

sanctissimo

obtutu

'

rum

frivoiositates

suo

oxemplo

et

gaudentes,
sentia

iiullatenus

ab ipso
cffilis '"

corjiornli pra^,

documonto. Qufe quamvis

magnifica ut

patiet)antur
"

se separari

queni

post

exiguitatem huniani sensus vldeantur oxcedere,

modicum

teniporis in

tamen ne ex
etsi

toto silentii carcere tegi videantur,

Post gioriosam igitur

noverant exaltari. Domini nostri ascon-

S. Pelro

ejus praeconia idonee

non valomus

eloqui,

sioneni postqiie Sancti Spiritus

sermonem dovotie plobi auribus tentcmus inforro, quia maximus fructus ost audienvol tonueni

simus Pctrus c/,princops

advcntum, beatisapostoloruin ^ qui vicem

vidobatur
-,

cttm aliis sfx

ejnscopus
conserratus
iii

Christi inter oos folicissimo geroro

Galliam
ft

tium

athletarum gosta revolvore. Explicit pro^.

LOGUS

advocans ipsos sanctissimos discipulos, humili preeceptione et duici jussione ut prteceptorum

iniftitur,

Conditor excelsi residens in culmiuc

coeli

Emicat

in sanctis, jugiter

laudandus in

ipsis,

Quos

et mirificis

murido radiare Iriumphis.

Domini memoros nou fierent segnes obauditores imperavit.et binos ad pra?dicandum,prout Dominus ante ^ eis jusserat, destinavit,et sua omniumquo apostolorum bonodictione roboravit et pontificali

Inter quos renitet viitutum

lampade vernans
orbis,

honore

sublimavit.

Quorum
:

videlicet
"*

Ma^ificus marlyr Austremonius Qui meruit pasci

divini dnnrmate verbi;

Diseipulus Cliristi de se|)tuaginta duobus,

virorum illustrium, qui singulis urbibus erant delogandi, hrec fuere nomina Turonis dirigitur NarGratianus opiscopus , Arelato Tropliinus
**,

Cujus clara sequens certamina

lectio narrat.

bonse Paulus, Tolosa

Martialis.

'

Saturninus, Lemovicas

ANKOTATVM,
a Huncprologum
Parlsino. A^nid

Austromonius
pit

damm, uijam diximm,exod,

omiffitur prdder
fotiis

Arvernicam inter eos monarchiani inclitus martyr post Deum susceregendam. Ibi denique omnes, secundum Dei

Labhenm omnino
folio, ifa

omnipotentis cuncta regentis dispositionem, pro-

versus suhjuncfos; in rodice

deesf,

Vaficano fere
ut

depcienU primo

exordiatur in

media voce [exijguitatem humani

sensus...

GAPUT
S. Auslrenionii

PRIIVIUM.

priam meritormn suorum sunt adepti vicissitudinem. Nam ex eisdem tantum Austremonius ac Saturninus, duo magna luminaria, per martyrii palmam assccuti simt aeternsefelicitatis coronam. Gratianus vero, Trophimusque et Paulus ac Martialis, verbi Dei seniina ubique diffundontes,et de vasis iniquitatis innumerabiles populos sanct
matris Ecclesise gremiis reddentes, in non ficta
sanctitateviventes,optatfBbeatitudinissunteffecti

missio in Galaposlolici
in

liam.

Labores

compotos. Et

licet hi

per passionis

agonem nec

Arvernia.
e septuaginta

non

et alii

per quietis diuturnam confessionem

sortiti

priesentem

sunt corporuni

"

motain, unus

tamon
IkCIPIUNT GESTA ET PASSIO SANCTISSIMI AuSTItEdiwhus
Christi
discipulis.

vitse coelestis

senatus eos pariter in aster-

Arvernorum pontificis. Iniperatoris aetorni moderamine universa rognorum sceptra postquam ejusdem Filius Dominus regente nosler Jesus Ghristus carneam formam, quam pro nostra salute assumere est dignatus, potentia qua docebat super coelos evexit, sancti * apostoli
MONU
PRiMi
,

num retinet
septuaginta

ovantes.
mysteriorum
vitx Domini
testis

numero duorum discipulorum, ut supra jam dictum est, a Domino Jesu Christo designatus, ipso Domino prjT^dicante clarifica divini documenta magistoriisagacitordidicit, et quas gessit
S.Glorlosissimusigitm' Austromonius in

oculatus.

virtutum insignia praesentialiter

sacrEe coeniE convivio
et

vidit.

Nam

et in

per quatuor
los,

terrfe

plagas se diffuderunt, et se-

cum

cconantilnis discubuit

ptuaginta ct duos ejusdem Doniini nostri discipuqui jam, sicut

sermo

rofert ovangelicus,

ipso electi fuerant, paucos scilicot operai-ios

ab ad

interfuit.

novo mysticoquo mandato stronuus minister De passione vero Domini cum ceteris
^

condoluit discipulis, et gloriosa ipsius resurrectlo-

multain niessem

et toto

dilatatam

orbe quasi

agnos inter lupos, pius ut ipsorum eis jusserat magister, direxorunt. Ante gloriosissimam nam-

subsequenter gaudero promenamque^benedictione sanctificari dignus fuit, qua ascendens in cffilum discipulis bonedixit.
nis

revelatione

ruit.IUa

que ipsius Domini jussum ^ no in vias

nostri passioneni eis fuerat

*

Angelorum
dicentium
cientes
vidistis
iii
:

etiain voces

audiro gratulatus est

gontium

ireiit et

ne ipso-

Viri GalHsei, quid

rum

civitates ^ intrarent.At

postquam Judeea, suo

ot

crehim ?
iii

Sic

reiiiet

admiramim adspiqnemadmoduin
quoque sancto

immanissimo scelere fcedata

obstinatione ctecata, ipsius

sua damnabili
^

enm euntem
^

ccelum.ln die

RedomptoHs

saluti-

Pentecostes

Spiritum Sanctum accepit

cum

feram praedicationem

et apostoioruui

doctrinam

ceteris discipulis, cujus intima unctio

de omnibus

Prolog.

'i.

pietiosa odrf.
2.

Nnm.
2.

1.

_io,.

viis

obtului

1. a.

'

1. om. dilataudam
'''

1.

2. ^

{].

c.) civ.

eorum

2.

^f.
'.i.

^omM.
j.)

''fueraut2.
'

^'

jus.fuer.
3,

'

redemptione

2.

Tolosie

2.-8 passionem 2.

oi. 2.

"

Tiopbiiuus

2.

2.

corporis 2.
^

patiebant 2.

Num.

2.

* modum

(P. p. a.j pr. ap. Peli us 2.

Nam.

3.

'<>

ccelum

iesuiTectione2.

gnit. est aud.2.

oi.2.
1,

quoque

^^

Pentecosten

2.

videhantur

% 3.
illum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

63
cx mss kt impr.

ilhiin

(locnil

ul

inslnixit.

in

onini

scienlia
soliditate

el

doctrinn, stabiliens

euni in fidei

ct

confiirnans in oinni patienlia et veritato, tribueiis

illi

civitateiu. Atbleta^ auteiu Domini ^ Austremonius Sancti Spiritns -ratia rcpletus, inexpugnabilibus sacne fidci armis inunitus, tur-

eommovit

lai-Liifliia

rharismatuin munera, ac
mnniticentia
ot

"

clarifi-

ham

gentilium

honestate

sermonis turbatam

cans pahitari

mirificali

ditans

virtiituni potentia.

gaudenter, illique pra?dicationis docnment.a pronmitiat confidonter. DonhniLio quidem

incarnnlionis. passionis, resurrectionis et ascen.sionis

cxpetit

Hie

'^

Domini inarlyr prieclaro luinine covdis

Corpoveisque oculis meruit pie ceniere Ghristum.

A Domino doininante quidem

yunni
|jeLit

mirabilo mysLerium, oraculis vatunr longe ante pr.Tedicfum, apertissimis assortiunibus paii-

lienedicitur ipse,

dens,gIoriinii vitiv ca-leslis pra^ficabal incrodulis,

altapoli. cainern supeiastralevando.

die,

voce

Quin etiam veniente

Itjni-'

cum Spiritus almus

Patrin
rit,

in ef(ivfiec(Hli

descendit ab arce

dicens Qin vmUderit et iii iiomine FiUl et Spiritiis Sanrfi haptizidits fnemhuf! rrit. Qnl irro non crciUiln-it. rondemnaaflabiii
et
:
"^

Et pcr aposloiicuni se contulilaymen honeslum,

Affuit,

hitur.

emeritus ditari munere Christi.

Spargen^ perpai-lesmundi regnatorOlympi

4. Venerabili.s igitur

Dei cultor Austremonius

Discipulo-s proprios, atiiletam ponlificali

parLes Galliarum ingressus, et comitibus prsefatis a se mutuo divisis, pancis tantum secnm comitando, quos a beato Petro discipnlos et socios accipere meruit, retentis, Necterium ^ h scilicet

Huiic per apostolicas decrevit honore sacrari

-luie

ninnus sanctas, tribuen? atTaniina grata.

felix

Hnnc etenim primum

Arvernica tellus

Accipitexultans, dono sorlita superno

Pontificcm, qni persplouani gustaveral

presbylpnini, Ursinumf[uo

c ahnificfe

probitatis

undam

quoque iiabentem levitalis ordinis officium, tellus Arvernicum, ad quod per divinitatis dispositionem deleg^atum se fore non dnliilabat, adgressus est iutrepidus, et innumera da?monuin delnbra ^, quEE per eanidem re^fionem
virnm,
(/

Mumetum

Dogmatis

a-terui

de vivo fonte lluentem.

Floi-ebat vero sociis sibi ccelitus auctis

E
''.

Uisino Necteiioque percuncta piisJustoqueMamelo

Exultans
f

igitur, nulla loiniidine llexus,

lonvocat assiduus gentes ad jura salutis.

eiTore fanatico cuncta colere pro diis videbantur,

vanissima esse
satagens
verbi

figmenta

publice

prredicabat,

').

Aiveinenses
'

igitur cives

tam proceres quam-

sermour c
""raculis

acl vivifiea

Ghristi convertere dogmata.

qui'

urbani, nec

non

et pagenses, ut audiunt ter-

Spiritus itaque SanctE virtute fretus ac

munimine

Dei firmiter vallatus, Arvernicfe civitatis moenia iucunctanter adiit, noii veritus vesanse gentis expetere feritatem, quia mens Christo
dedita nulla tbrmidat
(luain a sanctis
*

iucredulormn perditionem -. optabilem quoque credontimn salutem, desiderant protinus

libileiii

miiUos ronrrrtit,

consequi et fidem Christi

et

gratiam baptismi.
augetur

Adcurrit inlerim pojiulus credentinm,

;

incommoda. Prreterea
acceperat
,

evangelizabat eis indesinenter fidom catholicam

apostolis
videlicet

nnmerus fidolium laudem Domini Jesu onmes uno ore personant. Christiana fides universorum
credulitate magnificatur, sa^va principum severifas

unum Deum

eunidem in tribus personis existentcm, iuunitate^summopere colendnm. Docebat Ecque unigenitum Dei
in Trinitate et

veuerandum

inspirante
^,

Deo

in

vertitur

dira plebis duritia in

suavem mansuetudinem blandam dulcediin

nem commutatnr.
mero,
dicta
vir
*

Crescente vero fidelium nu-

Filium de supernis ccelorum ad terras descen-

Domini Austremonius ceclosiam

jam
qua

cunctorum in plenltudine temporum propterea aiquum non esse uL bomo, qui est et rationis capax et magno pretio sanguinis Domini emptus '\ ad injurias ejusdem Dei idolis
disse pro salute
;

civifate construxit,

quam

in beati Peti*i

principis apostolorum honore dedicavit. In

etiam ecclesiasticos ordines congruenter

probabilesque personas almne

instituit,

mutis
quis

et vanis cervices

suas inclinaret. Prifidica-

bat alternam

dilei-liipiiem

ad invicem,et quod
optaret,
alteri

sibi

fidei sacramentis imbutas sacris ordinibus insignivit ac divinis obsequiis mancipavit. Prfeconiali plane est^ exco-

mutuo juvaniine

fieri

denegaret. AsserebaL onniilKis

jiarare
"

non bonorum opermu

lenduslande poutiibx

iste,

qui primordialein

prfedicationis et magnificabilem tVuctum

su Domino

exhibitionibus insistendum. toto nisu accelerans

viani

Jesu Christo principique apostolorum, boato scilicet

Domino

in

cordibus

oorumdem

Petro. humili dedicat prosecutione. Spargundivini

infidelium, qui per tot seculorum curricuia per

turotenim

passim vorbi semina, dilatantur

infidelitatem

'

duruerant, saxea gerentes corda,

adorantes creatniam ]H>tius quam creatorem. 5. Post non multum vero temporis spatium,
revelanle sibi ac docente Spu-itu Sancto, ad ipsius
regionis civitatempervenit qua? hodieque propter

valde almifluie orthodoxae religionis documenta, diabolica " evacuantur figmenta, destrnuntur

simulacrorum delubra, vana corruunt idola ac

vivifica ' sanctse crucis

eriguntur vexiila.

Pax

Christi nullo contradicente prfedieatur, vorte salutis

praeclaram affluentiam amaniitatis et firmitatem

notilia

fido

pollente

diftimditur,

laudahilis

murormnque copia, vinearum ac nemornm abnndantia. apricitate collium et

roboris, turrium

prfedicatio robore coruscante magnificatur. Venerabilis quoque pontifox spiritali Ifetatur gandio

venustate montium, a prisco eonditore Clarimoutensis

^ e

dum
utique

suo
^

conspicit

labore

et

studio

grogom

vocitata est. Fuderat najiique

iguituin nt
sol,

in ^ terris

Domini

multiplici

roseum jubar
coepit

cum

sanctus vir
doctri-

augmentari numero. Gaudebat de filiornin ijrofectibus, quos ac si pius

evangelizare

catholicam

civibus

nam, Cujus

prEedicationis

rumor totam repente

pater nutrimontis Ibvebat ccelestibus. Mirabilis quidem in suis refuigebat " actibus, qnia dulcis-

Nam. Num.
^

3. 4.

"

hac 1,2.
"

"^

vehsi's itntr hanr. vorem

-l

mhh
2.

Nectariuin

" ledemptus fonnidabat 2. i parare 2. (p. i.) pro infidelilate 2. Nmn. 5. 'apriscitate2;apriscitate 1,3.

*virtule3.

(d. d.J del.

dtem.

1.

et

liapt.
1.

iii

noni. P. et F. el Sp. S. 2.

.3.

'^

juxtoque ^converI,

Meiueto

2.
-

" pi-a;-

Num.
titur 2.

6.

'

quam2.
1.

'

proditionem

3,

lensisl.

sjd.

3.

adletal.

"^

ClarmonnoslrimW. 3.

Tviviiice2.

dictam

om. 3. naraque^; ubique

3.

"

diaboHce

2. 2.

refulget

sima

64
EX USS.
ET IMPR.

VITA TERTIA

S.

AUSTRKMONIl EPISCUPI.
in

sima aniplecteud > exhortationis pr^dicamo.ita multimoda prosequebantur virlutum prodigia. Glorificali autpui ipsius imperio ab obsessis arce-

Deo

est

abseondita.
simile.^

Sdmus quippe quoniam au D

ervnns
rf

apimrHerit
icuti est.

ei

rMnnus

run,

Tunc

(/enerosx (/raftfhihnnti/r uninia;,

giebantur famineparegoriali^Y.divitibusexempla dapsililatis '3<? ditissima crogalioncpandebantur,

perennitate corporis

et

anim^,

et

regnabimus rm,i

Dro inperpetims

a^ternifates.
diei.

pauporibus jura patientia- nuinifu-alis evangclica instruetione ostendebantnr, ut onniibus onmia

Expulerat noctis tenebras aurora

Splendel>alque dies rutilo sub sole per orbeiii.

Domini lucraretur. Merito cnini conlaudant multi sapientinm ejus " qua; usque in soculuni non delobitur.
factus

onmes

vir

Quum
Ac

sanctus populus pandit pia verba magislri,

'"

Ul nascentedie sererentur

semina verbi

{Pterna dies vitiorum pelleret proprii

" umbras.

Actibus in cuncfis sanctus mirabilis

Cu.ius al> ore pio

iste,

Cordisenim

thesaurussempcraperlus
radianti suggerit auro

non cessant verba sonando

quicquid pietalis
aniandii:'.

Semper inexhaustus

Quicquiil

justitiip.

Lucidiora Dei verlio mandata fluenti.

.^stuat ergonimis Cbristo ronjungere gentes.
Centiiplicata

Interea populus properans Arvernicus adstat.

Audiat ut supplex

cifilestis

gaudia

vita!.

Deo

ut referat comuiissa talenta.

*".

Quosmonet

intrepidus subvertere templa deorum.

metallis.

Firmiter esse

Deum declaransomnipotentem
mortali carne solutum

Quosimulacra simul pereant fabricata

Vexillaque crucis
ti;;nis

Qui

regit

imperio terrani pelagusiiue polumque.

figuntur in

allis.

Hic genus

humanum

r.ujus et arrnati signo

suh nomine trino

Corporibus monstrat reparandum nobilis auclor

Cbristi judicio. sed

ingeniti Patris ac

''

Geniti,

non quippe

creali

nunqunm

rursus eisdem

Verbi. consimilisque

peromnia Famini^almi.
'

Externum

fieri.

moriendo lege priore,

et gloria justis.

Credant esse cui conslat

sine leuipnre

repmnM

Ut crescant tormenta malis

8.

Trinum

personis,

unum deilate

perenni.

Purificantis aqute renovati scilicet unda.

ditigenUr
doctrinafidei

7.

Laudabilis voro

ol
^

saepo

nominandus Auslro-

Sanctus denique Austremonius Ghristi athmagnopero insistens.regionem sedule circuibat, ovangolium regni prjedicans. Cui virtus
leta coeptis

aigue

l^apti-

^at.fontibu^

mstrmt,

nionius vonorabatur ab onmilnis. quoniam probajjiiihus scientife documentis poUebat et vernantibus moritorum titnlis ^ florebat. Poscebat

divina tanta largifluEe contulil facundia? dogmata ut verbi auditores divini. Spiritu Sancto intorius

"l2'"^Zt gio e ierra

eliatis.

itaque stepius ut corde

nmndo

spiritu fruerotur ^

oporante,Christinominis et fidei extemplo ducelentur - amore. Quibus itaqne orttiodoxae creduli'

sacra etiam unctione edoctus, spiritu potiretur recto; spiritu quoque principali sub-

sancto
nixus,

tatis

prEedicabat sacramenta, eos etiam subinde

purificali

baptismatis abluebat unda, Sanctique

fidissimus

in

sancta

Ecclcsia

poUeret

Spiritus confirmationis ac porfectionis

gratiam

orthodoxus populorumque praedicator ogregius. Proferobat otenim * de thesauro suo nova et vetora,fidoliuminstruons corda mirificali prudentia.

pollenter

illis

salubria imperliebat

charismata.

Provocabat quippe illos pius at!'ecttis gloriosi antistitis ac doctrina mirabilis, vita laudabilis,
exhortatio salutaris,munditiaplacabilis.

Nam deificee Trinitatis essontiam, majestatis

'^

Inomni-

potentianicategorizans/i,unumDeumlaudabiIiter
magnificabat, tripudianter glorificabat et glorianlaudabilem opiscopum, qui lumon ter laudabat.
veritatis et justitiaetramitemsagaci pandit instantia, ot

bus plane actibus suis praedicabilom se exhibebat imiversis, Erat nompe oximius doctor, justitiae
sectator,
veritatis dilector. sanctitatis splendor.

strenuusorator,munificalis^occlosiarumfundator;
humilitatis

ut

felici

teneatiu' exorcitatione

bona parsi^

monialisque

vitae

sana

et

prudentiali

hortatm"
Ecclefidei

doctrina!
siae

clarissimum virum per

quem

exemplum, spoculum et largitatis supplemontum.castimonise totius honestatis ornamentum. In quo splendebat F

fundamontum,
patientise

stabilimentum roboratur

solemniter,

charitas pertecta, sinceritas alma, jocunditas sin-

fundamentum ad

altiora provebitur,

ordo catho-

cera.cloonalis^^A-prudontia.honorabilistomporantia,

Uca; credulitatis venusta honestate decoratur et

intima; puritatis fortitudo praevalida, atYoctasciontia,

sublimando fulcitur! Quid enim in persecutione tolerandum fuisset, j^Iacila exhortatione praemonstrabat; quidve in pace Ecclesige sectandum forot, Scopon i, fidelissima oruditione innotescebat inquions, nostrum ' pmiitudine niali, aiif crqjernm
:

bilis

sanctaeque vonustatis

elegantia.
consilio,

Inter alias denique virtutes erat

prudens

ingenio poUous,
ceptis

facundiu priepotons, Dei prae-

labat patriam tondons.

aridis vel

onmigeno nisu parens, ad coelestem anlieNam quotiescumque in

montanis
locis

dirigitiir aidhoritnte; sed ut id i^jsuin telos

habeat

verbmii Dei adnuntiare

defuissot, ita
"

salufare, diligenti nobis est

studendum
ef

soUicitu-

decrevisset et
illi

aqua ad baptizandum
^"

dine. SciJiret vt eo pariter fendauins, quo nostrim

vlrtus divinse adorat gratiae ut invocato Christi

terrie

veraciter

esse

archin
**

sciinus,

uhi iiostrattt

nomine ox proiundo

fontes produceret

regnare dirinitus
leye

nsiam

noriinits.

Topon "
'-

in

Doniini die nocfiique

iueditando

ipsius

aquae vivse. Clarissimis ergo, ut diximus, signis radiante boato pra^sulo, ita ut nullo in loco
lateri
^

ainminiculandm pnesidio qua;rantns, ut quxrendo

invenire valeamus
'^.

potuisset, prodentibus
ccepit se

eum inergumenis

VitaetenimnostracumChristo

quos ipse curabat,

omnis populus eideni

Num
rali
:i.

6.

13

'"

ampleclenda

9.

*'

medella

1.

dapsatilis

2.

"

(s. e.) ej.

sap. 2.

^-panegy~ el
6

3.

1 stat 1.

Nun).7.
retur
1

'

'

veneratur

3.

*(m.

t.) tit.
"^

mer.

2.

frueientur

denti
*

2.

3.

% ~* enim 2.
2. 2. '

majeslati 2.

med.die nocl. 2. "^ adimpletur2. potem 1.

1^

"

valernus
1.

1.

"

" gaudebis
1.

2.

serrenlur

pellere

'^omni-

nue-

Num.
ducere
1

8.

prii-

nostrumne
'"

^ (d. n. e. s.) n. e. dii. sl. 2. 2.

ficabilis 2.
;

'

extimplol.
3.

2.

* clericalis 2, 3.

archon

om.

scopon

producerent

"

ducerelur 1. ^muniprofundum 1. ^ prolatere 3. ^energumems3.

^

'^ (d.

noct. med.)

offerre,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

65
EX MSR. ET IMPR,

offerre,

relicto gentilitatis

litu.

Quos

ipse

unda

sanclificalionisrespersos benignissimis instruebat

documentis, quatinus

supernis

inhiarent post-

quam
ex
eis

popidum I)ei, et epistolam Greyorii episropi /td Manassemjiemensem. archiepiscopum, le>/itur fnigmentum quo/ldam rjeof,raphi/:um de
Gahin,ei dein

Christi gratiam apnovissent.

Et

quidam
^**

"

tanta Domini sunt gratia replcti

forent
et

docuiuenfum illud nullius sane auctoritatis, qod

ut et

suffra{?atores niagistri

cooperatores

verbi Dei,qui paulo antecullores idoloruni desierant:ctubida?mnnuin delubrisantclalucrantjbi''

documentum audit quia inArelatensi codice, ubi Ronmnorum pontificum epistolx de priiileyiis e/:clesiai Arelatensis
huntur, foiiuitum
aiitem secuU nt

ideo ecclesiai Arelatensis

perscri-

sumnio Deo magnis jubilationibus concrepabant.

Unde et tantus ardor fidei Donnno ainiuente in eorum cordibus incanduit '^ ut tam niultiplices
ibi

membranm locum videtur duodecimi. De

occupat. Est

scpteni viris

a bcato Petro apostolo inGaliias ad missis tempore Neronis. Sub

pn^dicandum
Claudio igitur

ecclesias conderent quantas in nulla aiiarum

Petrus

regionum construetas esse cernimus.

(is
fi

9. Esf

namque locus

quosdam discipulos misit in Galliasad pr^dicandam gentibus fidcmTrinitaapostolus

in

confmio Arvernicai dice-

ciiin

'tiuli
\ii)io.

antiquorum reiatione priscorum a domNis ' TRiBus l sortitum retinet nomen. IIluc - quippe semel in anno conveniebat beatus Austremonius, nec non aeque egi-egius Lemovicensium Martialis
cesis, qui

quos discipulos singulis urbibus delegavit. Fuerunt hi :Trophimus, Paulus,Marciaiis,Austretis;

monius, Gratianus, Saturninus, Valerius et plures alii; qui comitcs abeato apostolo iliisprfedestinati
fuerant.

Ex

quo hoc

unum

coUir/itur, .seculo

et inclytus

Saturninus martyr

XII

Tolosanus, tam-

qnamluminariahuicmundomicantia.Conferebant
inter se de supernis, de statu ecclesi.-e catholicce,

fuisse qui crederent hosce viros a S. Petro in Gal~

lias fiiisse inissos.

ac de suarum ovium * profectibus mutua alternatim confabulatione disserebant vel si forte in

;

b I)e sancto Necterio agemns die decembris. Vitam ejus narravit Jacohus Bran/-he in altero
libro

Vifarum SS. Airernia;,p.(!9S.

alicujus plebe aliquis

tur,

ht-eresiarcha oriri videre-

qui

maxime
^

in

primordio nascentis Ecclesise

pululare

videbantur,

nmtuo verborum jaculo

funditus ab Ecclesia evelleretur, vel

De sancto Ursino ayetur die novemhris. d De Mameto sive Mamerto artum est in Prztermissis dieiSJunii. De eodem Daniel Papehroc

si a proprio errore non rcsipiscei'ct^interbiothanatos'wpro-

chius in notis

ad Acta

S.

Marii, eodem

die, ita

scr;;i(;Nequehic

Mammetus proprium aliquem

Branche post Vitam

scribcretur.Qui ad invicem sanctissima collatione

cultuin habet; sed de eo agit

S. Marii additque

examinata, unusquisque ad propria repedabat

ovilia.

Rignifer insignis pater Austremonius atc(ue

Arvernia superiori, prope oppidum Salers, parochia sit S. Mameti dicta; quam Joannes Aicelinus, episcopus Claromontanus, aimo 1598 dedit suee cathedrali, ubi
in

quod

Clarificum luinen fidei splendensque lucerna,

suspicatur sepultum sanctum,

Exuerat pius ut letra caligine cunctos

Mamertmn. Ha:c
Vitis

ilh; cfr.

quem etiam vocat Jacohus Branrhe, in

Quos nutribatpopulosa

Arvernicatellus,

Incessanter adil villas caslellaque cuncta,

ecclesia

SS. Arverniai Hh. II, p. 387. Hic Mametus ab Claromontensi colitur die 5 novemhris in

Hortaturque tidem baptismate sumere sanctam

festo

omn/um sanrtorum Arrernensium. Etenim

diei,lect.

Perquam

clausa poli reseratur janua nobis

inProprio ejusdem
termittere

V,dieitnr.-Pietiis prce-

Et sine rjua nulli regnum cffilestepatebit.

non sinit interconfessores,Mammetum

Nec mirum cum

Sicut

rite sui sit

nominis

iiaeres

enim ventus qui nomine

dicitur

Auster

Dicitur ac alio Zephyrus,

tamen unus uterque

aristis,

Antoninum, Sirenatum, beati Austremonii socios. e Tantuin ahest ut Clarimontis nomen a prisco conditore urhi Arvernorum sit indttum ut
ante
regis Plppini

Imbribus inrorans terras foscuudat

tempora nusquam occurrat.

vice occurrit

Sic pater egregius coelestispascua vitfe

Nomen iilud prima

apud anoni/mum

Erogat
In

in

popuHs. locuples pietate salubri.

sapientJa vera;
h,

quo fonsinerat viUeet

continuatorem Fredegarii Scholastici, qui p. IV sequenfia scrihit (Mi/jne, P. L. tom. LXXI,

col. 6!ll)
:

Idcirco tenet deductuni

nomen ab Austro

Cumque

in

gyro castra posuisset

(Pij}-

Quem,

frati-es,

summo studio veneremur ovantes.

^(HsjjSubito aFrancis captus atquesuccensus est

ANNOTATA.
n

homines AVaifarii quos ibidem secum duxit,maximam partcm AquitaniEe vastans, usque urbem Arvernam cum onmi exercitu veniens Claromontem castrum captum atque succensum bcllando cepit... Uhi lininartius ann/j(vicus Burho), et

invenit

NoH possumushor

loco

non

wemonwe famodocumentnm
hihlio-

tat observari a

Savarone

iu Orirjinihus esse

Claromonveteres

sisshmtiii illwl fcchsix Arelatensis

sicB, id

tensibus (paj. 22) hanc

primam

apud

qiiidam dixit, monumentum, qiiod Petrina!

auctoi'esClarimontismentionem,/2uem locum aperte

>i//ssioni f/ivet.

Keperitur in codice Parisino

5537,
fol.

ab ipsa Arrerna urhe

distinfjuif.

Undc

conjieif

tliecx nufionalis, n"

tB; cujus in primo

folio

ex eo Baronius edidit epistolas pontificuni Romanoluni de privilegiis ecclesiae Ai-elatensis. SteI eg itiir :

Code-x. iste tuit Petri Saxii et

castrum seu arcem in monte vicino ad urbis custodiam exstitisse Clarummontem dictum, undepostea
urhi

nomen trihutum

sif,

cum nempe hellorum

phanus Baluzius. Delatus ex urbe Arelatensi, ubi emptus est ab ha;redibus Saxii anno 160:2, in hanc bibliothecam Golbertinam. Hoc itaque lu
codice inter episiolam Pelagii eplscopi

tumuitibus iion semei violata in montem translafa fuisset. Id prohat ex vulgitraditione qua loci incolB

ad nniversum

eam vero qux montis caeumen occupat Glairmont appcllant.Ex modo hquendi auctoris Passiorineta
et

ferras urhi virina vulgo la cilta,

urbis partem

Nqid.

8.-9 quidem

3.

3.

^"

(s.

"

ubi

3,

9.

g.

v.)

gr. s.

repl.

2.

Sal. 2.
'

omnium l,
I.

"

pukilai

'J.

respicerel

1.

Num.

13 (in cor. c. ioc.) inc. in

1

eor. cord. 2.

biotanatas

dominis

= iliic. 2.

^ (S.

m.) mart.

Novembris Tomus I

'*

66
EX MSS.
Er IMPK,

VITA TERTIA

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.
inibi

Zs, hodieque... Clari.non.ensis vocitata est, colUmt,s !Vr /,0 deomwafioa auctori. teu.pore
iuieus aut recentem fuisse ideoque seculum ,wu,n

"IJS^^l^^^Ipemi^^le^^iibnnr Ar^ ^ ^^i^lull> suun. nobililtis apice lun. Ursnmn, b disc.pulun^suum,

octmnim
f

finieus hidicari.
/.

^ ^ .tudenten.. pollent^metperomnia Deo phicero

J_

Categorizans,
/.

e.

rectf et verc jn-xdirans.

e (jra^ca

U
"

Clericorum ergo

et

laiforum rchus prudenti Nweniesr.n

^

g Paregoriali,

e.

consolatoria, cfpduvi

ruoderamine
iter direxit.

dispositis,

ad Nivernensem

pagum

Ad

eujus usque mcolas pervemens

iu.plicitum rrentihtahs

^-- ;^_
^^^^^^ ^^^^.^^^^^

h Dapsilitas,
voce
i

/.

e.

Uhemlitas, pariter effictum

popuhuu adlmc erroribus

idola

^,

^^;^.,^.

ador;mdo,

dBeinonibus

sacriticando,

sua

iamSecu,>-

Sa^^iAii;.

Scopon, a vv.otM, cotisiliu)ii,propositum;partroce,-i tersermnni iufermixtai posfea incenlioitur hx

Wttoc, locus,

:id veritatis cultum salubri et dulci pn^dicatione ^quilatein convertit. Ergo in Dei fidei

dam

exroiif

(frBCX-ziloz,fiHis,ap/it,primipium,oWix,substantfa, eruditus (Tcitiaxa, corpora. Notaverit

lccfor ex grscizanfe stijlo

scculum quo malc

affe-

ctatafjnecizaudi rafione erudifx oratiouis

famam

nec non et lielus in Douuno Artimore populo confirmalo, Fertur etenim quod vernica repedavit ad arva. suse ' radns Leniovicinam ' regioueiu hdgidis Christi maxima exparte illustraverit et ad fidem etiam vi?itatione convei-terit. Aquitamai
frequenti

quxrebant.

k Cleonalis, gUrix digna, a grxca \ Cfr. Coinineut. prxr. num. 07.

roce y-Uoi.

Seeund;!^ magnilicus

extitit

prtvdicator prieci-

m
esf.

Biothanatus

est

qui riolenta

moHe mortuus
qiiod dice-

puusque suiatum strennus

instructor, spiritalium
lavgitor.

quoque chan-

Hse

nempe

regiones

n Quam vana sit hxc efijmoloyia indepatet. non Austremonium. scd Stremonium ridgo
Itant.

^ut iuciytum reillum ut i.iissimum venerabantur honorabant ' colebant doctorem, ut venerabilem

condignum fautorem ^ totoque mentis desiderio Hic emn laudabat ac iUi exhibebant Mionorem. virum, ille ut '" principalem si magnre prudentise
probabilem miextollebat episcopum. Hic illins ejus prjerabatur eloqueutiam, ille huniilitateiu
dicabat
et

CAPUT SECUNDUM.
S. Austronutiui laborcs aposlolici

patieutiam.

Desiderabant
mulieres

quidom
sa^pius
''

potentes

viri et religiosiE
,

eum

cernere

quibus

consueverat

salutariter

oxlra ArviMMiiain. Bcatuni

sibi
I

jocunda modesti hortaminis consilia propinare; peroptabant identidem pauperes frequentiu:

illum iutueri, quia gratissimo ejus solamino gau'^. debant se clementer recreari

rrbicuni
.,
I

opiscopuin sub'

"

StllUlt.

lcUHloiVnSlS UlOnastC-

.^ ^ .1 ,.

t2.jan,quippegrand!BVuserafa.tate.decora
splendidatns canitie, cumquo exterior homo honesta venustaretur pulchritudine, interior pollebat morum prohitate el coruscibili meritoruni specio-

Vitain con-

ria fuudatit.

Miracula.

tewplatioam
cog^to"^'

A]iiiil

Lum

ergo fama
-

viri

Dei ob

magnum

sua;

sitate.

Quia vero exeiuplo Marth:t

libenti

in actuali vita

bitnricenvfS
Cassiuiii

sanctitatis

meritum multarumque frequentiam

,

diu Christo regi

coepit cordetenus

animo ministraverat,
studio

virtutum

sanat i't Ursiniim

episcoimiii
co>i$ecrot.

longe lateque divulgaretur, ex viciplurinis civitatibus nobiles viri et mulieres uifeque populorum phalanges catervatiin ad eum concurrere gaudebant ^. Quibus mystica
ccelestis
vitse pabula affluenter ministrabat et corpoiimi animarumque salutem optabilem annuente cleiuentia superni arbitri impendebat.

meditari de laudabili

Marise, quee contemplativse specimen vitne - gerequia optiniam partem elegit quse non bat
,

auferotur ab ea. Et intra se dixit

milii

Quls
et

dal}it

pennas
;

sirut

cohimhx,

et

rolaha,

requie-

scam

ut sedens

secus pedes

Domini,

jugifer rerljum

illius ?

Ha^c

vu"

audiam Domini Austro.

Pia

namque

sollicituduie erudiebat discipulos ui

c oumi

sapicntia ac sanctitate.Operspretium vide-

tur et illud non reticere

quod qua?dam
"

extitit

disposuit monius sedule secum ^ revolvens F negotia omnino relinquere secularia terrenasquo flocci pendere occupationes. Donique xxx et vi

causa qua ad Bituricensem ^pagum riispositumque peragens iter, reperit

' ire decrevit;

'

annis

cum

niagno cortamine pontificaluni ejus*.

virum illustrissimum

''

quemdam nomine Cassium a cum suis

dem

urbis rexit, et perseveravit usque ad tem-

pora imperatoris
pulis solertes

Providit ergo ex
^

.uis

disci-

tratribus gravi inlirmitate toto corpore ipsoque vultu dehonestari. Quos ab eadem aegritudinis

quosquo

et industrios vlros. qui ot

"

rerum administratione ceteros

sagacitate miro
divini

et prudentiit-

uicoimnoditate ereptos, pristinse sospitati roddidit hetos. Erat autem pnvfatus vir Cassius nata-

callerent ingenio,

qui

et zolo
et

amoris
in

reforti

aquitatem
in lingua

dihgerent

lium splendore decoratus, et quod multae benigniprotestabantur suoi-um affininm esset tatis edicta. Qui quanta^ sauctitatis fuerit cujusve
meriti finis probavit, in
caiiitur;

non haberent dolum

sua nec exercerent

malum

proximos suos. Hos itaque tamquain

bases coluninarum ceteris prtefeeit. monons eos

ut inscios et rudes docerent

quo omnis laus secure

omnesque ad meliora

pro Doi

namque amore ad palmam usquc

,

provocarent. ut a fide quani ab ipso didiceranl

martyrii dicitur pervenisse.Itaque boatus Austreperveniens, monius ad Bitmicensium civitatem ^^. ...... iiiuuius u i_.iiui..-viioi... V.....
l)opuIuiu

minime deviarent. 13. Advocans namque unum cx

ei

ipsis,
,

voluit

Vrfjicnm

^i>>'

adhuc

in

fide

nimium vacillantem suo

ot

ecclesiasticos

conmiittere

ordines

ut

ipse
vilani

substitint

ei

studuit roborare docunieiilo

cxemplo ^ Et

postmodum heremiticam solitariamque

TJ.",nii

fiiiKhi-

Nom.
c^iise
1.

10.

'

(m.

s.)

rnagnip
''

^.

muU. h:
12.

vir. oni. 2.

lecoluiil

'2.

'|i-om-.;,'aud.)('onfun-ebant

3.
;i.

arbitris

^'

Bituii-

exibenl^.

'"

'

lionovantuv
2.

2.

fautoruni
2.

qui

"
ii.

(e. s.) sipp.

euni

'.i.

'-

saluhri-

11
2.

Num.

censimn

ex.) ex. el doc. illustnum ^Nevernensem ^enini ^Lemovi sH^;)ie doclrinEeV venerantur "2.
2. (d. et 2.
^ ^ l,

ter 2.

'^

reparari
'

l^.

Num. 12.
3.

owi.y.

Vespasiani

f/t/.

-(sp. v.)vit.s|i, ^(s.s.)sec.sed. sniiplc re^evenfi

a.

''oiii.2.

ducere

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

67
rf

(lucere Miberius potiiissel. Cui ot dixit

Accipe,

Yciodorum, ab aquis

idem quibus

insilus inest.
beati.

frafer rhftrisshue,
fjiie

cnram

pastorolis offirH, enm-

sic tracta ct

aye sicut corani Deo, ipsi iinmorsanctis omnihus rationem reddi-

Ecclesiamque dicat Petii sub honore ^ Exultans illicque diu vivendo moralur
In

KX

MSS.

ET IMPR.

tali reffi

coram

quo

constituil

fiirns in

fremendo examine.

monacliorum sancta manere

felieein pastoreni

Agmina,

legis apostolicfesectantiacultum.

boniim dispensatorein, qui utique iniplevit preeconialem perspicuie dispositionis affectuin quo scicbat sibi divinitus augeri incrcmenta virtutum Arvernonsi siquidem ecclesite, cui ipse
!

U.Quadam namque die cum pretiosus Domini Austremonius non longe a monasterio quod ipse
construxerat juxta Flaveris fluvium consistcret, et luculento ^ sermone populuin alloquerelur
'

Pi-Qdigiuin
ntstici e

naiifragio
servati

beatum Urbicum c, licet invitum, semet tamen cogente, clero etinm eligente populoque strenuum constituit episcopum. conseiiliente
pra&erat,
,

Hanc etiam

populosque quos per fidem Domino adquisierat verbo prgedicationis veluti novella planlaria
coelestibus irrigaret monitis, ostendit Doniinus per

ordinationeni clerus et populus id^

circo niinus nioleste

c|uia illum intra

ferendam ^ esse ccnsebant patriam inansurum fore ipso

eum

hoc ammiranda,'
^

palam

innotescente sciebant. Iste plane pontifex miro iloxologoque ^ cnllens ingenio, ordinabili voto et prudenti consilio sibi conunissam gubernabat
eeclesiam.
QufEsivit

tanti viri

prodigium. ex quo quanta excellentia sint acta perpendenda.Duo siquidem rustici,

virtutis

datur

inteliigi

cum

suis venientes operariis et plaustris, priediut

ctum volcbant fluvium navigio transmeare,

silvain pergerent,

ad

profecto

adjutorium
sibi

quo

qu^

ultra

flumen

erat, ligna

fequanimiter pondus quivisset ferre

tuin,

imposi-

non

ut

secum porlanti

sacri juvaminis sub-

traheret solatiuni, sed ut pariter portantes majus

negotiarentiir ijra^mium. Ecce, ut ita dicam, vere

Gum itaque pervenissent ad locum ubi sanctus vir prgedicabat, ceteris prietereuntibus, unus illorum divino. ut credimus, nutu inspiratus,
c^dere.

paululum
diret et

Israelita, in

quo dolusnon

est,

quoniam quicquid

substitil, quo verbum pra^dicantis auab eo benedictionis gratiam humiliter

'"

facit rectissima intentione et sincera ordinat devotione.Ecce,inquam,fideIis dispensator, queni

impetraret. In exordio quippe nascentis EccIesiEe talis erga pra^dicatores erat consuetudo, videlicet
ut finita prtiedicatione eulogias coinmunionis gratia

(onstituit
illis

Dominus super familiam suam

patet

ut det

ciburn in tenipore. Ibi enim cst eruditio spi-

acciperent
ille.

rilalis gratia?, facilis ^

norma

justiti^.

His

cus

omnes " a prEedicatore. Unde rustiantequam ' conscenderet. juxt^i morem a

^.

rite peraclis, pretiosus Domini Austremonius, populorum frequentiam non forens et aniles lau-

sancto viro eulogias petiit

sociis proLinus
rini
'" ^

Quibus

acceptis, cuin

navem

conscendit. Vertunt inte;

dum

strepitus vulgi refugiens, in pontificali quo-

fluctivagas per

alveum Flaveris " undas

que culmine posilus favores adulantiimi perhorrescens. toto animi proposito spiritali theorias

repentina pernicies ventorum impulsione exoritur, transversa viatione subito prora dirigitur, et

omnibusque modis oblectamenta niundi respuens, ipse ad meridianam plagum heremum concupivit, et ad quod perveniens monasterium construxit in loco qui vocatur Yciodorus, ut tanto ibi Domino vacaret liberius quantum a mundiali hominum strepitu erat segregatus. Ubi non modicam monachorum
decrevit inhaerere
;

duin puppis undoso monte ad alta

proclivi dejectione in
ictibus navis hinc inde
bili '^
'-

sustollitur, illa

ima delabitur. Proceilosis

alliditur

atque lamenta-

naufragio deinergitur. Quid plm-a? Pereunt

utique onmes, prseter illum qui a sancto Austre-

constituens turbam, apostolicam vitam

niter didicerat
fcliciter illis tradidit

quam ple-

conservan-

Cumque idem ipse ad natando tenderet, diabolus in aera ad alterum diabolum coepit horribiliter clamare ", sancto pontifice '^ omnique populo audiente Heus
inonio eulogias aeceperat.
litus
:

dam

ad exemplum

videlicet

beatormn aposto-

inquiens,

quid

facis? Quid pigritas? Cur non

docens eos et per ipsos credentium Miiltitudinis autem de quibus dicitur rredentium erat ror niium et aninia iina ^ nec quisquam aliquid " snnm esse dicebat, sed erant
vivere,
:

lorum

festinas illum

submergere qui ad litus festinat nafando emdere? Occupa velocius illuvi, ne transet

nafef fluviuM

possit vivere. Cui alter

et
^^

Magna

quidem aviditate

omni
fieri

etiain

voluntafe hoc

illis

oinnia comnmnia.

fecissem, si mihi idla/enus possibile fuissef. Sed

hoc ipsum non periniffit

salutiferi potentia
et

Fama beala dehinc vulgantur ubique ' Concurruntque ad eum populi gaudentque
De
Intenti capiant. doctis animisque recondant

Christi, propter
catervae

merituni sancti Austreinonii

viri. Offirit

propter fidem ejusdem

quoque

"

miht

cunctis propeiare locis, ul mystica verba

rrehra prxsenfis inferressio populi. Expulit enim

nos de finibus Arvernicx regionis episcopns

ia virfufe ef

isfe,

QuiP prsclara fides depromit niartyris almi.

nomine

illius Chrisfi

qui resurffens a
et

Quos

atlileta

Dei miserans inlbrmal et ornat

lucis et armis.

mortuis clausfra destruxit

inferui

subvertit

Virtutum exemplis, divinae

pofentiam prindpis

nostri.

E quibus

Ursinus

ctelesti

dogmate plenus

Austremonius,
ca'li

magno

Haec audicns sanctus repletus gaudio dixit

:

Eligitur prEesul, popuio

quoque Bituricensi

recfor, terra: fundafor,

aquarum

creator

Omnis consensu
Pastor prieticitur

populi precibusque petentis

oinnisque creafurai dominafor, rex regum, Doiiii-

djgne venerandus, amandus.

strepitus vitarebeatus

Sed cupiens hominum

ago

nus dominanfium, gratius fihi cernua devotione '^, qui per Filium tuuin unicum Dominum

Quos jam subdiderat Christo baptismale saci-o, Accelerat fundare locuni. qui nomine dictus
Anliquilus fertiir Flaviacus, (luem vocat ipse

nosfrum
tiiis

Jesum

Christuin

triuinphalem

servis

de anfiquo hosfe concedis victoriam. Cujus

inenarrabili pofentia urcus fortiam superatus est

Nam
debat

13.

'

(v.d.)duc.

vit.

^ gerendam 3. ^ infra

I. *doxo longoque -2.^

rfrf. 2.

facile 2.

eorum quEepossicod. 2; sed

I.
s. s. 1,

* sit verbo 1 verba 1, 2, 3. Q _Tnavemarfrf. 2. spelitS, 3.

3.

_
'"

fi

3.
8

^ (a. o.)

om.

acc.

(P. h.) h. P. l>ro vulgantur hgitur vulgant. Num. 14. "EIaveris3. =luLUIentil,2. ^partiin
*

Hic rrrsus

e.cscriptus est in

13 '6

ilaque

2.

iamentabile
ex J,3.

" Elaveris h. " horr.

3.
^^

(c. s. p.)
i.)

pr. c. soc. 2.
i.

(n.
2.

h.

nav.

2.

et

1.

(h.c.)cl.

"eliam

'Md. a.) ag. dev. 2.

' pontiflci 1,2. 2.

68
EX HSS. BT IBIPR.
et

VITA TERTIA
iufirnu'

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.
^"

acchwli sunt rohon: Domine, non mann est qui siniHis sif tibi, qni cripis inopem de fortiorum ejus. Ut enim vidit prtelibatum

Exclamans alio ^s Quid

:

agis,

wudeUs, inique

? ?

tentas Vivere cur sinis hunc ? Cur non submergere ah isto Altei- ad hsc Quia ttUus ibil benedictus
:

hominem de aquie periculo ereptum, adversus dsemonem utens apostophe ^, IfKtabundus intonat verbis Quomodo cecidisti de ca-Jo,
:

vaticinali

Piipsule nos pellcute suis de finibus

islis.

oriehuris? Corrulsti in terram, qui inlnerabas genfes. Qui dicebas in corde fuo : In ccelum consceiuiam, super astra Dei exaUaho

Lucifer, qvi

mnne

mox laudes fesUnant reddere Christo Marlyre cum sancto qui summo vernat Olympo. Domini 15. Lon^o i^itur tempore heatus
Cuncli
t^g^ \^

eifith

Austremomi Austremoniiis in liac regione feliciter conver.saapostolicse sanctitatis excellentia vitam ducens, innumera virtutum operatus ost insignia,
iiiii-anfhi.

mlium meum
rihus

sedeho in monfe festamenfi, in lafesuj^er

aquiJonis; ascendam

altitudinem^^

nubium, similis ero AHissimo. At vero propter superhiam tuam, sujteram perdidisti gloriam, Delapsus es etiam ad erebi profunda, ut in lainenfabdicocnmsB cofhivionis roragine mulfimoda cnm fuis complicibus luens tormenta, experiaris

quEe nuuc stylo prosequi supervacaneum duci^ valde erat difficile inter j^^us, pra^sertini quia et
tot ^

innumeras plebium coliortes frequentantem g^j^^ ^j quodammodo discurrentem agnosci nisi ^eclaranlibus signis. Nam claudis ^ressum red^^^^q^ mortuos ab inferis vita^ reddendo, ergu^ niinos Sab obsessis corporibus liberando,ca3cis
lu^^pn prcebendo, leprosos curando aliarumque

qnanta propriodelicto^-commiseris^^ gaudia.Quid

adhuc inaniter moliris pretiosa morte redemjitis machinamenfa ingerere lethiferx seductionis ? Christus, inquam, Jesus de te pollenter ^* triumphat, rujns lucforiam nos sfudemus affectahiH
voto
iiniversis priBdicare,
^^ et

mirandarum signa virtutum patrando totam gentem Arvernicam Doniino favente ad fidei
,

jequitatem convertit. Si(/na enim, ut

\yxs,

ail

Aposto-

salutifern

vieificie

non sunt fiddibus, sed infideUhus.

Edita luminibus variis ceu sidera fulgent
Stelliferi cceli, sicsancli

crucis vexiUa in illius

laudis titulo passim eri~

praemiajusta

gere^^yUt^'^ sicut
tis,

a veridicis vaticinatnm esfpropheab omniuin ore incessan-

benedicantur in ipso omn^s tribus terrx, omnes

et

gentes magnificent eum,

ter dicatur
:

Sumunt pro

meritis, variisque nitnribus intra

Benedicfus
ct

mirabilia solns,
ejus.

Deus Israel, qni facit benedictum nomen majestatis

^^

Regis Olympiaci miranda palatia vibrant.

Iste

tamen martyr pretiosus

clarior

spectaculum lamento et laude plenum! Lamento enim in perditione illorum hominum qui naufraga -^ periclitatione demersi sunt,
quia prsedicatlonem sancti antistitis spreverunt nec ab eo panem salutis acceperunt, et ideo traditi satanee perierunt. Laude vero in illius salvatione horainis qui perfectae fidei tenens sacramentiun, a sancto pontifice munus suscepit eulo-

Lumine

solis adest, pietas cui

omni maxime ^ Christi

jevum.

PriPstat ut foret

exemplum

virtulis in

Delicias

sil)i

nempe putat

jejunia sancta,
nescit lassata quieti;
in

Tradere

membra quidem

Pallor in ore sedet,

macies

corpore toto.

Errat et in vultu gravitatis semper honestas

Atque pudiciti
Orat

'

summae pudor immaculatus.

anhelans
;

cum

lacrimis, devoto pectore

giarum,

cum

quibus pariter

vitae

indeptus est
est

Solem

justitise

qui sanctos provehit ad se

spatium. Inde

quippe

inexpertus
fidei

salutare

Summum jure
Militiae proprise

bonum. aeternum lumenque bonorum,

sibi

beneficium unde almee

sanctEeque creduli^<*.

Qui quemcumque

perspectat corde fidelem

tatis mirabile cognovit mysterimn

In quo italaudabiliter

dignatur jungere sanctfp,

que miraculo
prsedicatiu', et

et christiana

religio

Mcenibus

astriferis

secum regnare peroptans.

carnis,
iste,

mirificatur ^Vprtedicabiliter Iaudatur,mirificando

Denique pro minimo ducit cruoiamina

glosiosum almi praesulis meritunr Iripudianter propalatur, augmentabihter magnificatur ac jocundanter ab omnibus veneratur.
Iste Dei martyr,

Quae patitur diuturna senex venerabilis

Ni succumbat

amore

Dei,

mucrone

cruoris.

Martyrum amabilium

victricia signa

sequendo.

quamvis compleverit

ipso

ANNOTATA.
a b

Offlcium monachile loco,

quem diximus

ante

Se

sibi

construxisse suis de rebus opimis,

Junctis

quo monachis Domino

populis

serviret ^^ ibidera,

De Dc De

Cassio cfr. Comment.praiV. nnm. 68.

F
(>!),

Vrsino

cfr.

Comment. prxv. mtmm.

Non tamen a
Pristina, sed

unquam solamina tollit

signis in plebe refulget.

70, 71.
c

magnis

Vrbicocfr. Comment. jtrsev.

num.

75.

Ex quibusaudaciprsumo

letexere dictu,

Unum

prodigium Ghristi virtute corascum.

fortissimus heros

CumsoHto plebem innumerani

AUoquiturmandata Dei sermone revolvens,

d Yciodorus ab aquis vera efi/mologia; nam dor celtica lingua aquam significaf ;qnod in quibiisdam ftuminiim nominibus adhuc superesf, v.q. Dor, Douro, et in aliis nominibus communibus (1).

Augustam prope quam Christo fundaverat aedem,

Scilicet

ad fluvium Flaverim

^^

de nomine diclum,

CAPUT TERTIUM.

Quidam cum

socio properans ut transeat

amnem

Conversio

Jud?eoriim

Rusticus, in silva quaerens sibi caedere ligna,

Substitit,

ientata.

a socio declinans qui petit

" undas.
firmat.

Lucius |)uer a patre neeatur.

Eeclesia^

Hoc

agit,

ut sibi succurrat beuedictio sancta,

ipse pater

Qua pius

populorum peclora

S.

AustrtMuonio

Inde petens flumen,

Subrigitur, veluti

dum puppis ad alta procellis

labitur ocius undis,
ilUs.

mare

eonseerata?.
Umnis
qualiter
igitur ecclesia

Adfuit alma salus ahis, pereuntibus

Nando cumque tremens ad

littus tenderet,

ecce

Insonat aerii voxhorrida daemonisatri.

Jerusalem,

pro

sanctorum optime novit commisso in Salva2.

judiei!^

piHrimi^'"'

Num.

14.

^^

'f

quis

2.

dine 1,3.

omA,

"

^^

nulHus
ail

1, 3.

3.

^^

apostrophale

t,2.

"^

hge amiseris.
2
;

*' altitu-

menlum
verim
3.

2.

**

pellenterl.

='

magnificalur

^* perit 3.
1

^^

servire

l.

'^

Ela-

^^ forsafi jjro alii.

=>

*^ (p-C-) er. pas.

eligere
2,

passim
a

3.

3.

'

Dominus add. 2.
sur

naufragi

sacraII,

Num. 15 oi. 2. s om. 2. oiii. 2. * energumenos. f-dsEmonibusl.S. ^/pgremaxima. 'pudiciEel,2.

(1)

De

Bullet, M/'iuoires

la laiigue celtique, tom.

Vesuntione, 1759.

tore

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

sti

69
dumosa
ita

tore piaculo

ultrici

vastatione a Tito

'

vcrsa
ideni

et

Vespasiano.

De

qua

subsubversione
sit
:

Qualiler excolilur lellus

lahoie
iste

KX
PT

51SS.

Profeiat ul dignns fructus,

sanctus et

IMHli,

'

Doniinus Jcsus ante prfedicens Quio venimt dies in te, et circumdahunt te iniiuici tui luJfo, ct circunidahnnt tc ct coamiuatabuni
uiidique
pf

Senles de populis vitiorum pellere certans.

Deslruit errorem gentilem saepe

monendo

Ut necis auctorem

vitent

lucemque sequnntui

fe

tuos

qui in

te

ad terram consternenf ^ ie, sunt; et non relinquent

teinpiis

et filios *

in

te

Qua' cunctns salvat, vegetat, subliniat, honorat. His sanctis fidei monitis demulcel et ipsam
Judaicani plebem, qua- tunc morabalur eadem

lapidem sitper lapidew qui non dastruatiir, eo quod.

non cof/noreris

risitationis tua:.
^,

cniin JudiBoruni gladiali excidio

Quidam quidam famis

etiam saavisvili

Urbe colens scelerata

deo.s

quos sculpserat

ipsa

Atque suos palrios venerans polluta penates;

penuria lethifera

in obsidione, inio

Maxima

pars

quorum lavacrum compun(^ta

peteliat

sinia populatione perierunt. Perpluros etiam

Baptismi, assiduis lacrimis peccata luendo.

nmiii^mate venditi, in captivitate sunt miserabiliter deducti, sicque per diversa *, ut Davidica compleretur vaticinatio spiritali dc oisdem Judaeis effata pra^sagio
:

Namque

dolebat in his se lapsam sponte ruinis

Qua' magis exilium barathri mnitale jiaiarent

Quani decus

et

requiem
fieri

vitfe ctpleslis amccnfi'.

Disperge, inquit, Hios in

Talia conspiciens

saevissimus hostis
straveril onines

virtide tua, et destrue eos, protecfor 7neus

et

Domine,
in

Atque dolens praviler quod sanctus

gentes cognoscerent ejus populi, de qua heec

recitatur

Gentiles pedibus, Judipos provocat ardens,

veridica

prophetia,

execrabilem

Quos habuit semper

ferventi fraude sequaces.

faclio frendens

Christum Jesum blasphemiam

et incredulitatem.

Ut sanctuin perdant. Subito quoque

et ex pernicioso lapsu Judaica? gentis ipsa^^spiri-

Plebis Juilaicfe. piavas suli fraudo latenti

Pi-ieparat insidias insonti.

tah gratia inspirante credendo declinarent

"

per-

Sed pius heros

petuce captivitatis detrimentum ac fidei percipe-

Omnia
18.

contemnit. spcrnit. certaniine victor.

^'^'""-^

rent

sacramentum feternreque

salutis prfesidium.

Per idem vero tempus non modica JudaicfB gentis agmina in urbe Arvernica videbantur esse diffusa. Multi

namque ex

ipsis illa in parte,

qua
fun-

venerabilis pater Austremonius

jam dictum
sibi

Sanctus igitnr Austremonius alhlela fulgurantes evangelicse doctrinte radios passim nulla- judmnu}, h tenus formidabat diffundere, sed credenfium Ausiiemum.t corda lampabih splendore spiritalis gratife illu- ijapiizniiis,
strat et celsa virtutum fastigia

{"'"-

daverat monasterium, mapalia

dum

ad habitanutpote peregrini moxque pro immani ^

vir

almorum exemplis

<'/'"''''

s""

actuum sublevat. Quid plura? Omnes quotquot

ad vitam jeternam prseordinati erant convertit ct baptismatis unda purificavit. Denique intercompetentes qui fide orthodoxa cathechizabantur filius principis JudEeornm patre nescientc affult.
'

nficalnr.

scelere dispersuri,construere disposuerunt.Reve-

rendus itaque
licet

streimusque orator, beatus sciAustremonius, cum sa^pius eis viam salutis

requitatis

et

notitiam

formamquc
:

credulitatis

pra.Hlicando panderet, prophetali

mone
qitid

illos

increpabat dieens

quoque serQuid est, Israel,

cuni

et ut

humiliter postulavit.
quis bapli/.avit

gratiam baptismi consequeretur a viro Dei Quem sanctus vir ^ cura relisibique
in

est "

quod
terra

in

terra iniiniroruin es ? Ince;

filium

adoplavit et

terasfi

in

aliena
es

coinquinafus es
liis

mortuis, deputatus
suut,
derefiquisti
,

cum

qui iu

iuferno
in

Luciam nominatim vocavit, ulpotc de infidelitatis tenebris ereptum et luce veritatis illuminatum,
sacris etiam charismatibus

fonieni

sapieutim.

Si

via

prudenter inbutum
dedicatum.
*

Dri amhufasses

hahitasses
$it

uiique

super tervhi

ram. Disee ubi

sit inielfectus,

prudentia, ubi
'^

sit virtus,

^terneeque sanctitati laudabiliter Completis ergo ^ ex more baptismi

tis,

nt scias simul nhi

sii lour/ifuruitas,

vir

sacramenDomini Austremonius multiphci fervore

^

rifa

"*,

rirtus ", nhl sit virtus

oculorum. His
viro

deifici

amoris

succensus

"

villam

qti^ Plauzia-

vero auditis, plurimi compungebantur, et poenitentite

remedia

votls

onmibus a sancto

cus a nuncupabatur oxpetiit, in qua ex fidelium circamanentium sumptibus ecclesiam construxit,

depreca])antur, sancti gurgitis lavacro abluebanc;

1"'

eamque
cipis

in

tur.
17.

dedicavit. Princeps

honore beati Petri apostolorum prinautem Judteormn, ut

Sed

et

'

antiquus hostis vldens

sibi perisse

comperit filium

suum a
ct

venorabili pontifice esse

''

quos per famulum suum Austremonium Dominus acquisierat, et dolens innumerabilos populos per
cjus prfedicationem de suis laucibus extrahi, toto

baptizatuni. intolerabili confusns dolore pariter ac

mcerorc ingemuit,
ira,

vehementissime succensus

utpote diabolica instigatus malitia, propriuni

filium,

suo

illo antiquo conamlne sufe artis apodixen per hanc perfidam gentem in virum Dei conatus est

tandcm

paternoutiquecarensaffectu.quoalii

dam

projecit in puteo. ne iilum Christi Ecclesia

cxercere.
infclicem
reni

Vcrum cum

iieatus prtesul ^

liunc

baberct vivum ex quo

dulitatis

Judfei acciperent cre-

populum propter piaculum in Salvatocommissum multis incropationibus argueret,

ex

exemplum. Quod cum

fuisset

sancto Austre-

monio
fidelium

nuntiatum,
^*

niox

cnm

collcgiti

atcpie

divinarum
"*

Scripturaruni

authoritate

ostenderet pro salute gentis humanai de coelo

rium, et

regreditur nionastead lciodurense convocata secum caterva fratrum, cuin

oum

ad terras, et incarnatum do Spirltu Sancto ex Maria Virgine. isdem perfidus populus nullo modo ei pra?bebat assensum nec solum de quibus eos monuit ox incredulitate et duritia sui cordis pa^nitentiam non egerunt, sed
descendisse
;

thuribulis et crucibus coruscisque cerooruni Innii-

nibus pergit ocius ad puteum; cx ((uo niox sancli Lucii martyris juvenile corpus a fratribus cxtrahitur et

adlocum

sopulchri cumduIrifluo*canore

hyninidicai modulationis ilodncittn- '".O Judaicain

insuper in ejus
conspirarunt.

necem

apertis

persecutionil)us

perfidiam omnibus seculis exocrandam.quseprins in Dorninum crudeliler .revit, servos quoque

Nam
'
(]).

16.

exitio 2.
i.)

'

prosternent
1, 3.

diversi
2.

adff.

perimani
>o vilii' 2.

2.

*"

reliquent
^

1.

desceudisset

^'

ipse 3,
est

I).

declinaret

quid O

oiti.

^2.

01. 2.

Num.

17

ift(. 2.

-s,

pace

Num.

"

in

lumen

l,us 3.
"^

18.

1.

I.
'

cathezizabantur^l "Ueif/(/.

*bapti=mati 1.2.
2.

villa

"^amore. 1.2. el dulciflua Icidiorense

"

2.

" oniirfrf. I.

2.

"

2.

p.) |ir.

Iie.ll.

ii.

" reliijiiti Iiiiji'!^"""!- Oiii.^a.

ficit

70

VITA TERTIA
non
desistif!

S.

AUSTREMONII EPISCOPI.
sufet ut ad cum ocius nimecdemn le^rotatione detineri iiinotuit ronsecrat gratia iret ^ ejus cx parte commonuit ^ isitandi visi

leUiifcro afficcre inforimiio

KT MiVR.
ficil
illi

Nec

jjcrcussissc

oliiii

^regis pastorem, scd

etiam ipsum insectatur gravissimo odio gregem. Iste nainque perosus patcr, si tamen pater dicendus est qui paternos in filium non servavit affectus, christianis licet invitus venerabilem exhibuit martyi-eni. Perdil infelix paterni reverentiam
nominis, orbatus affcctabili dignitate felicissimfe
prolis.

Austremonius Direxerat enim illum beatus

ut

Maroioli,

^^^^_^^^^
^^,,^,.^ j^^^...

montana peragrans loca vices pontificis exequcndo homines erroris tenebrositate cfecatos
inluminarct et corusco fulgoro sna' pni^-dicationis

drfmdi,

Quod et ad ti-amitem itquitatis dcdnccret.

bonorum exempla actuum
dicabilia virtutura
*

fecit

monstrando

et prae-

Cumque titulum christianitatis

nmnino

in

filii

mor-

p;itrando prodigia.
ul

Sanctus

tificatione cupit

delere, facit potius ut

itaque

AusU-emonius,

expcdito cursu illum

^

omisso

infidclitatis errore Luciu.^, typico insigni-

invisere posset,

beatum Necterium

laudabilem

tus nomine, scribatur crelitus in libro vitae. Lucius namquepuerad Christi tirocinimn sancti antistitis

presbyteruiu sui itineris facit socium, noc non ot

boatum Mammetum,veuerabilein archidiacomnu.

His ergo secuni comitantibus, valleni expetit Jorubi venerandus vir MiU'ius infirmitate detentusmauebat. In eodein aulom itinere diver-

sagacissima eruditione
ct

instruitur,

pi-obabili

authoritate provehitur

protegibilibus

annis

nensem
tit

r,

nninitur. Lucius sub annis pueiitiiie preestantissiine Christi mililia fnngitur et officiali severitate

ad

quomdam

villam quse Maroioius

" (/

vocita-

./

crudelis pai-ricidae occiditur propriique sanguinis

effusione perfunditur. Beata cerle el pr^dicanda

puerilis a^tas,

qui hostis mirabiliter deluduntur,

qna vctcrnosi^ machinationes antiqua impiissitilio

inus pater a piissiino

veritatis gratia

'^

sper-

qua fabricatam ab i)rincipis in honore dcdicavit. Inde quidom concitis grossibus ad virum Dei Marium vir Domini ^ Austromonius pervenire contondit. Con^ ut ^mtequam sanclus antistes ad tigit namque
tur, in

incolis basilicam

aposto-

lorum

nitur,

qua

infidelitas confunditur et deiflci vcxilla

illa

beati Marii pervenisset

9 ^"

hospiUum, euindem viruni

tirocinii

coruscabihter panduntur. Hsec est

in glorioso

a?tas

qu^

marlyre Lucio

h magnific^-

bilitcr pniidicatur ct

poloso honoramine clarifica-

tur.

Lucius etenim puer christianissimus, fide devotus.sperobustisslmus, charitate ardentissimus,

seculo jam migrasse fulgidaque ca^IoDq[ e rum palatia nutu Dei subisso. Sa^pe noiiiinandus itiique preesul beatus Austremonius sanctum corpns athletEO Ghristi novo cum digna veneratione
tradidit

mausoleo,

novamque super eum

ipsamquc cjus

ut

agonotheta robustissinuis martyrque proniptissunus, veritate eoelitus jubente munificahbus angelorum obsequiis cxcipitur atque in choro
inartyruni
fulgido

dignum erat basilicam sumptibus fidelium circa

manentium

oedilicavit

in lionore

diadematc

felicis

victorise

solomniter consecravit. Xobiles etonim viri quos beatus Marius salutari prjedicatione ad viam
veritatis converti fecerat
'^

coronatur. Ipsimi profecto christicolfe ut lauda-

eidom

ecclesiee beati

bilem venerantur marlyrem

scunt orationibus ut

cernuisque depo-

Austromonii suggestione ex pr;diis suis in usus

clericorum ibidem

eum

pro se

apud Deum

omnipotonti Deo sanctoque

triginta

perpetuum habeant intercessorem.

Hon-ea complentm* Chrisli
Yivificip messis, nostro

Mario servientium
proinptissiina

mansos voluntate condonaverunt. Quam donationem

subsequentiimi ulla

rediraita maniplis

voluerunt ut sanctus antistes episcopali authoritatc confirmaret, ut nullus

gaudente palrono
sani-tie

Passim doclrinae radios diffundere Qui datus

est nobis specialis in

temeritate violare

cam

auderet.

Hoc enim

beatis-

orbe magister.

simi prEesuIis sincerissima bant, qui

Fiiius tnterea

cujusdam

principis orat

ammonitione faciemagnopere desiderabat ^- honorai'e

Judaici vulgi, divino

munere tactus,

Ut mereatm- aqua viventis fonte renasci,

Lucius a lucis sorlilus nouiine nomen.

sanetam Dei Ecclesiam et fidem corroborare catholicam. In utroque siquidem pollet niirabilis,
id est et desiderabili priedicatione et prsjedicabili
et optat.

Qui

dilTerre nolens sanclus

quod quril

operatione. Strenua
sias

namque
^^

dispensatione eccle-

Ei-udit
('

ad plenum, qua mente lavacra subire

et

Debeat.

sacro renovat baptismate lethnni

'^.

Talia cunu|ue patris ssevi referuntur ad aures,

commoditatibus dotando nobilitat, ut in terra viventiuin centuplicatam portionem secundum Dei promissum recipiat '*.
20. Dh-exerat

Dei utiUssimis

F
ac dein
tertiam
Cotnpendiaci.

Frendet

et insanit,

nimiumque dolosus oberrat

morte
clarani.

etiam plures discipulos in

mon-

patriw affectu. sitiens extinguere

et

Magnificam prolem

meritoium j^ermine

tana pra&dicationis causa, ex quibus ad eum unus illuc venit reverendus vir, scilicet Antoni-

Tandem
Sperans

vipereis instaurans

anna

venenis,
in alto,

nus

e,

qui etiam innotuit

ei

qualiter
fidoi

Perimit insontem puteoque retrudit

infelix facinus

Deus per oos sacramentum

tibus inseruerat, et
in eis

omnipotens hoininum nienvitae aeternai

tam

jrrande laleie.

quomodo amor

Dic, natura potens, ubi sunl tua jura paterna,

Cum
Mox

pater interimit
Cliristi

natum de

se

generalum?

excreverat; qualitor etiam universalis plebs obnixe postulabat ut iret dedicare basilicam
noviter tedificatam in loco quiCompendiacensis/'
dicitur.

famulo ut sanctas defeilur ad aures

Crimen hoc horrendum, monachorum cum grege sancto

liluc ire parat,

Quod

vu'

Domini

audieiis,
,

omnipotentem
sincero corde

sanctum corpusque sepulchro

liadit honesto,

Deuni

qui facit niirabilia solus

Snblatum fovea cletnenter

glorificavit

seque iturum ut

populus

petobat

Egvegius martyr constanter et ipse futurus.

voraciter promisit. Ordinatis ergo ibidem ecclesiae ministris supradictum cum discipulis adiit
,

yUirlum
ilinciptilum

19.

Gloriosus

denique

Austremonius
'

dum

locum

.Ibi

etiam ecclesiam

(/

in

honorc sancti Miet

sancti luiirtyris Lucii sepulturai iinplet officium,

HyrotaiKan
adiens,

chaelis

arcliangeli

consecravit

ecclesiastico

bcati Marii discipuli sui

Aiistremo-

Uigubrem oxcipit nuntium.Quinetiamillieumdem venerabilem virum

ordinc nobilitavit.

Cumque por ahquod tempus

populorum orrata proedica-

ihidom degeret

ot

Num.

18.

Num

Mnonuit:2.

19

"
'

gratia'

1.

lueul,rem
*

1.

"^

forle UKmii.

'

Maraiolus
utillimas

^ (o. v.

le.

a.l act.

ex. 2.

SNectanum

i^ vis. gr. oc.ir.2.

2.

>.

~ " (conv.

2.

Dei

2.-

ilaque

'

"

om

''

1,

'"

de

fec.)

"

^>.

i*acciniat-X 'accipiat^.

converterantL'.-- desiderabant

3.bili

DIES PRIJIA NOVEMBRIS.

71
/'//

convenerunt ad ouin undecumqne ^ discipuli cjus quos illas in |)artes ad pra?dicandnni transniiserat. Quibus
Ijili

caslignlioDi'

eniendarct

^. S. Pelri,

plafca hnjus .uminh. deMnicfa

FT rMPH

anuo 1790 n

rebpllibnif..

4. S. Michaelis,

a miiffis

Mro

seculis

dinitu

venerabilis pastor salutaris fluenta doctrinae affabili

evat in platea des Gras, proiie

'" " " lem cafjiedrnlis.
"

portam orcidenfaVicforiiio
et

effusione propinabat, et

ut

parsimoniali

'

observatione ad sanctarum arcem virtutum conscendere niturenlur bonesta urbanitate mirabilis

facundiae hortabatur. Accendebat
*

0.

Dedirafa

SS.

MM.
;

Cassia,

Maximo prope
seculi
(i.

S. Illidiiim

pod rerim

erersionem

siquidc-m

in

XVIII dpsfi-Kcfa.

cordibus eorum

perfectissinnnn et saluborriinmn

S. Syniphoriani, warti/rio coronat! Amjusto-

amorem'*
siani

co?lestis patrito.

prgedicando
gloripe.

illis

heh-

diiiii.

Hmc
est,

jocunditatem
re{?i
"^

perennis

Suadebat

dafiim

utique eis quo lerrena

Christo
foto

flocci pendendo desideria, conamine totaque virtute, se"^

corpus in

anvo GfSO S. Genesii mmeu eam resedificareraf, eiijus quonue eamdem frans/afum fuit. Desfrucfa fnit o
ecclesia!

qui

re/ie//ibus aiino
7.

17Ui.

mota utique simulationis techna, militarent, ut ab eo absque ulla cunctatione splendidam perpetuae felicitatis coronam perciperent.

et sociorum MM.Hxcecclc^ia anuo 730 a S. Bonnifio, anno 1095 a S. Ferreo/o nomen

S.Mauritii

habnit; ante reruin eversionem in Ga//ia.,erate.c.c/esia niiuoris seminarii (sous la Poterne).

8. Ecclesia de Chantoin, qiix fuif deinde sanciimoniaiium,posfea canonicorum regu/arium, dein

ANNOTATA.
Plauziacus, (faUice Plausat (Puy-deDonie, Clermont).
a Villa

Carme/it. discalc.,demum sacerdotum missionario-

rum.
9. S.

b PapehrochiiiSj

in

anuuf. ad cap. III Acfo-

gitntio,

Andreae. cujus Tigridius, rivente S. Leoregimen habult. Erat iu urbis parte occt-

riim S. Marii, tom. II .Jun., Lucium, infjuif, martyrem nullum norunt Arverni. Af in fesfo oiuuium
saucforiiui Arrerneusisecclesia-',/ia:c/iabefProj)riuiii

dentaii; desfructa fuit

10.

anno 1797. Amio 470 erat sauctimonialium,deiiide paroc/iia/is; anno 1793 rersa fnif
SS.Cyri
et JulittEe.

IV: Hsic igltur dieveneremurintermartyres Antolianum, ^/r... et Luc.ium, a beato Austremonio, ut tradilur, baptizalum ac
Arvernense, in lecfione

in sfabulnm equorvm.

scpultum.
c Vallis Tornensis, sire

CAPUT QUAUTUM.
S.

Va/lis

Moutis lornalis,
iib.

secnudum

Braur/ie, in Vitis SS. Arceruix,

II.

Austremonii
sepulturn.

inarl^riiini

ef

p. 368, extendifur ab oppido Sancfi F/ori (Saint-

Flour,Cantal)S(/Hf
tal),

nhi diio rid

a.

ad Massiacuui (Massiac, Clansancto Mario vocaidur, nnus

S'-Mary-le-Creux, alter S*-Mary-le-Plain.

d Maroiolus, secnndiini eumdcin auctoreiu Marogeol, uiio inil/iario a va//e lornensi.

e
f

De

hoc Antonino agetur die 3 Noveinbris.

/ocus
,

Compendiacensis

gallice

Compains

(Puy-de-Doiue,

Issoire).

^Fieri nonpotesf ut ecc/esiarum a sancto Aiisive-

<',

monio fnndafaruin accuratam seriem texuiuiis, ileficiente rernm cerfitudine. Midta fiiisse nuniero oratoria apnd Arcernos adfidem conversos res Ipsa /oipiitur, quoruui fortassis nitinen/m posteri mirum in moduin aii.reriint, ita nt qux posteriora secula ere.reranf ad Austremonii tBr?>(. frausferrent; qna
de re in Conunent. prxv. dixiinns,

l ra-dictus interim Judieus, Juda-orum nequissinms.quod de carnali filio crudeliler fecit de spiritali patre ejnsdeni tilii jam martyris, beati sciiicet Lucii, omnigenis tacere nislbus gliscit, ut qui maligna persuasione interfecit sanctum martyrem. dolosa machinatione bcatum occidat Austremonium. Magnificus nempe antistes Austremonius magnopere cupiebat, ut diximus, per martyrii agones victoriasconsummare triumphales.

Murtfni

)iibi

n Jinixin
Intpiilnliiiii

Quod

sancti diu discipuli perspicaci curio^

sitate

animadvertentes, indieare studenl

maK
-,

gistro interitu

qnod isdem nequam popuhis de

tota
illi
:

ipsius

unmm.

09, 60.

mentis
ter

aviditate

pertractaret

luter ecclesias iu ipsa ur//e Claromonfaua a^dificafas, a/iquof

dicentes

quaterque beate domine

patf^-,

cfum

viriini

ad Austremonium refcrunt H qui sauad iJecH wtutein retrahunt; ita liecie in ad Austremonium auf
salfcui

num

ignoras hujus vesanai gentis Judaicas per'-f

Ilistoria ecc/esias Arveruensis tom. I, pp. 51, 58, dfccin ecclesias

ad

iii tiii grassare ^ perniciem Cerfe quod fatemur ut palam sit tibi *, noveris hnnc cMum do/osis pafernimaliqnum suis machinatibus

piliain

'

ejusdem fempora refert; sunt autem sequentes : 1, Qnai creditur doinus Cassiifuisse,post dominl
conversionein
in
et

tafem fiiam

oriiin

extiuguere ve//e

et

si

fus

sif

ecclesiam

versa.

Dedicata

est

sauctx

Marix

saucfo Laurentio. Ila-c aiuliebat

nomen tuum funditus a viveniibiis abo/eri rel/e. Vnde ut fui curain agere magnopere digneris .<ancfe pater, oramus; quia in liujus insanissim^
fF>'^>^
'^'us

mafer
qoriiis

ecclesia beatai

Marix

episcopalis,

quam Gre-

^olos

te

iucidere ralde pertimescimus. Novico'//

ruroneims, in Hist. lib. II, cap. 16, vocat veterrimam ecclesiarum intra muros urbis. In
2.

enim quia qui

muiido
forte

ferr^que rectorem carne

non. >tunt

risibiU
rerifi,

apparentem wterficere

eodemloconuncstatcathedralisecclesia.
Sancta- CA-ncx^.paidinu a cathedrali disfans, a meridlona/i vidclicet parte. Posfea vocata fud a

nec tuai
te

miserebiwfnr reverenda-

seiiectuti, et

sancto patre erudiente

didmmus

Sancto Sepulcro. sed

^N/c es/ platea Delille

desfrucfa

fuif
iu

Jacobo

d'Amboise, ad faciendiim foufem

eu /uco qiii

oooam honi pastoris magna exstat rmna ^"Im-fx plebis \ Quod ue huir lunumerabili popi'lo per tiiam erudifiouem Donuno adqmsdo proveuiaf magna ^agantatr fuam paternitafem
5'" '
,

Num.

20,

f,H. .ast.

em.)

c..ti|..veril,

-n.ndir,.,e:^.- ,mTimonili l. -f-aimiiel.;!. einique2. 'et. ^

pr^di.atione

'2.

Nam

21. --

sataguut

'i.

..rendeb.t \,%

" Ms.
"
'
^-

L) t.bi .il

--^

Iractnret-^ -2. 3.

cm.^re ^
-

'^

machmat.ombus

Mf.

u.

t.)

- -

t''^'"

providere
.,

72
KX MSS.

VITA TERTIA
cinii vir

S.

AUSTREMONII EPISGOPI.
meruero ghrificali vietoria. Mihl quippc lucrum. Misericordix rivere Chri^tu.<i esf et mori meum commitfodesiderium, nt etenim ejus omuino eum, a quo constat siia ordinatione disponat

providere eongruit. Qiu^

Doinini a disci-

fum

T IMPB.

pulorum ore
hausisset, sic
tate
dixit

mcnte

tranquilia et vultu alacri

demum ora resolvit et intima alacri-

gavisus
:

magnaque hilaritate ^ perfusus quam desiderahilem nuntinm qni milu

de^iderinm!
^"

ipse

pr^nuntiat mei cordis

me,
si

felicem

perrenire quirero
in qiio

studium

ad cleoneuin cerfaminis diutina " pnitur niachia '- a et

Tonantis merifoque agonizantis

boux volunfatis exordium, Non enim se^^ mundi tnbn. parahit me a chav.tate dbus vlla angusfia, non iinmanis persetio, non iemporaUs
fofius

qunforum

sxrifia; quia,Ucet pennittente

Domino

inclita in virtufe

iaudafur rirtoria!

Cumque

plus solito la^tior

^'^

ad idfimnm corpus diversis fotigare acerhitatihus possint ", animrim in pofestate qnoque occidere
hahere. Qui enim promisit '^, ex nostris perifurum forc capiUis nobis nulliim ex nosfris pereat faciet misericorditer nt nuUiim

incedereU discipuli ab eo perquisierunt mirantes quid sibi jam dictus nunliasset legatus. Et sanctus
antistes
:

nidlatenus possunt

Felir, inquit, hujus

famx

relatus
;

si

nd
irc

dictonim
est

pdem
si

proveniat

effectus

opfi-

memhris, sed integer spiritus

et

anima et corpus

in

mmnque

pro Christo kujus corpores nwlis suhex eo pervenitnr ad feUcissi-

dispendium,

^^. Spirifus efenim nieus de ejus advenfu servefur egredi oppido ,'rgasfido carnex corruptihiUfafis

supernx heatitudinis iminarcescihile hra". Nam, quod fateor ut palmi sit oninibns, sciatis me pro Christi Domini amore innumeras velle perpeii cruces, horrendus quoqiie helhiarum

mum mum

vobis desideraf, ut Domino ccElitus confiteatur. Sed si '* necessarius sum, peregrinafione adhuc pnsitis in
in casiris

fideUum ut
j^ro

infideles

'^

adquirere sata-

gam
ahniio.

'",

hiatus

et

innumera fonnentorum
sit
*^

i/enera

quons-

amore Jesu Christi militarc non ^^ si, Mulfo anfem est meUus esse cum ipso
mei desiderinm animi
celeri

que

vitalis ftatus

depciat non fimere,

maxime cum

ut spero,

tcmporis

amplectenditm

eorum dolo occumhere qui in

meatu

compleafnr.

Non im

igitur

mei terreat

Doniini Jesu

nece

manus

truculentas injicere

absentia corporis, qiiia magis subrenire vobispot^ro

non tiniiiere^^^.Populum autem suum deifica Omnipotentis clementia " sua ineffahili providentia
ubiqim circumteijet
^^,

cum ad
gentihus

beafitudinem
^^

quam Deus promisit

Cor

se

diU-

ipso suffragante pervenero.

meum

et

misericordia

qiia

eum
'"

voluit revocari a tenehris

fine
-*

ad

se qui est
et

vera lux

caro mea exultaverunt in Deum rivum, privabit bonis eos qui amhulant in innoqui non

quippe

ef

tenus non desistet tueri

conservare.
salutis
^i

Omnisugge-

ceniia.

Cumque

vir

Domlni

talia

prosequeretur,

bus quoque indesineuter monita

rebat, ita inquiens
:

Filloli, sufficiat
et

nnicuique

mitigavit aliquatenus mcestitiam illorum. Inter amicabiles denique complexus grata miscentur

hactenus sua exercuisse stndia

suimet volup-

tatibus deservisse. lieUquum superest ut quod quisque vivit, Deo vivat et non sihi, qui redditurus est unicuiqnfi secundum opera sua. 22. Ex qua responsione discipuli oppido mcestirxspectat

oscula pacis, eisque paternali aftectatione valedicens, ppiscopali etiam authoritate benedixit, et
post benedictionem htec afTamina inlulit
mlni, inquiens,
:

Sequi-

me

^^,

frutres amantissimi,

non

Austremonius.

gravia subinde ab imis pectoribus trahuntur, intemus animi dolor flebili suspiria cordium afficiabilis panditur lamentatione
ficantur,
,

incessu p)edum sed sacra imitatinm%qua Dominum Jesum dncui certafim esse sequendum. Tenete,

mcestitia lacrimabili ejulatu ac lamentabili plan-

formam doctrinse iUius quant we docente didicistis. Nonvos fraiigai uUus terror mundanx ^** pofenUx, nerpie occupct lulnlis amor execrahiUs
qusso,

ctu manifestatm-. pallentes

quidem genae

fluidis

phUarggria:, nec infaustx collnvio disfentet gastri-

lacrimarum

rivulis irrigantur, inter

creberrmios

margix -^ Sed
fenete regiam,

et

infer

prospera

et

adversa viani
insolenter

etiam sin^ultus verba pree doloris magnitudine negantur. Sed sanctus Dei athleta et ^ venerabilis

quo nec prospera vos

salufare

extoUant nec adversa turhabdifer dejiciant. Ser-

pr^sul supenia illustratus - gratia, nimise^illorum tristitise paterno compatiens, afl^ectu consolatorium eis sermonem fecit dicens Cur, mihi * cha:

vandn ifaque almai

dictis,

fidei

propositum,

cajneiis^^ teternx remunerationis pr3Emiuin,

His

beato
'^.

jussit Necterio ^^ ut

preedicamenta

V.

rissimi

^,

solito tvisfiores efficimini P

Num

arhitra'

verae salutis

Antrambensi

h studiose ministraret

mini

me pro

Chrisfi Doinini

iigonem pertimescere ? Scifote

amore cerfantinis quiu pro eo cuncta

^

populo

Ipse vero c(Bpit protinus

remeare ad
^*
^'^'

supradictum monasterium, assumens

secum
suum.

qUtE a quovislicfnre possuiit e.rcogifari

supplicia

beatum Mammetum tantum diaconum

sum pnratus perferre.

ego

Sienini Chrisfum

Dominum
vel

oportuit pati et ita intrare in gloriam suam, quis

CumquG monasterio adpropinquassent ^',in quodam termino distante uno et eo amplius stadio,
beatus Austremonius orandi gratia substitit '^^ flexisque in terram genibus, diutissime oravit.

sum

qui pro eo pafi recusem ?

Vtinam

idoneus sim discipidorum ejus sequi vestigia, qui

per ampla orhis spatia varia sunt perpessi torinenta. Non est enim servus major domino suo,
neque apostolusmajor 0 qui misit illum.

Nam
me

de

PoUente etenim fide fidissima illius mens perennis consciacoronEeindicibiliinflammabaturamore perpetualis gloria. Non dubitabat etiam pro
Ghristo sustinere quidquid

mea
nifa;

salute contristari
felicifafi,

fiolite,

sedjjotius congaudefe
et

non solum tormento-

qnia

heafum

felicem

fore

runi Judaiea,verum etiam onmis

sEevitia

incunctanter censeo,

si in

confessione reritafis per'

excogitare.

humana poterat Jam quippe mimdo altior

in Christi

severans proprium pro ipsa veritate

fudero.

sanguinem
si
coeli-

magis de triumphall victoria

cia
^"

fidu-

Mea procul

duhio auginenfahifur gloria,

quam de

senilis

corporis

meditabatur

cum

paJaistrolis finierit

pngna, remunerari
alacritate
1; (gav.

agonia.

oiH.'l.
'-

^ccelitus2. (bon. honitatls " possunt capillum eruetur " (imm. hrav.) prae- 1,3. i*positus et infidelium machina timuenint2. " " " m.l me mium2. Ghristi ditigentihus se circumtegeret c-ircumtegere inq. execrahili castrymargite " cai-lem. omn. -3Nectario2. " cid-lux om. piensi. min. m. pop. stratus minime (liaconem appropinquasset % Num. 22 om. assumpto om. excogitare pro. (Ghr. mei suhstetit Christo
Niim.21. ^ora2.

'(p.
^. "^

q.)

potuero pervenire
I.

2.

magn.

hil.)

ver. prop. 2.
1"

"

vol.)

2.

"

diutius 3.

ultra

l,

3.

2.

^^

2.

*' (p. s.l.)

p. s.

'2.

1, 3.

"*

1, 3.

orfrf. 1.

rfrf. 2.

^^

(o. c.) 2.

illo 2.

>8 (s.

d.)

2.

(i.

2.

'*

2.

'^o

2.

^'

1.

iB

2.

3*

fide 2.

sufficit 2.

2.

^*

(s.

p.)

st.

2.

2.

1,3.

2.

^^

2.

*8

2.

^^

2.

^'

2.

"

2.

"^

(p. p.

i.

v.)

ip.

1.

29

fid.)

2.

23. Interea

IMES PRIMA NOVii^MBRIS.

i'

73
'

^:i.

InttTca pra!libatu5 JudiEoruin prineeps

r,

ammiranda valde
venerabilis

"

inissis in via latenlor

exploratoribus, prspslolabu-

tur

adventum
ipsis

ejns.

Ut autom

cnm

advenissc
ilii

exercel ma-nalia. Ut enim ostendcret quantfe sanctitatis quantique meriti

antislcs
ct

RX MSS.
FT 1MI'R,

martyr

insignis

fueril,

({jMipcrit

iimotcscenlibns,

oeciu-ril

iu

mirabiii enmvirtute si-norum mirabiiiter honestavit.

riii

prjfidicto loco

cum

snis compliclhn-^.
Illos

Miimmclus

Nam eodem momento

ejus

quo abscissione
prornpit.

gla-

vero diacomis ejus ut vidit

|)crlerritus
lonjrc

oirmrprc. timore

san-nis ex
fons

capite fluxit,
terra

sub pcdibus
Mirabilis

heatum rcliqnit Austrcmoninm. Nun qnidem ab codem loco quamdam in^res'

liims

aqua? de
^

quippe productio
sua- indicat

sus

e.nl

.^pcluncam, ot quia sanctum antistilcm

evidenter festimonimii prohitidls. Teilus (piippc ammiran-

fontls

niclu passionis snlnm reliqnerat, deinceps a con-

dmn

ac pi-obabiiu dcdll Indicium cimi sanctus

spcctu

hominmn rcmotus

in

eadem spclunca

solitiiriam dnxit vitam. Cliristi

iiiunins, a .ludfeis
tlaftris

veromiles Anstrccomprchen^ns, pro fide Christi

;

Auslrcmonius.uo sanguine purpuratus migi-avit ad crelum. Tn (pia etenlm hom ejus aninia est
egressa a
coi-pore,

hynmldicls

stipata

choris

atroeissimis ca^dehatur
sentirc

sed

inlata sibi

lormcnla
.Icsuin
iu

non

potcrat.

quia Christum
;

suo semper
mirahiliter

in ore

habehal
poterat.

et

quia tides

angelorum ohscquio in specie columbfe vlsa est ad cojlestia deportari. virum omnijrena lande dignum, cui jubente Dominu lamul:itur militia
iuigciormn!
gloria

eo

pollcbat. Christuin pro

quo
diu

patiehatnr

negare

non
ilH

Cumc[ue

\exarctur, apparult

angehis ut pio soiamine

marfyrem almifluEe venerationis sub]imandmn,quem Dominus Jcsuscensuit super omnia l)ona sua constituendum! De quo
tri]iudinnter exuitid. mirahilis concio palriarcharum, cui plausibiiiter con^:;mdct ciarissinms ordo

cnm

confortarct

:Atn-'frriiioni, inquit, i/ftinoais-f^inif

/ir.miif

Chridi, nr fravgarit^ siipjdicio,

-

mi

miii/ift

i/rafnlare de

prannio

(jiiod

mox j)ercepfuruft

rs

iii

ra-li'sfi jiidafiii. E.t.yiprffif iiciiijir fr

inirafiifis auf/r-

prophetnrum, quem subiimilcr houorat ciiorns iiposfolorum, qui etiam in giorioso c(bIu residet

Ii)ru)ti ra-fna, ccelesf.iitiu rjuuijiir virfiitiini

rxeiTlfiia,

candidafns efiain marfijrmu

fip-falieris

choriis, in

quo aeniper

martyrum laurcatus splendido diadcmate vlrtutuin. Felix pro certo Arvemica ref,'io quam beatus martyr sanguine consecravit proprio. Felix, inquam ^ qu:e tanto gaudet patrono^cujus etiam
gratiali *

jirrjirfua fjforia derorafiis.

Hac

itaqnc

consolatione percepta. athleta Ciiristi Anstremonins, ac

si

novus pra?Iiator novitatc glacialis^^perovantcr agonlzabat

in ccrtamine.

semper adjuvatnr merito

et pr^esidiali

tusns

!:etiti:,

Senilia (piidcm

cjusdcm corporis memhra

intcr
*

dirissima carnificum verbera virtute pollebant

munlturpatrociuio.DIgnum itaqnc est ut beatum Austrenionium onmis venerctur nmndus, quia de illo gratniatur in ccelo universalis sanctorum
exercltus.

rohnstissima.McnsquipperclIcispatientlicconscIa

murnuu-e

carebat

ac

querimonia. Non enim

^

^O.Nuntiatm-interca discipulis iithletara Christi

Sepelifiir

auferebat immanisslma ab eo fiduciam tripudialisvicloritp. quia corroboraverat

iiientcm
illius
"

lictorum vesania

Austrcmonium a etum. Proh dolor!

puiorum
ritiir

perfidis Judseis
qiiis

esse interie-

Iciodori.

potest expedlre quantu.s

et

altissima virtus divinre potentiiv.

paljestra, in

uKvror quuntusvc luctus pariter

crat corporaliter lampahill.s
eteiiim cuiii

gemitus diseilucerna. Cur-

Felix utlquo
fidelitcr

qua

Christi athleta

irrepsit corda-' Niniii-um, quia extincta

dccertat.

qno dcsiderabile

trophEenni

cornm

;i'tcrna' trlorificationis obtineat. Pertimescit inte-

magna
ac
'

i-ordis nucstitiii,

cum
sint

rim nefantlissimus princeps ne tam crudelis

sanctimi

in

summa
posita

curritur
sancti

diligentia. ut sciatur

quo

Austrcmonimu

sa;vllia christianls circa

priesulis

venerandi

martyris

manentibus ab aliquo viatore nuntictur, et idco praioptat illum ocius occidere, ne forte a fidelibus
viris
^

membra. Invenitur vero

pcr vim rapiatnr. Onod etiani idcntidem

tandem sanctissinmm corpus absque eapite. Afficiuntur inde procul dnblo intolerabili m<prore pariter et angore -.
reboant
Implctur protimis ccclum lainentablli clamore, ^ hinc inde voees mcestifico ploraraine.
Inter qncruios denitpic planctus lali etiam usi
fieafe

sanctus autistes-metncliat, nc glorioso diiidem;itc miu-tyrii diu desiderato * brevi temporis spatio

frnstraretnr. Similc eteiiim desiderium li.ahebant sceiestissimus prlnceps Jndivorum et magnificus christianorum antistes, scd dissimili conditlone.
Illc

sunt faminc

Aadiriiioiii!

iif.

ijuid

iuter

iiaiifirtf/ia srridi fjregrm fimin

tam

r.ifo

refirpiisti ?

quidcm
"

nt

scrvnm Dei extinguerct

ct

univer-

miicfi.fsim(' jiafcr, rai iios

reycndos

ef "

sulafari

sidem
cls
cteli

Ercleslimi de

intcrfcctiono tiuili pontiti-

nonna
aiiifiifo

insfifaciufos commisisti?

Qnis

iioster erif

mcestificaret; iste vero ut inclito martyriu

Glirisli

jiasfur ac tfa.r? Qnistain sfrcniinsdortorac

dccoraret p^Iatia et Ecclesiam ^" victuri;i. Jubct ergo tuiniphiLli splenditicaret dus'^ ac deteslabills priuccps piwvaricali censura

trlum-

/irs^cijiiiiisY Iii (jno

fiuiii

prndcntiafis inreniemns consiin

/irofjifafis
iii

quo
cs,

t/ratissimum

sofaincn

infiini aiiiorifi,

qiio pnvdicafjifnii c.rfnirfafli)nein

(jiii
iit

sanctum Dei antistitcm capitall velocius pmiirl '^ carnisententla. Traditur deuno crudelissimis
ficibus
'

rera: rcfiijionisY

Tn
iii

ad

Dinniinis Jcsus,

spfeiidida

fuxmundif qui efiam

iKiinitie

jier luortem

camis

i^

Insupcrabiils Chrlsti mile^, hinc indc

iiiundiiiii ricisfi,
iif

ejus sis inrntor nnstri,

impeiliiur. itcrat;ique sulisannationc illuditm- ct

fr jiossiiiiiis srqiii

ad

ijfnriant ra^fi

quo

te

sequen-

iliudendotciTateimsprosternitur.Cmnqueinterra Kenmi fixissct, ^ladlidor ^upcr euiu stctlt capul-

dum

que

lilius gliidiali

'*

.secamlnc

' ampntavil. hide

Student interea uti res gcsl;i eral Urhico quaniocius mandare episcopo. Qui cum cognovisset magistruni suum ab impiis
ssBpius
tnonnisfi.

vero velocius reccdentes, almum caput venerandi martyris secum detulerimt.et in putco quo nefiuillsslmus princcps " j:impridcm smuu prqjcccral
liiium. jattavernnl.
i21.

Judieis tiiisse interemptmn, indicibili permotus

tii.stamlne,

aggregata

illico cleri

ac

"

populi nmlIclodorimi

litudinc secum, cxpcdit;i viatiunc

;id

pervcnit monasterium. Disclpuli vero corpus san(jiil

MiralMlis qiiidi'm Dcns.

23.
'

lu s;ini'lis snis
/"'''''

itissimi martyris in ccclesiiuii :di

<(*

in

'

honore

-' 8 desidejatii'2.
I.
:t.

nnli 1.

eo pollelmt ^abeuinnii. "univei-siuii y. " timiilus tm. seccamine

Num.
'J.

'>'"
i.

"^-

^'lailil's-

iUii(|iie l.:i.

Num
0111.'^.

24.
'

'oHf.5.
I
;

-{^.

i.)inil.s.y.

'

(jiuiin-intpi.Tni

om.
iJ.

'" (l- s.) ?^pl- tr.

1,
if.
-_'.

t-Iat-iiili

is

'1.

'"

caniir.

'*

glavi-

Num
* int

25
().)

"^

fjiii.
-2.

iiiquit

aii^.)ac "iicy.
^ (et

gloiiali

lU.tme

"J.

"(cl.ai-i ii-ltritei-J.

^ oin.-l.
"il.'J.

ir-

'" .[n<l;e'.ruin luffl.

Xorriidiris

Tniiiii^

10

Siincti

74
KX MSS.
KT IMVR.

V[TA TERTIA

S.

AUS TREMO.VII EPISCOPI.

nomine Christi, Tradere umlitui moili pro qui natum lumiue vitainslinctu
Principis

sancti Petri dedicatam cuni condignis officioruni

muniis detulorant. Doleut pripterea detrimentuni

ablati capilis; sed protinu.s e regione callis
tia

rcccn-

Audax

intuentur vestigia sanguiuis;

,

cumque eadem

auvis. privarat vacuans vilidibus cruentis cai.itur trahilurquo Evgo patens miles

>:

venerunt usque ad prosequerentur vestigia putcum et cognovermit in eo tuisse projectum

caput saneti martyi-is. Sed
is

Judaicis

manibus

tr.igicali

sanguine .lignus.

angelus inquit Sicque diu tortum confortans

C(elitus

cujus

modoramine
^

apparens

Athleta

>

Dei venenmde.

spculorumordodecurrit,suornmubique fldMinm

curam gercns,

rcligiosos

citissime

priyparavit

niemenlo; Begi diltrctus supero, gaudere percipies nuUo lahentia fme.

Gaudia

einiercnt viros qui pretiosum caput ab aquoso mausoloo.Hependomicilioetmeliori recondercnt ad tina namque liujus facti opinio pcrvolavit Factus quoqne est omnium aures Arvernorum. concursns populornm repente, concordi unanimitate
illi

Red.litur his

di.'tis siMu-tu.s

constantinr alniis.

Non

trcpidans Gluisti

nomen sublime
donec ab

superbis

Proclamare senex

Judieis.

ipsis

sponte tetendil. Atlritu^^ iHVuis pro Christo

In tei
(

ram

cnllum. geniluis prostratis. flexile

plangentium pariter ac lugentium <thii sidit qui interfecenmfpaittorem nostnim ? ToUoittiir

:

:ui

superassistens ictu deliberat

uno

Ceivicem
^\r

saiictam. rapitis gladiator plectere

poli

de medio rhrintiaiiontm. Episcopus interim cum solenmi clero triumpiiales cxcquias beati martyris
peragit voto. Discipulorum

quoque summa "

conscendens clanor astns

quoquc chorus hymniprcces fundendo sanctum mai-tyrem comdicas mendat omnipotenti Doo. Miscetur quippr luctus

Averni. Adslatin arcepii regis jam victor laude sacra cudis terrisque eolendus

O quam
Marlyr

liic

egregius.

quem

Christus censuit alnm

cum jubilo

vocis, perstrepit cjulatus populi vuldc

diademate cckIo! Pro uieriUs decorare libens laudant agmina cicli I)i(,'nus laude quidem ipiem
!)e

ptangentis, et inter cauoras modulationos hynmldica^ jubilationis ad locuni dcportatur polyandrii

quomundusovansexultat

iite

patrom,

vcnerabile corpus S. Austremonii. lllius etouim glorificabile corpus in co-nobio Iciodorensi sopclitnr pra-cisi
itbi

Summa crealori nostvo sitgloria sempev. redduutur kal. n(iveml>iis gloriosa vota
Uie

E
;

dicuntur Sexageni quaterque anni a Christi morte

Pnesulis Austremonii gloriosum usque

U-iumphum

"*.

'"

in loculo

^^

lapidis.

miraeulis

conirtcat.

26. Quo peracto \ tanta copperunt ad hujus ogregiimartyrisloculum niicarc virtutum insignia

ANNOTATA.
a Maehia,
'.

quanta nullius valet

et

effari lingua

vivontium.Nmn
r.

ex aqua putei illius quo sanctuin caput - est projcctum mullitudo langupntium fideliter haulicns, meritis sancti viri ab omni eruebantur

imfiiiu, a coce

\i.i-/r^.

b Autrambonsis populus videtur

esse populut^ de

Entraigues (Puy-de-Dome

.Rio!n.)^j*v>y'Ennezat.

incommoditate optatieque reddebantursospitati. Singulis quoque aimis, eodem die quo beatus
relinquens terreua penetravit sideria ^ ojus putei lympha ab imis supergrediens, sua * mirabiliter videbatur humectare ora largillua

Maiinacripti Ifiodort'iisif< r hiquoditin ('.amiphiri

quod idciioafum

maHjT

aimo 1740, leyo Luciiim marNeroiie tyrem, filiwn Lucii prxferti Romaiii a Austremonio fuissc conversam ad ronstitufi, ah
fiiit

fidem, mulfosque Liieii

et

Austremonii opera

Cliri-

ct

quasi inundantem sancti inartyris designinis beate Austremoui. qnam dulcc uiihi virtutem.
est pietatis et hunhlitatis gratia

stum fuisse

secutos.

Quod quum

Luciiis patri suo

indicasset, hic ira succensus

Austremonii necem

tuum

tlcre uiar-

tyrium! Quam charum est amoris et honoris causa tuum laudare triumphum! quia sicut m

utroque polles laudabilis \ ita in utroque retulges mirabilis \ Te quidem honorare laudifluum esl, qniaomnisqui te solemniter honorat, Christl Jesu mirabileiu poteutiam qui te glorificavit,sine dubio
('.

yalmolifur. Cujiis martyrii narratio sequitur ex lafiuum rersa : Sanctus admonitus tiro sermoiie iu ubi a fideli famulo lugam capessit versus Bessani, Necterius ac Mametus degebant, viam socii sui

secutus iu virum Pt^rier, per quein ui Bessam aut Sanctum Necterium iler ducit. Fugientcin sequuu-

magniticat.Te enmi exorareproficuum est, quia inde optabilis iinpetratur delictorum venia et coelestis adipiscitur gratia.Nunc vero securus de
te ipso, sis quajso *

lurlciodorensescum pr^tecti niilitibus;quosquum citatiore y vir sanctus venientes viderot, gressu carpit. Videntes auteui niilites flamorem viam
tolIuntdiconlesiFugilivumtenete.Nobilisquidam vir de Veviev. qui venatni operain dabat, auditis
elamoril)Us,

de coUegio tuorum

sollicitus

servuloruni. nl tuo tuUi suffragamine de virtute in virtutem proncore, (pio

mereamur^

Dcum

deo-

prtecluderet.
asceniiit in

rum

Sion securi possimus videre.Omncs etiam qui tuani solemnitatem huinili ^" concolebrant devotione. pri\;sonliali fruantur paco et percepta
in

equo rertur adversus euntou ut viaui Sanctus vero pergit, regreditur, viiic;Ls de Plaigue, ubi tuuo sylva crat,

qualis tractus dictus

Arundinum

(det!

Hoaeatu'),

delictorum remissione tecum giorientur teterna clarificatione. Complevit igitur beatus Austremo-

anholus pervenit in Tormay, ubi nunc est sacellum ipsi dedicatum, bibitque ex aqua tbntis
qui
in

dicto

sacello

adhuc
fuit.

scaturit,

quique

agouom suuin die kalondarum novembrium anno a passione Domini nostri Jesu Christi sexagesinio quarto, rege regum regnante.
nius gloriosum
cui
est

umltis haurientibus solatio

nobilis

de Perier iiatns

Eo in loco vir iste ob lougum cursum, san-

lionor et
^K

gloria

in

secula

soculoruni.

ctuni tenuit, queni capite plecti jubet. Ipse autoni occisi caput obtulit Lucio praitecto qui valde la;ta-

Amen

batur dono. Lucius vero priefecti filius auditam Austremonii uocein patri exprobravit qui vehe;

(iens inimica bonis

Aslutaiii

semper Judeea

nefaniia,

menter
palrouuiii

in

filium

exardescens statim

eumdem
quosdani,

vulpem vapido

suli pet-toie porlans,

morti tradidil,

jnssilque,

Oixiiuusiit siipra, veslruni

Imnc lurilnuida

cadavor
-2.

iii

putomii mitti, tiuom

secundum modcruo tempore

^-

Num. 25. " |yi-n :>.

Nam.

26.

iaigjflue i.

peracla
" .
'2.
'^

|).ly:ni(lri

1.

'"

pnpciosi

lu y,,,

.).

>

I.

" {s. c.) c. s.

^

^*

orii.

-2.

niiraliilis
:J.

!.

'(s.q.) scis (iiiseso

sis(iue

"

sideia

:i.

lentis
iii

1.

" iiic ihHiiih vodex % seu rafininus, ~ cu '^adletlial.a. "summo 1. sicetiam

^"
1

iuaryini'; in tejiu ccro Xf\

laudaliiUs:^.
2.

mcreantur

iu-iesulis

Stremoni,

c/

gloriosum usque triumphuin rarsxisin inunjiin' huir numini indi-

riitiir jirivjjijiiciiila nifllobn

Au.

dicunt

DIES PRIiMA iNUVEMBUIS.

75

diuuiil L'sse pulcuiit uiiLu

ucclcsiam

saiicti

Aviti.

qiiomadniodiim in Vita S. Austrcmonii dicitur. martyris legcndam composuerurit Ulriu.squc S. Praejectus et S. Avitus Claromontcnsos episcopi. Fit

dilatione comprehcnderent, el quicvuiique ex eis fidein christianai religionis malk-ns olxservare

V.T

1M1'II

doxolof:o cathechizati
'

in scrutinio salutari

ablue-

autem juvcuis

Lucii iiicmoria in

mona-

rentur baptismatis gurgite ac pro Christi amore pennitterentur vivere; qui vero pertinaci renuissent
intidelitate, pcenali mulclarentur uiortis damnationc. Cujus placabili edlcto moxparentes,

sleiio Iciodorensi postridie festuin

Austrenionii.

Deiiicepsnegaricofptn^ cstS.Auslrcmoniomarlyris titulus.co quod Gregorins Tiironensis conlessoreiii

eum

appellat; sed sutlus est fidem adhibere

et Avilo. saiicti Grcj^orii :>^qualiljus.

conipichensi sunt Juditi exccrabilcs: quibuscomprehensis,prteconariavoccclamatmii est ut Linum

r diiobus eiigerent, aut Christo regi militare tml niortis supplicia luere. Illi iiamque qui vocem

SS.Pnejecto

qui euiii niartyreni vocant.

Adde martyrologium
iii

Burde^alense, Claromontanuni, atque ecclesiani

moiiastei-iiTciodoreiisis. utii

angeli audieraiit

dum

beatus agoni/.abal Austrr:

ejus officlu antiplio-

monius

in eertamine, dicentis

Anstremoni, nc

najinartyrisdecantantur.

Nuncquoqucpauio ante

fraiif/aris supplicio, scd (jratnlare

dcprxmio quod

quani haee
Snncti
cliartas.

scripsi,

anno 1731 patres Benedictini

errore revocaruul

Itlidii

prope Clarnmmontem produxciunt

ali

quje

crcdentes

S. Austreinoniuni

non essc martyrem.Nihilominus

J.

anno 1737 Doniiims

sis

B. Massillon, ClaronionLen-

episcopus, dicit

emn

solninuKjdo contessoreni
et jussit

infj.r perceptnrns es iu cwlcsti pfduflo, admirabilc etiam viderant signum quando caput ejus esl amputatum, fontem sciUcet aqua^ de tcrra' visceribus fuisse divinitus productimi pollucibili voluptate crcdiderunt aiiisquf quamplurimis credere persuascrunt. Qui vero iii sua reman.

in breviario

quod

fecit ijjse

typis dari

Boutaudon, regium typograplium Claromontc. Quud breviaiium omufs sacerdotes R seculares accipere coacti smil stricte jubenLe quoinlnus Doinlno Massillon. ac prohibcnte Roinanum officiuin facerent; quani rem nmlti
per Petrum
presbyteri
Qnidtnii
rlr

serunt perfidia. justissima dirissimaj mulctationis afllictt pa?na. transilorite mortis pertulere
torinenta,

postque
ac

temporalia

multimoda,'

macerationis verbera, vacua et lacerata relinquentes corpora, divino examine

danuiati pffinalia petiere tartara. luitnri horrida

vexationis

provectioris

aatatis

aegre

tulerunt.
fifJinoqiia'-

perpetuEe mortis supplicia.

i>y.

iforfit^siinns Cfuroiiiniifc

iue

Quibiis ad nihilum redactis.ca-pere rciigiusi

cnt^is
Ausiifiiiuini
/"'""*; '"''/'
releliris, ifein
.

iiuif siiprrfsfyf ijHiniiiJiiiii

r.r/irohnnii/i foriiiaiii

(tdreriiiis
liic

incolas

i-ici

Perier adJutc adhibefitr, qtix-

eumdem locum quo sanctum martyrem tumulaverunt sumnio cum

viri diviiii

amuris zelo fervidi

ii-

orfinii Iifdjiiissc dirciida csf r.r iiarrafione

pr^-

inissii.

Ifa

riiiiii

dirifiir:

Snnt

isti

Judivl dc Perier

qui occiderunt S. Austremoniuni. Fortassis operse iirrtiinu esf hor loro alirjnid adderrdr Maiiiiscripfo
Iriodorcnsi. Afi'jaaiido
fifidiis prxfii/ifar

honorc venerari, mullique ex longmqms resionibus advcntantes magis ^ beati martyris Austremonii expectabant sutfragia. Cujus ope freti et

.....

muninnnc
nebautur

fuiti,

quacumque iucoumioditate

deti-

Aunales

eruti,

sani et alacres ad propria revcr-

Iciodorenses. AUrilmituraurtori cuidain Charrier, qni asserlf nofas sc coUef/lsse nna cnin Irlodorensl
ricr Pefro

tebantur. Multis itaque prEEdiormu largitionibus

Gnh-hi, ex nianiisrrlpto <iHodain codice memlraneo, quem mllltes caplfanel Meiie ex fhemfinasterli Iiiodorcnsis rapfnin Injniblicani

temporis interstitio Idem excrcvil tantum etiam ut ex plurimormu abuiidantia sumptuuni plurimge circa ipsmn coenoijrolixo

haud

locus, in

.'tanro

bium

ecclesijB

cunstiuerentur.

Quod

Itaque

platcam oppldl afijrrcranf, aniio 1575 nrhe capta. AUi, qnos inter domlnHs Bidanrc, anctoreni Vldc faclnnf Jidlnnum Blauf, Iclodorensem.
TahclfidashisforicasAri'erni3i,aHcforeJ.B.Bond~ tom. VIII, 1847. CHiiosi lectoris enjo ex

asseiitionahs antiquitas prisco patuii uotaminis in

let,

culmine testatur, ipsa quoque operosa faeies pavimenti pluribus in locis tvidenterfatetur.Quodam igitur tempore quachagesima: ^, cum saceidos divina ex more celebraret mysteria, beatus

eodem Mannscrlpto Iriodorensl, scipientia Ititine verto: Vita S. Austremonii scripta per SS. PrEejectum et Avitum jjerdita fuit vel combusta a
Gothis vel
aliis

Austremonius, mirabiie dictu,

tle

suo cunctis qul

1"'

aderaut cerncntibus exiit sepulcliio, et proccden? ante altare, elevata juxta morem episcopi manu
dextera, sacerdoti onmique populo benedixit, ac

invasoribus
Illa

i[ui

ecclesiam Icio-

dorensem vastavernnt.

vero,

quain inveni

benedictioue completa ipsis vidcntlbus ad pro-

stylo gothico scriptam, unte

Merlecaptamtranslala fuit Saturnini. Htec Vita compo.sita fuerat a quodam nionacho ad reparandnm damimm qnnd mgin
])assa fueiat ijriore Vita pcrdila.

urbcm a capiianeo ad prioratuni Sancti

primnregressusest sepulchrum.Permaiisitautem
sanctie religionis cultus, iionoris etiam status cjus-

dem

loci,

quousque permittente jusUssIma Dei

omniputcntis cciisura, proph-r iimumera lioml-

num

facinora

paganorum grassata

est

longc

latequesEEvitia. Cujus feritatis

immanitate multie
el

CAPUT QUINTUM.
.Iu(l3ci

i-ivitates

sunt depo|)uIati.e, plurimacastclla fuudl-

tus destructa, mouasLcri;t solo tenus diiuta,

puniti. Cultus S.

AuslreC()r|)ons

quas tunc erant hominum habitacula facta sunt pra; nliiiia vastaLIouf feiiuuui cubili;i. Per idciii

nioiui

noiiloHus.

tempus

Iciodoreiisc

monastfrium

laudabili pluri-

marum
latum.

stipamine ecclesiarnm

prtedical^iiliter val-

revohuioot duplex Iranslatio.

exequiarum
expletis.

barbarorum mauu noscitur fuisse I'cr;ili depopulatum pemlusquc subvLTsum. Qua tcnipestate etiam antiquiores monachi, qui sciebaiit ^ venerabile corulji et quallh-r erat reconditum

7"/
'irixti

Ueniquc
(.Lis

iiiuniis

Urbi-

episcopus L-onvocans ad se

civitatis

senatorcs

'"'

'!',i;

regionisque primores, indixit illis ut detestabileui Jndaiomm synagogani cum suo principe ahsqu.-

pus saiicti Auslrcmonii piitsutis. rupto parcarum stamine tenuere via.s universa- carnis. Sic(iuiremaiisit incognitum a ejusdem snncti martyris

Num.

27.
28.

'

(J.jxoluco

1.

^i.

io<tfiu;iui

.1,
''

:esjiiii t,

'

criissitln

I.

''

i-iHKiiliilii

Nam

mnsnis

1.

{teiiobioium

:i.

i|uu.hri-

sepulcliriuii

76
EX MSS.
KT IMPB.

VITA TEHTIA

S.

AUS' mEMONil KFISCCPI.

dicitur niens corrosit; et ut por prophetam grandinis ^ comedit h'uchus,et residuum Uesiduum hrnrhi coiiwdit lornsta, rastarit ruhigo. Sfatiinquo
:

sopukhrum;recoleinl.iUniiunsuinoiiiInis)nciiiori;)
posteris soinper
fuit nota.

belloruni ac redeunle pacis

Sopito vero tni-bine tempore, ubi tot

fuerant mona.^^teria duo reparantnr oraimpletoria, in quibns illi qui reniansennif divina

quondam
bant
Arpern icn
fegione
vustata
ft

subinfei-t

E.rpergisriinini,

miscri, ef flctr.

Nam

offxcia.

20.

Ouoniodo vero eadom strages Iragmdiafunestie clades gcsta? sint

'

quicquid Doo odiMlis reliquit Thoodericus, postmodum gcns Vandalica nimimn effora. de vagina crudelitafis ogres.sa. dissipavif Avitus autem,
sua;
.

imnque

qui nosse

successor beati Projecti. auferons

ab Iciodoro

pleniter cupit, recurrat ad librum

quem

de Gersicut

ifirulo

mo-

miKterio
Iriodoretisi.

manonnn
injbi

^e.^^tis

noverif scriptum.

Namque.

jnxla coipus sui coi-pus bcatissimi Austremonii. i^leniter antecessoris, sicut in ipsius translationc

refertur,

postijnam

tlagitiosissimus

rex

Theodericus b regnuin Francorum pervasit, nimia ardens crndelitate simulque cupidine, Galiias et Aquitaniain Papianuiue civitatem una cmn Langobardia violcnta pervasione copit et ut valerot solus pofiri rcgna pervasa, bellum cum fratiibus in quo egit apud Vifimain, antiquissimam urbem,
;

roferendum cst, Vulvico transposuit. nmnipotons eolla rogum Franco;J1. Scd Dous

'/ ItOXtlH,

rum jugo

suffi tidei

subjugavif, victoriuuiqno eis

OftfniPippi,,,
rpifin,

clemonti dignationo contra barbaros concessit virorum saniori sicqui' ipsornni ccferorumqno opcram dantinm iiiento viventium et pmbitali

r. bello fratrem superavit nec nonque oceidit non cogis agere morlalos":' auri sacra fames, quid

Qute Imnc niisemm vonenosa radice totius iniquitatis ita lethaliter infocisti nt hoc agere pra--

mater Ecclesia, qum cen manebaf. pristinum docolom ca'pit resumerc ct suum iuforfuniuin pedetentim abjicerc,sacraquereligio certatimaugniontnni rcsnmere. Intor quos regos unum diva
suffriigamino paulatim
iioino ignobilis inculfa

sumeret quod facere verentnr belKue. Sed ejus

exercitus pertassus diutina expeditiono et prrelio-

sublimitasprEelegif

Titan suo

i-um labore, in

tere. Qui veritus ne rogno

duccm sunm arma parant convercum dedecore priva-

Pipinum cognomine, qui,sicut laricomorumque vibrationo E tclrum fogimon nebnlarum fncessit ef detogit ita
jubare
ct

suo auxilio
cuuii)

laborc

nocumn

destruxit et proli^

retnr atque truculent^ neci daretur, convocans quosque proceros sui exercitus, tali horfamino

immo

salutiferum cultum auxitQui

vene-

eormn iram

fregit et

animos eornm
vinxit
:

tali

ammoniet

rnndus rex nimiumcpic solors ot industrius Deo gratam jussit aggregari synoduiu /", in qua- fuere
praisules clarissimi et comites imimneri.

tione cupiditatis

suse

foiiissimi

Cum

his

iiivi^tisiiinii ntilitcs,

oinniitm hihornm linmcniorcs,

-

orgo

jam

dictus rex plurima. proul divina subli-

jam

iul

capiendarum

muUunnu p-iedain pr.rixtet

mitas concessit. de fido sanctae Trinitatis contra

ramini, qui nunc usque fame

algore nec nonque

Deo
biles

contrarios haereticos disputavit et incorrigi-

helJorum inruptione nimiuin lahorastis. Eo qnippe i-ohis terram pra^tendam divitem auri argentique

bus
prio

qnosquo de suo rogno cnm exturbavit. Aperto quoque

Eerario
,

suis complici-

domum
Dei

pro-

metaUis omniuinqiie fruf/umfertilem. Qua pervasaj e restri^a cordibus innnoria pristini lahoris recedet funditus. Sicque Arvernis ingressus f/, monasteria
et ecclesias solo tenus, ut

infinita

munera

fidelibus

pro suo
et

liliitu "

ad restaurationem ecclosiarum

jam prslibavimus,
^

sartafectorum reparationom devotissime contuHt. Huic sacratissimo jm"e interfuit praavius

Rotgorius.

coaequans, nimiaque grassatus

noquitia, Briva-

duxquc maximus Pitagorejs

clariorque

linguse

Libro miraculorum beati Juliani legitur e, irrupit et concupiscibilia quaeque disrupit, neque sacrse sedi popercit. fndeque pro-

tensem vicum, sicut

in

probatus

et signifer egregtus.

Hic ortus cx Fran-

corum

genere

Agameninonio ger-

mine, in curia supradicti regis altus est nobiliter.

gressus,

Iciodoronse

adiit

ca^nobium

et

euin

Qui,moriente Arvernorum quodain comito cogno-

pristina gloria, sicut

vit et

eadem Passio
redegit.

docet, spolia-

mine

Hectore, a rege saepefato Eufiasiam ejus

ad solitndinein

Arvernis quoque
nutu
Doi

suscepit

sobolem

cum qua
quio

celobrans
ipsius

dulcos
fuerant

civitatem obsidcns se capere ratus,

liymena?os.

(jinnia

patris

C vidoamnr

propria spe est frustratus. Sed ne stratematicon texere. his omissls ad propositum

suscopit jure.

maximuin
queiii

unde evagati sunms Altithroni juvaminc reveiJturntts

i-asiata

Hic ergo inclytus comes locuni honoroDominiSalvatoris construxit, Kariofukim, qiiasi (jb oful.\m dignitatis
in

tamur. 30. His

Karom
ifa gostis,

ojus patre

jam

defuncto, ipsius Karoli

Doi

lidcles, llcet rari?simi,

amminiculo onoma

indidit.

Cui loco castrum,

qui remanseraiit, duris

silicibus

vel pra^ruptis

quem
cia

Incissam Pctram vocant, ut condigna repo-

reijione,

Austiemonii
corjjiis tratis-

fertur

montibus seu abditis cuniculis tutainine dcfensi, ne Dci cultus funditus in eis doperiret, oratoria pro capacissimis basilicis pro suo modulo restaurai'e coeperunt,

tribuif,

ab ipso mundi Salvatore mereretui' percipere. quem cum jam diclii Eufrasia jam nomiHcctoro jurc hcrcditario adquisivit. Sed his

iiafo

Vidinmm

cum

funditus

onmium monasteSub
vir illustrissimus.

omissis, (oepta
32.

gradiamur semita.
igitnr, ({ui regie
Vttlcico

rioruni cultus Arvernis positorum deperisset.

eodom
officio.

ferc

tempore quidam
,

cognomino Cautinus

archidiaconatus

fnnctus

majestati ' adelanl.ab co perc(^ptis maximis muneribus, quicpie gratantcr :id propria rediere; inter t[uos extitit

Ahbafes

Maiis-iafutn.

Iciodorensom locum suscopit ad regendum. C.ujus tempoi-ibus cernentes plurinii sednpacis

qnidnm pra?cluus ^. ipsi regi admodum dilcctus, nnminc Lanfridus, (iui omnigena prece sibi tribui
jjoposcit

tam toinpestatem jam dictam, authoicm

almi

Austromonii

corpus,

quem

diu

Domuium
runt
'.

non ut oportuerat honorlficavosed apponentes sct-undnm psalmograj)lii

iniquitafos supcr inquitatos suas,

continucrat

humatum

Vulvicense coenobium. Nil

Jam

dictuni

cum

magis ad

Quibus ^gyptiaco populo, cujus onmia germinantiu postquam graiido coniracundiam

provocavorunt.
inerito sic contigit, sicut olim

coiijiciens rcx, nomino iisus amminiculo sacrum merito a torrigeno cespite aut'ert,ac subito cailibatum manibns laudabiliter sustentafnr g.

Pii^tcrea tres pueri

vultu decoiequc parili ac venustate luculonti.sci-tisreligatas invicemmanus

sumpsit. quicquid

fiiit

reliqumn, locusfa supervc1.

rosarumqnc
Num. 31.
NuJD.
3Si.
'

spccuiis i-cdimiti, ad exequias convocni

'

Num
Num.

29.

sunt 3. sK^yj/purbiumV ^ciassiitTis

'

30.

'

Ktorificaverunt 3.

-grandini

1.

in^jcstaiis

1,3. 3quo!. -Hbito3. ^ 1, -piiPcIaiiis :i

iiomine:J.

iiere

DIES PRIMA NOVEMHHIS.

77
KX MSS.

iioro:
intk'

([uonim unus pepluiu apprehemloiis, subccrviciil oporto,

Pra^trr /ixc doctns 'ini,/am sarerdos Cfaronioiifensis

non

illic

ubi occiput, sed

ubi

discriniinut sinciput,
:

int^mnii injiciens, tres

duo tanimn anl tria hca noverat ubi S. Austromonius simiali iiinilo nilchafar. Forfassis /jhini
alia snpersinif, ,jaa- ijnxrntffnt ine /afnernnf.

BT JMpH.

rosae flores tulit

vidulicct priniji, sacrain ibrro

-'

hierodoin; secunda. laitos

1-0!^:

vci-nuli-;

aldiuo hono-

Aur.for

suporam in prjesidiuni iiicunctanler noaptandani. Hisons suntsinnil. Quod supon voliioii', lirni dc pci-toro (Ixis. Scd nunqnuni iiiago,
terfia. vini

rrijrm c.um

sermo

est,

ronfnitdit T/ieodoric.um Gotliornw Theoderico Clodorei fiHo, i/e qi/o hir ut farta (d> anrtorrei adsrrijifa j,rohant.

vulio disparanuis.

Paretnr pnocluibus

loiiis

aptus

Qnrni vero libriim de Germanornm t/esfJs .srrijitum hor loco desiijnare aucior volnerii, inilii ijniilem

nt

olim. Post

hsec si{fnit'ero regis monsU-ahat.

dnhinm

esf.

Ila/td fainen longe a twro aberrari'

partesque

vinriri.

honoralionis colsa^ affoctatione.

^

inihi ludeor, si ijisnm Greijorii

Pornix

in vallibns

tiiiunphal Januarins cavis

^\

/ornm hisforiarii

Ubrnm

ierilnin

Turnnemis Frannna rum Frrdr.i/a-

Cantemus,atque amemus.Nuuc vos pudici.nostra

epitome hor nom/ne de.^i(jnafnm ojdner. Eailnn

rnm

vostra Inudc jun^itc.

Snh

cespito souia. ho-

frrme

vofo niodio aquis. Cujus sununa plaga moridiani Flaviacus ndornatur. Expucit " gesta
norabili

in aj>inione esf Rninurtins in nota ad lih. ]{ MirariiL, de niiraridis S. JnUani, rap. 13. c Haicsjierfant /)rai/inm ijnod apud Vironliam.
urliis

KT MASSEO SANUTl AlISTREMONIl EPISGOPl ET HARTYRIS.

iocum

\'\Qm\vn^h,coininissum

est

inierGodo-

iiiurnm, S/jisinnndi Jinrjnni/ionnm ret/isfrairem,

ANXOTATA.
a Noit
n-iif inrriijnifinii, iinl/u tainfii rriif

e.tClodomerem ac Theoderimni, filios Cloi/orei, in qno jn-aJio a ftiijiente Godoinari e.i.erritn, ijnnin

honoir
jwssrt
pie-

inraniins proressissef, r/rrnnidatns Ciodonier orcisus est, nltione divina fratricidam atitngente talionis pa-na, ijueinadinoi/i/m heaii/s Arifns pr.rdixeruf.

r.irniimliifnin. Seil iirqiir niinrloriis ille innf/nojicrr

rolifnr,

rolifnr

luiiicii.

Jiire

inirdr/

qn/.s

Qua- r/udes

iit

ijnffjme Fredegarii fribiiitur

ulcisci
lih.

Arrrrnorain teivdiim
tnfis rnltnin.
'rrlr.sia

erf/a S.

Austremonium

T/ieo(loriro
rolnissef.

qni

sorernm

fratris morte
III,
vaji.
(!,

In ipsa

nrhe Claroiniiiifana itnlla

Vidr

Il/^f.

Frunrornm
esse

ei

.-lanrfo

cpiscopo, pafri.r iqjo:^tolo, ilnHrafa

Fpifoinen /oro resjwcfiro. Vironf/ain rero Valesius

in Noiitia

rrrnitnr; Uahet tamen mr.ellum in errlpsiu rufhe^

ilrali.

Galliarum putat

V6zeronces

(ls6re,

01/ ni

rrrlesia
qii!L'

In

honorem

S. Ansli"oiuonii
iii

La Toiu-du-Pin); Rninart/ns
annrifiif r.r Liihbro r.ssr

rero in hnnr lorinn

i/idinifa fnif,

esf

friyesinia srruiida

srr/r

tmlesiarum nrbisClaromontanai,qnam ex veferi ins.

roilirr
rif.

Voirou (Isore Grenoblc). dCfr. Gref/orins Tnron., Ilist. Francorum,!!/).

!
idcin, Lib.

Sanrfi

Ill/ilii

Siiraro

nlirlif rf nofis illnstra-

III, rajij). li, 12.

(.'fr.

P/rfiifis ijeitns

enjo

pafri.v. apostolos, ij//o(l alibi

inirarnloriiin, dr niirandis

firrjitens est, in
fili/s

Arvernia rarnin,

nt r/del/crt cives

S. .Jiilinni, rap. 13.

t'

snis opnstol/

nomrn

frihnanf.

Pancissimi
Iiidicecesi

liair sijnodns

iii

Sucrornm conciUornm
(j(il

iiora

Arrerni nominr Austremonii rorantnr.

anqjliss/nia rolleriionr,foin.XIl,p.

(Florenfia:
ej-

Rnihenorum (Rodez)
i'st

vicus est qui Austremonii nominr iiisii/iiifnr.SanrtnsAnsivemonm^patronus

sripiritfinm
;

IJdO),

iwatur coneiUuin

Volvicmise, quoil

sola

hac narratione innotnii.

lor-ornm, Jlont-morin. Ferminat,

g Cfr. Ciiminenf.

pratr. nnin. 108, uhi

dehor

loro

Lorigo

erclesia:

Iciodorensispatrouus
ej/is

est.

OUm in

disseriiur. Qnai rero

seqHnntnr adfinem,

intelUfjere
inr-dlfn-

ahbatla Iriodorensi cnltns

li/

releherriuus erat.

nequinius ; snnf /inrn jtnfa oiiosi /ihrarii

inenfa.

rrr-lrs/a

Maiiziitrnisi adlninlrbitofruitnrhoiiore.

REVELATIO CORPORIS

S.

AUSTREMONII

KV EJUSDEM DUPLEX TRAN.SLATIO

AUCTORE ANONYMO
(^./*

vinL

]'(tfir(fHf>

rf

('(lifioHc

LaUlwi
mundo
Nou

",

XCinr llEVKLATIO COHPORIS BEATJ AlSTREMONlI.

''
'"

diviiiu;;

sublimilati

'

palaiu lacerc

qiiali^
lali

Posl longieva aiinorum curricula, quo gloriosus

lotoipio

quantusque esset isdem martyr, cum

iiiodo volnit innotosci.

eiiin

orhe nominandus luaityr Doniini Austroin palaestra

eniin j^oterat hiccrna

monius

Cedar

liujus cujus incolatuni

igne S. Spirilus vohomcntcr acconsa sub niodio

reponi. sed supra candelabrum elevari, uf oiimi-

orthogibraa paradisi sede lapsus suisjureha?reditario diniissa Iiiiis.cnin dialiolo

iVIici rotifli;^'ons

bns qui

in

doino Doi snnt Incore valeret.

igitur Arveriiica?

congressu, consunuuato bravio atqne agone inarlyrii, coelestia victor conscenderal regna, ojusque

Anhiain

sedis callioilrani

rereltUitr
Catiliiio

praesul pro suo niodulo Doi fultus amniuiiculo

sacrosanrta somata

vili

snb cippo

in Iriodoronsi

>chidiacono, tiinc regebat.qui. uf roor, qnodaiufolici pra-sagio

quieverant huinafa cconobio, contigit dissnt;tudino longa maloruni homimun crescente miseria,
,

pro ipso sno oporo.

tiiii

in qiio

prudons

c-xtihl. (,au-

|,.p^^,.^,^

'jusdein piissinii

pafris corpus scrvitio privari

'oiidigno. oblila
ilii

innumcra bouoficia qua;

in

isdoin
lihuil

noincn sortivit. Nanique i.sdem ajitequani pontificali sublimarctur throno, ecclesiani in qua, ul jani dixinms, vili sub gleba et humili sub
cespito cdHfsft' illnd ot protiosuni
latebaf fho-

r/nsco/io.

i';r,.i-a|

d('gons

hac
'

vita.

Ideoquo
1.

Nnm.
"

33.

'hv\it<
I.

nivalliljus

'

roiiii^

I.

Nnm

1.

'

vnljliinilali--

I.

KSn.ir.iir\T 3.

sani iim.

7S
KX MSS. ET IMPK.

KEVELATIO KT THAXSLATIU
.

C.UllPOHl-S S. AL:.STKL:M0.\I1.
fessa

siiuruiu

iii

duo archidiaconatu regubat. Igitur

.<aa'
.

luembra

commeudas.set
noctis
iii

quieti.

iii

una D
in

duni ([uadiuii nocte in lectulo colUv

huic
tiasiliciie

quse

noctium adcst

ei niedife

hbraniine vir

erat conti^ua, tciii]ioribuf^ pre-ssis

visu, vivido vultu. canisderoralns, oeulis ardonli-

deiaunberct, aure capescil Llarissiniuui scd Uinien

tenuipsiuaun sonuni quaruindam

vocum

laude.'*

infit

bus, higressu uiirabilis, iispectu terribilis, qui sie iJt heits tn ! inquit,cr iynuvia lorpens somtio :

Deo

resoriantiuni.

stratu seniet excutiens attonitu.squc,

Qui lontinno melu pcrcitus. quod hau-

(trpriineri.i

maroreqne

roiifcria,^

fahrsrisY

Kt (wn

nnupinin ajaid Deani ha/mis patronain,

qiii

omne

serat aure gliscens coguoscere oculis. confestim

ii.spicit

quod ab
itossii.ro

eo petierif dicfo ritiusfacilUine iinpetrarr

interius

cernitque

iiiafiin)

radiare fulgore, sed

eumdein lcmplum non materiali luniine.

fastigia

neq/refofrafrnin rjns^nliurnniscilifrf san-

cturtini, anj-itia

rrqnirisY Nainqnr pro errfo nncrris

HiKsitabat
(inippc

namquc
udeo

inti-a

se quid hoc esset. Cella

celsa
ut

quia qnamdin

ejiis

beatissimum eorpus mncratione

ipsius

tenebat
tevnpli

drhifa rarnerii, fna

apnd Denin deprreaiio

erif.

effrrtnni

cunaculum

fenestris

cssct aptatuni.

Et

mininie licrrrpinra

Eri/o

iiiipir/rr SHrijr

ipuin-

ecce juxta tumuluni

niilitiam, radiiiiilem

ccelestem

cernit assistere

focins, et alibi rjns sanctissiinim

franfcr coipns;
prstilenfia,

snpra

solis jubar, salutitera

qnia

qiix

hiiir

ciritafi

accidit

hac

crucis

vexilla

iii

manibus

teiientes cereosquc

niaxiine fiiH oh cansa.

/iiit

Nain

nt certior fihl

meus

gestantes ultra solitum

morem

fragrantes.

Podera

serino,

a lorn qui vocatur Iciodorus Vulviro

Anstreiitnnii
i/loriosissinnini
''

quoque el ciclades qnarum amiciebantur tegnivium supcrabant candoi-cu) omnisminc que muscl balsamique odorem. (Jui quanto eamdeui visionem curiosins <'npiebat ccrnere.
,

cirnobin

beafissiiiii

defrr

cnrpns^ nt pnr
gpiieri

ejiui prrtios/.-isiaia
suiit

ineritii

ktwiano
Drns.

Januam

miserivordiie aperiat

Qua

visione ])ers]jecta. pr-cesid

menioratus

lanto ejus visus

hebetabatur splendore. Credo

a stratn cxurgcns onmipotenti Deo

dit, frati-esque

gratias rcddi-

virtuiem fore angelicam qufe ad tuniulum bcati

martyiis excubias celebratnra convencrat. Cuui ergo

'

illa

alnutica discessisset tnrba, ipse ad se

advocans onmein textuni hujusce vislunis ])er ordinem narravit. Aggregata itaque utriusque sexus liaud modica plobo, adiit locuni
pariter

rediens, facto
lui[uit
riit
:

manc advocat
iii

socios et cives.

Tum
dr/M'-

iiiif/erliriri -,

hac hasiJira nir

quo sanctissiinum corpusquiescebat, junctis sibi monachormucIerlcorumquecatervis.Sup-

rrrfreiifia iiairis nostri et riir est frHstrafii.f

plirata itaque Altithruui rlemenlia. cuni jubente

.serritiu

ulmnnontm

ejus solertia iot

per seeula

prajsule urna ubi sancti martyris artus quiesce-

ipM

fliijnr

rrhlbiia, resira forprnte iipiaria ?

Qno

bant aperiretur et exiude sanctum corpus levaretur, tantce suavitatis

thecam martyris jubet vallari cancello et postmodum honore excoli maxuuo. Ex hoc ergo si frequens oratio super tunuiium sanrti devota rundatnr, auxitia ab ipso sacro imtisllte scmpcr
dicto.

odor indo

f^i

oxortus ac

si

aromata multa
in

et

balsam:i

ibi

spargorentur.

tantuin ut

omnes

qul aderant fatorentnr

eum

paradisiaeo

illo

nectaro dulcodiiiis perfrui quod

:

iinpeti-autur. Explicit revelatio.

Deiti. rursiis
^Jtis iiieinoriiy

sponsa postulat Ijetabunda

Trahe

ine,

inquit.

X
post

iNOIPrr E.(USDEH PRJMA TRAXSLATIO. IgitUr

UOO

[wst
5.

te,

cnrrrnnis in odornn nnf/neiitorniii fnurnm.

multum

aecidit teinporis

spatimu ut

Wanut

Levantes itaque sancti niartyris glebiuii

et

cnm

contemneuli^K

ohlilertilu.

dalorum gens

ci-udelissima, suain cupiens augeri

hymnidicis cantibus

popnioruni

plausibus,

sucrim

fainain. dikitare ct gloriam.

universam pene

perveniunt comitante Deo in qnodaiu. non dicam

puellaruni, sed pull:uuin monasterio; quia nlgrl-

corpm
divimtii-^

invaderet Galliani. Qu;e m'bes destruens. castru

evorten.?, ecclesias dissipans,

depopulans
faciens
vita
.

monasteria villasque maximanT stragem christianoiinu

potiri

dinem quam habitu gestabant. comitante diabolo

in

puiuiintiir

corde gerebant

ibitjue divertuntur

hospitandi

nullum propria ulterius sinebat

in sua

gratia. Ipsuui

quem

poterat reperire pntsontia.

prjeclara

fuerat in
sororls.

quoquc inonasteriuni eonstructnm honore peccatricis Marifo et Marthiie

ille

Civjus persecutionis tempestale

urbs

Tum

chelydrus. qui

Adam

primige-

Arvcrnica,

licet

multis florerct pompis et robustogladiis.

iiam a florigera sode depnlerat, quique onmis

bonitatis
charitatis Invidns, recurrens

rum

virormu defeiL^aretur

turrium
evitare

munon quod

c rorumque tutaretur propugnacnlis,

nec

potuit,quia divinis destitnebatur auxiIiIs,eo

que

sibi

semper novit esse contrarius totiusquc ad solita fidlsslnia- V arma. imniittendo se in aliquarum soro-

dum

ut oportebat authoreni honorificabat

rum
rai-e

cordibus,lingna vlperea talibus conviclis lace-

suie salutis.

Sunt enim hactenus

bi

nioniinentum

inurorum tantum slgna celsa levantes fastigia, non ad allud utilia. Ecclefiiis quoque ejusdem pagi ptne .solo aequatis ^. contigit, heus proli dolorl eumdeni locum quo sanctns Domini Austreiuonins quiescobat desopriscse ipsius nobilitatis,

dihciissinti,istnd
dicife

sanctum non timuit corpus: O, inquit, frafres corpHs qnod affulisfis exanime,
'

qno censeatur nomine. Quibus responsum est a fratribus Hoc, inquit, coipus renerabik qnod ceniitis,sanctissiini pro cerfo novesit vel
:

eujns

rifis

forc Ansfremonii,
et

iirxcelhnfissiini

patris,
illa;,

luargaritum regls setemi diademate aptum veneratione homiiium

lari

ot ipsuin protiosissimum

priini
uti

sumini Arrernornnt jifxsHlis.Qwhus

:

dEemonibns pleuie

Isfuin,

Inquit, re.tfrum

a(/eii(e

Aiilo

qnod ])rius negle^cntia ^, hoiposlniodum quod gravitcr est gomiscendum *, sacerdotum egit ignorantia. 4. Nainque tune temporis bcatus Avitus, vnfunditus privari, ot
ei
,

Anstrehodinin qneni dirHis, qnanfoeins rohiscuin

aufrrte ethinc recedite, quiu nisi hoc cifius fcvcritis,

rifiti reeedefis.

non absque muf/no vestrorum detrimenfo injuHfec autem dicentes cum magno
aliaque plurima convicia
in sanclo

e/yincojju

strenuissimus
;

pra?sulatuin

gorobat

Arvcrnica-

fiu-ore

traunfeiinr
Iriniloro

sedis; qui praeteritoruni flagellorum reminiscens

jaculantes, propriis

non

claustris,

Dei sed antris so

atque mtcrore tabescens,

illius

Boiinargls
dicit jicr

'

valde

anlmabatm'
iutr;u-e.

fainine.

quo

nos

nmltas

abdunt. Altitonans ergo, qui ni! iimltuin abiro patilur, quique per prophetam terribiliter dicit
Nolife tangere christos ineos, id est reges et sacerdotes,
ef in

angustias et tribulationes

Cum

regnum Dei oporlere orgo orationi dans sempi'r 0]>ernm

sanctis meis nolite malifjnari,

itemque

Num. Nnm.
li:i
:i.

2.

3.
*

robustium genienscendum
'

veri) 3.

inigerliTivi
1.

:t.

Num.
1.

4.

aTiuantis

' igntirau-

Niim

5.

Buii.'ut,'is 1
'

jrloriosissima

:t.

illud

X
gui

1.

DIi!;.S

PRIMA NOVEMBRIS.
fauf/if,

7?)

Qni

ros. iiiquil.

t"tit//'l.

pnjillh/ni ncnll
iiugarihilciii

mei

comitatus calcrva

ct

tam Gcnnauonini

qnaMiqii,-

ip.-^iniim

(l:uiiii;il)ili'iii

iideo

voluit
uf luer

Arvornorum
.).
I

stipatus froquontia.

K\

.MSS.

UMrihilitcr ixTfolli v[

austrnv

nlcjscl,

niulifutes

ultcrius uequaquajii

uudeaiit in srui-

hcti patris, ut

loK Doi ulla convicia rabido ore proferre. Nani

l.lom voro AuKListus audiens petitiones jani probis libons seniper aurem accomdictis.

KT IMPR,
/,ui et "*'

m^ione
''l

modabat

snnulque

earum a dEpnionibus captse, aliiv propriis laquais uecatai. alia^ etiani Ipbribus et dissenteni-is ronsuniplsp. nonnullie utiquc profluvio ventris
a!ia'

niemor somnii quod

'*""''''<''"''""

laljDranles ol cnni ipsis storconl)us piopria extn

l)i-idom viderat. se (|uasi in excossu mentis Vulvico adesse; et ii)idem orandi gi-atia basilicam B. martyiis Priejecti ingressus, videbat quoddam

yJl^T
Mil!

iliKefeules.verniibusqnesi-alurieulcs.interoniptit;,

tribimal anro s[i]cndidius a ([uibnsdam personis vciiorandi oimumodis habitus saiicto altario

ciinche

ex

hac

tVatrili

vila itilVa lireve

spatium
dc

superponi, sic([ue qiiemdam regem,

aliiiic incrcdiblli

gommatum
nl

lcnipnris inieliciti-r niigravcrc.Sic.ijuc coinplctnm

pst in eis
imiiiis
:

pulchritudlno adeo pisediliim

quod

in libro Sapientja- .scriptuni cst

iiinumeriiniccidslratmnadshuitiumluminaobnubliarcntur ejus majestatis ineffabilitor radiantis a

gluria. Ip.^o in trlbnnali sedere. et

Ditp/ici,

inqnit.

/iilrifi/iiir

/iu/h-rc

/ns,

hoiiiiiip.
.,..
('..

1'ost

iioM

multum

itaquc lemporis spatium.

'

eunidem locum desocloricorum et laicoruiu, priBCcpitut iterum ainoverent glebani sancti marsupi-;ulictiis

videns

pontitex

multa illi sanctoi-mn millia adslarc. Inter quos almus Austremonius toga amea prajtextus, stola comptus. planefa
iudutus. ad
tiis

lari,

jidvocans turbani

adstabat.

quoddam itor explondum quasi paraet quem sibi oadom potestas socium
dirigeret inquirebat.
(/ile/iissinie rcqidris^
c/ni.-i/i

tyris et

art

divinilus, ut supra

locnm qui vocatur Vulvicus, sicut oi jam dictum est, rovolatum i'no-

hujus
qid

itineris

Ad
/niiic

(|uem

Sociuin rjuem
/iiic

/iubefo

rat, defcrrent. Vigilata igitur

ex

noctouna ot vigiliis morc celebratis.cnm gaudio o| tripudin corpus

liindo nr/nn/i

intrarif

slcquc liono-

"

saiuli martyris aulercntes,

l)iniii

qnod vocatur

adduxorunt ad ca-noVnlvicus. ubi sanctus martyr

dans nianum regi,ex tomplo ogrodiebatur. Cui isdem ([uo tondere haberent E inquirebat. Sanctus voro respondit Esf, inquit.
lificoutissimiis pater
:

ct

Pnejectus jacct hnmatiis. ct juxta ipsius bustum S. Austremoniuni locandum decoriinntirex

inibi ejns

ju.cfa /ociis doiniti ct inagisfri mei, Petri ajjostfjloruiHjtriiic/pis, /iniiore dicattis, cofjitoiniiie

Mnnziusii/i

uunt.Cumque

sancta menibra diu quie-

rus,

et

/njc

a Dnniino
e.t

arrejji in

niandafis nt
et

vissent. nolens diviiiitas

suse, haic videlicet
loci

gemiiium docus Ecclcsife

iterum divinEe

inea fitfefa
(jitai

inuniinine

cnm

a/ripiaiu,

oinniitm
jn-ooisor

duo magna luminaria, unius

i/n

fjerunfur ij/sin.^qne inspecior

et

contineri

angustia, placuit

existain.

Cumque

Iiivc

dixisset,

crassis so

sub
ocu-

majcsiali sanctiim
loCO. EXPLICIT.
is
/

martyrem ab eodem romovcri

SECUNDA
TRANSLATIO. Opitu-

nubibus contulit
lis

ct h;ec

vlslo al) ipsius regis.

disparuil. Qui audita petitiono abbatis alacer

7.

IXCIPIT E.IUSDEM

effectus,

cum onmi
quoqno

illa

regia magnificentia epi-

lante Allithroni

potentia, adjuvante clemciitia,

inslat

-Jioporum

ot

abbatum

ac

clericorum

jam nunc tcmpiis

nionii athleta;

quo

beati.ssimi Austre-

liaud exiguo

numoro Vulvico
illuc

advonit, et de sansciscitatus.
ef

insignis ipsius obtentn

pandatur

ctorum
didicit

corporibus

lunmlatis

translatio sacra.Kst igitur locus antiqua nobilitate

bealum Ausfremonium doctorem

convertisse, ot

valde oxiniius

et religione

prEocIarissimus,

ab

strum Arvernici ruris

fidei

oxtitisso, et ejus incolas

magiad

Arvemica urbe decem distans niiilibus, vocabulo Mausiacus; quom locuni mitiquis in temporibus
flalminius
fgregins,
cipis,

mdimenta

ab Iciodorense

ccenobio huc dolatum luisse. Qui stafiin gaudio

construxit,

Romuloa^ urbis senator

magno
et

roplotus diviuoquo spiramine tactns, sicut

reffis in

quemque

beati Petri apostolorum piin-

Sapientia protestatur: Cor

manii Dei

est,

paritcrque almi martyris Caprasii insignivit

/juocnmquc vo/uerit

verfct

i/lud,

statim jubet

piii;neribus

auxitquo munoriljus

et

amplificavit

abbati nt celerem nuntium fVatribus dirigat, ut

f:

agrorum possessionibus, datis simul et pr^claris prEodiis, cuni servorum mancipiis. Quem locum prfefatorum pafrnm sub honore sacrari jussit, .scilicet nt

quantocius properent et
10.

cum Dei juvamine boafestic'

tuin sibi deferant martyroni.

Qui statim cum ingenfi oxultatione

nwijnit

qnorum sacrosancta

continebat pignora,

nantes, et ad indicium regiae authoritatis Josoph,

ipsius regisapocrisiarius\qui post ejus disce>sum

iiompa,
'(nnitaittirpifc,

ipsorum intcrvontu
secula.

et anxilio sutiVagarotur

por

Sed postc[uani almus martyr Austremouius illuc Domino favento est delatus, transiit ad Kloriam ipsius sancti nominis et vocabnlum ejusi-leni

cionobii.

8.

Cujus sacri

arcliistorii incrat roctor leternje

abba extitit Tiernensis cob-nobii, secum habontos, noctem illam pervigilcm ducuut cf sanctissimi martyris thecam reserantes. ipsius sacratissimum corpus ad trausrorendum educunt. Cum ergo illud aporirotur mausoloum. tanfaexindc fVagranlia est
exorta ut

"

memoria^, LanfVidus cognomine, qui tam Deo quamque hominibns oiimimodis studebal
et felicis

oumium aromatmn

oxcoderet suavita-

placere; sicque imitari

satagebat

Marfham

ut

tem. Vincebat onim sabea torebintenaquc thura; non ci ioquari quibanf opobalsama, cassia nec
listula onmimnquc pigmciitorum gcnera. In crastinum orgo phcebo suo jubaro aurca sidera

ucquaquam
aposlolicum
oiiiiic ilonuiii

nogligcrot Mariain. Ejus cordi omni-

potons Deus immisit salubre consiliurn, juxta illud

:

Oiiinc, iucpiit,

ilcfiiiii
e.it,

ojifiiiiniti,

cf

obfuscaiifo

forris([ue

suum lumen

sorcnissime

pcrfcctuiH def^iirfniin

//cscciidcns

infundcnto,

rox

hiclytus

ji/itre

;j;/./Hm;scilicetut

cliorum grege adirct

monaregem sorenissimum dom-

cum

sibicrodito

ct nobilissimo ostro tectus,

diademate iiLsignitus cmn suo illo magnlfico

coinitatu la?tus adcurrit tutaquo profinus rogio

num utiquo Pipiiiuin, suppliciter exorans euin quatonus ci aliquem ex prinioribus sanctoruni
martyrum Arvornit
Iransferre
civitatis

ad suuni

oi

liceret

moiULsterium.

PrR:;f'atus

autein

rex

obviam venit. afforoutesquc inde martyrom sanctum ^ cum plausu et nimiaalacritatopopulorum doforunl. Augustissimus vero rex, ad instar David logis qui ohni ante arcain Domini ludcbat, oblifa
regalipnrpnra^pra-gaudio oiiuiom
vcslcin
iilani

Innc teniporis Arvernis

|'oin|ii,s

civilate

nimiis florons

insigncin
saucli

morabalur,

magna suonnn proccrmn

lachrymis ijcrrundobat

et

anto

Num

10.

'

ii|ntcrisiariuiii

:i.

{"i-S-)s.

iii. :J.

martyri.s

80
KX MSS.
iiiarlyri!>

ADDITAMKNTUM DE

REl .IQUilS

y.

AUSTHEMONil.

KT

lilPR.

inter mnltu
tii

exequias oxultabat ipsiu^tjue sacratlssima niouibrii propriis huniGris evchcbat. 11. Eral autGiu hieins; Janus quippe tune
Feljruo locum dabat et nlterno [unc ruccpssu viceni ipse sumebat. Cumque lieti cl alacres itcr

Iionoro
vigcrit

magjR. est favonlc tunc R. Austremonius ciim tocatus;in quo loco haclouus tanta ejus

irnciijn

por

vlrtutumquo benefioia ot florent merita nuliius inorsinjrulos ilios iiicrenionta. quanta

valet lingna. Oi''
^-i

tahum oxpHcaro

scriberontur

carporcnt,

sul)it()

tantse dousitatis nix coepit olabi oporiiot. Et

illud

nt totuin i-us

Arvernicum

quod

est

mirabile dicfu. por

onme

itineris spatiuin
nil

(luosanctum corpus portabatur,

cecidit
illi
:

omnino

nivis

quod a pluribus dicorennpoory]ha. Aimo ab Incarnationo Domini tur indiotiono % nostri .losu Clirisli DCCLXIIH. esl regnante vero domno Pipino anno 2-1-. acta
per singula. forsan reor
'

credo. ut ostenderet Dei ^atia salutem

ut

impodimontum

evenire ro^ioni boati moritis martyris. et non tronorarot populis. Cuncti ergo

imporaliat Romalifec translatio. Eodoni tomporo Imporatoris. Expi.inis flonstantinus filins T.oonis
CIT TR.^XSI.ATIO SECUNnA.

iEgroti et hi

quibus natuia negaverat lumen.

nl

sancti marlyris loouluni tan^^ere meruerunt. sulutem pristinam recoperunt. Nani et hi, gressijnis
recoptis, incolumes sunt effocti, nco

ANKOTArA.
u VI
hi
ti finis

non

et

isti

optatie luois sunt

tati redditi.

compotes

lacti.ct rnulti alii sani-

proxhiss VUai.skcodices, Ucet

qnat

mUce Parhino nou

scripfa sinit.

Xc

qiia

sequuntm; fnmni

ad miiin
rcenobium
frfnisfen

Ii2.

Doniquo affatim ur^a-banlur eis iununiora

.

rnnfimn nriafur,
iiutare

tautnmuwdo duos,

quousquo ventum cst ad coenobium cui vetustus conditor Mauziaco nomen anno 7G-i. Esl indidit, eo quod inter aquas oonditus sit h locus in tantuni lertilis et amocnus namque isdem H nt prnennUiusrei videaturindigns. Ibi ergoDeo
populoruni ag:mina
/'.

perriemus codeni modo, Vaticamm scHiref

.

niim. 1,

Lirincmem e:f edif. Lafjhci -n uiu H. b Mauziacns ab aquh. vcra cfi/mologia, qua- in Mosa- ffuminis itomine adhur supereM; .^i(jmpcaf aidciu fnnim f.r mvlfis riimlis paludeum.

'^

LIBER MIRACULORUM.
Voticatio 4-^0 srrirs mirncidorun', h>st frauslatioiiem dupliccm <iuain mudu dediiniis, tajitur iii rfidicc qimm et Lahheus pariter e codice Liriueusi eodem loro tradd. Sed quia nihil reperitur in isfo fif^rn

miracnlm-nm prmter ea

qitse

in Vita secunda

amim. 20 nd

finem

(cfr.

supra,2mg.5!} sqg.) diefa

.^uut.

horiim rodirum rariantes lectioms jam auperius annotatas

lector im^euiet.

ADDITAMENTUM DE RELIQUIIS

S.

AUSTREMONII

AUCTORE ANONYMO
r
soltf
o(IIUo)fi'

Labbeuna
domnus

".

S. Austienii.>nii corpiis

UcOli
PIPIN'0

S.i^NCTI

AirSTHEMOMI

USS.V

M.AUSIACUM

rex Pipinus corpus s;epe

ail

fali

martjTis

duci a

RERE TRANSI.ATA IBIDEM SERVENTLa. Notissl-

lciodoro
Viihicuni.
(leiii

fulfico

Mausiacum
tramJatum.

muni manel imiversis B. Austremonium primum Arvernorum episcopum apud vicum qui dicitur Yciodorus vitam illustri consummasse martyi-io. Geus enim Wandalica ipsum post longe temporis
destruxit locmn. Post cujus destructionem beatus

Mauziacum transferebat, Roggerius Aqnitania' dux ab oodem Pipino rege caput ejusdeui martyris loco maximi munoris extorsit, ot ad castrum sui juris quod Potra-inclsa dicitur. transtulit. Qualiter voro ipsuin caput Yciodorum
ex Vulvico

Piypino rerje itomitum

Claromontonsis episcopus oraculo instructus angelico, corpus B. Austremonii ab Yciodoro transtulit Vulvicum. A quo loco Pipinns
Avitus
,
,

delatum sit breviter pandimus. 3. Pr*fatus diix Roggorius monasterium niaxiinum in Iionore Domini Salvatoris construxit

el iii

caslvo

Fetne-mcii-st

quod Karrofulum

indytus rox Francorum

at)batis
.

ad p"litionein Lanfredi,

patum

cui

loco

ob honorem Kaioli nuncucastrum supradictuni, quorl

in

collorafim

Mausiacensis Adeberto Claroinontano episcopo prjesenle postoa depoHavit Mauzia,

Petra-incisa dicebatur, in

cum. Ubi pro reverontia B. inartyris pluriina

reliquit

insignia, scilicet

cachos crystallinos,

et

lapides pretiosos, ot aiu-i

plurimum de quo

fioret

vas

in

quo corpus B.

Austremonii honorifice

leconderotur. Itaque Adeboi-tus. opiscopus Claro-

quod caput B. Austroperpetuum possidendum concessit. Denique irrumpentibus paganis apud Pictavorum pagum, delati sunt thesauri monasterii Sancti Salvatoris Karrofensis ;ib ojusdom inonasterii monachis apud Arveruos ad castrum quod Petra-inoLsa dicobatur eo qnod munitus
monii transtulerat.
.

montanus qui cum Lanfredo abbate oorpus ejnsdem martjTis Mau/.iacum transtulerat, in ultimis agons, credens se apud Deum ojusdom
,

esset locus ct suse iiropriae possessionis. Evolntis

vero multis annorum spatiis, monachi, qui pro

oustodia

thesanrorum
filiis

niissi

fuerant,

inierunt

martyris meritis juvari, in ocelesia Mauziaconsi lumu'ari voluit in testimonium veritatis.

Cujmi
lloffi-

consiliuiu ut ex

rioAgiiitniii.f

2. De capito voio ojusdom gloriosi martyris hoc cortissimum haboimis quod <-o tempoic quo

pagensium. qui sibi viciniores orant,monacharont, quatuius sibi succedentes in eodem oasti'o monasteria in perpetuum haberent.

Num.

12.

'

IndiciniiP

1.

4.

Transacto

tlES
niiii
r/iir.

PUIMA

\()Vt:MHl{IS.

y\
^
f(l.

lUpK.
(Jaiifieiliiui

suos sodales a subjoclionGiibbatiset nionaehoruniKaiTotensiuiu

.sp et

ffppoi-unt tractaie quoiiKxlo

lum.

ujus tempore error Yciudorensium nionaclinqui bcati Anstrcmonii i-oi-pns

.

se habeic

inaniter garrlvK

pnllnlavit.

Ijnssenl

abstrahere.

I;;itur

suiHTvrriit

ffsfiviliis

qnare

Quod quomodu H
opene prc-

B. Austremonii, et pnelati

-ilium,
el

monachi inierunt naiutsipossent prfefatuiTi castrum everterent.

acciderit. hnic inserero scripto

iinm dnxiiuns.
S. Islf

nionasleriuni Yciodninin oijni a sarictn Austn-iiionio construclnin rotpdificarent, et supradictos theHHuros. cuiu iis quje ad ipsuin c.astruni portine-

''ini

nntritus et

Caubertus. sicut dixinms. apiid Mausia- U/mU st rnnr educatus fuit. Sed quia post WfntieiilihiiM.

ilnininnni

bant. sub ditinue sua- potcstalis icdi^^ercnt. Rofraverunl aulem priefaluin (Jislcheiium, qucin slbi

Mancionom abhalem MansiacenscMn eidem ecclcsia^Mausiaceusi abbas snbstitui voluil.

valuil.spe sua fnistratus, postea monasterii \ciodorensis abbas ecclesife fiiit et quia ab ecdesia Mausiacensi lepnlsam passus
iH-r
.

abbatem
locum
in

projfecei-unt, ut adirenl visifandi gratia

quo

oliiu inclytus niartyr

fnerat.

Anstrpinouius

ad

jacuerat hnmatLis, et caput ipsms t.ir.nl ut

se ulcisceudum totins ncquifi;e suse

tit.

cmn

arma convor-

I^am cmii certissime

olim
a

honorodiemfostumcelebrarent;quodetfactmu ^t. lunc er,o pret.o.., martyns capul. quod dux Rog.enus m capuf aurcmu nmu npm- fabricatmn rocund.deral. a pnedicto castro. quud nunc Sanctus\vomusappellatm-.apudV-indonm.d.-Iahm.

nimn

domno

scirot boatuiu Aush^ninPipiun rege Mausiacm.,

Iranslalnm

et ihi

contineri,

nnn
et

est veritus

n,m-

rmmlam sancturum
boati Austromnnii

co.poribiis titnlos in

impunere
ot

noninc menda.ium suum

memorabilihu^

R
stie'rfjrf

qnibnsdam
astrnere. ctc
'

fii-titiis

est

cum

falsis

supiadictis thesamis.

E
Miiii:iiii:i jit

Solemnitate igitur peracta, Bernai-dus. de quo supra Incuti sumus. circa medi.e nnctis
5.

^
i.

,-hi

quam

''-

me.hnm

sifi

laboraus,

qncindam laimilumnnniino
i.-e

Hoc rumore Mausiacenses onmes tam monaclerici quamquo laici permoti, et hoc

rcl iijiiiiirinii
Aiisln-nKiiiii

Bcnodicfun. ad pi.feum
dete.Tet. Qui

jussit ut

aquam

sibi

urceolum acclpiens in manu. cum adputenm accederb vellot ad hauriendamaquam. vidit supra nia.g.nem putei duas adessepersonas;
qui pav-oro porculsus rotrogradus redire festinanter cupit.

ad opprobrium occlesitv Mausiacon.is fieri arbitrantes, quamvis de globa beati Austromonii cerlissimi
sinf
et

hoc

omnes pene A.vernorum

in antiquissimis scrlpti.
i-e-e factam occlesiam" Mausia-

ecclosi* testentur,

qu*

translationem olim a domino Pipino

continont.
ve.^entos

tameu
sui

Quem m.a

Cnr-

non

do personis evocans diclt appropius hvc haurire Ufiuam ? No/i

censen. glorioso
ipsius faiua
,

patronl

nnmine

ot

beata

qu^ ubiqne
et

vene.'abilis habetur.

fimere, sed consfans esfo; naui certissime scias

me

e.sseAnstrenionimn,huj'^>^lodfiuHlaforem,etohho<fibi

moHo apparro
finem. rita^

iff

cor/Nosra.shuHrIocHma mr
qnia
si

risiiafMm uf rem/ificefur; sed cacr ur alicul nsque

ad

fus: dlcas;

uHcui dixeris,
hiiec

^fafim lumrn oculorum amiffc.s:

Cum

et

alia

multa beatus Austro.nonius dicto famulo pra^diceret,

ab

oculis ejus disparuit.

Famuius Itaque

Yciudorensinm fallaciis obviai-c quautus thesau.ns de corpoiv beati Austremonii apud ipsos .uaneat palam oslondore. Exinde domnu.n Robertun. Claro.nnntensom episcopum Immlli pustulatlu.ie logav.-ni.it ut ad ipsorum ecclesiam accedero dignaretur.et quautus thesaurus docorpore beatl Ausfre.nonii peues ipsos abscondltus mano.et. diligoiiti
privari. prfefatls

doceve.mit

hauslf aquaui

fuerat detulit.

de puteo ot eam ei a fjuo missus Bernardus siquldoni saepe dictus

illius

videns vultum

pallidu.u

eum

intorrogavit

quid vidisset
vidisse.

Quem
ot

famulus vero professus est se nll Bernardus itermu atque iterum

audierat dncous. narravit
et
ei

no.i refugeret intueri. Quoru.u precibus pnefatusepiscopusannuenslncmuMau.siacensem petiit, et va^- in quo corpus boati ma. tyiis An.st.-emonii positum erat ape.i.i jussit. et ipsmii corpus sicut ab inclyto roge F.-anco.iim Pipino
lineis

oculo

interrogavltquid vidisset;fajnulus veropronihilo

et

sericeis

linteaiulnibus

involutnm

el

visionom
oninia

ipue

recnndifum fuorat,
rigiis

ot desupe.- studioslssliuo coi-

quEO

audioiat

viderat

qui

statiui

llgatum, ne solvl de facile posset, insupcr

sigilli

lumen oculorum,uteisauctusAustremoniusprEedixe.-at, amisil. Hnc iii lihin niira. -11101! plenius

repories.
'""'"
(1.

ipsas corrigias impressione

Pipini rogis

el

aliornm duonuusigillorum mnnltas. ut tantl n-gis opus autenticmn permaneret, ui roi cortitndinc

[gitur peracta soiemnitatis dic, prfEfatus Bcinetilt a

"

i"ia.Tlus

loco basilicaiii
fati

Gislebcto abbatc ut lu eodoni miriv u.agnitudinis iii honorepriePost

Episcopus vero ut vidit a parte sigillorum In (lua boati Anstromouii co.-|ins coutinei)alnr non sine danino sigillorum posse
invenit.
fiscellani illaui

martyris

.'OjEdif.cai-ent.

paucos dies
ctepit

reserari,

ab

altei'a

parte cor.igias scindi jussit

..f

Gislehortns piTodictus abbas cniu Be.nardo et

ceteiis

ossa boiita intus latontla sun circniustantin.ii(|nc

mon;ichis

castrum
iodiflcato.

supradictuni

conspcclni uciilu ad nculum apparerent

ita

.piod

.i

destruore ot ex lapidibus ipsius castri monasterinin ^edificare.

factum

Quo

petienmt a domno

t.-e.nn.iii

Episcopus itaque ipsa beati Auossa piofiosa oci.lis iuspoxit. manibi.s

osf.

IXI~
III

Bctuirdo episcopo, ([ui iunc occlosiio (;iarnmontis p.'a;erat, ut ipsam basUicam i.i honore saneti Austremouli et saii. li Pelri dedicaret; qiiod et tactum esl. 7. His Ita gestis. noii iiiultmn i)ust teiiipus Gistebortu abbato defuncto Berna.'dus successit. post

tetigit cf digitls atfrectavit.

10.
bei.ti

Huic tam p.-ioclario ostensioni corporis Anstremnnii adhiit W. i)i'iBpositus ClaroArnaldns

abb:isS.lllidii.
ot

HOf VIII 111!'

rfrofjinliii

luonteusis. avnncnlus dicli oplscopi. et \V. ;ibb;is

eccloslie Mansiacensis.c^t
et

Durantius abhas S. Aud.oio,

A.iihlardns

i.f

Bornardum Girardus, que.u

chi

I.iterfeceiiint

.nona-

tnji

ejusdem

loci.

et

In

tu.To

quam

ipse con-

de ijnecipnis nio.uichis ecclesuu Mausiaconsis qnampinrcs. ef

abbas Rlnmensis ;adfuerunt
etii.m

struxerat

sepelierunt.

Cui

Girardo

successit

cum

ii).sis

etiam (ioiiconuu. .uilitum

et

laicoruni

Rot)ortus abbas Cantinubensis;

hujus teinpore Hngo. decauusYciodoronsis. -;iipradlctnmcaslnmi

Soreiuhris
'ruiiin.^
I.

nomiulli.Hjec demonstratio facta fuit subtusinaju^ altar.'. Iii infprinn ciypln i|na; vocatnr con1 1

te.>5sio.

83
>y
iMiH.

DE

SS.

MKLTAGASO ET

S(k:I1S
tVaudis
beati
bile

MAHTYRIBUS.
cuulra

lossiu. !^'itur ussa <rl(jiiosi

(lictu*

martyri'^ Austrenioiiii

episiopus ct ubbates pr;vnoniinati in vas illud uiide lueraut assuiupta safjaci studio reposuerunt honoritice. et illud vas diligentissiuie tuil
reconsij,niatuni,

ipsam machinui'i super corpus veneraAustremonii, velint nolint. ipsum

et

corpus habel. possidet

beati

venoratur;

ad evidentissimis veiitatis pra^coniis

gloriam

quod laudem et

tiosius

quousque in aliud vas niulto pretenipore opportuno venerabiliter transpo-

Austremonii
sic fieri.

et
et

salutem populi

Christus disposuit

cni

honor

natur.
aiiiuj
I

cum

por l^alrc et Spiritu Sanctc.

ot glona omnia soeula

i!i7.

11.

1107,

Actum est hoc mmo ab inearnationeDomini IV idus apiilis. lunu nona decima, feria
Ca-le-

secuIoruiM.

Amou.

iiuinla septimanai paschalis soleumitatis,

stiuo

Romana^

sedis existente pontifice, Roberto

Phili]Jiio

ANNOTATrM.
a
(^i'.T
(i'f
siii/.

Arvernoruni priesule.

Frmicoruni lege.
igitur et

Wilelmo sileant onmes

Slausiaci abbate.

Erubescant

tnuir .>liniHs,iiji/('l
p"'i}'

sohnn
""'''"

lAihhiniii repe-

sugiliatores et adversarii Mausia-

riniifs
/t.
'id.')

'"''""

'/"''

}"'"'"'" -'""'

rensis ecclesiag, quia quioquid studuorunt doli vel

DE
B

SS.

MELTAGASO, VICTORE. FELICE

CRESCENTE, FELICE, SATTO, PERSEVERANTO

.=.v.H.

Kuwi m\\. ]\mL

nisTHi

si\ii'iiNiN.i

mm.

snipiici.i

niiiii\

MARTYRIBUS TERRACfN\E.
KXEUNTE
SEC.
1.

1n

tintiquo miu-iijnAoijio qnod Hieroinjniiuniiiii vocanmlet, muiforitm sanctonim cohors har <Ue
marfi/ref:
ftiisse

lanti, Octaviai,
iiinsB,

Cassise, Maxinia;, Ri.slai, Satur-

Donat^e, Simplicii, Csesarii.

Septemdecim
non modo sanctorum
Florentinil

SS. Meltagasi
et socio)'t(>

occurnt, quos
(btbium
est,

iiulhiin

itobis

hi iiiiD^tyo-

ex more hiiic marti/roht/io so/emiii

sancforum nomina. Ex t/uibus nutnero sed etiam nominihus ar

codices

jtafef

(jrnere

JoglU
IfirronymiaII

sancfos martyres

non

alio ut

phtrimum
inissosrjiie

tifnlo

variari.

Quapropter

ufilem

tjuam sanrfifatis

iiisifpiiriidi ;

rinicfos

disjmfationem exscribemus, ifuam hulrloro in notis

suhjunxit.

is

Terracinx ejcisfimoinus. Ifa

riiim

in

jjrxdictis

fastis /c(/(/*\-biTarracina natale

sanclonim Mel-

3.Sexdecim,
nostri

intjuit,

inartyres,partim viros,par-

E.f honiiii

tagasi, Juliaui, Victoris, Felicis, Criscentis, item

tim mulieres.indicatM. Antverpiense, totidemque

libri
:

niunero
ritletur
eliiiiiiiaiidnx

Fehcis, Satti, Perseveranti, Octavie, Cessie, Maximi, Risthe, Saturnini, Donate, Simplicie. Prime, Cesari. Sejifeinthriin hxc sanrtoruin noiuinaexeiiijAar codicis Bernensis exhihef, rnjits scribendi

hac tamen differentia, ut

sive
in illo

licet

in

utroque
sius,

agmen ducat Moldocasius

uon

Maldagased inter

Mfiffnus

postremus

est Cfesarius,

sanctas mulieres

turiuam claudit qua; uomine

rationem

sequimur.
serjueufps
:

Florentinii ediiio sexdecim

In Terracina natahs sancto-

Prima

est in libris nostris et pro Caesario substi-

enumerat

rum
tis.

Meldagasi, Juliani, Vietoris, Felicis, Criscen-

huncM. Corbeiense addil Magnum ot F Justum. De Magno frequenter in hoc codice apud
luitur;post

Item

Felieis,

Satti,

Per.severanti, Octaviae,

Dacherium addito
giis,

fluctuavi

an potius
in

titulus esset
in

Cassie, Maxinie. Risle. Saturnine. Donate, Simplicii,Ctesarii. Florenfinius in /lotis citaf maniiscri-

celeberrimi martyris
vel

more Grtecoruni

Menolo-

proprium noinen. Bis

in

hodiernis iastis

ptum codieem Antverpiensem, quem

JietischeuH
cf

a Bollando,

Magnus additur

martyrologio Antverpiensi, in

PajicbrochH opera, ucccperaf. Huiic

hihhotheca

libris nostris pra^toritus.

codicem

in

Purisina

nationali

sub

nempe ad Melitinenses et hosTerracinenses.An Saturninus, quiacoleberri-

n" 10837 assermttim, meis oculis inspexi et sequetifin sancforuni nomitia exscrijjsi : In Terraci, Meldecasi, Juliani, Victoris, Felicis. Crescentis. Item
Felieis,

mus

esset in regione

illa,

magnus

ideo dicoretur,

utCsesariusceleberrimusTerracina; vocari potuit,

ignoro; dubiuin excitasse sufficiat, decernant
alii.

Satti, Perseveranti,

Octavise,

Cassia;,

Justus in libris nostris aut M. Antverpiensi

Maximse. Faustit, Saturninaj, Donata, SimphciEe, Piima.'. Sutd eryo sexdecim saticforuin nomiiia.
rnria
fif inrii

2.

lio.

suis codicibus serjueufem affert

Deinde Florentinius ex Corbeiensi codice et sanctorum sertem :

nequaquam meinoratur, et fortasse ad sequentom diem pertinet. In eodeni M. Corbeiensi, quamquam duo hi martyres addantur, sacri agminis numerus XV non excedit. Deficit euim Crescentius, alterFehx,

\n Terracina natalis sanctorumMeldegasi, Juliani,

Victoris, Felicis, Sati,Perseveranti. Octavite, Gessise. Eristei,

Maxima
stai

ot

Donata. In nostris vero

legitur,

libris

nounne Rista

quas Eristeus in

pro FauCor-

Saturnini, Siniplicii, Primi, Caesarii,

beiensi est.
4. Ex uberrimo tamen sanctorum martyrum alil oero choro qui ex urbe Latii Terracina in adductis nonnuUi mss. unanimiter producuntur, Julianus tantum iidem cuin Hs Acfis presbyter et CiBsarius diaconus memorantur in (jui in SS. Cmarii

Magni,

Justi.

yomiua
sec.

omniiio rjuindecim. In codlce

metnbraneo, foUo,

XIll, quem

inter bibfiofherx

Laurentianxincrementa Florenfis: cidi, marfijrnm Terracinetisium seriem hanc reperi : In Terracina

natalis

sanctorum Meldagusi,

Juliani,
Salti,

Victoris,

Roniano

et

aliis

latinoruin martyrologiis.

Quam-

ctJuUani

Felicis, Crcscentis. Iteui Felicis,

Perseve-

quam

vero

in

Aclis

apud Surium post Julianuin

et

UIES PBIMA i\OVF,MBHIS.

m
i>iilriila

et

CEesafium

iti

iiiiiii'

nirr.sus

nonnisi Felicis et

niirtiriila

qnant

fiirraiit

credlderniit

ct
V,.

Eusebii mai-tynuni adiiotetur.eum Leontis (Lfontii) eonsuiaris in Cliiristi eonfessiono [briunatis-

Anrcliiiitinn

cu?ptis

absisfcref hoiiati sunt.

V, H.

simo obilu
.

ex verbis tamen CEesarii

ai.1

Luxu-

Aurclianus iuitem non curans do his quai illi loquebantur, tecit per polcutiam .^uaiu includi iii
cuhiiulo
Doiiiitiliaiii, ut securus faceret violeutiam. Veruni atfnit dirina idtioet Anreliannssalet

riuni

antequam

mcr^^eretur, eonstat suli

eodcm

Tarraeiuensi ec|uite primurio, sinc permissiouL' eonsularis. plnrfs martyres ac sanctas virgines

tans corruit

exspiravif. Videntes

autem quie

per i^nem fuissc corouiilas; ita i'nim Luxuriopro" To piiKjuam morleni uiinatus est Ciesarius vero, Luxuri, hodie coniedet coluber, ut eogno:

eveiierant,omnes credidcrunl.Fratcr auteiiiAurcnoiniue Luxurius, petiit ab imperatonTrajano ut hos omnes ad sacriricanduiu compellcret; qui si non consentirent, pcenis eos quibus
liani,

ijcai

omnis hcee regio quod sanguincm servorum suorum

tu

vindic-ct

Dnmiiuis

et virginuui quas

vellet iutcrimeret Vntfc

Ln.rurius Sidpitium ar

ignibus

concremasti.

Unde sanctarum
cssi'l

Sennliamim Aniano
virgines Christi

urbls pratfecto tradidit, qul

mulierum quic hac

corona

die uumerantur. diiplex

ros decollavlt. Ipse vero post hfee

Luxurlus

ahiit

ad

virginitalis et uiartyrii.

chum
non
sarii

et

Euscbium monaFelicem presbyterum, qui in hac classe

Juliani

ad Tcrracinensem

civitateui, ot

nolentes penitus idolis imniolare, abiatis omnibus

qua; habebant. in eodciii cubiculo in quo siniul
nioraljaiitur
clausit
ct

receiisentnr, post ali(|Uos dies a nece SS. Ca;et

marlyrium
ibi

(ecissc

et

tbitc

igiicm

iiiipo.-.uit.

Altera

12 novembns, ut Actis palam est.

adnolabinuis. cx iisdem

namcfue die veniens sanctus diaconus, nomine Ca^sarius, invenit corpora virginuni immaculata:
in lacies enini

Atih
Nerei,
illeiff
"''

5.

nimoda

HartcnKn Floveutinius. Qua; iiiiuniijiitnii t>incertitiiiUiir nou i/amlcnf, prnhiibi/i tnDii-ii

itirtii

suas prostratie, oraiites Dominum. corpora Ca?sarius in sarcoiu

recesserunt.

Quarum

conjfrtnra

rs^r c.clsfiinn. Iltiid irrn iiniu-iinis

rt ririjiiie.s,

phago novo sinud condicns

iufodicns sepelivit.
7.

protlmdo

tcrra.-

ptucef, serriis

Dei

qiionim

i^ainjiiinciii

E
et vlrritlriUiir
iliveiiili.

Luwurio Deuvi requisitmtmi Cxsarlits

esf
,

niinutus

Hinr

crijo patef /jlnres inartijres, vlros

esse eosilcni

qiins

iiiarfijinloi/iiiin

iintif/iiinn

ijlncs,

eodein feinporc

qno ('xsarlusTerracinx
et

dei/e-

recenset. Qiiiini irin

nt lcrtor

rHr

iiitclHjat, rcpcet

bat inartijrii lanreain obtinuissc. Potest er(/o fieri

nt prtefer Sidplfinin, Servitlannm allos qnoiiiie
tres ririjines,

tenda hoc
fhiiiiitilla-

ltirt>

snnt
soriis

Acta AW. Nerei, Achillei

Hn/ihrosi/nfi
ef

rnni

Thcodora,

Luxnrius
iit

sive

per

se, sive

per alios

qn.r frartncif in toin.

diein
12.

III Mnii

Ilcnsrlieniiis lul

niaijlstratns, inorti devoverit devotasqite occiderif.

Artornin iUoniin cap.

lei/itur Aiire-

Etcniin

illl

qiios

occidcre Hceret a
il

Trajano
riiin

lianns,

i/iii

riri/inis Doniitillx iniptias ainbiebaf sed

impetrasse

tcijltur,

erant

omncs
ac.

qitl rldcnfcs rrc~

Christi ririjincni ntollirc non potncraf, dixisse

ad

diderant prseter Sulpitinm

trlhns
rlnjinibiis.

Servilianum

Sulpifiitm

et

ServiUanmn,

ilfustres

Juvenes :Sc[o

Qnornin

oinnluni

marti/rlnm
r/.r

quia collactanen.s Domitillre habetis sponsas. id est Euplirosynani ct Tlieodoram virgines sapientissimas.

qnumquam Acta prmdlcta

crcili /lotest ctlaiii

iion cuininciuorant,
slt.

tamen dnhitari potest quln secntuin

nnirer.ws rlros
et

Prxterca

ergo Domitillam deijoni feccro dc insula ad Campaniam, ista; ad illam visitandi gratia vadant, et suasione sua revocent ad gratiam

Cum

inidicrcs qul

paijani

e.r

nrbe iencraiit,slve

.fcrri sirc Ini/cnni, ct

eidentes miracula credentes Chrlsto baptizafi fiicraiif,cadcin damnatltincfulssc roin/trchensos.-crant

cnlni In ctideni doino.

meam

aninuim ejus. Cuni ergo dcposita esset

iiisula

Pontiana ad Terracinam et Euphrosyna et Theodora, invivenissent ad eani cem habucruul gaudiiim luagnum. InsfmrtortmDomitilla de
ririo,qnnin Doinitllln }ejniiarct,rii-prrunt
si/na cf

Cndc Jndiranins Florentininni probidiili ratione adductum fitisse ut rredcrcf hosre sanctos vlros ar innlicrcs, quorum i/lorio-

Theodora

riri/inein at/ijredi.

Euphroverbis ; venim

sam

rohortem

marti/roloijluin

Hleionijmiannni

Iiodie celebrat, pertinere

ud

eos sanctos

quonm
liirirtis

boinitilla fnin orationc cfpntrl fuin rditis iniramniiserunt lis utranique ad Christuin addiuit.Tmc

niortcin C.tsarlns Luj-nrio cxprohrat. Placct ntlqnc

Floreiitinil o/iinlo,
stabilire

quainvis artjinncntls

se arabce
Ctiristi

ad pedes ejus

et credentes niysterii.s

eani

nequeainns.

Xain potcst perl

nf

consecratfB sunl. Universi autcm viri et mulieres qui pagani cx urbe vencraiit, sive servi siveingenui, vidfutes IiEec credidermit Christo et baplizali sunl. Et t;u-ta esl doiiuis iii (|ua uiancbat
(Doinitillaj quasi ecclesia.
t/nfiir.
fi.

C^saril rcrba Sidpitliim .^olunnnodo ac Serrdlii-

num
nim

iina riini Ooinltllla

ct .torils

Theortora atqnr
est,

Enphrosi/iia respiviant. Qnldqnld

in vetnstomartijrolinjlo
fif

sancti qno-

mentio,vivi,feinin,-e,

Postea venit Aureliauus rim Sidpitio

qiiasi
uiio
tlie

et

Serri-

liaiio. nf

trinin
et

riri/innm iiuptix
rlilciites

sna Itnirca fvunntur in netis, sni.^ique honorlhns jmtiuntnr in terrls. Dc Cx.fario dlacono iir Jullano. qnoruni Arta .^n/icrsnnt, s/ierlidl cnra
iiiiinorfali

pcrnit.

Vrrnin Snl/iifins

Serrdiauus,

nf/einns.

84
1)

DE

SS.

C^SAEIO DIACONO
ET JULIANO PRESBYTERO
MARTYRIBUS
TERRACtN.^i:

C.V.H.

COMMEIVTA.RITJS
SS. Caesarii
et

I>Kv*;VIl.rS,

5^

I.

Juliani

Acta qualorna.
conspoclus.

Tolius

narralionis

marlyrii

KXKUNTK
SKC.
],

Cflrhfrr/inNiir
riutii
siifit

est

!n

sarni
ct

iint/ipiitair

martif-

(iallia'.

Bclyii nc Nerr/audia!. Sinyuloscodices

nd

sanrtonim Cfesarii
iiiamtsrrijitis

Juliani,

ijiii

jmssi

cujnit Passionis receusitos /cctor intcuiet.

(^uuiaor

Terrncitix in Campania. Acta mnHyrii ex

ijiiainplifrimis
(iilitjnitrr

Passionem
iUistiis cuin

maximam

ex ipsis codicibus antiquis

Aclorum
SS. Ca^sarii
ff Juliani

rodicihiis

cxhihere aut ajiograjjha rerejita a jjrxdcccssoribu.^

iiitersecoUatis lectori suhjicicmiis.CidtHseoruindem

codicihus manuso-iptis

conforc ncqui-

rj-piiipfnria

sancf-orum per
'jiioijiif

muUa retro secnla celeberrimus nunc

cinn hoiiore jicraffitiir. Qiioriim saii-

vimuji; icmporttm enim

raiif.

ethominum injuria periesiio

magno

Enindeni Passionem ex
c inonte

codicc cdidcruiit
;

cforum

eijreijium

rrrtnmen quatuor omniHO Acto-

monach/ Beucdictiui

Cassino

apoyrajj/ia

rum exemplaria enarrant; qux exemplarla pcrspi'uitatis ijratin quafiior /ocahulis sfnfim
distini/uemiis.

inferse collata dahimus.

4. fiain

nh

inifio

Quatuor Artornm

rxeinjilaria, qiiod substan-

j^assiomini

Primuin ifnqHc

sit

Passio niinima.
Pussiomnyi\mi\.

spectat inariyrii, valdc

simdia sunt inter se;

ma
Ctesarii

secundum Passio parva

vocetur, terilum Pnssio

diffcrunt vero ita ut

wiiijor nudiafjjHnrtumrcrodirntur

aUud alio plura rerum personarHinque ndjuncta ct rerba addant. Passio m/nima
cst

solumitiodo
innrtijriKin

Codices sinifularHiii PnssionHni simjulos nrcHrntr

sigiiufos
iiict ;
ijiiurniii iiiftlittt

Jejuua
sulari

ac

tjreris;

soUus Caesarii inaiiyrinm

infrn

nd capita earumdem

lector inrc-

post breveni interroyafionem factain a Leontio con-

hoc loro gnicrnfim iudirasse

snfficiaf.

mininiam adhur incdifam fres codices suppcditanmt. Romanm unus e bibUothecn

i.

Passioncm
Crucis

bivrhra
titniin

Sancta:

iii

Jcrusnlcm,

iihi

jn-xdecessores

nosfri eunidcm inccneranf.

Eyo

rcro

cum

in

Vrhe

rersarer

anno 1880, pretiosum eodicem apud

i-cjici-/

dafamque a Caisario resjjonsionem fuin fum condeinnaufi Luxiirio urbis prasfecto, martyris in mare demersi ejectionem in littus secufamque in LHXuriuin diviuifus jmnain paucis verbis cimrrai. Tcmpus aiti locuin non cxjjrimit, sed hoininum nomina soliiminodo et locuni sejmUurse
Leontiu,

Ci.stercienses monac/ios, qu/ ajj/uf

Crucis deijuid, uon invcn/;

theca Victoris
bus,

hnsUicam Sanctff fameu in hihlio-

propc Terrnrinain. Reliqua: Passione^ et mulfa colloqiieiitiutn vcrba ct aUas j^ersonas ct alia martyria nec non jtrodiyia sujjKraddunt
;

EmmanueUs in
aliis

coUeijii

Momani xdiquo-

temjjus insu-

quo cHiH

monasfcriorum
n

sjxilHs hic

per

<jue codej: illntHsfHif,ocrujjafn

giiheriiio Cisn/pii/o

urhc

Romana.

lorum drferminant. Qiiarum unrrnfionum, quo fnrilius differcnfiain uno veiuii ocu/i obtutu
ct

Secundum

codicem

inveni

in

hihfiofhera cxsaren,
in liihlioflieca

Vieuux in Ansfria. TerfiHin Laureutinna Floreiifia' iu Efruria.

iinusquisque jjcrspicere ac dijudicare possit, tofius innriyr/i scrinn Juxfn qnnfuor Acfn enarrahiinus.

F
brecitei

Itomnni codicts njioijmjihum, quod Roime confed, ruin HtroqHC codicp VieHneusi ar Florentino n mr
rollntHiuiiifrn dabifur.
h/hlioflirra

Sanctuni itaque Caesariuin diaconuni Luxurins tradidit Leontio consulari. Rn Pas.^iio luinima
-").

enarrat

iirditHr rnpifijHe /irfiirein

in

inedins res.

Pnsslo

Alium jjrxtercn rodiccm

iu

parrn Cfts:niuMi

Laurcidiaua Florentia: rejjcrtum

leqi

ijuidcm diliycidcr, accurate rcro cum reliquis conferre supervacnneuin e.ristiinavi, eo quod historiir fidclcm quideiH nr irliijuis conmunm, sed innumeris lihrarii
>f ttllcritiii.
'llitfi litio

dcd/ir/f ex Africa inCampauiam, incivitateinTerracinam.Afroxnnrratfac/niis Ter-

mcndis fa-datum ac mutilum inreni.

racin.-c ipiofnnnis rpfe/irari solifnin. Juvi'uis cnim jjulchrriimr oriintus jier jj/ures menses enutiitur, iit tauclem, jmst saciificium oblatum, equo vectus

ascendaf iu inoiitrm inarinum

ef

praicijntrt

se;rujus

Passionein jjaream duo codices miuisfrarunt FlorentiuHs uuiis c hihllothrra Rircnrdinun, 7Va3.

cinei-cs iufrnijjlo rcrijuduniur.

Hxc

quasi in sce-

nam jjrojionuntur. Admiiens enim

uem oruafum
jn-a^frrcunfcin
videf,

jii'i//i.rioi'" ;

jrctiuHS alfer

hihliothecn jiubUca

CEesarius Jmwc-

uuicersitatis

Ti-ajccU ad
lunjoreiH,

Rh^num,

in Necrlandin.

Passioiicui
correcfnm ar

rives infrrrogat; qui .statim

qunm Surius more suo

ct qnid i'ci sit uan-ant hunc pattium

jio/ifam edidii, nos c vefustissimo codice exscripsi-

mus, guem conservat bibUotheca capituli basilira: S. Pefri, Romx,in Vatirauo. Qui rodcx uuiis est ex iis qnos Saiicfo Pctro dono dedit S.Znchariuspapn

fradendi juvenem morti, patrise salutls projnia^rpie yloria: cniisn. Htntini crrlamaf Cifisa-

morem

vmHjiorrcndum
'afio jji-a^dicU

qiml

fariuHsde.tesf.afus. Seqnitur narfacU die /calendarum januariarton ;

roi-am. aspiciens Cassiirius rices

e.t
.-

exemplar hinc Indc iHUfilHiH ri/iiuus fa/c qun/e est. Ddudc rJHsdrm Passiouis cxciHji/ar idcin ex /odice aufiquo musei uostriBollandiani, qiwd diUyenti instituto examinc
sfi-ulo

nono.

Roinanum

pnlam rrudc-

illml

Utatis accusat
ctajitui-

Va;, inquii, principibus qui dele-

fcr

rum
r

codiribusjjliisqHnin quiuquaglnfa ronfuliiuHs

hihiioflicris
Itafise,

sangnine. Aitdientes hxc Finninus ponttLuxviius priinus ciiitnUs C;esariuni carceri mancipant fradunfque Lconfio considari. Quipost longam dispHiationem tandem ad
ef

sacrificandum

/ui-iis

Austria-,

(ir.nuania',

roiiijjelinr Ca?sariiim nititur.

Longnm

dispiitntio-

nmi

DIKS PHIMA NOVEMBKIS.

5
MIV.HJHK
G. V. H.

A
c

neiii fniilinii iiiilirnl

t).

/ih.'c

}^as.-<in

jhiiiUj ikhi /nu/H.

Passlo i-eroquani inaJoremajip('l/ariinnn,niar-

rium

Passione inajorr /jioid/mn ad puiianduiii GiRsainstii/af c.f interrOf/aHte Leontio qiia sit
/inii/riid.i/s
:

fijrii

Acfu exordifiirafeuiporf
fjiin

perneciitiniiis, feiii-

/>ir,ia

louKregelnr

inqi/U,
ifa,

tota

Ijorc ride/iccf

C!(im/iiis iiinfrciii
orlieiii

snniii

ncrai-if

riviliis

ail

tpmphiiii

i'VPrsum.

Fit

ejicitur

ij/adio et
ijiio

per totuin

proinnlijaoif deeretmn
ef

vetantur onuies a

cidtn deornni rccedere

cruderibus FirmiHi corpus, Luxurius populum a//oquifnr, Gaesarimn nrni.mf jirrfidis', lioinicidii et
mnijiccs.

jiihcntiir roHnacta offerre aaerifieia. Eodciii fe.iiiporc

G*surius

jn/b/irr

iHnorcnfiam j)roc/amat,

Firiniiins ip/idain pnntifcr

fir.^tsiininii

Terracinw pra^dirfnin
(In^sarius
e.r

popidnm
jiopn/us
:

ad

j)mnitentiani /loHatur.

Conc/amid
1\issii)

inorein cirihns siiis snasif.

l^onns

homo

jiista

loqnitur.
liabcl.

.Ifrica Terrariiiain

adeeniens oriiafnin
;

jni^taiein,

uiaxiina niodo safis confuso cadrni

Passio

Lnrianniii noniine, n/jviam /la/ni

inferroijaf.

qnid

rci sit cires

(liesjirii

})arm

solani

Luxurli accnmtionem ad poj)id um

et

Seqnniitnr responsa cirinin,

f;a.'sarii

rcsjwusuni

pojmli voreiu Hfjjmibanfis

ni/iil

r.vc/ainafionc.s,
rj-

jnrenis sacrificiiun, atipic ejnsdrin

Gtusarium rrfrrf,Pnssinautcin miiinna

fira-fcr irrlia insfiganfis

/loruiu
exjio-

pra-cifnfin interifns, fli*^saiii e.rr/amatlo ct arrn-

Lconfium

ef

LeoHtU

sofio nt
i/ifiitiir

snpra : ijnse oinnia /omjiore srrnione e.vjioac riridiiis ocn/is ipiasi sidijiriiintnr. Firponfifc.r
(

srenfis
'J.

qnn sif jiirna puniendus. Tradifur itnque carceri Gajsarius

,

jn.ffa

/.iiiilii
riitisuliiri.'!

ininii!^

liv^ariiini

ronjirit

in

inncn/a
redi-

Passiones majorem ac jjarvani

ex

auctoritatr

iiderini colleetuin
ijit,

Luciani eorpns

in cinerein

in Apollinis femp/o cineres deponif offcrfiinr

Lnxnrii; Juxta Passionem. maximam, ex anctorifafe Leonfii. Li r.arcere GfRsarius deijH niuiuni
iiiinin
et et

CDiireritifnifm

rirtiinas.

Pnst oeto dies Firininiis jmnfifex

priniiis cicifatis

cf

ineHsein

i/niini

ita

scilicet

Passiones

Lii.niriiis
diiriiiif
iii

GEesarimn
oniiiia

carcere

major
mani.
riitioHP.

j)arna

dintins Ju.rtn Passioncin luaxilii/id /labet

rt

forum ettradnnt Leonfio

inaxiina
/ia'c

consulari.
lnn;/iiis
(

Mlnima

Pa,tsio

de

/lac incarce,-

1.

Pi/ssio

atipie
'.a;sarc

Posi annuni

inensem Luxnrins Ga?saarcessit

cf

cniic/eatins eroirif, ifa inclpiens:

Quinlus a

rinni e carcere cducit,

suluit

Leontinm

con-

Ocfaviano Augusto GUiudius Nero Gallicula in HoMian.i rppnblira nionarfhiani iniporii ot sununi apiccin iirimutus obtinuit. Dein Neronis sceiera ac
persecntioHis edietnin tradit;

eum

ut exstingueretur. Educitnr GjEsanus

iiiarrrntiis, niidi/s, fecfns so/iiiiiiiindo

mjidHs

siiis,

riistodicHte nHijelo Dei.

SaHctns Dei martijr publice

orat, et

Lnxnrimn Jndicem,
rOHjnnrfos

r.adems in terram

Denm

FiriiiiHiiin Apn/linis poiitifcriii luiiiritia

In/isn sfilriiilidissimi) luiiiiiiis rcstina^nto

subHo Utx de cmlo Giesarium Dcutn

Ga^sarium

Terraeimcsnx dijHitatis /oriini frniiissr i/icif nsijnc ad Domitkmi imperinm; iiarrnf defesfandiini
iiiorriii

rirciiindnf. Qiio jirniUfjio ronrrrsiis Lcontins

rernin

confifetur,
ef

propria
iii

r/dnmijdc
iit

pncripifiiiidi Jiirpnis, nr
;

f.a-^sarii r.r

Afrira
orna-

indiid

jirnro/utus

ijninn

bapfizefiir roi/at.

adcrHtiini Trrrariiiiiin

V.iSfi-Av\nn\ nniiti/His

Qiirin Ga^sarins bnjitizaf cf supcrreuiens .Jnliixnus

f)resbijter

fnm dofiI)nsfnisseaffirmat,/tosjHtioqueu.mmEiiseliil

corporis Dominici saci-amento conimn-

ciijnsdani ciris TerracineHsis^ibidcin conrcrfrnciriliiis

nit

rxfi/cfa

orafinne

Ljeonfius

vifain

c/audit.

dis

ojjcrain iiara.^sc,

dnm

fnriHOri

jirn-sfi-

Luxuriiis flaisarimn diaconum nna rutn .luliano

presbijtero in saccos mitti Jubet atqne in
cijiifari.

fntiis dies adesset.

Quibus

dictis aitctor Passionis

et

marejyrs-

diijrcdifnr

ad

ninrtijrii/m Nerel

Ar/ii//ei,

qnos

Ita quidcni

Passiones major ac j)arva

miniina totam

^npplicio
Jininain

affecfos
iii

Ciesarius

inferiin

transrexif

uarrant,
i//am

maxima

bsec cadeni refcrt,

praidium saucfx Domitillss. Narrat cnnatus Anreliani ad indnrpndam DoinitiUani ad Hiijjfias et rc/iqna ex Actls SS. Nirei rf Ac/u/lei
nsque ad sepn/fa a Gsesario virf/innin niarti/rum
rorjiora.

partem oinittit. Jnxt.a Passiones majorem ef ina.riinani, LeontH considaris corjius uxor ejus ar
fraduid non
Inni/r n rivifate tertio

plii .<r/)idtura!

Laiendas Horembris.
10.

Qadiiis prrarfis adest dies }>-a/endarnm

Alia antem nocfc

j)ost

triduuin, ex Passione

Lii.r.nrio

'/aHnariarnin, fnciiinri jHd)lico sfntiifns dirs.

Nnr-

rafur scelns, contra qiiod j)o/ifissiina orafione inve/liturCsesiirms-.qidquiini taeereno/lef^Firminijion^'

inajore nr nia.cima, qiium dncerentur admoiiem, Gassarius Luxurinm allocutiis fremcndam impio

jiidlri lior-

rpiu/am
iiiotimi

inortem ex morsn serj^entis pranUcit.

Quam

j)rai-

Casiirio

tiflcis

Jussu

in

rincida

eonjicitur.

Qno

fnrfn,

dictionem efiam parva

sio Ga;sai'ii

Pa.^isio /labef.

Miiitma Pasidfima atqiir

Quali debet
:

prmdictain
refrriiiil.

scelerati fe.9fi soleinnitas j)crficitur.

ininis aijijrcdifnr Firininus;

Tuin dssavunn
ni/iil

ad Luxuriuin

ccr/)a

quem

commnfum

/lanc j)roj)licfiam stdjiiecfif

responso Luxtir/i ad
:

rarrcri rrddi

Ju/jef.

Arccssitur Fundis Leoiitins

Leontii quwsfioHem supra relatam

puniri scntentia':' Qni qiiuin

consnlaris, qiii jinsf triduuin Tcrrarinain inijrcssus

dixii^.^iet

IJ\

alllgatus

a Firnii no
h
"'
^''

Ci}S-i^Y\\

causam

edocetur.

saxo pntcipitctur
in

Consfifidus anfe Judieem consulareniC.tBSivr\\x& j)/urimus subit infcrrogafioiies, quas Pnssiones rnm
S.

rcmna, Giesarius /oquitur uf prascedenfibns Passionibus et IaixhHo niortcin

in

/awdicit. Jn.rta Pnssiones otnnes in tnarc incrqnntiir

Gsesarii resjionsis referunf, Passio niininin j)nueio-

marfijrcs, cf

l^".

Passio jnirra, ui sup)'a diximus,pr:eteritgenera/i rnrnbn/i) \o\^(^:v lYi^puidVnmU nsn Pns.^io niajiir
res,
,

Luxurius
suis

iHiirsu serpentin

srrundnm GiEsarii prnj)/icfiam diem ohit supremum

et

/laiid tanicn nntr qiinin fj/oriosos marfijrcs vidissct

enucleafe tracfat, Passiu niaxinia cnmjiendio trndil. Post /las inferrogafiones, qnuin diis sncripcare

oridis jisallentcs ntiibos

nir/iora

eoruni

/lonorifice u)ulis sublata. Sei^elitnr Ga^sarius cnin

Gitsarius renuisscf,

ad
:

Aj)o//inis fenip/nin

dudtur,

SnVinno

firojie
/lic

quod oranfc

(.ia^sario concidif,

Firminiiuiquc inmtres Passiones,

npiiijrnplin

Terracinam. Nonjwncn Passionnm fcrininnnfur ; a/ia addnnt innrttjFeUcis a Leontio, Leontii conrersi qnorutn corpora ef ;
et .s-ej)id-

fificem riiina oj)jjrini/t

ita

quidem

riuni Euscl)ii
fi/io
,

et

sola Pa.^siour miiiiina exrrjjfa.

Col/aj)so frnipln,

cnpifis

damnntnruin

orriso jjoidifirr, Lnxiirins cnidrn Leontiuni inrr/iiliir

ra/ilta

Qnnrfns prcs/ujtcr dc Capua invenit

ijcnera/cin

et

GsesariuMi inagiciB arfis inciisat.

Leonfius

tnrx

tradit.
/-*a.y.s(o-

Csesavloirain snain ininatnr; intirpidc resjjoHdef G.Etsarins. Totnni /"" rrferiinf Passin luaxiinn cf
inajor, illa inepte,
/ia;c

Haic snfficcrc exisfimn ad nuin eonspectum ex/iihendum.

praiter
/taic

Quamquani

et alia

jiu/e/ierrime; Passio
pontificis,

parra
Passio

rnriorum
;

c.ci.'nij)/ariuin

discrimina

so/nm tempii ruiiiain inortrmque

miniina
iiahet.

adjuHiji j)ossimt

qux omnia

in fine accurafi.^sime

tdtiiiiani .s-nlniniiiodoCiasavu
/inr G,;iesarii

rcspnnsinncin

ndnofata
I

studiosns lector invenire poterit.

Posf

rcsponsnni Lnxurius in

I.

(^ni

qnntnnr Ai-fnrum e.rcm})laria, quoruin

1'ilg.lrO

urgumentum

8fj

DE

SS.

C.KSAHIO DIACONO KT JrLlAM) PRESBYTEKO.

ntasiiiia

manifeste

apocn/pha
fnendosa

et

argumeiitnm enarmvimn!^, utiento itniitiu pctrnyrere atque inter f^e vomparare roluerlt, tii Dinlfi.s sibi similiu, dissimi/ia iii nniltis iiireiiiet. Anthcnfica nitlla ejristimo. Passioncin

firornin

Actornm ne
cf

speciein

marimain qiddeni prx

antliinsc ferir

II.

Mnrlyrii SS. O.vsarii ot Ju(onipus,

j^t^uus

liaiii

ot

alia

iinnsqnisqne priino jndicahif aspectn,qui

vel scincl

authenfica inarti/rnin Acfa nculis itsnrpavcrit. Undeciini seciili fcfiiin esse siispicor. Diccrem hanc esse illam Cpeparii Passioiiem qnani

antiqim

adjuncta.
Prlmaquxstiooccurrit a
iio

limiiie (luotemporeet

aniinperator ,^
qiio
iii

Petrus

Biaconus,

in

lUiro

Dc

riris

iUin^trlbns
;

Casiiiensibns, rap. 21, All/crico uftribnif

riri (jravitas,
solidiffis

vernin

SS. Cjf sariLi? /-Mulianus niftrfi/riiim fecerint. Tt-iii^oic Jnqniuuf Acfa ,quo Ctaudius matmn
suani necavit gladio iurore arreptus, talem auctoritateui per totutn orljeiu divulgavit nt onmes n
cultura (leornm nou recodeierit et consueta exer-

Acti.^

ingenium pran^larum ac doctrinw

nbstarc inihi visa siinf qnoniiiins hanc

fncnbrationcin Albericoadscribain.

benda
ita

est,

scholasticse

Ant si ei quoddam dimplinx

adncriexerci-

cerent

.'jacriricia.

Deinde subjitnfiunt

Tempore

finm ninhratllc cirdn, adolcsrcntis nnnduin docfriiinbuti solida. JIoc jiidiciuin

sfj/lns .'iupra

modum

mihi luiponnnf affcctatus, ehquium ner perlapsus chronologlci turpis/nstijicr Acffi

auteiu ipso quo sacra ejus omnibus innotuit, erat Firniinus quidaui pontifex civitatis Campaniiv,

quod

esl

vocabulum TerracinEe. Postremo narra-

sonls, nec irhns, nec feniporihns com^onuni, niciida

fur Firminlhn/ns .scclcstisslinuin invenfuin,quo

ad

historica aj^crtissiinu

placanda numina
jnrenis electus in

ct

cirifafis

i/loriain

aui/endain

simi. Aucfor irrx

manibus habuisse vidcfur Acfa

mare

se

prxcipiiem daret, qiiod

qux Passioncm
6VS'.

inajoirni dlxinnis,

horrcuilum .^acrlpcium quofannis kalcndis januarils celcbraiidiim in iiinrcs

Ncrei, Achitlei ac Dnniifill^, cx fptihus ununi

Terradncnsium

fransie-

ojms conflapit. Nostro itaque judicio hzc Passio

rat

ifa

parafur murtijrii sccna. Juveneni- enim,

in

maxima
jacef.
/oiif/e

oinni

anctoritafc

et

poudeir desfituta

Luclanuni nninlnc,

crndelluin

dxmonum

victl-

prx-

12. Aliter oinnino de Passione majore jndicare

roifor.

main pintjnesicnfem Ciesariiis ex Africa rcniens ohriam hahuif, et inde totins marfi/ril caii.-^a derivatur.
15.

slanlioi-

Qux

qitainqufiin

Intcr

Acfa authcnfica

et

Pa!f{oi(iJo)\

priinitjcnia lucuin Invcnirc nctptit, matjna; tainen

Claiidium huiic, qui mutrcni suain necavit

noii ifle fst

antiquifatis videtur;

ef

si

qnld video, ipsa Acfa

,

f/ladio,

non

authcntica
offert.

scd intcrpohita ar rctracfafa

stfitiin

nobis

iido/ifarif,
csf.

iUnm Clandium sed ipsuni Xeronem, /jer

esse

qiil

Xeroneni- Claudim

qui

sc nianifcstuni

Neroiie}
adopliiril.a^il

Lahi quldein

ab
;

Iniflo

hwc Acta
ex
ipsl.H

Xou pauci

codlccs Ncronls nniiicn habcnf. E.c

videntnr errore chronologico

aftamen

hoc e^xordio nnu

mavfi/rluiu ex

mlmr

ipse Ner'1.

muftos judicasse Caesai'ii

auctnritate tcmpoir
sit

Acforum

viscerihus cruifiir qno

har crrorls

spfclcs
et

horum Acfnrum

ahsfcnjafur, ufi pnstea patebit. Qnxruinquc p'nnt

Ncronis aceldlsse; quodqiium ipsisAcfis

pace clarisslinnrum virorum, Acta

contra-

dicunfur, tum temporibns tuin personis ac locis

convcniunf. Secidnni

rium, manifestmn videre sibi visi simt errorem. Af

quintuin

prs^ccdcrc honiin

non

dicunf

Actoruin xfafem, indc concludo quoil dc franslatione

Neronis tempoir Caesarium martijriuin fccissc, sed

Romam

nihil

confinenf,

scd

Caesarii

ac

laiamtunc persecutionis

let/em vi

cujus ad necem
eodein teinpore

Juliani corpora

Terracina; adJiitc requiesceir supedidit corircfa ac polita,

GcKsarins dahifur. Diclfnr cfiain

pnnunt.Ea Acta Surins

phrasi,
liitef/ra

Flrminiis quldam pontifcx fnlssc

Tcrraclnx ac

ims Instifuto nostro servata primitjenia aitctoris

nefnrium qiiem supra dixhnus

in

morem introduxisse

Acfa cnni rariorum cndicuiu

rebits gestis

le-

civifatem, qul

mos

Cfesarii martijrio ansain est

ctionlbus variantibns daturi sunius, faiita

qitanta
fur.
e quo
Passioiies

curu
dehe-

prxhifnrus. Sermn qiiidem

ffulari,

exlmiormn martijrmn
et

esf de facfo, sed non sinverum quotannis recurrente. Possunt itaque

qnx
Passioparra
ininiina ex majori exfractx
patebit
illi
:

in Acfis

narrahnntur de

Cffcsario, iinnio dchenf

13.

accipi ut inultls aniiis posteriora Nerone.

hasc

snnt

quod evidenfer

qui Acfa frlna

Prxtcrea omnia non ipsa martyrii Acta, sed qnsedam ad

siinf,

paria

ef

secuin cninponere vnbterlf. Qiiare cjusdein (jaudent auctorifafis prseroqafiva

fons.
qiiii

Acfa iufrnductlo

addlfa mnlfis refro secu/is,

reparaiidani iinmensam
stratjeni,

mininia
certissime
extroctie
!fll/ll.

snus iinde manarunt

aberret, qtii

tnnr^ nplnor, qiium

ad

vero forfassis

hand

mecum
c.r

Aeforum

sentiaf ha;cAcfa Ci5ar\\et .hi\\iin\,quani Passioncin

(juasi secunda curlsslmorum niarfi/rum Acfa cr sua aut paren-

comhustnruni

majorein vncamns, posf dcleta Acfa autheiiiica

tnm mcmorla
non

fiileles

Cnnstaiiflni tempnrc ef dein-

pdclinm
niiiu

ineinoria

fuisse restituta

et

primorum
e.rfcr-

ceps restawarent, in quibus tditjuot

annornm

error

Acforuni loco

fuis.^^e

ajntd posteros. Qnibus

magunm

creaf pcricuhim; sl tainen error hic

liomana
letjlt

qunddain auctnrlfafls robur accedlt nuod ipsa ecclesia anfe decem .salteni secida hxcActa
quafia dahimus, ufi videre
est

inveulfur: iiani si Fivminn pnuflficl senectntis aiinos

concesseris,

quod

nihil habes

cur neyes, statini cohxsuis

in Passionali

renf omnla.

Potuit

Firminus flaqranfc Xeronis

juvcnis prxcipifium

S. Zachariai

liter exscripsiinus.

nou

esse e

papx, unde exemplar nosfrum fideQnare putanditni esf hsec Acta niimero eorum qnx vl decreti Gelasiani

persecntione scclestum

persuasisse Terracinensibus ipse juvenfiite florens, qui postea sencx ora^/p Cgesario criniiuuiu /mnas
irafo 16.

sestimentur apocrijpha. Passinneni itaque

majorem

Xuminl

dederit fcnip(jrc Trajani.

examini suhjiciemm.

Non euim

ante

Trajanum, sed hoc iinperaCffsariu-i

fore passus cst Ca^sarius,

uf ipsa Acta indlcunt. Efcnlniquumadsuppficium C*sarius cuni Juliano

Tvojaiii
impei-atori'^

insaccos mitterentur,pM)stea in marepurricidarnm

pcena merjendl, iiiiquum Jndlrein diaconits intrepidus alloqulfur in hnnc moduni Te, Luxuri,
:

hodie comedet coluber, ut cognoscat hsec.omnis patria quia vindicat Dominus sanguinem servo-

rum suoruni

ot

\.\\ii,iii\.Scrri iiiiicm

virginum quas tu iguibus coucreDd ct clrtfines quorinn sangni-

nem

DIES PRiMA NOVEMBRIS.

neni

.S7

Dms

Luxnril

niaiie

iiltiinis

illrltitr,

ijisi

tuitnr;

nam

jiosfea

Lcontio

mortito, eadeia die

AUCITOBK

rideiifur csyf iii(irti/rrs

jilir/o Hf}'frti,

paiifo tinfe Terracina: .wji-

Siiljiitins et

SereiUanm, DoniifUln
iii.

Lnxnrius tenuii Julianum j)rcsbijteruui ac Ctrsarnim diacounm. Qnof dies extra custodiain transeijit

G.V.H.

nini Horii^

Theodora
.icjjeliDis.se

ct Eiijiiiro.sijna rirrjiiu-s, ipiii.^

Ctpsarius

r*

Nnllibi scribitur. Veruui, nt Leon-

Csesarius

le.giiur

Artis eoriiin

(1).

fiusdebite iustrnatur, non sine caitsa inensem aut

cireiter admiftere po.H.simu^^.
11).

Credi

po.<tsiint etiani

alU martijres hlc indicari de

rrcdn,qiiod Coittatori
{-2),

'/iii/iii.Hsiipra cijiiHiis;sed noii

Quibiis considcrafis

haud inrnnimodc

tnihi

rf/V rii/fiaima

riro doctissiiiio jilaniif

hor Inro ajcre Cttsn-

rideorscqneutcm dierum rationeui uninerando inire

/losse.

infiniisnprlli^
;

rium de

iis

martijrihns ijnos Ijii.nirins intrrnnissii

riiii.sa

/adeudis Januarii dies custodis uudecim,

ct

har ipsn Caisarii

pcndrnfr,

ijiiiji/ie i/ni

rio-

dcinde auiius uniis

mcnsis nnns, deduccnt nos ad

11 inensis fchruarii ; qiiibus

lcntilioininis irain e.rritiis.-<cnf,jirorlaiiiiiiidoi'.-ji-ia.-

scqnnttis anni dicui

rium

viritni

honuni

i/ni

jnsfa loquatnr. Nihil eniui

nori, iindc illo-

adde

dies tres qiii decnrrunt a Morte

LeoutH

usqitc

hic aaf

alilii jirrsrrijitiiiii est, ijiiod

ad

l;esarii nia rf i/ ri ii ui

,/iahcm u.s dicm fehritarH 14.

riini iiiiinatar inartijrinni. Xcijiic

Contatorl r^sw//-

ilisri-

difhas

sl

atinuiwres dirs instruendo Lcontio

tiam dicenti illum Lu.rariuni dc quo in Acfis SS. Ncrei, Arhillci ac Doniitillas dirci\^niii csse ab
lioc

trii/iuta,et jiro rcliquis uefjotHs in

decursu tractatis

dirs qiuifnor, }in-tiiiijriniis

ad

dictn aj)ri/is rii/esi-

Lu.riirlo,

hiinr vidcUcef

csse

Tcrraciiwnseniy

initm atqtic ifa (l^esurii inartijriiiin inridcf in dicnt

riijcsitnnni
fijroliiijiii

Ii'iiinaiuiin

Hlnni. Nihil vetat, ininio ijiix dixinnis

c^.^c

mcims

aprilis,

qno die
:

lefjitur iu

mar-

suadciif ntrohiqiie
17.
'J'riiJiiiio

enindnn.

Hirronijtniauo
ILir (lifsiiiius
uo.^fri

Terracinje.

nat^lis

ilaijur inijicratore Cittsarius niar-

S.

(!ibs;ii'ii.

liiujiohjgos

nnii jiariiui

fi/rii roriaiiiin

arceint. Altera

jam

oritur

fjiiaistio,

cejracit.

Majorcs
qui in

in Praitermissis

ad diem

qiio sciliret iiniio inartijres nostri

eoronafi

sint.

I/mi

20 aprilis Cassariuni
(

/louiint,

dircnfcs /ttiuc cssc

h'iiinano colitnr

^[cta rcsjioiisiiiii dalnint, si rnni ^lcfis

SS.

Nerd ct

Ifesariuni

Marfi/ro/oijio

Achillei acDomiUUa; ronfernutur. Passa est Douiitilln anno [irinio Trajani, qnaui Doinitillani cnin >-ociis C*>;ariu.s .scjjc/irit. Hic rcro Terrarinani ailrenerat aliqnanfo temporc aute kalcudas jauuarias. Kalciidis

/ca/endis noveud/ris, atqiic adeo /lunc

nostrnm marnostra tam

tijrcm, fjnod ifa se habere disjjntatio

simllc rcddit lero

iios retet.

itt

de du/jUci Cx.^urio cofjifarr

Jaunariis carccri traditur, ultra

iu

dO.

Qnid eiyo dc Acfis

nostris scnticndnm

cit,

iii

si^imlcro

aununt uuuni
diebns

innculis j)criuansit

ci

trihus jiost

qua;diciuCesi\v\\ marfi/rlo tribuere videutur ka/en-

iiutem ipsi
jirsEjjiirato
rolloriitiis

inmare pra;rijilfatus martijriuui consunnnarit. Viidc sequitiir (li^^a\'\\m\,qui jyriiuo anno Tra/ani Terracinani adrenit ct sccnndo anno trntns fnit in castodia, tertio anno iuijierautis Trajani ad
uiartijriiterniiiiuw /icrveuisse.

das iioremhris Y licsjjondeo in Arfis uon scribi ;j>;sarium lalendis norembris martyrinin fedssc,
(

kfiliinlis
iioi'i'iitbris.

scd co die sejMlc.ro fuisse depositnm ah Ensebio

scrro Dci.

Quid eniiu?

Firriiic

nnn potuit

uf scH-

Hxr

r/ara sunt ac

f/endo /oco aj)to,

jjarando sarcop/uKjo aUquaufum

pcrsjHcua,
18.

temporis

fiierit

hrarnm

Verniu inijeus ex hac c/aritafe derolcifur tencnnhea. Nam fieri nou jiotest ut qiii uuno

qiiia- /ira-rio

imj)eusnm, dum interim sacrai reUquodani /ondo conseri^arenfnr ? Quoil

uuo et lucuse uno cnm trihus diebns j)o.st lcidendas janimrias aniii prinii ohiit, /mlendis uoceinhris
obierit.Deiude linic fcmporis duratioid aliijnnt dics

faufoest verosimdius ijuanto Incu/cnfius, hactcnt/ioris intercapedine admissa, Eusebii Fe/icisque

inarfijrium

cnm

his Actis ronseutiat.

Qainto cnim

dic postscpidfumC.-Sis:\v{mv\ Ensehiits ac FeU.r a

niiUfibiis
rcrsu.'^

addendi sunt; nam Cfesarius

rarcere jjermansit. Eteniin

m carcerem

missns
octo in

Leontu,

fi/ii

Leontii consuiaris qui con-

kalendi$Jauuariis,iiriinopcr dics minimuin jw.Hf Juceiiis prxcipitinin

quumej-c/aiuassetCsesavms'.ViSveip\xh\ic^eipr\ncipibus, et rcliqua, audlens Firininus pontifex jussit

fncrnnt. Difficde credam octavo jjost pafrcm dcmortunm. dic fiUum cnin /jote.-itate consulari patri snccessisiie; post menses a/iquot
fneraf,
tcitfi

eum teneri summo publica. Deiu crcmafo corjwre Juveuis ohlatisquc sacrificHs, /losf dics orfo, sccniidnm Arta,
in temj}/o

studio et recludi in custodia

facdins admlttefnr. Hoc itaqiie niodo cohxrcbuut omnia, si C^sarium ac Julianuni dic 20 aprilis /anreain cmlesfem cousecutos, kalendis novembris
aepulrro /louorafiorc douatos diccmus,
/lis

ct sic

omnis
Erriinintifni
(liesarii
iiiiiiii/riiiiii

CEesarius c custodia cdncitur in fornin. Arce.s.^idnr Fundis cousu/aris Leoutius. Qui qaum venisset^
Terracitiain.Jiim jicr tridnuin iniiceraininC.-^sarium tradidcruut Leontio. Jam enjo /labentur
rnstodiai die.s uudecim. Fit iuterrogatio, itur ad coiicitemiilnm Aj)ollinis,oraiitc Caisario trmjilum rnina sna inrolvif. Lnjnriiis untFiruiinuin
dit et

tcncbrarum ralifjo crancsrit. At dc "!{. Fuerunt qni V/andii uomiuc iuducU, qnuin primum C/audinin aduiifti nou jJo.^se scircut ac de
satis.

ClaiidioNn-one nonroijitarcut,adC/audinin secundum Cfesarii ar Juliani martijrinm retrahnidnm

esse ceusnerint.

nil Clnuilii

arcuitfti

Qnorutn opinio nulla fitndatur

soli-

femporft
rrmriiriiiil.

ddafefuitdaincnfi,cstqucipsisActiscontraria,quiB

j)its

corrersuni poj)nlnin convocat, eruitnr e ruderihns Firuiini,et jiost norain arcnsationcm ac Ca^sa-

y\[defeusiniu-m,tui-liautciuCM^avnfarorciuj)oiiidn,

Luxurim

iu cnsfodia

iternm Csesarium rarceri tradlt, et fnif anno iino et mensc unn. Qno tein/mrc

inmultis codici/ms Claudinm Ncronem arniratissime dctcrminaut, ct taUa iu decursn affiriuant conijnalia scrandi C/andii temporihus miuime i/ruant,scd Trajanl tcmjiora, nt dnnousfratvmits,
'rcrtissiutcj)ostnkid.Qnod.^i Ti/tcmoutius

hxr Acta

evoluto ifernm

C-MSAVim

Lcnutio tradifnr,fartis,jne

Ciesarii ct Juliani,f/*/a;
lUliqeider
iu.sj)c.ri.-<.-<ct.

apud Surium

letjere jyoterat,

jirodi(jiisLeoutinsconvertitur,liajjtismumetrcliijua ac beata inortc vitam clandit.

a jirxcocc forsitan Judicio

veruiu est in Actis

sacrametifa acripit

.vhi temjjerasset (3).

Nou enim

dic j)eracta Haic oiniiia qniscredat nuica /lora aut

fuisse,

Cfesarii
i//a'.

uu//am

fieri Domiti/la:

mentionein,

qnnm

qnemadmodnm

inolistydcnfnrijnam

jyrxcedeutia etiain inajnris uf jjaucis horis jyerfccfa cen-

rirqiiics

rcrtopossiut

quarum mcntio fit quam DomdiUa cnm

hand

allx censeri

.sociis.Pafetetiam

seantnr, plurcsrjnc rei/uiri dies

haud absnrde

dicas.

Taiidcin courcr.^o Lcontio C>^s^.v\w?>Ubertatiresti-

Clipsaqiiam recte, ut solet, Baronius Jitdicard (4) j)a.^.-inin ad tcmjiora C/aiidii rium siih TraJano

.lie.n VI Ma.i. (l,X..-,s-., a.Ulie.n I. Aprilisetad -Ten-acinemi, lib. V. cap.2-2, in notis (2) De /iislorh

.1 IVajani ,>e,secuUonem. Ron... 1 nov.

.i)

Annot. ad

Ma.lyrol.

(3)

Wmoires sur

nota l\ Yhislolre .irlrsiustii/ue, sec. H,

sernndi

88
AtCTORK
U. V. H.

DK
iiiiii e:<!<<'

SS.

a-KSAHlU DIACONO
iiccesse Cfisc niiii
iit

t:T

JULI.VAO l-aESBVTKKU.
is

fiernndi

rrcora)ii/inii, tirc

potuerit dare,

si

coufessus fueril,

virj^is saii-

Menardo

ct (iliis

duos ftKjere Ca^sarlos

nodns,

qiiem iiuUiim enne demoiiMfaeim?f!>; goJrafifr.

Ititerempt!

guiiu'is verberatus. deinde culeo insuatur, cum cane. gallo gallinaceo ot vlpera ot simia. deindo

22. Absoliifa igitur dispiifntioiie <h temporc iitartijrii,

in

mare prolundum

culcus

jactetur.

Mrminif

suntSS.marti/res

nd

ipsifiii uiatiijrii ijriius

oratio rerfafur.

[ii

hujusce Pnmprix

JrgisJustinianifs,Iusfiflff. ^V.
Aliii

De

suppii-

Acfis lejiiuus
^-^^.^

cioparricidat'1'IH,

: Eiidcm die (<jua morfifus est LeouLuxurius tenuit Julinnuin prosbyteruiu et

pub. jud., jinragrapho

doindr.

dum
si

nii

Lej,-e

Pompeia de
aut

parricidio cavetur. ul

quis parentis

Claesariuiu diaconuui. et dedit siMiteutiuni in eos

utauibo iu saceum missi in uiare priecipitarentur. Cujus sciifciifiar r.rccutio post triduuiu secuta cM. interea missi iu saccum beatusJulianus presbyter
et sanctus Gcesarius

omniuo affinitatis ejus qiue uuncuaut filii. patiouo parentum continefur fnta pijvi>araverit.
....

nequo

piena parricidii puniatur, ot iioquo gladio. ignihus, neque ulli alii solemui poenjE sub-

diaconus pra?cipitali snnt

et iu

in

jiciatur.

mare. Interrojafioucs qua- prifcessrrauf

infra posifis hijeiidit suuf, foriuaiu
habent. Breve.t sunt,
breria
luartijris

Act/s

judiciaJeui

sed insutus culeo cnm oune. gallo galliuacoo. vipera et simia, et inlor eas foralos angustias comprehensus, secundum qnod regionis

rrspotmi,
e.r

qualitas tulerit vo! in vlciuum

projiciatur.

maro

vol In ;nmioni

nimiia qualia inrusct tcinpus rrquiruut, airr ea

Acfis proconsutaribu,-< ezficripscfiuf sire
traditione receperiui
ii

Ilujusmodi
cap.

tiim
fuit (ut

iumiaul
Valerius

laiiique

parentum

acerho cruciatu punitus

testalnr
lib. I. l)

Maximus
quod
lia frre

qui }ia;r uinrfijrum Arfa scri-

Attillus trimuvir. eo

pscruut.

Quw prxtrriuifHmus, iifdesupplicin loquaifa Jertori

sacros libros describeiidos tradldisset.

mur

afque

pJaue

itinotescaf

quam. fre-

G(dJouius

JiJj.

cii.,

p. 203, 205,
rrlim

iihi Jegesis jjhira

mrndn pnuo
crudelitafis

simjitiri Htn Innitiniie missi in

saccum
esse

de rodrm arqumrufo.
2-i.

indicetur.Snpplicioruui ruiiu niuiiiuiu,quxhumauai

Coiisidrrrt Jerior

exemj)lnm

AftUii
reli-

ud

riolnlar

inqeutum

inreiiif,

nuJlum puto

jjrobare parr/cidii

poenam etimn ad
uosfris

i>loJatse

reJi,iioni.<:

acerbius quinii saccn sirr culen iusutuiu houiiiiem

qionis rros e.rteusniu fuissr, ur ijuts

rrudeJitate Acfis

e.r iiiiuia jirenir

reose.ctnjsu
fiiit.

inaqtfasprxripitari.QuodipsicrudrlissiiuiHnmaui
tton sine

(jenrrn ha'c

Omnia enim mort/s Dr (juosuppJirin dorfissiiucmorc suo disjjutavit dr clarissimus Atiiouius GaUonius iu prxrlaro libro qnem De sanctornui
horrore memorant.

assentior dicenti, se

fdem tiegef. GnJlonio non jmtare oumia semper hsec

dnmunto
jiarriridii

mnrs

uiia bnhet.

auiiuaJin
iusiifn

simuJ
,

cinu

rulco

fuis.-ir

sed inferdum aJiqiin faiifum. Ifn

Tijri

S.

UJpianvs,

cujus

exemjjJum

GalJouius

martyruui oruciatibus

iuscrijisU.

Lecforum

couinbrii

cfiam

nffert,

npud Eusrbium
5 (Mignr, P. G.

I)e mnrtgriJuis
fnui.

Pa:

modn
tpnt

(juibus librr isfr aut fnufr.-i rjiis unu

Ha

J[c-^iiu:v,cup.

XX),

lcgitur

suuffjtauca ej^scriJiemus.
panae.r
23. Ciileus itaqiir icJ sarrus esf antiquissiiiium

post crndeles plagas et acerbissima fiagrorum

verbera una

cum cane

et asj^ide in culeuin
in

ox

more

Romanorum

formenfi (fenus cujus jam Flautus, poeta rnmicus, ,(.yH;,Y ,>, Vidularia: Jube hunc insui culeo atque
in altuni deporiari. si vis

crudo boviscorio insutus

mare

prioclpilatus.

Ex

hiscequff- attuliinus iutrJligifur

quam immnui

anuonam
seii

bonaiu. Pnrro
saccus fuif ex

sitppJicin saucti

ninrfgres Ciesarius ac Julianus

dederiut.

cuJeus,dr qun hir aijimus, uter

corio factns,in quo
veJ
aJiquiJiiis

Christo trsfiiuoniutii

Qunniquam rnim
Acta

cvm

catie,gaUo, serpenie,slmia,
iuscrfus jiarricida,

de animaJibtfs

cum

sancfis in saccos immissis

est

saJtem

horum

non Joqiiuntur, nihiJ

secuui
iu

cur iinfnm rein iu duJiiuin

e.r

precrjisej

Jri/is

fltmen
ciMjnosci

dabatur. Unde
pofesf,

Homauorum derrrtn in mnre vel jam ex anfiquis temp&rilurentione,

lej-

rocemus. Puiaverim equidem

consprrtn .serpeuf.r

rulenm

mittendo sanctum Caesariuni

bns, reJufi

cr Ciccrnne (De

lib.

II)

hujusuKjdi
:

iu

parriridns
occiderit

exstitisse

videtur

Si
ei

quis

parentes

mofum fuisse iid iufimauflniii iiiiipin juXumiuls tiiidirfam inJiouem iufenfaniis : Te. itKjuii, Luxuri. comedet hodie coluber. Qim
diriiiiius

dici irnti

aut verberaverit,
tur, et in

damnato
ibi sit

obvolvatnr
tantisper

os

fremeiuln projihriia, refereniihus Acfis, ifn impJetn

est uf imjiius Lururius

[bliiculo lupino, solea^ ligneie

pedibus inducan-

sriprufis
(juo

iuiiiiissi

rruriafirm
in

carcerem ductus

dum

eo

fere

moelo

suJ)ierit

a subincfgen-dis
Sfiidiosa

paretur culeus. in quem conjectus iu profluentem prwcipitetur. Ilurusque Cirrro. Veriim lafu fuif
lex isfa
,

ruJeorum

nvgusfiis
iii

siiJiiri

deJiuit.

rei

drsrrijifio ferif uf

pjrrisqur rsrmjilaril/us fofus

:

nt

Hiijonius doref,

(De

Judiciis,

lib.

II,

locu^ fcede vexatus

qiiidjiiam mufnrr. 2o.

sii

scrUiis sriJicef reliqio

fuH
vi,

nd homiues deferrrudos , ne L. Llosfii eremj)lo moH, qui jtrimus ouiuium, jmst AiiuiJniUs
cap. 31),
l)eJ.lum, j)afrein

Quod

si

qiii.t

quwrnf

riijiisiiam

dccrefi

^'ou

e.r (iliru-

inteifecit, suis genifin-ibus et ij^si

aut qua persecutionis lege Gaesarius ac Julianus jns jiriiidpa-

ferro aJHsre niodis ritam eripereni. Itaque

hello

qnum

damuafi

Cimhriro

anno

G4()

Pohlicius

MuJJroliis

siiif, Acfa (juidem iiuUuiu singulnre derreium nfferuni jirHrr edirtiim Xrroiiiaiium.

/is (iecrpii
vi, xeitJiiiJici''

matrem
fnif.

inferemisset, hoc cruciatiis geno-e affectus

lib.

Persereridtat etiim

iJlud

fremendum

Scribit ha-r Lirius

XVIII

arhUrio (ihristianis daimiati n/

hnc nioilo

Poblicius

Malleolus, luatre interempta, primus

in

osse non licet. Nofum est Nenjnis ar Dnmifinni SS. C^j^ariu^ prrserutionem afque adrersus rhrisfianos itrjluui f/.iii!iuiius.

omniuni insutus culco,

Post hicc
sjilatus
tulii

luare pr*cipitatus est.

mriis in

loeis

ex prxfectorum ar mdgistrafuum
parnrrui.
SeriJiit rfiniu

Pomjjeius

in jjurrtridas,
,

dutn conlegem
:

ineJemeutia prrdurassejioc sensu uf roJrntiJuis jierseqiii occasiiiiieiu farileui

dignitafe

jmfirefiir

ejusinodi

Pnetor qui ex hac lege quferet, de ejns capite qujfirito qui patrem, matrem, avum, aviam, tVatrem, sororem, patruelem, matrueleni, patruum, avunculum. amitain, materteram, consobrinum, consobrinam, uxorem, virum, generum, socnun, vitricum, novercam, privignum, privignam, patronum. patronam occiderit, cujusve dolo malo id tactum erit, sive couscius fuerit, deque ejus
matris capite quferito. qu<e filium tiliamve occiderit et avi ejus qui nepoteui occideiit, ejustjue
qiii

32 : Post Neronis ac Domitiani persecutioneni. sub hoc cujus nunc tempora commemoramus Trajano particularem
llisi. Ercl. Jib.

Eusehius,

III, cap.

quamdam

per singulas civitates populari motn adversus uostros excitatam fuisse persecutionem accepimus, Dein persecutiouis hujus victimam

rominemorai

Simeourm Hierosolijinifanum epiv sropum.Saue quod jiojtulnris uiotus farere jioierai,

potuif quoque maijistraiuum furor, flaininum iiivifjin nfqurairo.r iu rhrisfianos odium ex pra^redeniibus jiersrcuiionibus adhiic niaJe

emit

venmum

nt

pulri daret.

quamvis

iioii

desucfum

s;evire.

PnpuJnris

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Fojmlaris
citatus
.rifrio ;
qiiidciii
iiiolifs

adi^ersus Csesarium con-

non

fuit,

frustra id agente ac conante

Oflio nftiuf- e.r

Lu-

rujns priratn

Firmiiii poiiti-

ejusdem familix nomina ? Qiiodsi itn sil, mirifra exsurgit Acttn-um Caesarii ac Juliani rtjnfinnntio in iji.s-o Leontii nominr fnndata, ex rpiodam titulii
sepulrrali invento in ria /lublira
iiiter

G. V. H.

pris iiiorfr surcen.so fnrorr sancti iiiartijrrs post jyrxclaram confesslonem morti addicti sunt.
26.

Fumhjs

li

Laxuriiim,quiin Acfis
,

dicitiir

priiiwscivi-

Terracinam, qui in Corporf Inscrii)tionuni ialinarum. tom. X, partel, n9 6258 censetur :

P.

tatis fiiisse

existiino essc euiiidem qiii ex Actis

SS. Nerei, Achillei et Domitillx cum sociis innoQiiod enim Confatori risuiti esf, hitnc Liixiiriiiin dirersum cise ab illo, haiid safis^ iit snpra
iescft.

LEPIDIO P
Q,
L.

L/ELIA

L- DRACONI AMMIA UXOR

FECIT ET

SIBI.

dixi,

congruum

hisce Actis

exisfimo.

Qui enim
ipsissiinns

argvifur n Ctesario ob illatatn Dei serris iicrem

coiirreinnfnsfque virgines rssc
ridrtiir

LH.Turius qnem horum Acfa commemorant ; ciijus rei fanta ridefur esse evidentia uf Confatori neces-

Eteniin in Actis nostris legitur : Gorpus auteni Leontii collegerunt uxor et filii ejus et sepelierunt juxta civitateni in a^vwxn suum. Quid, si fifnlum

invenfum

Ita

Irgamus?
LEPIDIO
P,

sarinm

fiierit nlios ndduccre nut fingere inarfi/res quoruni nullam notitiam habemus ; nec ipse Con-

P.

L[EONTIOj DRACONI

tafori halniit, sed gratis fiupponit illos, qiii fausfa

LAELIA p L, AMMIA UXOR FECIT ET SIBI,

acclainatione C^sariuni hnidaverunf,a Luxurio

occisos, uf halieaf tpio

C^sarii vituperium

stabiliat.
i/ratis

Agrr nufein Leontii qiii Fnndis

prope Terracinam
esset,

hnbifabnf, (/uuni

Quod nuUa

rafione facienduin fuerat,

quum
est in

vix potuif inter Terrari-

admittatur duplex Luxurius. Veruin

dici Litxiirium

Arfis

nam
Inm

et.

Fundos non

fiiisse situs.

Hlum

itfitpie fitu-

codires

primum civifafis, sed antiquissiini nusquam addiderunt ririfnti nomcn Terquod

rea/jse

sc/julrro

LeonfH nostri inscriptnm

fiiisse

haud

inani forlnssis conjectnra suspicari possumiis.

28.
ris
esf

E
nim i<imni
rou.iuliim
<^''""y"""*
tlignitifn.

racintB. Qiiodsi ergo aliundc consfaret,

Romai nafum rsse priorem Luxurium, potuit civifatis nomine Boinam iiitelHgere qui Acta conscripsit. Potuit quoque ex prima nobilitote Romana naius esse piier Tcrracinx et efJain deinceps in praidio prope Terracinam hahitare. Luxurium de quo agitiir in Actis villam prope Terrncinam
non
constaf,

Ante Leontium imius tantummodo considaCainpniii<B nonien legere me memini isque Memmins Pnfns. Ifa enim legimus in Artis
,

SS. Nerei

et

Arhillei

Sancti verc execrantes

dona ejus (Aurelinni)

attrectati sunt,

et

magis DomitillfE fidem

corroborantes, ideo verberibus ab eo gravissimis

atque ad Terracinam depositi.

sunt traditl consulari.
et-t

hnhuisse ex ipsis Actis

inanifestum

esl,

quippe

Memmio Rufo

Mrmmins
'1

Qnare nihil video quod cogat alium pro noto Luxurio kic substituere, fanfo minns qiianfo rlarins Csesarii vprt)a Valeqiiod j^rojtriis verhis asserafur.

L. Minurius Ilufns qiii in fastis consularihus legitur consulatum gessisse citm Domitiano, anno Domifiani 7 et 8, a^rx rulg. 88.
Biifns forte idem
Cerfe Meminios

rinnifratrem rirginiim
gnant.
proj^e

criidelem carni/icein desi-

Rufos
lat..

spectat inscriptio reperta

Qnx

verba Csesarii

ad

certitndinem

tam

in ruderihus parvi theatri Terracinas, quse in Cor-

cnnsnm

iidinovent ut revern in dnbiuin rorare

iitrobique

pore Inscriptionum
cen.v-tur

fom. X, parte

1,

n" G.T^ff

uon
ibi,

ausim. Prxterea

mores

hoininis

iidem apparent, esfque

talis hic qualis describitttr

riii

rir crudelis, christianoruin osor,

ruluptnti

T T MEMMI RUFI

PATER ET
est

FILIUS FECERUNT.

innocefdes persequi nr ftiippiliciorum iinmnnitate

in pios saivire.

Juxta Acta SH. Nerei et Achillei ac

frnter.

Domitilhe, Luxnriiis, Vffleriani

pliiiN ernf ;

runsulis

qui consul in hreviario

dicifnr.

lius

FulvHs

Hic consulatum

Romuno Auregessit cum

Onu-

Consularis Campanim dignitafem notam ante Hadriniium fuisse apiid eriidifos in confes.^iO est. Angnstus scilicct Itnlinm in iindecim regiones divisnm ad Polam usqne erfendit, singuHsqne /ir^forein

Doinltiano. Eteiiini in fastis

/ihrlnnis legitnr
:

ron.-^ularihn.^i

prxfrrit

qiiibns
,

rir

consulnris imprrtibnt.

Auguslus XI, Titus Aurelius Fulvus, quod incidit in annum Domitiani

Doiiiitianus

Hadrianns Itafiam qunfuor ronsnlnribiis regendam commisit. Consulares r/uatuor virario

Deiiidr

ef

.'),

a;rx ndgntai
11,

^.'i,

et itrrnin

T. Aureliiis

Tu-

Roina-

piirrfnfiif,
(4).

quos infer erid roiisnfaris

Cnm-

tarus
tiani

et

A. Senipronius Atratiuus, nnno Doinirulgaris SU

(1).
et

pania^

Ef

hter quidcin sufficiunt

ad probaudnm
veras antii/ui-

et U, ierat

Actis SS.

MM.
sirc

Ciesarii
,

et

Juliaiii

Cninpanix cutore chrisfianiis aliundr notnti non

27. Lcontins ronsularis

ex /tcrse-

fatis

nolns

ini'S!<e

et

i/naniris

iinfhenficn

nnf

esf.

LeontU

genuiua
taineu

efiani

primigcnia

ntm

sint,

haud

in Actis martynm per Campaniam passorum non semel occurrif. Primns jjost hunr nostrnm pUns cjns, consularis item, Felirem et Eusebium occidit. Qiiein euindem snspicor esse Leontium Campanim considarem -snh tpio Montanus iniles martgrinm fecit frmporc Hadriani. Tertius invenitur Leonfius Campnnia; ronsnlaris, qiii Nola; SS. Virginrs Archelaam Theclam et

nomen

e.sse

sprrncndn magna;que sinceritatis faciem

/iVtese frrre.

III.

DcGalla Valenliniani

iilia

per invocalioneni S.

Ciesarii

sanata, et de sancti translatione Terraeina Romani.

011

Susannam marfgrio
loris (2).

affectt

fempore Decii iinpera-

Pauto post ronsidaris in Artis S. Feliris nomine Drarus, ant juxta alios codices Draco (3), ita ut prxcipui per Campaniam cousulaoccurrit
res, christitiiiorum

/junris

e.cem/)laribifs

.ir.lorum (iitsarii ef

/),jcii,i,ri,tiim

prrsecufione infanies, Leoiitifj-

rnmacDraconninnoniinerorenfnr.Siinfiicforfns.-<is

N
in
It,n.

Juliani sabjniiiiifnr dornmriifiiin quot/iltun ini- hc

nfnintio-

rarnfi /irr snnrfornni inniigrnin inlrrces.-tionem

'""'" rrffi-nin,

(l) CIV.

Sihelyliaete. Anlli]. Errlesiw, Dissert. lI.-t^i)Re-

in Coimiieiit. a<i Nnliliam ilignitaluni linp. Oft-id.. oai. 4.

inondini.

Slona

crclf^iastini

di

^ijfa. iib.

I.

cap.

ix.

Tln-.vniro

AnH.juit. Uo,u.

.1.

G.

Cwvio

f<.nt'esl...

(3)ylf/.i,X. lom. IJan.,p.!)33(i..'.)5I.~(*)(:fr.Pancirolum

VH,

ni, ISiir. et ISOfi. el citatos ihi fdntes.

Norcinhris

Tomus L

'-

potrtdi,

90
AUCTOBK
G. V. H.

DE

SS.

PRKSBYTERO. G.ESAU10 DIACONO ET JULIANO

parte
.</.ste

'

^^
^

Intloni^ Terracina

Romam. Quod ah una

dip,u,u ridetar ob

la,u //-'"'

omni

con..i,lc,-atio,H-

;'''/^^'';;;,^.,

,,,,,,,,,(

^,,rf,-,

'o>'.l"rn\''^''tnJ,:.l,,,.,,,,itfilio,uaalla,n

momentum;sed ah

altera parte nulhus td pensi

dixeris, ob erroresqidhusintrimtur.

Documentum

Placidiam^ct snpra>nan diein

olnit

^" ^^^'^

ar postea auiHud ex S. Damasi Acfis excerptum, SS. Gasctum novis errorihus, ad ralcem Actorum

^'""^f ex Galla fiba HonoPlacidia, Magni Tyodosii

rii^ue
er.

Afhaulpl'o Gothorum patre soror, nupsit genudque Xarhoue i GaUia, anno 414,

major natu Endoes uuionr dua- nata; sunt filix ; vero natn Galla. xia matris nomine roratur, minor hs^r sola et nuica lUa adohscens defuncta est ,
uxor parenfibus snperfuit. Eudoxia Valentiniani
filia

TheodosH fiUam Ewloxiam

accepit uxorem.

Q
Vallia
rcddit

Honono /mpeiaton,

ejus pairi.

Eamdem

uxorem Honorkis ConstaMio patrino

erat

Theodosii, qui

rwn Honorio

ecclesiam

heaUPaulia;dificavit,cujusquefiliaEndoxiaccrle-

nasoitur Valeutmmdat anno 417; ex guibns nns III anno 419. II nono Anna imperanUs Valentiniani 31 decembns, DamasHs papa mortuus esf' die 11 _ ^' ' \,' Theodosii / anno sexto.
,,,.,.;,

antiqiiornm
scriptorit ni

.f

nunfl\-nrr fereiis Galla

Vahnfniani

basihcam constrnxerat), anno

uu vmeiui

-j

E
B
,

repta fuit.

Quam par
seriptiom
:

tijrem, sanitatis

recuperandw cansa,per Campanix Itineranfem Terracinx littora vehendam curmit. excipit, ad S. Csesarii sepulcrum episcopus Felix Cnjus sanaihi a dxmone liheratnr.
deducit, atque
fionis
rniit,

Theodoshis

ctppil, perfecil

Hononus

aulaiii.

fama Pomam

delata, iUiro Anjusti arcur-

Doctmis mundi

sacratam eorpore Pauli-

solemnipompa
delatas beatus
dlt

marfijrum jnbcHfqne reliqnias iirxdictorum Pomam in urhcm fransferri ; quas

palerni PlacidiK pia uiens operis decus oinne Leonis. ponlificis studio splemlere

Gaudet

sub altari

Damasus aceipit in palatio in huncfnem dedicato.

voeant,

et

con-

cr Actis
S.

30. Acta

S.

Damasi, unde hxc hausta fuere,

qui
lCudoxiai

II, S.

Theodosius ValeHtinianus III, cui quinquennl Arcadii imperatoris filins, Pulcheriisfrater,

Damasi

Valentimannm Juniorem
Aurjusiiefiham
dosio,

ac proinde Theodosii

I nepos, anno 425 fiUam

fXrerjjlnin,

qui

Eudoxiam uxorem duxit; de Theocum Honorio beati Panli hasilicam

quidem mentionem faciunt;
dederat Augustus, infra

construxit, ne verbo

hortum,

queitt

Damaso

et Eudoria imperapuer augustah pnrpura trice genitam, sexeiinis Eudoindufus fuit anno 426 ; desponmtam sihi annu 437, ex qua duas habuit xiam iixorem accepit

Eudoxiam

despoiisavif, ex se

reliquis ronsonant urbis m<x-nia fnisse dicunt. In

filias,

cum

dmpUcifer

qux non siqmidictis, prxter puellx nomen, audit, quod GaUa sed Galla Placidia

majorem naiu Eudociam, quam Cedrenus Eudoxiam vocat, minorem natu Placldiam. Eudo-

tot pcrsoaUqul codices secuti sunt. Qux omnia erroribus intricata narum, rerum ac femporum Erronm sunt ut ferme qnid samm sit iynores.

dehetur conxis, TheodosU II ex Endocia fh,v, Petri ad vinrula, accepta a structio ecclesix S.

mafre Eudocia catena qna S. Petrus Hierosohjmis sua vincfus fuerat. Vahnfiitianus III, infercmpto

conahimur. fenehras Hlata historim luce discutere die 1 octobris anni Damasus Liherio successif
.S.

manu Aefio,ahAetU amicis inferfectus est, utiscrlhit

Prosper in fne Chronici, ubi
ita

pergit (2)

,300 ac pontificatum
et

tenuit per aniios octoderim

autem

lioc parricidiuui pcrpetratuni est,

Ut Maxi:

Fuerunt

384. menses tres; ohiH enim dlc 11 deceinhris anno dno imperatores Valetifiniani ei coxri

diguitntis, nius, vir geuiini consnlatus et patriciif iiuperium. Qui cum periclitanli reipusiuupsit
blicit

Valentinomine, Valeutiniamm I sive senior, et junior; nterque Damaso et Ecclenianns Ilsirc

sia: catholica^.

per ouuiia inuruiurus crederetur, non sero documento quid aniuii lialieret probavit siqui:

senior ex

dafis le(jihns farernnt. Valenfiniaiius Severa hahiii fiUum Gratiannin , qni

deni interfectores Valentimani non soluni non uxoplecterit, sed etiam in amicitinni receperJt,

Lurjdunnm in Gallia intcifectus merifa S. Amhrosius laudavit. Repuest, cujus senior aecediata Severa, Justinam Valentiniunus ex eagenuU Vaieiitinianum lljuniorem pit, atque dictnm,acfilias tres, Gratam, Justam, Gallam ;
antio SV.3 prope

remque

ejus

Augustam, amissionem

viri

lugere

prohibitam. intra paucissimos dies in conjugium suum tiansire coegerit. Sed luic incontiuentia non
diu potitus
est.

Nani posl allerum mensem, nun-

hanc Theodosius

I, slve

Mayiius, Flaccilla defnii-

tiato ex Africa Genserici regis adventu multisque nobilibus ac popul;uibus ex ur!)e tugientibus, cum

Valentlniunns II cta, uxorem duxit. Imperator una cnm fratreGratiano Ecclesia: catholicB ipsius-

ipse

quoque data cunclis abeundi

licentia, trepide

vellet abscedere,
perii

septuagesimo septimo adepti imcaruit.

que

2)ontifici

Dainaso, patris exemphi

secufi, eqre-

dieafaumlis rcgilsdilaniatus est,etmembra-

giam

navarunt operain. Scrihit eiiim Thcophaiies

timdejectusiuTiberim sepultura quoque

Theodosii : Grain sua Chronoijraphia,ad ann. 1 episeopo.s exules tianus et Valeiitiniaims lcge data revocarunt, atque Ariu lavcntos expulerunt, coo-

Post hunc Maximi exitum, confestim secuta est

perante Dauiaso Roniano pontiiice

(1).

Theodo-

multisdignalacrymisRomanacaptivitas,etmten omni prtesidio vacuamGensericusobtinuit,occurrente sibi extra portas simcto Leone episcopo, cu-

(1}

P.

G..

lum. CVIU.

p.

1%.

1^1

1*-

L. tom.

Ll,

p.

004 sq.

jus

iW

DIES
^

PWMA
ut

NOVEMBRIS.

91
AVCroBK
i;.

Jiis

supplicatio ila cuin

Deo ugenle

lenivit,

cum

omnia
tate,

potestatis ipsius essent, tradtta slhi eivi-

que noverat, cum matre asservat. Qum cum hieiinimn ibl ogisset,cmn filia Pia(idia,vegnanlo adhuc
Marclaiio, By/.antium
rovertitur
.

V. H,

ab igne tamen et CfKcie atque suppliciis Per quatuordecim igitur dies ahslineretur.
secnra e( lihera serntationi- onmilius opibus suis

rolicta

filin

Eudocla
33.

(7).
e.v

Qko

nnunitiii

/lisforirornm

conscnsu
aUfue

illtlT

.'<

Ronia varuata
]>rout

cst,

mnltaque

miliia captivorum,

manifesfiiin

est

utratnrjne

Valcntiniani

ri)fliiti*.

regina
fla^r
(I

quique aut setate aut arte placuenmt, cum el filialjus ejns C.artha^inem abdiicta sunt.
Prosjicro
scric
;

Eudoxim

filiatn,

Eudociam
fuisse,

videlicet et Placidiani,

pafri snpersfifcs

in

Afrirani

(ihdKrfas.

(/icht

li/ro (liti(Ii)iii(s

tif

qNuilaiti

nKptifsiiKe fnissc inujoretn nutii IJonnricho, Genseriri

reffis

/lisforise

ad mrtoin

filiarnin

Valmtiniani
/nfii cs-f iiisfi-

Vandalorum
Errarit
iitiqKe
llonoriiiiii

filio,

ininorem Olijbrio

iliiri-rmnir

hiiniiii ciiini

oh raiisinii

pafririo.
aiicfor

Chronici Ale.caiidrini
Hoiniricho

fiifa iJispKfafio.

ipiKin

dvsponsain

32. Procopins,
et

De hello VamlnUco,
cf

/ib. I, vapj).

dicit;
illa

o,

post

relatani Acfii
in

VaJeiithiiani cxi/cni,
IiKjiihreni

non enim Ilonoria, ^ied Eudocia andiehut qKuni Ccdrenns falso Endoxiam notninal,
Ilonorie/ii u,ror faefa est.

Genserki
nwrteni
:

urhem admifidn ae Maxiini

qna;i/Kc

Erraf qKnque

Eudoxia. ait, cum Eudocia et Placidia, quas ox ipsa Valentinianus procroaverat, captiva in Gizerici potestateni \cu\i cfpanloposf Endo;

ciam Gizericus matrimonio junxit cum Honorico, filiorum nmjore natn;a!teram Valentinianifiliam, Olyhrio senalormn Roma; spectatisshnoimptain, iniperatore Byzantium cum matre Eudoxia
,

ad Baronium, anno 455, n. 5, seriijslf a Prisco Eudociam vocari Ihnoriam Ilonorirhi u.iorem ; co eniin loco Priscas eam vocat Endociam, utl supra videsis loco allato. Neque pleiie consentire possuin Baronio, ad annum 455, n. 15, assercnti nupfias Pladdix cnin Oli/hrio non per Gensericuin sedper Marcianuin ConstanPatjius, cuin in notis tinopoli esse e.onfractas, idqiie testari Evai/riuni

postulante. misit.

T/icophanes
aif,..

in

sua C/irono-

(jraphia

Eudoxia imperatrice ejusque filiabus nna secuni abductis, jn Africam navihus remeat; ibi demuin Eudociam Honoricho
:

Gizerichus,

neque Pagio dicenti idem testari Priscum

(/riinn,auf

Priseum atnhijue

loqiii.

ef Era- E Nani Emu/rius

filio

cum Olybrium
risset,

suo majori conjugio copulat,Placidiam vero, patricium virum hahere compe-

non dixit quod versio latina euin die.enfein farif. Non enim dixtt : Placidia jussu Marciani nupsit
Olyl)l'io, scf/
; Yi

[A-v

nXaxiofa

y^^l'-'^^?

oixCKCi

ze)>eiJo;ta!ii

una cuni niatre Eudoxia suh custodia

te-

Mapxiavoj 'OXPpi([>

TctuxTjv ItiotxioafJLEvij),

(piod rerteil-

im\i{\). Priscns,hariiin rerninsynchronus scriptor,

dum pnfamus,

uti

supra fecimus

Placidia. jussu

eadem

eonfirniat. Ifa cnini in Kreeiptis ejiis llisfo-

quoquc partem bonormnValentiniani obtinueratEudociai nomine,qu:Ti Honoricho ejus filio nupserat'{3) Gensorichus vcro nmltis ad eum ex diversis partihus legatis missis, non ante nmlieres liberavit
rix /'=r////^s'.Genserichus....ah orientalihns
^^^^/

Marciani matrimonio uiltur Olyljrii, qui eam donmm duxorat. Ubi Plaridiam Oli/hrius domifm

dnxerat?
PriscKS
aperfe;
latina,

Romm
(/ieit

nenipe

ante

captivitafetn.

Nee
ve.rsio

loe. cit. anihir/nc loqKifiir,

sed clare atfjne

qiiod

eniin

haudfpiiiqiiam
iy.ya\}.T^f.zi,

duxit.

sed

duxerat.

Majori
est,qu^

quam majorem nalu

fniiii

riliarum ValentinIani,Eudotilio

incKdo Ccdreni rersio

avSpa
E-/Lv potOtov,

Iiifina loc.cif. infecfa

ciam noniine, Honorielio

desponderet. Tmic

ifa rcddit

Eudoxiam,
aUera
(H).

Theodo.=:ii fdiam, remisit

lilia,

cum
II,

cum dicendnm

esset

desponsatam audiens, nuptani andiens. Quare in

Placidia,

ejiis

quam

duxerat OlyIib.

brius
cap.
7,

Kraiirius,

Ilisf.
:

Ecvhsiasticx

Africam reversus est. Eudoxiajn una cum duabus filialms secum abducens. Ex his majoiem natu,Eudociam nomine, Hunerico filio suo uxorem dedit juniorem vero, Plarldiam nomiiie. ima cuiu matre
seqnentia scrihit
[Gizericus]... ui
;

Zonara rerbuin xaTTi^^ilT.cfJa'. non simpliciter dosponsam e.s.si- sed do.-ponsaui dataiiu|Uo rerfendKin dimmus. Recie tandem Pagtus asserit sfaiiduni eb-sc cum Proenpio, t/Ki Placidiatu, antefpiiim ConHtantinopoliin indfcrcfKr,Oli/brio nKpfnin

fuisse testatnr;

quod conprmat

Ci/rillus monarhiis,

Eudoxia, aliquautu post

cum

rcgio cultu acsatel-

aucfor aecurafus,in Vita S.Eufhi/mii abbufis srribcns : Valeiii IVatris et Olyhrii gtJiicri (neqifis Placidix ririJsndiK' niiltmitur llttenv ad imporaUiri-ni

litlo

Byzantium misit, ut Marcianum imperatorem Placldia jussu Marcianl, placaret.... Geterum matrlmonio utitur 01ybril,qui eam domiim diixeHic inter senatoros Romanos nohilissimus et capta nrbe Roma Gonstaniinopolim se receperat (4). Hironiron Ale.randrinnni : Et occupavit urhem Gensericus, Afrorum rex, uxorat.

Eudociam (TlieodosU II uxorem)

34. Jatn rcdeainus eo

(8).

unde

efjressi

sumus,

<id

)lniioiii*lr(iliir

exordium videlieetrelafionisde miraridn

fione SS. CfEsarii ac Juliani.

rffriiKsln/lisfnriniliil
frroritiiis ;

hahehalur.

Ex tcstimoniis

coruin

qux atfulimus manife^fe apparet pene

ancfore relafionis.
i/csfas.

remque

Valentliiianl Eudoxiaiii
et

ot

filias

ejus

ex rero dictum esse ah hie oiiinia, personas, fcmpora, res

Cnnfudit

Ex

diio-

geminas, Placidiaiii

Honoriam.

sfciini

ahduxlt

hus

V(deiif,iiiianis

Datnaso

coxvis, Valentinianus I

quas paulo post Leo imporator e servitute redeinit. Honoriam retinuit Gensericus filio suo Honorico

hahuiffiliam Gallam nnininc ; scdhie fanfum ahest Thcouf Thiodosii I filiiim uxorctn dK.rerit nt ipsc

desponsam

(5).

Ccdrenns

iti

Ilisforiarnm

roitipcndio

tilinrum

Gizerichus Eudoxiam Honoiicho : suorum natu maxlino copulavit: PlacidiamOlylnio Patricio nuplam audioiis cum matre

dosius I Vale-ntiniani I filiam Gallam duxcrd uxoreni.Gallii hwr, Valentiniani IpIia,non hfdiuit

Eudoxia
lib.

asservavit
:

(0).

Zonaras,

Annalinin

iiKdrcm Kndnxiam, nce sororcm Kudoriani vef Eudoxiam, scd mafreni iiabuit Jusfinatn, sorores rero Griifam ct Jusfum; ipsc autein Valentinia-

Genserichus Eudoxiain cuni duahus ttliabus in Arricam sceum asportat. Cujus filiam Endociam natu inajorem filio Honoricho jungit

XIII

nus I

et

Damaso

furissrcf

Ecrlesia; laiis lci/ibns

profuisse leyitur.

Vale.nfiniunus

II

sire Junior.

alteram, quia Olybrio patricio desponsam datam-

Dutnasi a-quuUs, sancti ponfificis consilHs obsvruorthodoxis ejiisco/ns, fiis est in rcrnnindis ah cxHio

liomi..p.l57.-|:()n>ul.,p.^l8. -(4)E.l.Vales..M..t-un(." lia^ 1(179. n. -m. P. C... toin. XlUl. |>- NIN. ^

(7) P. (J.. I'.m.

.ian..
]i.

(AXX1\

p.

UOl.

*S|

^./, .s*.. tnn.. U..

,_
_

;Jly.

ejiviendis

y^
AHCTORE G. V. H.
f'jlcieti(fis

DE

SS.

G^SARIO DIACONO ET JULIANO PRESBYTERO.

II
ttec

hxreticis ;sed neqnehic Valoif/u/onKs

Theodosi/ Isive Magu/filiam xtxorem habu/f,

filias luis

genuit Eudociam rel III Endoxiam Thcodosii

Gallam. ValentmiaAm/itsfi fil/am uxoesf

prosfecto v. c. Carosianfe dedicatce sunt agcnto anno diem functus Vindalonio Magno, et ipso decembrcs in Valentinianus senior XV cal. est Valenlinianus Virgifione, et levatus
Castollo

rem habu/f; hic aidetn Theodosius non

noinine

primns, sed secmuhis. Non est iUe Tlteodosins qul S. Pauli basilicam a;dificare ccpp/f, sed hitjus Theodosii nepos ex Arcad/o fil/o, Orienfis iinprratore,et Eudoxiafamosa ejus eonjuge, quse S.Joan-

Valentiniani, ab Junior Aufrusfus, fiiius Augusti kal. dec. in civitato exercitu intribunali die X ValentiniaAcinco. Quum igHur, ut habet rclatlo, tempore patraU miratius junior Augustus esset
citli,patrari

idnonpotuit aute
sif

annum

375.

Quod

nem

Chrysostomum persccufa

est.

Prarfeira hic

qunm factum
ficri

perscquente catholicos

Valente,

VaJcntin/anus III, mulfis annis jmsf S.

obituinnatus, non potuii

Damasi

non potnit jmst anniim 379, quo Valens a

fttit

ejtis parere consiliis in-o-

Gothis cremattis
siiis.

factusque Augustus Theodo-

prio orc datis ncc

niis III,

ei esse

fainiHaris. Valentin/a-

qui Eudojciam hahnit uxorein, cc ea duas fiUasgemiit; sed major natu non vocabatur Eudosia,sed Endocia,ef minor non vocahafur Galla,sed Placidia. Nec major adolescens dcfuncfa est

juxta fasfos Idatianos:H\sconsn\ihus (D.Ausouio, Q. Clodio Ilcrmogeniano Olghrio, i. e.

Nam

patre Valentiniano, sed patri snperstes in Africn Honoricho Genserichi filio mtpsif. Eudox/a Valeniiniani III nxor mdificavii quidein fituhim
i>ivente

anno 379) levatus est Theodosius Augustus ab Augusto Gratiano dio XIV kal. febr. in civitate temporis Sirniio. Pafet ergo miracuhtm accid/sse eo 375 et 379 decurrit. spatio quod inter atinum
37.

Confirmafur

ex
;

iis

quat

in

eisdcm Actis
religionis
:

ac proinde

sequuntur deiturps

eteniin fioretitem

interannum
375

ad Vincula, qux hasHica Eudoxiana tur; sed hsec Ettdoxia 7ton est filia TheodosH
S. Pelri

vocaI,

.^atutn desctibetis hisce verbis a/ictor m^iis est

divorsis

In

sed

quoque mundi

partibus procurante beato

Theodosii II.
ren

autem

35. Errores tnulfipUces detegere

lahor

magnus

Daniaso florebat Ecclosia. cunctis hfereticorum fraudibus redactis ad nihilum nam et eo nitente
;

cotitigtsse
ridetiii'

non fuit,veritatem latcnfem indagare raldc difficile est;quapropteromniaexfrahendxverifafiselemcnfa

eorradere undique juvat. Relatio, cujits errores iieqotium nohis facessunt, extracfa est ex Actis
S.

vulgaverant imperatores odictum, ut omnes qui Romano rogebantur imperio eam tenerent fidem

m
1(1

quam

pontificem

Damasum

ot

Petnmi Alexan-

Damasi, sed aucfa

et

inferpolata.

Qualis in

drinum cpiscopum priKdicaro cognoscerent. Hoc esf ilhid celeherrimum edicfum Theodosii Magnide
fide
l/b.

s
/

Actis S. Datnasi continetur, multo est simpUcior, non paticis tamcn fadata nscvis. Eam XJghelUus
in

cathoUca,quod reperitur inCod. Theodosiano,

XVI,

tif.

I,

de fidecathoUca,estquescqiietis:

AAA. Edictum ad populum Constantinopolitaut fatetur, Vaticano. In Actis S. Damasi, quse G. Ilenschen/us ex tomo X NUM. Cmictos populos quos Clementije nostrae Pomaiexscripsit
oliin

fomo I Ifalim Sacrxtypis exprcssit ex codice,

Imppp.

Ghatianus, Valentiniands

et Theodosius

SS. Baron/i, qumqne etiam reperiri dicit in archivis S.Petri Bomx signata B, et in hibUotheca
Vit.

Barber/ana, quxque
n/i apogi-apjho
leqitur,

ipse

confulit

cuin

Ilolste-

volumus religione versari quam divinum Petrum apostolum tradidissG Romanis religio usque nunc ab ipso insiregit

temporamentum

in lali

quarc

eadem relafio eonvenit; atque UghelUo ad amussim utrumque hausisse codice ex eodem
cx
utroqtie codice^

nuata declarat, quamque pontificom Damasum sequi claret ot Petrum Alexandrite episcopum,
viiimi apostoIic(e sanctitatis; ut

socundum apo-

credo. Ihide/n igitur lego Valentinianuin, de cujns

filia

Galla sermo est, addito jimioris epitheto. qnoque Galla Placidia audit. Hortus etiam quem exstruendx S. LaurentU hasilicx S. Damasus imjJetrasse legitur, infra nrbis moenia
Galla
sifus essedic/tur.

stolicam disciplinam evangelicamque doctrinam Patris et Filii et Spii-itus Saiicti unam doitatem

sub

parili

mus.

Hanc

majestate et sub pia Trinitate credachristianorum logem sequentes

han-etici

catholicorum noinon jubenms amplecti, roliquos

Valcntinianus juniorex horum

vero domentes vesanosque judicantes

Actoruni aucforitate Ettdoxiam,Endoxia: Augitsfai filiam, uxorem hahnit;ex qua dttas procreavit
filias,

dogmatis

infamiam sustinere nec conciliabula

accipore, divina pri-

eorum occlosiarum nomcn

quaruin natu major mafris sortita

est

no-

mum
dos
et

vindicta, post etiaiii

arbitrio

men, minor Galla Pladdia appellata fuit. Major in adolesccntia defuncfa est. Theodosiuin ct Hoiiorium et S. Paitli hasiUcaiu silentio premunt. In
reliq/iis,

ccelesti
(1).

motus nostri, quem ex sumpserimus, ultione plectenest,

e.

Edictuin datuni
Coss.,
/.

ut pafei,

Gratiano
qui

V
est

Tiieodosio
14.
illo

anito

380,

qiiod argumentumspeetat,

cum pjrBcedenti

Damasi
38.

relatione congruit

sugillatos siipra errores ; q/tare

Dc

ergo

anno Acta
:

c/tata

loquunfur

et

et

annnmZl^,

iiiipemtori-

iterum notare necesse non est. 36. Quod vero in Actis S.

fiarrationem sequifur, dignum

deinde

/ta

pergunt

Inferea

beatus Damasus,
(sic)

Damasi prxdictam
esf

peracta basilica

pro

qua Galla Placida

bu8 Valeiite et Vahntiniano

junltnp,

notatu:Ea tempestale (sic hgo) Valcns Augustus, Vaientmiani gernianu.s, orientulem' perscquebatur Ecclesiam, ea lidclieef tempestate qua iniracidum SS. Ccesarii et Juliani in sananda Gafla ef reliquiarnm franslatio contigif. Habemus itaque claram teinporis nofam ah anno xrs! ndgaris H75, Damasi 10, nsqne ad annum 370, Damasi 14. Aniio enim 375, die

dudum

vexata fuorat,titulum
sancti Laurentii

eam
etc.

constituit ot in

iionorem

consecravit,

ubi

et

donavit patenam argenteam,

ante

biterea, didt

aucfor; nenipe interea quani gesta sunf qiix

iiarravif, ergo

modo

annum

380. Quuin vero de

basilica sancti Laurentii, oh

fiierat,

quam Galia vexata annum 375 ascetidere.Habeinus itaque eamdem tempor/s )iotam
loquafur,

non Ucet
est.

supra

17 novemhris, Vatentinianns
ter,mortnus
cst,ef die

senior, Valentisfra-

quo miraculum factitm

Aiiam insuper indica-

22ejusdein mensis Vatenfiuia-

Uonem

cifata verha afferunf.

Dona enim

qua: entf^

nus junior Augits-fus facfus est. Ita eniin fasU Idatii : His consulibus (post consulatum Gratiani

inerat a

Dumaso huic
illa S.

S.

LaurcntU

basilicx collata
est

probant agi de

Laurentii hasHica qum

Augusfi III

et

Egitii,

i.

e.

anno

37.5)

ttiermpe

prope theatrum Pompeii, ut colUgitur ex Vitispon-

(I)

Cod^

Tlieodonianus Jac. GolholVeili, ed. Lipsia%

17:i(i,

tom. VI,

p. 5.

tificum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

'ftaon
r.

m
MJCTORE
G. V. H.
et

in

Dnitiaso; in qiKtni

eccUsiatn postea

Domasi reiiqniai frniislnf.v fiipre. Hortus ergo uetn Damasus n Vahntiulano i/npetrtfratjnxfa irta, ihi sitiis fuiftset uhi nunc est ecdesia S. LauDaniaso appellafa. 3y. Qiiihiis omnihuA ronsuleratis, liceat in re bsrura v-onjeviura uti qux non videatur ahsurda.
enfii in

vum Eudoxia conjitge basternam in qua aniea fiUam, nunc sanata fiUa
sanctns Gtesarii
Juliani reHquias posueraf, intra

Val.entinianus Augustus

Romanuni

palaliumcollocavit in optimo imperiuii

cubiculo, per beatisslmum

Damasum papam,
;

qui

ejus oratorii dcdicator cxtitit

nbi

inPmita

dona

Uthstantia fotius rci Jinr rriHf

''ahntiiiiatio

Galla

fjiixdatn

juniori Dainasoque pontifici coxrn,

contulit et in ornamentis ab Auguslo illata sunt. Qui locus usque hodie muUa mirabilia divinee grati;ie prtestat. Qiiam partem relationis ultlinam

ropter riolata basilicx S.

[luanda. Ilahemus

LaurentH fimdamenta
a.

vertissima

silii

historia vindicat

Inhor

esf,

uter

sit

dirinone corrip/fiir. deinccpK

sancfo GEesario

lovus sancf.arum reliqiiinrum In urbe prior, absque

e.r dlsputatis Damasuin, ValenIniannm, tempus, locum; superest qussrenda Galla

dubio discernere. Sunt

Cfesario
42.
sacrffl,

eniiii

dno oratorin sntwto

in palafio.
iibi ejiis

qux utraque divnntur

uaihisre adjunrfis conreniat.

Aliam non inrrnio

cl

Snncfuarium sancfi

C.Eesarii in sncro.<tancfo

rwter (rallam

Vulenfiniani scnioris

Justinx

palatioexstifissemanifestumestexIAhropontific.au,
in Vita Sergii,ad

rorpun
fepositut
fiiit,

Uam,, Valetiiinianl junioris sororein, postea alteam Tlicodosii Mayiii uj-orein. Jiunv erfjo qiiasi

annum 687: Post sepfonniuni vcro dclimcto beat;e momoriai Conone apostolicie
fieri assolel,

idorix

nuclenm,

doner

demousfrefur falsus,

sedis prtesule, ut

Romanus popuhis
una quidem
alia

mplettor; reliqua errantiutn auclorum ftgtnenta, X nomhiuin roiifusione at.que iqnoraiitia feinpornm
rfa, nhjicia.

urbis in duas partes divisus

est, et

pars

elegit

Theodorum archipresbyterum.

Fuerif ergo Valenfiniaiius

annorum

Uiodevim Auyusfus
oncessif,

quum Damasoj^etitum hortum

taiifa

vero pars Paschalem archidiaconum. Et quidem Theodorus archipresbyter cum populo qui ei
favebat, praivenieus. interiorem parlem patriarcliii

Onlla rero,quum

pefulantix docufota

uenfa dahat,
.istoria

norem nnnonim piiclla ;iia ficf, uf anno 370 adhxreat,

si cui

tenuit. Paschalis vero

exteriorem partetn ab

oratorio sancti Silvestri et basilicam

qujie

domus Juliae,
* sic ed.

40.

Quod

nosfra conjecfura

dispHcvnf,

super

iliam fncicmus
lebit

qum multisfortnsse

eo matjis arri-

unus
niter

quo hahct elementa aliqua firmius

m
S.

certo

respicit, occupavit. Cuniqne locum non cederet, sed utrique immaperdurarent, ut unus alium superaret, inito

campum

alio *

istorix
n

fundo inlixrcnfia. Dnmasum ic/ifur mutn Sixfum,GnlIam in Placidiain, cfhahchis Vnlenpontifici,

consilio

primatcs judicuin

et exercitus

RonianEe

militiiE vel cleri pluriuia

pars et prtesertini sacer-

inianum ainicum
entii

Eudoxiam,

Lau-

dotum atque civium

tiuni

uuiltitudo

ad sacrum palalieri

hnsdicam, Endociam qnoqne ah Eudoxix

porrexorunt, et diu pertractantes quid

nomine una faiifum littcrula dircrsnm. lum hac conjeciura ad quinfum usque seculum
nnfris

dcboret qualitorve duoruni altorcantium clecto-

em gestam demittimus. Etetiim S. Sixtus hujus

'omiiiis tertius

sancto Ccelesfino sucv.essit anno

rum sopiretur contentio, Deo annuente in personam dcnoniinati Sergii venerabilis tunc presbyteri concordantos se contulerunt, eumque de
martyris

'H2,posf novetn antiorum 2'oiitificntnm ohiit niino

'40.

Vnlenfinianus III huic potitifid valde fuit hedicns, ut patet Icgenti fexiuin Libri pontificalis
:

medio populi toUentes in oraculmu beati Gjesarii Glu-isti, quod est intra sacrosanctum
et

suprascriptum palatium introduxerunt,

iu

exinde
declalocitm

n Vifn S. Sixti III, nominntim rero

Fecit

autom

Lateranense episcopium
(I).

cum laudum
Qucin
:

)asiiicam beato Laurcntio, ciuocl et Valentinianus

\.ugustus concessit.
'oc

matiouibus deduxerunt

in

Insuper Valentiiiianus III

sequentia annotat Maffeus{^)

Ad sacrum

pala-

Sixto poiififice ThcodosH II fiHam

Eudoxinm

ixorem accepit.

Qam

oinnia mirifice convetiiunt

um
'ui

iis

qum

relatio narrat.

Verum

ultiina conve-

tium perrexerunt. Sacrum palatium ad quod e Latcrano major pars cleri et primatcs exercilus perrexerunt, ut de restinguendo schismate inter
et Paschalem archidiaconum consilium iuirent, situm crat uon in Palatino, ubi olim Cfesarum eedes iuere, sed

iieiifin foti

vonjectura; grave rulnus infiigif;

duxif,fieri

nnm

Theodorum archiprcsbylerum

anno437 uxoirm
quo
Sixtiis
qiitE

non potest nt anno

140,

obiit,

hnbuerit

minorem natu
comtmine totam
reti-

illain

par

fiicrif

tiirhnndo opcri fundaincnultiino

oritm ecclesix.

Et cum hoc

haud Appia a
ffides

procul a titulo Sancti Sixti. in eo loco ubi via

via Latina divertit. Peramphe eteniui illicconspiciebanturdictaesacrum palaliiun,
pontificis, sive imperatoris. si

em missam
legofio

faeimus, priorem conjecturam

icnfes, qu3! nlhil esf

aViud nc palpnntis in tenehroso

eranlque usui sive

animi opiuio; quani quivis qui certiora locuerit iUico eximet. Si quis qussrat cur fam insin'duin documentuin inoreiniir, fofuniqiic nhjivienlum pufcf ut nullius ponderis (ptisquiUas, ideo
dat nos feeisse
lictt in
,

quando RoiuiE esse

contingerot.

balra

sacrum

palatium oratorium vel ecclesia sancti GfEsarii constructa erat, quam sub nomine tituli Sancli
Ctesarii in Palatio nobilitatam
luisse

tum

coni-

Ca-riarii

qnod rei snbstantia imra, ut ita nempe e Terrncinensi sepulcro

sit attpue itidubia.

plura vetnsta monimenta testantur, tuin acta sacrfo synodi TridentiuGe, quibus subscriptus legitur

rnnslnfio Jioinam, certa

41.
iire
''uif,

JJincnova aritur
Valetifinianns, sive

qusestio,

quo scilicet loco, Dninnsus, sive qulsquis

Madrucius presbyter At c nuiucro tituloruiu expuuxit ecclesiam hanc Sixtus V, quod nimia
Christophorus
sANC-Ti

caidiualis

c^sARU

iN

PALATio.

sacras saiictissimi marfgris exuvias posuerit.

vetustate coUapsa penitusque inaccessa sua a;tate

Damasilnhunc modumloquuntur:^?isdGm .feneranclas roliquias ad palatium usque dcduActa S.

veterem tamen tbrmam haud multo post sedente Clemonte VIII fuit excitata,

eadem

erat.

In

ens,

inlra

Imperiale

cubiculum

veiieiabiiiler

qui insupcr, ut pristinam dignitatem ecclesiifi

posterilati retirierct,

illi

iii.

ondiditin altari quod ipse suis manibus dedicaVhi quum de Damaso sermo sit, Damasi qiioridetur palatiitm. Atfainen in
relnfione,
qiialis

pie infelligenditm

psa
rictis

SS.

Gtesarii

et

Juliani

siihjungi solet,

eadem

res hov

modo narratur:
(2) Ibid.. p.

sartam tectam nuo in numero titulorum descripsit. verto ex eruditissimo Baronio (ad annum 603,n.2). 43. Baronius Inco cifato rerera hxc hnbet qu:e Maffeas inde hnusit. Causn divendi Haronio fuit

eaindem deHtec animadrion in

patriarc/iio

Lateranen^l.

P. L., tom.

CXXVIIl. pp. 892,893.

909.
ista,

94
AirRTOBE
G. V. H.

DE
quB etiam Augusfontm
e

SS.

PRKSBYTERO. CiESARIO DL\CONO ET .UTLtANO

esf.

ista,

renostra

Meiiilneraf expo^lei

januis ibidcm rcsidcbant.

sarii oraforiiini ideiu slf

Ufnm
S.

rero hoc S. Ciu-

fas

hnaffhies hi hasllica Julli,

posf

quo

Crreijorius iiuaffi-

(icchiniaflours consuetns, ponflfirhjassu reposltas

in oraforio S. Caesarii, (juod uhl fucrlf
e.ri>llrfin'

nes

Augum-um
Jam
vero,

reponi Jussif, iu aucipiti relin-

iiuif.

ronatur. Jiiraf rifafa rerha referir. Venit auteni

45.

quod supra dixit MartineUus

(^),

-Wn;;,,,/
"'offs/rr<r,w
'"'^"^no,,,

ieona suprascriptorum Phoea- ot Leontise Augustorum Romani septinio kalendas niaii, et ac-

damatum
omni

est eis in Latcrani.-; in ba.silica Julii

:

ab

Anastasium seripsisse de sanctuario S. Ciesarii palatium LateEst oraculnm intra sacrosanctum iiiPciiitur verum; res ranense. sl irr!>u rcsinris, non
ipsa rera
in
esf.

^^^^^T^
s.Sixtii>n,io
App;.,,

clero vel scnatu

Exaudi Christe

Phocce

Dicitur loc.cit. Libri poiifificaJis

Augusto et Leontiie Anj^ustie vita. Tunc jussit ipsam iconem dominus i)uatissimus et apostolicus Gregorius papa repoui in oratorio S. Casarii
martyris intra palatium. Dlrlf Biironius :Qnf)d autem imas^ines Augustorum Grcgorius jusserit
reponi postacclamationesdcbitas
in basilica Julii

est iulra

oraculum beati G:esarii innrtyris Ghristi, quod sacrosanctum suprascriptum palatinm.

pafriarchio et loeo egerat Liber pontifcalis de palafio. Quxsfio esf ufruin duo hoic dl-

Eo

de sacro

suppouU.

versa sinf au eadein. Uftffeus loc. clt. dlversa fuisse Videri potest illa res non admoduiu

intra in Lateranis, in oratorlo S. C:a?sarii martyris palatium : nou putes locum illum fuissc, in Palatino vel palatio Lateranensi

clani rsse.

Pofesf

eniin

sacrosanctum palutium ipsuin

Latertmense, potest
QuifJquid
ffiiorhuus
est, e.r

feri nf suprascriiilum sit patrlnrchluiu

sit

quod Palriarchium

fieri

ut

aliud palafium.

dicebatur, sed ecclesiam illam (qua* aliquando diaconia, postea vero titulus iuit) positam iu viit

codem Lihro

pontlficali certo co-

Appi^
nhiiamen
44-.

divortio a Latina haud procul a

:i).

titulo

duo sanctuaria S. Caasarii, ununi intra Laio-anensepalatium, aUeruin apud monasfe.rium

(juod rorafur

S. Sixti (ad un. 603, nii. 1,

Corsarum, apiid hasiJicam S.

Ecce
tihi

Si.vti

De

ilh oratorloS.

Cajsarii scrlbif

Uartinel-

Vla;

Appiai

(3).

de utrfxjue fesfimonium

ftiam niiqiwtf /h.s in Uhro ciii fiiKhts ex ethnica sacra, de oratoriutv tei^pjis sanctoruui obsoletis in Urbe, rap. xn :
?'"'

Roma

..

^eauan''

S. Caesarei in palatio.Est,ut BIl>liothecarius inquit ^^' >" Sergio I, oraculum intra sacrosanctum

ifOH/s /T': Nam inonasterium Corsarum quod juxta basilicam B.Sixti inartyris atque pontificissitum est, cjuod, etc. (4). Et ipse mitissimus
in 7/7

P^^-

pontifex atque acutus in

palatium

Lateranense

habebat monasterium.
:

ecclesia bcata; Dei genitricis

omnibus bonis obtulit in semperque virgiiiis

Ai
Itai

Leone IV, p. 207 quod ponitur in palatio, fecit, ete. Diversum a sancti Ga^sarei apud S. Sixtum cognominatum

Idem

in

Et in nionasterio S.Caj-

sarei,

Maria: Dominte nostra;, qua: ponitur infra priedictum monasterium quod vocatur Corsarum, ves-

ih

tem dc hmduto nnam. Ubi supra

obtulit in orato-

improprie

in palatio. JJe
l.

m Vfinvinlus, de Basiiiai
hxc scribit
:

Lateranensi

iv, c.

13, ms.

Novissime
ti-

rioS. Ga^sarii vcstem de fundato unam (5). Et in monasterio S. Csesarii quod ponitur in palatio,

Leo
tuli

papa magna

illa31 cardinaliumcreutione

1517 oratorium hoc,

cum

veteres cardiualium

non

sufficerent, titulum card. instituit euni-

vestem de funduto unam, et vela octo (G). duo sanrtuaria S. Cajsarli. ufraque in palatio, slve re sive nomine. Sunt alia
fecit

46. Habciuus eryo

pra;tcr

qiio'l

et alia

que Nicolao Pandulphino Florentino episcopo Pistoriensi Curd.Prcsb.trudidit; post (lucm cidem titulo pra*fuit Ludovicus de Gorvo AUobrox episcopus Maurincnsis a Clemcnte VII anno lo!59
creatus, cui a Paulo
III

prHerhmr

S.GiBsarii tempJa veJmonasferia

e.r fjul-

inoiiasieria

ft

bus, inter obsolefa sancfornui tempta in

tineJJus c. xii recenset S. Gaesarii

Vrl/e,MarS.

fcc7ma:
'
'

apud

Paulum,
:

cx LlJiropontifiraJi in Vlfa Leoiils III{7)

Snnul-

,.lsfb(f>iiin:

sutleclus

c.^t

Christoiorus

que

m monasterio

sancti Caesarii,

Madrutius princeps

et

episcopus Tridentinus

anno 1544, quem Pius IV proxime ex eodem titulo primum tran.stulit ad tt.S. M. trans Tiberim. deinde episcopum Albanensem creavit. Quo vero pulalii loco aut fuerit aut sit. onmino adhuc mihi incomperluni est. Hactcnus Piiiiiiiiius. Qitfjdsl veitm est qtiod monet Barouius, illud orutoriuin
S. GEesarii,
f/p

ad beatum Paulum apostolum, efc. iieUus: C.?esn.re\ monasterium in regione Gampi Martii legitur intaxa Leonis X. Deiude : SS. Ca^sarii et

quod ponitur Supra Marfi-

Pauli in regione AreolEe meminit taxa

Lconis X. Gastallus Mctallinus scribit tuisse Bedificatum

quoddam teinplum
qno
facile

suncto Giesario proi^e

Undaiii, ex

infcrri potest fuisse

quod p

7o Fanvinhis, non
fuis.se,

in iHihitio

Lute-

ranensi situiu

sed In dlvortio rlaruiii Appia:

est

uc Lafiiix, sane non

locuin in pahitio

miranduin Panvhilo ejus

Confjreijfifioiiis

nunc dicitur sancti Pauli Arenulre. Vocatur a Mazochio propc Tibeiim. Taiideui Gasarii et Slmetrii monasterium in ssdepropria Leonis IV haJfcfur iu

SS.

Laferaiiensi incognltum fuisse.

Oratorii

Libro

poiiflficaJi, qiio loeo

ita

Jejo (8)

Joannes fuinen Sereriinus,

Fecit ipse mitissimus in a;de propriu,

quani ipse
pri

Romanx preshyter,in

tihro italirocul tltufus

c/r.

Me-

u fundumeutis
sijii

fieri

disposuit et

cxjureparentnm

morie sacre delle sette chiese,

loeuin oraforii S. Gsesarii
sutis acciirate indirat ex
//(

(lioinx 1030),

uccessisse videbutur,monasterium anciilaruni

iii

palutio Lateranensl
lu Ste-

Dei

Lihro ponfificali,

ubi et

honorem saiictorum Simitrii et Cadsarii, dona largitus est, eic. Ha-c Uiupie mcnioria!
sinf.

phano III

(1).

Erat,

Inquif,

vicinum

vcstiario

eausa dlcfa

Patet eniin ex his S. Gsesarii fem-

propc oratorium

.sancti Nicolui;
:

phani ita legitur Gonstuntiuus Passivo etTheodoroepiscopo ct viccdomino suo

in basilicam Salvatoris aulugit (crant

nam in Vita Stccum supruscripto

autem
hi,

plisdno soJa ([Us voeautur In paJfUlo adremnf)sfram spectare. Cfruin vero S. Csesarii corpus
Terraciiia

Roinam transJafum ftcceperit,quum

e.r

ut

antitpds documcutls certo iitnoteseere nequeaf,ex recentiorihus scrlpjtoriJnis disranius fjportef.

47.

ex prascedentibus patet, in sauctissimo Lateranensi patriarchio) et desccndentes ad fcntem in

ecclesiam
saiicti et

Baronlus

In nofls

ad marti/rotogium lioma:

^,^,,,^,

/,>>r

Venantii, aliquuntulum ibidem

uum dle 1
memoria
c.
I,

norembrls sequentia scrlhlt

S. CEesarii martyris

Erat vetus
in

opiiKiniio-

resedcrunt,

considcrantes nielius se possc sal-

RoiuEe

palatio,
1.

pleriqw
scnpfov'-^-

vari in vcstiarium asccnderunt. UIuc intus oiato-

cujus meminit S. Grcgorius

(nisi

pupa

in rcgistro,

ii,

rium S.

Ga;sarii ingredieiites clausisque super se

sanctuarium ejusdein

inarfijrls

intrapa-

(l)Lil).

cit.,

IJ.5G2: cfr. P. L,. toni.

CXXVill,

(^) P. L.. ibid.

I>|..

(3)

Supra, num. M.

p.

11.51.
(li)

n. 51:^.
ii.

(7) lliid.. p.

\^m,

n.

iU-,.

(S)

Ibiil.,

p.

LiliJ.

li) P. L.. toni. cU.,

1^11, 131-i,

n. 507.

lo)

Ibid., n. 509.

-yr,.

I|,ici.,

latiuin

DIES PRIMA NOVKMBRIS.

liiiiii

)5

Ldteniiibnsc
ibi

eo

loro

ititelUgendum
vifiinti

sit)

cum
i-ent

signo

crucis lerreae supereminente erige-

atquc
)lat;is

abbatia una ex

vidinnis in untiqiio riinali,

i;od. nis.

duabus quas quod tiabotur

cujns ost tilu-

Terracinenses, ut posteris reverentife esset locus ille. Ager circumstans (vul^o dicilur lepre-

G. V.

AUKTORK H.

bibliothcca Vatit-ana, in
s

Liber ccnsuum.Ea TTislalnni csl in iwsilicam Helenianam, dictam

io

dirula ecclesia, corpus ejus

ad capitulum ecclesia; cathedralis speolim dicebatur agerVaranusafamiUaVara, Terracina oriunda, cujns sub dominio oral. Quem
Iiontlo, ot

ctat),

nomino

S. Crucis

ad Hiorusalctn,

In atrio

Sos-

forum

et

riidrra

et

r.ohimnaui Hfrlatam crurlfrram

inspexi. Pattcos ante menses
effossa fueraut, defecfum-

iriano,

ul)i

hactenus religiosissime asservatui-.

anno JSSO mense Junio

qiie

tdirnrif itaqiu- Bfin>iiiii.-<palatliivi in qiio S. Caa.rii

muffa ifildrm cailavera

rorpiis,ffr<lirato oralorui, rrposifuin fiiit,

non
aJii,

opus musiinim vafde pulcfirum.

in vcrlfniii

Usse in Laterano, scd in diimrtio viaruni Api)ix

Latinx. Ciiin Bnronio sentiunt pleriqne

50. hi hac enjo eccfesia apud SS. marfijrum sppufcrum sanata fuit GaUa, cujus grafia fongam

eitra urbfin
i-fpositx

lorinn srntrnfia.f infr.ffras referre nHiilest necessa-

roartifuimus disquisifionem
sisi

Instituere. Sltus eccle-

um, Barfhohinxus Pinzza, Hiorarchlu Curdinaia, tituU)

accurafe respoudet refafloui translaflonis, uhi

sivisse 'urf>em ingredi, sed

L.Sancti Ctesarii

Pancirofi, Thesauri

feglmus Fellccm, Terraclnensem eplscopum,adren-

oma; ahsconditi,
Eosarii; alil.

in regione nona, ecclosia sancti

tnntem Gtdlam non

ea

cum

Hanc
er-

er.clesiam addifo monasterio

onachi (jrxci patria extorrespossederunt, fuitqiie

rr uhfMttia iina
liiis,

eiyinti celefjerrimis

Romm

ab-

quaruin prxposifi suinmo Pontifici, quaiido

sofemnifer operabafur, adsfare consiaweranf.

icris
'osfea

ad eccfesiam S. Csesarii divertlssr snnationls impefrandx causa. lioma enim adoenlentibus hxc eccfesia ante urhemjuxta viam Appiam sita est. Hlnr ergo Uoinnm sacra marfgrum rorpora translafa sunf, haud tnmen integra ; parfem enim
pretiosi thesauri,
S, Fellx

monaehis

discedentihiis, ecclesia in

rainam

ui iBquum
dehult.

ernt, sibi

'lyente, sarriim Ciesarii

f

rorpus trausfafnnt fuif

sermre

Parfe.s llfx
,

ac suis allqunmdiu
vero intra

i-ccfesiam S. Crucis

dictam in Jerusafeniy qux

requieverlnt In dlrta ercfesla

posfea

fmsilica

mc

Heleniana in atrio SKSSoriano, ihlque ad usque diem requiesrlf sub aUari majori iina
irrito co-

nrhem
sriiri

in ecclesiam catliedrafem translatx fuerint.

et

Qu.v transfafio quando

per quem faeta

sit

expi-

tm corpore S. Anasfasii. 48. Antiqua translationis documenta

atitprr
bus,
'c.uti

non

potiil.

51. Inveni
cln.v.

autem

in eccfesia catfiedraU Terra- parsadfiuein

ecclenia
Ctttlifilrali

Vrhem

quxsirimus.Qii/hns uobis dffiriennisi breclter,

itt

non possumiis

frdmus, rem

SS. martgrum rrfiquias. Primo sub aftari majori, si Inscriptlonl fides est, requlesrunt corpora

Historiam clrsia: non prosequimur : primo, quia r.rtra inituti fines dirayari nos non sinit operis nosf.ri
se habet referre.

celefjerrimai hujiis

SS.

MM.

Caesarii, Juliani, Feficis,

fnhitfa

EuseUi. Verum
testatur

servata,

et

aUera in
sacello

affl.ca
fiiuc

muro marmorea
reliqulas
In

raptas

sarras

(piodxtm sacr.lfo fuisse

refatas.

domestico
comitis

mgnifndo uc mofes; deinde, quod erudita manu ^nsrripfuin rolumrn e.vspectamus opera pafriim
iasilianorum
inrfijti

ahscondltas

ac

postmodum Terracinam

monasterii Cri/pfx Ferrata:,

Direhat mihi quldam sacerdos nihU prxfer pulverem ferreuum ac vesfium fragmenta fuisse reperfiim. Jn fnbidn

AnlondU.

uod mannscriptum

insplcere nohis licuit prr hu-

ncriptum erat

lanitafem dortissiiul riri hiijus innnasfcrii ahhnfis 'ozza-Luszi, ritjus carltatrm rrija ine hosplfem

mm

summo

grati animi affectu pr^sdkare non

CORPORA

?ssabo.

FRANCISCUS ANTONIUS MONDELLI C/ES. ET RELIQ. PATRO, EX FAMIL. ASSORATI SACELLO

RESTITUIT.

ANNO

1807

In eadem cathedrali ecclesia conservatur pars

\

IV.

Do

SS. Ciesarii et Juliani

reliquiis.

brnrfiii

S. Caesarii

in

pufeherrimn theca hrachU

Antonefti, iu

formnm

prsiferente.

Apud comltrm
pufcfiro opere,

eadem capsam argentenm

urbe Terracinensi, vidi in saceffo domestico

munlfam

crij-

rrrrnrlnx
itn

uti gloriosi

rertaminis trlumphum,
ossiuiu
sitiit.

staUo, cardinnils Anfonrlli donum, in qua conservantur diio magna ossa hrnchii S. Ca?sarii, qu;e

prlmnm sncrorum

sedem

snnrtls

archlpreshgter prxsens mihi testatus est esse autfienflca.

Corpora enim anctorum martyrum collegit quidam servus Dei [ui cum ipsis habitavorat, et sopelivit noctu
slnil

marfgres consccufl

Inslgues

afias

sanctorum

marfijrum
S.

reiiqulas

non inveni Terrnclnx. 53. Poinx ypro coryjws S. Ccesarii una rum

poime corpus
S. Cjcsarii

niocojuxta Terracinam civitateni die kalendaum novembris. Ita Acta ; Juxta quos martijres

drm serrus
^u-lirl

Dei, qui Ipsos

fumidaveraf, una cum

post dlehits marfijrio

Anastasii requiescit in pulrherrimo vase sub aitari majori hasdica^ Heleniana^ sirr Snncfa: Cruris in Jerusalem, ut inscrlptio testatur. Quo qiiando trans-

''"1^1^^'

^^j^^^"

.,,

preshijfero Ipsipaucis

iffecfl,

a sancto Quado sacerdote Capuano sepulti unf. Dr iflo prlinx srpuffune loco Dominicus

sanctorum martyrum ossa, nemo ex monnrhls Clsferciensihus, quorum cura; doctissimls

Intn fuerlnt

j^,.,^,,arm.

intoniiis Contatorl, flhro

Hisforlie
:

Termdorans

Opinlo eraf hasiflca tradlta est, ine edocere potult. quorum tunc ecclesia erat, omnia seCartfiusianos,

lensls, cap. 14, sequentia scrihit

Locus ubi prope

est

cum documenta

abstufisse; quai investlgare, turba-

rerracinensium

urbom

inventus

X Eusebius prope corpora sanctorum martyrum eunidem ^eesarii et Juliani credimus esse illum
n quo nunc
^.

tisjm-Urbemhihfiofiiecis monasterioritm, non pofui. aliquid Fortassis in Lateranensi archivo latet ut dlfficiles habui istiifs eccleslx viros

exstant vestigia ecclesi*

vcteris

verum adeo omnes conatus mei

In Irrltum cesserint: solo et

umco

C^sarii, alias sancta? Marise in Varano nuncupnefa^atffi. In ea autem nivonta sunt corpora

viros, hlhtlotfieexemplo in Urbe, cujas doctissimos prxpositos, Cardlnafes atque arcfuvonun

carum

orum SS. martyrum atquc aliomm multorum.

idooque memorife ergo factum est ut e directo

doctissimos,

ipsum

etlam

summitm

Pontificem,

n via Romana columnam marmoream striatam

meorum iiahul. In benevolos fautores studiorum Laternnensi laborandum fuit, et lasoio capilulo
bore

9G
AUCTORB

DE
Ne
ex
licuit.

SS-

C^SARIO DIACONO ET JULIANO PUESBYTERO.

fratres qui

hore irriio.
rii

ipsa

quidem pretiosissima S. Ctesaijjsonan

G.V.H.

Acta

anf/quissiino

Passionali

sum

sibi

eo vencrant laboranfes, coneestrahere penitus non valcbant. Fractis

cum

Qitod Jusli (loJoris mei festijndiiiiim hic consignare mhti, ne postea prudens lector miretur iitfer phfrima Actorum exempiaria Lateraconferre

duobus aut tribus quos applicuedens immobilis pormarant, nihilominus adhuc - Orandum nobis, ait ncc enini nebat. Tum ille

eorum

cultellis

nense Hon nuincrari.

t}isiquod i
sacello

53. In saceUo S, Lattrentii,

quod sancta sancto-

rum
mera

S. Laurentii

vocatur, inter sanctoruni reHqidarinn iiinucimelia brachittm S. Gtesarii conserrari Jegi-

haberc possumus, nisi martyr ipse concedat. acccdens, Facta denique orationc, reverenter digitis quod ferincrcdibili facilitate duobus tulit
ante moveri non poterat instrumenlis. Mmtet Beniardo fuisse itaque certum capuf spparatitm
reis

servatur

tur in pagellis quas ibidem prostant, reUquiarum indices continenfibus. Veruin utrum hic prefiosus

thesaurus adhnc conservctur, iion sine causa qua;ritur. Joamies enim Severanus, in libro supra

obJatum. Caput illud sancUssimum, trauslato in basilicam IleJenianam coiyore, mansit, si Panciifa enim Jego in rolofides, in eccJesia S. Anastasia;; citati, cui iituindice reJiipiiarum iu fine lihri saipe

patatium Lateranense describens,ubi ad sacellnin S. LaurentH quod sancta sanctormn

cifato (1)

Jus Tesori nascosti, etc

dicitur pervetiit, eo

modo

loquitur ut sitsplcio oriaattate

tur Caesarii brachium auctoris

jam

fitisse

deperditnm. In

tertio, inquif, altari,

sancto Lau-

rentio dedicato, erant atiquot carbones martyris

Dens igUur itnus ivit in GaJJiam vuin .<(ancfo Bernardo; aUus dens dono dafns fuit ahbatia; Cnjptx Ferratx, fuitque, uti ab HUs monachis audivi, non tantum ciim honore conscrvtttits, sed
5G.

Dnis
S. >n

htiic

arulaus a

Benmrdi)

Galliam nUatus esf;

densnJlp)-

hujus sang:uine
Videfur
vera

tincti...

brachium

S. Ca,\sarii, etc.

efiaw donis

cwJitits datis iliiistris. Sitnt

prxterea

in

iiaqiie loqui

magnam

dc feiupore prxttrito. Et redubitandi rationem affert sHentium

illo

variis Jocis reJiquiarum S. Caesarii minutse parti- datum nbbatix

Panciroli, qui S. Coesarii brachium in

sanctita-

rio

eonservatum non

receiiset.

Moiiet hic auctor,

,

quas recensere Joiigum foref atque impeditum. Potest quaii-i hoc Joco qitid de S. Juliani reUquiis factum sit. Constat utriusque sancfi martyris CsecuJb,
sarii et Juliani

Crt/iitiF

Perrnlvt.

postqttam aliquot

reliquias

enumerarit

cetera-

corpora

Bomam

Terracina avecta

rum non
eo

jjotuisse ae habere

plenam certitudinem,
milifes reliquias

fuisse.

At deinceps

soJiiis

Cassarii meinoria

durare

quod anno 1527, direpta lioma,

videtur.

Opiiwr utriusqus sancfi sacra lipsana ita

nJiqua parn
brachii,
rt

ColoH isE
altera pars;

Maraiigoni ttimen (3) S. Cajsarii hrachium commemorat dicens : In capsa ebui"nea... brachium S. Coesarii martyris. 54. Quidquid est, integrum certe brachinin apud sancta sanctorum 7ion consermtur, quum Alexctnder II ponfifex inaxiinus, anno ab incarnatione
abstuleritit (2).

tandein commixta fuisse ut discerni uira vtriusque ossa forenf vix aut ne vix quidem posset : quare

sub uno Csesarii nomine ittriusque corpus in ecclesia Sanctx Crucis reqtiiescei-e puto.

Domini post millcsimum scxagesimmu nonum septuagesimo vertcnte, Caesarii brttchium S. Annoui Coloniensiuin aittistifi dono concesserit,quod
S.

V.

De

niiraculis

sanctoruni

Anuu pnsuit

ColoniEe in ecclesia S. Georgii (4).

Csesarii et Juliani.

Utriiisque hrachii S. Ccesarii reliquix ita distributx

sunt ut unius integri ossa integra Terracina debito

cum honore
altera
sit

conservet, alterius itna

pars Bomse,
ridiculam

PJurima apud sanctissimorum

discimus. Ita enim

concessa

Colonix.

Ne

tpti^

objectionein moveat,

quam

inepfo ignorantium hoiinpii

marti/rum sepuJcritm prxstitacccUtus fuisse benefidaquuin Terracinx adhuc requiescerent, ex ipsorum Actis
Jeglmus .JJln oratione

GuU"

A nyusta
a rfxatioiif

minum
dere

risu ha^retici atque

homines

obfrii-

eorum

dwmonis
lilicrata

soleitt,

meminerit eruditus
eorpus

lcctor ecclesiastico

beneficia praestantur usque in priesentem diem.

sermone ubl de sanctorum

ssepe jioni j>ro paffe, ef

reUqitiis agitur,
ibi

totum

Quai benefcia

quamquam non
esf

recensentur nomi-

dic/

requiescere

natim, credi fas

afque
atqite

sanafiones i^orporum fu/sse

Jiberationeiu

nbi pars coiporis etiam parm reperifur, ita quoqiie

animorum,

energumenrjruin

brachi^imuhiparsbrachii^X)es uhi pedis pars. Qnai

aJiahujusmodi qua ad honorandos sanctos

coiisuevit. Atfaineu,

monuisse superracaneum videri fas recens auetor coctam tot/es cramhen

statuisset.
cajtut vero

craf,

nisi

suos cJemeiifissimus Dcus per sacra ipsorum U-

reeoqitere

psana operari

qitum singida

55.

Jam agendum
fuit.

esf

de rnpite S. C^sarii, qitod

ignoremus, ea suh genernU Actorum testimonio Primum beuefeium citjus prseterire cogimur
.

mansit
in ecclesia

reliquo coipore a mitJtis retro secuJis separatiiii

accuratam descriptionem accepimus,

Jiberatio est

conservatum
id

Quando sanctissimum caput a

GaJlx ab inhabitante ac vexante dxmone; cujus

reJationem ,quam ex instifitta superius dispufafione
Jeetor noverit, iiifra

S. Anastasise.

corpore fuerif separafum, non Uquet. Pufo famen

facfum esse quum S. Bernardus liomai cersaretur tempore Innocentii II pop3^, ejustjue anno 9, ab incarnatione Domiiii 1138. Ita enim refert auctor VifijE S. Ben/ardi Jib. /f, cap. 1 ; Rediens

Jcgendam dabimus. Post

secuJorttm tractii
nihiJ

iJJttin

sanationein

inulto

quid-

tpiam de miraeuJis S. C-JdSO.vn perscripfuin inve-

nimus, nec inuJfa dfineeps

dito
vel

itsquc In

hunc dicm,sed

aulem pater sanctus abUrbe, ex sanctorum apostolorum martyrumquo corporibus xeniu secuiu retulit pretiosa, liaud inodicuui hunc slbi reputans fructum esse laboris. Inter qu B. Caesarii dcnteni quonam modo receperit memorandum.

tria

omniiio.

Esttpte noiatu
ccelestes viros

dignum
,

in

Galla sananda duos

oeeupari nil

duhlum quln unus Ca^sarius, alter sit Julianns, In reUipns vero soUus mentionem fieri Ceesarii. 58. Priinum ttaque Ci^sarii miracitlum, cujus
memoriain historia eonservaf, Roinx accldit, pontifice Alexandro II aut circiter. Cujus oecasione
S.

lll7(t

Cum

rtt

enim iutogrum

ei praidicti

martyris caput

iiKcm/iin"
ea-stiiirtutu,

exhiheretur ut tolleret inde quod vellet, dari sibi petilt dentem unum. Frustra vero aliquamdiu

Anno,

ut sitpra retuUinus, sancti

marfyrishra-

(1)

Memorie sacre
II.

Gic, p.470.

~
p.

ii)

Tesori nascosti 01
\(ri.

fiow(, regione

ecclesia, XIl,

Ronue

(t) Cfr. Vil.

Annonls,lil),

I,

capp. 33, 34, 35,

ril.

intra, nuniin.

(S) Istoria

58,

Di).

della cnpiiflia di Scii

Lorenzo,

i% Homa-

17t7.

eiiiuni

UIES PUIMA NOVEMBHIS.

^hium a pondfice (hnio nccepit Coloniam transfeniimrnli nnrrnlioiwni ah ipso 'eiiilion. Citji/s
lanctisninio arcliiepisrojio Antionc fnrtovi
imiis,
liitr

07

inse-

monentes lectoreni nf

in

iinn

nnrrationr Ainio

Nec mora, corpus feretro comet plangentlum amicorum trlsU ambiebaturobseiiuio, sepulturam cjusob qutedam impedimentaindiemalterum differcntium. Itaque
offlavit

spiritum.

posilum llentium

C.

V.H.

fi/plrx oiisrrvel niirariihnn, iintiin qiiod S.

prnltactis ad inedium noctis excuhils, altn silcntio

larrai lioinx arridissr, rerorato

ilteriim,
Illc

ad

rifaiii
:

Aiidrra,

cunctis altoque sluporc pcrfusis, rcpentc feretrum

exstinctum precibns incendium

moveri
npes

(S.

Anno), nc quas cx
elegantis
artificii

Italia; divitiis

coepit, elevansque caput qui jacebat exanimis, cutn undique circumspiciens ampllorem

ulvcxci-at sua; sedi.s concivibus ininus

licasset,

conimu-

videntibus leirnrcm incussisset, fugju prfEsidium

nonnullis
arripientibus,
in

capellam templo H. Gcoi-Kii contiguani instruxit, reponcns in ea |und a Ronia dctulerat dignuni venoratione maryris GEEsarii braehiuni.
lis
5.

onmibus vero

pariter

mentc

consternatis.

feretro rcsedit. Intcrim

prudpntioi-es fiduciam

Quam ut

apostolici nonii-

pauhilmii resumeulcs, a longe qulbusdam subsistentibus, propius accesserunt, et intuito diligenter bnmine, quid rei conligisset sciscitati

dignitas celebriorem redderet, in lionorem

-lacobi sacraturus

cam
;

vencrabilis pontilcx

sunt

utrum phanlasiis

diaboli

nmi populo
'o

proccssit

et eccc

vorax ineendium,

iuderentur, an insueta mortalibus lege ab inferis

jam

ut

mos

cxigit infulato, repente clvitatem

redivivus emersisset, vd,

/ersus orientem invasit minaciter.

Tunc

turbis

picione, langnoris imtnanitate pro

quod magis crat in susmortuo habitus,

fefellisset,

id ejus extinctionem sese certatini subtrahenti-

oculos lantum intucntium

cseterum
graviter

s
lle

episcopuni vlx paucis cx tam itnmani quee onfluxerat multitudinc septum rclinquentiljus,
et

vitam plcne non amisissct.

suspirans
:

Ad

haec

ille

Non,
et

iiiquit, siinulata;

sed rera: inortts

tanti

nia?stus impcdimenti,

cum caput
,

infra

ivridi sortem; at
et

iwo

perpetua; inortis sentenfiani

paululum resedisset quasi lesponso divinitus accepto Non, inquit, siix virinanus
veclinans
:

in

anima

in corpore

proh dolor!

luerein, si

Czsarii martyris Deo digna non intercessisset snppl.icatio.

'iifis

vini in

irjnis,

qni

fra ude malifiosi serpentis

secura redeat, ut
sanrfa'. srHicet

"inersit,

periculnni aliquod Iiujus urbis Iiodie

Subjungensque secundum tenorem interrogantium ubi tuisset, quid vidlsset ot qualiter

rediisset, exposuit
ejcrt.iis,

')perabitur;
in

tantnm plebs

e.x

Iioc

dicens

corpore violenter
Christi

ronsccratioiw fiHa; inatris nosfrx,

ad

terribile niniisqiir jiarenditiii

Ecrlesix, heneplacituin

Doinino

niinisterii nosfri

solinin diicebar. Ihi circumstanfihus

inillihus
reits

cum tremore

oersolvanius obsequiiim. Protinus reverso populo,

flainnia
jiixta

nnr/elorum,

ef/o

miserrimus conscientiie
disfricti
et

nlhilonilnus

cmoriens

defecit.

Itaque
in

ner ociilos in quemqiiam illnrniH snpplex aftol-

ritum Institutionis ecclebiastlci^ cunctis

lere

p^rxsumrbain

sohunnwdo

jiidiris

ricdicando saccrdotem prosequentibus alacriter,

abi

tristem sententiam accipiens, a teterrimis

horroi-e

tempus

cxpetiit,

eminentiorls

loci

petens

plcnis

dxmonibus ad xternx dnmnationis

flebiliter

lora tra-

iipicem. mellifluis et

compunctione plcnis exhoralloqui

ca3pit
;

hrbar absque inisericordia. Pectusque feriens ac

tationibus

circumstantes

cum

nimis

ingemiscens

lllius, inquit,

horx

rcpente per insidias invldiosi hostis edax denuo

miseria. nidlis ditjne exponenda

verhis,

mei rordis
ine fienfriu

consurgens ignis turbationem non

verbi auditoribus incussit.
tione

minimam sacri

niemoria nuinqnam elabitur.

insulfanfes

Cumque

Quos forti commoninc loco moverentur retinens eplscopus, onmibus in periculis primum asseruit esse prjesidium laudibus Ghristi nullum prseponere perlculum; ipsos oculis inspicere. si tantum starc deliberassent, quam velox nemine obsistente
furentis incendii fieret interitus.

procacissimi dsemones caehinnantes meisque casihiis

ad perditionem

atrociter iinpeUe-

rent, preciosus martijr Cxsarius, nieis ralamitafihus pie commotuSj cum favore sancfx Dei (jenifricis

procidit aiife

Adhuc eo

talia

Marix sanctorumqite apostolorum ef martt/ruin Dominum, culiieruin suorum sfiijclemcnfissiine mata demonsfrans, et dicens
:

prosequente,

cum

nonnullis

extra

facientibus

Domine, fremendi nominis

tiii

causa

Iwer

quondain
tenipora-

caeteri vcrbi Dei reverentlam habentes gradunt fixissent, adspicientibus cunctis, velut inundatione

libmter excepi, nec erat in his perferendis, liretcaro

gemeref, ulla reluctatio mrntis,
liiim

dummodo

desuper fusa, in mnmento

sus est ignis, et

temporls totus oppresGhrlsti

tormentorum asperifate corpus

seinel eneca-

ad majorcm

gloriam,

ium, nullis deinceps

trisfitia: stiinulis vel

animain

regnante non

minimum

super eos incendio quos

vel corpus, tc pra-side, afficrret.

Quid

itnquc, tr qiii

ardor avaritiie non passus est in audiendo sacerduteni perdurarc, II qui verbls cjus assensi fuerant ne levis quidem scintillje vestigium in oinni
supellectili

pius es inspiciente, nocis doloribus in corde denito preinorY Ecce qui meo credulus patrocinio vitam suam mihi commisit ex infrgro, prxreps iinpellifur

sua repererunt. Unde matcriam diin

ml

inferos, jainque merito

sfultitia'.

nrguitur qui

rendi

sumens episcopus,

longum

protraxlt ser-

nina

spe sedurfus ,ne cohierit ut vitx

iii

sux guberna-

monem, multa de diemonum

insidiis,

multa de
nec per-

torein, quein

levigandis saltein suppHriis habere

Oci clementia disserens; fincm, non

stianis quseri; ca^terum ct^^pisse
lccisse

initia, in chri-

nonpossif

interressorein. In his loribiis eu rnrain.

bonum

Christo rege jacente, piissim.a Dei genitrix Maria,

non modo nulli mercedi, sed et suppiiciis nbnoxlum atfirmans.Postrcmo In extolleiidis sanctorum laudibus inunorans, hoc rclatione dignum
functis suspirantibus annexult
oO. In
:

cum

reliquissanrfis sr ndjungriis,fih'uin

rf

Dnmi-

nuin suum ad i-oluntatem mnrfgris sui ficxif. Prr ritjus imperium pessimis dxmonibus ereptits,jam rcindurre jusreitia: seiurns et rifa; rorpiis nd hoc
sus

urbe Roina
divitiis

vir

quldam Andreas uomine

terebat
viain,

sum

iii

his rognitis nnusquisque sua; saluHs

.svj/-

non opere,

et vit;e delitiis affluens, laxse

conversationis
oneri, corjjus

amplam

habens voluptati, cui christianitatis et cinortuam Jidem christiame rcligionis nihll inesse vldebatur, excepto quod beato
Giesario martyri
r.ereis

animam pra^ter nomcn

reddatur. Hiec bomine adstantes stupor invaderct, collegit se super ferclicifior

perorante,

cum

trum
00.
S.

et obiit.

Tcrtlum auf quarfum mirnculum

contigif

cllo quiid

Bernnrdo

apud

snnrfi.ssimi murigris

ccclcsiam cjus cum frequentarc solebat. Hic generali mortis

devolus

cnput, qiiuin nnllis antea instrumentis evellendus fadni dcns post fusas ad mntigrein preccs leri
digiforuin sponie ccderet
;

conditione pr6eventus,sero sui po?nitens, ultimum

Novenibris Tomii-s

quod supra,
13

ithi

de

rcli-

quiis

98
AHCTonK
G. V. H.
qi'iis

DE

SS.

GiESARIO DIAGONO ET .lUMANO fRKSRYTERO.

mnnia. Ncerlandin nfque
nliis

regionihus.

Vnde

|>

egimus, ipsius Beniardi Vtfx aucfnris rerhis

iiihil

relatum indp. Praeter hxc

ranius. Fuit tamen

hahemus quod

refr-

lateque diffusus sanctorum glorin ae culfus longe

magna

apiid

mcrum

('.lEsarii

sepulcrum Romss inpalafio signorum frequenfia;

legimvs enim in
iranslationi
relafione p}-imi niiraculi ijuod

quam maxinie elucef. m. Xcr latinx linquxfermlnlsipsorian

';

coarcfn-

Bomam

occasionem dedif

Qui

lociis

usque hodie multa

fitat.

luirabilia divinse gratise prpp-

grtecos etiam celehrantur rulfus ac houor apud Ctesarium ac Julianniii tur. hiter eos vero qui ncprxriinsiqnis rulfus honore nuxerunf,primum nionachi eoih puum sibi lorum vindicant Hnsdiani maxime vero in Urbe et in snnstitufi in

Italia,

V1. Oe
Juliani.

c-ultu

SS. Ctvsarii

o!

Eorunidoin ofliciiun

Marix Cn/pfS! Ferrata-. abbafia liasilianorum monachorum celeherrimn Roma; rujus palafio fuit apud S. CjEsarium in nrefa .^uprn meminimus. Quorim monarhorum cum S. Nili neressitudo fuissi' videfur ninoris
rtissimo

monnsfcrio S.

a;ncouni.
(.idtus celeherrimorum martymm qiiam fumt atitiqtius etquaqnamrsum diffusus inde ma.rime ipafef quod rix ulti .'iint sanctorum fnsfi auf monumenfa
quse Juliani ae CgesiU-ii

discipidis
bus.

Cryptx

Ferrafa.: inonaf^ferium inrolentiesf ut

Baiiholomants Junior, vir secundus, sanrfissiiuus nc hgmmologus nidli laude egregios compoin honorem SS. Ca.^sarii ac Juliani

Quo farfum

suerit hi/mnos quos exipsis

Crgptx Ferratx eodi-

menfionem non
et inutife

faciant.Singula enunicrurelonguni foret

ribus descripfos ac per nos aeruratissime collatos daturlsumus. Ingenfi sane Ixtifiahxc sacra cinielia

quapropter

hxc pauca sufpciunt. Marti/rnlogii

aceepimus, summopere gaudenfes grxros ingein

Hieronijmiani varia exemiiiaria cnm reliquis Citsariuni ceJehrant ar .luliaiiuni. Mnrtgrologium

nium hijmnidirum
latinorum
profanis
ita in

pr.rclarissimorum marfgrum
impendisse.

gloriam

Etenim

uti

in

^ ^-

parrum Honianum
fantum

ufriusque meminif.

Ado

iiou

eos commemoraf, scd ipsn .^anetorum Acta cmiiracfa exhibet. Vsuardvs more suo Adonis con-

quod Grajis ingenium, Grajis dedifjion uiiquc musa sed Deus,ore rotundn
saeris valef,

loqiii.

traetum eUigium erhihef. Beda, Rhahnnus, marfijrologium Fuldense ef plurinia alin SS. Ci3R:i^ariuni ac Julianum celehrant. Quibii.^ coronidem impo.^uif

grxcorum facundiani in ceU-brandis snncforum laudihus eum latinorum haglologia

Si enim

comparns^

pallct ac squalet

illico

tofius

Hnguas

lativ3! eloquentia, ac

Grsecorum sidns fulgef

Martqroloqium
seqnenti elogio
:

Romanum

lcalendia

novemlfris
velut iuler ignes

Tarracinie in Campania, natalis

Luiia minores.

sancti Caesarii diaconi, qui diebus multis in cuslodia macoratus.postca cum sancto Juliano presbylero in
63.

Mnximas ergojure

ac merifo gratiarum actioncs

saccum missus,

in

mare pnecipitatus

est.

persolro clari.^simis inris,

Prmipnas diversarum regionum

bibliothecas

qul thesauros suos larga nianu in SS.

ullum reperimus passiouale quod mnrfyrum nostrorum Aeta non eontineret. Lnugissimam seriem plus quiyiquaginta codicum infra fradcmus, inde a seculo nono SS. CiKsarii ne Juliani gesta referenfium, ex Belgio, Gallia, Italia, Gerlu.^itrnrimus; vix

honorem niihi perpetuum grati aninii testimonium hic consignota relinquii, Josejiho Cozzx, monasferii Crgpfx Ferratx abbati, atque Aufonlo iiocchi, ejiisdcnt nionanferii bibliothecario.

quorum amicitiaglorior, marfgrmn rommunirarunt, quoruni nomina In

OFFICIUM

GR^CVM

SS.

CJESARII

ET JILIANI

^x codice Crgptoferrafensl Nill II, secidi XII, memhraneo, follo parro, signafo 1. a. 111, auetore xo-jv Bartholomxo Juniore ; cnjus nomen tu margine adscrihltur, et format .'<lngulis litteris acrostichida
OeOTOxJwV,

(pm

eSt B3(p6oXo|l.

KaLENDIS NOVEMBHIS.

M/.v
Tr,
rz),. o',

.\o;|;.?c',o;

',';

tt.v

a'.

Vespere canon sancU Caisarii toni obliqui IV, sub acrostichide Illustrem celebro Caesarium ex
:

zTirspa

xavwv toO
y.y.^o-j-^yyyj,

avLo-j

Kaiffapiou,
jij.vw

-/^/o;

csowv

Tov x).w6v

Kx.

corde. Bartholonifei (junjoris),

(rapiov Trpo-ipovw;, Bapf)[oXo[xa' o-j -roO viojj.

't}o>,
a'.

Ode I

in fono ohliquo

IV

Auriijam Pharnonis.
uiartyr Csesat
i,
('

Y|'/o;

-)..

Z'.

'Ap|J.aTV.a-Y,v

*l>apa(ij.

Tu
te
''

qui Christi

fulj,'idus. f;loriose

T(j

TO'j

Xo-.TTou A5"Aa|j,7rpja'|JivO(;.Evoo;e*ULaoT'j;
'".

adstas tluono

cum

angoloiinn ordinibus, amorc

Ka',Ta3L", Tzape^rfiXw; Opovw ^uv avyeXojvTacsT'.

T0'j;
TioOcd

hononmtes
tiiis

ac sanctam tui

memoriam

a^ontcs s

7E

yEpaipovTa;

''

xal

rV,v

^eiav

ioj

prccibus
nibus,

libcra a tcntationibus ac tribulatio-

{AVY)p.Y,v iTi-.Te/.o-Jvra; TipeTSsia'.!;

[jitov

loj*

rjcy.',

-'.paT-

T zai

0).'>]>e(ov,

Aurora apparuisli intclllgibilis, Caisari. caligjneni prolundissimam diaboHci erroris cxpellens

lulgoribus
sancti
certaniinis, ct iidelium corda

"Opfjpo; ^cav/|; voYiTo;. Ka-.Tap',-'j -ry.oTo; JjaOj-

TaTOv

" Sa',[jLOv',/.ri; 7:AavY|(;

aTtEXa'Jv(ov

Xa|ji'[;7'.

"'"

ty,;

Upa;
Tore,

aOAYiaeto;

".

y.al

ui.atwv

ra?

xapo^la;

twv

pie te cantantium iniraculis iUustrasti undKiue.

e-jfreSw; dv'J|JLvo'JVT(.)v

ie'''' H-xju.y.-y.

),a'A7T0'jva; 'v/.r~-

Juvenis, puIcher,decorus minister mysterioruni

Christi constitutus, overeathletaCiesan.tecisti ut

Nio;,

(l)pa',o;, euT^pETfVi;

o-.dxovo; "t(jv |a'jtty|3{(i)v

\p'.TTOJ "dvaoei.yOE',;, 'ivTOj; dfjXYjTa Ka'.Tdp'.*, Ta;

evavE-r;

desinerent cxecrandre idolorum hostia;, et Trinitatis illustrasti

xaTET^a-jTa;
-

'^'

tijv EiJotoXwv Ojo-La;

uziz-zh-i

y.a'.

ty,;

dogma adorandum per tines

Gloria.

orbis,

Tptdoof; iTpdvwo-a;

oovjxa to

h to^; TripaT',.
''

Ornatus certaminum stigmatihus ream porlans vestem tuis sanguinum

et

pm-jm-

Kexot|j.y,jjisvo;

to'^;
'^

T(ov

dOAojv TTi"jj.aTL

v.y.'.

fiuenti.s tin-

:op'5'jpioa (iop(JJv

tcC;

T(iJv alfj-d.Ttjav p'!0pO',;

fie6ap.-

ctam

DIES PHIMA NOVK^iBHIS.

ctani, gloriose Gaesari, adstas coriun

\\\)

Domino
te

unl-

m*.s.

6),wv* xal ToC; TTLTTw? avjjjivoJTt ^e*

Tai^s 7:oea6eia!.5 a-o'j.

vp.o'.;

D.aTjAOv

ver.sorum,

et

cum

fide

laudantibus

tribue

misericordiani precibus tuis.

vijv
("le07d.it ',ov.

Kai.

Ad
Tipooi.etuTiajTe
(puaOji;'~, xa'.

Dei Genitrinem.
ig^nifcr,

BxTO;
7e
^''

ev ooe'.

tz-j^-j-o^o^;, Tiava-|'vE"",
ttji;

Hnbus
vil te;

in

nionle

purissima, prsefigura-

xa',

vap TO

rtup ^pepe'.;

affTexTOu

igneni

enim
et

fers inconiprehensibilis nnturjt;

peve'.; axaTatf/exTOi;

*
'

iLuvT,; fAOu xaTa!sAe;ov

aXXa, Seo|JLa'., Tia^ toc t-7|5 * xal tov vouv ;a.o'j 'iWT-.aov,

et

nianes incorubusta. Al precor, passiones animae

moir comburas
niina.

mentem meam

illumines, do-

oeiTTCva.
'i^Ori

y'.

'()

TTEpswffa;

-/.7-

apyac;,

Oih-

III

Finnfitts nh initio.

Aeojv xaOaTrep
iTaAeo); ?
Ttj)

TreTio(.f)wf; ",

Ka-.aapie aO),o'.pdpe *,
^.
'*,

Leonis adinstar confidens, Gssari, praeniium

ipportans. aniinose in staditj
stetisfi.

TTaoitJ

^TreTTTi;

o'.e)vevy(ov
xa'.

tojv

coarguens

^yQpu/ * Ta evay^i (ipr.TxejjjiaTa

toj

-.v.^o-j

hoslium execrabiles supcrstitioiies

ut

ab acerba

OavaTO-j Toj; T:Xavo)[J.Evou; ^buofjievo?.

morte errantes eruens.

nvE*jiJ.aTo?

"Eytov xapoiav xaOapav *, tou

aviou
'"

tou

Ilahens cor mundum,SpiritiLs Sancti habltacuhmi.beatissinie, factus es; et

0Wff\0'.0'/

Traauaxap evevou
xaTELSay.aaf;

^'.

xal

TtTjv

Aoywv

verbomm tuorum

aou

[ji^oyXw

Te[xevTi

"

eww),'.xa xal

vecte delubra solo sequasti idolorum errorisque

K\'kvT\<;

OVTW? TaOpa
Ae6vT'.o; To
u',6v

|Ji'fiyav/,iJ.aTa.
'.fwi;*''

vere putrida machiniuuenta.

to'j

|owv
0E'.vT,v
[

~o aouTov, aOXocfdpe'*,

Videns Leontius luinen inaccessibile,

laborum

jwTo; as Tov
*
TesJTa; jloi;

7:spt),3iA'];av''^, TTii; dTraTTji; tT(V

6[Ji'!y).T,v xaTa/.).o',Tie '*,

xal tIj Xp^.TTw r-.T-

praemia ferens, luminis te filium circumfulgens, deceptionis horrondain caliginem dereliquit et

Christo credensfilius lucis ostonsus
(jloria.
est.

'.pwTO;;

dvaoeoEi.xTa'..

Adia.
Neuoi.?
T.fjLLv

Tov

'"

',)vaT[j.6v

xal

twv

7iTa',T[i.aT()v

Tribuas nobis propitiationem ac peccatorum

romissionem, misericordissime Christe.
et preci-

r>,v Xu(TLv'% 7ro).ue)ee Xpio-re, xal Tati; 7ipeToe'!ai.<;*

KaLTopiou Tou Totou

EiloTiVOv

'"'

T(i) xd(i[JHi)

Tou owpoufjievo;
tou,
(i)?

'*

bus Cresurii sapientis

viscera habens.

mundo tuam don;ms pacem

xal

^'a),-rjVTiv TaiT?

^xxAr.Tia'.!;

eu-

ct tranquillitatem ecciesiis tuis, ut mi.sericordiie

TTtXavyvo^.

Kal vuv 0OTdx'.ov.

"AxaTavoTjTOv ^ttI
vevvat;
"'^to

Ad
"^,

Dei Genitricem.

Oauud tou, Oeotoxe

'^
"

Tto);

Incomprehensibile ost prodiglum tuum. o Deipara, ut parias progenitorum crealorcm, ot lactes ul nwrlalem cmn qui ducit lac [in tua ubera], el
ieras in ulnas

(o; flpoTOV

twv * Tov /opTjyov Tou

7:p07taTdpa)v tov 7:),dTTT,v

xal

Hr).x^v.<:^
yipe',(;

yd^.axTOt; ', xai

h-fi^a-zi.

^v

dvxd).a'.(; Tov TidvTa ^epovra

omnia ferentem verbo.

toni I
:

Kd9!.T[jia, fiyo<; a'.

Ni.x-f,Ta;

T6v Tatpov tou,

e^^oo^Xuv
tt,v
'"

x-jp'.e.

Kathisma
Devicto

Sepidcrmn fuum, Dne.

dvopLxJ); t(jv

tyiv

TiAdvriv *,

viriliter

idolorum errore, accepisti a Deo

eoe^io

iv.

0eou twv 9au|jidTwv

/dpLV *, xal fipuwv

oOev T-/,[xepov tT|V
'*

'd[jiaTa

* 6epa7:euei; voTTipiaTa
[jLvrj[ji'ov

Tcavayiav tou

6opTd^o[iEv

xa'. tt,v

TeT:Tr,v

7ipotncuvou[JLeVj KatTdpi-e,

xdpav toj.
'V/U?, XUpLE.

miraculorum gratiam, et scaturiens sanationibus curas morbos unde hodie sanctissimam tui meiuoriam celebramus festo, et venerandum honoranius, C^sari, caput tuum.
;

'QOT|

0'.

Xu
'^

[AOU

Ode
v
Ttji
'''

IV

Tii rirfn.^ ineii,

Dne.
tui

"Oppo?
xdT[jL(j),

cpa-.opo?

T\ [JLv/ifATi

Tou dvaTei),aTa '*

Aurora
in

veluti splendida

memoria

surgens

dy.e Ka'.Tdp'.

'*.

(puTaytjyeirdTraTav

ttjV yriv
*

'

x.aldTioo'.(jxeL''*oaLpiovLy.di;,[AdpTu;. !^d).ayya<;'
**

xa-.

muiido. sancte Csesari. illuminat universani tcrram, et expellit diabolicas, martyr, phahmges, et

-iOT, fJepaTzeueL;
ouvd[ji'.

'*

T(dv

7:itt(u; fieAo)oouvT(dv

'

T-^

Tou od;a,
'*

c',).dvOpa)T:E.

passionibus mederis cum fide cantanlium:Virtuti aniator hominum. tuae gloria,

veuerabile ac sanctum Christi tui vocatus, tcmplo profano dejecto roborc divino, crroris sacerdotom Firminum, mai-tyr Cassari,

.\a6<; t7:t6;
TLli^uv,

xal lepo; tou xupLOU tou

'*

/pTi[Aa-

Tempium

Up6v dvLEpov'* xaTaSaXtov aOsvEi

7:apaTie[ji7ceLs
^"

(JeLxw*'',

t6v

TT,; Tzlarf.c. jjluttt.v'* *I>LppLivov,

fidpTu; KaLTdp'.e*,
xpd^^ELv
''

Oavdtto
'{fl

pi

pouAOfievov

murti transmittis non volentem clamare: Virtuti

ouvdfjLE'.

Tou od;a,
"^"

(p(.).dv()p(i)7:.

'Vtieo o'jTo'J '\ Updy.apTUi; KaLTap-.e'"*',

6

oeTTioTT,;,
'jjaAfi^.xw;
'

ava6aAAO[jiEvo;

(pto;

w;

Lu.d:Lov

tme gloria, amalor liomimuu. Pro eo, sancto martyrio functe Cmsari, Duminus indutus lumine ut vestimento juxla psalnmm,
nuduiu
bili

VULlvdv TE ETTtOta
dvx).a).^/,T(|)
"^",

'*

Ttj)

(TTaOltO

eTXT:aTe *
"^
'

'f(OTL

te

stanlem
:

ui

stadio texit Umiine inolTa-

euTE6(o;

}jLe).(i)00'JVTa

T"?,

OJvdfxeL

pie

cancntom

Virtuli

Imo

gloria, o

amalor

Tou oo;a,

.:;.LAdvOp(i)7:e.

hominum.
Adca.
'"

Gloria

.Mapfxapuya-r;
^puxTO)pE':TaL,

'"

t(ov t(uv OxufidTtov ta TiepaTa

Ka',Tdp'.e
[jlv/,[j:tiv

Toj

T->,v

dyLE ^ TeKrViv
'*

*
'

dWk

tou;
'

TtdO(|)

exTeXouvTa;

xal rViV

Fulgoribus miraculoruni tuorum mundus illutuam slratur, sancteCiesari, sed eos qui cupide momoriam colunt atque a Deo venerandam

')io-e[XT:TOv

xdpav tou
*'"

^v TiLTTe'. TipoTx-JvouvTa;
Syvdfje".

ay.d^^EL;

fio(ivTa;

T-f,

tou

oo;a,

f.la.-/-

caput tuum sanctificas clamantes

missum

cum
:

fide
tuEc

venerantoi-

Virtuti

glona, u

Opto-e.

amator tiominum.
Kal vjv soTdxtov.

Ad

Dei Genitricem.

pdSoo;
yO-^i;

dyv>,^-* to'3 "leaTaL

'*,

dvOo; (upoLdTarov

pXaT-JiTaffa* dveoeit6v -iuTOupyov 7TdvT(0v xhl

>,

Virga pura Jesse germinans ostensa es florera ac pulcherrimum, plantarum onmium creatorem

Oeov

Deum

m
Kx
iiss.

DE
ex

SS. (l.ESAKIO

DIACONO ET JULIANO PRESByTERO.

eov*
s;

Deum
qui

castis visceribus generans, Dei sponsa,

et illuniinat

ayvwv Xayovwv"' t^oooutTa, QeovJfitteuTe*.

xa- cpwTiJ^ovTa j^otavTa^ *

nuindum decorat

olaniantes

Tov xoVaov wpaCI^ovTa

OJvajjis'.

!/;

Virtuti tuae gloria, o

amator iiominum.
dereliquistj.
stetisti.

soj

oo^-x, GL).avOpa)7is.

Ode V: XJtqmd me

'lio-r,

s'.

"Iva Ti
tpiiXa^

[/s

dTZbiiio.
w[j.iXTiaaf;

Legis divinee ut custos supcr custodias

rs'6ijio-j

Oeioj

tl)?

(^ijXaxa.i^

martyr
victori:^

GEesari,

ac legitima pro fide decertims ac

niulloruin
ct

coronain

iniraruloruni

[jiapTus Kattxapte*, xal vo[At[xw ttwte'* dvaOXT,!ya;, ty.; '" xal 7zotX<^'j Qaj[i.aT(ov * Ttapa yixfi^ TCiv TTScavov
fjeoj yap'.v
T'.Ta<;.

a Deo gratiani accopisti,

patronus fideliuni

eoiio)", xal TvpOTTaTfi^

T:t.cTti>v

iy^^r^^d-

nominatus es. Quain terribilia opcra tiia ct impeiscrutabilia. Christe, judicia Qui prius persecutor, venerando tuo suscepto baptismate ac corpore tuo communicafo, statiin spiritum impollutis manibus tuis
!

'ti;

'^pc/.Ta

GO-J

-'y.

spya * xal

dv^p'jvT,Ta

'",

\o'.o-T, Ta x3{[jLaTa*". 6 to Tplv 5'.(JxTr,; crou Seia[XVo; |;ia7:T(.a-fia*xat

Aaj3(.)v,

'

to ts-tov

tou atojxaTO;

trou

[JiETa-

suOJ; t6

7:v'juLa'* TaiT; ti-/pavTa'.; y^^^yi croj

tradidit.

Tzazihiio.

Gondemnat niorte vitae praeconem le, o per omnia rcvercnde, voluptatis (.-ognonien habens,
vere Luxurius, et protiindo niari cuni certaniinis
socio presbytero tradit laudes

KctTaxpLvet (lavaTti)
Tza-vaoiwxs. *,
.\oj^ouo'.0(;
'',

r/i; swvi?

tov xr.pjxa
^ttcovj^ao!;,

crs,

ttii; tp!.)vT|O0via;

'

ovtq)^

xai,

^JiCt OaXaa^'/,;

""

tjv

tw

trjvaOXoi

canentem Domini.

TTOEffSuTeow ^

7:a3aT:ij.7ti.

ujxvouvTa tov xupiov.

Gloria.

Aoca.
"ATtep-^TpeTiTOv

Inexpugnabilc propugnaculum, inurum inconcussum. columnam finnani te Ecclesiae Chrislus

TTJpyov*, Tsiryo; 0txaTd<re'.7Tov^^',

TTJ).ov dx).ovT,TOv

* a

TT,;;
r,

sxxXT.o-ia;

*'

6 Xp-.ffTOi;
'^

effecit,

o gloriose; cui precibus luis pacificani

trl-

dTiT]pvdTaTo,
eipTiviXT^v

Evoocs'"',

TaC; Tx',;

T:peT|iie'!a',;

t^

buas tranquillitalein ac nobis peccatorum remissionem.

v[iO'-(;

vcfJ.-i^^rfjy "',

xal

/,ijl'-v

t(jv

7:Ta'.T-

JJldTWV TTIV dasTiv.

Ad
bilis,

Dei Genifrirem.

Kal vjv
SajfjLaTTo; toj
vr,Tp'-a
"'.

0soTo'x'.ov.

Adniirabilis tuus partus atque incomprehensio Deipara, qui divinaiii

iiiiraculis,

o Ttixo;'''^^'!, dxaTavdr,To;''',
''

0sorv-

illustrat

ac

fontein. iiiipollutani
sli"at

menioriam Ca;sarii multorum miraculoruin iinagineni figiirie tute, mon-

i r>|V Oe-iav tjLVT,[JTjV

TOLi; OaJ[jiaT'. "

xal

7:cX).(i)v

KaiTapioj Aa;ji7:p jva; (la'j}ji.dTti)v T:r,y\y tt,v

aoj oe'.xvj(ov
to:;

dypavTov ''xdva"
7:EoaT',v.

t7,^

[jiopc'7|;

inundi.

Ode r/

Miserere mei, mlvator.

t2o'>,

q-'.

'I).dTO'r,T'-

jjici'-,

T(JTep.
6e'!oj

Robore

creatoris

omnium

corroboratus divini

iTyJL Tou TravTOupYOtj"

[jLaTo;'",
xa'.

^itovvu[jivo;
'"

7:vu""

flaminis, detraxisti inimici putrida

munimentaet

xaOeD.e; TaTOU eyOpou

aaOpd 6yjp(U[jLaTa

mundi patronus
ti.ssime Ga?sari.

factus os cuni fortitudine, o bea-

7:poTTdTr,;yeyova;'''' CT-^upio;TOuxdT[AOJ^^', tzi^-

[j:axdpiTT Ka'.Tdpi.e.

Venerandum tuum ac sacrum corpus una cum

certaminis socio, G^esari, maris profundum accepit

27:Tdv Tou xat

tepov"'' truv

tw

Tuvd6),i.),

KaLadpie ^',
^^

OaXdTTT,;

Tto[jia
''',

Pu66;'*TT) yepTo) oe;dijLvo;

OTiep xa*. XT,oeJe!."

dT'.VE;

littorique illicsum transmisit

illc

cui et

curam

TtapeTTEjjL-ljEv

euTeBeia; 6 ^Tttovj-

adhibet
habet.

(jui

pietaie

noinen impositum
'A).d6T,Tdv TOJ, \p',TT"s
pLOv-'', 6
'".

xa'.

d'iJXTOv To

y.z'.~.i,-

Latere tuum nequit, Ghriste, nec evadi judicium. Nam qui morti tradiderat injuste servos
luos.illicotuisjudiciisjustisjustampci-serpenteiii

yap OavdTto

7:pooou;'" dv^xtj; Toj; oou).&j;

/.zvj.v.s'.'''

Tou'" eJOu; Toj tg'.;

toC;

""

o'.xa'!o',;

o-x-^iV

J7:6 o-^(o; E''T7:pdTTTa'..

G poenam

solvit.

F
Gloria.

A6;a.
Pjd;j.vo;
7:e'.paT|jL(ov"'',

Erutus ex tentationibns, periculis ac c;isibus

adversis, appare, athlcta. cielitus hodic,
Gaesari,

x'.vo'Jv(,)v

xai.

7:eo',TTd-

sancte

TEtov"*',i7:'!aavov', dO).T,Td'", o'Jpavd6v TT||j.epov"', kezz

cunctis

distribuens

propitjationem ac

K7'.Tip'.

''.

7:dT', o',avE!JLtov'^''!.).7.a;j.6v

xal ;iEva e).eo:,

magnam

misericordiam.

Ad Dei
Qui tcrgischembim
decet parvuliini
in

Geiiitricem.

Ka',
v(OTO'.;
''

vjv

HeoTo/.^.ov.

utDeum

decet vchitur, ut

yepojl^i-.xoi;""

O07rp7:w; 7:oyoJ[,'.-

tuis ulnis continetnr. sancti.s-

"'''^?''\H?-'f~?S7:(o; ev TaC; TaiT^^ayxdXa!,; <ruviyTa/".

sima

Doiiiina, oiuiiiuin servatrix cuiii lidc te bea-

7:avayia

OET7:o'.va*'". T^dvTst; o^.aTtolTtov

'"

toj;

^^-.TT^r;

tam

dicenlium.
toiio II
:

T iJ.axap',lCovva;.
Qini- snrsniti

Condacium,

suuf (p/a-rois.

Kovodx'.ov. r//.

[i',

Ti

d'(o

'C:{-.Ci;.

Virtute Christi armatus, Cfesari, supercilium

inimici dejecisti. bcate, ac martyrio completo,

'iTyJv TOJ XpiTTOJ

'"

xaOo7:).',TOEl;,
[Jiaxdp',e'"'.

Ka'.Tdp',

",

oyp'Jv TO'j 'syOpo-j"^^ xaTE^aXe;,

xal dOXr.Ta;

robustum hominum auxilium ac miraculorum scaturis fontibus, intercedens juglter pro

factus es

yeyova;* '^T/jpa
,ipu',; T:-/,yd;
^",

dvOp(i7:(ov [ior.Oe',^'*, xal 6aj;j.aTtov

TrpeT^is^Jtov

d7:auTTt.); UT:sp

^l',[i.(ov.

nobis.
GCnftf

Fatide

iiiilii.

'()

0'.xo;

Tcdv^jT-iv

ijioj.

Ut fiuvius pacis, miserationum ut fons

tis,

iniscri-

'*).-

rrn-

cors, ut commiserationis gurges, ut niarc bontta-

precibus iuae genitricis passionum

meanim
fluctibus

[jtO',

xtJ|jLaTa

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

* ToixuiJita? iroa^fAaxa xaT-jvoTa;', xa-, AoyLa-fjiov " -,
/a^* eua-7iXaY'^v(-) ^otiy;*
'jyry
ijiou
Y^''*"'^t'''''i?,
''-^'-

101

fluctibus

pacatis,

fogitationum

tonipeslatibus

aTiaOeia?* tt.v
to-j

^odutis niisericordi inclinatione,

KX

.MSS.

ir)vTipwo-a?,

a^iwaov * tov a^^TiTTiv

a!.TO(piov* iTua^tw? ufxv^aai sv aTfiao-iv*, TrpEO-^suwv

-auCTTWf;,..

pnce ac tianquillitatc aiiimo meo replelo, dignure me atlih-tam Uium Ca;sarium digne laudare carminil>us. Intercedens, etc.

Ata

Xpf.ffTov *T-r,v VYxa|jiEVT,v ^xaTaXsiijjai; TioXt-

vc,v* TefS^axCvT,;. ao(p*. xaTeXa^ii;, xai.

ifi;

xaTe^iaXes*
;dava

ev auT'^ ^vaYei; (jujia;*, xal

ewwXwv Ta

Propter Christum, quod te protulit reliclo, oppiilum TprracinaR..sapienfi. suscepisti, ac dejecisti in ipsa execrabiles victimas, et idolorum fana
solo *quasti, divina

la-jiTai;*, Oeioui;

vaou?*iv

auTyj d5u|j.Ti(iw ef(;oo^av

templa

ipsa jedlficasti ad
niaris jactatus,

eou'''. pufJ(j) QaXao-oT,!; p',t^eU

.'.s

oe*, ouyyopEUUv <cwTi-

gloriam Dui:

in i>rornritlum

autcm

Ta TcepaTa. 'H "AspWTi *

mat?na
Tori;

Oeiot*;

airapYavoi^ * iyxv.u-/i-y.:
'^)

indulgentia illuminas munduiu. Africa sanctis fasciis sloriatiu- merito, martyr

tuis, Terracina vero certaminibus et ac sepulcro tno, languet amore et fesla ce-

cum

;tw<;*,
;

aOXooope, toi? 00^;",

*. xai Tor<; avwo-'. o-jv

tt, Ta'^/,

Tsp^axiva toC; a.^Xot; tou '' i[ji.auauveTa'.

Xe',-

coronate,
luctis

iOw xal kpTa!^e[,",'l*wu"''. Tor; Tor;* TcavaYtoti; ivo'.i; * xo[j,T:a!^ei, tfai.5pw; * 6 xotjao; to^;
C.i;" (;WTL^6[J.V0s pe)v7TEL T->,V flVT,[J:TiV oo-j
;'.;

lebrat.Romatuissanctissiniereliquiismagnopere
extollitur. .^plendido

Oaufia'

aA/,a

uatns caiitat
tuis et

fleiat? Ttpe(xPeia'.i;

o-ou"

xa. T,[jLa;

uavouvTa; te

mundus tuis prodi<iiis illumimemoriam tui; sod divinis prccibus nos hymnos dicentes tibi illumina.
Ode Vll: Dpi benignitafem.

JT^.TOV.
'iiov^

^.

eou o-UYxaTa[jaT!.v.
"

'iTyu; xal fJoT,&eta

,YevvY,oai
'"",

twv

dtjfievouvTwv ", fJiapTUi;,

'JAi.po[jievwv TrpoTraTT,*; ", aotxouijievwv*

TTT/i; qsp[ji(iTaTOi;"
tyrji;

xal Tdjv Jjowvtwv * exaTTOTE Ttpd|i

'Jeo;
T(I>V

Robur atque auxilium infirmoruni, niartyr, factus es, afflictorum patroiius, injuriam patientium iibcrator ardentissimus ac propugnator
hiiic

EuXoYTjTOs

-aTEpWV

T|[JL(.~)V].

inde claniantium

Bonedictus Deus palruin

nostrorum.
op(xxwv 6 j^uOtoi;* fiuOw 3aAaoT7^.;"
([,xvoi;"tou(;
j

TcapaTTEfJi-

XptTTou o-TpaTLWTa;"
[ji-V,

a;'!av oix-fiv'* utto

dbew;*, fioav

5e).'jjv", EuOswi; efTTcpaTTETat'^

}koyr,~b<i b Oeoi; T(iv TuaTEpwv /,[jiwv.

,\a[i.(iTwv
jvufioi;

Draco profuiidus, qui profundo mari tradiderat mliites. dig^nnm pcenam per serpentem statim solvit, haud volens clamare Benedictus Deus patrum nostrorum.
Chrlsti
:

Tou

7:vcu[j.aT0<; '7re7:XTipW[jLEV0i;*,6EUTe-

UTE[iSetv exo^.oao^xet.'^' Tout; aTejjouvTai;'^

ueTa
'^'

u 'I't)v'.xoi; ^,

xaL

exT[jtT|fJevTe<;

"Ta;

xiipai; ep^iL'i-/,Tav

TTOTafAW, euTEpw; oo^oXoYOUVTe? Xc.oTdv,

Fluontis spirltus repletus, tiui a pietate nomen habct [Eusebius] pie vivere docet impios cum Frlice, et ca;si capitibus missi sunt in flumen pio iaudes cauentes Christo.
Gloria.

Ad;a.
rTpoTTcxTa xal 7rpd[jLay*T(jvOAtpo[ie'vwv'"', fxapTu?
tLTopte
*'

Palrono ac

propugnator afflictorum, martyr

'',

Tou;

7r!.TTw<;

tou

t^V^v [JLVY,[jiTiV*irr',Te).ouv^"

Ca?sari, qui cuiu fide tui

memorlam

agiint. libera

puTaL

7tpeT|iie'!a(.<;

aou '*

TiaT-ci; civaYXTi^

^JowvTai;
'r^ij.w'/.

ens procibus tuis ab

:

iTTOTe^'^" EuAoytitck;

6 Oeo;

twv TraT^owv

onml necessitate, clamantes undique Benedictus Deus patruni nostrorum.'

Kai vuv WeoTOXLOv,

Aop.Tta;
ipi[iop'.pe^*,

Ad
Xuj^vta
'",

Dei Genitricem.
aurea lucerna, throne

(xxaTaTJiJeTTe *, ^pUT-^

Opdve

Lampas
sorva

inexstinguibilis,

dxaTacpXexTe

[iaTe'*, d.yvf\ TiapOeve^^^^^cptOT!.-

ignllormis, rubo incombustc, casta^irgo.ilhmiina,

V, otiJTov [Jie*To'vce ufxvouvTa^"

xal

7r'!TTei.

xpauYoc-

vTa'^^" EuXoytit6<; 6 6e6<;

'iioTi

twv TuaTepwv

fifAwv,

me te laudantem et cum fide vociferantem Benedictus Deus patrum nostrorum.

(kle

T|'.

'ETTTaTrXaTiw? xa[jiwov.
oeooTa'.
"",

VIII : SepfempUeiterfornacem.
virtutis

Pajioo;
'*',

(T-jfuoi^

xal apoup6<; aT'ia).e'TTao'.6

Baculus

datus os ac custos tutissimus,

fidolibus, CiEsari
;

Te','/Oi; xai. txettyi*""

toT; Tri.TToi;, KatTap-.e*.

TatpeuYOVTEi;''''^^ Tto vatT)

.d;

tou

xpdl^w[jLev'"'''iixiiaTov
Tr^^TTet.

Tar^TTpo; 0edv tou TrpeT^e'^ai;^"'^v

'",

[jieXw-

quare confugieutes in temptuni tuum clamemus Protege nos tuis ad Deum precibus in fido cantantes Sa:
:

murus ac tcgumcn

jvTa;'^'' 'lepet; [favu^jivelTTs

VTa<;

Xao;

'jTrepu-JjouTe el;

cerdotes [dicite
oninia sfecula].

hymnum

populi

rxaltate

in

Tou; a!.wva;.j
'""

'OXoAapiT:'?! ^

?|)v!.ov
'''

xai aTripa 7:oXu'^wtov

'"""',

jXov eiJTejjeta;

xai. ).!.[jiEva

axXuorov
*

'*,

KaLadpLe,
''
*

5UTa

'*,

/!

Tiiiv

TTLTTWv

6jjLT,YU3!.<;

7id3Ti<; eTTTipei^a;

v oa'.tjLdvwv

).uTpouTa!.'"'"'

evOeco; [jieXtooouTa
e'.';

'Upe',;

sidus luminosum. portum haud agitatum, Ca^sari, habens, fidelium coetus omni insultatione dtemonum Ilbcratur divine concmens Sa-

Fulgentissimum

te soleiu ac

colunmam

pletatis ac

, '.OYELTe
'1*l).t,;

Xao;

iJTrepudiouTe
''^'

7:dvTa;T0"j; atwva;,
t,

ci:'rdotes, etc.

6 lepwTOTo;

xai 6 ^iyat; EuTePeio; *,

Felix

sanctissimus et

magnus Eusebius,

pai"

t;

}]

Oe-ia^^ xa'. TeTZTY,

xal TidvT!.u.o;*. Tptioa xTipuT;'>^e'.

divinum ac venerandum afque onini dignuin

honore, Trinitatem praBdicaiisoiiinimiuroatricem
atqii(_'

jTa'*TT,v TiavTOupYOv xal TuvOpovov'",

iTteT[j.-/iO'/^
J'.;

x',paXd;

TTpoOupiw;

",

xal auOi.;

(i.Ke^^i'sr,
e*';

* TioTaTtdvTa;

uno residentem throno, gladio capitu

in

ca^si

^^ ieiOpoi;*, Xp-.oTov oo;o)vOYO'jja

sunt libenterct iUico abjecti fluminis in fluonta,

<;

atwva;.
E6l6yr,(Ti<;.

Christum glorificantes

omnla

sa^cula.

BenedicUo.
Teppaxiv^; to xau-

'l*w[jLT,(;
jj.a'*,

t6

dYxa),)-w7ito[jia''',

Romi"e ornamentum. Terracinae

Africas ac inundi
lu^titia,

gloria,

decus

x)v^o; 'Af;p'.x"ri; xal'" xot^jou dYa)>X'^a[j.a^^',Trpo^tzt,-

patrone Cjosari. libera

inimicj,

/-Ta
a;'^"
le'.;

Ka'.c7dpL*, ^iuTa', Y,[Ad;, oeo'}jLeOa/^^,7idTY,;

nos,

precamur, ab
:

omni insultaiione

Tou eyOpou ixpo(iJvTa; *

01 TraLOe; eijXoYetTe*,
'';

exclamantes

Pueri benedicite etc.

dvup.v'7Te*I. ).a6; u7:epu'lj0UTe

TidvTa; tou;

va;,

Kal vuv

Ad

Dei

lOd
BX MSS.

UE
Ad Dei

SS.

PRKSBYTEl^O G^SARU) DIACONO ET JULIANO

Kai vOv WeoTOxiov.
..,
.

D
*,

Oenitrirem
-

Qui

coelis coinprolicndi

non polest Scraplmn

in

inaccessibilis, inipollntus existens subslantmliter

a/?av.o?

J^.

Dominus comprehenditur bilis mihi fit, omnes servans cum

utero tuo

ct

accessi-

^Tpa
C<;)iv

fidc canentes
efc.

.. ^ xal Trpo^iTo; i^o-. v-.veTaL * Travja; S.aaou * TO^:.; T:L<rT; .usXw^oOvTa; 01 Tra- oe^ ^0.
,

ayw-T-of;* SeoatfiiJi 6 aJTpdo-tTo;; J,^^^,- oO.iavV^pLo;*, x^^P^^^'^ ^^ jTia?/.

Pueri benedicite, saeerdotes dicite hymnuni.

Ys:Te*, Uper; ivu[.veCTe*,

Tojf; afwvai;.

'k^.hi JT:ep-J'^ouTe

tk ^avTa^

Ode

JX:

Obstuptfit in hor.

'Uori

6'.

"E^STTT.

7^1

TOUTO.

Mundus miraculorum tuorum luce rcsplendens divinam memoriam tui a^it, cantat antem itrocertamina L-lamans cum pielate AlVlca fascias,
Terracinaet sepulchrum,
CiEsari.

'0 x6jao;

Twv Oa-jpLatwv Toy

(xvr^p.v

Ttp (f<oTl

*^

a.u'(oX,6-

aevo; rhv

Oeiav

<70.* eTr-.Tae-.^ aOc^ oe

*,

aUAa

Roma

pere se jactat ac gloriatur,

magnobeatissimc in Dco
reli^iuiis
Nix-/|cravT;
T-V.v T:).avT,v

veav-.xw;*

xa!.

<yT'fivou;

Victo errore fortiter ac coronis victoria; receC;ttsarius gloptis a Deo, cunctos servant fideles

Fehx, riosus Julianusque sanctus, Eusebius et

niartyres verbi, quos digne beatos proedicemus.

* Tiapa Oeo^ ", rS^-^c 5- aau)^o'jcii t91; vixT,; oeiajxevoi Ev5o;oq "" 'loyAt.avo; Te ToO; TTiTToy;;* Ka-.Tap-.o; i xal ^\*0A *, ol j^cipTupe; tou *,

Upo;

Eu=r;^i'.o;

)ivou
''ii?

*, ou;;

Ut moenia

EcclesiiB Ghristi, ut portus fideliuni

pretiosa". ut patroni
.

irupYOL

-a;uo; i^axap-TWfiEv. _^ IxxXTiO-ia; Tf,; toO \pi5TOU *, m;

A-^t^eve^

intelllgiIranquillissimi, ul electa ligna paradisi

t:-ctwv vaiT,voTaTO0*,

w? exXexTa ^

c-J/a TrapaoeiTOj

bihs, ut cfvh

pemma^

onmium

ToO voT,4oO*,
-a-zTWv
Tzia'.

(J?

oOpavoO

xetuT.Xia''',

w; -npo^aTa-.
Tor?

christianorum,

nmndn pacem

cunclis salutem

/p-.cr-'.avuv *,

Tw

xo(rji.w t>.v EtpT,v7iv*,

vestris precibus procurate.

Twrr.piav*

Oawv

-peTpeia-.? T^p-JTaveOTaTe.

(rUjria.

Sapientia substantialis Dei, chai-acter et in.ago gloria atbletaet splondor, verbum Dei,corona et serva sperantes ipsormn intercessionibus

runu

yapaxr,p xa. e .v..o^a.e .0. 8e_o ..e.ave xac 00 a ^-oye Beo. xa ^..u-j..^.\ iOX.,v', au.u>v Ta.; ua?a.k.e..v ...ov .0..
;-o?-.a
,

concordiam, pacem, constantiam, tranyuillitatem ecclosiis tuis donans.

in tc,
.4rf

i),^KovTa; fc. ^o<.\ 6|.ovoiav, eip^v , e^a9e..av, * ^ ^><W'='^? 'o. ocopo.ixevo;. T''-^''
lai,

Dei Genitricein.

vjv Oeotox'.ov.

Beatus, virgo, tuus populus. patronam ardentem possidens te, vere beatam dictain in mulieri-

Maxap-.o;, WJeve, ^ ^^^ }^^^ . f)ep!XTivxexTT.^vo;ae*,TT.vaXinew; >f.axapLTtxevT.v

^rpoTTa^iav

bus

ut

in

utero

comprehendentem omnibus

incdmprehensibile.n, utpote Deum; quare te deipuram et lingua ct cordc confdentes magnifica-

rcaai tov o); ^v ya^p-. y.opT.TaTav <^,Htb.*- o-.o ae 'JeoToxov xa-. fKu^^Tr, xa. a/>?TiTov xapoicf * 6[io).oyouvTe? ueYaX-jvotxev.

VJva^iv*,

mus.

APOLYTICIA
^
Secpiuntur ejusdem
offirii

SS.

C^SAJilJ

ET JULJANJ
F

martipnm Cs^sarii ac Jiiliam Apoli/liciu, x rodice Vaticuno, 9671, secnli Xlll ; fuit olim CryptB Ferrat^. Quem codicem eu-aravit membraneo, folio parvo, Bartholomxum prssceJoannes liossanen.His, monachus Basilianus, anno 1230. Auctorem ignoramus;
sanrforuni

dentium hymnorum scviptorem non

redolent.

Kalendis novembris. SaJicti et gloriosi magni

mai-tyris Ceesarii et Juliani. Apolyticia.

Mt.vI vo[xfipLti)

a'.

Tou dYioj

xa- evooiou lAeyaXo-

jjLapTupo; Ka-.sapiou xal 'louX-.avou. ATioXuTtx-.a.

Tono

11,

ad modufum

Helise imitafus

es.

Ti'j^o? ji',

7:po? To

'H/.iou

lpH.fA-fiO-6).

Generosum militcm

pietalis

ac splendidum

Tov yewaiov 6-Xtrriv

eojT-idpov
7-7,;

t-?,?
"

eu^efieia;* xal
ev

wawpov

luciferum terr* occidentalis hymnis carminum

ETTrepia;

ufAvc^OLat;

a!jjj.aTtov

honoremus nunc atque una voce ipsi exclameums Magne martyr Caisari. Chrislum pro nobis
:

Tta-/,cw[.iv* vuv xai au[A'i(ovw(;

auTw

'exliwTiawfAev''*

Meya^.ojjiapTu;
TIE'.

Ka-.iTap-.e,

Xp-.TTov u-ep t.i^wv

outu-

placa servis tuis.

Aliiid, tono

TWV OOU>.WV TOU.

III : Gaudeant cwkstia.

creatio universa.

"KWo.

-r;/o; v'.

Eu-ipaLVETi^w Ta oupavi.a.

(Jaudcat
Chrisli

Roma hodie, Igetetur

xTiTt.; lv>f paiveffiru) PwjiT; x/,;/pov*, ayaX>.iaT3w

enim miles Csarius nunc convocat homiues quidem cuin angelis, angelos vero cum hominibus ad lietandum,Christum glorificaudo ut vita; datorem, quia largitus est nobis hunc suscepto-

yap XpLTTOU TzpaTLwr/i^* Ka-.ffap-.o^ vuv ajyxaAeC* avfjpwTiou^ [leT ayyeAwv [xev*, liyyeAou;

a-aTa

*.

truv avflpcoTro-.*; oe ^,

iyaUeTirai tov XpLOTov^ oo;a^

t,[a'.v

s^vTa;* w; swooottiV, oti xe'/apL7Ta',

avT'.).T,7;Topa jj.Eyav, :ipoa'TaTT,v

duTov

rem magnum, patronum

misericordeni.
Stichira

eu!n:).ayyvov.
i.Tty_Tipa

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

STi^T^pa, rjyo;
fi'.

m
,i</

-po? to

'

"Ots ex toG

;lp).ou

Stifhira, tono II,

iut/iihim
/im/iiin.

<^uinnlu

,-r

r}o

'

loE*OXit}jEi?, t:ovo'Js,
Tout;

're'-paa'fjto'J? "', piio'.;

wv

f,[jii(;

Vide

afflictiones, iabores. ienlatione.'*.

liberus

k;

SouXou;*,

^0.-f\

oja; tw Osw
"

",

evoo^e

'.(7ap',e*,
t<j'.y'^',

(TSTtTE 'loj).'.avi

twv
"

7rTa'.TfjiaTa)v r>,v

undc nos servo.^ luns. caruin par Dco, sloriose Cfpsari, vcncrandc .Iuiian(\ iH^ccaloruni rcniis^ioncni [lribuc],pulchroruniqueopernm palrationein onniinin qufr ainal Deus, ct tu pulchrse
vicluria;
illis

xaXwv
ffu,
''

TE

Tct!;

-pa^sii;

T^avTUv wv
"' ^'

^'.Xs'?

d;

*'',

xal

xaXXivixov

'fWi;'^, ve[j.e

Tai; ivoo^O'.;

.(Tijeta!.;

T0'.(;

e'.'A'.xp'.vw;

tb

:'.jiW7'.v

as eAeoi;

xa'.

;o; ^TioupavLov.

Innii-n, tribnc gioriosis intercessionibus qui pure fe honorant niisericordiani ac gloriaiii caOcsteni.

'

loE

''''^

6t'.

-aTa;

JJ.O-J

eils 'yg

*, [j.apT'j;, avefJsjjiT.v
'',

Vide (juod omnes meas

.<pcs
{_'[

in te,

martyr, reposu

rioa;

'"

xal Tiaaav
'i'!).

;jip'.!jLvav
"'

svoo^e Ka'.Tapu

",

omneni
soi-vire,

soliicitudineni, gloriose Caisari,

yzAjTe,

XpiTTCJ

xa'.

vdxto; xal
xal o6va[j.i;,
ijlo'.

r.ijiepac; co',
[jly;

t;elcberrime auiice Christi, ac iioctu dieriue tibi

r.aiwi; SouXsLiet.v''', oaT, [xo:

-a'.[ji'.'*

xaTOX-

generose
cl

o-j yoijv''''

xal -TipOTTaTY,;

[JLEya;'^', T>t7iT,

lu itatiue

d'/-:iX-f\<\i'.^ hd.tx'^'
'^'

vLvou
'r.X^.o;

[j.o'.,

xai. yXio:^ iTro'jpav'.ov.

"iitpOTii;

a)Xo<;

iv y/j *, OaXTiwv xai owTi-

quantum possuin, ne t.udcni etiam patronus niihi magnus, tegumen protcctio divina fias inihi ac decus ccelestc. Visus es alter so! in terra, fovcns atque illnnndivinc ot exliiiarans fideies. glorio.se Ca^sari,

V evOetji;
j'.e''^',

'*

xal xaTeu^BpaivwvTiiTTOiji;'''', evoo^e Ka','',

iiaiis

Twv a JXt|T(i)v xaXXovr^

"

Uper xal

^ju.u.aoTuo!.

athlctarumpulchritudo,cuinsacerdoteetmartyrii
socio Juliano
;

Io'jXi.av(jj
'jtUT'.

G(,)T'.<7ov o'jv. 00[jia'.''',

TiavTag xaiiE

illumina ergo, precor, onines et

Hbcran.^ tcntationibus ct pcriculis,

A'J(ov'"''

7i',pa(T|jLwv xa',
'*

x'.vouvwv '', OXi^iLswv,

o-e,

me
te,

Ina

lucc,

/-YXT,;

Te TzxTf^i

TO-j; 7:poTxaXo'jtj.vou;

TtpoT-

arHictionilHis nccessitalcqnc

:a

9p[;..

"AvOo; *
'wo-^Ti;
itpov
'^',

Tiapaoe^^TOu

ix'iuev

'

to'j

(Iso '-'JTeuTOu

oua;

06xX-f,Te''.
tzi^izquc,

oevopov o

G-w/,p'.ov''^'

cnncta invooantes patrone fervens. Flos paradiso prognatus a Dco pUnitato agnituni es, par a Deo vocatum, arbor salularis

xal

trxsTTov

''\

twv

OaufjiaTWV

w;
xal

nutriens ac tegens fideles, miraculorum quasi pelagus, occisorum divoruni

'.avo; *, xP'!wv ivOewv aOXojv^", xapTSpia; te

'vaioTTjTo;*'' od;a'".aOXY,T(ov
iT'.XE'!ai;T:op'JUpa'"* [xvT|Txou
j.

certaminum

lortitudinis

xuoo;,

yXio!;'^', TTeffioqj
ooq'/)

xai T|[awv ev Oeia

acgcnerositatisgloria;athIetarumdceus, cekbritas. corona, regise purpui'a, memento nostri in

divina gloria tua.
Flncntiini

^'a[JLa* 7:aTpO7ipo[iXr,T0v ti-.wv

^[jiaTo^v
"',

'""'

7iOTa;j.oq

^yevou
^'

patre emissuin

bibens, fluvius

T[JLV

Ka'.Tap'.'*,o8v TO'. 7:p',xXuTov

''^'

factus es miraculorum,
tibi

/.XTl^oJpov

ava;xaX6;*0u-'aTp6;7ap'.voO(ox

6a'.-

venerande CEesari; unde celebratissinium palatium dominus Augustus

vwv

putO'!tT|i; *,

aOXov

(o; i7:'!T-rip:ov, 'Pdj^jiT,; ap-/_'i-

vopov
wo^o;

opi;'^^ oXt^;

tuv Aa[AaT(j>

tw

7:d7:a

''^

OsiTo'.

IxtsXo^jvte; * oo^av te Trpo; tV|V.

xai!

ce

filiie gratia dedit a d;ienionibus libcrata^, nt prjeniium insigue, Ronise rectorem constituens universte cum Dainaso papa divi divinc cultum
,

^orravTei;.

c.vhibentes in gioriam tuani et te gloriticantcs.

euT^pe^:-/,;
'*,

Nco;*
/,a

w'^5y,; ovtw;

ou

t-/,v

;w Oeav

Juvenis

visus

es

vere decorus,

non

soiuin

l^ovov*, xal '^apaxrJ-ipa Xa[ji::p6; '*. ivoo^E KaiTapie''',

externo aspectu et forma splcudidus, gloriosc

Cfesari,

xai x.ajXoc,
(ivOp(.')7:wv

ijju'/-?,;'"*
'^*

6 (S^paw; iv xaXXEt. oe'" Trapa

vujxip'!^;,

verum etiam pulehritudino anima;. Spe;

u;

eCXxuTe, TeTWxE

epw;
lepE'.;

ciosuspulchritudinesuperfilios hominumattraxit,
servavit sponsus,

yoiv'"

oOev
'^',

'^

avTspwo-'!

tou TidvTE;

",

0'.o'.

TLXeC; TE
"
'"

Ad[jLaTo;. BaXevT'.v!.av6; 3aT'.Xeu;.

"Ute

Gew; spw;
xctzcf.

ty;;

''

"I^u*/-^;

?i'|>aTo,
'",

yevvaLto;

amor animarmn unde vicissini amant te omnes divini sacerdotes regesque, Damasus, Valontianus iniperator. Quando divinus amor aniniam tuam ainplc.xus

rSTTT,;
pi.e'",

i)aTav Tou 7:',xpou

TrdyxXuTe Ka'.'*

xal t6v

6->i

T'.Tp(JTX'.; q'.vw;

r/i

po[jLoa'!a

dOXwv

Tou"", Tai; T^idOat;

twv

7:6vwv''', 'japeTpo-

est, generose restitisti SataniB acerbo, celeberrime Caesari, et ipsuni vulneras vehemcnter gladio certamhuuu tuorum, mucronibus laboiaun, telis

^vejj.vo'.;^'?!;'^''^::^^:^^/);

xapTepd;",7:Tepvai.;'*xa[j.'''

ex phareti-a tua;
evertt.^ns

patieiitiae fortissim,

calcibusque

Xwv auTOV
i

TaiT;

Tai;"', yeXwv xa^optoj/svov

TiaT'.

ipsum tuis ridiculum spectaculum cunctis

ct canticis te

(i);

do-OevYi xaTa7:a'.1^6[JLvov.
xa'. t{;aX[jL0L;
'^',

ol ut infli"iiuuu itlusuni.
xpoToi.; xal

"VfAVO'.;'* xal (ooaL; te

poiT;
'"

Hymnis
lionorc

ac psalims, plausu ac

dvu[j:vo'Jpiev 7:vu;j.aT'.x(o;'" 7:d; 7:',tt6;. Tidv-

choro laudamus

spiritualiter, fideles
;

t Ka'.adp'. ",

6v xal

dpydyYsXo;
''

7:d;

''',

M'.ya->iX

digue Csfsari

qucm

vel

omnes, onmi arehangelus

a^'!apyo; ", dpya'! te xal Opovot* ^'-XouvTe; TujATiXe>TaL

''

xa'.

TUVyoOEUOUT'!

TO'.

eTL'"

Xa'.

ApLTTO;

T(i)

omnis, Micliael dux, principatus et throni ainautcs constringunt amplcxu, et choreas tecum ducuiit
;

xyT,X([)''''7:ep'.-.pu;,u:rpT'.;jov tte^sl'''^'

TTeix[/aTL t>|V

insuper ct

Cluistus coUo

tuo

inha^rens

oav TTiv TioXuoX^ov.

tioAuv
'""

honorificcntissimis coronat coronis tuum cuput

beatissimmn.
'Pto|JL-fi''^

ttXoutov
XE'.'|idvo!.;

XTaTa',
'",

[J.iv

tol;

twv
*',

Roma

divitias nacla est niultas

principmn

rcli-

:uaaLwv

UeTpou xal llauXou

T7:T{iJv

quiis Petri et Pauli venerabUiuin, Scbastiani.Zoes

ct Laurcntii inclytorum, et tuis, divinc Ca;sai'i,

ijaTT'.avou.Zw7,;'"xa'. AaupvTLOuxXi.V(jv'*.xiLTOu,
KaLTdp'.'". louX-.avo^j Te*"'Xd[jL7:EL, xataT^pd:::aL (jTTiep -r.XLo; * 7:oXXo^;'*'', oupav6;dvaoa!!veTa'.'",
'.z

Julianique;lucet,fulget utisoImuttitudini,eu;Iuin

uivo;

dXXo;T:6Xo;'*. o3ev xalT-jyyaipouTLv'* dyj-e-^o^T,

l; dvOp(OTio'.'''lel;

"

T^v Oe6v euXoyouvte;'^'. xal

"'^'

apparctvenerandmn, altcr polus;uiide et congaudent angetis homines cuin gloria Deo bencdicentes et nos decus nnindi cum tremore te et amore
honorantes.

to xXeo;

to'j

xotjjou

Tp6;ji(|)

te

xa-.

-Ko^tt)

vyEpaipovTe;.
Tjyo; t:X. p'.

Tono obliquo

II.

Tov tpUTr/ipa *
V

TT|; to'j

Oeou ^xxXYiTia; Ka^.TdpLOv

'

Itluminatorem Dei Ecclesiie

lioinircmus ut

Tt[j.-/,TW[jiEv

* tj; EvjtpLTOv [j-dpTupa

ouTo; yap

Cajsarium nunc dignum honore judicatum martyreiu

104
KX Ui^.

DE
:

SS.

PRESBYTERO. G.ESAR10 DIAGONO ET JULIANO

;rooc=i.pav

rem

hie eniiu

purpurea ex san;?uino stola indutus,

aCfxaTo;

(TT&XiTcifAevo^, AaLiT^po?

tu

\)

au^^esplendidus rogi Ghristo adstut cum choris donetur nobis magna loruni, orans semper ut

pa^^ae-:

Xpmti
ael*

Tiapi-TTaTa'.* -rjv
5(i>p7i3-?ivat hfiiTv

/opoi:? dyyilt^-^,

Trpeo-fleiiwv

to ^iya '{kto^.

misericordia.

Glona, tono ohUqm

TI,

ad moduhim

Prxfgn-

Aoa, r.xo;

t:X.

T, "po; to
avaffTaT-.v.

IIpoTjTiwv

t->,v

mna
Mirabilis

resiin-ecCtnnem.
in sanctis suis, miraculis

Deus noster

splcnquotidie illusU-antibus terrani certaminum

fjaJixaJt

au-roCi"=^-, ea^tAao-TO? b Oeo; ^ifxwv Iv TOt? &Ytoi; xaOexi-TTTiv ).a[JL7ipJvoucri tT|V yfiv* aOXuv

ut sidus

quoruui doribns et vulnerum fulgidissimis radiis; coronate medius illucescens m;u-tyr

.

TaC; Aa|X7rpOTT,^'. xai

ajya:(;*-

tuv aTtvfj.aTwv* cpaeLVOTaTat;

Domini, illuminas fideles

tenebras

et

passionum

disperi,'is

altissimas,intercessioms tuie luce.

Ange-

wv w; irr>ip* [Aeao; otaXafATrwv*, aOXD^dpe twv 7ia.S(ov y.-joiou, cwTaywyet; tou(; tt-.ttou?, xal TO fJxoTO^* otwxet; t6 pai^u twv 7:petrfl'.wv toj cpwTi*.
dvyeXwv
crrpaTtaL

lorum exercitus templo tuo jugiter adsunt, saucticelebrant ficantes eos qui cum amore pie hodie
tui

tq

TEjJievE!. ffou

ffayu<; uapEtat.v-%

aY!.&Jffa'. TOj; ^v TtdOw* tCxstp^c, trf;[xepov

XoJVTti; ffOJ*TTiV
IJlVTi[JLT|V

UzeKat-

memoriam venerandam, maxime

Vei'sns mncisi.

Gaesari.

TTjV ffeTTTTiV*, [xeytffTe

STl'/T,pa !7JVT0[Jia.
'lafia TOL^; TitffTOt<;*5eoOffat Qeiov,[xapTj;* Ra-.ffdpte
Tptff,iAdxap *,

Medicina fidelibus datus es divina, niartyr morboCaesju-i beatissiine, per Christum regem,

TTpi;

Xptffro-j

pafftXew?* vdffwv

rum oinnium et afflictionum. Ut ros Aemion rore tuo exstinguis ignem

Tiaffwv xa'. OXtfjJEWv.

spiri-

'<>;

Z^rjzo^ 'AepfjLwv* opOT-l^Et; TTJp

TtveutAdTwv'"

tuum, eos ab liominibus quos confidenter male vexant expellens divina gratia. Universi fideles concurramus ad honorem

iv5ow7iwv7iappTiffta*xaxw(; ^vepYoujxevwv* Stwxwv

Qe'!? /ap-.Tt.

"ATiavTe;
Xo!,ffTO'J

01

TTtffTot^"

ffuvopdtJLW^Ev Tipo; odiav'-*

martyrum coronatorum et splendidissimoruni amicorum quos ipse honore affecit. Fluenta vitalia manas adeuntibus miraculorum perennium. una cuin Juliano, o prodigioruni paGhristi

Twv

d9)v0'-fdpuv*xa'. XafXTrpOTaTWv tptXwv*,

ouffTiep auTOi; eodiaffe.

NdfjLaTa>:;wTipd*jilpJe'.; toi!; 7toofftoufftv*6aj|AdTwv

devvdwv*
NsfJLet

ffuv 'louXtavto

Te*, OautiaToupve Katffdpte,

9a-j-

trator Caisari.

Largitur

quidem

tibi

iorum ut martyri
verso

et

Ghristus gratiam miracuamico, splendidum te uni-

[Jtkv

ffot

XptffTo;* tt,v /ap-.v twv

ff

[jidTWv*,w; jiapTUpt xal 'fO.(j>*, XajiTzpdv

xdff[J.(f)*

TiavTt

mundo cxhibens ut alterum solem. Effulsit tuum lumen Roma in regia, medicatum reginEE,imperatorem subigens probum ante pedes
divinos tuos.

oEt^a;

w;

d'X).ov ir\k:oy.

"HffTpaiJje ffoj t6

'^w;* ev

'P(0[jlti

^afftXtot*,
Tipo;

'.'dffav

pafftXtoa*, pafftXea
Oe^^ou; ffoj.

oaad^ov*

EffOXov

Tidoa;

imperator Valentijiianus amoribns exardeiis palatium tibi procurat ad tuam gloriam, exornans divine tuum templum. Coronat Christus splendide tuum splendidissimum caput coronis preeclaris, et splendes fulgu-

Vehementer

Scdopa
(cXeyOet;,

ffou

pafftAEu;*
ffot

BaXevT'.vtav6;

TrdOot;*''

tui

dvdxTopd

TTOptt^et Trpo; ffriv

5d;av

^*,

xoff[jL(jv Oe'!w; ffov t[;.vo;.

iTetpet XptffTo; ).a(X7ip(d;* ffT,vXa}j!.7rpoTdTTiv xdpav*

ffrecsefftvuTrepXdtiTipot;*, xat XdpLTiEt;

sqaffTpdxTwv*,

rans,

martyr splendide

Csesari.

[xdpTu; ).au.Ttpe Katffdpte.

Gloria. Idiomelon.

Ad;a.
illustras,
!L;T,[jLepov

'lotd[Jie).ov.

Hodie

terrae

cunctos

fines

signis

Y^;

Trdv

Tiipa;

-jipuxTWpet;,

Katffdpte
ffou
'

Ggesari beatissime, fulgoribus

miraculorum innumultitudines

Tatff[Jidxai,

).dp.']jfft

Oau[AdTWv aTtetpwv
ffE [jtaxap-lt^et

oto

^ merorum tuorum

quare

hominum

ppOTtJv Ta

Ti).Ti.^7^

(TjvEAOdvTa
ffopov

y atpovTa, F

convenientes te beatum dicunt gaudentes, venerantes reliquiarum loculmn sanclum, atque a Deo coronata capita venerantes, magis autem deipa-

ffPa^d[j:va

let^J^dvwv

lepov.
5'e

3eoffTeTrTOj;

xal xdpa;

ffE|id[jiEva,

Oeotoxov

|xd).Xov ffepd^uEva,
5o;di:^t

xat XajjL^dvovTa pouv '/^ap^.Td^JippuTOV,

ffot

ffuv
iTii

ram

venerantes, accipientes fluxum gratiis sca-

Beov, ex[io(JVTa* Ad;a

'j-j^tffTot;

Oetp xat

turientem, glorificant tecum

Deum

Gloria in excelsis Deo, et in terra pas, in

exclamantes homi:

YT,; eCpT.vT,, Ev ivi^pwTiot; euoox-^a.

nibus bona voluntas.

'i-:;(

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

105

PASSIO PRIMA

SS.

C^SARII ET JULIANI
codice Vaticano
num.
.%

cum periphrasi grwca ex

c
<nl,re.
te

1608.

Fas..h.e,n, rjua. in Connncnf. pr^v., p. 84,

onuuno

mjt^ssme

,uinqne; quonnn pJerirjne sunnna notataln paucis ian.en ifa .Ulirnfiun.

qnnrfa

majorem appeUavimus, mppeditarunt

difi.L

rollafi

fen.pn-arinuL, ut cpann

c^^i^i^ZZ

.3 I
v

>'ts

sfndn
tot

n,

nunufns,r^^^^^^^

a m
s

afi.ni nos accusent

v.farnn. nnlldms nihil nos

seq,ie,tti

kumani passos

esse

momenU errorem co,nmissum

sunt rcperti

Sed Lporibus alinnid non creLus, pufLus

dlZdm

esse.

Codices ita distrihuimus ut seandnn,

is

modo exhibeantur

uZZd^n l^^Z rnZ ^

'

ICES ITALIjE

1. Romanus, e hibliofheca a,rhivi capituU basilicm S. Petri, mcmbraneus a.nno c.r ar,nanoA,n, 3,seculi lX;koc lectiona,-lum e.istimatur hasilic. Tpetr! a S.Zackar,a I: ,a Grmaldus sacrista, ^ui scripslt Jussu Fahrifii nmlfi, ranonir h,hl,otkec. et arckn,o anno im. In koc rodice rpann plura sint ,^ ncenii ., ea rennumus qu^pnus scripfa s,n,f, uhi k.. adln.c legere licuif; ,,Llo aufcn aliZ J scrtpUomsuperad4,ta aecepinms, id notandum scnper E c,n-arinn<s. 2. Poun,ns e bibliorj.anatenstCs,,q^ra Mnwva,,,), mc,nb,-aens^ foUo ,ncdiocri, A 11, 28, parfim seculi lX,partim lass,o Ca:sa,'u ,,deturseculi 3. Suhiacensis, monasterii Saneta. Sckolastica^, ,L,hra-

SP^^

12

..^^W

'.

X~
-

4- Florenthms, c bihliotheca Lcnn-enfiana, ,ne,nh,;n,cus, folio 5. mrentinus, e^ eadcn hibtiofkcea, me,nh,-ane,J, foho ^"'^ ^'l;^^"-'^^ Strozzian^B Florentia^, o 2. Passiona,-ium ' etko,niHa,-iu,n SS 6. I lorentmns, e bihhotkeca Laureniiana, memhraneus, foUo maximo, scniU Fuii hiblio ',l,m F}o,rnfn,x ccclesia^, n- 130. Passionarium ef ko,nilia,-;u,n. 7. Florenfinus

'^'^7?"V^^'f 1 phdet 20 eod.

,

^^^^^s.c,,h

XL

-'T",

XI

',ana, n,enil>rancus,

foUo maxiuio, secuU XL Fuit bihliofhecoi xdilium Flo,rntinx eccle^i^ Passionartum a mense jidio usque ad mgiliam S. Andreai. 8. Florentinus e hibliotkeca ,ana, mcnbranens, folio maximo, secdi XL Fuit hibUotkecai Ciste,riensis Arnufinx n'* 2 a<j,ncntum Passionis Cxsa,-U. 9. Neapolitanus, e hihUotkeca Borboniana, nunc dirtdnafio

ebihliotkeea

\i

,nb,-aneus, folio

maximo, n- VIII,

B 2, seculi X vei XL - 10.

Romanus,

e hihliotheca

pra Mnic,-vam), memhraneus, foUo maximo, secdi

Casana^

Passionalis fomus secundus. Florenfinus, e hildiofkcca Lan,'enUana, ineinh)'ane.us, folio mariino, secdi XI vd XII; nlud. 2. 12. Pavennas, e hibUotkeca capitidi catkedralis ecclesis, membraneus,

XI vd XIL
XIL

wcidi XII,parti,n sccuU

XIIL

Passio Cxsaru

est

secdi

13. Florcntinus,

foUo maximo

c hibliofkeca

iana, membraneus, folio maxi,no, secdi XII, pjlnfei 20 cud. 4. Fuit Canacci F/oi'entini. ieanus lafinus reginx Suecix , ,ncnih,-aneus foUo minori , 71 4'JO. 15.
w-us, folio

maximo, " 5690, secuU XIL 16. Ncapolitamis, e hibliofkeca Borhoni<nu,. n,ni'r fionaU, ,ne,nh,rmeus, foUo maxinio, secdi XII, n" VIII, 44. 17. lio,nanus, e hibliotkeca

Vaticanus lat

wa, membraneus,
1SS
irf

folio

maximo,

ii

12, 29, secuU

XIL

18. lionianus,

e hibliotkeca archivi

hasilicm S. Petri, ,nemb,-aneus, folio maxinio, ex a,-ma,-io

Suecix, memhraneus, 524, secdi

vi<lefur seculi

XIIL
:

20.

19. Vatic<rnus Vaticanus, mcnbraneus, folio minori

7,
riv -tji? ijtovri; -ct)c

secdi XIII.

XI. In prxpxo foUo

legitur

toOto pip>(ov

KpuTTToyeppr);.

Plura

inier <juai: MapTiIptov toC aytou Kaitraptou xai Twv auv auTru. Hoic csf pcripjkrasis grxva Passionislatina; ii, quam eregione textus latini edimus ; a (pio pcpannn recedit. 21. Apog,-<tpkus cx codice iico monastcrii S. Joannis Capua;; kunc infer docuincnta a prxdecessorihis nostris comparafa

s.

licus.

22.

Casinensis, ehibUotkcca tnonastcrii 0. S. B., me,nb,-aneus, foUo magno, scrnli 23. Bomanus, e bibliotkeca ValliceUana, memhraneus , folio maximo. Vita; SS.'

XI

pag. 145; secdi

cxcuntis.

24.

Flo,-e,dinus, c hihliofkeca Lau,rntiana, n"

folio ,nagno, seculi

XIIL

Fiiit ValUsuinhrosai, n" 003.

25. Flo,r,ifinus, e hihiiotheca Lau

300 mem-

memhraneus, foUo maximo, n" 302, secuU XIII. Fuit ValUsu,nbrosse 002.
'JES
.

bihliotkec<B nationaUs, memhraneus, folio minori * 5299 Putcani (Duimy), senaforis Parisirnsis, Ji" 4175. 27. Tri<:assinus hihUoUc3i, nicmbraneus, n" 124S, sccufi IX vel X. 28. Parisinus, hihliofkecx nationalis, niemhramaximo, n" 16733, secuU XII. Fuit S. Martinl a Campis, Ord. Chmiac. 29. Pirisitms

GALLIJE.

26. Parisinus,

Fuit

liililiofkecx

e
';

mttionalis, meuibranvus, foUo

,ne,id)r(meus,

magno, n" 17000,

15430, sccuU

seritli

XII.
olint

30. Parisinus,

hibli<jfkrcx

foUo niaximo,

,V'

XL iJafus

doinui Sorhona' a Pet,-o

Bhm-

Sorbonico, qui emerat

Corporis Doinini,
e
t

eumdem a capittdo S. Marcdli. Pr^cedunt officia Immacdatse Concemanu secuU XILI. 31. Tricassinus, " 7, siruli XII. 32. Parisinus

Nafionalis, me,nhrancus, folio inagno, n" 11753, seculi

svholai medicinx,

rue in cafalogo reccnsetur.

'idi
',(s,

XII
folio

membraneus, foUo maxi,no, i" 34. Dirionensis, bibliotkccai publica', ,nrmbrf,,ieus, folio ,n<txin,o cxeunfis. Fuit oU,n Cistrrrii. 35. Monfis Pi^ssuluni, c hihlioflirra schola: medirinx

Montis P<'ssulani e 30, secuU XII. Passio Cassarii netjue in

XIL

33-

maximo,

n" 1, seculi

724, secdi

XIII
Fuit

vel

XIV.

XIII. 36, Duaccms, hihliofkeces piddicx, membranetis, folio 37. Parisinus, bibliofhcrx nafionaUs, pa}ig,'<tceus, foUo ,ninorl,
14

secdi

XV.

S. Victoris, n" 86.

mbris

Tomus L

CODICES

106
KX MSS.

PASSIO PRIMA

SS. GiESARII

ET

JULIANI.

CODICES
39

GEFMANL^
e

ViMonensis,

monasterii Admnnfeusis 0. monasterii, membraneus, foho parvo, ii 412, secuh 41. Admuntensis,ebibliotheca ejusdem riutn. membraneus, foUo minori, h 94, 42. Admuntensis, e bibUotheca ejusdem monasterii 43. S. Maximini apud Treviros, membraneus, foUo magno, secuU XIV.

seatU XIL 38. Vindobonensis, e bibliotheca Cxsarea, n" 332, 40. Admuntensis, e hibliotheca 330, secuU XIIL bihUotheca secuh XUI; legendaS. B., in Styria, membraneus, folio maximo, n" 2,

Cmarea,

XUL

seculixill; passionale.

Fuit monasterii S. Maximini, Treviris; nunc

est

apud quemdam civem Trevirensem.

44. BoUandianm, e museo nostro, memhraneus, foUo magno, n 4, partim 45. Namurcensis, e hibUotheca seminarii, memsecuU X,partim XIIL Passio Cmsani est secuU X. Namurcensis, e bibUotheca puhUca, memhraneus, foUo magno, n 15, 46. braneus' foUo maximo. 47. BruxeUensis, e bihUotheca regia, membraneus, foUo secuU XIL Fuit S. RuherU in Arduenna. 48. Bruxeltensis, e bihUotheca regia, memhraneus, Fuit S. LaurentU. 9289, secidi XIL magno,

CODICES BELGIL

49. BruxeUensis, e hibUotheca regia, membraneus,foUo magno, foUo 7ninori,n 21855, anni 1277. BruxeUensis, e bibUotheca regia, memhraneus, foUo magno, n" 7487-91, > 206, secidi XIII. 50. 52. Leo51. BruxeXlensis, e hihUotheca regia, memhranms, foUo maximo, n" 9120. secuU XIII. 53. Bru.cetlensis, pjMica, memhraneus, foUo maximo, n 210, antca 58, sec. XII. diensis, e hibUotheca

maximo, h 7460, secuU XIIL Fuit ahbatim apud VaUicellas, 54. Apographus ex manuscripto vetustissimo BoUandiani Antverpix. dein Moreti, postea musei bibUotheca regia BruxeUensi, n 8929, oUm musei BoUandiani. Audomarensi, e

hihUotheca regia, memhraneus, foUo

NEERLANDLFl.
rinse

55. Haganus,

bibUotheca regia n 14, secuU

XV.

Fuit Sororum S. Catha-

Mudce.

B
Csesarius

CAPUT PRIMUM.

ex Africa Terracinam veniens, diruni juvenis

sacrificium improbat; mittilur in carcerem.

Tvmpore
Nefonis
Tiryiirinse

1 empore
per totum
cultura
^

quo Claudius matrem suam necavit

-

T(jj xatpcji

h w
utco

K^-auoLo; ttjV eauTOtJ

-^o^
(lup.oij
Ttdo-Tii;
T-/i?

\i-f\~i^ct.

gladio, furore arreptus

talem

auctoritatem

^ioz'.

aveiXsVj

TrXeiov
ttjs

^p.p.av->|(;

^ orbem ^ dlvulgavit ' ut omnes ^ a deorum non recederent " et " consueta ^^ exercerent ^^ sacrificia ^^ Factum est '* autem

TOiaLirr.v

oi-aTaiw

xaTa

o''xo'J[J.evTif;

^^eOeTO, oizwq
UTi

aKavTe? 7:6
tiXXa Ta;

twv Oewv

BpTidxeiai;

iYx)\'!v(i)Tt.v,

truvTiOELi;

auTyj? TE!.TeXerv

tempore
innotuit fex
^^
-'

^"
^^,

ipso
erat

'^

^^

civitatis ^^

quo '^ sacra ejus ^^ omnibus Firminus ^^ quidam ^^ pontiCampaniae cui ^^ est vocabu-

7,youv
^v

TcpOTtpepeaQa^ Guaia^,

Tw

ouv xa-.pa) ^xeivtj

feauTOU izapavoiJLOi.
tjv
Tif;

oiaTdqeK; a7Taa".v xaTdo-f,XoL

T'?i?

ye^-ovainv,

dp"^i.epeij?

twv eCowlcov

lum
(jmtannis
rivis neci se

Terracina
'

^ a.

GpTia-xeia? OepaTieuTTii;
TcriXewi; Kajj.7:avi!at;

UTrdpywv, Touvo{j.a <lHpp.wo<;,

xexXT^Tai Tep^axiva.

-fiT',:;

2.

Hoc

faciebat

per singulos annos

die^kal.

2. OuTa); Toivuv t6 dje^e; xai dOeiAiTOV tojto oiETipdTTeTO

TiULepav
TT,?

devovet.

januariarum ^ quasi pro salute reipublicte et prin^ cipmn. Suadebat ^ hominibus ignaris ', quos ita ^* et ornamentis qui hoc perperdebat ^ deliciis suadebat " eis ^^ ut propter rempublicam ^^ no;

i^yov

i^ exdTTw

ivLauTw

xa^d

tt^v

Twv xaXavowv ^avouapiwv, wi; GT,a"!.v, awTTipia? TYi^; TioXiTeia? xal twv dpyovTwv,
tolh;

uTikp
UTto-

voaaeutov

d^-pO.eTTepou?
TLo"i.v

dv&pwTzou^, ou?
xoa|jL-ripa!7'.v

xal

men " exercerent

acceptis
et
^ ^^

^^

crudelis
^**

"

audaciae

^'
;

qui

^^

TiTcoXXev T,ou:^aYLa^

xal

^;aTra0!.a

thesauris et

ornamentis equorum
^^

^^

Twv

TOUTOui;,

u)?

eLpTiTai,

6't:(i)(;

w; av

.(

t^?

armis

belligeratoruni
et^'^

acceptis ^*,precipitio
^^

TToXtTeia?
7:a|i6Tiffta?
'

xa'.v6v
ot

ovop.a

^xTeXeo-toaiv

wpLOTaTT,!;

se^^mergerent^''

quasi^^ ad laudem^^esset^"
^^

xal Xa^ovTe^ QTifraupou^ xal xot[j.ov

o'e

G eorum
bant

^^

qui in civitate

Terracina

mane-

TToXuv X6y(}) tTCTtwv eTL

uevOL,
o-uv

xal oTcXa TioXejjLLxa oe^deauTOui;, wi; gt^tlv

'^

3*.

auTOL?

xpT,[j.v'laa)a',v

eTiaivov vo|jiLE^eiTBaL Tiapd

twv

dv ttJ TioXei. Tefi^axwTi

ofxOUVTUV.
3.

Et ecce
17.
*

3.

Kai

iZo-J

Num

1.

t.

temporibxis

div.) p.
{a cult.)

o. div. auct. 2.

'" ad culturam rec.) ^^ exercere 10 exerceret magis omnes 21.

arrepto om. ~ suam add. 50. mundum 46 (auct. ^nullusSl, 36, 53; omnibus 31 om. 13; homines add. 9; auderet add. 21 qui add. 43. 12,50. (non recedere 21, recederet 36,53, accederent 50. " sed 36, 46, 47, 53 sed
2. ^

10.

17.

oi.

'^

p.

t.

12.

^^ (et

cons. ex. sacr.) aut acerrimis suppliciis interirent vel ad con-

sueta sacrificia redirent 43

19.

(ex. sacr.) sacr. ex. 21.

;

"

'* (f. e.)

erasum

19,

eo 21, erant 46, 47.

ei

^^ (e. a.J a. e. 11

''^

om.

oi.

45;

illo 2,

14; ipsius 11

(t. i.)

31, 33, 34, sacrificii jus 45, sanctio 49.

i.t.53. '^quod 12;ut 11.'^

-

52;

(s

e.)

ejus piKceptio

9,

sacrilega ejus lex

8'ow.ll; quidam add.^; quidem

adr/.
2'

orfrf.

17.

^fl

innotuissent 11
^a

21.

'^civitate 10; in civitale 21.

^^* vocabuIo2;(e. v.)dicitur21, v. e. 17.49. Terracina; 1, 2, 3, 9, 17, 19,21,31,33,38.46,50,52,54,55. Num 2. - hic 36, 38, 49, 55 htec 13 qui 31 33, 34 qui hoc 50. ^ om. 31, 33, 34 faciebant 3 Glaudius add. 45 bacri^ (k. persuadebat 11,13; suadeus 45, ficium rfrf. 49. ^ dies 5. *07H.5; adie 3. j.) in kalendis januariis 55. ' (h. i.) homines ignaros II, enim omnes 13. ^ om. 11,17,49. per annispatium exerceri faciebat 49. 53; de 49. 1 (p. d.)d.p. 17. "suadebat23;(q.h. p.jowi. IJ, 15. 31. 33. 34. 36, 38, 55, suadens 17,49, q.per lioc suadebat 12.

autem frrfrf. II. quod 1,2,3,5, 10,

,

innotuerunt36; innotuerat 55; (ipso-innotuit) oni. 21. ^a om. '^* idolorum 4; nomine 5, 17 (F q.) q. F. 10. cujus 17, 27,33,34, 52, 55. 14, 19,48,53; quse 9, 21

" om

rent 49.

(p. e.)
"

e.

p. 53.

^^

reipublicER 17, 47.

" (p.

r.

n.)

pro reipubhcae nomine

11.

crudelitas 38

rc;/ji"j9)-i^er 17 e( 49, crudelitatis; et orfrf.o, 9,

26, 38, 53.

exerceret 45 sibi face " audaciam 11; audacia

^^ 2,
;

13.

31,33,34;

audaciae 4,6,7.8, 12. 16. 18-25, 27-30, 32, 35-37, 39-44, 46-48, 51, 54-55; (c. a.) ow. 49, se ad cru^" equo ' ut 17 2 (th. e ) om. 11, 13. " om. 26. 27, 50. delem audauiam 17. et 36, 49 quatenus 31. 33, 34.

nomen

11, 13; (0. e.) e. 0. 17.

'2

arma
1, 2,

2. 3, 5, 3, 5, 9.

10.
10,

11, 13, 31, 34, 45.

34, 48, 49, 53, 55

accepta

geret 14, 45; remergerent 13; merserunt52.

"

15; ut 14.
ojh.
;

^^

beUica
3;

11,

13; belhcis 17.

14.

s& o,n. 2,

52 hoc add.

17.

(p. s.) s. p.
(,,.

- -"

om. 11, 13, mergeretur 3; mer1.)

;

laus

9,

11, 13, 17, 49, .50, laudi 31, 33, 34, religui omiit. ad.
;

"s (e_ q_j

50.

^o (a.

ita 1, 50, 53,

erat 49

om. 50, 53

45, 48, 51, 52.

reliqtti esse.

^ ita 1, 2. 5. 9, 10, 11, 13, 17, 31,

33

essent 15, 34;

^^ (es

eor.)

eorum
11,

esse 14.

^^

civitatem 48, 51, 53

1

**

manebat

2;

manere videbantur

13; (Factum est niim.

^^ Terracinam 5, man.) Erant autem hrec con-

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

107
^ ^

3. KaL
^v

iood
T'jj

Ttq vsavLa;
tioXe'.

upaCo;

ttj

q^z: Tiavu

otaYwv
TOL<;

auTvj

dvdjAaTt Aojx'.av6<;, Sotl;

civ.tato erat

Tou (TWf/aTOi; TiaOsTLv xai XayvswLt; aveTOE-JSTO TtavTOTsxaTe;aLpgTOV oe xaTaTYiV ))\ii^a.v twv xaXavowv t'avo'japLwv, xal touto OLayeyovev cw; tti; auTOU dvaLpHTew;. Tolvuv y.y.-:' ^xewov tov
xa-.pov
oETto

3Etecce'quidamjuvenisspeciosusMnofidem ' ^nomine Lucianus ^qui ^

deliei s
^

/,

Iasc.vns

januanamm
autem
'^

ad ^ie.u okai,aarum ad interrectionem suam Venien. Gssarius diaconus ex Airica

'^
>-^

nutnebatur

juienetn
Gffisarius

civitatem

xaTaXapwv
Tfs

in

eamdem
vidit

[i.axapLo?

KaLTapw.; 6 Staxovo.;
iv
r/i
'

quje vocatur Terracina

'^

'

"A^pov xwpa<;,

xaT-/iV~ocrev

TcoXeL

t^
'

juvenem transeuntem " speciosum Lucianum ^.

4.

''

nomine

^-ovo|j.a!:^oji.v/i Te|^paxtv7i.

4. Kai, (.owv Tov auTov veaviav -apepyofjievov wpaLov Tcdvu, Aoux'.avdvo-o|jiL,^WJdvT0 7iap'dTL(rLv

Quemcum
civitutis

vidisset

^ interrogavit

ejusdem^

Tuv tioXltwv
ol

tl d'pa ooxeL

quisnam^' esset

t\

xd^-^riTL^ auTTi un:dpyEL.

El.;

cives exTen-ad. hic ornatus^ r,e.sibusa .

ouv 7ro>,:TaL eLTiov auTw"

"h

dvaLpedtv tou fTQflaTrpo;

TO? aJTOU EJTLV

TOtauT-/!

xdapi-ficrL.;.

ou;

fiaxdpLO? KaLTdpto?6oLdxovo; eVo * 'Opxuw OedvTov T^avToxpaTopa, tlva fxoL xaTdoVAov

Kesponderunt ^:Ad hUerfecthnem ^ corporis sui "> est " ornatus '^. Quibus ' beatus Giesarius '^ dixit ' Per Denm '^ omnlpntentem '8
:

'"t^n-ooaiiH

vosconjnro
^o
^,^/

Oj.td;

tdv

^ (//f;;s m/Zu' vel

'

ej;

mz/sff

^,

21

rzot.TiTTiTe

TO

exercitatio ^^ ipsa

^^.

atTtav ?) xaKdTe-/vo; i~tvota auTTi ejtlv. ITpd; ov dTTOxpLOevTs? ol TiolLTat etT^ov * 5. Outo;
3l"t|V

avarpEtj^eTat
71

w? dpeTtdv auT(p
to
opo<;

5.

Et dixerunt
--

'

ei

cives
^

e^^at ooxe!:. Tipd

r7\<;

Nutritnr

hic *

ydo

I;

xal o'xTw i^Tivwv Tou xaLpou

SL*;

auTOU xo^f^Tjrrsw^

dveXOuv

Td Ttpd?
^.ktzo-j

mensi^''^'''-Exempto^UemporeurmaiusetonHUu.uiscendit
12
1,1

modo

mo^

ilu
peritiiriiiii

illi

^placuerit

ante

octo vel

sex

aiidit.

xaTaplT/Jel; utto tou

G-wTTipLat;

OdXaTcrav ^Xs-ov, xai auTou, w; yT,TLv, urieo

montem

'^

marinnm

^\ et

'

arreptus

'^

TT,;

TioXLTeta? xat

ftTiv

xat UTiep TT(?

twv dpydvTwv, Tuv TtoXtTwv euT,|jLpta;, i'Tt

0^^.^^;^
T(jj

dUd
oe xat

sate reipub/ica: etprincipum et civium " salubritate '^, et " / 20 o;,,g /,,,v,,^ y/o,v> ^
e^HO, ;3ro
,>.9e

To ovo[^a auTov
^xpTif^vtffev

sysLV xatvTj^

^^-f^^ loiu^oy

xal

Tiapeowxe

OavdTtj).

outlvo; Td

trufAa f^eTd ^fAeydXTi? Ttfi^; cruTTe^^.XeTaL xaL

se^^-pra^cipitat^^ morti ^-\ Cujus corpus ^s ^,,, (/randi ^c /,^o,.g ^0%/^;- 27 ^^ 28 ^ to^,/, ducitur ''^ApoUini^^^ et ^- /twi(//o con^umitur^^

-zi^

cinisejus

vau Twv Oewv

Qetiv
e!!;

in

fcmplo

^
^".

tiiaojv
T)

o-uvTeXetraL. xal

aTrdyeTaL, xdxetae TiupuauTTov Ticppa ajtou ev tw auTto vatji T(5v

pro salute reipuidicx' et

cimum **

reconditur

^wtTipLav T/i; TroXtTeta!; xal

tuv

TtoXtTtuv

aTroTtOsTat.

To

6. ToTe 6 fxaxdpto.; KatTdptoj; d Stdxovo^dxTixotl)? ojTTe|3i; TOUTO dTOTr-fipia, eoTi Tzpd? TidvTa Tdv
aLlTtjJ

6.

Tunc

'

GEesarius diaconus ^audiens hoc sce:

et (iolel.

lus^ dixit*

infelices,

TtepLeaTUTa

Xadv*

'i}<;

d-v/iiT-xToi

quiHraditis^ animas'
'"^

uueti;

in perditionem diaboli innocentium

qui

uTtdpyeTE

" nec '^

hic

kaleadarun, ,ianariarum quicumque acceptis thesauris et ornamenti. en.orum v' e a s beil.geratorum pr^npiho se mergeret, ad laudem eorum se fecisse gauderet qui in civitale manereut Et Uaudms quasi pro salule re.pubhc et priucipum suadebat hominibus i^naris. quos ita perdebat deliciis et ornameu i^ ut per nomen et occas.onem salufs reipublic* jus exerceret tyrannidis et crudeliUtis sua. 40. 47. Pro iisdcm oerbis hmc tradit cod. 43 Qui d:=emon,aco inflatus spiritu. suadebat >gnaris et in.ipientibus et veri Dei notitiam non habentibus ut propter rempubl.cam nomen s>bi assumerent crudelitatis et audaci.T. proponens scihcet illis varia deliciarum et ornamentorum genera, ut illis delectati, aceeptis thesauris el ornamentis equorumet armis belligeratorum procederent et pr^c.pitio se mergerent. quasi hoc genere crudehtalis suo sanguine sanclificaturi. Hoc autem faciebant per sinffult^s annos d.e kalendarum jaouariarum, quasi pro salute reipublicae et principum, et quasi in laudem eorum qui in ciWtate i'in.c ^ lerracina manebant.

T^.Tfn m

''

'^''

-'( e.) eterat 11, ecce autem 17. erat itaque 49. = 0,,.. (m-erat) ow. 49, qui er. ead av. 11, er. in ead. civ. 17, er. in Terracmensi qua^ est sita in Campania 46. 47. * Lucinianus % 10. oi.27. voluptatibus 17. Me. I. n.) n.e.I. 3. usqueado.

^.-

/''^,.^-

2, 3,

49; pretiosus 12; speciosissimus

43. in ead. er. civ.

17.

->

3, 9, 14, 15, 30, 3-2. 50.

3,

om.

^^ sui 5. 31, 33,

-'8sanctusrfd. Il.-"(e.c.)eademcivitafe2,
47 49
:

et add.

5. 9, 10, 14.
tr.

arfrf. 5.^;

Ur. sp.) sp.

4.

49.
^

illum add. 17
2.

eumdem
;

4o er in civ jn add. 48. 53. 55 de add' 34 11 usque in 17,46, 47. >Ma d a die 1 ^ 34 fad diem-suam) ad i. s. (ipsius .>4) die kal 'jan 53 '54' 5, 10,11.13.14, 15, 17, 48. 50.51.53,55.'Mq v 1)0,,, 4,5 4'

illa civ. s

add. 49.
(/rfrf.

^^

om.

II. 13, 17.

'

speciosissimum

17'-

nimiJ

'^

Nam.

illius 9, 17.

> portenderet 31, 33, 34 vel sanctificaret ndd. 43. coronatus 10; ,h. 0.) om. 13. At illi dixerunt 1 qui dixelunt 4-7,11. 17: respondentes di.xerunt 14; qui respondentes 43 qut responderuiit 49 dicentes drf. 9; cives arfrf 3hicornatusar/rf. 4-7. 11; hic juvenis arfrf. 17; om.-l, lU. 48, 51, 53, 55. 'o sinquiunt rfrf. 43. (c. s.) s. c. 14,suam"43' >a " esset 10. 45. 46. 47. om 4-7, 11 respondentes add. -1; responderunt tidd. 48. 51, 53 ; dixerunt add. 55*. is cui om. 34. i^ (c. b. C.) om. 10. " ita dicentem 10. " Dominum 5. 's adjuro 45. ' om. 4. 5. 9. 1(J, 4^6. 11.14, "43 '41) 17.33, 34,49,51. 1 qua 10. 14; est 30 e,\ercitatione 46, 46. 47; (e. q. c.)q. e. c. 10. orfrf. % 11, 14,33, 34 sit add. 9 23 ralio 27. 33, 34; est add. o2.-8 om. 3, 1 1; ista 1; hoc quod agitur 10; est add. 46*, 5. (v. "
; ;

ubi
'

5.

Lucinianum
7,

10; transeuntem
(q. c. v.) 14,

13.

17;

(n. L.) w(.

11.49.
(idd. 13.
;

beatus Giesarius add. 10

;

om. 31, et 33,

34.

eumdem

oi

4(5

quinam 9

47 49
47"

quidnam

10,

II.

V2.

15, 26. -11, 31. 33, 34. 3G, 43. 48. 49, 50, Tyl

ut

quidnam 45 46

^
*

'

Nam
v.s.)

5.

31, 33. 34.

'

responderunt

"2.

s.v.o. 10. % 6, 7, 9, 10, 1.5. 17. 36, 31. 33, " excepto 2; expleto 3. 9. 17; Iransacto 14; exacto 43; certo det 43. 4S, 55. " owj. 7; monte 3, 13. 3S pontem (?) 16.

quando 13. 1 menses

om.

45. 46,

47;

(ei
.55.

c.)

om.
'

43.

4,

17;

^
5.

nutritus 48, 55.

q. e. i.)'est

"

ei

14; sibi 43; om.

placet

17;

(i.

p.)

p.
.50,

i.

13.

om.

3.

hoc 4.{ 47. :JS honio add.

;

om. 10 43
11.'

8(0
36,53. ascenni.

34, 36, 38,

4.5. 4[),

4S.

52,
9,

55

et add.

13,

ponte
55.
et h. 11.

marino

11.

i^

omnium

civ. 10. aa p,_ 7^ 43_

45, 46, 47.

om.
ss

10.

11.
"*

13.

48; vcro add

3,

43; hocarfrf. 4(J.

46. 53,

"

marino

>

arrepto

3.

5,

17, 31, 33, 34, 43, 46. 53. 13.

's o(

10,

17; salubritatem

>"

om.

33. 34.

priecipitabit 36, 48. 53. 54; pnecipitavit 2.

2.

SB

corpusculum

13;

maximum
(e. c.)

55;

(i

m)

"
"

civiumque
10,

ipse add. 45, 46.

36. 45. 46, 48.

"

(h. g.) g!

s"

fiducia et add. 55.

ad mortem

^^

coUigetur 36. 48. 53, 54.

adducitur
*;
14. {d.

7; perducitur 9, 10,15,26.27.31, 33.43.45.52; perducetur .36, 48, 53. 5-t; " consumetur 48; (e. i. c.) om. 11. A.J A. perducitur II, 14, A. deportatur 5.-3' om. 9. w (in templo-civ.) pro sal. roip. et civ. salubritate in templo 14. ^^ recondetur 48, 51, 53. 54
2,

3.

om. deportatur

11; in

mortem
5-

33. 34.

46, 47.
^
fi.

t.)

om. 6;
"<>

om!
11.

om.

(cinis-recondilur)
4^5,

cmeres-recondunlur reconduntur U.
Nnin. 6

2-7. 13, 15, 26,

27,33.34.36,38, 43,50,52, cineres-conduntur 46. cineres condiuntur

47. cineres

a om. 47. sanctus add. 45. 46. 47. .53, i>4. ^ (a. h. sc.) hoe 10, 48. 51, 55, h. sc. a. 9. 31, 45. 4(j. 47. e etmiseri. cur 10; quid 3. 13, 17, 47. Mradidistis 11. ''animam 4, 5; innocentium arfrf. 2. 9. lu, 11. 17.33.34.51. 8 perditione 2, II, 13,17,51.53. diabolo 13, 31. :. 4-5. 4ti. i7; om.49; (in p. d.) diabolo in p.33, diabolisinp. 15. lOw. 9.10, II, 17, 35, 47, 51. "i quo 1, 45, 46, 47 "^* ut 9, 11, 33, 34. 52.
"

audite

a(/rf.

10,

neque

17.

108
UX MS3.

PASSIO PRIMA
^^

SS.
'^

C^SARII ET JULIANI.
iJ-ctpyeTee,
ofTLve^;

hic ncc in fiUuro

vitani aifernam
^^

"

invenire

napa&iooTe (|^uya?

cxOwoji;
t<{j

zi<;

1>

possitis
tiis

'.^

Et

"

erat

in

eadem

civitatc occul-

dTzoXEtav
^v

tw

oiapoXcjj, cuLvei; ouxe ev

vuv, ouTe

usque ad
-"

apud

" diciii kalcndarum januariarum qucmdam servum'^^Dci--chrislianum2^

orationibus
^*

-^

{jieXlovTi.

a^wvi

^wV.v

aiwviov

xXr,povofAT,CTa!,

ouvT,<reiOe. ^v

Tai:.;

r.pLepat-;

exeivat; ^v
Ka'.ffdp',o? ev

aU TauTa
auT^
tt;

cmn quo
Domino
^^

et

vigiliis -^
^"

Dco

-^

et
8'.

^^

^TcpaTTovTo,
t^o Xei

t,v

tiaxdpLo;
fAe''/p'-

nostro

^^

Josu Christo

psallebat

xpu-TOfjievo;

tTi;

VEp^"; "wv xaXav5ouX(j>

Swv
xat

(.'avouapiwv
T(jj

Tiapd

tlvi. y_pt.cTLavtji,

Qeou

U7rdp'/ovT<. ^v

).eX-o9o'TL,

ouTw; dfiooTEpoL euya^^

dypUTiv-^aLi;

eTriTeXouvTe?
xai.

tw

flew

xal

xupLo)

TifjLWv

'It.tou

XpLTTw,

ijjdXXovTei;

vuxTOi;

xai

T][Xpa? OLTjVEXWi;.

Impium
sacrifichun

7.

Veniente^autem die^kalendarumjanuaria^

7. KaTaAapoutr/i^ oe

tt,<;

Tit^epa!;

twv

xa).avo<ov

rum, faclus adtemplum^ApolIinis,et adduxerunt^hominem' Lucianum ^ speciosissimum ^ juvenem '" ut sacriet

est convcntus

civium.

venerunt

Lavouapiwv, ^yevETo
ttoXltuv,

o-uvopo|j.->i

uavTo; tou Xaou twv

xaUX86v

aTiav t6 TzXi.ho^ ei; t6v vaov tou

'AttoXXwvo;, T.yayov t6v auT6v dvopa AouxLavov veaviav Trdvu wpaLOTaTov tou e-LOuTa'.
-nipwTov Ou!r'!av

ficaret ", et in sacrificio

^^

obtulermit
'^

porcam

'^,

quam
arguit.

^*

immolavit Lucianus
*

pro salute
^

civi-

j-ep

tjwTT.pLai;

tti<;

-olewsxal

tuvttoXlt(])v.

tatis et
8.

civium ^"^. Veniens autem

^
:

CEesarius diaconus
*

ccepit
^

8. 'EiOwv oe 6

|jiaxdp'.0(;

KaLadpLo; TipiaTo xpd^eiv

dOjj.L

clamare, dicens
scelus

llri sapientes, qitid

est
itt

facitis

xal XiyeLv
Trapdvofiov

"Avope; aoiol, tl iroLeLTe t6

0L-z67z-r\[f.<x.

xal

slultum^? Kumqiiid Justitm

"^

2iro vita
'**

touto; ouyl

5'ixaL(Jv

ejtlv fva
avdp^d-

morti

tradatis^ homines^?

(juajn stultum

uivsp r>|V IIJcoV

'"

^<^'^<i'V ^'^P'^^'^'1~^ '^^'^^

B
ac inorttto
Liiriano.

" morti
9.

tradatis'^^ sanguinem'^^ imiocentem^* I

tiou^
alfjia

to

Tiorov

clkt^iw

tH^

^avaTtp

TrapaooOf.vaL

dOwov.

E
cSptf

Eadem hora post sacrificium ascendit juveequum -, et arrcptus furia ^ ccepit furiose arripere ^ equum ", ot ' cum ascendisset ^ in monnis
'
^*

9.
;jLeTd

Aut^
tou

tt)

pieTd ttiv Ouaiav iTi3'l ^ veavLa?

fj.avLa

fTTTiou,

xal (ruTyeOE'.;
fTTTiov,

T^p^aTo Ojjjlo-

p-a^^tov

eXauvsLv t6v

xal dveAOfbv e^; t6 o^o^

tem
iti /11)11

if,

pra^cipitavit se

'"

ipse

^'

et

'-

mortuus

expT|ijivL7ev

eauT6v xal ouTcog dTieOavev.

est ^^
10.

Hoc
^,

cum

vidisset
^
:

Ceesarius diaconus,
reipuhllcm
et *
'

10. "0-ep 0aTd[jievo;6p.axdpLO(; Ka-.Tdpto; ep(5a

^^eywv* Oual
TaL; tou
ttj TroXiTettf xai.

teheiiienter

ca?pit

clamare dicens

Vx
"

pHncffu-

tol; dpyouffLv ofrLve?

inipyohat

cipihus

qui crucintihun
^^

adfecfunfur
^**.

ct
'^^

j3lou tAaTaiaL!; (Jv-/ipoT:o}.'!aL(; au[XT:e'^'jp[j.VOL

sione^ sanguinum^ saginantur

rfi7s

Vt quid
ei ^^

per-

TiepLTiAexovTaL,
aliJidTtov

etl

oe xal

ttj

ixyJtreL t(5v
*

dO(0(ov

animas
?

diaholi

" fraude "

suasioni-

crtTeofJievoL

e-ntTepTrovTaL
Tyj

fva

t'!

outw^

his

'^

dTioXXueTS i|iU7d? dvOp(dTiti)v

y)-euaI^6jj:evoL

Tou oLajiJoXou aTrdTTi

QuaprQpter
carcere
inclutiitur.

11.

Videns

hoc

Firminus
'^

pontifex
^,

dicen-

) .

Axouffa? Se Ta-JTa
xat
(.)pax(j?

*I>LppitvO(; 6

dpytepeu!; tojv

tem

beatum Cfesarium diaconum

jussit
^

teneri

cum summo
"*.

studio et

recludi

eum eum " in

eLO(.)).ti)v,

tov

jjLaxdpLov

KaLo-dpLOv

OTjaavTa TauTa, ^xeXeufrev auTtxa xpaTT/jTivaL auT6v

[jieTd

custodia publica
legit
^^

et

Gorpus autem Luciani ^^ colsecundum consuetudinem '^ duxit ^* ad templum

11
;

ndrri? do-^aXeLai; xat TOUTOVxaTaxXeiaOvivaL iv

to oe
a-o)[j.a

r^

OT,ij.oa'!a elpxr/j.

to'u ouo-celioui;

Aou-

xLavou

inveniunt 4-7, 17 liabere " om. 17; possint 33, "om. - Scum esset31,33.3i; beatus CEesaU, rius add. 36, 43; Cfesarius add. 46, 47; autem 17. 38. 43. 45, 49, 50. in reliquis codd. ad. 55; cum52, 53 servulum 11; quodam servo 53: dixit add. ^'^om. D.) 55; orationes 11; in orationibus 43,52. vigilias om. 3,9,11. D. om. 49. "^chrislianoSS; om. 17; ilienoctuque49; quotidie Domino vacabat 21 Patri 45, 46, 47. 17; ac 53. ~ die noctuque 3fi;{e D.) 49. 53 o, 45_ c.)om.36. vacabat 53;die noctuque vacabat 10; deservieltatSO;
" fulurum
3,

-seculo ad(7. 55.

" oi.

17, 45, 4R,47.

p.
i.

'^

10.

4-7,

34; potestisD, 10, 15.53,54; poteritis SS, 49: (i.p.)

51.
1.

3. 10.

17.

ndt/. 3. 10.

in 9, 17.

*=

ita 1. 3. 5, 10, 11. 13.

7.

4(i.

^'

(q. s.)

11,

(s.

s.

3,

3,

^*

^^

11.

-^

at^rf.

^^ ohi. 9,

^^

((rfrf.

o.H.

i=3

4(5

80 (_ j_

^i

jies 3,4, 45, 49 ad diem ad templum add.^d, om. Lucianum add. 17: 21,33, 34, 36.38, 43. 45,46,47. j.sp.46.47. " sacrificaretur21,50; sacrificium add. '^porcum 55; hostiam 13. sacvificium 33,51, quem qute 51, Lucianum juxla morem add 21 ipse add. L. 10 {oblulerunt-civium) om. Luc.) om. Num 8 l.eatus add. om. dicere utquid hoc add. 11 mortis (m. juslum 45, 46 m. 49. hominem 33. 34. 52, 53; add. " et " (o quam-lrad.) om. 10; (homines-trad.) om. hominem 53 animas " innocentes % 10. 3 om. - 'juvenemliS.- Sequoll, 13;{asp.j.e.)oHi.5. om. Num arrepto2; (aseendit-fur.) om. 17. '^ai;itare36; conscendere 50. oj.45,46; om. 49. ascendit marinum atld 14; om. 2; semelipsum 53. " om. m.) m. 31,33. 53; ipsuni 49,55; elhoc " (m. om hoceis munus erat 11.13. 16. ipse (W. mtmerum om. om. 13.-2 sanctus add (hoc-dicens) et adjecit om. 13,21. '' principum 1.3,4, cruciatus 27. amplectuntur 49 ciuciato 13; huminum add. 46, 43, 52 adplectuntur 9 delectantur 26, 50; pascuntur 47 afflictorum sionem4,5; effusionum om.45; sanguinis v^qui 50. 46; sanguinem I.3. signantur5I. "(u.
Num. 7
3
1

serviebat 17, 49; {Deo-psallebat) deserviebat 43. om. 21.

veniens

lactum

14.

3-6, 10, 15. 26,

14.
8

conventum

45 venit 49; adveniente supradieta 21. ^ (a. t.) in templo 11, in templum 13. " speriosum 9, 17; f)r!ediclum om. 9,17.
;

6, 10, 15, 26,

5.

"

17.

"^

9, 11, 17,

21.

'"

9,

(.sp. j.)

o(. 3,

11.

^^

53. 55.

4S.

53.

'*

.55;

2, 3, 7;

10.

^^

2. 3:

{i.

L.)

i.

(et in sacr.-

II, 13.
<

16.

5. 9, 17.

21.

et

11, 13.

3. 52. 53.

10.
'"

i.stud

13, 17.

'

4,

1 1.

13.

tr.) tr.

10,

1.

27,

(tr. h.)

h.

tr.

43.

esl

1, 6,

13. 15, 43, 46.

7.

3, 11.

la

2,

10.

3,

9.

13.

* (a.

f.)

17.

" c^hj.
i.

11

(etarr.-e<i.) OHi.

'^

(arrept.-et)

(coepit-et)

11,
ifi,

13.

(a.

i.

a.

34.

52,

(i,

16. 17.

ei (ha?c ei 13.

16)

"'

38.

e.)

II. 13. 3'o/i*i

21.

Nuiii. 10.

11,

II, 13.
;

21.

6. 9. 10. 14, 17. 38. 14, 17, 27, 36, 38,

11.

36, 43,
;

21.

47.

>

1, 2,

3. 5, 10, II,

45.

15, 21,

31, 33, 34, 46,

>"

55.

effu-

13.

"

9, 17,

q.)

add 2.3.- '3 diabolica 4,5,9. 17.27.31.33.34.45,46,47.48,49,51.52,55; diaholic^ 1,2,3, 10, 14, 15,26,38, '* fraudis 1, 2, 3, i" om. 15, 26, 38. diabobcis 11, 13, 21, 36, 43. 10, 14. 15, 26, 38, 50; fraudihus 11. 13, 21, 30, 43. 50; deceplas vestris 9, 17. '"persuasionibus 15 Num. 11. 1 audiens 2. II, 13. ^ aulem 2, 43; om. 49. ^ Firmius * hsc add. 49. 21, 31, 33. 34, 43, 49. 5, 7.
''vestras

50

0H(.21.43, 53; (videns-dicentem)

dam ])ontifex
OMt. 2. 9. 17,
(e. r. e.)

civitalis

45;(b. C.
9, 17.

eotempore quo sacrificium hujusmodi institutum est. eratFirminus quiTerracina? qui audiens 46. 47. diaconem 26. 27, 33, 34, .52 talia dicentem 46, 47 dicenlem .53 d.)om. 21,43. ' om. 6. reclusit 2;reciudit 3; redaudi 13. o. 5, 21, 33. 34. 36. 46, 47;
est
;

Factum

om.

puhlicana

5.

" mn.

10.

>8 (L. c.) c. L.

U.

'^ (e. s. c.) s. c. e.

49.

" detulil 21

jussit 2.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

0. ixAs.a.v

109
iT,:i,.h., auv.yJJvivat, xal

xaTa t6

zii^fio,

xai ToGto

a.u.^ drJrfc^yv. eC; tov vaov toO 'ATraX.,vo, ^.pl rfv-;,).u.aEv xal oG.cu, 0.,-:,, ^J:
'

ad templum Apollinis '^ p. ;n. ."^'" psit et sacrifiX 0". V, ^^ '*^'"' o^naY.t templum ".
. '

'"^"'"-

EX Mss.

T|XT,!rEV -rov

vaov tou 'AtcoXXwvo?.

ANNOTATA.
a iVon
;>Ho/.o latine melius scrihi

Tarracinaiu

quam

Terracinini

IW.;

lingua Voiscorum

Anxur

dictum.

Ac

antiqux

lib.

II, cap. 9,pag. 515.

i scrJ^^^Z^^: 7/' Tr T-'''"' "^^"^""^' ^

"^

''/A'-'^? ^'//r/H.-,

Geof/raphia^

b />.n.. ,/e ..>.,/.5 prxcipifalaf a Terrarinensihus monsfratur a^hu ,,"""'"'"'"' /''^''''^' gran sasso, z. e., saxmn grande, ei ad rupem

ruboim

i r ^^od,e

.-

diciturque

\\

CAPUT SEGUNDUM.
Ca.sarius a Leontio consulari Campani. ad saerificandun, frustra so!l,c.tatur. Ejus precibus ten,plum Apoliinis corruit e, ruina iDinuni pontificcn] opjiriniit.
B
1
^

2. Mt-a OU MSTCC ouv ..

-^ifxspa;

o'xtw tiAOev Aou;o-jpLd; tl;

I ost
tatis

Trpuro; OTiapyuv Te^^j^axivo; r?;; tuoXew; a(xa anp^.vto Toi ap-/Lep2r Tzpi; ^dv fxax.apcov Ka-;t'., ovdfAa'

dies octo venit

cum FirMuno
^

Luxurius primus
edu.vorunt
'

civi-

Leondo
conaulnri

^ pontifice, ot

sariurn

C;e^

trapiov

EvfJa
T-^;

de custodia
>^

-?iv

xaTaxsxAe-^f^ivo;,

pulilica

xal

E^Vr.Eyxav

lorum

et
^"

adduxerunt

in

uuXax^;- ov xai ayovTe; e^T-f,Tav |i,w T^; ciyopa; r?.; TrdXeoj; TsQpaxivr,;. xaL f,r,-^avTo Tiv 'jrTaTov r?); Kafxrravia;,' ocrrv;
0-/ifA0aLa

aJTov x

civitatis

Terracina^ ^ et

po.tulaverunt

consularom

ev

orat consularis

mine Leontius

Campani^ '^ qui iHi, diebus ^^ in ' Fundana civitate " no'^

r,v v

eLvat; TaC;

-hfAepa-.;

-JTraTo;

xaOeCdfxevo; eC;

l>OJVTavav

t->iv 7rdX'.v

olItw xaXo^,uivf,v, 0; ixi>;A7iT0

AedvTto;

To-jvojjia.

13. U-JvOavdjAcvo; ouv TauTa

AsdvTto;, ^~k i^oXlo-j
xivv)

duTo;

UTiaTo;

13;

Qu' per

dum

venissot
'

ad

0-jf.ioa Uifi-ri tt)

TrdXet Tep^ia-

jam

Terracinum \

ohiaunu
&

-^

Iriduum
in
'-

TptT-/.;

v>^ Vepa; T^apeXOourr,;

aiiTo;
Xolttov

ev

a[;";iv
xai

diaconum
vit

fAaxapLo;

foro

Ka-.^ap-.o;

6'.a|jLeiva;,

maceratum CEesarium " tradlderunt Loontio "

'*'

'ier;-otf^**,

toO
Tr^;

<iWfAaTo;^ajToO

^xTaxevTo;,

ev

[/e^,^

Eadem hora Leontius consularis '" interroga" Ctesarium '^ his veri)is sub voce '^
prs:

conia'^

(^(^/s

15.

,,op^,.;,Pj^^,^p^^^j^2c.
^'^

f;^,^,,.^-,^^. 21

peccator, diaconus
sularis dixit

KaiTafjLov toutol; to^; XdyoL; ota

xo;,

tpwv-?,;

tou

non merifus -'l Loontius conServus es an ingenuus? G^sarius

x-fipu-

Xeywv outu;

diaconus

"-^

dixit

.S'ert-ws

Aeye

mm

"

fiot, a-j tl; xexAr,Ta'.; 4

/>om- we/

^^

oe

fAaxapw;

a7uoxp'.0el; e^Yi

auTw

KaLaapto; liyoim'.
AeovTLo; -jTraTo;
Ka'.Tap'.o; eLTiev

&fAapTG)).6;, SLaxovd; d^j. iva^Lo;.

AouXo; ei r, ejyevf|;; ayto; AouXd; ELf/L Tou dX-/,Otvou OeoG tou

e-fil'

ev to-:; ojpavoi:;,

xaL Tou^ulou auTOU toCI fAovoyevou;, tou xupiou fiou

Ir^iJOU XoL(7TO'J.
1

4. AedvTLo; JTtaTo; eiTiev

o'.a

'13; coLxev,

oux ay.rr
0'.

xoa; TL TrpoTeTaEav

Gslwv auToiv j^apayfxaTtJv

14. Leontius consularis ' dixit ^ Audisfi ^ quid* jusserant prinvipes ^ domini imperatores ' 'f C;e:

n.,itrr

>r,,o,uM

oetmoTa'.

sarius

.laxerunt

2.

21.

sanctum

C. 10, 11

healum

C. 45. 4G, 47

C.

diaconum

3.

omU)

eum I

T,
,.

'

1"

'^

lau

21.

.j.i
;

i^

(,..

53.

- m
1*

rfd.

U.

>= o,.

2I.

49 consul
;

10.

c.vUatemll.4.-/. 4.i

- om.
4(J.

10.

- " (F
om

Fun.fan-^ ..i.iH.i

ad discutiendum C^sarium Terracinam advenire add.

XI. .50.

47; (n. L,J

3(i

40

03.

om.

post

1, 2, 11.

U.

15, 17, 21. 27. 31. 33, 34. 3G. 38, 43. 45. 46. 47, 50, 52. 55.

io ^^('^rT'''"^- ^'"t'"'

'-

"

"'" ''

-"
eum

(p. ,,

*' '' ""' '* ^'- '' -' '' "^-

^-

-"

^'"

*^'-

-"^'^'-"-

,, 3 - L-' H: a. L L
"I

itv
t'

tnnt.rf
<W.
2, ,
;

'''""

'''*''''

'^= (maceratum-Leontio) tradiderunt ei in foro

beatum
-tS

levit.-.m

C^sanum

(e

d,aconem add.

17.

> (C. h. v.)

consularis 11.
3,^.

iS: d.censrfrf.l7._.. quid

^, 3.

U.

14. 17,

- " pr se 5^. prTcorria 49. -- C.sa.ius resp. 27,43 - -..45 _-o. 13- oficio"
il.

v. C. 46.

(s. v.) v. s.

<

^ a^^^^^^ ; ^: ^: ''.' '';7- ^: '32 fo ^7 3^ 73 -rr^"! !':r ^' ''^'"''^^^''"' ('''>'"'"' sanctissimi-?) 1, 3. 14. 2. .50 pijssimi 13 poleutissimi ^3 nn.; oS.nostn mv.ctissmi, .W. 4-7. 17,21.^nostriarW. 10; nostriinvicUssimiarfci. lI.-om.
-

'

4.5,

4fr nostri

mld

17,43.49,53; (C.d)sanchll'

110
KX MSS.
fll

PASSIO PRIMA
offeras diis
:

SS. CiESARtl
U^stz^-.cl^

ET

JULIANI.
xal
*

sariusdiaconusdixit:i\Wo'Oa.Leontiusconsularis dixit

-hfxwv

ai^-TiTO'.

<^a^CkzZc,.

5yio<;
ELTrev

D
*
(

Ut sacnficiiim mortaUhns 'K Ct^sarius ' dixit

:

" im-

KaitTapw; e^^ev

Oux^TravTi

Asovtio;

u7ra-o?

TVrc

'*

sic dixe-

ToO-o
anavTE?

Tipoaka^av
L:T0xu4't^a-'.v

' te

xa-

7.avTay_0'j otiw;
to'.;

runf^^?Quoniodo^^iHfelices.''Res\)ondHheon\\us^'' ^ quia ^" pro consularis et ' dixit ^^ : Quare?

salutc
'^

xal OuffLa; TrpOTayaYWTiv

*

[jieyLa-ro^
ioijO^ffa'!

Tifxwv

Oeol;

oeov

ouv uiiv.^yv.

e;axoxai.

reipnhUcx ^^. Cassarius diaconus

^^ interfectio est
:

-'

dixit ^^

as ToC; TrpoaTaYfAaTLv
toli; Osou; ^ijawv

twv xpaTo-jvTuv,
q;
eLT;:ev

^^

/>6a sa/KS

". Leontius con^i

(TTceLaat

Ouaia?

aTtavTs;. aTioxp',Tipos auTOv

'

Quare ^^ intetfectio ^? 5; omnes salvos facit ^-. Respondit Caesarius diaco^^ homines et vivisalus, nt ^* intereant nus 8 88 ^^ nm possint ^^.' non vossint ficari
sularis
dixit
: [

OeU

6 ayLOi; piapTUi; tou Xp!.aTO!j

.

'Axoucrov, UTtaTtxe
acppovsoraTO',

aXT|Qw(; oLitw? T^poasTaqav

w;;

Tiapa TiavTa? avOpwT^ou;^ UTiap^^ovre*;.

eLTisv

Acovtlo? uT^aTo;

Oux

otoat; otl ota tviv awvt]-

piav &7T:avtwv to'jto TipoaiTa^av; 6 ayLOt; KaLaapLo;

!^U07t0LfiaaL
(bicittir

os

[jlt\

OuvafievTi,
^

aX).a
^

TravTa<;
:

aTrOKXavwaa xal aTzoAlutra.

1 ]

ad

15.
rf/co

;pondit Respondit Leontius

^j

dicens

quod Fac jMOrf

i*'rtf

5. Axouaai;

6k Bs

TauTa
'

uTvaTO^

tzT\ 7vp6?

tov

tenijihim

sacrifica diis, quia in te

modo

videhis

jjiaxapLoV
Bucrov
ToiT?

"Axoutov
Oeol^

p.ou,

KaLaapLe, xal -pojeXOwv

iizt^

Apollinis,

ess&^ suppUcia^,uhip%miri'' desideras^.^Res^pon^^ comnwvent ^dit Ccesarius^diaconus^'' :iVoH me

^?a';?a.'

toi;

[AeyLatoLi;,

^v <roL

o<|j7)

y.o\'x<r:-f,p'.a

a ou

ouvacraL ^TieveyxeLv. aJioxpLOeLs oe

tua;

^'^,

sed

^*

vos

'

commovent

^^

wfernse

^"^

aytoi;

KatffapLo; et^iev

autw

'

UoteL 6

jiJouAeL
tj

g?/a?

ros torquere hahent in

^^
:

consularis dixit

Enmus

papetimm. Leontius usque ^^ ad temphim

-^

i^t yap ou8' okw<;

BuvTiaovTaL al aTCTi^^at o-ou

t,

al
eCt;

paaavot aou TctwT^Tat

peTaaaleuaaL d7r6 t^?

Qeou
i/jx)

sacratissimum

ApoUinis -^ Et vinctum

ante

Xptatov

6jjLoXoy';a<;.

tou

[xou

yap

^vSuva-

carpentuni^Leontiieonsularis^duxenmt eum^^ nudiun ^^

fjLouvTo? fxe,

xaTaTratTiaat

tov iyH^o,/ [xou, tov

Tzn-zi^a aou, t6v OLa|io).ov, U7t6

tou? Tidoa^fxou.

o'Jat
U[i.a<;

ufitv

TOL?

cxae^eaLV

otoTt

exoeyovtat
et'?

aiwvtaL
Ta'jta
scJTj

xo).aaet(;,

paaav^^^ouaat
o'/;itJ-a,
"

u[xai;

t6

5L'/^vex?.

dxouaaf; 6
'

u^raTo;

IxAeuaev t^; TaHeu? autou

eo);

etotijLaaat

auTt^ t6

xai toutou dyjievtoi;

TTOO? autotn;

Uooe-jBtojiev

tou

aeTitou vaou tou [jieydXou

oeoefjievov
e^jLTipoaOev
to'j

'A7i6X).tovOi;

TOte

Trpoaetaqev
(0;

t6v

uiaxdoLOV

KataapLOv yu[xvu&ivTa autov

dyTip.atoi;

a-utou

aupeaOaL

tou

vaou Tou Atioa/.wvo:;.

quod, eo
orante,

corruitet

pontificem

opimmit.

templum, medio diaconus Caesarius j^afer Domini nostri ^ Deus, dixit^ militum Jesu Christi ^^, qui es '^ in xfernum, iihi ^^ omnia
IG.

Et

cum
*

appropinquaret
^

ad

i6.
Tctc

"E>.9tjv

cjv

Ti^.v^a-^ov

tou vaou, 6

[Aaxdpto^

manibus

ligatis in

yetpa?

SX""''

oeoe[JLeva^ [xeaov
hthc, TiaTTip

twv aTpaTtWTwv
tou xupLou
T|tj.wv

'^

TrpoTTiu^aTo
'iTiaou

Xeytov '0

XpLotou, 6 wv uXoyTit6?

eC; tou<; a'^a>va(;, ae

cognita sunf

^^ ;

noU me dereUnquere,
Et cuni hoc
& et occidit
^^

sed respice

^^

d:rtxaXou[jiat, oeaTioTa,
jj.6'ji^

xupte TjavToxpdTtdp^ otl aot

[j.ti

sperantes
ruit
^'

^^

in

te.

dixisset, subito
'^

7rdvTa xaTdoTiXd e^aLV,

eizios
i-rzl
jj.o',

^yxatal^mvi;

[i,

templum
^.

Firminum

ponti-

dXX
Touq

tijj

dijLapTtoXto

xat ini TidvTa.;

ei^Tiwv,

ficem

TieTTotOdtai;

d^il

ao;.

xal TauTa

d-^vo)

auveTreaev 6 vao? tou

jjLtvov

ATioXXtovoi; xat

dv'~Aev <I*Lp-

Tov dpyLepea u.tik tiAt/Jou? Xaou.

17.

Hoc
qus 31, 34. " (o. d.) d. o. 53. Qux seguuntur colloquia om. 16
2<*

17. nu06;Avo;

C. 21, d. C. 26.
1*

respondit 21.
;

^"

om. 27
3.3,

minime 21

Deiis -pAlev (mirn.m.vide ibid.) exhibet 10.

jusserunt 46. miseri et add. 9. " om. 27, 31, 33,34.38. infelices eos dixisti qui L. L. 50. 21. republica 55 hoc determinaverunt add. 4-7, U, 17 hoc decieverunt 21 cum31,33,34, 46,47. - =^om. 55. 17 (C. sanctus C. 21. ^''{veresic-dixit)o)H. jussio eoi-um salutireipublicEeprovideat 46. ^^cmi.O, 21 om. ^^i. quae 55 est est solummodo 21. 27, 43. 3>quK faciat 21. 27. 43, 40, 47 fecit 17 11, 15,17, 26,31,33, 34. 49.53. 55; cum 21,27,43. qus 21. intereat 11 interficiant 31, 33. 34, 49 dixit G. C. 49, C. 34. Mr. C, 21. vivificare possit 21 pussunt 48, 53 posse 14. 21, 33, 34, 38, 48, 49. 50, 52. interimat om. 21 L.) L. L. 21. om. Num. 15. om. 33 21, 51. et add. 47. * om. 46, 47 demum 13. supplieiaque vid. 55. punire (quia in-desideras) sin autem, cilius 48, 51 plurimum 50. expendi 36. G.) G beatus C. 21. om. supplicia videbis irrogari quibus ut video desideras puniri 27, 43. 21 '^aeternae qute vos udd. et temporales add.*J. '*magisarfrf. 21. in hEec dicens 47 dicens adf/.46. " pcena? add. 21 " Dos 48. commoveant 34 commovebunt 27, 43, 53 commovebunt 47. 45, ad eum udd. om. 21, 43. om. 55 sacralissimi 48, 49, 53; Kt.) om. 3-7, " (L. suum om. 49; et 36. Cssanuni add. 49. conspectum 43. A.) A. ad templum add. 9,17; n.)n. add.o^. 3; (et vinctum-nudum) tunc eunte Leonlio ad templum. beatus CBesarius vinctus ducitur et nudus ante ejus carpentum 27, 43. beatus C. 21. cumque 49. appropinquasset 17 Cipsarius add. 53, Nam. 16 dum
i^

beatus C.

10, 21

diaconus add.
c. e. d.)

31,

34, 49, 51, 53.

^^ {o. d. i.) d.

i.

o. 43.

^*

mutatis verbis usgue ad

^^

om.

11.

^^ (r.

L.

L.

c. d. 2,

21.

r.

14. 17,

c. r. e. d.
;

4-7, 11, 17,

;

17,

-^

orfd.

(p. s. r.)

14.

d.)

13.

28

a(?d. 4, 5, 7.

e.) e.

i.

i.

^a

9, 14, 17,

^a

arfrf.4-7, 11, 13,

so

atfrf. 9, 17. (s. f.)

f.

4-7, 9,
d.)

s.

d. r. 2,

d.

3,

r.

9, 17,

&

13,

11. 13. 15,

r. 17,

^'

4-7, 1 1, 13,

>

(r.

ait

17,
3,

<*

" (v. e. s.)

"^

tibi

^ (r.

r.

17,

r.

^^

17,

^>

13.

13.

'^

'"

(v. c.)

v.

4(i,

2,

(s. V. c.

11, 17.

18

4-7. 9. 11, 13, 17.

^o

3, 9, 17, -^

(t. s.) s. t.

si

(s.

s.

^-

^^

3.

c.)

9, 17.

'^*

(d. e.

e. d. 2,

'

9, 17; (e. c.)

9,

" 01. 2.
1,

om.

21,

49.-6 (m,

I.)

m.)ot.2i.

^oravit dicens 21;(vere

el dixit
: :

manus ligatas

1,2. 3, 14, 45,

sic,

per

manus hgatus

27. 31, 33, 34.52,

om.

hioh. 14

dixit)/(_y/(Mr m
:

4-7. 9, 1

17, 21.

stans

49.

'^

(i.m.
tui.

corf.

10: Valde eti^s/r^stulte locuti sunt imperatores

hoc pro satule reipublit-a? constituerunt. Beatus Grpsarius dixit Salus ipsa non est salus, sed interfectio est. Leontiu.s consul dixit Quare interfeutionem nuncuparis ? quia omnes salvos infelix salus, (luse vivificare nescit sed mortificare. Respondit Leontius diccns Fac facit. Respondit Gsesarius diaconus
Respondit Leontius consul

Quare hoc

dicis? quia

quod

dico. sacrifica diis, quia in te

modo

videhis adhibevi supplicia per

quam

puniri possis. Respondit Ga?sarius diaconus

Non me conturhant pcena^ tuEe. sed vos conlurbabuntur aiternFe ul>i cruciaturi eritis in perpetuum. Leuntius consul dixit Eamus usque ad templum sacratissimi Apollinis. Et vinctum ante carpentum Leonlii consubs nudum beatum GFesarium duxerunt. Et cum appropinquavet ad templum healus Cfesarius bahens hgatas manus in medio militum. hanc orationem >" (J. C.) om. 3. " benedictus add. 15. fudit ad Dominum. " mei 4, 17. 43. cui 10 et cui 27, 43 et 31 ihi 38. '^(t. o.c. s.)om. 53. " adjuva9 ;supermeservum tuum add. 10. '^sperantem 3, 10, 11. 13. 14, 15, 17,43,49,50. ">(c.h.)h. C.7. '^conuit 10, 21. 'sFirmium5;Firminium 6. - '" (F. p.) p. F. 1-7, 9, 10.11,13,17,21,26,27,31,34,

'-^

36, 43, 46, 47, 48, 50-52, 54, 55.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

ni
civitatis,

7. IluOdfASvo;

otjv

5; T)V TrpwTO; TTi?

TauTa Aouioupid? tl? (Ivd[JiaT'. TToXsw; Te^paxwn;, opajjLwv epda

eTrtcpwver.

17.

Hoc audiens Luxurius primus

^

cucurnt

clamans
^

LuTuriiis.

^ '

XEywV
uw;
er-rTev

et dicens:

'VTiaTixE, axoucrov KaiTapiou tou ouT^e[3oOt;

(fjSaL?

fAaytxar?

Asovtlo;

u-aTOi;

"EYvu)p.ev a-avT;

xal i-LJTpa-^eU ^oo; tov

e^-/i

l^axaoLov Kaitrapiov 6 Aou;oup'.0(;

perfidim ^ et hpunis ma<jms consomntem >" ? Leontius consularis >i dixit Cop>oiimns '^ Et dixit ^^ ad >* CEesarium diaco-

Cxsannm

Consularis^ amlis*

quam

pnmus
civitatis.

S-/,|jieoov e!!;

num

^
:

iro(//c ; /^ exardescet

;> (ea.

ae E^aTiTETa!. 6
p'.o; EtTrev

tlufxd;

jjlou.

xat

Tzpoc;

auTov 6 paxaixo'.

Cifcsarius

diaconus

Tunc

^'

dixit

"

'Eyw tou

JVeo /e ec ^o ^-/.

Oeou poYiOouvTOi;
tpoflT/JrivaL

oute ae
xaO'

ov TpOTTOv Tu elnaq oti aTi(Xpov ^^KTzreTa'. 6 6u^d; (tou eTt" ijioL, yvwtlL otl aiipLov iqatpavZe^Oe iv tw

0UT

Tov

apyovTa

<tou

v/ui,

//

^Ka

25 tt^ardescit -
^,

(.'^

cra.s 2t

emuescit

'-^,
'

et

ciim fueritis mortui

H/;e;-/s ^o

non

eritis ^K

yevETflat OvTiaxeTe
'18.
TTpci?

upaq vexpou;.
'['ap,

)vO'.Trov

oux

eTL

t-JE-jhz.

ToTe

ifA|iav>i? YevdfAevo;

i Aou|oup'.0!;

i^ox

18.

Tunc Luxurius
:

Tov

UTiaTOV Xeyojv

Oux axouEL; KaLcaoLOu

'zqIj<;

cens
Dixit
dehet

Audis

XoLOwpouvTo; xal
Tou; apyovTag
Oevouvto;
TOfAtjj^
pi(f)

' clamabat ^ consulari diCaisarium injuria ^ princijmm

odivrsm
Ciesaiiiiiii

aT'.pa::;ovTo;

9eou?

TifjLolv

xaX

sermocinantem,

et

arf/mc
^" '^

->;a(ov, eti.

os xai

fi(/a(;

auTou; ^;ou-

autem consularis

em 0 exstimjuis ? ad Luxurium " ('^a '2

:

OTifioo-La,

xxL TouTov oux anoXXui; ev auv;

pumri

sententia

? Luxiu-ius dixit

dXX' ^a;

vrjv

etpT,<rv

Te b UTraTO?

tu Aou^ou;

mum "
in

Pri-

Kai. Tio'!a

TOUTOv

dT^otpao-eL oeov

TeOvdvaL

xat

quidem congreyetur i^ omnis ordo cidiatis eodem Joco ^^ ad templum >^ ubi ejus 1 claruit
'^,

Aou^oupLo; zfr^' ITpiLTOv jxevTOL

OT,}xo<; 6

(Tuva-^0-/,Ttj aT:a<;
efi;

macjia

iv TauT-/)

Tvi

T^dXeL ^v tout([) t(^ TOTTtf)

A7;t>XXa)voi;, ^v

Tov

(TeTiTov

vaov Tou
f)

xatdoTiXo;
xal outox;

Tori; TtdfTLv
TV)

eyeveTO
"IjTiOti)

auTOu

fAayLx->, Teyv/],

E
19.

&~dvT(jJV

dva',0OT|T(jt)'.

19.
!,';

Qi; ouv 'JTTSTTpetlvav tov tjiaKdpLov Kai.^doLov Tov vaov Tou ATvdXXtovoi;, xai. ETrfiTav e''; tov
(T)

ubi
cis

*
8,

Et dum ' revocatus - fuisset ^ ad templum, ejectum jacebat corpus ' Firmini pontifi'^

ph-hrm
coticifat.

TOTiov iv
cod.
i^Tjfi^vov

T,v

To Tou

d^y_iEpi(j}(;

ttLpjjL^ivou
T-ji

a(oaa
6

sic alloquitur

Luxurius populum

'":

Ecce

eppifAixevov*, ouT(i); OLEo-i^T.trev AafjiTcpa

'^(ovy)

cognoscite quain

^^ lierfidum
*',

homincm
qui etiam

^^ qui nec
^^et

Aou^oupLo? T^
xoL
imy,tii-7z
To-r;

Xatji

Xeytuv

AxouTaTc, Trdja
d-eLBf,

fjXLXia

deos

*3

timet necprincipem
et

homianti-

KaLTdp',ov

oi^jo^y.

yevdfAevov,

cidium fedt

incantatiotiibus suis

templum

ottl; ouo

fxeyLTtoL; 8oir; t6 (JtpeiXdfjLevov aepai;

-^ifxeri;,

quitatis destruxit.

dTtovsfxEL xaOtj; TtdvTe?

T,ftajv

oute Se tou? dpyovTa^

xal ^dvov T,ovdTaTO. TaC; ydp auTou fxay^aLi; xal iTtaoLOLaLi; Tov dpyaidfxfiv

oelXlx. Trpo; ctl ye

TaTov

f,(j.tjv

vaov tou piEydXou 'ATidXXwvo;

el"?

t6

eoatpo; xaTEaEev.

20. Ev
TaTe

auTT, oe T7) wp(f dxoutrai; 6 fiaxdpto; KatfJLeydXiri

20.

Eadem hora
dicens
:

Tdpio; TauTa, expa;ev (jvvj

fj,ou,

Xeytov* 'AxoueC OLxaidv

nus

^,

> clamabat ^ C^sarius diaco- Quem refiua Audite *, fratres, si Justum est ut Cfesarius;
'^

doeXooL xal Txva fxou dyaTiT.Ta,

ij)o^oufJ:ai

^TTLv fva dv8p(j7iou<;

pLaXXov

fi

t6v 6e6v,

homo timeatur ^ magis quam Deus " creator omnium rerum, et in morte ^ sanguinis

TOV

hominum

Num.
46. 47. 8 est
^ '

17.
f

diaconum add. 53. Ctesarius qui 10 0/. 1. 9, U, 13,

om.
10;
;

'

survenit

12.

2 forliter

add.

10.

10.

consul

10;

consulari 21,

om.

o;rt. 9, 17, 21, 27, 31, 33, 34. 36, 43, 46, 47,49.

10;
'

audi
"o

4. h, 6. 11, 13, 14; audisli 7, 10;

opus exercuit

10.

" om.

14, 17. 21, 27, 31, 33, ai, 36. 43, 46. 47, 52.

14;

consul

^^

agnosco

10;

audivi 46, 47.

perfidus

om. 10. -

perfide

911' 13 17
49; artibus

insonantem

i^

Leontius add.

10.

hoc

'*

^^

11,13,17,21,52,53,54.- ""'om.ai; cum furore add. 4.6,9.11, 17, 52, '^ exardescit 2, 3, 9, 'S om. 27. 36, 43. 45. > respondit 3, 27, 33. 36. 43. 45; (G. d.) beatus C. 10, sanctus C. 21. *=' ^a ^a (s. d.) om. 31, 33. 34. (p. t.) principes tuos 2, 3. ^,,, ^. 14, 15, 26. 33. 36, 38. 43,

13, 14,

beatum add. 4. 5, 7, 9 17. 52. t o, '21'- cui

21, 27, 36, 43, 45.

vestra 31, 33,34; (h.l.

egoneque tuam neque piincipura tuorum iram aliquatenustimeo;

43. 53, 54.

28

exardescet 26,31, 33, 34, 3S, 45, 46, 47, 48,o0.51.o3-55; (neo te-exard.) " cito quia, sicut ipse dixisti, hodieexardescit21. ^^ (f. m.) m. f. 3 ultra evanescet 26, 31, 33, 34, 45-4S. 50. 51. 53-55. 43. 53. 5449. 51 jam add. 21
t.)
i.

t.h.2, 3, 10, 11, 13. 45.

45. 51. 55.

^ om 4-7
^o

o',_

47

'^

potestatem add. 43.

^i

habebitis 43.

Num.
vit3.

18.

>

consularis 43; consularisarfrf.51.

11. 13. 14, 17. 21, 53;

^clamavit2,49;adLeontiuma!(7e;.33, 34;{)m.
31;

14.

^ow. 48,51; adconclama'"

suIarem4-7.9,

*dixit 14;0consulnonorfr?. GEesarius2; d.c.47. Audi audisU 13,14,15.21, 31. 33, 34, 45. 46, 47,52. MnjuriRm om. 3,52. Leontius 10.' 4-7.9, 43, 48, 49, 50, 53, 55. principis " L.) sententiam L. quale 33, 34. quali 21; et quali et qualem " om. 21. 45; primo 47. congregentur om. 27, 43. " om. 49; Apoltinis add.
10; (c.d.)
^

ad Leontium consularem
2, 11, 13, 17,

contra Leontium
14.

10;

consularem
2.
^

33, 34; (c.e.) cons.

2, 3;

inarfrf. 1,3-6, 11,

(c. a.

a.

c.

i^

6,

3. 9. 1 1, 13, 17;

4, 7;

5.

'^

5, 7; (p. s.) s. p. 10.

'f

3. 5, 7, 14.

>" (i. e. o.)

(a. t.)

9, 11, 13,

17, 18 om. 10, 45. 46. 47.'' magica 4, 6. 11.31, 33. 36. 49, 51. 52, 54. .55; ars magica 15; (e. c. m.) ars ejus claruit magica 5. 7 (c. m.) magica ars cl. 10; et ibidem judicetur add. lU; et ibi de eo quid fieri debeat statuatur add. 21; et postea alhgato (om. 31) saxo prsecipitetur in reuma add. 28. 29. 31. 33. 34. 48 ars add. 52. Num. 19. 1 (e. d.) cumque 28, 29. 31, 33, 34. 48. dum vero 43. ^ vocatus 36, revocatum 33. venisset 36; (r. f.) reversi
;

fuissent
10, 1
"
1.

et add. 52.

om.

1, 5. 7, 9. 13. 14. 15. 17.

4fi,

21, 26, 27, 31, 33, :14,36, 38, 43, 45-50, 52, 54; ecce 10; et 53.
.54;

om.
^

3. 6,

21; ejectus 3. 9. 17; ejecto 13, 15. 26, 36. 43,

6. 11; est 7, 9. 17, 38. 49. 55;

47: et foris ejecto 53,

1.5,

jectura

5,

dejectum 31. 38 erectum 55.

;

erat

om.

2, 3. 4, 10, 13. 14.

owi.

21, 26, 27. 31. 33, 34. 36. 43,

4-5.

46, 47, 4. 50. 52. 53. hi.

cor-

pore 15. 26. 36. 43, 46, 47,53,

bealusCasanu5
populu L.
add. 10,
48, 49. 52.

21.
p.

"allocutusest^, 10. 17;loquitur55. '"poimlo

dicens 10.

54.-

21; et

rfrf.

2.9, 17.55; in

medium
'^

nrfrf.

4. 5. 7;

trahebatur

et

add. 10;

(c

F.p.)

3, L.
1*

ad

>'

quia 38

om. 27. 33. 34. 36, 43.

1,7.9. 11, 13, 14, 17. 27. 48.

5.5;

(L. p
10.

principes

9, 10, 17, 31, 33, 34, 45, 46, 4S, 49;

metuit add.

10.

" om.

(p.

h.) perfidus est iste 33.

Num.
36, 43.

20.

>

me add. 4, 8, 49.
Deo
creatori 14.

(e. h.)

tunc beatus GEesarius 27. 36, 43.

i*

clamavit

2, 45. 46, 47.

horao

"

p. L. u3, 54.

nostros

>

om. 3-7,

9, 10. 11. 13, 17. 27, 36, 43.

om.
**

(h.

t.)

hominem

4-7, 9, 11,17,

'^raortem 14,38, 45,46,47, 53,55; timore 16; ow(.49.

tiraeatis 4-7, 9, 11. 17.

3, 14. 46. 47,

om.

Dominus

Deura creatorem sanguine49; acsanguine 21.

10.
'

50; (C. d.) om. 27,

(D.

c.)

1,^
RX HSS.

PASSIO PRIMA
'"

SS.

C^SASII ET JULIANI.
tov -oitity.v TravTwv opaxwv te xal

cmias " ve><ir(t, vos '^ ^^ vestram judkate. Unde commoneo caritaiem utiusqnisqne vestnim de a{jai Hf panitmiiam ^' innoceniium "^, f^ '^ sanquine '* 7fw effndisiis '" Dominum -" JesHW CAr/'* e< timeatis credatis

homimm

pnrtficetur

aopaTwv
"h

u|^^

aurol xpwa-E
Oeov

dT^iyvwTe toivuv tov [^ovov

:?jp.i;,

d).y/J'.vov
ttoX'.;

tov TTOtYi^avTa

071(0; xaOapQ-/i

jji.wv aTto

twv

ij.oXu<T[AaTa)v

twv [AaTaiuv edowXwv twv

xai auo toO Trixpou OavaTOJ xal tti; ^xyu^ew;

^^'Jwt^''

^/;

JO(v-

F;//; -\
exajTTO.;

a'-[^i-wv. 5^o Tiapa-.vw ->iv Uf/STipav ayaTtT.v,

ucp'

ueTavOT>r, el;

TW

[xdvw

Oe^
y'.o;
'

Tw
toO

y-p tuv dOwwv a-fJLdTWv twv ^/.-/jOevtwv J[auv, ffWTTipt i^ oIt,; tt.; xapoia; d)sTiO'.vw
[AOvoYevT,;.#

U|auv

ir.i ttiV vf|V,

xai Ti-.GTeudTi
'Ifi^rou;

o<7Tt.;

^cttIv

6 xjp-.o; T.(iwv

XoioTo;, 6

Oeoij 6

custodia (iiu
(Iftfnetur.

clainavoiunl-omnis populus ^ dicen^ Aowo ^ justa ^ loquitur. Tunc j^^...... X tes^: Botius populorum ^ et ileLuxurius tulit euni de medio rum '" rccludit "eum '-. Etfuit '^in "custodia^^

'aJ.Tunc

21
Xeyei.

ToTE expa;ev

Tzd; 6 Aao;, [J-eydA'{l "'^

f ''"{]
oixa'.a

"*

)iY0VT;

"AyaOo;

dvOpuTio;
6

oGto;

xal

dxouaa; 5k Ta^Ta
TcXTitrOel;,

Tzapdvofxo; Aou;o'jp'.o;

xai

Ou|jiou

7:po7Ta^sv toC; Tzap(rTwtr'.v

Ka'.:rdpLov
iv.

annumunum
TOJ

'^

el

mensem unum
iy.O.&^j^JVJ
t-^

''

c.

auTU, xal e^ayaywv tov ay.ov

auTOV
xai
xaTaxX'.c70T.va'.

j^s^ou

AaoG xai

7id).iv

dTzavay/Jevra

t-/-

tpuXax/i.

STiciT.Tev

Ss 6

uaxdpLo;

[JLdpTu;

ev

(pLiAaxv-

eviauTOV sva

xai fir,va eva.

a Indicare videtur Iwc decretum latum fuisse.

rcs})OU.Hu

maritfr non ignorare se nullum a Trajano imperatore ejusmodi

b Videtur iUud esse famosissimum ApoUinis tcmplum suprr quod, si Contaiori fides, lih. III, cap. .5, martyrum pug.359 : " Exsurgit modo insignis ecdesia catliedralis Terracinensis, nornine sanctorum condecorata; quse tamen ut plurimum, dimisso titulo principis aposlolorum Peg Petri et levitiE Gaesarii eMesia qunndo construcfa sii ignorafur. Consctri, snb invocatione solius S. Ca^sarii appellatur. Qua.'
crationisejusdem instrumentum apud CunfaioremIegiiurpa<j.3(J0,quod ita incipnt: "In noinine Doniiui, amen. Pateat universis et singulis quod ego Ambrosius, Dei gratia episcopus Terracincnsis, conconstructam, secravi solemniter basilicani tilulo S. Caesarii insignitam in hac civitate Terracinensi
pontificatus sub die dominico ac24mensis novembris, anno a nativitate ejusdem Domini nostri 1074, Domini Gregorii Papae Septimi Soanensis anno primo, in festo S. Grisogoni Sanctissimi Domini nostri

martyris. Consecravi etiam eodeni die trla principalia altaria ejusdem ecclesiEe; videlicet altare Virginis, et niedium, quod majus est, consecratum est in honorem S. Grucis et B. Mariie semper

SS. Petri et Pauli et omnium apostolorum, et beatorum martyrum Gaesarii, Juliani, Felicis et Eusebii, quorum corpora intus recondita sunt, etc. II, numm. c De iemporum raiionc incundu, nt Acta sibi constent, egimus in Comment. prsev.
18-20.

CAPUT TERTIUM.
Leontii conversio et beata inors. Ciiosarius et Julianus, a Luxurio

prinio civilalis Januiali el sacco inclusi,

demerguntur

in niare.

Luxurius secunduni

Ciiesarii

prophetiam a serpente necatur,

Csesarii et Juliani corpora

Nudus
F

ab Eusebio monacbo sepeliuntur.

^

Ijxempto
ejici
*

vero tempore, jussit

*

Luxurius
^

22. SytATDXTjpwOivTo;
Ss i
outrfjpT|;

os toO xaLpou, T:po<7Ta;V

^x|5XTiOTivat.

carcfrc

Cffisarium

de custodia,
^ ^^

et

mittens

ad
de

Aou^oupio;
'iu).axT;;,

tov

ayLov
Tipo;

tductus
Caesarius

Leontium consulem
gueretur ".Ejectus
custodia
^"

consuluit
^''

eum ^ut ^" exstin"

Gaesarius
'^

Katcdpi.ov

dx tt,;

xai a.T.o's-0^t'.
TjV

est ^^vero

AeovTLOV Tov UTiaTOV, oVt'.; xai

UTro^a^-uv auToJ

maceralus et tectus '^ de ^^ capillis ^** suis 2^ quia nudus erat, et -^ angelus ^^ Domini die nocluque custodiebat eum -*.

0-0); !ruvTo'[jLW; dvaLpeOTj. ixp)-T,0VTo; o tou [Aaxapiou KaL^-api^ou ex tt,; ^j^.axT;;, t,v xaTaTaxei;
ffwjJLaTi

t^
tjv

Tidvu,

/!

os

v.6y.'r\

tt,;

X;sa)vT.;

auTOtj

au^TjO^Lca, wo-T^ (jxiTTST&ai, auTov U7i6

twv auTCJ

Tpt-

yyTK

TiV

Y^p

yuijLvo;

TtT) a-WjjiaT'..

TOLvaoouv dyv^Xo;

xup'!ou
i.

TOJTOV

T,[j:,pa; y.ai

vuxtc; iau).aTTV.

Tunc
'^

23. TOTS
9,

" hurnani 47
"
ul
9, 17.

hominis ^.
om.

^^

9, 10. 17, 'n, 36, 43, 46, 47. 49.

vita 4-7, 10, 11, 17.

>s

om.

om.

17

ipsi

add. 21.

fudistis 53; eflunditis43; effudisti 7.

'"

'^ {e. c.)

27. 36. 43, 54.

-^

'" (e.

t.J

0.

" prudentiam 21. innoxium 3; om. 9, 10,

" innocenUum add.

17, 27, 36. 43, 46, 47.

20

nostrum add.

7, 11, 13, 17.

^i

(U. F.) F. D. 3. lU, 31, 33, 31,

D. esse F.

14,

Niun. 21.

esse D.F. 46,47; et credatis in

1

quo audito
4f).

21.

omnesuna Yoce
"

47;
;

(c. o. p.)

clamabat 43: clamavit 49, 50. omnis populus clamavil lu. * dicens
-

eum

(/rf,

43,

^(o.p.) omnespopuli 1,2,

43,
4'.),

21, 31,33, 34,^), 52-55.

10.

5U: voce

magna

dicens

" leclusit 33, 34, 36, 47, 49 fecil includi 21. am. 36; in cai eadeni add. 21. 21, 49. fuitque 27, 43. qui fuit cere add. reclausus 13 per add. 4-7, om. 26. 31, anno uno mense uno 10, 21 26, 31, 33, 34, 3G, 45, 47, 55. " (m. 34, 45. 46, 55. mense integro 36. ^eum Num. 22. e.\pleto 2-7,9. 11,13.17,21,48,50, 53,54; completo 43. ^eum 49. ~*educi 14;
populi
' 3. lU, 21. 43. 47, 49.

et justus udd. 9, 17

qui add. 53; est add. 54; est qui add. 36,

.52;

de bunu add.
;

5U.

'

ista 5, 7, 53.

justus 21. tum 34.

^
**

'" in

carcere 30.

1. 2,

11.

^-

lU.

'3 (e. f.)

;

2.

'*

&

(i.

c.)

9, 1 1, 17,

9, 17,

(a. u.)

2, 10, 13, 15,

4-6,

u.)

2,

13, 15,

:j;i,

-17,

sanctum add. ^7,31.33,34,38; beatum udd. 21. om. 43, 49; (e. G) beatum misit. 10. ^ consularem 14, 15, 27,31.43, 46,47, 4S, 53; et (;(/(/. 4S;diaconum (/(/. 1.
ejicere 15
; =^

14.

rfrf.

adti.

C.
2.

educere

10. C. e. 45, 46, 47,

*

7, 11, 13;

qualiter add. 27.

" ei 27, 34, 43, 55.

guerel 21. 27.43,53.

10,14,17.

consutit4,5,

'"

quomodo

36, 53; qualitcr 43;

'^

ejectum

31.3;J,34.46;healusC. 21. 33, 34, 47. - '8 tectum 31, 33,

27, 31, 33, 34, 43.

"^ CEesarium '^ add.exhD.hX '* ergo 49. 33,34,46.47; ejicitur 27.43. '" publica udd.33.'M: " maceraluni 31, (C. d. c.) om. 3, d. c. C. 47, d. c. Ga-sarium 46. '^ om. 27, 31, ;i^l, ^= om. 3, 1 1, 13, ^ om. 33. =' om. 31, 45. 46, 47. 38, 43, 46, 47, 49, 52.

31.

om. 27;

eum

sa

enim add.

21, 36, 43.

ndd. 43.

"

exlin-

om. 33, 34.

DIES PRIMA NOVEMBKIS.

ii. ToTs
,uE.,j,
.-,,;

5-;,

iyo.atv .ov ..=ip..ov Ka..ap.ov iv

23.

Tunc

ai-o.a,. ,o, o.v si^V.Osv 6

4.,

..apru,

Qui

cum

"

.a.. s..r.

sv

lt"9
t:5

-vv,

sl.sv .po, .oi; ..pa.ui-

adduxcruul cun, ^ in n.odiu lom " ingrcssus fuisscl Ibru.u ' r divi

-^

htfv ciidfati

..

rhvuinfiiiKlitur.

s.rius diaoonus

.a,

Tou;

aXe..

o..,.cov

a.

xati./ov.a,

ad nulifcs qui cuni tun, .Honebanl -catonis -vin tun,

^tjt^
IaX,:';

^e

,.svo-/_ov yeve,5a.. .a.v oo..),cov

aurou t,5v sJape,..-V.

,ss ^'

.,,-,,

^'.

.r,.av.,.,v au.,,,. auT..xa ^-ouv

v ei,

..,.,
=

y^v

-.at

in

lcrra,u

./ ^t subilo

a<lo,-avil

Do.ninnm diccns

ca<h.n /,"

',

Y^

'.'

''

tpvft.r.
'

uw;
^^'^

ufm autom
'i" ".
^t

-^^

]iorn racta e

"' '"^'""*
Se

' '"' ^^^?^^^'-^-'

Pi-otcxit ^^

{^'Il^-.ovr'''"'

i:^,anum diaeonuiu.
^

2i.

-I2a,v

toOto AEdv...o,

i^a.o, ;;.i.ro
6 S.axo-

^4. Vicicns

'

hoc Leontius

consularis

ctcnit

Iiiflr
''liin^prsiig

^^.v xup.o, o^so,

x).a-..v

ov x-,p.a^e. Ka...ap.o,

..^ ry..., ;.-..//.a/ G^.ar/.,s- r//..o...

t.

yj

,..i,^

Lfontim

.,.o..a.o

.v o..Xo.oa

au-o.

;;v.s.. -^...f u.o,

xo. .spu..aAev aurr.v to,

f.axap..^

Ka..ap.:cH

-^

0...; ,p;aTa a.xe.v xa-. .apaxaXst.v au.ov v.i...ov .av.o, .ou Xaou, 0.0., Pa.u.fi-^ u. aO.ou. .p6,
ov a.oxp.Os., 6 ..axap..o; Ka...ap..o,

se chiamyde sua '>. indnit beatum 'arium - et rogare - crpit ^o coran. onmi ^' popnlo nt baptizarotur. Cni - dixit beatns ^ C^sa in^ --

S
-

Ta -

n-.rf.

-,

,,

,.,/,

..

,/,/,i/,

sr.ev

v.^

,,,,,,

,,,,^/
in

^^,,,
e-:,

,;,,^

,,_

.....euaov s., .va Oeov Ila..pa .avroxparopa, xa=

^t accepta aqna

baptizavit en-n

omine Palris

Eva XUp'.OV

I-^O-OUV \p'.7T0V

et Filii et Spiritns Sancti.

TOV Ulov

-ZOO

OSOU TOV

fJLOVO-

YEVTi, TiapaUTa ok^TliTTEUTSV T(0 XUp':a) TTaVOLXEi. COTE Aa[jojv uotijp&fj.axapt,o;;[3a7tT'.TevauTO'Ji;'.';

ro ovoua

Tou llaTpo?
2.").

xa'!

tou Vlou xal tou

ouv
T7)

'Ay.Io^ rivsuijLaTo;.

'Ev

aUT-ji

(opa,

eXOwv

7rpa-;3uTp6;

T'.;

35.

In

ipsa

ovof^a-T'.

'louX^avo; jjleteoidxev ajtor; tou Tza^/^jz-xo-j

sijyter'* dedit

" ei ^

"''

hora veniens * Jnlianus ^ prccorpus ct sangnincin Doniini

/iirci-ijfis

tan-iniii-iilin

Ir.Tou Xp.^rou. ^asTa ouv to 0E;a.ea. auTou; TravTa

'T^' r^^^

7^

^''^^

^^'^^7'^,^^" ^^'-'^ '^^^'^

^^'-^t^'^^^\^'^ ;-^?

WTo
T(7j

,aaxap.,o;

^^J^^"^^, louAiavo; 6_7:pETHUTEpo; i-r.'. tov Aeovt-.ov, xa-. ttX-^pto^avTO; auTou Ttci tuyr^v, jaeTa od;-ri; 7:apa/_p-f,jia
6 AeovT-.o;

"^"-i ^ J^^" Christi. Et cu.n perJ-pi.sct omnia sacramenta legis b, oravit beatns " Julianns >^ snper Leontinm. et completa orafionc cuni Klorl.

iiuinUii:

Leontins tradidit

'^

spiritnni

auT^

Tr,

(opa -apeoujxcv
6

xuotw.
5(J.

26. ToTE Toivuv

va..

Aou^oupio; ixilLcrz^ xpaTr/iv

iouX-.avov tov

Eadem

die

Luxuriu.-^

Tou;

tenuit

=*

,uaxapt.o.;

Jniiimum

Ciisniius

TrpETpuTepov xa-

Kawap.ov Tov oiaxovov o'.? xai a;:-f^vaTO xaT auTwvaTcooaTLVTOtayoEXsYcov, STTQ^oUy^oai^ae^^ ^axxw t.A-r,yEVTE;, ouTw; xaTa7:ovTccrfi?,va.. auTO-u;
y T(o 7iA7.y'. T7,;_flaXaTcr.,;. to oe

C^sarium diaconum, et dccUt * cam Juliano senteutiam in eis^'ut ambo in ^saccum^. niissi in mare prsecipitarentur. Corpus anfem "
el

prcsbyterum

Leontii collegit

'^
'^

uxor
in

et

filii

cjus, et sepclierunt
'^
,/,

'"

tou

bHou Aov6'^;

juxta civitatem
nov.

agrum suum

tcrtio kai.

'"

Tiou

T(0[.ia

.7U3-Te':XavT4

^ T

yuv-0

auTOu xai Ta
tov xal
Trj

TExva, eOa-jjav

auTOV
v^po
i'i

7tX-/iff'!ov

r/;; ^ioXsco;

aypov auTou. r^
oUTd)? aveTrauETO

Tpuov xaXavotov

vo!J.3,oiwv.

xup.^w.
0,11. 4fi.

27.

27. Alia
49. civUatis cumque

nrfr?.

Num.

23.

(i;

et 49

47.

^,,,

^.f;

.^y^ ,50,

55

( p
*

medmm foriun 21,

2(i,

27, 31,

.S3, 3-t,

15. 21. 31. 33. 49.

36, 43. 49.

;

om.

dicit

add.

ait

(irft/.

5, 7.

>-

>"

tenebat lU; et (/(/(/. ovu 4. 17 vos add.

:

38.
4;i.

5, 6, 7, 11, i

13 beatus ndd.

10.

quo 33, U; om. 49. om. lU;

{(.;.

adductus est 21,

d.)

4i).

in

2; (m. f.) foro civitatis !0 t o,, mhl. 14. 53. ^]

t<.

21.

3(i.

43.

4.5, 4li,

47.

i'.:

catenis nrW. 10.

dixi

t'(/(/.

11, 13, 5(1;

'S

oi. 10.

ligalum

2. 14,

38; om.
;

15. v.)
t.

17. 2G, 31, 3:i, 34, 4,5, 4ti, 47. 49. .52.54'
v. 4(i. 47.

'* (c. v.) v. c.

53. 51. .. 27. 43

(t. c.

'

lU, 13, 3(!;

me add. 43, 52; (m. r.) rofro, modicum me

mea modicum
49;
;

14;
lU.

udO. 2,5,(i,7. U.17,27.31.33,34,:iN.47,.53.55: vincula

(,rf,/.15.

aosocius2;
10.

aHeiTa - oraesse 49. - ^* -'MD- p. D. 33. mei 27, 43. et add.\:i:{i\m me 'li^-nalus tuam) om. om. 2-7. ow. 27. coruscus 21 super eum add. texil bealum 3:1 21; beaiuiii ndd. Nuin 24. vero(i(/(;. 46,47; auLem consu! (v-m- cUcI.dicens 3:J;cl. direns m. 10.43. 31, cl.v.m. 45, 47; dieens 21; etdiceie 49. unus D. D.) verus Deu.s atque Dominus 17; om. 21. om. 43. hoc dicens add. 43. ante " om. 48. 49, 51 sancli ejus
socium
vit

2^servis4.5.(..

2T

om.

(W.

me
'

add.

-21. 2il, 3(i.

modico 11 '0..' U). V.i > bixale 1(1.55; nie

;

4,

gratiam
oj.4(i.

4-7. 10.

11. 'SDed
.5. li.

its

Deu

-' fiicere 33. 34, 5(3; (j,. 27,

11. 17.

21.

{s. e.)

e. s. 26. 3fi. 53. 54.

sociare

U.

17. 21, eflici

^i''

^i

suis4,5,

(j,

II.

17,21

(/(/(/.

2, 14, 17.

ad

49.

y,

i7._fiHoHi.
3^

.55;

omnipotens
;J4.

(/rW. 47.
""

P-1

7.

11, 13.

"*

13.

10.

"ft

10.

(((^(/.

2 ot. 14.
">

'

10.

v.

:J4,

4().

(((/(/.

(/(/.

a(/(/.

.3.

(v.

21.

"

'

"

17.
:

2. 5. 14,

II. 3(;, .53

:J.

U), 4;i.

"(?i.3. 10.43; diaconi add. 2,4. 14,51; plnrans et dicens

("/(/. 17.

-'''exuens 21.43; spolians

(/(/.

10.
;

Peccavi add. 4-7, 11.21.

'-

ut 7; ploral)atdicens

'* ohi. 4.5.

(((/</. 1.3,

reccavi. Et

5(l,51.52..53.55: et eani 4(i:beato 21.

^^ et

"*o(. 3;Ca?sario21;diaconum 1.51. '"euni(/rW. U. 47. om. 43. diaconus add. 10; add. diaconum add. 10; C) 43. tanluniniodo 47. sede 5U; tantummodo add.^lX, 43; in DominoJ. C.
((*/(/.

10.
-^

"^o;//. 13

ea

47,

cldimiydem suam 1.2,3, l(, U, Vi. 14, 17, 2(i.:ifi. ;iS, 43.4*f. " om. I. 2. i;i 14. tS. 51, .53. r>5: eum :i. 45. 4i); 53; eam (7/(/. 21.
"^ (c. s.)

4-7.

17.

-"

eum
10.

add.

21.
.5(i.

ita

2.

^'

2. 3. 1(1

(d. b.

b. C. d. ;W, :U.

.M);

4(i,

"

(/(/(/.

-' 0//,. 17,

an

o,. ^Ji,

-'0//1. 21, 4:i, 47.. 5:i.

-" )>eatus

Ca^sarius

(/(/(/.

Nuin. 25. - .autem add. om. 3. ^ et add. 10. 14. 50. nnniine add. 21.

set 10.
'*''

21

benedixit et add.

1.

^^ ^

" (fhrisliana^

i'eddidit.5;i.

add.

4(i.

47.

" om.
2.
r/</. It.
(i.

17.
"

om.

2.
3, ;i4;
'f

venit

quidam

(i;

quidam add.

4, II. 17. 2(i

:

21 ;qiiidcm add.h. 7.

tradidit 21.
'^

eis

4**.

CBesarius

,53;

om. Zi. :i4. presbyter add. 2,

" 5,

cepisset

perfecisset 43

pervenis-

17; {presbyter dedit-Jul.)

tiiox

'*

(t.

s.)sp. reddidit3; fperccpisset omnia-spir.) fecisset

orationem super eum.

um. 4. complela oratioiic

Lemilius cunsularis reddidiL Domino spiiilum

Num. 26.
(((''(''.

tunc 27.

14; in eos //(/.49.

4:!;
'

aulem
eos43;

-o,.

21.

27. 43; (e. d.l o/h. 17.

"

^(L.t.)

t.

L.

;iS.

49;

4(i,

47. 1-S,.53,

54.55.

15.

17,21.

:i3,
:J(i.

Terr. civ.

34. 4:^.19. .52,. 55.

*'

9insuti4H, 47;o/. 13:mitteient ^"maii " vero21. '^euin 3G. " Teiracinam 21, 27. 43; illud
12.
.5:).

e.) {/mj.

14,21.49.

o/. 47.

^o//i.

4(i.47. sacco
'^
:J,

2. 4-7. 10.

' ci beatum udd. 14. U. 12. 17. 2(i.:jii, 45.

collegerunt

1, 2.

4-7.

1(1.

11. 14,

(//(/.

(/t/(/.

U. 13; Terracinam

r/</. .5;j,.54:

(ag. s.)

agro suo
I.

2(3,

27, 33, 34, 3G, 43, 45, 4G. 47, 50, 53, 54.

'" (t. k.)

in kalendis 50,

Noi'1'iiihris

Tomus

15

114

PASSIO PRIMA
* ^
'"'

SS. CJilSAlill
^

ET

JULIANI.

LuxuHi

27. Alia

autem nocte post triduuin \ cuin

priEcipitio

du"'

mceprmdicia, cerentur ^ ut

niergcrentur
'^

in
:

27. Tfj oiv lii^a. vux-l -JiYOuv fxsra Tpei; ^[Aspa; aTrayofAsvuv twv &yuov [Ac.pTupwv, 'loyX-.avoO ^r^^x'.
xal Ka-.o-aptoj, ot^w; ^v
T-fj

mare
JV/t;

',

beatus
'* ae.

Cfesarius dixit ad

Luxurium
(^(7.^/

OaXaci^/i auTou; ^t-^rivai

(luidem aqua,

qnx

"

regeneravit
^^

^V/ww
'"'

-ripos-ra^av ol -itapavojAOL. 6

oiv (iaxapLO.; 6 Ka-.aapioi;

'

siivm

"

ea^

renatum

sitscipiet ",

vt

/ywrt

avoi;a; to c-TO{ia aJTOij 'Inv -po; tov Aoj^oupLov

me
wccj

J)iodo
''

Jidiano
e.
^^,

wm
quia

^*

martrfrem faciat ^^ fecerat -^ christia'" (/a; -^ n/f -"^ ^'' autem^'^, Liwnri, hodie comedef jf'c
'"^

" una cum

^^

patre

rvwOt w;
-ffi7\

ifis

[xev

t6
[AE

uowp t6 avaysvvri^av
avaoii;i.,

[^s

u?
xal

ui6v
jjie

^^

auTou

TeyOsvTa UTtoor/STat,

touto
[aou

jjiapTupa

TTopa-^pyijjia
ajjLa

tou Oeou

coluber
^'

patna 30 hxc omnis "- sanguinem servornm vindicat Dominus

ut cognoscat

outw; suooxTiTavTo;,

7:aTpl xal TTpe7i3uTpw 'louAiavw

y_p!.'7T[.av6v TioiriO-avT!,. o-s

t^ Ti.[-i.i(>jTaT(fj [jiou tw xal TTpWTOv [as

xpicr'.?

suorutn
*'

et

^
^"^,

virqinum

^*"*,

q\(as tu
^"

igniin/.f

'"^

oe ouv, Aouioupte, TTjfjispov

concremasti
tuos

me ^ quidem
mergi jussisti ".

ad

^" libitus ^^

xaTaXaj^^aveL
-/Or,

ri

tou 6eou OLxaia

aqua

var

^TlI (ts, toi;

ot',

Cwv

utio

ouew;

^po^Ori^e'., Cva
xupi.oi;

tou svayvw *
t6
'xXy.a.

-^ve-

TiaTa TiaTot.;

exoixwv
aij.a

exo'-xT,(TL

*
yi

Twv

oouXcijv

auTOU

xal

twv TiapOevwv,
^[/.s [j'ev

otl; o^j

xaTaT'/;;;

avED.Ei;.

xai

fiTiTrep

utto

twv

Twv
Oeou
Mj sacco

UTTTiosTWv

Tw
s'';

uoaTt.

xaTaTiovTio-Oriva'- Tipoa-TaTutio to'j

Te'.;, ni)

oe stt,

Ta xaTWTaTa tou aoou

Ta
touto',;
o[j.oi.a

[^ou

xaTayOov.t^ojjLSVoi;.
xa',

28. Interea missi

in
^

saccum
"^

beatus Julianus
prae'

28. Ta^JTaoe

tou aOXo-.fioou
T^apa-

mayi
demergtiitr.

presbyter et sanctus
cipitiiti

Ca^sarius diaconus

jjLapTupoi; Ka^.trapiou
vojjLtj)

svwttiov

-avTwv xal t^
6

sunt in niare
littore
'

^.

Eodem

die
^-

quo

mersi

Aou^oupitj) ^.eyovTO?, evs^XTiO-^a-av sv Toi rraxxt}!

[jtapTups;,

Corpora
liiius

iu

smit in

eos "

unda

ejecit

", ubi

ol

ayi.o'.

'IouA',av6;

TrpeffpuTepo;

xal

ejiciuniur.

etiam

^^

jacebat Luxurius totus turgidus a ser'^.

KatTapLo;
tjOriirav

6 otaxovo;,
t-/]

outw; ts iijoOujjao6v yaAaos

tt)

pente percussus

ev

QaXacrTT,. sv auT'/i

Ji^J.epa
';

^j

rj

xaTTivOTj-Tav ol ay.o'. to'j

Xolttou [japTupcf;
t6
peu[j.a
Tr,

t6v

aLy!.aX6v, s^-fiyaYSv

auTOu;
to

tou Oeou

yapiTL

ei?

tov to-ov iv
'Xoi;

sxslto 6

AouHoup'.o; i-l

tou ioa-iou;

tJyxwOsL;.
|JO'^pa;

Luxurius
serpentis
niorsit

autem ^ Luxurius ibat ^ equo sedens ad villam suam ut pranderet; et * quoniam feslinabat ad prandium, prtecessit cum equo solus^ Igitur cum juxta arborem pra^teriret et ^ fa29. Ipse
^*

29. Tf,; yap

a-jTou [etl

0's xa', -riv

eV/ev
*!

xaTaTwv iiyLUv Ta xaV auT6v

-TropEusTOaL

jjLavtavxal X'j!r5av 7iepa<;eSfiXwa-ev

a7r6oLH',v
eys'.

jjii

truvsjjr.

yap

t6v

*,

auTov Aou;oupLov ev tw
ap'.(TTf,c-aL.

LTt-to

a'JTou

xaOe^o^/evov

ciente

netjuitia
^^

sua
"

sie evenit ^" ei

^*

"

ut

'-

^TieLSfi

os strTcsuSsv
fT^TTto

dq

~o
*

coluber
tiuui

j)er

caput ejus

inter collnm et capi-

apLTTov.
xal
of,

7Lpoiopa[j.v

auTo;
t',

cruv t(Jj

jjiovo;

tunica; ejus
'*

inter

tunicam
^

et

ventrem
-^

Tz/.ria-LaTavTOi; utto

oevopov, xr^q

Trovripa;

ejus

irreperet

"

et

'^

latus

suis ^

morsibus

a'JTou 7:pa;ew; of.Xov otl

i-r.i

touto auT6v ayo-jTTi;,

ffuvspvi

laniaret,

Num.27.

iia

47.
'

dueereturl.2,

3, 14, 15.

^ cum autem 21. 1,3-7.10.13,14,17,27,31,33,34,43,51,55; religui triduo (alia-triduum) o). 21. 50;sancti mavtyresorfrf. 5, 7.9, 11,13,17; Julianus pvesbyter etCa'sarius diacimus rti/f/. 45. 4(),
;

me add. 3. 5. 7. 14, 43 om. 5'i. ^ generavit 4, 6, 1 1. " om. 17, 43; ut suura 31. >2 esse 2; ul 14. *" (ex se ren.) om. 27, 31, 33. 34. " suscepit 2; excepit 3; suscipit 14. '" et % 21. ^^ oi. 15. "faciet21. '^beatoo(7rf. 51. '^(p. m.)patrem meum 1.2, Juliano patre 47. - om. % 3; Julianum 1; meo 47; presbytero arfrf. 13. 21. ^i ^ui J-G, 17, 21, 36, 38, 43, 45, 53-55; quem 12, 13, 48, 51, 52 om. 11 me add. 43. 53. 55. -^ovi. ll;anlea 53; me t/rf. 3. 38,46,47. ^^ oi. 11; fuerat3: fecit4(J, 47: leceritoo; fec. eum 5. ~"ojh. 11 christianus
mari
10, 42, 51, 53, 54.

* ila 1.4, G. 14, 15. 17. 21, 31, 33. 34, 43, 45, 46, 47, 50, -oB,reliqiii et.

^'

om. 21.
;

om.

53,

r>4.

mergeretur

1. 2, 3.

14, 15,

2(i, .5().

qui

3, 14; ([ua 12;

3.

2ii

tu

2, 4. 5, 6.

0. h. 43. 46, 47, 49.

21.
30

tu 10; " a(]uam 55; (concremasti-atiua) om. (Tne quidem-jussisti) om. tu vero inprofundo mortis a Deo mersurus (vei-surus 11) Wum. missus 11; sunt add. 2saeco2,3,46, 47. 8fji.4*^,51,55;beatus 53. levlla 21; (presbyterdiaconus) una cum sancto C^sario diacono 10; (prEPcip.-mare) priPcipitavit eos3; sed mari 43, 53,54. ''eadem^; autem ~ 31,33, 49; vero 47. ''momento53. "quod 31; marearfrf.4-7, " om. 51. undas rejecit 34, 43, 49, 31. dejecit projecit autem 43. perculsus34: (ubi-percussus) om. 10; (jacebat-percussus) jacieban43.46,49,53; eos tur43. jaciebantur littus47. nam'iue 21 enim 49 properabat om. (prEee.-solus) om. Num. om. 27. 43. cumeq. soI.prfec.27. --"praecessisset^. om. 33. 43,45.46.48-55. nequitiam suam 2 serpens facientem 2 facientes contigit 51 venit 16 supervenil " om. om. 46. 43 serpens 26 lignum coafractum qui add. 16 29, 33,
que 46; quam 10; quem
11,

1 1,

13.

vero 21.

^t

(h. c.)

comecfet liodie 33.

:i4

"o

civitas 55.

"

Christus add. 43.

3-

onu

4:^.

te

rfrf.

11. 13.

ss

carnes tuas add.

1

2.

^^ oi. 2.

''^

ac U.

7.

"

cremasti

10, 21;

concremare

jussisti 36, 5:^;et.5.7; et

add.

10, 21. 27. 31, iiS, 34, :i8. 43,

*^

27, 31. 33. 34, 43; (m. q.) qui

me 21.

" om. 10.

^" igne suarum 10. s nieum 34. 49.

^s

*-

^ (h. o.)

libitum 21. 27, 43 libidos 38.

4-7, 11.

tuum

21. 27. 43: in add. 21, 27. 31. 33, 34. 38. 43. 46. 47. eris

4').

52. 55.

43.

4-7.

^^

28.

10.

17.

aiit/..36,

orfrf.

34,

orfrf.46,

in

11, 13.

^ prsecipii:i:

tati 17.

"

littus 27.

.3.3.

52.

48,

2.

i3 jecit

33, 34:

2;

4-7, 1 1,

nrfrf.

48. 51.

^*

27,

^^

in

29.

(ips. a.)

^ in 10.

10.

2.

V.\,

43.

'

4-7, 10. II,

i:i,

14, 15, 17. 21, 26, 27, 31,

'"
;

:i4, 3(j.

1(J.

wrfrf.

10.

10.

3. 10. 13. 10.

1=

10,

13.

16,

reliqtii codices omiiiuni.

ei
;

' ita 13, 16,

9,

28,

34, :i6

'*

(p. c. e.) c. e. 4-7, II, 17, ojm. .50,

super

c. e. 9, 10, lli,

'^ (inter c. et c. lun. ej.) om. 43, 53, et col. et eap. add. 9 immanis serpens descenderet atque add. 1 (recenti numu), 14. tun. (ejus add. 4-7, 17) ingressus serpens foi. 16^ 4-7, 11, 16, 17, 21, 22, et c. et cap. tun. ej. veniret, et serpens 2K, 29, 31, 33, 34, et c. ejus et cap. tun. ej. 51, et collum 38, inter eol. lun. 3; intraret nrfrf. 1,14; intraret et rfrf. 26, 27 ila ut add.
;

de arbore veniens49;se pra!cipilarelt|

10.
1

'8(i

t.et v.ej.)oHt.

i;!.

16.

46;sei7)ens de alto lapsus

rfrf.

intertunicam49. ventremejusU. 17,21,22,2S,29,;iI,:i:j.;i4, ventre ejus 4-7, i. t. et v. 3. 15; serpens orfrf. 36, 48, 51,53,51-; collum et ca[)itium tunicie ejus serpens rfrf. 52. In cod.

'^ /( rcrbaintereoUum-vent, eius recenti manu fucre scripta. ;i6. 48. 51,53. 54; dilaberetur 43; introiret 10. Ifi; ingres' om. 13. 16. "> ita 4-7. 9. 11. sus VA; veliqtii oniiititnt. latera 10, 13, 15, Ui. 17. 21, 22. :i(j, 38. 46, 47, 53. 54 lateribus 14 -" om. 4-7. 11.17; ojus 10, 13. 16,43.46,47 28,29,31.33,34,4:149; ?-f//5H/lateris eum serpens orfrf. :i8. sua 15; sui 45.

48. 50.

51,53.55;

suum

36, 53.

54

eum

arfrf.

49.

*"

fortiter 10; serpentinis

;

rfrf.

46. 47,
;

50

eumarfrf. 14; serpens

;

orfrf.

^-tVal^-rec.wia.;, 17,21,22,38,49; lacerarel28, 29, 31,3:J, 34 laniabatur 45.50 laniaretur 46, 47 atlrectabat 13; ^ (j. u. p. venlr.) i. p. v. 36. religui laniabal. 54, p. v. 53. i. u. p. ventre 7. i. u. 2, 47. et p. v. 10 et latus ejud rfrf.

49.

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

cTL/apiou

auTou xal

t-;,;

xoa^a?

^v

oi:'<;

^v

r^j

HK USS.

xoai^ aJroO aaeXfJwv,

7iYYi.a-ev.

^uiypi

t},<;

y.o^p?jl^^

a-jToi

30. Keii^evo? ^s
a-oicveuda'.
ol

iioyxoj^usvo.;,
o-^fJaAjAoi?

ttoLv

ri

aurov
Cooj

elSev

Tor?

ka-jTou, xai
af^^irJTepo'.
-zv^li^:;

ayiOL

fiapTupe; |aXXovTE?

-?i,7av

-i

aml)o

30. Jacens ' autem ^ totus tumidus \ tamen * anteqnam exspirarct vidit oculis suis ^ psallentes
et
'

pprimilur.

-C> :iCy>.7.l(} T-lq HaUzrr-f,^ xeipiEVQ...

jxya).r.?xai-J7ir,pT';'^;

cum

Apud
marttjrum
sepulcrutn

^t-U

lionore di-nissimo

corpora

oiv

'.an"> '*

Tuv
cr.fA',

&yiaiv

xal

r^; Trpow.ouTr.;, Ta^wuaTa xaXXlVLXWV j^apTiiptov, 'lo-jALyr/j

<-t')rum Mulioni presbyteri ct undas auferentes '^ quod

Giesarii diaconi
'^

ipse Lnxurius
'

videns

"'

^i-oyayov avops; tlvJ; e-JAa.SeC? auTo; AoLi;oup'.o; xaG" 5. e-rpT^Ta'. o-iOaXuw tpavw; ewpa Tipl.v auTov ^xt^veO^x'.' ixsajva^ev
OTTEp

Tou -pzTJi-jTepou xa- Ka^.a-apioj toO o-axovo-j

xjfAiTcov
.'

antequam exspiraret
martyres
et
'

clamabat

'^

Twv

A./j,a-o vos, sancti

mw^.svit
''^

.r

tormenfk: Et
'^"

Dd, ut modlann cnm t.iec diccret, diabocoram onmibus exspiraniar-

lus snttbcavit

emn,
^^

eauT.:,.

juvTiEe ?A
a,ua

Quorum
^n

-.<;

^ouXo; Oeou, o^tI; xai

corpora

"truvi-

fAEvev

t^
Twv

tyrum
ipso
2

coilcf,nt

ayitjj

Kataapiw
T^i;

(STrep

^^ sanctomm ^* quidam servus Dei qui

xaf.

eOaiev

vuxTO? ^v TOTTw -Ir^^io^

T>iv fip-epav

habitaverat
^^

TToXsw; Teppax-^vT,;, u-o

,

^ et

cuni
fuxta

scpelivit nocte
^'

Terracmam

xa),avo(ov voepifjpLMv

civiUatcm ^fsnh

e':;

r>j^av xai

die kal. nov. ^K

ETiaLvov \p'.(7ToCt Tou 6eo'j Tipiajv.

_31.MeTa oiv ~VT -^jj^epa; ejpefjr, 6 a'JTi; oo-^Xo? Tou Oeou TO'Jvopa Eu^e^^Lo? dv auTw tw to-(j,
ev
Jj

31. Post dies auteni

T,v

xaTaGe^evo; tou; kyio-j^ ^iapTupa; tou XpiTTou',

xa'!

ipse 3 servus Dei

' qninque ^ inventus est et \ nomine Eusebius, in codem

Eusebius et
Felix
presfyter

vritTTeiiwv

loco ubi posuerat

euyo^uevo; xal -iaXXtov

w.xlziTzzwl

beatos martyres, jcjunans et

et

XUpLU TW Gew

orans
multi

'

^UfOV. TOUTO os OsxTipLevOL TioXXoi.

Dominum
viderent
'3,

psailens
'*

x.

Hoc dum

"'

miiltus

c-uviTpe/ov Tf^ fxaxapLio Eucrei^Lw ctiro -?,; TrdXew; TeppaX-lv^;, r>i ~o (;,; .;pTrjtaL 7:A7i7'a^LV TOV ToVov
"^. l^^'^ ^l^^'" J^^'*^^'xaL efia-r^^^ovTo utto
"
,

0"^'^

e-ecTTpeaov ttoo; xupLov

jJiaxapLou
'^-ix^.xo;

toO

occurrebant beato Euscbio do civitate Torracina ', quia ' locus '^ prope civitatem '^erat; et multi convertebantur '" et bapti>;abantur2o a Felice preshytero.

'2

cQnvertunt.

'tou

-peTjjUTepou.

ANNOTATA.
fifln^^-T^Z

T'T

"'"'

'"''"'"'''"^''^'

^^^ '^

Armenormn haptizatoH sancfo

Gregorio liluminatoris

Leont>um

indicant confirmationem; undeqms fot fe snspicetur fmttum Julianum fuisse Terracin^ i'^J".>').>-/J^;!r"*r 'f '; ''''Tr ^"^''T"^ rpiscopum C Be suppUcH, sacri actum esf in Conuumf. pra:v., ^V //, numm. 23 et 24 d De Leontn sepulcro vide conjecturam nostram in Comment.prxv., numm. 27 et 28. Quod vero Acta

^'

^^^^m^m;,

^o.te

duum o.cisum C^sarmm dicfurus eraf. Quem onmemor jhrum quB de temporis distrihutione
pr<BV., ^ 11,

kal.nor. sepultnm dicnnf, id factum esse credo ut con^cniret auctor

crediderit kal. nov. martyrio
in

se.!iZllosut

Actorum decursu

dicta

num.

27.

consunJatl fuisse fuerant. Vide CoLmit

e Variantibns codicum lectionibus non adeo certum est ulrum Cffisarius kis verbis ad hanfismatis vero ad haptizantem alludat Minnum. Credo ad aquam referri baptismatis Vero enim sumle non est GfEsarium ex Africa adventanfrm ah hoc Juliano fuisse baptizatum, nisi quis ufrummie Jnhannmvidelicrt cum G^sario diacom suo, e.r Africa Tcrracinam venisse supponat; uuod nihil esf cnr admiffas,

arpmm an

f In ayro Varano, non Verano, uti Surius scribit. Eodem nunc diruta. Vide Commenf. prxc, IV, num. 49.

loco

postmodum

F
mdificata fuii ecclesia *

uervinllf a.c. e.50, u. ~J' peivenisset

^^t^r^I^^ rrVr?' 2^> 4.>50 o^. 5J,
54, .5o
'^;

*'"

^^'

" ' ' '-^ " ^- "' ' '' ^^pervenit

10.
'

P- ^- '

'

*-^' ^'' '^-

^-

^^^'

3^'

^- ^' *9-

Pervenisset u.

a. c. e.

a. v.c. ^, c. e. ^,

"'" ^''~' '"^'''"' ^^"'

o.. l^, 13. 31. 33.

numetC_rf.,30.-^...15.^
^ ^o, 4/.

M. 43

et

'"" ^'- ^'- *^- ^i--"* viros add. 31, 33. ^t. gaudentes, id est. Juiianmn et Cresariuni add. ^21,
37.

"-*

am]>os

15 17

2i>;

sanctos Dei J ul a-

aufeientem 17. aS; afTerentesO 14 1.5 Qui niartyr sepuitus est juxta Terraci' nam: innominePatris etFiliietSpiritusSancli cui est nonor et ^ltjria m secula seculorum. Aiuen. '3 quibus (quod ipse Lu.x.) om. 10. i" ita 1. 43, 4ti vitJit .53 cernens ^l, 2.1; om. rdiqui. ^'^ se videre add. 49.-" clamavit ^,3; om. 10; {quod ipse-clam.) oi. H. 17, 36 -'S(b niart.) ambo martyres et sancti % 3. 14. " hoc 2. 3. " afTocavit -2. ^- (adjaro-exspiravit) /,*r /.^/,.r . ..//.. cdicihus 1. ((>/) /oco -21 et 3^2 succurnte mihi misero, ^. ^. 14 sancti Dei, quia plurimas patior anguslias. Et luec dicens exspir.ivit m rehqius codicibus omnitw prwtermittuntur. ^-^ om. ^" 49.

17V7 ^i

ofTerentes 11 ferrentes in arida 10. trrminatu,- codex 1(1 lu tjuo loco merjta ejus benese credentilms beneflciaprfesiant
;

"'^^""'^^^= abund.s3I.3;).34: de unda

;

^^'

feni

Wc

hh ,-evhis:

*7

ita.iue add. 49.

1,

43.

^-*

,.

j.

Juii;mietC;Esariiflrf/.:2I.

ii

-'f^ 17, 33, .34 ; (c. s.) sanct. corp. 4. om. 9. 17 : Juliani presbyteri et Cajsarii ' ipsis 17, ^l, 33, 34, 36,49,5^2.53. i4. habitaverit 4 habilabat 10.

vero add.

1.

43

autem add.
;

21

videlicet

add

15

4(i'

diaconi ruld 3

"

47, 48, 49, 51-5-t in locum add. 1, 14. 4S, 51 in loco add. 2. 10, ^l. ^(i. .54' ^o Terracinensem 2\. civitate 2 ubi usque liodie florent coipora eoruiii. Martyri/atus estautemsanctusCicsariusdiecalendarum novembrium, rejfnante Domino nostro Jesu Chrislo in secuk seculonini. Amen l,is verbis hic dcsinit codex 13. ^i ^^ in pace add. 21 om. 1. regnante Jesu Chnsto Domino nostrn in secula
1. ^. 3, 10, 14,

noclu
-

-=om.ll

21, 33, 34,

3ti,
;

om.

i,

(i,

51

Teriacina

17 3U. 47. 52. 53*

^Hi'

seculorum.

Amen

Num.
17.

4J.

""

31. 1 om. 1. % posueranl 4, G.

14. 17,

his additis desinit codexll.

10. 14, 4S. 51. .55.
^

om.

" occurrerunt
1.

33, 47.

I.

sex 49.

JHe 53.

(ubi-jejunans
10.

et)

"> >^

psallentem

Terracinam

om. 45.
^'

H). 47.

(s.

D.) Dei servus 53

et

qui

'

jejunantem
2.

cum

17, 43. 45, 46. 47.

'i

qua 53.

" locum civitate

'- (d.

orantem 10. ni.) m. d. l*.

cum ipsis habitaverat add. Domino 2. 3; Deuni :iS 47

videbant 10; cognovissent ' coavertebatur (>)'>

"^

10, 14. 17. 38.

om.

10, 38.

GAPUT QUARTUAI

m
KS MSS.

PASSIO PRIMA

SS.

C^SARU ET

JULIANT.

CAPUT QUARTUM.
Folix niTslntcr et Euscbins inonaehus a Leontio
(llio

Leontii

consularis eapite pleeluntur. fioruni eorpora a Quarlo presbytcvo juxta eorpus S. Cicsarii sepulta.

^Hf coram
fiWo Leoiitit
consitfafif!

Hoc

audiens Leontius,

filius

Leontii

'

con-

32. TauTtt Oc axouTa? AsdvT!.o?

Tou yTraToy,
Oyjjt.OfJiaywv 5'.a
a'jT0'j, auir7TE'.Xv
OYjVa'-

jIo; AsovTiou

sularis, froinon-; de mortc patns sui -, misit milites ^ el * tenuit ^ Felicem prcshyterum et Euscin conspectu bium nionachum a, et jussit ut civium ^ adducorentur in ^ foro
^'

tov fJavaTov toD -aTpo?

(TTpaTi.WTa? xal ^y.;)vSUiTEv y.paT7,*I>'!),'.xa

Tov

'jLaxao'.ov

tov 7ipT^'JTcov xal xal ~poTacv'"* xaTa

dyQ/iVa',
*
ro(/.

''.

EuT[3'.ov Tov [jiovayov* oO;

T:po7W77ov

Twv

iy.d-7t

7ro),',TWv

^-l

r?,;

dyooa;
fidvm
lirofiffiitcs,

7:00;; ipdJTYiC.v.
7il

33. Et

sedens
'^

cum
:

majorilius
*,

'

civium

sic
^

33. UpOXaOLTX; T
AedvTLOi;
7:d)vw;.
ajjLa

TOU

[i-f,>J.7.~0^

r^-jT-Jztir,^

loquitur

ad eos
*^

Dicife nohis

servi estis avt

:

twv Ta TrpWTa wepdvTWv

o-.ElaATjTev

tt,; ajrfis
'''ipi'.v,

ingemvi ? Respondit Folix iirosbyter

Serri sumns
'

0'JT0)?
7(

auTor^'
6v

EiVraTi

Domini
runt
^"
:

nostri
^

Jesu Chrisfl. Et dicit

ad eos

oouAoi
ayio-.

a-T
*I>':X'.;

uyVC;

T^po?

dTroxp-JjivTS^ ol

Deiuhfafe
^-

iwhis

i^c//.r

nomina vesfra. Et ^ responde". Leontius fiiius c/ Emebius

^^

TzpEariuTsoo;

xal

EuT,3iOi;

[^ova*/o;

e^^^^v Ao-JXo'! s^fAev tou

xup-^ou ht/.wv Tr,7ou Xpi-

Leontii

consularis

dixit
ef

"

Dieiie

^"

quare
'^
^^,

TTOU

xai

7rdX',7

7ip6;
.

auTou;
o:

e:pT,

Xia.iy.^^r^ixTS
*

roufrn snlufcm reipuhUcsi

principum prxdicafis

^ixh
<&'!X',^

-ra

(JvdfAKTa U[j.wv

ayi.0!.

et^rav
.

'Evw

[j.v

f;

Respondit " Fchx presbyter '^ et disit -" Nos insaniam -' non ~^ prasdicamus sed -* prmdicamus ^" sanam -^ atque reram
insaniam
:

"^.

xaXoufjia',,

d-j^x^ioq
'ior,
'

T:pTJjUTEpOs

dTCoxp',fji;

& xal 6 'ixz^ot; auTou

Kdyw

EuTi,S!.05 Xeyo[j:a!..
7Tp6<;

-'

StpiapTuXo;

^ovayd(;.

AedvTto;;

L7:ev

auTou^'

docfrinam
seatnr
^^

-^,

ut timeatur
si

^^

Deus

^"

et

cogno-

Ki-x-^z

"/",|J.rv,

xaTa

tt,!;

^ioX-.Te-ia;

xal
;

twv dpydvTWv
aTioxp^.OevTs;

quia

^^ coffuoscifis ^- c.nm ^^, potestis

eToX[j.Y'|TaTe
o'jv
0'.

xT,p'j;a'.
<l>'!X',c

veav

o'.6ay^Tiv

vifam xtcrnam cousequi ^^

dY!.oi

xal EuTefiioi; eiTrav auTtji*

Xpi.TTov,
T,T!.;

Hfisr;

xT.puTo-oj/ev

"lT,a-o'jv

^ttIv

'jy'-'i,c,

xal

o-tOTTipiwoT,; ^'.oaTxa).'!^, xai. i7:',7Tpo'iT,

7:dvTwv Tipog

auTOV
tiiitfiiiifiir

xa'.

tcj

iTziyi^/iiifJnzGfia.:

a-JTOV.
Tipoi;

hi

M.

Leontius fiHus Leontii

*
:

'

eonsularis
'
'f

dixit

33-. "ATToxo^.dE!.; AcdvTi.o;

siTrev

tou; 7:apetpaiveTa',
;

rarccrem

AUi claQuid vobis videfur ad populum mabant bonam esse doctrinam alii dicebant Non, sed sedncif ^ populu m Hoc ^ autem '" eis "
'^

(TTWTa; aurt^'
dXXo'.
[jiv

AxouaaTe, Aaoi, Ti

'j[j.',v

xpa!;^ov xaX-fiv etvaL ttiv TOiaurriv 7:'!(mv.

*

'^

aAXo!.

EXevov
6s

Ouyl,

dX).a

d^iaTWTi.v
6[jiO'.a

t6v

"krj.oy

altercantibus

^^,

reclusit

'^

cos

"

in custodia '%

Ta'jTa

xal

Ta

touto',;

d[jL'^!.[3aAXdvT0JV

et discesserunt

^^''.

auTQV, ixeXeutrev
Qyiva',
7:d).',v

6 7:apdvo[ji.O(; AedvTtOf; OTzuic, 6.Tzy.ytt)

Tou; ^Ytoui; dv
do-tsaXto;

G'j).ax-^, 7:poa-Td;at;

TTpaTi.toTa?
dTzeoT'/! d7c'
et

TTipetv

auTOui;,

xat

o'jtu)i;

auTtdv 6 Xao';.
tt,;

mor

capite

35. Et

misit

ad eos
"

noctu
Illi'^

^,

2ilectu)itiir.

cohortari '*ut sacrificarent.

et

et co?pit * eos ^ vero deridentes^

35. KaTa).ajjO'j3T|; 6e
"vi tpuXax'^, oTrtOf;

vuxto;, cTeX^.st

7:^6^;

auTou; 6 7:apdvop.0f; A^dvT-.o^

-Kkt^Hoc; !jTpaT',o)Tuv

iv

contemnentes

claniabant^": Gloria in excelsis

avaYxarTWfftv a-jTCj? 9uo-ai. ot ouv

fjaTd;j.vot

Deo.

Eadem

nocte
'^.

" pntcepit
'*

'-

eos capitis
^^

^^

[^axdp!.ot

(j.dpTup;

tou;

o-TpaTttJTa;

subire sententiam

et

^^

corpora
tt,;

in

flu-

iXOdvTa; 7:p6; auTou;, dpia

{J-a o

[isv e[A7:6iovte; auTO'j;,

vium "

b jactari

^couOevoDvTei;, [jieTa 7:aji^iTia-ta; expal^ov oo^o-

XoYOUVTe; tov Seov tou oupavou xal

dv6p(07:ot;
eu6ox'!a. dv
a-JTT,

vt,;, xai.

eXeyoV Ad;a

u'LtTTot;

Oeo xal

etiI -.'Ti;

''pTiVT,,

ouv

tvj

vuxtI 6

dTEJSeTTaTO; Tupavvo; AedvTto; ix:AUTy TOt; TTpaTttoTa'.;

auToD

07:1,);

tou; itYtou; [AapTupa; xapaTOfi.T|TG>a-tv,

*

h:

ok xat

Ta

Tt[J.ta (TtoiJLaTa

twv

Q-.vltov

h Tto

T:oTaf;.to

^'.cp"?,vat

7:poTTa^ev. 07:ep xat Y^yovev

dXX'

->i

tou Qeou ydpi;

ap.aji-?) 6t:iiJXa;ev.

3G.

Quorum

36. BXTiBevTtov
mulieres (sic)
21
,

Num. 32. 46, 47. Num. 33.

14,
l.'i.

'

(f.

L.) oni. 7.

oi. 14. 43.

'

patri suo 2; et add. 38.

'

ut add. 14.

majoies

2, 14.

ad. 49.

'

'ii.
411,

r.^J.

qui 43.

'

tenerent 43; lenuerunt

-i').

- civitatis 2, 10. 49.

17, :i3. ;J4, 43, 49.

'3H.

- owj. 17.

forum

33. 34. 43,

locutus est 21; alloquitur

14.

2.

dixit

33. 34, 36,

I^ertinet

4S, 50. 52-55.

hoc

scire add. 21;

'- (f. L.) o)n. 21. 49.

-'''

om. 4-7, 17, 49 at nus vocamur add. 43.

;

U.

17, 27. 31. 33, 34, 38. 46, 49, 53.

illi

'3 oni. 17.

monachusr/rf.53,
=* eliani
-"

-54.

''*ow. 1,3-7,

^*

dicit 2,

15, 17.

" 49. ow. ^"0?.

"^

2. 3.
E[j;o

* (J. n.)

om. 50.

'"'

an

2, 4-7. 10,

vulgate 4-7: divulgate

3
:

1,

14, lo. 21, 20.

:

respondentes dixerunt

ei

add. 3 30
;

amho
3.

Nihil ad te

Felix et frater

17.

meus Eusebius vocatur

2.

insania

1.5;

dicens 4-7.

vocamur

add.

2. 3.

'^ oi.

17

respondens

' et

Euse])ius
1-7.

-'

insania2; contra rempublicam 49.

n. ins. 38.

-- ita

10. 14, 15. 17. 21. 20. 27. 31. 33. 34.30.38. 43, 45-50, 53-55;

^a ^^ add. 4. docemus 17; (s. pr.) om. 7. om. 7; (a. v. d.) a. d. v. 33, d. a. v. 34. ai co^noscatis 2; timeatur 49; et timeatis2;cognoseatur 17.49; unus nrfrf. 4-7. 30)euni 2; Dominum 3; Dominus 3K. ^^ cognosceritis 4S cognovissetis 53, 54 cognoscatis .5.5. ^^ Deum 14. ^* poteritis 2. ^^ (et cognoscaturadd 43. consequi) omnipolens ut vitam a?ternam consequamini 17: (Leontius filius-consequi) om. 3G. 2 om. 15, 17, 27, 31, 33. 34, 45, 40. ^ ait 4. 5, 7. Num. 34. - ' om. 3; {i. L.) om. 4-7, 17. 21. 27. 31. 33, :i4, 45. 40, 47. 49. ^ etiam r/rf. 0. seducunt 5. 17. 53; seducent 4,7; seducerent de hoc of/rf. 4-7. dicebant31. :J4. *(a. p.)0H).55.

om. religui codd.; (ins. n.) 2' (a. v.) om. 2. 17. om. 2.

'-'3

(ins. n. pr.) n. pr. ins.

49,

ha^c in hoc 33: talia 49. om. 49. - " om. inler se add. 21. dicentibus 49. 4;^ 47. 21. 33. "^custodiam 17.27,31, 4S;recludijussit 49;jus3it Leontius li);reli(jHicodd. recludit. 49; Leontius discederunl 2 Uiscessit 47, 49; omne add. 10 populus add. 34. 52: mitti add. Num,36. 'nocluvevon. sanctos ^ojH. 17; nocte 21,34,43 consuUrfd. 10.- *(e. om. 17. ^om. 2.- eum 49. iYl, 34,;i8,43.51 cohortave49; coartari 2,3. 7.45. 52-54; 17 //i7H;corfd. coartare.-'' eum add. dicentes add. 21. " noctu 14. Leontius add. G eos add. 7 consularis a(W.4-7, capiti 2 capitalem 39.43,53. " (cap.-sent.) decnllari om. oh(.2I; eorum add. 49 eorum jactari 40. 47. 34, 43. 54; flumine 10 codd. Iluvio jussil add.

''

G.

14:

'"

10;

'-

' ita

1,

:!4,

'* 0?.

^/rf.

21,;i6.
17,

2,

10.

'^

17.

'i

17.

10,

c.)

17.

15,

5,

ohi.

ille

10.

"

4. 5,

(e. c.)

oin. 15. 17.

'"

4-7,

2, 3,

'-

'^

14,

17.

'^

2(>.

"*

4-7. 10.

tidd.
i.

'^ ifa 1, 2, :!3,

5:!.

reliipii

4-7.

"*

jacere 15;

(i.

f.,i.)o/. 2ii.,i.

t.40. 47.

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

A
T-,,

3G. BXY.QivTWV OE TWV icy/wv ^(OJ^irWV

._OTa;^,f,.
-^.^JJov

cv

-(0

117

O=o,ava

sttI

twv 6oiv u^ypt

-h

fJaX..^.,;- ..0^,; 7:por.-o.uv,

yap.., to^
t-;,=:

TauTa oLa^w^rasa aTTiOsTo o,i -^ .^=^0;

=77.<;

&
-o^

OaXacr-

.J.riTtov Tcov

^Tpofiawv
/. T-?;?

xal

l.^oO

7zoz7fi6-to6'

T..;OVO.UaTt IVOUapTO?,

-oAeOJ?

KcLTTOliac;

O^TW

xalo^uev-n;,
TOTTo.

M?

<ruvifi7,

toGtov

yuartus d, de Capua -, ""m, uivcnif corporu

1^
eulu

dum
..

t,asiret

"ad ai;mm

7rapEpy_s:rOa.. ota

ixEivo^

^aTa^Oa-.
i'v..

a^Tov,

V.f
-

Ta t(5v ^vSo^wv

coliegif n, et

sancforum sin
in,po,suif

T,iv T..(^.;wv auTo,v ^toxlC^-, iT.'.Tr^^ oyjir,^ htopBi xziixv,^ . :ruv-?i^ev Ss Taiita xai
IttI &^aivi . a .al a::7iyaysv s^ .^v Y.pcaTO 70.:VUV 1^.1^,1^^ i,--^-,^, ^ay'.wv p,apTup(ov y.Eoa?,;,

jAapTupMv Ttoj^aTa

et

duxit

in

^p.l

-cunose -

'S " - donnun .uam '

apm "

"

", =.

quierere

capifa

eorun^

.TtsG^xev

oiiav
.

a-JTOU.

^^,^

;J7.
^

T-/i

ouv

e7z..ouav]

a[/oWo^.;, xa.. Ta-jTa;'^^auvi^a; l^cfj.,^^-, ^w. y.Ktp xal T-/) TrpoT-r.xou^/i ^^ria
Tay-fj

^,u3pa supsv aut; ^:oa; xai

_,r5

^^^^_

37.Aliaautem'dicetMpsacapifaMnvenif-'
sancti.s
,

TrapeowxEv

To TravffSTrTov Tw;xa Tou ao..o.;uou fAapTupo? Ka',Tap;ou tou ouxovou xsCTa-

v T(o TOTTt^ ^v

snrn
fie.a

rhacom
-^

u-o

'-6v

K/iya vos-a^^iptou
T:pa)T-/j

iT:..Ts).r-^,

novembns
^o rl.ou. ^J

et ^epelivit juxta corpus ..anoti ^^ et martyris ' sui, die

;

c^.
rionas

...MV.,,,,-.

ubi per
'

-^

^,

j,v7ipL-^

auT^iv ^.f.ipa

oralionos
iu
^^

>o

eorun. bone-

(],

Toivuv

tot.,,,

?M-ro^, TrauT^oXXa'
-/^pwv

pra,stantiu-

usque

pr.-^scnteni

"

ocopsa, xa: Ci^^,^ xai Oau;.aTa ^iy^rr,^ i7r,TsXouvTat ei? oo,=av xai. T:aLvov Xp^orou toO Osou
t-^^

ad laudem
^-^

et ^"

gloriam

Domini

Jesu

nosfri

Chi-isti

qui

^'^

vivit et

xiyo'

'^aavBpwTtia tou y.^^'^0 xa. Osoa l.;.wv *Inao.: Xp,TToOo,-ou xai ueOou T<p IJaTp, ;, ooia a;xa tw Uyi<^, xal.
ra,OT:o..w ajTo-:

cr^^uepov

-/ifxipa^ ;^ap..T.. xai.

seculorum -^ Anien.

regnat s^in secula

llvsu-^aT^, vuv :<ai

=^3!

xal 3C; toO; auova?

twv iuivwv

AuTiV.

ANNOTATA.
a De
ipsis

agemm ad

diem

.7

noveiubris.

^
cow

11'entcm vredo fiivimnhic inteUiai

ani terfln n

T^.-

.,

-n-

ripa capitec^sif,.e,-int

'

'

'^"""'" 1'"'''" l'"J'"^'<i<^

o,-a
,a,-is

e.^ent, ipsi In

ipsafl,M
tiU.

e^Pineta
^

fe%

Fe,-oni. lcu,n

,ui in l,ne

ft.

De .o

VirgiUus JEn.

vn,

queis Jupiter Anxurus arvis Prasidet, et gelido gaudens Feronia iuco.

Qm

loco et

Ufentis flumi meminit

Qua

Satuiie jacet atia paius, gelidusque per iiuas Qu.Tiit iter valles atque in maie conditur Ufens.

Tnmu

milUavionim distmifiam hinv

Terradmm

ex Horatio discinms, Sat.

lib.

I,

V,

24

sqq.

.-

Ora manusque tua lavimus, Feronia, lympha.

MiHia tum pransi tria repimus atque subinius Imjiositum saxis late candenlibus Anxur.

Vide Cellarium, Geogr. antiqnx lib. II, cap, 9,pag. 515. De Quarto agetur die 5 nov.; ude etiam Aet. SS., ad diem 11 maii, de SS. Quarto

F
et

Quinto

MM.

Nun,. 36.

oO_--^;. 4-7.21.

qu*

3(i.

e
r,

^n.%

15 27, 36, 48, 51

videlicet 21.

(quorum-Eus.)

.,.

43

%i. 'm% % 7T t:^^^

^*^-*^^-

d.em3.-clara4.7.l7.ai;daro30.43:pr;eclaros3: clausa49: iacto 14. ""'^-"^ris 10. ^^' in 5. 14. - littore 4. 5, 7, 14

'

(sanct.-Eus.) <n. 17 45 4G 49

L""''^,,""^^'^

f,

J: '^^f -^^-f 49 collec a 34

;

^3 ;o^ ..//,,/ corfrf.-K.^ ea ad^. 21. 36. 45. 4G. 47. 49. - o,

3. 43.

4!..

^^ol - - posuit ^7, 33. 34. 36. Is. 49. k^, .Srponens 17
;

cap,taa.3.!4.17. -

- Me
:

1.5-^^^^^

littus 10, 17. ^l

"

'

'"qui 3

qu^

43

,ens 3,i
el" <w'

studioso 4o. 4b.

i\um. 37
o,
.^b.

28

((,_ ,j,j

(.

5_

_ aisanctorum
etiam

'

"

>

^. i ',

*/

2.

o>. 36;
2, 3;

vero ai.
4. 7:

^ o,. 21;

4, 6; ipsi
(c. e.)

etiam

quas

quos

inveniens 36.
4.

o h;_cum

ipsa add. 4. 7.
".o^J'!'''''
-13,

5, 7.

om. 45.

* <m,. 43;

cum omni

reverentia colligens 21.

21, 43. 47; beati 14; *" -^-

eorum add. 45.

^

4(i

(et

-inv

conjunxit

i;;

corpova

7.- " eorum 21.- " om. 3,

^'^-

cum

n ku '^l''-^ niDUb 31, 33,

* ;''* nosiro

o2.

",.

?;''' ^*^-

17.

ac Leatissimi add.

i.".

ipsis adi/
"^

'*

'^^^^'"''"^
21.

4.^. et

merita
''i

- florent 4-7. 21: pra-stant

- " ""

'^'^' '^'- ^*'-

levit.T

'" fP-

7." t"'^' Pe>-J'eni)

4, o, 6, 21:

'""

Dommo n. J. C. 7. 2* cuni Patre et Spiritu Sancto </</. cui est honor et gloria 2; Dom inus add. 21 3" per omnia 49. " o>n. 3.
.

(I.

e.) a>. 35.

2. 26. 49.

) '"tione 1. 45. 46. 4,s, 5.% o.-a.io. 5U; parantur 2.- '" hodiernum 4-7 21

^^ (a.

1.

e. g.)

regnante
1.

4-7. pra^stante 21.

21. 49.

^.i

j^su ciirislo
3,

Domino
ni " ,55
'

es

(q. v. e. r.)

om.

36 tS

:,3

PASSIO SECUKDA

J18

PASSIO TERTIA

SS.

GiESARU ET JULIANI.

PASSIO SECUNDA
Hanc Passionm, quam
ouatiior codiribns
m.<!.%

S.

C^SARII
2,

in

Comment. prxr.,

patj. 84, Hi<m.

mininiam appellavimus, edimus ex

qui scquenti

Eminanuelis, in xdihus coUegii antca fuit hihUnthecx Sanctx Crucis in Jerumlem., n 5,

mcmbraneu.<=,foIio nnigno,

modo di.-^tribuiintur : 1. liomanus, ehibJiotheca dicfa Victorls Romani Soc. Jem, h" 118, memhraneus, folio maximo, sec. XI rel XII;

2. Florentinus, e bibliotheca

Laurentiana,
Florentia,

^0 728.

3.

Viennen^^iis

sec. XI, phitei 30 sini.stri cod. 4 ; fuit biUioihecx S. Cmcisde in Austria, e bibliothecn Cxsarea, folio magno,sec. X,n 3r>7 ;
e

oJim Hist.

Eccles. n" 14.

4.
*

Bruxellensis,

bildiotheca regia, folio majori,

membraneus,

secuii

XI, n" 64.

Sanctum itaque Gicsarium diaconemLuxurius tradidit consuhiri ^ Leontio quem intromissum

;

stianum. Te

^"

autem, Luxuri, hodie comedet

^'

sub voce prieconia interrogavit consularis dicens : Quis 3 fO(.-a)-/.s-?Respondit : Cassarius dicor. Gonsularis dixit Se?-vus es an ingenuus ? Dixit Caesarius Serrus sum Domini mei Jesu Christi. Con^ sularis dJxit: Domini nostri imperatores * diu
: :

coluber corpus tuum ^^, ut cogmscat hsec otnnis patria qnia mndicat Dominussanguinem virginum

suurum, quas tu ignibus cremasfi, ct me qucm libitu ^^ tuo ^* in ^^ aquam mergi jussisti. Interea

mersus sanctus GiEsarius. eodcm

littore

die in eo

"
in

eum unda

ejecil,

ubi jacebal Luxurius to-

jusserunt ut qiii noluerint sacrificare diis diversis

tus turgidus, a serpente percussus. Ibi

enim

pamis diversi^que supjAicHs jmniantur. Gaesarius Pmns; vestrai diversx esse possunt, xternx dixit
:

non possunt. Unde quia non timeo phis diversas^quam st^^rnam'', idcirco nec te hac hora^
esse

ad villam ut pranderet, et quoniam -^ festinabat ad prandium, priecessit cum equo solus. Igitur cum juxta arborem prseteequo scdens, pergendo
riret, faciente

^^

nequitia ejus, sic evenit

et
^^

^**

ut per
"^

audio jubentem
tem. Hodie
evanescit
;

^,

nec tuum principem comminanexardeseif

"^,

caput ejus inter collum

inter

capitium tunicpe

ejus

eniin ira vestra

ef

cras

lunicam et ventrem ejus

^^,

latera sua morsi-

cum

fucrifis

moriui, uUerius non

bus laniabat

ut perveniret usque

ad cor ejus.
^*

clamabat consulari ^' eritis. Tunc Luxurius dicens : Audis ^- dssarium hunc principum injuriam sermocinantem, et adhuc non eum ^^ punis?
Dixit

Jacens autem tumidus, anteaquam exspiraret

vidit oculis suis psailentes et

cum honorc
;

dignis-

autem consularis ad Luxurium

sententia ?

Quah dehet
^^

simo corpus sancti Csesarii aufcrentes ^^. Qui mar^'^ in quo loco tyr sepultus est juxta Terracinam
merita ejus bene de se
prsestant
^^,
^"^

puniri

Luxurius

dixit

Ut aUigatus

credentibus beneficia
et Filii et Spirttus

ad

^^
:

sa.rum

^^

prxcipitetur in rcuma. Caasarius

^'^

in est

nomine Palris
honor
^^

dixit

Me

quidem aqua quse generavit, quasifilium

Sancti, cui

et

gloria

in

secula

sumn ex

se

renatum
^

susciplet, ut ipsa
^^

modo me
chri-

seculorum.

Amen.

martyrem
Nom.
1.

faciat

qux ante hxc

fecerit

^^libito corpus tuum medit add.%3.3. ^0)n.l,% 3. itaque eterna3; Iibitos2, 3.- " tuos imperatoris eodem pergebat 4. quum venit 'jubente hanc ora ;eternas4. {h.h.)0Hi. tonicjp 2.~ et add. 4. laniaret 4. " expirasset exardescet " consularis audi offerentes Terracina eum non alligatu iUUgetur alligato 2; expiravit pra'stalur prseslat om. lionor add. saxo4. ipsam " (m.m.m.) me om. 1,3, co tu martyrem modo
*on. 4. ^consuIariscorffVfls. ^quid 1,2,3.
1.

1; te

*-

ojm. 2. 3, 4.
-^

>*

om. 2,3.4.

diverse

1.

'

1;

2,

arfd. 4.
1.

^'^

2, 3, 4.

1.

1,

2.

-^

^^

1, 4.

^"

4.

"

1, 4.

1.

'-2;

1, 3.

3'

^2

2,

^3

'3 (n. e.)

'^

3.

>*

1;

4.

3.

^fi

1.

"'^

2, 3.

4.

^^

''

1-

^'

3.

^^

3.

" el

1.

2, 3.

^" facit 1, 3,

^o

2, 3.

^^

PASSIO TERTIA
Hanc Passionem,
dnos:
1.

SS.

C^SARII ET JULIANI
3,

in

Comment. prxv.,pag. 84, num.

e

parvae nomine signatam, edimus juxta codices

Florentinum unum,
e

qui fuit olim monasterii S.

alterum in Neerlandia,

ti" 223, membraneum, folio ma.vimo, sec. XI; Marthx de Monte Ughi, Ordinis HumiUatorum. 2. Ultrajecfinum bibliotheca unioersitatis, membraneum, folio minori, sec. XV, inter MedH

hibliotheca Riccardiana,

^vi

Scriptores Ecclesiasticos, n

20; quifuit Carthusim, prope Trajectum

inferius, n 248,

l.

Ex codice
C!avarius

Florenthw.
DIACONI ET MARTYRIS.

Ex codice

Ultrajectino.

r ASSIO

SANCTI

C^SAmi

Luviniil

Veniens Gaesarius diaconus ex Africa in civitate

jucenis

juvcnem traiiseuntem speciosum, nomine Lucianum. Quem cum

quae vocatur Terracina, vidit
vidisset beatus Gaesarius, interrogavit cives ejus-

j c.sesarius diaconus veniens ex Africa in Gampaniam ad civitatem quse vocaturTerracina, vidit speciosum juvenem transeuntem valde ornatum, et inquirebat a civibus civitotis quidnam esset hic omalus. At illi responderunt Ad interfectio:

dein civitatis quisnam esset hic coronalus et ornatus ad interfcctionem corporis sui, ita dicens

nem corporis sui est modo placuerit octo

exempto armatus

ornaius. Nutritur hic quovel sex

menses,

e(

tempore

Per Deum omnipotentem vos conjuro

mihi qua ex causa
vel

ut dicatis

qua exercitatione hoc opus

ugitur.E.i dixerunt ei civcs: Nutritur hic

quomodo
illi

et ornaius ascendlt in montcm marinum, et arrepfus equo, pro saJufe reipuhUcse et ut imnen habeat glorix,ipse se prxeipHaf morti.

Cujus

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Cujus corpns rnm gmndi honore collkntur mcendzo conm.nitur, ei cineres ejus
in
ef

duntur.

femplo reron^

KX

JISS.

corpus

cumgr(tndih(n^oree(m,ifnZ

,erd,(citur Ap(.ffinis,

ince^d;:

^^^^^^

r
nn/.iiiiii

H^c

tradiUs

ammus

conventus factus est civuim in templo Apollinis. Et iuvenis piu^d.ctus unmolansporcam pro saluto civitatis ascendit cquo in ri.onlem,
et

vemsset dics kalendarum januariarum.

audions Gaesarius dixit infdicrs uui innocentum diabolo. Et

:

cum

2^
['r<.^

runc
ef

Ca.sarius

dkconus
},or

nnscn; rur
in

dixit: ^rf/,,, , i^fe(lia/.li,

'nnoeenfrum

sre/ere fraditis

perdifionem

,J Z^

ffninL

snrri/iritiin

equum,

iuriosc arripions

pra^cipilavitse et mortuusest.

C ad
bus

damservumI^iehristianum,cun.UtS
et y,g.Ins Deo et Donuno nostro Jesu Chri d^uoctuque vacabat. Veniente autem die

'"''"'" ^ivitateoccultus usque d n kalendarum d.em J januariarum, apud nue

rV"

et

Uiu.n,,anuanarum factus cst conventus veneruntud tcn.plmn Apoliinis,

et

civiu n

^
l
E
nuid
est ut
-^

speciosissinuun juvenem e obfulerunt porcam, quam' ipse L danus unn,oIav,t pro salute civitatis ct civium Videns autem hoc beatus G^sarius diacon^,'

honnnem Luoanum

adduxerunf'

m sacnficio
coepit

clamare

et

diccre

Vi,-i sapient,.,

facitis hoc scefus stn/tum >

pro

Numquid Justuni
homines

v,fa

trfulatis

morti

3.

Hoc cmu

Vm
dit.s

vidisset Ccesarius, clamavit dicenssapwnfrs, qui,l facifis sce/us stulfnm d uer-

sacrificimn ascendit juvcnis equum, et arreptus furia ccepit furiose arripcre equum, et cuni ascendisset in montem, prceeipitavit se ipse et iuortuus est.

Ladem hora

inno,,-entes

post

3.Hoccum

animas dioMtica fraude, ut reipubJicx

q,i,

elamare dicens

vidisset Ctesarius diaeonus, c.epit

:

inijjrofKiiis,

Va^ reipub/i,:a^ et
et

pr>nr,p,fms

et

pnncipmn,qui

tyadiliir
Lefiiitlo
roiiiKiifiin',

pffsione

sang,mum saginantur^

crucnifibus funptcrfuntur

effusiane

sampunum

Audiens h^v

pnmus

civitatis

diderunt cuidam consulari Leontio. Qui, prsehabita eum G^sano longa disputatione, ait tandem:

Fiiniinus pontifex et Luxurius jusserunt teneri Cjesarium et tra-

XufMon^ hoc Firnnnus pontiCcx dicentem beatum Qesarium diaeonum.jussit eum teneri cum smnmo studio et recludi in custodia publica; ubi diebus mulfis macerafus, deinde traditus est Leonfio consulari

'V'anfur,Vtrji(idperflitis(tnimash,jmi^^^^^ fmljca frau,h> ef suasionihus Y

qmdd,co,
r>s.

Fuc

sacrifica diis, autpcenis diversis punie-

Respondit Ciii^avlus:Nonmecommom>tp,eniB ti'S, sed cos commorebunf xtrrnx inperpetiutm

4.

Campanias.

Hoc
s^e

unte
duci.

^ pnmus

ad Dominum,stafimque ruit templum et occidit J^irmmum pontificem.Ha^c dum vidissetLimmus

nudum et vinctum ad templum Apoliinis Et dum tempio appropinquarel, ca'pit orare

audito, iratusLeontius jussit Ciesarium

sit

4.

Quem

ille cirni

vmctum ante carpentum suum ducere ligatis manibus nudum usque ad templum Apollinis Uuo cum pervenisset, ad orationem ejus
lemplmn
tis, fuit ibi

verbis superare nequiret, jus-

Eo oraiitf,
leiii/ilniii

corriiit et

corruit

ridna
ponlifirnn
opprimit.

et

civitatis, clamavit ad popiUum: Eccc ,piam Verfidmn hominem aynoscite, qui nec deos timet yiecpnncipem, (jui et homicidium
fcrit ef inranfattonibns suis tempfinn antifpiifafis desfnu-if. Ea:

occidit pontificem

Firminum. Po.f

ha;c reclusus in carcerem a Luxurio primo civif a-

unum anmun

et

menscm unum.

dem hoia clamavit Cfesarius Aadite, frafres, .si .pa^fum ,a timeatnr magis homo quam De,(s r,-eaomnium re.r, et m.n-fr santpdnis haminum P"r,ficetnr cirifns vestra; rosjudicate. Unum com~ nioneo cvitatem rcstrdm, ut pwnitentiam agaf
nnusquisque vestrum
de sawjuine
innfjcrnfu,n

tor

innn

effudisfis, et rredatis in

Christum Filium
:

eum

j>ei. Tunc exciamaverunt omnes populi Bonus homojusta loquitur. Hitc audiens Luxurius
tulit

de medio ixjpulorum

et reclusit

eum

in

inense uno. 5. Exempto vero tenipore, mittens Luxurius ad Leonfmm consulem, consuiuit cum ut Cfesarius exstmgueretur. Cumque Ctesarius de custodia ejiceretur maceratus et tectus
et

custodia, ubi fuit

anno

5.

Deinde educlus

est in

lorum ab eo

dum

Liijiitiiis

iiii

de

oraret, ccelesti est luce circumdatus, ita ut ipse Leontius crederet, et Cajsarium, qui erat nudus,

fitinn

ronrifniia
Hiincte iiiorititr.

clierat

M lactaestlux sicut coruscatio,

:

nudus erat et an-elus Domini die noctuque custoemn, cadens in tcrram Dominum adoravit.
et protexit euni.

capillis suis, qui

sua chlamyde indueret, et ab co baptizai-etui", et coipus et sanguinem Domini acciperet de rajmu

Juliani presbytcri.Nec
tradidit spirifmn
III

mora; dicta super orationc

novembris.

videns Leontius consularis ccepit voce magna clamare Vn-e D(,minus De,(s est quem

kai.

^^sanus rf/ffcos.Etmittens se ad

prxdicat pedes GEesarii

exspoliavit

6.

Tunc

\iO
KX MSS.

PASSIO TERTIA

SS.

CyESARU ET HJUANl.
chliunydem suain et induit Citsarium, rogans coram onmi populo ut bapLizaretur. Et baptizatus est a C;iisario in nomine Patris ot
exspoliavit se
Filii et

Spiritus Sancti. In ipsa Iiora veniens Julia-

nus presbyter dedit Leontio sacramentum corporis Christi, et dum complesset oraliones super
euni, in pace
gloria.
Ciesarius
ei

Leontius tradidit
die

spiritum

eum

6.

Tunc Luxurius

jussit

Julianum

et

CsKsarium

G.

Eadem

Julianus
in

mare
ah

niare. Qui eo die miiti in saccuni et pi-tccipitari in sunt ad littus ct sepulti ab Eusebio servo rejecti

Julianum presbyterum,

ambo

Luxurius tenuit Ctesarium et et dedit sentcntiam ut missi in saccum priecipitarentur in mari.Et

<Jeniersi

Dei juxta

urbem Terracinani, teinporibus

Claudii

dixit Ciesarius

ad Luxurium

Me

tjttkh-m a<jua

Eusehio
nrprHuHtitr.

fysf Ettsihiiis
et

Felix

imperatoris.Qui videlicet Eusebius cum sepelisset sanctos martyi-es Julianum et Cfesarium, et ad sepulcra eorum orans ac jejunans niultos converteret

renaium Kuseiipsa me martyremfaciat una cim Juliano jnet, ut patre ineo. Te anfem, Luxuri, hodie coluher eomequa; regeneravif,

qmni

plinin ex se

pffsbi/ter
Ciipitf

ad fidem, quos Felix presbyter baptizabat,

def,

phxi.

lenti sunt

ambo a

Leontio

filio

Leontii consularis,

cognoscat lixc omnis patria quod vindicat Dominus sanguinem servortm suorum. Eo utique
iit

ob eam maxime causain quia Cjesarius patrem ejus christianum fecisset. Et ad forum ejus ducti
nec superati, inde carcere reclusi,et nocte eadem cum sacrificarc nollent, docoUati sunt atque in fluvium jactati. Quormn corpora venerunt usque ad mare
et rejecta sunt

die

quo sanctimersisunt.inlittorc eos mida

ejecit;

ubi etiam jacebat Luxm-ius totus turgidus, a serpente percussus, sicut CfEsarius ei predixerat. Et

ad tittus, atquc a presbyinventa.

tero cpiodam do

Capua nomine Quarto

antequam exspiravit, vidit oculis suis psallentes ambos et cum honorc dignissimo corpora eorum undas auterentes. Quod ipse Luxm-ius antequam ^ exspiravit clamabat. Passi sunt autem Caesarius
diaconus
et Julianus

Qui ea mox imposita vehiculo duxit in casani suam, et curiose quserens etiam capita invenit, adjunctaque corporibus sepelivit juxta sanctum
Caesarium.

presbyter sub die kalenda-

rum

novemlirium.

PASSIO QUARTA
Hanc Passionem, quam
grajiho codicis ecclesis S.
in

SS.

C^SARII ET JULIANI
maximam ap)pellavimus, ediinus 1. Ex ajioEx apoijrapho codicis monasterii S. Joannis
:

Comment. prasv., num. 3, Joannis Cajmx; Iterum 2.

Cajma!;
est

demum

3.

Ex

editione Bibliotliecai Casinensis, tom. III, Florilegii jxig. 150;

qux

editio facta

secundum codicem Casinensem 139,plutei

et

KK. Numeros

seeundum quos exemplaria hoc loco censui-

mus,

in variantibus lectionibus annotandis servamus.

CAPUT PRIMUM.
S.

Ca?sarius
Christi

diaconus

e\ Africa Terracinain
SS.
Doinitillpe

veniens

fldem

clani

pradicat.

el

aliarum duarum

virginum a Luxurlo judice

C
Tfiiipore
perseciiiioius

capite

plcxarum corpora seF

pelit.
Ouintus a Cassare Octaviano Augusto Clau^^^f) GalUcula iu Romana republica monarcbiam imperii et summi apicem primatus obtinuit. Hic ^ sine excmplo nequam nihil intactum sceleris ^, nihil flagitii penitus intentatum reliciuit, adeo ut post occisum fratrem, post interemptam uxorem, post sororem denique corruptam stupro, poremptam jufrulo, matrem quoque
^jj^g

fcedere, ut

animo

uniti ac spiritu solis

judicaren-

tur corporibus dissidere. Uterque vero dignilates

Neroiiiunx
in itrbe

concessas temporibus prolixis obtinuit, et usque

Terracimi

ad Domitiani imperium a
2.

alter judicii

*^

solio, alter

cathcdra pontificali resedit.

diis

quotann autem eisdem temporibus, quasi Jnvenisd immortalibus jubentibus imperatum, facinus execrabilo nullisque prorsus facinoribus compa-

Inoluerat

^i^^^H^at

turpiter violatam gladio

ret.

mediam
et

secari prsecipe-

randum. Sexto

siquidem seu octavo mense qui

dili-

Ncquitiis

multiplicibus

innumeris

Iioc

januariaskalendaspraeibat.prEecipuag^studio
gentia; juvonis oligebatur illustrls, queni
et

adjiciens, ut

apostolorum Christi primos, aiterum

venu-

ore gtadii, crucis appendio

altemm enecaret

^,

stum species
tas generis
*

et fortitudo

robustum

et spectabili-

atque ubique urbium, ubique regionum,priEfectis,

pra^sidibus et judicibus prtestitutis fidei christiange
cultores
riali

redderet praeclarissimum. Qui nimilapsus

rum juvenis per eorumdem

decurrentium
implendis
publici

exterminio plectendos horribili impe-

sex seu octo mensium cunctis penitus corporis

"*,

cdictione mandaret. Circa idem

in

tempus Tor-

voluptatibus prostitutus

de

ferai'ii

racime Luxurius
Fii-minus
Apnllinis in
aiiiiciliiinim
^

judicom

et in civitate

eadom
mutno

sumptibus

escis dolicatissimis ot aceura-

quidam nomine templo

ponlificem
;

* praestituitur

qui tanto sibi

tissime paratis ad libitum vescebatur^splendidissimis nihilominus tam matorie f[uam (^ontcxtione

indusiis
'

pcr onmia juncti connextque sunt

per cadem tcmporum spatia apparatu

Num.

1.

hoc

tenipla3.

"'

necavet om. amicitiarunt3. "judiciR.

'i.

^ (n.

i.

s.)

!.

3.

Nnm.

2.

* (,j. 3.

inoleverat
destitutus

'i,
ii,

3. 3.

^'

seslo

-2.

vesceretur

% 3.

pi-jecipuo
"^

:t.

inJu-

officiosissimo

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

.

adomatus; ea dumtaxat lege ea condit.nne inlersita. quatenus prajinemoratis kalendis exquisiUssimis et prcecipuis et oculos vel maxune demulcentiinis llil-idis " indumentis
officio.sissimo

121

equuleis

post adustos crepitantium

equmn super

bisidcns phaloratissinie apparatum'

Usanus olficosa celrbrique

tyrum eorun.dem

succendns, extremo capitali eos pra.cepit pl c en dos sententia. Quornm corpora sanKuri.
discipulis
colligens,

nammaruin
"ta

devotione cununar

pro totius popuh tuenda et conservanda salute dj editiori rupe morti sese ac pnecipitio daret atque deoruni in cxHeros rurcntfm vesaniam inse ipse exlivina;SfBviensvesajmtlurore placaret;

diruptum atqup in partes frustaque discerptuni corpus combustione rosolveretur in cineres in Apollims tumplo suprems devotionis

cujus

apostoloruin principis fiii^ Petronilhe

pra.dium sanct.-e Domitillm transvexitcunctisque pro ritu christiana. religionis consum: mat.s peHectisque exequiis. via Ardeatina juxta
in

Homam

nav.o

ea huino operuit.

memoriam
NeDo.ni.iu,,

memonam perpetuam recondendos.

UDesaiius
3.

exsequiis in

J^mT^^u"^''sedulitate 'fp' Achillei

rei e

'"'"'" ^'-^nctorunuiue

colloquii. recreatione

Ten-acinai.
^"^'"'"
^"^''"^"-'^-

ibidem CJiri'
sti fiihiii

clam

liv.xdirat.

Per idem tenipus levita Cjesarius ab Alric fmibus longmqua in Ausoniam peregrinatione assuinpta Terracinam applicuit, homo et honestate moruni et fulgore sciontiixet
doctrinffi

eonsiln

atque

'

consortii Aurelianus contuens

destitutam, quasi satisfacturam de

jam demum
exilii

facile suis

votis

insula

Terracmam, atque a

deduci pn^cepit

nTV

""'

^Snlpitio et Serviliano viris

eloquio prjeclarissimus. Hic itaque dojno christiam cujusdam, Eusebii nomine, nactus hospitium, morari Terracin^ deerevit, priedicatione clandestma quoscumque poterat instariti vigi-

illustribus precibus obnixis extorsit ut ad eam sponsas suas, sapientes videlicet et eloquentes

B facmon, quod

christian* roligionis converlcns, dieinque vesanissimi hominis dedicatum

videlicet

lantia

ad cultum

fidei

sum ^ connubiis non negaret. A qua cum fuissent gratulanter satis officioscque recept:v, in hanc

consulturas videlicet et persuasm-as ei ut ulterius Aureliani consen-

adolescentulas, delegarent,

pnmum
te

plurimoruui

Euphrosyna orationem

fideli

sibi

Qm

fempore,
in

DomHiUa
PoHtiam
iiisu/ani

innotuerat relatione. opperiens. 4. Tempestate eadein illustrem virginem spectabiliquo prosapia ac nobiiissimis ortain natalibus, sororisque Plavii Glementis viri
illustrissimi
fihain,

mnper

erupit Quanta dihctione, soror a,Nabi/hsima, romphxx

:

relegata est,

Flaviam Domitillam, jedibus, urbe pulsam,

sumus, quantum yratulationi complausimus fux, guuntum fuenmus compassse m(renti% quanium postrento tecwn seniper conconle.s e.i:stiterimus et uHanimes, ipsa optimc nosti. Unde tuis,
diiecMssniia, casibus condolentes

agente

Aurdiano
SHO spo/iso,

ei paterno seu materno jure censu pervenerat ' exhjeredem effectam, Domitianus tyrannus judicii ^sententia

fundis, pr^diis, beneficiis

omnique qui

scirc (wida?

quxuam

sit

adte venire studuimus, causa tanfa qux iu fantum

promulgata Pontianam
sulam.

Hanc

exilio ^ destinarat ad inannitentibus sanctis Dei Nereo ^ et

ut abomineri.s deos nobilitatem natxdium conculces tuorum, deos detestans * ijatrios, dci eultrix

fuum animum ohduracerit

ncfffir/as,

homines

sis

rum

Achilleo > eunuciiis ejusdem, ipse donatore Ghristo regiarum Ctelestium potf^is claviger et bis seno-

effecta ignoti, veritatem

ab antiquo excultam et :cJebratam a pafribus dcserens, um/as quas et qtto-

teiTK princlpum princeps Petrus regenerationis undte expianti purificationo diluerat . Hfec coelestis sponsi amoris intimi 1'acibus inflammata,

rum ncscio modcrnorum secteris. Vndepcr liumuna etper dimna omnia, soror ipsa mihi vita dilccfior, precor atquc obicstor, parce mu/is, parce
na^niis,

castimoniam
Aureliani

virglnitatis perpetuai

viri illustrissimi

Deo dedicans! sponsalibus abdicarat.

impa-

reminiscere prudentia;, reminiscere imjenuitatis tux, reminiscere tuorum nafa;

desinc mnitatcm

Porro Aureliamis speciei

lium;

esto

unanimis

eis

qui
'%

tibi

virgihis singularis

semper unanimes

tiens ignisque sjevientis succensus facibus, nul-

exstitere; diUyedilit/entestv

tequc ipsa ne oderis;

lum mente solatium,

tionem
admittens,
suppliciis

nullani aniino quietis pausa-

hoc a Domitiano Augusto

precum
affiuenti

numerumque
ut

revoca animum ad sponsum tuum, reduc mentem ad amorem teflar/ranfcr ^ atque impatienfer amantis, unum pro certo d induhie noscens, te, celis
nolis,
7.

copia snpL-r^

Aureliani evadere nonposse manus.

Dixerat; lunc Domitilla
:

extorserat,

virgo Christi ejecta

G domo,

pulsa patria, bonis privata hcereditariis, in insulam meinoratain carcerem snbiisset

exilii,

Graf.es, inqnit

',

ab

ii/al'iniiii

dilectissimai sorores,

rique vesfro

quatenus videlicet immanitatem ac superabundantiam malorum non sufferens, ad ejus tandem

Nei-eus vero
'f

immensas beucvoicntia: primum ^, quem ad nos usque

dir/nata:,

/tibo-

futfu,

arri-

picntes estis perferre

ex iutimis aulmi

Achilhus

iarfi/rio
(^ortmitisu/it,-

animum copulam revocaret conjugii. 5. Nonmulto postjam dictani insularn Aureliaims adveniens, cmn conaretur sanctoruni Dei
Nerei et Achiliel blanditiis, minis, donis, reproniissionibus plurimis, ad id ut Domitillam suis acquiescere connubiis persuaderent, animos emollire, videns se tandem casso desudare labore, ignominiis a sese dehonestatos verboruiu verl)e-

afrjue

medullis rcsfituo, meque dilectricem oestram a:ipic ^ tm cstis mei veridica rclatione insinuo. Quod

qnonim
corpora

profccto esse verissimum effectu ipso continuo comprobabitur , cum vos non per inanes verborum fufi/ium andnit/es duccns, ipsam simp/iciter paucis

mcrum aperium
nibus
rc^iris,

veritatem.

Nec

inea nec

vc^tra

^{omam
dvfert
Civsaiius.

interesse reor respondere seriatim wtiversis

sermo-

quos

in

commonifioncm

inct affcrtiuiie

rumquo
pliciis lari

gravissimis ac durissimis

affectos sup-

ditjnantissima uc beiievolentissima deprompsistis. Ad ea igitur tantum respondisse suffecerit ad qux

resptnisioncm commoi/is.vme
mi/ii dictanfc intcrius
stis
ct

Terracinam deductos, Memmio eos consuad extromum ut sacrilegos, ut blasphemos,

ncccssario ficri ipsa

*

ratione .suf/jeritur. Dixt-

ut contemptores deoruin taadidit puniendos. Qui

igitur

'

me

deos patrios

detestantem, Dei
na:nias-

funi ad tliurificandum diis immortalibus eos nec torrentibus niinis nec blandiliis demulcentibus ^
se pertrahere posse videret, appensos

cu/tricem
culta
et

if/uoti

effccfam, omissaque vcrifate exc.-tsc

cc/cbnda a patribus ad nut/ns

primum

que conversam. Sennonibus rogo intermissis inte-

viis

3.-8 exquisitissimus

Nnin. 4.
*

Nen. 3. Nam. 5.

^
i

~^ fuigidus % indicii ~ Echilleo deluerat

3.

provenei-at

3.

2.

om.
!.

1.

Nam
rentis 3.

6.

'

(c. a.)

om
1.

ii.

3.

'1.

assensum

7.

detestaiis
'

^^ohi.3.
'i.

i!.

3.

diutissimis

:2.

3.

e|e^.[., o.

Num.
ferre
3.

primum add.
l.

deiiiulgentibus

om.

**

aperiens 3.

~
*

2, 3.

^ niaj2.

*
'^

llagrantem
oin. 2. 3.
2.

seu

proy^

aj ^^^i

Novembris Tomus

I.

16

rim

122
KX MSS.
ET IMPB.
rt Im
tiir

PASSIO

QUARTA
,

SS.

C^SARII ET JULIANI.
imperatore Trajano potestate accepta, Sulpitium et Servilianum urbis prEefecto ^ cuidam, nomine Aniano, ut regum Iegum(p.ie contornptorcs, ut in deos immortalos blaspheniosot impios.audiondos
x.

,dUectissimx,faciamits rebus res ipsBprohcn">.

Unum

igitur

horum

carissimai

vestra

intfrrrif facere, ut

pofenfissimis vestris per

aut ros inrlaiiKitis di/s oiniii" fieri co,s qiiod ijisa miki

expetiero imjjetretis, et ego

deos

ad excolendos

eos

ad eosdem credendos ad dirinis honoraiidos

puniondosquccontradidit.Quicunisese in audientiaprtefectlChrlstiDomini fanmlosvoccclarisslma

fatcrcnlur, simulacrisquo honoris cujuslibet rove-

obseqtiiis aniiiium recoeaho, metiue, qnod ipsx ^^ quam patres dixistis, confitebor idfronea, veritate

rentiam, qucelibet exhibero obsequia modis omni-

exeoluere oinissa,
itieptias

ad fahulosas n^nias

et

aniles

bus detrectarent. hora eadem

mulgata
^

ira?

flammantis

deeipivnfihus christianis

seductam ani-

pra)fecto .succenso iacibus.capitalis In eos est pro-

mum
in

convertisse, vestrisque

commonitionibus , ne

sententia.

Quorum

a christianis reve''

uno quidem inobtemperans, ohsecundantem me studeho exhibere in omnihus; aut ros animariim vestrarum considentes saluti Deo meo poUicemini credituras, si me, invoeato ejus nomine, in nullo

renter corpora sunt collccta atque in pra^dio

eorumdom
11.

via Latina, milliario secundo, officiosa

satis celebrique sunt devotione sopulta.

His

ita gestis,

venions Terracinam Luxurlus

'

quod
dttjjUct edito

expetieritis ipss; conturhimini iinpofentcin.

virglnes

sacras momoratas
focit,

suporius suis

sisti

8.

Ad

haec

Theodora

Rationihns profecto
eiit

tribunalibus

eisque ut diis

immortalibus
^

miraculo,
convertit.

fateamur ^, verba tua nitunfur. Cxteruin quia nos in tantum deorum roJuntatihus obsecundantes paruimus 'ut de eoruin erga nos henevolentia tale aliquid^ prmsumere deheainus, ipsa potins qux pro dehitis, ut
inquit, soror dilecfa, uf

quod reruin

mcondant
dat

thura. libamina offerant, horlli edl*.

ctione ^pnecepit

Qulbus ronuontibus
ablatis
in
els

tacinus,

Luxurius

in prEeceptis ut

prorsus
auro, in

omnibus quiEcumque

adorant

argento, in cero, in vasls utonsilibus, in

omni denl-

credimus, sedidisque ohsequiis fantain

lentia erga^fe

de benevo-

Dei
et

tui

pr^sumptionein tUnassumere

potuisti, invocato ejus noinine agr fiunt quai fierl

que censu et supellectili qualicumque, ipsee cuE biculi ^ in quo pariter morabantur januis undique claustris munientibus obsoratis, circumquaque
ignibus posltis
ctorentur.
^,

expetemus
nohis

^,

nos hora eadem deorum cuUihus

vanissimis
,

mortis horribilis

exterminio pleet

jam

insinuatis
,

quicquid ipsa
faciemus.

Quarum

corpora

illsesa

inadusta,

consulueris

quiequid
:

commonueris
hice

capltlbusque demissis in terram orantium ima-

Tunc

Domitilla
"^

JJtinain, soror

mihi

"^

ipsa

ginem praetendentia ^ die

animo dixeris ef sorori nostrx Euphrosynx id ipsuni Deus et hahere corde ef ore pollieeri ^ inspiref. Ad quee nihll morata Euphrosyna: Super meo 7ioni ine, mqmi, nullu hxsitatio habeatur. Adest inihi </ermanus c&cus; qui si ^ ad ejus
sitarior, et

tu id ex

altera sanctus levita C^sarius ropperit '",tcrramque fodiens in profun-

dum
dedit.

dignae

venerationis

obsoquiis

sopullurce

quein colis

resumef

Deum invoeationein nominis jnq^illarum officiuin, eian Veum verum, euin omnium
^"

ANNOTATUM.
a Imo, nsque ad imperiiim Trajani Luxurius
et

potenfissiinum

hora eadein crediderim ad rujus invocationein nominis tantum fuerit patraium prodi(jium.

Moxque subsecuta Thoodora

vel

ment.praiv.,

Si ejusfilio^'

Firminus perrenerunt. Cfr. num. II, pay. 80 sq.

10, et Coin-

dem, inquit, nomine inrlainato nutricis

mex

lam

mutam

unum quidem verbum

edere

CAPUT SECUNDUM.
Csesarius
flciunii

auribns hausero, veri summiqne Dei vos christianos

non ulterius potero hxsitare. Quid in his muta linguae ad invocationcm nominis Jesu Christi Domini resumente officiuni, ambse crediderunt sorores,sacriquefontis ^^
eultorrs

pluribus V Caeco visus,

immane juvenis
iniprobans

sacri-

cus(odi?e
F

unda regenerante '^sponsis morlalibusetterrenis

mancipatur; coram consulari

fldem fa(etur;ejus oratione
corruit
Ifum
illa

hora abrenuntiantes eadem regi dominatoris seculorum omnium Fillo virginitatis perennis
, ,

observantiam dedicantes,
copulatee sunt.

in

sponsas perpetuas
tres sponsi,Aurelia-

templum

Apollinis.

Harum
sponsi,

9.

Advenerat decreta dies;

pariter celebraturi

nus,Sulpitius et Servilianus. quasi virginum trium

'

in

iilsagondlstempus

cur.sil:)us
^

ignaris
festiva

Neceinjuc
nis

Sulpilius
ft Seperiajiits,

una

nuptias

',

Terracinam

stationis evolvltur, kalendarura januarii

Aureliano
subita moj-te

adveniunt.

Verum

Sulpitias et Servilianus, cEeei

mutieque contemplantes prodigia.ChristoDomino

crediderunt, Aureliano, cujus aciem

ac prjEclara solomnitas aderat. Grox juvonum, turba senum, turma adolescontium, puerorum

perempto.

amor

ca^cus

lucem non sinebat prospicere,

stcnte perfidijE
-.

in tenebris porsi-

Qui sperans sese per viin virgi-

caterva, nobilium ignobilium, divitmn pauperum, mediocrium nmltitudo Innumora certatim ad solenme illud celebreque prodigium Iiominis sese

^, diem * plausus, epulas gaudii, coenam celcbrat nuptiaruni, in qua scurris admixtus saltantibus eo usque saMavit quoadusque

nem opprcssurum

morti ac
in

priiecipitio

ultro dedituri

confluxerat.

Hostiis igitur per adoloscentis

manus solenmiter
fusis

templo Apollinis immolatis,

rite perfectis, exit

precibus

corruens exspiraret.
jubente
10.

omnibusque
haec,

Luxurius post
1.

Aureliani

frater,

ab

insilit

tompium, equum homo vosanissimus. Vcntum est tandem,

:i.

^meadij.
ipsamet
*
(?) 2.

interius 3.

-r'2.
'^

'^'probanlur 3.

' faciamus 1. Nam. 8. ergo 3.-1. exspectemus '2.

"(i. m.)
-

dum

^-

veriUtem

8 polliceiis 3.
3.

tissimum

"
I

{q. s.)

(q. v.)

om. ~ mihimet quasi 2. v. q.% fonti

3. " ^2.

tantum
(V) 2.

1, 2.

Nnm.
^

10.

'

profeclo

2.

2.

mulgata 2; vulgata
^

3.

pra;dia3.

"* (o. p.)

' om. 2. omnipoten-

Num.
2. p.

11.

'

memoiatos

incendat
2.

2.

^"

=>

i.

* prtDcipit 1. 2, 3.

2, 3.

'8 i-ege.

redeuntibus

hostilis 1.
'

neratie 2, 3.

Num. 9.

nuptiis

2.-3 prefidiae

Num.
=

12.

cubili
3.

1.

editione
' li. p.)

"

pertendentia

repelit 2.

cum 1,2. ^januariarum

3.

oppressuvam

2.

turba

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

turbaprosequenteinnumera,admontis superciImm. d ecce inlV-lix circum spectantibus ultimum

vale cbcens, do rupis vcrlice sese tradit in pr^Ecipitium.

Et con.ul.ri / "'"\,^^^f'^''''>-'^ ' ^*^' adr.nhti E "e x*e parhhus, ' ul n '^"'T \'} mquit, ry

nam num

nrofiUns

'^

\A

n
=

^^^
-!/'>'">'f'""'^'^'"'

M
c
/

ET

IMl-[(.

Afnrx.

C^sanus

13.

""'-

--"

-'^

Dum -ororentur isla \ intererat levita G-^sa-

/2.

'

^^''".'""^- ''q"i>- "^f

'^'"^

i<-

/r/'/

nnfatU

rius, qui ultra

compescendi animum et coeicendi impatienscelsac^itvoce ciama": ^

'""'"''""

''"'' ->'<^'-'nari,

"/w

/rir"

'''-""''" .^''^'""

^'-"---.i>r

intdlect>anM uoctem diem.

nnlL

.'

"^Jl

-^nnntaf,,, ^n.hns nnperatoria n^ajestas r.nas

.>..,

,..

..,A

,..

',. /::s

ri::*:t^a^s;;::!-,ri.^l:f;:

>.

.Vn,n-.

, ,../.

^.. '-"" tionospossont cohibore cisari

J ^^^0 um T- Z -; e^Pon.hei.aptuse.:2t!f^^^^ ^ "^r^^^fX^/^^^

r:''^'
''

extrenuim, rjnxso /nstar narfurienti^ elnnupy^ 14. Cun; ?a vociferatione horu ol htf liuu, Kirnuni ^ pontificisls^ ulL nt^^
i^n^^

....,.....,,,...,... t.,;i:^

"::;x;:.=x::::; ::!z:::;;: """"""^"""""^"<c,im /

j ^

r^

'

""''

^'^

""'""'" ^'"""

'"'"'"'

''"''

"^'"^^^'

.f

''"^

17' ''"'

""'

"'"'^"

ad

'

'"'" '^''P'"'^'"'- ^""-'^

""r""^'

tur.CoIledisden.quejuve.uspr^cipdatireliquiis atque templo Apol mis sununa cum devotione humatis, regressus domum pontifex oductum

effnndeiram ; extolle adversaAnm^Zmr^ cum. Accelera tempus et

sca>d mirahilia
noster. Vix

C^sarium
pi^sentan.

carcere

sms

obtutibus

memZofi^Z fn!yenies^ o^

imperat

Quom mm,s

consummarat exorsl
e

et i.nominiis austeriore

fZt Z !Z cf
Zn

cum

mv

ctione adorlus carcen

dorum

ecce repente imperii vi persensa dh^n

eorruit

pr^cipit manci-

d.mouis

fundamenti. oversn

um .'2^
te Ip

qui tunc forte

tcmpons Fundis remorabatur,

erflagitat.

ve-

mre ad

quassavit
17.

Terracinam

Qui cuin

efflagi-

Quod Luxurius. amicus

ille

unicus. sodalis

post tnduum, adiens eum nnnllft?'''"'/'""' pontitex ccepit ojus aunl^us onarraro Afrum

quemdam
plebis,

genere TonaciiKK morari, eversorom transgressorem legum, contemptorom

miauimis, contuens, pr^ imuii doloris impatientia coepit furere, des^evire atque in consularem Leon-

Luxuvina Leontium ^eom

comutanm

deorum, qui pr^clarum illud facinus et per quod potissimum lerracma ubique faiuosa ^ et ceC lebns resonabat, hommis sese pro salute po-

tium insanis allocutiouibus invehi Quousnue iniim^ns. consularis Uunti, nuigum, subJrsorem
:

eeneficnm aurls animari vitaUIms patiere ? Itane aUhuccessas, Leonti, faeinorosum perderc, dnno'

lire scclestum Y

puh universi morti pnecipitioque dedentis, in audientia umvers^ plebis nou timuerat contestatione pubhca mfamare. quique sibi jubenti ' et

contacjium':'

Adhuc ccssas de popufo auferre F adhuc cessas,adhuc,inqHam,moraris

mmas etiam mtentanti^ut conticosceret ol rifum cmtatis intamare desinoret, nulla prorsus voluorit
ratione annuere, captus etiam et trusus in careerem procaci adhuc mente in sententia perseveret
"'lsacyi/)ca-

vimUium, a conncxione hominnm putidissimum ampnfare Y hi ^ tanto faeinore nullx mnt pnnlendo inncctendw morx,

eompaf/e
-

memfn-nm
*

nullm

ad levitam

.mnt interserendx inducix ^ Tnnc Loontius : Nisi eyo, inquit, om.nium rjnos ferru

snstincf scelcrafissimc,

tanfnm in

fe

facinus ditjna

15.

<f"m

Hsec Leontius audiens, publice

1

in foro sibi

fuit in

(tiis

nicai^sum

prascipit tribunal parari. Cui pro tribunali resi-

non hominibus facinus dipiis ultionlbus rindicafuin. Ad quom(_;Eesarius (Jnid minaris ", iriquit,
:

ultione puniero, ah ipsis seculorumpriniordiis

denti

cum

ox pneceptiono ejusdem i-oprtesen-

consularls Ijconti'^ Omnia cunvielorum, omnia tor.,. .......,,,..,.,,,-

tasscnt
tiouo

- Gassanum, hac eum primus interrogaadontur Dic nobis tu, quls nomlnc dleerls^?
: :

Ad quem lovita Cxsario, inquit, nuinen Ad haec Leontius :/rte//>/flam^, inquit, an

werUorum gemra paratus est desariiis perpeU ut modo Jesu Chrisfi Dominl t/ratlam valmf ct benerotentlain

e.^cf

mihi.

alieni//e-

consularis ait

promererl.Tunc conversus adLuxurium 6W te, Luxuri, de pontificis Inter:

Num.
j
"

13.
3.

sereuam vocelis Jinguere communem add. averlis amovehitur Num. U. ~ Dum - Firmi - custodia % om. formosissiina timuerit "2.3. jubeute carcere %3. intenlali
""'
*

(g,

i.)

gereietui- ita
2.

1.

-'

tanfa tajiujue
"

3.

2.
T

* (n. d.)
I.

2.

2.

regios

- amcxil 1.2.

d. n.

%3.
3.

''

te
"

add.

2, 3. 9.

ablalis

3.

il

i\um. 16.

2. 3.

3.

bal
2.

2.

om
"

3.

"

mclitos

3.

">

om.
2.

appropinquaveral 3.

conluitus2,
3.

2.

^niilil 2.

"

2, 3.

fi

1.

''

om.

'

qua

contige
"
1.

3.

'^'ralias

Uioluia cudd.

I.

='

aiu. 3.

^"

Num.

17.

beuelicum

*'

perseverare

1.
1

Num.

15.

sceleie, in tidd. 2, 3.
2.

inemhroruni

^ larilu

Inulla'

prajsidenti

repricsenlasset

1, 2.

sunt pun.-nulla?J imnieudo

"

ac

ulhe sunl inneclend moite ?

Ullie... 2, 3.

innutiije 2.

emjffione

m
FX MSS.

PASSIO

QUARTA
et

SS. CiESARlI
ipae

ET JULIANI.

emptione mcestissimum, super qua qiiantum

contyilndn(lii

KT IMPB.

immortuieAiwverifit''

;veriimmam^

CAPUT TERTIUM.
Loontii consularis eonversio et

higtius noveris ^

de morte pontificis tormentis atque ad extremmn eo morfis (jenere omnimodi^ quod difcrrimum " visum fiierit uUionem factu-

me

rum.
rf

beata niors. Ciiesarius et Julianus presbyter jubente

pnpiihwi

18.

adrrrnus
(;a>sarium

versuni ad eversum

Eadeni vero Luxurius hora populuni uni' tenipUnn, ad perempluni

Lu-

roncitare
nifiliir.

pontificem videndum contuendumque accersit, hisque ccepit furiis in eorumdem auribus insanire
:

xurio

judiee

saeeo

inclusi

Videtis, o i-oncires, ftagiiium^ videtis

ct

magum,

demersj;untur in niare.

Lu\u-

videtis

siletis ?

DH

contemnnntw, everfnntur
;

templd, perimuntur ponfifces

ridetis ef siletis?

rius seeunduni Ca^sarii pro-

Et retorquens in Csesarium acies flammantes dicebat Cnr, seelerntissiine - rirentium omnium, ita 3 facere voluisti ? Cur iemplum everfere, eur
:

phetiani neeatur a serpente.

SS.

Ctiesarii et Juliani

eorpora

coUef/am
teni

et

amicum meum^, idem volentem

^

et

nolen-

Ad quem GseQuid vorJferaris, ojuder ? Numquid ego sarius coUegam peremi fnum ? Numquid ego vel ^ arietdms
per omnia, voluisti
:

perimere ?

sepeliuntur ab Eusebio nio-

nacho.
decurso ', ad orbipene remearat eamdem, cum ecce ad impcrium consularis Leontii pignora tenebrarum

vel evertendi instrumenfis quihuslibet

impegi temvel

phnn? Numquid idem

tetigi ^

digUorum
'*

minimo Si autem ad effusam precem, ad

vel''

extremo

Anno jam propemodum

sol

Post

aiuiiii

tam

e carcere
educltis,

mei eversnm protesfaris parietem fani nefandi tui, in his te conjicere, fe perpendere cogat ratio, cujus quam solius, quam veri, quam postremo majestatiri'^'' Dei cuUor exisfam,perquem
apetiionem
oris
sertno7ies

tenebras in quibus lucis

filius Ciiesarius

vinctus

Ca^sarius
lucfrirciin
fiisitx

mei rohur tantum, tantam nacti sunt

effi-

tenebatur irrumpunt. Educunt nudum catenisque vinctum militem Dei Leontii militcs, Leontio ct Luxurio in foro Terracinensi una residentibus

conspicitii

caciam.
ain
rrfiiint

19.

Moxque ad populum
orationem habuit
:

conversus, hanc ad

Capsiirius,

eumdem

Rationahs
"^

estis,

praesentandum. Orat inter eundum ^ C^sarius ducentes se milites, modici sibi temporis ad orandum largiendas inducias. Orantem vero CiBsa-

homines, sensu infellectnsque vos igitnr, ohsecro, ratio rei perpendere verifatem.
Si verus Apollo deus est sique veri numinis
jjontifex ^
^

vigetis ; persnadeat

rium humique pertenso

palmi.s nietrenteni
^

corpore expansisquc

planitiem, lux lampadis fulgo-

erat

rem
22.

coruscantis ajquiparans, dcstinata ccelitus,

Firminus, cur non femplum tuitus est suo nomini dedicatum, rur non poniificem a conguassatione, a morte munivit suum ? CuradJiomuncuH verhnm, eur ad dei alterius invocationem
destructum temphim, eversus
j^aries,

Ghristi

Ad

undique belligerum circumfudit. cujus conspectionem prodigii consularis

Qtio proilii
CJiristi

sese Leontius

ad

vestigia continuo

venerabilis ad

levitEe destituit,

ponflfex

est

solum in
vocc

peremptione muktoius? Credite igitur, homineSj.^fi quidem homines, si quidem raiionales estis, si qui~ dem sensu inteJligentia<pie ^ capaces ; credHe

Deumque Gsesarii solmn verum, omnium potentissimuni ingentissima ^ exclamavit; moxque chlamide
coslo et in terra

conrcr.^iii

Lcoiitiiis

n Jutianc

haplizatm
rl

propria levitam induens, ut Christi instrneretur

fide, Christi

iiiemorit

innovaretur mysteriis,
^

Chi'isti conti-

inquam, cum Deum verum, credite potenfissimum, cujus tam rohusta, tam valens, tam denicjue efficax
nominiserstitit invocatio.H-^ec auribus percipientes

nuo

purificari

lavacro mereretur, fusis coepit

lacrymis postulare. Quae omnia per levitam Cresarium et sanctum presbyterum Julianum, qui tunc ibidem divinilus, ut credimus, dcstinatus advenerat, in Leontio hora eadem felicitcr con-

sunt, et in hsesitationem

de populo plurimi, corde animoque compuncti quamdam scrupulumque deducti, videntes macerici everssse peremptipontificis signuiu terribile,

summata sunt. Quibus

hahtum Leontius

orantibus, perceptis domi-

que

verbaque audien-

nici corporis et sanguinis ^ mysteriis, loco

eodem

tes ejuscemodi quibus nulla verba, nulla videba-

exhalavit

extremum. Cujus

tur posse ratio contrairc. Porro Luxurius, his

auditis, maj^is ac niagis insanibat.
rt
iii

reductits

aircerem smptus ab
atti/elis

20. Extracto denique Firmini cadavere atque ex more humato. ex prseccptione Loontii carceris

corpus ab uxore est ejusdem flliisque collectum, sepultumque haud eminus a civitate tcrtio kalcndas novembris.
23. Die

cadem data

sententia cst, proiunlgante

Julianus

>

Ciesarius inancipatur custodia. In c^ua

tiore

cum

diu-

Luxurio, ut sanctus prcsbyter Julianus icvitaque

Csesarius, sacco vincto undique obstrusi, pariter
fluctibus

Cipsariui

rrrrpitfiir.

tempore

commorantem

jassH
Lii-i^iirii

ecElestis

pietas,

intercurrentium angelorum nicdianlc colloquio.

crebroest dignata revisere.

immergantur fequoreis. Prfeterierat triduum, nox advcnerat, in qua in sanctis Dei jussa
consuinmantur.

mai-c

driner(/iiiil

sacrilega

Qua

videlicet

nocte

Liixariii
scriiial">

marlyres oratione Luxurium referuntur adorti Nos quidem aqua mater, Luxuri, ut pignora propria amplexabitur, utfiUos dilectos

hac

'

almifici

Cfesari

prsdiction

suscipiet, recognoscet suos, recognoscet

rit,

quos pepe-

Deo quos Deo autem omni ^procul ambiguitate remota

reddet
^

donatore concepit.

Tu

insequenti

mirarisl.S. lerrimum 3. NQm.18.

3

'

noverunt 2,3.
e.)
1,

(v.

i.

n.)

om.

3.

"te-

2. scelestissime 2,3. adversum mecum. om. om. velle moleslalivi 3 _ aperitionem Nnm. 19. cultor add. % sensuque
(;i.

que add, % 3. Num. 21.

* intelligentiieque,
(1.)
(1.

prietenso

2.

' 1

(p.
*

p. 3.

ista 2.
2.

3.
s

(p. o. v,)

2.

3.

Num. Num.

22.

expassisque

2.

ingenuissima
ac

2.

% 3.
e.)

'^

(i.
'^

intereundus

3.

mentientem
2.

puriticare

3.
''

(e. s.)

8 attigi
i

3, s

i"*

1.

sanguinisque2.
23.
^i.

(s.

i.)

3.

3.

om.

3.

om.

3.

* (lies 3.

die

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

125
die serpenti ferocismno,
tofii.fi

Deo

Jndice, discerpendus

manus,
^7.

die

"*

sit

hihrndua ejiS//(/cndi(sqHe traderis, ut omnihns scrcna lucidius cnioris nostri dpifaicni ul-

propriotato vocabuli et digna^ merito "^^'* ^ actiohis Felicls.

ct

KX MSS. ET IMPR.

tricem sanctanimque nr(jinn.mqu[c igniuni coiipu(jranfium nsfione fuo .<:Hnf cremafa: impr.rio. Dixe-

Deferentdjusigituriisquioasesetestabansistuntiiy

a nilnistiis Luxnrii momento c.ompi-ehonsi eodem, vincti pedibus manihiisque sacco

rant, ot ecce
injicinnlur,

lur contuitos, Leonfio consulari. filio Leontil mnsularis", seriatimomnia patofiunt. In foro iglUir
civilalis Terraclnonsis consularls residens,\uis sanctns impcrat prjesentari ohtutibus

rnrdm
LfnnliofiUo
Lruntii.

perveliuntur

ad

niaro

profundo

prfesenta-

pelagi immerguntur.

morm
sir/fiitis
nir.attir.

%i: Insequenti

'

turius solito strati

vero diei lucesccnte aurora, maLuxurius ama?na dostituit

-

hac Leontius eos primus sciscitationo convonil: Vosnr, inquions, r'.v//.wy,f/ seducifis popnfnm pleljem emiifis ac suhrertitisomnem, deornm sarra
tos
2

et ipsi

cuniquG ocius apparatum

lius

Miirlijrit!
i-ur/ioni
f^tliia
iii

equum insiJuisset.nulcum
ecce subter

detestamini contemnentes
^ et

et

ut aVii eadcm

suorum comitatum opperiens.adruris^viliam

contemnanf
bius
:

defet^fcifur insisfifis ?

rfjfctd

proprii maturabat praiisnru?:

Ad

Tunc Euseet vitai

vium etpvr viam,

Inquit, ceritafis
;

ai'borom expansam haniis,lrundibus nemorosam, equitantis sinum Luxui'ii arbore desiiiens coiuber per capitium iilabeiis tunlca* Introivit qui
;

nif/mur, siposse suppeiat, ducere universos eeir vero quempiam neqnr norinuifi omninn

sedn-

nec vo-

mox

instar

clnctorii

lateribus corpus

caudam
pectus
coepit

et

anibiens, a dorso et ceterum, in sede vero cordis verticem collocavit \ Ccepit infolicis

hominem

convertendi omues -; si fuculfas darefur, peravidi, evertendi vero seu subvertendi c-HJnspium volunfafe prorsns sfudioque e.cfranei ; rrrrsa statucre, non sfantia emiere persfHdentes. Deum

Inmus;

morsibus

coluber
solvere,

attrectare

ferocibus,

compagem

rodere carnes, dispertiri

Desllit

cutem discindere, corossa, cruorom cxsugere.

au~ tem unum eredentes ac solum, deos plures funditus irpioramns, Unde eis qni non sunt lii,ainina nec ipsi
ofl'erimus nec, si possit fieri, alios offerre vetlcmus

miser equo, sesoque

tetris

mox

volutans pcr

humum,

opplebat ejulatibus aera. Fertur

autem priusquam ihidem oppeteret, sanctos quos

mari Jusscrat immeigendos, nocdum fmictos vita, ad maris iittus pervectos contuitus , oosdemque ' in jucunditate et vocis jubilo amcentssime

planum " dncimus nos viam veritatis ingressos E eam oherrantes videre innnmeros ef silere. 28. Ad h^c Leontius: Enjone Roinana plehs, A qiio ,,..., opftmaf.es Jiomnni ipsi, postremo Romani princi- interroijati.
nec exfra
pes, qiiorum

dominatus
ferr.-e

ef

ferminos orhis

disfcndifur, imino

imperium ad ipsos usque omnispro-

hymnum

peinodum
mifihus,

conditori

orhis, dcsertis xqHitatis justitiieque traef erroris forfuososanoidentur incedere ; vosqiie cliristicolx,

glorlfe

persolventes aspiiteratis

misererontur vocibus Inclamasse.

iiO ICiinvhio

ciens, " ut sui

per devia qimqne

perhibelur

frif.rfus vobis

qui ne

25. Reliquias

autem sanctorum martyrum Eumentionem,

^

milhsiinam quidein liomiuHm portionem

videbimini aiquitaiis calles
et

siipplefis, soli

srprfiiiiilur.

sebius, cujus in superiorlbus fecimus

semifas

quo

invenisse Justitiz ?

Cumque ab

ipso

videlicet hospite
^

ab ipso

mortaHnm
'

in civitatem

in-

priino ne unus quidem repcrfus sithacteims

rcli<jionis

troitu levita fuerat

qui

insecuta coliogit,

perfunctus Cfesarius, nocte atquc haud procul a TerracinEE

et reverentia debita, torr^ pigin

hujus sacrosancti.$simm semiiasdivinitus,

^,

id asseritur

mamibus honore
nora sacrosancta

ostensas calcasset,

omne^Juxta

vos

rafionalium jcnus in ferris a rrctissimis rafionis

Justitixque franiifihns per ea

die

extremo cxigenda

et

restituenda deposuit.

qnm

rationi Justifia;-

CAPUT QUARTUM.

tot milUim annorum clapsHs credrndum csf aberrassr, fenendumque crif i^isos auctores et rectores humani geneet devta,

que repupiatit tortnosa

per

ris deos, quos omniscios et omnipotentissimos ratio

ah

eis

Eusebius
Leontio

humanis

aniinis

et

Felix presbyter a
Leonfii consu-

niissa * proclamat, iinpictafis,

omniuin nafuralifcr imquod hlasphemium

filio

capiti redundet vestro, vel impofentix aryuendos, qui pertotannorum decurrentiuin iiiillia, rel nolucrinf tute
^

laris capife plexi.

Eorum cor-

iinpie

r.el
"^

nequivcrint iinpotcnfcr hac servi-

F
fortiUT
('hrisd

pora

cum

deferrima

capilibus a Quarto

20.

Ad

mentes hoininnni liberare ? hjec sanctus Prudenter, inquit, satis

:

ct

presb) tero inventa juxta cor-

vcrislmillima rafione nostrx

(jloni

es,

consid, nisus rrliveritatis

irsistcre,

et

per miras
et

imajinrs

pus
Kiisrbius
Pelij;
frrsliiiter

S. Ciesarii tunuilanUir.

per nmbraticas larvas et phantasticos lemnres nostrx fdei determr ronafns es faciein. Verum nostra relijio inrinrihifides

mcram

desfruere veritatem,

0, _Juintus a
et

tr;msitu

sanctorum
^

niartyrum
ecce ad

Ca^sarii et Juliani decurrerat

dies,

cum

mcmorlam eorumdem jejunus ^

modiLc
Fit
rat,
^

orationi ac psalindulgens sanctus Eusebius reporitur.

insuperabilis omnis veritas ; nostraque non speculares imagines,nonp]mntasias leninrnin, non commenta sccnica ef theatraUa ludifni quasi parrula ' exfimescit et rudis, nec veri.simililis

est et

ad sorvum Dei, non enim ab urbe eminus aboconcursus undlquc plcbis, ad divinl crudltionem * vorbi. Sexus ^ onuiis, jetas omnis, omnis confluit pustromo conditio, purificabanturque ^ unda lavacri saiutarls per presbyteri cujusdam

bus
si
tis

fanfa

sincera vera potmre deludi. Ceterum nunc cmissa cicUtus irrumperef verifaandirndx rupido nf oh/vrfionihus tuis sinqulis
fihi

umquam

responsa rediiiheri sufficientia patereris, monstrairin

sane non nora nos doeere, non rudiu, nun

Num.

24.

insequentis
2.
>

3.

expassarn
accipiens
25.

contulit 3.
"

" collucaiat cxparsam 3. 2, 3. ^ innum eosdcm '1. eos denique I.

aiiparatus 3.

"

juris 3.

^.

tuniue

-i.

Num.
nuiii

27.

'

(L c)
*

c.

L. 2, 3.

2.

prcesentatus

lendentes
1, 2.

'

9.
2.

confendant
2.
2.

omnis

"

conple-

Num. Num.
(liy.

1.
'

-2.

civiLaLe 4. 3.

fuerit 2.

Num.

28.
^.

26.

*auditionem

Mecucunerata.
2, 3.

-jejuniis 2, 3.

sessus

2.

"salrao-

innixa

actenus
noverint
parula

"

asseritis 3.

omneni

2.

teterrima 3.

"

purificaba-

Num.

29.

'

2.

cunctis,

12(i

PASSIO QUARTA

SS, CiESARII
;

ET

JULIANI.
capitibus, fluvio qui di-

EX MSS. KT IKPR.

eunctis, ut as.<creras, rctro actis sccidis inaudifa

rent,

cadem nocte plexos

sed uno

illo

sumnio atque prxcipuo tegmine obvequaniis ab ipsis fcre

excoUtis

lafo sihntii,

mnndi

orieufis

a in praeceptis tradidiL innnergondos; sacrosanctaquc corpora niari mox fluvins, mare

citur Ligula
litlori,

primordi-is hanc

Deus riam patribus

revelacerit, in

juxta locuui qui Piucla dicitur, dic altera

>iepeliuiur

phitosophorum ipsis quos suminopere refitjionis dogina scripiuris omne fere chrisfianx
plenissime ct planissiine ostendcrcm confineri. Non mihi, 30. Tunc ieontius consulari.s
:

destinavit.
32. Capuanus vero presbyter quidam, Quartus nomine, ad agruni proficiscens suuni, sanctorum

Q"cr/o
preshijlero.

ait,

fidein
^

profitentitr,

vacal miffis invptiisqne

vacare.

vesfris diufius niidiendis

corpora sine capitibus die eadem rcperit; quie collccta vchiculoqui! imposita domum ad se veneranter pcrvcxll.

Horum

utrius vobis optio imperaforia jus-

Quorum

capilu

dnm

anhelus se-

sione nostraque largifione conceditur, ut aut deos immorfaJes di;/nis divinisque hoitoraufe^ olfsequiis,

dulusque perquireret, die allera illibata Deo largitore invenit. humavltque corpora juncta capiti-

auris nobiscum ritalihus pofifimiui, auf id facere differentes, truncati moxgladio viventium consortio
sequcsfremini. His sanctus Felix in Iiasc vorba respondit: Oplionis concess^e, consul, parfem posteriorem eligimus.Deosigiturtuoseertus et inambi-

bus juxta corpus levitie CEesarii die nonarum novembriumi. Fiunt auteni virtutes nmltje in loco pausationis eorumdcm usque in hodiernum diem, accipiuntquc petentes digne digncquc quairentes inveniunt, aperiturquo dignc pulsantibus ad me'

quus ncias non modo nulUs uinquam a nohis fpuv deitafem condeceant ohsequiis honorandos, verum

moriam sanctissimorum martyrum intcrventionibus eorunidom, priBstante Domino nostro Jesu.

Ghristo, qui

omni insuper opprohriorwn

nere,

et

ignominiarum geuf

cum
^

Patre et Spiritu Sancto

secnlorum.

vtvit et

quoadusque spirifum efflarer/mus,

et

adrer-

regnat Deus

in sccula

Amen.

sarios

hostes dirissimo.-< itostri fjeneris insectan-

hujuscemodi et cunetis ; proqu^ facinore suppliciorum et fortionum ^ parafi sumus * generidos

bus affligi
etcapiteplexi.
^ ef

ANNOTATA.
a Fortassis eo teinporc quo h!c Acta conscripfa sunt, id nomen Ligul* IJfenti fiuvio dahatur, aut alium rirum vel torrentem prope Terracinam
auctor
intcllexit.

ad exfremum morfe

ipsa mulctfiri.

Leontius ccepit circumstantom populurn sciscitari, quje super his oorum haberetur opinio. Quibus varia diversaque censentibus, aliisquc dogma exclamantibus pravum atque aliis
31. Po.st hffic

mussitantibus esse doctrinam. cai'cere cos retrudi consularis pra?cepit. Nocte vero insecuta

bonam

b Hic inseritur

in edifione

Casitmisi j^rofligiosa

sanatio fi! is: imperfttoris Valentiniani ; qitam qitum

eos per intermi.^sas personas diis suis commonens immolare, cum ipsi id funditus detestabile duce-

aliunde sfatim edituri siimts, textum etiam Casi-

nensem ibidem pag. 127

Sfjq.

addimus.

Num.

30.

'

(e. t.)

om.

'^.

^ (p. s.)

paratissimos

3.

Num.

32.

>

ad

2.

oin. 2.

afficia.S.

SANATIO GALL^ ET TRANSLATIO

S.

CJISARII

ROMAM

cHm
De
his egimus in
e

versione

grwca ex

codice Valicano
Nunc

1608.
seeundum

Ctmment prxv.,

III, pag. 89 sqq.

vero textum latinum edintus

eodicem

hiUioiheca archivi capiiuU hasilicai S. Fetri ; de quo plura jain dicfa smit supra, pag. 105. Ibi

n" 1 signftfur inter Cfjdices secundum quos edltur Fassio prima S. CxsarU ; a quo fere non differt codex regione autem textus latini datur etiam periphrasis Sublacensis ibidem supra notatus numero 3.

seu potius versio grBcti ex cod.

descrihitur.

ms.

Vaticano

qui codex supra cfidem pagina 105, vicesimo loco

Quam

versionem ex quattam

oratione jjfinegyrica valde insipida quasi ex sterqu/Iinio

geminam
pag/na

coUegimus.

niiravuli, quein
illius

Addimus tandem in pfirte inferiori jjaginse 127 sqq. textum ejusdem inseHum invenimus circa finein Fassionis magnx exccrptx e codice Casinensi; cfr. hac Fassionis nmn. 32. Codicis autem C<is/nensis descrijjtionem dedimus supra,pag. 120.

VaUtainiani JJ et

Ikcipiunt acta valentiniani christianissimi.

MIRABILIBUS SANCTI C^SARII DIACONI.

De

Eudoxix
filiaEudoxia,

Dei cultore

RcgUante Valentiniano Augusto, eo tempore

BaaiXeuovTO? Toivjv ~ou eujsjSefrTaTOU

Oua).VT(.vi.7.vo'j,

pa.tji-

).E(Of;

-zi^

xatpw ^zsivw

ty,?

twv

'F*fi)p.aia}v iy.yX-f^iia^

AafxMco;
avYjp

6 &Y!.uiTaTO? iTiiTXOTro?
\j.tyiD\t\<;

q^^ Romanse Ecclesiae Damasus episcopus sanctissiinus picesidcbat, qui erat vir niagn piudentiEe

TrpoxaOE!^To

r,v

yap

opov/|a-cu; te
Ta',i;

zal

(To^(a;. cijTivo!;

"Oi^ o-.oayjAaTi.v xal

o-jja-

magna^que

virtutis,

cujus monitis atque

[io-jXi:t'.i;

6 7tpO'.pYi[;^VO(; A'JYO'ja-TOs 'J7^T,X00>;TiV,

<0^i

consiliis ita prsefatus Augustus erat obaudiens, ut videretur divina gratia illos conncctcre. Fa-

L&ETOat auTou?
vou^.

UTto T7i? Oeia^ yjk^i~o<; i^Tzs^izyp^t-

iyhezo ouv

^v

tcTj

TiaTa; toc; TTpOTpo-ii;

to'j

'.-so);

ctum

est ergo

cum

universa ejus jussa aquani-

oia'ipe'.v x TY|(;
oo<; qiav
sit;

cjvsasw;
^v

TiaTc-.apyou ('Wte E'jp.vv,[J.r|

miter ierret, ex consensu pontificis

Eudoxiam

Bsoooclou tou

ixsia. tt)

'h'Cx-:ipa.

Thoodosii augustae memoriEe filiam in conjugio accepit. Qua susccpta, duas ex ea filias procreavit;

a-'juUYLav
T'/i

pou^.ETOa-.. r,vT:p

xal 0^aij.vo; 6 v

io-itf

p.v7jp.'(i
/i

(Jua}-evTtV!.avo;j ouo
|J:ev

OuYaTspa?

e;

major matris nomine vocala, minor Galla nuncupabatur sed major adhuc adoloscens dofuncta est. Sed Augustus niuiiu in junlore filia ducebatur
;

auTYj? Etr^r|Xev.
{/EVY,;
[JlYjTpO;

TCpeTfJuTEpa
/ixXY,TO,
7^

tw
Yi

tt,; ygvvYiO-a-

0'vd[JLaTl

Oe

[J.'.XpOTpa

V-DXt.

ll).ax'.OLa

eT:ovo[Aa!^TO.

[x^YaXdJTipa

v^a
ouffa

DIES PRIMA iNOVEMBRIS.

127
ouact
Tepo'.

i"eAeuTT,TEv. tolvjv to) AuvoucTaj t^ u-.xpoGuya-rpl (r!j;oof;oTy.To; eTJEOEpito epw<j, 01671

[xov(,)Tar/i
7ipoE!p-rifAev

auTw

ducebatur affectu, 00 (luod unica re.nan.i..Pt Eudoxia vero, quam .upra

F.X

MSS.

iyxaTa^-iXe-.-Ta'..

E-Joocia os

?iv

TT.p

HeoooTiou tou {jieyaXou paTO.iw^ OuyaiTUY/avEv. OT-.t; fAera tou ^v oTta 7-/, (jiv/i|AVi
T->iv

'Ovopiou

Tou

-aveutp-/i[j:ou

qu, cun. Honorio august^ momorite Pauii apostoli ecclesiam fundavit at(me pertecit; ejusque filia Eudoxia tautum in
hoati
fide et

W.u

dixinius, Theudosii

ET IMPR.

(u,t;

i-.oi7-:o1rj'j'

iJauXou

Chri.ti

cxxVri^riav ^OeixeXiwTev
;;

"o

oe aur>i

t->,v

Tou \p'.TTou
r>,v
T,

Tri^T-.v

Euoora totoutov xal ayaTTTiv 7rpoexo'}.ev

BiyxouXa i7:ovo[^a

profVrfrat, ut beati IVlri apostoli [ecclesjam] quoe ad Vincula nuncupatur

in

amore

Urbe

construeret;
patur.

wiTE xat
I^eTa'.,

Tou xopuoaiou aTroTToXou IleTpou e/.xXTr

T\y.i<x.

qu usque

Sed

et

fftav, 07C0U

xar/.va,

hodie EudoxijE nuncuunde ccepinms redeanms.

-riT-.?

^v

r/,

^toIe'. 'Poj-j-/)

(oxooo^uy.cev
aX).'

'f\z:<;

eu;

tr/jjAepov

Euoo?';a; xixXr.Ta'..

i-: t6

7:3r)xc';'^e-

vov iTraveXOwfjLEv.

2. To'.yapoOv
Tou;'f.aeuG-;pe:;

j^axap-.wTaTo;

^aTia;

Aa.,aacroc

|BaT'.>,':;

;aiTr,Ta|Aevo; tou; tjuvcy-

yu;

T-/i?

7T(iXew;

Tp'.T|xaxap':ou

xT|~ou; a.-j-M CTzwouva'., ev ot; tou AaupVT';ou toO ,uapTupo; xxXr|T-;av

eufj.j

o'.V.ooouT,(raEv. ouo-Trep

oofjT|Vai

auTw exAeu^rev.
bifMauvo-'0'JvTO(;

ev

TO^Tvj 7:apay_p-?^a

Ta

Oe|jiXta pa),'wv, 6

TaTo; 7ra7ra; ixxXTiTiav, tou XpiTTOu

ETToixooofxei:.

oTiep

axouTa^a
3Ex|jl->,v

-ri

ppa'/;jTaTT,' Ouyar>,p
OefAX'.a ^TTtT^^OeG-OaL'.

ToO [BaiaEO); ^v t^
l^

Bcatissimus papa Damasus ab Augustis quomdam non lon-e in Urbe posifum sibi dari poseebal,in quo beati Laurentii martyns ucciesiam laimcaret; quem statim Augusti modis omnlbus dai-i jusserunt. Ubi mox fundamenta ponens sanctissimus papa Damasus. suis manibus ecclesiam designavit, quam Ghristojuvante ad perrectum usque perduxit.
i.

hortuni

ob
sacrilft/nm
fttchius

damoHv
iiirrfptii.

Ta

Quo

audito,

S'.oT'.

opy/i tcoaXt, i;a'iOer^a, avaj^.ov iva'. to-^to iAoy^TaTo'. v auTo:; to-:; xt,t:o'.; [iacTa:o|jL'vTi ^=<'[Avf| T:pop-/_TOa'.

iftKo-

tuOVjXai ei7i oav

duin adlmc lundamenta ponerentur,' ira ducfa indi<,mari ccepit. eo quod in eumdem' hortuui vectandi gratia saepius venirc consuevofilia,

minor

?iv aiJTT,'>;aTa

vTiT:'^dTT,Ta

TpT:ofj.evTj, ixeJ

TuyvoTepto;

eup^^TxcTo.

iv
0'.'

Tw ouv
eau7-r,;

iv auT(o

tw

TOTrto TTrouoafiav TraoTSvyi^^e^.v OejjLcXta

xai t(jv Oepa^ra^.vioojv (xuTTiq Ta

Ta i7:'.TeyvTa xaTaTTpiJ;a!.oi.voe:To

quidquid fuisset per infantiam dulecfata ibidem reperiret. Gumque ad eumdem locum fcstina properaret, per semetipsam cum famulis fundamenta composita evertcre nitebatur. Quod
rat, et

OTtep It.v/v.^-}^.

ubi

pr;esumpsit,

TaTa euO(o;uTTo axaOaprou

T,p;aTo*
7:a;
h

statim

ab

immundo

spiritu

7:vEujjLaT0; T7c'apaTTT0a'.

oOev

ol [^ev auTT|; yov':; ol auyou(TTO'. xai

Twv

'P^ojAa^^tov

Xao;

H\'.^:^i

xai

7:vOo;

o'.a

unde tam Augusti quam etiam Romanus populus m(Krorem ac planctum pcr dies plurimos habuenmt.
per diversa corpora sanctorum et nullmn sanitatis offectum meruisset audito enim iiuod in insula qute ClLius
3.

vexari ca*pit;

7coX).(ov ^ficptov iT/-/|xaT'.v,

3.
fj^ava

Ev Tw

ouv [j.Ta;u Tipo; o'.atpopa ivi(ov

ouoeiAiav
tt,

Xs.i'

Dum

igitur

TcpoCT-iepETOa-.

TaTLV
r,T'.<;

y.ap7:(uTaT0
'

eam

Ten-anmm
defn-tur

(ixouTavTe; Se otl
sCTa'.,

h
iv

detulissent
;

v/itw

Xlov ^Trovoaa-^

ad eorpus
S. CiFsarii,

Tou

[j.axap'.ou

iTtowpou [/apTupo^ ev

to
67:0

(Twfxa xaTaxE'.Ta'.,

dicitur, beati Isidori corpus esset reeondituni,

to7:(,j

evo/XoufJievo?

'

7:veu[AaTo; axaOdoTou xal Y,pyeTO exc^Tc

rV

'^aTLv

7:apauTL'xa ixofAL^ETO, TUvyjETav 2uv To:; auvouTTOi;

('.)TTe

quicumque vexatus a diabolo advcnisseti sanitatem protinus mereretur, devoverunt Au({uo

gusti ut fiiiam,

r>iv

OuyaTSpa auTtov,
xal

; r^j

ouvatov,

-/.aTa to'j

Campania^

littora

TYi; Ka[j,7:av';a5

atyLaXou ^rpo; auTov Tov [idpTUpa

[ji{SaXdvT;
-fiv

qualitercumque posset fieri, per ad eumdom martyrem dedu-

dT^eXOeLv
iTTCLo/^

aijr>iv

iv

paTTepvL(;j,

ouO dXXd);

cerent. Et exposita in basterna, quia ncc aliter poterat pras debilitate portari, eo quod saepius

ouvaTov ota

ttjV XETCTfJrriTa

vexarefur,

tandem ad urbem pervenit Campaniffi

Teriacinam.

Pao-TayOT.vai

EXCOmCECASINENSim. C

1.

RegnanteValentmiano Augusto, DamasusRon,a..icatho.

Ex Augustus Eudoxiani Theodosii Augusti filiam sibi jure copulavit conjugii Qut videhcet Theodosius cum Honorio pariter sancti Pauli basilicam a fundamentis ordiens. lelici^er ad finem nsquo pe.-duxit. Eudoxia vero usque adeo in apostolorum sunmmm divim facibus amoris succensa flamn.averat. ut ejusdom [opora] basilicam, quaj in prssens usque in August memoriani EudoxiK dicitur quaiiKpie ad roveroutiam vinculormn apostoli ad Vincuia cognonunari voluit. in Urbe constet esse consti-uctam sod de his hactenus. Nata: sunt autom Augusto do coiijuge flliit duje quarum p.-ior quidcm matris nomine Eudoxia, iiiferior vero Galla Placidia dicta est. Verum prior ante completam adolescentiain annos ocius consuinmans suos. vocanto Deo defimcta est unde pro communi parentum inore eff"ectum est ut superstes Galla ab Augustis tenorius amaieliii-. 2. Teiupestate eadeiu ab Augustis hoituni quomdam antistes oxpetiit. Quo ocius ovanter([ue ab
consilio antistitis
igitur
; :

drani pontifici, obtinebat. vir et fido catholicus, et scientia floridus, et moribus honestissimis adornatus In tanta autem reverentia Augustus Iiabebat antistitem, in tantum utrunique unanimeni ef oncordem gratia divina effecerat. ut quidquid pontifex vellet nollet, idom vellef sporneretve Augustus

Augustis concesso, manu propria pontifex fundamenta jaciens prima, ad mcmoriam brafi mai-lyri^ Laurentii designavit ecclesiam quam post etiam adjutus divinitus felici consunmialioiio coitiplc;

Porro Galla, audita horti concessione, audito etiam quod in eodcin jam ad conslniondam eeclesiam jacta ossent fundamina, ferre Ipsa verba roforentis vix potuit pro eo vidolicot quod ad eumdem hortum cum collactaneis atque coEevis suis venire crebrius ibique ludere, spatiari, oniiiiaque quibus educataruni tenerius puollarum alliciuntur nnimi agere consueveraf. Undo indignafa flammanlius ad locum ipsamet cum lamulorum voniens multitudine, coepta ecclosia; fundamenla
vit.
;

nisa est demoliri. Quare mox atrocissimo tradita da^moni, vexari ab eodera tam Augustorum quam ipsius quoquepopuli Roinani aniinos mopror invasit
3.

dirissime co^pit

unde

gravissimus.

in

Delataquc puoila por diversa sanctorum corpora, a nullo meruit sanari. Audito autom ((uod msula cui Chio vocabulum est, ad beati martyris Isidori corpus diversa) quotidic ot n.axime in

expulsionibus

diemonum

divinitus exhiberenfur virtutcs, positam in basterna puellam per

Gampanije
litlora

128
EX MSS.
ET
IJIPB.

SANATIO GALL^ ET TRANSLATIO

S.

C^SARII ROiMAM.
5ii to

Terracinam. Cujus urbis bealissinius Felis ^? episcopus eam cum omni honore suscipiens, urbem quideni ingredi non pcrmi^~it: sed ejus monitis
devertit. se ad beati Gcesurii niarlyris ecclesiain corpus jaceret, talem Cumque ante venerabile

pa(r:ayJJ-?,va'.

Tiveu^xaTOs xal XwoGufAECv

ajyvw; evoyAer^GaL On6 -loi:. 6>w; ouv ev Tvi TroXei

r,y

TrooeXOoOTr,;

Tf.

^-ovo,u.a;o,uv/i Ts^i^^axiv/i, -^i^Two?

<I>-:>/.;

-oAew;

o |Aay.apLo;

i-j.7y.o-o:i, o^

xal p.Ta

7;acrf.? ti|^-?i?

auTV-' 0TtEoi;a7o, eCjaOerv oe aOT->iv ef?

e-ra^ev. aX).a
Z'.k

beatissimus episcopus pro ea oralionem fudit pvrlAxcens Domiite l)em omnipotcns, (jm hanc spiritum ritx, qin iinivev/?w Hrtir/ jussisti dans sorum es vorpiifnr, erf/om' ju,sfHm est uf spiriium
:

t>,v tioX-.v

oOz

jwv

i(Y=^''^'^

^"otJ

eii/wv xal vojfJ;aiwv ^Ls tov Toa ocyioy i^apTjpo?

Kaicrapiou vaov avax)ivcrGai TrpoaiTaiev.

tu

oOv

iVr.^Ta toO
T0'.a6T7.v 6
T(ji

asfiaTfAWJ

)veL<{;avou

xeraOa-.

a-JTv.v,

qmm

ei t/are

dignafus

es diaholi potestas pos^i-

-Aaxap-^TaTo? iT^limr.o^

J/;r,v :ipoT-;;ie

deat? Tuam ergo, mus,uf cffm priucipall rcformex spiritti ef prisfinx m/das salitti,ut pcr Inijus marti/ris intercessiouem sn/rrt^a, metite jam pura ecclesix tus, pro qua
offhidit, vofa

Domine, clementimn

suijplica-

Oew ).Eywv Kupt,e

t->,v

6 Oeo; 6 Ttavroxpaxwp, 6

Tau-

ttjv

xopv

vvv-//Jf,vaj y.sXsutra;

xai ooJ; uTJj

-KvsjtAa ^Cw^,?, 6 TravTUV

wv

iT^iyvw^-f,?, oy>i a^-.ov

atJTvj /.eXeuc-a? ti

sativ Tva to TivEJjAa 6 ooEJr.vau

5 a^oXoj Ho-M-j. o-Jva7Tjr(i'
jjL-,'a).0T7,T'. J7t:oxu7:tO[jiV,

toj

pcrsoJmt,
:

Tunc omnes qui aderant

tti cr,

ojv,

x-jp^.e,

respondcntes

Amen.

o-w;

ajr>,v i; t6 apyaCov
T>iv

avaxa-.vi^,?
(r:s'i'-i];

7:vjp.a

xal
0'.a

di

TipOTEpav

^t:'.-

TWZViprav, 6t:w;

twv toj jj.apTupo?

Ixs^Ltov

Gz-Jiijfjuzvui voi XK'. xaiJapcu

ajveLOOTL t; ttiv ixxAr,xt).s(T7).

crtav aoj,

eC<;

-^v r.jAapTev,

sJyas sv aJT/j
"

xal TcavTs; dTTExp-lOriTav t6

ft liujiis

A[i.TiV,
b.'fvi>TOLZ0<;

4.

Ergo prsefato sancto episcopo

in fletu

ac

4,

AoWOV

6 7;O0E!.0T,[J.VO?

7^1(7X07^0?

sancti
intercfssione

jejuniopersistente, tertia die salvata est,tale* per nte, se testimonium perhibente, quod noctis medio
sibi vir
fit sanctus apparueri!

Ev xAajOij.(o xai. VTiTTE^^a-.i; eajTov exoeowxEV, wa-T sv

t-/]

TpiT-/] TijJLEpa
O'.'

-V,

x.opT) Oeo'j

xap'-^^ (.aaewi; Eru^ev,

[j.e-

snnatur.
EJiispareiiles
* cod.
lali

/',stola c .
;

indutus et vultu

TO!.a'JTT,v

ajTr.i; piapTjp^^av e^r.yojjAevT,, o-l Ttji

xisse pulcherrimo, sibique dixii--

Peccaforum iguls ^

aovjxTftjj

ay.o; ___.,,,,.
^'^'f,ii

^).0(ov 7T'javT,, <j-:oA-r^y ., ,

evoeoj-

h
c

non alifer nisi jier lacrifmarum fontem exstinyuifur. Felicis ergo fietu episcopi scitote essesalva-

jjlevo;, ^v Oscf ).a[A7TpoTar/i,

xai tpT.aLv ajTTi'

tt
ja->,

T6

tijv
Ttiv

aj^apTwAto-'

-ijp

oux

aXXto;

oia

r?,^

tam.

Gumque

rium
eod. a.Uo

se nominari testatus est

illum quis esset inquireret, Cti^sa: Siatimque ex meo

Saxpjwv
aur>)

tit.yti;

ffpewjTa'.. I^iXuo; cjv toj

ayKj-

txtou ^t^ljxotiou 7iapaxaAo'JvTo; tov Oedv,

uyWi;. iv t(o
aJTT,v

e;-7,),0v

ore quasi rolubrnni ejiciens,alii'^ vero qui secum

ojv t6v StytwTaTov ET^ijxoTTOv

xal
7roio)

erat dedit,

In maris profiindum hunc suh omni festinafione demerge. Et faciens signum ori
et aif
:

7:ep(0Tx/
Jy.v,;,

Il^i;
ti

Tp6-(o

yeyova;
eauTov
iv.

dTioxp^.OErTa

xopT, Ecpri' KaL^ap^.ov

meo

et

aurilms, statim abscessit.

,

Ego

vero

ad me

ovoj/a^e-.v o'.[^apT-jpaTo 6 ^a.^dc,

^o\' ejOeio; ojv

reversa

hsic

ipsa nuntiavi episcopo.

Qui Jxfus
offerens,

toj ejxoj TTojxa-ro; d^-z^

6'vt'. p-et"

o^'.v

;T|Vyxe^/, Tpo)

tw

effectus, sfafim

diluculo sacrificium

Deo

ajTo-j oeowxev zktm^'

Ev

t(o tti; OaXddxr,;

*

sacra mystcria celebrarit. Igitur famam ejus Romanae urbi fesUne nuntiaverunt.

salutis

P^Oco
(ra;
J^o'J,

j^eTa jrda-r, c77T0J07i xaTa7:6vT'.i7ov

xal
'^''^

7:oi'/r
w^'-~^

Quod

(r-jpayroa
dav->i<;

t(o <^yo>^~'^

V-^'-'

^^^- ^'^

augustorum auribus est perlatum, protiubi nus ad urbem Terracinam cum non parvo populo
statim properarunt.

dyvTo. 'Ey(i) ce ef; eauTTjv

otjir,vucra

^TiavEX-

Ooutra,
o^tt'.;

TauTa
t(o

Tcp

&yt(dTdTt|)

i-n:i<yx6r,(^,

Ad quam cum

pervenissent,

ojv

h iTzi^j-Aor.o^

dxcjaa; xal
t(J)

i).ap6; yEv6[j.Evo;,

inveniunt sanctum episcopum hostias

Deo reddentem,

euOew;

opOp(o

Outr^^av

Oe(o 7:poo-Vyxa;, tcc

9e^=t

destinantmemoratam.Ad urbem itaque Cameidem in antistitem praeerat, decenter suscepta, ne urbem ingredi quidem ab eodem permissa est. Vcrum eodcm prEenionitore et C duce, ad sancti levitae martyrisque Gfesarii reliquiarum divertit memorlam. Quo cum perventum F Dominator Domine, qid suavis et copiosus in esset, hanc pro puella orationem fudit ad Dominum

[EX CODICE CASINENSI 139] \{\.iora.Rdinsn\dim

panise Terracinam puella deveniens, a saneto Felice, qui tunc m'bi

viisericordia
es

omnihus invocanfihus
te

te

davidicis rocihus acclamaris, quique ejusdcm attesiatione prophetai

te

prope omnibus invocantihus

in veritate, invocanfes

famulos

iuos,

Adonai, Domine, exaudire

dignare, meritisquehujns felicissimi martgris, cujus hic exuvias corporis sacrosanctissimas

veneramm;

omnia hujus anciVcC fux corporis membra mundissima per divinw regenerationis lavacruni divinxque eucharistiam commuuionis effecta, immundo jiossessore fugafo, munditiai pristinx salutique resfitue, quatenus prmsumptionis audacixque puellaris facinus sancti Uviix tui interveniu a te indultum clementi miserafione cognoscens, reddifa sd)i, jmreniibus, patrix, suis parenfum jjafrixque vocihus laudes et aciiones yratiarum deVibet nomini tno. Ef hoc prBstare,j}ater misericordiarum, jjefimus in ^iomine prxmemorati Vnigemti
tui,

cum quo

tihi in

unitate Sancii Spiriius individmtm

regnum

et

imperlum

sine

fine jjermanef in sccufa seculorum.

Ad

cujus finem orationis, pro ritu moris ecclesiastici

omnes qui

aderant responderunt
4. Persistcnte
est.

Amen. autem triduo in orationibus

:

Noctis siquidem tertia; medio,

ei vir

praesule, interventu mar[tyr]is puella hoc ordine sanata vennstissimus iacie, stola pro levitarum inore coopertus,
:

apparuit; qui puellam in haec verba convenit

lacn/mas, respjexisse mentis afflictionem;

hjec loquentis a puella
vit.

SciasDeum Lelicisantisfitis audisseprecem, vidisse undeper eum te illico restituendam noveris sanitaii. Gumque

nomen exquireretur, ei Cfesario inesse nomen ejusdem responsione cognoQui confestim quasi colubrum ore extrahens puellari, viro euni qui ibidem secum advenerat tradidit hoc ei dans in preceptis, quatenus in maris profundum citius et sub omni festinatione demergeret. Quibus factls dictisve, signo dominicse crucis os auresque puellares communiens, nusquam prorsns compamit. Puella vero mox rcversa in sese, priesuli serlatim omnia enarravit; qui de ereptione puellse alacer nimis gratulansque effectus, lucescente mox die, Deo pro redditionibus gratiarum dominici corporis et sanguinis victimas immolavit. Quod nimiruui niiraculum preesul celerius et sub
;

omni

ugilitate turavit

Augusto per internuntium delegare. Quibus

auditis, laitissiinus

imperator

effe-

ctus

DIES PRIMA NOVEMBRK.

129
ci offcrent, , om.

Osta fiutmipta UpoupY-f,tjv. -ap' auTa

(^fiv

o-jv

tt.v ^ti

Tvi?

auTV)?

cruTYipia;
wa-i.v
|j.t'

Tayiw?

^jATivuffav

-fiTt?

TO',?

Twv auyouo-Twv
Tep^axiv/) ou
*

dentGm, et suam filiani oblationom Quibus celebratis, Dui antistitem

vcnei-ati sunt
;

M-is,

supia

axouTi.TOerara, suQsto; ev r/i

modmn

7i;6),L

oXiyou Xaou

7ipo7YyLt^ei.v

ruiia

dona

beato autcm GEesario martyri pUi-

largiti sunt.

TrapeTxeua^ev

siq

tjv

TrapayeyovoTei;,

eupi^xouatv

Tov ayLWTaTov iTrijxoTtov Gu^iav

tw

Oe^j

Trpoaxouu

^ovTa xal

r>iv

Trpoa-ayou!7av.

auTWv OuyaTspa Trpo^rtpopav Ti^j xupiy toutwv ouv sxTeXeTfJevTUv, tov kyuo-

TaTOv e-i^rxoTTov UTiep ^x TzepLTaou iT!.[jiT,TavTo, tw oe [xaxapiw KaiCTapu.i Ttji piapTupL TioXXa /apiTijLaTa
^otopYirravTO.

5. "H5-/1 TOLvuv
Tipoyeyev^if/eva

^v Tw -7io)Xa e-axoXouOeCv Ta ppayew; Ae;o|iev. TOTe ouv OuaXevz},i,

5.

krgo quia multum cst ea pcr ordinem pro-

,^1.. rni,..i

sequi, quae gesta sunt breviter eloquamur.

TLv.oyo.; 6 auyouriTO? f/Ta

Tunc

plm-mm
^- t^ii'^''"

Euooiiac; zr^q auf^pLOu

-J^

auTCu
xaL

r>iV aur>|V |3aTTpvav,

Valentinianus Augustus

cum Eudoxia conjuge

filiam

t>^v

OuyaTepa aTOevr,
KaLuap-iou xal

eamdem basternam
GEesarli

in

qua

(iTZTiyayov, ^x
fxepri

ypucroO xaL ^)i'j;avTLVOu lxdT;.A7.aav,

tegram dotulc-

''^"^"'""'-

Tiva

twv

5!y';wv ).e','{;avwv
o
Tv]
Tr,<;

"louXiavou

pa).dvT<;
TTOLjxvT.

ts

'^jx^-.Xz-j^

xal

>,

twv

'Pu(^atuv

rant ex auro et ebore decoravit, et martyris atque Juliani presbyteri reliquias ponens, tam ipse quam etiam Romana plcbs quje

ev

auT/1

^a^Tepva,

ofTLve?

simul

venerant.
ot

propriis pedibu.s

o;iO'j (TuveAOdvTef;
to{o'.;

progrediens

f^eTa

tou fiacr-.Xeu? OuyaTpo;,

o'.a

cum
intro

filia,

-KOTLv 'J7rC7Tpe^ov

sacerdotum Immeris basternam por-

xal

twv lepwv wfAwv

TrXeitrrojv

T71V

parrepvav pacrTaEavTe? fieTa

xal
ev
u.-jct,)v,

tpura-

^f>L(7)v

^v

Tw TwvTw^j^a-^wv TraXaTLwxatexaL
paTL).LxJi

OevTO
xXi(|J

et laudibus palatium collocavit, in optimo loco, imperiali cubiculo, per beatissimum Dama-

tantibus.

cum innumeris lumlnarlbus

Romanum

cr:;/vo7:pe-(rT'iT(p

xoujSou-

sum papam,
Ubi
infinita
;

qui ojus oratorii dcdicalor oxstitcrat.

Sia Tou

(^axapLOU iraTia AafjLatrou,

oo-TLi;

tou

a'JTou eu-xrf,pLou xTT|Ttop iZziyJiy^

iv

ot

aTsXeuTTiTa

yapLfff^aTa iv tol?
iodO-^o-av
L<;
*

xoCT[iT|[jLat7iv ut:6

T(dv

auyouorwv

ev

u
z(<;

TdTKo 7ioXXa QaupiaTa iTrLTeXouvxat

xauy_T,fxa
rJ^f;

dona in ornameutis ab Augustis iilata sunt qui locus usque hodie multa miracula prjBstat, ad laudem Domini nostri Jesu Christi, cui est honor et gloria in secula seculorum. Araen.

odcav xai

exxXviaLai;.

[EX CODICE CASINENSI 139.J cins gratesque

Repertaque
Icetitiam,

mnumera popuh muititudme Terracinam arripuit iter, dieque tertia, cum pra^sul nondum missarum explesset, cum populi quee secum convenerat multitudine basihcam
tilia

immensas ex cordis

intimis referens Greatori

cum

solemnia

saluti pristmje restituta

Deoque devote ac

ut dignum erat, et laudes Deo ampliores prorumpit. Sanctusque antistes Folix ab oa die in maxinia ab Augustis est habitus venorationo. Contulitquc cidem ecclesi^ dona imperator innumora 5. Basternaque ipsa in qua puelia languens Terraeinani delata fuerat, auro et ebore mirifice ab imperatore jussa est decorari. In qua nimirum sacrosanctissim^ levitje

imperator in-reditur venerabiliter offerente oblationom in

C^sarii et presbyteri

sacerdotum humeros Romam usque pervectse sunt, imperatore cuui populo accensis luminaribus in hymnis et laudibus prosequente. Conditaque sacrosancta pignora
Juliani reliquiae per

cum

devotione et veneratione debita intra Urbis palatium, in cubiculo augustali per manus pontificis pamasi; qui ejusdem basilicfe rogatione Augustorum exstitit dedicator. Fiunt autem virtutes multie
in loco pausationis

corumdem usque
;

quEerentes inveniunt

in hodiernum diem, accipiuntque petentes digne, digneque aperiturque digne pulsantibus ad memoriam sanctissimorum martyrum
,

inlerventionibus eorumderu, prEestante Domino nostro Jesu Christo, qui cto vivit et regnat Deus in secula seculorum. Amen.

cum

Patre et Spiritu San-

ANNOTATA.
a De hoc Felice ita scrihif Contafor, Hid. Terrac. Jih. V, eap. 16, in iiota : Quid aliud prodigiosum aut notatione dignum (priEtcr ca qux hic iiarranfur) peregerJt hic sanctus virFcIix,... nobis ignotum ^st Quin immo tria antiphonaria pervetusta, ubi sanctorum Acta continebantur, mera civiuiu
incuria perierunt.

b Vcfus aiitiphonarinm,

in ecclesia Terracinensi asservatum, sequentibns

factum

celehrat versiculis

Aujusti proles est reddita Galla Propter

saiiUi,

eam Felix dum maityris orat ad aram. Dant Domino laudes una curn plebe parentes. Nocte soporatam purgavil d*mune martyr,
Ingentem colubrimi ejus ab ore
traliens.

Ajmd

Coiitatorem, Htst.

Terrac. Ub.

V, cap. 3., ^mg. 470, ubi agit de translationc

ct

iniracnlis

saneti Caesarii.

c Tesfinioniuin pue/la:, quale legitur in textu grsico, tantisper discrepat a textu latino.

Novembris Ton/us

I.

17

LECTiO.NRS

130
KX MSS.

DE

S.

PRIMO EPiSCOPO ALEXANDRINO.

LECTIONES DE
Lect.
I.

SS.

C^SARIO ET JULIANO
venit
Filii ct

a.

I emporc

Claiidii

Ncronis

Spiritus Sancti. In ipsa hora veniens qui-

sanctus CtEsarius diaconus ex Africa in civitate GampaniEe, quns dicitur Terracina. Et erat in eadem civitate oecultus usque ad diem kalenda-

dam
et

presbyter,Julianus nomine,tradiditei corpus

;

rum
tidie

januariarum, apud

quemdam scrvum
vigiliis

Dei

nostri Jesu Christi et cum oratlonem super eum, mox completa fecisset orationc Leontius consularis tradidit spiritum

sanguinem Domini

christianum,

cum quo

orationibus et

quo-

Domino.
Lect.
ni.

Deo vacabat. Adveniente autcm supradicta die kalendarum Januarlarum, factus est convcntus civium ad templum Apollinis, et adduxerunt juvencm Lucianum ut sucrificaret, et in sacrificio
obtulerunt porcam, quani juxta

Post hsKC Luxurius tenuit Julianum

ct

presbyterum
sententiam ut
cipltarentur.

GjBsarium diaconum,

et

dedit

ambo insaccum missi in mare prasEadem vcro die quo mersi sunt, in
a serpente
percussus. Jacens
exspiraret vidit

morem

imniola-

littoreeos

unda cjecit.Ubietiam jacebatLuxurius

vULucianuspro autem de more sacrificio, asccndit Lucianus equum, simul cum eo prsecipitavit se ipsuni et mortuus est. Videns autem hoc,beatus Ctesarius
salute civitatis et
coepit clamare dicens
:

civium. Peracto

totus

turgidus,

autum

totus tumidus, ante

quam

oculis suis psallentes

Viri sapienfes, qttid facitis

scelus

morti tradaiis homines ?

siultum? Numquid Justnm est ut pro riia quatn stuHim tit morti
!

Julianum et pcrgentesadccKlum. Quos* ipse Luxurius cernens clamabat Snccurrite mihi misc.ro, sanctl Dci,
:

ambo et gaudentes, id est Ga^sarium, et cum honore dignissimo

qiiia

tradatis sanguinem innocentem

Legt.ii. Audicns hoc Firminuspontifex jussit

plurimas patior angmtias; et hsec dicens exspiravit. Gorpora autem sanctorum martyrum Juliani et Gsesarii coUegit quidam scrvus Dei qui
cuin ipso habitaverat,
et

eum

teneri et recludi in custodia publica. Post

sepelivit

nocte juxta

dies vero octo

ejectus est beatus Gsesarius de

Terracinensem civitatem, sub die kalendarum

custodia, maceratus et

tectus de capiUis
est in

suis,

novembrium

in pace.

quia nudus
forum.
et texit

erat.

Tunc adductus

medium

Eadem hora

facta est Uix sieut coruscus,

ANNOTATUM.
a

beatum Cfesarium. Videns autem hoc Leontius consularis misit se ad pedes beati Gsesarii

Has

teciiones excerjysimus

ex eodice ms. Ho-

dicens

Percavl; et accepta aqua, beatus

mano,

bibUotheca:

VaUicellana,

membraneo,

sec.

GEesarius baptizavit

eum

in

nomine Patris

et

XI et

XII,

folio; Vitie SS., tom.

XVI, pag.

73.

DE SANCTO PRIMO EPISCOPO

C.V. H.

ALEXANDRI^
S.Primo Galesinius ad hilendas novembris sancti Primi episcopi, qui ab aposuccessione quartus, ministerium
illius

IN .EGYPTO.

ISEU.VTE

SECULO
SeCUNDO.
S,

DeAlexandriis,
stolis

vita,

quartusque ab apostolis ministerium ejus ecclesise sortitus est Primus. Patet autem quintum

Primus,

ecclesire capessens,
fuisset, quievit in

cum duodecim annos

ei

prse-

Primum censeri secundum divercompufandi rationem. Qui quintuni dicit,ut sam

aut quartum loco
Pefrus, incipit
ut Eusebius,

Domino. In quibusdam martyHieromjmiani auetariis hoc die fit meniio rologii de S. Primo episcopo, cnlto Augusfoduni in Gcdlia,
quem
S.

numerum a Marco; qui qvartuni, Marco extra numerum relicto, ah ejus

primo

successore ordinem dudt.

Primum annos
:

locum utHiter annotavit Florentinius

episcopi Augustodunensis

\{qc

duodecim Alexandrinai
Ensehio, Hist. Eccl.

ecclesiB przsedisse paiet ex

rv,

Priini

auctarium
et

lih.

cap. 4, uhi scribit

legitur etiain In

appendlce ad

Adonem
quem

apud

Saussayum
kal.

in

supplemento Gallicani martyrologii

laudat

tertio Alexander, Romanfe urbis cpiscopus, fato functus est, cum decem annos

Anno autem Adriani

novembris, ex Petro Galesinio,

administrationis expU'Sset; cui successit Xystus.

quod S.Primum episcopum iEduensem ex tabulis Grajcorum primus restituerit. At Galesinius hoc die Alexandriae, non Augustoduni, S.Primum episcopum recolit, quartum ab apostolls iUius sedis
successorem, et recte ex tabulis Grfecorum, ut in
notis addidit, potuit

Eodem

circiter

tempore mortuo Primo, anno

circiter

cpi-

scopatus sui duodecimo, Alexandrinae eccIesiES

sacerdotium suscepit Justus, anno

121.

Notanda

venit aliqua

differentia

circa

Alexandrinum episcopum indicarc, difficlllime vero yEduensem, inter quos episcopos Sammarthani Primo locum non assignant.
2.

Alfxandri-

Petrus de Nafalibus in lihro

xi,

caj). 6, inier

nus

qui)iius,

Alexandrinos episcopos sancfitatis laurea insignitos S. Primum recenset ordine quintum, quem aUi

quartum

vocant, ufi Eusebius Hisf. Eccl.

:

lib.

iv,

cap. 1, qui ita scrihtt

Circa

duodecimum annum
abiit

Trajani quo Eusebius in Historia AlexandriB solium pervenisse scrihit, nempe duodecimum, quum in Chronico suo annnm decimnm aut utidecimum indicare videatur. At non semcl ejusmodi differentia Historiam inter Eusehii et Chronicon occurrif, quam cui adscribas vix dicere poteris, Eusebio an Hierongmo an oscitanti librario. Quare cum Valesio, in nota ibidem, potius sequimur Eusehium in Historia quant post Chronicorum Hhros scripsit, quxque ideo erroris minus
suspecta esse debef.
3.

annum Primum ad

Trajani Gerdo Alexandrinse ecclesiae episcopus,

cujus paulo supra

mentionem fecimus,

De

cita et

rebus gestis sanctihujus patriarclim

Atexatidrini

eiiaiii

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Aiigiistodum

mGallia

Alexandrim nihil memorisB proditum invenimus. QuxsUo vero movetur utrnm hic Priinus Augnstodiino an Aiexandriai episcopns sit tribnendus. Negari nequit in quibusdam cjwniplaribus mardjrolofjii Hieronymiani tcji hoc die 1 novembris
S. Prinium.sire Priniinum
; variat enim nomen. Perspicuitatis gratia variorum aJiquot cxempUi-

131

insuper panlo
scopi
eui

nomen

adjcctnum primus annectitur excidisse, apud jEduos nullus Primus aynoscatnr.

tamen,
cogentc,

posf nofissimnm offcndinin^ epi Pinninii; a/ diain noinen proprium

ita ut

AUCTOIIK
G. V. H.

NoUm
causa

nulla,

uii

mihi qnidcm

videtur,

adscribemus. Bernense In Agustiduno Primini episeopi. Florentinii Augustiduno Galliie, depositio S. Prlmi epjseopi.
:

rium

cmnitiaiioiics

hac ria insistere; neque rursus duplicem hodu-agnoscere sanctum Primuin nomine, Alcxun-

Galleis,

drinum unum, JEduensem a/fennn,

quipo.^f amiunfiafum
su/jjungif, auctore
5.

Fm-ariu Alexandrinum, JEduensem

in appendice.

mm

Adone

^j;/yej7?(>>;se;Au8:ustidLmoPrJminiepiscopi. Corheiense
legi in

Primi episeopi. Vcrum est : Augustoduno appendice Adonis facta ah Heriberto Ros:

Multo vero minus consenm-im Saussayo in supp/emenfo Marfyro/ogii Ga/lirani, quod supra
taxavit Florenfinins, cnjusque hic integrnm fextum, Saussai/atim levitatishaud duhinm arqnmentnm, suhjicio : Augustoduni sanctl Primi c-piscopi

mn taineit
Aiigiistodii-

tveijdo

Augustoduni

S.

Primi episcopi sed ver;

nnmin
rpisco/nis.

bisasferisco nofatis; (juod dHigenter, qnxso, lector

atiendat, quo quid valeat hsec annunfiatio in Adonis appendice proheinteUigaf. Anfeenim RoHivey-

iEduensis, cujus
exciderit,

dns sequens ad lectorem monitum prxiniserat : Habes in hac appendice quae hactenus Adonis martyrologio fuere Inserta, cum tamen ab aliena
Et quidem ea qufe asteriscis notata sunt, etiam Jacobi Mosandri judicio, qui primus
sint.

cum memoria apud suos dlu tamen apud Graecos propagata. Ita vir divinus orbem universum explorat^ sanctitatis
celebritate impleverut,
lulavit
;

ad nostros usque dies pulvendicata in lucem, vo-

manu

ex quorum

fastis

lente

Adonem Quorum
"

edidit, aliona uli Adone judicata sunt. rationein ita ipse ad lectorem reddit

rediit,pia operaPetri Galesinii protonotarii apostoiicae sedis, qul vene-

Deo.tandemaliquando

randum

Martyrologium hoc ex quatuor pervetustis mss.

sanctissimi hujus prfesuiis nomen ex Grfficorum monumentis repetitum sacrasin lalinre

EccieslBe tabulus, quas digno

mutuo coiTespondentlbus manu propria exaraviinus. Verum quartus, a monacho

codicibus sibi

numcre
retulit.

dedicavit

Gregorlo XIII pontifici maximo,

Ex quibus

novum

in

Ordinis S. Benedicti conscriptus, aliquot sanctorum nomina continebat qui in ca?teris tribus non
habebantiu-.

catuloguni sanctorum, sacris auspiciis

De quibus cum dubitarenms an

essent Adonis vel potius per dictmn

ejus martyrologlo adjecta,
consilio,

monachum
usi

doctorum virorum

Urbani VIII pap;e nunc sedenlis editum, iioc ipso die transcriptum est. Hxr Sausmyus, quo testante disciinus ad illum nsqne diem ignotum fnissesuum suis yEduensibusPvimmnepiscopnm. Quod vero
de Galesinio dicit, rnjus elogium Primi in capite hujus tractatns recitavimns, animi levissimi, si non mendacissimi, apertum signnm esf. Non enim yFduensi/ms, sed A/exandrinis Prinunn Galesinius assignavrrat. De Urbano VIII qnid somniaverit,

eosdem sanctos signo *sic pra^nolavinms

ad evitandum onmem errorem ac scrupulum. Hactenus Mosander. Ego vero collatlone trium
codicummss.Mosandrlaniscodicibusvetustiorum, de quibus initio Adonis ad lectorem dixi, multo plura deprehendi Adonis non esse. Qusb in appcn-

dicem quoque

relull, sine asterisci

tamen

signo,

communi nostro Mosandrique consensu ab Adone resecanda sint, quee vero

ut constet quae
prifiterea judiclo

equidem assequi nonpossum. Si verba sensnm hahenf, intelligo ntique e Galesinio In Mar/yroloyium Roinannm Greyorii XIU Jnsm editum et inde in idem martyrologium ah Urhano VIII recognitum, quod anno 1630 e typis Vaticanls prodiif,S.Pv'nm

trium
illius

niss.

quos dbd codicum.

auctoritate,
inniti,

Manifcstum
dice notatos

itaqueest, sanctos asterisco in appcn-

nomen transiisse; qux oninia falsa sunt. Hanc interim ex mendaciorum plaustro (ita enim, teste
Castellano, GalUGallicannin Maiiyrologium vaca-

una

Benedictini

negantihus sex codicibus vetustissimis,

adeo-

hant),hanc, inqnani,

unam

rrrifafis

yemmain

leqa-

que a puro Adone esse aliena. Quare nec Prlmus

Augnsfoduni episcopus Adone auctore laudandus

G
olim
ciiltii

mus, excidisse ad illum usque dlem 1637 jEduensihus Primi episcopi sui memoriam. Ex qua ignorantim caligine,

est.

mdlo Inmine
concluditur

vel

4.

Ad qusesfioncni

tennissimo illnsfrata,

hanr dirimendam aiifiquoncm

satis

ecclesiastico

idonee

Primum JEduensihns
iinlocuuifiitin
/l(li/iv/oijiris
',

lionoratns.

martyrologornin suhsidio dcstitntns, Iianc securiorem, uti opinor, viam ingrediar, utprimo qnidem

AlexandrinopatriaiThx Prlmo

locnm vindicem, quipipe qncm veridica historia nemine con.s/

tradicente agnoscai, ac Galesinius

et

Petrus san-

nuinquam prxsedisse episcopnin. G. Interiin magnopere scirc velim quihusnam ex Grxcornm fabulis ipse Ga/esinius S. Primi nomen eruerif. Me enim per omnia qiix reperire licuit Grsecornm mensa, synaxaria, ca/endaria quxrenfcm, riri noincn perpctno fngif. Qnare suspicari coyor cx nno Eusehio auf Syncedo hancGa/esinium ac Petruni de Naiali/ms Primi notitiam hausisse.

ijrxfiH iion

meiiwratiir.

ctornm honore prxditnm affirmcnf. Deiiide statuendum videtur quemdam exstifissc ejusdem nominis sanctum, quem j^duense^ olim sacris
cwlitum
S.

honorihus
olim

rolnerint,

hunc
enindem

vero
esi^e

apud

jEdnenses

celebratuin

cum

Primo episcopo Alexandrino. Quod uti certis argumentis vincere neqneo,sictamen rerum personarumque coiivenit adjunctis nt opinio prohari
possit.

Qux suspicio inorosum /ectorem in idiam foiiassis quxstionem indncaf, nnde vide/icet dePnmi sanctifate constet et de pu/dico ejus atque ecclesiastico
Cui eyo rcspoiidere inyenue debeo prxfer ea ine recitata sunt, me nnllum cn/tus vestigium aut te.Hiimonium invenisse. Quod tamen handquaqnam impedire de/ict qnominus Primum A/exandria: episcopum sanctifafis g/oria snblimatnm unusquisqne rredat. Fieri enim vix
culfu.

qnx ex marfyrologiis a

Antiqua enim yEdnensinm ecclesia inagis quum latina; unde facilc fieri pofnit tanfum virnm qualis fuit Primus, prinm post Boinanam sedem ecclesia: prmpositnm, apnd Grxcissantes ^duos heatorum ccelituni lionore fruitum esse. Non sum nescias aliam (juoque viam
groica erat
iuiri posse,
etiain inde

potuit ut priinis

istis

Ecclesiz temporihns secundiB

totius Ecclesix catholidE sedi episcopns prxsederit,

erroremque snpponi /ihrariornin, qni

qui non fnerit insiyni sanrfitafis dono prxclurus,

suadeatnr qnod niodo Prinmtn, inodo Priminum in i^ariis exemplarihus legimus, atque

maxiine quando nihd in eo hisforia notaverit.

132
1>

DE SANCTO PUOFUTURO EPISCOPO

(J.

V. H.

PAPI^

IN ITALIA.

SKCUI.O

ProMnro Incertus animilocimic

sos an intor sanctos
veniat,

inter prxtermis-

episcoporu7n Papiensiu7n,

quem ipse Baretta

libello.

testa-

SKCUNDO
VKr, QUAIITO.

S.

Profulu-

rum nuUa
ealendaria,
srd (intjqusc
litn/iiie

cuUu publico i)isiguifos^ tandem tcmn saltem cuHus vestiyio deprehenso, inter Acta Sanctorum ejus res gestas examinandas putavi. Fateor nihiJominus totam
viri historiani densis

con-

tnr desumpsisse se ex vetere

ohiit die

Baretta dietn

17

juJii

1591.

CataJogo huic muJtam

auctoritatein historici adscribunt, prsesertim

Cap~

sonus

et

BolioJinus, ac deficientihus aJiis certioribus

resfat

ohvoJutam esse tenehris, nec

unicum

cdebrant.

nndta fortass/s hoc 7Wstro studio luce donandam. Nulla martijroJogia, calendaria nulla Profuturum Papiensem inter sanctos commemorant ; nec festus
ejus dies agifur, nec officium, nec commemorationem hahet inter sacras preees. I/yiicum quod reperire potui culfus vestigium
sutit Utania;,

7nero infectum, uiide

motiumentum, minore errorum nuPapiensium prxsuJum sijJlalioc

bus confici possit. In eo itaque pritni eptscopi

ordine notantur
S. S.

Syrus

fuit

episcopus annos

56.
14.

Pompejus

quas

exi-

S. Inventius

39.
5.

stere aut exstitisse dicunt in lihro

titaniarum con-

Profuturus
S.

servato in archivis cathedralis Papiensis,secundum Bossi apud Josephum Boholini, in opere italico

Hobedianus
7iobis

14.

Hsc

suppeditavit

doctissimus

Prelini
est

quod inscriljiiur Notitice ad historiam patriam spcctantes; qui tomo UI,p.ll> (Papi^ 1823-1838), Jocutus dc S. Ohediano, ita dicit : In notamarginali Bossi adjungit S. Obedianus invenitur in
:

sacerdos Papiensis. Animadrersione

in hoc catalogo

dignum

Profuturum absque sancti

tituJo

apparere.
4.

litaniis

octavae Parasceves.
S.
S.

non
est

Post BohoJinu7n aJium historicu7n Papiense^n infimi suhseJJH audiamus, cujus jain facfa

Capsoms,

Damiane,
Theodore,
}

7nentio

a BohoJino, Capsonutn dico Ordinis

PrsEdicatorum, qid in opere suo cui tituius

Me-

S. Profuture, S. Litifrede,

ora pro nobis.

morie istoriche della regia

sis

citta di Pavia, to7n. II,

p. 78: S. Profuturus quartus est episcopus

Papien-

etscriptoirs
reei-iUiores
Boboliiitis,'

2.

S. Obediane, Idem Boholinus in tomo I,p. 30, nota

2, scri-

bit

Ecclcsia Papiensis
istius

non celebrat officium

,

in

memoriam
soris

episcopi Profuturi

nec sueces-

quem Ughellius recenset, substitutum Inventio circa annum 139, ad meliorem vitam transmissum die 1 novembris anno 144. Per malum fatum non habenius scriptorem qui ipsius meminerit Gualla antiquiorem
;

ejus

nomine donantur

Obcdiani, quamquam ambo sancti in Chronico Paratae. Chronicon

hic

enim

illius

mentio-

nem

facit

quasiin transitu
in fidcles

(lib. II,

cap. 6), ubi dicit

Parats, uti mihi communicaoit doctissimus sacerdos Pajnensis PreJini, cujus eximix scientise et egregix caritati pJeraque deheo accepta referre

ob saevientem

arianam pcstem haud

potuisse levari Mediolani vexillum Ghiisti, usque

ad Profuturum Papise
ibi

antistitem, ejusdem sacra

qum de

S.

Profuturo hic proferuntur,

JiheJJus est

TESTE msTOBiA. Hiuc cst quod mentio arianismi

facta
videri

manu

scriptus bibJiothecs universitatis Papiensis.

nota, sequatur Bobolini textus
:

cuipiam posset
cst
isti ille

signum

se-

Pr^missa
cui
'

Quartus

culi

quarti.

VeiHimtamen non
Guallas,

bonie nor-

episcopus Papiensis fuit S. Profuturus (nota 2), cum Berettffi catalogus annos quinque sedis episcopalis assignet, cursum terminaverit an-

mee multum fidere exemplo probatur

neque hoc uno arianorum nuncupatio-

nem
alii

tribuisse

idololatris...

Quoniodocumque F
quae

no 397, sepulturaique traditus

Nazai-ii et Celsi, sive S. Inventii,

in

ecclesia SS.

de

seculo

sentiant

cxstitisse

juxta Ghronicon

asserit

documentum omnium

hominem habemus

Parata) (Gapsoni, tom.

notam

47, p. 78.) His addit P'", inqua sequentia : Quo loco Gapsonus
II,

sincerissimum

innititur

testimonio
est in

Chronici

Rodobaldi

sed

in iis quEe episcopoiTim nostrorum successionem spectant, vetus quoddam registrum sorte prospera conservatum in archivo venerabilis

advertendum

exemplari Comi nullo

modo

capituii

nostrse

cathedralis.

Prasterquam

innui S. Profuturi corpus in

dicta S. Inventii

ecclesia sepultum fuisse. lilifd exemplar Comi,

quod Gualla meminit de sacra ejusdem historia sive legenda, nunc perdita, non erat cur doctor
Sonnani, antiquitatum ecclesiasticarum Papiensiuni

de quo BohoJinus, insertum tomo

Ticinensium, qux

est colJectio

P^evum opusculorum manu,

XXXV

peritissimus

scriptorum facta a Syro Comi franscriptum e registro omnium sanctorum corporum et reJiquiaa Papiensi episcopo S. Bodobaldo II, anno 1226, cujus autographum periit, ad seculum quartum decimum iniens pertinet. EccJesia S. In-

cum

reliquis episcopis supposititiis

Speltam insimularet creati etiam hujus

Profuturi.

rum confecto

aliam

illius

Hoc solummodo verum est, nuUam superesse memoriam, ne in basilica

;

quidem Nazariana sive Inventiana, ubi Rodobaldi

Ghronicon eum dicit esse sepultum et procul dubio in errore versatur auctor Flavise Papiae, quando more suo latinitate incompta scriptum
reliquit
turus^^
"

ve7itii

7iunc

funditus
corpits,

deJefa

est,

neque

constat

S. Profuturi

qumn

ecclesia

destrueretur,

fuisse inventum.
Beretla,

quod

ibi

(iti

basiiica

Nazariana Profu-

Ja7n videamus quid sit cataJogus Berettx, queiu citavit BoboJinus. CataJogus iste a canonico AJexio Bereita insertus fuit antiquo registro 7na7iuscripto cathedralis Papiensis, cui titulits Ordi3.

solemni funebri choragio conditus anniversariam ecclesiasticam obtinere gaudet com-

nationes el

alia

notabilia

capituli cathedralis

memorationem . Auctor FJavias Papia; Sacrse est P. Romualdus a Sancta Maria (Ghisoni) ,Ordinis Eremitarum S. Augustini, cujus integrutn textum po.stea daturi sumus.
5.

ab anno 1461 ad

1G65.

Est

autem cataiogus

TextU7H

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

CmtlUi
5.

Texlum Jacobi GuallB, de quo Capsonus,

e

133
hic

accipe

libro

Sanctuarii Papioe

cut tifulus HistoriEe patrife, sive libri scx, iihro II, cap. G : Acce-

num
'

.s/c

ed.

donle codern sancto pra^sulc (Inmifioj Mediolugratia ordinandi clara clericos ob s^vientem in fideles arrianam * pestem qute prohibuit ibidem usque ad Profutm-um Papite antislitem,
,

ommum
8

nofs super illis ecclesiis de quibus actuin h /a^io log.0 non iuerat. (Num. In
7J

quEe ubique ecclesiarum civitalis servuntur

cum

~
pnru- ,,,.,.

quarla. hislorhun
ctr.

regum Loiigobardorum,

EJOSDEM SACBA TEsTE HisTORrA, Ghristi vesillum'

erigere et pontificii
ipsius urbis

ifaqne in Ayiohgio, pag. lendis novcmbns. In ecclesia S. Inventii futun Ticinensis opiscopi, qui

Rom uafdus

Ka-

S Pro-

post

S.

Invontmm

sedem

stal)ilire,

arriani

m cpiscopatus ordine eamdcm quin

eumdem

iji

tandnm est olnisse supremum, ideoque

secuU

ingressum Inventium invadiuit. NoJacobnm Guallam anno 1505 diem

teneri a nolns

cui nota erat sacra Profuturi histovh\;qna! rerba nt hene animadveHit Capsonus sanctum innaunt rnjus esset hccc lcrjcnda. Ex utro-

XV

testem

quonnio roxit ecclesiani. In nota hxcaddif : Proepiscopi. De eo breviarium episcoporum Iicinensmm sauctorum in indico ad calccm Hieronymiis Bossius in Dipthychis
fiituri

et Vitis opp!
13')
:

Ticin.;

itcm in ms. de imperio Romaiio an

que auciore, Bobolino

et

Ticinenses moderni de suo

Capsono, discimus quid Profuturo noverinf,

ucque quidquampraiterea Ticinenscs a meper litteras interrotfati indicare piotuerunt. Jam scriptores xtaiispanlo .wperioris inspiciamus.
Uyhfm,
Mdfronas,
ile

AntoniusMaria Spelta. Historia epp. Pap. et Pclragr;issa, Laureolte sacr;e; Gulielmus Molanus lib. de modovisitandi ecclesias Pap. 9. Idem Romnaldns in parte sccunda : I novemProfuturo episcopo Ticln. in S. Inventn (Ex Hleron. Boss. in Dlpth. et vit. eplscop Ticin. Item.ubi de imp. Rom. sub anno 139 Et Petragrassa Laurcol. Sac. etSpelta). Profutmus,
S.
bris.

ft

De

seavuh

S.

(iasparis

VgheUins in Italiai Sacra; tomo I,p. 1077 Profuturus Juventio suffectus est circa annum 139,sanctedecessitanno 114',diel.mcnsis novem(j.

bris,

sepultusque cst in ecclesia

S.

S. Juventii.

Eum-

Profuturum Faustus Antonius Marronus iu sno rommcnfario de ecclesia el cpiscopis Papiensibus, ^j. 44, in UghelUana serie episcoporum Papiensium enmidata quarfo loco rccenset. Joannes Bapfista de Gasparis, in Sanctorum Ticinensis ecclesiie episcoporum breviario, in indicc,

dem

Ticuiensis episcopus, Ticini ortum habuit. Postquam autem apostolicis clarus signis e vivis excesserat Inventius primus, divi Syri discipulus,

contesimo trigesiino nono, de novo statim eligendo antistite sedulo agentes clerus et populus, Profuturum, exlmife prohattequc virliitis virum, ad pr;Esulare muims unanimi voto
scilicet

anno

assum-

psere, qui

eamdem sanctorum

preedecessorum

ad

finem operis

Gatalogus Cfeterorum Ticinensis

ecclesi* episcoporum sanetitate fuigentiuni, quo-

rum adhuc eadeni

non celebrat

suorum prfEseferens imitativam conversationcni, grcgem suurn pari instttucret zelo, pietate et sanctltate, et quod polllcebatur in nomine, cunctis
profuturusossct inoporc. Quartumitaquo in pastorali onore post Syruin, Pompeiumetlnventium
obtinens

ccclesia Ticinensis officium divinum, de quibus

eorum memi-

nerunt Philippus Ferrariensls

rum
Syri,

in Catalogo sanctoItalht^Innocentius ab Ecclesia in Vita sancti

locum,

meliora

eorumdem

gemulari

Jncobus Gualla
Itaiire

In

Ughellius
in opusc.

Sacrte tom.
di visitar

Sanctuario Papiensi, I, Gulielmus Molanus

le

Modo

usquequaque charismata satagebat,talem segregi suo exhihens qualem vovcrant olcctores. Exemplari qua coruscabat bonitate eminontiquc qua
poliebat doctrina, potcns in opercet sermone, pa-

chiese [di Papia],

Officia propria

canonicorum regularium Lateran.,

Spelta in Vitis episc. Ticinenslum, Stephanus In Hlstoria Papiensi, Hieronimus Bossius in Dipthychis epIscoporuniTicinens. San-

Breventanus

storaleminlstei-ium implere impro^tci-misse satagebat. Aptissimo divini verbi pabulo commlssas

sibi

coetui

ctus Profulurus, eplsc. IV,

ovos saginarc percupiens,creberrimos illarum consuevorat habere sermones quod pra;di;

nov.,

ab anno 139

Homuahlns aS. Maria

in Flavifp

ad annum 144. Corpus in S. Inventli. 7. Perrenimns ad Flaviam Paplam Sacram, auctore

I*apis

E. P. Eomualdo a S. Maria, Ordinis Eremitarum. excalceatorum S. Angusfini, cujus obtter Sacrae facfa supra fuif mentio. Ilic auctor omnium copiosissime tractat de S. Profuturo, utpote qui

terminum toto homine prosecutus est. Nec tantum suo, sed ot Mediolanensi prodesse gestiens gregi, stepe Mevitie

catoris

munus ad usquc

diolani clain clei'icos ordinavit.prout pr;edeccssor Inventius non semel inibi pi-a^slilerat. Quatenus

autem

vocis

su

oraculis efficax accederet confir-

rerum

Papiensin m scienfissim us, a doctisslmis a m icis adjntusypene omnia coJlegcrif qu!B de S. Profuturo memorice crant prodifa. Prsmisisse Juvat qu.-B liomualdus in moniiis ad lccforcm prxmonnit
jmg. 10

matio, viva itom sanctorum excmpla populo suo

quorum nonnullorum gosta magno spiab eodem identldem perlegenda litteris commendavlt. Multos item scripsit sermonos ot homiexhibuit,
ritu
lias,

et

quamdiu

pontificali

in

sede

vixif,

vere

(Nnm.4) Opus ergo, quod Paplam Sacram inscribimus, quadripartinuu-. In prima autem parte habos agiologium, \n quo per slnguios nien:

cunctis sicut singulis et singulis sicut cunctis mirabiliter profulsse visus cst. Novissime vei-o cum

per intcgruin quinquemiium

In ecclesia

sua epi-

ses nataiitia occurrentia sanctorum Ticini quie-

scopum

ogisset,evivis ereptus, beatge sibi fructum

scentium sub siio quoque (sic) die continentur, ubi etecclesiielnqulbus condunturenuntiantur,super quibus prhno annotationes opporlunas depromimus, ac subinde superipsismetsanctis,Baroniani
martyrologii in hoc metliodum secuti.
In

anno contesimo quadragesimo quarto, kalendls novombris, electo sibi in

acquisivit jeternitatis,
basilica tunc calhedrall SS. Nazarii et Celsi juxta priEdocessorem Inventium tunuilo, ubi solemni fmicbri choragio conditus, anniversariam ecclesiasticam obtinere gaudot commeinorationcni. 10. In iertia parte, uhi de reliquiis agif, remittit Qnutcmpoit /loruerii P. Romualdus ad Agiologium pro eorj/orihus inte-

(Num.

5)

secunda parte brcvem habcs uniuscujusque

cum authoribus annotatis ex quibus ee decerptae fuerunt; sub quamm plurimis opportuno accedunt annolationes quibus occurrcntia clucidantur

sancti Iiisturiam

gris ineccieiiiaS.Invenfiiquiescentihus,j)ag.'i.'}.Hsec
igifur sunt

---omnia
colleyit.

S. l'ruruturus
incerttiin.

dubla ac controversiiE. Eas

qua; de S. Profuturo P. liumualfideliter indicat

auternomni studio sinccriores scribere sategimus,

nec nisi probatloribus, iu illis conscribendis, nlsi ^iunus auctoritatibus. (Num. OJ In tertia, elen-

dus

Fontes uiule hausit

pertes nos

chum omnium

partialium reliquiarum sanctorum

quorum quos hahemus ocuHs inspeximus, reliquos auctoris fidei, utique sat certs, relinquimus. Miror cur
hoc

sunt autem tmpressi plerique Hhri,

134
AtJCTOBE

DIVIONENSI. DE SANGTO BENIGNO MARTYRE

hxc qux fideliter D omnino de S. Profuturo corradere valuimus, De xtate sancti episcopi, ufrum ad seculum secundum, ad annum videUcet 144, ejus beata mors sit rcferenda, an ad secuhim quartnm in mecoJuntur
solct conscrihi. Pra^ter

G.V.H.

citaverit, quem hoc loco Jacohum Guallam non rocasse tesiatnr in fanmi in operi^ sui subsidium

colUgimus, nihil

hdorem. Hic cnim GaaUa, nti monenhyit S. Profutun tem supra Capsonum aiidiiimus, deperditam. Quod idarro sacrarn historiam, nunc
monitis ud
vei-J)0 discimagni monwdi fucrat, quia hoc unico Profuturi hyeudam quavi exstitisse olim S.

mus

arianorum turbas inciderit , deficientibus documentis ulterioribns inquirere supersedemus.

dias

vocant, sive

sacrum eloyium, quale de

sanctis qui

DE SANCTO BENIGiNO MARTYRE

DIVIONE IN GALLIA
G. V. H.

COMMEilVXAKIXJS I>Xt^VIXJS.
B
I.

De
el

Grcgorii Turonensis eirca cultuin S. Benigni testimonio, E

allatis.

de Actis S. Benigni ad Gregorium Lingoncnscm

est

SECULO

agnum

SECUNDO
VEL TKRTIO. S. Benigni
}iomen
aiitiqttHus
celebre,

ac celeherrimum Benigni martyris cujus inchjta fama gloriw per univernomen, sam fere ktfini oris Ecclesiam inde a remotissiseculis .^parsa,

erunt, quse

Deus ad corroborandam fidelium

fi-

dem

quotidie dignatur augere, quia valde mole-

mis

majori

in dies hice resplendere

esset rei-um gesta-

stum erat ut traderentur oblivioni. Co^/(;7o itaqiie verba fine quem sanctus ancior sihi prsestituerat,
ejus fideUfer exscrihimus
3.
:

pergit. Cujus utinam tam cerfa

rum

historia

quam

sancfifatis acmarfijrii coronu.

0"

ila cei^ta

eJHS Afta.

Sancfissimi marfgris Acfa fracfafurus spinosum viaggredior negotium; neque ita cxcutio ut non

fortassis.in
si

deam me apud multos offensurum, muHnrumque mc Unguas calamosquc armaturum,

pro institufo nostro puram veritatem secutus, qum vera sunt affirmare, qux incerta sunt sub duaudeam. bio relinquere, qux falsa sunt redarguere sunt ut Pleriqtie enim mortales ita animo affecti prxconceptis opiniospeciosa praiferant veris, et a interim Deo verinibiis xgre diveUi se sinant. Ego pufo pro pietate tatis sinceris servio sfudiis, nec fas ut veUt menfiri. Quare reh'giosum lecforem moneo
rerum argumcnfa xquo ponderare animo, neque
anie judicinm ferre

Benignus (2) autem Dominici nominis testis, orefiorinm apud Divionense castrum martyrio coronatus est; Lingonensem visione et quia in magno sarcophago post martyrium adinoiiitiim conditus fuit, putabant nostri temporis homines, et prresertim beatus Gregorius episeopus (Lingonensis), ibi
rustici

aliquem positum fuisse gentilem. Nam vota inibi dissolvebant, et quce petebant velociter impetrabant. Ad hoc ergo beati sepul-

crum quidam, <lum exinde muHa

peret, cereuni detuUt,

beneficia perci-

quo accenso

domum rediit.

Puerulus enim parvulus hsec observans, illo abeunte descendit ad tumulum ut ardentem cereuni exstingucret ot auferret. Quo descendente, ecce serpens miree magnitudinis de alia parte veniens

legendo ahsoherif.
lexest,

quam totam disputafionem Sanx rafionis ac sanx criticx

non majorem auctoritatem trihuere rivuUs scnqiiam fonfi ; unde seqnifur posterioris aifatis referendis non majorem ptorihus infactis historicis
inesse auctoritatem

cereum circumcingit. Puer autem timens, sursum rediit et bis aut tertio cereum auferre tentans, obsistente angue non potuil. Talia et his similia
beato pontifici nuntiata nullo modo credebat, sed niagis ne ibidem adorarent fortitor testabatur.

quam

fonti inerat

unde ma-

Tandem
sori

narunt. Fontem ergo historix Bcnignianx indagemus, ut vera agnoscere, de incertis duhitare, ac
falsa possimus arguere.

revelat et dicit

aliquando Dei martyr beato se confesQuid, inquit, agis, non

:

solum quod
spernis?

fu desjncis, veruni

etiam honorantes

Ne

facias, qttaiso, sed tegmen super

me me
S.

Ex

Greyorio

2.

Turonensi
ditciniHs

dif

Simarfi/rologium quod Hierouijmianum aiiah Uieronymo non sohim nomcn scd etiam

velocius pr3ipara.

oriffinem dnceret,

ad Hierongnnm

et

per eum ad

De qua ille visione concussus beatum sepulcrum adit, ibique diutissime pro ignorantia cum
4.

Benigni

cryptam
restauriisse
et

Eusebium Benigni hisforia ascendercf. Jn fasfis enim Hierongmianis Bcnigni martijris nomen
occurrit.

fletu

vcniam deprccatur. Et quia crypta

iniiii

illa

qure

rvliqniu^

ab antiquis

transvoluta fuerat diruta erat,

rcEedificavit, eleganti

transiidi^^^i

Verum quum sequioris mtatis fetus sint itaplacef), isfi fasti (quod Domino Bougaud non Hierongmiana auctorHatc niti uon possumus. Fatendum igitur omnimn quorum Ubri supersunt aucforum pn-imnm esse Gregoriim, Turonensem episcopum, qui Benigni marfgris memincrif. Gregorii rerha ponamus integra, prxmisso ejusdem monito, nhi (1): Primo libello, inquit, inseruimus aliqua de miraculi.s Domini ac sanetorum apostolorum

rursumeam beatus pontifex

transvolvens
opere.

Sed

sanctum sepulcruni,

nescio qua causa faciente, foris evenit.

Quod

illc

intus transferre cupiens, convocavit ad hoc opus et obsequium abbates atque alios rehgiosos viros;
in

quo convcntu grandc miraculum beatus mar-

tyr et populis et suo praestitit confessori. Erat

quippc validum, ut supra diximus, illud sarcophagum, ut tale in isto tempore nec tria paria

reliquorumque

martyrum quie hactenus

lalu-

boum trahere
-l^J

possint.

Gumque
I,

diutissime mora-

(l)Z>P97onflWmonii,piivfal.,P.L..tom.LXXI,p.S29.

/)ei/(oWfl ;HaW.yn(.,lib.

cap. 51

P. L., ibid.,p.752.

rentur,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

rentur, ncc inveniicnt qualiter

135

ipsnm intus

inCer-

proa-m,o

tid libros

rent, sanctus Gregorius, illuniinalis coreis, cum grandi psalientio apprehensum a capite martyris

sarcophagum ut duo presbyteri ad pedes, moventes illud in cryptam habilissime dctulermit, et ubi ipsis fuit placitum composuernnt quod non mi;

ninmm
(ic

populis spectaculnm

fuit.

postea,

jiitssionis

HdtlCti
historiti

Post paucos autem annos ab euntibus in Italiam passionis ejus historiam ailatam beatus
5.

'nqud,de sanctorum miraculis, qu^MmctomHlatuerant pandere desldera.is, etc. Et in iiirode i-riona confessorum, qucm omnium ultimum recoginirif capite 45 : Licet jam dixcrinu.s in prologo hbn hujusut ea tantum scribcrcmus qu;o Dcus post obitum sanctorum suorum eis
est operari dignatus,

de Miraculi.. sanctorum: AWana

AUCTORB
(i.

V. H.

obtinentibus

tamen non puto absurdum

{[)

duci

si

nceipta,

confessor accepit. Sed ct deinceps sanctus martyr multis se virtutibus manifestavit in populis. Noc

qmbus

nulia

de illorum vita memorenms aliqua de cognovinms esse conscripta

silentio

btiniUcam
Stlificaxite

moratus super cryptam

jussit o^dificari.In

Quare, ue ex Grcgorii

illani

basillcam

magnum

pra^Judicium
tpta: ip.,e,

ntr.c}

in

proximoautcm est aliabasillca, qua Paschasia qucedam religiosa veneratur!

est eo

videatur contra sanctorum gesta

usdem

tpium de

santiis agit,

non

refcrt,

Nam visum

temporeslructoribus
fuisse

pnemonemus Gregtmum non

cum Ruinartio

quamdam

anum egressam

rum

ab ipsa

scripsisse de .^anrtogestis quai aliunde nota erant, aut qutjrum

basilica, nigra

vultuque decoro, quse ^sic affata est structores Eia, dilectissim}, pcrficife opus buHum; devcntur macliina: qiiibus erigitur hsc structura, et meriio acceleratur qux tahm hahet
:

veste, cigneo capite

ritie hahebtmfur {% Nihif crgo concfudendum ex sdentio Gregorii contra S. Bcnigni Acta. 8. Jam vero consideranditm est quo sfaiu Be:iigni historia fucrif tempt,re Grcgorii Liw,oncnsis.

Grefforio
Liingoiifnsi

exsecutorem..

Nam,

si permittrretur ut

restrormn

ocuJorum acics confcmp/aretur, nempe videretis vobis operantihus sanctum prxire Benigmm. HiEC effata,basilicam de qna egressa fuerat ingrediens, nulli ultra comparuit. Autumabant enim illius temporis homines beatam ibi apparuisse Paschasiani.
6. Super lapidem vero illum in quo cum plumbo remisso pedes ejus confixi fuerunt, factis loculis, vinum aut siceram mulli infundunt unde
;

Ccrfum imprimis esf nulfa Gregorio S. Cunigni Acta fuisse nota quum novam sepidcro crgpUtm
eleganti opere convofvens glorittsi marfi/ris cnftum insiauraref. Neque cerfo consfat

primnin
allata xunt
S. Heiii^mi

Acta

iili

sancioepiscopo notmn fuisse ;

ipsum Benignun, cultum ufiqua^ancto

ciintibus in
Ualiiiin,

ubi

mariyri in sepulero latenti nequc ipse cxhifitijut, nequeuf ah aliis fieref permiftef>af. Vencrabantur rusfici locorum accolm sepulcrum, et qui requiescebat in
bahat.
ilio in

mimtiones
multte

cmiis se vivere multis f>cucficiis provero rmticis Benigni

Utrum

uomen

et j)as.sio

impelrntie
simt.

aut oculi hppitudinegravati, aut qux*libet vulnera fuerint peruncta, protinus fugata infirmitate sanantur; quod ego evidenter expertus sum. Nam cum mihi nimia hppitudine oculi gravarentur, ex hoc sacrato unguine tactus, dolore protinus carui.
si

nota tunc fuerit, nuffo argumento prohatur. Ipse se sanctus Gregorio revelavif, ediiumque mn.r miraculum revelaiionis vcrifatem ctmfirmavif. Turonensis narratio accurate inspecta insinuat miht Benigni passionem non antea innotuisse Grcqm-io
euniibus in Italiam accepit. Eicnim popufo fradifio pafrum S. Benigniywssionem reiulissei, pairuta ad tumufum prodit/ia
si viva in

Cum autem

quam eam ab

ad Arvernam regionem lues

illa

in-

guinaria perveniret, quje sancti Galli episcopi oratione depulsa est, et in subita contemplalione parietes domorum atque ecclesiarum slgnarentur

eam merito confirmasse dicenda

inicffigiiur sanciissimi prsesulis

.wnt, nequc safis

atque caraxarentur, matri mo:B apparuit in visu noctis quasi vinum, quod in apothecis nostris habebatur, sanguis esset effectus. Gui iamentanti ac dicenti: Vs mihi, quta sipiata est jjfagx domus mea, ait ei vir quidam Nosti, inquit, quod post
:

cauii.mma exspe-

ciatio, cujuscumque rumoris incrcdufa. Omnia rerum adjuncta videntur potius designare cufium

arnsiicis ignoio sancto deiaium, dignumque

tur.

quem

Gregorius repeffcret donec mcliora cwfiius edocere-

Quo

facio, fuigentibus

pridie, qu-od erit in kalendis novcmbrts, passio Benigiii marttjris celcin-abitur ? Novi, ait. Vade,

signis, post

apud sacrum fumuium paucos annos ab euntibus in Italiam

inquit, et vigila totam noctem in honore, et revoca

missas, et liberaheris a plcuja. Expergefacta autem a somno, implevit qua^ sl])i fuerant imperata, signatisque vicinorum domibus domus nostra inviolata permansit.
-//ac

passionis ejus historiam bcatus confcssor accepit. Ilac prlma vice Benigni Acta in hisforiam in-

iroducuniur; h^c Tnronensis

vcrlxi

liinigninnx ^

wnnia

eonligerutit
sfctilo

V
et

e^eunte

in

7. Quam dignus sit Gref/orius Turonensis cui in rebns Bcnijnianis fides habeatur, inde maxime imtet quod rerum, locorum actemporum maxime

historim universx, tqux ex scriptis AcUs dudtur, hasis sunt ac fundamentum. Moneo ergo lectorem uf iferum iierumque legere dignetnr. Vix enim

credi potesf quantas tenebras hoic verfta limpidissima muUorum ocuUs oggc^serint : Paissionem Benigni ab euntibus in rrALUM acccpit. Nihdpotc.it

(tecursn
tn:ciili

VJ.

gnarus domesticam ferme texit historiam. Ip.mis autem S. Grcgorii Lingonensis episcopi cui
,

simpficius

S.

Benignum apparuisse
erat. S.

pronepos

dicit, ipse Turonensis Gregorius Lingonensis, excomiie

dici ; nec jjossuni in aUenum, multo contrarium sensum torqueri. Nihil ergo mirandum posf ptura secufa, quum aucfor chronici Benigniani ea referret, usus circumfocufionc so-

minus

in

Augustodunensi episcopus, obiit anno .'}13, episcopatus sui anno 33, nonagenarius senex. Benlgni
revelatio,

/fm/i/,/7f/.srn>sm7;...

utcambeatuspontifexacci-

pcre meroretur a quibusdam

seculo

quam Turonensis antistes narrat,finienie Vaut VI ineunie afciderit nccesse est;refise

rellgiosi.s qui versus Italiam dirigebant intoutionem profcctionis {3}. 9. Ai siui)cmlo crrore fadum est ut rccentiores

qua facta qax cum de

^<^vit,anfefinem secuU
ohiit
-^

non a
redeuittilutH

tum de

7naire sua naripse

VI contigerunt ;

enim

contrarium sensum G)-egorii verbis suh.it ituo-ent, leqerentque non ab euntibus in itaijam. sed a reDEUNTIBUS EX ITALIA.

est S. Gretjorio '<ronensi projiositum fuisse ea perscribcre qun' scripta adhuc non erant, non vero qux scripta in-

anno 595. Sedulo notandum

fum

as.icqui poiui,

Qucm errorcm primus, quancommisit Tiffemonfiiis (4) post

;

tx Italin, itt anstruerunt

nonnitlli ;

TiJlemonfium aUi,quosinter Chiffietus S.J., in capite

venerat retractare. lia enim

clare etoquHur

in

apographi Ac.to)-umS. Benigni Eo tempore Aure-

(1) P. L.,

lom. LXXI.

p. 862.

(3)

Vide

infra,

pnst Acta.

{t) P. L..

tom.

cit..p. 61.

d.

fhisloire ecefrsiastiqne. tom.

1.

III.

Noles sur

S.

B^nigne.

(4)

Mhiwires pour servir

not.

lianus,

13G

DE SANGTO BENIGNO MARTYRE DIVIONENSI.

quem nd prBdecessores
nostros misit, ac

putent iJJam esse

qnam jniucis

mutatis Surius edi-

AUCTOM
U. V. H.

lianus,

tandem Brimlictus

XIV

in ceJeherritno opcre

de

iih. I, Beat/ficafione ac canonisatione sanctorum, Benedicti locmn legisse videtur eir cap. 4. Quem

dit, quamque nos non mututum et integram daturi sumus cx codicihus mss. Putat Bougaudeam fuisse

qiix legitHrapiid Vincentium BeJIovarfnsnn {{0).

clarissiinus

Bouf/aud

pre.^hi/ter,
(jesti.^ et

qui reccnslihrum

Quxcinnque

fucrit Passio,jure ac merito quxritur:

est ?

cuUu S. B(.'nigni (!) auctor'aregorii verba non solum fransversuni liic auxitcommentis torsit in sensHni,sed tot insuper
conscripsit t/allicc de

Qu/s Passionishujus auctor

Nescitur. Qui fu-

erunt percgriu/ euntcs in Ifaliani? NesciniHs. Quanvirt ? Nescinius. Cujitmam viri, tai auctoritatis

nt Jegendo

vij'

oculis crcdas, ita

umnia cx cerchro

nempro

narrafiosuofingit,compmut, exornat, fictamque vera ohtrHdifhistoria,tanitamque veritatis

cujusnam eccJesioi nominePassionem allatam commcndahanf ? Ncseimus. Quid igitur de aJIata Passione seniiendum?

Kam

esse

aporrgphani

judi-

speciem prxtvndii ut vrcderes ipsuni rchns gestis inHtteris terfuissc aique Lingonensi cpiscopo fuiase a
aecretis.

cium diirum, sed necessarium.

13.

Non

sinc specie ohjicere mihi potcsf aiiqiiis

neque
G>-e;on<)
^'";^^^"""*' pi-ohafa
flrnioiistrn-

Non
ut

siue

animi mei

nifcrore istas

fraudes

uperiam,

suus vrrifaii

sit Jociis,

uc dovti viri

oniniuni auctoritutuni Joco soJuni csse Grcgoriuni Lingonensem, sanctitate, miraoulorum dono, scienfia,

quon sectitus R. D. BoH-

Roqet de BeiJoguet opus (2) vindicetur, quem non crat cur tam maJc muJclaret verJns Bougaud. 10. .SV(/ tcnipus est Bugaidiaua inventa cum veridica historia componendi. Didt iiaquc Boii-

achominHm ush prohatis.^inium virum; qui qnum Arfa S. Beuv^niproJjaverit,

prude/dia, reruin

im:

satis constare de Passionis aiithentia.

Quscram ego

gaud,
nomiulla alia

gaud

Grogorius Tui-onensis nos docol S. Gregoriuin, Lingonum cpiscopuni, suuni avunculuni, quuni super S. Bonigni tuniuliun ecclesiani
(3)
:

unde prohitri possit aJJatam ah euntihHS in Italiam Benigni Passionem Jiidicio sanvtissimi cpiscopi approixifani fuisse. Nimirum fiullo signo Gregorins

Tui-oncnsis

id

innuif

nuIJo usu Jilurg/co,

*diricare in animo habcret, Judicasse moranduui B sibi esse, donoc aulhcntica sancti niartyris Acta Ronia ex urbc accepisset eaque Acta paucis post
;

nuiio ceclesiasiico documento prohatur.

Et quo-

modo, inquient,
nihil
intersit,

.'

episcopus non approbavit, hxc

/sfa

Pussio in eccicsia

con.-^ervata est ?

Quasi vero
aut reruni

aimis revera illi fuisse alUda per peregrinos ex Jtaliti reduces. Citatquc Gregorii JocHm sujira a
7iohis

documentuin

aiiqnod,

transeripfum

(4).

AddifqH.e ha-c Acfa secido

VI
tis
,

non rcperta
Actitt

fuisse, ccclc^iisper

fuisse rcperta in

archivo

GaJHas vastaliomanm eccJesix

Acta
S. Benigni

gestarum relafio ecclesix auctoritate et cpiscopi sigilJo niHniaiHr, an simpJic/icr legenda fideJihus concedutur. Hoc fuctum esse credo, non ilJud.

marti/rnm
stituto.

conservandis a pnntificiJms con(5) repctit

Paulo inferius

Immo qiium prudenilssimus fitcrit vir et cautissimvs, vcro slmile est nidJam ignoioruni honiiuuni fortuito dorumento aiicforitufis puJiJicx pondus
addidis!<c.

authentica ex nrhe lioma fuisse aJlata secuio

ineunte.

VI

Deindc (G) nnrrat S. Gregoriinn Lingoncnsem Divionem venisse non alia causa motHm,
sed dcvotione tenera erga

Burgundim apostoJum.

II.

De Actoruni

qiue supersunt

PaHlo

jjotit

(7)

cur diihius hsercret S. Gregnrius

affcrt

quod certo non con~ staret traditionem existentem de Benigno ad martyrii tfmpora ascende?-e. Quis non crcdat, uhi hxc
inter alia

hanc causam

spccie, ?etatc ac fidc.

emo tamen ex

ab honorato viro affirmala Jegeritjiaherc anctorem indubix verifatis fontem nnde usserfa deducat
veraqiie prohet ?

conciudat, in
essc

qux hucusquc disputavi/nus Acfis Benigni quai hahemus omnia

/is

inAcih
apocnjpliis

falsa

quia ipsa Acta

reputanda sunt

"fJIJ'J^"^'l

At
:

nihil est,

omnia

fingit

Bou-

gaud.
o se couficta
adjunxit.

apocrgpha. Possunt cniin apocrijpha scripta veritatis partes majores vel niinores rctinere, quihus in
eruendis
soiet.

11. Praiterea{S)

S. Gregorius^Higw/i, frustra

maxima pars

lahoris

nostri

consistere

per vastata BurgundiEo ecclesiaruni archiva S.

Benigni Acta inquisivit.Quai cuni inventurum se
1

Sunt enim hcu! nimis rara aniiquorum maraiitJientica et sincera.

tyruniActa

Pierumque etiam

posse desperaret, quaerenda mandavit peregrinis in Italiam euntibus, qui viderent utrum haec Acta

evenire solet ut quo falsa

veris distinguas

md-

iuni suppefat i)isirunientum,aut ita perpetuo tractu

Romoe conservata

luissent.

A7 mox

{^): Passio,//i-

scorlx ai-genfo adltaircant ut /nfinitis curis vix

5UiY,S. Benigni,ut multie alice, missafuerat Romara

inde a primis seculis. Cogita quanta lajtitia sancti

episcopi fuerit, quuiu pretiosi textus authenticum

pauculos puri metalli ramos separare liceat. Accedunt angustix animi, quiims reiigiosa mens Deo
sanctisque devota premi soiet, qtHtndo in sanctorum

exemplar manu teneret. Sine dubio sacrce liturgiit inseruit, jussilque htec Acla pubUce ex am-

Actis tractandis constanti timore vcxatur impin-

gendi in scopulos a dextris

aitt

si?iisfris iatentes,

bone recitari. Quau-o iterum, qui iisec legct, qiiis non cogitet omnia et singula ex idoneo referri aiicinre, ex indubio fonte dcrivari ? Verum cnimvero a Bugaldo invcnta sunf, nulJo auetorc, nuJlo fundajnento, nuJio fonte, prxter ipsius ingenium.
Passioitis
S. Benigiii

percandi

vidcJicct in

socrosanctani veriiatem aut of-

fendendi caros iionoratosque viros. NihH enlm adeo execranfur sancti cceJorum cives atque ipse sanctorum Deus, ac cultum mendaceni; nihilqiie xgrius
ferre solent

multorum sacerdotum

uninti quani si

12. Missis ergo

Bngaldi fruHdihus, ad

veridi-

evclesiarum suaruni antiquas quas appeliant gJorias in duhium roces. Nohis autem, pro instituio nostro sanctorum Acta tructantihus, nec Jitterarum
gloria, nec

cam

historiani redeamus.Tiironensis verha iteriim

aucloritas

refero: Post paucos annos ab euntibus in

ItaUam
quxstio,
S,

inceHa;

passionis ejus ('Benigni videlicetj historiam beatus

hominum

laus, neque ipsa,

confessor accepit.
gorius

Prima

hic

occurrit

esse solet, latentis reriiatis

qux magna indagandx voJuptas pro

sancforum sanctorum-

quamnam jjassionis Beuignianx hisforiam

Gre-

fine ac scopjo cst, sed cuJtunt

Lingonum ejnsropus aeceperit. Uesponsum omnimoda certitudinefuJtum dari nequit. Sunt qiii
{\)

que res gestas viudicare ab

errore, ut

hominum mendacHs

et

impHs liominibus atque hxreticis calum(o)

Etuiieshistoriques snr la mission....

ile

S. lifnitjne
cle

et

p.

175. (4) Supra, nuin. 3-(;.

Lib.

11,

p.

USU. (6) Ub.

sur hs orinines des

it/Hsesife DiJoit,(i'Autitnet

Langres.

III. p. iiSS.

(7) Ibid., p.i235. (S) Lib.

I.

II, p. '^41.

(9)

Pag.

('2)0n'!/i>ies Dijotinaises.

Divione IS-Vi. (3)0p.

cit..lib. II.

2t;!. (10) In Speculo historinli, tom.

vol.

ii, lil>.

xii.

n/andi

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

137
ArrTORE
(J.

ti/inidi ria

prwdudatur, ac sanctis Dei

rtr

riris

sfd

2. 3.

suus iflihafus luninr

ruHiis vrrax. IToc aninio

ad

Veniens Aurelianus. Aurelianus imperator Divifinein.

fenipore
illo

l'ttssio>ics S.

exaniinanda S. Buiiigni Arta arringor; qiicm eni-re precor ut a Deo nii/u luinm ohtinciit, iie in Artis suiaffdJar ncrrfalhnii ex ipsis, 15. Arfa S. Benifrni partim fi/pis tradita, parfini

V. H.

4. In
5.
6.

Aurelianns.

Tenipore
Arfa

ilio

vir alniificus.

Post iniplotum.
Vltrajrrtina.

19.

Beni?ni

adhuc inedita suuf. Nos omuiiim Acfurum

secufi

XV

quatni(Uiini

rx

rndirr

Priiua forle
faili-in ciiin
.icti.t aUiili-f

prima,

desumpfa, reliquis nmnibus duxiiniis

xcinplaria, tjiinfqnof jn-r pr^eripnas dirersani,

ad
iirrijiii-in,,,

LilUJDIIfHsei.

tiingularum bihliofhccarum ac rodiciim nofitiam ipsi.sActismfraexcudendispr!Bimttemus;suffiriet hor Inrn Arforum qunsdaiu ccu speries iudirasse.

sinrcra

uh inferpnfafis disrerni solcnf Susf.imr Dirione pnrfafa fuisse in Gcrnianiam una riwi

reliquiis S.

Hex Passmnis S. Benign. exeinplaria dirersa inter se tnvemmus, quorum qim forma est anfiqulmma

Benigni anno 780; quas Klwari

reficr-

fas S.

Anuo

Cnlouicnsis arrh!cpi.-<rnpus mnnasfrrin

primo

Sirp-herqeusi iutulif. Carfhusiani Colonia renrrunt

lor-o

renict.

Eaiu inccnluius

iu

fahulario

Vlfrajertum,

pronumqne
cst

est

unirersdatis l ftrajcrfince in Necrfandia, in rodirc manuscripto CarthusiiB qua: fuit olim apud Tra-

judicare sua passio-

nalia ex Cnloniensihus transrripsissr.

mihi persuasum

jcctum infenus; rujus nunc adhur

.suuf,

dcmousfrari non

Quamqunm posj hwr

vesti,jia

super-

(jaudefquc

tcrra
Ilhiis

anfiqunrum

dnminnrum

nomtue Carthustx.

auf alia Arfa esse eadem qiix ab cunlibus in Itaiiam Grefjnrius Linqnnnms arrrpit, jn-ojmidm

apofp-aphim Rosweijdus

rwisTrajertcnsisolimarreperaf,serrafurrpu: adhur rolkctaneis Bollaudianis hihliothcrm regisi Brii-

tamen ad ojmuiudum in Vlfrajerfensi rodircprima illa Arta quornm fif mentin reperiri, esseque Imc
nnstra de quihiis aijimus.

Quum

euim nidlum

xellensis.

Nos pretiosum documentum

sil

rir-

ex

ijyso

ms.

cumlocutionis aut amplifiratiouis siquum pr/efermif^

cf

codice acrnrafissimc cdimus.

xeciuifht
,1

reliqua sinf inanifcsfa paraphrasishnrum,

If).

Serundu Inm

Ifiiia,

nliui

ad eumdem

ejusdem Passionis exemplar Bosu-eijdum Ultrajecto missum,

excej)to n" 2,

periisse

aut direudum crit Arfa illa in-im.-era omnino,aut fateudum nihil ohstare qunmi-

ex rodlce
Vltrajerfi

jam non

ms. errUsiOi S. Salraforis; qui codcx esf, rrediturque ad niuseum

in

nus in hisrr nnstris aijnnsraufur. Nidli hihori peperci lustrando prxcijmas hihliothcras Galfix,
Itatix ac Germanis, Belgii ac Neerhmdix, sjw durfus fnre uf aufhcntini gtnriosi marfijris .\rtu

Domini PhiHps

AnrjUam commigrasse. Nos

Rosireijdi ajiograidium ex pra-rifatis cnllcrfaneis

cdimus. Tcrfio Inrn ponimus exrmjilar Vineentii Belloracensis e Speculo Hisioriali, cujus fragmen-

reperirem. Nihil aiitem invcni quod

cumhis Vlfra-

fum Momhritius Sancfuario suo inseruif. Quam Passioncm P. D. Bnugaud cxisfimaf rssc ramdcm

jectims Actis comparari antiqnitatis specie possit. Sauc aufheufira non sunt, plane sincera non sunt,
scd antiquissima forma,
^20.

quam Gregorius Lingonensis ah

liam acceperaf, cujusque
rcliqux Passioues.
nits

euntibus in ampliores fnrmx

Itasiiit

Acta

n'>

cujn hisce primis in historta plane

Svcitndn

fnl

conreniunt;

.cd

mulfo hrcriora afquc

in

formam

jirimir
roinjiiiKlinm,

Ego

vero

rum Bugafdo

fjtinmi-

sentiam ah ipsn prohibeor Vincentio, qui Pasgestis ejus

sionis e.rempl.ari

Ex
<]mrt,f,

quod tradit hxc rcrha jn-xffxit unde quis conrlndaf Vincenfium

al/a fougiore confraxisse.

rompendii redacta. cnusurfa Arfnrum martgrum specie destituimtur. J'ufo igitur esse simplex com~ jjendium aliorum. Achi ir 3, aliorum Innqinrum

siuiU fl leftia
loni/iornin

Artiinim
rili'/iiw

compcudium
de Actis n"
pafet

hrcrius, historix ncc addif ncr dciuif;

4, -^ 5, n"

Jiarratiouem
17.
i}tuntaet
"'

suam ex

satis

Quarto

loco sequifur illud

jmucis mutaiis Sitrius edidit, gentium passinnaiihus rommitniter reperitur. Hxc Passio priorum Passionum manifesta videtur

exemplar quod qiiodqiie in rariarum

omnium forma
reliquis

nt sfatim

dictum est. Ea est appareant interjiolata

interpolata.

tameu Passinncm quam >/" 4 insignidmus e.sse anfiquiorem, eamque ad secufum sej)ti-

rerborum amhitu dilafata lccfuque non injurunda. Quinfo loco surccdat alfera prxcedentium Acforum amplissima dilatatio,quam ex variis
retractatio,

miim referendam puto aut adoctavum. Vltima et pcnidfima noni seculi fefus cjfse videntur. Jam de
Actis Bcnignianis hrevem conspcctum lertoris orulis
suhjiciemus,
iit

qux dcinrcps

dispufaturi sumiis

codicibus

manuscriptis
lucuhrafio,

jier

nos collatam

tijpis

clarius intclUgerepossif.

damus. Sexto faudrm

lorn seriem ctaudet

nutgna

quxdam
hi.<<toricus,

quam
est

nomine insiguire Uceat;

aut potius
in

Artorum enim conatus quidam

nescio

an

Bnmanoruiu imjicrafnr Aurclianus Tcrentin Bcnigimm inquirat, inventuniqite vinculis constricfum adducat. Addu21.

ActoruiH
COIIK/lfCtllS.

comiti Dirione injuugit uf S.

orafnrius,

in

missioiiem

ctiis

Benignus

cf

inferrogafus, infrcj>idc resjtondct,

S. Benigni et sociorum, itna

tgrio, cui

S. Benigni marquihusdam codicibus subnectuntur

cum

scductoris faUacia promissa respuif.

Titm diris

pcenis affectus in

carcerem

conjicitur atqiie ab

mirarula ejnsdcm sanrfi marfgris. Hxc narrafio pars est legendarii uiagui Wolfardi preshgferi de
Haseren, estque xtate
'''iiii

auijcfo sauatur. Seqiicnfi die,

nnllcf,

qiium sarrifirarc diis

omnium recentissima.
sj)eries

aliis

IS. Se-.r

Passionum

ex rerhis inifiaUhus
et

'lonimeiuis
'

rnmmodi

ergo distinguemus

numeris

.insigniesiiffi-

^^^"^^-

mus, ut in commentando
ciat .sub qito

numerum

indicasse

re.npnndentem Passinncm bcnevolus

siiis

ad fanum qunddam adduritur iit ri rogatur ex idolnthgtis manducare; sed sanctus confessor farto rruris siguo idofa afqitr omnia rasa sarrifirH diriua cirfufe ad nihdum rrdigif. Qund mirarufum quumsanctus rir diviux virtuti adscriheret, deorum inanium henignifati Aurelianus atfrihuit. Quam
stupiditidrm hnminis duris rerhis Benignus easfi-

lertoriufra rrpcricf

nrulis usiirjiandam.

Tan-

dem

hreviora sanrti marfgris efogia, breviarioriim

leetiones^

dcinreps sire

hgmnos et alia documenta ecclesiastira, cum Actis sive in euftit S. Bcnigni

ita uf nihif qiiod ufifis

Quare Aurelianus e.equisitissimis tnrmenfis exrogitatis saurfum rirum carcere inriudi jiibet, piedibiis plumbo tigatum in saxo,digitis transfi.cum
gat.

frademus,
sit

dorumenti loco

calentibus .vtbulis.

Omni

cifio

et

potu intenfirtus,
ut in

j)rxtermittamus. Disfinguantur itaqueActa, uti

:

feroctbus ranibus esurie

reUnqttitur,

et stti

vexatis diripirndus

diximus
1.

Aureiianus iniperator ad caslrum.

postquam comites et tribunos Christum crederent admonuisset. Missus

18

e rxelo

Novemhris Tomus

I.

ungelus

188
AUCTORB G. V.H.
niiffelus

DE SANCTO OENIGNO MARTYRE DIVIONENSI.

ra'kstcni

w(ni//ri rihian a/fhi, o panis

iti

Andochius

ait

Saa^enm ha-

Et

tu agnosce, Benignc,

Benignum
dinem

sohit

vertit.

d camtm frroriam Qimn vero sexto die illxsns

niausnrtif-

bes cor ut )ion crcdas creatori

cceli et te^-rw iicc )ui)-abilibus
ejiis.

dii nostri

quod tuam rupiunt face-

\)

re voluntatcm.... Sanclus Be-

inventus

nignusrespondit: Vo^esaxeton hal)es cor,nec ocitlis vides

ah Anreliamj martijris coJhim recte lum-ea prrforari. ferreo tnndi, atqnr ipsiits lains specie in ccefitm ttscendif, Cujus anima colimhas
essef, juhrtitr

Tunc
pariter

iniquissimus Ca-sar
vectihus
colla

quanta sit virtus Christi. Quavenunliataaitiniquissiinus

;

secundunisua>rahieimorem
eis
feriri priecepit.

Vecte fcrreo
!/)so cu>-cere

colluin

Ceiie rera

sunt ijuod ad
f/finis nioiiiif spertttt.

odore siiarissimo cireHmqnacjue diffuso. ijUod 22. Qifihus in rebus sanr nihil inrrnitur possif, dnmmodo Acta ne essent non facile credi

ejus in
'^''<'-

cuidun-

fpsnm tnorfis f/rnus satie ahsque onini duhioadmitti uf rcrnm drhrt. Etniitn qitum frmpore
aporri/pha.

24.

Data opera ne

quis fraudes suspicetur, non

,,,.

simplicem
trrpolafui

cum

intcrpolata Passione, sed interpolasi in-

ronfoi-mitas.

WilMmi
Passione
Vita S.

abhatis reliqnia; sancti niarfi/ris inspirr-

tam cuni iuterpolafa confuUmus: qnamquani

sueris,

rentur, in cjus f-eicljro,

legilnr.

quod

descripta

illius

Benigni Passioni Ultrajrctinani suppo/lafjcbit.

vulnus ferroo vecto illatuin con-

comparatio eumdem e.rifnm

Qnan-

tinuo apparuit, uti testafnr liadidfus (ilahrr in

tmn

rero

Imc una
rf

res toti ci/clo

Benif/niano, Acfis

WiMmi,cap.7. Gregorins cHam Tnro-

nenipe Benigni

Andochii, prxjudicium affcrat,

nensis, loeo

snpra a nohis cifato, lapidem commemorat in quo marti/ris pedes implnmhati fucrunf. Mihi tamen aUquod dubiitm subit : potest cnim
Passio Benigni.

nemo

est

qui non ludeat.

Quorum Acta

ufra prx-

cedant altera nescio ; credo totnni ci/clum .vmul compositum fuisse, rel etiam Benigni Passionem
ex Andochiana, vel Andochii ex
flu.visse.

fieri ut

quam ab euntibus

in Ita-

Benigmana proomnibus
QuBerlamin

liam

iS'.

Grcgnrius Lint/onrnsis acrrpit, dr hoc torinflicto loqiicns, Dirioncn.HifjHsocca-

mento martr/ri

25. Manifesta imt/na qnai reperitur in

sio fuerit forfuito

lapldipeiforato iantum honorem

tribuendi nt sacra marfi/ris carne tactmn credcrent, atqne ita invocantium fidem sanctus marfi/r
editis prodigiis fuerit

cu/itscumque speciei Actis sane nata non cst majori >isdem secum """"/'<''' fidci conciliandm. Omnia enim Acta dicunt Beni.

gnuin,

7ni..^sum

a S. PolycarjJo
fecisse.

T>

i^

7 UaUias, suh

77-

pugnantta.

remmieratus.

Aureliano
tant enim

marfyrium

Quam pugnam

Actornm
S.

Bcaigni

cum
S.

Artornm S. Benigni si quxris, quid ego senfiam dicam perlihenier. Puto hxc Acta, crehrescentibus Boni^mi miracuUs ac prodi23. J)e orif/ine

auctores pleriqne facili

componnut mefhodo; mii-

Andochii
Acti

giorum rumore

lafr s/mrso, c.r

qnadam

conjecfitra

fuisse composita a riris peritis,qui iUa ad GretjO'

Aurelianum in Aurcliuni, et tota pugna suhUifa est; nullo tamen fundamento, nullius codicis anctorifate, nnlla coyente necessitate. Vt enim tanta luvtatio licita sit, non sufficif animadvertisse
fadlem
biis et

riuni data occasione tulerint.

infei- S.

Mirnm

est

quanta

esse lil)rarii

crrorem
est

in

nominibus

siniili--

Amlnrhii Acta

rf

Acfa S. Benigni simili-

se.vcentaJHdice liuinartio csse excmpla

men~

tudo infercedat. Eodein sfamine aUo suhfemine contexta dixeris ab uno et eodem textore. Oculis
suis credat hcfor etjudicet.

di similis; prohandum-

talem errorem in voce

Anreliani

commissum
Actorum

esse,

non

esse

commis-

sum
EX ACTIS S. BENI&HI.

in vocc Pol3'carpi. iJebet probari aufhentia

in reliquis

vel sinceritas

omnibus prmter
inquient,
tu,

EX ACTIS S. ANDOCHII.
Ligatis

Aureliani nomcn, uf liceat manlfesto vulneri neces.^ariam

adhibere

medelam. Ergo,

post terguin
sunl in

ma-

nibus,

diipti

cons-

conspectu imperaloris est exhihitus. Qui

Vinctus
in

resistentihus tantis viris quanti

Benignum Polg-

pectum
Quilnis

ini(|ui^:simi caesaris.

ait iUi

Ex
et

qiia regioue es, o

A\irelianus

ait

crucieofa,
tibi ?

quod nomeu
:

est

Cujufi re</ioui.^ homiiies estis,

lUe respondit

Ab

ori-

carpo triimunt mat/istro, fe suprriorem anfumas, audcsque marfijrium Benigni suh Aureliano ponere? Quod si ita juiUcarem facienduni ex prohis
are/umentis, nulUus sane nec

aut
atit

fjuod nomeu vcsirunt, quem Denm eolerr ruf:

ente
)uii,

veuimus rjjo et fratres quostujaiu occidist!,a

Puli/cfirjio

maximorum rirorum
non

iis?^. Anilncliiusait Oriaitalesltoniines^umuH,u,sa)icto

sa)icfn

lulssi

ut

me

movere-t auctoritas; in historia scrihenda

verbuui Dei yciitibus prxdicetuus.

('Nota. Ilac ex

nuda nominum umhra,

invicfis. iSed

sed argumentis movemttr

patre nostro Pohjcarpo episcopo missi ;... a Christo admotiiti, cujtis

nihil

necesse est; nulla eniin docu-

Passion^III
rero

nienta cogunt. Potuit a Pohjcarpo miiti

Benignus F

verbum incorprwdieaSacrificate

desumpta

stint, seqiientia

ac sub

Marco Aurelio consummare martyriiun;

non mitti a Pofycarpo. Ex Acfis sane apoaUa habemus, ventas induhia
qusc n" 5 distinximus, quod ctd rem reUquis conveniunt interpolatis, sed
et
.

ruptiuu
7nus.

ijeutibus

ex Passione IV.)

pofuit corona potiri sub Anrcliauo ac consequcnter

:

Anrelianus

ait

AuieHanus
iiibiis

aif

Si sermo-

potiiit

diis uostris, ut

fx

itrurio

publico rciuuueratos primos

ros iu iueo piilatio rsse cuustitum)i...Ah hac voce hi lies

meis prseheas famulatum, maijinim te sacen/otem

deuruiu
et

cryphis, neque enim

frahi non potesf.
2G.

meonnu

eoustilitam,

Atda iUa

s. Snmplio-

rcmuncratum ex

aerario

clamantes dixerunt Auruni et a>'ffeiitmn tuu})t tecum sit

:

publico,jiri)iium te in jmlaliu

spectat,

cum
.

riamm
/"'^
ba])ii^alnni

meo

essc jubeho. Hanctus Be:

amiilioriforma

verborHin circiiitulatiori; quare "

i?i

perdltiotir, fupe rapiix.

nignus respondit

Aurum et
sit in

argeutinn tuum tecum

j)erditioue, lu/)e ra/jax

sima

nuUa hix ex tpsts ajj uUjcrc potest i andem fnngisveniunt, evidentes fabulas illa, qum n" G
.

j-n

Nam
Christi

iios

nou

mutas a
qni
rt

Nam me
qui
et

anne.vas habent,
foret.

quas niorari femporis Jactura

ergo

nou niutabis a
/labet

coiifessioue.

Cliristo >neo,cu! ((/0 serrio...,

Videndum
S.

utrum

rcs gestai

qux

in Actis

tuatu drter/fei-e habet perfidiatu.

tuam detegere

referuntur aUis documentis fidciri queanf. Affe-

!usan!a)n.
sac)'ificaverii>t,

runtur Acta
nensis.
poenis affligite.

Symphoriani, marfijris Angusfodu-

Nisi hodie

Nisi
dicersis
Ita

hodie sacrificat^erit,

diversis pceuis eos aOftlyite.

eum

Et

itii

tamen erant

integri

prislina^

reddilus est

quasi nec
repissent.

unam

plagani ac-

sanitati quasi nec

unam

pla-

gam
Et
ruiit
:

corporis acrepissel.

Videamns quid rei sit. Procrdunt hoc modo Benignus bajUizavii Symphorianum; Benignus sub Marco AureUo niarti/rium fedf; crgo Symphorianus non qjotuit sub Auirliano ^^a.ssHs c.svsr, sed
passHs est sttb Marco Aurelio. Ita alUs verbis, sed eodem .^en.^^u, Pninarfius, et ex Ruinaiiio Cupertts in Actis SS., ad diem 22 angusU, apud Ciiperuin Bosqiietus, aUique. Deindepro Benigno Benignus hapfizarit Sijiu phorianum ,qni Andochium rBeni;

In conspectu Aureliani ad-

ad

Aurelianuni
miser,

ait

ruerunt
)uis.

dicentes

Agnosee
slt

Ai/nosce,

quid

ftie-

miser, vide quunta

Cfirisli...

foctw specirs

deorinn
si;

virtus
ait
:

Aurohanus

tuoruiu,

quomudu autc
liifelix,

Dii vostri tobis subrevos

essc

f/num

saluHs eranueruut

tiiuut, et ros dicitis Ciifisti

ainiosce,

creutoreui

nuxifio

defeusos.

cali ac terrw. Aurelianus ait

gnum secutiis,

niarfyrium

fecif

sub

Marco Anrelio;
ergo

DIES PRLMA NOVEMBRIS.

j3g

A nj>
iie(jup

S.

Benignus .ov ,uh AurcUano, ,cd snb

Acta

f/eiiiina

Marco Aureho coronatus est 27. ^iiKjiihiarnirnfe eximuhfmus.Ar primn fptidem Acfa Sijiiiphor/atii,Ji(dicc Riiiunrtin sinccra,

-V^^W^^S

^/'mv>yw,.w7 Ji,^
'

Bonigno nou

dm

AICTDRE
C. V.
It.

antc

intirlijriiun.

Cl. Jhni/aitd

S. Sijniphoriaiii.

de hisrc martijrihus deqite Acii.< sTc eorum lon(,issimam disputafioimn insfifidf, diipiis.-<iinam
Nf(r

Porro Ruinartiu^ in Actis Hiimphoriani Xm-o\uxuo Aui-elmni snhstitnmdum pnfaf. En ccrha ejiis i>ro^

sanrfis tractuntium
iccijdo

ijunm mortuo tanium lios

accc^scrit

ad Acfa Sanctorum BoHandns

;;n;Porroejussanctimorlemadannumcirciter
nu-pi discipulo l>aptizatus

prxtermittam,
diffic.dtatcm,

qum
qiu-,

180 roferimus, cutn a beato Benigno sancli Polydicaliu-. Vhi dicifnr

6. Polijcnrpi discipulus ?

a Bnaaldo cnr immanc.n Wa.-naharii Aata Teraemino-

Bemgnus
qiia;

Nempe in Actis

.-nm p.r.nif, r dispntafione sua cxnunctam suh

libri

finem in notam
iit

sunfjiuia nos Hpocnjpha, quxjn.rfa T}n!nartium iu-eris non carent (1). qn.rqnc infcr Acta sincera

dcfnmt ? Nos cam

in litccm
ve.-i-

f.uihcmus,
iatc

pc.ics lcctorrm strt

judicinm de

martijrum connumerare non

est

ausus;

et

deinde in

monumentis antiquioribus, incpiif (2). Sed monnmenta anfiquiora nnlla sunt qux non

haptismi a Beiiigno Tcryemims collati 31. In a/fero to.na Januarii Actoruni SS

suh

S.

Benigno
insr

dic cjnsdcm .ncnsis 17, traduntur

pendent itaque ah his nec alia auctoritate poUent. Manifeste eryo patd Bcnignum discip.dim S. PoJijcaipi
illa

sint Actis Benitjnianis posfei-io.-a;

Acta 'IWqcniinu.-um ma.iij.-nni duplici spccie qna.-um tina ,

j.-ttcx tndetur oriqims, altera

/'((

haptizatos.

Warnahario

atir-

forc, prcsh./fero Lini/oncnsi, ipii

petmte Cerauno

esse
iirfjilf

haud

certis

probari argnmentis.

^S.Si/inpho.-ia.i.isdicitHrbapfi~afnsaBen\gno;

Parisio.-um episcopo, incimtc seeulo septi.no omts ehtcubravit. Nos hoc loco examinandis hiscc Actis stipersedemus, qnia cansx nost.-a; cramcn

suum

nnliijua
jirafd/io

quxro ubi diratur. In Actis

since.-is,

S.

Si/mphoriani non

illud innfile

cst.

Sufficd dcmonstrass'' ex his Acfis

sed ii/terpolatis.

missw
S. Si/iii/jIiu-

Cur
S.

hic baptismus inter-

polatus prohandi vim haheat? Deinde in immolafione

(in-afatione)

liani

missai

Sijmpho.-iani

qux

probari non posse Teryeminos a S. Benigno fuisse, haptizatos. Si enim (jra;ca Ac.fasincc.-a snnl,cansa di.r.iipta est : non it'it in Cappadorinm. bi-nv^miH

fia:Qu\(Si/mphorianns)hGdiosi):i[re:^Audov]uum

qiti

auctori

omncm

fidcm aufc.-t cirra rau.^iam

Benignumque
hil.

secutus, per martyrii flagrantiam

?'o;n/m.i);>//^'ym; Docuit eos sanctiis Benignus

pervcnit ad palmanj. Vhi debaptismo qitid? ni-

omnem sunctam

doctrinam, ct perfectos in fide

Na.n quomodo probahunt hitjus rci assertores, ideo Andochiuin ac Benignum j^atres dici quod Sijmphoriannm hic hapfizarit, iUe a sacro fonte
recepit.

Cinisti confessionem ci-cdulitatis

veram ac inanifestam per infusionemSanctiSpiritus ut cognuvlt oosdcni ad integrum rocepisse, baptismatis ipsius
puriter gralia consecravit. Posfea vcro
siti oblitus,

Nonne
fidei

sufficit, ut

patns

dicantur, tttrum-

que virum

prseconem

exstitisse

ae xtate

sitpe-

ubi marti/res in mediis flammis Ulassos exhihuit,

ita excla.nat : hQain.s ignis, qui tanlum originale purgavit peccatum et nullum in sanclorum

.iorrmfnissc? Perei-a non intelligo ex hac phrasi

Ija/itismnin posse deduci.
nvc salia
f>robatiir
iionieii

Aureliipro
Aui-eliaiii

ad Acta Nec dubium ost quin Aureliani imperatoris nonicn loco Aurolii in vulgata Acta irrepserit. Gerte codex
29.

Prosequititr Ruinartius in nota

;

mombris dimlimtionis

incciidlo intulit dotrimon-

S. Si/mphoriani posf cifuta verha

tum?

E.-i/o

Jam

pride.n

haptizatos a

Boiiigiio

tandem aliquando marfi/.'ii rojus a peccato puryat originaU. Manifestum hasc ab Warnaharlo ex
Actis
ij.-xcoi

le-jemhiDu

S.

Faronis supra iaudatus diserte

n"

lialiot

Anrelii

oriijinis cssc

t.-anssnmpta

qua- n-ro

^ nomon

ubi de imperatoris odiclo agilur.

de Benigno baptizanfe supra attexnit, u.ide haheat

Consentit Usuardus in martyrologio.

miiiins. Veru.n si dubinni
csf,

Hxc Rni-

acecptam, an ex ingenio suo, an ex traditione, an

ex atUs Actis,ainhiijnnm
est.

qnod demonstra-

Certuin rcro

est

e.c

rimus, utruin S. Benignus Si/mphorianum haptizarit, et hic

hoc amhiguai fidci anrfore incertnm mancrc

l)a/)tis-

baptismus lir^eipua ratio est referendi Si/mphoriani morfcm ad annum ISO, non rideo
duhiis indiihium fiat
in

mum a Benigno
32.

Tergeminis coUatum.
Boiilgiid
qu.rsita,
Cetrrn
fjitof/ur
iii

Plurima supcrsunt dc
Qitxritur enim

quomodo ex rafionibns
liani

Am"e-

quibus congruo res/ionso safisficri /lossr non qnttauius.

no.nen

loco

Aurelii

Acta

irrepsisse.

primo

loco

unde

sit.

Et

Actii rrlata
iioii

Ruinartius affcrrc salro argn.nento sno non pofest. Nam Ulr idcm 1'suardus Benignum sub Aureliano p)onit ; non potest
Usuai'di testimoninm
itaqne Ruinartius in hisee rehus J^snardo stare,
qiii

.espondenf qnotquot Acfis culi/atis nituntnr, Orienfe.n

e.ise

^atin

certa.

sa.irfi

.na/igris

pafriam, missumqur

ju.cta ip.suin

ulterufro

loco nrccssario crra-

Benignuui S. Pol/jcarpo ad prxdicandum <jcntihits Galliarum Dei eranf/clinm. Nos vero, quum Artis fidem habere non /)Ossimus, nequc afiunde
qnidqitam noverimus, iijnoranfiam futcmiir. QuxrU/ir deinde c/jiscopnsne ftierit an si.n/jlex sarei-do.t. Si Artis fidem haberem, nihil dabUarem qnin fiierU c/)isco/)Us; mnlto cni.n mai/is cansD.iaf
cerli

verit.

Ex

his patet e^ dubiis pi-xmissis

sequi nisi

dnhium

conscqueiis.

non posse Agitur crgo de ncgo-

fio in tenebris.

Monuiitenta posteriora, sire

mcm-

hra.iea sioe iapidea,

cst

nou mo.-or; quia manifcsfum

ex duhiis eapendce monu.nentis antiquiorihas,

Uloruin femptirum morih/us ecctrsiasticis c/)iscopum

ideoque rivulos non majori gaudere auetoritate

solemni plitrium virorum apostoiieorum missioni

pra-cssc qiiain sim/)licein preshi/terum.

qua.n fonte.n.
"fi-tlmique

Nunc

vero,

SO.
nillai,

Deinde afferniUur Tergemini frat.rs, Leoquie

quum

ne ipsa quide.n

inis.'<io

mihi saf cc.ia ridm-

w.

Terye,;.

Benignum

sepelicisse dieUur, nepotes,

tur, tiihU affirmare,

nihU ausim negare. Tandem

(1)

In nota ad Gregorii Turonensis

lib. I

de Gloiia marly-

niin. cnp. 51, P. L.,

tom. LXXI,

p. 752, nol. h.

(2) Il)id.

ad

140
AUCTORE
G. V. H.

DE SANGTO BENIGNO MARTYRE DIVIONENSI.

quamdlu munere apostosH,proptn- eamdcm causam couticesco. fifnrfKs
et

ad qiisesUoiiem quando
lico

titulnm jirxfert
rero eodice

Monumentuni Divionense. E.c

400^
ejusdcni

alio

/-^,.,,,,.

nis.

hiblioiheex jiaict

Qiii

Actorum

pdc,

.S.

Folt/carpum hujus Bonigni

Nicasium

hanc dissertationem
,

suam

dedica.sse

missionis auctorem faeimit, sibi utiqne constant

adscrihentes. martijrium Beni^mi Marco AnrcHo Anreiiani nomen, Alio.^ tion fiine rufione niovet

Theodorico Biguon

niagni consilH praisidi pri-

mario, defuncto die liJjan. aiini 1607. Lucuhratio

erfjo

Nicasii isto anno anterior

est.

Argumentum

omnibus Actortm exempUiribus coronam ad Auresane non est liani fempora rcrocant. Nostrum qunm documentantascompQnerelites, proisertim

quod
et

in

leijifur,

dissertationis est clucidaiio aniiqui cujusdani ino-

sancti marfijris certamen ac

numenti, innro apposdi in extrema area pahitii Dumag senatoris, in quo spectabatur arcuarius
insfriptione ^ra^^-a c|u;p eirca limbum legiQuod nionumenfuiu trecentis fere annis in hac domo fuei-at, ut apparet ex anno quo reperta

cum
tur.

tis certis

careamus. Apostolatus S. Benigni tem-

pora

circuniscribere neino potest, tacenie videlicet

historia.

fuit (ha-c aniiquitas), scripto in latere ejus sini-

slro.

Qu!B quuni Nicasius scriherct, ne.no de

isto

III.

Dc niomimento Diviononsi
ol

monnmento egerat, nisi hisce diebus Renesius, qui in supplemento suo Gruteriano inseriptionem
sijiipiiL-iter

ab^^que figura et cominenlariis ullis

Auroliani

Tcrenlii nomini-

publicarat.
accejiiam a

Inscriptionem

dederat

Langerman
Aurelinm
Tn-eniii
et

Domino

dc ta Mare.

hus inscripto.
Mominifnfitm
Dirioneii!'!'

36. In codice ms. 40(i^

ejusdem

hibliothecai rej^e-

riuniur

lifterse

Divione die

12

ociohris dat3s

ad

Qvum

unno 1879, mense decemhri c.reunte, Divione versarer ad inrestiganda historia; lienitj,tiana!mommenia,doctoshujusurbisvirossol-

Nica.-iium, Parisios, nullo noniine suh.^cripta-. Qni-

nominibun
imiyiii.

hns dicitur miiti exemjjlar din dcsidcrafum iiionuscidjifore periio.

E .: menti Divionmsis, factnm a Dubois Divionensi

Vonetur
in litteris Nicasius delief

liciteinterror}ari,ne ipiid omiftcrcni i(jnorans

(id

quod

elucidanda sanctissimi mariijris

Ada

serrire

neatorem
jiro

scrijisisse in
et

AVPEA... Xjjro A,
scrijifor

l-TiNiTH

possit. Gratias

impHmis

aejo viro

darissimo Phi-

rENlTH,

VnEPETlE pro rnEPETH. Addif

:

lippo Gnifjuard^pra-posito hihliofhccm urhana-, qui omni opcra et soUicdudine stiidia nn-a adjurit,

deiiide ignotus IJtferarum

Ohlitus eraiii

mtdiarum

fecit; ciijus s(did)crrimis consiliis

rerttm indicia ostendit ac signa pateplurimnm deheo.

dicere iue credere in originali mendum esse in voce TENITH, oportere legi TENETH, vel forte

rENHTH,

Gratias etiam ajo D. Garnier, ciro eriidifissimo

atque. illins tractus (C6te-d'0r)
sifo,

archivis

prmposed

si dici polest; quod si ita est, factus ambiguus in pronunciatione litterarum est error I et H. Ego vero non credo Aureliani tempore H

qni non tanium hnmani.^^sime

me

recepit,

ejusdem pronuntiationis
novitatis
citato, in

fuisse ac

I,

sed sequioro

etiam ad conspiciendnm moiinmcntum Dirionense,

jevo id factuni esse; qui error inscriptionem

hanc
et

quo de agimus, una cnm

fuii.

J>.

Guignard dnx
cJ.

niihi

suspectam

facit.

In codice 406* snjira

De
in

monuniviifuni,

isfo
:

de quo etiam

Bello-

adversariis Nicasii legitnr, pag. 24""

:

yuef,

operc

ciii

fiful ns

Oiv/mes Dijomiaises,
lihros ac doefo-

pag.

qitiBStio

VI,

pj).

114

sqq.,

D. Guignard tradidit

Bene supplevit qui VHEPETH novis caracteribus addidit in lapide unde jialam csf
26''''
;

mihi ijuosdani bihHofheca; rum virornm adrersaria. Leijebam enjo de monumento lapideo olim Divione in solo repeiio : In
."iua' m.^is.

jrrimo parteni
Jlinc ergo

tanfnm hnjus

vocis

superfnisse.
inscripitio-

Jam patere cwjnf delineatain nem a Dubois parum accuratam esse.

37. Inscrijitionem

Japideerat sfafua arcnarii Galli barbati scnJjjta; circum Jejehafur per hipidis oras inscriptio, qux
dicebat hoc

hanc Montfauconius tradit

ct

in

at

Antiquitufe exjilanaiione
fom. II,part. II,
inqiiif,
lih.

schcnudihus Ulustrata,
:

Monfancoim
'"''"''''"

monumeninm ab AureHano Angusio

Terentio coniifi, Solis fiUo. Qiiod

V, cap. 5,

ei-eefum fuis.se
si

tyerum

esscf,

majnum

utique

pondus Actis Bcnt-

alfcri grnecn?, ubi

utrum major sit fides Mithne mentio

Nescio, >'" num. 6 habenda inscriptioni

est,

quje inscriet

C
arfolesveuffm

(jiiianis ex hocmonumento aceedebai. 34. Verum acenrafius omnia inspicieiitihus ad-

ptio circa sagiltarium Galluni

armatum arcu

sagillis legitur. Sagittarius certe antiqua^ sculpturii; esl

;

arciiarium

versuria,

totum

neijofiuni

siihdidnum

videbatur
incessit

nescio an idipsum de inscriptione dici

Ittec

reprwse7itam J)^ Guifjnard et mihi.

Quare eupido nos

possit; cujus

sunt verba et hfec errata

Tli
,

ipsuiu iapidem oenlis nsurpandi. Ifojatus

n:er tocum indicarit, nosque duxit

D. Gar-

ad palaiium

ArPEAIANOS SEBASTOS TU TEPENTUi mEPETHE

cio

MITPA TENETH
est, aurelianus

id

Vesvrotte, in piaiea Chabot-Cliarny Divione in

iirbe situm, uhi in

AUGUsTUs, mithrje GENiTom, tekextio ministro. Nes-

ium

muro lateraVi ipsum monnmenVernm pro Gaflo tmriiato inrenimus adolescentem imberliem arcum tenenocnlis asjieximus.
teni, inscrijitionem

re pluribus

quid hic insolilum deprehenditur; sed hac do quarto tomo, ubi de armis Gallorum. Qno inloco vir doctissimus sequentia hahet(tom .IV,
1, Vih. 1,

nullam, sive fuerat abrasa, sive

pari.

cap. 13, n. 3)

Diviono apud ckuissi-

diminutis

lajjidis oris ablata.

errandi occasimie; nihil

Guudebam adenipia enim ephebo isti enm Acioin liliris

mum vinun

rum

Tereniio. Quiini
fiat nieuiio,

untem

hujus nionn-

menii

neressarium dn.ri hoe loeodililectori suhjicere, ne (juis in

du Mai, in suprema Divionensi curia senaforeni, in anaglypho sagittarius est Gallus nudo capite, pharetrain ad humeros gestans, arcumque nianu dextera tenens. Vestis est oblonga, tunica manicata,qua;

(jens totius rei

examen

quum
,

cingulo
detluit

admodum
;

posterum aut oblivionis auf negliijeiitiiE me accnsef. liogareram D. Gnignard ut pro hunianitate sua ej- adrer.^fariis mihi ostensis jier oiinm exdjierci (juai legeramus ambo; quod fecit dUigeniissime. Jam vero quid sH monumentum istud, ex iis (juai
di.yiiifdhiiinis iccfor judicare jioferif

reducta

sit,

ad genua tantuni
et

tibiaha,

ut puto. braccis hierent

Dacorum

braccis

tibialilHisque sat similia sunt. Inscriptionem grae-

cam

quie circumposita est, olim adhibui veram-

eum
iiiKcriptiotie

35. lu nis. codice 40(J* bibliotheca: jniblicx urhis

que esse putavi; sic autem illa concinnata est. U AVPi:\l\NOC CEliACTOC; et ad opposltum latus, TLi MITPA rENETH, iu ima ora, TU TEPENTliJ

Dirioneiisis jilurima:

reperimitur dissertationes
iinii

rHEPETHK;

id

est

aurelianus

auuustus

grxca, lu

tatlnx, (luctore Nicasio jyresbytero, quas inier

MITHR^E GEXITOUI, TEREXTIO FAMULO

Vel MINISTRO.

Prseterquam

DIES PRIMA NOVEMtJRlS.

lil
L

Pra;tfrc[iiani

quod

ha;c

inscripLio

.saj<Utaiiuni
senli.'ntia

ianis Artis

nuilo

modo
MITH/E

rnmmcndafia
de

respicit, vix poiest

erui.

ex ua
ilUid

arrederet.

non

Quumque

ujnorarrf
illas

AUCTffHK

congruens
NUS
sagittario.

Quid
hjec
iii

.sibi

vult

GENITOKI

ET TEKENTIO

AuheliaFAMULO CUin

rautus

nomine Aurdiani di,puf.,,-i faafum sijllabas expres.mi .ju.i- tani

C. V. M,

Ad
,

brevissinia

hae inscriptiono. etsi inulla ignorantiam arjjuunt igno;

rantiam, iiu|uain, quae

Aurolium quam MnvWamuu fa.rrr queauf, nempe AVPhA. Scd ffr his satis. 1-ajo iferum rjpertus sum, qnod sa^pissime fieri doctissimns quidam
inr
i-ione

ha.'C

infima secula sapial.

et

Dil

Erant etiam antiquitas

viri graece ignari ut

hodie, qui inlor scribeiidum errabanf, sed non

erroriljus ijujusniodi. '.\upr,Xiavo;

autiquitates Dirioneusrs a lonjeaspiih^aiirum jnitas ; adhibc lijdinm la/jtsi

mc monurraf:
euprum

dem,

ef

rejjeris.

pcr

et

non per
0;

E scribebatur
uTrepiTTiE

^Delionv^im quid .-^cufiam iniucis

MiOpa<;

non per

lerbisdicam.

x,

sed per

1'aitrii

li,-

vel ignari has litteras aliam pro alia

in
t)
,

nec ponebant;

secunda syllaba non e habere debuit;mitto e aliud additum in fme vocis 'jTzsphris. Ille Pseudochyndonax. qui tam multos decepil, Divione proteclus est a Pseudotcrentio caveamus. Vir Divionensis eruditissimus mecuin pulat
;

y. Benigiius ifloriosus Chrisfi inartijr csf, Dieione sepulfus, qui .^ijnis ac prodifjiis ajmd Deum se nvere testalns est, qiii sarratam jiretlnsn sanquiue

S. iieiiigiU) etfrta ;

im
i)i

traditio

terram perpetuo rirrumdat au.rdio. Qnid crqo, inqutnnf, tn jubes seculares ecclesiarum traditiones deseri Y Osteudant mihi rrclesiarum traiHtiones

eJitsArtis
ccnsiiiniilii
aiitiijiiiiir

ad

ipsum martijrem

jieiiinijenfrs, cf

qnocnmque

insoriplionem essespuriain:non ilemdc sa^qttarii statua dieendum quee ex terra eruta tuil. Lituus et pileus^ qui in altera ora, serpensque qui altera
visuntur, hiec. inqumn, an sint antiqna nec ne, non consperfo lapide dicere non auslm. H,-bc

dnrii-

mciito ratidiores habebo ei amjdectar. Ve.rnm ego nullum inoeni indirjum rujuscninquc fradifinnis
qua:
sit
ijjsis

Actis

ad

(rrei/oriniu

LinijonensemaUafis
qualis
esset

anterior. Divionensiitm
:

fraditio

sujtra osten.^inm est

Monifaucon.

Rustici renerabanfur sancfnm

Vellem vir doctismnus, lapide non

;

qnemdam
niante
rt

in maijno sarro/diai/o sc/nilfum, rerlaobsisfente

i.stius

r/so, nihil pi-onunfiassef

miin pnnnn fijnm ipsnm Monffiinvonfrannversam eijH. hnaijo Domini Chmief, fjnam in libro .vto expressit, satis
f.ceniplar

Lingonuin e/nseopo.
teynporis traditio.

Kn

fofa
vel

Dicionensium

Vtrum

similis csf imagini

mann
esf

scn/pforis Duhois deli-

neatx; qnai ipsa infida

uti Charlet

ac fallax

rirnm

eniin,

apnd Monlfaucon, pro ephebo imberbi

dein
inscrijjfionem

reddidit
qns!

Charlet

siijijjfevit

iiff

foilcm

wofh ah
oiniiihiis
relatii,

apnd Dnbois et apud reliqiios mntila cst. 3S. Anno T771 D. Leijouz de Gerland Dioione librnm edidit (jallice conscriptnm hoc fitiilo Do
:

i/mim Benigni nomen tenerent quisri jure jtotest. Occurrd Boui/aiid (\) Siniplox. ait, reruiii narralio osteiidit qualem erroroin conmiiserit Dominus Belloguet, asserendo ad sextum usquc seculum aut ignotuni fiiisse Diviono Bonignum aut
:

saltom obiivioni traditum. Lcge Francoruni liistorici narrationem et videbis dubifutum fuisso de
viri nKuiyriu iion duhitari.Noverant omnesBoiiignuin;apudoiimcs in veneratione erat. Si inquiras quo auctore, quo

loco sepultnraj, do ipso sancti

origine urbls Divionensis. deque antiquitatibus

sub Aureliani muro defectis dissertatio, schematibns. In quo libro, schemafe XXIySagittarium nostrim rejyraisentat arersiim, id in schemate Dubois et Charh't,jnvenem tamen atque imberbem,
adeoque
vero jjrojnorem

nm

inonnmcnto,
,

quibus

liftrris

ha'c

omnia affirmct

Bnuijand jirxter
ries.

scrijjforis

jihantasiam nihil repe-

At

martijris natalis dies agefjatur kakndis

teste.

qni

in

mnro palatH
Tilliot,

novembris,

inquif,

Grcgorio

Turoncnsi.

Vesvrotteincrustatns consjncJtur. !Schema hoc, auctore feste, delineatnt

nensis. Inscrijjfio

Duminus dn
ita

Divio:

ab emitihus in ilaliani Passionem Benigni, teste eodem Gregorio eodem

j)ost

Nempe,

atlatain

antem

concejjfa

e.rhibetur

in loco

quem

inteejrum lectoris omdis subjicietidum

sic.

AYPEA... GTOS * TU MITPArLiNETH Ti> TEPENIQ YIi!IPi'^TH. Nota imprimis inscrijjtionem

differentem ab aiHs
litteris ;

euravimus.
41. Etiam antiquius monumentum cst S. Hicronymi martyrologium; ita jierijif Jiouf/aud. Xci/o
demonstratnr
(Ireiforii
Liiii/iiiiiiinin
Wliili',

tum verboruni

positione,

deinde jjifens

cum

litao in lapidis

tam orain

hoc martijroloi/inm esse (irejorio Lingonensi anfiquius,

et

nnum pUenm
his verbis
:

jiluniafuin

coalnif. Inscrijifionem,

insujjer /irobet liouijuud statim

ab

initio

qualis leyifur in sehcmafc, aiicfor gallice reddidit

Aurele Fauste a

tait cette inscription

pour Terentius rarclier, tils de Mithriis; Aurelius Paustiis hano insoriptionem tecit Terentio sagittario Mithrai fiho.
iiniir

Benigni nomen kuic inserfnm fuisse martijrnlogio. At sanctus Urbanus Limjonuni episeopus ex derofione erf/a S. Benignum se/ndturx Incuin Divione eleyit. Quid indey ad summum direre tirebit non ignorasse Vrbanum i?i Dioionensi solo sacrum Bvn\\:m rorpus delitesrere. Bra-terea, quistibi dixit hac devofione iinjjeltente volui.s.-ie Vrbanum requiescere Divione f' Auctor videlicef chronici sancti Benigni, quem sex saltein seciila a facfn qiiml iiarrat

vero

39.

Quid tandem

iii

lapidis ora scriiitum

fiierit,

(Irleta,

tesfibus dicersa nnntianfibus, ijisaque inscriptione

per/iirdin
tnliliiciliirin

jam

deleta,

cum omnimoda

certitudine sciri

non

confirmatio-

jjotest.

Testari iitique

jmsnm

nnllnm cx

prafdicfis

nemActonim seheinatibus siujitfarinm referre ab omni parte S. Benigni. similem statum qnam proprHs oculis aspexi. Est

enim admodum adolescens

qna mquam
fjtiido.

satis pulcher

fade
lan-

paido

iiiolHor

jenis

vultuqne

Guin honore ac rovorcnfia sorvahalur quo sancti martyris pedes Iinplumhati fuerant. Ifernm resj>oitdeo. /insf alliitaiu ad (Irei/nrium Lingoncnsem Passinnis histnriam, ut palet
sejjarant.

lapis in

Cum

Mftidfaueoti

credo

ipsam statuam
imjieriU falsarii

antiqnani

esse,

sed iusrrijjtionem mentiri. Snsjtiror

ex (iregorii Turonensis relatione; nihil enim habes quo probare jiossis ante hunr la/ndem reueratlimi
fui.^se

inscr ijjttonem

additam

fuisse

ijuam reruni i/esfarnm serics

o/ir allata; I'as-

niunu, ut Acfis Beniijnianis aliqnod fundamen-

quo Actis adversanenim unum monumenfum referret utrumque perseeutorein Aurelianum ac Terentium , monumentum anfiquum Divione repertum, non modica inde Bcniysupjtoneref,

tum lapideum

tium

inijietum melins snstinereiit. Si

dicendum est de turri qux Dirione ai/huc visitur, in qua rarcer S. Bonigni fnis.^-e credifur; idem de Brunetensium ar Kssionis innotuisset. Idein jure

panensium fradifione asserenfium illuc deelinasse Benignum jierserufionisfurorem, hir vero a satetlifibus raptuin fuisse. Omn/a enim et singula ex Ac-

(1)

Op.nl..lib HI. cap.

I,

p. 236.

tis

142
AUCTORE
C. V. H.
fiH

DE SANGTO BENIGNO MARTYRE DlVIONENSl.

gratis assenmtur, nullaque ratione
,

pendmt aut
(jcstas,

in

res le.KP imliciiim prxhent quaiAdis rontinetifur, ante Bonigui Bcnigni revelationem et Passionem allatam Divionc notas fuisse. Totins Lingoncnsis eecJesia; sub qua Divio
fonfir/uitt

aut etiam

immo in slragem lioslibus deditos inamariludine ingemucrunt. Sic itaque consolabili seriem vexata per longam currcntium temporum
priBdam,
etattritaGalliarum ecclesia, tandemcjus respectu qui cst adjutor in opportunitatibusintribulatione,

erat,par vstronditio: nulla enim imr ecrlesia ante Gregorium Benigni Acta habebaf, uti^atet ex G-rechronici (forii Turonensis rerhis. Quod enim auctor Dirionensis dicit, harharoruin incursu auf civium
incuria Acta jjenesse ^mmitiva,

meruit a tantis oppressionum turbinibus jam Hbera respirare. Qno temporo Divionensis populus nativitatis, vix rocognoscens ipsum solum suaj servarentur hEesitare ccepit quo in loco recondita
bcati Bonigni
43.

quamquam
fof

vero

membra.
donec a
S. Gregorio

conforme

esse potest, crcdi

tamen auctori

seodis

postcriori non pofcst.

Errtesix Auf/ustodune.nsis

docmnenta Andorhil Thi/rsiqur Fassionem, Passio Irensci qua^ fertia vocatur, aut passione ad Grego-

rium Limjonenscm allata sunt postcriora, aut

terpolatavelfalsa.
neqiir jndicio

in-

Dcindc aucfor pergit eadem narrare qux ex revelafioS. Gregorio Turonensi jam didiciimis, Invcntionem sarcophagi, ncm vidcUcd S. Benigni, d mentionein reroet miruculu. Fruslru qiacsivlmus Qitam tamen a Lingonensi gnitionis sancH corporis.
Greqorio furtam esse uf credam fadnnf rdiquia; Turonensi meS. Bonigui jJOsfea ab ipso Gregorio

Lingonciisi

pntmm
rcmniilniii

42. Ergo, inquiunt, te judice tot sanrti episcopi,

tot venerabilcsiiri,fam iflusfres erclesimerravenint,

liomanee
Ecclesia;

moratx

in fine Historiai

Francorum

In

illo

priore

quum omnia qum

tu in

didnum vocas vera hahue-

rint. Ipsa ergo sacrosancta Boinana EccJesia errat, qux haic Benigni Aeta aut in suo marti/rologio in-

baptisteriosancti Benigni martyris pignora collocavi. Hxc plgnora sivc rdlquiaruin iiarticulas uh
ipso Lingonensi Gregorio a reUquo corpore sepa-

nuit aut in sua Uturgia

recttari jubet

'^

Apage

ratas pufo; nulla cnim inter primam inventionem

ef

nugas; hm sunf inanes nxnix, qux cordatum virumnon movent. Cur non possint sancti episcopi,
veneraUles
viri,

Grcgorii episcopatum

Hlustres ecdesix

in

quihusdam

facia traditur. Nec facile cdatlonem sarcophuguin in quo sacra ossa quiesce-

rcUquiarum rccognitio credam ante Benigni re- E

Gregorius

sanctorum ccelicolarumhistoricis adjunctis errare? Hanctam vero Roinanam eccksiam omnia sancto-

bunt upcrfum fuissc.

Vldetur itaque

rum Acta qux

hinc inde ut Jcganfur permisit,suo

etiam Judicio extra dabium ponerc qiiistandem nisi

sacra 'BQm^xn pignora accepisse suxque Turonensi ecrJcsix infidlsse cx qnihusdam particuJis quas Grcgorius Llngonensis sibi suinpserat ; rtf pigno-

rerum istarum ignorantissimus uffirmet? Deinde ego numquam dixi ncc dieiurus sum Bcnifjrni Acfa
esse fulsa; fantuin

rum sacrorum nomine

uUd
istlus tcvi

veniunt non ossa sacra, sed

ohjectu murfgris sepuJcro imposita ; quod ah

pronuntiare ausus siim

esse ea

morlbus atque

ccclesiastieo

usu non ab-

/japs, esse

Acta aporrypha, Juxta ipsum decretum Gelasii fumen cx corum gcncre qux lcgcnda permitti possint.Hste de Actis Benignianis sufficianf;

horret, ut muUis exempUs ipsius Gregorii Historix

prohari

potest.

44. Priina inventio ac translatio corporis S.

Betranslatum
fititantio485.

reliqua in annotationibus

ad ipsa Acta sequentur.

mgm facta est,Juxta Chronicon Divionense, octavo kuJ. decemhris, anno 485. Igitur anno dominica? incarnationisquadringcntesimooctuagesimoquinto,
indictione octava, praesidente sanctse

Romanai

IV.

Do prima
ejusden

invenlione cor-

poris S. Benigni
(le

anno 48 T),

et

ecclesia; Synunacho papa, Zenone vero ciesarc imperante in ropublica, Clodoveo quoque primo regnante in Francia et Gaudebaudo in Burgun-

IranslaUonibus.

inventum est atque Iranslatum octavo kalcndas dcccmbris corpus almifici martyris Benigni abeato Gregorio Lingonicfe urbisepiscopo,divina
dia,

Corpus
S. Bcnit;:ni
(liti

nod mnlfis sanrtorumrorporibus ronfigit ,ut furbafdijarbarorum ineursionihus rcpuhfica ,vasfa-

revelanto providentia, ut refert Gregorius in Libro

igiKjttim

Jncti it.

tis

oppidis incoUsque dispersis, ignota tandem

in sepidero inhonora dcliteseercnt,

omnibus ignofo

miraculorum, qui fuit antistes Turonorum. Gregorium Turonensem integre exscripsimus prima F hujus Commenfaril paglna. Quia inter inventionem
et

donee misssc de ccdo beatx aniinx dcbitum sarris ossibus honorem quasi postUminio revocarent, id
beato quoquc Bonigno
accidif.

fransJationem uJiquot ccrtx dics interfuerunt,

sit

utra ad diem 24 novembris referenda

ignora-

Quod quomodo

acci-

mus ; opinamur tamcn non

45. In
scopi,

inventionem, sed tranesse.

derit, uniiqui uucfor/s verhis rcferre

Jurat,qui in

sJationcm ud pra^dictum dlein refercndam

scripta

ms. codice

saa-anm

lectionum sancti Benigni Dl-

Vita S. Annonis, Coloniensis archiepi-

AUeru
fraiinMio

vionensi, cujus

apographuin P. Chifflef oUin ad

christianae

Jussu

lieginhardi

Sigehurgensis

prsedecessores nostros suhmisit, sequcntta seribit

c<enohil uJihatls, qui S.

Annonis

sequalis fult,

ab

memorattif
facta
seculo

Multum

obstitit

devotioni ne super

beati tunibam condigna posset basilica ledificari. Ci-ypla Uuncn non nmltum sumptuos;i operis in ipso loco est tnmsvoluta, quai lideliujn illuc populoruni ad venerationeni bcati corporis conilucn-

anongino quodam, SlgeJmrgensi, ut videtur, monaclio, S. Benigni reJlqularum fit mentio. Istius
Vitse cap.

XI

38

Jegltur

Restat nunc
ejus

commemorare
(Annonis) ad et salutem

qualitcr
dotis

corpus beatissimi

martyris et sacer-

Benigni

lemporibus

tium su.sccptui esset accommodata. Et cvolutis deinde non paucis succedcntium tcmporum curriculis, jam mitigato pcrsecutionum furore, Galliaquanto ab insectatione hoslili liberiores,tanto decliviorcs ad vitia et advirtulum itcr

perpetuam Sigeborgensium gloriam

quidiciturCel!asanctiViti,quidam
tuens, suis

vel invcntuMi sit vel translatum. In Suevia, loco

Alamannorum

rum

popuii,

atquc Burgundionum dux olim eccleslam consti-

exequendum

sunt ncgligentiorcs. Undc tam seeva in eos processit ultio divinae animadvcrsionis, utlonge lale([ut' irrevocabiliter cductus baclacti

eam haireditariis bonis ad sustcntationem monachorum illic Deo militantium abundare fecit. Qui devotione pariter et fide comitatus,

cum sanctarum

reliquiaruni

studiu

Divionem
dilectissimi

charetur gladius gentilitii furoris.

Hac

igltur

tem-

venisset, inde rediens, corpus

Deo
;

pestate quassati etiam Divionensis castri accolae

aedificia

sua sine spe

auxilii divini

videmnt, seque

martyris Benigni secum exportavit qui divinitus ab Oriente Galliis destinatus, post multos agones tandeni

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

landem sub Aureliano
cjEsare lancea
niilitis

m
omnimn
illuxit.

per-

exspe.-(ationc

cussus,in specie niveae colunibai ccelos pcndravif. Tres ([uoque geniinos iralres, Speusippmn,

Eleusippuni

Meleusippuni, a pra;dicto marlyre baptizatos et apud Lingonas egregie coronatos, una cum corpore S. Mnmerti, civitatis illius cpiet

omni conventu solemmlcr nKiuto, diversis etian> onum ,^, "udt.sque lummaribus templo rcspU,K!enlc
rcliquiarum fereiro subJinens, resonante jjopulo signisque concn-p;,,.ibu... cum n.agnadcvoti<.nis caru.ine
juos cer anbstes ac sanct;e n,..,ori;e Erpho abbas sa

AUOTOnK
fi-

V,

II

humerossanctarum

scopi,

dux idem concedenle Ghriyto

eiueruit.

laetusque
fiues

cum

tanto coelestis patrocinii pignore

Alamannia^ reacccierans.ecclosia? quam construxit desidcrabilem consignavit Uiesaurum sanctis corporibus ob metum iuturorum in sacrario

cum

altilulationc

nomimmi

terrje

altius

immersis.
i:T

dio laeryims nuens.

sacerdotom suum Ghi-jsto 111 odorem suavitatis ad altaro pr;esent;uunt. Ii.do so.-n.onen. ad populun. habiturus alhora i..;osul conscc.Klil, ct totuspno gau-

bum

pra-eellon-

monachoruni.

m;u-tyrom

et

numquam

sibi

jucundiorom

Cella

4G. Posl muitos annos,

illius

S. Vitiiri
Siie^i'ia

hinc

suljlatis.

cuni locus

onmibus generationis idem regali etelueernarum fulgor

illuxissediem tcstatus osl. Exponcnsquc quis vcl cujus n.oriti essct (|ni pc.rlabalnr,
appoIla.-otur indicavif. dicens
; :

nobio, cpiod EIe\vangc nuncupant, in propricta-

"

<,uod Bcnignus Bonignus. inquit

tem
tur,

cessisset,

et

tantarum

iucognitus

ordinanle

mmKlopuIvore vilis sepullura? tcgcreDeo qui producil lucilerum in

tempore suo, cujusdam opcris intentione pavi-

bemvolus dicitur ct morito ;ipertasci.im;.Nre^ ad omnium vosirmu proccs i.abct, et libeniis5.me cxaudieiis, pcr seipsum accedit ad Deura ad mterpellandum pro vobis. Nuiic
igifur

dilo-

ctissuui,

mentum sanctis corpuribus

apertum
est.

tanti

patroni

pra.'sontiam

enmquG

inuninens a Ibssoribus Proseindentibus autem ilHs humuni certatim egerentibus, ex improviso san-

i.;djcntcs.

origito

sui>pliciter

corda, ot singuli quid nobiscxpediat illi inthnate. Mihi credito. si tauliim

desit,

fides

non

ctarimi rellquiarum sarcophaga discretis nominibus reperta sunt. IUic magni merili martyr et

quia Benignus estet nomiualur,

benignissime
accclerabit.

sacerdos, vere merif is et nomine Benignus, cseteris nominatior inventus ac sublevafus est, per

quodcumque petitis annuens Annus Dominicje incarnationis

celebrata
erat.
est,

quo

hfec

translatio

millcsiimis

idem tempus abbate Reingero,

consanguinens
cxslitit.

sopiuagesimus lcrtius

Post ha;c

qui B. Annonis

duobus

ca-nobium quod diximus

loculis novis allrinsecus post altare composifis.

administrante. Proximc dehinc Dominici natalis gaudia rex Babinbergcelebravit; ubi divcrsaruni
dignitatiun

medio inter eos vacanteloco, in dextoro bcatuin hmoccnflum, in sinistro vcro bcatuin Ecnignum
pontjlex collocavit, et Ia;titia pcrtusus, dens, ut plerumque solebat, loquebatur
qii;i.si
:

convenfu facto

nihilominus abbas

lu-

"

memoratus advenerat. Propinquus ergo cum esset Annonis archiepiscopi, tjuasi congratulaturo Benignum, qui mittente S. Polycarpo discipulo B. Joannis Evangelista,^ venit ex Asia, se testatus est invenlsse rapiensque pontifex nomen ipsum ex ore ejus - Benignum, inquit,
, :

Eril

ad

libifum

nienm

rel

processus,

si

qii;uido(,ue

dignus altario incdius inter vos recipi;ir. AUoquin ex hoc speranda vobisgratiarimiactioprofecto peribit.
_

quoserlosit ab

Qua; vox quamlibot levifcr dicta. ois accci^ta nos ocuiis fidei j;mi
qui otsi corpore

contemplamur
j;im accepisse.

necdum
infor cos

videri-

te

affu-mas habere?Hic nieormnspecialis intercessor est monachorum; hunc meis petitionibus

mus, merito tamen crodinms

oum

locum

De

cujns vita vol opcribusiwuca

oportet ut indulgeas, si te dclectat ex Iiocjam ullum diiectionis mefe beneficium. Ille qui in persolvendo non modica; quantitatis argento regi obnoxius erat, ad hsec respondit " Ecce quatenus
:

pro numero, non ut debuimus, sed ut potuimus, auxiliante Deo, hoc fino terminantcs, otlo inferim indulgenms, ut his qua; de virtutibus ojus iira-dlcauturelucidandis leviores assm-gamus (Ij. 48. Jnveiitioiieni in CeUensi aeiiobio favtiim translationemque in Siyebertjmsia ra-nohii erdc.siinn
_

pecuniEB

quam debeo me cura releves, desideriis

fibi

I)r /iriiiri
[rau.iliitiiiiir

tuis ut vis satisfaciam, mittens

non

aliura,

revera Benignum, qui in Diviosub Aureliano martyrium duxit. Huic sponsioni prEesul gratanfer annuens. quippe qui nullas opes haberct quas non libenter in hujusmodi conmiercium insumerot, cum sibi mutuo fidcm dantes utrlque recessissent ad pronensi caslro
pria, post
tiosi

sed

enmdem

Irf/iiHH!<.

VeUvm priorvm

quotjue

tran.-ilafionem

Dirioiiiail

JJirioucinCcUam

S. Vitieniideatiustradi.

Verum

Crflaiu
jifiiirii

frustru qumsim. Nihil reperi j)ra;ter ea qua; /luhet Vif/ncrius in Chroulro Liufjnnvusi, et ex Viifnerio
alii.

S. Vili

nieinoriiv
friiifitii.

Scrulo orfavo e/jlsroj^alent

viri,

uHhs

Lini/onensis

cathedram tenuerunt duo

rtitate fu-!vsfantcs,

natione Sueci, san-

mensem

et

dimidium monachos pre-

nomluum

fere .ilmilium. Priori

eorporis globam forentcs Goloiiite

cum gau-

qucm sandum
esf; alferi,

alltjui simplirlter ajijwllant, llerul-

dio suscepit. Quibus fidem astruere nitentibus

2)hus, sive Erlulfus, aut

etiam llarioljjhus nomen

uejioti,

quod non alius quam qui logabatur Benignus ossL*t. non ooncessit, dicens In f.jiis vencratione de quo agebatur hunc se induplublicis sacramontis

jwloris sive fratrl sire

Arnul-

jjhus, Arioljihus.

De

S.

Ilvruljiho

aijitur

bitanter habiturum.
"f(

Actis nostris Hie 13 amjusti inter prxtermissos. Fuit autvm S. Ileruljjhus inouasterii Klu-arends
funt/ator av jirimus
tihlias,
qittj

ra-nohium

47. Prasmissoquo

in

Sigeberg

hujus

IjetitiEe

jjosf

ahi/irutum

^iifeburr/eiine
(iin-rp.tis

nnutio, ipso

cum

suis consconsis equis, comit;m-

Liuf/oniim ej}lscoi>atum
ijue jiastt)rt(le cenit iu

re.cessit

anno 774 ; pci/um-

fofoiiieiisig.

tibus parifer ex Colonia

viris et ieminis, in ipso

non exiguEC muititudinis

manus

Ariol/ihi,qui Ilerul/ihi

qum

vespore donunic;e nocti.s jojunii quadragesimalis inifium erat, ad

debita

aut frafcr auf nepos fult. l>v hnv Arlol/iho slev

irnuljiho Jacohus Viijncrlus srrihit ttjna/ ('oiutium
In

radices montis applicuil; ot doscendentibus ad

Anualihus crdeslastlcis Franeorum

{i.)

Arvul-

eum

cum

roverontia processionibus fra-

fus sivc Ervuifus id

in gratiani ct

unum

inter cajtcra pni-stitil

trum. ossa sacra

cum laudibus
qua"
adj;u-L't

rocopt;i sunl per

prioratus

apud Sucvos a

sc constructi
s;incti

noctom

in ecclesia
diei,

monti.

Manc

vcro

sancto Wito consocrati, quod cx ;d)balia

rcliqui;ir.ini

dominlci

quod toHio decimo kalcndas martii

Bonigni Divionensis parttmi

htijus

(IlMonum.

Geini. HJsl.. S(ni>ll.

toin,

.\'I.

[>.

is^sr|.

(SjAdannum

780.

ii. lil,

(tom. VI.

)>.

is.'.).

beati

144
AUCTOBE
G. V. H.

DE SANCTO BENIGNO MARTYRE DIVIONENSL

et

beati tutelaris eo transtulit,quo

ipso so rccepit.

frequentes imminobant
nibus,

Nortmannorum

incui-sio-

idom pcdum (himioHense) ccdcns Waldrico sub annum 780. Ex hoc Vifjneiio eodem frmlnnt au-^
etores Gallix

cum

consilio et laude ipsius Ratherii ac

totius sjmodi reddidit ipsi abbati

Godrado etmo-

Chris(iana>. (1), in Ariotpho XXXIV

itjifnr

habemiis Hhim Alamannorum ac Burgundionum ducem ex Vita dicitur Cella sancti S. Annonis, qui, in loco qui devotione paViti... olim ecclesiam in.stituens,...

Lim/onuin episcopo. Hir

nachis pritdictam ecclesiam sancti Vincpntii, cum habitaculis ad ipsam ecclesiam atrii loco pertinentibus,

quas

ipsi

monachi olim

ibi

ad

refugii

locum

construxorant.

Do qua

occlesia fecit eis privilo-

giuin episcopali anlhoritate, ut

nuUus succeden-

fide comitatus, cuni sanctarum reliriter ct quiarum studio Divionom vcnisset. inde rcdiens corpus Deo dilectissimi martyris Benigni secum

tium

aliquam viin aut calumniam sancto Benigno ot monachis eidem servientibus

deinceps
inferret.

cxporfavit. Opinio nosfra est, quamsupra indicarinim, una cum corpore S. Bcni^ni, id esf cum

parfe reliquinrum, Diinone in

Germaniam venisse Benigni Passionem quam reliquis omnihus iUam

49.

Quanto temporis spatio S. Vincentii eccfesia pretiosum fhcsaurum ronservarit, sdre ncfas, deficieutihusdorumenfis tacifaquc hisforia. In prisfi51.

ithi

sub fiiim

fjtti^dem
seciiti iiicfnta

a Willdmi,
abbatr

num

loc.um reconditum fuisse certiim est ;

nam

prsifcrendam du.rinius.
Qtiic

Dirioue
corjioris

reiiianwraf

foca diripienfibus, sawc^/ Benigni invasif

Northmannis Galliam vastantibus ac sacra monachos cupido

sacrum
S. Bcnipni corpus

ibidem S. WiUelnms, ahhas Sancfi Benigni. sancti marfijris rorpns invenif, Hic WiUelmus, natione
Italus,

pars
S.

fufum

in forutn

mr vere magnuSj ordinatus est abhas Sancfi Benigni a domno Brunono episcopo (Lingonensi),

Benigni

LiiirfOiias

iraiitlatn
eec.

asportandi, queni Geilo Lijigonum episropus (intra Divionense castrum ?) eis concessit, ecclesiam videsancti VincenfH, ad locum refufrii ct custodiam corporis sancti BQXn^m. Divionensis chronici verlia sunf,qum postm fextu perpetuo referenius. Geilo
licef

X
B

anno ab incarnatione Domini nogontesimo nonagesimo, indictione tertia (8). Tanfo abf>ate prxsidenfe, sancti Benigni monasterium pietafe, refiglone ac sanrtorum cuUu refioruif. Tandem anno E miUesimo priino, ipso Brmione prxsule juvante,

Liuqonensi ecclesix prxfuit ab anno 880 usque ad888{^). Tempore Argrini, qui Lingouensis ec-

WiUelmus admirabilem basUicam

davit
{^d),ef

S. Benigni

fnn-

sancfi marfgris ossa ijwoi/f in cn/pfa.

verbis Rodulfi Glahri, Clu-

caihedram tenuit ab anno 699 tisque ad 909 (3), Norfhmannis, Danls,Hun(jaris, Saracenis
clesix

Remgestam referemus
niaccnsis

monachi {lO^Contigit orgo postmodum

ecclesiaa beati martyrls Benigni,

GalUs: confluentibus, per omnia saivit gladius, cuncta dantur incendio, sanctomm loca
in interifum

quatenus pars
cui auctore

Deo primitus pater datus

fuerat, rui-

trnduntur exterminio. His undiquo ssevientibus nialis, contigit corpus S. Benigni ad civitatem
deleri-i

nam

corruens darot.

Quam cum
vir

roformare cupe-

ront artifices caementarii. graviorom pars

Lingonis

pr^esidebat

lum

illi

ecclesiae

dedit

ruinam. Quod cemons

eadom Deo devotus, intemplum

;

donnms
gp-d

Argrinus, pastor in cura hujus loci valde

tellexit

divimtus slbi dari indiciumquod totum a

illi-

soUicitus (4).
paulopost
ft
iii

funtlamentis renovari convenlret

50. Gozelino

Lingonum

eccXesiam regenfe (sedit

Dirioiicin

rvhita

autem ob aiino 922 usque ad annum 9Hl{h)), Danorion ar Northmaunoruni phaJangibus a Bodufpho, Richardi ducisfilio, rejecMs drca
gni dcferri intra

coque summo mentis ingenio coeplt ipsius ecclesiai reformand;mirIfieum construoro apparatum.
denique curn coepisset reaedificare positione mirabili valde longiore ac latiore quain fuerat,
ignotus

Quam

coUornfa
eccleaia

annum 925,

S. Vinceuiii,

contigit corpns Inijus patroni nostri sancti Beni-

tamen

erat universis locellus

quo

pretiosi

nmros

Divionis castri. ibique

niartyris ossa claudebantur Benigni, quia solerti

servai-i in ecclesia sancti Vincentii (G).

Ecclesiam monachis a Geiione roncessam, iUarn Beniguianis a liatiierio archidiacono eis ademptani, Warnerius
episcopus anno 912 eisdem
hita in eccJesia sanrfi
restituit in si/nodo hq,-

cura
felici

taliter

antiquitus fuerat reconditus ut

illo

fiducialiter veneraretur

martyr per ajvum, ubi

morte occubuit propter

roi

Deum

sed a qui-

busdam

incautis dicebatur etiam ibl

non haberi.

Mamefis. En Chronid sancfi Benigni narrationcm continuani, rjuam suprapromisimus (7). Ita pergit : Successit oi denique
(Arijrino, qui deposifo episcopatn
est)
\\\

Cujus ignoratio

nimium

moestiricabat

animum

patris Willelmi.

latum

est

Taliquoque defectu anxio reveF visione pulcherrima per ipsum Doi

ipsius

mouachusfactus

martyrem

honorabile

sepulcrum.

Erat

curu pastorali

pus

et ipse

domnus AVarncrius episcoaugmontator bonorum hujus loci desuje ordinationis.

votus. Hic

primo anno

nongen-

tesimo duodecimo videllcet incarnati Vcrbi, in-

enim, ut beatus multorum sanctorum descriptor miraculorum Gregorius Turonomm pontifex refert,prEegrandis arca lapidei sarcophagi continens illum. Pro cujus incredulitate narrat idem sanctus

quindecima, residens in synodo in gremio matris occlesiai S. Mammctis. coram

dictione

alterum sancti nominis Gregorium Lingoncnsem episcopum acrius quondam fuisse incropatum.

archldiaconis et abbatibus et omni clero, interpellatus est a

Cujus
altari

namque positionem
:

loci

Godrado abbate
Benigni, de

et

monachis patroni
ecclesia
infra

occuluit

nam coram

pr?ecipuo

antiqua vetustas illius monasterli

nostri S.

quadam

muros castri Divion sita, sancti Vincentii honore ac nomine sacrata, quam donmus Geilo episcopus ad looum refugii ac custodiam corporis saepius dicti S. Benigni perpetualiter eis habendam concesscrat, ot de qua, cvmi longo loTiipoi-e ea nsi fuissent, ropulsi eranl a Katherio archidiacono et abbate canonico Sancti Mammetis ac prsBposito
abbatiib sancti Stophani. Coiisidorans ergo

tuni sepulcrum.

profundlus habebatur defossum memoraQuod continuo requirens invenit,

aporiensque illud contlngere moruit sacratissiina egregii martyris ossa, in cuius etiam cerebro, quod in descripta ipsius Passione legitur, vulnus
ferreo illatum vecte appamit. Qu;^^

numero, prEesentibushonostioribus

me-

quam cfeteris cum odoriferis thymiamatibus

choris in

omnia integra tam opiscopis diversorum ordinum vel sexunm,

ac psallentium
;

moratus episcopus causas periculorum quie tunc -

eodem
p.

recondidit sarcophago

indeque

(1)

Toni.

IV. p.

521).

(2)

Roussel,

Le

diocese

dc

tom.

cit.,

i/aiii/res,Tabula chronologicii

tom.
tora.

I,

p.
p.

102.

(3) U)i(l.

episcoporum Lingonensium,
(4)

p. :i83.

p.

(7) Ibid-

(8) Ibid., p. 3S2.

(9) Ibid.,

(10) In Vita S,

WiUelmi.

ap. Migne, P. L., toni.

d'Achery, Specilegium,
cit.

II,

379.

(5)

Roussel,

loc.

CXLII.

71U sq.

((i)

d'Acher

paululuni

DIES PRiiMA NOVEMBRIS.

paululuin ad orientem amovens, in puleiiemmo atqup incomparabili locavit tumulo. Deliincnam-

susfinuit.

ruptis
posito.

quc pater veuerandus,acriore acccnsus devotionc. reformandae opus basiltcae instanter quemadiiio-

Quaj quidem theca onmino illa^a duabus colunmulis, nullo alio visibili
pcr spipsam

di-

AUCTnRK

lup-

G.V.H.

dum
ut

Lampadesctiam qu<e

decreverat accelerabat pcrficere. Quoniam,

et prt^sto est

miro uiodo subsistebat inlocodict;e thec;Brontinuo

diximus

eernere, totlus

Galiia;

Sllllll>tllOS0

basillcismirnbiiiorem atqnepropria positionc incomparabilpin perficere disponebaf. 52. Notandnm hnc loco renitsam-tnm Witlctmiim,

inveneratione sanctarum reliquiarum ardobant, nec propter tantas ruinas tamf[ue tcrribilem flatuin et sonitum, necpropterpuivcrisincxeogitatum turbinem exslinctje suut.
54. Cfppit Ilui/o scinidirntam ecclesiam rcicdificare.

Atjiiilcro
,rcoinlit<i est.

sarratissima S. Benigni ossa omnia intejjrn

iu eotlcm

numcro

Gompleta aufem anferioreparte jain

iinietih
Iluijoiie

diclix)

reliqiio

recondidisse sarcophaf.'o. Qaare qua: corjiore scparatx iiimiiiiiitnr rcUquia:,

aut ante, autpost, sed non in ipsa WillHmi rccoqnifinnc scparatas fuisse ecriiim cst. Qnod anfein dicit

fabrlcjE, qu^ juxta vulgare idioma presbyterinm nuncnpatur, sa-pedictus patcr socnndiim diu anfe conrcptuin propositum aggreditur opus

episcopo nova
tlirra liicJiisff

mlfiinii

Rodidfus

in

eodein recondita fuisse

sacra ossa

sarcophago, non Hlum lapideiim judico infelligeu'

dum

atque amantissimum, thecam videlicet argenteam decentlssima texliira conceptam, auro et argento geinmis(iue compositain fabricare, in

mum

dulcissi-

poinpu

qua

esse in qi/o a

Grcf/orio LiiKjoncnsi reperta

sanctcne reliquije,

qum

snnt, sed alinm U(jnci(m in qito trnnslata Lingonas Divionemque relata fnerint, ipsum enindem

diu in imo latitaverant, ho-

norifice conderentur.

Qua

completa,

illius frefus

rationi

qucm pra^stanfissimo opcre oruafuin pufdicai reneWdlelmus exposuit. Hoc cfiain indicare
descripfioiic. quat perspicuifatis errjo suh:

videntur verba Ckronici S. Benigni, in renomti

adjutorio qui perficit et solidat omnia. couvocavit prfedictus pater barones, archiepiscopos, eplscopos, abbates aliosque prjelatos, dissimililudine officiorum graduumque uni Domino raniulantes,

scpuhri

cmn

cleri et

populi multltudine copiosa

eongre-

jumjimns

SepulcJirum vero sancti et gloriosi martyris ita est eonstructum Est tumba ex qua:

gatoque tam nobiii cu?tu pretiosissimas patroni nostri Ghristi athletae Benigni de loco ubi annis
plurlniis quieverant
relicpiias amoventes, infra dictam thecam sive capsam, post majus altare decenter atque sumptuose in alto stabilitam. in

dris iTedificata lapidlbus, qu;ie octo cubitos in lon-

guni, quinque

autem

tcnet in latuni, cujus cacu-

men

lapideum
;

quatuor

sustiuetur

suffragio

columnarum desuper autem quatuor columnfe marmoreiE locataj eiaut antiquitus. Olim super
lapideos areus,qui continebantabsidam,ferebant ligneam scx cuI)itorum longitudinis, et triuni latitudinis,

hyinnis et eonfessionibus Donilmnu bonediccntes,

cum inaximo
anno a

cleri popiilique

gaudio condiderunt,

Ghristi nativitate millesimo ducente.simo

octuagesimo octavo. quarto kalcndas novembris.

55. .Juxtn uuciores Gallix Christianx (^)

septemque ac semis

altitudinis, qufe

prx-

Craimfcruntitr

dominicce nativitatis demonstrabat, auaglyjjho prominente opere pictura satis optlma. Verum hoc decentissimum de quo loquimur ornamentum, ob recreatlonem pauperum fempore ramis fuit dissipatum a domino abbate Wiilelmo, et cum capsa aurea mirifice gemmis exornata, pariterque tribustabulisac duobus thuribulis argenteis crucibusque, ac omne ornaniuntunx in auro et argento

undique am-o

et argento vestita historiam

dicta turris ruina accidit die 14 fehrnarii anno 1271; ecclesiam Hugo restaurarc c/epit dic 7 fchr.

(tllllQVm,

an.

12S0; novain ecclesiam

curavit die

dcm

27

apriiis

postmoduin, dic
revelatum

.<tcilicct

lienetli/--tionc donunanni 1287; in quam xiv kalcudas noveinhris,

crastina S. Lucx, c/jrpus sancfi inurtyris Bcriigni

et

argentea capsa reconditum transtulit

cclchriia-

anno sequenti ; ad cujus anniversariam

ses

tem suo constiiuit conveniui decein lihras Vicnnen-

venumdatum

est.

sunt, satis insinnant

Qux, quainquain subobsciira capsam sacra ossa continen-

annuatim

percipiend(ts,

anno 1299, mense au-

gusto.
56. Diciiur a

fein s{jlcndidisillis ornainenfis fuisse circuindatain.

Claudio Roherto, in Gallia Chri-

siiiiiil, tit

Fortassis a vero non aberrat qui opinetur ipsam

f:

reliqniaruin capsain lignca iUa inole foris auro argentoque cooperta fulsse conclusain, dichus vero

capsa repeririplumhi laminam, cujus gijpseuin exemplar Divione asservatur, cwn hac
stiana
(3), in

fcrtur, n/iii
epitttphio
jiliimbi

inscriptione

lainiiue
iiifcnfiilo,

sofemnioribus in

capsam auream

mirifiee

gemmis
t
HIC

exornatam
poni.
Aiini)

inferri,

populoque soUtain fuisse ex-

1271

iflnjuhti

S Benigni " niiitn

itiviiiittis

Anno Domini 127L res accidit sterna memoria digna, quB quum novm S. Benigni reliquiarum exaltaiioni locum dederii, liic consignanda
53.

REQUIESCIT CORPUS SANCTI BENIQNl PRESBYTERI ET MARTYRIS.

merito videinr. In continuationc Chrontci S. Benigni ita lego (1) Pra?misso Aymone ad Ghristum properante, exsurrexit e medio venerandus prse
:

Quain liic aucfor ad Leonillam refert; patet auiem posterinris esse xtatis. Forfassis inonachi,
qui corpus defossa
illam
S.

'irvatis

humo ahsconderunf, ndiquiis laminam imposuerunt memorix ergo; quam

capsa concluscrii.
(4)

cunctis

Hugo de Arcu,

honestissinite conversa-

Wilfvhnus cuin ossibus in

moribus adornatus. Hujus autem tempore contigit in hoc monasterio res terribllis atque mlranda. Turris namque lapidea in medio antiquae ecclesife super bases lapideas summopere stabilita, dimensione longitudinis, lationis pater bonisqut'

Dominits Bougaud

narrat capsain prxscnie

Ilugone, episcopis, ahbatibus ac baronibus

coram

fuissc apcrfam, ac prwier diciam pluinhi laininam

reperiafuisse
involuta.

Ad

omnia ossa majora S. Benignl linteo cujus rei fidem nullum affert docu-

titudinis et altltudinis copiosa, nobiliquc fabrica

constructa, horribiliter corruit. Sed, o

miranda res,

fidc, in

theca lignea, quE in inferiori parte eeclesice prelioslssimas reliquias continebat, super duas co-

mentum, tcsfimonium nulluin; res errjo stat ejus quaui Jurare non ausim. 57. Caput S. Benigni quando a corpore fuerit scparcdum,iiweriuin est. Pido tamen ah llugone
;

capilf tamen
II

iiUqitO

lumnulas lapideas

stabilita,

majus ruinaipondus

facium

nam a

Wilielmo constat ex Hs qux supra

cijr/ioie

aejiarato.

(l)

d'Achery, Spicileginm, tom. U,

p. 087.

(3)

Tituio Divi-i.

I.

p.

396.

(2)

Tom.IV.

lib. III,

cap. 6, p. 306.

(4)

^tude aur

S. B^nigne,

Novembris Toinus

19

auciore

UG
AucTonE G. V. H,

DE SANCTO BENIGNO MARTYRE DIVIONENSI.

rduHmus,
in sole/nni illa

auctorc RoduJfo Glahro

fundatoris nostri et episcopi Gregoiii, caput sanclie

recognitione et capiti cuni rcHquo corjjore fuisse inventim, et Willelmum omnia ossa integra numero in codem recondidisse sarcophago. Quidquid

Radegundis, Francorum reginse. Qufe

tria

capita contiuentur capsulis argenteis, deauratis, encaustifi opcra variis in locis depictis genimisque nuiUis distinclis.

estjBcniyniani Chronici continuator disertis verhis asserit quod Claudius de Charmis, ahbns S. Benir/ni, ficri fecit

Pag.

15, 10, 17.

armariola ad sinistram partem

E.xstraetum e ms.
thecfe n" 265.

De sacris rehquiis altarium. quodam codice uostnu hiblio(Notre-Dame du

Sl. Lieu)

majoris altaris novjt ecclesijE statuta, quorum partes mteriorcs ferreje sunt in nioiium trilicis
sive fenestrellularum

In altari StfB Maria?

quarumdam

fabricatx' au-

smit

reliquite...;

sunt eliam in eo

reii(iuiit;

SS. In-

roque magnifice deauratae, ut inibi decentius reverenliusque recondercntur sacrsB ac pretiosje

ipsius ecclesiiE reliquijB, ot

nocentium

et S. Bcnigni.

In altari Slve Trinitatis sunt reiiquiEe... S. Benigni.

S. Joannis evangel. S. Benigni. S. Benigni.

maxime

cincres sivc

capita sanctorum, videlicet Benigni patris nostri, Grcgorii Linfronensis episcopi fundatoris nostri, et

S.Mattlifeiapost.
S. Petri
_

S. Benigni.

Radegundis Francorum regiuEe (1). Claudius de Charmis ehctiis fuit ahhas annu 1488, die 7 octobris, ohiit die 21 septembns anu/ l'>lf> (2).

Stcphani protom. S. Bartholom?ei

S.

S. Benigni. S. Benigni. S. Benitrni.

S. Mauritii
:

In crypta confessionis

In altari S. Benigni sunt reliquiai de ipso.

S. Nicolai rcliquise

de

S.

Benigno. Benigno.

V.
^

De minutioribus roliquiarum S. Bcnigni pnrticulis pcr

S.

Luca3

B. Benigni nuu'tyris.

S. Grucis

de

S.

In altari S. Aprl episcopi el confessoris... reliqulie

de ipso,...de ossibus S. Bcnigni.

diversa loca distributis.

60.

ecclesiis. S.

Pag. 21. Reliquise S. Benigni aliis datse Gregorius Turonensis archiepiscopus

Benigni (Hist. Franc,
duxi, ne lionor a
c.

et alibi.

in altariposuit reliquiasS.
S.

Benigni

reliquHinim
pariicnlw
iii

dwersislocis,

mmcmoriai causa ])auca hinc inde corrasa tranmiscriho ex docunicufis ius., auf iwp)-cssis Ubris, ilJ vel epistoiari commerdo. D. Hougaud (3) narj.^^ insignes S. Benigni reJiquias a rege Gou-

lib.

X,

31),

quod notandum

sancto archiopiscopo

martjTi nostro exhibitus

oblivioni tradatur, potius

quam ad nostram
et alibi). In

pos-

sessionem stabilicndam. In ecclesia S. Stephani

Divione (Perard, pag. 134
n 9).

tramno dono iJafas fuisse monasterio S. Manriiii Agauucusi. Qui re.v eccJesiam S. Benigni muJtis ornarit difavitque donis anno 586 (4), instifuifqiie ut ad simiJitudinem 7nonasterii sanctorum Agaunensium din Hoctuque diiinum in hac eccJcsia persolvereinr officium (5). Idem Bougaud refert (6) anno 1408 eccJes/am Augusfodunensem arcepJsse os
tdiquod S. Benigni puJchro inscrtum reliquiario;

monasterio
I,

S. Rioharii (Sec. IV Benedictinum, part.

p. 114,

Anno 1203

datae sunt

RR. PP. Garthusianis

sancti

de

Luvigny (Genus

illustre

Bernardi,

p. 523). Majestati GatholicEC regls

Hispaniarum,

Annam

pisse Dirione

quoque Austriacam, Gatlia:reginam,acceanno KJoO parfem reJ/qu/arum deex reliquiar/o parro po/iato ah angeJo.
et

anno 1568. Gardinali Cajetano legato in Galliam, die 18 dec. 1589. Duobus RR. PP. Gapuccinis missiouariis in Oriente, deponendie in cathedrali eeclesia dedicata sub vocabulo Beatissimse Virginis et sancti Benigni martyris et
stoli;

sumptam

quas boni
;

hi religiosi in

Burgundiae apoOrientem asporta-

Bej/erinntur

alibi reJiqnisB S. Benigni, v. g. in

runt

quag est singularis nostro martyri gloria.

monasferio BerJaimonf BruxeJJis, sed cujus Beniijui sint ignoro.

Dalui sunt DD. Parochias S. Petri Divione, anno

164-4.

ParochisE quoque Thennensi S. Benigni, in

hsee

Divione

59.

Taiidcm ex archir/s descrijHionis

Collis

BurgundiiE comitatu...

Aurei (Cote A'Ov).,efundoSancti'QevLV^n\ sequenfia depromimus, qux dchentur studio ac favori DD.
Garnier,

Afque
sunt.
61.
in

quidem ex Jaudafo codice deprompfa ^

qm

Jiis

archivis

cnm Jaude

pra;esf, et

Transeundum

D. Fhifippi Guignard, viri doetissimi, Divionensi bihJiotJiecx prtofecti. In codice 2Htpij)-aceo, foJ., n 124, mss., cui tifuJus (gaJJicej : Coinpendium

GaJJia

est adinfeliciatemporarerum subversarum, quum cxca impiorum

Qux

Diviom-

servahantnr.
(''"'pc''''

rahies afqne auri sacra

fames

in S.

BeniKui mo~

mcmoriarum monasterii
sis,

sancti Bcnigni Dlvionen-

nasterium ac tempJum qjsaque gloriosi martijris ossa dehacchafa est. Ac primo quidem pretiosa
sancti marti/ris capsa snhJata
capjsuJa
est,

p^ytttrbatio-

nisfjallicx

Ordinis S. P. N.

Benedicli,

congregationis

dcinde Hgnea
hisce

S.

Mauri, dc priec/puis reJiquiis eccJesix S. Benigni

reJiquias continens.

Sequemur in
Ineunte,
aif,

ag/tur.

num

Codex desfinufus erat ad li. Fatrem Do/niJoannem MahiUonium, ut coseva manus in

nofarif.

refei-endis

R. D. Bougaud

(7).

anno

1791,
sigilla

anno secundo

libertatis,

portis sacristia-

prima pagina
in

Kx

idiomafe gaJJico Jatine

: De pr;iecipuis reliquiis... Sunt hoc monasterio septem capste pretiosarum plenoe reliquiarum trcs supcr altare majus, quarum in media. requiescit corpus nostri S. Benigni,

transcriho. Pag. 13

rum
tur
:

apposita fuorunt, indexque descriptus requa; in thesauro repertte fuerant in quo legi;

Capsa

S.

Benigni

et reliquite

ejusdem.

Uno

post anno, die 18 fcbr. an. 1792, in indice recensetur

:

Jesu Christi athleta;.

In

tur, in

thesauro conservantur plures sanctorum

tiosa

Capsa lignea, cujus operculum linteo induiqua continentur rcliquite S. Benigni. Precapsajam uhJata ,hie\i ipsuiquoquc rcliquife
regis, in

reliquitein capsis satis magnificis...

Caput sancti

auferuntur die 20 febr. an. 1792, transferuntur

in

patroni nostri el apostoli Benigni, caput sancti

domicilimn

cubiculum

sinistraa

ajdium

(1)

d'Achery. Splcilegiiim, tom.

p.

II. p.

398.

(-21

Gallia
cap.
"2,

p. 34S.

(i)

d'Achery, op. et tom.

IIl/p. 345.

Christiana, tom. IV.

692 sq.

(3)

Op.

cit., lih. III.

(6)

Op.

cit., lih.

citl., p.

368.

(5) IhiJ.

(7) Ihid., p. 381.

partis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

scnplHm mnnu D. Be,ujni Ba,uht, cujus a,ao.,ra. in puUira Dirioneusi miotJ.eca asserJtur, ' n-348; ex idiomale aailivo latlnr r.w;,.o
.

phum
srposilw, nec

u,onet

..Z

/?.''';.'';'' ''''?'', ''''"'^'^ ''"'' .o ' "'.^^-'"- f^^^-^o/z^a ''"' r^ .%.6,o-m repor-

S Bon In

if

? ^^^' '" /^'^^'^^0

AUCTORB
G. V. H.

linctenus

rrpeiiw.

adiisse D^.ninum' Baron catoren, ecclesiastic supelloctilis, qcm

.n.

17.^

mane

ne

administri pr^posnerant

Ln. ad n;^,li"m ^m"

i

emm

t^ tZt
^^

""7""'"
/'
'"

^"''"' '"-'"'""'

specfuntibus conserviindis, ilenique emqne n.l.quusecclesiarum ac nionasterioruni

larti/ris "-'^'^ Benigni, . ,Ue ac die ., ^ ''l,!'^*;!!': '!:"'l"'"'' -^ "oc. fesliim ejusdem martyris (3). lu unnalibu^ s..iMatls historicorum

,,

':''"''"""""' f'''""" "'jd>^''IKtnruinJe^itHmatjcha-

jJmLL iuf-Z^
rousae-

qua doino tune utebatur Baron. In ipsius cubiculo api>ositani muro in quo palet janua pcr quani intratur,e regjone fencstrEe, ligneam vidi capsam ej: ecclesia S. Benigni
Divio-

domicilii sinistro latere,

nh,

ejusniodi solennii

pompu rircamduvi

nsiie, prsilato

magnocereo lirui,/niamnpum vorafie-

haid

nensis eo delatam. quo conservatoris

curse subjiceretur.

haut majistraf,is dono. Similia aliis diebus (.3). Schiraben (0) sequentia scribit :

Jubento

sollicitiori

pristmo

quo tamen ex ligno haud scio, facta asseribus senum linearum c.vMgiiuiittuui;iu,iiicL<iasseriDussenum inearum c..ssit..dine, pedes tres aU,ne octo di.itos i:!
erat,

Gapsa lignea

MonUmo
.,

(Ber;/)

tninisterio reruiii inloi,

.-

riormu. die 19 maii et 3 angusti anni l8I2,alEare

vpI :,.;>.

lata digitos sex ct lineas

l::!:!:;

decem, unum pedem altn, addito operculo quod commissuris capsfe adhie-

Z^ZZ

"'"""' ''"'''' P^"ricarii Siye-

04. E.r lilterisK

Domiui Bosdorf,
ani

mensura capsfe clausie cxterior. Tntus et extra panno serico densiori ac collustrato. granorum hordeaceorum figuris insignito. induta erat.
rebat
:

>'^T'Tr B. D. IJauser, eccksias cathedralis Cohnimsis euuouicum, etper hane mihi comnninicatis

A'^-"-""'-''

im

soU
'^no

ite,-

datis

ad

nco.niUr
i^i'j.

didici

Quatuoran,nlise.terioHosn.r.mnieratn,a;^.: launn. Apc.-ta c.psa v,d> corporis S. Benigni reli-

^^^^^^^r^^^^.tl^^^^^i^ttrtZE
.. ,aroc,i.
coiifeHis ,,,.

qmas mortualos, qnarmn pars

dacta;
iuvoluta

in

pulverem re-

ossa

omu,no

panuo

des.ccata. Ha.c eraut ser,co dens.ori, stan,iue violaceo,

Si,,et>.n;e,i~i,^Z^ Ben!gnn, ^.
,,,,
, , ,

Anno imo.

die

20 augusti, ape a

e
t,

arca S. Benigni cu,u reve

^rcrp

'

nre

^(11hac capsa
respiciunt. In

eum
.

colons ilav. hco quod co,Umebatur

^ V etiam saccum coriava de crassum, quo aperto,

...

v.d.

puiverem

ctiiicui^Tis, mciusse senco iro, auiK circiMKdat.un erat visco albo de iis dis inl po a t maxilla inferior cum tribus dentibus, o^^^ !
; .

abiit;

sunt

qu

chiis et tibiis, partes

voluta,

d.cant cor S. Ben.gn. .d fu.sse. Juxta ossa indc qmbus d.x. .n m.a capsa maxilla sancti
erat. e

qu^edam dc

do.-si

spina pa.s

cranii et alia qu..dan..

Adjaccbat his

scheXmem
f

branacea oblonga,

nlenor nbsque cap.te

cu... I.ac Inscriptione

,n

qua duos dentes

sl

oxtrax..msc.oDommoBaron;ctieceramemmut
tergumverteret.Qua.caut,onecessariaerat;vet.

ctus Ben.oxus, sacerdos et mahtv.. qu, p.ssus est, S,.c=B.:..aENs,uM r.^ius.

invoIuc,-o
flavo,
ep,.

Div.a^

[n

eodcm

us cnim erat permittere ut aliquid reliquiarum

auferretu,-, depositionis pa?na
;

sim coimnissarum

repcicbatur os circun.datu,n scrico cum hac inscriptione:REL,om^S. AGaoLJ.n,

,ntentata. Utrun.quc

et martyris. Pariter i.ivcnicbantur in

;

dentcn conservo hic enim tJurgnnd.a^ patna? mca,^ apostolus, meus quoque

codcu

patronus est.Tert,o d,e martis proximo

Dominum

duo ossa SS. Ewaldorum p,-in,o ossi inscriptum crat Ewaldorum secundo inscrta erat mcnibra: ;

Baron
S.
'-'

partem panni, quo Bcnigni ossa mvolvebant.ir, abscidit. Dominus

ivi

salutatun., et ipse

cum l.ac inscriptione RELiguLE mag,str, Ewaldi. Adjat-ebat his alia mcmbrana
nula valde tcnuis,

Baronnunc (;24 jan. a... 1824) Divione habitat, potestque harum reru,n esse ,nemor. Qullms reiifiniis fjaid
fe.\-t.at,is

quoe cui affixa fuisset, coliigi non poterat et exhibenshas voces: uEUQUhE ALm Ewaldl Ibecomnia F m eodem in quo invcnta fucrant lintco .vcondita
notavi

factum

sit,

ijuorauf omues.

Nemo tanieu
pretio-

hac inscriptione

Reliqu,^

S.

Benigni

nst,

nec testantem audivit

vidis.fe se

sacerdot,s et martvris, et
die 23 deeembris 1805.
fecto sequentia

quorumdam aljorum
fiiit

.<as

S. Benigni reliqtiias

s-parji in rentuni,

aut flammis iradi, aut aut inter commnnia mortuoruni

SAiVGTORUM. Taudeiu capsa S. Bcnigni aperta

Ex

instrumento

tiinc con-

ossu ahjici.

quiis Divione

Quare spes est fore ut capsa cum reiiadhuc delitescat, iit opportimo tem-

Deinde arca

S. Benigni

capsam Beuignianam speclunt:N. II. sub litt. C. in ijrotocollo

pore, quaudo id Deo plaeuerif et istornm honnuu,n pia soUieitudo ac incestiijandi sfiuUum merucrit,
in lucetn veniat. 63.
^i<Jfbiirg!,
*(liuc

ab

indicata in ccclcsiffi prcsbyterium aftcrt-batur, et infcriore parte apericbatu,-, singulisque invo-

lucris

arca expromptis atcpic solutis invonielmnsicut in p,-otocollo

De

reliquiis^. Benlgni in
saut.

ibnlem

sequeutia notatu dijna

''ofitiaai;

m opere cui

Germanla reperfis Seeundam Bayerle,

tur

omnia

de die

120

au^usti

titulus Eeclesiie catholicfe

m Dussel-

1S19 commemorantu,'. Sum,ua cu,n dili"cn(ia o,nnes reliquise continuo reponebantur in arca;
quEc
ci.,ii

^^ovl,rtiQui\v

S.Bemgn\qu:B sunt intemphsanrfi

(1),

esset clausa sigillisque cf paiochialis

Lainberti, aniio 13V3 diice Gulielmo eo franslatai faisse videntur. Tesianfe Gelenio iempore belli
triijnita

ecclesiae et

In capsa
inscripfx
:

S.

commissarii arehicpiscolis signata Mauritii repertB sunt reliquix

eic.

sic

annorum, capsa

S. Benigni

cum

refiquis

sanrtoriim exueiis Siijehurijo Coloniam iu aiilain

cori'ORE S. Ben,(;n, M., quod S. MaMERTo (an Muuritio'^) assocatum nostri fidele.s

De

^iyeburgensem translata faerunf. P.

Raymimdus

lwenerunt.

{UVulonia
("trc/iscJics

sq.

sii,jplex,p. Ifi4 ; cfr. p. 154 sqq. (2) SiegHeilifflhum, Coloniffi 1750. (3) ILid.. pag. G3 (4) Vol. XXIII, pag. lOS. (5J Ibid., pag. 117; vol.

XXX,

pag. 115.

iin

Ahtei Sicijburg

{) Ge^ehichte iler Stadt, Festung utul Hrrzodthiim Berg,C.o\on\x\MC,,iia^.^lG.

VI.

148
auktope
G. V, H.

DE SANCTO BENIGNO M.VRTYRE DIVI0NEN3I.

dum
j)ro)ia

permoti^fafsasanctoruiu Acfa fabri-

VI.

De

niiraculis S. Benigni et

caverinf,fafsamiraculaj)i-odamarinf,fafsasetiam sanctorum refiquias ostentariut. Qua opinione seducti diras intcrdum coniumcfias in Fafres nostros emifojjcris Boffa)ulia)d indcfcssos continuafoi'es
tere

de ejus cullu.

non dubitarunt

viri ecclesiastici

quidam, immivocanf, nota

tis severitatis

ac hgjjercriseos,

quam

Mirucuhi
gtiie/hm
rfifeniiil

Mulla
i-ida,

adS. Benignl .sepufmini

ex iisfjnx

contujiage

m/ra-

i}ijustissi)nameriiissimos viros inu)-entes.

zelo impo)-tuno veritati ac

Quorum

liiiciLsipir rciHliiiiits

saiis per-

sanctorumglorimadverso
qu:v ecrfesiam

spicuiwiesf.

Imprimisex Gregorio Turouensi

gloriosi

ut occurrainus,

immanium fraudum

Grer/orius
Turoiinisis,

avcepimus ante
.y^isticos
ifti

marfgris

revelationem

ac sepulrnon S. Bcnigni dedecoreaffeceruut, histo-

vota fecisse

et qu.i- jjcfefjant vefocifer

im-

riam fidefem subjidmm.

sancfiBew^nl jn-aierat Ingelramnus, Divionensis t)-acius cho>-ejjiscopus, Lingonum ejjiscopo Theotboldo, Lugdunensiutn a)-di/{:,S.AnnoSii
af>batia:

petrasse;<jux utrumj)rodigia an afiifavoresfucrint, non satis constat. Anguis vero ohfatiim ad sancfam

Epistoln

Amulonis,
(trchiepismfii

Umham

ccreum defendens a furr, prodigii sjyecie non caret. Deinde miracidosa S. Benigni revefatio sui, Gregorio facia Lingonensi, miracufosu fapidis
sepufcri fevitas, qua a tribus viris

Lmjdunemin,

ejjiscojw

Ainulo Ine viro doctissimo ac ecclesiasticx studiosi.^isimo. Factuin esi eu temjjediscijifinai

commodissime

state ut

portabatur sarcojihagus, quem jjlurimi bores antea movere non potueranf. Nec miracufi suspicione
caret occursus venerahilis feminai,

monachi duo ex lialia adveheroit ignoti cujusda)n sanct.i quon diccha)it )-eliquias, qum in
sancii Benigni temjjfo jjrojjc sa)tcfi sejjulcrum jjo-

quam Faschaojn-rarios
incifabat,

sitx ac puhlicx venerationi

exhibitm incredibiles
i)iter

siam virginem credideruut anjuafes^ qux ad urgendam basilicm coustructionem

iurbas excifarunt, j)raiserfi)n

fidcles.

sequioris sexus

Eodem modo

jjer afias JJivionis er.clesias

nec rejjentina S. Gregorii Turonensis a lij)jntndine ijculorum fiberatio, nec sancfi hujus matri facfa
revefaiio

turbabatur, atque etiam, guod notatu dignitm est, Sedefoci in diwcesi Augustodunensi, ad sejiulcrum

de

invocando contra grassanfem

luem

S. Benigno,

quam

fefix successus coronaoit.

Qux

Andochii, Thgrsi uc FeUds, Benigni sociorum, si Actis quibusdamfides est. Bes defertur ad Theotholduin; Theoihofdus

ajmd Gregorium Turoncnsem, omnia lib. I de Gloria martgrum, cajj.ol; quod sujmi
fegi j-jossunt

causam

defert

ad Lugdunenson

archiejjiscopum, cui suberat.

ej)istola

Hic vero gravlssima

iniegrum retufimus.
Chronicon
S,

ad Theotfjoldum data, totam historiam

imiJOJiit.

6G.

Pfurima
est

afia

quorum

in decurftu.

Commen-

enarrat,causam dijudirat acprudentissimoconsHio

turhisfinrm
cognoscat.
G9.

Henigni

tariifacta

meuiio, quia sijigufaria facta igno-

Frxciaram

viri egregii epi-

ramus, sub generali nuncupatione heneficiorum a

S.

stofam damus, ut suis oculispritdens lectorcausam

cogitnur.

Benigno cuftoribus suisprspsfitorum relinquere Omnium tamen sjjlendidissimum j)roditotius Divio)iensis populi oculis usurjKiium

Reverendissimo

et

puro dilectionis affectu

rf^

reiiijuiis

gium

exrij>imus,

quod supra e.r conllnuafore Chronici Benigniani dedimus. Theca enim fig)tea in qua

eorjms S. Benigni requiescebat,

magna

ilia ecclesix

et Libev niirarulorum

fufdmento suspensa hsesif in aere, nec ijjsis famjmdihus c.vsiinctis. 67. Hincjam transeundum est adLibrum miraruina anno 1271, sofa sine
visifiifi

excolendo Theodboldo scopo, Aniulo liumilis ecclesiiE Lugdunensis episcopus in Doniino Jesu Christo sempitcrnam salutem. Mandastis nobis per dilectum fratrem chorepiscopum vestrum, nuper in caslro Divionensi,

ecclesiee LingonicEe epi-

nonprohath
Divioe
puhlice
renerationi
expositis.

apiid ecclesiani beali Benigni martyris,

ccepisse

qucedam

fieri in

his qui orationis et vene-

cuforum

S. Benigni,

quem majoribus

Actis in pfe-

rationis causa ex quibuscumque locis confluere

Actis
S.Beniirni

risque codicifius suljjunclum invenimus. Facia dfa

vidcntur, et

maxime,

inio ut

majorihus
subjunctns.

quafia rej)erimus lectori tradimus, rerum fidem

tantummodo

in feminis;

nonnuUi affirmant, unde animus vester quafraternum expetendum

penes

ipwtum

nobis auctorem refinguentes.

ef

Bes

dam

ambiguitate turbaretur, et necessarium judi-

iilx secufo

decimo

undedmo acddisse

videntur.

caretis

noslrum, id

est,

Grassati fuerant seculo

mufiijjfices, )iec ijjsa S.

IX

errores ac fraudes

Benigni eccfesia fraudibus

in acceptandis factis

ac jjraistigiis iunc caruerai. Quare hic lectorem ad-

monendum duximus, ut
cufosis

mira-

enim quod anno transacto duo quidam, qui se monachos esse dicerent, detulerint usque ad pri^fatam sancli martyris basilicam qucedam velut cujusdam sancti ossa, quae
esse consiUum. Dixii
se vel ex urbe
partiljus,

summa

utatur cautela.

Non enim
querelas,

frustra

Roma,

vel ex nescio quibus Itali^

fucruHi aut ad caliimniandi Hbidinem excogltatx

fivta;que

sustulisse

affirmabant

cujus

tamen

venerabilium
fictis

virorum

de auri

sancli

nomen

sc oblitos esse mira impudentia

sacra fanie qux

sanationibus fictorum mor~

dixerunt. Quasi aut

eum

in

tantum

diligere et

horum
tensem

satiari cupiehuf. Legat, qui tafium reruni

est,

venerari potuerint,

si

verc sanctum esse cogno-

curiosus

renerabilem

Guibertum

Novigen-

verant, ut tanto terrarum spatio deferre satagerent, nisi ejus

(1).

Similium fraudum scena fuit S. Bcni-

tam studiose nomen in locis illis,

gni ecclesia circa

annum f^44 ; quarum meminerunf

et

unde assumptus
vulgatuni, et

dicitur,

Mabillonius (2)

Fleurg

(3) ei

recentiores alii.

istis ita

usitatum esset atque insinuatum et cognitum, ut

Res in se sjjectata tanti inomenti non est ut diu nos morari deberet. Verum notissima res est, fuisse patrum nostrorum memoria esseque nostra tempestate insignes jjietate ac doctrina viros, quiafios

desiderarent illum et exposcerent, vel etiani furto

omnes candore suo ac

in

veracitate autumantes,

sgre

animum

inducere 2>o.^sunt esse aut fuisse qui

coUocandum ac veneralioni fidelium connuendandum. Aut certe quem tanta veneratione dignum agnovissent, quem tanto amore transferendum exoptassent, quem tam longo itinere ipsi assidue pertulissent,
auferrent in sute regionis finibus

tu)-pis

luvrigratia, aut

fwda

amhitione, aut livore,

aiit levitafe

supra

quam

credi possit

ad assentien-

nomen saltim una hora oblivisci potuerint, ut non illum, quem tantopere diligebant et veneraejus

{\) De pignorihus sanctorum,\\h.\ (apud Migne, P. L., tom.CLVl,(i.Gll sqq.}. (2) Ouvrmjvs posOiume de Mabil-

lon

et

liuinart, tom.

I,

p.272, Paris. 1724.

(3)

Hist.

eccl.,

toni. X,

ad annuni. S44.

bantur,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

bantur, continuo desiderio atque oratione ad prcesidium salutis suse, et ad propitiandam divi-

149
AUCTOBE
G. V. H.

nani clementiam pia et indesinenti memoria sibi adcsse precarentur, aut omnino tanta^ ignavia; ac
stoliditatis exstiterint, ut

intra ecclesiam, sed foris in atrio, aut certe sub pariote, vol clrca ipsam vol, quod

mamus,

ulilius oxisti-

circa aliam

secreto

in

loco,

apto

noraen ejus ad commosaltem signare studuisIrater noster retulit,

reli-

mnndo, sub paucorum conscientia sepeliantur: ut quoniam etsanctaosse dicunlur, aiiquid eis

et

nitionem sui nec

sent.
et
ilc

i-ove-

litteris

rentla; referalur, et qula esse penitusnesciuntur,

70.

Unde, sicutprajdictus

Siispcelis

prudenter
quias,

et religiose focistis ut istiusmodi

prodiijiis
ibidein

quarum

nulla exstaret auctoi-itas et

esset ignotum,

ipsum

quoque vocabulum
das;
si

reciiiiendas judicarelis, nec penitus

nec ullo modo contenmen-

nequaquani rudibus populls occasio erroris ot Nec metuere debemus ne forlo ox hac diligontia aliquam offensioncm incurramus. Vult onim onuiipotens Dcus nos in rebus suis cautos esse atque discretos. juxta pr;eceptum
suporstltionis exisfant.

apostoll dicentis

Omnh

aKtem probafe,

tamen

qiiod

ilii

qui detulerant posscnt, sicut

honnm

est fcnefc
:

promittebant, imjus rei certitudinem ex eisdem partibus delatani sub diligenli examinatione evi-

Et itorum

Nam

nh omni spede mala abstinefe vos. et ipse satanas tmnsfignraf se in

et

anr/eliim hicis.

Undo
siciit

Dominus nionet dicens

et

denter ostendere. Dixit itaque nobis quod unus ex prjelatis monachis, qui apud Divionem remansorat,

Estotc pnidenfes

scrjmites

simplives sicut
et reveren-

cQlnmbx.

Habemus

in

hac re

magnum

jam mortuus
et

sit; altcr

vcro, qui

ad perriuircnilla

duni pielatlsexempium

dum
tam

renuntiandum pcrrexerat, nequaquam

in gostis beati Marlini, ut

noquaquam temore adhibeanms

Qui beatus lex iocum

ulterius sit revcrsus.

Attamen dum
et

incertis fidem.

ossa, a

et gloriosus Christi confessor et ponti-

vilibus

personis delata, et nulla veritatis

declarata,

quomdam

a prieccssoribus suls
et

sub

assertione

tam

insulsa relatione

altaris titulo

cunsecratum

concurrentis populi

ecclesioe illata, velut

B crum

causa bonoris juxta sepul-

frequentia celebratum, quia nec

illic,

nomen

sopulti

prjBlati gloriosi martyris reverenter locata

ut ferebatur. martyris. nec

tempora passionis
loco abstinuit, nec

conservantur, coBpisse in

eadem

basilica velut

ejus reperit.

omnlno

se ab

illo

qua?dam miracula fierl, non sanitatum et curationum, quibus ulla indicia divinai miserationis et
propitiationis ostenderentur, sed

aucloritatem

suam

vulgl opinioni

accommodare

percussionum

et

ullatenus voluit, donec rei veritate divinitus sibi patefacta etiam populum superstltionis illius
absolvit errore.
7:2.

elisionum, quibusmiserae muliercuise subito in ipsa

orationis

domo cadere.et collidi, et quasl vexari viderentur; cum tamen in nulla parte corporis leesa;

Invenimus etiam
a
chrlstianitatis

Gelasii graviter notari

appareant. aut ulla plaga? alicujus vestlgia monstrare videantur.Qua

nos

In decretis beati papas eplscopos et penc aiieaSectu dcslgnari, qut In

giiod
:(iipcrstitio-

nist/emisct
scuiidalinn

excausa tanta illuc veiut admlrantium turba concurrit,sicut non solum ab illo
fratre nostro,
lis

quocumquo nomine defunctorum, et fortassls nec omuino fidelium, ledificatas sacris processlonibus audacterinstituereprfesunmnt ecclesias.

quem

mlsistis,

sed etiam a nonnul-

aliis

didicimus, ut

jam

trecentce sive quadrin-

Sed

et

quorumdam

venerabilium
vel inter

valdo

sanse-

gentae aut eo amplius personse esse referantur,

ctorunr corpora

novimus

agrorum

qufe

jam

dicto

modo corruentes atque

elis^ et per

pulturas, vol in angulo ecclesiie annis plurimis

jacuisse,

paululum velut recepto sensu sanatEe, nuliatenus a loco discedere posse firmantm'; quia videlicet si ad domos suas redire tentaverint, statlm nova nescio qua plaga percusst^, ad ecclcsiam de qua
esierant
redire compellantur. In quibus esse dicuntur non solum puelljE, sedetiam conjugatie
juvoniores, et maturiores aetate, honestiores atque
viliores.
el

starent.

donec se dignis revelationibus manifeQuapropter juxta apostoHcam atque evangellcam auctoritatem et venerabilla sanctorum Patrum oxempla atque instituta, removeatur de medio et congruenti modo habeatur, unde tanta
existere utilitas salutis.

pullulavit occasio superstitionls, et nulla probatur

duo
solum
in ecclesia sanctl

vel tria istis ipsis

Sedeloci

71.

H^c autem non

et

goruntur,

Nani etsi unum aut multo temporibus quibus talia sanitatum vel curationum signa In

crebrescentibiis

Benigni, sed etiam In altera ecclesia intra ipsum

castellum,
in aliis

eadem

bcati Benigni martyris ecclosia veraciter

nonnullis per
fieri

parochias

et probabiliter celebrata sunt, htee profecto cunr

vestras similiter

jam

ccepisse significastis
territorio
in

onmi gaudio
sissimi

et

vcneratione ac dobita gratiarum

nam

et in

Augustodunensi

locus vocatur,

apud ecclcsiam

quod Sedequa sancti mar-

actione ad Dci gioriam et beatissimi utquo glorio-

martyris

merita

rcferenda
sivc in

tyres Andocliius, Tbyrsus et Felix conditi sunt,

similia fieri vel potius

tamen ob hoc cetera quse

ris ecclesia, sive in

sunt. Nec ejusdem marty-

simulari certa relatione

plerisque

aliis fierl

dlcunlur,

comperimus.ExspectavImus autematiquotdiebus. ut sicut per prfefatum chorepiscopum vcstrum rogavlnius, diligentius et modum et ordinem hujus rei vustris nobis litteris intimarctis, ut quanto
evidentius instructi, tanto aspirante Dei gratia ad respondendum inveniremurparatl. Sed quia nihil postea rescripsistis, melius nobis
subtilius et

approbanda sunt;
ordo oslondit,
opinione,

quia,

j^otuit

quantum ijjsius roi gestse fieri ut lia;c prinmm ex vana

allafi sancti
iii

tamquam nuper

corporis

locuni invoniret occasio,

dum

dlehus quadra-

gesimalibus, confluentibus fortasso, ul in mullis

locis

consuetudo

est,
.

turhis ostcndorotur
tioni

ad orationem popularibus conmiondaretur ct vonera-

visum

cst ut juxta quod ex ejus relatioue agnoscere vel perpendere potuimus, dilectioni vestrse

debitum responsionis officium solvcre non differamus. Igitur, ut ad haic omnia prout Christus
donare dignatur breviter respondeamus.
et causae

liabcndus qui pcnltus ignorabatur suporvacue inculcaretur; atque ex hoc jam supervonicnte solemnitafe paschali. quando talia inchoasso porhibentur. viles et noquam homunculi. accepta occasione, slve necessitate famis cogente, sive cupiditato lucri instigante. istiusmodi velut percussiones, ct
collisiones,
et

ambiguum cum
nulla ratione,

vcstra parlter dilectionc resecein primis ut ossa

illa,

mus, videtur nobis

esse dlcuntur,
sitatis
tis

quoe

demcntationes, ac

et

nuUa auctorltatcnescio eujus sancti unde primum prurigo hujus curioexorta esse videtur, omniuo de sacris adyde loco celebri tollantur, et noquaquam

rursum
73.

sanationes, fingero afque ostentare ca;pe-

rint, slve sint viri, sive

mulieres.
ceJienienl''!-

Quod cum

populus, supervacua opinione de-

lusus, in admiratione vel tcrrore

habere

ccEpisset,

impfohfit.

tanta

150
AucTORE G.V. H.

DE SANGTO BENIGNO MARTYRE DIVIONENSI.

illuc

quasi male habentlbus compassione adminislrare velut ex misericordiEe

tanta

conferre

et

cccperant,
et in

ncquaquam amplius
illuc

ita

frequcntarent,

qua^cumque

conferre consueverant, magis

cccperunt, ut

omnino qui

(alia pati

videbantur,

non solum a loco recederc nollont. sed tanquam nova plaga ac debilitate pcrcussi, nullatenus se recedere posse simularcnt. Quando enim unquam in ecclesiis Dei, in memoriis bcatisslmoruiu martyruni, talia signa incrcbuerunt, quibus nequasanarentur, sed sani percuterentur et cicniontarcnfur ? Quando istlusmodi sanifates

usus indigentium et misericordiai opera erogarent. Quod cum factum futsset, statim etibi ctin
aliis locis in

tota

illa

quibus jam similiter ficri Incipicbat, deceptio cessavit et populus fidehs optata

incolumitate ac Iranquillitate rospiravit. 75. Unde omniuo videtur nobis, prout ratio ipsa

sm-erdotum
auctontate
ionitis
et

quam

fEgrri

sanctorum oratio apud Dominum oblinuit, quibus simplices et innocentes puellae in sanctuario Dei incolumes rcddajitur, scd si de salute sua gaudium parentibus facere voluerint, continuo iterum percussse ad domos eonimdem parentum

bonorum nos exempla informant, ut arripiatis pium studium ct sacerdotalem sinccritatem ac severitatcm;et, no domus Domini, quam
dictat, et

oportet esse
tiationis et

domum

orationis, fiat donuis

ncgo-

spelunca latronmu, climinetis ex ea istlusmodicommentum et figmontum diabollcum,

quo tanta infelicium hominum

et

maxime
;

mulie-

suorum rcdire probibeantur?Quandoautcm martyi'es sancli ita conjugatas quasquc fideles in suis
sanctuariis sanitati restituerunt, ut eas a maritis

rum

nuiltitudo nimis dolcnde ac pudende, velut

ct

captiva

mente capta, obligata tenetur annun-

tiaudo onmibus fideliter atque obtestando, ut

scjungerent, et ne ad virorum

suonim domos
fallaciis

revcrti possent repentinai cladis animadvcrsione

percuterent? Quis hfEc non videat vel

intermissohujusmodi vanoetperniclosoconcursu, salus, nulla corporis incolumitas, nulla vitce utilitas provenire cognoscitur,

unde uulla animas

hominum nequlssimorum. vcl dcceptionibus et ludibrils dcemonum conclnnata, (jui hobctes

unaqufeque plebs
ptisma

in par(Eciis et ecclesiis,

quibus

attributa est, quleta consistat; ubi

accipit, ubi

"

sensu, et inanes fide, et plenos curiosltatc, et

attonitos vanitate
facilc

corpus et

sacrum basanguinem Domini ^

opprimunt

vel etiam

percipit,ubi

missarum solemnia audire consucvit,

sopulturam
in

invadunt ut in

eis,

Deo justc

pcrniittente et pro-

ubi a sacerdote suo poenitcutiam dc reatu, visita-

pria nequitia sceviente, talia etiam veraciter exercere sinantur? Atque ita velut ex uno loco per

tionem

in infirmitate,

morte conse-

quitur.ubi etiam decimas et primitias suas olfcrre

preecipitur, nbi filios suos baptismatis gratia initiari gratulatur,

astutiam

bominum
qui

ct

ncqnltiam dcemonum pessisaluii libenlcr illudunt,

morum,

humansE

per
in

ubi

verbum Del assldue audit

;

et

aliaatque alia loca se pestilentia ista superstitionis atque illuslonis diffudisse videtur,

agenda ac non agcnda cognoscit

tiones et suppHcatlones suas
ibi sufi^ragia

illuc,

inquam,
ibi

dum

vota et oblationes suas alacriter perferat,

ora-

sacris locls et
etiani
ista

sanctorum martyrum

basilicis sunt

Domino

effmidat,

quidam qui turpis lucri gratia non solum non prohibent, nec errantem popuJum ad
et

scriptum
vadit, et

est

omnium sanctorum quserat, qui, ut Seqmuitnr agnnm qnocuinquc

:

sinceram

puram

religionis

observantiam

insti-

idcirco

fideliter

invocaiitibus ubique

tuunt, sed etiam instigant

ad

talia sectanda, eos-

prajsto sunt, et per ipsos atque in ipsis

onmipo:

que tanquam

religiosos prjedicant ac suisadula-

tens Deus, qui populo suo promittit dicens

oinni loco in
giio

In

tionibus supplautant, tautum ut ex

eorum

votis

memoria

fuerlt

nominis mei,

atquc donariis vel marsupia sua repleant, vel epulis et potationibus vacent. De quibus recte pcrprophetam dlcitur Peccata populi md roine:

ad te et benedicain tibi. Ibi itaquo unaquceque plebs pupillis et viduis, pauporibus et pcregrinis, de facultatulis quas Deus tribuit cleemosyveniain

dent

et

ad

iniquUaieni eoriitn siiblevaiunt uniinas

narum

largitionem exhibeat, iiospItaUtatis officia

et

eonn. Haec de fictionctalium illusionum et insana

impendat

quorumdam

cupiditate

nequaquam

in
nisi

hujus

ebrietatibus et qusestu

quodcumque comessafionibus et hominum vanorum cousu-

responsionis nostrte serie diceremus,

taha

mere

solebat, in istiusmodi suis etproximisalu-

tempore pU patris et antecessoris nostri ita cerC tissime in quibusdam homunculis tam vjris quam feminis, intra parccciam nostram experti essemus, ut de his nullatenus dubitai-e permittamur. 74. Vidimus namque aliquoties corani illo qui tt,sicutaiibi
,

bribus utilitatibus expendat.

Hkc

est
;

enim

legiti-

nia et ecclesiastica rcliglonis forma

heec antlqua

fidehum consuetudo, per quam et novltatum vanitas amputatur et vetusta ac recta evangelicse atque apostolicai institutionis semita custodltur.
Si

autem

et languores aliqui ac debilitates acci-

ffidnmesi,

se dEemoniacos advexaticios esse simularent; sed cum plurimls plagis atque vcrberibus distringcrentur, conlcstlm dc miserrima simulatione confessi, et

dunt, juxta evangelicum et apostolorum pr^ce-

ptum prassto habet unusquisque ut

teros ecclesix, et orent super
in

iiidtfvaf presby-

eum, ungtntes eum

oleo

necessitates atque egestates suas, quibus

nomineDomini,
7G.

et

oratio fidei salvabit infirmum.

suppleudis talia ostentaverant, publice exponentes, ab omni invasione da^moniaca, sicuti et erant,
illsesi

Cum

hjec larglonte vobis

Domlno

fideiiter

oiiiio

apparuerunt.Scimus etiam civitatem quam-

atque insfanter annuntiata fuerint et observata, confidimus in ipsius pietate, quoniam cessanle
Inani ac supervacua largitlono

rcmoveri
jubet,
^^ poiiti>>
'^"''"

dnm haud

longe a nostris finibus, qufe Ucetia mm(.-upatur,sita in provincia Narbonensi,ubi cum

munerum

ac voto-

ejusdem piaa memorite prasdecessoris nostri tempore ad sepuicrum sancti Firmini episcopi istiusmodi pcrcussiones et elisiones fieri ca^pissont, ita
ut in
r(//7.uUionis

rum, cessabit etiam multitudo ilia simulantium et simulatio percussionum ac dementationum, cum unusquisque non vana et falsa ostentare, sed ad
corpusculi sustentationem necessaria quBerore vel

membris cadentium reperirentur qujedam

etiam mendicare cogetur;

obstinatiores in
duris
tali

ita ut, si forte aliqui

stigmata uslionis*,tanquam illic sulphur arsisset, et ex hoc tcrriti atque obstupelactl vulgares, cum
votis ac donis plurlmis gregatim ecclesiam fre-

facto

apparere voluerint,

onmino verberibus coerciti,adconfessioncm

veritatis compellendi nobis esse videantur.

etsi illud

Nam
illis

quentarent, accepto ab

eodem patro nostro

consi-

verum

esset, ut discedere a locis

Iio,praidicavIt eis atque prfecepit

Narbonensls qui

tentantes confcstim novo morbi genere corriperentur, quanto esset manifestius hoc ex diaboli

nunc superost Bartholoma;us episcopus, ut omnino locum illum, quem superstitiose frequentare

impugnationo

lieri,

tanto confidentius

Domino

miseranle

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

miserante ac protegente erat disccdendum, contcmptis fideliter inimici terroribus, in

legifimis

151
et

locis

more

ecclesiastico

iHius

misericor-

Deus omninotens revorend.u dilectionem vestram ad .di^.:^Uo-

rius ac profundius instruatur.

~
v
/

dio! supplicandum. Neque enim inter sanctos martyres et spiritus atque animas justorum cum Domino jam regnantium illic invidin suspicanda

dX:r*;,7^"^^"^^^-P'^^-Hcustodire
'i^-^'osferlor,i,n

tempornm

sedplenacharitatisunitas et pietatis societas; et ideo simul sibi oblatos {egros, si vitanda;

est,

s^HZ ^X^^ ''>;^'^^"^<trtyr.nr.ultoressuospi,,,csseprmeritet

ettamnnm esse per.fat. Certo nuper litteris J)ivione ad medatis didici S. Bcmgnum cum fide invocatum clmitibus suis non
deesse.
"^"'"^
''""^ ''"''"">'

non ..enimus; non tamen dutitamus qnln

,Hiraeuhi perscriuta

ad aliorum sanctorum liniina deducantur, nequaquaui indignari, sed potius favere et congaudere atque congratulari
credcndi sunt.

tentationis gratia fideiiter

Ad

Quorum uims

prfecijjue,

niagnus

tem

videlicet apostolus Paulus, pro].ter spiritus ceteris sancEis dicit

:

sanct, mctrfijris redeo. Secnti pieias ,n rapiendis

sepuJrrum

hanc imitaSi cul antem

mann

proxime eiapsi imBenigni reliquiis non sietit, sed

ita

uhqutd dovatis,

ego.

Nam

fium sepulcru,n sx,Hf,

.mcnlega in ipstun templtu,, ac sacrosanut ronfrinye,-et montt-

et

eqo si quid donari

si

propter vos in persona Christi. Quod desiderium est popujorum fidelium,

votum

et

mef,an ac inferiorem ecclesiam ruderilms atcme orena CHmuiaret. Tandcu

diversorum
et
iegitinii

martyrum

et

ceterorum sanctorum limiua upsunt dies cerli

vmocultui
fnstt

sac,-nsaucto temulo direddifo, Benigni sepnlemm ..afis

din

pliciter frequentare,

ruina

mansit

obrufnm,

donec

occasione
ef ifa

quibus id juxta antiqnam ecciesiEe observantiam devote exercere conveniat, tempore

videhcet

exstrnendt xdificii rtidera amot^erenfttr, rtum est ut mense noiembri anni m.S

fa-

.^umma Iw-

generalmmrogationumetpro

uo,-nm fjratnhtione

sac,-i

diversis tribulatio-

sepnlci

loctts

detegeretur

nibusacnecossitatibus indictarumlilaniarum.seu quadragesimalium jejuniorum, sivc etiam in \Wiliis

^^'"t'<^nfumnar,-atBon(pi,id,lib.m,rap.lOPo^fea tamen dtibitatum est, ac nova^ cnra^ ac

et natalitiis

"

dem adipswu

labo,rs ta,t-

martyrurn.

sancfissitni .^ep,dcri

Ecdesim
sohmnitafes
"'"'

fidelium obedientia et pietate attentius observanda sunt, quamquam et ceteris diebus cum silentio et puritate devotionis, non in ostentatlone et tumultu, sacra loca probabilifer visitentur. Nunc vero quanta absurdilas est ii:ec tam legitima et

77. Qufe omnia et ex universalis ecclesife lege descendunt, et sacerdotum prfedicatlone ac denuntiatione commendantur, et omnium

nernnt; quod nos ipsi co,-am inspieere ae m,e,-ari

fnndiim perve-

potuimus anno 1870 mense dece,nbri exeunte dnce Ber. Domino Cihln ac co,uifante docfo amico
i i>'lippo Guj,ta,-d,liec"'Episcopo Fr.Pi,^;t Imievole concedente ut nostra tjratia fractis bttlatnm lijnetun anfcrefnr. In ipso
si<jillis

ta-

sepuicro lapi-

tam

d.cum inrenimtfs sarcophagi fundttm, qim credebatur pars fuisse illius magni sa,-cophaqi in qno
S. Grejorins Linjonensis beati mai-tgris co,-pus invenc-at. Ce,;tebatttr etiam jm,:^ iitfima structurx, qux tndebattir esse cryptai illiu^ qux olim

assidue annuntiata ac justa a plerisque popularibus aut negligenter omitti aut vix et coacte observari. et ad illa esse promptissimos qu^e, nullo

sacro

pr^dicante ac docente, imo etiani obsistente, tantum animi sui supervacuitate sequuntur; quibus ScTpe beati Pauli apostoli voce inculcimdum
est
tia
:

Fratres, nolite pueri

estote, nt

sepulcro convoltitafuerat. Libenfer pro itosfro e,-ga S. Benignum pietatis affectu rertun gestu,;un ordtuem enucleate prosequi volueramus ; ver,im p,;identi usi consHio indicavimns fa,du,u,

donee

effici sensibus,

sed mali-

parvuli

beati Jacobi dicentis

lata

semihus perfecfi sifis. Et illud FcHgio munda et immacu:

omnia ad liqnida,n reritatem perducfa atque a

pcritis viris persciipta

ad manus

nostras venerint.

Tunc
lectis

tottun rei

upud Domimtm
et

et

Patrem hxc

eventum accnrate descriptum Ana-

est,

visitare

Bollandianis inserentus.
Ciift,,

piqnllos

vidnas in trihnlafione eonnn, ef immacuhitnm se cnsfod/re ab hoc secnio. Quatenus ha^c atque hujusmodi apostolica hortamenta
attenin

79. Vereor ne,decnltu S.Bm\p^\actu,-us,laborem

dentes tam presbytori

quam

ferme snpen-acaneiun assti,na,u. Ta,doenim splendore inde ab xvo S. Gregorii Lingonensis .s-aueti
ma}i,j,;s me,no,;a culta fnif, uf
cst

s.

Beniyni

mo,iuJnta.

populi,

atque

locis suis devote,

instanler ac fideliter

Domino

servientes, sinceritati mentis et fructibus misericordije potius studeant quam vanitati

tationi.

fam nota sit quam Per universam Gallia,n ^ Belgittm, Germaniam, Neerlandiam, vix aliquod
quod
notissimnm.
passiouale ant legendarinm invenies quod S. Benigni Actis ca,-eat. Gallia Benigui memo,;a in

Nam etsi

quidam

vel ostenillorum tallacium atque

fallentium vere energumeni et arreptitii essent,

more

ecclesiastico vel in locis suis a sacerdotibus

quibusque martyrum sanctuariis a propinquis et amicis tranquilledebueranttractari, atque, opitulante Dei gratia, purgari, non populo-

suis, vel in

Italiam transiit ; Acta ejus in legendario ,nonasferii Fa,fie in Sabinis invenimns. Ma,-ti/,-olorpa fere
bris.

omnia Benigni nonien celeb,-an( addiein 1 novemMarfyrologium Hie,-on,jmianum ex codice

:

Bernensi

rum

turbis

atumultibus inaniter prosequi.

Lingonica^ rivitatis cusfro Divioni, Be-

nigni presbyteri et martyris.

rfrnmqne

,ua,-f,j,-o-

Hiec, prout

Dominus

dedit, juxta auctoritatem

logium Adonis

divinam et institutiouem paternam ad interrogationem vestram sedulo respondere curavi. Vos et

ista libonter accipite; et si

Usua,-di siimmatim Acta refWunf, suppresso imperaloris uo,ninr, tjucn lio-

atque

mamun
Ita

marfg,-ologin,n
:

Marcu/n Anrelium

rocaf.

qua meliora Deus

et vigilanti

inspi-

Ado
iu
;

ravit,
gito,

prompta intentione

cura pera-

Et

castro Divione, natale .sancti

Bi-nigni
et

tioni

quatenus grex dominicus vestrje gubernacommissus, eodem Domino auxiliante, et

consequatur augmentum. Misimus vobis exemplar epistola" prEefati pii patris et

presbyteri

qui

cum Andochio compreshytero

luissus est iu Galliaui

Thyrso diacono

ab

Ui-iente,

erroris effugiat offendiculum. et religionis ac sinceritatis

a sancto episcopo Polycarpo. Cujus pr;edicatione

Ptiani

nutritoris nostii

ad jam dictum Narbonensem

quis de hujusmodi causis subtiillius

episcopum,

ut, si

lius et plenius

nosse voluerit.

lectione ube-

comes Terentius comperta, vincfum eum et cEesum ad .se adduci pra;cepit, ef ruisum audita sermonuni ejus constantia, nervis durissimis ca;di feeit. Post liEec ad trochleas extensus et ceesus ac rursum carceri mancipatus, mane idola orando

(l)P.L.,toni.CXVI,p.77sqq.

destruxit

152
EX MSS.

PASSIO PRIMA SANCTl BENIGNI MARTYRIS.

subulas destruxit et reductus est in carcerem. Cui

D
Apud
candum
castrum Divionem, sancti Benigni presbyteri, qui missus
in

deecm

cfilentes in uianibus

infixciunt, et

cum

fixcrunt, pluiubo remisso pedes in lapidc pcrforato per canes duodccim feroces cum eo incluscrunt et

a beato Polycai-po ad
cst

prit;di-

Galliam, postquam

Terentio

sex dies, et attulit

subulas abstulit,
puit.
et
et

an{?elus panem eum de plumbo ac

ei

ccelestem,
ferro eri-

comite gravissimis tormentis multipliciter affliferreo tundi et ctus, tandem collum ejus vecte corpus lancea tbrari jubetur.
Marti/rolotjiuni

Ad

ultimum coUum
,

ejus vectc ferreo tundi

facto

nivea

columba corpus lancea forari jubetur. Quo aspicientibus, ad de carcere christianis

Bomamwi

odor suavissimus quasi parabeata Leonilla et disi secutus est. Venit autem non longe ab ipso conditum arontatibus corpus
coelos ascendit, et

In castro Divione sancti Benigni presbytcri, qui privdia beato Polycarpo missns in Galliam ad sub Marco Aurelio inipcralore candum, postquam

a Terentio judice gravissimis tormentis multipliciter est afflictus,

tandem collum

cjus vccte ferreo

carcere sepelivit.

tundi et lauceaperforari jubetur.

PASSIO PRIMA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

//^r Fassio, de qim egimus in

r/.

in,pag. 137, sumpfa est e codiee ms. Wtrajectino memhraneo, folio minori, see. XV, inter ^vi Medu Seriptores in Neerlandia, bibliofheem puhUae, volunien pertinet ad Carthusienses, prope TrajeEcclesiasticos signato " 20. In initio Jeyitur : Istud etum inferius ; a^ud ipsos notatus erat 2i8 l.

Comment prmv., num.

S.

Benignus,
JllSSII

Anreliuni
inip. captKa,

Aurelianus imperator ad caslrum cui nomen Tercntio est Dymon h veniens, et pcrcipiens a
comite (

4.

Tmic

iratus imperator

ad fanum quoddam

Siijno criicis

b
c

famam S. Bcnigni, dixit Si h unc dimiserimns, maynum malum jHttriiB nostr^ accrescet, et
:

euui adduci praecepit, et carnem de sacrificiis invitum in os ejus ut manducaret mitti jussit, Si de sacrificiis deorum manducaverif, dicens
:

idola

et

vasa

sacrificioriim
diissijjni;

deorum nostrorum

despectio

siihlecal/dur.

Nam

cum

diis nostris

statim

tahe.-iee.nt et

ostensum fuerit signum frement dentihus, nec patiuntur

erueifi:ri,

contra nos postea talia non loquetur. Quo cxhibito, facto e contra signo crucis, cum oratione oculis

ad ccelum

levatis, statim

omnia

idola

manu-

signum

illius intueri.

Audicns ha-c comes

jussit

facta et vasa qua^

sicut

cum

sacrificiis

offerebantur

inquiri S.

Benignum.

Qucm inventum ubi

gentili-

fumus evanuerunt. Tmic sanctus Benignus,

gaudio
.

corain eodein
iiiiperatore
fiileiii

foHitn-

bus verbum Dei priedicabat, vinctum ac csesum Aureliano exiiiberi prtecepit. Quo viso Aurclianus ait Crueicola, signifer christianx legis, si modo dUs immolare coniempsenon eruct ris, dirersis tepoenis intcrimi prxcipio, et
:

magno gratias agens Jesu Christo, ad Aurelianum Agnosce, miser, quid fucrunt factai species deoruin tuorum, quomodu antc signum

cum

dixit

salutis
cceli et

eoanuerunt; agnosce,
terrx. Aurelianus ait
:

infelix,

creatorem

Et

iu agnosee, Be-

prufitetiir.

te

de manihns meis Christi tui auxilium. Bcnignus autem respondit : Vox Christi est : Nolife timere
eos

nignej quia dii nostri tuani cujiiunt facere volunta-

tem;

quicorjms ocddunt, animam auiem occidere nonpossunt. Aurelianus ait Ex qua rcgionc es, et
:

prxhere assensnm, magnum tc in conspectu nostro videhis. Cui Benignus: Stulfnm habes cor, ncc ocuUs vides quanfa sit inrtus Christi,
si

tu velis

illis

quod nomen tibt'^ Cui Benignus Ah Oriente venimus, ego ct fratres mei quos iu jam occidisti, a sancfo Polycarpo missi ut verhum I)ei et nomen Christi gentihus per nos prxdicefur. Aurelianus
:

qui deos tuos sic comminuit ; jam dixi

tihi,

diaholc,

amaior criminum, imagines dxmonnni non adoro. F S.Tunc iniquissimus ccesar carceri eum recludi dirissimis
preecepit, dicens
:

Exhihefe

saxum grande

et

trans-

siippticils
subjectiis,

Si sermonihus meis pra'hes famulafum, niagnum te sacerdotem deorum cansfifuam ef innuineait

:

foratum,

in

quo

jjedcs imphnnhetis, et

in digitos
itp.nm
ii'i9^^'

manuum
hus *
illi

calenfes suhidas in longo figite,ef sex pedi-

tiiini^terio

ratum d te jmmuminpalatiomeo juheo. Sanctus Benignus respondit Aurum et argenfum ef dii tui tihi sint in perditioncm; me autem non mutahis a
:

nec ullus

aquam

prsebeat. Includite

cum

tormeiilis

Christo, cui servio, qui est

in se credenti vifam

Verhum Patris

et vita, et

eodem duodecim sitientes, ut a canihus dirijiiatur. Reclusus est itaque sanctus Benignus secundum jussioncm iniqui ccesaris in carcere, et per sex dies orationi

canes feroci.tsimos, esurientes et

liberatiis,

^jrodiebus.

trihuit

senipiternum.

Hunc

quem
yerris
cicsiis

neqas, velis nolis, scias

Deum

esse tuuni et

omnium
3.

gentium.

vacans, angelo confortante, et canes mitigati nec capillum capitis ejus aut fimbriam vcstimenti
contigerunt. Angelus

ab

iiiifjelo 111

carcere

Audiens hsEc imperator nervis durissimis eum ca-di prtecepit. Qui cum traditus fuisset et Terentio comiti, ad trochleas exlensus est
,

autem Domini
prsebuit
,

ipsi

alimen-

tum

paneui

ccetestem
et

et

discutiens

subulas de manibus
ejus, ait
:

plumbum de pcdibus
accepto
reele ferri-o
conlii>i'^'^\

mnatur.

cum

ccedcretur ait

Grafias

tihi

ago, Jesu Christe,

Accijje, dileetis.si nie Chrisio ; et

quod jjropter nomcn tuuni hmc pati merui. Sed cum fuisset cesus et carceri mancipatus, angelo
confoitante
iiuasi
ita

pane

gratias agens manducavit.

:

pristina;

redditus

est

sanitati

G.Sexto igitur die Aurelianus ait Aperitecustodiam et videtesi a canibus sit direptus an non. Quo
facto,

die

unam plagam jussit Gum Aurelianus

nec
:

accepisscf. Altera ergo

suis conspectibus prae-

invenerunt
ut nec

eum

ita illaesum

et

tam

inte-

luneea

ferii''

Jnbetni:

grum

una plaga corporis

ejus appareret.
:

sentari, et ait

Benigne, saerificas diis an non?

:

Quibus renunlialis Aureliano,

ait

Vecte ferreo

Cui Benignus
snnt. Tihi
sibi

ait

Agnosce, miser, quod

dii tui nihil

enim

vel

mihi quomodo subvenirent, qui

collum ejus contundite in ipso carcere, et lancea militis vifam ejus crudeliter ptiri faeite, ut ne ipse
nohis aut diis nosfris injuriani amj}lius inferat.

suhvenire non possunt ?

7.QU0

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

,1
(I

Leoitilhi

7.

Quo

iacto coliiniba nivea

de ipso carcore a

srprlitKi:

cliristianis

asccndisse visa ust usf[ue in nubibus,

anima qiuiliter ascendit ad ccelos fuit ostensa. Tantusque odor suavitatis et rnetus in
et pretiosa

ipso loco refulsit ut itstiniarent sc paradisi colori'

pro

(jiinribus.

Discedente ergo Aureliano, exinde matrona nulu Dei veniens, corpus sancti aroniatibus condivit et honorificj
coliocari.

bus *

Leonilla beatissima

sepeiivit.

Oua?

e se

prol.atione
kai.

semper

virtullbus multis manifesta perclaruit. Acta sunt hfec

plumlK.'rerroCxravissimis igitur ejus modi tormentis multipliciter afflictum et ill^sum

153 candentibus in digitos immissis transtbdi pedes vero evacuato ad hoc lapidc et plu.nho liqua o mfigi, ac dcmum sex diebus cum duud.cim ferocissunis canibus in quemdam lu.um conciudi mandatur. Uhi ab angelo servalus pm.e coslesti pastus et evulsis subulis, de
iis

fX

US"!.

que creptus

est.

con-

-^picatus, judici

tandem collum

eius vecte lcrreo

novembris. regnanto Domino Jesu Ghristo in sociila seculorum. Amen.

Aureims miperator. Quibus martyriuni consummavit.

tundi et corpus iancea pcrforari pi-aiccpit Marcus in crucialibus nohile

ANNOTATA.
a Spe ductus invemendi anUqulus e.cemjj/firPassi.0Hts hujus, Colonim ac Dusseldoiyii biUiof/ieras
lustrari, iiec iiiveni qnofl
ai/ii, quiii
roli-/j,ii,i.

Qxodinhoedocmenfoconfraoniiirsantifiitiores
codices imperator Miircns Aurr/iiis
/i-i/itnr,

reren-

tissimam oriijinem indicat. In a/io li/mj hfjrarum

parro,
.sec.

ius.,

meinln-a,i,-o. fo/io

XIV,

scfjiieutcm

orationem

/egi

.'

Sif/ehuirjiim

non

nu/la

ibi (/oriiinaifa

oiri fidi

affirniabanf. In

ejusmodi supercsse aula tamen capitii/ari

erclesix S. Laiuberti, in urbe Dusse/dorpiana, duce nohi/i /jarnnit EiKjniio de Boncerot, istius ecc/esix consilii praside, repevi Hbrum sacrarum

lectiomim

ms.,

membraneum,
in
(jiio

Deus, qui beatum Benignum martyrem tuum m agone probasti et probatum in dolore sustentasti, quem hodicnia die iu ca-Ium suscipere dignatus es, pr^sia nobis fanuUis tuis, ut qui gkirium non meremur,induIgontiani ipso intercodente adipisci mereamur.

XIV,

fo/io miuori, seci/i ut videtur rersu.s fiuein, in r/iarta fo/io pertja-

b Notafn di,jnnm
tionfin
H/)rari.i,

meno suj)eraddita,scriptum eratsequens documentum manu sat recniti

In festo y. Benigni martyris presbyteri 4 Nov. Benignus presbyter, a sancto Polycarpo in Galliasniissus ad pra?dicandum evangelium, vinctus ducitur ad Tereutium comitem. Coniperta ejus

cst nul/am hoc locofieri m,'iimnroruin Divioncnsis castri, ijitod crrfnr

ut opinor, hie
hie

Dynmn

vocafur.

Terrntinm simpiiciter comitis titu/o lnsi(jniri,nonad,llto loci ilIius;</W sanr ,-nnofioris aivi

cNofa

nofa habcri possif.

codici.-i

d Scripfura
/pfji

non adeo ciara erat ; forfasse

dc/mit

immunoratum,

auditaque sermonum constantia, nervis durissime cebsus, ad trochleas extendi jubetur; qui rursus carceri mancipatus,

prajdicatione

domium, utj)atet
argonluin

ut sensus sit numero ex martijris respon.<io:Am'\un et

mane

idola

orando destruxit.

Tum manus

illius

decem subu-

et dii tui tibi sintin pordilionem. cQuffi manifesfus error cst p)-o i\u\\ jiafct cnim oiji de Benigno, tion de Leonilla.

PASSIO

SECUNDA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

diximus in Coniment. przo., num. 10, edimus ct ajm/rapho S. Salratoris, ef servafo infer co//ectanea Bo/landiana /nb/iothecx
ijiia

Ilanc Pdssifjuem secundam, de sumpto cx cod. ms. Vltrajectino

regix Bruxellensis, n" 8929.

r ASSIO
Venions

RANGTI BENIfiNI CaRNOTENSIS EPISCOPI

rt.

retulit

quia pro suo nomine pati moruit. Post hitc

Aurelianus

imperator

ad
comito

castrum

Duni

b et percipiens a Tcrentio
:

famam

sancti Benigni, ait

Si hunc ma/,.fni.m demispriet

mus, deorum nostrorum despectio

fotius jxttrix

mulum
fecit

angelmu ab omni h^sione curatus, duin die tertia coram imperatore deos respuerit, ad planum duciLur ct de sacrificiis deorum cames violenter in os ejus mitti jubeucarceri deditus, sed per
tur
,

orietur.

Quo audito, Terentius eum

inquiri

ne de cetero

contraria lofiuatur.

Quibus

et

vinctum ac caesum Auroliano pra^sen:

exhibitis. signo

crucis o contra facto ocuiisque

tavit.
i^.

cum
Nisi modo diis immolave4.

oratione ad ctElum levatis, evanuerunt

om-

Cui Aurciianus
diversis

nia idola simul etsacrificiorum va.sa.

te faciain inferire panis ; nec eruet te auxi/ium de mani/ius lueis. Et respondente Benigno Vox Clii-isfi est: No/itc tiniere eos qui corpus occidunf, animam autem netjueunt ocei-

ris,

Etenim orgo eo incarcerato, jubenlurpedes

digitis

Chrisfi tui

ejus saxo transforato implumbari, calontessubulas

suis transfigi
;

noc

sex diebus

sibi

imperator de nomine et loco natioCui Benignus Ab Orientc eijo et fratres mei a Poiycarpo missi, (juosjam occidisti. Tunc ait miperator Si meis sermonibns acquieveris , te
nis suEe.
:
:

dere, quaesivit

aquam ah aliquo dari iusuper canes duodecim cum eo in carcere claudi. Sed vir Dei, intcrim
vacans orationi, per hos dies fideliter ab angelo consolatur, a vinculis absolvitur, a liEsione medetur et dulcitor nutritur cibo ca'lesti.
5.
sis,

majnum

mum
fionem

sairrdofem deorum consfititam, et prtin palatio meo faciam. Respondit Beniet

Nuntiis denique an vivat ad carcerem misreversz dicerent

cum

eum

per omnia

sanmn

gnus: Auruin
tihi
;

arjcnfum

cf dii tui siiit in jjcrdi-

me

autein non mutabis a Chrisfo meo,

Doi non ohliviscum, piiecopit collum ejus vocte Ibrreo in carcere contundi et
et in laudihus

cui sercio.
3.

vitam
nervis durissimis
,

sibi

lancea militis auferri.

Quo

facto

anima
;,roniveit'.

C^sus oh hoc

traditur

sancti visa cst

nivse *

ab omnibus

in spocio

columbfe

Terentio

comiti puniendus. Qui eum ad trochleas extendit et c^edit in quo ipse Deo gratias
;

ad coelum ascendisse, ubi regnat cum eo

qui vivit et regnat in secula seculorum.

Amcn.

Novembris Tomua

/.

20

ANNOTATUM.

154

PASSIO SEGUNDA SANCTI BENIGNI MARTYRIS. liri. Unde et S. Urbanus, unus ex

eoruni priniis

\)

pontifieibus, ibijacuisse noscitur. Qf^x vcrha,uU

ANNOTATVM.
a TiinJu^ hie Garnotensis episcopi, quamqnan, Bcnisnu^ ad Carnofenses refevrinequit,opinionem tamenepisropalis diqnitatis ronfrmnt. Quam au^
ciorem ChroniciS.Benirjni Vivionensis animo insitam habuisse, sequentia e.jus verha demonstrant : Et
plurimi civilatis LingonicEe prEesules hic sua corpora jusserint tumuiari, videlicet ob devotioneni S. marlyris Benigni, ut quem scqucbantur ordine
SACBRDOTii,

Comment. prxv., num. 41, dtximus, sane non demonstrunt nntum ante Gref/orium Lingonensem Divionefuisse Benignunuri^^/V/ enim tant.o tempons
in
spatio a rehus gestis remotus auctor prohet ? Sed

darr indieant auctori persuasum fuisse S. Beni-

gnum

fnisse epfsropum.
simili
;

b Errore

Dymon
dum

iegitur

Passiom prnnx, uhi pro Divione qnem errorem lihrario adsrribencogitare

scilicet

du.eimus.

Non enim andeo

primum

eadem qua

ilio

imnio cupcrent sepe-

auctorem pro Divione Dunum, dunum prx oeuUs hahiiisse.

Augusto-

PASSIO TERTIA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

eentii

Comment. p-BV., uum. 16. Edimns eam (?a; Speculo historiail VinXII, rap. 111 sq., edifo Nuremherga!, apud Ant. Bohu?'ger, avno 1483. Passioni prxmittitur : De sancto Benigno presbytero ex gestis ejus a. ^

De hac Passione artum

BeMovarensis,
vol.

esf in

11,

lih.

Aurelianus impcrator Divionem ingressus ad videndos novos muros ibi constructos, jussit tcm-

sicut

fumus evanuerunt. Tunc sanctus gaudio

replotus, gratias egit et tyranno do cuitu

dcorum

plum

Eedificari

Mercurio,

et

ne paterentur ullum
iiiis
:

qui ante signum salulis

ccepit.

evanuerant
si tu

insultare

christiana? iogis professoreni in iocis

rcsidere.

At

illc ait

Agnosce, Benigne, quia dii nostri

Quod audicns Torentius comes ait Quid .tit christianus nescimus ; sed vidi quemdam peregrinum roput hahere tou.sum ; eujus hahitus et rifa
differt a nobis; deornm cxremonias refutaf, jyopu-

tuam eupiunt facere voluntatem;

praihcre velis,
hjs.

assensum

magnum
:

te in

conspectu nostro videcor, ner oculis

tiia

Cui respondit

Sfutfum hahes
sif,

vides

quanfa virfus Chrisfi

qui tdola

com~

lum nostrum aqua

mulfa
in

ahluit et

halsamo

linit, et

signa

mimiit.
4.

populo

facif.

Posf mortem aliam rilam

.

Tunc iniquus
Iti

in deo suo eredentihus promittit

relianus ait

Audiens hoc AuQuantum audio, christlanmn hunc

enmetUijiiinm
no.-<fris i.^ta

recludi

eum iii carcere magnum ettransfoiy\cms:Exhihefe saxnm

ca^sar jussit

ratum,

quopedes ejus supplumhetis,

ejus caletites subulas in
illi

et in digitos

esse hic hahitus designat. Inquirite

manuum
includite
sitietifes,

longum

confgite.
et

in eoni^pecta vieo adducite ; quia diis

Per sex autetn dies

nullus nec aquatn praibeat,

conversatio nonplacet, sed

guum

eis illius CTucifixi

cum

eo canes ferocissiinos, esurientes et

signum osfenditur, statim taheseunt et fremunt dentibus, nee iUius signum intueri patiunfur.
2.
edit.

uf ah eis diripiafur.

Qua jussione

impleta,
tri-

cum

includeretur sanctus,monebat comitcs et

ut crederent in

QujEsitus ergo sanctus Benignus presbyter,

bunos

Spa- ct in villa cui nomen Spaniacus*, ubi verbum Dei gentibuspraedicabat, invcntus, vinctus ac csesus in malus.

Cfr. Annot.
p.

conspectu imperatoris est exhibitus. Qui

ait

illi

Jesum. In carcere autem per scx dies orationi vacans, angelum Dei confortantem habuit. Cancs quoquc mitigati ncc capillum capitis ejus nec fimbriam vestimenti ejus contigerunl.

m.

Ex

qua regione

es,

o crucirola, ef
:

tihi P llie

respondit

quod nomen esf Ah Oriente venimus ego et

Sed

et

angeius Domini alimentum

ei,

id est,

fratres mei, quos tu

jam occidisti, a saneto Polycarpo missi nt verbum Dei genfibus praidicemus. Aurciianus ait 3i sermonihus meis prxheas famu:

pancm coelestem prffibuit, discussis manu ejus et piumbo de pedibus.

5.

subulis de

Sexta autem
illius

die,

aperta custodia, invene-

runt euni ila iiiij^sum penitus ut nec plaga in cor-

latum,

magnum
:

constituo, et
Ilie

primum

sacerdotem deorum meorutn te in palatio meo fe essejubeo.

pore

jussit vecte

Lupr rapas, primatum sacerdofii non aceipio, quia tihi manet ceterna et piessima damnafio ; nce me mntahis a Christo, eui ego servio.
respondit

te

Quod audiens, Aurelianus colium ejus in ipso carcere contundi, et lancea mihlis viUim ejus crudcliter finiri. Quo facto, columba nivea de ipso carcere
appareret.
fcrreo

a chrislianis ascendissc visa cst usque in nubibus,

et sic pretiosa
fuit

Audiens hiec Am-ehanus, nervis

affligi.

durissiinis

eum

ccedi prascepit, et nisi sacrificarct diversis pcenis

ostensa.

anima qualiter ascendit in coelos Tantusque odor suavitatis in eos

inparadisi odoribus col-

Qui ad trocicas cxtcnsus,

quum

csederetur
fuissct

effulsit ut eestiiuarent se

gratias agebatClu-isto et orabat.

CEesus,

Sed qimm

locari.

carceri niancipalus, angclo

ita

eum

confor-

Acta sunt hjec circa sanctum Benignum presbyterum kalendis novembris.

tante,

pristiuEe

sanitati

redditus est quasi

h.

nec
3.

unam

piagimi accepisset

Aitera quoque dic priesentatus, diissacrifi-

care renuens

cuitumque eoruni irridens, jussus estacaesareadfanum quoddam adduci,carnosque

de
sacrificiis in

ANNOTATA.
a Di.rim7fs in Comment.prxv.,num. 16,hxc verba satis indicare hanc lucubrationem

os

illius

ut

manducaret

vcl invitus

niitti.

Quod cum
;

fieret, iile

facto e contra signo

ex gestis cjus

crucis,

corde sursum suspenso et ocuiis in coeium

et statim

Vincentii afiorum

Actorim

esse

compendium.
1,

clevalis, oravit

omnia

idola lignea et
in

lapidea,

et

vasa quibus sacriticia offerebantur

b Huc usque Momhritius in Sanctuariitomo folio, 146 v".

PASSIO

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

155
KX MSS.

PASSIO QUARTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

Hanc S. Benigni Passinm;n,dc qua m Connmnt pnev., num. 17, dicfum est, ecc quhidevim rariarum regtonum codtnhiis manmcriptis cdimus. Horum autem rodicum m-iem ita promuimu^ nt ii quorum discrqmntia minor hahetar propinquis numeris signentnr. Qua^
series
ita

srquitnr

1.

Codex Bomanus,

hibliotheca dicta
sec.

Victoris

Emnmnuelis, nInbliothecai
in
spofii.^^

Soc. Jesu, memhraneus, folio,

IX

20, in xdibus Colleqii liomani

vel

X. Fuit olim

f^

in Sahinis

unde cum reliqnis hiUiotherarum

monasterii S. Benedidi FarVicforis

vofjente

frausfatus fuit.

2.

hiljliothccam

Emmanuelis
medicinr

iMonfi.ywssulanensis, in

Gaffia, e bif.fiothera

schofx

vi "'>->

memfyraneus, folio, ser. VIII vel IX; fuit olim fnhfiothrcs^ Buheriuua; B S, 1721. Desrripfu^ ah imfwritismno fibrario, qui nrc (jramnuitirx uev orfhoqraphia; fe.jes rurarit ; rnjus innumera sphaU mata aunnfare suprrmraueum du.ri}uus. Hujus Passlonis apof/raphum Cftifffetus ofim ad Boffandianos socios Antverpiam transmiserat, emendatis mendis ac sphafmatis, cum har inscrlptione : Aefa S. BeniKni. presbytori ,,t martyri^. sincera et anliquissiriia; illa ipsamet,
ut videtur

quie

iid

S. Gre^'orinm
lib.
I

episcopus.

mus.

Lingonensem opiscopum ex Itaiia perlala esse testatur Grcgorius Turonen^^is de Glona martyrum. Quem Chiffleti aliorumque errormi in Commenfario stiqiff.trifjif,fiothcra,

3. Montispessufaneusis, iu Gaflia, ex eadetn iterum

partim
rian^,
ifbi

IX

h" ISn, teml>raueus, sec.

vd X, partim XI. Passio

notandi sunt Edit tamr.n

tiosfra
cl.

144, 1123. Ilic

olim fjifjfiothera; BtiheBour/and circa codices errores. Operis sui lil,ro IV

sec.

est

iu

parte

XI.

Ftiit

lertorrm motirt eaiu Actorum paraphrasim s'e radrm Acta ex rodicr 135, sed pfurimis in foris mti- ^ tafa et rorrecta, narratqiie ex alio quodam codice, quem suspiratiir esse codicein folio maxiino n^ 30, Chifffcftim sumpsisse sutan apojraphum, de quo supra di.rimus in rodire 55 Monfispessulani, affirinafque in rndice n" 30 Benigni Passioueiu nuiic dcsiderari. Addifque Chiffieti scripiuin aut potitis aporjraphi linjus apoijraphum, a R. F. Van Hecke, tunc temporis imius ex Boflandia-

secunda, qitm vocaf, Acta Benigni

.55.

est r.diturus,

edere Juxfa codicem "

ha-c

nis sociis, ex collectaneis Boffandianis

bifjf.

regiiB Bruxrlleusis n"

;

S929, ad se fuisse transmissum,

IV, pae/. 413. Jain enim fnljfiotheca schola; inedicinx vidinms ac legimus, contufimus secum partimque descnpsimus prxdirtos codices. Passio Benigni iiuam eo foro edit Bouffaud, non est codicis n" 55, sed codicis n" 135 ; rtijus textum orijinafrm iion arcurate drsrripsit, sive Bnugand, sive afius pro (eo non enim arbitror propriis Bougaud ocufis codices
accipe,
fector

dicitque

iffnd

nmfta sui parte

henevole,
rei

esse mtdiftim

haic

Boutjaud

in operis stu iib.

veriiatem. In ipsa

hos

lecjisse), sed mtiftis in locis mutavit. Chiffieti rero apograplmm non prndrt a rodice u" 30, sed a codice n^ 55; apographum mufilum non est ; sed ;)/.% qua; deest, derst eadein iu rodire n" 55. In vodicc n'' 30 iton deest Benigni Passio, sed afia adest, longissima itfa qiiam postea daturi suinus. 4. Parisinus, e fnhlintheca natioiiali, meinljraneus, foUo, * 11748, sec. X. Fuit ofiin

S.

Germani a

Pratis,

et

S. Matiri; vitiose scripttts

est,

saltem in Benigno.

bibfiotheva nafionali, tucmhranrus, folio

tlieva nationali,

maximo,
ser.
e

se.c.

saftetu

XI, n" 15430.

Fitit

6.

5. Parisinus

Parisintis

e fnblio-

incmbraneus, folio minori,

hibfiofhcca

lihris

monasterii Corheiensis.

n" 5270.

W
)i'>

5536';

474.

Parisiuus. olim 10. Hagamts

8.

7. Parisinus,
9.

XIII, n" 12612.

S.

Germani a
folio,
sec.

Pratis, ex

bihlintheca nationali,

memhraueus,

sec
vel

XIII

nutionufi,
in

meinfiraneus, folio minori,

XIII
minori,

XIV
XI,

Cofbertiniis.

Vicnncnsis

Austria,

meinhraneus,

fofio.

sec.

in Neeriatidia, e

hibfiotheca regia, papijraceus, fofio minori, sec.

14. Fuit Sororum Saitcfm Cttfharime Muda: 11. Vtdeucr.itus iu Gaffia, c hifdioffiera puhUca, memhraneus, foUn minori, sec. partiin X, partim XIII; Passio Benigni est iu parte sec. ; G numerum codex non hahehat. 12. Bruxeiimsis, e btbliotJieca regia, memhraneus, folio, sec. XIII ^ n" 21885. 13. Trevireitsis, e hifjliotlirca puhficn, memhraneus, ser. XIII, 1021. 14. Natuurceusis iu Befgio, e hibfiothera ptihfica, metnhranrus, fofio, sec. XII, n" 15. 15. Codrx Brtixrflensis, e hihfiotheca regia, memhraneus, foHo, sec. XII, n" 9289.

n"

XV,

CAPUT PRIMUM.

Sanctus

Benignus, jussu

Aureliani

inperatoris

(entus, fulein

coram eo
S.

forliter profitetur.

Benifjnus

Divione
'iii/irmtori

liATALis SANCTi Benigni martyrii?. pore illo - Aurolianus " ad castrum

est

In
*

'

toni-

constructos video; Oidificate nunc

"

iemplutn
rt
'^

'^ '"

Divione
"^

**,

ubi tunc temporis

^ a,

"

cui nonien novos eon-

Jori

'^*,

Mercurio
'^

atque Safurno
'^

'*,

ne
'"

permiftatis

tdfutn

qui se fegis christianai

residere
-^
^^,

esse

^iirdiano

struxerat
et
^"

muros
ftjisset

ad videndum eos advenit ^

ait
:

adfirmat

^"

in

istis locis ^'

ne

^^

eorum
'*,

cum
1.

ingressus,

Bene inuros

vana

religioiie

noster popuius
'

depravetur
' (I. v.)

Num.
-

eodern ndd.
;

%
;

3, 7.8.

10: eo add.
1:2.-- ^

KMo

10-15: paciatis
y. 10. 11.

% 9.

ilium

2. 10. 13.

c.

1.

*(a. c.)in castro 13.14. ^Divioni l!2;Divio13-15. 'constiunem 4 Divine 13 DivinoO. xerant4. 13-15. ''aJvenerat '*'wi. add. invittissimi[s] U. " hic 2.3.10.12. Joviset MercuriiatqueSalurni " patiamini om. neque
U. li
15.
;

om.^i-b. 7. 8, 10

quo 13-15

(t. i.) i. 1.

impeiatoi- mld.

13-15; (s.I.c.)c.l.s
10.

\.\\.\.%Z.H-\h.'^'^ om.
10, 11. 4,
.5,

4.
-3

^''affirmaiunta.

3-5.
(i.

ut 2, 4.5.1.
3,

l^.

" (u.

1. 1.)

oi.

13;ut ab
'1,

'-"

(v. r.)

vanis religionibus

vanjp leligionis

8 et nrfrf.

10, 13-15.

9,

13-15; anobisfldi/. 12.

13,

13. 14.
1*

'=

adii. 4.

'^et

add.

15.

-^ (n. p.) p. n. '2-5,

9-15; esse

2"

evertatur 3; priveturi.

9,

U.

l'i;

pi-aeservetur

(Jovi-Sat.)

10; probetur 13-15; prjebitur 2.

13-15.

iB

3.

1 (e. n.)

9.

3. 5,

2.

Audjens

156
inflieatiir,
2.'

PASSIO QUARTA SANCTI BEMGNI MAKTYRIS.

Audiens
*

rtutcrn
:

'

liiT-c

Terentius ^ comcs

Nolife thnere eos qui oecidunt corpus

animani
ait
'>
:

loci

illius ^ b, ait

Chrisfianus quis

sif

',

invirtis'-

autem non posmnt

occidere.

Aurelianus

Ex
^^r^

sime imperator ^ mn notimus ^; sed ridi quemda7n hominem pereyrinum capife tonso ^"; habitus

qua regionc es et qund ^ Saiictus Benignus respondit

ego
' et

nomm
:

fihi

rsf

Ab
ut

Oricnte vcuimus

"

vjus diffhi ah
'*

'^

hahifu nosfro

i",

et

vifa

fratres mei '^ quos tu

'

jam

'^

occidisii,
ef
>^

dcorum cxrcmonias refutnt. Popnlum nostrum '^ 4/// aqua et balsamo ' linct; signa miilta in populo facit; novum deum aJiam ptatrix nostrx designat ". Post morfem
illim immutata
,

a sanrfo Polijcarpo nomen Christi, qnod

missi

irrhum Dei

est

incorruptnm, omiiibus
e ^i ccelo jnissus

adnunfiaremus'^^, ef^^ lux

quB iUuminat onmem

^-,

vitam
ifif-ffi/

'^

in

deo sno
'

'^

credentihus

Mernam
:

^^

pro-

homincm, id cst '^^ Chrisius omnibus jtcrpatcscai ^^.

21.

ft

ejiinjussu

Qnanttnn Aurcllanus ait ha?c Audiens aiidio ^, hunc qucni dicis *, christiaunm cssc designas ^. Inquirite eum et ligatiim ' in ronspectu dimiserimus^^, ma'mcn pcrdHcife^;qniasicnm accrescct ^' etdeornm gmim nialum patrix nosfra:
'S.
''

famniatum, magnum

6.Aurelianusait':<Si'sermoH/6Hsmeis2p-ffi6eas te saccrdofcm deoruni mco^

stremir
profitetur.

rum

consfitiiam, et

puhlico

primum
'

fc

in

rcmuncrafmn meo palatio ^

:

ex xrario

esse

jubebo ^

mstrorum
tis
^"

^^

despectio suhlevatur

'^.

Quia

" noveri^'\

quod diis nostris non pJacct isfa ronrcrsio

'^

Benignus respondil Anrum et argentiimfunm'^ fccum sif^ in jjerdif/one ^'^jfupe rapax^K Primatus '- aui '^ sacerdotium a tepromissum non acdpio '*, quta infer/fns ^tern/ts est ct damnatio
Sanctus
pfcnissima. Nanuncnon^''-mufabisaChrisfom0^'^,
cui ego
^"^

nec m/scetnr lex

'"

ifla

"*

christ/anornm legibns
diis nostris ostensum
-"',

deo)-um nostrorum
fucrif
et

sed

cum

servio, qui esi verhtim

et
^*^

pacis

^^

et viiai

'"^

signum
-'

iJflus crucifixi

statiin faJtfsrcnt
--

Jux inrnarrahiJis
est ^^

margarita splendens, qni

'^'^

fremcnt

dcnfiJms, nec piifinntnr

slgnum

a Patre missus, verho

^*,

editus ^^,crcdcnfihns
^^

illius infueri.
addnctiis,

admmtiatus
'

qui tn se credentihus

vitam da-

4.
iliius

Aiidicns auteni

ha?c Tcrcntius, comis loci

bit ^^

tBfernam. Ipse est-^^qui venfurns est jndicnrc

-, inquiri jussit sanctum Bcnignuni. Qui ^ inventum eum * in villa cui nomen est Spaniaco ^ c, ubi verbum Dei gentibus ^pra;dicabat, vinctum

ac

''

caisum

in

conspectu Aureliani
Aurelianus ait
:

"

cxhiberi
'"

tuam detcgcre haJwt iusaniom quam contra Christi servos exerces. Nam ^' scias -" qncm ncgas, veJis nolis ^^, Denm csse ^^. tunm ef omniuin genfiuin
vivos et mnrtuos, qui ^^ ct

praicepit.

Quo

viso,

Crucieola

signifer, christianx Jcgis si^^ te profitcris esse '^^docforein,}ial>cs in

ANNOTATA.
a Dici vix potest quanta belJa
dic.eve siipersedeinus,
ei liies

^^metnum ^^pcrsccnforem ^^.Simo^''

do

"^

iuterrogationibns meis non

'",

Jenocinio
^',
'^^

^^

ser-^

muri Di-

inone

nec

nrijumcntis
-^

^"

verJjorum

sed

vionensis castri /nter eruditos excitarint.

De quibns
Bou-

anfiquse Jegis, cx

srtcrifiriis ^*

droruin

offer-

curiosum Jectorem rcmitfentes

ei cJ.

re^^nolueris

^', te

diversis tepoenis-^inierimiprai-

ad

Jihros

Domini Roget de Belloguei

cipiam
Christi
fidem
5.

^^,

et

non

cripiet

*"*

de manibits meis
'^

gaud.

Quorum prior hanc materiam ampJissime

;

tiii

anxiJium.
'

tractavit iu opere suo sxpc citafo (1), ubi varii au-

Ad
2

hsec

sanctus Benignus
Chrisfi vox
3, ^

respondit
"

^
"^

ctores afferuntur
rf/c^fx/c S.

alfer tetigit in
(2).

opereetiam satpe

Sacratissima
Num.
iqui
!^.

cst,

cuin

dicit

Benigno
;

Nos qui
4.

Actis Beniquiauis

0111.

"2,

U, 15

11-li; reliijui codd.

3, 1:2.

comis.

Terrentius 11
1(J.

om.

^ ita 3.

(1. i.)

'

(c.

q.s.) christiani qui sint

4.

12; nos caput habere tonsum

arfrf. 3.

^ (n. n.)
ii-^,

nos nesciinus
lU, 11, 13, 15,

13-1").

om.

i. 1. 4..

7, 1 1. la

et 3

ac

2, 10;

hsc

3.

t.

^"

(d.o.)o.diis 12,

-* sacrificia 4. 12.

"^ diis

^'^

(sed-nol.)

secundum anliquas

11,

leges sacrificia diis oflerre volueris 14. 15.

(t. p.) p. t. 3.

^**(c. t.)

2t>

pFiBcipio 2, 3, 10, 13-15.

-^ feris 11. 12; ^o

(t.

n. e.) n.

caput tonsum ha-

e.

2, 10, 5.

13-15, n. eruet te 3.

benlem9,qui
add.
'* est.

c-aput habettonsum 12. "queffrf;/. 'J;auteni 11. '^Hw.4. "(a. h. n.) ad habitum nostrumll.

Nuin.

'

(a. h.)

om. 2-4, 10-15.

hoc erat

^est 14^

nomen

christiani add. 14, 15.

Hic

fl(W. 13-15;

ac

t/rf.

10.

"*

14, 15.

3.

>'

et

add. H.

^ suumU,15.
^2,

-"om.
^

-2,3.9-14; vitam 15.

>

om.

4.

'"

lavacro

* (r. s.) s.

inquit 14, 15.

' (c. d.)

om.

9. 14, 15.

' (d. s.)

tleum

quie 12.
</(/(/.

dicentis 13-15.

'

repromiltit

3.

' (e. q.)

(t. e.) e.

aut
t.

quod

13.

3, 10. 11

4. 13-15.

% dixit tu " tuum om. % est Benignus add.

(C. v.) v. C.
3, 10, 14, 15.

respondens

dixit 11, 12.

14, 15.
2.

"

2.

'-

'^

14, 15.

Num.

autem
"^

(((/(/. Iti.

^oj.
3.
^'

inquit add. 3.
14, 15.

'*

Andociusf^AndochiusU, 15>
f/rf*^/.

et

*(q. d.) cujus habituni

conslat 14, 15.

m.p.)p. i. 11, 13-15.

14, 15;

ligate eum et c.m.3. "lYa 1.2; reliquihxinc.

ont. 10.

sludiumque designas
10.
'"

,'Andeolus 14, 15J add.

c.

(i,

scopo
et

3, 4.

" gentil)us
ah iuitio

% 4,

14,

Tyrsusf^Tyrius*^ etFehx " ojh. 11-15.- ' epi15.

2-4.

10-15.

'*

prtedicemus

dimisentis

3, 4, 10,

13-15; prEedicent 2;
^'

"(/(?. er om. reliqui. verecunda suseitatur

3, 4, 10,
'-

ll;accrescit 12; conquiritur

4.
**

om.
--

incipit iterum
4.

^^

sublevabitur 3;

14, 15.

cum

10,

'^scitis!!.
4.
2.
i.

-- (e c. m.) m. e c. 3. ^^ pade 10, 13-15. tescal 10; peccatorum caligine oblenebratis illucescat

om.

qux seqauntur omittit codex 2, "* ut 3, 12-15. ^" (i. e.) num. !).

'^^conversatio 11-13; (quia-conv.) diis

enim

nostris noveritis

14, 15.

non placere istam conversationem

(1. i.)
i. 1. -2.

14, 15,

" ont.
- ^"
c.

'*

Num,
^

6.
;

d.

'

dixit 12.
d.

s.

add. fx
J5
^

3, 10, 11, 13-15.

(o. f.| 2,
i.

ostenderit
11,

(i.

c.)

illum Cliristi crucilixum

^i (t. e.
1.)

Chrisli

Ghristi

contixi 112.

tabescunt et fremuht

3, 12-14,

^" patientiu" 11.

Num,
0)11.

4.

oi.2-5, 11.13-15.

hatur
libus
15. 14,

^quem 10, 13; (s. quem 14, 15 *

;

B.

q.)

-Ml.i.) /(o 1,6-8, reliqui illum de quo qutestio age-

om.

10, 13-15.

^
fi,

Spaniacus 14;
13.

Hispania 15; Hispaniatum 11, 12; Ispania om. 14, 15. Aureliani et 13.

U
"

om.

13.
>"

"^

'^genli-

13-15 conm. 14, 15. jubeo ^OHi. 12. ^ow. 'confletur 10-15; 13-15. " perditionem fletur 3. primalum 10, 13; primatus add. rx 3,10. 12-15. accipiam eminentiam 14, 15. et 11, 12; autem 'Mni. n m. 13-15. om.X 10.13-15. 11, 12.
15.

om. 4

(s.

m.)
p.

m.

14,

4,

3, 10.

12, 14, 15.

muneratum
4,
l),

3, 10, 13:

"

(m. p.)
3.

3,

10,

stituam

11,

4,

'

4,

10,

(1.

r.)

'-

3,

'^

4.

'*

'^

om.

4, 12. 30

n.)

3, 10,

^'^

patris 3.

(a. c.) 3.

om.

14,

12-15.
4, 10.

'"

cruciyula 1'2. "n(/c/. ex solo

15.

15.

om.

14,

'*
'^

om.

10, 13,

'- om.
12.
(n. I.s.)

'

perseculo-

r[esVJ 4.
'*

lacinioso 10.

detttit

'^sermonis 11 ;sennonum 12, 15; in cvd. 4. om. 14. n. respondens

'^^

'i

in add. 10.

non

salisfeceris

non

de corde Patvis editus Verbum Palris appellatur ('appellatus 15^ 14, 15, " adnuntiantur 10, ''''credenti 10,13-15; credentem 4. -" tribuit3, 10,13-15. ^" quem negas add. 3. 4, " enim add. 3. -^ quia 4.
-^ (v. e.)

om.

3, 10, 13-15.

'"

vita 3. 10, 12-15

10, 13.

el add.
3,

"

om.

^-

verbum

31

(s.

a.)

^'

in

9,10,12, 14,15;
(D.
e.)

quem(V)

add. 13.
esse

^o

non

velis 11. 12.

;

marijiiie 11; om. 15;

contendere q(/(/. 3; sed pacatissimis et lenissimis tidelitatem etiam deorum innuenlibus responsis '^" ^- si add. 12. subservieris, nisi etiam add. 14, 15, om.

om.

14, 15.

="

Deum

add. 14, 15

(o. g.)

um-

nibus gentibus

3, 4, 9, 12.

(1)

Origiim Dijonnaises, parle

I,

qu.

1, et

parlelll, qu. U

et 7.

(2)

Lib.

I,

cap. 3, n 4.

auctoritatem

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

auctoritatem historieam adscribere oh rationes in Comnientario prxv., II, datas nequifnus, opinamur in Actis referri eam tradiiionem vtdf/arem

157
traditus

Terentio comiti fuisset \ ad oxtensus est \ et cuni ^ c.ederetur, ait

3

troclc-is
:

EX MSS.

cujus meminii S. Gretforius Turouctisis {l), nhi de Dicionr loquens : Est auteni, inquit, caslruni
fir-

missiiiiis iuuris...

Voteres ferunt ab Aureliaiio hoc

oedificatuni.
vel

atjo, Domine Jesu Chrisie, quod - pnwter nomen tniun hxc jjnfi tnerui >. Prmsta ", r':r ' gloriai 3, nt smtineum onmrm /nrnam qnmn

tdn

Grnfia.

ini-

qnissimns

^^

iniperatore tuisse

caisar

Et

me

pati proicipit
'^.

rjnuin uuctor
cjjcli

'^ ;

me
S.

couforta

Passimiis S. Benigni
nif/niani

Beud componenda sanctorum marti/ntm

,

aurtores totius

xterne ", per amje/um tmnn,

>

et ,ir

me ah hoc
a manci6 angclo
sniiatiir.ii hi
sccuiidii
roiifeit^iiiiif

stadio removeri

permitfas

Acta persecutore aliquo opus haherent qui o/nnium o/)inionr Divionein renissef hune Aureiianum
elegerint.

Sed rum

'

fuisset csesus
'-

^ carccre

patus \ angelo
ditus est

confortante

ita

pristinft red-

sanitati

quasi nec

unam plagam
'^

corporis
;

h Gomes loci ilUus isfo tempore nondum erat hmc ditjiiitns. c Spaniacum. Epagny, locns estdiwhns mit/iariiset medio a Dirione distans, ciijns patronus est S. Benignus. AUero mil/iario a Divione distat Prnnidum sive Prnnetum, Pronois, rujus incofx
credunt S. Benignum persecidionis fujiendx causa istuc direrfisse, ihique a/iquandiu /atuisse. Spaniacenses insuper desiynunt fontem prope

accepisset ". Altera igitur

eum jussit aspectibus pra^sentari '8, et '* ait Benipne, sarrificas ^" diis ' an hoh P Sanctus "
Beniguus respondit Non sacrifico '. Aqnosee, qnod >" f/// fui -'o ^^,-/^,^ ^^^^^^ 21^. ^- aa ^;^ signum auctoris nostri s Jesu " Christi ^^
:

dic suis

miser,

ride-

rinf, statim fabrsrenf 2; .siff

muta
miles

^', nequr videtd ^, neque audiunt ^ neque gressus hahent,

enim ido/a .^nrda et neqne ambulant ^\

cf "' pf

si-

quem

i/lis

fiiwt ^a
^"

Benignum itirenissent. Quo ex fonte, Bcnijnlano dicfo, xi/rofi aqiiain hau^ rire consuecerant. Trmpore calamitatum puldicaru?n fideles eo turmatim accurrebanf. Etiam foiia arhoris suh qna resedisse S. Benignuni eredebant,

militesa Terentio missiS.

,y,/;

faciunt
Tibi

"

ea

^
'"',

omnes

quiconfidnnf

in

cis.

quomodo

qni sihi

ipsis 3^ suhvenire
0.

nonpossmit ?

Tunc
-

'

iratus caesar

ad fanum quoddain

xiijno

eum

rnins

ad

insfar

sncrarnm re/iquiarum

addnci prascepit, et sic ^ ipse * veniens carnein de sacrificiis invitum in os ' illius suis
<*

idola

evanem-ri'
fitcif.

distri/juchan-

tur{%

conspectibus ut manducarot niiltl jussit ', dicens " .SV de sarrifidis dcorum '^ b manduca:

CAPUT SEGUNDUM.
Sanctiis

verit,

contra nos postea

'

'^

talia

'*

non loquitur

">,

sed dii nostri

Bcnigiuis, nuiltis tor-

ipsum "

sihi snis serritiis a.^su-

munt
in

incntis affcctus, bis in carccrc

1. Quo exhibito ', facto ^o signo crucis e conlra ^\ corda ^^ sm-sum ^3 suspensa , oculis ^

ab angclo sanatur; vectc contusus obit; niiracula in niortc;

cjus scpultura.
iV-Ws

^" elevatis -^ ait^ Jesn Clirifife, eremundi, desfrucfor dannonum, liij- a;terna, aspice in hac hora ut confundanfur omnes qui adoraut scuiptiUa ^^ et gloriantur in sitnu/acris
:

ciKlum

ctor 23

suis, uf 3' sciant

lioc^'^

quia tu es Deus a^temus. Et cum dixissct^^statim omnia"^ idolamanufacta"^

cmu,

Audiens hc Aureiianus
euni caidi prsecepit dicons
verif, dirersi.^
:

nervis durissimis
liodie .sacrifica-

sicut tumus evanuerunt ^"'. Tunc sanctus Benignus gaudio magno repletus ^ ait Grafius tihi
:

Nisi
-

a</o,

euin formenfis

ufjiiyite.

Qui cum

eiis

Dominc ^^ *" immundis

J,..m Chrisfe,
*'

quod de ^^ sarrifime ^^pollui non jtermittis *^.

Nam.

fuisset

religiii

om.
7.

'

(a.

h. A.) A. a.
14. 15.

Ii.

3.

flrff/.

~*
>

prenis

sed

1-J.

om. U,

oiii. 4.
1

15.

3, 10,

13-15.

Num.

9.

Wc roiUinuafiir
1

cod. 2. i/ui

iii

riuin.

;j

"^

f/n 3, 10-15;
^

"*

(p.

m.) patior 13-15.

'3 tuje rfrf_4

_u

om.

13.

niihi add. 3.

vocem adnuntiaremus aljru/ifns fuerat.

9, 10. 13.

quia

10.

la

om.

9.

y,

2.

post

(5. j.)

^.ym ipso
iii

(q, e.) e. q. 2-4,

"

(c. d. s.) oni.

14.15.

iniquus

II,

invito 3, 14, 15; deletum

14, 15.

'"jussit

cum
Deus

suis satellitihus miiii importat 14. 15.

aclif.

H,

H
*

nunc

4.

!1;

(ra.p.p.)

add.i: eo add.

'

Domine
il,

'

'

11;

' (i. o.)

ori 14. 15.

ut raanducaret
(u.

m.)

oin. 4.

**

(suis-mitti)

'^

lemoveie

4.

1:2.
"

niitti) mitti et

carnem de sacrificiis apponi 14, 15; (utmanducare 12, mitli et manducari 11.

'"(conforta-perm.^ow.S.

Num.
ceri 3,

8.

10. 13-15.

'

qui 14, 15;

om

3, 11.

oin.

14.

pripcepit 14. 15.

ad,l. lO.

dicil 9.

car-

meorum
II.

10-14.

mancipatur

14, fieunirf(M4, 15. 8(a.c.)y. 4. 'om 14.15; eumffrf</.4. 10. ^AIS. ir. e.) reddidit 4. in, 12, 13; ie-1ditur 14, 15. (c;ircere-san.) carceri mancipatus est.

15.

14.

15; est aiid. 3; uhi add.

"

ita 1. 10, 10. 12,

nostrorum udd. 3, 9; ^* 12-15; relirjiii om. om.

'^

"'

loquetur 3.9.
add.

13; (contra-luq.) nobis postea

tam prolerva loquacitate non reluctahitur

eum
add.
hita

14, 15; .sihi

3. lo, 13.

14, 15.
9,
1 1

'*

ipsi

'^

sihi

add.
'

sihi in

Anyelus autem Domini conforlans ei prislinam ita reddidil sanitatem 3. " (unam-acc.) salfem '^om. 3, 4. 10-15. una plaga fuisset atlritus fattnctus 15; 14. 15. '^ autent

12. - '*adsument 3.9. 10. U.qui exhibitus 14. 15.

2,

13-1.5.

(q. e.)

qua exhi12.

-"

^'l-^.c.ec.) ec.s.c.
iidd. 14, 15.

3, 10-15.

II. 1^2;

veio4.

' (s. e. j.

a. p.J s. e.

conspectihus

j.

p. 3. 9,

lum
lu,

3;

^" rursum 9. quoque add. 14, 15. -

corde 12-15; etiam suspenso 11-15. ocu-''

Benignns add. U.

'^^'

'" ccelo 10, 13.

^'

levutis 2,

10, 13-15, s. e.j. conspectihusp. II. s. e. j. Aurelianus conspectihus p. 4; imperator add. 14. 15. '* sed oranino illiesus apparuit. Gui imperator /hec altera manii descripta

13;elevans 3;porrectisl4. 15.-2 dixil

3, 9.

14.

add.

exhibet cod.

14.

"

oin.H,

11
=ii

15;Domine

^i.

crealor
;

3. 4;

efleclor 11, 12; ereptor 14, 15,

4.

""

sculptile II

sculptilihus

'

i'"'

sacrifica 3.

"

oin.

10, 13-15.

i8sacrificaho4. 12; et ait

orfrf. 4.

4, 10, 13.
(0111.

14;(e. c. h.)

cumque

h!Ec3.

i"

quia

12> e contra add. 2-4. 10-1.5.

el 3, 12.
"^
*

^*

hiec

2,

facto signo crucis

om.

3.

"'

raula

13.14. 20 o,. 10. 2' o..I4. 2^cum (q. s.)nam 11. 1-2. 33mundi 10. "^,,,
11.
12.

13-15; o/h. 10;

lo.

facla 3; oin. 11. 12; Ii^'na et lapidea add. 2-4. 10-14. />**m

_
s.

sa

gj rf,;.

raria addioitur, scUicet a cndd.

quihu.i 10, quie

2,

10-13

El vasa ubi fcatn

tabescunt

3.

fremunt dentihus add. 3. -^* neque audiunt add. 3,

quibus 13-15.
13-15.
32

l'ulanl 15; (n. a.) oin. 3. 10, 13.

33

(q.

audiunt om. 12; - jiant3, 11,12; ow. 10; facientes

10, 13.
-b

12. 13;

contahescunt
m.) m.
e.

14.

15; et
^o

"^ (^. e.

14, 15.

cum

a codd.
cod. 14
3T
:

3,

Et

quorum 2> sacriticia olTerebantur vas quod cum sacrificiis olTerebatur el a

13.
;

15.

amsunt

Et vasa in quiliussacrificabatur.

10.

^"

evanuil

4.

"i

(n. g.
j.

h. e.)

explelus
2,

10. i"'oi.
9,

% 10. 3om.
II.

(i.f.)

f.

4.

sacrificta

me

per sacrilicia
2.

f.,

14. 15.

contidentes 13-15. nmnl add. 10-12, U.

(!) liist.. III,

suhvenient " om. 13-15.

""

o,, \o.

sr.

(o. q. c)

mutis

3, 10;

mutua

"
i.

(d. s.)

me

*'

immunda
m.)

9, 11

om.

fidd. 3, 13,

15; subve-

vanis ('immundis

{-}.)

12-15.

2, 9, 1 1
**'

(d. s.

mo sacr.

permisisti II, 12.

10.

19 (P. L., tom. LXXI,

p.

259). (2) Bougaud.

op.

cit..Iih. III,

cap.

1.

p. 237.

10.

Et

158
Quare ah
iiiiperafore

PASSIO
Et ad Aurelianum
^ ^

QUARTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS.

Agnosce, miser
^,

10.

ait
*

tur

*^j

ait
^-^

dcorum fiionun, species facfx quid fucrint emnuerunf ^. Ac/noquomodo ante .siqnum salutis terra; Auresce ^, infeUx \ creatorem cosli ac '" agnosce, Benigne, quod ^^ dii lianus ait Et fu
''.

creditp

Andiic me, fiUoU +*, comites et frihuni, *' nostro * ; Jesu Chrisfo *^ redemptori
:

quia ipse

*"

spes et salus credentium in se

^ est

^^

Ipse est lux m/ deleantur peccafa vesfra ^K reminseunt mortni hujus ^^, rujns odore
factu
^^
"^^

mimdi
cnjus

''"',

tiostri

fuam cupiunt facere voluntatem

'^

; si

tu ilUs

adscnsum, jnaf/num fe '^ in con'^ '. Sanctus Benignus re" Vere ' saxeutn '^* habes cor ^, nec ocuUs spondit -* deos vides ^^ quanta sit virtus Christi ^'^, qui '^^, diabok '^\ iuos 25 .s-u; romminuit. Jam dixi fibi
velis '^ prsehere

"

spectu nosfro videbis

:

imronfortantur misericordia rcplet ^^ terram ^. plet ca^los, cujus ' sanctus Benignus - in car- sed iterum ab 12. Reclususque angeU ^ per sex dics *, orationi vacans ^, angelo cere
infirmi, cujus ^^ (jiorta
^*

^ nec " fimconfortante \ et canes " mitigati vestimenti '- cjus ^" contigei-unt ". Angelus briam

liberatus,

aucfor criminum, anitnarum innocentium parri^^ imagicida ^^ quod diis fuis ^ iwn servio "^, et
tics

autem Domini
neni ctelestem

'"^

ipsi '^

alimentum
^^

", id est '^ pa-^

'"

prEebuit ^^ et discussis subulis

^^ el

dxmonum

non adoro^^.
'

de manibus ejus
ctesar carcere
^

plnnibum
'^^

de pedibus ejus
^s,-

iterttm in

11.

Tunc iniquissimus
'

cum

ait"*: Accipe, dilectissime ^'"Christo

el

accepto
^.
'

"
^ *

carcere
auppliciis

rctrudi*pra-cepit, dicens :&/*//"/' *rtr;/?H,9'm/ir/(?s

in .

pane, gratias agens

13.

Deo

manducavit

quo^'pedescjus
>

imp/umbafc

^,

ef

in digitos ^
i^

Sexto
sit

igitur die
^
:

Aurdiaiius caesar

ait

jtibelur veeto

affecim.

manuum

ejus calentes svhulas

"

in longo

con""

ministris suis

Aperite cnstodiam,

et videte si

contundi
et laiicea

-figiie ^^, ei se.r

diehus
^^

praiheat. Inrludife

nuUns '^ vel '^ aquam eum eodem '* canes ferorissi^*

ilU

canihus

direpfus^ an non. Aperta itaque ^cu-

stodia, invenerunt

eum

ita ^

illiEsum et

tam

^**

feriri.

mos^^ duodecim -^ esurientes^^,utacanibus diripiatur ^^; carcerem ^ autem ^^ ipsum ^^ a milifibus

custodiri
-^

prxcipite

~^.

Qua
^

jussione impleta -^

'^ integrum ut neque una " plaga corporis ejus '*, ait '^ iniquissiappareret '^. Qua re nuntiata mus ' Verte ferreo '^ collum '^ ejus c irt /pso '^ car:

subulas acutissimas
ejus
3*

" in

fixerunt ^^ et in lapide

manibus ejus ' transplumbo remisso pedes

^^

cere ^" contundite

^*,

*=(

^r/Hrm
^^

?Hi7i7i.s

^'^

vitam
ne
^^

^^

rjus erudeUter

^*

finiri

facite ^^ ut

^'

ipse

adsti inxcrunt ^^ et

canes

cum eodem

^'

nobis aiit diis nostris

ferat.

^^

iyijuriam

ampUus

^^

m-

incluserunt ^.

Sed cum ad carcerem * secundum imperium *' iniquissimi csesaris *^ ducereNnm.

10.

^(f.f,) fact;!'

**fiIiiU, 12; inei 10-15. C.) Jesum Chriadd. fueiint 4; 10-1.5. " redemptorem 10-15; domino stum de specielius de specie U. factum nostrum 10-15. est add ergo vatorem evanuerint U (quomodo-evan.) '"(inse)ipse9, 10;(c.i. " om. 3,4, 13-15. om. "et lI.12;mi^eifW. nostra 13 om. (ut-vestra) om. % (m. h. om. % eum adorare feslina add. ad cujus m.) " quia " (tuam-vol.) omnibus quie % " om. 9; 13 " om. invalescunt tactum U, voluntali aspirabunt proposueiis agenda - implet 13; amplectitur 15; et ejus enim 3,10-15. "(i.v.p.) v.p.i. 4. " (m

miserrirne
*

2.

fuerunt
:j,

9; sint 11.
sit

12;oi.4;sanctusBenignusarf(/.2,
add.
2, 13.
*''

13.

10, fuerit

fat-ta

factum

13.

14.

in

2-4,

(J.

est 15.

13,

15.

3.

2,

sal-

10,

of. !.

"

</(?.

3.

**

3.

*^

2-4. 14. 15.

"2.

3, 10.

"

i.

2-4, 9-15.
:i,

et

s.)

i.

s. c.

15.

11.

"* (e. t.)

13-15.

^'^

14;

4.

^^

h.)

2, 3, lU,

13-15.

tuie in

in.

3.

(r.

in. r. 3.

^^ (c,

t.)

14, 15.

'^

(1.

v.)

12.

''"'

14, 15.

2-4, 10,

v.i.

;2.

l.)

te

11. 12.

^'^

14, 15.

eorum venerationidevotestudentemH, 15. '"ej^S,

13; videbas 2;

10, 13 reclusum 3; reclu ^''om. sum itaque 15 his dictis reclusus 12 reclusoque 4. B.) sanctum Benignum 3, 10. 13-15. sancto Be 0HI.4. (v.s.) stultum 13-15. om. 11. R 11. _ tuis add. videl)is Dei U. " quae nigno carcerem 4; B. vacantem 10:{o. om. s.d. 15. d. 15. d. p. ([uod enim add. U, 13-15; immoliilis permansit add. 11, om. 11,12; vicarie diaboli 15. om. 2!) eum confortatus est angelus Domini 13; veneror 14, 15. 12. 15. deos luos 10, 12-15. ita canis 2 (da?monum-ad.) ea re- confortabat angelus Domini om. 4, 11 eorura add. 15. ''mitigatus 2:miticanum fainem et ingluviem contemplor 14, ligione et reverentia qua exigis non iu 11. om. trudi 2; gatos3. 4;mitigati sunt 12; mitigavit 13; restrinxit Num. 11. om. nec capillum ('capillos 10, 13-15; capitis 15; ut (om. includi 13-15. '"perforatum add. 11; et recludiS, capillum 10-15. 10-15. aut ejus add. perforatuni add. 3; et transforatum add. 13; et transfo " om. 2. 10. contingerent U, 14-15. capitis ipso quo transforato et in rateeum 12. D.) om. 13-15; angeHco enim ofticio U, 12. om. 13. istius rebeltis 14, 15; in eo add. 13-15. autem add. 14. 11-15 ipse om. % 10, iniplunihetis implebitis 3. 10. ministra12. ei add. idem om. et artieulos d. relinui.'^'^ om. 5. "(c. digitis -'(d.s.) paniscoelestis percepit U. longum 13-15; ligno bat4; calentibus subulis om. reliqui discussas subulas. detractis 14, 10-12, " (subulas-configite) clavos inter ungulas et carnem 15. ^ audivit angelum plumbo 10-12, 2-4. 10-15. diis 2; dies 4, 9 per sex dies 10-15. gite dulcjssime 12. (om. lU dicentem sihi "ullus3;necullus9; n. 2, 10-12. " nec2, 10, Ghrisli 12-15; et confortare in Domino add. U, 12 pa13: necetiam 15; ne 12; oi. 11. '^(n. v.a.) nec aqua Benignus add. 12. inclaudile nem quo reficiaris ullus 4 nec aliud quidquam add. 10-15. -^edidit*; comedit 12; et refocil "*eo 11, 88oi. 8;et includilo 4; include 13; ipioque add. et sitientes latus est add. om. 12. om. 10, 13-15; imperator U, Nim. 13. lU, 11. 13. (esurientes-diripiatur) longa esurie add. 3. (m. s) oi. 10-15. dixit ad devorandum euni rapacissinios et multis diehus impa igitur 3- om. 2; illum 10. disceiptus sloselad huncdepascendumavidissimos deinde 14,15. om. om. 10. 12. " om. 24. 10-15. om. et tunr euin jn carcere in corpore 2, nulla 11.12. '^ineum ll;in eo 12; 12. 2U-ustodire4,9. 28pnecepit4, 11-15. 9^0!. apparesceret 10, in ejus corpoie 3, corpore qui jussionem adimpleta 11. 12; decem add, 4; qua3 cum renuntiata fuissent Aureliano 3; om. om. confixe9, 10. implentes 14. renuntiatuin fuisset quod quibus renuntiatis 10 cumque runt 4; infixerunt 14, 15. ^^ om.^; cum add- % 13; a ^ in la|iide add. confixerunt 2-4, illa?sum illum invenissent U, 12; quod cum renuntiatuin add. 10, 13; impe15 Aurelianus fuisset Aureliano 10-13; (plunibo-adstr.) perforato cum liquefacto plumbo 13 om. 2-4, dixit 11, U. 12. om. 2 ferocissimos add. rator artiiverunt pedes ejus " jpga U. coUo 15. " ferrea 11. 2-4, 10-13; famelicos add. 15. eo 12; in carcere carc. carc. cont.) cont. in collo ejus in 2, 15; in carcerem add. 13; (can. cum eod.) oi, 3.11, 13-15. =-om. 3; miles 13. vita 14, 15. cum eod. can. U. ^^ clausi sunt 2; clauserunt 13-15; arruinpatur 11-13.-21 faciat 13; in 9-11, 13-15; om. car- 12.-86 recluserunt 11. nec 10; om. U, 13-15. 15;crudeliterarfrf.3. a^et cere 13-15; carceris includeretur 4; (sed-carc.) ohi.-2. 11. a. 13. ^^ cum 9. _ 28 deorum nostrorum jussionem 2-4, 10-15. principis
magnuin
1

10, 12,

et

gloriosum incedere, et noliis

14, 15;

"nerras 11.12. reclusumque % 9, Num. 12.

14.
;

etiam considere gratulaberis

12.
^**

rcliqui videras.
2,:J. 10,

11,

^"

"

(s.

2,

9.
i.

3.

21

4.

--'

1 1

"^

15.

4.

3,

(s.

c.)

i.

c.

12.

3, 4, 9, 1 2T

2. 10.

-'

(d. t.) t.

- (d. t.) t.
i.

(i, c.

s. d.) p.

i.

c. 14, 15.

v.)

14,

^a

(a.

p.)

2, 3.

12.

"

(d.

t.)

14,

^'*

' (a. e.) ita

81

14.

^^

14, 15. 14,

11.

15.

12.

c.

'

11,

14,

4, 9-1-2;

2, 3, 10_;

2.

2, 3.

''

2. 3.
^*

'^ (f. v.)

4.

''(i.

q.)

4, 11, 12.

4. a.

14. 15.

'

s '8

(a.

2. 3;

^ (i

d.) ita

12, 14;

i.

4,

3.

'^

13.

'

(i.

e.)

2, 5. 11, 13,

i.

4,

2, 10,

4,

11,

'"

14-

-"

s.)

15.

'-

12.

(p. c, p.)

12.

ita

infi-

s.

15;

''^

5.

'*

^^

3,

(s. d.)
i.

14,

(i.

n.)

3,

11,

^o

10.
;

14.

-^

1 1

12.

'^

2,

rfrf. 14, 15.

^''

1 1,

14, 15.
-^

3, 4,

11,

^" (c. f.)

f.

c.

9.

-' (f. d.)

14.

12.
^

2, 4,

^^

2, 3,

12.

a 5

11.

2,

3,

12.

"

2*

11. 12.

^'^

2,

13.

3.

'

2,

(n. u.)

11,

(c. e.)

'"'

(q.

j. i,)

9.

'^

2,

15.

14.

^'

9, 13.

"-

3,

'*

11.

ei

4, 9, 10.

4.

^^

14,

arfrf. 2, 4,

14. 15.

^"

arfrf.

"*

12.

'

10,

14,

^"^

's

3,

2, 3.

^o (c. e.
i.

i.

flrfrf-

3,

12, 14,

i. c.)

i.

c.

4.

^*- (i. i.

10,

=3

=*

12.

3,

4.

finii-e

(f. f.)

14,

11,

4,

-"

*>

*^

11,

12.

{d. n.)

2, 9,

(i.

a.)

i.

inclauderetur 2; includeretur

3. 10,

13-15; reciuderetur 11,

14.

Quo

DIES PRIMA NOVEMBKIS.

Nocle a
Liotiillii

159

14.

Quo
a
*

facto

'

columba nivea
ascendisse
visa
'^

de carcere
',

ipso

"

chrisliariis ^
^**

visa est

et

sfitelitui:

usque ad " nubes cendit ad coeluni

Eestimarent se
'"

pretiosa
fuit
'^

>-

" anima qualitcr as'^. Tantusque '* odor

'"

calicemDoniinibibere, etcalicem diemoniorum non potcstis mensEe Domini parlicipcs

et

EX Mss.

mens

esse
in

da-nioniorum.

Onme
nihil

quod

macello
et

venit,

suavitatis et nietus

in loco illo

refulsit

" ut
-",

manducate,

inlerroKantes

paradisi odoribus collocari

propter conscientiani. Si quis vocat inltdeUum

vultis
ire,

dis-

cessoque "' exinde -^ Aureliano iniquo ^\ Leonilla beatissima ^*, nocte -^ veniens, sanctum corpus ^^

onme

quod

vobis

apponitur

manducate,
est
idolis,

nihil interrogantes piopter conscien-

tiam. Si quis

aromatibuscondivit^^et -^non longe a-^carcore''"

recondidit
^'

nolitc

in ^-

sepulcro

^^
;

qui

^*

se virtutibus

autem dixcrit IIoc iiun.olalum manducare propter illum

:

multis

manifesta probatione semper perclaruit "".Martyrizavit ^Ul autcni pro noniine Domini

^^

qui indicavit et proptei- conscientiam. Gonscien-

tiam autem dico non tuam, sed

alterius.

Ulquid

honor et potestas. laus etgloria in cuncta secula seculorum. Ainen ^".Passus est sub die kalendaruni novembriuin "*.
*'*

nostri Jesu Clirisli, cujus

enim libertas inea judicatur ab aliena conscientia? Undepafef vesci idohthi/ti.s ut idolofhiffis illi.
citum esse; christianisenim efyentiHbus persuasum erat sic re.^^ri carnilms idoJo immoIafis,esse .^ocium
fieri

ANNOTATA.
a

dxmoniorum, qua; idola reprxsenta}>ant. Licitum tamen erat promiscuis camibus iiti sive in macello reuum exposttis, .sirc in epufis genfilium,

De

etiamsi inter has Cfsent forte earnes immolafai. Attamen, cavendum erat

dxmonHs

carcerihus quibiis S. Benignus muncipatus

illius

qui rideret

fuii legendus est

sis (1).

D. Guirin, sacerdos Divionenduos rar-

scandalum clirisfianum manducantem carues

ipsi indicata.s ul immolafa.^d:emoniis.

Aucfor

Wnc .^anctus
E

iu ea opininue rcrsafur uf

Benignus carnes de
c

sacrificio

ceres admiftaf,

admittere. Vereor

quod sane niltd est quo prohibeatur autem ut satis probet.

profano manducare

recusai, quia cogebatur

iis resci uf idolofhi/tis.

b De idolothijfis niandueotuHs aut non manducandis pra:cepta dedit Apodolus (5) Qute inmio:

viilnus in eorpore niarti/r/s tmnpore abhatis Willetmi inspecto apparuit, ut diximus in com-

Hoc

lant gentes, dsemoniis

autem vos socios

Num, U.
i.c.

fieri

immolant et non Deo. Nolo daemoniorum; non potestis

mentario prxr., num. 51. d Martyrizavit. (. e. war^yrmm

fecit,

testimo-

nium

dedif.

(q.

chrislianis 11, 12.

f.)

quod cum factum

alba
13. ita ut

nix

3.

fuissel. visa est

^ ohi. 10; (c.i.)

2:(r.i.s.)i.s.r.rrecomlivit
="

11,12.

-/.

10.

Mac.)o*.
t 3.
10. 13, 15.

11.11
s

6ascen11,

om.

13.

lU

11.

12.

^"

quilms

3.

8" (qui se-priPclai-uil) in

man. prob.
festis et

clarescit 14,

derell.l:2;(ac.asc.)asc.ac.li,15.
(a. V. e.) V. e. a. 3.

Mv.e.)
14, 15.

quo virtulibus semper 15; sanctus autem Benignus mani-

om.

om.

12.

">

nubibus

personaorfrf.
9,10. 13-15.

'aostensa:^,
ifi
;

H.

15.

>'ejus
II, 12.

9,

10; et in

hac innoeentis columbae

add.
3.

% 'actplos
in

offl.

12;

3. 10, 13;

quotidianis se virtutibus et multis siguis semper declarare non destitit, adeo ut iunuinera sinl Iienelicia divi-

na quie ad ejus sepulcrum plerumque

pri"staiitur

3,

" martyrizatusest 9. Scui est 9, "" (martyi iKavit-Amen)

Actasunthipccircasanctum Benignum
D. N.
J. C.

1.

10.

13; ostensum

14,

15;

kal.
2.

nov. regnaiite

(nubes-visa) altitudineni
12.

ciEli

otii. 1 1,

" tantus autem M ipso 14

'"

penetravit ('penelrare
^^

IV U,
(e.

cui est gloria in secula.

et

Amen

acta-cui (niait

amcenilatis 14, 15;

;

m.)

(1. i.)

ipso loco 10

(i. I. i.)

om.

"2.

"spiravit oninium olfactus

tes 12; adstantes add. 11.

14. 15.

"*(|uod 4. '"astan-'

honor gloria ot poteslas V acta sunt ba?c circa sanctum

3,

in secula

seculorum.

Amen
nov.

Dei Benignum

kal.

collocatos 3; collocare 13;

interesse 11. 12; recreari 14,15.

regnante D. N. J. C. cui est gloria et virtus in secula seculorum. Amen 4, acta-gloria (>iirut \) in secula. Amen 10,
acta sunt

cessuque 4 discedente 10-12, autera ex eoderu lono 14, 15.

;

tl,

12;(A.

2;
'-'

exiude % ^^ noctu 4 nota Dei 3 nutu Dei ^' eondidit 9 in sepulcro add.
; ; :

^s om. 3. 14, 15 Jmperatore Aureliani iniqui 9; (e. A. i.)igitur Aurelianus ^* matrona add. 2-4, 10-15. ergo Aur. ex. 10.
;

14, 15.

discessusque 2; dis^^ igitur

inde 4

rum cum

enim hipc circasauctum Dei BenJgnum presbynov. legnante D. N. J. C, cui est honor et gloria Fatre et Spiritu Sancto in cuncla secula seculorum.
kal.

i.)

3.
2,

Amen

11,12. acta sunt

kal. nov..

liaic

circa

10, 13-15.
3.

sbyterum

regnante D. N.

cum
-^

add.

^^ oin. 2.

secula seculorum.

Amen

13-15.

beatum BenignumpreJ, C, cui est gloria in

*"

{passus-nov.)passus

ad ipso

autem sanctus Benignus presbyter

24,
10-15.

ab ipso

10, 13-15.

"o

(et-carc.)

10,

13-I5;condivit3;recondit4.
Bulletin
d'histoire et

^^o;h. ^'sepulcrum
4.

om.

3. "

pridie kal. nov. h,om.

condidit

(1)

d'airli^ologie

reliyicnse
p.

dti

dioche de

Dijon,

anno

I,

fasciculo

I.

II

sq.

("i) I

Cor.

x. 20,

21,25, 27-29.

PASSIO QUINTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

Hanc Passionem
1.

S. Benigni

edimus ex uovem codicibus mss., quorum Imc

memhraneus,
e

est series

a Pratis.
seculi

XI,

2. Codex Monfis Pessulani, IX X, n 130. 3. Parisinus, n 2873\ 4. Parisinus,

vel
e
;

Parisinus,

bihliofheca nationali,

folio, secuti

XI, k" 11749 ;

fuit olim S.

Germani
minori,

liihliotheca

scholx medidns, memhraneus,

uafionali,

foHo

e hibliotheca

bibliotheca

n" ISO.j

fuif olim Bigotiatius,

" 41.

memhrancus, folio minori, seculi nationali, membraneus, folio minofi, secuU et XI, 5. Mefensis, e liihliofheca puhlica, membraneus, folio

minimo, seculi

XI

sinus, e bibliotheca nationali,

bibliotheca publlca,

6. Pari(saltem in hac Benigni Passione), h" 4'Jl ; fiiit olim .S. Arnulphi. 7. Duacenus, e membraneus, folio minori, seculi Xfll, n" 3801.

8. Audomarensis, e bihliomembraneus, foUo magno, .'^eculi XIII rel XIV. memhraneus, secuU XIII. 9. Bruxellenais, " 7460. Cfr. supra, pag. lOU. Quos codices omnes et singulos accuratissime legimus, sed sex tantum codicum lectiones variantes indicavimus; safis enim reliqui convcniebanf.

theca publica,

CAPUT PRIMUM.

160
EX USS.

PASSIO QUIWTA SANGTI BENIGNI MARTYRIS.

differt

ab habitu nostro
ahluit

^^, et

dcos

nostros cmremoniasque

populum nostrum

immutata iUorum '^ refutat aqua et halsnmo Hnif ";

vita illius

CAPUT PRIMUM.

signamulta iif populo '^ facit; noviim deum pafriai nostrxannuntiat, post mortem aliam rifam in deo suo credentihiis ^^ poUicefur. Audiens hrec Aurelianus ait
:

S.

Benigmis, a S. Polyearpo in
Galliain niissus, jussu
liani

Quantum
et

audio, hic

sfianum

se esse designat.

Ad

quem dtcis chriperquirendum eum

hunc dimiseris,
^^

Aurecon-

Jubeo ne farderis,

vincfum ac cxsum in ronspectu

qiiia, si
'^

meo perduci studeas ;

inipora(oris capilur, et
Ibrtiler

magnum malum
deorum
noreritis
versio
^', "^

patrix nostrm accrescet

uosfris nonplacet

et

fidem coram eo

uosfroruni

despectio suhlevahitur ; quia

-" ista

quod dHs

con-

fessus ac dirissime csesus, in

nec miscetur iUa lex christianorum legibus

diis nostris

deorum nostrorum. Sed cum

ostensum
et ^^

carcere ab angelo sanatur.

fuerif sigiiuin illius crncifixi, statitn tabescunt

fremuntdenfibus suis^^,nec j^aiiuntur sigtium iUius

infueri.
3. Tunc Terenlius comes inquiri jussit sanctum Benignum presbyterum qui illis diebus morabatur in villa cui vocabulnm est - Spaniacus^nonprocul asupradictocastro,ibiqnc diebus et noctibus * verbura Dei gentibus praedicaro ^ non
' :

S.

Benignus ab Orienle

T empore
fuit.

etcorameu
strenue
fident
i^''o/"''s'''s.

'

illo vir

almificus Benignus,
^

Domini
urbis

sacerdos, orientalibus a

parentibus

oriundus

iii

GalUam
veiiit

Qui apud beatum Polycarpum

Asitt; *

(iiriiiiius
viissui<,

Divionem,

episcopum educfitus atque nutrilus sacrisque litteris imbutus est ^; a quo el sacerdotalls benedictionis sumpsit officium. Sed cuni tandem Dominus in GalUis commorantibus agnitionem sui nominis ostendere deerevisset, iliico sanctus Benignus, divinitus ammonitus, a sancto praedicto-

dcsistebat.

Cumque

qua;rentes euni qui missi

dicto castro adesse fecG:

fuerant repperissent, vinctum ac ccesum in con-

spectu Aureliani in
runt.
si ^

jam

Quo
^^

viso Aurelianns ait

'^

Crucicola signifer,
^ te
'*

christianx legis

prodideris

esse doctorem,

que

patro
'^,

cum

reliquis sibi in comitatu

sumptis
'',

hahes

me tuum

persecutorem,

si

modo
'' ^^

interroga-

sociis

ad ostensionem veri luminis gentibus destinatur. Qui cum absque discrimine

Gallicis ^

tionihus ineis

non lenocinio sennone

legis et
^*,

nec argusacrificHs

menfuin verboruin, sed antiqux

protegente ut dignum erat

^"

divina dextera,

ad

deorum
ferimi
^'^

'^

offerre nolueris

diversis pcenis te in-

locaaccessisset"destinata,pprambulabatcircumiens et gcntibus pabnkun verbi Dei '^ niinistrare

Qui cum jam maximam^'* ad fidem Christi convertisset fohortem. perambniansvenit ad castrum quodnuncupatur Divion,
'^

non

desistebat.

derelictis

nihilominus
in

'"

Augustidunensium
ministerio

^^

'^, ef non eruef te dc manihus mcis auxiUum. Beatissimus vir Benignus '^ respondit Ego non soluin christiauum me esse " confiteor, sed ipsum Christum indesineiifi prxdico ore '^"j et corde tnvocare non cesso. Aurelianus dixit^i Perdeos omnipotentesJuro^^,nisijussio-

prxcipio

Christi tui

^''

urbe sociis bus 'l

ubi,

eodem

laboranti-

nibus meis

summa

fesfinatione parueris, diversis

2.

Eo autem tempore Aurelianus imperator

'

Aureliano
iitiperatori

tefaciam suppUciis "^ interire ^^, et non eripiet te -^ de manibus meis Christi tui auxilium ^^. Sanctus

atrocissiniam in servos
excitabat
-,

Christi persecutionem
viri socios,

Benignns respondit

Bonum

habeo nunfiuui,per

imlicatua

jamqne
'^

almi

quos

Au-

quem

gustudunensium

urbe ob sacrum ministerium reliquerat, crudelissima morte damnaverat.Igitur ad suprascriplum castrum veniens \ ubi rudes nuper constructi fuerant muri, ingressus in illud ^ ait Optime mnros constructos intuPMr ^. ^Edificafe
^'
:

ibi

templa deornm,

iil

est,

Jovis, Mercnrii atqne

: NoUtc timere aniinam autem non possunt ocridere. Aurelianus alt Ex qua regione es tu ^' 'f Sanctus Benignus respondlt Ab orientalibus venimus partibus ^^, ego et fratres mei quos tu nuper interfecisti, a saiirto Pohjcarpo missi, nt verhuin Dei et noinen Christi, quod est gloriosum

ipsa veritas loquifur dicens

eos qui occidunt corpus,

Satitrni, et ne

patiamini

ulhm

qui se christianx
ne

ei

incorruptim, gentibus prxdicemus,

et

lux qum

Jegis ussf-rit sectatorem isfis in

locis residere,

ad
"*

illumiitaf

omnem hominem,
-^,

id est,

Christus

de

eorum varne
ait
'^
:

religioriis

cultiim

populus

iioster

cwlo a Pafre missus

oinnibus perpatescat. Aure^^ secfa, ef sacrifica

/Ht'//(>/wr.Audiensh8ecTerentius, comeslociillius,

lianus ait: Si dederis libens assensuin, dabo salubre

Christianus qui
;

sif,

iiivictissime iuiperafor,

consilium. Recede ah hac vana

diis, cf

noa non novimus

sed vidimus

quemdam hominem

inagnum
'^^

te

sacerdotem deorum

peregrinim caput habere tonsum, ac habitus ejus

constituam

et

ex

meorum munerim meorum^^ perce-

Num.
iiem

1.

>

Notatu aigiiHm
:

hwc

verl)a reperiri

m
2.
e

est in codice 2 ante Pa.isiochristi nomine incipit i>assio

7-9.

'

'Sfq. n.)idcirconoveiis7-9.
.'3.

SANCTISSIMI BENIGM EPISCOPI

'

om. l-.ex^
-2.

nensis

(i.

CLORIOSIQUE
^

"

pnrtihus
i.
.'i.

'^

MARTVBIS.
7

convei-satio

8. 9.

Num.
7-9.

3.

^"(n.
om.

--

ac 7-9.

j)iiBcepit 5.

p.) o).7.

-'

^3

5, 7-9.

'^

'

8 iV
7-iJ.

om.

monslraie
2.

"

(sermone-nol.) sermonum aut argumentis verborum Augustudeiisiuni 7-9. volueris lespondere, non secuiidum ritum Num. servis deos exercebat studueris lionorare 2 sed a voce volueris add. in add. Augusludensium alin inanu hxe verba videntur descripta. supradictum perveniens " m. % prfecipiam " om. om. dehta voce eum; 7-9; eum video m. pitnis " eorum - (populum-linit) om. a C. 5 non-aux.) om. 7-9.^' edisseie om. " P. P. m. p accrescil2.7-9;(m.m.p.n.a.)p.n. m. mal. " ac faciam ~ om. m. m.) auri argenti
accessit 7-9.
7-9.

"

- qyg ^, religui Galliis.

'

deleta; voci supplet

e.) e.

7.9

Smyr-

incessablliter add.

fiatribus 7-9.

(a. d.)

om.

7-9.

add. ex 7-9.
t.) t. p.

">

(u. d. e.)

" ow.

7-9.

(p. y. D.J v.
>
;

D. p. 5.

7-9.

% h. ^ (g. p.)
2.

(v. e.) e. v. 7-9.

Sparnacus

'^

si

add. corr.
7-9.

habebis

de-

galionibus-et) om. 7-9.

'*

" sermonis
5.

p. g. 5. 7-9.
2, 5.

proderis

si

" (p.

>2 (interro-

(s.

d.) sacrificia diis

7-9.

? /( 1

om. 7-9; in add. 9. rf^^g^/cominorantiljus.

p. 7-9.
7, 8.

el

aiitiqua^ legis

S, 9.

^ (p. e.)
''

sacrificiis

el

5, 7-9.

7-9.

'" {t.

i.)

i.

t.

7-9.

7-9.

(c.

v.)

c. D.

ita

5.

5.

'^

7-9.

(c.

e.)

eis

reliqiti.
c.

7-9.

e. c.

7-9.

20

(p. 0.) o. p. 5, 7. 8* (s.

i.) i. s.

=' ait 5.

^^ (o. 3.)
5.

j.

0.

'"^

(p. n.) n. p. 5.

11 (c.

1. i.

a.)

i. I.

dixit 5.

12

(d. a. h. n.)
1.

5.
t.

23

7-9.

5.

^^ (e.

t.) t. e,

'^^

(G.
5.

a. h. n. d. 5.
(i.

7.

'*

is

a.)

t.

(et

(e. t.) sis

p.)

7-9.

16 (a. v.

i.

d.

s. c.)

i.

d.

s. c.

a. v. 7-9.
a. 5.

- (v.

p. V. 7-9.

ao (d. c. a.

ra.) a.

d. c. 7-9.

""

5.

31

7-9.

^- (e.

et

7-9.

ptione

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

j>tio)ie ditabcris,

primusqiK' in puiatio mco

:

eri.^ ^^.

Sanctus Benignus rcspondit

tinit ""

an/eitfiritm ffffnr in pcn/ifionem ^^Jiipe raprix ^^

=>

Aurum rd "^

KX Mss.

primatus aut sacerdotlam

displlcet, qitia

tepofUcitim

^"

,,///,/

interitiis atternu.t est et

damitatio

pfciiissimu.

Nam mr

uits.

110)1 midaf)i.-i,

a Chrisfi covfessioiiifnis ^ cuidcserrio diebiis et *^ Hurfihis, iu

I,f fpa,iuodo .^abrenieut,qui .sibimrf^Uaf,

quo suiH id quod snm. Ipse est oerhmn Patris, lux /ncnarrafiifis, man/arifa sp/ciidens. fysc est qui
jiidicuturus

mortuos ; qui et titam. habetinpote.st.ate**roniem-einsamam,quamroidra

e.st

*^ riros cf

pios praiccpfa
.ycias
ct

'"qucm uinium gentinm.

Christi ^ serranfcs e.Fe,res. Xaiii, neyus, refis noVis *\Deu,n esse

fuum "

sacrificiis dieuuMmin '^ imreputans in cnrde suo ac dicens Forsifun *v. de sacrifiriis deorum "" maudurarcrit, advermm nos deincepstafia non h.pufur ; sed dii

ejus vi

uou possunt ? Tunc ira '^ pen.u.tus Aurcjussd alnmni viruin ad siinuiacrum quod ' '"" piocul aberat vinctum j.erdnei. volens in os
reitirc
l';'"His

oppressum

e.x

milti

nost,-i
(.

Jl^i!r\e.l
af,

J,do

^': '^'''^''"' '"^""^ ^'''' Au.vlianns norvis duris"!''" -^^tnctuni viruni cx^dl fecit, dicens niinistns :
.

/psnm ''^ suis in of.scqaiis assument Ciuuque pervenissent ad locmn

..,f

^>

tanmn
c

erat
3

erga Dei

mmiin:

^""
<jitc,

^'"^^"'

^("riffmverit, dirersis

eumpwnis

afffi-

tradiUis Terentin conu"li fuisset, ad h-ocleas exlunsus est et cuui ctederetur ait Gratias tHn ogo, Doniine Jesu Christe, quia pro;

Qni

cum

um

iibi tam properpefrandnm ^ tlagitiuiu .i.ue.nu' sacnrdotem agere ^ conabantur,

"

i^if/m a-ucis

hlula
(lh.tipat.

virum latere

.'ui-

^'

divinilus

non potuit

'.

Tunc
"

illo

corda ad supernu suspeusa \ aImoc|ue oblulu

aucfor rcntm,

ptcr

nomcn
~,

f/loriai tuce

har

'

pafi mcrui. Pr.rsta,

cti^Inm respiciens. auxiIiunK|ue "d..Miini sui iiostulans. ait : Jcsu Cliri..te,

in

"

(/i...si.

rafeum .wpptiria qua; milii of) ronfessionem tui nominis ^ inferuntur. Meqiic^ depi-ecor ut a coiifc.ssiotns " iudefcs.-<c )H(ijesta.tis
">

rex(/loriai

uf sustiucrc

pator mafi, reparafor

boiii, spesqiie '^

credcntium

remitnerutor fidclium, as/iirc in har ho,-a preres >neas phiridus v\ ,t uf os ,ueum

sarrifinis
asstste
'*,

tuai

hinnquam

re/H-flas.

Cuiuque jain

diu ca-sus

ab iininuudis non coiuquinetu); robustus auxiliutor

sciauf omiies (jnifrs quia tu es Dctt.s
rrido

itf

fnissct ^'\ carceri luancipatur. Angelus autem Domini veuit conrortans cum, atque ita pristiufe

> Cumque
soins

..ursum

et

in

ferra dcorsum

hfec

diviniUis redditus

^^

verba orans

est sauitati
^^

'-,

ut

nec

cicatri-

cum

species in sancto

corpore

remanerent.

CAPUT SECUNDUM.
S. Boniivnus siia oratione

siguo crucis. ita omnia idola maimfacti " li^nea sinml et lapidea. vasqne >' a qun sacrilicia nu.s erat offcrri, siiuul in fVusta couiminuta ^unl >

coutra

complesset, facto e

pulverem redacta cerncrentur. Tunc sauctus Benignus gaudio maguo repletus uit
ut in
:

Grafia.,

idola

evertit; rursus dirissinn's suppliciis

affectus,

opc

ani;eli

qtiodme sacrificiis "iidis -" p(jfUu non pcrmittis. Et Aureliano ait Agnosce, miser, quid fueruntfactx sperirs deorum fuo,-um. <juomodo anfe si(/num siditfis ^' crunue

td.i a.,0

^\ fhnnine Je.su C/mste,

runt. A(/iiosce, miscr, infelix, crcatorcm

aeli

sanatur; veclc contusus obit;

nn'i'acula
in

et

tcrrx

22.

Aurelianus

ait

A(/uosce, Iieni(/ne, (ptia

-^

dii iiosfi-ifuam

niorte

sepul-

cupiuut faevre rolunfutem. Si fu

refispi-xbere assensum,

tura.
//.

spectu nosiro.

mai/num tc ridrfns in conSanctus Benignus respondit: Stitlnec ociifis ridcs quauta sd rirtus

fum habes

cor,

secn,fa

Chri.sfi ^* qua^

Sequeuti I-itur die Aurelianus suis cum pntcepit conspectdxis prasscntari \ Cui et dixit Sacrifica diis. Sanctus Benignus respondit Sarrificahij, scd non fapiififjus et Hi/nis. Ilostiam rero
5.
;

fibi,diab(jf.e,

fii(,s .sir romminuif. Jam dixi auctor (riminum. .juod diis tuis nou

deos

serrio
7.

c.f

imnrjiues da-inouuin uuu udoro.

'

Tuuc impiissimus

Aureliumis, ni.uio reple- (^mrc !tcrum

:

tus furore^, ait ministris

carceri

C.

faiidis

offeram Dcii omuipofciiti

ilfius

-,

non dxmonifius,
teiram,
^.

uomenque
"iunia

mancipate, sa.rumque

qui fecit

omlum

et

mare
ru

et

quo pertttso^ jicdes

rurcere
tritstts

qu.-B

iu cis sunf, (u-aiis faudafio

huna ma(/um mui/num iMrte impfuinbmtur \ et iu dif/itos

Citius
''
'

lorius,
^"

quod

maituum " caiidentes

tandeiu nic traditum * /;//.s- manihiis. iflius mcrebor ^ per cffusiouem sani/uinis effici ^ testis.
''

.sitbulus iiifijite; et

sex dtebu.f^
.

milifihus cu.stodiatur

Srd

rf

canes duodccim fe,-ocissimos

af>
i/isi.s-

rum
'"

Af/nosce, miser,

i/,so

quod dH tui nihd

^

rcfrudife, uf

suuf, qui

si(/nuin

aurforis uostri si
eniin

diri/,iafur donec drfiriat. (^ua jiissione

in

cidcriut

statiin fabcscuut.

Sunt

impleta. subulas acuti.ssiiuas

transfixerunt, etin lapide

simulacra surda ar ^" muta, habentes oculos absque risii, aiires absijiic aiiditu, iiares absque
^^

manihus
remi.s.so
'^

ejus

plmnbo

pedes

ejus confixerunt ", et ierocis.simos canes

'^

cnni eo
'"

(pi iiiius-eiis)

om.

7-0.

3^ el 5.

^'

-'^

tuum add.
'"

o. 7-9.

(e
si

s. d.)

de

s.

aulem
Deus
"^

sacerdolii 7-9.
:

proiiiissione o

.ju.Iicalurus 7-9.
l:.

(p. C.)
t.

p
1

7, 8.

poilicitus 7-9.eonfessfnilius ac ac ilium "

" S. 9.

y
confessione
7. 8.

add.

^o

d. 8, 9.
(s. i.J

da?m. de
j.

s. 7.

"

om.
7-9.

oorui.i

s. 7-9. ^i e. p.
s.

sument
5.

7;

*^

(q. j. e.)

7-9.

(i.

p.)

om.

""

7. H.

(v. n.)

om 8

7-9.

Num. 6. Domini 5. ~~
7-9.

^
&

(p. e.)

(e. p.\ ,.

7-9.

s.)

(q.e.D.
7.

efficere

o!. M.iteie
8.

a.J

erga Domini saccrdotem

add.7.~
a. s.

(c.

a.

s.

* (e

torde a.s. suspenso wiimi

'-

')
^

e. 7-!l.

^'-

^^si -

- lioc - t'lnnose teiiue om. confessiune (iepieror mld. " ine atld. om. esset " restitutus man. - " ejus add. d. ' sancti Xum. -~ (p jussit prsES. 7-9 et add. % laudo tradilus 1 defcta coce nie. fi.in.)oH,. add. 7-9. nierear 7-9. add. _ om. 7. - autem enim et omnes 5; om. aperto sil.imetipsts 7-9. 'Mt. qui 1,5,Igitur
NuDi.
4.

7-9.
'

cordis inlimis

"

intuilu 7 9.
'3

7-9.

7. S.

" (t. n.) n. '

I.

j.

om.

7-9.

fi

5.

"

9.

9.

om.

'Z.

7-9.
(i.

om.

7-9.

'

7-9.

"

5.

""

S. 9,

"> (c.s.) S.C. 5.

i" '*

om. 7,8. om. 9.

i.

'

ni.) in.
a.

5.

" qiie om.

" ' (r. a. a.)
ii.

suspensis //
7-9.
r.

aux.
5.
.->.

vas rjuo(pie

(L a.)

rev.

0.

is

(d- r. e. s.) r. e. s.

7-9.

"

sanftte crucis 7-9.

t 7-9.-=" im.nundis
t.

-a

(c. c. e. t.) c. e.

'* (s. c.) c.

condit.jrcm
'

7-9.

viri 0.
c.

5.

'

c. p.)

8,

- 3i(. 7.()._2sfv. C.)C. v.Tj. ' om. 7-9. ^ {r. f.j Num. 7.

f. r.

7-9.

7-9.

ini.

t.,1

7-8.

7-9.
8

illius

(/,/.

7.

10 et 5. 7-9.

'

7.

5.

((j. f. e.

0.)

7-9.
i.

"s (r. a. 5.

7-9.

i.)

10

implumltantur I. 5.- s ^ ditritis :>, 7 digito s. 9. ejus add. -2. (m. c.j calentes " nullusque ei m.7. in (/f/. 8. y. cihum vel potum pi-ffibeat (/(/. 7-9. '"ejus rfrf.5,9. " (et in lap.-conf ow.7-9. '(f.c.)c.f.7-y.
*

!;peilusiirn -lOiiiur coi-r.J, b.

protusum

Norembris Tomus

I.

21

in

m
RX MSS.
ris

PASSIO QUINTA SANC TI BENIGNI MARTYRIS.

ef

m tareere incluserunLQui "c-uni custodia' mancipandus secunduni priecoptuin impiissinu ciesa'* duceretur '"\ ait : And/tc nn-, flioli, comites
eftnhtni, timorem Do/niiii doceho ros. Ilxr
vciImi

lancea militis vifam illius crudelifer^'^

fniite,

ne

nofiis

tleinceps aut pnfrix nostrx diiHque nostris

discrimen inferat.
10. Tgilnr

ingressus ost spiculator carcereni ubi

ct

forHfrruhu

meu

iu fahulis cordif:

re.^tri fii/itc '":

Dumpaiet mi-

sanctus vir

mento psallebal
^

ct spiritu. ut jussio-

'^ (td recipiendani scricordissimx pietnfis simu.f '**, quaidorinsfestinatc,qmtcovfcsiiionem vesfram

nein impiissimi

CEesaris expleret

;cernensque
silji

vir boatissinms intollcxit

tio ejus. Illico

quod propo ossct vocapautelluri

teniis

'"

ahhfti

aqm hajjtismatis

et

pcruncti sncra-

postulat locuni orationis

^

tissimo chri.^mate, erui mereamini a chirographo, qmdest hxrcdifas protoptasfi parentiii nosfri, annunierariijiic in sortc fidclium.

lisper tribui, fixisque

genibus

oculis in
:

coelum surrectis, fusis preeibus orabat dicons Fc^tina, Dominc, ad adjuraudum mc, ct prccihus
meis celer su/frai/ator assi.^ite. Cuinquo ' in ipsa oratione fuissot ab spiculatore porcussus^illic.o viri columba nive candidior, e corporo almi
'

itenm ab angdo
recreatur.

Quiijus breviter peractis verbis ', parvipendentes compulernnt enui cusfodiaui iufjredi,
8.

''

prfBsertim

cum

ct jussio regis

velocius urj,'eret

ibique pcr senarium dieruni nunierum orationibus vacans Dominuiu sine intermissione laudabat.

o.xiiiens,

cunctis

ciui

illic

nentibus, evolavit ad ccelos

t-arceris

aderanl christianis cortantaquo * in ipso

;

Cunique
''

vehementius orationi

insisteret,

ambitn respersa
qui
illic
i".

est odoris tVagrantia ut

adCuit ei* angelus

Domini

in ipso carceris habi"

omnes
1 1
.

adstabant inaestimabili suavitate

Leonilla no-

tacuto

confortans euni ac
^

dicens
tibi

Veni, af/oni-

replerentur

thefa optime

uccipc

coronam
iios

dirinitns

dudum

Tunc beatissima Ghristi famula,

',

et

u LeoniUa
fppiiltm
basilica

pollicitam.
sii^fi

Jam

non procul ahest quod

^

olini quas-

mine

ex

inclitis

orta parentibus, quit postea ad

in

(rrris,Jamquc

mur adrentum
est
"*

in cu^Iis.

tuum orautrs prxstoJaAd cujus adventum, id

erat
'^
'^

angeli,

omnia vincula " quibus irretitus

niansuetudineni convei-sa cst

desideratam martyrii palniam ^ conscendit, divinis monita mandatis almum ^ corpus aromatibus ^ condivit, et non procul ab ipso carcere oondidit
in

hoiioratur
et iiiiranilis

rlaret.

soluta sunl, vuhicraqne

ral)ies ita in

sanata, canunique
'^

sepulcro.

Quo

in loco

viri

timorati dignis^

ut

simam basilicam a fabrefactaquo

construxerunt.

tegmina

"*

etiam vestigia
illud

pcdum

ejus lamberent, fieretque

'^

Ad

cujus

sacratissimos

latices

quod

ipsa Veritas per se

testatur, dicens

maxime

'

prrecipua majestas hactenus dignatur

ul nec capilhis de capite ojus perirct. Ant^^elns '*' autem Domini per totum sex dierum spatium alimentuni, id est, cu-leste pabuhim prsebens

clarescoro virtutibus. Martyrizatus est

almificus

autem vir BenignussacerdosDominisninnmsapud

Divionem castrum. diekalend:n-uni novondirium,

sub Anreliano imporatoro, agente Terentio comite.

eumque ad gloriam
cessit

''

pollicitam provocans, dis-

ab

eo.

Oronms

itaque

Dominum,

uf

dum

pra^celsi

Tandem
Jussiis fecte

9.

Tcmpore

iho inipiissiuHis

'

Aurclianus jussit

martyris sui Benigni saluberrimum pignus pio

* h veneramur ^ marlocnm misoricordi^ mereamur in coeIis,tribuatque ut quod illi agonizando profuit ad coronam, nos imitando perducat ad vcniam '", ipso pra:stante cui est honor et gloria, laus et imperium, virtus et potestas in '- secula

ferreotundi
et iaiicea

feriri.

clau&um carcerem patclaccrc, id^i vir sanctus ^ Benignus clansus tenebatur ^ et inquiri jussit eum ntruni adhuc vivcrct annon. Putabat enim

amore annuis rocursibus

tyris
'"

ejus interventu

jam

obiisso, eo (luod* gravilais fuerat vinculis

'^

^'

irretitus; ingressusque

spiculator

'

custodiam,

reppcril
et ita

cum **liynnnsct laudibusDeo vacantcm, sanum ut nihil ^ in cjus alnio corpore ap'''

seculorum.

Amen.

pareret infirmum

".

Qui stupefactus reversus est

Aurelianus
'' '^

ad CEesareni

'^

ciuo viso

aif

So-

spe.we est seducfor ^*de quo d/ui

fihi

iit

impfireres

ANNOTATA.
a Difjiiissimo hasUica ronstrucfa fult a Greijoepiscopo, Cfr. Commritt. prnr.,
esse lucuhra-

quid atjeret? Qui ait: Disruptis

fuit
^'^

vinculis quihus

adstrictus ", iucolumifati reddiius ent '^ et

demn suum
eessat ".

ad adjuraiidum

se

inrocare non

rio, Liiiijourusi

Quoaudito,Am'eIianus ^", magis repletus furore eo quod se victum ^' cerncret, ait Prope:

num. 3 sqq. b Hinc apparet Passionem hanc

festo die.

ratc ijuantocius

ad

ulci.scendum

me de

seductore

fionem prxlcijcndam puhlice, recurrenfe S. Benigni

vecte ferreo colliim ejus in ij^so carcere contnndiie

"itaqueS. "sanctus Benigniis " a militibus add. % nostiiiin

7-9.
tirfrf.

ailtf.b; a militibus
"* (v. f.) affigile
(f.

a.f. 5,

'^ 01)1. 5.

~"

5.

7-9.

30 (a. A.) A. a. 5. 7-9.

"
"i.

desinit 7-9;

(i.

(v. s.) s. v. 7, 8.

n.

c.)
i.

n.

c.

i.

5.

5.

^a (v.

c.) c. v.

ejus

'^

(ji. s.) s.

Num.

8.

p. 5.

^^

7.

q.) oin. 5.
^ caesaris 5, 7-'J.

ejus add. 7
T).

(p. v.) v. p. 5.

3
^

uigueret
accipere

il.

b. 9.

aulem
7, s.

7.

om.

1.

om.

7, S.

i^

(c. h.) Ii. c. 7-9.

" (t. o.)

o.

l.

7-9.

- om.
'2.

7-9.

et 7-9.
>" {i. e.)

Num.
=

10.

'

uin.

i]uem {-ernenR 7; cernens hoc

;

nexisque

8, 9.

in teria 7

in tellure 8. 9.

^'

Ab

liac

roce cod. 2

>' (o. v.) v.

1 et

canum

7-9.

o. 5;

a add.

eadem liabef ac Passio maxima ; qitam

ride infra

'^ el

vulnera

imm
repl.)

S3,pag. J72.

' (c. e.) e. c. 5.

8._i6
7-9.

et add.

5; eiadd. alia inanii

"^
^'^

{p. s.)

ow.

7.

p. f.f).

sihi add.f),

^ lanta vero slatim 5. 'o^cunctossancli 5. cunctos qui ilHc adstabant iniBstimabin suavitate
'^

" (f. a. s.) a. s.

f.

7-9.

' (f. a. s. p.) a. s.

replevit 7-9.
9.

om. tam add. 7 jam add. 8 suppliciis maceratus. add. penitus add. gressus ergo 5. 7; sanclo.^. " A.) citsar viso revers. ad Aurelianum " pr^ecepi fuerat add.
^ (c. l.)
t.

Num.

' (t. i. i.)

post supradictos autem dies, impius b.

7. *

c. 5.

"

Num. 11. sanctum T).

'

(L. n.) n. L. 7-9.

*

recondidit 7-9.

'^

(m. p.) p. ni. 7-9. fabreque facta 5.

'

(f.

v.) v.

erat

7. 8.

" (ir.

ing.) et
7-9.

In-

(f. t.)oi. 7-9.

8 (a. r.) oin.

o.

'

in

in

7.

"

ot/rf.

7-9.

'<

OHi.

(ii-i-)i-a.

'^ (r. e. a. 5.

'(ad cujus-nmx.) ad (luani maximis7-9. om. 7-9. in terris add. " et ad regna ca'lorum (laus-in) per infmita
b, 7-9.
"^

&. 7-9.

rfrf. 7-9.

c.)

e.

5.

'^ (v.

7-9.

ille

7-9.

^'-

5.

"o

7-9.

'

(f. a.)

PASSIO

DIES PRIMA NOVKMBHIS.

1G3
KX MSS.

PASSIO SEXTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

2.

roliimm senuidum.
UU,.,..r.,
in
Stij,;,,,

./...,.,.,,, ,,,,,::^,: 3. MoH, Pi.s.w/i,; ,r !()

^:xt:;r^^
.
,

;,

'^''''

''

'1"""/'"' "'"m>iiilm.<i

m:,, ,e,rnL,
e

bihlhthe,;,

mm,a.-,te,-ii
,-,.,,,:

fZ Z-^^^^t "^^^^Zt^^ '"' 't"t

(,

,/

7. Brnxellsnsis, e hiMinlhera

"''."'"'"".'"' f"'',.

,e,h,an;i:

Ad,ni,tenm '""""'- ^"'K XIII. n-

S. A,;iliil.

"]

f-- 6.
"''"'

' ^""-'.

m. -

,m. // .ine,lam

ei,-em

Trevirense,f.L

ncdi, mb,-anen.,flio ma.ri,n,

u,i XII

JumZr^v

,,,

^J,

J},}

~ ^/'i'""'
7^'"""""''

'^^

^'a.nini,

' <"''''""'""' '"'-

i^:=;:;?.i:;:r
14^^,,,,,,
se,:

..,
;

r-r::: ;r'- ^ '"-'-"-^^--r '^;/^:; ---

-^,::;;:::
'

':n^^
'

XII), ,. 7*^5

w.s, .vr-//
..e,;.li

X/r,

"

7/75.9-17 Pari,i,,;c

" ^" ''^'^"- -' /i^t ^^I^ t ^^^ "r^^^^.^Z:' riT;^ *^ """'"-' l"l'li.M,ee nationali, ,e,iil;,.
''

X,

j..,rti, secali

Xf

'

m.t

'

""""""''' "'^'"'"'"'"^ /"''" """'"', /"//'

GAPUT PRIMUM.
S. Bonigniis ciun SS. Andochio, in Galliam missus.
S. J'^li/narfjtm.

Tyrso

et

Andeolo a

S. Polycar-no

Eornnulom

illuc i(er c(

advcnlus/
^

1 ostimpHum redemptionis ' hunianfe mysterium 2, Verbo Dei in assumplo Iiomino apparente
_et

stipendiis

approhatus iaborum suonnn

pricmia

ventatis suse splendoribus

mundanas tenebras
'^

miles ementus exspectaret, qniosccnti

pestas noctissilentio.subito

ad.nonitus
S.

ci,

infcmcan.li-

Benignum
cuin

institutio subsecuta est. Qui tamquam montes sublimissimi claritatem veri et inoccidui * solis

illuslraule, apostoliciK doctrinLe

cum innumora

datorum martyrum turba simctiis Hironous u apparuit; qui, alunmu-^ quondaiu ct minister

SS. Aiidocbio
fl

Tjfyso in

vicino susci-

pientes, catlioiicfp fidei

instruendis

luminaperorbem totum gentibus profudei-unt. Ex quorum

Joamies

jam tunc Lugdunensem ecclesiani. eui * episcopus sederat ^ gloriosus martyr mcrifis
ipsius,

Galliam
H

sacro colle-in, instar splendidissimi sideris, emieuitcoan-elicus^^ct summus theolo-us

evangelista
,

qui

rapidissimo

friumplialibus oxornahaf quique inlor bliuula mutua' contabulationis ^ alloquia ca qua (iliiuii decebat veneriitione rog;iro co-pit nionorociuo
"^ :

ul

contemplationis

volatu

bilem
diso

'1

Deum
sit.

mundum omnem visibilem seu invisisuperans, ultra omne ^ ccelum in parapai-adisorum '^ sublevatus totusque in
postquam do Patmos
'^

sancfos saeordotcs
simultiuo

'-

Beiiignum

ot

"JAndochiuui

transfusns. claritatisporpetnfe radios hauiusula. ubi

Hic,

diaconem, viros sapientia ot virtutilmsplenos, in Gallias dirigcrct '^ ad prop piigandum ibi populimi .suhstantivum ct lilios aduptiunis por sacri fontis lavacrum ^* generanflos ^'': esse ihi ostiuni apertum et cvidcns. ^'cntemque ipsam ad verbum Dei susci|.ioiidum
^'^

Tyrsum

",

enm

tmm

'Tudelissimus et totius nequitiEe ergasterium >* Domitianus ob invictam praedicandi constan>"'

fore

relegavcrat,

'^promptissimaiii, sed perraros ihidoin

'

piissimi

Nervje

imj)eratoris

existere qui sq ob

Pdicto revocatus est, totius Asia? fimdavit rexitque

metum immanissimie

'"

perse^\

Habuit sane ' Polycarpum discipulum^ ", spectatum '^ jn divinis rehus et sinceritate
fidci virum, qui postmodum Smyrnensis ecclesi msignis episcopus ac doctor i* totius Asi*. miraculis claruit. Sicque sub Marco Antonio Vero

pcclesias.

cutionis christianos saltem i^rofitcri audercnt

decore-' quarn prinumi saluti h-idorna- succurri et divina negotia maturari aiebat --. Denique ct
ait 23
:

Oj^ortet ^*

per

illos

Deiim ^^

in his

reyiombus
lie

chrificari, eosqiiaper mjoiiem mnrfijrii

difihoh

agoms
"fimiui

sui

--Cuni
Num.
1.

igitur

cursmn martyr gloriosus ' jam grandiievus et

1

implevit.
ccclcsiasficis

ejusmodi - postquam martyr -" heatissimus prosecutus est, cum omni ^*' illa 3" nmltitndino innnonso lumiiio comitante ^^
^'K

trinmphare

Hsec

-^

et

- (post-mvsL) post redein- 7. coUoquiaT. preshyteros 5. "(B. - salutifeia 4-8.-* occi lorfo Thiisus, modo Tyrsu^efc. in codd. A.) A. B. rluM,.^ cevantjelicus - fiunc add. - (m. " destinaret 8." iegenerandos5. m. et i _ omnem paradisum "scilicetO. '^esse7.8. '^(p.i.)paiatosihi9. " P- "'" - " Pathmos - " Neio 2o(saltein-aud.J pioiiterentureKi. dicereOidecerey 7 10,- iie^^nggij^jjjjjj^ g _ S-S, (totius.g^gj que 9- ageLat om. 7,X; (d.e.a.)enim *-> ~ hahens add. 4-6; hahuit add. speclacu- " oportere Domini 9. (per ag-triumph.) de diab. triumphari per ag. mart. (triumphare) his ^ cum om 2-8. - ffoc iwmen hujusmodi hujuscemodi Tu '"oric Hn-cneus, mod Hyreneus martyrum add. scnbHui: ubi ^- om. 9. Redemptoris
4. 5. 9.
-

Pfonem Iiumani generis

r.

"

4,

'" om*. 0,

e.

aild.

e.

4,

',.

'-

5.

o.) o.

7,

(s.

C. I.)

s.

1. f. i;.

'"

0.

3 (s. j.) y,.

('-J

10

(.

'

M
'

i",,!,

'^

^-

5. 7, 8.

6.

-'

lo

^,,,

7.

'^Sj,,,,

4.

-^ (e. a.)

5,

7-9.

's

6.

9.

-^

7,

S.

^^

(!,

^-

'

'*= iJ '1"'

7, 8.

9.

^^

.',-8

9.

^ q,,,

,).

so (,,

etc.

(?)

C, 9.

^'

4-8.

'Prn;sederat7,8. ([uemetiama-U-onfalationis

C<l0

,g4
KX MSS.

PASSIO SEXTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS

:

ca^lo sese restituil

tant=equo

suavit.tis fra-

Inl-rr

a.bicnlmn quo .anctu. Polyearpus paradisi quiescebat implevit^-' u. iu anuvnls

odor
mittit.

te

oredcret

conocatun..

- plan-t earifati ef D udcat. e.ped,re, hanc noctnn oraf,on>hus ./ ./ mhdm psahnorum ^ pervujaem ducamus -t,uc a Deo ten>pesfaf. h.jus ,n. ,ter nosfnou
rideo. Quaproptcr, sive.fro' kl
sic

Fxuer-efaclus visionC iuudque n.agnitudinen, 3

vir Do.nini et

con^rafulnns
^

impedU causcnn
5. Placuit

re<ju,ramus: fortasse cnnn hoc

'

i>onitatis

Dei,

revdarediynMur^Uermssms
onnnbus con..lmm eljotarn nor-lom
-.

sibi divinitus

diutissirne au vult oinnes homh.es salvos fieri. ^ vucavil pr.Tfafos servos Dei et quid co l-u.dan. ^ fuisset ^ cxposuit, atque ivv<.|alum

doiiei-

excubiis ccelestibus transigen e^

lante crepnsculo

jan. sub ruh-

dis

pra.mium ca-leste parabaut quantocius iter quo \ IHi, ut eranl in excquenn- .n-ine.-p..l ...o..uif ^ alacres et ad o..ine opus Dei pr'tccpti<
<>

^ capita paululmn rechnaiites, lassabunda mend.ra qu.et. penn.ttunt. Cum^ re-

pente idem

sanctus niartyr

Hy.enc.s

b.at.ssi-

bonun'. parati,
ani..ias

imperium ca^esle
ct

liieti

susclpiimt,
et

^i..ud

corpora superimpcndere,

videndm.i " exlnbmt, > sicque eum allocufus ust: Fratcr mnct,ssnne ct venerande consaccrdos, non casu, rfrum prom/cu^

mo

'

Benigno so clare

(luidquid dilficile vel

Chri^^ti

asperuin

videretur pro
"

tia

amorc

perferre libentissi.ne

cupientes

>".

Soq.ienloin vc.-o

noctem hynmis

et

orationibus

Bei disponentis omnia hanc rolns saafts nnmissam fuisse '^ fcmpesfafem. Adhuc cnin> oporiet alios vohiscum ^^ snhjump connunustros ef roope-

'\ a.icto.-c Deo 'pervi-IIc... duccntcs, facto nuuie benignus magiiter invadunt. Quos pius pater et
ster
est,

ratores verbi,
ris

ad portum usque cun. lacryn.is proseculus

cum quihus efficacius stiscepfi. opemunus cxcquamlni. Snstinefe itaquc fnlws diehus '^, donec frafcr nosfer cf cunsocius " jiassio-

'- inculcans ^^ ut verbi nionens siepiusque divini semina sulcis menti.im inderent^^ et fidem nec Don.ini gentibus intrepidi prtvdlcarent
;

num Andeolus ad
et
^^

vos veniat,quatenuscestrilaboris

mercedis coniparficcps faf.

"^

Hor enim

decrevif

d..ijt'recosquidquamvere.-i,quosca4estevallabat

disposuif sinc fempore, et Deus, qni simuJ cuncfa singula suo demonstrai in temporc, uf votnscum

auxiliumeimultorum oratioco.nitabaturiMntercessorum. Valedi<-ensque

artius
'"^

per honam confcssionen, ad

attingaf,
ct

marf>irii

pahnan,

eis

et

pacis

osculo

>-egio fafissinia

GaUiarnm rcsfrornm

demulcens

'^

Deoque

'^ qui

est

spes

omnium
Qui
relineii-

finium terne et in mari longe, iterum itcrumque commendans reversus est.

exornetnr provehaiurque exuviis corporum, sintque inihi dcvetif,-{e reliquia; prwsidinm ac fida tuifio

turin Corsica
motii

maris

navem 4. llli ^. conscendentes. Co.-sicam insulai.i appulmmt remorati * dies, cum jam inde Ubi per aliquot
aulcm scmel
traditi
^

gratiEe Dei,

gentium populornin. Expergefactus vir Do...ini Benignus ct ex iniimo coi-de gratias agens Deo, fratribus (piie viderat qufeve ^^ audierat p.-otlnus
indicavit. Itaqne
-''

secu.idum

^'*

quod

'^

sibi fuerat
-'

promovere

vellent, veloi-umquc alis

oppansis

in

altum nautico ministerio vocareiitur. subito saeva Vcntorum turibunda rabics tempestas exo.'itur .mdarum molibus maris facies hihorexcitalvir, rescit, ctcli splcndor nubium densitate subduci''.

continuos dies ibidem tres prieceptum exegerunt --, verbo sinml et slgnis n.ii"acnlorum -^ fidcni catliolicam in credentium pectoribus

confirmantes
G.

^*.

Sub

ipsa

autem

noctis hora

qua sancto Be-

((

S. rofijcai-

tui*.

Ti-epidi

nautte ii.stanlis periculi immanitate

pallescunt nec
^

dubiam

prae oculis

morlem

'

sibi

immincre cognoscunt, adco ut dicerent nunqiia.n

se

^ nigno visio cuelitus ostensa fucrat, iternm beafus Polycarpo, Hyreneus martyr sanctissimo seni eodem sehemate quo prius atque ipsa habitudine

jio tlir>in'tiis
III

i^siin,

graviora ulHus tcmpestatis discrimina per-

sese per quietem

ostendens, dixit ad cuir.

In-

vidisse ^

Cedenduin

'

tant necessitati
-

et

aptum

cogniiumne
htos,
(p(os
sit

est tihi

*,

pater gloriose, quid erga

Corsica
^ ri

fiiios

potius navii^ationi ...^..f,

--- tempus aliud exspectandum r suadebant. Tunc sancti ad invice.n conqueren'* Quid putatis cau.iss est quod tes " aiebant tanta snper nos cis nimix tempestafis incanduit ?
:

ad salufem
?

gentis GalVcai'^ direxisti,

gestuin

Ecce

in insula

tempcsfatis

ultratendereprohihitidetinentur^*,necaliterc(epfum
callem'' perseqni
fnr,

A,-bifraretnr forslfan ali(p(is qnia

'^

hic nos rellet

auf^ (pioqnampror/redi permlftenqnam frafer Andeolus ad cos rcn/at ". Prae-

Dominus
dicaiionis

^*

auctor hujus itlneris residere, hicprxc.rerere

"^^

lectus

enim
cf

est

^"

divinitiis uf cnin illis

ad GalUas

rchnm

sed eccc videmus hie

propcret

ihidein prefio.^nm

pro Chrisfi
^^

nomme
propere

christianitatis jyassim^''- tif,dos" radiare.

Videmus,
haec

inarfijriuin iinpleaf ^^
iilnin

Snrge igifnr
'^

et

Deo

gratias, totam instdatn christianx fidei pro-

dirige, ne

istorum segnis intricatio parafa;

videafnr infeire dispen-

fcssione gaudere.

At beatus Tyrsus
:

^^

Deo

popnlo salufi aUtpiid

corripit

inspirante

'"

locutus cst

Equidetn mihi jaindu-",

dinin. Confcstini sanctus

Polycarpus e strato

'*

duni

illa

animnni rafio permovehat

quod non

omnia qux ad divini cidtus honorcin ct ad eccle.-^iastici niinisfcrii h dccorcm perfincnf penes nos es.^e

''', et qu^e sibi dicta per martyrem fuebeato viro ^" Andeolo '"^ pcr ordincm narrat. rant, Ille exultans in Doniino quod ad coronam marty-

33 ^^

tantaque

0.

cnmplevit

Num.
3

3.

7, S.
'

^*

flagrantia

4-li.

8; fraglantia

7.

"J.

^^ (o. s. c.) s. c. o. 5.

(m.

7,8.

" magno et sfepius (m. monensque sa?pius conculcans G. " scindeient 9. " emulcens sa>pius inlei-cessio 6.
>

lelaturu 2.

b.)

bonitatem magnitudinis

9.
"

-ul9.
manJatis
1.) 1.

essel G.

ammonuit
'.l.

7.

Domini
1.

7-0.

(d. v. a.) a. v. d. 9.
'-

(p.

p. 9.

10 (I

c.) c.

7. 9.

"2 :

s.)

3.

'^

>'*

(o. c.) c. o.
" in
;

>

9.

Iransientes 4; agentes 9 n. tum 5; tunc vir add. om. aurora beato clara luce 4-9 clara exhibendum socius _ ac " om. vobis _ i6a(.7, 10. '"oHi.^. i'qua3que6. 4.9. _ nt cordibus finnanles
().

bit

Nam.
1

5.

G.

'

(t.

n.)

l.

7.

7, 8.

4,

6.

>

9.

9. 9.

3.

10

8.

9.

i^

{1-8.

' otn. 8.

'*

7.

8.

'<). 5.
i.

fi.

>o (s. q.)

i.

7, S.

^o

(f, p.,

p.

f.

ai

(d.

j.)

d. 7.

-' (d.

e.)

i.

e. d. 4-f>. 8, 9.

').

^"

6.

7.

eo 4 ac Deo 7. 8. ^ navim 9. ' coinmendati 9. Num. 4 lepidi7. *niovati9. ^' oritui'7. luntO.

applicue"

Num. 6. ' Hscc vox cinn urbem num. 9, excisofoUo, in

om.

eis quse sequuiitiir

ad vocem
^ (p- <!)
i.

codive i deficiunt.

h.

**

(in. s.)
"

s.

m.

7,

(p. o.

m.

s.) s.

p. o.

m.
'^

G.

" (n.

s.) s.

n. 9.

per-

ex
G.

G.
"

3 (e. l.) t. e. 7, 8.

"

Galliie 7, S.

''

(i

C.) C.

7, 8.

sensisse7.

8.

>'>

ilaciue o(/(7.8. "

conquirentes 8. ^^

(c. a.)

(ecce-delinentur) om. 5; in hoc eodice aViqua desunt scd tanien sequeiitibus propter diminutum folium
(c. c.) cal.

conquirentes
5.

diL-eliaul 9.
6, 8, 9.

qund

"
T).

(n. v. D.) n.

D. v.

jiaucissiina.''

coiptum

*^

(detinentui--aut) om.
'),

f>.

"

exercere

9
V

- 18 Thirsus 5.

> (c. p.) p. c. 7, S.

"

i oi. G.

'''

movebal 0.

i^ ip. l.) t. p.

perveniaL

0.
i^

ai {v.

i.) i.

e.\pleat
7
;

m.

G.

> (en. esl)

est en.

7. 9.

"

(m.

p.) psalniis b.

"^

om.

(r. d.)

levela-

se add.

5, G, 8.

" coeripit 0.

ergo

6.

'^

ahciuod
'*

3. 5-9.

(b. v.)

" D " stratu Anom.

(ni. G.
'^

rii

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

165

rii

vocaretur, orare cnixius ccepit ut statim

'*

actutum ^^divinajussaperricerGt^moraR^" omnes abniniperct paratum ad omnia se haberc animum, optareque etiain ad rcmolissimarum -' barbai-iem prolicisci genlium ^^, dunmiodo sibi conlingeret nnnicn el meritum iiiarfyrli -^ promcrcri. Quid niullaVConfestim illum sanctu.s Polycarpus ad portum -* usque deduxit "^ et salutari:

CAPUT SECUNDUM.
S.

Andeolus jussu angcli niiKilur Carponforaeuni.

S.
el

Deni-

buscum
vite

-'^

alloquiis instruons,monebal
-'

nc aspcris

casibus fraiigerentur
^"

nevc

-^

persequen;

gnus euni Andoehii

Tyrso

tium

minis
''^

singulos

" in aliquo terrerentur ^' sieque ^* cxosculatus et cuncta illls ^* prospera

Aui];ustodunum deverlil, deinde nioralur in eivilafe Lin-

imprccatus, ad
ecclesiam.
ms-

suam votorum plenus rcpedavlt

mispquiiur.

Sanctus vero Andeolus cnm sociis navcm conscendcns, sccundo Ilatu strato ttquore navi7.

gonuni a|)ud Leonillani, soro-

rem

Fausli,

eujus

nepotes

gans, dic tertia

Corsicee

portum

attigit ct

sanclis se ibidem oppcricntibus priEscntavit. Vi?u eo. sancti ^ Deo gratias agentes, scqucnti die

tergeminos fratres haplizat.

Adriaticum pelagus
slliani

Ingressi, cursu ccleri

ad Mas-

unda famulante devecti

sunt. Inde

Rodani

B num

nunilnis ostia ''penetrantcs. qul per novein ut fertur ora mari sese vertiginosus " insinuat, Lugdu'

jain profeetloncm jiararent cf sinuii A'. Aiiili'i>/(i lendore cogltarent ', pricmoniti sunt ab angclo Carjieiitiinisancto ' ut Andeolum ypodiacoimm ad Carpen- nim iilii-iiiitr,

Lumf[ne

liarum.

perveniunt, qua? est urbs metropolls GalIliic sanctuni presbytcrum Zacharlam

"

toraccnsem

urbem

a pn-edlcationis eausa transiter

^'

mitterent; ipsi

vcro ca?ptmn

intrepidi

reperiunt^qui tunc gravissima sub Severo iniperatore persecutionls procella detonante, inter

martyrum sepulcra

dclitescens, fUictuanti ecclesice

perexplcrent \ Hfec civitas per id teniporis ^ a turbis primiiscuarum incolebalnr geiiHuni; iiMnc" ingeutes tautum rulna; et (puedam finjdanirnlii-

dlvinum advenire precabalur auxillum. Ex cujus visioneimmensogaudioexhilarati '^fruebautur ^' cum eo spiritalibus vcrbi Dei dellciis '^,sacrarum scrlpturarum mysteria '^ as.sidue '^medltautes'^
et ut

rum

visuntur indlcia.
'"

Valedicentes

ergo

sibi,

deprecabantur

Dominum
exules
ct

ut cos proplcr

suum

sanctum noiuen
tur respicere

"

et percgrinos dlgnarc-

'-,

suos gressus secundum

suum

Christus diri"^

separabant. in
lucra et
'^

illa

quos nunc tcrrarum spafia coelesti Jerusalem, animiu-um

justltiie reportanfes. itcrimi
'

geret eloquium,
scentes.

communi

obsecratione

po-

fructum

dignaretur propitius'"adunarc. (Juid tunc'"doloris, quid putamus tristitia; sanctorum anlmos

ANNOTATA.
Mirus anachronismiis qiio inducitur Irenmiis post martijrium virenti adhnc Pnhjcarpo appaa
rens, <pii saltcm qua(lra(/inta
et

persensisse, quantos curaruin eusIus profundo '^ in corde versasse. cum fratrem et in ccriesti mill-

tiasocium viderent a suo consortio dispararl

'"?

Nam "* cum ipsi unum essent in Domlno. essetque

in eis unum cor et auima uua, duin uniis cx liac sancta societate discerperetur -", quodain modo

dnos annos post

vel

Pohjrarpnm snpervixit. b Hinc patet ex inente unctoris Bcuignum

sfdteni

pars animse divellebatur, miroque modo ad se remanebant mortui et ad illum perslstebant ^'
vivi.

Andocfiium fuisse vpiscopali charactere Inet qnum Benignum primo semper loco connnemoret, et postea Irenssus apparens nocfe Bcnignocosacerdotis ;;7/i (laturus sit, videtnr hic auctor Benignum episcopum a^stinmre.
siguitnm,

Quamquam

sanctorum societas

totius

sit

quani ipse Chrlstus glutino subb compaginaf-- caritatis; ideoque recedentls absenpcissionis ignara,
tiaiu

patl

non

-^

poterant.

hominis semper sc
9.

(inonlam iulcrioris F conteinplahantur aspectu.

repetanius
^^.
."^.

A diverticulo^* narrationis ordiueiii

Sancto
'

Andculo ad prfedlclmii IrK-um iter aiTipicnte. hi trcs viri sanctie Triuitatis - nmnerc fuigcnles ad urbein ^ Augustidunum * iter dirigunt. Hjkc ex antiquo

IJeilitfllU:^

flliil i'1-liijiiis

Aiiyiixtuiluiii
ii/iin/

Hcdua

cst

"

vocitata

':
Fiiiisliiiii

quod cmu priiiiuiu clviejusdem fundamiua jacercnlur", in c^us medio duo ha;du!i visi snnt obversis frontibus
hac, ul ferunt.de causa.
tatis
*"

lioxjiiliifiir :

delo

9.

38 6.

'8

mox

6.

>"

om. 9; aclu G; ad Inlum

-*

Tt.

5.

timc
s.

fi.

9.

"

nam
(i.

1.

'"

(p. s. s.

'^'^morasque

9. ^i remotissiiuam9. -- (paiatum-geiitium)

sanct. 9. p, n. sanet.
1'"

s. 7.
I.

8.
e.)
(i;

' (eos-exul.) exules

om.
(1.

n.}p. sanct.

s.

n.

l.

p. n.
(i.
((.

et-s

S.

om.

6.

^"

om.
so

martyris 5-8.
-''

poitam

frangeretur
9.

G-9.

0. 8.

-^

peiduxit

inspicere

-^

ne
9.

persecjuentilms
9.
>

^"
;

nimis

per add.
7.

Nnm.
vcrbis

.~j,

^a

illum 6
d. 7.

fd.

t.) t.

eum
^

7. 8.

o. 7
^'

nev

nec
(>-8.

tum

6.

'^ fa.

'*

''

pioluude
!>.

om.

9,

-=

om.

(i.

"* oni.
;

'**

separari 0-7 disj\iideol((.v<-(/Mc-

terreretur
illi l'>-8.

separari9. ^^Ahliac roce

tia desitnt in cod.
6.8,

uaijiie

'*

(minis in aliq.-Cors.) rx his

G,

ai

om.
;

ad saticUi

-"

dispesceretur
(i.

.';

^^

eoubdutinal
d, 5.

disjuinjcretur

om.

ii-H.
-

" dever(narp

in cod.

propler cutisain imm.

^*

rafam, aliqtia muiiln suiit, std salru seiisu. * vero add. 0. liostia 5. verligiosus
"^

repperiunt intra exhilanti >3divitiis5; D. verl)isG. "ot. m.)m. script. om. ruminanles 9 voce Num, 8 ypjjQdiaconum om.
7.

supra mvmo'

ticulo 10
ipsi

(a d.)

ergo a
iil

sed a d.

7, 8.

- ="

cum

om. 9. ^ Lucdu-

unuui-rep.j
9.

dij-imns. om. 9.

Num.
^

--'

ijjitur a(/(/. 9.

-pnndicatores. doctrina.lidc
aild.

num

").

5.

S.

^"

et rairaculis

ejusdem sancta Trinitatis

incijtit

:i,

5, 7-9.

6.

(v.

d.l

'^(s. s.

Ab hac
iif

voce iteruin

tod. J, citjuis lexliis, exciao

6.

G.

"'

'"

fi.

'(e. s,
(J

1
:

ypodiaconem

i.

c. o, 7, 8.

G.

t.

c.)
*

ii.

-oin.t\.

om

Carpeuloracense
''

9.

^ oni.

"2
;

(c. i.)
i.

explerenl

9.

tenipus 9; (p.

t.)

* Au^umonniinus nuni tj, inlerniiasiis fuif. ^ om. 3, " Hedua, el infra lieduli 10 7, N. (e. V.) V. e. 7, S. in codd. 1 et S niiie h scribnnfiir. "(f. j.) fundaraentum jacebalurS. '"que ^(c. e.)e. c. 5.

fu/io,

studunum

.'),

"^

illisis

m
KX MSS.
iliij^is

PASSIO SEXTA SANGTI BENIGNI MARTYRIS.

'"

inler so valide cornibiis obluctari. Ilanc

Jyividis

hujus fraiidibus

'*

inrictsi fidei arniis in~

^"^

postnioduni civitatoni

"

Julius,

cum pcr

Gallias

strucfi fortiter ohoiemus.

Nulla nobisjam

delectuin nnlitum agerct, in foedus recepit, cives-

que et amicos appellavit atque ex suo nomine Augustidunum '^ hoc est Auf,nisti montem appellari '^ constituit. Ad hanc ilaque urbcni itinerc attingentes " Faustuni '^ virum nobilissinmm
;

hac " vita '- ratio, quibus hic crucifixns est dus '^, quiquehuic mundo crudfixi sumus. Non ad hoc patriam, domits ^^ parenfesque dimisimus,
uf itcrum

cum mun-

dia relafmmur
et
'^

ac
tatc

"'

christianitatis

verissimuni

amatorcm

^^

ad requirenda cadura hujus ."teculi gau''. Hoc quo tendimus prefiosuin est incomparahile, quod Ditoi hitjus commercio me'*

rcpcriunt.
'"

suscepti

quo onnii '* humanitatis liberaliomniquo honoris assentatione

""

rito

dchcat emi

**.

Non enim
et ^^

femporalc aut

frati-

sitorium,sedxternum
est

summa feliritate heafmn

iiabiti

sunt; quiquc tani evidentis gratise

--

mu-

ncre pneventi sunt. ut

cum innumeraturba amilainulorum

^'^

iUud quod requirimus honum, perfectum ^** con(/retfationr omniiim honnrum, quod nuflns femporis
accessus imminuat'^^, iiulla cicissitudlnumpermufatlo variet
illa
^^, nullus ferminus claudat -^, Hxc est merces incogiiabUis, hasc Hla remuneraiio

corum.prietcrea-' infinita servorum

quoquc-'' clientela-* etiam filium

cjus,

Symphoannos

rianuni noinine, adhuc infra

-***

infantite

Benignus baptizarot b. Quem modo se urbs Hcdua ^'* patronum habere gloriatur etmartyrem.Erat voro ^^eidcin viro nopositum, beatissimus
bilissimo Fausto soror
^*"

-^

quam

se nohis

ccelis, si

nomen

daturum Christus repromisit in ejus non erubescamus confiteri ^*

-''

nomine

Leonilla, gonere,

facultate, sed et amplissimte possossionis

censu

in terris. Erif/amus Ifaqne tjloriosi cerfaminis trophmtm, et ea qua: rctro sunf ohliviscentes atque ad ea quai in ante sunt nosmet ^^ extendentes, ad -''

clarissima.
gnu.s
est.
ilriit, coiitrfi

Itaqueutad eain sanetus Dei ^' Bonivenire ^- dignaretur, impondio ^ deprocatus

Per idem
^
^

desfinafum prosequamur '^^brarium

rociftionis Dei.

Nec

est ^^
et

aliud

^-

supernx ^" quod rereamur,

-^

aut cur velut segnes

teinpus Aurolianus c imperator
cultoribus
divini

desides suhterfuqiamus.
,

10.

Alacriores nos hostis aspiciat

incalescat pdes

E
,

AiirfUdni
jprfsecittio-

gravissiinam

persecutionem

nem
c

nominis

edicto imperiali proposuit. Occiso

^,

nam-

auyescat praidicatio, verhum Dei oporfune importune ^3 omnihus ingeratur. Et me quidem oportet

que Claudio apud Syrmium

finibus Galliarum contra

hic in oxtremis

quo me
verbi

^*

vocat

Dominus mcus

^" ire,

ut

et

dioini

Tetricum expeditionem

agens, imperialia suscepit insignia:

moxque contra
ut

semina lafius proserantur ^^, et major uhique Christo Domino popuhis acquiratur.
12.

christianum

nomen

arnia corripuit, atroci por

chri-

onmos
.stiani

Gallias

pronmigata jussiono
locorum
*
'"

ubicumque
diis

inventi

fuissent,
sl

boatissimi sacerdotis gloaffatim confortati et ineffabiliterconsolati 'sunt^; adeo ut jam jainque'' pro
riosi athletse Christi

Hac

oratione

ipse moratu,
in tractu

Linrjonensi

divorso suppliciorum
nollont

genoro
,

punirentur,

Christo cuperent niOrti

mori, vitie
^

occumbero^ optarentque
Valefaciens
^

apud
Lmnillam,

cerimoniari

et

sacra

vel
^.

tius sacrilegia fanatici ordinis attrectare

poEx-

amore

ergo

illis

et

avidioribus eos

osculis confovens,

ad

fidelissi-

templo
eccIesiEe

sancti, sceleratissima preecoptione

com-

perta \ in ununi convoniunt ct qualitor statui

quirunt.

de
mius
euhortatHs,

illius

subveniendum esset in commune disEtonim suorum " securi periculorum, utpote adhuc incipientis ettonerse ^^ la-

Dei fajnulam Leonillam ^ Faustl virl illugermanam, profectus ost; que tunc morabatm- in priedio Juris ^^ sui quod possidebat in
strissimi

mam

suburbio Lingonlca^ urbis. Quoni illa ut pretiosissimum margaritum ", aut sicut '^ coeleste

borlbussolliciti erant.
11.

munus

sus

Tunc sanctus Bonignus hoc sermone exore.st: AtfdLstis^ fratn-s, quai vel qiuiVm fenmi
^

gratissime suscepit. Quotidle salutis '^ ejus ore ^'^ intentissimo audiens, et ut quoiidam sedula illa Maria ad pedos Domini

verbum " ex

principis

adversum nos

vel

omnes

qm

christianu

residens, salutaria eoelestis doctrinai pocula avi-

profesfiione (leumitur^ edieta proresserint. JUfique

fixlel

nosfrx hellum^ inducitur

\ Vbique confra

pie-

tatis

c tantum contra nos hxr manifesfa pitgna consurgit *. Non solum nohls insfat visihilis iste^ con^'

cultum impiefatis vesania dehachaiur. Nec

vero Andochius et Tyrsus ad rus ejusdem Fausti, quod Sedelocus " ex antiquo Indito vocabulo ' dicitur, secesse'". A quibus quas deindo gesta sint, qualitervG gloriosl certaminis vietores ^" exstiterint, passionis eorum proprius libollus plenissime de-

dissime combibobat. Sancti

'"

runt

gressus; alium
vientem
*^,

'

hahemus hostem

invisibiUter sai-

qui eo prostcrnif acerhlns quo Insidlatur

clarat.

Nunc

->

ad oa qute de beatissimo Benigno

series

occultius.

tum

Ilunr Itaque mille norendl artihus priediclreumspecti semper et providi caveamus.

susceptfe

narrationis

exposcit,

anlnmm

stilumque vertamus.

ndd.

8.

cariG.

" inqua
G.

"

(p. c.) c. p. 7.

torem add.
am.) om.
5-10. tia
6.

G,

'"

i Augustudunum 7. voadd. 9; virum nobileni Chrislique ama>o nomine add. 6. et 7, 8. - " (virmii-

12

add.
7. 8.

4.

13

->

et

> caritate (i. omnis fl. 22 famularum ^a 6. que G.

"-'

^o

'*

(e. f.)

filiumque
(i.

(i.

parvulum beatus
30

,.

7.

_
eam

(1.

9.

Dei add.
^*

intra 5.
7.

Eilula
aj

9.

dien7.

hujus iterum gaudia 's requiramus 6. '^ om. merito add. 7, 8. 8; (c. m.) commerciis7. '(in. d.e.ie. d. m.5. ^^ om.T^; (spt. e.) 20 in add. 6. " imminuit om. G. s G. variat G.

'2 est

add. 5-8.

>

(c.e.m.)

m. c.

e. 5.

i^

domos

>'

(ut iterum-relab.) ut vitas

(infra-l)eat).

soror add.
a

2" claudit

(i.

2 oni. 6.

31

(facultate-Deit et facultate

if itur ad

beatus
>

Hum

10.

intrare

Ab

/u\s

trrbis
cod.
6.
fl.

omniu dcsideraiitHr in " " Sirmium h. om.

impendo 4. usque ad inifium numrri 13

s
(c.

nobilissima.

ae nosmet)ow.6. - 27 p, 5_ persequamur ad8:(nosmel-pvos.) ad destinata nosmet lum persequemur ad 4 ad

_
(0.

2s

ergo

.').

(obliviscentessg G. G.

add.
4.

5.
32

29 ,p_

i)_)

gj

,j

30

aliquid

4, 7, 8.

superni

" aliquid

aa

i.)

optime
0. ^e

^ Iterum defiad
G.

add.
vita

''

attrectaii

accipere

(i.

d. n.) chrislianJs

(i.

cienlefolio, seqiientia dcperdita sunt in cod. 4 usf/iie

illius

& (d. s. g.)

diversis pcenis 6.

niultum uum.

16.

his auditis 6.
sia^

(extemplo-comp.)

mox

sancti

(qualiter-comm.)
esset G.

subveniendum
11.

V.

quomodo

statui ecclefi.

(e. s.) s. e.

Nam. 12. s (c. (e. i. c.) om. G. s.) s. * succumbere 7, 8. ieteruK udd. 5.
1

^^ om.

10

(e. l.)

om.

G.

proferantur

<>

OMI. 6.

Num

5-7, 10.
2 (q. c. p. c.) G.

principes

5.

=>

mdicitur
6.

^ed
(1.

4, 5, 7, 5, 10.
6.

soluB

8; geritur

(i.

christianos

6.

valedicens
10 viri 5-8.

6.

8 q,_

(J.

c. 5.

om.

G.

(0.

m.

v. a.)
2. 3,

"* (a. s.)

ac

si 2.

ifl

9 sajpefati

add.

>i

pretiosissimam maigaritam 5-8.

ctelestis 2,
7. 8.
(s. v.)

's

(nec tantum-cons.)

s.)

mvisibilem

i.)

ille v. inst. 6.

(1.

h.

f.)

om.

G.

om.

'

om. G

6.
'

"^ (e. o.) 0. e. 7, 8.

> (i. V.) oni. G.

_
19

sanctus

recesserunt

6.

" " Sedesocus - om. autem

v. s. 7. 8. 20
G. 21

est

add.

7. 8.

13.Habebat

DIES PRIiMA NOVEMBRIS.

pjifSqiir

,,.11)7

hrifitizitt-

Habebat vonerabilis inatrona ^ Leonilla nepotes tres gominos fratres \ Speosippuni, Eleosippuni et Meleosippum \ eleganlissimos juvenes et liberalibus adprime studiis eruditos. quos tamen necdum baptismatis gratia ^ regeneraverat Scd beatus Bunignus ipse eos lympha saeri
13.
' *.

ridiculum constet. A(u-elianum mitlit Con.tanlinopol.m, quam 58 pust annis Constantinus

tedificavit

KX

M-iS.

(immo anno

330).

Nos qni propter

niusas ni Commnilariu

er/jositas nnllis mnini,

Benigm
et

fonlisabluitr/,et.sicinomnibusperfectosnsquead martyrii palmam feliciter provexit. Qui modo natale solum nierltis protegunt, ornnnt corporibus, inlercessiojiu conservant
'.

mns

Arfis liistoricm fidcm tribuere uudemus, confifemur in re obscura ignorantiam et putii

jio^ifrriariim

femimrnm itnctordms so/idum

ipio rhronnlogiain

deessc

fundainenfum
stabitinnf.

Beniqnia'

Donec enim demonstretur, quod adhucfacfum non est,fieriquc forsitan hand />otest, utro in nomine Voli/carpi an .lureliani
,

nam

ANNOTATA.
a Carpunloracte, //o^^/VCarpentras (Vauclusc), oppklum cruf Meiuinuruiii, jn.rta FVnuiiui, III,
Carpentoracte Meminorum: qnihu;^ PfohmxHS, II, IX, 10, oppidnm irihuit Forum
:

error Intmt, nos, inqitam, disput.afionem illam oh hisforix difjnifatem omittimus, exspecfumusque

Ensebianam SS. Marti/rnm co//ectioncm aliquo cx ani/ulo /irnditnram, Inrrmqnr 1 has fenebras immissuram.
d
in

IV

(al V)

De Tergeminis a Bonigno
pr:er.,

Iniptizatis

egimus

Commentario

Vmh coUiijit Valedus qnod oppldum Celtarum Ihupm Carpontoracte dictum fneraf, a Romanis Forum Neronis appfllari, nec id dim-rsnm esse a Carpfntorarfp. Contra Hrietuset BanNeronis.

num. 31.

CAPUT TERTIUM.
S.

^ drandns Forum

Neronis

in loro

pomint qui nunc

sifu
ef

Forcalquicr (Basses-Alpes)

vocafnr,

infcr

Sii/nsteroncm ('Sisteron, Basses-AIpes)

Bonignus Divionc evangeliuiu

prjcdicansjussu Auroiiiuu'
ini-

Aptam.

Juliam (Apt, Vaucluse),

in

ortum nonnihil a CarII, p. 100). ijuo

pcnforactercmotus(CeUarius, Geo(jr.t.

Baudrando
de
arjit

consenfit d'Ancilk' {{).

Tcmpore

auctor opibusftoref^at ; postea incursantibus

rel

barlmrissub Chroco,anvo 200

pcraloriscapilur ctcoraui codcni fidcu (brtitcr proiilclur.

312, ab autiquo

sjilendore decidit; cnjns fnnc e[Hscopus S. Valenfifeeif (3). liarbarorum incursibus pene delefa fnit nrfjs Carpentorairnsis, maxime fempore CaroH Marfe/li, decastuntibus illum tracfum Sarrareuis. Quamquam in tempo-

nns marfi/rium
iion semel

r ost

hfBc beatissimus sacerdos

ot gloriosus
Divioiie/ii/rm
pi'U/HIIJ{lt

martyr Domini ^ Benignus ad locum, cui Divion ^ vocabulum est,Spiritu Sancto plcuusaccessit, nbi
tunc castruni ejusdemnominis prajceptioneimpcraforis ^ Aureliani ^ sunmio studio iiigcntique
'

rum

illorum

historicis

Carpentoracte rasfatum
(3).

fuisse

non

lego,

sed (jeneraliter id admittitnr

Factas a

harl>uris

rninas

et

maxime stragem
scriberet
:

a Sarraeenis Hlafam seculo VIII, auctor noster

priR oculis habuisse videtur

ergo per aliquod tcmpus residens non cessabat annuntiare populis ^ veritatcm quam noveral. Fundebalur pra-dicatio

nianu coiistruebatur.

Ibi "

quum

Nunc

juncta virtutihus

et

verJKirum assertio miraculo-

ingentes tantum ruinEE et qusedam iundamontorum visuntur indicia.

b De baptismo a S. Benigno infanti Si/mphoriano adminisfrafo quid sentiendumputemus,dixi-

musin Comm. prm\, num.

c
sit,

20.

^. Ubique destruebantur fana, deserebantur idola, fulgebanl elata passim crucis Ghristi troitlisea, miroque mudo accrescebant i quotidiana ^' Ghristo Domino lucra, et '- e diversoinferebantur assidJe '^ dla-

rum

protcstatione roborabalur

Cum

hoc Aureliano qui occiso Claudio succes-

bolo detrimenta.
15.

Tetricnmqne snperarif,S.BQnigi\\ marti/rium deducifur ad aunum 274. IHnc apparet quanfa

bitcrea Aurcliaims impcrator,

postquam por
^

iluin
Aurclitiiiii.i

onmes quas peragravorat

Galliie partes, sancto-

historise ignorantia

horum Actorum auctor

:

labo-

rummartyium innumeras
iTupastusieo, rruores
-

strages dedit, velut

sitiens,

imperiil-tf
it}i ciritiilriii

racerit.

Quam
I,
c.

hreriter ac ncrrose persfringit

Hou-

gaud,

I.

III, dicens

"

Postquam
S.

dixisset

stumque
quEerens,

in

innocentium credentibus si posset

*.
''

Chri-

oriifil.

exslinguere
ca-

sanctum

Benignum
ab eo

discipulmu
in Gallias

Polycarpi
(circa an-

pervenit

tandeni ad pritdictum

fuisse atque

missum

strum

Divion

153, hoc enim anno quod contendit Waddington (I)], facit illum in Galiias adveiiire tempore Severi imperatoris (anno 103) [imino post

num

100)

[immo

ante

annum
fecit,

novi oppidi

Quod ingressus, cum operosa mamia surgere et

videret
ingenfi

Pob/varpus martyrium

cura turrium nmnimina priEparari, hetus admoduuiplaceresibidixitoperis ele^';iiiliaui,jussitque

illico

ul

iedificarcnl

tompla

.lovi,

Saturno el

annum

197],

plus

quam

triginta

post annis.

Deindc ipsius martyrlum dif!'ert 77 annos usque ad Aureliamim (anno 274) tandem post Benigni martyrium, ut suum chronoiogije ridendiv

Mercurio. Jovi quidem, quod rogonique affirmaijaul essc

vero, (piod
riini
"

ipsurn

maximuni
;

deorum

Saturno
leuipo-

quasi ad ipsum

pertincref

cursus,

quodque sationum copiosus per

Nam
nl} iiiitio
'''^-

13.

///e

Hernm

iiirijiit corl. 9,

cujiis (extus inde

(i.

S.

* (i.

A.) A.

i,

9.

"

"

(?. s.J st.

iiiiiii.

10 iiilrrmisNiif fuit.

- oiii.

' (g. f.)

T.

g.

jiaiicti

erana

ejcliibet
fi.

cod.3.
(f. e.)
-2.

* (S. E. e.

pum

2, 7.

M.)
^'.)

Speusippum, Eleusippum
g.
li.

et Meleusip-

(b.

7, S.

veiat 7

(quf.s-reg.) oin.

!1.

i-egeneravit 6. S: jjeneia-

^ (i. c.) v.

JnLercessionibus

7. S.

Nam. 14

>

(hec-Doin.)beatus(i.

-();. 6.

sjjunon
lom.

'^ut om. velud - t.ruore rTUiueiti iVam. quo 7-10 templorum Divionem
"
(|Uolii]ie 7. S.
^^

verli.-rnl).)

oni.

-suin. 7.
oiii.
(j

Ii,

hor loco

'
f.

5; pupulo

.'>.

e.

* (et
(i.

i"

trescebanl
-

-2.

G.
;

15.

'

T.

."i

7.

" oiii. 7.

o. 7-!l.

"

"

(1) Notfce des

I.
*-t

p. 893.

(3) Viile

Gaules, p. 250. Dictionnaire

(2)

Gullia

Ctirist.,

i^f

fl804); Dictioniiaire enci/cIo/iMiqiie, auctore

g/o;/riipiiii/iie, filstoriqiie

Gre^'oire. Paris. IfiH.

(i) In

Ludovico opuscuio Mt-imire sur hi

\i.

poUtiqne des Oaiileset dv

la /'VHfp.

auclore Expilly (ed.

chroiiologie dt la rie

du rhrfrur

.Kliiis Aristide,

:i3-;iS.

Amstelaed,)etZ)jV/fonHniVe unieerscl dr In Frnnce, Pari9,an

illiiim

168
illum niortalibus
nihiloniinus

PASSIO SEXTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS.

darotur

proventus

Morcurio
quia
is

iedcni

construi iniperavit,

atque cloquenti^, sed et diversarutn artium prresul crratica niiserorum credcbatur fore dcmentia \ PrEEcipue christianos omtolius i)rudcntiiE

qua^ Spaniacus ^ dicitur *, verbum pnEdicaiitom. Gapitur ituque ^ a niiDei incolis nistris diaboli civis coeli, et crudelibus manibus

oum

in

villa

attrectatur, injuriatur, flagellis atrocissimis

ditur, sicque vinctus et catenatus
'

'^

cas-

Aurcliani conoculis,
:

nibus in locis * persequi, in antris quoque et abditissimis silvarum lustrls " investigari manstalum. davit'", dicens gravari per cos rcipublica?

spoctibus

exhibetur

".

Qui minacibus
'"

ore

rabido. falibus illum dictis

ag<rrcditur

Tunecs

nec
cos.

aliter se
si

" deos posse habere

et

propitios

quam
Cni a
Tereii-

eonnu insectaretur
loci illius,
:

perderet inimi-

illr qurin faina rulqarit Komani imperH majcstafem spernere, et droritm sacratissimum ^^ culium ausu sceleratissimo '- profanare ? Dtc ijifur jain nunc quo ceusearis noinine, vel ex qna rrgionr ad

16.
sic

Tunc comes

Terentius nomine \
sacnttisii/iiorniiius.

nos veneris, seu rujus dci

torcin.

tr

profifcaris

cs.^e "'cj/V-

tio coniite

imlicatiin.

imperatori locutus est ^ sif rhnsliainis, sinie ~ iiiijx-rator, qnid

Nos quidcm,

Tunc sanctus Bcnignus signo

fidoi

armat
'*
:

fronfcm, et in arcano cordis invocato noniine

Vidimuii tamen qneiiidam*hominem ierophantam^, aftniiso " vrrticr, siijnitiii roronx pra-ferrnfnn.
Jlabifus
ejiis ^

hiigr a nnslro diffrrt; rita

iiliits iniil-

Trinitatis, tale Geesari '^ dcdit responsuni Nomine qitidem proprio Ihniqnusa parenfibus apjMdlafus sittn ; a paiHhus Orirnfis cum aliis servis

tum

est

nostrx dissimilis

^ Deorum
qitrm

nostroruiii

Dri

'"

a sancto Polijrarpo episcopo missus

Pafrein
ct

hitc veni,

rrrimonias rrspiiif,driim nrsrioqiiem patriai nostrx

coleiidiim
iiidiirit

Deum

FHium

ejus
et

Jesum
'^

Chrisfuin^

Chrisfum,

aitdivimns

nernon utrlusque donitm

Sanrfuin corde
'^

caritatem
;

Spirifum

crucifixum a Judxis,a mortuis resurrexisse^,eumque veri '" Dci essc " pJiitm ac '- mifurum in

fne

secuJi

"

jiidicem

'*

omnium

roce pulAira
et

^''

praidicat.

Vitain

aliam heafam

sempiternam

hunc unum rt cerutn Dcnin omnibus annunfio. Per hanc fidem '^ solummodo posse honuncs salvari prxdico, profpte hujus ^^ perseverantta mortem^^ adipisci E
crcdo, orr confiteor

post niortcm rorporis iu

repromitfit
^**.

Deum

siruin crcdcnfibus

desidero
19.

-'^.

Praftrrra sii/na mitJta in populo ipto-

Aurelianus dixit
'

Unde

tibi hscc

confidentia,

riilii

fidie facit ".

Quicumque ad eum Bger aut aliqua

^^

ut intrrpidus antc pirlnrlpem fotius orbis talia

pro~

lormeiitn,

drhiUtatc drtriiius

reiiif,sanus

rt

inrolumis rcdif.

sequaris

? Qiiia

ergo ^ aiidacissime profcssus es

esse

Nulius iiiarrns aut qualibct

Fcrumna fjraiaius^^
et

christianse

Jetjis te *

doctorem
^

^,

prohttbis

me

ad illum accessit qui non se ixtum

doloris rxpeditum redisse miratus

omni fascc
Ipsis riiam
^" siibditur,

fuuin perseciitorem. Et qui

aliis

impiidentissime

sit.

diisquihits majrsfas vestra reverenter

verbis pofcnfibus imperat ; morfuos,
bilr
tlicfu,

quod

est

mira-

vifain tr ' promiftis posse conferre, ignominiosam per suppilicia cogrris mortetn suhire. Sanctus Benignus respondit Christi Dei mei sacratissiimt et
:

rcsuscHaf, nihilqur esi qitod non cnin

confiriiiri.

fidrlisslina

vox

est,

qua

in sancto "* evangello loqiii

posse faiua
ef

quifur
^

Nolite timere eos

oecidiint corpus et
'^.

"

oh

i'o

ijHtxfi

17.

Ad
istr

luec Hmperatorrespondit: AJanifrstis-

post lixr non habenf ampllus quid faciant

Ita-

JllSSUS

simr

houio

rrncicola

et

exerrandie
*.

illiit.i

que

'^

rorpus ineuin in potestate habes '*; exerce

^^,

sujjrrsfiiinnis si(jnifrr rsse ditjnoscitur

Pcrquirite

qu3i tlhi videntur. Dlsjice fiagris

adure ignihus,
'*

iiaquc dilitjentius si/cophanticuin monsfrum,ini)eufuniqitc '^ferreis nexihus constrimjite, et

'

exraniifira unguUs
carnificis

hwc

et

si qita ctlia

ssevus

sic illum

nnstris r.onspecfilms
illuin, utpote

prieseiitate.
et
"

Expedit enim
injurias ir.si

furor e^cogitare potest tormeuta, in hoc moribundo etper seefiam rcsolvrndocorpusculo

^"^

maleficum

dHs
et

tiostris
;

convecta.

Cseterum

anlinm

ad

Deum

fartorem

rojantem, suh releritaie

rixrrit,

perire

quia

diutius
vene-

suum
ris
2.

^^

libere proprranti in niillo ohsistere ^^ ptote-

multos errare faciet

religio
^^

'"
'^

numinum
paulatim

randa

in

coniemptum

i/rspr-

S20.

Imporator stupcns ad fantani sancti 'mar:

et proiiiifsc.

omnium ^^ incipiri ^* drvrnire. lievera enim hor ffcnus hominum rebelle ei blasphemnm dii
rtuiiique

tyris constantiain, ait

Consititius facics,
^

si,

omit-

tens ^

hmc vana

et in

nullo

proficua, prxcepfioni-

abominantur rt hurrent dant indicia sijnis quando, viso

nostri

;
'''

nec

ditbHs

hxr

bits nosiris satisfereris et

Chrisfi Dri illo-

reris

gnita libainina

'".

dUs venerandls * persolJuro enim per deosquod, si

^,

rttm

'**

sitpio,

indijnanfnr

et

stridentes
^

"

dentibus
''

saluhribus monlfis adquleveris

rrrdoirin desigiiaho
~',

maxlmnm

te

sa*

intahcscunt, nec ostendt saltem sibi aut

illud pafiuntur.
et

asjncere

rf

rrinuneratum ex wrario
''

publiro

primum

In

palatio

meo cm' constiiuam.

respondit:

interrogatitn.

Extenq)Io Tcrentius ^ missis apparitoribus, perquiri fecit sanctum Benignum. invenitquo 18.

Gloriosus martyr Domini

Ihr

qua;

polllcrris fransltoria et infidu suiit ^",atquesuos

'

(Jovi quideni-dem.) otn. 9.

locis 7, S.

Num

16.

)i.

'
1

om.

7. 8.

(T. n.) n.

" om. T.
9.

mandiivit
5.

mfil. 1. S.

''

Num.
oni.
(1.

18.

i.

'

ndd.

cj-

T), (i,

9, 10.

^^

Spaniacti?

bone

(i.

!>.

quu.l 0.
"

"

quem

invenit 6.

c.)

vocatur

7.8.
oni.
(i.

flat,'Gllatur 9.

om.

6.

^ ierni)hiinteni

7; ieroplionlani

(i.

^ (e. c.)

seneni

Aureliano (i.
d.

autonso
rodire 4,
fitit.

"^

Ab

Inic roce iteruiii deeurrit tntrrittio in

prssentafnr

>

sacratissimo
c.
t.

h.

7, 8.

aspectihus 9: (A. verbis " om

o 7.

namqueG.

(f. n.)

3 (,,
s.

yiiit

projittr

est

(i.

f.

i-nuxnmjam
vit.
r. a.

(fictnm

num.ll interrupta
ill.
;

'^ (t. c.)

^ '
'^-

7^ g,
().
'-">

__
'^

(s.
f.

D.) D.
(i.

G.

sancta- ndd. 9,

(iimUum-diss.)

nostr. vit.
(>.

^ (a.

m.
t".

r.)
!).

"

(D. e.) e. D. S.
s.j.)i.
G.

et

>3 (y,

'*iv.i.

s. j. V.

p e_ f, ,) o/h. 6. '" oin. 6. ''(o. V. p.jojH.G. ^" (vitamfl.

m.

longe dissim.
7-!l.

'8
=^'

om.

a.

(d. e. c.)

om.

(i.

"*

vere 5 verum

morte 2. Num. 19.

9.

"> (h. f.)

(p. h.)

pro cujus

(i.

(a. d.)

sublre cupio
t. (i.

'

(t.

repr.)
oui.
t'}.

om.

'

"

(i.

p.

q
6.

f.)

10

prjpgravatus 4-8.

Num.
7.
fi.

17.

* oin. 6.
'*

(a. h.)

om.

q.

f. i.

p. 4-9.

"

om.

p.) p. G.

ecce add.
G. 9.

' (a. a. d. d.)

8 (e. f.)

^" oiu. G.
^ (i. "

add.
i. (J.

6. 5.

om.

(i.

quod

6.

^ igitur 7, 8.
G.

"

quae

'- (et

post-fac.)
G.

h.) h.

(e. d.)

esl 6.

om. 10

crucicuUi

dere

'^

ecce
'8

(c. e.)
(i.

aspectibus 7.S, 10;

e.
f.

(n. c.)

celeriler G.

" (m. " contcmptim n omom. nium ndd. om. co!peril d. p. visio (D. - slri.ienlihus ostendere nec
e.J
(i.
;

aspectibus n.
'^

i*

vinclum
" fs. c.)

'6 flabris 7.

' (i, s.) om. 6. " quoniam animam autem non po.ssunt occi(c.

" (e. q.)

qui enim

'

om.

G.

i'

m.

i.

p. h.) h. c.
7.

(q. a.) alia

om.
*

G.

"* resislere 9.

iNum. 20.

'

om.

7. 8.

'-

(p. d.)
iB

(1.

7, 8.

om.

G. 6.

(p

omittas nulhi g.I.)l.p.G. "(juro-adq.jom,

6. 9.
-

aliqua

" om.
G.

m.

i.

p. G.

' (f. s.J

^o

potes G.

9.

=<

G.

G.

^ o(/fi.

U.

"^

9.

i.) oiii. (i.

'^

7.

fj 4

nostroadrf.9. "Benignusorff?.

9.

'"o/m.G.

'^

G.

1"

o.

appetitores

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

L

" semper fallere ao deeipere vomproImntur. Na,n et r, adst, lce,J se,,er It

ppetitores
ti-

S W,
inlern
iuhel n

mtienter uni,r,n

,7

" ^'"'^""" ""'"'""" ''"^'"'"V"

^'^'^

EX Ms,

m eos desenmt,
s -

nihaominus nudos ae

mise,-os

Jmtrlnt

^ <lm issime
"'

ita

ut

viscomm

"i ,*, ,
aiiiiiitnr.

,rp,-o,isit xle,;,a sl, felidter beata

heute-

1
'

^ '''""'"f

'mdaroutur \
'

" diritias ihialer i-ope,- ; hac dignitatem aMissime eose.p,i ,L ,,,,/,,

ego

Ad has

3
hb
',

'
'

''^""'^ '"''('"'"^
'=''

1'"-

'

^'"'<"^

.'l'"'"

'<^^<"-'"" "

.,,er

j;,m/,

,/ ^,/., ^,,,,,VW,.,

,7::

"';'"'
ho

nl'

"^'-^^' '"elusus,

augelus Don.ini

inconeussam iadluta,.pL
is de
r/
/rf

- ^rude^Z^Nec /.,w/.w//>-..,-i.a/<,L/.;:r;/:
,pwd
,oli,-is

'?"'"''

'""'"

adducnr

'"

rh,-!,t, ,;;

mu:;^^;"^:^"""'" "^^'1"'' "f"rtaMs eum [jristi-

'' '^"'^ ""''""""" "''^^"'^'" ^''^"'i-

eo,-de,

Listum
'

,ihi

d
,

ore
,

n,"

ll
uittff (,(!.,

,^T '''"" ''""'"''

^t-quemi
ila
ciie,

"" "'

""=

~ ..., ,w

/,-;/ 3fi o.. ..; terit 3 separare, ciii

... me semel

..._-''

-'

totiim

Jm
nium

p-;.

,//;//</ ^.

Ipse cst

1.;::,,^
<iiuim rontra serros

commisi

Amvlianus tnbmijil

<\h\
^

na-

'''

'"

iniiiii

'Z T^
''".''!'""

^-'''^'!'V'^"^l"'is su.
^i^nlan.

mini-

Deum etium relis olh f, Ipse 31, tmhl crede ^% timmui:;'X.:!:,t!:^. ^^e^^Uie,-:de^M deteijH ^^ iimpientiam
cjeutium,

P^^f

Cuuique eum

la;la lacie

damnahif crndelcm inmninm,

zr"':r,,z'''^::"-f' ca-pit admu-atioiiL' defigi, tandenique '.

verba pi'orupit Benifjne, ohtesior maj-imos lo, nf dicns mihi si verum
:

'"'--

>"""
ln^;c

in

pjus exercere iion inefnis.

^ier

deos
te

est

quod

talem video, aut

ludis ".

si

Qu^nam
iif

oculos nostros fafsis imwfinihifs '^ tanta est hasc ^^ mayicai

et
"'

r(is

CAPUT QUARTUM.
S.

jjotenfia,

appareas nmic sunus

intetjer'

Benignus, ssevissime c?esus, , in Carcere ab angelo SanatUr.

ei oimii htceratnin, in carcerem refrudi jusserim ? [nsupei-abilis athlcta CJn-isti ' ii-bponait IjCx ctiristiana sola lespondit : Lex christiana sota ou^ >"

riino corpore,

cum

ejo teflar/ris exsvcfum

i^

memfrrorum compage

qu^

iu^fifia. pf jusfifiss et

Ab
vi

Aureliano

ad

i(l..lopiini idoloruni

templuni adductus,ut saKeni

inipii
sacrificii

Vietatis-Uunt amplectitur -\ mayicas '':^'''''''\'^^^- ^^^^ ahominatur e( damnat. Non en/o, ut frustra tu suspicaris, magicis pra:sti(jiis sanatus sum ^a o
vidnerihus qua: ineo corpori
infiiji

onL Jo

2*

jus.sisfi -

particeps

verum
fate
fere ^'

nmnlpofentissima

ef

elemcnfissima

boni-

redderetur, signo crucis idolothyta et idola dissipat.

^^ ejiis

pro quo patior, qui dignatus est mitangelum suuni,per ipirm mihi et sanitas -^
^^ et

restifnfa

fortitndo

e.^t

ud pcrferenda omnia qu
^K ac

intutcris collata

Itfum beuedico
^^

iUi

inexplebiles grafes
solvo.

vocis

cordis of/icio per^

Nerriscxsus

llis a sancto MictJs. Aurelianus in ii-am

24. Aurelianus imperator

'

dixit

Depone jam

nn,f.-mm,o

4
t

^ Traditur itaquo ; Terent.o com.ti. Qui euni ad trocleas ex tendi fecit, ita ut c.dcntes carnifices vicissim sibi per eum succedcndo trans.rent. Sauctus vero martyr mter ipsa tormcnta, vultu spleudido,

^ diversis

,.

.'

eum

.'.

'if^'if>

"

pa.ms

affl.gerent

../

snusjac eaictis tmperatoris ef sacrficu Artm ... feceris, noxiorum personis t^ol

q^

a^ec
pro

l^m..

Domne

b.,ur Gratiastibi arjo, Jesu Chnste, qiu diynnm me " iiabu,..fi

,
:

10

puniendi sunt te^ sociari pr.cipiam ^ et ' cuL ittis eJtrem \^ert,:: F pUdis ad omniiim chrisfianorum - exemptiL fe ^^ faciam interire 'IVenerandus niartvr rosnon

diversis criminibus

dit

Nunquam
^\:^

innoeenti.

meirZ^^I^Z.
^\-

^amlaf
>na(

tin nonHms confessione pati. Pr^sta mihi rex gloriose '^ tolerantiam, ut immobiUter ef

^
'*

nnnqiiam jns(nm injusd reafns infaeiiim dissimilidido nieritorum etiam

Man.f

/ similitudine

passionum

nec alirpiem

renm

is (s. a.) a. s. 6. '3 et 5. 1* om. 7, 8. fnam-derel.) om. (i. 16 (m. D.) D. m. 9; Deus m. 7. 8. (m. m. D.) Deus i" nieus mihi (>. " ergo <). "^ {f. b. h. f.) et 6. (^_ ^

peresus

S.

(i.

c. a. 7. 8,

om.
9.

si

4. o, 8.
^ *

o-

et sanissiintj m.)m. G. vidisseH, faligor om. devovi n. magnns - " de " valebit 7.S. - (nulla-didici) 0;. - "(sq. om. aeq. sanctoium Jn fwc foco pauca suiU in rod. ludis quie " compagine"8;om. " omnique (m. m. erasa. - (m. jpsum m. 6. denu" 8; Bentgnus iW. 9; a. Benifuus dabil9. 3*etorfd,9. veritatis " christiana Nim. 21. om. religio est ac add. (san. via furoie insan. que um. om. m. om. pietate m. om. sacriRcare noUet vero - 0,. % sauctum add. 5-10. (m. est m. um. Ifetissimo " m.) m. add. eoncessa (ad. perf.-est) om. ~ 9 g __ ^^ g g ^ et -^ 5 _ ^ ^^^ ^^ Nom. 24. om. respondit i. conNam. 22. - est % - om. interiora - demnatis om. om. faciara ut rescisso - post li*c add. fu?tor 9 rescissae te add. om. _ o,. '(e. o.f. n.)owi.6. eorum qui tenebanturG. comniaculat 4-8. pfpnarum"

videbLs
''*

9.

2. 5, 7. 9.

''''

"

(p. n.)

nocte

G.

"

vertit 5.

'

nec

G.

'^

appiirerent

5,

10

servum

5.

(f.

D.) om. G.
4.

xVam. 23.

-'

=2

(coDse(jui-me) om.
-'

^s ^j^^^. teii-.-add.)

6.

G.

peri.

^"

- " (t. s. p.) s. t. prjepnrari 7 ^ suo 8 ejus tribunal-Ter.) sedens pro tribunali G. * m. G.

9.

que om.

^ (G.
tii.

G.

G.

^ (f. j.j

a^

(t. c.)

c.) c.

7, 8.
'='

(v. p.) p. V.

fi

10

G.

j.)j.

5, G.

7. S.

'

8.

9.

G.

3"

in w,i,. G. c.
:>.

9.

(e. o.)

G.

ai

c.)

3.

^^

c.) c.

^a

ojn.

7,

li.

C.)

(i.

i" (c. s. q.l

0.

(i.

^o

9.

fs. a.)

(a. s.)

6.

= (i. j.)
(i.

(i,

9.

G.

^-

-2.

*^

s.) s.

9.

G.

* (p.

u. s. s. n.)

G.

affli^i

fliyi 7.

8.

''

()].

c.

j.)

G.

^o

7.

8.

(i; (p. a.) a. p. 9.

6.

2'

e.

s.) e. s.

7.

^n

" (p. e.)

G.

10

9.
j

(d.

d. 7.

(i.

3.'

9.

a>

'3 o,_ e.

.3

(i.

gioi.jje
j

vi_

(j,^

,.

,.

4_ -^ ^^
^

,^

3^

7. 8.

ir,

(nj

^j,

,0

jj^

^.

'

6.

G, 9,

{n, p.)
(i.

adtf.

G.

"

9.

illis 6.

6.

G.

'

o. 7.

6.

9.

9.

s (e. a. s.)
' (f.
i.)

G.

"

9.

"> ,.

(i,

1 1

(;.

ibi

9.

i.

f.

7. 8.

'3

'*

Norembris Tomus

I.

2->

facit

m
|;X

PASSIO SEXTA SANCTl BENICxNI MARTYRIS.

Denique uno eodemque igne
^^

M;5S.

facit pccna, sed caitsa.

agebat

^^

aunim
una

rutilat, ptilea

fumai; sub eadem

"'

irihula

et glorifico

Domino ^*, ^imis-.Benedico, nomen sanctum -^ fuuin

te
^^,

rex meus,
qui non

dipnlx conteriaiinr, frnmenfa puryanfiir. Sic cnjo

cadeinqite irriiens ris
trHnilationis Imios

permisistios
cu.^ifodisti

meum

sacrificHs imniundispoUui,sed
^^

mc incontaminatum
cTuIfationis, ef
rc77/(?,s//.

ei

circumdedistl

probat ac purificat, malos damnat ferriculasfat >'. Qiiapropter ta Jcpone iavtarum

atque deva-

me

sfola

insnltantium

mihi ora

xterna confusione

Guinque viderct Aure-

nii/iii

menfa minarum, et tandem ad 25. Tanc imperator

'

^ si

<piidpotes exerrc.

fanum quoddam,
^

sicrificii

quod

in

viciiio erat,

euni duci

pivTcepit, ipse'^

que cuiii omni orficio stipatorum secutus est prosequente non modica promiscuas multitudinis
''

*,

lianum attonitum haerere et versum in amentiam Quid est, Aureliaue ? obmutuisse. dixit ad eum Dii tui anfe signum Christi ^^ Dei niel contabuerunf,vim majestatisejusferre nonimlentes.Agnosce
:

vcl

modo

(ptia

non sunf dii

qitos co!is,sed sunt idola

turba

';

jussitque continuo solitas diis hostias

^

immolari \ Perfeclo scelere, imperavit

conspectu
^

ut in

suo
^"

partem

caniis immolatitia; sancto

in os licet nolenti et reiuctanti

"

injicerent, ct vi ut

comedert4 extorquerenl, callide apud se reputans et dicens Si vel parum qiiid de sacri/icHs deorum (jusfai^crit, niox dii omnipofcnfes sibi illum suh:

e( rafioiie-^ carenfia. surda cf Tihiquopacio ^^subvenieniquisibi ipsis^^ auxiliari 110)1 possunt ? N<ni hoc, uf rc^8. Aurelianus ait ad eunx imhecilliiate aut itnj^otentia rontiris ^, ex deorum

miita,omni(pte sensu

'

('/

iflolonn)!
uriiiiit

ijif,

Benigiic, scd quia facilcs

te ^

ad miscrcndnm snnt
lucrifacere.

iiKiniiutrm.

ef

volunt

sua paficnfia

Jdcirco
hcni-

jicicnf, .s/cf/Hf iiicHfis sospitafe recejjfa

ah corum
^^

'^

permiserunt te taUa agere, quo vel

gnifafe
ef
^

siceomm
sacro

contumeliis
juriis,
uf

et

nostris aliquatmus temperahif

in-

mansuctudiiic cognita,
colla summittcrc.

coruin

cuUui
'

fe.^itines

Farafi crgo sunt

mlmotn

^G. Exhibita itaque

in lance in
^

contaminati edulii parle

repropifiaritihi, et

tuatn in omnihns facere volun-

sibi easa

cum eum

qua de^monibus oblatum fuerat ^, ad deguslandum ^ urgerent, sanctus

" "

tafem
cc.l

'^,

si

ahjecfa hac animi pcrtinacia

ad
^

eoniin

sero redcas pietafem. Beatissimus

^

athlcta

Dei ex imo corde trahens alta nibus ' ad cnalum libratis ^ ait
Chrisfe,
tiuin

suspiria, lumi:

Christi

respondit

Putabam
iit

te,

o imperator, hu-

Verbum Patris
^^
'^,

^,

(juod

ex ore toquentium

^*, et

Domine Jesu " non accipis iniaperis ora mutorum,

manum

liahcre intellccfumef prudeiitcr vcra afalsis

^.

posse disccrnere

Sed,

rideo, nec

minima

rafio-

tusportiointe^^^remansit.StuUissime^videsquanta
sit

rcspice in liac hora

supcr sercum tuuni.

os meuin

Non "
panis

virfus Christi, quaiita deoruin

fuorum infirmifaetos, noli

csf fidei

permittas,
mifsterio
^^

Domine

vid

'" et

ceri

tas

consecratum, inquinari inmundis dapi-

^^.Cnm ergo non ad invocationem veri Dei

consfanfia. Diis fuis

eruhescis vocare^^eos^^ deos^*,

" ptdverem
immohilis

hus idoloruin. Lalna pcr qim laudari dinosceris,

inaniterteinpus insuinerc'^^;

me,r

non atiaminentur exeeramUs dwmonum sacrificiis ^^. Ostende,(jUseso, Domine, incredtdis gloriam tuain, ut confundantur '" (pfi adorant scnlpfilia et
ef
'^

non scrcio et dieinonu m statuas

nunquam

^^

adoro.

gloriantur in stmulacris suis,

et

coijnuscant
-^

CAPUT QUINTUM.

(juia iu es
solits

unus

et

solus potens rex secidorum, qui

et -^

habes immortalHateiu
Tibi
-^.

Jucein htd/itas

llerum

dirissiino tortus ot angeli

inaccessihilem.

laits ct

gloriatio

nunc

et

in

secula
KIKfltO

seculorum
'

ministorii tornientis oirptus,

-,

CVUVIX

(Hsniinit

^7. Gumquc his Dominum

vir beatus, ut erat ciplo inteutus,

perorasset

porrecta in sublime
^
;

iVuroliani nunulato in carcere

dextra, signum cnicis e contra edidit, subitoque

lancois

transfigitur ct vcctc

vas

illud in

quo idolothytum
^*

gestabatur

cuni

horrisono crepitu dissiluit

sicque minutatim

lcrrco contuiulilur. Ejus inors

prodii^iis
insii;nis
;

confractum est, ut vix uUa cjus'' particula ^ posset reperiri ^. Caro vero sacrificii penitus absumpta " disparuit et velut fumus in tenucs ovanuit auras "^. Universa quoque idola tamquam validissimo turbine adacta " in terram pervalida ^^ attritione

sacruin
''

corpus a Lconilla scpultuin,

L!ltio

divinilus

e\ Aurciiano

muUitudo, deorum suorum cernens interitum '^, tremens ac ^'^ nutabunda '^ quasi jaui antiquum chaos nmndo *^
rueruntjita ut sacrificautuni
^^

persecutorc petitaI unc sceleratissimus

'

instaret

'**,

in diversadilfugerit '".Sanctus auteni^"

imperator pra^

ma^

Qauirii'-f't
in atirrrr

Benignus, gaudio

magno

-^

repletus

^^,

gratias

gnitudine furoris angustiari coepit, et anholo

assumpta u " attacla praevalida 9; valida " inleritu ruinam et auo G cantium Num. 25. -vero ~ (m. mutabunda " om. m. om. (o.s.) m.) piomiscni sexus vero confugerit 9; transfugerit (prosequente-turba) diffugeret non modica multitudine promiscui ~ om. plenus egit Deo sexusfi. immolaie 7,S, S. "(s. (sed custod." Dei add. " 6,8-lU. n. ^"(t-qP) incon.)oHJ.(i. 28o,_9_ _ ad eorum cessabit erat om. Num. 26. tunc om. putas om. um. guslandum dixit trahelial om. Num. 28. oculis erectis (luminibus-ait) dixit in media hac alfero, (ibvtmpituc exdso folio itno (et S. qui loquentis num. 31. ac (V. P. V. codicis usque ad " ~ ne et non om. tuam-vol.)om.G. ''beatus9;sanctus5. 8(a. G.) Benih.) hor. h. " imhe " om. (hibia-sacr.) um. omnes gnus dispescere vini p. addit - qui add. " om. vocai-i om. add. " om. h (qui solus-sec.) om. " consumere D.) D. mei quos vides esse. Nnm. 27. verhis add. S " non haec orasset D. ^idolathilum idolatltum 7 idolalitium ~ hanelo Num. dissiUvit balum e
7. S.

'^

eodem
'

*2,

3.

^"

'^((1. a.d.)

dev. a.damn. 9.
(t. i.) i.

erasim In o; (i. '* lameni.

6. ^ (p.

v.) v.

i.

4, fi-9.

p.

7.

**

(p. r.) r. p. G.

"

5, 6.

' (e. a.) a. e.

'^ sacrilt"^

(i-S.

6.

>'^

7.

^ {e. d.) d. e.

(i.

:i,

4, 7. 8, 10. 9.

(i

9.

li.

s. 0.

9.

6.

9.

G, 9.

'

i.)

i.

5.

et

1"

(i;

7.

-"

0-

"^

''jussit 7,
r.
)

c.) c. s. 0.
'-

-'1

(i,

9.

23

6.

^^

(i.

^*

9.

"*

(i.

(i.

o.

l.

n. e.

!.

n. e.

r. i.

o. 7.

(a.

(n. s.) s.

3,

^ (g.

t.)

t. s.

5.

^i

e.)

7. 8.

' (a. t.)

(1,

6. ^

so (e. r.) ohi. 6.

(i.

(o.

f.) f.

o. 0.

q, p,

t. (1.

^'

(i.

'"'

(i.

9.

" (tr. a.)

9.

(i.

(a. a. e.)

6.

9.

9.

9.

9.

li,

ror.e,

et

"

P.)

4, o, 7. S. 4,
Tj,

'

(i-9.

'^

8.

texliis

4,

vita^

"^

7.

"

(h.

7.

>*

9,

6.

'^

6.

*"

8.

4.

'"

(i.

"*

o, G.

j.

' (p.

i.

t.) i. t.

9.

7, 8.

'^"

(j.

^' (h.

i.

e.)

5.

(I.

h.)

ciililas 9.

'-

6.

'=

7, 8. 5.

5, ct

1.

o.

S3

6.

^^

(v.

6, 9.

^
:

(h.

p.)

0.

6.

li;

S.

yeslji-

29.

'

ont.

(i.

1.

7.

8.

*'

(u. e.) e. u. 9.

^ (u. e. p.)

spirilu

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

1111'ltiiiiodis

spiritu

in

gemitus
*

mirialiis.

Taiidcm

il;uiiie

consilin (liaholico

clamoresquo pmrunipere. animatus" prfBut exhiberont

;

cepil appai-iloril)us

saxum
'*

d^2<''t'"^aufi^U-ef'^-i,orn,o,bn.,,,,,ib,,s '" >edut sicque offerens iHi u ,,, ,,

;

EX

M-i-i.

prre-

grande, et transforarent et sic liquantes plumbum sancti pedos In eo artissime constringerent.

^l-oreni d.xit

snnrfinn

Arrij^e, eare Doiniiii ralifus tihi transniissiim "

:

.-.

,.

t
L

a aiio

Deinde impfiavit subulas acutissimas ct^^igne " candcntes afferri, atque in digitos manuimi ipsius ' per longuni infigi. Sieque iterato
in

^'^^''Pl^^ohnjusa.onisn.snsnsripir;^ sonrfafi.,rrn:e '; /,/ - rn.n

'l>->-

carce''^'

rem lenel^rosum
et

el

l"a-lidum jussit

eum

reclpi.

porsex diesnec aquam iab aliquo illi " dari Adtme autem. ut crudelis tymnni explpretur

v.s,

Et aecipions p n.om oo.nedit exultans et gratias agens D.r. ^'^ 1,1..,,!: oibo per sex continuos ^^ dies alebalin-, angelo se

f'/n-drr

fratrihns tuisperJn-

rjndcri..,

ante, et im.o sibi diaria

rerocissimos et lon-^a inedia in rabiem concitatos cum eo in carcerem claudi '^ mandavif. quo sic iliorum morsibu^^ saneti martyris nrtus consumerenlur, ut ne saltem reliquio- de ejus corpusculo i remanerent.
'*

mus ^3, duodecim eanes

ani""

Quibus
sitnu

quotidie dererenlo

sp.ritaliter enutritus,
^^

non donique

non osurioni. lassitudinen, aut aliquid

veliili

nou quo

quieiissnriainontisoiustranquillitasmoloslarotur
sentire al.quatenus sinebatur. Sicque dam gloriosa ^ beata. iunnorfnlilatis
pliosi ti-ansmuiatus, instar ^^

uua-

rem quoque ipsum

adservari ^"Jussit
stissinnis
^^'

Garce^"

mefamoriHins in se

diligenli mllilinu cuslodia

quoddan,

pr.-etendebat

-".

Imi.Iontur

onmia qufescele;

hoc seculo,

pra^^ceperat -^ imperator innocens a carcerem retruditur -*; pedes ejus in cippo saxeo imphnnbantur ignitis subulis

finitn ^" pei-acto.|,ie unlve.-sali jndin,, vei-ici-

vitc-e ^.

quam

onines saneti,

noxus

ter se .n c.rleslibus adoptu.ns les angelis ^ ^p ^^^^.^^^ ,, ^^^^

^h in qua
^^^^^^^^ ^^

'

simi-

digito-

rum mednllie
mul
(ukhtules
flhiiiriix aiJ

2'.

transfodiuntur

reasieva canum rahies

Dei
s. a^

p^^^^_
ni.t.i

in

-^

et rabie ctierati
^

cum

canes lame eo includuntur ^\

;

mansnotudinem

si-

conve.-sa

^ est,

30. Inter hsec

tanta et novo

crudelitalis ge-

nere-' exqiiisita supplicia

cohabita.-e

/idcin
liortatiir

Domini

a salutari

\ non cessabat miles prcedicatione, sed omnibus

:

ovos m.fissmae sancfo obsequi,eique coesse et ^^ gaude.-ent. Ha?c tua siint. Chrislo

ut obliti p.-opri.-e feritatis ac

'

clarissima voce dicehat " Fih'oli mci, ro,ifes fnhmii, onniesijKr qni hiijiis rertaniiiiis
(rde.'^tis,

et

opera;tuainhiscognoscin.usotvene.-aniurqua;-''" a seculo sunt prteclara miracula. Jussu tuo

mifescit

omne quod
*2

feritat:
est.

tibi

sapil (inmo

-^i

b-pecfatore.^i

amlitc
et

mr

quidquid

h.-utum

e.t

credite iu Jesinu
^,

Chrisfum
^

Tu qnnndam

ahslinonti

Dominim

Salvatorem nostrim

afque

in

ejm

noininc baptisamini, nf drhanfnr vesfra pc.rvata^ cf ">possitis rradrre illa > (fn,v- iinpiisrt inrredii/is 12

imm jussisti

puoi-o et ai-cani consilii tui conscio, t.-uces leo-

mansuesco.-e rictus. Tii nunc

otiaii. *^

interacresesi.rientiun.

reposifa simt ieterna snpp/icia ",

irjnein
;

ti.um custodisti illfesn.n.

camimhialus^inarlyrem Sed quid tanlun. *

n/ji

rmrinii
et

coiponi crpcrinntnr
defeciiis
fjiicin

scmpcr nrdentein,
e.st

rermein sempcr cdentcni

nbi

iiiors

" siiie morfc,

'",

naiTalionisnostneseriespcrmultadistenditur^"? Veniamus tandein ad sancti triumphalo niarly-

.ium
vilf.-

et qualiter

perpetmis
ifa<jiie '

niundum

"3,

Interitus seinpiternus
irc

ad

orcisus viciTit . hiv-

indagemus.

iniqiiissiinns

Anre/ianns
/ibcrari
'

non

inrtnit >^
et

Feslinatc

32.

a/>

liis

mulis

appreet

henderr
Chrisfiim

toren. co.irusum
pit itaque
-

rifam reram
est,

rjux in

Christo

per

Advenerat jam sexta dies, visu.-a persocn, ,... 'lailifriii ', martyrem coi-(,natu,n. Pra.ce- >-. rM.
Aurellarms olficialibus suis
spii-a.'et
*.

qnam

iin//ns succcssor cripif, nidlns

riijns nomijie ^" tanta snsfi-

ul

euntes

f'->-r''>tii>uli

terminns rlaiidif; pro

neo, sed
rer/is
tl

carcerein aperirent, et quid sanctus Dei ageret,

*' ^'"""'"
^'''''*''-

utrum adhuc
tate
"

non confnndor ; quia de promissis mri srmjier -' srmrus -^ pxisfo -^.
'

an a

ca.iibi.s
"

|an, d..vui-acelo.-i-

atterni

tusesset aspiceront

et sihi

sub omni

ah angelo
iteriiiu

31. Artato itaque

utpnediximus

-sancto-'' in

recreafiii:

imnquam eum
'-'

carcere, Donu'mis qui in se sperantibus * prgesto esse consuevit, quodMiunquam eum deseruerlt ^
'

ronuntiarent ". Ventum est ad carcereni. Invenitur vir beatissinms ^ lauda.is ot "
glorifi-

cans Deum, sano et '" vcgeto cor])ore. vultu^hiitissimo ac so.-eiio ", ex quo alacritas cordis
ct
^^-

intor earnificum supplicia oblitus

animi

'"

cjus

inconcussa

fidueia
''*

fuerit,ostendit8.Gontinuo
misit.

namque^angelumsunm

p.-odcl)atur.

cujus ingressum, tugato tetne noctis hoiTorc, serena locns luce resplcnduit '". Omilla

Ad

Reversi cuncta pcr o.-dinon. ''.suo ronnntiant '. IIIo p.-i.no non cedere

impo.-atori

^'

nar.-antihus,
falsaq.io eos

nec

'^

sic

ms "

potuisse eontingei-e
'".

argumentosa

manuum pedumque
'

ptena

nunliare (i.^.nabat

Vermn

illis

obstinatissinio

j"

armiitus

7,

H-Jd.

a.) .Iiilo (i.(i.

'i.

^
'

7,

T-elinqiientes

suis

rtdfi. 7.

9.

6 jgni 7, s.

-~

'*(j.e.)i.(i. e.j. 5,7.

(i,

o,)t.

7.

"*

famis

9.

-'4

isdiii 8.
carc-eie 2.
">

-" quid tid<t.'X~ " (e.a.la.e.ii. - ,. iiee

ejus

reliqunntes
itei-um

sancltim adil. 7. S. " sanctum adiL D.)o,;i.y. "o,.(i. "missum (i-S. '
G-S.

aliu.l

^^

(1.

oin.
s.

i"

(c.

-" [tereimiter aild.

Ti.
li.

13

(j.

le

rnri.oi-e e. 6.

"

recludi

0;

cludi 3.
20

-3 0,11. G.

'

(m.
li.

c.) r.

^'(ai-cerem-iussjowj.
repit G.
-''

30.
6

tiu.iituv

.^-8.

aasceleralissimusG. ineduhe 96
(i.

m.

b.

(e.

.-.)

ol,servari 7.
''S

ciUarin -'oiii.d. ao,. D.

(s. lel.j ;et. S.5.'

(p. a.

f. )

om.

5. 0.
;

s"

6.'"
7.

2J

7.
JT

!) ;

vietuaria 5

(s. d.) c.

diq.)

/. ,>.

s|,ecimen.

=',. 7.

8,
i.

hic iteniin incipitcod. 4.

'2

ciijti.*tej:tii.i

pvve-

ximiig. intcrminsiia

01,1. 7.

om. (i.
ter
"

o,.4.

fst. 30 ,g

(i.

nnm.
4

HH. ut

jam
(e.

""

acceittunis
..

g^ gp
.s.

-^

_
;

7. s.

--

'

(Iniplentur

Num.
om.
(i.

omnia-cum eo includunturl
1

oiii.

!). li.

oiii.

Chrisli 6.

7.-3 nova G.
(c. v. d.)

"

genera

~ Me.
6.

fulmos) om.

!).

(,|ji,.. g,,j,.itij.
^l.

^" (n. D.)

rlara dixit vuce

.1.

ve,sa7.
t.

(i.

D.
--

n.

Ti

tantum add.
S;
:,,
-

"(.oi,i(j;,|,iiai-e

'*(ii,(\.) f :, s. 4..',.

0,,,,

C.) C.

s. 7.

(t. s.

'"'

qui

(i.

">

S: (D.

e. s. n.) oi. (i;

(Jesum-nostr.) D.

C. salvatoi-em 7

*3qod
''^

"
*''

om.

(e. I.) oiii. G.

'"'

1 (let. s.) o,it. 6.

7.

i>
fi.
;

'*

,,1,,. fi.

-^

i"
i.

'"

iiersempiternus
(i.

timet A.

spe o-S.
-^
(

s.

"

"

gt atld. 5.
i.

" tiuiet
'" oni.

duclibus et sinuosis anfVactibus inimoratur flmmoraniurC^ add. \-s. *i (ni. o. v.)

(J.

lanta

pne.-a,a
<'

8.

*'

,. 4.

7. S.

liyalu I; inliiatu'*

7.

Quid

ita hiciniosis

ert'o
(ep.
r.

(i.

s.)

5. 7.

(A.

n. in.}

n.

(v. v.) ^a

m.
i.

ejus

ver. v. 5,
scc. s.

7-fl.
.5,

V. ni. o.

."1.

Niun. 32

el

add.

!).

vero

(i.

(s. g.)

7. S.

ce,ent 5-S.
'

^ (e. s.) siliique

(i.

Inler

i\am. 31.
u. p. 7.

hwv taiitn-e.\isto) Ma. i.) a. 9.

semper
8

01,1.

il.

aitd. G.

= [u. p.) 0,11. oin.

(i.

y.

niuiliarentf).
(1.

"sanclissimusS.
laetoG,
s.
i.

"

' 01.

(J.

inspi-

{s. o. c.) celeriter G.

ac(i.

'*

ac7,

8.

(u, p. s.)
(i.

(>.-- deseniit
i).

ejus 5-8.
(f.
'

(quod nunquam-oslendit) om.

0. c. n.)

sed

mox

(i.

"
G.

a.s.)s. et

'-

ar 7;(c.
"'

"

(c. p. o.) p. o. c. G.
7.

om. 9;
r. 7.

'

(I. I. r.i |. r.

lo<-. (1

luc.

I.

(p.o.s. i.r.)r. p.o.

add.ii.

e.) om. 9. --" torpori.s ' {s. i. om. (i. r.) r. s. i. 8 >^ne lo. " eveniier,; posse

'" (n.

f.)

aflirtnaliatn.r.

o,nnisquel 10;.>,.(;.-

'3

ah

illis<,f/,/.r,. i3haI)i]is /(/.

itl.

172
EX MSS.
ita se

PASSIO SEXTA SANCTI BENIGNI MARTYRIS.

habcre
-" oiiinia 23

'

protestantibus

22,

nimio

stupore constcrnatus
diriguit.

et velnt^^ex

sensu^Hactus

qua laudatur secula nomen tuiun ^.

sise tua!,

in

et

benedicitur^^ per oninia

D
transfigUur;
deiti ccrvuc

jEstuabat

*" ^s

in ejus pectore

atque intcr insano mixtus furori extorquebat, victum se a fortissimo dolorspirilus

Christi milite ^"

pudor gemitus quos

^'

34.

Adhuc verba
'

in ore martyris volvebantur,

cum

rcpente atrocissimi miUtes a

^

dextro et

leevo^ illum

latere* circumsteterunt. Adactisque

ejus contundittir

proclamabat

3.

At

^'

postrcmum

valide lanccis,

qua coslarum uterique discrimen

contra se venien-

longa deliberatione concepla, dictavitsentcntiam ^' hijurkinmi dicens Cunfumax ef yeus afrocium
:

cst, transfixcrunt, ita ut acies

in deos

et

Romani

imperii majesfafcm

^^

neqna-

tium telorum intra mai-tyris viscera ^ colliderencerebri tur. hisuper etiam sacrani cervicem,
soluta

qvain ampliuiidinnHA

^* tribuesf nosfris assistere

compage ^ vecte

fcrreo

confrcgerunt.

nalihufi. Ifr /(jitur^^ et in ipso

carcere vecte ferreo

ejus cervicem ejus confundite, sirque Janceis cordis

penetralia
mite.

^^

perrumpentes, crudelieum morteperiqurestionarii

Sicque roseo cruore perfusum Christo ' martyrem nobis intcrcessorem * et cunctis seculis fidele patrocinium ^ consecraverunt '^. 35. Aderat ibi permaxima fidelium multitudo,

et

nnima
ccelum

in

Diiimurans

33. Post

hcec

omni

crudelitatis

ministerio instructi

infausla

^ certatim ad carcerem ruunt, Ca?saris jussa peracturi \ At vero san-

pevseculorum minEE nec ^ ipsius postrcmo metus mortis -, ab ipsius sancti caritate et obsequio * valuerant * separare. Quibus subito quos
nullfe

pcnelrare
eeniitur.

^ videns ctus Benignus, accepta Christi hostia \ ^ ad se necandum " irrumpere, et eos carcerem ^' jam jamque ictum sibi carnificis imminere.oculis

visa est columba, lacte

candidior carccrcm eru'

pisse ac sensim remigio alarum

superando coelorum sublimia

vastum aercm ^ penetrasse. Nimi-

in

>3

ccclum porrectis '^ ita co:^pit orare

^" dilecfi Filii fui

" Deus,
:

Pater

henedico

te et glorifico

Domini nosfrl Jesu Chrisfi, nomen sanctmn ^^ iuum, qui

me

es perducere ^, rfm qnxsifom etjam nunc desideraiam, sine cessatione ^^. secundum veritatem tuB promissionis exhibitam ^^ cornna marfi/rum Ntmc itaque, Domine ^, 2^^'o
in

" hanc horam diynaius

rum^ quam simplex quamque innoccntissima et^ ab omni malitiae felle '^prorsus immunis sancta illa " anima corporeo educta sit ergastulo ^^, hoc E Deus omnipotens " voluit indicio declarare ". ^^ Sed et tantus gratisslmai suavitatis odor nares omnium mentesque perfudit, ut univcrsorum aromatum fragrantiam "^ superaret. Quanta tunc
exultatio

suscipe
et

iUis

me ad te ^^ cum fratribus meis, serris tuis, me conjungere'^^ dignerisin ccelis, quihus in

^*

quantave

laetitia

jocunditatis et oblecta^"

minis
litus

^^

plena fratrum hiec cernentium

fidei

tux confessione
Eespice,

socium voMsti esse ^^

in

in ter-

corda pervaserit '^ cogitari

;

medulutcumque
'^

ris

''".

Domine, ecclesiam tuam,

mnndl
'^'

potest

nam

penitus lingua mortali enarrari

^^

hujus p)dago fiuctuantem,

quam

despondisti

non

potest.

Videbant enim revelatis

et

fidei oculis

unico Filio fuo, ejusque eam prefioso sanguine redemisti.Attendein faciem ejusplacido acsereno ^f. vultu, quia Jam venit tempus miserendi ejus

^^

instar

quoddam

imaginem
"^

illius gloriae et

inco^^

gitabilis claritatis

quam nec

oculus asplcere

nec

auris audire, nec saltem

pensitai-e.

cor hominis sufficit

Accipe

me

sacrificium
^^, et

acceptabih pro

universa

plebe tua sancfa

illustra

mundum

gtoria fua,

Proinde non niodo jam non ~* timebant,verum ambiebant exoptabantque ^^ pulchra

perfungi
^^

utin omnibus gentibus annuntietur majestas iua ^^ omnes credanf in fe, unum ef veruni Deum ^^, et

morte

^'

pro Ghrjsto, ut
^^.

sic

mere'

rentur honorari a Christo

ef^ unigenitiim Filium tuum, virtutem

et sajjien-

3G. Diseedente itaque a loco illo

cum magna
^

Leonilla

tiam tuam, et utriusque cariiatem Spiritum San^* ecclectum, illuminaiionem ac sanctificaiiotiem

confusiono Aureliano, beatissima

LeoniIIa,Ghri-

eumsepelit;

stum

in interiori

sui

hominis sacrario

gestans

=0
s,

per add.
h. o.

G.

7.

='

(i- s.

h. 0.) o.

s.

i.

h. 6.
-*

6.

-- (s.

h. 0. p.) o. p.

Spiritu Sancto vivit.

dominatur et regnat

in

omni gente

et

araens

2ii(c.m.) m.G. qui ad aUox linjuiiunim-majest.) om. adstare ergo

permixlus furore
G. ^ (ille

23 (n. s. c.) c. n. s. 5. -

veluti 7. S.

- (e. s.)

enim add.

7.

**'

(e. p.) p. e. 6.

(m.

f.)

loco et tempore et nunc et semper et per infmita seculorum * ut - (p. Ii.) tunc 6. ' (o. c. m. i.) om. 6. secula. Amen.

piimo
6.

fausta

6.

complerent

6.

"^

om.

G. 7.

"^

acceptissima

non creaere
83

procl.) oi. 9.

^^

9.

^' (r. a.) 6.

6.

"*

0.

^" (c. e.p.) p. c.

e.6.

Num.

33.

>

Trnireitsis S.

Maximini

ita pergit : Igi-

carceiem ubi sanctus vir et mente psallebat el spiritu, ut jussiunem impiissiuii CiBsaris explevet. Ceinens autem martyr bealissimus, lUro poejus. intellexit quod prope essel vocatio
tnr ingressus est spicutator orationis sibi paulisper dari lixisque ^enibus teUuri. oculis iu cwlum erectis, fusis precibus orabat dicens : Festina, Donxiue, ad adjuvundum me, ct preribus tneis celer auffragator assiste. Gumque in ipsa
slulat
locuiii

" om. ad " ere om. F. orabat dicens ctis " om. 7 n. ad 5, 8. p. d. e 6.8. g, _ m.) (diu desid.-exhib.) om. G. ao (m. 4-8. ^^ om. per coronam martyrii
e. c. V. 6.

i, 5, 7. 8.

- (h. G.)
(i.

h. C. 7, 8; (a. C. h.) om. G.

6.

(v. e. c.)

10

(a. s. n.) onf. 6.

'^

G.

6.

c. 0.)

6.

^^ (d.

t.)

6.

(n. s.) s.

4,

i^

6.

^ (d. e. p.)
ai

19

(,,_

fp_ ^.

'2,

(a.

t.)

6.

-^

c.)

c.

m. 7. ** (f.t.c.) fide confessionis

i.

^^ (v. e. G.

t.) i.

t.

V. e. 5.

-''

t.

30

(attende-ejus) om.
6.

G.

m.
5

e.)om.

^-(u. et v.

D.)Deum vivum
desponsasti
s-

6.

-2" (v.
6.

e.)e. v.7, 8.
-^

(p. s.) s. p.
(i.

(t. s.) s. t.

6.

>

o. g. a.

6.

^^ in
I.

add.

7, 8.

sanctificatorem
s.

5.

^^ (I. e. b.)

h. e.

7, 8.

oratione a spiculatore fuisset percussus, ilico columba nive candidior e corpore ejus exsiliens. cuncf is qui illic aderanl
chrislianis videntibus, volavit ad ciplum.

Tanta etiam

in

ipso carceris anibitu respersa est odoris IVagrantia , ul omnes qui iUic nstaltant ina>stimabili suavitate replerenlur.

unigenitum-tuum) etverum, cujus nomen henedicitur in secula seculorum 6. ^ (a.d. e. 1.) 1 (adhuc-cum) illo loquente 6. Num. 34. * om. 6. " (m. v.) v. m. ^ illo b. a dexlris et sinistris G, ^ compagine G-8. ' Christi G. (n. i.) i. n. G. 5.
^''(p.o.s.n.t.)n. t.p. o.

5; (et

*"

' (e. c.s. f. p.)o(n. G.

p.

consecrarunt4,

Tunc beatissima

Gbristi

famula Leonilla, Christum

gestaiis. iUique
soli

in

interioris sui

hominis sacrario

placere

Num. 35. m. m.) om. G.

non
=

3, 4, 7. 8.

7, 8.

(m. m.)

m. met.

martyris Cbristi add.

G.

(n.

i.

poterant 6.
G.
i.)

ac nota esse cupiens, collegit sancli martyris corpus, et conditum aromatibuseo loco ubi nunc dignissimo honore
veneratur, honeslissimfe tradidit sepulturie. Ubi etiam assidua miraculorum operatione cotidiana erga fidehter petenles benelicioiaim exhihitione liumani generis pietati se

'*

nive

7, 8.

._ 9 om. G.

" (v. a.j a. v. G.

^ (c. s.) s.

>o

(m.

f.)

f.

nequitise G.
G.

G.

cceU

i.

s.
i.

om.
5.

'^ (s.

G.

(anima-erg.) fugerit
i.

V. 6.

7, 8.

I.

'*

" contuentium
6. (p.
e.)

nam

6.

anima
' '^

'^

om.

G.

*"

'* (v.

d.) d.

flagrantiam
perfuderit

4, 6.

"

(e. o.)

om.
6.

cogitare 5, 6.
"^

commendat eorum cultui, Chrisli gratia secundum suum merilum incessahiliter glorificante et continuis signis ac virlulihus decoranle. Goronatus est autem beatissimus
martyret insuperahilis athleta Benignus die kalendarum novembrium, regnanle Domino nostro Jesu Christo, qui est virlus et pra^mium omnium juslorum, qui cum Patre et

" m. 23om.G.
banturque ah ipso 5.
o.

enarrare lingua mortalis

^t

6.

videre
^a

-*(n. m.j. n.)j. n.

m. 6.-26 om.G;
(p.

exorta(g. c.)

- = fungi G.

m.) m.

p. 7.

Num.
10.

36.

G.

om.
^

^.

"

beata

G.

interioris 4, 5, 7, 8,

om.

ergastulo 6.

illique

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

ac nota esse cupicns. collegit sacratisshnum sancti ^ martyris corpus ' ct diHgentissime conditum aromalibus eo locinibi nunc dignissimo iionore veneratur honestissirafe "
illique soli placere

173

pene " exanimes stravit.

38.
et ira.

rum oporationc

tradidit sepulturcne. Ul)i otiarii assidua miraculo'\ quotidiana erg;i fideliter ^^

desuper immincntis si^.um a aivmis e n,uspi..ibus

Hoc evidentisshnum divinm indignationis

>

KX MSS.
^

misrrc

fore

non modo
e
i

iiioritui:

perora

petentes beneficiorum exhibitionelmmani generis pietati se commendat et cultui, Christi prutia san-

Haud dubie per hoc quod acciderat imperatoris portend, (-xitiura, quodque '^
ita fuisse, celer

ferebatur, vulg, confertissimo rumore

vemm

-uu

volitabat

rerum

ctum
cante
Aurelianus
atiiem

1
"^

incessabiliter mirifiet continuis signis ac virtutibus ^^ decoI

suum martjTem

l^x.tus declaravit.

'^

rante ".
37.

bundus med,ointer Eracleam

Ccnolrurm.n
"

territus ac tremcGonstantinopoli.n fcstinato ^ rediret viie

et

Cuin enim

Bjxmtium,

loco qui

Non

est

silentio

prtetcreundum
deinde
et

dicitur,

quem
con-

aDcomnitus

''"P''-'^'"^"^

Aurelianus
enini

e.v:itum

fuerit

sccutus.

Revera

ad laudein Dei
gloriam.
si

sancto^

rum niartyrum pertinet quam justa ultione osor et

fmemsmmi vitiE posuit ct persecutionis. Coronatus est autern beatissinius martyr et insuperabilis athleta Bcmgnns, die
regnante Jesu Christo, Deo

a militibus interemptus

retotur

inseclator ehristiani

nominis damnatus sit. Denique cum per quinque annos et sex menses crudeiitatis infreni
curriculo

qm
nihil

kalcndarum Novemb,-iuni '" et Domino nostro "

est virtus ot

pr*mium onmium jusforum'^'

Ipsc enim virtutem dedit, qui seipsum. quo melius

ost,

debacharetur atquo iniuuneras sanctorum diverso suppliciorum g:enere strages darct, qua"^

in virtute pcrseverantibns repronii.it

dam

die

cum in augusto suggeslu

repente fulmen

'

residens multos

mquiens: Ero iliorum Dcus et ipsi erunl mihi populus. [pse erit finis et palma sanctorum certa'* qui sine fine videbitnr '^ sinr fa^tldio amabitur, sine fatigaUone laudabitur.

sanctorum ad crudelc munus

pisset
'\

mmum

sibi exhiberi prJEceterribili fragore et

cum

qui

intoleranda

de

ca?Io

humanis aspectibus coruscatione missum ante eum corruit, ipsumque et i"

formidiuis

omnipotente Patre suo

cum

et Spiritu

dommatur
ettempore,

et

regnat

>s

Sancto"' vivit" i onnii gcnte et i' hico "-^

et

omnes circumstantes, innnens^

et ^'

metu

nunc ^ semper

per

infiuila

seculonim secula ^^ Amen.

oni. 7.

(s. s.

m.

c.) c.
6.

h.) diligenler

digno h.

beati
lo

m.

6.

om.

6.

loco _ n (m. o

ij.

7.

(j

o.

haut
"

3.

et

"{c. r.)
7 ,.

celeberrimnm b celeberrinius 6
;

(a.

1(0,.

sui mailyris merita acceptante et niiiificante quntidie 5 '3 mirificans 7, 8. '"(a. v.) o/h.G.- '^ decorans 7..S.

(me.

Amen ./,/.7

6.-8 ie,]i^ ^^^^^-^ noveml.iis G.- " J. c. D. e. D. n.) D.

(;
,

6.-

GsenoiVurium.

et

nli.jua omiuit.

Num.
8.

37.

sed non o
6,

2 (n. e.)

nec

hoc

nuwvnnn
fj.

"

est adcl.

om.

(i.

37 ooim. codices 7

Clnisti

^(d. s. g.j
6.

fi

fmultos-piTecepisset)
^

sfevieus insaniret 6. ^ ipsuin (i. 1 om. ti.

Nmn.38.

Inmen " om.

7, 8.

multorum sanctorura nece

5.

intoleiabili

5.

4.

Iititium

numen hujits Hs</iie ad

cutioni omittuntcodices

ultionis 6.

vitiEetperse

Patre et Spiritu sanrto vivit et re^at per infinita secula seculorum. Amen la sanctorum (i. '*/.(;._ ^" {s.ty.)om.{^:hii: jmiica .tiint cnijin in ajif.i. '"(o.P. s.etS.S.Jcojeterno et coomnipotente Deo Patre etSancto Spiritu 5. - " et a,ld. G. s i (e. r.) om. (i. om 4 o - ^' om. 4. 3. ^^ (g. e. I.) om. (i. 3 et a<ld. b. (et nuncsec.) om. 6.

qu.

cum

- " it ,h^init

n. J. C. G, 7; sine
v,l

sermone

MIRACULA SANCTI BENIGNI

Librum mimcuhrum S. Benigni . Far,.uw 10733 ; 4. Di,-iorsi 383
//,.,
;

rodiribm

1.

Parisino 170(n;

2 l;,riMno 535^

5, Moti.^,es.ulam

'

1.

Cf,: sj:ra, p.

W3.

c
P>-ologHs.

A, ilpertisshne
beati Gregorii,

igitm-

devota

fidei

relatione
translatio

Turonorum

antistitis,

piant \

sacratissimi corporis Christi martyris Benigni est descripta, ct quse tmic perspicuis obtutibus, ipso

credibilitatisSadhihita, fidelitcr inleliecta perciNec su.spicetur a quoquam id ficri alicujus

DominoMargiente,divinitusfueruntostensa,Iucide
praidicta sunt miracula.

Aliorumetiam sanctorum corpora quijjus qulescajit vel humata sint locis, dictis ejusdem pontificis agnoscuntur a cunctis

tnmoropriiesumptionis,.sed malle sequi nos probabilom antiquorum sollertiamsapicntium \ in quantum fas est, qui ea quie acciderunt suis tcmpori-

bus
sui

' porvigili cura insudabant describere. mentionein aut futurorum cognifionem

et

ad

oi-ato-

eorum se frequentius deposcunt adjuvari suffragiis. Hac ergoratione^^veritatiscompcrta.qu^

qui

ria ratione vel lucido poernate cnpiebanl depromerc. Si enim incort;e opinionis ralioper campos

deinde ad nostri potuermit pervenlre notitiam, pauca de pluribus perstringentes miracula. agnoscere volentibus sequenli opusculo depromiquse ipsi vidinuis, vel quce relatu ac fidelium virorum audientes vera esse nullomodo dubitamns. Qua?
:

mus

ea

sciiicet

religiosorum
sigillatim
a

monachorum

eloquentiie dilatata ita facunda sui nitoris pollet gluria ut recitanti sit grafissima, quanto magis est attentius recitanda ac pnedicanda virtus divinm opcrafionis, (puE, procul a se decusso palloro obnubilatit lucis, velut sol undique emittens radios
suffi

claritatis,

cuncta auxiliante gratia Dei pene-

trantes,

non

dcsinit

sententiis divisaaliquorummetroruni

lucidius clarescere miraculis.

sequentibus versiculis a breviter composuimus, ac superiori stylo beati Gregorii annectentes apposuimus. Ha?c autem
vidiae
illis

augmeutando lucem assiduis Ex hoc nempe pr^

dicafacunctorumauctorismagnificenfia

scmpcr
ad
ut

omnimodis carere norunt,

pandimus, qui nievo inet cum spe fide

gloriosius debot colIaudai'i, quatenus ipsius potiori gratia suflulti percipicntiuni ammi devotiorcs

recitandum jugiter valeant apponi. Itaque,

Nnin.
-

1. -, ! D. i. cieduhtatis 2-5.

2.

rationis 4.

percipiunl

4, 5.

singillatim 4, 5.
e

suis

t.

a. 4.

majjnificentiara 1-5,

sapientum

4.

prajfatl

174
i.\

MIRAGULA
sumus. iniiacula qu* Dei oninipotentia nosfnqno
tutoris ac

S.

BENIGM.
volens
illuui

MS>.

|jra;fati

ret.

appetere lancea peilbravit ejus

afiuit

J3

atquc clcincntia iargicnte interventu beati Beiiigni. ^^pocialis (lallia* palrnni

pHStoiis,mulliplicit(.-rrulsi.'rLsconipcni;liosedt'Sfri-

bentes^complacuitinstantibuscunolisquosequentilms conirniltfre. (|ualei)ns ejus juKe patrocinium

arspei credulitate, fidei L-xhibitione. dileelionis

divinum judiciuni, qiiod martyris meritum. Nam facic rodcclaravit bcati trorsum conversa, da^monio plenus et niniia ipsius vcxatione tortus, una cum duobus sociis miserabivestimenta.

Mox

liter solvit

puenas mortis.
Ite.u teriis.

doro cunctis agnoscere quserenlibus coruscnm vencranter claroscat, et fervor sui cultus in illius
laude el gloria invonialur, cujus dono rerulsens in CQelistantarumvirtutumoperatorsiepedecluratur
in
terris. Kxi'licit PHOi.oars. lKi:rpiuNT MifiACULA
'".

4. Per idein tempus quidani iniles noniine Robertiis, dc castro Belnensi * ibideni advenit. Qui quadam die quemdam monachuni saneti

"Beiuin.',

Bcnigni ex equo
deiis

cum

injuria deposuit. Qiio se-

se(juenti

intrasset

ad propria, cuni Oscarram fluvium securus, repente in

die

rediens

EJUSUEM MAHTVIilS
MilcK
itiijjiiis

eumdeni

corruit mortuus, sicque priedictus equus

restitiitus.

ducatus Bnr<zun2. Eo tempore quo Heinricus h miles, vocabulo I^iotdi;>? florebat honore, quidani
berlus. circa res ecclesiarmn et labores pauperum assidua deprredatione saeviebat. OuUi.nu nullius

sancto cst

Unde

rex qui aderat atquo

ejus proccres sed et cnnctus exercitus ha?c audientes, simul

puiiltiir.

quoque

intuentes, deinceps valde

acquiescons nionitis a prava; consuetudinis usu sese conipesteret,cuidani religioso solitario,vigiliis

ca-perimt sancluin Christi martyrem venerari, queiii compererant se exorantibus pie auxiliari
et in suis inimicis
sttu-i.

creberrimis indieiis manife-

et orationibus crebrisquejojunils inlento,

lalis

de eodeni ajjparuit visio. Videbat se clioro ctclestium civium interesse atque proprii intellectus rationeagnoscebatvelulprifcsulenicbeatumBeni-

h. Poscit

devotio expedire celeberrimum quod

Tfnnfn,:

notum

constat miraculuni. Imminentc quodara tempore sanctre Crucis festiva Exaltatione, decorata est ejusdem ara ornamentis ecclcsiai. Ve-

gnum ornamentis
cuUudivini

episeopalibus, ut solet

fieri in

sacrificii, decorutnm, sanctumque leprotomartyrem Stephanum dalmatica vitam ac ^ indutum utrimque int(n- so duducent es quemdam Maminetem -. angelicie pulcliritudinis puerum,

spertinis horis ipsius diei supervenientibus, obse-

rantur fores a custodihus. Quidain autom cupidus delitesfcns in abditis, volens ex rebus ccck^sise
inopiiie suae

consulere, nocturno furto exspoliavit

monacliili haljilu

comptmn

el stantes

ante oblu-

tus superni judicis, conmiuni clamore suggerebant

injurias stevissimi boslis.
dito, einittl

ornatiim altare. Observans autem opportunum tempus quo recederet, maue facfo foribus aj>crtis

Quoruni clamore exausentcnlia

cum jam
viril)us

securus progredi

vellet,
est,

videbatur

(^jus

oM

lancea

male tenebat beno detentus

ut

per id quod luctansque pro

tetalis vulneris,

qu*

illum contbdcret el funditus

facultas advcniret cgrediendi,

impe-

Seqnenti die visionis ostensee, prandente jam diclo duce,contigil adesse solitarium et militeiii denominatmn. Pcrcepta alimonia, assurexstlnf,'uerel.

diente potius difficultate renitenti denegavit patens aditus voluularios exitus redeundi sicque
;

invisibili constrieto

vinculo

nequaquam
medio

fas secc-

gens petit priiicipem ut conccdat

reverti.

sibi

ad propria

dendi
bilis

quoquam

aderat, sed in

vise

immoad-

Qua * ipsius

beiiedictiono recedente.solita-

persistebat.

Gumque

concursus populi orafieret et

quid de eodein pnetcrita nocle vidisset duci quod illi vicinumforet morlisexitium innotuit. Quem missi al) eo ut revocarent citius
rius

tionis gratia

ad sepulchrum sancti

aperuit, et

mirationi introeuntibus ac exituris csset, vidensse omnimodis dotineri, ignorantibus cunctis culpam
aperit,

sequentes,
Snfine

metuhostium supervenicntium

intran-

prolatumque
innotuit.

sinu

testimonium

furti

Jrcr lem flumen Segonnie'"'* et festinanter cupientem transnatare,sn;e impulsu lanceie profundius terrse defixfe rcpcriimt interisse,cum oam ad gid)ernan-

ostendens, qualiter detineretur vel quid egisset

palam

Quo

fratres per nuntios

comperto

miraculo,pleni hetitia et exultatione oinnes

Deum

dam navim
Aliiis itein.

niteretur abstrahere.

Nequaquaiij est silendum quod multis constat mmiifestuiu. Quodam tenipore, adveniente rege Hoberto (/ Divione, quEB quisque habebat ad
3.

ac provisorem sui ovantes laudando benedicunt, recipientesquc quod suum erat reum solvunt vinculis et erimini.' cil)0(iue roitlotum

ad propria

si-

nunl redire.

munitionmn pra^sidium deferebat. Cum(|ue

gerimilitiuu in diriiiiendo sibi
discui'rerent,

arnii-

providenlcs uhique

unus

sjevior ceteris conatur infrinet

gere ecclesiain Cbristi pniecursoris

Joannis.

baptistre

Hoc

iierspicientes ipsius eccleiiia? clerici.

Dignum est illud inserere paginae quod con- Moiindnis gestum muUorum ad imitationeni, Dei dispo- Deo iHfiiii-li" stat sUione. Quidam monachus profunde inscius ca- comeitiUn: vore ruinam foveie, permotus utilitatesua; scienliic ijua bene doctus erat, voluif hujus sancti
(j.

pulsando signa animoventes crucifixum, deportant contra furenteiii armigerum. At ille insana mente
eftrenatus, ultra

moduin

sa^viens el

quod

perti-

patrocinium deserere et solvi rupto jugo disciplinie. Quod ut pcrageret occasiones excltabat. quibus efficeret quod cupiebat. Gumque noctu
per fenestram terrje contiguam vellet progredi, vidit quosdam spiritus exitum sibi donogarc qui innuentes dosignabant, si extra poncret pedem, interitum. His visis, quod sui causa ibi adessent

mescere debuerat contemnens, non esl cunctatus pungere lancea venorandie figura; brachium.

Tandem

violenter repulsus

denuo traditur

in

re-

probum sensum, ut ea qujK noii sunt agenda ageret, furens nimium pervenit usque ad atriuin
cuidam ipsius sancti servo frunientum humero obvians, vim intert illud aufercndi ille non esse suuin quod ferebat, sed sancti Benigni fore asserobat quem minhue credeus diutius caedebat. Glu cum supervenisset unus ex monachis et uuplorasset ut talia agere desistesuncti Benigni.

Et

feienti

niniium citius rediit ad lectuDocurso aliquanto ipsius noctis spatio, illusioneiii iii se, non extra, fieri credens, exsurgens
intefligcns, torritus
luiii.

rediit

ad locum eodemque modo pristinum hnr-

roreiu subsequente secundo perlorntus aliquam' diu detentus est. Nec multo post ad idein

peragendmii revertitur, accommodanscjue oppor-

"

ojjt.2.

2,

'*'(e.m.)'p'loriosis.simi Benigiiiiniirtyrisi.
'

Num.

om.

*>.

3,
*

'"'

Sagonnse
G.

3, 4, 5.

"

magnatem

;i.

im.

3-').

<Juo

Num,

Md.3,4.

tununi

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

tunum fempussuje
ciiuruni,

perquiritur aditus pro^rediendi, detinctnr multiludine mona-

sollicituaini,

dum

175

quoruni spiritus

ilji

ijrovisoi'es dcputati

excubias celeJn-antes cuncta nionasterii loca vigiHac itennn visione conipulsusremoralur paucis dicbu.^. Dcinde est perventuni ad iniqu* delectationis votum, et
lanter obscrvabant.

jam

vagabundus
obtinuit.

suscipi se exorans in

cujusdam domo

Gumquo
ille

nocte quicti,

se dcdissent superveniente nniplioribusoccupatus tcnebris,

nisus surgere. cjus subh.yalione plcnissiijr sanitati sensit sese redditmn. sieque, copia eundi atqiie i-edenndi relevatus, diutius est eadem inlo<nilate

ad ejusdem scpulchrum, exorans et smpins ivocans illum pervenit usquc ud una.ii cx coUnmiis manno.-eisquibusabsidaconli,u..u-,statimque auxilio subvcnientis Domini fidclis servus citissune allevatur.Nam ut eam manu contigit,

KX MSS.

memljrorum quam

rcccpit in scrvilio sancti fide-

dcnudatus jarn inlerius Ude bon;^ operationis' denudavit etiam se extcrius veste rcligionis'

hter usus. Velocius fama luec pcr aures oiuniuin

mente delurpato'! nutu quo accendebalur ignis, horrenduni alluit d^inonium in similitudineni simiiv figuratum. Quod quamvis ad instar ipsius
divmo,
in

Moxquc

vcste et insana
loco donuis

advolavd, cormnque corda magna ixullatioue repleiidom Dci laudibus ubcrius excitavit. '>. Quia ncquimus cxplicarc ipiantum
fulgcal

mhujusmodi curationum genere, saltem dc multis

/iiiif/iiiiliis

pauca

libcaf brcviter dcscribcre. Qu.'ii.dani

oiiii.
'

monstri esset cxij^^uum, incomposita tamen deformis brachii ma-nitudine, fa-da' mauus, digitorum unguiunuiuc turpium, nitebafur illum
ct

ifaque
biis

Adelinum nimius a-gritudinis ungor mcinbn)rum officiis diutius de.stitutum

.ou-

traxerat. Cui ctiam

astricto gutture

attingere crudeliter sutrocare. Videns

nervorum contractio Vmv/m-

itaque se in confmio mortis positum, rogat

Deum
vita^

invocando sanctum Bcnignum,ul vitam concederet, vovens sc revcrsuruui et usque ad finem

^ perniansurum, si
culum.

valcret

imminens evadere

pcri-

offensio languoris operaiidi nianihus incodeiidiqne pedibus facultatem penifus denegabat. Qui cum seduio nuiltorum intcrvontu sanctorum advenire sibi sospitatem precaretur nec ullo luodo concederefur, tandcm comperiens

nsque

exauditus pcr merifa hujus sandi libcratni', recipicnsque devotus quod anfea infidclis utebatur. pedem. quem a bonis opcribus deviarat ^, rcducit et in semita rocti itineris
deincep.s
Miiliihiqiivhi
iri/ilitiir.

Tandem

m aiiis

biijus sanctissimi protectoris nostri pofcn-

temefficaciamvirtutum,adejusliniinapervenieris
aceessit, luiploraturus necessarium devofc remedium. flujus devota accessio, comitata intogra fide. quod orando petiit integerrimc imjjclrare

permanendo

fideliter vixit.

etlam clarum est pandere mlraculum quodvaldc fuit celebratum. Dic dominlca mediee
7. Illud

quadragesiuiie,

quidam mutus

cumque intercessio illius icdinlcgramembrisac din opfata sospitate gaudcntem sanum palam visibus cunctorum exhibuit. Unde
prnmeruif,
tuin
et sibi optabilis lielitia pervenit-. qu:e

fideiitcr cxpcfivit

hujus sanctissimi martyris subsidium, quo sibi longo tcmporis spatio denegatum a Dco iinpctraret

cnnctorum
(estis

ora spcctanlium

iu

Dci

i].siiisquc prjeelari

eloquium. Qui dcvote petcns se admitti ora-

torio in celebratione

se corpore et

misss majoris, prosternens menf c evangelicis verbis secus pedes

laudibus dignanter aperuit, et magna exultationo replevit.Qui ne tanto ingratus foret beneficio, scse in vicissitudincm pro concessa sospitiite sanclo

condonans

inlulit,

ibidem subventioncm divinai pietatis. Implorantc igitur illo et sa?pins invocanfe devofa mente sanctum Benignum,
ut retardanti

levita^ legentis, prEestoIabatur

operariisque basilic quoad

vixit fidclitcr ministravit.

ctum

voto citius succuneret, slatim affeipsius tlagrantis fidei potenter comifiita est
'

lO.Alium quemdam. vocabulo Albricum.omnibus membris percussio paralysis effeeerat dissolutum et ab omiiium efficienfia actmiin rcddidcrat

tf tiiiiiK
/ictra/ijticiix,
(jiiiimiiiit
t/ffjit

executio virtutis.
fratribus
tibus. ca-pit

Nam

invalidam. Qui

cum suorum

sollicitalionc

njmil

perlecto evangeiio, cunctis

communitcr symbolum cx morc cancnbene i)roIoquens Dcum suique aucto-

parentum ad hiijus pafroni nostri iiercipicndum levamen fuisset delatus, cunfesliin ut virtulis
vigore ipsius interventu marcentia membra pleniter sentit pertusa, suis gressibus incedcns rever-

wim/crum
.S.

Hentnni,

rem C

nominare, laudarc. ct ad inferro^^ita rospondere. QuiE res gesta cclebrem liKtitiam diei
geminavif, docantato in
rituali

beneficii

gaudio.

Undc

matris eccIesiEe spipraieuntc abbate ipsius tcmfiliis

titur gaudcnter ad propria. Scd rursus ejusdom incommodi anxietate detontus, curvatus et ad f
'

poris,omnis congregatio catervatim cinn votis pra;cordiorum juncfis vocibus Deum laudanfes dieunt
La/t(f(ffe

prioris iiuctorem medeiit revccrtus,

piii

subven-

fione relcvaturac

mox habitaculum

lirnia

deam-

Dumiuuni,
i,t

(piia

beniijniis

est.

Psallite

noniittiejus,quom(im suavis^^est.Omniai^UcecunKjite
roliiif fcrif

bulatione visendum requiritnr. Subscquitur primis defectionibus tertia pejor. quaM-ogcret loliciis

r(Flo et in terra. In prolixa

quoque

modulationc sequcntis versus composita prosa in laude ejusdem martyris decantantcs dulciflue
Concinunt BenfilirtitH Doininns
:

revisam douuim dcseri insiguemquc tantaruiu largitorem sanationum compelleret adiri. Tuncrelicfa doino ad eumdem devecfus. orat slbi ejus meritis sufTragari, culpans se coliata- ingratum benignitatis de cetero obligavit se voto in
;

que

e.r

Sion, qni hnbi-

tat in

Jenimlem

rcplesfcin urbe^n, qito iihnusjiibi-

lat Benitjnus crebris^jue coruscat semper virtutHms, hic rscis visiim resfifnens et loqueliini mutis, prx-

loco persistere, nec aliquatenusab ipslus patrocinio decedere ^. Cui stafim incoluinitas ple-

eodem

stansqite cuncfisfidr beiiefieia.

i''i''iiifticits
>'<tiiiiUtr.

nissime confertur ac per hoc omnium ora videutium in Dci suiquo marfyris prtecipui lamle .solviintur, et

Nequaquam debet siientio retieeri quod conactum gratia istius sancfi. Ex fjunilia ejus quidam, nomine Arnulphus, privatus onmino inembrorum virihus, animatus spe sui Doniini,
8.

sacrorum fama gestorum multipliciter

augetur. Qui deinceps in codcni loco
stetit

stat

dispersa

permanens,

votumque quod voverat

fideli-

ter observavit.

intellexit

se sospitafis

adiret

pium

ipsius pjifrocinium.

mcdelam adepturum, si Qul cum quadani

fuit

die,ducentefide,proutpossibile

advectusesset

Relatus est item quidam Roberfus ab amiad expctendum hujus sanctissimi Patris nostri prajsidium, qui, coh^rentibus ealcaneis natibus,
1 .

'

/''((('

miiilf}

cis

iiiiifS

frontriiciitt.

'*

i/m.

Num.

7.

retaidandi 3.

suave

3.

Nnm. Num.

9.

'

'

destinatum
'

-J;

tleslilutust.
'''

10.

curvatur 4

2provemt3-5.
3.

discedere

pectori

176
EX MSS.

MFRACULA

S.

BENIGNI.
amontia corripiente potius fugabatur.
incorrigibilcm illorum castigatio per-

quoquc impressis genibus, toto corpore erat hunii coUectus. Queni ad ipsius liniina cxpositum ac nonien ejus frcquontius invocantem
pGclori

deteriori

Qucm cum
tunudum

vidissef, porducifur

ad hujus sanctissimi patroni

propriie salutis,
uf

cienienter erexlt; cui etiam roiiindendo vires integras membris facilem motionis usum concessum est adipi^ci. Qui denuo rcdiens domi, prlstinis arcelur dillicultatis augustiis, et quod opificom
suee salutis

coactus,

medelam

illorum fidcs spcrabaf, cilius percepfurus.

qui-

non debuisset deserere incongrua

bus cuin ibidem friduo defenfus perstifisset, tandem tertia die paululmn sonmii percepta quiete surrexit. seque mentis sospitati plenissime -reddi-

rursus contractionis conqueritur detentione. Re-

tum
tos.

scnsit, ac cernentes cuncfos

Deum

sanctum-

currunt noti ac i^ropinqui ipso poscente ad

prideni benignitatcnt,
ibidcni

notam enmque nd curandum ac

testificantibus

que Benignum laudans reddidit inde exhilara14. In

inanendum
sui

ipsis

atque

medendis quoque paralyticis quanta

ful-

Sanatny
P^rahfticm.

spondentil)us

ipsius deditione perfercntes,

geat gratia, sequens depromit pagina.

Quidam

sumnia opcrante pictale intercessionisque dono

largientc, protinus

namqucparalyticus,nontineHildradus,hujusniodi

solidatum atque erecfuni in

aspiciunt, et

incommodo niniium

dissolutus, nullius effectum

affitali

cunclis

penc^membris

Deo sancto-

operis valebat in se excitaro, sed deficiebat

ciente pr;edicti languoris torpore.

qne Benigno laudeni canentiijus gaudentcs ostencu.stodice

Cumquc

dunt.Qni quamdiu advixit,scmpcr valvas ccclcsife clave numivil ac pavimentum jpsius

12.

angustia ac m;estitudine obscssus pene defieeret,

destitutioni suoeque inutilitati

vehementer con-

scopis vertere devofus studuit.

libn'atur.

dolens, indubifata fidc crcdens hujus sanctissimi

palris Benigni

Quanta vcro sit huic sanctissimo potestas super energumenos coUata, sequentia legentibus
dcclarabunt scripfa. Sacris igitur diebus
septi-

adcptnrum

se velox auxilinm,pra3-

sentialiter devectus est eo

piiefafi
^

B
* Bussy-la-

P6le
{C6te-d'0r).

maufe pascliJB, quardam mulier istius sancfi ancilla, nomine Gunzelina, pergens ad villam quse nuncupatur Bycisus *, subito babuit ifineris sui socimn humani generis inimicum, qui peregrinantis specie mulieris assumpta incedens, ornamentis regiisconipta,progrediebatur,veluti deambulans uteretur longiori
via.

poscente ad sacram marf jtIs niemoriam. Quo cum fuissef E deportatus, adjuvanle ipsius intervenfione quod
fideliter

quasivit impetrare meruit, executionem-

que

fidei

means ad
sospitati
;

recompensavit opus miraculi,afque repi'opria laitus plenissim^ rcdditus est

collaudans quoque per cuncta Dei et

sancfi ejus beneficia,

la;fifia.

magna

videntes repievit
potenti domi-

Qufe

cum

pluribus

suasionum verbis multisque promissionum nuineribus fallax jam dictam feminam per prolixam
contabulafioncm dcnmlceret sibiquese^incuncfis
prodesse spopondisset, finito hujusmodi vcrborum
colloquiosiluif,
tionis illam

15.

Praiterea

m frigoreticis quam

^,,,
febricitantes

netur hic sanctissimus ac valenfi prtesidio, apposita suprascripfise docet descriptio.

Nam quidam

umbraque

phantasticoe macliina-

dcscrons non comparuit. Qui

mox

ut

visus est a se recessisse utfuturiinsciam-infor-

monachus, vocabulo Rodulphus, qui causa proprii nominis pluribus impositi ^ atque ab elocutione frcquenfius a se usitata specialius agnominabatur confessus quodam tempore fervidse
,

signum crucis oblifam repente invisibilis inimicus invasit, totamque a prisfino sui sfatus usu mutavil, ac dira rabie in se seu in his quos
tunii

sesfafis

nimium laborabat typo

quartanjie febris.

Cujusvis

cum

nullius in sc

proficuum perciperet

medicinfe effectum,tandem post expetitos crebro

et edoctos a nmltis

attingere

valebat crudelitcr

inflammavit.

Quk

potionum haustus, nulla conefficax quasrit sincerae

cum biduo ita daemonis

sisteret,

capta usaquenisibus^^per-

valescens pro his melioratione, ubi perspexit hu-

tandem

terlia die

per plures liominum

manum
fidei

impotens,auxihum
,

vires coacta afquc stricfini dcvincta perducitur

devotione divinum

dejectus totus avide

ad bujus Chrisfi martyris patrocinium, ejus inforvenfu tanta peste cm"anda. Ubi dctenta usque
octava dominicfE rcsurrectionis
ruit ipso
die, liberari

menfis corporisque supplicatione ante pecuHaris pafroni sepulchrum. Moxque somno oppressus

me-

Benigno exorante, a dolosa iniqui hostis invasione. Nam cum populus ad solenmem nielo-

quenidam decormn clcricum, more antistitum GrcecicecaftonsumaGdecentibus ornamentis^

vidit

diam vespertina? synaxis convenissef, illa diu amissce quietis dono cum salute fugato hosle fruitur ac prisfino sensui restituta cernifur
;

indufum, pulchritudine nivei capitis et prolixse barbse venustum, sibi assistere,qui talibus verbis

imperans compollcbat febrem ab eodem discedere

;

laudes-

Fr^cipio, inquiens,

iibi, febris,

ut atatim

que Dco sanctoque Benigno a cunctis venerantor cum gaudio decantanlur, nierita quoque per multos dilatata cernentes in illis ^ gloria ubique ^ celebrata panduntur.
item
phreneticus.

deseras perva.tuni
alifpfa
Illico

corpus Iniju^

qu/esceiitis,

nec

nJterius tui molestiu

^

ijrnvato

domineris.

iiberatus

deincepsque

ita

expergefactus surrexit a somno, fugato caruit incommodo. Qui

13. Nec dissimile fuit illud miraculum quod gestum constat imminentibusdiebusRogatiomun.

fraternae congregationi hilaris et

gaudens

astitit

eiquc visionis, curationis quoque, causam narravit

;

Quidam denique mentis

insania captus ac totus

quam

etiain

l^tiorcm sua relatione reddidil

liumana mansuetudine privatus nelanda atque

turpia vorlja loqucbafur, et andientcs sive sibi

ac dcvofioreni circa ejus patrocinium veneranter

exhibuif.
10.

colIoquenfcscunctosinanibusMictis InufiUbusque gestis provocans vehementer fafigabat. Qui coercitus a multis verbis ac vcrberibus, ret sensui pristino restitui, nullo
corrigi; inio etiani, illorum

Constat hoc miraculum fuisse gesfum anteprefiosissima Christi marfyris ossa vene-

tt

aUim'''-

quam

quatenus qui-

modo

poferat

rando abbafe Wilcimo poscente transferrentur/"a Lamborto,Lingonicurbisanfistite.Dcincepsvero

quanti
^

commiserationis igna-

febricitantcs vel variis afflicti languoribus

rus,

unde ejus vesanise quies adduci putabalur,

ad

ipsius

tumbam

concurrentes, hausta

cum

pul-

Num. II. Num.12.

^

visibus 3, 5.

Num.

13.

bene ainscientia ubicumque miinibus % plene

1

Delalus.5.

5.

om.
fi

3.

2.

"

cludeliter*.

illius 3.

"2.

Num. U. Num. 15. Num. 16.

>

prfesenti 2.

codd. imposila.

omatis2.

om.o.

om.

vere

'

1.

\.

3, 4.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

vere ex capitali petra sepulchri craso aqua,benedicto - redierint salutis doiio uberius accepto gaudentes. Vel quanti astricti aliqua oppressione,

ibidem aut procul Gxorato seu invocafo ejus noniine, a sua niEEstitudinc atque injufia sint reversi
Ifeti,

nullius lingua valet expliearenec aliquis no-

niinatini describere.

177 rentes consumeret. Qui rumor in aures adelium divulgsUus ac procul ventilatus, monachis huius cc^nobn ab ipsis est relafus. Agit hoc paedpui niartyris Ghrisfi meritum, qui sanctissimi evangelistie Joannis imbutus doctrina et evangelio sic fanmlantes sibi protegit ignito defensionis clypeo.

EX MSS.

Sanatuf

17.

Aduectenduni

est superioribus
est

peractum

" "/y'1

TZtfSatl

Torn..(ioieiisi (VJ

Tonnei'-

re

^Yonne)

declaratum videntium testimonio multorum. In comitntu Farnoderensi * quidam procreatus a nativitate paralyticus delatus est ad sacri sepulchruni muiiyris. Qui fideliter cupiens adipisci suffrafiii ejus subventionem,exorabat advenire sibimet diu elongatam ac sempcr
desideratani

'^'"^ mii-iiciiluni,

quod

ly.Quod suos at(iue hanc ecclesiam pervigili Hfur.,dim cura custodiat idem pater, sequentia pandunt exempla. Quodam ilaque tempore
Aquihmici quidani aifificiosiscarminum incantationibusdocfum

quemdam

viruin

constituenfos. et facfo

nomine Basinum caput sibi agmine in his regionibus

relevationem

curationem.
ejus

Quod cum

smi^que ^gritudinis assidue deprecarefur

est

venerunt, et frena suaj cupiditatis iustlganfe mahtiasive necessitatis inopia laxantes, commovenfo
latrocinli
dirli

aliquantis diebus ibidem

commorans, petitionem
sospitatis effectus.

crimine cnrurrerunt. Erat autem prieariificio.sa vis ut, nullo

tandem subsecutus
die

pnedonis hujusmodi

Nam cum quodam

residerent fratres ad

cujusdam solemnitatis
quietis
vidit

mensam, paululum

clavibus aut vectibus serisve ohstantibus, habitacula quje vellet ingrediens

modo

cummancntes
et nihi!

somno mcmbra connnittens

niveam cohim-

ibidem atquevigilantesinvaiidos effectos

loqui

advolasse super ipsius sancti arani. Quam quasi omnibus laxatis viribus brachiisque tensis insilions conaretur capere, ipso laxationis nisu evij^alans miratus est osgrif udinem recessisse,

bam cum

sospitatemque sibi plenissime accessisse. Quod cernens ejusdem altaris venerandus custos, no-

penitus valentes deprffidatos Ibrls jisporfaret, dehinc abduceret etiam super ipsos quidquid slbi complaceret. Qui mulfa damna eccle.sils ac domlbus inferenfes hujus monasterii claustrum aditu reperto duo ex iilis ingressi pntaverunf ejus thosauros nulla custodia vel clavium virtute fueri.
Invonfis iglfur

mine Leduinus. concitus pergens studuit nuntiare confratribus. Gum quo pio exultantes gaudio devoti Deum sanctumque ' Benignum laudaverunt
continuo.

quorumdam monachonim
si

vestilnis

induti sunl, ut habitu simili configurati.

alitiuos

fortuitu

mntki
ileterii

18.
^y^^,:^

Est inserendum illud paginge quod mulfiyjgp^.

suo incessu oCfenderent, esse ab Ipsls lestimarentur monachi. Lustratoque dormitorio obvios sibi multos cum silontio viderunf monachos, quorumtimorenihilperfecerunt^sodsiifntlosiiniHfor studontes - recessernnt. Cumque cuncfa oflicina-

ijcjeiiuni relatioue.

Tempore Roberti

regis a Franci?e partibus sectEe haereseos cooperatores latebras suie falsitatis erumpentes, nebu-

rum

loca explorando circuirenf,

semperque per-

vigiles

monachos

lam

invenirent, deesse illos

ubique spargere, et praeclarum ovile Christi irrumpere conati sunt. Qui cum depressi c^citate vera falsis semper obviare sentirent, suaque pravitate in lucem consurgere non
erroris sui

mona-

templa suijerius inferiusque perscrutantes repererimt ^ eos oecupasse omnia abdita ejusdem ecclesise. Vana ei-go
curiosifate fafigati, deserentos

stcrio cogitantes, circumjacontia

valentes obscurius fumigarent,hujusmodi machlnationis dolos commentati sunt, ut compositum

quas assumserant

ex maleficio pulverem clam aquis vel

vestes.socios copiosura furti* lucruni pnestolantes requirunt, repertisque quid egissent renuntiave-

gendum per suas

' cibis sparconscios nequitife circumquaque

runt.Quos etiam his dictis discederecompulerunf: Nttlla iu)s hiijus lad itiiiii/i/o dctinitit, nec potentia
ina/eficioruin
juvit,

deportarent -, per queni colloquentium sibi mentes corporaque commaculando errnre falsidico pei-

sed muUitudo

nohis uOitjue

obmt facta
vigilantes

vehemeiUi-r exterruif.

Gmnque sub specie peregrinantium diversa peragrantes loca presbyter, ut videbatur, prinms, secundus laicus^ cum una monacha id perverterent.

monachorum Vnde

incassuin nos laljorasse,vosque o/jpi'riricredi(c,quia

indesinetiter

nullo

graoaniur sopore.

Quarc
niayiia

Iiinc

agere curarent, ad hujus sanctissimi protectoris piissimique patroni nostri Benigni coenobium pervenientes, ipsis petentibus mali vole, eieemosynario vero studio caritatis procurante.inhospitium pau-

recedamus, (juoniam prospiciente tam

niliil

muUitudine ,

auferre vakhiinus, eo

(juod ubifjiie diffusa citncta replens teimtt loca.

Qui

reversi vicinls suis narraverunt quid cglssent, a

quibus nobis

talia

perum

sunt relata, quod

litec

tanta

ducti sunt.

Ubi

cum

allquantis

diebus

ecclesia cautela essetcustodiaj munita.

iO. Quidam miles.norainc Airardus,hujus sancti hanf$ servos et ancillas inhiabat insequi ut a rocto insrcutor ipslus jure divulsi injusto compellerontiir sibi fa- 'nonmltunim
,

connnorantes avldius perficere quod cupiebant

molirentiu-,

Deo

auxiliante sancti hujus intcrven-

tione desiderio malitiffi sute penitus fraudati smit.

Nam cum

hospitium egredi

et

properare ad col-

mulari. Qui assidue

quosdam compcllons

cre-

^-l^eiiiKni

loquendum fratribus velient. quatenus per auditus aurium maleficia exercerent, ut cum * corporibus
corda perfidire veneno inficerent,vapor
viiltibus
invisibilis
illos in

briusque comminanti querela servitium exigens, cuni id quidam perlicere renuercnt, exacorbatus,
tenebrls prav^e insecutionis noctu seraper adim-

mccndii a monasterio exiliens feriendo

repellebat ef retroactos ad hospitium reverti cogebat. Qui videntes se nullomodo proficere, coacti

quod slbi odiosa mens perquirereiraperabat.Gujusdam igiturlndigeniE uxoroin Longuovico-commorantem, seseque declinantem
plere disponebat
'

sunt ad socios repedare

sunt quid in

a quibus
loco sint

et in sancfi istius sorvitio fidelem, furtive castro

sciscitati confessi

eodem

Blasiaco perduxit et infra septa ejusdora

dioi vinculis
colllgavif,

cusfo-

perpessi, et

quod qujedam

divinitatis claritas iUic

consistentes collustraret, se vero eis colloqui quae-

atque cura uno proprio puemlo projiciens in arcam clausit. Ubi cum de-

henedicta3,4.

Num. Num.

17.
18.

Num.
et

19.

3.

'

profeceriint

h.

om.
^

5.

reperiunt 3-3.

" 1

sanclum

4.

^deponerent5.
3

furtum
20.

(sunt ut-aquis vel)o//i.2.

Num.
ejus 2.

'

indigne

1-3, 5.

longo vico

1-3, 5.

-^(].s.)3.-*o,.a.

Norembris Toinus

I.

23

tlneretui-

178
Ex Mss.

MIRACULA

S.

BENIGNl.
culturam

tineretur et

ab eo ut exigeret quod cupiebat, affligeretur, immiiienlibus sibi compulsa graviter angustiis sanctum Benignum ox intinio cordis
gemitu lacrimans exclamavit, atque ut
ci

rent, ut sulcos perverterent et

boum D

turpius suffoderent, curjs fuit bubulcis eos abigere

clemen-

custodcs ut a se discederent admonere. Invenicns ergo occasioncm inanem et tempus exagiet

petitlonis ter auxiliando succurreret supplicibus exoravit. His ergo precibus insistens, singultibus

tandi et efflandi virus, quasi conmionitione commotus, antiquo odio armatus, arreptis

eorum

boum

quadam

sedulo sanctissimi martyris auxiliante suffragio, * nocte subteriori pariete^arcaj dirupto

efTugium facultatemque exeundi se invenisse mirata est continuo. Celeriterque requirens domus ostiuni. invenit illud apcrtum. Egrediensque ac
circumspiciens ne fortuitu ab aliquo prospiceretur perambulans castrum, omnes reperit dormientes cunctosque aditus patentes. Sed timore

usu stimilatis virgis, ca?pit cos vehementer tundere et ira acrius commovente violenter flagcllare. Qui interpcUatus a jam dicto assistente monacho, ut a ca^pta perficiendi contumelin amore sancti et honore resipisceret, respondlL antc velle se videre si sanctus Benignus eos sublevando a proesenti flagello llbcraret. Sicquo sancti

nomine contempto ac
recessit, ct

interpeliatione po.stpo-

imperante repertos exitus declinans, per quoddam latibulum ad excelsam rupem pervenit, seque cum puero ex illius altitudinein inferioribus dejecit, nullamquc collisionis injuriam aliquatenus pertulit. Statimque sensu comite, pcr viam
eondensi saltus

sita. fatlgatus

domi veniens

lecto

incubuit, atque sine cibi

perceptlone quatriduo

jejunans et jacens, excidio amarse mortis spirilum exhalavit,ut aperte manifesta vindicta ex contem-

ptu sancti comprobata

fieret.

multosque ad

sui

nusquam devians

veloci gressu

suum protectorem

ac liberatorem requisivit, et

qualiter ei a per.secutore eripiendosubveriisset,

reverentlam correctio excitatos animaret. 23. Non solum autem ubi ejus juge patrocinium Fnr veneratur.atallljus insignitur prj^coniorum vlrtutibus atque miracuHs,
dilatata ipsius habetur

imiitns,

B
etejnsfrater.

mixtis gaudio lacrimis, assistentibus sibi peroravit.

verum etiam quocumque

memoria,muUipIici miraillustris

21. Est etiam

commemorandum quo
famulantibus

eventu

bilium glorificatur ac pra?dicatur

cia.

effica-

prgefatus miles suee socordia? iimitem incidens

fmitinmm, sanctissimo

nionachis

villa

atquc ejus mancipiis inferre mala desistens, cum fratre desiderium male cocptum omnimodo prolongare dosierit.

Nam cum

fratri ejus

Hugoni

his

querimoniis

fraterna

pravitate consimili, cujus

subsidio atque consultu

cinio redargulo

eadem

gerebat, sub ralio-

ab abbate atque a senioribus intimaretur quod erga sancti amatores non recte agerent, et quod pro ipsis ad Deum continuus clamor fieret, negando atque per sancti nomen jurando testatus fratris nequitiae ignarum se fore,
falsitatis

Adjacens namque est Senonensi territorio cujusdam Vulnonis \ possessoris cognomine denominata, sanctissimo istl patrono Benigno perpetuo jure coUata, in qua ipsius nomine et atquc dicata venerabilis honore constructa habetur ecclesla. Cui villas haud procul consistlt muuitio lumcupata Darvicus, ulii quodam tempore quidam Dodo, ejus commanens dominus,
proprios auferre labores rurlcolis hujus protecto-

per suos assistentes domestlcos inreverenter inhiabat ac ea quae in ejus dominio possidebantur in suos usus exportari,

ris,tRmperse

quam

scuto taliter protectus et in ejus injuria

manifestus repente inimicorum gladio est interemptus. Pr^edictus vero frater ilhus incorrigibilis

cooperando ac jubendo violenter satagebat. Cumque in his peragendis frequentius obstinationibus

illius

mens

incessanter persisteret,

quadam

die

permanens,
scens,
delitatis

et

quod ca?perat peragere consuedie,

quemdam militem, nomine Reinardum, ibidem

cum
plaustris atque aliis adjumentis destinavit,

quadam

objectionum exigentibus causis, a

quarumdam infisenioribus
suis

precipiens ut inter alia quse sibi complacerent

defensionis bello indicto, sancti misericordiam S

fratrum absolutionem depoposcit, et ut sui misererentur exoravit. Interpellafusque ut finem praidictis calumniis

quod in horreo servabatur obaudita jussione concite totum asportaret. Qui illuc properando perveniens, requirendo didicit
dlrepta, etiam triticum

imponeret, acturum se hoc post

haberi in ecclesla arcam,

tico

eamdemque
.

fore tri-

exilum pugnse tunc differens dixit, ut quasi certus evadendi pugnani, licentius repeteret quod infideliter mens promissum et retentum cogitasset, Qui ad pugnam progrediens atque certamine singulari

plenam. Quod

citius

investigare cupiens,

intrat in

eamdem

ecclesiam

repertamque ar-

cam, quasi promptior ceteris, dum vacuare nititur, repente nimio horrore perfunditur, adjunctjB-

devincere diu se pcrsequentem contendens.

que manus adhseserunt sunmiitati vasis

ita ut se

retenti,

tandemviribuseffractus,injustitiadeprehendente,
veri justitia conclusus atque devictus
est violenter exceecatus.

detinentem teneret, nec

ullo

modo

aliud

ad ultimum

Talique pra;sidio sancti

insecutione sunt aversi

martyris
fratres

al)

iiujus loci

ab alio separari seu disjungi penitus valeret. Talique restrictus vinculo rei insensibiHs, coactus amisit vires praesumptivte temeritatis afque insanee jussionis, sequente
febrls.

jam nominati, gaudentesque permanent

absque
ulla repetitione alicujus

mox incommodo

validEe

sine calumnia et
ipsius servi.
iteui (iliiis.

22. Alius

quidam

miles,

nomine Gunzelinus,

vase manibus, invalidus redditus totius corporis viribus, petiit se inde a collegis abstrahi et ad sancti martyris aram ob

Adhierente

igitur

erat hujus sancti culloribus aenmlator et insidia-

sui

remodium perducl. Quo perductus corde

et

rum

agitator nequissimus.

Quodam

itaque tem-

pore terras sancti hujus propriis sulcantibus aratris, supervenerunt cis subulci deducentes ad

ore culpam proclamans,promisit nullum delnceps ipsius damnum inferre rebus, se ejus interventu

pastum sues. Aderat tunc ibidem culturfe provisor quidam monachus, nomine Martinus, cui
supervenit ex insperato miles denominatus.
que,suifiducia
nisi,

exorans vinculo resolvi et sanitati pristinfe restitui, indulgentiamque provenire sibi criminis acti.
Confestim ut heec quaa dixerat spopondit, adh^rens vas manibus separatum corruit, simulque

Cum-

porcos circumducentes mina-

incommodo

febris,

sancto intercedente, liberatus

quidam 1, Num. 21.

paiieti cod >m. S.2,

2, 5.
"^

Num.

23.

Vulnocus

5.

caruit.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

caruit.

Sicque lauduns Deuin ac ejus prseclarum

179
butionecontemptusotconunissireatus.CcEperunt

tcsteni
1'4.
itlisCKflf,

Benignum, incolumis

recessit.

Ilfiu

resideret

cum ideni prjetatus Dodo quadani die in quodam fratruin ibidem lia})itantium
per fenestram parietis, cui

maximo veneratioms honore habere locum quem sic videbant a

vicini in

demceps habitatores

E.\

HSS.

Deo crebro

solario. prospiciens

glorllicari evidentibus miraculis sui

lestis eximii.

dorso apposito assidebat,vidit sigilacete non modicam quantitatem annonie purgatam in horreo secus liaberi consistente. Qui niox assueta; cupiditatis sauciatus lelo, ca?pit

ANNOTATA.
a Hitic pafet lihnim miraculorum S. Benigni Turonensis .siihjimcfum fuisse, ac metro qii'j(lam. Uberiore conscriptnm,
iiarnitiniii Grcf/orii
dirisisqiie

intra

semet rimari

quod,

si

eamasportarj quirct.sufe usui famillajper

aliquod anni spalium ad victum sufficeret. Necdum cessaverat meditatio vani cogilatus, cum
subito isdem paries sUidenstotuscorruit,

eumque

suo casu oppressum gravi

detrivit.

sententiis fuisse descriptim.

membrorum

Ac

rerera

r/ii/tlimifs
':

collisione
solarii diu

Quem

etiam subsequens ruina

aliquis in Iioc libro ohservatur, verbi gratia Quiclam autem cupidus

Delitescens in abditis.

subactum
ctus est

lapiduiii ac

lignomm congerie

diu sine

spe afllictum

vitie graviter detinuit.

Sicque coa-

male meditata deserere,

et quis cof^ita-

Volens ex rebus erclesia;

consulere. Nocturnii lurto exspoliavit ornatum dltare. Observ.ins autem opportunum
Iiiopiic suip

verat se posse peragere, inutile sibi expeiLus est contiglsse, dum quod providerat ad usum injust^
victltationis.versum est sibi In ruinam impossibilltatis, et

Tempu:? quo rerederet,

pertullt

pusnam ad tempus prava cupi-

Mane

facto foribus

voluntas, ne effectum sequeretur gravior vindictje severitas. Sic enim quidam repentinls
dinis

Apeitis

rum jam
vellet.

securus

Progredi
Illud

per id

quod male tenebat bene

fretenlus est.

periurbationibus ac subitaneo metu a su* piavitatis flagitiis coercentur, ut eadem perturbatlone

ipsoque metu eoacti cogantur meditatione cassa deficere. ne ^ aliquatenus ad effectum dcsiderii
valeant
malitla
et

etiam clarum est pandere miraculum, fuit celebrntum. Die dominica media' quadragesimie,

Quod valde

Quidam mutus

fideliter expetivit

pervenire, slcque

ultlonem extimuisse

sit illls

radicitus caruisse.

Hujus sanctissimi martyris subsidium. Quo sibi longo temporjy spatio denegalum

A Deo

aliug uh

125.

Istlus Itaque prfedlcti

^

Dodonis quidam cocus

impetraret eloquium,

Jioc misnii'!.

villa consistentlbus valde erat Importunus. Qul contraria omnimodis pro suo posse Illis Inferre non desistens, inter ceteras quas

monachis In eudem

semper ingerebat machlnando despectionis injurias, jam dicti sollicitatus desiderlo domini raptam ex grege porcorum propriam illorum suem, ad suam perduxit domum. Quam mactatam cum
concidisset, interanea ejus suo esui deputans, eva-

b Henricus, fiHus Huyouis lungni comifis Parisiorum, Bunjundix duratum oh/inuif anno !f7fj; fratercjus Hutjo Capetus regnum Fraticias oocupai'it

anno 980. Hic S. Benignus manifeste apparet episcopus.

et

d liohertus, rex Framia:, flius Hut/onis Capeti Henrici pnedecessoris sui nepos,in jiurgundiani

venit circa

cuatum cadaver animalls Cunique cum suis super

repentinus invasit

direxlt
tali

domino domi.

filium

annum 1002; anno 1003 Jiohertum durem Burgundia: ereavit;anno 1005 midta
opinionem

facto congauderet,

eum

horror menlls

cum

defe-

hona roncessit sancto Benigno. e Quai si vera sunt, confirmant

y.

ctione totius corporcEe virtutis. Qui pree nimla

Benignum
f

fiiisse

episcopum.
est

gravedinis augustia sese recubans In scamno,ani-

mam exhalavit, continuo reddita ei condigna retrlNum.

24.

Translatio Hla farta

anno millesimo aut

millesimo primo.

>

nec

3.

valeat

3.

Num.

25.

'

cella 3-5.

POEMA

IN

HONOREM SANCTI BENI6NI

MARTYRIS

ex codice Divionensi descripluni a P.

C/tif/Jelo

S. J.

el

ad

Bollondianos

transmissam conservalumqae

in

collectaneis

liollandianis Bihliothecie regiw Bruxellensis, Codice 8929.

Hor poenia e.r /i*. P. Van
illud
rollerfaiieis

hollandianis hddiotliecx regiai Bruxellensis transcriptum prasdecessor

noster,

Herke, misit

ad Duminuni Bnugaud,
et

qui Hlud in studiis suis Benignianis

ediilit.

Nos

secundis

curis

edendiim judicatnmus.

Chiffietus

sequentem censuram
fert fere octingentos.

operis

przmiserat:
Istlus sive

Pervetusta est scriptura hujus codicis

antiquior
fult scriptor Ipse,

armos prte sc

Nec

fortasse multo

aut etiam a librario dlversus,

cum

prEeter

unum

hoc rhythnii

carminis exemplar vix aliud usplam reperire sit. Disertum est autem ipsum opus ac mulliplici erudltione respersum eo vero singuiaris pretii quod ex cana antiquitafe ad convincendos recentiorum errores Smyrnensem Polycarpum scite dlscrevit a Polycarpo seu Polycrate Ephesino a quo ct
:

Benlgnum cum sociis et Irenaeum ipsum in Gallias missos esse affirmat. Quamquam ad temporum minus exploratum cst, quod significat hic auctor, Polycarpos duos plane fuisse eequales et Johannis apostoli pariter discipulos, quodque S. Benignum passuni pulavlt sub Aurelio, Macrini sucrationes
cessore,

180
RX MSS.

POEMA

IN

HONOREM

S.

BENIGNL
D

cessore, lioc esl Elagabalo.

Nam Poiycarpus Ephesinus vix natus erat anno po.^^t apostoli Joliannis Smyrnensis Polycarpi ajqualis sed suppar. Passus est autem S. Benignus obitumVicesimo, nec tuit suis locis probavnnus. Cui sub Aurolio Caracalla, Severi filio et successore. QufK nos omnia possunms. Non enim dicit unctor, qnod Chiffefus eum direntem focit, missos ce,ma-m subscnherr non Ephesino Irenxmn ct Beni}?num in GaUias. Nam primo in carmine disertr enunsciUcet a Poh/rrate
tiat

Iremso rommonito, Benignum in Gallias missiwi a Pohjrurpo, Joannis auditore, ah apparente sihi tampars poematisquamproa^mium videfnr toti poemati fnisse Verum in secnndo carmine, quod non cui Polycarpi eognomen trihuitur. Hic fateor correetioms ergo prsemittendum Pofycratis mentio fit,
,

inquam, non rlare diritur. Sie insinuatur a Pohjcrate missio Benigni faeta. Insinuafur,
Tunc Polycarpus
Piilmam
nobilis

enm

scnbd

Gujus pia

sa}:;acitas

tulit maityiii.

Gallis transmisit

dogmata,

Insi^ne sed copnominis

Iieniciue sopiiia

Polycrales letinuit.

PosL

refulsit e^regla etc.

pronomen cujus referendum est ad Pofycratem, non ad Pohjcarpum, fateor illa rerha: pia sagacitas Irenxi ac Benigni missionem. Sed hsc sane Gallis transmisit dogmata, ita exponi posse, ut signipceni
.S7

corrector a cana atitiquitate, ut loqnitur Chiffetus, non accepH, sed

ijfse

excogiiavit, nitllo historiai

fnn~

dameuto innixus. Qnod autem asserit

quia

Chifflefns

Benignuni sub Aurelio Caracalla passnm, admitfere ideo non possum,

nulhm video assertionis fundamentum.

C71.rmih:iv I
Victor inde discipulis

Doctori tunc pvfficipuo,

Apparens corde
[continens missionem Benigni et ad-

territis,

Post athletK fortissimo,

Dum

vita- fert indicia,

ventuin in Gallias].

Nutanlum tirmal
Quibufi ante

intima.
dixerat,

B
Ad magni
regis gloriani

(jua'

Polycarpo cubiculi Pausanti claustris astitit. Nos, iniiuit, Panfor opdme,

Christo scias convii-ere.

Rursus mandata memorat

Ire per

Recitcmus victoriani, Qua Benignus egregius

orbem imperat,

Nil /ifomissis iinminuit,

Cunctas salvare animas,

Pro parvis
Niinc
iit

niaijna reddidil.

Mundanos
Id

fregit

impetus.

Verbo fugare crimina,

Fide purgare pectora, ^gris ferre levamina,
Slultisdare prodigia.

uun noslruin ingenium.

ngiit

Ejus

sed nierilum.

Ipsum quo hiudi:^ tilulus. Nos ipse veliat precibus. Grata patrum primordia
Ingens hostis perculerat Tota propago germinis Inde jacebat humilis. Princeps mundi conciverat
Fraudes, rixas. blasphemias.

Magna
Sanctum

post haec in gloria

misit Paraclitum

patrem carisf^itfium Hortor ac precor nimium. Genti GaUorum conmla, Erroris captee macula. Viros dodrina prsecluos,
^''iriiftibits

Ipse conscendenssidera,

eximios,

Benii/iiiim ac

Andochiinn

Suos docere plurimura. Qui Hnguis acti flammeis,

Verl)is tonant mirificis
;

Sacriim dantc^i officiiim, Thyrsiim qiioqiie diacoiiPiii

Honestate consimileni,

Tum

signis ac miraculis
inclytis.

Qufa rex
Ihi

reyxiin

imperat

Luxus, furta, perjuria, Ritus prufanos. idola.

Ira nec ne invidia, Dolo ac vana gloria,

Mundocoruscant

Illo qtinni cito dirigas.

Sic salus et redemptio

nam
et

esse patiilum

Diflunditur inpopulos,

Creditlitati officiuni,

Ac

liberat

innumeros

Quo

ipsi exiiriis

Cupiditate
Is

maxlma
ceperat.

orbem demum

Htec miserans Altissimus,

Opem lulit

labentilms.

Primo lege, niiraculis. Inde Palrum oraculis. Gens Judaea non credidit,
Gentilitauhoc respuit,

Per auctores magnificos. E quibus gemma splendida Magnus Joannes emicat, Quem Jesus solum legerat Verba fari deilica. Hujus auditor maximus, Polycarpus eximius,
Asiana-nietropolis
Effulsit prs-sul Ephesi.

Gentem attollant propriis. Ore martyr mellifluo

Hsec affatus, continuo

Cum

odore miritico
vallatus cceliea

Atr|ue splendore nimio,

Tumia

Regna revisit supera,

Cum
o,

odoris fragrantia

Quoadus([ue

justilia

Cubile patris foveat.

Leniretur clementia.

Hjec opus

Amanonidum

Mox
Pr:esu]

filios

carissimos

Jam tandem
Exultet

Virga floruit.

In orasita marium,

complexus

animo,

cod.

cotii-

Radix Jesse ([uam protuHt.

omne seculum

remedium. Princeps pacis et Dominus, Magnis micans virtutil)us, Nebulosa commercia

Maria
fert
F(jrti

David stnicta tempoiibus, Mullis clara nominibus: Ptele, Smjrna ac Ephesus,

Plinio teste, legitur.

Jussa pandit ciplestia,

plexos

Urbs olim fama nobilis, Nunc Joanne percelebris,

Pdlycarpo laudabilis.
Hic. ut arbiirfi-uctifera.

Mentes parenl et corpora. Attdllunt pahuas celeres. Cbristum laudant unanimes Se subire gratissimum

Omne

proturbat dexlera.
castris invidia?

pro ipso aspeioim. Exultanspastor optimus.

deductis fratribus

Tuncet

Secum

Agmen

infert justitia>

Tunc hostis vasa diripit, Ac spolia distriliuit.

Hinc revocal ad veniam
Prostratos pernequitiam

Verbi ferebat monita, Dirigendo discipulos, Pulchros ut palmes panipinos. In (luibus vir eximius
Irena>us agnoscilur.

Hinc precabatur prospera Cymha vebendis dubia. Ergo favente gratia

Applicatur navicula
In locis claris insul^

Virtutum pandit semitam Queis ad alla proficiant.

Pulsis ergo languoribus,

Salus per

omnes

spargitur

Utque hoc fial plenius, Pro morle vita moritur

Non ulmorti succumberet,

Sed ipsam quo perimeret, Ut leo potentissimus,

Gallorum genti pr*vius. Qui dux et martyr sislitur. Jam nos gradu penultinio, Vix gradu nisi tremulo, Horum sub fasce rhythmico Re^'i precamur merito. Ergo lisi clementia Redemptoris quam niaxima,

Cyrnos b dict;e de nomine. Hanc Corsac (|uiedam Ligurum, Taurum sequens ad pabulum, Prius ignotam reperit. Corsicamque innotuit.

Amrena
Catochite

h;ec ac
(7

fertilis,

pernobilis.

Lapisfalu * dignissimus

Nam
Ab

resurrexit protinus,
inferis lux rediit,

Almi Benigni merita Slylo pangamus inclyta.

Gloriosus Irena-us

Admotis hsrens manibus.

Illic freti spiramina Opperientes congrua,

Hoste multato vinculis

Captivos secum revehit,
Olaustris confractis
tai'tari.

Poslquam condignis aclibus

Vitaecoionam meruit
In procinctu certaminis,

Cum

posl dies placabile

Nauta jussissel scandere.

Tunc

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

'f unc

Vox

piocella reducilur. ipsa hrpi-et faucibus

;

181
Ipsius rectorpatri.

Saurti pro consciealia Mirantur, sibi lalia

Octaviani tempore,
Ceteris ut dissimilem Sic exstruxit miraljilem.

Tuuc edictum

processerat.

Toto 'irheeluisticolas
Insequendos. ut refugas,

KX M-

Cur conlingaiil incomnioda. Conqueritur fiaternitas Hic residere coniinus

Hanc Severus_/" obsederat Ac pridem totam verterat,

Claudii Albini vanitas

Tonnenta

fci

re pluriina.

Anrelianus p peslifer Ha?c mandaliat pcr

Cogi cunclos
Ni dis terant lihamina.

pnesides.

Non

jieresse

conspicinius

Cum

Christiis hic passint colitiir,

Ac latidatiir ab omnibiis. Thyisus ad ha;c sanctissimus

hanc aibi praesumpserat. Piwfatus praesul Domini,

prierueral,

in vincula,

Irena-us mirabilis,

Taha

Huic urhi

refert patribus

Ac plehem

Gignebat mihi scnipiilmn,

digne rexerat
;

Advocans ergo socios AlniusBenigiius inclytos. His commonendos credidit,

Utjussa spernant cipsaris Ecce Salrator vwat, o sodales,
VrsBbrant aiires inonitis fideles,
Quibiis as^ignans merifos hoiiorcs

Quam
Tanta

Nos onine minisleriiim Non qitidem ferre coitgnmni.

Sed
videtitr haic ratio,
flss/rfo

tyranni ssvitia
ipso prostraverat.

Tunc cum
fuit

tunc rabies,

Nos oratu

Bpin defcrre AHissimo. Assentiunt. et protinus

Justis insistunt actibus

UtRliodani pernicies Cruore ferret martyrum Ruhri maris indicium.

Hic sancti forte sederant,
Christi laudaiites gratiam,

1'ramia

.f/iundet.

Quisqite sit i,niiptus fidri calore,

DBfmouis spcnifit miuitantis iras, Tcrga nrc vcrtat. facdi ruina

La/isus ad
iina.

Cum

Iicniei studia

Hormu
Non, Sed

Cum

illos

monet

angelus.
A-

pulsant discrimina.

Uti sacer Andeolus

Adstnt Benigno emiuus

iuquit, ista casibiis.

Carpentoraci gentium Mittatur nb remediuni.

lualat alroci beluinus hiistis Milites bello superare ChrisH;

Sed regeus

rirtus famtdos ab

aUo

confruter suiictissiiue.
divae

Sanctisodales

Sternit iniqiios.

ijlico

proeidenliw

C(plesti parent nuntio.

Niitii seias eonlingere.

Dolent fratrisabsentia,

Swrit et stuHi rabies tyranni, Inipie niaudans cruciarc niiles,

Jiissa ui teiniiant dcitatis, oiuiies
I

Majesittsjubet caelica,

Sed salus parta recreal.

IIIo iste dirigitur,

Andeolits

iit

veniat

fl/ ri/lfiites.

QiieiH sustiiiete pauliilnm,

Nam

Quo magnus martyr

Isti

Piigiia cerlaiitcs

animosn

E
lerret,

colitur.

aderit

/lost

Iridiium.
repetil

Arma

Mox Polycarpum

tenentes Galliam

Heduam Ab

Causas refert periculi, Nisi pergat Andeolus

ia?ti properant. Haic civitas sic dicitur

sed cirrs animi ministranl. Spiritits hostem tnat, iit rrbellm

Prava mocentrm.
affrctiis. pirtas ametiir, Pestis abdatiir. /lopulus iioietiir, Cliristus et cuiirtis intimetur

Cresent

hfedis concertanlibus.
l

Hos

retineri penitus.

Augustiduni

nomine

Surgitpater dulcissimus, Advocatur Andeolus, Ire nionetur ocius;

Julio aucta Ctesare.

Rite colendus.

Quod

ille

mox

Ubi Faustus, vir nobiUs, Cbristum colens in abditis,

Asperum quidqnid /latiamur

Corims infliclosferat
et

iptti,
:

coniplectitur.

Hos dum henigne

Deicolas
inteiligit.

dolores

suscipit,

Conscensis tandeni ratibus,

Christo duce, conlVairibus

Victor mtrniis animiis coronis

Jurc

nlteiit.

Quibus

offert clarissimum,
Nl

Tres post diesadjungitur,

Illis

Me

vocat

congratulantibus.

Dicandum Deo filium m, Symphorianum, nohilem

Post consecrandum martyreni.
Ibi sanctis virtutibus

summideltaa tonantis:

Sicgradilius e dispositis,
Pontificis, presbyteri,

Nuuc

Cor/ms expiinamjugulis tgriinni. /irecor dulcem .tociis saliitnn

Munere

Cliristi.

Levita^ subdiaconi,

Ac

doctrina pollentibus

Ordinem supplent Domini. Tunc navtbus applicitis,

Incerta sulcant ;equoris,

Lucra multa suppeditant

Ad

His peroratis, dulcibus Illos fovens amplexibus, Divino plenus Spiritu

fidem piures convolant.

Quos Benignus sanctissimus

Sacris mergebat fontibus, Liniebat et chrismate
Pontificis

Ac Dei providentia
Adveliuntur Massilia.
f
Pliocenses/^ex Troia Olim pulsi Dalmatia.

Lingonas q petit protinus. Hujus urbis auctoritas Olim Romanis agnita,

Quam

Munussubdivo
Meruit amicitiae.

Ciesare

Tarquino Romse consule, Condiderunt magnifice.

sub schemate. At beatus Andochius, Thyrsus quoque diaconus.

/1

Hanc gentilis erronea Prisco ritudementia

Religione

Pari pollentes dogmate,

^ ^
.'/

Inde ingressi Rhodanuin. Qui fretum intrans Gallicum, Mira lumens pernicie,

maxima

Plebem levabant gurgite. Tunc Lingonum in finibus

Christum colens
Fausti
attentius,

Suis sacris fu^daverat.

Ihi nemo deicola Unquam ante docuerat,

Non

sinebat meabile,

Donec hoc Cneus Marius g

Fossis atque meatibus

germana nobilis, Hos cum venire comperit,

Divina donec honitas

lllo

Renignum

miserat.

Novem

oris dispertlit,

Sicque nautis consuluit. Hinc exorantes Dominum

h

Fratrem exoratprecibus, Quo mereatur cominus Sanctorum Irui visihus

Suis valens nepotibus
o.

Quem
Uti

Leonilla nohilis
suscipit,

Christum niox

Trium nepotum

Lugdunum citi expetunt, Quo Zachariam h abditum

Confessorem reperiunt.
Cives civis amplectitur

r gratia Toto nisusolhcita.

Ubi Faustus hoc retulit, Sancti consulto Pneumatis

Hos doctrina mirabili Athleta sacer imhuit

Omnibus id coraplacuit, Ut magnus testisDomini

Illuminandis populis

Ac demum

sancti Spiritus

Mutuisgaudent visibus
Sanctus
'

in eis Spiritus

Justis piaudebat aclibus.

Urbs illa / prima Galliai Dote prfeslahat gloria'.

Plancus quippe Munatius. Ciceronis discipulus.

Benignus pei-gatLingonis, Augustiduni sociis Causa ielictis fldei.

Dignos dedit niuneribus. Qui post, (estes idonei. Per gloriam martyrii

Deo dicarunt animas.

(;ui

laus est in secula.

Amen.

ANNOTATA.
Respicit auctor poematin C. ITinii Historiam Naturatem, cujn:> iii lil>. V {\), (e(/iiutiir seqnentia : ora autem Manteiuni (^|iavTwv //. e. oracidumj Ephesus Aniazonuiii opus, muitis anlea expetita nominibus Alopes, cuni pugnatuiii apud Trojam est; mox Ortygia et Morges vocata est, et Smyma
&.

Iri

cognomine Trachea,
"Ecpsaov

et

Samornion

el

Pteloa. Cbi ndnotat Hardaiiius

iib.
I

Uniu.;
I,

Amazonum nomine
cap.
17,

appellatam

scribit Heraciides,

dePoiitiis,

tit.

"Eyeao;. Meia, iib.

non ipsam
vero multa

Ephesum, sed tempium eas

(Ij

struxisse scribit. Dionysium Perieg. et alios secutus.

pag.
00-2).

Quod

Cap 31

(edit.

Harduini,

tom

I.

nomina

J82

POEMA
snerfat
lia

IN

HONOREM

S.

BENIGNI.
:

A nomhm

nomentraxit./V. Ptdea passuum ab Amazone cond.ta, Pliniusn)-.Re^ved\cnilhminde(aaa.o>uenis) abest XII millia Melete gaudens, non procul orto. ^i^, Wo^r.^ i/arresUtuta ab Alexandro, in ora, Smynie, amne Stephanus verbo -t^.pv. Hodie nautis duinm ad vocem Amazone 'A,ri 2kJpv,< A,.:o'vo,,mquit Kphesum, qux inferdum Smyrna vocatur, eamdem esse Gallisque, les Smyrnes. Credidit ergo aurfor
:

Stephanus hahet 'ExaXelxo Bk i>up.a, a pergit iterum Hardulms: Ex iis h^c referente, ad ., : iv^..ov, val Taiviit (le-^e Tpaveix ex Eustathio oadem / E,.ao Smyin^ 5. Sat.opv., ^ Hesychius Sa^ovfa, Dionysii vers. 827, p. 109) x.al '0^..yi., xl n.sX^,. frequent.a Ptete Strabo, lib. XIV, p. G33. Ab ulmorum quoqL nomen iniitum Epheso auclor cst staguo Salc. AddU erravent auctor noster Psale legisse videtur, msi

4-;-

acSmyrnam,Polycarpi JoannisdiscipuUsedem. gr*ce b S Imlorus Hispahnsis (2) Hsec autem insula

:

K^pv,

dicitui-,

lib.

V,

(3)

'H

^i Kiip--oc 67^4 t63v 'Pwixifo). xaXeTzai Koptrtxa,

Cymus a

a Gyrno Hercuhs filio. Strabo Pomanis roratur Corsica. Stephanus

tradit xupvo; et xopai?. tamen immif CeUarius, Geoyr. anti.j. IHj. II, cap. U, geiuinam formani (Herodotus, Ub. 1, cap. 165). At Isidorus Hispalensis c Antiqui eultores dicuntur Phocxenses fuisse Corsic^ insulre exorduun mcoliB ad qvem aurtor respexisse videtur (Efnmohyiarum Uh. cit., nnm. 41) : Corsa nomme, Ligur muher, cum qusdam Litmres dederunt, appellantes eam ex nomine ducis. Nam atque per intervalla corporc aucto taurum ex grege, quem prope littora regebat, transnatare solitum, ceteris digredientem usque ad msuremearevidcret,cupiensscireincognitasibipabula,taurum a Ligures, ratibus ibi prolam navigio prosecuta est. Cujus regressu insulEE lertililatem cognoscentes
fectl sunt,

eamque nomine
Ligiir

scianus

lib.

Corsa nomine,

mulieris auctoris et ducis appellaverunt. Ef nota adjecta : Citat hrec Priquem prope littora regebat VI, ex Saliustii lib. U Hist. " Sed ipsi ferunt tauruni ex grege, locum esse Sallustii. Consentit Enstathius mulier ex quo intelHgitur totum hunc
:

in Dionysii versum 458

xal iTrelpiToc th iXl xOpvoc.

Sed hxc fahulam sapinnf. Verum

esf,

uf Seneca

ad

B HeJinam
cap. 11.

Phocxenses secuti siint Ligures, hos cap. 8 didf, hanc insufam smpe cidiores mufasse. Grsecos Mario et StjUa. Cfr. CeUarium, op. cit. Uh. II, Hisjyani, deinde Romani, colonias eo ducentihus
d

De

cafochffe lapide in Corsica reperfo iia

si

PUnius
veluti

Catochitis

Corsicae lapis est cetens

(4).

major

mirabilis
KaTox(TTi;

vera traduntur, impositam manum bituminis videlur. a retinendo, ^apa xo^ xi-Jx'.v. nomen accepit. Succini species -seu fatu dignissimum. Major est ceteris qui ad ornatum Solinus, cap. 3, p. 17 xa-:oxkT,v vocant lapiilem
retinens
X!0o<:
:

gummi

Ubi adnotat Harduinus

destinantur nec tam

e Ponfificein

gemma quam

cautes, etc.
uti

ititeUigit

Benignum,

postea dicturus

est

Quos Benignus sanctissimus

Sacris mergebat fontibus,

Liniebat et chrismate
Pontiflcis

sub schemate.
Jectores

niud

linire

chrismate aut balsamo sxpe

in

Benigni Actis recurrit, ut

meminisse possunt

quod

sane ad sacramentum Livius, lib. V, f Massiliam a Phocxemibus conditam esse, RoniEe regnante... allatum est advenas quaerentes agrum ab Sallyum gente cap. 34 : Prisco Tarquinio Temporibus oppugnari. Massilienses erant ii navibus a Phocsea profecti. Justinus, lib. XLIII, cap. 3 junxit regis ex Asia PhocEeensium juvcntus, ostio Tiberis invecta, amicitiam cum Romanis Tarquinii ultimos GalliEe sinus navibus provecta MassiUam inter Ligures et feras gentes Gallorum conindc in
:

confirinationis referri poterit,

quumquam haud necessario. tam notum est quam quod notissimum.

Phocaienses ex Troja dicit, ita intenige, ut Pltorwam jEoJidi, in qua Troas, adscriJ^olidis constituit. pserit, quod Ptolemxus fecerat, quia intra Hermum fluvium esf, quem ipse terminum CeUarium, op. cif., lih. III, cap. S, niim. 78. Qiiid vero DaJmatiahicfaciat, ignoro. Nisi forte
didit.

Quod auctor

Cfr.

Alalia inteUigenda

sit,

qu^ condita

fuit

a Phocseensihusjuxta Herodofum (Uh.

auctores dicunf,

I,

cap. 165)

cujus rerum

nomen est Aleria. g Fossam Marianam, fossasque Marianas

riji;

Fossa Mariana partem ejus ainnis (Rhodani) navigabili

Fossam Pomponius Mela lib. II. cap. 5 alveo efimidit. Fossam Strabo, lib. IV
Stiipu^a...

Marius vidcns hnit npotriwaewa xat Mipioc dpdjv TU^Xo^cTTOiiov YtvdjjLEv&v ex duxit fossam... i^ossas Plinius nomiadgestione limi ostium obturari intratuque reddi difficiIe,novam nat. Ultra fossse, inquit (H. N., III, 5), Rbodano Caii Marii opere et nomine insignes. Hinc est quod aUi aliis pluraaut pauciora Rhodani ostia numerent Apud Cetlarium opere cit.j Ub. II, cap. 2, num. 20;
SuueiaSoXov xatvT,v

Cfr. Desjardins, G^ogr. de la GauJe Romaine, fom.

I, p. 199 sqq. h Ado in chronico meminit (5) Zacharise, Lugdunensis episcopi, Severi persecutiane grassante^ Irenso maiiyrium adepto. Originem Lugdunensis urbis et coIoniEe habemus ex civili bello, terapore inter Caesaris necem et quem veritus Octaviani triumviratum medio, quuni L. Munatius Plancus ilU parti GalUee preeesset senatus, ne cum Antonio se conjungeret, apud Dionem lib. xlvi, p. 323, jussit Viennenses ab Allobrogibus expulsos. qui ad confluentes Rhodani et Araris consederant, auvotxfdat, hoc est in coloniae formam ordinare, quod ille etiam fecit et coloniam eo deduxit. Inscriptio enim in Gruterianis pag. 439
i
;

n 8 prostat.
L.

MUNATIUS

L.

F.

L.

N.

L.

PRON

PLANGUS COS.
IN

IMP. ITER.

GALLIA COLONIAS DEDUXIT

LUGDUNUM ET RAUBICAM

(6).

(1) Edit. cit., p. 604.

(2}Etymol.

lib.

p.

317. (4)

Hisl. Nat., lib.

XXXVII,

cap.

XIV, cap. 6, num. 42 (Migue, P. L.. lom.LXXXlI, p. 519). (6) Cellarius, op. 56. (5) Migne, P. L.. tom. CXXII, p. 85.

(3) Edit.

Oxon.

1807.,
n. 89.

cit., lib. 11, c. II,

Agitur

DIES PRIMA NOVEMBRIS

Agitur de Immema strarje nrhis Lufjdinicsis j post devictum a am-tor Grerjorium Turonevsem, Hist.

k
ni

De Andeolo quem Benigno

fLc. lib lUapX

vid. Act.

"1
Ser^^r.
iii

flQ

"""' """" ^^^" ^''P^<^'^

RX

IIS-S.

sooium assignai,

SS. ad.

d. 1

maii n r> san

^-

Cfr.Comme>dun.um2>rairium,num.20. n Cfr. qum supra diximns ad antiot. e.

o Cfr. Commenfarium prseiium, p

^"/cwj,

/^6.

i,

i.9.

vumm. 30

et31.
'

Quemnam Anrelianum
statuit.

itdellexerit

nuctor

Cararaflam

ex (\,r, ^^^ ^"""' rrr

CV..'//.-^
'

P"^^'^-

^ Curredor
(^).

in

secundo carmine
fa^deratos

q Lingones Romanorum amici

'

erant

fe<<tr

rl.

RomanisP!inlusdicit{Z).OthonemcJ:rZ Lnnjan,l>us "" i.rTacitns

V
(4).

n n n^'""1"^^"'

Lingoncs

uu,,ers^s nvitatem

romunam

dedis.se, refert

De

Tergeminis

cfr.

Commentarium pr^vium, nmum.

iin.

30,

3L
hb. IV, cap. 31.

c. to.

(j) Hist. Nat.,

(4j Hi.st. 1, 7S.

Homai Trajano prinri]ie, Hic quievil pacifice, Cujus pro mira requie
[seu coi-rectio primis].

Malis ipse deterior,

Ferlur sepultus vivere o. Cujus splendore jubaris

Radiati discipuli, Polycrates b metropoiis

Christum qu^rebat giadio. Cujus edictis pessimis

Irena-us occubuit.

Galliarum nobililas

Insignis cunctis uloria

Gentibus olim claruit, Ut referunt hislurici.

Legitur pra-snl Ephesi,

Hujus namque temporibus, Ut supra jam retulinms, Sanclos Gallorum linibus

Atlvenisse comperimus.

Ac Smyrneorum
Polycaipus

docilis

Antoninus Caracalla
Post

&
i

Namque regum

enituit.

ac principum

Adversis rehus prosperum Nemo dabat sutTragium, Hi ni fenent pijpsiiHum.

Hffc duo luminaria c

quem

suinpsit insignia.

Tunc fulgehant in

Asia,

Marcus Verus Aurelius

Antoninus. ac Lucius

Marcus. qui et Aurelins Aurelianus legitur,

Sub quo gesta describimus,

Post Macrinum piveficitur. Htec jam ante descrjpsimus,

Hanc

fert trina divisio.

Quarum

Male sceptra cum gererent,

Deicolasque perdevent. Tunc Polycarpus nohilis

BelgEc principio.

Aquitani novissimo,
Celtfe tenentur

Sed ideo repetimus,

medio.
scribitur.

Palmam

Quo

verilas historjffi

tulit

martyrii

Hiec nunc Comata dicitur,

Ac Lugdunensis
Ubertate

Insigne sed cognoniinis d

Higno vehatur ordine.

felicior,

PoIycnUes retinuit. Cujus pia sagacilas

Irena?ique sophia

Lenitate pr.tclarioi'. C:esar quondam duui

Gallis transmisit dogmata,

pr.-eliis

Nam Severi, Antonini. Macrini ac Aurelii Illos constat sub tempore DoctriniB rivos fundere.
Sed relator
historicus,

Oihem Romanis

suhdidit,

Hos amicos instltuit Ac senatores censuit. Postquum vero dirinitas

Salutis dedit ptgnora.

Post refulsit egregia; Qui Photino f clarissimo^

Non

perspectis temporibus,
veris

Errorem
His

Lugduni primo

priesuli

Gestis indu.\it

Tunc

Haiic Johannis mellitlua Christo sacrarunt monila,

dicato martyrio Sancto successit merito, Severiana g feritas

martyrum nominum.
tilulo,

praemi.';sis in

Lectorem nionet

ralio.

Qui
Ejus

speciali gloria
effulsit gratia.

Orhis jura pervaserat, Post Pertinacis h funera

Ne prolixa oratio Quaudoque sil fastidio.

Qui

Commodo

successeiat.

ANNOTATA.
G
a Sepultus fertur vivere, alludif aucfor ad fahuhm ex Chrisfi verbis donec vemam ortam, quasi Joamies mortem non gustassef, sepuJtusque h Fohjcrates qu>_ an>io 1% ad Vietorem, Homanum
:

Sic

oum

volo

manere
annos
in

^'

in sepulcro

dormiret
(io

JJomino, non potud Joanuis aposfoH discipuJus fuisse. c Pobfcarpus Smgrnensis et Pofgcrafes Ephesiuus pJctne xquales non fuerunt sed suppares d Auctor fingd hoc Pohjo-afi dafum Pu/gcarpi cognomen. e Per hxc verba eo>-rector insiuuat uon a Pohjcarpo sed a Pnh/crate missum esse hena^um,
et refiquos.

pontifieem, scribens dlcebat se habere

Benimmn

Photiuus

sive

Pofhinus mai-fgrio funcfus

e.sf

anuo 177.
1!J7

g Severiana feritas. Persecutio Scceri desxviit ah anno post mortem ejus duravit persecutio.
1 rajanus 98-117,

usquc od mortem Seccn anno 211 '

ef

naiih

Marcus AurcHus Anfouinus Caracalia 211-217, cujus 8 aprdis oeeidifur, Marcus Opeliiis Macrinits 217-218, ' Marrus Aurelius Anfoninus Heliogabalus 218-222. i Hic Aurehus est Hdiogabalus, quem auetor dicit Aurelianum vocari
Marcus qui
Aurelianus
et Aurelius
legitur,

h Ciaritatis causa succcssionem imperatnrum, a Trajano usque ad Hclio<jabaliim, adscri/nmus Hadrianus 117-138, Autoninus Pius 138-101, Marcus Auretius eogn. Phil. IfH-lHO Lucius^lius Verus 161-169, Lucius AureUus Commodus 180-192, cujus uttimo die deremhris ocriditKr, ^EfiusPcrtinax 193, cujus primo trimesiri occiditur, Sepfimius Severus 193-211,

Sub quo gesta describimus.

S^ib hoc ergo imperatore Benigni

martgrium corrector
f.

posuit, invento sane infelici ; suo,

an

scriptoris

Chronicaf S. Benigui (apud d'Acherg, Spic,

II. p.

358) ?

CARMEX

\\\

184
EX
ilSS.

POEMA

IN

HONOREM

S.

BENIGNI.

C/^RMEIV

III

[complectens maityrimii].

Hic deitatis signifer Cunctos doeebat pleniter, Verbo, signis, miraculis Multos consignans fidei. His diebus in villula Spaniaco perrexerat,

Romanorum
Aureliano
Galliarum
in

imperio

prrpriilo,

finil)us

regnum incolis Spondens fonte baptismatis.

Cceleste

Esit edictum cominus,

Comes

ergo Terentius,

Dominis
Tribunis
et

et pra?sidibus.

Deitatis ut inscius,

comitihus,
regentibus,

Fama jam notum omnibus

lllum sic prodit cominus
:

Totum orhem
Deorum

Patrum lege viventibus,

sacris imhui,

Cwsar,

iiivictitm dfciis o

Quirilum,
:

Inslare c!erim<miis. Toto mundo subveniant,

Nos scias priscum dare diis hoiiorem Mujus ifinaros scehrisgue nosce Nos tua scire.
Aftamen iwstris residens in oris Legifcr quidam populis hoiiestam
rrsdiruf vitam
siiie fine

Qui se

tueri nequeant.

Esse genus sacrile^um Recenti sectie deditum,

parlam,

Quod caveii ab omnibus Ac inquiri pra*cipimus. Hoc solum nisi pereat,

Periclitari

Qui

tiibi

cedant.

Exterus nohis iiabitii tidetnr ; Fonte credeiifes lavaf. et resignat

omnia.
sacraverat.

Bahamo,

nitinen vociiando

divum
:

Senonis hiec statuerat,

Quodregit ipsum.

Quo Columham
Ac sanctos Dei

Hinc Sedelocum venerat,

straverat.

Lumen

Vatde tiam signls micat hic stupendis orbafis, via nec ne claudis,

Patet auditus, reqities furenti,

Posl peracta Hagitia Divioni se verterat,

lugens ubi tcecunditas

Famina

mittin.

Imperat morti, reducemque fitnctis Spiritum reddit ; sacra sed refugit

Vestra,

Frugum

nitescit copia.

quw

totus venerafnr orbis,

Planities vastissima,

Vosque rogatis.
His imperator agnitis

Quam

bina luslrant flumina.

Juga vinetis consita

Patrise dant suffragia.

Furorem

stillat pectoris,

Ac demum
Hoc

ore rahido

Ulo ciesar mandavevat. Comitis ul indusLria (Quia situs placuerat)

TahafertTerenlio:
crudele genus, hic publicus hostis habetur,

Sedes struatur regia. Sic mire luiic artificum Summum vigebat studium

Qui crucis eximiosproterit arte deos, Concite qusEsitum mandet per cuncta satelles
Verbera. vtncla gerat, dis nisi vota ferat.
:

Aurelius ut dixerat,

Opus quippe magnificum, Atque munimen turrium,

Quae triceno atque terno

Terentius

cum

valida

Sanclum nianu qusesierat AcSpaniaco villula

Priedicantem repererat;

Tunc levahanlur numero

Pulchra sede latissimum Condecorahant oppidum.
Divionis vocabulum

Quem

ciesum corripuerat. Vinctumque, ut pra^ceperat,

Csesari prfesentaverat.

Cui tunc

fuit

inditum,
et

Cum
Sic

torvis

sanctum oculis
alloquitur,

Ob templorum
Quo Magno

numinum

Respectans auctor criminis,

Profanmn sacrilegium.
ingressus imperator,
repletus gaudio,

Benignum

Sedens tribunal impius

Tetie,

Evocato Terentio,

profane, dedit fama pia spernere sacra, Teinnere prodigiis Jitssaque nostra fuis '?
itt

Opus eollaudans, Templa diis ut

illico

Jam nunc
Quisre

pandas nomen,genus undejubemi

cultus dicito, quisve Deus.

staluat,

tibi

Summa

juhel instantia
palria.'

Ad

hitc athleta

Domini,

Jovi tutori

Ac Saturno

agricolie

Signo niunilus tidei, Arma constanter arripit,

Sicque respondet principi

Xdem

quoque Mercurlo,
:

Scienlin? pnvpusito

Universi quo veniant,

Nonifn christicolse prxfero claruin: Nome)i namproprium nosce Benignum.

Hisque libamen

otTerant.

Cum

sanctis patria fratribus ista

Christicolas sic inseqiii

Direcius,

Dominum prxdico

Christum.
et

Uti auctores sceleris,

Ad

hiEc imperator ait

Quorum dii pia;seutiam Nusquam lerre prvaleant.

Felix Beniguus nieritis

Princeps imperii, solus moderator

orbis

Patrum

lege velior, cuidatitr oinnis

honor.

Tunc pra?:^idi'liaL Lingonis, Deo carus ac populis.

Hic generosus
claruit

Quienam sit tanti miror constantia verbi. Spernas uijussa, diis neqtte thura feras.
Signifer ut pestis, ergo formenta subibis,

Ac

fitam spondeiis, moii-is eris patiens.

iiaec

Stirpe prioruiii nohili,

Felix Benignus meritis

Et ab ipsis cunabuHs Christum haptisnio induit. In quo virlulum gratia, Cum docUina melliflua

Ad

respondit

cffisari

Alque signoium
Spiritus almi

gloria

munere

docuH verba fidelia : Cum judex tumidus corpora perimat, Nil mens iunc metuat, niortis ut inscia, Qum vincit mala gaudicc Corpus. cmar, habes : congere plurima
CJiristus hsEc

Enitebant praTipue.

Tortor queis rabidus

Victor nainque

membra

coerceat
;

Qui verbi tundens semina Discurrebat per omnia,

animus non timet aspera

Quin

speciat pia gattdia.

Ut apes prudenlissima, Lucra ferendu niaxima.

Hic Divionis patria
Suscipitur egregia,

Aurelianus asperis Cernens sanctum non

Sic attentare voluit:

dejici,

Blandis illum alloquiis

Consule,

Quo nunquam

ante gratia

Residere valueral.

qumo, tibi^ijwnas quo fugere possis Infer dona sacris, respue qttw recolls.

Per,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

^^''- f^ Pontfficeni siaturnii

/>friiiimlna pHmum,

185
^'cjiist,

Mioienbus
Ail
li.-er

chfriDii. htiiiiihus

eximium.

meiitmn fuhrira

uoii leijiim
'

Felix Beiiignus rnerilis

respomlit cfpsari

(^itamvis consocio rerhere terrea.u Aiiro qiiin nifi/o jiurio,-.

KX MSS.

bdito

Hsec tfpestiferis fallrre /trosperin Constat :hiec niiseris iiaiii hoiia

Meiifis gaiidef i inlinio.

siiper/lnis

xiu/f/cril

Dxmoii

fnhif/inis, rjuairilodiripit,

^'Ijam jjarre mini.., parre Qum /jrofer.. ,i,oniiis

.-

subJiW corjjon

ifpes iipc iilla sii/iererit.

Q"^

toriiiriita

relis; sfat ijuoqi.e nohiH..

Me

rectoi- siiperis tJtstriiil artibas,

Meiis inflpxa

mh

asperis.
prolulit.
:

Qiielsvinvensaiiimus criiiiiua s.i/iriiis Regiiuni /lercipiat, i/uojat/'! vigeat

Dittttun ope phiriiiia.

Postquani martyr h!c (-.a-sar stupens conticuit

Solita.sque nu)X lioslias Diis ut lerat,

Noii medrci/nes, impie.fraifc/ibas:

Christum meiiterel,,,. r.,i,rii,.j,rMico: IJanr iiiilla mihi rrs i,i,.,-te i,er

aiife,-ei.

imperat. Ipse stipatus agmine

Sanctum juhet
Cainis

assistere,

Ciijus hiis
Jiiffc.r

iiica i/Iuria.

Ut gustufuium propere

ipse rrlojrjn,iet imjirobos, Saiirtos fjni intrrimnut /leclore pfxsimo

hhameu

fa-lidiv.

Tunc

athlcla lorlissimus

Huiic orhis Doniiiiiim noreris (rctiinm, Jiiste ijiii rer/it omnin. Hipp (lixerat sancllssimus.
Cluni exleniplo ^uccenditur

Totis ad Christnm nisihus,

C.pIo lixis luminiJms. HiHc i.roloquens converlilur

Uti fornax Aurelius,

Vixiiue jani niente regitur. Tiinc piusnmlis tiaditur.

Ail trnchlens exfenditur.

prospice c/emens, Acc fcedare sinas ora, snerato Constgiiata ci/xi, rohore forti

Hector

ciinctipoteiiH.

Sed

eotlide. jirecor.

monstra nefanda.

His diclis a sanctissinu).

Sigiut crucis

Et

altei-nalis virihus Flagris totus discinrlitur. In his manet immojiilis

mox

edito.

Virtus adest uranicii. Polenti niiciins riextera,

Magnusathleta Domini: Quin et vultu hpfissimo

Venis Deus

fidsos teril.

Simiilacra comminuil.

Laudes sic dat allissimo

Grates soln,
tihi.

Qni nie

ninrf,/rii

rrx hane. maximas, sfemmate /irorehis:

Ventn vanos rnnfradidil. Vas cum carne disparuil.

Ingens fragor inlimuit.

Nunc /n-wsta. jmtieiis iit ferat aspera Mcns siihtiiuis ad fminia.

TuncjaTn
i-etectis intimis,

Molalras qui percuUl;

Ipsum auctorem

sceleris

Ameulem pene

reddidit.

Visceribusque patulis,

lenehrarum
Refrudifur

fiioriosus tunc Benignus. Utrisque planderis manihus.

filris

Sic veri doctor luminis

in

tenehris

Quo reorum

exuviis

Hyinnurn sit- dat Allissimo. Vivie vocis in jubilo Itcx iminensp, tihi ij/uria /uudis,
:

Vei-mes scatehant putridis,

Cum
Ihi

fcetore horrihih".

Qui summis renites Jure trophsis Os serrare ineiim qiii voluiati,

Quo

te glorifico

coufeslim angelus
dirigitur,

pectore toto.

A Domino

Cujus adventu vulneia

Hinc conversus ad civsarem. Tunc sanpe mentis impotem,

His appellare voluil Infiiusli sensus animi

Mox nhducuntur nmnia.

Ac per noctis imperia Diva fulsere hiniina
:

Quid Jam. casar, agis?

Nam

tiin /,rrdis.

Odor FiElorem

dispidif.

Salus vjrtutera contuiit, Aureiianus impius Die sequenti crmunus

Suis sanctuin minacihus Juhet sisti conspectihus.

Tulores fugiunt, nrc sihi prosiint. Quid /lorteiila colisf Venis habetur Chrislus, srifo, Drus, jure colrndus. Cui responrlil Amelius
:

Uoc

sanctoruin consfat bonitafe deorum Mifps. /lacificos noreria atque pioa.

jjia

Tunc una cum Terenlio

Cernens aspectu spjendido Laurles ferenteni Domino. Stupens affatur illico
:

Qiios fibi jiropifios, si vis, Jieniijne, prohahia, Si cii/tor redeas, ve/ sibi cota feras.

Admiians martyr

Ad

optirnus, haic respondit protinus:

Testor ut ediras jier iiiimiua diva, Benigiie, An vei-e rnleas, faVeris an magica ? Jain fe voiifossiini flagris et corpore sectum
laiBum V

Expers seiisus, ait, casar. haheris, Qui quie fu/sa rides, vera fatrrls.
I'rufcrjam rariosnuuc cnicialus ; Viclor Chrisfus adest. lueqiie fiietur.

Nec lumrn

niiror carniine sncrilei/o.

Tunc lyrannus
Jamiiue pene
Uti leo irrugirt.

inlVeiiiuit,

Felix Beiiignus meritis

exaiiirnis,

Ad luec respoudit c.csari Lex Chri.^ti studHs pi-eeiiiinet

:

optiinis,

Frendens vnce
AfTerri

luirriliili.

Krr fr,-l jii-wntir/iis /lectora /loUui : Quin daninat slolidus. hvrref ef iiiipios.
Sanrtis dedifa nioribiis.
Virtus A/tilhroni ru/urra drpidit, Cujtis me fjdri gratia jirotegit,

saxum

piiecipit,

yuod

cavari insliluit.

Sancti pedes immitlere

Qurni nuiic

g/orifico. /aiido, recpiiseo

et

Voto, rorin

orgaiio.

jilumho juhet impie. Hinc ridefacli,'i suhulis. Per longuiii mandat digitis Ul inligantur arlius.
Nervis obrigescenlihus.
Sic cousumiiiato scelere,

Cum

Aurelianus inipius
Talia referl prolinus
:

Jjinqaere

tr

srctam moneo,
cidi,

lieuigiie, /jrotervain,

F.etruditur

iii iii

carcere.
lenehi-is

Nuiuina ner ne
Siii,

ijuris

rihimur

siijieri.

ca^calis

foriuenta

dabi.i,

mortisipir

extrema

siibihis,

Ducilur doctor luminis.

Crimiiie damiiatis ar sociatus rris. Felix Benignus meritis

Canes hrsseno.s stiuiulis Famis actos acerriinis,

Ut voiaretur morsilms. Curn ipso uiiHunf comiiius,

Ad

liiec

respondit c;psaii

suh trihu/a caditnr his/iida Grauum ciini jja/ra ; denique torrida Fnriiax e.rteniiat chri/sea muiirrrt,
Ijisa

Seno dicruin

circiilo

Hi privanlur viatico.
Mililaris cnslodia

Diini sordis fcrit imjno/ia.

Norembris Toinn.^

J.

-*

Adhihetur

186
EX KSS.

POEMA
Adhibetur quani pluriiiia. Inter hipp marlyr incIyLus,

IN

HONOREM

S.

BENIGNI.
Gloriam Ghristi martyris Anxio pensat spiritu, Quibus hunc cruciatibus Tradendum perdat cominus.
Ha?c tnndem dictat staiitihus Imperii sprefor, sacrorum necne deoruni
:

Deum

laudans altentius,

Gunctis Christum annuntiat, Hcec proniens voce publica Quos nafum tulH nnbUis mnnes,
Prieferti, coniites,

olqne tribuni.

Adatans nec ne meis turha triuwpliiif, Verbum minc fidei suinile euncti Begi sidereo credite Christo, Qui dat smtima sitis munera lucifi, Qui Vatris soHu prtesidet amplo

Ablafus .'mperis orcidaf, ut mertiit. recidat, .Tam miles properet. Jaiii colhtni vecte transfinat: sic siia fata volunt. Cnspidc

Ad

ha?c minislri sceleris

Irrimipunt clauslni carceris,

Peracturi consihum
CEBsaris iniquissimum.

Vnus cuni SplrHus /lainine sanrfo.

Lux
Lofi

prmclarn

redit. Faijife noctis

Jefhi

foiite />io

iiiibila.

Quos Jam se

ut vidit deicola, voeari eestimat.

Quo sordes

pereant. Impiiis hostis

Queis parnas revehit morte suhactis? Huc vanus propernt AureIianH.-i.

Supplex precem accelevat, Ore profundens talia O cels! Gcnlfor maximc Verbi,

Al vos
Ut
vitt

i)estiferos liiiquife rittis,

Jam

te i/lorifico

lande perenni,

nitida luce heandi

Hac spe sustitieo tanta fideU. Tunc arctiito in carcere

Doctore indulgentiEe, Uti agnusinnoxius Vorandus dalur canibus. Sed jam largitor muneris,

Qui pressis rabidi riribus hostis, Tanta nie prxcipis sorte lcari.
Priesfa, siderew condifor nuls,

Quo sim pitra tibi rictivia, pulchrm Fratrum consociiis rite coroim,
Quos nexit
{idei gratia

summss.

Suimemor

Aspectu pfacido respice, posco, Sponsm rofa, tuo sangaine lautss.

clientuli,

Confert cito solamina, Quibus victorem relevat.

Cceleslisadestnunlius,

Magna luce conspicuus, Qua fugantur mox horrida

Dirae mortis obstacula.

conspicuum nomen tibiqae Pnndatur, vtgent, seinpcr amctur. Vix hfec verba compleverat, Gum miles pungens latera,
Cliristi

Ferrum librat in viscera, Costarum pandens intima.

Mole veclis hinc ferrea
Sa'vi

Hioc sjeva canum rabies,

manu

carnificis

rt leones

in Daniel,

Mites co?penmt lambeve

Icti forli

conamine

Quem

putabantur perdere.

Collum truncatur propere.

Sic athleta sanctissimus,

Omnis poena disperiit Adventu lanti luminis

Vires et salus corpori
Gloria crescit
fidei.

Dei certans pro legibus, Victis triumphat hostibus,

Mortis suhactis viribus, Plebs sanctorum tunc aderat,

Quem

tyranni imperio

Privaverant edulio. Pane datur angelico

Quam

martyr edocuerat,

Ac mulcetur
Serve

alloquio

Qua; earitatis gratia Ejus spectabat trophiea.

;

Quam

simplex,

quamque

nitidus

fidelis,

Accipe dulcis Mtniera doni

Ipsius fuit animus,

His demonstrare voluit

Cleraens virtus Altissimi
:

Qum
Stnnt

mefiiisfi
tibi

partm
ille

Nam columba mox

Luce compta
deifica,

nivea,

Garnis linquens obstacula,

Cffili i^etit fastigia.

Serta coronae.

Qtm

dabit

Qui regit omne.

A/fViine fratrtun

ConjiibUatttium

Jam

Cernunt ista christicolse, Divino pleni nectare, Quos odor suavissimus

sociare
vitse,

Lumine

Tanlo gavisus nuntio LiPtabatur in Dnmino,

Nil jain doloris sentiens, Sed morte vitam leniens.

Pene dabat ccelestibus. Tanto peracto scelere,

Ciiesar discedit concite.

Pcenas daturus b pvoxime

Justo Dei exaniine.

Jam nunc

restat, ut patulo ])assio

Tunc Leonilla
In

nobilis

Sancti prodatur

Beati corpus niartyns

Quia Ciiristus. rex gloriffi, Suos sic pr.Tstat vincere. Sexta dies advenerat
Martyris pro victoria

magno

sic

mausoheo

Digno componit loculo,

In proprio prsediolo,

Constvucta super ahsida.

Ac

Mivaculorum gloria

impii mtpstitia
sic

Quam

ordo commemorat.

Quo mai"tyrem

miriticet

Sceleralus Aurelius,

Sancti male soUicitus, Discens ab internuntus

Per longa secla Dominus, Gui laus est et Klovia.

ANNOTATA.
275,sednequaquaiii Luchnn Domitiiwi Aurelianiim inteUitjit, qui imperavit ab anno 270 ad ammm subtitnerat; Helioijabalus enim nuUum potest intelligi Heliogahalus, quem in secundo carmine corrector
a.

edictum contra chriM.ianos edidif, ed/dit vero Aurelianus. via, b Aurelianus occisus est Cwnophrnrii, media infer Bijzanfium ac Eeracleam

manu Mncaporis,

anno 275.

REVELATIO

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

1S7
KX MSS.

REVELATIO ET PRIMA TRANSLATIO SANCTI BENIUNI

tiluU Cl.ro.,id Bcni,iL,i

cel

mionZ^l^^lHZ::
ad

'"

''"""'

''"''-

""""" "

"'

^^

-"'

Corptts

rostquam
rio

prjedicanda beati Benigni fortitudo in castro Divionensi boni certaniinis cursum marty-

consmnmavit, priBcIari noniinis mati-ona Leonilla corpus omni thesauro protiosius omciusa
devotione colligere curavit. Qute beatorum trium tratruni jam martyrutn Spcosippi. Eieosippi et Meleosippi avia,quantum gioriabaturde
sibi divi-

sui nominis glorlam et fidelis populi salutcm hoc nnraculo martyris sui revelaremonunientum
4-.

ocntsioiif

nni

iiliiiilaliijiifni
tllHlllllllll

Lrat plebi. ut prtedictuin

titulo et

est,

non

rchgioms consuetudo,

incolebris

sme
votis

tumbam sancli.quamquam

.ler/iriifis.

et meriti esset. IVequentibus expetere et ab adversitatum quarumlibet

nominis

nitus

imgustiis

collata

(cliciuni

nepotum

remedium cum
et

inlercessione

tantmn etiam tripudiabatse usque ad vitte fineni beato Benigno obsecutam infatigabili servitute. Cujus corpus habens pio pignorc ct retributione

spe deposcere. Quidain ergo ceteris

cerfissima imprfrandi
iu huius.-c-

modi

cultu studiosior

benefieiorum

sm famulatus,
B nore quo
titatis
tli-iii

liaud longe a Divionensi castro, hodecuit in sarcophago non modicfE quan-

composuit.

in

vrijpto

rscoiKiitnin,
ijitasa

Quia vcro divina majestas nonduni fidei sua^ terrenorum principum colla subjugaverat,
2.

reliquerat re observata unus ex puerorum ^Te-e vel levitatis impulsu, qurc fainiliaris illi ^L-lati digno-

susceptorum ubcrtate forlunafior, sua.Iente beuevolentia qus sibi erga locuiu ipsum plurima molucrat, cereum illic, ut sacer locus coutinuo per uoctemhonoraretur lunuue, accensum

exinde

Qua

Ecclesia? navis intoierabilium procellarum. persescilicet turhlnibus ilHsa, Deo tamen regente, infracta fluitabat. Quod multum obstitit

harbaris
diruta
est,

cutionum

quod magis fide dignum esf, Uei ommpotentisprovidentia id agente,ne diutius tanta lampas laferet sub modi..
iguoratiouis

scitur adh^rere, vel,

devotioni. ne super beati tumbam condigna posset basilica a.-dificari. Cryj)ta tamen non multum sumptuosi operis in ipso loeo est

christianse

DescendenU itaque jamque dexteram ad rapiendum cereiim porrigenti mira^ magnitudinis serpens obvius veiiit, et tancfuaiii se sancti monumenti custodem

descendit rapturus luininare, quod dives manus bon^ devotionis.

exhibuerat

transvoluta,qufE fidelium

iiluc

populorum ad ve-

nerationem beati coiporis confluenlium suscepfui esset accouunodata et evolutis deinde non paucis succedentium temporum curriculis. jam miti;

defen-

gato

persecufionuni

furore,

Galliaruin

populi

soremque protostans. slbilo liorrisono puerum eflugavif qui famen metu minorato. iii se reversus, secundo et tertio quod deliberaverat perfe;

quanto ab insectatione hostili liberiores, tanto decliviores ad vitia et ad virtutum iter exequen-

dum facti sunt negligentiores. Unde tam sreva in eos processit ultio diviiue; animadversionis, ut longe iateque irrevocabiliter eductus baccharetur gladius gentilitli furoris. Hac igitur tempestate
quassati, etiam Divionensis castri accol* dificia sua sine spe auxilii dirui videruut, seque in prre-

de.seendere, tofiesque videres sfudiosa seduiitate se hac illae incxpugnabilom defensorem oppoiiere. Populus igitur universus, tanti miraculinovitafe sfupofaclus,

cturus,

fentavit

anguem

in

amorem venerationemquo
mcriti,

sacri

mouiimenti

fer-

ventiore meiite esf animatus.

\on parvi siquidem quisque esset qui lapide illoclauderctur,

tis

dam,immo in stragcmhostibusdeditos

credebat, cujus obsequiis mansuefacfam serpenSEevitiam vidcbat famulari.

5.

inconsola-

c
taiifletii
it

(rrrgorio
Litif/Oiieiisi,

amaritudine ingemuerunt. 3. Sic itaque per longam currentium temporum seriem vexata et attrita Galliarum ecclesia, tanbili

lutcrea cerfis relafionibus ad beati Gregorii

;

et,

aures pervenit patrafi miraculi opinio

solifo
vloi-

ea piaioiir
priiiM
iiri/lirfii,

quodque

frequenfior locum

illimi

celcbraref vofi-

dem

ejus respectu.qui esf ad)utor in opportunita-

biguitafe

tibus,mtribuIatione,meruitatantisoppressionum turbinibus jam libera respirare. Quo tempore

Divionensis

populorum concursio, non mcdiocii amnunc huc nunc illuc ejus distrahcbatur
hoc signo tleclarare aliquandu suae niiserafionis uiysterium, vol

cogitatio, utriiiu divliia virtus

vellef

populus

vix

recognoscens

ipsuni
in loco

soium sua;

diabolita dolositas astu cognatiE sibi malignifatis

lirufaua; superstitionis errore involvcre conarctur

nativitatis, hjesitare u cftpit

quo

beati Benigni membra. Eminebat cnim non modicse quantitatis monumentum, cujusmagiiitudo id persuadeJjat ut non
ibi

recondita servarentur

miiius scientcm populum.

Non dubitans

auteiii
diii

hanc
retur,

immissionem,
si

si

osset a maligno,

non

posse vlgere,

vero divnn judicii auspicio nife-

martyr, sed aliquis crederetur sepultus fuisse

magis

plebeiorum devotio ibi se devovere ibique vota solvcre habfbat consuetudlnem, et si quibus incommodis angebutur, celcre se remediuin consequi Ijttabatur. Clerus autem universus et quicumque religiosioris consilii putabantur, non solum nullam religioncm, veruni etiam
ibi

gcntilis.

Quorumdam tamen

invalescero,

magisque in dies roborari et populum censuit prohibeiidum nc

igiiota

sub pra-toxtu leligionis qualibct

superstitione.
ot

ducerctur

Sed placuit omnipoleiitia: Doinini beatum Grogorium a dubielate qua teiiehatur

abscjlvoro, et
indiciis

maturius
producere.

inartyris
in

sni

reli(|uias
liiniiiiiimi

manifestioribus

notifiaiu

inclinari

maxiinam testabantur

abominationem. Gomplura itaqueaniiorum volumina prfeterierunt, nullique morfalium usque ad beati Gregorii Lingonensium ponlificis tempora. quo in loco servarentur bcati inarfyris ossa, cerlum
nabuerunt. Beato autcm Gregorio urbis Lingonic admhiistrante pontificatum. diviuifafi placuit

O.Deiiiquesolis occasu terris

umbras inducente,
apiJiirfnle
iii

dum

bealus Gregorius

membra

dedis.set sopori,

somnia

ijinu

clarifatis

beatissimusChristi inartyr. ruliln (luotlum dlvin<e splondore veiieruliundus. ei upi>aruit.

S. Uenignt),

noiiien ot quis cssof innotiiit.

Plurimum doinde
ponfifico puferotur

supor injuria

quam ab oodem

contpiostus

188
KX
SISS.

REVELATIO ET PRiMA TRANSLATIO

:

S.

BENIGNL

conqueslus

Non

tantum,

ait, soli

tuo contemptui

suhjareo, verum etiam populus erga mei monumenti cultumm beunmhtsfuis imtantn- prohihetnr
Jussionilits.

boati Benigni serviretur non distulit conbeatiostruere. Quam beatis auspiciis fundatam

nomine

ribusque

consummalam

licet

plurima miraculoarbiti-a-

Hujus incrcpationis aspciitati lcniorum verborum marlyr venerandus subnectens

dulocrtincni
:

ruin testeiiturinsignia,

congruum tamen
prjesens
fuerit

mur

replicare

quam

divuia

Ne

farias, inquit,

(jux.^^o,

nc reroces

ahimpensa miJii veneratione intentionein alicnjus, potius tua largitione donius paretur hco in
sed
quohucuitqiie latui scpnltus.
feperitiir.

visitatio primordiis ipsius structur^. a^dificabatm- satis 1 1. fn allera ecclesia, oi qu^

niinflti

contigua,

virgo

sedem monumonli accoporat Paschasia; quoe cujus apud Deum sit

Christi

ca'lestis

meriti,

faporis
S. Pasi-Iicmin

7.

Visio hitc attonitum

nimisque

paventem

quotidio deeiarant largissima sub ejus subsidium

beatum reddidit Gregorium, factusque pr:eco sibi ostensas visionis. reliquos absolvit quo jani carere
meruerat
positis,
vitio amliii^itatis.

Onmibus

c-nim post-

confugiontibus collata boneficia. Gonstructoribus imponsiori studio opori vacantibus, ab ecclesije illius greinio mulier a-f ate simul et reverentia gra-

magis magisque necessarium didicerat,sanctumadiitsepulmmi,seqneignoran-

quod

sibi

visreponte visa estproc('doro;quam admirabilem connnendabat amplissinms quidam in habitu

fulgor clarilatis divinje.Hyec
tionis exhilaraliono
Ifletifica;

tiapeccasso, non iiKlustria,veniam flaKitavit lacri-

congratula-

marum
qnam
sibi

effusione uberrima.

Quanta gaudiorum
cumulaverit,

maleria populorum
felici

exultationem

erroie se usquc tuin detentam

mutuo

adgandons oporariis: Gratiinquit, siidore ad wdificium Deo hominibusqne fico, acceptnm lapides subvectate; machinas quihus tam
beati opcris fasfif/ia porrif/antnr suhlerate
;

immerosa cohors applauserit,

nielius aliquid

Jure

sua conjicere poterit i^stimatione quain nostra

possibile sit tradi narratione. 8. Prfeterea jam dictus antistes,

etenim Ixtissimis attollifuret arciiratur successihus, cui imminet tanii talisque executoris ad oninia
dispositor ef coapfator orulua. Nisi
eiiini

jEde

saci-a

non oblitus se

ad divina

coiifitnicto,

ihim

nionitum a sancto martyro ne diutius ojus inonumoiitum sine tegmine rolinqueretur, elegantis
operis et amplioris spatii eedem procuravit transvolvore, quobeata ossa honore compctenti valeret componore. Qui gratia martyris adstipulante mature voti factus compos, utriusque ordinis

videnda acies vestras prxpedirct nehula mortalitatis, beatum Benignum ferventissimmn vobts in hoc

fninsfertnr
iiil

procuratorem

videretis.

His

dictis, basilicEB

ex qua
et

ilUiin,

prodierat reddlta, neque ulterius visa,

manus

corda tam operariorum quam et aliorum quos hujus visionis afflavit miraculum, promptiora reddidit

clericaUs scilicet

et

monachalis prsEter sponte

ad

ipsius

structurie

suiTragium.

NuUus

ooniluentes convocavit frequentinni, ut eis communicantibus transferemU sacratissimi corporis

celobraret Ifetitiam.

Ubi evidentioribus

indiciis

quippe dubitare potuit quin virgo Paschasia Dei illic nutn apparuorit. Perpendat iglfur cujusque fidelis solertia quam propitius Chrisli martyr sit

virtntLs divinee priiisentiam non defuisse claruit, cum ad ejus qui transferebatur moritum mundo mirabilius insinuandum Dominus exhibuit, quod

omni

domum

Spiritui

Sancto

aedificanti intra cor-

dis pcnetralia,

cum tam

prfesentlaliter affuerit el

qute materiali

sU omni postororum gpuerationi per secula lonfja

prjedlcandum. 9. Denique sarcophagi molos suspensos omnos iiiiiiii }}omhre reddiderat. el quonujdo vel a quibus transportari
.iarrophaijiis

sumptu parabatur ecclesia. Quanto enimnonambigimuscaducisprEestareimmortalia, corporeis incorporea, tanto etiam priBsentiora in meUoribusconquirondis sanctorum sperare debe-

mus

patrocinia.
et testibus

caret.

posset, sancta

quisque

curiositate

inquirel>at.

Sfepedictus autein prjesul, fidei martyris nihil crodens impossibile, non diffisus vel sibi plus
affore roboris vel oneri plus levitatis,

monumenprjedi-

tum a
bus.

capite apprehendit, jubens

duobus

Quapropter cortissinia sanctae hujus spei fiducia exultandum sibi quisque ducat in Domino, cui indesinenter videre licet quo in rebus etiam humanis sanetorum prosperemur beneficio. Nec enim tacebo quam prosif curandis corporum lan12.

iiiiriicKlis

ciiriitioinuii,

et iitter aliits

miiiitione

omlorum
S. Greijorti

cabilis vitso

sacerdotibus ut idem facerent a pediut bajuli

guoribus

lapidi in

quo pedes

implumbandos

Res

dij,ma spectaculo

C sublevando,

Tanta facitltas fuit in non se onus forre, sed forri

!

posuit Christi marfyr, liquor superfusus. Et quia longuin esf singulos attingere, unum de mulfis
beneficii hujus testem libuit adducere. Turonicse

TiiroiiensiA-

Ijotius ab ipso pntarent onere. Vox Dominum laudanlium ad astra diriftitur, snmmreque Trinitatis

opus utriusque sexus praiconiis extoUitur. cum a tribus viris ferri videbatur absque labore, quod
multis

boum

paribus plurimnm sudoris inferrot,

divinae clarifica-

liasiliai

remota miraculi majestate. 10. Guin hac igitur tani celebri

fama insigravem paterefur oculorum gnisetvirtutibus,cuui lippitudinem,hoc sacro unguine delibutis, tam celere consocutus est remedium, quam velox fuil manus ad liquorein oculis snporfundendum. Hoc
sedis antistes Gregorius. orbe univorso
igitur

jmitlo ponf
il(Jificittitr,

tionis prosecutione roconditis inaestimuhilis protii

cineribus, ampliori in dies bcalus Grot,'orius accen-

privUegium ipsa Ecclesiae petra Ghristus martyri suo supra so fundato dignata est providere. uf, pedibus implumbatis, signis visibiUbus ab eodem lapide manantibus repr^sentaret actualiter

debatur desiderio, ut mirificati u Deo martyris gloria ah huminibus finoque competonlis sorvitutis celebrurotur officio. Gnjus voto non dcfuit
Sancti Spiritus cooperatio;siquidemquiaetcerta-

quantum

lapidi

summo,

angulari, eleclo,
;

pretioso unifus essot spiritualiter

cujus merifum

et intercessio nobis obtineat mdeficiens

funda-

minis historiam

b,

januam

regiie co^Iestis intraverat.

quo decertando idem martyr lum barbaricus

menfum supra firmam pefram Ghristum Jesum, cui cum Patre ef Spirilu Sancto esf omnis laus,
virtus ef gloria per nnmortalia seculoruin secula.

tumultus tum incuria civium perdiderat, praestitit superna gi-atia ut eam beatus pontifex accipere mereretur a quibusdam religiosis qui versus IlaUarfi dirigebant

Amen.

intentionem profectionis c. Quse res cloro plebiquo universre maxinio fuit gaudio, augmentumque quoddam et cumuluin devotionis
prEesuIi beatissimo. Posthabitis

ANNOTATA.
a HsBc ab auctore fimjuntur. Nihil enlm de hac
ha:sitatione

nempe onmibus

apud Gregorium Turonensem

exstitisse

reperis,

quaecumque felicis animi proposito videbantur obsistere, basiUcam in qua divinilati sub titulo et

b Historiam hanc
ceiio nonnooit.

supponit auctor, sed

Hinc

DIES PRL\U NOVEMBRIS.

l.S'.l

WHcpatet m-ba Gre<joni Turonemis ab eunDirio-

nem
e.r

tibus \n Italiam, fnnc quitm hxc yrribefffifur Ita

fuiftae iufcUecta ut ni(/iiifirctit riros euiilcs per

in Italiam Pa.sione,n attulis,., non iraeunrf.^ " t'*'^ rnhuutr. Italia.

D
i)

SERMO IN FESTIVITATE OMNIUM SANCTORUM ET

ex ms, Divmiensi,
fnter fortissimos athlclas Clu-isti emicat

S.

BENIGNI

almus

aries ex

redempto assumptus grege.

murtyr Benignus, qui

iis

is

qui

ob

viclrici

passione triumplia-

bonignitafcm
rnine
officii
;

martyrii videttu- proprie hodiernam aecorare solemnitatem. Qui divina prEeelectus grafia, evanj^elicaque informatus

vocatus est Beuignus noqui erat justus opero, summus sacerdos

nmrum

doctrina, de oricntali

cli-

mate mundi a successoribusapostolorum directus

est Gallicre genti

dignitate et vere invictissimi rogis tiro aereas potestatcs debellandn. Nam(|ue ad supe-

Quem

ad prtedicandam fidem Ghnsli. ut ipsa Veritas demonstraret insignem

randa hostis autiqui castra spiritalem assumens armaturam, postquam per viginti qualuor feri' annos tuba evangclii auditorum suormu ad Do-

verbi sui prsedicatorem atque non

segnem multEe

minum

|3

messis suse operatoi'em, in numero quatuor evangeJistarum una cum devotorum collegio socioruni
transmisit

convertit animos. vecte fei-reo confracla corporis ejus hydria, resplenduit lampas virtutum ipsius quaquaversum : ul implcrelnr in eo diccntis

ad partes occidentalium

regionum.

Doiiiiiii

promissum

Qni

crct/if

in me, ojiern
facief.

(juatenus per sacri baptismatis regenerationem

fjua' c</o

facio

et ipse faciet, et

majora horum

adoptivum sibi populum acquircrent. Hic plauo beatus, ut dominicorum fidclis esse valeret dispensator talentorum.

Ipse profecto decertantiuiu adjulor ol viuccntium remuneralor,gIorificuns sanrtum ni.irlyrem suiun

in

quosdam

salutiferiTB prtedicatio-

numdo

et in ccclo,

non solum triumpho

cjus in finc
vitiB.

victoriiK

nis adjutores, dissimiliter ecclosiasticis gradibus

beatificavit

animam

sed etiam
cjus

tnngentes, sed meritorum virtutibus aeque fulgentes, habuit itineris sni comitos spiriln et fide

testimonium
dignatus

prudeutissimie

simpiicitafi

est perhilterc

pcr specicm columbtu,

veri

unanimos. Prorsus non cos ad perfruenda labeutis seculi gaudia secum adduxit, sed ad toleranda passionnm certamina exhortatorie animavit sci;

qUiE statim ut co-lestia petiit regna, pcr ascensum

purpuremu pervenit ad
requietionis

Salomonis

iTiternjc

licet

ut inter lupos mordaces cohabitarent tam-

a quo gloria ct honoi-c coronatus, digne pro meritis choro martyrum i'sf
;

ferculum

quam
itlius

mitissimse oves, et ideo tbrent imitatores

Istis

associatus,quipr^cipuehacinfestivitatcOmuiuin

qui ductus est ad victimam sicut agnus.

in

rgo ducatum prfebebat

via justitifB, quasi

Sanctornm prEeforuut prmiorum.

palnias

iiideficientium

LITURGICA DE SANCTO BENIGNO

Jam
Requuiitur hgeudx, ofpcinm
et

prosx

in hoiiorem S. Benigni exarata;

operecl, ciri

Bougaud

inultotics Jain cifato, lihrn

IV pa().

430

ct scjpj.,

qux desumuntur tum cx tum cx Proprio ecclcsix Dirio-

^ HenMs

edifo

anno 1864.

LEGENDA PRIOR

S.

BENIGNI.

liancprlorem legendam ex variis breviariis edere

te affirmat Bour/aud, opcris sui pag.4oO sq.
cet c.c
;

sciU-

breviario ad usum diaeccsis .^duensis, edito Parisiis anno 1550 ; ex breviario Cabilonensi, sine
lituloedilo;''.rlegendisautiqulbreviariiCabilonensis,

In temporc illo vir almificus BcDomini sacerdos, a partibus oricnlalibus oriundus fuit. qui apud boatum Polycarpum opiscopum cducatus atquenutritus sacrisqui' litloris imbutus est a quo et sacerdotalis henedictionis

Leotio

I.

nignus,

suscepit officium.

Lectio
Galiiis

II.

Sod oum landcin

Drnnimis

in

ms.

iij-folio, soc.

XIV

fandciu ex broviario ad B. M. V. de
le-

coiumoruntibiis

agiiiliniicm sni

nnminis

usum
Betna.

insignis ecciesise collegiatse

ostendere decrevisset, illico sanctus Benignus divinitus

rcliquis sibi in comitatu

Quod

vero addit diccndo hoiic caiiidein

codicihus inaiiuscriptis

fjendam

in multis

}'ifas

admonitus a sancto pnedictoquo patro, ciim sumptis sociis, vidclicct

et

sanctorum continentibm
similem inifio
S.

reperiri, ita intelligo ut

sif/nificci.

Andochio
Lectio

Tyrso, GaiUcis ad ostensionem vori

hgc.ndaiii

Bcnigni quiufo (oco uobis edifa,

scriiicnfis
c

Arta eniiu ah iisdein quulcm

luminis gontibus destinatur.

III.

Hi
ct

igitur tres vii-i,id est,

Benignus,
ot

oerbis ordiuntur, sed corpore diversa sttnt. Siiiyu-

Andochius

Tyrsus, diversa loca doctrina

hirem noto errorem

dirince

ibidem haiic eaindem

qui fuit ex
biblio-

reperiri in prefioso cndice

hihUothcca srhoh- uie15<>,

Monfis Pessuiani, n"

theca Buheriana, iuscrl/)fo, scdrerentimanu: Liber

passionalis sanctorum nuirtyrum dicecesis Lingonensis.

Augustoubi a sancto Fausto uobidirigunt dunum itcr lissimo viro, chrisliauitatis amatoro, cmn oumi liberalitiitc sunt suscepti. Cujus etiam filium nominc Symphorianum sanctus Bonignns baptizavit,
miraculis illustrantes,
uri)oin
:

tandem ad

Qux

in isto codice incenifur ler/enda. stre

quem modo
riatur et

urbs .^Edua patroimm se habere glo-

Passio S. Benigui, ipsissima nostra Acta sunt quinto iocn inter Benigni Passiones edita.

martyrom.
IV.

Lectio

Undo vero sanctus Benignus,

sociis

190
Ex
iMi'it.

LITURGICA DE
Andochio
ot

S.

BENIGNO.

sociis suis

Tyrso ad rus quod Scdeterritoriuni Linfronis

locus dicitur

destinutls, uhi ot postea nia.rtyrii

pahnani adopti sunt, ipse ad

urbis profectus
nilla,
esl.

Sed

et ibi

prfEdicti

Fausti

sorore,

a Dei laniula Leocum omni devo-

bantur ubique fana, deserebantur idola et erecta passim Christi trophaea colebantur. Legtio V. Aurellanus intcrea christianos onmibus in locis persequendos dixit. Quo mandato

Isetus

comes

loci,

nomine Torentius. sanctum

tione susceplus, nepotes cjus tergeniinos, id est,

Speosippum, Eleosippum
zavit, et
vit
;

ot

IWelcosippum baptichristianfe solidaeffecti sunt.

eos in aniore

fidei

qui

postmodum martyros
V.
est,

Legtio

Rursus indo ad castrum, cui Divio

se transferens, verbuni

Benignum,increbroscente famanominis ejus,perquiri ot coram se sisti jussit. Inventus igiturSpaniaci * et adductus, ad trocleas extonditur. Inter ipsa vero tormenta beatus martyr serono vultu constantiam a Domino et tantis in cruciatibus

m.

Spaeiati.

vocabutum

Dei con-

cmn

fortitudino patlentiam flagitabat.

stanter annuntinre iion (.essai)at.

Quod andiens
sibi prajce-

Aurelianus imperator,euni pnesentari

pit.

Gui

et dixit

Ex qna
:

rer/ione es tu ? Saiictus

VI. Completa vixduui oratione, atrocissimi repente milites a dextro lajvoque illum latere circumsleterunt, adactisque lanceis, qua

Legtio

Benignus rospondit

Ab orifntuUhus
quos
iiujjer

reuimiis par-

tibtis, ftjo ct fratreti iiiei

interfecisti,

rhristiauuiu,
tihut^

mncto Polifcarpo missi ut verbum Dei et uomen quod gloriosum et incorruptum, genprxdircinus.
VI.

costarum ulorique discrimen est, illum transfixorunt. bisupor etiam sacram corvicem, cerebri soluta compage, vecte ferreo confrogerunt. Sic
roseo cruore peifusus martjT, nol)is intercessor
et cmictis seculis fldele pati"ocinimn consccratum.

Legtio
pcenis

Post

tifec

Aurelianus gravibus
illum suporaro
:

B. Leonilla sancti martyris corpus collogit ct aro-

euni

afflitjjens,

cum

posset, tandoMi ait ministi'is

Citius iniuc

non luagum

matibus conditum honestissima; tradidit sepulturje.

carceri

mancipaie,saxmnquemagnum
et in

exhibete quo

pertuso pedes inpluniheuiur,

digitos

mannum
carcere

Oratio.
Adesto, Domine, supplicationibus nosti-is, ut qui ex iniquitatc nostra reos nos essc cognoscimus, beati Benigni martyris tui intorcessione libe-

ejuscandentes suhulas

infigite, et se.r iliebus

tnmis a militibus custodiafur, nuUusque ei aquam vel panem praiheat ; seil ef raues ferocissiiuos duodecini

cum

ipso refruilHe,

iit

ab

ijis/s

diripiafur.

Lectio vu.
an^'o]us

Que jussio
eum
in

cum

fuisset intpleta,

remus. Fer Dominum.

Domini

earcere eonfortavit et

cuslodivit illaisum.

Aurelianus jussit sanctus Beniy^nus clausus tencbatnr, ot inquiri

jnsslt
tdit. que.

Completo sox dierum spatio, clausum carcerem patefien, ubi

viveret, aii non.

OFFICIUM ANTIQUUM

S.

BENIGNI.

utrum adhuc
obiisse eo

Putabat onim
vinculis fuerat

eum jam
irretitus.

quod * gravibus

Hoc officium cl. riro Bougaud per Philippum Guignard, virum dociissimum, innotuit. Testafur Boiigaud hoc officium contineri in ms. aufiphonario
sec.

XIII, n"

721,

Trecis,

in l)ib/iotheca

Legtio

viii.

Ingressus itaque spiculator custoet laudibus

publica.

diae reperit

eum hymnis
;

Deo vacannihil

tem

et ita

sanum

ut in ojus

almo corpore
:

FESTO SANGTI BENIGNI RURTYRIS.

In I Vesperis. Ant. Ave,

apparoret infu^mum

qui stupefactusreversus est

ad caesarem. Quo viso Aurelianus ait Properate quani pofius ad ulcisccnduni me de seducfore. Vecte
ferreo coltum ejus iu ipso carcere contundite ef

Ad

Magniflcat.

pater gloriose,
cceleste,

lancea militis ritam illius cnidelifer finite, ne nohis deiuceps aiit patria: nosfrx diisque jiatrHs di-

Ave, sidus jam

Decorans Benigne ccelum.

scrimen infcrat.

Nos guberna, visens humum.

Lectio

IX.

Adhuc verba in ore martyris volatrocissimi niilites a dex-

Quo

Ia?lemur tiiumphantem

G
V(//7.ulrique.

vobantur,

cum repente
lanceis,

Te patronuni

venerantes.

tro et lievo illum laterc circunisteterunt. Adactis-

que valide

qua costarum uterique *

discri-

Ad

officium noet.

men

est, transiixcrunt, ita ut acios

contra venien-

Invit.Marlyris cgrogii recolentes festa Benigni,

tium telorum intra martyris viscera collideronl. Insupor etiam sacram cervicom, corebri soluta compage, vecte ferreo conlVegerunt, sicque roseo cruore perfusum Christo martyrem pro nobis
intercossorem
et cunctis

psalIamus[Duminol quem decet onmis

In
I

iionor.

nocturno.
aJ) ipsis

scculis

fidelo

patrocilis

Ant. Christi miles Benignns,

devotus.

cunabu-

niumconsecrarunt.

chrislianus, sacerdos exstitit

tandem valde

LEGENDA ALTERA.
Haiic legendam alteram, auctore
pag. 453
sq.,
rl.

Ant.Hunc sanctus Polycarpus.prsesulegregius,

misit ab Orionto prLodicuro Gallorum genti per-

Bougaud,

fidie.

Lingouensis ecclesia in aufiquissimis

Aut. Tune ea-sar Aurolianus rabie

litatis

suiie

crude-

iireciariis siiis legehat.

sfeviobat in viros christianie religionis.

In
Lectio
IV.

nocturno.

uecdmu

Ant. Cujus comes Terentius, qui Cliristi nornen audiorat, sanctum presbytei-um certis

Benignus sacerdos a sancto Polyin

indiciis doslgnat.

carpo Smyrnonsi opiscopo

veritatom

Galliam

missus,

Ant. Est, inquit, peregrinus in liac provincia, qui bapti/.atorum baisanio Hnit corpora et est
toiisus in

Divionem Spiritu Sancto plonus

accessit, ibique noverat annuntiavit. Fundcbatur pnedicatio juncta virtutibus, ot vorborum assortio

cuma

habitu vidotm- alienigena.

quam

miraculorum prolostalione roborabutur. Destruo-

Ant. Miraculorum gloria insignis ceremonias doorum respuit ct vitain aiternam sibi credentibus promittit.
Post
I.

DIES PRIMA NOVKMBRIS.

101

Post I
tatis

lect. &.

Solemnitatem hodiernsfi

festivi-

nec

Ghristi inartyr

benipno favore pcrsequaniur, * qua cgregius Benignus occubuit. y. Hac die gaucoelis angelici chori

unam plagam fuisset perpessus. V Altcra autem die suis eum conspeclibus jussit pri^onomnino Post II lect.
:

'"

'*"""

tan, sed

dent in

et in terris

homines
dixit

ina;sus apparuit. * Quasi

.

bonte vohmtatis. * Qua.

Gloriosus
tibi

sacerdosgaudio
Josu
poilui

repletus ait

Gratias

Post II

ago,

lect.

ft.

Sanctus
:

Benignus

quod

mo

Christe,

sacrificiis

Sacratissima vox Christi est Nolite timere eos qui occidunt corpus, * aniniiim autem non possunt
occidere. V.
affligunt et

di^momim

non per-

mittis. t. Tibi laus, tibi gloria, tibi

in

gratiorum actio

secula sompiterna. *

Coipus cnim tortores diversis pa^nis

aliquando interimunt. * Animani.
lect.
i\.

Quod me.

Post III
cti

Christi niiles gloriosus, sanPolycarpi discipulus, ab Oriente Galliam est

lect. a Insignis confes.^-or et marlyr Bonignus vitam finire prf^cipitur quo columba mvea de carcere exisse * et ccelum ascendisse

Post III

visa est.y.
buit,

transmissus

cum

aliis suis fratribus,

* quos cEesar

quis odor suavitatis in loco efforreliquit. *

pro Christo interfecit. y. Non enim sunt condigna? passiones hujus tcmporisad futuram gloriam qufn
revciabitur in
illis.

qunndo preliosa aniina corpus

lect.
15.

Et

coelum.

Post IV
inclytus,

Quos

Sanclus Bonignus martyr

in

csesar.

Post IV
cujus
V.

lect.

fl!.

Laudemus
nieritis

Dominum
gloriosis, et

in

beati martyris

in carcere perimeretur a lictoribus, sacer ejus spiritus, * cernentibus christicolis,

dum

Benigni

ad

specie coIumbiB

cffilos

sepulchi-um asgri
miraculis coriiscare

ponelravit* angelico conii-

veniunt
facit. *

sanantur.

Vere mirabilis Deus qui assiduis beatum Beni-

gnum
B

Ad

cujus.

tante choro. f. Sancta iila anima corporeis nexlhus absohita, ab onmi nialitla' felle immunis. * Cernentibus. Gloria. * AngoHco.

In II nocturno.

In Laudibus.

Ant. Tunc cjEsar Aurelianus proecepit vinculis arctari et sibi vinctum praescntari, ut posset quis et unde esset experiri. Ant. Terenlius comes sanctum Benignum verbuni Dei praedicantem gentibus furens reperit et in conspectu Aureliani exhibuit. Ant. Signifcr christianoruni, dixit ctesar ad sanctuni Benignum, si te profiteris esse doctorem,

Ant. Inler coruscos Christi tironcs eniicat E ahnus martyr Benignus, cujus ob amorem supplices odas regi concrepenms jethereo. Ant. Athleta fortis Benigno, prccamur. ferto
pisci Dei

vinctum

prcces nostras super sidora, quo mcrcanuir adidona, te favente, in {eterna gloria.

habes nie tuum persecutoreni. Ant. Sanctum Benignum ceesar iniquissimus retrudi jussit in carcerem, dicens Per sex dies
:

Ant. Nostri memor, quresumus, esto sacer beniqui jure certando exsuperasti innnanis hostis vesaniam et triumphali functus.... gaudes
volus.

jam cum

supornis civibus.

nulhis

illl

aquam

prpebeat.

Ant. Exhibete saxum grande et translbrate illud, et pedes ejus plumbo immergantur, et in
digitos

Ant.
rientes

manuum ejus calentes subulas configite. Cum Benigno canes ferocissiinos esuet sitientes includite. Reum in ergastulo

Ant. Hymnum dicamus Domino, qui suum gloriosum militem decoravit egregie. Ipsum orantes annue pro nostris exorare contagiis. Ant. Laudet concentus onmis coslestis et infi-

mus Christum

regein

Domlnum,

qui

Benignum

dignuiu nomine iuclda .sublimavit in gloria, posl devinctos hostes rigidos.

carccris a miiitibus custodinpriecipit.

Ant.
buli, qui

Benigne sancto.

tui

PostHect. ^. Aurelianus sanctum presbyterum sacerdotem cupiebat esse deorum; * sed

Ghristi fanmlus nec terrore concutitur nec promissis seducitur. ^.Promittens onmia bona mundi
et

dignus hteres voca-

Benignus vocabuio ct justis operibus martyr esse meruisU pro nomine Jesu Ghristi,
hinc prccaimu- fe supplices, ut pro nobis Douin ores et ubique semper tua senfiamus sufiVagia.

principatum inter primos

palatii. *

Sed

Ghristi.

C
^edii.mermhilis.

Post II
Aureliano
servio.y.
lis",

lect.
;

i^.

Jam

Sanctus Dominl dixit ccesari non nie nmfabis a Christo * cui

Ant. Benigno Deo dignas fundens proces Bonignus, lancea porcussus, sua? bcnignfe siniplicitatis
testem columbam mox habuit, qua^ relicto corpore visa est coelorum alta petisse regna, quo benigne

Qui est Verbum Patris et lux inenarrabiquique inse crodentibus vitaiii a?ternam trllect. ^.

misereatur nostri. Alloluia

ter.

buit.*Cui.

Post III
nervis

Audiens heec AureUanus,

cfedi prsecopit,

durissiinis

eum

dicens
poenis

MISSA IN FESTO

S.

BENIGNI.

Nisi hodie sacrificaverit, diversis

affligite.

eum

y.

Qui cum Iraditus Terentio comiti

est.

Vkfe Bougmtd, pag. 459 aq. Oitinia de eommuiii ifrtin.s martyns,

qifeB sequitntifr

ej-ceptis

fuisset,

extensus

* Nisi.

Post IV lect. r^. Beatissimus vir Benignus martyr erit per supernam gratiam. Divina dans miracula, promissa sumens munera, * vivit in
Christo coronatus * perenni gloria. f. Vir [ar]mis
divinis protectus,SEfivitiam
" edit.

CoUect. Prsesta, qutesumus, omnipotens Deus,

ut qui l)cati Bcnigni martyris tui natalitia coli-

nms, a cunctis

inalis

immincntibus ojus intorces-

sionibus liberemm'. Per

Dominmn.
ost Bcni-

superavit

'.

* Vivit.

persequentium feliciter Gloria. * Perenni gloria.

Graduale. Laude sacra excolendus gnus, qui polorum penetravit alta

columbfie
felix.

in

specie

superatur.

In III nocturno.
Ant. Pra?celsus martyr carceri mancipandus dixit Audife me, filioli. cojiiites et tnbuni.credite
:

Prosa.
Laus siiperno
Regi
sit el gloiia.

seiiipiterno

m Jesum

Ghristum, redempforem nostrum, quia

lect. w.

ipse est spes et salus credentium.

Post I
caesus et

Sancfus Benignus
mancipatus,

cum

Per quem sumu-s id ((uod sumus, Ex quo fonstant omnia. Cui Benignus martyr dignus

fuisset

Ab

adolescentia,

confortante ita pristinai sanitati est redditus, * quasi

carccri

angelo

Sacerdotis vice fungens,

Factus

esl et hostia.

Oriundus

192
KX
IMl-H

LITURGIGA DE
Oriundu-s hlc vir sanctus

S.

BENIGNO.
Lnncca', subuhe

Traditur ex (tnecia:

Paranl exitium.
Ghristo Benignus
niilitat.

beato Polycnrpn

Missus esl in Gallia.

Dyvion

Christns pro Benigno pugnat.

felix.

Tani pneclaii decoialuiu

Maiiyris piwsenlia,

yuam

certa vicloria

Igne. ferro vix probatus.

Per quem provectus

In virtute
Iii

Tanquam auruni expurgatus Jam fulj;ol cum gloria.

Sancfuni vinclis onerant,
Et squalido mancipant

tilii

datur.

comniissis venia.
Eral in vultu gratia.

Sine luce carceri.

In ore facundia, !n signis efficacia.

In pn*nis constantia.

Jejunus inter canes

Fides

in

Deo

Sex totos transit dies, Nec sic valet conteri.

Rahidi canes mitescunt,
Instar

unica.

Caritas eximia,

Spes omni-- supra

agnorum procumbnnl
e cttiis angelus;

ccelica.

Mens

Cliristo cunsocia.

Blandientes martyri.
-Ailesl

Cuni jaui multos baptizasset.

El per provinciani
Ecclesias funda?set,

Quo

pra'bente. dulcis cibus

Inslillatur * gutturi.

Ope
In

sulTultns divina,

Ab omni

* e>ht.
inslellatur

plaga sanatus,

Tuiic ciesar Aurelianus.

("Ihristo sitviens,

Renovatus miles, rursus

in palaistrani prosiHt.

Idolalia profanu?,

Nutu

contrivit idola.

Audita

Benijjrni fania.

Jubet illum nagellaluiii.

Et immolata fercula Degustare renuit.

Nervis duris culli^atum

Hinc incensus- furnr

Grudelis lyranni

Relrudi custodia Et secum bis senos canes Feros nimis et imnianes,

;

Novum
Genus

exrogitat
supplicii,

Consumptos inedia. Sed fit terror hif Mansuescil iia canum.

Vinchi cedunt omnia.

Quo Benignus
Tortores impii,

cadat.

in

vnnuni:

Virgis costas nudant

Restauratur corpus

suum

Victiniam abluunt Sanguinis rivuli.

;

Vulgus pavens

jiinc

profanuni

Ut pnrior

liat.

Renovat

supplicia.

Flagellatus mancipatur Rurpu? in custodia. Ubi clausus coufortatur

Transversa fossus iieniiua Latus utrumque lancea.

Crucem

gessil intra

corda

Quam semper

Angeli pra^sentia.
Post hifc vecte conquassatus,

amaveral. Non spinis caput pungitur;

frangitur,

Cerebrum vecte

Deiiium

fuit

penelratus

Militari lancea.

Sicque pugil coronatur Ritu qno cupierat.

Mirabile speetacuUun
!

Quo columba prosilisse Atque cadum penetrasse

Vi.=sa

fuit nivea.

Sacerdos

Gaudet chorus angelorum,

Stola dalur martyri gloriosa.

holocaustum. Ecclesiip fulcimentum.

fit

Per te nobis. inartyr, detur Peccatorum venia.

Ainen.

Solamen fidelihus. Mors Domino pretiosa Anima sirut columba

Pennis videlur ad astra
Extolli prEepctibus,
I

Altera Prosa

Renitrne, paler care

Aposlole gentis noslrip,

Hanc prosmn
[Xiil.

alferam

cL Binujund

testat/ir,
; sfro-

Fidei martyr prsedare.

401

aq., prisfinsi foriiix

u
a

st'

rcddifaui

Quos amasti. nunc De ccplo potentius,

Pergamus quo

tuere

li/ios siijij/rf:-:siis qiioiidaiu cl

cl.

BoHyaiid

rcsfi-

Credainus quiP docuisli,

pervenisli,

tiitas

uncinjs inclasimus.
Exulla, felix Divio,

Ut a Christo prHedilecti

Quif Renigni ;;Iorioso Decoraris sanguine.

In Grajcia sanctis satus,
Polyciirpi

Tecum mereamur
Amen.
Alleluia.

frui

Coronis perennihus.

fura doftus.

Christj fulsit lumiiie.

Cunclis ielus abdicatis,

OFFICIUM RECENS.
Hi'qHitirre.r offici/s

Zelo
Venit

najjraiis verltatis,

Burjjundiam.
ex.-ilirpator.

propriis ecelesim Divionensis

Sacri verbi seminalor

piirs officii saiict/ssin/i ii/arfijris prairipna, hijiin/i

fidelicet cHiii lecfioii/hus secHi/di iioctHriii. SaiictHiH

Et eirorum

Fuiiiiavil ecrlesiam.

Multis claret miraculis,

Benigmini BnrgHndiai apmtohim suumque Pafromnn ecchs/a Dirionensis cetebi-af dominica iiifima
jfost penfecosfen,

Sanat niorbos, dira mortis

Dissolvit iiiiperia.

qax

est

haic festo

f//>.s-

fira e

Fremit da'mon, ca-sar Sed martyr tidei reddit

Inviclus obsequia.

furit;

1 novembris ohfestnm Omnlum SauctorHm. Lectiones quas approhanfe F/o IX Romuno ponfifice ecclesiii Dirionensis de sao aposfulo recifuf,L'\ anti-

Quantus toniientorum
*f(/*Y.prodet.
Prnilit

qua

traditione SHmpta} sunt

esf,

apjiaratus!

Slridet llagellormn

untiqna
perfiuffif.

quijijie

qitse

; qux fruditio sune ad VI saltem seciihnH

Ictns re|)etitus.
Be-iliaruni

nwhv,

De eodem
festum

sancfo Bcnigno

uiterum
iihi

Dirione
ii/reiifio

Plunibuui iiquefarlum.

Ufjitnr die

34 uoremitris,

sacri corporis

;: ;

DIES PHIMA XO^-KMBHIS.

m Commentario descripsimus,
In
I

mrenlio recoUtiu-, hriinnihu!^ (lesiimptis exhisforia S. Gregorii Turoxenms. Nos eamdem nnrrafionem

193
expiatione ac

num. S sqq.

Vesperis.

Hymnus.

tuinistoriu n ibi consunmiaturus advenit, quo circitor teulre mperator Marcus Aurelius ad videtuUun murot novos ibi con.tructos eo paritor adventabat Jam suus Benigno lahor frucfus felicissimos

randem ad

veluti prinufiis, Christo initiavit

castruru Divionenso

FX

IMI'R.

Fusa sacratis Divionis

aris

Flebs, dieTn ctBtu recolat solemni Quo penetravit nieritis almndans

numerosam pl.bem
tiites

ethnicee superstitioni invidondos pepererat

coilegerat,

atque

Lu

quam

Astra Benignus. Obsitos cives tenebris opacis Hostishuniani peneris tenehal

uce perfu.am vorbo divino pascebat, et ad virchnstianas informabat. Congressus enini suos hahero et Deo facere solitum ferunt
in sacris

evangolii

Doctor advenf at siinul

:

lia'

fuj,'anlur

Solisut ortu.

Verha Bur^^umiis qiuH habet docendis.

Vita ijuot sese nianifestaf actis, Tela sunt lucis tot in infenirum

supra quas uisignis olim sancti Stepiiani vocabulosurrexit basilica, ubi semel priorum vis ct furor persecutiommi ctppit romiftere Lectio vr. Vix adveuorat
crjT)tis.

iuiporalor.

tyranuum. Nocte discussa, populus nefandi Se reum culfus lacryniis lafetur;

Missfi

apud eum Beiugnus

accusatur:

cum
et

impietatis in patrios deos

jubot. Jn

quem

eonfestlm tyrannus inquiri

vmctum ad

tribunal

Tunc adoratos sibi quisque oertat

Frangere divos.

suum adduci

pago

Menfe qund ca>ca prius hurruerunt, Cordecnmpleclijuvat innovatis

:

Spaniaoo, non jirocul Divione, inventus, coniprehenditur, adjuvante prtefecto regionis Ton-ntio Interrogatus ac minis modo, modo
hlauditiis

ad

Ci-ux sapit Christi.

Ij

Deus

et

lil

rpse

ejurandam fulem
rent,

tontatus,

cum

nii doli profice-

Repula

vita-.

Astat en sacris moriturus aris, Se suns Christo simul ofTerendo.

Irruit tortiir
;

nervis durissimis priuuim cjedi. mox o trochlea suspensus, jubetur extondi disrumpiquo
:

quibus

cadit et sacerdos

in ci-uciafiluis ha;c

ojus orat oratio

Gra-

Vicfima Christo.

Laus

Pr.Tmiis

summe moderator orbis, dums recreans labores Quem hdes, veri studinsa, tnuum
tibi,

Damine Jesu, <jui ha:c me ditjnnfus espropter nomen tmim pati! Hae constanlia irrifutus
tias tihi^

jubet.
intra

Creditelunum. Anien.

unperator, inviotum pugilem in furriui includi (Hodiedmn extant reliquiio turris ilHus

muros

sitse

et sancti

nomino

insignila;.) Ibi

novis in

Ad Matutmum. Hymnus.
Huc vos, cffilicola-. pra>mia militis Haud in^rata vocant, plaudite cantibus.
Et tu plaude
tui,

insurgimt; ejus podes excavato inseruut lapidi cf iiquonte plumbo alliganl ojus
furiis
:

eum

candentes igne subulas vi adigunt; eum denique fremontihus famo canibus obiocfmit, ()ui
digitis

ab

Divin. martyris
fuijfida.

00,

famis obliti

ot

sanctitatem

viri

revoriti,

Sacro sanguine

Ad pcenas rapitur. jiropusiti tenax Artus carnilices funihus alh>ant.

Magna
vi lacerant, os.saque distrahunt.

abstinuorunt.Qund uhi rescivit Aurelius,ei colluin caputque ferreo vecto tundi couuuinuiquo, ac

totumcorpus
tuiu

actis

ti-ansfigi jubot. Extincfi

Sulcant viminilius cutem.

dextro hx^-oquo lafcro lauceis corpus aromatihus condi-

Addunt pectinibus vulnera ferreis, Multo nuda patent viscera vulnere:

Rimisspirat aninr. niartyris intima
Invicti legiturfides.

nou ionge a carcere in sopukhro lepositum quod, ne obscurum aliquando aul iguotum esset, niiraculorum luce Deus ot copia illustravit.
est,

Immortaiis honor

sit tihi.

Trinitas,

Ad lumen fidei qu* populos vocans,

Burgunda" celebri genlis apostolo

Ad

Laudes. Hynrnus.

Donas pra?mia martymm. Amen.

Plagiis ingeniinant, cedere nescius

C
In II nocturno
(ex

Una cum canihus

carcere clauditur:

Ut torpus Jacerum jam raliidi fame (leii frustum cito tlevnrent.

Senn.s ahs(|ue

aniiqun

fraditione).

At

cil)i.s inartyr agil dies dulci supeitim lumine pascilur.

Legtio

IV.

Benignus, Burgundijc apostolus.

celebri.s

Quc) pleiuis rcnnvat pra-iia fortior.

Audax omnia

|)erpeti.

beati Polycarpi
discipuliis, et

Smyrnensis

episcopi
al)

yuem
Nec

memt)ris mutilum vixque

supei-stiteni

ab eo sacerdos ordinatus,

eo

Civsar credideiiil, cnnspicit et stupet

squiilfjie i^utrem,

quoque prasdicaturus ovangelium destinatur et Gallias mittitur, una cum Andochio etiam prosbytero, Tliyrso diacono. atque Andeolo 5ubdiacono. Andeolus quidem in regionibus quas Rhodanus alluit, sub.sistit. territoriumque
in

nec domitum fame,

i\ec cerni loca

vulnerum.

Hisarcensa furensimpietas, novis

Torijiieri pii^ilem supplicii.s juliet
:

Hic rursum lieri numinis liostiam Pra'clarum reputat deciis.

liiimortalis

Vivariense pr^dicatione sua

vit.

et

martyrlo

illustra-

honor

sit tilii, TriuitiLs,

Benignus autem cum Andochio et Thyrso Augustodunum ^duorum usque pervenit. Ibi
a Fausto. uobiiitato generis, .senatoria dignifate
et prBetoris insignibus claro,

Ad lumen

fidci

qua' populos vocans,

Buiguuda'

celeliri frentis

upostolo

Donas prsemia martyrum. Amen.

sunt

cujus

filiuni

triennem

perhumane accepli Symphorianum,

In II Vesperis.

Hymnus.

martyrii

ptizavit et

posfea insignem, Benignus baAndochius e sacro Ibnte levavit. Lectio V. Socijs Andochio et Thyrso Augugloria

Ad [lalmam celeri cum volitet yradu, flumho stringil atrox turha pedes cavii
Insertns lapide sic i|uoque /lori;i
:

cujus terriforio et ipsi niorfcm pro fide oppetiorunt, Benignus Lingonas prinuun se contulit, urbeniquo illam tergominoruiu tVarelictis, in

stoduni

Mansit lirmioriFtiiulis.
Infiguiit leneris

insuper unfruiliu^

Deiias ijfnivouia cuspide sutiula>:

truni Speusippi, Eleusippi ot Moleusippi lusliali

Hisiiiartyr vcluti tot radiisiiiicat.

Tot

jcrihit

calamis tideiu.

Noi-emhria

Towus

I.

25

Tandeni

194

DE SANGTA MARIA ANGILLA VIRGINE ET IVURTYRE.

Tandem
carnilices Iransadigunt, crucis
;

Fac nos, Christe, tui martyris iemulos,

In formam, y;eiainis pectora lanceis Frangunt vecte caput: quo diadeniale

Fulget rege beatior.

Qua pro te morltur, rite sequi fidem Et cum vita manel, da tilii vivere, Et cum niors veniet, mori.
Immortalis honor
sit tibi.

Pffinarum satis est menssupev iethera Pennis innocua* fertur avis, viam Demonstrans niveam, qua licet unica
:

Trinitas,

Ad lumen

populos vocans, Burgund* celehri gentis apostolo

fidei qua^

Coplesti requie frui.

Donasprsemia martyrum. Amen.

DE SANCTA MARIA ANCILLA

VIRGINE ET

MARTYRE

IJ.

V. H.

COMIHEIVXARIXJS i>ja^vius.
I.

Tenipus

iiiartyrii.

Deeretuin persecutionis
noniine inscriptuni.

falso

Marci

AuE

relii

B
Dciis,
vr viDKTin.
CLXX.
S. jVlaiirt'

qui

est

mirabilis iu sanctis suts, potentisstis rirtutem func

premuntur exurgit
drlanus coufra

difficultas.

Nullum enim Ha~

Tcstes

simx graiix
dere visus

maxiine ostensexn
fra(fili

chrisfianos tulit edicfuin.

rst,

qiuindo etiam in

diserfissimi adsunt Tcrtullianus ac Melito

ancilla^

victoriam martyrii contuUt, puelUsque vinjinibus,

statis tenerx aique imheciUa: caniis, inter horren-

Eusebium. Prior

ita in Apologetici capife

istae

apud F(3)
soli

Quales ergo leges

quas adversus nos

ungms, per virffas ae scorpiones, per rotas ac fiammas fflorinsum jir.rhuif de ti/ranno triumphum. Pra;-

dum pauinrum appuratum, per

equuleos

et

exsequuntur impii, injusti, turpes, truces, vani, dementes? quas Trajanus eaparte frustratus est, vetando inquiri christianos, c[uas nullus Hadrianus.... iuipressit. McVifo (4) vero : Soli ex onmibus Nero ac Domitianus, malevolorum quorumdam consiliis inducli, religionem nostram criminari studueriuit. A quibus deinceps falsa illa adversum nos calumnia manavit ad posteros, ut mos est vulgi, absque ullo judicio hujusmodi rumori-

ctaras inter Ecclesise catlioUcse heroluas, quse xta-

tem vieerunt
I/Iin

et

ti/rannum, candentiqite virginitatis

proprii sauf/uiuis rosas adjumfuut, uoii Inp-

mum

locum

tenct sancta

Mavia ancdla, clrgo

tn loro

et

martijr,mcju$ acta miranda iractanda suscipimus.

Cujas hxr Maria

passa,
difficilis

fucrii,

quore

marfgrium
rsf,

sane solutionin nodus

quique

bus fidem adhibere. Verum imperitiam illorum

correxerunt piissimi parentes tui, frequentibus rescriptis objurgantes oos qul adversus religionis
nostrae

Aiia
intfvpiilatn

non semel hagiologorum ingenia vexavit. 2. Arfd Marfijrii S. Maiiis hina edimus. Priino loco ponimuslnngiora illa qux Baluzius edidit (1);
nos multorum codicum variantes lectiones sedulo

homines iwvi aliquid mollti

essent. Inter

annofaiimus. Srcundo loco veuiunt Acta

brr.vioru,

quos avus tuus Adrianus quum aliis pluribus, tum Fundano, AsiiK proconsuli, litteras dedil. Hsc
Mellfo Asianus, Sardeusis eplscoinis, in Apologe-

qu^ Mombritius suo

inseruit Sancfuario,

qmequr

ms
i:

in codice

Carthusix Ultrajectinm repprimus.

Brrviora sunt, un rero anfiquiora ?

Primorum
iiou

quod Antonino imperatori ohtulit, non quidem Antoulno Plo, sed Marco Anrelio Antonino, impetico

Actorum
sunt
qute
;
itr

rodires serulo

undrcimo anfiquiores
demoustranf,ac

riianuodeclino,uti referfur in EusebiiChronico(!j).

4. Ipsam illam, de qua Melito, Hadriani epistolam, in Apologefico qiiod Anfonino Pio ohtulit

F
(/Ki

sed ipsa Aeta^ quantumvis interpolata, anfisincera' originis sif/na

aidificii

faiwn

rrluti

nnllliiii

anfiqui

Unras arcliitectonicas

iu rudrrihus

Justiuus marfgr

adhuc conspicuas. Multa enim his Actis insunt qux rrs romanas, rltam puhUram afque isforum femporum morrs cf Instlfiifa referunf. Qua- cel ipsiim Tillemotdium moverunt. fta entm scribit : Baluzius in altero tonio Miscellaneorum nobis historiam
dedit sanctEtj cujusdani Maria?, ancillit Tcilulli

Postquam christianoruiu causam egit, sanctosque ae puros eorum ritus probavrraf, ita perglt : Atque hsee quidcm, si vobis
affert.

adivrsii^i
rhristittiias
(hcrciit'11
frcerititt.

ratioui et vcritati

consentanea videntur, in pretio

habete; sin autem nugae vobis videntur, contcmnite, nec ut adversus hostes, ila adversus homines

innocuos

mortem

decernite. Vobis

enun

pi-iedici-

iiinrtifnuin

cujusdam, acjure admonethanc narrationem sat bene scriptam anliquilatis faciem pree se ferre (2). 3. Tempus mariijrii Aria satis accurafe drfiniunt imperatoribus Hadriano
et

mus vos
stitia

Dei judicium non evitaturos, si in injupermaneatis; ac nos exclamabinms Quod

:

Deo placet, idfiat.Etquuni ox epislolamaxiini et

illustrissimi

pOHKIlt HUb

Antonino. Antofebruarii anno

caesaris

Adriani,

parentis

vestri,

Htnirium

et

niniim Hadriauut adopfarit die

2.~i

postulare a vobis possenms, ut judicia,

quemad-

Aiitoiiino.

138
si

et

Actls standum

fecit.

eodem auno dle T2julil defiiucfus esf. Qiiare, est, anno 138 Maria marti/rium Eteniin tenipore Hadrianl ef Antoninl et
et

capiiim

occisam diserfis verhls Acta loquuiitur.

hic

Verum enimvero

maxima omnium

quibus Acta

rogavimus iieri jubeatis, non tameii niaob hanc causam rogavimus, quod ita constitutum esset ab Adriano sed, quia scinuis uos justa polero, orationom ct rerum nostrarum enarrationem conferinms. Adriani autem epistolse
gis
;

modum

{D MisceUanea. tom.
P. L.,tom.I. pp. 29G,

1.

pag.
II,

27.

(2)

MrmuireK jiuur

IV, cap. xxvi (Migne, P. G., tom.

P. G., tom.

XX,

p. 395).

(5)Migne,

erriV d Vhist. eccl, tom.

'21)7.

noles, pag. 279.

(4)

(3) Migne,
lil).

XIX.

p. 5fi2.

Eusel)ius, Hist. eccl,

exeniplum

V
,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

exempluin etiam subjicimus,
195
ut in
<'ni,n

verum a nobis dici exemplum Mlnucio Fundano.

:

hoe quoque perspiciatis. Sic habet illud

Litteras accepi

homines inquieti atque

ad

sidias struehanf sub iinperalorihus rhmrufibus

injusti rhristianis in'^

me

scriptas a Serenio Graniano, clarissimo viro,

cui successi.sti. Videtur igitur mihi res non sine inquisitione pr0etenuittenda, ne et homines

niquit, nunquam factum fucrat persecutionem patitur piorum hominum genus novis per Asiani decretis exagitatuui.

guod emm.

AUCTORR G.V. H.

per-

turbentur et .'^ycophantis materia sceleris pra?beatur. Si ergo ad hanc petitionis rationcm provincialcs sese obfirmare possunt adversus cfiristianos, ut etiam pro tribunali respondeant, illuc tantum se vertant, non autem petifionibus aut
solis

nn namque delatorcs et alienarum opum cupidi ex imppnahbus edictis occasionem nacti, palam
diu nocluque

hnpudentissi-

grassantur spollantque homines

innoxios. Et paulo
tiant, recte

post:Qmd

si,

ha^c luo jussu

utantur clamoribus.
si

MuUo enim magis

venit,

quis accusare

velit, tc

conea de re cognoscerc.

atque ordine facta sunto. Neque enim fien potest ut justus princcps aliiiuid unquam
;

injusto constituat

et

nos

libenti

animo eiusmodi

quis igitur accuset, et (christ/auos) priHteileges aliquid agere demonstret. ila statuc ut gravitas delicti poslulabit. Qucmadmodum etiani me
hercule,
si

Si

textum

arripiat,

quis calmiiniandi causa hunc prajcogitalionom suscipe de hac

iilud atepetimus, ut, quuni hujusmodi pcrtiiiaciani facientcs per te ipsum prius examinaveris, tum deindc pro tua humanitate statuas utrum supplicio ac morte affici, an salvi et securi degcre meroantur.

morfis pra.-miun! ferimus.

Unum

crudeli agendi ratione et cura ut ulciscaris (1). Inde qukiein patet nulhnn ab Hadriano persecutionis edirttim

datnm fuisse^nni/to minnsnhHadriano

:

Sin vero illud consilium atque edictum planc inauditum, quod nequc adversus barburos hostessanciri dccuerat. nuntiuam a te profectuni
est,

obsccramus

te

vna nim Antoniuo

fjuomodo enim,

muito magis ne nos hiyusmodi

el

si ita

fnctnm

fuerat, Justinns

ausus fuisset?

ad ipswn Anfoninum hxc scribere Acfa antem S. MarisE edirtum

Hadriani et Aufonini exhihent adversns christianos quod Baluzio, in notisadUziVi^ Passionem (2),
refus esse videtur
et

ex Melifone delafores, alienarum opum cupidos, ex imperialibus cdictis occasionem nacfos; hahi-mus

pubiico latrocinio diutius vcxari i)ermitfas. 7. ///( attcntnm vc/iiu. Ircforcm. Hahemns

cx

qiiii

fMalori:i

disciplinani sapere

illoruni

huic edicto faciemus? Cito respondeo, spurium ac siipposititium declarahimus.

Acta faJmin
persecittionis

teniporum,petitque

:Qmd

edicfum inaudituui, ne advcrsus quidem barbaros sanciendum, quod Melifo dufjitat utrum ab Marco Antonino profectum sit : edicti tamen formam non habemus, sive a Melitone snpprcssam,
s/reah Eusehioprxtermissam. QuidsiUaviie Acta falsum illud uc crudele edictum continent ? Rem
itu se habere, etsi certo demonstare nequeo, vero tameu adco propiuquum ar similr arhdror,ut continere me non valeam quin senfenfiam itlam am-

occasionnn nanciHcebantur.

ihcretmn
exhibent.

Quid ergo de horum Actorum veracitate censendnm ? Mentem meam simpliciter aperiam. Credo hasc Acta marti/rii mapia ex partc sin~ cera esse ; haud tamen adsnnt argnmenia quihus eorum sinceritatem astruere rerto licet. Genuina non snnt, apocrypha sunt, antiquitatcm tamen redolent. Pntarim e.r iis esse qum posf coinbusta ecclesiarum scrinia evivace memoria chrisiiam restituerint.At,
5.
i

plectar.
et

nquies, qui persecutionis edictnm falsum cudernnt, atque adeo fictam persecutionem supposnenint

Maximianus Adrianus omnibus sub nostro juro vivcntibus salutem. Pervenif ad nos variefas religionis a quibusdam nuper inventa. Nonnuili enim esse perhibcnfur (|uibus nec sacri:

En

illud decretum
Pii,

Antoninus,

Fclices, Augusti,

ficia cordi sunt,

ucc cultus

ille

(lucrn colimus

illine veraces

ac sinccri in enarranda marfyrii mth-

quos sinc dubio,

rat,

nisi cito poenfe

per formido succur;

stantia ? Animadvertenduin est ex ficto persecntio'

obliteranda est omnis antiquifatis credulitas

nis edicto

non sequi fictam quoqne persecutionem

enim certius est quam christianos in Asia, imperanfe Hadriano, imperante quoque Anfuisse. Nihil

fonino,persecutionibus ac ccdumniis provincicdium

pefifos fuissc.
c;

patef, et

Quod nimirum ex foto EnsebH lih. I nominatim ex aUegatis Hadriani (3) ef

extinguenda majorum. Danuis igitur omnibus populishanc Icgem et slngulis judlcibus obscrvanda hasc edicta proponimus, ut compollanfur ad sacrificimn singull. ct rebeiles gladio ulfore feriantur. Malulnms enim paucos interfici quam omnes errore decipi, nec vagari eos per F
varia, sed potius unius esse sentcntiae. Si quis igitur hujus legis aut cultus occultandum aiiqucm

et veneratio

M. Antonini (4) litteris, ex ipsa quoqite, cujns me?itionem fecimus, Justint Melifonisque apologia. Vt
enim Barchochehmpersecntionem
ciir in

Judaiu contra

ehristianosacerbissimesBvientismissanifaciamus;

putaverit cujuslibct ictatis aut sexus. fcrro ipse exhalot spiritumlegibusrepugnantem; facultates

Justinus

et

Melito apologias ohtuJerunt, nisi

vero ejus

fisci

id persecutionis asstum sedarent? Fuit sane suh

tanti crlminis

counnodis inferanfur.Dolatorautcm cx a^rario publico quadringenforum

Hadriano christianorumpersecutio,quamadmiti-

denariorum collatione gratuletur, ut omnes agnoscant uec poccatum porirc nec prtemiuni.
8.

gandam Hadrianus,
factus, litferas

a Serenio Graniano certior

ad hujiis successorem dedit. Popularem tamen persecutionem fuisse, ex ipsis illis litteris manifesfum est. Christianos petitionibus et
clamoritius vexatos fuisse, non Justis JudicHs,
iisdcni patct. Kpisfola
e.T

Kc

qiiis

offvndatnr iinprrutoruin nominibus,

offerenti

ut jiiitif rj-

qux Melitoni apologiam Marco Antonino

convenirc
unire

collatioiir
Cltlll

nequeant ; fariam enini

ut

ronvenire

M.

Aurelii Antonini idem

palam fiat. Non habcmus originalem dirrefi formam, nec anfiqua apographa, sed exemplaria
qua: orfingentis annis snperiora

Melitonr

declarat. Quid ergo ? In Actis MariEe eosdem Hlos popidi clamores, Mariam ad mortem poscentis invenimus. Accusationem itidein sycophanticam Acta

non sunf. Lilmtrii

prsEmittunf.

Hahemus

ergo talein persecutionis mo-

qnodmh
MnrciAurelii
ncmiinr

circinnfn-f
ftnlitr.

dum, qitalem historia istis temporihus assignat. G. At vero unde repetituin est decretuin, qitod Hadriano atque Antonino Acfa adscribunt ? Responsum eongruum Melifo snppedifat. Quonwtlo

prxnomina suppleverinf. Snjijilementa tolle, et hahefur pro Maximiano .[driano Antonino Pio, Felice, Augusto, M. A. Antoninns P. E. Auy., id Marcus Aurelius AntoninuH PH FiUus, est
ergo

Auqusfus, idcni riijus snh nomine iniquum circmnferri derrefuiii Melito qucsfns
est.

Decrcfum dcferri

christianos atqur, eosqui ehristianos occuliant, ex-

(1) Ihid.,

tom.VI,

p.

431-434.(9) Miscellanea, tom.

I.

p. 75.

(3)

Migne, P. G.. tom. XX. pap.

3i').

(4) Ibid., p. 334.

pressis

1%
Avcrtmr.
(i.

DE SANCTA MARIA ANCILLA VIRGINE ET MARTYRE.

Hahemus
delalores, de quibus

^jress/s verbis jiibet.

S1M

COLONr^ guhatori
I ]

r. p.

ejusdem col. et primo

V. H.

Melito conqHeritur : decrefum delatoribus prann/a

PHINCIPALI OB MERITUM
URB.S OMNIS
I

BENEVOLENTIiE
]

kahemus hominrs alienaruni opum v\\pidos, honorum vidcliret chrifitiuuorum ,post rxdem fisco attrihutorum, ex quihus detatoribus sua merres pararetur. Jntrttigim^tsnunc quibusnam exdeconstituit
;

URBAN^ FLAVI^
L.
I

ERGA SE CONSTANTIS PATRONO

E.IUS
p. p.

DiGNissiMO.

X. X. L. M.

Eadeiii inscri-

ptio iterum ritatiir n" 38fJ6. Iu.-<criptio

(n'^ 3808) eamdem

digiiitatem

aHa Auxiini com memorat: c. oppio

I.

rretis

imjierialibus

drlatorrs rupidi orcasionem

er/fo abest ut

C. F.

VEL
I

BASSO

P. P. P.

C
|

PR.

D. AUX. 7. LEG. im.

spurium uanc/sci possent. Tantuiu decretum Actis insertum didnam eorumdem Acto-

FL. FEL.
B.
I

ET LEG.

IL TR.

FOR
II.

EVOC. AUG. AB. ACT. FORI

|

PR. PR. MIL. COH.

PR

ET COH.

XIII.
|

ET. XIIII

rum
iiiflicio

sinceritatrm fariat^ uf

quam inaxime

illam

URB
I

OMNIBUS OFFICIIS
IL

IN

GALIGA FUNGTO
|

GENTURIO]

commendet.
9.

NESLEG.

THAIANJ, FORTIS

OPTIMO ET DIGNISSIMO
j

Manifrsti hic erroris origo inveuitur,

quo

IN

CUJUS DED. CENAM COL. DEDIT

L. D. D. D.

Vbi

P. P.

trnipuriit

(^
'

Actorum principio

tota historia martyr/i teni-

p. c.

"
tiiirryriilr.

poriln/s Iladriau/ ct

liaut

enin/t/hraru srcum co}isentire,quum /n (lecreto

legissent,

......

Antonini assiquatur. IJebei

PALi
est

cum Orellio legendum piitamus primo princiPATRONO coLONi^. Dr v/ris principal/bus senuo
apud Orellium
in

rariis

inscriptionihus. Sir,

I/adrianum

ac in quihusdam exemplari-

M" S7G0, inscriptio Panormitana:j\. claudio hero-

hus i)iterposita ct roujunrfio nrcessarium redderet

secundum imperatorem. Quibus rehus efpcitur iit martgrii tempms satis accurate innotescat. Eteuim ha;c Mrlifonis apohit/ia, e.r qua decretum Marct
Antonin/ nomine fuJso insrriptum uobis iunotuit,
imperatori porrecta fuit decimo ejusdem anno. Quare primie Marri Aureli/ Antonini deradl
Maria? marfgrium adsrriheudum- v/defur ; quod
e.r

ANO C. V. LEG. PROV. SI CIL. JUDICI RABISSI MO. PATHONOCOL PANHORMIT.PBINCI PALES VIRI EX jERE COL LATO.u.D,Etalteran3761:L. gabonio arunDI
j I

CULEIO. VALERIANO

V. F. EQ. R.

SACERD. ET E PRINGIj

PAL
I

OMNIB. HONORIB. FU.NGT. PATRI ET

j

AVO SENA]

TOR. CURATORI SUO

FABR. ET CENT.
13.

ET PATRON. OB MERITA. GOLL

L. D. D. D.

Ufquanfa

sif

dignifasprincipalium rirorum

Hi

ermti

omisso Lucii Verinomine confirmatur

hic

enim

chirius

infelligatur,

pauca exscnho ex Everardi

coloniarum et munici-

decurionan
/fi"''
ct

nouo M. Aurelii anno mortuus

est.

Ottonis libro,

Dc

Eedilibus

piorum,

quo pleraque

ad veferem

politiain

!"'"""
'"''''"''^"

II.

ExaiiKMi

Actorum. Anti-

quilatis vestigia.

municlpalem pertinentia explicantur. Auctor erudifis.-iimus, cap. V, p. 150, ita loquifur : Queniadmodum enim.Augusto impeiante,senatus in duas classes dividi coepit, quibus sub Constantino tertia
adjecta
est, uL

nbihant.

primi ordinis senatores dicerentur

tertii clarissimi
:

illustres,
'Acta
(illlirjliitaifiii

secundi spectabiles,

et

iximus m/dta
,

in his Acfis reperiri ^

qux .

anti-

sicut

mpinnt:

D'femporum niores atque mJ

referunt. Qtiod

q/i/fafeni redoleut, res

romanas, afquc istorum

institiita sat/s

accurate
est,

Decemprimi scholarum dicebantur, qui in singulis scholis domeslicorum, temporls prolixitate ad eum gradum pervenerant, /. 7 et 10. C.
Th. de domest.
et prot., sic

non

solis nohis ita

visum

sed

etiam colonife et muniin

tum max/me dortiss/mo riro Edm. Le Blant, quem Iionor/s causa nominamus, qu/que hsec eadem Marise Acta in supplemento ad liulaliis

tum

cipia, urbis ini])orantis

excmplo, decurionum

decurias dlstributoruni nonnullos habuerunt priinores, et consilii publici principes, qui genere,

nart/i Acta s/nrera nou semel tetigit (1). Libeutis-

patrinionio, aetate,auetoritatc, usu

rerum,numero

sime fatemur eadein rum doct/ss/mo riro nos sentire, quod ex sequentibus fiet manifestum, uhi non

liborormn aut niunerum gestorum aniplitudine

excellerent. vel virihonorati et clarissimi, principis Judicio, pluribusve eodein

pauca a rl. Le Blauf rolhcia in ns/im nostrum cum omn/moda honoris s/gnifvatione derivahimus.

temporc
/. 1.

suftragiis
0. D. de D. de usu
I.

Ad
riii rocr
lirmripaiis
'^""
^,

ostendendum igitur qtiam mtdta in hts Actis

iJirifurUaria aiirdhi fuissr TerfuII/ pnnciaut juxta alios codices principalis. Princi-

jurc priini decurionis ornati. vid. Decur. I. 2. D. de atbo scrih. iuncia.

ef us/ifr. leg.
I. l.

6.

16.

antiquitatrm sapiant, .^erpteutia sunto.

11.
pis,

27.
~t.

^ pen. et

/dt.
ef

D. depoen.
I.

41. C.

de

lih. raiis.

C. de roltort.

2. C.

de excusat.

palium dignifas uofissima

'"""'
-''"'"'''

esf.

Baluz/us

in notis

ad

ideo Principales ab ordine separantur in saxo Gruteri pag. 'MV^. Viri prrfectissiiniet Pr/nriet

mun.

atiiiijui

a.'<.sto/iem (^) pilu/-es

aurtorum

locos

pales

et

splendidissim/ts ordo

et

populus Pufeola-

citatiAugustinus, Epist. CLVIII : Rufinum Girtonseni principnlem cominendo eximletati tute.

norum. Hi vero primates, summates, ordinis

verticos, seniores, principalos, primarii, npMxoazicai, Tcpw-co-TToXiTai

Kpist.XLI (in novu ('(////0//^) .FrafremHiiarinum Hippononsem ai'chiatruni et principaleni multo commondamus. Sahianus lih. V : Quls orgro, ut dixi, locus ost, uIjI non a principalibus
Ideni

et

pro curialium amplitudine, V.

I.

X.

XV.

vel

XX.

priini dicebantur. Csesar lib.

de

B. C. cap. 35. Evocarit

primo.<i.

ud

se

Massiliensium

XV

pupillarum viscera devorentur? Quos liir dicif prlncipales, a/f Baluzius, pa/do ante curiales vocat. QutK enim sunt non modo urbes, sed etiam municipia atque vlci, ubi non quot ouriales fuorint tot tyranni sint? Ilaic Hle.
ot
ti

civilatum, viduai-um

Clcero lib. III. de Nat. D. c. 30. L. Aleiius chirographiim se.rprimorum imitatus est, et in Novella Majoriani ad Basiiium Pr. Praet. Qu/nque
cur/a; subscriptio,

primorum

Gothotr. Parat. C,
cenot. Pis. dissert.

nominatur. V. Jac. Th. de decur. et Noris. ad

iitscriptioiies.

^^- i^e primo p/-incipali

insrript/onihu.s.

rohmiw agitur in vari/s Sic ap/id OrelUum n^ 2170, inscri'

: c:.

1. cap. 3. Non ergo Decemprimi crant a^diles. neque magistratus, quemadmodum

ptio Ilispellensi

matiunio .aurelio
TUSC.

c. f.
|

lkm
|

in toties repurgatoFabriThesauro!egitur:X>ecemprimus, nomen magisfratus municipalis, /dtm fere

ANTONINO

V.

CORONATO

ET UMBR

PONTI.
|

qiiod decurio
creati,

GENTIS FLAVI

ABUNUAXTISSIMI MUNERIS SED ET ph:cipuj: l.etiti^ theatralls. in gol jexhu. yu^STORl. DUUMVIHO. ITERVMQUE Q. I. D. HUJUS SPLENDIDIS\ ]

ut

: nequo logationis tantuni causa Manutius et Hotmanus credidere,

vapulantes idcirco a

Roscio cap.

9,

GI. Gncvio ad Ciceron. pro neque iidem forte fuerunt cuni

ID Le. Acle^ d.^

Marttjr.s

(Mem. Acad. des

inscript.,

lom. XXX).

3. 63, etc.

(3)

Miscell, tom.

I,

p. 75.

Decaprotis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

197
JJecaprotis
(lui
,sV

patrinionii niunus goreb;int

/.

3.

10.

l.

IS.

20.
in

D.

(h-

decur. licet viilgo confun-

dantur etium

Glossis

Gr.

Pexusque. topique recenti nalahtia tundeni cum sardonyche allms.

Lat.

fiEXBupwTo?,

C. V.

AUCTOBK H.

Decemprmus,

oey.x7rpa.-:&i

Dcniriones, sed reinpu-

blicani administrabant, advocatione pro patria fnnfrebantur. taciebant ludos. adscriptiones, exa-

Die naiali ab amicis munera accipiebant

tus (9)
:

Plmt-

cliones ct ejusmodi alia; qiiibus

si

rccte functi,

Hic {annulus)

est,

qiiem ego

lihi

misi

natftli die.

splendoris et bonoris
/.

171. r.

ornamcnla capcssebant, Th. dc (fccur. His quoque prse ceteris

Iiiisse, colligo

Maiiialis (10)
Natali
tibi,

jus sententia? diccndn.'

ex

/.

0. et

cx
yuinte, lo dare purva vnlebam
MunGiii, tu proiiibes; iinperiosus //

Apuleio de
jtix (licciida;

Mundo

Decimom-s etiam, quthm e.^t .<cntciiti.v ad co^.sf.s.sHm puhlicHm com:

homo

es.

mcabant. Forte otlani princcps eoruui, c[ui primus sententiam rogabatur, tuit instar priiicipis Scnatus

'piorum

mtt(d(',-i e.-<scnt,

co-nam dahant amicls ac

Iiicis

inagislris...,

celebrandie

Romani, queni

a principibiis civitatis, id est

annu* quam

prin-

senatoribus, qui

aliquo nuiucro

erant.

distin-

guendum
lib.
I.

esse nuper GI. Wesselingius monuil, Obs. c. 8. Talis crgo inter Alcxandrinos
h\\\.

vibe kabuerant. GeUius (11). In nafalibus lihcrorum gcnialitcr .^ihi quando^pic indufrjesibi

cipcm

hunf. Potioncs vix hoiiestas natalibus liberorum

principales

versis expletis
/.

primus citrix, qai muneribus iiniad summnw permiif gradmn, in

poda^aicus senex ha\\v\Q\y^{{\^).mtales filiovum

puiNciPALis

56. C. dc deciir. et C. Matrinius Anrclius primus apud Fabrett. cap. II, inscript. :2.50.

fam ce/ebres fiahcbanf a/i(jui, ut ctiam posf eorum mortem annuas cpidas darcnf. Kxcmpium csto
insrriptio Crotoniensis,

apud

Orelli

h 4414
C.

FITLE

G.

F
I

LOLLIANA-

FILL^^ PIISS[M..
[

L. Castronius F^\\is jjrtnceps municipU Lucensin, Cicero lib. XIIL Epist. 13. Grnnius itcm princcps

FUTI

US

ro/o^/afPutcoIana^.ValeriusMaxirnusIib.IX^cap.S,
n.

et Silva ordinis siii

1.

Primas, apud
in alia
f.

Ammia-

num

28, cap. G. Phinc. civitatis NicAPOLiTAxon.

upud Gruter. 4, pag. 47:2 et Rossium tirinus. ingenui.

:

iT. VIR. ITEM I>EDIT DECURIONIBUS IIS. UT EX USURIS EORUM QUOD ANNIS vil. IDUS APRILES NATAL E FIL IJ: ME;E EPri.AN TES CONFREQUENTETIS HS. CGCG. N. ET IN PROFUSIONIBUS HS. ~.. N. NEQUE IN ALIOS USUS CONVERTATIS L. I). D. D.

ONIRUS ITERUM
j

X. N

apud Octavium

Ex
filii
iic

(/uibiis efficitur

princeps. sabinorum

hoc est TrpwTOTToXiTT^c, et Sabii mnnicipli dccurio primns, ut Rcinesius exponit cpist. 44-, ad Rupert. pag. 394, cl. III. n. 43. cl. VI. n. 100. Sive ergo
TertuUus principalis tantum,
cicitafis
sidc-

fesfum celebratitm die natali TertuUi principalts, ([uale Acta referunt, rif^.
Nafatitio itiKpie die filU ilomini sui Tertulli
et

inorihus reternm imprimis consentire.

15.
.r
iit

etiam princcpa:

fnerit,

constat Jiunc cirum ex civitatis

fuisse,

a conserva domiim prodita, de causa Jcjunii infcrrogata, prwscripfum cx more clirisfianorum jejunium Ubcre confitelur. Antirjuitatis
1-

Maria jejimaktt

responnlt
MariiP
'nftictiSfpfi<th
'",'

suai

primoribus

quod cum tenore Actontm

consonat.
2" in

die

comme-

rando festo
'*

14.Natalcm Itaque filii celebranteTertullo, cum impuris idolis vanisque simulacris hostias iinniolai-et, Maria incunibebat jejuniis, etc. (Passio I,

imniolaf TcrfuUus; fiostias immolai Horatins dic naftdi Mxccnrffis {id)

:

T J.-Tnataf.i plu
1

speciem certe habet narratio Actorum. Hosfias

liero "'!

rerfxi-it/iii*

nmn.
rivfis

1).

Nafales

die.^

inagno ac celebri cultu, ron-

prmsertim, cclcbrari consuedsse, ex innu-

ara caslis Vincta verbenis, avel immolato Spargier agno.

locis manifestum est. Celebrahantur diesnatales deorum. Ita Minucins FeJix in Ocfa-

meris veterum

Ocndfa quorpie

cfiristianse servai re.ligionis obser-

Omitto vefera qiue multa sunt et dc deorum natalibus donis, numeribus. TeriuUianns{-2)
rio (1):

riintia antirjuifafcm

priornm fetnpornm

refert.
;

Diu

tnincn insidiante consorva latcrc non potuit

dita

pro-

Idem

fit

idoli

natali,

omni

diaboii poinpa fre-

mox

vocatur a doniina, diciturquc

ci

Quie
\^

quentatur. Dies natalcs iiupcraforuin. Suefonins : Equites Romanl nataleni ejus (Augustij sponte

biduo celebrarunt (3). Consulibus oblitis de niitali suo edicere abrogavit niagistratum (Caligula) (4). Dies natalis niagnornm i-irorum. Horatius (5)
:

atque consensu

Anoccasio isla tristitia?est,quia natum tibi nnpcr dominum pcrhoncscasV l\osponditMaria:Nuinquidnovialiquidnuncusurpo? ScmpiT mihi sunt obscrvanda jejunia. Quomodo
pst cansajcjuniir'
tristitiic

illud

adscribitur

quod consuetudinis

causa servatur? Christiana sum, christiano nascor gcnere; hereditarius mihi iste ciillns est Christi

Jure sollemnis mihi sanctiorque

Pene natali proprio, quod ex hac Luce Mjecenas meus afllucntes

Ortlinat annos.

num. 'J.J Ilir rnrsus anfiqudafis nota apparet. Rcsponsim enim Maria* tale est
(Passio
/,

qitale prioribus isfis .secitlis conrenit.

Titnc enim

rariores

eranf

<pti

christiano

nrtscefnintur

cx

Pricati ftomlnes suos celebrabant natales, Plauius (6) Mihi hodie natalis dies est decet
;

genere, qitihus hereditarius cultus Christi

esset.

Quod apprimc cohxrcf cum

eum omnes
vos conce[lebrare.

iis

qux postea

in defe.n-

siofie

Tcrfnlli

a scfiolasfico Nicagoni direntur.

esse vernulain

Itule

enim discimus Mariam

domi

Jtivenalis (7)

Natali, Corvine, die

mihi dulcior haec

lux.

natam, a parcntibus (diri.^fianis, .tervi.H Cleonirlis patris rlomime sux, TerfuUi uxoris. Similia ulibi
reperluntur cfirisfianrirutn respoimi, quasi fionoris

Di nafafi veferes splendidiore cultu ufcbanfnr. Perseus (8)

causa

ypiffxiav&;

i/.

ypiaxiavojy ytfdwt

z\i-(-^i-na,

chfi-

stianus ex christianis parentibus existo

(14),t'( iiri

{l)Mife'ne, P.L., toni. III. pay.im (3) De idofolafria, cap. lu (ibid., loni. I. p. ti7i). (3) De Xll Caesarilnts,

.^.let-i.
de
Ira, lib.

(II) .VtJrt.^W..
11.

lih.XIX. cap.9

(I:J)Seneca
Handbuch
Lebeii.
iltr

cap.
toiii.

33. Clr.

Marquardt.
7.

lib. II,

cap. 57.

(4) Ibid.. lib. IV, cap. 5G.

U,

vers.
I,

17.
1j,

(6)

18; Sat.,

KJ.

Pseud..
(D)

1,

3^.

Curc. V,

% 50.

(5) Otl,

lib.

IV,

Rrnn. Alterlh..

V,

p.

I.

Das

tat,'ii(-he

(7) Sat.,

XU, 1.

(13) Od., lib.,IV. II.

6-H. (Uj Af.SS., tom.

III Autj., p. 159,

(10) Epigr., L\,

in Aclis S. Ursiciai.

198
AVCloriK
G. V. H.
Tr.5Ac

DE SANGTA MARIA ANCILLA VIRGINE ET MARTYRE.

xP'"'^^<;.
fi

Puero

chrislimius (1).
(2),

Hiue

ret.

ExemphsifilludComfanm.-S^^hsimescho- D

in

marmorihus

iti6<:

U t.i^&^

yU^

yptoxLavic,

lasticos uitra

modum

acccptis iionoranis
et

de-

generc

eliristianus (3).

Tunc imperante domina

fcnsione

causarum omnium

annonas

ct sura-

Delectet illum turpis cantus

ct

sallalus obscenus,

etquidquidaddeliciasparvulorumdiligcnsfm^it cura nutricum Dei vero non vanus et inanis est cuitus, sed plcnus felicitatis et gratiae, tuendaquc
;

docea (12). Cicero : Artilex ad corrumpendum judicium (13). Quintilianm : Artifcx in lacry-

mas

(14).

17.

Jam

orationem aggredifur Nieaf/orus, aduihfni.-iiini,-

anianda sobriotas, (1'umo I,num.2). Qim Maria Jiic respomiet de impuro vonriviorum apparatu eaniuque ohsceno,
castitas,

esca fugienda

est

Jafiom' ntiqnc asiaua, iemporibttnjoeisef per.sonis

ft^^C/AWjj/a;

Lucifer sunnne,

lumen

totius

civitatis l>ro

Tfftull.-j

(Pass.

I,

mm.o).

Qusevei-o inoratione adcom-

a quibus cnsfa iiue/la ab/iorrere se dirit, anfiqnitafeni sane redolent. Nec niinus fortasse sxvam f/cuiiliunt cnalelitatem pin(/unt infiicta deinceps a Ter-

mendationnn TerfuUi proferinitur, accurafe homini eivifafis principali conveniunf. Quoriun

age aliqua puhiicis inscriptionihus confirmemus.
1"

fullo easiissima; riiyini rerbera in abdita

membri

Fuisse dicitur Auguslorum Pontifex. In cenot.

jiarte, ut pudori virginali Hiuderet. Sufemne enim Inipuris hominihus erat nudare christianas virgi-

taphHs quai dicuntur Pisaua, laudafnr august

p.
|

statu-

lenus juncus. PRiNCEfS colonijE nostr^.. plamen.

|

nes efpama: addere rrudelein contunieliam.

4" in
adjviiffin
jntfiri/

poxtif. minor

publicorum
reperja
:

p,

r.

sacro-

IG. Post criidam

rerbcrationem

reiruditur in

RviA.{[o).Inseriptio
\

Mayone
|

q.
[

cornelio
municipi.
|

carcerem S. Maria, uhi tric/inta dies degit. Interim res pervemrat ad aures delaiorum, qui alienis bonis inhiahant, afque occasionem nacfi ex fiefo

q.

quirlna

secundo

^dili
|

ii

vmo

mago

flam. divor. et aug

j

l.
|

cornelius satur
|

socero

y.

cornelius satur

nomen quippe qui rontra Imperiale denrfum deferunt, vhrlsfianam domi sux occuUas^ct. Statim ad triimperatorum
decreto,

ad jjrsesidem

Tertulli

plurima merita. (IG).

l. f.
|

avo optimo ob Alfera Magonensis: l. fabio

^:d.
ii

quih. fabullo
p.

vir

iii
]

flamini divor,

bunal TertuUus adducitur et primoribus convoretravulgi corona assistcnte ctiam catis

.
.

ob multa ejus merita. (17), Sed hasc digniias priinorihus coloniarum collata, uf
aug. r.

mag

essent

dirorum
est

pontifiees,

fianiines

augusfales,
hgav

ex codice, (Pass. I nnm. 4). Notetur solemnis ac publica legis proclamaiio eoram prlmorlhus av po/ndo, quod antiqultati phtue ronsiinat. S. Joannes Vhnjsosioctari

legem praeses

jussit

tant

nota

ut ex

multis

inscripiionihus

pauca speciminis causa

18,

attulisse sufficiaf.
civitatis.

Dieitur 2" Munerarius

Quam

hiudihiis

ejiis

grato aninio fuerint clves erga prlniorcs suos oh

mttneris editionem, sequentes
inscriptione.s pro~ matrimo auhelio c. f. lem. antonino CORONATO TUSC. ET UMB PONT. GENTIS FLAc.
| |

n'ff>-(a,

mns hanc puUicam imperialium decretorum recitatlonem rommvniond {\).Si/mniaehus ad Honorium

srrlhens
dicif

hant
V,

Imperalorls decreta,

staluta

coc-

P
I

iestia populis fuisse recitata (5),

Theodoreto

VliE
I

ABUNDANTISSIMI MUNERIS
|

SED ET

PR^CIPUS
CO-

disrimus Constautii lifteras

lihiiheafro lecias fulsse (0).

Uonm puhllce in amreeifatio decreii

LJETITI^ THEATRALIS IN GOL

ilDILI,

QUjESTORI DUUM1

Eadem
et

VmO

ITERUM

Q, Q.

I.

D.

HUJUS SPLENDIUISSIM^
|

imperiaUs coram populo

et allln',ui illo

primorihus invcnitur
Terenilani
(8),

hom&. cdratori

r. p. ejusdem
|

gol. et

pmMO

prin]

in Arils S. Sergli (7). In Acils S.

cipali ob meritum

benevolentivE ejus erga se

flavijE
| |

rldere esi

apud Le Blant{{)).lJedecreto

urbs omnis urbana:

constantis patrol.

liiis,

egimus supra, atque,ex Melifone indiclis accevimm fnlf esse illud decretum sub falso Marci

no

dignissimo
|

a...

...

i.

x. x.

m. p.

p.

(18).

divo antonino
|

pio

g.

bgnatius festus jidil. n

1

vm

Aurelil nomlne pervidgatum. Nofafu

dignum

est,

huig gum pleps urbana ludos pupl

|

edenti ad

f'

juxta Acta,pi?ici2jali civitatis injudicium addiiet sul ordlnls efo, primores civitatis convenire viruni dcfendere. Notanda insuper puhlicl judieii

statuam sibi ponekdah pecuniam optulisset. is. honore gontentus impensam remisit et impetrata venia ab ordixe perusinor. optimo maximo
1
|

forma : Lecta itaque hac constitutione ad circumstantes, pra^ses ait Quid sum ad ista facturus ? Numquid repugnare possumus his pra^ccptis ? HuResponderunt principes curiae, dicentes manius nos audirc dignarc. (Pass. I, uum. 5.) Pari modo Inclpif vausa qusedam a Marco Aurello dljudivata : Advocatis fisci dixit (Antonlnus caBsar) : Vos habetis judiccs vestros. Vivius Zeno dixlt Rogo domine imperator,
:

prlnc

de sua pecunia posuit.

|

gujus

ob dediga|

tioneh dari jussit

SING. HS.
IIII

ab hereue suo. degurionib

11,

N.

PLEBI HS.

N.

L.

D.

D. D.
~\

(19).

CN. VOESIO
I

CN, FIL.
I

Mn\0
\

QUJESTORI ^DiLI
]

VIRO

flamini divi aug, vi

vmo

augustali, curatori

ANXON
I

TRIENNIO CONTINUO. GUHAT. MUXERIS PUBLlGi

I |

III QUOT IS TEMPORE HONORUM. GU RARUMQUE SUARUM PLENISSIMO MUNIFICENTIjE STUDIO

GLADIATORI.

VOLUPTATIB
llvr. solo

ET

UTILITATIBUS

audi

me

patienter (10).
fandi

Tmic
peritus

POPULI
|

PLURIMA

praiscs scribi

gontulerit. ludum etiam gladi

atorium et spo-

qufE dicerentur juhet. Surrexit scholasticus Nicogoras. Ut

erat
et

empto

sua pecunia extructum. publige

|

artifex

ad

op

tulerit. cujus meritis postulante populo

d. d. (20). q.
1

loquendum, omnium persona suscepta, publico ore sic loquitur (Pass. I, num. 5). Scholastlcus
dicebaiur qul publice causas defendendas susclpe-

statuam pubuce poni placuit.

q. f.

verrio

pal
t j

flacco
I

seviro augustali

curatori
I

muneris

publigi

decheto statuam et fas

ordo

{!) Ibid..toni.
(:2)

II

Jun.,

p.

1044,

in Act. S. Tatiani.
(ip. cil..

(9)

Up.

cit..

Lupi Epilapliiuni Severa\ ap. Le Blanl.

(3)

23G. 337.

(n)fW.
toni. H).

4.

(10)

Digestoruiii
til.

iib.

XXVIII.

tit,

IV,

3.

Bayel,
!:i37.

De iHuUs
(4)

Aiticas dirisliatm, ap.

Le Blant,
L,.

ibid., p.

X, 2 (edit. Guthofredi, (12) Virgilius, yK/ie/VA.X. d^Jo. (13) Cicen), /

Thtod., Iib,VIIL
71.

InGeiiesini. homilia

toni. LIII, p. llii).

XIV

(Mijjne. P. G.,

Vcrreii), VII,

~ (14)

Quintiliann^, Declain., X,
(14:3

9,

(5) E/iist., lib.

X. ^i (Migne, P.
eccl,
lib. II.

toni. XVIII.

p.

40G).

(15) Oielli. hiseript. Lat.. n (17) Ibid.. n" 170

(ti)

Jlist.

cap. 14
SS..

(Miyne.

LXXXII. p. 103)), lom.HIFebr.,p.4C2. (8) Ibid.. tom 1

P, G.. lom.

(7j

Act.

Sepl., p.

111

(li>)

Ibid., n" i\"Il,

(IS)Ibid.. n" (.Ifr.supra.mim. Ui, (20) Ibid.. n -i532,

38(i(i.

(16)Ibid.,

n 169

DECURIONUH

: :

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

109

DEGUHIONUM ET AUGUSTALIUM
p. p. P. D.

ET

i'LEPS

INIVERSA

S.

Jiibeo,

./

.(1).

Confra hor

stetit itaquG

stuffissima' lanjifafis
ult.,

adducta tandem.
Videliret pro

r/c-

nus

isfa

apud

ex multis exemplis pauca.

Acci/ie
nfferri '

AVrcTOHE
<;.

Vopiscuiu, inCarino cap.

valmt:

futuros oditorcs pudor tangeret nc patrimonia .sua... niimis ac Ix^lationibu.s dcputaront.

Quo

npud Le Blant

H.

Paul

Sentenf.

V, xxxni

Marco Antonino Philosopho, suh quo Mariae causam ar/i

fnisse

Qnem

fainni

niomn

(/ratissiinuni

Qui transmittendum (reum) ad prBesidem magistratibus obtulerit. L. .9, .% de offic procons. : - De plano autem potest procousul

conuumari
ri)nj., I,

convordanti'
biis

puiamus, patet ex Capitofino, in Anfonino Phifosopho, c. 23 : Poimli Romani voluptates curari vehementer prtcepit per ditissimos editores. 19. Magnis praeterea largitionibus ejus aucta
respublica est
in
;

ot terrere filium

XVI).

a patre oblatum

TertulL,

sidi oblatus.

Acfa SS. Claudii, Asterii ; ^ Pr^scs sedens pro tribunali dixit OfTerautur
:

De

fuga,

: -

Pv^l

decretioni
"

me

christiani.

infinituiu pecuni.-e

- Jda
:

S.

sufe

uiodum

itisfii^tioni-

bits;

diversis fabrieis et in J^alnearum calofactionibus dispersit. (Pass. I, num. 5). Eamdcn

Quem pncses Amantius per

Quirini

officium offerri sibi

jussit in theafro

(9).

Pro adduci

nxoXov

ayBTivati:

lanjifafcm err/a
inscriptioncs
I

Et jussit

civcs

et

rem puhlicam muUai

:

AoittAv 7:poj-^f)ivT sixclv:

rommemorant

'Ex^We -m Paulum adduci: (10). Ceterum adductum illum

m. m. lartieni sablmi
[

(II).

Jussit

eam

PATER ET PILIUS QUINQUENNALES AQUAM IN FANUM SUA IMPENSA PERDUXERI' NT. SALIENTEl^ QUADBIFARIA SUO LOCO RESTITUERUXT. CANALES VETUS TATE CORRUPTOS ET DlSSiPATOS RE.ST! TUEHUNT.
[

privatim adduci... jussit

uam

adduci

cum

fdiis (13).

Adducti sunt ad RomtE

,. . , 7" iii inodo

prfcsidem

(13).

'2\.niequoqncfurenfispopnticlamor:Vh'a diiro cremetur incendio (Pass. /. num.dj,

isfi

FISTULAS

0MNE3. ET SIRILLA
]

TEOTAREFEGE
M.

AHENEA POSUEnUNT. RUNT.OMNIASUA IMPENSAFEGERU.NT. (2).

]

antiquitati quoimlyms.
ff'^'-''

lienc coha-renf.

Li

ij}sa

Mariae interrogatione

VALERIO M. F

JED.

DIGT.
]

PRJ:f.
]

JUVENTUTIS
|

MUNICIPES

GOMPITE.NSES
[

VEIGORUM
y:>

QUINQUE. QUOD

SPEGUS MILLIA

PASSUS X>

IC

PURliAVIT.
|

REFEGIT
]

FISTULAS REPOSUIT. BALNEA VIRILIA UTHAQUE ET MULIEBRE DE SUA PEGUNIA REFEGIT. POPULO VISGERATI
[ [

'jnamquamlongioresorationesgenninasnou /)ufcm, j)lura sunt quai antiquifafem sajnunf. Koinen iiifrrrogafa, non noinen sed cultum j)njfifctur : Christiana sum. Frxses ait : Dominus tiius te hic
opperitur, ut aul prfemium confitentl aut suppiiciiun repiignanti. inferat. Elige itaque quid sequiiris. Cui Maria resjwndet apHssline : Corporis illc

(iLADIATORES DEDIT. LUMINA. LUDOS

FEGIT. (3). L. ABULIUS

GHALCIDICUM
]

I. S. M. R. SOLUS MACELLUM. PORTICUM. GUM SUIS ORNAMENTIS LOCO ET PECU]

DEXTER

dominus
Ciir

est,

non animae.
domini,

Ad quam j)ra;ses
cssrf,
.sis

im/n-imis romana, rui serrus res

NIA SUA.(4). G. QUINGTIUS

meute non pcrsnna

ancllla,
iinn

F.DUOVfR

QUINQ
|

G. F. VALGUS M. PORGIUS M. COLONLE HONORIS CAPSSASPEGTA]

religionem

cum

GULA DE SUA

PEC. FAG. GOER.

(o).
]

ET COLONEIS
]

LOGUH
|

IN

PEBPETUUM DEUER.

sequeris? Plura in deciirsu interrogalionis nofari possuuf qua- anfiquam ovigincin commcndanf. Srd
fjna; nffulimus safis prolmnt quod ab initio sta~ tuimus, in his Acfis antupix originis multa siqna et f/enulna- forma'- quasi snjirrsfifes flneas ohserrari.

M.

AUREL
[

GHRESTUS
)

OB

ea

HONO
C.

REM PATRO
j

NAT. COLL
]

FABR. GOL
N.
[

APUL.
(()).

AD EX

TRUCTION
[

JETOM.E

DED. HS.
P.

vT.

VOLUSIO VICTOR
]

I_QU.ESTORI R.
IIII

OC

RIGULANO-

33. tione

Fafmdum
esf

nihlfoininus est indc ab Inferroqa-

RUM mi

ViRI ^DILES
I

VIRI JUR

E EDC. mTQUIN. Q.
[

Maris

.Siifipicta

ajjjjurere

manifesta corruj)tionis signa,

sniit

nlia

CIVES ET

PLEBEI HOGE MERITO ST.^T

UI
I

SUERUNT. Q
BENSIII
]

TERMAS
[

lEHALlS.

UAM HUIC POAD PRISTI NAM DIG.

|

quale

U/nd

stujientis j)ra;.sidis jicr

Infegram
priBses
/,

ifuadam.

horam

silentlum.

Dcinde clainor indignanfis ro-

RESTA^RAVIT ET
IDEM

D. D. G.

V. (7). T.
]

FL.

AVITO

FO|

ronse fanfus, ut propter huiuauiim

vocem

VIR.ITEB.QQ.OMXlfl

AD LAVA GRUM

MUNERIBUS FUNGTO. HIG BALNEAR. PUBLICAR. LIGNI

[

etiam ipsa

putasset

tecta

corrueiT

{Pass.

num.
pofnif,

11), susj)ecfus merifo eM.

Qnamquain

fieri

DURI. VEHES. N. GCGG EN

J

THEGjE NOMINE

IN
[

PER

PE-

TUUM OBTULIT ITA TAMEX UT MAGiSTRATUUS QUODANNIS SUCCESSORIB SUIS TRADANT FILIO T. FL. AVITI
]

quam antea vlmm

sent,

qnat est mutabilis rulgi inconstantia, ut inrendio crcmandam jmstnlas-

nunc innocenfissima: pnel.Ia' formenfis horren-

V. E

PATRON. COL

ORDO ET POPULUS. MISENAT.

(8).

dlslacerafai misrricordia morerentur.

ciira finem

At

vero

C Multo
ciunt

qux

utiqne2)lura cifari potuerunt, sed hsc snffi-

narrantur de exitn totius

negofii,

dcque

ad demonstrandum quam apte personis ac femporibus quadrent qnsi ad Tertulli commenda''"

Maria

saxi sinu conclusa, de ccele.^tlbus specfarulis, deqne conrrematls in temjilo rum dlis suis
aj)erto
et

in iiittrro-

tionem Nicnyoras tn Acfis dixlsse refertur. 30. Qua! deinde sequuntur in Actis interrogationes
et

gnfiotte

responsa,

ef

judicialem formani osfendunf

ad eccleslam rhristiunorum clericorum ante pedes prostratis fidcin nuffam merenfur. Quod autem ad a/ierfain
idololafris ac de refiquis

ronfuglenfibus

Mariip

hrerifate, concisionc, discrefisper trifuin

Htnd

tlixit,

fugicnfi rirgini rupeni atfinef,

respondit ricibus,
conveniunt.
III

et

istorum femporum moribus

Idem diccndum est de senfenfia judicis, qua varia TcrtuUi insijnia enumeranfur, qualia
iis

c/ rifafis j)ri neipa! i

>n
ris

qnse

ronveninnt, quorumque exempfa supra adduximus insrnptionibus jnibU:

opinamur hoc prodigium exfabulosis Thecla: Actis, qu!B inter Metaphrastea opera leguntur, hucesscderlvafum, qnnnaduiodum in Acta S. Barbara; similc miniculum ex eodem fonte dednefum rldefnr. Vtroliique enlm
antequam narratur eventus,TherIx ft mentio. Quod miraculum non ideo rejirimus,quia ldficrij>ofulsse
httud rredimns, sed quia facfum esse nobis nulto

reperiuntur

Tertullus publico ore laudatus,

cui honor vei pro meritis vel pro natalibus rependendus est, editor optimus, senator insignis,

imperatori pariter devotus et numini, qui et legibus simul satislecit et cultibus, cujus imagines per

omiiem urbem saepius ipse conspexi, hber absceDeinde notanda sunt mi1, num. 5.) tatajudiciis vocabula : hanc puellam offerbi milii
dat. (Pass.

qui ad fidem mare iturum promisit, qnique oranfe S. Gregorio Thaumafnrgo monfcm e loco dimovit, saxum ad recejjtaculum virgiim aperire. Verum kxc Actorum j)ars tam rlaram sequioris xrl eorrupfelam indicat, ut nullam apud
orantis etiam

modo

constat.

Potnit certe Deus,

in

montem

(1) Ibid.,

n- 4009.
3287.
as.j7.

G)

f4) Ibid., 11
lliid.,

n"

{'2)

Ibid.. n" 33:22.

(5) Iliid.. (8) Ibid..

n"

.3^95.

(3) Ibid..
(fi)

n" 33^.
n" 3^96.

Ibid..

xxv, (i. (II) Ruinart, Acl. sinc, Act. S. Polycarpi,

(12) Ibid., Passio S. Felicitatis. nn.
D.
1. I

et II.

(I3j

n.

IX.

Ihid.,

n" 3772. Cfr.

citp. 182.-{9}Op.cit.,pp.

].-)[).

m.

Le Blanl, op. -(lOJ Act. Aposf.,

Acl.S, Justini.

jjrudenfem

200

DE SANCTA MARIA ANCILLA VIRGUNE ET MARTYRE.

fonnm
e.rstrnxisse

prudentem virim fidem invenire debeat. Smpieor

(;.

fesfuumque

insfitui.se

certa-

V. H.

ah imperitis liominibxs excogitatus ftdsse ad repellendam gentilimn irridonem ,qui christiaiios tepidas

Laodicca qnoque ejusdem Commod, neocora senafus consnlto dirfa fuif, nt, Ivgdur w Connnodi an
Caracallx nnnwn^, apud Spanhemtum (2). 25. Ab ista igitur neocona sive templorum cnra, ^^^bes neocorat, vnique direhantnr neocon quasi
c/ vli

qnod nunquam fanta cmn fide orassent uf nionfem, juxfa Scrvatoris promissnm, propellerent in mare. Secundum Acta Maria pntanda esf infra saxi sinum mortcm olnisse, sed erplicife mors non narrafur. Fetrns de Natalibus suo compendio addit corpus Marije postea e saxo crnfum fuissc aiquchonorifica sppnltnra donattim: qund libenter crediderim, quamquam nullo id
fidei insimnhihant,

teniphrum cusfodes sive a;difui. Ifa Laodicenses <-'''^^ ghriabantur se esse Nea,xdpo.<; W^U^. In urbe Paneadc,dcinde Cmsarca dicta a Philippo Tcfrar^^'7

Herodes temphim

honorcui Augusti con-

struxit dedicariique, uti scribif Josephus, Aniiqui'^''^

^-

auetaredixerit Petnis.

A templo
se

A^

l'l ac dc

BeUo Judaico,

I.

], c. 1(J.

in civitatent haic rchgio

manavit, civesque

III.

De

palria

Mariie

ejus

Augusti neocoros ajypeUarnnf. Quod patet ex nummo Paneadc sculpto, in quo tcmplt comparef cum epiyraphe : Kxttrapetov 'flnzcffigics
Angn.sti
TToXiTtuv

iNEwxopwv

a^Mcf
et

OcGOnem, p.
in nofis

71

et

82,

nienioria in niartyrologiis.

Golt::inm tab. 74,

Hohtenitim

num,p. 154
translafus
Tiliihis

seq. (3). Titiihis Nioxdpiov

i.

ad Stci>haad xdifuos
custodes,
70,

est,

e.

oc loco

agendnm

csf

de patria Marifp.
verhis

qnam

dc quibus loqunntur inscripfiones

ad sacrarum sedium 60 cf
*;**

apud

Neocorus

varie

rarii

ex sequentihus
:

Acforum
[ira tuin]

expiscari conati sunt

At

ille,

cum
I,

Sponiuin in Misctll. Erud. Antiq., Sect. 10, p. 1328 et 1343, Lapides Oxon. Part. I, p. 148,
inscriptiones
7i

ndmiralione commotus
pali

jussit

Philocomo

princi-

alix

apud

Reinerium,

Class.

I,

Neocorensiuni

civitatis

(Fass.

nuin. 16).

290,

et

Gntterum, p. 1102.2, p. 314.1,

p. 85,

Hinc enim Mariam aliqui Neocorensem appeUatamen in his Actis continetnr unde ad martgris pafriam inreniendam locumquc certaminis omni remoto duhio demonstrandum deduci vafeamns. Nicomedicnsem qiiidam, Neocorensem aUi, esf eftam qni Veronensem judicaverif, non alio, uti opinamur, inducti vestiglo, nisi adjectivo nominf Neororensis aut nomine Neocori,
rernnt. Nihi!

rt5(4).
2G. QtiibuSfSi cui
catis, patei

nihH

esse

opus fuerat,in memoriam revocur neocori nomen patrong-

mn nomm
<^it-'t(itis

in

micum

Maria nostra origine dicatur Neocorensis. Prseterea, nti Georgius adnotaf ad Adonetn, in liunc dieui, nulJa apmd veteres ocetirrit hoc nomine urbs aut civitas, Jiisi Neocoria
censeatur, atque adeo

9'"'J"'^'<'i

credi

/jimsit

Mari;i.

viUa in Bwotia,

et,

si placet,

nrbs Neoris.

Qnum

quod patrongmicum

essc susjticati

Mariam Neo-

vero ex ipsis Acfis non urbs Neocoria, sed urbis

coren.Hem vocaverunf. Alii turhatam erranfis scribis

neocorus innotescat, de ista Bceotise villa cogitare

lapsu vocem aufuinanfes, pro

Neocorensi Nico-

non

licet.

Insuper clare paiet non

civitaie

in

obscura quaniartgrii

mediensem uuf Veronensem supposuenint. Neutri

erant in vero. Siquidem n^ocorus civiiatis

dam

viUa,sedin cefebri

Mariam

nomen
de re

non
riri

est,

sed muneris ptthlici ac dignitatis. Erant

civitatesque

coronam meruisse. Nicomediensem alii martyrem nisfram dixerunt: ifa in Marise Aetis brevioribus
Petrus de Natalihus. Suspicor conjectura potius

noocori,

neocorjE.

Qua
ef

doctissime atque eruditissime dispiitavit in Chronologia

et

critica

Historia:

profanai

sacrai,

E. Hieremias a
operis partis I,

Bennetfis ('apuccinus. Cujus in iomo V, prolegomenon septimum

et

totum rersatur circa urbes

Ocridente ncocoros
commiinis
miijtis
I'

populos

in Oriente et

et asijlo

sacros.

24.

Nostrum non

est

hoc loco doctissimi viri die.cscribere. Suffi-

hunc hagiologum MariiE pasi pro Neocorensis axit Neocorus Nicomediensem putaverit esse legendum, a vero utique aberrarit. Pofest auiem fieri ut aliam ob eausam Mariam Nicomediensem appeUaverit. Etenim in Actis ciritas in cpfa Maria anciUa habitabaf, Cxsarea vocatur, dubium uirum proprio E
certo indieto

quam

triam designasse.

Quod

sputationem refractare,nec vacat

ciat

urbisnomineanadjectivo.Adjecfivonominedictum
Petrus putaverif, atqiie
ita

rhihittt

pro instUuto nosfro uUaiis exemplis demonstrasse quiBnam sint civiiaies neocoriB viriqae neocori. Neocorx erant urbes in quibus templa
essenf populi totius nnininibus tufelavibus dedicata,

crederc pofuit Nicoine-

ac

iotiiis

provinciat concursu celebrata.

Urbes aU-

quai leguntnr pturies neorora;, ob a;dificafa plura

tcmpla factosqne ptures concursus, festaque plura.

Nec solum ob fempla fesfosque conrenfus in lionorem deorum institufa, .scd etiam oh relatos tnter ccelites Augustos, cclebrafaqne in eorum honorem
fcsta, urbes dicefjanfur ncncorx.

diam designari. Verum eadem Acta, quai martyrium Marite suh Marco Aurelio Antonino ponunt, Nicomediam Caisarea; civifafis nomine intcUigi vetant. Nos ergo Cxsarex passam suspicatnur, quamquam ubi sifafuerit iUa Cxsaren Acta nonindicant. Neocororum coUegio insignitam fuissepatet ex Acfis afque adeo urbem fnisse neocoram. Caisarea PhUippi, nt supra diximus, Augusti neocora
erat.

Unde tamen

eiive

ne conciudas

Mariam Cssa-

Exetnpltim

unum
;

rex Philippi passam

csse.

Potesf enim fieri ut aUa:

aUerumve ex innumeris

selecfum, reni demonstret DianfK delul)ro dicta Epliesus neocora est a iiinis deindc teniplis, Dianee et Jovis, bisNeocora

quoque Cmsarex neocorai fuerint, sivc deorum sive Cxsarum. Sedquia in reiam obscura divinandum

non

est,

ex mulfis Cassareis nidlam pra:ferre audeo.

celeher S. Mariiie cidfns

apud Sponium,
et

Athen. a ternis Dianje, Jovis Apollinis, ler neocora in numinis Garacallfe,

Itin.
; :

27.

Quam

ab antiquis

Mui-tin'"'"'
IJKl.

Gebe
linis

et Gallicni;a quaternisiDiiuia*, Jovis,

Apol-

temporibus fuerit, ex proicipnis martgrologiis patet. Hierongmiani exemphiria Maria; menfioncm

fecere.
et

ac Proserpina;, quater neocora in nummis Caracallse et Gallienl, apud Harduinum, p. 59

sq. (1). Tradit

Lucense: et S. Marite mart.; Epternucense ifem Bernensc. Sed pro alibi sancta; Maria;
.

Dio Cassius Nicomediam Commodo

loce contracta Mart.. scripsif librarius

et Marte,

(1)

Hieremias a Benneltis,

tuin.

rit,.

p.

i:!,

(2) Ibid.,

p.

;H.

(3)

Ibid.,p.-24.

(4) lUiii.. p.

l:i.

exisiimans

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

,

exhtimans agl

<Je

Maria

et

Martha soronlms. Ado

201

Mariam
Nov.)
:

tiosfram

Item nataie

brecl hoc elo(jio oniavit (Kal. S. Marite virginis, quEe ciim

^^emnt; sed mcomedi^ Marim natale adm-ibunt Petnm puto secuti^ de quo supra
erjimus.

AUCTOTIE
*;.

esset ancillaetdie natalis

ret,

f^,>^nu Joniauuu..sequens

Maiu^t

nec ullo

modo

(lomini sui jejunaflecti potuisset ut mantluearct

lilJi

Mari.'..,;:

primo duris verberibus afflicta, dein longa carceris custodia, equulei extensione et ungularum laniatione vexata, martyrium complevit. Vbi notandum est Adonem cogitasse
idolothytis,

de

ancill,^. qu., .-hnstian.^ accusata. sub Hadriano imperatore, dins vorberibus aftlicta. cquulei extensione et ungularum

Eoden. d,e sancta. Madn.

X-

V. H.

le g.onis

nomme

lucerationevexata.marlvrium
ctium Banmiusfecif in
Jn

coniplev.l.

ideo

Mariam

manducare dfjos, tjuia jmfaret hxc esse idnlothi/ta, qod Acta nostra non dicnnt. Vsuardns ita : Natalc sanctte Mari virginis,
diris

recusasse

pordjus assignctur,
nal,bus

Quod Maria^ martjriu.u Hadriaui temntt

Oone factum

ad annum 140,ex communi Actorum

esse

An~
te-

putarerim.

verberibus

ungularum summavit. Maurolijcus

quse equnloi extensione et laceratione vexata, martyrium coiiafflicta,

ei

martyrologio

Galesinius eadem fenne

Labbea.no leglfur U^vnen^ virginis, qnod utique cum Gronfin, in notis ad Adonem in hime diem pro M-Miie virgims positumcrisfimamus. Jn martijrologio

Trevirmsi

Kl.

Nov. Maria^

PRIMA PASSIO
^

S.

MARI^ ANCILL^

Adfmw beatissimB

Cfiristi

martyris Mari^ Passioncm edendam in usum

voce

IIAdnano

-I
.

;>>( '^

iviaiue

excisa est littera

initialis

A.-

mcmbraneus,

Htata aa lil ulus 3. Viennm^is in

mau

leaitur
"

fnt

foiio

magno,

bMtotheca nationali, memhraneus, fofio maiorc, sccufixiv 0 pl-f m:. fere codice 0 5304 ; f.ahet hunc tituJum vadi a mirum Inc oit ui.sio S-inet'^ A^". obse.atur HI idus Madii. 8. Apographum- e codice
rjsinus, e

"?^''''"-^ "^' " ^"^'''^'^'-^ regia, memhraneus, foliominore ecidi XIJ n^ 9810-14 5 tlLjVp Pc-s^'<hnu, membraneus, fofio maximo, seculi XII L " 1 f e BrurcfcnJ: c /, 1/ ^ 'ffcnsis, fubftot},eca regia, membraneus, folio magno, secufi ; XIII 0 2(y-8

sccufi

XI

" 377

4 ^"7/

AuJiaTZrJ
,nT/

S7n lon ^^'^"^^^^

C-^*''"'^,

^'^^'^^^"''^

/ ~

nw

-7

^''"'^''

hbMec^ng,^Bruxeffens,s,

n^ 8029.

T^^^^dZ^^l^t^^^
Germani a
I,

9. Parisinus, e bifdiotfieca nationafi,

Ld>raneTmoZ
e libris

XII, ~ * ^'"'""""' ' nationali, membrancus, maximo, n orTrT'' 12. 1 exfus eddus a Bafuzio, oM. in MisceUaneis, tom. p. 27 (Luca:
Pratis,
i;
^^^^^^'otJieca

b>aneus, foI,o nunore, secuf, XJII, n"

mi2;fuit

S.

fofio

sccufi

monHZii XIII vef XIV

ibid.,

lifjlj. Cfr.

p. 75.

CAPUT PRIMUM.
S.
fidei professioneni a doniino verberata, deinde, doniino ejus causa in jus vocato sed abso-

Maria ancilla pi-opfer christiaiuc

luto, ipsa prtesidi oblata Cin-isluni Ibrtiter confitetur.

G
Maria,

TertuUi
pfincipis

mcil/a,

fldrianus et Antoninus imperatores per ompopulos quos regebant legem miserunt, cunctos ^ christian legis ^ viros ad sacrificia * debere ^ compelli, reboHibus vero pa?nam mortis "ntendi. Illo itaque tempore " Maria, probata ovis Doniini ', martyrinm singulare pcrpessa est.
*

nes

proderetur domina; ^% occulta sinmlatione

lebat.

fal-

potuit. Prodita

Diu tamen insidiante conserva latere non * mox vocatur ^ u domina ^ dici* ei
:

jvjitniiiiii
lUllfllK

turque

Qux

est
^,

eaum

jejunii?

An

occasio

fraiiijrre

ista tristitix ^ est

Namque
la ".

cum

TortuIIi

"

principis
'^

'

esset ancil'^

nobilitatem carnis
'-^

menlis benignitate

dominum Numquid
mifii
'^

vmcebat , et Christo ' se probabat " ingenuam, sicut scriptum est Qui in Domino > ,of:

' natum ^ tifn nuper " " .^Hespondit Maria '^: novi ^^ aiiquid nunc " ttsurpo ? Semper snnt '" observanda " jcjunia. Quomodo

quia

^"

2)er/iorre.scas

tristitix

iffud adscrihitur

quod

'^

consuetudinis

tus est servus

',

fibertus est ="

Domini

^\ Nata-

Jem

itaque

filii

celebrante Tertullo,

Jdohs vanisque

cum impuris simulacris hostias immolaret ^\

et

causa servatur? Christiana sum, christiano " tuiscor 20 genere ; hereditarins mihi iste cuitus
est ^' Christi.

Maria mcumbebat jejuniis

~~

sociam suam, ne

Tunc imperante domina ^^ ut cibi aliquid hauriret, Mariu plena23Spii.itu Sancto "
*

ut cuncti religionis que add. mper in tristiUa ejus deberent quod 4, iratum "super Deum ' - Christi nam - Tertulii Terluli 12 . " perhorrescis 4; perhorresces 3 per^-S1^- " famula - domini horrescit novum M.) M. iTr ^"""P''''^ z-4. 6-S, 12 ndd. meritis O-S. vin- 2-4, om. 8, devote haec 7; add. hiec 8. benignitateni cens 12. ~ Christi - " om. " observata 4-7, 12; om. % 5-9 pro- add. haec bavit - Deo 12. noscor 6; add. ex 3. quo christiana domino - natale - variiscjue G-S. 7,9,12. " (m. m. 4. ^a domino2, 7. ~ -* immolare domino - (Sp. Sp. om. ~~ - (lomino m.
9 )f la. --,
*

1f
"

'

^'

' ^^"^^^^^s 7. saorificium '2.

4.

(!>.

lin.

9.

7.

"

1,

3.

4.

" (I.

i.

t.)

It. t.

'

9. 12.
4.

8,

2, 7.

'"

2.

.3,

4,

(>,

8.

(i,

(n. d.) d.

7' 9'

8.

12

2. 7, 12.
'*

'" (r.

r. 2,

3, ti-9, 12.

'3

7.

'*

7, 8, 12.

G,

9.

"^

ig

1-2.

>

5.

prol.iit
^
(I.

'"

2-4, 6,

7.

9, 12.

4.

' (e. s.) s. e. 6.

e.) e.

I.

""

3.

'^

2,

fJ,

8.

^o

4, 5,

2. 7, 12.
-2.

22

2. 3. 7. 7.

'-'

2.

i.c. e.J e.
s.) s.

i.

c.

sc

'is

2, 7.

2. 3, 12.

'

^'

'

P''^'^'''! ^-

- ("1. v.J V.

7. 12.

Novemhris Tomus

I.

26

coelestis

202
EX MSSca-lostis esciK
^-'

PHiiMA PAtiSlO
^'^

S.

MAHI^
qnam
eos
tise
^**

ANGILLiE.
omnes errore
^^

muvil rare,von unhnxiplus

funs.

clanunior. invocato Deo '^^ sic ^^* imtfs ^" impeCnrpori ad doniinani
'"'

decipi

^^,

ncc

'-^^

ragari

'^^

"*

per

varia

^^,

sed potius nnius esse senten-

Dem jneretur^^ qiKnii filtvs

tirrpis

^"^.

Si quis

/f/itur
'^'^

hnjus

ler/is

auf cnltus occulietat/s

Dfhrfd
et

^^

ilhr/ii

rantus

saltatvs

fandntn aliquem

pufarerit cujnslihet

auf

ohsrnius,

diliqcns fingit

qnidquid ad drlirias parvulorum non Dci cnra tiufrinwt

'**.

*" spiritnm legibus resexus. ferro ipse ^" exhalet

mo

pnqnanfein
/nferanfnr

*^
;

facultates ve/-o ejns fisci cotnmodis

vaun.^

ct

inanis est

culfu.^^ ",

sedplenus

''"

felicitafis

*- ;

dclafor

*'-^

antetn

**

tanti criminis

et (jratia:,

tnrndaqne
*'\

e.-a fnf/ienda esf ^.

" caMifa.^i, amanda fiobneta.% Ad liitc ^" doinina, indignaveiboia

ei

ex xrario publico qtHidringentorum denariorum collatione grafnletur *", nf otnnes agnoscant nec

tione innnniniata

gravia,nisi

dido
ris,

*'

obtempciarel, pollicctur.et ipsam '-.si rcpngnct

'^

uawni
adoiino
/tafjdli!< <^P''

niortis intentat ".

-"
:

respondit
3.
tis
'

o/ifo *"

Far quod ^" pro perferre oinnia

illa

pcccatnm perire "* nec prxminni. 5. Lecta iiaque hac ' constituliono, ad cii-cumQuid sum * ad /.s/w factnstantes ^ prn?sos ^ ait
:

primorum
numi,,,-

CJirisfa.

Scd
-

dum

altercatio isia
ct

verborum est cogen-

dominjE

rcpugiiantis ancillas,

podem a
al)

Niunqnid repugnarc possumns his prieceptis? Responderuni principes curice, dioenies llumanius " nos audi/-e dignare. Tunc proeses
rus
'"'r'
:

defcnditur

carcen
trodifiir.

foro

referens Tortullus ingn-dilur. Qui

uxoro

scribi quto dicerentur jubot.SurrexifscboIasticus

* rebus omnibus exquisitis, inauditam sintim pra-copit " ancillam \ ot affllctam na',M"llaro vcrbere ni abdita mombri parto ", dodiutino
'
'*

trudi

'"
'-,

cibo

in carcerem, adnnnistrato modico et vili quo '" non '^ satiotnr '^ famis, sed defi'"

artifex ad Ut erat fandi poritus et toquendum, omnium ^'^ persona suscepta, publico orc " sic loquitur Lncifcr summe '-, lutncu fofius ciritatis et jmpidi, ut '^ heniguins " nos andias de-

Nicagoras

''

"^.

cientis

quolidio aniui* pars extreina sorvofrangi

prccatnnr. Jiic vir mnlfis pnhlicis functionihus et nafalinm .-iplendore decoratns^ niagnum curias no-

tur '^

Sed devoia mens Cbristo

'^

hoc dolore
''

non poiuit; quin otiam

randi.
Tvi-ttiUii/'
oli

quotidianis orationibus
iole-

przstat aux/linm. Fnit angnsforntu pontifcx, '" "^ de/nde pra!te/-ea mnncrarius^^ civitatis ;tum
sfrsi

inounibobat, ut facultas essct majora

legationibns plurimis
ptis
"^,

tanfntn sihi

glorix
'**

pro publica utilitate suscequatdnm atnoris ascirit.

'^^

oceiilfftfnn

Emensis voro Iriginta (tiebus, pr;osidi nun* tiatur Terlullum lainoipaleiu - illius ^ civitatis
4.
'

Maguis^^ prxterea
dipersisfab/-icis
dispersit.

largitionibus ejus ancta res

puhlica est; infinifnni

et in ei

pecuniai suat
~*

modum

^^

in

rhrhtioiin!
a(/

occultare in

domosua

chrisUanairoligionisancil-

balnearn/n calefactionibns-^

iribimat
rt

oddvcitur

lam;quod

inq)criitorum pra?cepia prohibebant.

^'

Snid
-"'

alia

majora

qnx ennmerare
-^

recitalo Ic;f

Stalim ad Iribmial Tortullus adducitur, et primoribus convocatis '\ assistontc efiam vidgi corona ", rotractari " legem prtoscs jussit ex co'

longnm

-^ est.

Nam
ef

primnmoitatis tempus, in guo

luhrica rifa

teneri

anni Jnrenili
^^

calore fatn-

mantur
tcm

^^,

religioni divina ohfeniperans ricit xta-

dice

oujus bjtc
^^

'"

Ibrma

esi

Maxiniianus

a,

^^ ef ^"

moderatimiis

Adriauns ef^^ Aufoninns^-,

omuihns
snt>

pii^'^,felices, axteiiisti '*,

'"

jns^

superarit.

Af cum

s-ro g/-avior'^
^''

freno naturx ^^ ipsius matnrioris

vredens divinis

nosfro jure

rivcutHms saluteni.

c(rpit esse consilii, satisfecisse se

Pcrrenit ad nos rurietas reJigionis a quibnsdam nuper inventa ". Xonnulli cuim ^^ essc prrhihrutur
qnitius nec sacrificia cordi
''

prxceptis,
nit.

aUqnid etiam quod populo placeret inveMunera itaque anni auspicantis exsohit, et
"^

sunt, nec culfns

ille

-*

/nagnis spectacidis

propri'is cirihus coinparatis

sine dnbio visi cifo ; per quos snccnrraf, ohlifferanda -' esf omnis antifonnido quitatis ^^ creduHtas -^ et veneratio '~* exstinffuenda ^^ majorum, Damus igitur ^" omnibns

quem colimus

pmm

communem

^'

totius

popidi satiavit
in ^^
*'

^^

aspectum.
^" ciri-

Flurima agonnm iusignla

fate coinjjlevlt
;

Cxsariana

aitnnlans

etiam prxlii rolnpfates

**

gladiatorum

pDpidis liauc

lef/cin

cf

siutjulis

judicihus ohser-

rauda

-'

hxc edicta

-^

proponiinns, nf compelfuniur
et
-"

dimicantium *^ citnbns *' ni/n negavit ; necessitates proprias *^ et *" in rem *^ lucra renientia patrix senqjer crefa/uiliarem
^^ inter se

ad

sacrificium sinyuU

rehdles yladio nUore feriiim

didit *^ postponenda. Placnit ifaque ^^ diis ^^ sacerdofio, ninnerihns cirifati

^''-.

riantttr.

Malnimns

pancos

iuterpci

Tnnc

^^,

qiiod est

ma-

^^

Doniino
tl.)

3.

0.

om.
n
il.

G. 8.

'"

" (a.
=*>

om.

S.

coipore

^.

add. dicens
^o poiei-is

G, S.

-^

extinguelur

1.

0.

itaque 2,
3, G.

iuiseietur

2. la.

^nuliiciumS.-^i^vullus %
1^-4.

-1 ;

laiietur

"^ dilectet 3.

(j-O.

S._a8
12.

^^

pravorum
orf^/. est't.
f.
(j

edila2, 7; dicta

4. o. 12.
'-^"

^'

ob.-^ervandam
4,
.');

malumus

malimus
fJ,

"

(quam-quis
"^

igitur)
^=

om.

8.

8,

9. ao

^''

(que) om.

12

est 9; tenendii 4.

C, S; est *' (licta 9, 12.

om.
ii
;

7.

*''

"" qusi" 7. S.

7, 12. 35

atque
G. 7,

"" (es.
2.

e.)

om.

nammsita
(5-8.

S. 12.

dictui 4

ut 2-4,

3* aliquid o,

12. 9.
et 2.

vacare
5.

2, 7.

(i,

^' (e. d.) ^*

errare 2-4,

om.

2-4, G. 7, 12.

r.)

pecora
om.
2
"*

2-4,
*"

7, 12.

exhalat

"

ipsa 3; ipsi 7.S;h(/(/. etiam 2-4,

^^

repuirnaret

2, 7,

8 add. etiam
;

o,. G-S.

% 6-9. '
1.7, S.

"' scientiic 7.
(I.

*- iuiperantiir
7, S.

- " deletor
pra-terire G. 8.
3.
i.

i.

**

vero

**

inveniat

indi.\it 12.

udd. enim

4, (j-8.

"
2.
*
(i-8.

(K. q. v.

i.

r.)

1.

r.

f.

q. v. 2. ti-S, 12.

0-8.

*'*

glorietur

'^

Num.
7.8,12.

tp. o.) o. p. 2, 4,

Num.
auditaiii
pil
1
,

3.

om.

l>,

S.

\ 9.
9
; f

1, 3, 9.

i.

2 foris 4, S,
"

urore
"

7,

5.

'

circumsistentes
"

f.)

^
f.

prwsens
a.

1,4,

sumus4.

et

om.

li-S.

flagellari 4,(i-S, 12.

-),

9.

om.

liiuturno 2, 7,8.

humanus

cce-

(in a. ui. p.)

atldimta m. parti T; post erasionem 9; om. li, S.

in a.

"
'*

(i.

c.)

om.

om.

7. 4.

1,

2. 4, 5. 9. 12.

'^

satiaretur 4.

iii.p. 7;
'"

i.

a.

carceris priecepit
3, G-S;
'

detvudit

om.
''

2.

'^ ^^

om.

\-A, (3-9.
:i,

deliciens
fi,

6-9.

quod 2.

" 2. itaquertrfrf.fi-S. "Nigagores^; Nilas^o" ow. 7 (et-loquitur) Nigagoras7; Gicaijorus S. rasel4; "= (L. s.) s. L. G-S. " om. 7. ' omni 3. dicens G, 8. '^ numerarius 1, G-8, '* beniguus 6. '3 om. 5, 9.

facturi 4; (a.

7.8.

'8 ' -^ ^'

studio 10.

'^

inde 10.
"**

'

praffuit G-9
^"

suscepit

3.

magis
om.
2,

2, 12.

serva-

retur

"* et 7. 8.

12.

que

G-8.

infinitarum

2, 7. 12.
(>-8.

^"

calefactione 2-4.

=* ^^ 4.

multa

'" iiiajor 3, 4.

Num

'

adnuntiatur
civitatemS.
2.

2, 12.

8.
-

principcm
9.

(i,

'ipsius 12.

6-8. ">hacl2. -'>om. 12, '-Aaloniusfi 3,6-8. '* Augustorum 7. "^ow. 2,4.7-9. 1-2.
(i,

recitare om. '^otM.et " communis a>mulas2. 12. - gladiatoribusque 24, u-lU, om. G-S. j.n.3, proprias G-8, 9;nostrisjure2, 12; nostris in jure7. invendimicanlibus G-S. g.S. _ *" cordis 2; coneordia tum2, 12. re 12. familiari om. om. -= isle 'ohliterataa. civitalis G antiqua 2, 8. " om. 2, 12;antiG-S. om. ^' crudelitas n-8. veteratio (m. quilas tum m. S.
' viri 7. ^

^om.
''

1,.'),

S.

4,

perlongum 2-4.9.12.

7.

nammatur 4.
.

om.
""

G-S.

juvenalis

2. 3,

=" et 4. 3

magns

^' 7.

modera-

advocatis4.
;

tiones

natm-a
4.

2.

coronam

recitari 2. 3, 12

viori 5.

=^

^* exspectaculis 1. 3. G-8, 9. 1, 3, 0-8. " Cicsarea ^^ a 1 ^ sociavit 2. .j.

,

jura

4, o, 9.

12; vis

^*

gra-

' (n. j.)

12.

*'

4,

*^

8,

'^

4a

**

*"

'8

2.(1-8.

'

1.

j, 9.

2. 12.
'^"

*^

2,

*^

2. 12.

(^- e-)

4.

''*

7, 9.

c. s.

7.

12.

'^"

2, 3,

1, o.

1, 3.

-*

3, G, 8.

c.) c.

7,

'*"

4.

ximuni,

"

DIES PRrMA NOVEMBRIS.

xuHitm, s;taipm
riiit ^",
^*

rinci

^''

jiirenh saccrdos
in

m
Illa

fffo-

ft

"

mentis

attoliitur.

ostendif.

non i-epudiamfam
ail
"-

annis
*

tur incendio.

graviorifjuft vofuptateui ^.
cleiii
(I

Dicebant 17,.' < duro rrrmevero intrcpida. ([uippc

=>

tX MSS.

^'

6. PrtEse.s

'

scholaslico
^

Qai
",

pnTterif.-c

f/riEsidf

arfiouis ornainettta

rommemoras

rrimen qiiod
^:
'2, af)

Dei sui nosset auxilium, ca-lum ' intuens sic clamavit Douiine Jesu Christe, Fili Ihi viu,
:

qua-

certa

safuA

inlerrotiatur

intrndifur non

^ repeffi.-i

df caasa
Mariae.

PRespondit advoeatus
'*

Pucfla fixr

>",

ruJHK ^cefcra " dcmouatrantnr

est
^'^.

hominum, soliis de sofo f,ruifc , cujus di,,nc nemo poiest naturam comprchendrre aut rcferre
rirtutem,

nou

anffpfi^\

nxore donafa
iiujenua est ?

non

scdes,

Pi-feses

dixit

non potestatcs
^^,

^^*,

Tertuffi Kxor
:

Respondit advocatus ^^ hujenua, Orifureuim ^^ patre Efionide "b.Prasses ' dixit '": Comparata est hxr
(juln etiani nofnfitati.-; exiniia:,

iionvirtutes ", non astra, non sidej-a

non

eln--

rubim, non seruphim; tnnuiarnim pcr

Christe
'3, et

te

farta sunt,

sine te

faetum

e.sf

nihif ; tjui sofus

coffnoscit
'"

pd
Do-

trem

aneHfa, an vernarufo

nosti, et <piem sofiis

Pater
"^,

"

-*'''f//f('aif2'.Tci-tullus dixit:

mine, safvator
fuis '^ affnisti;

Nata quidem domi

nos
^:

indctur,

ml

animarum

qni
(.<t

parentes

f//(,s

ad

semper omni:

ner enim afiu^

ait ^"

coinparatione mnerunt. Prjesos ^^ Tortullo -' Sorer fuus iiirofuniis esf, aujam afj hae fiice

defensor

u(Jho'

sraut omnes iHrtittem fitam, Dominf,ef adrertant

ntjceri
9.

non posse quem

>

diliijis ^^.
./

miffravit ?

Respondit TertulUis
^t

''*'

Jam

fati niu-

Ad
^
:

iirec

nus implemt. Praescs

htius contumaeis anciffx parentes supersunt ? Respondit TertuHus Defuncti sunt. Preeses '"^ ait linjus perditai refiait
: :
;

pra>ses pcr tntc^n-ani iioram sluiiiquiril.

rhristia-

pcns, tandeiii quje vocarctur

Respondit
feije

'
''''ff'*""''"

Maria

dicis ? llla

an diis vota solvebant? Respondit Tertnllus ^f Ejusdem ^^ re.mnix ^" ; nam crueip.rnm rofehant. Advocatus ait Qux hoh ^* huic
ffionis erant,
;

nihU perruncfandi es.^ic rafi(j, ,jitarocatur ad crimcn; ncc enim me reani ' nomen
'

Cur

nomen

* interroijas et

de

drfjct

''*"^"'""''

"^^

frrit 8 esse,

sed cultus. Secura ante rcspondefjo

"

'^"

itaque interroffa-

'"''

floni

titx
ait

' ;

christiana

jnieflx iUata

tonnenta siint nt afj hae snperstitione discederet?Sed nec ^^ mufecri ^ nntpiam pofuit
^*'-

.sum.

Pra^scs
aiif
1-

"

Dnminas tuus
Efitje
^''
:

te

hie opperitur, ut

aut

^^ flccti.

Nam

jn'!emium confitenti

aiit

suppficium rrpu''

(juaiifo

majora fuere

.^uppfiria,

ffiianfi

tanto pertinacior
f/

mens duravit.

infrnd '^. Rcspondit Maria

ui,

ifiKjue tjiiid
"- iflr

scipiaris.

('orporis
'
:

pusl

1.

Ad

dfliberatio-

mm habitam
iibsolritur.

tanden;i prolulit
pufjlico ore
vef

hter prjKscs diutina dclihcratione habita. ' sentciitiam, dicens : Tertulfus

non anima:. Praises

ait

Cur
;

dominas ", religionem domirst

-"

ciim sis auciffa, non .tequeris

^'
:

? Ri-spondit

faudatKS

^ ;

cui honor

ml pro

meritis

Maria
hafmj

Christiana suni
et qiiid sit

intefiectum sajiicnfix
;

pro nafafihus rependcndus

insifjnis,
qiii et
^,

senator

mini

est, editor ^ opfimus, imperafori ^parifer derotus ct nolegibus simuf ^ satisfccit ' et cuftiffus,-

^^,

ratiouis uffuosco
iffunt

contemno

simidacra sine sensn; adoro

qui mefeeit, non

-*
:

quem

^*

ijjsa

construxi. Praises ait

cttjus imaffines

per omnem orbem

Ex

qiia

s.tpius etfam

snrccisionr -^hxc

adte vanitas
^"
:

r"fiffionis adi^e.iiit?
-^

ipse ^ ronspexi, tifjcr ahscedat. Nuffum cafnmuictorem metuaf, nullum judicem pertimescat,dum '*
haic

Respondit Maria
sic credo
20.

^27 parentibns
:

informafa
hujus
in

Praeses dixit
^'

Pareutes
^^

3 tui
:

omnia sacris c auribus infimcnfur^^^^scefcsfis.^imam vero hanr pueflam offerri '- mifti ^^ jnfjeo,
et

ftiere sentcnfia:

PRcspondit Maria
^^.

Semper

hac

refiffione

nianserunt
:

siimd nt habeat
vota

cufpa suppticium
'*

et

popidus
et

10. Prseses ait

ewemplum. Traditur enini

mox
''''

carnificibus dc-

Iianc rrrdcndi
fitere
^,

' Ante DeucaUouem ^ c, ut dicis, insaniam susrepistis ?Quin imo con-

citi

fidelem se

fore affirmat.
'^

mens

Christo et
;

quantum

sexu feminco

nt

^ cf

''

fc ef
^
:

dominum fuum cxuas

'"'

eufpa.

pucllari IVagilitate dcjicitur '^tanto plus

christianitatis attoliitur.

" virtute

Maria
Christiim
inrocat

8. Stetit itaque adducta tandem et quamvis conlra judicemoculos tcnderet', aninunu - tiimen
;

Quid enim anjualitatis esi inter ca-festem Duniinum cf famiifam'^ jjcrrafrircm, aid qitcm '" timere jiofest " ciijus nidu '- omncs et
ipsa reffuntitr efementa ? Quasfibet ^^erijo ^*cruces
'*

Respondit Maria

habebat ad Christnm.Ciamor nndiciuo populi

tVc-

perferam; didcis.vma;
Num.
12
;

'"

ridefmntur

" pro amore

4.
"

" suam
;

add.

-2,

"
^

utii.

2, 12,

add. non arcbangeli " (pot. pntiectus potentiaputenlijp 4; quid inquit " om. agnoscit om. 8; om, praterea 3; om. incrementa 8; ortamenta (D. adesto mihi 8 add. adesto mihi et 4j neeG.8. sicut 2 om. te diligentibus om. ~~ seelere advertatur (nec enim om. dominus perurgetur ut dotalia instrumenta advei-sus Num. M.) M. ilemonstrant add. pr:efecto add. meum rneuui enini nobilitatis Mp. e.}e.p. 3,G,S. i(m. r.)natura milii 4; naliira3,6,8, 8: fih insuper add. uxor
Num.
lixit
6.

voluntatem 2. Abkincetiam coil<1.2.7,9, non nlsi prxripuw

It

''

vincit 2

vicit 12.

" docuil. 7. 8.

8.

(i.

tetenderet

3.

"^s

dicens
2.

8.

vah

3, G.

''

animam
3, G.

om.

dicentis
2.

4,

qui

~~

'

red-

lectiones farlantes fiientnt notatSB.

i,

'

12.

12.

"

3.

i;

6,

12.

dat
'"

genitus

4.

:'. (i,

S. 12. 3,

2, 9, 12.

n. v.) v. n.

(n.

v.J

9.

'3 (n. a. n. s.) ovt. 12.

' s. a.)
;

G.

'*

0, 8.

(i,

4. G. S, 12.

(i,

12.

orfrf. 9

otn. I,fi, 8.

8 i.efel.

2-5, 9, 12.
'"

>"

12.

>'

G, 8.

lis

4.

(r.

a.)

:i.

r.

3.

8.

"

S.

>'

12.
'

'"

alius-diligis)
'^

G, 8.

3. 4,

fi,

8, ly.

9.

G, 8.

(r.

r. fi,

8, 12.

'*^

3, 4. G, 8. 3, 6.

12.

>

in^^eniti

^ <uid.

3.

G. S.

''

tidd.

G, 8.

titnli
'*

illius 3.

(Pra>.es-exinii:p) oin.
4.
fi,

(J,

qiie 3.
'

la.

pr^efectuB 12.

8.

"'

(R. a.) A.
4.

r.

3.

'

nam-

Gleonide

9-12

ait 12.

f.lionide 3.

^o

"

cit 3, G. G. 8.

m publicum 4. h. 9

prDefectus TertuIIio Terl. 8 T.) Tertullius respondit a " pia>fectus 12; fPrfeses-defuncti sunt) om. praefectus ^ T.) T. eadem vesania " om. dixil - nunc om. niulcieri ne sed ne Num. tractatam diu eogitatamque 12; tracLam laudatur 2 cognilamque imperii 8; ediclor 5; edictorum communitati uuminibus om. urbem 12; (om. om. _ ^rf (iuj 9 _ afferre " add.
'^

B. 8. 12.

vemacuU educatione

-'1

suscepta
12.

3. 4. 6. S, 12.

3, 4, 8. 9.

8.

^Tacit 12; fecti 3; facti 0.8. ^secure S; seculura? respondeo ~ " dixit sa-vitura" 12. quod
G,
:

2,

12.

'<

3. 4. G, 8, G. 8,

!).

3. 6,

>2 ,. 1^2.

'3 (r. i.)

i.

-^ atld.
-''*

ex
(i,

3, 4,
;

(i,

^*

;J.

<lixit

ait

4-

-0 (r.

2.

3, 6.

2, 12.

(r.

r.

6. 8, 12.

4.

3'

4.

4.

aa

3.

fi.

^*

3. 6, 8. 4.

3 oin. 3, S. 8.

8, 12.

''"

4, 5, 12.
12.
7.

37

''*'nec

3'

^ sequaris (corporis-Maria) 8; quje h. M.) M. ^ dixit successatione M.) M. " om. majoribus 2-4, (prieses ^" quoque ex-credo) pennanserunt M.) M. sectar
e.
i.

"* (r.

M.) M.

r. 3, 6. S, 12.
i.

r. 3. 4.

"

corporeus
j.

d. 6, d. e.

2-4,

12. e. d. 3.

0.

9.

4.

-3

G. 8.

'^ (i. e.

d.)

dixit 3, G.

>o rfrf.

ad

3.

'^'

oin.

(r.

r. 2,

3, 6, 12. ^^

'^'^

(s. h.)

s.

G, S.

4.

G. S.

.3.

(r.

r.

2. 3. 6,

12.

12.
.3,

s"

ait

oin. 8.
(r.

rfrf.
(J.

4, 6. 8,

12.

4.

^'^

r. 3.

8, 12.

^^

'

adil.
t.

2-(i,

d. c.

d.

9.

8. 12.
12.

ont.

(i,

9.
"

2.

vel

4.

4. 5, 9,

'

satisfai.

2.
1 1

or.J or.

3.

(e. i.)

e.

10 (,,

9,

la

8.

in

publico

12.

" itaque

'^

"arfrf.

quanto 4, 12. femina4.

Ju

despicitur

3. 6. 8,

12 12; decipitur
4,
(>,

ita o.
4.

dixil diu caligionem 10; decu om. om. sacrifica om. - exues 6 erue M.) M. famiUam " quam " qui illum non quoslibet nos timet cruciatus 12. dulcissimi 12, enim
Num.
10.
'

8,

9.

8.

2. 7.

lionem
S.

8.

3, 4, G, 8, 12.
' (r.

3, G, 8.

^^

4, 9.
t;,

8.

r. 3, 6.

S, 12.

f*

1.

1.

arfrf.
'^

3, 8.

'^ orfrf. '"

3, 4,

(i.

8.

12.

>*

3.

G. 8.

'"

'1

videntur

12.

Domini

204
Ex Mss.

PRIMA PASSIO
nosiri
'**

S.

MARLE

ANCILL.E.

Domini
luni

Jcsii Christi, qui hic

llle

anxitium,

ibi vero reddet

^^

prannium.
-'^

nos

^"

per apostoa chari-

smm

Patilvm

conira

omninm

insidiuntiunt

GAPUT SECUNDUM.
Posl acerbissima toi'monla,lil)erse custodi?e

tela firmavit,

dicms

Qitis nos separahii

tate Cliristi ? trihulatio an auffustia, an persecu-^ ? Hinc est rotio '^, an pcricuium -^ an ghidius ^^ ilbtd iuncium -", intxtriculiiiis animus et bur

petenle

])opulo

mens

in^''

ipsa dolorum acerbitate^ suhlimior^^,

'*'*

Iradilur

fugiens intra aperti

nohis sunt ista ^^qifx ^^ pafimur quod etprxdicfa dnet majora sunt miuicraquse spcramus^^ quam lores. Cnm ergo nihil sit quod a Christo separare

saxi latera excipitur. Perse-

nos

dcheai, iesfor ^^

iUum qucm
in ejns
et

diligo,
"'^

me

quenliiun
tis

alii

cadestis virtu-

in

ejus fimore

miinsunim

^" et

confess/ime

terrore

necantur,
igne

alii

cruciaiam terrena relinqvere mre. Pnisses ait Sacripcu,

:

ad

ccelestiu festi-

si effugere
:

tormcnfa
^'^

misso calitus

comhu-

fesiinas. Re.spondit

Maria ^

Supp/icia quse misunt.

runtui*; reliqui convertuntur.

lunc
jussu
'

naris nec longi temporis nec gravts doloris

Quxso
t)eo et

ergo, nc diffcras
'"

qux

moliris.

Christuw haprsesidis

indc

nihit fiineo.

applicata

tormentis

^,

Mariae

miserationem populi tantam adepta cst ut lacrimse

pojmlm
misfi-Hur,

ANNOTATA.
B
a Cfr. Comment. prxv., num.
uti et scholastici
>',

quoque a circunistantibus funderentur. Nec niora, clamore sununo venia virgini postulatur; sed crudelitas judicis accelerari
^

tonucnta mandsivit

*.

Et ecce vox secunda

castigantis
^

populi judicium prajsidis

vociferatio

b Hoc nomen Elionidcs, seu melius Cleonides,

Nicagoras,

emersit

''^:

namque una

Asianam

origineni

pene

erat totius corona;, injuste lacerari virginem

indicare videntur. Quamofn'em procul duhio haic

crudelitatc judicis,

non culpa

peccati**; agi contra

causa non laiine sed gr&ce acta fuit, nti etiam Acta grxco sermone scripta fuerunt postmodum in linguam latinum versa.
c

haic

leges omnia, nec jequitatis jm-a servari. Stupens

vero praeses

et

sono tanti clamoris addictus

^-

",

quippe
ipsa
^^

'"

qui

" propter
tecta
'*.

Hlud

sacris auribus antiquitati

isti

plene con-

putasset

humanam vocem etiam corruere, mox Mariam

^

venit.

relaxari prn?cepit
13.

d Hinr apparet ex Marije responsis prxcedentibus aliquid iniercidisse.

Et ubi

satisfecisse clamoribus

credidit,
est

JmHci
criidelilatem

Mirum

judicis cffatuni

populum jam securus

*

alloquilur

Unde

ista

^,

de Deucalione sic

explicari potest.

Maria hrcvc

cives,

tantx rociferaiionis insania?quid ohstre"^

cxprobriDis.

divinx rcligionis compendium judici narraverat,

atque ordinem Scripturarum succincta relatione
facforuni exhibens dilnvU meminerat nc

pitis ^ ? quid ^ obstatis

an

ut

imperatorum
sint scelera?

pras-

cepta violentur

" et

" impunita
^'^

Ad "
'^

Noe

cuni fa-

haiC populus exclamavit: Neino

d/vinis legihus violentus

manus
^^.

obiias

familia in arca servaii.

hulai

Quumque ethnicorum
(/(/j;

opponit

Sanxit

illo-

magni dilumi memoriam

servent factutnqjte

rum

sacra

majestas a aut sacrificare

^^\

singulos
sacr/ficat

suh Dcucalione caiarlgsnnim norerini,

Maria

aut capitali sententix suhjacere

Non

de Noc dixerai, ad Deucalionem judex reiuUt. Et sic iUa jndicis verba ante Deucalionem hanc cre-

dendi insaniam suscepistis? foriasse

quai

respiciunt

Maria ex sacris
20.

Uiteris allegaverat de

Enos

patriarcha qui coepit invocare

nomen Domini.

Gen. IV,

in ancilluia

Taniam Scripturarum periiiam nemo mirari debei, qituni in reUquis

hxc puella ; pcenani quB ^" decreto ^' continetur ^^ excipiat. Quid divei-sis eruciatihus et exguisitis dolorum generibus periirgefur? Inierficere jussus es, non lacerando consumcre. Sane si jjetHioni nostras animum tuum Uhenter aceommodas, con^^ cede et ^" friduum posfulamus, qao pfi^uiienfiam
'*'

gerens
13.

--

ah hac forie
-

-^

persuasione discedat
^
:

^*.

F
Maria
i-"

MariEG responsis
reai.

magna

religionis scientia

appa-

Annuens

prceses populo ait

^,

Eccexietitum

Quie eiiamsi Mariii foriass/s non iia omnia

spaiium
dii/is

non negiimits

rel

vos persuadcte'^ hlan:

Terliilh
iiitprci-deiiti,

dixerit, auctor nihilominus consequeniiam servavit.

Qu3s

ve7'0

judex de domino corporali, Maria ad

refcrt.

ccelestem

Dominum

quod ego iimore non pofui. Et ait Marite ^dV tihi hoc triduum non negatur ^, sacrificium non Quod opiiinum esi refi/^as? Respondit Maria teneo^^jhumanain /ndulgeniiain non requiro.PrJdses ait Ecce relaxavi spatium quod jjetitus sum.
"^ :

/iberff

cuslodim
traditar.

Post hoc
sciio ^ te

triduum,

s/

/n

hoc furore duraveris,

omnihus officicndam ^" esse sujipliciis. respondit ^' Si qua te, prasses opfime, mex Maria
:

12. 19 reddit 6. 8; add. et (i, 12.= vero 1, Tj, 'J. ^- add. an fames an nudilas 3 an fames an - (a. ^^ add. spoliatio 4, 12 an lames (i, K p.) ym. G, S. -^ lobor 3. ^^ udd. hinc an nuditas an periculum 0, 8.
'8 oni. 4, 5, 9. ^i oni. B. 8.

4, 12.

add. se clamoribus om. om. instatis om. - impenilorem om. acervitate sublimilior "an priEceptum violetur ut prsBdicaU qualia 12. 1,5. om. violenler " exlimetoppo add. enim s.)om. l quam "decretaS, nendas add. ^permansunim ea conlinenlur 3 continent 'SjussaS.- -ow(.3, m. " ideo graves dolores agens ^"o?h.8; 8; poenitentia ^ Totnm sorte nuiiienim Num. jussus 1.-2 tormentn 4.-3 accelerare 4 om. 3,0,8. negaLur3, Num. jubet 1'2. grassantis S persuadere (non condonatur4; con emergit peccantis adstrictus - timeo M.) M. om. donamus " quod prjeter quo 8 om. efflciendam 'MM.r.)r.M.3.4,9.
;
;

om.

2.

Num.

12.

>

4. 5, 9.

( s.

c.)

satis

fecisse 4.

3, 4, 6, 8.

3.

^'

strepitis 3,

(i,

8.

6, 8.

'

3. 4, 6, 8. 9.
3,
(i,

**

3.

4.

S8

3.

""

3.

^o

(p. V.)

8. -

" rtrfj.

4.

3, G, 8.

(s.

i.)

i.

s.

G, 8.
(i,

"^

>!

3.

(i,

8.

>3

3, 9. 3.

3*

{i\.

3-5, 9.

3* (s. n.) n. s.

8.

'^^

12.

4.

'^

si

(i,

8.

"^

(i,S.

3. G. 8.

^^

4, 12.

sa

(,..

pj.j

,,^

'^

G. 8. 3.

6, 8,

12.

30

(g. d.)

3, 6, S.

C,

ei 4, 9. G.

-'

--

S.

3, 4, 6, 8, 12.

Jiiinc

OHJ. 2, 12.

11.

13.
^

'

(p. a.) a. p. S.
1.
^

^i

8.

^ (v. s.) s. V. 3, 4. 6. S,

1, o, 9.

4,

(i,

**

n. )

'

12.

12.

6, 8.

5, 9.

^ (r.

r.

(i,

8.

'

6, 8.

oiH.

(i.

3,

(i;

12.

*2

5. 12.

3, 4.

"

scite 3.

'"

8. -

'^ (e.

i.)

i.e.3, 4,0,8, 12.

"

(et ecce secunda-pra?cepit)

utiUtatis

nUlitaUs
ter
^^

i^

curu soUk-ifaf

^^,

DIES PRIMA NOVEMBRIS. donnm " mntjnanimi- duicissima;

daui

^05
e\ ms.

num "
tix
^^

pcto ", nt Terfi(llum liominum meuni afieab ' har '^ cnljia habeas ^**, et eum $mtenauctorifafc a
-^

nuUa
ait ^^
:

me petifm ^^ absolvas, qunn hujus caussB ^* culpa commaculaf. Prfeses lUe jam ^*^ absohifus et Uber est; tu vero si
fe
^"^

motu quoMariam mnplexam so tribuit ', quasi dulci carum partum utero receptura " ct mox suscepta '^ virgine '^ kUcra antea aperta conclusit.

nutricis vel cara; matris

Hitc

loca petros

ad meUorem

partem

verbis mei.-iffexa fra^tstu-

subito

"
^2

leris^^, habebis et re^iumerafionis

iafis insignia.
:

prmiia

perviderent '. onuiia perscrutati sunt, sicubi erepta ig ex oculis pneda ' latitaret >. ^o
illius

cum

carnifiees

et

Uber-

Ubi

adha^rentes

exuviarum
^^

Maria respondit-^ Libertafem ei/o'* a Christo Jani ^^ merui; hsec vcro fragiUa sinif qua:
^^.

rcliquias

et

affixa

^i

vestium
bili

frusta

deprehendunt, atque incredi^*

p-omittis

Tunc

servari
^^.

^^

slupore confusi confestim prfesidi

=*^

cani sub

"^

gesta

i"*

custodia

dcnuntiaut

libera ^^ h prtTses jubet

Qim
ei

fu(/mis
vidrt

ra-h-fitia

orat,

Maria vero signo Dei se munivit. ct levatis ad ca-lum oculis ^ post relictum tribunal sic ^ oravit ad Dominum Levavi orntos meos in monte ^
14.
' ** :

IG. At ille cum ' admiratione commotus, jussit Philocomo-principali Neochorcnarum ^ r

civitatis

Quam dutn
inimiei
inrestiyant,
/>rodiijia
fulf/enf.

ut ad pra;dictum

sancfo tuo
fecit

*'%

et ecce et

ccelum

auxiUum ' mihi a Doniino qui terram K Et cuni hjec diceret et per

locum festinus accedat, et ad eruendum^ lapidem numerosam secum nmltitu-

viam quasi fugiens graderetur ", vidit acieni augelorum ct archangelorum, vidit '^ sanctos prophetas et apostolos ^\ vidit
vidit

dinem ducat. Slatim pra^conis voce populus congregatur. {)u\ ibi primum ad praidictum locum cum eo cui sumnia hujus ' operis fuerat assi'

gnala, pervenit,

mox

"

injiccre

'

manum

lapidi
'" ""

etiam cherubim

et

sororem seraphim '^

^^

^^

Teclam,
*^ "*

et

Filium
tanta

tentaverunt ", statim ab oriente '^ fulgor niinius splendoris exortus est. Nec mora ", tonitruum
et fragor

Dei sedentem ad dcxterani Patris, ac

quidam

increpuit
^'

',

ut sperarentur cunct

B disum

subito gratulatione perfusa est, ut

jam

>'

se para-

cta corruerc. Statim

torra concussa cst,

putaret ingressam

'^.

Hi vero qui eam

nulantia
et
'"

omuium
-^

fugientem persequebantur, subitam '" stupuere -" virtutem 21 sed ubi se illa ^^ circumdatam a per;

duo
=^1

corruere vesfigia '^. Ecce autem equites magno fulgore radiantes a

-'"

ca'lesti

sede venientes, terras volalu nimio

sellie ^a et

sequentibus vidit, lacrlmans

^a

clamavit

-*

ad

petunt; quoruiu
rutilabant.

^Mrena^"

Dominum

ccelesti igne

dicens

-^
:

Domine

Jesu. Christe, qui in

camino ignis eonservasti tres pueros, qui Uberasti Danielem de Jaru leonum, qni in utero behiie Jonam
incoUtmem -" esse Jnssisfi, qui asperfum cxro -^, sermonem muto, auditum surdo dedisti, qui es vetiturus in (jJoria^^Judicare vivos
et

I7.H0S

'

cum omnis iila quje venorat multitudo

tam
^

(^uorum
terrore

conspiceret, ita limore

pra;scntis virtutis

expavit, ut fugiente^ sensu paritcr atque

anima

moriuntur
multi, alii

mortuos^^\ accipe

animam meam a me ^^, quoniam perseeuti sunt ^' me ^^ canes imdti ^^, nec perinittas tradi ^^ anrU'^*

lani
aperloqii^

tuam ^^ Exaudi, Domine, rex

Qu3e

rrelesfis ^'.

inseternam mortem-ocuU claudercntur. Ceteri vero qui evascrant ^ ad profana lcmpli sinmlacra fugientes ^ cum ad scelesta ingrederentur altaria, in ipsa pcrfugii sui sede cecidcrunt ^. Neoquirus in " ipsa ' templi jauua " spiritum cmisit Ubi
'=-'.

combitrunt.Hr
rn tfmplo.

15.

dum

tali

oratione fungitur, et renun^

vero templum
Periit itaque

omne completum
populum

est,

missusde

'^

saxo
<ii:cij)itur ct

tians seculo,

quietem mortis exoptat \ petrara

jacebat respiciens, dignum
^

coelo ignis sinml et

exussit et teniplmn.
'*

qute ante ejus oculos

occultaf-ifr.

memorite
destinarat
fugii,

exspectacuhnn
"
^,

fecit.

Nam saxum
rimam
per-

cum diis suis van;K crudelitatis exercitus '^; quanto ibi " pluia habuerunt
numina
peccatis
'^ tanto

'^

iUud quod aut

casus attulcrat, aut divinitas

patefactuni
ostendit, et

ad

ignis

augmentum majora
dcorum vero
G. 8,

Deo jubente

incendii '"fomenta suggesta sunt. Imputent itaque

suis

qua virgo susciperetur,

u.) u.

ad instar
i*

quod
^

inccnsi sunt,

om. 3; memoria spectaculum 12. " aligenum ^vell. destinata destinaret 3; destinaril om. 3, jubeas 8. ad niodoS, anxiam 8 add. (m. q.)q. moto 8, nullius " m. om. ''amplexa amiilexans 12; amplexa eslG.8;amplexeQ tute ram praehuit dixit - om. 12 8. om. om. 8. 8; tam (quasi8 fueris om. 8; ergo reeeplura) ow. susceptam " virginem 8. (M. (Annueiis pntses-proniillis) om. om. virginis "ante4; ante eam3,G,8. viderent servare in 8. om. jussil 8 reperla " om. p. '(]eIaUtaret3 totiim numcrum om.'2. 12; ibiqueG, ga Num. 14. Domini 12;(r. in ccelum xo3.G, 4; vestigia om. " pra'side rem gestaiti G, D.) dicens 8. montes frustra (a Domino-terram) commemorant om. G, attuit om. 8. Num. 16. (A. IUe vero partim ira partim (ad Dominum-graderetur) om. 12; (et per neochorentium neochorenviam-graderetur) om. 12. Philicomo archang. om. sium 24. 8-10, diruendum et vidit martyres et martyres " add. suam majoris -" add. reliquias et affixa saxo vestium archang.-seraphim) multitu aiueritl2. "rtfyf/.ut*. '"injecere l.(i,8. sed 6,8. dinem sanctoium l^. hinc atque 1% " etiam nimis 3 nimii subita 8; subito ad orienlem p. " cum tonitruo virtute ja- m.) etiam 4 et cum stupei'unt jj fra^or-slatim) crymisG, excIamavitS; (Maria vero signo-clamavit) 3;adeo erupit 4. "slatimque4; om. duos incoiamen 3. om. et om. 9, vero orahat 3'cielestia3. -3(v. cito 8; tran.svoIatu (Domine Jesu-ca?cu) Deus omnipotens qui ^ om. add. et S; (qui es venturus-morluos) om. sella 12; astile ^" (a me) om. 12. omnis ornatus ad inslar lampadarum pei-sequuntur 2-4, G, 2 amen 12. fugientes " pg 8; causa 12. Num. 17. hoe om om. yane m. evaserunt _ i. m.) ieterna morte g p^_ qi lacerari manibus in pioruni sed oslende misericordiam tuam cilo el e.Kaudi ancillam 3; (cum ad scelesta-ceciderunt) et bant Keocarus3; Neocorus 8, 12; add.hanc tuam eliam sed aute lacerari om. audi^;ro exau ipsam di;etiam sam vel Pliilocoums etiam ad sed om. cito et;e/mHi 12 sed oslendens pro fudit 4-5. e ostende, 3.4,12. "jaDuam3, exaudi om. et; laeerari manibus impiorum " credulitalb 5, 12. add. et sed exaudi me cito ostendensmihi miseneordiam tuam '^noiiiina 1,5,9. incen fuerunt "(e.D.r. c.)o;h.G,
-

id

{m.
18

m.
8.

unum
4.

3,

li,

3. 4, 0, 8. 9. '&

om.

6, 8.
S.

"

sollicitet 3, S.
'5

o. e. 3, 4, 0, 12.
*

12.

opto

S.

12.
12.

3.

10

(1,

-o

3. 6, 4.

3, (i; q.

3, G,

32 (a.

p.)

6. S.

aa

cufSffi 3.
(i,

3. 4, !l;

'"*

3, 6,

6,

3.

^''

S. 3.

5.

'"

3, 9,
'^

(s. t.)

G,

'^

(),

^^

r.) v. i,{. 4, 5, 9.

(i,

8.

3, G. 8.

.3,

^^

3, 4,

(,

8, 9.

^-

12.

0, S; 4.

1.

10. 3.

'^

33

4.

^*

'"''

(1,

3. G. S.

^"

(>,

'0

f j,

8.

G, 8.

' (e. 0. p.)

e. o. 4.

litinc

^'^

ibi

:i,

4,

8.

^i

rfrf_

4,

(i,

8,

1:2.

- (a. c. o.) o.

8.

e. a.) oJ. 4.

^- oi.

1, 9.

6, 8.

12.

* (a.

G,

(i,

8.

28

1, 3,

8, 9.

3.

4.

^ (s. t.) 6,

8. 8

' adil.

fJ,

8.

30

3, 4. G, 8, 12.
c.)

'

i.

3, 4, 6,

3, 4, 6. 8.
4,

'**

(e.

v.J

6, 8.

8,

G.

o,

'* (idd.

G, 8.

'^

G, S.

G.

12.

4.

" ulii 4, G. 9, 12.

'

3. 4, G. 8.

(et

"

4.

12.

^^

"^

12.

'

4.

'

(p.

i.)

i.

12.

^^

(J.

12.
23

'-'

(a. o.)

4.

'^

4, G, 8, 9, 12. G. 8.

4.

='

G, 8. 12.

-^ (^.

j.

g.

'* (n.

fi,

8.

8.

^*

' ont.

(et

illa

2.

-'^

3, 4, 12.

G, 8.

1 <id(l.

G, 8.

'

(i,

8,

12.

-"

1.

^'

2, 12.

-**

(v.

n.)

v.

(i.

n. 12.

i.

g.)

i. jf.

V. 4.

-"

G, 8.

33

(1,

stile 2.

G. S.

^^

^'

(p. s.)

3, 4. G. 8.

8,

33

3.

33

(p

[j, j

.5

ni. c. 3.

^2,

'

8.

=*

G,

12.

36

Q^

3u fi^ff

3,

(i. le.

4.

3.

1'ugie-

G, S. B

' (s. c.)

c. s.

2; ita

3.

et,

('(

(i^

8.

4,

(>,

(jloa-

4.

4.

"

3, 4, 12.

"*

;i(e

4, 12.

'3

9, 12.

'"

3,

6, S.

4] 12.
iii

"*

3, 4,

(i,

8, 12.

'"

Nnm.

15.

S.

tii})

I.

6, 8.

'"

(etrenuntiansexoptat) 091. 6,8.

^(eoj

,yu>

u.

numcro

206
tx uss.

ALTERA PASSIO
diutius

S.

MARIiE ANCILL^.
rius est mihi iste cultus Christi.

nuinero quod

concroniati.

Multifariie

Tunc imperante D

itaque morfis, tam a percussis quam ab incensis, fuitnumerus^oduoniiliia sexccnti ^\

IMitiui
cimtfrtiaifiif

doniina ut cibi aliquid hauriret, illa noIuit.Undo ^^ domina indignata verbera gravia et pcenam etiam
mortis,
2.
si

Pauci vero qui evaserant, civilatem pe{entes ', magnisperomneiter vocibus conclamabant: Mar/nu>i Deus Mari^, matpiuN Deus vhri18.

ropugnaret ", intentavit.

^

Sed

cum

altercatio ista

verborum esset

verberatur
iii

ef

cogontis dominEe et repugnantis ancilhi?,

foris referens Tcrtulius ingreditur.

pedem a

Cfireerem

stiannrum. Vfre h/r

.strati

Dms solus ~ et justus csf. Tune

clericorum
^

Qui ab uxore

'ruditnr.

ecclosiae solo,
*.

nentes
runl eo
aninia^

et
**

prEeteritorum

gemia conlirogabant veniam et

^
'

omnibus rebus
bere
in

^ Inquisitis,

inauditani statim fla-

gellari proecepit ancillarn. et afflictam diutino ver-

prtusentis
^

auxilium poslulabant. Et
^"

credide'^

carcerem delrudi

*,

administrato modico

"

'-,

runt

'*.

millia fere timore perterriti ^ tria atque " in nostra religione permanseOmnis itaque persecutio post passionein

et vili cibo,

cienfis quotidie

quo non satiarotur fames, sed defianimne pars extrema servaretur.

^'

sancta; Mariae

ad hsec miracula

^'

conquievit ^^

Sed dovota mens pro Ghristo frangi hnc doloro non potuit, quin etiani quotidianis orationibus
incumbobat, nt facultas major esset ' tolorandi. 3. Emersis * voro triginta ~ diebus prnesidi nuntiatur Tertullum principaleni illius civitatis occultare in
JiidiciohUittt,

ANNOTATA.
a
isfis

mrrificarf
rinuit.

domo sua

christiana^ religionis ancillam,

prsiecepta prohibebant. Stetit
et

Jlir

modus loquemii

in

prinds proprins

est

quod imperatornni

temporihus.
sequioris

b Custodiam liheram
sane non excogltasset.
c In voce

mn

itaque adducta tandem.

interpolator

quamvis contra judi-

cem

oculos tenderet,

animum tamen habebat ad

neocororum

nn}t infeUecta
ai)i

minihlHter

Christum. Clamor undique populique fremontis attollitur dicontis Vtva duro cremetur incendio.
:

en-arerunt lihrarit, Pafct euim

de neocoris,

nam
Quo

infra qui neocorus in janua tenipJi exspirassc

dicitur, chtre imiuitur hic

idem

esse

Philocomus.

vero intrepida, quippe quas Dei sui nossot auxilium, ca^lum intuens elamavit ad Dominum.
Ilia

PrEeses ait^
7ias.

Sacrlfira, si cffuijcre formenta festi:

loco ifjnotam rocem vartis nindis Hhraril inscH

Respondit Maria
ne<^

SuppUeia
*.

quse minaris^

e^nendare conati sunt, ut hic Neocarus, aliiis scriberet Neoquirus.

nec lon()i femporis

laboris stint.

Qiixso

opinionum variarum de patria Marife, quam alH NencorenFIsc

ertfo oriijo
est

ercfo

ne differas quas moliris

nihil timeo.
4.

Christum hahco, ideo

applicata tormentis,
Torincntin
vexata,

sem, alii Nieomediensem,aIii rursus

Veromnsem

Tunc jussu

preesidis

aut Netroniensem,

.'mnt

qui conjectura meliori sed

non probabili Mariam Neocxsariensem dixere.

Vide Usiiardi auctaria ad 21 novembris.

miserationem populi tantani adepta est, utlacrimai quoque a circumstantibus funderentur. Nec mora, clamore summo venia virginis postulatur; sed crudelitas judicis acceleraro tormenta mandavit. Et ecce
sidis

miseranie
fto/mlo
liiierA.

rusloiiia
triii/iliir.

ALTERA PASSIO
SANCTJ;
e.i'

secunda vox populi judicium pra?eastigantiseinergit.Vociferatio namquo pene

orat totius coronft, injuste lacerari virgi-

una

'

MARIJ;

ANCILLJ;

nem

crudelitate judicis,

non culpa peccantis

agi

contra leges omnia, nec sequitatis jura servari.

coiL

UUrajectino collalo
a.

eum Mombrilio
Maria,

Stupens autem prsBses, et sono tanti ciamoris adductus ^, quippe propter ^ humunam vocem ipsa etiam pulasset * tecta corruere, mox

Marium
5.

relaxari praiccpit.
^

Tunc

servari

eam sub
et levatis
Fui/iena
a/ierto iia.co

custodia libera preeses

jubet.

i3ub

TertuUi
aiicilla,

legitur

Adriano et Anlonino ^ imperatoribus * passa fuisseboataMariavirgo.Ha^c ancilla

*

Mari^ vero signo Domini se munivit

Jejtfuiuni
frtnir/rri'

quideni Terlulli principalis erat, sod nobilitatem

domini sui

inentis
"

benignitate vincobat,

et

oculis. post rolictum tribunal, oravit ad Dominuin, viditque aciem angelorum et multitudinem sanctorum, atque Filium Dei sedentem

ad ca?luni

recipitur.

'

notm,

ingenuam. Natalem itaque " colebrante Tertullo, cum inipurissimis ' simulaGliiislo se probavit

immolaret, Maria incumbebat jejusociam suam, ne proderetur dominit suae * occultasimulatione fallebat. Diu tamen conserva
cris hostias
nils, et

addexfram Patris.Hinc tantagratulationesubito^ est, ut jam se paradisum ingressam putaret. Hi vero qui eam fugientem persequebantur, subito Dei ^ stupuere virtule. Sed ubi illa se cirperfusa

insidiante

',

latcre

non

potuit, et
dicit
'^ ei

'"
:

prodita

mox

vocatur a doniina. Queb

Jejunii?
tibi

Qux

esl cattsa

An

orcasio tsta tristitix est ijund iratum

cumdatam a persequontibus vidit, lacrimans clamavit ad Dominum: Ne permittas,mqmU Domine, tradi anciUam tttam et lacerari manu * impiorum, sed ostende miserirordiam tuant. Cito exaudi anrillam tuam; exaudi, Domine, rex
ita oravit,
coelestis.

nuper dominum perhorrescis 'i Respondit Maria Numquid nnvum tdiqutd nunc usurpo ? Semper sunt mihi '^ hxc observata Jejunia? chri:

Et

dum
qua

petra quse ante oculos ejus jacobat,

Deo

jubente, patefacta,

rimam
ad

porfugii
'

",

stiana sum, christiano nascor ex (fenere; heredita-

virgo susciperetur, ostendit, et

instar dulcis-

probat add. impurjs va om. " om. " dici (ontingente 1 pneteiitam indixit turqne. m. quare ac. dum. _ d. om pr;psens Num. 12. Christo in eum om. "^([uando^. m. G; perteirita " ferme lapsis decemnovem om. Num. manseiunl 8. 8. gm. p. >6(iini.)hoc miniculum 3,(1.8. add. ipso (nec loni,'i-moliris) nonlongedifferas2. 3.4,8. addictus2. prreter om. Num. adjuvante qui vivit el regnat secula. Amen. i. ^'om.% Num. incipit Adrianus imperator legitur om. manibus 2. Num. om. Anlonium sibi adoptasse in tilium, qul etiam poslea eiileiu om. Domino profugii om. 2. successU in imperium. Itaque sub Antonio
-"

(f.n.)n. r.3. i,(;. S.

1L>.

"

"'

septingenti

Num. 18 corumque 4.

"

repelenles

3. 8, 9.

;2-t.

6-8, 11.1:2.

2.

oin. 2.
2.

2.

"

lilii

2.

'

add. est

4.

cleri-

nisque

2.

i.

c. 2.

2.

{q. d.)

3, G, 8. 9.

'-

s.

"

2.

'*

2.

3, 4, G, 8, 9,

tidd.

8.

"

{"2.

2.

'

'^

^ ^

vj

i.

c. 2.

^"

perlerritii 3. i,
1.

8, 9.
(1,

'**

1-2.

1.

^ e.

'

3, 6.

'^

'*

3.

2.

2.

a.

2.

12.

>

iti

4.

u. p. 2.

1.

1,

Ita

2.

l.

5.

'

2.

- s. g. 2.

2.

2.

2.

"

2.

'

simae

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

207
illa quii?

simie nutricis. vel

carti:

inalris

motu quodam

7.

Ha^c cuni omnis

ita

anxiam amplcxans se
Quam hmqw"*'"
ewlestihus
ris.f

priebuit.

Moxque suscepta
omnia
Inca

couvenerat mulli-

tudo conspiceret,

.,/
e.rm,i.^n
'"'" /""''"'^

tinioro

virgine lalera ante aperta conclusit.

*

expavit ut lugienle sensu

t^**^

'

cum
"

carnifices viderent,

pra^sentis virtutis pariler et - aninm, in

'

peti' iHiiis perscrutati sunt, sicubi erepta -subito

ex oculis pra?da

teternam mortem oculi clauderenlur. C.oiwx vpro qui evaserant ad [irofana ttMiipIi slmulacra fugientes.

conibiirn-

tnr

rc/i^pii

latitaret. Tbi

adbterentes exu*

^oni^erli^ntur.

cuni ad scclesta
*

viarum

reliquias et affixa suxo vestium frusta

Ingreaercntur altaria, in
spirituin Fudit.
cst,

ipsa profugii

sui sede ceciderunt.

deprehendunt, atque incredibili slupore coniusi prtesidi gesta commemorant. IIIc vero. partim ira partim admiratlone commotus, jussit Pbiloxomio principali Netronensium ^ h civitatis, ut ad pnedi-

ipsam
cl

tenqjli

januam
et

Neochorus ad Ubi vcro

Multirariie
^

tfmi)luui

omne replctum
exussit

missus e ca-lo ignis

'\

populum
fuit

templum

itaque mortis,

ctum locum
lapideni

festinus accedat, et

ad eruendum
secuni ducat.

mniierus
(pn

numerosam ' multitudinem

tam a percussis quiun ab incensis, duo miblia septingenli^Paucivero

:

evaserant, civilatem
itcr
",

Statim praeconis voce i^opulus congregatur. Qui ubi prirnum ad prasdictum locum eum eo cui

onme
Miiriw.

petentes niagnis per vocibus conclainabant ^faf/uns Dmn

Deits christianornm. Et credide-

iiiiiijnHs

summa

jiiox injicere

bujus operis fuerat assignata, pervenit, manum lapidi tentaverunt.Statim ab

spleiidoris exortus est. et
ut
'
**

runt peiterrili eo tlmore

cui

' tria miliia fenne virorum",praestante Domino nostro Jesu Christo,

orlente fulgor niniii

est
>2.

honor

et gloria

in

sccula

secuiorum.

tonitruum
nutantia

fragor

quidam
etiani

sperarentuicuncta
concussa
vestigia
'**.

Ameii

corruere. Statim

terra
"

est,

et

omnlum

corruere

Ilico

"
'-,

ANNOTATA.
a

autem duo
ctt-Iesti

equites,

magno

fulgore radiantes a

sede venientes, tcrras nimlo volatu

;

Eftinfhm

Fassionem

edidlt

Stirius

ex

petunt
instar

quorum sellee, frena et omnis ornatus ad lampadarum coclesti Igne rutilabant.

V/ncenfio Bfl/ovficensi, niilla fere in re diversam.

b Vide
* ^

fid

rapnf II prioris Passionis annot.

add. muUifarium diruit
septinj^^entos 2.

v.

!2.

Num. 6. Hoc !2. Veronensium

~
2.
"

erecla
*>

a.

="

p. e. o. 2.

2.-8
""

add. et

1,2.
2.

add. auditus est

Num.

7.

" Ecee
2.
2.

nec mora statini-omnium corruere om.

'

ianumerosam
"* v.

* fnislra

perfupii

2.

f-

add. ad

2.

'" rt(/f/.

ad

2.

2,

"*

om.

2. 2.

" animarum

2.

{m. D. M.) om.

'-

(pra-stante-Amen)

n. 2.

'

add. causfi

~ ^ atque

2.

^ ccelestia 2.

vm.

2.

DE
G. V. H.

SS.

MACEDONE, JULIANO, VICTORE ET FELICE

MARTYRIBITS.

r\ii' iiiarfi/res ijimni

iii

solo

Epfernacensi codice
de

duhitatnr iitrum foitassis eorunidem

repetfiniur
occurrit,

I I

niarfi/roloi/ii llieron//miunit)reitrranf,distincfi
iib

marfi/rum nomina. In Macedone simile didnum

postea Macedonii vel

homonijmis

Terracincnsihus,

(piikts

qmim

Macedonis

actiim est SHpra, pncfer

Macedonem,

ideo merito

mentiu

fiat.

DE

II

mm% ma

fetro,

crescentio,

victohino

et

\mm
alii martj/res

MARTYRIBUS.

Hi

fabuUs Hierom/mimiis recensenomnes in singulis. Pro Crescentio srrihiint fjnmes Crescentem r-el Criscentem. Macrotum in solo codice Epternacensi inren/mus. En tihi varias series: In Bemensi, Etalibi sanctorum Januarii, Vitalis, Petri, Criscentis, Victorini marinartj/res in
liir,

Victorini et aliorum

martyrum. Qui
et

scd non

videntur esse Vitalls

Macrotus. In E/)ternacensi:
Victorinus
esf,

Et alibi Januarii, Vitalis, Petri. Crcsccntis, Victorini,

Macroti.

ijiiihus

ffjrte

ilfe.

quem doctrina ac
quente agetur.

marti/rio celehreni
tle

IHeronymus
fjuo fHe sealifjuis

laudavit, P/tahoniensis ejfiscojms,

tyris.

Bernensi cone/nit Lnrense. In Cfwheiensi

natalis SS. Januarii, Petri,

Inter

Terrarinfuses jain

Et

alibi

Grescentis,

Criscens recensitnsfuit.

DE

SS.

CRISTATO, PETRO, MAMMERO, SATURNINO ET

MARTYRIBLTS.

MAGNO

arfyrolfjgium Hieronijnuanum codicis Ejder-

uarcnsis

quatuor

ex preedictis

martyri/jus

Cristato ar fic Bernense ircs, omissis Magno, Corheiense quatuor, omisso Magno. Quod

Lucense

cnumerat, solo excejito Magno, eosdemque Melitiie passos affirmat. Pro Meiitia Melit/nam scribendam tuisfimat F/orentinius (1), oh rfdiones

Magnum

cum

relifjuis

adscrijjs/mus,

nu/ia

a/ia ratio movit, nisi Corbeiensis texfus, qui eum tdiis rectmsuit. cum trihus ser/r perjjefua

non contemnendas. Qmimquam in Thessaiia Melitiea occurrit fpm qiium gra:ce iam MeXiteia (2)
:

Cristatus sive

Cristas,

tj/ii

in

solo

Ejdernacens/
ciim

occurrit, possit forte

quam

MeXf-raia scrihatur, /atiue

Me/itia dici potnit.

idem vel eadem haheri Risfhe ex Terracinensinm numero.

(1) Itt

notis ad Kat. Nov.

(2) Plin..

Hht.

Nat.,

1.

iv. Hi.

DE

208
AUCTOHE
G. V. H.

DE
ALurensl
Castrodioni

S.

MELANTO MARTYRE.
ri.

martijrohgio

hk
:

vHiriyr abesf, jnxfa

qi(3!

Melanti. Ihide

qitis

suspicefur hunc

Melantum

Florenfinium; sed in additaDietifrs GaUicis

vocaf, lcgifur hoc ordine
Beni{-'ni.

ad Limjones pertinere ; verwn

aliter

in Epternacensi est

In Ligonica civitale
ct
ita
:

Primi ntartyris,
et

sanctfe

Marite niart. ct S. jMelanti. Corheiense

Castro

: Et alibi sanctfe Mariee et S. Melanti. Berncnsc autem nullius Mclanti meminif, sed proMelnulohabet nomen Marte, scUicet : Et alibi sanctse

Divione passioS.Benigiil presbyteri

martyris et

Marife et Marte.

DE SANCTO PATRICIO MARTYRE

NIVERNIS.

Dehoc matii/re

scrmo
ct

est in

Vsuardi aucfariis,
In agro Nivernensi

apud Fcrrarium

Saussai^un. hi editione Lii~

:

heco-Cotomensi Vsuardi
1 novemhris
cii

Quod monuit Ferrarius, consulendas esse proprias Nivernensis ecclesix tahuJas, fecimus quidem dUigenfer, nrhemque Niverretur legem necati.

sancti Pairicii niartyris; in Ferrarii cafalogo

:
;

ad

\n tcrritorio Nivernensi sancti Patriet

,

martyris

in nota Muurohjci

et

Felicis

mar-

proprias ecclesix Nicernensis falndas consnlendas esse. Saussaius in supplemenfo martyrologii Gcdlicani ad kalendas noremlnrs : Nivernis sancti Patricii martyris,
moiict
in hujus prajsulatus territorio

tyroJoyia citat

deindc

nensem adivinms, episcopnm co7isuluimus, doctos e clero urbano riros interrogavimus, cunctisque ignoti riri ignotum nomen occinuimus frustra.
Nihil illi de Patricio martyre noverant. JJnus ipsis Patricius abhas, cujus festum diem agunt die 24
augusti, notus erat.

Neque aliunde

ullo

modo

quis

dum

fuerit hic Patricius, expiscari potui.

divintmi tue-

DE
gymm
I

SS.

VIGILANTIO ET NUNDINO
MARTYRIBUS
IN

MAGEDONIA.

marti/rologii exemplar,

qnod
:

est

Epter-

Uuieciise,

hos marfgres recenset

In

Macedonia

Vigiianti et Nundini. In exemplarihus Bernensi,

ef

Corhciensi

nibus dedicafio qusidam scribitur hoc

nense, In

Lucmsi pro horum martyrum nomimodo : Bcrbasilice Jacobi

Et notatu cpiidetn dignum est in omnibus nempe post recensitos eosdem sanctos, sequi In Macedonia etc; solum Corbeiense Eustachium cum uxore et filiis interponit. Quum vero
gelist^.

eodem

loco,

quaterhodie ista

Machedonia dedicatio

nominnm similUudo redeat, Macein Corbeiensi

et Johannis apostolorum. Lucensc : bi Macedonia Jacobi dedicatio et Johaimis apostoli. Corbeiense

donia, Macedonius, Macedo, merito in suspicionem

cornqjfelse inducimur. Basilis quas

occurrU, pro basilica irruisse videtur.

In

Macedonia

Basilis Jacobi, et S. Joannis

evan-

DE

S.

MACEDONIO MARTYRE
C/ESARE^
IN

CAPPADOCIA.
sancti Macedonii. Lucense
:

De

hoc sancto martyre agitur in marfyrologio Jlieronymiano et in appendice Ifosireidi ad

:

Et in Ctesarea Cappa-

Adonem. Bernense

In

sancti Machedoni. Epfernacense: In Ccesarea

Cappadocia natale Cap-

docis natalis sancti Macedoni. Fuldense : In Asia Macedonis. In Adonis appendice: In Gsesarea
Gappadociffi sancti Macedonii.

padociBe Macedoni. Corijeiense: In Csesai-ea natalis

DE
Rnrsus
CALKHIO
cis

SS.

C^SARIO. DACIO ET SOCIIS

MARTYRIBUS DAMASCI.
fuisse videntnr Csesarius
et

ANHO CCCY.

occurrit gloriosa marfyrum sociefasgrx' cekbrata ac latinis, quos urbs Damascena laurea insignUos tran.^misU ad Christum. De quibus dolemus nihil tiobis prxter nuda nomina,

Dacius, quos solos mar:

martyrii honoretn, ac certaminis locum innofuisse. Nec quxrenti per omnia occurrit aHquid quo ad

Damasci passio sanctorum Ccesarii, Dacii et alionmi quinque. Martyrologium metricum gra:cum, solius CEesarii nomen habef ; cui sex adjungU socios
Suv
e5 (TuvaOXotc TTJc icXTi6eai; fiXoiz
(}*ii8ou<;

tyrologium

Uomanum

nominaf

determinandum martyrii annum aut persecutionis tempus ducamur. Si conjecfuris indulgendum est,
suspicarl qids poferU eos esse ex innumerabilihus

T^tAvouffi Kaiffapiov ol

yftoi.

Cum

sex necarunt veritatis

filii

filiis

martyribus quos ferocissima perseciUorum rabies

sub Galerio

Mendaciorum

Ciesarium.

Maximiano per universam Asiam mactarU, maxime circa annum 305, iUiusperseciitionis quartum. Gloriosse martyrum coronseduces

Ex codice
descripsi
:

Mediolanensi D, 74. sup.p. 41, sequentia T^ a!,-^ jj(^e'p, (scilicet 1 novembris)

Aaffefou,

aOXTjtnq Tuiv 9^1'^^ fiapTiSptov, Kaiaapefou,

I^pa,

lia^tavou,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

209 Qui Damasci variis

.rcronK
<=

SsPtiivoij, 'AyptjcTraj Ao-3i3vf)"j

TTJi;

y.i\

ftwjjia toj

vtjttiou

zal
(lic

a, ov.t .X,..ov .ou TE.pa.,l),oo.

suvoSta? aiuTwv

jv AaiJLxax.fp

TiX^noOivtwv.

Eodem

certamen sanctomm martyi-uiu

fatilis ct socictatis eni-uni.

Cassarii,

Dacli,

Salxt, Sabiani, Agrippa.', Adrlani et Tliomi^ in-

Theodon.

tonncnt.s fcntnt, atquc ibi.lem .onsunimati .,mtquomm synaxis n-itur inmmlynn sancti martyri^
(p.od ost prope Tctrapvlum.

V H

rum.

Ex qm elot/io

Damasci consummatoduo lUscimm : P nomina qiiin-

marti/nnn mcmoriam
hiscelehrat:

Eormn

Sirleti Menoloffunn /ns irr-

qnc mciornm qno^ RoDunii fasti sohduinodo imUcmtf; 2" (dios /jiukjiw un/rfi/rcs sqtfcnt prioribus
esse

Eodem die (1 Nov.) iXafalis .sanctorum mm-tyrnm Gfx^sarii. Dacii, et aiiorum quinlii saucti viri dctenti in urbe Dama.-^co pt diversis cruciatibus examinati, ense obtruncati .simt. Qnx hic drcrnriatHmset ense affirmantnr,tjenn-nlem fantum murti/rii forniam sif/ni/irant,

que.

adnmnerandos. Sirmondi Synaxarium

:

itn

terminat hoc clocfinm

v -ci [i2f:7'jpEt([)

Twy

ev

AaiiMztu Staoopoi;

Patrivoic SoxifiajOivtwv y.^jtEiTs -eXehoO/vh-jV

TE^Elt:!'-

wv

fj

aJvx;^;

TOj

yio-j

lAipiupoi; (-)EoSopo-j,

ncfjne (diqnid

prx

ceteris hic

ancfor noverat.

DE
fonSAN SUB
liALEniO

SS.

CYRLENA ET JULIANA
MARTYRIRUS TAUSt ET
RIIOSl.
(juem ibidem anno 1880 desmpsimus, indicaiife (darissimo riro Ci-riani,dorfore Ainhrosiano
et bi-

ANNO

hodic orcnrrnnf heroinx, (/uarum coromnn Dnm rcrbis marti/ro/o(/inm llomcninmannunfiai: his

cccv.

-^Tarsi sanctarum Cyrenai

niianoimperatore.

ct JulianiB

Earumdcm
cf

sub Maximcntioffab Arfuro

Sirleti,

bliofliecce

prxfecto. Cyriifiia

ct Juliaria

ortx exdi-

versis urbihus

in

GynxceOj a Galesin/o

Castellano in niarti/ro-

logiis suis.

Easdem

mia tandem in urbe martyrium consummarunt. Quarum Cyria^na orta Icgitur Tarso
in Vdicia, Juliana vero

celebrant

menoloyium
cdH
vel

Wixdcsto

ejjheinerides metrica; (/ratrornm ar menolof/inm

rcl R/ioso, uhi

Ba-

tandcm ambx flammis

tradita: sunt.

sH/i iinj)cratoris.

Qnam Cyrenam

Hic magnum

CyrEe-

niam
jjelfaf,

vocant, menolorjium Basilii Cyriaenam apqno hcaf(an fcwinam dcinreps non/ine indi-

discrimen intercedit infcr fexfnm mcnolngii Basiliani vulgatnm ac Medi(dancnsem. llic enim urbem

marfyrnm
sium.

jj(d.T.sfram

lihosnm,

ille

vocat Hhxdein

cahimus. In notis jn-mleccssornm nosfrornm htsce feminis adscriptum invenio, duhitatum aliquando
fuissc

De

utra(jue urbe

Baudremd

Lexico

f/eo-

nfrum revera fuerint marfijres, nulla tamcn An, ijnia in niarti/rologio liomano marfyrii titidus reticetur? Veriimiamen
dnlj/tandi rationc addifa.

Redestnm, quod et Bisanthe Ptolenia^o, ct Ra;dcstum (scd in Scldoni ms. 'PioEj-ov), Rodosto Sophiano et aliis, urbs Thraciio ad Propontidein, episcopnlis sub aixiiiciiiscopo Hei-acleensi, iiitcr Myriophitum :i:> v\ Hora-

f/raphico ita scrihit:

consnefa marfijrihus enunfiafionejirofcrnnfur, addifo

imjteratoris noniine,
esse solet.

qnod marfyrnm

cIoijHs

cleain

'.M)

millia

passnum.

RIio.^us crro,

Rhosium

sokmne

Frsterea Grxei, nnde harnin sanctarum nofitia ad nos jierrenit, nfrinsqne martyrinm celehrant: qnare nihd est cnr be/ttarum mulierum sacram lauream moveamns.
^.

Polyaeno, Rhosos Plinio, Rhossos PtoIenKoo, el Ros vnVo. urljs Syriu* nunif ima :id siiiuin Issicum
in Cilicia; coulinio, inler
et

Seleuciam adaustrum.supra 20

Myriandrum ad boicum millia passunm

qnimns,

Temjms niarfi/rii accuratissimc sfafnere nequnm jjrs-tcr iinperatoris noincn nihd ha-

haud procnl

beamns qnod invesfiyantes trinmjdii annum,ducere queat. Forfassis non erit abs re cmn Baronio (1), Cyrijenaj ac Juliana.' (jloriosum cerfamen anno 305 adscribcre, da id juilmam adejifx censeantur sith
sa!vissimo prssside Ale.vandro, in jiersecutione
(^

mm

a Casio uionte, olim episcopails sub patriarchatu Antio(in'iio. Qunrc credimns Cyriu;-

et h{\\imamp(m(tscssenon Rhx(lesti,nti seri-bitteMns vnlgafus, scd Bhosi, uti habet Mediola-

nensis.

Ga-

eniin cst in Thracia, Rhosus in Credi autein minime potest ex Tarso in Cilicia, lomjiwjuo ifinere Cyrixnam abducfam
Cilicia.

Rhwdcsfum

leriiMaximian/,j)ersecntionisanno (juarto: tunc G(der/ns Maximianns cmarii imjjerii quindccennalia edidit,

et ea occasione christianos (jravissime vexamt. Vide P(tgium,cmnot. ad annum 303, n. 15.

fuissein Thracia- urbem lihaedestnm. Possefqnidem

ficri uf dujjlici

ri

nomine eadem nrhs nominetur, sed id scrijjfum nullibi rejieri. Quare sentiendum ridetur Cyriienam Tarsi ([uidem in Cilicia martyrii

3. Vtriusque marfi/rii hrerem hisforiam dabimus ex menologio BasUiano, cujus textns dujjHce exem-

cnrsuin inchoassc, perfecissc rero Rh/jsi, una cuni

Juliana, hujns urbis cive. Quihus dictis

ntrnmque

plari utimw% vulgato nno, altero Mediolanensi ex

codice

menologii textum suhjicimus, cui Martyrolotjii mefrici versus ooronidis loco imponemitis.

Ms. D.
4.

74. su/h, hibliofhecx

AmhrosKma:,
quein

Menoi.ogium BA.siLn

(2)

CoD. Mediolan.

II.

74. sup. (3)

AHKr,^'.^ Ttiv

ayiwv ixapTLipwv

jva-.xtjv Ivjp-.ai-

v/|^ xai. 'louA-.avY,;.

\\u^<.yj.-vr\
-r,

uapTu.; \j~},^.yvj

.Ma^-.jjLiavoj to'J
\\.<X'.y.'.i<i
'

TtI auT'^

^V-i^^ '~fS ^y'-^ jAapTjpo;

Ma;'-j/'.avo'J

Kup-.a-lvT,;.
iv.

paa-iAEw;,
'jt:o

ix TtoXeto; Tapo-ou tt,;

Tr.t;

/[-.ti

AuTYi

f|V

ETcl

tou

^a!r'./.ew?

;:6?.ew?

tou

f,Yefi.6vo(;

a-JTT.;

n6).;(o;

x-saTr/JErca

Taptrou

TY,;

Kuix-lx;.
xa'!.

"IIt'.; 'j-b to-j

ixeC^e f.yejjtcvo;

xai.

T.oXXy.

avayxaTOEiJa
sC?jmKo'.i;
y.'jX

d^ri.Tiyhy.'.
[a->i

tov

Xp-.TTOv

xaaTT/JeC^a

TZoW.a

'i'jy.'r/.%rshz'.-j%

tcv

Xp-.Ttov

xal HOiy.: Tot;

~T,v

-r^siidzicx, ^u^i^^i-ai

aavT.^aTOa'- xai e'^ow).o'.? TipoTxuvf.Ta',, oux iT.v.-^Hri'

010 ^up-ll^STa'T:tTTax'-ov
(rat)'jT'.v

xeaa^T^v

17JV Ta'7^ o'-.;pij5i, xai. T:'.TTax!.civ

upptwy
iT:'.^i'.-

Tfjv

xe'^a).f,v

^uv

Ta'7;

6'ipua'-?

'

xal

Ycfiov
* /ivo

Trp'.TiOeTai iv
|j.eTa

tw

[xeTWT^t.)

o^viu

te
"

uliipeoypa^iov jieTa jjiti).wv

T(JJ

eTiTa TrpoToe-

)3aT'Je'.cra

vap07ix'.!wv
p.i{A(.)v

uito

oyoATiTwv

Tiaiowv

auTTi;

jtevOTir.)

vjui

-zz

^r-.xaO^isavTe;

coif.

^/oAiToiv.

tut:tto

xal 'J-6
7r6).'.v

xai aTaxTWv o-rsaTiWTwv

repi.T,"j'To, Eu;aj^,EVT,

xaL vapO/iX", u-o

UTto
[X'.]J.w/

TyoA-.Twv TTa'!owv TUTZTOVTe;^

outw;

=ir'/.iOiijav"''^-

^tV

lap^ov

vujjLvf,

oe

xai aTaxTWV !7TpaT'-WTwv Try TapTov

tt6).'-v

\\) Anii.eecti's.,i\i[ aii.

305,

num.
I.

ir^.

(-J)

Ail

iliciiL

Xtjv.

\:\)\'.i'^.

Kt

V.

Noremfn-is

Tomns

'Zl

210
{A->|

DE
ToiTi;

SS.

JACOBO EPISCOPO ET JOANNE PRESB.

Tid).'.v

hoitr^ai yjjjivr,,

j-o OsLa; yap'.To; iTxeTiiTOri,

stowXoXaT^Qa'.;, MeTot oe

yjij.v>.v

Trep-.Y.yov

TETpax-.;.

E'j;a[jiv/,;

oe

ET IMPR.

xal oux i^AeneTo

olItw;

t6

aijT7,;

UTTe

[j.->i

6paT0a', yufjivTiv, inzb (ieia; /aa-.To;

*

T-.jjiQpTid-^va!.,
fjva.-.Y.oi;

dyjki-yy.

iiokz:

'PawETTw,

eTy.e-aTOr,

t6 Tujia

xal

o-jy^

6paT0

yjfjivT,

tol;

fAETa iTipa;
fjievTii;
y,a.i

ypiTT-.avf,;. "loyX-.avYi; xaAo-jTiup'.

fow).o)vaTpi'.;.
ijtETa
T-f,;

"OOev aKOiyjiei^x

tt,

tzoXz: 'PoTtli

^x tt)? auTTii; TidXeio; ijna3'/otJTT(;,

Ka. aiJL-iOTepa'. iv tvj

yjvaixo; yptTTiav?); 'louX-.av/^;

tz^jo:

)vSyofjLevTi;

ix

TcapeooOTi.

xaj/ivw

oo^ali^ojTa',

TcdXem; 'PcTOj,

TtaozoiooTa'..

Tov 0e6v
aiiTwv

xxi

eUy;ap',TTO'jTa!.

auTw

Ta;

jiaxapia;

ai^Tixav ^jyiiLi;.

Cyrijena in^rtyr, Maxinilano iniperaforo vixit,

Eodem

die sancta"

martyris Cyriten;^.

H;t;c,

ex urbc Tai-so

Cilicia?

oriunda.

Qua^ rum
varii.';

a pne-

fecto ipsius urbis coinprehensa

modis coge.supercilii.^:

Maximiano imperatore Tarso,Cilicia: urbe,oriunda fuit. Qufe ab eo qui istic priieerat comprehensa
ct

retur Christurn abnegai-e idolisque thus offerre,

flectique

multis coacta Christum abnegare et idola vene-

non potuisset, eaput

ei

cum

rari,

non obtemperavit. Quare ruditur

alligant

ei

caput
asino-

raditur, faciei prjefigiturtabula contumetlis plena,

cumsuperciliis et tabulam contumeliis inscriptam

asinoque imposita
riebatur;

lerulis a pnerls .'^cholaribus fe-

cum pomis septem

ipsius fronti

quam

deinde mlmi ac pelulantes mih"tes

tpsa

nudam perurbcm Tarsum circumducebant.

tecta

vero orans ne nuda conspiceretur, dlvina gratla

que impositam ferula manuscholarium puerorum verberantes, sic agentibus mimis acpetulantibus mllitibus Tarsum urbem nudam circumduxerunt
quater. Fpsa vero orans ne conspiceretur nuda,

neque ab

idololatrls conspecta fuit.

Post hos

cruciatus in
alia

urbem RhjEdestum abducta, una cum muliere christiana, Juliana nomine. ex eadem
in ca-

per divinam

gratiam tecta

fuit

corpus, et

non

urbe oriunda, ignibus traditnr. Qu:e ambit

conspiciebaturnuda ab IdoIoIatrls.Unde abducta, in urbe Rhoso cum mullere christiana, Juliana

g mino Deum

laudantes ipsique gratias agentes,

nomine, ex urbe Rhoso oriunda,

igni tradita fuit.

beatas anlmas efflavenmt.

E
MARTYROL, METRIGUH Ri-XUM
:

Ka.

K-jpia'.va
TTvoT,;

r:p6;

TO Tiup

7.~0Trvct,,

Exspirat igne Cynajna,

maximum
Deum.

IlaTY,;

T'.iJiwTa

Kup'.ov

(jtevav.

Remm omnimn
Flamina?

spirantium colens

Tw

Tipd;

ae

'iiXTpco,

SwTep, ^xxsxauuevTi
'sipv..

Philtro iui, Redemptor, arsit, optime

.luliana perferens rogi.

'lo'j)viav>|

xauTiv ^x 7:jp6;

5.

Quihus

lectis,

ohorfam miimo meo suspicionem

circumducitur, precihmque a
conspiciatur.
ejus

cHiH lccfore commitu/raho. Esfite ha-c nnsfra Cyriae-

iyr,

na cadcm qita; Barbara,ccleherri}na vir<jo cf marqnx die 4 decemhris colitur ? Causa suspicandi hsec ext : snh Ma.riiniano impcratore utraque martijrinm fiiisse lcgifur; idcm suppiHciitm, idemquc de

Deo impetrat ne nuda Barhara ririjine in Actis apud Mefapiirasten uarra nfur.CynadniB mar-

Eadem

dc

tyrii socia

adjungitur

.Juliana.

JuJiana quoque
/nqu/ri po-

Barharw
terif

sociafur.

Qua de reaiuptius

uhi de sanctse Barhura; martyrio aijendum erit

utraque miraculum narratur. Verherihus scHicet

affecia Cyriaena, vestihus spoliata,per

ad diem 4 decemhris.Hic 'duhium movisse sufficlat.

urhem nuda

DE
(I.

SS.

JACOBO EPISCOPO ET .JOANNE PRESBYTERO

MARTYRIBUS
IN PERSIDE.

V. H.

F
VBRl!J!M!|,|-

tiorum

murtyruin mcmoria

in

martyrologio
rerhis
:

^aTiXew;
7c'!ttq;,

ev

IlepT-.lo

oioaTxovTe; t6v Xoyov ttj;

Tr!.TTpi'-50VTe;

THR CincA

Homano
et

aiiiiuutiafur seqneutibus

In

xal

tioaXoJ;
Kup'.ov.

xizo

tcov

ANMM
gccxi.v.

Pursia sanctorum
Jacobi presbyteri

martyrum Joaimis epi.scopi sub Sapore rege. Eoi'nmdem

Sirletl, (ialesiuius,
:

EiouAwv in: tov

iOeaTaTO 6
T'.va OTj|Ji(.ov,

Ev

^:y.

ojv

twv Tiaepwv
*
ril)

e7i'lTxo:io; 'luavvTi; xaO' utlVo-j;

avopa

meminerunf meitoloyium
.steltauus,

Ca-

xaTeyovTa T-aOrlov
^
"

^^ 6'7iep

^ iv

axpw
tov

martijroloyium metricum ynectim

t:yz

TTstpavov

oTTt.;

.oT,ij.to;

opajAWv
tov

Itz: ^

tc'!txotiov eT:E(lT,xev ev tt, Y.t:^xk-q a'Jro'j

Iluv "lax(i)p(u,
zt\> OijiT,

TTetpa*^

XptoTou, \vooz
Outtji;,

vov '" eiTTUv" Aa^e,

^T;e(j-JjJ.T^

E7i'!T/0T:ej

'^ TTecoavov ^' ou

ixpaTTiO-^i

'liua^vTji; i)vYy.iv

o Xpitrioy

ra;

xal

|AeT'

dXiya; T,u.pa;

Teoum, Jacobe, mysta fide Numinis, Scindunt Joannem, simul my-stam Dei.

Tiapa

Twv

tJL-i^-ww^ xai auTo; xa-. 'laxuj^o;, 6

Tipe-

TjjuTepo; '*, xxl r.oyXa. T'.p.wpT,OevTe; TrpOTepov xal

ou-^dpo'.;
jjaTavo',; TzpoTojxLXTiTavTe;,
*

uorepov

5ia
^^

De quihus Menotoyium BasHH

Mediniaiicusi P. 74.
"AOAtiT',;
~0'j,
sui/.,

cotlatum
:

cum

cod.

^toou; ^Te),e'.wOT,Tav
T|pnov
\i^iy^:

eu-^ap!.TTO'JVTc; Kup'!({)
ot'.

t^ c^

payiua 41

OavaTou,
aTisjjT,

'jrrep

auToG
Ta

0ave'7v

twv aylwv jAapTupwv Iwavvoy

e-ni.Tx6-

T,^',wO f|Tav.

Kal
t6v

t^
ev

iT:'.Tx6nu>
tt,;

TO-j o've'lpou,

xa: 'laxwpou TrpET^uTepou toj ^7i'.xaXoy|j.evou

d7TOAaJ36vT'.

TTeuavov

aoOapTOu wwvi;
ut:6

^*.

UT,Xti)TO'J

\
'J7i-/ipyov
tS:

'ETa:pT,Tav oe

ivTijj-w;

txutw

thttwv xal

OilJToi

ilafiwpiou

toj

[lepTtov

euXapdJv avopwv.

'

ttdd. AaTii; i\i-(izo

ul6c

Mapia?, qui dicebatur

in urbe.

filius

'I"''-ti>Po^J

Marifp.

- oHi.

(i(/rf.

rf, -o^Xei,
t

xaTovap.

"

xou rpE(TJ3uT^pou, captus ruin Jacobo presbylero.

tiov
aTrttrTiov-TrpEffPu-iEpo;)

(.'^api

ow.

"^

TtaOeTv.

6 (iTriOTiv.

"

^-nz,

dXEipatviov.
>-

Trpic.

om.

~ " (iiripTi-^dtii;)

om.

"*

mi.

TE^fdviov.

5.

" xpitTiOilc

jieti toj

Gertamen

DIKS PRIMA NOVEMBRIS.

Ccrlamen saiictoium iiuirtyrum,
211
Joaitnis epi-

scopi et Jacobi presbyteri cognoniento ZelotiE. Hi. Sapore Persarum i-ege, in Per.side vorbum
fidei

docebant, multosquo ab idolis ad

Dominum

convertebant.

Quadam autem

ano~ sfoo traxis^ dkmdm est,pro Ipso corjnaio Domini habnrrnd. Vfrum^fnr nnni.frrm
snfj

Gru^rornn, ronfndo, ,pu hunc JacoInnn .x co,jnomh,e Zehta^, ,pwd ah hmompno

M>ra

Ju-.r esf

KX

M.-iS.

die,

quura Joannes
sununisibi-

Sapore/in

episcopus

in

soninis vidisset carnificem [ad se

accurentem

el]

coronam, i|uam

in ensis

tate circumferebat, capiti suo

:

imponentem,

>J9ePersarum,passnm esse, Menotoqiim affirmat I asswuis anni incertus, nihH haheo qnod affir mem. Puto nihifominns utrumqnr
ce,-tam,n,s

mart,jrem mneti

que hsc dicentem Arcqie, o ephvope, tjunm e.rpefit!ti coronaw, paucis post diebus comprehenditur ab infidelibus, ipse et Jacobus presbyter. Qui variis primum cruciatibns tentati,
tanfopfir gladio deindo ca;si, occubuere, grallas Domino Deo nostro ad extremum usque agentes, quod digni habiti fuissent morlem pro ipso oppetore. Atque ita episcopo accidit quod in sonmis
vidorat, incorruptlbilis vit^e

chri^ .sf,ano,-um laicis, in doctores prxsertim, episcopos v,del,cet et p,-eslj;,teros, persrcuio,-is ,-af>ies desa^riret,

roronam

ol,tinnisse

qunm, missis

crca annum

Ch,-isti 343,
i-egis

-yrcufto,i,s 0,

Sajwis,

qui est ejusdem perPeisarum, 37.

aw,
alio

Krodius Assetnani in priori rolumine Actorum Marf,j,-nm 0,-ientafium. hunr Joannem einsropum
socio

Jacobo

p,-esh,jte,-o

merito distinguii ab

coroimm consecuto.
virls
in

Joaunr episropo qni cnm Xaisefe, qdscopo

,'n

Sciahaea,-datensi

fidelibus

autem piisqne

eodem

loco

prorincia Beth-Germa;m, ejusef sociis

-7,

qne discipnfo Josepho

honorificc sepultl sunt.

novemdecim, marty-

rium

fecif.

Vide nota,n

p. 102.

DE SANCTO SEVERO
MARTYRE
IN

NOVEMPOPULANIA

. V. H.

VEBISIMTLI-

I.

De

Vitis S. Severi.

De

setate

eanmulein.

SSeverus
veri
"

martyr

TER AKNO
ccrcvii.
S.

in

mmen dedit urhi Sandl Se~ Vasconia. Fundato enim super satumutim
sa-pins

^crum
sa:2Hns

dosunt, incuria aut inadvertentia scrlhontis aut transcribentis potius et describentis

niartyris

omissa

sint,

Severi

monasterio, quod

non

fa.Ile cst coniicorc.nisi

inarlijris
/listoriaiit

rlestructum,

quod ab

ip.so

scrlplore

remdifieatum fmt

paf/anisqnc ut fit circa camohii

nmros

accolentibus,

tiarramua
'Saint-S^ver

Landes).

tandem ci,-ca anmtm 1100 nrbs SanctiSeoc,-i mnnita fuit. S. Severi historiam, uiiis nobis drfir/ndibus ,'erniu fontihus, na,Tab,mns ex Historia Monasterii S. Severi,

qnatn decem

autographo ahsolutam omnimodo cum subinde ad sepnlcrum ojus sstpius visitandum invifet. Secundo motro scripta est, i^ingui non niinus calamo, nec minus rudi et inipolifo, ah eodem
et

primario

merito possumus stimare, quippe

Petrus Daniel

Du

fihris proserntus rst Buisson, Ordi,i,s S. Benrdicfi, e

fbrte aut alio

ejusdem

sevi

monacho, cuni ox obepolitiori styio

ita

contp-ef/afione S.

afmfntum

Maiwi. Opns ja,n ab anno HiSl duoru,n fe,r. seculorum tenebris er,ieet

m prima. Tertia
dignoscitur.

diontia injunctum hoc operis suscepisse se dlcat

paulo

exarata
iri

At fidem earum non

G runt J.

Indubiani

F. Pklegert, canonicus Aturensis,

A. Lu-

quibusdam
falsitatos.

faciunt contradictiones

quaidam

yat, cano,i/ens

ot

decanus Viffainorx, norisque cnris

quas referam subinde

et refellam.

Hme

ai'ctum,aliaf}oi-antibusp,-a;se.rtimB.P.LabafS.J.,

Laheyrie, p,d)licx luci dederunt, dedicatum ///""> ae TiV/"'" D" Victori Delannoy, Atnrensi episvopo, suh cujns p,-a:decesso,-is lU. i>"' Kpivent auspiciis egregio operi manum ad,noi>e,-ant.

ac

Domino

Diibnis.<;oni,ts; hoc ejus de aurto,-ifate Vifai-nm S.Se\-i^viJudicium,non vafde faustnm. In notis quas te.rtui stdrjunxit, dicitur chartida>'ium

par-

,'um,ex(juo triplicem Vifatn descripsit,circaannum

l.iSO seriptum fttisse

a notario pnhtico, uionasterii

Prodiit autcm

Vicojufi,

ad

Aturein

ex

typis

L. Dehez, anno 187G. Tifufns est .-Historiai Monasterii S. Severi libri X, auctore D. Petro Daniele Du Buisson 0. S. B. Congreg. S. Mauri.
^i<biiif!so'iiiiiti

S. Seceri secretario, /jfouf. videreest in finr

payinx

prima: ubi nomen s,m,n a/>posuit

aidein notaritis

{{).

Vocabatur

Almdie (2). Vifa quam Dub,iissonins /)rijna,n nnnrnpat, sn-ipta dicdur Jns.^u G-,-e(joi-i,

^.

liisto,-ia,n hir
ita S. Severi,

auefor ejcorditur, id par

e,-at,

abfndis, qni ohiit

anno 1072

(3).

Vita ,m'o

.lecuti

'

cvjus triplicem

fonnam

tribns

qiiam ferfiam appellat, dicitur

octintjentis, inquif,

fxlrifilid
^'ita

/mma

tem/)o,-e,

e-rentpfaribus eu-hihet.

fiaud

En

re,f>a Dtd>uissonii, fih. I,

annis

scri/ta (i). ht

ab enarrandis
sat

omjiiiio
'^inrera.

: Triplicem auteni ojus (Soverl) itam jam a plus quam sexeenlis annis scriptam mvonio et in parvo chartuiario nosfro suhinde

Protoijns,p. 1
\

S, Sevoii jesfis, Dnhiiissonius inelhodo

ttsits cst

eomtnoda, q,iam hisce

/j,-ofoyo (5)
:

verbis

declarat in citato

descriptam,anti(|nilatissimplicitatom satlssuper-

Ut autem corta a dubils facilius discernero quisquo valoat. compondiosam iiic daho

que redoientem. Prlma qnidem ad marljrii ejus usque tempus progreditur, quod tamen marty-

nnm

non ibidom

relortur.

An

vero pauca iju^

Vitam ejusdeni sacratissimi rcgis et martyris fVtfam tri/>ficenij pra'viam, (|uas oidom subjungain, annnta(Soveri), ad has antiquitu.'^ scriptas

(ll (3)

Totn.
[.

cit.. p.
'1.

1.

iwt.

ihid..

nnt. n.

r.

('2)

Ibid..
'1.

p.
rf.

-2.

ml.
(.-))

h.

p.

-'.

(4) Il.id.. p.

nnl.

Ilijd.,

tiones

^li
AUCroilE

DE

S.

SEVERO MARTYRE.
ad
/ici-

tiones cuique subdendo, et deiiicle miracula

fiirtc ipsi

G.V.H.

ejus sepulcrum patruta ex supradicto chartulario

fideliler et sincerc

fiilrutur seexscripsisse j)arvi ckarlularti

Duhuissonio repertum, quijipr qui codicem

D
yHa

deycribam,

dc

aiino circiter
4.

loSO confectuin.
tertlu

Qitarum
Viiuruin
coiiiprndiiim

3.

Compendhsam

ilhun S. Severi Vifc/i/, <juam

Duhuissmtiits e.rnyurit,
rif< S.

ad

couspeetiim ijciirnitem

Contendit Dubnissonim Vitam tertlam ante rcVijKas duas fu/ssc cnnscripfam, secufo nono
incui/tc.

relhpiix
antiijuior.

a Dnhuissonio

Scveri leciuyis ocuUs suhjirieiuliiiu, hic snh-

Aucfor euiin

tertia- Vitic,

post relafa qux:

fiedinnis,

Qua

perspecta, disjmtatiotiem

mstmm

damS.

Severi miracula,

ita perffif

Succedente

mutHaimir.

facilius uuusfjnisque

segui

jioferif.

Compendiosa
quse regio

ilaque lempore Sebastinus quidam, vir religiosus

ViTA
fuit

.sANCTi

Sevkri.

Sauclu.s Severus priuceps

in

ac totius provincii3e priiiceps

potentissimus, in

regionis

cujusdam

ScyUiia,

honorem

beati Severi ecclesiam miraemagnitudi-

Anibllg^onia

.^eii

Aniplicania vocaljalur, cnjus erat

nis ac pulchrltudinis dcdicavit,

quam

j)Iurimis

regulus, el rex vocabalur.

Ad

fideni (linisll con-

ornauicutis aurels et argenteis et columnis etlam

versum

fuisse cirea

mediura

seculi quarti

ab

incarnaliono Doniini

conjicere po.ssumu.s,

cum

marmoreis adornavit. Ex quo eedificio adhuc qucedam columuje apud nos habentur, in quibus
clavuli argentei
adfixi

regnavcrit lempore Apostat;e Juliani. Cujus crudelitatis et impietatis horrore permotus,

videntur

nam

cetera,

necnon
rcfrios

genlis sufe obslinatione,

quam

christianam facere

nostrorum delictorum promerente culpa, penitus ab exercitu Francorum sunt dirupta {"2). Vixit
iiaque htc auctor posf desfrucfam ecclesiani a Sebastino principe ^cdificalam. Sebastinus

pro votis suis non ijolucral, refmuni ct

honores abnegare decrevit, ut hberius ct pacatius regi regum Christo serviict in ercmo. Sed duin

secessum hujusmodi meditarelur, ad pra?dicalioevangelii et ad martyrii coronam a Deo vocari se divinitus novit: ideoque sex silii socios adjungens, nempc Ceruntium, Justinum, Ciarum, Polycarpuin, .loannem et Babilum, Komam per-

aufem inira annos 670 et 709 vtxisse diceudus est. Dominus enim de Marca, ait Dubuissonius (3), in sua historia Beai'nensi, Jib.
I,

nem

cap.

24 etc, duces

et

guber-

rexit.

Unde a Romano
strenui
Christi
ct vIee

pontlfice nuntii

inissione

su-

Vasconum dinumerans, assignat primum E Genialem circa annum Clu-isti G0:3, secundum Aiginhaiuum anno GiG, tertium Amandum anno 630, qu:ij'tum Lupinn anno G70. Alium autem non
natores
novit inter hunc
et alium ejusdem nominis anno 7G0; ac sic per centuin annorum spatium Lupus I Vasconife dux fuisset. Itaque intermedimn vacantem locum occupasse dicendus est Sebastinns, totius provinci^ dux et

scepta,

Gallias

petiere,

Lupum

angelocomite
martyi'is

duce. Galliam igitur Narboui)i

quem

fulsse dicit

nen.sem pcragrantes, Tolosam adeunt,

Saturnini
ejus sese intercessionibus supplices
et,
lis,

sancli

sepulcrum devote

visilant,

commendant,

reliquiarum ejus acceptis qutbusdam particuinde egredientes Novempopulaniam ingreqn;e iiunc Vasconia nuncnpatur. Sotrium

princeps potentisslmus, qui

talls sic fuerit circa

finem septimi seculi

fiuissoni/is,
5.
siss et

et initium octavi.

Hxc DuCujus
aiicfor

iliiintnr.

sane haiid incomniode.

seu Sotlum, Ausciensis nunc dia-ccsis

evangelii luce primuni irradiant

siam in honorem S. Saturiiini sub duce angelo ad castrum Ctesaris seu Paleslrion, quod regis sedes erat, iter dirigunt, ut e
eapite provinciai ad
et citius perveniret.

urbem, ibidemque eccleaidificant. Dcinde

Vixit autem auc.for ante rezdificationcni ccele-

monasterii a comite
iii

WHlelmo Sancio factam.

ef

vixit anie
fifiem
scciili

Xam

eharfa seu dipJomafe

fahula fundationis

secundai seu restaurationis monasterii S. Severi in

capite Vasconis!,

X.

a Willetmo Sancto ejusdem eomite

vero sapientes inquirebant
si

inembra lux evangelii

facilius

facfx, Jcf/itnr

Ipsi

Cum

igitur sanctus Severus,

S. Severus gesta vcl

ffallice

divina operante potentia, aquas fluminis Alpheani seu Aturris * divisissct, et cum sociis per alvcum
sicco

Adoui.

pcdc

ti-ansisset,

et provinciae et a

regemque Adrianum, castro imperantem, ab infirmitatibus variis

plm-ium possessione d<emonmn liberassct, et populum ejus ab idolorum cultu ad fidem Christi et veri Dei cultum convertit; et

ipsum

subindc

initio soculi quinti

V^indaloruin

manibus

truncato capite ad
gloriaiu evohivit.

palmam

martyrii ct ca-Iestem

Passionem haberet scriptam. biventum est a legentibus qualiter illud monasterium fuerat constructum,et qualiter a Francigcnis hominibus fucrat destructum. Videsis i/tfexjrum diploma infra, inter docitmenta. Diploma illud scrijifum esf,J'ixfa cliarfularium quod pircc ocidis Duhui.'isonius habefjaf, auiio !ffJ3,Juxta Dominiim de Marca anno 982. Praiterqaam quod Dominus de Marca charfularium S. Severi non vidlt, testante Dufniissonio (4), possnnf fortasse in concordiam
redigi sententim ambss,iit scilicet chartularium indict Dominus de Marca opequa facta celebri in confcntu dijjloma j)romiUgatum fuerit solemniter. Quidqnid id est, cerfum manet prmdicta verba tunc in Passione qnadam S. Severi fuisse inventa, qux sane

Morte taincn potentior, prieci-

sum caput

et

decollalum propriis assmnens manl:

cet operis

inchoafiouein

bus, ad locum usque sepulturae portavit nbi postea ecclesiola in ejus honorem jedificata fuit, et plura facta sunt ejus merilis ot intercessione
rairacula;

ris absolutionein,

quorum quaedam subinde releram, prout a primis nostris patribus scripta sunt ot relata. Ceiebrabatur olim ejusdem sancti marlyris festivitas

nulla alia futt qiiam hmc Vita tertia. (diud

documcntum

reperitur, neque

Nullum enim uUa alterius

prima die novembrls, in qua martyrium subiisse refertur; sed ob festum Onmium Sanctorum, die festus cjus ad octavam usque diem ejusdem mensis translatus est per bullam
Clementis papje V, quain ejus
VitoD
triplici

aliquando mcntio facta

leijanfur, qiiai

e.sf, tn quo praidicta verba sensum dicti auctoris clarissime per-

stringind.

Vixit erijo ante illud tempius; si enim

fiiisset,

snperstes

subsequenti

ac

subjungam et Iranslationis histori* (1). Hiicusque compendiosu Vita S. Severi o Didmissoiiio coiitractd, qua' itfrum jnre inscripta fuerit ah eo : absqve ullo fauulaiu^m n^vo, prxsetis dispufatio docehit.

quum loci destrucfi habifatorem monachum satts clare se innuat, jnssens fesf/monium tulisset, neque ojjus fnerat inquisitionc
G.

sapientum.

(jenis

Imprimis dolendum

est

nidlim
esse,

vetustum tripHri.^ Vitic e.xemplar

ad

manum
I.

Priinum monasterium destrucfum a Franei- Pi-imii 1^'f" sfCiiUt' hominibtis fuit verisimiliter anno 819. Tunc ,? XI pn-ti'"-^enim Ludovicus Pius, CaroH Mafjnifilius, VascoItim foiii'*^'' nes, qui anuo 816 rebellaverant, castigurit, et (5) sfcitmf^'{'i)
L.

(1) ibid., p. 3-5. {3) Ibi.I..

p.

1-27.

(2) Ibid.. (4)

lib.

II,
li,

cap.

p IT,
nut.
c.

lbi.1.. lib.

p.

1,

Cbron. Moissiacense iPerU.

p.

Moimm. Genu.,

ScriptL

1,

313).

exercitus

DIES PHIMA NOVEMBRIS.

j^

cxeicilus qiiem miscrat supcr Vascones robelles, cuni tiiumpho vicloriEe reversi sunt, occlsis

Jl;l

notnm

csf.

Oimmmnr

gufum fpinmiam
Joca niuttornm

aufem Severum nnstrum

re-

Cul opinloni ndhoird Diihuismnlus (I). Undc manifcstum nt audorem tertiai Vitas, (juum nideni ddetx ecdesioi ceniercf, aut
tyranniinis.

fuisse qui trihufms

nnperio prmerat. Erant autem vicina PuJ;esfiuv

barbaiZZi

~
..

fmrharorum
dixeris,

meido

IX riwisHt'

aut

me Sarracenos
frequens
est

inf^nrsifniifjus info^t'a

ineunte. Vita qxiun

Dn-

huissonins primain rocal^

in

quiapnmohco

inchar-

quorum sanctorum auuchoretarum Viti.H

sive Iiiemnu,as,

fulario conscriptam inmnit, adsecidum Xlpertinet.

Dicit enim anrtor se srnpsissc juheide Gnrjorio

ahbate, qui Grcfjorius monasterio prxfnit ah

sernifKSi Severum cx regionc Scifhi prope Mureotidem paluflem orfnm didmu.., major erit in invenienda Amldigonia sive Am/)Iicauia
difficulias
; sl

anno 1028 usque ad 10 72, postea episcopus Sarcmrensis

et Aquensis. Vita secunda mefrire srripta versihus hexainetrishoninis, auctore ijnoto, fjnsdem fortas-

ex monte Scfhim, probaJnJis ridebdur Cfmjednra doctis.'<imi Patris Labat. Ahifa nrf^s est Lgsaniai

sis secidi.

Damasco ad occidentem est, septentrionem verquai nomen dedif uni ex fetrarrhH.H quarnm Evangdium mcmind, Afdlenm qum Abihnia
qu:e
stis,

la-

tiue dici potuit, et

Hxcest

illa

AJjiJa,

faciH con-upteia Amplicania. quam PioJemxus, Jih. v, ca/,.

II.

De

l~i,

patria S. Severi,
ejiis et vita^

inter CceJesgria; urbes recenset

deque

nomiuc

AfjiUe,

genere
S.

fenipore.

'gnomcnfo Lgsanioi : 'ApC^a N. Satnrninus ex iila rcgione

im-KXy,bti^ Aucravfeu!

egres.vis dicitur.

Kt

Seveius
jjutrh

Vita prima
Beatus
di erga

revera sanctus ToJosfifinm apostoJns In Vifa quam sno fempore eJncidaJnm us, ex Oriente oriundns
tur ac Joannis Baptistm discipuins. Quod verum sif an ffdso inventum, hic disputare nolo. Co/ifcudo

pafriam Severi his verbis indicat

clinia oriundus, licet

legi-

igitur Severus, extreinis partibus niun-

Sithicum

natione

Wandalorum

barbarus,('^c.

Partibus occiduis Sciticse

hligonia, eique

dura Secunda vero: plaga regionis. Terra

solummodo Sithicum

autem sancto natalis vocatur AmpHcania vd AmSevevus rex jjratfuisse dicitur. Ita enim in Vita prima Icgiiur : Severus rex nobilistertia ipse

clima, AmpHcanix regionem, cx inenfe auctorum qui Sevori res gestas scri,m~ runf. non in horeali Scytharum tractu, sed cirea

Pafwsfina- fines essc qnxrcndain.

0. Quid autem si Severuni ScijthupoJi ortiim difdnms? Est enim Scgfhfipolis urhs PaJxstinai

im.m
^nitf'"iMinii
''"'*''"""-

simus dominabatur Ambllgoniaj genti. Et in Vita Severus hqucns intruduritnr : Gentili

natione

Wandalorum

et

ex patria Ambligonicje

regionis oriundi sunms.

Pro Ambligonia tamen

in

Vita prima
S.

Zonara (2), ofiin Mefhora dicfa fuit: Cujnsjuxta mwnia Sofis liberornmquc cadaicra in rrncesfueresubJata. ScythopoHn, dicit PJiniusiS), anteaNysana Libero patre sppulta nnlrlce, ihi
qure, tcste

postmodum scrihdnr Ampli(';niia, et Severus in. eadem Vita dicit ad socios : Beatis-

deductis Scythis. Qu<e etiam vocafnr Scijfharum

urhs,
T.6hq,
V.

g. in versione

LXX:
est

-cV' ptiOiSv,

f;

i<jxi

SxuOuv

simus Saturninus a regione nostra egressus. apostolorum extitit discipulus, et ab apostolo Petro episcopus ordinatus ad prtedicandam vcritatem
Tolosanis civibus est dircctus. Qux st collijan^Mr imMmj Aa6emi/s clima Sithicuni s/Ve Sciticam

Bcthsan,

qux
ii

Scgtharum
cap.
c.

urJ>s;

quam

JosephusJ.
-

V Anfiquitatum,
Maccab.,

I,

Scijfhojjofin
wpiii<TaM

appeJJat. In Jihro
5:xu0(iiv

XII, 20:

TtoXtv^

profectl sunt contra

Scytharum

urbeni. Cujus incolai versu 30 vocantur ^xjOot:XiTxt,

terram, re(/ionem AnipJicanix sive Amblifjonix, e qua rejione c^ressus martijr iSaturninus apodolodiscipulus faatus est. Egressus vero Severus e patria fcrra, cum socUs renif ad portuin Accaron;
u-iuh solventcs vencruHt

Scgthopofifcs. Urbis situm accurate detenni-

natum invenimus, notfda

reth
et
'II ol OT} TraTpic,

ntm

distantia alac.u Genesaab IUevfisoh/mis. Joseph enim in Vita, n.Co :

[TtplEpii;
],

oj 'lojirre, /.EiiJLEvr, ev ttj

Viwvr^-

ad

cirifatcm

Jopem,juxta

oapiTiO!
sVxoffi

Xifivr,

xal

i~i-j^vjzx...

^x^jOottoXewc

criiSictl

montem Golmentancum.
fortfistt,-

xat Ixa-jov,

Tua vero

patria [Tiherias
sUa...

j,

Juste,

Abihm.

Consonant itaque trcs Vifx in assif/nanda Severo patria sire FaU-stina vd Syria, sive supe8.

ad lacum Gennesariten
wpiiTiffav 7ii

Scythopoli ahest
Joc. cit.
:

stadla centuin et viginti. Et Maccab.,

riore yEgijpto.

Non enim

hic de Scijthia sive

pxa

Asiaua cof/ifandnm. ridetur, ad portum Accaron vcnisse dicantur,ef revcra propinqua sive regio Sithica sive Scitica
sive

Euroquuiu deam-

SxuOuv

itdXiv

i-ni-^OMvaw

iiti

'UpoffoXoucov

(Txaoioj; l;axouioui;.

profecti svint coutra

Scytharum
'

bufanfes

distaiitem ah Hierosolymis stadia scxcenta. Strafm, Jib. XVI: ii xEpi faXiXafav IxMT.ohi,

nibem

adsit.

i'c(/io,(quai

Est enini mons Sethim sive Sithi, monfaua inde a Damascojuxta Palaistinam e.cten-

Seythopolis

qu
f.

circa
c.

Oaliheam

est.

Et
twv

Jfjsephus, dc BeJJo,
Zii i~f, p.effr,|ji^pta;

III,

4 :Whlalcii...

Siopi-

ditur afque

ad mare

vergit; est et regio Scithi in

^nxzpU

- xsi iJxuOdroXic

|'/p!

yEggpto prope Mareotidcin paludern. Ulriusque frequeus est in Vdis Patrum mentio. Difficultas

lopSivoj pEiOpuiv, Galikeas... disterminat... a meri-

die

magna est in AmbHijouia invenienda, sive Amhliganiam dixeris sive AmpJifaniam. Ignofa ntique
geograpkis regio, ant saftcin ignotum rcgionis nonen.

fluenta

Samaris et Scythopolis us^pic ad Jordani (4). Quare c.rras-se /mtandus est Pffjleinanis,
V,
c.

qui
cui,

l.

W,

Scijthopfjlim in

Cade-Sgriu /)onit;

ut bene

credit

Cellarius (5), Decapolitana

Quod tamen scrupufum nnJJum

movet, quia

societas

impusuil,

qu;e

trans

Jordanem

est,
est,

Patrum, fiui circum ilia loca incoJeJmnt, plurima Jocorum nomina occurrunt qux per tjeographornm Hbros frnstni quxsieris. Ad coujecfuras igitnr cjnfugicudum est. Barbaroruni rex Severus dicitur, dura nafione Wandalorum barbarns:
'*

lu Vitis

Gxecpta sola Scythopoli, qute citra fluinen

prope tanien illum. Inter Decapotitana.^i iirhes camdeni I. c. PUnius n-cfnsuif ; </iiarnin uninium

andatornm nonicn grassanfibus pcr imperinm

gfncndi qnadam nuncnpatifmc adhxsissc

maximain esse Srgfhfipfdin .Jimqdius ffffrmiit (0). Tandem Animianus{l) et (8) Hieronijmus ScijthojjoJin in Palxstina ponunt. Cui quum vidnu stf
Abefa
urJis,

fiarbaris

noinen .iinpUcauia:

inile fortassis for-

(1)

Il.i.I..
lii.

[,.

131.

(.>j

Amial..

lib.

1. 1: I.

'

(.^J

Hisl.. lih.

III,

c
(S)

13.

- ()
locit.

/V ^*'^o.

lih. lil.

.-.

:;i.

- (7f L ib. XI.X,

V.

^t.

(1.)

CiV. Cellanus, Geoi/r, uu/iij.

(o) Ibid., lib.

De

mntum

^14
AUCTOKE
C. V. H.

DE
fiiit.

S.

SEVERO MAKTYRE.
veiiit,

matum
rcfiluiif

oriiiiifhtm

tifar

lucti,^

Saue Satundni j/atria (jiifu/ e ma Severus ilidt, favih- adiiiifJurdani snfiH propinqiius, <pii Joaniiis

liifusgue legenfes

Hevetns cum

sociis

ad poi- D

Baptistai discipulo eoriveniat. Sle

enp

stafneii-

Arcaron adviiiermit. Naviui ascendunt fcnduntque ad jtartes lioreales ; scl rerecti ad liftiis, pedihus iter faciunt nsque ad ttrbem nomine Impefioit
tiis.

dum

r/dctur, Sevcruin

^^ssr

oricnfalcin hoinincm, in

Tunc

in ea nrhc ef fofa riyionc ista divini verhi

ipiuiii

finifms Sijrioi naiuni. In i/lustri Sivero geiiere ad~

scniina mittunt. (^ui

frucfuin nidluni sc ferrc

scribendo tres

Vitx consentiunt.

Regem dicunt

re-

viderent, mutato consilio

Homam
iid

ireunanimes de-

gionis AinpHeania;, qni

ad fidcm conrersns jjofcsta-

eernunf. Eoina niittuniur in Aip/ifaniani

ad Xuifcr

tem

ahiiiairity

reguo ref/cfu crcnnun priino cogifacit

vcnipopulanix popnlos,
faeienffis perveniunt.

quos per To/osam

ae deinde pjereyrinationes aposfolicas.

rrijvo sc

Civitatem Sotiatnm ingressi,

Sotiafihus digress/, Palmstrion

10.

Vifx fcinpus

.safifi

accurafe trcs Vits; dcsiiniperiu

.^e

fidcin pra-dicanf.

alidicni

gnant. Reyno cnim

atfpic

atjd/cavit

fcndniif, (iiiincn Alplieaniiin sive

fiinf,

Aturein trausinif-

tempore
JultaHi Apoatntw.

Sevfl'us teniporc JuJiani apostat.v. Accipe verha

Vifxprima;: !ii cujus {JnJionij tempore iniporii Severus rex nobilissimus domin;ibatur Ambligonise genti. Qui audiens perseeutionem chrislianorum, deposuit regiuni diadema et vitam in ereuio decrevit ducere solitariam. Pari sensu Vita ineirica, quas. sic incipit
'IVnijinre

rcgem cumpopulo ad fidem convertunt. Severu^per omncinjxissim regionem disrnrrif popidumque

fidei docfrina iinhnif
;

tatidam

IViiiidaluruni
et

cxcrcitu appropinquante Palxstrion redif,

fjaris occisus glorioso niarfi/rio

a har-

anfe uriiis uuenia

forouaiur. Fcrfurque capnf nniniiius porfans iisque

ad focum
monarcliia nuindi

sepidturce anihultisse.

quo

lali tJniuit

13. S. Severi perigrinationes apostofic;v

non uni

ttinrri-ri,ii,io

Iniperiuni pravi desfrloris Juliani...

V>'isposmt (SeverusJ

qu(estioni locuni dedcre.

Ac posfposifo quidein cursn

secum pra Clnisfo linquereregnura.

tertia,

B Idem

per Asise regioues, qnem si/pra ad veri sim/Hfiidinem opinando descripsiinus, qimritur iinde ef
,^,,j,,

pluribvs verbis Vita

qns addit J/diaSevero

Homam profecfi sint ? Nihd

liuic

in trina

Vitx

pcrse/^ufionem

occasionem

prxhuissc

historia inrcuif//r ipiod

solvcndu- quxsfioni

christianum

sc puhl/cc conffendi, rcgnoqiic reficto,

i^cem afferat.
^gt^

confugiendimercmum.Patetigiturinitiaperegnnationum Severi ad tempora Juliani Apostafx

esse

Unum solummodo animadvertendum o statim post reditum a maritimo itinere

ifer fnissc

Bomanum

revocanda,

mc

decretum, sed pust fentatam

e

procnl

erit

a vero qui annu

fdei pra^dicafionem. Naviqatione peracta,

portu

HG2 Severi ahdicafwucm

credi,cum docfissimo

assigna/rrif. Potestque
id/to

Acvaron pervenerunt ad urbem Jopem jtixta Vi~

Lahd{\l

rcgnu ahiisse

tampriuunn;
^^^.

Vita

metrica iianc

narigaiioucm

Severum, nc cogeretur cum impio Apostata in Persidein profi/isc. Quaiitum tcinporis spatium inter

prHermitfif, statiinque eremo

relicto

Romanum

beveri abdicationcm

ac gloriosim

martijrii

commemorat. Vita mro fertia, cujus major est auctorifas, advcnfnm ad Jopcui rcficct. Maritiuw

lihenter assentio P.
,,,^

aniio 4"/ roflacal (ii.

'

,^

Labaf qui mortna/eui Severi '"""""'(-- onk-ii i

, '

fp-fitia

i-

\ru pjnmai n i. . i Vit^ : Qui quum deambumrent ad portum qui vocaLur Accaron, juxta littus maris ascende

lectoris ocidis suhu.c/euius. Lccefih/ relatio

'i
i

r^

^-t

S III.

Do

S. Soveri I)er6f*'rinjlti0!

'""^ proram navis. NautEB itaque jure consueto

quEBsierunt
{jloriosi milites

llil)US.
Ertmxtm
cogitat.

pro naulo denarios centum sed pro vili ducunt terrena, dum mer;

cari cupiunt c(eleslia, et

quod niente conceperant

et

Fidem
luuin

(Jhristi publico

culfn

confessus, spretis
Severiis in erc-

optantes iniplere, quoerentibus centuni denarios

niuiidi dcliciis,
cogitat,

regnoquc
e.r

j-cHctu,

dederunt

mille. Iutra

quadraginta vero

sex die-

triuin

Vitaruin .festimonio

rum spatia,
juxta

opitulante divina clemenUa, transna-

ufrumreveraeremumincoluerit,hauditaceriumest.
Potiorcin aucturifaieui tcrtixVifa; s/'queudam pnfo, qua; scqucutia tradit : Proposuit itaque in eremuni

vigaruntniariaet pervenerunt adcivilateniJopem

montem Golmentaneum,
die.^^

ac deinde peramviginli tribus.

bulaverunt pedcstiim

centum

conlugere, ut in ejus obsequio vila quieta ac soliiaria indiscrete desudaret. cujus Spiritus. pra^ter

Tunc

supcr humileni
quiescere.
tione,

et

quietum. omnino dedignatur

altiori

navlm. donantes pretiuni, ac navigantes pcr pelagum ad Aquilonareni partem,exieruntad porlum.etpercurrcntesregioiiem

ingressi in aliam

Sed demum.
ille

Augustini illam incessit

consuHus deliberasenlentiam qua

vitam
solitaria

iUam conslantissimi agonistEe nulium repererunt

qui eos interrogaret de re

quam

gestabant in pe-

prieponitur
ferro

qui inavult leruinnosain

:

ctore.Circuibant vero civitates et castella,ul Invenirent aliquem qui eis per martyrii palniam reseraret

quani fugere

quippe.

quaniquam

vila soli
po.ssint

Deo

servientes ab illecebris niundi facile

paradisiaca

claustra.
dixit:

Conversus

ilaque

evadere iiulenmes, merito tamen ante justum judicem. majori praemio ditabitur qui pro
se ac j)ro aliis lahorando, contra versulias antiqui hostis majori exercitio reluctabitur. Itaque erenii

Justinusad Gcrontium

Quare non pergiiuus

:

Romam

V Gerontius respondit Quando primuni ex regione nostra luimus egressi, tunc oportuisset
iisec fieri.

Totuu/ iilud spatiuui, /piod inter rc/irfuui

iter

appctiiu ]iostpositb, louginquo placuit laborare exilio ut divini verbi gratiam pranlicando multis
:

eremum ac

Pomam

interjacet,

Vita mcfrira

transi/if hisce rerhis

Tiili coiisilio,

proficeret, ac

carne pluribus laboribus delatigata.

eremi secessil ab
aiilro
;

tandem
rereyviufUur
\i.

glorioso decoretur niartyrio.

Pcrcgrinat/onis cursuin hunc fenuissc vide-

Seil staluit priiuuni

llomam

divertere gressum.

fum socHk

iii

fur.

Secutus tractum

montanum

qui

mons Sethim

14.

Jani suceedat

tertiiB Vitai

narratio: Aliquaniter agentes,

serf ,/"''"

Orriffciitptii,

voiafur, tandcin inf Uflns uiarls Mcditcrrauei per-

lo igitur

tempore, ciu*su pedeslri

ad

Vilfi"

(1)

Ill.-^t.

mouaxt. S. Si-rcn. A].|)en.iix

t.

II,

p.

:ili4.

{-J)

Ibid.. p.

:m
portuiu

DIES PRHVIA NOVEMBRIS

porfuni maris devenerunt, quem lingua barbara rcRioui? indisena^ Accaron vocare consuevcrant Quo cuMi pervenlsseut, navim exposcunt
;ic

i>15

'ndicatum credam. Pr^ferea Jone

e./

i,,

rir.

^^^^^^f'^^^nm,afn,^
sed uecrotape. Dcindc alteram

AUCTORK
fJ.

in

aquilonarespartes velle proficisci indicante^ quld pro naulodebeant exquirunf. Onibns

cuni niuil
rmlhi conimoti
gissent,

nd} 'u

navigLucmZ

V. H.

fcrtia, ef

montis

GolineutL
uhi

adhuc sufficiente pro nnvifatc exilii. Interea diernm curriculo navigio subvecfi, rursns ad
tora redount
;

nun parum cxenon dubitarunt plus impcrtiri, martha

utiserioordi.-P

ope

XL
lit-

error arjnoscendus

peregriuZ ^rhem Impet,un, p,rfa montem GoJntJneul sita,n, pervennmt. Sane quum in aUerutra Vda
sit,

f<'nt

mf^ne

mc^Z

itineris

pedesfris,

terti^

Vit.-e,

ac deinde pedestricale iter contiunanles.ad urbem dictam In,petu.,iuxtamonfein

q>>orcst,pnma,n postpouo. Qua-ritur deinde uhi .^'ta.sd urhs nomine Impetus,Ji,rta montem GoK
potuer.nt
'<-ntaneum, quo pedestri ifinere pereqrini fenderc

quippe q,,, anti-

Golmentaneum
Ihr aucfor

sitam, f raniite direcfo perveniimt

m;/.<^firas

roushhmtiones

subnectif.
.-

Qm~

Vrhs Lupefus latino

;

h,fx frafisnussis, ita

rnin fo pcr</inms-

Postquam

ergoadpriBdictamurbempervenf-runf^uuiver^am re-.onem illam circnmquaque discurrunt, atque divim verbi semina passim serere non de^i.tunt Sed divmfe providentifB nondtnn
ncutro permissum est fideChristi voto oplato potiri, nee in acquirendi. populis luera catholicie fidei, nec in
Iibu^^

rojraphoru,n lih,-i. occurrit jrxro nomine, eaquejuxta

iJne .nda,

Hormamuomi,ic, q,wd

occurrit famcn montemsita. Pfolema-u. <nm sujnat in Maredonia Juxta nioulem Scardum
lati,ic

pieutia,

m regione illa

di?pensante a-

conseeutione

peregrimpervemrepot,^erunt pra^sertim spatio cenfum vijinti frimn dieruiu quodprionifJneripedcsfri Vita prima assiqnaL Tanta autem differenf-ia est Inter

quam pcdeMri itinere

bnpcfum sonaf

ad

desiderati martyrii. Tiou

orafionem hahen^

,/

^ hnm

posfm imhicitur SevQvn'^ ,odos et pdcmU Ronue con^iin conspeetu

tum

Jopem

et

aperiens.

Quod cum

unannmter
?.r

omniura

Ira^terea utraque Vita conrordi stylo terminum 'fneri saf,iunt, uhi caperunt regionem circumqua-

ut de scriptoris sphalmafc cojitari neqneat

Imne-

aomani properant. Har

placulsset. ex consultu beali Severi

er</o

concilianda,

aUme

utva<im narratione conjuncta Iws erit e.rpiscnndum.

15.
muritinio

qmd
in

veri simi-

qxeiustrarcpr^diraudo, quiterminus juxfa Vitam tertiam est urhs Impefus et circum/accns reqio 17. Q,ahus considerafis, ../,.sanrtorum nirsum ordaio.Aportu Accaron quadraqinta dielm.s mari-

E
JJflffStfi. (ih

Accaron ad
et

Acprlnio

qmdrm notandum

timmyterperfecerunt
utraque Vita
id
esf,

ei

transnavlgaru.it maria,
fioniuiin.

cdiquid reperiri quod tacetur in altera, aut in fjcHerafrm enuntiari quod acrurafc

una

a httore Pahesfin^. trajcrfa maris Mediterlitfora redcuut

in alfcra dicitnr

In ufraque narraf.ione Severus

rum

sociis e

dmna clementia,
Utam
I

Arrarou swe Acharon sohimt. Accaron portus est lu Idtorc Pai^Minx. Juxta Vitam primam intra quadraginta et .sex dierum spatia, opitulante
transnavigaverunt m^vi^: juxta
tertiam

portu

Jotapem Wnr pedestri cursu per Asiam Mim.rem, per urhem Consfantinopohtauam fcu.d,mt in
consistunt. Prxdicationi verhi I)ei operam navant, scd,frnctu n,dlo secuto, ire decrererunf. Vitam primam
in urhc

raneiparte nou modica, e mari ad appclluntqm Cilicm oram, apud

Horma

Maeedoniam

et

Pomam
:

quadraginta

dierum currlculo
J,,.r,'a

audiamus
:

Conver-

dam i>nmam, pervenerunt ad civitatem Jopem juxta montem Golmentaneum; de Jope mdla
sed tantummodo dr littore quo appuhi sunf. Ju.vta Vitam primam, a civitate
tertia,

navigio subvecti rursus ad littora redeunt.

sus Jnslinus ad Gerontium dixit

"

pergimus
"

Romam

Quare non
respondit
:

Gerontius
regioiie

Quando primum ex

nostra

fuimus

mentio in Vita

aqmlonarem partem exierunt ad portum; >,r/

l

Jope perambulaverunt pedestrim dies centum vigmti tribus. Tunc ingre.ssi in alimn navini donanfes pretium ac navigantes per pelagum ad
itam tertiam, inde a Uttore pedestricaie
iler

egressi, tunc oporfuisset haec fieri. . Com/ruum sane adjunctis respons,m. Midfo enim facdius a portuAccaron recta via in Italiam ire prjtuerant quam fanfo per Cdiciam et Groiriam

cirruifufacto.
iutcr fariunt.

18. Profecfi ergo

Horma, noniam

Sed interim servire non

Ttindem
Itoinaiu
pcrvenittnl,

tuiic

continue prtedicationis instantiae

cessant,

quam ubique

con-

^ Inmautes ad urhem dictam Impetus, fuxta mont"-m Golmenfaneum sifam, tramite directo perveniunt.
pnrflm
16.

Consfat

ifjitur

mum

utrohiqur primum itcr marifirel

ac miraculorum virtute efficaciter confir/M Vita tertia. Vnde concludere niihi posse rideor, sunctosper Dalmatiam, Lilmrniam, Isfriam der facicntes, Hadriaficum marc

rum

potenli signo-

mant.

circu,ueuntes

quadraginta

quadrayinta sex dieriim

Jam quxritur quo fuerint? Vix credi pofest post fof dierum 'iav,f,ati.onem perrenisse ad Joppen portum, qui
mndsi
P<irum distat a portu Accaron. Uno die facillime pn-miire poterant, neque rero simile est a portu i-icino etjrcssos coyitasse in porfum adeo pjropinfjnum, prxsertim tanto persoluto naulo. Videndum

lude a portu

Accaron durasse.

Italiam ingressos ac Pomam fuisse perd,tctos. Nullus cnim hic in ,dravis Vifa navigationis sermo. Quxri tandem pofest quid sit mons Golmentancu.s:

Xullus omnino in geographorum libris mons Golmentaneus invendur. Quarc o/nnari pronum est nomen illud non esse proprium monfis, scd adjectivum, idiomatc semitiro sanrtis nostris patrlo, quod
aspera ac /ietrosa loca significat
tnentaneus idem
stt
:

ita

iit
:

mons Gol-

utrum urhs maritima homoni/ma occurraf. ^otat Vita fertiaperef/rinos uosfros volui.^.^eproficisci n, parfes aquilonares. Jam vero ah
^ri/o

ac mons saxosus

goliuo enim

Sgris

e.<!t

sa.retum.

Id. Hoc loco in trina

Accaron

in

Aquilonem tendentibus occurrit

in littore Cilicix

<tfiperx urbs Jotape. Farile fieri potcst in mauKsrripto rodire e (pw vharfularH tSeveriani

pervencrunt, in sede apostolica inveninnt sedentcm Eugenium /lonfifi-

quem neque solvere rus rum .mriis ,dn'

At mdlus ea

Severi Vita nodus occurrif, valeo nec secare. S. enim Seve-

n/iijntiiticiiin
IP/ICIltl'

Pomam

S. JJainnso,

scriptor has

*'t((s

descripsit

''fq)ertam fuisse,
'1't'on

pro Jolape abbroiatam vocem aut forsan ipsam Jofapem, quam

notissimam vocem

nesciref compilator,Jopem

jmdamputaverit. Quidquid esf, haud adducar ut -Joppen sive Jopem Falcestini littoris portum hic
(1)

Eugenius cathcdram tenuH ; toto Severi vitsi s/xitio nulluspontifex Eugenius nomine Ronians ecclesim prxfiit. Quare omnibus conjectu-

cem.

tempe.state pontifex

uomine Romanse

ecclesiai

ris omissis,simplicem errorem agnoscere rogor.Non enim audeo suspirari cum dortissimo Lahat (1)

Bigt. S. Severi,

Append.

1.

11, p.

36S,

usiirpatoris

216
AUCTOUE
G. V. H.

DE
supcrfirif, hic iiidicari,
(jiiu:s/

S.

SEVERO MARTVrvE.
Severmn. j)osfijnam fanti^per circa cUtjendam vifir norniam hmi^isset, eremumne tcneret et ahscondiiai in Deo vif.i: fiancfum ceiiamen fin ifino-um aposfolicurum sanctiores lahores, tandemfiaf/rante mai-fi/rii desiflcrio

ifsifrjmforis KiKjenii nomiii ,<juci)i wai/tnis Tlicodosiiifi

alchrior Eiujcnii
altehoini-

fama perorhem universum sparm tam

num

animi.-i

inmhrit

nf tani (/hriosum
cssc ijjsani

necessario nnlidcrint

homincm Homaniim ponti-

totiim sc

ficem. Qtmm ifuijue Euf/eniinomen ncccssariodv/cndum sit, fju.-ESfio orifnr ijuo sedenfe PontificcSexcru^ Romam adrenei-it cf, qiiod conse<juifur, a (juopou-

huin una

cum

sociis f)-adidissc.

t/ruuin ridctur

addisseminandum Dei rerQuare non ineonhoc loco fjuiereie quem ad yradum

Trij)teT

ecclesiasticx dignltatis jirovecius fiierif.

Afjuifantam. iifice inissi sinf hi viri in

Non dafur

Severl Vifa dc sancti r<ri sacerdotio cj.pressis rer-

lonaim crrandi spatium. Aut enim loiH/

rif

Litierius is fue-

auf

Nam

Damasus : imto aiitem Damasum fuisse. Juliano imperaforc secularnu diijnifatcm

altdicarit, etperei/>-inationis

narrantur fnmni rjusmodi facta ef gesia (juse sacerdoiem ianttnn non necessario designanf, nec desunt alia undejure concludas Seins

non

lotjuifur ;

Sevorus
noliis

cursum statim

vcrum

cjiiscopum fuisse. Pofest

t)-es annos ti-ihuimus, mtis fecisse videmur Actoruiu fcjfui, qui ifimra fcrmc coniinua stafione modica nai-raf inferrujita. Ojn-

inchofirit; cui si

jmusquam Romam
aJius ijuisquam
dfjfafi
e.T.

venissent, nec

sejifem

tamen fic)-i ut Severus neciue sociorurn numero sacer-

fha)-actcre auctus fuerit.

Nec mirarcr,
j)uta)-et,

si

namur

itafjue

Severum
in

i-egno ahiisse

quum JuUa-

sferilitatem nianifestam jmorispisedicationis huic

anno S<i3, tmno HG6, Damasi eumdemijue Romam venisse priino. A quo henifjnissime recejM, Ponix consHteitus exj)editioncm

Persas

itarai-et,

defcctui

alifjuis

adscrihendani
:

manenfe
sua
vi-

aj}ostoIici oi-acidi rirtufe

Quomodo

pr^dicaljunl,

nisi

mittantur

nemine autem

missi,sj)onfi'

runt
qui pereijritios

annum

iinuin afrjue

unam hchdomaflem.

cuirehanf.

Idem sancti

riri intelle.risse

tandem

heniyne

ixcipil.

10. liursits inier Vifam jn-inuon iic tfrtiam na)-ratio)iis diversitas intejredit. Juxfa illam, Roma ei/ressis infjressisfjue Gfdliurum fines. dcfnnctofjue

dentur, quuin jicrspecta luhorum steriUtafc

Romam-

adire statiwunt. Vhi

Romano
et

jmififici studii sui

ardorem confessi sunf,

obrtisijue ulnis

a suj)remo

Gerontio, Vusconiani coijHatifihus antjef iis aj)pairf.

jjastorc accepti ,fotum aniiuui

hchdoinadein

unam
Vifse

Juxta kanc,
ampfiorein

Romx consisteiites
aucforifatem

Gerontio

sujieriitifc,

Romai degunt. Finis vero

tium morse
exjirimitur.
claris verhis

tani protracfse jyrojieran-

aiujclicam risifatio)iem accijjiunf.

secufi,

Nos

ferfiis

Vitsi

ah anctore fo-fix

moranti Severo
itaijne,

apj)aruisse

Ronix credimus. Severus

anfjelum
fjiiod

22. Pontifex statim uhi

Severum

ciim sociis

Dammus
aUoquUur
anrlltijiie,

anijdiro monifu

rohorofus,
ridelicet

ccefitus

accedeniem
'

videt, dicinfi illustratus luce

ct

cordium
coe-

acccjicraf socHs
r/.9

communicaf,

cursuni ifincdeitide

arcana intuetur,
Utus
viri.

quanti riri sint hi hai-hari

:

integrandum,

Tolosam primo,

Pal^-

inteUirjit,

dicHque astaniihus

VGve iclices

strion in

Nornnj)Oj)uIaniapi, promissuuujuc

Dd

quibus Ghristu? cst exilium,

sui radii

et zclusfidei in-

autcm Scverus cum sociisad beatum Eugenium perrexerunt; prout illis per visioncm accidcrat edisscrentes, more illustrium
aM.r///w. Conlinuo

tegrcseculi persuasit contcuTptum. Vos in lucem

multorum igne

Dominus Jesus Christus

accendit. Per vos

innumera populorum umltitudo

viroruni licentiani ilincris peticrunt. Ponfifex rero

diaboiicre ceecitatis nel)ula fugata. sui creatoris

servitio restituta gaudebit. Ipsi

apostolica bencdictione exliorlando

illos

confir-

quoque tandem
feiici

mat, dicens: Gratia Domini nostri Jcsu Clu-isti et pax ubiquc comitetur vobiscum; ipseque labori
vestro prospci-um coneedat effectum, qui menti-

post peractum lcgitimum laboris cursum,

martyrio corpora vestra victimas placabiles ofteretis

DominoJesu
:

Christo. !r;fmSeverus^jro socHs

soiils

bus vcstiis

tale ac

tantum

infudit dcsidcriuni.

Qua

ekxjuitur
gentili

Apostollca.'

successor egregie,
et
;

henediciionc jiei-ccpfa,

Romam

relinquuut ct ad
pai'vipen-

natlone

Wandalorum

ex patria

AmbHdeferi-

provinciain co-litus indictam pervenire gaudentes,

ganicte regionis oriundi .sumus

dignl,

sed quamvis incunctis

li-

prolixum
fjuod

iter

tamquam breve
insiituisse

dentcs incipiunt. Ifer

coUifjo

pedesire,

inde

mus

jugum tamen ctiristiana? religiouis cui postquam colla subduximus,

per

omnes quocunique
Tolosam
itaijue

divcrte-

postpositis quDe possidere

videbamur, mentes
sanctEe

rent vicos vel urbes, in pni^dicatioue signis efluisere et miraculis^

acccj)tisfjue sancfi

beras

m cjus obsequium expcdivimus, et ut nobis

sit

pervcniiod,

quid opportunius

agendum

Romanee

Safurnini

i-eliquiis in

Novemjio-

ecclcsiaj auctoritate

per intcrcessionem apostolo-

pulaniam tendunt. Quo qiium

tem Sotiatum ingressi, ab
jjrsidicationcm incijiinnf.
ijisa

delutt essent, civita-

rum

indiceretur advenlmus, pro Dei

nomine quld-

Sotio urhe evangelii

civifate evamjeiio

Qiia

quid fortuna intuierit constantes sufferre [parali]. Cui j)0)difex : Veneral)i!e propo.situm vestrum fe-

inihufa, Palxstrion jiergunt, ti'aJccto(jue Alj)heano

hcem consequctur
trocinio

fiumine, non sine yrodigio recedentium liinc inde

aijuarum,ad rcgem dfducuntur;

iiheraio at(jue
jjer

(juo

a dannonihus

ad veram fidem
Christo

converso, Severus
,

universam circmnit proviiicidm

niulfifudine

jioj)uU

irrueniihus

magnaque iandem hurharis ante Palxsirii mania occisus

adjiincta,

martgr
serii's,

occ.uhuif.

Hxc

fuit

SexGviperegrinafionum
aucioiiiate

rjuain tuin ex

Acforum

tum pro-

huhiU conjectui-a ordinarejMjtuimus.

effeclum. Sed iuterca sub paapostolorum oraums vos nianere allquantuui teniiKtris, quatenus in nobis pcrcontubcrnium couuuuuis convcrsalionls gratia et documontum proliciat totius religionis. Deinde aucfor pruscfjuitur : Hortatu Igitur beati Eugenii Romne morantur; ibique anno peraelo, rursus ad pristinum votum redeunt el qui illius verEe vllis palmltcs orant. non ulterius stcrilcs essc. sed fruclus pcrpcluo imuiarcessibUesgcrminarevoIebant.

Mox

seijuitur angelica visio,

camj)i (tpo;

stolicis

Uihorihus

exculendi
ef iirl

desigiiatio

jietitur

missio a poniifiee,

jincdesfinatam gforiam

IV.

De

S.

Severi aposlokUu.

j)i-ofici.scuntur.
^'6.

Intellexit ergo

pontifex Iiosce viros a

Deoad

dein vrohiiio^
imtru<'''"^'l'

XoiKhtlll
acffiiotio
niirtos

Sancti Severi

viia, inde ah ahdicaia seculi d Hjnifate,aj)ostt,Ucis Irihorihus j)er vaiias nmndi

fitit.

aposfulafum geniium esse electos; aufUt animi siii voium profitnifes, niissioncnn/uc tt sede Roinana

jitagas conseci'ata

Discimus

eniin ex Actis

mann-e, ui jier contubernium communis conversationis graiia et documcnfuin

petentis. Juhet cos tantisj)er secuin

,:

DIES PKIMA NOVEMBHIS.

(\

217
AUCTOBK G.V. H

documentum profidat

totius religionis.

hmc ardentium aique avide Voluerit sciUret prudeus jwfitifex propriis oculis videre quam. rife ad tanti muneris diguitatem mo-

Quorsum properantium mora ?

Justinus, Clarus, Gerontius ac Polycarpus;

His meritoque pares. Babilius atque Joannes.

ribus, vitai instituto ac doctrina sint instructi ut videref quem cui sacerdofH r/radum conferret, quem
reliquis pratficeret.

dicuntur
ecchsia

Jure

igitur ac merito opinari

ac vicinis locis coU Olarus coUtur Lncora; seu Lectora^ uhi martijrio coronatus refertur ; S. Justini
subiisse,
(2j. S.
ef

Qut otnues martgrium

exstat

me posse

confido Severo, utpote reliquis praiposito,

episcopalem dignitafcm fuisse coUntam. Id enim

Eomanai ecclesix moribus conforme est, reique naturs congruit, semperque fuit observatum. Ego vero credo non solum Severum, sed etium ex reliquis
aliquos aut fortassis omnes episcopali charactere
fuisse iwbutos,quo

Marcianensi S. Babili in loco dicto Brocas.Joannes cero ef Pol Igcarpus ubipassi sint, mihi non innotuit; omtiium tnmen soriorum utin cum Severo rcUquix eodem
iu

vilUi

in

vice-comifatu

locuto cottdita: nsservatttur in eccfesia sanctx

muueri apostolico melius, apfius

ac largius satisfacereut. In antiquis breviariis Burdigalensibus certe Clarus legitur ejnscupus

fuisse.

EuUiUm, Burdigals, quo a Carolo Magno allata; diruntur. S. GeronUus trigesimn posf S. Severi marfgrium die snnguiuetn fudisse lcgitur;
cujus

oUm oratorium
Severi.

exstitU intra

muros oppidi SancH

esf

Quidquid

rei

IHc Gerontius aUus

est,

credt

non

pofest

tantum

ab iUo Gcrontio

apostoficorum.

ad genfes

fidei jugo

virorum numerum missum- fuisse subdcndas, iiulh ct Us pra;po;

C(mfessore qui die sexta maii colitut:

26.

Arx

Palxstrion, sive
urhi

adjacebat

sito ceferis

episcopo

Saucti

Severi

ceteris vero

manifeste prxe-

Castrum Cxsaris, ; ibiquc adhur

can 8> "'

Sevcrus
Cnslruvi
('iesarf.s

muri
()i

rat Severus.
<l

Marca

ftirte (id

I fiisfopittinit

jifoverios

23. Confirmatur opinio nostra ex Vitai tertia: narratione de fructu prxdicationis in civitate Sotintum: Postquani aliquantum temporis in prfe-

castri anfiqui conspiciebatitur, teste Pefru de in sua Historia Benearms (Ub. III
I

//'

veitU, ithi

n. 4), secuio

,.

septimo decitno ; quorum lapidcs medio secido decimo ocfaro, retjia aucforifate tnunitus
,

'

A,(ti'.

dicto loco permnnsissent et cuncta, Dei favente

rircsgeretis geueralis
sibi

de Bnsquiaf ad conviUascjue

struetulnm

clementia.

tam

in clericis

quam

domum

^(Uficandas
frusta nuUo

in ecclesiis
etc.

ad

fidem catholicam disposuissent,

dertioUtus est (3). In loco casfri, quai

nunc estp/ateu

Quxro,

qxio-

modo

Mfu-lojme, pretiosorum

in clericis ef ecelesiis cuncta

umrmorum

ad fidem catho-

Vtcam dispouere potuerunt,si nullus inter eos fuisset episcopus ? Ef quis e/nscopus fuerit, si Sevcrus. qui reliquis praipositus esf, hac ilignitate putatur

tiegutio e terra eruutitur, invciduttique est ante hos

quinquaginta aniios pufchcrrimum marmorex stacapitt (4). Arrcm hanc I{omani,subjecfa Novempopulaniu, cunstruxeratd, in quapraises provincia;
fua'.

privafus

Tnndem

opinlo nostra

ad

cerfiftidinem

ejusdem Severi, qua; in Vita tertia referunfur. Ita enim lego: Sic divinitus factum est iit infra non longum temporis spatium
cunctos in (Ide sancta; Trinitatis pleniter christiana religione imbueret, et loca profana penitus
destnieret, et ecclesias in Dei

accedit opc gcsforum

resideret. Quo tetiipore Sevevixs ad praidicaiulnm Jesu Chrlsfi fideni advenernt, ard cf provincim cuin impcrio praierat Adrianus, queiu Acfa Severi fitulo ac nomine Regls donarunt. Regem fuisse Petrus de Marca, loc. cit., n. S, Jure tiegaf pofest
;

tainen

cum

doctissimo

P. Labat ndmitU

regis

nomine acsancto-

nomen
27.

rum martyrum
caret.
fuif

adha:sisse huic

pHncipi

viro, facile

apud
cum
ild

Jam

per singula loca solenmiter dedivero dedicare solemniter ecclesias est et

retnotns proviucias, toleratitibus

Romanis.
/titfuilii

Rex Adrianus
,

semper episcoporum. Quare sic concludo Severus fuif nnns ex iUis sexaginta duobus episcopis, quos Damasus ordinasse legitur.
'l
((1.1

iticurabiU murbo laborabat,

obsessus a

dmmonibus.

Ad quem
fftittien

sociis profecti

Alpheanum

Severus cim qund arcem ,

coilesti virtute

Clirfstuni

coiirfiiftitr.

prseterfiuit, sicco vestigio

(ipostoU-

labores

(Ifmittit

24. De npostolicis Severi laborifms prsclara esf Actorum. memoria. Ipse Severus cum sociis in iUatn apostolicorum virorum formam quam Eusebius
(1)

trnjecerunt. Prodigiutn

admiratdes incolx, peregrinos viros

prxdifos advenisse regi tiuidiant. Severus itaquc. cum sociis imitati regetn adeutd. Qui sird, utide
veneritd, et quis sif ndrcutus finis, pctetdi regi aperiunt.
et

indudi potest c ut nihil meUus conveniat. Divini amoris igne succensi, sjiretis omnibus terrmis, in ignotas regiones abeunt,ad geufes Deo /cran(/(/.s-:mu!ius obibant
perfccie

expressam

reUquit,

fam

Quo

deinceps

ad

fidcin christiatiam cotiverso

Severo orante a dasmouibus Uberato, fons bapti-

smalis solcmni rifu parutur,

evangelistarum,
audivissent,

iis

qui fidei sermoneiii riondum

et rex cum universa curia sulutari Igmpha tingUur. AccurrutU undi-

Christum

pra^dicare

et

sacrorum

Evangoliorum
tes. Ibi

iibros tradere ambitiose satagen-

fde

que populorum grcges. Qitos B. Severus divina itnbutos ad Chri.sfum adducere sntngif. Interen
generis itiimicus noveUas plnntas era(U-

postquam in remotls quibusdam ac barregionibus fundamenta fidei jecerant aliosque pastorys constituerant, et novellfe planbaris
tationis

humnni

care nititur, atque

immani

serpentiiim specie tre-

curam iisdem connniserant, eo

contenti

pidis objectn aniinos credetitium uititur perturhare; at dissipnta per Severi preces, coram universo populo inferuaUs hosfis machina, universa

gentes ac regiones, comitante Dei gratia ac virtute properabant.Severus (juoque cum sociis, accepta missione apostoUea, eodem modo prsdicaalias

ad

populi multitudo

ad bapfismum susdpiendum
passim

fesfinat. Recenti ptr^dicationis fructu tacfus af(/ue

negotium gesserunt. Sotiates verbo Dei im~ buunt, vlericos consUtuunt, ecclesias ordiuaut, ac deinde ad aUa properant. Prxcipuum zeli apostoUci campttm, Pafmstrion arcem,

tiouis

uheriori spe exultans Severus, per omnetn

drcuinit reyionein ac brevi temporis spufio cunctos

christiana fide pteniter imbuit, profana tetnpla ac
luca destruif
,

cum

regione cir-

ecclesias vero

Deo

dedic(d per sin-

cumjacente Severus
Socfi

elegit.

gula loca
totius

ut merito,Juxta tertiai Vifx auctorem,

teneat.

Si5.

S Severi.

foco de S. Severi socUs decrem,

Antequam ad reUqua pergam, dicere hoc quorum nomina

:

Vasconix principatum post Christum

Quo

locopraiferire nequ^o specialetn Severi instan-

sequuntur ex Vitu tertia

tiam in praidicando sancfi.Hsimx Trinitatis mgste-

(1) JJist. eccl.,lih.

HI,

c.

37

(P. G.,

t.

monaKt.

S. Severi. lih.

I,

pp. 37. 38.

I.

XXX,p.291).(3) Ibid.,

i^2)J{ist.

t.

II,

p. 370.

{4} Ibid.

AppendJx,

Novetnbris

Tomus

28

rto.

218
AtcT.iiiK
(i.

DE
Qux
7-es

S.

SEVERO MARTYRE.
nium inimicorum sigiuun
demonslrot.
tuse ultionis
dixlsset,
visibile
flu-

V. H.

apprime fewpori congruif, senntque demonsfrandx Acforitm sincerifafi. Grassanfihus etiiiu per orbem ferrartnii Arianis, sumnii niorio.

Cumque hoc

repcnte

mentieraf norellos rhristianos accuratissima dtvin.v Triuifafis fidc iinbni. Obiter rfiain
est

mcn intumuit et in modum immanissimi stagni per circumadjacentes campos immodcrate excrescens,

nnfandnm

maxiniam partem eorum qui

in

agmino

post

comersum regem niiUam

hic (ieri socio-

tim

Severi mentioneni, qidppe qul in wrias^Jnrtes

procedebant inundando interemit. Hoc itaque universus exercitus conspiciens, nimia formidine

distrarfi sin/jnli

snnm prxdicafionis cavipum

ex-

colerenf. iSed de fiis alias.

anme cerlatii-u qulsque Sicque cunctis fidclibus apertissime innotuit quod vera salus mentis et
prosternltur ac procul ab
ceieri fuga digreditur.

rorporis

in

sola fidc hix-reat sancta? Trinilatis ni-

V.
Irriifutihiis
in

Do

S. Sevori luarhrio.
agerentnr,
ef

si

^fiferea

dnm hxc

Chrisfo pnpnhis
hor-

noccre poterit divinum arbilrium, alicujus profectus causa, non penniscrit.

:^0.

iiilque fidelibus Chrisli ullalenus

Aijuiia""".",.

ta<}gre(jaretnr,fama vohins afferf nunfium

Tofam

crentus seriem propriis verhis Vitai

tiii-iis,},,,'

Mribifem, barharorum itifiniimn examen irrupisse

Gallias, 7 renrns deiefos, GuUiarum fracfus sanguine ac cxde afque incendUs fadari, ac per Aquituniain in Hispanias fnriosum hostem iter

non tanfum uf sanctitatem Severi conimendcmus,verum efiam ufpiwclara viri .mncti

iertim retidimus,

^onfirmfin,,
I'f^''>^i>

prudentin manifestc appurcaf. Tininit Severus ne recens in fide jjo^jm/h.*.- immineniem stragem nt

hostilma
mnclaiiir.

facfurum. Anno etenim 400\ Sfilico, Wandidns nafivne, baifjarnrnm agmina erocnveraf : qui kalendis januariis

pwnam
cfani
,

GaUiam

ingressi tirbem

Mogun-

Treiirnrum urbe>n fund/fns H vastarerunt. Trepidanfdms cnncfis Wundali adtiacnm

et

forte etiam

pro Christo dUs infiiargumentum iinheciUifafis Christi, quasi sttos servare non possit. Qnam parifer cansum sidyUanei in oppidnm Severi regresaccipiat a relictis
nt

anf sulfem

sns anctor supra affnferuf, videlicel ne per obser-

sunt

intuimera barbararnm

gmtium

coUuvies,

c.lausfra Pijrcna^i tentant,

nec tamen pcrrunipere

valent.

Didymns

cniin

et

Veriniunus, frafres Ili-

vationem gentium magis adscriberent retributioni quasi novoj temeritatis quam priorum delictorum. Non enint lafere potuif Severum cfhnirorum
en-or ac frequentes querelm, quasi i^icursihus bar-

spani, armatis gkb<e mancipiis

obsidenf, burharicnin iinpefuin frangunf.

montium claustra Qui re-

harornm
7iferenfur.

vindices reVicfi cultiis dii

pnhi,per Gallium effundunfur, ine afijiir iiidignationis pleni, omnia csede ac sanguine miscent, quorum fnror Noveinpopuhiniam dcvasfaf. Tantum
calamitatem S. Hiernni/mns his verhis cnarrat ud

Romanorum Quem errorem pancis pjost annis S. Aii-

gustinus prxclaris Ubris de Civiiate Dei oppu-

gnare

et

couterere cccpif. Propferea omnipntentem

e.vorurit slgnuni potentiui

Deum

Severus

dextens

Agernchiam scribens
simae

innuinerabilos et ferocisGallias

nationes
inter

universas

occuparunt.
est,

quod fituhantes animos confirmare, dignas Deo cogitufinnes universo popidorum fidefinm cceExcelsi,
tiii

Quidquid

Alpes

et

Pyrcn^um

quod

ingerere pnsset.

Quod

et

Rlteno includitur, Quadus, Wandalus, Sarmata, Halani. Gipedes, Heruli, Saxones, Buret

Oeeano

enim horis
baris

pjost refiuente intra

facfnm esf : paucis ripam amne, har-

gundiones, Alemanni,

et,

o lugenda respiiblica, venit

ad facinus regredientibus, ac transvadato flumine oppidum invadere aggredienfibus,Sererus

cuin

hostes Pannonii vastarunt. Eteniin Assur

magna christianorum

caterva obviam
esset,

ivit.

cum

illis.

Moguntiacum, nobilis quondam

est,

civitas,

Quns qunm ad constuntiam horfafus

hnstes in

iUico

capta atque subvcrsa

millia

et in

ecclesia

multa

hominum

trucidata. Vangiones longa obsi-

dione deleli.
cus,

Remorum

urbs pr;Bpotens, Ambiani,

beatum Severum universosque qui cum eo ab oppido cxierant, evaginatis ensibus desseviunt. Sicque vir Dei capitali sententia juxta locum
in

Attrebatip cxtremiquc

hominum

Morini, Torna-

quo sacratisslnumi ejus corpus reconditum

^'

Nemetie, Argcntoratus translata; in Germaniam. Aquitaniit, Novemque populorum, Lugdunensis et Narbonensis provincise, prseter paucas

urbespopulala sunt cuncta. Quas et ipsas gladius, intus vastat fames (1).
Sevems
rcr/etn

foris

fmem promeruit laboris et adeptus aiternum contuberniuni coelicfi? convcrsationis. Tandem propriis ulnis caput suscepit quod usque ^ dum ad locum sepulturK perveniret, angelo
veneratur, et
ost

ducente, devexit.
31.

Ws

verhis ancfor

Vitai fertisB

''''''ltf"T'' fuefiir.

rerum snhversione marfijrinm beatu^ Sevorus invenit. Efcnim, fama attc^^^"''^ ^^^ WandaU etiam Novempopulanis! fines hostiliter essent intraturi, omniaque usque ad interneclonem funditns depopulalLu-i. Severus ut regi popidoipie cnnsuleret, in oppidnm advenit.
29.
tisque

Hac

itaque lugubri

Severi morteni enarrat.

Qund

rero

Severo

et

non reUquis pubUci

et

g.

sevorus

cidtus hnnores delati slnt, fecit tdigue

nota viri

soluscolitnr
"'
'"""^''"''

Confirmatis itaque regis populique animis, paraad omnia pro Chrisfn ferenda, rumor repentinus in oppido oritur ct etiam Wandalos

pnecipue miracuInm ijnod posf mnrtem confitjd, qnnm corpus inanime cupuf munu porians nsqiie ud sepidcri locum procederet. Potest ei aUa ratio inveniri causaque (ifferri aUu cnr apnd posterornni meinnriam qni cuin S. Severo ceciderant niartgrii nomine ac glnsunctitus et sacerdoiaUs honor
et

,r.

.^^

(.uiavita

anteacta

im

commendabaitinr.

prope

littus

fluminis pervenisse nuntiatur. Qitibus

ria caruerint. Protritai enini famw. erant oh

morum

obvius Sevcrus

rum universa populi mnUifudinc ocf(()T//.Gumquejam infmitas barbarorum exercitus

tur,

fwdifidem

AquHani uc Nnveinpopidi,
Quod
claris

debuifqiie

fpixa M'undaUs iUafa fuit ctades non inartgrium

sed paena videri.
verbis tertix
Vitas

turmas amnem transire molientes intueremanibus ac luminibus Dei misericordlani

:

uucfor
rafus,

insinuat, soUidti Severi

reditns

cansam

devotis precibus precatur

ditor

Pie et inefrabilis conet

ne per

observationom

gentium magis

Deus onmium visibilium

invisibilium,

adscriberent retributioni quasi novse temeritatis

ostende potentiae tuje signum, ut, quamquam universus populus quidlibet pro te subirc paratus

quam

non

trepidet, te

tamen csse verum tutorem

oni-

in-iorum delietorum. Pessinuim etiain Novempopulorum fumuni upertis verbis prima Vita tradif. Audientes, iiiquit, gentem Vasconorum

(1)

Migne. P.

L tom. XXU,
.

pp. KVST, KViS.

(sic

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

(stc

anticlpato

nomim Novempopulos

desiqnat)

219

supra inodum proniptan, ad jnalum. Sahianim amhamN,, ,///,/,, seculi cirum, rerumgue fesfem oculatum, de Aquitanis ac Novempopuli, lonucntcm : Nomini dubium o.t Aquitanos ac Novempopulos modullam fcre

omnium Galliarum

ot

uher
f"',>'m,-me ,n
uri^e qua^

totiusfecunditatishabuisse, nec solum fecunditatis, spd, qua; prii^poni int.Tdum fccunditati solent, jucunditatis, voluptatis, pulctiritudinis.
illic

ah eo nomeu

tra.rif

ac nlo-

regio aut intertexta vinei. aut floruleuta pratis, aut distincta culturis aut consita pomis, aut ama-nata lucis, aut irri-ua fontibus, aut interfusa fluminibus aut crlnita m^essibus fmt, ut vere possessores ac domini lernv

ouinis

admodum

Adeo

r"^' "

'.''''"

"^r
^r^'*'^^

'""^""-' '"''"^'- "ostri cult,^in

'''

'^ f^^^to marfqrio marfuri

pe>pi,rnna
il<i<ne

portionem quam pai-adisi possedisse videantur. Quid er-o post ista omnia? Officiosiores absque dubio Deo es^e debuerant, quos peculiariter Deus abuudauti.sima beneficiorum suorum dote ditaverat(l). Quam rafionempostqnam. crposuif, ifa prrrjif

illms

non lam

soli illius

culius hujus
receut>or,

iis in locis qua^ verbo ac sansacracd, cultum S. Severi foruisse. Aufila

sccula

documenta ri. supersuuf.

nnagmem

ramus,

qnem auctorem pr^te,ali<iuot breviaria fre nn,rum habcmus. Quapropfer opfinnau factu Liqua^

rcfracfata uccepimus a sa^pe cifato nul^u>ssou,o, monasterii S. Severi monaclio,

manu

SedZ

OSB

,,> re

Talos

rhcfissimus

irri-

conscripsit

tur etiani

omnes absquc dubio Aquitani

esse

buerant.Elquidem,ut diximus,

dV

'^^rnpsu ea dc

ataue

lectoris oculis sufjicere.

iLc

speeialius tales,

quia speciaha Dei munera possidebanl Et quid posthe onmia? Quid secutum estVQuid ni-^i
cuncta qua? e diverso sunt
Gallus, sicut divitiis

p'^!^^>^fra<:umrelirpn.dorumeutisdatu^^ Hod,eruo d,e ,n urbe Sancti Severi, destructo anfiqno monasfcrio, sancti martyris honor persevcrat

squam enim improbior voluptas, nusquaui iuquinatior vita. nusquam corruptior disciplina. Hanc
suis ille ad ad propltianduui, in tautum illi flagitJis sujs laboraverint ad exacerbandum (^). Et post -pmica : Ceteri autem et plurimi ferme ac nobilissimi prope idem onmes pene unus gurges oramuru ^ula pone unuru lupanar onmium vita. Et quiddicam de lupanaribus ? Minoris quippe

oumibus quippe primi fuere, sic viliis. Nu~

?

In

'nagnoquepopuficoncursu
33.

colifur.

'

E
JMi.j,uu.
'''-'/"'^

M,cn

pro muneribus sacris dederunt Dornino retributionem, ul in quantum eos benefieiis

se inlexerat

nrac,do reductmn, ibidem mausit usque ad secul,un XVI. Anno ve,-o 1569 Huguenoffi ha-retici^urbem Sancti Severi iujrcssi, eccJesiam ac '';;^lfen,nn demofifi sunt, uti narrat Bernardus dAt,fHid,e, hujus ,n-his notarius publirus
fione

"o', s,ue

Burdiqaiam frausfat.v fuerunt, excepto capitc, quod in Hispa>"am trauslatum af-que inde in prisfinum loeum

iiefiquix S. Soveri;;r/mo quieverunt iu loco cerfanuuis, deindejuxta

aliquos

'"/"".'/'""/

'"'""

quadam gaUica quam Dubuissouius acceptam

Seuescalli^

in ,-efa-

<^^I>.JosephodeBaf,,propra:tore in sede Sancti

Se>^>->

non normit ac per hoc non maculant quod ignorant. Impudicitice quidem piaculo suut obnoxite, sod reatu tamen adulteru non tonentur. Adde huc
;

esse criminis etiam lupanar puto. Mei^etriees enim quae ilhc sunl, f.tdus connubiale

b. beve,-ihstori^ inseruif (4).

nus d'Esf,guos, ,d
capui

Lannarum, su^ ,nonasteni Tuuc quidum Domifamn f.rebaf, e,-u!sum S. Seveii

projecit
;
et

e rel,quiario in

da ut
34.

quod et pauca termo sunt lupanaria et paucse que in his vitam mfelicissimam damnavere meretriees.Apud Aquitanicos vero, qnas civitas in loeupletissima ac nobihssima sui parte non qua.si lupanar fuit
!

pubficam piafeam parvas particidas redijerdur

(5).

s/e

pretiosus hic tJiesaurus perdifus fuif

F,dat Duhiissonius
S. Severi

>-d,rpuar,wi

Quis

potentum ac divitum non in luto Ii])idinis vixit ? Quis non se barathro sordidissimit^ colluvionis

Qua in cum sociorum corpo,-ibus magno houo,-e asservan sc-dut Domiuus Firminhac saccdos in
corpus

transiatam.

{6) partem .wlummodo Burdigalam forte fuis.se ,trhe adhuc hujus ,uarf,,ris

^ermnu.c

Mf.at^.

^ numersit

Quis conjugi fidem reddidit ? immo quantum ad passivitatem libidinis portinet. quis
?

non conjugom

in

numorum

ancillarum redigit,

et

ad hoc veuerabilis connubii sacramenta dejecit ut milla in dorao cjus vilior videretur in maritali
despectione,

Gorpora sacra iuscibitur{7). Inlentur ,p,idem et afihi per istam region,>m ,-ehquiar,nn particdx superesse ; sed vix atiquid cerf, documenti

opuseuto gallico, quod

^"

mecum

communicare

quam
Ifxr

dlgmtate

? (3)

quEe erat princeps matrimonii iflr, qui plura etiam superad-

potuerunt vin docti quos iis de ,-ebus inferrogaci in Vascouia. Cete,-um accin-atam rei inquisitionem deficeufibus documeutis, prxtermittere cogimur

dit,sed satis superque sordium. Tales erant Aqui-

Quare iecforem mittimus ad Dubinssouiitm

ei

tam, tales NovernpopuU,

citi!B

qunm eos rindicilmspudi-

Waudalis Dcus tradidU extirpandos aut

trausc-ipfa ab eo monasterii sui instrumenta, qus; infra dahuufur.

35.

conterendos.

Miracula plurima S. Severi sanctitatem

pronum invocantibus auimHtu proijasse dicuntur. Quorum ui/iHominus paucissima perscripta inve-

ef

Mimcuia
/'"'"
/"'''"-''>'"

VI.

De

cultu S. Severi.

De

reliquiis ac miraculis.
^ Seveii
//"!'"'
<

rt

Severi cultns

nmi

saucfi marfi/ris pi-xsidio adscribitur cefeberrima victoria de Normanuisa Gidielmo Sancio, Vasconix comite, repoiiata, de cpia agit D. de Marca i

e.c

fi>'nns.lnsigneestacclarissimumprodigimnrelati Hispauia S. Sevei-i capifis. Ejusdem

"'""'

extra

GalUarum Hispasit,

Historia

'

'"

GX"

'''"'' '""'' i'"^"'^' tum est ex documento

Ll

"'"''""''^'"' A^''

progressus

mihi innotecer-

AdHispanias pervenisse

infra referendo de sanctissimo

Benearnensi (8) etDubuissonius iu Historia Monasterii S. Severi (9). Documenta de miraculis una cum dipiomate (hdielmi Sancii ex ssRpe nominato Dubuissouio daijuntur infra.

220

PRIMA VITA
monasL
S.

SANCTI
Severt

SEVERI

MARTYRIS

ex

c/mrtiilario

edila

a
1.

Pelro Daniele
1,

Du

Buisson in Historia ejusdem monast.,

p. 6 sqq.

GAPUT PRIMUM.

Seveinis,

rex Amplieanii^

in

Orienle,

christianos

persequente

Juliano Apostafa, regno se abdicat el cuni sex sociis ad pr?edicandain fidem Christi profectus, tandein Roniam devenit,
ibique a

Romano
BEATISSIMI

pontifice benigne suseipitur.

Tempove
Jiilimti

INCIPIT l

HISTOKIA

MARTYRIS

SeVEBI,

PROVINCl^
TENENTis.

PATRONI,

QUOXUAM

SCEPTRUM

REGALE

gloriosanique

Post Doniini Salvatoris passionein illius in cuelos ascensionein, undedivinilatis

pauperibus et seeundum Job de vcUeribus suis calefecit algentes. Nam parmii existiinans ore psallere et holocausta meduUata cum gemitu ad
ccElum dirigere,
nisi

operibus

imtahat

ri

ritiiitibiis

etiam levaret manus

cum

emiiiebat.

quaque testibussuee

per omneininun-

dum
tum

intonantibus verlnun veritatis, in augmenboni fructusdivinapraeordinante providenlia,

corde et egentes pasceret ac vesceret, contritos ac miseros atque feneratos magno cum furore ab exigentibus*, reddita pecunia,misericorditer stu-

'

inteUiiie

ali

sancta inater Ecclesia de die in dieni exultabat in spiritualis generationls filioruin copia. Pro cujus
tain subita; et novae

debat hberare.

Nunquam

in judicio sine miseri-

exigentibiis

cordia sedit, quia sperabat

eam

aliquando a pio
et

magnoc.

I.

fecunditate benedictionis
invidifE

judice consequi. Positus in convalle lacrimarum

psallebat ore, psallebat et corde : Miserivordium

non modicum condolens generalis auctor

et invenlor antiqufe

ruinai,

humore inveterat^

judiciuin cantaho

astutite suain

amaram

radiceni irrigai:ido et longe

lateque pessiini saporis ramusculos propagando,

Domine. Ii"am enim, quain non potuit prohibere, in se apostolus funditus non permisit dominari, sed ante soUs occasum
tihi,

omni nisu satagebat dulcem

ctje Ecclesiae

et

mansuetuni san-

fructum antiqufe

ieritatis silvestrein

pignus debitori restituit. Rumores et jurgia fugiebat, adulatores quasi hostes devitabat; contumelias sibi illatas

reinduere aniinum.

Ex qua

radice

unum

inter

gaudens pro Christo suscipiebat.

ceteros malitia eniincntem sibique siinilem ra-

nium
vicit,

produxit, qui oinnes alios sua amaritudine

tudine religionis tetrum hypocrilam

suai dolositatis
exaltavit

Julianum pravum apostatam et sub similiquem etiam

;

Enimvero quia nostra non sufficiunt iari eloquia quanta ei largiri dignata est divina clementia, videlur,si quis recte perpendat,in eo laudari obedientiaAbraham,prudentia Joseph,paticntia Job, misericordia David, sapientia Salomonis. Desiderans ergo imitari caput suum, Salvatorem vel

machinamento Romani

imperii

augmento, ut et melius tyrannicam rabiem in Dei fideles exerceret et scevissimo dominio suas legi contradicentes diversissimis
ptenis afficeret.
>ieveni--^
rF.r,

Dominum,

reliquit

regnum suum

et

omnem
illo

ple-

In cujus

abiiicato

lissiiiius,

tempore imperii Sevems, rex nobidominabatur Ambligonise a genti. Qui

lyipio.

audiens persecutionem christianorum deposuit regium diadeniaetvitam in eremo decrevitducere solitariam, ut liberatus ab hujus seculi tempestate,

paupertatis lerre onus ac tempestatis periculosum naufragium effugere, quam perire cum multitudine populorum et incertam superfiuitatem deliciarum Melius est possidere securus, sciens scriptum
beiuin exercitum, optans felicius pro
:

habitare in
divitum, et
iix
.si

domo

Dei

cum

pauperibus,

quam
:

perire in seculo cuni multitudine

tranquilla secm-itatt:

posset umnipoteuli

superborum ac sccundum IHud Psalmographi Divicor apponere, et

:

Deo servire. Maluit ergo super se habere Deum regem pcrpetuum, quam tyrannica potestate dominium tenere in populuni. Erat itaque cxemplo patriarcharum ac proplietarum eruditus,signis
et

affiuaiit, nulite

Mdins

est

inodicum Jufito liahere qiuim divitias peccatoriiin

possidere.

miracuUs apostolorum expertus, marlyrom fortiludine ad passionis tolerantiam roboratus, contessorum bouEe operntionis studio adornatus; inter aginina virginum laudabiliier continendo fructum meruit reperire centusimum. Erat namque lucerna in domo Dei, non sub inodio posita tantaque sed supra candelabrum constituta
,

Gloriosissinms igitur athleta inteUectum sanctievangeUi divina inspirationehabens ia pectoro,

4.

prislufit
7T!fllO-

accinctus his armis, fidei prseclara * loquebatur

Quia plus aniielabat ad coelestia regna quam in populis tenere dominationem jurc silji concessam, descendens de soUo, transiUens seculum, evolavit in eremum; exercuit scmetipsum
inter barbaros.

* chnrl.

in bonisoperibus,juste et pie vivendo, ut

nu'et in

non inve-

superni lumlnis gratia in

alienas

illa

coepit enitescere ut

tenebras in lucem
superbice

transferret;

ct qui

dudum
fuit,

tumorc invectus multis superjam nunc suavis et humilis cunctis ad se

judex quod puniret in eo. Noluit regnum tenere AnipUcani^ h gentis jurc sibi concessum a parentibus suis, qui hereditatem optabat accipere in ccfiUs, ut ab eo

examine

ultinio justissimus

venientibusprofuit.
hoius
^-

Ad

Christum conversus, aperuit horrea sua

qui coeleslia continctregna,secundum suuin laborem congruam acciperet mcrcedem. Quid piuraV

Reliquit

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A
^chart.
sidera.

Reliquit regale sceptrum quo fungebatur in barbaris, ut possit adipisci sicler EX CflAUr.
MOMAST.
S. SHVKIII.

Proceres itaque populorum barorum dolentes quod tan

dem eum

amitterent judicem, unanimiter dixerunt ad Qitare despicis regionem Amplicanicnn et

:

Hon vis dominari (jenfi illi et pnssidere hereditatem tuaniY Respondit sanctus Severus, et dixit ad
eos
:

te, nui ex membris Clirisfi existis, per passionis trophxum sequi eum ad xternam beatitudincm.

wmm

Chrisfum, caput suum, imitari.ita oportef

segnes,

quare me

dicitts

tenere

regnum

mper

Nolite desistere aproposito restrx intentionis; quxrite ut invenire possitis,et tam indesinenter, nt propitiatio-

isfos vecordes et
et

insensafos homines, idola

sacrificantes,

adorantes

daBmonihus
infer

cum sim
agnus

inier eos quasi piscis inter serpentes.

certo,

Hoc scitotepro
qiiasi

nem divinx majestatis adipisci queatis. Manserunt itaque Romre anno uno totamque unam hehdomadani. Jubente beato Eugenirpontmce.

quiasmn

harharos resfrates

Mox cum

non oportet me amplius tenere a Creatore omnipotentisslmo vocor de cado, a quo spero coronam accipere de reliquo. Et cum hoc dixisset, exivit a regione Amplicaniaet testinavit adgloriam sempiternam. 5. Egressus a barbaris, totum se subdidit Deo
inter aspides, et

regnum

in seculo isto, quia

ANNOTATA.
a Dc Ambligonia, qux etiam AmpIicanJa dicta reperitur, ignoto regionis nomine, egimus conjectu-

rando

mcih itiueris et angelis suis. Carpcbat iter quod nesciebat intreairsum pidus, non amplius quam sex pueros habens in
nu-ipii;

in Vomment. b Vide nofam a,

pr<Bv.,

numm.8,9.
deSan-

c Anteriores apices sunt antiquiora his

coniitatu suo

sed gratia Dei erat

cum eo.Ouorum

cto Sevcro documenta. Forfc

illa

Vita innuitur,

nomina, ut anteriores

c apiccs tradunt, taiia sunt Gerontius, Justinus,CIarus, Polycarpus, Johannes,

quam

tertio loco

damus, qux
"

est

hac prima multo

Golnienta-

antiquior.

Babiius. Et ducebat eos arbiter internus ct arca-

d l)e

civifafe
et

Jope

juxta

montem

norum scrutator verus, qui novit cogitationes hominum secretas ac mysticas. Qui cum deambularent ad portum qui vocatur Accaron, juxta

neum
16, 17.

de foto itinere vide

Comm., numm.
ecclesix

e Nullus tunc
sidehaf.

Eugenius PomansB

prx-

maris asccnderunt proram navis. Nautse itaque jure consueto qucesierunt pro naulo denarios centum sed gloriosi milites pro vili ducunt terrena, dum mercari cupiunt coelestia, et quod mente conceperant optantes implere, quierentibus centum denarios dederunt mille. Intra quadraginta vero et sex dierum spatia, opitulante
littus
;

CAPUT SECUNDUM.

Cuni

sociis

in

Galliam

divina clementia, transnavigarunt maria et perd

fondit.

vencrunt ad civitatem Jopem d juxta

montem

Flunien siceo pede transgressus,

rhari. (iies.

lamUmque
Jiomam
ire
ilfvi-niiiiit.

Golmentaneum, ac deinde perambulaverunt pedcstrim dicbus * centum viginti tribus. G. Tunc ingressi in aliam navim, donantes pretium, ac navigantes per pelagum ad Aquilonarem partem,exiorunt ad portum.Et percurrentes regionem illam constantissimi agonistse, nullum repererunt qui eos interrogaret de re quam
gestabant in peetore. Circuibant vero civitates et
castella,ut invenirent

regem Adrianum a dsemonio liberat, eumque cum

universo ejus populo baptizat,

Ueinde

regressi in partes Galliarum, sanclis-

In Gallias
tcndnnt, ac
Germtiii.i

aliquem qui eisper martyrii palmam reseraret paradisiaca claustra. GonverC sus itaque Justinus ad Gerontlum, dixit Qaare non pergimus Bomam ? Gerontius respondit Quando prifnum ex regione nostra fuimus egressi,
: :

simo Gerontio a ex hac pra^senti luce migrantc ad eum quem diligebat mente et puro corde, popull ut audierunt osse talem ac tantum virum ex hac
lucesublatum,cirperunt lugubre exercere lamen-

morilnr-

tunc oporfuisset haic

fieri.

Sanctissimus itaque
suos

Severus, Spiritu sancto repletus, sodales

laliter est

aWoculus

Beatissimus Salurninus, a

tum. Flebat vero Ecclesia talem se amisisse pastorem; gaudebat paradisus optimuin se recepisse hcrcdein: plangunt populi, l;etantur angeli, gemunt provincijc, gaudent ccelorum incolte. Terrigenai

regione nosfra egressus, aposfolorum extitit disci-

namque

christicolte,

seinper dosiderantes
:

pulus,

et

ah apostolo Pcfro episcopus ordinatus,

veritatem

ad

alta volare,

non cessant gementos clamare

ad prxdicandam
direcfus.

Tolosanis civH/us est

Quam
bitare.

amabilia sunt tabernacula tua, Domino.

et deficiunt

et tune demum fesfinemus ad tanfum martyrem adorandum. Primum

Eamus Romam,

Concupiscunt

anime nostrie in ea ha-

stiffragia (/eaforum aposfoforum Petri et Pauli flagifcmus,et indulgentiam delictorum postnlemuSypro collatis heneficiis grutias referamiis, et

quidem

virum sanctum et omnium ore laudabilem, qui sic vixit ut non sibi bintum sed etiam omnibus viveret! Post cujus vero discessum, sex nominati viri qui in hac aerumnosa vita fuerunt
superstites, igne divini

posfmodum
totis iiisihus

pnBfaium

marfgrem

exoremiis, ut ipso

Saturniuum intercedente ad ccele-

amoris succensi cceperunt

illi

tractarointi-aarcanapoctonssuiqualitersuperna

stem curiam ubi cuni Christo regnat, nosmefipsos per mortiflcationem carnis offerendo conscendere
valeamus.
iibi briiiif/if

gaudia
pisci.

et coelestem

patriam

potuissent adi-

7.

Eugenius

e itaque,

qui tunc temporis arcem

strenuisait

gentem Vasconorum supra moduni promptam ad malum. hahontes sacratissinmm Sevorum ducem ac pra-vium, fidei
Audientes
itaque
fervoro vestitum scutoque inexpugnabili ac lorica fidoiet gladio Spiritus sancti honestissime arma-

''''i''/>iii)ifi,r

regebat apostolatus,

cum vidisset viros

simos
illos
:

et cognovisset veri

Dol esse lamulos,

ad
ac

In veritate comperimus vos Dei esse

testes

robustissimos servos. Vitam

aufem,quam

rite

cadu-

cam ac miseram

deputatis, dcposito onere carnis

tum, sicut equi odorantos bellum cceperunt totis nisihus exoptarc marlyrium. 9. Misit ergo Dorninus angelum suura in occur-

A/> aii^eli)

sum

PRIMA VITA
tiiiifiyminitiir.

S.

SEVERI MARTYRIS.
mitate detentus
;

sum
illis

eoruin qui defenderet

et liberaret

eos a

sed nullo
exiit

modo
fama

polcrat quis
SeVeium
'''J-'Mriaut,
'"''^'^*-vi,

nialigno ac seditioso populo, proniittens se

cum

inaiisurum, taliter inquicns ad beatum Seve:

runi

Gloriosissime mjonista Sevcre, noli tiinere,

te

in palatium totam regionem illam quod, sicut fccerat Dominus Moysi et populis Israeliticis, et

eum

curare medicus. Et

regis et por

pro Christo qiiem diligis tormenta diversa sustinere. Esto securm de remaneratione, qnia non deseram te, nec permitiam ah eorum resaquia oportet
nia
f4

quemadmodum
ti-ansiro

Josue intioeunti terram reproita

missionis siccasset aquas Jordanis,

fecisset

superari qut ore nefando persuadent

Creatore tuo recedere.

Ego usque

in

te a castrum CcE-

grinos.

Alphoanum alionigenas etpereNovitas autem tanti miraculi ut erat inaufluvium

fastigio

saris quod rocaturPalawfrion ero comes ittneristui

uhi cum triumpho marti/rii et palma victorias ad eum pervenies quem totis nisibus dilexisti. Sed ad

a plurimis divulgata et magnai adsublimata, et corani rege cunctisque principibus non in cubilibus sed supra tecta propalala.Rex autem jussit oos introduci ad
dita, ita est

mirationis

imhiganda ea

qua:

ocuUs corporis cernere nequis,

h.rsites, sicut

se, et inlorrogavit eos,

ne de promissione caiesti
sia ah apostolis ifa, lacte

rudis Ecclc-

venustissimi aquse
et

potandus

es,

qu/a necdum

dicens Unde estis vos, o ad quorum adventum fugiimt exsiccantur rivuUY Aiit qwB est ars vesfra,
:

viri,

cibum pe}-fectx spirituafis gratias capere non vaJes, Videbis, inquit, primum mirahdia marjna et
inscrutahilia,
ef

signa afque portenta ineffabHia,

et

tunc

demum

repromisit
laria.

accipies prxparatam coronam. quam Deus diUgentibus se ante tempora secu-

nom et inaudita miracuUii' Cui beatus Severus Si vis scire unde venimus, harbara gente oriundi sumus, sed ego AmpUcanias rex subUmatus in soUojure paternitatis a princiut queatis facere
:

pibus sru pradecessoribus. Ars nobis de qua inferrogasti

nuUa

est alia nisi

unum Deum

in Trinitate

10. Audiens itaque hane vocem beatus SeveSeverus orat el ah aiii/fln rus ad se clapsam divinitus, cum geniitu ac
itertim

magnis clamoribus orationem

qui

fudit

ad Dominum,

conftrmatitr.

trinum in potentia majestatis adorare. Ego, sicut prwfatus sum tihi, jure parentum seu prBdecessorum meorum regnum tenuibarharorum;
colere, ef

''

non
;

despicit

omnes

in se perfectc fidentes, et

at

nunc imitator pn magistri, Jesu Christi Domini

dixit Fortissime re.r, omnipofeus Domine, qui homini formafo de limo tcrrs: pcr coxfernamtibl Sapientiam dignatus es ostendere miraUUa tua, qui nohis per amjehtm sanrtum non renuisti poUi-

nostri, volens existere, qui veniens ah arce Patris descendensque in uterum virginis, tn terris apjparere dignatus est m&ibiUSf humilemque se pius pro

* chart.
iinnuis.

tuum adesse adjutorium,pirxsertim rero cum adhuc non simus digni gratia, obstaculo deUctorum nosfrorum prxpediente, tamen non ahnuis * eam
cere

nostra srdute semetipsum voUdt demonstrare, ut orem erraticam quse perdita erat suis exigentibus

caidas

meritis,propriis humeris super astra reportaret ad ; pro cujus nomine inagis delector peregri-

nobis reserarr. Oratione vero completa, Spiritus

sancti repletus cst gratia, ac

demum
:

ab angelo

nari in regionc aUena quain cumprincipibus lucra secuU perniciosa quserendo regnare in propria. In

prceviso

mulcebatur alloquio Serere rex, constanter usque dum revelata fuerit ghria Domini in popuUs, ut videaid et
taii

noU

fimere,

ml expeciu

nuUa namque arte vel maUficio confido, et * locum ubi sum nescio; sed Jesu Christo, Domino meo
crucifixo, corde avido

chart.

net;.

animam meam

reddere desi-

cognoscunt quia
et sfcut in

manus Domini non e.st invaUda, mari Uubro operatus est ifa pofcst modo
et

dero,pro cujus amore egenus transeo de loco ad

Jocum.
13.

simiUu operari mine Alpheano.

ItitieraiUibtis

in prxscrtpto casteUo et in fiu-

Diciteirex: Castrum istud vocatur Palm-

rl

strion uhi

modo

morhi

devenistis, fiuvius Alpheaniis

11.

His itaque verbis et

quam plurimis

aliis

cor-

siccis

vestigiis

transire

tneruisUs.

AJpheanits
fluriiis

qucm Vcrumtamen

iHidelam
1'Xpiixrit.

roboratiTs,gaiKlens et exultans pergebat ad

.lircam
neiiiitum

prxbet.

locum destinalum quem nesciebat; sed tamen ad promissum sibi bravium supeniEe remmierationis festinare curabat. Volens itaque cuni alunmis sibi
conjunctis transire fluvium et

quia de longinquis regionihus advenistis, scire vos volo ut, si afiquod medicamentum mihi conferre
pjotueritis

meum

tihi

unde sanitatem recipere possim, regnum daho et hos qui tecum sunt magnis muI"

cum appropinquas-

G
* pro nullo

neribus ditaho. Interrogatus itaque rex a beato

sent ad eum, nullatenus potuerunt reperire navigium; sed illi quasi idiota; ac filii diffidenfiaj
affiniiabant

Severo qua infirmitate languesceret, respondens dixit Septem anni Jam superadimqjleti sunt ex
;

nihilominus

* transire

se

posse.

qtio

jam

modo

cwpi xgrotare; sed medicum nuUumjJotui

Recurrens

assueta ai'ma, id est ad orationem continuam, sicut columba ad arcam super undas nutantem, talia fatobatur oraeula Vias tuas, Domine, prsipara
:

itaque beatus Severus

ad

reperire qui
tueret.

me

pristina; sanitati perfecte resti-

nohiH,

per semifas voluntafis tiix diriije nos. liesera nohis ahdifa, et pateant nohis rohtntatis tim arcana,quid oporteat agere animositatis nostrm
et

Sacratissimus Severus itaque mirabilia a Deo sibi promissa ex parte cernens completa, non mediocriter sed perfecte corroboratus in fide orthodoxa, talia regi detulit promissa Fateor tibi
:

quam mstuanti animo quasris, innuliomeUus consequeris quam reUciis errorihus

rex, quia sanitatem

industriam,

et ea qux pr07nisistl nohis per angeUim, ostende mirahiUa; quia, .sicut tu nosti, et gentem in cujus medio sumus, ignoramtts ac timemus,

paternis.
et

Deum verum creatorem tuum agnoscas, per hapjfismatis regenerationem purificeris, et

:

' Stlppl. (th

rilitt.

semitam per quam inredere defjeamus nescimus. Prspara nohis, Domine, pro tua pietate qua; promtsisii; non * nostro merito exitjente, sed tua sponet

tunea roUinfate, ut possimus implere tuam (jrafis-

postmodum sanitatem recuperahis mentis et corporis. Gui rex ait Baptismum quid eA-^r^Respondens beatus Severus ait Quod promisit Dominus Jesus suis sequacibus, qui est sacerdos magnus et
:

rex cceU

et terraa

stmam votunfatem. Et cum

summits, taliter inquiens suis fide-

lioec et

hls similia jugi

Ubus

continuatione complevisset beatus Severus, divisus est fluvius Alpheanus, et steterunt aquae a
doxtris et a
sinistris

quasi

saxeus nmrus,

et

Citjitsftima

miraculi

mirabanlur omnes hoc signum quod operatus est Dominus per famulum suum. 12. Erat cnim in pra^libato caslro rox Adrianus per septem et eo amplius annos gi-avissima infir-

: Qui crediderit et fuertt hapUzatus, salvus erit; qui vero non crecUderit, condemnahitur. 14. Exclamavermit itaque daemones qui erant in rege Adriano ululatu pennaximo, et dixerunt:

^ieveiu^
damaiitibit.<

Vai tihi, Severe, quia seditionem magnam concitas adversus regem. Eratque muUitudo populi juxta

(ixuionihw
mliiutur,

emn, vocem djemonum audientos, nemineni quidem videntes. Locutusque est beatus Severus ad

immundos

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A immundos
w,in.'

spirifiis,

dicens

Pr^cqm

rohi, in no-

Donuni nt relinquaiis corpns ah ipso cre.aUm, quod per tmn longa tempora cruciastis; et ite ad locateferrimaatqucad p,rmtmri<'heHn^e,.juam
lunnani rohis superhiendo pr^pararit Donunus. Ercxitque oculos suos ad sidera, ctui consuevernt dndnni nH n. .,..,:
^o/.r;.s-

aditu. crit ti-.n.pnn r

si

r, "*

^^
' "'^ constitucre. ut,

aliauis

evaderc

vdlpMr. '"""''^''*^' "^" Dn

'
,

KX
S.

CII.VRT.

Potuissct
''^'

ab

eis
Sevkiu.

''''

Sevcrum

'"-^*^

;. cr.^-rp.,

rcs

t>f'-ituin

f?'^"''"^^
^'

Mitaut '//^/3?",'

^:^'?'"'

"'^ ''^'" "^'

'""7'.^::- ^:"'^"^^ Pervenisscn " '"^ ^.'"'^?' ^ '^"" ^i^^ 'He hostis callidus ^^l

L M

et

imlue

septiforn,is

PanJmTu^fuZZ
amosra
l

'"" ""''"""?^ baj>tis

/

ad ,,,,,
i rt

o,i cal.;;-a

.,ibi

suhj.rta populo,,

'

""''" "' """'' '""f"'"'"'"

>

ftabihregem
librr/tt et
iiOlnta (lona
rrn/>iiil.

Jussione tua

nim a.ere. LiquUe patet omnihus .darco eduxd vos Dominus de hnrpnquis regwnthus ut et ego prisfin^ sanitati restitutus et
qma

Hl^raH;;:;,;
18.

iT^
i|,'Itur

S^r^fi^Lr .loiificaveet

runt Deuni pc; onmia

Gompuncti

corde

opcribu. .nir.

Ve..n hoc fateor quia nuUus ,nedicoru.n n.e potmt ah ^nfirnutate meacurare, u.que dum misit te
potenter effugare.

Deus quempr^dicas d^mones qui me cruciahant De negotio restaf ut munera et honorem aecqnas, ef monita sabdaria cunctis indi-

pedes bcati Sevcri, dicentes peroptime, ut indices nobis quid oporteai agere Qui respondens dixit ad eos : ,SV rultis accinere cmm

OrZ^^Z^^or^

~-"-

Vnm
et

saluherrimum, reiinquite errorem veter.tusnm

adoratc

Deum
et

genttbus patefacms. Oblata sunt vero beato viro xenia. vasa copiosa in auro et ar^ento

fessimem

qui reqnat in cmh, et sie per con~ pcenUentiam potestis .'^acrafam perci-

vestesque ac sonipedes et quidquid potuernnt invenire concupiscibihus atque peroptimum. Sed vir Dei bealissinius,
reis,

pere hapfismafis undam, et ^Btern.T pcrpefuitaiis coronam. Qui respondentes unaniiuitcr diverunt Coniperimus te in veritate repletum divina sapim

cujusmensinarcibusversabaturfethe-

tia et bonifate; ideo

vohunus

in

huc

vita

excepto quotidianis necessariis. omnia velut stercora respuebat quti? iili offerebantur in terris. Qui pro nihilo cuncta ducens, talem ad cos locutionem repetens ait Munera vestra non sunt mihi mccssaria; sed resipiscite a stuUitia vestra, et libe:

tecum

permanere

et

tuisjussionibus ohedire, ut

ad ghriam
valeamus

sempiternam,

quam

tu praidicas, te duce

pervenire. Hfec et alia multa operatus est

Domi-

rate vosmetipsos a gente aliena

est in

qux superrentura

^'Hmaymts

l^.
coeli

'onmmnd
puhiZm

regionem istam, eestra exigente nuditia. Cumquo rex puhlicc confiteretur se Deum
colerc, ca?perunt

nus per suum sanctum conressorcm, sicut et antea per prophetam voluit prtediccre, dicentem quia in omnem terram crivit sonus corum et in ^ fines orJns fcrrx rerha eorum. Gaudens itaquc beutus Seveius quod recepisset verbuui Dei populus^
allocutus est taliter, cunctis audientihus.S'M!^//^i's

omnes ad palatium

cjus

'^'^."'^"^^^^^'

cupientes

minc mirabihter Severus Quid

struin
vel

eum absque ullo medicasanatum viderc. Ad hoc beatus

sihi voJunf phalangx tantmque : mtdtitudines populorum, et quid qua;runt in ca-

Spirifum sancfum, unum in Trinifate crcdere, ego paratus sum vos haptizare, quia secunduni prxceptum Dominicum, omnis qui
ef

Patrem

Filium

ef

ad nos

venit, oportet

iUum ad Chrisfum
.-iah-os fieri et

frahere,

regis

versi dixerunt ei

pahitivm ? Respondcntes uniPer.^peximus miraculum quod

:

qui rnlt omnes homines

reprohare.
19.

neminem
oniniest
./

peregisti in rege nostro et qualiter liberasti etun

*^^"''!"
"\}l\l'b'

Rex

igitur

cum esset baptizatus cura

auH

.-e.j^

fl3;monum; verum nisi nostris

eis

o/>tufibt/s*

Virt.damii'laremur.

An ^"f^"^

proa\%\tr.iremmy

da m na rem u s *.Dix[i beatus Severus In veritate dico vobis 3"' ^i ex toto corde credideritis et adorarerifis J^eum qui regnat in cwUs, qui crearif omnia qux
'""'"'^'""*"' f'>re incredihih
:

bus intra palatium comniancutibus, sanus ct rcdditus est ei dccor vultus

i-ITectus

l>ci>tizantur.

cjus, a

Deo

omni sosi>itate recuperatus sicut

vel
iii

in setate pcrfecta

tri{,niila.

prima adolesccntia. cum esset annoium Gaudebat vero et exultabat laudando

videntur in arr/s
ritts

et

qua:

movenfur

in aquis, et fece-

ea

qux

di.vero

vohis, nihil hxsitantes in pra:-

fecit

regem Christum, qui pcr taniuluui suum Sovcrum mirabilia magna in eum. Tunc ca'pit vcnirc
h

cordits vestris, cuncta

>'dis.

qux ah

eo fideliter pnposce-

infmitaniultiludopopulorunuidbapfizanduin/^ vel

facile impetrahitis.

ad audiendum deificum sacramcntuin. Opilulantilms vero heatissimi viri precihus baptizatuscst universus populus, Uxudans regcin regum Doininuni, qui non ricspicit ouinesinse.spcrantes. Replcti vcro Spiritus

^everus
i"i/ef lyp

17.Diabo]us itaqucdolensse abonmibusdcjici,

"fea;

ad vetus argumenlum recurrit, et amicam seu consuetam bcstiani rcinduit atqnc in quantum hcuit ad redivlvam inimicitiam se aniiavit duosque serpentes in ipso flumine ad porfum
;

sancti

gratia,

rclinquentes
r

ubi

onmeinpravitatemhaereticamc,destruehantidola
vel

224
EX KHAHT. UONAST.
y.

PRIMA VITA

S.

SEVERI MARTYRIS.
tationem faciente ad populum ut spem suam cogitatumque jactarct in Dominum, venit WandaloruminfinitamultitudojuxtirfluviuuiAIpheanum.
v<,>nio;
<jui

vel simulacra manufacta, proficientes

ad eminen-

tiora atque meliora, cedificantes ecclesias et prse-

iniunlanie
(1'ii'io

Sgvebi

parantes semetipsos Christi sacratissima templa; Omnes ut impleretur in illis illud prophetfe venient et adorahunt (jentes quascumque fecisti
:

Sed

vir

beatissimus more
et dixit

solito

ab oratione

et colloquio divino,
:

non desistebat clamavitque ad

hurharoK
terrrt.

corain

fe,

Domine,

et (florificabmit

nomen tuum

in

Dominum

Tu, Deus, creator omnium

xturmtm.

rerum, ciijus spiritus in principio ferehatur super aquas, ddata elementa ista super humuni aridam

ANNOTATA.
I, p. 37, a Atnioiai litinc locuw Dubuissoninii, sanita : Videtur hic dicere hujus vitie scriptor intrasse Vascoctum Gerontium cmu sociis non
l.

per cubitos trigiida, ut confundantur superbi in otnni rohore et fortitudine sua, videantque et ad-

mirentur magnalia quse operaiur dexiera tua, qui

vivis et

permanes nunc

et

per sectda cunrfa.

Gum

niam seu Novempopulaniam

nec

niartyrium

vero quiesceret ab oratione, elevatum est flumen valida perturbatione super facieni ternv ubi manebant ahenigense. Videns itaque nuiUitudo illa

subiisse: attamen contrarium crcdendum est et asserendum, ut omnia spccialia hujus provincioe

rusticorum atque hfereticorum omnipotentis Dei excellentissima mirabilia et non prtevalere sua

breviaria dieunt

S.

Gerontinm posl
fuit

S.

Sevemm
subinde

a Wandalis abbatia irdificata et fundata

fuisse oceisum, et in loco ubi

machinamenta, territi atque pereulsi ab invictrici ejusdem dextera qui producit aquam de petra et
arefacit

sub ejus sancti

aquarum

stagna, relinquentes sua taber-

nomine, quo adhuc insignitur. b /. e. nf boidizaretur. Deificum sacramentum, varia si(/nifirntione potest accipi : v. (j. ad audtcn-

nacula fugerunt unusquisque circa quaeque devia. 22. Gatervse ergo christjcolarum credentium in Ghristo, vldentes signum miriflcum quod ope-

lifrertualur
hurbari,

dam
sani.
c

b(q>tismi docfrinani, vel

ad audiendinn misib/

E rari dignatus est omnipotens Deus per servum suum, recolentesque Dei adjutorium quod fuerat
eis a beato Severo promissum, unanimiter laudabant Deum, qui fecit mirabilia magna in popuhs. Sedata est namciue ad modicum omnis illa insi-

Juxta hunc auciorcm erat

Jiierefirorum

aique idololatrarum ijromii^rua colluries.

pientia

Wandalorum. Sed qui

facit disertas lin-

GAPUT TERTIUM.

Wandali

in

Novempopulaniani
fluS. Severi,

iiTuentes, intumescente

guas infantium, replebit in Ecclesia sua suorum ora laudantium. Nutu vero deifico actmn est ut sicut induratum est cor Pharaonis in liberatione Hebrjeorum, ita indurarctur gens stultoLUui et fiUi perditionis ad corroborandam fidem catholicorum. Fremebat itaque serpens antiquus in suos
satellites

mine ad orationem
repelluntur.

adversus Ghristi tirones, ut instigati ejus

NuntUiUi
Wiuidulo-

nim
irruptione,

Severas
rcffein ct

vero tempus venit nuntius regi in quod gens Wandalorum veniret ad obsicastrum, dendum eum. Audiens itaque vir beatissimus, exhortabatur eos ut in mehus proficerent et nunid

P<er

pugnarent in semetjpsis deficientes et propheticum adimplentes Sicut fumus defiiUud cient, funqiiatn fenum arescent, et tiuemudmoduni olcra herharum dfo decident. Euntesque tentabant armati venire ad castrum*, ut perderent populum
malitia
:

'

rliiirt.

qui erat in eo, Ghristi jugo substratus.

currentes ad mililcm Ghrisli quasi

iiUi

Sed illi read patrem,

flnMlniiii.

quam

a tramite rectitudinis

quam

Ghristo pro-

deposcunt ab eo prjesidiumin nomine Domini.Sacratissinms itaque Severus orabat attentius in

suis precibus, ut

popttluvi
Jioriainr

miserant deviarent, illorum vero nequitiam ut per patienliam tolerarent. Admonebat eos, dicens

liberaref Deus.

Cumque

ab inimicorum incursibus eos elevasset oculos ad coe- y

nianus contra fluvium,
ita

eisomnibus: Imminentibns quidem sordibus delietornm nosirornm renit jens illa adrersum nos rommittere hellum, ut implcatur qnod Domimis dixit
jn sancio Evamjelio
:

lum
ut

et extendisset

conest

turbatione

permaxima vehementer elevatum

omnes qui videbantur perfectecrederc.possent

irruit ut perireiit tre-

Surjei qcns contra genteni,

et
:

recognoscere divinitus eos hnpeditos fuisse; sicque

repente super eos fluvius
ccnti atque viginti.
23.

regnum contra rc(jnum. Dixitque rex Adrianus

Iniquitates nostrs muliipUcatas sunt aputl
et

Deum,

infirma pro peecatis nosfris obstacula nostra facta siinf. Oraiiones iamen iu3i sinf nohis quasi

Reversus vero vir prmfatus ad populum, invenit omnes unaninUter orantes ad Deum. Festinantes vero qui erant in castrum reperierunt

,sf (/

ud snam

jiprniciem,

Severo
Heriiin

' chnrt.

propuynacula adamantina ante eos.Exiijcntenosfra mquitia vel populi nef/ligentia traditum est regnum in manus exferoruni.Xd ha?c beatus Severus fatebatur regi Adriano ct onmi populo Confidife *,
:

Wandalos mortuos; et impletum est in illis ilUid propheticum Vidi impium superexaltatum ef ele:

popului
.iHilinnuufe-

vatum;

et fransivi, et erce

non erat.Et

qttia

non hainsiloci

xonfulite.

nolite timere;

fensor.

Dominus cst prsliaior nosteretdeSiperfecie in eum ronfiditis rt non hsesifacnim

vohis qiiia

buerunt sapientiam, interierunt propter

pientiam.
illius

suam

Gognoscentes

itaque suburbani

ceritis,j)oUiccor

non peribiHs, sed

omnia patrata
fideliter.

mirabiliter, crediderunt in

illud
bitis
:

propheticum post tempestatem securi cantaDominus mihi adjutor ; non timebo qntd

Deum quem
atque

prsedicabat beatus Severus firmiter

faciat

mihlhomo. Ef item: Meliusestsperare

in principibus.

i)i

Dovel

mino quam sperare

vel

Cupiditatem

avaritiam longe a vobis projidte, terrena

Qui videns coUatum sibi dlvinitus quod poposcerat, divina largiente clemenlla, ad salvandam christianorum catervam, taliter inEia, quiens conlbrtabat plebem Dominicam
:

trausitoria atquc caduca procnl repellite,

stia rcgna

ad

c(x;Ie-

christicolx, nolite expavescere, qui rrcbro cernitis

peiHire satagite et

nt aperrnt in

quantum vestra fragilitas suppetit prosecundum Aposfohim nou qitas super ierrrCm sed ea qux sursum sunt qua^riie. 21. Moneute igltur haec beato Severo et exhor-

brachium supernx
<pii

virtutis

pro

vobis

pugnare;

et

iieredifaiem

Christi

conati sunt demoUri in

ipsis

Scitofe,fiIioI.i, qiiia

divina cooperante supientia videtis reforqiieri. defensor vester, qui habiiat in

throno

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

r\ cmiiT.

MONAST.
S, .Sevkhi.

Mfen,L i,itur ac conmufeti.. ^ferna pro perifuris ^ propter ferrena penUais ca^Usti,,
angelis in perpetnu.n.

percavete

ne

M^Z ^Z ,-227' TT '"'" '"'/^

ef

'"''"' '''~

''''^ ^"'I^^" ^'^' "'^ "^' ""'"'"^'^ j.

'

et

T
.

tm

tmrMimalj.k.^

.,

manshnes lucidis^ima .^^-^^.j^issimaii (pizasah oriffiue mnndi pra^paraindrnnn.criptu, cum. nmgnifiuh incomprehemiest

tas. Ifji vos expecfat re.r illc

majestas

est inrisibiti,,

CAPUT QUARTUM.
-lt.ytllLinJUU> >>cina.UKS, ^ ReVertOntibuS Wanr!'llis ^.
'sp ^e-

lHt,s,cujHs lanjitm bonifasrp(e inxsfimahifis -pieta.^

menarrabilis, plcnitudo
xanct>.,nn,,pra:diccurt

-^frant <,m,cti, r,>llau,lanf

incredi/nVs; cui minipatriarch^ ac prophetiB

evan.jelisf.-,

atqur apostoii

verus popukuu ad conslanf;o. ;.. 4iA.. ...iK,. tiam in fide adhortatur, r^ Tru-

'^"''^'"''"''^^-

'^^^^^^^^^

r:^;:;w''--^-^^^^
'cnnaf,, sequuntur virgmes accensis hmpadihus
cfi.-^simi.

eidalura barbaris.
hnrs,(>,

liltorum decorat3 candidormn. NoUte itaque, diledrspicerc propfrr istam fransiforiam

um-

ildiiiinus itaquo rex,

iiis

et

quam pluribns

In-am illam reyatem curiam, non solum- diversi, de/iciis ptenmn, sed feUcitafs perpetuam. Praiparafe
dof-nro.-imefipsos

non ad

humanum

p,deMre,

.sed

ad

re-

ne.Hoc tamen tantum provide ut aorpns meum ah hujus secuh occupationibus subfrahas ef animam, quamn, orat,ombus fuis commendo, C/iristo qul te
direxitpro nostra salute, ut opinor, reddas. Bonum
ergo e.nst,mo o/ntum

diurnx operafionis accipere. Knimrero^iaii'Z rid,mis contra hostes agere, ita imitari
safaqite

de faru/tafdjus me,s
atore.s

,um hahuero aliquid Erant nainque .speeufrequenter contemplantes ne Wandali caisi

meum,

quia ecee n,mc tenipus acceptabile, n,io ra/eath ad nupfias ejusdem reqis intnn-e, si veifem nuptialem
,p,m rohis est pr^parafa
temlite

nwum.

uon ahnuistis indiiere Ataposfolum Paulum njbis dicentem Omnes

Christum induistis

qui
ef

iu Cfiristo haptizati eMis,

:

hdi

venientes, interficerent

omues

qui erant iu

iterum
.,ui.i

RnwHtes

,^os

,H'tcremhon,i.nemannact>-

castro pra.'fato Palaistrion, illud custodientcs. A longe namque prospicientes illosque venire cer-

bus

et

induentes noviun,

eum
et

qui secumhim

Deum
tis

,reatus est in justitia

sanctitate ,:erita-

nentes, ingenti strepitu ac plausu vociierantcs ct seipsos invicem ad pr^lium coliortantcs, talia i-e-

petunt verba, unanimiter proclamantes: JwyrtHi, ofortissimi tirones, pnvparate vos ad prse/nnn, im-

^G. Vesfri capi//i capi/is

n,pi/./u, ,Ie i-apife ^^r.^dro

mineuteperiruh, quia gens cxterorum

'-.c-

rxigif roidra

omncs umerafi uon prribif Hoc

mnt
in

rj

<Jiti (iiiruti/r

tuo

rfftTtitn)

dilecto
Sc-v..,.

omnibu^
"<Wr/;/;,

""^'^"'^ff f'^''^'"'"sanctus beverus blande consolans ^'''

las,

Severo mirabiliter perficiendo disposueduiii caput ipsius a corpore separari volueras

vuhle
hoiiorniufiin

'^""esnon solmn verbis, sed etiam talia proloquens snisauditoribus ait: O difectissimi fratres,
2'. fonte /)aptismatis estis renati, prxdicatione sanctaimbuti,miraculisjocimdati,patientia Jesu Chrisfi Ihnnini nosfri cxperti, deponite omnem

si iliius

Hir crgo, Vasconia, apcrtoindiciopotespercipere merita apud Dominuni possint proficcre.

in vita contra

quem
sic

omnia tentamenli

perieiila

reddidit fbrleni, cl

quem

Itu

exalfavit jiosl

mundanam

a,(daciam omnemque ludicritatem ur-

f>anam,etperfidemetspemprxparafevosutpossitis rompreheudere rarifafem afqi,r n,'cipere perp,-iuiegionxcoronam. Magnum nibi f,<crumprsparat qulcorpus dat ,it anima perpettie ffammas evadat.
Confo)-famini et rofmrate corda vestra viilfitcr, ne hnmifis impetum inimicorum, q,iia ad munimen^^^^'^^'^^^'''^"^f^^f^^if^-J^^f^minusmiUtamifiiaange'nVt^Hi"

mortem. Quare devota recurre ad tunm patroeognosce quale tibi ca^litus commissiim est donum. In tuo Severo gloriare el illum assidui.';
,ium
;

prccibus deprccare.
cruni
;

Suum

saipius visites sepul-

primifiarum votis Iionora uf patrem ac dominum. Nisi honoro sui nominis per divers.i
tuis

climata diftumcrls.

si

confidis tuismcrifis, quasi

puuper et huiiiilis noiiiine carebis. Si vis discerc legem quam ubique amant terrarum, non tihi
aliud ut tuuiii erit caruni.

lorum. Memores if/ud quod Elisa-us propfiehi, vemente exercitu rc.gis id comp,-efmuleret eum, re^'pondif puero suo ,-olenti terrere eum : Numquid uon pi.uressumus i/fisi* Sed cum ifle minimeintelfigeret, oravit

Nonnc

vides quulifer

pro eo propfieta Noimibris Tomus I.

ut ajJeriret ocutos

femporibus antiquis dicta fuif caput orbis, udhuc hodie ex suorum apostoloruin Petri et Pauli meritis per omnem mundimi sr^ gloriatur non in qiiavis * prlncipalitale nominis.
quif
tuiii

Roma,

'

'/iiir,.

29

Quetii

i|iinvi.>

i.'5iB

ITA

SEGUNDA

S.

SEVERI iMARTVRIS.
dialecticse

KX UHAKI.

MOXAST.
S. Severi.

Qucni taiiluzii iii iiiuiulo vciicratur, quam hos quos assiduc precatur V Onuii^ sua gloria in apostnloruin eoiistat memoria. L"ndc sc cxnllat fiiii propinqua, Gallicia iiisi apostoli .lacobi fjratia- Quid
;equc meritis sancti Saturnini laudant Tolosani':' Nil audirc volunt nisi dc Ililario Pictavicnses nii
;

disputationis

aut

varia

cuthyinc-

D
* /( /,

mata

* rhetoricai locutionis.

Hoc tamen adhuc.

scrmonis adde-

fratres dilectissiiiii, in calcc noslri

inus, solitaque

rhan.
^n'i'iiiUa.

vcrborum

rusticitalc

admnnemus.

ut jugi intentione perpcndalis quanto vel quali palrono adsistafis. Sit omnis vcstra Inlentio suo

prajdicant

nisi

de jMartiiioTiironcnscs. Si diver.sa

mundi climata circumcas. non aliud exemplum invenic^, quain ut Imim palronum pra* omnibus diligas. Quarc lu sola liicerc non rctutcs quod
vides agere omnes.

omni lciuporc dcvotc assistcre servitio. Nulluni pro seculi vanitatc vel pro huinana levitate mcurrat vohis * tsedium, quin in hjiimis et canticis

*c//,n/.ii,ii,is,

spirituaUlm^ semper fervcat

ct

pcrscveret

Ama

patrciij ac dniiiinum: pra-bc

ergo Severura, tuuni illi Itonorem quem

;

liabchis

apud

Doiiiinuni inlcrce.s.surem

ad cmii
singulis
in

confidenter fugias pro tua necessitate, quia ipse

ncquaquam vacat
annis
sit tibi

pictate.

Hac
;

die

vestrmu desiderium; quia, ut ipsc Dominus iti Evangelio promisit non qui ca^perit, sed qui persevcraverit, hic .salvus erit. Ipse (jui hanc protulit scntentiam, veric pcrseverantijB det vobis * ^rlwrt.mUh con.st;intiam. ut ita in suo et suoruiu sancloruni
.

la-tilia

solcnmis
Christo

sit tibi

scmpcr

servitio possitis

perseverare ut

ctfle.stis

regni

animo
Scf'i'lti

quali

dic

tc

reconciliavit suo

januas mercamini

intrare, ipso pra^stantc qni

martyrio.
smit

eum
;

Pati'c ct Spiritu sancto. vivit ct

regnnt

in

/iic tiOhutit'

Ha^csunt, fratres dilectissimi, propter rusticitatem pauperis stjli sic dicfa el vobis non disi>7.

sccula scculorum.

Amcn.

Oi-egorii
lltssii.

p]iV("iint. dutii alia

vitu

plcraque de ejus passione vel urbanitatis cloqueiitia a saplentibus conipo-

ANNOTATA.
a

sita no!)is sufficiant. In taiitum

me

coegit

amor
Onst
liuc luco,
tit

vestne

caritatis.

Prjecipuc

ut

obedirem jussis
Si

Jaiii iHoiinhini.s {\),

iKinatio

Grcgorii h

reverendi abbatis. oninino non inspexi

ineje
possibilitatis.

itiarti/ni,

modulum
absquc

tcmere navim

per amanuensis scriptoris, ut puto, ait inadvertentiam quibusdam Dnbii/.^soniHs (2)

,

leinige ventis conmiisi. in vestra tainen

fisus,

omissis: aut forte abrasa et deleta erant in charta

e

gubernatione

forsan adhuc

omne detrimen*

tum evadam
cJmrt.

pencuIi.Nihil ergo profund* rationis

scriptor, in

qua hanc Vitam describebat par\i chartularii quo eam habenius et ex quo eam hic
1>

hic investigetis, aut

quodcumque

aliud

quam

ego ti-anscribo.
in

qun-cunuiue.

commuucm scrmonem
ficationis,

qmeratis; nain ubi aliquid

agitur causa iedicst nuiitiformis ratio

socundum sjmpliccm vcritatcm

non
ibi

cxigenda

Hiuc scriptoris Mutetn fHficiiiins, id niiuiuimns Conim. 'nnin. 'i. Prmfuit Grcijoriiix inonasteiio ab aiiiio 102S iisijhc ad 107:^.

(I)

Cnmnienl.

iMTPv., nuni.ii.

("2)

Lib.

I.

p.

iili.

SECUNDA VITA SAN(TI SEVERI

METRICE SCRIPTA

ex r/farftilario iHonasterii S. Severi apml einttffem

C

Dubaisminum, L
T,empoie
(|uo lati timuit inonairliia niuudi

I, p,

4S

ay///.

Sedis apostolicas residens Eugenius arce.

luiijeiiuiii jn-avi

desertons Juliani.

Cui Trias angelico prajcepit justa niinistro.

Parlibus occiduis. ScilioK pla;; regionis,

Geutis prosapia deductus tloruit alUi
Infans reyali-s ac patribus ordine clavis. Noniine Sevenas, meliori doginate plenus, Hif juvenis factus, est reyni cuimina nactus: Cujus decretum disponens juve prioruin

Ut Doniini famulum bene suscijiiendo Severuni. Lege boni palris alTectum monstret ainoris.

Quod

vir apostoUcus, ceu jussit in ordine missus. Proinpte complevit, jussis ac placa * peregit.

*ntc.

Taudem firmalum

alque fide rnboiatum Partes Vasconi* jussit conslanter adire,

Per palriaui legeni rexit justissime pleljem.

Menteque divina monstrat qua>cunique

* liituia.

Hex tandeni
Consilio
'

patria? regali (.larus in arce,

Qu*

vir

Disjiosuit securn pro C.hrislo linquere regnuin

-iaiuliri, pompus ac spernere niundi. 8ic deinuiii * fugiens ac regni culmina linijuens.

Mox

devotus suscejiil ad timnia proiuptus. iler arripiens. pro tali munere gaudens.

quijque.

ihnrt.

Mandatique niemor, fidei lore cu^perat iiuctor, Et pergendo viam, doctrinain inillere sanam;

(lonii)ii.

'

cliarl.

Mox

Baptismi lavacro voluit se jungere Christo. posl baptisiiium. se conlert * carne probaniium,
Vasta petens ereini, vincendo dolos inimici.

Quam firmat signis ai; proiMgiis i|uoque diguis. Demum transacto veniens certamine longo.
Longe faniosam disposuit adire Tolosam,
Gesta Saturnini cupiens cognoscere sancti.

(imipriit.

Quo dum
l't

pei^plura superaret iiiente pericla,

bonus athleta seinper teiitando majora,

:

Quein

mox

indigenfe ' devolo merilis Iionore

* (/*''

Publice per belluin superare volens inimicutn

Susciiiiunl. jiariter dant

Ul genus

niorein necnon vitaret

honorem,

Post licitum (luoruin.

quod jietit reverenLer. non iiiimenior atque prlonu",

comile
*

indigne-

Traclat in exJliuin selongari peregrinum.

Tali consilio eremi secessit
ali

Cursu

lestino sociatus

seno,
'

* vlnirl.
conqit'-'-

antro

Liinina Vasconia^

mox non
ferali

dubitat penetrare.

Sed

statuit

priinum Roniam divertere gressum.

Ob
Hac
.\c

poscendii Pelri necnon sufTragia Panli.

tempestiile, tnoimi plenus pietate Doniino caius, ac legum dogmate gnarus

Qua; gens barbarica, Ritu gentili cultuiie

Nescivil

peclore sjpva
patria?

redditii vili
ni.si

quidquam legem

vanam.
He-ni

Kon modicum vanus

cujus tunc rex Adrianus

DIES PHIMA NOVEMBRIS.

2'21
Itejjni

pia'.sidio

PiiKi-strion (ieniiine

ciii^itn;

Ueliniiit sedeni, slringen.s

har arcefjue

plelieiu

Qiiod

<;apiit in priniis tani

vanii- religjonis

Siout serpenteslongo traclu ire repentes. ijuns cum vidisset rex ac mullum limuissel

* fditt. fjio
(

Visilat intrepidus ac finna iiiente .Severus.

Uuii cunctopopulo veniensdixitqueSevero'^''^'''^tepater (intriw.qiio.^ cis tibi V uk^tus et

raei.ua m.

Impetu.s Alptu-ani, sed privaliis

quoque

navi,

Turbavit mnilicmu ncu posset visere castruiit. Jsed niox vir Domini cuiurrit nienfe Jidcli

Domini

credere,mha Smnini munere fretus

Sumens arma precuni pugnat

lidissime seeum.

jMox (|uoqiie divisfe jtatuerunt c-litus unda". Et Doiiiini servis via demunstnitur in aquis
(hiines continuo cprnentcs talia castio. Hane talem faniaui deportant regis ad aulnni.

Mandat constanter serpentibus atque potenter ML-edantnulIum. ie|,e(ant sed noctis abys.suin. Hi mox ima petunt ceu .jiisserat arva relinquunt
lali priinuque salule Uertatim curriint omnes. sua dogmata quicruiK. l'osl, pater ut natos. vuK Clnisto reddere gratos. .\e iiionuil rite qua^sint dogniata vitip.

Ilac pro virtute

Tempore qui iongi vexatus a dfpmone diru Nec unquam medio potuit sanarier uilo. Hos (|ui devote deiluci jusserat ad se.

Ktdmu
' rliai-t.

ile

multis ^taret ^ententia regis,

His liene perfectis necnon catholice doctis. 'Jensquo.pieWnndalica !ong.-evo temiJore sieva. Muneris hoc donuiii suscepit per Julianuiii
liui.ugnare lidem Christiciue rescindere legeni. Hac * qui pro causa vastantes tuiie toca plura

llogno.scens tandeni

non

ilHs airnio * fraudcrn.

aneri't>,

* charl.

Maxiine Severum diviuo munere plenum Strictius alioquitur ac lali voce precatur Seroe * Dii cplsi ci! .-fprpit machimi intimh;
:

iiiirt. Iiic,

Gaudent, Vasconiiesubeunt Inrtissima terne. Adventu.squoruu) confiegit spesanmiorum

Severe.

}/cmc caimtni inorbi

Oiiinia qitw
i.elles

si nosces nite inederi

-Moxque

Sfrnre poscere posacs.

Vasconica' gentis. timido pro pectore rogis jiari votn se sternunt corpore toto.

*./;(//.

immf.

Xd quem
Est

Domini coufisus munere ' sumini mrdiais, ijnein morbus latnt iii!n.<< Corpon't< ae aiiiings, rjiii larf/ns ntragne sahite,
vir
(Wi'w.s

mn

Poscunt Severum solitum prodesse patronum. Qui mox exemplis confirmans pectora
sanctis.

Artem

ipii noscii, tiin giiniH dcnotioposrif.

Mox orans Dominum. fundens fonlem lacrimarum. Continuoregi confertmiseratio summi

* i-hart.
lionoi'e.

Pulso languore sensum rationis

Fit subito cunctis la-titia

lialiere *.

maxinia mentis,

Acmixtim

veniunt, baptismi
patris.

munera poscunt.

sortem. His confnrtatis lum doctrinaquo pi-obatis, In primis ipse non negligit obvius ire Hoslili cuneo. piotenso denique collo. Et sic cum niultis, kalendas iiempe novemhris, SanKuine nidrtyrii meruit pia gaudia rceli. Hic caput ahlatuiii vili terra locatum
in

Plusinonuitmorteni quaiu

vita? posirere

monslrnref verlia salutis .SanetusSeverus, turbaie voleusinimicus.

Callidus arte nova fingit duo coiponi mira.

Qui dnm. more

ipsa in

manihus piopriis necnon ulnisreverendis morte leval, tiimuloque piissime portal

in

Quo*.Deiis

multi^ laudatur adhuc .[unque ^ipiiiine carebii.

.//.qua.

Aclaudandusenta-voquod

VITA TERTIA SANCTI SEVERI

-AIARTVRIS

e,r

eodem

cliartulario

apml Dnbmssonmm, L
CAPUT
PRIMTJM.

I,

p.

51

s qif.

Sevenis
^

re\

Wandalonn))

ehrisfianos

pe^rsequenle

Juliano

Aposlata, regno se abdicat el cuni sc\ sociis ad pr?pdicandani

fidem

Cliristi

profcctus, tandem

Romam

dc^venit,

ibicpic

;i

Romano
^'"il

pontifice benigne suscipitur.

(ulvni fiiT

s,EQUITUR ET CONTLXUATUR ^
Sf.veri.

'trbem

HISTORIA SANCTISSIMI
a.sseclft',

Ghristianai religionis

diffnmin.

qnani-

vitutis so indiscroto

quam

mente abrennntiare tractabat, ejusque jugo .sersMhderocuJMsgrafiam meruparticipari

:

initio na-scentis

ecclesiae, cUfficili

exordio

orat

nihilque

tle

regni coiitemptu

accreverint, niirum

operante gratia,
>^um, ut vere

ita

tamen in modum, cffilica comunduin replovernnt univerillud

hfesitabat, qui regi illiadhi,erercfestinabat,cuju.-;

rognum cum innnmeris

sit (ii.sportitum,

.suis

fidelibus inulfipliciter

testimonium

Dei Patris de
:

Fiiio

niiiilominus

tamen

in so manr-f

orc prophetico videatur adunpletum

Intur, inquit, iisqne
^. -SeveruH,
'hri.iii^,,ig
'i.

Et domhin'
ef

incorruptum ac integrnm.
3.

mari nsqiie ad mart;,

Severus,

a /fianinr

Eadom

vero tempesfafo cimi RomaDuin

ignarie
geiitiHf;ili

iin-

'!\lll/in.

ad

tenniiios orbis terrarum.

perlum.

licel

deditum,

jioiic

.hiliitiii

Beatn.s igitur

extremis partibus

universis nationibns prtfesset, tanf o flirore inisera

Apfintalsi

mundi erga Sithicum clima oriundus. licet dura "'^*'*^"^ Wandalorum a barbarus, fanta tanien, yZtuat''
co.jiiai,

gentilium rabies erga novos do.spectosque chri.stianos

ccepit oxardescoro,

Pt^rcepta christianje fidei agnitione, Spiriliis Palacliti

orbem genoralo cdictnm

liano
b,

exiit

quod per universmii ab impiis.sirno Ju/,

.

infusus est

gratia, ut qui

prlus gentilis

qui eisdem temporibus dirus tyrannus

1'uerat

ac idolis deditus, tunc

demnm

orga

infitle-

praeerat supradicfoimperio:uf,siqnis novjehujus

suporsfitionis invonirctur assecla, aut intoleiiUii-

les zelo fidei

accensns, merilo possel dici rigidus

ac

Sereru.^i.

Qui

cmn paterme
nniversis

horeditatis Jure ei-

libns suppltciis

ad culturam deorum revocarefur.

.sentonfia.-

deni regioni regia dignitate praeesset,

jam

totus in
pompi.';

aut extremae ultionis capitali puniretnr

4.

nomino

positns.

secularibus

Quo6

ciim usijue in oxtremos fines Wandii-

clui^tianitm

lorum

'22S
sr /,yi,fiMi,r,

VITA TEHTIA

S.

SEVEKl iMARTYRiy.
propliota' verbis hujusniodi

ioiiiiii c ox Uuilii uuctoritate pervouissoi, beutus Spverus cupiens por ijalniam uiaityrii difriiius cousoqui restitutioucui illius iucouunutaijilis rc-

pnedictum

di_'bituin
iiiquif.

obsequiuni inipondis
ojinn-s

J'^

adorahinif enni,

mjcs^ nm/ie.s

(/enfes xcrririif ri,

gni,

christiauum se co-pit publice

coufiteri,

ac vere

iUius osse profossioni.s.

qua

iiuigouitus Doi Filius

8. Aliquanto igitui- tcmpore, cursu pedestri*itor agonfos f, ad portum niaris dovouorunt. (luoni lin-

parllh,
J'i'<lfslri,

crediturpassus ac

tt-rliii

dif iTsuiioxisse pro ro-

gua

barliaiii rogionis indigon;o *

Accaron vocare

slauratione prinii iiominis.Quod

rogionein divuigarotur,
laiiieiilaliili

cum

por

omnem
ac

consiieverant.

Quo cum

lanta

utiquo dementia

poscunt ac

in

pervenissent, navim oxaquilonares parlos velle proficisci

piiifim

inntimo,
* c/iaii.

riinior in

uiiivcrso

populo

oritur,

indicantes, (piid jjro iiaulu doboant

oxquinnit.

quid indefiilnrum
lur.

sit longii

deliberationo h^esita-

Quibus cnm nautie, nulla conimoti opo miseri-

pedpstif

las

Nequo enim, duni deorum veuerafionom nesit violare. imporialequc cdictum siiuul me;

tnentes, ulterius audcnt illius frui soeietato

pr;T:^teritio

scd

tunc

liberaliliitis

ac bonoiiciorum nio-

niorantcs.
inforre.
l'ru/iuiiif
iii

quicquam

molostiiE ci

non patiuntur

non parum exegissent, non dubitarunt plus Iinpertiri, martha adhue surficii-nti- pio novitale exilii. Intoren XL diorum curnculonavigio subvccli. rursus ad iittor;i rodemit ac doinde pede.siricalo iter continuantos, ad urbeni diclam
cordiiE
r/
:

r
" rlnirf.

imligcnes.
'/

hiqirliis

juxla nioutem GohnenliiiuHiui sitam,

hic altioris consideraiionis dihgentia

3.

lUoruin

autcm ingralam piiticntiam (/ molesto

spe

tiiuuito directo i^erveniunt.

9.

eraiium
roiifiir/rrr,
il

hahons

inclitus Severus.

summi

desidorii sui

Sed

C^' srciili
fl"'''il'ii^ tn/
f''"'''''

IViislratus,

cum

iliis

nnn

dciTi-vit nuuiiri ultcriiis.

miiximi
Moritu

iiiyslcrii ciiusiuu

typice licet deprehondi.

iter roliqiiisse descri-

Proposuititaqueincromuin i-onlugore, ut in ejus obsequio vita quieta ac solitaria indiserete desudarot, cujus Sj)iritus, j.nctor supor humilem et

namque niaritimum
iiiuifragii

bitur. qui procellosos fljictus seculi

tanquam temaiTcctiono
niorito, rclicto

"""''^''^''''"'

pestalom
etrugore

nilnacem

summa

pel-diZi

quictum, oinnino dcdigii:itur quiescere. Sod dcinum, altiori consultus deliberatione, Augustini
illam iiiccssil senleiitiani qiui imoi)onitur
luavulf
illo

iiitolligitur.

,Equc quoque

qui
;

navigio, ftrnium ac terrestre iter voluit ex.sequi, qui iihorains naufraga tcmpeslaio gonliliiatis. in

imuimo.siuii

vitaiii

rorrc

quam
Deo

fugere

petra fidoi iuuuobilis in Chrislo voluit

staliiliri

quippe, quamquam solitaria vita soli

servieniu-

erga quem, qualem

rit

et

quam

stabilem se exhihuopni i^ov

V

losab
jori

illccebris uiundi iacilo j^ossinl

ovaderc
aliis

dcmiics, merilo liuiiou iinlo justunijudicem, nui-

noii actium * broviter colligero, cum iii soquontibus prudcns lector quautaconstantia pra-

prjemio ditabitur qui pro se ac pro

versutias

labo-

dicationis enituerit, leviter poterit mtelligere.

10.

rando. contra

anliqui

liostis

inajori

Poshiuam crgo ad pra^diciam uii^cm periiniversjim

1'rmHctiul
"/"' 'inirh/rii,

cxorcitlo rclucfabitur.
xf(/ iinifafu
rax.v/Vit) aii
t).

Iliique

oremiappetitupostposito.fongiuquo
oxilio: ut divini vcrbi

piacuil liiboraro

gratiam

/lerrf/rinatioiir.s

priodiciuido

iiiultis

proficeicf, ac carno pluribus

rogionem illaui circumquaque diseurrunt, atque divini verbi semina passim sererc non dosistuut. Sod divina- providenfi* nonduni dispcnsanto sapiontia, in rogione
ilia

vi-ncrunf.

iijfostolicas
iirriiiifitiir
llllll

laboribus defatigata,
uiiirtyrio.

tandem glorioso decoretuiNcc mora, contiuuo ifor aggreditur. ro-

neuti-o

permissmn
ncc
fidoi,

est fidelibus Chrisli voto

opt;iio

potiri,

in ;icf{uirendls

popuHs lucra

.
i,,,,iiy,

CHItl

meiis.

onmibus. pi-oximo lcgilime pugnaturus oxpeditns iniles officitur. Vidcntos autem iioc populi universi, gemonlos ac dolentes frustra ouui a loiici proposiiu procibus hujusmodi nituntur relictisquo

catholicfcc

noc

in

consccuiiono desiderali

lucn.Vi),',f'uism,i'is.

martyi-ii
:ir

(juippe miseri ac detestabiles homines fraudo diabolica iinpoditi, omiilno divini verbi
:

participationc * tantisque p;itroiiis habclwntur

indigni.
11. Vidontcs autem virl Dei niilluiu sc pro voto consoqui ctfocfum^sontentiii alloquentia*intor sc deiibeniverunt quidsihi opportunius * immineat
f

>

clim-i

mr-

vociu-e
tix,
* rlinrl. voffi.

Ptirce, iuqiiiunt. ir.r t/lariose, tanfiE

demen-

icipationem.
s,.,i

ifjiimve

cehifndini nobilitafis tn^, ydiciaqne

,,110

tanfx
fenfer

demeiitia.' inscitia, reyia * tliynitate, qiix tihi

f>-"dn mrio
/""''.'/""'

Jiircditdriojiire/jarentuin successit, nohiscum po~

iitere.

Sed

vir

Dei

.super
;

potram

fidei

fundatus, inniiol)llis invenitur

iiullis

ac vere Severus,

blandimeiilis

;i

cursu logitimo revoc;Uur.

agendum. Itaquo beatus Soverus sic incipit Ef/iiidcin, fratre.s rarissimi, mira Dei omnipotentis di.-<positione, runcta/irorerum actmtjwrumoj)porfitnifafe confjrne dispensariti.% dnhiinn
fieri t/iwd lahtjr nastcr, in

'''"""""

*chari.
^^lf^^'"'
^*/^"':,

Solo igitur sex egrogiorum

contentus, iter
ct

virorum comitatu inceptum coniinuai. Quoruiu fides

ct 110-

inin

r.sV

tanfnin fm^frafns, nid-

i,n|.ortuniiis

merita juste quoque subscribi cxposcit

'

'"'"''^

Ivm ifectum pro roto potuerit conseqiti. Credo enim (/uod aliis (jenfihm mat/is profiifi(rns rc.-^ereetur, nohis(pte anf/mcntafiori merifojnstitia:

.lustinus, Clarus,

Geroutius

iu-

Ftilycarjius-

pahna *

* diiiii.

His meritoque pares, Babilius iitqne Joannes.

eerta/ninis (jlf)riosias prxparefnr. Setl interim heatoru/H aposfoJoriimPetriet Paidi U/nina adcamus,

pnlu.iini-

His ergo contentus soeiis quos

paratissiiiios aggrcg;ivciat.

illi

divuui gratia

quafenuii ihi orationitm

rota

Domino

.so/imtes,
; ef fan-

iam subire hiborem

si

t/rafiasei pro pdei finiscrufifrne

referamus

iudiscreti itineris
staiiter
i/iritin f/riitiii

e,

qnam

eliam,

opus

slt,

con-

dem

traiwiile.

perseverare m agone passionis. mira ac incfrabilis gratia, hunuuio gcueri per Jesmu Christum ciotitus data! Ecce qui priiis origmah peccato diabolicie inscitiiL- misera vela7.

fjuid nohis i/istef tifjendum, impefrafa' fiposfo-

lorum

intercessifmc, conrenienfius
in

miinreniamus.
nn:uiimlterpla-

Qnod cum
cuisset,

conspcotu

omnium

ex cousuitu bcati Scvori

Romam

prope-

rmit.

Sed interim tunc

signormn
Ij.itur
:u-

conliniic iircdicalionis

batur caecitate bosf ialium biirbarorum. nunc, por Chnsfuminfusaluce.consorfiadesidorat adipisci augeiorum. venerabilis quoque mens tanti viri,
qui inter vopros hortusjiuu factus adtreclabilis,
* ihur{.

inslanliic serviro
touti

non cessant. quam ublqiic j.omiracuiormu virtntc efiicacittaiflu.-

confu-mant.
\'l.

cum

pcrvcnisscnl, siiiimui oxnlillis

t^nos poi.U-

tructusproterro*fcsiinidmiiiiiucossibilissaporis!

perferre,

tationc grafulantur, cf ut

quid agero doboanf

illis

fcxobvii^
"'"''"^

Potontissimi rogni soliuni

reiinquis
;

carncm crucifigendo

divinltus reveletur obnixis i>recibus Doi cloiuen-

"''''"'

et qui iirius

miUibus

hominum circum-

tiam dcpiecaniur. Erat ;iutoiu Rouue

Eugcniiis
/,

diobus
;ac
,,

ciiari. cir-

septus*slipemliii inthiita orogare consueveras,

tuni&iieclus.

aposlolicus

vir.

summa

s;ipicntia

onpauper

ct

.solitarius

cxul cfHcoris. Ambitioiio

viriutibus plenus. Is
afn;itiis eral
iioliti:i.

autom tanta

divini Spiritus

pofions regni Ctiristum proscqueris ciquc vore

uf visa houiiuis spccio. iiihil in

; ;

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

,

iu iirfjino pecloris oc-oultum

latitare.
ilio

iiliu

moilo

m
t.X

>il)i

possct
CILART.

Hic duin emimis bfatnm .Sovomm cum snosnncto comitatu ad se venienlem conspi-

ANNOTATA.
a De Severo ej- iiatione Wandaloniin dirfo patria ejus quam putamm esse
l^a/a.-sfnia
,

MONASr.
S. Skvkbi.

(eret,astantifaus subilo testatus est,dicens de illis: vei-e felices viri, qiabufi C/iristux esf fxiUum, et
zelus fulei infegre seciihpersuasit coiitemptum. Vos iu lucem multonm iyne sui radii Domiiius Jcsifs CJiristus accendit. Per vos iunumera

ef

d^

Sn/f/iopofim in
if

recoie

Comm.

jyraiv.,

pojiuhnim

//

nuwm.

7, f^,

!t,

uinmfmlo, diahohae cxrifafis

frraforis servifio restifida
tatidem, posi
fe/iri

iiebii/a fiu/ata,

mi

ijaiulebif.

Ipsi qiwque

h Ju/iaui perseciitionem ud normam aliarum

dcsrrJid aiirtor, nuUo famen ejusmodi qenerali
rdirfo
e.vi.stenfe.
/lic

peraetum /ef/itimum /a/m-is rursum,

rirfiuias p/ava/n/es
Cliristo.

martp-io corpora restra

offcrefis

DominoJesu
illius

c
<I

Wanrialos

Cum jam
laiii

vcro nnte
illu.^trium

quoquc InteUige gentes /jarbaras.

,

conspectum
fion.'

accessissent, venerabili salnta-

esset

illos anticipat. et in

advenhi

quod ingratum Severo quxsitum marfgrium nou invenire.

esf. quo/i/,et

bigralani dird patienfii.ni

gratias reterendo Deo, defixo in coelis intnitu, exultat dicens: Smwh^o com/itori

viiurum

summas
et

e Indi.scretuni ifer

feren.s,

cursu

iuiitddum determinafo.
/irre roiiati

om-

uium /aus
'jnifatis.

g/oriajuffis sit per sreu/a, ijui uul/ius eansa neeessifafis, sed so/a imniensifafe sux beni-

/uteum hominem in numero voluit restituere anijelorum, et vosper adeptionem fidei coherede.9

Snnefurum rirorum itiuera probahi/itcr descrisumus in Commentario. g Martha adliuc sufficiente errorr
f

forsifan

/i-

brarii,juo inav^uph adhuc

.surficiente.

Kditore^
,

jirxdestiuavif nnitjeniti

Fi/H

sui.

Itaque

Dubmssonii jjnjjmuunf /egendum materia

penu.

i.

e.

B quamquam

percepta in vultu illorum divini ardoris flagrantia

divinitns

jam didiccrit, patriain (amen ac noniina causamqne adventus eorum paterna benivolentia inquirit.
l;i

h Pro Eugenio scribendum putamns Daiuasttm.

Vide.^is
i

Comm. num.

19.
/i,,-

ijuo

Gujusinterrogationibuspersingula

Observa morem ajmto/irorum viroruiu n mana sede missionem petenfium.

salisfa-

interrogati

respondent
/icr 03
S. Severi,

ciens beatus Severus, solus pro oninibus nomina singulorum discrete disposuit, ac deinceps de re-

inissiuiwm

liquo verbis hujusmodi responslonem complevit: ApostolidB sortis successor egreijie, (jeufiU uatione

CAPUT SECIINDUM.
Cuiii
sociis
in

a/mloiicam
nccijninit et

ab aiigelo
roiifiriiiniitur.

Wanda/orum et c.r patr/a Amb/iganicis regionis oriundi sumiis; sed quamvis indigni,ju(jum. tamen
rhristianse reliyionis deferimus. Cni posfipiam coUa

(Jnlliam

Irajicil.

mbdu.rimus,
inus, et ut

euiirfis postpositis 'jux possidere ridee.rpe.divi-

FUinicn simj)('(le transiircssns, i-egeni

bamur, nientesHberas

in ejus o/isequitm nobis quid opportimius sit

\

AdWannni

a rhv-

agendum

sanrtai liomauni ecr/esia; auvforitafe prr intercessionem aposto/orum indirerefur adveniiHus, pro Dei nomine quidquid fortiiua intulerit consfantes
*!fUpp!H.
*
(I

nionio liheraf, eiinKiue euin

uni\erso ejns popnlo bapli/.al.

[}

chart.

sufferre parati *.Cm Eugenius Veuera/ji/e propositum restrum fe/icem con.^equefureffertum^^.M

:

''neeturn.

aposto/orum oramus vos maucre aliquantum temjjoris, quateuus in no/tisper confubernium communis conrersationis gratta et dorumentum proficiat totim reliyioms. Hortatu
igitur beati

interea stib patrocinio

lgitur

certus, quidquid

beatus Sevcrus angelica visione Jam ab angelo didicit, cuncta mane

In

Lice.iiw
pontiiici.s
/"*/'
"f*"'/''

facto, sociis snis

ordinem

retulit.

Continuo

choi-l.

Eugenii Rontfe morantur; ibique anno C peracto, rursus ad pristinuin votum redeun! et quia * illi verse vitis palmites erant, non ulterius (|iii.
:

autem ad beatum Eugenium perrexerunt. Prouf

per visionem acciderat edisserentes, niorc illusti-ium * virorum licentiam itinoris petieillis

cisciinttir, i/
/>ir

viam

fi(tein
tiiiiiiiiitintit.

steriles esse,

sed tructus perpetuo inmiarcessirei deli-

rmit.

Vir

vero

Dei

qiiainquam.

si

possibilc

bilcs

germinare volebant. Hnjus autem

~ c/ifirt.
tiishiiiiii-

e-ssct, eoruiii
lel,

societatc perpetuo carerc iion velillorum

aiixia nocte ac die solliciangelus Domini per visionem beato Severo apparuif, eique mandata divina complens, inquit Ecre ego ftbi ar soeiis fuis cirlifus mi,ssus

bcratione
,

dum mente

sciens

tamen divinam dispositionem quani

,

tarentur

remorari non pos.^ct

patiens
illos

fidei

admodum
exhortando

congaudens. separatione vero non

,

iiiinus coia-

a])ostolica

benedi<-tione
:

adrcnio, ut quod assidue traetatis corde

sollicito,

confirmat,

dicens

Orafia Domini uostri

rertum robis indicem dieino ar/jitrio. Primutn itaque ojwrtet ros beati marfi/ris Saturnini, cujus
rc/iquiai

Jesu
ctiim,

C/iristi ei pa.c ubiipu'

comJefur vo/jiseum
conredat

ipseque /a/jor/

vestro

prosjjerum

effe-

To/osatia urbe renerabi/itcr

ajjjjetere

.siint

recon-

qui menti/jus restris tate ac taiduni infudif

si pra^sen.s

ditm

eximiis precibus Vasronicce

intercessionem
,

desiderium. Oh!

esses ac tam pium

posthac
divina

geufis
lllls

limina

Ju.rfa

fines

divortium (nnspiMTes,

qiiaiita ronipafieiilia ani-

Oreani penetrare.
dispositio

ucmj>e fiuibus per

ros

mum

(oiiniioveres!

Mufua

caritale i-uiidoientes

grutiam prsEdestinavH

fidei

vobisque demum ibidem gloriosa perveniet coroua martgrii. Sol/icitudine ifaquc omui deposifa, uJii/
prorsits robis dnbitare oportebit

decorporali separatione lacrinumtur; sed in unilafe fidei -^emper pi-ieseiites et iiidiscrefi. {|uid
agere deberent divina intimafioiie se ineruisse
audire Ijetantur.

quoniam

iu

/lis

Romani

itaque relinquunt et ad

omnibus Jussu

diritio

romes

,f

sorius robis indi-

provinciam
tes,

((rlitus indictain pervenire gaiiden-

icretus adliairebo.

prolixum

incipiunt.

iter tanqnam breve parvipendentes Sed intorea per omnes (piocumque

diverterent vicos vel urlies, (juantis in prfedicatione signis etbilsere ct miraculi.s, grave auf penitus impossibile esset describere;

quoniam

mjigiii-

fndo

m
r\ CHAHT.

VITA TERTIA

S.

SEVERI MARTYRIS.
hoc igitur oppido omnium provincialium frequontia agebatur, ac ipsius regiie sedis assiduitas cum plnrima militia habebatur. Regnabaf autem in
prapdicto oppido rex

tndo operis uUra inodnm oxcederet \ires scriptoris.

15.
itineri.*!

MUNAST.
S.

Sevebt.

Itaque procedeiite Uiin

teinporis

(iu;un

Tolosam
prneniiint.rt
S. Siituniiiii
rtliijuii!'
/jiiliti

cnrsu, cnni jain Tolosani perveni^^senl,

'/

nomine Adrianus, qui incomet

' rhnrl.

ad ecclesinncuIaiH
solvenle.'^

parvani subilo concurrunf

prehonsiblli Dol judicio soptem obsidebatur das-

ibique per aliquot liorarum .^patia. vota

.

Domino

monibus, quatinus in ejns curatione materiali *

beatissimi

.siinul

mm-tyris Saturnini

intercessionem precibns hujusuiodi nbnixe exposcunt

:

servorum Dei declararentur merita et catholicie fidel Icvlus porsnadrrcnfur documenfa.

18. Huc Igitur dum viri Dci divino ardore accensi pervenire contendunt, ad littus * fluminis,

maleriii,

Egregie martyr Satitninie, i/tferccde pro

et

/Iniiiiiir

coufe-ssor/hm tuis,

Dominum nostrum Jesum

pfrvenii^sc

mirahilitrr
rinnt

Clirinf/nn crora, in cujits ctpHrain aiiitcinplafioueui

ie diiduui

non dniitamus

pcr consfaii-

demum pcr friumphum f/hriosa: pasHionis. Cnmqne oratioiiem couiplessen(, ad clericos loci, qiii, qnamquam vita Iiumili.
tiam maximi laborls, aa
pia

quod eidom castelln inferius allnif, interoa porlliigunt; quod tanfa inuudationo aquaruui tumefactum extititac excreverat,utpropriialveioblitum, passiin per campos arroganter excederet, ef
taiuon, alliori consideratione, nutu divini imperii

lirahnil,
icdrrniiiiii.

* rliarf.

aUiln-.

lamen devotione beati Satnniini

niai-tyris

rationabiliterobtemperaret.
lent,

Cumque transirevel-

roliquias observabant, accedunl. ali illisque plura

runt.

de operibus ac passione ejusdem diligenter inquiQuibus cum clerici plurima dc gestis ejas
adinirationc ef relationo digna retnlis.^cnt,

navim inqulrunt: sed nusquam vel hominem reperientes, frnsfra omues iittns discurrunt. Paulisper itaque

tmimti quid agant, dubitant perve-

mox
per

nire

quo

totius laboris
et

fmem
:

expectant. Sed vir

lelices so arbitrari esso

civperunt

si
;

do tanti
et

Dei Scverus, uierito

ordine pri^veniens, soclos

mart}Tis reiiquiis babere meruissent

* i-hnrt.

nam

suos alloquUur, dicens

siini,

Nulla

nos, fratres heaiis-

merita sanctarum reliquiarumomnia melius credebant protutura, et

populis qui divino
in

sibi itinera*

diffdentia; soUicitudo impeUat, ne nos dirina

ilinciG.

oarniu noniine
fidei

proiidenfia suo aiixiUo indignos reperiai ; sed fanto

confidentiuti

munere gratiam
ecclesin. Taiito
sibi aliquot

erant

consecuturi. ut angelus praidixorat. vonerabiliter

Dei inisericordiamexpectenius, quaufo cousfautius nihil sihi esse impossihile nov dubifamus. Ifaque ejus clemeuiiam ohnicis prccihus exo-

nova consecraretur
derio
allecti,

orgo desi-

clericis

exposcunt;

et ne tenieritatis posso argui videantur, omnem occasionem negandi, rationabili petitionc hoc

remus : Pia ef ineffahiUs oirtus dirinse jnajestatis, cujus ndmirabilem * nuUa prxtergreditur poientia
eJemetiforum, quique

* sujiph'

i-iiiii

pacto excludunt

dicentes

Quamqunm

inri

fratres, oenerabilc corpus inseparaluli

amore

vos

aquarum sanctificntionc. salutem recuperasti omnium populorum, ne permitias aquarum impedimento propositmn remorari famnlorum tuoruni,

V.
IJOtenliam

dlUgere non duhitamus, tamen, rpioniam angeUco jussu noros popiilos ad fidem liicruri properamus,
idcirco

Gumque orafionem

complesset,

xnirum in

modum unda
iter

discinditur, et fidelibus

ianiam rem a

vobis

rogamus
,

qua

et

Christi, aquis hinc ac illinc in

modum

parletis

nobis unimrsus labor noster per merita sancta-

eminentibus,
paratur.

per alveum

siccis vestlglis prse-

rum refiquiarum prosprrabifur

ttjris

ef

ejusdrm mar-

memoria, in suo nomine mUficata ect:lesia, majori veneratione dilatabitur. Quod cum in conspoctn eorum placuisset, ex consultu onmi, utrasquo manus sacri corporis beati Saturnini illis
distribuunt.
iii'/n'iiitiiiliir

Vanriniiam
Sotrii

il

IG. Gumque continnato itinero in uiiiem quamdam, in ipso limite Vasconia; sltam, anti-

Doi omnipotenfis admiranda potentia, laudanda clementla ot ultra inodum virtutum stupenda mysferia. Quce dum id quod humanis oculis videtur mirum. porficiunt, aliud quod interius latet, osfendunf. Nam ut ille mediator Dei ef Israelitici populi Moyses, qui siccis plautis mare pertransiif, interempto Pharaonc, magister legls
et piinceps esse meruit, in

eodem typo

hic fideli-

qua nuncupatione Sotrium h dictarn portingerent,

nt egregii tirones

tiniifisliiitt.

contra antiqni
gratia.^

hostis

spolia

bus snis omnipotens Deus aquas divisit, quafenus illos vor^ legis esse maglstros declararet, et populis

ardentes ad pugnam,
perunt,
voti

Doniino referre ccediufurni teniporis

quibus

illos

praedestiuaverat,

plenitudlnem
cipjitns
* ciiart.

quod

in

partes ubi

tam

gratiie ofterret inysterio legis novae, illo invlsibili

consoqui debuissonf offoctnm, advenisse moruerunf. Itaque sanct* Trinitatis fidein con-

exfincto

Pharaonc

*.

Cumque
et

Ifinere

parato. multis ex oppido videntibus, flumen portransissenf,

Farone.

i/iart.
oiiivcniiil.

omnem civitatem universanique rcgionem <ircumquaqnG fide calholica ornaverunt * et in Saturnini memoria sacratissistanter prsedicantos, luas ejus nianus venei-abiliteribidem recondentes, ecclesiam ajdificaverunt. Hoc igltur. licet muUis

rumor novus

inauditus in univorso

palatlo oritur, ac regi continuo res gesta ex ordlne

nunt iatur.
19. Viri
ficii,

autem Deinon iinniemores tanti beneonuiipofenfi giatiarum actiones cuni

Corain rrif
ad.ftioii

Deo

minime

habere videatur. tamen ex anfiqua relatione ilUistrimn virorum et ex quibu.sdam

slc se

summa
pleto, in

devotiono rcforunt.

Quo

solemniter com-

oppidum ante regem,

ardoro animati
in

cunctis expectanti-

apicibus

lapido inibi descripfis, esse veraciter confirmafnr.

iii

marmoreo

ita

bus. divino
autoiu,

conscendunt.

Rex

quamquam
eorum

porogrino, cornens tauieu

IiKlt rniicfis
tlisfjOHitin.

17.

Igitur

postqnam aliquantuin femporis

pemiansissent
ot

in

in

vultu

summam

pr^dicto
sii>

loco

cnncta.

Dei

sedeui

illos invltaf. et

inesse prudentiam, ad patriam et professionoui eo*. * chai'1.

invesfitr.inl

J'nImtrio>i,
iihi

favente clementia,

fam

in

clericis

riynahnt Ailrinn u n.

quam

in eccle-

rura. sen

qna arfe numon transierint investlgat

ad lidcm catholicam di.sposuissent, ut divinje

et

Gui beatusSeveiiis per singula satisfaciens inqmt.

ac In ipsa

disfributionis series continuaretur.

aimuntiante,statum

quo, angelo caput lotiusprovincia^ esse didicerant,fe]ici processu ponelrare aggredluufur. Eiat enim interioribus parlibns Vasconi* ex anliqua Romanorum constitutiono famosissimum

quodammodo
vertiis

responsiono illustrem
:

senfenfiam

hujuscemodi edicit Serenissime rex, divinitu.t huc missi advenimus, quamqnam exlonginqua regione AmhUcanicoi prorinciaoriundi sumns
ef Jesu,

Chrisfi

Domini ac

redeuip-

oppidum quoddam.quod ad fotlusprovincla; conslitutum umnilionein meiito Lale sortiebatur

ef

fnris nostri jngum portuinHs,cujmimperium

qunni

iiomen:PaIffistrioncnamquevocabatur,quodcongruonli etymologia Uictatorium interprefiiliii-. In

uuUa prxtergredi videatur nec aitdeat nafura elementorum, in ejus nomine ftnminis iniiudantiam itinere inaudito superare mei-uimus. Sed rex, qni
etiani

DIES PRIMA NOVEMBRIS,

atiam fania?
tus erat,
sibi

ciiristianjv religionis

ignarus peni-

m
li\

sub hreviloquio )-eni percipil, sed ut per singula edisserendo repetat reverenter
beatus Severus
:

ljlt'fs

rrefht ef co,/pieatur reriim Doiiiiinnu in Inn/iatc, et /icr eum uuirersus poputns fe

fc

CHAHT.

i'Zno,n-e

MONAST.

oxposcit.
nii Seveius

20. Cui

ChvMiim
riiiDUvtint.

Effreyie jjnncqjs, si

u/lacausanecessitatis, sed soia fua

inMifi
gui

Hfm txderet celsitudincm

inagnificentiai tum, ct ser~

mm-W.r.-,y/.,Sod Oeus omnipoten

tibi repeterem ct cmirfu pcr ordincm aperto ma-ivflone iimofesccrem. Ad hoc itmpic in /las partes divinitus mis.-ins adrciiu, ef refir/ioms
fifti

mom-m

iem pere.tfideIihu.suisin.rihuIatiLpii^^:^^^
pol.fone lar,nfluus, hicquoque ad preces
repenle non dedignatus est esse inirificus. Continuo uumque universa iilu caterva d^.uonum
sui

sm

nornm apro

ini/sterinm, per qiiod reive aipiifio-

nis percipias dorumcnfnin.

Xain qno mediatorc

fmmanum
dam ;
ct in

(/enus

transf/res.wjt/e prinii parentis

eruentis singultibus exivit, ac turpiter expulsa perpetuaiu darnnationem miseris olamoribus excessd.
ui

decepfmn ad(/rntiam sui conditor/s rerocefur osfenejus picnifiulinem

f/ratiai, si

n.

Protinus universa

illa

.urialis

eredidcris,
"'*'-^'

frequentia

sf totinii

^incdutnoadducam.MediatornamqueDeiethomi-

num

Ipsc est
et

eredimus

Domiui/s noster Jesus Ch,-isiiis, qucm praidicamus i-erum Dci Fdium ac

sempifcrnu/n. Ipse namqtte, Dei Patris nulto /nodo conversationi esset tolera/ntis, e.r intemcrata cinjine i/icar//atus foi;nam servi

rede/nptorem

mundi

^^Lura,, AdWnn!' ";';"'^r^'r Adiianus hlaiida devotione heato Severo dicit 't hapH.atur. \ei-c cof/uou quod /umti/is sis Dei altissi/ni, i,, cujus //lanu mors ct rita co//stituta esf om/iium
:

'"-^''^-'

admirantihus,

qmim

cujiis /nvfjcfdionc

incisibiliipsa essc/itia

sa/utem impetrfiri

quam

/iii/ta

hummm

/cciii,era)-e iiofiii aiie /neflico,-mn;

uc nihil uiferius

rcst(d iiyc/idum (piam

t/tsi

(/ere)-e voluit,

faris

nt serrvm ad f/ratiam aquxaspersioneab omni ini(/uitatc mu//daii/m

Domi/ms Domiui .^a/i/-

ditio/ii

tuum

un/versum mei juris rr,/imcu commitfam, ar dei/idc 'jiufa rrrimm

iu
:

omui/}/is saiisfariam..

Ad

Severus

ha;c vir Dei

rcf/um, q//i

misericorditer /eroca/-et ; iaude/nque in cruce passus moiiem snhirc fe/nporale/n dccrecif, ut ie/iia dic
resHi-f/ens

Grafias, inquit, af/amus

,-efji

Hoc

ipifur, licet

a perpetna mortis conditione oinnium /mjphefarum

j/er /ifjstras h/militatis offirium,si/a- /,ot,-,ifix iu tc ope/-ari diijnafus ^si siijnum. Tcri-e//^ autcm

pote-

liljci-aret.

stai/s

cidmeu

/lon

am/do, fjuouiam,

(/ui

Domiuo ac
zelo
su/ista/itix

vaticinio

t/ivinitus sit con/irmid/im, /latui-ali

/efiemptori nosfro pcrfect^

deserv//-c

co/ifemp/fdionis

tamen conse-

inte//duui,
/lon

queiUiu altioris inteUi(/e)dia

uUins

fieri potest induljita-

///ipcdimc/ifa

tnmN^n/,

,/i/od

nefas c. dicre,

appeiu/d. Interea

Ipud /jiissim.m

c^/d/iorcm nonsf/t.afflue/-cicop/an/ise/-ico/-di^,

snSu^^^ie^nR; ^^i^Z'
christiana "
'

dili.enter

^ ^ dX
ibns bapti-

ten-eux

siimaginem suamfrande diabolica in pe/'/jetHam damnationem reirnsam re/ per fpiamdam suib praise/dim /)otc/diam /lon
Jtliv

curiali turha exuitanti

ptizatur.

iunver' uin^nba anlmo sine dilatione baquisquis amore Christi accenderis,

instrudus 'cun

l/bc)-a)-et.

in

(linstiim
ririli/.

21. Audiens itaque rex vii'os ex tam longinquis partibus peregrinos,causas infirmitatis suje remotiori

consilio ilHs indicat; ac

si

quam

curationis

causam ahqua medicinali arte noverint, summis cum proniissionihus investigat. Continuo
ejus

siadesses, tanta festinatione ac uhertafe novos filios matris eeclesife cernens. a dolorc- quanla exultatione animum eommoveres. Ecce conditori suo creatura imaginis suje effrigato antiuuo
,

beatusSeverusdeDeimisericordiaintrepidus,rae-

hoste, reconciiiatur. ac novus populus iu dbi. paschaiibus, rege cum universa curia bapti/ato innovatur.
24.

medicmalem

dieum se profitetur probatlssimum, ac se artem ilhus magistn didicisse inagisterio,

:

Cmus

igitur rei

fama per omnem provin-

qui corporuiu et animaruni languores solo novit

dam *, sonuitque regem, quibusdam peregrinis ac

hominibus advenientibus, sine ulla niedieinali arte a daemonibus curatum, ac illius Dei culturain nova religione suhiisse, eujus invocaignotis

Confliieutibifs

po/mlis

Severus
fideiu

curare imperio

Ih/icje/iitus

quippe Dei Filius,

(juem ci-editnuset pra;f(icamus, ipse est sjjcs cousUU aesa/utis, if/u/ninafio r/-edcufiu/n acstafus i/tcommiifaljUis suoru/u

/nmiicat,
*

tione salutein ineruerit iinpetrare. Itaque infinita

adde ni
CUVl

ria

cfam

et

cujus nomine sani/idividuam si ocdideris Tririitctfem, conin

pdc/imn;

utriusque sexus multitudo ex omni provincia undique ad palatium regis occurrit, regem cupiens
videre,
rit.

IJ.

vu^atu

esl

festim sine duUo integ/'am coz-jjoris et anitnx promereberis sanifafem. Rex autem divinitiis tanta sponsione commotus, et fidem corde adhibiiit, et
*
ilitiii.

(pii tam iniro et inaudito inodo convalueSed beatusSeverus, verbi divinidispensator

egregius, tantam populi niultitudinem undique

sitlulis.
i-t

ore salutis * confessione cmicta se ad verbum illius faefurmn sui> pr*dicta conditione promisit
2-. Continuo autem malignus spiritus, qui semper humanae restaurationi invidus, cunctis qui adstahant audientibus, per os regis miseris cot^pit

accurrere ut
sliana
illos

vidit,

Uttus et gaudens de iidecliriincipit

instruere, Spiritu sanctopleniterper

*, sic
:

lihtytUiis

os ejus einanentc
potctiii

Gratias ayo omnised omnes

'

emanante

>

<'''oh>iemioue
'

Deo,

fjui

ticniinem

vittt j)e)-tre,

"'""""""

ad

af/uifioticm si/x miserico/dix iierrcttirc, quif/uc vos,

/icr (ultnira/tdu/n signu/n suxj)otentix,sac)-a s/ti di-

exclaniare uluiatibus. regem execrabili vexando

afflictione,

et in

beatum Severum

multimodo

sijeusatione omnes in

unumfecit convenire,quatiti/is

desitviens conviciormn oljjeclione. Virautem Dei Severus ex ejiis subsidio, qui dignatus est dicere : Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus itsque ad

in /ide laiho/ii-a uniifjs cos sine dilafiouc efficiat,

qiiiis siiie

redeiuijiiouis /jaiHcijtes jieri misericordiIjjse est ille

ter desiderat.

cujus xterna essentia,

ronsian-

consummaiioncm

seru/i.

non dubius, visuni

:

in

i/uamquam
t/ssi/ne
uuiiftte.

id/i

huinana; cotice/ttioni oinnino sU iu~

fffilum ohnixe defixit,ac

sead Dei miscricordiani precibus Imjuscemodi convertit Deus ineffabilis

couditor,
(i

riimjirchcusihi/is; qid vere

credcndus

est et

confitemlus tinus in
Ijtsc

Trinitate, trinns in

origo re/-um,
et

misericordix

piciatis,

Dcus i/ico)u/nrhensi/>ilis Dcus judcc itisistimabdis.

com/iaficus

formam

imaginis siix

/ler/jfiuis ieiiehris

immcr.sa/n, unigcuitum Fitium

redein/ttoretn

fJ- cujus justo a/-biirio cut/rta (jux finnt aut in jnsssione aut jtenuissione desce/ulutd, ma(/uificare

sunin,
cj-

Dotninum ac

nostrum Jesuin,
tuisif

intemerata rirgiue incarntttum,

adfcrras,

coram eunctis adstaid/hts

/njxjteniia /n-ar/tii fui,

et

uf ijucm toierare
iiias
iii

nuUo

ttiodo ptjsset huinatia fragifieret,

ab hoc viro, qui sub Itar rondiiifjue

fua: scrrifutis

ignca /xjtciiHa diriudatis, tolert/bilis

jagnm

se subire jn-omis/t,

o^nnon diaboiici juris

assu)/i/)fa

humilitafehumanaB rarnis.

sairit/am crpelle, ni jtariter me/tte ei cot^pore ubso-

25. Interca mille

formishumanigeneris inimicus,

iimitiian

232
dtflHOIIItlll

VITA TERTIA

S.

SEVERI MARTYRIS.

cus, mille niodis inniUlur. el sic sui teiToro

novos

D
CAPUT TERTIUM.

drgtruit ei

populos a via veritatis impedire aggreditur.

suliito
iti

Nam

populum
bapfisrtt
;

duorum inimanium

serpentiiuu e specie,

in

ipso introitu

fliiminis collocalur. cLinctisque

ti'ansmoare molientibus mortis pericuium minitatur.

perisset,

Quod cum ex rmnoreomninm vir Dfi comcum univcrsa populi multiludinp illuc
coram cuncfis precibus hujusmodi dc-

Wandali
bito

in

Novempopulaniani

progredifur, ibique super littus fluminis Dei miscricordiain

precalui':

irruenlos primo, flumine su-

Drm,
hic

intumescenle ad oratioS. Severi, repelluntur

tujus ro/nitfas pofriifin ar nrhtim

impermm,

quoqur signo tus poteutix coram

nem

onini populo potenter mafjmficare, td Juxta prcedicationis rerbum,

quam

els

proposui,
iti

te

credant

et

sed deinde

decrescente flu-

conftfnutur verum

Denm

indlridua Trinitate.

Cumquc hoc

dixissct, utrique

serpentes ex imo

mine revertentes,S. Severum

flmniniscunctis expeclantibus cinerguntur, et ad neutrmn liltus declinantes, sod recluin iter per alveuin amnis tenentes, usque dum in mare dimergantur non desistunt. nimis veneranda clementia Creatoris, uf leviiis persuadeat sermo Severi, efficaciter pervenil bonitas onmipotentis

cum

multis

aliis

trucidant.

Interea gravi Wandalornm persecutiono undique per iinperium Romanum imminente,

cujus in
historiographis
libris

Irruntliljtjs
^^'aiulaliv,

Irequentissime

S.

Severus

Dei. Continuo

namque

fons sacri baptismatis

B
dein 2icr
rtffioneni

repai-atur, et universa viroruni ac luulitTum nuil-

mentio reperitur, terror quoque eorum intra Vasconicas partes penetravit a, fama id attestante

roufiriiial

(hrintiniim.

litudo ccrtatim festinantes baptizatur

26. Vir

autem Severus felicem sui

laboris cer-

quod hos ctiam finos hostiliter essent intraturi. omniaque usque internecionem funditus depopulaturi.

circumit.
' i-hart.

nens ofYectum, per onmem regionom passimcircueundo * proficiscitur, et in nullo, prout divina
gratia disposuerat, a propositi consecutione fru-

Afhleta igitur Christi Severus, de grego

sollicitus,

commisso prudenter
pro novitate
fidei

tim

.,

e coepit ne

uiTuendo.

aliqua in populo scandalizandi

.

stratur
ehuH.
nnilti.

puli nmltitudo * certatim

oitinis el
]i(i)iiili

divortebat, omni.> poobviando occurrebant. Sic divinitus factmn ut infra non longum temporis spatium cunctos in fido sanctEe Trinitatis pleniter
;

nam quocumque

occasio posset oriri videlicet ne per observationem gontium niagis adscriberent retributioni

quasi novae tomeritatis quam priorum delictorum ac per hoc, ad regem incunctanter regressus. In

christiana roligione imbueret, ot loca

nitus destrueret, et eeclesias in Dei

prolanape-

oppidum

advenif. Convocata igitur universa fide:

nomine ac

lium multitudine, inquit Nulla

ris

vos, filii dilectissi-

sanctorum martyrum por singnla loca solemniter dodicaret, ul merito sanctus Severus totius Vasconife gentis

mi,formif/oimf)eIlaf,nuI/asupervenieHtiumhosfium
deffrreaf, sed Domitii ac redemptoris

nostri

primatum obtineat post Christum.

periculum.

Jesu

Christi

constanter

sperate auxilium, qui

est,

cujus pio labore a fiaudo diaboli erepta, seternEe

omnium inimicontm tiifor

visihiUum

et invisibi-

danmationis

eva.sit

/ium. Jpseesf i/le,pro quo mori vere est vivere, cun~ ctisque transitorHs ahremintiare summis divifHs

ac exn/fatione ahundare.

Nam

cum

secu/arihus

ANNOTATA.
A Intelligere mdetur atictor ecclesitmculam

studiis ac diriuas ronfemplafioni impossibi/e sif pa-

nter inserrire, ipse fideles suos ita dimnitus novH amare,ufnnirersas /i/andifias secuUqtiasi quxdam

mpra

/mpedimmfa

dejiriant,

et

ad

ifer

supernx

pafria;

tumuhm
b
Trfi.s-

S.

Saturnini SBdijicaiam.

Sotium, Sotrium, vidyo Sots,

duudedm

expedifos gressus efficiant, qttatinus ihi mereaniur xfernis gaudiis ef inaistimahiU gloria * cufn eo

* cUarl.
1,'lorin.'.

fere leucis distai ah urhe Sancti Smeri, aita in ipso

Novempopulamslimite.
c Palaesfrion seu

perpefim gaudere pro quo * quidam eornir non duhitaverunt sanguinem suum g/orioso marti/rio

riiT

.iiijijilif.

Castrum Cxmris, postmodnm

fundere

quidam vero carnem

casflgare,
si

vigiliis

ac jejuniis

ef

Willelmus Sancius ahhati S. Seceri tradidit, in diplomate (piod infra dahifur. De quo rastro vide

/ahori/ms p/urimis

quamquam eorum

quoque mens,
igitur, si

nutus divini arhitrii providissef,

Comm. num.

26.
(1),

in sanguinis effusione ntd/o

d Adnotat Duhuissonius

ex hagiologio sui

modo trepidassef. Vos Jitgnm Chrisfi quod subisHs, sa/uhrHer

monastevii IlJkal. julii celcbrari festiim de dedicatione antiqui baptismi. Vbiforsttan intelligutur
dedicafio fontis haptismalis de tjuo hic dieitur.
(' Hic hahenfur consueti serpenfes sub quorum formtt da-mones novetla; ecclesix pJantationi insidiantur : de rei veritate iier quod asseramus hahe-

porfare coucupiscifis, nihd omnino frepidetis. Parafi

dum,

quoque sifispro Christt nomine niortis supp/isi causa exigat, to/erare; quoniam nihU

omniito vo/iishosf/Jis impetus inferre poterit, si divina pietas, aut interveiiienfe a/icujus cansa delicti

mns itec quod

auf pro aliquo augmento Jtistitim, quod equidem

iiegemus.

magis credo, non permiserit.

28. Cumque * rex, cum universa populi niultitudine circumslantium ad omnia pro Christi nomine so subire paratum constantissiino ]jrofitorotui', rumor ropentinus in oppido oritur, ot ctiani Wandalos prope littus fluminis pervenire nuntialiiiirii"it<''

bnrbarii!-'

(tHviiin
f.CUIlllll"'

trrrrt

ft

fiartiiK
infnriirii'-

tur. Igitnr boatus Severus, de Dei miserlcordia onniino intrepidus, obvius illis cum univorsa populi multitudine ad littus occurrit nec tamen in;

iii

rhor/.

/""

se,/(iV 'fj"""
noniiiH'-

torea
(llToin.
I,

ab admonitione

et oratione

desistit.

Cum-

p. (i9.

que

DIBS PRnviA NOVEMBRIS.

*

charf.
.

que jam

infiiiitas

barbarorum

barbararum

amncm
:

* exercitus turmas

m
KX
i:ii,\r

transire molientes intueretur^manibus ac

luminibusDeimisericordiamdevotisprecibusprecatur Pieet ineffabiUsronditor, Deus, omnium

iii

rursus instaurato furore univcrsus exercitus acunusquisque transvadato nlin"' '^r^^^.^''" flum ne oppKhnn

MOSASr.
S. SKVRrii.

ri.^i-

hilium,etinvisihil}um,oiitendei)ofentla!tua;si(jnum,

quamquam

universus populns quidlibet pro

fe

tamen esse verum tutorem omuinm iuimiconnu sigunm tua: ulfinuis visibitedemonstref. Cunique lioc dixisset,repcnte flumen intumuit et in modum immanissimi stagiii per circum adjaccntes campnsinmioderate
trepidet, ie

subire parafus

non

rursu^ exivitct hortatione fralrum sine ulla intermissione insisit : Consfantes,mqMl[,eia dilertissinnfifii esfotefndlusque p,-o Deo dubitet ^ubire passionis certan>ojt, qu,, ut noH ad ritam revoearet, mori dignatus 'sf,nul!amhatmis in se morfis

heatus Severus emmus vidlsset, obvius oppido cum multischristianorum

myadere aggreditur. Quod cm

illis

ab

excre-

maximani partem eorum qui in agnn'ne procedebant inundando interemit. Hoc itaque
scens,

cum

neeessitofem.

Hoc

dixisset,
In illos

repente

universus exercitus conspiciens, nimia rormidine prosternitur ac procul a)j amne certutim quiqno ccleri fuga digreditur. Sicque cunctis
fidelibus
et

apertissime innotuit, quod vera salus mentls corporis in sola fide htereat sanctse

Trinitatis. ni-

versosque qui cum eoab oppido exierant, evaginatis ensibus desa^viunt. Sicque vir Doi capitali sententia juxta locum in quo sacraflssimum eius corpus recondilum veneratur, et finem promerult laboris et adeptus est aeternuni cOntubernium ccehca^ conversationis.
suscepit,

qui priores in agniine incodobant irruunt et in beatmn Severum uni-

hilque fidelibus Christi uilatenus nocerepoter'i[,si divinuni arbitrium. aiicujus profectuscausa,

Tandem

propriis ulnis caput

non

quod usque dum ad locuni sepulturte

licet

per-

permiserit. Gontinuo onmis christicolarum populus in Dei laudibus sununis vocibus concrepat,

veniret, angelo ducente, devexit. Hc passione egregii Severi martyris,

de vita et pauca de

B tiarum innumeras
non
Sfd reliqui
rerertiintnr
et

oiquepro frequentimiraculorumostcntatione graactiones suppliciter sufferre

cessat.

pluribus, pro imbcciliitate nostri ingenii descripsi-

mus,
lila

29.

Sed divina

apudDeum
pietas, eujus judicia penitus sunt

quamquam idem sacratissimus martyr in ^terna contemplatione jam locatus ^ plura

si

ahqua,

Severum nim aliis

nccidtnit.
' cliarf.

incomprehenslbilia nec inndelium arrogantlam permittere voluit inultam * nec fidelibus

suis

precibus suis obtinuerit, divin^ clementia,' comitari

adquorum
dignaretur

auxihum, opera; prefium esset vertere stylum.

jetern^

retributionis

immarcesslbilem

differre

coronam.Nam cum

post aliquot liorarum spatia

inuUam.

unda paulatim decrescendo detumesceret et in proprium alveum jam factatransmeabilis rediret.

ANNOTATUM.
a

De

kocce egimns in

Comm., nnm.

27.

MIRACULA SANCTI SEVERI MARTYRIS

ex chartulario monast
S. Severi

apnd eumdem Dnbumommn,

L I,pp. 77

sqq. et 81 sqq.

"mnipotentis a namque Dci clementia tanta erga

abundantla. ut otiam in locis in quibus eorum reliquiaj reconduntur, innumera ostendere dlgnetur mlracuia, qulbus et illoruni merita ad laudem sui nominis declarentur et
affluit

fideles

suos

Inter h cetera bonitatis suae miracula qua; beatus Severus effecit * postquam pcr martyril

,,

coronam ad palmam quoddam admodum

dignum
nostris

victoriae

devenit,
satis

unum
p

s.oX '^^"'"

nobile

et

raemoria

superstitum animi ad cultum divini famulatus efficacius incitantur. Quod pro hujus sacratissimi
niartyris intercessionibus frequentissime

Onmi-

potens revelare dignatus est. Nam dum ssepe pia chrisfianorum devotio plurimos quos malignus spiritus indigne invaserat, ad sepulcrum illius
curationis gratia adduceret, contigit

temporibus Deo opituiante opesilentio prfeferlri indignum est. Judicavimus dignum, quoniam arbitrati sumus ad laudem tanti martyris et ad multorum iedifiratus est,

quod

cationem, idem * paginae insercre quod divina non sine admiratione patratum fuisse quis ambigat ?
virtutc

' chart.
dieiii.

quod prius-

per unius milllarii Intcr.stitium appropinquarentur, immundus splritus summis clamoribus et conviciis in Severum erumperet, cujus precibus coactus corpus quod obsederat relaxaret. Nec tamen esset satis enaripsius

quam ad coenobium

rabile per singula quoties simili

contigerit,

modo

pluribus

quos diversorum languorum vexabant cruciamenta. Sed hoc non minori voneratione
est
rari

dignum quod multotics omnipotens Dous opedignatus est, ejusdem sui martyris precibus

intercedentibus.
ingruente,

Nam sgepe, exitiali siccltate

inq:ietranda suffragla

torris

cum ad

beati

Sevori undique

omnes accurrcrent, completis supe.xultatione

pliciter precibus, in ipso reditu largo ac salubri

imbre repentemadofacti cum summa ad propria smit revorsi. Novembris Tomus 1.

IUud

30

2.

Quodam

m
VX CHAHI. UUNAsr.
S.

MIRACULA
Ouodaiii
,

S.

SEVERI MARTYRIS.
niud autem nulio pucto praifereundum puto, quanta admiratione ac veneratione .sil dignum, ipsa rei narratione patefiet. Quadajn
2.

^.

captus ainore

namque dic qnidam vir, Christi cum uxorc et paivulo filio ad

quod

Skvkhi.

monasterium sancti Severi orationis causa et ut priefatum puerulum sancto commcndaret, venire disposuit. Cumquc certuni velle ad perfectum
ducere voluisset, usquc ad ripani fluminis quod secus monasterium defluit pcrvenit. Casu quoqiie ct non sinc sancti administrationc aqua adeo in altum cvenerat ut nullus sinc remigc transire ultra quivisset. Qui de transitu, anxius. circum-

namque

vice

quidam paterfamiliascumuxoresua
ad liminu beati Severi cupiens
ex convicinis suis
similis

orationis causa

pcrvcnire, plm'imos

inlenlionis gratia socios sibi in itinere habuit; ac

septennem
habebat
in

filium

quem unicmn

ac carissimum

cnmifatu abire permisit. Continuato itaque itinerc, ad flumcn Alfianum pertingunt,

quoil fransirc cupicntes,navim,prout ipsius
titas

quaque aspiciens, navem parvulani invenit. Quid multa V Homo, gcncre quidem i-usticus. sed fide quam in sancto habcbat bene nobili.s.

quan-

exigebat. cafervalim conscendunt.

Cumque

navem cum suis protinus ascendit. Cumque non sine magno labore ad alteram ripani eonaretur accedere, antequam terrani eontingerent, navis unda impingentc cvcrtitur, vixque parentibus sospitatem retinentibus, pucrab alveo
parentum conspectibus penitus cst minime desisten(es. aniissi filii * nimio dolore afTecti, ad ccclesiam martyris concito cursu tam pro sua quam
rapitm- et a
elapsus. Parentes vero a voto

in medios rtuctus pervenissel, repente dimcrgitur ibique pra^dictus paterfamilias cum uxore ae unigenito filio suo multisque aliis pericli-

navis

tabatur.

Sed intercedentc martyre Severo, ad

ita

cujus venerationem proftciscebantm-,

praesens

adesse divinum auxilhim, uf ex cunctis naufragis ne unus quideiu periret, prseter

est

dignatum

unicum
divit

* tfiiirt. lili:!-.

ut videbitur *,

puerum, quem tanien, non tam imbecillitas setatis impeaut virium, quam, ut in sequentibus patefiet,
illius

patrisfamilias

*
^.;,^.,

videbantiir. *
cliart

pro pcrditi nati saiute deprecaturi devenere.

sic providerit * ecelicse dispensationis

arbitrium.

Runior
libus

igitur tanti discriminis statim attoUitur;

Clamor itaquc ac luctus miscrabilis ex utroque

littorc

providcai.

abbati monasterii, ceterisque undique confluen-

pvo perdito puero oritur

ac prascipuo

ma-

parentum
filii

mcBstitia innotescitur, ct de amis-

ter insensata furebat doloris, et in

quam maxinia

impaticntia

sione

omnes

anxiari cipperunt.

beatum Severiim immeritaui bla.'?unde totius salutis speraverat supplemcntum, inde unici quoque filii

phemiam

inferre cogebat, ut

consequeretur detrimentum. Flentes itaque atque

genientes ad ecclesiam perveniunl ibiquc se ante venerabiles reliquias beaf Severi ex toto cordc ad
i

orationem prosternunt.

Cumque ab

oratione surct uf

rexissent, ciiusas doloris

sui innotescunt

saltim extincti pueri corpusculum,

fluctibus

quod mediis

innnergebatur, ab his qui navigandi peritiam novcrant extraherent, sub pijemii pollicitatione exposcunt,
3.

flontinuo

itaquc

legati

ad

puerura hac illacque discurrunt,

j^altem vcl

ut, si

inquircndum non vivum,

cxanime corpus reperire potuissent.

anxie diu quaererent et nullum certitudinis vestigium invenisscnt, potius anxi;ui co-perunt. Fatigati vero

Qui,

dmn

Continuo plures magis compassione eorum ulla spe prremii inducti, ad flumen festinantes, naviculas conscendunt, sed frustra omnc littus usque ad noctem discurmnt. Mane autem
3.

quam

facto,

rursus instaurato laborc, naviculas con-

tam ma-rore quam inirucUiosa

sccndunl, ac diligentius
investigantes ad

omnes excessus fluminis

insulam
flu-

inquisitione, reti-opedarc moliebantur.

Tandem

quamdam minimam
ubi

eminus prospicientes, puerum

in

parva insula

quit ab

eo loco

naufragium
inferius
in

contigeraf

commorantem

viderunt. Qui. existimantG.-^ aliud

per

unum

milliarium

medio

ad insulam impigro cursu navigio venerunt, ibique puemm stantem, frustum panis manu tenentem et comedentem invenerunt eumqiic lavi
foi-c,
;

niinis

cminebat,
hilain

pervcniunt.

Huc cum

appli-

cuissent, puerulum. cujus

quserebant.

corpusculum exanimc vultu in cespite sedcntem

mox assumentes cum

ingenti gaudio

ad monastc-

rium sunt reversi. Parentes advocant, sibique infantem incolumem reddunt. Fit nimirum gaudium parentibus fit concursus multormu populorum Itetuntium super udmiranda Dei omnipotentis dementia. O mira, Jesu. tui martyris virtus
;
!

ac panis dimidium, qui omnem nostri quotidiani panis fonnam ac pulchritudinem incomparabllifer

excellebat,

in

conspiciimt.

Summu

igitiir

manu fenentem cum festinationc Dei

Interrogatus priBterea, circumspicientibus

aliis,

parentibus puer
evasisset.
jjitlciierniiia:
reitit,

quomodo
et

inter
ait
:

nndas

illsesus

Qui respondens.

Hmin

ff/uihin
hahifiis

fonnx

boiiesti

admoduui

tjui

me

e periculo

ianti naufraffii erttpus,

uiifjue ad insulam i/lmsum perdii.rif mihiqne panein quem pi-ss manibufi teiteo fittrihuit. Ad hanc vocem

venerantes puerum accipiunt eumque in navi intromittentes celeri reditu sanum ac incolumem parentibus reddunt. Qui cum unde panem accepissct interrogaretur, prorsus se scire nogabat. Sed non dubium est angclicis manibus accepisse, quorum suflragio, jubentc omnipotenti Deo per interccssionem beali Severi ex violcntiu uquarum exivit et vitalem spiritum

omnipotentiam

universus populus circumstans immensis vocibus

sanctum cocpemnt
tus. Illud

attollere

Sevemm,

cujus vir-

tute infantulus a mortis periculo fuerat libcra-

non umisif. Igitur pater et mater cunclique qui aderant pra? nimio gaudio stupefacti ad ecclesiam concurrunf. et Deo omnipotenli ac martyri
suo Severo innumeras gratiamm actiones altis clamoribus reforre non desistunt. Sicque misericors Deus et parontibus tiiium reddidit ct universum populum, suce gratiam potentiEe ostendendo. suinmo gaudio i-eplevit.

quoquc valde mirabile in hoc miraculo coiiimendatur, quod occultare desidi* deputavimus panis vero quem sanctus Severus dederat puero, et puerum saturum reddcbat et a sua mensura nullo modo deficere videbatur.
:

Mirares! panis quidem famis penuriam expellebat

4.

Quadani

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

235

-i. Quadani rursu.s viet' poroffrinus utroque luminc caplus, dum ante reliquias beati Severi obnixe orationi incumberet, cunctis videntibus

permancus. iniraculun. Qui vero panis ob mcmonam tanti miracuii usque iu hodiprnun. diein m monastcrio incolumis rcservatur. 4. Tua sunt haee, Severe, miracula. Tu
popnlo
prifcbuit gioriosura.

bat, ct iu seipso Integer

K\ CllAHT.

MOSAST.
S.

Skvkhi

fratribus integrae luci repente est restitutus.

trepidasti. Tu nostris succurre miseriis, tu pro nobis inlercessor existas, (luatinus ab inopia bonitatis crepti. sancti Spiritus gratia ropleri valeamus.

apud Domlnum impetraro potuisti amore sanguinem fundere minus

hffic

qui pro

illius

Sunms

certe

admodum
;

labiles,

nimia

scelerum tabe

rospiccrc ca?Icstia ncquurius, gibbo superblas graviter opprcssi. Acccdo crgo tuaquc honitate ab hujusmodi peste nos

obvoluti

eruere con-

tendc, quo

apud judiccm

{equitatis

nostrorum

eriminum indulgentiam impetrare possimus. Adsumus eccc tibi, tua merita excelsis vocibus collaudantes. Petimus ergo ut, sicut hodic a laude lua laborantes miniine desistimus, ita pro nobis orando a nostri custodia non dcsistas, quo tuis precibus adjuti cojlesfia regna adlpisci mereaimir, prKjstante
est

ANNOTATA.
B
i^rripta su7if

a Qiiw hic de S. Severi miracuUs referuntur, ah anctore Yifse tertix, qux, nfi motenipor/'

honor

Domiiio nostro Jesu Christo, cui et gloria in secula scculorum. Amen.

nuimuH,
_

primu
1. 1, c.

est.

Hahentnr apud Dn-

hnissofiium, Hist.
Nai-ratio

quorumdam

prmnissis seqnentibus iniraculorum ad sepulcrum

vi,

S. Severi factorum, quae

fert

una

et

eadem

seric re-

praecedentis (terfim)

vitse scriptor,

post

illa

verba ad quse ego narrationem ejus scribere desii.

SIc auteni continuat :Ommpo\.en\is... nddifqne

:

in nota

Hfec miracuia ante monasterii a Seba-

DE RELIQUIIS

S.

stino sedificati contigissevidenturconstructionem.

in

SEVERI

auctor, ex

prima monachorum statione. FJf merifo, nam eodem Dubuissonio ihid.,p. 126, seripsit
:

EARUiMQUE TRANSLATIONE

post relafa S. Severi qu^dam miracula Succedente itaque tempore, Sebastinus quldam, vir
religiosus ac totius provincla; princeps potontis-

ex eodem

Dufmmomo,
/?.

f,

/,

simus, In honorem beati Severi ecclesiam mlvse inagnitudinis ac pulchritudinis dedicavit; quam plurimls ornamentis aureis et argenteis et colurnnis etiam

85

sqq.

marmoreis adornavit.Ex quo^edificio adhuc quaedam columnse apud nos habentur, in

argentei
adfixi

NdTA
Constat

rii.EVIA

i<X

DUBV ISSONIO.

quibus clavuli
cetera,

videntur

nam

nostrorum delictorum promerente culpa,

exercitu
vero

S. Severi et mortis ejus ac martyrii narrationibus ipsum, post decollationem suam, caput suum propriis acce-

ex

Vitis praicedcntibus

penitus ab
(;

Francorum sunt
Willefmi
intelligi

dirupta.

pisse

manibus

ef,

angeio ducente, ad locum usquc

E.r

diphmate
satis

Sancii

infra

portassc ubi sacrum ejus corpus

inhumatum

fuit

referendo

datur
crijo

non

ecelesiam

solummodo sed etiam monasferlum a Sehastino

xdifiratum.

simulquc cum co multos alios, qui simul martyrlum subierant, ibidem fuisse sepultos, ut refertur
in

Duo

hinr cousequunfur

1" nii-

catalogo rcllquiarum olini in

et in notis

racula

narrafa ^^/-.^m/c/r

tempore

Sehastini

assorvatarum,
tarii

xdificationem, ef 2 hnnc anctorem vixisse posf destructum monasferium a Francis.

pubUci

et

hoc cuMiobio Bernardi d'Abadic, uomonasterii secretarli tempore

,

ha^reticorimi calvinistanim furoris et depopula-

b Ante iianc nurriifionem adnofat Dubuissoautem subjicio (ex eodem cliartulario) aiiam narrationem ejusdcm uiiraculi.... riuani ab alio monacho scriptam arbitror, ipsius
nins,p. 81:}i\c

hoc in loco grassanlis. Constat otlam supra sanctiSeveiisepulerum aedificatam fuisse ecclesiolani, antequain ibidcm major ecclcsia et monationis

miracuii tempore existente, ut ipse satis indicat

ideoque ante primi monasterii eversioneiii scculo

ocfavo.

iedificaretur. \cc minus ccrtum cst sepulcrum S. Scvori a christianoruiii multitudine solitum frcquentari, ut cx supra dictis patef. An

sterium

vcro sacra; cjus reliquia; diu in sepulcro ejus

jacuerint, sive

idom scpulcrum

jam
vcri

dicta

Omnium

fuerit in capella .Sanctorum, sive in presbyto-

rio ecclesiie.

pone inajus altare in honorem S. Seconsecratum, nohis non constat. In breviario

ct

BurdcgulcMsi
reliquiie

Vasatensi

die
"

jiinii,

in

festo

S. Clari, socii S. Severi, dicitur

Quod eorum

eodem

loculo, in ecclcsia sanctie Eulaliae,

illuc

Burdegala? rccumbant,

a Carolo Magno alla-

tie; ut ex vcteri scriplo lupidi cjusdem basilicse insculpto lcgitur. , .\t illud nobls non probafur

tfstiiuoniuni. priuio. quia post hujuscc monastcrii

destructioncm

236
SX CIIAHT.

DE RELIQUIfS

S.

SEVERI MARTYRIS.
eversionem
contigisse
translatio etiam

MOXAST.
S. Severi.

dGstriictionem S. Sevcri reliquias asportari solum potuisse satis patet, et eversioncm illam non tam

ab excrcifu Caroli Magni, quam

vici,

existimo. Qnse scilicet nunc quotannis solemniter ceie;

filii

ejus

Ludo-

Aquitaniae regis, evenissc existimo non sine fundamento, ut suo loco sum dicturus ; secundo,

quia scriptuni invenin)us, etiam post ipsius destructionem monasterii, sacras adtiuc S. Severi reliquias suo in sepulcro latuisse et ab abbatc et

bratur quinto Idus Octobris cujus officlum spesubindc referam, in chartulario nostro descriptum. Prius tamcn ejus historiam a monacialc

cho hujusce monasterii scriplam subjungo, prout desrripta esl in eodem parvo chartulario.

monachis

fuissc (ranslalas; et tcrtio, quia

indubie

constat caput S. Severi usquc ad seculum po-

HISTORIA
S.

TRANSLATIONIS

stremum,cum sua theca seu capsa argentea,

se in hoc monasterio conservatum, et

fuis-

ab ha^reticis subindc spoliatum, projectum ac pedibus sacrilegis conculcatum. Unde partem quamdiini solum reliquiarum S. Severi Burdcgalam translatam et
asportatam concesserim
forte,

CAPITIS SEVERI EX HISPANIA.

Lauduin

cantica

lium dominorum,

non tamen onmes

humanorum et gesta temporaqu^ non incitant nostros aniaut

:ere

ejus sacras reliquias fuisse translatas. Narrationem subjicio translationis facfie ab ahbate et

mos ad salvandum, videmus

conscripta aut auro radiantibus
ritatis

inciso

litferis

ad poste-

monachis, post primi monasterii a Fraricis destnictionem inifio circiter seculi noni, scriptam a
,

memoriam commendata;
antecessores
nostri
,

ct ipsa atten-

monacho ejusdem

fevi et teste oculato, qui ter-

tiam Vitam S. Sevcri scripsit supra dcscriptam, et miracula cjus hic quoque relata. Sic autem
scribit post monasterii priuii a&dificationis

quia non erubuerunt tanti regis, Christi militis, Severi martyris miraculum inferius annotatum silentio
tegere
et
*, vel quare ad laudem sumnia; Trinitatis ejusdcm marf yris, quemadmodum in tanta dira

dentes

rniror

* chart.
Jetegerp,

menin

tionem ejusdemque eversionis, prout refertur

jiarvo chartulario

pene onmes in pago tempore diem claudebant extrenuim), omnibus ejus subditis totius pagi VascoVasconico
illo

fanie et pestilentia (qua

nici misericorditer subvenit, vel alias mirabiliter

RELATIO DE TRANSLATO CORPORE

S.

SEVERI.

habuit, schedulis * saltim vilibus tradere neglexerunt. Et licet ego peccator de tam mirabilibus ioqui me ininus idoneum et indignum fatear,

SG

* chart.
sedulis.

ilnte

vero tempus, lanta egregius martyr Christi Severus intercessionibus suis potentia
illud

de plenitudine tanicn divinte gratice et meritis almi martyris Severi confisus, et quia sermo divinus ostendit quod peccator a laudibus et votis omnibus cessare non debet, quamvis explere nequeat quod sentit, quia scripfum est Quamvis non sit speciosa laus in ore peccatoris, noli cessare
:

fulgebat miracnlorum. ut infinita cx longinquis

partibus undique concurrerot multitudo languiquod ita tunc penitus cessavit, ut etiam ipsum venerabile corpus a Francis delatum a quibusdam crcderetur. Consilio autem inifo jeju-

dorum

a laude quia inde

psalmi.sta
:

tibi

promittitur venia; et alibi

nium triduanum

indicunt, ct cur intercessio sacri martyris a virtutis beneficio cessasset divina

,

revelatione inquirunt. Intempesta igitur noctis hora, beatus Severus duobus viris religiosis,

Sacrifichm laudis hononficnhif me, et illic est iter quo ostendam iUi saliifare Dei, quod nemo apprehendef, nisi ego prsemonstravero; et quia a Deo non tam eiTectus quam
voluntas
esquiritur, sicut scriptum est
:

rum unus Theodorus

vultu angelico

alter

quodicebatur Magnus,

Nil

Deo placentius

apparuit, illisque
:

quod inquire-

bant verbis hujusmodi exposuit locunique illum omnino di\ina gratia ac sui visitatione indignum
referebat,

sequens miraculum in scriptis non per me, sed stylo almi Pncumatis ordinatum. Illud in priims, fratres
:

bona voluntate

redigere

attentavi,

quem
viri

hostilis

effusione polluerat.

manus plurima sanguinis Mane autem facto hi duo

,

venerabiles

visionem

quam

viderant, in con-

carissimi, donum vestra? grati^ humiliter peto, ut proesumptioni vel imperfectioni mefe, cum sim tardus ingenio et indoctus eloquio, veniam impendatis; et ipse Altissimus, qui

spectu totius populi narrant. Consiiio unanimi

igitur venerabilc

non improperat sed

omnia dat omnibus

suis
:

fertur,
iili

ubi

et

restitutus, et

corpusincongruum locum transpristinus honor pro posse est idem venerabilis martyr populo
gloria in

Non

estis

affiuenter, qui dixit discipulis vos qui loquimini sed Spiritus

suo sua intercessione pIacatus:praistanteDoniino nostro Jesu Christo, cui est honor et

sanctus qui loquitur in vobis, mihi et infra scripta iegentibus elargiri dignetur gi-atiam et benedictionem, qua- promittuntur fratribus in unum
habitantibus
2.

seculaseculorum. Amen.

ot

debentur.

NOTA DVBVISSOXir ALTERA.

dicitur

quam

admirabilis beatissimus Severus,

Non

qui cuni essef

hic
:

quo

magnus

fuerit

et solio regio

ti-anslatum

subllmatus,

S. Severi

eorpus

an ex capella Onmium Sanctorum ad presbyterium seu pone et retro antiqmmi majus altarc? An fortc.in capellam de novo con-

de ipso descondens, suffultus divino adjutorio, parvus et humllis fieri voluit tanquam apis. Apis
sunt
sit

ncm?

slructam, post monasterii a Francis destructioCerte ad aliam urbem proximam

vel

enim, ut tradunt philo.sophi, ceteris qute subjecfa hominum animantibus antecellit. Quamvis
corporis

minima

parvitato, ingentes aninios

remotam Iranslatum fuisse non vidctur. cum dicatur quod pristinus honor fuerit illi restitutus
ipse populo suo placatus. An tunc eaput a reliquo corpore fuerit separatum nobis non indicalur certum quidem cst ab iilo scparalum.
Pt
:

in

theca argcntca, a multis jam seeulis assei-vatum fuisse;uno et ejusdem sacri

capitis

imbecillis sed explorato tempore vifai cum canitiem * pruinosa hibernia posuerunt et glaciali sonio verni tomporis modcrata detersorunt *, statim prodoundi ad laborem cura succedit, disperSKque per agros, libratis paululum pennis, cruri-

angusto versat

in pectore, viribus

foHis ingenio.

H^c

* chart.

canife.
* chtirl.
(le leiv^ernit

impignora-

tionem

miraculosam angelorum minisferio ex Hispania tnuislationem ante primi monasterii

et

bus suspensis, incipiunt * partc ** ore logere flosculos; deinde oneratae victualibus suis ad castra remcant, ibique aliffi inaestimabili * arte cellulas
tenaci glutino instruunt, aliEe liquantia mella sti-

* ch<i>f

incidunl. ** parilerV
cditt.
*

(harl.

pant,

inextimaliili.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A
et?

pant, aliaa vertunt flores in cerara, aliae ore natos

finguiit, alias

237
nes,

colleclis florJbus e *

cum maxima
.sumn

foliis

nectar

caput

includunt.

Qucniadmodum onim

isttc

faciunt sic

se habuit aEhleta, sanctisslmus rex Severus, in vitapariler ct in morfe, prout antiquiores apices

tradunt et in gestis ejus memini perlegisse, in qui-

bus miracula quae usquam

et mirabiliter

j^^essei-at,

laudabilitor

explanantur. Et qula niodernigaudent brevitale, verbositate praetermissa, pauca de

quamvis quotidie divina gratia convaquoad nunc, libuit nieniorare. ad hoc ut legcjitibus gratum ^^it praisens opusculum sub compendio brevitatis.
miraculis,
iescant
3.

recondebatur receperunf et versus dicfas partes Hispanicas humillter et honorif.ce depnrtarunf 4. Pryelati vero et ceteri illaruni partium Hispanoruni*audienfes quod almum caput tanti regis martyris, nujus miraculorum floscula quasi per totms cosmi climata radial)anf. volebanf sifai Vascones in pignus fradere pro annona, cum maxtmo gaudio responderunt quod non solum qu^ petebant, sed quadruplo et amplius ob beattssim, Severi nmrtyiis roverontiam et honorem
abundarent. Ordinatoque inter eos ac paclo firmissimo stabilito de reddendo dictum
caput,
soluta,
et sibi bberaliter

rcverentia debita fanto re^i pretiosissimum de sacrario

EJi

CHART.
Severi.

ubi

MONAST.
S.

Post

palmam

vero martyrii

quam

ipse rex

sanctusScverus adeptus est divina gratia,creberrimis miraculis claruit et nostris diebus et tenipore vidimus et audivimus. et quotidie ad oculum videmus quamplura miraiailiter operari.Sed
;

tolius annona; eisdem reddita et Vascones idem capuf crebris gemitibu^ * netu non vacui dimiserunt, et cum infinita
to-

summa

chart.

Kenitu.s.

post-

modum
humani

tanta malitia

satore zizaniiK generis inimlco procurante, toto pago

hominum,

Vasconico inolevit

et tanta vitla et diversa scelera peccatis cumulabant, quod nonsolum ctelestibus

chart.

slerilis.

fuerant odiosa, vcrum etiam terra qu^ ita sc pollutam cognovit eisdem quasi sterilem * se ostendit et per aliqua tcmpora fructus suos dare ut consueverat denegavlt. Pra;lati quoque et ceteri

brevl lempoi-is spatio praedicto pago Vasconlco puilulavit, quod

ad ipsas paries remearunt iterum congrogato conciiiogenerali, pr^dictam annonam per universas paHes prjEdicti pagi Vasconlci, prout unicuique opus eraf, prudenfissime divisermit, sic quod per Dei gratiam et infervenientil)us merifis beafi Severi mariyris tanta frugum abundantia

ttus annouiie copla

Gonvocutoque

et

absque dispendio
proinde
iterato

pago Vasronico In horto sanctse eccTesia; tunc degentes nec non plebani comites et barones, animadvertentes perire gentes sub diro
'ui.

religiosi pri^dicto

summam quam manulaverunt*

potuerunt.

solvere

manulare,
vasfouiee

Adjuncto

itaque

(ame.

famis * gladio, coliegerunt in Sancto Severo conciltum generale; et congregata infmita populi
multitudine ad beatisshnum martyi-em Severuni devotius cum vigiliis et orationihus unanimiter
recurrerunt, e\ humilius

concilio generali, proefafi Vascones, tanquain acccpti beneficii nnn innnemores, summee Trinifatl et almifico regi Severo cum niagna reverenfia gratias multimodas atque iaudes celeritate

iniinlevar,
i.

mutuo

accipore.
Editi.

multiplici retulerunt.
i.

Coram eo complosis manibus

assistendo,

supplicarunt ut idem

martyr, cui ipsimet terram et aquam et cetera elementa viderant et audiverant divino auxiiio
obedire. et qui eos

annuerunt tam sacrum pignus non essorelinquendum partibus alienlsnecforerationi

inito consilio,

semper a multis

periculls erue-

rat et in suis necessitatibus misericorditer con-

sueverat subvenire. eis aliquam viam aperiret per quam possent tanto poriculo et dirfE pestilentifE
ol)viare. Pra?fatus
i'us,

consonum eorpus fanti sacrati martyris absque solamine capitis remanere. Congregata igitur tota summa annona; quam manulaverunt, supradicti
pnelati et nobilcs Vasconici ad dictas partes ubi dictum caput in pignus reliquerant, cum pr^dicta

enim

rex.

almus martyr Seve-

misericordia sedit, ipsorum cordium contritionem et animoimpertire, pruinosa hibernia * qulbus terra glaciali sterilltatis senio fuerat obunibrata, rore fecunditatis munifice irrigare. Quibusdam dovotis in somnis apparuit, eisdem insinuans quod irent ad partes Hispanicas,

qui

nunquam

in Judicio sine

annona convenerunt. Convocatisque pra>Iafis ot ceferls nobilibus illarum partium Hispanorum, fuit
ibi

rum devotionem attendens, mentum solitis misericordise

per Vasconos
;

facti

narrafio recitata et exposita

voluit

eisdem

fo-

ttfrnia.

audifoque per Hispanicos quod Vascones tam celeriter retenta * sibi abundantia fantam copiam annonas potuerant congregaro, asseruerunt fore divinitus ordinatum. Vorumtamen

diligenfer

revenla y
editt.

ubi piurima totius annonae abundantia ratliabat, et quod, habita bladi copia et sopita famis misena, residuum in terris suis, ut assueverant,

responderunt quod ex quo prEesontiam dicti sacratl capifis habuerunt, fofa Illa regio divorsorum mlraculorum flosculis radiabat nam csecis visus,
;

semi-

claudis grossus, surdis auditus meritis ipsius niarfyris sa^pius reddebantur et diversorum langui:

nai-ent.
vigilias

Et

sic

dcinceps laudes

Domino

referentes,

dorum

infinitus

nmnerus recuperata
sibi placito.

sanitate lauisfa

adamantes

ot orationibus instantcs, tersi

dabiliter

hoc testantur. Quare, cum

rcnis fructibus et spiritualibus potirentur. Et.

fortassis

probent

dictum caput esse loco

facultates ad emendum dictum ncccssarium non suppeterent, quod audacter caput suum, quod amputafum ipsemet

eorum

dicehant quod

nunquam tam
infirmifatum

hladum

soleinne et salufiferuin diversarum

sibi

remedium abhinc recedere permitVascones eisdem replicarunt

pacta servare
:

terent nec abire.

manibus propriis ad sepulcrum usque deportaverat, ad pra?dictas partes

divina vii-tute cooperante

valde enim esse inconveniens corpus tanti regis absque capite pereis

quod placeret

Hispanicas doportare

et In

pignus tradere pro

facta relatione

annona non formidarent. Itaquo

visionis prjedictEE, omnes unanimiter, ut supra. nimijis laudes ot gratias Creatori altissimo et

manore. Mulfisque altercafionibus hinc indeprooportuif ipsos Vascoiies absque dicto capite remanere. Et convocafo iferum concilio generaii,
latis,

sancto Severo mirum in modum reddere studuerunt. Post quje, considerantes quod eorum
facultates mobiles tunc
hart.

non suppetebant ad tan-

tani

mes.

summam annona^ omendampro tanta famis*

minus docfi a prudentioribus quid sujier hoc agere debeant petierunt. Ipsi vero circunispecta diligentia, adhibilis cqnventionibus atque pactjs. invenerunt quod ipsi debobant primifus dicfam

sumniam annonae

solvere

quam capuf

recupe-

nnseria sopienda et tanta terrae sterilitate ubernme irriganda, de benignitate et misericordia

prfedicti sancfi et religiosi

rare: et sic unanlmiter concordarunt

quod iterum
solverenf
uf

redirenf illuc et dicfam

annonam

marfyris
alii

confisi, praslati

quidam

debebant.

Quo

peracto, et soluto deblfo, dictum

;

nec non

nobiles, comites et baro-

tainen caput recupcrare non pofuerunf

nain

in

tantum

m.
KX dlART. WONAST.
S. SKVf:iti,

DE MOXASTERIO
quod sancla niater

S.

SEVERl MAHTYRiri.
psalmista, qui dicit
:

tantuni clarescebat inibi diversoruin

run; copia,
est et unicurn Doniininn prsedicat
illis

niiraculo-

Ctfj ded&ritd/lcct/s

^-ttif:.^/,-

ecclesia quie unica

inui,(rre Jicredifiis

Domini.Qum

electi Dei,posl-

atque

colit in

partibus de die in diem niirabiliter exultabat.

cifica

Vascones aulein Iioc vidente;^ (juod aiiqua via papignussnuni recupcrarenoJi poteranf.uber-

quani pervenerlnt ad mortem, tunc inveniunL heredilatem.Qui enini plus laborat, plus mercedis accipiet et labor in brevi consunnnabifur, iner;

ces vero in JKternum permaneI)iL. Lielcnmr ergo,

fratres carissimi, de lanto rege praiside
;

rimis lacrimis oculos madidatl, geniitibus

postpositis, qnasi arantes ungulis ora,

non ad propria

effun-

dainus 'oram

illo

devotius prcees nostras, ut ipsc

rcinearunt. Et .siciterum convocali in

siliiim

unum, con-

inicnml ut iniVacortani diem uno arniurum

conflnctuadjuncli ad illaspartcs accederent: nani

invocato divino jmxilio ct beati Severi martyris

apudsrnclissimam Trinitalcm pro nobis intervcnial, u. ab oinni perturbalione insidianlium eripiaL cL a snggcstionibus spirituuin innnundorum custodiat el una cuui illis qui sua devote solemnia
peragunt ad
cu;Iestia erigat
;

assueto prajsidio confisi. virilibns armis intende-

quatinus fideliter

bant

vi

armorum

lcgitinu' decertare,

usquequo

ois foret redditunL

pignns quod tam cordialiter

rex Severus

Jesu Cbristo Doinlno servire mereamur, qui cmn Palro el SpiriLu sanclo viviL eL regnat per oninia
secnla si-cnlmum. Auicn.

oeroptabant.
().

Attemlens

igilur

quod justa

cliafi.

deh juste petentibus deberet * valvam exaudilionis

DnbiiifitiO-

quispiam aperire, volensque dictas partes de tanto periculo

WIU.1

lr</i't

dehite.

rare, recensens

quod imniinebat misericorditer libo non osse consentaneum corpus

CHARTA RESTAURATIONIS
iMONASTERII
OATA A WIUELinO
SECULO
S.

sunm

abscpje solalio capitis permanere,

quadam
fuit in

die,

quinto Idus Octobris. divina praiordinante

inonasterio sancli Soveri repentino volalu et

SEVEKI
CDmiTE

clemcntia priefatum caput sacratissimum

lioc

SANCIO

pciDci an|_'elnm deporlatum et per ipu-iiidam monachum et sacristam qui moribus

into iiiDinento

X
t,

clKnt.

el

vitje iaudabilis'^* tituln

effulgebat. superaltare

laudabiliter.

ejusdem marlyris bora Tertia; adinventum. Viso(pie tanto

ex eodem Dubuissomo,
p. 151 sqq,

/,

miracuio
et

onmes

prBelati totius pagi

Vasconici

ceteri nobiles in

unuin couvocati,

IrinoDeo etregi Severo inartyri rciterantes

cum

smnma

leverentia gratias atquelaudes, divinoquc

officio cnni

sunima solemnitate

et

reverentia celc-

lirato,diclnm caput loco assueto et congruorcve-

' ro.r

ad dictnm locum sunnna cum festinatione ad*inrormandum qua dieet bora dictum caput amiseranl, (jrudenles et fide dignos
lenLius
nbi dictum capul in pignus reiiquerant,

posiicrunt. El ibidem

J lit oculis indesincntcr habcrcsunniiuni Deum. horamque exLremam, novissimumquc diem in mente habere, ac sectari quisquo mortalis debet, ut valet, justitiam, ut evadat tonnenta pravorum
et

perveniat ad

prsemia justorum, ({uo nullus

felix

miser admittitur, nullus

excluditur.

Pati

omne quod

trisLe

est,

faccreque
:

onme bonum.

nuntios destinarunt. Qui

pra?Iutos ct rcligiosos

necnou niaximani copiani nobilium iliarumparliuni parilcr invcnerunt de tanto miraculo non modicum obstupentcs. Qui eis responderunt quod
hora Tertiae nubes candida ipsuin caput sui-sum quasi ad asfra plurimis ipsoruni
prsedicta die et

dignissimum esL. Idcirco % Ego WiLLELMCs Sancius comes, cogitans dies antiquos et annos {eternos, pertimescens futurum
examinis judicium, pro salute remedioque mese
aniniBe,

seu propter stabilitateni paeemque totius

;

nostrl regni

et ut

praisentibus

el

vidi-ntibus clevarit, sic

quod

ipsi

vioni

mca

flagitia

Deus onmipotens LradereL oblimeorumque parentum, nequc

credebant ipsum caput ad

summi
ad

olynipi apicein

ascendisse. Itaque plurimis verbis ad invicem alternatis, nostri VjLscones

istas partes rcver-

sumeret vindictam ex ipsis flagitiis, decrevi honorare Deuin iocaque sanctorum de iis quae
milii tribuit.
3.

tentes veritatemnegotii, ut fuerat, dictis pra;Iatis

et ceteris

Oecasio autem hujns mere intentionis haec

:

nunliarunt. Qui, de voluntate et decreto

pontificis,

est

Quifidam gens nefanda Kormaimorum, a

.^olo

sumini
sedis.

Romani

tunc antistitis primif

propiio

cgrcssa, in ipsis nostris finibns est

ad inemoriam

tanti miraculi posteris relin-

evecta, cupiens depopulare prfedareque terras

(luendani, festivilalem liodierna& diei .solenuiiter

luturis

lemporibus ordinarunt perpetuo

<lur;i-

turam.
7.

Dignnm
*

itaque est in liac tanta solenmitate

ot susceptione capitis sacratissimi

cJnrrl.

Severi niarty-

quas mihi Dcus jure hereditarlo tradere dignatu^ Gst. Ut autem me Deus ipse eriperet a sceleratissiniorum horum manibus in.surgentlumconlra me faocre belluni, genu fiexo ante tumulum beatissimi inartyris Severi *, quatenus me sua iiiLcrcessione Lueretur. Et sicuL rex quondarn hujus patriie

* supiiU-

>'

uniirio.

gaudentibus circa divina, frnslratis mundialibus, totis nisibus laboremus. Omne enim quod secundum pra\sens seculum laboramus, vix us(jue ad iiiortem snfficit mors nenipe intervcris

animis

(iepicciilii!'
Slllll.

Adrianus,

posL

reintcgrationem

sui

corporis,

regnum

et se

totum
'

prEefati martyris submisit

sibi reliqui
si

dominalloni;

codcm niodo ego

diLifJui

omnem
'

nieiis fructuni

iiostri

laboris abscidit

quod vero

patriam mea?

subjecLam,

victoria poti-

rhiiri.

circa divina pro icterna vita agitur, etiam post

tus fuissem; devovi et in

omnibus famulaturum
;

lilionis.

mortem
ergo
illa

servatur, et tunc apparere incipit,

ccepil

cum

Christo -sanctoque marlyrl Sevcro

ecclesiola

i-A

pro parva

laborum carnalium Iructus

Quisquis igitur

non

videri. Ibi

retributio inchoatj ubi ista terminatur.

jam

a?terna cognovit,

apud

ejus

aninium temporales fructus vilescanl. Tales Iructus operemur qui maneant et qui, cuni mors
cuncta terminat.
ipsi

a niorte exordium .-^nmanl.

Nam quod

a inorlc iiicipiat Iruclus Dci, teslatur

magnificum ct celebrc monasteriuni nie constructurum promisi. 4. Post actum votum, suin nefandissimam turbani aggrcssus; el idem gloriosissimus prflefatus nuirlyr, quem in auxilium prKrogaveram, cum equo albo armisqne (irnaLns pra-claris, apparuil prosLorneiis.ac multa millia uerandoruMi adclaustra

DIES PRIMA NOVKMBKiS.

sb-ii

tartari

transinisit.

Ad ultimum,

victoriam

m
loro aut iu
E.V

potitus, siciil vovcrani studui peragere; accersi-

qui possidebant illum sacraturn locum, precabar ut Sanctum cimi pi-.-edio vendetisqiie Diilitibus

rent mihi.

Illi

locuni fraiicnm et

vero resi.stebant, nolenles vendere ab onmi censu libeium. Super

mercato pcrtinonlibus ipso sacro loco, quisquani judicium capial vel m appendiciis ejus aliquam calumniam faccre pra 'a;sumat. inaqnis,in silvis, hi pratis, in
i

ped.tes; non

CHAHT.

MONAST.
S. .Skvkiii.

hac re
iiiel

in

irafus, perhibebam locum in alodio castri esse.Tandem complaciiit illis jiidieium lacere aqua trlgida. Ventum est ad horam diei. Nolens

hujns rei victus videri, misi

meam uxorem cum

piscatiombus, in pinetis seu in vineis; nec receplum indc per vim ncc ccn^um aliquod quiererencc clcncos in cccle.^^iis villarum piiiifati Sancti jure possidentis, nullus audeat moiestare, vel de his omnibus qiue ipse sacratissimus locus, adquidalis vel adqulrendis, adquisierit. Xujlus episcoporum aut laicorum inibi servienlibus ex * recessibus eoiimi reccptaculis ulla popularis pra-beatur occasio. Ncc in
0.

landis in

silis vcl

cuni episcopis et senioribus atque cum prhicipibus totius Vaseonifle et vicinoium comitafdiis,

meis

tuum
'

([ui

iri

circuitu terras ip.sius sunt, ego

rema-

flniH.

nons *castro.
5. Cum vero jam adesset bora n1 parvulus ub episcopo in aqua mergeretur, cimi primum esset coell serenifas ut nulla in aere nubcs appareret, lanlte coru.scationes el tonilrua dc cd^Io sunt

ifiiiaiie*.

episcopus cathedram audcat colloeare. vcl quamllbel pofesfatis lirentiam habeat

i-andi,

qmsquam

prjefato loco

iiianca.

impe-

mam
sint

nec aliquam ordinalionem quamvis

facicndi, nlsi
ip.so

levissi-

cum
ct

voluntate et permissu
;

cmi.csa ut vix

onmes qui aderant fulminum

crcderent,
fugientes
;

abbatis

sacratis.simo loco priesidentis

libcri

scd

ictibus

cvadere se
convcnicntcs
eventuni
rci.

onmimodis

ad parvulam

ahsque

ulla calmnniii <!

ecclesiolam S.

Germani
ct

iiuiuietudine securi.

illsesi

post ha^c ad

me

Omnes

vero episcopi,

qui
ibi

modoadsunt

vel qui in

pcrtnrbantcs me, ignorantcm

perpetuum fufurlsmil,

Diligenter tractans cuni sapicnli-

mecum adcrant, multuni mirabar super his miracuHs qua^ acciderant. Ipsi vero sapientes inquirebanl si sanctus Severus gesta vel passionem haberet scriptam. Inventum cst a
bu.5 qui tlinc forte

hospitare non audeaut, nec i-cnsum aut Iributiiin alicpiod requit-anf, abstpie vohmtate, ut pnvfali
^mnus. atjbatis. Insuper,

onincm decimatidnem
cf vini et

meae substantla;,
10.
ficio,

scilicel

panis

quidquid

decimari oportet, contrado.

legentibus quaiitei- illud monasterium fueraf <;onstructum, et qualiter a Francigenis hominibus

luerat destructum.

Abbatem dominumque
;

loci istius his prse-

Oua de causa, cmi iocum illmn ab illis rum onmibus ad se pertincntibus, dans illis GCG.
fJ.

nomine Salvatorem, sanetissimum et ab omnibus laudabllcm cf fralres sub eo dcgenlcs. a quibusGumque partibus advenerint, quanto
tempore
confirmo.
soclari

monasterio voluerint, stabllio

cl

solidos duodcnarios argenti et quadraginta quin-

que vaccas cmn multis aliis rebus.Cupiens itaque, primitus devoveram. inibi famosissimum monasferium consti-uere, convocavi episcopos
.^icuti

Abbatem autcm habcie, Fratribus uou pcr munus allquod ncc per vitium nec perfavorcm neque per adulationem, sedsecundum ordinationcm sancti
Pefi-o,

Ausciensis seii Burdegalensis, seii cunctos cpiscopos qui me:E ditionis erant, et seniores cunctoruin comitatuum, scilieet Vasconorum.

Benedicti, Impero. Sanctoqiie quot singulis annis, quinque solidos Roma-

abbati solvere mando.

Omnes etiam

ecclesias in

Begorrensium, Burdegalensium, Agennensium^ Fecacensium sive Lactorensium sfatui liberta;

omnibus meis comltatibus, quas modo teneo, integre ct sincerc absque ullo censu immunes trado. Scd ct onmcs ilh^ quae a me cuiquam hominum
contributae *,post mortemillorumquinuncfencnl.
'

fem.atquc constitufionem

tali

modo

c/iiiff.

7. Ego WiLLELMUs sANCio Comcs, qui hunc locum sedifico in honorem S.Salvatoris, sanctique

ad sacratissimum locum revertantur. Sed

et ec-

'Dnlribulas,

elesiam saneta? Dci Genilrlcls MarijB, qute dicitur

principis apostoiornm Petri, atcfue in

praeclari martyris Severi;

de Soiaeo vel de Finlbus-fcrrse, euidam Bonofilio

in beneficio dedi quamdiu viveret post mortem autem ejusdem pi^etatam ecelcsiam trado sancfo Petroac almo Severo, consentlentibusGosccIino
:

honorem hanc chartulam inanu

''

propria roborare decerno, cum consensu meiE conjugis Urrac^B, ex regali sfirpe procedentis;
faventibus
filiis

et

Achelino

fihis ejus,

primitus calumniantes, sed

niels

Bernardo atque Sancio

interdicens, ex auctoritate Dei omnipotentis sanctique principis apostoloi-um Pcfri,cui vice Christi

postmodum, a me dato pretio, lihentissinic annuontes. Item dono ecclesiam S. Genii confessoris
uhi sua sacrata ossa tumulata jacent, ubi abba-

concessa

est potestas

ligandi

alque auctoritate
.stitis;

omnium

atqne solvendi, sanctorum, necnon ex

tiam

fieri jussi,

sub regimine abbatis

S. Severi,

cum omnia
loci.
1 1
.

pcrlinentia coneedo,

auctoritate sanctae

cum consensu

Romanai sedis ipsiusque anticum confirmatione archiepiscopi Aascion-

Otdati vicecomitis atque Arnaldi abbatis praefati

^is, necnon archiepiscopi Burdegalensis. episcopi Agennensis, Vasconensis, Basatensis, Begorrensis seu Lactorensis cum conscnsu omniuni comi;

Ad

ultinmin, trado castrum Palsestrion,

suis, cl

cum
in

omnibus appendielis
silvis,

omnia pertinentia

tum procernmquc
8.

in pratis, in villis, in landis, in aquis, in pi-

totius VasconiBe

netis vel in vineis,

cum omnibus

Ut nullus archiepiscopus nec episcopus, neque ego ipse, iieque filius meus, vel nepos vel
pronepos, auf stirps, aut successor, aut proprius aut extraneus, ncc aliquis potens persona, nequc ahquisex parentibus nostris.ut dixi,vc! cx nosfris
fionsanguincis, luturis posf

mllitibus seu ar-

micolis.

Omnia concedo qu;t sunt inter duos fhivios Alpheano, qui modo vocatur vulgo Aturris, ustjuc ad Gavarsuasensem stabilio, deeerno,
I!2.

ai)

confinno, delego, trado ego Willelmus Saneius.

multorum curricula temporum, nullus clericorum aut laicorum, nobilium vel ignobilium pnEsumat dc redditibus, rebus vel chartis monasferiorum. vel de cellis, vcl villis, vel ecclesiis, quoe ad eum pertinent quo-

cum hac

tabula auro argentoque pulchre ornat;t,

principi ajjostolorum saneto clavigero Petro, nec-

non gloriosissimo martyri Severo, impreeans omnes

maledictiones
quae scriptee sunt in Veteri

cumque modo occasiones movere,

Humissioues aliquas facere
1
;

vel dolos vel

Tcstamento, super eos venire qui huic saeratissimo loco in nullo ohstiterint. Si quis autem episcopus prfEpotens,sivc ex nostris parentibus, consanguineis,majoresautminores,qu;Elibetpersona,
sive

C{tbaIlicafioncm

esse

hostem, nec ducturos milites vel

in

nec

240
EX CHABT.
MONAST.
S.

LITURGICA DE SANCTO SEVERO.

liiis

sivosit virant niulicr, ex

tcntaverit

minucre:
S. Petri,

ex Dei oninipolenlis auctoritate neenon onniiuui

sanctoruni, auctoritateque
apostolica

Severi.

susceptas suo episcopo proprio repriEsentet. Ut autcm hic in prtiesenti et in futuro aevo charla
hec firmissime credatur,

mea manu
vcl

seu uxoris
fidclium

necnon

pontificissuas sedis prsesidentis. sitoxcom-

filiorumque, necnon opiscoporum

vel

niunicatuset aboninicongregationechnstianoriiin
separatus, pursque

manibus roborare dignum

crevi, vel stabilivi.

auctorisarc de-

eorum
et

sit

cum Acham

filio

Carmi,
ditotjue

el cuiii
:

Dalhan
sint

Abiron.quos tcrra vivos

et

absorbuit

pereantque euni apostata Juliano per;

t Signum Willetmi Sancii comitis, qui hanc chartam fieri jussit. f Signum Urracre comltissai.
t Signum Bernardi Wilielmi,
Sancii,
filii
filii

Daciano
;

damnati cum Nerone

ejus.

mago Simonc ardeant

seculaseculoruni.

t Signum

sine fine maledicti, cuni

In

ejus.

tSignum

diabolo ot angelis ejus, in igne et sulphure,

Amen. Anien.

Fiat. Fiat.

IS.Po.stactum maium,siquis adsatistactionem

venire voluerit. perpetrata mala, seu

fiis episcopi. t Signum t Signum Donati Garci de Donagelo. t Signum Aquelini Atllii dc Calonar. t Garcias Mancii dc

GodetVIdi BurdegaienOrioli Sancii de Fageto

damnum

quod intulerit, in quadruplum restituat; septomque iibras auri monasterio tribuat et quia eumdem locum tradidimus sanctae apostolicEB sedi,
;

Signum Odonis, Auscitani archiepiGastoni.tSignnm Gastoni CentuH de Bearno. t Slgnum Azinelli Elzli de Samadello. t Signum Asnarii Elsi. tSignum Bcrgomi Sancii.
Rergiu. t
.^copi.tCcntuIi

pedibusnudis adeat,

et liiterasa preesule

Romano

t Garcia; Lupi de

Sylvestro.

LITURGICA DE SANCTO SEVERO.

NOTA JJUBUISSONII
patet
ritu
(I).

Ex

supradictis

inconnnodo, alterius

duo

S. Severi

festa

quotaimis
solita,

solcmni

Sane

dileetus filius

festi celebritas immutetur. Galhardus abbas monasterii

hoc in monasterio celebrari

fcstivitatem, in

nompe
mar-

S. Severi.

ad

Romanam

primam
tyrii,

ecclesiam nullo medio

die ejus gloriosi

pertinentis. ordinis S. Benedicti.

prima die novembris, qua Wandalorum crudelitate Iruncatus fuit;sic enim in antiquo
nostro
ejus
in

hagiologio seu martyrologio festivitas " annuntiabatur Kaiendis novembris, pago Vasconico, apud casfrum PaIa;strion,
:

Adurensis dioccesisnuper nobis humiliter supplicavit ut, cuni festum dicti sancti ah olim consueverit immediate sequenti dic post festum comniemorationis Sajictormn Omnium celebrari. quo etiam die fidelium

natale S. Severi, qui, post fiuminis divisioneni

et regis Adriani sanationem ot populi prajdicationem. inultis coruscans miraculis, meruit

capite decolluri.
festivitas

Succedente
fuit

defunctorum exequias celebrantur sicque aut non perfecte vei non solenmiter, sicut decot, aut non absque magno celebrantium difficultatis incommodo hujusmodi officiorum solemnitas valeat
;

vcro

tempore,

celebrari

solemnitatem priedicti

festi

ad diem octavam novembris, ob festum Omniiun Sanctorum, quod ab universa ecclesia jjrima ejusdem dio celehaec

S. Severi

translata

bratur

et

ideo

subinde

aiinunciata est hcec

S. Severi festivitas VI idus

bratii.

novembris, ut

et cele-

bulla Clementis papae V, data

adhuc penos nos anno 1307, quam statim ad longum referam. Secunda antem festivitas S. Severi in ejus honorem celebrari solita,
est

De qua

translatione extat

octavum diem post prfefatum festum commemorationis Sanctorum Omnium transferre et imnmtare, de benignitate apostolica dignaremur. Nos igiturDeo gratum et jequitati congruum fore putantes petitioni ejusdem abbatis annuere favorabiliter in hac parte,

et ejus celebrationem officii in

fraternitati ture, per apostolica scripta,

manda-

solemnitas hujusce
"

jamjam supra

scriptje
solet,

translationis, quae sic

quotannis amiunciari
:

ex antiquo hagiologio
ceptio capitis

V idus octobris, susbeatissimi Severi martyris in qua

;

conventus praefati monasterii nec non cleri et populi dicti loci ad id accedat assensus, postulata super hoe authoritate nostra statuas, ordines et concedas. Datum apud Lausi

mus

quatinus,

reum montem Burdegalensis

octobrjs, pontificatus nostri

dia-cesis, sexto idus

tertio.

eadem

anno

processio generalis per urbein. Officium olim hujus diei erat tantum novem lectionum, et officium alterius solemnitatis, in die
fit

die,

OFFiClUM

S.

SEVERI

duodecim lectionum. specialia officiainhis festis decantari solita subjiciam bullai

martyrii, erat

Hc

In festo martyrii ejus olim celebrari solitum (2)-

supra laudata;, quam hic censeo referendam BuLLA Clemextis pap^ V, data anno 1307, pro celebratione festi S. Severi,die octava novembris,

In

Vesperis.

Hymnus.
!

Gloria, Ghrisfe et derus

sanctorum Quasin Jionore fundimus Severi

Martyris
tui,

cum

olim celebraretur [^rinia die ejusdem mensis, iu qua fuerat martyrio coronatus.

supplices

rogamus *

roJ-

Suscipe laudes.

Quidiadema
Cunctaque

stipplelo a

l>.

Ciemens episcopus, servus servorum Dei Venerabili fratri

re^jium contemnens,

secli l)landiuienta

spernens,

episcopo Adurensi, salutem et apostoiicam benedictionem. Licet, pro venerationo sanctorum, missarum ot aliorum divinorumso-

Viceratmundum. noinine elcorde

Rite Severus.

Sed

tua, Christe,

amplectendojussa,

Simplici

lemnia certis celebrari diebus mator ecclesia duxerit statuendum, cum tamen plurium festormn uno eodemque die concurrit diversitas, in
bi-atione liujusmodi

mente

factus est columba,

Facie

IjpIus.

habitu modestus Cordis et oris.

cele-

More

serpentis, satagens iila-sum

tramur

et

divinorum quum satis arbicongruum, ut pro evitando diversitalis

Caput servare, pro^te. qui es rerum Caput et auctor, corpus hic objecit

Sanguine fuso.

(1)

Tom.

I, p.

101-103.

(2J

Apud Dubuissonium,

toin.

I.

p. 103.

hi noci. lecttones desutnptse sunt

ejc

Vita prima.

Quem

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

suo jussu nionihun de cffllis, Angelo (luce, gfatia cii^lestis Misit doctorem oris ab extreinis
Kiiiiims
istis.

Quem

241

gubernabat providentia. Ut vidit Severum cun, suis sociis * mox cogvit quod Doi gratla c.s.se; eum ilhs. %'. Vcrc ^enmlns aritatis
cos ornni officio huinanifatis. Mox. Post IV lect. !?. Evoluto aliqnanlo temporc nnbutossalutarihns monitis nolens eos tardare proposito, * de tutura passione vaticinavit
pif

., ....,,

r';.:'
-

Pro

tur) (jero,

beate Severe,

iioneste susce-

^^-

Inclile Cliristi raattyr. inlertede,

Queni

iinte

Ueuiu ducem speramus Atquc patronum.

Glovia Patri genitip(|iie Proli,

eis

Et

tibi,

sancte. similis ab utroque.

((uihus

divuuii

mentls

pra^sagio.

f.

Bravium,

filioli'

Pneuma, cuin

honor

est et virtus

seterniR hereditatis,
inveniefis.

quod avide

Una per a?vum. Amen.

([UiHritis celeriler

De

futura passione. Gloria.

Ad Magmificat.
tyi-

Ant.

Befilissiniu.-^ Ciuisli iuar-

Scvcrus
;

rc^^-aVi

piopa^qnc sllrps

floruil

fmcti-

In II noeturno.

fcra dc qua suaviter redolet per toUiiii ninnduiii sancla Ecclesia. Terreni sceptri subliniitatc .^pon-

lanee voluit privari, et Ghrisluin desidcrabat

visceribus imitari.

totis

Ant. Gloriosus Severus apostolica benedictione confortatu^. pro Christo susfincrc volcns pa.ssioncm, itcr dcvcrtit ad barbarorum nationein.

Oratio.

Concede, qufesumus, omnipotens Deus ut qui

:

beati Severi martyris tui monitis mirificisque mlraculis populum tuuin ab infideli revocare dignafus es perfidia
j5
;

Ant. HiEsitanti in ca-ptoproposito, talitor angehco monitus est alloquio Gloriose agonista, Severc, noli quasi dubius timere; por trium]iltum' passioms, obtinebis palmam ajferna; remuu<'ra:

tionis.

Ant.

Ista

ejus intervenientibus mcritis im-

voce diloctus Deo contbrtatus, socios

marcessibilcm EPtema^ remuncrationis coronam securi percipere mereanmr. Per Dominum.

sni itinoris est consolatus, ut confidenter

victoriaispcrarcnt et ab Incepto se
ront.

coronam non retarda- ^

Ad
Invit. qui

oflicium noct.

])ri^visioni placult.

Summae

regeni gratia^ venite adoiemus,

Ant. Charismato divino plenus, ut supernfe ad barbaras nationcs Vasconunijjervcnit.ubi ad comiirobandum sna morita

Severum

terreni regni sceptra

spernentem

])lura ostendit

Dominus mlracula.
ubi

glorJosc siLscepit in coslis triumpliantem.

Ant. Lmninis superni comitalus jnbaro.in primis divertit ad castollum Palajstrion nomine,
tunc sedes erat regia, cujus lege coercebantnr totius imperii frena.

In

nocturno.

Ant. Athleta Dei Severus in Ghristi fide relioriimdus exlitit prosapia, ct parentum lege gioriosus heres regni obtinuit
giosissimus alta
sceptra.

Aut. Mirum in
quantcs
fluvio,

modum Alpheano

appropin-

impcditi navigio, sed ad solita sanctus Sevorus recurrens arma, mox suhvenit
inisericordia divina.

Ant. Barbarorum
roxisset strenue,

regnum dum ad tempns quod legali possederat jure,

amore,terreni sceptri se

Post

lect. it

pcr medium

divisi rttiminis

coilestis regni instigatus

privavit honore.

Ant. Compositis tandem regni gubernacuiis,

decrevit

siccum * iter sancto Sovero cum factum est indigonis.

Subveniento divina clemontia, alvoum factum est in profundo. V. Quo trauseunte

socils,
Iter.

magnum miraeulum

adhsercre chrlsticolis,

et

dlvin^e

legi

niagis voluit subesse,

quam

donu'nio tyranniciP

potestatis barbaris pneesse.

lect. i^. Fanui tanti miraculi percussus rcx Adrianus. jussit eos dodnci ad se, * et rovcrentia humilitatis rocepit eos honeste.
illius terrie

Post VI

Ant. Dominio regni privata^

tione est

altiori

contempla-

y.

Hac

]>rodigii

divulgata novitate,

Cffipit

eos tra-

admonitus ut, ad probandum boni cerQ taminis triumphum, solus devolaret in eremum. Ant. Exorta superni luininis gratia, mox dilecti
yuppientlum sul

ctaro

omni humanitate. Et roverentia. Post VII lect. i^. Hic Adrianus gravissima p

intirnutate detentus; nullus

;

eum

curare poterat

TO

irradiabant pectoris intima, ut dono, juste et pie vivendo, omnibus factus sit exem"

in tantuiu

''!i""(him

liiertiSeveii
'-'flilerti

Uei.

arctpe et angustee vkt proposito. Ant. Fortis ut athleta, postquam plurima tentationimi vicit pericula, arctiori divini amoris ardore succensus et peregrinationis studio est
P'1'"'''

medicus * Jam desperans de sua saluf e, Severum aIloquitur:ut]M'oeo Domintim rogef dejirccatur. V. Serve Dei excelsi, si j^or te restituerer sanitati,

rognum meum tibi dareni, et socios tuos magnis munoribus exornarem. Jam desperans, Post VIII lect. ^. Andicns bcatus Scvcrus
regis
intirmitatcni,
ot

incitatus.

videns

coi'dis

eontriti

Post

I lect. ^.

Gloriosus martyr Domini Seve-

rus, virtulum gratia plenus. volens fugere populi favorem, assumpsit peregrinationis laborcm. * Et

humilitatem, talibus aggreditur dictls: *Si por baptisniatis regenerationem purificeris, ot vorum

Deum

creatorcm

tunm

confiteris

V.

Morbis

spreto oinni honore patrimonii,

non surdus audi-

omnibus remotis, sanitatem recuperabis animai

ct corjioris. Si jjor.

tor extitit cvangelii. f. Divina gratia inspiratus et constanfia fidei roboratus, perfccte Ghristum cst

Gloria. Si per.
et

Prosa. Conlitcndo verum Dominum,

aucto-

imitatus. Et spreto.

rem ccolorum unum

pfieter

Trinitate perfectum, alque

:

Post II lect. Ri. Dolegit quosdam hujus sccrcfi conscios constantesquc ad inceptum j)ropositum socios:* et comnumi decreto horum,adiit Romam
ad poscenda suffragia apostolorum.
benedictionc
apostoIicEe
^.

hunc non alium

(Consfat judcx

onmium
'

vivoruui nec non mortnorum,} hajitizafus vidobis

miral)ilia,

nam

ditaberis'Spiritus sancti gratia,et

dibiris

Non

sine

corporis salulom vcro inipotrabis.

i,i>fiif.

consilio divinte bonitalis, in primis fulciri voluit auctoritatis.

Ad

cantica. Ant.

Alma Snporni

gratia do-

Et com-

nante, sanctoque Scvero orante, posf bajitismi

immi.

Post III

lect. f$.Ea tempestate

Higenius arcem

regencrationem, rex integram adeptus ost curationem. Quod videntes sui, cceperunt laudaro

apostolatus, divina pra'stantc clementia, solerti

magnalia Dei.
31 Post

Novemhrh Tomun

I.

24.2

LITURGICA DE SANGTO SEVERO.

lect.
i^.

KX
S.

t;iiAiir.

Post IX

Beato Severo verbum salutis

taliter

Culpis nostris merenlil)u.s In mtprore arescimus,

MONAST.
SKVBni.

populo uionstrante, rex

vir sanctissime, eripe, * ut

euin ailoquitur

ab uno

])ericulo

quod

restat nos

Malisque imminentibns

omnis

hic populus credat in

Dominum

Peue

victi deticimus.

perte.

V.

fluininis

Inimanes duos serpentes liunc portum diu obsidontes onmcmque pulriam pol-

Sed.

mundi

factor machina?,
fallere,

(^uem nulla pnssunt

(Jui

cuncla moderamine
reyis scientia'
:

luentes nocivapeste, luis orationibus repelle. Ut

Tufe

onmis.

Post X lect.
culi. dt'

Tu
!^.

ignein saucti .Spiritus

Mox

vir Domini

cupiens flrmare

Noslris rnfunde sensiiius,

cor credituri populi * per virtutem divini mira-

Qul cordis habitaculum

Tibi faciat placitum,

Dei misericordia confisus, simul curn rege

omni populo, adiit locum intrcpidus. t. Cumque illuc pervenisset, et orationis verba finisset, dracones cjiis obtcmpcrantes jussui rccesserunt in prorundum abyssi. Pcr. Post XI lect. Talibus visis miraculis cxoret
fii.

Malorum cuncta genera Tna pellat clementia.

Et quo nos premunt crimina
Erigat tua dextera.

Pia sanrati martyris Severi tuis famulis

tum
luti
al)

est juiignmn jjaudiuni in populis et provoad pedes bcati Sevci-i, dcprccati sunt, * ut co mercrcntur Jjaptizari. f. Cceperunt unani-

Suerurrat intercessio. Vila^que ditet prieniio.

miter

Deum

j,dorificare ct

compuncti corde san-

Tu ergo, martyr inclite, Ante Deuni nos prolege,

Qun
meruisti scandere,

ctum Severuin ])ostuIare. Ut. Post XII lect. it Exultcmus

jucunditatc, iu liac
.';pcciali

omni cordis
scna-

Fuso sacrato sanguine.

Sit trino

B solemnitate,
lor,

patris nostri Scveri

Deo

gloria,

in

qna factus

cst gloriosus co-Ii

extitit

* qui

totius

Vasconite

i)ra?dicator.

Per inlinita secula, Queni unum in suhstantia

Fides credit catholica. Ainen.

t-

Susceptus est hodie ad cerncndam Regjs ^Eterni faciem hodie thronum meruit inter eos
:

Ad
niini

qui

cum

Cbrislo sunt boc seculuni judicaturi. Qui

Benedictus. Ant. Gloriosus marlyr DoSeverus omni virtutum perfectione plenus,

vitaj

Qul totius, Prosa. In aula coelestis palatii, immortali conjuni.lns jiidici, duodcno oxaltatus solio congaudct
lotius. Gloria.

coi^noscens instare ejus

tenninum, suis

administravit verbi viaticum, ct tradidit se pro eis spontanee mm-tyrio, exultans et gaudens in

judicio.

Ingentcm*duodeni tiibuum judicis babet ministerium; pondus gravatnm crimine apeiio tr.diit cxamine. In choro apustolico non minor ex merito, lij^andi atquc solveiidi additus potcet flos

Domino,
lorum.

cui gloria et

impcrium per secula secuTertiam.

Ad

stati; per splendens

intercessor

dignum sanguinis pretium geinma martyrmn uhi pro nobi.s erit ac veniam obtincbit delictis, adjutor
:

Ana. Congratulemur omnes simul in Domino; annua prasconantcs solemnia adsitque nobis
;

atque pius inlerventor.

beatus athleta Christi Severus, et libcret a seculi naufragiis, ac reficiat coelestibus cibis qui puerum undis die ac nocte submersmnparcntibusreddi;

lu Laudibus. Ant. Baptizalis et periecte in Ghristi fide conlbrtati.s,se ipsum cunctis pro exemplo monstravit, et ad inajora quotidie provocavit. Ant. (Irescento numero fidelium, christiana
^,

dit illBesum

at-

cadesti pane mirabilitcr ditatum.

Alleluia. Alleluia.

Ad

II

Vesperas. Hymnus.

religionc Vasconia illuminatur et sanctus Severus ut pater ab onmibus honoratur.

Vocibus cordis resonemus omnes Cnnsonas Iaudes,,iubiIando regi

Oiuniuni legum, ineritis Severi,
Militis almi.

Ant.
bostili

Dum
manu

virbeatus pabulo
prEedixit eis

vitae reficeret

eos

provide, sciens sibi appro])inquare passionem,

venturam Wandalorum

Lucis a>terna^ radio refusus, Sceplia conleninens vaga vanitatis,

Ut coronis a'lberea

ditari

nationem.

Posset in aula.

Ant. Ea tuinpcstatc. gcns Wandalorum persecuta cst religiuncm christianorum,

(

yuod
Ille

vetus

quondam Moyses
hic

et

ut ])redi-

Hoc novus nunc

Moyses

in

in ponlo, ainne

tum

est

per sanctum Severum,

veritas

raox

sccuta est reriim.

tunc virga mare, fugat undas Hic voce sola.

Ant. Forti manu vmicntcs, Wandali obsederunt ripam flujninis Alpheani sed, orante S. Se;

Clhvio regi salus ipse factus.

Dum

vero, ])ra^tcr soiitum exccssit alvcum, ct dimovit

glolio jam d)i?uionico referluin, Orhe septeno laceiaret illuin

cxcrcitum ijaganorum. Ad Capit. i\. Severe martyr, ave;nobis da gaudia viliF. V. Servoruni gemitus audi. li Nobis da. doiiu. Sevcre martyr.
(

Peslis iniqua.

Unde

petimiis canenfes Cordis expurges nuiculas ul onnies; Ferfrui nobis trihuas coruscis

priesenle.';

ppibus
Bit salus perpes

altis.

Hymnus.
Deus, spes nosU-a
uiiica.

Domino decusque,
line

Qui

regit

lotum sine

cosmuni.

Unus

et trinus, residens in arce

A quo sulisislunt oinnia, Natuia lego ijropiia,

yiia'

Secula cuncta.

vere smit essentia

Ad le ulmixis precJbus Cordis lafriiiuis luiirlimus

Miseieie, iiiissiine,

Magniacat. Ant. Hodie insignis Severus, Vasconiit* patronus, per devotfe orationis obten-

Ad

ium
:

Et nos phiriUus rcsjwce.

cresccntu Alpheano, Wandalorum dimovit imiietum. Hodie cum mullis aliis martyrium adeptus est obtruncatione capitis. Hodie, obsequio

angelorum

DIES PRLMA i\OVEMBBlS.

243

aiigelonim caput dcportavit proprimu usqiio ad

sepulcri

locum

ipsi

honor

ct ^Horia qni htec sibi

pnestitit bciiericia.

caput almifici regis, martyris tui Severi de partibus Hispanicis in hoc tuo monastcrio.pcr

tuum rcpcntino volatu

conccde
stri

angeluni

M'iNAar.
S. Srvi.iii.

Oratio. Onuiipotcnrt scinpitcrne Deus, qui boaluiu Sovciuin, marlyrein tuum,inclitum nobis disposuisti essc patronum conccdc, intercessio:

defcrri mirabilitcr vohiistipropitius, ut qui cjus solcmnia colebra-

nisejus munimine,

ita

nos onuiium vitionini sor-

dibus

ciu-ere, ut

ad

tua^ beatitudinis cclsiludlncm

Donuni noJosu Christi pelieriimis, precibus et meritis tanli regis martyris consequamur. Per eumdjiu. In Laudibus.

nius, (piEecumque in noiuinc Filii tui

felicitcrpervenircmcrcamur. Per Dominum. Orationes per octavas. Dcus, qui per Ijcatum
SeveiTini

martyrcm tuum
:

pliu-a nol)is

exhibere

dignaris beneficia

dietim nos ad altiora subleva dona; quatiniis, cujus sacratissimo corpori devote
assistimus, ejus spiritui in ca?lo
niur.

Ad Benftdictus. Ant. Insignis athleta Domini, Sovere, nobili Iriuiiipho passionis decoratus, hostiavivapro tuisDcoimmoIatus, apud ilhnn
intcr-

quondamjunga-

Per Dornuium.
lransitori;ie dignita-

cede pronobis, aut pro nostris pcccatis, ([ui caput tiium hodio per angelum suum de externis finibus
hic jussit dcportari petimus, non desistas tuo terventu nos gubernarc, et a cunctis pericuHs
:

Deus, qui bcalum Scverum,

inIiic

(ispro tesperncntem sublimia, glorioso martyrio decorasti et stola porpetua^ jocunditatis induisli

in

conccdo, ut terrcna spernendo et cum pcrfecte imitando, quem dedisti nobis hie egrcgium doctorem, apud te sentiamus pium patronum et de-

perpctuum salvnrc. Lectiones de S. Severo.

sciENSL

Severus

Ex

proprio

Au-

et

Geronfius

cum

ciuibusdam

sociis,]iixta autiqua Vaseoniie

.'^nnt

monumcnta, missi
priedicarent.
initio

fensorem. Per
huniililer

Dominum. Immensamclemontiam tuam, omnipotensDeus,

ut huic rcgioni Ghristi

adcm

A
E

barbaris qui, imporante Honorio,

scculi

quiuti

imploramus, ut qui fragilitate carnis prttpediti innumerabiliter peccamus, beatissimi Severi martyris tui prccibas adjuvemur quati;

maximas

iu iUis partibus clades intuleruiit,

trucidati sunt in odiuin lidei christianie. Sanguinem fuderunt in territorio Adurensi, in quo cele-

nus, cujus sacratissinmm corpus hic pio amore venerabiliter amplcctimur, ejus suffraganfibus
meritis,

bre exstabat
constrnctum.

monasterium
Ibi

nomine

S.

Sevcri
totius

insignitum, ot sub

ejus invocatione untiquitus

et

ab omni advcrsitate liberomur. Per Do-

Severus ut martyr

minuin.
Respice, Domino, de coelo et vide, et visitaloistum beati Severi, martyris tui, cum habitatoribus ejus et protege ab incursu hostiliuin ne-

cum

solemnitate roeolitur.Non longe a monasteriosancti Severi cxstitit olim monasterium Sancti Gerontii nomine

regionis vir apostolicus

magna

quitiarum, atque ab insidiis spirituum

immundo-

cognitum, cujus basilica inultum cxornata et in sacra supellectili dives a Calvinistis exspoliata
fuit.

rum

et fulgurantium tempestatmu, nec non ab sestuantis incpndii periculis nequc aiiorum in;

*a>j-mpi>fet(f

volvamur peccatis, qui pro nostris non valemus respondere * delictis.Per Dominum.

Ex pRopRio T.ARBiENsi. Sevcrus et Gerontius a Wandalis oriundi, cuin quibusdam sociis, juxta antiqua Vasconite monumenta missi suut, ut liuic
rcgloni Christi fidcm pnedicarent.
qui,

barharis

imperante Honorio,
in
illis

initio quinti seculi nuixi-

OFFIGIUM.
In SUSGEPTIONE,

mas

partibus clades intulcruut, trucidali

GTISSIMI SevERI,

ALIAS TRANSLATIONE CAPITIS SANDE PARTIBUS HlSPANLE DEL.iTI.

sunt In odium tidei christianEE. Sanguincm fuderunt in territorio Adurensi, in quo celebre exstat

monasterium nomine sancli Severi insignitum et sub ejns invocatione antiquitus constructum, cui
adjacet civitas que ex celebritate loci videtur accrevisse et caput Vasconias nominatur. Ibi

Ad

Vesperas.

Ad Capit.i^. Sanctissimus miles ChristiSeverus, Vasconite gentis nunc pius defensor et patronus,
populum credentcm doctrina
fortavit et
salutis
iii

Severus ut martyr
licus

et totius regionis vir

aposto-

magnasolemnitate

recolitur. In

martyrolo-

fide cou-

gio ejusdeni abbatia? festivitas S. Gerontii

tyris notatur quinto idus

mar-

baptismato

in Christo regencravit, * ac

decembris. Exstitit olim

sempor

in nocessitatibus

mox

subvenit.

f.

Caput

intra fmes dia^cosis

suum hodie angelus

et hic reposuit, ut

detulit Hispanicis partibus,

Gerontii

monastcrium celebre, sancti nomine cognitum, cujus basilica multuin

et in sacra supollectili dives

nobis prosit. Ac semper. Gloria. Magniiicat. Ant. luchte ccelorumpalatii sonator, Severc, colentem diatim tuos nobiles trimnphos precibus tuis subleva plebem et qui, deposito diademate, novus tiro meatum divisisti fluminis, quo transcurso, Vasconicam gentem totam purgasti unda baptismatis apud ipsum pro nobis mterccderc digneris, qui caput tuum hodie per augelum suum hic jussit deportari Hispani-

exornata

a Galvi-

Ad

nistis oxpoliata fuit

anno

l.^jfjy.

NOTA. Jii /Uaniis sanctorum Afjucnsis

sec.

ecdcsia:,

Xlll post

S.

Stephanum

et

S. SaturniHitm,

S.Sevcrus incocahatur. ht hreciario Aftiren.si anni 1829, Severus et Gerontius marti/res eoluntnr
die
est

16 januarii,
(jKX

ritu semiduplici. Lectio eadevi

in proprio

Tarhiensi. Sed

iii

editione

hreciarii

Aturensis anni 1847, Scverus colitur

cis
stis

partibus

ut tecum

mereamur

adscisci cceIc-

solus die

regni civihus.

S. Gerontii

9 novemhris. Lectio eadem est, pneter memoriam. ht proprio Tarbiensi et in

Oratio. Deus, qui hodierna die pretiosissimuni

Ausciensi cohiHtur 13 fehr.

DE

m
D

DE
(i.

S.

JANUARIO
ccntesinio
Julio
I

II
septinio.
,

V. n.

EPISCOPO BENEVENTAKO, CONFESSORE.

SJanuarius, uomhi/tt hnjus senmdnf!, ah huiiionymo saiicfo Jamiario Isedulo d/stinguendm
^tst. Vierqtti' Jinirrrnfi riris, Bciiernifi epinco-

quadragosinio

.<KCULIl IV.

Quo anno,
concilio

8. Januaiiiis

pontifice

Maxinio
:

Sardicensi

f/j!ifiii(/nru-

piis

ufmjne, nfcrqnf rx Jamiaria

rita

gei}ff Benercii-

dns a

S.
/,

tana orinndm,
direrso

ar

nirritis

sanctm

uterque,

Jamfariii

famen uiorfis r/inere ad cailos mii/rarnnf. Mar/iins enim Hlt ar fofi orhi notissi^nus Jaiinunns, nominis hiijus primus, glorioso martyrio, ac posf marfyrinm yfnriosiori efiam qnofannis
miratndo fiqucsccntis sanyninis rlarns, Benercii-

Januarius a Cumpania de Beuevcnto Episeopus. Ibidcm ojus octavuin exstat caput do aliono ministro ccclosiai non ordinando. Hujus sancti episco])i posteris ajviter-

interfuit ac ila sul^scripsit

nam coinmendavit memoriam Binius ad Concilium Sardicense, Coloni^ edituni, brevi hoc elogio Ex Italia voro lumiiia clarissima candem
:

synodum
striuni

illustrarunt nobilcs

sanctitate et illu-

Neapolim illnstravit defunctus ; hie rero confessor in pace quievit Benereiiti viedio secuJo et amplins posf sancfum marfyrcm
rirus,

fum

prxdecessorem.
rein
cl.

Sawfnm
Hefcfe

.Taniiariuin
(1)
;

confesso-

episcojms

rite

distrnxit

sedium episcopi, Protasius Mediolanonsis, Severus Ravcnnas, Luciilus Verononsis, Jannarius Benoventanus cpiscopi. Denique anno trecentcsimo sexagesimo nono nienfis dives, diem suum clausit extrcnnnn. Canfc/ins nosfer
,

sancto

Januario maHyre
II

(3)

quod autem

hnnc

infer

episrojjos

Benevc/itanos

sanctornm

fastis

Januariinn
ria.

\]

sanrfjfatis titnio prirarit,fecit inju-

adscrii)fos, recenset

nomen

sancti Januarii alte-

Sancti enini titnJo ac nominc et honorc apnd Beneventum patriam alfer Jaiiuarins yandcf (piamqnam incUfissima jrrimi Januar/i yjoria jmterioris nomini ae honori rcfuti nuljem ohduxisse dicenda

anno 343, qui Sardicensi synodo interfuit. Alarins dcViijera, a/-clniliaconus Bencientauns{A). ea fere ad verhum dixerat, qnm Joannes de Nicastro in suam Pinaeothecam i/itidit. UyheHi
rius
(5)

Beneventunm ecclesix cfcrnm ncquf imi suhsenH rirum inrenerim qui

est, ita

ut inter

eadem ferme

qiue j//-a:cede/ites

rcfert

:'

camdcm

aftcrins Januarii

ef

sunctifatem

et

cidtum pr^fracfe

negaret.

rum f/forio!

Sunt enim homines inferdnm j^atrum suoincnrii. Neqnc hoc sofo e.rcinplo didiri
sanctorum qui in suis
Bcncvcutaiia
cfa-

quoque S. Jannarii suhsariptionem concilio Sardieensi affcrt, videficet : itxnuarlus a Cauipania de Benevento, quam frnsf/-a co/i/irniaf excmpfo aHoi-nm ej)iscoj)o/-nm, qiu jnseter whem, jjrorineia/n quoijuc snhsc/ii)to no/nini adde/-e/if. Jic/icrentnm enim non est in proeincia Campania;. In hae ediiionc Venefa IfafixSacrx, loco eitato, post eloyiiim ex Lucnitio addifnr :

esse homiiies eccfesiasticus,

ecclesiis colnntur,
lUt/tii

ignaros

et inouriosos.

niiblico
(ij)ud

2.

Cidfum jmfificum

ah ecrlcsia

!liiitiU'l

S. Jannario ciri afijue njnscojx/

Januarii

cxhHntum, fuee

JienecFiiffi-

am
rirJesium.

rius demonstrant duo altaria in catkedraJi Benevenfiecclcsia in sancfihujus /lonorcm Deodcdicafa.

Mense novembri

Unum

est

a/fare sanctoru/u ijo/itifirum qui Be/ic-

ventana/n sedem iJlustrarunt, quos inier in attaris

tahula dijncfus
est S.

hujus sancti mcmoi-iaui indicat ecclosia Beneventana annus obitus ignoratur. Qus Lucentii nota causa est cur Januarium hnic diei assignatu/n ha:

bea/nus.
3.

Januarius

II

rei fidcm,p/-a:-

Ve

saiicto

Januario

fer ocufos,j)rxsfat

secrationis,

iiistnmcnfnm aufhcnticnm conperactm die 8 decembris anno 1092,

in

prodita sunf.

Hand

II non mu/fa memo/-iiB tamen immerifo inter c/aris-

Conv.ilia

Sarifimisi
'""'''f'"'-

sima Ita/im
stris

quod rejm-ifur

fnniina, nohilem sanctitufe atijiic iliu-

archiris cathcdralis Benercn-

ianx, in HegcsLo inslrunientoruni ab anno 108G1692, nhi inter sanctos quoi-um in honorem altare
erat consen-afum no/iien Januarii secundi, ij/scmcf

noslrum. cl. Binius in notisadconci/ium Sa/-dicense,p. ISSedif. Colon., connumerat. Eas e/iim partes in co/mlio
qnje

sedis

cpiscojjum

Januarium

pgit,

rirum aueforifafe g/-arem,

legi,fof.237.Alfei-um

ecclesiasticm

cst

altarc

sanctorum cirinm
II in

Benerentanorum, quos

iiiter

Januarius

taJnda

dipietus cernitur, cujus ifidem nonien, in jn-wdicfo Rcgesto fol. 239, authcnticnm consecrafionis in-

strnmentnin exhihet. In codice ms., anctore Vij/era, qui codex in archivis arehiejjiscojjatns Benerentani conservaiur, S. Januarius II rcce/isetnr sancfos quorum festa Benovcntana ecclcsia
cclcbrat. Jn dijjfycho f/sini, Jiencrenti in
i/iter

discijjlinm stndiosissimum demonsf/-enf. Ijjsins est canon XVIII, qui latine ta/ifuni hahetnr (non VIJI, iit apnd l 'y/icl/i ((j) feyifnrj.Ajmd Mansi (7) ifa rcfninr: iaiiunvius episcopus dixit: Illud quolicoat alterius episcopi civitatis

qne statuat sanctitas vestra ut milli opiscopo minlsfrum eccle-

non

synodo

siasticum soliicitare et in .suis parochiis ordinaro. Universi dixerunt, Placet :quia ex iiis coutenf ioni-

bus

sulet

Provinciali pnhlicato

a/ino 169J, S. Januarius, mideriycsimns Bc/icrcnti cjiiscopns ccnsdar anno

,

omnium

nasci discordia ct sententla no quis hoc

:

ideu

proi.ibet

facoic audoat.

347. In

Bcnnentana
,

Finacoflieca, auefo/-e

Jounne

de

Nicastro Metrojwiitanai eeclesia: archidiacono i^) dc sancfo himnmo hnjns nominis secnndoitaufit
/iientio
:

Textus yrscits hu/w canonem non hahei ; /udice anfem HefcJio o/im in yra-cis exemp/ari/jus fucrat,
uti

conc/udi

/icet

cx

i/Ia

anfiqna ve/sione in qua

(Sj.

rejjerdur
<'J''sdem

apud J^ansi

SixweiwA Januarius

Canon groicus

XV

II et

deci-

ferme

inus oetavus Beneventi episcopus, S. Cassiano ad inimortaleui vitnni trauslato successit anno trc-

se/ite/itix est

:quarcin Corptu-eJnris

canonici (9) ca/ion XVIJI cf (yra-ciis XVj fcxfiis fatini,ex utroqne in nnnui coafncrnnf. Jn

XJX

(\) Com-iHeuffescliichte, (2)

lom.

I,

p. r^lj,

etiit.

l!S7:t.

taitw,
Clt.

Lib. n,
|).

Ue

^anclis
(^]

vii-is

cap. 3,
et

74 eccl, parle

~
et

Benevenlanis ac
,

vii-ginilms.
/list.

p.^ 17.
(

(.j)

,)

Sarronim

MelropolHaiiariim iirbium
.

Italia ..acrtt, Unu. VIH. p. V,. (G) Lor. coitrilioritm iwctt ct ampli.ss. coUectio,

III, .iisseit. III. .iip. 8.

(i.

rinlis

(4)

ChouoBcKveii-

LXXI

!' '""
I-

~*'-* "''' '"'" ^'1'-

'"^'-

l)15i^l-

loyia episc.

archiej,isr. ni,-lro/,oliliniil

cirles.

elnicho

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

ekncho suhscriptiomnn apud Labbe,{\)ordinequinsfaiim post mafpnim Aflnniasiiwi subsrribit Januarius episcopus BcncveMlaiius. Qimm arf/ins,

245
famaexsfiterit, ut Osio, Vinccntlo,Cahpodio ' viris,posterieum .^quijjaraverinf

ms

vm~

AUCTone
G. V. H.
^'.-Ijinuarius
11

l.

framur esse legitimam mncti Januarii

nein, illegitimam

Dij-iniu, j,r;,,rijuo

siiijscripfio-

spiirlam alferam illam jndicamns qiiam in fragmentis Hilarii reperimus, nln 15 loco hgitur Januarius a Campania
ef

rero

cle

Benevento.

Qmrm

jure

siio

cxplodit Joannes de

episcopos Jienerentanos, ex eadem danuariorum gente Bmeventana oriqinem durerr Prn hoc nostro Januurio secundo, causa ej-tra confroversiam est, pro altero priore qui in Diocfetiani

.^^auctos

utrumque Januarimn

ct4m

finiiiario l

jiineliin
viiletiir:

Vita {-2):nHnrji/ajn eniin Jifnerenfnm prrfiniid

ad

Cainpauiam.Ni/eafferenmsohsermtionemPIiilippi Labbei (3) Iu ms. (.-odieo anfiquo, post (Mxun recensentur lii fros Vincenlius dc Capua legafus
:
:

jm-mcutione martyr occubuit anno 305, Jicnerentam ae Neapolifani iuter se digfadiantiir. Nostrum aon est dissideMium senfentias componerc. Quia
tainen hic toeus postulat ut rei controvers:s

sanctae ccclesios Roniana?, Januarius de vento legatus ccclesise SS.. Caiepodius

nmi faciamus,aperiamutraui
dain. Sentio

in

Bene-

mmtiojmrfem ronce-

Ncapoli-

tanus legatus ccclesia; SS. Deinde idem F/idipjms Labbeus annofationem q//amdam Petri Crahbe in eflifione amii 155L Vln iidcr dirersas sentenfias de numero jjafrum conrilii Sardicensis, lixc legunfur.
con-i;/!'

el. Joannede Vita (8) nulli diibio martyrem Januarium, cujus qloriosum mirurulum Neajmlim quotannis

cum

siilijacere S.

illasfraf

Sexta Synodus" qua paDisl' \Vl' tres 00 stalucrunt canones 31 quorujn auctor nia<:n[,. XI. xinie Osius Cordubcnsjs cpiscopus, ot Vinccntiiis ^ Capuanus et Januarius Bcneveutanus, et Caicpodius Neapolitanus sanctre Romana.- eccIesiiK legati
'*'^'^"''
'^''^

Veruiu Dist.

i2G

in dccretis * ca.

genfem, Benemnti fiorem, utroque sancti ejnscopo jiire ac inerito ghriari.

5.

ramque

Beneventana Januariorum gcnfe originem ducere

De anno

^^"^'*'^ syJiodus Sardicensis in

,

anno

natafi saucfi Januarii secundi rt de sancfi ohitus nihd Imbeo quod sine haisita-

rjits (lies

naialiitei

fionr affirmem.

Vnicam temporis nofam

rideliccl 347,

hisforia

cmortitnlis

exstiteruni
legafos

Fucruntergo 7;Januarium inter Jidii 1 ad concHium Hardicense coinjmta{4^).

quo coucdio SarFuto igitur jam aliquamdiH Jieneventanam sedem occupasse antedicensi Januarius inferfuit.

cerfa affert,

annum

igim-nlnr.

rumorfuerit ex nota viri samiitate doctrina ortus, sirc oj/inio ex inscripfionum ordine ac loco nata. Qiiidquid est, ego
et

verini, sive iste

concilium profieisceretiir. Oratis utique Joannes a Nirastro in Finacofhcca sujyra laudata

quam ad

affrmat Januarium anno 347

Cassiano
;

successisse sanefo

gratis iterum

Baronio

sexagesimo

libenter assentio (5),

Missi sunt legati

ad amium 347 n. 10 scribenti: Sardicam ad concilium a Julio

annum oUtus treeentesiino nonn assignaf. Qunm famen annits :i47

riderit, probabili

Januarium ejjisropum
gentifem

ratione

Romano

presbyteri
qui

pontifice Ai-chidamus atque Phiioxenus : testatur id Athanasius (6), cui multo

credimus eum pueritiae annos penes sanctissimum

suum Januarium
virt

exhacsancfissimi

magis credendum putanms

quam

du.risse. afque insfitutionefuturz sanrtda-

jmmum

Gratiano

(7),

numerat alios legatos sedis Apostolicje in synodo Sardicensi, nempe Vincentium Capuanum, Januarium Bencventamun et Calepodiiun Neapolilanum episcopos. NiliHomintis crror iste Januarium commendal, e.ujiis tanta meritonim
Conahontm

tis pretiosissima germina suscepisse. SoUt enim inesse aliquid dirin^B scinfHla'. in cfecfo sanrforum

gcnere, prxsertim si

fum

fiierd.
est,

marfgrum sanguine cousecraPlerique sanetorum quorum publicus

lacfe

cultus

rum

maferno pictatem

su.Ti8'8e

videntur.

{\)
(

collectio

maxniut, tonu
(4) Ibid.

II.

p. G58.

PP.

li7r"7^ IM IM.lo5.~(3jTorn.c,t..p..m

;""'"'""""'

^-"'-'' ""

t""(5)

I.

^/e3

ad an, :i47. num. 10. G- tonu XXV, p. 338). XVI. c.XI.-(S) Op.cit., to.n.
eccles.,

(P-

(6) 7)

Apofonia c.ntra AriauoH

LiL Juris

ca,

Zl

dissert.m.

DE
"- V. H.

S.

MATURINO CONFESSORE
LYRICANTi
IX

TRACTU

WASTINEiX.Sl

I\

GALLIA

I.

De

Vitis el Actis S. Maturini.

aucfore
ignido.
Jfis

ii^^toriit

Historia

Malurini

S. Maturini tantis tamque densis involuta tenebrisjacet, ut clarx eam luci restitiiere
in.^indsis

midto

antitiuior est

Vita

S. Maturini

Wr;

(iesperemus, quipjte tjitam

U'f<i

fafmlis/icfis-

nta,

9^'iealogiis auctores

Vitai ejus detnrijare

non

t^ntfiore.-,

sint veriti.

Ineptiarum primas
galfus
*,

procitl dubio
Gilfet,

tres
lit^ripse-

ferd

Joanne Ngverd JWisiis, jjlatea Judseorum, insignibus S. J^etri, anno 1480. Cujus unicum exeinjjlar snjjererat
in

rhgthinica, ga/liro idiomafe, auctore sacerdote I^gricanti, edita fyjtis Jacobi

sacerdos quidam
etijjelia!

J.

B.

tdidaris

Bibliothcca
rejjeritur in

Parisina,

riitif.

Lgricanti

qui anno ISlO edidH in lucem

jjresbijferi

VArsenul;

"Vita^n

qux dicitur dc Chronicis sancti Maturini

S. Mafurini,

Lyricantensis,

gallice scriptis ab Einilio Beflier de la Charignerie

-Arelatensis cjnscojji,
^ine-etliii-nej.

Galliarum

/jrimafis, historia:

anno

ISiJJ.

3">^taic}ironolo(jiaicoiiforniem,tinrfamanecdotis ^'sque in Ulum diem incognitis

consrripta fahuUs scatet

I^rima Vita gaUice, ufi retiqux tlux : serunda et tertia Acta

sequuntur, quin caveant errores

AHam Vitam gallice

ms. satis

fideliter

'oiiscrijjtam^
^'- />.

nondiim fgpis tradifam, accejn a Hebcrt, sacerdofe ojijndi Ncmosii in Gallia.

manifestos.
:2.

Frimai

Vitie nihil auctoritatis

tribtumm, nec
aucfori

Qiii,riii,t

24G
iiiiHs

DE
pnfienfcr
dici

S.

JVIATURINO CONFESSORE.
hahemns ;
huenda
esf.

iiifptns

audori

J. B. GiUef reftifamU honorcitt

Has
et

Vinceniius BeUovaccnsis in Spe-

\)

fiibiilas

(juis eniiH

fenit fi(/ienfis

insnlsissimis,

culo Historiali, Uh.

Xlll, cap. 158, MomhritH

sec.

conycssit,

qux azgnsomnia
speciminc

mereanturjiistoricum immo-

Sanctuarium,
bent,

codex UUraJcctinus

XV hatres

rari? Cvjtisnam farins:

lector

homo

sit

Gillef,

ex uno
ait,

una cum Petro de Nafalihus. Horuni

dijudicd.

Maturinus,

ex

priores

camdemVitam

nidlo ferme vocahtdo diversihl

anliquo

illu^^tri

opulento generc oriundus, ooque

sam tradunf ; Petrussuum

cii.

cotnpendium confe-

Africano post bella Punica pcr iniperii Romani provincias difTuso. prfescrtini per Gallias cis et
trans Alpin;ini. Progcnitores Marinus, Maurus,

Maurencius, Maccr, Macrianus audiunt; ista enim nomina comnnmi orla stirpe videntur et syno-

nymasunt.Quibus placuit ortum referre ad

Ino sive Leucotlieam

Isin et

Acta S. Maturini fafmlnsa videntur, neque quidquam hahemns quo falsa a veris secernere valeamus. Et forfassis prn:tcr ipsam Maturini personam ejusque .sanctitafem nihil veri continenf. Secundum Acta vixisse dicendits est tempore Maximiani lierctdei, filitis Marini et Euphemiee conju-

deam marinani,

Learchum

vel Melicerten,

ad portuum deum. Pars

vel

gum,

baptizatus

quodam

Polijcarpo,

quein

Alcxandro Magno

et Clielidonia.

principe femina

Senonensem episcojntm Saussagus in sanctornm canonem refulit, uti in hitjus diei pr3;fermi.-i.-iis
di.cimus. PoUjcarptis
et

jEgyptio sanguinc orta, atavis gloriabatur. QufE

Maturinum

erudivit in pde,

temina,cuius in honorem Alexander

sibi

cognominam

xandri
enixa

urbem aedificassel Alexandriam, post Alemortcm Ptolemeeuiii Lagum lugiens scain Mauritanite littus, ubi
fi'es

ejusdem parentibus baptizatis, annis natttm viginti sacerdntio initiarit. Post legionis Thefixx martgrium Roinanl peste affiigunfitr, et ipsius

pha defertur
est,

tcrgeminos

Maximiani
nisi

filia

a clsemone possidetur, qui

.sv;

mdUs

Mauros sive trcs Marinos vocant, quorum progenies ad facti memoriam

quos
stabiliendam

incantafionilms cedcns fatefur

cxire non posse,

a Maturino ejiciutur. Arcessitur Matminus,

urbem fundavit

Tripoleos.

Ex

his

Marinis per porfenfosa

dein pervenitnr

ficjinenfa

genealoffix tanet

ad Marinnnt patrem Maturini,

Jpse.

Euphemiam matrem. Ex quo Marino Barones de

Montmorencij descendnnt.

ad insulam Lerimemoriam vcneratn- E rus. Tandem Romam pcrvend, ac magno cum honore acceptus po^mlum a diversis malis, filiam
socUs

qui

cum

Romam

tendens

nensem

divertit, S.

Ilonorati

Marinns Parisiis

imperatoris liheraf a dxmone. Posf vifani

ctissime peractam

ihi

.-lian-

thermas xdifcacif, dedifqne Parisinx nrhi insijne

Navis, qiiod est symbohim scajphm Isidos, Inus,
Melicertes, referfqne Chelidonix

mortem

ohit,

ac sepiilcro tradi-

narim, principis

tur ; sed die crastina corpus sepulcro ereptum humi Jacens inrenitur. Tunc mirantibus omnihus unus

feminx, trinm Mauroruin

ijenifricis, unde Marinus hic GaUiarum proconsid genus ducehat. Hoc ortus patre Maturinus a Pob/carpo Arehitensi
et

milUum narrat ohstricios sc fiiisse Jnrisjurandi sacramento a Maturino secum Romam profecturo, utjSi extra patriam mors Uli ohveniref, inortui cor2)us in Galliasfransfcrrent.
est,

episcopo hapfizatur, parentcs conterfit,

tandem

Hoc

Poli/carpus

cum

Sehasfiano

Romani profecturus

manentibus prope beati

quiescentis

viri

ifaque factum tandem Inpatria

Maturinum
Arelatensem
ponfifici,

sacerdotio dignafur, eique ecclesiam

credif.

terra

Roinain perceniens Eufi/chiano

Felice adolescenfe,
et

Maturini patruo vel avuncnlo, jnnioris

et

tnmulum, Anfonio diacono et una cum virginihus Anastasia Gregoria. H^c est Actorum compendiosa narra-

episcopi zelum

res prospere gestas annuntiat.

Quihtis auditis pontifex patruelis dignifatem confirinat,

suumque legafum

creat ac ricarium
esf

Ajm-

autpotiiis fabularum confextus. Ut enim cetera missafaciam, tinde novit anctor Maxitniani filiant a dxmone fuisse p)ossessam? sive Faustatn, qua:
tio,

stolicse sedis

Marfinus qui in diptychis AreUifensihis post Polijcarpi nomen legitur. Tandem per incredibilia inendacia fahida
deducifnr usque

trans Alpes. Ipse

postea

magno Constantino

nupsif, sive

Theodoram,

uxoris Maximiani ex priore marito fUiam, sive aliam cnjus nomen ignorcmus? Quomodo Maiurinus
secnio
tertio

ad Constantini Magni

teinpora.
et

finiente

aui

quarto ineunte

Maturinus post ordinafos per GaUias episcopos

Romam
pofuit oh

fendens, in insulam Lerinensem divertere

sacerdofes,posf sanatam Theodoram, Maximiani prirignam,posthaptizafumConstantium,Consiantini M.patrem,post Consfantinum fide christiana imhutnm,posf safufafnm MeJchiadem papam, tnndem Silrestri feinpore liomw pUssima morte defnngitur. Ctijus sepultum corpus quum terra rejecisset,

memoriam
est Y

S.

Honorati, qui seculo quinfo

de sancti viri sejndtura

defunctus
rejectoque

Qux autem

tumulo corpore narrantur, puram pmfatn sapiunf fabidam. I)e duolnts viris, duabuse

qne rirginihus prope suncti Maturini scpulcrum

degentilms nihil habemu.s quod affirmeinns, deficienie scUicef idoneo aucfore. In breviorihus J^ifis de
viris

soUinni pompa

in

GalUas

reducitur, ac Lyricanti
qiio

inhumatur. Hubef saneUetor

inepfnm scriptorejiciat.

rem
idler ae
tciiiutt

vel irrideat, vel

indignahmlus

Acla

3. AUeraVita quam secundo loco posvimus,a pio quodam riro, iempore Ludovici XIV, GaUiarum

Lerinensisermo nullus est, neque de prope tunudum S. Maturini e.vcuhantihus. Viderunf nimirnm posteri evidenfes
ac
virginihus

visitafa insula

ffgnmUui:

regis, scripta

videtur; dicit enim suo tempore Rheet

faimlus, easqtie ex narratione cxpunxerunt. Sunt prxterea breviariorum lectiones, horum Actomm

num
aitati

fuisse

conterminum GaUis,
est.

ipse sfglns htiic

seqiii-

compendium
hreviarii

a quihus

midtum

distant
tres.

moderns

conrenire visus

Acfa mss. fideUter

Meldensis

lecfiones

tur. Tertia Vita, rhythmica, seculi

vergentis, in

ad finem pnum usum peregrinorum ad sepnlconfiuenfium composifa, Acfis

XV

Qux omnia

ordine sequentur
S. Maturini.

crum
Actorum
liiiiiE

S. Maturini

uti diximua: inhxret.

stiut

suo. Tandem vemt officium quod ex antiquis schedutis Lyrieantensibus, in archivo pubUco PartsUs asservatis franscripttim a nohis, cum alio codice ms. ejusdem
officii

npecies

4. Acfa S. Maturini confessoris ex mtdtis codicibus manuscriptis inter se diligenter coUatis in Ittcem

contulimus. Ilunc codicem recentissimum,

scripfum

manu

sacerdotis Jolivet, qui

anno 1S33,

it

ridmtur

edinius.

Quontm

fahuhsa
V ijuibus

sunf bina: species, qnx tamen

una ex

titiident

atiafluxisse videntur. Nisi quis contendat ex hreviori Vita additis muUis longiorem aliam

jjarochiam Lgricanti adminisfrabat, accepimus a R. D. Gomard, qui Lgricanfi parochi vices agit.

bieriariornm excrevisse. Vita longior, si codices spectas, antihctioiies

quior midto
seculi

j/rater

X;

Meldeims.

est quam breviores. lUam habet codex ac fortassis eidem seculo vel nono attri-

11.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

247
ubi Christi nomen puella^ insius 'cpentma curatione mirihcc illustJavi Deind multis alns y.rtutibus el piotatis operibus onsummatis, ibidcm caduc-e vit* nielam attin..en
; .

profectus est

S. ftliiluriiii
i-iilliiiiiifilet

11.

De

cultu S. Maturini.

AUCTItllC

(l V. H.

Cultus
qiiuni

S. Maturini,r////

r.Tma>iijroJoijiis, et

sqmni
rihus ejus

fiiil

cfkmUarimus vocatur, rnhle antiqmis hH, mtntri suhit ciir nuifi marfiirohffil Ilicroni/miuni exemplanomn,
occnrrat.

ad neterna gaudia

perlransiit.

r/iliip ri-frlirr

pnro

reperitur. Georc/ius

Ncc fortassis in Adone (l) tamen umm codicem

ipse postulaverat ad patriam suani relatmn, multa signorum in via odilorum

Cujus corpus ui

cum

coruscatione

reperit,

re,jin!Bohitum ah

Saerorum A/exandro VIII in hihliofiiecam Vaticanam iUati sunt, nune siynatum n. 511; qui

inter eos, qui post Chrisfina--

Senon.safidelihusreverentersuscoptumettmnulatum luit. Sed quum prodigia ad sopulcrum ejus

crehrescerenf,

piorum

quorumdam

devotione

constructa

fuit

weminit. Sic euim iJgitur apud eumdem. Oeorf/ium ad lud. nov. in varia
fectione: Soquitur

S. Martini (Maiurini)

majiu,
soris.

In

iri cod. 511 tantum recenliori pago Guastcn.si sancti Martini confesPaufo tamm post Adonem Csuardus

natus luerat, basilica mole ac ornatu pernobilis. quain e Senonensi urbe pretiosa ejus pignora perpotuo observanda cultu delata sunt. Qme

in vico Lyricantus, ipso loco ubi

Ad

ipsius

ut

sacris

exuviis ac

titulo

insignis

Maturinuni suo marfi/ro/of/io iutuUt his verbis: Kal. nov. In pago Wastinensi sancti Maturlni
confessoris. Galesinius
elof/io e.r

qn^ jugiter pia apud Deum mterventione pr^stat opem suam dovofe implorantibus, continua non modo nitet incolarum
benoficiis,

lamosa

sic

ad eumdem diem hoc

breri

MomhritU, ni fallor, narrafione auf Petri

:

devotione, sed et perogrinorum religioso concursu frequentatur. In ipsa siquidom sancti c.mfessoris patrocinio epileptici, lunafici, po.ssessi a diabolo, aliaque vexationo vol infirmilate afflicti solatia optata percipiunt. Quotannis autem in festo sancti BarnabEe aposfoli

coniracto

Romfe

sancti

Maturini i^reshytcri
jiia

cujus corpus inde

B culorum
iitur.

ad Senonas translatum, miraveneratione cohre.i:ius:hi

virtute splondcscens

pago Vestinensi apud Senonas sancti Maturini confessoris, tempore Maximiani. Baronius in martyrohgio liomti.no Csuardum conservavit : \n pago Wastinensi sancti Maturini confessoris. Saussayus in marfyrohyii Gfiltiaani parte posferiori, ad lcfil. nor. de Mo.{mijio sequentia tradif:lpso die sancti Maturini presbyteri et confes.qoris. Hic in diceccsi Scnonensi, vico cui Lyricantus nomon est,
editus
nobili ex prosapia,

Mfiurofi/cuspauh

undeqnaquo fit ^ sacram hanc ad ;cdem dovoli popuii concursus,

qui ex vicis, pagis, oppidis plerisque ad implGranda beati ipsius sufiragia eo confluunt solemni supplicatione : adeo ut centuin supra viginfi rura-

lium ecclesiarum
gniis

pii ctetus, distincti sacris insi-

numerontur. Nec enim catholicjE plehis in Dei gloriosum amicum idoo reniissa est devotio

quod segreges, Calvini

beati
tot
viri

emissarii, ut

mcmoiianr
parte

cmn

bus, ca

Marino ef Eupliemia parentinon a natalibus subsidia habuit, qufe eum

cultum pcrducerent
:

ossibus delerent, hasiliciE, in qua

mirabilibus rutilaf,

moiem magna ex
;

ad

pietatis

quum

suhrucrunt. Quin potius ex

venei-alio

liinc accrovit ipsius

uterque

apud

ejus parens ethnlca superstitione affectus esset, paterque ita Christi cultoribus adversaretur, ut

avitiE pietatis assertores

qui quo

majora
ficia,

lionoris officia

ob

Ciiristi

amorom glorioso

sfeviendi in ipsos

publicam

a Gaierio

Maximiano

imperatore, christianis
acciperet. Divina

confessori impondimt, uberiora ex ojus ope beneipso laigiente Ghristo, qui in sanctorum suogloriatur,
in

infestissimo, potestatem

rum honore

tamen

dies

consequuntur.
coiilur Parisiis

gratia qnte

puerum ad

magna merita vocabat, factum est, ut Maturinus a sancto Polycarpo Senonensi archiepiscopo, viro
apostolicas virtutis, aliquando de fide admonitus, ciam ab ipso, ne patrem ofEenderet,institueretur. Exinde vero ille rnoribus aetatem vincens, vix enim annum JEtatis duodecinimn exegerat, sancto

Ceterum sancti Maturini depositio

dio scxto hujus mensis : cujiis m-his regia? clerus catliediaticus basilicEe ipsius sancti apud Lyri-

cantum clientelam habet. Nec id prfetereimdmn videtur, quod S. Maturini corpus quum Rgma Senonas transvehei-etur, Lutetiae Parisiorum hoisit aliquamdiu, repositum eo loco ubi nunc ctKuobium ascetarum Ordinis Redemptionis captivo- P

ipsi antisliti

admirationem sui excitavit. Christi amore siquidem mirum in modum forvebat jeju;

rum

cornitur,
:

titulo

ipsius

beali

niis

confessoris

orationibus nocte dieque intentus, pro occlesis pace, christiaiiorum solatio et parentum
et

nuucupatum

quo loco Parisiensis Academige

salute assidue prccabatur. Cujus pias flagitationi divina misericordia favente, intra paucos dies niater ejus primuni sc ejus monitis ad Christum
convertit.
filii

augustiora comitia de niore celebrantui-. Quamquaju Saussaiana fides muftis in rehus suspecta
hiibetiir,

nuUitamen dubium., quin infaetissui

sit

aivi

/mbHcis referendus, diynus

cii/tiisrclebritas.
(5.

cui fides habeatur.

fjtim S.

Deinde

et pater, qui

per somnium de

Hinceryodiscimus quanfa fuerit

Maturini

sanctitate et pra^ordinatione ad

curandam
repudiato

animarum
errore,

salutem

monitus, c^eco

Quofiesper annitm so/emnes Lt/ricanti

su/)/)//-

IIUlllls

divinse veritatis lumini

oeulos aperuit.

cationes

ad houorem
1).

S. Maturini instituerentur,

Hiljiplinilii*iiibiiH:

Itaque anibo parentos duce ac sponsore filio a sancto Polycarpo luculentius edocti, .^alutarlque lavacro expiati sunt. Porro ipse Maturinus

discimns ex A.
rini eonscripsit.

Cujus

Boyteux, qni Vitam S. Matu/i/jrum qttum in^picere non

quum
clari-

esset

dumtaxat annorum

viginti,

ob moruni

potuerim, cogor niti auctoritute supra laudatorum Chronicornm Lyricauteusium, qux ji. 117 e.r lioi/teux sequenfia refernut.

tatem et clara gratite insignia, ab ipso sanctissimo hierarcha presbyter est ordiuatus. Statim vero auctus ut ordinis honore, sic decore sanetitatis,
divin virtulis coepit signa operari, atque vi superna cuiii in curandis (piibusque niorbis, tum luaxime depellendis djemonibus coruscare. Qua ex fama ionge lateque diftusa.Romam
vocatus, ut
P>'nicipis filiam

Anno 10-iO,

ricario eir/e.six

S. Maturini Botjteux, solemnis suprpUcatio fiebat l^

8 Koremhris,

in

memoriam 8

sancta: mortis

Main

turini, qna:

/)ropfer

festnm Outninm Sanctorum

rejecta fuit. 2^

ex 1 novemhris in

10

MaH,

memoriam
facta! S.

trans/ationis

re/iqniarnm,

fortassts

1401,

quo die freqnenfaufihus ecctesiam

indutgenitas p/enarix /ticrandce erant.

agitatam a dfEmone liberaret, eo

Uiiiwnn

(1)

Marh/rologiiim Adonig, \u

x.

S" Die

m
AUCTOBE
ii.

DE

S.

MATURINO GOiNFESSORE.
iiudiqne,

3" Die Ascensioni

usfpie ctd

Domini sacro poptdits

patri, haptisntum administrasse.

Nos

auteni

lit-

f)

V. H.

quintum decitnum milUarium in circuitu, midtonun miUium nmiiero afflucbat. 4" Dominica

teras

in

sensu beneficii anno 1619 concessi iupos.fe

ierprefari
tori.

videmur

Maturino.

Largi-

posifcMnm
facfa;

S. I)ioHi/sii,iii

mcmoriam irnnslaHonis
Feria
teriia

Pluvia. Goncessa. Gives. Recreati. Gratias.

18

ociohris 1176. 5"

p<M
in

frstum^

8.

Barnabx mense jnnio,

qtuT suppHcafio, capsne

ficliant

circumlatio audiehat. Stationcs

dcccm
hxre-

Ajiud hospifem nieum audiri populari Lyricantraditione ieneri Maturinuni, agricolsB pliuin, pascendis pcdris gregibus fuisse praipositensium

parweiis

dreum LijricanfumjaceMihus.Post
ca-pit;

tum. Saxosi
timiant,qiiai

colles,

ex

quorttm

lateribus fons

iicnrnm invasioncs suppUcaiionis cclebrHas minui

proidictus scaiurit,

saxa quatdam ingentia conexcavaiaetp)crfora.ta

olini

paulaiim

qux anno 1605, 14 junH,suppli'

ri.vis et

mirum inmodum
dicU.

raidium ipsorum
turbata fuii
:

simuUatibus rrliemcnicr

videntur : plcbs foramina alligandis

vacci.s inserviisse

Maturini

nii patet ex publico insirumenio,

quod harum occasionc iurharum confecit D. Josephus Coniciius, noiarius sucrx curix ccclesiastica: ei nietropoiitanx Scnonensis. Exinde Parisic.nses canonici in sessione capUulari 1 junii anno 1618

credam vicinl Befna: sanctum P/pionem, qui quum jmer esset

ut

Adducor

pastoralem

ibi riiain

cgii,huic jiopulari traditioni

oriiim dedissc. Crescit ibidcm herha

flores

quxdam, cujm
senis barbai

qmim

a longe spectantur,
:

came

rcHquiarum circum oppiduin solummodo csscferendam, altentaparva assistonstatucruni capsant

tia lani dicti oppidi,

rahlc promissa: simUes suni

baiii

hos Malurini harseuilis

plchs accola

vocavit.

Barha tamen

quam

ciiratorum et habitaninjuria

tiuni vicinonnii.

Tandcm

iemporum

siqj-

admiratione non caret, quum statux et imagines S. Maturini ctiam Lgricanti juvenili forma
,

jilicntionis

usus fere abolifus fuU, nisi puhlica

cxprcssa; sini.

Anno

187(1

antiqua erga S.
cjui

Ma-

B quum nimia
confuxii
solemni

mala dormientem devotionem excUareni. Impeirati bcncficii celcbria est meinoria annn 1619, Junii ;
sircitate

turinuni dcvotio instaurari ccepit opera pUssimi

saccrdoiis

Nemofiensis Heberf,

post evolu-

messes in suminuni periculuin

adducerentur, ex midtis jiarmciis infinita muUitudo

Lijricantum,

tum seculum iterum piam suppUcanUum ex parce- E cia S. Joannis Bapiistas cohortem Lyricantum
duxit. Js mihi

reHquias

S.

Maturini

pompa Beluam deductura ad fontem S. Pijiionis plus quam 60 vexiUa, si fides D. Gil,

communicuvit V/tain ms. qallice, cujussupra menuni; dedit quoque exemplar liheUi
in

usum pjeregrinantium

conscripti, in

quo Vitm

let

in

Vifa

S. Maturini,
f<tm

numerahantur. Quihus
se auxiliaiorem

S. Maturini brcriarium,
niis in

cum

piis cantihus et lita-

S.

Malurinus

proinpiuin

honorcm sancU patroni composiUs.

exhibuit, ut densus imher, qiiam ccdi

deres, ohstarei quomi?ius eo die

ruinam
in

cre-

parochi

suas

paroncias disredereni.
supplicaiio

Eaindem oh cauMini

insiitnta

anno 1703, mense junio, atque anno

III.

De

reliquiis

S. Maturini,

1785, 22 inensis maii.

porihuji prostratx per

Tandem

infeUcissiwis tem~
Rifiijnix
S. Maturinl
/'()( iiultii

GalUus reliijionis, lapsique Reliquiarum S. Maturini vix minima particula tum ipsius Dei tum sanctorum cuUus cum honore Li/ricanU superest, quam cum dignissimo saS. Malurini ipsum quoque Lijricanii oppidum cerdotc E. Gomard, qui pauculos Lyricanti cecidit, manentque prisiina! prosperiiaiis monufideles regit, in ipsa ecclesia S. Maturini veneratus mentum ecclesias ruina,paucx domiineida; qux sunt sum anno 1818. Hxcpretiosi thesauri particula ex vicus Lyricanti. NuUum suopairono rusUca plehs ossihus hrachii, ni fallor, S. Maturini, capsa lignea hotiorem hahei; ipse vicus tam luguhrem prx se fert asservaiur. Quam capsam Lyricanti incolse confaciem ui re<jionem

Li/n\aiiti

dimm

maledicMonis fnlmine

percussam
nuitcfere 1.

dicas.

struendam curarunt anno 1826, pretio soliito 304 franrorum. Beliquia! reddita- fuerunt a B. Domino
nensis,

nulbisest

sed vpstigia
xitjwrifuiit et
/jupiiltirr.s

trailiiiones.

Anno 1878 Lyricantum adivimus ef nostris ianiarum rerum quasi rudcm et fehites ruinas coniemplaii sumus. HospiUo usi opiimi Domini Thoison, in eam familiam, dirir/ente ut jne credimus suncto Maturino, /ncidimus, qii.x omnium
octdis

Le GoupUjdeservitore de Nangis dicecesis AureUaDomino Jousseaume, parocho Lyricanti,

tice

cupsa nova inclusx 1826. Quasanno 1828 authenrecognovU JosephusAndreas Pruneau,sacerdos

eccles/se

canonicus ad honores

Meldensis, cui extra

opiime quo ioco nnnc

dicuni S. Matnrini

cuUks S. Maturini, nos edocere queut. Ipso hosjnie nostro duce, fontem quem
sit

ordincm partes suas dcfegavcrat R. episcopus Meldensis, Joamies Josc/thus Maria de Cornac. Aliat
reliquiai. conscrvantur in rcliquiario formam cordis prxfcrenfe. AUa:. S. Maturini reliquise conservantur in oppido Monc.ontour-de-Bretagne,ubi sanctus

adirinius, quem iaiituin ahcst ui honore prisUno colant, ui efiam fa:dissiine inquinenf. Juxtafontem monstravit mihi amahilis dux
et

hospcs vesfit/ium jiedis,

ufi

fcrunt, S. Maturini.

Quodsi vcrum
est.

cst, (jicfantea

statura fueril necesse

Maturinus magna venerafione gaudet. Quas reliquias eo delatas ah Anna Britannica suspicatur
piissimus sacerdos paroec/x S. Maturini ihidem prmpositus, Lco Bclouino canonicus ad honores,
in epistola ad me data aniio 1878, 3 angusU. Ad ecelesiam S. Maturini, ipso peniecosies die peregrini solcinni pompa acciirrunt.
li. Hisioriam reiiquiarum S. Maturini, cquaniu/n coUigere poiiiimus, paucis lecior acclpiat. Omnium Aciorum constans esi affirmuUo Maturini coiyits

Nisi forle

iot

sectdorum honorifico obsequio la-

tiusexcnmtum saxum dicas. Foidisupcrsfrucia-fornicicrnx ferrea supereininei,hoc modo inscripta InscripUoneiv, quam an~ '^*'^' no 1787 letjcrat, Dominus
i"

GiUet
iur
tus.
tius.
:

iia

interpreta-

Maturino. LyrieanPncsuli.

ijiiiintiii
Itistoi-ii'
ititrriiiiii'

Constan-

Gfesar.Regeneratus.

Boma
rum

Gratulatur (l).Qui ut ita

inferpreiaretur, suu
rtus
est

opinione,

duqua censet Maturinuin Arela-

GaUiasfuisse relutu/n.Quitamen Galliaprimo illud acceperit, incertum habeo. Parisiis aliquaninm subsiitisse Saussayus dicU.
in

locus

Smonus
ma/d

deducfiim ipse

tensem prxsulein Constantio, Matjni Constantini

().

ei Do/ni/ius Mo/'in affrhyrieanto tandem redditmn fuU. Lyri-

(1)

r,V ih S. Maihariit, p.

5(i.

{2)

imtolre Ou Gasti-

nois, p.

m.
canti

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

muti iand^m
djts scripsii
:

di^po.vfa fnisse
:

mrra

249
S. Malurin!

ossa, cerffss/mum est

i)ide

a secido

IX

Viniar-

\n

pago Wastinensi sancti Matnrini

/er/ifiir

confessoris. C^n ehr/io alicn/ii udsrripfifm

i^liqui^ eoiUineri. Ue ddigenter e.vaminata ^eliqiiiarum sinr.rifafe agnifa, Lyricanto hn-.e quoque sui Matunni lipsana

dam

AlTTdRK
(J.

V. H.

sunf resfifuta

cujus corpus honoi-atur ct colitur in territorio difEcesis Senonensls. Re/iqniarum deposifio

et

11 Sequnntur iitterai ptiblica^ Octavii de garde nrehiepisropi Snionensis, dat:eanno

die
se/jtembris, quibns

lielle-

'ntjm

inT sitnf

1034
.'e

littrrx
risilntiotiii

fraiis/atlo
ni.^i

mu/fo miior

no/ii.^

iofeseere poferaf

Jo/iref, Lyriranti paroehm, cirea miinim 1836 mamiscripfa perdidisset flocmenta

Domiims

faetam capsa: reliquiarum S. Maturini. hisfrumeufum lUud reperimns ga/lirr scripfnm

in archi^^ofafo
^'"'^''''

enarraf visifationem a

puimdaspage//nsinarrhirnp,i/,lirnPari>^iosifina-

fasco/legimus.qvas
in.<!eri/)itur

Z!"u'''': ^f>f>-Hoc lia

lica
ef

^'"''''''' '

^^''"'^'

in

eidif

uuetor /ibrl

Unguam
.-

(fa//iei\

qni

Ckroniea

ffjrma /,e//uceat

Lyrimnfi.

Ex

'his

ifaqne

eharffdis;

itnaemn

rhrnviri.<<impres.v.<

re/imnnrum

fata deserihimns.
fiihi vavifi
'

saiirl* Sedis apo.tolica^ gratiu archiepiscopus bononen.is. prin.as rxalHarumac Gerniania^

lafinam vertimns, ufqalOctavius de BoUefrardo Del

10.

Fo.-^fprimam

i//ain

tramiatiouem

liiiDstalioiirs.

Hnma

in

Gal/ias, a/tera /eyifur facta

amio 1176

en}ns in-

nibus fidelibus christianis di.i.cesis nostra,- saiutein. Inlor curas et sollicifudinos qum

om-

spectant.

sfrwnentum avthrnflcnin reperif rum re/iqniis in capsn contentmn Ocfanns dr Be/tei/arde, archiepiseopus Senonensis aitno
si fides

mU. Qvm

tnms/afio,

imtrumetito Oetavii, farta

sore suo,

Senonmm

est a prmdrre.^l arehiepi.^ropo:qiiare seire ve/im

enr ehronira Li/rirantensia

episeopo,

abscissionem abusuum qui oi possunt niisceri osso ox principalibus. Etenim uf nimis niagna laciiitas dandi fidom omnijjus qua^ hibent rumorem alicujus sar.ctifalis,
iiiiam

semper credidnnus ordinationom dcvotionis populorum et

di*rni[atorn

ui

qua .sumus

constituti,

Odoni, Aure/ianensi

pntost iiabore

nt ronfieerefur indu/fum fvit. rcr/vdendis sci/ieet sudario sancti Maturini nna rum re/iquHs. Amio

rnm aff.ribuant.Anno 1407 nova rapsa

1504 capitulum Domino! Nostrat Parisiense, eujus erat Lyricantus dominimn, noram eapsam ro//apsa veteri summiserunf, ferifque transiationem Georgius cardinalis de Ambacia, archiepiscopus Pofomagensis, Alexandri VI /egafus a /ufere ; cui de faeta trans/atione solemnes yratins eijit eapifu/um. missis legatis 8 novembris. Anno 15H6 canoniei

sequolas pornioiosas of ovadero in superstitiones porrrnlosas, magiii otiam momenti est cavore ne ejusmodi incommoda irrepant in cullum ot religionein, neve. multiplicitate rormu

propositurum

pubhce ad veneialionem, sinc oxamine

cionte.

^uffi-

horum s^pissime
illi

fonte atque origine

nisi quod^illa

existento, quidpiani

exponafur.
fuerit

Conrrhon, reliquias transtu/erunt in capsam novam quam capifidum dono

ef

Parisienses, Pelourde

post exactam ac sollicilmn inquisitlonein. Hinc est cur nunquam voluerimus dcesse, in cursu visitatlouum nostrarum prjEcedontiunr, pra-cipuo in locis
signatis

vore di-imm roitcrtum

dederat.

Anno

vero 1567, 25

oct.,

eques

du Bou/ay

aliqua nota singularis sanctitatis^atque ubi accessus ot devofio oiucont amplius. adhlbondooume

Li/ricantvm noete infempesta inf/ressns eec/esiam

dfprxdafuse.^f;ornamenta./ibros,prefiosaufensi//a

afquceiiam

S. Maturini fny;s7n, abstuHt.

genus curar-umac circuinspoctionis in Imnr fmem, sive aportura capsarum, inspectione corporuni,' ossimii. examine procossuum vorbaliuin incluso-

Prxdo-

num manui partem reJiquiarum eri/niif pia qnxdam feminn ; parfem ro//egisse vidctur canouicus Fouquet, 20 apri/is 1569, quem hunc in finem Lyricantum Parisiense eapHufum mi.^eraf. Canonico

rum

in

illis

(capsis), sive inforniationo ot inqulsiiit

tione mii-aculorum,

cuncUs abusibus

subiatis,

ac veritato cognita. devotlo consoquonfor inolius

stabiliatur. Ut orgo ordo visitafionis, qua suums nunc occupafi, uos condnxit in occlosiamS. Maturini dc Lyricanto, ot non obstantibus cursu ferme generali totius regni in hunc locum, et

Samed

hraohii S. Maturlni
quas-

rc/iquias eqiies

anno 1571, 6 maii, collef/io suo kie reddidit. Anno dein 1575, 27 maii, capitulum decrevit, ut Lyricantemihus capsa resfituerefur, injuncto eanfori onere
'

du Boiilay remiserat,

magno uumero mlraculorum ot saiiationum patratarum In oodom por invocationem dicti .sancti.
sissent reliquia'.

communieandi
/ifferas

autkentieas conservntarum

reliquiarum

oum
fis

i-umor ccepit spargi, quod nulla) ibidem remannoquo ossa dicti corporissancti. F
fuissottotalilor

ca7ionicis Richevi//ain et Clerc, ut novis exaraautkenficis sinceritas re/iqniarum posteris pro-

quod

combustum

ot

consuuiptum

incendio ecclesife

dicti

Lyricanti, ubi erat,

/iaretur.
Kflilflliti,-:

quod

11.
/io

^' Miihirini
l-inilHVlf

Tandem Li/rieantenses cives communi consiinito,6jvnii 1577, uf rapsn a eapifido redderetur

accidit in turbis b:eroticonim ct spoliallonibus

factis

GalliEo,

^1'imiciiyis

ente

orafum misemnt : qui/rus preri/nis rapitulo unnuS Junii, die 14 ejusdem mensis Lyricantus
reeepif.

per oospuichorTimorum templorum nostranos judicavimus osse e re, ad auferendam

Maturini reliqniaR solemni /lompa

tafui aderant ranouiri Fonquef
rf

Comiannis

oinnem suspiclonom etmanifcstandamvoritatem, capsam dicti sancti ot vidoro quid esset inliis. Hevora post visifatum sanctissinmm sacravisitaro

Fai>re,a rajntu/o

suo depufati.
ut

Faefum deinde

est labentibus

rumor spargeretur ac eireumquaque

moiitum, coiobratam missam, datam sanctam comnuinionem populo, adininistratum sancfum

sacranientumcou{irniationis,('iuaviumsfraiispor-

invale.sreret

ojnnio nul/as in varua S. Maturirii ea/isa reeludi

re/iquias, quippe qux jam pridem periissenf. Quo rumore motus Octarius de BeJ/egarde, Senonum orchiepiscopus, quum anno KiHl diax-esim olnret, iir Lijrieantum venisset, capsam apcruit, rc/iquias vcoijnovit ; quas iina cum authenticis /itferis processus facti anno 1177 in capsa serratas repererat. Cujus recngnitionis insfriimenfuni ipsius nrchiepi-

tandam dictain capsam o loco ubi t.-st ordinarie. post majus altare, in sacristiam dictae ecclesise.
illius. invenimus magnmu nuossium, intor alia soptcm vcl <icto satis longa. quasi medii pedis aut circiter, aliquot mi-

Ubi facta aperfura

morum

nora, alia valdo parva

et

minuta. cuncta involuta

pannisfili sorici tenuis contoxtus (faffefas), ot

cniii

una

his iirocossuin

verbalom translationis

factte

scopi

manu subscripfum

hir su/jjungimus,

quod

ipsi

Parisiis ex pub/iris

archivis

accepimus.

Anno

corporis sancti Maturini

anno mlllesimo centesiino septuagosimo sexto, iii locum ubi nunc est,

fandem 1684 Parisiensis ca/)ifuli canonici aperiri jusserunt /igneam py.ridem in eer/esis sum thesauro repositam, qita credebantur S. Maturini quse-

por

mmm priodocessorum nostrorumarchiopiscoassistentibus aliquot prgeepiscopis, abbatibus, aliisquc coustitutis in

porum Sonononsium,
latis.

Novembris Tomus

32

dignitate

250
AUCTOHB
C. V. H.

VITA

S.

MATURINI CONFESSORIS.
quas in archivis pubUcis GalUas, Parisiis reperimus, L srrinio 401. Ex sermonegaUtco latine veriimns. Die ultimo maii 1G30. Delirus sanitati resti-

dignitale in nostra ecclesia metropolitana Seno-

nuni, noniinatis ot perscriptis in

vcrbali.

codem processu
notoria,

Atque

ut

omnia essent magis

ef

transivimus, post aperturam

visitationem dictae

caps^, in altare niajus

eccIcsifB,

unde monslravi-

Jacobus Thienard, ex paroscia de Noastre, Tnronensis dicecesis, interdiem tertium et quartutus,

mus
tas

supradicta ossa et reiiquias in

eadem rcper-

tuni

novena\ apud capsam

S.

Maturini. Mense

universo

isti

populo, qui erat fere aliquot

millia

et consolatio tanta,
tatis,

personarum; quibus tantum erat paudium ob dubitationem Imjus verinon possent

lassari

augusto 1631, sanitati restitutus quidaiu dictus Charton, ex paroecia de Dampainville, die tertia
novense, a mentis turljatione, quani ex maf^no

quae ab aliquot annis irrepserat in animas,

morbo servaverat. Mense Januario

1634, Siinon

hoc aspectu et dc eo gratiis agendis Deo. Ac de omnibus supra dictis curavimus faciendum proeessum verbalem, quem inclusimus intra dietam capsam,
lotaliter dissiputam, ut

ad faciendam hanc veritateiu pvdilici juris. augendam devotionem et pietatem populorum in hoc loco, ejus rci actum dedimus et pra^sentes
et

Anry,mente captus ad furorem usque, ex parcecia de Chetinville, restitutus sanifati ad fmcm novente, apud capsani S. Maturini. Signatum m^- Loci vicarius, 11 sepf. 1639. IHc ricarius forfe est Dominus Bogfeux, saltcm anno seqiienti

1040 Lgricanti hic mcariiis

Lijricant. p.

erat, ut ex Chronicis

117,

patei.

Cnusa

ulia nec valde

signatas

manu

nostni. Lyricanti, die dominica,

decinio die septcmbris,

simo trigcsimo quarfo.

Sen.

0. de Bcllegarde Arch.
magnum
tunc tempofieri consuecisse

anno millcsimo sexcente-

ahsurdu affcrri potest, ciir pleraipie S. Maturini miracula non conscripta fuerint in specie, sed
gen^rali tantum notione indicentur. Hahet enini

Mandanle doinino nosfro. P. BroulJy.

instrumeiifo disrimus

hoc speciale
suhveniat.

Ex hoc
ris

B S.Maturinum;
psionem

populorum concursum

ad

nem

S. Maturmus, iit mente capfis vero qui hujusmodi mali sanatioohtinuerunt, quod aliquid dedecoris persona;

donum

Jam

cujus concursus,postflebilem dila-

radivivi, caitsa fortassis fuif, jwxier

mira-

adspergere videtur, noii Uhenter morbi sui memoriam perpetuis victuram iemporihus Utterarum

cula crebra, insignc heneficium ohtentai post diutur-

monumentis commendatam
celebris erat

nam
Miracnla a-ehd, sed
litierunim

siccitatem pluvix,

anno 1619.

13.

Miracuht crehra facta (piidcm, scd eormn

scriptis consignata sunt,

mente captis

videut. Adeo tamen apud Gallos hwc fama S. Maturini medekun afferentls, 7tt quod veteres

pauca
'^'"'*

autfortecum

reli-

''^'^^""'^^'^**

eorumdem

relaiiones perierunt.

dicebant: " Anticirram naviga,hellehoro curandus, Galli dicerent : " Cereiim offer S. Maturino
;

niommentis
trailiia.

-^^^ ^"'^ consignata legimus

guibusdam

chartidis,

aut

"

cereum debes S. Matmino.

VITA SANCTI MATURINI

CONFESSORIS.
Vitam
1.

S. Maturini sequentes codices suppeditarunt

Codex Parisinus, e bibUotheca nuiionaU, membraneus, foUo minimo, RemenstsCn^ 203). Fuit SancU Amaudi in Pabulo. 2. Parisinus,

neus,

nmor^, parttm

foUomaxtmo,sec. XI, " 15430. -^. Parisimts, e biJiUotheca nationali, mcnbranens, folio sec. XI, paHim sec. XII (Vita Matunni est sec. XII), o 534S. Fuit Domlni de la

sec. X, h 556'^ TellerianohihUotheca nuiiotlali, membra-

folio, sec. XIII vel XIV. 5. Amlomar''""f' rensisehhhothecapuhhca, memhratieiis, foUo maximo. 6. BruxeUensis, e bihUoiheca regia, meinbraneus,fol,o marnno,sec. XIII, n^ 7400. Fuit olim VaUicdlensis. -- 7. Parisinus, e bihliotheca natiouaU, memhraneus foho muton,partim set. XI, partim sec. XII, > 3283. Vita Maturini videtur scripta ^ manu sec. XII; convemt fere cum cod. Bruxellensi.

~t

' *'^''^'^'^"* ^^"^'""'

niemhraneus,

GAPUT PRIMUM.
S.

Maturinus occulle Cliristum

converlil. Fit

colil

et

parenles suos ad Deuni

sacerdos et ab imperatore Maximiano

Romam

vocatur.
Prologus.

eati Maturlni
habitatoris ejus
'

vitani

scribendam exordiens,
sancti

noster in Dei

Spiritus
^

affore votls imploro

supplicibus operibus, me quoque ipsius meritis ad htec partim referenda honestis decoret sermonibus. In manu enim cjus
niins omavit
'

opem mihi *, ut qui eum

^'

gratia sale conditus sedificationem praebeat audientibus. In nobis namque per nos deficimus, sed in virtulis ejus fiducia roboramur K

Adsif
tls,

10

ergo nobis virtus

1-

'

et gratia divinai pieta-

etnoset sermonesno-

sfn ,quatmusipso eloquianostra' moderante, sic nostrtE dccurrat stilus descriptionis, ut sermo

ubique mirabilis in sanctis suis, et mirificat "sanctos suos; et nostro ore quje san-

qu92

est

ctEB

" sint utilia

ecclesiiE,

ad laudem Dei

et fanmli

sui

Maturini depromere dignetur.

eoSincllf mlhl^l^'!!*^:;!:^^?;^^^^
^.4.-^o,di^.vit2.4 6.- din,antur n.e.^.- ""2;om.rW.sH/.rfrf.
2.'

fei.e Utubamus. tamen coafisi in o.ationibus ejus p.out possumus eam aggi-ediamur 2 (in virtutis-roboramur)
o,n.

1 (e. n.)

3. osita "

B(innobis-roboramur)licelin .psa nostra stuUitia admirabilem vitam sancti pr^dicti pro

nesorfrf.2.

"ot.

jeternaarfd.2.

12

(-ua 4-6.

'om-

2.

2.

Igitur

DIES PRTMA NOVEMBRIS.

251
S.

Maturiinis
iiatiis

2. Tgitur

civitati?

Maturinus Christi fauiulus ditpceseos Sononicfe, qufE Gallianun est nobilissima

'

utrique erit

commodum, cum
est

et

biturperglnrmm
dibus polluta

corpus glorifica-

EX SS.

pnreiitibus
ethiicis
occitlfe

resurrectionis,
idoIatr,-e

civitatum, accola

bulum

cst

natus in vico cujus vocaLiricantus a, parentibus cfuidem noii

fuit,

rt

anima quJsor-

ChrisloKn-ril
rt /lyrribii.s
.1

ifitnobilibus.attamon^gentiliadhuc ritu-^detenlis^.

servitutis, acceuto sact-amcnfo haptismatis, renomhitur agnitione veri-

Patcr cjus Marinus, mater voro Eufemia diceba-

tatisacd.vmxservitutis alaeriter manripaia prw^

reptis,

cum

Div eoruiu
nhfinft

,-orirers>oiiem

Siquidem gcnitor cjus adco nobilitate pr^cminebal (emporali, ut ab impcratorc Maximiano h,

tur.

vinculis fnerit ahsoluta

remnncrahitur > merredc a^tern^

rorporei^

felicitatis et

pr^l

persecutore
II

christianorum afrocissinio. ad occidcndosque ^ christianos. Sanctus vero Maturinus a quodam

scilicct
^

devastandos

pneficGretur

patns
filn

''''"^onsequefurperpefu^salutisacpacis.mxiUme ilii mater sua Tace fili, tare, quoniam si hxr ad

:

flarissinio viro,

Polycarpo cpiscopo

c,

qui eisdem

nofdiam '^ pervencrinf, timeo ne forte trascafur adversum te, ef interficiat te, et dilecti
fin
'3 inortf!

nnicique
dolore. Cui

'^

in" locis in Dei rcbus fcrvcbat, et sacris litteris est eiTJditus et disciplinischristianinominisapprime"

orbaia senium rit^

:

mex

finiam
'"<'

cum

illc

Non,

inquit. propter

imbutus. Occulte tanion et quasi sub chlamyde Ghristi se csse militem "*celabat, ne et paternos
vultus offenderet et suie periculum vitse incurreret qui, sicut dixi, hujusccntodi funcMonihus
:

vos, ut relicto

f"dum divinam pefo ntisericordiam,sed propfer simulacrorum cidtu credatis et cogno-

scatis

Deum
'

et

Dominnm

creaiorem

et

redemptoin

rem nostrum. Et quoniodo vos aspicere potero

perirulo
ronsfifutos ?
>,

passim oluistiauos traheret, perderet ", jugularct. Beatus autem Maturinus ^^ cum cssct annorum duodecim, fctatis sua? "* tencritudinem grandtevitatc morum pn^currcns, ex totis
prisecrat ut

Qns " me
video
20

'^

unquam

hetitia

huhere poterif

dum

earis.mnos qenitores

visceribus diligebat Christum

^ jejuniis

Dominum, eique ctobsccrationibus dicbus scrvicbat ac noejus

meos dsmonihus inclinare cerinces et Creaforis ignorare potentiam, diabolum ad inferna sequi et regniccelestisgloriam non quairere, rel -^ potero ^^

unquam
4.

esse sine trisfUia ?

guibiis
/oguentil/iin

ctibus.

Cumque

mentcm
'"

^*

la^titia spiritalis

ob

sui auctoris

cognitionem

haberet '^ dolor

tamen incratcordi ejusnon minimus''ob parentum perdilionem.Undc gravitcr ingemiscens, fixis

genibus, taliter

est autem dum hsec loquerentur, ut pater cjus advcniens, quid iuvicem conFcri-ent interrogaret. Qui quideni jam ' gratia divinjB pietatis prfevcntus, intellcxit illos aliquid ^ secretius

Factum

patrr

siiprrmi 11,

dc

Dominum
:

fide et reiigionc christianorum meditari.

Mater
^
filii

'^

lacrimosis questi-

vero

jam

bus
qiii

'^

cxoravit.dicens

Domhie Deus ommpotcns,

menstirasti, terram qnogue

volcns acquioscere sermonibus

secittKhnn psahnhtai vocem, fecisti ca-los in

ad virum suum, intellcxit cnim quiddam suporni muncris jam iu eo gratiae inolcscere '^:
sul, ait

infeUectn, eosque

imUno

Domine mi,
a
filio

puffi/lo concbidis, tpiique oh liberafionem

umeuni Filium tumn, Domimim

tunij

nostram nostrum Jesum

caute et diligenter considera qme nohis nosfro ingeruntur. Ipse enim devovH se totis

viribus serviturum
esse

Christiim, ex ntero beatx Maria; virginis incarna-

Deum vivum

ad humanos aspectus produxisti, qni nos per crucem sux passionis redimeret ac salvaret : deprecor rnaf/nifudinem tuam, nt exaudias orationis
voceni
^*^

colimus, dirit

Deo rhristianorum, queni dtcit verum ; idola vero qux nos culturx ^ dasmonum dedirafa '. Nitiet

tur autem persuadcre nohis ut relinquamus idola manufacta ^ et vana, in quorum cuUura perditio
est

famuli

iui

Maturini deprecantis, quo

animse

'**,

et

" adoremus

et

veneremur

Deum

genitores mei, qui idolis serviunt, convetiantur

fe,

ad

qui in

ccelis
ei

bahitat, qui fecit

cMunt

ierram,

Deuni rivum et verum ; ef cognoscant te, qui es rernm Jumcn et imestimahUis dulcedo, suanfas-

possimus

que" indefciens
et -2 vivfs

atqiie incomprehetis/bilis majestas,

^^ in

completa oratione, fessus prce tristitia paululum obdormivil; remissisque in quietem membris audivit vocem dicentcm s\hi: Maturine,famu/c meus,
secuhi secidorum. Et
ecce qu!B fidelifer petisti,pfficaciter impefrasti.

regnasqnc

omnia qux in eis sunt, cum quo habere '- vifani perpetuam et gloriam '" sempiternam. At ille ait Audite sermones nieos, et visioni " quain hac nocte vidi diligenter attendite.
:

mare

Vidi enim hac nocte, in vistone noeturna, quasi

traditusei essef

'^

hic filius noster in qiioddam ovile d esset ingressus, et

^*^ grex magnx midtifudinis ovium. audito mater ejus, nimiogaudio affecta ", ^ prosti-avit se '^ ad pedes viri sui et ait : Domine,

Qui

Quo

surgens
ret
-',

^*,

cum -^ Dominum
Benedlcn
te

^^

magnifice coliaudaef
-",

ait ^*:
fibi,

corde,

JabHs exulfafionis

ef

nos
et

^^

confiteor
litatis

oninipotens Deiis

quia preces humi^^

que

aui/iauius vocem filH nostri conrertamurcredamus Dominum Jesum Chrisfum, ut

mex in

conspectu pietatis tuB

dignatus es

admittere.
Offiti/iie

''im

illf,ti;\

S.Ecceautem, nescio quo ' jam divinitus insfinctu admonita, supervcnit gcniti-ix ejus, dicens fili mi, quid commodi erit corpori, quidve emo:

mereamur hahere vitam seternam, 5. Nuntiavit autem ha^c sanctus Maturinus Polycarpo episcopo, eumque festinanter vcnire^
coegit, ut eos

ef tfiiidem
iitfifjiie

sacramentis Ghristi

initiaret.

Qui

fiarrii.i

iumenti

rel ^

animx

conferefur saluti

*,

si

creda-

properanter accelerans catechizavit eos atque sacramcntis fidci imbuens intra paucos dies
bapti/.avit

baptizoliirii
l'uli/c(ir/iri.

qiii M:illli'i'
IlUiiiy>(V.*/y(/-

mus
At

in

ille:

Magnuni,

Christum, sicut tu frequenter postulas " ? ^ inquit, mafer, maijnuin profecto

Marinum simul
et

et

conjugem ejus

Eufcmiam,

omnem

familiam domus eoruni.

ti^rtim facit.

Nnm.

2.

unicuique 2 morte add. om. ab eo om. mortis " om. * meuti add. quam om. % possum videro poterone aynitionem esset " (non min.) om. om. (luid om. sermones Deum % qua^stionibns vocem Kum. in cultura meiE onitionis 2; onilinneni voremque suavitatis- (intellexit-inolescere) om. errorem manufaclonim qui consuigens. que dicata legnas " om. % graliam " om. Deum h. coHaudans collauda quia fuissel arrepla ,iicens4. D. om. visioneni _ _ l"oHt. Num. quonnm om. om. -Num. om. salutis crediderimus postulasti profelui' 5.

">

>

e. V. 2.

"2.

om.

3. ^

= rite 4.

delentus

:2.

occiilendosque add.

4.

'"

dirigeretur 4; proticiscere**

clum add. " renovabilur2.

2.
^ et

2.

" ita 4; refiqiti idolatrire.

'^

(p.

t.

n.)n. p.
:

l.

2.

'^mei
4. 2.

'^

om. 4
1

et

occidendos

m. e.
"5

3.

et add.
5.

6.

3.

"

1'.

'*

4.

().

"^

M.

a. 3.

3.

2.

'^

2.

'^

'"

'" a.

f,

2.

rfrf. 2.

"* -"

2.

"*

3.

2.

4. 5.

-'

2, 3.

-^
^

2. 3.
^

"*

3.

>"

2. 4-G.

-*

(0. v.)
^'

4.

'

in 2.

2, 3.

2.

2.

3.

"

2, 3.

<

2, 3.

3.

1*3

2.

-^ et

2, 3.

2, 3.

2.

2.

2.

'" (p. e.

2, 4.

2"

2. 3.

-'

2.

a.) e. a. p. 2.
'^

3.

'-

p.

2.

'''

4.

vit 4.

^H

^"

o. 2.

^n

2.

2.

"^

4-G.

'"

2, 3.

'

3,

3.

2.

'

2. 3.
^

3.

IS ,.

"J.

2.

2.

2.

"

2.

5.

'

2.

- v.

f. 4-fJ.

^ om.'-l.

Fuitque

^52
KX HS^.

VITA
annum

S.

MATURiNI CONFESSORIS.
tanta est in sanctis earitatis abundantia 3", uL invicein sua "' nicrita pr;tdicent, et alter aiteruni
in ostensionc signorimi sibi gratulixnter prajferat
I)

Fuitquecunt eisdocens
eonfirmans usquc ad

eos, et insanctaioligioiie

saneti Maturini vice-

simum. Hac enim a^tatc e ordinavit euni presbytcrum ad conficienda corporis ci sangiiinis Christi mysteria, etvcrbi (livini.sacramfnta idonee pntdicanda
cavit
"
". Nequc eniin tencriludo .'ctatis pra-judidona ' virtutis, quoniam ^ desideria lasci-

ad laudem c( frloriam Dei ct Domini sui, cujus est el a quo sumunt oinne bonum quod ^^ habcnf. Scd rcdeuinus ad proposituni.
7.

Tunc nomen
ora
^

heati viri et

rumor qui

dfenio""IvuildiiM

vicntis

corporis Irangebat grandiievitas mentis.

nico-orcsparsus rucrat.famavolitantecunctorum
pL'r

jejuniisetvigiliisassueta^^continuisi^.Quo" adjutore
'^

in

divini

verbi praadicatione
"^

'-^

iinmo

adventu scilicet Maturini se >---> esse salvandos. Unde ad imperatoreni lacrimosis

ciicurrit,
'^'

lOattitr
!foituint_

decessore ", idem

beatus vir

"^

Polycarpus

gaudcns discessil ab eo, Romanam '' profccturus ad urbem. In quo itinere apud sanctorum martyi-um Mauritii ct sociorum '^ cjus crnobium/labo-

vocibus clamitabani quid inorasiinier/is''

tionem mittendam iu

impcrator Accelera quantocius ^ hf/a(jaHiam, quss omuem reqin:

*.

dicentes

nem

suorum ^" praMiiia sorliturus. Icllciter migravit ad Christum. Beatus vero Malurinus
''

rum

riruiti

pcrfitsfran.s difit/cnfcr investiget, siriif)i fiunc /xmif inrcnirc, ef itd tc usque dcdncere '

injunctum

sibi oificium

strcnue peragens, maxinie

parcntum
tes^-

saiuti -' congratulubatur. Qui suadcnhorlabantur ne a^^ ])recibus cessaret, ut sibi

collatis

^ cf dofosuccnrraf. Forfassis vuim per iffuin facict nofiiscum ^ Deiis i miscricordiam

qnf etfifia; tux etnobiti In tribufationibns

rif>us

consfituti^

divinitus

muneribus digni habcrentur,

expiati a^tcrnai' vita;
et

". Statiin ergo iinperator, accersifis militibus, ut partes Galli;v velocitcr adirent prajcepit
et

suam

ac

-*

mundanis erroribus
;

bcatum virum Maturinum hac illacque

dili-

l'OSt

Agaun^it -

sinm
marfi/riim rirtoriam

una cuni eo in Dei rebus -" et gratiarum actione permanebant -*. 6. Fertur opinio, post supiadictorum Agaunensium martyrum Maurilii et socioriun ejus consummatum martyrium. non muHis interactis temporibus Romante urbis populum diversis claparficipes cfficerentur
'
,

gentissime perquirerent, inventumque cum omni honore ad se perducerent. Qui Jussa complentes,

cum

Gallis fines attingerent

'^,

tribus in partibus
cir-

se diviserunt, ut

quam

citius

omni regione

cnita voti sui potirenlur eflfGctu '^ Uiia auteni

Komau

dibus aflectum ac

ditmoniacis
* filia

spiritibus fuisse

uffUijimlnrH

vexatum,

ila ut
'^

etiam

Maxhninni
ftlia

Maximiani impera'

harumpartium'*inilitum,duceGhrislo,rectotramite pervenit ad locum, ubi sanctus vir ' Malurinus assiduis, inimo continuis jejuniis et orafionibus et omni continentia spiritali Domino sc serviturum decreverat '". Nam et famam ejus
et

toris " spiritu

ageretur innnundo. Qui

nuigicis

ilasmone
fHt!(lrtur
:

artibus^ulpotc paganus, agcre " ca>pit ut filiam '" a dicmonio liberaret. Qu quo " magis sollicite
adhibebantur, eo
ciis.
'^

majoriinis afficiebatur suppliei '^

" situm ' in quo servus Dei ' moiabatur, Jam fama vulgante ^ cognoverant -'.
loci

nomen

ac

Nulloqne rcmedio

poluit

'^

subveniri '^

Tum
coepit

compulsus daemon per os

:

puellpe

clamare
?
'

Et astantes ante ostium domus in qua erat -*, dixcrunt Matitrine, serve Chrlsti, di</nare loqui
:

imperator, quid in
'*^

vacuum faboras

Deficient

makfiria tua

'^,

evanescent

divina-

'" partibus Gatlis servus Christi, Maturinus nomine ^^, accittis 21 vcniat 22, qui meritis et ^^ preribus suis nobis

tiones et iucanfationcs tua:, donec ar

-^. Siquidem pridie quam venirent, hujuscemodi legationem ad se venturam per

nobiscum

cjectis 2* fifiaiu et

popufum tuum

cum cis incunctanf er pergeretdivinitusimperatur^^dicentesibiangelo: Maturine, fidelissime metis, a(/e viriliter et confortare, et

rcvelationeni cognovit, et ut

saluti restifuH

-^.

cum ad

te

Numquidnam
sanctisve
-'

Maximianl
et

^'^dicimus, fratrcs, beatis apostolis

vade cuin

eis nihif

eadcm

prffiinmet

maiiyr.bus y, quoruni meritis urbs -, et = per divinam gratiam

Ego m, dmr
gam.
^-

mifites misero, hxsitans, quia ego misi iffos.

^^

(,,,

cunota opera tua dhi-

'TI1^^'Jf -If ^''t^Z '' '"'"' "''''''

?"'"^'"'"
'

'"

^^-

r V
';'?..

. ^"' '^"!"^ P"'!^^. qu= est

c.
,

'"'^""'"^" '''P'^'^^

^"^

^^'

^'"" ^'^ cognovisset milites udesse, egres^^ '^"^ ' At illi videntes eum, solo pro-

qiii Irijato^

mililes
hrniffiir

hs

m openbus su,s, et m.rabilis in sanctis suis,

" '""'''"""^^^'

incompiehen-

strati, salutationis

vocem

Irnmilitor protulerunt,

dicentes

m i!^'"'T"''"''J:*":; "". 'icet sit 'k'""^ '" ma^ns i^n^n^norolil

Are, Maturiue \ dileetlJne Cl.riM, Ma,i,uias imperator te mlutat. Ip.i autem =

:

suHripif.

rnrlatum

est aeeersiri

' te

ad url,e,uRama,.

ut

bc at,

tri
,
,

'n? ,-, ,ner,ta

T'" monsfrabantur

"""'""

''"'^"

'^^""^

'"''

'"""""'^>- ^'''"tans cos ail:

'

DoLi

,-/-

. Quia

tas

fiat.

Et cxcepif cos bospitio. Fixisque geni-

om. populo add. a pnpulo add. om. - mii-abilior et (|uidem - om. - " _ sua add. monstrabaLur om. eonlinuus - u ^.i _ J.^,^,,. est-quod) conditoiis a quo sunt omnia bona oi.carpi episcopi - pi-iedicationem - u pr^de- qU8e2. eessore successore eHectus est pia.decessor 2 ~ Num. a add. % dgemoniaco aures - ,, unde ^^, ^^^^ 3 _ ^^^^^ ^ _ clamabant innecteris ad add. % inectere socio.umc,ue.i.-'a).avo,um4-G. -^o sanctnrum 2 ducere - eum - om. - a 2 - nre- dominus Jesus nostris add. ^om. om. ~ {n^ " Christus cilms - peinianerent nobiscum add. scnt - etlectum - om. Num. 6 - aulem add. om. - et - a d^monum devoverat 4.- priescitum - domini om. volanteS. ~- om. cognoverunt 2.^ ^^^^^ 3 _ C. - eam - " que agi C, - " poterat - subvenire - deficiant24-6 imperatum est imperaL _ Maxiininiani vero Num. Maturini enim. :; om. - (cum-eos) om. populatur Domine accersire *i"!*"^^--' (sacramenta-pradicanda) sacramentonim Lhnsli uJoneuiii eum conslituit pra^dicatoreni ^. - prtPT dicavit d^^ ^ j^,^^ 3 ^ , ^_
"

^*

2. 3.

"*

3,

"

as.uete 2.

2. 3,

3*

3.

'^^

3.

4.

oin.
2.

.o

-j.

s^

g.

.,

3.

=9 a. c. 2.

^^.,

*' (cu,ius

2.

^"

3.

3.

4.

ei

2.

.0

2, -^

7.

3.
2.

a.

3.

1.

''

s.

i>.

2.

=2

atid. i.
2,

=3

2.

2.

-'*

2.

4.

'O

2.

2.

2.

4.

'-'

attigis2.

2.

"8

4.

2.

2.

=<

(h. p.)

2.

"'

2.

'

i^

2.

'

2.

'

3.

2.

2"

s'

2.

3.

'o

22

2.

2.

1=

sa (s.

ei

0;. 2.

2.

"^

(1. 1.

n.) d. s.

n.

1.

2.

si

,-,^

3.

'

5^

2. 4,

^^.X^3':yr':
^ - peimanetS. - ^^ ... 2. 4. 3.

;T/ftjr,-.

9s

3.

^fl

2.

8.

'

2.

"

3.

2.

3.

9. 3.

2.

3.

anchB2.

nuaarfrf.3.
ao

reniedia

3.

blis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

bns diutissimo sccielius

oi-atiojie dixit
:

oravit. Et

^:^
sm-gens

ab
*:x
MfiiK.

(Iratias ayo tibi ^ Domine Deus, Pater omnipotnts '% p,;r Jesum Chrisium Fllium tuum, Deiim c( Dominum nostrum, qui dignatus es " mihi ministrare '^ mim-imnliam tuam, et in conver^mie parmtum. meorum ostendere rhmentiam tunm. Peto erffo, Domine, ut
^'-^

CAPtTT SECUXDIIM.

S. Malurinius,

filia

imperaloris

facias eos

perseverare

iii

'*

confessione nominis tui, quo

^^

ad

dienionio liberata,

multos

vitam oaleajtt pervenire

sempiternam. Sicutenjo

mhreiiisti eis miserlcorditer, ita e.t hts voroi;(/ratiam iiia; pie.tatis impendas,

ad
in

('JiWsto lucratur, triennio

qiios

Ro-

quo

omni

nue degens.
in

trHndatione

et ne.cessitate

quam

patiuntiir consola-

tionistuaic/rafiam conseqnantur. Susceptis autein

militiI)UR, ait

Moritur ibi et Galliamcorpus ejus repor-

ad eos

filioli,

oportet

vos

mecum cibum sumere, ut receptis mribus festlnanter penjamus u/u nos vorat voluntas dirinn. Non euim est '^^jussio Domini " nefjligciuhi '^ sed alaimplenda mandata. Quia maledictus homo qui opus Domini furif '" neqliqenfer, et
criterejtis siint

una

tatur.

[ lliaulem
itim 'lis
" lo(';i

iteriigentes ',opportunitate utentcs"

1 a oca jn:)i'ifiiyvi n/Ai;,marilnnapetiverunt^atquehaud

.

{'rofnclus
'^>"" l'\'/uih

matrdicti qui deciinant a mandatis rjus. Tunt;

liii-

non modice gavisi, dixerunt: Gratias agimus, Dominc, qm/'^ diijnafm es nobis
lites

tibi

manife-

stare misericordiam

tuam

et

fidelem

fuumMafurinm:quem ardentissime i mus invenire meruimus. Sumentes

2-'^

famidum
qusssivi-

autem

-"'

longe a Lrrinensi insula proporantcs, didici ideni beafus virab im-olis ibidem sancti Honorxti .nemoriam esse ceiebrem \ Ideoquc orandi causa "luc diverti beatus decreverat Maturiims Qui voiuntatem suam Deo precibus commiltens sic orasse lertur Deu.., quiper .mnetos tuos , iumine "
t
:

'"^ '""''"-

"'""

"""'^'"'

''"''""''*

'''

cibuin

manserunt

rerbi

1,

ibi.

Matm-e
^.

fenebrus

^'-^

vero surgente.s
2

mundi

illuminasti,

et

dedisti

cGepei-unt velle proficisei

Ad

quos beatus
-"

famuio fuo llonorato virtufem, ut de insu/a Lirinensi.

Maturlrms
renuere
^

possum, profecturus vobisciim ^, volo ut spon^ionem mihi rum fide et sacramentis firmatam ^i detis, ut, si dormitionis mea; tempus
in

mm

Ecce, inquit, divina jussione ", cui

mu/titudinem serpentium

e.rpet/eret, et

/oeum

hahifaftonis servorum Dei et domum iuibi oratiouis ficeret, da mi/ti facultafem

itluc

ittis^^^regionibus

^a

contigerit, et

animum meam
^^^,

Dominus de hor

ieam

meritisbeati Honorati tuam miserieordiaiu >' rxorandi, ut virfutis tua: muniniinc protecius vaejicere

cum

perqmdi

et

^*

rorpusru/o ad suo! piefatis grain

midtitudinem daimonum de /oro Hh,

tmm. recipieiidam exire jusserit

ubi tua jussione proficiscor.

Ner

meim

terra

kumandum

hmc

corpuscu/um loeum referatis.

et
^^

frmji/ifs

mea

spernatur ah
otnnihus '\

eis ;
et

Quihus libentissimc annuentibus sionis fidem ^t nominis Chri.sti

pavidus aggressus
est.

su^ sponinvocatione

sed rirfus tua glorifiretur ab " eognoscant quia tu es Deus qui

so/us,

facis mirabilia

tU credenfes

per grafiam

firmantibus, valedicens parentibus, iter illud im-

ANNOTATA.
a Lyricantus, Larchant,
sis

unitate tnuitate unifatis oivis et regnas in secula seculorum. Amen. Qna orationc

tuam roborentur in fide, infide/es vero conrerfantur ad fe, Deum verum ef vivum , qui in
tnmtatis
et

in

finita.

oUm dioscesis

Senonen-

tandem pervenerunt ad porlum. Inventaque navicula '. introicrunt in eam. Navigantibus autem
illis,

nunr Me/densis, ignobilis viciis est prope Nemosium seu Nemcsium (Nemours). b Maximiannm Hcrrideum inteiHgit.
c

sopore gravi vir Dei opprcssn.^^

est.

Et oborta

tempestiite, navicula huc illucque undosis jacta-

De hoc Polgcarpo

emn, dicentes

vide inter prstemiissos hu-

jusdiei.

d
rem.

Ex

kac visione forte nata

est

hgricanti popu-

laris traditio

Maturinum

forte recogitet de nohis, ne pereumus. Qui experget^Tctus iiitcliexit diabolicai >' fraudi.s nequitia super eos efl^u-sam ^ tempestatcm.

tmm, si

batur fiuctibus. At naut:e timentes, excitaverunt O vir Dei, ,wrge et invoca Deum
:

!'

fuisse

pecudum

Et ele-

pasto-

eOmnes
venilem
priEsentanf.

formam

quas vidimus Mainnnl imagines Juhabent, et Juvenem imberbem re-

vans oculos ad coeKun, ingcmuit et ait Dedur me, Domine, in ria fua,et amlnda/m in veritutetua. Eraneseu/d umbrx mortis, et refundatur ' tmis
:

a/xlucta

^"

trunqui/litas

^'.

Eadem

hora cessavit

i Per magnum anachronismum coenobium Agaunense martijribus MauHtio et socHs comum

SEeva tempcstas, et reddita est

Postque
10.

=^2

screnitas. pi-ospere navigantes porturn optatai

dara

obfinuere quietis.

auctor extniit.

g Nota ridicidam auctoris operam excusantis se, et ostendenfis nidlam se, ob Maturinum Pomam missum ad sanandos Pomanos, vo/uisse injuriam farere Pefro etPaulo a/iisque
sanctis

Egressus autem sanctus Maturinus de navi,

'

fJ raiiil

ttil

festinanlcr ad limJna beati properavit

Honorati.
viri,

tiinina
S, /loitortiii.

Gui

in

monachico habitu duo occurrentes

: :

dixerunt

Romx

qmescenfi/ms, quasi
satis valerent.

Benedictus qui venit in twinine Domini. Et ad ipsum conversi Veni, inquiunt, domiue, et

horum

preces

apud Deum non

Domino preribus obiatis, vade quopergis, quoniam ipsnm semper ha/iebis adjufofiduria,
Niim.

rutnomui

eonsurgens

2.

la

a.

"
add. 2

raonstrare
2. 1

vemre

f.

4.

4,
's

5.

%
3.

><>

om.
quia
23

o. p. 2.
"*

3-(>.

"

om.
3.
'

fide add.

est

o. d. 4.

_
2.

w %
--'0

est e. 3.

- " Dei
"

est

9.-

'

ut

add.
2.

add.

'

peterent

%
^

3.

ibidem

uleretur2,3,om.4. uf 3-6. om. om.

3 "

2.

>

3.

claro videlicel add.

quuerebanms

-1.

p. V. c, 2.

^-

" fide

resistere 4. veslris add, 2.

et 2.

'e at
^"

_
2.

cum

ardentissimo corde eo add. % 3. - ^ mane 2

3-6.

om.
2.

divisio 2.
ai

sum
^

de h. d. 2. 88 add. codd. in. excepto

- ^a in 2 - m ^^. g _ terr*
finnam
='.

quam
il.

2.

2.

nibus 3-6,

-" - " viv.

2.

% clara videlicet add. 3. Muniina

4.

t.

m.

3.

feis-ab)

om.

3.

"'

e.

ver. 2.

- " om. 2.
3'

naviculain
2.
--

- "
2.
'

diabolica

"
Num.

adducta
10.
-

2, olidiicta 3.

'"esseatW.Q. 4-6.- '(. refundalur add.

-1

Iiorni-

'

inventamquc

^e

posttiuam

3.

p. b. 2,

:i.

om.

3.

reiu.

254
KX MSS.

VITA
qiie^n
fiit

S.

MATLTRINI C0NFESS0RI3.
*.

rem,

itlnens

hahes ducforcm
ef

Teqiie

sua grafia

ef

prxcundo

snhseqiwndo coniifaiur.
".

annorum duodeciin, filiam videUcet archisynagogi, de inorfe suscitavit ad vitam. Et bequi jnieJJam

Quo

dicto, noti ^'coniparueninl

Quos

vol

ange-

los, vel

quoslibot sancfonuii fui?se indubitanter

nedicens oleuni, infudit in os puellaj eum invocatione nominis Christi ^*, ot ^^' conlinuo ovomens

crodiinus. Siinctus vero Maturinus

ad desidera;

da?monium
nice
'"'

-^

reddlta est sanilaf i. Supor

-^

*^

qua re
pecuvero

lum locum perveniens, Doniino cuni nieritis bcati Honorali tola ' devotione se ^ commisit CGepti
itineris qua*
tia

admiratus est
sciens

imperator, et
prnecepisse,

-''

obtulit ei
^^.

non modicam quantitatem

Ille

suporerant alacritcr
"*.

cum

sociisspa-

Dominum

Grafis

peracturus

Tunc

milites missis ante se

"

accej)istis,

gratis date, recusavit tale

commercium. Et nml-

prffiviis,

nunliaverunt imperatori et urbi adesse

tum diuque
toro.

milltem Clinsli cujnsse pra^sentia visitante salu-

renisus, vix fandem, urgente imperacausa pauperum oblata susceplt, suscepta-'l

lem se
II.
aihfiiieiif

*-

adcpturossperabant.
ei

que erogavit pauperilnis

obviani eivitas
:

Quosquo oducans
'^*

^^

Jamque oo propinquante
'

baptizavit, et in fide iiominis Christi fidehssimos

effecit,

nim

ruit

universa gaiidens. illique

Chrisfi Mafiirivf,
et

acclamans

Veni,
ftii,

suiiniia
seri^^e

atque ut de eadom pecunia

iustiluit.

necessaria
' ibi tri-

inrnrafo i/oniine I)ei

fjr(rluIatioiie

sibiprovideront

HaJjitavitque

nuscop/iin

gijruUm
.mnnt,

quoniam per fe, .siciif iiobis reri-laiifm est, sahis ef gaudium liuie dirinitns- tninistraiiifur ciritufi. Quibus beaF/oreut hic heatorum merifa tus vir respondit
releva langmrcs, et cura vulneranostra,
^*
:

ennio ^^ sanctoruni apostolorum ac martyrum limlna Incessanter frequentans, jejunlis, eleemosynis et obsocratiom'bus
et

semper

iusistons, iegris

apostolorum, redolent triumphi

ctoruin
^,

inarti/rum san~
fragili/afem

qnorum prccihus

et

meam

jurandam et robis credo levameii ferendum. Tamen quia me hw dirina piefas adduxit, ronimunifer
eorum meritis inrocatis Doinini e.coremus
clenien-

compatieudo subveniens, daemonia ejiciens, et alia quamplura ^" Domlno cooperante peragens. Qui sciens immincre tempus ^*^ recessus sui, totum se ad spiritale opus conversus ^^ voluntati*"Domini potestatique *' commisit *-'. Et cum
infirmis

per dies aliquot

^^ vi

" rebrium

acriter

'^

laboras-

tiam ^ nt quod a me in vesfris necessifatihus fiendum'' dccrcvit, adimplere cf perficere sux piefafis
gratia dignetur. Oranfibus

autem
^"

omnibus ^

ait

beatus vir ]\Iaturinus

Domi/u- Jesu Christe, Fili

accipietis, quxrife
e.t

set,tandem ipso die kalendurum novembrium " laetus Domino " sanclum *^ reddidit splritum, et feliciter rnigravit ad Chrlstum. Jussit auteui eum imperator "' cum onmi honore et diligentia sepeliri.

Dei

viri,

qui dixisii

Petife et

et invenieiis,

puUate
'-

et

aperietur vobis,

qve oranfirs jktitis, rredife

vobis; quiquc ergo
sanasti, lejJrosos

quxcumquia acrijvefis, effient "

,

13.

nistri "

Tunc venientes sacerdotes ^ Christi, miquoquc ^ et populus ^ mcerentes de morte

'

Cnjiis

t:or/iii.i

honoriticf
scpnltiim
e sejiiili-rii

caicos illumiiiasfi paraJyfiros mundasti ", morfuos suscitasti,

supcr mare pedilms amhulasfi, dignare per /periia

sancforum tuam manifesfare firtutem, ut per invocafionem sancH nominis tui omnisjjestis omnisque
infirmitas,

sed gaudentes do gloria retribiitlonis cjus, a Domino renmneratum non dubitabant \ mandaverunt*' corpus ejus cum honore sepultura? ^ Quod i" terra " humatum cum '^ roh'quisejus,

quia

^'

rfjicifiir

li

traiispor/ii-

lur

iii

sent '^ et

"*

mane

ut in ejus

memoria

'^

Domino

Galliiiiii,

qna hic jiopuJus

'

atferifiir

depcUatur, ut
'^,

ridentes gloripceiif
vivis et

nomen tuiim sanvfuin

qui

debitas laudes persolverent redissent, reppererunt corpus ejus supor terram rejectmii. Unde

tibus

illis

regmis in secula seeuJorum. Et respondenAnien, omnos tpii oblati sunt diversis

^"

attonitiotstupore nimio susponsi, nesciebant quid ageronf. Tunc unus militum eorum qui euni de

infirmitatibus laborantes per Dei gratiam et pre-

ces beati viri

pristinse sunt sanitati restituti.

illa civitate.

p/

filiam

Factumque est " mag-nnm gaudium in l^. Tunc Tama veloci - perlatum ^
'

partibus Galliie abduxerat ^", reminiscens facti et sponsionis suse, qua ab eo fuerant obstricfi, nam coram aderat '\ ait ad illos ' Audife ine, rjuxso,
:

est

impera^
"

iinperatoyis a
fiwwoiiio
/ibertit;

frafrcs, et nieis sermonibus

aurem

lihenter

'"

ae-

tori,

quid
^

vir

Dei urbem ingressus fecerit

^

commodate
j)us
21

^^.

Causa

enini pe/-sj)icu(t est, cur cor-

quosve

reddiderit

sanif ati

^^

Tunc

missis e
^'^

la-

hindem tHem tero suo viris uobilibus, ut

obit
siijirrmviit.

cum honore
:

ante se

deduceretur
obvius

'"

jussit.

Quo " regiam

dixit

ingresso ",

"

ei

imperator
ille
:

Air, .'^acerdos Dei,

'",

hac fcrra humafum retineri cdj ea ^^ non j)Ossit.Nam cim imjieriali auctorifate a nohis conventus^'^ esset^^,i(t^^ per voJuntatem Dei sui huc reniref, ij)se nos hoe jiollicitationis sacramenio conin

Maturine. Et

Dominns,
:

inquit

tecum. Et

"*

strinxif ut
et

imperator

ait

'^ ei '^

Si potuerisfiJiam

meam Ma-

^'^patriam

ximianam '" b a dsemonio Jihcrarc ^**, daho tibi mnltam pecuniam. Sanctus vir respondit: Non in me, sed in Deo oit virtus sanifaiis ejus"K Dej)ecunin quam polliceris, fac quod vis, quia -- graHu divina
23

eum aiit vivtim aiit defunctum in locum suam ^' reducei-emus. Quamohrem teie)-rai

nericorjnisejushujus

sej)uJcro -

non

jMicst.

audito alacriores effecti nuntlaverunt iniperatori. Qui christianorum non modica manu coliecta, et -^
xtis,

Quo

sanahitur. Ij)se enim

eam

salufi resfifnei,

qui per

de exercJtu suo viris nobilibus admionmom viam^^essent duccs et re-

^(tiabebis-itineris)
'

om.

3.

2.

" habitavit igilur plu rima 3^5. G.quam plurima2, 4. tnennium conver3 bcatoiuni add. om. m. tPns2-4. " volnntate se 2. " pofestali tradidit om. om. om. - " om. "aHquos2. " vim aIacrilei-2. novem m. sanctificent Matu- bris cielo om. om.% " om. Num. 13. tum 2. i. m. C.4. om. 4; ejus Num. lania' - velocitas peihUa add. %~^ populi quem n. a delatuin - quia - fuisset - quasve sanitates diderunt cum h. qui ten-K reddidi^set om. a ducerelur corpus om. eum h. reliquerunt2. " qui - aulani add. - ingressus - obfuin add. memoriam adduxerant % vians ^ Maximianus iMixitS omnibus dd. eos om. intendite om. 3.3; yeligiu Maximiani.-=o liberari 1. ejus add. (ab ea) om. fuisset perfectum om. - lua vero cum om. patrife vjr add. 2. om. C. os "

incompavuerunt tanla ctppit " perajjere " om. om. Num. II. iliuuique - diviti
oni. 2.

2.
^

((luem-ducloreni) oin.
3. ^ s, d.
'^

:i.

2f

- om. de 2. supra 3. simodicai quantitatis 2. =" p. e. 2.

2.

om.
ae

2.

^a
2.

2.

^q

pecuniam
^^^(,^3
2.

2. ^_

_
5.

33

2.

2.

2.

^'

9.

3.

' ni.

b. ^l
^

"s

^^,,,

ao

2.

>

2, s.

3.

e. d. r. 4.
fiet 3.
s.
t.

tieri

2.

2.

"=

3.

""

3.

12

2-fi.

2.

^^

I.

p.

s.

3.

3.

'e-

2.

'

2.

'^

2.

3.
s

"*

3.

*"

rini 3.

i.

e. 2.

2.

'

gt adil.

"

12.
3.

2.

2.

2.

4.

"

2.

'^

d.

d. r. 2.
2.

" tra-

2.

<>

2.

"

2.

2.

c. e.

s. 2.

'"

'

2.

2.

"

l-(i.

2.

2.

13

2,

2, 3. 2.

15

t.

4.

2.

'a

2. 3.

'*

'*

2.

2.

i"

3.

i-^i.d.y-fi.
1 ,7

'

3.

'^

'^ iUi 2.

2.

la

2.

'O

2.

20

3.

^'

'

2, 3.

i!2

2.

33

2.

-^

tilia 2.

aa

d. g. 4-6. "

s*

n.

iu

p. 2.

^'

0,. 2.

qua-

4.

da^monem 2.

2.

-*

2.

26 isie

^"

2.

-^

suii!

2.--28 om. 3.=!'

om. 2." horum add.

% haruni

add.

3.

ctores

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

ctores cxcquiarum, jussit ut condito aromatibus

255
KX MSS.

corporc

ot

digna oxecutionc

^"

funehria ista veno^^

rantes referrent
pulto-^^redirent.
i,bi

eum ad

locuni suuni, qiio

se-

VITA BREVIS

requkscit

i,mtnosoiQ;

Quibus jussa oxplentibus rolatus ost nobiHter in rogionem et palriam suam > et .sepuHus ^ honorifice in loco, ubi nunc corpus cjus roquiel\:

S.

MATURINI
tmiori
Tra-

diom, quando beata resurrcctione glorificandns resurgat in glojudicii

ria, clarificaliono diiplici

cens

pr.tstolalur

magni

curn sanctis omnihus coAntonius'^

ex cod.pergameno.folm
bibliolhccge

rnnnndus. Ministris vero exequiarum ejus in sua remeantibus, remansit ibi * venerabilis
oo voto eum fuorat ^ socutus, ut omnihus diebns vitft; suae ad scpuicruui
fliaconu';, qui

Univcrsitatis

boati viri

Domino strenue
iescens
,

deserviret.

Felix nomine,
,

quidam adoquom idem heatus vir

et

Sed

jectcnsis n. 22, olin Carfhusise

baptizaverat

necnon

ct

duJE puelia.' virginos

'

Trajectcnsis n. 248.

quarum una Anastasia, altera vocitata est Gregooodem voto ^^ corpus ejus secutas sunt, ut ^^ proamore beati viri mailent peregre mori " quam in tcrram suam rodire. Ibi ergo quatuor ex
ria ", qu:js

uit
sis

accola,

turbu remanentos devoverunt sc servituros ad sepulcrum beati Maturini, ut ejus moritis ot prcilla

cibus regni ca?lestis possent prgemia

'"

chrisfianos persoquoiialur. Sod filius a puoritia christiamis occultus, deparentum perditiono dolcns. pro eoruni conversiono

Maximiam

sanctus Matm-inus difficesis Senonencujus pater Marinus ox prcefopto

adipisci. In

Doum

exo-

it

miitta

iiniiiifestun-

1'irejus miiuivuhi.

quobdie nuracula
;

sed u.curia et inscicntia ipsius

.eritatis.

Cumque

et illai

pian/sugg

o fcm

^^^..o^o.u^,^^^^^.,^^
cula poccatorum \ et

qui mentis et precibus suis variarum solvit nexus

,i.

shs

esset,

et

mumtndinis nrcx
itaque

/..W. Ambo

magni

oL,n ei traditu. aq^Llam ^^LZj^tZ

.judicii

die. co^Iis

ac terris igne novissimo ardentibus, nos secum ad gaudia rapiat a;terna, cujus nos aiiior conipulit

ad ejus gesta scrihenda, pr^estante

Domino no-

stro Jesu Christo, pio salvatore ac redemptore nostro, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et

carpo susceperunt baptismun,, a quo et Ipse Maturinus vicesimum agons annuin ordinatus est in preshyterum. Hic, cum propter beati Mauritii sociorumque ejus martyriuni Romanus populus
diversis eladihus atficeretur,
filia

quoque Maxi-

regnat per infinita secula seculorum.

miani inunundo spiritu ageretur,

ageret ut
os puell

et pater magicis

Amen.

eam
.-

liberarot,

clamante dfemone per

Christi,

imperator, depcient ma/eficia tna,

ANNOTATA.
;

domc e.r partihusGallix Malarinus,servns

veniat, qui precibus suis

tcwmm nnmA.
est.

a i^cedum anachronismum in romtnentario no-

n Ytfamnamauctorfiliamintendaf,claruinnon Nam et propria Ma.rimiani fifia, qux maf/uo ^onstaittuionapsit^FlariaUaKumaimFaustaaj}pe(laf,n-, et filia nxoris ejus Eutropix, qnam ex l^nori marito hahuerat, Flavia Maximiana Theo-

popnlam et fHiam tuam ^^'" restituat, accitus ah imperatore cum militibus Romam perrexit, prius tamen ab eis sacramento accepto, quod,si in regionibus illis'eum
migrare contingeret, corpus ejus dum ad locum snum referrent.
perveniens, obvia turba
terrfe

humani"itur

Romam

cum

gloria

susceptus,
alios

imperatoris

filiam
sibi

dtemone

liberavit,

onmes infirmos

oblatos curavit. Et

<^oraauditQuodeniminaIiqnotextuMdKmuaap~
peUatur, td Ulirario p7do tribuendum. Neque etiam iic uuctor tanti est, ut e nomine Maximix
esse

ipso dio kalendarmii novembris la:tus

tandom Domino

spiritum reddidit. Cujus corpus aromatibus con-

ditum

cum

sepelissent et humatuui reliquissent,

f^lteram ftliani

Maximianipropriamconcludamus.

revertentes invenerunt illud super torrani rejectuni. Et stuposcentes neseiebant quid age-

mano

rent.Tunc unus im'Iitum qui

eum do

Gallia adrlurptulit.

xerant, pacti sui rominiscons,

causam

Et

ad locuni suum corpus cum honore relatuTu est jussu iniperatoris. Ubi ad ejus sopulcrum Deus multa miracula decluravit.

exercitione

Nom.
ej^iis 1.

vir add. om.

14.
i 1 s.

2,

exercitatione
p.

% - 2 e=i add. 2. - ^ requiescit corpus 2. - " Antoninus 2, 6.- illum 2. 3. om. 1.

3.

et 2, 3.

- " eo add

po3.

l.

Num.
cpieris

15.

'

ejus 2.3.

-niiracula jufienle Deo, qui

2.

ral^rfrf.2.(per.

eumque de sacro fonte suscepe"'om.2.-"G.e.v.3.-''o..2.-"'et2. mori) peregrino more illic remanere 2. 'e pr.
8 a. q. 2.
3

vivit et regnat

per eum, qui vivit et regnat Deus per s.s. add.B^ceterinom. ' prosperante 6.
3.

om.

Deus per secula seeulorum amen add.

i. 1.

^ r.

1.

* alligata 3.

**

om.

COMPENDIUM

!i56

VITA

S.

MATURJNI CONFESSORIS.
Maxiniiaiii

irnperatoris oppressisset,

pi

pcr os

COMPENDIUM VITA
ex Peiro

S.

MATURINl
A', r.
tl.

pueiljE clamaret se a nullo Iioniiniun nisi

a Ma-

turino Scnonensi ejicienduni, jiopulum

quoque

De

NaUdihtts,

///>.

Romanuni a
ejusdem
civila-

clade opidemia^ quiun iucurreral.

nieritis

Jiljenmdum, imperator ad Senomisit et

M, laturinus rnnfossor apud Senononscni

tem

neusem civitatem
sivit.

Maiurinumadse aecer-

etiiipore Maxiiniaiii iinperatoris t^Iaruit.

Qui

Qul Ronuun

ex patre Marino ejusriem civilatis nobilj ac gentili progonitus qni ex pra;cepto Maxiniimii christia:

prius a cnniitibus

cum multo houore perductus juramentum accepit, ut, si eum

nos perspqiiebatur

ipse claneulum

animo

solo

christianus existons. jiro

parentnm salutc ad Do-

Romte aut in via mori coulinfioret, corpus ojus ad propriam patriam reportarent. Veniens itaque Maturinus Romaui. imporaloris filiani a ditemonio
liberavif, pnpulo quoi}ue salutem a pestilontia suis orationibus impelravit. El post htec ihideni
in

niinum exorabat. Audivitque a Domino quod ei ab eo pnstnlata darentur. Et post dies paucos
niater ojus

ad Chrislum conversa,
suaderet,

dum

patri

paco

ipiiovit

eamdem eonversionom
quod quod
in
filio

ille oi

respondil

nocte prsecedente pervisum acceperat suo in ciistodiam data fuisset ovium

Recoi-dati autem promissionis et juramonti, corpus Ronia ad Caltiam

cum in quodam tunmlo exhumatum invenerunt.

kaloudis novond>ris. Cujus corpus posuissent, diesequenti

inultitudo.

Undo

ipse Marinus
viginti

cum uxore

ot filio

Maturino annoruin

a sancto Polycarpo epidiabolus filiam

transportarunt, ot ibidom iilud jussu inq)eratoris digno honore condiderunt apnd Senonas civita-

scopo baptizati sunt.

Cnm autom

tem. ubi ot miraculis clarel.

LITURGICA DE SANCTO MATURINO.

OFFICIUM IN FESTO
S.

MATURINI

Nuntius quieril, reperitur orans Sed pater natum dare se recusat,

Ni fidem regis
sibi det

ex scrinio

L 460, 461 arcMvi

el

minisler

Reddere natum.

Parisiensis

cod. D, JoliveL
Hymnus.

In I Vesperis.

Tunc iter carpit. mare turgel lu^^ens Horridum nautis pereant ue runcti Excitant sanctum pekgus preciitu Redditur *quum.
: :

Jam suos
Hac

cives Malurinus onines

die la?tus vocat, ut sacratis

InipJeant ccelum precibus, beatas

Ostiam surgit. volat hoc per urhem Turba languentum rito currit inde Obviain sancto petit ut saluli
;

Dum

petit ledes.

ResUtuatur.

Erjio tu. supplex LjTicantus, aclsi?,

Gum

videt mirans populi dolores,

Excita giiudens motiulos in allum.

Orat. et

summa
coeluiii

pietale victus

Cum
Hic

tui sjincti

redeanl

Puscit ut
aluuiiii

Festa per orbem.

fide Christi

uiodo sanitatem Redderet a;gris.

juvenis coruscans

Gloriam

sanctae...

A Deo

Irisitis petit, ul deorunt Impio lalsus revocetur error

In I nocturno

Corde parentum.

Annuens

C.hrislus

puero pelenti.

Ant. Gonfessor Domini Maturimis

;i

prima?vo

Mater ad natum
Post pater
;

citius cucurrit,

nmndi Imjus oblectamenta

Ant. Parentum
contempla,
regnare
cst.
illi

despicieus, in lege Do-

sic

Ht genitor parenti

mini meditatur die ae nocte.

soii

Natu^ uliique.

Ac

sacri fontis yenitis lavaero

luunque suorum nobilitato lotum se subdidit, cui servire

clamavit pro ouuver-

Ore di.spensat manibusque sanctuni Corpus et verbum renitens sacrato Ordine Chrisli.
Gtloriam sanc,la> Trinitatis

Ant. Voce ad sione parentum,

Dominum
et

canamus

Qua

poli

sumpsit Maturinus arcem

merilis jirecainur
Associari.

Cujus

et cuncli

eum Dominus de monte ^an('to suo. Post I lect. ^. Beatus Maturinus ex ingenuis
exaudivit

parentibus sed adhuc Kt-tdilibus ortus, * ab ipsa

pueritia Gliristi
otrjiil

cssc diseipulus. V. Ooculte

Ad Magniflcat
tia;

in

qua

vir

Ant. Adest dies summai laetiDoniini Maturinus ca^lestis patrite

civibus associari promeruit.

tamon et quasi sub ciiiamyde pucr oximius Domino inhiabat. Ab ipsa. Post II lect. ^. Hic parentum .'^uoriuu verbo
vitae

senilem pavit u;-talem,

Ad MatutiDum.
Invit. Venori'iiiur Cliristuni in sauctis suis vei'e
nural)ileui. * tjui
stititet

^enuerunt

mundo

et versa vice (pii eum genuil cftio, * ot quorum esse

.sic

potuit, iu Gliristo sibi colia-M-odos offocit. V. Qui

slipia sunt socuti. Et quoruui.

bcato Maturino

virtutem pra?-

edocti, relicta idolatria, pritduoo fUio Ghristi ve-

coronam.

Hymuus.
Ille

dum miris patriani decoiat. Pama hiuc sancli volilal per orbem,
D;x'uu)uis tauto vocitatur

Post III lect. 1% Miiiie puer moribus senescerc coepit, * et inter nmndi dolicias eormn i)landimonta contempsil. V. felicem pueruni, cujus vita senibus oxemplum pntstitit, et ut .spiritum
roboraret carnis suae sEevissinms porsecutor Et inter. Gloria. Et inter.
fuit.

atque

Indice

Romain.

In

DIES PRLMA NOVEMBRIS.

257

In II nocturno.
Ant. Usquequo, genitores mei, gravi corde ut (luid diligifis vanitatem et qu^ritis mendaciuni'^ Ant. Lselentur onines qui sperant in te Domme m ^ternuni oxuUabunt et iiabifabis in eis Ant. Ex orc infantium perfecisti
;

Hymnus.
Roma
Sp.ntu Reddit
tunc gaudens
regi.s

RX MSS.
hcl nefando

pelit.

cmcietur infans
parenti

et

sanam pienhus

laudempro-

l.teruuniKo^fuos,utdestruasinimifumetultorem

Post IV

monium

deref:* nisi quidam Maturinus de partibus Galli;c adventaref v mira Det pofcntia;inimicus enim
totius sanctitatis
l^eati viri .Se

lect . Accidit interea Ronue ut d^e({uod Maximianifiliam invaserat response a nullo posse expelli,

exsUM annis sursum volat ad beatosSed nequil sanrtum retinere terra Corpus humatiim.
bpiritu.s

Cum

Miiximiano. pius RomEe tribus

Hoc nianent casu populi Ac yidens lotus stupet

stupentes.

imperator;

a nullo.

sanctitatem celare non potuif, sed dixit

Audit et sanctum voluisse ferii Ad genitoiem. Imperat multis (leferens honoremj f'Orpon magnum) comitentur usque
i

Post V lect. i^. Ut audivit Maximianus Matuiuu precibus a d^uionio liberandam,

atnam

filiam

viris. ut>i nunc quiescil, Orhe triumphans.

sibi fidelissimos in Gallias misit, * qui ctitatis lilius fama duce

dam

quossan-

nimis

(Jive.

felix, Lyricantus. isto qui Uantum tibi per amorem

Vivit. ut

tum

sanctum apud Lyricanvero

angelico

tecum cupiat manere

mvenorunt.

Omne
Gloriajn...

per .nevum.

v.

Ipse

pr.xdoctus
susccpit.

jam

oraculo,

eorum petitionem benigne

Qui sanctitate.

lect. K. Legatorum itaque fide iuterposita qu.a aut vivus aut mortuus parentibus suis

Post VI

redderetur,* alacrifer cum eisdem iter arripuit Quibussanctifatem illiusadmirantibus,Domino cooperante multis effulsit

tum

Benedictus. Ant. Sanctus iste talentum traditum in sudario non rcposuit, sed sicut servus r.delis et prudens Domino suo multiplicasibi

Ad

reportavit.

E
Oratio.

miraculis. Alacriter

Gloria. Alacriter.

In III noeturno.
Maturini ad nihiium deductus est malignus, quia timuit Domiuum et ilglorificavit.

Deus, qui fidelem servum fuum, beafuni Maturinum confessorem, intcr electos concives tuos

Ant.

lu

conspectu

qucesumu^ ut ejus merifis et precibns possimus sfenia vi.ionc tua perenniter gloriari.
Per Dominum.

glonaethonorecoronasti^prsesta

lum

Ant. Domine, praevenisti sancfum tuum in bete

In II Vesperis. Hymnus.
Pange,
lintrua,

nediclR.nibus dulcedinis oderunt.

dexlera ejus in eos qui

Matuiini

Ant.Servc
et

Christi Maturine, relevalanguores

Laudes el prfeconia; Corde puro celehremus

Ipsius solemnia,

cura vulneranosfra.

Post VII

Gujus
itineris difficuitatem

vita et doctrina

leet. n.

Et ut

Coruscat ecclesia.

sibitempcrarent,Iocamaritimapetierunt;ubicum ad msulam quamdam divertissent, orta tempestate gravissima, * sanctum coeperunt acclamare Maturinum. t. Quo excifato a somno ct
orante,
venti quieverunt et mare.

Maturinus vir maturus,

Ipse

domat

vltia,

primrevo

flore

mundi

Sanetum.
vero de navi
egi-e-

Post VIII
Q

lect.

I?.

Dum

Spernens hujus gaudia. Hic parentes ah errore Vocat Dei giatiu.

Cfpsar mittit provocatus Da-monis inUicio; Sed in mari fit tempestas

derctur, duos viros obviant habuit, qui ibidem antea visi non fueraut, * nec

postea eomparuerunt.
:

V.

Quorum

hasc fuit salutatio

Benedictus qui ve-

nit in

nomine Domini. Nec. Post IX lect. i^. Cuin autem

Malignanfis odio. Excitatus liheravit

iNautas a naufragio.

Romam

venisset,

minimam civium multifudinem variis oppressam languoribus pristiufe reddidit sanitati, * et

Jion

Ne

iateret diu lucens

Maximiani
mhil
sibi

tiliam a

dEemonio liberavit.^-.Ipsevero
istud. Et. Gloria. Et.

Lucerna suh modio, Filia Maximiani Vexata da^monio.

A Domino

sed Doinino tofum aftribuens, dicebat:

Roma

clade liheralur

factum est

Ipsius sufTragio.

Dum
In Laudibus.

sanctoruru circuiret

Loca per triennium,

Migrat sanctus

Ant. Maturinus,

cum

heatis

cum
in

sicut angelo praemonitus erat,

Sortiturus

pnpmium.
cffilestium.

legatoribus

Romam profectus est.

Nequit terra retineri

Ant. Cujus cives variis oppressos languoribus Christi nomine curavit, et Maximiani filiam a
libcravit.

Jam consors

dsmonio

Unde stupens imperator Juhet ut in Galliam

Reducatur cum honore Corpus et in patriam. Cujus preces nos sanctorum Perducant ad gloriam.
Gloria et honor Deo, Virtus et imperiuni

Ant. Per triennium Romse commoratus, ut beatorum martyrum frequentaret limina. febribus dissolutus migravit ad Dominum. Ant. Ut audivit imperator sancti corpus in sepulcro retineri non possc, illud in patrinm cuiu
nonesto comitatu remisit.

Uni trino
Creatori

in personis,

Ant.IbiqueipsointcrcedenfectDeocooperante, multo pluia ostensa sunt miracula, quam continentur in pagina.

omnium, Cujus dono Malurinus

Sumpsit
vilie

bravium.

Amen.

Nommbris Tomus

I.

33

Ad

LITUHGICA DE

S.

MATURINO.
in terris, ejus intercessionibus

Ad Magnincat.

Ant.

gloiiose

confessor

veneralur
tur in

subleve-

Doinini, Malurine, exaudi voces tibi supplicantium, eosque quiintuislaudibus Chnstum vone-

coi^lis.

Per Dominum.

Secreta. ]\Iunera tuse oblata majestati, misericors Deus, benigno

rantur adca'ii pcrducas palatiuni.

qu^sumus

suscipe intuitu, ut

ejus nobis precibus fiant saIuttU'ia, cujus reliquias

in

hac basilica veneramur. Per Dorainum.

OFFICIUM IN TRANSLATIONE

S.

MATURINI

Fostcomm. Divina libantes mysteria quEesumus, Domine, ut beati Maturini nos ubique
intercessio protegat, cujus hic sacris pignoribus

ex
Ad
rine,

mdem

scriniis.

gloriamur. Per

Dominum.

Magniflcat. Ant. Bcate confessor Matuqui da;inouia expellis, pestem sedas et tem-

Lectiones ex ms. cod. Offigii

S. MaTURINI DESCRIPTO MANU
J.

B.

JOLIVET PAROGHI

pestates Dei

dono

et virtute avertis

veni nobis

Lyricantensis.

adjutor, alleluia, alleluia.

Lectio

rv.

Maturinus

in

pa^o Senonensi, vico

cui Lyricantus

nomen
:

est,

nascitur Marino et Eu-

Ad Matutinum.
Post
est,

pheinia, nobilibusparentibus,sed adhucgentiliuin

errore detcntis

ita ut

pater sstviendi in christia-

Lect.

il.

Hic est fratrum amator, * hic

confcssor Domini, AU. AU.

qui nuiltuni orat pro populo et universa civi-

nos publicam acciperct potestatem. Ipse vero a sancto Polycarpo, Senonensiarchiepiscopo, clam,

tate sua, Maturinus,

All.
li
%'.

Vu' iste in populo mitissimus apparuit et

ne patrera offenderet, institutus, cum esset annorum duodecim, setatem moribus vincens, Ghristum
totis visceribus diligebat
:

atque

ipsi jejuniis et

patriiB aniantissimus.

Hic

est.

Lectio n. Matm-inum Romae kalendis novembris defunctum christiani suo niore ibidom sepulturiE tradiderunt. Sed cum juramenta, qute in nomine Christi fiunt, sa^pe Deus irrita esse non sinat, postridie quo eorpus humatum fuerat, e terra rejectum inventum est. Romani cnim qui
illum e Lyricantu

orationibus nocte dieque serviens, pro salute pa-

rentum assidue precabatur.

Lectio
V.

Itaque divina cooperante gratia

ma-

Roraam duxerant
in

trem primum. deinde patrem, qul per somnium divinitus de filii pietate monitus fuerat, convertit, atque eos per sanctum Polycarpum baptizari fespiritualls cit. Fuitque carnnlis filius idera et
pater,

invocato

dum

eos qui se genuerant, ipse per

verbum
esset

noniino Christi se astrinxerant juramento, aut

patriam reducturos. Cum ergo parvi facerent, aut non recordarentur sui juramenti, Deus illis hoc miraculo in memoriam

regenerare promeruit.

vivum aut morluum

Quo tempore cum

annorum
Lectio

viginti,

propter

morum

gravitatem a

sancto Polycarpo presbyter ordinatur.

VI.

revoeavit.

%
in

principis a dseraone

magna

sancti caritas, cujus

*

amor

tantus

fectus est,

Deinde vocatus Romara, ut filiara possessam liberaret, eo proniultisque pietatis operibus consumerga infirnios et possessos a diabolo
fructura

patriam

fuit,

quando nec

vi^iis

unciuam ah ea diseessit, Ali. V. mee ejus tribuisti ei, Domine, et voluntate labiorum ejus non fraudasti eum. Quando nec vivus.
Legtio
111.

nec mortuus Dcsiderium ani-

raatis, niultis
pra^stitis

beneficiis,

tandem bonorum
in-

operura ibidem percepit. Gujus corpus, ut ipse

postulaverat, ad patriam

Onmibus

igitur stupentibus

et

ad

suam relatum, multa

signorum

colarum devotione

ct ingenti

miraculum
verant

concurrentibus, eventus mirabatur,

sed causa ignorabatur,

a.stitit
,

cum unus ex
illum

his qui jura-

Alije lectiones ex arghivo Parisiensi.

dixitque

non Roina^ sed

apud Lyricantum
set princeps qui

velle sepeliri.

Quod cum

audis-

LEGTio

IV.

Maturinus, Roniana stirpe oriundus,

luics

eum Romam

vocaverat, cujus

pietate pr?estantissimus extitit. Vastinensibus intra

filia

a da-monio fuerat liberata, corpus in patriam

quorum

morabatur, splendidissimum F
prjebuit. Ejus ibi

cum

honesto comitatu remisit. Ubi

cum

advenis-

omnium virtutum exemplum

festivitas

set, fideles qui illud fuerant comitati,

quorura

summa

veneratione peragitur apud

multi ad sepulcrum

illius

tota sua vita Dei laudes

incolis loci honorifice in

Liricantum in dioecesi Senonensi, tertio die no-

decaniare voverant,

cum

tumulo deposuerunt. Postea

eeclesia a^diticata
reliquij

cum ibidem

celebris

fuisset, ubi sancti

Maturini

niagna veneratione coluntur, in

eadem

ecclesia depositionis illius dics .^exto idus maii

quo obiit, Sanctorum Omniuin celebritati consecrato. Eo in oppido quod totum ad canonicos Parisienses ab anno mille.simo quinto pertinet, ampHssima sub ejus invocatione exstat ecclesia. pone cujus altare
veinbris; priino ejusdcin niensis die,

anniversaria devotione ct ingenti populorura con-

erecta sacroiuin ejus ossiura theca conspicltur.

cursu celebratur.
li Felix
las, *

Hfec singulis annis

festo Ascensionis

Domini die

anima, qua:

cum Dco

in

:eternum

ruti-

recurrente, ad vicinas ecclesias longo suppllcan-

majjnum popuhs intulit stuquod humatum in tcrra relineri non potuit, All. AII. x\ll. %'. Ut audivit imperator quod evencrat miraculum, digno cum comitatu sanctum in patriam remisit. Gujus corpus. Gloria.
cujus corpus
,

tium populorum ordlne defertur.

LECTio V. Utilia in primis ad
tis

porem

reparandam mensancto

sanitatem, plmimis in Galiiai locis,

Cujus corpus.

Maturino vota nuncupantur.Prima Lucionis urbis parochia glorioso ejus nomine donata est; ipsiusque festum semiduplici cultu Rupellensis ecclesia
celebrat. Parisiis
ctissima; Trinltatis de

In Mlssa.
Oratio.Deus,qui hunc diem honorabilera nobis
in beati Maturini confessoris
buisti,

Eedes in
Illas

quoque sacrje religiosorum sanRedemptione captlvorum honorem beati Mafurinl dedicatai sunt.

tui translatione tri-

slensis

hujusceOrdinls fratribus dedit ecclesia Parianno salutis millesimo ducenteslmo vige,

da qua-'sumus
,

ecclesiai tua; in

hac cele-

simo octavo
egerunt

cujus doni biennio post

gratias

britate Uvtitiam

ct cujus

merabra pio amore

litteris

nomine

capituli generalis

apud

Cervum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

,

Frigiduni feria tertia post Trinitatem habiti conscriptis. Apud quos, sicut et in ecclesia
Parisiensi, festivitas

Cervum

259
adimplevisset, omni virtutum genere cumulatus vit^ hujus ^runmas

novembris, quo
nicis

cjus recolitur quinto idus dunitaxat anni die singulis canodistrJbuitur.

cum

feterna felicitute

gemina annona

mutav.t ipso die kaleudarum novcn.bris ejus festum ad aham diem translatum est
Lect.
illu.s

comunde

Lectiones ex proprio Meldensi. Lectio I. Maturinus juxta vulgarem traditionem apud oppi-

dum,nomineLyricantum,dioecesisoIiniSenonensis,

ih. Apud Lyricantum amplissima suh mvocatione exstat ecclesia, ubi pene totum pjus corpus asservabatur antcquam

nunc Meldensis, parentibus

nntus
erat.

inter

mipms calvinianorum
qua

nobilibus, sed

ethnicls

Adhnc adolescens fidem

hoitationi-

mcretur. Usquc
runt

scculo XVI furores igne consuad infandas labcntis seculi XVIII

reliqui; depositfe iuo-

christianam amplexus, ipsos parenlessuos assiduis ad Deum emagitationibus et piis

calamitates, theca in

bus Ghristo peperisse dicitur.

Lect.
11.

gritate, ut

Tanta vii-tute enituit ct morum ab episcopo Senonensi sacerdos

intefuorit

ud vicinas ecclesias singuiis annis longo sui^phcantium populorum ordine circumferchatur. Ad Lyricanti basilicam frequcntes fichant peregrmationcs, ut infirmis beati Maturini intercessione nicnf Is sanitas obtineretur.

ordinatus.

Cumque

ministerii

partes

fideliter

DE
I.

S.

MARCELLO
et

EPISCOPO PARISIENSI, CONFESSORE

COMM:E]VTA.IItJS FRy^EVIXJS.
Quis Vitam S. Marcelli scripserit
cellus vixerit.
[HOHAHtLITER

(.;.

V. H.

quo tempore

S.

Mar-

SMarcelli,

Parisiensis episcopi,
iiiter

Us

SEOULO

V.

p
-

in Actis SS.

mentio

praitcrmissos, semel

ud diem

Viiam
S.

Marcelli

" Vcnantio
l''ortimato,
1'ictiiviensi

%15 fehruarii, occasione cujusdam Marcelli, quem quis esset prmdeeessores ignorahant, iterum ad dietn 90 juHi, qiw die translatio ejus in Munerato aliisque

consignanda accessisse, cum antea poesi impensiusoperamdaret. Postremo Gregorius Turoncnsis mentioncm faciens Vitae hujnsce, iib. de Gloria confessorum c. 89. auctorem ejus non commemorat. Ita

cum

Usuardinis codicibus annuntiatur.

Vitas S. Severini, episcopi Burdega-

lensis,

S. Albini ^Vjidegavensis, et S.

fimv.opo,

scriptam
sUtjttinegant,

Vtrobiqnein7iatalemejusdiem,adkahndasnovem~ bris remittitur. Ejus Acta nunc tractanda ar/f/redimur. Vifam sive Acta S. Marcelli edidit Surius, afqve ex Surio Michael Arujelus Luchi inter opera

Germani,

commenn'nit, sempcr iis Fortunati nomen adjecisse comperitur. 2, Sed alii contra sentiunt ac Hadr. Valesius
:

Parisiensis pontificis,

(tffirinnnt

^ '

omnia VeHanfH Fortunafi, Pidaviensls episcopi editionem LuchH Jiahes apud Mif/ne, Pafrol. Lat. tom. Lxxxviii. Venantium Fortunatum Vifam hanc
Marcelli episcopi scripsisse a S.

inter ceteros. in dissertatione contra Launoium Vossius, I. it de Latinis historicis, c. 22 ; Labbeus,

1. 11

alii:

de

script. eccles.;

Joannes Albcrtus Fabricius,

ietatis

in Bibliotheca

latina niedije et infimte

in

Germano

rof/afnm,

Joannes Molanus

nos

cum Luvhio

Usuardi Martyrol.;Gfesar Ba-

aliisque

quamplurimis existima-

mus.

Ad lectorum

utilitafem sapientissimumdocfi

ronius in nofis ad Martyr. Rom. et alii eam proprium Fortunati ac genuinum fctuin ossc confir-

Benedictini monitum, quod Vifx MnvceWi 2)ra;misit, Iwc loco transcribimus e citato tomo Mif/uiano, col.

mant.
3. Qua momenta

in re, ut et ipse

541

Utrum revera Fortunatus, episcopus

Picta-

et conjecturie quilius adducti

Litt.

aperiam quod sentio, supra ci-

finoruiit

(irgumenta
rtJiciuiUur.

viensis,

risiensis.

sequenfem Vitam S.Marcelli, episcopi Paneene conscripserit, infer se eruditi dis-

tati

auctores Hist.

Vit:un S.Marcclli nostro

sentiunt. Auctores Hist. litt. Franc. illam abjudicant Fortunato nostro, atque alteri Fortunato
Vei-cellensi attribuunt,

Fortunato abjudicant, non tanlj esse vidontur, quamobrem ita se habere rem judicemus. Nani
1"

non mulfum

de quo

in

pr^fatione ad

Vita;

Vitam sancti
ciis

Hilarii

sumus
illi

loculi.

Hisce vero indi:

etiani

utrum is qul tituluni huic Fortunatum presbyterumne an episcopum nominarit. Ceteroquin ex simiii
interest
pr.T^fixit,

sive conjecturis

adducuntur

quod

Vifce

errore ac varietate plura alia, eaque

sanctorum conscriptse a Fortunato, Pictaviensi antistite, iilum solum presbji:(Tum,non cpiscopum nominant ac si quando nominant, addunt eccle;

Fortunati opcra, In

germana duhium revocari possenf,auf

;

efiam

rejici,

quod FortuiiafummodoiH-esbyterum
episcopi

Si^

nomen

cui

regend^E prasfuit

9."

stilus

quo

conscripta est Vita S. Marcelli, simiilicior magisque concisus videtur quam ille Fortunati; 3" Vila islha;c multis ante annis scripta est, quam S. Geruianus, episcopus Parisiensis, decederct, atquc

nec facilius fuerit supponi pro nomine presbyteri,quemaIiiindccpiscopuiu fuisse consfabaf, supprcsso ecclcsi;e cui pra;fuerat nomine ex

niodo episcopum nomiuant

quam nomen

negligentia

aut imperitia ainanuensium. Gerte antiquus codcx qucm Mabillonius in manihus habuit.

adeo non multo postquani

I'ortunalus,

in Gallias advcnisset

haud secus
"

liluluni in

VilaS. Patcrni(quam

cum isnondmu

g:esfissanctorunicon-

esseFortmiati
his verbis

nemo facile
,

infitiabitur) priefercbat

scribendis aninium applicuisset.Nam ipsc videtur senus ad gesta sanctorum colligcnda uL litteris

Incipit prologus

ForlumUi episcopi

in

Vita S. Paterni.

2" Stiliis noii mihi alienus a stilo

Fortunati

260
AUCTOBE
(i.

DE
cuique

S.

MARCELLO EPISCOPO.
Parisiensi episcopo cognitus, Vitam S. Marcelli, incertag urbis antistitis, totius niundi gii-amini indubitantcr innotuit. Post pauluin vero temporis,

Fortunati esse videtur, ut cx prologo prsecipue,

legenti

y. H.

ostenditur. Quarnquani diversa

tempora quibus Fortunatus Vitas snnctorum conscripsit

quamdam

vcl in slilo

vnrielatem potue-

sancto

Germano

fegrotanlc, inedia fervente, aii-

runt ingenerare.Quodvero aJunt Fortunutum non

nisi

gelica visitatione sunnnonitus,

cupiens quoquo
;

sero ad gesla saJictorum

lilteris

consignanda

accessisse,

nonne idem Vitam

S.

Germani haud
Gregorius

fervore speculationis aggredi Parisios ac sic circa vicesinmm ab urbe milliarium Dei nuniinc tactus

multo, ut videtur, posl obituni S. Cicrniani ipsius

conscripsit,

de qua mentionem
v.

iacit ?

Turon.,
igitur,

lib.

Hist. Franc.

c.

Quidni potuit

pace quicvit. Qnai tamen mihi fanta non simt, eorum auc.toritate motus Vitam S. Marcelli Forttinato, Pictarorum antistiti, abjudicem.
in

ut

adhuc suporstite Genuaiio, ejus rogatu

(j.

IVjvV S. Marcellus,

?v/ eo-

Vita pafct, tempore

S.MfUreiiu.
vixissp ii,.nih
^' '''''/'

Vitara S. Marccl]i,episcopi Parisiensis.contexere":'

Frndentii, Farisiorum episcopi, cuideindcsuccessif.

Postrenio non semper Gregorius Turon. quoties

Tempora

distinctius assicfnare perdifficite est, ne~

memorat opera Fortunati

bit,
gii

vel ejus

nomen adscnRemi-

qucmadmodum

in Vita S. Hilarii et S.

qne mihi omnia persrrntanti rcrti aliqnid innotuif. Tempore quo Vita scnpta fuii, (festis S. Marcelll

'""'''"

'/

J'eiiaiitiiis

Fotiinuitu.-*

iniclor

nnspritur.

ab eodem factumsuo loco ostendimus. Tanta vero Fortunali cum Germaiio conjuncta amicitia et nccc.ssitudo,scriptaque ad Imnc ab illo poemata et litterse vix dubitare sinunt quin idem suasu Germani hanc S. Marcelli antecessoris ipsius, Vitam clucubrarit et ediderit. Quodsi et prologum Vitse cum epistola quje For4.

pmeohlivione

fnlgida tantummodo sanctiviaximorumqne miracuhrnmfama siqm-erat; quumque nihil /ittcris mandatum Vitm
deletls,

tafis menioria,

auctor reperisset, ex vivente traditione quai scripturuscrat co{Iif/eredcbnit.Vtinam,dirit Gerardns Du'

bois {!),

utinam pra^ter miracula. qua? tum ome|us,pontificatus

nium ore ferebantur,etiam gesta

tunati operibus prsefigi

solet conferas, ex titulo

et

ipso et sententiarum ordine

amplitudinc, et
illa

aimos, notasque aliquot temporis consignassct. Veruni fortassis nec ipsi Fortunuto eadem nota
fuerunt. Nolo itaque in re ohscura diutius imniorari : ut vero lectori satisfaciam, prohahiles Ge-

structura verborum, ac perpctua

Fortunati consuetudine in suis laudibus extenuandis, quani inter se utr^que conveniant inlelligctur. Quin et
tola in Vita reperias dicendi fonnas atque tro-

rurdi Dubois conjecturas suhjun<jo,de prxdecesso: Dif^cile est Pauli, Prudentiique, pontificuni Parisiensium, an-

rihns Marcelli sequentia scrihentis

pos familiares Fortunato, et scriem in miraculis enarrandis ejus pene propriam,ut conferenti cum hae Vitas
alias

nos computare
scopatus.
Iii

et

assignare tenipora eornni epi-

ab codem scriptas

iiniotescet.

Qui-

bus addit momcntuni quod

nis legitur, teste Valesio.

in vcteribus

menibra-

Nam

ubi in (juibusdani
legitur in prologo
:

rerum antiquarum caligine cogimur conjecturis agere, et diccrc quidquid ex episcoporum successione et eorum serie probahac
igitur
bilius esse agnoscinius.

excmplaribus
"

et

apud Surium

Cur

itaque, ut dictuni cst, inter Gallicanos coita

"

thurnos
legitur
:

lippata vilitas plano pede,

in

iis sic

Victorinum puto, ut antea docuimus, superslitem Juliano (Aposfatz) fuisse, Paulum vero in Parisiensi cathedra sedissc arbi-

Cur ilaque, ut dictuni

ire

cst, inter Gallica-

nos cothurnos
vitalis]

Itala Patavinitas [corr. Itala

Pata-

plano pede

pra;sumat

Qua^ verba

Fortuiiati patriam, a Patavio

ai>erte indicant.

non longe dissitam

sententiani pro-

Quocirca in

eam

pendeo minimeiliam

candam

esse, ac

a nostro Fortunato abjudipropterea haud tribuendam alteri

Prudenad Gratianl imperiuni primosque Magni Theodosii annos esse referenda sed quot annos quisque soderit, neque me neque alium quemvis relaturum aut conjectura assecuturum esse confidenter assevero (2). Hujus autem Prudentii subdiaconns fuit Marceltiiquc, Parisiensis episcopi, tenipora
:

tror sub principatu Valentiniani Senioris,

Fortunato Vercellensi, de quo quatuor mss. niartyrologia ecclesiee Parisiensis

Julias a P.

ad diem xrv

kal.

Gerardo Dubois relata in Historia ecc-x^.KlIxcLuchius, eujus smtentiiB sulscribimus. Acia vero, sive Vitam sancfi MarreUi ex viultis codicihus mss. intcr se
clesife Parisiensis lib.i,

eidemque jjontifici defuncto successit. Si itaque Gerardi Duhois conjecfuris standnm est, S. Martini Tnrouotsis Marcellus noster Sbqualis fuit.
lus,

Apud Labbeum
episropum, una
Tricassinensi
auctores
innititur

(3)/('^z"/(/rMaiTeIlus, Parisiacensis

episcopus, ordinasse S.

Envertinm,AureJianorum F
Autissiodorensi,

cum Valeriano

C(dlafis
ef

edemus.

SeverinoSenonensi,SolemniCarnofensi,CamiUia7io
et

alter

fortnuatm

5. l)e Fortunato vero Vereellensi, quem aliqui hujns Vitm Marcelli aucfurem fariwtt, aJiqnid ajijns

Pronicio Meldensi
christianx
(4),

; sed,

ut notant

GaJHx

htec ordinatio nullo

^Z^HhiT

^^'"^""^

-?'"'^^'

''^''^"

videlicet

martijrologioruui
in er-

quomm
De

facta

est

mentio.

Gerardus Dubois

clesix Farisiensis Historia,loc.cit.seqimitia scri})if:

fundamento;tempora enim episcoporum astantium non quadrant. In qiiodam codice ms. Samjermanensi juxta ejusdem GaUix christianx
,

Piudcntio successit, modo nobis erit sermo. EJus Vitam seu potius qu^dam ejus miracula scripsit Fortunatus,Pietavensis epi\.{\x\

S. Marcello,

auctores (5)

legefjatur

Marcellus

defunctus esse

scopus. seu magis, ut me admonuit vir clarissinius Claudius Castellanus, canonicus ecclesiee
Parisiensis, et
alius aliquis
est in
in rebus nostris versatissimus, Fortunatus cpiscopus, cujus mcntio quatuor mss. Martyrologiis eccIesiiE Pari:

anno 436 ; quod Gerardi Dubois eonjecturai mirificc consentit. Ille enim anmis TheodosH vlijesimns ocfacus fuit. Possumus eryo S. Marcello undevi(jinti annos pontificatus fribuere. At iterum dico cerfi nihil quod affcram haheo, idquetanto ma(jis incidco, quod dc (^utnque surcessoribns S. Marcelli pra^ter nuduni nomen nihil tetjitur iu tahulis ecclesiai

siensis xiv kal. julii, his verbis

Depositio beati

Parisiensis, ut festaniur lov.

cif.

auctores Gal-

Fortunati episcopi
tiae

el confcssoris, qui Vercellis

lix christiaiice.

civitate oriundus ct a prinia:nTe jetalis llurc peri-

dorum

litterarum tradltus,niicanti studio Longobarphilosophus, dein vero a beato Gernuino

(1)
{i)

Historla erdexiie Parisiensis.Wh

,

ll>id

p.

46.

i,

c.

viii,

j).

47.
I.

p.

4I3.-(4)Tom.

Vll.p.

{-J)

^r^rg. BibliotlieriC

Tj.

(5)

ll>i.l.

,iniiui.-<r.,

toin.

II.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

261

domo

lucem editus

IL

De

iliius sunt imagmes sancti Marcelli ac sancta. Geno vef.. Clcrus Domin.

esse. Insig,n-a

domus

AucraRK
G. V. H.

niiraciilis ot
tis

inonunien-

quando sacra
giosi gratia

Nostr. die Ascens

om;

S. Marcelli.

Marcelii ossa soleumi pon^r cumferuntur. ante dictam donum, obscquii re

moram

tacit. stationis

quani vocant

Aif lumtilum
S.

SMarcellus qui
jwst obitum
rexit.
S.

hniiii^ ntiracidis in vita

damit

Maicelli

/ii-esbi/tcf
:ifiiiritin;

Qt/w

qmque si,p,is- beneficis fulgereperqunmqmtm credere par est multa

{{) ita referi
:

fmsse,paucorum tamen mtitia ad uos perrenit

Gregorius Turotu-usis
Marcellus
vcro,Parisiac[E urbis episcopus,qui quondarn,ut in ejus Vita iegitur, serpenteni
lit

recLisse facta commuiationecum Templariisdomus S HiInrn, quu^ ipsi, vectigalis

erat.

S. Marcclh nou semper jus in illam sedab auno dumtaxat mOeensim

domum fuis.e

e.r ilta

Aitamm

reeeptores

imniensuni hoc dopuqui-

coUegiaUs inde ab anno 1230 in tihri, .uis annotarunt istam domum, ririnam S. Oermano snuon per quam a parro ponte ibatur adplateam

tlfttts

ab oppido,

ot

nunc

in ipsius civitatis vjco

^;

cujus tuniulum cuni Ri.jrnimodus presbyter, qiu nunc ejus munlcipii habetur
escit.

Ad

n tuit B.

t Marcellus patronus noster

"^'''^"^''^' ^""''^'^'

^-^^^'

in qua uatus adduuf domu.

/.*^r/>/^/'/^A..s^,adgaIcam,/).swy^/./;///,rt^,owY-

quartano typo veniens decnba.sset

sacerdos tofaque die

Ma qua
lis, /. e.

jejuuio et orationi vacassot, tacto jam vespere obdormivit. Expergefactus vero post paululum a somno, incolumis surrexit a tumulo.
ft ii/iii.s

Marcelli diciam fuisse, quia S. Marcelli erat, sed potius ideo a capitulo

domtm S

itur a parvo ponte ad plateam S. Michaea palatio. Unde colligitur no/i ideo hanc

eapUuli

S.

Altvram sanatiouem
(2)
:

fiiTsbi/ler
hiiiisto

narrat

In

eodem

sacri

sepiilcri
/iiilrfrf.

quamdam villam quidampresbyterregcbatecclesiam. Quem dum quidam rusticus nimis insectarctur odio, adeo invaluit ut eum tradere niteretur
exitio.
ficio

(iuitjertus de Noiiqeuto Beilovacensi pago apud

Marceilus naius erat Berit/ (5) sapiettter animadrertit opinionem liane certtssime prohabilem esse, eo quod ha^c
in partes dinsa unicersa urhis facie mntata, novis vus,platets, ^dificiis comtructis, neque domus illa, nec fortassts domus locus inveniri possunt; est

ratam

compa-

fuisse,

quia

ibi S.

regw mde a remota antiquitate

civitatis

fiterit

Nunc

Quia ergo palam non poterat, hunc venecorrumpere parat. Bufonem crgoper

discissum

m fictilem ejus ampuHuIam, qua vinum

id operis

membra

tamen locus
depolice).

itle

tmm PrMorum

admissasservareconsueverat.trusit.SoIentautem

in superficie quam pra;sens palaoccupat (Patais de la prHecture

hujusmodi ad
ductili coilo,

vasa

fieri,

ut arcto et pro-

ventre projectiora existant. Ad missas ergo presbyter veniens, vino illo jam vcneficato mysteriasacraegit. Quibus expletismnrtifera
ca?pitexanimationedcficerc,(astidirecibos,mansa bibitaque rejicere et omnino

10. Seputtus fuit S. Marcellus in colle extra .vpmrnn,, Srpnlrnnti urbem, ubi christianorum ccemeterium erat, qui S-Manelli

,-t

roUis

Cetarii vocabatur, situs ultra riviim Bieiram, ubi nunc suhurbium S. Marcelli
est, et

mons

''-'"''

'"'"*/''"-

via

qux corrupto nomine Mouffetard

pteta, tiatum est
ta,-d

audit.

tabescerc.Postquam

Etenim a

autem diu
vit

lecto decubuerat,
;

tandem

vix elabora-

exsurgere vcniensque ad ecciesiam, vas unde morbt originem se sumpsisse cognoverat, tenuit,
cultroque collum obterens quidquid intro latebat humoris perpavimenta profudif.Eratautemidcm viderc jam ex consecratione.... semen bufunculis uberrime plenum. Comperit homo quod preecordia sua mortibus essent addicta, et dnm desperatissime prajstolatur imminentia fata. accipit hjec a quodam consilia. Si vis, ait, pestifera qute concepisti egercre, aut de sepulcro Marcelli, Parisioru^n pontificis, aut de altari ejus pulverem tibi
afferri qua;re
:

monte Cetario, Mouceiard, consueta tinyus corruquod temporis decursu in Mouffe-

degenmmt. Cmneterium
ait

ibifuisse antiquitus

quotidie. Cetarius, exstructis paidatim xdificiis, Parisieusi urbi adliaiserat pars, ita ut Gregorii

(6), sepulcra vetusta ex lapide cavato, aut ex gj-pso, quie saipius ex his locis effodiuntur et eruunlur

ostendunt,

Cerardus Duijois

Mons

Turosuper

nensis

tempore vicus

civitatis

vocarefur

S. Marcelii

e.xstrucium oratorium fuit, e qiio 2)ostea celeberrima exsiiiit txisHica, nisi forte

tumidum

quem dum eum aqua

hauseris,

de

tua protinus salubritate confide. Quod cum ille facere maturasset, sacros cum multis ad sanctum affectibus pulveres ebibit nec mora cum omni circumstanti virulentia infinitorum reptilium globos egessit, malumque
:

Gerardo Dubois (7) opinandum est, in illo Ceiarii montis ca-meierio antea oraiorium fuisse, et deinde postquam S. Marcelli ossa if)i quieverunt, et
ciim

fama miracu/orum sparsafuerat, in.signem eo loci basiliram constructam fui.ise. Fatendum enimvero
ex texiu Gregorii Turonensis, sanationem itagnimodi referentis {&) oratorium super fumiiInm existens certo demousirari non posse. Miilto vero minus audiendus est Launoius, qui puiaint
est

universum reddita sospi-

Nec mirum si Deo prfesens Mareellus baic peragat, qui ab eo corporis interstitio absens olim non minora in simiti re patrarat. lla^c Gui~
hertus, qui in uttima phrasi adfugatuma Marcello serpentem manifeste alludiL
'^'iliisilumus

tate recessit.

ideo S.

quia

ea

Marcellum /// istaha.sllica srpnltum fiiisse, mater evrlesia rrat, ipsiusque Marcelli

^-

In historia

iirbis
et

"
^-

et dioeceseos

</"(!

Parisiorum,

IWtllS

M.iiTellus
'''-''! il
II

r.

rovheris (3) sequeutia hr/o : Hes notatu digna narratur de domo quje in via dicta de la Calendre, intranti in illam pcr

auctoribus Lef>euf

Quam sententiam Vale.\-ius aliique validissimis argumeniis desfruntii (9). //arr- srntentia ridetur riiain piujnare cum ipsis Marcelli Aciis.
cathedralis.
dis, die

Elenim Marcellus aquam episcopi manibus abluenEpiphaniorum ante missam, haurit efiuvio

angulum vias dictje de ad dexteram manum

la Juiverie.

quinta nmnero

Sequana. Quod facile intelligiturjuxta ."tenteniiam rotnmunem,quum rrclrsia raihedratis prope Scfpia-

est (scilicet sec.

XVIll).
in
illa

Traditur Marcellus, Parisiorum antistes,

nam sita esset : in Launoii sententia torum pas.mm faciendum fuit.

74.

iier

octingen-

t-

LXX[.

'''

P'' y^ori(t roiifessoniiii, cap.

p.

l.\x.\ix.
iii,

(MJgne P.
L.
t.

L.,

73.

(5)

Les
I.

Irois ilots de ta cit^, p.

p. 51)5.

29. (G)

I{ist. eccteit.

895.

IP.

954, 955).
[,.

(2) /;* vitff .si(rt,lib.

ciip. 18, (P.

litt

CL VI

Purisiensis. t

(3)

Histoire

lie

fa ville et
(4)

toni. III,

19

sqrj.. edit. IS(i;j.

diocese de I'aris,

nuin.7.

(7) Ibii!.,

pp.

5G-i, .5(i5.

(S)

Vid.

(9)

Apiid Dubois. Unw.

I,

p. 5Ga,

Antii/uHcsde I'uris. pp!

11.

Quidquid

; ,

262
Smtio IX
tiipntio
fit

DE

S.

MARGELLO EPISGOPO.
tantum fit Decani et fratrum
vilegiis auget. Ecclesiai iUius

rliricorum
S.

Maicelli.

Quidquid fuerit, certum est seculo IX anno ridelicet 811, chricorum sancti MarcelU mentioncm fieri. Quare nihil impedit, quominus credatur episeopus Madelhertus una cum comite Uohindo canonicoH in Sancti Marcelli hasiJica instifuisse; atque ita hxc fitndatio ad CaroU Magni tcmpora ascendcret, Carolus Simplex di11.

S.

inennie,

structura

MarceUi quos priad annujn

1040 pertinchat, quamquam succedentibus secuUs nova additamenta atque ornamenta adfere

juncta fuerunt. Nunc ruinse vix paucx supersunt quas anno 1878 meisocuUs u.mrpavi. Corpns sancti

ploma
ctat,

dedif,

quod hoc

S. Marcelli

capitulum spe-

nnde Duhrnd errore nomims,juxfa Leheuf, diploma ipsum CaroloMagno attrihuit{\).E.rstant litters, aif Leheuf, anni 811, Juxfa quas annirersario Sfephani, Paris/orum comifis, assi.^iterecuin aliis dehehant clerici sancti Marcelli. Tesfe eodem

S. Marcelli, sitx in ripa

Leheuf, Utulus aiini 847 mentionem facit terrae Essonere propc EssomB
;

ricum
est.

peHinuissef,

qux quum ad S. Marcelli abi>atem posfea nomen Vills-ahhatis (ViUabh^) adepfa

riffai ecclesia

popHlornm ad sacrum sepulcrum accurrenfium. Erat enim snb ipso ecchsiai sanctuario saceUum subferraneunij quo in medio altare pone quodS.}/Liivce\\i lapideum sepuJcrum Ugno vestitum, nudum opercuU uno fantum loco. Ex iUa Japidis pnrfe ahrndebanf fidcfespuJrerem, ad sanandos morbos. Exemplum ex Guiberto de Novigento supra, num. 8, attu,limus. IlaiC de eccJesia S. MarceUi sufficiant reliqua Jegi possunt apud Lrbeuf et Cocheris, sxpe citatos, unde magnam partem pnedictorum desumdevotio

Marcelli hinc aherat, vigehat tamen

liujus

sola in Parisiensi dioEcesi

psimus.
tos

De

reUquiis S, Maixelli satis dicfum est

patrouo

S. Marcello gaudehaf. Ingelu-inus,

Pari-

in prascedentibus.

De

sacro corpore diiigenter peri-

siorum episcopus

XL VIII, qui sedif annos circiter

Mar-

duodecim ahanno verisimilifer 871-883, ut jjutant

aucfores GalliiE vhristianie (2), canonicis S.
celli e

Parisiorum saeerdotes infeirogammus, nihilque didicimns; unde credi fas est fempore subversai

reipuhlicx, in fine prmcedentis seeuU, sacra ossa

periisse.
13.

suo quindecim mansos donasse dicitur (3). Am^chericus, Parisiorum episcojms L, imminente

Memoria

S. Marcelli

Parisiis perseveraf,

Imaffines statua

el

Normannorum

persecutione quindecim
(4).

mansos ah
vero,

scuJpfo lapide ac picturis muralihus. Ingredienti

Ingehrino donatos abstulit

Theodulfus
restituif,

qui Anscherico successit, eosdem

addidit-

ecclesiam catJiedraJem a fronte, per porticum dextram, sfatua S. Marcelli in oculis est, una cum
serpente e muJieris sepulcro egrediente, cujus Jtisto-

S. Marcelli,

que uuurn e suo ad luminaria, totamque donafio-

nem a Carolo rege (Simplice) confirmari curavit VII id. ocfohris, indicfione VI, anno regni 24, ab incarnafiot^e 918. Benedictus papa VIII, instrumento quod notis chronologicis
caret,,

nec

famen

narrafionem infra iti Actis legendam dabimus. Jsevam amhuUtcri quod cJiorum amhit, visitur S. Marcelli saceUum, miiris pictis. Eestus Marcelli dies inde ab antiquo fempore agitur die 3 yiovemrias

Ad

juxta auctores GalUx christianx (5), anfe annum 980 extendi, nec post 984 differri pofest, confirmat-if

hris, ob fesfum Omnium Sanctorum e proprio lcaJendarum die remofus.Eesfum transJationisjam

EUsiardo, Parisiorum episcopo LIX,inter aUas

a seculo
publicx

X die

26 juUi celebratum
calamitosa

fuit.

Ante

ahhatius, ahhatiam quoque S.

Osau
S. Marcelli 7

MarcelU

(6).

12.

Nortnannis

infestis incursionibus circa

Pari-

sios grassantibus ossa sancti

Mavcelli e tnnmlo

ecclesiam

cathedralem tramlata, in
jiriorem
loQitm
rcditcla et

extracta fuerunt, ac translata in ecclesiam cathe-

fempora ossa S. Marcelli solemni pompa per urbem circumduci solita erant. Nnnc vero vixpauci Parisiorum cives S. Marcelli meminerunt. Vfinatn sanctissimus epi14.

subversionis

Bominx Nostrse : paulo jmst ad locum proprium reporfata, inde iterum ad cathedrahm
dralem
translata sunf, oceasione luis ardentis,
ibique

scopus tniserrimsi pafrias subvenire dignetur.

Vitam

S. Marcelli, auctore, ut
tijpis

opinamur,
lectioni-

Diiplfx
S. Marcelli

anno 945,

Venantio Fortunato, ssjJius

cttm

expressam, nos

itcrum in
calhedralem,
7iutic

GaUia. Interim

manserunt nsque ad rerum suhversionem. in S. MarceUi hasiUca vastantihus

muliorum codicum mss. varianfihus

Vltn.

bus

suhjitngimus. Breriorem Vitatn ex duohus

periiase

tu'tienttir.

Normannis destructu, postmodinn resfituta fuit, nomenque abbatiai vigere desiit. In hidlaAdriani papai IV,quam tradit Gerardus Duhois (1), mentio

uno ex ecclesia S. Salvatoris UltraNeerJandia, aitero ex Carfhusia Ultrajectina, priori subnectitnus.

codicibiis mss., jecti in

(1) - (2)

Hist.

tle

la ville et

du

diocese de Paris, edit.

cit.,

Tom.

VI, pp. 35, 3G.

(3) Ibid., p. 3ti.

cap. V.

p. 39.

(4) Ibid.,

p. 553.

(5) Ibid.. (7) Ibid.,

p. 42.

(6)

Dubois, op.

cit..

tom.

I.

tom.

I,

p. 566.

VITA SANCTI MARCELLI

EPISCOPI ET GONFESSORIS.
Vitam
1.

S. Marcelli, episcopi Parisiensis,

editam apud Migne, P. L., tom.

:

LXXXVIII, Jiic novis curis

edimxis ex codicihus mss. qui

seqmmtur hoc ordine

e hibUofheca natiotudi, tnemhraneus, foJio minori ; non unius seciiU mann.^cripfa (Vita Marcelli Parisiensis videtur esse scripta manu sec, rel XI), 5275. 2. Parisinus, e hihUotJieea tmtionali, tnembraneus, folio maxitno, sec. XIII vel XIV, " 5353. 3. Parisinus, e hibUo-

Codcr Parisinus,

contitiet

tJieca tiatiomdi,

memhraneus, foUo maximo,

sec.

sec.

XII, n" 17006.-4. Pari.mins,

5. Parisinus,
e

e bihUotJieca

natlonaU,

meinbraimis, foUo maxitno,

ncus^ folio
6.

saltem XI, n-

1543G.

hibliofJwca nationaU,
sec.

maximo, non imius secuU manu conscripfu-s (Mareellus videfur esse Parismus, e hihliotJieca tuitionali, membraneus, foUo maximo, sec. XII, h"

memhraXII), n" 14364.

ehibhotJieca nationuU, tneniJ,raneus,foIio tnaximo, sec.

2>uhhca, memhraneus, sec.

XIL

XIII, n^

11.552.

8. Trecassitius, ehihUofJieca
foiio

167.33.

7.

Pari.-iinus,

9. Divionensis, e hihJiotheca publica,

membraneus,

maxitno,

sec.

XII

DIES PRIMA NOVEMBRIS

:;'5;rPrologus
xcnpioris se
excusantis,

"'' '--'-^^^^^^^
PROLOGUS.
sa

sancto et moritis obtinentibus apocaritate fundato, nieo lumini prreponendo, domino et dulci patri Ger'

llomino

stolico

viro, in Christi

mano pnp;ie Fortunatus ^. Facundissima illustrium

oratorum

in libris b non Pauca quidem ad nostra lempora relatione vlvente perducta. ne in totum, quod sui amatores m postorum qua^rorent, doperiix-t quia

fraudavit,

qnoniam quidquid

hgitur, vento oblivionis aufertur. de ejus gestis felicibus sunt

etsi

sancta

ingonia

sermonum

membra jamdudum

flore

varianto

sepulcro sunt

distincta, ot eloquii vernantibus

pampinis obum-

sibi viles causas sterilomque materiam quaerere ^ ut magna dicondo de minimis,

brata, solotit

condita, non tamen miracula sunt sopulta, quaj tanto clariora sunt, quanto plus memoria vivere '

moruere non

scripta,

quoniam

licet

videantur ostcndere
qui
"

sui

fluminis ubertatem,'

habentcs intra se fontos eloquentije, de ipso sicco themate didicerunt undas haurire.' ^

lur in pagina, fixa sunt in cordis inter hsiec '~ difficilia dubito quo
vel digitos
>3

non tenercnmembrana. Unde convcrlar, utrum

,

Undo

quidquid

illis ^

injungitur,

sius expiicatur.

Verum

st

intelligontifB

carmine irriguo copioquicumquo anguariditato torrontur,nec hahent

e contra.

ad scribendum prceparem cum Scd difterre non licet quod Pater injungit, cum se magis Ipse gravi pugno
dictare lingua fomiidet.
foriat, qui
tibi

repugnat
et

prsertim qui.utobe'=*

affluentiani inundantis eloquii, por reficere, vel su^e siccitatis possint

quam

vel alios

inopiani tem-

Nam

perare, tales non solum aliqua per se dicere non ' appotunt, voruni otiam si quid eis injunctum fuerit ^\ porhorrescunt, quoniam quantum doetis proloqui, tantum indoctis utile fit '* taccre.
^-*,

quod sustinere non valeo, libenter imponis '. Major onim " devotio ' in re difficiii comprobatur '''. Denique '^^
id
ibi

dire

>*

me

docoas,

plcnus

illi

do purvis

magna

affectus ^' est, ubi ^^ etsi virtus non tolerat, tamen animus non recusat, et ego niagis hoc venerer ~\ quod caritas non leviter exigit scd audacter extorquot. Deinde -* ex hac parte mihl ipsi conve^'^

disserere,

isti

de

magnis nosciunt vel parva proforre. Et ideo quod ab aliis qujeritur, ab aliis formidatur. Sic
beliigesi

niat proficere, quia qui

magna imperat

''

ducere

rator expertus in arniis

damni

ad majora festinat. Quibus suggestls, voluoram ^? hoc opus aliorum lingua nitescere potius quam
nostra sordere
tur
29

esse deputat '^

non
sicut

possit jugitor

'

invenire

quod

vincat.

jimhiou uisi
'^

t-^'f'" quod venusti sermonis ornamenta conunendent] quid tibi visum fuerit, Pater beatissime atque amantissime, cunctanter - admjror, ut de sanctissimi viri

" fortis requirit ' unde ducat spolia, sic debihs mofuit ne ducatur '^ in pn^dam, ot quod acer invenire desiderat, iners vel audire formidat. 2. Cujus oxempli gratia, cum ipse sterilis scien^'"^ convenionter accuser, ncc sit in me aliquid ',

Sed

sed quod primi differunt vel ultimi prosequantur. qua; ^^ cuin displlcero videa;

eloquio, placere incipiat ^ vel ex voto.

ANNOTATA.
a Lappata vilitas idemsonarc videturac lappa est aufem lappa cardui gemts. Sed, uti in Comm., n. 4, ex Lucfuo didlcinius, alicubi teste Vavilis

lesio legitur Itala

litas.

Patavinitas pro

ita

lappata vi-

Marcelli antistitis vita, nullo rme

elaudonda. et de illa cceiesti lampade me aliquid dignum committeres scintillte cum ego
,

pauper ingenio, et ille dives sit merito, ogo sim humilis in sermone, et ille sit egregius in mercede prajsertim cum vobis ^ multorum pruden;

Sane peri potest ut Fortunalus scripserit non quod omnes codices a me visi habent, sed Itala Patavinitas mde sijUahis male separatis pejusque correctis lectto communis nata sit. Certe nec lappata nec Hppata latine dicitur,
:

b Nihil ergo in scriptis invenit auctor,

tmm

famosae
*.

abundantife

sufficiat

eloqucntia

Gallicana, ot quadrafis juncturis verba trutinata

Qui si velirit, sermone possunt dopingere quidquid animus figuravit ^ apud quos ipsum loqui dictare sit, et qu^ vix
corde concipitur,

procedant

CAPUT UNICUM.
S.

Marcellus niiracula
'

patrat.

niox in pagina res fornuitur. Cur itaque \ ut dictum est, inter Gallicanos cothurnos, ita lap

Ileatissimus igitur
Parisii,

Marcellus antistes natus

:

a plano pede ire prjesumat, ad rum comparationom veiut inter rosas et nostr lingufe vilis saliunca

pata

vilitas

g. iviarcellus

(|uolilia,

respirat? Accedit

"

etiam ad dilficultatom ingcnii impodili ros altera,

quod de actlhus beatissimi Marcelli piurima sunt

invisenda
lacile

temporum vetustate subrepla, nec memoria reeolit, quod annositas numero-

\ orectus ' in coelis, mediocris parentibus, sed meritis celsus. Cui hoc fuit nobilitatis lumen insigne, Christo sine culpa sorvire. Non de goneris intumosccns suporbia, soil " habcns de monbus ornamenta, nec sumens de parentali ' laude jactan1 1 /! 1
.

sed

civis ^ paradisi

in ierris humilis

muus
Payi-fii!^,

^"'^''" *;"'"''

"""*''"*
prwaitiis,

tiam,sedgratiam^possidcnsinvirtutisexeniplis^:
obediret
9. 7.

Num.

1.

om. nlu.

\
^

om. .5 con: 6. om. %

li)

_ (>,

proJo,jum om. 1^-U.

hanc iiiscri/iHoimn
*

viioium
quja
,'.

1
5.
io

q. g.

S.

!).

repuui 4. .5.
2.

- quod _ augustiie % - suppietum.post - 2-4 8 - om. -" _

% 3,
.3
f.

5,

vir.
'

ill.

h.

inquiicre 4

"^

om.

2-8.

'"

imponas

la

om.

% 3. 6, 8. virlus
om.
S.

9.

1.

" om.
6.

2, 3. G, S,

'o

atTectus add.
-^ ^*

iHis add. 2. 3.
ii

2, 3, G, 7, 9,

-'

effectus

4, 5.
.5.

9.
9.
{)-9.

23

e.

i.

3. 4.

i.

e.

f.

(i.

S.

sil

(i

um. 2. 3, (e. m. - deinceps (J-9.

4. h.

h.) h.

m.
5.

e. 4.

7. 8. 4,

^^

4. o.

,i,

.._

in.jujrit

malueram
3.

^^

viluperat

1.

-^

qui
-

ubi om. aut veneror ^ optaverain

=
2, 3. 7,

8.

2, 3. G, 7,

2, 3,

-''

videiintur

t,

5.

^" in-

reiluodlur

.5.

Nnm.

8
12

a. in
7.

*
^^ita
r,.

procpdal
om.
2.

_ |ipp.,ta II - om.
5.

animo fifrui'averunl 5 _ o _ nuniero 4 5 - obedirem

5.
1 i

me 5.

vehemonter
3.

4, 5.

cipiant 4,5.
3 no))is 4.

Num.
13.
*
1, o.

'

a jjj.pjjjj
,-.

10

4,

_ sed add. "jratia

13.

om.

4, 5.

^ est ^

14.

^ faetus est add. om. 14. parentili exenipla H. virlulum cxempla 12.

esl ndd. 13.

add. 8.

"

'

d. u. 2. 3, 6-9.

^*

3,

intra

m
A
intra se suos thesauros retinens,

VITA

S.
'"

MARGELLI EPISCOPI.
5. In
'

Deum

nunido
iste

religionis ordine

subdiaconus est
^

effe-

Sub,r
e/iilaj"^""

corde complectens. Sed cuni Ghristo pauper

ctus

-.

Itaque

cum

diaconali

ministerio fungere-

regnavit, qui in huniilitatis conversationc, in caritatis ubcrtate ", in castitatis luniine, in jejunio-

Epiphaniorumhauriensaquam de fluvio Sequange, dum beato Prudentio ^episcopomanitur, In die

"'/""( o/fcrr

''"^
'"

"""nti,,'-

rum pinguedine
disciplina; '^ ut

ita se

totuni co^lesti tradidit

ab ipsa

infiintia

deret

'*,

et positus

in corpore,

maturus ascenquasi nihil de

'**

carne

'^

portaret. Hic itaque beatissima

insti-

tutione succinctus et venerandis

prius sacerdos

" operibus pene quani clericus,jam dudum dignus

'^

mutatis elementis vini est. Quo viso obstupescens pontifex jussit ex ipso urceo in callcem sacrum defundi ' unde ^ universus populus missa celebrata ad ^ cominunioncm accepit '", et ipsum vas
offerret,
*
' ;

bus abluendis sapor inventus

"""""

cum ad "
si

qui susciperet dignitatem, antea paratus

ad

id
-"

non tactum

plebis'^ muititudinem"*suffccisset'^ ac '^ et integrum '^ sic ' plenum '^

'^

quod
tiatus

erat siiie niora futurus '^ calcata vel criminibus

^',

nmndi
-^.

permansit. Cujus vini mystico

beneficio

^o

pompa
^^

cum

divinis armis ini-

accingeretur
lioste

mam-" de
Ghristi
^'

ad spem felicem publico relatums -^ in

-^ ^"

pal-

postea multi sanati sunt. Ecce virum sanctissiluum, qui undam ^' sumens a ^^ flumine, vina -^
fudit cula,
-*

militia

in calicem

'^'\

exercitando
^"

lector effectus est, ac

ut,
^^

dum
uvas
^'

portaret
^^

Sed unde tam nova mlraaquam, quodainmodo

illi

seipsum

^^

templo Christi pro primitiis offcrens

saerificium, tiostia
^^ victae^^

quasi

expriiueret, nasceretur

pal-

velut Abelis

carnis

mesinpalma?Vere

ot purae ^^ nientis
clerivus
faclits.

4.

rito

exceptus est. Qui clarior mercede - quajn nominc, et me^ major quam gradu, sine offendiculo suum
'

miraiulis
liarescere
cofpit.

gerens officium,
accepit a rege
vitis
"^

cffipit in

miiite * crescere
"

quod

beatum Marcellum sunmia veneratione colendum, in cujus manibus uno eodemque momento floruit vindemia,et torculata sunt vina ^^. Videmus non uno in loco beneficia divina concludi ^', dum quod prtecessit in Gali""

^. ^,

Gujus occultfe

rtiutius, velut
^

Ia, successit

in

Gallia

^-.

Ibi
**

ad nuptialem
^-^

palmites

coepenjnt fructificare

virtutcs,

mensam
hic qufe

^^ ^^

Christus aquas

vertit in vina

nec pertulit in eo sua dona Christus abscondi, quoniam quod '**desursum venerat ab eo humiliter
videbatur amplecti. Denique
ricali

ad mensam

Ghristi sufficerent,
^'

nova
sex

vina sumpsit altare. Illud praecessit

tempore,
^^

cum adhuc
'-

cle-

hoc honore.
hydrife
^^,

Nam

quod tunc dederunt

tirocinio celaretur,

miracuHs proditur "

hic unura et

et signis coelestibus illustratur.Gontigit

vice, accessit
'^

quadam
Qui

ad

officinam fabricaleni ".

ut,

despectus ab artifice cogitur

cxtracta de ar'^

dente camlno

ferri

massa'^ cadens
attollerct
'^,

manu sua "

^"

Sed tunc effecit *' ut ut famulum non celaret. 6. Veniamus ad illud miraculum, secundum ^ ordine, non bonore. Itaque cum ^ vir sanctissi'

modicum vas explevit *". se Dominus proderet, nunc

Alia vice
'iqttii

ferrum

'^

accensum

et

quanti esset

mus

quadam

vice ex sui

officii

servitute,

aquam

niiitaturiii
bulsaiuiiiii.

ponderis enarraret.

Tunc

vir ^' beatissimus ^^

non ignarus totum de Christo praesumere et quantEB ^^ virtutis causa sit in rebus non turpibus
obedire,

manibus venerabili ^ episeopo porrexisset ^ mox inde balsama cceperunt fragrare \ et duni unda
curreret, visa sunt chrismata respirare, ut

pene

mox

supposita
:

manu ferrum

altius ele-

pontifex crederet se

manus magis * ungere " quam

De calore calet ^, sed vovem jyotiQuod postea tantum ad stateram " inventum est, quantum ejus vox -' librata praevavit, dicens
^"

lavare

dera

hahef.

dixerat.

Sic in

una specie duplex miraculum

foci -^ calor exureret,

et alteras aquas qucereret ut priores undas ablueret. Quo viso sacerdos venerabiliter obstupescens, Deo gratias de eomperto munere retulit. et beato Marcello reverentiam " de reli'**,

propagavit, ut
ferri

eum nec

nec

gione servavit,
ret,

dum eum non

'^

talem. qui
"^

''
'*.

servi-

pondera
^',

fefellissent.

Jam

defectis

^^ vitiis in

sed potius cui

serviretur agnovit

Unde
''''

se

libidinis

vaporem
portavit

libere

dum

non habuit, qui tam incendia, se ^^ non ussil ^*.

^"

quis tantum

ignem vinceret, ante ^ flammas ^^ carnis exstinxit, et ut in ^^ ipsa pensa non G falleret ^^, probavit ferrum ponderosa ^ virtute.

Nam

ut elementi

admiretur '^ condigne '^ in '^ cujus dextera ex aqua fiebant vina vel balsama, et undarum pallor ^' aut ^^ in ruborem ^^ conversus est aut ^* odorem ^^ ? Jani
tunc
illis

" subdiaconum

prfiefigurabatur indiciis futurus ponti-

~
1.

'

U.

inde, 5. om. 13. iaccessit 12. U. " " iatturus 7. om. % plehi crimina plebes plebem U. om. " iniliandus accederel \-2-H, " suffecit sufficeret (ac n. intactum auspiciis felicibus spatiis felicibus om. om. 12- U. plenumque 13. om. autBpatiisfelicihus - palma relalus 12-14, "mystici 12- U. ^"beneficium U. aquam 12,unda " episcopi exercendoS, exercitandus exer- U. de - vinum fundit U. citatus in add. 12-14. Abel palice exercitandos qui om. 13. " quasi 14 hosliam 12-14. se U-II. verum U. vinea unum Nmn, quid mercedem meritoi-um includi conclude 13. G.) om. *mililiEel4. Ma-r.)agere. "occuUal2. in mensa 14. ^ aquam 1.2.6,8. vinuni 13,14. 12-14. palmite crescere ex add. _ qui - quK^ om. (m. om. - namque ex bydiia implevit exstitit ut accederet - Num.e. illum in U. U. ^o;. alem intfrmediis 12 cum add. Marcellus add. virum sanctissimuin U. officium fabricale massam - candentem U, candens viro suo add. porrexit U. flagrare U, U. om. candente " (m. om. ferre fraglare om. polius 13. 'Mf.ac. essent 14. "*(ut pene-lavare) U. " venerentia U. at.fer.2,3, U. om.% - quanla U - Marcellus ndd. ab ipso add. cognovit U. add U. (de om. pondos pondere quod tanto subdiaconem cotandum - sUitera U. i^mjs igne 2.3. suhdiacono subdiamne 14 " admireretur desectis vapore U. condignitas (ex U. " ex om. - sed om. exussit 1.3. " anteal3 namma - om. U. - " fallerent U. - pon- bant U. pallorum U. - om. 13. robore roborem odore et
c.a. 3. 6-9,
>

14.

dedit incederet " de bealissimus pi-jpparatus %

>^ c. <1. 4. b. '*

Deo

14.

(qui-uberlate) om. 13.

2. 3,

^-^

(ila se) istas et

Num.
s.

5.

(j.

14.

11,
^^

accenderet

conali o, 12.
e.

denique vero in 13. * Prudenli 12. U.

^^

^ e,

est 13.
13.

venerandus

2, 3, 6-9. 4.

om.

subdia12,

om.

U,

'

fimdi

2, 3.

7-9.

12. diffundi 4,
12,

5.

3.

(1.

7. 9. 3.

l!2.

est add. 2, 3, 7, 9.
10. l-i-14.
a.
i.

oih.

(i.

so

^i

'2

12.

13,

12, 13.

10,

1^2-14.

^s

10,

2, 3.

8,

12.

'^

(n. t.)

12.

si

6-9.

2* (a. o.

f.)

12.

13,

t.)

13.

'

13.

i^

>

14.

^^

13.

^e

11.

12.

23

12.

B3

14.

-'*

2, 3. 6, 7, 9,

13.

14.

-^

so

sr.

6. 13. 14. 28

^s

12, 14.

u. q.

13.

31

^^ vita- 14.

sflpii

1-3,

3. 4. 6-ti.
8'

^a

14.

^"

14.

4.

14.

14.

12,

4. c. d.

"^ (s. ^^

i.

14.

14.

^^

<edd.

13.

fructificari 12,
13. 14.

4, 5.

38

12, 14.
12.

3'

2. 3, 7-9.

as j.

i.

5.

ao (g, h.)

'0

S.

14.
la

p.)

'^

2, 3, 6. 8. 9.
Hrfrf.

*>

13.

adii. 2. 3, -9.

2, 3, 6-9. 13.

orfici...

'

14.

12.

12,

deletis
i"

13.

12.

13,

"

12. 14.

12,

2-4. 6-9,
14.

'^

13.

'

1, 13,

5,

1.3.

s.)

5.

2, 3. 5,

6, 8. 9.

13.

adil.

at.)

fer. at.fJ-9, 11.

<

-'

oni.

1- oj.
'^

3. 6-8. 12.
8*

^2

13. 14. 12,

=8

ei

13.

i^

13.

(q. t.)

12.

c. c.)

13.

14.

13,

14.

'"

2. 3. 6. 7, 9,

' v. e.

6-9.

=8

12,

14.

-"

12,
>8

13.

13.

6.

(iefactis 14.
13, 14.

ao

ai

liberi 12.

^-

13,

12,

aa

13.

14.

-*

a.

f.)

flue-

13.

21

''

12,

'

14.

13.

"

^*

dere se

13.

-'

1,

.'),

4,

pondere seu

12.

12,

U.
fex

"

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

fex 2, qul di|,mus esset chrisma " tractare. Et ciim adhiio subdiaconus hausisset ^s chrisma de flumine, merito digiius -^ erat ut ^" factus sacer-

mces armaviteloquioetin
verba

dos hoc sanctificaret

A(leiiiJ>fii>'>

in fonte h,

rocis u.tittn

ephcopii
resftifuit.

reticeri non dehet quod praficit auditori quia ^ de paucis ^ quie memoria recoluntur, quidquid dictum non fuerit,
',

1. Illud

quoque niysterium

per verbum. Quid diutius profraham-! Semper tucuisset episcopus, si nuuquan, requi 1 set Marcellus. Vere digims beati Marcelli sormo
ut

ore alterius fudit

gregem Domini

regeret. qui dedit

.salutem.
8.

pastori ^

aut invideri creditur, aut contemni. Igitur quidani clericus, Nonnitius nominc, annorum circiter

decem, propfer suavissimaj vocis tinnibulum * et organum de fauce proIatum,qua eontingebat anlmos popuh delectari ', cum reperdulcedinis
>*

sub corde Quia etsi de re terrihili in relatiouo metu. est in Eedificatione fit ' fructus. Porro autem cuii; Ijeatus Mareellus, quod semper possedit moribus
-^*

to Mexere

Opera; pretium credimus

'

etiam in paginis
infixa

qu^ multis^sunt

i'Wtitg
episru/iiiN

pcraituri
(/rfn.tiiK

'^

Ubfrtairtii
rrifillt.

cussa in auril>us solita esset aura blandiri ^ jussus est ab archidiacono "^ mellita
"^

esspt pontiiex ordinatus.

quam
'-^

dignitatem

teneritudine
''

decantare.

Quo

facto prfeeepit

'

ipsum puerum

episcopus flagellari ^^ ob hoc quia '* alterum '^ jusserat ipse cantare. Itaquc dum clericus caeditur, episcopus ^^ lingua damnatur. Mox enim ut cla-

mor
ore

vapulantis in
^" discessit, et

ptivavit pontificis
iacti
-^

aurem '' sonuit **. vox ab '" novo pnedone -^ sonum -^ ^avox infanlis. Sed si causa
-^

comnon poterat ad altare pertingere, sed cum " omnes transirent ', quasi meta c^pit stare, ut videretur non ad communicandum sed ' nunierandum populum advenisse -.Quem conspiciens
axl

reputabat ' magis '^ oneris func quidam de poj^ulo duin

sibi

'

quam
vellet

honoris
'

'^

nuimunein accedere, manibus retro

ligatis

pontifex

Hiterrogavit

eum

'

quid

tecerit.

Respondil

jjecei

requiritur, cur

contigerit

inveuitur.

Denique qui puerum cantare prohibuit, pertuiit vocis dispendia ^^ quia vocibus invidebat. Cui ergo non nocet invidia, si episcopo =" non pepercit vindictaVUnde quis -^ quod in altero ^^'idere non

casse se. Cujus confessionem d agnoscens, dicit Vem, accede ^^ et ultra non pecces.

Qua

jussione

absolutus ad
benoficio

communionem

-^

accessif," duplici
^

non habebit;imo hoc sibi denegat, quod alios 2 habere non optat. Omnis 3 enim qui alteri lapsum parat, jam cecidit, et antequam inducat ^' in laqueum ^^ tenetur ipse ^s captivante peccato
cupit
ligatus ^,

muneratus, de pra^terita culj)a veniaiu ^^ consecutus. de futura vita correctus ^\ Quanta huic erat in sanctfe Trinitatis
Eequalitate fiducia,

cujus

mens
-^

sic libera

per singula verba profere-

bat miracula
^'

catenas

est

cum magis

si

proficere volumus, alio-

? Sed ^" lieet satis fuerit religati sermone ^^ dissolvere ", tamen plus laudabile quod in Christi amore visus est

profectus nostros esse credamus. Itaque idem^ssacerdos per triduum, etsi deambulabat per compita ''^ tamen jacebat ^' llngua sepulta.

rum

peccata donasse.

Non enim

sonus poterat ^^ repercussa palati camera resultare. nec *" intra sepem *> dentium vox ^^ lingua-^a rotante''* dIsponi,sed totumquod

Exsequamur et illud triumphale mysteriuin cum sit ultimum ordine, anteponitur ^ jn vu-tute. Matrona^ qua?dam i^rosapia * nobilis, opi9.

Serjiriiti-m

quod.

'

aditllerif
iliulirris

malo ^ maculans crimine " quod fulgebat ex genere, postquam dies ^ fugitivce \lise rapta
vilis,

nione

tumiiluin
/)c(eiili-iii

luce

domiiif

ii/i/iie

conclusit,

perdideratoremuto-iCprodebat.Tunc beatus Mar-

ad tumulum '"pompacomitanfe,

aliegit.

cellus his verbis appellat pontificem. Licet intdli-

pastor bone, tJbi*^ talem casum de culpa quidquid vis, in nomine Domini sermonepi-ornuijM-.ms dictis,adhuc beati Marcelli
ffdrn,

'^ condila, horresco referens hoc contigisse post '^ funera '*, quia duplex nascitur lamentatio de ''' defuncta '.'

sed non profutura processit ".Quo

veriisse ^^, tajnen

sermo volvebatur
caret.
ille ^^

* in ore, et
'**

verat obediebat. Deinde

jam quod imperaantequam iste ^^ expli:

Ergo ad consumendum ejus cadaver " ccepit serpens immanissimus frequentare, et ut dicam

membra bestia devorabat, ipse draco factus est sepultura. Sic '" infelices ^"
clarius, mulieri '^ cujus

respondit dicens

Vos mihi hoc

fecistis,

exequias
post

^i

jussio fait ut alter cantavet (piam ^^ ego praiceperim ^*. Et dum ista ^ loquitur ^\ amissie

qmrum

mortem quiescere

serpentinus hajulus impendebaf, ut -cadaveri -" non liceret,

^*

vocis gratia
coni, qui

"

reformatur ^^

meritum subdiavice''''',

et cui vita? finis uno semper mutahafur in

bilein et valde

loco jacere concesserat,

pcenas.

casum
in

-^

exsecra-

vocem

restifuit sacerdoti, et versa

quod aecipere debuit, hoc

timendum-": mulier quae conjugii"

indulsit

c,

qui del)iles

"

integritatem

^^

non servavit

mundo

^^,

integra

" pastore U. Nnm. est pagina paginam Nom. - quoniam 12-U. hac - multa auditoiilius et % ~ ut add. Md.p-}oJ. 12-14. tinniliilem contigit U. - om. hanc om. delectaie animus blandive " putabat portabat U. fnreia. oneri 12-U. aichidiacone " jussit oneres U. honori honores U. ^^ei flagellare quod U. factum est cum volens U. " quem episcopi 12-14. " aure pertransirent U, pertraniiierunl U. ad auribus resonuit 12-U. ejus add. eo add. advenisset U. om. coin niodo sono U. lingua? ndd facta munica communicationeni venia quur dispendiuni episcopus U. -^correptus2. 4.5. 12-U. religata U. " quisquis alterum 3Bcatenal.3. ^"oHi. U. sed add.^-l, tum alius U. omnes inducantur U. laqueo U. persolvere sed U. ^ um. 12-14. om. iliaqueatus mld. Nam. add. 12-Ii. anteponatur competa canipeta in add. non add. male 12-14. crimini sua '^awi. 14. U.p.sonos 13. fnijitivam vitam ne U. lenipora extremus add. sepla se per vicem " Unyuam hanc add. om. H. " om. deducla " rolanteni rotandum U. tantuni mutu est " om. dedurta est quod " om. *^ sed add. 5-9. volutahatur i^postea " quod contigit 13 H, '^"denique cujus.y. citeveram U. mulier sed defructie iiuem cdd. w prst-eperam 12-14 4.5. 12-14. 13. exequia 13, ioquuntur ^idUis reparatur 12. quiescere cadaver hunc U. vicem del.ilem debilis U. faucibus timens pr*ter conjufc'ium procasum faucis U. verbum U. om. add. pter conjugium U. integrilate U. in add. mundum
="

futurum
1-2,

pontificeiii

12-14
=

*^

hausit

auiisset
>

U.

^v

om. \%
1"2.

14.

crismata

13.

a et 12.

8.

'

4, 5.

12. 13,

14.

7.

l'1-li.

1.3.

4, 13.

3, (>-9.

2. 3, G.
i

>*

12.

sit 2. 3. 6. 7. 14.

2.

(i.

12.

13.

14.

''

1.% 14.

sit

12.

13.

12, 13.

'^

'a

12.

mrt. 4,

r.

"^

rtrfrf.

4. o, 13.

'*

4, 5.

l.'J.

*. 5.

13

13. 14.

'^

^'^

q. a. o. h. 2.
*i-8,

4,

n.

's

velit

1.

veilit

3, G-9.

'

2-8,

2,

:!,

12,

12, 14.

's

12. 13,

'

13.

i"

13.

^o

12, 13,

^o

-'

2, 3, (1-9.

aa

13.

2'

13.

2fi

13.

^a

13.

-'

13.

^*

14.

14.

34

19.

bb

12.

=8

'iSoHi.

"*'

\-2,

liga-

12.

12, 14.

fiaaliis

13,

13.

13.

s*

="

14.

^i

as

13.

ip.''i

14,

13.

3i

^^

12.

9.

'

in

G-8.
"

'

14.

3B

14,

12.

'

eidd. 12.

j. t. l.S.

14.

14.

'^

13.
13.

12,

'"'p.s. 12,

*"

'

5,

illi

13.

**

*'

12,

13, 14.

13.

13,

2.

'" (a. t,)

\'2.

14.

13,

*<'

S.

14.

13.

12. 14,

13.

'-

(jua 13, ]iro

"^

2, 3.

12, 14.

^o

13.

14.
'"

13.

mj. 13, 12.

2, 3, 6-8.

"' oin. 14.

'^

3. ii.''^

13.

'^

'*

""

13,

14.

^^

ita

^**infeliris 12. 14, infelici

14.
-^

-'

^^
j

'^

re-

4, 5. o

^^

1.

13.

""

^fi

(o_

^.

(,j,.

"^

14.

13.

"i

13, 14.

7, 13.

-"

14.

-'^

1.3.

69

5, et

13,

-*

14.

Novembris Tomtts

34

jacere

266

VITA
="'

S.

MAHCELLI EPISGOPI.
In

jaccro iion nieruit

in sepulcro.
'

Nam

scrpons

qui viventem in crimine

traxerat,

adhuc

secratione

b Fontem hapiismakm intelligit, in ciijiis consacrum chrisma adhibet pontifex a se.

c

cadavere des:vviebat
paviter concurrentes

==.

Tunc ex

ejus lamilia qui

vonfertum.

^^ inanebant, audientes strepitum, et in vicinitate

'",

Scrmonem

accipit clerirus ah cpiscopo, quiim

viderunt ingentem bel^"

hic iUi prBdicandi trihuit fncultatem.

luamde tumulo
tem
et vasta

sinuosis

anfractibus^^ excun^"^

Non jioNsum

hnrtnco non agnosrerc ronfessio-

Quo

viso

perterriti

mole cauda flagellante labentem''^ homines de suis sedibus

cognito ^^ Ijeatus

ncin sacrameiifalcni,ut ipsc aitctor clarc iiinu/t, di-

cens a Marcello hiiic ijecmtori peccata fuisse do-

migiavorunL Hoc intelligensse de cruento hoste triumphum acquiprogroditur, et rore, collecta plebe de civitate
rclictis

MarccIUis

nata, citjus confessionem agnorerat.

Orariam

tjuoil

S. Marcollus

m cervicem
Quod

ser-

pentis injecisse dieitur, eo tempore linteum erat

civibus.

in

prospectu

populi

"'

solus

ahstergendo ori

Tfieroni/mus

ad Nepotiaiiunt
.sudarium

Christo duce ad locum j)ugnaturus accessil. et cum coluber de silva redirel ad tumulum, ohviantes se
*'

(Mignc, I\ L., tom.

XXI J,p.

.5.V.!>J :

orarlumquo non habes,

f/e,

invicem

^-.

dante orationem*^ beato

Postea stola saccrdotaJis vorata futt orariuin. Vide de his Ducangloriari.

Murcello,

ille

capite supplici cippit

venlam blan**

Glossarinm,
Actis S.

edif. Jlcu.srhfl.

dient^ cauda precari. Tunc beatus

Marcellus

f /)(

Silrestri apiid

Metaphrastem

ct

capuf ojus baculo*-' ter^" percutiens, misso in corvice scrpentis orario^ v, triumplmm suum ante ci-

Snrinm
in anfro.

legifur S. SUvcster draconeni conclnsisse

vium ocuIos^^extrahebat.Sic inspiritalitheatro*^

^*" popiilo. solus cum dracone pugnavit. Hinc contbrtatus populus eucurrit ad episcopum, cupienshostem suum videre captivum. Tunc prsebestiam fere tribus millibus cedento pontifice

spectantc

''

'^'^

VTTA BREVIOR

omnes

prosocuti sunt, reddentes gratias

DoS.

mino, et solventes exsequias inimico. Dcinde '* increpans eum.beatus Marcellus dixit^'*:^!/; hac ^^ mare ^' demerge ^'. Mox dte (tiit (leserta tenc, aiif
dimissa bestia, nulla ejus ultcrius indicia sunt
inventa. Ecce propugnaculum patria? in
consistere sacerdotc *'",qui fragili baculo
''

ll.UiCELLI

EPISCOPI PARISIENSIS.

uno

'^

E\

nis.

Ultrajoctino S. Salvacollato

tbrtius

hostem

^-

toris

edoiuuit, quain
"^

si

ballistie transissent,
^*

cum

ms. Car-

nam

sagittatus

rcpcrcutere
'''''

polerat

"",

nisi
"",

thusise prope
ferius.

Trajectum In-

vinceret res divina.

cujus levi baculo

cujus molles

vinim sanctissimum in virtutis est pondus ostcnsum.

'''^

digili

fuerunt catena

scrpentis

''^.

Sic inimicum publicum vicerunt

arma

privnta, et
lllarcellus aiitistes
Parisii ',ab infantia se
sciplinse, et positus in

plaudit in uiiius priKda goneralis victoria. Si san-

de mediocri gonero natus

ctorum virorum cx lactis merita conferantur, mirelur Marcellum Gallia "", dum '^ Roma SilvcstiTim f, nlsi hoc distat in opere, quod draco"^-

totum tradidit

coelesti

di-

portarot, ot

carne quasi nihil de carne ad bona perennia jugitcr anhclaret.

nem

sigillavit ille, istc jactavit.

Sed

''^

quis ejus
^*^

Hic autem

valeat

" miracula '* per singula sermone compreillc

frequentaret,
accessit, ubi

cum clcricus scholas adhuc juvcnis quadam vice ad officium fabrilium

arlifiee cogitur, ut exferri

hendere vel voce proferre, quanta

et

fecerit
'',

"

celaverit

'^,

cum
^"

ea scripta sunt

quse de
operi-

despectus ab tractam de ardenti camino

massam canden-

ipso teste populo claruerunt. His

namque
**'

tem manu sua

enarraret.

attolleret, el

quanti esset ponderis

bus sanctissimus

Marcollus semper intentus,

prseci-

Tunc beatns puer supposita manu,

altius oIevavit,dicens:i>cc/yr('''/e/,
^.

conversationo clarus, consuminatione

puus.beatitudino
tus ^,
^

mox ferrum
postea ad
"

gloriosus,
***

remuneratione dita'^**

sed novem podera hahet

Domino rcgnaturus *^ vincensmundi ^"contagiuiu ^', mundus migravit ad Ghristum die kalendarum novembrium regnante Domino nostro Jesu Christo, cui est
^''
'""^

cum porpotuo

stateram invontum
:

Quod ferrum tantum ost, quantum cjus

gloria

"'

in secula

seculorum. Ameii.

vox librata prnedixcrat ipsius nihilominus manibus mancntibus ad ustionem ignis ' illsesis. 2. Factus veio subdiaconus.cnm in die Epiphani* aquam, quaiu dc lluvio Sequana hausorat, beatoPrudenli episcopo^manibus abluendis offorret,

ANNOTATA.
a Miiltis ej->!mpUs didicimits sanctorum

nmtatis elemontis vini sapor inventus ost.Quo

viso obstupesccns ]iontIfex, jussit ox ipso urceo in

adim-

calicem diffundi, ct
colebrata ad

randfim caditatein simili miracido

innoxii prohatam fuisse.

it/nis

tamjenii

cum universus populus missa communionom accessisset, ipsum

ad sumptionom
13, 14.
"^*

vasculum
ail friiiien
(i-9,

tantjE plcbi

suflbcit,

*"n.m.j.
bat
14.

2, 3, 6-9.

U.

="

(i. c.)

12.
="

2, 3, 6, 7.

^- sipvie-

a"

civitate 2. 3,

13, 14.

concutientes

3^ in vasis 12.

in suis 13.

14.

" flagelliinlem.
ynilum U.
viceni 12.
*" 13. 't.
^^"

b. 12.
''O

14. S" coom. " sibi in oralione U. " om. " li.iculum U. " oraiium 'a oculus thesauro
13. 14.

so fnictibus 12, 14.

13,

^^*

labente

"proppeclo
U.
^"

12,

populo

12.

^^

4. 5.

14.
"'
Tj.

4,

*"

expectanle

piocidentem pontiritem

beslia 14. -- ^^
6

homines
12. 13.

in(W. S,y.
14,

13.

demergi
<^'

"maiiU. ^"demei-gerel2.
13,

^4 ait 2, 3. G-y.

14. -

calenn: serpejiliS. '^G. M. 12. "dominum6. ut dum "namsi^.^. " 2,3, "o. " feceral U. " ea celaverat sint 13. s^heatissiiiius. Mcl. eon.) ow. ^""bea doti sunt titudinern mumlum conlagia om. U. om. " se(d, honor om. ipso mid. U.
"^

ieve

haculum

14.

>

serpente
^e

14.

12,

2.

si

14.

ni. v. 3. 2, 3,

13.

12.

fs

14.

'

4. j.

12.

14.

14.

* {e

p.) in p. c. 13. 12.

^^

^^

14.

s"

14.

"''

|.

11.1

13,

no

14.

"'

^^

ac

el

imperium
14.
1. 1

13,

b.

et

i.

cum

Tatre et Filio et Spiritu

" ut.

Sancto,

unum

frauile baculuni 14.

13.

U. "sacerdolem

" repei-cuteret

hosle U.

&

om.

13, 14.

13. 14.

"^

sectalus 12.

Num.

Fartsio.

c. t.

itaque.

"*

tenel.

" (p. a.)

post.

' (a.

w. c.)

am.

"

Marcellum

atld. 13.

atque

::

DIES PHIMA NOVEMBRIS.

alquepienumetintegrumiitantepei-mansit Gujus vini mysticibeneficiopostea multi sanati sunt.

3.

267
quid focerit. Re.nondit peccasse. G.uus conrcssioncm cogno
fex, interrogavit

eum

Altera vice.

aquam

beatus ex suo officio manibus porrexisset, mox exinde balsama

cum

vir

EX

Mss

'dia

coeperunl rragrnre.et

dum unda

curreret visa sunt

chrismata rcspirare.ila^ut penepontifcx crederet se niagis manus ungere quani lavare, et alteras aquasqujErerct, ut priores undasablueret

Exinde

Marcelio rcverentiani servans, dum eum non taleni qui serviret, sed cui merito serviretur
agnovit.

beato

ione malc maculaus crimine quod cont ax, rat de gencre, dum dcfuncta pompaticc sepulta cr.Jt ad consumendum ejus
v.h.,
'

absolutus ad connuunionem devotu.^"' 6. Matronaqua-dan. prosapia nobilis, o

^^
^

cadaver
et

teu.

man.ssimus frcquentare, non servavit per ^

ca.pit s

rpcns

nmlier

qu^

iSm
|

4 Quidam clericus,NonnitiusnominMumoruni
cn-citer

mnndo mtegra non

Tnnc

pra^teriens conjug

fu
,.o

meruit jacere in^cp

decem propter suavissim^

et

vocis tintinna-

bulum

dulcedinis orgnnum, pissus pst ab ar-

ejus ramilia qui in civitu.e maneba Lt u^ d.entesstrepituu.,etpariterconcurrentcs,viderunt

chidiacono meilita tfueritudiue docantare facfo invidens episcopus, jussit ipsum

gellan,

Quo
fla-

puerum

ob hoc etiam, quia alterum jusserat ipse

dum dericus c^ditur, cpiscopl hngua damnatur: mox cnim ut clamor vapulantis
cantare. Itaque

migravcrunt. Hoc cngnifo heatus Marcellus plebe collecta de civitate

ingentem beluam de tumulo ". exeuntc.u ^ mole cauda flagellanten.. Qun viso portcrrifi, honnnesde.u,s sedibus
'

pro-'

prfledone

aurcm resonuil, vox ab ore discessit, cl novo sonum captivavit pontificis vox infantis

quod perdideratorenmtoprodebat.Tunc beatus

Marceilus hls verbis appellat pontifiecni Licet inteUiyas,pasfor hone, tibi takm casnm Je cuJpa
:

Itaque pontilex per triduum iutra palatiuui lingua rotantc non poterat vcrba formare, sed totum

greddu^elrelictiscivIbusMnconspcctupopuIi solu. ad iocum accessit. Et cu.u coluber de sLa redjrct ad tumukun, obviantesse invicem, draco capife supphce ccepit veniaui blandientc cauda precan. Tunc sanctus caput ..jus
baculo
tei-

vemsse, tamen qtiidquid

vis,

in

nomineDomini

scr-

mojieprorumpe. His dictis.statim episcopo amiss^e vocis gratia reformatur.

5.

Gum

natus, et

accedere, manibus retro ligatis non poterat ad altarcpertingere,sed cumomnespertransirenf quasi meta ccepit starc. Quem conspiciens pontl-

nem

bealus Marcellus pontifex fuissetordiqnidam de j.opulo vcllet ad communio-

serfa tme, auf in

stia,

phum suum ante ocuios oniuium exfi-ahebat Hinc populus confortatus cu.Tit ad cpiscopuui.hostem suum cup.ens videre captivum. Tunc pr^cedente pontific-. bestiam ^ tribns millibus p,-osecuti sunt demde pontrfex dixit sei-penti Ab hoc die ant de:

cufiens, misso in cervice serpentis hoi-ario. frium-

per-

mari

te merr/c.

Mox

dimissa bc-

nulla ejus ulterius

indicia sunt inventa

dem inboiiis operibus consumniatus, die rum novembris migravit '.

o
.

quis beati Marcelli miracula valeat per singula sermone comprehendei-c vel voce proferre Tan'^

Sed

kalenda-

Nam.

3.

'

om.

DE SANCTO PAULO DIACONO

CONFESSORE

BENEVENTI
SKCULO
S. V.

(J.

V. H.

Paulus

colitur
^oiereiiti.

n Beneventana Pinacotlieca Joannisde Nicastro Benemitanss ecclesix archidiaconi posi (1), I ^Emilium Benercnfi epi.^tcopum receusetur ^ ^. Paulus, Beneventan* eccIesiEe canonicus

ecchsia'.,

XX

quod
hebat

in efeuc/,0

quadrum quoddam vidi muro appensum, SS. Martyrum ac confessorum qui

dia-

conus,
divi

cum praelaudato S. ^milio Byzantium ob Joannis Ghi-ysostomi causam se contulit.

etrulsit sanctitate vir,
ci

mefropohtano capitulo prodienint, sequenfia exhi: S. Pmilus sancta,' Benevenfanie ecclesiie

Magna

adcoque diguus

ut

Paulus apostolus

aliisque apparens, dixerit

diaconus, fioruif anno partce salutis 404-; ejus sanctimoniam maximis laudibus Palladius'et Thcodorus celebi-ant. Ibidem in codicc ,u.^. aucfore
Vipera, qui in archiro archieqmcopafus conscrvatur, S. ii\i\\is enumerafiir,

videte ut caute ambuletls, dies enim mali sunt. Quod circiter annum Doiuini quadiingentesimum

infersanctos

quorum

Anuo 1880, dieojuiii, quum ////>* Pauli aliorumS"f Beneventanorum sancforum causa, Beneven'w adiissem,
in

quartum evenisse ferunt prfefati Palladius ac iheodorus in dialogo de ejusdciu Ghrysostomi vita, ubi Pauli sanctimoniam mii-is laudibus efterunt. Ejus memoriam anno quadringentesimo quinto pi-jedicfus annalium parens inmiortalitati consignavit. Gemina habet Joauues de Vifa (3).

Benevenfana non celebiaf. rimc eyo prxsentes aHquot canonicos sollicife inferroffaii, ufrum aliquo cultu in ecclesia cathedrali
hic

fesfa ecclesia

Paulus youderet. Xeyantibus cunctis, haiid famen illico reqiiievi; $ed rogavi senem quemdam sacerdofem, qui

maynam

vif.x
iif

ecclesia transeyerat

partem in cathedraU diynaretur sfatuas, ima-

yines, picturas, tahulas

aula

capifulari

cafhedralis

omnes ej-pUcare, et personariim nomina mihiedicere. Peramhulavl itnque cum socio fofum fempliim, ac tandem pervenimus

<1) t.ib. 11, cap.

I,

p.

75.

(^2)

Thesaunis anUqmtatum

Benevent, tom.

I,

d. 119.

nota U

luni. II, pp.

3 sqq.

ad

^(j8

DE
aliare

S.

PAULO DIACONO CONFESSORE.

niana.
ferant
ecclesiiB

AUUTOHE
C. V. H.

ad

qnoddam erectum

honorem mncfo-

duos
erat

et

diaconum unum, qui D

epislol^^m

rum

anum

Bemventanortim, cujus in tahula siaac facta

suam ad irairem suum

sententia
:

cuju.

tim rldidiaconHmquemdamcumreliqui-smnclis

h^c

Tert.o

jam scnbo

ad

deuictum
esi

simiuh.rum

nomenclatnra

senexr.hi'addiacommimniisset,nUeJn<iuit,
Paulus
Adrocatn sfatim canonicos aliquof,

cw-am quihus senex hnnc csse

affinnnhat lium

?au\mn diaconum

inspidenda esf ad archivum, ad nUarinm instrnmenta; invenioque consecrafonim S. Pauli prTdirli nltan^ ihrnmento, nomen iU

mansuotudinem tuam, rogans ut qUEfi ex compacto contra Jommem episcopum gcsta sunt, emendeniur et ut videtur, nondum perfectum est. Qnare denuo scripsi per hosce episcopos et prcsbytero-=, multum solhciius de pace ecclesiastica, por quam et nostrum imperium pacem
:

obtinet, ut

KJUH
cotisrrrattt
fiiit
iii

cumreUquisreperiumfuii. ^' Culfus ergo S. Paulo diacono ab

Benerentana dehtti securus, ad
Qua; utinam scripta exsfnrent! fjux de sancto viro innotuerunt
linens reducunfur.

Thessalonicfe
ecclesia

jubere digneris Onentis episcopos convenire Etenim Occidentis

.

nostri

episcopi, lectis

vins

adversus

malum

facia ejus accedo.

ac

mendacium

firmissimis, miserunt episcopos

Vernm

ifnirerso

ad jmucissimas

Diiiloi/ii

FaUiiilii

cic

Thcoilori,

Vnicnsfons unde S. Pauli notiPalhidii dialotin injmteros fuxii, Theodori ac Chrysostomi, ima cum gus est de vita iS. Joannis tradifione ecchsix Benevenfnna: : uno aiferore, aut
ex uiroque fonte hauserunf, quofquof de sancto viro scripserunt. Age jnm ex dialogo Pauti diaconi

duos et diaconum Romanae. Quos velim omni houore digneris ut, si persuasi iuerint quod jure expulsus sit Joannes, doceant me ab ejus connnuniono recedere aut,si coarguerint sponte malignos esse Orientis episcopos, ab eorum te
quinque, presbyteros vero
ecclesi.^
:

unum magmie

comnnmione avertant (2). Ita laudatus dialogus in jjersona Theodon diaconi Potuani. Pntef igifur,
jjefente Ilonorio

eruamus, quxduohus capitilms,IIIrideJoannes licef e.t IV,confinetur {[). Dire rexatus S. ad Innocentium jxipnm recursum Chrusostomus
notififim

hnlmit, qui atrocem sancti ejnscopi persecutionem,

imperatore missos esse ad Arcadium imperaforem ejnscopos quinque, presbyteros duos et diaconum unum, omnes tres ecclesise Po- ^ mnnx.
3.

piorumnue chides nr himenta,

qna;

ad Ecclesiam
non
sustinens,

Qui vero fuerinf hi

ejnscopi, preshyteri

et

eratque aia
'''-'/''"

Bomanam
Juiujens

quotidie afferebantur

diaronus, ex sequcnfibus paiescef. PeHecta vnim

ejjistoia

iandem misit ad imperatorem Honorium, subquid per lifteras ad se allatum fuisaux&u (HonorH) h vjTiSna xtVTjOeiffs oT? Set. 'Ev
Trpoff-ciijiJEi

quam mediam
BevESivSou
y.x\

ahrupintus, itajiergit Theool irEpi

^pj,^,^^.'"^, ,,

dorus

\aU\xt;. loiYapouv

t6v y.ov
xcil

iTriffxoTrov
iruv

Araidium.

AqAt^tov

KuOTjytov

rauS^vriov

oiIvoSov aijyy.pOTT\BTiwai. -nov Auiixaiv, xai xoivfi

ETii TTjv

OuaXLVctviavijj xai Bovi^aitijj toI;

p,a[Ta

7:pEo6uTpoi; za YpsfiET:iffxo'7:a)v,
xa'i

uixv E'EveYXo'.Ta; J/TJaov ivEvEvJtE^^

auTou

EUffEfieiav.

Tou TE 'IvvoxevTiou xatToiv 'iTaXwv

Xpw-

Ot-ivEC iTiitrxosot T^.; "iTdXiac tjuvaySEvTec^-apaxaXouui tov

jiaTiou "AxuXYjia^, xai B^vepiou MESioXavujv,

twv

JotTTiov,

BastXsa Ypdtf-at Toi iauTOJ

iSEJ.^iili

xai ou^iSaiiiXEl^ApxaSitiJ

xai u7iofiVT)(iTtx6v
(ruvQi)[j:oaiv
-TTEpi

Tr,c

ffuvooou

Tzarri;

Au!iea><,

St)p.O(j[ol(;

7rpo5Ta;at ev Weffo-aXovtXT, VEVEdQat cjjvoSov, taizz 3uVT|0TJvat

SjrEOTaXTjoav stc tt)V KwvjTavTtvouxoXiv ouv toT;

AT)[iT|Tpiov xat

euxd)(o< afKfOTepa uvSpafiEfv xa

[A^pifi,

WvaToXrji; Te xat

Kupiaxiv xai

IlaXXaStov xai EuXutJtov

Aucreioc, Trpoi; t6 TeXeiav ysvoti^vTiv (jtJvoSov,

ipiO|jiou, aXX'

oix

ev K0idTT)Tt

tou? ETrtdxdTrouf;.

Cum

igitur sanctUS iEuiiliuS

TrotoTTiTL Yvco^jiTic, avafjttpiXEXTov

E^EveYXEiv
\t-i'^

venti episcopus et Cyihogius et Gaudeniius,

Beneuna

i^oov. 'E;
ffxdTTti*

il)v

TTuptoOaTi auiou
eTHff-eXXEi

^ euc6eta, Ti^

^~'-

cum
et

Valentiniano

ei

Bonifacio presbyteris, acce-

'Pa[j.Tj5

7ri[j.i|'2i

ETiitixdKoui; jiiv

^rivte,

pissent litteras imperatoris Honorii, Innocentii,

7:pa6uTpoui;
[iisai

U Stlo

'Pa|j.T)(;,

Staxovov 81 ^va,

aoTE Siaxo-

Italorum episcoporum, Chromatii Aquileiensis,

Mediolanonsis, atque aliorum, necnon

auTou

xt)v

Trpi; tov iSeXoiv

e7:i<jToXT)v, fiTic; e7:t(jToXT)

Tipoi; tt,v (jV'

et Venerii

TiEpiEiye TTj^ Suva[j.iv

TauTiiv TpiTov ypa^fw

oiopOuiffewi;

^[XEpoTTiTa,
(rj!jxEuf)v

i(5'wv

Vva

-z^x^

Ta

xiTi

ttjv

commonitorium syuodi totius Occidentis, publica evectione Gonstantinopohm profectisuntcumCyriaco,

Tou ETTtTxoVou 'lojavvou

'

Tr,; Ka)vtrTavTtvou7:oXixaiv,

Demetrlo, Palladio

ot

Eulysio episcopis

(3).

xii

tlj?

sotxEv oix fjvuoTat.

Ofiev TiaXiv

E-irejTEtXa oia Ttov

ETiKixdTrtDv

xai 7rpecSuTEpu)v
xai
ev
f)

Tiiivu (ppovTiCojv TT)c

fjijLiitv

ExxXTiffiaVvcc
T?,;;

(jTtxT)!; Eip>ivT|;, 8t' f,c

Elpi)VEUEToi pajtXEta,

IHc enumerantur sejitem episcuj)i, presbyteri duo et mdhis diaconus. Innocentii ponti/icis legati erant j^militfs Bcnevenfi episcopus, Cijfhegius et GnudeuHus
shyfcri
:

t"

xaTaiaiCTT|C
'Kiija!;

TpooTa^at

WEooaXovixT, ouvEXOdv Tout;

ol
ttjc
ii^xtxipa.!^

epnscojn,

Vahntinianus

ef

Bonifacius jire-

T:ioxdT:ou<;.

Kai fip
avSpac

'EoTrepiac

reUqui quatuor episcopi orientales erant,

eTrioxoTiot,
().iuSoc,

xXE;a[j-Evot

(ixXiveTc
[j.:v

7ip5c

xaxiav xat

qni ex Orieufe Jioiuain jwofugi querclas suas

ad

iTiiOTiXxxotv EriffxdTTouc

TievTE,

-pEjfiuTE^pouc
'

2e Suo, otaxovov OE l!va ttjc jiey'""')^

ExxXT,oioc

Paijiatojv.

dcfulemnt, ncmpe Cyriacus Syunadorum, Eulysiits Ajjameas Bifhynis, Pal-

luHOcenlium

jHipaiii

'Qv

(ppovTioat TiavToiai; Ti|j.2'c

o-.-.ip
[ie

xaTa^woov,
6

Vv', et [iev 7iEt-

hidins HeleuojKjlis, idem qui in dtalogo PaUadii

jfjEvxec

oixatojc i/.oiSXr^Tat

ETiioxoTTQC 'Ia)avvT)c,
,

jjersonnm proprio uomine

nuntis episcojji, uti

agif,

Demetritis Pisi-

oioacajoi

ii:ojT>ivat tt)c

auTou

xotvwviac

eXiY$av:sc

EOeXoxaxouvTac touc
J/ajoi

'TjC '.\vaToXT,c

eTiioxoTiouc, iTio^jTpe-

jE TT)c

auTiov xotvwviac.

Quibus pormota ejus

synodum cum una simul sentuntiani luUssent, eam ad suam pioiaiem referre. Qui quidem episcopi
(Honorii) pieias jubei Occidentalimn
cogi, et
llaliBe

Theodorus iu eodem cajnte narraverat. Quxrendi ergo supersunf duo episcojii, qu! cuin jEinilio,Cijthegio et Gaudentio quinarium legaforum ejjiscojjorum numerum explent , una cum diacono cujus nomen adhuc reticeiur. Qua~
tuor enim orientales

cum

occidenialibus episcopis
et

congregaii. orant

imperatorem,

scrlbat

quinque, duohus ijresbyferis

uno dincono Boma-

fratri

suo

et consorti

imperii Arcadio, ut jubeat

fieri,

uis hgafionem ohihant, ut ex

inus,

Thessalonicib

synodum

quo faciUus utraque

Tlieodori narratione
j)ost
:

eadem quam recitaclarum est, dicentis

ejitixoTioi
oi

pars, Orientis ei Occidoniis, in

possit, et

unum

accurrere

paulo

Ouxeti

8=

f)[j."tv

Eupov eIkeIv ev Tiotv 6 [lax^Trspt

synodus non in episcoporum numero, sed in pondere seniontiai perfecta, certum et indubitatum ferat judicium. Quibus accensa ejus
pietas episcopo

ptoc eTrioxorioc 'ItoawTjc,

r,

irou vuv ol

ATi[i^Tptov xat
toIc
fiiJ.eTepoic

Kuptaxiv xai EuXuoiov xai IlaXXaoiov, ouv

eTiijxd^ioic

tV'

TipeoSeiav

oTEiXa(j.evoi.

quidem Romanue

eeclesiae scribit

mittat quinque episcopos, presbyteros vero

Migne, P.
G.,

Ro-

Neque amplius nobis dicere potuerunt, quo in statu esset beatus Joannes episcopus, neque ubi
lo.

(1)

lom. XLVll,

p.

U-18.

(2) Ibid.,

pp. 14.

(3) Ibid., p. 15.

sint

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

sint

Demetrius, Cyi*iacus, Eulysius atque Pal-

mj
.,

ladius, qui

cum

nostris episcopis legati profecti

auator ilUus quadri in aula eapitulari eathedndis

erant
diavvHus non
4.

( 1 ).

Pidladius

ef

.Kmimsol
Ennni-lu.

Clarissimns Montefalcomus (2) dicii ipnirfnm (juidem fjnscopum InnncenfH legafum in dialo(/onom!uari, quinfum rero reficer'i,(juod
veritati

Thcidorus chhraut, fmjas

et

diaroninn vocaf,

ecctesi^

nicum
0.
tis

'super,si superispla.cet,cano-

cajntu/i catkedralis.

coHsonum nou

Be Paulo

ridetur.

Natnidem Theodornslegaipi9|jiou

igitur er diahgo,

tfjrum cahimifates ex ipsorum relaiioue receusens iiarraf: TeAEUTctwv r^Xe^ ti? acpTJYoJtievoc hh<i
OiaXXEp.avit; ^voVaTi,
Xeip=c
KaTTTraSoV.Tic, xal xXcioac tAv k^^xidtpEtXev eff<ppayt(r,jL^vTiv t^v

monumetiti), sir stidno. Fuif

Fmmeli, diaconns cum

snmuwe auctoritaquidam Paulus

QuUl ,l.hor
P^"'"
''"^"'""''"-

legatis Itmoceuiii jjapai

ad

ToD

K[<j/.ti7rou

Mapiavou
tiiv

'^'^^^''diumiinperidoremmissus.QniV^auimfuitvir mtissimus acprmlrns, dignusquc cui mncfus

Pauesse

hcs

ajqjarerrt.

ETriffToXiiv

Tou

Hmc

patriX^tof;

certa.

toT?

Xoi-aT;

^-laroXaTc.

f.Valerianum quemdain noniine, e Cappadocia, prsepositum unius militaris numerl. rupto Mariani cpiscopi pollice, si^natam imperatoris
/.

eumdem lUum diacotium satKim

Hunc Paulum

errlcsi^ Bi,mnuai

legatim, non ita certnm vidrfur. Nrntro famen casu, sive fegafus furrif, sive solummodo
lajati ei)i-

epistolam

cum

rellquis abstullsse (3).

Hahemus

iffitur (luartiim

episropum hc/afum

qtiodsi pneter

hunr cdium adhuc in eadem nave ejnscojntm commenwrat, a quatuor Bomanis et a quafuor
orientalibus

scojn comes, tempore legafionis S. .Emilii Bi-nevetifam diaconus dici jjosse videtnr. Pra:terea ex fradlfiour i-crlesia; Brtievenfance creili potesf hic

sancfus Paulus

diaconus BenevetUi

civis fuisse

diversum, quintum,
tenemus.

Cohtur enim in cathedrtdi

satictos Brneretiti cirrs.

ojnnor,
vero

BomaT/ieoj)ost
ita

Betievetiii erdesia itder

nonmi

legattim

Jam

dorus post relatam vim Mariano facfum,

seductiones tentafas a parte adversariorum,
pergit,

Ugatorum reducum verba

i|xe'voiiv

referens

Ol? ^x^
etpt]-

Treiae^vTec,

7rpo(Toxo'fievo[,

rpo; xi ^^^h

grsfs: a Throdoro in Pauio anno Christi 40(J Itmocentii anno 4 et 5 Arcadii et Honorii anno ef^ 12 (5). Prxirr h.vr nihU quidquam de hoc S. Pauio tneinorim prodiium reperi. De sancti viri ^

Prs

dialoijo relatai ai-cidirutd

viziv avueiv, ixivSJvwc xaTaXaSsTv

TOtaJTTjV

^^v Tac

ExxXTiifa;, ttjv
StOTijpO.:

opuiVTC 4vTl|XpdTTJTa.

ToUTO Xal ToO

i-h.au Statpdpoic a7ro/.aXu'|.jtv a-JTOU? tpuiTiffavTo;, ojc y.x\

-

aut de relirjuns ejus tiihil me Beneventani doaiere, nec alihi sivc in monumetdis sive in scrij)tis libris (diquid expiscari potui.
sejJidcro

t^
xat
-civ

aiaxo'v(,j

Tou dyiou 'Efi,iEXtou nauXtjj.

dtpefivai

iv5p'i TcpauTtiT.j.

tKiopovi,

^v Ttp

7cXo/cf>

Tov ,iaxcipiov

nGXov
jjlt)

atTrdaToXov, XeyovTa auTtii' BXeTrExe

affotfoi,

-Ws

TrEpiTTraTetTE-

a><

iXX'

(gc

ao^ol, etooTE; ^ti ai rjfxepat TrovTipai

ut examitiemus causam erroris, quo Paulus JEmilii Bencretifani diaronus dirfuH sif et creditus. Simeon Mefaphrastes in vifa S. ./ijannis Chrjsosfomi (6) et Nirrphorus Caliistus
^

7. Sujjcrest

Cur Paulus
hfibitun

S.

*"
^^

'''"''"'^'^^

'^'"'"''-

(7) scri-

stfftv

liunf

alvtTTOfAivou Tou dvetpou ttjv TroXiiTpoTrov auT(5v etTraTrjv, ti^v

TE Sia

owpwv

xal xoXaxefac,

ettI

Trapa^^apijet

ttji;

iXTiOetac.

Quibus non assentientes, perstltlmus orare, cum

pacificum peragcretur, ut sine periculo ad nostras ecclesias rediromus, visa tali inhumaninihil
tate.

revelatiotiem facfam csse, iffe diacono cuidam ^milii, hic ex ^milii diaconls! Gcin-gius quoque Akxandrinus (8) didf : Diacono

Paidi

aj)ostoli

sancli jEmilii Paulo.

giiim, Simeotiem,

Quare susj)ieari licef OeorCaUisfum revera in exemplari suo

Idipsum

variis revclationlbus servator

Deus

nobis declaravit, adeo ut sancti etiam Emmelli diacono Paulo, viro mitissimo Qi prudenli, in navi apparuerit beatus Paulus apostolus, dicens ipsi Videte quomodo ambuletls non ut insipienles,
:

legisse JEmUium jn-o Emmelio. Srd nihiloiuinus certntn est arc/iefgjtum cxeitiplnin Mcdiceiun dialogi habere non ^miliutn, sed Emmelium. Ita
lcijif

codice,
getiii

Amhrosius Camiddnlrnsis qui ex hoc eodrm feste Emerico Biijofio (9), fcmpore Eu-

IV

sed ut sapientes, videntes quod dies mali sunt.

latinatn versionem confecit. Ita legit in

somnio variam illorum fraudeni, eamque donis ot blanditlis ad adulterandam verltatem (4). Hiinc iijitur suspicor esse quintum episcoSignifieans

eodem codice Bigofius, qui eumdrm edidit; apogrnj)hum rjusdem codiris inspexi ParisUs in hiblio^
thei-a imtiotmli, sujjjjlemetifo

grxco tium. 536, con-

fectutn ah Antotiio

pum Emmdium
^ rum
V"'
ii

Maria

Sidritio

anno 7678, uhi

nomine, quem quinfum Romanolegntum fuisse Jure meo mihi sumere videor.

5.

Quod si verum
^f'!/^'^''''

^*'"' '^^"'''

/!l"/"^
'"'""

(juxrendum dia"'""^- Uriius fajitummodo diaconi, qui

icf/</i,sujjerest

pag. 14 legitur non jEmilius sed Eminrlius ; itrin Emmelius in apograjtho ejusdem BigotH ex alio codice Bibliothecai Nai. Parisina:, num. 3081. Qiiod si daretur eo loco non Emmelium sed yEiniliuin
esse

''iminut

Bomanis

fuerit, mentio

fit,

is(jue est

legendum, hoc solnmmodo cottseqiams

ejjisi-opi

est,

ut

Paulus Emmclii diaconus, cui sanctus Faulus

apostolus apparuit.
legati

duo

homongmi legationem

ohieritd,

quo-

Hahenmsne

igitur

diaconi

rum
tdfer

nome.n? Ojmior haberi ; ultra tamcn ojmiionem ire non ausim, (juum fieri jjossit, nt siuguli
cjnscojn

uniis ac jtrsecijtuus episcoj)us Beneventatius, rjnscojtus ciijus Paulus dicifur diaconus,

ijucm ijuominits cuin

litterx

Benrvenfano conjungamus
Theodori narratio

cum

singulis s(dtem diaconis jn-ofecti sint,

Honorii ac

omnino

(juamquam
(iffuisse
itt

eo

modo

loqui videfur in dJahijo Theo-

jivohibetd.

Quod

si quis cavilletur,

afque objiciat

nultum prster legafos ij)sos Qnidquid est, unum jjatet, nempe hunc Paulum cui sancfus Paidus apostolus in navi aj)j}aruii, esse Paulum diaeonum, cui Beneventani et civifafis sux honorem et rultum 'alestium riviuni deferunt. Erroris autem nofandi sunt Joannes de Nicastro in Pinacotheca Benerenfana, supra ritafa, assercns Paiilum eccIesiiE Beneventanse canonicum ot diaconum una cum
sit

dorus, ut credihile

in ipso dialogo Theodori verhis

quijtjje

nari cJericum.

rem tion confid qui simjjlicHer asserat diaconum unum,

fjuod j)resbgferis duobus addimentem Theodori jxifcre ijuiilrin quum dicat: Presbyteros duos Rom^, diaconum voro unum, rem auiem narratum extra duhium
derat. Bespondeo,
j)oni subjecto litierarum exemjtlo, uhi clarissimis
verhis legHur Occidontis nostri cpi:r!Copi... niise-

quiu addat

Romm,

runt episcopos

quinque, presbyteros voro duos,

eccIesiEe

iianefn

yEmilio Byzantium pirofectum

fuisse, et

diaconum vero unum magnae

RomanEe.

(I) n>it].. p. Ifi.

p. 15.

(-1) Ibitl,,

(4J Ibitl..

pp. 15. 16.

G.,

p. 250.

(3)

Dialotrus Palladii,

(5) Gfr.

Baronium ad hunc
p.

an.

(6J

Migne. P.

tom. CXIY,

\m.

tom. CXLVI, p. 103f). (8) Tom. VIII, p. 244, {9J Migne, P. G., lom. XLVII, p. .\ciii.

e.lit.

SavilJi.

(7) Ibid..

8.

QusEri

270

DE
Qua-ri

S.

SEVERLXO MONACIIO GONFESSORE.

9. Postremo loco unam, qua: restaf, difficiiltatem tanyam. Qui enim facium est, ut qiii imperatoriis

Cum quo
forle

8.

Nirephoriis Caflistus,

tandm possit, utrum Georg'ms,Simeon, qinm Paulum MmilH diaalio auctore,

mu,(liaconits

Dcnrreutum
perre.Tit,

connm fdcimit ex

uon rrro a PaVadio

llftrris

diucoims dirifnr

maf/ii.T

Roiuava-

ccrtesia'-

Euiniifii

9"'

forl,-

Itoiine

diyebrrf.
. ,
..

cpiscopi

hausissc

e Grorr/io. Qiii/ius

rehus cffiritur,

iit

nntfo

srdrs nomi/utfiir,
Cijthegius,

liencveiitani ridrlirct

yEmilU

sat idonco arf/nmciifo S. Paiiius .Kmifii Beucvcu-

tani diaconus dicatiir. Potcst tamen

fieri,

vt post

legationem ohitam, oh pcrspectam viri sauctitafem,

ctiain crrlifits

Gaudentius, Marianus sive Martnus, Emmclius igiiotarum. scdium rpisropi sunt. sl erijo ah una parfe consfaret?im\\m\ ad Homanam

driuonstrafam, arrfa iiifer Pauluin Beneve-nfunum rircm, afijur ^^milium e/jisco/jum

amicifia coaluerit. Fortassis efiam Paulus

yEmi-

nna cum duohus ^Jresbi/teris, ut ah aftera /mrtc consfat eiim Emmclii diaconnm fuissc, ojiinarcr Eminelium fuissr unum er iis episcopis qni ajnid

spertasse eccfesiam

finm srrufus In /latria rirnr /icrrcxit, donec feVirem

Bomanam

eccksiam more antiquo

morfe ajmd Benecentum condu^ deret. Verum hxc ; opinio esto aut von/ecturu, certi enim nihd occurrit, jrra-tcr riri diacoiiafum, pr;cYits

rnrsum

fjeafa

senfiam in nari

cum

ie(jatis,ritiB

sanctiiatem,etiam
et

ad ercJesiamunera oheunda, adjunriumtjur halmisse sibi P;uilum ordine diaconum : sic enim jure ac merUo Paulus diaconus Romamr ccrlcsi.i; ef Emmelii diastica

drgehant, uni alterire erclcsi^ pra-jiositi

cceUtum ajijmritione cohonestatam,

blicum
jiosf

tandem pu-

conus dici potuif.

inortcm cidfuin in urhe Beneventana.

DE SANCTO SEVERINO MONACHO

CONFESSORE
. V. H.

TIBURE.
.stcuLovi.

S.Seveiinus

i"

marttjrolor/io

Jiomano

kal.

noremhris

et injile-

moimcl.m,

,
tiiscipuliis

hodie occurrif S. Severini irnonachi nomen. Ita marturolor/ium Romanum linnresancti .Sovonni moiiachi. Isuardus.-Saj-icii

Ij/.srywf martf/rologiis

prope Tibur constructo. Jounnes Mabillonius (1) locum Severino monacho inter .'ianrfos seculi serundi prxtermissos dedit : Severinus mouachus
Tiburtinus kalendisnovembris celebratur in martyrologio Bcnedictino. Burelinus in nwnologio ad
kal. nov.

S.

Beuefticti,

mouachi de Tiburtina civitate. Ado Deposltio Severini monachi deTiburliiiacivitate. Parrnm Jiomunnm : Severiui monachi de Tibur=5evermi
tina civitate. Be.da, martijrolorjium Oitohonianuin

Severinum coinmemorat

Eodem

die,

sancti Severini monachi. Severinus patria Tibur-

eodem modo sancti viri memoriam faciunt. Pafct itaque S. Scverini cultum ac nomen lafissime per
Ecclesiam diffusa esse,atque a muifis retro secuUs, fortassis stattm ab obitu celebrari ccepisse.

Nam

quum Hieronyniianorum
in

monaehus, in^igni vitas sanctifacem praitulit et ornamentum feternum addidit. Qui ipsis kalendis novembribus cuni e vita migrasset, ibideni sepultus est, et condigno postca honore elevatus,atquo sub ipsam
tate patriiB su^e

linus, professione

uno

nisi alterore Contracto, S. Sevcrini nientio fiat,

nullo

c.reinjjlari,

illorum quoque

dicendns

est

Matem nec prsecessisse nec aftig/ssc quum rcro in reliquis anfirjuissimis

majorem aram translatus ad tempora religiose colitur. Cujus Acta doperiisse haud loviter dolendum est. Claruitante
cathcdralis ecclesiK
hiEc usque

annum
2.

Christi 700.
Tibure
requiescit;
'^'^

martijrofogiis occurraf, sane infer rjuintum ef septi-

seculum vixerit necesse est. Septimi secidi priore jxirte adeo celehre fiiit S. Sevoriui nomrni

mum

Monarlium fuisse, certo consfat: atfateri cogor prxter monuchntum ac vifai sancfifatem nihH scire

me

rle

rita acffestisS. SeMerini.

Honorius l,j}ontifex Bomanus, teste auctore Vitarumpontificum in cita Honorii I, temjjlum in r-jus honorem construxerif anno circiterfm, virjcsimo uIj urhc mlUiario, ciijus
itt

ac sanctifatis tanfa fama,

Tihare per

et

Prmix,

ejua A ^>/l'^"'
Ulllltl

per arcniva

ecclesiastica etjjrofanu,
si

hihlirjthe-

supersioif.

casjjlurimas investiyanti,
niorix prodifiim
esset,

quid de Severino me-

ne Iiilum quidem occiirrit.

fempli rudera udhuc projie Tihur conspiciuntnr ; ubi ea viUi anno 18S0, 22 junii. Quare a rero non longe aberraverit, qui sanctum viri ohitum circa

Suhlucenses rjuoqite nionachi ac Cassinenses nihil tnede Severino docuerunt. Docti viri istariim jiartium sollicife a me intcrrrnjati, ejjiscopns quorjue et
aliquot canonici
et religiosi

medium

secnliim

VI

Tiburfininihildc sanrti

coIlrjcahH, uti

fedt St-anis-

viri rehusgestisnoverant.
atrjue
vita:

Ortum TibureSeverinum

lausMelchiorri,annaIista MinoruminUhro ifalieo qui inscribitur : Memorix hisforica^ de cultu ef reneratione imarjinis Marias sanctissimx,

ibidem in urbepatria aut jn-opc urhein in agro

quai colitur

Tibure

in ecclcsia

de observantia, p. 31.

Marix majoris Eranciscanoriim Vnde pronum est o/jinari

cursum egisseac heata morte terminasse, ex martyrologiorum elogiis constare visum est mihi
sanctai
et

cmneor/em

aiictrtre S. Severinum sancfi Benedicti discipidum fuisse, eo sensu, ut vitam monastiram exercuerit in aliquo monasterio a S. Benedicto

multis aliis, qui de rehus Tiburtinis scri/jsere. Erancisrus Martius {{), Michael Jnstinianus {2.), Crocchiunte {6), Stephanus Cahral et Faustits del
(5),

Br {^), Franciscus Bulgarini

rinum Tihurtinum
dicunf.

hi

Cnjus

rei

omnes Sevoprcecipuum

Tivoli n S.J. I ,toli. p. L^

,lx /, (4.)

' n- 7 ^ r, T"'"' della tslona dellechiese

''' Sl'''-''-""""-'

^" ditd di Ttvoli,

^'' '"foriio

alV muichissima ciUa di Tivoli, p. Vm.

post

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

post martyroloyta moniwientitm est iuscriptus sa~ vrarum Soverini rer.quiarHm urnai,tiiulus,quem

PULVIS EX GORPORE

S''

SKVPniv,

Tl

l>hure nnno

mm

mense Junio

%neu

htji in ecdesi^

,o.,ti,i. ,.oiu!^

';.;;; ^::^:'^^'

A UCTORK

. V.

II.

cathedraUs sacello Virgini Perdolenti sacro h, tahula lif/nea suh affnri niarmorco aute uniam rehqunirum, qaa; sub afiaris mensa
recondifa est
fct/itur titulus liac

forma

CORPUS

S,

SEVERINI TlBURTfNI CONFESSORIS.

palmo

um duorum

circiter, in

.-uius

Post illam tahufam in canceffis interhribus prr quos urna conspicltur letjitur
ita
:

-uulreperta.litter..

coperculo

Im^

iu

oU^dcmpta;etinaliaparIedi;iicope,.uC^
btui:Joes eps S<^ Tihurtine ecclesio. Oua eapsnia aperta, fuerunt intus reporta plura ^fula, in quarum ima reperta fuit charlnla in ner-

incis.Jni.ahu':t qua nna legebatur Reliquie SS. RonmhK

:

SANCTI SEVERINI MONACHI TIBURTINI.

Sovcnmm, Tihure natum ac denatum, qmfnis /mst mortcm sacri curjmris ura; senfm tutela^ est ac prxsidlo, eorum patrihus vivum profuusse exemplo virtutum ac morum sanctiiate Quum igUur de vita ac sancta
concersationeni/iil

PuiamusitaqueS.

\Z

.iacuniinscriptiono:R.nqnieSS.4<)uar"'

n on n trium palmorum .

jg

et im/mms im. DD. Canonicorum Tiburtinorum JoacJumi

ex urlaiuadfms documcniisin arcliivoecclcsiai Titmrtinx con~ seiraiislnmscripia, non sine cura

et

dn-endum Jiabeamus, solum superest, ut de sacrarum reliquiarum inventionc ar irausla tioneagamus. Quarum instrumenia

iH sjjeae

Posat,

Sfauisfai Poiiul,

ad nos transmittenda
viris,

rurarit R. p.

aL

Carboni S. J. Quihus

rum
tt.U^uins

nuo-

ctim.

poferant,d.ctusemus Don.inus .nandavit un" E cum dictis reliquiis eustodiri sub dave ad clTe-

coperculo adcraf iusmplin lithMis M.agnis I 00 oco rcqmcscit corpus beu.i Gonerosi iLirliri Ac etiam du^ charh-e porgamena. in qnibus erant -^mpta diversa nomiua. Item hi di.la coucha n.armorea reperta hul lamina plun.bea incisa divers.s cm-actorihus, qua^, quia niodo logi non
.

'' ^"''-'"'^^ ''^'"^^^ Ion,itudinis circiter, clavis forreis, iu cuius

I

suavisst-ma

apud me memoria

oam

logoudi et trasportandi
reliqui.-e

animo

graiias- ago.

jjerseverat ex '

ten.po.-o

Qu^

suis loco et
i-,.pe,-fa^

ut

sup,.a

onineni

';~
a.r,ih,alis

3.

liaronius in uotis

ad marii/roloqium Roma''-^-

'llnius

"'""
'"'"'"

"^f'"'
'^''^^'''

^-'^^'

'^'^
'

^^

""'''"'-'^^ "' S.

Se-

Roma.

"'^''il^"l(-'

ejus ecclesiK vetera njonumontasignificMut nianu.scripta aecepimus. Vetera

ifla

Condilin.i h.hetur ejus vet--oipus Tibure ;al snncli Laurentii ut

""""^"^

sigilm sua pneseutia,prouf ..ifriHafjo fucrunt.vidolicet m parte in dicto alta.-i n.ajori. el reliq.ia-

efroclnm diclns en.us ot D. ca.-dinalis opns prn unnc mandavit

ot

bonum fiuem

ad

ar.

qu^^

sacnstia dicta; ecclcsi=o cun. sigiilo cum coi-a hispanica, et dc mandalo

tianslatfe
ot

in

qiHunquam
lustoru, ac

monumenfa

Emi ojusdom Emi

dicti

sofficite

ftigcrunt.Quod

mro

quxsita, difigentiam nostram iisdem enuntiatur, invenHonis

claus^

ui

dicfa,

lueruntde dicto altari majori ul armario exisleiito in sacrislia

;

supi-a

snpraJ
i-cli-

documenta prxcfare raufirmanf. Anno Donuni 1635 Jufius Cardinalis Roma, cpisco/ms
^'''"'f"",s,ecclesiamcatliedrafemsanctoLaurentio sacram demoliturus, /)rocessit ad rccoquifionem

quo conlenoantur

ot

quuo
luif,

m parte inferioi-i
omi

extant

alijt

SS

clave, quoi nnl.i

clausm sub notarlo snpradirfo consiVnata

duob.is laleribus
cardinalis

dicti armai-ii et

ncc non

sigillahi> in

oodem

sacrarum reliqmarum sub

tftrum, invenitqne

s.gillo dicli

ot ilhui D.

aliari majori recondi-

epi

cum

aliis reliquias

sanctiSeve-

in.^trumenfo autltentico ex arcluro episcopali Tihurtino, ad nos iransmisso, quod

c.r

nni,uti patet

cst

fafe.

In no^une Domini.

Amen.
ind.

s.mih cera hlspanica, pi-asscntibns in dida sac.-istia et ecclesia cathodrali S. Lauroutii oxistentihus illmo ot rovn.o D. Aloysio Citladlno Mcdiolanonsi, ohm canonico Basilic;e S. Petri do Urhe, illmo D. Petro Antonio Gah.-ielc et illmo D. Scipione Palon.aia Romanis ac illmis et rovmis DD.

cum

Die mercurii,
icatus

I(i

maii

mh.

m,

ponti-

autcm

in

Urbam

<Iiv!na provitlentia

m
tle

Ghristo Patris clomini nostri papte Viri anno XIl,

Nardino dicta; ecclosite archiiliaRoacctto archipreshytcro, Petro Paulo Ceccosano. Anlonio Do Norls, Mioronimo
cono,
Peti-o

Joanno

Ca.-olo

Maesai-io pamiteuliaiio, Augustino Eugouio

Sebastianis. Vincentio Grucio,
ol

De

pivxsentia nici Septimii Salvati puhliei iiotarii'

illu-

Nemesio

Cineio,

MaiTo

Tibure, et ad prtesens notarii caneellari;e stnssimEB civitafis Tiburtimt,

rogali

Oliverio, Tiburtinis et dict;?? ecclesia'ca-

nunicis,

RR. DD. Mauritiu Sorafino

et Jo.-Petio

saa-isla ilict

ad referen-

dum, existens cinus

E.

et iJImus D. Julius,

cardinalis

Roma, episeopus

S. R. Tiburtinus, in

ecTlcsia cathedrali S. Laurentii. et praesentibus

Rosio curato ecclesite S.Crucis, Tiburtinis: po.-ill. Duis Caspare Sabuccio caput miUtiie civitalisTibnrlin;e,et Pelro
Laii-

calhedialis,

na,

uuo ox
J.

prioi-ihiis dicta- civitatis;

J.

ara majori cuni magna petra sacrala supraposita, cum concha marnioi-ea subtus, et amota dicfa potra per fahros

lutrasci-jptis lcstibus, visa

ill.

DD. Fran-

cisco Maitio

U. D., de Tibure, Ilierouimo Coca-

nario

murarios infrascriptos, ut videri possit

rum

U. D., communitatis Tihurliua; ot j>aupeadvocatu. Joanuo Baptista Roucotfo J. U.

D.,
J.

in dicta

eonrha, et intus repert^e ['uerunt divers^SS. reliquia^ existere in vasis ut infra. In

Ignatio Sigismuiido

U. D., Francisco

Thoohaldo
;

primis vas

alabastn cuni coperculo plumbco in quo adsunt In hoo looo aEQriEscrr corpcs B. Severini et mtus reperta parva chartula pergamcna. cum inscnplione Gorpus S" Severi.m
incisa
:

canonico S. Petri de Tibure J. U. D.. Tiburtiuis JoaunePasfica, Joanno Domiulctt Pclrairha dicf;e
civitatis
et

paiii^erum siudico, Juanno B;.ptista

Cocanario confraternitatis SS. Sulvatoi-is pi-iore Potro Paulo De Angelis J. U. D., Tibiu-finis Maico
:

Tiucrtini, cujus

j^OMMEMOnATIO

(Juagliolino Tiburtino. nofaiio puhlico,

Maffhia

EST

IN

f'l-:STO

^tem
Pl'o

uuorum
RJNi, et

m alia capsula lij^mea lou-itudinis palmorum

circiter, in
littcris

OmNIUM SaNGTORUM.

Boilcotlouo. nofario
Tiburtino,

Andrca

publico, Romano ct cive Picco, Ncapolitauu et civc

cujus coperculo adest inscriS'"

cum

magnis rubris^RtLign^

Seve-

intus reperta churla

Tiburlino, morcutore et drugl.erio. Francisco de Gralia dc Tibure. Noniesio Lcnfulo ot Martio,

pergamena

inscripta

germanis frutribus de Tiburo,Franciscoquoudam

Pctri

272
AUCTORE
G. V. H.

DE

S.

SEVERINO MONACHO GONFESSORE.

Rocca de Cotistia exislente

Petri Grucii de Tibure, Joscpho

sub

sigillo

e.iusdem Emi. Supcr

giiano, inioleiisis dioece?is, custode palatii emi cardinalis Pii, Joanne Baptista Lilio de Tibure,

quibus..
tibus..,,

Actum Tibure

ubi su]3ra, ibidem prtesen-

preedicta sigilla medietatis...

reeogno-

magistro Joanne Gavona, niuratore Longobardo, hal)itatore et cive Tiburls, ma^'istro Antonio
Interbeni, niuratore Longobardo, cohabitatore et
cive Tiburis. m;igistro liieronimo Angresta,

DD. Joannc Baptista Roncetto J. U. D., Joanne Andrea Crucio et Francisco Gincio, de Tibure, testibus... Ita est. Ego Franscentibus illustribus
ciscus Martius, curiEe
rius...

mu-

episcopalis

Tiburis nota
die

rafore de Tilnu-e, Hieruninio quondam Angeli Cordarli, mauuale de Ti!)ure. Septimius Salvatus

G.

Ex

iUo loco sacrx reliquix

25 mensifi

imie

ui

de Tibure, supradictus Notarius rogatus ad rcfe-

januariiKHladcathedraUm ecdesiam sunt truns'''*; "'

''-^'

aftheflnih-w

rcndum. Concordat cum

originali in Actis

hujus curiEe

asservato. Tibure, die ^3 julii 18S0. Jo. Baptista Peirocchi, caneeiiarius ej^ii^copatus.
//,T

^f<-''ex"'>'i .*iih ^'f^*"' instnnncnto cfmsfat. Dic priino anni ejusdem nora ecclesia dedicata ab " fehruarii ff^JJ"/'-''''' ipsoJuJio cardlnali liomaetspqnentidie divinocul,,^,^J

tui mancipatii, rctlqniai S. Severini ciim aliis repo- s. Ldumiiii.

et

fh-iitde

5.

Tramportatx iunc

in sacrisfiam

clausas

sitx in

trini^portnta-

in

moit

iii

armartnui reliijuianim : anno lliSH translatum fuit

quod armarinm postea una cnm rdiquiis ronecclesiai

uti refert Franciscus

concham marmoream suh alfari majori, Martius (2). //;; in altari

retiquiai

lixnliari
^^"""''"'''

majori requiererunt sacrm Severini

una

sucriftiam

ecclmo!
Atiiniiitinlif.

ientis in ipso ad sacristiam

Sanrtissimse

cum

aliis

nsque ad

annum

1704.

Tnnc enim

alfare

Annuntiatx die aprilis 27,

nicnfu puh/ico,quod

iiti

constat ex instru-

qunm

inilii

Tibnre transjnis-

majus demolitum fuit et noenin erectum. liellquiai incle exiractx ad altare S. Laurentii transIatB, in
eodcm altari clausx fuerc. Vt constat ex instrnmento authentico, quod sequtfur ; Die sabbati 1 mensis novembris anni 1704. Gum fuerint ab Urbe jam asportati ad insignem ecelesium ralhe- E

sum

?ion fuisset, transcrihere cogor ex libro

Mi25

chaelis

Jusfiniani supra

laudato

(1).

Die

mensis januarii

11)41. In niei...

testiumque... prse-

sentia, prsesentcs et princiiialitor constituti peril-

lustros

et

admodum RR. DD. Joannes

Carolus

Nardinus archidiaconus, Petrus Paulus Geccosavus decanus, Marcus Oliverius pr*positus, Tiberius Crucius S. T. D.,

Fortunius de Sebastianis,
Martius,

Vineeutius Crucius, Nemcsius Gincius, Augusti-

nus Recchia

et

Franciscus

canonici

dralem S. Laurentii TiljUJis onmes lapides pro construendo novo altari majori dictae cathedralis, ad effectumin eoreponendiet asservundipidjlica? venerationi et visioni sacrunicorpusdiviGenerosi martyris Tiburtini, ex quo fuit ahas extracturn, prout apparet ex instrumentis ut supra per me
rogatis sub diebus 18 maii, 5 et 7 junii, ac rcspe-

cathedralis ecclesire Sancti Laurentii de Tibure,

de ordine, ut dixerunl, habito oretenus ab emo et revnio D. cardinali Roma, episcopo Tiburtino,

proxime prseteritis et sequentibus diecomparuerunt corani ilhno etrevmo D. Antonio bus

ctive 2 julii

mediante persona
.scripti sigllli

dicti D. canonici Gincii

super-

Fonseca, episcopo Tiburlino,

in ejus palatio epi-

pelliceo et stola induti, preevia recognitione infra-

scopali existente, perillustres et

Adm. RR. DD.

major pro constru-

facta per uiiVascriptos iestes dissigildictfe

canonici Gaspar Petruccius cunierarius et theologus, Joannes Baptista Asserra sacrista

praefatffi cathedralis, et assistentes

larunt

armarium reliquiarum sanctorum

Annuntiata^

cathedralis existens in sacristia ecclesife Sanctissim:i^

;

quod arniarium sub

die 27

clione dicti

novi altaris per alios revmos

DD.

aprilis 1G3S, seu...

prout constat ex instrumento,

ut dicilur, per me...

sigillo

rogatum fuerat sigillatum emi D. cardinalis episcopi, et facta dissigillatione idem armarium duabus clavibus
dicti

canonicos deputali, et pnefuto illmo et revmo D. episcopo exposuermit necesse esse demoliri
vetus altaremajus pra;dictce cathedralis
;

et ideo

supplicarunt D. S. illmam, ut dignari vellet ex

clausum,

fuit

cum

illis

apertum,

et

de corpore

eodem

altari

extrahere sacras reliquias in eo

B. Severini existente in vase alabastri sigilluto

asservatas, illasque collocari et reponi in altari

S. Laurentii ejusdeni cathedralis

eodem
* edii.
tt

sigillo,

facta prius similiter recognitione

ad hunc

effe-

et aperitione,

accepcrunl petium * cruris longitu-

ctum congrue

peticcm
iiiox

dinis unius

ifvnim

palmi circiter, et partem menti, cum tribus dentibus infixis et aliud petiuni ossis
,

decenter parato. Quapropter prffifatus iUnius et revmus D. episcopus hora Vesperarum supradicti diei,cappa mugna iadutus
et et associatus a

dietiK

longitudmis

et hfEC

omnia fuerunt

posita

revmis DD. dignitntibus, cunoni-

cum

inscriptioue intus taberuaculuni reliquiarum

cis et beneficiatis supradicta; cuthedralis, clericis

sancti

Hierouymi in eodeni armario existens, et postea dictum vas alabastri fuit sigillatum cera hispana cum dicto sigillo Emi ab mia et alia
;

venerabilis seminarii, illmis

DD. de magistrutu,
c

aliisque primariis viris supradictre civitutis,

dicto pulatio episcopali se personaliter contulit

ad

partibus
lignea

cum

liostia alba.

ttem, aperta capsula

pahnorum

trium, qufE clavis claudelialur,

fuit

insignem ecclesiam catliedralem pra;fatani, et aliisque ecclesiasticis exi)letis in eu Vesperis

functionibus, et nuiuerosi populi concursu, diinissa
tulit

cx corpore B. Generosi martyris

desumptmn
postea
si-

caput

cum

parte menti divisi a dicto capite, et

etiani aliud petiuni ossis, et

capsula

fuit

gnatasigiUo ejusdemEmi,et dictai rehcjuia; B.Generosi, ut

cappa magna ac mozzetta indutus, se conad altare majus pra;dictum, et adhibitis infrascriptis testibus, ac assistentibus onmibus
infrascriptis
et beneUciatis, clericis seminarii, ilhnis

corporale linoum
alubastri, ut

supra desumpta^, fueruut reposita^ intus cum inscriptione. Quod vas

revmis DD. dignitatibus, canonicis DD. de

viris, fuit altare

supra signatum,

et

capsula trium

magistratu, multisque primariis

pahnorum, necnon capsula duorum palmorum

cum

ahis reliquiissancti Severini, et alia capsula

duorum palmoruin cuni reliquiis SS. HomuH et Redemptfe fuerunt asportata a dicta sacristia Sanctissinife Annuntiata: ad ecclesiani cathedralem Tiburis, signuto prius armario
in dicta sacri-

praedictum de mandato D. S. illniEe expoliatum, deindequebenevisum et rccognitum,ac repcrtum eo modo el forma quibus fuit relictum ex iustrumento per nie rogato sub antedicta die 18 mensis inaii proxime pr?eterita ac in nulla illius parte
vitiatum, neque devaslatum, et

deinde inslru-

(l)

Ve' vvscovi di Titoli,p. iS.

(iJ)

Hinturitt

ump. di

Tivolirp.Gb.

mentis

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

nientis necessariis il)ideni jj.iratis pei- magistros Paulimi PetrucL-iuni et Felieem Del Toso, fabros

m
'J.V. H,
:

murarios,
riori

fuit

aniota
altaris

magna

petra in parte sujje-

ejusdem

existens, et
In

subtus eani

reperta

magua coucha marniorca,

invente infrascriptLB

sacrje reliquise,

quu fucrimt modis et

: In hoc logo hequiesgit BEATi Severim. Et capsulani lignoani lougitiidims palmorum duoiuni niuius um-iam unam ciim inscriptiono ab uno latere : Heliquiii;

plumbea cum inscnptione

coRPDs

formis sequentibus,videUcot:Vas alabastri rotun-

SS. Romulus et Redempta, et in alio Joanucs episcopus sanct:e Tibuitimv occlesiie; ncc nou
alijiiu

dum, aititudiuis pahiii unius et quarti unius, coopertum cum hunina plumbea, in qua adest incisa
hoc i.oc:o HEOiuEsciT conpus B. Seveiuni. Dictoque vase per D. S. iUmani et revmam ea qua decet reverentia
:

capsulam cjusdem longiludinis cum

cooporculo
litteris

inscri-

ptioue in

rubcis

RELiQcii:

infrascripta inscriptio,

videlicet

In

in quo albiri majori prius asservjibantur. -otsigilloD.S.ilhiueincorahispanicaiinprcsso super funiculo sorico rubeo sigillavit.
ot :id

S.Severini

aperto,fuitrepeitum plenum fragmcntis ossorum.

pulvere, ot pGtiolls ossoruni, ut dignoeci potuit; qutc minime fueruni cx eodem amota ; una cum

chartula
vasis
TINI,

pcrgamena subtus cooperculuin ejusdcm

inscriptiouc
:

cum

hoc altiui S. Laurontii reposuit, prout cx rogitu mci Dnmiuici Doodati nutarii ot ciuiccllarii opiscopalis sub hodiorna dio prima mensis novembris anno 1704, pontificatus SSmi D. N. Clemontis papie XI. Et deinde fuil
rei
in

perpetuam

memoriam

Coitptis S. Sevf.rim

Tibur-

[iii]diclumaltare,inojuspartcantoriori,sciiicctin

GLUUS COMMEMnKATIO EST DIE

;

FESTO OmNIUM

eodem

loco in

quo fuerunt

dictae

Sanctorum

dictuniquc vas

fuit

successive

suo cooperculo plumbeo cooperturu et dato cjusdem ilhni et revmi D. opiscopi fuuiculo serico rubco ])cne alligatum, et sigillo ejusdem

eodem de man-

collocata?, jiositus lapls rotuiidiis

sacr^ reliqiiiiii habens cruccm

deliueatam. ut dicitur a mosiiico, ct solida calcc uhisque chneutis per infradictos fabros nmrarios

Antonii Fonseca, episcopi Tiburtini, in cera hispanica impresso in qualuor

locis sigillatum.

illmi

ct

revmi

D.

bone firmatus. et mnnitus idomqnc ilhiius revmus D. episcopus rovmis DD. diguitidibus
:

et ot

canouicis cathodralis prajdictas licentiam

liendi

Item capsuia llguea longitudinis

domo- E

palmorurn duorum minus unciam unam, juxta mensiirationem factam, ut dicitur, cou ilBassetto,
ta, et in

antodicliim altare majus, impcrtitus fuit el concessit, ibidom pr.TSQntibus in eadem cathedrali revmis DD.

ad ertcctum supra citatum

confecta ut dicitur ad uso di .scpoltura, cooperillius cooperculo apparent infra dicendse

archidiacouo Frajicisco Gocannaro, archipresbytero Josepho Getulio Nardino, docauo Fiiiislino Rotella. pra^posito Androa do Plota, Joanuo

inscriptiones litteris incisis, iu

Hcliquiiu SS. Honuilus ot

uua partc ncmpe: Redcmpta, In alia parto

Jacobo Bellonio, Vincentio Ambrusio, Augustino

Mascio, Joanne Sancti Rubei, Antouiu Do Philippis, Josopho Forvia, Simplicio Midtiiias, Casparo
Polruccio Ciuuerario, thcologu Joamie Baptista Asserra sacrista majori, Petro De Laudis. Generoso Meliorio, Joannc Carolo M;irciiiiuio. Dominlco Gotti pa^niteutiario, Lucii Libcndore curato,

Joannes episcopus sancl.-eTiburtinre occlcsiee. Dictaque capsulaaperla, fueruntintus eamrepertaplura et diversa vascula
:

vero ejusdem cooperculi

quarum una reperta fuit chartula in pergamemi cum inscriptione RcIiquiEe SS. Ui
lignea, in
:

martyi-um. Quoe capsula

perta, et, ita

fuit

mandante

prtefato illmo et

D. episcopo, funiculo serico

et

denuo coorevmo ruboo bonc alligata,

pariter

Philippo Bassi curido, et Joanne Francisco Laudi,

canonicis;HR.DD.Antonio Dc
Borgosio. Francisco Antonio
rontio Galluccio. Joanno

Florontiuissacristji

eodom

sigillo praBfati illmi ct

revmi D. cpiscopi

minori, Placldo Giuulii bonoficiato; Josepho Mariii

Tiburtini in cera hispanica impresso, in duobus

locis sigillata.

Dc

Philippis,

Lau-

Et

demum

alia capsula lignea ejus-

Carulo

Crocchiante,

dem

longitudinis pariter
illius

cooperta
litteris

cum

inscri:

Bartholomeo Do
dralis; R. P.

Florontinis, Pctro Paiilo

Dc S:mpriolccto
ilhni.';

ptione in

cooperculo

magnis rubeis
fuit in

ctis,Aittonio Ciantelia,beneficiatisojusdcmcathe-

Reliqule S. Seveiuni. Illaque aperta,

reperta pulvis

ea

Marco Antonio Mitmaccia

uno latere scripta, quij? ob vetustatem, et attouto quod G litterae apparent ponitus consumptfe, legi nou
charta
in

cum

pergamena

cum omnibus

clericis seminarii Tiburtini;

DD. DominicoGontile
stratu

capite militi;e, Antonio

Dn F

Bcrnardellis ct Garolo Lollio, prioribus dc magi-

potuit. Q\i3s capsula fuit successive recooperta, et

ejusdem

civitatis Tiburis.

mLdtisque

aliis

D. S. illms^e et revmje funiculo serico rubeo bene aliigata, et eodem sigillo D. S. illma,' supra cera hispanica impresso in duobus locis sigillata.Quibus peractis, ac recitatis pcr eumdem ilhnum et rovnium D. episcopum stola indutum
solitis

demandalo

personis

tam

occlesiasticis

quam

secularibii.s, el

non pcrillustribus et admodum excellentibus DD. Joanne Josi;pho Moliurio, filio (|Uondam Scbasliaui, .I.U.D.,et
primariis clvitatis pra;dicta?, noc

cap" Borniudino Roncetto, filioijuoudiuit Joanuis

BaptistjK, pariter
J.

antiphonis et orationibus, fuerunt supraet respectiviE prjTjfatiecapsulae^multis

U. D., Tiburtinis, testibus ad

dictum vas
iutorticiis

pnedicta onmia.

Ita est.

Ego Dominicus Doodatus

opiscopalis
rogiitus.

acconsis pnBcedentibus, o diclo altari

notarius et cancelliirius

majori ablata, et oisdem illmo etrcvmo D. episcopo, dignitatibus et canonicis, DD. de magistratu. aliisque primariis

Concordat, elc (die 22jufii lfi80,nt supfa).

7.

Rnrsiis anno 1733, die ferlia martii,facta

est
iii

narruriiiiii

personis,

debita qua

docet rovercntia asportafa ad altare S. Laurentii

ter

Hora translatio reliqiiiarum S. Severini rum reli(iiiis. Sublata' ex altari sancti Lunrvntii i't //ortaf.v

rtifliri/nili*.

ojusdem cathodralis titularis,et iii eo intus doconcapsulam ad hunc effectum confoctam ipseroviuus D. episcopus collocavit et
intus

(/nata;, in

ad sarrarium cathcdralis, dein rer.o(jnitai ct armario reliquiarum rdicfx fuerc,

i:r

ohsiafiht
suf>-

niet illmus et

posfmoduni solcmnifer cidfocanilx. Consfaf

jerfo instntmento.

reposuit,

nompe

idem

altare, reposita prius

Recoguitio

el jtsiiorlidio saciJi-

charta pergamena intus dictam capsulam prope dictas sacras roliquias cum soquonti inscriptione.
videlicel
:

rum

Die
indict,

reliquiarum in ecclesia cathcdrali Tiburis. vigesima tertia mensis martii anni 1733,
XI, pontificatus

"

Illmus

et

ro\nius D. episcupus Auto-

.SSmi D. \. Glenu-nti.s

nius Fonsoca, episcopus Tiburtinus et pontificii

solii assistens, transtulit

ab

altari

majori hujus

divina providenlia papa XIII anno tertio. Illmus et revmus D. Placidus Po/.zancheri, cpiscopus
Tiburtiuus, die prjedicta post Vesperas, requisitus a perillustri et admodum revereiido D. canonico

insignis ecclcsia; cathedralis S. Laureutii Tiburis

infradictum

vas

alabastri
I.

cocpertum

lamina

NocemhriH Toniua

35

VirKilio

274
AUCTOHi:
G. V. H.

DE

S.

SEVERINO MONACHO CONFESSORE.

inscriptio:REUQUijE S.SEVERiNi.iii lotum corrupta, existentibus rasura et fragmentis madidis.etconiluixtis in solo dicti

Virgilio Pctrorsi^socretario

revmi capituli insignis

ccclesi^ cathedralis S. Lnurentii hujuscivitatis,

descondit ad diclani ccclesiam calhcdraicm. et

fbraniinis.

Et per D. S.

ill-

cum inlerventu et adsistcntia perillustrium et admodum RR. DD. canonicorum, nempe dicti
ibi

mam
posita

et

rcvmam

oxtractis

primo dicto vase

altaris.

ala-

bastri, et dicta capsula

non dcvastata

secrctarii.

Doniinici

Ccntellii;

sacrists^ niajoris

supra

mensa

dlcti

ejusdem

calliedralis, Antonil Gallucci, ct Thonii^e

Belli.

recoUoctis dictis rasura et

et deccnter dcindc vero fragincntis madidis in

Longhi, adhibito magistro Josepho

inurario, de

fabro

mandato

D. S. illma? et revma?

ad

requisitioncm pra^dictani per dictinn fabrum nui-

dictosolo foraminis repertis, et positis in capsula dcmandata coinbustione fragnientoruin lignoruin antediclfE capsa,^ omnes
lignea rotnnda. ct
dictse

rarium
in

cum necessai-lis instrument is fuit apertuni,

sacras

reliquise

per

dictum

illmuni

et

parte anteriori, altare sub tituio S. Lanrentii,

rcvmum

D. cpiscopum stola

indutmn,

prai-via

in nulla parle vitiatum seu deva.statuni repcrtum, sed undique nmro bene clausum, et praevia dicta apcritionc in dicta parte anteriori ejusdeni

rccitatione solitarum precuni, et pra?cedentibus

intorsticiis accensis. fuerunt asportatie

ad sacraillmus
et

rium

dictfe

cathcdralls

ubi

dictus

de anno 1704, die priuia novcmbris, constat ex rogitu quondani Dominici Dcodati cancellarii antecessoris curiae cpiscopalis
altaris,

sub quo

alias, et

revmus D. episcopus a
,

diclo vase alabaslri leva-

fuisse repositas infrasci-iptas sacras reliquias

ab

vit ossa oninia et fragmenta in eo ut supra asservafa, similiter reperta undique inadida, et pro iiunc posuit in capsula lignea oblonga fbriuEe

ara majori ejusdem ecclesl;t ad hoc altare asportatas.

nempc

in va.^^e alabastri et

palmi unius

rotundo altitudinis quarti unius. cooperto lamiua

:

ovatiK et similiter diiigenter requisivit inter dictas rasuras positas in dicta capsula rotunda fra-

gmenta ossium
etiam posnit,
in

et rcliquiarum, et illa posuit in

plumbea cimi

incisa inscriptione

In

hog looo
et

eadem capsula oblonga formje

uno tamen

ovata?, in

qua

REQUIESGIT GORPUS BEATI SeVERINI. Iu actu dictse

translationis a beatje

latcre divisim. alias

memoriie

illnii

revmi

Antonii ronscca,tunc episcopi Tiburtini.recognitas et reperto

sacras reliquias a dicta cap.sula.cum inscriptione: Reiiquife SS. Romauus et Redempta, levatas.

pleno fragmentis ossium, et pulinscri-

vere,

una cum charta perganiena cum

:

Ipsamque capsulam ligneam oblongam fornije ovatae bene clausam, et ab utroque latere vittis
charhi^ papyracete cum ejus parvo sigillo in cera hispanica rubra quatuor in locis niuniit, ifa ut

Corpls S. Severini Tibchtini gujus comMEMORATIO EST DIE FESTO OmNIUM SaNCTORUM, ac
ptione

eodem modo quo repertmn

iuniculo scrico

fuit

relictum et
dicti

absque fractura minime

et in

rubeo alligatum. sigilloque

revmi episcopi (lualuor in locis in cera hispanica impresso sigillatum.Itemincapsulalignea longitudinis palinorum duornni minus nucia, cum inscriptione iu cuopci'culo Mtteris incisis in ilHus pai'te
Reliqiiia?
:

aperiri et vitiari nequeat, armario ubi reliquia^ dieta; cathedralis asservantur, reliquit aninio quant prius dccentius
,

et reponendi. Super quibus acfum Tiburc ubi supra, pra-sentibus admodum RR. DD. Angelo Victorio Beceari a secretis Domi-

aiibi

collocandi,

SS.

Romulus

ct

Redempta,
:

in alia

parte

nationis suit illmte et reMnse

sacrista

Jacobo Cerreti

vero

cjusdem cooperculi

Joannes, episcopiis

sauctaiTiburlina' ecclcsia;, in
dicto aperta, recognita, et in

eodem aclu supraqua capsuia reperta

:

minori dictte catliedralis, et Francisco Barberi et Jacobo Lepri, iamulis Dominationis

fuerunt plura et diversa vascula lignea, quaruiu

revm^, aliisque quampluribus adstantibus testibus.Itaest.Joanues Bapti.sta Petrosuae illmas et

una hubebat chartulam cum inscriptione RellquiEe SS. 40 niartyrum ac eodem modo relicta, et iuniculo senco rubeo alligata, codcm sigillo dicli revmi episcopi in cera hispanica iniprcsso,et
;

chius notarius et cancellarius episcopalisTiburis, rogafus. Concordat (22julu 1880, nt supra.)

S.

Taiidfm anno 1740, dh-22in('n!<h

e.r

uiaiJ,

mcrx

Iiuk

iii

in

lignea

duobus iocis .^igillata. Item in altera capsula cjusdem longitudinis cooperta, et cum

sacrorio irunslaUc sunt in ecelesiam, nbipojmJi venerationi expositai mameruiit

S. Scverini reliquia:

ecdcsiniii, '/

in saceUo SS.

mqne ad 24 diein

ejusdein mensis, quo die

ad

Cruxip.ri

iuscriptione in illius coopcrculo litleris majusculis

rul)eis:REi.iQuijE S.Sbverini. in

altarc cayellx Sanctissinii Cniripu-i soleniui }}ompa

suh altari
recoii(lit!,

eodem

actu suprafuit

transportatx sunt
staf
e.c

et sitb

aUari

recojiditas,

vt con-

itbindiinireijiiifseiiiif.

dicto apeiia ac recognita, in

vis

qua reperta

pul-

cum charta pergamena in parle scripta, et qua? ob vetustatem usque tunc legi nou potuit, ac
et 1'nniculo serico

poris

instrunienfo subjunrto. Reposltio sacri corS. Severini et aliaruni rcliquiaruiu sub

eodeni niodo reiicta

rubco

al!i-

altari capelliK Sanctissimi Grucifixi cathedralis Tiburis. Die dominico. i3 niensis maii anni 1740

gata dictoquc sigillo dicti revmi episcopi in cera hispanica duobus hi locis sigillata. Et in actn diclsB asportationis et repositionis omnes collocalas intus decentem capsulam ligneam ad prsedictum efTectum confoctain, cum adiuiicta inscri]itione

indicfioiie

Romatia

III,

stolica

per

obituiii s.
alias, ot

Cuni sii quod 1704 ab idtari

S. Laurentii

vacante sancta sedc aj)0m. Ciemontis papas XII. sub die 1 novembris anni
Tiburis fuerit transfa-

niajori insignis ccclesije catliedralis

civitatis

hujus

dc qua

in

antedicto rogitu dicti caiicellarii

1

tum
tini,

Deodati, sub die dicta

tur.

(luod quatenus...Repei-ta

novembris anni 1704, ad nunc sunt quye sequunQua?dam capsa ligneu undique humiditate

repositum sub altari S. Laurentii sacrum corpusS. Severini nionachi et confessoris Tiburet

uiia

cum

alils sacris reliquiis,

de quibus

I;itius

in iustrumeiito rogato a

quondam Dominico Deo-

iuibuta, et in majori ptu-te corrupta, et intus vas alabastri rolunduni altitudinis palmi unius et

dati cancellario episcopali antecessore,in archivio

curiie episcopaiis asservato in protocollo insfru-

quarti unius.

eadcm
sigilla

inscriptione,

coopertum lamina plumbea, et cum de qua in anlcdicto instru-

nientorum

niento rogato a dlcto Deodati. lignaniina vero et occasione humiditatis, ut dignoscilur, in

dicti anni, ad quod quatenus. Sitquc insuper quod sub die 23 inartii anni 1733 ex rogitu meo iflmus ct revmus D. Pfacldus Pezzancheri, hodiernus episcoj)us Tiburtinus, dictuni sacrum

majunpartesiiiiililcrcorrupta.UemdictacapsuIa,

corpus ab

alt;u'i

cum

dicto sancti Laurenlii reniotum,

dicta inscriiitionc

Reliquia; SS.

Romanus

ct

una cum
lis

dicfis sacris reliquis

Redempta, cum lignaminibus

corruptis. et altera capsula in

et sigillis

pariter

sionis posueritin

per modum provicapsa lignea bene clausa ct sigiiasservari mandavit ad effectum

suis

qua refercbatur

inunita, et

illa

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

tempore solemnitcr transferendi, et reponeiidi snb altari cappolla: Ssmi Crucifixiejussuis loco et

275
corpus associatum quoque ab magistratu civitatLs ct hora
;

ilhnis

DD
et

y<r\u-

of

.\u<;tuhk
'i.

deiu cathcdralis

et

pro executione hujusmodi

circitor

translationis ct repositionis, construclo jain altari

cadciu cappellaSsmiCrucifixi, indicta extiteril solenmis festivitas pro recensita translatione et repositione diehus 23, 23 et 24
in

Hiarmoreo

quarta hmta processione, idem illmus D. episcopus vas pnpfatum

vig^sima
revraus

V.FI.

sacrum corpus

alabastri, dictum et reliquias continens, roposuitet

mensiscurren{ismaii,oum
sise priefatse

collocavit sub dicto altari pr^fati^ cappeil* Crucifixi undiquc dauso, et

Ssmi

nobili

apparatu eccle-

soknnmodo

in parte

hinc est quod die dicto, 22 maii, idem illmus et revmus episcopus, mozzetta indutus, mane, post cclebratam missam in sacello
:

cathcdralis

ejus episcopii, dcsceiidit

et se contulit

ad dictam cathedralem,

DD.
aliis

ad sacrarium, et ibi assistentibus canonicis, aliisque de clero, et adstantibus

quamplurimis,
supra mensa
decenti in

pubhcum mstrumentum confeci, ibidcra priesentibus et adstaiitibus, inter cctoros primarios riobihores viros civitatis, illrais DD. Prancisco Antoiiio
Lolli,
filio

antenori habente foraraen formio ovatie, in qno fuit apposita et infixa crates ferrea eleganter elaborata. Supcr quibus ego notarius hoc

deinde

Bulgarini,

eodem

filio

sacrario parata, et

cum

cereis acccnsis, fuit

prius, ut

cxhibita

dicta

candelabris et capsa. ubi

bonje raemoriae Bernardini, Septimio bonie memori;e D. Felicis, et Frefilio bonte memoriiE D. Petri, Joannes Baptista Pef rochius nota-

derico Coccanari,
testibus. Ita est.

dictum est, fuerat repositum dictum sacrum corpus, et sacrte reliquise de quibus in instrumenlis desuper rogatis, et illa visa ac reeognita, et reperta bene clausa, et dictis sigiiiis "Dmnis suje illmas et revmiE munita, atque in nulla
parte vitiata,
alabastri, in
ct exhibito

rius etcanccIlariusepiscopahsTiburis,

rogatus.

Concordat
in itrmt
est

Severinus sxpius in instnmentis facta nmHio:populo Tihurtiiio dccuset prxsidium.

0'f supra). Ibique rerjiii&srit

mdem mjus
atj

atquc parato

sinuil

vase

quo primo loco asservabatur dictum sacrum corpus, et nuuc ad dccentiorem formani
redacto et manicis dc aurichalco hinc inde ornato, et facta aprjefato illmo et revmo D.episcopo bcne-

Romaiio in homentionem supra fecimus. Jucat propria hisforiconun verba hnc afferre, ut videaf unnsquisque quanfo func honore Romana ecc/e.va S. Severinum proseqneretur. Anctor Vitapontificc

9.

TempU

HoHorio

norem

Templi ah
Hotiorlo
poiitilire ln

S. Sevcrini consfrueti

/lonorem
S. SRverini

ejusdem vasis. fuit dcinde aperta dicta capsa, et ab ea extractum dictnin sacrum corpus
dictione

cum

dictis aliis sacris reliquiis; et

pontificum in Honorio lita serihif : Fecit ecclesiani beato Severino a solo juxta civitateni Tiburtinam.milliario ab urbcRoma vigesimorquam
ipse dedicavit, et
marptifieenfia,

nnn

oonditi

radfrn
-tn/jeniiinf.

omnia simul

dona

reposuit et deccnter collocavit in dicto vase alabastri, separatis tamen nonnullis particulis ex
rini,

luulta obtulit.

Quanta cero

Romano
:

pontifice diyna,

suam erga

saeris ossibus, et signanter ex costis dicti S. Seveac clausit pro identitate intus chartam papysigiilo

sanctissimvm firnm pietatcm Honorius prohaverit. discimtisex P/afina (1) Tetuplum Severini apud"

urbem Tiburtinam
ficavit et

raceara bene involutam, ac

suffi illraffi et

njagnificentissimi operis

jiedi-

parvo Dmnis

revmse sigillatam in duabus partibus.

Dictumciue vas alabastri lamina plumbea cadera

qua prius cooperiebatur, coopertum et in coronide filo de aurichalco circumdatum, eodemque filo
prfecincto etiam coopereulo, fuit

argento, auro, porphyreticis et marmoreis lapidibus, incrustatione parietum, opere tcctorio, ojiere verraiculato Gxovmvii. Crocchiante ex ntroque historico, quihus Jttnf/it Nicodemtim
Uh. V, cap. vn, temp/i hnjtts menfionem facit (2) : arhitratur autem hanc ecc/esiam stetisse juxta

eodem

sigillo

parvo Diunis suje

in dicto sacrario

illma; et i-evm;E in cera hispa-

riam
temp/i

Valeriam., nno milUario

ei

medio ah urhe
facla
hujtts
:

nica hinc inde slgillatum.

Dictumque vas

reliquit

Tihurtina.

Cabrul

et

del
loro

R^.

(3),

hodie exponendum publicse fidelium venerationi in presbyterio dictee cathedralis, supra machina simihter ibi parata occasione indicta;

meniionc,

de

duhium ioUunt

Si

Honorii tempore

milliarioruin

numorandorum

festivitatis,

et

successive die

24-.

postquam

ratio immutata jam fuit, locus, inquiunt, a Crocchiante assiguatus convcnire dicendus est, ubi

C tum,

processionabiliter per civitatem fuerit asportaservatis servandis reponendum sub dicto

altari

a sinistra

viiE

Valeriije

cernuntur fundamenta

eccIesiaj,fornieessubterranei,et per

eampum

his

cappellEeSsmiCrucifixi.Quie omniadcsuper acta ubi supra, fuerunt per me rogata, adhibitis

testibus illmis
ria, filio

vicinum
sit

frusta

vero, ut ipsi

marraorura pretiosoruni. Jara addnnt, cniu milliarii mutatio facta

Itiiliani

DD. Cap. Hieronymo Palutio GlabonsE memoriai Michaclis Augcli, Hierofilio

brevi post

a barbari.s occupatarn. niuet

nymo

Gocanario,

bonne memoriai Ignatii,Phi-

Honorii tempora longe prEece.ssit, pida/mntur Honia Tihnr mi//iaria deee.m

tatio illa

com-

et octo,

Hppo Pusterla, filio dicti Joannis Antonii, Petro PauloDe Sanctis,filio quondam Josephi,Generoso
Pacifici,

qnihu.^ si addits
sise

Tihure ad rttdera pra;dicigs

ecc/e-

unumet medium,

hahebis oiyinti mi//iaria pene

secretario ilhniB

commuuitatis, et

aliis

quamplnrimis.Itaest.JoannesBaptistaPetrochius
notarius et cancellax-ius episcopalis Tiburis, roga-

comp/eia, adeoque eccleaiam S. Severini prope Tibur tiyesimo miiliario, td citafi auctorcs Vifttrum

mensis maiianni 1740. Celebrata dicta feslivitate ut dictum est, diebus prscriptis, cum keta musica et copiosis instrumentis musicalibus, et etiam hodie illa reciurente Generosi, martyris Tiburtini, deinde post Vespedicti

tus.

Die

24

ponfificum dixerant. Inmappii geoyraphica Tihuri^atqiie agri Tiburtini qtiam Franciscus Btiltjarini
notitiis saipe citatis prwfixit,

hunc eitmdem lorum

hujnsecciesi.ii ruderihus a.^isignat.

Consians ea est Tihurtinorum opinio, meque videndi curiostmi viri

temp/i ritdera
ef

docfi Tihurtini eo deditxcrunf, ridique ihidem

fjH.^ifis.s-imi

ras tuit inchoata processio soiemnis

cum

intcr-

aufundamenta, super quiTibitre profiriscenti u

ventu prtEtatl

illmi et

pontificalibus paramcntis induti, et dictum

revmi D. episcopi Tiburtini sacrum

Op.
cit.. lib. iv.

bus nunc horti

dcxtris, eunti

ac vinea,

Tihura
uit., p.

sinistris lix Va/erix.

(1)

De rifis iJoiUificuiH. De Honorio I. (2)

num.a.").

f3)

Op.

121.

DE

m
D

DE SANCTO AUDITO
f{.

V. H.

BLITABRI IN HISPANIA.
mw MaHyi-ohgio HhpanOykal. norembrh
liics

s. Ainliiii.

Jna/i/loiui/if

principcm
2.

cepit,

de quo

uti ct

de ipsa civitate

?'"'"
'"'"".'/'"'

Tamaijo Salazar
:

sa/icfiim

Auditi

aniplior notitia haberi

non

potest.
uiitni,,;

M ,(,( fiifiet his rerhis

Blitabri

propo Scgobiam

acl

Idc/n Birarius in com/nenfario in

fadt

^^^^ Carpetana Hispanio?, ^.Auditi martyns, qui in pcrsecutione Severi impcratoris pro Christi
confessione non niinima tormenta perpcssus

chronicon ad Britfahhnu rcdit, eaque

rat
qiix
riri i'e/'ha
,

M. Maximi eommemoad Sa/uium Auditum quam maxiinc

exscribimus
:

san-n

.i.(/,,<

'^<^<''"-<ii>i

f;t;

ad

specta/it. l)iligenfissi/ni

paltnam

niartyrii

intrepldus
ciofji/

evolavit agonista.
Iia/isif

Quod ad Brittabhmi

attinet

idem qui supra

Fonfes ex fpdbus
/ndirat.Ad /lofum

niatcriam

in

nofis
et

Julianus, in advers., agens n. 22:2 de M. Fulvio

Eifa /o9/7;/r:Eiusmemoria

proconsulc, qui Vesceliam

et

Halonem

(hodie

Dextro (1), in hsee verba " Blitabri prope Scgobiam, ad juga Carpetana, in provincia Tarraeonensi, S. Auditus martyr, 1 novembris. Ubi Bivarius in notis(2V Rodericus Caro ibidem lit. c. tbl. 8:3. Dextrum
:

dies cultus refertur a Flavio

Uzeda

et Hailion) cuin multis aliis castellis

:

expu-

i,

sequitur Julianus in Advcrsai". n.

clausula
:

:233,

sequenti

Idem donmil Lltebrum, tcmpore GoLIiorum Blittabruni, nunc vcro vocatur Buyti*ago, corrupto vocabulo. oppidum Carpctaniae ex Tito Livio. Venmi non Fulvius. sed Flaminius Littabrum domuit, ut hquet ex ejusdem libro
gnnvit, inquit
"

"

Memoria

celebris fuit S. Auditi, civis et

firtei

XXXV,

cujus hpec sunt verba

"

Et in utraquc
:

martyris Blitabrensis, qui passus est pro

confessione varia tormenta anno Domini

Hispania co anno res prospcre gesta

C. Flaminius

nam

el

308.

oppidum Littabrum munitum opuet

:

Quem

sanctusQuiricus.episcopus Toletanus,crc-

ditur ad fidem convertisse et sacris aquis intinxissc; passus est Blitabri in (juinla persecutione
Ecclesiae,

lentumque vineis expugnavit Corribilonem vivum cepit

Ejus ossa servautur

sub Mai'co Aurelio Severo iniperatore. cum hnnore. Conveniuut

..

nobilem regulum M. Fulvius proconsul cum duobu.-^ exercitibus bostiuni duo secunda prselia fecit; oppida duo Hispanorum Ve^celiam Halonemciue (vulgo L^zeda et Hailet

Didacus Colmenares
quirens. inter
.

(3),

qui locum sepulturse

lon, vel ipso Juliano testc n. 221) et castella nuilta

hujus sancti martyris assidua disquisitione per-

expugnavit. Pergit Julianus

celebris fuit S. Auditi, civis

n.
et

223

"

Memoria

Nortem et Orientem quarto a Blilabio lapide donuuu vetustam invenit qua olim coenobium canoniinter
,

montium cacumina

inartyris Blltta-

brensls, Id est, dc Bruytrago, qui passus est pro

fidei

confessione varia tormenta anno Domini

corinn regularium extiterat, titulo Sancti Auditi.

et vitlido

208. ciuem sanctus Qulntius, episcopus Toletanus,

vocabulo Sancti Tui consignatum, ubi

creditur.
Illustris
I,

corpus hujus sancti martyris tempore Juliani

rec[uievisse

comes Morensis,
III, c. ^^1% fol.i>lG.

Historia Toletana, Part.

Lib.

ad fidem convertisse et sacris aquis InPassus est Litabri in quinta persecutione Ecclesife sub Marco Am-elio Severo imperatore. Ejus ossa servantur cum honore. Successu tcmcreditmtinxisse.

Heec sunt qua? de hoc sancto martyre scribere

poris collegium clericormn regularium in

!Ede

possumus; cetera Dous

Hispanire
.^trages

scit,

qui inter turbulentas

Sancti Auditi institutum

est,

qnse

tandcm Xime-

ejus

tus est H3BC ihi

Tamaijus.

nomen conservare dignaQux diligoiter exaTamaijo ant

/'efert

nio cardinale Toletano, ad collegas S. Ildolbnsi

describeiis Alvarus Dixinms in Butragiorum inontibus qui in confinio Vaccseorum sunt F redcni sacram In reinoto secessu essc, undique nemoribus nc inontlbus cinctam, prorsus musarum studiis et divinai'um rerum contemplutioni aptam. Divi noinen, cui est dicala ex anticpjis, quie apud academiam Complutensem asscrvmitur, monumentis, Auditum esse liquido constat, quamvis ejus memoriain in fastis sacrls nullibi rcperiam. Vulgo a nostris Sant Oid appellatur, nianifesta ab Auditi nomine derivatione. De primis conditoribus nihil certi quod scribam habeo. Locus canonicis sacerdotibus videtur exlructus;
transiit.

Complutcnsis

Eam
"

minamla
cfiani
revcrii in

sunt. Esf

cnitn sublcsta

Gomecius

(fi),

haec ait

nulla fides.

Qim

ex Dextri clironieo

Psfudo-Dcxiro

leginitur.
i/i

Nota Birarii
(5)

ad Cjuam

rcmittif, inrenifiir
:

Bicarii com/nenFla-

turio (4) talis

Refert Ambrosius Morus

Citerioris

minium. Hispaniiie
belli

proconsulem, jure

subogisse

Gorribilone ejus

urbem Blitabrum seu Litabrum, domino in vincula redacto. Fuil

Carpetania juga
.

vero Litabrum situm ad

ut

Dexter ;isseverat, fitque de eo mcntio

Toletano II. in
tani,

in concillo

epist. II

Montani, archiepiscopiTole-

et Gauca (hodie Coca) quare Loaysa in notis Blilubrum fuisse docet prope Segoviam. Hic igitur pro Christo Domino cervicem dedit S. Auditus cujus

ubisinml

cum Segovia

nominatur;

solenmiler, nevo Dextri, celebrabatur festa dies

chorus est psahnodils dicendis, sedilibus (quod refectoriuin vocant) peramplum, ceteraque niulta ad
et

nam

dispositis constructus, et tricllniuin

prima Novembris. Pafct ex his Bivarii verbts nihil dc sanclo Audito innofescere prsetcr ea qux Hexter uffuleraf. Qiiein rero dicit Amh/-osium Moriim, is
est
qiii

celeherrimus histo/-irus Ainbrosius de Mo)'ales,

loco vifato de Litabro agit, capfo et delefo
,

vitam promiscue degendam necessaria. Et post " nonnulla qua* in In antiquis membranis academiiB scriniis servantur, invenio nemus S. Auditi de quo nunc agimus canonicorum sacerdotum possessionem fuisse qui aedem
:

Flaminio

qui ejusdem urbis virum

quenidam

divte Leocadiai

dicalam ad Toletum colebant;

(11 CViroitifOH, p. (3)

2(3ij,

edit. Bivarii.

(2) Ibid.. p.

267.

tom.

111, p. 241.

(G)

De

Rebits gestis a Francisco

Historia de la insigne ciudad dv Sfgovia, pp. 3G. 37. "269. (4) Pag. Coronica fjeneral dr Expufia. (bl

Ximenio

(in

Hi^pauia

i!hit<t>-nia.

Fiancofuiti 1603, pp.

1066, 1067).

Archillinuin

DIES PRTMA NOVEMBRIS.

Archiilinuni
cadia?

277
sesc.

vero abbateni, de sodaliuin Leovoluntatc ncmus illud regi Alfonso

,

opinor, aut potius certissimejudico, rcm

sicufi scrihii

habere

VIII concessisse;

S. Jacobi

militiEE
ita

hunc posteaFerdinandoDidacio, magistro, coenobium Sancti

in

Audito,

in

Gomecius: in Tui enim nihil ferme de Oid manifestum sujjerest ccstigiu,,!.

AUCIUHK G.V, H,

Auditi
vicinis

(nam
"

mcmbranis habctur) cum

ncmoribus

Utrique etiam auctori constahat aliunde Audiluin fdgmficari utraque nominis corruptione. Sed. Go-

sus

Et rurSancti Auditi sedem Ximenius in locis

liberalitcr donasse.

mecio inelucfahile eranf argumentum Complutenses

nisi res aliuitdc, ex Coiitplutensibus vidclicet scripturis probaretur, tenue suhsidium suus afferret senex; nutic sane rem con-

memhrame. Colmenari,

multis sumptuose construxit, additis niolis frumentariis qute a proximo rivo versarcntur.
,

Haec in gratiam S. Auditi martyris dixerim, qure cumDexfrum, ejus mcmoriam ad nnnum Christi 208, n. 3, venerantcm, ilIustraromus,siiuissc fate-

firmat pnshaijitam.

At rursns
iiiquit,

Colntenarein attdia-

mus

Scquenti

dic,

quarto ab
et

oppido

Blittfibro milliario, inter

Aquiloncm

Orientem,

mur, quod nondum

in Juliani adversaria incidis-

semus, et quia de his admonuit postmoduni nos

reconditse eruditionis vir,

persinuosos monlium anfractus perveni ada^des seu conventum, quem regionales San Tui voiios cx Gomeciojam novitamen .ifructura etattate scitu dignum monumpiitum inrcnit. Kpifaphiuin scUicet filii regum CasfclUe, Sanc/iii ci/Jiisdam, ad qucm (3).

amicusque noster Didain

cant

Uhi audicit qua:

cus Cohnenares

cujus studiis Scgovienses res

mus.

De

tenipli

illustriorcs reddi et

prope dicm

lucem dari
et

speramus

).

Hucmque Bhaiim. E.r h/s d/firimnH

sftcram aidnii sancfo Audito (licatani exstitissej

conscqiienter

recentior inscriptio tfimularis fundafain

fert
;

domum refilii,

Sanctim qiiemdam Auditi nomine in rerum natura exstitisse, quod nec Tamat/o, nec
Dexfro, ncc Jtdiano, ncc cuipiftm altcti eoruinfide
asserenti c/-edidissetnus.

qux

esf

hxc

Hoc

jaccnt sarcnpbago cineres

ac

oss;i

D. D. Sanctii,cujusdam regis CiisteilEc

ut antiqua tradit vetustas, per

seniorum ac vetercllctis
'^*
;

Sed operx preiiutn

est,

B anteqnam percjamtis,
iissiiita disqtiisitione
ile rfilfj

runi ora

multosqueperannos dcducta,qui

ex Didaco Colnmtare, queni

amicis, faiuulis, cultuque rcgio huc adventavit

Bicarius laudat, exscrihere quid iaudein diHqende Sancto eognorerif.

vir doctisslmus,
ef

hanc

erexit

Obiit in

donmiu, monasticain degit vitam. Domino. Cujus memoria,cumsicvixerit,in

3.

Didacus Colmenares,

inda-

benedictione

VotmiiKtrps

gandx
''">

patriai hisforia; sol}crfissimns,quum valde

i.nciermme
'

miraretur S. Auditi /'(? adeo fuisse obscura-

erit. Anno 1199 (4). Cui anno, ait Colmcnares, convenlt Sanctius Infans, tilius Alfonsi regis cognomcnfo NohUis ; qui qtio mort.is ge-

'",J-1'!"-

maxrmam

adhihuif diliqentiam inqulrendi

nere, ubi aut

quando

ohierit,

mdUhi

indicatur

Ex

Blittaurensia f/r S. Audno mouunicida, eoqiic prorepent.nentie fecfus est onin/a propriis ocidis iuspccfunis,ituisque qiiiflqiKtm
iiliiin^e

chronico Ordinis Sancti Jacobi constat Fcrdinan-

iiotiun esf.

auribus auditurus. Perrexi, inquit, Blittabrum die 2S octobris anni 1G28, nec potuimus reperire ibi
inscriptionem aut

dum Diaz, magistrum istius Ordinis, mugistratLuu abdicasse anno 1186, ac secessisse in conventuiu
S. Auditi, Sanctio fortassis Infante socio.

Andu-n-

mcmoriam aliquam Romano-

rum. Quamquam constat nobis Butrago esse LitabrumLivii,ctBritablumDcxtn,topographi3esignis propriis id indicantibus. Et in/norcm cfiam noti: nisi quod senex quidem agricola ex istis confiniis diceret audirisse sc a inajorihus ahhafiam sancti Tui oJim appeUari

fiam de sancfo Audito accepit

quoque dcMoraics (5) fatetur vidissc se instrumentum authenticum donationis, quo Arquilinus, abbas Sanctfle Leocadiai Toleti, cuiu suis canonicis rcgiAIfonso canvcntum S. Audili (radunt. Sane diffiteri nemo pofest hos annos et hxc facta sese mutuo nexu feiicre ; nudecertissimeconsius
stat secido dutidecimo

exeunte fuisse conrentum CiAmei/ares candide edicit

saiicfi

Auditi

(2). Ilic

panrmper gressum

figantus

Sancfi Audifi.
se

Tandcm

ad ponderandum D/daci Colmenaris

Pr^ster

testiinonium.

neque in conrentu, i/eque in finibus ejus notitiam

vel

nudum

nonien nihil in

loc.o invenit.

Puto

aliquam

tradit/onem reperisse sjjecfanfem

(0).

reli-

differentiarn

nominis, Santoid juxfa

Goinecium

quias Sancti Auditi

Nicolaus Antonius

(7)
q^ia:
'

supra a Bivario cifatum ei San Tui, /'// hispanice scripsit Colmenares, fadli methodo folli. Uterque C aiicfor pojiularis sermonis rocem affcrf, qux si
proiiuntiatur, ex ^jronuntiantis ore xgre dijudicahis

cadeni fere refert ex Gomecio ac Colmenare

nos aftulimus. Quibus rebus efficitur ut de S.

dllo ita sfafuciidum rideafur
ctus, Auditi
:

Au-

existit
et

quidam san- F
inortis geitits

nominc, cujus resgesfa:

utrum SantOid

dicat

an San Tui cum finalis

initialeiii

ignorantur.

Quod enim

aliqui, falsis

chronicis

atde vocalem suhsccpicnfis rocis

profaiu

Dexfri

ct

aliorum innixi, hiinc Auditum priorum

cst, qititt

eodein prorsus niodo prodcat ac si ad sequeidetn vocem pertinens rocalem prxcederei. Ego tamen
(1)

sccidorunt martyrcin fac/unt, nihil

nidlis

argumentis fimdatum.
(6)

Pag. 382.

(2)

{31 Ibid., p. 38.

{4i Il)id.

Historia de Segovia. pp. 37. 38. |5) Op. cil.. toni. v, p. 07. -

Wstoria de Segovia.

pp.

:^8. :tH.

- (7J Cenaura de

histo-

ria.s fabiilosiis. p. 176.

DE

;;

278

DE SANCTO ROMULO
PRESBYTERO MONACHO
C. D. S.

IN DICECESI BITURICENSI.

POST

MEI).

1n
to

Marti/rolot/io Hieroni/miauo nitper a nohis edi-

Hic Romulus regem Egidium

Goij^onicis rogat esse
piiiiii.

SEC. V.
S. Rorjuili
iiienfio in

e.rcodice

Bcrnensi, annHnfidfiir hac die

In

Beturio Gortonis castro Runioli presbyteri

jjsif Fliifi/jpiis

(1).

Sanctum vocat custodem ovium,

Solo cedit.

martyrO'
logiis.

Siindifer in Hagiohf/ioFranct^-Galli^ (jnofl excer-

Lahbe ex

anticjuo nuiHijroIot/io ahHic Romulus precibus

flagitat.
:

* S.

Romble

Item Bituricas Roniuli presbyteri {^). Apud rerentiore>i martijroloyos Belinum, Grevenum, Molanum, Walasserium, CasteUanum ef Ferrarium rejirifur idem S. Romulus * addiem
Gortonis castro natalis sancti
2.5

hatix S. Laurenfii Bituricensis

Rauca voce rex Sanctuni

Samis

rogitat
ditat

Praedam reddens habitantes

redit.

deccmbris.

Apud Stntsmijum
occurrit.

rero,

quod mirehi^toriam

ris,

nusquam

4. Hinr ifaque coUegit Thaumas de la Thaumassih-e rer/em qui in hreriario S. Satyri Egregius

E(/rpi/iim
rer/rm
eitmiifin

Atiilqim
/'etioiirn

2.

S.

Antifjnissima documenta Ronmli continenturJeetionibus

-

cirea

TOc.abatur,fuisse ^.Fgidinm illum comitem seu patrivium Romanorum quem Frand, Childerico
e.r-

fuisHt

ciiin

hreviarii

hreviarii antiqui
i-uta

pnilso,

regem

sibi rousfituisse

dicuntur

yEtfiiiio

SanctiSatyri.

abbatix S. Safi/ri
lihris eccksiasticis

(5). fs re-

et

antiqua prosa

ex

vera,teste
4tiH,

Mario Aventicensi
et

caiii ilt:

in

*Saint-Salur
Siirienvaux
* Sfincerre

Stephani Suriaci * prope Sacritm-Cereris oppiditm, quas a doctissimo Joanue Le Beuf secum comnmnicatas edidit BouS.
^"

suo Chrou/co, anno

Basilio

Bihiano consulibus, Gofhos debel-

lavit inter
(6).

Vnde

quet (3). Lectjones autem Hla; sic habent

coepit
luni,

Ligere et Ligerelino, juxta Aurclianis et eo tempore foruissc S. Romulum

Romulus

jam
5.
lectio

consiat.

haud procul urbe Bituriga propter Castelcui vocabulum auticiua curiositas Gordonas

Historiam

noscitur indidisse, Omnipotcntis vacarc

tis....

S. Romuli magis infegram tradit ex veteribus chartis nionasterii S. Satyri in

Historia
S.

manda-

dioecesi Bituricensi desitmpta,

in

Romulus monasterii. quod pro timore Dei honore S. Petri ipse fmidaverat in loco qui di-

qux

Bituricensi, tijpis edito

Avarid Bifurigum anno

Romuli in breviario inagis iiitcgra ex breviario

Bituricemi
aiino 173i
edito,

Suhli^y

citur Subliniaco *, ultra

coepit.

modum

septa diligere
illius

Tunc Egregius nomine, temporis

1734, legenda indicatur in festo Sancii Romuli presbyteri ac monachi die 5 novembris, ad quem
jJrofecto

rex,

exercitus suinmltitudine populaturus Gastellum Gordonas deurbe Aurelianis advenit. Cum ergo hostili iinpetu et vi maxinia ita locus
ille

cmn magna

translafum erat a die kalendarum propter

concursum cum festo Omnium Sanctorum :colebatur autem ritu siinpUci. Lectio illa sic habet : Romulus. claris
dictum,
in

fuisset irruptus ut

etiam sacrosancta altaria

Britannia parentibus natus, Bi-

nudarentur, eatenus luctus populi cum femineo ululatu est lacrymantis exortus ut clamor promiscuisexusetsetatis ardua siderapulsanscoslum usqueprotenderet.Cmnfuissenthaecperquosdam
nuntiata, de Christi gratia per medias acies ac nmltitudines exercitus armatorum, sicut pastor bonus, tela inimici eontemnens, gregi suo auxiliaturus advenit.

ex populo B.
diffidens,

Romulo

locum Subliniacum prope Castrum Gordonis, cui nunc a sancto Satyro nomen, secedens, monasterium in honorem sancti Petri fundavit. Ibi quadragesimEe tempore a monachorum se consorlio separans,
ac in cellula intra monasterii septa conclusus, jejunio, vigiliis et orationi vacabat.

turigimi partes adiit,atque in

non

Cumque

Dei, etmixlis

ante feroces regis oculos astitisset vir cum voce fletibus pro absolulione

Cum ^gidius comes post Visigothos prfelio superatos, Castrum Gordonis occupatum ab exercitu vastari permitteret,

nudatis etiam altaribus,

Romulus victorem
pro captivi po-

adit ot mixtis

cum

voce

fletibus,

captivi populi deprecaretur, tunc inexorabilis rex

solito furore

flannnatus ait Non solum innumerabilem captivi populi nmltitudinem non relin:

quam, verum
sidere
:

etiani nec te rcgioni isti patiar repotes enim adhucin regione nostraovimii

custos salteiu existere.

3. Sic, ut videtur, ahrumpehantur lectiones de prim eciiesiie historia S. Romuli in codice quem ridit Le Beuf. Sttrincense Neque nlfen'u.<! perijebaid in breriario S. Sati/ri
A'j7 iiiifiqua

^gidio repulsEe convicium addente, ingemiscens Romulus et ad cellulam rediens, populum hortatur bono sit animo et ad omnipotentcm Deum cum fiducia supplex recurrat. Tandem a Ronmlo flectitur ^gidius, prEedamque et captivos reddit. Profectus Romam
vir sanctus, ibi adolescentern in feretro

puli liberatione deprecatur.

positum

a mortuis suscitavit. Frustra soliicitatus ut

Roma

foUigHur

ti/pis

impresso
scriptore

apud Bituricas atmo 1523,

hisforia; provincia^

teste

veteri

coiumoraretur, monasteriuni repetiit, atque in itinere inceudia signo crucis extinxit. Demum

Bituricensis

O.ThaumasdelaT1ianmassiere{^).Mutium vej-ahaf hunc scripforem nomen Egregii regis, quod nusquam reperire poterat, donec inddit in prosam iUam ecchsian Suriacena:, quam et ipse,
et

su^ ac fratribusrodditus, plenus dierum bonorumque operumobdormivit in Donn*no. Quibusnam vero ex fontibus suas traditiones hauserint
cellula^

postca,

ut indicavimns supra, etlidit Bouquet, his verbis

conceptam

monachi Sancfi Satt/ri, nohis om/iino incertum est. 0. Denique recentius Proprium Bituricense a Pio papa IX approbatum ef Tornaci impressitm anno 1879, ad diem 5 novembris festu?n S. Romuli

et

ex Froprio

Bittiricensi
reci-ntiori

(1)

Act. SS., tora. XIII Oct.. p. XXVI.

II, p. 70.5.

tom.

(2)
I,

Bibl. nov. mss.,

(3) liec.-des Hist..,

tom.

pp. 821, 822.

{4} Hiat. (h-

Berry, 2
ii,

ed..

tom.

Hist.

Franc, lib.

cap. 12.

111, p. 23G.

(5)

Greg. Tur.,
p. 795.

(6) P. L.,

tom. LXXII,

celebrandum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

ceUhrandum assUpmt
nocfnnio
nibus
iis

ritu duplid, et hi secundo

279

Iias tres lect/one.-i proprlns exhihef,

ex om~

traditionihus confectas guas modo memoravimus, adjunetis etiam nonmdlis ad hisforiam

cultns sanrfo trihuti jiertiyientihns

nutu archiepiscopus, qtioniam. volumus cunctis fidelihus,

nostris et

efr.

Notu.n csse

piu^cinue coen

omni c.tui

11

p'nT
'

pham

.an^LoJZ

Lectio IV. Romuius, Britaimia ineunte SEeculo quinto clara stirpe natus, a teneris annis pio famulatu Deo serviens, sapiontia, setate et graiia

quomam
;l.a

nni buscumque ordinihus honorihusquc promofis"

protomartyris Bituricensis ecclosi.t^

sed"Tr

'""'''''"'

'^''^

apud Deum
tiari

et

hominos

proficiens,

sacerdotb

ini-

meruit.

Mox

perfectioris vitfe studio incen-

.nililis norut; Gimoms,cujus erat castrum quod diciturS Satvri necnonotOdo comcs palafii, quom sihi

qu.-^dam juvoncula nomine Matildis' cujusdaiu nosfra. ecclesi.

Jivveneula

sus, c patria discedcns, in terrttorium Bituricense

sme
ejus

oadem
et

nnnc a sancto Satyro nomen coenobium in honorem sancti Petri erexit in loco qui Subliniacnm dicitur. Ibi quotannis per totum quudragesimce tem,

devenit, ac prope castrum Gordonis, cui

ementum
mortua
tat.biis

fratrihus intor cognatos et amico^

ologit
-^

quem

sibi

subrogaret vivens

hcrcditatis. sanctorun, noces.i-

communicantos,

qucmdam

locuni in hoJnceru,....
>-'^".*

pus a fratrum consortio recedens, intra cellulam

conciusus, jejunia, vigilias et oratioiies protrahens, mii Deo vacabat.
ubiprwtn7.
'^'"'

^'"""^''' ^P^*''-""^ etS.Satyri DTurhno,^ pluumoiuniquo sociorum ejus martyruni quorum

nomma m
jain

'astn

ctKlis seripta sunt, antiquis

Legtiov.
^^^'*''

Anuo quadringentesimo sexage^^^'^^^"s

bus multo honoro ditatum, sed in beneficio multis distnbnfum ef pene ad nihilum redaclum

tempori-

^'"'''""'^-

"" """'' /rwTT.

'

^""'"

^o^ies, Gelticfe a

Romanis

pra^fectus. Visigothis

debellatis,

prope Gennabum Castrum-Gordonis occupasset, et ab

rostaurare cupientes, serenifatem nostram adet astipulatione nostra Iieri, quulquid restaurationis et honoris pro reme-

eundo petierunt consensu

exercitu donios diripi et altaria nudari permi-

dioanunsBsu^etparentumsuoruni eidom
conterre voluerint....
10.

loco

beatus Romulus, his auditis, de Christi gratia non diffidons, pcr medias acies gregi suo auxihaturus advenit. Quumquo ante ferocem iEgidium adstitisset vir Dei, et mixtis cum voce lacrymis pro absolutione captivi populi deprecaretur, inexorabiiis comes ait :Non solom captivos tibi non reddam, verum etiam nec te hic patiar residere potes adhuc in regione nostra ovium
sisset,
:

Porro, qunm Mathildis

charts
vero

hic dicatur filia

a/,batix

(Timoms,
S.

restaurationis

Amhrosii anno 1015 suhscripserit quidam Gimo Gordonensis (H), indeopinafus est Thaumas defa Ihaumassi^re (4) Mathildem fuisse eiiam dominam Castn Oordonis,immoet Castrum Gardonis futsse ipsissimum locum S. Sattjri. Temeraria
nnnis, ut vnletnr,
conelusio.

custos saltem existere.Quo audito,servu.s Dei imo de pectore suspirium trahens ingemuit.

Nam

ei.<ti

Ad

cellu:

lam autem reversus, popuium cohortatur dicens

Gtmonem Gordonensem fuisse pafrem Mafhildis et dominum Castri Gordonis, nondum

Mafhildem eo castro fuiss^ potitam ei si domina fuerif Casiri Gordonis, hoc a S. Sati/ri non fnisse diversum. Nec mnlfum illam
opinio-

detur

fratres, sed oratione vos viriliter prjeparate. Et reipsa paulo post .Egidius, ad mehorem sensum revcrsus, captivos reddidit.
>,o,m,iih

Ne timeatis,

tur

sequi-

'mnorantur

8. Lectio vi. Romam profcctus vir Dei lesceutem jam in fcretro positum

nem jucanf
confinuatiune

qua;

ibi

adocele-

missam

Bifuricensis ex Chronici Fredegarii, ufn de Pip:

citaf

scriptor

pino rege

Zi^o

'"^"'^^
ut

''

niortuis suscitavit. Frustra soiiicitatus

Romse commoraretur, monasterium repetens, inccndium Cavillone signo crucis exslinxit.

obdorniivit in Doniino, et sepuitus fuissG videtur in sacello sub ipsius no-

Tan-

refertur^ (5) Iterum denuo sequenti anno //. e: an. 767] coimnofo omni exercitu Francorum per pagum Trecasinuni inde
,

ad

dem plenus dierum

urbem Autisioderum veniens ad

vocatur Gordonis,

castrmii

quod

cum
sibi

Saiiu-

H..mhl.

Cereris

mine dedicato *, cujus ruiiue prope Sacrumadhuc exstant. Apud Subliniacimi cani-

jam
qiiod

fiducialiter

Ligere

regina sua Bortradane tiansacto ad Bctoricas

aedificare

accessif,

palatium

jubet.

Nam
Liqere

S. Safi/ri

pus quidam et fons sancti Romuli nomen retinuerunt, et omnibus nota est semlta qua vir Dei

o/)pidnm non procul a

hahrt

distat, id

commune

cum

multis (diis ejusdem

S.

fractus locis.

Castrum-Gordonis porgebat. NulJEe nianent sancfi confessoris reliquise, sed secundarius est
estaurutw

ad

Quumqne, prsfer fefjendam

Chroniri

Ro- F

muli
in

et

coHtinuationem
ler/itnr ca^rus

Fredegariani,
presbi/feri',

onastevu a

SubHniacensis occlesi* pati-onus. 9- Monasterii S. Petri a S. Roinulo fnndati nulfam in anfiquis monumentis

quibus forie addenda Vita S. Phafefrii

memoriam

reperi

fmdaT

""''""""' ^^-H !/" anno vondifum vef instauratum fuit monasterinm S. Sati/ri aucforifatc
Aimonis, archiepiscopi Bituricensis, et liheralitate Mafhddi^, dominm lod (1). En tibiexordium chartai fundationis (2) \n nomine sanctie et indivi:

quidam de castro Gorronis meritis sancti sanattis (fi), nidfam usquam meiitionem offenderim Castri Gordanis in veterifms documentis
,

qna

inceytam relinquere cot/or distincfiorem

ejus loci definifionem. Nisi quis

nomen ejus

/ler-

mansisse exisfimet in vocabulo victdi Les Godons, /xmlo amplfus duohiis kHamefris Subliniaco ad
ineridiem distanfis.

dua^ Trinitatis.

Aimo, Bituricensium

gratia Dei et

(V

Ihid., p.

m.

(4)

Ifist.

de Bn-nj, toni.

cit.. p.

237.

Lablip. Bifjt. nor. nix^., lom.

II. p.

438.

DE

280

DE
c. D. s.

S.

LAUTENO
IN

CONFESSORE
TRACTU VESUNTIONENSI
rK.:vitJS,

ABBATE MONASTERli SIESI^

COM^IEPVTARITJS
^
I.

Mcmoria

in faslis sacris.

Vita a monaclio

coievo vel suppari

conscripta.
INKUXTB SKC.
VI.

.ome

Lauleni * non oecurrit in \l/jro,,svv? in aucfariis cjusdem Aqiilcinctino, CIuS.

VmanUm

tesfem potuerit veritatis dictoritm,

in
ipsiits

non oportehat eu
si

conspecfu acfa fuisse, sed safis erat

S.

Lauteni

\AiiiacerisictAlte>njm')isi{\)adhtmcdiemliioveuibris,

mentio

m
et

ad diem vero 2
et

in auctariis Victorino et

Re-

maxime 3. At

idnneis comperisset testim,oniis.

vero,

etiamsi daretur leciionem nostris

liUt

r-firli

,ili

martyrologiis

t/iitx Siiecia; (2).

sicut et in attctariis Marft/roloffii

codicis Tricassini

prsferendam

esse lectioni nobis

aiigiif)

hrfriarils

Bedam Tomacensi
his

Barheriitiano

(3),

adjecto in

dies.

Vulga

LauLein,

prsterquam in Chmiatantum appositns e^f. Arnolcensi, &/ confessoris dus Wion,more pUrorumqtic scripfornm Benediqui uhicumque sanctum aUqueni ctinorum

omnibm

abbatis

titulo,

aliorum codicum (qtiod cnr nobis probabilc non videatur, ex mox dicendis de codicibus nostris {12}
facile infe!li(/et Iector),nihtlominustamen ex dupliri

monarho
i-oasro irl
"ilii/Miii.

loco

modo

lattdato

haud duhiuni

essc arhttror scri-

ptorein Actoritm vixisse cutn Hs qiti ctim sancto

Loutin,
Lothin.

monaclium

Jegunt

secitlo

sexto

auf seqniori in

conversafi sunf. Atfesfatio enim

illa

tam

gravis,

Europa
loffio

Ocridenfali

e^titisse,

exteviplo eumdetn

quam modo
nem
ejus

eitavimus, indicare videiur narratio-

Lothain,
Lothein.

ordinisuo vindicare solent, S. Lautenum martijroBenedictino inseruif,

seciiti
et

ad diem 3 novemhris.

Quem
Cherle

sunt Menardtis, Bucelinus, Heredia,

illiiis memoriam resfieamdem diem 2 memorarunf Lautenum Sansmifus et Ferraritis; Castellanus vero ad diem 1.

Lechner, sed diei 2

tuentes.Ad

hanstam non ex documentis scriptis vel eorum qui ipsi res visu perceperunt; ac per appellationem fratres uos^ivos satis indif/ifaf ,noH eos monachos qui diu ante ipsum vixerani, sed potias quihuscum ipse
oraii traditione, sed ex testimoniis

func degebat. Pratterea vero egregie id confirmatur ex alio loco, unde

Ad quain

diem etiam laudahatur sanctus

in

marty25
sesictit et

eumdem

scrtptorem etiam coat-

rolvyio ecclesia: Vesuntionensis (4 ); ai die

ptembris in vetusto breviario ValUsoletano,

in

Chtniacensi

(5), forte,

vf

conjecit

Dtinod
sif.

(6),

quod hac die

illius legiiur

corpits ejus translafum

Nomen

ettam in litaniis diaecesis Vesunfio-

nensiii seculo

XIV

recitari

soUtis, ef

hrctiario

Lauteno non improhahiliier concluseris. Postqttam enim prodigium quoddam retulerat, quod nulhtm testem habueraf praiter ipsttm sancfum ahbatem, sic pergtt (13): Hocnonjactanter ab illo prolatum cognitum est nobis, sed quasi ad consilium in aure locutus est discipulo suo SiaS.
grio, qui

vum fuisse

ejusdemecchtsiaiinsertumestejusofficiu)nannol701

secundum nonnam

sanctitatis ilHus vita?

a cardinali de Choiseul. Festus autem dies celeUrahatur olim die 2 nocembris ; deinde vero ah Urhano VJII, ro<jante parocho
latus est
iti

vici

S.Laufeni, frans-

ab ipso institutus, ei faniiHaris et unanimis erat. Quidenim necesse erat profiteri scriptorem se illa non ex ore ipstus sancti accepisse, si iia diu post
ejus ohitum scripsisset ut

diem

3,

ac iandeni postea auetoritate

in

cum

eo collocutus esse
et ita

episeopi

Vesuntionensis

diem

ejusdeni

oinnino non potuisset supponi? Scd

ad

aiicto-

tnensis (7).
Viia
coiiticripta

ritaiem Siagrii,viri ceteroquin ignotiquique profecto

2.

ah chis

Vitam S.Lauteni conscripsit aliquis ex monaquas condidif in alferidro monasferiorum

si

non significatur scripto aUquid fraditum

reli-

quisse,provocut ui facile colligatur

HUus

tesfimoet

aliquQ
S.

sanctus enutritis, imtno vero,

liceret plerisque

fidem praistare
Si

nium ah
certc

ipsius ore excerpium esse.

Fif^ai

Jure itaque

liiiuleni

dincipulo,

codicibus

eam

referentibus, aliquis
iis

meriio auctorem

Lauteni sancto coBVum aut

ex

ejits

discipidis. Leyitur

enim in

(8)

quando vero

alicui

ex fratribus nobis distipuHs

sericin narratioiiis

suis diabolus cogitationem

malam
(9),

...

immisisset.

supparcm pronuntiare Ucet, eumque totam snx coniexnisse secundum testimonia fratrum suorum monachorum qui S. Lauusi fueront,

In uno codice

Tricassino

omniitm

eorttm quos nacti sumtis facile anfiquissimo,

quidcm pro

teno magisfro

ac proinde

maximi
priiniDiK-il'''^'

vocabulo
lectione

qua variante nobis occurrit nostris argiimenfum, qnod ex har voce ad aitafem
:

scriptoris definiendam
dehilius.

conficiehatur, aliquanfo

fif

faciendam esse ejus auctoritatem. 4. Vitam illam ji^itniis iypis mandavit (sed non indicavit ex quo codice) antc hos triginta annos ven. vir Tissier, qui tunc purocht mttnere fungebatur in

estaiiiio\>^^'

Neque

eiiani dixeriin

cum

nuiic irr f^ codicibus ed

aini<jrapi>''-'

scripforihus

pago hodiedum

S. Lauteni nuncupato,

ttbi scilicet

Vitanm
ubi ait(\

sanctoriim Sequanoruni (10), aucforem se

profiteri testem
1)
:

oculaium miraculorum S.Lanteni,

In vcritaio

futemur,Deum adbilienles

monasterium Siesix a sancto conddum (M). Ad nostram vero editionem adhibiti sunt codices omnino ocfo, inter quos primum loctim

quondam

extitif

oiio

testem. quia declaravit ipse auctor miraculoruni

anfiquifatis ordine sihi vindicat Tricassinits 1248,

secidi

Deus per illum multa alia signa,qua3 ob prolixitatem dictalionis et sui innunierositatcm pra:*termitti nobis visuni est.

IXoel

X ineuntis. Seqtitttitur codices ParisinatioiKtUs) lat. 12601, seculi

(bthlioihecx
reijix)

eiisis (Ijihliotheca;
et

XII,

(7 enim

Denm

ifa

adhihcre

Bruxelleiisis

9120, secuU

(1) Acf. SS., loni.

(:i)

VI Jun..
II

p. 648.
p.

(H)

(-2)

Act. SS., tom.

ilr

Marlii,

xxxvii.

SS.

Fraiiclie-Comt^, iom.
li,

m.
{7)

Acl. SS. 0. S. B., sec.

noit!,

elc.,pai-l.ll,p, 126.

p. lx.

p. 440.

Ibid.. p. 64.
(4)

dfs

Vies

(5) Maljiilon.

Vid.intVa num. [10] Vies des SS.de Francht-Comtr, {U) num. 11 (121 Num.
cit.

(8)

Vil.

lii.

(9) Cfr.

infranum.4.
9 extr.

tom.III, p. 429.

Vit.

5.

(13) Vit. nuin.

Histoirc des Se<jiui-

(14) Vir
ciir6

SS. de Franche-Comt^, loc.

de saiiit Laittein, abb6 <le Silfeze, par M. Tabb^ T., de S*-Lautein. Arbais 1S48. In-32.

xia

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A A7//.

Rdiqiil qiiinque apographa exhibent de^rri-

jita scciihi

XVTL

i"

Honini

uninii lyperifur iucodice

cium ad hujus sancti

^cdicct

r,7aS.Lauleni. lu qua unum reperitur indidefiniendam nuod finc hgifur ipsuin pauris diebus pmtquam invisisset Grcgorius episcopus Lingoneims

Parisienxi
dictinis,

lal. I]7ii7, inier

Vilas colledas a Bene-

Mem

,,,
':
-^

Cetera servdt codex

quondam musei Bol-

eum

landiani,

nmic vero

hihliofheca: rcgix Britxellcnsis

H930, ridelicef apoijraphiini ejscriptum a niajorioiis nostris e

itinere Helretico defungens,

septuagenarium
kuleutlis

obiisse

qumla

feria,

breviario

quodam

qua; tunc

fuit

Cluniacensi, quod
altenini
e codice

uoveni-

anno 1017 exarafniii fnisse notarunt, et adeosdem frans-missuni a P. Fr. Chifflct

ciinis

bris (2). Gregorius aulein Lingoucnsis obiit trigesinio tertio sui episcoj)alus aiino ielate nonagenanus, lit legitur in Vita ejus a Gregorio Turonensi
: non ante annum o.W^quo anno per Erantium presbijtcrum suum subscripsit decretis concdii AureUanemis III, nee multo post hunc anuum, guum Tetricus ejus successor triginfa duos annos ecclcsix Lingoncnsi prxfuisse legatur

Giyniacensi, adjec.tis leetionihus variantibus e codi-

concinnata

Balmensi

et

S.

Beniyni Dirio/iensis. Vita

autein qu^- lefjitur in codice Bruxeltensi

jam

et in citato codice 8930, cx Lectionario Moijssacensi

HOU

descripta,

edituri sumus,

compendiim esf Vit^e prolixioris quam ad usum monastici officii accome

apud

/iritnii/eniu,

quo proinde variantihus lectionibus : excerpendis locus non erat. 5- ^'*' prxdicta octo exemplaria inter se conferentl facile constabit

modafum

VenanUum Fortunatum,
cessitTetrico,
siensi (3).

i'a.polus aufein, qui .wc-

anno 573

inffrfuerit

sgnodo

Pwi-

Becte

ifaque

Grcgorii

Lingonensis

quanUim
l!.-uit.forma
restHuta.

non raro

pnesulatum intra annos 506 ad 339 vulgo concludunt

(4).

codicc.in Tricassi-

Jam
anni
(5),

vero seculo

^an ab omnibus
^^^^^ discrepare,
recto

VI

ante

medium

octo

rel plerisciue

aUis drca nonnullas

occurrunt

et quidem prmcijme Hs locis ubi a usu latini scrmonis nuujis ahliorret ceterorum codicum raria7is lectio (1). Quod qui adverterit,

rel

AG

dominicafem habentes ubi proindc dies kalendarum

(6),

Utteram

noveinbrimn incidit in feriam quintam

videlicet 501, r>07, 512, 51fi, 529, 535,

anni

simulque consideraverit barbarum illud loquendi genuH apud scriptores secuU ><exti In Gallia omnino
usitatumfuisse, contra rcro
babile librarios seculo

540

et 54(1.

Horum primum ct ntrumque ulUmum ex tempore ^ Jam definito episcopatus Gregoru a consideratione
nostra seponere
licet. Porro probabiJe ncquaquam videtur iter Hclveticum susceptum esse a Gregorio

nequaquam rideri prodecimo recentiores commissfi/Jo

surosfuisse

uf, si

poUfiori

conscriptani ali-

quaiH lucuhrationcm prx oculis hahuissent, eamdem quasi data opera et communi consensu ad
anfiquiorem
facife

anno 507 rel 512, quihus adhuc regno Burgundiib prxsidebat Gundobaudus arianus. GumMaudo
auiem anno 516
ejus,
vita functo, S.

Sigismundus,
.<tudio

filius

illam

l)arbariem

accommodarent

quicatlioUcam fidfin

mugno

jJrofessus

adducctur ad hanr opinionem

ut nobisc.um
et

existimet in codice Tricassino

non adeo purum

sed

sincerum nobis exhiberi prioris scriptoris teximn, emendatum ac proinde nonnihil adulteratum. Nobis autem anfe omnia propositum est in edendis
Vitis

esf, statim operam dedit ut vera religio in regno suo abotnnibus coleretureiillibata servaretur. Quamobrem conciUum episcoporum convocavit Epaone,

cui interfuisse

Gregorium Lingonensem colUgimtts

sanctorum primifjeniam simjularumformam,

collatione

quantum ex accuratissima codicum

igitur,

ex ejus subscriptione Actis hujus concilii apposifa (7). Null-um vero indicium alicujus iUneris a

eam
ita

expiscari Ucet, lejentium oculis subjicere.

Non

Gregorio in Itas partes posfea snscepti reperimus, aut aUquod susceptum esse probahile videtur,quum
prsesertim Sigismundo anno

dum

quod ad Vitani Lauteni spectat, inhxrenTricassino exemplari du.iimus ut non subinde

auctoritatem
illi

524 a Francis

inter-

aUorum codicum consentientem

jirasponereinus,

prxcipue vero Parisini 12601 et Cluniacensis, qui et post Tricassinum ceteros antiguitate superant et merovini/icuiH, ut aiunt, scri-

Godemaro vero ejus successore post multa certamina anno 532 ab iisdem fugato regnoque illius occupato (8), omnia in illa infelici regione maxime perfurbata essent, nec post annum 532
empfo,

bendi geiius

maxime

referunt. Ceterum omniuni

variafUium lectionum, ex singulis codicibus excer-

ptarum, conspectum textui Vitx a nohis

confinue
subjiciendo,

constituto

ojjcram dedinius uf facUe

quisque per se Judicare possit quxnam ceteris sit prxferenda ef, si quid a nohis minus recte in iextu

Gregoriumjain octogenarium ad illud iter se accuiquam facile in mentem venerit. 7. Itaque, si conciUum Epaonense anno 518 celebratuin affirmare Uceref, vix Jain dubitandum esset quin hoc eodeni anno obierit Lauteuus. Sive enim cum Geipke (9) et Hefele (10), post alios antiquiores, Epaonam prope Agaunum iu lldveti<:0
cinxisse

Lautenum
convenit
jfmifisfliebuM
'*'"''

'"y"'"

""*' '*'"

admissum

fucrit, illud censoria

virga castigare.

pagoVallicensi, sive proljabUius

admiseris, Gregorio
feuti ria

cum A. Jahn

(11),

vicum illum prope Vieunam- in GalUa situm fuisse

II.Qiiotemporo vixeritS. Laulenus.

illiic

tendenti vel inde rever-

quw Lingonibus ad lacum Lausanensem

De

ortu et juventute
vit?e

seu Gebennensem ducebat, facile iter fuit per fra-

ejus et religiosa?
cinio.
''''ff/oriiis

tiro-

brata

ctum Vesuntionenscm. Quunique Hla su/nodus celesit mense scptcmhri, quod in subscri/itionc
Viennensis,
{\'ii),

Ariti episcopi

qui

eidem

prsesedit,

diserte indicatur
|i1'j///m cst

facile etiam rediens

Grego-

quanfum negotU
decessorum

recentioribus hagiotn

l''>i<H)iiensin,

V)^gr<iphis
1.

facessat suoruin niedio xvo

,
,

hoc
,

mensc actobri Laulenum cunvcnirc potuit Grosone, qui vicus est non procnl PoUniaco
rius extremo
infcr septeinfrionem
et

piione
"'frtens,

ly(,e/'e laboris
1

neqlitientia in a^si-

orientem situs, u monasferio

ffnanao quibus annis stngula de sancto cuiquo ab

ipsis relata innectenda sint.

Siesis (fiodie Jam parochia S. Lauteni) minus leucis

Nec

aliter se res habet

duabus distans

(13).

(1) Cfr,

nott. 5, 10;

not.

num. 4. nolt. 4, 5;num. 9, nott. 1.0 num. 12, not, c num. 15, not. h nuin. 17, not. {-2] Vit. num. lJ-17.
;

num.
nurii.

10,
l(i,

scliichte

cliciir/e.icliiclite

der BurgundiQneti, tom. ffrr Schweiz, tom.

lom.
II

II, p. 50-.>l.
l,

(9)

Kir-

p. 1120 sqq.

(10) Concit..
;

(3) Viii.
1

ri7i>Mi/(w/i/r/(//',

(Ed. Il).p. (iSl. (II)

Tom.

p.

Gfill. Clirist., toni. IV. p.

519.

Jan.. p. 168.

(4) Uiid. et

Acl. SS.. tuin.

141
si,

sqq. (H^Sirmoud..
Conc, tom. VIII,
fol.

fW.

(5)

Art de
p.

vMfwr

les (/ules,

tom.

I. I.

p. 11.

p.

.'61.

tom. I.p. 201 ManCfr. nuni. seq. ~~ (13) Vid.

Grt//.,

{''llbitl,. p. 14,

Mansi. Coiic,

(7i.Sirmond., CW. Ga/l.. tom. tom. VIII, CIV. A. JjiJm. oHi.

(S)

p. ^*nl

Carfe de Cassitii,

L".

Gc-

Nooembris Tomus

I.

36

8.

Veru m

282
i/iiii',

DE

S.

LAUTENO GONFKSSORE.
sunt.SolisigifurconJecturisex Hla oriijinc Aiduensi
et

.sinit pI

fonciHiim
Epoonftisf,

owo5I8

Verum Epaoneusem si/rwdum non aiu/o ~j18, congmjalam fnisse jamduihiin fert communis opinio, uno qiddcm argumento, sed admodumgravi, nixo, subscripfione nenipe modo
8.

sed anno 517

supra memoraia congrcssionc Lauteni cum Grcgorio episcopo Lingonensi ejtts atquali (quippe

citaia Ariti

Viennensis,

uhi Aeia

courilii

a se

qui anno circiter 530 nonagcnarius obieriij nituntur quaa praitcrea magis distinctc retidcrunt non

approhata ait die XVII calendas niensis octavi Agapito V. C. Consule. Cnnsnl fuit in occidenfaVi imperii parte Agapitus aiino oD (1) annus aufem r>18 consule vacavit ac proinde post consulalum Ag^apiti in fasfis noiatur (^).Attamcn recolcndum
;

semel citandi scriptores Vitarum Sanctorum Sequanoru m ,hi[Uleimin sciiicet orfum csse cx doino senatoria, eninque Uffcris

simul cttm

Gregorio,

opcram dcdisse Augitstodimi quocmn arcta amicitia con-

hie vcnii ijuod advertit (iaetanus

Marini[Z)

et

non
ef

adeo paucis exenipJis ex documentis secuH

inenntis

VI

Junctus fuerit; magisfro aufcin chrisfianai perfcciionis nsuin esse S. Kuphrosyno Aiigusiuduncnsi episcopo ejusque consilio monasticm professioni
nomendedisscquumxtatiscssctvigintisexannoruin,
in monasferio

VII
in

confirmat, postconsulaluni sciUcet

iis

aliquando

donnnentis consulatus nomine

:

dcsif/uaium fiiisse

unde

et in

suhscripHonc Ariti

notatio A^apito Consule non impediret

quominus

Xcr Lautenuu^
11.

solidiori

Augustoduncnsi S. Symphoriaiii (7). fundamento ait Mabillonius

y^), et

circa p/ux
liisfi)riiiiti

iu allo ACduen.Hi

stpiodus Epaoiiensis post consulatum Agapiti/ja-

sam

esse

amplcxum

camobio vitam reliqioGab. BuceUnus (D) cum

e-t

'''"^''" "'in
tncerlifauiil

Quumqne ad cam conclusioncin omnino adducamur ex iis quai leijuntur in Vlfa

bita siipponcreiur.

iyroneni dcgissc in monastcrio Balineiisi

in hoc

nostra coxva
salro

vel

suppari S. Lautenj, modesfe

a

et

monasterio regendo successisse Laurcnfio abhati. Quis enim fuerit iste Laurcntius abbas, eujiis Lau-

vej cerlu
f(li>ift.

nieliori Jiidicio

propfcr liujus dociimeiiti

auctoritaiem

Jam

communi

scntentia

circa

B
rnutigissi'

et

annum congregatx synodi Epaonensis recedmdnm anno posieriori tanfum eam locum habuisse
9. Ohjecerit forte praiterea

tenus se suhdidit institiifis (10), cx nulio fonte compertum est. Merito etiam rejiciuni scriptores Vitarum Sanctorum Sequanorum (11) opinionrm Doncieux (12), qui cxistimavd S. Lauteimm saliem E
solo

arbitramur.
aliquis nasutus indavidftur.

aliquamdiu degissc in monasterio Balmeusi, hoc argumento ductus quod monasterium istud
condifuin fuissepuiat anfc fincin seculi V, idqne ex

gator, in codice Tricassino, cujiis aiirioriiati, ufpote

omnium codicum nostrorum

aniiquissimo, pluri-

mum

tribuendum est, et aliis nostrorxim codicnm duohus non indicari firegorium episropuni Linqonensem, scd minus definite Gregorium papam scu
episcopum, nec rnrsus
rererfenfetn.sed

eodemonstrarc nititur quod in Vita S. Odonis,per Joannem Cluniacensem scripta, de monasterio Balmensi Icyitur : Fuerunt institutores, ejusdem

eumdem

partihvs Helvet/x

ad cas properanfcm. Hcec posterior

cujusdam patris Eulicii (13), Euigchium autem discipulum S. Benedicti facit Doncieux. Ai Euiychium Hluin cumdem esse cum
loci imitatores

varianshctio,quaiinunoTricassi)iocodirereperitur,

vixduhium videri potest quin dehcatur librario qui codircm desrripsif et non satis fcUcifcr quod in suo exemplari minus latinc dicium repcrerit, properans
partibus Genavensium, cmendare voluerit.
a primo scriptorc Vita: id dlcfum esset, nemo mirahitur hunc crrorem ah eo adiiiissiini esse circa rem 2)ro scopo siio, a:dipcatione cideUcet frairum suorum ef ceterorum fdclium,adco nnllius moinenti. Quod vero ad omissam mentioncm civi-

Sed

et si

IX, regulam Bcncdictinam satis consfaf in Gallias primitm introductam esse a S. Manro paulo anie medium seculum VI, ac proinde post morteni Lautoni. Deniquc et inicrfalmlas omnino amandandum est

S. Benedicio Aniancnsi, qui rixit incuntc seculo

jamdudum

docuit

Mabillomus

(14), et

ceiie

qiiod

Ic.yii

viensi, S.

inviserct

Dunodin (piodam Chartulario LuxoLautenum scilicet venisse Luxotnum ut S. Columhanuin (\ij), qnum Luxoviense

cirnohium
obitum.

tatis

Vm^omQse speciai,pra:terquam quod

est

et hasc

condidcrii Colunihanus anno 592, amplius nempe septuaginta annis post Lauteni

lacuna nnn immcriio Ubrario aitribui potest, ali-

quid profecfn concedendum

tionis in aliis

anctoritnii fraili-

quaiuor codicibus crprcssse. Quuin

praisertim, cliamsi in
retur,

omnibus ea mentio desiderasuppleri posset. Quis

in

sponte a legentibus

% III.

De monastenis
teno

a S. Laii- ^

enim, Gregorium

episcopum

Gallia lcgcns eo
in ea rcgionc

coiulitis.

tempore

quo ^joss/w

monasteria

sedificabantur,

non continuo antistitem ortu Galloiibi

Homanitm mrique Mcrorinqici,ct

tatc siia cpiscopali

ipsi dc ciri-

Ifiique de conversatione religiosa ef regiminc <ih- DUO IIIIIIKI!''''biitiali S. Lauteni nihil norimus praiter ea qttx j-/oLatileH(i
leguntur

per

tractum

adpurfes Genabensium migrunii Vesmttionensem transeundum esse

apud anongmum scripforem

Vita: illius.

cuiiililii

Inquirendnm tantummodo
monasierii ab ipso condifi.
IH.

rcstat dc sifu duplicis

audierif, Grcijoriitm illum

Natusest
L^uteiius
cinmferei^A).
Aliri
II

Lingonensem

cogitcf

r'

ijuadam
bus

10. Jfaqnc jam satis cerium existimamus, Lautenum vita mortali excessisse annoolS acproindc, quum scpiuagesimum func xtaiisannum aqcrcf(^),

nmt
qiii

est illud

Et quidem, rpwd ad alterum spectat,duhium exsiructum fuisse Siesix seu Silezia;,

alterum
SiUziir.

ricus posicit a S.

recentiori-

circa amiuin

iintcm

in
(5).

infimo

450 eaiudcm inrhottsse. Naius cst Eduonsiuni territono genero non Ceiera auiemquai ad primam ejus aiia,

hodicdum reiinct (10). a Lauteno fundattim Mnhillonius

Lauleno nomen assumpsit ei Maximiacensevcroccenobinm

sine ha;sitatioue

1IUUC Sainii
Laiileui;

allrrnm Maximi^ei,
cujuf: '>"

lem pertitient (priKfer generule eloyium rirtntis),

scriptori Viiai

pronunfiaf idem esse cuin prioraiu qucm Maxide miaci nomen retinidsse ait (17j, vernacuh Mesnay
(seu Moisnay^. Quam sententiam eo probabUiorem existimamus quod anonymus Vitm scriptor signifi-

non quiverunt osse comperla

(6),

nec ullo alio documento liistortco mcmoria: tradita

(1)

Vid.

Mommsen. Ueberdm
-(2)
(4) Vit. (7) (8)
ll.id.

ChronoifrapJien

35^, p.fiGS.
col. 2.

romJahre
p. 299.

(11)

Toiru

III. p. r>97.

(3)

log. extr.
p. 4!^l-423,

nura. 15.

Papiri diplomalicl,
(5) Vit.

Vivs des SS. de

num. (C) PmFramhe-Comt^, tom. III,

I.

not. 5.

II.

(12)

In Hisloria ms.

cit.

(13) Act.
II,

SS. 0. S. B.,

sec. IV, pait.

p.570.

Part.

p. 12(i.

(15) Hisfoire des

sec. V. p. 15.

infra p. 283.
(14)
Ibid.,

Sequanois, etc,

^0/. Benedict., lom.

Benedict., p. 752.

79).

(9)

Memlog.

p.

32

(lih.

I,

(1(1) Vit.

nuni.

3.

n.

lom.

II, p.

210.

(17) Acl. SS. 0. S.

(16) Chevalier.

llisloire

de Poliyny,

B., sec. V, p. 88.

cat

DIES PRIMA iXOVEMBHIS.

Siesiam eunti transitnin fnisse per Grosoncni vicmn, qui rev&ra
in itlncrea loco (jur iiunc

cat {])

i<unc/u uhhdii

Maxhnmco

283

/*(

3)

.W,r),mrmvw,:,vS.L:mteniA../,,,,e

vocaturUesnny ad Sancties(
{^). Ncc certe quod Mahitlo-

^neunte seculo X, uhi

Lauteni (Saint-Lautein) sltus

uthtni (liffiniUatem faccssere dehef

siam a Aormannis anno 88S vel 889 dirutam tuit quo tempore etiam : forte sarcophago
corpus claudebatur insculpta est Hio REQmcsciT s.-vNGTus Lautenus
ha.'c

S Bemo SdeJnam eeZ

resti-

AIJtiroRE
''.

s.

saxeo quo

nius utrumque cwnobium in pago .Eduensi eollncat, quum ncque dubiiim sit qua: loca siijnificave intendai,
et

inscriptio

gus

nomen

iste,

pa^'i

apud mulfos

de quopaulo

reeenfiores s<^pe ut
scilicet

adbas. Sarcophadistinctiusdieetur infra

(14)

sijnonijiuum rocis tractus usurpetur, sensu

admodum

lato et incerto, et qui situm utriusque

vici

eollocafus tuncfuisse videtur in choro ccclesice naslerii (niine crgpta- templi parochialis)

mo-

modo mcmorati

partem

ad l^vam

ad uJiquam prxcipnain

cirita-

fem referre cohierit, fere lequo jure cos pago seu tractui ^Eduensi ac Bisunfino assiynaverit : non mulfo enim lonfjius Auffustodmio quam
Vesiintione
distanf.
flifcrsw

sacnficmm
tione,

Lautenuni sa^pius missa^ ohtulisse ferehat vulgaris traditio, ef crescente in dies erga sanctum ahhafem
venera^

alfaris, in qiio S.

14.

Ex eodem

Vtts Lauteni capite 14 refutantur

pro,mmntiir
-""""'""

Maximiacum idcm esse voliwt cum Biwiliaco (8) fd cum Balma (4) vd cum alio quodam camolno duurum leucarum intermllo a vico S. Lauq,ff

muUis mox lampadibus, quarum unaex novem iuminarihus constabaf, circumdatus, ei eoque oleum scalurire miraculosum affirmabat populans rumor (15).
i7.-Rursus{[Q)solemni2)ompa ekuataisunf Lauef puhlicx veneratloni exposif.-B extrcmo seculo Xl Quam elevationem
teni relicpda;
eredihile est
(Ifiii

iteruiii

i.cli: ser.

Xf,

it

teni cersus

nullo

meridiem et occidentem sejuncfo {^\ ex enim horum locoruin ad S. Lauteni iter

:

facfam fuisse aucforitate ahbatis Balmensis, cui

tunc femporis jamdudum subjecfus eraf prioratus
Siieziatseu

major ejux pars in

Bnliiifntsi

monasterio
repoailn,

facienti Grosonis vicus

j^

adeundus est. Eodem quidem argumcnto rcfelU non potest Doncieux (fi) Arhosiam (Arhois), a quo vicus Mesnag non amplius kiJometris duobiis abest, Maximiaco assimilans;sed quum adeo discrepet ratio

eodemque tempore in "'onasferioBalinensirepositaesseeaputetmagnam partem sancU corporis, qua; ad dextrum latus E majoris altaris collocafa (18), hodieque in ea
(17), eccle-

S.UnUmi

nominisnecalia

sia visunfur.
18. Keliqunm S. Lauteui eorptis remansit iu Tertia ecclesia S. Lauteni, stiqrra altare majus in capsa relitjniarum

adsint ejus opinionis fundamenta nisi quod Arhosix aVquando e.rfiferif prioratus Ordinis S. BeneS. Lauteni camobio aliquo vinculo conjunetus fuisse reperitur), merifoef hxc cidetur ainovenda.
dicfi (qui

tamen cuin Siesix seu

lignfu

numquam
oh,!i .,,,iun-

reposifum.
1(J35
milites

Quam capsam

die

11

maii
bello

transliUin iu
Vil'0

anno

Gevmani ac Lotharingi

15.

De

fatis monasterii Silezicnsis posf Laute-

stiana {/). Mabdlonius vero /ndicat (S) suo fempore

fervente ecclesiam ingressi atque existimantes, ut conjiccre licef, qu^edam preUosa in ea esse recnndifa,hastis indc dejccerunf. Dirupfa capsa, reli-

S.

Lduleui

anno KHl,
mii-ffulo
iitifigiiita.

ceUam Ma.vimiaci eum Sileziensi subjectas fuisse ahhatix Balmensi suh congregatione Chmiacensi. Alia qmedain a recenfiorihus drca vifam monasticam S. Lauieni qji-olata veperies infer Adnotationes ad ejus Acta. Sanctum autem ipsius obitum

quix in gradu altaris disject^ sunt : quas tamen vespere ejusdem diei, recedentihus Uosfihus, colhgit
parochits Tolosanus atque, ne iferum profanationis periculo exponerentur, arca lignea inclusas sub lapide pavimenti chori abscondit ; ihique remnnserunt usque ad diem 15 aprilis anni Kjll. Qua die, adstantihus plerisque eorum qui occulfce
elevatcE et recognita; sunt.

contigisse

quinta

feria,

qure

fuit
et

tune kalendis

eudem Acta signant, ^ra: christianai olS, quod supra fuisse demonsfratnm.
novenibris,

earumdem

quidem anno

depositionis ante sexennium tesfes fueranf, publice

(9) satis videfur

Insignem hanc elerafiomiraculum infercessione S. Lauteni impetrafum. Mulier scUicet cxca, ex vico Mieraco,

nem

reddidit

Corpiis
S.

iV.

De

audiens

reliquiis

S. Lauteni.

terra levata ossa sancti ahbatis ejusque

esecis

opera

oHm

visum resfifutum

esse,

maxima
I

ejusdem
Lauteni

beneficii conseqiiendi fiducia

adS. Lauteni
infentio-

Corpus

S. Lauteni SUezix scpultum et sanctum abbatem ineunte seculo jam heatorum honor/h}l*i n Ift-ttntllii^t /*f ...'n^.A Tti^iiJ ^^^4y..M ,.77J~ .'J,,.. _.

se

adduci postuUmt. Quo quum pervenisset, rogavit

uf misss! sacrificium

parochum

ad iUam

iiem offerret, fridiioque ecchsiam visitare et piinnim

li-f.uur exir.
xfc.

IX;

diplomate a Rodulpho rcge Burgundi.i- Transju''anx dle 10 deccmbris anni 904 (vel 903) dafo (iO;, qiio Bernoni, Balmensis motiasterii fundatori vel
restaurafori afqiie abbafi, inter alias possessiones
concessit Cfllulam

coram

sancti reliquHs fervenfes

ad Deum preces
:

effundere

non

destitit.

Nec frustra

fertia

enim die promi.-ief

sum a

Christo perseoeranfibus in fide

obtinens,

oratione
subito

prwmiuin

amlssum oculorum usum

quanipiam, iu qua sanctus Lau-

recepit. Configit

hoc prodigium die 15 maii anni

aliis testibus tribus subscri-

festamento

tenus confessor pretiosus requiescit (II), qux et in S. Bernonis, quod condifuin videfur
dicitur sancti
tisque

1041, ejusque iustrumenfum authenficum confecit

paroehus, cui ipse cum

psit.
19.

anno 926, nominatur Gella qu{E Lauteni (1:2), nomenque S. Lauteni

ad

dies

Afino deinde 1793 iterum abscondita sacra

ecclesia:

nostros hic locus retinuit. Jlaud improhabilifer conjecerunt scriptores Vitarum Sanctorum Sequuno-

Quaitit
il)iilem i-xtr, HfC.

lipsana in crijpta

impiorum oculos sacrih'

gasque inanus effugerunt atque hrevipost, reddita

X VIII.

(1) Nmii. 15. vaher. toni. H.

'ie

(2)

Carte de Cassiiii,

p. ^2i\.
II,
(.5j

(A)

fol. L". (3) GheDunod, Histoire de VSglise

(15) Dunod, Hist. des Seqiianoii*, part. II. p. 126. (IG) Qusb sequuntnr (num. 17-20} hausta sunt ex Chevalier. Hist. de et nontempora spectant adjunxerunt Tissier. Vie de saint Laittein. p. 55 sq^i. et scriplore>i de Vitis Sanctorum .Sequanorum. tom. III, p. 438-1-iO, quos (17) Cfr. Gatl. Ctirisl., tom. XV, et noB secuti sumus. (18) Doncieux, Hist. de Vabbaye de Bunme p. 1.32. (ms.) cit. Vil. SS. Sequanorum, tom. III, p. 600. Cfr. MiPoliffni/,
li, p.

Besaiicon, tom.
II,

}'art.

p.

126.

pp. 98,99 : Histoire des Sequanois, D. Monniei- in Aniwaire duJurn,

lom.

219 seqq. Unde ea retulerunt

an

1843
In

{cit. ihid.).

^'"^'iict.,

Tom. XV. pp. 13-2, 133. ~ (8} Annal. -(9) 11. - (10) Cfr. Br^qnigny, Jabledes dipldmes. tom. I, p.3&V-lll) MabiUon, Act.
(7)
I,

(cit. Vies des SS. de Fr. C, lom. III, p. :)99). Historia nis. ccpnobii Balniensis scripta an. 1576

nuila tjuif ad recentiora

tom.

p. 33.

^S. 0. S. B., sec. V,

I^rntiche-Comi^;

p. 69. III,

(1^!) Ibid., p.

86.

tom.

p,

437.

(14)

- (13) SS. de Num. 21. -

ra^us,

Fasti Behjici

et

Bargundici,

p. 40.

qualicumque

284
AUCTOHK
('..

DE

S.

LAUTENO CONFESSORE.
roriscirato hssc i^crihebat
sier (1)
:

D. S.

quaUnnnqup hi CaUlacatholir^ ri'Ji<jloni iincp,i)riorilocoin intimo absidis parictc siipra altare majus
restitiita sunf.

anno 1S48

vrn. vir

7Vsfuit

se/min-i
';.'

Gorpus ejus

(S.

Lauleni) collocatuni

s^i^>

Continmtur autem

hierof/ieca hife-

in

sarcophago ex lapide Vergennensi, longitudine

sex cuni pollicibus duoljus, qui constat .'^cilicet arca sepulcrali ot

grum

ossa maxiUaria
reposifa suiit

fnntir ar fragincntnin humeri, pr.rfer (hio vt quasdam vcrtcMras. Scorsim rero

pedum

lapidibus duobus, ipsa operculo.

duo

ossicida,

altermn

in solio

quodain

Operculum adhuc

integruni cst et hae

argenteo efpgicm S. Lauteni sustincnte, aUerum in simidacro aniiqun rojiitls rjnsdein samii, <juod in
crijpta
S. Ljiiileiii
:20.

inscriptione insignitum
HIC REQUIESCIT

coUocafum

csf.

E.rponi solebat oJim in pcclcsia S. Lauteni

SANCTUS LAUTENUS ABBAS.

paliocinitiui

occHsione niniixsircifaiisaiit inundationis

sive

imbrium
suo

inrocatxim
t'(irn'Siis

aliarum calamifatum publicarum

capsa,

e loco

Arca vcro ipsa

in

qua corpus reposituni

erat
:

aeris

demissa sacra
simuJque in
exhiheri
qiia-

indementiatii S. Lauieiii

coram aliquo e cwnohio lel pofiiis Bahnensi ad id dehyato, ecdesia BaJmensi puhlicx venerationi
serrahanfur ihidem sancfi
in ejns

confracta est et utraque j^ars latcralis ainissa

operculuiu larnen satis suslontatur partibus extiemis. Snicophagus ita nnitilus vlsitur in crypta

rcliquia- ct

sul)terranea sub clioro ucclesia? paiochialis S. Lauteni. Crypta ha^c antiquilus erat ccclesia

sacrum sokmnc cantari

honorem. Solemni

mo-

pompn

tmic e vicinls patjis accedebant slve

ad
ut

nachoruni, cui supcra?dili(.ata

est Iiodierna ocrle-

S. Lautcni, sire
eis opein ferret

Balmam, sanctvmque paironum

precaljantur. Nostrls autein diebus

Jam non fit ad Lauteni rcUquias fam

concursus.

frequens plehis

Attamen adhuc ab iUius reylonis inroUs tamquani prsBcipuus patronus coUtur et in puhUcls cahtinltatlhus ad ejus scpulcruni conveniunt multi. Quod non Ifa prldein, unno nimirum maxlmum 18.^)H, nhi nhnln j^hivix ahundantia
iimorcm
injlclrhnt,

sia. Quaniquam novis sa^pius structuris adjunctis jam detbrmata antiquitatis speciem jam omnino amisil. conspiciuntur tamen adliuc nonnulla vcstigia quce illain nouo vel ad suninmm decinio seculo oxstructam indicent. In eadem crypta cer-

nitur altare lapideum

satis rudi

opere exscul- ^

ne fruijes hunio
.s-lne

conimlssx

ptum. quo videtur usus S. Lautenus ad sacrosancta mysteria celebranda. Instaurata est crypta illa anno 1822 et ex eo temporc subindc celebratur in ea missa? sacrificium, prEccipuc die festo
S. Lauteni et \\hi hiemis
frigus.

misere interirent non

successu factum
llodifnuis
est.

sperato ah invocantibus

tempore acrius

sgevit

2 L i> sepulcro S. Lauteni usque ad dies nostros

(1)

Vie de S. Loulfi,

\i.

TiS.

VITA SANCTI LAUTENI.

Vit3s textum constituendum codices : 1. 'rricafsinus, .^ec. IXvel ; 2. ParlVII, ef apographa BruxeUensis 0120, .^ec. XIII ; 4. Parislniis 117(17, sec sinus 12601, servata in BruxeUeusi S'J.30, videHcetecodicibus 5. Cluniacensl, 6. Giijnlarensi,!. S. Benijnl Dlvlonensis et 8. Bahnensl. Cfr. Comment.prxv., numm. 3, 4.

Adhihiti sunt

ad

hiijus

sec.

XII ; 3.

iiesla

INCIPIT l

1'ROLOCtUS

VIT/E

SANCTI

LaUTENI ABBA-

indita

~^

quia non quiverunt nobis esse comperta.

-*.
'.

sanctortm
imftanda.
Sonttnlla in

Tis

^.

Gesfa conversalioiiis
^

pra?ccdentium san-

EXPIJCIT PHOLOGUS
2. Inuipit

ctorum palrum
cxecutione

audiri et legi
perfici

bonum
:

est,

sed
*

vita sangti Lauteni abbatis

^,

Fuit

Lauteiius "
Jut-rntide
omiiiiaii

riYS.Laule-

operis

optimum, testante
"

Joanne, qui in Apocalypsi sua loquitur n\ pfxicrmisna, qiiia qui legit et qid audiunt ^ verha prophetlx
Incomjieiia
et

Bratus
hujus
et
''

servant

^ea^

quat in ea scripta sunt.

Unde

'^

Doniinus
et faclt

in Evaiigolio: O;/*' qui aiidit verba nira

Lautenus nomine, Eduen^ sium territorio, gcncre non infimo ortus. Ipso tempore juventutis non lasciviain sectans, sed patrum venerabiiium vestigia sequens monitaque aure ^ cordis inlendens, ostendobal in moribus
venerabilis vitje vir

rirlidum
.^tndio

deditux

ea ^^,shnlUs est vlro prndenti qui ^difca-

quis esset futurus in actibus.

tate,

Num
;

pollobat casti-

vit

domum

suani suprn
et

^^

petram. Econtra
sequitur
:

^^

auditoribus

non

factoribus

de Qui

non solum apud honiines corporis ^ sed caritate ^ prEecipue etiam " apud Deum mentis
"^

atdem

aiidlt et nonfacli, sliniUs

c-^t

clro stuUo qtii

tedificacit

domuni suam super arenam. Proinde atlendendum est cupienti se '* sapientem ibre ut non tantum cum stultis auditor "*, scd polius cum
'^'

habens fixum'^ in corde ut cum tinioro diligeret Ghristum et cum dilectione timeret '". In orationibus pervigil, in jejuniis fortis, in psalmodiis assiduus, in lectionibus divinis frcquentissimus, in humilitate summus, sequens illud " evangelicum:

prudcntibus opcrariis
'**,

'"^

efficiatur

executor

man-

datorum Dei. Vitam itaque beati Lauteni abbatis excipientcs qua;so "* lectorem ne -'^ abhorreat

Disciteame quiamitls suin

nietis

el

requiem

^-

anlinabus
'^
illi

eam
pter

propler aliqua prsetermissa. scilicet

-^

-'

pro-

bile

ut Ghristus

humiUscorde, et InreErat ei delectaesset viverc, ot mori

vestrls.
a

prosapiam generis, locum instructionis et tempus ortus illius, (]ua^ ideo nomlnatim non sunt

lucruni a.
3.

Enimvero secundum
3-6.

'

divinarum

scriptura-

su I)

disrliil'

Num

1.

\.

'

in vita:J.
;2.

(Incipit-al)liatis)

om.

4-7

et

^ME.p.jom.

totum firologntn om.

s.

(p.s.pr.) teste 3-fi. audit ven. om. servat om. om. om. 6 corpore add. om. super At contra om. tem 7 quoque et - nuditovibusi. "operaiiusG. '^quo- '"{et-timeretjom. add. roinus recitaremlocodd.4. "qu;esunius3; quis " Christo "non6. 3>etfldd. om.2. Num. 3. om. indicata4.
p.
pr.
3.

'"'

7,

8 at

in 4 rejicitnr

ad finem
6.

IV/a;,
-t.

Num
^

3,

3, i.

Mlncipit-abbatis) om. ^ in ~ non lubricis nKniJs

^2-6.

^ {v. v. v.) vir vil.

aihl. 1.
7.

aurem

6-S.

liliri 6.

"f

l.

3, 4.

i"

II

3-6.

3,

(i.

'^

6.

^*

3, 4.

1.

1^

6.

'"

7.

^ caritaom. 6. - ^ mente 6, 7. " fixam 4. vero add. 1. 1 ^" !^lernam add. fi '>(s-i-)i-s-4'^
;

0.

3. 4.

4-6.

^a

4.

sanclaram

4.

rum

DIES PRIMA NOVEiMBRJS.

ita

Lanrenlii
dfin

rum nonnain.
quani
'"

285
nolons
''

antca

fieri

niagister

iibhafix,

ermificain
vitam

giosi viri Laurenlii

tis.

diselpulus esset ^ magistri sancti ot reli^ abbatis h se subdidit institupositus, quasi peritus

Et quia nient.o obedienlia^ di.cipulorum ejus sc inlul.t, dicendum cst de uno eorun. .nuUis fuit
8.

h-iectiiniiii

amplerlHnr.

Sub cujus magisterio

in

in v:rtute pra.libal^ obedientla^, nt in cn patescat

obfdientiif.
csecix

agricola excoluit agruni mentis et

breviin temporc
bus, ita ut

corporis sui onniibus excrcitiis spirituali-

jam absque solatio aliorum, solo Dei adjutorio frotus, adversus inalignorumsplritnuni'*
mulliludineinpugnaturuscremitifani vitamexpeteret ^ habitaturus ^".
t'ii(}(it

obedicntia ceterorun.. Quadani nan.quc die succensus clibanus coquendls panibas pai-ubatur jussjtque uni eorum, Pharadeo' nomine, ut ingrederel ur intro. et nitillcaret cum, ut panihus aptus existerefMlle.cui moris erat cunctis pra^ceptis
"-

Kce.mptiiii,,

miraciilii

comprohnlie.

ipsius-'

obtemperare.sine dilatione aliqua

illaisus

introi-

4.

Tunc

ipse

bonorum

'

invidus diabolus
^ .se * coepit

non

vit,jussionempatrisperacturus. Tcstis cst Deus

cttli

iJmiotiea

(|uia. sicut

Jam
tis

occulte, sed patenter

ingressus
"

est, ita
'

illaesus

ejus oculis

exivit,

panisquepost

injicere

^ tentans

eum

ijKsius

cgi-essum

tcrrere suis

machinamen"

perfecfe
if

deceptoriis. Assistebat

namque

orante eo

ante ipsum

cum magna

litum, emittens

multiludine suorum sateldiversaruni bestiarum sonitns

vocum, leonum
ferarum''.
scens,

videlicet ^luporuin
vir sanctus
=

decoctus est d. 9. Alio quoque tempore .-esidcns in cella solus, aj.pa.uit ante euin iinmanissimus scorpio, ictum faeiens ut eum percuteret. At
'

'-^

S. Liiiileims

xcorfiioiicm
orntiinir
Iritcrhiiil:

ille

ceterarumque

flectens
:

Sed

nihil

horuni pertime:

ad Deum '" se convertens dicebat Exurge, Domine, et diss/peutur iniittici fui et ftHjiant qni oderunt te a facie tua. Qui stalim fugientes, veiut fumus evanescebant.
ritam dndf 5.

genua sua in orationibus, dixit ad Dominum Eripe mv, Domine, a tiro ^ iniquo ^ et dolo.so, tjui acuit limjuam suam sicut serpens, adversum me
constituens pr<-Blium ut suiJiilautet
ffres.s-us ii/eo.<i-\^t

faciens signu.n
Ghri.stl conti-a

c.ucis cuiii invocatione noininis

Cumque adveisum
^

se

eu.n \ crepuitin quatuor partibus.

Illo

conspiceret

tam

auslfram;

Hoc non

jactanter ab

sfevissime

consurgi

prolatum ^cognitum

exercitus dpemonum,co3pit
in "
:

est

magis semetipsum exercere

abstlnentla cibo*

rum

et frcquentia vlgiliarum

nobis; scd quasi ad consilium in aure locutus est discipulo sno Siagrio , qui secundum

unius

^ quadragesimae " in tantum vicibus comederet ^ solas scilicet pulliculas hordeaccas. in alia quadragesima poinis nte-

jam in diebus hebdomada duabus

ut

normam

sanctitatis Illius vitK

liaris

ab ipso

'"institutus.ei tami-

"

et unanhTiis erat.
'

10.

Aliquando vero a Divionensi

castro venie-

latrofiem
serpeiite

ii

retur

^ siccis,

in tertia

vero olcribus necdum

/fyslti/li-riiin

Sed de parcimonia ^" continentise ejus e pluribus paucis dictls, ad ordinem narrationis signorum ejus, juvante " Domino, vcniendum est. 6. Per idem tempus presbyter, Gallicanus
eoctis.

bant raptores cum priBdaet,uno ex eis instigante, convenit inter eos ut capei-ent eum et affligerent^
nisi
^

mlnerutum
ionat

thesaurum

t.-ibueret

quem putabant eum

habere. Illucque eos properantes '\ percussus est ipse incentor maUtiEe ejus a serpente. Qul dum '

enfryume-

mim muaf.

nomine, a daemonio vexabatur. Qui audiens opi-

nionem
ille
:

pervenerunt ^ ad eum, pedibus ipsius provolventes^ indulgentlam precabaiitur. At ille ut

'**

sanctitatis illius \ venit

ad cum,

flagitans

misericordife
indulsit
1

"

visceribus

'^

affluebat,

'

ex corde

ut eisanitatemconferretbcnediclione sua.

Tu, inquit,
3

es preshijfer, eyo
ine.
*

Peto nt tu
contentio,

bened/cns

Et

Tunc sum ^ monnrhus. cum Jnter eos esset

etpercussum sanavlt.
nomine, fere annoadductus est ad eum, statimque ut oloo
'

l.Ga?cusquidain. Lcontlus
sex,

cmco

viauiii

rum

restltaif;

benedici se
^

dedit geret unxit

Mouai^teria
eondit Silezim

ei
^

sanctus vir
eo.
se, et

de

'"

ad " invicem rogantes, olemn et jussit ut se perunAccipiens autem eum ^ presbyter continuo recessit ab eo dEemonium.
*

ejus oculos

unxit, ciiecitas noctis

*.

expulsa, lux
et ait

optata venit Ha:e

.funf.

Tunc beatus

vir
^,

ingemuit
^

Christe, tua prx/nia

hxc tua dona,tua

ipsc dignaris

mune/-a,titaque^ immiisna, sicuf

credentihiis in te
inquit,

Interea'amplius ca^pitfama sanctifatls ejus^ ublque discurrcre et longc latcque personare,

7.

credit in

ftMaximiaci.

per Evangelium i/itonare : Qui, me, opera qux ego facio et ipse
Aol/t>i

co?perunlquc
illius

multt secuium relinquere et se magisterio * subdere, ita ut SiesiEe ^ septua^

fariet
hiJia

*.

Tii solus rex sternus,

fadens mira'

mayna.
alia
miiltii

monachi ad scrviendum Domlno adunati Gonstruxit ctiam " et ^ aliud monasterium loco-^^cui vocabulum cst Maxuniacus ^ubi
ginta viderentur.

\ \n verifate fatemur, Dcuni adhibontes testem ^ quia declaravit ' ipse auctor niiraculoru.n Deus per illu.n multa alia signa, quoe ob prolixitateni

operattir

miracula;

fuerunt discipuii circitcr quadraginta;

tes in abstincntla, in vigiliis. In

omnes

for-

dictatlonis
^

ol)cdientia cete-

prtetermitti nobis

lunumerositatem * visum cst. Multos obsessos a

et

sui

risque

omnibus

'"

bonis

r.

dtemonibus suis orationibus

liboravit,

multorum

'

volens

15.

'

auteni

'S,

4.

m.

^'

Lauteni

(i.

I.

antequam

3.

"

esse 4.
1.

(ni. s.) s.

3, 4.

-"

solus iidd.

G-8.

-'(i.e.)e.i.l.

Imbiturus

Num. 4
oi. 5.

raiscere ursorum add. "DominiS,?. Dominum

*om.
1.
>

3.
1

operum add.
f

1.

3-8.
6,
1

Num. 9. ab homine
faclo signo

cum
'

resideret
*

1.

3, 4.

Ja^mon

4.

^ (s. p.)
"

8; apparerel.
6-8.

ipse
3, 4.

satlian add.

bestiarum

(cum inv.-eum)conlra eum cum inv.nom. ^ (a. i. p.) p. a. i. 3; ab ipso proferri 4. Chr. L 4. T). ^ Fiagrio 4 Sagriario 6. - ' illo 3. " familior 3 lami: ;

>

malo

4.

celluia

I, :i-j.

" (g.

m.)

me

"

(a. v.)
(f, a.)

"

'"

1, (i-8.

liarior 4.
J,

Nnm.
"

5.

om. GS.

5.

>sa'pissime4.
*

aconsuigere
om.
3.

adeo ut S.

^-

f,

3.

4.
'

fi-S.

et add.

4.

el

add.

Num 10 Dunonensi eum add. 3, 4. ^ om.

.3,

-J:

4,

oiH.

(p. u.) u. p. G-8,

misericordia (m. om. m. 3.-"etflrf(/. om. - illud Nom. 11. AleonciusG. 3(o. o ejus culos oleo Nom. - Interim cajcilate noctis 1.5-8 3,4 ;eum oleo L enim *monasteno 3; m.)m. \. ^om. % adveuil 3-8. opera tua nocte vacuo rrllclo sic autem om. in loco Maxiacus aclibus 3-o actionibus Num 12 Dominum Domini Num. Pbarado 4.-2 coquendis add. 3.-2 ^ om. deelarabit numerositatem
* oi. 3.

parcimoniam 1. Num. 6. 1 ejus

3 (i. t.)

interea
3

^" (d. p.)

'

7.

~
5

annuente
=

ab
>

5.

3, 4.

8 (s. V.) V. s. 3.

3-8.

3, 4.

4.

autem om. peiunxit ccHperunt

3-8.
^

8.

properantibus L3, 4. * pervenissent 1. 3-o.

"* (a.
i.)

Dunonense4; Dimoneusi.3.
*
;

tiibuerent 3.
om.T).
1
;

" illius 1 "

**

je, p.| eis

'^

cum

1.4,

.').

provoluti

se provolventes 3-8.
'^

1. 3.

5.
i.

'^

4-8.

v.| v.

f^. p.)

p. s. 3, 4.

3. 4.
"

'

e.

^ illius 3.
i.

4.

^ (c.n.)
I.

ciifcitalis

(i.

sjiatlo

3. 4-

''

3. 4.

"^

3. 4.

4, 5.

4.

'^

3.

3. 4.

'

sic G.

" /ilc desiiiit ^,

'

4.

>

1,

, 7.

<i :

4.

* (a.

t.) t.

a. 3, i.

8.

(a. e.)

"

(i.

3.

3. 4.

e.a.

1.3. MlliusS, 4.-1* (d.a.)a.d. 3.

illiusS; ejus

Cfecorum

VITA

S.

LAUTENI.
sancto regnaf
coajfernus
*.
el

cfEcoruni oculos apcnnt, niultorum negriturlinos

consubstantialis vivit

et

sajiavH;surdis ;iudilum,mul.is locullonem iledit".

Si

Deus per onmia

secula

seculorum.

quando voro
.suis.

alicui

cx rratribu.s

'^,

nobis

dis(u-

Amen

pulis

diabohis cogitationcm inalam^^incorde,

irani, vel

anxietatcm, tristitiam, scu

pecuni;e.

cupiditatem
nihil
coo:itata,

ANNOTATA.
a

aut
^"

somnojentiain
latebat, .sed
^'

immisisset,

horum
vriitinitigft
pifiiitentiai
r.rei-fitiis

ille

unicuique

De
10.

imniis Laufeni annis

ihid.,

cfr.

Comm.

jjrxv.

dieta factaque

sua aperiebaf.

num.
c

13. Ipse auteni a laudibus,

spiritualibus,
bat,

liKfpfcnse
iiiniiiihif.

hynmis ot canticis non ' diebu.s, non - noctibus cessanec ipso tempore dormitationis, psallens
:

h'Cfr.

num.

11.

veraciter

Kf/o
",

ffnmih
^

ei

ror menin
',

rifjilitt.

Erat

lieprehendendi hic veniunf nonnnUi f/ui ef fundafionem monasterii JEthiccnsis (Ethice) Lauteno frilnwrunt (]), (juod nominafur in testamento
S.
est
se),

vullu hilaris

mente tranquillus
pictate

stis, caritate,

nuniquam trimisericordiaque semper

"

Bernvnis anno

cum Monasterio
nisi

plenus. Qul in tantum jojuniis. vigiliis

tiisque niuiiis senietipsum macfavit
''

ab.sUnen*"

idem esse existimafum Bressia (Moutler-en-Bre.sejns npinionis non aliud afferenfes argumen!)20 (2), et in

ul ei

mar-

tum

quod inde a seculo

vel

Xlmfmasterium

I'ieshytfr

oniitiatur
JniiigiiiiiguayfiiariH.-!.

meritum credatur non ^ defuisse '". 14. Cum autem tompns a.;tatis adfuit ut jani non ^ niinus. sed pius ^ quinquaginta annorum
tyni
'

istud in multis instrumentis indicatur sul>jacere monastcrio SUezia- vel Balmensi. Quod (irgumen-

spatium transcenderet, Deo volente obtentu * fratrum ordinatus est a sancfo antistite Aman-

fum sanc admodum per .se infirmum est cf efficaciier refeUitur argumento tiegatim ex silentio anoni/mi nfistri, fjui perspicue duo tantum monasteria
a Laufeno
prav.,
cfinfliia indicat.

tiof^ppresbyfer. Hic itaque in " Maximiaeensi ^ monasterio amplius conversabatur, sed diebus B Jejuniorum ^ arctioris vita^ cursum pcrficere

De

his cfr.

Comment.

III.

A iino
tctiitis 70,

coffniia

per

remeabat '". 15. Septuagesimo denique jetatis sute ' anno, Maximiaco - residens, revelavit ei per angelum
^

cupiens, Siesije

d Pharadeum iUum et Siagrinm, gui nomi- E natur num. seq., cf ipsos honoribits sanctorum
dignatos esse innuit
Clievalier, ita scribens (3)
:

repelationem

suum Dominus
inde, Siesise
*

obitus sui diem.

co?pit.

Tunc

exiens

proriina die
obitus
siii,

reverti

Et

cum

appropin-

H. Gregoriufii

ad Grosonem ^ obviam factus ost ei papa \ properans partibus Lingonemem Genavensium Dixifque ei sanctus antisfes f.
qua^set
^

Visuntur adhuc ibidem (in crgpfa suh choro ecclesia; S. Lauteni) juxfa i^arietes alii sarcophagi duo similes sarcophago S. Lauteni et sicut is lapidibus
cfementatis impositj et ad altitudinem pedis unius elevat:. Quo indicio et ex Ipso loco ubi colloeati
sunt,

sanctus Gregorius

ejrcifiit.

EcceDomimi.^ complevit desiihvium servi mi^^, uf^^ te in hnc mfa viderem ^^, et e.r.ituro valedicens

num

quo scilicet loco monachi officium nocturcelebrare solebant, significatur iis inclusa

fuisse corpora aliorum

occunerem.Kiso amplexantes cum osculo pacis pne gaudio se lacrimis infuderunt.

Paticin post
iliebiis,

quorumdam abbatum
enim computare
fieri

vel

monachorum

qui sanctitatis

fama insignes ex hac

licet inter

vita decesserunt. Haec

IG.

Erat autem prima

feria,

quEE vocatur dies

ut

diversos ritus quibus olim

zatio
e

prmJixvrnt,
Siesiai

resurrectionis Domini. Qui

in colloquiis

totum dieni duxerunt

consuevit canoni-

servorum Dei.
hoc anfistiie
iia

Dci

et

servitio

mandatorum

ipsius.

Jam secunda
onmibus

De

Frnnc. Chifflet

in

Iliu7iS

feria,

qiii ibi

eideni venerabili pontifici et eranf valefaciens \ oinniumque

sfrafionibus Glaudianis

ad diem 6 Junii, num.

benedictionem percipiens,
noniineVictorio^
dixit
:

Sanctum Lauthenum, duorum

tina

in dioecesi Bison-

cuidam presbytero,
qui
illic

.sibi

familiari,

aderat.

Quiuta (Un hujus heklomnda; defer mihi ^, quia dejjonendtan est cadaver ^ meum ^ in locum suum et sic ; propesindfmein a monasterio
ravit Siesise
pte moriliir
frria quinta,
{'nieiidls
'.

monasteriorum fundatorem. jam quinquiigemajorem consocravif presbyterum amantius ANTisTEs, ut habet proba et antiqua hujus Vita.
nario

Quidni episcopus Bisontinus,

diiBcesi

cum

alteri in ejus

17.

deduxit

Triduum itaque -, seimonemque

fratribus fecit.

illud
^

in

orationibus

secundum canones minime Amanfium autem hunc ipsum esse quo sic Epteriiacense pervetus et
marlyrologia
ANTisTiTis.
;

id licueritV

suspicor, de
alia

exhortationis

non par-

mcpmbris.
!7

vum
feria,

i'ridie

nonas

jdlii, nividu-\'o

Adveniente

passim amanth

igitur quinta

qujE tunc fuitf'kalcndis novembris f/,or;itorium ingrcssus, perceptione corporis et sangui-

ms

Christi

seipsum
^

nmnivit

et in

orationibus

'

positus calestia regna

exivit, susclpiente

intraturus
'

de corpore

illum

mino>2Jesu

Gtiristo

'^ quj

cmu angelis " Docum Patre ct Splrilu

fortasse Nividinum seu Civitas ad locum Lemannum, delefa vel ab arianis obfenta Vesuntione, Bisontinorum episcoporuin orfhodoxoruin sedes fuit (4). Hactenus Chiffldius, cui quod contradicam non haheo, sed nec opinionem ejus admodum ac jjroprio sen.m

Et

Eque.striuni

prohabilem asserere ausim.

AUi

vero hic coyi-

"reddiditl.-Tom.
1

3.

4.

__

^^^^^.-^^

'"eumS. iiaclaque3.4. fi-8. Num 13 neque 4 Jn aiid.

;

suam(i
3, 4.

hi-

sis

episcopus8.
1.

5.
s

]ari 0.

* c-t

adii.i.

neque

'

Genuensium
3

ad
4.

parles

1.

"> (s. s.)

sui servi 6-8.

Genevensium

4.

8;

"

et adii. G.

rn.)

om. 1.-

vii,Mliisque G.
3. 4.

=(v. V.) vid. vitaS.

rel3:ai.tavit(i-8;afiecit 1-4.

non ei 4. Num. 14.

4, 7, 8.
;

-"

ow.
1
"^

macta-

Num.
1.

16.

valedicens
G-8.
e

8.

ei

non3g
4"

(i.

(c. n. d.)
1

non defuisset
4.

ad monaslerium

adfuisset 3.
*

om.

(i.

" oin. 5-8.

'
'>

f.)

Victorino

8.-8 (a.
3.

fq. d. e. c.)

inde

8.

,,1^^,

om.

.j^^^^^

ohtenlum
1
><>

3.

sie

0. 3, 4, fi-8.

4 Siesiam
;

5-8.

Num

15

Maxiacensi reveiti ctepit

4.
^

^ {ant.

Am.) Am. anl 3

et afld. 1.

*
^

Num. 17 parum 6.
oratione
1
:

'3

illuc 3, 4.
(t.
f.

~
t.

ad deponendum corpus Siensie 4 Siesiam 5-8.

7.

-^

duxit
3-5.

Sien-

3, 4.

(D.

sermonem

semetipsum
3, 4.

[(..

r.)

regna ca?lorum

7.

3. 4.

6.

o,.3.

-"Maximia6.-3et4.

*; Siesiam .V8.
0,.) G-8.

e appropinquaret G. Gransonem (ad episcopus LingoniCiE civilatis 3-5 Lingonen;

que
Siensie

suscipiens

G.

>

add.
'*

3.

eum 6. "

suis add.

suscepit>2

nostro

J.

C.)

Dominus Jesus Christus

3.

1, 6.

Explicit vita sancti Lauteni confessoris add.

(1) Cfr.

not.

(2) Act.

Vies des SS. de Franche-Comte, tom. III, n SS. 0. S. B., sec, V, p. 8G. (3, Memoires

Hl

sur

Poligriy,

tom.

11,

p. 218-219.

- (4) Act. SS.,

tom

Jun.,

p.684.

tant

DIES PKIMA NOVEMBKIS.

tant
secnlo V (5), de quo nobis agendim erit ad dietn 4 novembris. Sed pra;ierquani quod adhuc quo tem~ pore vixerit iste Amaniius ca/de incertum ast et quod canones obsiabant ne ah cpiscopo alius
cccle-

Amantium episco^mn Buthenensem extremo

287

six

ordinareiur Laulenus

rme Gregonmn
Coimn.
pra:r.,

male intellexit Mahillonius ^ Lauteno inparlos Genevensium profuiscentiU--

Hwic locum

vix concipitur

ratione fieri poiuerii nt ah episcopm ciriiatis

(1) Cfr. Gatt.

qua iam

Linfpmensem num. 9.

scriOens (G) Cfr v /

/

g Anno
dicL, ton,.
I,

518. Cfr. Comment. prm^., num.

p. 32.

;7-7.

Christ.,

tom.

i.

p. 197.

i^l)

Annal. B.ne-

DE SANCTO VIGORE
EPISGOPO BAIOCENSi
IN

GALLIA

C. D. S.

I.

De Actorum

B
ANlf.

S. Vigoris apographis et
leetionihns

eorunidem

auctoritate.
rdendam
Vita:

MEK.

SKC. VI.
\',la
.S.

Vigoris

edmda ex
rodicihus

ulla alia documenta circa historiam S. Vigoris prostant prseter Acta qua: edidit Surius ad dietn 1 novembris nonnihii contracta stylo mutato, quxque nohis exhihuerunt codiccs manu scripfi om-

ad Vitam

N
17
'

S. ^^goris inferius

rationem habemUim non duximus, .^icut nec quamprojyr/o niarie ex anfiquiori contraxit
riis

offi/i itatfs

desefibutUiii

Artii-

^'['[''^'P^''>''^^<^'^",,h''n
siti,

inhibliothecispuidicisrepoipsi sedulo inspeximiis

quorum quatuordecim

t inter se

contuUmus, reliquontm triitm leciiones mrianies ror/aii a nof>is exscripseruni tiri eruditi. Bortim codicum aniiquissimus e.curatus esi ineunte seculo

a Monasierio iu Neustria Sancta (5). Ceteros aufem codices invicem conferenU statim apparet mirum in modum inter se consenUre sex iUos secuU XII(nisi qnod Pai: 17006 innume/-is scatet mendis ex lihrarn inscitia vel oscitantia) et praiterea Par. 5353 sec. et diio aporjrapha rereuUora

XI, Carnotensis

XI V

videlicet 68,

olim

Brux. 8029
tippo

monasterii Sancii Petri (Saini-Fh-e). Sequuniur Parislnus 13705 descriptus qi/nad hanc partem
se-

ei Ciste/-ciensc in

Par. 11773
se,

ui farile

Jiidirare Uceat

hxc omnia ex eodem exemplari seu

sed non
ita

enlo XI,deinde SPxsecuU

7,

exscrlpta esse. Mi/-e etiam inier

XII, Tricassinus vldeUcet oUm monasterii Arremarensis prope Trecas {l),

Academi^medicx Moniispessulanm 1, olim ClaranHiHensis, ac 30, qui fuerat Passionale ecclesix S. Benigvi Divionensis (2), et Parisini 1673.3 et 17006. Ad hos aufiquiiaie proxime accedunt codiccs
.'^eruli

Dirionensis,

cum praredeniibus, quod ad verba speciai, co/irordani Briix. 7400, Duacenus et duo apographa ex
Compeudiensi
et

Mairhianensi in Par. 11773,

qui

Eadem magis quam priora acced/uit adtrxtum

legitur in aidiquissimo
tensi,

nosirorum codicum Canioqtii

XIII,

ex quo iextu eUa/n procedei-evidentur Atreba-

Briixellensis 7460, qiion-

dam

tensis et

AudornaropoUtanus,

mum
Q
sis

mouasierii ValliceUensis Ordinis Cistercimsis, Atrehatensis 462, qui oUm descripius fuerat

tamen suhiude
De-

magis

lihere /u'deiur adulieratus et contractiis.

ad

chori in mouasterio S.
et

(;^)

VedasH AirehatenDnacenus 836, quo simiUter uiehaniur

(4). Prwter nndecim illos, coniulimus codicem Parisinum 5353, oUm Colhertiniim, seculi XI V, ac denique qiunque apof/rapha

monachi Marchianenses

nique qitasi inier/nedium inter utrumque texium videtur locum tenere Par. 13765, sec. XI, quippe qui /lon /aro eit/n solo Ca/-uoieiisi, at freque/ifins
Si vero ipsos texiusintt'rseconferas,rursusfaciIeperspiciesHlum qui /ep/-.'Bse/tiatur sex codicihus seciiU XII nnencu/u prio/ihus

norem

runsoiiet.

'

recentiora,

quorum tria conUiieniur codice nuuc Parisino 11773, Viias sanrtorum comphrtcuie oUm aBenedictinis Maureusibus coUectas, qux ex codicibus Comp&nd.iensi, Marchianeust et Cisterciensi "^scripta ihidemnofa7tiur,quartum exrodice Accinctino desumpium aique ad BoIIandianos transmissum a Petro Chifftet, cum aliis ejusdem generis

dafiorem

ei

//linus

hai-baram

prx

se

fademferre

quam

alterum, tptalis p/-serUm legitur in codice ( 'arnotens/, iihi haitd infrequenter occu/runi forms
iIl!E ioquendi nidiores et a rccio Infii/i sen/iouis iisu ac lafiux f/i-ammatira' legihus admodu/n abhorren-

tes

merovingicam,

documeniis compacfum

adeo consueta; sc/iptorihus xtatis qitam rocant quam ettam atiaie/n redolent formx

esi in codice olim musei Bollandiani, nunc BruxeUensi 892!) quintum de;

mque repertum
tano 746. Ilis
sis

scribendiseu,uiaiitni,orfhographia in eode/n rodice Cai-notensi. Sed ex his ipsis indicUs concliidere licet

est in

codice quojuiam monasterii

Sithiensis seu S.

Audomari, nunc AudomaropoUaddc rodicem Arademix Clirajecten/Evi medii

scriptor.

nia;

textum huncpriori aniiqaiorem esse et primigesc/-ipiloni mag/s siiuHem. Ifaqite eiimdem

edeiiduiu

censuimus rum umn/bits quat ride/dur

ad Rhenum signatum
secuU

ecclesiast. n. 22,

nuncA.3.

12, secuU iractiorem, ex proUxioribus Actis in

XV, et Insulanum oUm 82, XIV, qui Vifam Vigoris concompendium

qum manifeste librano adscribenda .mnt) sicuti eum exhibet rodex Ca/-nofensis,
ritiisejus (prxterea

redactam, exhibent.
'f""nim
-'

Hujus utriusque

in recensendis varianiibiis

adjeciis lecfionihus variantihus, non iameu qim ad solam orthograpliiam speciant, ex aliis codicibus sepfem quos illi magis affines iu hac parfe iitdicariiiius. Pari tamen traciu exhibchimus ex adverso

(uCfr
"tents,

Catal. ;/M. Ues niss.Ues luVifjffi. publ.des

II, p.

dt^/uirffi'

(3) Cfr. ibiii., loiii. IV.j). 18i.

lom.

17.~

(^) Cfr. ibid., toni.

1,

pp.

m, ^9G. -

-(4) Cfr.

ibid., torii

VI p 578
et

(.'j)

(^od.

Pans.

lal. n.

lOOJl.

988

DE

S.

VIGORE.
maio anni 538
(6)
;

d
C.
1).

altcriim lextit/n, qui ex

antiqnhn deriratHs qnl-

ac proiiide Vigorem, qui

obiit

S.

dem, sed pafisivi ptuit miniis eincndatm et jiolifiis nohis videfur. Ner ingratim legenfibns fore cense-

kalendis novenibr/s (7), Jam co antiQ non fuisse in vivis, id est anno 27 regni Childeberti. Certum igi~
fur quoque est eumdein non esse
rege.
5.

mus si hnc loeo siih uno asperfu denionsfraverimus qimnam nostro jtidicio coqnatio intercedat inter codices tiostros universos. Banc igitur cognationetn
vel pofiiis

natum

Childebevto

tripiirem

e.r

ordine qnasi sfirprni seu

intra

Narratitr prseterea in Actis Vigoi- cducatus monasterium alml Patris Vedasti infraprfe-

''

iti

mmasteria
^-

generationrni

rodirum nnstrorum exhihct sequens

tatam

provinciam \^Afrehafenseni^
(8).

in

religione

VeiUisti

sehema.

monachorum cohabitans

At vero

S. Vedastus

'''hiititus.

in Atrehafrnsrm rrgionrm noti renit anfe

annnm

CARNOTENSIS

49()

(^), rf

mouasfrrium /psius novi/ne dedirafum

igitur

sdifiravit S. Authertus circa velpost annmn 67(){\{)).

Non pofuif
prorrrfa
PAR, 13765

W^or.anfr annum oSti admodum

Ve-

a:tafr

vifa funcfus, in nionasterio S.

ATREBAT.

dasti vel etiam (quod aliqui, mitiiis

ationymum
suh

nosfvum
Tiicass., Divion.,
lispess.
1

interpretaides,

conjecevunt)

hujus

Mon11773

Brux. 74(J0,Dua- Audornavopol.

cenus, Par. 11773

sancti disriplina Jurrnfutcm fransegissr.

6.

etSO.Par.
S9:J<!.

Dicef forte aliquis acerriinus veferum Acto-

S.

Vij,'((reiii

1(1733, 17()0(i,53o3et

(Maichian. et

ruin defensor
ciini

omnia conclHari

pos.^e si

admitfafur

iimi siieces.iisse

(CisL),

Brux.

Compend.).

Arthuro deMonasferio

(11) N\^ovQW\nonanfe,

sed post Leucadium, errlesis Baiocensi praisedisse.

Srriptoris
a/(ix

Leitcailio,sptl

3.

Actoruni scriptorem seculo ]'11I recentiorem

esse ex sola illa styli harharie

prxcp.ssixxe

Quoniam
rif

eniin, ut notavit Cointius{\^)., in

VifaS.

Itieoia.

non

quam jjrx

se fert

Vigoris ntdlus alius character chronologicus oecur-

codrx Carnotensis (dirjuateniis ronjicrrr

tirct.

Ccfe-

rum neque

iiUo iiidicio xtatcni .^uain, fel noinen

aut

pairiam aut conditionem,

ipse prodidit nec quid-

quam

circa ilhim

al/unde arrrpinius. Diii pnst

Vigorem vi.risse Inde promintiare noVnn qitod mirarulum quoddam referens a sancto patratum cum
jani

nomcn Childrherfi, qui rcgnum frnuit ab 511 ad annuni 558, dc Lcuradio aufem nihil aliud tioviinus nisi quod suhscrips/t ronciUo Aurelianensi anni .5.38 rf praiferea prr drlrgnfuin suum conciliis itein Aurelianensihus quxcongrcgafa sunt
pra-fcr

aiino

atrnis

541

et

549{\S)yf[uid vetat quominus s/ipponacirra

niaxima teneretiir

.i^tate.

a sr illud navrari

mus Vigorcm
dio
et

annum

5.50 sucressisse

Leuca-

narraverunt praidecessoresnostri,veracissimiabsquednbioviri(l).
dicat ut retulerunt antiqui et ut

sedisse iisque

ad antium

circiter

580

vel etiatn

585 ? Nomen enim Leodevaldi episcopi

in

Baiocetisis

Nam

istius

miracuU narrafio

inanifesfe

videfur

dorumetdishistoriris primum apparet

vel

ad annum
quoad

primigenitE scriptioni fuisse interpolata. Onintno

581
illa

etiatn

-^SZ (14), cf

catalogi episcoporum
et

etenim prxtermittitur in antiquissimo codice Carnofensi, in

tis

Baiocensiutn magis confusi

fetnpora

incerti sunt

Parisino vevo 13765, rpiihuic aiif/quitaest,

quam

nt ovdinrm successionisex covuni

ovdine proximus

eo loco scribitur uf clare

aucfovifate futo dcfinivi censcamus. Potuit et/am,

pateat illam non fuisse lectam a librario in exemplari

hac hypothesi admissa,

seu apiid /nonachos

quod prx
vel

se

hahehat,

sed
(2).

vel

ab

ipso

S. Vigor apud S. Vedastum quosdam suhhujus sancti di-

conferfam

uliunde arcrpfum

Neque ettam
et

sciplina degetites Jureniles annos tratisegisse:cui rei

certe

quomimis coxvus aut sttppar censeatur

fidei illud obstaf

sincerx

non

obstat

quod

S. Autbertus post mediuiti

quod, quiitu paura

admodum

de

seculum

VII monasfevium Vedastinmn

et

condidisse

S. Vigoris histnvia rrferat

pvxfer mirarula

ef gctie-

fertur. Potuit siquidem illud, vetevi ac humilior/

ralia elogia vlvfutum qtise in hoc genere scribendi

illa

diruto, amplius

itiagnificentius evif/ere, et nenio

a^tatepassim occuvv/itit

ef-

quasi loci commuiies

ignornf

quam sxpe
vel

a scvipfovihus medii

a^vi

niona-

hagiogvaphis evanf, inter

/Ila

qu vel secum inrirem eel C pugnanf : hsr enim adpvimatn

pertinenf
ct

navvanfuv nonnidla cum documeufis certis

stafrn/ S. Virroris

stcr/oruni rond/tores apjpeliari soleant qui

instauravevint
vat/ir Actorum
nisi certis
7.

auxerint. Sic itaque

siticeritas,a

eadem omnino salquibusnonesf.

ilriiionstra-

nostrorum

fac/le n
illa

scriptove ignorari potevant,

et

omnino arguinentis recedendum

neque temeritas

impevitia in supplendo pev

Recte quidem, nisi ohstaret locus Vitai S. Pa-

ineptas conjecturas qua: per traditionem scriptam

tevni a scriptore coxvo, Venatdio Fovtunato, Pic-

tiirex Vita
S. 1'iitiriii

aut ovalem ipsis non innotueratit adro rursus a

iav/ensi episcopo, roncinnats,

iit

qua

Irgitur

Qni

morr hagiographorum xvi meroving/ri aUena

l'i'rprraiii

esf.

cum

scptuagenarius abbatis

officio

fungcretur et

uh

fo rffertur

Tlfx exovdio dirituv YigOT temporibns Childeberti illustris regi.s Francorum

4.

Pvinio sdlicet

Vigor natns
'

ortus (3), driiide trmporr ejusdeni ChUdrhcrti rpi-

quam primum Sesciaci aadificaverat, quiescerct, quadam noctc visus est ei ipsc locus claritate magna perfusus, et ad eum venicnin cellula sua,

'Iiilileherio

reije

munere funrfus (4), idque ad decvepitam vsque atafetn{5).Jamvero certumesfChildebertunt 1

scopali

(nam Childehrrtum 11
iis

qu;e

mox

hic rogifari nou posse ex dr trtnpore episcopatus Vigoris dictuvi

Deum micraverant Melanius, Vigor episcopi, eiim per revelationem ordinaverunt antistitem. Tunc ipse stupefactus, quamvis ea apud se retinens tunc non protes in visione gui ad

Leontianus

et

sumus, a fortiori constat,

regio Childehevto

berfo I)

et praterea Baiocensis II suhjerfa uon fuit, sed Childenon regnasseaide annuinOll ; Lruradiutn

palaverit,

posttamen

intervallo

declaravit. Nam nec longo ad supplicationem tam plebis qnam

verOj Vigoris in sede Baiocensi successorem, inter-

principisAbrincispastore decedentesuccessil(15). Jgitur, teste Fortunato, S. Vigor./aj ad Denm mi-

fuisse et sidjsrripftisse roncilio

AureUanensi mense

yraverat antequam S.

Paternus ordinatus fuit

(1) Vit.

nuni.

1(J.

Adde Annot. ad num.

{5)^iumm.9.
1003.
10.

(7)

Vil.

ad liuac num. Num. % (4) Numm. 7, 8. (0) Conc.GaUm (Ed. Ben.), lom. I, p. num. ull. ~ iS] Vit. num. *i. (9) Hfr.
{-1)

VJv. inCra lect. var.

(3|

8.

Fraiic, tom. I. pag. 1UI8. 1044. -' (14)

fi-rechi'

3fi6.

(13)

Cotir.

GalL. tom.

I.

pp.

10(-'3,

f:rr. J.

Lair. Iiltiides

sur

les orif/incsde
(>

de Jiaycux, (Bibl. de rEcole des Chartes,

(ISfiS), p. 4-51).

s^rie,

Ghesquitre.

^lc/. .S'S.

Bf?y,7, tom. II,p.9.

()5,

21,23.

(11) ^'eHstria l'ia, pp.

4^9.

(10) (12j Annal.

tom. IV
p.429,

(loj Act. SS.,

tom.

II AprJI.,

Ihid., pp.
eccles.

num.

13.

Abrineensis

DIES PRIMA NOVEMBKIS.

Ah-incensls episcopns. At Paternus episcopus suhscripsit concilio Parisien.^i

anno

.557 {{). Itnque,

nisi cofitra

comtmmem opinionem hunc

muntiatas

Abriyicen-

sem

fuisse negcmus,

.'nqyra cour/u.^^iones

adversus auctorifatem Actornm S. Vigorls deserere nefas esf.

Mirnciiia,

S89 sandus Molanus noster qui eloginm texms Vigons (11) tum ex Vifa apud Suriumexcusa fumex us qua^ .uggc.,sif ci Jacobus de Murkais, pr^posifus ad 6. \edasti, sanctum in hoc monasferio Pr^positi nunisb-um fuisse scripsit. Mcr
etiam

AUCTOHK
c. n.s.

8.

Ex

amandandum

fabulas

liis

Viquet

quani

quod,

cauie Hht

ieste

Acfa ad-

Jacobo Charron

.-"

Vifa

hibenda.sint.Nec

mirum quod .irietiam':ii^,

Zma^^nH

^''':'';'^

^f^' '^^P- ^^^ <^P'^d Artu-

,r::2

^'^eo,dcmpr.stautmiracLqu.^^^^^^^

^^^t^^^^^^^^^
'7
/n^
^^'
'^'^'^

picfurarum faciU comminisri soHaf

iultissanctLmActisoccun-:n^^^^^
paritiones angelorum

f~'!^'';;' ^ --A''-/r......(l3),,../.,.,.Neustri.Pi.ll4)
;/"''"

<J"^"n probabilla ..Inf

Trifi

inonantPria
vfl oratovia
coiuiiilit.

{%

r...n

wl l'

^"-^'

'^'

'-'-^'"*'-">

S. Vigore condi-

luiumcatum )cclamanfdnis alns resuscitatam (5), quod prodigium et aliis non paucis qui Vitas sanctorum sublestx
fidei posteris

vncluslsct postridicdimissi.post ' , ,; 7

unamlrZ^
videfur pla-

^V('-^U-on.tructasuntasanctoVigore;primum a vico Radevero seu Reclevero sefunflnm -tLutvero, ^tcunciurii a Ct. (.e1

rasio seu Ceriscio,

tradiderunt prxcipue

quod erat loci nomcn, tcrtium a monte Ghrismato cognominatum cst. Hcdeveriacum
et

cuisse

((i).

II,

Expendunlur quiedani asserta de S. Vigore.

episcopo, Giu-ismatum sorius ab eodem episcopatum jam adepto. Quos roctores habuerit post Vigorem, et quando adBequatum solo sit mo-

dum

Cerasiense condita sunt a Vigore non-

nasterium

Redeveriacum, omnino

iguoramus

suspicannu- tamen cladem illam contigissc, cum'

Nortmanni nondum
rent.

S.

Vrgor non
fiiit

monackns
Benedietintis,

ctlam srquitur, qiiod iwfarit Ghesquicnon fuisse S.Vigorcm Ordinis S. Benedicti m-onachum, iamefsi Trithemius illum inter
dictis
(7),

Eamdem

cliristiani Neustriam iufestacalamitatem passum est Cera-

rus

siense, sed
filio

undecimo seculo a Roberto ejusque Guillelmo, Noruiaimia; dueibus, instauratum

viros lllu.sfrcs ilHus Ordinis reccnsucrit ufi et,post

Arnoldum Wionein H liurjonem Menardum, Ga~

briel Bucelinus In suo Menologio Sanctorum Benedicthiorum. Et vero qui potuif Sanctus uosfer liuic sacro Ordini uomen dare, qui antcquam S. Mau-

et ut a loco monastcrium Geprimo conditore monastei-ium Sancti Vigoris nuncupatur. Goenoblum Chrismatum, in quo bealus Vigor sepeliri voluit, cxpertuin est

hodicque superest,

rasiense, sic a

etiam varias fortunse vices,

et

hacfenus ut

infeli-

anno nempe 543, ex Italia in Gallias missus fuif, exfremnm diem ipsc clauserat, jam dudum creatns eplscopus Baiocensis? Certe Tritherus,

cius Cerasiensi, sic Redeveriaco

fdicius evasit:

gaudet enim adhuc

toris sui

titulo Prioratus, ct in condi-

mio ac Bucelino in hac

Vigoris.

re

prudentior doctiorque

memoriam appellatur Prioratus Sancti Hxc .sane, quod ad fundatiouum corum

est

Mabillonius nusqnam S. Vigori inter gerinanos S. Bencdirfi alumnos locum dedit,jure ac nierito judicans et sancforum numero et aliis multis nominibus iUustriorem Benedictinum Ordinem quam ut aliunde adscifis sancfis decorari indigeaf.
pitam

mouiisferium spcctat, per se Improbabdia dicere

nolim. Aclvertendum tamen
in Actis nostris,

qux
c.^ise

sola nobis hic fontis loco prosfant,

non signiroudita

ficari distincte

a S. Vigorc tribus
et

illis locis

monasteria,

non solum

ecclesias seu oratoria,

sint.
citltu.

qux postea

tamen

"'rflw!!!"' duxisse
credi 2>olest.

Ultcrius aiifem Ghesquiero consenfiendum "^" omnino existimo, Vigorem strlcti nominis mo10.

S. Benedicti

famiHm addicta
;

Ilacfenus de historia S. Vigoris

jam

de ejus

nachnm non
narrationc,

fuisse condudenti ex ipsa hiographl

F

dum

scillcd aif (S)

cum

quidc|uid lia-

quum

bere poterat, latenter pauperibus erogasse afque cerneret parentes magis cupienfes eum suin

III.

S.

Vigoris

memoria
et

in

niartyrologiis
festo assiiiinata.

dies

ejus

per.=;fiteni

rerum

opnletiliis

hubere cjuam ad

religionis institutum relinquere, cxiisse de tcrra

^ua

et

de
:

famnlo

patris sui, assamj)to secum uno quse ufiquc iu monachum non rccfc ra-

domo

nam

anfiquus

sit

rultus S, Vigon^.o.^fendit ejus

'

S. Vi^ofis

dunf, qualcs postca In cmnobHs vixcrunf, sed opfimc convcnire videntur viro perfectionem evangeUcam
sectanti crtremo seculo quinto.
e

mcntio iu marfijrologiis IHcronijmianisCoihei-

mrntiu

iti

Qi nsi majori, Gellonensi, San-Gallensi,San-Remigiano, Baluziano, Augusfano S. 1'dalriri, Lab-

martyroti)f/ii.i

Num

vcro

posfquam
stricfius

patria dlscesscrat, mona.^ficam vlfam

profcssus,
\i.

beano
fo (ubi

ct

S.

Germani

Aufisslodorensi, siruf

ct In

sit

nusquam

indicat

anongmus

noster.

Trevirensi recens in Analectis nostris

primum

edi-

Comnonitus
"^S.RiJia-'^

Af pra-cipue reprchendcndi hic 'veniunt Mal?-"'of2, dum affirmat Vigorcm fui.s.ne cognafum
'^- ^'<^^'^trii (9) et Gilberf, qui ait eum hospitio receptuin fuisse a liichario et huic pi-o mcrcede

Wclov nuncupafur){\i)).I{rpcritur etiam in Vsuardino puro, iion autem in Bcdiino rf Adoadditamfnfa. E.r ('suardlno tranef

'fm, ff
^piscoims

7iiano, uisi infcr

siit

in

cutalogum Fetri de Natalibus

martyrologia

lu

aUa

^arhonensis
f""-

cognitionem verxpdci attuHsse{{(y),quum Richarlus

fufo scrulo Vigori jyosterior fuerit.

recentiora

Maurolyci,

Galesiuii,

Nec

facile excu-

Pelri Canisii seu Walasseri ac denique in

qnier. (.\niiens 1830). p. 69.
"l^ib.

Roma-

(1)

Conc. GalliBS. tom.

I,

(3) Vit.

10-

num

(6) Cfr.

^elgii,

tom.

II,

uuni. infra Adnot. ad liunc locum. Act. SS. nuni. numm.

i.

p. 1121.

(2) Vit.
(i.

numm.
Vit.

"2,3.

(4) Vil.

numm,
7.

5,

(5)

(7)

ris. lat.

p.

94,

(8)

Vit.

2,

3.

p.

(11) Katales SS. Beh,ii. p. (12) Neiistria Cfiriatiana, pait. cap. Ib n, 1(49). (13) Atinal., ad an. 530, num. l.Mtom. 305). (U) Paifg. 65, 429. {15j C(V.
11,

iCotl.

i',-i-

I.

.\<Inot. f,

i,

q.

(9) Cit. ap,

Corblef, Haijioijruphie

du

dioci-se il'Amifns,

(10) Aital. Bol/and., toni.

II. p.

30.

tom, IV,

p,

Gb7.~\li))J}esrri/>fion<ier^fflisede Saint-ItiI.

Novembris Tomus

37

num

290
AucTOHE
('..

DE
omittmmtit Artioldum

S.

VIGORE.

num recens, iit

adnumerarunt

Wion

ef alios

modo ad nos
17.

U. S.

qui sanctum nostrum Benedtctinis suis perperam

(1).

venerit ipsurn beatissimi prEesulis vcnerabile corpus, breviter depromamus.

Factum

est

cum

beatissimi Vi^oris venec/t-nVo

^(''"cm.^^i

addieut

14.

Apud
^"'^

hos omnes, sicut in anfiqiiis martyroVigoris notatur

raoile corpus

rwrrmhns.

{^(^(1^^ fifpff fgf,iiis

^'"''^'
t

ad diem 1 novemr/audia

""

'

rn^J"

configit felix ejus

{"2).

ad superna

mtra sui ciuondam episcopii loca adhuc pausaret, Neustriam patriam contigit barbaroruni incursu adeo vastari ut non modo
,

addiemS
rdhtransIdttimeit.

X, propter occnrrentem eadem die celehrifatem Omnium Sanctorum,

transitus
seculo
in monasterio S. liicharii assignata est dies se-

At jam

quens seu 2 vovembris

officio sancfi nostrl (3) ef

postca, propfer similem rafionem,

commemorafioinsti-

poinpam stecularem, verum etiam decorem ecclesiasticum contigerit fVpdari. Ea tempestate in Bajocensi ecclesia quidam clericus, noniine Avitianus, matricularius habobatur, qui dum rcrum copiis patriam solito non abundare, ecclesiarum
quocpie obsequia,
est meditari.
quii'

nem

scilirct

omnium

fidelium defunctorum, qusc

sanctis Dei dcvotc solent

in monasferio Cluniacensi

ab Odone primum

exhiberi, pcnitus defuisse cerneret,

secum orsus
fuge-

futa, mo.r in unirersa Ecclesia cefebrari vom^uecif,

quonam modo

vitte priEsentis

diis tcrfia

ejusdem mensis

(4).

In dimccsi Baiofiebaf offictum

(5),

ret cgcstatem,

censi efiam olim

hac eadem die 3

minori

S. Vig;oris snb rifu dupl/ci

nu>ir

autem

repulans suo aevo patriam hostili acerbitate vastatam non posso reparari. Tali cogitationum voUiminc circumseptus, ratum Ecsti-

die 5 suh ritu

dupHci majori

(6).

Idem officium
dupJici minori

mavit suaeque
solus fiupererat

utilitati

commodum,

si

illum qui

celebrabatur die

3 novembris

in monasferio Atrerifii

sanctissimi

corpus B. Vigoris

Imfensi S. Vedasfi,

nunc aufem

in tofa diccccsi AfrefHifensi (7), ef efiam, e.r indulfo

die 25 aprilis

1861 precibus Reverendissimi

epi-

thesaurum asportarct, revera sciens quod ubicumquG hoc detulisset, ejus gratia bona sibi prKstarentur. Magis autem nosse debet fidclium devotio divinitus hfec ejus sensibus fuisse illapsa, quoniam superna destinatio erat implenda, quse Pontivorum populum isto etiam patrono
-^

scopi Ambianensis roncesso, in dia'ce.^i

Ambianen-

si (8), uhi scUicef. in

antiqua ecclesia Sancti Bicha-

major pars religuiarum &jus (9). Denique et eadem diesterfiaejus commemnrafioni assignata esf in dicecesibus Ehroicensi [\()), Constanfiensi (U) et Sagiensi.
rii

requiescif

munirc disposuerat.Furtivo ergo sanctissimi pontificis corpus abstulit, ubicumque digna vendi
posset seu Atrebas, ut
gestiens.

quidam

dicunt, illud ferre

IS.HfEc secum agenssolumPontivumingressus

mportuum

IV.
S.

De

translatione eorporis

Vigoris

ad monasterium
seu
S.

Centulense

Rieharii

habuitque mansionem in villa Ccntula, qua; antiquitus ex omni ipsa provincia nobihs existit et clara quamque beatus pater et eximius confessor S. Richarius suo olim decoravit exortu, insicst,
;

gnivit

ejusdemque ibidem eultu.

Corpits S.

suiquc

Ad
Vigoris

exemplo, nunc vero suo tuetur patrocinio, lEetifieat ac beatificat corporis praesentia. hanc igitur casu itineris pervcniens, hospitio
clerici

receptus est a

Corpiis

S. Vigoris in monasterio suo

Montis Chri-

ejusdem

quodam viro nominc Bernardo, qui consanguineus sciebatur. Vorum

hospitem
infinita

Baiocis extr.
sec.

smati requieoisse videtur usque ad exfremum secu/um X. Quo fempore a quodam clerico Baiocensi furfim

clericus, sui thesauri conscius,

suhlatum , mox pervenit ad celebre motiasferium Centulense seu S. Bicharii in tractu Pontivensi dicpcesis Amhianensis, cu/ tunc prseerai Ingelardus abbas {\-2). Rem fofam ef qua^ ddnde in

prece exorat, ut zabernam quae sanctis ossibus erat onusta diligentissimae atque fidissimue traderet custodise, post
fuisset iter acturus

Bernardus

tali

parum temporis quo visum aceeptam vero zabernam loco ponere eam nititur, quem
;

eo mouasterio

ad augendum

actitata siyit,satis

S. Vigoris c/dfum enudeate refert Chronicon Ccntu-

latrones adire

Unse ab Ilariidfo monacho anfe medium secufum XII conscrijJtum, quod editum repertes in DachenVSpicilegio (13). Sic ig/fur
ille libri

non possent, licet omnino nesciret qute vcl quanta res in ea haberetur. Et erat ei in monasterio Sancti Ricliarii arca,ob tutelam scilicet

I"'

III c.ap. 28:

admonastenttm
1'ontivense

Sancti

16. Adveutus beatissiiiii Vigoris episcopi a Neustria in Pontivum. Multa vero Dei s^ratia ertra " i, ., sancluni jocuni crepit vigere, ita ut stepe
,

quarumque rerum pretiosarum, ut dum domi quaedam non audet habere, domicilio pacis tam secure quam fulcliter servarentur. Hujus certe
fida custodia thesauro clerici
19.

Sed cum reposita

fuisset

apta creditur. zaberna intra arcse

"c

ctelesti
^'""'

Jtirhurii

P^^ sancti

pia merita Ricliarii multis daretur salns nptata. Sanctorum etiain corpora ad perpetuani loci tutelam, Deo jubente, i.stis temporibus nobis et posteris nostris veneranda collata sunt,

sinum, pietatis divin;^ bonitas quse ante scecula futurum prceviderat jamjam inchoat opcrari.Nam

quadam

vice, cum suam arcellam quid nescio capcre volens Bernardus aperuisset, vidit totum

(luorum pra^scntia et intcrcessio conlra niundi advorsa umbraculum securitatis et protectio manet.

ipsius arcre

sinum mira

claritate iulgere, ac si
:

flammiferis esset suppleta incendiis

perterritus procul seccssit,

quo visu

Ex

his pneclarus pontifex Vigor

unus

extitit,

aliquid divini a suo

modo

qui prceeunle Dci virtute nostras sedes ex tunc et clarns attollit. Quia igitur auctore Deo
est ut

hospite sibi

clericum. inquirit quale

commendatuin reputans. Dein vocans sit illud ab illo sibi comille

beati Vigoris corpore sanctissiino ditari nierui-

mendatum
propalari,

pavens, utpote qui videbat se

mus, dignum

largitoris Dei et

ad laudem omnium bonorum Domini nostri Jesu Christi, quali

non valcns lamcn celare quod Dcus omnipotens prodideral, rcspondit se magni pretii

(l)Cfr.supranum.9.-

(2)

VU. num.

ult.

(3) CCr. infra

cii in dicEc.

Baioc. ann. ItyiO et 1850.

(7) Offic.

propr.
064.

num.29extr.-(4)Propr.S.Hichariicit.Hp.Corblet.//,7/o. t/raphic du dioche d'Amiens, tom. IV. p. (563 extr. (5) Hermanl, Hi\^t. dtt dioche de Bai/eiij:,^. .V2: Proprium sancto-

dicEc. Atrebat., Insulis 1854.--ISJ Corblet,

(9) Cfr.

^ seq.

(10) Ordo div.

tom.

cit., p.

off. in diiec-

Ebroicensi

rum

in bililiotlieca noslra

servatum.

(li)

Ordo

divini olli-

1839. (11) Ordo Uonstant. an. 1S54. (12) Cfr. infra num. ^l. (13) Ed. II, Paris. 1723, in fol. lom. II, pag. 291 sqq. ac
an.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

ac meriti inibi reliquias habere. HtEc diccns orat etiam ne cuiquam ista prodantur; sed cum neulor illorum tanli arcani qucmquam conscium laceret,
egit

291
i\l'CTORK

superna virtus quo celatum onmibus innote-

sceret. Fertur vero

quod

niulti religiosi

cum

in

24. Sed divina jussio, quiE Pontivoi-um gentem ac Gentnhe cohortem ornaverat tanto confes^ore

C.D.S
"'" '"'""'-"'"
,

ipsa basilica secrelius supplicarenf, luminarla divinitus accendi viderint. At nos

nonmaniterpatiturtempustransire,quinost;ndai
quanti apud se
sit

:'3-;
i>''>^'""

illic

meriti

scrupulosa
fideliter

quem sua

omittentes,

illa

potius

cxequamur qu^

tate nostris sedibus voiuit inferri.

graluita boniliret in

9'

Denique

''"'"*'"'"''

comperta sunt.
fl

aUii

20. Die

prodif/io

arca haberetur nescia,

retur
ilio

quadam qusedam focmina quid in ipsa dum divinum omcjum ngo-

quocumque periculo invocatus citus sit exauditor in ipsis tamen incendiorum periculis tam efficacem tamque conspicuam humanis
mculcat virtutom, ut
si

sabunda autem e conscientia culpa non prodiret, quEe nec esseculpa putabatur, placuit tamen divinfp justioperari, ul dum quasi vindicat sui sancti injuriam, merita ejus ac dignitatem omnibus patciaciat. Mulieris namque. qure
tia3

advenit, ac post diutinam stationem lasmembra super illam injecit. Quamquam

obtutibus (|uando ignis convaloscens

flatibusque agitatus extlngui

potest, ac sd)i qugeque

mirum quoddam

dit ,dum S. Victor * objicitur, resiiire, et qu.e jam absumi cteperant, nutu divino sancfique morito dhco relmquore cernatur et hoc non soniel, non bis.nec torquidem, sed muItotios,inspicientoGen:

humana manu non propinqua flamma perva* lei,c

Vi,o,-.

super

arcam

Jnnitebatur, vestis a parte natium acccnsa ca>pit ardero; cum subito inspiciente
lier ignis

tulensi populo, in

Haec

cum

cui

populo muardore compulsa ab arca resilil, et loco indigna hEeserat faclente incendio
cessit

eorum habitaculis factum est necessitns exigit aguntur, h^ec somper

usque in fmem nostrum. Amen.
sseculi

fien sperantur

Dommuin

per Christum
ita

B
iiiuiiifcsta-

continuo clamor cum tremore, et quod in arca aliquid magni esset absque dubio
propalatur.
21.

coacta. Fit

25. IlactcHus Hariiilfus.

Venim non

quiefe

Ani,elmi-

His diebus

(1) ca?nobii

ihesauro suo frui licnit CeMulensihus quin coiifra- ""' Inijefardictores nffaiderent quos illo orbari jure pigef)at ''''""''''"" Buiocenscs ridelicet, qui tantum superni pafrocinii

Centulensis regi-

pignus

tuni.

sibi

ereptum dolebanf,

niina vir nobilis IngoJardus detinebat; cui cum fuissot relata quse fecerat mirabilis Deus, illico nulla mora intervenicnte inquiricitiusjubet cujus

et

Silvanectenses, qui

illud sibi

concessum opinafiantur.

Ne tamen

istis

arca erga

quam

talia gererentur.

liespondenillico

(^^onfradictiomhusnimiumperturbarenfurCentuleiises efjam anxii ksssiiarent in sancto corpore hono-

tibus qui noverant

nomen
;

possessoris,

eum

misso nuntio accivit

a quo perquirens causam

rando effecif dirinx providentix cura, simul eis ef ampliorem historix S. W^ovxs, peiie ipsis incognitx,
iiotitiam
et

invicttim

mirabilis facti, audit continuo

suam

argiimentum trihuens iinde

haec

quidcui esse
tantte
inquit,

Jam

cuilibet

arcam. suum
fecisset,

vero non esse quod miraculum

sibi

duhio cirm sincerifatem sacroruin

abbate, id est ante
ef

esse

commendatum unde
;

lipsanorum ansa ocdiideretur. Configerunf

AngeJramno
aniio
is

virtutis processisset operatio

anmm

Sed qnut,

1045, quo
esf (2).

dmna
etiam

regimine simul

vifa

defuncfus

dignatio

ishid

cxferis

porfendit,

quid

Andiamns iterum de
20. Assortio

niihi deinousfracenf aiidiafitr. Ha;c inquiens subsequenter intexuit quod pra^Iibatum

his Ilariulfum (3).

siira.cten-

de S. Vlgore. At quia nunc Norlibet

manmani mtroivimus,

parumper

subsistore,

quodc[ue satis celaverat : quia scilicet cum aperuisset locelium, superna virtus mirumsplenest,

.<ibu,,orpu,
s. Viporis

dorem
Ingelariliia

ut c|Uoddam necessarium explicemus. Rotulimus sub domno Ingeiardu B. Vigoris episcoi)i corpus

/""'''
'/""'*''"''''

oculis ojus ingessit.

abban

magnalibus abbas Ingelardus taiia non omittere quin studiosius perscTutarotur, rogatque hominem ut ad se festinet deducere allatorem tantse rei. Giericus tum absens erat sed ubi rediit, abbafi
fervefactus,

22. Tantis ergo

honorabile aNeustriaCentulam translatum: quori quia meruimus, Deo omnipoteuti ex coi-de intinio
gratias

omnino decrevit

ropendamus. Securi

in sancti corporls collata

igitur de Dei munere nobis bcnedictionojam

modo contra illos agamus, qui tantum bonum nostrum obscurare nitunlur. Est enim quiddam sensibus nostrls illatum,

citissime prjesentatur.

Quem

abbas blanda

satis

quod Deo auxiliante abun- F

si

alloquutione demulcensjiortabaturconfiteri quod

danti ratione purgabitur,

taraen faeiente invidia

mentegorebat; sequidem scireqma sanctum erat iilud quod zaberna tenebatur, tantum insinuaret sibi sancti nomen sou dignitateu). Asserebatque idem abbas omnia qua? peteret se prEebituruni,

Verum nos singularinemiiiem appetimus. omnibus semel respondentes. Dum eiiim quomquam nostratum cum Neustrlanis veiSilvauectonsibus de sancti corpore
tor

obliquus non adslt auditor.

dummodo sibi panderet tantne virtutis arcanum. Suggerebat etiam in hoc considerari debere divinam voluntatem qiae utique, iuquit. si a nobis
:

colloqui contigit

diceutibus

istis,
illis

quia noster

episcopus
tibus se

fuit,

nobis quiescit;

Eoque roferon-

nollet possideri illud

sacrum, mtllo modo praamn-

atrasset tanfa: virfidis indiduDi.

iibtmet et in

hunc habere, noster a Deo nobis dalus thesaurus apud ineertos quasi fuscari virietur. Unde satis necossarie hanc modo rationem persolvimus, qua scilicet apud nos illum esse veraciter

fcchsia
^-

Sicharii

<-ollocal,

23. Sic itaque tam promissis anlniatus quam certa ratione superalus consentit, et S. Vigoris BajocassiuEe urbis episcopi se corpus attulisso
indicavit.

comprobemus quod
:

si

quisquam

clarescenti-

ejus illiciens, meruit

Tuuc abbas nmltis donariis animum tandem ut dato pretio san-

bus miraculis hunc se habere defendat, et nos multo magnificeutiiis oadein experti suimis. Vore

ctisslma ossa reciperet. Hinc Iratribus collectis, et vestibus splendifluis decenter ornatus,cum nume-

enim christiana fides fatetur omnes Deo conjunnon eo lantum loco quo corpore habentur, sed ubicumque fideliter rogantur, divina posse
ctos

rosa plebis caterva, atque

cum

ingentl

laititia,
:

monstrare.
27. Sed jam pergat sernio in nomine Domini quo riostinatum cst; huneque sanctum confirmemus nos habere, tametsi alias magna operari
amteudpitfibns,

multoque honore
velut ca^Iestls

illuc

usque chorus

dirigitur

B. Vigoris sanctissima

membra
intra

proforuntur, ac

thesaurus

eamdem

sancti

(I)
(-2)

Exlr. seculo X. Cfr. GalHa Chriat., tom. X, p. 124S. (?a. C/.ns( toin. X. p. 1249, Cliionic. Cenliil.. l'3)

iib.lW cap.5.

videafur.

292
AUCTORE

DE
anima
cEelcsti
;

S.

VIGORE.
annua S. Vigoris quod fratrcs jnxla morem a donnio Angelranmo quondani statutum procuraverunt. Forte tum absens erat abbas Gervinus,
31. Evenit itaque ut revolutio
ipso Vigorc
id pei- vlsn,,,

videatur. Ghristus veritas nobis adstipulatur, ipsa

sanctiviri

D. S.

testimonium reddet
noslri testimoniuni

sempcr heredltale beala imo de verbis ejus verbi

Neustrianl tamen, qui et

festum rcferrel,

posttdante. ea
festirlias

fiet.

Normanni, sui episcopi non bcne cnstoditi arguendi vidcbantur sed mentcm reniordet, quia
;

fratrumque

custodisi? invigilabat
Is igitur

prior,

nomine

majori
soUiitnitair

Regneguardus.

Rcgucguardus ipsa nocte

colenda
decprnliiir,

nisi

Domitius custodierit civitatem, frustra

eam.

vigilat

qua

fratres sancto solemnia exhibebanl, infirmi-

qiii cKsfodit

expediamus,

Ab hoc autem illos sincntcs, alia dum et tiiesaurl quondam lialiiti et

tatc corporis aliquantula detentus, solemniis deerat, ct strato

decubans pigrius dormitabat

erat, castus et timoratus).
ei

(alias

modo

perditi amissione constet eos satis punitos.

de sancti corpore inanitersuperbisjam modo ora claudamus. jier tnonachos, 28. Quo primo igitur tempore sancti corporis S. Audoeni,a illatione beata cst Gcntula, absque ullis gestorum
Siivanectis auteni civibus
qiiihus et

autem vir bonus autcm dormicnti

sununique

Ecce

adest vencranda? proceritatis

decorls persona, pontificale

schcma
:

prtetendens, satisque dulciter ait Regneguardo

ejus adminiculis aliquandiu pcrniansit. Delator

Vitiini

meis solemniis non inferes ? Illepavltans ob pcrsonae exccllentiam, sciscitatus

jace-s,
ef

Quid hic

Vigoris
accipit,

nempe, nomine
Infreiardi

et

gradu atque

civitate episcopii

tamen hoc
infirmus

dedit responsum

Doinine., ait, quia

cjus lelatis. de cteteris conficuerat.

Cum autem

sum.
es tu

Subsequutusquc:
? Erjo, ait,

Quis,

inquit,

abbatis de medio facti hic venerabilis

Domine,
ecclesix

sum Vigor
sanus

Bajoce/isis
et

pisset, fuit ci necessitas illa, quae

Angelramnus, cognomento sapiens, vicem suseesupra exposita est. Normanniam ire. His pro quibus ierat pero-

episcopus.

Surge,

esto,

meis
abbati

sole.mniis interesse festina. Dicito

autem
et

tuo

ct

fratrilms quia, cutn

Domini

nusfri bonitas

a clericis ipsius provinciEe et a monachis S. Audoeni ca^pit inquirere, an nossent aliquem sanctum qui diceretur Vigor illi aulem optime hunc scientes. hoc solum mirati sunt,quod ipse abbas tantum confessorem nesciret, referenratis vel definitis,
:

meum
volo,

corpus hic haberi concesserit,

fesfivitas

ego hoc

amplior quamsit deheref feri. His visu audituque perceptis, monachus sanus
exurgit, chorum pelit, atque cum coeteris altos ut poterat pro laude sancti cantus emittit.Mirari fratres, et

mea

tesortum, vitam ejusque dignitatem.

rogat sibi

Tum

abbas

quia

illa

monstrari

vitse
:

ejus
at
illi
:

scripturam, et

facto niane rei

refert,

bora locpiendi ausum denegabat, ordinem quserunt. Ille visionem

describendi largiri copiani

tali

cum

annuissent,
inquit,

fatur salutem. recitat imperata.

Gaudent

ab eo auditu percelluntur
saticti

C^/^oZj/o,

omnes, atque ad amorem sancti

tur. et

visceraliter ac-

Ceniula: in

monastcrio domini mei S. Richarii

cenduntur. Revertenti abbati omnia recapitulanille, qui sine aliqua hujusmodi occasione multas aliorum sanctorum festivitates exaltaverat, sancti Vigoris festum deinceps coUceleberrime mandat. 32. Nec solum majori solemnitate festum S. Vi-

hnjus

corpus hahetur. Tuni monacbi B. Audoeni dixerunt ei Tn hoe, honorande pater, te scito
:

hunc revera habcre,

noit inveneris

invenies,
securtts
rfdffitiir, tt

si ossa ipsa inspccfans, menfum apud te quod os idcirco iliic fu non quia Deo gratias nos illud habemus.
:

ct iiara

r.apm

39.

At ubi patriam nostrara

cum

libello vitee

goris

deinceps

apiul

Centulenses
et

celebrandum

sancti
reUqiiiix

ejus repedavit, curavit

insmuata

citius

probare.

instituit
teriie

saucti
ffstiritntriii
dl,^2

Gervinus abbas, sed

hierofhecam

ma-

norfinliris re-

Ifhraiidntn
instituit.

membra, et inventa tota ossium menluni deesse invenit. Quia vero ipsius vits lectio docebat qua die sanctus e mundo migi'asset, hsesitabat parum quid faceret, quia eam dicm Omnium Sanctorum festivitas ex moderna patrum institutione vindicabat. Statuit autem ut sequenti die festivitas sua sancto reexRevolvit sancta
congerie,
hiberelur.

pretio spJendidiorem fabricari curavit, eaque

confecta, Vigoris refiquias publice recognifas dehita veneratione conclusit.

Quod rursus
(3)
:

testatur

Chronicon Centulense his rerbis

Post aliquot
honorificis

autcm annorum
viris,

spatia,
scilicet

convocatis
et abbatibus,

episcopis

Gervinus

pater ejus sacratissima

membra de

ea capsa in

Factumque est ita; sed non sic ut tantum decuisset confessorem. His proficue, ut speranius, insertis, ad domini Angelramni vitam transeamus. alibi de S. Vigorc cerllora, et quibus obviari non possit, probamenta dicturi.
Centulensium erga S. Vigoreni auxit jmulo posf, Gervino I abbate {an. 10451071) {\),prodiyium quod in Chronico Centulensi hifi verbis relatum legimus (2) : Item de S. Vi30. Det)otionem

qua a tempore Ingelardi abbatis pausavcrant, abstulit, et per manus pontificum convocatorum
populo
et
fideli

demonstravit

deinde

in

aliam auro

argcnlo paratam reposnlt honorifice, ut dece-

bat tantum Dei confessorem. Hiec vero translatio

beati corporis xn. kal. aprilis facta est, qute dies

Sub Gercino,
Angelramiii
xiiecensore,

omni anno quadrageslmalis jejunil ambitur religione quod divino nutu factitatum credunus, ut
;

tunc populi fideles sanctissimi pontificis ossa vi-

gore asscrtio.
pontificis

Verum quia nunc de sanctissimi corpore mentio incidit, opent pretium

narrare veridicani asscrtionem,

dere

meruissent, quando strictloris ac per hoc

purioris vitae sacrificium

Deo

obtulissent.
recliidunti"'-

remur

Istic

quam

33. NoveS hierothecx hos yersws insculpsit Ger-

ipsebeatus prsesul Domlno nobis consulentc patJ-avil.Enimveroingestis domni et sancti Angelrarani invenitur, qualitcrlpse niagnificusabbas

vinus ahbas:

de

Mundi viclorem,

leclor,

eogaosce Vigorem.
ictus.
ifetnes,

ejusdem sancticorpore certus

libellum vita;
illius

sit

effectus; et

quod

Qui Vigov es dictus, aufers diseriminis

gloriosi ejus transitus

a Neustria deferens, et ex eo diem agnoscens, natalem

Flammarum
Ne nos

domitor, qui

mundi cbmprimis

exurant, flammas compesce gehenn:*

(4).

Hoc itaque statutum ad hsec usque qu disserimus gloriosi Gervini tempora perman.sit, qui Domini tlmore sanctorumque vigens amore, multa in divino cultu circa nos meejus coli statuerlt.
lioravit.

34. Postea vero,

anno

videlicet 1524,

duplex alia

Exdei

iii

capsa argentea fahricata est jussu Eusiachii Le Qncux, ahbatis S. Richarii, earumque altera caput,
altera rcliqua Vigoris

duplici aUa
cap>f<'
"'''

XVI
repositii,

Hpsana recondita

sunt.

At

utraquejMulopost abepiscopo Redonensi ,primo ab-

{i)CU:Gall.Cfirlst., tom. X, p.
- (3) Ibid., extr.

(4) Corblet. Hagioyraphie du dioc. d'A-

1250. (2) Lib. IV. cap. 20.

mieiis,

tom. IV,

p.

660.

baie

DIES PHIMA NOVEMBRIS.

bate commetidatario S. Blchani, spoUata est gem~ mis pretiosis quibvs ornata fiierat, aliis fictitiis

m
cf.

S\

Framha/di Si/vanecfn>sis

modestius quidem,

S. Benigni

Ihnonnms.

vr,-TOHr
*:.

earmn

loco subst/tufis. ILxc e rerentiori C/ironico

T)e hls contradictionibus

D. s.

jain /,rcdfer dlcendnm.

Centnhnsi conscripto a D. Cotron ei adhuc IneIn quo etiam refertur impia fraiirS duoruin itnproborum qiii anno WiS, ronnircnte mn~
dito {[).

gisfratu civHi, capsas

spede simi/es hicrotheds

V-Doconlonlioneinotaacanonicis

S. Richarii et S.Vigoris a se fabricatas et brutorum animalium osslhus compJefas, (/enutnas reliquitts eorumdem saiuiorunt inentientes monachorum
,

ecclcsiie

S.

Franibaldi

circa reliquias S. Visoris.

riinfn

habitu
lerunt

et
e.t

vestibus sacris

induti biduo circumtu-

mulfas eleemosijnas eo noniine coUegeseculo superiori, uln tot sanctonnn

suprn

(,"))

runf
('/

(2).

E-x jain
fempore

fesflmonio Ifiuiu/fi

docemur

('orpiit S. Vii^ori'^ in

i'o

fempore quo

fdiciter
src.

35.

Extremo

/mf, id est ante

ixh:

reliquiai

magnm

suum Chronlion conscribemedium secuUim XII, vehemen-

ecclenia
S.

perturbafionis

XVIII
iih

(jalUcx

furore impiorum roncremafa;

iin/fioriim

vel dissipatxfiierunf,

tem cnnfenflonem exorfam essr infer monasferium CenfuUnse et ecclcsiam S. Fram/ialdi Silvanecfensem,qua!el ipsa integrumcorpusS.VigOTis a sejmssideri glorinbnfur. Quihus veni nrguinenfls hanc as-

Franibiddi

SdranerH
quiesccre
asserititr in

lUveplioiie
xvrriitx,

sors feUcior oUigif reUquiis S. Vlgoris in S. Hicharil ecclesia seruaUs : quas sclUcef, sicut et

iliplomatr
iiniti {\'.\h.

aUas mulias, dam subtrahere Uruif illius ecdesiw pnrocho (cui nomen erat CalU), ac deinde anno 1791 vel 1795 ab eodem e latebris
S.

Richarii

et

serUonem suam tuerenlur hiijus erdesix canonid non indicat Hariulfus, sed ad eam firmandum alla-

tum

est

posfea dip/onia

quibus eas texerat productas et loco suo reddifas usque ad nosfra tempora debitis obsequiis
1(0

Crassi,

Frandx
is

rcgis,

Lndovid VI, cognomine datum anno 1135, quo di-

p/omafe

in mauso/eo

quodam

ecelesia: S.

tanwii

iiflrrove ositr

tiuic

per

iiiiprinlentiiiiii

(iliiiitde

luljiiiirto.

mnerafur plebis chrisfianx pietas (3). 36. Prmterea ex epistola ven. parochi hodlernai ecclesim S. Richarii mif<sa die ^ marfii 1869 et mbiscum henigne communicata, discimus infeUci casu, forte ex nimia festinatione in abscondendis reUquUsa D. Calle adhihifa, qeuuinis ^. Yigoris ossibus unum aUerumce admixtum esse quod certe ipsins non est, uf os scapulare dexfrum (quod

Fram-

baldi corpus S. Vi^oris reposifum fesfa/)nfur. hls verbis: Ego Ludovicus Dei misericordia iii Fi-an-

corum regem

suhlimaturi, posterorum memoriiB comniendare digmim duximusquod tctnpore Petri, venerabilis Siivanectensis t'|)iscopi, corpus B. Vigoris Bajocensis episcopi et coniessoris ot aliorum sanctorum reliquias in mausoleo isto reponi

jam dudum

mouasferio S. Vigoris npud Baiocas

XXVII.

fecimus annoabincarnatione mcxxxv. regni nostri Ludovlco juniore fiUo nostro in regem subli40.

datum fuisse el in ecclesia, nunc parochiali, ejusdem loci adhucdiim. seroari infra (4) memorabimus)
periti
et

matoarinotertio(6).

quod vocanf sacrum : qnod ufrumque wedid diUgcntius examinafum non viri, .^icd
os

Tnstrumentum istud repertum est anno 1018 hierofhecn cuJeo inc/usum,quo conUncbaturetiam corpus quoddam sancfum, quod ipsum
in

nontamfn
iiistriiinrnto
risitalionl.t

qaadam

muliebris corporis fuisse judicarunt.

Horiiiiienla

iionnidla

fiirumdeni
iiiillieiiUtiin

novimus in mcmorata eeclesia cum S. Vigoris reUquUs servari documenta quxdam iUarum nuthcntiamcomprobanUa, videUcet: 1" scheduhim pergamenam,in qua scripfa sunt hmc verba manu secuU vel XI : Hic requiescit
37.

Ex

eadem

epistola

prxterea sindone serica alba filo bomhjcitto consuta invo/utum eraf, teste a/tcro insfruinnifo puhlice no-

reliijitinrum

tnstdutii

aniio 1177:

mine derani

ef

caqntuU ecclesix

S.

fecto Qccasione visitafionisreUquiarum

Frambaldi consim ecclesix

ab ipsis hoc eodem anno insfifidx.

citatum
est in episfola

Quod posfedus

S. Vigor Baiocasinens. civitatis cpiscopus terea in

et prxeadem schedulu, mauu secuU XIII, ea reperta esse nofafur a Guidone episropo Careas;

ecclesix S.

anno 1703 a dernno ejusdem Framhn/dl, nomine Frion, srripfa ad

auctorem

historia; dlaxesis TiaiocenslsfJ),perperam

auiem ex apographo a/iquantum contracto recens

sonensi, ubi os.m S. Vigoris ex vetusflori capsa in

aUam

recens

adornafam

transtuUt,

idque ipse

Guido comprobavit sigilJo suo, quod adhuc ei doappensum vi.vfur, 2" Alterum foUuni pergameuum, ejusdem sigi/U nppensione munitum,
cumertto
in quo descriptum est insirumentum authenticum

confHsnmcum instrumenfo visifafionis re/lquiarum ejusdem eccJesix anno 1177 ah Ebroino decano coram Ludoviro VII rege, Silvanectensi et MeJdensi episcoqns
ctse (8), in et

aJils muJtis

drls insignlbus fa(9) nulla

quo anfiquiori documento

mensecnU

fio

hahetur sive iUius dipJomatis

sive corporis

ilUus franslationis

u memorafo Guidone peractx

anni 1218. 3" Insfrumen-

S. Vigoris, sed

tanfummodo
ejusdem
a?tatis

in nofa

manu

die so/emni Penfecostes

XVIII alirui
his
verbis
:

apogrnpho adjecta,
Vigoris Bajocensis

tum, in membrana quoque pergamena exarafnm, simiUs translafionis fartas anno 1530 per Theo/xildum de Bayencourt, ahhafem S. RicharU. 4" Do-

A. Gorpus beati

episc. et confessoris (10).

cumenfa qucedam chartacea,quibus constat reliquias 'S.Vi^oris anno 1793 ex hierotheds argenteis, quibus hactenus concUtsas fuerant, extrarias esse a
ven.

4L Cerfe, etsi aufhentirum Judicaretur diploma Ludovici VI, haud magni famen momenti exisiimandum esset ad
Sitvanecfetises
se est,

unde

ri

dijifoino Hiini

confroversiam Cenfulenses infer

et

H;ti MUnprcidetiir,

dirimendam. Manifesfum enim per ctum

/ocutum
esse

dro CuU{- parorho, quando

erat ne thesaurus ecclesix

quofidie fimen-

regem

in eo

secuiu/um a//egata

et cerle

rnii

dum

intentain non

ab impUs homiet

nibus diriperetur. 5" Instrumentum visiiaiionis

agnitionis

earumdem reUquiarum

auctoritate epi-

scopali institutcB
t^omprobHntia.

38,

anno 1825. iVoM tamen iia quiete Ucuit

suo
thesauro frui quin
cjus
et

a canonids S. Fram/)a/di, ac proinde inde sequeretur tantum anno 1135 canonicos illos non recessisse ab opinione quam, teste Hadulfo, exfremo secido XI fove/iunt decorpareS. Vigoris apud se
quiescente:

satinpnifiiit.

ecclesix S.
sibi

Rivel

quod sane a prtori faci/econjid poferat.

charii

iUum

prxdpuam

parfem

dndicarent

ecclesia

Verum ex silenfio instrumenti visitafionls anni 1177 argumentum negafivum profccfo non infir-

(1) Cit.. ap. florblet, p. iol.

tom. IV,
If
I,

p. 6(i3.

(2) Ibid.,

tom.

III,

p. 55.

- 13)

Ibi.]..

tom.

p. 4r)ri et toro. IV. p. G33; Gilhert,

(7) Ibid., 54-55. (8) Corblet. tom. IV, p, 662. (9) Cit. Gall. CJirist., tom. X. 1474, not. 10) M^moires
p. p.
(

Descri/ition de V^glise de Saint-Iiigiiier, p.

(5)

1^1.

(i)

Num.47,

du comiti areJiMogiqiie de

Senlis, tom.

IX

(1873), p. 77-S2.

Num.

26.

{d)

Heimant, lHstoire du diocesede Baijeux,

inuin

994
AtfCTOBE
('..

DE

y.
ef

VIGORE.

mum

deducitur adveraus dijdomatis authentiam

umquam

fuisset celehris: nam-

D. S.

assertioni.-i

canonirorum S. Framhahli reritatnn. Qua ratiotie nimirnm suppoui pntest tanti t/tminri,
risitafionis

recifahatur riiu dupHci

quod officiuin iUiu.-i D apud monochos S. Beni-

sivere in ecdesia S. Franibaldi repositus haberetur,

in instrumetito

gni die 3 aut 5 nuvemhris, facile sola ratio repeienda est quod unitus eorum ccenobio et suhjecftta
fuit prioratus S, Vifjoris

annt

1177 omissnm
pdes haet

apud Baiocas. Ceterum

Sancti Richarii
e.<if

fuisse mentionetn ? Itaque, si prasscrtim

longe vcdidiora sunt argumetita quihus getiuinas

beatur indicio a monachis S. Audoeni indicato

reUqnias S. Vigoris in ecclesia

ad S. Birharii prohato (I), quum pr^term nttllo monuservatis menfo consfet ad eoclesiam S. Framhaldi, qum anno
secundum Hariulfum,
in reliquiis

ndhncdum

servari siipra

demonsfrafum

(4).

Frudentissitne itaque agere rvrfores ecclesix Divionensis judicandi sunt, qui cajmi ilhid reverenfer quidem serrant in suo thesauro,

1000 primum fundata

esf,

forpuft Vigoris

re.l

ma-

numqiinm

(juam ejus pariem perrenisse, oinnino ronduden-

fatnen renerationi puhlicie erposuerutd (5).

dum
et

videtnr cuin ven. viro J. Corhlet (2), rel alteritis

rujusdatn sanrtifforte non ahsimiJis nominis:

nam

Victorisp'o Vigoris nomen etiam

in marfijrolo-

gia irrepsisse supra (3) vidimus) reliquias perpe-

VII.

De

reliquiis

corpore

ram

Vigoris Bniocensis ej-idimatas esse rel aliquu

in ecclesia S.

S. Vigoris dislractis, quse di-

fantum hujus ossa

recotidita.

Frainbald/ fuisse

versis locis attribula^ sunt.

Legimusapud
VI.
^

Hariulfuin

(G),

ossihus S. Vigoris

Mentuin
servn()im

!S,

De

capite S. Vigoris,

quod

Divione servari dicitur.

Capnl,
S.

fjiiiii/

1n thesauro ecclesix
inferiori

ad Cetituletisem ecclesiam delfiiis defuisse nienium quod JaiHjiridem datum fnerat monasferio S. Audoeiii : quamdiu vero ajmd hos rematiserit, an alio vel quo posiea transmissum fuerit, rescire
nequirimus.
4G. Metnorat

Vigoris/ij
/ji

1'U'iiobio

S.

Audoeni.

caihedrali.s S. Beuigtii Dirifi-

Vi[;()i'is

nensis rejiositutn est

cranium quoddam maxilla

S.

r/icftiir.

Di"ioiu'
isse)-fiUni)t.

orhatumet exparte dextera cunfrarium, cui affixa est filo bomhtjrino ruhro scheduht jterrptmena hsc rerba deauratis littcris secuti XVllrel

coneessum fuisse

idem scnptor a Gerrino I abhate anno 1048 os hrachii dexteri Vigorls GuiUeJmo Normannim romdi .seu dud
lioc jjrincijie viro

<)s

h)-ticliii

dexieri aiuio
1(148 Giiilhh

occasioneconfirmatm ab
eccleJiise

donutionis
Centvlensi

vio

dicn

XVIII
nium

exliibens

Ghef de

S.

Vigor eveque. Crae.c

olim ah ejus avo Richardo

Iradifiim.

istnd inclusum est theca

figno deaurato

conferta,huJu.s-quc operculoex utruque jtarte insrul-

monasterio addicto!, quamque abbaiissa quccdam in jus suuin convertere nescio qua arte molieljatur
(7).

pfum
fuerit
rit

est

insigne

quoddam

genfiUfium, quod cujus

Videlicet Guillelmus
rei

nemo adhuc jtotuit

qiia

quisquam

Neque efiam noratione idem cranlum adecclesiain

definire.

Gervino hujus

cuusa expetitus

comes cum a domno fuissct. magno-

S.

Benigni devenerit. Certe frustra mentionem ejus

pere ipsum deprecatus est abbateni ut de S. Vigoris episcopi corpore, quod Dei gratia prseeunle
nostris oHni fuerat sedibus illatum, aliquid sibi

qua;sieris in cafalogis

reliquiarum ca^nohii qiiondain

S.

Benigni

dirersi.s temjjurihus conc/nuatis.

SeJ alia

imperliretur
pondisset,

et nisi

abbas

id se

facturum spo-

ibidem servatur hierutheca omnino jiriori consimills,

qua continetur capnt

:

S.

Victoris uniiis e diiri-

amisisset

jam dictam ecclesiam, ut dicitur, vere dum comes ipse niagis propinqu;e

bus legionis Tliebxx

sterio

hscc

uuiem ex anfiquo monaidem credi poiest de

supe et affmi maluisset illam cedcre

liljet

quam

cui-

Dirionensi S. Stejdiani acceptu esse cognosci-

fur

unde

factli cotijertura

licet (tliqita

Sed rursus non minus inc.erfum est utide hoc acreperitit muuachi S. Stejjhani. 43. Haud abmrdatn quidem (si inodogenuinum
cajnte Vigoris.
hic haheri captd S. Vigoris exisfimarc fas essei)

condonare siquidem oadem abbatissa parentilitate ejusdem ducis illustrabatur (8). 47. Nulhis cusfotlieiKlo .sacro jiignori qiiod a
alii
;

et

ab

e<jdeiH

Gervino
ab
ijtso

itiijjetraveraf locus aptior visus est

Guil-

donntum
ccemhio
Cerisiaceiisi.

liehno duci

quam

raiioHp
conjici imsii
illnc allaiih
l'iintii'0.

Cerisiacense tnonasterium , quod

conjecfuram
ex ecclesia

nohis jtrojjo.suif reiwrabdis

quidam

illud deferri Jiissit.

Vigore condifum tradehatur. llluc iqiiur Nec dedignafa est divina honinarrat Hariulftts

Dirionensis sacerdos, illud forte ahstracium fuisse

S. Bicliarii et

tas servi sui gloriam dujjHci miracido manifestare.

anno
lipj)i
est.

14-?1, uhi S.

Divionem usjmrtufum Bicharii oppidum militibus Fhiducis

dirijjiembiin

Burgundia;

fradiiutn

Quod si verum Judicaretur, ulferius concludendum foref inonachos S. Bicharii, Jarfurain

tanii iiiesauri dolenfes,
esset

Marchio vero (9) misso ad nos monacho de monasterio Gerasiaco noniine Guarino, ununi sancti episcopi de do\lei-o bracliio os promeruit, quod apud idem monastcriuni Gerasiacum iniinita
iia
:

Rem

Guilleluuis,

ijuum prsesertitn timendum

venerabilitate
territorio

colitui-.

Est autem idem locus in

ne

itide

devotio plebis erga

sanctmn illumjia-

tronum, non sine motiasterH sui defrimento, midto

derresceret, rapiti

Bajocasinensium (nunc in dicecesi.Constantiensi) situs. ex quo vir Domini Vigor episcopus, ut in Vita ejus
legitur,

S.

Vigorls
celebris

sancti

alicujm minus

suhstitui.sse aliud etiam apud se quie-

duni adhuc

in

hujus
neni

peregrinationis exilio moraretur.

effugavit

Jmma-

sretdis.
aiitlirntiru))!

anguem,

et

ob

tion videlin:

tandem tnera conjectura est, cuJus vix aliud fundumentutn assigtiari potest nisi quod udmodum miruin ajtpareret a monachis
44.
hsEC S. Siepiiani rel alHs

Sed

traditus est sancto viro locus, in

hanc virtuteni quo nunc etiam

servorum ChrisU congregatio babetur. que monachi ibidem degentes cum

Gum

ita-

ineffabili

suh nomine S. Vigoris fraude

sujjjiosiium fuisse capui itlud,

quunwis Vigoris

non

essei,

(pium

is

nuUo

cultii

ajmd Dirionenses

gaudio sanclissljui sui palroni reliquias ovantur excepissent, volueiaint experiri utmmnara vere illud os de S. Vlgoris corpore fuisset. Sciebant
ac Revei-endisslmi Episcopi Divionensis prosecretarinm, et Gu6rin. ecclesife calhedralis Divionensis vicariuui.
sinii

(1) Clr. supra nutiiiii. 27, d'Amiens. tom. IV, p. 6G1.

:2S.

(4} Num. 'SiiMl. (5) Hiec omnia de criinio Divionensi innotuerunt noljis per veneiabiles viros Bernard. Illuslris-

(3)

(2) Hagiogr. du dioc. Coinment. piEev.. num. 13.

l,ti)(;rr.

supranumm.28,'^!!. 0) HmiuU'. Cliron.

"20.

lib.

IV, cap.

(8) Ibid.

Cenliil..

(9) Ilud.

autem

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A uutem quod
rulseral

inler alia dona virtutum quibus semper, iino fulgebat, hoc quoque excellentius obtincrct quod nullo niodo Ignis ardore liedi aut comburi ijosset. Itaque struem lini, quod' scilicat facile nlmis inconditur, faciunt, et

illud sanctissimi pontificis superpodeinde linuni desuper eongerunt. et ita aridam et tenueni nialcriam igne supposito intlammant. Et licet Deus omnipotens in sui servi merito tentandus non fuisset, cosdcm tamen

brachium
nunt
;

mcris ossibus avulsas esse, quai singula^ data. sunt paror/,0 ecclesim Baioceusi Suncli Exuperii, rectori seminari, Som/nervelensis (Somme,-vieu), superionsso! camobii Balocensis monialium a Caritafe et secretiori tahulario domus episcopa/is
(6).

AIICTOHK
C.
II.

S.

50.
^

Aliis

quihusdam

iocis

servatas

reUquias

\!ilC

S. Vigoris indicat scriptor Historix diacesis Baio-

S. Vi^jriris

censisa). Imprimis /lin/irum in eccfesia cathedraU

Ba/oce/isi, festihus fabidis confectis

rdiquiae tn
t^cdenia

anno 1477

ef

fratres, qui

non quohbet

anno 1562, quo posteriori anno ea

vijiianis

lutliedrali

vitio.

sed certitudinis

exc/esia a

Cal-

Biiiocnisi,

diirpfa

rst

ef

capiendas gratia id fecerunt, miracuH ac virtutis cventus non fefellit. Nam non soium sancti

thesattrus

/diquiarum
vero,

qiux

i/jidem

colehanfur dissipatus. Postea

dexferam ignis illc non Itesit. sed etiam Ilnum quod fuerat appositum, ab igne permansit intade pattis pi^nore eerti facti sunt. Necdum post hoc factum octo fluxerant dies, cum ecce homo daemonio plcnus, eorumdem fralrum miseratione aquam ex (|ua forte
illi

anno 1050, e monasterio Vedastino Atrebatensl recepit eadem ecclesia os brachi/ S. Vigoris.
51. ht Ebroiccnsi
/egia/is

ctum. Sic fratres

aufem

dia-resi, ecc/esia

co/-

in

oppido

Sancfi Vigoris in oppido Pontis Arcue-nsis (Pont-de-rArche) servat parte/n cranii ef sum/num. fe/nur sancti patroni, prster pal/am qiia utcbatur
in

Pontis
Anriiensi)', et
aliis

ce/ehrando sanctissimo
subiata
essef,

illud

beatum os

inissse sacrificio.

fuerat

lotum, accepit

Qux

qua

quum furtim

hibita. salutem corporis et libertatem recepit, et deinceps inimici infestationeni non pertulit. Hmc quidem duo miracula per S. Vigoris reliqulas, a nobis illuc relatas, apud Gerasiacum mona-

dein fe/iei casu anno

1048 reperta est in rubo in que/u a//Jecta fiierat : unde postea ad rum locum quotann/s Deo gratias acturus sole/nni

pompa

c/erus iiUus ecc/esiie

sterium Christus Dominus peregit. riorem saeri illius thcsanri histor/am

Cirm posfemiUnm docn-

mentum reperire ficuif. Certe ntiUa illius hodie in ecclesla parochiali, olim abhatiali, Cerisiaceyisi (1),
quod per
rabilis
cst.

hodieque reliquia! S. Vigoris per fofum oppidum cirruinferunfur dominica seruuda mensis JuUi, quod mihi nuperr/me per
(et

accedere consuevit

liiferas

ven. decani

innottntj.

Quasdam

etiam

S. Vigoris rc/iquiasaccepiHse dicuntur

lif.teras ad nos dafas testatiis est miehujus ccc/esix redor, vel memoria super-

monasteria
tn

S.

Vedasfi Atrebatense

et

S.

Fetri FrafeiU

dicpcesl

Lexoviensi

atque

ecclesia

Pictaviensis

<h Inimcri
xiiiidri
i-inif.esnuni

48. Monasteritim

vero

in

Monte Ckrlsmato,
6'.

prope Baiocas, qiiod postea priorafus

S. Cijpr/ani, Ponfisarensis S. Mel/onis in dia;resi Rotho/nagcns/ ef Marfiarens/s in diwcesi Paris/ensi.

Vtgoris

ab Odone liriovaliti episcopo Baiocensi subjectum fuit cmiobio S. BeniSiuicti Vinonstapml 5"" l^ivionensi (2). prioratu vcro siipprcsso Jani
Baincas.

nuncupatum

est,

postqnam anno

10%

d Hxc ex /audata hisforia dia-cesis Balorensis. Prmterea docet nos scriptor recentior (8) anno 1693
dafain fuisse parficuiam reliquiarum S. Vigoris cuidam ecrlesiai diwcesis Cenomanensis, et anno

locis pliiri-

mis.

paroc/i/a S. Vitjoris (Saint-Vigor-le-Grand) in ejiis locun/ successit, quodque obitu et prima sepultura

orbafum se dohhat vonditoris sui reUquiis. Aliquod tanien ei solatium attulit 03 humeri sinistri a sancto corporesumpfutn
(3).
et e

Vigoris insi(jne fiierat

1S05 os spinale ecciesiat S. Joannts (Saint-Jeande-Queux) vici Alciacensis {Auxi-le-Gh;Ueau),

diwcesis Boioniensis ; ac denique /taud exiguam particulam earumdem reliquiarum, authentice recognitain, esse penes

monasferio Centulensi transmissnm d/e 10

maH

privafum qurmdam rivem

Am/nanensi.

1071, quod solemni

pompa, una cum

costa S. Sul-

Ahhatisvilix

in

dicecesi

picii, alterius episcopi

Baiocmis,e ccenobio S. Ghi-

Hannoniai accepta, monasterii ecclesix indominica l'J J/dil ejusdem un/ii 1071, III. Bom. de Nesmond, tunc Baiocensis antistes.
sleni
fulit,

die

VIII.

Dc

ccclesiis vel oraforiis

*-

Hujus

translatio/iis

instrumenfum

cum
fe)-e

ipso

ubi S. Vigor singulari culfu f

sacro pignore ctnte hos viginti qu/nque

aimos

repertum et recognitum esf. Ciijus /-ei fidem facit instrumenfum visitattonis reliqiiiartim eo teinpore, anno videJicet 1857, ex mandato 11/. ac R"" Caro/i
N/cola/ Didiot, func Baiocci/s/s
scopi, institutoi,
et

lionoratur vel olini honoralus

fuit.

Lexovicnsis epi~

quod

in Historia sua Prio>-afus

(4).

Ba/ocensem ecclesiam prxc/pue

gor /a/>oribus suis
ef

Hlusfravit S. Vi-

Sancti Vigoris edidit Faucon

rtibidiuti

In civilale

poidificatu. Itaqiieetin ea
rst (U).

Uaiocenai
iiiilfu

4^^.

Be/iquiasY\gons usque ad teinpus inaf/ux

prxcipuo cultu ce/ebrafus

'ism-vahim

In ipsa famen

Hosdos

perfu rhationis gallicx extremo superiori seculo in ^'^^otno Sancti v igoris servatas, profanis impio-

Baiocensi civitate nullum oratorium S, Vigoris

nobis innotuit prxter sace/ium

S. Vi^fiii

quoddam
vitris

i.n

ecc/esiu

iMicata
ecrh.nia,
.lolii

rum manibus
pora
ecciesia;

subtraxit ef post infausfa

i//a

tem-

cafhedrali sub vocabu/o St^

Honorinx rfA. Vigoris

historiam

sed

Le
I/l.

parochiali resfituit ven. vir Thomas Tua/, ejusdem ecclesise paroc/ius (5), easqiie ab iJom. Brau/f episcopo Baiocensi de/egatus

inmodo

dedicalum, cujus feuesfra pirtis

saneti nostri

niicfllum in
ecclesia
cnt/ti-f/riili.

piorum

oculis exhi/jet. Prasterea in

eadrm

caf/tedrali err/esia conspicitur inter imagi-

authenticas agnovit Batocensis canonicus

zier, die 10

DuromartH ISOS, teste Jam citato instrumento visitationis anno 1857. Ex eodein instruinenfo
e

nes sanctorum episroporum

Buioceusium forniri

chori insculptas

et

effigies S. Vigoris,

quam

dest-

gnat hic

tittdus rharacferibus
:

majusrulis seruH

discimus in ea visitaiione quatuor particidas

'XlVeffictus

SCS VIGOli

(10)."

(1)
ii-

Gfr.

Adnol.

/.

{'2) Mabillon, Annal. Bcned.,

lib.

(6

44 (tom. V, p
(4)

3(i<J).

lxix,
/.

pp,51.

.56.

(8)

Corblet, Hayioyraphie dii diacese (lAmiena,

(3) GIV.

Vit.

Essai historique, etc,

lbid.,p. 208.

p. 507.

num.

ult. et

adnot.

tuui. IV. p. 663.

(9) Cfr.

supra num.

11.

(10) Corblet.

(5( Ibid., p.

206 extr.

tom. IV,

p. 664.

(7)

Herniant, Hist. du dioc. de Batjeiix,

54.

At

m
S.

m
Al
firxciptic fhjruit
imtfri

S.

VIGORE.
stinx,
S.

Vigoienj

54.

semjMr cultus S. Vigoris

patronum
colunt viri

viro qui civiiafl ndjacet in

Monte

C/iri-

quo hco secundnm tradltlonem popnJarem Vigor cum discipulis nonnullis allqnamdln de(11).

Sancti

Viffo-

risprOi>e

smato seu Chrismatifi, qui hofJicquc ttoiniue S.Vigoris nuncupatur Saiiit-Vigor-le-Grand. Ecclesiam
nionasferium condidit ipse sanctus (1). Monasferlum istud, a Norniannis dcstructnm, insiauillic ef

gnif

57. Pra-ier has In diceccsi Balocensl S.

Vigorem
ecclesla;

ff ft/ii DiiiHi
III

Baiocas,

prxclpuum patronum habent

:

vel

hahuerunt

diijxexi

ravit exiremo
accifis
et

secuh XI Odo episcopus Baiocensis, monachis quihusdam a Monie S. Michaelis, paulo posi, anno WOti, donarif ahhafis' S. BeniDirioncnsi
(^),

Maiscil (Mai:ci) (10) Longl MUarls (Longrilhrs) (U); Cheusii(Chenx), nhi ct nnl ex cwiclnsuris
fornicis In

Bdinreiini

choro Insciilpta

est

(see.

XJI

velin.

XJIJ)

cffigies S, Vigoris infnlas ef

pednm

pmsto-

(pii

cui titulo pr/oratua suhjecium

raJc gesfanfls et duos draconcs catcnis

fcnentis (12)
;

Uligatos

permansii usque ad

anmim 1792

(3).

Nmc autem

Alterix (Authie), in gua antepaucos

hicc Inscriptio

pauOE

antiqui priorattts supcrsiint rnina.' ; ecclesia I '/// a fitnvero omnino crersa est et nova seculo Statua S. Vigori^ qua- in lUu damentis erecta (4).

annns Jcgcbafnr

snjjrajanuam

occl-

denfaJem In Inierlorl parleie posifa sccuio XlveJ

XI J

Quarto idus

aprilis

dedicata

luit ecclesia

visifur, efiam receniis esf npcrls.

ecclesia;

Sed

In cjn>idem

ista in Iionore sancti Vigorls (13);

CoJumhl (Con;

sancfuario serraiur adhuc sedcs

marmo-

JonsJ (14j; Colnmljcii (Colomhg~snr-J'haoi/J (15);

CoJleviJJai (CoJleviJle-sur-OrneJ (16)

rea,

quam

S. Vigoris fuisse fentnt, cuique ex anfi-

qno morc insiderf ol/m consucrerunf prldic quant solemnipompa ii> civifafem suatn iniroducebaufnr
recens creati Baiocenses episcopi. Qtiod ita descrihif

gnij) (17)

Cagnei (CaBurgishud (Bourgnchus) (18) Sohiria;

;

(SoJiersJ

{\\))\

Brlffcvilla:
);

(BrciicrllJc-snr-Lal(22);

zej (20); VrvilJx (21

Pefrariarum (PerrieresJ
;

refus caremonialc
et

Eat cliorus

enm

clero et

popuio

processionalltcr ad

Sanctum Vigorem,

ViJhris Caniveti (VilJe-r.^-Canivef) (23) Saiicfi Vigoris de Modiis (Sainf-Vigor-de-Mien.iJ (24):

Sancti Vigoris
;

ibique invento in monasterio episcopo prEeparato induto cappa,... adducatur anle catliedrani saneti

de

Meserefis

( Sainf-Viyor-des-

Vigorislapidfam,

ct

cum
ef

in

ea aliquantuluiu sein

Maisercts) (25) de Datnno vofo (Daiivon) (2G); de Culfo fermento.^io (Cou!/-ai/i) {2.7 ); Trnntjell (J^rting/j) (28)
;

dere faciat
usqite

(5).

Servahatur efiam

ecclesia prio-

Jueti (Juaije) (29)

CoJumharla; siiper
(30)
;

rains Sanctl Vitjnrls

delnde, illa ecclcsia dirufa,

esi)

SenJam

(CoJoinJners-snr-SeuJJc)

Berncscl

ad annutu 1823 (quo anno confraciuin

(Bernesq) (31); Asneriarum (AsnleresJ (32);^!glica: villai (EnglcsqueriJJeJ (33)

;

in

anguh ccemeteni parochialis repositum

jacuit

Brntlcuria; (Bru(34)
et

hhriim hapflsmale ifem marmoreum, qno S. Vigor iu (japf/zundiK cafechnn/ruiis iift/is frudchafnr. Descrlptioncm
et

couftj, antiqna effgie S. Vigoris decorata

Crecicori (Saint-Vigor-de-Cr^vecceur) (35);

Llsoriis (LlsoresJ,ubi
ptaref j/ixfa
1

de

efff/iem

hujus lahri

cujus fra-

mago S.Yi^ovis
in

/ncfa apprlnci-

gmenta hodlc rcposita surit in museo Societatis Antiquariorum Cadoml, r^/desls apud Faucon (6).
Sancri
Sutpiiil
ibideui

tahuJam praicipnatn
(36).
eccJeslai ultinio

aJ.iarl

palicoJJocaiam
58.
hatit

55. Clrifati eiia/n Balocensi et vico Sancfi Vigoris

Dus

hco

IndicatiB perfine,

Ecclegim
S. Vigoiis

adjacef rlcus Sancf/ SnppJ/cii seu, ut vtdgo nnn-

ad antiquam

dioecesim Lexovicnsem

Jam

ciipalur, Sancfi Sidpicii, cnj/is ecclesla S. Vigorcni

pafromtm secnndarinm rencrafnrj ct monsiraillic statua secidi Xll rel XIJJ, qus! sanctum exhibet saiis jnvenem, casuh famen, mitra et i^edo episcopali dccorutuni et aniniaJ caieUo haud al)simile erecto corpore llli Innltens ; at forte non ita certttm est hac effigle prlmo S. Vigorem, et non
ut

cum Baiocensi iinifam. Nam ciiJtus S. Vigoris ex Bctiocensi ad aJias deriraius est ques cnm eu unatn
provinciattt eccleslasticant snh metropoJi Rotlioma-

tiliih

coiisfci-alx
iii

dinrm
i/cm^i

iur

linlh 1)1)1 n-

gensi constitnehant,
vlensein,

Fofhomagensem
Ahrincensem

sciJicet,

Lexo-

Ehrolcensem, Consfantiensem
itnifa est
,

et

qnm cttm
Sagien-

eadem nnnc
sem
(37).

ac

In hodierna dimcesi Uofhoniagensi d/ias

Jicet eccJesias S.

alium
et cetera

sanctum,

repr&sentatnm

fnisse.

Hxc

indicarc

Vigoris fitnJo dedicaias:

de cultu S. Vigoris in eccksla Suncti Snlpicli, sicut

qtiai

unam

In ip.^a

urhe Jiothomage/isi, extremo seculo

huic paragrapko inserta stint non

Indicato allo fontc,

venerahills
et

dehemus

ini^ignl hcuevofentlx

superlori tempore magnse perturbafionis fisco puhJico addicfa ac rendifa, uec nmqnam postea divlno
cnJtul reddiia, cttjus
Jns tradidit
eccJeslis
cl.

docllssiml v/rl

E.F. Sanrage,sacer-

accuratam descriptioncm no-

dotis dioecesis

Rofhomagensis, non semel in AcHs

iit

nostris laudafi,
tiis est.

qui optime de opere nostro merl-

A. Sarrasin in opusculo suo de Bothomagensihus suppressls ante hos dev.

cem annos
tiir

cdifo (38); alferum In vlco gw/

nuncupa-

Radoreiiis,

56. Celehr/s in hisioria S. Vigoris est antiquus

vicns
cis

Saint-Vigor d'Imonvil!e, quo semeJ in anno,

sciJlcef po.-nt dleni ieriluin

Radoverus (Reviers), se.r c/rcifer lencis Ba/oad orientem distans , nhi primo /n reglonem Baiocassinam veniens sanctus commoratus tradltur (7). Jn eo vko etlam e.rfifif prlorafus S.W^^ovis nomine insigniins (8),t'/ iiodierna ejus eccfcsia ejus-

dowinica

uovcmhris, qniB
fit

soletnn/tati S. Vlgoris celehranda' asslgnata esf,

concursus populi

e vicinls

Jods qiiasi ad nundinas

oJiin

annnas, unde conjlcere

/IJiic

Jicet

caJehrem fuisse

ea dieperegrinaiionem

ad

S.

Vigorem.
ef
III

dem

iituh consecrata est;sed nullum culttis illius

59. Jn dicecesi item Khroicensi duai etiam inno-

liiwreni-

aniiquum mouumenfum servare memoratur. Juxta

eccles/am vero risehafnr oliin
c.i

tuerunt

eccJes/a:

vocahido S. Vigoris insignes, altera

sacellum S. Chrl-

a qna ipse

v/ciis S. Vigori.s

nuncupatus

esi,

kilome-

Khroiceiifi,

(1) Vit. iiuni. 8.

("2)

Mal^illon. Aiiiinf.

LXix.n. 44. (toni.V. p. 3G9). (3) De hisloria piioratus S. Viguris videsis Gall. airlst., toni. Xl. p. 404 ; A. de Caxi-

Benedict., iib.

tom.

I,

p. 148.

-(ll)Ibid.,

p. 179.

(12) Ibid., p.219.

(13) Ibid.,pp.
p.

349.

^1,283.

(14)lhid.. p. 993.

(Ifi)

mont, Stntislique
p.

tnoiiumnttalc

Ju Calvados,

toni.

III.

- (18)
p.22.

Ibid., p. 402.

440

sti(|.;

Faucon. /Cssai hlstorique sur

Sfil)it-Vir/oi'-le

Grand

(Bayeiix. 18(U).
ll.id..
cit.,

If

Prieur^ de
loo
cfr.

(21)lbid

Ibid.. p. 124.

(19)

(15) Uud.,
II,

(17) Ibid..

pp. 249. 251.

op.

cit., p.

437.

(4)

De Cauinont,
p.
:

Ibid., p. 504.

122)

Ibid.. p. 125.

tom.

p. 51.

(20) Ibid.. p. 210.

Ibid.. p. 32(i sqq.

(23)

(h)

p.

438

Faucon,

pp.

145.

154-l.")i).

(G)

Op.

mont.tom.

111.438-4:).

pp. 14o. 149,

(7) Vit.

2M.
3.

CtV.
(Sj

Aimal. /VflMr,,aiiun. 530.

des sepidtures aiirieimes

n. 15.

<)

num.
(9)

De CauCointius,

Lamberl. Nulf sur

(2G)Ibid.,p.22i). - (27) 248. p.3G0. (29ilbid., 301. (3a)Ibid., 539 - (31)Ibid., 710. (32) 777. (33) 779. - (34) toni. IV, pp. 108, toni. V, pp. 417. 419.
Ibid., p,

(24) Ibid.. p. 53i.

(25) Ibid.. tom.

HI,

(2SjIlid..

p.

p.

p.

Ibid., p.

Ibid.. p.

Ibid.,

107.

(35) Ibid.,

troitrih'S

Caumont,

loni.

I.

p. 367.

Seeiern. p. 440. Cfr.

De
cit.,

{3G) Ihid.. pp. G54, G5t),

(37) CtV.

supra nuni.

14.

(38)

(10) A. lie

Caumont.

op.

Les ^glises supprimies

rfe

Rouen (Rouen

1874). p. 9, sqq.

tris

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

tris clecem

ad mendtem Ehroicis

distatis, altera in
.

oppido de Ponte Arcuato (Pont-de-V Arche) In har

posfcriori ronspiciiur aHart prinripali affi.ra sfafim ifignea admodum antiqua, ii/uc aUafa fition-

297 ConstantmmmpertineJ,ant;Hq.-e ad antiquam dtcecesnnAhnncensem, ranens,., (Tanisj,

sptafur fenesfra in qua ritris pictis repr^sentatur &. Vigor draconem pedihus concuJcans, ac
piaci (Champeaux), ubi sermfur statua S haml ineJegans secuJo confecta

AliCTORK
C. D. S.

ublcon-

datn

proximo monasferio Boni

fif.

Porfus.

Ad

Cam-

eamdem magnus
lent
:

afferenfium dehiles,
nios
illis est

coneursus inatrum parrufos quihus a sancfo vigorern postit-

XVI

Vigoris

pnorem

ad Jmrmn

ut fnsrinJi.s (/oss/jp/nis plurimis

sancti stafuam admofis atgue in duas pnrtes dissectis, earum alteras apud e.uni repositum relin-

ad

muJti olim pi.-Bperegrinationis gratia convenire solehant, nunc admodum pauci. Prxterea oJim S. Vigorls nomine consecrata erat
ecclesia

quant, aJferas memhris pueruJi dfliUibus UJigent. Duhiuuinon ridetur quin mirum iJJud genus pietatis, quod antiquitus ihi etnltra tnemoriam homi-

num

ohserrafur

ortum

sit

ex

ipso

S.

Vigoris

exempla (1). PeJiquise etiam S. Vigoris ibidem honorardur (2) in fheca roJ?orea reposUa.'., qux sinqulis annis dominica secunda mensis JuJH (qna; forte
licet

nomine: rujus

rei etaJia

multaproferre

monasferii Cerisiacensis (in vico hodierno CerisyVAbbmje seu Cerisg-Ja-For^t) (3) et singulari cultu efiam honoraJmfur sanctns in paroriiUs de VaileviJJa (VauviJJe) et de TorteviUu (TeurteviJle-auBocage), quo utroque loco erat prioratus prioratui S. Vigoris Baiocensi sufjjertus (4).
61.

Denique

in dio-cesi

fronus coJUur
Mesnilli

Sagiensi S. Vigor uf paet

ucSa^imsi..

parochiis Athiantm (Atliis)

GmKluini (MesniJ-Gondouin).
ChUuh
^-

dies translationis fiiit) solemni

pompa

circumfe-

runtur. Denique

dam

confrafernitas S. Vigori? quonin eccJesia eraf, qux aute hos quadraginta

et

62. E.rtra provinciam Rotiiomageusem viget quidem nUfus S. Vigoris in dicecesibus Atrebatensi et

Vifcoris in

Amhianensi

aceepimus ex litteris venerahiJis decani hodierni, per IL D. Sauvage nohiscum commnnicatis.

Connidntien^i

annos

cessacif.

Hxc omnia

(5)

sed nuJla ecciesia aut oratorium

''^"^ "' diitcenibitn

Jum
//;

ejus titulo consecratum miiii innotuif prxfer sacelAinbinnensi. ipsi sacrum in eccJesia Sancfi Picharii
(6).

Ali-ebatenaie(

eadem ecdesia

60.

In

effigiem sanrti nostri reprmsen-

dicecesi

Consfantiensi quinque ecclesix

fat statua posita in

saceUo Sancti AngiUterfi,

parochiaJps S. Vigore pafrono gJoriantur : videJicet Sancfi Vigoris (Sainf-Vigor-Jcs-Monts), JoganviJJx

et

et

prxterea a.Ua stafua affixa muro quo fuJcUnr lur-

BriqueviJJai
,

(Briquer.ilJe-les-SaJines seu

Briqueville-sur-Mer) qus ad antiqnam dicecesini

ad fores ecclesi^, qua exhibetur S. Vigoi- draconem sex capitibus inhiantem sfola ahducens (7).
ris

VITA SANCTI VIGORIS.

Hanc Vitam, ut supra monuimus {[),edimus ex codicihus septemdecim, quorum octo magis primigenium videntur ejus textum exhihere, videJicet 1. Carnotensis 68; 2. Parisinus 13765; 3. Afrehatensis 462; 4. BruxeUensis 7460 ;S. Duacenus 838 ;G. Compendiensis et 7. Marchianensis, quorum
apographa
nobis

servavU

cod.

Parisinus

11773;

8.

Audomaropoliianus

746.

Horum omnium
concordant ut
videri possint,

variantes Jectiones adscripsimus

PeJiqui vero codices novem , varianfihus lecfionihus nofandis locus non fuerii. indicaliimus in margine.

ad priorem textam. unde textum emendatiorem proferimus ,

Paucas,
qtias

iia inter se

alicujus momenti

TEXTUS, UT VIDETUR, PRIMIGENIUS.

TEXTUS EMENDATIOR.
*,

holoyus.

-InCIPIT

'

VITA

BEATISSIMI

VlGORIS EPISCOPI
^.

I, INCIPIT PROLOGUS
scopi.
et

IN

QUE CELEBRATUR KAL. NOVEMBRIS

tenti
ritui

Gloria
filio

"

OmnipO-

Deo

Patri

et

Jesu Christo

ejus ct Spi-

honor omnipotenti Deo Patri Jcsu Christo filio ejus et Spiritui sancto, Dco
et

Gloria

VITA SANGTI

VlGORlS

EPI-

sancto,

Deo

vero, manenti in trinitate per-

lecta, factori ot recuperatori " generis humani. Oportet igitur pro cedification^ sanctee matris
fBcclesiiie,

vero, nianenti in trinitate perfecta. factori et recuperatori generis humani. Oportet, fratres, pro
iKdificatione sanct;ie matris ecclesiiB, Christi san-

Christi sanguine

redemptse
^S
'^

*",

quam

guinc redempta;,

quam

exliibuit sibi

glorlosam

exibuit sibi gloriosam

sponsam
'*

non habentem
scribere,

sponsani, non habentem

maculam

aut rugam,

maculam
que
bras
'^

aut rugam, vitas sanctorum

velut luininaria niundi

fulscruntet, tene-

^^ ignoranliiB atquc errorum ^^ depulsis, lumen claruni ^' cordibus ^^ credentium '''illustrarunt 2^ Denique post gloriosam ascensioneiu Uomini

sanctorum vitam scribere, qui velut luminaria mundi fulscrunt et tenebris ignorantiffi atque errorum depulsls, Imucn clarum in cordlbus credentium illustrarunt. Denique post gloriosam ascensionem Doniini nostri Jesu Christi ad C(L'Ios,
ac

yt) Crr. (1) u[r.

L.oniment. Coniment. prKV., nurain. 1, 2. nuram. 1,2.

confessoris add.
'^

saDcti 4-7 sancU ac h.% om. prologus in vita 1-G; prologus num. om. et creatori {que-nov.) om. et honor add. om. Domino add. om. 7; in niundo ^^voxerasa, /-/. redemplfl 4-7. qui " sanctorum vitam tenebris % erroris "tjm.G. " in cord. lidelium infundehant 2; infuderunt
Num.
1.
1

Tot.
4.

3, 8.

vitae 7.

9. .5;

f-

4-7.

i3.

'

4-7.
2.

4-7.

4-7.

1.

oi.

'^ (v. s.)

'^

4-7.

'*

2,

4-fj.

4-7.

'

4-(j.

2.

'^

li.

^"

4-7.

Novetnbris

Tomus

I.

38

'

298
KX MSS.

VITA SANCTI VIGORIS.

nostri Jesu Christi

Domini

ad c^los ac post prein toto

dicationem

bcatomm apostolorum
sanctne
-'

orbe

ac post proedlcationem bcatoruin apostolorum in toto orbc diffusam, sancti marfyrcs atque confossores in

diffusam, sancli niarfyies atque confessores in

ornamentum

ecclesia^ cxorti sunf. Inter

omamentum
siina

iKcclesifE exorli sunt. Intor

quos beatus Vigor pontifex velud larnpas claris-^ ctiam beati fido Christi refulsit. Hujus
civitatis
;

Vigoris, Baiocasine

episcopi

-^ vitam

quos etiam beati Vigoris, Baiocasinaj civitatis cpiscopi, vifam aggredimur scribere, cujus luiraculis atque exemplis virtutum prajfata civitas meruit illustrari. Explicit phologus.

adgredimur scribere
eula
^*
'^^.

cujus exempla atque mira-

virtutum

-^

pr^fata civitas

meruit

illu-

strari
S.

Vigori-s
orliis,

2 ^ I^itur bcatus - Vigor, Atrebalensis ^ proviii^ oriundus ^ tia *, parentibus ^ nobilitate et fide
fuit.Qui

2. Ingipit vita

sancti Vigoris episcopi.

Igi-

tur beatus Vigor, Atrebatensi provincia parenti-

piiuciitio,

duminutero matris necdum

teditus esset,

bus nobilitate

et fide pollentibus ortus fuit.

Qui

nirtules.

meruit vencrabilis ejus genitrix audire ab angelo sancto *, sopore depressa, quod in utero haberet
filium
"

dum

in utcro

matris

necdum
in

editus esset, nicruit

venerabilis ejus genitrix audire ab angelo sancto,

queni Dominus gratia sua

^"

inlustraturus

sopore deprcssa, quod

utcro haberet filium

illustraturus
essct.

enim " temporibus Cliildeberti, illustii ^^regis Francorum, ortusa atqiiereducatus intra monaslerium alnu patris Vedastl h infra prefatam
essct. Fuit

quem Dominus

grafia sua

Fuit enim temporibus Childeberti,

illustris regis
^
/^

Francorum, ortus a aique educatus intra uionasferium

alini

provinciam
tans.
litas

'^,

in religione

Tantaque in eo erat " ut ^^ in ipsis adolescentife

^^
^^.

moiiachorum choabiobedientia atqu? humisufe annis atque

'^

patris Vedasti h infra praefatam

provinciam.in religione

monachorum

cohabitans.
in

Tantaque

in eo fuit obedicntia

atque humilitas

pucritis inter
videretur

ceteros omiiium ' gratiosior

Parentes vero ejus juxta seculi nobi"**

annis atque pueritiaj ut inter ceteros cosevos gloriosior haberetur. Parenipsis adolesceutia? suai

litatem erant

locupletes valde -\
in

eum

superstitem

magisque ^^ rerum opulentiis habere

religionis institutionein
-^
^*'

tes

vero ejns, juxta seculi dignifatcm locupletes,

in

magis euin superstitem

bere cupiebant
relinquerc.

rcrum

opulentiis ha-

cupiebant
gclicum
ait
:

quam ad
mandatum

quam ad
vir Dei

religjonis

Institutum

re]inquere;sed hcec-^vir
-'
^**

Dei

-^

secunduin evan^"
^*

respuit
et

Qui

reliquerit

patrem
^-

-", ut Dominus matrem ct agros

propter me, centnplum accipiet

possidvhit,

et

ritam eternam
^^

magisque
et

studuit inhiare ca-lcstia

^*

quam

terrenis opibus

nuditatem
quicquid

habundaro ^*. Denique tegestatem magis "" ambiens,

habere poterat latenter pauperibus erogabat. In tantum igitur ^' a Domino ^^ inspiratus est ut beati AbrahEe '^^ meritis fequaretur '^ cui dietuni est Exi de terra tiia et de cognatione tita *^ et *^ de domo patris tui, et faciam te *^ in gentem maijnam.
:

secunduin evangelii maudatuiu, ubi ait Qui reliquerit patrem aut matrem et reliqua propter me, centuplum aeetpiet ef vitam xiernam possidehit, magis studuit iuhiare coelestibus * quain terrenis opibus abundare. Denique nuditatem et egestatem ambiens, quidquid habere potcrat latenter paupcribus erogabat. In tantum igitur a Deo divinitus inspiratus est ut beati Abrahai patriarchas meritis aequaretur, cui dictum est Exi de terra tua, et de cognationc tua
:
:

Sed

*ccelestia

l^i^^-^MP.m,
**..
'

et

de

domo patris

tiii,et

faciam

te

in

gentem ma-

gnam.
3. Iste igitur

1'airiam
(iesprit,

3. iste

igitur

'

sanctus cupiens peregrinatioiret*,nisi^ divino nutu, cujus

vult, inspiratus, adiit
^
^'

sanctus cupiens ferre * peregrina-

*faceieV

nem-, nesciens^ quo

spiritus
"

tioneni, cxiit nesciens

liedeieri iu
re(/i(iiie

operatur ornnia ut
'

cujus spiritus

quo iret, nisi divino nutu, operatur omnia ut vult, inspirafus,

occasus vidcretur
et

partibus
Jlaiocas/iina

occidentis, ut ubi bccasus videretur

adiit partes occidentis, ut ubi

solis justitia

idololatras
>milto.t

solis justilia

appareret

et

'*

cffugatas errorcs

apparoret et effugatis errorum

igttur

ad

ac

'-

vitiorum tenebras

'^,

lux vera iu cordibus

vitiorum tenebris lux vera in cordibus credentium

oriretur.

Keram fidem
convertit.

credentium oriretur. Assumpto igitur

puerulo,

" uno secum

Assumpto

secum uno puerulo,

c

nomine Teodemiro
'"

'^ c,

pervenit in regio-

nomineTheodeniiror, pervenif inrcgionem Baiocasinam.

nem

Baiocasinam. Qui
'^,

angeius Domini in somnis

Perge, inquid

cum in itinere esset, eum ^' admonuit '^.

Quem cum

in

itincre
:

esset

angelus

Domini
(putm

in

somnis admonuit

Perge, inquit, viam

iihi est
te

ad ^" riiini (juain -' ire decreristi prxparaius a Domino, et plebs non modiea per ^^ te adfidejn veram conversuru ^^
quia locus
tibi
est

ire decrevisti ;

quia locus

Domino,et plehs immodica* per

convertenda
pervenit
est.

paratus a ad fidem veram

non
Jir.

moiiif!'

Ac

deinceps fretus Dei adjutorio,

^m

est

2*.

Ac deinceps

^^frelus adjutorioDei^pervenit
in

ad supra dictam regionem ad vicum quemdaui

om. % 4-7. -^ (beatus-hujiis) oni. 2, ^" ExpliciL prologus add.

-'

4-7.

-^

om.

4, H.

^* (e. a.

m.) iniraculis atque exemplis

2, 4"7.

-^

om.

4, 5.

4.

Num.
=*

2.

Incipit vita sant-ti Vigaris episcopiS, 5, 7; Incipit vila sancti Vigoris episcopi et confessoris, cujus fe-

stivilasestkalendas novembris 4; Incipit vita (j; Vita sancti Vigoris, cujuscorpus est in uionasterio sancll RiL'liarii S. ^ ex Atrebalensi 3, 8 * provincia^ 2. ^ a par. G. " ita 1, 2, (i. b.) Beatus itaque 3-7. Atrebatensi 4-7. 4 inclitis ' ortus 2. om. 4-7. ^ om. 6, " (g. s.) s. g. % 4-7. " aulem add. 3, 8 prsEcinris add. 5, 7 pollentibus add. 0.

3, 5,

" om. h.) h. " ut inler " om. 2 omnibus gratior haberetur om. 2-8. om. magis inslilulum om. sanctus vir Domini 4-7. evangelii m.) evangeliuni om. (ul Dom.) ubi uxorem et agros el pompam seculi 2 om. magis 2-8. - operibusS. i^&inundare ergo 3-5,7; vero divinilus add. 2,3. patriarchse bus cosequaretur 3-7 tantum-iGquarelur) om. om. 3-5, om. crescere add. add. 'om.8; exiit nescio Num. 7; add. parles 2-8. videbalur semper om.) 8 ab hujus temporalis ortu solis ut atque G et apparel effugatis errorum 2-4, 8 efFugatis erroribus '(e. a.)a. e.3; dicens<fdd. 5,7, Theodemiro 2-S. qucm 2. " '^lenebris2-8. ergo ~ om. " om. % 3; per qua quw per2, converlenda 3-8.
;

eigo

8.

i^

iHuslris 2, 3. 5, 7. 8
;

om.

4, 6.

'*

^^

(p. p.)

prov. pra-f.
^

5. 7.

(o. a.

a. o. 4-7. '

i^

2, 3. 8.

2, 3, 8.

3. 8.

2.

2.

^0

2-8.

^-

2-8.

^^

2, 4.

^^

2-8.

^a

7.

*="

^^

2.

^" (e.
''^

3-8.

'^^

2-8.
8*

2-S.

="

4-7.

^^ ccelesLi-

3-8.

4-7.

^'^o/n. 2.

'"

6.

^"

^"

2. 8.

**

(in

8.

*^

7.

*-

4.

^^

8.

3.

(Iste ig.) Ig. iste 2.

^

<idrf. 2. 4,

seil

3. 8.

^i

5. 7.

ire

7.

'"'owJ. 8.

(sp.

7.

"

3, 5, 6.

" (j

a.) ibi j. a.
(i,
;

justiliie

justilife

2.

'"

8.

i'

(eff. err.)
^''

5, 7.

'^

8.

'*

3-G, 8.

'"

oi. 2.
-^

S.

'0

3, 5, 7, 8.

4-8.

='

2-6.

^-

4-7.

s* (c. e.) e. c. 5-7.

- " deinde 3.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

299
in -"

supra dictam regionem ad vicum

quendam

qui Rcdcvcrus

Quo

" fZ dlrif ur,ibiqiie liospitare ^cepit. in -" loco erant lioinincs bruti ct ignari a ^"
'

cultu Dei

ac

sacrilcga .superslitione delenti,

colenies idola ct adoi-antcs slumlachra ^^ multisque erroribus involuti Deum penitus ignorabanf. In eo
^*

qui vocatur Redevcris d, ibique hospitari cffipit. In quo loco eranl homincs bruli, Dei cultus ignari. sacrilega supersfilione dctenti colentes idota et adorantes simulacra, multisqne erroribus involuti Deum penitus

quemdam

KX M>^.

ignorabant

pit vci'buni

vero loco vir Dci diulius conunoratus ceDci inf:olis *'' rcglonis "'* iilius predif,

eodem vero loco vir Dei diutius commoratus ccepit verbum Dei accolis regionis illius pradicare.
Ibique aedifieato oratorio
e, vigiliis

In

care. Ibique iedificato oratorlo

et

vigilils ct oratio-

orafionibus

nibus pernoctans assidue Dominum precabatur " ut ad agnoscendam^s veritatem corda credentium
virtute Spirilus sui
^'*

pernoctans assldue

precabatur ut adcognoscendam veritatem corda credenfium virtulo sui

Spiritus illustraret.

Deum

illustraret.

Dominus gratiam

'^

contulit

Tantamque *" ut pene omnes

Tantum namque

ei

Dominus

ei
^

converferentur ad fidcm Ghristi per ejus predicationcm atque cxcmplum *^ sanctitatis **.
Infantcm
resuscital et
miiltis

grafiam contulit ut pene onmes converlcrcnttir ad fidem Ghrisfi per ejus priEdicationem utque

exempla

sanctitatis.

infirmis

4 '. Igitur volens Deus ^ eodem tempore ^ miiitcm suum manifestum fieri in eadem rcglone. contigil ut quidam vir, qucm ipse ad fidem Christi *
converterat \ halieret filium parvulum ^ quem justa ' tcmporalem amorem dlligebat. Evenit vero ut idem puer " febribus validls urgeretur,
**

4. Igitur volens Deus eodem terapore militem sLuim manifestum fieri in eadem rcgione, conligit ut

quidam

vir,

quem

ipse

mnitatcm
restituit.

converterat, haberet filium juxfa temporalcm amorem

ad fidem parvulum

Gliristi
,

quem

nimium

diligebat.

atque ad extrema
vit

vite.

perduetus " spiritum exalaGu.ius corpusculum exanim^ '^ j^^j^j^j.

'"

Evenit vero ut idem febribus validis urgcretur atque ad extrema perductus spiritum exhalaret

nimiis doloribus fatigala collocavit in lectulo '^ atquc cum '* uUilatu '^et clamore magno '" cucur-

Cujus corpusculum exaniine niater niiniis doloribus fatigata collocavit in lectuluin, atque
vifEe.

ad virum Dei, cepitque clamare Sandai Vigor, sl vere Dei servtis ^^ es,
rit

'^

dicens
'^
^^,

ejulatu et clamore raagno cucurrit ad virum Dei, coepitque clajriare dicens Sanrfc Viqor*,si
:

cum

et

vera
veni,

vere servus Deieset vera sunt

sti

qux

in

srmf

qtie

iii

noitiine

Christi

^o

nomine Chrimisit in

om.

Cigt.

adnuntias

annuntias, veni
esf.

et

resuscita ^- filium

mcum qid ^a (hfuiictus est,

suscita filiitm meitm, quia

te

et cre-

defunctus *

Dominus namque

demus ^* guia Dominus te misit rn hanc regionem ad hiluminationem nostrain. Vir autem Domini prostratus jacebat ad orationem ^^ deprecans

hanc

niortuup

cum

lacrimis

*"*

Dominum
-"

regionem ad illumiuationem nostram. Vir autem Domini htec audiens prostravit se in terram, orans et deprecans cum lacrimis Dominum ct
dicens
:

I'ar. 5353.

^'

ac dicens

Deus

Pafer omnipofem, qui

misi.^ti

unigeni-

Pafer omnipotens, qui

fuuiu salvaforcin
asternitate, potestate

unicum ^" filiummumU, equalem tihi in tua

^nisisti

tum filium tiium salvatorem mundi,

in tua
aifernitate

aiqualent tihi

perditum

^*^

ac majestate quique hominem ad inmar/tnem ^^ nominis fui ^^ revo-

olim perditum
casti, e.raudi

me humillimuin ct ^ indignum^'^ famulum tuum, et redde animam intra viscera

casti^^,exaudi
pueri
3",

et pofestafe, quique hominem ad agnifionem nominis tui ri>vo~ me humillimum indignum famidum

iuum,et redde animam intra viscera illius pueri, ut cognitio nominis tui manifestetur in populo isto.

ut cognitio noininis
3T_

tiii

manifestetur in
mnlier, crede in
reviviscet filius

Cumque
tihi

populo

i$fo

Cumqu^

complesset orationem,
:

lierem dlxit

coiuplesset orationem, conversus ad nmMulier, quid inilu molesta es ? Nonne

:

conversus ad mulierem dixit

"^ et

Deum quem
: quia verum, omnia

dixi quia si credideris ex toto corde

Deum

christiani colunt,
si

verum, omnia

quxcumque
et vicet filius

petieris
tuus.

impetrahis ?
illa

tuus

^"

credideris ex toto corde

*'

Deum

Crede tantum
viri

At

audiens
fori-

quecumque
viri

petieris *^ itnpetra-

Dei sermonem, credens

abiit.

Cumque
filium

bis *^ ? At illa
abiit.
'

audiens
*'^

Dei sermonem, credens

bus domus sueb accessisset,

vidlt

suum
^'

vidit filium

Gumque e foribus ** domus su^ accessisset, suum exilientem et " laudantem

*'

dicentem Laudo ct glorifico et Christum filium Dei vivi ^^, per quem et ' sauitatem et vitam pcr orationem servi sui Vigoris recuperari ^^ merui ^^. Vixlt ^* deinceps
et
:

Deum

*^

vivum exilientem et laudajitem Deum dicentemque Laudo et glorifico et magnifico ChrUtum fHium Dei vivi, per quem sanitatem et vitam per
:

magnifico

*"

orationem servi sui Vigoris remperare merui. Vixif

dcinceps mujtum tempus cum incolumifate serviens Deo. Propter hoc ergo miraculum longe
lateque magis fama
tantibus
viri

serviens

multum tempus cum incolomitate status sui "^ Deo "^. Propter hunc ^^ ergo miraculum
magis

Dei personuit, et aegroejus

medicinam per orationes

Dominus
tribuit,

ad

2,

8.

cullus Dei

3. a, p.)

ST 32

Deverus
om.
"2.

^s

s liospitari 3-8.

s
8.

(colentes-simulacra) om.
3-8.
S.

(q.
^*

i.)

i.

q. 2.
2.

eodem
^^

""

om.

^-8.

^i (c.

^^ accolis 2.

dj

j).

(..

tesSifa. D.

^"tantam namque2.
add.
7.

Dom. deprecabalur ass.

* (D. .) g.

D.

Nutn.

"
4.

^^cognoscendam 3-8. (Sp. sui)suaSp. 2; Sp. sancti sui 4-6;Sp. sancti om.A. " exerapla 2-8; perplurima add. 3-6; plurima
'^ (J;(p. o.) o. p. o, 7.

3 luci 3-8.

4-7:

"^

deprecaii8.

illius
1

add. 3-7

(a. e. s.j

om.

8.

Jesus3-7.
^^

8(e. t.)or.3-7. *oi. 3. fimbuerat3,4,6;perduxerat

3-7; niraium mld.
3, 5.

numm.

4, 5, G,

om.

Iioc loco 8,

sed deinde paucis verbis ad calcem Vilte compeiidio suhjecti sunl.

^

nem temporalis amoris

lectulum

" exclamare 4-7. (D. Jesu D. 2-7. add. 3-7. Niizareni 3-7. annun quia o in oratione 2-7. " credemusque 6 om. ,m. unigenitum redemplorem " " agnitionem olim h. n. 4-7 tuie glorite ~ revocavit ~ " indignumque 4-7. ilUus pueri hujus pueri om. (m. in 2-7. (crede-tuus) horum loco quid niihi molesta es ? nonne dixi in m. 4-7. om. 2-7. *^credelanlum et vivet tuus (kW. "inDeumS, 4.6. " quie ab eo foribus2;ad portam 3-7. vivum add. 2 e foribus add. 3-7. om. 3-7. Dominum dicentemque m.) om. recuperare " potui " vixilque 3-7. magnificoque 3-7. per quem omnia facta sunt add. " sui) sui 4-7. D.) om. 3-7. " hoc 2-7.
gnoque clamore 7.
tiatis 3.
d. 3.
t-

% H, '*

i.

om.

2.

5, 7.

'**

exlreuium
>" si

om.

'*

ejulatu 2.
^^

"om. " deductus %

3.
^

Chnstus
3-7.

ila

1.

(t. a.)

consuetudi-

3, h.

3, 4. G.

^-

om.
">

I.

"^ (e. c.

m.) ma^'no cura clamore

4,

5;

niagnoque cum claraore

Clirisli

3, 6;

ina-

s.) s.

22 et suscita 2.
6.

-*

2.

=^'

(e. c.)

2.

^s (a.

(d. c.

I.)

c.

2''

B8

2.

^^

6.

(h. p.)

p.

2.

2.

(n.

t.)

3.

^^

2.

(h. e.)
^^

3.

^* (e.

i.)

'^

2-()

7.

^^

p,

i.)

p.

i.

^^

tibi

7.

3.

*=

nrfrf. 3.

fitius
3.

2.

** (e. f

* (e. d.)

2.

*3 {e.

^"

2.

^^

2.

"^

2-7.

6.

(st.

sl.

6" (s.

300

VITA SANCTI ViGORIS.

tribuit, Ita ut cajcorum, claudorum ccterarum- D que languitudinum sanilates per illurn Dominus

magis longe Intequc fama viri Dei personuil, et egrotantium mediclna "^" pcr orationes^-^^ejuspotribuit ^^; ita ut cccorum. claudorum minus]
'*''

plurimis impcrtiret.

Immatirm
serpentnii

ceterommque lan<];uentium sanitas non dubium ^^ "* distributa ^ sit 3 a Domino 5. Per idem tempus eral ^ quidam vir in eadem
rcgione. Volusiamis nominc, locnplos valdc pr;ediis

5.

Per idem tempus erat quidam

ac famlliis possessionibusque

vir in

cadem
Qui

regione, Velosianus nomino, locuplos valdc pra^diis

fugat

ac lamiliis posscssionibusque ditatus

audiens
cans
potenfi es

fumam
iii "

viri Dei, accessit

*:

illuni ^

dicensquc
^"

-. Qui ad eum, depreVir Dci, srio qnnniam ^

ditalus.

audiens
cidiSj

famam

viri

Dei, accessit
:

ad eum depre-

cansilhim dicensqne
quoniain per
fe

Scio quia potens cs In mira-

miracniis,(iue''

perie Dutninus^ jam^

:

operatur. Boffo
tjuia in

utvenias
'^

quodam

loco silve
et

ad possessiotiem meain serpetis esi immanis

Dominus mir(d)diu in plebe sua operatur. Rogo ut venias ad quamdam ^jossessiouein meam ; quia in quodam loro sHvse serpens
est iininanis valdc, qui homiiies

vahle, qni

homincs

peccora niultos
est

'^ e.riirit ^^

multos

et

jumentu
vales per
liberare.

flatu suo, et netno

ausus

iti

clrcuitu loci illius

si

exurit flatu suo, et

iUiiis

nemo ausus
Veni

est in circuitu loai

erijo, si

quicquam
vir

atfinffcre.
aii

Veni ergo,

forte raleas per

qnidquam

aitingere.

orutiones tnas

infcritu serpentis nos liber(ireX\\\\

'*',

orafiones tuas ab interifu serpentis nos

Dei

^^:

Non possnm, inquid

per

me quicquam

Cui vir Dei

facere, nisi

agere
lis

'^,

nisi Cliristus fiHus Dei, qui dedif discipu-

Nonposstim, inquit, jjer me quidquam Christus Dei fiUus, qul dedit discipulis
et -^corpio-

suis potesfatem ralcandi super serpentes ct scoret

suisqiofestatem calcandi supr.r srrpentes

piones

super

omnem

tiiiutem inimici, dederit

'^
"

nes

et

super

omnem

virtutem

initnici, dederit

mihi

mihi co7istantiam ad conterendam callidissimi

serpentis astntiam. Reverfere

hinr, et die tercia

consfantiam ad conterendatn callidissimi serpentis astutiam. lievertere hinc, et die terfia reniea, et si
fuerit Dolutitas Dei, pergatti tecum. Igitur vir Dei

renieare^'^, et st voluidas

Dei

est -',

pergain fecmn.

IgiturvirDeisecundummoremsuumprosternens
biduoin -^jejuniis perseverans, Contom -* lacrimarum oculos rigans.supplicans -^ Domini miserieordiam ut per orationem
se in orationibus -^

secnndum tnorom suurn prosternens se

in oratio-

nibus, biduo jojuniis perseverans, fonto lacrima-

rum
vero

oculos rigabat,supplicans Doinini misericorut

ejus^^

cundem serpentein superaturus

-* tertia

esset ^^

pergens ad predictum locum, semitam per quam idem scrpens ibat ad fonlem aque et iteruni remeabat ad specum suum. quod -^* itcr antiquarum maceriarum ^" cujusdam arborismagnitudine ^' sub radici^ consitum '^^ erat. Qui adpropians ad eundem ^' specuni, dixlf ad serpentem Serpeiis atdique et
invenit
:

Die vero

supei-are posset. Die pergens ad prasdictum iocum, invenit semitam per quam idem serpens ibat ad fontem aquae et ilerum remeabatadspecumsuum,quod*
tertia,

diam

oumdom serpentem

ijui

/v.

antiquam maceriom juxta cujusdam arboris radiceserat.Quiappropians ad idem * specum, dixit ad serpentem Serpens antique et sathana, 2)rxcipio tibi in nomine Jesa Christi filii Dei vivi, qui servis Dei * dedit pofesfatem ((tnbulatidi super
intra
:

''irys.ieissri

17006.
* emiidein,
itl

mpyn.

* suis Tric.

satana
fiUi

^*,

prmciino

tibi

Dei

vivi, qiti servis

ef

in nomiiie Jesu Christi ^^ mtis dedit ^* virfutem amhu-

aspidetn

et

hasiliscum

et

conculcatidileotiem
isto.

ei

dra-

conem, ut exeas de specu

landi super aspidem

leotiein et
ille "

basil/scnm

et

concnlcare^'^
^^.

draconem, ut exeas de specu lUo

At

exiit stridens

"

denlibus, ereeto

capite,

At ille ilhco exivit stridens dentibus, erecto capite, vomens fianinias et quasl ad devorandum paratus. Ejus longitudo erat numero pedum quadraginta, aspectus vero
terribilis erat
vidit,

vomens flammis *', et quasi ad devorandum paratus. Eral enim *^ ejus longitudo *" pedum numero ** xl*" et aspectus ejus erat * terribilis
valde. Qui
"*

olevata

At

ille

valdc. Qucni mox ut Dei famulus manu signum sancLae crucis injecit. clauso ore et depressa cervice ad eum pervir

mox
et

ut vidit

oum

'^

Dei fanmlus *^
^".

venit.

Tunc

Dci arrepto orario suo, ligavit

ejus Div.,

elevata

manu signum
ore

crucis

injecit

At

ille

depressa cervice pervenit ad eum Vir ergo ^' Dei ^^ accepto "^ orario -'^, ligavit collum ejus, tradiditque famulo suo, nomiue ^"'Theodemiro '", quasi mansuetum " ovem,
f^**.

clauso

dixilque

ei

Vade

ef

pjerduc

eum usquc ad
'''*

litus

maris, nec

in hoc loco ulterius haheaf jtotesfafem

rominorandi.

culum istud
dicentes
:

qui ad spectaconvenerant, glorificaverunt Deum Vere Deus csf ^' in servo suo, per rjuod *^*"

Tunc omnes popull

collumsuum*,tradiditquefamu!osuoTheodemiro quasi mansuetam ovem, dixitque ei Vude eiperduc eum usque ad Hffus inaris, ne in hor loco ulferius haheat pofesl-atem commorandi. Tunc omnispopulus,qui ad spectaculum istud convenerat, gloriticavit Deuin * dicens Vere Deus esf in servo suo, per (ptem iale ff mirarulum in orulis vivetitimn hominum. Inter quos Veiosianus, prosternenssead pcdos beativiri, confitebaturDcum mirabilem esso in servis suls. Tunc tradidit oi
: ;

Par.

WSS.

eiini

Ur-

tale

omnem

" (ipgr. d.)

sit

add. 4-7. Num. - om. om.

3. 53.

m.) iegvuliinlibus inedicinani

8

- " add. - om. - facere - modo add. - remea % - oratione - fonte - supplicavit % - servi sui 4-7 fonte om. " superare posset - equidem ^uj antiquaui itia add. macenem om. constilutum 4 (cujusdam-consttuni) juxta ciijusdam arboris radicemm.) intra idem ^ satlianas - Domini noslri add. - et add. - conculcandi - iHico add. exiens stridet - " Uammas - om. % 6 autem -" long. - ^^^ _ ^5^ _ 4.7 _ famulum 4-7 clauso ore et depressa cervice ad eum, autem add. 4-7 " infra o2). objecit tunc 2.-02 (Al om. 4-7 supra 48). suo add. ~ om. arrepto arreplo T.) pra!dicto disdpulo suo - " mansuetam - ne - u omnis populus
extr. (efr. ibid.J.
-

quoniam 3. ^ Deus add. 4-7. ~ " in plebe sua % om. 3-7. muUa 2-7." loiubunt G.-" (a. e.) audet 3; et dvimle post in circu exciso
'

- "" om. 1. ^" (D. "3 dubie 4-7; (n. t.) venil niaxinia 3-7. * (a. D.) per Domiimm 3 per intercessionem ipsius add. 7. o& (sanitas-disLributa) sanilales per illum Dominus plurimis impertirel 2. 1 om. 3. erat nmlLis add. 3; muUis add. 4-7. ^ (depr. iU.) om. 3-7. * dicens 3-7. quod 2; quia 3-7.
f'"

oiationem

"2.

'

om. 4-7

per intevcessiones ipsius add.

4-li

"-

""

ergo add.

3. 7.

'

niultos add.

2.

!'
;

fotio

dmdermitar
''

sequeiUia
4-7. ^

usqm ad num.
b, 7.

ait

2.

'

2.

'^

2,

callidi 4-7.

(V. d. e.) e. V. d. 2.
e.)

=2

4-7.

^3 o,.

4-7.

2; el

4-7.
-j.

4-7.

(p. 0.

2.

2, 4-7.

'^^

4-7.

"d

2,

4.

(i.

a.

2.

s"

4-7.

^a

2.

2.

2; (a. e. 5.) e. s. ^.4-7.

s.)

&

2.

2.

^^

5, 7.

^ illo 2. 4. 7.
e. 1.)

'

2.

*> (e.

4-7.

2, 4-7.

^^

5. 7.

(e. c.

ej. er. 2.

(p. n.) n. p. 4-7.

2.

^b

vj.

47 o,_
[et

5j_

*a

(v. e. d. 5, 7.

f.)
f-

d.

f.

v. 2.

veiiit

ille

cfr.

not.

(p. a. e.) a. e. p. 2.
2. 4
.

(v. e.)
2.

vir

ille-Dei)

(cfr.

vot.

'8

2; et

4-7.

'*

7.

'

(f. s.

n.

4-7.

1.

s. 2;

hoc

sp. 4-7.

' (d. e.) e. d. 4, C,

2, 4-7.

^s

2. 4-7.

(o. p.)

2.

eo

\.)

02

queni

2. 4-7.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

hominum "*. Ad vero "^ Volusianus, prosternens se pedibus bcati viri "^ confitebatur Deuin mirabilein tale ft "

miraculum

in

oculis viventinm

onmem

cum

301 locum iHum qui Cinsiacus*/'dicitur nui gyro ci.igebutur lere millibus triginta quinque

'

Carisiarus
Tric.

omm

esse
'"'

"

possessione sua.

in

servis

"*

suis.

Tunc
'^.

tradidit ei

omnem
Heriiin rt
teriio.

locurn

"
''^

qui Cirisiacus /"dicitur, qui in

gyro cingebatur
G.

fere niilia

xxxv

Alter

'

vero

serpens

qui dicitur C.eUng;

tur

^ jn jocum unde per eundem virum ^ eici-

exiit iteruni

6.

qui dicttur Gella

ejicitur; ac

^ Ac dennim

exlit

"

alius

'

in alio loco
/i
;

At vero idem serpens iterum exiit in locum rj unde per eumdom virum Dei
.-

**

trans
"

fretuin maris
vir

^ qui

dicitur

Cameron

at

quem

Dei pr(;ceptum dedit ^K Frfcipio, inquid, HU, draco, ne nridam vlterius '- tcrram adtiiu)ns ueqnc uUi homimim noceas '-^ Ob quam causaiu iirii-lata
pr^dia viro

pro hoc ipse iocus ad possidendum ei traditur.Ac deiuum exiit idem scrpens in alia loca transiretum maris, (piorum unusCamditum A altpi- vcro ob eventum rei Cbclydri frausinuncupatur. Prineipes itaque regionis illius,audila fama viri Dei, accedentes ad eum deprecati sunt quatcnus n periculo serpentis populum dignaretur

ne

" 16

Dei

tradita sunt

in

posse.ssio-

autem Domini, acquiescens depreeorum, transfrctansquo ad oos, tale serpentiprEeceptumdedit:Pr.w>o,inquit,//i;//raco ne ulterius tcrram attimjas nequc ulU hominum
cationi

liberare. Vir

Ob quam causam prsefata pr^dia cum plurimo procinctu viro Dei tradita sunt in possessionem.
noceas.
Episfopus
conserralur
Baiucassin ns.

7.

Cumque

'

longe lateque
^

crcbesceret

fania

7.

Cumquc

longius crebresceret
lacti

virtutum ejus

pro hujus miraculi facti -^ contigit ut episcopus Baiocasine civitatis migraret ad Do-

fama virtutum

niigravit
^^'^'- '^'-

ejus'pro hujus

miraculo, contigit ut episco-

'"'"

minum. Tunc omnis congregatio clericorum cum

multitudine plebis coiligentes
*'

sesimul \ pclie-

runt s unanimiter a rege Ghildeberto ut sanctus Vigor eorum fieret ponti{'ex/-.Ouid!ongiusprotra-

pusBaiocasscnsiscivitatisniigrareL*adDominum. Tunc onmis congregatio clericorumcummultitudine plcbis collegerunt se siiuul, peticruntque

^^^^^ef
nnoii.

unanimiter

ut

sanctus Vigor eorum

fierct i)ontiA-

am scrmonem ?

Dei cnim

'"

nutu
'"

et pontificum

plurimorum favore ordinatus

gis

est episcopus

"

l.

Deinceps vero mcmoratus vir Dei

noctibus
nibus, in
'"
'^

magis ac mastuduit Domini exercere tamulatum diebus ac

in
'*

fex/-.Quidlongiusprotrahamsermonem?Deienim nulu ct ponlificum plurimorum favore ordinatus est episcopus /. Deinde vero memoratus vir magis ac magis studuit Domini exercere famulatum
diebus ac noctibus in jejuniis, in vigiliis et orationibus, in lectionibus, atque prtEdicationibus vacare.

jejuniis, in
'^

^^

vigihis, in

'"

oratio'"

lectioniJius

divinis,

atque

in

pre-

dicationibus vacare.
Iiiololatras

8.

Per idcm vero

^

convcrlit,
o/iein

canduni

^ tempus, duni - ad predipcrgeret, venit in monteni qui vocatur *

8.

Pcr idem tempus,

dum ad

pra^dicandum

pergeret, venit in

montem

qui dicebatur Pharius,

]yrmstante

Phanus, nunc vero Crismatus

ab urbe
"^

dicitur, miliario

Childeherto
regt:

ni.

In

quo monte

erat effigies lapidea in

incolc ioci iliius velud

nunc vero Cbrismatum dicitur, pene milliario ab urhe m. In quo nionte erat efligies lapidea in specie
mulieris^

specie mulieris,

quem

'

quam

incolae loci illius velut

solebaiit.

quoddam

quodam sacrum venerari solebant ^. Qui dum more solito inibi vir Dei ^ adnuntiarc verbum Dei
cepisset
'",

sacrum venerari
inibi

Qui

dum

uiure solito

consurgens omnis multitudo ruslicoinjuria ejecerunt

rum vulgus " cum

tes
:

eum ^^ dicenprioruin tw-

verbum Deiannuntiarectt'pisset,consurgens omnis muUitudo vulgi, cuin injuria ejecerunt eum dicentes: Nos consuctudinem patrum et priorum
tenehinms,
et

Nos

consitcfudimnn
^^,et

jmtrum

et

a cultura deorum nostrorum nulfa-

strorum tenehimus

a cultura deorum nostru-

tenusrecedemvs,nectuisobtemperabininsprxceptis.

itim nuUaiemis recedemus, vec tuis '^ obtemperabimus priEceptis "*. 01) quam causam vir Dei cum ira ab eodem recessit loco "^. Consiiioquc " inito,
accessit

Ob quam causamvir Dei cum ira ab eodem reces- F

sit loco.

Consiliocpie accessit
ei

ad regem Childeber-

tum, narrans

qualiter oninis regio Baiocasina

ad regem Childebertum, narrans

ei

qualiter.

ad cultum

veri

Dei

sit

conversa prseter illum

moniein.

"^fecit 4-7,

>

"(v.

"" sanctis 4-7.

h.)
'<*

videntium oninium4-7.
om.
5-7.

"^ iV 1.

^'

illum add.

2.

" [a. v.)

i.

inler

quos

^.

4-7.

"''

(p. b. v.J b. v. p.

2.

"

''^

(i.

g. c.) c.

g. 4-7.

omA-1.

"^^

(milia .xxxv) Idginla quinque viculis 4-7;

millibus triginta quin(iue

rum omni
^ (a.

possessione sua

"2.

Nam.
exiit

6.

ilem

4-7.

et statim (tunc staUni dedit se pr.T(M '-ullra om. piteni in mare 4-7. possessioneni D.) sancto Vigori 4-6. cum heali Vigoris Num. longius t m. h. miraculo talihus collegerunt 2 cfr. seq.J (clericorum-simul) niiracuioium faclis 4-7; (pio-facti) om. civitatis " 4-8, dericorum seu laicorum 4-8, petieruntque 4-7; pelivit om. " Dei om. not. seq. " (deinccps-noctibus) quem honorem ep. est ord. 4-S prapfatie civitatis add.
\ocoadd.i-7.

alius
'^

4-7.
om.

v.) at

vevo idem

!.

(e. i.)

i.

e.
].)
fi;

-1.

~ ^"{a. q.) cuI4-7. "

arf(/.

miiff magnitudinis add. 4-7.

(p. d.)

Dei add.

" (a.

alium locum
5.
7.

^ fugatus est i-7. om. 4-7 (cfr. not. ttetj.)

"

(a. d. e.)

in

quodam

om.

4-7.

4.

'^

7)

^* (v.
=*

>"

2, 4-7.

7.

G, 8.

(1. 1.)

ita 1.

8.

" (h.

f.j

f. i',

8.

*>

{et

iiot.

'

eju.^iderii

2; petiit 2,

8,

^ (a. r.

t^.)

2,

'" ei-go 4-8.

(p,

f.

o.

e. e.)

f.

p.

2, et cfr.

virtutum operatioiie honarum

ae niagis
'*

(et

bonorum omnium
(D. D.
s.

exercitiis 8J honoravit (decoravit S)

nam

studuit deinceps magis

purum DoiiiinoDeo suo

om.2,4-8. ii^oHi.^-S. '"om. 2,8;etf-7. Nnm. 8. fere 2; itaque 4, fi; om. 5, 7, S.

deinc. m.a.

'

tunc vocaI)atur2; vocabatur

4, 5.

7.

>^oi.4-(J,8. etiam (per-dum) dum quadam die \mo add. i-S,rt cfr.not.seq.
'
"

m. p.o-7) reddere

(r.

D. D.

w/rf. 4-S.

s. p.

8)

famulaluni die noctuque 4-S.

4-8.
8. u.)

>

om.

heatus Vigor
C.d. ra.a.

prjEdicationem 4-7.
a.

^ (n. v.

m. uno

u.n. v.C.
vii-

d. 4-7.

'quam

2, 4-7.

''(inquomonte-soIebant)om.S. "(v. D.)

vila- a;lerna! civpisset

om.%et
ibi 4-7:

cfr. not. seg.

^"

iqu\ durn-c(Kpisset)

igitur

Dei

vulgi 2. ' (consurgens-eum) onines ilh (ilh ow.S) rustici eumcummagna injuria4-S, rt infra mt. i6, '^(e. p. n. t quam add. 4, 5, 7. " (dicentes-pnpceptis) om. S. ' (r. 1.) 1. r. 8. " consilio

dum

solito

dicare

S.

more verhum
v.)

annuntiare

cunique

ibi solitn

'

(r.

more cippisset verhum Dei piii>commoti in ira (in irai.8)veluti brula

)

animaliaejecerunt

c/"-.

n. e. p.

t.

4. 6;

t.

e.

p.5.

t.

p.7.

'*

un-

vero (vero om. 8J post 4-8.

302
EX MSS.
litcr
'^

VITA SANGTI VIGORIS.

regio Baiocasina
^"

versa prgeter
-^

illum

ad cultum Dei " sit conmcmoratuni ^' montem, qui

illusus
^^
^^.

montem, qui
jicis

superstitionibus et erroribus diabo-

profanam superstitionem diabolicam

diabolicis
'

tenebatur annexus. Audiens Ghildebertus rexinpraifatomonteexecrabilesaccolas habitare,

ejus, flexus

erroribus tenebatur
'^'

^^

innexus

Quo

-^

audiens

Ghildebertus rex, in praefato

-^

admirans sanctitatem viri Dei et famam virtutum ad misericordiam, ait ad eum Sicut
:

monte

execrabiles incolas
viri

habitare -^ admi^'

comperi, vcnerahilis pater, idem

ejus regiis dicfionibus*$ubjac.et

mons

et

accola;
* ilitionibijs

famam virtutum Doi ejus ^^ flexus ad misericordiam, ait ad virum ^" Dei ^^: Cunctis notiim est ^*, veim'abUispatn-,qH/a
rans sanctifafem
^" et

priscisquetemporifibi

hus fiscus priBcedentium regum fuit n.Entrado

Tric, Br.
S92'.l.

memoratUM locum cum omnilms hahitatoribus

in possessionem perpetuam, ut desfruas

suis

mons atque incoh ^" ejus

dicionibus regis Francho-

rum

snhjaret

^"^

pnscisqite tempnrihus fiscus prxce-

dentiuni retjum fuit^n.

En trado tibi ^0 mcmoratum

locum

cum omnibus

habitatoribus suis

"

in pos-

omnem immunditiam profanitafis idololatrise et xdifices ecclesiam in Chrisli nominc consccrandam. Missis vero legatis suis ad praedictum locum, omnia ut
prsefati

sessionem perpctuam, nt dcsfruas omnem *'et edifces diciam profanitatis idolatrie

immun*^

sumus

iiupleverunt. Et

emundato
;

loco,

mcclc-

siam Christi** nomine consecratam *^. Missis vero legatis suis ad pr.nedictum locum *^, omnia ut prje"; et emundato loco fati sumus impieverunt ** omnis plebs Baiocasina, concurrentes ad virum
^ secclesiam. Dei, unanimiter edificaverunt

omnis plebs Baiocasina concurrens ad virnm Dei, unanimiter {fidificaverunt ecdesiam omnisque populus ille devotus est, et imposuerunt ei nomen

Mons Ghrismatum o. Ab illo ergo die constitutuni est ut omnes pontifices illius civitatis tres infantes
insolemnitatepaschali ibidem baptizarent/jet tunc

om-

nisque populus

ille

devotus etfeclus
ipsius

^**

est, et in-

demum cum reliquiis et presbyterls

veslibus
sacris

ac diaconibus
psallentium

posuerunt
^^ 0.

nomen

montis

^^

Ghrismatus

indutis

cum choro

Ab
s"

illo ^^ dioe

constitutum est ut

onmes pon^^

tifice

illius civitatis

tres infantes in sollempni-

latepaschali ibidem baptizarent '^V>,et

cuni sanctorum
^^

demum
ac dia-

remearent pedibus. Goncurrebant vero ad eumdem virum Dei muUitudo vicinorum populorum in eodemloco, et prsedia sua ac possessiones illi
tradebant;

reliquiis et presbiteris
^'^

plurimaque multitudo clericorum

*.

q
* {muUitmiosubsidebat)
ha:c coces

conibus vestibus sacris indulos

cum

coro psal''**

ibidem

in

Domini famulatu subsidebat

lentium remearent pedibus vero"' ad eundeni virum Dei

^'*.

Goncurrebat
loco
"^

^^

multitudo vicinoet

nim ^ episcoporum

"^*

in

eodem
'^^

erasie snnt

iii

prae-

MP.

31).

illi tradebant ^^. pludia sua ^^ ac possessiones rimaque multitudo clericorum ^" q ibidem ^' sub Dei famulatum se subdebant '^.

Vir jyrincepn,
fjitnagrum
/ raiiens.

0. Contigit

vero

'

instigante

diabolo
^

eodem
*,

9. Gontigit

ergo instigante diabolo eodem tem-

tempore
tulfus
sicut se

quidam comes avaritiee nomine

^

ut

regionis illius

Ber-

estibus
'^,

accensus
loco
"^,

dirinitus
[iiiniliir.

habet misera
^

cupiditas
^

invadere co-

natus est

agrum

quendam
traditus

in

eodem
r. '^

regionis illius, Bertulphus nomine, avaritice iestibus accensus, sicut se habet misera cuplditas, invadere conaretur agrum quemdam in eodem loco, qui viro Dci traditus

poreut quidam comes

qui viro Dei

protervo spiritu

dudum cum

"

fuerat

Gumque
aratra

fuerat

r.

Gumque

prolervo spiritu

ambitione
'*

magna

magna

aratris conglobatis

cum ambitione eumdem agrum fuisset

quod cum
illius

conglobata

^^

eundem agrum
'"

fuissct ingressus,
'"

ingressus, nuntiatum est beato Vigori

nunciatum
Ille

est beati

Vigori quod tanta

vesa-

tanta vesania prredictus comes

passet. IUe vero ut erat

agrum

occu-

nia prEedictus

vero " ut occuliscaligantibuspoene'^Iunienamissis'^misit ad eum nuntium ^" dicens Royo ut recedas ^' ab
:

comes agrum ilHus occupasset. erat jam decrepita etate fessus,

hereditate

quam mihi Dominus ^^ Jesus stus^^per manus rcligiosorum virorum -*

dit^".

Chrifradi-

jam decrepita aetatu fessus, oculis caligantibus et jampene lumine a m isso, misit ad eum nuntium. dicens Rogo uf recedas ah hereditate quam mihi Dominus Jesus Christus per manus religiosorum virorum tradidit. Alioquin
:

rogaho

Dominum meum

ut defendat hereditafem

Alioquin rogabo

Dominum meum

ut defen-

suam. At

iUe, ut erat inflatus superbia,

cum

injuria

dat

is

omnis
om.
-2:

aild.

(i.

veri Dei 2. 4, 5. 7, 8; omnipotentis ndd. 4-7. ^" pler

hoc modo srripfum letfdur^^ om.

'^^

adhuL- add.
et cfr.

8.

-*

accolas 2;

not. 8eq.

ut videlur, virtules 1.

1, < ( ita ubintmgue in textu nostro prmfixHm pra.' 8.^- (profanam-illusus) superstilione diabolica"2; profanasuperslitione 4-7; om. ^. ^^' ^" quod 4-7; om. % 8. -^ autem add. 2; hiEC add. 8. annexus '2; om. 8. detinehatur 8. '' prius, ^" om. 8. ^ fin prjeftito-habiUre) videlicel in illo monte hab. ex. inc. 4-7; om. 8.

^-

om.

8, et cfr.

tnfra nof. 45:

(f.

v.

e)

e. f. v. 4-7.

^^ (^_ >_)

sicul

"

comperi
(r. f. s.)

consecrandam dedicatam (flexus-consecratam) Iradidit ipsum montem " chr. sdiflcarel ecclesiam Christi nomine consecralam perpetuam possessionem et ut cum omnibusappenditiis suis monLem venerabiUs episcopus add. 4-7. " implevit B. concurrens omnes Baiocasini cucurB. nomen om. m.) nomen mons monti nomen rerunt 4-S. " a?dificanles infra baplizaret ergo add. - Chrismntis Chrismato pontifex monti, _ ac lunc add. " om. % induti indutis pedetemptim remeare ad pro {ad-Dei) inibi ~ concurrebant igitur om. pria {omnisque populus-pedibus) om. om. populorum fidehum ad eumdem virum Dei infra 05; ad bealum Vigoieni om. qui " suas add. tradebal 8. (m. om. m. " eodem in loco
lis 6.

comperit sanclitas vestra (et om. voces seq. ven. pater) 4-7.^'* idem 2. ^s (p. r. f.) regalis exstitit regiis subjacel 2; subjacent regis (regiis 6) 4-7.
2; si

beatum Vigorem 4-7. " (cunclis-esl) 4. 6; quod ideni 5.7, ^^ accolse^

(exstiterit 5) 4, 5. 7; exslilit rega*3 (p. i.) i, p. 4-7. s.) s. h. 2.
ei

3 (t. t) tibi

trado
** in

7;

pater add. 4-7.

4. h. 7. *^

(m.

1.)

montem ipsum
2;
ibi

4-7.
(1;

*i

ejus 4-7; (h.

ffditicalo 2.

in

8.

*"

4-8;

2; (o.

j.

c.)

4-8, et cfr.
2;

not. 59.

^"

2.

^' {n.

i.

ei

2, 6;

4;

5. 7.
50

^^

4-7.

^^

4-7.

''*

(o. p.)

4-7.

^^ (s. p.

i.

b.) p. s.

i.

4,7.

2:

4-7.

4-7.

^^

2;

4-8.

^^ (r.

p.)

4-7;

8.

^"

4,6.
2;

^'

4-7;

8.

^^

4-7. et cfr. 4-7;

twl.

8.

8.

*"

8.

"'^

(i.

e. 1.)

8.

0"

5, 7.

oni. 4-8.

4-8.

"

">

c.) c.

8.

4-7;

8.

" (sub-subdebanl) in Domini famulatum subsislebant 2;

4-7;

subdebant (subdebat
t.
i.

5, 7) se

sub Dei famulalum (fainulalu

5. 7)

subdebat se Dei famulatui

9.

8.

Num.
m.

h. 4-7.

'

quoque 4-8.
>

intingante

1.

^ {i. d.

e. l.) e.
(c. e.)

d. 4-8.
8.

* Baiocossinfie 8.
" (a. q.)

(sicut-cupiditas) sit ut 8.

" sit

"{d.t.)t.d.5.7;adpr!edictumlocumorfrf.4-7.
aratrisS.
'

(I.

a.)

i*beato2,4-8. >'^cumtanta2. lumine amissoS, 8; lumen amiserat 4-7.

8.

'^(c.a.m.)
"

4-7

conaretur

om.
='

4-8.

q. a. 4-8.

4,

facibus 4-7.
(i.

^ (h. ra.)

'"

e. 1.)

om.
;

4, 5. 7, 8.

' (a. c.)

aralris conglobatis2, 4-7

8.

conglobatis

pryescriplus
'

4-8. "
discedas

(i.

om.

8.

v.)

beatus vero Vigor

8. ^a noster add.

5.

'^"

om.

2.

pleneque 8. * om. 4-7.

26

dedit

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

3^3

dat hereditatem suam. At

superbia,

ille
.

ut orat inflatus
^;

cmn mjuna
,

ria sprevit nuntiimi ejus, ol

sprevit

nuntmiu ejus
.,
. . .

nequaquam acquie-

^ nequaquan. adqu.escens precibus vin Dei, cep.t vehementms exarare ^' agrum illum. Gumque
renuntiata essent h^c Dei famulo, sumpto vehiculo quo pergere sohtus erat. egressus civitate ^^

et

scens nrecibus viri nP,- nn.r.^i vl.2.. .. ^^^"spi"ecibusviriDei,c(Kpitvehemcntius*exarare

ex Mss.

vehemen-

agrum iliuna. Cun.que ronuntiata essent h^c famulo Dei, sumpto vehiculo quo pergere solitus

^^rt^Z. ^-

vemtadmontem;mgressusque^cclesiamexpans.srnambuscep.torare,dicens-:i^,,,y,^,,
anxd.atormeusMi^^^^^^^^
dedtsti.

erat. egressus civitatem venit ad montem- ingres- * susque ecclesiam, expansis manibus ca^pil orare dicens JJomh.e Dms auxiUator defmde
:

mnJ

A,,,,^,v/.m

quam

mihi

dedisti.
.juia

Eleva

manum
est

EUvamanum tuam m superbm " mimici,

est

tuam
/

in

superbiam inimici,

mulignatus

qum mahgnatns
tenles

inimicus. Depone potentem de

/?./,,

Lie

et e.ralta

servos fuos

humiles
et

^-.

Depone porof/noes

de sede

et

exalta

humdes

ut coguoscant

omnes quia

tu solus
vir

potm,

fide, ut
et

ntirabiUs es super terram.

nis

scant omnes quui tu solus potens

Necdum

Dei oratio-

mirabiUs

super

omnem^^

terram.

Necdum
et
3

igitur "* vir Dei

gnus

oratioms verba compleverat,

verba compleverat, et ecce subito idem maiiet superbissimus comes de equo quosedebat
;

ecce idem mali-

corruit et fractis cervicibus expiravit

et hereditate amissa. a^ternis

simul vita

gnus et
sedebat
vit,
'>*

superbissmms comes
et

de gquo quo

^^

corruit et fractis cervicibus ^ expira-

traditur crucinndus.

Gumque

gehenuie incendiis turba qu^e convene-

smiulque vilam

aeternis -^

gehenn?

hereditatem amisit ^^' et ^' mcendiis traditur " manci-

rat vidisset quce gcsta erant.

Uone fugerunt;
po.ssessionem

et

pandus *\ Gumque turba *" qu^ convenerat ^ vidisset -^^ qu^ gesta erant ""^ cum sumnia festinatione fugerunt *^ et nemo ab iilo '' di^ quis:

cum sumraa festinanemo ab illo die ausus fuit

viri

Dei invadere.

quam
B
ivesprodiqioite in

^^

ausus

fuit

possessionem

viri

Dei

'"-

inva-

dere.
10(n)...

E
*miiabile niiraculum
dignalus estoperari
pei-

10tia

servum suum Dominus rerum creator omnium non sit vobis onerosum quia non est tideHlms silendum quod Dominus ,,on-eo elusmetuna vuUessenoscenaum.Quod.im ilaque temporecumjampontifexepiscopi-habere.urpiurima^taJevirvitJvenera:

Hlud igitur mirabile quod divina providendignatus * cst operari per servum suum Domisit
-i

(lignaU

j^^s
,

rr

rerum creator omnium *. non _ ^"'^"O" i ^j i-i fidehbus

'^^

nobis oneroi

^''''^- '^'/'-

'

^.

sdeudum quod

(Domi,ms.

estisdfata.
(oimuiiiE

bilis antistes

Raiocasina> civitatis Vigor beatissimus,

in

om-

Dom.nus

vult esse

noscendum

' .s.

Quodam

itaque

omnium)
""'
'^'""^-

vocM
iLifr.i

"'^"^'^''"s^^P^'''^""*^'^^ Pi^i^f^ipuus.quemadmodumretu-

te.upore,

cum jam

venerabilis Christi pontifex

ocioco ct
a\o po.st

lerunt

maxima

nicd.

im,
011

in <:odit:G

cfiintur.

aa

cfircRius ?

-^ colere 4-S. meis jam tu percussus abibis add. 4-8. Dominum 8, e? om. .'^ejy. i/.ii^r (/ super terrani. ^n ** om. 2 3" tuam add. 4-7. ^* superbiam 2. ^^ {i. s. l.) ininiicus 2. ^^ om. 2, 4-7. itaque 4-8. iticjam ruraua '^ (q.s.)o). 6. ^^ crurJbus 3-7. *" (v. e, h. a.) prwstoestS. ^" (i. m. e. s. c.)b. c. subito i. m. 2. ^'' in quo8. " om. 2-S. " etiam add. 3-8. *^ traditus est 3-8. ** cruciandus 2. *" (c. t) turba vita et heretlilale amissa 2.

^^^

^l ^

^ g. dicens
2.

Si

non

cito

recesseris,

ictibus

88

civitatem

7;e

civitate 4-6, 8.

*^(c.

o. d.)

oravit ad

autem

3-8.

propria 3-8.

Num.

10.

*^

*"

venerat Hiinc

5.

^o illa 4-7.

cum

eodera comite

cum

add. 3-8,

*'
f.

vidissent 2.

fuerant 3-8,

*i>

reversa est ad

""'>

ovi. 3-8.

- ^- (a.

f.

p. v. D.) p. v. D. a.

(est 3, 8) 3-8.
tthi

(a)

tiuniei-iini,

qui desideratttr [n Ijextui jirintiffeniu inseriniiis ex solo'^,

tainen von ex jirinripali

Cvniment. prtev.. nitm. 3), et ideo minorihtis tijpis ilhim expressimtis.Codices vero i,o,(j.7 quitmtnai/is accedantad textiim emendatuin,tidtiunc referiinus, At in 3 ita diversiit verbis conillorutnque ciim eo discrepanfins notamns ad eumdeni tauiquam lectiones vuriaiites.
httjus exvinplari exscriptiis ridelur,

quippe

qiii Vitce

jain terminctx adjccttis

sif

(cfr.

cepta est narratio

tit

potius risiim

sit hiijus lectiotieni

intcf/ram hic exhibcre seorsini.

el

Cum

qiia ita conrenit

itt

admodum

paucis vocibus miUatis non pauriX prsEtermissie siiit. Itaqiie S cum 3 conjunffiinus

quie simjulis proprie coiiveninnt dintin-

guimus hoc tnodo, ut gute in solo 3 lcguntur mces signentitr Utteris aliquantttlo majori solito intervalio dispositis, quse vero soli 8 proprim sunt inserantur suo loco lineoUs arcuatis ( ) incliisie. Eii igititr lectio illa codicis 3 collati cum ^prsedicto modo expressa Quodam etiam tempore, cum jam venerabilis pontifex (beatus Vigor) matura premeretur etate. res

valde mirabilis contigit, quia aves

que

(qui)

vulgo gante
presulis

vocantur

{dicuntur},

sub hyemalis asperitate p

atque plumas (quidquid ex eadem ave projecisU) mihi defer, quia potest Dommus comestam (comestum) cucurnt et collectis reformare, qui cuncta ex nichilo dignatus est instaurare. Tunc ille velox ossibus (collatis omnibus) atque plumis vel quicquid (qu-) ex ave consumpta projeceiat, bealo V.gon o ra1 one ad Dom nu presentavit. Ipse autem elevata dexlera signum crucis in d i d i t (tradidit) alque h a n c
.

pro pectore venei-abilis pontifex avium sub cuslodia reclusarum. vocalo uiinistro jussit reclusas relaxaret et abire quo vellen t (velleteas) dimitteret. Et (ati ille quidem presulis imperio parens. aviculas (aves) emisit ac vnlandi licentiam prebuit. Sed ille intelligibili sensu sentientes se non integm numero constare (esse), ut palam daretur intelligi quod de amissa socia tristarentur. ceperunt circa tectum remorando cracitare. Quod dum diu fieret, indicatum est (cum nuntiatumluisset)beatoVigonfactumtammirabile, quiascilicctrelaxate volucres nolleat abscedere. Tunc vir Dei sentiens per spiritum (beulus Vigor) aliquid injurie his fulsse irrogatum. e vocato mi nistro pro negli(ministro evocato) requisivit an aliquid UUcilum in iUas peregissel (egi^^et). At ille verecundalus gentia et veritus sancti viri presc ientiam quomodo unam q oam videra t egrotanlem. comedisset Ergo. fdi, ait. eiusdem a v cu! e osci la indicavit. Et sanctus (sanctus vero) ejus pudori compatiens (ait)
facto,

jam excultum et seminibus bene adultis vernanlem occuparunt. Quod custos agri percipiens, seniel et iterum ac sepius conatus est easdem aves jaciendo et comminando propellere: quod nequaquam prevalens perftcere, sancto nuntiavit pontifici quantum immineret damnum cullure peculiaris. Audiens boc Vade in Dei nomine {ha?c) vir beatus, ad eumdem dixit agri custodem (ad custodem agri ilUus dixit) et easdem volucres mibi adducito (adducitej. imperante illis per me Christi virtule. Tunc vero custos ille festinus cucurrit (occurrit). et omnes illas aves coram se aggregans veluti quelibel domestica animalia ad sanctum virum Dei perduxit. Quas sanctus inlra tectum cujusdarn sui horrei recludi precepit, mandans cuslodi ut nicbil maU eis faciens (faceret). illesas conservarel. At ille minus curansdepieeeptosancti viri, unam, quam claudicantem intuitus est, presumpsit et coniedit. Mane autem
friporis quemdam agrum beati
(sancti)
:

reminiscens

utomnesob reatum

hanc quam feceras profudit Deus. ai t. o mnipotens, per quem omnis creatura calescit. caro quia tu dominar.s v.te et mort.s per avem. tua pietate rcstaura, ut noverit omnis omniaseculaseculorum,amen.Haccompleta, mox avis rediviva surrexil et cele r. m otu pen n a rum in aera librala, oum ceteris omnibus sanissima evolavit.
:

llllud-noscendumj ow.4-7.

304
Kx M^s

VITA SANCTI VIGORIS.

maxima
et

praedecessores lerunt anliipii *H i.leiumque narraverunt

nostri.culloresngroruiiispargpntesseruenmtseminacampi etjanitliclusponlifexegregius incordilms credentium spiContigil etiam cuidam ritale inseruil semen divini verbi.
*

ut

teneretur tetate ^, ut relulerunt antiqui narraverunt pra?decessores nostri, vera-

suo apii cullnri seminn spargere canipi. Accidit etenim res inopinalanimium.quodsemenapriiJliusinsertumabavibus

innumeris quasi furlim fraviter

est subito

comeslum.

El,

absque dubio viri, contigit cuidam agri^ coiee semina spargere campi. Accidit etonim nimium, quod .semen agri illius res inopinata inserttun jamque bene adulturn, ab avibus racissimi dicitus pene est subito comestum. in * tempore ob canitlem pruinosi

mante

dicentes, ab orienlalibus ut ferunt multi arbilrio siio ruslice partibus procederc solitum est aves hiemali tempore proxigelidas auras pronuntianles in oociduas oras festi:

Nam

hiemali temporis et

nantes. qunsi aeiuaruni necessitatem timentes

quia quo-

austeritateni ventoruni nul)iumqiio 1'ragores

si

qua-

danimodo. ut fcrlur, aijuilo vel borea venlo flante flatu horiibiii vebeiHenternnbes constrinfjruntur ; cireio quo(iue
vento flante nives grandinesque generantur. Tmminente hoc ilaque bienie (luo cirea jieruntur. inuititudo copiosa
/

fugientes ab orientali plaga in occiduis par^*

tibus
ipsa;

convolabant. agrumque sancti pontificis

innumerabilium avium qus vulgo pantii^ dienntur. ayrum san(tisiepesupra[dicti]iDsidunt,semensertumcome(]endo

invadunt

quae viilgo ganUe t appellantu!", sertum semen, ut pra^fati sumus, comedendo invadebant. Una autem dio videns hoc agri cultor
aves,
illius,

veloci cursu gradiens, volens

avibus revir,

'mcin

cod.

quo se sustare * erat solilus. adiens ag:rum avesillas omnes minans coram inclusit in horreum.Ipse vero domum rediens
dedit se sopori ((uiescens.

sistere nec valcns, maistus retro rediens, sancto

viro

"^

rotulit

dicens

''.

Sanctus siquideni

Dei
^

gens,

Mane autem ante clilucnlum suruteratplenus pielate, aves *quo animo dimittere
:

gratia plenus, ut erat

jam

senio fessus, arrepto

(j;

Exeuntes itaque intellexerunt se circuinspicientes quasi non adesse (imnes, cipperunt cracitare intnlerabililer circa f ectum iiuasi dolentes. Vocato quoque vir Domini custode illo cui gregeni commisit sero Dir, inquit, tnihi si guitl mali ffdsd ijreifi videns quianon (s(o. Atilleronfusus vehementer erubuit laluil. cnnlessus esl (juia unam comedit. Sanclus igitur Do\olens

Ad loca

restra, niUredite, dicens.

baeuio quo se sustentare solitus erat, adiens

agrum avcsque illas ^ in nomine Domini minans et coram se ducens, suum inclusit '" in horreum. Ipse vcro doraum rediens, dedit so sopori quiescens. Mano autem snrgens diluculo ", orationique
prius

incunibens, deinde avlbus

:

nii-

mini iram miligavit

adlata

Osm

eju.tdem mihi affer. inquit. El

cui est
ait,

sortus est inquiens

///

eoram

se, conflsus

de Dei graluita pielate

adloca resfra
rtint

redite.

Dei omnipntcnti^ )ioinine, Exeuntes itaque, intellexese

nil impossibile, fudit

oralionem intimo corde: Vetis,

circumspicientes

non omnes adesse.

intolerabiliter

rerum creafor omnitim, per quem ehmenta oimua suhsistunt, gui creasti omnta et conservas ereata, sine quo nec ovis vohif nf.c f/raditur bestia, hanc avem suis gregibus aggrega. Hae oratione peracta, avis sui-gitrediviva, gregi suo aggregata, cum ceteris unde venit est reversa t.

Cceperunt

ergo

cracitare

circa

tectum, quasi dolentes.

Quarum

mEestitiam nutu
;

intellexit vocatoque cucommiserat gregem sero '^ Dic, inquit, Si " quid " mall fecistt gregi isti ? At ille confusus vehementer erubuit, videns '^ quia

Dei venerabilis prEesuI

stode
illo '^

cul

non

latuit,

confessusque
'^

"
^'',

est se
'^

unam come:

disse.

Sanctus
se,

iram mitigavit
affer
^^

dem amculm mihi

ante
confisus

inquit

^*.

Ossa ejusEt allata ^^

pietate
-*

gratuita

Doi

cui

nihil est impossibile, fudit

orationem

ex in-

timo corde
et

Deus,

ait
^^

cui elementa

omnia
-''

rerum creator omtiium, serviunt, qui creasti omnia

^^,

eonservas

creata, sine quo nec avis volat nec

graditur
aggrega.
rediviva
;

bestia,

hanc
^^

avem

suis

gregibus,

^^
''"

Hac
^'

oratione

peracta,

avis surgit

gregi

suo aggregata,
t.

cum

ceteris

unde vonit
K.VigorisB/ft

est reversa ^-

mors

et

divina per servum

ll.Multas siquideiu ut alias virtutes pietas ^ suum ^ Vigorem operatus ^ est *

in
liat?

11.

Multas siquidem virtutes alias pietas divina

.tepiiHiiru.

quo

paginula non tenentur insert^ ^ ne

per servum suuin Vigorem operata est, quse in hac paginula non tenentur inserta, ne fastidiosis
lectoribus viderentur superflua. Hfec

iastidiosis lectoribus supcrflua^^vlderentur.

Hec

'

autem de

de plurimis pauca scripta sunt, ut prudens lector de paucis plurima speraro ^ et considerare possit ". Obiit vero ^*^ vir beatus " senex et plenus dierum
et fide

plurimis paucEe scriptae sunt, ut prudens lector de

paucis plurima facta fuisse credere possit. Obiit

vero vir beatissimus senex et plenus dierum die

kalendarum novembrium ^^ in timore Jesu Christi Domini nostri plurimosque

dif^
^'^,

kalendarum novembrium in timore et flde Jesu Christi Domini nostri, plurlmosque discipulos
educatos in fide
migravit ad
sanctfE
Trinitatis

di.sfipulos in fidesanctEeTrinitatis eeducatosrelin-

relinquens

quens migravit ad Ghristum '*, sepultusque est in eodem *^ monte Chrysmatis '^ ubi ipse monasterium sibi '^ conslruxerat. Ubi '^ nieritis ejus
beneficia orationum
-*

Dominum, sepultusque
ipse

est Jn

eodem

monte Chrlsmatuni, ubt

^''

omnibus

^'

prestantur

^^

monasterium in honoro sancti Petri apostoli construxerat. Ubi per merita orationum ejus beneficia prsestantur a

a
^frn. t.*.) t.fp. m.4,(l.

Domino
i.h.4.
f>.

Dei 4-7.
d. s. 4-7.

autem
4-7.

5,

7.

om. 5.7:

(h.

i.)

'

om. i-G; ahrasa

c.

voce corr. suhstitiiit visa 7.

13(0. g.s.)s.g.c.

^ (o. p.)

* adiit 4-7.

parlibus occidentis

4-7.

(s. v.)

viro

om.

4-7.

^s

^"

reclusit 4-7.

*'

{s. d.)

-"(c.i.)i.

''confessuso.?.
"'0711.4-7.

iveronrf(/.4-7. ifetait
5, 7.

5-7. "otn. 6.
drf. 4,6;{i.
.5.7.

"a(e. a.)quibusallatis

^^deadd.

ii^ (Dic-quid) Quid, inquilo.?. " et videns 5. 7. ^" defer 4-7. m.) verecundiam ejus mitigans ait 5, 7.

"

conservasti 4-7.
*'

^^ p,.ius suis

gregem, corr. suo gregi

6.

hanc orationem
-^

o, 7.
7.

(,,_

surrexit 4, 5,
*

57, _ss

^o

gregique 4-7.

o,. 4.7.

^'

venerat

4-7.

regressa 4-7.
11.

Num.

(j
;

Domini add.
;

2.

2 (s. s.)

" inserla

ascriptae

3 ascripta

8.

beatum
a

8.

3.

operata
'

2-8.

superfluie

(p. s. s.

hic 8

autem add. "2.

credereposset2. lOautemS, 'healissimusS. 1- perfeclus add. 3.8. 'a (J. * DomiC. D. n.) D. n. J.G.3-8. num % 8. >i om. 3-S. "o Chrismato 2-S. " in honore sancti Pelri aposloli 7. ' ibique 2 ibi 5. 7. " (m. e.) per menta oralumum ejus !2; per ejus merita3-S. ^ Ita prius,sed acorr. erasxsunt primic litterseor l o>n.:2; orantium 6 plurima sanitatesque sefcTotantium (expetentium S) diversie 3-S. ai 32 ^,,, ^.g usjjye in hodieroum diem add. G.

V.

o. e.) p.

eum

o. e.

spectare G-S.

o. e. p.

eum

4-7.

" (s. e. e. p.)

facta fuisss

DIES PR1]VL\ NOVEMBRIS.

-^(^j-,

a^Domino^qui^^'vivit
spculorum ".

et

regnat in

'^^

secula

Domino usquc
Christum

in

Amen

hodiernum

dien,

'^^

uer Jes-mn
sancli

Dominum

k'\

SS.

cum Deo

nosti-uin. qui vivit el re^^nul

Patre in unilate Spiritus cuncta secula soculorum. Ainen.

per

ANNOTATA.
a Hnllurinan htr scrjptorem Acfnrum
miis supra in Commcnt.prxv.,
otafendi7.
i

Jam

vulgo

Saint-Vigor-d"YmonviIIe
S. Vigoris,

qiiod

nnmm.

4,

(!,

ronj/cere licef

tum ex nomine

b Id etiam
priBv.,
nttm..
'J.

mrum

quo jam

ease nequii.

Cfr.

Comment.

Hunr postm

abbatem. fulsfse monastcrii qiiod

dudiim /nsiijnifus est hic vic/is, tum ex ejns sifu non p/-ond a sinu niaris, cui ex altera parte adjacet Baiocensis reyio. Id etiaiu sensit Cl. Lambeii (7).

condiderii Yi^ov prope Baiocas in monte

Phanno

rege utique

nam

eo

fempore episcopi

in

mi

Chrismato, coHif/unf qiiidam cx epUaphio quod inscidpiKm visc.liatur lapidi infixo paridi ecclesis'

Gallia iionnis/ Francis rcjibus <ipprobaiitihu.s, /m/nosxpiuset designanfibus, ordinari solebant (8).

prioratus S. Viyoris, circa

infitaurafx, qul lapii^ in fine

ipsa ecclesia intcriif {l).

medium seciduni XVIII ejusdem seculi cum Hoc epitaphium, adnw,

Quinam locus ussignandus sit Vigori in saric episcoporu/n Baiocensium, /n tanta ennfusione ra1

exaratum hi.f verhis conceptum eraf : Hic jacet bonaj memoria' Theudomiris Abbas(2). d Seu Badevcrum, vulgo Reviers (dei). CaloaQ dos). Cfr. supra Comment.prxv., num. 12 et .56. e Cfr. Comment. prsr., num. 12.
antiquis
,

dum

ut ferunt

lltteris

talogorum poufificuli/im Hlius no definiri nonpotest.

civitaiis (9)

omni-

prwcodem dedicasse oratorium legitur S. Reverendus seu lieoerentius^unus e primis Baiocens/um a/)ost.oIis, quod his verhis indicat Vita hujus sanrti tion ita pridem edita a Cl. J. Lair :
dicasse
et

Incolis hujus monfis ehristianam fidem

in

Seu

Ccr/siacnm,
(dfip.

Cerisy-la-Foret
inter

vnlgo Cerisy-rAbbaye veJ Manche), fere mcdio spatio

Erat quidem

Balocas

et

opiiiduw Sancti Laudi (Saini-Lo).

mons ibi, ab urbe miliario uno, qui vocatur Phas,ubi ipsumpopuluiii ad fidem Ghristi nullatenusconverti potuit. Parvum ibi oratorium

Ecclesia olim

ahbatialis,

nunc parochiaHs, ante

est

paucos annos splendide rcstaurata

viri Ler/allais, Cerisiacensis parochi.

opera ren.
cfr.

Et

supra

in honore sancti Johannis eonstruxit et in pariete titulum nominis sui conscripsit (10). Oratorium istud (qiwd a S. Vigore c.onditum ex Iradifionc

Commcnf.j)rafr., num. 12.

quadain populari indicat Tritjan)

S. Bcvei-endi

(11), posfra ipsius

g Crediderim hoc numine dcsiynari vicum Ceusii sive Cheusti (mlyo Gheux), non procul a marl

parte septenfrionali fractus Baiocensis situm. Cfr. Cominent.pra^c, num. .'>6.

h Forte

hic agnoscere /iceiPiCK/wjrtGampemeille,

nomine insignitumest e.t rirca inedium seculum XVIII eversum (12). Mons Phanusseu Phaunus, secundu/n Faumn (13) idem significaf quod Mons Fani idque nomen accejnt a templo Bcleni ibidem xdificato. Sed mdlum attulif antiquum

qui pars cst Rofjeririllai (Rof/erville, dSp.

Inferieurej, septem kifometris

Seine-

festimoniuin vel indicium p/-obahile quihus hxc

alia his adjuncta

et

ad orientem distans
conjecturam

dr schola druidaruni

co loco

Harefloto (Harffeur) (3).

Ad quam

quondam tummodo

florente probaret,
et

prxter verba quaidam

adducimur tum cx simiHtudine nominis, tum qitod proximus est hic viculus et sinuiniaris,quem aurtor Vitm nomine freti designat, et ettam (5 tantummodokilometrisdistans)vicoSaint-Vi(jor-d'Ymonville,

Ausonii de Phcehitio

Atiio Patc/-a(li), unde tan-

concludere Hcef Phccbitiuni fuissc Uaiov.is

e

sacerdotem idolorum,
bant, ortum.

druidarum genere, utfereet

qui videtur idem

(4).

esse

cum mox
et

appellato

n CLJ. Lair {[b)hic memorari

inscripta est

applicari e.m-

Chelydri fraude

Vtramque hanc opinionem

J. Lair{6).

stimat legent TheodosH M., quie inCodice Justiniani

jani proposuerunt Lainbert (5)

De veteribus

templis(l(i), his verbis

^^

(p. a.)

fiunt prEestante.

-*

noslio add. 3; usque in liodiernum diem add. 6

sequentia us'/ue

ad amen
-

oni.S. et

cfr. infra no(. 29.

^''

^^

Deo

Patri Spirituit[ue (et Spirilui 3) sancto ccqualis (coipqualis 0) add. 3-7.

4-7.

per cuncta 3-7.

(s. s.)

seculorum secula
:

-*

Explicit vita sancti Vigoris confessoris add.

:

4.

-"

Fost verba prfestanlur a Doniim

2 Sicut psalmot^Taphus (luondam eximius narrans ubi ait Pretiosa est in conspectu Domini mots sanctoruin ejus; et iteiuin Val<le autem mibi honorificali sunt amici tui. Deus. Dignuni nanique est honorare servos Dei. quanto rnagisamicosDei, de (]uibus alio loco dicitur Dominuscuslodit omnia ossaeoruin, ununi ex hisnon conteretur. Honoseguitur
iii
: :

hac carne maityres excipientes pro Ghristi nomine cicatrices. Veneremur viventes memoriam perhennitate virtulis; honorenius per confessionem sanctos cineres, in cineribus semina jeternilatis. Honorate corpus iUud honeste qiiod Deum osfendit diligere, quod propter Deum mortem docuit non tiniere. Cur autGm nnn honorenl corpus illud fideles quod venerantur demones, quod affiixerunl Impii in supplicio, sed glorificanl in sepulchro. Veneremur siquidem corpus illud venerahile mente devota quod Christus honoiilicat in glona cui est honor et iniperium in Legitur deinde mirratio iniraculi patrali ciira aves (sitpra nitm. 10) ac denique setfuenA secuk secidorum. Amen.
rare itaque

debemus

in

clauHula

De pluribu^ quoque pauca scripsimus qua' per servum suum. sanctum

in ccelestihus.

videlicet

Vigoiem. operatus

est

Domi-

nus. ne fianl honerosa lectoribus. Sed supplices ejus

potiri
(1)

possimus t:audiuin
(Ti-iganl
;

sanctum inlerventum exoramus, ut a cunclis emundati ipso Domino annuente qui regnat sine fine. Amen.
I,

reatihus,

Hist.

eccl.

de la

Normandie. tom.

s6rie.

tom. IV

(18(i8), p. +1.

no(. 5,

(7)

Ubi supra.
ed.

(SJ

( Ifi-.

p-

103

Abri'f/e

chronoloijique

du

inonasfere de S. Vtf/or,

G. Waitz,

Deul.iche

Verfassungsf/eschichfe,

II,

lom.

(auctore Petro Francisco Boudier. ejus cfenoliii

eirca 17oOi. ms.
cit.

monacbo
!e

II,p. 39.T:Edg.

ap. Faucon.

Essai hlstoriquc sur

p. Gl.
C.fr. ibid.. p.

rechts,
rJ^Jc.

lom.

II,

Loening. Gcschichte des deutschpn Kirrhen(9) Cfr. .1. Lair in Bibl de p. 175 sqq.

Prieur^ de Saint-Vii/or-le-Grand.
(2)

199.

Trigan. Boudier. loc

cit.

(3)
.T.

G/offraphie du di^par-

tenipnt de la Seitie-Infn-ieure, par

Arrinidifisenieiit
(5)

Bunel

et A.

Tougard.

p.

des Charles, VI' s^rie. toni. IV (1868). p. r>t5sqq. III (IStiiij, (101 Bibl. de lc. des Cliartes, V' s^rie. lora. ciL, (11) Trigan. tom. Cfr. ihid.. p. 95-97.

m.

du Uarre, p. 308. (4) Cfr. annot. seq. Notr sur den s/pultures nnciennes trouv^fs ti Reoicrs in M^^moire, dr la Soci/d'' des antiquaires de Normandie, tom. XII. p. (6) Bibl. de I-Jtcole des a,arles, VI'

103

(121 Ibid.

(13)0pusc. cit..p.44sqq.ca\>\>

(14)

Com-

ineni
So-2i.

l'rof.

Burdig..

(10) Bihl.

de

l'f.c
I.

lom. XIX, pp. S.of). des Chartes, VI sene. lom. IV

10,

4(F.

L.,

m. 1

(iSG8) p. 42.

(10) Lib.

lit.

XI hO.

Norembris Tomits

\T

rr>

I.

39 "

ronreptam r

.m

DE SANCTO DONATO.
:

couceptnm

Omnia

loca quse

fiiiiis

error veterum

q Id
dc
.S.

est

monackorum. Cfr. infra Comment. D

S.

dcputavit, nostrEP rei

nioiii cah-Hiu7n

jubemus

sociari.

Huic opi~

Florberto, nuin. 30-42.

meum

adjicere iion ausim.

Quam

Auctor lc(jcndx de

Vigore

inseriai

hodierno
opi-

mulfa enim loca et dttiones tunc temporis in GalUa eranf, qua- quia jamdudnm posses-Norihus vaciia
eranf, hoc uno titulo depidata fucrauf puhlico fisco,
(fuarque deinde a regibiis

breriario Baiocensi,

nonmdlorum recentiorum
Jiituc
sna'-

nionem sccufus, Bcrlidphum

cit

idoloJatram faJicet (3).

cx faJsiT rcJiijiimis

zclo Vigori oJisisfentein.

Francis concessa sunt ec-

Ciijus rei nidXum indicium reperire

s

rlcsiisaut efiani fidelibus suis hnieficiorum rcj

aHo

Narrafiuncnla
iSS.

Jiaic,

qux

in alHs

nou pancis

nomine. Fnsterea Jnrc dubifari potesf num safis pdendum sit auctoritate sc.riptoris hxc verba Chil-

Vifis >>ancfornm aivi Merociugici occnrrif, nimi-

rum

Pliaraihlis riryinis in Brabantia

at)hatissa;

(4). (5),

commeufus sif. o Sccund Kin JiobcrtumCaniahm {\),quatnortcmporc quo scrihebatjd estpauiopostmeiium seculum
delierii

rrfnrntis an rero ea ipse

Opportuna-

Sa(/iensis

in
(0),

Gallia

Waldcherti abhatis
lannensis in

Lnxovicnsis

AmaJJ)er(/a'

rirginis in Beh/io (7),

Leudomiri episcopi Cafaet

XV11, exstahnid ccclesia- a S. Vigore

strucfa!

ilhi loco

rou-

GalUa

(8)

rirginum Anjlarmn
intcrj^ol-atam

ant saltcm

earumdem

restigia. Visitur, aif,

quatuor

tcniploruiu

structura

apud

Monteni

Werchnrgx (9) prim^ro Jinjus

carimns{\\).
t

ac Eansiridx (10), prolmhiJitev

Vita: textui

indi-

Chri-;n.atum a D. Vlgore prsiesuie eo loco conipaijiuata: PauajJiion

seu Oninium sanctorum. nunc

;

Hoc nomine,
modo

anseres (ftandrico idiomate gan-

divi Flocclll

veneranda? Ciucis alterum

:

tertium

7.en) silvestres desiijuari

non

se^nel In Acfis
esf.

(ad
jani

quarfum Mavia; ^Egyptiaca? Kt cfr. Commenf. nomini ae numini addictum. 53. prxv., num.
D. Revcrentio (2)

Vitas PJinio
h,
V.

citatos)

indicatum

Nomen

notum {\^).Cfr.

Dn

Cange, Glossar.. ad

p Cfr. supra ConiTiient. prxr., nunt. 53.

E
(1)

DKre
-

(/allica. lib.

II,

periorlia
Lair,

t,

fl) Cfr.

^upra anCharlps,

num.

31-39.
I

(8)

Toiu.

Oct.. p. 33G.

num.

8.

niil. i.

l^)

Videsis

J.

BibL de CEc.
lom.
(7,
I

de.^

Tom.

Febr., p. 3SH,

an.

ISfk'*.
i;i.

p. 42-4i.

|4|
Ill

Art. SS.,
April..
p.

Jan.. p. 172,

nimi.

(5)

Toin.

ool.
III

2 extr.

G8fJ, nujii. 8.

velim pars
iVo/,. lib. X,

num. lU-U. (10) Tom. VI Aug., p. (111 Coniment.pi3Bv.,num. 3 (ubi deleatur (12) poslerior annotationis 2
:

(9)

Ailt]...}.

flinf.

((l)Tom.

Maii. p. 278. niim. 5.

(71 Toni.

Jul.. p. !)8.

cap. 27.

DE SANCTO DONATO
r..

D. s.

ABBATE

IN HISPANIA.

rOST MtUILM.
SEC. VI.

Meutiv
S.Donati
I marti/rologiis

Joannes Tamagus in Martgrologiosuo llispanoad diem primam novemhris eoli indicaf sanctum Donatnm eremifam, conditorcin mouasterii Servitani in dicecesi X(direusi, ca<jue ipsa die

rerum opibns ministratis, Sirvitanum monasterium visus est construxisse. Iste prior in Hispaniam monaslicaj observantiEe usum et regulam
dicitur adduxisso,

ad snpe-

tam vivens virtutum

memoriEe

exeniplis

ros migrasse refert, sed non dlia auctoritate nixus

nobilis quani defunctus

claritate subli-

qmrni

.tuji/iositi

iJlius

Chronid qnod suh noiniur

recetiUorihtis.

mis. Hic in proesenti luce subsistens, ct in crypta

sepulcri quiescens, signis
effulgere salutis;

Marii Ma.rimi sccuJo

XVI cditnm fot spliaJntafuin

Enmdem
et

quibusdam proditur

scriptoribus historix Hispanai causa fuif, at(pte

unde

et

monumentum
sif

ejus ho-

ejusdem furfuris Advcrsariorum Jullano arvhipresJ>yt('ro

norabiiiter colere perhibentur incohe regionis (4).

3.

F
^ Donati
,tfa>i.

Tiilctano aftribntornm (I).

infer

Indc igitur

qnam aufiquns

cultns S. Donati

."ianctos

sni ordinis, sed niilJo ejus cnltiii assiyndto

colJigimus.
tradit

Quo autem tempore

oixerit,

disVmctius

die, 7'ecensuerunf

ArnaJdus Wion

Hugo Menar-

dus

(12),

cnnupie Sancti tifnlo oruauf passiin alii

Joannes BicJarensis in Chronico suo ad anmiin III Leovigildi sen xrai chrisfia)ia; 571

aiitiquH

(ie

lo

etiieejiis
nillii.

uon pauci (3). autem de S. Uonalo antiqua; notitia; ad duo reducmdnr tesfimouia,alferum coa-miiu, snppar aJfernm. Po.^iferius dchefur S. IJdcreeentiores
2.

Genuinai

Donatus abbas monasterii Servitani (5) mirabilinm operator clarus habetur (G). Prxterea sancfnm nostruin anfc annuin. 584 rifa defunctum f.s.sv colligere Hcet ex eodem Joanne Biclarensi, ad
o^/(s;

phoiiso episc(jpo Toletano qui

\\\nslnhns,
.'^cripfo,

m Jihro .suo de
fradif
i

Viris

annnm

XVI LeoviglhJi .scT/ie^e.-Eutropius abbas

Donato novimns. Ne(jue
Jicet

2'<iiiJo

post

medium seculum VII

con-

raonasterii Servitani discipulus sancti Donati cla-

: Donatus et ujnsdam eremitse fertur in Africa exstitisse discipulus. Hic violL-ntia.s Ijarbararum f,H'ntinni imimnere conspiciens at(iue ovilis dissipalionom ct gregis monachorum pericula pertimGscens,lcrnie cumseptua-

cap.

4 hxc de Donato
et

rus habelur{7).
4.

proiessiune

opere nionachn.i^.

NihiJpra;ter Jixc de S.
satis

j,j.iu/,i,iiiiii

enim

certam fidcm adhihere

epitaphio ilH

upfin-iipl'^"-

jn-oJixo (/uem ah Eufrojno, ejus discipulo cf sitcces-

sorc,postea Vaientino antistite, magistri sui tiimulo inscriptiim refert, ex codice manuscrij)to quem jmtes sc esse testatnr,fasfidiosus ilJc apocri/jjhorut)!-

ginta monachis copioslsque librorum codicibus navali vcliiculo in Hispaniam connneavit. Cui ab
illuslri

documerdoruni non sohati venditor,sed et fahricator

religiosaque temina Minicea sub.sidiis ac

Joannes Tamayus, his verbis conceptnm

(1)

Marf. Ifiep.. toin. VI.

p.

24.

Ur.

J.
II.

Wstona criticadelos falsof^crouicones. pend. a.l Blartyrolog. 0. S. B - (3) V.U:

Godoy Alcanlara, siiq.-l^) Ap.

Taiiiayus, Marl.

JJisp., toni. \
(5)

I,

p. 22.

Ap. Mi-ne />r./mH/.

(7) Ibid., p. 8G7.

(4) P. L.,

tom. XCVI.

p. 200.

(6)

P. L., tom. LXXII.

p. S64.

Clauditur

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

J^

mi
et

Clauditur hic sanclus Donatus, (luem Africa dit-num

niitulit ipsa

patrem (lucmque
;

et Ibera tulit.

Isteciue

Facundi (luondam

montorio S. Martini, quod ef nomen ejm rdinet facile inde momchi in insnfti m man.-'
potucrnnt,
ci et

fivmo
<n-,jumniif..

{iiiet-epta

magistri.
hibit.

confiujere

tandem xqnali spufio

Prjesulis et

monachi, dulciasivpe

disfuf

Swiunto

Carthacjine

Nora

unde, nt

et

GentibuK ast prorsus itarharicis Africatota

ScalcQS, Hispanos protinus ipse fovet

id uhifer notemu.-^

Septuaginta sibi conjunxit divus in oris Adversis nnmachos

:

''umFlorez{{j),modesiPreprehendendusmd,eiurMabHUmius, <pn (7)/7/Hr/Sagimfhenso mrat,fp,nmnon mwori jure appelluri pofuissef

quos vehit unda maris.

Carthuijiiicnse.

Siimpliinis en Miuicse construxit nohile seclis

]'erum, ut sujyrn monuimus, non eadem ronsensio ndest qnoad alteram partnn ejnsdein
ujjinionis,

Ctenohium
Hinc

servis,

quod

fuit urna, Dei.

qnx monasterinm

S.

et Sei-vilanum accepit

tempore nomen;

Marfini idem furit cnm Ser-

Piwsiiiium plebis. singulis unus honor.

Obiit excelsus meritis, quin

magnus

et un.t

mtano. Qnam Ftnrez (S), post alios plunmos, inde safi^ rcfntari arbtfrutnr quod,secunduin narrationem Gref/orii Turonemis, isqni solns in eu monusferio relirtns fucraf,

Prodigiis vivcns, ct iiuoque moi'te claius.

I

)mnibus una salus

Pneceptor
legis,

fuit. et fuit

omnibus unus
sirnul.

tempore Leociijildus
fru
iiicurvntiis erat,

rej;

ejnsdem nempe ahbas, quo Visigothorum heUuni con-

priusidiumque

Hocposuit carmen Eutropius ultro magisho

(

kvlicolo, cuju5<

occupat ipse locum

I ).

Hermenegildum filium suum mocit, scniu e.r Joanne vero Bidarensi {*)). rerfissimo feste, eodem tempore Serviiani monasterU
abhas erat Eniropius S. Donati discipulus, qui posfea episcopus Valtntinensis factus eMet scriptis clarutf (10), nec i,roinde anno 583 vel 584, quo bei '' Iriter Leoviyildum. et HermenetfHdum reges

Moiwatvrium

5.

Carmen dlud

facile conjereris ex ildephovsi

SirrHamim

elogio

desumptum, cui nihU uHud

circu S. Douati

historiam adjumjif nisi

quodeum discipulmn facit

prxsulis, Hermiunensis

Facnndi monachi,postea

gmium
tii

est,

senio

inrnnaius

dici pofuit.

Attamen

utiqne,librisscriptispvoiMc\\s\mQh\nn\iiiXY>'^[\xloruin praicipne relebris. Jdem illud qualecumque documentum iradit nomen Sevviiani. quod legitur apud Biclarensem (2) ef apud Isidorum Hispulen-

vcrunt fatear, nullatenus

niihi lidefur cogere

argumentum. Verba enim de Eutropio, Eutropius ahbas inonasterii Servitani, clisclpulus sancti
Donati, clarus habetur, leyuntur apud Biclarense.m "d annutn Leorigildi .seu Christi o84 post

sem

monasierio u S. Donato condito, quod servis Dei ex Africa InHispaniam confugientibus asfjlum prsihuit. AUi vero nomen iUnd corru-

(3) udh;rsisse

XVI

narraficm exitutn

belli,

cnjns exordium idem referi

ud annum pnecedeidem. Adinoduin

liier

pium esse opinantur a Sctabino. id esi Jurta Setabim civiiaiem, (postea Xativa seu Jativa
nuncvero San Felice nuncupatam),
dioBcesi
ileiii

supponcre

licei

iluqnc probuhieiogium EuiropH Chronico

esi

inscrtuin fuisse

ad eum anniim quo pr^efecttis

exordio
aniti

vel saltejn in

monasterio,
est

quum

superioris,

id

Setabitana constituto.
eniin de Ipso situ monasierii a

ifsseciim

6.

Neque

Donato

583, eidem adhuc prxfuisset Donatus, utique tunc morii proximus.

S.

inititjno
iiioiittntprio

condiil saiis comenii, plerisque scriptorihus illud

Hoc

atitein jn-sjudicio suhlaio,

Jam

idterius

ultiunen.
rrfiitatfi

Sancii
Miirtini

omnino Setahi oppido coniiguuin exi.<;fiinanfihns(^, nonnullis auiem idemjndicanfibus cnm- monasterio S. Martini de quo sermo est apud Gregorium Turonensem, lib. de Gloria Confessorum cap. 12, et hoc ipsum collocatum fuisse in traciu Diunettsi
(hodie Vicmt\),Juxta mare, in promontorio quod olim Ferruria, nunc aufem Cabo de San Martin
appellatur. Cujns posterioris opinionis quo
ineliits

huud improbabile
S.Murtini,
in eo

videri pofest inonasicriuin

Hlud

Hispania'

liiforc

sHuin quofacih
transvecti,
est,

IrnilUloiiiijiiii

ap)pellere potuerunt

monachi ex Africa

fr.i-titr

qnodqne anno
fuisse

.58.3

a barharis dlreptum

idein

cum camohio per ^.Uoiiiihxm condifo circu anmtm 570{[[),si quidein crederefas sit iradiiionj,
Donaio prininm
iii

quatn refert IldephonsusTo)i-fanus{[1), asserentia

Hi.^^paniam nioiiasticai obsor-

uppareat fundamentum, recolenda

sisj
*-

stint

verba Gre-

goriiloco citato. In Hispaniis auteni (ita Turonen-

At vero huic traditioni occurritMahiilonius {13) argumentis

validissimis: Verum, inquiens, longe antc id lempus monasticum inslifulum in Ilispaniam fuerat F propagatum, probante Siricii papce e()istola ad

vantite usuni et refjulain introducta fuissc.

nuper factuni
filiuni

co^niovi.

Cum

Leuvieldus rex

contra

suum

anibularet, atque exercitus

ejus, ut assolet, graviter loca sancta concuteret,

monasterium erat Sancti Martini

hodie

inter

Sagun-

Hiinmericum

Tarraeonensem
ac

antistitem

qui

thumatciueCarthaginemSparlariani

fseiVo;'C(w,

varia de monacliis

sanctimoniahbus duhia

Carthagenu). Audientes autem monachi, quod hic exercitus ad locum illum deberet accedere, fugam ineunl, et se, rehcto abhate senc, in insulam maris abscondunt. Advenientibus autem
Gothis ac diripientibus res monasterii, quae sine custode remanserant, abbatcm senio incurvalum, sed sanctitatc crectum ofrendunt. Exfracfoque

Damaso

Siricii

adstruunf

decessori proposuerat. Idipsum canones conciliorum Tarraconensis,

Ilerdensis et

Barcinonensis, cdifi ante

medium

sceculum sextuni:
nistas, quae

immo
est

Cfesarauguslani canon

sextus, convocati sasculo quarto contra Priscillia-

prima

monachorum mentio apud

.scqucnti

Hispanos.

.luslus.

Urgelien.sis

sicculo

unus gladio quasi amputaturus cervicem

resupinus

ejus,

episcopus, in commentario supcr Canlica cantico-

ruit, ac spiritum exhalavit. Relicjni voro haec videutes, timore pcrlerriti fugerunt. Quod

rum, per vineas florentes

et odoriferas ait desi-

gnari oongregationes glericorum, monac:horum et

VmCilNUM. C|Uie IX ECr-LESIA l'ROFIGIUNT, ET I'KK fiONAM

cum

regi

nuntiatum
(5).
.saiis

fuisset,

cum

testificatione

prjeccpit

omnia qua^ ablata fuerant monasteno

unanintHer collijunt scriptosiiuin fuissc in

FAMAM ET GONVERSATIONEM IN.NOTUERUNT. Quod

ta-

restaurari
7.
'""( nafis

Inde igitur

men de Gallia Narbonen.si Gotthis tum subjecta, immo et de alils extra Hispanias regionihus intdligi

res Hispatii

monastcrinm hor

pro-

potest.

p.

- (3) Dc rir. illusir,

14)

(l)Jtfrt.if/-s/>.,tom.VI.p.23. {2)Loc.cit.supra,num.3.
cap. 40 (P. L.. tom.

(S)

Tom.

cit..

p. 57-59.

l9)

Cit.

supra.

num.

;j.

CiV.

Fiorez,

/ilsptnla

LXXXIII. p. 1106). Sagrada. tom. VHI. p. 57.

(5)P. L., tom.

58.

LXXI.p.

S37.
0.
S.

((>)

(7)

Annal

B.,

Esp. Sagr.. tom. VIII, tom. 1, lib. III, n. 35.

HispaL.De vir. ffliistr., cap. 45 (P. L,. tom.LXXXIII. p. 1106].- (ll).loann. Biclar., cit. supra. num.3.- (12) Cit. B.. lib. III. n. 97. (13) ylm/. 0,-rf. supra.num. 2.
(10)I.sid.

.S'.

y.

Johannes

:{(fs

DE SANCTO DONATO.
Joimnnes Mariana
(I)

monastica)
i-ita)

9.

praemissuni Hildefonsi

N,E

ubi in editis mendosissime legitur, monasterii

Donalo

primum

locum, ubi Donatus pbior monastica^ onsERVANxi*; usUMET REGULAM in Hispaniamintulisse peiliibetur, sic interpretalur, quasi monasticam vivendi ra-

agaunensis.
sic

veterrimo exemplari Corl)eiensi Epitaphium dohni Victoriam titulus habet

At

in

primi abbatis de monasterio Asani in Spania.

tionem

certis le^ibus

institutisque

lemperatam
illis

ex

titulo

confutantnr et qui

Quo eum Asanensis monaHispanum

S.

invexerit priinus,

cum

nionachi in

partibus

sterii

abbatem primum

et qui

fuisse

antea aut nulla votorum religione

adstricti essent

negant.

Beferf prxterea Anlonins Yepes in

mo

aut dissipati per silvas vitani agerent solitariam.

Chronico GeneraH 0. S. B., virentcadhuc

monasteria S. Feiri
S. Turrihii de

Bene-

Verum ex Hispanicis illorum temporum conciliis oppositum omnino evincitur. Tarraconense anno istius steculi sexto decimo monachorum ca^tnm,
abbates(pie memorat, ubi statuit caiione ut monachus, qui absque teste ad mulieres etiam consanguineasaccesserit.mGELLA monasterii reclusus
i

dicto condiia fuisac uh ejiis disciiiidis in Jlisjiuniu

nensc (10), in
hscc
et

Caradignense (8), iUmfiue Lierana (9) et S. Clandii LetfioLusitania rero Lorbanensr (1 1); sed
incertis nituntur tradittonihus

omnia nonnisi

merito a MahiUonio neglecta svnf.

11.

pcenitentia? lamenlis

incumbat, ubi singulari

affli-

Et his igifur
ah

victum ex abbatis ordinaTioNE percipiat (2). El canone undecimo. ut monacHi A MONASTERio FORAS ECREDiENTEs, minisferium
ctione, panis et aquas

tati traditionis
tati

posiiivx

non paruni detrahitur auctori- nov probatur Ildephonso relata: et prohahHivalidis eorum sententix qid mo)tasterium mUombns. el
res adhufi
iiicerta.

ecclesiasticnm temere non usurpent,

nisi

porte

Martini a Turonenst memoratunt Serritanum fuisse existimant. Ceferum, uf recte adrertif FloS.

nuM ABB.ATisiMPERio
vicesimi quarti

(3).

Ad

ba?c in Ilerdensi anni

:

rez^X^^^^neqne raiionesposifiva.- afferiintur pro alte-

canone

tertio

ut monachi, quos

(^piscopus probaverit in clericatus officio, cum abBATis voLUNTATE ordiuentur

;

et

qua? monasterus
(4).

ra plurimorum opinione, qui coenohium a .S. Donato conditum Setabi seu Xatira: oppido adjacuiase putarunt : ni protnde res omnino iu iuccrto reliii-

offeruntur,

ab episcopis non contingantm-

qumda
12.

sit.

E
in discu-

Erant ergo tunc teniporis abbntesmonachorum,

erant
et

Xeque immorandum hoc loco ridctur

CeHo
alictii

monasteria in Hispaniis ante Donatum,

fienda aVia quxstione inter scriptores dicersorum ()r-

qui forte quod severiores monachis prsescripsit

leges, PRiOR MONASTiG.E OBSERVANTi.E

dinmnagitata,cninamnempereli(fiosiinstitHtiqenp~
ri

Ordini
adscribeitdiin

usum

et

rcgu-

udscribendus

sif

Donalus, quem
et

et

Benedictini

et

non

est

iam induxisse dicitur ab Hildephonso. Certe Entropius, ejus discipulus et in Servitani monasterii

Canonici Begtdares
quique rindicant.

Eremitie Angustiniani sihi

Doiiatus.

Quorum primi nuUam aliam

motiachi om~

introductaw
esst' I

Hispnniani.

denimia rigiditate accusatus est. 10. Frxteren aecundum eumdem Mahillouhnn (5), Donato apud Hispanos re monastica pr.T^ivisse videtur Victorianus abbas Asanensis.
sMccessor,
,

rationem pro sententia sna afferuni nisi quud eo

tenipore,

exfremo

scilicet seculo scxto,

nes Ocridenfales Benedictinam regulam propterenfy" (13).

Fremifse Augustiniani autem prodncnnt

qui teste Fortunato (6), pluriha per patriam mo-

testiiuoniuut

NACHORUM EXAMiNAFurjiT, suumque ipsins Asanense inonasteriuin bis senis lustris, hoc e.st sexaginta
annis, roxit.
'

expressis verbis

apocryphum Fseudo-Muximi ubi Eremitarum regulam siiis mona,

chis dedisse asseritur

salis se fecisse sihi

Asana seu Asanio

vit-us cst

apud Cel-

{\^. Quod si refuiarerint, ridenturCauonici uf Donatus^a?

Huespa

tiberosseuAiagones,haudprocul ab urbc Osca *, ad fluvium Cingani, qui per montium fauces rapi-

Africa veniens regulam sancti Augustlni seeundum

do impetu decurrens,
Piiinuin hujus loci
nullus dubito,

in

[herum tandem

influit.

ipsonwt constitutiones professns esse censeatur{\b). Nohis profccto netno succenscaf, si ceriiora ad rem
definiendam argumentn postulaverimus (16). 13. Vltimo loco emendandusoccurrii incredibilis

abbafem fuisse Victorianum quantumvis reclament recentiores

Krror
Auherti
MiriEide
st^rijifore

Hispanici scriptores, qui hujus monasterii aucto-

error Auherti

Mirm,

qni in sua Bil)liotlieca

cap. 4,uhi

rem putant Gesalaicum Gotthorum regem ad

annuni quingentcsimum sextum,saneparuniveri-

ecclesiastica (17)

ad ildephousi Toleiani
scripsit

notifia de sancfo nostro tradifur, hiijusmodi scho-

regulx "'i
Virifiiiei.

argumento, regi ariano vonisse in mentem ulinonaslerium aiienfe religionis constnieret. Sed etsi de tempore conditi coenobii conveniamus,
simili

lion apposuif

Donatus

Regulam ad
corporis

virgi-

nes,

quam

ex vetusto codice suo descriptain camonasterii

Christi

nonici

regulares

Victorianum
obstat
di\i
:

ejus

primum reetorem

fuisse nihil

post

perstos.
tius

cnm aimis sexaginta ei prgefuerit, non annum ejusdeni saecuU sexagesimuni susiquidem niortuus erat tum cum Venan(7) ejus

Fortunatus

epitaphium

scripsit

sub
:

hoc

titulo in sinceris

ac pervetustis rodicibus

EPITAPHIUM VlCTORlAXI ABBATIS DE MONASTERIO AsA-

Coloniaadmetransmiseiunt.Ejushoc est initium: Sanctis a me plurimum veneraiidis Christi virginibus Guatstruda^ omnique suie congregationi in c(]enobio a famula Dei Flavia conslmcto, Donatus. (7/ scilicef Donatum Afrutu confuudit Mirmus cum Donato episcopo Vesunfioneusi, cui ea regula ad virgines JussanensQs (18) debetur.

(1) Ii|j,

<le.

reb. Hisp. cap. 11.

{-2)

Mansi. Conc, toin.

H12.

VI, p.:i41. -(3)11)1(1.. it..>i3.

>ifil..

lib.

111.

n.

!28.

S7.

-(4)

ibiI., p.

(oni.

!.

fol.

S71.

(14)

Thom. de

Horrera. Al}ihahei.
et

(ri)

An-

Augusiinian., p. 18S.

(15)
Cfr.

Gab. Pennottus. Clericorum

1.

((i)

toiii.

LXXXVlll.
toni.
1.

p. 103).

nei-aJ,
fol.

tol.

Mixctlhn. lili.lV.cap. 11 (P. L.. (7) ll)i,l. (8) Coronica ge-

Canonicormn
cap. 50, n.

liistorta

trijmi-tita, lib.

taj). 53,

n. 3,

(9) Ibi.i.,

fol.

p.

175. (11) 57, num. 58.

Ibid..

foL08.

05.

(1(1)

piiplerea infia
(17)

Comiiienl. de

(10) Ibid..

S.Floiberto,

(12)

Esp. Sagr.. tom. VUl.

num. 45-47. ~~ L..lom.LXXXVlI, p.273.

Tom.

I.

p. 9.5.

(18) Ed. P.

(13) Ant.

de Yepes. Coromcn genera/.

DE

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

m
D

DE SANCTO MASONA
EPISCOPO EMERITENSI IN
HISPANIA

ET OE SS. PAULO ET FIDELI EJUS DECESSORIBUS

ATQUE INNOCENTIO ET RENOVATO SUCCESSORIBUS

COMMEIVTARJIJS PK^VITJ.S.

I.

C. D. S.

Decullu SS. Mason?e,

Pauli,

<'lc.,

et

de edifionihus

libelli

auonynii de eorunideu)
iiir.cv

vilis.

As.ncv.

Din,fctfcor,
S.

S.

Masnna in nnUo riiei-i

hvtihttm.

inoii/rologio

iniilfuiiifpu- hsEsinuin hoc loco Avta Masonse (alias MausoiiEe, ctr.) (!) tradenda esse/it an relecjandnm ejus nomen inter pra-.termissos. Neque enim sivc in Marfi/roiof/io Romano

Jam apparet ratio cur nec S. Masona et ute/-que ejus decessor, cum utroque ifem successore, a /lobts prstermiftaidur. Ceiernm
et

his sanctis faci/eacciderc

pofud

ipiod ef aliis

sive in quolibet

occutrit mentio, nec aliam

veierum martifrolo^iorum ulla ejns cureum hac die laudavit

aivi sectdis in

quibusdam qui primis medH E Hispania floruerunt, fjuorum sci/iret

a Mau/is
ob/iferofus
rcfjione imperio WifuH nf o/nnino exciderit e Hujus ijene/-is citari possu/it
et

cu/tns, everso
sifjfithiro, ifa

in ea

rationew. affert in Marti/ro/of/io Hisjmuiro famo-

sus

ille

upoeri/phoruin rendifor Joannes Tamaijus

memo/'ia iiomi/m/n.

de Salazar nisi guod die kalendarum novemhrium

ohiisse

sancti Corduhe/ises Alvarus

Spera/uleus,quf)rum

Masona

legifur in

Chronico M. Ma.riii.

nomina Ja/n cfmsfaf oHm

i/ise/ia

cule/idario ccc/esiasfico

sui^posiiifio scilicet et nullius

ritatis.

apud

eruditos aucto-

fuissc,

prioris

ijuidem

die

nove//i-

Accedit quod

quum
et

diligenfer a doctis viris,

hris, fdteriusvero die

7 maii {%),postea vero

excide-

quihus amicis in Hispania iifimur, de culfu S.

sonie inquisiverimus
ctahiles et

Ma-

per eos etiam maxime spe-

rn/d ita uf nul/a ef/rn/n cu/fus i^upcresset mei/ioria. Neque, fpiod ad Masonani spectfif, ad so/as conjecturas rejieimur.
i-iscus Pe/-esius

suarum tradifionum

tenses sacerdotes de

hene gnari Emerihac re inferroqati fuerint, ex

Etmim, quodjam
qiii

mo/iuit

Fran-

Batjerius{^), in codiee

liihlif/thecs:

eorum responsis omnino Jam certiores facti sumus non solum nostris diehus nuUo ecelesiastico euUu
honorari
mox
posf

Escuria/ensis MatrUi,
se.culi

exaraius

est

snh fine

XII ve/
si//iul

cxordio

secpientis,

servatur vetustum

Masonam,

sed nec ullum

hujusmodi

hrei:ia/-inin

uhi indicatur S. Masonne fesfu/n cele-

cultus exstare vestigium vel

lameii
2.

memoriam.

hrari

cum Damfisi,
Rez/i

et

ufrif^ue

(o/n/nimis
recog/ifivit,

smtm

Nihilominus famen ex Actis cosevis, qua; inferius editurl sumus, safis manifeste patet patdo
post morfein S. Masonte celebrem fuisse Emeritm
ejns cuJfuui.Lcfjuntur hs^cAcfa in libro

traditnr

o/-atio.

denuo accurate

/lohis rofja/dibns, doctissi/nus

flez

Aurelianus Ferna/i-

ohitum ciim
utyoqite
irasihceitsore
el

Guer/yt, dfmtitrpie nos o/nnia

/e/'nm

qnx

in

Baijeri

mox

citan-

adnoffdione letju/itur

reritafi

ronsonare
L. 3). In eo

successore
lievoliojie

do De
post

vitis sanctorum Patrum Emeritenslum: ubi narratam historiam episcoporuin Emerifensihi

(nisi fptod levi erro/'e /lota codicis

in, litt.

indicatur Plut.
iii.

L, n. 4, uhi scribendiim erat

populari
relfbratiis,

sium qui

ex ordine in hac sede successerunf

conchidit scriptor his

codice igitur, post festa

et S.

S.Leocadim (d.O deremhris)

seculo sexfo et ineunte septimo, inter quos tertius est

Eu/a/isi (d. 10 decemhris) ac S. Pau/i martij-

G Masona, suam narrationem

verhis
:

Horum

igitm-

supradietorum sanctorum

annuntiatur Sanctorum Damaso (sic) et Masone, ac suhjicifur hiec ^>r(i//(5;Misericordiamfuam,

ris

corpora in una eadeinque eellula haud procul ab

altario sanctissiniEe virginis EulaliEe lionorifice tu-

mulata quiescunt. Ad quorum denique veueranda

sepulcra tantam Ctu-istus quotidie copiosai' pielatis

confert gratiam ut

quacumqne

fuerit quispiani

segritudine convexatus, (juocumque etiam fnerit

languore
cussos
tiens,

afflictus,

statim ut diviiium

numen
morbos

illic

Domiue, nobis, quffisumus, intervenientibus sanctis confessoribus atque pontificibus tuis Damaso et M.^vsoNA clementcr impende. et nobis peccatoribus ipsorum propiciaresuffragiis. 4. Quiflni igifur, inquies, ad diem 11 decembris Acta S. Masonie remittis ? Fateor e.r citaio doeumento Ja/n certmn ar(/umentu//i p)'x/m'i uf .sa/icto
jiosfro dies ille uftrilnifitnr.

liie

1 1

liecembris.

toto corde depoposcerit.

omnes a

se

dis-

Affamen, ipium prxter

novembris assi-

omnesque maculas pulsas

divinitus sen-

J(mn/iei/i
q/iet

Ta/nuyum

eide/n tlie/n 1

sanushilarisqueadcupitam perDei gratiam pcrvenit sanitatem (2). En hid)e>< concursum populi ad sepulcrum et famam miracidorum, quod uirumque validjim ecclesiastici cultus indicium
esse ridefur, nhi

Casteilanus in suo Martijrologio U/iiversali

/lisi

(nnlla ntique a/ia, uf ride/nr,

ejnsdem Tamayi
h/-e-

aucforifate nixus), ctintra vero p/aterqnain in

viario
hris
;

illo

ms. nusfiua/n notetur ad diem 11 decemeritdifos

nf)sf)'a)n tle S.

"imut
'

cum
olim

3.

Quum

de antiqnis iemptjri/ms afjHnr. itaquc ex fraditione iiiajorum non prx-

fad/em, credo, excu.^ationem apiid

et

kabehiinns si tracfationem

Masona

DaiiKisoi-o-

'<'boiur

termittendi sint in Actis nostr/s sancti qui antiquitus puhlico cultu in aliqua eccJesia ffarisi sunf, efsi
is cultus usfpte

ejusque prxdecessorihus

successo)-ibns

non ad im-

mensnm
nuujifi

i/lud fe/nporis i/itei-vallu/n reJece)'imus,eo

ad

dies nostros

non persercraierit.
De
PP. Kie-

tjutjd

hac

occfisio/ie

diu sane desiderata/n

fl) Cfr. infra

'"'.,

(3) Siinonet,. Sanloraf hiapauo-mozin-abe sacado del vaJeniiario astronnmieo qiie f/iu a tu: eu f>Ot Secemiiiido ohispo de Ifibehs. in peiiodico Matrilensi /-

n.

51.

Annot. a. ad

tni..

IX.

i^)

Vit.

CiiK/ad fie Dios,U>m.\', 1871, pp. 198. 2t)7. CIV. Niiolaus (4)fitW. Anlonius. ^/6/. Hisp. IV.. tom. I. pp.4-75.467.

//fV.toni.

cit..

p.:i')i.not.

1-

editione/n

;^10

DE
licebit

S.

MASONA EPISCOPO.
totius Ubelli

editionem accuratiorem })roferre

C.
I).

documenti
historiai

prmfationem, xiihjungens in
recenti
iiiitio :

s.

i/fius

quod

merifo inter

prasdpuos fontes

eoriim
raf/s
lib.

qux habuit exemplaribus

adjeeta esse
el miraculis
pnrtiti

duobm D manu cxa-

llispanix eccfcsiastica: in maximo prcfio hafwfur, librum dico De vitis et meritis sanclorum Patmm

}/sec

In Pauli Emcrilcnsis

ICmeritcnsium, de
l.ibrum
tir

5.

quojam distinctius agendum. Librum huncprimus rufgarit Bamabas MoVartjas, Emeritensis itrbis decurio (qui

de Vita Nos enim

causa.
7.

PP.Emer. indox capitum.

siimus in capita distinctionis

Vills PJ'.

reno de

Quartam denique editionem dehemus Hen(4),

'JUfirl,,

EmrritniK/inii

l>rimuvi
idiilprimt

rjusdem urbis quoque h/storiam conscrips/t), MaEmeritensi civitati irifi anno 1033, ex codice quem donaverat DuxCoinplufensis Ferdinandus Henriquez dc liibera (\):qui codex
----

rico Florez

qui

tamen illam non ex

tribus

mss.

IJenrictti,

rodicibus,
iiiricem

sed

ex

prtoribus

editionibuti
sibi ride-

^'hrfs.

roUatis adornavit, ita ut

lectiones

qux

Hiirii.Moreu"
ft

quam

anfiquusfuerif

bantur prxstantiores
varietates

textui

insereret,

Th.

Tii-

llllllfHS.

ignoramns ; edifio aufem mendis. Deinde secundo, sed Moreni editionis inVargas Antrerpix, sriiis, Thomas Tamayus de
octo,quos his rerhis recenset
:

'J:*:-

.-'.

;,..^ ipsa

innumeris scatet

tamen

in annotationiims

paqinas subjecfis indicaref.

ad singulas Nonnulfu prxterea

apud Joitnnein Meursium, anno 1638, ex codicibus

1.

Ex

ecclesiEe Tole-

tance bibliotheca litteris gothicls exaralum. Gotbicum ex bibl. rcgia Hieronymiana apiid Scoria-

emendare potuit ex afiquo codice bihfiothecx regix Matritensis, quiquidem nihil aliud continebatpraifer prsefationem et narrafionem primi miracufi ac proinde nonnisi exiguam tofius opuscufi par~
tem
8.
(5).

cum. Existimo
Icrii

olini fuisse

ex Carazedano S. Va-

Nuffa itaque pretiosi

fibelft

editio hactenus
CJUSliCill

monasterio. Plura bic sunt Pauli (hoc no-

prodiit ex afiquo

cerfo codice nofee anfiquitatis,

minescificet auctorem

opuscuU designare solent)

qu;v non

(2)
otii

neque nostris diebus docUssimus scriptor H. P. Pius

opnaculi
fiiiio.

exemplaria
nostri fuit

latinis litleris exscripta,

illa

D. Joannis Bertrami a

onmia conferre. 3. Ex bibl. illustr. Guevara archiep. Compotranscriptum a viro docto

viri nobilis

Hispania difiyenter codices quibus confinerefur inquirens, alios reperit prxter

S. B., in

Gams, 0.

recentioris mvi apograpJia quinque vel sex{Q).lllam

steIIani...Latinis littcris

facunam nobis suppferejam

licet

postquam

accepi-

ut apparebat, ipso in liminc indicabatur. 4. Etiain

latinis litteris

mus

descripjtionem accurafissimam

codicis

ofim

scriptum ex

bibl.

D.

cacnobii S. jEmiliani,

nunc

in bibfiotheca

Acade-

Joan. de Fonseca et Figueroa...; in sercn. Fordi-

nandi Hisp. Iniantis, cardinalis Toletani, biblio-

miui regix rerum hisforicarum Matrifirepositi sub vumero F. 177, characfere Wisigofhico exarafi

thecam postea translatum. Quod quidem ex Bertramiano, cum iisdem mendis scateret, transcriptum crediderim. 5. Etiam latinum, ab Alvaro

seculo decimo. Egregii hujus exempfaris apogra-

phum

difigentissime a se exscriptum nobis trans-

misit v/r in

rerum Hispanicarum studio

rersatis-

Gomecio a Castro Eulaiiensi viro

Pisa Toletanus Th.
nii

cl.

Franciscus

D...

habuit. 6. Latinum, Anto-

Govarruviaj, regii consiliarii,...

7.

omnium cmenillust.

datissinmm.
latum.

Gothicum, nianu

Garsiai

Loaisa arcbiep. Toletani

in aliquot locis

interpo-

8. Gotbicum aliud, quo usus fuit inagnum Hispani^ decus, Joan. Mariana S. J.... Habent bodie illius socii, apud quos Toleti tumulatus. Horuni codicum statcm nullo nohis indicjo Ta-

simus nostrique amicissimus et de nostro opere non semel optime meritus, H. P. Jufius Taifhan, e Sociefate Jesu, cujus protnde nomen huic edifioni inscrihere xquitas omnino postulat. In qua adornanda quas regufas secuti simus, exponemus infra (7). Tofnm opusculum in duas partes ipse scriptor disfribuisse videripotesf, non quidem titufos,
sed,

singufis

partibus

singulas prxfationes

przponendo (8). Quarum partium posterior quidem

sofa

distinxit,

magns prodidit neque idfas singuforum varietates quainquam ipsiim textum ex iis codicibus

Yitas sanctorum pontificum confinet, prior

autem

quxdam

prodigia intercessione, ut censef

concinnatum perpefua annotatione iffustrare conatusesf.Kdilionfm Thonia: Tamai/i assumpsif cardi-

tomo IlConcHiorum Hispanix, Joannes Tamayus in suo Martyrofogio Ilispanico ad diein 1 noremfjris (aiiqua tamen ex apocryphis
nalis de Aguirre in
in unnofufionihus ipsiuslihri

Hanc tamen ipsam praitermiffendam non duximnSj tum ne scriptio minus integra exfiiberetur, tum prxcipue
auctor, sanctcC Eulaliee impetrata.

quod nonnulfa

continet

qum ad
et

qusestiones de per-

Thomai
essent),

citata

adjimgens quasi
nostris diehus

sona auctoris ejusqne xtate vendas maxime Juvant.

alias

quasdam

sof-

pars

acdemum

Migne

in

sua Patrofogia Lafina

(3).

Ex eadem
S.

editione niajoresnostri excerpserunt

{22oct.), S. Fidefis (Jfehr.J et
ttrtio

Acta

Nuncti
et

II.

Do

scriptore libelli de vitis

S.Renovati (9 marf.J.

G.

Terfiam

edifionem insfifuit

anno

16.')1,

PP. Enieritensium.

hraueificm
Jiiitiriiis,

ipse utr/usqnr pra-cedentis editionis p>fane ignarus,

Franciscus Bivarius ex codice sui monasterii

calensis,

Nu-

quem antiquitafe ampHus quadringentorum annorum ac proinde secido XIII exarafum

Desiderahatur autem in eo codiee et inde desideratur in editionc Bivariana prior opusculipars,

Jam diaconi Emeritensis

insigniunt
editores

quod ad

lihelli

auctoreni spectat, hunc PauIJ

Seriiiiori."

nomine tmanimi omnes supra

consejisu
indicati.

noineii
inecrtiiti'

ItoindfO-

existimidjut.

qme

in aiiis edifionibus

sua prafgitur hisforix

titulos

cum prmfatione qutnque episcoporum Emeet et

Quod ex quibusnam codicibus hauserint (aliud autem argumentum proferunt nuflum) non Indicarunt. Certe nomen ilfud in codice S. ^Emifiani non
fegitttr,

Hi.ymniis
fitif
ft

clcricii^

ritensium. Porro advertendum est distinctionem

neque etiam in epistola Alphonsi III regis Legionensis (8GG-910) ad cferum et popufujn Turofiensem, nbi
:

eechsia
S. Enlalii'-

capitum apud Morenum quidein ah ediforlbus suppleta

indicavit

Tamayum
Quod

esse,

non attamen non

distincte

Kos quoque,

a/i,

muUorum

viro-

rum

illustrium vitam,virtutcmetmirabilia,utpote

reperiri in veiustioribus codicibus.

Thomas Tamayus

in annotatione

ad

Emeritensium, evidenter ac sapientcr conscripta habemus (9) nee proinde nohis visum est libeffo
:

CIV. {M)Esp.
(2)

(I)lbia,,p.a73;Florez,ffsy). Soffr.,toiii.XUI,i).33].n.32.
iiifra,

nuin.9.

tom.

II.

piirt.

II.

(3)
p.

Tom. LXXX,
335 sqq.

Svr., tom. XIII.

p. 333-331.

n 40.

p.

113 sqq.
ibid..

p.

115.

12.

(8)

GfV. infra,

num.

(7)

Annot.
(9)

in

capite

libelli.

Bibl.

Cluniuc. Andr.

(n)

CIV.

Quercetani

not., p. 51.

(6)

Kirchengescfiichte

voii

Simiiien,

inscrihendum.

DIES PRIMA NOVEMBRiS.

inscribmdum.

Scnpforem

311

nostnim orfu

fiiisse

Oricntis

Rowano-Hispanmn Masonz (1), iihi non

partibus

in

conjicere licet ex exordio Vitz sine aHqua .specie royifpmptus

genere quidem Gothus, SED rnente proniplissima erga Doniinum perquam devotus. Certins est euni fnisse ctericum

dicitur saticius episcojnis fuisse

adulfum ufique. adven.sse scrihit aucti:::\^ tempore dndem sanctifate emicume ante emscomtum sunm (IS^; deindeeumdem
per annos cpiscopali

Emeritonsoni urboui

bene

^"^

Paidum plurimo.

of/icio

hmcntam

fundum jam

fuisse ubi

Emeritanx basHirx 8. Eulaliai : nam et Lcvitam se ipse nominat {'2),et {'S) S. Etdaliam Dominam

venerunt ncgofiatores Grzci, comitanie

stmm
se in

appcllat, ac pra:terea perspicue significat (4)

ilio

eos puero nomine Fideli (19), qnnn sandus cpiscopus agnocU filiiim esse sororis sna^, seciunque
refi-

endpm domo commorari cum pun-o yusfo de quo in primo miraculo aijitur,

Au-

in

domo

scilivetseu claustro cgregia; vir^Wnis Eul;Uife (o)

in cfero Deo irreprehensihiliier descrricral{"20). lienomtus c.tiam

nuU, cicro suo adjunxit et successorem proximum hafmd, posfquam pluribus annis

ibidem, id est in ecclesia adjacente, dirinis offivHs cacare (6). Levlt.T antem nomine diaconum iutelligi satis protjahile esf,

per pluiinios annos rexisse ecclesiam Emerifcnsem dicUur

ejus
{ii), qui

tamen

nisi Innocentii dercssoris

episcopatum

Quod
tiini

vero censef

non famen plane induhinm. Moreno, auctorem nostrum fuisse

Eulalia.-, Id cof/ei/if

admodum

hreoem

supponailli

mus {^), non ampfius scxdecim annos

sia:

cccle-

pnefiiii.

arcliidiaconum hasHic^ S.
cx his rerhis:

Ex

his itaqiie

locis

jure cofligitur

tanet

Quamobrem

ego indignus
Glnisti

oniniuni peccatorum primus levita

mulla curricula annorum apud auctorem nosirum non adco diuturnnm fcmporis intervaUum
rio suppunere.
1 1.

necessa-

(7).

iUam voccm scHicet primus non cuni prxcedenfe peccatorum, sed cmn sequenfe levita conjuyiifcns, adeo nt secundum hanc inferpretationem, auctor se non peccatorum primuni, sed primum levitam seu
archidiaconum ccclesix S. Enlaliai profcssus esset. Verum, ut recfe advertit Florez {S),Jpse huic sua;
post primus
opinioni confradixifMoreno in edifioncsua,comma cf anfc levita, non aufeni post peccato-

Validior sane videripofest confirmaiioqnam

iirget

r.rfon,.
ni-.,iiiv<n,ti.i
;

pro sua opinione tis secundi, quod

conceptum
viri

Fforcz (33) ex exordio capiin hacteniis ndgatis cditionihus

est his verfns: Fuerunt plerique idonei ante non satis plurimos annos ciementia divina in provincia Lusilanias, qui febunt

gestum Sulvatoris
rita

nosfri miraculum,

rum

nasterio cui Gauliana

inserendo, quod recte ah eo factum satis liquet. Ncqve immorandum censeo in rcfutanda opinione

vocabulum

est,

cumin moqiiod Eme-

urbe haud procul situm ferme

niillibus oct(.

Mahilloniiexistimanfis ecclesiam S. Eulalix fuisse monasterium et scriptorem nostruni monachum

reverendissimus vir pia; memoria; RenovaTus ABBAs pra^essef, postque etiam Emeritensi
distat,

urbi pontifex extitit mirificus...

Benedictinum: id enini satis pr3!stitit coflc<ia nosfer recens adsuperos vocatus, Benjaminus Bossnc (0). Sed pra:tcrmittcre non possum conjecfuram quam
si bene memini, laudatus P. Jidiiis Ta^lhan, scriptori tiosiro ideo Pauli nomen attrihutum fuissea nonnuUo recentiore quod et in prxfa-

(i24).

Quo

foco

iUud

pnssens tcmpus ferunt osfendit tunc quum

scrihe-

mihi suggessit,

ret levita noster, adhuc superstHes fuisse mullos qui rei rdatse. interfuerant aut saltcm monachum de (pio agifur noverant, adidfa uf/que ipsi a:tate,

tensi ecclesix

fione totius lihelli

eum Gregorii M. laudaforem

esf, tit

idque eo tempore quo Renorafus nondiim Eineriprxerat : qui quum cerfe ante annum

cerneref, et

lemtam, id

interpretahatur, diaest

conum
t^md de
xtateyus
Th/faviai/us
-t

03H rita decesserit {^2o), postquam per plurimos annos irreprehensibiliter rexisset ecclesiani (3(i),
circa

Iegeref,alinnde vero nofus

Vitoi

afiquisFa\i\us

auniini
est.

(ilo pontificafes infutas

accepisse

diaconus

Gregorii M.scriptor {10).

ita et xtatem suam disiincte non Thomas Tamamis tamen {XUet {[-^) eum acrq^sissc jnitanf EmenI,

censendus

Coniigit igitur relatum prodigium

10. Sicnt

nomen,

ineunte seculo

VII, quumque antc non satis plu-

indicavit auctor.
^^^"*''(^^"^ ^' forez:

noreziuK,
SQli-i

'^'

cathedrx prmsidente Stephano

id

est

ante

narntur, ejusque testes plerique seu multi noti fuerint scriptori, legiti/nc sibi concliidere videtur FJorez eum suhStephanol,
Jienovati siicccssore, iihclfo suo conrinnando ope~
dedisse. Verum ftuic arguntento oppondur quod in codice S. JEmiliani exordio citati capitis F non legitur ante non satis plurimos aimos, sed ante xos satis pluriinos aniios, quod sensum omnino contrarium reddit, eamque lectionem per se prohahdiorem videri ex particufa satis qux voci

rimos annos contiyissc

"0 ridetnr

annum ()38{VS)Jioc soJo argumento diicti quod ultimns in Uhello /lostro episcoporum Emerilensium
nominafur lienomtus, Sfephani I decessor : quod tamen argumentum safis mihi videtur refcliisse
fiiisse auctori,

'ipiiioristrii

ram

liim

Nicolaus Anfonius (14), duni ohsermiprupositum non oninium episcoporiini Emeritensium descrihere vitas, sed eorum sofummodo qui
miraculis claruerunt, utraquc, ad priorem

quem scopum in przfafionc et ad alferam parfem, non

reroparfe cuni Fiore-

phmmos pia'posita fegdur,haud

luefeganter, si vox

ohscure siynificat.

Ex altera

immediafe pnecedens fegatur nos, insulse omnino, si non. Proiferea non rideo cur iUud prxsens lerunt
necessario interprefandum
vocant, de visu
:

zio sentire cogor contradicente {\b) ipsi Antonio,

sit

significare fesfes, ut
illi

dum

;s(16) sequioreni forfc niulio

wtafem indigltari

pofucrunt scUicef

idouei

viri

putat uhi auctor, loquens de Hs qnx Lcovigildo rcgc

.V5iasi(K^,

/ia;t'antemultajani curricula

annorum
curriculis

rem referre cx auditu, ac itroinde etiam quoad ipsos jam ante satis plurimos annos transactam.
l!2.

cojdigisse refert (17).

Nani multis

////.s

Ilis

argumentis scposUis,

alia;

vix ineundm

,^,/

efiiaiciut

annoruni amplius quinqnaginfa annorum spatium intelligi non oportere, ex alHs cjusdem opuscidi locis satis constat. Etenini et Paulum episcopum Emeritensem,

sunf ut xfatem scriptoris nostri aliquatcnus definire valeamus. Et res quidem facUe expedietur, si

probaiur er
prtefatiDur
'"'"'*''"'''''

admlssnm
ridefur,

quem natione

GrLecuni. urte

medicum, de

quod omnino nohis admiflendum prxfaiioncm qiix prima: Hftelli parti prxfiierif,

(1) (4)

Num. 22

init.

Nunmi.

init.

1. 1.

{5}

(2) Num. 4 iriiL. Num. 1 inil. (fi)

(3) Ibid. extr.

Ibid.

(7} Nuiii. (9)

(8) E.'>p.

Sagr..ioia. XIII,

p. 320, n.

^JO.

Gom-

inent.

p.

lom. IX Oct.. p. 597). (lO)P.L.,lom.LXXV,i).il.-[lI)P-L- tciiLXXX. p. 1G3,

tle S. Nun(.-to,

num.

'h-1[Act. SS.,

(17) Num. (IS) Num.9. - (35) UCr. Num. 19) Num. H. - {'M Num. loni. inlVa Annot. ad cap. xxi (^3) Exp. (2i) Num. Cfr. infra Annot. ad p. 329,
(KJ) Bihl. Ilisp.. loc.
(

p. 37*, n.

'm.

(15)

Esp. Sagr.. tom.

cit.

cit.. p. 3128,

un.

'iG,

27.

7.

13.

{'21)

:/).

a,

Sat/r.,

cil.,

n. -iS.

b.

(2.i)

not.

o. (12) Esp. Safir., tom. 2U. n. IGO et p. 330, n. 39.

L-il..

p. ^13, n.

irjS. (13) Ibid.,

'

cap. XXI.

(^(i)

Dc

ri(h

/'/'.

Enier^

n. 50.

14) Hib'. Ill^p.

>/..

lom.

1.

mitfitur

312
mitiiiur noti
C. D. S.

DE
ud
soluin
I,

S.

MASONA EPISCOPO.
cujns

pnmum miramlum
sed

opponebat Gregorius Turonensi (5)

Pro

ablativis
in,

narratio subseqmtur capite

ad tolum opu-

accusaliva (post pariiculas prxpositivas

pro)

referendam {\).Jam enim, hoc admisso, coHigitur, scriptorem ejfine prxfationi.'! certo testem omnino xqiialem seu nostrum non fuisse ocuJatum, sed supparem, eorum qnse. refert. Indicat

scuhim

f.sse

et rursum pro accusativis ablativa (post per, de, cum, ante) ponis. Frequeniissime etiam verba passiva ct qux deponentia vocant grammatici recentiorc^,

enuntiantur forma activa

et

aliquando
;

vice

enim

se

narrare

rclle e.i

qufe hodiernis tempobibus tunc

versa

formam passivam
ut
;

exhibent activa

modus

in Enieritensi

urbe contifjerimt quxquc ipse eos

qiii

ind icativus usurpatur p)ro suhjunctivo post particu-

referentcs auribus suis audivit

hebat

quum scri-

lam conjunctivam
minativo
vel

pronomini quEe

in

casu no~
;

jam

e corpore egressi erant.

Nihil sarie

accusatico substituta est

forma qua

et aliin

indiciin

maqis perspicuum desiderari qtotest. 13. Sed et non paucis aliis indiciis confirmatur hxc de aitate scriptoris nostri conclusio. Etenim
ubi in altera parte sui Hbelli gestn narrare aggreditur quinqiie episcoporuni quorum corpora in
basiliea S. Eulalis requiescunt, ea se narratu~

voces disjunctivx auf. \'e\,pai<iiim

ei, et

usurpantur pro

pa.^sim

et.iam

dum

pro cuni.
esf

AHa

omitto
(6).

qux potius

librario

videntur

adscribenda

Non

ita

tamen barharuR
lerifam ui

stijlus

apud Eme-

ritemem
ctatione

homincm a

litterariim fra-

rum
nem
ut

siquifirat, sicuti rohitu

{i).

multoruni

ad eum

tur in

alienum denotet : neque enim desideraeo copia verborum aut sententiarum apta

perlatasunt
episenpos

Deiude, ubi de Innocentio sermo-

connexio.

Quoad

res

ipsas,

si

ultimos Masonte

hahd, qui quartus fuit ordine temporis inter

annos excipias,totus
et

est,

sicutfere solent hujusmodi

quorum Acta hi.c cchibentur, ita scribit omnino pateat eum hoc episcopo sedente aut EmeritEC mrsaium non esse aut admodum fuisse. jurenem : Qui eodem tempore quo ordinatus est, p iiT FERTUB, in ordine diaconorum uIHmus babebatur.Tantiae

scriptores, in describcndis virtutibus et miraculis,

si

qua horum occasione alia commemorat,

eo

rnodo attingit quo facile tnter pios clericos inferioris ordinis sermo de iis institui poterat. Altiores

factorum aut consdiorum causas

vel quat

denique

sajictitatis

tantoeque compun-

ctionis fuisse perhibetur ut quoties pluvia

raf... (3).

decrir

ad rationem reJ. puhlicx peHinent, frustra apud eum qitxsieris. Denique nullas temporum notas
distincte indicat.

Certe his dicendl modis ttsus non futsset

in descrihendo res in conspectu

omnium positas
e.t

qui eas ipse conspexisset. Denique

qme ecenerunt
III.

temporibus Leovigikli regis (an. 569-586) prisca

Actorum

S.

Masonse chro-

majorum
Attamen
gere
licet

gesta ipsi vidpntur (4)

qui loquendi mo-

dus rursus scriptorem his juniorem manifestat.

ex tioc loco

nolaxis.
y^ws
I
in

quem ultimum citavimus

colli-

scripiorcm nosirum a rehiis narratis non

hanc rem

tanii

adeo ntatefuisse remotum.Etenim absoluta narratione prodigii

l/e(;(7et'

libello colligi

momenti ex Emerite.nsis posmnt fere ad hoc reducungessit

Floruii

Masona
Leoviyildo

quod

contigit

Benorato nondum
iiel

\Jur, quod Masona pontificatum

gildo et Reccaredo

Leovixfate

episcopo,

ac proinde

anir

annum 615
verhis ah illo

certe

regibus et in decrepita

Reccaredo
refjibu.^.

620,

et

alterum narraturus quod temporibus Leoregis

innectit,
:

ex hac vita migravit.

haic

Ex

aliis vero

documeidis
licet.

oigildi

his

ad hoc
stude-

illam lacunam aliquatenus supplere

Inter

sermonem trunsfcrt

Dum novella narrare

primo

loco

ponenduin

Chronicon Joannis

nms, pRiscA MA.iORUM gesta omiseramus. Profecto

quipotuit duo facta intervallo minus quinquaginta

abbatis Biclarensis, postea episcopi GerunUensis,

qui ipsis S. Masonse femporibus in Hispania vixit,

annorum separata invicem opponere tamquam

novellum prisco, is a posteriore, immo ef ab utroque non admodum longinque disjunctu^ fuerit oportei. Quod enim in rationc spatii, id etiam
in ratione

Apud quem famen hxc pauca solummodo verha de sancto nostro leguntur : Anno vii Justmi imperaloris, qui est Leovigildi
cBi-x

v annus,

(id est

anno

temporis obiinet, ut quo longius

ijjsi

rebus recedimus, eo minori intervallo; quo propius,

Mausona Emeritensis episcopus in nostro dogmate clarus habetur (7). Ubi recte advertit Ftorez (8) contra nonnuUos, non
christianse .573)...

majori
itaque

i-e.?

ijyss!

invicem distare videantur. Inde

indicari
S.

hanc sententiam adduciuiur ut libellum de ritis sanctorum Patrum Emeritensium non post, sed ante medium seculum sepfimum conscriptum censeamus. Nec spernendam conin

omnino

annum quo episcopus consecratus e.st Masona, sed quando jam episcopus clarus hahe16.

batur.

Duosprsifereacertos annosepiscopatus S.Ma-

Interfuit
ronciliin

sonae prxbent celebre concilium

firmafiouem.

hujus

conclu.sionis pra^bent

Ada

S. Masonse. Vbi quai ad- persecutionem Leovigildi

regis adversus

catholicos

spectant

et

cetera quie

subsecutn sunt

copia adjunctorum

qui

iis

rebu.H

tam fuse narrata suni, tantaque et distincta midtorum virorum interfuerunt nuncupatione adornata
hic
cogitaint)

Toletanum III anni 589, in quo coram Reccaredo rege et episcopis sexaginfa duobus ariana hxresis a gente Wisigothorum ahjecta fuif, et alterian item Tolefanum (quod tainen singulari tiumero insignitum
non fuit totius provinciis, sed tantum ires metropoUtani et praiferea alii episcopi decem vel tredecim) anni 597. Vtrique enim Masona ui antiquissimus metropolitanorum jjrsesedit et primus episcoporum subscrip.<iif. Prior subscriptio sic habet : Massona, in Christi nomine ecclesioe catholicEe Emeritensis metropolitanus episcopus provincia; Lusitanise, liis constitutionibus, quibus in urbeToIetanalnterfui, annuens subscripsi (9). Altera vero : Massona,
no7i est, forte quia

Toletam aHtwruin

589

et 597.

ad

illud acce.^serunt

utea

e.T

iestium oculatorum rclaiione (neque enim

de documentis scripfis quisquam

hsec inter
nec ab ea
fftiite

accepisse scriptor censendus videatur.

Jam

vero

annos

14.

Certe

590 gesta sunt. ab horum tcmporum ratione haud

5fi0 et
libello

abhor-

ahhorrere judicanda est quas in

cile legentibus

ret i/eiitts

nosiro fa-

scribeitdi.

apparet sermonis

rusticitafi.

Nam
ipsi

et

aurtori nostro exprobrare

licei

quod

.'tihi

(IJ Cfr. infra

prolog.

- (31 Num. W. - {i) Num. - (5) Dc gloria

7.

Annol. f ad illam prafalionem. (2) Cap. IV

conf.,

in eupite libelli.

Priei. (P. L..

l.m.

LXXi,

p. 8-29).

(6) C(V. infra

Annot.

(7) Migne. P. L., toin. LXXII, p. SM-SfiT.. Esp. Saf/r., tom. XIU. p. 201-202. (9) Aguirre. Conc. Hisp.. loni. HI. p. 235 Mansi, Conc, lom. IX, p. 1000.

(8)

in

DIES PRUMA NOVEMBULS.

.^^.^

A
EpisioUt
S. Jsidori

iii

ChrisU nomino Emeritensis episcopus, sub17. Qiuu-titm

miadium,
Dtssensio
episfoia

ct

/-ursus !u,c ijuia

scripsi (I).

(juidem,

quod

d/ .sonre

ad chvonoioyiain (jentonim S. Ma(locummium habenms ppistolam mnoni-

aiteri (ippouitur aieimin, nufia est, nisi

<:.

D.

.<;.

(^Massonam

siin ipsi disseutire et

repu-

Mjisnnam,
ijuihiisdam
giiHpecta,

cam

S. Isidori

qnam
6".

pnsf

aliofi in

p/wclara

siia

hidori vidgarit (3) Faustinus : Doinino sancto meritisquo heato Mnssonai- episeopus Isidorvis; siihsvriptaiii. mro: Daluin pridie kal. mart. anno tertio regni domini nostri gloriosissimi Witeriei regis, id t'd aiiiio xrcB rhristiaua- 605 rcl HOO (:!). Hane
editionc

operum

guaredicatnr. Ex epistofa ad IleHadium et ex loc. cit.de Officiis eccles. solum anjuitur^post iapsum
(orporale/u ncrjuaquam /cparauduui a/ifiqi nvdlnis mc-itum. Vcrba cj/isioia-

Arcvalus, sic inscnpfam

Doposcimus

ut

ad Ikiiadium sunt : idem lapsns sancto cretui vestro

cpistolain

aathendram

prEesenfatus, at,mito a vohis confessionis oloquio, synodali sentontia a ,M-adu saeerdotali deponatur... Sciat enim so amisisse nomen et ofncium
sacordotis, qui

csse iicrjarunt aiii saitem

sHspeciam habuenmt multi, inier

ci

meritum pordidit

Morinus, Cellarias, Dapiniiis, Oudiiins, NataJis Alcrander

qim

sanclitalis.

Qua-

proptcr judicii vostri decrelo puMiiiontiaf perpelim Hagitia perpetrata lamentatione

deploret,

Cardinaiis de Ayuirre, (jenuinani ecro propit(jnarunt Ihnricus Fiorez (4) et Aremlus (5).

plangat sacerdotii cullum

perdidit,
etc.

qnom malo vivendo

hidorus de dc Officiis disputat :

Minus

aute/n nrfp-nt (pix

cif.

authenfiam huc rcducunfur ipiod dorfriua hujus cpisiola', uhi pronuntiat hidorus eum (episcopiim vel sacerdoiem) posse reArtfuuicnfa
coiitra
.staurari in proprio

sanctitate sacerdotis ioc.

Quod autem
taii

satisfaetioiiern novit propria

honore qui per pocnitenti^ deHcta deflerc eam

:

is qui post baplismum aliquo morpeccato correptus sit, ad sacerdolium non

proniovoatur, lex ipsa testatur... Sod quid plura

subjiciamy Si enim
presbyterio positus
Jidtnisorit retrahitur

is

qui jani in episcopatu vel

B
leyititr
iii

iloctrinam. iiKpiain, esse contrarlam disciplin^ ecclesix hispanicai, immo et ipsi hidoro lifj. n de ccclestasticis officiis, cap.
(liiim.

niortale aliquod

ab

oflicio,

peccatum quanto magis ante

ei

in cpistoia

ad

Ilefiu-

antigi<is

codicibus noii
patieis ;

vero aiithcntix in primis copiam codicum nm. qui epistolam nobis serrarcruut. Codices iili in duas classes distrit)ui i^ossiinf. Aitcra est eorum gui libros Sen~
aliejare licet
pra^fifptnt cpistoiam

18.

Defensoribiis

ordinatiunem peccator inventus non ordinetur... Qui enim alium de peccatis arguit, ipse a peccato debet essealienus.
:20. "

Ilxcomnia

et

forfasse gravioribt/s verbis Ha

(otitrudirit

Isidorus in episfola ad
ut in

Massonam

astntit, sed ita

c(mciiii

concordiam revocet cuin canone 19

tentiarum S. Isidori continent iisque loco proiogi ad Masonani. Ad hanc periincnt Lucciisis seculi

Ancyritani, (juo in-xscribitnr in lapsu cori)orali

rcstauranditm honoris

XI

gradnm

j/ost jj(Bnifentiain.

(0),

Fiarentinus item
(S),

Vorum,

/7///^,

sec.

XI

quod sequenter

in epistolis

voneiu

(7).

Pistoriensis sec.

632sec.Xnirei
sec.

T/F (9).
XI {['2),

Vaticanus Vaticano-Uriunas 10(1

sec.

XIZ

rabilis iraternitas

vestra innotuif, nulla est

XV{[0)

tf

S. Aufjcli

Bomai

XV (il). Ad
VUi
scc.

Inijnsmodi sentontiis deeretoruni diversilas intel-

alternm, ubi illa epistoia seorsim. exscripialegitur,

Pomposianus

scc.

Vaticanns

quod alibi lcgitur In lapsu corporali restaurandum homlnis graduin po.stpa'nilentiam,

llgenda,
alibi post

linjusmodi delictum noquaquain ropaI

(13), }'at(canus:J7'/lj(jnoad hanc partem .m: X{14^),

randum

Vaticano-Paiatinus 073
cano-Ottoiionianus 312
circHer

sec.

IXvei

X
et

antiqui ordinis meritum.

'iden' ut Isido-

{{5),Vati-

sec.

X (IG)

aifer 14 sec.

rus etiam in hac epistola sustineat post corporalem iapsum nequaquam rcj/aranduin antlqiii o/-d-/ni.s
merituin:' Audi nunc ijjsum Isidorum canones in speciem diversos ad concordiam reducentem. Ilmc enim dive/sitas hoc inodo di.<:tingnifur : IIIos eniin

Xll

(17).

Qiu

si

non

ifa inulti alicui ridcn-

tur infer taiitam farraginem rodicum quos recenset

Arevaius in quarta parte suorum Prolegomenou,

is

considerct vclim singuiis h/s codicibus nou oinnia

e.rhif/cri,

pauca ct diversa, nec inirum e.-^se ([uod miuora quxdam, qualis est c.pistola ad Masonam, subinde prmtennittantnr potius C (ptam ea qua- passiin cxf.oiii cf commcndari soiehidoi-i opcra
.^cd

ad pristinos olTicii gradns ivdiro canon pnecipit quos pienitentife prtecessit satisfactio vel dlgna peccatorum conro.ssio: at contra ii qui nequo a
vitio corruptionls

emondantur atque hoc ipsum

carnalo dolictum quod adniitlnnt, otiam vindicare

imiit,

cujusmodi

suii-t

commenfarii

iii.

S. Scripfu-

rawjlibri Etgmoiogiarum, Sententiarum, de Officiis eccicsiasticis,etc. Advcrtend um prxtcrea codices

qui cpistoiam ud
nisio tt
neqiie
lioctritix

quadam supcrsliliosa tcmeritatc nituntur. nec gradum utique Jionoris nec gratiam comnmnionis
Hi neque iinmorito con>oquuntur adempta; dignitatisstatum quipcrcmendalionom
rccipiunt...

Masonam

contiticut, pleros(pie

antifjuitate prmstair.

Du

ly.ylr/

Sedetaiios (juosdam ex CaPrcni indicaf Henricus Fiorez (IS). argumeiilum vero jirxcipuum (idrersario10). "

poenitentisE reccpisse

noscunlur
el

vitfE remediujii.

AV posf pinra

Eccc. in

Ancyiilani antiquam

quantum valui. concilii plenam auctoritate sen-

rum haud improfxdnie responsum oppouitur ab

Arevato
stoia
f

hidoi-i
iiliis

iti

Ccternm,

si (piid vidco (sic ilfe) epi-

tentiam sacris testimoniis plane explanavi, ostendens eum posse roslaurari iii proprio honoro (|ui

fljuit

bcriptis
f-rpfesstf

ad Massonatii non

soiuin in se spectata Jsi-

doro inaxime digna est, ficd etiam nihil exhibet ant iibris de OfficHs ecciesiasficis aut episfohe ad llei-

per piunitentiae satisfacfionem novit propria d(.'licta deflerc qui vero neque luget qua; gessit. sed lugonda slno ullo pudoro roligionis vel timoro
;

iadium contrarlum. Omitto lianc ipsam ad IleUadiuin cpisfoiam aiiis spuriam, ei gravioribus fortc rationiims, cidcri. Certe non esi epistola ad Masso-

divini Judicii

pristinum
:21. "

commiUit.enm nullo modo gradum rostaurari.

sibi

po.sse

ad

Doctrina ergo hidori,

est,

undiquc cohie- ntcuineadcm

vel qitodvis
facile

nam

rejicienda

(juia contraria

esf

ejnsiolas

ad

rens,

hxc

emn qui per carnis lapsum

[!) Tom. VI, Mansi, lom. X, p. i7S. 563-565; Migne, P. L., toiii. LXXXIII. p. 890. (3) Cfr. infraAnnot. i ad cap. xvii. f4) Esp. Sa<jr.. \.au\. XIII.

(1) Agiiirre. p. 3U.D

p.

-247).- (lO)Ibi(J..

L-ap. 104, n.

1!) fp.

:J83).
ifj,

n.

(Illlbid.,

p.

i-ap. 107, n.

lS(p. 419).
(13)

203-205. opp. toni. 1,

p.
(fi)

p. 39^i).
(

(13)
(p.

Ibid., cap.
n.

9 (tom.
p. '261).

Ilml,. cap.

(5)

hidoriatia. cap. 73. n.

U>>2
p.

(Isidori

14) Ibid., cap. 98, n.

m). (15) Ibid.,

%.

(tom. H.

I,

p.

030 sqq.; P. L. toni. LXXXI,

-11.

Ibitl..

cap. 43. n.

+95 sqq).

11,

(p.3(H).
n. 4 (p.

(7) Ibid.. nn. ^8, 30.

(9) Ibid., cap.

(8) Uii.i.,

(Ki)Ibid., cap Esp. 39i).

(18)

105. n.lG(p.399).

cap. 103, n. 25
(17)
Ibid.,
i:J8.

Sagr., tom. XIII, p. 203. n.

n. 31.Ci'r.cap. 4(i, n.

12. Novemims tomus

91

11.

^4 (tom.

(19) Isidor., cap. 73, n. 1.5-IS (p. fl33-fi35).

I.

.10

aiiud

314
AucrORt^
C. D. S.

DE

S.

MASONA EPISCOPO.
famen
jiro

dujmtatts ma- (p-aduiii awisit, recuperare ilhnn nuJfo nnquum iempore posse nis/

almdgmve deUciinn

tempore

reniissionem.

et loco uli(piaui non refiKjH sereriori iiaque illa in epistola ad

dignos posnitenlia' fructus faciat, ut pcr emendationem riiai renwdiifm recepisscnosratiir.Qnare loc. negligit rccta cii. dc Offic. eccles. rar///(//7 ; Qui
facere, dcsinat recta docere. Prius enini semet-

Masonani
24.

recessit Isidoriis ei indnhjmtiori, cannni'

Anci/rano prcssns, searrommodavit.

Jam

itaqne his rationihus

sufis,

nt nofns

ixcalnilteiiu.^i

ipsumcorrigeredcbet

(]ui

alinsadbcnevivcnduni

videfw, romprobata prxdictx epistolai authentia, inquircndnm rsf quonam anno ea missa fuerit.

Masoiijiiu

admonei-e sludct. Quod si in epistohi ud Helladivm Corduhensi episcopo perj^etua posnitentia imponenda indleafur. forfassc f/rariora qua-dum
crimiiia id fiaqilabaut
:

Data
martii
rieus

lcfjitur

iu

suhscriptione

pridie

kalendas mndmu
ria

,.

,./.

anno

tertio regni Witerici regis (i). IT/V^fcsfe

:31,

e.Tcesttiiise.

dirifur cnim (}e aMilndini:

flagitiornni

G41,

autem rer/nare rwpit, anno iinperii Maurieii

hidoro
id est

(i), jki-.i

dirie

rhri-

honoris in profundo
dcniersus...

flendu

ruina

sfianse

Lugeal animn?

sua? statuni,

queni

603.Scripfa igifnr fiiit epistola anno 6'0.'},si Wlfevirus mcnse januario aut fehruarioGothrjrum

tanto pulrodinis ca-no inquiiiavit. Innuifnr fameu

regiu potitus est;

anuo

(iOO, si

post nienscni fehruaulterius colUgifur

locvm
tas.se

esse posse restitutioni,

cum addiiur

For-

ritim recjnum capessioit.

S.

Ef inde

porriget

illl

nianuin (jiiandoipte Spiritus

sanclns, nt pcr dignani satisraclioneni niereatur pecc^\Qfamvcm\S5\QneW[. Prsterea aliud est quod pmnteutia in}uneta csset pcr/ictua ex parte pcenitentis,

Masonam adhuc in vivis fuisse auuo tiO') vel (iO/j. Non diu famen inde snperrixit : nam hinocentius ejus successor subscripsisse lec/itur
(>10

constitntioui

Gundemari
(^.i),

vegis de

anno primatu

uf ita loquar, quia

ipsc

jure rcparationeiu

errfcsia; ToleJanoi

c(

qnideni secujidoloro infer

ita receus

exiqerenon poterat,aliud quod in potestate episcopi

vel concilii essef preshyferuni ref eptscopuni fapsuni

quatuor metropolitanos ac proinde non

dignitatem
rel

qni pcrufiaria pouiifenfi^

/niisset,

et

couirHionis sigua pra;-

ex

indulgentia

ad prisfinum

gradum

admitfcre.

anno qua die ohierif, ex doeumcntis geuuiuis adhur non constat. Id itaque soluni induhiuni manet, Masonam jam fui.sseepiscopnm anno 573, sed/sse
adeptus.
certo

suam

Quo autem

eomilhri
noti possit.

^"i.

Jlactenus Areralus,cujusrerbaintegrai-efe-

saltem nsque

ad annuni 005

et

e viris excessisse

reuda duxl, quamris ri^n re.tponsionis uon onnii ex parte admitfani. Admitto scUicrf, quod praici-

ante

annnm

610. Quunique ex Vita ejus disranms

eum
eum
rit.

percenisse

puum
et

est ,

u iilla

es\'ie

inter epistotam adlielladiuiu

profecto

non

cpistahnu adMasowainfalem contradictionem ut earum afferam .-ipuriam censere oporfeaf; non

circa

ad decrepitam usque xtatein (4), nndtum a vero aherracerit qui annnm 530 nafum, circa annum 510

episcopalihus infuUs fuisse decoratum existiniave25. Frxterea sutis ecrto auf profmhitissime dcfi-

admifto doctrinam

Isidori

in

ufraque

ita

sibi

uiidiquc roha:rrrc uf qiiam in priori proposueraf, in

altera

M.T>iill;i'

nullatenus ah ea deflexerit. Censeo itaque

nire Ueet quo temporc gesta

tibus in

siiit

quai ultimis capi-

rxiliiim
iiiitecteiidiim
iiiiiio "iH^,

Isidorim prius severiorem illam sententiam secn-

Vita S. Masona& leguntur. Imprimis vix

c.^.sc

tum

essc et proposuisse qu;e sacerdoti lapso

oninem

ruiquani diihiuni

potest qulu saneti episcopi

resiitutionis speni adimeret; posfea vero,quiiin ipsi

exilium iuncctenduiu

slt

magnae

/7//

persecutioni

objeetus fuisset a

Masona canon concilH Ancgrani,

niiu atfcnderat,
iit

quam

iii

Hispaniis christianis illatam Gregorius

quem aut nou noveraf Isidorus aut

illani

Turoncnsis refert ad aiinum quinfum Childeherti

regis seu Christi 580, in

sentcuiiam mitigurerlt

afiquo niodo

cum
vtm

qua multi

exiliis

dati,

ohjecto
sicuieicntii

canone

in

concordiam

reditci posset.

facultatibus privati,
pnli,

fame

decocti, carcere

manci-

23.

Pari modo restringendani arhitror

verbcribus affccli ac diversis suppllcils tru-

disciplina
eccfctiiE

respousionisArevali ad alferam purfeni urgumenti

cidati suat (5), cjiisque pcrserufionis orrusiofuerit

liispaniciE

adversariorum,
:

quam

ita projionit

vero ah hidoro in ejnsfola

" Doctrinam : ad UassQnnm truditam

hellum quod Hermenegifdus, heovigildi regis

filius,

de .mcerdotis

lajjsi

rcparafione discipfinx ecclesix

nuper ad catholicam errfcsium rx ariana hxresi conrersus, eo ipso aniio 580 adcrsus patreni .luunt
suscepit (6).

Hispan3i contrariam non fuisse, colUgi potest

ex epistofa Innomufii I
tani,

cum

Hoc

iiaque iemjjore Emeritse

quasdam

ad Patres conciUi Toletum ex concdio Tolefuno XIII auno 683,

ecclesias ratholicorum

invadrrc pofuit ejiiscopus

tum denique clarius ex eoncilio Ilerdensi anno 664, apnd aVios 5'M, can. 5, uhi hxc stafuuncan. 10,

arianus Sunna. Quumque aliquod iemporis sputium concedendum sit rertaminihus illis ct niachinationibus quihus ideiu S.
facifc usque

Masonam

impetiit (7),

tur

Hi qui altario Dci descrviunt,

si

subito in

ad anniim 5S2
(8)

differre licef sancti

flenda carnis Iragilitate corruorint, et Domino respiciente digne ptL^nituermt, ita nt mortilicatn

nostri exiiium. Posi

triennium

autem in

exilio

transartum
.')S5.

corpore cordis conlriti sacrificium

Deo offerant, maneat in potcstate pnntificis vo! veracitor affliclos non diu suspendere vel desidiosos piofixiore tempore ab Ecclesimcorpore segregare: ita tamen
ul sic orficiuruni suoruni Inca reciijiant

Emeritam reversus esf, amio igitur Quai omnia inde confirmantur quod itcripfor
is

Hoster stafim post

Leov/gildi regis,
sui, Maiiricii

Masona; reditum refert morfeni auteiu decimo octaro anno regni

est

imperaforls quarto, id

xrai rjiriSiiniiiV

no possint

stians:

.')8fi

diem suprcmum

rlaiisit (9).

altiora olTicia uUerius promoveri, etc. Adde Bachiarii scriptoris Hispani atnio circiter 400 epistolam ad .Junuuriuni de Rijmratione lapsi sive de

ad

26. i>fim(/r'anno VI Mauiicii, qui

II

est

Recaredi

Lupsis reparandis.
ce7}seo

Ha;r itaque eateuus vera esse

in hac re non semper

,sed

quaienus ipsius eccksiai Hispatiai disciplina et nfnque sihi fuif coii.<ifaus,

annus (Christi587), quidam ex arianis Sunna episcopus et Scggo cum quibnsdam tyrannidem assumere cupientes, detegnntur. Gonvicli, Sunna exilio truditur...(10) et anno VII Mauricii. qui est
;

fXiliiuii

i"'

coruiii

tiiiiii"

Hocarodi regis
duce, in Galliam

III

(Christi

.')8Sj...

Fiancorurn
et

qnum pferuinque iis priuiis .-^ecufis sererani .se l^otius qnam mansuetam prxbei-et aliquando
,

exercitus a Gonterano rege transmissus, Bosone

Narbonensem obveniunt

juxta

n.

(li) Uitil. lie rei/ibus Goiliorum. n Crr.supra, num. 17. 58 (iHidon opp., loni. VII, p. 1-Jli; Mipne, P. L., toni. LXXXIII, p. 107.1). t3) Aguirie. Coiic. tiisf).. tom. III, p.32+:Mansi.toni.X.p.511.Cfr.iiifniAnnol.o!uIcap.XM.
(

(4) ;'/'.
((i)

PJmer. nuni. 40.

(5) Hist.

Franc,

Joan.

nuni. 27-2'J.

Bicl;ir.

Gfr.

inlVa IV.
3^3.

lib. v,

IS) IliiJ.,

toni.LXXII,

p. StiS).

num.

(7)

cap 38. PI\ Emer..

(9)

Joim.

liiclar. (P. L..

(10) Ibid.

Carcassonensem

DIES FRIMA NOVEMBRIS.

flarcassonensoin urbein caslra nietati sunt. Gui Claudius Lusitania; dux a Recaredo rege dircctus
ot castella

315
filius

quas

occnpaverat

innito post

obviam
facta.

memoratun.

congressione Fianci in fugani vertuntur et direpta castra Francorum. et cxercitus a Gothis CfEditur... (i).

inibi

occurnt;

cum quo

cepit, et non filium in Cordnbet.si urbe

iri

.....o,

r d s

comprehendit, et regno privatum ientiam miftit. I)etw,uc anno III

Tarraconensi a Sisberto
rt.iis

exilium Va-

Mauricii, qui osf

His

tedhiio/iiis pluiie

(lamonatmiur

Leovigildi annusXVTlI.... Hermcncgildus in urbe

interficitur.

'dliganda sint

(juiJm.-i anni.-i

(jux fiisitin circn iUa facfn nur~

rdntiir in A(^fis S.

MasoniB

(S2).

ufiquc refert prxterea Biclarensi^ liercarcdi : Sisbertus interfector

serf

Paulo infead annum I

Hernienegildi

morte tnrpissima perimitur;

qitidquam
in laiidem

neque hoc loco

aut exeiisationein Hcrmeneojfenderimt Aguirrium ut

citatis
(7).

IV.

iVnni S.

Masona llormeadhcTrendo

gddi

jjrofert.

Hxc adeo
Chronicon

Hictarcnsis

negildi

partibus

adulteratum censuerit
fonjeetitra.

locis ah arianis sed grafuifa omnino

Leovii:ikli
,Vr Masoiiii
/inrtii-fps

iram incurrerit.
e.cilii

30. f.sidon,.-^ rcro Hisjmlensis in Chronico stio

S.

hidoro

liidi.^

(!('

tniiporc

E.f
cf'^'^
'**'

.^iispicio oriri posset,

S. Masona^ facile aticui hnjus exMU caiisam /'//mr

adiia:scrit

fjiiod
'"''

Hermeneijildi partihm
et ita Leoi-ifjlldi

per Hermenegilduni, Leovigildi regis filimn, bifai-ie divisi, mutua casde vasfantur (8). Et in Historia de regihus Gofltorum, Wandalornm
aif,

Gothi,

Jrispaifnsi.

san-

episrnpiis

'j'!f"''
li.'nnnu'(,iUli

iram

in se coneita-

^"("

''"'"'

J^fnnciicfjlldm doctri.nse ratholicx,

Leooi(jil(lus rero (iriaim seetai

defensorem
cathotinos

(ujeret

jn-oiium

c.st

ronjicere
cs.-^e iif

cjiiscopos

omni

conatu adiiisos

liiaic ille sitperaref.

Siievorum, cap. 49 : (Leovigildii.s) Hennenegildtmi filium, imperiis suis tyrannizantem, obsessnm exsnperavif ()) ef cap. 01 : (Miro rex Snevorum) in auxiliuni Leovigildo Gofborum regi adversus rebellem filiuin expugnarulum Hispalim
ef
:

Et suspi-

per(/if

10).

cionemillani tion

parum
a

Idem M/orus

in lihro

de

Viri.-<

illusfri^

roborare forte vldcbif u

Hisj)aletisi cjn-

bus, rajK

quai jxissim leijifur

8C.0JI0 snsrejjfa jjro

S. Ijeaiidro

Hermcnegildo legutio ad Tibe-

{\\), Leandri fratris sui natu majoris cloqitnn texens, laudat ejus soripta adversus aria-

41

rium imjjeratorem

CPanum
e<is

ut

eum ad

subsidia

prssbenda rathoUco regi adducercf. Pra.terea

ritensem ririfatem infcr
fiiisse ffiias

nos et industriam in convertendis Gothis ab eorum haircsi,sed ne verho quidem ineminif I-lfirmeucqddi
i/j.Hiu.s

Eme-

ojiera

civitates

atque casteiia

:iO. Ij).se

qiKHjue

Hermenegiidu.^ secuni contra patrem rebellare lecit (3) ro/Ugifur ex Gregorio Turonensi, (pd (4) His diebus, a!t, (id esf anno septi:

ad veram fidem dedttcti. Leander oinnino silet de Hcrmesito

s.

Lvtouh-o
fiutre,

ncgiido in sermone

quo coniersionem Gofho- hujns

Tolefano

ruin

celchrarit

in

coneilio

IH

anno

Chtideberti regis sen Christi 582,) Leuvichildus rex in exercitu contra Herminicliildnni filiurii

mo

58!) (12).
fiierit

suum
lit.

residebat, cui et Meritam civitateni abstu-

Quod autem pro eo legatione funcfus ConstantinopoU ajmd Tiherium imjm-atorcm, id eruunf e.r rerhis Gregorii M. in piwfatione
lihros

ad

aidem 582 exiUo Mason* insiijnitum fmsse supra indicavimus.

^^' ^'''"'"^''

Annum

Moralium

ita

Leandrum

(dloquentis

beatissime, in Gonslantinopolitana urbc cognoscens. cum me lllic sedis apo-

Dudnm

te, trater

tl"'.blV

f'"'-'^'

^^'"'

''.9o''>-'

ill<'

siispicio

VauLr
Jotnmv
aichirensi,

^^'^"'''''''"^*'

^'"""''"'

''"'"' et

miro coiisensu scripto-

c''c/esm.vif/:c/

Hispani

illius mtatis vel

Hermeneet

responsa constringerent, et te ilujc INJUNCTA PRO GAUSIS FIDEI WISIGOTHORUM INJUNCTA LEGATio PERDUXIT... (13). qttonam argumento
stolicte

AV

9^^^'-

<:onsilia

adversus patrem omnino

acriter

omnino ahstinenf nb eo iaiidando iiec ulius euin uf murtyrem celehrat, quod et alii scriptores ante nos non sine admiratione adverterunt (5). Joannes Biciarensis in suoClironico:

imi-irdbantveisaitein

Anno III Tibeiii iniperatoiis, C annus fChr. 580)... illius ejus

,

Leandro iiijuiictam Hermenegddo'^ Nonne mltem aique probahile est eam susceptain esse a Leandro ex mandato seu petifione ejHseoporum His/ianorum qui, quum Leander in illa jjerseciifione Leovigilillain

probatur legationem

fuisse ah

qui est Leovigildi

(Leoclgildi)

XI

Herme-

di (14) exulare cogeretur(et quidem disertis verbis Isidorns ejns frater iter ipsius C(mstantinopoUta~

neglldus factione Gosuinfha; reginie lyrarmideni assumens in Hispail civitate rebellione facta
reeluditur, el alias civitates atque castella secuni

num

exilii

sui

percgrinationem
neijofiis ecclesim
illo

dicif) {[ii),eum

rogarint td de
ret eitm

Hispanica: confer-

imperalore, qui

tetnpore

pariem Hitesti-

contra patrem rebellare

yincia Hispani;e
joris exitii

facil.

Qu^e causa

in

pro-

spani^ adhitc obfinebat ? Ifaque, qitamvis ex

inonio S. (jrcgorii

tam Gotbis quam Roinanis maluit (6).

M.

(10) admitterc Vtceat

Leanin

quam adversariornm infestatio

aufem Hermenegildi hisforia

drum prsBcipuam aliquam partem

eumdcm
ttlferiiis

habuisse

i^e reliqna

hasc tan-

Hermenegildi conrersione,at nidla ratione sequifur

tum

tradit liiclarensis : Anno VI Tiberii. qui est Lcovigildi XiVantius... Leovigildus rex exercitum

Hermenegddi adrersus jmtrem

Biclarensi, Isldoro
et

rehellionis fuisse jiarficijjem.

adexpngnandumtyrunnnmfiliumcolligit. Anno primo Mauricii imperatoris, qui est Leovigildl annus XV, Leovigildus rcx civilatcm Hispalenseni
congregaloexercituobsideletrcbellemfiiiumgraviobsidione concludit. AnnoII Mauricii imperatoris,

3L

Cifafis

jam Joanni
licet

..t

l.eDita

Jjeandro adjungere
len.sem, qni
legisset

quum

lev/tam nostrum EmeriGregorii M. I)ialo(fos ddigenter

noatro
limeritensi,

(17),

silentio texit,

non solitm HermenegHdi historiam sed, quod maxime notatu dignum est,
et

qui esl Leovigiidi

i'ex, fiiio

XVI annus... Leovigildus Hermenegildo ad rempublicam commi-

erordia Reccaredi rcgis refercns

manifesfe assnmens,
ita
et

verba Gregorii

grante, Hispalini piignando ingreditnr. civitatcs

menegiidi mentionem

tamen hsc mutarit ut Herlaudem supprimeret. Dixe~

(I)
.\ix.

Joan. Bicl. (P.

L., torii.

LXXII, p.868}.

[2)

Capp. xvin,

(3) Joan_ v!,cap, 18.

Bichu-.. cit. nuin. seq.

(4) I/iat. Franc, lib.

{.-])

OfV. ArevaIus,/.s/(/orm.c.ip. 79. n.iiV-tl

(P- L.,
t-(in

toin.LXXXI, p. 553 sqq.); Gams, Kircfieiiycsch. Spanifn, tom. H. part. ii. p. 1-5. (6) P. L., toni.

(10) Ibid.. p. 1082. - (11) Ibid., p. 1103. - (12) P..L.tom. LXXII. p. 893. (13) P. L.. tom. LXXV. p. T0.). (U) Cfr. supra num. 2ii. (15) Isidor., De viris illitalr. cap. i\ (P. L., tom.LXXXIII. p. U03).--(I(i| Dialo</., lib. 11!. cap.31 (17) Cfr. PnFfaL in capile (P. L.. tom. LXXVII. p. 2CT).

I'XXII, p.
lc"n.

8tiG.

(7)

Conc. Jlisp.. tom.

n.

LX.XXIII,

p.

10.^5,

tl7.

III, p.

310, (S)

P. L..

lotius libelli.

(9) IbitJ.. p.

1071.

--

rat

31C
AucToitE
C. D. s.

DE
miupp
Grfi/oriiti^
:

S.

MASONA

EPISCOPO.
.

rat

Post cujus

(Leoviyildi)

perpetuain acquisivit
ejus

crudcliterquo c corpor.(lctcnta.

niorteni Rcchareilus rcx

-scd

non pafrtui pcrfidum, FHATHEM MARTYHEM scqucns. nh arianae liaereconversus est (1). Emeritensis vero Post cujue' crndclissimam ninrtcm ve-

anima resolutu, perpctuis pivnis

sis pravilatc iioafer (3)

:

percnniter catcnis Erebi niancipata, Tartaris non immerito tenctur rcligatapicibussemper bulliontibus uudis arsura.
32.

non patrem perfidum. sed christum domisum sequens, ab arianiE hsErcseos pravitale conversus est... AVr profecto huir scriptori acrommodari potcat responnerabilis vir

Rcccaredus

priiiccps... qui

A>

ftis iyitiir

omnibus

saiis litiuerc videfnr

"laxauc

quain
tiris

parum

arriserint episcopis Hispaniai cathoej>m-ojii:t

Herinc/icfjildi coiisilia, nec alitcr eos scnsissc

qvam

Grc(p)riiim Tiironcnscm, qui

ultimam Her-

Uiapnuim
'**"'"''"'''

sio qtta

vim argmnenti ex snpenoribus testimoniis

videliret,

menegildi cladem, qua in

manus
:

deducti aliqnatemis cliiderc nonnidli ronafi sunt,

narratnrns

Ita

exordltur

patris sui venit Igitur cnin Hermini-

Biclarensem

Isidorum

et

Leandrum

de-

childus, sicut supra diximus, patri infcn.sus essct

territos esse reve^-entia

Ihccaredi regis ne de ejus

et

etincivitatealiqua Hispaniae
derct,...
vit
,

cum

conjuge

resi-

pafre dcferius loqucrcntnr. Nani anrtor noster

diu posf Ueccaredi obilnm
scrijisit et ita

Lcovigil-

patrem ad se cuin excrcltu venire co<'tioconsiliumque iniit qualiter venientem aut

dum

sugiUarit ut ejns fama: parcere roluisse

mdlo

ropelleret aut necaret; nesciens niiser judicium

sibi imminere divinum, qui coiitra genitorem quamlibet hajroticum, tulia co^ilaret {'ii). 1'nde

modo

siipponi possit. Speciminis grafia rceolamns

qua: at/afis

modo
:

verfns pramiftifur

Lcorigddi

mortis descriptio

Igitur

obessot, magis perderef

cum non prodosset sed quam regerel Leovigil-

(leniqne

idterius

concludendum

(quo

tota

hsec

nostra disputatio tendebat)

jectura opinarctiir aJiqnis

noribu.s

dus Hispaniam, nec quidpiain de flagiliis vol facironumerct quod non proprium sibi dcron-

quam improhnhUi muMasonam oh jjrctstitum

fuisse.

Hermenegildo farorem in exilimn pulsnm

Cefera rero quo)
afferri possunt,

deret, desorens

ctus ipse a

usquequaque Deum, inio dereliDeo, regnum simul cuin vita infoliciter

ad

cjus historiam clucidmidnm

infer

commodins

Annofata ad rjns ^

perdidit, gravipsimoque

morbo Dei

judic-io corre-

Acta expedire licebit.

ptus vitam tu^di^simam amisit et

mortem
|:i)

sibi

(1) Dialoi/., Uiv.

til. rJ)Xiim.

:J7.

Hiel. Frouc.,

Iil>.

vi, cap. 43.

DE VITIS ET MIRACULIS PATRUM EMERITENSIUM

e vod. Aiiidvntiw
In editione nostra adornanda haue
codicem qnoad ea omnia

regiw rer.

/list.

Malritensis
nt

^^\

normam assumendam duximus

quam proxime sequeremur

aut saftem, ubi snhinde aliqna emendarc, nf seiisus infelligi posset, necesse fnit, ddigenter lectorem adjccta nota id moneremus; rationem rero scribettdi voces librario seu ejus tempori et regioni jn-opriam et a recentiore
(2)
^isu

qux ah

Ipso aiictore scripfa jndicari

jmssunt

ahhorrenfcm non imifaremur, cimfenti hoc loco summatim indicasse

Yidcficef litfera
est

qnxnam hujns
rocitm
(rel

qencris in

codice nostro adrcrferimns.

pro dnpUci littera pru conviviuni condiibium ^jmssim ctiam occurrunf forma; Eolalia, aliquantolus, lucolomis, adulescens, ayo. Frxterea fereubique legifur in codice nostro elegere, baselica, pro eligere, basilica et contra dehgare, religare ^ jn-o dolegare, relcgaro utramque hanc posteriorem formam in textu nostro scrvarc risum esf,
et

h passim supprcssa hodiernus, hyems, herba. apprehendens, etc, non tamen vocum
ae scnptiim
est

initio

si/Ilabaram)

homo
:

hora

simplcx e

(licc,

ctiier, prefatio,

ctc.,)

j)ro mihi, nlhil

mici, uicil

quum aliqnando dufnum

forinain

rideri jiossif

qnemnam
editionlhus

projjrte vocis

sensum intenderd scnptor, itemquc

in codice
(rel

Emereta

(Enieretensis),
c

qu^ passini pro vocabulo urhis

adjitnximus

uswyata
ijjsi

est.

Variantcs

lecfioncs
susjjicio

sujm-ioribus
alicnjus

eiiam raro

j)roposnimus)

fantum nhi
corrigi
deniqiie ubi

occurrit

mendi

j)er lihrarii
'

oscitantiam admissi qitod

insignis

Ularum ope
aui
jn-a'berctur

ijueaf,

ant

iihi

indc

scnsus

alicajus vocis
cditoribus

aut sententiai

nimis ohscurx elucidatur,

e

aliriijifs

lcrfiouis

ah

alUs

recejitm

codice

nostro

emendatio,
Distincfionem
ediiiones
ef

fHuIos
et

capUnin

Thomx Tamagi
iu

ar parfifionem jjaragraphorum serrare visum est seeundum Henrici Florezii, quo facilius inter has et nos-fram collafio insfitui
illas jjassim

raleat

ef

nostra rqjeriri

qnz secundum

citatu leguntur.

In tiOMINE

DOMIM IXCIIMT I.IHEH IJE VITAS MmAOLMJS CATHCM EmEKE'IENSU'M ((.

ET

rius, inllaiiiiiialns paracloli

oharismato Spirilus.

Dialogorum
nis h stylo
:

ui libris veridico edidit pr;oiiotatio-

Proioim.

Prsefiitio

hujus

liiiri.

Virorum o:lhodoxovcra csse

^

quae olim scilicet omnipotens

Deus

servulis per suis sibi beneplacills propler hono-

runi, maxiinctiuo catholicorum, prorsus

rem nominis
bet ob
^

nullus ambigeat

miracula. qua>

sanctissimus

egregiusque vates

Ronuma:

prajsul urbis Grego-

sui palraro dignatus est. No quolihoc dubietatis quispiam sestuet animo luod priscis jam temporibus gesta osse vldeaii-

Prffif.

,/ ,,/.

cfr. Voiiim.pnii..

num.
pia-v..

14.

- co>i.

iiuii. cl

sic pu>^si,. Cfr.

Cowi.i. j,rie,

..

iOid.

''

vod. ab.

(l)Fol.212'

sqi,. Cfr.

supia Coniin.

mun.8.

(2) Cfr. ibi.i., iiuni.

U.
tur,

DIES FRIMA NOVEMBRIS.

317
ef i.on

tur, ac fortassis
(let et

fidem plenani niininie accomniovjrum, [vas]

^

pi-Eefatum sacratissiniuni

quippi- ainbiiiusini, foret, ii.imo stdsum es sula visitn.eAngusfi

veftc

parum

in-

KX Ms

electionis,

sacrarium Spiritus sancti, aliqua vanis

pra^tendere

ac nebulosis vcrbis fuscasse opinetur, dum luce clarius evangelicse auctoritalis voce cunctis manifestetur
e

argunmitum

opcrari

c.

Dominuni scmper operasse ot hactonus Quamobrem, ut oninium legentium vel

Gregorio M. fribueiida eirra minicnla irlafa i,i Dtahgorum libris, quniu eoiitru opfime prucedat

pnrriefficacissimum quo coufirmetur fide^

(/

audientium fides majori credulitatis robore flrmetur, ea liodiernis teniporlbus in Emoretensi r/ urbe fui.sso mxrramus, qua? nnn rclatu alioium agnovimus, noquo finctis fabulis didicimus, sed
auribus nostris audivimus, quos o corporibus niirabiliter egressos " e ad Eetherea ' regna pervenisse non dubitanms.
'

argitmentum si totum lihrnm de Vitis PP. Emeritensium compi-ehendat. Solum rideo opponl posse (tdverhium \uniihmGv,q,io ei\iefur
significa,-e scri-

pfor homiuum qiiorum auctoritate nititur mortem insignitam fuisse mii-aculo : id autem
r.enit

opfime eon-

qufe

ipsi

eos rofcrentes

Augnsto puero, at supponi non

putesf

quoad
aliqua

eos multos qi,i ipsi vck-rvQpotuerunt ea qnaisequentibus capitibus naiTut (G). Confrudicfioi,cm
difficultaie

non carere haud

et

infiiior,

prxvalere
co-

tamen adcersus a,-guinenta qux ex antiquitate

ANNOTATA.
u
et
cil

dicis,

ex duplici inscriptione
ifa

ex tenore prxfatioillud niirabi.^tincfitafem

nis

deducuntur non puto, ac proinde

iutelllgendum
e.risti,no

iiter

uf

Th. Tamai/t/s

171.

tiuaeditione: Libevdt^
et

Vi\i\

potius quuiu prodigia siguificet.

miraculis

Palrum Emcritcnsiurn,
:

hanc adjif

in aliquot VitaiPP.Emeritensium;w'f/;;/ffcc;/;,.w/v>//:o^^j7W((

notulam

Itti

m omiiihus fere mss.,

PARS

PRI()[{.
I

g qux eam qnam Dialogis snis D. Gregorius Magmis prsfixit reprxsmtat, quem se ma.r,ime imifari
testatus est Emeritensis noster initio hujus operis.

GAPUT

I.

Gregoriana insvriptio
racuiis

.iie

se hahet

De

Vita ot mi-

Augustus puer,
siiP

ruinislor

ocde-

vitis?
libri

Patrum Itallcorum. Sed de vita/^r un Pro vita Gregorins Turonensis ^n-xfatione

sancta?

Eulnliie

Eniori-

dc Vita PP. sni seruli, quuiii ait : Qureritur a quibusdam utrum Vitam sanctoruni an Vitas dicere debeamus. Agellius autem et alii philoso-

lonsis,

niorilurus, por visio-

nem
i.^Ioria\

ducilur

:ul

Irihuiml

phorum Vitas

dicere

voluerunt. Niini
ait

Piinius
:

auctor in tertio Artis granimaticie Hbrn

Vitas
Tncipit
i)e

antiqui cujuscumque nostrum dixerunt. Sed grammatici pluralem non putant habere VrrAsi. Undo nianifestum est molius dici Vitam Patrum quain Vitas quia cum sit diversitas meritoruin virtutmnque, una tamen omnes vita corporis alit
:

obitu

rirEiuiLi

nomi.vk ahgusti

'.

r uerulus quidam non

ut plonius dicani,

grandl adhuc

{elati' ot,

Augmtn^
i""''"-

eph(i;bus,

nomiuo Augustus,
cuni
cctoris

tamen ohfiuuit usus iii Vitis Patrum, de qnibnsplura H. Hosweijdus prolegom.I in Vit. PP.
in
(1).

mundo

Pro

Vitis

insons, simplox

el inscius litcris,

''""'''["'
^J'

coasvis ac sodalibiis

suis puerulis fideli Kulalia^

mente
ser-

/!l;"

domo

.w

ogre^nai

virgmis
ei

mi

,,.Ao

b Ilanc voccm, ut notavit Th. Tauiagus, mufuatus c^it nosfer ex Gregorio pra-fat. lib. 1 Dialog.:

vilii

ininisteriuiii, quoil

a pntposito

celhe

dfcuml,eiis,

QutB jam prolata sunt melius insinuo, sl ea qiia; per inquisitionem ae responsionem diconda sunt.
sola

venorabile viro fuerat deligatum, perageret /j, repente hunc contigit jegrotasse. Cumque ad cum visitandum, ut inori - est. multi ainbularont,

''

nominum

prvenotatione distinguo. Sed apud

e.^tf

crebriusque ipsoporgorom,accidit uoctc (piadaui,

explicltis vigiliaruni soleiimiis(nain talis

Grcgoriuui seusus -magis pcrspicuus

loco. c

quain hoe

ineadem.

sancta ecclcsia

mos

est, ut

hyemis temporc seor- ^

Manifesta allusio ud Joaii.

V, 17.

sum

oxcubiie ot scorsum matutinuni ofliciuni,

De Kmcrifensis urhis laudihusfiisi' agd Thom. Tamagus de Vargas in Apospasmatio de rebus

d

lacto iiitervallo

modico, adnitonto Domino cole-

bretur)

quo

igitur

tempore

intervallo

ad videniii

Emoritensibus hujus lihelli editioni siihjecfo (3), ef Ilenricus Florez in sua JHspunia sacra (3). Il/ud
prsBcipue

dum

euiu porrcxi, ingrossusquo

collaiii

tpia

ad rem

nostrarn

notandum

esf,

Emeri(!).

tant fiiisse mefropoliiii proriucix Lusifani:e, cirileiii

qiiidem ii/dc a fempore Augusfi iiuperutoris

vero

ipsoinstratu rocubabat, cuuclos qui aderanl ila ropperi soporc depressos ut nullu.s eoruin ad moinu fuissel exporgeiactus introitum Iiinion vi_To, quuLi ibi acceu-sum orat, extinctiini invoni.
;

ecclesiastieam

Jam

ante

medinm

spc.nlum

IV

usqne ad finem seculi VII {{')). e Facile adrertef diHgeus lecfor qnantuui intersit
(5)

Qui protinus oiimos ante eum jacentes consurgere munui, ct ut lunion, quud oxtinctum fuorat,

donuo accendcrctur imperavi; adhihito(|uo mox

iumine pnefatuin Aiigustum quoiiiadiiioduui
berct sciscitavi.
lia-

infer lectionem antiqui codicis S.

ferentes....
et

yEmiliuni eos re-

huctenus vuhjatam eo referente....

prxfufio non ad tofnin Hhrum

At

illo

inquit
vitts

Equidem, quanium
ita

quem

e corpore mir. egressum. Si posterior adlicec

ad

jn-^Bsentis

pertimt

spem, fateor

Jam

viitfafnr,Jam
specfat, sed

ad solnm iniruculum cap. I iiarratnin, quod omnino improbahih reddnnt tum duplex titulus illi inscripUts tum ipseprxfationis tenor. Nimis
* otii. cnd.

omncs rorporis mei arfus rrsolufos, u/ nihil ririum omnino artuhus meis rcmanserit *. Quaiduni rero pertinef ad spem rifui xferna:, non .'<olu,u speut /lahere megaudeo, rernm etia,u ipsiim lito! xte,'nx
Num.
moris.

^ etl.

mir. egressum.

eu leferente.
cod. etlieia.
ji.

^ pU. (lueiii

e curjiore

"^

^
1.

'

cod, Agusti, rt
teiiiporis.

lla deiiiceps.

--

^ eit.

etf,

II.

rnos

i>e/

cod, arlus

mei remanserinl.
II,

(2)P.
86s(iq.

(l)Greg. Turon. Opp.,

L.. toiu.

HWlP.
I(i3

L.toiii. LXXl.]..

laW).

11.35 (p. 148); Ganis, lurchenifesch. Si>aii., loni.

[..

LXXX.

p.

sqq.

(3)

Tom.
IlmL,

Xllf. \k
<iip..S,

i^a

part.

i,

()

Gam?.

toni.

parl.

ii.

p.

:iI7>221.

(7) Cfr.

_(*)

ihid..

cap. 6 (p. S3 sqq.).

(5)

nn.

0, 7, 9. etc.

auviorem

318
aiictm-em

DE

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
heo.

Dominam Jesum Christnm cum antjelorum caterms atque omnium sanctorum innumerabiles muHHmVuics we vidisse confHeor.
pisione

runt omnes

Rursmnque consummatojam conririoprocidr-- D et adoraverunt eum ; idem henedicens

eos rex permisit abire. l/Us vero abcimtibus, tra-

Jem

Chrisii
r(

Dunujue hfec audissein, statiin in stuporcni vcrsus vehementer contremui, atque ut mihi
^^^^^^^ ^^^^ vidcrat sjngillatini narraret depre-

hebant ad tribunal ejns nescio (ptos homines vodfe-

aftgeloruvi

Ad hsec inquil ilie Tcstor Dominum raeli ct terrse, me Ubi phantasticam visionem niillam referre; sed iif ma<//s credas, fateor eiiam tibi me hac
cavi.
:

magnisque u/ulafibus eju/antes. Quoruin Truhifcforas ma/os servos: non sunidigni videre faciem meam. Qitod cum diranies,

dum

/'OccH aitdissei,ait:

xisset, tam celeriter nimiruni abstracti sunt, ut eos plenius non potuissem videre neque cognoscere.
;i.

nocte

minime dormire. Et
:

dum

hEec dixissef,

itu

loqui exorsus est

/'"/

in

loeum ama-num, ubi

et

mihi diras

Uursusquc sciscitans dixi Qutaso, fili^ ut si a/iquem niagnum indisti ibidem de his
:

"c snnctonitn
vccreatHs.

erantmulti odoriferi ftoreSjherba; viridissim3;,roscE

ttr lilia ', ct

qui no/ns in hoc seculo cogn/ti fiterunf

ct

Jam

de

cQronx ex^yemmis
et

auro miilfx,

velu

/lofoserica
<jore

innumerabilia

aer

tenitis fiabrali fri-

flatu suo cuncta refritferans. Ibi etiam ridi

sedes inniimcrabiles posifas ad dexteram Ixvamque,

/n

hac /uce arcessiti migrarerunt ? Ad ha^c ille ait Bomincs quos ibi vidi/ongc crant ab hishominibus (pios videmus inodo ; nam aJiaforma et a/iohahitu decorati sunt omncs. Deindc snbjunxit Postquam
:

mcdio vero aedes^ mulio sublimior

; ibi

jiosifa

pro-

vero tra:rerunt illos homines foras, siirrexii

ceteris /nt/chrior

ille

minebat
les,

namcpie adstahant pi/eri inniimerabi-

dominus de
editxit

sita

sede
in

et

adprehenaiiKjp-

omnes ornati etpulchri, prmparantes mensas et eximium : non dr qaolibet pecude, sed tantum de aUiUbus * omnis paru/iafur fercu/orum copia ; et omiie quod parahatur erat candidum
convirium

dens

manum meam
ei secits

me

horfum

nissimum, uhi erat rivus, in

coloris

<pio erat aqita vitreiipte

rivum ipsum
-

fiores multi cf si/lvas

'

instar n/vis,
rer/is.

ef

prcestola/mni adrenf/im doinini sui

aromutum fragrantes siiuvifniisodori/ms. Ac

in stratu
4.

redolentesque

diversis
ve-

sic J/ixtu

rivum ipsum

Tuni dcinde cgo indignus. opcrie pretium

illo

nienfes pcrveninitts usque

ad locum quousquenunc
pituhH,

mihi arbitrans fore tantse

retercntc
secro
:

audir-em, aio

dum
;

istitd

miraculum si plenius ad eum Dic mihi, obqtwd narras parabafur, tu qu/d

rei
:

meo Jacens

video.
i'i

faciebas?l\\e vero raspondii: O^nnibus jjedes oscu-

Hiec mihi s;ppe memoratus puer, multis coram positis, retulit. Quamobrem ego indignus et omniuni peccatorum primus, levita Christi,

jiost iitortf.m

sitain iflorio'

iabar

et

i//i

dicebant

Bcnedicfus Dcua, qui

te

quemadmodum
licet
aliis,

narravit scribere malui, verbis

fotsnpparrt.

/jenc ttdduxit.

Dum

/H'.ro

hxr

dicerent,

et

oinne mi-

nisterium prspararent, subito advenit

titudo

ingms mullapidibits

rnndidatoriim,
ornati
et

omnes auro

et

ipsis. Post hset vero cuncta quse audieram sanctissimo viro domno et abbati c meo nuntiarc procuravi. Quibus ille

sensibus tamen

pre-liosiH
et

coronis

rutilantes

rcdimiti,

una

acies ipsiits mulfitudinis

ad dexteram,

alia

vero

ad

lie/mm

partem (jradiebafur, afqnc

rct/i

ita a/-

trinseeus proj)erantes
e:cliibpliant.

sno ineffabilc o/jscqiiium

semper moris cst, viscera pietatis quantocyus ad eumdem Augusturn propcravit, atque inhianter quii- dudum narraverat, ejus ex ore audii-o cupiens,quidnam vidisset
agnitis, ut ei

repletus,

In mcdio autem eorum. veniebat vir

sciscitavit ; atque

splendidissiinus nimi/tmque

puMierrimus, forma

nihilo
vit.

ctis,

decorus, aspectu t/loriosus, stafiira procerior ciin/urid/or solc, randidior nt/^e. Cumque pervenis-

idem Augustus quse prius dixerat, minus repetens ejus sacris auribus intimaDeindc almo ae beatissimo viio cuidam Icvitte
fratribus

universisquc

se

percontantibus, quje

sent

adpraiparatas sedes, sedit pulehrior

i//e

vir in

paulo antea dixcrat repetebat.

nitentiae.

Nnm mox

coipit

eminentiori loco, ceteri vero procidentes adorantesqueeum resedcrunt^ in se/H/ms siiis. Stafim deni-

animus ejus flagrare dcsiderio pcrcipiendieprt?-

Qua

'

confestim accepta,

que benedixit omnes; at it/i adoraverunt semel et iterum ac tertio. Dein ferculorum pr&paratio apposifa est
illis.

sem atque ad
virginis, qua;

dum ego abisbasilicam sanctae Mari;t scmper

inillibus

quinque
(/,

Dum
:

ab uibe Emere-

i-cep/sscnt

epulari, dixit

ille

tensi

distat

gratia orationis properassem,

spcdosus

vir, cpii

sedebat ej:celsus,

ad

eos

fjiii

cir-

cum adstabant
re.ymidcrunt
a
:

AUquis

hic rusticus est ? 1/ti vero

quam nam ^

etiam basilieani vulgus sanctam Quintilihactenus vocitant e, inde regressus jani

die,

Adcsf, Doni/ne.

Tum dcmum

illc

vespcrescente

eum derunctum
erat,

reperi

et

ait: Fraisenicfur conspcctui

lom/e,

ef

intue/iam,

et

Ego auicm stubam conspiciebam : dumque

mco.

pra^scntatiis fuissem cjus obtutibiis, rwp/ ir/icmenter coiitrcmcrc. l//c vcro dixit mihi :

Nu/i

tiinere,

fi/i.

Trunsi post srapiilam meam,

:

et

hic sfa,

Et

udjecit

XoU timerc. Scito quia profccfor t/ius ero. Nunquam tihi u/i/juid deerit. Ego tc scmpcr pascam,

minime ea die sepultus est. Se(|uenti vero noete, dum ipsum corpusculum inliumatum in cellula qua defunctus fucrat jacerct, intcmpcsta nocte idcm Augustus alium puerulum sequEevum * suum, nomine Quin-

quoniam jam vespere

ego tesem/m- vestiam, ego te omni tempore protegam eyo et nunquam dere/inquam. Illico iiamq/ie tie eodem convivio escam poculumquc, t/wilcin m/n-

nomcn voce magna vocavit. Gujus voce audita et cognita, quidam pucr simplex et verax, nomine Veranianus, illico surrexit,
ti!i;mum, a foris per

egressusque foras ipsum

Augustuni

in

albam

p/cns nmni

quam vidrrum, mi/ii tribucre Jussit qiiod suscicim Jiicunditate /)ercepi ; et vere fafeor mc ifa cibi illius gratia rcfectum iit deinccp.s
:

videre stantem pronieruit. Sed pavore perterritus propius ad illum accedere non prsesumpsit
cujus faciem niveo

mento

aliam uihil /n-ster

ctbum.
ista
Itjifiir

candore vidisse cuni jur;itestatus est. Alio vero die corpusculum

i//uin

numptam desiderem
mihi
:

cjus ex

more

in

basilica sanctissimai

virginis

cxplicifo convivio ait

Am/mlet

cr/s, nf

multifudo et a/iam viam :tu mecum profecturus fibiostendam vivariolum ^ nieum quod ha-

dominse mete Eulalise sepulturse est mancipatum.

Niun. 2.

cofl. liliK".

s cod. el.
'

>

fnusiimn.corr.
ti

alliliis.

cod. setlis.

cod. residenint.

tvd.

Num. Nmn.

3.

ita cod.

fdd.;sed forte,
eiluxit

ctps.
4.

tit

conjiciimt

TamayHH et

Flortz, hqendmn
,,'teii.)

viridHiioluiii; paitlo
(/itu
:

'

ita cod.

'

namque infra (,mm. 3 posl

liortum amtpnissimum.

in-

me

tisinam.

cod. qui.

cod. fiaglantes. cad. Emerentisi.

-

el

sic deiii-

cod.

Quin-

citd.

et quievura.

iii

ANI^OTATA.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

m
k'X
IU>,

AJMSOlAJA.
laliw, ita ut

hones vrungerorum seu ante seeuhan XlI^uHa,

""'''"'"'^
''''^l^'^'

a Donium hancfuisse adjacentem ecchsls S.Kuex illa ad erclesiam pateret aditus, eamque depututam fuisse hahitationi clericontm ecfacHle constat tum ex multis tum hor foco ex contextu,

>fierana Hierosohjmitana' anti'"'""''

^'>'^^

'^'"^'''^

''^

'""'''*

crueis iu Orrideutah

clesiiB inseri}ientium,

aliis similibus exemplis,

documenta memorant. Flore>ianx f tamen conjerturx aham qux illius vorabuh rfifionem reddnt substituere non iuvenio.
^w/a.s- ulfa

vbi paidi) inferius ait scriptor se

drca mediam

nocfem, brevi intervallo tenqwia inter celebratas vif/ihas etofficium mafutinumusum esse ut Augu-

CAPUT

II.

sfum Ecgrofanteni

inviscref.

L/nca sequente dcsif/nu-

hoc nomine,inteU.i(jere odis conclave de quo concilium ToJetanum /K(h, ufd

celltB, nisi

turnomine

Monachns Caulininnonsis
Enieri(ani
nu)nas(crii

aj)nd
n)oili

ipsum
ieges.

domum

ecclesix atrii

vocabulo iusii/ndam
vufijo claustru

Posfea vero hujnsmodi

("2).

domus

vicinns, o\ ol)rio et

appeUatn: sunt

De ercfcsia

fure ad

S. Eidufia: cfr. infra

Annot.

a.

ad

cap. VI.

noniinuni convortitin'.
JNCIPIT (IBITUS lUJUSDAM

h Accurate itaquc servalHiutur Emerita: qux de

oblatis (3) prxscripscrat

concdium

7'ofet.auum II

MOXAUHI CALI.lANKNsfS.

anno527 c.anone 1 : De liis qnos voiunt:is tum a priniis infantiaj nnnis clcricatus

pareiiofficio

F uerunt
plurinios

plerique idonei viri ante nos

'

satis

niancipavitstatuimusobservandmn.utuioxcuni detonsivei monasterio electorum contraditi tuerint,in

Momchus
Ctiii/iaunint.t

annos clementia divina

-',

proviiicia

sub episcopali prtesentia, aprsepositosibi debeanterudiri(4). Ji'/co/(tv7mm Tofetanmn IV anno 6S3, canone 24 : Prona est
ecclcsiae,

domo

Lusitani* clementer foro qui feruiit gestuui Salvatoris nostri mirattulum duni in monte^cui

Wi^'''

't'-'--

''''''*'''""'.

Coloniuna

vocabulum

est

a,

qnod ub Enieiita

urbe Iiaud procul situm

fere niillibus octo distal,

omnis

fetas

ab adolesccntia

in

incertius

quam

vita adolescenlium.

malum nilnl enim Ob boc con:

reverentissimus virpijemeniorin^Renovatus abba

prjeesset, postque etiam Emeretensis urbis pontifex extitit mirificus b, atque sagaci solicitudine,

stituendum oportuit, ut si qui in clero puberes af. impuberes) aut adolescentes existunt. onmes
in
ffitatis

/,

utpote vir perspicax

el

uimium

ar-ris ingonii rnul-

uno conclavi atrii commorentur, ut lubricfe annos non in luxurla, sed in diseiplinis ecprobatissimo seniori,
et

clesiasticis agant, deputati

quem magistrum
beant
c
(5).

doctrin:B

testem

vita^

ha-

Hinc

vides

quam antiqux

institutionis

sint seniinaria clericorum.

tumqueinonnii disciplina iic timore Deistrenuissimus, cunctos illic commoi-antesmonachossedule per bonam conversationem el saricti oi^eris exempla ad supernam pati-iani provocaret, cunctusque grex pastorem praeeuntem arctis semitis callibusque prosequeretur ctElicis, lupns vorax unam
ei

Abbatis seu Patris (nani idem ex origine so-

tolo adnisu conatus est ore ut

mordaci

laniari

nat ntrumque vocafmfum) tdulo insiynifos fuisse

oviculam:itadumtaxat
tionis
iii

omni

ccetu congrega-

non sofum qui wonasteriis monachorum vef canonicorum regidarium, sed et qnicfero secufari aficuJus eccfesix communem domum H vitam fiabenti prxeraid, et osfcndit hic focus et indc coufirmatur

trauiile

Dei laudibus persistente atque regulari in timore Doinini dejrente. quidam

monachus,abeoi-umdiscrepans.saiictissimomore,
gastrimargia; et ebrictati infestimabilifer incumbens. perditioni semetipsum contrudedit. Dcinde

quod ad recentiora tempora nomen id inditum est primarim dignifati in capit.ulis canonicorum nou
jmucis{ih).

ad

iiiajoreiii

dcclinaus interitiun,

fiiiari

qua^que

potuisset
cimtatis antiquas eccfe-

reperire ca^pit.

Qucm dum

pratdictus

d Plurimas Emeritensis

vir Dei sjepius

six ex

fevitse

nostri Hfjeffo nohis innotuerunf, videfi-

valerel,

blande moneret, nec facile coercere iterumque verborum iiicrepationibiis

'

cetjextrii

urhem,SanctsB Marise seu QuintiHaua hoc

loco et S.

EulaUx

{!)
et

inferius

passim nominata,

dum ncc sic ab jllcccbrosa edacitatis deleclatione atque furti rapaobjurgare studuit. Sed
intentione
,

Sancti Fausti {H)

ttrbem eccfesia catfiedrafis Sanetai

Sanctx Lucretix (0); intra Marix, qim et

(10),

citatisque

cessaret,
afflccre

himc

flagris

verbcrare

parsimoniis

crgastnlis(|uo

Sancta Jerusalem vocabatur

basilica:

cum

adjaceute
cf

tradi prgecepit

c Sed

ille

nihilominus pristinis

Sancti Joannis, in qua fja/jtisterium erat (II)

S. Cijpriani ef S.

LaurentH
(

(12).

e Ita

nuncupatam
et

censet Flores

13)

quod

in ea

visebantur quinqiie stationes in

nis

memoriam

pa.^t.sio-

pordurans piaculis, non solum (piia a flagitiis mininie (X'ssabat, sed dicbus quotidianis semelipsum polluens " antris averni tartaris mancipari magis magisqne festinabat. Cumque
,

Domini : nam

antiquitus (ait) sofent civHatis

eum

vidcret

tantopere
tot

'

intentionis
^

pei-gere

incofs^ ifliic se conferre diebus veneris tem/Jore

qua-

viam, nt
totiens

nec

vicibus

increpatus
voluisset
,

ncc
tactus

dragesimai.

Videiur itaque supponere Florez eo

vcrberatus

emendare
cjus, ac

loco erectam fuisse

forosa: quaui

viam crucis ad

in.sf.ar

Vim Do-

dolore cordis intriuseeus dimisit

eum abire sccunpriccepit his qui

Hierosohjnils signant sfaiioues qua-

dum
hora

desideria cordis

tnordecim,

fpiarum qu/nque ultima'

Se/xufcri.

contlueufur
illaui

priEerant promptuariis nionasterii ut ipiaciiHHpie

vellet ingredi.

ambitn ecclesix Sancfi

Verum neque

qutEcumque

in cellariis opti-

Nam.
* ed.

6.

eil.

Cauliana.

non.

ila cod.

^ ed.

monasleriu.

(fj)

'

ed. udd. pes.simje.

" fd. virihu-i.

^ ed.

ilerum ilerumque

" ed. poIlii.-ens.

Annot. seq. - (2) Cfr. Du Cange. ed. Henschel, coi. 3 {Claustra thncontm): Viollet-le-Duf, Dict. Waichilrctiire. v. Cloitrf. (3) Cfr. Du Cange, ad h. v.
(1) Cfr.

Joan. Molanus.

Ue Camnieis,

\\\>.

II.

v.i\i.

5.

tnm.

II. p. 3S(>,

infra.

Annol. a ad cap. VI.

p riH.

(7)Gfr.
(0)
n:\)
[hid.

(S) Infra

-(in)Nuin.iy. -(If
.Vrt//;-..tom. XIII.

il>id.

num.

17.

(l-J)Num.'2iX

fhp.

(4)

Aguirro, tom.

III,

|).

I5i*

Miinsi,

tom. VIII,

p. 78i.
tj^().

(a)

Aguirre,

tom.

Ili,

p. 371:

Miiiisi, toiu.

iX.ii.

ma,

m
ma, qu0GCumquc
voniltuui nullus cdere

DE

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
duui anto latus alnius pater putaret
tica aut ])rofana niente Id flagitarc.

diilcia repcrisset,

eum usque ad
prohiberet
"
;

eum phrcnc- U
poenitentiam

aul bibere
el

etiamsi aliquid asportarc

abscondcre

ex

libcram potestatnm haberet, ut plenius dignosccretur. postquam g-utturi ac ventii

more

vellet,

plcnariam dai-c distulit. scd tantumdem viaticam gratiani impertivit; ac tribus diebus toti-

dcmquc noctibus
satisfccit.

lacryiniset confcssione mirifiea

satisfecissct,
lllc

qnidnam postnLodum

csset acturus.

vidciicet. jiixta

prnBceptum claustra reserata

pore
ecce

ct

Tertio jmst hiEC dic inigraturus e corvulcfacicns cunctis fratribus, sic ait :
et

rcpericns"\opulcntissinii,ulfertur,monasteriicc!lariaclani opinia"pcnetrabat,

Coguoscite qitia oiniiia deJida miJu dimissa simt :

custodibustamen
ae prsestolan-

prm

foribus sanctissimi apnstoli

Pe.trus et

cmimis circumquaque obsilus, callida dissimuialionc cernentibus, ignoi-anlc

illo,

Patdaa,
et

nmnm et beatus Lff/^rentins nrrhidiaconiis

innumerabUi
turiia

marti/r, eitm

caiididatonim
per(fere

tibus quidnuni ageret

qua;que dulcia aut suavia

me

expectani,

cum
ha?c

quibus dicens

ad Domimim
migravit
e

csu poluquc rciicrisset, eo us(|ue pr^ssini vorabat bibcbatqtic (luousqucmente perdita vix

dr/iram.

Et

corpore.

am-

bulare valebat. Posl hrec forcula diversa furtim

subripicns. etiam va.sa vinaria, qua- usitato noniinc gillones ^^ d aut tlasconcs c appcilantur auferebatetinhorfum contiguum monasterii inter

Corpusculum vero ejus ex more sepulturse est traditum. Post quindecim vero aut eo amplius annos, memorabilis amnis Aua (/, nimium cxcrescens ripasque alvei sui supergrediens, fluenta iquoris late adsparsit et ruinas aediuin per villulas

arbusta frondosa
loco abditissimo

aut

arundineta coiidensa

in

vicinas

litori

siio

multas

fecit;

similiter

et

occulebal.

Tum

deindc cibo

jani nimio crapulatus temulentiaque

"

poculo;

Canliancnsis monasterii ccllas evertit. Quas monaehi restaurare voluissent, contigit ut

dum dum

accubilum sternobat et apponens qufe furaverat, quamvisjam non dclectaretur et nimium onusto ventre ructaret '", tjmicn adlmc edere ci bibcre cupiebat. Scd dum
gravato

rum

sntiatus ". sibinict

fuudamenta construunt

in

cellula

qua supra
;

dictus jacebat. ipsuin sepulcrum aperirent; sed

mox

inde

nectareus

odor erupit

ipse

vero
liora

integer et incormptus repcitus est

ac

si

iierquam
illlco

alvo langueret potius

quam

eadem
nec

fuisset huuiatus, ut

manducaret,
bat.

occnrrente

somno obdormie-

capilli

cx aliqiia

parte

ncc vestimenta cjus cernerentur luisse

Tum

deinde venientes canes, quseque por-

cornipti.

tavcrat conuHlchant. Gusttxks itaque e regione

intnentes, vascula quse detulcrat.

ad

ccllarla revocaljant.

Dum Iiaec

dormiente illo nmlta pcr tcm-

AyyOTATA.
a Si nonnullis recentioribus creditur, nomen i?id,e deriratum est quod loeus ubi situm

cum jam aliqiiando enicndari crederet, hinc exemptum "* pastor et salvator bonus de orc Iconis cum abporuni spatia peragercntur, et nullus
straxit.
iiiinihil!lt:i-

Cauliana?
eraf

0.

Aceidit

namque

ut

die

quadam more

solito

AuiE,

i'o}irertitur vt

monasterium a Jlomanis nuucuparefur Canlte /. e. Caidm juxta Anam fluvium (]), quod
ineoieiyaut pasfores
;

mucAe moritur

;ejm
aiihon

quem

primo dilucuio dc cellario temulentus ' exiret: ut viderunt cbrium pueri parvuli, qui sub
disciplinani
iti

iUnm

Gothis vero eontracto

voeabido Cauliaua dicfus

fiterit,

Mauris

vero

Cu-

COrpUH ])OKt
iiiiiltotf

pedngogorum
bant/",
te,

scholis litcris sludc-

hiWana. (piod nomen

refinuit

u^que

ad

receittius

hacprolinus voce excIamaverunt:J?/;;f(/a

te

^mm (3)

(/uippe secido

iulegrum
reperitiir.

crudclis, e.menda
terribile

aUquando. Cotisidera judiCoiisidera

ibidem (ad octo

scilicet

dccimo sepiimo visebantur millia passiium ab urbe

fliiviumj

cium

Dei.

fremcndi

ejiis

Eineritcnsi, juxta

Guadianam

ruinx

metuendam seiifeniiam. Hic considera formidandam afque horrendam ejusjudieil uUrieTamiiiis

monastvrii cujusdam prope oratorium quod dicebatur S. Marix de Cuhillana, celelm Ordini mdi-

cem sererifatem.
fM3i,et sic

uno die

Considera etiam annos a:tafis fandem mores commnta in melius el vel anfe mortem tuam corri(jevitamiuam,quia

nobis infantibns qiur tn a(/is non Ucet

a(ji, qnanto mftjistibicpiiJamaiateplenusesseeerneris.Cnmque hoc audisset, pudore nimio coopertus erubuit,

Jaeobi subjectum (3). Forro monasterii CauUanensis nulla alia memoria habetur praster hanc narraiionem Emerifensis levitai, et liIwllnm suppUcem rnjnsdam Tarra;, Cauliauensis monachi,ad lieccaredum reqem datum/pw se innotari
S.
illius

centem affirmat criminis propter quod

rio e.rpid.^us fuerat{i),

e mojiaste-

statimquc compunctus

est, et ejulato

magnoflcns.

Prohta

esf

prmterea charta

cumlacrymiselevansoculossuosadccflnmdixit: Domiiie Jesu Christe, s(dvator animarum, (pii non ris mortem peccafornm, sed ut revertaninr ab ini~
quitatcet rirant,tc precor id corrigas nie
isfud i(jimmiuiosuin
certe,
.si

dnuationis per tesfameninm factx a nnbili viro seu Evua lioupino ecclesia: S. Marisa de Nazareth in Lnsitania, iibi sermo est de quadam ima-

Fua
(jine

et

auferas

Vinjiuis Deipar.-Ba Roderico rege post eladem

fibi

opprobrium de faeie mea; aut j)laeet,Jam tolle ine de hac miserabili

impro/ierium a faeie mea
in
^

suam accepta in monas-f.e.ri.o Caulidnensi et ab eodem ad montem Seanuin allata. Chartam hanc a
se in archivo Alcohacen.v

vita, ut ampliii:<

non

reperiam affirmavit

et

audiam.
cutions

Qucm
vi

slatiTu divina pietas exavalirc

non

dislulit.scd

de pivtsenti

eodem

loco dolorcper-

sux Monarchiiu Lusitana;, lib. VII, cap. 4, Bernardns Brito (5), sed magis sttspecfa
auctorifas
iUi
fides

inseriiit
est hsec

febrium ffisluare fecit. dexteiicExccUi iimiuitatio in taiitum

mutavit
in

Nimirum cum comremedium

quam

ut, deficlentibustdiis

documentis,

Itaheafur.

Monasterium

CauUanense

mclius ut abhorrens oinucs carnalcs

posi invasionem

Maurorum

a mouachisderelictum

delicias. flagranti

animo

pauiitentiai

inox appcterct. corporis vich-Iirot cruorisqiie dominici sacramentuin inhiiintcr dcsidcrarct. Sed
"rf/. aliSL-imiere.
'- eil.

ef mox collapsum facile conjicere licet. Vlruin Benedictinian KremitxS.Aiujustini Hlud incoluerinf, irrifn conatu dispiitarunt singidorum horum Ordi-

iiuillonos.
Cfi-.

apeiiens. " ^^cod. tmnulenUmiue.

i" ((/.

corf.

operi.

^''anl

iuptuarel.

'^

cf/,

'*

cod. sauti.ihis.

Num.
Th.

6.

hoc

vod. turnuleutus.
in

e.xeiiiplo.
"

crf.impr. faciei

mea\

iiifni

Annot.
\\.

ftictina Lasitaiia.

-m
<;.

(21

Leau de
Ibid.

(:i)

(4) Ed.

S. Tliomiis. lienca}).

Tamayum

nota ad

h.

I.

(P. L.

tom.

LXXX,

p. 1-ii.

Florcz,
aiiud

not.n).

Esp.Sagr. tom. Xlll.

p. 41-1 (appeiul.

iv). (.1) Inde

cit.

num

DIES PRIMA NOVEiMBRIS.

A nmn

scnpfores(\)

neirtris

mim

m
nomine Eusebia omni
su^pius
y\ Ms.

alictijus voboris

sima

argumenta suppdunt. b Cfr. infra n. 50.

c

et sanctissima vidua,

De diseiplina pwnitenfiaVi
iii

apiid irtercs inona-

videre cupiebai; sed illc nullatenus se ab ca videri paticbatur. Dum vcro ad eum
diversi rogarent ut

desiderio

eum

chos efr. J. Grec/ori/ Sinifh

stian antiquities, cdd.
\V.

Diclionary orchriet S.

nullo

modo

Smith

Cheetham,

videro dignarefur, el ille con.sentiret, at illa. assunipfo con^ilio,

eam

supra dictum
ut
explicitis

tom. I,p. 507-668.

matutinis

d Cfr. T)ii Cange, Gloss. inl". kU. ad i\ gillo. Sed nofa unum exemphim afferri, ubi haic vox scripta sit hac forma guiMo, cx Eme.ritensi sdlicet
nnstro sectindum edifionefi snperiorcs.
codicevefustiore

Redemptmn diacoucm deprccabat laudibus, dum ille de

ad cellulam rcvcrtcrelur. illa stantc in abdito loco, circa eumdcm sanctissimum virum
occlesia

lumen cereorum clarissinuun

.'^altcm

Jam

vero in

S.^miliani non
r.

legitur guillones,

factuin est.
tigit

sed gillones. e Cfr. I)u Cange,

f JJe florcnfe

fieri praeciperet ut viderc mercrctur quod At ubi ignorantc illo femincus cum al-

longc

eum

aspectus,ita
si

cum gcmitu magno

tlasca.

prostravit ac

magni

in

Hispania sub
cfr.

sesc iu lerra lapidis ictu gravitcr fuisset

Wisigothorum.

imperio Vdtcrarum studio

Bourrct, L"ecoIe
eliri-

cliretiennedeScville; Smith, Dictionary of

stian antiqnilies, ^oui. II, p. 1S54.

Mox etiam ipsi diac(mo dicere cn?pit Lululgeaf fibi Domlniis.frafer; i/uid c.\-t qtu}d fcrisfi?
percussus.

Post

lia^c

deniquc statim indc egressus ad eremi

loca paucis

cum

g Videtnr auctor noster prx ocuUs Iiabuisse Frudenfium in hi/mno de S. Eulalia canenfcin :
Nunc
locus Emeritii est tumulo Clava colonia Vettoni^B

fratribus pervenit,

ibiqiie sibi

vilissimum hablfaculnm corisfruxit.

S.

Sed

dum

ci-ebris illic virtutibus coruscaret,

iifi-atur

a
a

recurrente opinione ad auditum Louvigiidi principispervenit.Qiii quamlibet essef arrianus, ut se ejus precibus Domino conimendarct,
vii-o

riisticisqui
ilei(lc

Quam

MEMOBABn,is amnis Ana

tamen

Pia?terU....

Hodiefuvius ille retmto antiquo nomine, Arabibus Jana, cf prwmissa voce arabica ouad, quxfluinum
sonat (unde
et (]ui

auctoritate conscripta
'

eidem de ([uodam principum

aiil
;

ihtimniiun
correpti,

misere
/lerennt.

locum
exinde

direxit,

ut

alimcnta
recusavit.

indumi^ntu

cum

suis

anfiquo nomineBieik.Jamduesf

dum
diana

Dei onmino
renueret, et
dicoret
:

acciperc
is

ab Arahibus appcUutus
i/iritnr.

Ouad-al-quebir
(2),

seu Guadalquivir, id est fluvius

quod vir Sed dum ille qui a rege directus ad eum venerat
liaberet
filii

frafribus

magnus)

Gua-

Oblatiouem

fui dcspicere

non debes,

tandem

ipso compellentc suscepif. Post aliquos

CAPUT

III.

vero dies, homines habitantes iii eodem luco coeperunt ad invicem dicere Eamus, et rideamu.^i
:

qualis

isfe

esf

dominus noster cni dafi

sumus.

Nunclus, abbas Africanus,

Eme-

Guinque
runt

fuisscnt, et vidisscnt

eum

veste sordi-

ritam voni(M)s a scoleratis cst

occisus,
(|ui

dum, crine^ deformem, contemnentes eum dixenmtno Melius esf uobis mori, qiiam tali
:

mo\

doiuino servire.

Ac dcinde

a dicmone

post aliquanlos dics

coiTcpti.
InOICIT OBITUS

sanctus in sylvis paucis ovibus depascendisprocessissct.reperientoseumsolum.fractis

cei-vicibus

cum

vir Dei

nccaverunt. Post
intervalluni
ipsi

GU,!USDAM ABEATIS NaNCTI .

temporum
tati
:

homicidfB
esse qui

non longum vero comprescrvum Dei non rcctae

bensi et Leovegildo regi in vinculis siint pra-scncui

S'.

NuDCtllS
ahbas,

lium novella narrarc sludenius. prisca ninjorum gesta oniiseramus. Narranf itnque plurimi
ante mulla
Leuvin;ildi

dietum
recte

est ipsos

intercini.ssent.
fidei cssct,

Ille

autem, quaiuvis

iituilrstia

iusiiin

jam
i,'

f^,

curricula annorurn, (emporibus

regis,

dicens

Absoloite eos

Viscgothorum

tamen promulgavit scntcntiam a vinculis et sinite abire et si

u/tiorie
f

ab Alricanis

/-

regionibus in provinciam Lusitanije

Nanctum

vcre .s-crvum
ulci.-icatur

Dei occiderunf, sinc nosfra

serei sui.

'

nominc advenisse abbatem

qui

dum

Deus mortem
illi

aliquandiu
est istud, et

ibidem [dcgissetj ^ sanctissim^ Eulalias vii-ginis basilicam [in qua ejus sacratissinium corpuseulum
reqnicscit]
" dcsideranter accessit. Sed, ut fcrtur, per omnia aspectum nndiei"uni veluti vipereum

absoluti sunt,

At ubi dictum statim eos demones

corripuerunt

^ et plures dies affiixerunt, quousquc crudeli mortc animas e i-orpuribus excus-

seiiint.

Deo

gratias.

vitabat inorsum, non quia aspernabafur sexuni. sed ex contemplata specie tentationis mclucbaf incurrcrc vitium ita ctcnim uf quocunique loco
:

ANNOTATA.
a Sancti vin nomen ex solo hoc libello novinius, undc cjns Acta edidit ef cnmmentarlo prsevio ac notis illustravit coUega nosfer Beujaminus Bossue
(3).
U-i/ifiir

ante se et alium post seeminusgradipra;cipiebat,nc eum quacumCfue

pergebat,

unum monaclunn

occasione mulier vidercf. Qui, ut supra dixi-

uius,

cum ad

basilicaiu sancl;e Eulaliic virginis et

b Seu Liuvigildl. uf

in insrri/ifione roatva

martyris venisset, revcrcnlissimum

virum Re-

apud

Ifispa/iin re/)erfa (i).

Uegnarit autem Leovi-

demptum diaconum e, qui ibidem prjeerat, multis precibus cxoravit iif (juando ad orationem nocturno tempore in ecclcsiain dc cella proccdcret,
ita

custodias poneret ut

eum nulla

femina pcnitus

vidcret.

Sed duni

aliciuos dies in

eamdem

san-

secundum Joonnem Biclarensem, ab anno nsque ad annum IV iiu/)cratoris Maurifii (5) id est ab anno airi christiani 50H rel .569 Hsque ad annum 585 vel 586. c De Bedem/jfo diaeouo rfr. iufra Annot. e ad
gildus,

fll Jusfiui

ctam ecclesiam moras

Num.
7.

fecissct, (jua,'dam nobilis-

rap. IX,

'

frf.

Nunctuni.

om. cod.

(basJlicam-re-

t[uiescit)
(I

om.

cail.

Cfr. Bnieilictimi

Lusltmut.

I.

c: Torelji, Srcoli Af/ostiOct.,

d. piM'ci[iu'i Inco luiiue. cod. corruperunl. sqq. (i) A^in.Hnhner. lnarri/jtioties

Nam.
8.
'

(pr.

1.)

li.sri.

^ ei/. Iiabi-

Ifis/iuniiie citrintiaiUB.
8fi3,

//(/.

lom.H,

p. 4-20.

{2)

Freyta^. Lexicon Arabieo-lati-

p. 2-2, n. 7G.

ih) P. L..

tom. LXXII. pp.

WiS.

"w,tom.IV,p.4-'i:i.

(3)Ad

diem 22

tom. IX,p 596

4-1

Nuvcmhris Tomus

I.

jPARS

a22
FX
M-^.

DE

VITIS

PATRUM EMKRITENSIUM.
ibimm,
inquit,

nointne

Dowini

Visif(ihimu,s

[PARS POSTEHIOR.l
r:Ai'UT
IV.

eam, et dabimns medicos ecdesiiB, qui illi adhibeant medicina nt ,ef in qitantum scimus ostoidemus^ qnalitercurawfacianf. Nos tamenfacere munupropria

non 2fossujnus.

Ille

vero sciens quia nuUius

C(epit cuni lletu
^

alte-

Paulus niodicus,naliono
iit
,

rius niedici cura viileret et (juia jani

i;riecus,

peuo niorlua
se iret

e.sset,

uxor sua uiagno oljnixe

sed ipse per

epiSCOpUS EniOrilCnsis
,

et

flagitareul nnlluiu illuc

airigeret,

nuiliereni e\ parfu laboranteni sanal.

inciprr obitiis vel

etquod sciebal uianu propria im])enderet. Sed dum illc non annueret neque pcnitus consentiret,

universi fratres corani positi et ipsi euiu

cum

lacrymis rogavcrunt ut
miserafio
sit

iret.

At

ille ait

Novi

mihaoula sanciorijm kimscofohum

Emereteksium.

ijuod multa

Doinini,

ef

crcdo,

dum

fuero,quodet infirmz^ pristinam reformetsalutem, efmihi statim concedaf veniain propfer meam praset

1'rolot/Uf.

Uniittentes phaleratas verboruni ponipas

priKterinittentes'garnilas facundiaispUTnas,
eliaiii

sumjjtionem
objicere

sed homines mafoshanc inihi

oninino non duhito

rausam

nunc

m postmodum
frafres <ui

ca

(|ua^

oninibns inodis vcra snnt simpliclsi

cuin

omnes

responderent

"*. Cui Nuffns e

fer

veraeitfrquu iianiiinus. Naiii

ea qua^ lucc

nohis propferea aliquid dicfnrus esf; sed ])erge,

cJariora esse noscuntur obscuris sernionibus in-

mine,et

Doomni celeritnte age illud qvod mercedi tuai e

profipvricnh

volvore volueriinus. andlcntiuni animos non instruinius, sed tatigamus

:

proficiet.

quia cuin nuiltoi

um
a,

ll.Tandem coruin precibus compulsus,

cisci pollicitus est, ifa

iniperitorum miiius
ditus. Et

intelligit

scnsus, fatigatur au-

ideo, sicut superius polliciti

sumus

punplieiter
cula, sicuti

sanctorum patrum olim gcsta mirarelatn nuiltorum ad nos perlafa sunt.

dumtaxat ut prius Doniini exquireret voluntatem. ne teniere incedens facile ageret quod ^ difficile multatus Dei judicio ad veniam redirct f. Illico namque basilicani sanctissinni? virginis EuIaliLe
petiit,

nberaietnh
'"" "''

'"*"

mKltamejvH
tfivitias
accijiit.

intimamus.
f.iulu.-^,

ibique prostratus
r

9.

Referunt multi sanctum virum nomine Paunationc grfecuin, artemcdicum, dcOrientis

niediciis

iuin.

paviniento per totum diem incubuit, atque in oratione indefcssus perscveraiis seqnentein contiimavit et noctem. Qui inox inibi oraculo divino
est
ris

<tmnis,
fCinvrittnsis
t'jiisci>2>iif

urbem advenisse h. Qui cum multo tempore ibidem degens sanctitate et

parlibns in Einerctcnscm
virtulibus inultis pollcret, et huinilitute atque bc-

commonitus, statimque consurgens ad mulie-

coiisecratur.

nignitatc cunctos superarct, ei a

est ut prfedictfB civitatis

Domino collatum

promereretnr pontifica-

segr^ domuni incunctanter pcrrexit ac festinus properavit, orationein fudit, manus in nomine Domini super uafirmam iniposuit, hi spe Dei mirii
subtilitatc incisionem subtilissimam
-

Deo ordinatus est (:'piscopus, omnes stalini Deus conturbalionum procellas, quse eamdem ecclesiam tempore prisdecessoris sui */ conturbavcrfnd. al)^tniit et niminm
tum
r-.

Al nbi eligenle

subtili

cum

ferramento

fecit

atque ipsum infantuluin Jam

putridum membratim compadiatimque g abstraxit mnlierem vcro. jam pene inortuam acseini;

tranquillitateni ccclesia^ suii' i'jus piiTiinis con-

vivain, adnitente

Deo

viro sno confestim incoluut ultra

donavit.
.M('tr(niai,

mem reddidit. Gui et prsecepif

dum
pacifice uc benigiie. faventc Deo,

virum non
*

10.

Oui

cognosceret: quocninque enim tempore coituni

virilem cognovisset
^,

ob

fetitui

iii

cunclis civibus suis pra^esset et

cuiutorum

atre-

mox

ei

deteriora adfutura

ntero
tiiortuum

etibus dulcifluum sacri pectoris sui exhiberet affe-

essent discriinina.

Sed

illi

nihilominus pedibus

ad

extrema
reihictam,

cujusdam primarii civitatis ex genere senatorum nobilissiiui viri a-grotasse niactum ^

contigil

ejus provoluti.gratiasrctulerunt.ct

omniaquivvir

Dei piivccpcrat in omnibus se scrvaturos prodirent, pejora

tronani
nita

^ quie

el

ipsa illuslri steiumatc

proge-

nobiiem

trahebat
in

prosapiem

qua^ cuin

c [nuper]^nnpta

utero accepisset,ipseinfaiitulus

in ventre collisus est. C.ui duin multi medici di-

Dominum ut, si non cusfopostmoduiu advenirent. Facta nanniue est iii domo illa imcsliiuabilis la^fitia im- F niensumquegaudiuiu;atqueuniversi in Deiliiudiiniserunf, imprecanfc^
illis

versa adhiberent, et
sentirct.

nuUum remedium mcdeli^ sed in gravi discriniine posita quotidic

nihil charius essct

busacclamantes.oraiitestripudiantesquedicebanf

niorti propinriniirel. supiii dictus illustris vir ejus,

quod vere misisset Doniinus angelinn suuin qui illis^ niisertus hiisset. Tuin deinde tecerunt de
rebus suis talem conscriptiouem uf de prtesenti sanctus vir mediefatem ex omnibus quae halu-bant acciperet, alia vero luedictiis post corum
obituni inlegra et infemerata ad ejus pertincrcl
ditioncin
:

eo quod

illi

conjuge

quam

no-

viter conjugii gratia .sortitus fuerat, contenqilis

universis medicis,

eundem sanctum virum

spe recuperanda- ^alutis ad cucuriil, et provolutus

pedibus ejus cum lacrymis exoravit ut, quia Dei servus erat. orafionibns suis Doiniimiii pro ('jus
matroiite salute precarefnr, aiit ccriequiainedi-

tanta nainque

illis

inerat copia

rerum
iliis

nt nuilus senato!-uin in

provincia lAisitania;

reperiretur locnplctior.
vit

Quod

itle

prorsus rccusaillis

manu sua cEgrograllum pijebere medcndi. Scd virDomiui proliuus icspoiidil, diccns: Mihi qitod hortaris
cus esset, non duceret indignum
t;v

ac renuit noluifque accipere; sed

obsect

crantibus ac niniiuni iinpoi-tunc utlcrenfibus.

sic

facerenon licet,quin
ef

etsi

indignus,sacerdos Domini

fandein coactus est snscipcre, (juod accipicn non tantum proprhs usibus quiinfum egenfiuni
prrecepit

sunt,ef sacripcium manihus mcis-offero Doinino;

ideo

deservire ueccssitatibus.

Illi

autem a

non posNum quod dicis tmphre, nr posituo-

dum

poflutas sacris altaribus

dirinai piefatis luo.r

mamis inferam et furorem inntrram. Et adjecif:

^ cotf. simiilicilius.
"

quibus el oblafum est, perscver.uites cum f iinore Dei iu castitate, post non multo temporis intervallo ad supernam pafriam vocatione divina

Prol.

Nnm.

10.

.'iligmate.

eireelum. cud. m;iUoiia. ^^^ om. cod.~ cod. visitamus, inferius ihiinus.

cod. |)!eiiiiUenles.
>

iiiliniio.

'*'

(W. dubilabu.

ed.

Num.

11.

eii. ])ro

quo,

cod. iiicisioiie subtilissiina.

el

cod.

ostendimus.

--

'^

cod. nuUi.

ed. agiiosceret.

cotl. ;ul fuluri.

'

cod.

illi.

rod. illjo.

"

cod.

adsciti

DIES PRIMA NOVEiMBRIS.

adsciti sunt.

Quibus defunctis, omne eorum

peregirrius nihilque

m
CAPUT
V.

patri-

monium

sanctis.siTnus

pronieruiC'; ot qui

Paulus episcopus accipere habens

ecclosi;e ad (^ompapro nihiio putar-otur '.

adveuora{,tactusest cunctis potentibus potentior,

in

tantum ut omnis tacultas

Fidolis,

rationoMi

hononim

nalione

iirjiecus,

illius

fllius

sororis

Pauli o()iscopi

Eme-

ANNOrATA.
a In prsfatione

ritensis, vivenf i
roii;alur in

avunculo sub-

episcopalu.

ad Parti-m Pnorem
sed

(I).

hinc ronfirmtdur i//am jirxfafioiiein non

ai/

Kf so/um
cuK|.ro
loii.puro
'

primum mirarulum,
/um.

ad tof.um spectare opuscn-

cui.i

loliorler

pl.iriuus per sua cunr pleho

amiis

felici

Fidelis /,.,
"io,-,v/<.
^'""''""''t

h Cnde advenerlt
ttoti

tVuor-ol. ot

ju-

qua occasione, distincUnH iudicatur ncc a/ium/e notum esL Venissesupcf

cundo Deo vivens

rerei, accidil die

plen.is souiper virfutibus flo-

quadam de

poni

regione qua ipse

poiest, sicuf posfea fiiius sororis cjus (2),

cum

oriuudn.
tlo

',:";f"Y'
,.
'

oxtiter-at uo}.otialor-es ^i-aM-o. in

''

uavibus
iittora

qui ex Oriente in Hispaniam nari(jare coHsueceranl.

r

negotiatoribus

Unontihus
;

JI^.^
ri

advonrsso utque Hispani:e

'"jnosciiur
'''''"'''

contigisso

F/orez
iUiyat,

cumquo in Emei-ctensein civitatem por-

(3)

oHO

ordinationcm Pauli anno circUer ohitum vero anno ofJO, sed nu/la a/.ia

venissent, ex uioit episcopo prjthuoruut occur-

sum

rt.

Qiii

cum houi^uo ah oo

rafione ducfiis nisi quod,

quum Masona

ante

de atrio

eju-^

annum 573 sedcm Emcritensem

fuissoul r-ecepH ao b e,u-cdieules in iir qua

domum

o/dinuerit (4), vi-

hospitahautiir fuissent

regr-e.ssi,

dentur Florezio ea qux de Fideli,e/Hs decessore, ab iiuoni/mo nosfro narranfur conc/udi posse iutru deccnnium, ca cero ipux de Paulo spatium triginta

uiiserunt pio Ki"itiarum actiono, deio.-oufe p.roro uouiinG Fideli c, qui cum eis

eum uiunusculum

sequonfi dio ad

^
c

annorum exigere : unde hunc ab anno circiter 530 ad annuni 560, Fidelom a/> anno 5G0 ad 571
scdisse sfafuit. Cerie a/iimdc ista confirmarc
licet

morcodis causa percipiendiE de regione oorum conductus advenerat. Cumtiue ejus fuisset pnuot qua^ grafu animo direeta dotuiorat. grataiitor vir sauctus suscepisset, oum cospit siugillatim sciscitari quo vocaretur nomiue,

sentatus ohtutihus.

non

rnulla en/m utriusque memoria prasterquam ieritam prostat ncque uUa omnino eoruin qui Emcrifeuscm ecclcsiam rcxerunf indc a.b anno 4l~), quo anno in Chronico

apud Emeritensem

do qua provincia
orgo
illo

vol

de

cpia civifafo osset.

ot civitatem

Giim

uomen

suuui

dicoi-ot

suam

nominaret, videns adolescentem boniE

cuiicta

indolis,

Idatii (5) meniio

fensis episcopi.

fit

Antonii

(al.

Antonini), Emcri-

oum

por ordiiiom intoiTogavit

of

nomiiia

parenlmu

d Hujus
ignoratur
,

ui

modo munuimus
quidquam de Hs

etiam
turljis

nomen
n/iunde

dum

roqulsivit. At iilo consoquouter socuninterrogationem patriam, civitafom, vicum,

nec

nomina parentum

simplicifor iii;iui(bstavil. Iliee

notum

est.

o Sccundum. Thouiani

Tamayum, hispanismus

purus putus morcedi tute est; vuUjarisfere omnes compeUandi increbniit consuetudo apud Hispanos
notissima viiesti-a merced, qua urbanitatc nimium blandientc enatx sunt ceierm compe/iationes, qux

00 dicento, coguovil luimon soroiis s.ue; qui statim oxhiliens de sode sua in conspcctu omuium
auipioxihus ojus ineubuit.

Commola quippo

fiie-

rant super illuru viscera ejus, afqtie irruni.s supor colliim ojns ot diiitissimo oxosculaus, pra^ gaudio

mdgo notn:. Qui tantam urbanitatem ea a;taie aimd Hispanos siippouere no/uerit, facUc expUcafjii

ubertim Ilovit.Statim supra nominatos ncgotiatores arcessire prfecepit quihus ait Puerum mihi istuni couceditc, et qnidquid vulfis a mc posfnlnfe.
;

haic rerba

per scnsum eoni munent :[\\ud unde

recipies, utpote

At

illi

respondor.uif

Hor
ei

faccre

minime pos;

apud Dcum mercedem

opus fra-

.iumus, quia ingenuus est

a pareniibus eum pro

sine isio

terna! caritafis.

uosiro solafio rondurfum acre/jimus

ad f

hac narrattouc apparet medio secido scxto Jam vctitum fuisse sacerdotibus ne medicinx auf saitcm cliirurgix artcm cxcrcereni, afque hinc
f

Ex

tota

parentcs suos nid/ateniis remeare po.ssumiis, nec fac.ies eorum ultra videndi hafjelnmus licentiam,si

hunr

in

iam /onginquam regionem dimiscrimus.

ron-igcnda sentenita PP. Mafagnc ef Rcmigii De Buck qui liencdicfuni ef Thomussinum

,

XIV

ille a\t:<'ompcrtum vohis .sitqHia,si isfam mihi nou d i miffitis,vos in pafriam vestram minime

coutra

secutij illam

prohibifionem
(6}.

iiou antiquiorein seculo

revertitis.

Sed

arcipife a

XII

exisiimarunt

abiie securi pergentes

me pecuniam ropiosam, et cumpare. Ha;c illi luidicntes,

ol)sistoi-o valontes,

g Coprdialini, id
xDTiatov

esi [ler frusta,

cx vore grxca
(7).

noc amplius tanla^ potostafi

aiunt ad euiu
ui
:

seu xoTcioiov.

quai

tVustum significat

Perperam itnque Th. Tamagus compendiatim hie legendum rensuit.

hominem
'^

tibi

diligere

Ille

causa est incognitum tanfo amore diqneris voro respondif proxiinuiu suum osse
:

Dic

nobis, domine, quid

sibique aflinitato valdo vicinum. Et addidit

in

Abite

Dominl absque a/iqua hmsitation^!, renuiicianfes sorori mex quia filium ejus ob ronsolaiionrm rapfirifatis mcx peufs me refinui. Qui dlversa per oos munera luiftens sorori. ipsis quouoinine

que nautis mutta

largitus ost

dona; ac

sic ditati

ejus muuerihus. regressi sunt in patriam

suam

cum gaudio magno.

"cod. proineruerit.
(!)
'iasr.,

"^

fod.
(!2)

puUrentur.
Cfr. infra

Num.
12.

12.

v.

cod. lenipota.
p. 256,

"

ed. Orientis partibus.

Supia pag. 3Ui.

num.

toin. XIII, p. 175, n. 6.

pKEv.,

num.

15.

- (4) Cfr.
LXXI V.

(3) &V

SS., tom.
Tiies.

XHI OcL.

num.

9.

(7)Henr. Stephanus,

supra Comment.
p. 723.

ad h.

(5) P. L..

tom.

(6)

Act.
\'S.

Qujbus

m
Ah
poflnii
l;j.

DE VITIS PATRUM EMERITENSIUM.

Quibus Todountibus, slaUni pranautn adoDeo omniimlenti
letisi.s
:

tiiaaJDUS
ordinotiii'
ri

lescentcni tonderc praecepit ac

amplior
eus
c

Atrium, inquiens, niagna tedes est sive et spatiosa domus; et dictum est atrium
ei

postea

cousecralmCpifCOJ)!!.
S, Paiilus
iii

serviturum obtulit, et veluli altcruni Samuelem in toiuplo Domini diebus ac noctibus strcnue erudivit, ila ul iufra

eo quod adduntur
(4).

tres

porticus

cxtrinse-

paucoium curricula annorum

Certe hoc nomine latino non vocitahatur in

.tolitiifliiieiu

onnic officium ecclcsiasticmu omnemque bibliothccani scriplurarum divinarum pprfiM-lis-^imc

Oriente ; sed postea, uhi

apud avuncuhim
est.

.^uutn

morabafur, i/lud assumjmsse credendua

d
ilfa

srredeus,
pieliiioritiir.

Dciude vcro pcr singulos |<radus producens, diaconem ordinavit. Qui mox
docuit.

oum
cffe-

y/a?c rafio ageiidi,

qna Paulus sua auctoritate

Fidelem episcopum
circa
cu/pii sa/fem

constituerit, adjecta conditione

ctus liabitaculuni Spiritus sancti.

omnibus

virtu-

ha;reditatem

suam,
ef

tibns ita cst inadialus ut sanctitate, eharitatc, paticntia ct bumililati' universum transcendcret clcrum. Sic nimJrum Deo et bominibus .se caruin

maferia/i

difftci/e videtur a etiam ah a/iqua specie

simonisB exctisari posse.

numoro Domino

aRabilcmqucpra^buit ut unmii illum putarent cx angolorum. Interoa dum plurimis aiinis

'

GAPUT
Fidelis

VI.

irreprchensibilitcr dcscrvirct, ol supra

noniinato nutritori suo dulci obsoquio in

ommbus

desorvirct ac scnectuteni cjus absipic aliqua offcn-

opiscopus

possossiones

sionc suavilcr oblcclai'ot,

idem supra nominatus

suas relinquit

ecclesiiie sanctse

beafissimus palor, exactis

jam

multis curriculis

annoruni alque vnUdo dccropita in senium vcrgcns,

Eulaliir, clericos a nn*ntie

1'iculo liherat.

peE

bunc

sihi

successorem

elo^qt,

in loeo

suo se vivente ordinavit. et

lia?i-cdciu instituit
:

moxque etiani omnium bonosi

rum suorum

ila etenini testa-

nicnlaria sanctiouc dcccrncns nt,

eum

clcrus

ost

cujus

discossum

quidam

pestifori

S.

Fid.ai

Emeretensis habere vellet pontificem, omnes res

homines, juxta id quod vir Dei prsKdixerat, ver-

jionnulli

quas

illi

contulorat.ijoslobitum
;

suum supradiche
haberet libcrum
vir

Gcclesife dorclinqucrct

sin aiias,

bcatissimum Fidcloin musitare co^pcrunt, ut cum de loco quo constitutus

bis malignis contra

adversaniiir

prinw.

sf(/

1II0X rerouriliaiiliir.

arbitrium quidquid voluisset de prsefatis rebus

decernerG

vt-l

judi(tare

(/.

Hoc sane dei*rotum

smictus revelante sibi Spiritu sanctopromulgavit.

prophetia? gratia pnescius
viro

non defuturas eidem

multoruni

invidias

hominum
invidia;

pravoin

quacumque occasione pellerent. Quod una cum rcbus suis ab coruin insectatione separare voluissct, comperto illi quod [si] ille sublatis de jure ecelesiai pr?ediis suls so ab cis separarot, illis omnino nihil
fueral, per

cuin

ille

pcrpondissot, ot so

'

rum, qui cum canino

morc circumquaquo

reiuaneret, plus inviti licct quain sponte [se]

postmodum oblatrarenl atque

spice

facibus

pedibus ejus prostravcrunt ac ne eos desereret

inultis precibus flagitaverunt. Quibus ille non usquoquaquo repugnans prfebuit adsonsum, ut et curam rcgiminis gereret et in postniodum onine patrimonium suum ecclesiEB derelinqueret. Quod ita lactum est ut ^ oo tempore tantuni ecclesia illa locuplctata est utilli in Hispanise finibus nuUa ecclesia csset opulentior. Atque ita, Domino coopcrantc. confirmata est in eum cunctoruin pura et sincora dilcctio.in tanlum ut omncs, uno oodeniquc animo amore innnonsiK charitatis flagrantes,
;

succensi mordacilcr laniarent. Intorim

dum
ita

auci

Dco

constitui.ssol

cum

anlistilcm,

adstare et deservire cupiebat sicuL diaconatus

tempore ministrare consueverat,

sibi

ita ut

cxuens

casulam, morc ministri coram eo adsistens

omne persolvoret. Qucm illc id agere prohibuil, et ut jam deinceps auctoritatcm poniiservilium
ficatus sui constanter teneret
^

admoiiuil atque ut
agcrol inqieravit.

fratrum suoruin j^olius

curam

Ipse vero sanctissimus senex

mox

dcrelinquons
sui,

atrium et oinnia privilegia honoris

contulit.

sese ad

basilicam sanctte Eulalisv in cclluiain vilissimani

Qui

dum

aliquandiu ibidcm positas a

cincrc cubuns pro totius
doi>rccarotur, migravit

eum immenso igni sancti ardoris Eestuaunum cor ct labium cum co effecti nullo penitus modo ab aitorna diloctionc discidio intererga
rent, ol

seculi hujus procellis absolutus ct in niulta quiete

con.stitutus, in cilicio ct

currente discreparent.
lo.

Quoniam

tanli vatis

memoravimus nomen,

Epii^ropale
ptiltilium

numdi

piacnlis

Dominmn

e corpore,

ANNOTATA.
a Credibile
esl

operEepretium nobis vidctur cssc porspicuuni ' de ejus niultis quibus crebro effulsit virtutibus quandam exiguam particulam memorite tradcre. Quodam igilur dominico die, dum in atrium^um
multis
filiis

corrnit,
nemiiieltesn.

ecclesiie resideret, ut

mos

est, archi-

id

yi:iiu.-<

officH pra^.slari solilnm

religioniit,

diaconus

cum omni

clero in albis

ab ecclesia
ille

fuisse ejjiscopo,

non ratione
:

sed f/nod

voniontcs coram eo astilerunt.

surgens, diaconibus ex

prxesset cnrix cirili

hoc quippe miniere fumiein

Moxquo more thuribula

con-

gestanti-

haniur jjastiim episcopi

regnis
(I).

novellis

barbaroruiu

bus atque ante cuniprpeccdentibus,cmn univorsis qui adcrant ad ccclosiam pcrrcxit, qualilor Deo
jubcnte missarum solcmnia celebraront. At ubi universicum eodem doatriopaululum fcredecem

b Vocc
clesix, ex

il/a

apiid iiostrahi desigmiri puhitium

ul piitabat

epi.sropule,

iioii,

hoc

et aliis luijits

Moreno, portieuin ecopuscuU locis (2) fucile

graduum processerunt
nienlis
ruit, et

constat. hidifferenfer aittem dicilur

alrium ccclesmet atrmm cpiscopi (3). Xeque abliorret usns vocis u sc.su qitem i//i atfrihuit hidorus IJlspa-

foris, illico ab iinis fundaonmis reponte amplissimi atrii fabrica

qua

re

neminem ibi oppressit Ueo jubente. Ex pensandum est cuius nieriti iste vir fuerit,

Num.
titr in

13.

>

cod en numeruin.

codice rerbam obsistere, sed lineola detnidiiw sitfiiifiret. ^ cod. teneie.

pusthanc vocem leifimbter ducta qiia:

Num. Num.

14, 15.

>

om. cod.
'

om. cod.

^ ed. et ex.

rod. prespicuuni.

(1)G. Wail/. Deutsche Verfussiinrfsgesch., toni. li,pp.331;fe"y-390.

(3)

(3) C.fr.

numni. 13

extr.. 15. 19, 23. ^4,

^, , 47.

{?. L., loui.

Numm. 38, S9. (4) LXXXU, p. 541).

Etymol..

lili.

\\ cai.. 3, n. 4

qui

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

apud Dcuin suis i)rccibus oblinucrit ut prius non darctur antiquo hosti - potcstas tant^
qiii

325
KX MS.

ita

fabricEt perpetrare ruinani quani ipsc cunctos foris educlos Jntegro nunicro Dco miserantc sal-

CAPUT

VII.

varet.

Sed ut

in tanto periculo nullus perirct,

ob

maxime
cite

mcrilis

sanctissimse

virginis

Eulalia-

Fidelis opiseopus visus interesst^

fuisse prii?slituni rmllus ambigat.

Cum

vero

soli-

requircns invcnisset quia

nemo

periret, in

sanetoruni ehoris.
Uie quadani jnierum familiarcm suum ad locum quo Casplaua vocabulum est, (juod ab Emoreta urbc mlllibus sexdecim distat, direxit,
ac prteccpit
Fi.lelis

sed maDco Is^tus obtnlit, diemquc ipsmn jucundc Domino cum onmibus suis potilus esL 1(). Post nou nmltum vero temporls inlcrvallo
gis gratias

nullo penitus

auimum suum contristavit,

cgit, sacriticium

Domino

sancloriiin

choris
iittpfesse
visiis seiiif}

emn sub omni fcstinalionc reverli. (Jui

eodcm
dic rcvertl

sedis diruta; fabricam restauravit ac jnilciirius

cum

fuissct et

uon occunissot,

Deo
ficii

opitulante patravit. Ita

nimirum

ipsius ?ed\~

spatia longc latcque altis culminibus erigens,

ibidcm mansit. Cui mieiili visum fuit

in ipso noctis initio

jam

dor-

gallos

cantasse,

staflmque

pretiosaque afria columnarum ornalibus siispcndens, ac pavimeiitum omne vel parietes cunctos
nitidis

expergcfactus caballum
festinus properans ante

.suum

asccndit, alque

mediuin noctis ante por-

marmoribus
'^

'

vestiens,

miranda dcsuper
-

tam
rel

ipsius civitatis qufe appeliatur Porta Pontis

tecta conlexuit.

Tum

dcinde miro

dispositionis

pervenit. Qul

basilicam sanctissimaa virginis EulalijB n rcstaurans in inelius, in ipso sacratissimo templo

iuodo

dum ibi diutisslme resldens cerncquia ante liora opijortuna consurrexisset,

celsa turrium fastigia sublimi produxil in arce b.

Hic
siEe

namiiue

vir

beatus

in

corpore
in

posilus

crebro

cum

sanclovuiu catcrvas

choro eccle;

et qula, quamvis clamasset vociferantcr, nullus ei portam aperiret. visuni est ei ut caballo suo pabulum herba^ paululum darct. quoustiiie ali- E quis forsit;m portam rcseraret. Et ecce subifo

stans et psallens visus fuisse perhibetur

et

intempestEe noctis [hora] \ elevans oculos suos

vidit

multa narrantur qure scribere propter prolixitatemsui. ne fastidium legcntibus pra?beant,

alia

eminus globum igneum ab ecclesia sancti

desivimus.

rt, quse al) nrbe fcre milllario distat, procedenteni atque ad basilicam saiicta; Lucretise''^ pervenienteni. Qui cum tacitus conteinplaret

Fausti

ANNOTATA.
a Basilicam S. Eulalix, ubi sacruni ejus corpus
quiescehat (1), laquearibus deauratis
ei

esset, nec mora, et ecce multitudo sanctorum, quibus illud lumcn praeihat, venicntes per pontem, ad portam usque pervenerant. cum quibus etiain gradicbatur sanctissimus Fidelis.

quidnam

jtaiHmento

musiio opere pulcherrime intexto insigtiem prxdicat Prndentius in hymno de S. Eulalia (^).

At ubi ventum est ad portam, vldens supradlctus puer aucta candidatorum agmina. ipsuiu etiam sauctum Fldelem clclade nlvea indutLim Iii niedlo

Menwruvimns sapra
lonii existimantis

(3) falsatii

opinionem Mabil-

eorum properantcm ceinens,

ritns

nbstupuit, et exler-

ecclesiam

fuisse

monasticam.

iamen formam referebat, utpatet .r iis num. 1. Ecclesia S. Eidalix non <rat cathedralis : hac scHicet prserogativa gandehat
Collegiatx
quse leguntnr ecclesia sanctce Mariai, qute et sancta

atque treiuebimdus, prai timore faclus est velut mortuus. Jllis vero claustra portarum divinitus rescravit.

nioxque ingressi
ille

siint

clvilatem.

Quibus

ingressis,

consurgens atque volens

invenit.

Hierusalem

post eos ingredi, sed nullatenus potuit, quia por-

vocahnfur

(4).

Sed

et situni

fiiisse e.rtra

amhifum
capite

tam
tinus

Ita

clausam

slcut prius

Qul

cum

urhis, colligere
xviii,

Vtcef

opusculi

nosfri

prinio diluculo apcrta pervcnlssct ad atiium, pro-

S.

ubi (5) perspicue indicatur ex ecclesia Marise ad S. Enlalia; proccdmtihus transeunfuiss-e

eum

vir sanctus interrogavit quali

illc

hora de
fecesi

praidicto loco egressus fuisset. Cui

ct Iiorani

C dam

portain civitatis,

ef {(j)

Vacrila juhetur

qua surrexerat
rat enarravit.
ali<)uid

ef

moraui quam ad portam

eausa pergei^e de ecclesia sanctaeEuIaliEe usquead atrium (episcopale sciHcet),

serritii profitendi

Quem

cuni vir Del interrogasset

quod

est

fuiidatum infra inuros

civitatis

quod

non vidisset, tum hunc admonuit

et ille vidisse so fateretur.

ut

quousquc

ipse sanctus in
ci

ultimum utiqne non indicasset scriptor, si ecclesia Sanctx EidalisB et ipsa infra mnros ciritaiis ronstifisset.

corpore cssct, nulli referret, ne

ad inimane
iterum:

periculum pertineret.
18. Alia

quoque vice similiter eum quidam relimultitudinc sanctorum

sanct!i;
Eulalia,'

el

h Hahes hoc loco testimoninm diserfissimum unde dcmonsfrefur tnrres ecclesHs impositas fuisse

giosus

cum

quadam

noctc

viorteni
prsidir.H
illi

de ecclesia
basilicas

egrcdientcni

et

per

qiti reiii

antequam campanse in usii essent. Fidelis enini, Masona' decessor, aidem S. Eidalise insfanrarit ante annum .'}7H, quo anno Masona Jani clarus
habehatur
(7).

martyrum euntem vidit; sed incaute agens niultis statim indicavit. Postremo ad virum Dei veniens, ei quod videral rcfulil. Cui Ille ait lioc quod vidisti, Jam alicui dixisti an non? Qui statini respondens, simpliciler professus esl se Indidgeat fibi Deus, dixisse. Ad ha;c ille dixil
: ;

inconnidte
divuli/arerut.

frater; non recte

fecisti.

Sdo

utiqup quia

tibi

in

futurojudicio non
vade,

reputahitiir
ei

ad cnlpam. Interim

communica

',

da

nobis osculum ralefactio-

cod. antiqui
16.

hostis.

Num

17.

'

om. cod.
'

^ rod. Leiirritie.

Nam.

'

modum.
(1) GiV.

cod. parietilus.

'^

cod. miru.

rod.

Num.

18.

(v. r.)

((;(/.

julieeoHimuiiiciiie.

cod.

eum cum.
(3)

supra

num 7.^
p.

l'eristpplt.

sqq. (P. L.. loni. LX.

355).

(3)

Hymn.xw, Comment.

19ti

cta.

(r.|

Nmii. 4o.
jjnvv..

(ti)

Nmn. 43

extr.

(7) Cfr. FUiini

priev..

Cummcnt.

num.

15.

num.Oextr.

(4) Ofr. inrni n. lU.

cuni Annotatione adje-

nts

326
>:x

1)E

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
etpercntiteeum vulnere grain iii corporc, utanimu ejus /itintifnfitio et/redims e corporali catena nobisquantotiuH nrty/ifilo-iif i^nv.tnv^l : ,.<
jj-it*?
i

HS.

His,fjiiia ilnnts es.

Tamm

et

ffi.vfiiinfinnfi dispone; fi.iif. Si. n.fi.xinfi.fn.s festinaiione flivn/tim aut si desideras

domni tux sith omni r*'i *///) /im remedium

accepta pu?nitentia
eunctis,

1)

pumitmtix, prrripe. Qui

dispositaque
(lonio

mox

eum ad Dominnm nostrum Jesum Christum ad

pmeparatain
illico

sua,

valelacions

seqizenti nocte migravit e corporo.

jussis

siln jmsti pervenire coronam. Qui obtemperantcs ambulaverunt, sed

ANNOTATA.
a

niinime percutientcs rcversi sunt, dicentes: ejiis ininime inyredi possumus, quia non dormit, sed in terra prostratus jacet et orat. Lisu-

pum

In cellam

Vix dubinin

esse jiotrst

quin

istc

S. Faiistus

per ianto thyiniamatis suarissimo odore

redolet
iit

cella ijisa

fiierit celebris illc marii/r

Cordubensis qui coUtur

erclesim nientio

die IS octohris.

Hujus antiquissima
ej

nitor ianta: frayrantia; incensi, qui ab eo ohlatus est Domino, nos iUic penitus intrare

fugil dilif/en/iam CorneUi Bi/ei nostri, nbi

nd hanr
{!).

dirm

cf/ii

dc ridtu SS. Fausti

est

soriorum ejus

b Mire haUucinatus
maijus dicens hic
diibensi, de
Of/i

hoc loco

Thomas Ta-

non sinai. Quibns donuo prnsceperunt. dicentes lie d percidi/e eum, quia jussio Domiiii adimjdenda est. Qui cumque fuissent nec intrare potuissent,
revortentes itermii dixermit
iiino
:

de S. LeocriHa marii/re Cor-

qua ajmd Aliarum, S. Kulojii familiarem. Hmc nimirum jmssa est anno 859 (2). Nullus utiqne hxsitaiioni locus fmsset Tama>/o,si
adrcriisset ajnid

prohibei imjredi. Quibiis

illi

Oraiio ejus nos otndixerunt Vaeat

:

oratio,

quando

venit vocatio.

Sed ite

et

implete prs-

ceptnm Doinini; quod semel datum

tran^^rcndi poir.si.

esi,

nequaquam.
forti
sclli-

Vsuarduin ad diem

2-'i

norembris

At ubi

tertio tuerunt, permit-

siynatam

esse

S. Lucretiie virginis,

memoriam In civitate Emerita, qux in Marii/rologio Tioma-

tente
cct

Domino
euiisil

ingressi

sunt

tam

manu

crudeli

eum percussenmt

ut

vocem

no sub Diorletiano jjassa fertur.

quain
divit.

cum

dolore gravi sinmlque et f?emi-

tu, hic

qui in ecclesia stabat religiosus clare au-

GAPUT
.,
,.
.

E
Facto verodiluculoadsanctum episcopum ,uiquum,Hs. et cuncta qua* viderat quajque etiam aucompurat
Cui
ille ait
:

VIII.

20.
. ,

iicfP-^^sit,
.

l idellS OpiSCOpUS, VISIOIIO

-

adniO-

rfierat ei intimavit.

Srio,fili mi, scio et

mulfus
larf/iindo
eteemoiii/nrin

miiu nullo

nitiis,

bonis in pauperes dis-

modo

laiei.

Gumque hoc

dixisset. et

immiuonti

;egriludiiie

artubus jam fatiscentibus

Iributis miii;ral

ad

Dominum.

se totuiu repente dissolvi sensisset,

ad basilicam

sanctissimjE virginis Eulaliae so deferri pnBcepit. Sua ibidem in primis mulfis lacryniarum satisfactionibus deflevit delicta
vis et egenis

jl/i/7/

risiutif

prfBimntia'
iur moys
saiicti

Luidajn vii-o religioso iteiuni iutcnte ad officium ecclesiastieum recurrenti, quadam nocte

dum

deinde nmltis captiinultam largitus est stipem ad ulti: ;

in lorto

suo inlompests noctis [silentio]

ei

f^inrupi

sopoie doprossu.s jaccrel, visum est

quod

si-

gnum ad matutinum
surgcns omni

dedissent. Qui statim confestinatione ad ecclesiain, ne ei

cunctorum debita relaxavit. Sed dum omnibus reddidisset, cautio cujusdam viduee romanserat quee necdum fuerat
reddita,quani
illa

muin

redditis chirographis

vidua expectaret ut

oi

redderet,

lempus
nit.

sacriofficii preetoriret,

accurrit-,cursuque

sed

quemadmodum

mulicrcula,pri3e turbaadensierat, ut accederet

rapidisslmo properans anhelabundus illuc perveAt ubi ingressus est ecclesiam sanctae Marite,

tate,

qua circumseptus

non hael

bebat. Qupp
locuni

cmn per

singulos dies

veniret,

qua^ sanctam Hicrusalem

audivit voces mire

nuncusque vocatur

minime

reperisset, et

nimium

moestificata

modulationis canenad chorum vidit stantem uiullitudinem sanctorum. Qui niiuio pavore concussus atque in tromori versus, sese in angulum
lium, respiciensque
basilicii;

modum

mente anxiaret, nihilque agens m(]erore afflicta ad suuni hospitium remoaret, ei quadam noctesanctissimi

Gyprianus

adstiterunt. dicentes
r'

sHenter contuiit, atque tacite conteni-

pIans,solIicite auscultans, audivit consueto ordine

omucabois offioiuuiesse completum.QuoexpIeto, adhuc aulo galloruni cantu cum laudibus pervenerunt ab ecdesia ^ sanctae Mari^ ad basiliculam sanctl Joannis, in qua baptistorium
paulo

miis At illa Quare j)er reliquas basHicasfratrum nostrorum ^ ceterorum martijrum frequenter concurris, ad nos renire contemnis^Quia statim surgens ad eo:

Laurentius martyres in visu Nosti quare locum non inrespondit Nescio. Et illi inquiunt
et
:

est,(iuienimium contigua antefatre

riete

basilica^,

pa-

lacrymis pro negligentia relroacti temporis veniam imploravit. Atque inde ad basihcam sanctseEuiafudit,
liiE mox rediit, mira eelerltate locum reperit, chirographmn suum absquo difficultate rocepit, Deo et sanctis ejus immensas grafes retulit, por quod non solum locum paratum invenire meruit ingrediendi, vtMum etiam ita sanctis Dei disponenLlbus gestum est ut, quando ingressa est, sanctus episcopus,'cautionem ipsam manu propria tenens, pra?stolaret cui reformaro dcberet. Atque itii factum est ut illo benigne reddente atque illa cum

rum basilicas concurril ^ orationem cum

tantum interposito, utraique unius focti teguiiuo conteguntur b. Explicitisque laudibus ccepoiunt ad invicem dicere Eccecontinuo hora
:

est ut

signiim dari deheat

ob hoc /yrius necesse est

td id j)ro quod destinati snmus ordinemus. Cumque hoc dixissont, apparuerunt in c(jnspectu eoruiu ^tiiyopes * tetri nimiumque terribiles,

statura vidobatur esse gigantoa, nigrodo tolorrima, ita ut ex ipso eoruui torvo

quorum perquam
^'

intuitu

ni-

miumquo
figi

alro vultu

palam cernenti daretur intelgesta:

ipsos procui dubio tartareos esse mlnistros,

gaudio quae diu desideraverat recipiente, paulo post vir sanctus, ^........ ., pra.'cedentibus sanctorum .,... . ooc..,. C(tti-

quKjmMMiam rhomphieasacutissimassuis
bant

m manibus. Quibus mox sancti dixerunt Subomni veleritate pergentes ad atrium, ingredimim cellam in qua sanctus Fidelis episrojms
Num.
19.

bus,expectantibusqueangeUcis choris,adetherca i'egna tripudiando migraret, coelestibusque phalangiis consertus,

Jacet,

cum cxultatione perpetua perpctim congiobari in sydereis mansionibus - Jesu

Num.
20.

ecclesmm.
(1)

om. cod.
,-od.

eziopes.

cod. occurrit.
^ {t.
i.)

(a. e.)

ood

'

ed. cucurril.

= cod.

mansionum.

cod. tuvbo introitu.

(2) Cfr.

Tnm, VI

Orl,.p. 189.num.

lOsqq.-

Acl. SS.,

lom.

11

MarUi.

|..

411.

Domino

DIES PRIMA NOVEMBHiy.

:i27

Domiiio prsecipicnte inoruvrit. Corpusculum vero ejus juxta corpus sancHssiini proedecessoris sui

uno eodeniquesarcop}iagotradilum,velutiinuno
lectulo honorifice est turaulatum.

guore, sed geminato gaudio congaudercf, .livina tnbuente miseratione, duni et ilUnn ..ui ,
prjeraisit

y.\

us.

.alute

ad

ccelos, et

istum exiiniai virlutis virun,

<jOthiix
f/ciierc,

suscepit gratulanter in terris.

32. Denique sanctus Masona antistcs, nobili ortus in hoc seculo origine, seii vit* raeritis
tit
;

ANNOTATA.
a Hoc
iitulo

i-xsti-

(Sancta Jerusalem) designart

soli-

ecdesiam matricemseumetropolitanam, coUigi potest exemplo ecclesiarnm metropollfauufdni fuisse

multo uobilior genere quidem Gothus b, sed mente promplissima erga Deum perquain dpvotus atijue viriliter Allissimi viitntc lundatus, nioribus ^anctis ornalus. Iiabituque raagni decoris pulchriticafus, charitatis hiraiilitafi.s-(iuo

lirtulibus

c/arus :

rum Tarraconensis
fpiliB,

et

Hispali'iifiis (Ij, pia' siti-

sicut Emeritcnsis, fotim cujiisdam proinncis

ah

in-

eunte

ecclesiasticse principales

crant

suffrafjanearum

vero sedium cathedralashasilica-Jnlcni lltnlnm slhi non rindicahant. El indc etiam constat ccclesiam
sis

refulgenti stola circnnianiiclus, balteo fidei forfiter rircniiK-incfus, prudentia scilicel et

ffitate

juslilia insigniter circuraseptus, dilectione

summi

Dei

et proxirai mirifice

Sancim Marix fuissc cathedralcm sedis Ktncrifen: quod et coyifrmatnr twn e.r rocuhulo ecolesia:(i3)

deeoratus

dilectus nani-

senioris qiio designafnr infn-ins

(iwque

i-nini

hac vocc senioris ecclesix Hlius antiquitatcm, sed

secundum usum

satis

communem

que Dco ^ el Iiominibiis. a-tale - et gluria nnrahiamator iVatruin, muitum orans pro populo, cujus nomen multis coruscando miracnlis pev onraem terram pcrtransivit. Hujiis ihi({uc lcinlis,

illius
itii

tewporis

poribns
cibus

morborum

prinripalifdtemsifjnificari exisfimo,

pesfein inediiieque inopiani

vcl orani Lusitania efus pre-

/ occlesia
;

ab urbe Enieretensi

senior idcni sonet ac ccclGsia princeps) (3) fum ex eo quodin iUa ecclesia ex more / pasrhdte missani celehrahat cpiscopus (4) luin dcniqiic qiiod in ea:

Dominus procul

abegit, mcritjsquc -^acro-

dem conventus suos huhuU ronciliunt provinciak Emeritense anno b'b'6 vongregatum, itt exordio Actorum diligcnfcr uotafuin cst ('>),
b Sccuuduin niorcin untiquuin
scilicct,
iihi

sancfjK Euia!i:e viivinis iongius pepuiil, taiilainque salutera et oninium copiani deliciarum

cuncto popnlo irapertire dignatus est ut

nulliis
'

unquam, quamvis

inops, aliquid

dchaberc

pro-

pier multifudinem baptizaudorum in festis solemnibus paschatis ei peufecostes, ccclcsiu pur/icularis

videretur aut qualibet necessifate fatigaretur. sed quemadmodum opulenti ita el iriopes omnibus bonis abundarent, et quodanimodo instar ca-U^stis
tificis

juxta ecclesiam principulcm bupfisini sucramcnto cotifereudo desiinari solebat (6).

gaudii univer.^us popnhis in tcrris lanti ponmeritura congaudcret. Omuibus incrat

,

gandiuni

CAPUT

fX.

aderat pax nulli aberat oinnium corda norebaf pcrfecta charitas. in oiimium scnsus poilebal tranquilla jocundilas; ita nimirum ut, dovicto antiquissirao hoste
,

cunctis

felicifas. in

ac superato vctcrnoso di-acone. ncitio mu*rore

Masonit natione Gotluis, nulritus in ecclesia sanctte Eulalise,

consternatus, neuio angustia aftlictus, ucnio quolibet terrore percuisus vel quolibet zelo aut invidia tactus, callidi anguis virulonfis stiniulis quaterelur; sed perfecta charitato reploti ciincti Doo

succedit Fideli in episco;

adnitente \m patris giatia jocundantos, iinpersine metu vel forinidino oraniuin, in Dei laudibus persistebant constautor. Non solum auiera jn omniuin tidolium arcanis ojus flagi-abat inimensa charitas, sed etiam oinuiurajudaioterriti.
ruiii

patu

xenodocliiuni et

mona-

steria sedificat.
iNoiprr vrrA [vel]
^

de virtutibus sakcti
EPISGOPI.

Mason^

vel

aftcctn

gentilium mentes iniro dulcedinis sua? ad Christi grafiam pertrahohat. Quantns

c
^. Fideli

igitur qualisqne fuerit, inerfia iiostra

ad singula

'

U, Uuic
triam
|is

prisfato alino viro

ad

supernam papieta^

siiccedit

transniigranfi

providentia divina'

Masona,

subrogatus non impar

omnium virtutum
Masona.
Scilicet

vir

sed quamvis raaxiina taceanius, extrema saltein e maximis moinoroinus. L>3. Deniqucsupradictusvirpriusquain ordinaexplicare
valel
;

non

IIUI
riii,
i't

IHOIIIIftl'-

ortfiodoxus, eui

nomen

erat

bea-

retur episcopus, in basilica sanctissinia? virginis

Eulalia? fertur
et

iMisilic/ii*

tus beato, sanctus sanclo, pius pio,

bonus heniordine

cum

suraraa diligentia advixi.sse,

niultis

.rriiiido-

rhiiiiu

gno, atque cunctis cliurisnialibus relulgetis rutilanti

ihidem irroprehen-^ibilifcr

annis Deo
in

coiintruit,

immensis

virtutibus,

sacerdotali

deservisse.

Postquam vero iuspiranto Deo

eximie
ri-i/n

Masona
mannee
*

successit Fideli. Praedecesi^orc niniirum

omniura

ore, oculis et aniino residens, sublatus

astrigeris civibus conserlo in ccelis, successoris^

inde, ordiiiatus est pontifex, statiin in exordio

pan/ifri-M
sfiUicitii^

dulcedo ejusque insigne meritum cunctoruin civium ma*rorem lenivit^in tcrris. uf oninibus

episcopatus sui monastoria

diis

irinlta

fiindavif,

prsmiro

niagnis locuplofavit, basiiiciis pIuro.s

ot inultas ibidcni

pro obitu tanti pontificis niiL^ror non solum discuteretur, verum etiam, instar prisco-

opere construxit,
con.secravit.

Dco

aninias

Deindexenodochiuin fabricavif nia-

rum

patruiu Elite

quondam

et Efisasi,

duplicata

paracliti Spjritus gratia palain cunctis cernentianlistitis in Masonam sanctum episcopum requievisse videretur; ut plebs sublato pastore non usquequaque tiederct afflicta ian-

bussancti Kideiis

gnisque patrimoniis ditavit. consfilutisquc ministris vel medicis, peregrinorum et tKgrotantium usibus deservirc pra-cepil, taleque prteceptura
dedit, nt cuncliu urbis ambituni modici indcsi-

ncnter percuiTentes.
Num.22.
avere.
77,
'

quemcumque

.servuni seu

Num.

21.

cessores.

'

um. cod.

vel

'

kJ.

add. gloria.

*ffrf.

mansit

ma^ni.

' cotl.

sac-

rorf-

Dei.

-Vt/.

eral.

'

i-d.

Iiafiere rel

^ rod. linivit.

(1) Es/>. Sayr.,

'*0-

(3)

Clr.
(J).

lom. IX. jj. Du Cange, v.

el

tum.
i.M

i..

51-2. (^) .\uin.

(())

Cfr.

Smith, Pictivnari/ o(

clirfgtiati

antii/uitiff,

ecclcsia sciiior tEd.

(itO-

tom.

III, p.

(4l

.Num.

Mani=i,

Hen^ohe!. lom. XI, |.-

V. Biiflisteru.

Ilberuiii,

, :

328
i;x

DE
ulnis
suis

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
et adversus omnia Constans erat in cunctis paratus, patiens nimium et robore promptissime
,

Ms.

iibonim, christianuni sive jndaium, repcrisscnt

ad xcnodochiuni doferrent, straminibus quoque lcctuli nitidc praparatis cumdoni infinuum ibldcin suporponcnprseparantes, cibos delicatos et nitidos oousque Dco itgroto ipsi saliilem tes quousquc cum
iugrmn,
[^estantos

firmissimus

in

cunctis adversis constans, in

om-

nibus angustiis imperterritus perseverahat, vultum nee gaudio nec moeroro mutahat unus
;

semper vultus

pristinain rcronnarcnt. Et
collatis

quandibct a praediis
copia

xenodoehium pararclur, adhuc viro sancto parum csse videbatur; sod his omnibus adjiciens majora, praecopit

multis deliciarum

una hilaritate dccoratus cunctis oecurrcbat sempcr idom unus vultus ejus, nec unquam rerum varielate mutabatur. Non
ejus.
;

illum cunclis inlmica elalio virtutibus extulit, sed

in

omnihus huniilitatcm sinceram sincero conser-

mcdicis,

ut

sagaci

sollicitudine

gererent

vavit sacratissimo cordis affectu.

Gumque
-,

in tali-

curam, nt dc omnibus cxoniis ab univorsis actuaecclosiiB in atrium (/ ex onmi palrimonio riis

'

bus divino favore virtutibus

nis

polleret.
et

fama bona

opiniono concrescente adsparsis

coruscavit

opcra lumi-

illatis

medietatem acciporent, ut eisdem infirmis

a vero lumine condonata, multis

in regionibus

delorrent.
ti libe.ralif.

de civibus urbis aut rusticis de ruralibus ad atrium ob necessitatem accessisset, liquoroni, vini olei vel mellis a dispensantibus
24. Si ([uis vero

ANNOTATA.
a Prmfer huiic inothim scrlbendi nomen sancti duos alios pr^cipue reperiimis apiid antiqifales nohis
in

poposeissot,

ct

vas parvulum, in quo levarot,

exliii)uisset, et

eum

vir sanctus vidisset, ut erat

sompcr obtutu
vascnlum

fjratus,

confrintii,

jocundo vultu, mox ipsum et ut majus dcferret, prjeci-

cpiscopt,
ijttos,

editis

prostant.

Mausona
et

piebat. In eleomosyais vcro

pauperum quantum
;

largus exstlterit, soli

tamen et de ipso mus. Tanfa illi cura

Deo rcservatum est nossc quamdani particulam enarre-

mtncnpatur apiid Joannem Biclaren^p.m {\) Chronico Eoderid Tohtani (3), Massona sifbscriptiones ditpUcis ConcilH Toletani (3)
inscrijitionc eji/stofx

in

inter
et

in

crat pro omnium vita aM-umnosa miserorum, ut ad hasilicam sanctissima; EulaliiB iliacono, viro venerabili. Redempto no-

ab Isiduro Hisjialensi ad eiim

datx

(4).

Apud
vel

rccentiores

nonmdlos etiam dicttur

Gothortim ad

Masanus
b

Masenus.
electione viri ex (jente

minc

f,

qui pra-crat,

duo

niillia

solidos dcderit,

Ex

hac

p quibus,

urguentc necessitato adveniret, facta cautione, quantos vellet absque

ut iUiquis
/'.

mox

sedem nietropo/ifauam Emeritensem colUgit R, P. Julliis Tailhan (5) non admutqtiidam volunt d/sjuiictos fiiisse Ilispa no-Roina norn in et
ilfa cefaie in

aliqua niora vcl difficuUatc accijiorct, .suisquo

Gofhorum

silondum roor, angustiis consulcrct Nec largilluus murieribus exstilerit, quippe qui ([uam alienfe rci ahslinciitior, sua? largior, nec accipicndi, sed daiKli magnanimitate pra-pollobat
lioc

Ilispania aniitios. Affamen ex

mox se-

quenie paiiicida adversativa sed etiam dieendum

videfiir Hlaiit aniinoriiiii rotijinicfionem
taiiiittn

non fuisse
sifn

ni Ilispano-lioinaiii

Gothos omiiino

avidior

quidem dandae

rei

quam appetendae

pares existimarent. Gothus etiam nationefuit Renovatus, secundits Masono? succcssor

c
(6).

potiorcm dandi
nani.

quam

accipiendi didicorat Ibrtu-

Multa largichatur, niliilque auferchat. et ultro cunctis concedehat; donabat multa, largiel)atur plurima, ditabat munificentiaiunivorsos heneficiis,

Dchabere, id

est

carere

(7).

Hac

voce kic significari credideriin officiales

eccfesiasticos qui prsserant colUgendis

aliis refjus sofeljant,

frumento

ef

et

munificontia
illo

magnus

habcbatur.
divitiis locu-

Omnes ab quam
ultra

augebantur donis ac

decimarum eecfesiis ijrxstari vorabulo desumpto ex administratione rei

loro

qux

plctabantur; el non tantum fratribus et ixmicis

ipslsscrvulis ecclesifescmuncribus largum,

milifaris (8).

Non

convenit inter eruditos

ntrum hoc

loco

quam

credi potest, pntbehat. Ita nimiruni

indicatiis
j)to

Redeinjitus idem fuerit

cum

liedem-

teiMporibus cjus dilati sunt, ut hi diem sacratissi(j;

archidiacono ad
{9j, si

quem data
famen
liaic

inscribitur ejjistola
aiithentica supjjo-

nmm

pasf.htv,

quum ad

eccleslam procedcrot,

a S. Isidoro
iiafur,

plurinii pueri

chlamydes olosericas induentos colamooquasi coram rego incederent; et quod his

temporibus
hujus
'

niillus poterat, nullus

prfesumobat,

indumonlis

amicti

ante

eum dchitum

quumArerafo (10) et aliis ririsdociis saftem sit (11). SupposHa veru aiifhentia, serundum Nicolaum Antoniuiti (13) hic ille Redemptus fuerit archidlaconus ecclesite HispalensHsjiecta visa
sis,

defcrcntos obsuquium pergerciit.

iirc

miniis

25.
taiiti

iinjihxtia et
liiuiiilifate

Sed merito ei ab onmipotenti Domino fuit mcriti donuni collalum, cujus cor iu lanta

opulentia ct gloria transitorice prosperilatis gau-

qui obitum S. Isidori brevi narratione, quam ad nostra usque servatam babemus tcmpora, descripsit. Agebat forsan cotempore in curia regia Isidorus, ut ad Hlspali oxistentem archidiaconmn

iiiHignis.

numquam fuit turgidum neque inflatum. Niniirum humilis animus ejus supra solidissimam
dio

convcnientcr scripserit. Florez vero {VS) otnnino

contcndit liedeiiijitnm illum fuisse nosfruiit Etneritensein
:

petrani fundatus innnaculabili conscientia, cogitatione sincera calliditatisque ignara, in prosperis

jnyjbahilc eitim

ininime videri Isidorum,

in

etiam ad hreve temjnis

tein, iaiii

curia regali

commoran-

humilis, in advorsis existebat vehcmeiiter fortis-

jn-ofixam epistofatn scrijisisse de re neqiia-

sinms; ncc prosperi(;itc erigL^batur

',

nulio dctri-

quam

urgente, quutii Iiedemj}tum

archidiaconum

mento

vel

augmento constanlia ejus mutahatur.

Hisj)alensem

mox

reversus quotidie coram alloqui

Num, 23. Num. 24

eii.

sancluariis.

adsparsit vel alTulsit.

^ ita

jn-ius in cod., xed corr. corus-

1 1

ed.

hnjusniodi.

caverunl.

Num

25.

ed. add.

nec adversilate frangelialur.

td.

(1) Cfr.

supra

Comment. pra'V.,num.
tom.
II,

Ilispama
priev..

iUiiairata,
Ui.

num.

Du

p. 4S.

1-"). (^)

Ap.SclioU,

loni.I.p.
p. 9(F).

(J4,

(3) Cr.
17.

(4) Cfr. ibid.,

num.

Comment.
Rfnie des
(6) Infra

V. actuariiis,

n.h.

(9) P. L.,

(10) Isidoriana, cap. 1\, n. 21 stiq. (P. L..

sc[q.).

tom. LXXXIII. tom.

Bayerii. p. 352.

(5)

(^ufstio)ishisloriiiufs,

num.

50.

(7)

iom. XXX (18S1). p.21. Gange. Glossar., ad Ii. v. (S)

LXXXI. p. 507
rti.. Iil>.

(11) Cfr. Nic.

I,

Anlonius. Dibl. Hisp.

V. n. 154 (tom.

p. 351), et

notam

Cfr. ibid..

- (l^) Ibid. - (13) Esp. Sagr., tom. XIII, p. 322.

posset.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

320

/.o.../.^l//?^o^;r.^;6//;.rm/;,M.W./r7^.;-..^//

sententm, sed rem altius hujuirere opera^ pretium

"'"/m ff Montmrn, tU aumt, p.etatis mstitutionem mlgo

refei-imt

.-,..-.
et

di.nentis suporaro ncquivi.set Scd vir ..nrtn nec lcrroribus frangitur, ncc blandinienti. suade'

KX s.

*"^!^^^fo>"l'^ongressioneadversu.atrocis.inmm

nd posterwrem partem

secidi

XV

tyrannnm dimicans, pro defensione

sistebat iuvictus.

iustitite

n^r

(1).

Veriim ex hoc /oco documenti

lonye fuisse anfiquiorem

7iostri

Uquct rem

excogitatam
ut

et

executioni

VI a Masona mandaiam. Jam si adseculo

(:>),

CAPUT

XI.

mittatur uomine sohdi hir indicarisolidum aureum,

passim

iu legibus

barharurum
si

etcumdoctistem-

simo Benjamiiio

Guhard soUdum aureum

Sunna, pseudoepiscopus Enieritonsis

pnre Merocingiorum,
respectu habito

mctalU iantum pondus et vulorem- attendas, ralutsse francos 0, (3), at

arianus,

dispulalione

ad j^retlum mercium, squiparan-

publiea viclus a Masona.

dum

scribebat

nonagintu (4), idque teiupore quo Gucrard, id csf anuo 1^43, fadh colUgltur summam pecunix a Masona in hae argentaria

esse francis

f ^omporlo
quod nec
ininis

dohnic

crudelissinms

tyi-amms

Sinnia,
episeopiix

neque muneribus viri Dei animum

expositam, pulore Tnoneta- hodierna; xsfimatam, ad minimum attigisse ralorcm francorum 200,()()(K Si
rero hoc hco,sicut

paulo inferius

(5),

soUdos ar-

genteos significari existimes,

rihus 00,000

summa nostris tempoesset.

francorum xstJmanda

a recta fide ad suie perfidiam aj)ostatai-e posset. fomosquo viliorum ac frutex clainnationis, cujus obsedebat pectus tniculentior hostis ^ ct captivum sua ditione tenobat callidissimus serpens. amara pro dulc ibus, pro leriibus
"t erat tolus vas irce

ariaiionnii,
ICniPiitiB

Masouaiti

ati

tlispuiatii}-

nnupuhfii-ain
/irorocal,

aspera obfulit

cibis,

CAPUT

inortifera.

X.

Quemdam

pro salute medicanienta sciiicet virum pcstiferum,

arrian* hjEroseos pravitatc.npcromniavindiciiiitoin, cul nomen erat Sunna, pro scditiosis simultatibus excifandis et pro conturbatione sauctissi'"^ ''"'* vel tolius

Leovigildus, i'e\ Wisii>;otlioruni

arianUS ai IdllU^,

Studet a> ei ICI t MnhlUUll aVPrlOrP lUa-

popuU,

in

eadem

civitate .'pi-

,eopum

arriance partis instituit a:

virum deuiquo

S0nam,epiSC0puni Enierilensen),a flde catholica.

u, nde accidit ut b;vc opinione Stevissimi atquc crudelissinii Wise^otorum Leovigildi regis penetraront auditum. et sua? invidife draeo imnia'

^'^"i^^lisperversitautorem^hominemfuncstumet
vultu teterrimum % cujus erat frons turbida, truces oculi. aspcctus odibilis, niotus borrendiis ;

eratquo mente
S.

sinistor, moribus pravus, lingua mendax, verbis obsccenus, forinsecus turgidus,

Masona
forliler
rr.-iislit

intrinsecus vacuus,oxtrorsus elatus, introrsusiuaforis infiatus, intorius cunctis virtutibus cvacuatus, utrobique deformis, debonis indignus, de pessiniis opulontus, do dclictisobnoxius, et pcriiis.

Lpdriijihlo
rfiji (iriaiiu.

nissimus,bonis operibus semper ttinulus, stinmlis

acrioribus irritatus,
virus

ojusdem principis animuni vipereum sauciaret.et poculum venenatum

^. Cujus et pocuh haustu protinus consilio diabolico arma,

petuain ad innrtem nimis ullronous.

ctus perfidiie auctor

Hicjam

di-

dum

in

iirbem Emeretenscm

ejus in visceribus transfunderet

]ethah's
tus.

advcMiiensquasdambasilieas
privilogiis priecipicnte

cum omnibus earnm

rege sublatas ausn tomo-

stimulante invidia

supradicto sanctissiuio
[iterum] iterumque

rario

de potestato proprii
^

viro legatis intercurrentibus

dions

pontificis sibimot aggreusurparet, addictus prtEdonis funesti ar-

mandavit
verteret.

ut, relicta fide catholica,

ad arrianam

ctioribusvinculis, sauciatusque*deejus poculislefhalibus, coepit contra Dei fainulum labidos obla-

hasresenicumunivcrsitateplebissibicoimnissi^di-

Cumque vir Dco

dicatus constantissiino

trare sermones.etverbis strepontibus comiuinantes spurcissi.nas

responderet, bis ferque

regi niandaret

regredicntibus nuntiis

evomere voces. Sed scrvum pro- F

co.iiininatio
^

nunqnani se veram fidem relinquerequani semel agnovisset.ipsiinsuper arriano

batissimum Doi nec

furcifori frogil

nec turbulonfa ira pestiferi omollivit, nec tompcstas insanientis perditi deflexit, sed ad instar muri fortissimi immobilis contra universas procellas pro s;mctae fidoi deronsione perinansit, Cunique toto adnisu Doi f;unulum vol oinnes fidelos

regi exprobravit ut debult. ejusque a se perfidiam

dignis increpationibus ropulit.

Ad

se itaque re-

versis nuntiis, ca-pit supradielus rex diversis sua-

sionibus

animum

ejus

inUcere, [si]

forsitan

per

quacunque occasione posset eiun ad

voluntatem
^
'"'

sutB

jam

diclus infidelis oxquisitis artibus

"^

extur-

praestitionis*

incurvare.

lilo

vero
et

bare vellet nec posset, fretus favore rcgio basili(lam sanctissinue virginis Eulalife passim ;uigrcdi
nitebatur, ut eani sublatam do
proprfi oj)iscopi

suasiones niultas

callidas contempsit.

dona

prEemia veluti purgamenta respuit, fideni catholi-

cam

viriliter

prorsus

vindicavit.

Nec tanien

potestate mTianse hresi dedicaret. Cui

otus

cum

san-

contra perfidiam tacere nialuit, netacondo forsitan consentire viderctur ', sed tolis nixibus ejus
vesaniae repugnans, clangore veritatis personavit.

Massona episcopus
veheinenter

vcl

resisteret ac

universus populus oppugnaret, supraantefato principi

viri scripsit,

dictus pseudoepiscopus

Sunna

Gumque

se

ille

ccrneret casso labore doficero,

multa

in

accusationom sancfi
^

eique

raptus in furore,

eum

ccepit multis pulsaro terro-

suggessit ut ipsa sacra basilica,

hiaveraf, catholicorum

(|uain adlro in-

ribus, opinans minis posse concutere

quem

blan-

potestate subiata, dilioni

Nam.

~~

26.

om. cod.

'

ita j/rius, corr. hac.

ed.

ejus.

pei-ridiam

Nec tamen lonlra tacere maluni sensisse videretur. rocibus ne U^

* ed. superslitionjs.

coU. transtuderet.

cendo forsitan

t-on prmtermisitis.
>

^ -cod.

vuluptateiu.

aic ej- ed. ; cod. rero

ejjgrediens.
Num.
27.
cod.

ed. haresis.
* ed.

cod. tieleniniurn.

satiatusque.
^

^ cod.

* cod.

contaniinatio.

orlilius

ed.

martyrjis.
(3) It)id
.

ed. a

catholicorum.
(4) Ibid., p. 138.

(IjCfr. Moroni, Dizionario di erndizioHe ecclesiastica, tom. XLVI. p. 353. (2) B. Guerard. Pofijplyque d^Irminou,

prolegom-.
(o)

p. 13".

p. 134.

Num.

32.

Novembris tomus

42

suse

330
KX MP.

DE
sentonHam
:

VITIS

PATRUM EMER[TENSIUM.
falem
tit.

su:e regio iniperio traderetur.

Ad

h;Tec illc

Tunc denique viderunt

recti, et lastati sunt, et

fertur promulgassc

ut residentibus

judicibus utrique episcopi ab in airio ecclesiai adessent, ipsisque coram positis

eisdem assimipti

utriusque partls defensionem conflictu disputaadversum se contionis altercarent, alternisque sanctarum scripturap-essionibus diniicantes, de

omnis iniquitas obturavit os suum, quoniam obstruxit Deus os loquentium iniqua. Cuncti igitur fideles vehementer admirati sunt, quia quainvis virum hunc antea nossent eloquenti.ssimum, nunquam tamen eum tam scholasticos
sermones, tam nitidos, tamque lucifluo eloquio reminiscebantur fuisse locutum. Tunc protinus onmes orlhodoxi omnesque catholici, prostratis superatisquehostibus,in laudibus acclamaverunt, dicentes Qids siiuilis tihi in diis, Domine ? Quis
:

rnm

voluniinibus, qujeque

ab

eis essent

dictu
;

roborarent prolatis testimoniis aslruerent vel

et

cujns pnrs triumpbum sil)imet viuloniinus Lcdesiani sancta^ Eulali

l>

bravii obtineret. ipse nihi-

dicaret

similis tihi'^ef non esf

h.

semnduin opfrn

tua.

,1

nb ru

28. At ubi

xnperiunr

rumore
illico

bujuscemodi decretum crebrescente viri Masona? personavit, basiticani sanctae virginis Eulalia- pneproJu

ad basilicam
jn

gloriosii^ virginis Eulaliie

Deinde nna cum

aurlbus almi

victore antistite

Masona unanimiter perrexerunt;

perns

tribusque diebus tolideuHiue noctibus parsimoniis * et fletibns perseverans ante altare sub quo venerabile corpuscnlum sacr^ marlyris situm est, pavimento proslratus incupeliit,

Dei nimirum laudibus exsultantes venerunt, immensisque fragoribus jubilantes sacratissimum ejus templum introierunt, infinitas grates omnipotenti Domino rctulerunt, quia sacr^ suse virginis preeibus^ in sublime erexerat famulos et ad

buit.Tertio

denuun

die

ad atriuni quod
^

est

iunda-

nihilum suos redegerat inimicos.

tum que cum

iulra nupnia ipsius [nrbis]

repedavit; tanta-

alacritate et mentis constantia regressus

ANNOTATA.
a Adrerte Snnnain non fuisse missum Emeritnin ut Mason* loeo ilU sedi j)rxessct, (juod perpe-

in est ul nulli fidelium and)iguum videretur illuni pergcre adjutoriuin, qui dixit : Nolite priEcoejus

yitare tjind IfKjnaiuini; aed (jitod dirtiim fuerit vobis

1)1

iiki

hora illud

hquimim : non enhn

sanctus.

vos estis /o-

ram

vidctur supponere

(jue/itrs,

mi Sjiirifus

Cumque

pervenisset

tationc

ad hunc

locuin,

Thomns Tnmayusin adnosed ut ariuni, qui ad

nrbem. iugressusque in atriuui consedisset, vuUussui jucunditate cunctorum fidelimn moesti* de victoria ejus tiaui abstulit, ac ne in alitiuo h;esitarent admonuit; ipsumque neran(bnu arriain

caiholicorum ecclesias nec (tdminsi essent nec accedere vellenf, suum haherent cpiscopum, cui j)ro
nuinero illorum qui ijm adhxrerent ecclesix qux-

dain nffriliulx sunf.

num episcopum simulque et judices operiens diutissiuu- priestolavit. Tandem arrianus episcopus
una cuui jndicibus, septus catervis populi turgidusque fasfu superbifE, ingressus est.Tum deinde
residentibus episcopis
(|uaui

b Sperabaf forte Snnna fore

rel ijisius

iit

multi cafholici,
victi,

rationibus cel cerfe terrore Judicum

ad arianam hxresim j)rofitendam transgrederentur, et ifa

residerunf et judices,

iUi

a rege
ijjsi

Jam ejus (/rerje aucto augeri quadam specie Juris numcrus

etinm possef
ecclesiarutn

maxime

qui erant fantores arian;ii partis et

j)roj}riarnm.

inipiissimi regis.

sona episcopus, ut

Cuinque residerent,sanc.lus Maei-at snnunffi gravitatis sum-

CAPUT

XII.

nia-que prudentia?, diu

inleutissiienfium tenuit.

nudtumque

oculis col'1o

Cumque

ille sileret,

lu^-

reticorum
est,

Sunna cpiseopus
*

prius loqui

exorsus

MasonaTolelum
recusans
Eulali^e,
clare
in

a regovocatur;

ccepitque nefarida
et

oris strepentia, aspera,

lunicam sancUe
missus,

scabra

obscocnosa

cere verba.

suaviterque

summo cum fragore ])ioduCui cum vir Dei patienter, louiter responderet et omnem veritatem
ille

exilium

insigniter demonslran^t, atque

coutra proca-

equum ferocem domat.

F
Igitur supradictus hsereticus

cioribus verbis, utpote per os draconis, insibilaret,

ca-pere utrique inter se

verborum ingens ha-

Sunna

episco-

j^eorhjihUs

bere certamen. Scd

nnlla ratione potuit moles

carnea sapienli* Dei sanctoque Spirilui, qui por os servuli sui MasonEB episcopi loquebatur, resi-

pus, quamlibet oinni ratione et veritate fuerit convictus, pertinaciter in pristiuani fidom perdnravit;

nxfiihnn-

Qnid multaV onmi rafione convictus superatusque conticuit ac pudore niniio coopertus erubuil, et non tantum ille quantum mediatores
stere.

perversi qui cjus partibus importuui' nilebantur

ferre adniiuiculum
;

et

non solum confusi erubue-

porlmu properare salutis, cujus cor lapideum instar Pharaonis antiqui ^ permittente Deo induraverat vidcns, hostis. Post hcEC superatum se in omnibus eftera adversus ccepit magis magisqae mente famnlum Dei criminationes et adjecta ^ conuuennec poterat
liberis gressibus art

"i/^"l^
Jj'^*^',"^^,^

j^^i,.i.,m

arr>^ii,

runt,

verum etiam audientes insestimabilis doctrime loquelam mellifluo sermone de ore ejus
pracedenteni, uienle
cousternati atque in
stu-

poro nimio eonversi, cum multa atlunratione quem expuguare paulo ante volueranl, collau-

machinare dispositionibus, atfpie contra militem Christi omni genere septus telo* advehere, ruin, seipsum potius adpugnaturus bealissimum virum Masonam episcoipsumque pum in auribus principis Leovigildi arriani clam
titia ^ callidis

dabant.Nam tantam gratiam in eo die ejus labiis ^ conferre dignatus est Dominus ut nunquam eum quisque " prius viderit tam clarum eloquio facundo '; et licet semper docuerit ore facundo,
lunc tanien prte ceteris diebus eloquentior exsti-

multis criininibus accusare. Nihil sane calliditas adversantis pr*valuit: nihil virum Dei calamitosa

nequitia nocuit,

Redemptoris spinnequani tualibus armis armavit. Tandem spiritus ut compulit Siepe nomiuatum arrianorum regem

quem

gratia

vod.

Num.
"

28.

eod. alio.

voil., *

quisquam. eod. templum.

ed. nefandi.

hi/eml. forlv preciinoniis.

''

>

rod. ilubiis.

om.

Num.
nientia
;

29.

'

ed antiquus.
;

" fil.

objecla. --

^ roil. *

coin-

ed.

Flor.

commenta

'fam. cnnimercia.

ed.

expu-

'^

ita

con\; cod. priiis racundum.

" ita ed.,

gnaturus.

sanctum

DIES PRIMA NOVEMBRIS,

331
infolerahiliter

sanctum viruni a propria sede renioveret, suisque obtutibus prjesentare deberet oeiusque ininistri compares crlminis ejus. prseceptionis edicluni implentes atque ad Enieretensem urbem venientes, virum beatum sub onmi celeritate ad urbem Tolctanam, in qua rex erat, j^roperare compeilunt. Hinc cum suhito sanetissinuis vir Masona episcopus e grcmio raptu:^ occIesisB sau;

busque

necessitatihus

cruciatus

crudeli morte deficies. Ad bajc vir fertur dedisse responsum

:

.,

Comperfum tibisit mesco et exiUum nuUatenusparesco,

te

ris^

Domini talcm ETilium mihi minaquia minas tuas non pertiet

ideo

olj.-<ecro

ut,si nosti aliquam rcijionem nhi

ine exilio

Dens non
:

est

ihi

tradi jnbeas. Cui

est,

ille ait

Et

in

qno
i>

ad exilium duceretur, omnium vox civium Emeretenslum

ejulato

cttetolleretur et indcmiiis quasi reus

magno cum
'
;

intolerahllibus lacrymls per-

tanti pastoris abrogari sibi remedia immensisgemitibus immensisque ululatibus proclamabant, bls nimirum voeil)Us clamitantes
:

strepebat

biotenateh?n vir Del rosi.onin omni loco Deuse.^t,cur milii exifium minaris Xa,n ubicnmque ine direxeris, nori quiu non me derelinquet pietas Domini.
diliSinosfi qnia
i'

loco

Deus non

Cur ocile tiinm, tuum periturum

Jios in

pic, (lcserrs, pastor:'

relinqiiis ?

Cnr gregein

Ne, quxsmnus, luporuin

Inpis,

fauc-ibus mifta^t, ue oves iux hnrfenns iiecta-

Sed et hoc certum habeo quia quaiitum fu in me crndelius fneris debacchatus, tanto mayis me niisericordia ejus subsequetur ef consolabitur clementia ejus. Ob cujus constanllani majori supplleio posslma' montis sute insanissimns tyrannus
inte-

rius afflictus, telle et amaritudine

ait

reis fioribns refecta:,

mordacihus hinientnr

nimia permotus,

nullo proGurante pontifice ?

flelibus, ut

semper

in

Tunc ille motus tot Domino pletatis visceribus

;

ad eum : Aut prxsenta niihi i/jsam tnniram, quain fraudulenter .virripui.sti, aiit si non pr;usentaveris, dicersis snppHciis faciam ditmricari nieinbra tua. Gui miles Dei ita impcrterrllus respondit:

influebat

",

lacrymasseperhibetur

dein plurimis

eos alloquens verbis, mira subtilitate consolare dignatus est. Post hoec valefaciens cunetis, comitante slbi sutfragio divlno profeetus est tranquilla

mente, constanti animo,

erat solitus.
:(

hilari vultu, ut

semper

Jam dixi tibi semel ei ifernm quia minas fuas non formidaho; sed quidquid valef mens tua perversa ampiins adversum me excoijitef. Ejo tamen nec fe ^ pertinmco,nec metu terntus id quod reqniris prxsentabo.

S&l hoc

scifo,

itmicam
Kiilalm
g(_

30.

Gumque

quia tunicam ipsain iyne

feci,
et

pervenisset ad
,

urbem Toletanam,
,
.

combussi, putreresqne ex ea
aquss permixtos
bibi.

in

s.

liquorem

jilrocissimi

tyrannl conspectlbus adsiitissel,

lacessens

Iradeie

natsttutem

pl"'"""'^

*^'^"i ^'^^

.... nmltisque convicus,

^

Et tactu manus sua? contrectans slomachum suum, dieobat Eridenter co:

terroribus pulsans, ad ba^rosem arrianam

omni

(jnosce

quia iu piilveres redacta bibi iliam,

ventre

et

ecce

pravae intentionis porlrahere cupiebat. Sed cum vir Dei omnia slbi illata contmnelia
libenter toleraret, coepit

adnisu

hic intus in

meo eM

nunqtiam

tibi

illam
nullo

reddo.

Hoc autem Ideo

dicchat,

([ula

rabidus canls

tamen adversus ea qute oblatrabat, cum omnl mansuelu-

sciente sibi

eam

in stomaciio

plicatam Infra sua

dine incnnctanter respondere et omissls propriis contumeiiis. pro in jurils cathollcas fidei eondoiens,
ipsl

indumenta llnteis involutam prajcinxerat, et itii eamDeosoloeonscio gestabat; nam slc cajcavit Deus oculos Ipsius rogis et onmium assistentium
ci

tyranno audacifer respondere. Cujus

eon-

ut nullus Intclligorct

queiTiadmodum

istu
c

stantia maf,Ms
rex,

magisque pcrmotus Insanissiums multo magis cccpit rabido ore rabidioribus

Dei

prosequerctur vir Dei

M. Dum
multa
gore
,

hiEC ct his similla loquerentur et esset

sercnitas, inajestas diviiia ealitus fraintoiiuit, ita ut
.1
, .

exilh
'"''''''
'^?"'"*/"'*'''^'""*-

adversu.s

famulum infVendcre

lati-atibus;
ei

cueli

deinde, ut tunicam sanctissimte vlrginis EulaHEe

magno repentc
.

treniobundus

prEesentaret, quani in basilicam arriauBepravitatis

ibldem in Toleto habere deberet, c*ppit mlnis terroribusque impellere. Ad lia^c vir Dei respondit:

de throno suo Loovigildus rex m terram cuni pavore proeidorot. Tum vir Del ciim cxultatione magna eonslantor ait: .SV regem ', ecce reyem quein
timere oportet;

,,

stmiis mitrm
^,.

Masoiiii-

prxbrt.

Compertum

tibi sit gitia

cor meumsordibusarrianib
perversi

nam non

talem qualis tu

es.

Tunc

superstifionis

nunquam macuiabo, tam

deinde
mafcus
^

spiritus

nequam oxlemplo

noxialibus
'''

dofjmatis ^ meutem mcam nnnipiam ini/uinabo. C Tunicain dominx mex EhIuUx sacrHeyis h,sreticorum manibns poUnendam vel etiam snminis diijiHs contrecfandain nunquam tradebo, neque a te

verl)is os

saerllogum tyraiini eonvieiis semper arreseravit, et istam protinus impiotatis

oblatravit
:

sute sententiam

Ma.^ionam, moribus
et fiilei

nostris semper contra nos infe.stnm

nostrai

reperfa qiiocnniqne fempore possideri pofest.Hisc

profanus tyrnnnus audiens, in furore

versus, festinanter celeriterque

vesaniEe

inimienm reUijioniqne contrarium, ocius a conspectibiis nostris suhtracfum exiUo religari juhe'
mus. Cunique hujusccmodi inimlcus
rex nialam
.sane
iiiipii.s.simus

ad Emeretensem urbem mislt, qui ubique ipsam sanetam tunicam soilicite requlrercnt, et tam in thesaurum eceleslas sanctae Eulaline quam etiam in thesaurum eccle"
siae

sententiam

contra insontem

dedisset, <iuantocius minlstri

compares eriminis

eum

senloris a, quii? vocatur Sancta Hierusalcm,

a conspectibus ejus abstraxorunt. equumque ferocem oi ad sedcndum pra-cipiontc regc jiaraverunt, qui

sagaciterscrutantcs, eo usque perquiroroiil qun-

eum

ita prajcipitarot ut

eadons

fractis

usque repertam ad eumdeferrent.Qui cum venissent, ct ubique strenue requisissont, minime rcporerunt, ac sic vacui ad regem suum redierunt.

cervicil)us crudeliter Interiret: tantte scilicet ferocitatls c(|uus

erat, t|uod nullus scssor. pro eo

quod jam

inultos pcr pra'cojis

eorruerc fecerat,
viro Dei, uf in

Quod cum ei renuntiarenl, cum dentium stridore contra

lus co?pit.

acrius
viruni

infrendere

ascendere prsesumebat.
^*

Cumque

Dol diabo-

ad

Qui cum ejus obtutibus sistcretur, ait eum Aut dic ubi est quod requiro ; aut si non
:

eo ascenderet pararetur. rox crudelissinuis por fenestram eminens palatii resj^iciens, expcefa-

dixeris,

cognosce

te

graribns

afficiendum esse
in exiH-

^njuriis, et post in

regionem longinquam

bat ut ei vir sanctus de cquo casurus ingens spoctaculmn prgeberet. Statimque in noniine Doiiiini odito vcxillo crucis, sanctissimussacordos
asceudit

um proficisci,

uhi multis

xrnmnis

affectus

omni-

cquum

ferocem.

Queni
iinnahim.

ei

Dominus
^

^cod. preslrepebanl.

"

Num.

30.

fd. affluebat.

Num.
rod.

31.

'

*(/.

rex

es.

ed.

Tuin. eini-

'

cod. lascessans.

omue.

''

ed.

nus.

pcrverso dogniale.

velut

332
velut

DE

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
:

agnum mansuctisslmum reddidit coepit namque cum omni mansuetudine et cautela itiiieris sui

integrum daret, nihilque

praeccpit,

sibi

cx eo reservaret,

pergere viam, qui paulo ante immenso

fremitu atque incessanti totius corporis

rum, qui

non ambigens Dominum sibi adfutuilli omnia bona protinus subministraret.

flatu et

motu

*,

quasi despiciendo alium fcrrc recusabat.

Cumquehociiiiraculum omncs cernerent, obstupescentes valdc admirati sunt; nam et ipse rex in magna coiivei'sus est admiratione. Sed quld
cieco prodesse poterat
solis,cujus

jubar splendidissimum

arcana omni opere offuscaverat saevisr'

simus hostis

Ouodcunijussioniejusobtcmpcransmuhcriipsuin solidum dedisset. post pusillum ad eamdem mulicrem praedictus Sagatus cucurrit, eamque deprecatus est ut quia non erat undc victum sibi eincrcl, ci de ipso quod fencrabat, saltem vel unum tremisscm d redderet, unde suk necessitati consuleret. Qutestatim iinum ahsque moestitia rcddidit, duos vero secum jiicunda mente portavit. Nec mora, ct ecce subito ante fores
monasterii
reperti

ANNOTATA,
a Cfr. mupra Amtoi. a
<id

sunt

ducenti

astui

onusti

stantes, qui niissi cuni diversis alimoniis

rap. vni.

ad eum-

b Biothanatus,
nat
(jiiod furcifer,

mx

contumeUosa, tdein fere so-

dem virum a diversis viris catholicis fuerant. Quod cum viro Dei fuisset nuntiatum, et ab his
qui vcnorant essct oblatum, omnipotenli

qui violenta

morte perire me-

Domino

retur (1).
c CrexUbile est

imnicnsas refcrcns gratias,

illico

prsecepit accer-

mayis
fierus

callide

Masona mentem
a mendarii

suam

reticuissp

rnim

diffirile

ntljm e:rrusari possef.

Sagatum. Qui cum venisset. ait ad eum vir Domini Quatifum dedisfi muUeri eleemosyiiam poscenii'f At ilk' respondlt Secunduni iinperium timm, solidiim quem habui integrum dedi ; sed quia
siri
:

iirrfuehat nece.^silas,

ttnum ab ea fremissem postea

:

CAPUT

XIII.

ac.cepi.

Et vir Doinini dixit

quia ambigtius

Inditltp-at tthi
exstittsti et

Domi- E
pnuduo

fius, fratei;

de misera-

Nepopis, pseudoepiscopus

aria-

tione

Domini

desperasti, insuper et in multos

pcres peccasti.

Duos
et

tremisses dedisli, ecce

nus

a, Enieritie substitulus;

millia solidos

durentos asinos oneratos multls

Masona vero

in

nionastorio

alimentis acrepisti.

Nam

si

tertium tremissem non

ahstulisses, procut duhto trecentos asellos onustos

per triennium exul miraculis

claret.
igitur
in

Qui deiiide gratias agens, atque gratiam benedictionis suse pro gratiarum actione reddens, cunctos qui euin requisierant, sacris eloarcepisses.
cpiiis

simul etepistolis refecit

illi

illc

vero confestim pauperi-

sanctus

Dei antistes Masona, tribus

locuiu destinatum pervenit 6;cum quibus eum Emtntensf.nl mox honiines puuituri, qui a rege missi fuerant, infrnmt ;

sedem

lantuindem secum suis couiilantibus pueris, ad

pene cuncta qufe bus erogavit.

directa

fuerant

ANNOTATA.
pis. Pafef

Masona pntrienniiitii

exilio in
fuit

monastcrio religarunt. Cujus religatio

sublimitas, contmnelium
'

summa

perspicua

exiil; ejus

sanctitas,

Hberalifas

rrgu
ptiujieren

hfec subrogatur

prodifjio

immonsa felicitas. Post pseudosaccrdos Nepopis quidam nomine, atque in locum viri Dei in Emeretensem urbem substituitur: homo namque properegrinatio
ei

Nepoenim ex textu capitis Nepopim loco MasonsE cathoUcis datumfuisse episcopum, arianis
siium servanfihus Suiinam.
esf

a Perperam in hoc titulo arianus dicitur

Unde nec mirandum

ceHissime caiho-

quod

ipse

Sunna,Masona.profecto,Emeritensem
scilicet

remnwrtitd.

ianus,

servus

sane

diaboli,

angelus

satanje,

sedem non invaserit: quem

lici

c bus

prEenuntius antichristi, et hic erat alienae civitatis episcopus. Sed quantum vir Dei cresccbat virtuticopiosis,

respuissent, utpote qui aperte

arianam hxresim

Ijrofiterctur.

e contra

ille

fa^dabatur actibus

b Quisnam hiclocusfuerit, prorsus ignoratnr.

c

nefandis.

per annos tres ct eo aiupUus beatam vitam beatus degeret vir Masona. multis-

Cum jam

Hoc

loco manifeste intelligendus

est

solidus

que inibi prEEpoUeret virtutibus, omnia qute ibidcm suis usibus suorumque famulorum habere
poterat necessaria, pauperibus erogavit.

Cumque

pene

remansisset quod largire dcberet, quaedaui vidua paupcrcula, qute nmllis obsistcbat
nihil

francorum 2, 78, relativusvero pro fempore Merovi ngiorum ad nostra fempora (an. 1840) comparato, francorum '2G, 57 secunduin B. Gtthard {"1). d Tremissis erat tertia pars solidi.
argeufeus, cujiis valor idisolufus
erat

aerumnis, ad

eum stipem flagitans advenit. Cum vero vir Dei, qui jam omnia in opus simile consumpscrat, magnopere inqulreret quid ei impertirct, et

CAPUT

X[V.

quia inininie reperiret, corpit pueros qui

ut
si

Leovigildus

rex,

percussus

a re-

cum
jam

eo erant deposcere
habcret.
et

aliquis

eorum
ut

aliquid

fidelitcr

prsesentaref,

sancta Eulalia,
stituit ecclesiae

Masonam

diclje miilitTculEc tribucrct. E quibus unus, noniine Sagatus, qui prfeerat ceteris, respondit dicens : Haheo qtiidem umim solidum c ; sed si

Emeritensi.
cum
basilicam

himc

dede.ro,

nihil

omnino, unde

twbis

vel

et

rost

a'iquos

vero

dics,

in

S. Eulaiii'

hestitnicidx^ nostrsi in

postmodum emamusjiahehiut sine aliqua hEcsitatione

ipsius monasterii gratia orationis intrasset, subito

Masoiiain risii fi"f>"

exilii

inus.Qwcm virDomini

super altarc cjusdeni sanctie basilicse sacratis-

pranun(i'i'i
*

cod. nietu.

Num.32.
(IJ Crr.

iia

cod.

cyr.
I.

supra

ntini. :iO init.

best.) cod. evesliunculEe.

^ (ei

Du Cange. lom.

p.

m, col.
2.

{2}

Pohjptyque

d'Irminon, totn.

I.

pp. 134. 138.

sima

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

siina virgo Eulalia in

columba; spcciom nivci candoris apparuit, eumqtie blantle alloquens, utpote

'

piissima doniina, fulelissimum consolare dignata

est

servulum. Deinde
est ut

ait

ad euin

333 poic ad suuiu civifutcm Iraudulcnter mi^^il Ipse videlicct Ncpopis infeliciter ab omni dero vel populo pubus ab Eniereta, ad
.suaiu

E.\

MS.

Ecce jnm tem-

eivitatem

pus

ad tuam regredlens cirltatem priatinum

mihi debeas exhibere serritlum. Et hsec dicens alacri volatu ab oculis ejus evanuit. Vir auteni
Dei, licet tantae visionis gratia exultaret,
flei-e

lestinus perrexit,ac ue eunr vir Dei ecclesia invenisset et cum omni

leret,

in sua ignominiu pel-

Musona

quantoeius egredi festinavit.

Cumquc

prior

ipse

tanl^que

cumpaucis fugeret^post ipsum cuneti ad eum

consolationi.s
ca-pit,

tamen niinium

quod

quieteni paupertatis et peregrinationissua;amittens,

perlineiites urbeni ignominiose egressi, dispersi, conturbuti ac per diversa palantes, ad propriam

ad turbines

et procellas

mundiales reverteid

retur.

Non

tendebant civltatem. Cumque hfec agcrcntur, nufu Dci meritisque .'^anctfe Euialia^
contigit

illi

quippe ambiguum erat

eodem
mul-

quod

die subifo

audierat confestim esse complendum.

Liomjiiiio

sanctum Masonam cum

infinita

34.

Tum doinde, nulla intercurrente mora,preDenique nocte quadaiu recu^^^^^" suo Impio Leovigildo tyranno
:

m//

verberi-

f^ta gjoriosa virgo injurlas servi sui scverissima

"^"id'^'^^'^ ultiono.

tifudine per ipsarn viani i-egrcdi ad Eiiioretam civitatem per ([uain plaustru rebus ejus onusta

''"^i"ratTt

sanciumab
f.nlin rerocet.

^^^^^ *"
astitlt,

properubant. Cui dum in ip.so itinere Iiaud procul cib urbe obviassent ^ vir sanctus sciscitari pra;cepit cui essent ista

omnia

vel plaustra.

eiquo flagris diu multumque utraque latera verberavit, dicens Hedde milii sennim meum.

At

illi

Nam

si

moram
e.st

cognoscenfcs proprium dominum, gaudio magno replefi responderunt Serri tui sumus, domine.
:

fecerls

ad reddendnm,

scito

te

Quos
ef

ille

ncrlorlbus suppUriis excruelatulum. Ita

flagellatus

nlmirum

rogavit.
tuas,

miser ut expcrgefactus

cum

denuo quid in plaustris ferrent inferilli autem dixerunt lies sanctx EuMia:
:

netu

magno cunctis sibi adsistentlbus tot illatos ostenderel livores, et ideirco seclamitans fuisse flagellatum quia sanctisshno eplseopo injurias irrogasset.Namquis eiverbera intuIerit,nomen,habitum, vultusqiie venusfatem sigillatini pandit, et omnia magnis cum ejulatibus manifeslissime propalavit. Illico nainque veritus ne gravius Dei judicio mulctaretur, ut erat semper in onmibus rebus simulator pessimus ac dissimulator fallucissimus, prece-multa^pr^cepit ut vir Dei, qui frusfra fuerat a
civitate

quas liostills pnedo Nepopis prxdacit, portamus, et ipsi infelices in captivitatempertjlmus,

separati a rebus rel
filiis

vef uxorlbiis nostrls ef

patria lu qua uafl sumus expuisi.

Quod cum
r-epletus

vir
ait

Domini
Graiias
es/

audisset, gaudio
tibi,

magno

Domlne Jesu

bone, refero, quia maf/ua

mulfitudo dulcedinistu^e^fjuifanfam inomnlbus

fuis, licet lndi(/nis,servls
et

pro

es, iit

}ios

reduceres, et
fradercs.

cnram (jerere dignatus ah omnlhus- malis ercpfns prospere res tuas ditioni Inimlcorum miuime

suu remotus, rursus

acl

suam acccderet

regendam ecclesiam. Qui dum ea quae postulabat

insanissimus rex rninus annueret sanctissimus vir

Et hasc dicens, cunctos ad civitatem suuia i-evocuri prfeceplt, ac sic cum iinmenso gaudio guudentibiis cunctis ad urbem pervenit.
'M',.

Et sicut quispiam sitiens in urdore

sic ille

caumabasili-

fi

.iiimma

Masona, seseque

permansurum

ubi

religatus

tis

fluentafonlium concupiscit,

ad

omnium
exultntione
rreipitnr.

fuerat assereret, iterum iterumque oblatis precibus poposcit uf ad suam dignarefur redire civitafem pietas quippe summi Dei statim sincerum
;

cam

sanctae Errlaliae iestuanti aninro frequeirtique

spiritu. adnitente

Deo, pervenire ineruif. Cumque ibidem toto mentls alTectu desiderii sui accumulasset atrectura, exultans in Domino, exultantibus univorsi.s,urbem ingressus est. Ila nimirum ecclesia

pectus emollivit, ac benevolentia copiosa viam suo famulo aperuit. Cum vero jam Deo opitulante regrederetur, precibus

nmneribusque

sibl

Emeretensis exultans

summa cum jucunditate

.

propitium crudelissimus rex nitebatur efficere, quem fraude dudum religaverat damna-

eum

dona abruiit, facinus perpetratum clemenfi animo laxavit, et juxfa sententiaru Domini debentium culpas ^ non retinuit, .sed dimisit.
tione. llle

autem munera

rcspuit,

Gaudebant enim quod reperisset fegrotus medelanr solutimn quod oppressus invenisset, alinrentum quod non deesset egeno. Quid rnultay reddita sunt a Domino Emeretensi ecclesiai copiosa suffragia nam
recepit.
:

suum gubernatorem

calainilutum penurias, et crebr-as pestlleirtiie clades, insolcntesque tolius urbis procellas sancti
viri prjesentia,

Dorninoniiserante,suspendif,quas

CAPUT

XV.

indubie
pressit

remoto pastore causa ejus absentis

FugienteNepopi pseudoepiscopo,

Masona res
ral.

ecclesiae

recupeLeovigildo

CAPUT
rei!;i

XVI.

in hseresi

nior-

'"iiiitofpitico
/iiix fugieiift

religatus fuerat
est.

Uehinc cum maximo comitatu de loco quo ^ urbcm Eineretensem reversus

Cujus duni
gressuin Nepopis,
in

tuo Reccaredus
licus successit.
Igitur
gis

lilius catlio-

''.f Pcclesiie

qui

eidem

"bripere

fuerat subrogatus,

audisset, terrore divino su-

"tatiqiiibxs bito exterritus

iirabillter
'-''ciiperatis,

Masona
^'''iifritam

qua anfea tamen quam abir-cl, argentum copiosunr et ornamenta insignia,et qiueque - ineliora vidit in Emeretensem
ad propriam urbeni,
fuerat episcopus, fuger-e nitebatur. Prius

perderef

cum non prodessot sed obessct, uf nraquam regeref Leovigildus Hispaniam.

ttagitiis vel

Leorir/ili/o

mortuo,
Jteccaredua
Viifigotfios <tb

nec quidpiam de
ret

facinoribus remane-

<iertUur,

occlesiam, plaustris plurimis peroneratis, per honiines Emeretensis ecclesise

quod non propriurn sibi defcnderct, deserens V,ZA*/ usquequaque Deum, inro dcrelictus ipse a Dco, retrafiii.
regnirrn simul

clam noctui'no

tenr-

eum

vita infelicifer per-didit, gra-

Nuin. 34.
(j).

cod.

cuinciue.

ita

corr.,

prius

pie.

Num.
- ^

35.

>

cod. add. subrogatus.

cod. (luidquid.

ni.) ff/.

pietate simulala.

cod. obviasset.

vissinioque

m
vissinioqiie

DE
morbo Dei
et

VmS PATRUM

EMERITENSIUM.
indicare riihtur Leoviijihium in fine
vitse

judicio correptus vitani

aliquate-

morteni sibi perpetutun acqulsivit, crudclitoi-que e corpore cjus anima rcsoluta, perpetuis posuis detcnta, perenniter
fffidissiinani eniisit

nus resipuis^e.

b Negntium
episcoin uriani
h/ice

illud pe}-fectum est celehri concilio

(3),

Toletuno III, anno 589

ct

ubi rejc

cum

regina,

crebi

niancipata tartaris

non inuncrito

tene-

optimates gentis Gothorum puef

tur religala, picibus seniper bnllientiljus undis arsura a. Post ciijus crudelissimani niortem venc-

ar/anarn hsereaim abjurarunf

eatholicam

fiftem professi smif.

Reccaredns princeps, adininistralioneni rc{,'ni adeplus

rabilis vir

filius cjus,

jurc

est,

meritoque

ad culmen

sibi debili

princiiiatus

evectus cst;

CAPUT

XVII.

preecipuis mcrilis legitime sulemniterque regaie culnien, tribuente Dco, promeiaiit. vir deniquc or-

thodoxus ctpeidnmiacaMinliciis. qui non patrcni perfidum, sed Dominum Cbiistum sequciis, ab
arrianfE lueresis pravitate

Cuni

Sunnjv

psoudoepiseopi

fniude a Wilerioo comite

Ma-

conversus

est,

totam-

que Wisigotborum geiitciu mira prjedicatione adverain fideiii perduxit />. Erat eiiim religionis
divinue
fensor.

sona

i!;ladi()

pelerelur, niira-

asscrlor.

rectse

gloriee prtedicator,

de-

eulo liberatur.
fcJuunanamqueGotlms^episcopus, cujus supra
nieinoriaiu fecimus, irritatus a diabolo

omniinodis callMilicam

fidcm, sanctam
SniiiHt

Trinitatem coivternam uniusque virtutis et substantite pra^dicaus atque in personarum proprictatcdistin;j:uens. in iialuraiiiium

Deum

affirmans,

Gothonmi

nobiles

quosdam genere opibusque pcrquam

inquibusdaiu

"//'(nnis
iusiiiiiia

Patrcm ingenitum dicens, Filium ex Patre geuituiii adstruens.Spiritumvero sanctum ex utroque

procedere credens. His videlicel virtutibus adornatus, ciepit omnes quos Deo charos sentiebat
diligere,

ditissimos, e quibus etiam nonnulli

civitatibus comites

sfniit

a rege fuerant constituti a, consilio diabolico persuasit, eosque de catliolicoi-um agmine ac gremio cathoIicEe ecclesia^ cum innumerabili
tra
^

horrere omnino et execrare onnies quos

odibiles.

multitudine populi separavit, et confrauduleiita

iiilcrficerent, coiuiucntavit.

Deoagnoscebat

atque haereticorum ne-

famuIuiuDeiMasonamepiscopum

fanda'impietatiscoiide]iinaviteiTorein.Quod

dum

instanter fieret, et nmlta catholicaj ecclesifle fa-

eum Tunc deinde ad eum

consilia, qualiter

pueros suos misit,

et

quasi

vente Deo tranquilHtas redderotur, et arrianoe calumitatis eiTur

ex affcetu charitatis ad

domum suani per eosdem

teretur

et

cunctis

nb Ojnninm pene menlibus discusimultatibus pulsis urbs

congaudercl
rursus
et Doiiiiuo

venire rogavit, ut ibidcm virum Dei crudelissima

morte perimeret. Qui cuni venissent, eique suggessissent,

Emereta una cum sancto Masona cpiscopo pro

tauliB tranqiiillitatis gratia

mox

vir beatus spiritu Dei rcpletus,

conludiuiii eoruiu
illic

iuteUexit, et staiim ait

est

Lt/o

indesinenler

gratias

refcrrel.

antitjuus

abire

modo mivime possuni,quia

gicod*

hostis invidia assueta incitatus, rediviva Dei fa-

proutilitatibus ecclesia: catholicse disponere deheam;

sed, si

mulo

])er

suos ministros intulit pr;elia.

veniat, et

me desiderat viderc, liic in airium eeeJesiai quemadmoditm vult, ita me vldeat. li vero

ANXOTATA.
a

qui missi fuerant redeuntes, ea qute audierant

renuntiaverunt.

Secundum Gregorium Turonensem Leovigil-

ctoscomites,
eisquc ut
ita taineii

Cumque haic audisset, supradicum quibus sanctmu virum interfi-

dus catholicam fidem in extremis ainplexus est. Post hcec, ait (1), Leuvigildus rcx Hispanorum
fegrotare oepit
;

cere disponebat,ad

domum

suaiu protiuusascivit,
dixit
;

alrium

una cum eo pcrgerent

sed, ut quidaiu asserunt, poeni-

cuui eis prius defiuivit, ut

dum

atrium
erat,

tenliam pro errore haeretico agens, et obtestaus

introirent,

unus ex

illis.

cui Witericus
/j,

nomen

ne huic

hajresi

quisquam reperiretur consenta-

qui etiain post rex Gotboruiu fuit dio ita bealissiimim

ret ut

excepto gla-

ncus, in legem catholicam transiit, ac per septein

perduraus pro his quiu contra Deum inique molitus est, spiritum cxhalavit. Gregorius vevo M. [^lt: Pater vero (lievmcncgitdi Leovlglldies in ficlu

du^) perlidus et parricida couunotus poemteulia,

hoc fecisse se doluit, nec tamen usque ad oblmendam salutem. Nam quia vera esset calholica fides
aguovil, sed genlis suaj timore perterrilus, ud

vii uin uuo ictu transverberasecundo opus non esset. 39. Cum autem hujuscemodi consiUo jam dictum Guitericum informasset, ad atrium sancti episcopi uno animo eademque sententia onines simul perrexerunt. Qui cum venissent et ingredi

F
fl

<]Uil}US 19
diviititiis
xei-rntiir.

ilico

voluissent, prohiJiili sunt, et ut paulisper prie

foribus exspectarent jidmoniti sunt, (juoadusqne

hancpervenirenonincruit.Qui,obortuiEgritudine,

sanctus Masona ad Claudium virum clarissimum,

Leandro episcopo, quein prius vehcinenter affiixeral, Uechureduui regeiu tilium, queni in sua hEeresi relinquebat, conmiendare curavit, ut in ipso quoque taUa faceret qualia et in fratre ilUus
suis cohortationibus fecisset.Qua conimeTutatione

ducem Emerctensis
Idem vero Claudius,
fuit

civitalis

c,

mitteret, ut eo

pnv-

sente semutuis alternisque cernerent aspeclibus.

nobili genere ortus,

Romanis
(ide

parentibus

uatus; existebat

prorsus

catholicus, et religionis vinculis forliter astrictus:

explelu dcfunctus est. Legerat Gregorii dialogos

anongmus

noster
et

ni/iilominus acerrimis vevbis

Leovigildmn
adinitfat.

ejus miserum obitum perstringit,

ll/uin

timore Dei valde promplissimus, iu belUca studia eruditus, in causis beilicis nihiloiuinus exercitatus. Cuinque cidcm mnitiain prseliis slrenuus, in

nedum eum Turoncnsi

sincere conrersunt
exi/io revocat/o

tum
atrio,

fuisset,

quia

domus

ejus

valde contigerat
*

Attamen Ipna Masonte ab

mox cum

ingenti multitudine perniciter

Nam.

38,

'

cod. gotus. cod. quid.

lil).

cod.

gotorum.

^ cod.

innu-

Num.
977 sqg.

39.

'

ed. perspicaciler.

iiieraliile,

(1) ////.

Franc,
lom.

viii, Ciip.
1).

ili.

("2) i;i)

;n (P.

L..

LXXVU,

2l>-2).

Diui.. lib.
DJimsi,

iii.

rap.
p.

tom. IX,

properans

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

L

:m
episcopi corruit,

propcrans adfuit. Denicjuc, cuni

niemorati snnt,
introierunt,

vir illustris
illi,

Clau-

f^imi v.ri

Mason^

dius atriuiu inlroisset, protinus ot

qui supra

omneque con-

in^entibns tiatervis populi ac deindc salutato viro sanclo ex

cum

silium prodidit. ot quemadmodum voluerat, nec gladium educore

euarravit. Post hitc

V.X

Ms.

eum
ail
:

pcrcutere

valuoral, sjncoriter
Coiifiteor

more conscderunt. Quum diu multunique residentes ad invicem loquerentnr, idem Jam dictus
lam
Witericus, juvenis tbrlissimus. stans post scapuegregii viri Glaudii ducis, utpote juvenior
uulritori

cum

lacrymis

peccafum mcum,
adjocit

fpiia tota iHtt-ntioHc

perpetrare volui, sed non

:

Nam

malum me permisit Deus. Et

hoc
fc

ef

afiud adcn-snm
in

di!<posuerunt

coiisilium, uf, (juia hir in

reddens obsequium scniori, iino gladium quo erat accinctus toto nisu e vagina sua educere maluit, ut sanctuni Mnsonam simulqne et Claudium, secundum iiuod
ndliur EEtate

lueruHf, saltem

suo

atrium modo mmprsradiem sacratissimum paschai

uf in

r/,

pnepalmnt. Hanc rero disposHioHnm habeHt, cum ex morc In piL-^clia hic ceifbramritis mis.fam
ecrlesia

detinitum fuerat, Irncidaret. Sed nutu Dei ila giadius in vagina astricfus est ut putnret hunc clavis tVrreis cum ea fuisse confixuni. Cuukiuc diu

scniore,etptM missam,juxta <piod mosest, ad basilicam sandx Eulaliai psalhiulo nnn

cafholicn populo proces.scrifi.s, homincs coruni

omni ad

porfam

cirifafis

cum

muUunique enscm educere voluis.set, ct omnino non valuisset, coeperunt auctores hujus pravi
admirari cur Witei-icus quod fuerat pollicitus minime adimpleret, eumque subtiliter
consilii taclte

tnultis plaustris onustis (fla-

diis et vectibus, dissimulata calliditatc quasi fru-

menfa defarant,

.itafuri sunf;

cumiptc ros incrmes

simpliciter processcritis, oinnis

eorum repente .'iuper

oculis intuentes

tantum nefas

et

magis magisque hortahantur ut tam immanc piaculum incun-

vos irruat inultitudo, arrepfisipie (jfadiis et fu.Mibus omnes pariter, viros ac muUeres, senes vH parvufos, crnilcU
(pii inc

ctanlcr patrarc deberet ct pnedictos viros gladio animadverti nullatenus forniidaret. Ad quorum

morfc intcrimant. Ego rero iiifelix, in tantuin facinus miscui, u tc piissimo

et ut

domino meo indulgentiam peio,

rilius

mihi tuis pre-

crudclissimam exhortationcm itcrnni atque iterum spatam suam c vagina totis virilHis educere voluit, sed nunquam potuit. Cuinquo [hoc] ^
ita

Dominus reniam
ijuoi

tribuat deprecor.
et

Omnia

tamen

nori, fideliter sucjgero

purissimc
; fac.ite in

manifesto. Et ecce in manibus vestris

sum

supradicliis juvenis cerncret, sonsit divino

mu-

me

fpiod

bonum

et

rectum videfur in

ocidis

nere gladium fuisse adstrictum, ut qucm semper suis usibus aptum habuerat, tunc minime educonversus expalluit. Auctores vero hujus nefandi sceleris, ut viderunt concinnationes sui ncquissimi consilii
"

vesfri.^i.

Ac

ne forsitan

auf illusorem

me fua scnictHas fallacem ex^istimet, non me permittas egredi

eerc potuis.set, et hic in stupore nimio

atrium, sed in custodia (pia Jubes frade, donec omnia streHue perquiras ac certi.-isime cognoscas;
et,
.-^i

mentientc

me

aliter repcreris, nolo vivere.

divino judicio fuisse frustiatas,

illico

surrexerunt,

ac valefacientes ad
redierunt.

domos suas cum amariludine

ANNOTATA.
Ad Comifes apnd Gothos utique accoinniodnr/ pommt qua: nota sunt de eorumdem diynitate, iniia

Domini Masona opiscopus. qui somper virtute piotatis onitnlt, audissot, oiim ut nihii omnino mctuerct blande admonuit, gratias omnipotcnti Doo ogit, qui sorvos suos do tantis liberavit periculis, ac deinde ad Claudium ducom
41.
vir

Cumhiec

ojnra
flaiidiidiicis
licta ;

misit.eiquo omiiia intimavit.Quoddumillo aiidisset, pi-iecepit

iit

causa paululum

silentio tege-

retur,

ne

forsitan cognoscentes

proditum
reperil

fuisse

mre,
poris

etc.

apud

alias

Gennanos
II,

gentes illius tcni-

eorum consilium, fugam

sagaciter

arripercnt.

Sed dum
osse

(1).

invostigarcnt, manifcste

b Occiso
stiansi

seilicet

Liuva

Beccaredi

filio,

^era
chri-

verum quod
sent ox

fuerat nuntiatuin.

flumque ea quBe

DCXLi, an. imp. MauricII xxi (3i, id est

xrx

anno
rogifi

fiO-i.

exposuerant supradicti comites arriani prfebuismoie in occursum a. disposita circumquamnltitudino in

insidiis,

c Duce.s plurimis civitatibus

ct

eoruin

coiiiitiljus

([iic

repente supcr eos dux

vcro
I

nomine
.'^iiiiin

prxerant

(3),

irruit

Claudius

ot alii

cx

eis capti sunt, alii

d Qitaifta recerrntia nobHesGermani imiviiorem

prosequi solereni, cxpoctiris i/laruiHffciifiinn
i: cl.

quigladiisoperarivoluerunt.agladiisstatimpericrunl.

Tuni deinde ad domuiii Siinnani^

fi

airiaiii

iraditionibns nuper indicavit

Leo Ganttcr

(4).

CAPUT
Ileruni
sidiis

XVIII.

ingcuti multitudine Clauttius dux ipsumque hffireticum similiter episcopum nihil horiiiu upinantem comprehcndit, ouiuqu<'ai(lue 'uslodioudmn sanclu Masonte cpiscopo
perrexit,

episcopi

cum

delegavit. Similique

modo universos
;

collegas cjus
([ui

Masona liberalur ab inSuniue

o|h* Claudii

custodi;B mancipavit

Wilericum voro,

ncran-

<!oriim con>ilia manitcstavit, liborum ahiro

cepit.

pnc-

duds

EnieriUMisis;
ef.

Sunna perlinax
in

Omniaigiturt[u:E gesta fuerunt. orthodoxo principi Roccaredo Claudius dux intimavit. atque nt jiorroctam confestim docrotus sui sontonliam
oi

exul

obiil

Maurilania;
eriininis
iil

priecip"ret quid

do

hostibus

Doniini Jesu

Christi fiori doberot suggcssit.

43.

Vacrila

soeius

Hox vero hujusmodi accipir.-ns suggessionem,

:

Satnia in
exilium
mi8/iu.<.

talem dodit scntentiaiu

Cf cuncti, omnibus pafri-

maneipiuin
iUcni

eeciesice.
Witerlcus

moniis
cls

cel

honorihus privati,exilio multis vinculis

constrlcti ligarentur

Illisque
rediit,

reversis

orUmovum
"oniufittio

cum

iiiinime

Sunnanem vero ferreis ; pseiidorpisropum cxhorfarentur converti ad fidem

ml
caf/iolicam
:

sed statim tromcbundus ad pedos sanctis-

et

si

coHverterdur, tunc

demum

ei

'^om.cotl.

^coil.
p. 1073).

niiiiiu.

Nam. 40.
tom,
(P. L.,
1!,

'

cod. sjmulijue.

(I)f". V/Aili, Deitl.ichf: Vvrfagsitnysiipschiclite.

iiy-m
LXXXUI,

p,

(i) liiitte

<hs (^nfitioni hi:<Cori<jufJt.bim. X.\XlV(oct. 18S3J,

(2) Isi(Ior.,Z>c rtg.

authorum. cap. 5S
Wailz, tora,
cit., p.

lom.

(3) t;fr.

3t-388.

p.

im.
prieciperent

33(5

DE
'

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
et satis-

EX MS.

nraiciperent

uf

pwnitentlam agere deberet,

pennisit.

Hoc solum
vitJE suEe

illi

praecepit, ut

omnimodis

fudione lacn/maruni sua delicta

esse catholicum, euni civitate

defleret, ut

acta

catholicam fidem integram et irnmaculatam cunctis

pa-nitudtne.runieuni jani cogno^cerent perfectiim pa^n

diebns

conservaret.

posinwdnm

in quacunqiie
ei

aUa

ordinarent episcopum.

Cumque

crebro
a

ANNOTATA.
Hmc
verba ex

dicerent ut pu?nitontiani tantis pro piaculisageret, furorem Domini, queni delinquendo excitaveet

more

in

occursum cuni prxceet

quod agere noluit, sed rat, deflendo mitigaret tyrannidein, hi?ee responprisfinam nnn omittens
;

dentibns cnnjungcndn puto, non cinn sequpntihus,

ut

pussim
:
.

feffitur in editis,

totajn sententiam sic

dit

Etjo quid

.^if

pivnitenfia iijnoro.

Ob hoc coinsit nescio,

cxplico

Drbchant singuU terrarum possea.tores

ef

pertum
ef

vohis sit quia pa-nifentiam

quid

certani fruinenfi singnlis annis ccrtani copiani fnfincnfi

aliurnni aiianiin

ratholicus

minquam

ero; sed aut ritn qito vixi

rireho,aiif pio reliqione

inqua nune usqne ah ineunte

in

ztatemeapermansilihenti.^t^iincnioriar.Cuins^nm

mcntem ohstinatam perlinacenique

aliospestifero

mahs

cer-

rerum eccksix seu episcopo vonferre et mos eraf iif in die paschatis hxc plaustris adveherentur a coloni.^ ad porfani ciritafis, nhi rpiscopo post mis-sam iflac ad ecrfcsiam S. Knfafix procedentem offerrentiir.

neront, hunc protiim.s de iniibns Hispania;, ne

Sic iyifnr ex niore rnin plausfris niultis,

.si'u

morho macularel, cumsummo dedecore infeiiciter repulerunt -, alque in modicam n;ivicuiain ignominiose imposuerunt, eique comminanles prGecepcnmt ul in quocunque loco,
gente
vel

qu3! ducefjant ipsornin rofoni

hnniineSj adoene-

rant conjnrati.

b Ita

iti

codice nostro,

Vetcrnni

jam

conjecerat

non Sunnonis, ut in Thomas Tamaijus

et

editis.
fecjen-

regione transnieare vellet,

;

liberuni hain

duin esse Sunnanis, (jothira declinaiione, ut

banis, Egicanis, Chintilanis, Suintilanis,

Wainid
ije-

beret arhitrium

quocunque vero tempore

Hispania fuisset repertus, graviori se cognosceret iimktandum sententia. Tunc deinde navigans

nus
c

ulia.

Joannes Biclarensis, c.onjurationem illam non

regem inifam
dlif/ai

atque in Mauritaniee regionis aliquandiu commoratus, mnltos eadein provincia pcriidia impii do|-niiatis maculavit dciude divino
contigit
littus,
;

adversns solum Masonam, sed adversiis Beccare-

dum

anno

.')^7 (1).

protinus mulctatus judicio, crudeli exitu vitam fmivit c. Basilicas qnibus sanctus Masona dudum
injusto caruerat,juste

CAPUT

XIX.

cipere meruit, et
hteretici,

cum omnibus priviiegiis reomne patrimonium supradicti

NarbononsiS lUniultUS AriaUOruni, ab episcopo Athaloco

cifatus, ooniprossus est

concedente clementissimo principo Rec-

caredo, adeptus est.

e\-

Mira

erffit

unum
S.

Geteros vero viros scelestos, quos supra niemininius.juxtaprfecoptum regis exiHo relega4:J.

opera

coujuratif

Masona'

runt.

Equihus unus,vocitabidurVagriIa. de mani-

Reccaredi regis.
Hia Igitur tempestate apud

i)iirricordi'i.

bus eorum evadens, ad basiiicam sanctee Euiaiiis oh romedium percipiendum confugivit. Quod cum principi Roccaredo sajpe dietus Ciaudius intimasset, hoc dixisse fertur Inimiciissummi Dei
:

Galliarum

exifi-

Uehdlio
Narboiu-iisiK,
cujtts
particepsfi.^l

miam urhom Narbonam hujuscemodi

cujus causse seriem enarrare
est;

contra

mirorcum qua
persecutns
est,

fncie atria ejus sancta im/redi

prs-

deni catholicam diaboius excitavit seditionem,

sumpserif, uf qiiem

hactenus insaniendo frustra

caii.sa re-

perquam longum

Ath(i!oi'u.s

nunc ad etim percipiendi

niulta:

mediiconfuf/iumfacif.Sedqiiia

miserationis

hoc por ordinoin prosequi voluerinms, tragoediam magis quam liistoriani texi videbitur.
nain
si

e/Mscopii"
uriaiiii!',

novimus
hoc
ifa

esse

Deum
ad
se

et

nullum despicere, quainvis

delinqnentem,

convertenfem ambigiinus, ob

Sed breviter summatimcjue exiguam particulani enarrenms. Duo donique comitos, inciyti licet
opibus
et nobiies

decernimus, id ipse Vagriia

rum
ef

tixore,

genere, profani tanien mentibus

et

filiis ef

omni patrimonio suo perpetim sanctissimx

Eufnlix serrns deserviaf.

et ignobiles

morihus, Granista videiicet

Wildi.'-uo-

**

ririjini^

Nam

hoc

/irai-

gernus, una cuin arrianorum episcopum nomlne

senfi decreto

sanctmus, ut sieut ultimi pneri ante

aliquo vehiculi
ifn

Atalocum,

vel alii nmlti

in

compares orrorum

equiim

dominorum suorum ahsque

rum, graviorein
turbationem.
Galliis

eamdem regionem

fecerunt

jnramine nmbulare solHi suni,

debeat, et

anfe enl>nllnm

Nam

resultantes adversus fidem ca-

doniini qui pra-est ceflx snncts: EufnH;e anihulnre

thoiicnm, inluiitam multitudincni

Francorum
et

in

omne servitium quod inpmuin

consuevit

introduxerunt,
viro catholioo

quatenus

pravitalem
potuisset,

perugere ninnripiuni, cnrain eo deposito roihnrno

vet

arriana? partis vindicarent

et, si fieri

fastu

igitur sanctus

cum omni huniiliiate deserriat. Accepta Masona auctoritate, euni illico de

basilicaegrodi.ad
copit et, ut

suum conspeclum
jam deinceps

venire pra^-

Reccaredo pr^riperent. regnum Interim per idein tempus innumerabilem clericoruiii, reiigiosorum et oinnium catholicoruni interficientes muititudinem,

seinpor pietalis visceribus afnuobat.

aliquid

immensam

fecerunt stra-

eum blande ne
raiis,

formidaret,

admonuit. Sed. ut
Lisquo

jussioiii

principis

obtempe-

gem; quorum scihcet saivator noster Jesus Dominus animas omni auro obrizo puriores omnique
lapido pretioso pretiosiores^volut holocaustomata
suscipiens, catervis
coliocavit.

causa obedientia? deecciesiasancta^EuIalia;

ad atrium. quod est fundatum intra muros civitatis, ante cabalium Redompti diaconi [pergere ordinavit arioptoque baculo supraditti diaconi]
'

martyrum

in coelesti sacrario

manibus<iue geslans, [cum] ad atrium

45. Post hsec igitur nulla mora intercurrente sublimis atque oinnipotons Deus hostibus suis su-

Iteccarnf"

pervenisset, statim
filiiset

uxore et onmibus pra?diis absoivens liborum abire

vir sanctus cuin

eum

com''^*"-

pernobracliio repugnans, precibus excellenlissinii

Reccarodi principis sanguinem innocuum

uici-

Num
Num.

42
43.

'

cod. pra'cipeiet.
qtias

^ eod.

repelevunt.
iii

codice.
(1) Cfr.

uuvinis inclusa sunt tlesidertiiitur

Oomm.prwv.. num.2(>.
scens,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

337
ost, iUico

scens, romphseali judicio protinus

niirificam
fecit

ultionem

a.

de inimicis Deniquc prostratis

ininiicis,

diacono jam dicto nunciatum

petnt,

atrium

quemadniodum

consternatisquc universis fidei cathollcce

sc haberct sanctus episcofuisset

sanctus Masona episcopus

cum

pus sciscitavit.Cuicutn dictum

onini plebe sua

quiaconva-

psalmodite canticum exorsus rnysticas laudes Do-

lescenteiegritudinemortijamadpropinquarct.slatim supradictos puerulos arcesivit, et quidquid

nitatem omnes
brantes
dicentes
rificatiis

niore

cum eo civesjucundissimo celepriscorum platearum ^ fragorc

in laudeni

magno jubilantes
:

dere terrorcs ac dicere ^ Videte quod ficc/pisfis, bene conservate; nam. si mihi ojnnia infemerafa,
:

Caiiteimis
ef^t ;

Domini clamaverunt, Domino, f/lortose eniiii hono:

cum

rrquisiero,

Lissimissuppliriisfore

non przsentaverifis,sritote ros </ra^ excruciaudos.Klhk dictis,

ct

iteruin

Dfxtera

iiia,

Domine,
tiia

cum
vir

furore ad

domum suam

reversus
in

est.

magnificata
conteriiisti

est in virtute ; de.rtera

Tum

ma^nis

con-

deinde supradicti pueri, celliilam

qua

.^anctns

fregit inimicos,

et prie miiltitudine majesfatis tux adcersarios.Posi b;ec, remotis ab omni parte tempestatibus, copiosam Doniinus populo

catholico largire dignatus est

pacem.

ANNOTATUM.
a Insignem
victoriam,

isgor in lectuio recubabat amarissime coram eo flere coeperunt, dicentes Misericordiam nobis indignis pro fua piefafefecisti, quod ufique meUus nobis conveueraf si non fecisses. Ecce adhuc tu vivis, et tantas nobis minas priBtendunt ; te defuncto, quis nos de eorum queat liberare manilnis ? Hfec et his simiingrcssi
, :

Masona episcopus

hanc

Visigothorum
(I),

de

Francis

anno 588 relatam

magnificis verhis

celebrant Joannes Biclarensis (2) et Isidonts Hispalensis {3),nec dissimulavit Gregorius Turonensis
(4).

Ad

Claudium ducem

dats exstant

coram eo lacrymabiliter affati sunt. At non facile credidit; sod prius, ut suee gravitati condecebat, utrum veruni an falsum essot quod audierat, sagaciter requisivit. 48. Cum autem comperisset verum esse quod
lia

niulta

ille

his auditis

ornnte SHucto
episropo
prieiiialKra

epistolx Gregorii

M.

(5) et Isidm-i Hispalensis (6),

audierat, lacrymatus est, statimque se in sellulara

ubi inter alia laudem ejus hellicam celebrant.

ievarietadbasilicamsanctissiiiifevirginisEnlali^,

CAPUT XX.

semper devota mente servierat, deferri prfecepit. Cumque ibidem sanctissimus senex pervenisset coram altari sacro manus expandens
cui
,

morlf
ahripitur.

Masona valde senex factis eleemosynis moritur, Eleutherio

archidiacono ex pra^dictione
viri sancti

simulque venerabiles oeulos cum lacryniis ad ca-Ium adtollens, cum magno gemitu sese in terram prostravit, et preces suas diu multumqne in conspectu Domini fudit, Completa vcro oratione, clara voce cunctis audientibus ait Gratias tibi refero, Domine, quoniam exaudisti me. lienedictus
:

prsemortuo.

tu in secula seculorum, qiiia

non amovisti depreca-

tionem meain
dictis

ef

misericordiam tuam a me. Et his

rediit, ita

ad episcopium

Masona ^enexcuram fcclesiie snx

S.

committit

s. anetus itaque Masona dum multis curriculis annorum adminiculante divino suffragio Emeretensem regeret ecclesiam, fessus jam nimia
senectute,
vi febrium correptus est, ccEpitque ^^'^us totius corporis repente destitui Tunc deinde convocans archidiaconum suum, nomine
.

pristlno robori ut putares

nimirum redditus hunc non jegrum, non

nemque
in

sonem, sed redivivum sunipsisse vigorem, juveesse robustissinium. Qui cum ex more

Eleuthcrio
trchidiacono:

ad vespertinum ofticium

modum

vellet procedere, mirum gaudenlibus cunctis, archidiaconus

haec audiens,reatu suo oppressus, obstupuit,quod

Eleutherium,

ait

illi

Cognosce,

fili,

quia tempus

audiebat ad vesperam proeessurum

verat

quem

puta-

mex itistat: et ideo obse^ro te atque admoneo, utjam modo ita curam sanctse ecclesix totiusque sanctm comjregationis soUicHe geras, ut me
resolutionis

eodem

die moriturum. Confiisione igitur et

securum reddas, et mihi Uceat in loco antmi mea, priiisquam abeam, defiere delicta. His auditis, jam dictus archidiaconus ejus non infirmitati nec senectuti compassus est, non se desolari tanti patris solatio doluit, sed potius pro ejus obitu gaudio magno gavisus est
secreto moeroris
;

in omnibus

pudore faciei opeilus, secundum consuetudinem cum omni clero voluit noluit corani episcopo astitit, eique incensum ex more obtulit. Gui vir Domini
ait
:

Prxcedes

me, sic mihi anima tua vivat.

Quod

ille

audiens. non intcllexit plenius, sed eete-

ros diacones percontatus est

quidnam
:

esset
Illi

quod
vero

sanctus episcopus dixisset

ignorantes
tibi

Praecedes me.

protinus cor
inflavit, ita

suum

laetitia transitori^e

potestatis

causam responderunt Non pro nlio dictum est, nisi quia eum pntcedes ad eccle-

nimirum ut cum magno comitatu puerorum superbus equo vehente huc illucque properaret.

siam.

Cumque vespertinum

coepisset implere offi-

cium, statim supradictus archidiaconus gravissimo doloro ibidom in choro psallcnlium percussus,

9' inde
tiimis

47. Post aliquantis autem diebus accidit ut sanctus Masona episcopus puerulis, qui ei fidele

ad

remeavit.
scilicet

domum suam eum Quod dum genitrix

gravi aegritudine
ejus, sanctissiina

sitperbus
fccfus,

exhibuerant servitium,
scriberet, et pro

libertatis

chartulam con-

confirmanda eoruin libertate aliquam partiunculam pecuniolaj tribueret,aut certe

exiguas possessiunculas conferret. At ubi archi-

ad venerabilcm virum cursu rapidissimo properavit, eumquc dofemina. agnovisset,

illico

precari
filio

cum

lacrymis et fletu

magno

ccepit, ut

pro

ejus oraret

ad DomJnum.

Ad

h8ec

ille

hoc

Num. 45, Nam. 47.

(1) Gfr.

I '

ed. ed.

per plateas.

cere.
"

'

eod.

minans.

cod. [pro ac dicere) additora.

Num.
(5)

48.

cum
'

furore.

eod. hic et inferina prsecedis.

p. 870.

Comment. pra-v.. num. 2G. {-2)P. L.. (3) De reyibiis Gol/iorum, cap. 54
p. 1872).

LXXII.
lom.

Lib. TX. ep. 1^20 f P. L.. lom.

LXXVU. p. 1050). (G)

Epist.

LXXXIII,

(P. L..

(4)

Bist.
I.

Franc, Ub.

ix,

cap.

3L

VI (P. L.,

tom. LXXXIII,

p. 902J.

Novembris Tomus

43

tantum

338

DE
:

VITIS

PATRUM EMERITENSIUM.
siam, angelicis coetibus copulaturus
cjelestibus

tanlum respondit
tertia

Quod

oravi,

archidiaconus

obiit.

omin. Exhinc die Sanctus vero Masona

- fuit

omnibusque D supernarum partium legionibus con'^

episcopus pluriniis, quibus superstes

diebus,

multam eleemosynam
libus famulis

egenis impertivit, ac fide-

juncturus^^mirabiliter artubus resolulis e corpore egrediens, superni aulam regni cum Christo sem-

majora

gratije suae beneficia confe-

per mansurus
meruit.
51.

et

sine

fme regnaturus introire

rens, largiora stlpendia

munerum

tribuero est

dignatus. Dein scnex

pilus

nimium jetate decredierumquc multorum, ultimum inter verba

et

Horum
in

igitur

supradictorum sanctorum
cellula

Sancli

corpora

una eadenique

haud procul ab
(le

orationis

cum pace

efflavit spiritum.

altario sanctissimae virginis

Eulaliae honorifice

qitibus
est, ifi

tumulata quiescunt. Ad quorum denique veneranda sepulcra tantam Ghristus quotidie copiosfe

(lictum

ecclesia

CAPUT
Post

XXI.

pietatis confert gratiam,

quispiam

segritudine

quacumque fuerit convexatus, quocumque

ut

S.Eulalia
giiiescutu.

Masonam Innocentius
fit

dia-

etiam fuerit languore

afflictus,

statim ut divinum
',

numcn

illic

toto corde depoposcerit

onines a se

coniis
sis,

episcopiis Emeriten-

raorbos discussos

omnesque

rnaculas pulsas divi-

et post illum

Renovatus,

uterque clarus miraculis.

S.

ad cupitam per Dei gratiam pervenit sanitatem h. 52. Quantitatem seilicet miraculoruni obitum- Libellus iatt que simul impolitus ut potuit sermoGhristi mili- ad mdificatiotum enarravit; qui quamhbet squalore nimio nem fidelium
omissa pompa verborura humiliter sentientes credentesque nobilitat, et quoddam emolumentum bonae raercedis iegentibus audientibusque accumulat. Ego namque, huraillimus omnium, a fastidiosis lectoribus precor ut legant prius hujus codicis opuscula, et postea despiciant, ne videantur non ex judlcio sed ex odio prfesumere, et ignorata daranare. Illud
peritusimperite
displiceat,
scriptus.

nitus sentiens, sanus hilarisque

UaODSP

mceedit
Innacentius,

rost hunc denique electus est sanctus vir summse sanctitatis ac simplicitatis, noniine Innocentius, cujus meritum nominis indicabit vocabulum. Innocens utique et simplex neminem judicans, neminem condemnans, nemini nocens,
,

innocuus semper
ribus
est,
cxtitit.

et pius cunctis vita; suse

tempo-

Qui eodem tenipore quo ordinatus

ut fertur, in ordine diaconorum ultimus habe-

batur. Tantt^e denique sanctitatis et compunctionis fuisse perhibetur ut quotiens pluvia deerat
et asstu niniio terrani
lecti in

tamen manifestissime cognoscant,

me amore
impul-

Christi et dilectione sanctissimae Eulaliae

longa siccitas exurebat, col-

sum ^

ut scriberem, raanifesta retulisse, vera pro-

unum

cives urbis illius

siiicas

sanctorum, precibus

pergebant. Repente vero,

cum eodem per baDominum exorantes, quotienscunique eum

Unde cx tam

cul dubio veraciter exposuisse.

Uni in Trinitate semperqueDominoregnantique perenniter gloria,

honor, fortitudo, gratiarum actio, virtus, potestas,
laus et benedictio

prcecedebant, pluvia cjelitus largiflua tribuebatur,

quse plenissime terram satiare potuisset.

nunc
c

et

semper,

et in secula

seculorum.

Amen.

non dubium erat quod ejus lacrymae,

humili simplicique

mente

editee,

tentcm
huk
50.

Deum non solum

haec,

apud omnipoverum etiam po-

EXPLICIUNT WITE SANCTO RUMPATRUH EmERETENSIUM.

tiora his obtinere potuissent a.

fl

ANNOTATA.
a Praster ea
qiiai

Renovaliis.

ctus

culmen sanRenovatus cunctis virtutibus decoratus non

etiara defuncto, sacerdotii
:

Quo

refert noster

de Innocentio

immerito promeruit vir denique natione Gothus, generoso stemniate procreatus,familiEe splendore
conspicuus. Erat

unum

nohls superest de eo docunientum, suhscriptio

scilicet ipsius decreto

Gundemari

regis de primatu
:

enim procerus corpore, forma

ecclesias

Toletanx anno 010, kis verhis concepta

perspicuus, statura decorus, obtutu gratus, ve-

Ego Innocentius Eraeritensis provincice Lusitaniee

metropolitanus episcopus, duni in

\TiItu, decora facie, nimiumque admirabilis aspectu.Sed quamvis extrorsus habitus sui esset

nusto

urbem Toleta-

nam

gloria decoratus, inlrorsus pulchrior

habebatur
nimi-

pro occursu regio advenlssem, agnitis his constitutionibus assensum praebui atque subantiquitafis suhscripslsse

lumine sancti Spiritus

illustratus. Multis

scripsi (1). Vhi si admittas metropolitanos ordine

rum artium

disciplinis existebat eruditus, multis-

que virtutum enim egregius

variis generibus adornatus. Erat

in

omnibus operibus

suis, Eequis-

simus, justissimus,

nimiumque

acris ingenii et in

omnibus

disciplinis ecclcsiasticis

vehcmenter

in-

(quodtamen in ea constiquoad episcopos servatum non fuisse notat Fiorezius) (2), inde collegimus supra (3) eumanno circiter 605 vel 60G ad episcopalem dignitatem fuisse evectnm. Quamdiuautem Emeritensem sedem
tntione
tenuerit, nuUo indicto nobis tradttum est. Florezius quidem eum ad annum clrciter 616 sedtsse autumat (4), eo quod Renovatus ejus successor apud Levitam nostrum dicitur (5) plurimos annos rexisse ecclesiam, porro certum est Stephanum, Renovati successorem, jam sedisse anno 033, quo

structus atque in divinis voIuminil)us

exercitatus.
ret,

perquam

Hic

dum

multis virtutibus coruscainstituens

sacra doctrina nonnullos discipulos erudiens,

vitae
suetj

sanctissimoque exemplo

prudentia videlicet, sanctitate. patientia, mansuetudine, misericordia, plurimos tales qualis ipse
exstitit

limcn

juslitife

sanctique dogmatis prtedi-

catione effecit

cujus doctrina hactenus rutilat ac

anno, die o decemhris, suhscripsit condlio Toletano IV {^)'. ttnde denique concludit Florezius
intervallum temporis quod intercedlt inter
606, qui videtur fuisse ultimus
vitie

refulget ecclesia ut sol et luna.

Dein cum plu-

annum
et

rimos aunos irreprehcnsibiliter rexisset eccle-

Masonae,

ed.

co(l supprestis.
50.

Nam.

>

ita cod.,

copulandus.

ed. lima.

Nnm.
*

51.

cod. compulaturus,

Niun. 52.

(5)

'

cod. deposcerit.
ed. peritis imperitus.

^ cod.

impulsus.

ed.
p.

conjungendus.
^s/).
(4)

(DMansi,

toin.

X.

(3)

Gomm.

pia'v

511. (2) num. 24.

Sapc,

toni. VI, p. 159.

p. 203.

Num.

seq.

(6)

Mansi, tom. X,

p. 641.

Eip. Sagr., tom. XIII,

annum

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

339
et

annum
(contra

633, qtd forte

fitff

]}rhmis atmtts Stephani

allegare
licet

quam opinionem

pr^ter ferttmios annorum 610

esse incertam.

quod

633,

inter
stib-

admodmn

sex Jtietropolitatws qui concHio Toletano

IV

h Extretno
eccJesia

scripserunt, Slephanns tertio loco Jegitur), ifa dividendum esse td tnajor pars attribuofur Renovato.

S.

seculo reperta sniit in atitiqua EuJalia: corpora quafuordecim,

auas

XV

Timeo

plurimos

tainen uthujtismodi rationem loquendi per annos tatn stricte apud anotiijmnm

censnerunt fuis.^e sanctorum qui oJim in ea ecclesia honorahantur et tempore domitiii Maurorum
fideJihusabscondifa,
et ititer ha^c

nosirmn accipere liccat-.facihetiim videtiir auyetidi mrbis ahuti. Exetnpla afferri possunt, prxter
alia (1), opnsculi nostri loci nbi a Suntia innumerabilom multitudinem populi de greinio catholir^
eccJesiiB

a SS. Pauli, Fidelis, Masonae, innocentii et Renovati. Qux omnia cim vetieraiione in decentem locimi translata sunf. Documetita hucspectantiaediderutit majores

nostri
(5).

separatatn ait scripfor

et

(2),

cuin ingonti

mullitudine Claudiutn duccm

catervis

cum ingentibus
iiitjrcssos

ad diem 31 martii agetites de S. Rcnovato Rnrsus ea koc Joco proferre supervacaneum

est.

visitm

popuU Sunnam et
quod

compJices ejus

e Correctumvelim
irrepsit in

ad

colJoquiutn HJud

mendum quodsupra (pag.322)

2 ad prologutn partis pos-

ititra

aJiquod episcopaJis

annotatione
.

paJiitii concJave hahituin esf (3),

infmitam nmltitudinem Francorutn ah arianis NarJmiensiJms fuisse advocatam (4). Ex qulhus omnibus fatidem noJtis dicendum vidctur fotam iJJatn rhrotiofaxim
(1) Gfr.

terioris (anfe nu?n 9), uJti sciJicet in fine supplenda est vox simplicitcr, ifa nt Jegafttr : cod. simplicibus

simpliciter.

Comm.

priBV.,

num.

10.

(2)

Num.

38.

(3)

Num.

39.

(4)

Num. .

(.5)

Tom.

III Martii. p.

907-908.

DE SANCTIS HIBERNIS
BRENAN,
CANAN,
FINNTINA,
BIGILL,

AILTIN,

CAOMHOG

COLMAN, COLMAN ALTERO, LONAN, CRONAN, AEDH, MARTAN

TRIBUS FILHS DIOM^ ET SEPTEM EPISCOPIS DE CILL-TEDIL.

Sancti in
\arlyrologiis

C. D. S.

FestiJogio

In tiantur Lonan, Colnian, Cronan cum conspicua

ipsorum sequela (1), Qux etiam notnina sola leguntur in kalendario Drummondiensi : Et apud

^Fngussii ad hanc diein antiuti-

hiberiiids
fiac

dic

cehhrati,

Golman, filius Fionani, de Ath-Iomglaisse. Colman. Gronan, de Maethail. Canan.

Finntina, virgo, de CIuain-Guithbinn.

Hiberniam natalesanctorumconfessorum Lonani, Goimani et Gronani (2). At muJto pJttra apud

Aedh,
Bigill,

Marianum
quod haud

0'

Gorman
an
satis

(3) et inde apitd

Michae;

Jem 0'Clerijin Marfi/roJogio DuiigaUetisi

scio

nam,

filius Roi, de Foibren. de Tulach. Dicholl, de Rath. Sed hoc nomen

Joci,

uf itifra

animadversutn sit, MartyroJogium hoc DungaJlense fere excerptum est

ex Gormano, omissis sciJicef satictis aJiis prster Hihernos et tionmtJJis subinde notulis adjmictis.

notahimus, ad Martan referendmn

est.

Martan, de Inis-edhnigh, [ortus ex genere ConaU Each-luath, qui erat de genere Corbmaci Casi,
fiUi Oilioll

Olum].
[in

Eti igifur

tihi ufriusqiie

simuJ eJenchittn sanctorum

ad diem 1 novembris, in quo qux DutigaJJensi propria sunt undnis inclusiwus : cetera utrique
cotnmitnia.
ditutn,

Gaemhoc, de Gili-insi. Cronan, de Tuaim-Greine

Denique
cJ.

Tuadhmumhain].
atigJice edifo

rn caJetulario

quodain
tattien

Textum autem
ex

Mariatii, adhtic ine-

W.

Reeves (G) (quod

unde haustum

excerjjsittius

codice bihJiothecx regis

BruxeJJensis (4).
ifor.Corpre.

Cairpre*episcopus. [Exstat qu.T^dam

i.

Cill

Cairpre.

e eccJesia

Carprei, in Tir Aedha, prope Eas-

veJ quatn atitiquum sit non indicat), ad eamdem diem 1 novembris laudantur S. Ailtin, episcopus de Kill-innsi, S. Anog de Kill-innsi et S. Gaomh virgo de Kill-innsi.

Sith-Aedha de Eas-Ruaidh.] de Cill-insi]. Septem episcopi de Gill-Tidil. Brughach episcopus de Rath-maighe-hAenaigh [ortus ex genere Golla-da-Grioch]. Lonan, de Trefoit in Bregha [ad Boinamj^Mrmw.
et

Ruaidh

Ailtin [episcopus et virgo,

Carpreo mox di- qui lamen autem hic simul ronforle non jungiinus, non quod guidquam iti eorum hisforia omnes legiti "' '""''" omnibus commune occurrat, sed quia pauca de eeclesiastico singuiis notanda habemus. Sed et singitJorum
2.

De

S. Brugaeio et de S.

stinctius agettms. ReJiquos

honoratf
SU)lt.

Jegitimum cuftuin ecrlesiasticutn aJiunde

cientibus
logiitm
aJiis

quam

ex

Sequitur hic nota safis proJixa de origine nominis Trefolt, deinde aJtera de notninibus pa-

Gortna7ii ttiartyrologio vindicare nequimMs,defi-

documentis. Porro

licet

martyrosit,

rentum Lonani, quatti infra metnorabintus, ubi distincfiiis dicemus de hoc sancio (5). Brenann.

istud secido

XII

conscriptutn

haud

itnmerito forfe suspicio

tione noti

oriri potest ea Jucubra-

purum

aJiquod martyrologium exhiberi,

(I) Edit. Whitley Stokes, p. dxU. De jEngussio ejusque marlyroiogio videsis 0'Curry, Mss. maferials of ancient Irish history, p. 363 sqq. Brevius V. De Buck, Rechercltes sur les calendriera eccl^siastiques in Periodico Pr^cishisto-

p.

Ed-Forbes.p. 26. (3) De quo videsis 0'Curry, op. cit., (4) N. .5100-5104, fol. 185 v-. 361 De Buck. I. c, p. 68.
;

(5)

Nura. 10 extr.

(6) Eecfesiaatical

anliquHies of

Doicn, Connor

and Dromore,

p.

376 sqq.

riques, an. 1877, p. 67.

(% Kalendars of scoftisH

saints,

sed

340
AUcronE
C. D. S.

DE
d,

SS.

HIBERNIS BRENAN, ETC.

}{?io

yauca tiomtna virorum

illi admixta esse non feminarum fundatione alicujus ecclesiiB aut beneficHs /n eam collatis insiffnium vel qui alio aUquo titulo ad eam pertinueranf, quamvis ftumqumn heatorum honoriQuod omnino certum videtur btis dif/nati sini.

sed

necrologium,

seu

tenore: Ailtin et

Anog de
nihil

Kill-innse. Cerfe,

et

quod Jam monuimus,

alibi itotattim ocnirrit.
6.

de S.

Anog

allquo

Ex eadem

notula derivasse suspicor titulum

Ailtini

Ailtin.

virginis

apud Michaelem 0'Clery

Ihide
vero

nomini

adjecfum.

eidem

Ailtino

adhseserit

de simili documentOj Martyroloyio nimirtan

lactensi,

Tam-

episcopi titulus, plane noti assequor. Certe nullus

alius notus est episcopus Kill-innse, hodie Klllin-

extremo seculo

IX

concinnato^ uhi non

semel occitrrit annuntiafio

alicujus ca-Hobii
Hienan,
3. (1).

omnium monachorum
et

chy, vicuJi antiqtim dioecesis

sis {\%). Itaque, si vere

et

comifafus Dunen-

HUg

deguit

AiHmquidam

De Brenanno quidem
romperimus, nisi

Canan,
Finnlina,

ni.no

Canano nihil omquod similia nomina etiam

et

ad

alios dies

apud Gormanum

0'Clery siynata

ex numero eorum episcoporum fuisse Judicandus est qui sine certa sede ordinari consueverunt in Hihernla (13).
episcopali
dignitate

ornatus,

Brenanni ad dles 9januarii, 8 et 16 maii, 27 juHi, 3 et 29 novembris, 1, 8 et 13 decemhris;OdXiim\ vero ad diem 4 novembris,addifo titulo presbyteri. Quod si quis nomen istud idem cum Cuanano seu Cuano supponere voluerit, muJtos alios prmterea homonijmos in hihernids marreperiuntur, videlicet
tyrologiis indicare licehit (2). Nihil etiam explo-

7.

Nomen
apud,

gittir

vero Caomhoc seu Caemhog, ut leMarianum et (yClery, ita distinxit

Ciioiiih,

auctor calcndarii Peevesiani ut ultimam syllabam interpretaretur esse vocem hihernicam ogh, id est

virginem,

en

et

num

quum fameti suffium oc, sicut et in, prxcipue an, fonnam diminutivam nomisignificenf (14), quse forma, sicuf passitn in
et.

ratum nohis
loco dicitur.
Bipill,

est sive

de Finntina Vlrgiiie sive de

ubi

linguis teufonicis, ifa

in

veteri hibernico idio-

Gluain-GuitiibliiJin,

hahitasse

vel

coli

mate ad ohservantix

et

dilectionis affectum expri-

4.

Nihil
loci,

quoque de S.
adverti potest

Bigill.

autem

Quoad nomen vocem Tulach, qux

mendum dum sit

sint

adhiberi solebat.

Quumque idem
(qtiod

dicen-

df prasfixo
fif

Mo

proprie

meus E

sonaf) (15), inde

ut

omnino synonyma habenda

signifcat, multorum oppidorum et vicorum nomen ingredi (3). Suhinde etiam occurrtt hoc nomen sitie ullo addito. Sic dupUci loco Vitx TripartitSB S. Pafricii secundum editionem Colyuni (4) narratur S. Patricius in Dalaradix regione condidisse ecclesiam Tulachensem (attamen notandum est in versione anylica cl. W.

coUem

nomina Gaomh vel Caoimh seu Coemh (nam apud priscos Hibernos, ut rurstts nofat Colgan (16), sa^pius scrihitur oe uhi a 7-ecentioribus ao vel aoi), Caomhan, Goemhin, Coemhog, Mochoamoc seu Mochoemog, et si qua sunt similia (17). Porro quum plurimi in monumentis
et

hihernicis occurrant sancti aliquo

horum

tiotni-

Hennessy utroque loco aliud nomen adjunyi voci Tulach seu Telach) (5), qitam utramque in anti(jua dioicesi Connerensi, in
esse

nuni designati, nullus tamen, prsfcrquam in martyrologiis nostris, qui

commoratione
nihil

in Kill-innse

comitatu Antrim, sitam

(6).

prxcipue insignis
prieterea

sit,

Jam quod

de nostro
Colman

censet

cl.

W.

lieeves

Parochia etiam
(7),

nomine Tullagh erat in comitatu Corcensi

alia in comitatu

Mayo
/.

(S),etprseterea Cill-Tulach

(hodie Kiltullagh),
in comitatu
aliis locis eo

e.

ecclesla collis seu in colle,

Galwaij

(9).

Sed cuinam ex his vd

(vel

nomine
sit

insignitis attrihuendus

aitrihuenda)
est.
Anot.'.

S. Bigill, nohis

omnino incertum

dicendum haheamus, nohis prxsto est. 8. Nec aliter pronuntiandum de Colraano filio Fion;iJii, de Ath-Iomglalsse. Nam hujus nominis plus cenfum quinquaginta sancti recensentur in monumentis Hihernortim{\S). Qtiorum nulli attribuitur pater Fionan aut habitatio Ath-Imglasse, vicus scilicet in extrema parte septentrionali
comitatus Sligo situs, qui hodie Ahamllsh

nomen
Colman
alter,

de sanctis de Kill-innsi, quos tres numero recenset calendariam Jieevesianutn (10), Ail5.
tin,

Jam

habet (19).
9.

Ad

alterius vero
et

Anog

tertium
et

Caomh. Et primum quidem ac etiam memorant martyrologia Mariani

et

Cronano

Colmani nomen, qui cum Lonano ad hanc diem refertur in

non tamen secundum, cujus uspiam mentionem reperi. Sed in martyrologio Mariani supra vocem Ailtin hanc notulam a scholiasfe adjectam adverti: et an inglien og o Cill innsc, id est, et eorum (ejus ?) fiUa virgo de Gill-innse. Qux consideranti forfe
(11),

Dungallense

nec in atiis documentis

hxc adjidtur nota ex celebratissimo Leabhar Brecc seu Libro Vario (20) Golman, filius Dimmse, ex Tech-mlc-Dimmai [/. e.
Festilogio jEngussii,

doino

seu

ecclesia

filH

Dimmai]

in

Ui-Cellaig
querceto

Chualann
filii

et

de Daire-mic-Dimmai

[i. e.

Dimmse], prope Cluain Ednech. Vei Colman filius Findchadi, i. e. de Cluain Bruices prope
Flesc
in

haud

absu7-de alicui in nientem vmerit auctorem

Momonia

qui

primo

fuit

in

Dun
LonaD

calendarii
secutus

Reevestani,

vel

alium aliquem qtiem

Flesce (21).

sit, dum sanctos siios Killinsienses ex isto martyrologio excerpserit, prstermisso neseio qua ratione verho inghen, voces an og conjunxisse ita

\O.Lonatmmhoclocoduplicetndesignaripotuisse
in Fesfilogio jEngussH indicat adnotafio adjecta
in

Leabhar Brecc,

his verlns

Lonan,

filius filius

TalTel-

ut

unum

ex Hs

nomen

effecerit leyeritque

tandetn

machi, de Trefot

In Bregia.

Vel Lonan

(1)

V.De Buck,opusc.cit.,p.67.-(2)
p.

Cfr. Colgan, ^c(.

(3) Cfr.

179). Cfr. Joyce, pp.

p.

2S8

sqq., 399.

(13)

Gfr.

Reeves,

ibid.,

SS. Hih.,

Index ad Amiahs quatuor Magistrorum, Ed. 0' Donovan, tom. VII.

pp.
1

iM. not.2
10'.)
:

et p. 650. col.

2.

123 sqq.

Act. SS.. tom. XII Oct., pp. 888-889.

p.

(14) Colpassim.

gan, Act. SS. Hih.,

71 not. 3
;

Zeuss, Crrammatica CeUica

14-115,

p.

Joyce. Inah

Kames

of places,

p.

355-350.

(Ed. Ehel, 1871), p. 273

130 et 133 (Trias Thaum. pp. 14G, 147). The Lift' of S. Patrick, by M. F. Cusack, pp. 441, 442. (G) Ecd. aniiq. of Down nrf Connor, pp. 251, 322, 338. (7) 0'Donovan. 77ic geneulogy of Corca Latdhre, m MiseeUauy of the Celtic Societi/. 1849, pp. 90. lOR, 138, 139.
(o)

(i| Pail. II, capi).

(15)Colgan,^c(. Gfr. Act. SS., tom. (16)Loc.

cit.

Act. SS., tom. IlJan., p. 1111, n. 2.

p. 71, nol. 2, el alibi

SS. Hih.,
Jan.,
1.

il

c; tom. Xli Oct.. pp. 416, 420. (17)Cfr. Colgan, Tr. Thaiim., p. 177.

(8) 0'Dunovan. The (fenealoyies, etc. of Hy-Fiachrach, 19G. (<J) 0'Donovan, The tribes and customs of HyMany. p. 78. (10) Cfr. supra num. 1 extr. (11) Cfr.ibid.

not.SS. (18) Golgan. Tr. TJiaum.. p.480. n. 8, (19) Ree\es.LifeofS.Columha, hy Adamuan, p. 287. (20) Cfr. Eug. Ciury, Mss. malerials of nncient Irish history, p. 352. {n) Calendar of (Engus,^^. Whitley Stokes, p. clxvii

(cfr.p.29).

(12j

W. Reeves, Eccks.

antiq., p. 10, not.

(cfr.

pp. 166,

chani

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

chani de Cluain-Fota in Le\x{l)^Et

341
f^ns.e indiceiur.
v.

qmdem

filuwi

Lonanum Talmachi lalmachi apud yEngussmm ad

Roi

ef

do Foibrin

genmhffiis recens edUis a cK

diem 13 novemhris annuntiari ait 0'Donoran{^)y sed perperam : nnllus enim Lonanus vel die 13 vel alia hujus mensis dte prxter primam
annunfiatur, sive in trihus codicibus unde recens editum est Festiloyimn sive in codice BruxeUensi,
descripto a Michaele

Sfimian

Et auidem in Joanne FraZis

AucTnna
C.
1).

S.

(12), duj>nri

hcolegitur

nomenmlZ
Roioii

Roich. Primo quidem, in genealogia trihus qux diccbatur Laidir Ara (13), uhi nominafur

nxor

lioss

ejus filius
tttx (14)
:

0'Chn/, quem prx

oculis

habemus. Ipse vero Michael,post Gormanum ejusque seholiasten, ad hanc diem 1 signat Lonanuni, filium Tamlachi, ex Trefoit (al. Treoit^ in Bre

Ruadhi, a qua rognomenfum accepit Fergus Mac Roich, gui fuit rex Ultohujus vero infer posteros occurrit
{\o). Altero, in genealogia

quidam Aedh Alainn

ad Boinnam fiuinum,
foit

adjicitque

notam ex Lea
rwminis TreKi Junii. Nihil dico de Aedh Roin, genere Maekohhs;, rege lHidix {\7)
hiic
filio,
:

bhar-na-hUidhri excerpfam

(3), qiia

id

est,

de

origo explanatur, ac praiterea versus quatuor

ex alio antiquo documento, quibus indicatur mater

sancti nostri fuisse Dustrir, filia
trionalis Britannia:
tur) regis.
ile

Trusti, septendici-

(qnm hodie proprie Scotia

non spectat. Porro nullus illorum quos citavimus aliquid comuiune habuisse videfur cum Foibrin seu Foibhren aut Faebhran, monasterio comitatus Sligensis, de quo in Annalihus Quatuor
Magistroriim
plena sunt.
14.

nam

is

certe

Tnfoit,

\ I.

Lonanum nostrumconditorem
(Trcoit,

fuisse ccenobH

ad annos

Trifodensis

Trevit-mor,

Trefoit-mor,
(4),

quoad hunc .sancfum

754 et 811. Ifaqne et nostrum omnia tenehris

loqui fas
est

hodie Trevet in comitafu Midensi)

conjicit

Guillelmus Reeves

(5).

lllius monasterii abbates

Neque magis perspicue

ad Vitam

de

Dicholl,

nominantur in Annalibus Quatuor Magistrorum ad annos 7f>9, 808, 838, 885, 906, 917, 1004, episcopi autem ad annos 769 et 898, scribas ad annos
734
et

S. Dicholl seu Dichull, de

quo Colgan

in adnota-

tione

S. Patricii auctore Joceltno, cap.

769,

et

prseterea

ad

anmm

788 airchineach Sed Lonan de

seu custos ecclesise hereditarius

Trefoit
Cronan,

(6).

m solis nostris martijrologiis comparet. 12. Cronanus m adnotatione InLibro Vario ad

(7) dicitur fuisse

140 (ubi nomen Dichull occurrit ) : V\\xvq%, ait, extiterunt inter Hibernos DichuIU sive Doicohe, abbates et eremitffi sanctitate celebres, de quibus
in Annalibus ad annos 700, 709, 747,871 et 889.1tem Martyrologiuni Tamlactonse, Marianus Gorman, Cathaldus Maguir et Martyrologium Dungallenso 28 fobr., 15 martii, 1 nuiii,

Quatuor Magistri

JEngnssium adjecta

ex genere

Conn seu Cuani

regis qui in

(relebcrrimi ufique illius Hibernix

vulgo nuncupatur)

Annalibus Guanus centum prseliorum et de Tuaim Grene in Momo-

12 junii,
Inter

1,

17 et 21 novemb., 18 et 25 decomb.
fuerit

quos quis hic

haud
itifra

facilo est

dotcrmi-

nia septentrionali, hodie

Clarcnsi, uhi olim

Tomgraney
:

in comifatu

nare,
tradit

cum

Vita Tripartita
fuisse

part. 3,

c.

04

et 05,

haud

ignohilis visehatur ecclesia,

cui apposifa erat turris rofunda

hanc exstruxit

abbatem Ernaliensem et postea Lugmagensem sive Luthensem in Ultonia. Sod

hunc

Cormacus Hua-Killene, comorbanus (i. e. successor) (8) SS. Kierani, Coemani et Cronani episcopus, qui decessit anno 965, ut in veferi Chronico
legitur (9).

cum

clrcumstanti^

in

pnedictis

martyrologiis
aliis
1

diebus et locis

citatis adjectse

eum ab

diebus

excludant, videtur osse de quo agunt ad

bris vel verosimilius

novem-

In Annalihus Quatuor Magisfrorum

memorantur ad amios 744, 747, 789, 1002. Fost hunc annum vero jam non abbatum nomine veniunt, sed Comorbanorum Cronani dc Tuaim-Grene, ad annos sciHcet 1026, 1031, 1078, 1093, 1100, 1183 et 1485. Ex his apparet celebre fuisse Cronani nostri nomen. NifiH tamen prxterea de illo notatum reperimus, quod nempe certo ad eum referri possit : nam Cronani non minus viginti duo festis distincti leguntur in
abbates Tiiaimgrenenses

ad 1 niaii, quo aiunt S. Dldo Cluainbraoin, qus est prope Gcclesiam Luthensem in Ultonia et forte eadem cum ea quam Vita Tripurtita vocat Ernachullum
coli in occlesia

tiensem,

cum

dicatur

osso

in

oadem

regione

Australis Ultoniae in qua sunt Luthensis et Ernatiensis eccIesisB(18).

15. Neque de Martano sive Martino quidqnam novimus prxter ea qua^ supra (19) exscripsimus ex Gormano et Dungallensi et mentionetn quam leginms inAnnalibus Quatuor Magistrorum ad annnm
7(J8
:

Maitan.

Martijrologio DungaUensi,

et

forte multo plures

adtniseris

numerandi erunt, si cum Colgano

nomini

S. Martinus, episcopus de Inis-Eidnigh, obiit

Cronani sgnongmum esse "SlochuaimilOj.Inter illos autem ad cUem 19 octohris in Dungallensi signatiis legitur Cronanus de Tuaim-Grene, cujus nomcn, utsolet, accepit Michael 0'Clerij ex Mariano Gor-

Jam utrum
Aeilli.

mano, additamentum vero deloco ex ejus scholiaste. is idem censendus sit cum nostro hac
13.

die 1 novembris culto necne qiiis dixerit?

Aodh

efiam nomen, sive Aidani

vel

Moedoei,

vel aliis enuntiandi modis expressum, frequentissime occurrit in monumentis hihernicis sive sacris

sive profanis (11), at

tyrohgiis ?iostris

mdlus qutalio quam in marhco simul et sanctus et filius

Mag., tom.
p. 336. Dot. a.
ibid.
cit.
;

novembris. /(/ autem, sicut et alia qus apud Quatuor Magisfros leguntur ad hunc annum, notat 0'Donovan (20) in Annalibus JJIfonianis legi sub anno 772, sed omnino referenda esse ad annum 773, quum in iisdem Annalibus Ultonianis eodem anno indicetur eclipsis lunsB accidisse n nonas decembris : hxc aitfem eclipsis annum 773 insigntIms-Kdmgh vero priscum nomen esse vit (21). conjicit idem 0'Donovan loci qui nunc appellatur Inishee, inparte occidentali comitatus Galway, ubi Oivenmore amnis inffuit mari. 16. Restat ut agamus de Iribus fdiis DiomEe et
die
1

Trcs

filii

DioillEC.

(l)Ibid.

(2)

Annal
I.

Qiiat.

I.

(3)

0'Donovan,

c.

(4) Cfr.

0'Donovan,
(5)

W. Ree(6) Cfr.

1 el tom. Act. SS., tom I Jan., p. 1 SS. Sib., p. 220-221 XII Oct., p. 777. (12) Loca Patriciana, Dublin, 1879.
; 1

ves,

Adamnan,

p.

76, not. a.

Loc.

(13)

Op.

cit.,

p.

0'Donovan,
(S) Cfr.

not.

117

Calendar of (Engus, p. clx\-u. Lanigan. Eccl. Hist. of Ireland, tom. Hi, p. 37, Todd, &'' Patrick, p. 155-1-59 J. 0"Donovan,
not. adh.I.
(7)
;

Fiachrach,

p. 97.

(15) Sheamian, loc.

;

140,

not.

(I4j

J.

0'Donovan, Htfcit.

(16) Shear-

HyMany,
p. 382.

p. 77-7S, nott. y, z, et p. 13S. not. a.

(0) Petrie,

Hoand Towers,

p. 3S0.

(lOj Cfr. Act. SS.,

II,

(1 1)

Lanigan, tom.

tom. VIU Oct., pp. 333, 335 Colgan, Aci.

;

man, ad p. 394, n" % part. ii. Cfr. ibid., p. 338. (17) Annal. Quat. Mag. ad an. frt9 W. Reeves. Ecd Antiq., p. 358-359. (IS) Trias Thatm., p. 115, not. 148. (19) Num. 1. (21) Cfr. Art dt vMfier Us dates, tom. I, (20) Ad h. I.

p. 6G.

de

342
AUCTORE
C. D. S.
<ie

DE

SS.

HIBERNIS BRENAN, ETC.

18. Innuit

septem episcopis de Cill-Tidil. Quod adj)rimos attinet, eorum tinus censeri posset Colmanus ille de quo supra, si nempe confidamus nota huic nomini
duo dicendi forent,
Fiachriorum

quidem Colgan

in matigroJogiis

supra

Qi(as hujus
rei
iiiterpre-

citatis episcopos

Itidicari sive in

eodem

loco quie-

scentes seu sepuJtos sive qut

non simul, sed ex or-

tatioiies

apposita in LieabharBrecc{l).-?/wam vero, hoc

supposito, reliqni

dine aiiquatn ecclesiam gubernassent, sive etiam

qui in eodem monasterio aliquando comtnorati essent {12). Sedrecte iterutn advetiit

comtnentus
est

omnim

ineer-

Colgan,

tum. Aliis forte alia yraiplacehit opinio.

in parte genealogim

Nimirum
cttata
in

Todd, primatn
et

jam

explicatiotiem ?ion i^oiutn arbifrariam esse, sed

vioJentatn
:

ad diem 29 octohris (2) occurrit nomen Diorn^ Dubh, cujus nepotes indicantur futsse SS. Fidhniuinc, Fidhairle et Fiodhgus, qui commiim MomiHfi 0'Suanaigh seu posterorum Snanachi designanttfr. Eo communi nomine {Ua Suar\iii\%\\) etiam cognominantur duo primi in Annalibus Quatuor Magistrorum (3) (tcrtius in iisdetn
opere nostro

quotiescumque enitn apud hagiographos

iis

Ilibernos notnine Joci nbicoUtur aliquis sanctus io-

cus sepulttirai intcttditur, ab

tionetti in (tali loco), at

adhiberi prxposiustirpari prxpo-

ubi ecclesiavel monasterium

esset,

significanda cui addictus

sitionem de ^Jatn vero septetn cpiscoportitn turtnas

qitas sex diversis Jocis

supra

allatis coli indicant,

non comparei)
* King's

ibidem Jegunfur fuisse eremitx

///

singulas de taii
19.

vel tali dici ecciesia.

seu monachi Bathenix (nunc Ratheii,

comitatn
ut

Neque plus
iJJi

vaJctit

expJicatioties aJise,

tum

ex

/)evs2>!<uis

Hegis

*),

cujus

rmiobH

aJter

fuit

conditor,

quia subinde

septetn episcopi fratres fuisse si-

Countv.

censet Petric (A).

Coluniur autemjam, secundum

gnificantur{l3),tunt quod iestimottia nonnuiJa ad-

hagiographos lHhcrnos, Fidhmuinus Bathenix die

tnodutn disetia
Sic in cannitie

eis

inferpretationibus contradicunt.
in laudeni S. Mochtei episcopi
ejttsve schoiiasten

10 maii, Fidharlus die 1 octobris, Fidgusius in Glascarnn item die 16 maii (5). Hos itaque tres sanctos germanos, DioniGe fUos seu nepotes (sspe enim, nt notum esf, confundi solent hi gradus cognationis in documentis liibcrnicis) (6), przsenti quoque die sitnul coli cetiseri potest, quorum cotn-

quod

Lugmadensis apud ^ngussium

composuisse fetiur ipse S. CoJumha,opuletitia monasterii a saticfo condHi celebratur his rerbis
:

Non

muni illo gentilitio vocabulo nuncnpata sit Tighmic-Dimmai seu ecclesia filiorum Diomte in territorio Cualanni, td est in j^arte septentrionali

Lugmasensis mona- E sterii.Trecentipresbyteri etcentum episcopi erant cum ipso... (14). Et sitnilia Jegtmtur iti antiqua Vita S. Mochtei (15). Exaggeratuni utique nimis fuisse
erat angusta familia Mochtei

comiet

tatus

Wicldow
illi

(7),

ac proinde, sicut Rathen

sita.

huncnumernmpresbtjterorutnet episcoporutn simul in uno tnotiasterio commorantitim vix quisquatn

duhitarii, sed id certe ex utriusqne scriptionis verbis conciudere licet,
tibiis

Glascarnn, in provincia Lagenix

teinpore

Quo autem
Annalibus

vixerint colligere licet ex

hibernicis, nbi

Fidharlii

Fidhmuini ohitus ah annum 750, rero ad annum 758 vel 702 aut 703 si-

neque scriptorihus neque Jegenabsttrdam visam esse muJtorttm episcoporutn

uno

in ioco degentium asseiilonetn.

iestimoniis

gnatur
Septem
episcopi de
CUI-Tidil.

(8).

Sstpius

plures epinco-

17. Quod ad septeni episcopos de Cill-Tidil spectat, iilud pi-xcipue notandum hic venit, s^pius in documentis hagiographicis Hibernorum occurrere menfionem plurimorum episcoporum simnl

Alterum testitnonium affertur ex Vita S. Faqua narratur sanctus se contuUsse ad locum qui Easdra appellatur ubi in ejus occui'sum omnes vicinarum regionum antistites aliique quam plurimi viri et feminae sanctitate spe20.
ranttani, in
:

pi ejusde!
lun
i)t

degeniium.

In Marigrologio Dungailensi sexies

ctabiles

convenerant.
et
:

Horum

inde notninantur

niat-

episcopos unius loci septem sigtiatos reperimus, videlicet

praicipui

inter eos

septem episcopi de Gluain-

hibernicis

ad dies 15 januarii, 28 maU, 21 julH, 23 3 octobris et ad praisentem, 1 novembris. tnftMorati. Qui oimies ad eosdem dies annuntiantur apud Marianum Gormanum, et quidem in textu principali, semper plurali numero, et prxterea ad 28 maii et 23 augusti distincte adjecto numero septem, ad dies autem 15 januarii, 3 octobris et 1 novemhris B eodem numcro adscripto in schoUis, ad solam diem 21 julii prxtennisso. In Dungaiiensi prxterca ad dies 15januarii, 21 julli et 3 octobris ilU episcojn indicantur fuisse fratres, eodem patre geniti. Sed et in Jitnniis sanciorum Hibernorum, quas drca
augusti,

ti/rologiis

Hemain

hanc notam,

ad quorutn ttientionem adjecit CoJgatt in qua siitiuJ conjecH otnnes interpreiti

tationes ab ipso excogitatas ne cogeretur adtnittere

plures episcopos sitnul sedisse

eodemloco: In

quodam
esto,

pervetusto Litantarum libello repcrio in-

vocari septem episcopos de Cluain-emhain.

Sed

inquies, potuerint tot episcopi successive

fuisse in

uno loco

quomodo tamen
?

sinml, et ex

eo simul, ad comitia publica venisse

tot viri sanctiet

Fateor im-

primis monasterium vel congregationem, ex quo

graves simulprodiissent,debuisse
existimo
loci

esse
tius

magnam. Non

tamen

illos fuisse is-

annum

798conscripsisse fertur ^'Engus Culdeus{0),

ex quo prodierunt

episcopos, sed solum

non m,inus centum quadraginta una hujusmodi turms se^iem episcoporum occurrunt (10). Utide, sicut et ex nominibusmuitorum locorutn in Hibernia qui ex episcopis qui
illic

in eo sepultos, vel

monachos simulfuissesive ante

(16).
ci.

sive post
21.

episcopatum
et

Testimonils a

Todd proJatis adjungere

:

refutantur

deguerunt

iJJa

accepe-

possumtts

tertium e Vita S, Senani

relictis in

Sanctus

runt, cujusmodi sunt Tulach-na-nespoic seu coJiis

autem Senanus

monasterio Inismorensi

episcoporum, Rath-na-nespoic seu arx episcopo-

aliquot viris sanctis ex suis discipulis et inter alios

rum, Disert-na-nespoic seu secessus episcoporum,

Domhnacb-na-nespoic
etc.,

sancto Liberio et tribus episcopis Dalanno, Sedonio et Erco, contulit se

seu ecclesia

episcoporum,

ad aliam insulam (17). Qux

:

recte

omnino, ut videtur,
ecclesia

coJligit cl.

Todd

id

rursus ittterpretatur CoJgati

quietis)

Non

existimo

(iti-

moris ftusse in antiqua

res episcopi in

Hibernica ut plu-

hos fuisse episcopos

dum

ihi

relinqueren-

eodem

loco essent (11).

tur,sedposteaadepiscopatumesse assumptos(18).

(1) Cfr. (3)

supra num. 9. Ad. ann. 750 et 758.

242-245.

Cfr. p.
(6)

(2) (4)

Tom. XII Oct., Rouyid Towers,

p.

p. p.

8S2.

p. 380-382. p. 31-32.

(5)

Colgan. Act. SS. Hih.,

cit.

Exemplum

init.

(8)

h. 0'Donovan. Book of JUghls. p. 13, Annal. Quat. Mag., ad ann.. 750 et 758. Cfr. not:e Dono(7) J.
IiEec loca.

videsis

tom. XII Oct.,

883, num. 6 not.

p. 248.

^45-246.

(10)

Todd,

S. Patrick, p. 32.
p. 339.
8, et

(11) Ibid..
cit.

(12) Act.

SS. Hib.,

not. 28,

infra

num.
not.

20.

Adde

ibid., p. 731,

73.

(13) Cfr.

num.

Acl. SS. Hih.. p. 734.

p. 339. Dot. 28.
p. &tO, not. 19.

(17)

(15) Ibid.,

Tr. Thaum., p. 186. prsec. med. (14) Ap. Golgan.

noL

p.

729,

c. 7.

Ibid.. p. 534, cap. 27.

(18)

(16) Ibid..
Ibid..

vani ad

(9)

Cfr.

Eug 0'Curry, Mss. materiah.

Hxc

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

343
AUCTORE
C. D. S.

Hmc phirihus
na:

refellere

supervacaneum

videttir.

mos Hle

22.

mdeiur alientis a

pos

in

Ceterum mos iste constituendl plures episcoeodem loco inagis consonare cideri poferat

pnnima
discipUna.

antiquiori Ecclesix discipUnai, testante Hicronymo:

pertineret et schismatum seminatollerentur (1) Et forte etiam hinc argumeutum aliquod pro sua sententia demment gui fidem Christi jam primo
seculo

Idcm est crgo presbyter qui et cpiscopus, et antequam diaboli instinctu studia in religione fierent et diceretur in populis Ego sum Pauli, ego ApoIIo, ego autem Gephfe, communi presby:

Britamtia majori (unde

mox

in

Hiher-

niam

transierit) jirmdicatam fuisse opinantur

terorum consilio ecclesioe gubernabantur. Postquam vero unusquisque eos quos baptizaverat suos putabat esse, non Chrisfi, in toto orbe decretum est ut unus do presbyteris ciectus superponeretur ceteris, ad quem omnis ecclesise cura

non dubitut Lanitjan (2) eumdem qni hodie vocatur Kilteel seu Kilteely, in orientali parte romitatus Limerick. Et recte quidem : nam Cill-Teidhil adjacebat Arx seu AradhCliach (3), et in hoc territorio demonstrant
Cill-leidhil
esse

Tidil.

an~

tiqua documenta fuisse ecclesiam Kilteehj

{i-).

(l)ln Epist. ad. Titum cap.

p. 502).

i.

v.

(3)

IIist.ofIreland,lom.],-p. i291.not.77' Vit. S. Patricii, auctore Jocelino. Part. ni, capp. 40,

(P. L.,

tom. XXVI,

41 {Tr. Th.

p. 1-j7).

(4)
17.

Annal. QuaL

Mar,.. ed.

0'Dono-

(2) ^cc;p.

van. tom. H, p. 784. not.

DE 8ANCT0 BRUGACIO
EPISCOPO RATH-MAGHENSI IN HIBERNIA.
ANTE UED.
SEC. VI.

E
C. D. S.

Inter
cui

sanctos hac

die

novembris

apud Made

hoc satis incredibile esse,

quum et

ipse

rianum

Gormanum

sipiatos lerjitur Brugach,

scholiastes:
(1).

S. Pafririo fuerit episcopus constifufus et

Brugacius a ab eodem

Testimonia

nomini adjecit

rfrS.Bmgaeio.

episcopus

Olcanus, qucm infantem bapfizavif Pafricius (12),

idque, ut ex serie gestorum Patricii in Vita Trif^artita facile coIUgitur, ubi Jam diu aposfoUco lahori in Hiberniii incubuerat. Prxterea ex loco paulo supe1-ius citafo Vitz S. Columbx (13) apparef ecclesiam Brugacii sifam fuisse /Tirennia; Tirennia autem,

Rath-Maigho-Aonagh
bens 0'Clerij in

Qux more
:

suo exscri-

Martfjrolojio suo

Dungallensi,

Ortus est de genere ColIa-da-Crioch. Ex aliis vero documentis hagiologicis Hibernorum ha^cjmuca de sancto nostro colU(fimus.

suhjunxit hanc

jwtulam

Videlicet in Vita Tripartita S.

n,

Patricii,

fatenfe Colgauo (14), crat in Tir-Conaliia inter

part.

cap.

130,

quum

menfio

incidisset de

maris brachia,
(hodie
Svvilly),
3.

nempe
et

inter

S. Carpreo DegilU f.Uo, ita pergit scriptor : Fuit etiam (Carbreus) sancti Patricii nepos spiritualis
:

Lough Foyle)

duo sinum Loch-Febhuil sinum de Suilech (Lough

diversa
seiUentiee.

episcopus Brugacius {qui est in Rath-MugeAonaich a sancto Patricio ordinatus episcopus) est qui sanctum Carbreum postea ordinavit episcopum (3). Et in Vifa quinfa S. CoUmibs, Ub. cap. 32 : Haud muito post Cruthnechanus (magister S. Columhz), assumpto secum Columba, in Tirenniam profectus est, ad locum qui Rathi,

nam

ac proinde in hodierno comitatu Doncgal. Unde colligunf Ueeoes (1.5) ef 0'Donovan (16)
in

Rath-enaigh .mt Rath-Maighe-h Aonaigh fuisse

hodierno vico

Raymochy seu Rath in baronia de Raphoe; eidemque loco prepfu/sse Adamnanuni,qui anno 725,et Cieranum, qui anno 77!^^ abbafcsHaihMaighe-Aenaigh obiisse legunfur (17). Occurrit Colgan supponens hunc Brugaciuni diversum fuisse
a liath-Mugensi,
vembris,
et

p,

enaigh nuncupatur,eoscilicetadnatalitianiCiu'isti solemnitatem invitatus a sancto episcopo Brugacio filio

eum

esse qui

coUtur die 3 no~

ac proinde duos circa idem tempus in

Deagaidh seu Degadii

tradit

(3).

Prxterea ejus
genealogi-

Ultonia fJoruisse sanrtos episcopos ejusdem nomi-

genealogiam

Sanctilogium

cum
De sede
episcopali
^.

(4).

quorum alfer in Rath-Muige-Eonaigh, alter in Rath-Eonaigh sedem suam habuissent, quum nulla
nis,

2.

PrsBcipua qusBsfio versatur inter recentiores

uspiam hujusmodi sedium episcopaUum eodem

vQcabulo
cog?t/tarum distinctio appareat.

fere

scriptores, cujus loci

Brugacius nosfer fuerit

epi-

Quod

Brugacii

scopus. Cohjano videtur esse ecclesia regionis Reutae sive Dal-riedife quse hodie vulgo RathMuighe, aliis Airther-Muighe vocatur (5) seu

sane satis incredihile videtur. Itaque cum docfissi-

Armoy

in

comitaiu Antrlm
(7).

(G).

Colgant scntentiam

Repugnant vero Lanigan, JReeves et 0'Donovan. Et quidem ipsa Vita Tripartita (8) refert Olcanum ecclcsise Rath-mugii seu, ut alii, Arthir-mugiaj, oppido Dalrcdinorum prfficipuo, episcopum a S. Patriciofuisseprsfectum (9) unde cogitur CoJganvs supponere Brugacium sticcessisse

secutus esf Archdall

mis viris modo citafis Rathenaieh seu Raymochy sedem fuisse Brugacii censemus. 4. Quo aufem tempore idem floruerit, aUquatenus definitur ex loco Vitx S. CoUtmbx paulo superius citato (18), uhi Brugacium Columba puer cum magistro suo Crufhnechano invisis.se legitur. Natus enim est CoUimba, secundum communiorem et prohahiUorem opinionem (19), anno 521, et certe inter
annos 518 ef 523. Inde igitur Brugacium circa annum 530 adhuc in vivis fuisse ro/ligere Ucet. Ef

s.

BiuKarius

ftoruitaiUe
tned.sec.

VI

Olcano{10). Sed meritoreponit Lanigan{\

1)

(1)

Cfr.

p. (5)

148.

supra pag. 339. num.

(3) Jbid.. p. 394.

1.

(2)

Trias Tfmum.,

(4)

Gfr. infra

num.
I.

0.

(14)
p.80
pp.

p. 79.

noUS56.
Colgan,

(12)

Tr. 2^., loc.

cit.

Ad. SS.

//li., p. 370.

{13)Num.

extr

(15)

Tr.

T}i., p. 183, Q.

ofDown.
'^'S.

p.

24 (8)Part.n.cap. I28.-(9)
Hib.. p. 377. n 6.

M3-^.

229. Cfr. Reeves, Eccles. (7) Monastic. Hibern., tom.

(6)

Antig.
p. 23-

(cfr.

pp-24o, 347) et A(lamnan,p.\^.

Eccl. Antiq.\
(\ii)

of the

Tr. TA.,

p. 14.

(lO)^rt.
II,

Four Masters, lom. I, (18) Num. 1. 322, 384.

(19) Cfr. W.

p. 385, Dot. x.

(17)

Amtala
Ibid..

Reeves. Life

(! 1)

Eccl Hist. of Ireland, tom.

ofS^ Columba,

p. i-xix.

ad

344
AucTonE
C. D. S.

DE
fcre

S.

BRUGACIO EPISGOPO.
(quodad hanc parfem spcctaf) confirmare Ucet. In quo ad singida regum 7iomina notavimus annos quibus signantur exordium et finis regni ipsorum, tum secundum computationem in Annaliiis

ad eamdem
5.

condusionem adducimiir ex genea-

logia Brugacii (1).

Ejus
ffenealogia

Jof/inm

Genealogiam hanc ascendendo deducit Sanriigenealogicnm hihermnim usqne ad Golla

da Crioch, 5/ /'' ahavus Mnnii Ma ij n i {Mame Mor), a quo descendit celebris tribus Hy-Many (!2). Inde, ad alia docunifnta hihernica recnrrendo, ulterins ascendereliecf, ita id tjpnuspaterHuni Brugacii dcdncatur usqtie ad Tuathal Teachtmhar, qnifnit rex Ilihernix primo secnh xrai christianx,

uncinas)
heriij

bus Quiduor Magistrorum receptam, tum (intra secundum sententiam Roderici 0'Fla-

insua Ogygia

(12).

LUGHADH SRIABH-N.QEARG
rex Hiberniic an.

(13).

mundi

51GG-r)l91

(U) [Chr.

()5-73|.

imnw

et

usque ad Ugainc

Mor

sen IIiKjoneni

MaCRIMTHANN NIANAR,
rex HihernirL'
a.

qnum, qui totius Hibernia; sceptra tenebat anno circiter 000 ante Christum natnm. Ilanc genealogiam per frespartes seu tria schemafa rlistributam
hicexhibcmus.
exSaiirtHoffh ffenealofiico/iilimiico,
G.iSit iijHur primnni schema a BrugacioadCoila ^^ Cfioch, ex Sancfilogio geneahgico {3)
:

m.
1

5l!t3-Chr. 9 [74-90]

FERADHACH FINNFEACHTNACH

(15),

rex HibernitE a. Ghr. 15-36 [95-116].

I

FIACHA FINNOLADH,
rex Hihernia;
a.

40-56 [119-12G].

COLLA DA CRIOCH.
ROCHAD.

TUATHAL TEACHTMAR
rex HiherniEe
a.

(16),

76-106 [130-1601.

EOCHAD DIURN.
FIECC.

FEIDHLIMIDH REACHTMHAR
lex Hiberniip
a.

(17).

110-119 [1()4-174].

CONN
CRIHTHANN.

a centum
a.

preeliis (18).

rex Hiberniffi

123-157 [177-212].

FERGUS KEAN-FODA.

ART
rex Hiberniae

seu Arturus.

cognomine Unicus,

CORMAC.
ENDA.

a.

166-195 [220-250].

CORMAC ULFADA,
rex HiberniEe
a.

226-266
I

[2.:>t-277J.

BRUGHAGH.
unde
atas
definitui:
el

CAIRBRE LIFFECAR,
riirsus vjus

7. Ex hac itaque stemmatis S. Brugacii parte rursus aitatem ejus aViquafenus dcfinirc licet. Colla da Crtoch nepos fnit Carbrei Liffecar{i), qui,

rex Hiherniie

a.

268-284 [279-297].

Nam

EOCHAD DOIMHLEN.
CQLLA DA CRIOCH.
9.

secundum
284
(d).

veteres Annales Hibermx, obiit anno Brugacius vero cx eadem stirpe in linea

reeta octavus a

Colla da Crioch ortus indicatur. Hinc igitur, si Coila da Crioch anno circiter 260 natum supponas ef prmferea cum communiori opinione triginta circiier

Tertium denique schema, ubi a Lugadio Ru-

tisquF

ad

hricato

ad Hugonem Magnum

ascenditur,

sola

Hiigoiwn
mniiuinii.

nititur auctoritate tahxdai

annormn spaiium medium

jam

citafx

quam

edidit

inier generafiones sibi ex ordine succedentes, Brugacius an7t!s circifer 240 aro suo Colla da Crioch posteriorem, acproinde cirea annum 600 natnm

0'Donovan. Vhi advertatur, quod ad atmos singulorum regum attinet, eos rursus indicari secun-

dum

duplicem compidatioiiem, tum Quatuor

MaF

coUiges. Si vero

spatium illud medium inter patris

nativiiatcm

et filii

haud

inqjrobabUifer

ad

gistrorum tum Roderici 0'Fhherfg, scd secundum illos anno xvi christiani primo respondere annum
nitindi 6000,

viginti

quinque annos contrahas, Jam Brugaciuni anno circiter 400 natumjure statues. Neque necesse videtur idterius ascendere, si ex Vita Tripartita admiitatur Brugacium S. Patricio fuisse ordinafum

secundum hmic 5950.

UGAINE MOR
(19).

rex Hibernife

a. ni.

4567-4(iU6 [3619-3649].

qnscopum (G) et, secundum prohabiUorem opinionem (7), Patricium obiiase anno 4'J3. Probahilins
itaque otius S. Brugacii

COBHTACH CAEL BREAGH.

rex Hiberniaj
a. ni.

4009-4658 [3665-3682].
I

anno

circiter

460

illiijan-

MELGHE MOLBHTACH
rex Hihernis
a.

(20),

dus videfnr.
Ulteriores
S. Bru[;acii

m. 4677-4694 [3696-3708].
!

8.

Colla

fiUus fuit Eochaid seu

et ipse filius

majores

da Crioch, abavus Manii Magni (8), Eochadi Doimhlen (9), qui

erat Carbrei (Cairhre) Liffeear {\0),

lARANGLEO

(21)

FATHACH.

rex Hiberniie a. m. 4720-4726 [3721-3727].

I

regis Ilihernix jmst

medium seculum

III. Inde

CONNLA CRUAIDHCEALQACH
rex Hiherniie
a.

vsl

CAEMH

(22),

novam seriem habemus ascendentem usque ad Lugadium Sriabh-n-Dmrg. Ilnne exhihet sequens
schema,
edidit

m. 4737-4757
1

[3734-3738].

quod ex codicibus mss. Joannes aDonovanili^et ex aliis documen-

iilius scilicet jjars

OLIOLL CAISFHIACLACH (23). rex Hiherniie a. m. 4757-4782 [3738-3763].

(I) Cfr. infra

num.
Cap.

7.

pp.9. 24.

(2) Cfr.

0'Donovan, Hi,-Ma,/.
Tr. Th.,

sqq.
(14)

parl.

ni,

eap. 49 seqq.
34-9.
I.

(3)

13, ap. Coliian,

el Act. SS.

- (5) Ihid.
S'

im., p. 713 ac p. 511, not. 6. extr. (6) Cfr. supra nuni. 1.

- (4) V. num. seq.

p. 183, not.

228

Seu ante Chr.

Patrlck, p. 494 seqq.

(11) Baltle

Bonaventura.

(17)

(7) Cfr.

Todd,

(8)

Cfr. supi-a
(p.

(9)

OTlaherty. Ogygia, part. ni.cap. 75

of Magh-Ralk.
p. 326.

(12) Part.

num. 5. 359). (10) Ihid.

ii,

machus
Pulcher.

(0'Flaherty).

(0'Flah.). (20)

I. e.

Hugonius Magnus (19) Seu Laudahihs. (21)Seu Irereo. (22) I. e.

e.

(13) Ruhricatus. Justus. (16) Legifer. (18) QuinlusCentii.

e.

(15)

I.

e.

I.

e.

(23)I.e.Dente scaher.

p.

139

EOCHAD

DIKS PRIMA NOVEMBRIS.

EOCMAD FOILTLEATHAN

345
;1),

rex HibernifPii, m. iTST-kSOt [3708-37751.

Iripl/.;.

schenmte ,mtro nns,;,tr, --n-* o,, Eochad, ,uo,l fr;,r .,

i'fferri

,,,,,

AENGUS TUIRMEACH,
lex Hil^ernisp
a.

'^^^

Tu^t
,

/jotutt.

m. l-8I.VW7o |3787-:}SI9|
!

.^u^lnn
et et

ENNA AIGHNEAGH.
rfx HiliernifEa.in.WSy-lOO? [3831-3&41]
I

mm

n. Tuni mtiqnam profecio yeneris mrnwriam n eMetit tahnl. superLes, irrideh:::;;^"le scr,pt,onis ope serrari potimse negeni

^^lZZ
9^"'"loyica-

titterarnm

usum a/jud Wjernos a S

Patricio

LABHRADH LORC
I

oel aliis rhristiana! fidei

troductum
eLATHACHTA.
I

opinaniur.

pr^conihns j,rimmn inSed niitius et, ,ii fullor

(.iiatiti

""" "'""' """'"'"

EASAUAN.

rectius Judicahnnt q,ii rotisiderarcutd et tnonietdi antiquis IIihe,;iis

ei

Britannis vilretur
jjrinrijjum rrrio et

geneu(og,as suoruin reyum

ROIGHNE RUADH.
FINNLOGHA.
I

jMblice itmotescere
velebt-uretit
(jenttles

(4), ,//

et

(jua,ito si,idio
,,^
^^.^.;^^

easdem
^^^^^.^^

poet^

,^^,,-

Ims

,t

FINN.

iraditiones diligentissittie edocti optimutiplebi proponerent (5), ut etiam sitie srri-

/Jtura ew

non

iia <iifficilr /jotuissent

metuoria ser~
titteras

EOCHADH FEtDHLEACH.
rex

mri,

et

deni(jne

diu antc

itiiroductas

Hiberni

a. m..5057-50fj!) f:i{l25-3934-|.

FINN EAMHNA,

rotnunas apud Hibertios in ush fuisse rttdiorem dlam pt quasi hierogh/ijhiram srripturam quam oghan.icani rocatd, ronscribendis
lihris

utique

LUGHAOH SRIA8H-N-0EARG.
lin)
nriii^ii

10.
iti

iivrsoniiii
fliisdictiis

Sfnipiilnm (lutem movet-e non dehet (110(1 jjfimo .schemate (4) Brugacio putcr indkatur
in Vifa (jiiinta S.

pariim accommodaium, sed qua faciie breves memori^ nomttium, quules ferunt docunwufa
qeneulo-

gicajapidi

vel

Hgnouisctlptaisermri poiueruntiQ)
est
illis

Enda, qimm idem Brngaciu.s

inmhii- filiu.^
('nlganitti
(3),

Sed
gicis,

ei

advcrtendum

fuerit
Brnyiiriii-

CoVlta

dor.tmetitis genealoet

qualia

dicatur

De(/udii.

Nam,

ut notat

serieni

vocafi jmiiiit sanrtus in har

ad nos pertmierutd, sola notnina avorum indicari, n,dlis adjertis notis

/illun

Degadli, non quod iuerit proprie et proxirne ejus fiiius, st'd ex eju.s scniinc desecndens. Nihil

porum quas uhi reccntiores snjj/jlere conuti sunt ma-um non est (juod, deficictdibus certis testittwniis
:
,

ie,n~

enini fre(jnetiiius ajjud ilihernoH, ut satis notum est, qtiain ut omnes ex eadem aliqua stirpe orti filii (niac) dicatdur ejns- qui stirjjis radtx

seu

dwersas diversi computatioties proposueritd ncr rerfc quidr/uam inde ijjsu,-um gmcalogiarum u,(~ ctoriiati detruhitur. Certc nohis non licuitde sanctis
seniper
Ilibernis agetUihu.^, ea stenimata, quse Hibertti adeo magni fecerunt, silentio prmtermittere.

rii/jut

Inibetiir.

Jum

inter avos Brugacii, qui in

DE SANCTO CARPREO
D.
..

EPISCOPO

HIBERNIA.
mox- accuratius discidietidatn,ex documentis hiberhunc S. Carprei genealogiam ad seculumjjriascendetiietn conficere licet: in qua,

1n
Carprei
"O/Vrt
''K
iit

opere de sanctis homoni/mis, (juod tributtur relelm yEngussio Cnldeo {!). legitur : Dina, filia regis Saxonum, niatci- tm\ doceni filiorum Bracani regis Brilanni*, filii BrachEe Meoc nimi:

tiiris

tnum fxiens

sicut uhi agebatur de S. Brugacio,

mrri.t

ibi-nuijriiiii.

Garprei Peregrini de Kill-Chairpre Isiol rarannan.... (3). In quem locutu ud tionim Carjjrei udnofaf Colgan : Menioranfur qualiioi' hujus noHiinis sancti in festilogiis

nim....

ad singulorum

,wmina q,u, tmij,o,-eflornrrint rx Annalihns Q,taiiior Magisirorum, quantum licuif, indicavimus,

sitnuliatnen uncinis inclusa adjicientes

apud Mariarunn Gorm.,

qux apwi

Ihdericium

0'Flulie,-tij secus ,iotatu

Mart. Tandacten.,Maguir et Martyrol. Dunt:all.,ut

rejjeriuntur.

ROCHRADE
MAL.

(5|,

Carbreus episcopus de Cluiiin-niic-nois, (j marli- qui obiit anno 899; S. Carbreus episcopus ^lagbiiensis, 3 maii ; S. Carbreus filius Deecilli cpiscopus Cnirathensis. II novembris; et quartus novcmbris, quem praisentem esse existimo. Colgatii sententia^ calculum suutn adjicit v. cl. loannes Franciscus Sheartnan (3), (/ui tatnen si^.
I

rex LlUoniii>, dein Hiberni an.

[lex

llHi-lli)

((})

Ultom

iin,

l:JO-l(;:j;

Hibpiniit- an. llJ0-l(i3

(7jJ.

TIBRATE TIREACH,
rex Ultoaife (8) [an. 183-213
I

(9j

J.

'tiul

in schemofe genealogico

J>er
'^'f-

oscitantium idtquam, ut
l!f tioveitihris

Dalaradianorum (4) videtur, S. Garpreum

seidetitiam,

FEHGUS QAILLINE

(\Q).

>ENGUS GAIBHNEANN.
rex UUoDiiP [an. ^aVSJiO (IIj
|.

''tmiiiu
nnlogi.
'ini

-.

coU indicat. Secundmn ejusdcn cl. Shearman

'1) Glr.

Colgan, Act.SS. Hib..p.'c&U\\. 14; Lanitjan. tom.

HI. p.
<3l

^247.

(^,

^p

c^]^,-^u
(>.

oj,

cit., p.

Loca

Pat,-icia,ia,

157.

I.

(4) Ibid.

313.
(5)

num.

.j.

ann. lON el irj7;0'FlHherty, Oijyyiu.y. 143.

an. 110.

((ii

Annal.,
-

(7)

Oijyyia, ibid.
144.

(Sj

Annal.. ad

(9J Ogiji/ia, p.

(10)

Annal., an. 157.

(11) Ibid.

Ibid., p.

147.

Noveinbris

Tomus

44

hlACHA

m
FIACHA ARAIOHE,
C.
l).

DE
rex Ultonii*' |an.
-240-ar>0
II
I-

S.

CARPREO EPISGOPO.
rc.m

nosiram specfantia exccrpinins

EJIJS.

s.

BREUHEINIAUC, ET COGNATIONE

: de HHAaHAN U RXCERPTUM EX

CAS
I

ANTIQUO CHYROGRAPHO CIRCITER ANNUM

(2)-

9(X).

Bieche'

niauc primuiu a Brachano nouien

FEDML1MI0H
I

accepit. bi
suppi..

{2)

initio

temporum eral Thcuderic * regionis; qui quondam venit in Garthmatum, indeque perrexit

ren

IMCHAOH
I

(2).

cum
iia

ROS.
rex Ullonia'
Ci).

ducibus et senioribus nec non et omui famisua abiit ad Brancoyn juxla Lannmaics. Teuderic vero dixit ad Marchel. filiani suaiii " Algo:

ris vis

a])prime vos

affligit

quamobrem

operaCOlTiyf
nata,

LUQHADH
I

(2).

pretium est quatiuus pelliceam vestem, nate * mca, couquiranms, ue ipsa frigoris asperitate
l3i

iW

EOCHADH COBHA

gravetur

CRUINNBADHRADHE
CAOLBADH.
re-\

i3j

niam cum
tur.
,

transmittam euini eam in Hibertrecentis hominibus ad Aulac filiuni

illius

poliits.

necuiniim ta
qiix sequim-

Coronac, regem
Hiberaise an. 357
1

iialria^ qua? sibi

maritetrecentis
viris

titr,

teiiP

Profecta esl igitur Marchel

cum

vestem

nal!*-

(4'.

hominibus... Deinceps

autem cuni ceutum

niea> con-

sibi relictis (duccnfi sdlicei frigorc in

(5).

iHncrc inter-

quivanius.

BRACCAN

ad Hiberniam translreiavit, el ad Auiac regem ejusdem patriEe cum suis incolumis perveierani)
(6)

BRACCANOC

aau

BRYCAN. - MARCELLA

uit.

Qui

cum magno
ilH

tripudio et

lujtilia

illam susclsibi

piens, in legitimam coujugeni

eamdciu
si

de-

sponsavil,

jurandum priebens,

eideni filium

BRYCHAN

OWVNWAS

seu DINA,

peperisset. cuni endeni Britauniam remearet, ne

videUcet puer patrio legno Britaunite privarefur.

S.

GARPREUS.
ddmda
ccitbrf.

...

Postea vero Marchel peperit

est

filium,

vocavitque

eum Brachan. Regrcssus

;{.

ergo Aulach

cum

Kx

lioc

sfsmniaie

0' Flnhfffy
et

lii-ffuilititf

uomina
ejiis

Cassii, Fcdlimii,

Imchadi, Rossii

Luya-

roiitro
l''lalifrl'niiii.

dii (7), qtiin iiiin-

Flacha Araidhe, qui

357, omnino

(^ccii/idiaii

computationciti) obiii
est aniio

qui cxsiis

anno250,cf Guolbailh, hcus non est gene-

Marchc! regina et Brachan pucro... Postca vero Aulach dedit fiiium suum Brachan regi Powis obsidem. Deinceps vero successu temporis Brachan oppressit filiam Benadel. Illa autem prte-

railniiihiis octo

quxhic

rcfcninfiir.

Verum,quum
Dalaradiuqiiod
sit

in oinnibus tabulis geimiioijicis iribus

nmnomina
monuinius
meniis
iJlis

ista

signentur {S)

et certe,

jam

(9),

majuv aucforilas iribucnda

ci

docu-

uuiiquis quuin Flahertii,

cefcroruni

gnans genuit filium nomine Kjniauc... Hec sunt nornina filiorum Brachan de Brecheniauc. Sequuntur nontina fliorum dccein, infcr qiios non indicaiur Kynauc. De filiabus Braclian,^?*^ reccnscntur uumero viginii sex.Tres uxores habuit Brachan. Praust scilicet et Ribrawst et Roistri (VS).
6.

1-ecentiorum,
ilhi

annorum

calculis inter se sat diversis,

Cum

his

safis

concordant

qitas

apud

alios hx nec

necuiii

nnminu rcnsuinius retinenda. Cetcruni, si cum Annnlibus Malium ah auno 106 ad. anniini 110 NiliernisE imperitasse siipponas , jam aliquanto
duodedni, quibus inde ad Caulbadhium deduimnr, conrenicns spatium icmniifat anctoritas roni-

ceteres consignatas sunt traditiones cambrica;,iiec

iiipiceni

fcre alio divcrsiias inter ea

notanda quam drcu

numeriim

et

noinina liberorum Bracani seu Bry-

facilius ycncrationiims

chani. Jta Silvesier Giraldus in Itinerario

bria; scripto ineunte seculo
ait,

Gam-

XIII (14)

Erat autem,

poris reperies, ducentorum scUit^et et qninqua<iinta

autiquitus rcgionis

illius

quie Brecheinoc diciet nobilis, cui

annornm. Xhidc hinc potius

jnifafionis FUihcrtianx.

tur dominator vir

potens

nomen

Chca

iiUitiiii

iioniinfi iioii

caiirordoiit
traffitioiieii

4. Sed major difficultas rersatur circn ultinia nomina post Gaolbadhuni. Cujus ratio qno facilins inicllii/atHr, primo hic lei/entinm oculis siinnl sub~

hiheriiicw

jicienda censui iesfimonia quihus uiiiiur ea f/euealogise

Brachanus, a quo etterraBrecheinoc denominata est. De quo mihi notabile videtur quod ipse viginti quatuor habuisse filias historise britannica^ testantur, omnes a pueritia divinis deditas obsequiis et in sanctitatis assumpta? proposito vitam
feliciter

pars. Ifaquc in Sancfiloyio gcnealogico ..Fn:

terminantes

(15). In

quem locum

noiai

gussii Culdei, cap. 23, legitur

S.

Catanus

filius

Madani,
\\vdi, cfc.

filli

Bracani,

filii

Kailbhadli rogis HilKM-

David Poicell: Hic Brechanus natus erat patre Haulapho Hyberuorum regc ct matre Britannica,
nimirum Marcelia, filia Theodorici filii Tethpalti reguli de Garthmathrin,illius nempe regionis quai ab hoc Bradiano nomen accepit el liodie Brechonia vel Brechiuia noc * (IG).
7.

(10).

Kf

alio loco

sium : Dina,
filiorum

filia

regis

opud cnindcm ^FiujiisSaxonum, mater fuit der.eiu

filii

Braran! re^is Britanui^e,

Faraunain... Et mater
:

Bracha?

Meoc;
pre

nitniruui...

Carprci Pcregriui de Kill-Chair-

dicitur,

britannice

Brecheiviginti
filim
<iatis

Isiol

Gleau-geirg

nam

is fuit filius

Mobeoei de Brachani filii Brafuit

nockshirf
i,i

In

aliis docitmi-ntis tredecini

filia:,

filH
ct

ef

Watliii-

cliaMeoc
'(

(11).

quatuor

vel

quindecim
(17)
;

filii

toHdem

ninibricu

5.

Ex

alia parte occurrunt traditiones

cam-

Brachano tribuuntur
sanctoruni

imnio

et

in cafalogo

caiirorifi'"'

.'

brica;.

Haa

exhibei prxdijue docunientiim cdituni

cl.

camhrico

qui inscrihitnr

Bouedd y
riginti

antc triginta annos a

W.

J. ]\Ws{\'^) infcr Vitas

,

Saiut (lS)/;6// niinus viginti qunfnor

filii ct

sanetorum Cambro-Britannorum

undc hxc ad

sex

filix.

Qui vero niinimuin )inincrum Uhcrorum

(1)

Ibid.,
II.

[).

m.
nol.
p.

r.

(2)

Ibid.. p.

157; Reeves. EccJes.

- (H) Ex Mus. Britt. cod. CoU.

Vesp. A. XIV.

13) Liveif

Autig.,
p.

349.

157: Reeves,

p. 156. (7)

Cfr.

num.

seq.

|3)
;

0'Flalierty,

(4)

Annal.. an. 357

0'Flaheily,

(5) Cfr. infra

p.

num.8.

(0) CIV. infra

num.U.

Ogi/giti,
r.

157.
S.

nol.

1^)

De

(8) Reeves. Eccl. Antiq.. p. 349, Brugaiio, uuni. 11. (10) Ap. Colgiin,

i, of the Cambro-British saints, p. ^i7!2-275. (14) Lil). etc. cap. 2. (1.5) Ap. Camden, Aiif/lica, Nonna>iiiica. OlXi, not. p.82(). (10) Iliid. (,17) Camin-o-British saitits, p. (18) Mjfvyriaii Areiiaiologi/ of Wales, tom. 11 (Li>iidon.

Act.SSi. H;fc.,p.313, not. 4.

(11)

1801). p.
p. 73-74.

-27.

Cfr.

Kice Rees.

essoi/ oii thc

irel.-<h

sainfs.

ll)id., p.

312. nuin. 5.

Brarhani,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

Hmvhani, non minus tainen
dccini pfios
et

vUjinti quatuor, duofotidem fiUas, ttnimrsoa receHSent{\).

Jttnior aui saftem a^quuii.s, .jaod tatnen lam

nino repngnaf.
9.

um-

IUCTOUE
C. U. S.

Sed inter
nepotes
<}.

liberos liraciiajti etiatn tjitosdam ejits

esse,
ef

comptttatos
(2),

cum

Tradifionif.us cumftricis id fantuni amiedit

uf

aliis
e.r

opinattts est

Kice Hees

qni

qnidijitid
fi/.Hs

docnnientis
viffinti

ramlfricis de vif/inii qnatttor

fiJiahns in

et

snx

Bonedd y

Marcelhe ex iis accipint, (ptam Bracltani Jimions uxorem facit, qnum tamen exdem Marceffam itrorcm fuissc Aidaci
et matrem Braeltani, qucm ttnum norunt, manifeste .vgnificent Setl et ulfro fatetur (8), scunduin eamfiriras auctorifatcs Braccanuiii fnlssr

Shearman

satis ciftie
il

nomcn

itprnplcuit.

Saint. recensitis,
fres

(qiiibus

ex

regis

nJiis dorinneiitis jir<-eferea

alH piH

cf fofidein

filise.adjt(n(/iinfitrJ{'^),coffi;/erepotuif,diii(jentirnra
lV>i ef nofandum venit niiffum (4). nonien sire adjunctornm qnidpiam ocrurrere, qitod

indicarit

fi/ittm

Amaitjaidhi,
[^iffa(;ar

(jui

tpse

Cormacum,

fi/ium

ad
iinfnr ijisX
triKfiifoiirs

S.

Carpreum
Shearman

nostruin arconiiiioduri qttcaf,

qualis ex hibernicis fontifms nobis innotescit.

8.
^^,.^

Hibernis extremo secitlo ferfio (%pafrem hahuerit. At in documenfo cifufo siijira (10) fcgimus quidem jntfrem Braccani fifium
regis

Carproi

Cl.

ixfitnr,

docuinenfa hifiernica

fuisse
filitts

ceteris imirinii faciens,qiinin

animadrerteret
fifios sanctifate

Brachanuin Hlnm, cui undecini

insignes attribuiint, in iisdem fifiani dici idferius

Braccx seu Brac/iani, coqnomine Meoc (5|, qiiod nomen ipse ita inferpretatits est ut idem sonaret tptod Brachan oc seu Brachanus Junior, cof/et/if inde et tertittm ad mittendum esse, scniorem scilicet,

fuisse Garneqtiaquam demonstratur. IJaBc oinnia igifnr safis cnnfnsn sunf, nec safis rideo (pin Jure c/. Shearman{[\)ad(^o succenmit Lanigano significanU (12) non nimis trihuendum

Goronac seu Gormaci, (jui et Carprei; sed htinc Carpreum

Lifficai-

ipse dicitur

preum

esse aiK-torifafi

fradifionum

(ju;e

eirca historiam

Braclittni
10.

ci

fifioriim rjus rersanfiir.

Junioris pafrent, qitein

et

euindem

esse optna-

Neqite aliunde quidqtiam nobis de historia

nec ullo indicin quo tem-

y$hit

tus est

cum Bracaito

beriiix,
ita

Cao/badhi regis Hiqui in (/enea/ogia S. Catani occurrif. Et

fiHo

S. Garprei innotuit, ut
j)orc ri.rerif

praierm
S.
ifitttni.

ile

definire

fieeaf.

Qitod aitfem atfinet

ejus cu/tu
:

Carpreo

qiiafttor generationes

compufaf a Caofbadho
necesse erat
iif

ad

ecc/esiam tjux aj>ud

^ngussium{\Z)

ad

S.

Carpieum, quod omnino

ce/ehris indicatur,

hxc notat Col(janus{\^)

Est

iii

hic samiiis Fatriciana

possef.

tenipora uttigisse censeri

uf iiotaf

regione Gonnacite Tirfiachra (nunc Tireragli, in

jKirtesepfentrionafi coniifafits .SV/y/o(15))appcIlata

Verum

in priinis,

Cofqan

(6),

noinen Braccani seu Brecani

udmodum

frequens

locus
dictus

Aill-Farannain,
;

id

est .saltus Earamiani,

sit

occurrit in genea/ogiis hibernicis, nec ulla In traditiniiihus ifein hiherniris reperitur rafio cur

cumque

I.siol

idem

quod

valiis vet locus

Bra-

imus, tbrte sultus

ille

est qui

hic vocatur Isiol-

caitiim i//um,fi/iuin Cao/badfii, pofius

quam

afiutn

farannain. Cuni hac fojxjgrajjhia satis conrordat

qiiemvis

patrem
cuin

S.

Garprei fuisse
(7) prof>af>i/c

censeamus.
canibricx,

eaquam

indicat Martijro/ogium I)unga/fense{\G),

Neqite inidtum htc Jucanf fraditiones

uhi eccfesia Cill-Cairpre dicdur nonfongc disfarc

ntiamsi

Cofgano

opinaremitr

ab Egs-lluaidh

ipti

/ocus

sci/icet

situs

cst

In

Aulac
esse

vef

Haulaph

re(jem HH^ernia; forte

eumdem

extrema parte
Juxta
rty?;/(f/m

meridionali

comitatus Donega/l
{\7). in

cum Gaolbadh.

rcfcrttitt

Nam hx tradifiones diserte Brachanum, patretn numerosx if/itis

Ballyshannon

Afia

j>rseferea

ecctesiit

Kircarbiey riqjcrifur

comifatu

Wex-

sanctorum ttirmx, fuisse filium, non abncjjotem, Auiaei regis; unde et secido IV fiortitsse dicendus
est,

ford {{S),sed ad quemnain S. Cayyreum ejtts origo referenda sit, qttttin (juutuor hujus nomiitis snitrfi
hiherni colardur (19), incerlum.
p. 153. not.

nec faci/e

ei filius

trtbui posset S. Patricio

Martyrologium Sarisburiense, ad S octobrls. the irelsli samfs, p. 137. (3} Ibid., ]ip. \b% 153. (4) Ibid, p. 138-ioC..- (5) Cn-. supra num. 4.-(6,l Act. SS. Hd)., p. 313. not. 4. (8) Loca PatrkUimi, (7) Ibid. tab. 8 (ad pag. 157). (!)) Cujus uiteiiorem genealogiam
(1) Ita
['!)

E.t!<ai/ 011

(13)

(12)
(15)

Cfr.

0"Donovan, lii/-Fiachracli, [i. 98, not. /i. (16) Cfr. suprapag. 339.num. 1. (17) 0'Donovan, Hy Fiachrach, p. 76, not. c. (18) Shearman, Loc, 1'atric., p.
not. 15.

Eccl. Hiat. of Irdand, tom. I. p. 424-420. supra num. 4 extr. 14) Act. SS. Hlb.. p. 313,

viilesis

supra pa{j.:J44n. S. (]0)Num.5. (1!)

/.,0(r,P(f?/-(V.,

157.

(19) Cfr. supra num.

1.

DE SANCTO CJESARIO
EPISGOPO ARVERNORUM IN GALLIA.
:nu:A

C. D. S.

a\.

ncfixi..

SCEfc's;uium Arvernensein episcopum hispaticis /audat Savaron in ojiere suogalfico dehtstoria

%C/aromonfanai
ej>iscoj>is

sancti Justi, Avoli sequacis, in ea cathedra suc-

cessor factus,
intuitu, in

conspicuEe virtutis

et

sapientiffi

S.Cwsario
^xtimtmiu

ciritatis conscrijito,

iifn

agit de

eo

munere

tta se gessit ut doctrinae

icnfonispt
^niis.iai/i

C/aroinontanis inter sanctos

i-eftUis:

Vige-

instantia et vltfe coclestis exemplis honiiries ple-

secundus sanctus Gaesarius obiit die prima novenibris. Illius testum celebrat ecclesia Claroiiiontana ejusque meminit velus martyroloffium (1) ejusdem eectesix scilicet manuscriptum, ijuod ibidem in inargine citatur. Fusius Saitssagus
sinuis
:

rosque ad cultum justitiiB et pietatis adduxerit, onmes in sui admirationem ac venerationem rapuerit. Qua cum polleret yloria, ad Remense
concilium, quod lere ex oinnibus
ciis coaluit
fJallifi;

provin-

sub Sonantio, invitatus, cidem

cum

in

Marfgro/ogio fia/ficano ad diem 1 novembris

prgecipuis Galliaruin pontificibus digno loco interfuit,

Apud

Cl;u'um montem, sancti Gaisarii, ejusdeni iiiunicipii Arvernorum episcopi et eonfessoris, qui

ac subscripsit viginti septem canonibus, qui

Ecclesiae et

prodecoro

sacnn

politiie constituiione

(b Les

oriffiitea

tle

la cille

de ClairmotU en Aucergne,

p. 14i. (eri. ail.. p. 5*)-

ihide

348
ibidem
C. D. S.

DK
edili sunl,

s.

CjESARIO episc:opo.

antistite sanctissimo ac eruditissimo,

sanctitatis,

Hinc a Dcsiclerio Caturcensi ob multae doctrinii; ac cxperientiaj rerum sacrapreecipuo

lionorc liabitus,
est.

Ex his i(}itur ceriocolUgimusuonserius unno hahifum esse Remem^econcirmm. Imnio neqne intra biennium superius idem sfafucre lirct, (pauu
^.

(j2S

'"'finn-rlir,;

rum existimationem

eietium inferfuerit Sf'nocusej)i.^copus Elos(inufi{P2};

is autem, teste Frede.gario{Vi),anno Clotarii <jua~ dragesimo terfio, seu srx nostrs; ti2lj, in e;n'liuiu

epistola etiani tractatoria salutatus

At non

iis

solum prcedicamejitis, quod

episcopatu
lucrit,

celebris suo aevo in

iioniinum insI^Miium opinione,

pulsus

esf.

suam verum

postcris consecruvil C;esarius niemoriam,

anno

(i27 cpiscopafu cessif (14).

Interfuif etiam AruutpJnis Mefensis, qui Ex alia ve.ropartc

sancte

factis,

quibus onuii studio incumarlit?

concilio

Bemensi
(>24 {{7j).
est

subseripsit S.

Sutpicius

Piifs

bens, denium

viti^divinitus

laudeclarus, ad

Bituricensis cpiscopus, qui succcssif S. Austreaisilo

fere

aBternam gloriam umigravit. Gujus nomen jani ab illius obitu ecclesia Claromonlensis in
inscrlp.^iit
:

unno

dendnm

tempus

veneralione babens, tabulis suis

ab-

contrahenduni esse

hisomnibusitaque concluBcmcusis infer anuos (124 ef (J2(i, ac pro~

celehrati coneilii
ef a/iis

Kx

hincque bodieiiium ejus transituni

ipsius bealiludini collaudatione (1).

cullt

debita

inde uon immerito a Coinfiu (16)

recentiori~

pauea ile eo
vilprihiix

i"

2. IlaclcHUs Saussai/iis,

qui iifiuam iiidirasset

unde

co//egerif Ciies;uium sfatiiu

posfo/ntum suum

bus (17) anno 623 vel 624 connedi. 5. Indc pro cerfo tenendum apparcf, (.\vsariuui nosfrum hoc eodeni anno in episcopali diguifafc
foruisse, ac turpiter

rutllijittir
'*i>";nriuiii
floriii.i^,-

fnouinnrntin

m rrtitii.

in fastis

sanclorum eccJesimArvernensis inscriptuiu

de cjus rirtufibus prasdi^

halhmnart Jacohum Branchc

esse cf ccf.era haiiserif qii.T

caf.

dum

Nu//a)u euim aiiam distiucfam menfiouem C:e-

Csesarium temparibus CaroU M. ef conci/inm Itemense,cui inferfuif, unno ^13 adscriljif{\S).Iud('

mei-iio posi Cointitmi{\^)Sa}yimarthani{^l<d)

rirrri

hj,,

irl\

sarii
licuit

Arvernensis in letustis
praster(p(am infer

mommentis

reperire

eUam

nomlna cpi.sroporum G(d' li.-E (pti numero (juadragtnfa .suh.^cnpserunf coudlio Parisiensi seu Ciipjnacensi anno ()2S (2), ct eoriDU (jui mimern Hem amp/ins quadraginfa iutcr~
fucru)it Courilio lieiuensi siib Sounafio ejiiscojjoiS).

Acforum saucfi Ma.rimi ad E/wdanum,iid diem 2 januarii a majorlhus nostris editoi-tan. qui hoc anno commeuKDid ejuscojjum Arrerueuscm uomine An~ gnstiuian eumque cum Paschasio \'ienncusiu)u
i-eprehotdiod so-ipfoi-em
abhatis Limoniei
,

Conci/ium istud Hemense posf

Sirmundum

(4) aji-

episcopo, seque incognito, tesiem facit ohiins S.

Mal'J/ji.ilitl(i

no

(}3(}

i//igarnnf C<niciliortnn col/ectores. Affameji

ximi,
6. Altera qualiscmnque notitia circa sanctum nosirum eruittir ex liiteris qum ad Caesarium e.piscQjmm direcfa: /eguntur infer cpistolas S. Dcsiderii

ijjsc

Sirmu)u/us hunc

auuum uon

satis ccrfo

a se

anno enim concilii {aii) non liquet. Geterum sub Dagoberto i-ege, qui Clotario palri anno Christi DCXXVIII successorat. habitum fuisse arguit, in episcoporum qui adfueindicari ^^''ofessus est.Be
runt catalogo. Rusticus episcopus Cadurcensls
:

s.

ihKiihru

('utio-fniah
iid
.S.

Catiorcusis, anno

(J2!)

in episcojnuu ordinafi

flii-iii-

(^l^}

unde

riiiiiT.

hoc anno vel etiam postea sedem Arrerneusem fenuisse Cfesarium. Quamris aufcm
co//i(jifur

qui ex
pus,

clci-ico

palatino Dagobcrti crealus episco-

nihi/ pr.Ttora coutineanf ha- /iftcr.T (juod

ad

ipsius
satis

scpleni

tantum annis

pnvfuit. successo-

hisforiam illustraudatn javei,

/ireres sinf,

quum tamen
non

Ejt tnuporr
vclrhniti
riJiirilii

remque habuit Desirierium iuino VII ejusdem Dagoberli, boc est anno Christi D( '.XXXV. Quod si deannisDagobertisermosilquibusantepatris obitum in Austrasia regnabat, citerior aUquanto Ghristi annus huic synodo conveniet (5). 3. Atqui c(j)ieiliuui Remcuse jr vcj-a regnajde
ad/iuc Cfotario II, qui ohiit anjio ()2S, ce/eh)-afum
fujsse Uquido demoJUtJ-ai Cointius (G), hoc duplici

eas

hoc /oco

recita)-e

pi(febit,

nc

<di(juo

specfef

documenfo (juod ad sa)icfi nostri laudeiu lecforem fraudare videanmr. His Hacjue

concejita;

sunf rerhis: Donmo semper suo Ca-sarlo episcopo Deslderlus peccator.DesIderabilia nobis gnudia evenlunt quotiens sc aditus priebet, ex

quo

pusillitatis

nostrLt litteras alniitati

;

vestrae

iif-mriinin,
IfllOll cjSlt-Otr

possunius dirlgere

ideoque

]ir[Elata occursionis

arguweiifo.
jjro

Primo

scilicef,

in

dij)/omafe C/ofarii

ol)sequia fraterna charitiite

moncmus.

ut cau.sas

ronnii

qiii illi

itileffuiTuiil

monasfcrio Sa)icfi Beuigui (7)jiomiuatur Ber~ foafdus Lingojiensis ejiiscopus, Modo<ddi, qui concdio Ifemensi iuferfuif {% sucirssor {*;)). Pra-fora
in Vifa sujicti Leodcgarii,

unde mutua fuit confabulittio. id cst. de id quod ad profectum aniniEE pertinero no.scuntur. toto conatu onmique adnisu elalioretis assequere.
sicut e contra ilia qu:e evidenter saluli aninue

quam

Cj:-iiuus jubejite

Ajisoa/doPictavorunipr!Bsuieconscrijjsii{\0),in.di-

obsunt

tota vlrtute studeatis

fugere. Et

quia

Dido ijjsius Ansoaldi deressor fempoir Clolarii II cam sedcm (urujjassc. Bealus Leudcgarius PH/m, uf scj-ihif Trsmws (11), exprogenie
catur
cels;i

charitas

Francorura ac nobilissima

exortu.. a prjuiie

nos videtis de vestr;i salule solllcitudinem ;,'erere, itu vos quoque de nostra exiguitato dignamini sollieitare, ne, quod absd, culpa quielibet nobls latens, viclnls propasuffert, sicut

onmia

jetalis infanlia a pareiifibu>; in palatio

Uotbario

regi est tr;ulitus;

ab eodem vero rcge nou post

tcniporis Dldoni pife.^^uli Piclavensis avunculo suoscilicel, ad iiubucndum litterarum sludiis datus est. Jam vero Dido suffecfus esf Joauui, (jui iufrr Pafrcs couri/H Rnueusis a F/odoardo rvferfur.
urbis.

nuiltum

letnrelnoljisquandoqiie in objectionempoiuitur. Praeterea credo quod nec vobis lateat qualeni egestatem de aqua quam fons prfebeaf iii bac

Cadurciua civitate habemus. Sed voluntas

inest,
.si

noliis
poiesta.-*?

possis * permiltit, ut per tubos ligneos

officio

subterraneo
cere

debe;unu.s.

ad ipsiuu civitatem aquamduProiiide quiii noviinu.- quod

[1] Afarti/rol.

GflH/ai., p. ,S13.

r2| .^p.

Kuseb. AmorL,
II,

p.

434).- (14)

(Ifr.

Bonnell, /)iV Aufiiii,/r

drtt luiroliui/iiclieii

Elentnitnjiirin raiimiici refrrlset modrriii, [oin.

J.

p. 421;

Frieiirich.

yeizeit.
(P. L..

~
tom.
1-i,

Drei uiiedUrle ConciUeii aus

Flodoard..
Uist.
eccl.

iler

Mvrovinu,
c.

(U)

CXXXV.
(7)

p. lO^).

Jim,.,

lih.

p.479.

(h) Ibid.. p.(il9.

6i\

n.

(6)

(4) Conc. Gall., tom. I, Ainial.rccl.Fniuc, ad an,

189-100. (15) Gallia Clirixt.. tom. II. |'IG. (16) Annal. ecci. Franc, aii an. (i:25. n. 14. (17) Mansi, Conc, tom. X, pag.591 not. (ubi duple.t in numeris occurrit mendum typnt^TapluLum, quuni inilio pro
Haiises, pp.
1)8,

Oallia
cil.

Cln-ist., toiii.
(<j)

Flodoard.. loc.

(om. IV, p. 523. (10) /lc(.SSlom.IOct..p.4S5. -{llllliid. (12) Flo'Joard..loc.cit. (13) Chrouic, cap. 5+ (Bouquet. toni. II.
Galliii
Chrii^t.

IV. p. 523.

(i2Sexpresaussit (i8Setinruie
et

mZ

pro 6^i): HefeJp, Con-

(S) Cfr.

ciliemjcsch., toiii. III (ed. II). p. 74.

(18)

sainctes d'Aiirrrf/nr et de rc/o//, p. 628.

vir den naincts

(19i Adan.fi^^'. |21)

n. I.

(20)

ftallia Cliri.st..

tom.

II, p. "244.

Goinlius

adan.e-i^.n.:!.

peritos

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

perjtos

ex hoc artifices Iiabores, precamur ut

faciatis, et

coinpendiuni de ipsos
stra taliter

unde jubetis

nos plenissinie rc servinius. Agat apostolica vetam de prselata nionitione quani et de ultima suggestione, sicut nos iii omiiibns efficuciter de parte vestra confidiums. Incoluniem
pontificatum vestrum divina pietas custodiat
(I).

Bois-de-Cros (^;. .S.(/ nullx ejus reliipruv }am supersunt necgesfa nota sunt, quod et indicnf Proprium Claiomontanum approbnfuw a felids iemorix Pio IX (3), i festo omnium

AruTOHC
C. D. S.

Sanrtorum Arrernensiumaddieni5nove.mhrism{ei-ponmces
Arvernenses receusens Leogontiuni, Avohun, .Tustum, c^sARiuM, Galhim Imjus nominis secundmii, Felifom. quorum soia noniina et virtutum nicmoria

S. Ua^sarii

7. Septiltus fraiitfur fiitssc S. CaL'sarius in eccle-

M-imUura.

^ia

F^mcuUm
jamavctori'
^^^.^

Sanctx Marim Magdalenx, qnai sifa erat iu ciaromontansi nrbis viro adhncdum nimcunato
-*

remanscrunt

(i).

(1)

P.L., lom.
''"^

LXXXVIi,

p. 25ri.

(2)

Resie

(L. E. de),
(3) Edit.

^''^'''"^

^'E(j}ise

nnvrolmhiH '' "

d' Aiuei-ffue,

tom.

II, p.

IG.

Adrianum Le Hleie p.68, iect. n exh-.

et

S<: au.

I8r5.

{V\

l'art.

Autuniu.,

jussu

111.

ac Rev'" .DD. Ludnvici tlaroli Feiou Parisiis ap.

DE SANCTO GALLO
EPISCOPO ARVERNORUM
,VSTK
MKI>.
VII.

II
C.D.
d.

IN GALLIA.

SCsisario
%
i/liiis

iii

sede Arrernensi lisLWiim, /injiis.

vefnsti

uice In lioc loco mililarent

ciperenl,
sivc

SEC.
.s-.

nominis sccnndum, suffecfuni referunt

alimnniam vic-tuf perob magniludinem miraculorum.

dalli II

ecclesix catalogi (1), ejnsque festvni cele-

riillit.-i,iiii:iit

brari ealendis novembrts aiunt scriptores GalliEe

GhristiauBe
("2).

S.

Cmarii, a

natirta sede
cniifiriiifitiint.

Coinfius vero{3) tantuni

Succes-

S. Benigni etiam consuetudinaliter ecclesiam S. Amabilis appetlant. Feeit el idem venerabilis Guallus pulclierrimum variis lapidi-

ecclesiam

serat Gallus, inquit, sancto Gaesario, cujus

memo-

bus pavimcnlum, ante S. Amabilis mausoleum,

ria kalendis novenibris celebratur. Sedlegiiiinum

quorum multiformis
slructura
:

color

Galli

II

cultum

Jam

securius affirniure Ucei post

reprajsentavit candorem,
iu qua,

[um auri tum argenti quamdiu permansit illa

postcris tra-

editnm anno 185'> cuin tq^probatioiie sancf.-e sedis Propriuin Claromontanum in quo ad iUem 5 no,

ob

sui

memoriam
:

dendam, ordinata
de se
reliquit

serie lupiliorum. scriptiim talc

Gai.i.us

rembris velehrandum indicatur festmn oinnium Sanctoruin Arvcrnensiuni ,inter quos in Lectionc iv cu7n aliis sanctis episcopis i//ius civifatis noinina-

monumentum
(o).

Auchidiaco-

NUS HOCI FIERI JUSSIT

ium legiinns sancfum nostrum

(ialliis

(4).

archi-

3.

Qnnd ad
refernnt

gesfa

H/ius atfinet,
in

primo ad enm
antiqua
Vita

3. Jlntic igilur Ga//iim episcopum postea Arrer- s. li.iiJns nensem hujus nominis secundum fuisse exisfiniaII, ned ejitnden runt Savaron (0), Cointius (7), Papebroc/iius (8),
((///;

ilhicuniis,

qni rulgo

qux leguninr

rec/ainanle Fagdif, qui

(9)

rpliguinn
S.

Amnhilis

Irini^liil/I.

S. Amabi/is, quani ediderunt majores tiostri ad diem 11 Junii. Nimiruni :lniev alia leginnis (if" Justus presbyter ve/ quisqnis .^cripfor /lujus lucnhrationis fuit), quod S. Guallus Arvernos urbis

ex Gregorio Turonemsi

niiminiti Ga//nm l, cujus Acta sniior ad diem 1 jutii tn col- eyJihnnndnH

/ectione nostra edifa snnt (W), hocloco designari

co/deui/it {i\),ijusque opinionis, prseter a/ia

ridetnr.

dno

niinus va/ida argninenta,

/loc

tertium non ifa sper-

archidiaconus, qui postea episcopafiim obtinuit, cum videret tumuluin B. Amabilis irequentari
miraculis et virtutibus multis

nendum addudt, quod nempe Galluni il/unt I usque ad tempns qno episcopatnm susciqjif diaconatus
officio

de boneficiis

onmesque gratulari confcssoris magnifici, Domiuo retuHt

in

Arvernensi ecc/esia

fiinctum fuisse
{{"2).

c.r

Gregorii Turonensts narratione con-dat

Certe

laudes, qui cives Arverncnses tanto dignatus est munire patrono, et plenus Spiritu sancto. sicutde

nuiium indicinm in capite ex Vita S. Amabi/is cifafo prostaf quo Gallum II potius quain I aut-torein ilUus elcrafionis seu trans/ationts fuisse cn/ligi

Stephano legimus, decrevit esse dignissimum, sanctum corpus de loco ubi prinuim positum fueS.

possif.
4.

parte ecclesite honoratumuhiretur. Accelcratm- igitur votum nianifestatur causa religiosis et amicis gaudent omnes et ut ita tiat hortantur. yEdificavit ergo in
rat, tolleretur. et in priina

Sed

ef

liaud niediocriter /ia//nrinatus

esl .<cri-

nerrerie ean
irlii/niag
triiiiKtalit

bilius

ptor

Vitse S.

AinahiUs tn veterihus Actis inlerpreijisis

tandis (nisi
iisi/ein

Actis error

adscribendus
Viia:

sit,

forte qnsi

niemorantnr
ait

num.

Ki, nec

Arrrrniit
liirimHiijHin.

prima ironte l)asilicEe aulam, quam absidani vocamus, lionorifico opere, quo sub istiusmodi
arca altaris titulus dicaretur
:

cer/e,

qnamris

arilit|uissima dicantur, anfiqniora

(IH). n/n

.sunt secu/o

XI)

corpus Ama/nHs a

et illuc

transvcxit

sanctam famuli Dei glebam solcmniter, cuni choris clericorum jucunde psallentium, cum conventu populorum, cereos et lampades in ohsequio ferentiuin;

Gal/o archidiacono frans/afum esse in ecclesiam S. Benigni, quam inde etiam consuetudiiiaiiter ecclesiam S. Amahilis apjiellant. Dubium enim
esse nequif quin Itoc /oco significefur ecclesia ipiuni

fabricam illam
dedicans.

.speciali

dcvotione ipsius

Ricomagi a
di.rit
iic

S. Aniahili grandi fahrica exaltatam

nomini

Nam

propter

amplitudinem

(14)

et in

qua ipse modo Iiabetur humatus.

Arrernis
esse.
.It

denariorum, qui sancto confessori oblati sunt in vineis et agris et territoriis, de quilms hi qui cano(1)

proinde

franslitfio corporis a S. Gallo

liicomagnni farta
annol.
116.
^2S\.
-

rero ex

opusculo

Dc

Savaion, Lesorlginex lU

lu rille

de Clairmont,\t.zA;

f>.

(9) Vit. Fatr., i-ap.

(i.

(lO)Tom.
S.

.lulii, p.

Uonod. Chronologie des fmqnes de Clerwont, p. li. an. ti43. n. 8. yi) Tom. II, p. 244. (3) Annal. ecdes. Franc, nsario ep. Ar14) CiV. Hupra Comitienl. Piipv. de S.

vernensi,
{0)

num.
cit.

Loc.

7.

|12) Clt.^lf/..
II

(Uj

La

rie

de

.V.

Ainable. par rahb^ Faydit. p.

''>..

lom.IJuIii.p. UXi. n.T)

|i:[)

Clr.
.'J

Papebroch.
Vi).

Coranienl.
Junii.

pnev.
['.

de

Amal)ili,
Vit.

iium.
1

[o) Act.

SS.,
cit.

lom.
(8)

II Juoii. pat,',

m.

(yl(7. i'6'.,tom. p.

tfi*!.

lU)

num.

liliid..

{7J

Loc.

Tom.

cit.,

p. 470.

sanctis

\
350
Avc-ioiit C. D. S.

DE
t-l

S.

GALLO

II

EPISCOPO.
poriculum mortis
instat.

sanclis eeclesiis
,1

iiionasferiis ClaroinonUi, ei/lto

tabitis praividere.

Pr*-

Savarone

civiiatis

Appemlice ad libnim de histuria Claromontanm (I), discimus eo tempore

in
rst

terea debita veneratione salutem mittens quajso ut in sanctis precibus vestris parvitateui nostram

qno Iwcopuscuhim coHScripfum

biiis

corpns S.

Ama-

memorare dignomini, donme,

dignnm pr^
'lerll

nondum Claromonie
enim

fuisse translatum; intcr

verius pater(I2). Ilxr lyltur episfola, soUicitudinem adeo episeopo

se ferens, merito
qiii In

ecrhsias
*ir(/r

sanctus ecrlesia S. HUnrii, ubi sancti *

quiescit.

Claromontanas memoratur (2) Amabilis in corpore Ojjusculum aukm non ante extremiim
esse tnde coUigitur qitod

sane Gallo Arverantiqu<i

ncnsi II adsrribllur,

Vlta Desl-

seculum

IX conscriptum
f/tiilo

{VS) Inter eplscopos In Gallicana ecclesla tunr prsecipite fama virfutum iUustres recensetur, nec
uUiis alius e/usdem nominis episcopus eo tempore
relebris hal)efur.

inter sanrtos (pforum corpora In

seere, vel qtioruiu

Us

ecctesiis quie-

altaria vel ipsa) ecclesix

or.airrunt

dedicata esse indir.antur, SS.

Getirsiu.-<

non solum

(3),
II

Prssjectus (4), Bonitus (5), qui

scrulo

post S. (ialluni
positi sunt, et

VII

Arveriicnsi sedi iin-

Haic pauca de gestis S. Galli II monumenta supersunt, magls heu! jejiina quam ut lucem allquain ejus hisforix conrlnnamlyi afferrc
7.

(^ ,>
obierit
^- *^;'1!usHp;

nobls

Pardulfus

(6),

qui

inxif

ineutite

videaniur.

Ex
et
i

synchronismo

cum

Angelberto

^^""""''"
.^^*^*''""-

seculo VIII, sedef Siyo (7), qui post

mcdium

secu-

liemensl
;i-

Deslderlo
r.

lum

IX ejusdem
S.
II

Arvernensis ecrlesix ponfificafuin

cottKjere ticet,

>-

Caturcensi iUud 11 . I dallum nosfrum Arvernensi

solum
ecclesiai

"tcertuiii.

tenuif,quum
S. Gallus

Gallus I ante medium secidum VI,

rirca

prxsedisse
berfl I, id

clrca

medium seculum VII.

Nam

mro

medium seculum VII eidem

,

Anyelherfiis sucesslt Lcudige.silo,qui tempore

est

eccleiiia! prsEsederint.

Ceterum iitjam notacit Sava-

Dagopost aiuium 622, Pemcnsem dlce-

ron

(8),

illius

scriptoris jidcm satis elevat turpis

pararhronismus quo S. Pra-jectum Arvernensem episcopum, duobus secttlis S. Amahili reeenfiorem,

ceslm rexit{l^)^Dcsiderius vero Caturcensem sedem teniiit ab anno (129 ad annum 654, quod offaflm

"
s. (ialiill

hjtjus cosEtancum fcrif (9).

5.

Certius uutem de S. Gallo

11

dictum

Intel-

demonsfrasse vldetur MablUonlus{\^).Verum quo slnyulari anno ordinatus sit et obierif Gallus, et qiiamdlu episcopaHn niunera gesserii, nonnisi femerario, defirlcnflbus

eo/tiroversia

ligitur
gjjg

quod

refert

Flodoardus
o/

in

Historia Eccleci

documentls, videtur definlri

riim

Remensis

(10) ubl de Leudegisclo, Anyelbrrto

posse.

Quod

vero siynlficavit Colntius {\^),provecta:

RfMtnsl

(h

^''f*<^'^^>^r

Pemensibus cx
episcopiuni

dlne cplscopis

Post

sfafls
officio

ijinlwsrinm

^iunc {Sonnatium) Leudegiselus.. tenipore

berti rcgis
rexit....

Dago-

ful.-ise Gallum, cum episcopatum suscepit, enlm archidlaconi sub Avolo poydifice fun-

fmn^essioni-

bns
fceU>Hiast,c}s.

Hunc sequitur Lando vir iliustrissi^yg ^^ multoruni possessor praedioruin quorum nonnulla junxit ecclesiae, qua^dam vero propinAngelbertus... Gui successit
:

rtum fiiisse, certlori qiiam Savaronls auctoritate confirmafum veUem. Cltai qitidem ille {VI ) Vitam ms. S, AmablUs; sed hasc Vita non vldetur diversa ab ea qtiam ad diem 11 junli edidii Papcbrochius,
ei

quis suis distribuit.

Sed

et

ea quae trans Ligerim

in

hac leyitur solum a

esse

Gallo

archidiacono

Remensis habuerat
ncbat,

ecelesia, et Felix

abbas qui-

fuisse translattm corpus S. Amabilis,

dani eeolesia; sancli Juliani martyris indebite reti-

factum
8.

non vero id Avolo Arcernensl episcopo (18).

apud majestatem regiam legibus evindiIn

Restat ut

aqamus de

sancti nostri sepultura.

,.

cata recepit; pro quibus

ejus

jam antea prsedecessor Angelbertus episcopus cum Gallo Arvercoram rege controversiam habuisse
S.

iibello

de sanctis

ecclesiis et monasteriis Glaroef

hHs de
ufrimtjHe
^''"'^'

montii edito apu/l Savaronem

in

sitpra

non semel

nensi episcopo

laudato, iriplex oecurrit mcntio alicujus S. Galli

reperitur. Controversiam Istam habuisse nonpotuit

earum

quapiam

quiescmtis.

Primo nempe

'*'*/'"

^''""'

Atigelberfus

cum

Gallo

I,

Arvernensi episcopo,

In ecclesia sancti Laurentii, altare sancti Laurentii: ibi requiescunt S. Gallus, et S. Briccius et alii SS. quorum nomina Deus scit (19). Delnde In ec-

quippe qui solido fere seculo tempora Daf/obetii

reifis anteeesserit.

Pestat itaque ut

cum

S. Gallo II

habulsxe dicatur
in

: nulhts enlm aViushujus noinlnls Arvernensium eplscoporum catalogo legltur. Materlam uutem rontroversix eenset Mablllo-

clesia sancti Galli, altare sanctae MarisE, ubi re-

nius {W^^ncmine

contradicenfe, fuisse erchsiam

quiescunt sanctus Gallus, et sanctus Urbicus, et sanctus Antolianus et sanctus Gerivaldus(20).Z>enique In ecclesia sancti Illidii, altare S. Clementis,
altare sancta? Mariis, ubi sanctus Illidius, et san-

Sancti Jullani B7'ivatensem,

qux tunc ad Arverdlcecenimpertinet.

nensem,
KjHHdeiii
epistola

modo ad Sanrtl Florl

II

ctus Desideratus, et sanctus Gallus, et sanetus

6. S.

Gallo

etiam vulgo aftrlbuunt eplstolam ad

Avolus,
et

et

sanctus Justus, et sanctus Injuriosus

ad

S. Deside-

ntim
Vai,i,rn,:^n.

DeslderiumCaturcensem,quxlegltur infer episfolas fj /. epi^copum a diversls alils eplficoph missus,

I
''

Scholastica in corpore requiescunt(^r).7H notls

'''''''"^''

conrrpfam:

,TA- semper suo Donuno

t .

et

apos-

autem ad hunc iiltimum iorum ciiat Sacaron aUa iria documenta tnonasterli S. Iliidii, ubl S. Galli
reliqulas in ecclesia eju^dem monasterll asservari

tolico patri
talts

Desiderio papse Gallus peccator.

Dum

mmt ius de clade a Massilia veni quod omnem

indicafur.

Nlmirum Tabula lUidiana

:

Gallus

pene provinciam depopulansvastet,domnus ordinet custodias mittere, et nullus de Cadurcino ad istas lerias in Rutenico vel vlcinas urbes non prsesuniat cxire, ne,

Episcopus. Item vetus libeUus de dedicafione monasterii S. lUidli

Namque

in S. IUidii

monastorio

quod

absit, per
in

quamlibet occapartibus loca

Venerandus opiscopus S. Marice aniore aliorumque sanctorum martyrum requiescit, necnon

B.

sionem tantummalum
inleire.

urbem vestram videatur

illis

etiam beatus Gallus, atque Cassius. S. Gallus in

dextera, Cassius vero in parte sinistra quiescunt. Item liber ms. defesto revelationis S. lUidii: Inh-d

Nam

per ista contigua

custodife positje sunt, ul nullus

emendi aut vendendi aditum penitus habeatSi non soUicite cogi-

quam

repertje fuerunt, in quodara calice cupreo,

(I)
(-1)

Lrs
I.

orii/ines de In
n.

riUe de
p. 352).
lib.
7.

Clairmunf,
1,

Lib.

n {Savaron,
19. 'iA.
lib.
1,
;

- (3) Lib.
I,

p.

341.
'i

nn. 17.
(5)

I.

(4)Lih. I.nii.

2fi; 3,

nn.4,24. 3^
n. 8.

U. nn.
n. 2.

(7]

Lib.

(6)Lih.
1,

H, nn.

% 11.n.

Lib.

24;

lib. Il^

265. (13) Cap. xv p. (15} Vter.Analect.,eiX.\\, p. 520-521. (lG).4Ha;. fcc?cs. /VnHtr., ad an. G43, n. [Vi) LeA' oritjines tklavillede Clairmont, 54. (18) Cfr.
(12) P. L., lom.

LXXXVII,

p.

(ibid..

232). (14)Gfr.supranuni

5.

9.

p.

n. 12.

(0) Vil.nuia.4aom.Il Jun.,

(111

(8)

In adnot.

p.4e7).

ad cit opusc. lib. \, "{10)Lib. Il',

an. 643, n. 20.

supra
I,

num 2. (19) Lib.

p. 348).

l.

n.

n.

cap. 6.

Annal

Bened., tom.

8 (Savaron.

(2!

3 (Savaron,
)

p.

345).

(20) Lib.

Lib.

I,

n.

1 1

(Savar., pag.350).

reliquia;

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

351
AUCTOHK
r.. i).

reliquiae Galli ot Petri, in

uno osse

et in pulvere,

quoqiie S. lllidii S. Galluui aliqut-m In curpore

quievisse.

valde caute et reverenter iiupositae,

quiuum me-

Npc

utlqiir

dlfficultatem

sohlt

morialeper episcopum
9.

Coin-

S.

et alios

quosdatu lectum,

tius (3)
ecclesia

stalim prse vetustate in cineres est resolutum.

Et quidem

supponeudo rorpus S. Galli junloris ex ipslus nomine dedicata translatum fuisse

neinini dtibinm est quin Gallus

ille,

qui in ecolenia S. Laurentii quiescehat, fuerit episcopus Arvernensis /nijiis noinini.t prlmus, quum

iu lllidiauain : nam ex opusrulo sxpius lamlato coUlgifur eodeiu tempore et in S. Galli trrlesia et In lllldiana adfuisse corjnis S. Galli. Quuinque

Gregnrivs Turnnensis (1) diserte dc sepultura ejus : Episcopis autem quarta die advenientibus, eum de ecclesia levaverunt, et portantes in
scripserit

nullus alius sanctiis hujus 7iomlnis roguosratur, cujus cultus celebris Claromonte fuerit prceter
,

ufrumque Galluni episcopum

prolmbillorl forte

S. Laurentii basilicam ibi sepeliuiit.

fuit concluderi! ecclesiam S. Galli, de

fur secundo loco snpra citato,

Ixxsquiesrebat ,dedicuta

ef /n

Umieprouuui qua agebaqna itfiu S. Gal-

coujertura oplnari Uce.t nomlue corporis tipud anonyinum nosirum partem tantum corporis seu
reliquias rdiquiis lusignes desiguarl
:

eaque couje-

m fulsse sub ///(//fjS.Gallill,

jam
temrirca

pjnsque servasse corpus. Jlaw ecclesia

ctura coiifirmari potest ex loco altato libri de festo revelationis S. IllidU (4), uhi reliquiEe Galli et
Petri in errlesia IlUdiana asservnfa;, in
et in

pore Savaronis

id est

mediuin

seculum

uno nsse

XVII, suis

ruinis sepulta ne sui quidem vestii/ium

iit

reliquerat;sed,

ipsenotat

<id

hunv locum,situm

puivere constitlsse dicuntur. Itaque reliqulie S.Galli in hujus sancti ecclesia et in lllidiana exhibifa;

ejus satis indicanf verba Greiforii Turonensis de

S. Urbico (qui etiam in ecclesia S. cere dicihir)
scribetitis

GatH
Ipse

requies-

(2)
filia

sacerdos

cum

conjuge et

in

quoque crypta Cantoben:

sancU jiarfrs fiiere. Verum, hoc posito, insurgit sponfr rt allud grave duhlum. Una enim ratio cur ecclesia S. GaUi
fortr cjiisdem corporis
11.
et

iie/iuiri uegtiif.

ejusdem sancti

rellquiai In ea repositxS. Galll

11

nensi, juxta
fiis

aggerem publicum,

est sepultus.

Ex

fuisse Judicentur, ea ernt, quod,

quum

S. Galll I

rerbis

if/lt/ir

Hcef cnllitjere ercleslaiu S. Galli

sitamfuisse inter septa monasterit Cantobennensis

(vulgo GhantoinJ, de qno opusculum
edttutn

corpus In S. Laurentil ecclesla conditum esse coninde consequi videbatur cnrpiis S. Galli in stet
,

ecclesia S. Galli

servatum non fuisse Galll

I,

sed

Savarone agit

Ii(>.

I, n.

'MJ.

Fierl tamen etiam

Junioris.

potuit ut S. Urbicus e crgpta Cantobeiinensi trans-

non ita prorsus corpus integrum, sed tantummodo pars aliqua

corporis
rlesils

Jam

si noinine corporis

latusfuerit in ecclesiam postea in honorem S. Galli

atdificatain

apud annngmum scriptorem

libelU

de ec-

(qnod

conjlclt

Rulnaii

In nota

ad modo

citatum Gregorii Turonensis IncuinJ; slcque ulhil

commune cum
10.

Canfobennensi. parthenone haberet

ecclesia S. Galli.

Clarnmontanls intelUgere fas esf, quld olisfiit quominus et in ecclesia S. GalU et iu llUdiaua reUquix S. Galli I, qui utique longe clarior Juniori apud Arvernos fulsse vldetur, e.r rirfesia S. Laurentii acceptse sujiponanfur.

Quidquid

sit

de ea

re,

Galluni

li illic

quie-

Fateor nullam ratioineiB

Savaro et alii qui post eum de sancto nnstro dixerunt. At non medlocre negotiuin
visse opinati smit

netn istud

dubium solvendi
in

menti occurrere

unde rem

hicerto relinquere potius Judicavi

facessit terfius ex opusculo

De

sanctis ecclesiis

quam

feiurre affirinando vel cnnjectaudn

dubln prn

Claromontii allatus locus, ubi indicatnr in ecclesia

(1) J)e vita

certis venditare.

Patriim, cap.

(J.

extr. (P. L., tom.

I.

LXXI,

p.

n. 11.

(4)

Supi-anum. 8extr.

lOSo).

(2)

Wsf. Frmw..

lib.

c-ap.

44.

(S)

Ad

an. 643.

SANCTO ANNARIO SEU EMMERANNO

EPISCOPO caLTO IN DKECESI PICTAVIENSI.
(;.

D. s.

Audreas Saussayus iu
logium Gallicanum
(

Supplemento ad Martyro1}
:

negotiis intei'venisse,conJicere Ucet ex epiatoUt missa

raduiie
jirolialtHi'

ad diem

1 novembris

hanc menUonem adjecit S. Annarius episcopus

ad Gundegisilum

et

alios episcopos tres, qui

Chro-

dieldein, ceterasque sancfimoniales monasterii Pi-

iileri piitfMt,

Pictaviensis (vulgo saint Eanne)

qucm

partKcialis

ctaviensis S. Crueis ejusdem rebelUonis participes,

ecclesia vicina oppido Sancti-Maxentii, dia-cesis

anatheinate perculerant, cui

scilicet epistnlm

Anmtuovem

Pictaviensis, titularem
sacris die
tyrolngiis
et
1

agnoscit et colit

amiuis

rius Autisslodoreusis ciim aliis episcopis

novembris. Quein etiam inde suis

mar-

sub.Hcripsit(3).Qua occasione forte,quum ceteroquin

inserueruut Castellauus Siinon de Peyronef (). At nullus hiijus aut

ad eamdein diem

fama

quamdam
dedicata

simiUs nominis episcopus Pictaviensis occurrit in

celebraretur, prsecijmam veneraUonem slbi apud Picfavlenses conciliaverit : nnde et postea ecclesia ejus uomine
sanctitatis illius
sit.

monumentls

historicis vel

apud

scriptores

rerum

Sic

nimirum hagiologi nonnulli

cuin

Pictaviensium.

%
sit,

Inde forte aliquis in suspicionetn adduel /)oshunc Annarium euindem esse cum Autisslodo-

Annarlo AuUssiodorensi eumdein dicendum putarunt patrouum ecclesiie jiairrcinUs Ihderensis in dia-cesis Parlsiensi, qui aUo nomlne Houestus
appellari conmevit
:L
("4).

rensi Hlo episcopo, de qiio luajores nostri dlxerunt ad diem 25 septembris, quemque Picfavis aliquam-

Verum aUa

diu versatum esse rel saltem Pictaviensis ecclesia;

sacerdotem qui

sumus per venerabitem hodle parwciiK S. Annarii * turam

edocti

rolfhatur
olini
siili

Saiiit-

(1)
(3)

Pag.

1-252.

(2)

Catalogus SanctQrum,

p.

7U.

Gregor. Turon., Hist.

Frmc.

lib.

rx.

cap.

41.

Eanne.
(4) Cfr.

aJ

dieni

"liS

5ept.,comraent. pnfv, de

S.

Annario,

num.

8S-yo.

^erit.

sm
noinine
Ss.

DE

S.

GENESIO EPISCOPO.
S.

gerit.

A quo aciiicet, Utteris missis mensejumo 1878,

ecclesiai

Emmeranno, ex

eju^; vita

Emmtranni. acceplnms festum diem patroni sum

ante

episc. scripta et Gointio.

in

per Gyriiium Frising. Prmferea exstanf adhuc

paucos atmos celehrari sol/fum

esse

nomiue
qui

S.

Em(1\
sit

meranni
seeulo

episcopi

Fictavis oriiind/,

medio
est

VIJ in Bavaria martijrio coronatm

si

parm-ia S. Annarii documenta pubUca annis 1783 et 1783 galUce confecta, id)i hxc dtcitur Paroisse de S^-Emmeran, vulgo S'-Eanne. Aftamen, abhinr a paucis annis festus dies patroni iUius alrl/randus iiidicfus est die H novembris suh

postquam,
fides

antiquo ejus biographo hahenda

in kac re

abneganmt majores nostri), Pictaviensi sede se ahdicasset. Et quidem in Breviario Pictaviensi anno llG'} edito, ad diem 24 scptemhris rcrifatur Lectio iii de
(quam famen e/dem
(l)(:rr.commentar. deS.

Annarii Episcopi et Confessoris : quo die UJa parwcia coUtur, nullo tamen ^Jroprio assignato offirio.
tifulo S.

in sola

Enimerammo

episfO[)o iiuirtyrc

mi

dieiii

i^iseptenilnis

(>lf/.

.S\s'

lom. VI Sept.,p. 454 sqq

DE 8ANCT0 GENESIO
C. D. S.

ARCHIEPiSGOPO LUGDUNENSI IN GALLIA.

1.

Genesii

niemoria

in

fastis

sacris.

An Arabs

fuerit

ortu.
regii

An

abbas

Fontanellensis.

De nuinere

archicapellani

ante episcopatum suscepto.

-^am terprmtermism{\) S. Genesio archiep/acopo tLugd/tneusi tandem in Act/s uostris focusdau-

fiincA

,v.s.

ad ea

qttae

occurrunt in oita codsva S. BathiJdis re-

S.Bat/iitdi
ri.-jji>ist,

IJCI.XXX. S.
iii

ginx, uxoris CJodovau II

Genesius,
nntiquis

v ilus rst,qucm ad hunc diem celebrant Mnrfi/rolo-

lece/itiuribiis

H gia JJierongmiana Luccense seu Florentinii, S. Germani cf Gellonense cum affinibus San-Gallensi, imirti/roloSan-liemigiano ef BaJuziano. Eutndem nd diem 4 hujus mrnsis mnnorant auctaria AircJtatcnse et n'/i-britliis, Tornacensc Marfgroloqii Bedant. Bursus vero ad 1 novembris annuntiai/ir apud recentiores Andr.
Murtgrologio GatJ/cauo, in Castefiani Martgrolugio gencrali, sicut in marigroJogiis
i/i

Francorum regis : cujus sancfissima o/ta quuin regi summopere probaretur, narratur is pim conjugi Genesium assignasse quo ad eleemosijnas pauperibus et Jocis sanetis erogandaspraicipuc uferctur.
(sic

lans

Qaam ipse rex pius consoantiquus scriptor) juxta fidem et devotio:

nem

Saussugnin

ejus, dedit ei adjutorium suum fideleni faniulum abbatem Genesium per cujus manus ministrans ipsa sacerdotibus et paupcribus, pascebat egenos et induebat vestibus nudos, stu-

Parisino edito jussu CardinaJis de NoaitJes et AuiissioiJorensi anni 1 7'>1, et apud Benedict/nos H/ig.

dioseque sepelireordinabatmortuos: dlrigens pcr ipsum ad coenobia virorum ac virginum auri vel
argenti largissima munera. Qui ipse Christi famulus

qiiriH

Arithein oiiu
tjiiiildiii
viiiiiiiieiiti

SKII/,

Mcnardum, Gub. BuceUn/mi, CherJe et Lechuer. Ammntiatur prsterea a]}ud Bucelinum addlem 13 Juuii, et apnd Siinssagum iu SuppJemenfo ad MartgroJogium GuiUrnnum ac Ferrarium in CafaJogo generaJi ad diem 14 aprUis, 2. Genesiuin hunc Arabem cel Armenum ftusscei cj- inanichxnrum crrorilms ad cathol/cam fideni transgre.^isum in Gallias venisse suppomt Jar. Srvert/us (^), non aJio fundamenfo nisi quod apud Buronium (S)cj; Cedrcno ct Luca Sic/do Jegif manichasos quosdam in Armenia rogo absumptos
csse, effugisse cero

domnus Genesius postea Christo jubcnte Lugduno Galji^ ordinatus est episcopus tunc enim in palatio Francorum erat assiduus, per quem, ut diximus, ipsa domna Baltidis una cum
:

Clodovci imperio et suggerente ipso Dei famulo, in cunctis pauperibus larga procedebat ^
regis

regis
4.

eleemosyna per loca multa (5). Primus, nifalJor, Sgmphorianus Champier

uon
^*"*"

nittein
'''o"'''

seu, ut ipscse

EccIesiEe
aJjJjafcm

uomimtfum coluit,Campegius, in siia Lugdunensis Hierarchia (0), Genesium

Nec

''li'''"^"''

eraf Pauluin

qui eidem suppUcio desi/uafus qi/rmdam AraJ>cm, cui duofitii erant Grnr^iuset Thf'odorns,quum tamen nec Genesitts

FonfaneJlcnsem, S. WandregisiJi succesiJJius auctoris

sorem,fecii, nuiJa adducta veieri aucforifaie.

aiiunde guatn ex

opere de episcopis

iste

Jias cenisse rerfius,

mauichsoruindocfrina; renuntiasse aut in GaJusquani dicatur, ncque, ut fatetur Se-

Lugdunensihus,
Claud. Bobert

tot

fabuUs

ei

cominentis rcsperso,

id cousignavd Jar. Se.v.ertius (7),

(9),

Joan. C/ienu

(8),

icmpora UJa ruin Gene.sii nostri seoo satis concordent. NidJam igitur aliam raUonem suae conjecturx habuit prster simiJitudinem nominis,
qiiasi et

Theoph. Eagnaudus [10), qui falso asseruit eum ahbaiem FontaneJJeusem designatum esse pcr S. WandregisiJuin, idque Jcgi sub

non multi
et

cdii

Gencsii extiterint,

autiqnis HJis iempordius pturimi ctiam ejusdem nomi-

finemActoruin ejusdem
riuin

S.

Wandregisiii apud Sii(II),

ad diem 22 JuJU, Saussagus

{\4^),

Buceli-

nis infer sanctos relati inveniantur (4).

(lO
I

u/ts{\'2)et ntii scriptores Bcncdictini,

refragantiJms
videtur
inaniM''

lcejiioni/'

niffuit

3. Auiot/s isfis commcntis, quai nocimus de S.Genesio usqiie ad cpiscopatum ipsius reducuniur

Heusc/ieuio (13), Coiniio

.].

Mahi/Jonio (id).
dedisse
itt

IJIoruin
(10)

crrori
Indicnlo
l

occa.^iionem
suiictoriim

fl)Ad(liesUapriIis,13iuniiet

U augusti.

(^)

Clirouo-

/ot/iahistoriai airiiifmtistitum Luijditn.. ed. U, p. U3. {'2) Ad aii. fiSJ. num. !. (4) (.'Ai: Act.SS., tom. I Jun., p. 322;

iifi.

In

(11) Martyrol. GalHcan.,

nov.

Liigdunenslum.
S.

(l^) Menolo;/. Benedtct.,

tom. tom.
cit.

V
i

Aut;., p.

m-\-M; tom.

Jan., p. 739. n. i.

supra.

(ittUiaf

(8) In Archieiiisco/Mrum el chroiwhf/icd historia. (!)) In sua Gttllin

XU Ocl.. p. 547. - (a)

Lugduni
1537,
fol.

addies 13junii

et 1

nov. (13)

Comment. de
345).

(G)

Uiv. epixenporitm
(7)
r/,ri.<:tla-

Act. S.S.,

num.
eccl.

15 {Art.SS., tom.
(j54,

Febr., p.

Fraiic, ad an.

nuiii.

17 exlr.

(15* Act.

(14)

Ansberto,

Annnl.
SS. 0.

S.

I!..

sec. II, p. 1053. not. b.

prseter

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

jn-obatur ex prxter tifidum ahhath quo Geuesius Vifx S. BathiUis df.coratur, locus Vila cosera
S.

353
at)

auctore

fmlo adhuc

in vivis agente

Wan^reffisili

Hle Vitx Wandregisili ad quem provocat Theoph. Ra^naudus, (juum famen ex eo Joco idem error
S.

Mo,
runi
sillus

ten. vel pr.n.aruun

abbalom seu pro-abbafuisse

Priorem suo

eum

fiiinse

pr^fectum

IJro-abbafem
seu priorem.

ut iuterin.

Deo

sic

aperfe

mavifesfetur. Etenim ihide^n leijifur (I)

Percon-

tantibus inde monachis (ex S. Wajidrer/isilo morfi ^rox/w(o;, post ipsius felicissimum transitum
sibi prjeficere deberent, tale

queni terturdedisseresponconditor, qui vobis

alnsque urgentibus negotiis expeditius vacai-etvenun ,pso sancto Genesio a rege reginaque b. Rathilde ad curiam evocato, illicque

facilius inservrre

remoram
curam
.n

in.po.te-

sum

^ternus,

inquit,

rerum

sibi plebs sua farauletur in saicula, jpse vobis, charissimi filii, post parvitatis niea? decessum, dignum ac

locum concessit oportununi, quo

nsque

agente, coactus est B. Wandregemonasterii ex integro assumcrc

et

devo-

tum miscricorditer

tribuet rectorem.

Duo tamen

suntin prsesentia vcstra, charissimi niei filii, qui vicissim post mepe fragililatis decessuni in rcginiinis succedent iocum.Erat namque unus vocabulo
Lanlbertus, vir eximiiE religionis et generis. orlus in territorio Tarvanensi. qui post beatum Gene-

simn
n.

opinione illa Severfii et aliormn quos supra ((i) citammus, tam facile contemnUur quam gratuito asseritur. Sed neque satis constat monaehum in canobta FontaneUensi umquani fiiisse Gene(7).

finem sanctissime cxercere. Qtwe conierfuraquum nullo alio fiindamento nifatur quam

J/

fya.,v,,

quo fandem

fifulo

abbas dictus
Vita

sium pr:esulatuni

fuerit Genesius loco sujmi (8) laudato ex S. BathUdis. Cui qua;stiont

y.

(Jenesius

filitabban

ecclesiae

Lugdunensis suscepif.

'nus

Alter vero vir Domini Ansbertus, qui beato Au-

cum Mabillonio

(0)

respondendum censeipsuui fuisse ablmfem

pa/dfin n^

doeno
gcnsis

in pontificatu successit ecclesiie

:

Rolhoma-

B Atque
'/

quorum vitam atque virtutes libcllus qui de eorum scribitur actibus, luculenter narrat.

castrensem seu palalinum, id est sacerdofem pra:fertum dericis qui in palatio regio sacrorum minisferio addicti erant. in suo Glossario

Na,n,

ut erudite notaf Caiiqius et infin.jc latinitalis

ii successores fuere in regimine prEedicto sanctissimo viro.

mcdife

ad

verbum Capellani

(10), rajieltanos

palatinos in pa-

ex Vita
Ansberii,

6.

En

igitur coxvus scriptor

Actorum

S.

Wan~

dregisili perspicue indicaf, sancfo ahhati

latiorum sacellis sncris peragendis officiis operam dedisse constat clerumque eftecissc,
vocat Hincmarus; cui qui prtEerat, capelxax' ;V^V', postea Archieapellanus dictus est. Sic enim Hincniarus do Ordine
palatii,

exordine

LnHfc/M w,qui post beatum Genesium praisulatum ecclesia? Lugdunensis, nonautem regimen Fontanellemis monasterii, ut iMi inteUexisse
SMCcm/sse
videntur, suscepit,

tinum lanus

quem pala-

Anshertum. Idrjue confirmat

Actorum S. Anslmii qui hanr ipsam j)rxdictionem S. WandrcgisUi et sufjsecufam

ejus successoris electionem ita narrat (^) Igitur cum inclytus Domini sacerdos Wandregisilus
:

aucfor item coxnts

Apocrisiarius autcm, quem nostratesCapellanum vclPalatii custodeni appellant, omnem eierum palatii suh curaet dispositione sua rcgchat... Primitus
cap. 10
;

vei-o

smnnii

isli

Capcllani, qui palatinis oratoriis

antc

et sacellis pr;efecti erant,

transitus sui ex hac vita

diem languore corrcptus,

Abbates

dicehanlur.
],

ad extrema pervenisset, interrogatus a fratribus

Vita S. Desiderii episcopi Cadurcens. (11,, cap.

de Rustico
durcensi
a.inis
:

quem

illius

ex semetipsis eligerent rectoreni.fertur tale

fratre et episcopo perinde

Cu-

Rusticus

eis reddidisse

eloquium

nostra clarissimi volo succedere. scilicet ut

Duo sunt in praisentia mei filii. Hos vicissim mihi

:

primis pubertatis

me

clericus factus, archidiaconatus officium in urbe Rutbena ct abbativE sub

decedente prior

eorum Lambertus subrogetur, et, ilio mortalibus exempto,posterior eorum Ansbertussubstituatur.

itaque eo in coelestis regni societate assumpto,
eligit ianuilum Domini Lambertum, ejus sanctum discipulum, suecessorem (3).
e coniir' ri potest
!Jii7nc>ito

omnis caterva monachorum,

Lolhario rege administr a vit. Et cap. 2 : Uusticu.s, ut prtefati sumus, abbatiam palatini oratorii, quod regalis frequcntat amhitio,ct archidiaconatus officium gcssit.
Vita S.Sulpitii Pii cpiscopi Eituricensis(lj, n. 10,

de Ghlotario rege
ut

Illico

episcopum

poscit,

inalogico

7. Ex his itaqne affafim liquet Wandregisilo monasferii Fontanellensis conditori et primo abhati proxime successisse in hujus ccenobii regimine

pro salutc sua ac excrcitus sui liccntia daretur, ut vir beatus insuis castris auba- ^
Tis officio

potiretur,

id est ut capcllfe

regis

pra'csset.
diis

Ex quibus

Lamhertim, qui inde assumptus est ut in sede Lugdunensi sufficerefur Genesio /// proindc huic in serie primorum abbatum Fontanellensium locus
:

patet. a regiii Gallici priinoi-et sacella in palatiis.

habuisse reges oratoria

Ea.ndcm Abhalis dignitatem

capellaiio sub Carolo

Angilbc.-to archi-

^'onreperiaturnecnecessesitcumscrijjtorihussupra
citafis hic

recurrere

ad

calcuhiin

annonim quihus

Wandregitiilus Fonfanellensi
vero

vwnobio, Genesius

Lugdunensi ecelesis prsfuit, unde apjiareat rationem femjwrum ohstare ne is FonfaneUeusis

ahhas fuisse Judlcetur.
hinc efficax
>rferihus
tbii/fs

Directus nobis rcgali potontia fidelis familiaris vestcr Angilbertus abb.\s et ministcr capcllfp. Is Primicerius palatii dicitur Alcuino, Epist.
43. ut Angili-amnus archiepiscopus. Saiicta;

M. tribuit Adrianus PP. est a vcstra pru-celsa

Ca-

Quamvis non negemus

ef

iiutum
"nelleit'

argumenfum desumiposse. Aliam confirmafionem non spernenilam afferf Arturus du Mousfier{^)cx veieribus fabulis muuuo.

Primicerius. eidem Epist. 79. Hilduinus apud Agobardum in Epist. ad procercs palapclla'
tii,

sacri palatii antistes

in

qui abhas

sacri
Vifa

palatii et

clcricorum sum.nus
Epist.

diciturapud

serijjfis

^eque
fst

FontaneUensis camohii, iihi in recensione ubbatKin de Genesio omnino siletur (unde et Sam-

Iliiicmaruin
S. Dionysii.

ad

Garol.ini C.

de

'ponere
'sne

marthani
''irnt).

in iila recensione (5) recte eum omiseJpse autem supjmnit Genesimn a Wandre-

10. lierte itaque Sammarthani in indice suo Majorum Frandx Eleemosynariorum (2) locum

eeu Mnjor

Klenfwsijna

{\)GaU.
jul., Vit. S.

Cttrisl., toni.

IV. p. 47.
123;

(2)

Ap. Surium. i

tom. XI.
|8)

p.

KiO.
3.

Wandreyisili. num.

Act. SS., tom.

Jul.,

Num.

(6j

Num.

4.

(7)

Cfr.inJm num.
D., Sec.
II.

lil.

- (3) Analect. Bollatid..ioin. I. p. 183, n. 10; Act. SS., fom. IIFebr., (4) Neu^tria Pia p. 349, n. 13. seu de abbatiia Nuntiannise. p. 137. lo) Gail. Christ..
P- 280, n. 25.

nol. b

(10) Ed. Henschel. tom.Il.p.

Jao.. p. ItiK

(9)

Act. SS. 0. S.

p.

la".:.

quel, Rec.des
toni.
11.

137.-(ll)Ap. HouWxt. de Fr.,Umi.lU.p.h'27. (Hj Act. SS.,

13; Gall. Ctirixt.,

lom- VII,

p. 2iJ.

Novembris Tomus

I.

45

dederunt

354
AUCTURE
C. D. S.

DE
velqmmdiu
JJcd
eo functus
sit,

S.

GENESIO EPISCOPO.
itiiinm
sis c<etiobii,

dedenmt Geneslo. Sed quo

suscq)erit
nii-i

tfinporc hoi:

onmitiodtifi-

ad diem 4
retit

rel

de qua re affenduin disttnctius erif nbi /i nocembris dilucidanda nobis occur-

tion potesf.

eniin Ja?ti

dudmii inter ent~

aiitio

ditos cotnmtiat{l),
fiSi

Chhdoceum JI

GHS

rel

natum, anno 648 vel 649 S. Bufhildi matrimoniojnnctuni fiiissp ft,posfguam tres ex ea liberos su.^icepissd, anno 630 dicm clausisse suprenium,
facile etiam snppotiere fas
fiterit,
etise

S. JierfiUas Acfa, non video cur supponi negueat notniiie magni sacerdotis iiidicuri Arcliicapellaiius pahitii, qui ef aiitiquioribiis illis tem-

poriOns Priniii-erius Palatii, Sacri Palatii Antistes, Clericorum Summus (8), ef rcceufioribns

et

sif,

sfatim ac regi

Magnus Eleemosyuarius
13.

appellari solcbaf.

nnpta

BathHdem Genesio ab eleemosgnis

affamen ex
ipsis

Ihinra

nsum

(2),

verbis scripfo-

qux

gessit

admodum ad iios perveticrunt de Hs Gcncsius dum Jjuijdunetisi prasfuit ecqua'

riiiiii

ris qui hscc nobis fradidit eniitur

enuidcm Genc-

cfesi.T. Iiifcr

pnecipne landi

iljl

tribuifur

femporeprimum, sed anteajam fuisse nec regii sacelli abbatem seu archicapcllauum quidquain obsfaf quominus a mulfis amiis func officium istiid gessisse supponafur. Neque rursus
sium non
eo
,

S. Leodegariiim, a Luxovietisi tnotiasterio,

quod iti quo

ififi-iidil

(tilcn-aus

exul

cum

Kbi^oino versatm fuerat ultimis Childe-

EbcuinHui, H
'/'">

ipnf

rici tpinporilius, /losf Childerici

necem ad civitatem
i,u

mox
'mpetilns
est.

Siiam Aiuiustodunenscm rerertciifein atquc

itinere

ipso

illud ex tempore suscepti episcopatus indubie consfaf ab eo

ah Ebroinl

satellitibus itnpetifum, incotu-

dimissuin fuisse, quuin

certe

et

Angilra-

mem

servarit. Jiemifa tuirrat

:

coxrus
vir

Vtta: S.

Leo-

mnus

{3) et

mulfi post

eum

episcopi simul

de(/arii scripfor{d)

Cum enlm

episcupali et Magtii Eleemosynarii dignifafe ornatos fuisse

degarius)

cum

sociis

Domini (Leosupra scripiis (Burguudix

cerfum
licet
,

sif.

Ilaquc hoc taiiiuin ccrto procircHer

6.50
in

nuntiare

Gcnesmm anno

palatioregio ArchicapeUani nomine versatum esse

eodem festinaret itinere (quo Ebroinusj, facium est, quantum nec unius diei itineris spatium antequam Augustidunum urbem acceopfimatibus)
derent, urgentibus fautoribus, Hebroinus innnemoramicitiaedudum promissiB,eum ibidemvoluit comprehendere.si non genesh metropolis Lugdu-

usque ad eum

annum quo ad
eo
titulo

infulas Lnf/dnnenses
vel

vocatus est;utrum vero ante

post hanc atinO'

rum periodum

decoratus fuerit, docu-

menta hactenus nota

definire

non sinunt.

nensis episcopi

consiliis

fuisset

prohibitus aut
:

II.

Quo lcmporc cpiscopus

Sit,

Lu^duiiensiS CrCatUS ^

qUSe

inanu valida, qua; cum eo aderat, perterritus et fictani rursus amicitiam simulans, mixto agmine pariter pervenerunt inm-bem (Augustodunensemj. JJrer eodem aiino quo Childericus interfectus ^'^^' '^ ^^^ '^'^'^ contigisse certum est. Anno vero
sequenfe (10), Ebroinus,
ejfectus,

jam Major domus regix

CpiSCOpalU gCSSCnt Ct pcrnilO annO ohipril qUO *iniin OUItlll.

llllprit Oi lUltlH., <_.l

per quosdam 'prxcipuos faufores suos Leodegarium Augustodimi obsessum et compre^^^,-

/,^^,^.,,,,,

^^^.^

^^.^^^/-^-^

/^^

eustodiam. Inde

etiam
Liigduneiisis

in

Genesium arma
ef

verterunt, fesfe

eodem

crcalus

pst

Successit Genesius in regimine Lugdunensis erclesiiB S. Anneinundo seu Dalfino. Hujiis autem necem illigandam e.<ise anno 657, posf
Mabillonium
sancto,
satis liquido

auctore cosevo, qui statim posf relatam Leodegarli

compreiiensiotiem
ita

in capfiritatem

abductionem
,

pergit

(il)

Desideratus
et

vero

cognomine

HHo

W7

vel

demonsfravit Joannes

Deddo, una cum Bobone

cum

Adalrico duce,

fc".Otf.

Perierus noster

in suo
(4).

num. 37-39

Commentario de eodem Unde consequens est, eidem

nulla appareat ratio cur

quem
ita

ipsi

volebant patritium esse provincige sub-

jugandEe, perrexerunt usque ad

Lugdunum, ut

anno

vel

sequeuti innectcndum csse exordiuni epi-

scopafus Genesii,

quum

exinde abducerent Genesium sicut de Augustiduno duduni expulerant Leodegariuni. Sed

validapopuli, undique collocti, urbem hanc maximam, Deo prGesule, non permiserunt inrumpere. Nou video famen indc sequi quod ciilf v. cl.

sedes Lugduuensis post obitum

vacassecenseatur. Noliin tamen cuin

nis (5)

Annemundi diu Sammarfha-

manu

Bertilse
sic

rei repetere cx Vita a scriptore coBetaneo exarata (6), in qua loquilur: Baltecliildis regina, prjeparato

confirmafiunem hujus

Ferroud

(12),

nimirum
ct

S.

Genesiuni

sibi

arro-

gassc aucforitafem

f/fulum patricii.

diligenler cffinobio
illud

(Kalensi), Bertilam ad
Jotrensi

femporibus

illis

adeo furhatis, potuit

FacUe cniin, plebs Lugdu-

regenduni

ab

abbatissa

enixe

postulavit, qusB illam

cum quibusdam

sanctis

puellis

cum sumina

diligentiaet honore

armata nt dilectum sibi prxsulcm defcnderet. 13. lieliquonim qux ab Ebroino jjerpessus sit
nensis sponte concvrrere

Siibscrii"fit

debito, per

magnum

sacerdotem domiprte.dici

num Genesium Kalam perducere

cepit
potuit
(7).

Genesms pericidorum et efiain quorumlibet gestorum ejus notitiam nobisinvidit vel coxvorum incuria vel temporis edacifas. Itaque nihil

ijitibusdim
iVjjloinalibiiS,
et

Aclis

Hic Genesius non

alia

latione

Jam

de eo

coiicilii

magnus sacerdos quam

quia Lugdu[658) id

memorandum
tam
cltarta;

nensis erat episcopus.

Hoc porro anno

venii prxter subscriptionem apposifundafionis monasterii Corbeiensis a

MaslaceiisiK
tiH.

677 'W

eontigisse inde conticitur,

quod dicatur perfectum tunc fuisse Kalense CQenobium, perfectum autem fuit ante obitum S. Eligii, qui aimo (359 ex hac vita migravil. Ila^c, inquam, mihi nun omninoprobantur. Nam quidquid sit de anno conditi Kalett-

Clotario JJIaiinu

]LI regni

sui seu

srx

nostra:

08.

662 edifss (13), alteri item diplomati immunifatis quod eodem anno eidem inonasterio concessit Bertefridiis episcopus Ambianensis {{^) et privHegto quod S. Dniusiu Suessionensi.s anno 666 dedit

(II

Hensctienius, Exegesls prmliminnfis uil tom. III (Hntribnm rfc trihna Diii/obcrfis. \m<^. v; Maljillon. Dlnsertatio historica de anno mortis Dayoherti
(.'-Ir.

(61

A(irilis lniiorans

Ed. ap. Mabillon, Acf. SS. 0. S. B.,

(1)

Cap. 4

(ibid.. p. 24).
I,

.Sec. III, part.

i.

p. "i^9.

(8)

Cfr.

supra num.

(9) Act. SS.,

tom.

Ocl., p. 460, n. 23.

(10) GIV.

Com-

priini

el

Chlodoce! jiinioris in Vet. Analect., Loni.

Boui\ue\., Script. rer.

lll,

p.

nl4el Ap.

Franc, lom.
,

111. p.

Richter, ^/iMn?('H... der Merovini/er

supra nmn.
toni.

3.

p.
".)

102 sqq,

(31 Cfr. siipra p. 7^8.

VI! Sept..

num.

exlr.

708; G.
(~2i

Cfr.

(4)

Act. SS.,

Leodegmio, num. 176 (Aci. SS.. lom. cil., p. 398). (12) Des SS., tom. cit., pag. 471, num. .35. origines dii preinier duchi d' Aquiiaine, p. 153. (13) Pa'"' liessus. tom. II. p. 114. (14) Ap. Sirmond, Conc antig.
meilt.

(II) Act.

de

S.

(.'>)

Galt. airist., tnm. it. p. 47.

Gatlix, tom.

I.

p. .502.

parthenoni

DIES PRIMA NOVEiVIBHIS.

pafthenoui Beatx Manaj ( 1 ). Dfniqiw inciifm f,al>c~ tnr Genesii mefropoli, iitniite Liff/ijnne}isi.s, in
li(~

355

ecclesia S. Nicetii reposita

qnihus Theodericus III rex, mense septembri aniii regni sui, seif a;tx nosfrx 677 vel ijls^
teris

rndrcavitGniMnuis de Sara

Genesium nostrum
ai lifUris snis

AVCTOHK
(\.

rum

W.^/ dafis, quibns iiidulgenfiam qnadraginfa dieconcessif

anno

0.

.S.

Chramlino
concilio

omnibus

Ehye<linietisis ecclesiw epi^copo, nui in

qiii

in certis festicifatihus
visi-

episcoporum Neustrio! et Bnrgundia:, Maslaci hahiio, depositus ctjmpetuo exUio damnarefinere seqnc in

uc spcciatim ipsius S. Genesii, cam ecclesiam

farenf {10).
17.

tus fneraty res svas proprias

Postca tamen translafnm

Calen.se *

est

monasferinm S.Dionnsii rccipere permiftit {'!). VU Genesius in concilio Maslacensi inter Chi-amlini
judices sedisse indicatur.
}lo,i,i,ts es(

ad monasterium
I

Genesii rorpns
ipso

iiK/e

iii

prope Parisios

raiioliiivi

forte aucfore vel cerfe adjntore a S. Bafhilde conditum sed rpio tcmporc incertnm ), : solus enim

Calninf
l'OMfl
Imiinliitiim

14.

Sancfuin cpiscopnn, uun diu pqst absolnfum

-MavnoaH Maslacense conciUuin Hnpervixisse, sed eodem Hlo yei67!>. aimo 078 vel inmnte 079 ad superos eiocatum
demonstratur ex Vifa S. Coiidedi presh//tcri ct eremitxFontanellcnsis.ls nimirum anno \'liTheodorici regis (airai nostrs 680) aliam dedit iiicgilionisauctoritatem dc praefatft insuia' (Belcinnaca:)

loidehnjustranslafionis nofitiam omncshauserunt hahetur Jac. Sererfiusjiwc

scrihens
|

foiis

est:os/>,nrhii
irstitiniiin
receii.s

Ante undeviginti antem annos (an. lOOG) didk-inms quod ipsius sancti corpus jacet in praMi!)afa
abbatiafieminarumKalensI Ordinis sanctl Benedicti. .listanfe ex Luletiana civitate quafuor bimilliiu-ibus, ibidemque in honore relineri. Quippe hoc ipsum literis reeens asseruit nobilissima et venorabilis abbaliss:i. quaIfjcuin
*

H)

ecc/rsia
Luil(luiieii.ii.

ChellM.

nionasferio et rebus ibideni pertinenfibus, quai celebrata erat in coenobio Fontanella sub aimo

hodie
de

septimo regis Theodorici, !j;ubernante anno secundo sancto Ansberto Foiitaueilense cocno-

adniinistraf. Nosfris antcni dichus ohtinuif

Em.

Bonahl archiepiscopns Lngdnnensis

ifttSB

ut

ecclesiat

bium; quoniam

vir Doniini

B tum jam

Lambertus prsesula-

cafhedrali resfitucrctur os cx brachio^.r,om^M\,

susccperat ecclesi Lugduiionsis, sicut in ejus gestis plenissime scriptum constat (H).

Chnesium ante annum USO ex hac vita migrasse, confirmatur efiani ex fine dupUcis Vitx coxcx S. Bathildis reginai hoc ipso anno defnncfa;, cu/us prior scripfor bcata; rcf/ina; ohitum referens : Et sine dubio, ait, ab angelorum choro, vel obviante

in ejnsdcm ecclcsis! fhesauro ,-isifui capsa a-rea dcaurata et cristalUs plurimis ornata inclusum (i:^). Plura de Genosii rcrniuHs

quod hodieqne

rescir,-

non potui.
18.

De

Tcneratione

Lugdunensium erga
:

S.

Ge-

Quiinjue
eerlfsitt
IKirDrii i.ilfs

nesium

ha!c suhjun^it Severtius (14)

Hinc

demum

amico suo fidelissimo quondam domno Genesio episcopo, gloriose ipsa sancta anima recepta est (4) alter rero : Stafim autem divinus splendor
;

talem sanctum adeo coluit diopcesis sua Liigdunensis, uf in ipsius recoidationem et patrocinium
erga

in iii(vn-ii
JjUf/f/iniensi

Numcn implorandum

nonnullje, reor, villulie

in ipso cubiculo clarissime coruscavit, et

cum

seu rurales ae paroeciales ecclesije prope Lugdunum ab eo nomen suum .sortitEe sinf devotionis
ergo,

mib

tiliilo

S. tictiesii
ileiliralir,

sei/

ipso

luniine ab angeloruin choro, obvianfe sibi fidelissimo amico, Genesio scilicet episcopo, qui visus
est
fuisse, et
liqua
ejitfi

quas vulgus quinquc

S.

in dioE-cesi

ad

summum

iiieertiiui uii
iioslri.

adstantibus inter agmina angelorum gloriosa sancta illa anima accepta... (5).

histona
>c/uota.

15. B^c sunt qux circa historiam S. Genesii Luffdunensls colligere nobis Ucuit, omissis iiempe

Genys de la Val, S. Genys des Genys Lert, S. Gonys de Maiefour et S. Genys de terre noire. Quarum major pars efsi tbrte consecrahe visunappellat S.

Olieres,

qux more

Deo sub tutela vetustioruiu martyi-um Genesii miuii Rouiani ac Genesii exceptoris Arelatensis...,
tur

suo, sine ulla leferi ancforitafe,

(G). S.

commiGenesii

tamen

vix

dubium quin saltom carum

i.sti

niscendo supplerit Andr. Saussagus

ecclcsia-

rum

aliquie

et ArtUrus de Monasterio (du Movstier) in opere inedito qiiod ah ipso inscriptnm est Neustria Sancta (7), ad dieni 1 noieinhris.

Acta concinnavit

S. Gonesio Confcssori velut suo

Lugduncnsi protopastori ad septimum seculum

dcvovoantur,
niartyiologio.
licet

Nam

mininio colatur Roiufe in fdito ex ejus miraculis palam cele-

bratur in ecclesia Lugdunensi, et habetur ipsius

^'

IIL

De

reliquiis S. Genesii

officium in ditecoseosbreviariis seu martyrologiis, ufique ab Ecclosla Romana comprubatis, cum vel

ofiam brevi post obituiu mortalibus apparuerit

ejusque cultu.
libil
lienesii
''ievcebaf
'i/'fiini iii
^

(30 januarii). //rr ultima terha

munifesfe refe-

ifein

memorim

proditi tnm

invenio

ciira

rcnda sunt ad apparitinnem Genesii quam refcrt scriptor Vitx sancta; Bathildis [\ii),cujus sanctse

N Ipsum
ecclesia

honores stafim post ohituni Geneslo delatos.

in ecclesia S. Nicetii

Lugdunensi hono-

"rrfesiu

ratiori loco scpultnin fnissc,primnui coinpcritur ex instrumento risitationis sanctornm curporuin in ea

'iieutitr

XlV:

quiescentium, anno

1308

instititta:,

sede
in

quihusdam martgrologiis an(1(1). Ipsam aufcm roujccturam a Severfio hoc locn expressam admo' duin prohabihm tUcere non ausim. 19. Neque satis confidendum exisfimo assertione
reglnas

memoria

in

nuntiatur ad diem SOJannarii

Miinoria ejiig
erle/iraln noil
t/ie

vacanfe, ah

Hugone Thaharicnsi
{[))
:

episcopo

(8),

Saitssagi, qui{\l) indiptgchis Lugduiicnsis ercle-

qno fegitnr

Item inveninms prope altare

ipsius,

quoddam
sicut

in

honore B. Genesii tombam

habet et habuit serviforum assertio ccclesia? Sancti Nicctii supradlcfiv supra quein fumulum
:

veucrandam ejus rccordationem decimo octaro kalendas maii consignari ait: unde et in siipplemeuto ad martgrohginm snnin ad eum diem ef ipsc eum annnntiavif. Koquc magis suspccta niHii est
six
illa

li a/irilin,

itrd

die t

novrmhriti

nulla suporscriptio habebatur. Et

deiii p,-ofccto

secundum eain-

assertio qiiod, quuin die 14 aprilis celehretnr

S. Lamherti, qui Gfiiesio in sedc Lur/du-

asseifionein. intcr ror/iora sancforuin

memoria

(i) Histoire ile l'abboi/i' roi/ate <le Notre-Dame de Suinsos(aULlore Mich. Germain. O.S. B.),p. 421-4^4.- f-i) Phi-

rica are/iiiiulistitiiin IjUifduneiisiiini, p.

p.
1(>>.

l.w.

l!l)

lliul.,

(10) Il.itl,,p.

.>(>.

(Il)(:fr.

ilessus, toni. il. p. 178. Cfr. supra num. 5.

(3) Art. SS.,

tom. IX Oct..
II

p, ;S57.

|l"J)Op.
ile

cit., p.

Kk)

supra num.

11.
p
IIV. II

(lli)

Sotice mir lev reliqueadeifHainl

p.
.'Jfi.

(4)

Act. SS., tom.

Jan.. p. 741.

r^glisr de Lifon. par D. M..

(

(14) Op.tit
,SS'.,
I

num.
tijro/.
l'Tt..

14

extr.

(5) Ibid.. p. 715,

iio%'.

Ga//ican.. ad d.

num.

IS extr.

|fil

Mar-

15) Cfr.

supra num. 14 extr.

-1.

(KiJ Cfr. Aet.

tom.
nov.

\1) Bihl. Nat. Paris.. iiiss.

Jan.. p. 7:i3. nura.

fl7)

Marti/rol. GaUican..

n. 11)051.

(S) Cit.

ap. Severfiuni. Clironoloffia liintn-

nansi

356
AUCTORE
C. D, S.

DE

S.

GENESIO EPISGOPO.
>ir

nensl successit, merito fimen posse videafur

locuni Jiabucrit

hic

cnnfmio mmHif< ifli alfcri qiia mufti mnctum nostrum afibatem Foniamffcnsem fuisse existimarunt {{).Certe Severtius {^)nihif ilUusmodi

sanctimonialibus Cafensis ccenobii officium S. Genesii pridic nonas cjusdem mensis recitari suo femporc indicavit Saussagus.

1 recvntiori-

bu8 vn-o
calendariis ef
breriariis

amtra cx breviario Liajdunensi sancti solemnia celebrari kafetidis fwvembri:^, qux dies, ut supra notatum est (3), ejus memorix assignatur in mariijrnfngiiR rercniioribus. Virutn vcro, qund etiaui passim aiuiit receutiores, eadem dies fiierit S. Genesii emortuafis, defectu omnis veteris testimonii, omnino definirc non ausim. 20. Ex mnnumeniis fUurgicis Jjugdunensifms hxc tantum inspicere mihi licuit, calendaria scilicet
indicat, sed
fftj),; 20'fH) et

Fontandlensi seu sancti diwcesi Rothomagensi recentioribus tempnrifnis cefebrari cwpii cuttus S. Genesii
:21.

In

monasierio
in

WandrcgisUi
scilicet

Cutt
S. Genesii ,

cujus

offidum post medium seculum

XVII

""""'s/eno '''""""^"'s/.

cim
ct in

lectionibus propriis brcv/ario insertum fuit{4.);

excmpfari Martgrologii Romani (edit. Paris. Coignard, 1735), ad nsum ccEnobU sancti Wan-

secidi nostri

annorum

'2~>,

2li,

27, 42,

adjecfis notufis manu scriptis accommodaii (o), ad diem 3 novembris legitur hxc ammntiatio, circa medium seculum XVIII adscripia . S. Gpfiesii episeopi Lugdunensis et primi
dregisifi

^^
^^^

^f

'diei'i

auno lH44Jussu Km. Card. Bonafd Lugduni editum. Incalendario aiini

^^^
^^^.

/,^.,,,,;rt,-mw

PriEpositi

Fonlanellensis.

Superiori

vero

xtaie igno-

cultiim S. Gcnesii in eo monasterio

omnino

novembris.

^^'''^

nuffa occurrH S. Genesii mentio. Jn ceieris

fum

fuissc, concfudere ficet

cx elcnrho sanctoruni

vero solum ad diein 3 norembris praicipiiur fectio

huJLis sacri ae regalis cenobii Fontanellensis

ultima de S. Genesio. refiquum autem officiuin de octnm 00. SS. Quse fectio reperitur et in
breriario, et ea
S.

extremo secido

XV sedido

quem

confecit Guiffcfmiis la

tanium coniinH quB securius de

documentis
Ucet
toto

Vieille nec minori cura recens edidit ren. vir. E. P. Sauvage (0). Ex quo documento omnino

Gonosio

e.c

hoc Commentario

citatis

affirmare

atque

admodum

7'ecens

concinnata certo dici potest.

S. Genesii,

antiquitus, ut
diei primsc

Cur autem mcinoria modo ex Severtio in-

exufat nomen S. Genesii : et hoc argumento negativo, in re prxsenii oalidissimo, satis efficaciter, ui mihi videtur, refellunfur qus Severtius et alii
inde ab ineunte secufo

dicainm
translata

esi,

sit

gnari poiesi
sofemniis

novembris iUigaia, nunc ad dicm tertiam, facilc ratio assiqund prima dies Sancforum Omnium pnepedita
num. 4-S
ij

s^it

qitam
Op.

ob

causam

a
1

commenti sunt, nullo aniiquo uffato docnmento, de tnonachatu Fontanelfensi S. Genesii (7). Ilis tamen sofis testimoniis, m faUor, nixi monachi Fontanellenses Gencsium .mnctis suis adnumerarunt.
amico nostro
(5)

XVI

(I) Ofr. Rujira

lur

(2)

fit., p. 16^)

(3)

Nuni.
le

E. P, Sauvage, sacerdoli

Rothomagensi.

p.

(4)

Hisloiredc /'abbai/r de S.
la

auquel

n^forme

fiit

temps introduite (cujus auctores credunintei-

WondrHle dejmis

DD, Toussaint

reposito in Bibl. Municip. Montisvillariensi (Montivilliers). (fi) In appendice ad egregium libetlum AbrigS

Nunc

el

et

Tassin)

codices mss. Bibliothectp

de la vie
32.

municipalis Kuthornagensis, Mss.

niuni lioc

Norm. Y. 119. Testimoetalterum mox citandunidehemus docUssimo

(7) Gfr.

mirucles de saint IVulfran... (Rouen, 1876), supra nuin. i-S.

DE SANCTO FLORBERTd
PRIMO ABBATE UTRIUSQUE MONASTERII
S.

PETRI

GANDAVENSIS ET BLANDINIENSIS
< 1)

IN

FLANDRIA

S.

COM-MEIVXAItlXJ.S FR^VIXJS.

I.

Fontes

luijus

traclationis in tres classes

distributi.
ediii.

Horuni

pnecipui ex codicibus nianu scriptis bic

ANTK .MEDIUM Dnpfi-x prostat nofjis documentorum .<ieries in quibus de S. Florbcrto distincte seu, nt aiunt, SECl'L UU VII.
Triaijenera
tnii,

firam,

quod impie ad magnam perturbaiionem Gafqux et pafriam nostram invasit, extremo

docnmento-

exprofesso sermo est. Altera compfeciitur monuinenia eatnohii S. Petri, posiea S. Bavonis niin-

superiori seculo, permansit (2). Pr^ter duplicem ilfam seriem, teriia indicari potest, eorum scilicet

rim

de S,

Florlierln.

quod a S. Amando ante medium secufum septimum Gundavi conditum, anno 154t) a monacupati,
chis, paidn^ anie

documentorum qiiorum qiiidcm prxcipua materia ad historiam S. Florberti non spectat, attamen ea
tractant

ad canonicorum scrularium

.sV-

qux cum

iffa

historia atiqua exparte con-

tum
in

redacti^, derelictum esf, ut eo loco conslruere-

nexa sunt; iinmo, quod

ejccerpia .suni

mox

apparebit, ex

iis

fere

tur ar.rquam
officio

CarofusV iniperator ad mniincndos fcroces nimis Gandarensis municipH

quxcumque

in ntriusque monasterii

propriis monumentis de S. Floberto vere narraniur. S.

<''vesnecessariamJudicarit{l).Suhaltera veniunt monumenia cwnohii S. Pctri in moufc Bhnidinio

Ad

Amandi

propeeamdem antaicm

hanc tertiam cfassem pertineni Vitx (3), S. Baronis (4) ac S. Livini {o). De

item a S.

Amandn

rnnsfi-

quarum
p.

aucioritate

quum u majoribus

nostris

(1) Cfr. A. Viin Lokeren, llistoirc de Vabbut/e de SainlBauo. (2) Cfr. A. Van Lokcren, Oiartes el docaments de Vabhane de Sainl-Pierre du mont Blandin it Gund.

84S sqq. (4) Ael.SS., tom. 1 Ot:i.. p. 229 sqq, (5) Acl. SS. O.S. li., Sec. II, p. 450 sqq. Act. SS.Bele/H, tom. III,
96 sqq.

une introductlon Jnstorique.

uvec

p-

(3) Act. SS.,

lom.

Febr.,

satis

DIES PRIMA .\OVEMBRIS.

:i57

satis

diduin

sit in

suis

ad eas Vitas commenta-

riispran-^/is^rursushic a nobis disseretu/um non

Epistola
S.

Liriiu;

epltapliinm
S.

Florbprti

At imulo disfinctius exnminanda quassuh duplici prima serie continentur. 2. Quod igiinr ad monumenta Bavoniana .yjectaf, infer hsc principem locuni tenent epistola mcfrica .S. Livini ad Florberlum adhiic in vivis
videtur.

a. H. Pert, (IH) etpattlo post a ven. riro J. J.De Smet {l7).Ceterum facilc etiam ho, iunales perlegenti constat, quod d naiani JWiz (18)

>'ddi o

AirCTOHE
C. D. S.

non
SS,

alios

quoud prima monasterii temporaeorum

reruiH

scripiort pra;luxisse

ayentein

mi.tsa, ef lupis

sepulcralis

qui

stafim

posi
siniul

Florljerli

ohitum
reperius

ersculpfus

vidctur

ac

cum

sancfo

cjiis coriJorc
est.

paulo post niedium

insigni hoc titulo

testes pra:ier Vitas Livini et Landoaldi nempe e.vc,pias tradiiioncm de casiro Gandavo a C. Julio Ca,:^arc condifo, ct definitam desiqnationem annorum quihus sinyula illigata .<unt. Quod

Amandi, Bavonis,

seculum

XIII

De

sepulcraliinfrii siieciali capitc dis:<erend nm crif [\), ulii accuraiam cjus ilfUnenfionem leyentium oculis

aufem ad ifhm rafionem chronoloqicam hanc i,i praisenii discuiicndam

S. Fiorberti
rx

spectuf,

prxtcrmiflimus,

discrte de illa acturi ubi de chronotaxi qestoruni

sermo

suhjiciemns.

Carmen

erif

I*)i.

auteni S. Livini,

haud semel

jameditum, denno tamen inferdocumenfa desancfo iiosfro, nocis adhihifis

Terfio loco inter pra^t-ipiHi littroniani

mona-

J.

eiiromca
'^"^*'''

codicum

suhfiidiis, insc-

rendum
Moiiitiiiciita

hic

duximus (2).

3.

Praifer hxc

Bavonidiiti,

.spefians

nuUum prxsto csf ad rem iwsfnnn monumenium Bavonianum auflquius e.v,

quonabhafim S. Barouis, uuuc aufem hibliothecx reyix Bruxellensis 14.m, (cujus et apoqraphum

steru historia; monuineuta venit Cronica castri et cifinobii sancti Bavoni.<! Gandinisi.^ ex cotlice

*' ''"'"''*"*

dam

S.Bavonh;

medio seculo

Xlil
recentiora
1.

Chronicott
(If

Jouniiis

Tliivlrotle ;

XIII. Quo tempore inter annos sciiicet 127G et 129s (;^i, Chronicon suum conscripsit Joannes de Thielrode, cjus cwnohii monachus. Luruhrafioncm hanc cx ipso Joanniscodice aittographo (4), nunc hihliothecse puhUcx Gandacensis 200 ^'^ (5j, non tamen integram (quod per errorem
indicaf Sainf-Gcnois), sed, ut ipsc edifor
iu

firmo seculo

habetur in bifiHotheca Gandaceu.v {^())) i, J. J, De Smet in puhlicam luccm prolafa {-2\),quum

paulo anic pauca

inde c.rcerpta secuudiim apo-

yraphun Huithemiisusseditioni Chronici Joannis de Thielrode subjun.risset cl. Van Lokercn (24J.
Chrotiicon istud, ideo,
itt

conjiccre

licet, qiiia ter-

minafur

in

anno 1162, medio seculo

monuU
qux ad

XII conscri-

ptum

sua pritfatione

(0),

eas tantum partes

et

historiam Gandavensem
typis

mandarit
et

v.

vero ea capita
scilicet

iihi

Flandrensem spectant Vau Lokcrcn (7). Xos de Florberto sermo est, caput ix
cl.

Auy.

esse hactenus censuerant multi viri docti (23) at melius inspecto codice facile apparuif idem non aiitiquius essc e.cireino secido XV, quontam in eo

x, ex ipso
in

provocatur ad auctoritatem Adriani But (24) et alio loco {^5) Joannis Trifhemii quorum prior
,

codice

hic

e.rhibetmis (8).
aiifi-

anno 148S,

alfer
cl.

Xec
pras

anno

1.51(1 cifa

ipsi

Joanni

functus

esi.

Chronico suo conscrihciulo

Ccte-

quiora cjustlcm yencris monastcrii sui monumenta

manihus fuisse, colligitur ex iUtus prologo,ubi idem monasterinin de cronicis totaliter pene vacare, ef se scrip.^isse de Inis quo in presenti compendio sunt nunc copulata in nostris codicibusparum invoniendo (0); dciudc rero e..vtrequeritur k\

Van Lokeren (26) eam xtatem nosiri Chronici non laiuis.te Antoninm Saiidcrum, qui in libris suis Garidavensium rerum (27) c/ imU
adverfit
in

rum

sua Fhmdria i!lu>lrata (28) illud citans: Vixit

clironographu.s,
:

ille

ait, .sub Cte.^are

Maximiliano
.yjecfai,

Primo mentioneni enim

facit

abbalis 'iritomii.

Ad

auctoritafem aufcm cjus qiwd

sit

mo
in

quam

capite
libro

cnumerans tjuilnis subsidHs suo concinnando imis sit (lOj, nullum

iii

disfincfius

exigua Ula pcr se

monasterii
sponie colliyitur.
0.

qtujad ca qua; exordia conditi contigerunt, ex modo definita ietate

aliud sui monasterii proprittm citat pra-fer Librum floridum (U) : ubi, sire in notis marfyroloyio

Forro ex tribus

illis

Vsuardino
nativitate

docimentis Jam inemo-

i.Alia
onmilia.

adjectis (12), sive in brevi Chronico a

ratis vel ex

eorum

aliquo, sive

proxime

sive aliis

Christi

ad annum 1119

{13),

quod

intennediis, aui certe ex iisdem c quihus Hla fonfihiis

utruinque opusculuin simul cum chronico Joannis edidit cL Van Lokereu (14), sivc in aliis fracfaflbus
qtti

hausta

.sunt ei ea.-<dcin iradifioncs referuni alia

eodem codice confinentur,

nihii legifur

quod

tpKvdam ejus generis monumcnta, quibus exhihetur Bavoniani ca^nobH hisiovia. Ad hoc qenus
pertinef indiycsta illa farrayo quain ex crjdicc olim
Hlaiidinicusi,
Hj.j31-lfi.540
,

historiam S. Florberti attingat. Ifaque nullis aliis scriptis usus videiur Joaunes iu hac parfe sui
Chronici texcnda qiiam Viiis SS. Anuindi
vonis, etforte etiam quibitsdam
et

nunc bHjliofhccx
inter

reyia^

Bruxcllensis

Ba~

monumeniis Blantamcn uf annoruiu tpiibus sinyula gesta sinf compufutiouem sccundum iradiiioncs ccenobii Bavoniani emendaret vel suppleret.
diniensibus, iia
'^AniKiles
S.

protulit ven. vir

tati^i

monumenta lilandiniensia F. Van de Puite, Do exordio civi(2H).

Gandcnsls inscripiain

linn Chioiiicon

4.

Has

iraditiones

dist/nctiiis

scripto

consi-

Hatunis;

gnatas

Bavonis Gandensls ex codice item hibliothecm Gandavensis lO (15), manu secidi decimi quarti cvarato (quas Annales (id annum 1H40 perduxif, deinde vero manus
ej-hibent

Annales

S.

concinuaium ub Oliiero Longo (De Lanyhe), monasterii S. Bavonis Priore, et a cl. Van Lokeren ex codice Gandarensi 211 (S^-Geuoisn. 487) Vhronico Joannis dc Thiclrode subdi14.J0

circa

anuum

tum (30). Quibus adjungenda sunt alia quasdam chronica liaconiana adhuc inediia, qua; nunc in charfulario capifuli cathcdralis S. Baronis Gandari reposita inveniuntur (31).
Flandr., tom.
(19) Infn. S
II.
I,

diversai

ad annum

13-~i0

continuarunfj,

primum

(1)

op.
(-i)

VI. mox.

(-2)

Inira Docuiu.

IIJ.

(3) Cfi".

citand.. piief., j)p.

m,
de

iv.

Van Lokeren.

(41 Cfr. ibid.

ii

p. 439.
(2fl)

(18)

Loc. cit, in proieifoni.

Cfr. Siiint-Genois, Catal. cit. p. 03.

de

Ap.
439.

Jul. (ie Snint-Cienois iCatalot/iie tles manuifcritnilela

(31) Coryf. Cliron.Flaiid..lom.l. p. 1.".

bihlioth^<lue
n.

de

In

ville
.xi.

((i)

Pag.

et

CtinivcrsiU'

de

Gaiid)

S.
S.

Baiiin.p. 193.

(2"2|

Chronique de

|2.'0

Cfr. Vaii Jjokeren. fhronit/ue

(7)

Chronifpte de S. Baron
nuin.
p.

frand,
(8) (9)

par JeuH de
II.

Tliifirode. tVapres le ms. oriyinal.

et liujus l.;onimeutarii
,

Infra Docuni.,

(iS.
i..

Chroiiique de S. Baroii
p. 7.

etl.

1,10) Ibid.,

(ll)De quo
ibid
, (

Van Lokercu.

Bavon, p. Vlll. Chron. Flaiid., toin.

(^i)
I,

Ad

an. "7 (ap.

Df Smet. Corp.
p. ix.

p. 4N0).

p. i-Vi).

t'2i>]

Ad. an.

{^2f

Clironifjite
p. 11.

de Sainl-Baron,

S-2G (ibid..

Bruxell.

ir>-27.

(27) Ed.
|.

(28)

Tom.

(Coloni.T UJ3i),

llt-2.

vk. Saint-tJenois. Catal, cit.

p. p.

H
^i

sqq.
,[1

{H) cir.

aC).

-'02.

p. 2-2 (n" -201.

(i3| Cfr.

ibid.,
:20I,

(29) Annales abbntise saiicti Palri BlandinienHis, Kil 197. (31 Cfc. A. sqq. (30l Chronif/uf de Sainl-Baron.
p.
p.
1

M) Ckrom<jue de
II, p.

S.

Bavon, etc, pp.

Van Lokeren,
gom.,
p.

Ilixtoire de

Vahbaye de Saint-Bavou. Prole-

(lolAp. Saint-Genoisnuin. fJ^(CataI.cit.,p. 326l.

XV. Vid. etiam infra

num.

25.

(U))

Moiium. Germ., Scr. tom.

185.

(17) Corp. Cliron.

7.

Jam

358
Moiliniievto

DE
<li'

S.

FLORBERTO ABBATE.
Dcxvin.Sancto AinandoEInono mi^^rantc, Floriiertu^:

l.Jiiin
/isef

momimentis BlmidinimsibuH. Inter

s/

Bhiidiuientiiri

/irinripeiii,

inififjuifnfis

ordinciii

sperff.^,

al)bas ordiiiatur.

locnni ohfinet (prxter

(l<

Mftim

,S.

Amiindi

ii

Jiande-

ucxxxviiii. ('A/ia

mannj

I.

Notiliit
i>viii.t

Obiit sanetus Fiorljer-

mundo

ejns disripido, qneni ipse sancius tertinm

c(insfif}iif,rouKrrijifam {\),
iiofifin ilht

tus

abba

cui successit sanctus

Johannes abba

ahhnfihiin.
sec. I.\
l'0gCI'i/ifll.

abhafem Bhmdinienscm

mxlviiii.

Hoc anno
xii

sed nln nnt/a nicnfloFloi-herli ocnirr/f)

Florberti (dtinde alia inant/j

de primis abbatibus cmiobii Blandiniensis,

secidi
.S.

manu
Vifa.'

magensi episcopo
mlxxvji.
aljbatis
xii kal.

elevatio ^ancfi a Balduino Noviokai. mali.

facta

ost

noni,

ref

ad snmmnin
(2).

derimi.

Amandi

.vdrjerfa in cfjdirr h/bl/of/irr.t' jnddiraL-

(AHa manu) Transiatio sancti Florberti Blnndiniensis pcr Ratboduni episcopiim

Gandavensis 224
l>onterior/nn

Qux

ciim hreinssima sit

ef

maij.
Pi-iriietjium

iiarfeniis ineditn afrjne, nf r/detnr.

prsEcijnms fons

eirca eaindeni maieriain srrijnoruin,

(F(d. 4-1 r") Exeniplar privilccii Martini papa' dati teniporibus Dagoberti re"-is et sancti
10.
"^'

Marfii), J
I''

hoc loco ex
bem/aui

ijjso

eodice a nohis transeriptam exhi:

Amandi

episcopi.

eadem manu qnx antifjuiorem

desrrijisif.

l'.

dujrimu.<i. S/r aiiteni ha/jef

epi^copii---.

Beatissimns

partem Anna/ium

Hor

prirUe/fiinn
f^

ex

Amandu^

tempore

(|U0 sceptra regni

rodire nosfro eJ-srrihrmiis iiifra

V, uhi de ejus
a/ia liu-

Francoruni gubernabat rexDagobertus.pritdicacionis gratia adiit Gandensls castri territoria.

Cujus
incolae,

aufhenfia disserenduni

erif.

Sequindnr
I,

Jusmodi
data
a

jjrirdefjia jjro

monasferio

B/andiniensi

deserto factore ac redemlore suo.

BB.

FR

K/ro/ao

Bencdirto

VII

astu diaboli dccepti. magis eongrua igni

'

quam
eoruni

JoanneXV et Leone IX,et ab epi.icopoN^oviomensl

S. Pefri B/and/niensis, seu recensio donationum et eorum etiam qua; per emptionem monasfcrio a/vjuisifa sunt ab ejus fjrigine usquc ad annum 1200. (^ni
/Iber

i/iia-

vcncrationi [idola colebant]

inisoriis

*.

Ubi

cum

rocrn
(latiileriiiifnf
iii

condolens

(.Ihristo

auspice pervcnisset,

Transmaro (an. 941). 11. :P (A fo/. ri2 V") Liber censuaUs

L.ibfi'

velieuienterque
coepisset,
riis

illorum

insaniam

redarguere

coiiicf.

(^emiiaiis

maligno spiritu redacii, multis injugeneribus sanctum virum non erubuerunt alfici. Diabolo andem. Domino
et supplicioruin
f

usque ad
sec.

anuum 1037 exaratus

est

eadem

i/la

cum suis cultoribus triumphato.ca-nobium inibi ob amorem construxit Doinini. cui

opitulante,

debetur prima pars mox inemorati Chrfjnici, deindc vero alHs mau/bus coiifinuaf/is.

nianu

XI cui

Blandinium iudidil vocabiilnm. in quo et monachorum aggregavit catervam. Cui etiam pnefocit

Titulo caret, ner satis certo aut perspicuo

ordine

quz

in

eum

rongessit eo/locavit scriptor.

patremnomineFlorberlum,sagacisingenii virum.
Defunclo supradlcto Floiborto. qucmdam sibi familiurissimum Johannem constituit abbatem.

Integrum /i/irum ex eodire suo sec. XI edidif ven. t-ir F. Van de Putte inter Annales ahbafia:
sancti Pefri B/andinicnsis (5) ifa inscripifum : Historia et privilegia sancti Petri Blandiniensis,
(juie ijjso

Gumque jam Johannes ad regiia migravit ea-lorum. Baudemundus nomino suprafati regiinen suscepil cuenobii. Quo et ipso defuncto, Celestinus, genere Scottus, abbatiam jam dicti monasterii

forte insrrijjfio

nou

ifn

///i

rongruif.

Nos

ej-

eodice h/c inter Acfa S.

(6)

Florberti

e.rhibe-

mus

tum qux jiertinent ad hisforiam fundafioa//quanfo

c.v

multis rexit dlcbus. usque ad id tempus quo dissensio regni Francorum facta ost inter Karo-

nis c(Puohii B/andiniensis, e.rrcpjfam ef

lum
2.

et

Ragenfridum.

Ecotlice
fec.

X2,

uofifiam jjroj-ime scjunntur ca (jux circa oriijines B/andinienses cfjntinef r(,de.r veiiera8.
bi/is et

Hanr

jmu/o snjmi (7) retu/imus, fum recensionem donatiouum ef emj)fi(nium ijuibus frnijiore S. Ainandiet S. Florberti UKjnasferii jjossessiones a//ctx suni

amplificatam

notitia sec/di noni rjuam

eruditi viri F.

defunct/

Van de Pntte. nuper vita Corfran, quem nohiscum idem ren. rir x 0,21),fo/ia continens 110, quateruio charfaceus quo conf/serit/um

benignissime communiravit. Codex esfpergamenus,

\% 4" (Fo/.lQlv^) Ejnsto/a ene/jcliea seu j>roclamatio (8) monarhori/m B/andiniensium adrersus monar/ios Bavoniauos, qui asserchant rorpus
apud se, non vero in eccksia B/andiniensi servari. Ac jn-afrrea (fo/. 99 r') e.rjjost/datio
S. Florberti

jirtjcltiiiKifio-

IIC^
<le eoi'/'''''

forma

/n (juarfo (0-\2'.f
est

S. Floi-iicrti.

quibus adjectus

nentur nofiiim quasdam rirca res fempora/es monasterii j,o.st

(jmedam
eiiam

mcdium

XIII

Be/i(iuus

autem

in eadem rontroversia ru/dam episcopo a Blandinimsibus o/data (9). Slngulx scriptiuncidx

codej-, jjra!ier

mu/ta acfa ejnsdemmodi, douatiove/

mim

mann secu/i XI ve/ Xllexaratx sunt,neutra

svi/icet,

emptionum

commutafionum, indief

cafionem redifuvm seu censuum,

cibar/a

iionnnlla

ad

famen eadem cui de/jemus dup/ex documenfum superioribus numeris indicatum. Vtriusque eiiam,
auf sa/iem prioris
(juo a/tera fere
et

monachonnn afque

offiria/es iis r/bariis

prxterea alius documenti,

in

mmistrandisjjrxpfmtgs spertantia,
exhi/iet

quxdam

eflam

ad verh/nn

exscrijjtaest{{Q),ap(jqra-

(jua; j)rxrijn/e ad jirimxram hisforiam nmiasfrr/i ar proindr atifjuatcnus ad historiam sanctt nostn pertinent. Hujus generis in codicr nostro ha:crcperiuntur.

phnm liabefur,tumiu codiceGandaceusiseru/i XIV

dequonumeroj)ro.rimc sequente,tum in B,-u.re//ei/si mSl-m^iO, de (juo puulo inferiHsilUsermoerd.

Ex

irijdire i//o rodiec j>rofcrcntur ha^c

u/ji

monumenta

Amialei'
Wniidinicii-

J.

l"(Atol. 19
lOfJO

adanmm

Annalcs Blandmicnses, usque eadem nianu secu/i XIscripti,sed

v-y
ei
v. r.

infrai^ VI,

controvcrsia decorpore S.FIorberli accuratiusdiscutieuda erit.Excodicesuoseru/i XI

atiis diversis

vnterpo/afi
(juos post

confinuati us(juc

ad

annum 1292 :
iis

F. Vfu/ de Puffe (S)

L.

ex rodem rodiee edidd

eas edidd V. V. F. Van de Pufte {{">) 13. Tertio ioco infer codires iiisioriam Blaiidiniensis monasterii jnsBcijJue referentes venit codex manu seru/i exaratus (nonnul/is iameii

:i.

iii

cvtiif'

v. r/.

Aumdibus
iiv.x.

ha:c

iantnin,

Bethmann (4). hi qux ad hislfjrinm

:

Gaiitlftrc^'
ser.

XIV

XIV.

S. Florberti jieriineani, /egunfur

eiiilriii-

su/ijunclis secu/o

Blandiniuiii

monasterinm

Jtdificatur

in

Gandavo.

X]'), qnem bibliofher'x pub/iav Gandavensi recens i/iatum summa humanitate nu-

biscum rommunirard huir bib/iotheca; jjrsefeetus

(1)

Acr. SS., tom.

Fehr.. p. HVS.

US)

(Caliil. cit.. p. lo^).

l

i^.

Ap. SaiiUCeiiois

(7)

Num.

mai,iliieiisi\ p.
p. -il.

sqq.
Im.

(3J

(.1)

paj:.

Amiafes abbaliiv .^a.icii h-lri (4j Mo. Gcim., Sci luiii. V.

.

70 sqq.

(10)
7.

(S) CIV.
(.:iV.

inlVa

iiuiii. /N.

(9) i;ri

intra iuiin.

iiilra

mim. Si

sqq.

ill)Num. 14 sqq.

(li)

intVa

intei- dcjiiii.,enti..

[\% Amiafes

ahhntite i*/(/p>V, pii. 2(i el 28.

r. rl.

DIES PHIMA NOVEMBRIS.

v.rl.Fetrl.

Vandvr

UacijheH. In
(jiia;

(juo, ijra;fer(ilia,

graphum
Ilandrix

npcritniis
Ortenfalis.

descripta reperiutifiir

4.

codice

numeris pranreiienfibKS codice seadi IX confineri indicavimas {[). 14. Codici Oandavensi sec. XIV, fjaem nwdo
affinis. est

Gandaci Alferum

in urchivo publico

cotUcibits
ffi/ititr,

exhib.t

suh H- 57 descrijmt olim J.de S.dnt-denois (5. tom. ir, jmg. 27-.U. Alterum

cd.v quem

JiriixeUeitsi,

descripsimaa,

codex perf/amenas, olim

rer/ix

grniu

mnjoti ex
pdi-te secuh'

(s/std

enim

in

xr.

xeUensis

Hidthemianus o04, nntic h/Viofhecai IGoSUKioIO, fonna itctn

(0^<\27x0,195j, foliis 204
seii

Brnquarfo

paulo minus inteauno 772), coniinetur in

in siia notitia de
inter luventaria Blandiniensi, coUocavit
((i)

cQdirequem idem Saint-Genois

arrhiro Flandriw. Orientali^
niona.sf,'rii

in

paijinis 40S,

dinr-

sis

manihits e.rarafns

ffuo

sec. XIV, et XVI. In reperinntur fere oninia docunienta fpix Ipt/un-

XV

.suncti
(7).

1'etri

tnr in

Gandavemi. Unde, gimm prwsertini doen-

cod/d roniinnnia eodeiii ordine tn prfmiim est coUigere cofUceni BruxeUensem ex Gandavensi exemplari fuisse desrrij>tiitn : quod et nlHs pra-terea indirUs roninenta idrifjne
idrnijne collocata sinf,

Secundum hnnc /mteriorem codisuam Chronohgi.r Wandiuieims instduif len. rir I\ Van de Pnffe (8). Xos eas partes qum ad ex<n-dia monasterii Blandiniensis ct ad refjiincu Florberti /m-tinenf, hic editnns
fi^

sub n"

cem edifionem

(9)

ex

cfidice

Bnu-ellensi, adjertis /ecfionibns rarian-

tibus ex dnjjlici Gandavensi.

17.

firmari pfdest (2). At in Bni.rellensi fjiicedain snbjuncta sunt qua: in Gandavensi desiderantitr.
Ckrotwloffif

nrn-is

15. Iider hsec

Pratfcr illani Chronologiam ef iiunuuUa inimomenti ad rem nostram. e.vhihefnr iu rodirc

Oi-

rxordio

rit^itatis
fiiintifiisi.it.

prxcipuo

loco, si esset

modo Ulud

ah-

Hlandinieu-

solrisset

auctor,

hahendum

Chronicon seu

jwfins Historia Blanrliniensis tnonasterii, omnium (jux iiactenus de hoc eccnohio scripta fnerant lonr/e mfixime prolixa, Qiia: fjiio tempfjre incepfa
fuerit
et

Br/trellensi {[0) Chronicon iUnd Baionitmum De exordio civitatis Gandensis inscri/jfutn, f/imf V. /:. F. Van de Pidfe monumenfis IUandinirn-

^il>ussuhiuuctniufuis.^e.^-u/n-a(l\}iiwnuimus,etalia
tjuwflatn

quam
:

thrumenta ad historiain jn-xci/me Belfjiim

jejuni essent fontes unde

illatn

gieani sjjectantia,
iUiits

recensita videsis in indice

confe.rto
{

iiaurire potiterit, bis verhis inflicat auctor in suo pro!o(/o (3) Blandiniensis ccenobii fundationem,
loci

codiris

a Van Hidthem
cadicn/n
tn.ss.

[-2).

E
Jtecrntinrfi
scri/jta
infitifd

18.

Srr/ein

hi.^toriam Hlandi-

ipsius situationeni, religionis institutionem

abbatum et prKlatorum nomina et gesta a primfeva ipsius iundatione ad annos usque mille qiadrlvet gesta

illiusve

continuationem

et intermissionem,

inonasterii referentium claudit contmentarins flanflrico sertnfy/ie /laido anie finem .'ieruli

niensis

XVII
citjus

ciniscri/)tus

a Cornrlio ran

tler

Mecir

{V.i)^

f/ninque

habenfnr

ajiographa
et
:

in archiro
in hihlit)-

uENTOs nona(;lnta septem in scriptis velle redigere nonnulla contemporanea huic operi inse-

jnthlico

Flaudrim Orienffdis

.'irxtum

fhera puhlica

Gantlavensi (\i)
suhsidio

af

nihdineorenohis

rere, eo difficiiius niihi

hoc

eflicere

posse existinio

jierdur qiiod in actis S. Florberti

/n-wter Jani
<;itftfa

el/icifhitidis

quo minus ad tantuni negotium accommodatus

et aptus esse coniperior, utpote eui nulla sit dicendi lacultas et experientia in hujusmodi chronicis texendis mininia; elticit * etiam quod parum

es.fe

queat.

Ide.mque

diecndum de Chrontco seu rata/ogo abhatuiu B/andiniensiuin

o/iera

Sigeri

de

Vl.-isrhere, et

/trioris

*/'(/.

ofticity

B/andiniens/s, concinnato (lo), sicut

de hisforia

de hujusmodi negotio memorise

et scripto prodi-

tum reperio

vix

enim pi-incipium, medium aut

propositi

fineni hujus nostri

invenire

vaieo....

BlamUuimsi usque ad extremnm seculum XVI, qux /egdur in codice hi/jUotheca; rrgia- Bruxe//ensis 77.'i<l, a fo/. 42li ad fo/. 31.'> : rni /jriemi.isa sunt et
fdia

Suadent mihi
huic operi
;

igitur ista et plura alia supersedere

quasdam ex chronieis Bavonianis

e.ccerj/ta.

et

Blandi-

sed venerabilis et roligiosi viri donnii Jacobi van den Driessche, prioiis domus \VilheImitaruni in Brugis, niniia caritate devictus et

niensibus vetustioribus
19.

Intcr rerentiores rero scriptores, pr3Bcij)ue

et

iinjiffsm.

eminet
.ffrrii
tle

quodamniodo importniia

ejus stimulatione inipul-

A. Van LoJceren,qni, sicut ad monttBavoniani, fnm ntifisad Chronicon Jfjanuis

c/. v.
.te

suset coactus, nialui quid indoctum et barharum trendere et sine ordinehinc inde digestum nianu calamum scribendo arripere quam volunlati tanti
viri irrefragabiliter
itfifjue

Thielrodea

edifuni

(l(i).

fuin /ucuhratioiie

/)ropria{\7),ita efiain

ad B/atidinicnsis

histtiriam

iUustrandaiu, egregiain navarit oj)evam co/lectione

quoquo pacto

contraire. Inde

sua

fliploinatica (18), cujus diio

onines rirca historiatu Bltindiuienyis inoua-

blicatn prodiere, qnihus series

tomi in lurem pucharfarum drducHnr

<listincte sive obiter
et

steri/ traditiones,

nec certe sine

et diligentise

aUqua

eruditionis

ad annutn

1690. Anfe ijtsutn a/i</ua de ntro<jue

nt/nus

pro sno temjiore

stituit

laude, colUf/ere inifjnotus.

monasterio sive j)lus

attigeruuf Mri/erus,

scrij/tor

noster,

ceferiitn

Verum

Sanderus

a/ii

seri/)tores

sive niorte jirwvenfns sive alio alirjuo casii gres-

revuiu

Flandrensiutu, serijitores efiani hi.iforim

citftta

sum

sistere eoaetns,

nltra priinos

non processit in suo lahore anuos refjiminis ahhatis Einhardi

seculi

Benedictin^ f/iiorum fere nomina

reperies

jjau/o inferius (19j. Pecn/iarein vero Cottimenta-

(an. 811-844) (4). Ifafjue ultra e.rordiutn

rium de
dit

S,

Florberto extremo snpeviori

.iern/o edi-

Honi historia seu, ut passim apjjeUari consuevit, Chronologia iUa Blandinicnsis /trof/redi rensenda

Cornelius Smetius noster (20).

non
"rf*;/
(i/;,>

esf.

I'i.

DujAex

recentius eju.tdem ChronologiiB aj)o-

(1)

Niim. y-l^.
~r2.

nuin.
ct

(-2)

Cfr. infra niim. 63 el var. lect. atl

(ll)Nuni.

li.

(l'i)Ap.
[).

Van
xni.

<le

Pulle.
(13)

Annutes abbtttia
ipieghel i:an
ivi/t

(3)

God. pag. 49.

(4) Cfr.

Van Lokeren. Clmrtes

au
inont Bfiiiuliii,

J}laitdinlcii.<i/>,

Proleg,.

Df

f/e

(locitmrntn de 1'iibbnijr de Saint Pitrre

I.

fcriceiidiijhe heercn jtrelaetcn

van de aitde

rentiaerdc

tom.
'jiien,

pag. XLvni.

(5)

Xotice snr les mtinit.vcrils hlstori-

ende exeinpte
(14)Cfr.
J.

ttbdi/v

can Slnte

I'leters

necens Ghciidt, etc.

ijiii

iijijiarticniirnt nii df'j)6t d'fircliice.i tlc la

i\

Fliindre
et

ile

Saint-Cienois, Xotlce

mr ds mss. hlHtori^faeg,

Ortvntaie,

Gand,
de

in Peno(lii.o

Messager des sciences

etc. in Messa;/er des scleiice^. an. l&H. p. 3t0, n" 49.

(15) Cfr.
ibi.l.,

desarts dc hi

Beltjiijiie.

tom.

(18371. p.3-29.

(H)

Xotlce

fitr lcs archlce.^i

la iirorliice de la
I.

Flandre

Orientalc, in

eodem
'9^-

Periodico, tom.lX (ISil

(8)

p. 137.

(7)

Tom.

cit. p.

n- 14; Acl. SS. Behjii, toni. III, p. :i4'2. (17) Uistolre de l'(dibai/e de Saint(IGj Cfr.sujira num.3. ( \H) Chartes Buron et de la cri/jtte de Sainl-.Tean Gund.
p. 338.

et

Annalesalihatise Saiicti 1'elri hiitdinicii.'ils,p.^l.

-

dociitttentn

(9)

Infra inter .iurumenta.

(10) Pag. 27.^ sqq.

(19)

Num.

:H.

de Vabbaijc de Sainf-I'icrrc a Gand. Cidt Act. SS. Behjli, lom. III. p.

11.

3G0
AUCTOHK
C. D. S.

DE

S.

FLORBEHTU ABBATE.
iicis rejicitur (6).

Ad

tinent eu rjuse ex Vita S.

idem genus conjectura: j)erAtnandi ad Florbcrtuni

II.

Historue S.

Florberli

trnustufit

chronotaxis.

(7). seciindum quem Florapostolico spiritu prBeditus osset, in Gallia sanctis praidicationibus multorum animas

Suussagns

bertus
in

cum

obsequium

Chri.sti

et

observantiam innna-

Cliroiutlo-

Notinn
'

vmnibus qui Acla Sanctoruia Beigii a Jose/j/io Ghesijme}'o et Corticfio Smetio tio(',s7

apud Gandum idola subverfii, Christianum cultum invexit ac statuit.

In quihus omuifms iifique Flurbertum

cuhitae ejus legis pellexit,

Amundo
uicumqiie

stris edita rel

"
'

raptim perrn} rertint ,quam niisere

socium
S.

et

adjutorem fidefem

fuissc,

'" '^'

errulum
'^"'*'"

si(

usque ad medium ferc seculum

XVII
et

(qtiamquam

Baudcmundus

peHurbiUani

<^f>ronotajrim

gestorum a S. Aniando

uh

Amundum ad pagum

fesfatur omnes qui Ganden.^em comitati

aliis ftancfis

virisquoruui nomiua iu Hlius /listuria

nempe seculo XI ea ex <mti~ quiorihus monvmentis fusius descrthere vcl rhronicis suis insererc suseipereuf mouachi quiilam in
occurruni. Qunui

fuerant, diffiruftate ojjeris victos, ab iffo discessisse) (8) probahi/e ccnseri jiotest ; uftamen, quo-

niam quo

femjjore
silen-t

et

do,j>rorsus

veteni

qua rutione udha!sen't Amunmonuinenta, iemereaffir-

monasteriis

ah iUusfri
et

Belgii

ajiostolo

conditis

mandum, non

est.
L>e

ex una parte in monumentis iUis antiquis pneripuos ercufus secundum regum Fran-

vitam degmtes,

23. Florberti itaque /listoriam a suscejtfa prat-

lempore

cornm annos tantum nofatos reperireut

fectura utriusque monasterii Gandavensis exor-

qm prafevlrtramillmn
(jessif

(1),

ex

aliaveropraimatiibushabere?itcatafogosPotitificum

Romanorum

diamur. Duplex monasterium in jxigo Gandavensi, quo loco Legia ffuvius Scafdi inffuit ef
jiosfeu
S.

B stantimpolitanorum,

afiarum quiirnmdinn ecclcsiarum, itemque Imperatorum liomauorum cf Convel

ubi quidem

alii uliis successerint et

quonam ordine quot quisque antios sedcrit

aira:
cst,

iur/gta dvitas Gandavetisis , a conditum ex antifjuis AnnaUbus et dijiiomatis jn-incijmm virorum ittde ab itieuute E
ej-tiiii

Amando

secufo

IX

datis ceriissime constaf (9).

et iitufo

aut rvijnarit ptus minus accurafe indicatum crat,

noti

Et ambo

qnidem sub patrocinio

S. Peiri ajiosfofo-

tamen per annos

rccenfioribus
fitit riris

christianm,
distinctis

ut jatn
sinffulis,

rum
mox,

dudum
lironum
ritis

mos

jjrincijns jirius consecrata sunt; at aftrrum S. Bavonis in eo cotnmoratione et sejjuffura

et

sdentia: chronolotjica.' satis impe-

in midtiplices,

niterentur,

omnia coordinare impingere scopulos. lu Hsdem Iia:sere

haic
t)estigia secuti Sigcberttis fieni-

dum

iffustratum, ejusdem sancti ttomen assumjtsit

primorum illorum
blacensis
et

magis proprie etiam Gandense dictutn esf, afterum rero S. Pclri rora/mlum retinuit et ex situ
est

alU niedii

aivi
ef

chronographi qui res

recentiori a;tate Jac.

Belgieas attigerunt,

immo

Megerus, Aid. Sandcnis, Barouius

quam

et afH, qui a rerta vaffc in stutuenda Florberii setate

etiam Blandiniense nunciijMiri cotisuevit. Certum quoque ex veferibus monumentis brevi ah ipso S. Amutido utrique monasterio prxfertutn esse Florbertum. At quo ordiuc et quibus annis /las

defiexerint hrevi indicabimns,

res duces naeti totam hattc

posiquam Jam uteliorhronotaxim acruradus

jirxfecturas susceperit, uou ita ex iisdem monumentis Hqitef. Quinimmo noii mediorris inter monacfios
futio
:

ordinufam digesserimus.
restiluertiiit

Baronianos et Bfutidiuienses extitit a:muunde et singuforutn monasteriorum scripto-

^l. Beliquis

haa in
,

re faceiu praicipue prxtuJit

priBcipite

Henschenius noster
Dagobfrtis,
S.
/)>(

Ihtixcheiiius,

Ghenquierns
et

in

tum in Diatriba dc tribus Commmtario praivio ad Acta

jtra^sertim in Exegesi pratfi-

res aiii de afterius conditione sifere aut etiam sibi inricem coutradicere fcre cotisuecerutd.

Com.

Amandi

(2),

tum

U.Ex una parte scHicet Annales S. Bavonis (10)

atino (iOS
tilS
S.

testiiiwiiia

SniPtius.

minari II ad tomum III MurtH, qua diatribam de fnbus Dagohertis innorarit ac emcudarit, quamque udjeclis adnotafionifms suis rursus edidit Jos.
Ghesquierus
(3);

condifam ecclesiam Gandcusem, anno Florbertum monucfiis in c/erirorum foco a

ibidem
sufjstitutis

Bnrouiuna

Amundo
(1

ah eodetn prasfectum,
clausisse dietn refe-

unno denique 042 sujn-emum

runt
\).Simifiu narrat
ittenfione

quibus

adjungenda
rie

CornelH

Smetii Disquisitio t'hronolo|,nca

luali fi

amio cnior-

omissa tamen
nasferium

Joannesde Thiefrode([^), anni quo Florbortus mo-

igitur

prEtcipuis j^cstis sancti AmantU(4-). His innixi suhsidiis et veterihus monumeniis

unde

suus narrutiones hiiuscruut scrijiforcs Baroniani et Hfuudinienses, Jam Florberti rita:

ipsi
et

regendum ttccejnt. Simifiter et afiiid C/troniconS. Bavonis seculo conscrijjium (13). i25. Annales rero Blandinieuses sec. A'i (14),

XV

^.t

Btandi-

Liber censualis BlandiHiensis^lh), Chronicon

sec.

ninisin.

seriem
Nihil
notiaii

esKfehisioria
S. Florberli

chronotaxim expficare aggrediamur. omnino novimus de iis qux gessit beatus vir aute llfiid tempus qitu u S. Amando Gun22. Nihif

X/K{16),Fragmontuni Chronica^
logia

(17)

et

Chrono-

densibus

motiasferiis

ixr^fectus

est.

Xam

nuod

extremo sec. conscripta (18), Blundiniense ccettobium anno 610 conditum memoruid. Eidem ra-nobio Florbcrtum anno
ijJSpraijiositum notunf
sec.

Blandinicnsis

XV

piiimaheo
reijlmni

'^f^''^'"' '"

Murfgrofogio Gallicano

(5)

de ifiuere

utrhi^que
momi^teyii

Oamhmmi,..

^oiuano ab eo autea simul cuiu saniio .suo magi'^tro susrejtto, id ij/sius Suussagi scrijttoris mera ridetur conjectura, qua suppositH Fiorbertum

XIV et
citatis

Annalos sec. XI, Chrouicon Chronolugia Blandiniensis. ceferis ex

documeniis id
sifetdihus, non tamen eadem documenfu rursus

modo

Amando ad

coufrudicentihus. hifer

conversionem Gundavensium prope-

Anuales
ofjituiH
sec.

sec.

XI

ei

ranii indlciduum comifcm adhaisisse, simiif admittens pra;rium iffud sucra: sitm exjjediiimi

Clironologia Blandinicnsis
C/ironicon
rero

Florberti anno 639 (W),

et

XIV

liomafium S.
(MV.

Amandi

Fragineutum Chronicit cnm Bavoifligant.

iter

quod a

tnefiorihu.K rri-

iiianis

annofi24{20)

(1)

Heaschenius, Commeiil. jnu-v. de

1

num. 72
Febi-.

(Acl. SS.. tom.

(3)

Febr,. p.

m).

S.

{-2}

Act. SS.. Belgii, tom.

Belgii,
(6J

tom. H. pag. 177. Clr. Smet. Oisqui^itiu

11. p.

-3.

(5)

Ad diem

iiovembris. -

Amando Ad .liem 6 (4| Act. SS

pp. 821.822). (10) Cfr.supranuni.4. (11) Moii. Germ.. Scr. lom. H. pp. 185, I8(i De Sniet. ('7. CVi.wi- Flandr.,
:

tom. I, pp. supra nuni.

m\ 4411. 441.
5.

cftronolo'/ic<i, elr..

num.

16 {Act.

SS.. Belyii, tom. IV. p, lM3).-(7)Loc. eit. -- (8) Cit. tmm. 27. (Hj Cfr. Hensclien.. Commenl, ])ripv.

Amando.imm.

i^li-iil

et

num.

:J3 (.lc(.

NN., lom.

jnfm de S Kebr

supra num. 11. sujna num. -l).

S. Pitri, p.
p. 37S,
\:>i.

(12)

Chron. cap.

9.

(U)
(\\\)

Cfr.

siipra

num.

9.

XIV

(13) Cfr. Cfr.

(15)

in cod. Gandav. sec

:

(de qut.
A>itialr.-i

(I7j Ibid. (18) Cfr.

ed. ap.

Van de
15.

num.

12.

(20) Cfr. infia

supni num.
p. 379.

(19)
5.

Pulte,

Cfr. intra

num.

2().

Sed,

DIES PRIMA NOVEMBRKS.

:!fil
1,1'iii'feKlr

2G.

Si'<I

qnoil itia.Timc

fKhrrfendum

csf

fere

ritinin

jniiimnitia

otnnes iUi clirouoloiji, (Ikih exnnlia ecdeaix sire monasferii Gatidensis et monasterii Blandiniensis
inter
esse

jussn irgis rotiqui.ifnm

r>afjoherfotilius,quifuit S. Sigebertus I,diligenter

ef

AUCTllllK
<:,

acrersitnm ut

annos 608 et (J18 narrant tempore

stutuiiut,
et

simul hn-r fartn

uurtoritate

regis (1),

Aickarii episeopi

Dagoberti Noviomensis (2) et

enim nafus e,l anno (>-^9 vei. potius 630, feste Fredegario (,el quisquis sub hoc nomme /utef) qui Chroniri sui rap. 39
.-

hapfmno

mrrnfnm

D.s.

u/t/ueref. Sifjehertus

sfet

Marfini Rnmani Pontificis (3). qnum tamen conDagobertum J anno (J^:^ primum a patre suo

Clt/ofario II orientaiem partem Austrasiai regeni/nm arcepisse (4) fptx ntique Gandarensem
.

ATmo, ait, viii regui sui, cum Ausler regio cultu cncunet fDafjofiertus), quanidam puellani, nomnie Ragnetrudam, .strafui adscivit siio, de qna co anno (id est intra annum u susrepta Ifaijmtruda) habuit filium nomino Sigebertum (tO). :^9. Nerfnfjit mc, ab lienscheuio in Commentarin iiuoprzvio de S. Sige/jerto {U)Ji.ujus
nutirifafrm

IHigum noH compleciebatnr,

,

et

detndc ab anno 028

ad annum 038, <juo obiit prmfiiisse toti Francorum regno (5); Martinum vero li. P. sedisse ah anno640 ad annum (J55 [0); Atcharii aulem
magis incerta sunt tepipora 646 (7).
ICx
S,
:

.Sl-Clllllllllil

n-cfiofem
Unisctienii
lomjintatioiiem.

ofjiit

aiite

annuin

Vita

27.

Bx his
sit

annum 63.1, nuuns rnjni Dagoapiid Fredegarium numcrandos esse nrbi'trante ab anno 628, quo toto regno Francorum potitus est, neg/ecto apud Ausfrumis
berfi
aiite {fd,

rejectam esse in

Amumli,

bata
ratio,

itaque Jiquido constai quam perfura/,ud auctores nostro>< i/lins c/irono/ogia:

ut so/idiori posito fun-

aniw

622) perarfo imperio

gfirius,

i')

niif/r

consequenfer, fpium

quamque necessarium

sexf/erim Dagobertini regni annos romputet Fre.de-

fiiindnmtn'/o.reiiiim
Ofit

damento hxc emendetur. Fundamentum

het

i/lud praitertius

Baudcmnndns, discipidus

S.

Amandi ei

ah eo Hlandiniensis a/jbas constifutus, qui in Vita dilecti sui magistri hrevi post httjus obitum con-

apud Gandenses prxdicaexordUs scribem : Vir sanctus, aif, niagis eorum miseratus errorem quain de vitje suee periculo pertimcscens, Aicharium episcopum, qui tunc Noviomcnsis urbis cathedram prsesidetionis

scripta, cap. 3, de ejns

circa Sigeherti nativitafem expticite correxif postea, uhi in Exegesi sua d.iatri/iam Dagoherfiunm innovfinte
-1.), { 1

adductus est efiam Henschenius iu eof/em Commentfirio (13) uf anniim (J44 Dfigoberti einortna/em fuisse stafueret. At /luuc e.rrorem

re me/ins considerafa,

annum

Dago/jcHi

ofiavum
vero
et

xrx

christianx

(J29,

uttimum 038fnisse

asseruit.

bat sacerdotaiom,
iavit ut

adiit,

eumquo

humiliter postu-

maueaf, Siijebertum natuin esse eo anno ab exi/io,quod tam fructuose verhum Dei genfihus prxdir.ando consumpserat revofiffpie

decimum sexfum Certum iqifur anno 62'J re/ 630.

(15),

ad re^em Dagobertum quantocyus per.se

ridiim fuisse
30.

Ainandum.
furi/e udmitti potest

geret,
si

epistolasque cx jussu ilUus acciperet, ut

Cefcrnm
iter

non unum, sed

conver-

.f(l>'

quis

non spontc per baptismi lavacrum

voiuis.set,

iilllr

dnp/ex

ab

Amando ad Gandavensium

iinliim

regenerarc

coactus a rege, sacro ablueita

retur baptismate.

Quod

faclum

tiamquo a rege potestalc,

lifice, illuc

ct

Pcrcepta benodictione a ponest.

sionem pevfiriendam suscepfnm fnisse, ulterum temporc exi/ii sui untr uatum Siije/ievfnm, u/ferum hrevi post, et in hoc posteriori eondita fuisse monasteriu. Ad quam opin/onem adducimnr,nonsn/um ex eo qnod vix infva tam breve /uennii vrf etium

Sitivhpftiim
sitv hrevi
piist,

vir Doniini

Amandus

i'oiivei:iioui
(iiiiifii-iiHiiim

perrexit intre-

enim quis digne enarrare sufliciet quantas ibidcm pro Christi nomine perpessus sit injurias, et quam frequenter ab incolis loci illius csesus sit, necnon et a muHeribus vel a rusticis uon absque injuria sit repulsus, verum etiam et
pide. Vix
in

0}ii-i)im
drillsni,-

minns sputium conc/nd/ posse videntur ra qua' Haudemniidus capp. 3 et 4 refert, sed etiam qund dup/ex i//ud iter referre videntur Anuales S. Bavonis, qiins in har re mag/s qnam in chrono/fiqtcis
imtis definiendis, tvadiiione sui inonastevU innixos existimare sequum videtuv. Sic igitur hahent : Anno vero Domini nostri .Icsu Christi sex<'cnlesinin

flumen saipe
qui

prsecipitatus....

Comites etiam
caritate secuti,

illius,

eum

fuerant

germana

ob inediam
antes,

vel sterilitatem loci

ad propria reme(8).

eum ibidem solum

Hinc
igif.ur

reliquerunt. Ijise vero

officio

octavo postipsius nalivifatem.sanctus Aniundus...

in prjedicationis
.Aitiiiiiilittii,

permanens
hubemns,

28.

Amandum ad Gan-

lliiiiohcrto
Jiiin

rege

denses profectum esse, iihijam Xeustrix regno,cui parehat dimcesis Noviomensis, potitus erat Dago-

^eusti-liB

irn aimuiii

mo,

quod anno (J28 primuin contigisse snpru memoravimus. Qitum vero, etiumsi primo stutim
hertus,
i/lins lJagf)/>cr(ini regnt conversionem ('audarensium stisveptam esse adinittamus, non tamen statim, sed nonnisi post mu/tos /uhores optatum in eo opere Amundus ohtinuerit siwces-

Ganda primo verbum Domhii aram cius subvertit, ct ibidem ecclcsiam construxit. Amio vero Domini 611 ecclesia Gande ab incredulis destruitur. Anno vero Domini 013 ecclesia Gandc auctoritate Aycharii Noviomcnsis episcopi
in dicto

castro

predicans, contrivif ydolum Mercurii et

1'xordio

et

Dagoberti

regis

Francorum,

por

beatuin

Amaiidum
in

reformatur....

Anno vero Domini

vrjH,

vix

uiite

annum 630
in
i/lo

i/lud

peractum
Itunc

ac

proinde condita
consequitur.

tractu monasteria fuisse

Gande dedicatur ydibus novembris honore sancli Petri apostoli a satictn Amaridn episcopo. Qui clericos Deo servientes ibidem primo instituit... Anno vero Doiuini 018 beatus
fiUi ecclesia

Nec tamen din post

differre
/.icef,

annum

630 eadein

ipsnm

ex eodem Jiaii-

demundo {d)discamus Amandumpostea etium ad

Sclaros nttra Duttn/>inm profectum esse, ut
(-'hristi fide

Gande amotis clerlcis catermonachorum aggregavit. quibus prefecil abbatem venerabilem viriim noniine Florberluni.
Amandiis
vain
in ecclesia

et i//os

virtutibus cl sancta religione dccoratum (10),

31.

imhueret (apud quos tamen non din

Teuemns

jtim,

unno

r/rcifer (>3(f

ndetnr

esse

moratus)

et

mterea,

qnum

iiutus esset

ad

Christi fidem

conversos

esse a

S.

primum Amandn

iinilfHfquitiir
I''ii)rI)fL*luni,

iiiiim rirriter

(1) Animl. S. Biivuiiis. ad an, G13; Juann. ile Tlilelrode, ap. 9; Li/je.r censualis, e\ovA.; Fi-afjm. (Jtironicx ; Chro-

lili.

rr.,

i>.

Ilil w(i<|.

(7) Cfr. Galliii

1

Chritlana, loin. IX.

iiologia Blanfliniciisis.
C/iroii.
'^fc.

pp. ySl-OSt.
(lU)

(8) Act. HS.. tom.

Fehr., p. JvO.

(0)

Cap.

\.

(2) IbicJ.,

praterquam
cap.

in Fraijm.

Bouquet. Script.

Rer. Franc,

tom.

II.

p.

437.

(3)

Joann.

de

Tliielrode,

\l\'

Clironol. Blanilin.

9:

Chion.

(t)

Hensclienius, Slcr^e/

diatribam Duifubfrtinam iniwv.. mim.iJ; G. Richter, Aiina' Ivn der Mei-oiiinyer, p. lo-l. (5) Henschenius, ihid.,

num. 10; Richler.

pp. 157, TjS.

I.

(G)

CCr. Ja(T^, Hfrjrst.

Xovembvis tomus

{tl|Num.73 Urt. .SX. tom. I Febr,. p. 20). (1-2) Ibid.. (141 Num. 10. -(r))Bauiie(13) Num. 74. nuiii. 7ii. iiiund,. Vit. Amandi, cap. i- (IG) Moninn. Germ., Scr. lom. II, p. 1S5; J.-J. De Smel, Corpiis Cfironicoriim Flan(iriee, tom. I. p. W9. WJ Gandensfi.

.m
040 ahbatem

DE

S.

FLORBERTO ABBATE.
ccejio(1), s/

Gandenses. Qimmque, aecundim ufriusgtie

hii traditiones, quihus, nt

U
IIF. Hisloriae

crralum
obiii^Sf

esse,

jam monuimus
aira:

vero

notas chronnJof/ims rhristiavs

aunis definitas

circa annutn
6GJ.

exripiamus, fidrf ufjjndicanda non v/detur, Florbertus derennio

ret

S. Florberli

ortennio posf

Gaudensis
fit

et

Bfa}idiniensis af^Ims creaius sit,inde

consequens

synopsis.

exordium
tendiim

pr,Tfectur2e ejus

anno

circiter

040 innec-

esse.

Deinde, secinidum easdem fraditiones,

viginti

paulo ampfius
dediicimur ad

annos regimen

tenuit.

annum

circiter Ofil feficis

ef

Unde ilfius ad
aiiunde

Postquam

superiori paragrapho prascipua meuta chronoloqica historix S. Florberti

liuea^''lorijerliis

stabi-

(lit<cif)uUi.i

lirimus, licehit

jam quzecumqae
qitasi

de har hisforia
*>.

fuit

superos transitus slafuendum. Id rero

ad nos perrenerunt,
legentium suhjicere.

aiiquatenus confirmari pofest. Eteniw secundum

uuo conspectu oculis Nihil autem, qnod supra (15)

Aminirii.

vwmimentu Hlandiniensia, Florberto

ra'unhii snccesslf
liter

in

regimlne

Joaunes, eoque

jinst

viginti rlr-

annos

vita

fuudo,

tertius

Buudeniuudus.

mnnuimus, notum nohis de eo esf, pricterquam quod disnpnfus erat S. Amaudi, usque ad illnd fempus quo ah eodem Amando ahhas constifutu.'^
est

Tres autem
rel cerfe eo

HH

ex ordiiie abhafes uitanimi eorum-

utriusque monasterii ah eo in pugo

,

Ganda-

dem monumeutnvum consensu a saucto Amaudo

adhiir rirenfe coiistitnfi refevnutuv.

rensi fundafi
circa
34.

qiiod cnntigisse comperi^nns (16)

annum

040.
et

.Jam rcro testameuto S.

Efnnueusi ronsrripfo
regis sul)
(Jie (Iet.-i)iia

Amandi, in monasierio anno secuntlo Theodorici

Bertinnm EfnoGanden{d).

Sagax Florberli ingenium

verhis

cfifntem geueralihus

faudant

eximiam sanmonumcnta

Siiijaci
iliijenio

cjuinla kaleud. maii, uifinio

loco suhscrijisisse feyuntur, post

nensem sem

et

Afdef)ertum seu Adaif>evtum

Bavoniuna et Bfandinivusia (17). Vnde, e.o regente, monasterium Blandiniense (idemque procut dubio de Bavoniano dicendum est) magna cepit inereinenta.

vitw gaiicii-

monia
insiifnis,

afjhates,

Joannes
ficet

ct

Buudemundus
eo

Inde

Kam,

possessioiic.i

testc

Chronologia Blandiniensi

(18),

ciriwbionim

ifaque concludere

anno nondiim

obtisse

longe

Joanuem, successorem Florberti et Baudemnndi decessorem : hir autem anuus, ut recte rofligif
Corn. Smetius in Disquisifione

boni odori-s sui fama percrebreseente, cteperunt niulti ilUistrcs viri ad eum
lateque

aiionim uim
jiariiiH auxil.

chronologica de

anno emortuafi et prwcipuis gestis S. Amandi, num. 12 (3), videtur fuisse (j7!f. Quumque uou
diu pnst hoc fesfanicufum, qnod jani in suninia
^enectule

undique confluere et fiHos suos ad serviendum Deo in monasterio offerre. Ex eorumdem utique nohilium rirorum ef afiorum ftdeUum donis comIjaravit Florbertus prxdia illa et possessiones
dirersi generis quse recensentur in Libro censuali

pene corpore prtemortuo

in afjfxitem

(4)

ronfeclt,

Sancti Petri Blandinieusis (19).

35. Intev fjenefacfores
iflos,

supervixisse

rideatnr, neque ordinationem

Bauriginti

prxsertim qund ad
ecclesiani (sive

.S.

Bavoiitin

demundi

Blandiniensem mitffum uftra

:

Gandense monasterium
ferfo locuin tenuif

periinef, principeni pro-

in cienobio

annnm

fl81 differve firet

unde

si

demas

Baro, qui hanc

ut

Gandensi
vecl/tit;

annos prsBfertnrx Joannis, jam nd aununi fJOl ejusdem pvxferturx pvimum ar proinde Florberti emortuaiem statuendum dediiceris.
Jifcenitfnfs

monasferium), ab incredulis,
les

loquuntur Anna(20), destru-

Sancii
ita

Baronis ad
eollatis

annum 011

clam,

opihus

vestauvarit

(21)

ut

32.
ijitur,

Ex
afiud

his

omnibus
a

igifur

manifeste

colUest

paufo

jfost ejus

mortem u

S. Lirino dtrtus fucril

et

/ilcnque
illa

iii

quidquid

Florbeilo afjfmfe gestum

monastevii fundator (22), quod

deinreps semper

a nomine ipsius
Illuc post pere-

cfiroiioloffia

ordlnandn
ionf/c

a vero

annos 040 et 661.Errassc proinde dimidisiiui recentiovcs omncs

inier

omnino ufiquid novimus) concludendum esse

(nec

de

ejus

historia

nuncupatum

esf.

grinafionc-snonnuffas,{jnihusmouasteriaca'notn'ticir
ritse

faude tunc
et

maxime

prasclara visifavit, recer-

aliprraninl.

qui in ejusdem

iiistoria-

notis chronofogicis assi-

sus est liaro

ut in nrcfissima celfa recfuderetur,

:

gnandis auctoritatem secuti .vmt documenforiim Hamuianorum aut Blandiniensium, ut Jar. Megerus
(5),

a Florberto ahhate petHt atque impetravit (23) post fres annns

et et

uhi

quadraginta dies inter orationis

Auf. Saitdevus

(d).

.Joan.

Molaniis

(7),

pafnitentim exercifia transacios,

est (24).

Auh. Mirmus (9), Andr. Saussaijus(\0), Adr. Vau Lon{] 1). rt scriptores liniedictiuiAut.de Yepes (15). Guh. Bucelinus (13) ef Ant.de Heretiia (14).
liaissius (8),

Am.

defuuctus

Annum

vero feficis ipsiits

pHssime vita adsu-

peros iransitus fuisse ^rse nostra: 6o4 proliabilis-

sime statuit Joaunes Perierus noster in Cominentariosuo de S. Bavone

30.
(ut ex

F//(25). Endem aiiteui anno vel ccrte noii multo posi mox citando testimouio patehifj ad mnnaste-

dcitii/'-

S. Liv'"!""'
(jiifiii

rium Gandense venit et in eo iniegrum mensem mnratus est S. Lirinus, IHfiernus, deinde anno057,

<'

"

(ijiostoHch
siiis lahori'
liitt

pago Ilnuthemiensi Atosfani tractus affectus martyrio (27). Quem advenium et commorationem his rerhis refevt antiquus S. Limni
ut

ridetur (2G), in

innl

fnngraphus

(^li<)

Cum

vero plurima

f.S'.

Livinus)

perlustrasset loca, divini

germinis semina spar-

[ 1 )

Cfr.

supni

iiuiu.

-JO.

I,

{'2]

Act. SS., lom.

(:i)

Act. SS.
p.

liflifii,

toiu. IV. p.

Febr..

871.

m.

Febr., p.

S7-i.
I

(10)
n. 4.

Supra nuin.31.

(4)

Act. SS., tora.

an.

f5)

Aiimil.
lili.

Flandr.. ad
iii.

6XJ,

(17) Crr.infiu
5.

p.379,n.r.:
(111)

p. 377.

(1.S)

V. infra p. 377. n.

V. iufra p. 375.

(G) F/nrfr. il/iistr., loiu.

vensibus.
jazop/itjl.

p.

UW.

(7)

qui est de rebusGandaNatal. SS. Be/ifH. nd d. 1 iiov. - (S| HinoIIG.

rap. y

liilj., p.

(9)

Fiisti Be/ijici et Biugiiml..

d. 1

tlU)

Martyyolvg. OttUican.,

nov.

(11)

(21) Joan. de Tliielrode. Bavunis. nu. S, i) (Act. SS., tom. l Oct., p. ^30). (2) Carm. ad Florbertuin, vers. 77 SS., (inli-a pag. 381). {'J^.ij Vil. 1 S. Bavonis, n. 1^2-14 (Act.
(I2U)

Cit.

supra nuni. 30.

(V.

iufra pa<;. 37'J)

Vit. I S.

Dc

levens

van Nederlant, lom. II. p. 336. (12) Voronicu yeneral de la orden dc S. Benito, ad an.G30. (13) MenolOij. Beneiiict.,\).7iiO. (H) Vidas de Santos de rtliijioii i/e San Bfnito, lom. IV, p. 173. 115) Nuiii. 'H.
Hcij/ige

der

ta

toni.
i-'6".,

I Oct., pp. m,-M"2l toni.cit..p.'^I5>217.

(24)
(20)

Ibid.. n.

^7

sciq.

(-25)

Ael.

Cfr. J. Gliesquieie,

Com-

ment. de S. Livino. num. 30 {Act. SS. Belyii, tom. IH,

p.

112).
18.

(27) Cfr.

ibid..

num.

^22

sqq.

(28)

Cit. ibid.,

num.

gendo,

DIES PRIMA NUVKMBHIS.

pendo, daemonia ab obsessis corporibus pellendo. etmiiltorumregroUintiuni corpoi-a sanando, convenit cuni discipuiis suis

3G3
cos secidares sanc inutto

avito

vocabulo

ad quoddam crenobinm, Gandavum nominatuni, quod

monachos ad opus crangelic^ pr.vdirationis promovendum in pago Gamlensi, quodpr^cipue

Uelmt
40.

magis idoneos fuisse nuam

AU(,Timi-

C. 0. S.

pontifex exstirpatis gentilium fanis fecit fundari, quod et ipso dedicavit ad honorem S. Petri apostoli etomnium apostolorum, con<:regatis

B.Amandus

Amandus in
impnmis

inten-

Mabilhniusvero

refutef,

condendis suis monasferiis (8), uf senfentiam Cointii nonnulla adducit exempla

Sfntentia

quibus pi-oiposuit abbatem nominc Floiiebertcm sanctte religionis rectocnltoi-ibus,

ibidem

rem,dignismoribuscompositumelto1iushoncstalis exemplis reterfumraquo etiam ct a ccteris fraIribus monastica; caritatis officio benignc susce-

ptus est. Ibi quoque invenit magnificfe sanctitatis

virum

egregium Christi confcssorcm Bavonprn liECENTiVA MonTE iu Douiino puusantem, et in monasterio S. Petri sanctorumque apo.Holorum a
et

Mimiie clcrici designutur monachus, et plura id genus testimonia, ut recfe aif, comjerere potuissef Multa ufifjue hujusmodi prxhent Vita; antiquw S. Pafricii et aliorum sanctorum Uil^ernorum ef recolendumestseculh VII et VIII non pancosHihernos in Galliam ef Germaniam comiiiiqrasse propagandai fidei rausa, ef eo fempore
Ilihernos
floruisse litterarum laude
sferiis
: unde facile in monahagiograpliornm inunerc funrti vel eorum qui huicgeneri scrihendi tunc prxripue

ubi

vuntraria
Mitbilloiiii
'/1(1

confirmnnt
lfstimi)nia
Vitls SS. llibernonim
'

ft

Cnmhrrnfiiiiin.

abbate Floreberio ef decondigno honore iuimatum atque gloriosis miraculiscoruscantem.In eodem quoque loco per dies triginfa commoratus est, et ad sepulcrum S. Bavonis suas preces missarumque
et

B. ponlificc

Amando

incuml>e-

reiif

votis fratribus

Instifntores fnisse censeri posstmt.

Multa etiam

ejusdem gcncris festimonia leguntur in Vifis sanctorum Britannorum sni Cumhricorum. Si.c in
Vifa 8. Cadori, cup. 32,
bts

cujusdam cwnohU Incolsdecaritatis, prior

c-ejpbrationcs

Domino Dco
deinde

pervigil immoJabat.

ProprimMem
sita et

vocantur monacWi {!)) ef deinde de iisdem narratur Matutinis planc laudibus

:

Brachuntiiin beiuf/uttate

inonasterio

etiam qnm ad eictiim necessaria erant ex ad iUum mitfendo proserutus estFiov-

revelafionem a Dco

patcfactam clericis indicavit. Tunc quamtocius pro nimia lelicia MoxAcni

sibi

bertus.
rit

Bsc

beiieficin

d Florberti
pro

ad infuendum poliicitum cucurrerunt

S.

virtutes cehi^raillis

{iO). In Vifa

Livinns liaud

inelerjanti,

iirzsertim
perve-

temporihns, elegiaco carmine, qiiod nisse (jandenins (I).

ijHOS nii

ad nos

Paterni: \n illo ternpore corus ccclesiasticus MONAGHoauM, Lctaviam * deserens Britlanie

me-

' i.e.

ipsc

stmeffiril

37. Ipsins Florbcrti apostoUcos lahores prasterea celehrat Ciironologia Blandiniensis

(2)
:

sed uhi

<hb;,nn

P,t.

ijii

aftrdniit

quasi tutius

Gandavensis pagi ah

ditabantur oras appetere.... Prospero igitur navigio onmcs glerici oras Brittatmorum tcnont. Paternum secuntur octingenli quadraginta scjjtcm MoNACHi (11). Et in Vita S. Aidi clerici vocahulo
designatur coquus monasferii (li2). Prxferea ef ex Vita S. Vigoris paulo superius in hoc fomo nosfro
edifa
miiie

liriUinniutn
Miiiijrfin.

Infidelitafe

ad christianam pietaiem conversionem,

Licini
Iianc

ex ipsius
ticet iitrutn

Actis hiind immerito diihifare

huud ohscurum

per

se et

prxdicando ac excur-

clcvkomm

perfererit Florbertus, an potiiis apostolicos viros rcl ex siio monasterio emissos vef aliunde

rendo

licel proferre locum itln nodcsignanftir monachi, quoscificef

;oco(13)plurinia multitudo clcricorum,/i(/;m virfu-

adventantes forendo
Obiisne
riiietitr

et

omni ope sustcnfando.

obiit

iHe

Diem supremum annum 6G1 (3), die, itt

38.

tum S. Vigoris H/ccta, upud cuiii sub Dei fariiuiatum se subdidisse seu in Dci famulatu substitissc
/egitur
:

beatus noster circa

quis enim hoc de ctertcis secitturibus intet-

S artobris
iiiiiiiGGl.

videtur, octava octohris,

ligaf, qitiet /egitms ecc/esiasticis

quod paulo

Jam tum
et

cefa/>an-

inferius, uhi de loco sepidturx ipsius

(4-},

fur cxtra

diceceses

agendum

suas versari,

necessitate

erit

probabitur.

ministerii sui

non plurima multitudine .simul, sed

:

fcre dispersi degere cogiinfur ?

IV. Utruni

in coenobiis

Ganda-

41. Recfe ifuqiie conc/icdif Ma/nilonitis

fallor.

Ista, ni

iin.lr
iii

lumntat

vensibus primo clerici seculares a S.

sint,
ii

x\mando
;

constituti
et

dein monachi

utrum
fuisse

eorumsententiam qui ubicumque clerici nomcn expressum legcrint, clericos sieculares, non inouachos, iiitelligi opinantur. Quod in erratum incidit Theodoricus abbasTrudouianusin Vita S.Bavonisascscripta,
pertraxifque alios in idem
lectis

sufficicntad refellendam

nnliqitis

dnciinip.ntis

clericoriim

noinine sape

monnclios
deniiinatoH
fili.ine;

monachi Bcncdictini

niendum qui ex primarii scriptoris Vitiv S. Bavonis verbis inale inlel:

lra<liderunt,

dicendi sint.
'Sentenliif

clericos

Ganda; monasterio

primitus a S.

Amando
Id

fuisse impositos, poslea

AFIorberti
cwnobii
et

historia aliena idique non videfur

Coinlii

([uxsfio illa de

primis ntriusque Gandavensis

dericoK
'^i-ciiftirp.t

inco/is.

a Carolo

Cointio prxsertim

abbas de Natal. SS. Beigii de Ganda monasterio admittit quod Garolus Cointius ad Blandiniensc cceuobium cxtendit, eo
prefectus
sit.

monachos

successisse, ([uibus Florberlus

Molanus

in lib.

limo

iii

t^ipnobiis

onclfnsi et
'iimtinieiiMi

Joanne Mahillonio in diversos sensiis agitata. Et Coinfius quidem (5) iiulhtm afiud argumentiim pro sua sententia uffert qitam auctoritatem
Philippi Harvengii seu ab Eleemosgna, qui Vitam

olhcatos
fiiisse.

Amamli consrripsit circa annum 1170 (G), quum fere toto sccuio antiquioris dtare potuisset rerba Theodorici Trudonopolitani in Vita S. Baronis (7), unde asscrfionnti suam hausit Philippus.
*>

quod clericorum loiigeutilior{utipse putat) quam monachorum eraf opera episcopo verbum Dei per vicinam regionem di.sscminanti. Et tamen Gregorius Magnus in expeditionern Britannicam monachos, non clericos direxit nec aliis quam monachis Germania, sicut et Britannice insula;
:

pars
^2.

magna
Citat

aliaeque provjnciEe complures, fidei

restilutje primiti;is referunt accepta.s.

('onfirmationis vero ioco suhjungit Cointiiis cleri-

inde antiqui scriptorts

verba,

qua:

inod

et

(1) Cfr. intia

(;i)

^.

:m

(-2)

Vid. inlra

p. .377,

Cfr.

supra nuni. 31 extr.

- (41
I II.

Infra VI.

nn. 4.
(5)

5.

oftlie Canibro-Srilis/t sainls, ed.

Annnl.

'rcie8./.Vfl,i,-.,iiflan.631,u.5. i(i)Cfr.^c-(.55..iom.iFebr.,
p. 842.
(R)

extr.

"(ia)lbid.,p. 09a. m. (1-2) Ibid., p. -239 a. m.

(11)
(13)

W.

J.

Kees,

p. (JSp.

m.

ct

Ibid,, p.

189exlr.-190.
extr.
{.supra

Num. 8

(7) Cfr.

Act. SS., tom.

Oct., p. 201, nn. 14, 15.

Aet. SS. O. S. B., Sec.

Prfef.,

nn. 27, 28.

pag.302).

(9;

Lires

Theodoricus

M
iHUiiifenluui
est in

DE

S.

FLORBERTO ABBATE.
Epist.
si

in-inwHatnltt
S. Bttrtmin.

Theodorkus tam pmve Inferjirffafif.s s/V. Aucfor scilicet primanuJi Vitss S. Uavojm, quem tunc primin) cfpneJn-is ermt (1), pnstquam num.'4 (^) rfifuhrat fih Amando c[,ERK:ofUiM camobiuni in ip.so
ca-stro

03

(al.

82, td. 25),}}.

fJ(J, ///.v

/vr/j/.s

(7)

Quod D

aliis ecclcsiis

tanta suppelit ordinandi sacer-

dotis consideratio, quanta cura expetiiur in Verccllcusi ecclesia, ubi duo pariler exij^i videntur

(Guntleusi) tioMorificc csse consli-uctuni.

ab episcopo, nionasterii continentia

et

discj-

deinde num. 7 {3) de Alloino seu Barone : Ergo, rever-^us ad supradictuiu r/iV, Allowinus vir Dei
castruni

plina ecclesiae. Haec enim primus in occidentis partibus divcrsa intcr sc Eusebius sauctre nienioriie conjunxit
:

(Jandavumad vencrabilcni virum

Fi.on-

ut et in civitate positus iusti-

BERTUM ABBATEM,
lem,
pctiit

quom almus

pontifex

Amandus
rccto-

tuta

monachoruni

ihidcMi cousli[tu't sLicER

fiiiEtiEM (:i,Eiiic;n[U'M

jcjunii sobrietate.

Multum

teneret, et ecclesiani regerct cnini adjunicnti accedit

euni sibinict huniililer ci^Ilulam, in

qua

ramiliariterDomini misericordiani pro facinoribus

suis dcprccarctur, largiri.
nastcrii ejus pclilionciu audivil,

et

ad saccrdotis gratiam, si ad studiuiu abstjnentia! ad normani integritatis juvcntutem astringat, et

ct

Ut vero plus ])alcrino(-11111 gaudio e;iiii

juxta

versanlcs intra urbeni abdicet usu urhis

versatiune. IJa:c enim
rel,

con(S),

anctore Thomasiiino

suseepil, el
i'n^Ei:Ei'TiiM

ejusdem

fratrilnis niona.^iterii,

ad

!<olum cJerum

ne.u,

ut

nunc loquimitr, capitulum

pu PATnis Benedicti, convocata omiii

ecclesiie ctithedrali^
jiote.'<f e.c

VerceUeni>is (f/uod cfinfirniari

corigregation(',cjuspatcfecit preees,nt,si forsitan

juniori revclatum fuissctquod plaeitum

eo tjuod Anibrosiu.^i in Epistola laudata

essclOm-

sacerdotefi indicaf in civitate seu intra

urbem

ver-

nipolenti. cuni oinni aviditalc susclpcret et

plcrct id
:

com-

santes)

rel certe

ad stdum clerum
tjuidem
alio.f

diwcesis Vercef-

consilio,

quod seriptum est Omiiia fae cum et post factum non pcenitcbis.
narrante
suscepcrinit

le/isis .''jiectant.

Quod

iwnnullos imiiusfituisse,

taffts esse

episcojws, et ex ipso hfic testimonio ^oUiffi

/(/

Igitur petitione Allowini audiUt, fratrcs,

jndeM, ubi Eusebius dicitur prinms

ef

monasterii abbate. animo gratanti cu4us fratrum sub

er aliis documentis constat ; sed

h caiu.Quolocomanife.^tedevkovmui^vcyiapjiclhdur
Florbcrti
S.

rel

aliunde habetur sacerdotes

Sequiiur

neqnaquam inde omnes jjassim in ^

Qiio

abbatis
iii

reyimiue

Occcidente monasiicam ritam esse j)rofessos.

4").

secundum refjulam
(iandensi rircnfium.
Nec
itiiiiFii

Bencdicti

monasterio
.sen-

et

altera quxstio hic breriter tra-

fc.iinit

cfauila,

13.

Careas famen ne ex admissa MubUlonii

fuis.<e

primi monaehl Gandenses Benediciino Ordint accensendi sint. Responsionem

sc/liret
licet.

ntrum

iiionacJii

Gutidemc.t
lieiipf/ictiiii
liiceiifli sipt.

tlicciitiiifii

tentia concludas vice versa

omnes sacerdotes iUo

j)aucis expedire

Nam

si

Benedicfino Ordini
eos

iiiillos

l-l>

lemjme
fiiinse

monachos. Cui nonuuUorum errori forte occasionem jirxbuH satis amhitjuus (si contnnpore
fextum non kffas) modus loqnendi Tlieod. Ruinarfii

adKcrihendos Judices
ret/ulam
S. Benedicft

omnes

qui

utcumque

sequerentur, Benediciinos

mcfrt/oten
.sffiihtrrfi.

in

Pra-fafionr

ad
:

fijirra

Gregorii Turonensis,
((/7,

num.:i:j.

r^/

(4)

Mouastieus ordo,

jam tem:

pore Gregorii
fusc ct pro

erat clericatui conjunctus, ut idem fucrit monachum esse ac clerieum quod

ita

monachos S. Florberto subjectos induhium est, tnm ex tesfimonio antiqui scrij)tfjris Vitse S. Bavonis j)auio sujierius citatoid), tum e.r btdla Martini I de qiia dissermdum ei-it
fuisse Gandenses

sequeufe jiarafjrajiho.
rfjcifes

At

vero,

si

Benedicfinos
S. Benedicii,
et

suo niore erudilc probat Liiduvicus Thonmssinus et quidem, ut passim observamus, quos flregorius appeilat clerleos initio ciipitis.
:

eos

tantum qui sola regula

autm eodem

cosdcm postea monachos nuneupat. iiuinarfium sensu locutum esse (juo MabiUonium, rd ftxitide constat, tum qvod numero immediate
pecuUari
cesfe

pecuUafamdiis dist/ncfum consf/tuere, ftmnino locus tjuxstioni non est. Eienim ad temj)ora Dagoberii certe imprimis
regi velleni

exclusis aliis reguUs, se

rem al/quem Ordinem a

cefer/s reliqiosis

accommodanda su/d
agens de
(is

qua; recte notat Mtdullonius,

regidie S. Benedicfi secu-

sujifriori jirobare nititur clericos

Us

jjrojjfigfifioiw
et

feutporihus uti consverisse

locus non fuissef, si
fuisse monachfjs
:

cui quxstloni idique

VII

omnes rlericos tutie cen.tui.^set tum quod )-em/tf/t ad Thomassif/iisse clericos ait

regula
riis

in

F///; Non mirum itaque, //, sl hoee novis, qua; tum condebantur, iiionastcsil;

adnilssa

nec

difficile fuit

ut in antiqulo-

num,

(jui,

dum

ef

non jiaucos

qui

ribus, quae

jam suam liabebant regulam, insuper

fuit

genus rirendi m<jnachorum affecfarent, adeo ut satis frequenler utraque jyrofessio eoclem nomine designarefur, simul etiam slgnifiraf id non fuissc

Benediclina adoptaretur. Familiare quippe

illis

lcmporibus ut

jjlurcs

simul reguiie in uno-

quoquc rnonasterio
rius

commuta: omnihus, e.f a Concilio Mogutdino anno 813 ahusus nomine notatum fuisse quod (jui j)rofessioue mouarhi essent, clericorum morr rifam
figere sihi
iptUllllfllUiti

receptas cssent, quod GregoepiseopusTuronensis t(fstatur(10)de Atanensi apud Lemovices ca?nobio, in quo non modo

yercelleiini
ft aliix
iioiiiiiiiii)!

ItcUumarbUrari ridercntur {o). 44-. Keque profecto ad omnes sacerdotes vet ckricosoccideutalisEcclesia: extendeudum e.^f quod
de S. Euscbio

verum etiamBasilii et reliquorum abbatum, qui monastcrinlem vilam

Cassiani,
instituerunt, celcbrabantur regulai (11}... Insignc aliud istius rcgularum conjunetlonis el induhilatum cxcmplum nobis exliibet privllcgiuni
Joannis papte IV pro monasterio quodam Sancta; Maria^ ct Sanche Cohim1)!C,in quo sancliinoniales
vivchiint

VerceUensi episcopo tiarrtdur, in

sermonr

lvi inter eos

qui a Benedictinis editoribus

eccte^iiiii

noH

((

operum

S. Ambro.tii in Ajijiendicem

ad

h.vc opera (0): lllud

cleniw rryuItjrcni

rejectisunt. In quo seiUcef legitur

num.4
quos

sccundum edieta sanctorum Anet

quam

adniirabile est

quod

in tiac sancta occlesia

cs.sc

tonii,

Pachomii

Benedicti abbatis, qnod

rcdaclum
est aiitc

iuffrriinief
trrttUtiir.

1'osdcni

uionachos

instiluit

clcrieos,

priviiegiimi in formulinu

annos

alquc iisdem pcnetralilnis saccrdotaiia officia contineri quibus ct singularis castimonia conservidur
:

octingeutos in codice bibliothccii; olim Tlmancie,

ui esset in ipsis viris

(i>//'/

contemptus rcrum

ct

iiceuratiolcvilaruiii.

/(/cm

((.s-.smV .lm/jrr/s/(.s-

nunc Oolbertiuje. Aliud item insigne exemplum supiiedllat Arcdius, alio nouilnc Petruinus. Vascnsis epi.scoiuis, In suo dipioiiKile, dato anno

i\) At^t.

SS. 0. S.

li..

Sec.

!I.

p.

:m sfm.
IlHd,,

(-2)

Art. SS.,
IH.

rhap.

lom.
H. L.,

Ocl., p.

231,

num.

n.

{3)

num.

9.

11. (i.

(l>)

F. L.,
(S)

lom. XVII,
cil.,

p. 7:iO.
4, n. 3.

(4)

tom. XV!.

tom.
(5)

LXXL

M. CSr. Monliileiiiberl.

Lia Moiiies
nol., iSl.
T,

- (10)

i>.

HiM.
Fraiic,

Lih.
X,

cap.

(7) P. L..

(U)

Nuin.

i~2.

ilist.

lil).

cap. 29.

{tD^lMHo/.

O. S. B..

irOccAdait
033.

('2"

edit., 1SG3),
et

Aticieime

lam. ll.pp. 17y-K^0, -230 murelte Discipline, i)iirl.

toiii. I, pra?f., n. IS.

Ub.

111.

dccimo

DIES PRLMA NOVEMBHtS.

365
AIICTOUR
C.
l).

clecimo Theodorici regis,

filii

Ctilodovei junioris,
s.

pro monasterio Grasellensi, quod ipse in suu parochia construxitsecunduni normam venerabilis viri sancti patris Benedictiabbatis
vol sancfi Macarii seu sancti

V.

Dc

privilegio

Mailini

Colunibani,

integrum voluminis referemus (1).

diploiiia
f/llll)ll
I

quod
4(>.

R. P. pro
niensi

in

uppendice hujusce

copiiobio

Blaiuli-

lempore Florberli ab-

iiullii

Hsec quoniani a moribus nostris absunt

MahilUmiin^)
(2).

inir '^xcl
j)ro/n'ii'

(ita pevfjit

a veri similitudine

batis.

aliena plcrisque videntur, qui

Ordinum

rcligioso-

llrditDDii
rfliffiot^oniDi

rum
:

tiisHiicii

dittcrentiam cx regularum divcrsitate pro nostrorum temporum slatu fisstimant. Verum iilo

iploma

isfitd nfiifn-itnf

Aub. Mirxits
( 1 1 1,

{{)),

Anf.
( 1

lH/ilo.ii

unus esset monasticus Onlo necdutn in varias classcs divisus, illa icgularum cliversitas, quse uniformes censebantui-, nullain inducebat
iEvo, cuni

Oidmum

diversitatem

uti

nec

modo

jnm apViia Ghesqiderns (14). Brequi- J' fditiuH, j7J?//(15) ef Van Lokeren (!(>). iVsmann srriptnm ileiiuo e.r ilhidinrenitum intriplici referi codice : in rodlce
(13),
scilicet secnli

d;Cocqiieliiies '

Samtents

(10). ncusriteniius

CoitUius

2),

Maiiitii

I,

diversfe in

XI
in

nntiquisaii.ui

ea.ndem rogulam constilutiones,quas vari.eunius

ejusdemOrdmisCongregationessibipraesciibunt.
umtati Orciims haud officiunt
1 i,mi
)-r 110)1

cujus nobis copiam fecit ven vir

(17). in codict: nandttvcnsi scctdi

codicr nfriiH

Fr.

Van de Putte

XI

(3).
ciini

47. Rerfe ijnidem

istis

sed non ndeo qiia rafione

limxellensi IfiXil-lliyom) et j,r.-cterea in nonnullis recentitjribus Gandutri in arrhivo pnblico et in archivo ecclesix cathedralis

XJV(\H)t't

xathsibi
Mi!lZr.ii...

concordent qua^ (mulio mite quidem) scripsit

^>^

EJusdem temre.m, secundim horum

niiim scmfi

antit.ni.^i'-

ad Acta SS. 0. S. B., ^^^"ff"l sec. I (4) Antequain Galliam nnssam laciamus, nonnulla de ORbixis nostri in Belgio primitiis dicenda essent. Quippe S. Amaiidus... varia pcr Belgium condidit monasteiia... Blandiniensc Gandense,... eaque ad reguiiB Benedictinae prasscriptum dirigi voluit. Nec riirsus satis capio ciir
Prcvfatione
:

XI, .lenuo hic esliihendum duximus.

Nec
iniis,

ullas varianteshctiones adjeciinus,quia nulitts

alieujus

momenti in diversis exemplarihus ojjendii.r.rteninam in fine iu voce bibliothecarii, de

disserendum
erit (20).

qua

disftuciiits

vir doctissimus adeo

desudaverit, in eadein fiac

papae dati temporibus Dagoberti rcgis ct saiicti Amandi cpiscopi. Martinus episcopus, ultimus scrvorum Dei,

49.

Exemplar

priviiegii Martini

fiic

recHahtr.

Prxfafione

(5) et prxsertim, in Prxftitione

ad secu-

lumll((j), ut demonstraret adversus Hensclienium

et

onmibus Deum diligentibus salutem. De colidiaiio sanclae inatris cathuiiciU' atcjuc apostolicae accclcsiae profectu ac mullijilicationc gaii-

Cointimn

recjulas S.

Columbani
in
iit

et S.

Benedicfi

secufo

VJ ct

secufo

VI J

scUicet alio scopo quain

unani coaluisse, // multa cmnobia, a S. Co-

dere debemus,atque
laboris

in

vinea Doinini pro mercede

operantibus
fore

lumhani discipuHs et eormn succesnoribus fundata, lienedicfino Ordini vindica.-et, netjiie iiffa fere affercns argumenta nisi quod iflorum ccenobiorum monachi secundum regulas S. Columbani
dicti
tavite
et

Unde notum
aecclesiac
ris,

filiis,

ferre debemus. volumus sanctae univcrsalis tam prfesentibus quam ct tutu-

auxilinm

qualitcr

sanctao dilcctionis

nostrac

filius

vitam suam ordlnasse letjuntur (7).

iflamsententiamj

BeneCeterum et
S.

Amandus, cuin consensu et petitione karissimi filii iiostri divae memoriae Dagobcrti Francdrum
regis, sive
ritatis
filii

quam

tain acritcr in

Pne-

cjus Sigelxuti, privilegium aucto-

futionibus
cia.^se et

ad Acta Sanctorum

defenderat, retra-

nostrae expetierit de

quodam coenobio

miiigasse censeri potest uhi tn Pr,T;fatione

quod

ipse deliininatis gcntilium spurcitiis fimdc-

itd

tomum lAnnafium dlsjjutaiionem suam, e.r tjua modo nonnuffa excerjfsinws, ita conefudU (8)

hactenus dixi, inonastici Ordinis pcr illa lempora unitatem probaiit. cui legnlaium diversitas nullo modo prjescribebat. Quam ob reni in
QuiT:;

tenus exstruxis.s'.' dinoscitur, cui noinen Bhmdinium indidit, quodque etiani ab ipso conseeralum est in honore beatissimi apostolorum prin-

gentium Pauii, situm intcr decursum duorum fluminum Scaldis et Legiae.

cipis Petri doctorisque

secernendis sanctis aut

dis monasteriis
siiljjecta iuerc,

illusti-ibus viris c|ui sancti

Privilegium ((uideiu suncfae auctoritatis nostrae V

nostris

Benedicti regulam secuti sunt. aut in dislingiienquie

fufurisque

lemporibus memorato
dc
villis

loco

eidem reguUe ab origine

hiduigcmus. Ordinamus atc|uc fiimamus de sfabilitate ipsius

loci,

scrupulosior aul morosior ininimc

et fucultatibus,

de

fuero,

certus utrorumquc nolitiam ad nostram

aecclesiis et accciesiarum decimis, sive familia,

et

|)erlinere

historiam
:

tmii

quia nnus,

ut dixi,

dc quibiisciimciuc

stipciidiis specialitcr inibi

oinnium Ordo erat

tuissent

tum

quia, etsi divcrsi funi

illis

Dco servicnfium,

vX aecclcsiae ornaiiienft)rum ct
,

Ordinis,

omnibus
translatis,

Ordlnem nostruui

monasteriis ad ad eosdem pertinet

luminariorum ac matriculariorum hospitum atiiue pauperum, juxta petltioncm karorum nostrorum praecclleiitissimorum reguui Dagoljcrti

lioiiosquilnis provenil hcredifas.

atquc
ritate

filii

eius Sigul)crti, nostra apostolica aucto-

stabillnms, corroborainus et

inconvulsa

statuimus. Dcccrnimus itaque ut liceaf reguiari

abbati Fiorberto, ud presens inibi subrogato

constitufo a
fillo

vd

nostro

Amando,

taia ipsi

quam

(im.ul
liis

mtm.;>4
ibjii.,
II.

extr. ^r2)Ibi<I., n. 19.

I'.l-^!2.

(.3)Pluiade
Tinnebroeck.
Ntini.
(i.').

de S. Aniiindo. nunini.
p.
(

31),

31

{Act.

SS., toni.

Felir..

videsis

el in

Ej-amine

liixtorico fl ra.io-

S-2"2).

(12) v1hm/.
Itomau
,

eccle^.

Franc,
p. '215,

toni. III, p.

360.-20j Ed.

iiiro
i'-

etc, consciipln a V.
et
[).

De Huck
[4j

el Anl.

13) liitllar.

tom.

1.

(14) Att. SS. JieUjU,

tom.
I,

'.)3-'J4

15<)-1G1.

Nuiii. 70.

(5)

toiii. II.

IV, p.

-20!t.

(l-")l

Diploniiiln, etc.

p.

lO)
;i

Nuni.l)-23.

II

(7) Argumenta

Miibillonii refutHlai vitiesis

p.S!)).-

\liji ('liortr^aet

dociiineittsdf l'aOlitii/ede Sainl-

J.

filiesquiere in
SS.,

OUf.
19)

tom.

Oct

0/iei:

Diplo.ii.
iUiiifty

Comnientario de S. Aurea, nuni. '20-43 (S) Num. a(i. p. 47K sqq.i. (Ed. Foppens). lom. I. p. 333.

rierie,

toiii. I.

p.C). (ITjCfr. supra nuinin.s. ii._{i.sn;t|-,

supra num. VI
nuni.
''3.

(l'J)

Cfr.

supra num.

14.

(-20)

Cfr. iiifni

.10)

Flandr

tom.

I.

p. -261.

(lI)Comment.i)r!ev.
111

: ;

366
AUCTORE
C. D. P.

DE

S.

FLORBERTO ABBATE.
ejus curae commissum sit ut codices in bibliothcca inspiciantur, non autcm auferantur Graccis enim ^ix visio inspectiove est, et xpaTto; sivo
:

in

reiiquum fuluris abbatibus,

in universis utili-

tatibus loci divino solalio ita oninia disponere et

t''eatrapus;

ordinare absque ullius contradictione vel refragutione, ut libere invigilent

mandatis Doinini

a-zpiTiloz inimobilis.

sccunduni reguiani sancti Benedicti. Si quis vero, (luod non obtanius, tcmerario ausu contra hujus nostri privilegii apostolici publica scripta agore
presumpserit,

55. Quinto, privilegium

Blandiniense
verba,

commen-

^-

titium

ostendunt
S.

haec

secundum

Prinu
incolse

regulam

reum

se divino judicio existere

Blandinicnse clericos ab
habuit, ut ad

Benedicti. Monastorium enim initio, non monachos

Ghristi dcxxxi

nionasterii

lUandinienia

de perpetrata Iniquitate cognoscat, ac a sacratissimo corpore el smiguine Domini redemptoris

nostri Jesu Christi alienus fiat atque perinde in

annum

jam proba-

non

vimus.

fiienint

aetemo exaniine distnctae ultioni subjaceat.Gunctis autcm eidem loco jus servantibus et de suis bonis locum difiuitibus sit pax Domini nostri Jesu Chrisli, quatinns et hic fructum bonao actionis recipiant et apud districtum judlcem praemia
aeternae pacis inveniant. Scriptum per

idem privilegium Blandiniense spurium arguit Iiaec clausula Si quis vero... Haic enim clausula posterior est ievo Hincmari, apud
56. Sexto,
:

monaehi
<

Ctnitsula

pririleqli
illis

quem
bl.

ista legitur

(Opusc.

46)...

Textum Hinc-

(''mporibunin

mari, a Coinfio ritutum,prxt.crmiftimus.

usu non

erat.

Septimo,

in

eodeni privilogio Blandinicnsi

manum

f. Noiiieii

non

placet,

quod c(tnobium Blandinium a beato

Blandlnii

Stephani
sanctae

notarii

et

regionarii

et

sacriscrinii

Amando

Romanac aecclesiae, in niense januario, indictionc Datum xim kalendas februarii per
ii.

sic appellatum traditur. Nam Philippus Elecmosynarius hoc nomen antiquius facit in

non

est

inditum
nioiKtKteriti
ti

Vita sancti

Amandi

et

a blanditiis
:

ita

deducit

abrasa hic
piffetur

manum
50.
<juo(l

Aniandi

episcopi * bibliothecarii sanctae

S.

sedis apostolicae.

ex ipsorum genlilium sentcntia Gonstruitur altera cultibus divinis ecclesia, in loco

Ainnndo;

particiila et.

Adver.ms hvjus pyhnlegii

traditur, sinceritatem
(1), cni
et

et

alterius simUiSj

Adversus
aiithetitiaw

ab eudem pontifice pro monastario Elnonensi

dutum
!

primus

insurrexit
et

quem Blandinium vocare consueverat voluptatum scctatrix prisca gentilitas. 60 quod blanditiis lenis et amoenitate
praecipuus videretur.
58.

Carolus Coinfius
alii

iirgumenta
Cuintii
:

BreqHiguij {i)

multi

suffragati sunl, illudque inter spuria reJecH

Jaff^
(3).

Octavo, privilegium Elnonense spurium

8.

Eliionense

Fft.

Bas autem

prxvalidas,

iit

ipsi

arguit consensus Dagoberti regis

vidctur, affert Cointius rationcs, quibus iUa privilegia spuria

1.

calculo rex Dagobertus obiit

enim antequam monaste:

nosti'o

monasteriuiii

poHi nbitttm

et

commentitia esse comprolwntur.

Dagoherti

teinpora

utroque diploniate Amandus pricum vilegium a Martino Papa postulat cum con-

51. Prlmo, in

rium Elnonense construeretur. 59. IfsBC argumenia refellerenisus

Smetius
(4).

Dagobeiii
constructiim

est

Cornelius

est.

Martini pautificatii noii

tunrnitliiiit

petitione Dagoberti regis unde utrumque privilegium et subdilitium esse et posterius anno Christi nongentesimo octavo, quo suuin Chronicon Adalberoni episcopo
et
:

sensu

colligiraus

Cujus prxcipuas respoimones^iacito nomine aucforis, protulit et magis expficavit M. J. De Bast (5), refufationem adjiciens alius contra anthentiam privilegii rationis rjuain recens ohjecerat Car.
clesiis

Objectio
pelita e

mentione

decimantm,
inanifeste
irvila
esf.

Lud, Diericx

Trevirensi dicavit Regino, qui turpi hallucinatione principatum Dagoberti regis

solvendi

usum

contendens decimas ecnonnisi diu jjost exorfum

(G),

eum

Martini

fuisse,

papte pontificatu primus conjunxit.

2.

juris mentio

Sigibertn
^

52.

nuinijiiain

Sigiborti i-egis. Sigibertus

Secundo, in utroque diplomate mentio fit regnabat in Austrasia.

quum. tamen in allato pririlegio hujusmodi fiat. Quai ratio quam absona sit, facile demonstravit De Bast ostendens de decimis illis,

qum

scilicef ecclesiis solvenda: essent,

ilominatiis
esl Nei(i<lriie;

sermojiem esse
(7),

se negotiis inimiscuit coenobiorum Blanriiniensis et Elnonensis, quie sita erant in di(ccesi Tornacensi, pertinevei, qui Neustrise

Rex autem Austrasije nusquam

in capifularioClotarii I circa

annum 500 edito

(8),

Turonensi anni 567 Mafisconensi anni 5S5 (9).

in Concilio

in Concilio

bantque ad Neustrasiam sivc ad rcgnum Clodosimul ac BurgundiEe doraina53. Tertio,

batur.
3.

Indictio
ciuii

utrumque diploma consignatur

in-

60. Neque ettam adeo urgent argumenta CointH. Etenim, quod ad primum attinet, facilem responsionem pnebent ipsa privilegii verba, ubi illud expefitum didfur cum consensu divas meinoria?

liesjmnsiontB

ad
1.

Cointii

arr/iimenta

Dagohertiis

tcimda

dictione secunda, qute

cum

Martini pontificatu

potu itpetiisse
privilegiiiiii

Martinl
poutificcUn
iion cuiiwnit;

Dagoherti, quse sane indicant tunc

non convenil. Martinus eiiim iniit pra^sulatum anno Christi sexcentosimo undequinquagesimo,
indictiono septima, missusque est in oxilium hoc amio Christi sexcentesimo quinquagcsimo lertio,

quum

prioile-

yium scriptum

Dagohertum jam nou fuisse in viris. Fieri itaque potuU ut Dagobertuspaulo ante mortem suam a pontifice qmvilegium istud in graest,

aiUe
ponlificatiim

Marlini.

tiam S.

Amandi expetierit

quss pefilio,

mox

illius

indictione undeciraa.
legitur

Quod
xiv. xiv.

privilogium Blan-

obitu interveniente, tunc effectum

diniense

datum

kalendas FeFebruarii,
id

non fuerit sortita, donec,Amando ipsoapud sanctamsedem retn urgente, forte occasione itineris sui liomani, illud se-

bruarii, Elnonense vero

vilio

librariorum danius, arbitramurque mentem authoris fuisse ut utrumque moiise Januario,

XIV. 4
Aiiiiiiiilus

cundum
61.

petitionem plurifms ante annis ohlatam

ratio

impefraverif.

54. Quarto, nec

kalendas Febriiarii datum crederetur. Amandum Bibliothecarium

Etsicetiam

redditur mentionis Sigi-

et2. Sigihtrius.ejtisfilit"
et

bibliolliicd-

herti in ea petitione facfx,

quem

rias sanctx
sedis fuissc

nusqnam
legitur.ner
alias

Sedis ApostolicEe fuisse (ut fegifur in privUeqio Elnonensi), noc Theatrapum eundcm esse cum Bibliolhocario alibi legimus. Quamvis non desint (lui suspiccntur Bibliothecarium hi
privilegio Blandinionsi

triennem consorfcm regni fccerat

nondum Dagobertus, eum

scilicet

regni

Austrasix pra;ficiens
fiehat in

(10),

unde deinceps,

sicut

sociiis, in illo

Tlieatrapum
111,

dici

quod

Imperio Bomano secidis IV et V, ejtis nomen suo adjunxerif in rpisfolis et actis puhlicis. 62. Tertium vero Cointii argumentum tunc plep.

peiitionf

citm pdtrf
nonitHari.
3.

Errorr

(i) Aniial. eccles.

(153).

p.

lielgii,

(3) liegest. liom. 1'oitt., p. 940. (4) Act SS tom. IV. p. (5) Pre.mier supphUncnt au HecneU d'atUiquith romaines el gauloiscs (Gand. tS09),

78).

Frnncorum, tum.
1,

p.

362 (ad an.

1[.

(1814-1815),

509.

(7)

Capitnl. Reg.

Franc, tom.
I

CJ)

Diptomata. etc, tom.

p.

lxx (Ed.

m. ;

Prolog!

(Paris
(8)

1780). p. 8;

Monum. Germ., lom.

Leg.. p. 3.

p. 384.

Sirmond.. Conc. Gal!.. tom. I. pp. 343, 344. (9) Ibid., (10) Henschen.. Exegcsis prxUinin. //(ad toni. III

p. 41

sqq.

Martii)

diatribain

Dagobertlnam

innorans,
IG'2.

num.

10;

(6)

La

topographie de Vancienne

Oaml (Gand.

ville

de

Hichter. w4Mfl^'H derMerovinger,p.

1S08J. p. 19.

Mfmoires surla

rille

de

Gand

nam

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

rirrn

nam

vi?n haheret, si
fiotas
e.c

hujusmodi erro/es qiioaU

nti~

noiax

lemporu m
fregiif>'le>'

oscitantia lihrariorum vel etiam notarioritm, etiam in docume.ntis marime rerfis.

iton

merorum

abmius
>;

us (3)

depreheii-

sxpius occurrereni.

Uunim tomminationum
et

temporis moribus satis ostetulU MabiUo. et rursus valde crefiibile est inter solemnes

itioribtis

alienn nnn
e.-l.

formulas

ct

lumc

duiitur

iii

diplomatitm
ajlOf/rapliis
4.

Qaod spectat ad quartum nrgumentum, ud~ miendiim iinpnmis est nomen tlieatrapi, cujus
G3.

rnprmlegio nostro
furin-suram,

nu^

et

yfus
6G.

apud Ilinrmarum
plura
fanta^

leuitur

sl

antiq^iitatis

tam liidicram efjfmologiam propo!iuit Colnfius,

phis
ef in editis,

fiipfomata superessent.

feqi

Qua
pox

fjuidem in recmtiorihus nostri diplomatis apogra-

Admodum

levia

latioiif

thealrapi

quiorihus
limus.

sec.

huc inrpse' rit:quod

nonieii

XI et XIV,

sed nequaquam in codicihus anti-

nnde

illud .supra pi-ofu~

nrgumenta sepfimum etorfarum. Qulsenim aucfonfuteiyippiffurrengii, rpii fM.st medium

sunt qua: restant Cointii

7. el

S.

Levia

rsl aiirtorifaH

A //

seculum

Philippi
Hariiengii
et

Sed

,fam S.

recentiori

horum rodicum cum BruxeUensijamhaud xgre apparet qua

et

ex collatione

Amandi

quam

consrrip.sit, fefiidam illam

Aiiiundi
blbliolherarii

alias voii
oreiirrit, in

ratione factum sit ut diplomati irrepserif hujusinodi niendum. Etentm in codice sec. vox bibliothecarii Ha scripfa est ut prior hujus vocis

nominis Blonflinii et,,mof.,ium admisenf rel potius nun irrisrrUY Quum pr^esertim,tesfe
sterdis
et

excogitfivit,

rnlculorum
Coinfii.

XI

Haudemunflo .mptore. coxvo, locns iUe rerum ad vitam necessariarum

mops
non

maxime

tanla
paiicitatt

pars (biblio) nlfimam paginm

(fol.

43

rJ

Uneam

esset (4), nec certe incofa^ a latino

sermone

doruinfiifo-

ferminet, aliera vero prostet crordio paf/in^ .seqiientis (fol. 44 r") ; sed rursu>i hujus posterioris

riim miraiiliim 1'on

enf.

pnrtis ex scrtptione

inodo quatiior

primx manus apparenf sofuinprimx HftenB (lliec) et harnm flua:

uUimmiec)
iis

sunt (quod in HHus xtacodicihns frequentissime occurrit) ut seorsim,

ita conjunctai

ffirile etiam nou detur ialnn errorem a nofario Uomano admitti potuisse, quin indc pririlegii sinceritas .msperta

nomina ncorum .suorum deducereut. Ceterum, etsi fib Amando Biandinii nomen eidem loco inditum facile concedatur, non est cur

inspecfa illa posterior

pars non minus

faeile legi

possit thet

quam

tliec.

Qux

calculos Cointii circa tempus couditi monasferii Elnonensis refutare haud mofe.stum foref, .v/ id hoc foco operx prefium videretur.
07.
1,

Ac denique

fiaf.

rero sequehaturlitfrra
esf

(vel lifferx), diligenter

abrasa

ah aliquo correrii,

ctore et ejus loco substituta syllaha

ifa ut littera r, anfiquioris

Non apparet Uaqiie cur privilegium Martini quo glorifihantur Blandinienses, apocri,pI,um

Ititquf

"pucrijplinm

sed rursus

formx, conjuncfa cum

littera

immediate secpwnfi, referat formam Htterx

p, ac proinde hsc syllaha fadle legatur pi. Prxterea a correctorc supra litteram c immediate

velgrarifer snspecfum pronnnfiemus nerpietempe- iion videfur pronnntianrare mihi possum quin arbUrer viros graves, ut Brcfpiigny et Jfiff,\ nimis feviter nec re.sntisexa- ditm Martini

minata argumcntis Cointiiconcessisse. Certo tamen

aufhcntirum, defiriente testimonio codice seculi antifpiiori, Uiud pronuutiare non ausim.

pririliyiiim.

pra:cedentem, adjecta
signifcari
solet a,

esf

nofa

tihhreviafioa
:

ar

vel

ra

et

sic tota

qua vox
ex

XI

apparet
ipso
licef,

hac fere fonna

nosfro,

xheq-lt,. Ifaque
certius

codicc

quod jam
sec.

conjicerr

VI.

De

die obituali S. Flor-

diploma exscrihens

lihrarius cui debemus

rodirrm Gandavensem
l)ii)liothecarii,

XIV, duaspartes vocis

berti et loco sepultur^e ejus.

quamvis apud ipsum efidem linea

ef,

Dnpfircm
Iilc

Iiaur

qua^sfionein simitf

tractandam

posteriorem non satis intelfigens, iiac ratione descripsU biblio thetpi, rursus posHo supra litteram t, in media posteriori
voce, signo

rtjnfinerenfur, sejunx/t

nm,"!Zrus jndieiocircaidem inonumentum ejnsfjue auflien- anno ts.^s , tiam proferendo. Esf autem iffiid fapis marmoreiis Florhprli

.susripimus quia ufriusqiie solutio pendet a

Ac

quo indicatur supplenda a, ar cel va.. denique scriba qui e.vararit codicem Bruxellenbiblio,e^ nullo

quem liacfmiani sub

ecclesia

rapite Florberti in ipsorum

^''/"'/cro

inventum aiunt, ubi

primum anno 1258

''*'""''"''''

sem,jam prattermisitpriorempartem

apertum

signo abbreciandi adliibifo, sed fotidem Ufteris, posteriorem scrip.^iU har forma theatrapj. Iste aufem error ad posteriora pleratpie tipogi-apha transf; iit,

pus

in

e.st .sancti ahhatis sefndcrum ejusque cordecentiorein locum transfafum ; fervente

iZZniania

tunc a duohus saUem seculis inter monachos Bavoniarws et Blandinienses acri confroversia
circa corpus beafi Fluiberti,
(fuiescere contendrf>ant.

et

inde in omnihus editis prostat.

Ex dictis

vero

quad

ufriqiie
et

apud

se

fifptef ef in

diplomate nostro fegendum

esse, siciit in

Cfmtrorersiam

fapidis

Efnonensi, per nianuni Aniandi cpiscopi et bibliothecarii, et

in

inventioncm his vcrbis referunt Annales Sancti

vonis Gandensis

vocem Theatrapi, qusejam nusquain documenfis medii xvi occurrU, delendam es.se ex

Ba~ ad an. 2258: Anno 1258 Theo-

media; et infiinae latinitatis {{), in quod ex eodem diplomate assumpta esi. Quod autem (hor enim erat raput argumenfi Cointii) nnmen
(Jlo-ssario

viiuni

dericus abbas predictus, condolens vencrabiloin Florbertuni, prinmni ipsius Gandensis

cenobii abbatem, pedibus transeuntium irreverenter ibidcm conculcari, consultis fratribus, (jua-

Amandi hifjfiothecaril in (diis documentis prHer laudafa duo diplomata, non legitur, in tanta illius mvi ponfificitn-um dipiomafum paucUate, profecto
adeo mirandum notiesf.
'

dani dif.
tribus

nijilulinis dictis, ipsisque

abbate

ct fra-

albis

indutis

stolisque dccoratis,

cum

revcrentia, ut decuit, ojusderii Florberti sepul-

Cleriros

'otiarhis i

canobio
^'1'ifiiiiieiiMi

autem monaciiis prxcessisse in ccenohio Blandiniensi nec proharU Coiufiusadannmn 031 (nutn. .'i), sed conjectando, neque uffo nixus
04.

Clericos

crum, sublato sarcolago cum ipsius epytaphio insculpto, aperiri fecit. Ibiquo corpus ejusdem
Florborti

cum

aibo lapide niarinorco

ejiis

capiti

supposito hiisque verbis insculptis invenerunt

race.sslf<i<e.

anf/qito tesfimonio, probabifius reusuU, nec ulUus

tllCREQUIESCITFLOIiBlUiTrSAltBASGASDKN.
SIS CENOBII. OBIIT OCTAVO YDVS OCTOBHIS. Hujus autem sepulture locus olim erat ante majus altare siincti Pctri a sancto Amando con-

falso
iipponifiir.
Claiiniilii
'''lileiiii (ib

documenti auctoritate ron/irmari potest {"2). 65. Venio Jam ad sextum argumentum, quod desumehatur ex comminatione in finc privilegii
leferis

stibjuncta

quamque,

nt

arhUralur Cointius, ab

illius

ilincmai-i quodam opusculomuruatus sit falsarius.

Veniii}

secratum. Qui locus nunc est juxta chorum versus conventum sub arcu lapideo, ubi nunc aqua benedicta a
fidclibus

tfmpori-i

hnjusmodi comminationem non ahhnrrere

transeuntibus

.suscipitur.

1)

(it)

De

Ed. Henschel, tom. VI, p. 575. -f diplomatica, Hb. II, cap.

(-2)

Cfr.

S.

f4) Cfr.

supra IV. supra

auin.

i>7.

Lcvjito

:m
AHCIORK
C.
I).

DE
autem

y.

FLORBERTO ABBATE.
de preAuthenficuin euindeni emi seu rercra seculo
nullo, ijuem norcriin, ilocfo ciro reclainaiifc.

I.cviito

ipsius Florberti corpore

VU

S.

diclo sepulture sue loco, aqujiquo ubluto, ossa

ipsius in arca

sculptum, noii inerudite probaoit J. J. Raepsaet (4),

profecto nobis

plumbea decenter et honorifico incluserunt, et In muro antc capellam sancti marmoreo, licnedicfi cum supradicto lapide veneraljiliter collocavcrunt, prout adhuc patet,

reclainanduin ridetur.
est

Nec Imprimis

enim spernenduin non

Sancfl BaroiU!<
ipse uhl
ct

testiinonium AnnaJiuin
Thielrodeiisis, qui vel

Joannh

Hugone doinno Hurane de

Pctri in Blandinio,

Hoestborch, priore

saricti

apiTfum

esf

scpulcnim^ quod ex antiqua

cum

tribus
(i).

monachis

suis

traditione Florberti dicehatur, interfuit

tesfibus ocnlatis

vd

cerfe

Iratribus ibidpm tunc prcscntc

qiiiiin
fil).

qux

in

ea

contiffcrint

accepit.

Kx

iis

Annalibus inanifeste desumpta

de Thielrode
{^), sic

est
:

Lapidein aufein iUinsmodi capifi cctdaveris alicu-

hiecniionfm
ctidintrnlatur

relafio

Joamm

concepta
in

Dicunt

viri rcligiosi

monachi Sancti Petri

montc

jus ignotiper fraudem suppositum fuisse, ut postea, uhi fnrfe aperirelur monumenfuin, illud Florberti
licef. Aecedunt et notx intrinsecx. Inter quas jure compittari possunf tum ipsa lajjidis pariifas et inscripfioniff

Joanneit

di-

Tliielrode.

Blandinio quod Florbertum, prinmni pastoreni Gandensis ccnobii a sancto Ainando constitutum,

corpus esse pufaretur, rir coinminisci

habcnt secuni

in

icretro canonizatum, et cele-

brant de eo sicut dccet de coniessore. Viri religiosi monachi Sancti Bavonis Gandensis dicunt
et affirmant tali intcrsigno

siiuplic/fas,

tum forma fifterarum,

quss

ad

illud

quod sequetur, quud

genus scripfionis pertinent qmd nnxtum vocant, quodque in codidbus maim scriptis post seculum

Florbcrtum prinmm paslorem Gandcnsis cenobii habent fossatum, et celebrant officium pro Florbcrto sicuti
circa
fit

nonnm jam non

probahile
est,

occurrit (5).

Nequaquam

quippe

si

Theodoricus abhas post medium

pro fidelibus dcfunctis. Gontigit

annos incarnalionis Domini niillo ducentos quinquaginta et oeto, quod abbas Theodricus
Sancti Bavonis, vir religiosus bcnc litteratus et

sendum XIII Jiujusmod/ monumcntum ronfinxissef (qund, uf mox videb/mus, coufcndehanf BlaniUnienses),
sfijlo

iilud eiim

fuisse effi'rturum,et

non magnificentior/ opere et E i^el ijjsum ael nliquem ex

et

honestus,

conipatiens

quod

Florbertus

scpe

monachis ejus adeo antiquitatis scientia

valuisse ut

per/tia

dicfus jacens sub pedibus oninium transeuntium

eam famfelici successu

referre pofuerit.

ante locum ubi solct aqua bencdicta rocipi (qui

locus primitus fuit antc
Pelri),

magnum

altarc sancti

fecit aperiri sepnlcrum etsub capite eius invenitalbum lapidem iiKuinoreum halions inseulptum liaic verbu Hic UEQlilESCIT FLOliBEBTUS ABBAS GaNDENSIS GENOBII OBIIT viii*' YDUS ocTOBRis. Qui lupis [ost] positus in

matutinis dictis

Fiorberti

Denique confirmationis locopro Baronianis afferre cersus a S. Lirino ad Florbertnm missos paulo anfr marfijrium .'<uum, ubi sciUcet monasteriuin quod incolebat Florbertus his (6) Ganda nunlicet

cupatur,

quo nomine indubiuin monasferium Bavonianum, non

est

designari

Blandiniense.

Inde igitur
hUiusetiam
71. Ilis

colligendum videtur in
in eo obiisse atque

Bavoniano
esse.
hedaiiiiiiil

muro ubi ossa

subtus sunt condita. Presentes fuerunt conventus Sancti Bavonis et

Florberti

monasferio resedisse Florbertum, ac proin proha-

scpulfum

Ilugo de Hoestborch, prior tmic Sancti Potri in

opponunt

Blandinienses narrutiones

monte Blandinio, cum

suis socils tribus

et

qui

Hugo

suas,

cum

.suis

habuit in
persionis.
f.c

habitafionem monasterio Sancii Bavonis causa dissociis

tunc morain

iiidifiis

70.

intcinseciK

aititos iiifer

Euin lapidein, ante hos guiiiquai/infa fere BuvoniaiU monasferii rudera i'Hrsus
et

mtthentifUH
videtui:

repertuvi

usque ad nostra teinpora servatum,

secundum anfiquitatem codicum eas referentium ita ordinandx videntur. Priino loco occurrit Chronicon anno 1063 terminatmn eique annexa epistola seu proclamatio inonachorum Blandiniensiuin. In Chronico hxc sola inentio occurrit ad rem nosfram spectans : 1049. Hoe anno facta est elevatio S. Florberti (7).

qux

serie chronologica

Blandiniensrii.

hodieqne in museo XJniversitatis Gandacensis repo.-iifutn,

Epistola vero,
cfis

hic accurate delineafum (3) {eijentium

ocuUh

quam hic ex cod/ce sec. XI {S).,negleadmodum paucis ef mdlius momenti lectionibus

Gandavensi
{

mhjicimus.

variantihus qtix notari possunt in

sec.

XI V{^)et BrureUen.u mBSl-lSoiO

i'erbis

\(i),exscri-

bimus, his
72.

concepta

e.st

Omnibns sanctae

niatris aecclesiae fihis

Florliertuiii

sancta Blandiniensis aecclesia in

Gandavo

olim

iipnd

"

a bcato

Amando

praesuie constructa principique

ijniesctn
roiitriideiife".

apostolorum tytulata, salutem. Habemus, karissimi, in archivis, in privilegiis auctoritate majo-

rum

roboratis,

beatum

Amandum

Blandiniuni

EIRT
lD-0Ti

coenobium iii Gandavo olim fundasse, monachorum catervam eo aggregasse eisque abbatem
sagacis ingeniiFlorbertum prsefecisse.Quod nobis fratrcs dc coenobio sanctiBavonis invidentes, suo
id arrogant loco, asscrentes nil
nisi

vocitarlGandavum

locum suum. Quod quam sit mendosum ex similibus collegite, onnie suburbium seu territorium eodem appcllari nomine quo urbs cui subjacet quamvis nullis in scriptis inveniatur, coenobium Saiicti Bavonis speciali vocabulo Gandavuin vocitari. Faciunt his quae diximus iideni tain
:

privilegia noslra

quam
I.

vita sancti

Amandi a
(Toussaint et
5-t'j 3*1*1I.

U) Mon. Oenn., Scr.

Cliron. Flnmtr., tom.
(:j) 1.

toiu.

11,

p.

191:
[-i)

p. 4-iO.

Ue Smet. Corp. Chronic, c:ip. x.

Gandii' edita an. 183S. tom.

p.

365.

(0)

Lokeren. llisloire dr Vahhnye de Soiiit-Baron, \>\. IV. Liipis el lilterio quadiuplo majora siml quani liae efligie exhUientur. (4) Mensager des sciences tt dts arts, tom. VI (an. 18ii9-l83U). p. 1. Imle Intf r opera Raepsacl
.\. V;iii

Ex

Tassini Xourtait traite de di/doinatiqiie, loni. III. pNalalis de WaiUy, ^lnnents de Pali-wirapliie, lom.

'^P-

(6)

Veis. 17 et 44tinfia Docuiii.

y.

nuiu.

^SjCIV.supra num.
supra num.
li.

1111.
t'J)

(7)

Vi.I.

supm
13.

l"i.

Cfr.supra num.

(lU) Ctr.

Milone

DIES l'HLMA XOVE.MBniS.

i

MilnnL- ejusdfiii saiictiKsimi patris tiionacIi(i sup-

difficikm

et

qua in hunc uiotliim eontinotur: Nani construxil nionasterium quod dlcitur Blandiniuni. in castro Gandavo situni,
plfUi; in
et caetera.
suiicti

inlrlcatnm, seu, ut
red.lit.

ommno

mdins diram,.s
nlimul
':.

riolentmn

Hed

q,u-e,rt forlr

qno sensu tandem rnsas

qua.'.l,on,

D. S.

isti inlflliyeml, sint

Cui

Quod (juidam nionachus de coenobio Bavonis apud sanctum Amanduui olim

:

ut satisfiat,

quum

pr.xsertim e.ri,juum

ita permutans Nam construxit mona.sterium in casfro Gandavo super Scald et Legiam. Quod ila abrasum et permutatum farile adlmc a-nitum

conver.satus legcns at^rasit,

undrrimi iuter ea .fua; de Floi-berto huhemu.t aidiquissimum sit, ,io hs rc fore duximus si aliquu,dum in eodem i,de,-pre.
ffi,ido fur,-itn,i.\i.

dlnd monumentum

secidi

immorati.
Citruieui^tud

eadem vita sancti Amandi. Quod vcro abbatem Fiorbertum indice cuni tytulo
est in

so

adoertendum dilitfeidcr, car~ nnn a Blaudiiiieim, sed a Baronhum nionurho e.>ise ronrinuafum. Id ex condusione dliits, sirt
nini
tn codice .';ec.XIkyitur,satis pe,-spicue manifesfa,-i

I,npri.,nis if/itar

" Baioiiiiino

muiiavho
riiinfioailiim
riiirlitr
;

assei'unt

habere, ea facilitato conlcmipnitur qua asscritur. quia nos qui haec loquimur ejusdem
fytuli scri-

arhdror. Kteuim,si quid asseipior, in ea roncfimonc

postufaf aitrtor id ipws alii pat,-ouis suis frilmi t-ellent honores, eosdem ne deneyari velhnt Florborto. Wilfrido, Eilfrido ef Einardo ahhatihus,

ptorem semetipsum prodonteni agnovimus. quihusque sepulcri violatoribus quiedam sunt o.ssa de alrio in monasterium furtim translata non igrnoravimus. semetipsos accusantibus duabus
sancti qui interfuore personis. Translationem proinde Florberti prinii Blandinionsi.s coenobii

abbatis apud nos factam corroborarat auctoritas una cum sigiilis antistitum Noviomat>:ensium,con-

nostros rocat. .lam rx his iptutuor, Floret Eimirdus utriusque monasterii. Blitndiniensis et Baroniani, alfer secnlo VU, alfer ante inedium seculuin XI, reijimen tenue,-unt ; af

qiios ipse

bortus qiiidem

tam greeis quam latinis quod majus est, cujusdam mulieris contractao ad lipsana ejusdem patris curatin. Haec loquimur. non ut falsa loqnendo praefatos fratres, et utinam in Christo fratres,
lapis
htteris mscriptus et,

nrmaverat etiam

duo infermedii soli prxfnerunt Baroniano, IVUfridus niinirum anno (J73 ad UiH (0), Edfridus vero seu Eyiifridus anno 7.~)-I ad li>-2 (7). Quum ef
hos
iijitur

ahhafes aurfor nostros appellet, Bavo-

nianum
e.^if.

euni

monachum

fui.f.se

dubitandum

iion

76.

Hoc

posito, recoIe,-e jnrahit sevulo

incusemus. sed ut nosmetipsos vera excusemus. Caeterum de fundatione

XI

e.cu,--

Ltiinhvrtus

dicondo

tam
nos

c.v.s-p

rel rerte

maxime

ferhuis.se inter

Baronia-

vero

ijiti iii

eo

loci nostri

taceamus,
73.

dum

plura

in

aliis

coenobiis scripta

quaepro nobis loquantur habeamus.

Deviiniiittf
nrculi

Blandinienses controversiam de corpore S. Florberli, quod ex mox ritando (S) dnrumenfo

ef
; pra.'fere.a, eodem sevulo fioruis.-^v (iandari nobilem virum, Lambertitm nominr, qui in illa

noiiiiiiatur.

patrhit

XI

trihns aufe.m codi.ribm, iwxlehanc epistolani nxcepimits, seqtmis ei prannimm

Ii/

giiod
iitscriiitum
tt

rersihtis leoninis

Titulus
in

S.

Bavnnis.

est carmen comcripfim Tytulus sancti Bavonis nobilis.^inii confessoris Candavo castro (y.storia non fabula) (1).

irffione

pro coinite Eland,'ia!, pritnus ('a.-<ti'llani Gnnilavensis diijnifate ornatus ('.)), priuripatum

gerehaf. Jhiur

aidem La,nbertu,n Blandiuiensihus inonachis iiofius qnani liavonianis fadsse, et .liniul

Qiiu sacer Ainandiis virtute beatificandus Idnla destiu.\it etcfenohium siljt struxit, 'loilectoquegregi seiviie De cupienti
<;ujus

qiiunta,
liiuili

quoad omnia qux proprio suo

nininiodo
exisferet,
es.se

mouasfe,-io

r(

possenf,

iider

utrosque

X)iiulatio

P^trem Florbertum prfpfecit iimde rerertum. adhuc tumulum Gand rnonstrat corpore onustuni.
locatus.

Antiocheni a

docemur ex Vda S. Macarii monavho Batmniano Jussu Siyci

po.^tf

His breviter scriptis, Lantbertus pastoiheiilis Vester (2). ut optamus, vivat super jethra Qua>
petitis vestris.

abbafis se.rayiida fere

saurfi ohitu/n nnuis

eadem

persolvite nostris.

Finrberto pnpfato nostro pastori primo. Wilfrido ahhati, Eilfrido abbali. Emardo

ad diem 10 aprilis {\0).Vbi narrafur, Mararttitn post midtaspereijrinafio,iesGa,uIavu]nrenisse,at(piea Blandiniimsihus^

consrripta,(pia,n ediderunt ntaJo,es nost,-i

abhati

f3).

qunm

iynofusesset, ,rpidsu,n, a
et

Bavoip.tos

nianis autem heniynissime receptum

tviijfdiirie lion satix

apud

74. Ven. vlr F.

Van

lie

Puttr (4) in

illo titulo

aliquamdiu mo)-atuni,ad patriam

sed
rix
fuisse ne consilium exequceiur
nienses, opei-a usos

voluisse reverti,

probabiles
r.
('.

Fr.

yoiiihPiifle.

nouien Florbertl jyro Bavonis manifeste suhstdurnjiidicaf ef lersn sexfo nomen ilUus imlicuri qui epistolam ronsvripsit, Lamberti scilicet ciijus-

mouasterio eyrvssuut tnorho impedituin

:

dum

ttmc

vei-o

Blandiat
et

Lamherti CasteUani, omnt nisu

ipsos
diverteret,

dam,

ut ipse opinaiur, presbyteri. Priorem ilkim

(5)

contendisse

ut

Jam apud

conjectu,-a,n neque necessariam

neque roidra

maluisse Marariuni ad Baroniauos suos ,'eferri

codicum aurtoritateni adniiftendam censeo, quum prxsertivi cannen nostrum nullatenus epitaphium
(diquod Florborti
,-eferre videatur.

non diu

po.st in
(1
1.

eoru,n nionasferio diein rluusisse

supi-etnuin

Sed p,-xcipue
proclamatio-

77. Hiinr Lainhertuni

Castellanum Gandnvencxistimo. Cui

fui.-t:'^

nequaqua,n perspirere caleo

quo Jure ex Hsdem

et

sem

in

carinine nostro desiynari

CasleKaiiits

ver.sibus roUiiji possit epistolam seii

sciticet

paulo
(I;2).

ante
irl

tnedium
etiain

sectdum

XI

cifa

GnnrJeuMln;

hunc p,-eshyfcrum designari uhi dicitur pastor herilis. Celerum li&c htjpufhesi.s omnino ruit sl, quod duhium non
oidetiir,

nem conscripfam

esse a

Lamherfo

funvto

forte

serius (nain qttod

prima

oox versus septiini leyenda

vir
:

est

vester,

nrm atitem

qum posferior

lecfio

sensmn

Folcardus Casfellauus dirifur in documento anni UfUi IJ), non reiio pirjhat paf,em ejus tunv jani non fuisse in vids, tit constat ex siinili exemplo Lamljeifi II, qui fuit Fotcardi fiHus ( 4);,
filius ejus
( 1 1

Hr? tres voces in codice soc. XI non jiost in Gamitiro sed supra eas ifiinori charactere, eadem tamen nianu. scriphB sunt. In Gandaveusi autem
(!) rii^tro.

est

in edilione V.

d.

F.

pra^terea

oiiiiss.t esl

vl iiU(*ra notl.

prtpcedens

(t) Aiiiiatfs

ahbatia S. Pctri.
7S.

pp,:2(i et '27.

seculi
et

pliesunt.sicuthic leuitur.

po.sl

vocem

f(r.-(/ro

XIV scrieodem cha-

(u)

Cfr.

infra

nuni.

(fj)

A. Van

Lokeren,

ractere. In Kruxelieiisi iteni, sed sola

vox

liiaforia remansit.

mtoire de rabbai/i' de Saiiit-Baiun. p. 9, (7) Ibid.. |. 12. (0) Joann. ile Thielroile. Clironie. (S)Num. 1 seqq.

luabus

\ande
'ui-

ceteris ahrasis. Ilias in sua editione oinisit v. v. Fr. Pulle, In Gandaveiisi sec. XIV prieterea hic inseri-

S. Banonin, cap.
Idf/it/iir

vili.

Gfr.

Andr.

des viaisoits de Cuines,

itf

Du Che.^fne, Hintoirt </fii^aOmid el de Coueij (Paris

tom.
I
(

vox cersus.

scripla.

in cod. sec.

XI

(.iiiissa.

et in Br. in niai^rine in editione

et

m\.

fol.). p. 41.

(10) Act. SS..

Aprii..
lii)

\,.

K78.

Du

(2)

In Gand. et Brux.

Ip PuUe,

Vir.

UmU- ;

Van

(11) Act. SS.,

lom.

cit., p.

SSi, n. 35 sqq.

Cfr.

Andr.

(3)

H:ec ullima hnea in G.

Br. omissa

Chesne, op.

cit..

pp. ^i, 43.

(13) Ibid.

47

(li) Ibid., p. 45,

Novemhris Tomus

maximo

370
AUCTOIIE
C. D. S.

DE

S.

FLORBERTO ABBATE.
Blandiniensijdesignari.Exeo antem quod in eadcm

maximo apparatu im-entare

riiyit

tdlque cordi hahte-

Blamlinienses, idque non soJmn sokmnitnis

statim

proclamafione affirmant,
l)roinde

ridelicef

translationom
Blandlnionsis

exeqniis

jwsi mortem,
si,

sed etiani officio

eo

sancti

Fiorborti,

primi

annirersario, prxsertim

quod ab

tempore
et

co?nobii abbatis, corroboraral auctoritasunacuni

sigillis

prxcipux

nohiles

domus

illius

recjionis

ipsi

ANTisTiTUM NovioMAfiENsiUM,

coIl/(/itnr

Comites Flaudriai fecerunt, ecrlesiam Blandiniensem in locum sepulturis sux elegisset vel ipse vel qui
ei

dein non esse editam ante

annum

104.9,

eam~ qno anno

ut

mox

apparebit

in

suhseqnentihns eoriiin relatio-

in

Castellani dignitate successit filius

ejits

Fol~

cardus. Profecto etiam hac occasione non omiserint iidem

monachi Blandinienses,
siiinn Hla

tuui

n( yrati

animi sensuni erga fantuin

patronum

e.rhiherent,

tum

u(

monastcrium

ct-lebritate

ronde-

corarent, guam frequentissimnm poterant popidum ad soJeninia iUa funehria coiirocarc, et iider ea

primunt hiijusniodi diploma concessum est a Balduino episcopo JSovioinagcnsi. Imino, si oinnino accurata sit mentio plurali numero antistitum Noviomaponsiuni, non anie annum 1077 rel 10',n\ quo alicrnm hiijnsmodi diploma impetrarunt a Ratbodo II, Balduini successore (4).
nihns
(3),

80.

Ncc

ea prorlamationc contenil Blajidinicnses

vel

virum
potius
care.
et

nuper

(iaiidacensis

rcijionis

prinripcm

codem

fentpiore

paulo post rccurrenduin

vel

Prmterm

sibi expostulaliu-

summis laudibus extoUere, ar fortesibi pastorem qHam domiinim scn hrruin fuinse prxdi78.

duxerunt ad auctoritatem episcopalem, ut

per

nem
ohfnlrntnt
Blnndinifiises Bidtferiri,

eam reiunderetur Baroninnorum

Batbodi 11
dirccfam
conferfa, qiwe
in

auilacia.

Hanr

episfolam seu oxpostulationoin, ad Baldericmn,

carnmi
fuisae

direduvi
HinndinienHef

importuna inolestaque fuisse monachis Baronianis fadle conjicere lice( a(quc inde induciuni fuistic iiliqmm ex eis ut carmen istud seu epijramma condnnaret, qno et Bhtiidiiiienses pmujeret et sua nionasterio suo derora assercrei, illudqne in loco aliquo patente,forte

Hxc auiem

plus minus

sede

Noviomagensi successorem

episcofm

fiiisse
ei

colUgitur ex relationc .seculo

XIII
Sub

^oviomemi.

ipsa niox ntcmoranda erit{o).

forma propria seu primaiva (nam

relationem seculi XIII assumpia
codice seculi

fere integra in

esf) legitur in solo

r. r.

XI, nnde

eani cdidii

F, ]\tn de
transcri-

propc sepulcrum sancti Buvonis, quo multorum

quoddie
fiebat concursus, affigeret.

Putie

(6).

Fx

ipso codice rursus

eam hic

Quumque

in

bere non pigehif.

81.

carmine

nostro

primnm
Jiis

aliquem versum,

quo

Df

certissima sancti Florberti translatione

tjun Baioniti-

prima

ejus senteiitia complcatur, desiderari facile

rel

sou contraria tratrum Sancti Bavonis relatione,

tionim
aiidaciani,
atirfnttin
aiictorifatfs:

appareat, hunc

siuiiUbns rcrbis conceptum

facile crediderim: Nobilis hic

Bavo

requiescit

in

haoc socundmu gestae rei veritatem brevi explanamus narratione. Hunc venorabilem palroni a
sancto
in

CASTRi)

Gandavo; qui

utique

lersus non

nuujis

Amando

Blandinio coenobio praelatum,

et

Atlalheronis

contrn hexametri legcs peccat

quam

versus secun(1).

dns

et

nonus eorian qui ad nos

itiKpic

permwuni

Iiidr

grainiiiu

illud

iranstulit in

monacho Blaudiniensi qui codicem suum,

epitaphimu
S. Bavonis,

epi~
dici

eodem post hujus vitae excessum tumulatum, tam ex archyvis nostri ccenobii quam Sancti Amandi (7), ex privilegiis etiani niajorum auctoritato confirmatis, cunctis Icgentibus est

Rpmeuain

manlfein

potuit titulus seu

eidemque

stum. In quo otiam coenobio per annos cccxxxviii

requievisso probatur, donoc

tam iusoleuds
videri ul illud

snpcrhiu!, imnio et iauia: iinpietads

eodcm coenobio

non a se coiificium, sed vere apud Bavonianos expositum fuisse, his verbis historia non fubula nofandum duxcrit. Eo carminc iyitur, utiamlcm haiir dispuiaiionem concIudamus,secundiim
senteniiani-

majori elegantioriqueaedificio reparato, ab Adal-

berone

Remorum

archypraosule (8) ejus saucta

eorporis pignera transferrentur ot in secrotiori

parto absidae ejusdem basiUcaeponerentur.

ita

nostram,

monachm

aliquis

Bavoconcoii-

nianus affirmabat monasferinni suum

ditiim ah

fui.sse

Haec socundum certissimam veritatem haberi testatur tytulus In lapido tam grecis quani latinis littejuxta roliquias corporis ojus repcrtus,
:

Anuimlo siaiim post (iamliiccnsium

in

ris sculplus,

versionem, eique prtcfectum esse Florbertum, atque

hujus rorpus
asseriis,

eodem adhucdnm serrari. Qnibus non quidem se aigre ferre significat quod
laudes patroni sui Lamberti,

fu7ins

et

siue aliqna

quem non Blandiniensium irrisione pastorom

Hic reooiescit corpus Flobberti AmANDI EPISCOPI CUIUS DEPOSmO CELEBRATUR KALENDIS NOVEMBRIS. Accedit quo(|ue huic ejusdem archyepiscopi confirmatio, sigilli eius, ut adhuc perspicuum e.st,
in

hune

modum

ABBATIS. DiSGIPUL! ET ORDINATl

ipsorum

lioriloni rocai, qiraida possent solcmnitaie

inpressio.

hi relehreut, sed postulat ni

quos suis tribuere gfstiuni pairouis honores, eosdem ei iis qnibus gtoriabaniiir Bavoniani, trihui patereniur.
afqiie

autem temporis spacio, a Baldwino Noviomagensi episcopo ejusdem sancti patris in

82. Evoluto

etBaifiiiii"'

Noviamensi"

edito

facta

esl

translatio

(9),

pracseiitibus

cl

fraude
mvlfipIifK

occasioneni

70. Et indr forte nlteriiis ronrhiderc licei,documeiitum illud qtiod paulo supra citarimns {Q)fnisse

tradicentibus.Ubi

adstantibus fratribus Sancti Bavonis et nil couquidam corum, dum praefatmii

dedisne

proclamationem

hornnt

prodamatio-

quamdam qua Blandinienses asseriioncm Baroniani poeix dc corporc Florberti refutare conad sunt. Xatu epistolani encgclicain de
ea re

perlegeret tyluhnn, no dioamus causa invidiac, subito do manibus pavimcnto rcslUrc permittens,

per

medium

frogit.

Hic primum erroris ooruin

ct

ad omnes

fideles seu ecclesias directam fuisse

e.v^

inolevit, et

contra cpiscopalom auctoritatem

ot inaudita

vix })rohahde r/deri pofcsi; ai ralde credibile

exisiima.-isc
illi

cortissimam voritatom,nova
ptio.

praesumfugitivus

Bliindin/cnsescnrandum sibi u( publicoi

assertioni

Eodcm anno quidam Stepehnus,

instinctu

Bavonianorum

publicam
et

etiam

Sancti Trudonis nionachus, contrarias relationos

re.^ponsionem opponcrcni,

quam

in crclcsia

sua

oorum

adversns translatiouem

Imjus

popido pnclegcrint
xerint.

carei

Ner forie quod in ea proclamaiione quernntnr Blandinicnsps, falso nimirnm confeitdere Bavonianos vomine Gandavi solum suum monasterium,excluso
(t)Cfr. supia

omnibns paicnie affiallusione ad carmen Bavonianum

e( in

loro

patris composuit. Poslea quibusdam ossibus de

atrio aeeclesiaein

eamdem biisilicam

per noctcm
et in

dcportatis,

tytuhuu ab eodem compositum

lapide sculptum appo.-^uorunt, ct aj^ud se ccrtis-

sime corpus ejusdem sancti requiescere apnd

Elnonensis. (S) Anno 975. Cfr. infia nuin. 85. AiinolOiO. Cfr.supranum.O etinfra num. 85.

nuiu. sqq.

ST).

nmn.

73.

(2) Nuiii.

(4} Cfr.

infia

num,

S7.

(o)

(3)
Infra

(ItV.

infra

(7) (9j

num. 85

(6)

Anuales ahhatia

S. Jfetri ISlantlin., p. ;i8.

quosque

DIES PRLMA NOVEMBRIS.

371
AUCTOBB
C.
I).

quosquc contenderunt, et oninia quaeapud nos veterum traditionL' et cpiscopali auctoritate acta
fuerant,
fuisse,
falsitati

^'\i">(^(li>iodiimpaitcismppletisceImutafisquorum
hic pr,-eripua indirass. suffiriat. In ^'''>'f ''dni po.st uiscriptionrm

depufuverunt.

Id

ita

gestum
aliis

prima

scilicet

S.

eodem

Stepelino postea coufitente et

noininiSawli Amiindi

addita
qrae

est

duabus personis, quachis interfuere, per eonfessionem se detegentibus, pro ccrto agnovinuis. Inde quasi certum diem obitus ejus apud se sta-

designatio Elnonensis.

Prxtrrm sinuuhi
anno. Sic

narrantur frre

iKirfafa sant rrrto

prima

elevatio corporis Florherti

6 Adalberone

tanquam sanctitatis honore alienus esset, peregere; tum etiam in kartis pro exequiis abbatum per regioncs direnmlta contunieliosa de eodetn conscripsere. hujuscemodi simplicia vulgi corda cujus tonim ahhan per multos annos in errorem subvcrtentes, tanctis,
ei

tuere; annivGrsariuni ejus,

archiepiscopo Remensi (4) facta indicatur anno et addita sunf hov loro sfafim post eam iudicatiouem hxr verha : quo eliam Adali)croue

im,

eadem

83. His et

Blandiniensis ecciesia dedicata esse dignoscitur. Secundx elevationis mtrratio (5) ita cj-orditur

hnmUI
coiifesaione
rcniiiin jiftiit.

dem

in elevatione sancLi

Maeharii

(1)

seu dcdica-

tione ipsius coenobii

idem sepulchrum apertum

reposita

Evoluto autem temporis spacio, aimo scilicel Vcrbi incarnati millesimo quadragcsimo nono, a Balduino Noviomagensi seu Tornncensi episcopo

ejusdem sancti patris Florberti

clevatio scu translafio. Cefera

detexere, ossa in

eodem

cum

in edifo facta est

tytulo

coram populo exposuere, apud sc Florbertum primum Ganden.siscoenobii abbatemrequiesccre, omnibus illo confluentibus ccrtum fecere. Unde
fratres nosti'i, diutina injuriarum incitatione per-

qum seqmtntnr similia suntpriorirehttioni, uisi quod ubi in hac didtur a Bavonianis certum diem obitus Florberti
statntum
amplifivatnr

moti, domnum Baldwinum episcopum tunc praesenlem adeunt, onmia quae acta fuerant pandunt. Abbas ejusdem eoenobii Sigerus accersitur, de B ejus rei commisso cuni magna domni episcopi commotione requiritur. Prostratus ad terram coram domno episcopo veniam precatur, ab idiotis haec onmia absque conscienlia sua peracta conqueritur, nullam deinceps querimoniam de his profuturam pollicetur.
Florberti

dem
in

panlo Inde quasi certum tliem obitus ejussancti patris, videlicet octavo idus octobris,
:

(6), id In rehifioite frrtia his rcrhis

kalendariis eorum apud sc statuere. Dcinde vero elevationem S. Mararii, afqne har occasione ostensionem corporis guod asserehant Florberti
(7),

factam Domini

anno mlxviii, Brnxellensis vn-o ef altn- Gandavensis anno Domini millesimo quadragesimo septimo: ubi a librario priori mendutn in exsrribendo admissum fuisse cotisfat ex eo quod puulo
itifcrins
(8)

ait

veUistior

codex

Ontidavensis

84.

Sequenti anno, doiuno Baldwino episcopo

idcrqiip

codex

fnrpus in

sic

habet

siio

Baldui-

defuncto, sepcfato superstitioso tunmlo supersti-

iiionasterio
ijuiescere
coiifpitden-

num episcopum

supcrius

memoralum

propter

tium, retiiml!
jxmtiifabant.

tiosum etiam tytulum,ut adhuc perspicitiu-, apposuerunt; omni annisu contra aucforitatem episcopalem, tam Remerisis quam Noviomagensis

antedictam Sancti Macharii elevulionem ibidem tunc presentem, qui prioi-i temporc, aniio scilicet
xvui plcnarie transacto, elevutionem scu trunsla-

apud nos actam insurrexerunt; omnia quae acta fuerant falsa omnino, apud anres vulgi
aecclesiae,

tionem sancti patris nostri Florberti sepe

rati

memodf attvra
translationt

decenter

et honorifice peregeraf,

udcunt.

sermonibus publicis.apud coenobia scriptis dififamaverunt. Sed quanto niajorem sanctis pigneribus derogationis injuriam. tanto magniticcntioreni, licet inviti,

8G. Fittein rero prima: partis hujus terfix relatiouis (U) ipsis verbis ex codice

Gandavensi

exscri-

psisseJHvabit
hic prxbent

(paucasadmodmn
aHi dno
codices,

lectiones variantes

facta anntj

adauxerunt gloriam.

Nam

ante

ncc idlas alica/us

1077 a
Itadhoilo,

hoc biennium fratribus nostris sancti reliquias in locellum auro argentoque dccoratuni complacuit transferre ciuod in adventu domni episcopi Radbodonis apud nos in quadragesima aucforitate
:

momenti).Sed quaiito majorem sanctis pigneribus derogationis incuriam. tanto magnificentiorem,

licet
inviti.

udauxerunt gloriam. Nuni

argcntoque
in

his * fra-

* cod.

sts.

fribus nostris sancfi pafris Fhtrberti reliquias in

sigilli inpressione devote coepere, et in elevatione ejus xji kalendas mali dovotius pcregere. Adversum hacc. quasi sibi

episcopali et ejusdem

locellum
transferre

auro
:

quod

decoratum placuit adventu douuii Radboflonis

atd. iiUii-

illatu injuriu,

insurrexere. Oratoriunisancti Johan-

Novioiuagensis seu Tornucen.sis ecclesie episcopi apud nos in quadragcsima * auctoritate episcopali et
et in

nis Baptistae
ricns.

duo ex

eis,

Bernerus

scilicet et

Vege-

adiere; corani frequentia populi omnia quae apud nos acta fuerant talsa asseruerunt. In litania etiam majore eoram frequentia populi ad hoc spectaculum convocata, absque licentia et
auctoritate episcopali, eadeni ossa de terra eflbssa

impressione devote cepere elevatione ejus xii kalendas maii devotius*

sigilli

ejusdem

tlrai^esimam.

cod.

pcregere, anno scilicet

dominicc incarnationis

levolionis.

MLXxvn, indictione xv. Adversum hec, quasi sibi Bavonis insurrexere, oraforiumque Sancti Johunnis duo ex cis, Berneillata injuria. iVatres sancti

coram populo publice exposuere et, ut sepe fati sumus, tum nos quam cpiscopale statutum falsitatis dcnotavere. De his animadvertat sanctitas
vestra quui justa sunt. et ut a populo error avertatur et episcopalis decreti auctoritas

rus et Wegericus, adiere *. coram fretpumcia populi onmiu que upud nos ucta fucrant falsa asseruerunt. In lefauia etiam majore,

cod. inljre.

coram

fre-

quentiu populi ad hoc spectaculum convocahi,

apud nos

absquc

licencia et auctoritate episcopali,

eadem

inconvulsa permaneat, provideat clementia vestra.

Tvrtia lilaii-

ossa de ten'a effossa coram populo publicc cxposuere et, ut sepe fati snmus, fam nos quarn episcopale statutum
falsit<atis

85. Tcrtkuii

Blandinleimum de eadem

rela-

denofavere.
:

diniensiiim

tionem, hactenns ineditam, reperimus in vodicibns

87. Post hasc pergit illa tertia relatio

Fratres

ile

dijtlomute

iyiatio,uhide
tyanslatione

OandairnH/

ser.

XIV

(2),

qunnd

hatir

parlem
in
eccle-

unno

lOift

seadiXV,
sias

in

Braxellensi 10031-10540

(3), et

autem nostri, ex tot et tantis conviciis *non injuste commoti et di*;turbati, donmi liadbodi successoNoviomagerisis seu Tornaccnsis ccclesie episcopum, utpote supci' hiis conquesturi, adeunt, eique cunctu <[uc
reni,

dato /tro
tilandinien-

fucta a
lialtluino

codice, etiam seculi

XI', asHervato in archivo

domnum

vidclicel Baldricum,

nihnM a

lial-

derico ejiiH
sitcctKsore

cathedralis S. Baronfs Gandavi. 2n qtia primo

^'oriomensi.

deHcribitiir totidem rerbis rdatio seciinda

modo d-

antio 1105,

cod.

(l)Anno 1067. Annal. S. Bavonia ad ti. a. (ap. J. J. De Smet. Corjj. Chron. 1'landr.. tom. I, p. 446). (2) Cfr. supra num. 13. 0) Cfr. supra num. U. (i) Cfr. supra

med.
extr.

num.

81.

(7)

(b) Cfr.

supra num. S^.

inil.

Supra num. 83

cunviciis
(6) .Supra

num. S2

(S) Cfr.

supra num. 83

(0) Cfr.

supra num. 84 paulo post

init.

gestu

M^
AlitTOHi;
{,'esta

DK
1'uerant

S.

FLORBERTO ABBATE.
siyntficefur,

pandunt,

et u(

per cuai error a

amio 1105 diplonta suxin, qno

nn\stis

C. D. S.
rod. suplia

populo abducatnr

et epist-opalis decreti auctoritas

lur

inconvulsapermancat supplieatur ct requiritur *. FVefatus auteni doninus Baldricns hiis auditis

petitioni Iratrunt nostroi-uni cottscutit et

Florberti assevuit, edidisse. Dedncimiir inde sponte nd Jndirnndum, sici/f in mdici'

eisdem

vorpm

requirunhir.
cod. Balfluinuiij.

Blandi-

nimn *

in

Gandavoeon.slructuni celerius
Sifreri abijatis

adiit.

Ad

rogatuni vero donnii

niensis et
fiatriiiii

nostri Bliindi-

iiostroruni,

de sepefato patre
sanctitatis viro,

Gandavensi erratmn est in assii/nando amio quo focum huhuif elevatio S. Marnrii in Bovoniano cwnolno (o). ifa in utroip.ic codice admissuw essi' non absimile mendiim circa tcmpns rero(/nitioni\' rcHquiarum S. Florberti per Hadhodam, qnam
prioris exemplaris scriha, noii recte annos romputans, vicennio antiquiorem quain oqjorluist^rilicef

nostro diclo Fiorberto, niagne

prinio hujus Gaiidensisseu Blandiniensis cenobii

rectore, pia

ab eodeni Baldrico, \ovioma^'ensIs

facla
est

set fcrerif.

Xpv

ohstaf

quod ea

veror/n/tio

unno J077
enini

.-euTornaeensis ecclcsio episcopo, desancli Florherti corpore

illigata sit in

Clironico sec.

A7

(0)

manu

roquisitio.
sij.'illis

Quem

quia
archi-

idem

Balilricus episcopiis
viiielieet

aiitecessorum

longe ca oifafe recentiori illa mentio adjecta est. %). Srd Jam ad jira-ripuiim rei liir discuficnd.e
TiaiDtfiitiii

-nnrum,

Ailalheronis

Hemorum

presulis et Balduini Tornacensis episcopi atqne

Hail})odi ejusdeni surcessoris, confii-uiatum
spexil. etijim
sigiili

capuf rrdruuius. lyifiu\ serundum dupUcem relafionem modo citatamjripjex in coenob/o lilandinim.si corporis Florlierli fartn

aiiiii

frjr,

iion

riiietitrfiiinne

In-

sni et lilterarum auctoritateiu

auno
scu

H',.'},

,ih

,'{/ rleraf/o : pvinia Adalhrronr Hrmensi avrliicpiscono

ejits fjewriK

qnoii

heiiiifi-

apposuit, non ut aliter

quam

ut ipsi conQrniaret,

quem mefropoUfanum
Tovnaccnsis

mtloiitni

a>/noscehat

Noriomagensis

sed ut

omnem temeritatem obloquentium funditus

Quod
a prerato

('.\tirparel.

donuKj Baldrico epiconcurrente

abbatis
in

scopo actum esse constat anno incarnati Verbi m:

f|uinio.
i;

indiclionc

xiu.

epacta

iii,

sexlo. V kalcndas junii.

8S,

ae

(le lititisln-

El

licet

corpus beati Florberti

ad quam pcrfiuchaf /niyus Gandutensis; secundu, auno 104}), a Balduino episcopo Noviomagensi; tertiu, aimo 1077 (vel qmtiits civca aunum 1097), a Ihidhodo II Baldiiiui surressovc. Xofundum taiuen priiuam illuiu franslationcm anni 076 ne.que iu ('hronito se~
evclesia,

impovfarH: hwr lurinii

habiiil utinu

104h

fione pprocln

noslri* primi sepius memorali

apud nos

Blan-

culi

XI

neqiie in
csse,

Chronico secuU

XIII

(1)

ron-

opiid
Itaroiiiiiiio

dinio atteslacione ot aucloritate supradictoruni

siynataui

sed

so/ummodu ad rum annum

mino

/y.W.

episcoporuni esse et requieseere certissime scialur,

memorafam dedicaiionem

nichilominns lamen fratres Sancti Bavonis

illii

* rofi. iiijslris.

ecclesix Blandiniensis. Vnde,sicuf ex ipsu narratlone iu dupUci upoloqia

licet

ossa

supcrsticiosa, retroaetis diebus a Stepe-

posferiovi supra vitata, facilc colligere

euiu

lino superius

memurato de

atrio Sancti

Buvonis

m eandeni
*

ecclesiam olim nocturno tenipore

cum

non fuisse ejus generis soiemnem elemfionem quod, secundum rifum illonnu temporum, heaf/firafionem
seu leyitiiui culfus declaraUoneiu impurtaref (,S). Pvzfevea, uf rerhis utuv Cornelii Smetii nosfvi in

suis fautoribus illata, in supradicto supersticioso

'("/. UIHI,

sepulcro

uiiii *

cum

titulo

ah eodem Stepelino
iid

coniposito
.'iancti
roi/.
]iioiiiist>i'iiiii.

et

iii

lapide sculpto,

deroi^acioneni

Commcnfavio suo de

S. Florberto (9), ut existimc-

per multa aimorum curricula jacere peniiiseiunt *. Anno veto Doiiiini

nostri Florberti

mus Florbertum non prius in sanclorum iiumero habitiim fuisse quam a Baldnino anno KWd ejus
ossa elevata sint, hec accedunt argumenta. Duni Eremboldus in eharta donationis data amio lOiG apud Mira;um, Diploin. Belgic, tom. 2, p. 1)47-

MecLViii,TheodericusdeMaIdeghem,abbasSancli
Bavonis, fratribus suis sibi suadentibus et superslicioiieni

antccessorum .suoruni partim sopitam

Florberti
ossa,

suscitare volentibus, sepedicta supersticiusa ossa

una cum lapide ytulo insculpto, nocturno tempDre de supersticiuso exlulit .scpulcro, que ossa cum predicto lapideposuitinmuro:undeabbatemFlorbertum
iitpole

Sancti

dnin Anmlphus Coiues Flandrije anno 953 vari;i beneficia largiens Blandinio (apud Mira^um ibid..
jjag. 930),

nmbo sanctornm corpora in eo ca-nobiu quiescentia recensent, de Florberto allum silenl.

Eremboldus quidquid possidet

iiidice

cum
ct

lytulo asserunt se habere. Ilec luqui-

mur, non ut falsa loquendo prefalt>s fratres S;incti

Bavonis,
ulin;un in Christo
ffatre.s,

in villa Baerle donat ctenobio Blandiniensi, tantft nobilitatis loco, ubi ad prajsens inclytus confessor

incusemus,

^ed ut nosmetipsos vcra dicendo excusenuis.

Tvaiialatio
ti

S9. Ej:
tuiu est

Radhoih,
fficln.

uUimu pavte hu/us ferfia.- relaiionis rrr~ eam ronsrviptam esse post annum 125S;

forlc

illiHtimhi

iiirertum aittem utritm

'innn virvitir
lou;.

uulla

brevi an diu post, (paim mentio usfptam legaturet primum ocruvrul drsrri/>fa munu secuU XV. Ex eadem etium
ejits

Wandregisilus, cum venerandis archipraesulibus Ansberto et Vulftanno, simul cum sacratissima Ghristi virgine Amelberga requiescil. Eosdem nominaverat Arinilphus. Adde qund elevatio un;i, die ncnqxxix aprili.s, quo die Balduinus uiitio 1049 sacra ossa elevavit (priurem transportationein factam

u/)}mref,

quam

.^upva

(1)

recituvimus secundam

csse dixi pridie calendas octobris) celebretur in

ofiiciis

velatitmem seu e.r/jostulafionem direefam fuisse ad lialdricum Xuiioma(jeusem episropum, lladUodi II

snrcessovciu.

mss. monasterii Blaitdiniensis, qua; prasolii) in

(.culis Iiubeo...

Fdenim

in

Sed hic non lecis exsunjit difficitltus. illa secunda relatione signifirafuv ipsam
esse

quud sciam,
tribuilur,

Aimuntiatur hjec prfeterea (eaque, martyrologio quod Caiiisio

ct
iit

nec non a Ferrario, Siuissaio

tnar-

rouriuiiafam

hieuniu /msfqtiam a

nadhnh
ante hoc

tyrologiis Benedictiiiis. uli nol;uil BoIUindiani in

verogntta- suut Florberli

vcUquim

nam

Praeterinissis

ad diem xix
sif,

aprilis.
,(./;,(,

\:^iG\\i\mmli3:e facta essedicitur {^). .it reco(jnitio~

91.

At

vei-o, si

Florberlus
!'73

nem eumdem

pvimum J04H
sithit

IJni/e ft

inncctit tcvtiu rrfutio

unno 1077

(3),
et

beafis aunumerafits

haiid nmUorvis

admi-

susjiirla

fit

quuiu aliundrconstrt Ihtdbodum defuiictum esse

etiu
Ucet
i/isu illa

ratio i/uod ah

anno
in

appcmi potuerif ipsiussedicevetur

ejus

aiUhriiti"

B(ddririnueidemsuccessisseannotaniumlO0S{^),
tertia relafioiic

puhro

tifidus

(pto

depositio

lapidis

tji"'"

dicatur Buldririis,
ohsecittits

an)io97.'>
liositiiiii

celchvavi kalendis uuvcubvis (U)),

qux sune rerba

statim

precibiis

Blandiniensium

cuHum sohmucmjam exhibitum demonsfranf. AdBenedict. XIY.

nizatione. Ub.
p. 343,
I,

Bluiifliii""ae.t

(l)Nuni.SlSi.-rJ) Nimi.Stcirca
lueil.

mei.

(^)

Nuin. &4

(4) Ctf.

Gatliii Cliri^fiann. toiii.

|o)f;fr. l.)lii

supra nmu. Hj extr. {(1) CIV. supia Tiuiii. 9. eod Gand. sec. XIY (clV. supia uuai. 13). (8) Ch-.

IX. pag. 99S.

De ^ervonim Vei
cap.G.

num.

9.

(lO)Cfr. supra numm. 81, 85

heati/icatione et

ranoIII,

(9) Act.

SS.

ISelgii,

turii.

iiiiratiiineiu

DIE8 PRIMA iVOVEMHHlS.

jjinmibant
iicr

373
his rouAUCTOllK
(;. F). .^

inimtionem angef qttod hic /ihdus dirifur

inscii!-

decessoruin

salis

alidiEstnit
\ll

Fonim

pfus fuisse tam griecis (piain lafinis lifteris, ijiin! res eo tempore et in ea reffione jfiorsiis inrredibilis
riddur. Nolim ifem srrupidum morere
e.r

suornm diplomatibus, et suam

firmationem afquesigiUum apposuisse. 93. Maneaf ifaquc sua lapidi Bavimiano

iMsrrtioiies.

usn ro-

jidvs,
rel

nnde

i-fium

jam

llttjllF

rerfum

sit

cahuli ordinati, id est successoris re/ /orum fenetitis, qiiod hoc sensu in documentis sa/tem secu/i XI
ef

corpus Florberli

Jiiilirniitfuin

infetjrnm vel salfem

maximam parfem apnd

Havo-

Florberlmii
ofiiissf

Xllusurpatum

reperitur

(i).

At rontra

sinreri-

pfionis etiam ar(/nif

tatem hiijus pnefensa; a B/andiniensibns inscriquod qniim, rxsurgeiife post inedium sectdum Xlinter ipsos ef Bavoniaiws confroversia de loco sppu/turai Florborli,

Buroniani
in

profen-eut titu/nm seu inscriptionem

erit udInpidrm illnm non eumdn,, suppoui posse quem proffrrhanf liaroniani inde a seculo XI.

tandem diem o/nfualnn san~ cti abbatis assignandum esse octavmn idus seu, secundum reccntiorcm compufandi modnm, diein octavam orfobris. At forte operx prefinm
verfisse

iiianos remansisse, ac

itifSucfiiliris.

ecc/esia

Qitanivis enim midto iUa astate

sit

sua Florherti sepu/cro apposifam

ilhtd
nihil

mlidissimum sentientes tamen (diud ad ideni rcfutandnm

argumentum eorum adversarii

(:2),

men,

teste

Joanue de Thielrode

(7).

antiqmor, atlaiwnnisi p{fst

afferre

pofuerunf 2'rmter duplicem il/am iiarrafiuncidam, qme utraque profecto commenti speciem prse se
ferf
:

medium secnlum Xlll repertus rst in Florberli sepidcro iUius capifi appo.^itus. Neque etiaui titiilum seculi XI exhiberi manifrsfuin esf insrripfionc iUa partim mefrirc parfiin solufa orafione roncepta quain reperimus in codice Gandavensi seculi

alteram de simi/i lapide, tam grxcis

qnam

/atinis litteris exarato, qni

rit,

apud

ipsos olim exfite-

XII

(8),

inann qme

maximam

codtcis

monachi alicujus Bawniam in efevatione anni 1049 ronfrarfus essef ; affcram de confessione Stepelini rujusdam monachi fuijifiri, qni Baronianorum insHnctu et ossa quaedam profana
sed cidpu

partem

exaravit descriptam, quamris (dia manus mulfo recentior ci titu/um insrripserU Epitaphlum Ste-

noctu a se in ipsorum err/esiam a//a/a Florlierli

trorpus esse assernisscf,
ef

notans siinu/ ipia; in ro epitaphio asseruntur falsa esse. Inscripfionem autein /lanc posf franslafuui a Theodorico dc Ma/deghnn cor-

peliiis Florbcrti,

insrripfionein
{?i).

qna gloH/e, si

pns Florborti
constat.

essc confertam, ex ipso ejus fenove

riabantur iidem

ronfinxisset

Hxc, inquatn,

Kamdem
et

hic octdis legentium subjicimus,

iis

nimis fabulam sapiunf. Et cerfc Sfepe/inus

falis fuit

omissis

prr puncfa snhsfifufa uofafis

vocibns

qualem ijisum describunf, in liac ipsa sua confessione nu/la fide dignus essef, neqne etiam ad

auf

iiitegris /inrls

qus

ifa a/irasx

snnf nf omniun

ve/ nisi

(ulmodum

incerfo legt nequeant.

eam fidem angendam (piidquam conferrenf roufessioiws aliorum dnorum Imninnm ignobilium ef
ignofornm, quos
fuisse supponnnt.
atjmprO'
ntimidiini
liiiiir

94. (jui veneiandi

hec culmiaa templi.

discatque tuenlem

Imcriplio
posila imnt
tratinfiUio-

Huc

flectat iiumiles visus

illlns

complices in impio sre/ere

Scilicel hic novi

Quis jaeet iiifenus saxi sub pondere i-lausus. donatur honore se|ulcri
Ahl);is FlorJiertus,

uem

auiii

92.

Qnx omnia
inter

sl

simul rtnisiderentur, quuin

ita

qut-m Gande prEPses Amjiiidus

rm.
' ri)(f.

piwsrrfim adsif nohis aucforifas /apidis non

pro

ii-tiiiiniiin,

Bavoniani monasterH rndera reperti (4), mihi quidem longe probabilius videtur in illa lite Baronianis cansam adjudirandam esse. Xeqne ita inirnm apparere debet qiiod taindin
adeo incurii fuisse videantur thesauri apnd ipsos reposifi, ui amio 1040 Florberti elevafio relehrari
pofuerif ipsis non reclamanfihiis, quamvis noiimd-

pridem

Hastoreni priniuru statuit meritis reiiiniilum. Istic canitiem penlucens laudrs ad unguem

canitiam.

clarum cunclis prebens monumentuni. Sed (jiiia propositi gravis aspiiatio rati Omiie quod est genitum mortis tijiducit ad hamum, ijm legis hec dicas : Florberte, Deo quiescas.

ejus corporis oss^a rentiatn

oh ejus revede

U eoritm

(si in

har

re saltem B/andiniensibusfides

pra-sfattda

Quum
cfum
eo

eidem elerafioni interfuerinf (5). enim Ftorbertuiii non eolerenf nt sanesf)

(6),

sed anniversariis tantum, sicut ceteros

et

abbates snos defunrtos, precibus

oblatis,

sacrifido pro

non adeo apnd ipsos ejus menioria Af uhi eidem per Blandinienses, concurrente ad id Balduino episcopo, ccelid decreti .sunt honores, jam di/igentius in eam rem inquisirisse supponi possnnf, cf inde rerfiores farfi sepulcrum FlorberEi in ecclesia sua exstare,
celebris erat.
esse. Nec quod Baldninus, qui hona fide serunduin Blandiniensium assertiones iiec interrogatis Bavonianis elevationem Florberti "/ B/andiniensi monasferio celebraveraf anno

anno Domini m" nui quinquagesimo octavo plurali |V]lius constat a Theodorico ahliale
. . . .

nioiiolapide

insculptum

est

Hic requiescit Florliertus

alilias

Gandensis

cenoliii

is.

iilam

gloriam

sibi

vindicare coiiati

le';eiis certus quod erat lapis isle reperlus caput alihalis Florberti, sed relevati.s Ossihus illius hic jacet ille pius.

Esto

Ad
9o.

mirum efiam

videfur

Forfe cfiam nofasse jnrahif hos rersus in

tertiiz {9j, sieut antifjuiores

Sarruliii

ife

codice Gamiavensi prxmissos esse relationi B/aii-

orii/iiie el ite

dinimsi

rekUioni seu

primi
nf/fjatHnii'
tiriioftii

l04!l,

;tgre deinde, ocfodecini posf annos, tultrit

proclamafioni priinx (10). nf ifa dnfjlic! assertitnii Haroiiianorum puhlire proposif;i- dupUrem etiam

BfiMi(tiiilniniii

/ionis ef insfrnmenti

quod Bavoniani, nulla habita ratione illius elevahac occasione ab ipso dafi,
Florberli corpus penes se esse publire piufdlrarenf.

reclamationem seu responsionem pubUcam opposuisse rideantur Blundinienscs

in ufro'pte cudice,
;

prxtcrea etiam,

(fetinnptfi

ex

Xeipie efiam

Radbodus

ef

Baldricus, ejusdein Balet

duini successores, nllum novum

rei

aftenfius tofins

examen instituisse ridenfnr, sed so/nmmodo secnndum aUegationes BUindiniensium et inspecfis

Gandavensi et Hrnrellmsi CIl), (diud reperiri insigne monnnientum aimulidiouis il/ius dnoruin cano/jiorum Bavoniani ef Blandiniensis, Florbortum sibi cujusque rindicantium :
iiarvafioncm
scilicrf

.hmniii' df
Tli if/rotff.

illnin

de oriqiue

rt

primis

U)

Cfr.

Du Cange,
v. (ed.

Glos.^arium ineifiw

et

infimm fcUinita-

de Thielnide.iaii. \
(N)

(cif.

supra nuni.

09).

(7j Ihid.

tis.ati h.

supra num.fiS.
nnin. 70.

{3)Cfr.

Henschel, supra num.

loni. IV. p. 727).

S-2.

(2)

Cfr.

Cfr.

supra

num.

13.

(9)(:fr.

sapra

nuni. >o.

(I) Cfr.
{*',]

supra

(l(>)Cfr.supra

numm.

7-J.7:J. (Ili

Cfi.-upra nunim.i:J.U.

'T,)

Cfr upra

numm.

S-2, .S5.

Cfr. Joan.

abbafibns

374-

DE
v.
v.

S.

FLORBERTO ABBATE.
solum Biaiuiiniense coenobium.

AUCTORE
C. D. S.

abhatibvs cmiobii Blandiniensis, snh titulo Fra-

Nam

extra ilUid

ginentum Chronicse editam a

Piitfe(l).

F.

Van

de

Quxsi pduJo

attentius inspiciatur,facile

coustat nihil aliiul (qiiod

ad Florbertuin
ix

spectat)

ea exhihen

quam caput
sed ita

Chronici Joannis de
nf rjuxrumque

Thiflrode

(2),

adultemtum

nusquam, immo negue, testibus Chronologia Blandiniensi et etiam Joanne de Thiclrode (9), i^ monasterio Bavoniano, Florberto sanctorum honores fributi sutit : unde et ex quo tempore ct/tnobium Blandiniense supprcssum est,jam nulla celehrafur
sancti abbafis srdcmnis mcmrjria.

apud hunc de monastfrio Gandensi, posica Bavoniano, dicta sunt, his in illa narratione substitutx
sint

Curaufem omnes

prsdicti auctore-s, prxfer Grevenum,

diemjmmam

Blandiniensium de auo monasterio fraditiones. Quoad unum tainrn id praifermisit accurata cefcro-

quin Blatidiniensis scriptoris sedtditas, nimirum quoad ftnnum obifus Florberti, quem secunduin

novembris memoria: S. Florborti assignavcrint quum tamen Chronologia Blandiniensis indicet in ipso monasterio fesfum ejusdem celehrari die secunda, non aliam invenio rationem nisi rjuod,

HaroHiam
statuit

siii

cifnobii traditionem
Thie}rode{^?>),

Joannes de

m'& nostns, 042 quemque secunde-

eam indicationem
die

ignorantes, iu alils Biandinien-

sibus mrmumcntis repererunt Florbertum ohiisse

dum
oniisit

lilandiniensium fradifionem assignare

buisset scriptor
:

Fragmcnti annum 639 (4), sed qua itnprudenfia aliquam suani fraudem,
manifesfam
fecit.

niversariam

kalendarum novenibrium (10) et inde ejus ancommemorationem eadem die fieri

vero

arbitrati sint.

qum

et

aliisetiam arfjumentis probart posset, ideni

98. Florberti

sacrum coqms, quod

inte-

Hfliqitlie

scriptor

gruni penes se esse gloriabantur Blandinienses, cum septem nliis sancforum corporibus a Calvinia-

S.FIorberti
iinnoiiasteria ^^''""Onieiini

VII.
S. Flnrbei-

De

cultii S. Florbcrti.

dispersum fuisse anno 1578, ita notatur in excerptis ex Tabolla mortuorum seu necrolorjio Blandiniensi rpra; a majoribus
nis hxreticis
et

comhustum

nostris coUecta exstant in crjdice

regise

nunc

bibliot/ieae

Bruxelhnsis 6920

tum,

NuUum

cultus S. Florberti vesfirfium reperimus

iiiedio

seeulo

XI

beatisaniiit-

meratmi,

XI. Quo teinporc, anno videticet 1049, ex monumentis comvis vel supparibus soleumifer ejus reliquias ehvatas a Balduiuo Noriomagensi einscopm atque ila cuin, pro rifu illorum temporum, Beatorum alho adscriptum esse, paulo supra memoravimus (5). Inde autem cum nf sanctum a Blandinicnsibus cssc honoratum,
anfiquius inedio seculo

man,abbas 59^.... omnia profanare ac perdere) non verebantur altaria fere omnia templumque ipsum convellere,
sacra ossa dispergere et conculcare
: inter qua? fuere octo integra sanetorum corpora, S. Gudwali,

Gislenus de TennnerGeusii(quibus religio est sacra

:

Bertulphi, Amelbergae virginis, Ansberti, FlorBEUTi,Wuirramni,WandregisiIi etWinwaloci (11). Perperain itaqiie Arn. liaissius in suo Hierogazo-

ejusque

memoriam

die secunda ?wveinbris celcbrari

phylacio Belgico, Duaci anno 1628 edifo, ea cor-

consuevisse testatur Chronologia Blandinlcnsis his

rerbis:]^os autern cuiii niagnaveneratione lestuni

pora fannjuam arlhuc commeinorat {i^).

99. In

in

iUo crenobio asservata

ejus

Quod confirmatur
qui in
rcliyiosi nionactii

peragimus altera oninium sanctoruin (6). ex Joanne de Thiclrode,

Chronico suo
(7)

Bavoniano etiam

ccenobio perseverasse

fl

in

aliquem cuUum

S. Florberti

saUem

usque

ad

Bavoniano.

dixerat
iii

Dicunt

viri

Sancti Petri

nionte Blandinio

exfremum secidum Xl'I, coUigi potest ex Inventariis reliquiarum ef ornamenforum ecclesix et

cusfodix Sancti Bavonis fiandrice conscriptis,
rptse

(|uo(l Florbertuin...

nizatum
sore.

habent secum in feretro canode eo sicut docet de confesIndicivm ejus cnltus prxhct etiaiu codex
el celebrant

adhuc asserrata
cathedralis
exhibuit

Gandavi

in

arcfiivo

ecclesiie

summa humanitate

miht inspicienda

bibliotiiecx

publics Gandavensis 290 (Saint-Ge-

venerabilis et doctissimus vir

ecclesiie

Joannes
et

nois 487), qui inscriptus est

Romana^
cnlo

ef

niensis (8).

Ceremoniale ecclesiae videfur fuisse monasterH BlandiIn codice illo, qul exuratus esf se-

Baptista Lavaut, prsedictai

archivo prsfectus. In

canonicus

quorum quidem

anfiquis-

simo, confecto die 5 januarii anni 1394,

reperi mentionem S. Florherti,
riuiw
ef

leguntur (p. 73-80) Htanix omniutn sanctorum, quibus insertum est et nomen S. Fiorberti.
Ataiii/roliji/i
l siiaitliiio

XIV,

nuUam quum tamen reU- F

consignatm sinf

effigiuncula;
et

ijua-dinn

!I7.

bus

mauu

Nulla tamen de eo occurrit mentio in codiciscriptis undc nuctaria Usuardi cdidif

iu,

aliorum sanctorum qui ibidem prscipue colebantur. At in Inventario quod conrinnafum esf circa annum 1473, rlistincte indicatur feretrum S. Florberti;
occurrit in Inventario anni

SS. Amandi, Livini

pium

II.s

Sollerius, sed nec

ullo

quod noverim autiquo

innfrnit

martyrologio
(freveniis
:

manu

scripto.

in
li)l.'>

Frimus iiague anno

eademque mentio 1547 etprzterea baculi

olocohhntui-

eamthio
Jilamlinitnsi.

inseruit
vero,

nomen Florberti martijrologio Vsuardino Grevcnus ad dicin 2 novembris; deinde ad diem 1 ejusdem mensis, Molanus tum in
a
sc edito tuin inter

abbatialisS.Florberti
siti.

In posteriori
est

adjecta

qundam arca l/gnca repomanu coxva rebus narratis hxc notida : Omnia pretiosa prsescri//(

itlo

martijrolorjio
trii,

Natales SS. Belrpiod

Adamus

]]'alasserus in marfyrolorjio

pta et sanct^ reliqui?e atque ornamenta Ghisleno Temmerman abbate anno 1598, in festo S. Bartholomaii, violata sunt, direpta ac dissipata per

rufrjo dicifur Canisii,

Saussaijus in martijrologio

Gallicano, Chasfelain in suo niartgrologio yenerali,

Joannem Van Hembyze

Cathulle, alias

Ferrarius
seu

in

Vatidogo ijcncrali

sanrtorum

qui in nuuiijrologio
fyrolorjiis

Homano non

sunt, ef in

mar-

menologiis

Benedictinis

Menardus, Bucelinus, Cherle ef umneslocum Hi/ coi//Mr Florbertus recte assignant

Wion, Lechner. Qui

et Franciscum van de Ryhoven, atque eorum asseclas calvinistas sive atheistas, ita ut neque remanserint qu* necessaria erant ad missam celebrandam. Ncque ex eo tcmpore ullas S. Florberti reliquias uspiam exhibitas aut servatas novimus.

(1)
[2]

Anmiles AObatiie S.
inlVa
p. 379.

VM

1'ilri liltiniliiiiensis, p.

153.
5.

(3) Cfr. infra

p. 379. nuni.

des mss. de la hibl.

Cfr. et 5.

rfe

Gantl, n. 4S7.

(4) Cfr.

infrap. 378,

iiunim. 81. 00.

i-il.

num.

12

iiiil.

pI fin.

(o)

tamen

Cfr.
(7)

supra

(G) Cfr. inlra p. 377. n.

supra num. 69.

7 extr.

Cap, x,

Vabbai/e

num. 99. (10) Cfr. ioc. cit. supranotl.* {111 (;fr. Van Lokeren, Chaiies el dociimenls df de Saint-Pierre att mont Blandin. \on\. II. p. Lxsui.
infra
cit., p.

(9)

Loci?

cit.

n. ^0-

(8) Cfr. J.

de Sainl-Genois, Catalot/tie

(12)

Op.

115-ni;.

DOCUMENTA

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

37.")

DOCUMENTA DE
I.

S.

FLORBEETO.

EX

MONUIVIENTIS

BLANDINIENSIBUS.
pi-jefnti

DE FUNDATIONE MONASTERII BLANDINIENSIS

(/.

rogis Dagoberii
eccIesiiK

xnii.

S.

Aumiidns,

R ATIO FUNDATIONiS SEU ^DIFICATIOXIS BLANDlNrENSIS CffiNOBII,

iN

QUOD EST

SITUS1

l,\'

TEHHITORIO GaNDENSI,

papa Marlino /; Aicarii episcopi Noviomensis anno vn Supradictus igitur abba Florbertus, honestato niorum et omni bonitate pollens, jam maturu^
amiis
of
<i

romame

pontificante sodo

Floiliertu^
obiit dif
l

anno

v beatissimo

novemhris.
f

Loco Blandinium digto. Igitur ab ahnificfe memoriie putre noslro ac omni honorintentia noiiiinando egregio Christi Domini sacerdote atque pontifice Amando priscorumque patrum

moribus, in capite kalendarum novemhuaianis rebus exomplus ad superos, ut

brium

crediinus, est evectus.

non mediocritcr co;equando, ut imperata se postulant initimn orationis incipiam. vidclititulis

ANNOTATA.
a Ex Uhro censuali S. Petri Blandiniemis. Cfr. supra Comment. przv., num. 11. extr. h Deorif/itieciritaHs CniHlcnHis videsif! A. i'att ^

cet

ut

quo exQrdium

nostrl cospit ccenobii,

ab ipso etiam nostrae orationis sermo

initiuin.
2.

sumat

Lokeretiii, iiotis

ad Chronir. Joaniiisde

uust ferociiini
fitiii^eiisiinii

Beatissinms Amandus, tompore quo sceptra

Tltielro-

decap. IU(\).
c Aliam orii/inem /lujiis iioininis et raiisain rur Ainaiidus i/fud caniofno seu eccleHta: in Gaiidaiensi pago a se c.onditai indiderit, magis prohahikm

regni

Francorum
Gandensis

lionestissiiue guliernabat rex

fortissimus
adiit

Dagoberlus,

pnedicationis

gratia
incolaa.

castri h territoria.

Cujus

deserto tactore ac redemptore suo, astu diaboli decepti magis congrua igni quam venerationi idola colebant. Ubi cum eorum miseriis condolens, Ghristo

utique, indicarit laudatus

A. Van Lokeren (2). d Quod asseruit Coinfius, cfericos pritno

cu-nobio

in

Bfandinieitsi
fuisse,

ah

Amando

constitutos
di.ritnus

auspice pervenisset, vehenienterque illorum insaniam redarguere ccepisset, maligno

nullo
(3).

antiquo

festimonio

nifi

supra

spirilu redacti multis injuriis et suppliciornm generibus sanctum virum non erubuerunl aCfici quemque etiam perssepe diu tormentatum lim-

Dehis
f

distinctius

idem Liber censuaUs

j:;ai//o

inferius (4).

Quam

phaticis gurgitibus dinierserunt. Qua?

omnia san-

satis dicfutn est

mendosse sint hm omnes temporion notx, supra Comment. jn-^v., num. 2(S.

ctus vir veluti coelitus sibi essent tollata, cum alacritate suscepit magna, sequanimiter tolerans
seculi

$Cfr. Comment.prxii., VI.

apostoli

adversa ob futurie habens ante oculos

vitEe
:

prnemia, illud
2.

Non sunt condi-

ad

fidein

gnje passiones hujus temporis ad fulurani quae revelabitur in nobis gloriam. 3. Diabolo tandem, Domino opitulante, cum
suis cultoribus triumphato,

RATIO BONORUM MONASTERII BLANDUNIENSIS FLORBERTO ABBATE.

Ex
leyi

suo

Chrinti coit-

eodetn Lifiro censuafi, sed adrrrfe iimc non loco, id esf continuo post narrationein fun-

ctenobium
excelsi

inibi

ob

rersioimn.

dutionis monasteri/, sed longe inferim,

scilicet

postquam
'*'

amorem
latere. Est
et Legise,

construxit Doniini in

inontis

autem mons

situs inter fiumina Scaldis

fuit, in

nbi vctustissimuni fanum

quo ex

monasterii historiam deduxit scriptor iisnue ad tempora Ludovici FU et dipfomata sufijunxit afque charfas donationutn usque ad finem imperii
Caroii Calri perfingentia.

antiquorum more gentilium ab slulto rusticorum populo Mercurius colebatur. Contrivit ergo idolum, subvertit aram. succldit lucos, atque ipsum
honore principis apostolorum Petri cui Blandinium indidit vocabulum, quia blanditiis animos ferocis populi inibi dolinivit r
in
:

omissa supplere
riain sunt.

vetfet, itiseruit

Tunc detnum. quasi qux sequitur ttietno'

acquisita

eorum

qiix priinifus

ttionasterio

locum dedicavit

Eadem

reperta est in fragmento citjusdam

codicis seculi

et

inde edifum a ven. viro Fr.

ran de

Piitte (5).

sacrique haptismatis unda consecravit.

loiiusiiriiwt
'iitiiruxit in

4.

Aggregavit etiam

inihi

monachorum

cater-

nionte
^ltimliiiio,
'!'>

vam, quam docuit ancillari Chrisfo juxta sanctissimi Benedicti regulam(^/.Vil!asquoqucetpra*dia,

quas reges
et

Commomorafio de illis hominihus qui tradiderunt vel vendiderunt res suas sancto Pctro in monasterio Blandiniensi temporibus sancti

Amandi

prjesulis el

abhalis Florberti

quam

regime pluresque

iliustres viri ei

prafecit

vendilionem ipse supradiclus domnus episcopus

primitus ibiordinavil.

"lorbertuni.

plurimum impcndere studueapostolorum Petro donari pnecepit e, atque pignora sanctorum, qu.x' a Marllno papa impetraverat, ibi dimisit. Cui etiam prffilecit patrem nomine Florbertum sagacis ingenii virum.
rant, principi
5.

veneralionis gratia

Morbertus dedit
Sclotis

Fiiterilsalo.

Berewelipo

de

omnem rem
silvis

quain

suain vcndidit tam in torris et mansionilibus vel quicquid in ipso

infra

eremo habuit, tam

quam

et deforis, Florvi.

herto abbati auro valcnte lihras

Emelfridus
:

'onasterium
'*i'lriicluni
'

Gceptum

nic

autem hoc opus ab aimo Domlincarnationis dcx, sub <iie kaiendarum

est

vomiidil mansionilos m, his nominihus

:

Fiessalis,

"HllO 610.

octobrium,

indictionc prima

qui

crat

anniis

Firent5amma,RintsaIis Florbertus abha pretium dedit solidos xv. Albinus, Gerricus, Aidricus,
Socit-ti-

1)

Pag. 83-09.

IV.

(2) Ibid., p.

Hl.

l3)

Comment.
i'5j

i.nev.,

d'Emnlation de
^lo-^l"*-

Itt

1'landre Ocddentale, 1"

sferie.

\i) Cfr.

Documenluni

sefiuens.

Annalea de

ta

tom- 'H. pag-

Floradus,

376
hx M>s.

D(X:UMENTA DE
isti

S.

FLORBERTO

Floradus, Hisuoldiis,

Mdwaldus, Bcrou
onines

Everundus, AVinetharius, vendlderunt res suas

Cassibilianum Britannife regem et totum ipsius regnum, ante regressum ejus versus urbem Ro-

cum

silvis,

quas coinparavit Fiorbertus

solidos m, de thesauris sancti

main

abba auro vaicnte

suos, cives

Petri BlaiHliniensis monasterii.

quosdam milites ac nobiles barones Romanos, ad custodiendum castrum suum Gandu. Unde civcs Gandenses originem et
reliquit

Hutlio de Sclotis vendidit

doniibus, terris,
in ipso
silvis,

omncm rcm suum

in

poslmodum nomcn

sibi

assumpsisse gloriuntur

b.

mansionilibus, et quicquid
:

Hujus

igitur castri territoria prtediculionis

t<-'-i-lto,-ium

eremo habuit, tam infra quant ct dcibris quani domnus Aniandus prn^sul cniit auri solidis
fic.

ilinien>ii

etsanctoPetroin supradictomonasterio Blantradi jussit;cujus traditionem firmavit

Amandus,AquitaniEe finibus cxorlus, amio post nativitutem Domini nostri Jesu Christi sexcentesimo octavo c, tempore quo sceptra i'egni Fruncorum honestissime gubernabat rcx ibrtissinius Dagobertus.... d. Est in prEefato pago Gandensi mons situs inter flumina Scaldis ct Lcgia;, cujus longitudo a septentrionc in meridiem, lutitudo vero ab oriente in occiden-

gratia adiit beatissimus

iiiim
^.

tnifi

Aiimndu^

Incnfpdt
''I

Hlodoveus rex anno ab incarnutione Domini dclvhii et anno i regni ipsius. Vulf^rimus ct Ermina uxor sua tradiderunt in ipsu silva oninem suam partcm, ubi Griniwara Deo sacrata hereditatem habuit et sancto Petro
tloinnus

<''i}>le,c

imnafili-riam

n !

ihi,{r>

'Ollililuw
ri'j:it iisijitr

donavit.

SequHur
Pippini

uientio donationls

regis (1) et

iid Floi-bcrti

fadse temporibus Johannis ahhsiW?,, qua; qmini tempora jam non pertineat, omitten-

lalem plagam porrigitur, ubi vetustissimum fauum fuit, in quo ex antiquorum moi'e gentilium ub stulto rusticorum populo Mercurius colebatui-.
Gontrivit ergo idolum....
tissinuis
c.

itflaii.

018:

Rexit autem hic bea'

ilavi hic

(iHximus. At in codice secuU

X frai/men-

Amandus hoc co?nobium u temporc suse fundationis usquc ud annum ocxvm. una cum
ccenobio sancti Petri Gandensis, quod nmic sancti

"*

tum ejimhm Lihri censualis continente, ante donafioncm \'ulf<jrimi et Krminx^quai supra ultimoloco vruit,ft post illam ante donatlonem factam temporibus Joannis abhatis, quxdam alia: menwrantur
in codice sec.

Buvonis nuncupatur.
3.

Anno namque Domini

octavo
post

nostri Jesu Ghristi

ipsius

ijimititiio

sexcentesimo

nutivitatem.

utriqiit

XI pra;termissx. Hanc posteriorem

nostri

beotus Amandus, taiuDeo quani hoiuinibus amal)ilis,

piseffdl
PJorl)ei-tiii

partem ex codice sec. secundum editionem ven. viri F. Van de Putte

itaque
liic

docummti

in dicto castro

predicans,

Gandu primo verbum Domini ibidem ecclesiam construxit. Anno

supplendain diiximus.

vero Domini vrxi, ecclesia

destruitur,

Radbertus tradidit mansionilis vii ad mensa fralrum supra dicto monasterio his noininibus,
Fiiessale, Wetersale, Hrintsale,

Gand^ ab incredulis Anno vero Domini vrxni, ecclesiu Amanhonore

GaiidEE auctoritate Aicharh Noviomensis episcopl

et

Firentiammo

(2),

Dugoberti regis Francorum per beutum

reparatur.

Ruodungo, Buroclar,
campis,

Faltselt. Similiter

habemus

dum

Anno vero Domini

vrxvi", ecclein

dc purtc Hildelane Deo sacrata in ipso ereino,

silvis, pratis, sartis.

siaGanda: dedicutur idibus novembris

suncti Petri apostoli a sancto

Amando

episcopo,

Abcmus

similiter

partc Amalrico et

de pai-te Thiedardo et de Flovcrane sororem suum in

qui clericos
tuit
/'.

Deo

servientes ibidem primo insti-

supra dicto loco taleni partem qualeni Godewaldus et Usebertus habuerunt cum aliis heredibus. Vuirgrlmus
silvu

Et eodem anno sanctus Bavo, qui ct Alloynus, ex Francorum genere ortus,Hasbaniee comes

Erminu uxor sua tradidcrunt in ipsa supcr totuin ubi Grimuara Dco sucrata
ct

Auslrasiorum ducum heres, a sancto Amando queni etiam, omnibus suis pro Deo prius erogatis, sacru benedictione
et

episcopo est conver&us

hcreditatem habuit et sancto Petro donavit. Folcuinus doiiavit munsionesquatuorhisnominibus Wetcrsalc, Basingasele, Hrintsele, Firenttamnui, et super hoc ad talligendum silva et colli:

insignitum totondit. Anno vero Domini vrxviii", beatus Amandus in ecclesia Gandse ainotis clericis catervam monachorum aggregavit quibus
:

toturn illa silva usque ud locum qui Hramaidug, ct in cunipis Athcnnoria comC inuuia ad pascendutu super totum. Noticia de illa cuusa quod Gcrwinus trudidit ud merisa Iratrum de terra urabili ubi potest seniinuie mod. i in Manurodgurda, ui loco qui dicidicitur Im- Helsaccra.

gendum super

etiam associavit Bavonem jamdudum abeoconversuin prfecitque ' eis abbatGin vcnerabilem
;

viruni noinine Florbcrtum, virtutibus et sancta

religione
cta
^

decoratum. Et

sic

patet per supradi-

monachorum

inslitutionem in

nostro

mo-

naslerio Blandinio octo annis praecessisse ordina-

tionem monachorum sancti Petri Gandensis. Et trudunt nonnulli hanc esse causam quure vendicamus nos habere prioritatem et superioritatem
in

3.

KX CHRONOLOGIA BLANDINIENSI

u.

processionibus et

aliis legitimis

congregationi-

Rex Dagoberlus dedit suncto Amando villam de Hadeghem et alias terrus quiE in circuitu adbus.
(Jumlic
vitsiri.ii Giiii,

*lnno (piadrugesimo seplimo ;intpnutivitatem Dumini noslri .lesu Christi, iiiclvtus Gaius Julius
t^iesar, Romaiiorum dictator pei-petuus, cmn ex dccreto senatus Galliara Romanis subjugasset et

jacGiit

monusterio Blandiniensi.

Quum

villam et

"'^'"'"
"

rvilxlriicH.

prasfatusAmandusdedit praefato monasterio perpetuo possidendas. Rexit autem sanctus piitfatus Amandus hoc iiionastequiis terrus sanctus

Ncrvios, Galiiie Bclgicte potenlissiiiio.s, diudubio

riuni a sui fundatioiie annis octo.

.
.

murle oppugnasset
in

et

tandem

vicisset, construxit
4.

-'J
riritni

corum

tciritorio nobile

iiationibus el

castrum. nmllis postea gentibus cognitum, supcr flumina

cui

Dc sancto Fiorberto primo abbate et pastore hujus ccenobii Blandiniensis, post beatum Amaii-

gancfit"''
fiiffuriii:

Si;ddi.s ct Legia;. ubi

iluincu recipit,

idem amnisScaldis Legiam a nobili nomine suo Gaio

dum

qui primus fuit in regimine hujus coenobii '. Poslquam bcatissimus pontifex Amandus rexerat

Ganda nomen
Num. 2. Nnm. 3.
111

imposuit. Qui

cum

subjugasset

hoc monasterium Blandiniense octo annis a sui

Num.

'
'

annos

1.

preticiens 2, 3.

4.

'

tot. tit. oin.

2 ; (post-ccenobii) om.

3.

sinjradiclain

1.

21

Codex .sec. X rectius habet Pippini Faulo infeiius rursus occurrit hoc nomen

prim-i/,i.i.

seculi XI. citalo paulo supra, legitur /^iVcnfsamwn.

loci In

codice

exordio,

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

cxordio, pralecit ibidem coenobialis vitEe
^

:J77

callem

quibusefiam

prtefecif

agonizantibus patrem nomine Floibertum. exemplar sanctitatis et totius religionisspeculum atque sagacis ingonii virum, dignumquc Deo sacerdotein,

abbatcm venerabilcmvinmi

exemplis intbrmavit et ammonitione ad plcnuni erudivit. Meritoergo per omnia credi decet quanti i^riEconii vel sanctitatis bic beatissimus pater nostcr abbas in conspectu
et

quem ad

vestigia sui

virtutibus et sanrta rcligionc decoratum. Prtefuit igiturhic patcr nnstcrambobus ns monastcriis, et magna altcrcatio orta est inter rciigiosos sancti Bavonis et nos do sepiUtura

nonnne Florbortum.

monasterio
servatiim,
ejiisque

festum
ibiiUm
celebrari
solituin (lieS
iioreinbris.

etcorpore huius patris nostri Fiorberti. Dicunt enim ipsi 2. ipsiii habere nos auteni e contrario
;

asscrimusA-.

Domini

floruerit.
sibi

quem

Quod postca terminatmn

. . . .

et

almus pontitcxChristi
sive rectoi-ein prfefe-

est per

k
l

Amandus
Gandensis
cit

vicarium subi-ogavit, atque totius

territorii

patrem

episcnpum Remenseni anno ut suis in locis dicetur. Ipsi enim eum prosancto non colunt. nos

.vitb

cujiis

regiiniiif

ejusque aposlolatu insignivit. 5. Interea longe latcque boni odoris sui fama percrebrescente, coeperunt multi illustres vivi ad

autcm cuin magna vcneratione fesfum ejus peragimus altera omnium sanctorum m, de quo infra
latius. 8. Anno vero Domini per sanctum Annndum
>

vi-^xrx,

fOfiiobium

cum undique

confluere, et

fiiios

suos ad servien-

et

li/aiidimense
iiuiJ-iriir

dum Deo

sanctus Bavo u venerabilem virum

S.

Baro a

Florherto in

/toniit

nionasterio offerre. Sicque mater Sion dilatavit tabernacula sua, atque longos fecit funiin

autcm regiminc animarum atque oncrc oncrum, quanta vigilantia super custodiam [domus] ^ Domini stabat diebus ac noctibus, probat expericntia cxercifii atquc vis
culos suos. Suscopto
laboris sui.

abbateni FIorberfum,postquamhominoin nomino Adunum, in labore sufe cellte dcfunctum, post trium iiorarumspatiumab intcrni faucibns revocassef et

monasterio
Gandeiisi
sHsceptus;

palam

vitie

re(;onsignasset, in

eadem

cella arctissima in coenobio

constructa. sanctitafis

Nam

Gandre fundala ct cxcmpla cunctis derelinsolitaric recludltur.

antea non novit

omnis Gandensis natio, qute nisi barbarum frendere, tunc

quens, non

siiie

ammirabiii multorum lanicnta-

tione, quinto idus

novembris

cnepit Christi

eloquia resonare, tantique patris insfitutione atque beatissimi pontificis Ainandi

apostolici ovilis atque ccenobii magis magisque fructificabat in Domino. Et quoniam tunc temporis Dei cultor Deique sacerdos illis in locis perrarus habcbatur,

Anno Domini

vrxxxi, appropinquanfe heafi Bavonis vibe tcrtuino, angolus Doniini eum per
visurn in specie columbae visitavit, totam ipsius cellulam mira odoris fragranf ia rcplens. Posf hoc

orafione,

grex

Blandiniensis

vero sanctai crucis signo, cui famulando mentem suaui tolus injccerat, coelitus sibi apparcnte, vinculis coiporis absolvi et cuni Christo esse cupie-

idcirco

ipse magis inagisquc notus et carus ha-

beri ccepit. Itaque factum est,

utsub brevi tem-

bat.

Qui post multiplices hujus

seculi lahores cor-

poris spatio ihidem

servoruni honorabilis fieret

porisque macerationes

et divcrsiis

Spirifussancti

tamcn cum reverentia sanctorum ad laudem Domini dicamus, hoc nunc tam oculis
congregatio
:

ut

Gandse die primo kalendarum octobrium animain corpore exutam in

visifationes, in coenobio
efflavit.

cumdem locum multorum sanctorum pigneribus illustratum videas. Benedictus per omnia Deus, qui scmpcr in sanctis suis est mirabilis.
verbis attestari potest, duni

quam
adeo

honoratum

et

manuscreatorissui,Iietanfihusaiigclorum choris, Affuerunt autem in ejus .sacro transitu

sanctissimus

Amandus

episcopus et venerabilis

tt

iifnnlegio

G.

Tempore hujus
filii

patris nostri Florberfi

',

ad

Mui-tini
(loiiiilitm

I
e.t.

petitionem
berti atque

prcecellcntissimorum

regum Dago-

abbas noster sancfus Florbertus cnm venerando suoi'um fratruin Gandensis ca?nobii collegio, nec non Domlinus, Turholtensis ecclesia; presbyter, ad
prsefatum sancluin
^

ejus Sigeberti, beatus Martinus,

Bavonem angelo comitante

felix ipsius

romante sedis pontifex,confirmafionis sute auctoritateni interposuit //, de sfabilitate ipsius inonasterii Blandiniensis, de villiset facultatibus, deque
ecclesiis, et
aliis

perducfus. Apparuit auteiu

anima

in

ejus egressu salutari beatissimas Gerfrndi virgini

abbatissiK Niveilensis ca-nobii, jubcns sibi vesti-

ecclesiarum decimis, sive familia, et

constituit in libera dispositione

rcbus ad pri^efatum monastcrium spectanti:

menta ad sepelienduin corpus suuin transniitti, quod et miraL-ulosc facfuin cst. Corpus miraculis
coruscando
beato
Florberto,

bus

quise

omnia

Florberti abbatis, quatenusipse etsuisuccessores

cum rcverentia et Amando episcopo et

nec

condigiio honorc a

venerabili

abbate

cuncta disponerent
invigilent
^

et

ordinarent^ absque ullius

non Doinlino

prcshytoro,

cum

contradictione vel refragatione, ut liberius fratres

utriusque sexus ingenti niierore, in cella rcclusionis suoe, sita in ccenobio Gandse, ecclesiasticae

mandatis Domini secundum regulam

;

sancti Benedicti

qu

privilegii

carta*

sic inci-

traditur sepulturse.
9.

pit:Martinus episcopus ultimus servus

Anrio vero vr xxxin,beatus Livinus o,genere

.V.

deinde
Liiiitus.

servorum Dei omnihus Deum diligentihus salutem. De qnotidiano sanctfe matris caatque apostolicje eeclesiK profectu ac multiplicatione gaudere debemus, etc. Scriptum per manum Stephani
tholicae

Scofus

et

Hiheriiia; archiepiscopus,
'

cipnobium

Gand*

cuin tribus disci pulissibia

Deo

dilcc-

tisdeciino septimo kal.augusti peregre visitavit.

ibiqueab abbato noslro Florborfo

ot dcvotis fi-a-

tiibus inihi commorantibus-carifativc et benigno

notarii et regionarii et sacriscrinii sanctse

hospifio susceptus cst. Qui pridie idus novenibris, in villa

romanre
n.

ecclesiae, in

mense januario,

qu;e Escha vocatur. pro fide Clirisli

indictione

manum
Coipiis
S. ''I

Dalumxiiiikai. februarii, per Amandi episcopi et" bibliothevrxvni, beatus

martyrizafus decollatur.

Cum quo

otiam nobilis
Brictio in-

matrona, nornino Craphaildis,

cum

carii sanctfE sedis apostolicije.

7.

fante in tVustis inactato, capitc socatur. Bcatus

Anno quo supra

^

Amandus in
/',

Florberti

ecclesia Ganda?, quae

Blandi-

amotis

clcricis,

nunc sancti Bavonis dicitur, catervam monachorum instituit

autom martyr Livinus in sepulcro novo, apud villam Hollhem angelicis manihus prteparato, a
discipulis suis cuin Brictio infante

docenter

ot

'^

via;

Num.
Dei.

5.
"

>

um.\,'2,'i.

^ ita

1,

2,3; fortelegend.

ibi

Num. 7. Num. 8.
tuin. 3.

*
'

quod

2, 3.
'S.

beatuiii.

* ejjiscopi 2. ^ (a.

D.

e.) a. e.

D.

3.

"

bea-

vd a Deo.

Nam.

6.

%'i.^ invigilarent 3. Novembris Tomua

:^.

saiicti Fl. 2, 3.

arca

I.

dispoaeret et ordinaret om. 3.

Num.

9.

'

et

% 3.
48
honorifice

^"

I.

378
P,X

DOCUMENTA DE
sepulturfK Iraditur.

S.

FLORBERTO.
turbamque copiosam albatorum ante
iter

MSS.

iionorifice

Craphaildeni Christi

Beatam quoque martyrcm seorsum juxta

sepulcruiii sancti martyris Livini posuerunt.

et post quis osset requisita, nescire se dicerct, ab angelo sancto ita ci respon-

ire,

eum

habere.

Cumque

DeS.Lnndoaliio.

10.

Anno vero vr xxxvr\ beatus Landoalin ecclesia

sum

est

Vir, inquit,

DeiAmandus
aiitev}

migraaUm-

dus p,
dinalis,

roniana archipresbylor et car-

vit a seculo.

Turham

guam

vides

a beato

Amando

cpiscopo

jn

ecclesia

torum, hi sunt qui per instantiam prsdicationis

ipsius,digni
vaj pars

Tungrensi sive Trajectensi substiluitur, ubi per novein annos vices ponlificis usque ad tempus
saneli Romacli docenlor administravit. Et quo-

Deo sanctorum

nsscrihi in coehsiihus u.

claritati judicantur Cujus tam beatic catcr-

niam aliquanlulum a proposito nosti-o divagati sumus, dignum tluxi iit unde digressus sum. indo
rcvcrtaniur.
Floiljertus

quaedam et honorabilis cxtitit sanctus Fiorbertus, virque egregius .loannes, Blandinii C(onobii pastores et abbates.

m finaMprio
Bhmdiniemi
priBfiiif

L Peref^fit sane venerandus pater noster Florcum omni honorificenfia etsanctitate eursum vltae sui^ in agonia militiu; ctrlcstis in coeno]

bertus

ANNOTATA.
a Vfr. Commenf.prxv., numm. 15, 16. Codices Bruxdlensem et%itrumque Gandavensem inadjer^
tis

am\os'J'i

bio Blandiiiiensi lustrls quatuor atquo biennio,

;

in

senectute bona

atque laborum suorum tque

Domino

prjBstoIans coronam, ipsi jugibus votis

:

lectionibus

variautibus desiijnamu^
scilicet

numeris
iis

atquo susplriis indeiesse aiobat

Quemadmo-

1, 2, 3,

desiderat cervus ad fontes aquarum ita desiderat anima mea ad te, Deus. Itemque
:

dum

fuit

secundum ordinem citato num. 16.

quo de

senno

Quando veniam

et

apparebo ante

b Uxc nullo antiquo fefifimonio nituntur. Cfr. supra pag. 375, Annot. b.
c

faciem Dei mei? Sicque

nis vlatlco perccpto,

sancta^ crucis signa-

Rursus

hic recolendum

mdlam

rationem in

culo vallatus, atque Dominici corporis et sangui-

toto

hoc elogio

hahendam

esse

notarum chronolo- E

animam

angelis, terraeque

niargarltam commondavit corporis.

ohiit die
t

12. Obiit igitur

uoeembyix anni G3!>. et

in eec-hsid
ejuniiein

Florljertus
tosinio

beatissimus pater noster abbas anno DominicEe incarnationis sexcentricesimo nono q, Ludovici anno sexto, die
r,

gicarum qux per annos serx christiansB distinctx sunt. Cfr. Comment. prasv., 11. d Exordia laborum apostoUcontm S. Amandi in pago Gandavensi hic rcfert seriptnr Chronici
ex Vita S.

Amandi
sec.

auctore

Baudemundo
(2).

(1) et

kalendai-um novembrium
militite ca'iostis

qua generatim omnis

documento
cumento
omissa

Xlrecitatosupra

monaslfrii
sejiiillus est.

triumphalis victoria colltur, et ut vere credimus, abicns opulan cuin amicis Dei,

e Qu3i sequuntur, exscripta sunt ex eodem do-

9
r

quo

scilicot

tantsB celebritatem
,

dioi

suo etiam

coiidocorarot transilu sanctorum niilllbus se dignum adjungons consortein emoritumque tiionein. Guraverunt autem euni tratres sudd dilectionis filii, atque stolls indulum sacerdotalibus

XI, num. 3 med. ad num. 5 med., ultima sententia hujus numeri 5. f Cfr. Commeut, praev., IV. g Inserta suut hor loco nonnulla ad historiam S. Amandi , Dagoberti regis et L/drici primi
sec.

scilicei

Foresiari/ Flaudr/a: periinentia

(3).

supromis funoravero

fletibus.

Et no niemoriale
'

hunc tltulum monumenti ojus in lapido sculptum graecis et latinis litloris posterorum notitia; relitjuerunt nio est
:

ojus ulla aboleret votustas,

h Cfr. Conunent. prxv., V. Cfr. Comment. prsic, IV. k Cfr. Comment. pr!Ev., VI. Spatium vacuum hocloco relictum
i I

est

ad

inse-

LOCUS UBI REQUIESCIT OOBPUS FLORBERTI ABBATIS, DisciPULi ET ORDiNATi AMANDi EPiscopi, cuJUs DEPOsiTio
esf

rendum nomen

episcopi, Adalberonis scilicet, nisi

CELEBiUTUR GALE.\Dis NOVEMBRis

s.

Sopultus

autem

in ecclesia bcafi Pclri

apostolorum

principis,

qunm

ipse a beatissimo patrc nostro

,

meudum o Ubrario admissum sit in scrihendo epi~ scopum Remensom. (Cfr. Commeni. prxv., num. ifOJ. Hoc spatium vacuum oceurrit tum in codice BruxeUensi, tum in utroque Gandavensi. Similifer

Amando
t

S.

Aiuando

ex hac fita

miyranti mislt, quasi pafor filium, cul postmodum In gloobviam vvnit. rloso ojustransilu cum illo ' nobili condiscipulo-

regepdain suseepit ubi clrciter per aiiMostrccontostrigintaoctoMn pacequievit. 13. Quem vir venorandus Amaiidus nmltiplici virtutum arte politum angelorum obsequio prEe-

pauh

inferiusposi vocem anno.

J^ecte

itaque Grevenus, qui

Florberti martyrologio inseruit

pnvv. num. 97), ejus

recoli iiidicarit.

primus nomen Comment. memoriam die 2 vovembris

(Cfr.

rum comitatu

processit obvius, sicut boata; Aldo-

feste

n Haic de S. Bnronis reclusione ac obitu manidesumpta suni ex Vitse S. Bavonis, auctore

ii

gundi Deo dlcatfe virgiui in visiono oslcnsum est divinitus. Nain cuin oudoin toinporc quo senex emeritus inlgravit e corpore, vlrgo eadem, ab
ipsis

Theodor/ro aithaie,part.

et

(4).

Compmdio
cio

h/c exhihet

scripior noster

qux
1

leguntur in nltima parte Vitx S. Livini a Bonifa-

intanlla;

annis
iit

Dumino

sorviens

ance-

quodam consrriptx

(o).

licaimjuo vitain
reliquas
ostensas.

torris

poragoro sfudons. Inter

a
supernis
viglliis ct

visiones sibi

frequentius

dum

nocto dominlca

hynmis

p iJererpta kxc videntur cx Vita S. Bavonis a (G). Landoaldi ideo, ut roujirerr lirci, mentionem hir injic/t auctor
Theodorico abbate consa-ipta

in occlesia Malbodiensis c.ruoliil anto iiltare sanctEe iMariit'

incubaret, in oxtasi mentis elevata et

davum

Chronologis Bhndiniensis, quia corpus ejus Gantranslaium, celebri ibidem (inmonasterio

abangcIoperama?najocundehabilafioiiisdeducta, vidil virum sonom clgnoo capilc revcrcndum,

sacordotalibus
ot pia.>claris

Bavoniano) c/dfi/ honorahatur [7). q Cfr. Commeid. pns/:, IL

r Cfr.
s

indutum vostlbus,
frans-

Comment. prasv.,

'

bacuIuMi

manu teuontom,ad supcrnaquasi

VL

Cfr. Hnd., i/nm. 91.

Num.
ment.

12.

'

hoc

1.

Nmii.l3.
Febr.,
p. 8r.D.

>

illa 1.
I

(1) .Act. SS..

lom.

num. H,

rii.

pu|.ia

Com-

315-4-2.

11

(4)

Act. SS.. tum.

Uct., p.

piun-., num. 57.- (2, Pag. ^IT^. nuin. -2.-(3) Ap. Van df Puttd, Annal. Abbatiai sancti Petri BlnmHnieusis, pp.

0. S.

li.,

see. U. p.
e.vtr.

457 sqq.
Cfr.

num.

(7)

- (6) Act. SS.. lom.

sqq.

[h) Act. SS.

I

Oct..p. a-H.
34-

Aci. SS.,'iQm. III Martii. p.

Vsque

sclUcef 975, quo ah -Uh,. Oerone arch.p^scopo liemensi rorjnL Florberf 1

rsrjuead annum

DIES PRIALV NOVEMBRIS.

numm.
^^

.m
Sl, 85).

f^efertur

hxc

visio ht Vif s

,
'

^
'""'"''

traaebant Blundmtenses

I'l>i'>PP0

(Cfr. Comuient.

pr^v.,

Harrnujio, in finl

^^IT

(1)

Act. SS., toni.

Fehr.. p. 87l>. ,.um.

U.

n.EXCHBOlCOSACTlB.VOIS,.UCTOREJO.MEDETHIEL0DE,ap.
Gaudar!
>ttri
iitf

iiicolas

/itipni

(liristi

st,tutus partibus, quem egregii pra.c.urrunt aumcs gem.m squanngoro reforti aguu-e

rjnivrtit

constat uob.hter antiquitus

ct

uiiKfus.
i/fidcin
i-iiobiiiin

Gandavum
vero
afa

semper, e oast un

V.V vm.

t.lf Scaidis

^"^^"'^-'
nomme,

^ elimateorientali

;s afcK. attentius famularotur

Cl>

Don.ZT L

""

illinc

'iixtruxit

ahus Lcg,a d.ctus, flexuo.so meandro nobnem m..nat,oms su^ dirigunt cursum...
f..

occidentali

ocum

Hunc

ad

en.s

Deo et hominibus Amandus, tcmpore quo

dilectus

er-^o

gobertus honeste agebat in sceptris, ecenobium n,b: con.. ruxit Legi^ vallc, ubi vetustissimum '" '' ^"*^^"'-"' etTf Hto rust.corum populo "'o^-e gentilium et ab stu Mercurius colebatur. Coutnv.t ergo idolmn, subvertit aram,
'
,

pra^sul olim gloriosus rex Da'

Amandus ib v, 1? pnolibavinnK v run stro.u,ssum. Qui deic,ue ipsius p,.eo tu Wdc ncol sanoti Bavonis Chris.i confes soris dh Mt secum quos regebat ft.alribus,
eonstitue,.at, ut

to duoo a,.ndnvun,. scilioot ad n.onitor quo venorandus pontifox

C,

collan,

nibi au.e

"cel

(po,^l pli.,,a.,

eversionos iovataonucleate

dit

lucos

succi-

atque, ut pra.Iibavinius,

ubl

dnn dum
c 608, 2.

fanum
ubi

'

^^*f^^'"'*^"^trxit,quodsecun-

loc;

nmm

etiamsuis salubribus monitis ferocis

exsuperavit
r.

vocabuium Gandavum appellavit

conslniMt. In qua sacer Chrisli tirncul. trium rmorum spatio pr.ler <,uadra,d,a dies coXa hosten, cuentun, vi,.i|i,er
.

pugnaturus

'-.lu-isti

amore

mausipo
primum

retrusus.

i.opuli ani-

4.

Nam

G<fptum

firxfedt

ost

autem hoc opus ab anuo

cop, ale
dorni-

certissiinu,a tonenur. hoc esso

omnimu c.nobiorumab
."^'"^" "^'^""'^"^

eoden^.

^Z

flac

momstcrium

leilum,
ui

'egiiim
iiifutis

cssit
(iniis
ife.r.

Dagoberti anno duodec.mo, pontiflcante sedem Ron.ana. ecclesia. papa Mart,no A.charii episcopi

qumto \

nicjmcarnationissexcentesimooctavo,indictione u d crna, Phoc^ ,p,,,to,is Romauorum anno

et pr-^Bfati regis

qum

./.

Quod perfectum
m.sertis

Noviomensis anno

nove nh'- " novembns-,

dedicavit in honore '''?"^*^^"'" P^'"^ipi idibus mensis

ibidem

reliquiis

papa mipetraverat.
.

sanctorumque apostolorum Philippi et aiiorumque sanctorum pigneribus,qus a

post

pnncrpis apo.stoIorum doctorisque gentium Pauli,

Jacobi

ejusdcm

dovia,-e, sciat nos 01 thodoxo,-um atquc in coDlis cum Chri^to regnantmn, ,nn,t, testimoniispatrum,quibusnulIidci-ogare fas est cbristianorum qua. ctiam n,mc opportunc ct competentc,- possunt inseri, nisi serrno ab ordme suo vitaret doduci. Respondcnt
:

fundatorum. bed ne quis r Se nea, fortesp.r.tu erroris seductu.s sonnonem nostrum a vero oxisti.net

primtim est o/nniuw t/ua

fitntfacit
S.

Amanttus.

magna auctoritate roboiata et prisca of moderna Romanorum testamcnta ponlificum

hic

quoqno
et

Martino

dunde

In quo primum clericorum. ahquantum temporis Deo favente

.soium episcopis et comitibus, verum etiam ^ cunc s to ms regni inhibitum crat primatibu.s, ut non uas, hbera ulentes potestate ullain ab oxtcrnis '"ms loc, caterva; personnm

virtutum ornamentis londum, tum totius bonitatis bonestate pr^cla'um. Nam ipsius papsB apostolica auctoritate non

rlTuuT' '^^^'-^^^^^i* catervamr: quibus pra.fecit abbatem Fiorbertuin

centur.
'!:

ha de loco pra^fato, ct on.ni ,nnndo pene in id ipsum conscntiento, qu^e adhuc restant oxnli'

christ,anorum decreta augustoriim. Fixa ergo taiu idonoo tantarum personarum testimonio seutcn-

'^*'^'^t"^

nat.s

ahln

f fur A,nandus, omnibus d.vino nagrans amo,-o

monachorum

,-ih.

onli-

S. Florliertijs

tamulum De, vuum

mignUurus,

tibiit.die

st,-enui.ssimum Fiorberfum
gregi pasto-

Octobris aiini
fi4S et in

ut superius dictum est,

garcnis, quem inibi Deo servientcs concordantes do propriis

iratribus
i.
l:lis

pr^sumant subroet in

m.um

J^eun.spontanea elegerint volmitate^.

auditis,

socundum

inclytus^ Christi confe.ssor ^'^"^^^^b laicalibabitugestiebat totis nNh' tamulari Do,ui,io, superno respectu ani' lu^.perrcxit ad monasterium intropidus: quod c a christi pr^esul, post diram '^ Hunnorum 'ntc..tat,onem,restauravit Amandus

yba,

atque abbatcn. Qui .trcme sancti propositinonnam incedens, quod suhditos vcrbo docuit, ipse pnorexomplo monstravit. Qui sexcentosimo quadragesimo secundo anno dominic^ mcarnationis, octavo iduum octof,ris /,, humanis rebus exemptns ad superos, ut oredimus, cst cvectus atque in monasterio eodem ante altare
sanctj Petri apostolor,jm principis (quod adhuc scire desidorantifaus, prout monst,-ari potorit a fratribus, testante sculpli marmoris
titulo)

rem

prcefecit

monanlfrio

Oandensi
scpultus
C-lt.

tumu-

latus.

y. Cujus cor ^rnens alnms Domini pontifex dignafione Do

n,v-is,tatum,sacraeumfaenedictione insignitum
unmigrog,que^on^j.j^Qj.^iij^
' ^'^"etus

consociavit.Isdem

Bavo,

felicitor pio

inflammatus desi(!'nt fn codice prio-

'-'("'Zra.Z'^^^'''"''^''

"^^^o-=>"n^

abexlernis.

"vemDiis.

sun,f,ter cox eiiAm.

item vocea

380

DOCUMKNTA DE

S.

FLORBERTO.
Aniandi scriptor
,

K
A
S.

uhi
esse

postquam
et

narruvii

Amandum

creatum

episcopum Trajectenmonitis nihil apud

ipsis sacerdoti-

ANNOTATA.
mm.3. 2.Cfr. Commeni.pr.-er., iradmo de Caio JuUo C^sare b Lfrrtur hic qualis occurr>f n, < hroGandavi castri conditore,
nohqia Bhtndimemi
c
{\)-

sium, sed pratdicatione sua

ah ipsosprofecisse, immo vero hxc

ifapergit {^-.Aime bus atque Jevifis esse contempta, prEeceptuni, pulverem de pesecundum evangelii

dibus in testimonium excutiens, ad alia properareperiensinsulam, bat loca. Igiturtandemparvam

cui

Qu^

Inpintnr

in posteriori
er.

parte

kujusmme,

vocabulumCliavelausJuxtaScaldum
dielms eum
Christo militare sluduit.

fluviuni.

manifeste hausta sunt

reciiaio

{%

documenio ser. XI supra nomn,e pro nunnn. 2 ei 3, Gancbvi

aliquantis

tVatrilius spiritualibus ibi-

dem

Sed verbi Dei consolitudinem essent

castra destrueren-

temploresper bionnium
ita ut eversai

lere ingens attrivil plaga,

Blandinii suhstilnio.

IL d Cfr. Comment.prmv., Commeni.prsev., IV.

e Cfr.
f

domus

et agri in

narratio <h S. Bavone ex ahhate (H), sive a Thcodorico ejus Viia sive antiqua infestationem veroUnnnomm

Cfr.

Commeni. prxv.,
est

V.

redacti. necnon etiam tur, unllusque pcne in

vici vel

. Kxcerpia

ha^c

remaneret virum Dei conlempserat pra^dicantem. Chi qui piaqa illa ingens, quz Trajectenses attrimt, non
his regionibus
hostilis, multo significaiur perspicue fuisse incursio mimis vero fuisse infestatio Hunnornm, et nequa-

con-^cripta.

Vnde

incubuissc accepent iemporihns Flandrvn.i iractui

Thietroden^^is,

annperium nohis non

est.

Ccrte

mid
Vtt^

hujusmodl indicat Bavdemundus,

Cn.suprap. 376 num. 1.-

comvus

quam, eam ad Gandavensem pagwn h Cfr. Commenf. prsev., ' VL

num.
1 extr. el nuui. 19.

pertigisse.

,1)

m Pg-

375-

-0)

p. 855.

f^f^-

CftRNIEN

S.

LIVINI

ftD

S.

FLORBERTUWI

(/.

^,""r;."

et adhiic , Gundavensem extremo semda XVI a secret.s {5), \ct, Max.m.han, de y,.:,t ,,,-, semtum adscripsuns:^ ''''^~^^^^^ Variates atem lectiones ,useo "' ^'^''''''' /"' 7"'"'7 \"';" ..ccn,l, editioncn BoUandia-

Co,-sedoch,o

L-t:r:;r::;J^t::^~ - 4. ,. ...W, . - .. a,n,d Mamonin,n.

VERSUS
ET GLORIOSI MARS. BAVONIS GANTYUIS AD FLORBERTUM ABUATEM HOLTEM ^ DENSIS, DlREGTl A VILLA UE
S.

Pontiticis

nomen prKgravat et
:

domini.

LIVINI

ARCHIEPISCOPI

Egressus patriam. pompse mortahs honorem Sprevi, devovi spes Deus una mihi. offert, Attamen inveni " quod Christo sedulus minuet. .sicsum pauper, hic '- sibi nil
:

Quod

largo, Plus ahquid pnvstat absenti munere

Audeo miraloqui: solem

Est sine luce dies hic

sine luiuhie

viili.

Pritsens continuis

me

fovet obsequiis.

30

^ sitie pace
una

tiuies.

r
5

Hos poslquam populos

conspexi, luce serena

niihi.

Hfec quoque

dum
'^

.scribo.

pmperans

ai^itator aselli

Sol mihi non Uixit. nox fuil Impia harbaiicu gens agiUita tumullu Brachbanta fuiit, nieque ciuenta petit^.

Hic

10

Quid Pax est qusim * triumphum Sed qua tu spirasjeritas. sors Wta palniam gloria marlyrii. Atque dabit Irustrabor inani t;ui credam novi, nec spe Deus esl quis dubitave potesl V Qui spondet.
libi
;

peccavi.

c^ui

pacis niciiLa porlo ? porlo cut mihi bella movesV

pondere lassus adit. ntrertcum lacte butyrum, Ruris delicias Ovaque caseoli plena canistra premunt. sedula gressum Hospita. quid restas ? ElTer jam eras. C.olhge divitias. quje modo pauper

Munere nos

solito.

3ij
;

^-

licebil Fervet olus siccnm, sed nunc condire erit. Olhila dura prius, uncta suavis villa gravis. qu* nescis reddeve tructum,

Holtham

^^

Urlicas.lappas cur bene culta refers

AtUimen
\

Ganda

ahquid, mffista> solatiamenli ^ alra dies. QuolI dal, ne ^ penitus me premat ubere laHo. parat gremium, qmt me fovet
est

Hoc

est

tantum quo recreor. quod habel paupercula

Hospita. luod mittil vel mihi

Ganda

boni-

Iuvilat.muh'el, nutrit, amat, relbvet. perornat. Hic est Florl>erUis. quem virlus flore

Cui probitas

florel, flos

probilale

vife^et.

verba Et pius iUe patcr cum donis molha precihus et ad sludium solhcitat Mittit. Bavonem. Ac titulo magnum jubet insignire Atque levcs elegos esse decus tumulo. hgno, lisso cuni stridet fistula
:

^^

Forma
^O

gregis,

decus

ecclesise.

concordia fraUuui.
sibi.
>

Nec

reputat.

medicus el medicina Quid referam pielalis opus, quod

Ipse suis

Quod
Exigui

soleat
rivi,
>

raucum reddere quassa sonum:

'"

me peregimum

paupev quani

vena mmistrat,

Obloquiis

la'tis

dum

fovet. addit onus.

Lasso
Sic ego.

Surticeret fralrum fratrem dixisse

Livnmui.

unda mmistrat aquas videbar quondam. studio florente, qui

vix tenues
.

^_

^^

Num
vonis
2.

1.

til.

m. 3; Vei-sus (Epistohi 4)

S. Livini epi-

_Mriumphi.3-^nec.^3.
:3.->o
14

;p^mit..3^^^
^^
^

scopi el martyris ad Fk)rbeitum

sic 4.

ferit

3.

abbalem monastern S. Ba" quia 1. * quod % 3.

quo5.-"mven.el3.^'-hoc3. Holtem 2: HoUam 3. - "* quem 2.

1,

__

" opem vel aquas^; opem 4.

Cron. Fla.^ri.. lou.
mle,
870.
p. 46-2.

j//io;/p, p. Veteritm fpii^tolarum inbemicantm I (3) Act. SS., tom. W4. (2) Act SS. 0. S. B.. sec. U. p. ^4) Coty. Act. SS. Belgii. tom. UI, p. 114. Ocl., p. ->27

17.

(l)

- (0) De quo Comment. priev., num.

iM^epar rAca<i.'mic

tom J^i^^llf^^J^y, royale de Belmuc,

(5)

p.

!*
^^^^

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

j^

381
le tenet, inclyte

Esse poeta,

modo curro pedester equo

Quain lu fundasti. qu

Bavo,

KX KT

m.
I1'II.

Et qui Castalio dicebar fonte madentem Dictteo '^ versu posse moverelyram, 55

Ecclesiam meritis protege sancte

luis.

Carminenunclacerodictant mihi verba Camcen, Mensque dolens lEetis apta nec est nioiiulis. Non sum qui fueram, festivo caruune bftus:
Qualiter esse queam, tela cruenta videns
:

HtBc, Flovberte pater, Livinus carmina miltens,

Iiiscriptuin " laleri

munus bahere

dedi

ay

Cj

procacis Nec quid agram novi menlis tumor Quem, rogo, non la-dat, par dare nolle pavi ?
'^ iste

Ut cum vaslatus tiet locus ille ruhia, Garmina conservel obrutus illa lapis. b

Ofticio certare pari

si

nempe

recuso,

Pecco, quod magnis reddcre parva moror. Magna etenim ^" pra'.stat, supplex qui parvula poscit.
Et tanien invenior tardus ad otTicium.
(i3

ANNOTATA.
a Cfr. Comment.i)rgsv.. nnm. 2. codiee notifro suhjnmjifur hxc annofatio
carnien
isto

Acciugar studio. quam vis non viribus a-quis Estnon posse leve non renuisse, honuiu. Ergolibi titulumscribens.sanclissime Bavo, Qui volo quod nequeo, quod valeo facio.
:

b In

Hoc

fine

non

clauditur, quocl

ille

sanctus vlr centuni versibus explicavit. Cctora de

EpITAPHIUM DE SAKCTO BaVONE, A GLORiOSO MARTYKE BEATO LlVINO GOHPOSITUM I'RO FlORBEBTO ABBATE GaNDENSIS CffiNOBII DIliECTUM "^
Quipatriaerector, spesgentis. gloria regni,
70

statu Ecclesiie, sleut sibi crant rcvclatn, prophe-

tando contexuit
stolis) latent
;

quffi

cuin ejus cpistola [B. epi-

nescio

si

aliquando inveniri pote-

Non

Magnoruiu primus quimodomagnuseras: quia magnus eras, le gloria raagna beatum,

75

Sed eontempta decus gloria magna facit. Pro Christo pauper, despectus, vilis egensque Es '^3 Ghristi famulis ^^ nunc capul at()ue decus. Defunctum revocans qui mortis '-' jura tulistl, Monstrans quippe tibi juia parere poli.
'SDictriceoS.
tiUili soliim

Efin Brnx.in mnr(jine praiterea eadcm manu Hotafum efif : Haec ex quodam vctusto libello. Non deerunt forfassis quibits xdiimi illi verms totins carminis anthentiam sn.ymfam facianf : qui
runt.
et

advertent in nnlfo codice qni certo anfiqnior

sif

secido

XV,
tn

illius

texlum servatum

esse,

sed tan-

fummodo
"*

apographis recmtioribus.
**

i8timor4.

mihi

:2,

3.
3.

primam vocem

Itabet 2; tot.

om.

" hujns et
"^

famulus

1.

morti

% 3.

-'

suscriplum

2.

4.

DE SANCTA LUMBROSA VIRGINE

CMM
st;r;ui.o

IN HISPANIA.
Yepes
(2), sola

IX ?

S.

Lurahrosa

martyr
poptdari
traditinne

Linnbrosam virginem ad Castellaiiant soli Tamayns de Salazar et e.v eo ut videfur.sofa tradinus. De ejus sepulcrod, quwdnm fradit tione populari celebrafo martifrio
Prndentins Sandovalinhisforiafundationismonaqux latinitate sierii Benedictini Sahaguntensis,

hanc diem annun-

nente
iyrii,

lial)et

omis.m mmtione maresse

sepnlrro
et reliqini*.

additque sepnlcro inscriptum

litteris

e/nta-

phitm, sed

adeo vetustate corrosis ut

Jam

vero, nidfa ejns verha legi possent. Ueliquiarum imporiuna visenfium devotione, ut apud Sando-

eehbrata.

id vallium legitur, direpfarnm, Yepesii tempore,

esf

donatahguntur apud Tamagnm

(1), videlicet:

In

ineunfe

mndo XVJI, solum

et

supererat rajmt,

templi (monacappella S. Mantii, qufe ad calcem s^m7S/7//'>iirfEma^nitudinisvisitur,scpulsuper duas cohnnnas eleva-

sed adeo vividnm

pnlchrum

ut a

paucis

awm

kumaium
3.

credi possef.

chrum marmoreum tum conspicitur, quo eorpus

sancta; virgmis et

sanctimomalibus martyris Lumbrosi^, ex ilHs habitare consuequsB juxta monasteria virorum Sariaceiiorum verant, jacet. Complevit agonem Almanzor rex Cordubae manibus, tempore quo martyrii monasterium iUud solo a^quavit. Hujus antiquissima tabula supra eephrasin ad oculmn qua angeh sepulchrum conservata demonstrat,
et visuntur purissimam beatae virginis manibus susceptam, in ca^los elevare aniinam, circumjaecntium ad est oppidanormn

Ohiisse Denique affert Tamagus apocrgpha illa r<rtu,-am Pseudo-Lnifprandi Adxevsima, unde toi falsa vel qux xcilisnsperta martifrologin sno insennf, inter Domini S30, nativilate cef legitur n.4: Era 808, a sanctissima virgo Lumbrosa, ex oppido

vixit

Cfea,

quEe

frequentabat

paritciam sanctornm

martyrum Facmidi et Primitivi cum Muzarabibus Jaeuit in illa christianis in magna vitae sanctitate.
para^cia,

martyns

Frcquens

tmnulo tacto illam devotio, ila ut foramine in extraxerint. magnam ejus corporis partein
I>e ejiis

donec per Alphonsiim rcgem, reparato non multo monasterio. iliuc ea translata est. Obiit reliqui* reparatione. Frequentantur ejus prius Colitur primo dte maxima populi veneratione. columnovembris jaeet in tumulo super duas Lumbrosa reperire non nas (3). Plnra de S.
:

%Similiade

sepulcro ac tabida ipsi superemi-

licuit.

- (2j C.r.c ...eHis,an.. tom. VI, p. IS. (tom. lU. foI.ly3,coI. 4). ral de S. Benito, Cent. lU. ad an. 756
(1, Mart.fr.

(3)

Mariyr. Hi.pan..

loc. cit.

DE

382

DE SANCTO GUNDLSALVO
i:.

D. s.

EPISCOPO IN HISPANIA.
y

sKciii,o

S.

Gundisal-

vus
wcutifluni

,}ium donanenfum cerfum de S. Gundisalvo ilfo I \iwhts prosfdt fradifio jmpidaris (juw hostilem

4..Sej;/dcr/an Gundisaivi risit/ir iu monasterio

S.

\Jdassem ad Hispamm
2>rerif)us

littora
ef

pvpuhirem
(ruditioncm
il

paiitm d/spersam

accedentem ipsius confrartam tncino-

rat.

NuJKs

rei/derunf afujui min//s rcrfe edorti), rudi lapide coustr,irf,m et al/quanto

scrihchai Flo,-ez, cehhrahaf,/r suhiudl missa in altari s,ipcrimposito et episcopi
de/-ofione erga

Ma/i/nt Mindoniensi, non Laurentiano (quod

elevatum supra solum

salvisfy(/t.,.

fradifiouis cestif/ium ant/quiss-imum, ut

viierem

Qmm ha^c

videtur, exhihehat vetus pictura

reprxsentans in pariete cujusdam eremiiorii seu Sarraceiios "^'^''-0 tpso loco roudifi rjno proccsseraf sanctus, pnrib,ii, f('^"d'de rfero et pra-cedente mvltittuHne fudii. Ejus plebis,
cultus
(tsaeiius

picfuram

prodigium oculis

hostilis iticursionis mefii perterr/ta ;

mox

vero eo

aniio lOlJ,

immani cxorta, omnes invadenfium nares ronrussas et suiimersas mirati sunt, una solum/nodo relicta qua; tantx ctadis nuntium ad
suos referret. Locus leuca: circifer fjuadranfe disfat a mnuasterio S. Ma/iini prope Mindoniensem civitatem,

orante, tempestate

^
'

1548 Fran Turr/hus Mi,/donicnsis cpiscop/is .,ancimnq/fc corjms inrenit ccm/ihus denudatum, sed /ntegr/s os.^ib/is unde : marisslmus emanans
ciscus de

qu/dam ex sanct/im illuc sacram kost/am ohlat/ir/ accesserani. Sejmlcralis arca tri h/is claudehatur cla/ihus, quarum m/am episcojju^ alteram ejus capif/dum, tertiam servahat prior S. Mart/n/. Ajier/dt eam an/io circiter
s,ngi/la/-/

odor

mare

ver.-ius, afrj/ic ita

edifus

e.st

/d nonjjau-

carum leucanm spatimn in Oceanoindeprospicere Uceat. SaceV/m vcro ctjnrturam ridissese testafur
ej)iscopus Mindoniensis

adstantes omnes mire recreavit. Hejyerta sunt ctiam ni sacro sejn/lcro haculus jmstoralis deaurat/is tragmc//ta qumdam vesti/im

sacmm

incorr/tjifa

et

cingul/im

anno 1611 ad Philipjmm

hombgciimm auro iniertextum Eadem

III regem rescrihem

fl

(1).

ronsj^ecta s/mt in altcra /rliquia,;im recognifione

an/io

nirsua
^^'^^.

"""

Altrram inqni.vtionem dendtu S. Gundisalvi instituif anno 1704 rpisropas Mu/donicnsis Emma2.

1/04 ex mandato Emmaniielis Nava,-reti

episcojn insiituta (4).

5. Hsic de sancto nostro ce,-ia habemus. Manis dulna suntet i//fricaia qiHB prxterea circa

nuel Navarrete, in qua audiit viginti quaiuor te^fe^ nnmcmorafdlem ifhm adf/rm ar f/-adltionem rirea
jn-icd/rfum

Quxa
scripforlhus
rccentloribns

ipsum

mirac/dum a

majorihus

acccptam

'inan/m/ter affirmantes.

Idem episcopus saccllum

illuc

/^efiMe roUahens referif atque instauravit; nec m/nor qnam ad antiquum deinceps
concursus

c/rcumjacentium populo/-um factus esi,prBsertim

f^'fHesf'^^pcntecosfes,quihusautlquitusj)rxciinw honorecelehrarc S. fluiidisalvuin rons/wvcraut (-)) X Ex hujus informationis anni 1704 insfr/t'"'"^ ^^^'-- ^-'^ -^^ 'r/iro evenf/,
''''''^

consignata s/int et recitantur ap/,d Tama/j,on de Saiazar (5). Vidrlicrf R,eudo-Lu/tjjrandus ((J) InAsturibus apud Balobricram in man Oceano resident naves Saracenoruui =* qu precibus S. Gundesalvi, episcopi
:

scripto

prwtcrea de
eo tradila
sitnt

Mindoniensis vel

* /.

Nor-

Balobrigensis, subniersie sunt

amio dcccxlvi.
:

mannorurii.

Ille

'tct.am

i,on

:;ZS:
mo.

miculo omnihus

q/JZ.

vis/,s

esf,

esse S. (lundLsalvi cultum.

Quum

pusforali

confirmaium enim ea loca ex

munere visifaret Sehastian/is de Arcralo (quiMmdon/enKis diwcesis curam suscepit anno 10,..) ndtum /flum,sola traditione nix/im, non
ieg,t//uum
.ry./<7;^s, j.,.svV

vero morituranno dcccl. Golitur primodie noveinbris. Fusius .^gidius GomaJcz D. Gun(7) disalvus, hujus nominis I. Transtulit ex urbe Britonnia ecclesiam cathedralem ad basilicam S Martim Mindonienseni. Ejus vero precibus Deus plurima est operatus iniracula. Unum fuit quod cum Maliomat, rex Cordub*, certior
factus esset
in
et

Gall*cia aliquot oppida existere divitiisplena

-^at/..

sme

maMiiis.illaque

/ deinreps

ah eo

perOceanum posse

capi et

abst,m>'enl,

salvuni e.rhiheri ,ofueranf, S. Xicokii vel 8. liudcsn/d, noni/uc insignlrent. Sed ecce ulterius /nde in

imaginemque, /jua harfenus S. Gundi-

gazis spoliari, protinus Hispali navit classem, ct alibi alias

tot

validam ordiminores, quibus Abprajfecit, ut

turmora.M/da nimirum, qua mansuetissima

ois/tattonesuapergere /nte/ident/, i/iopinata ohjiciuti

^oletn/t,s/dnfoquasif/u-ore corrcpfa, infeni/m iter V<'^h periinaciter renuere visa est, donectimore r>onmi,/s quam admiratione commotus episcopus dmnuiiujac uuineu in Juinenti mutatione aqnosm,.s, nnn/dassef ./ui ex jn-a^rijnds eorum q/a ijLm
../ capit,/l/ ..are/-dofnm, nt monaste'""n S. Martini adi.:t, co/,,ocatisquc illius reqio/ncol/s /n 1^ feMivitatepenierosies,pro

quantocius illam expeditionom absolveret. Qui anno 8S8, datis vento velis jussum regis porficiendum curavit. Igitur ad portum Masma nomine, intcr Ribadeuni et Viverum oppidii, dux Sarracenus altingens, solvere classicos
milites parabat.
in sui gregis

dei-Hamnit ducem

maximum

At sancto episcopo

oralionis

arma
talis

ro,//,faha,t,/r

auxilium airipiente, prolinus pestas ut omnes Sarraceni

exorta est tem-

cum

navibus mari
(8), nisi

submersi
ep,.^cop/is

sint.

Similia refci Didarus Samanieqo

Mindonicn.vs anuo 1011

loco

^rr,t

eosq/,ea/lho.-taretur

^.^^m^^ohonorihus
. .

con<Lie ad perseverand,m in

quod

Sarracenorum

Normaudos

occ/ibuisse com/ne-

Uone quorumdam episcoj>orum Jam sfalJLs, ah eo /pso d/v/na disponente providentia, denuo conPn,at/,s esf qui HU fiuem imponere ex p,-udentia ntmi.s l/umanaeonienderat {;jj.

hcat^ patri. i.colis " -^''" 'I' ^'tea, colendo. Sic igitur cultus ille '>e,uorah,l/s, consensu pojn/loi-um ef aj.prohaq//i

morat. Additque, in hnjus mirnculi festitnonium eremitorium eo loco quo jHtsto/;dcm Imcdumfixit
ct/im,

sanctusju-a!.,/d, ereci/im fuisse, ad in c/,Jus parietihus adhuc

Oceani pro.^pe-

hujus miraculi
et

ecph/-asis

dcpicia cernebatur,

et

Ju.rta eremitoi-ii
jicrennis,

situm fons fimjmiissimus vi.^ebatar

quem sanctum
xgroti

/^ociiabani ojijmlani,
:

ad cujus aquas
ha/istis

inrmatim accurrebani

qui

ejus

ialn.

nun. .

extr.

,., i^,a., p.

S""^;^'^;;^?^;

(D)

Martyrol

Jllsiun,.,

tom. VI. p. U-k ib)Aaie,sar., .p -.io.

^ mAdZ

^
'

('"
.'I

<

')

Theatr.

ercl.

CasteU., to,n.

III. p.

417.

'""^

^*'

''^'''''''^ ''*^'<-^^i^

hppum

Mindoniensis ad Pln.

III ref. cath.. eil. ap.

Tamayum.
liquoribus

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A
,,a,-t>m .^n-to

fatsa.

conthwo ah hifirmit.tfihu.^ Jibpntbaufur. G. Concordant ifaque isti scrij}tores in Gundisalvura mincupando episcopum Mindonicnsem dtscrepant vero tum circa fempus prssuhtus e/us tumcirca nomen fjentis quat per ipsius prcces dencta est. Et quidem, quod ad episcopi tituhim pertinet, hunc deheri Gundisalvo satis
lifjnonhus

383 Ao, mannos

et

S. Gundi.salvum co ttnno

860

.edi

AICirxiK
C. D. S.

y;Sedn,,,tachronofaxi,
^namfeste hallucinatus
est

.uum anno SoO nondum

jam notnrimus Pseudo-LuitpranZ;

ut

extiterit sedes

pedmnin

manifesfat

ipsius sepulrro reperfum

{\)-sedinfcr

episcopos Mindonlcnses seculi noni Jocnm illi tri~ huere omnino licct, quum sedes Britoniensis

Gundisaivum P"sscep,scopum Miudonienscm seu Vallibriensem

stssire Dum,ensis; ac prxterea alium crrorem ynagis turpem admisit aiendo S.

MLo.^i^^:

mn

Dumiensis seu Mindoniensis primum condita sit pauJo ante anmnn 877 a Salmrico I (2), cni et ante Jmnc an~ num successd Rudesindus /(3), is autem ccrte anno 893 adhuc Mindoniensem scdrm tmebat (4). / ratalogo episcoporum Mindoniensium occurrif quidem aliqnis Gundisaivus 7iomine, non seculo nono
circa efpoHt

Mindonimn translata ac proinde

sedcs

ph"s post annis reponenda

rixum Vallihricusis ccchsi^ exordia ducentis

sint.

aml
rero

Gomale^

barracenos cogitarit, eosque aliquos pnrfcs

m^classe anno 888 adorfos quodam Lusifanico, eidem

qua^

Hism-

anvum

sed

1070

(5)

salvo nosfro rcperiri posse

S.

hcum efiam Gmidiinter annum 942, quo

:

ae b. Gundisalvo memorio'tradifum innexuit et suo documeuto de crpeditionc Saracenonm notafa reperif, adjunxisse ridetur fraditioni sed et ipjconfra fidem lustoricam pcrcarit translationcm sedis Britonia Mindonium S. Gundi.saJvo aftri-

legens in documinto anno cdehre prodiqium

B enmdem
culo
hini
partim
incerta.

Rudesindis Ilpontificatu se ahdicasse legifur (6) etannum 969, quo primum alfcr eomparct episco^ pus Mindoniensis (7), censet Florez (S). Sed nulla mdtcia exstant qusB vel Gundisalvum nostrum
facere

cum

episcopo qui sedif e.rfremo se-

X collocare sinant

XI, velpontificatnm ejuscirca medium secu-

buens,quam refus dipIomaAIphonsi III{[0) Sahancodebendiserf/s rerhis sitjnificat. In martyroloyiis primum occurrit memoria In ao/i.i Gundisa V, .;,.,/ Tamayum dc Salazarad diem .,... marlyroloInocendjns, /s rerbis {U) Mindonii in Galk^cia '"'^ Ta"'^",i Hispanue, S. Gonsalvi ipsius " ^'"'''^"' urbis eplscopi

^-

vit^ sanctitate conspicuus

tione clarus, oves sibi
illusfravit,

qui

Nihil tamen movere debet auctorifas scriptorum quQs supra citavimus, quum et sihi invicem coutradicaut ef manifestos admittant errores neque ulhtm afferant uuctoritafem antiquiorem. Ifaque
7.

mirahilium operacomrnissas pastor inclytus

et

Jiis Hienioriii
roiisi(/ii(itfi.

et tandem confessor eximius ad patnatu repedavit aeternam. In notis aufem citat

satis

perspicuum videtur niliil ipsis de S. Gundisalvo comperfum fuisse prster ea quai fraditione
eos adjunxisse. Scilicet

populuri senmta indicadmus, re/iqua vcro de suo

penu

aUi

in

Chronico Se~
Hisobiit

bastiani legentes incnrsioncm

Normanuorum

S. SalLaurentianiensi dicecesis Mindoniensis corpus saerum S.Gundisalvi ipsius urbis cpiscopi! qui virtutibus et miraculis tloruit,

Tamayus Martyrologium Ilispanicum ms Ilieronymi de la Hiyuera (infelix nomen !) uhi ad eamdem diem 1 nov. leyitur : In C(Bnohio

idem

vatoris

honorifice re-

panix insultasse tempore Ifamiri I {'3), qui anno 850, et hostes Gundisalvi precibus
(l) Cfr. p. (i3 p.

quiescit.
csf

sccufus Castelianus in suo Marfyroloyio universali.

Hanc posteriorem annunfiafionem

fusos fuissc

~ 11/. -

supra num. 4

(2)

Espailn Sat/radd. toni.

(3) Ibid..

pp. 63, 66.

() Ibid., p. 97.

(4) Ibid.. p. 68.

Iliid..

(7)

p.

100.

XVI [I
Ibid

'

p. yCll

-(9) AV.

Sayr., lom.
I;^.

(5) Ibid
(Sj

Hisprn,., tmn. VI.p.

cit., p.

6.'J.

(10) Martijrol.

(H,

Ibid., pag. 24.

DE
G
1:0

S.

PETRO DE BARCO CONFESSORE

ABUL.E
IN

HISPAMA.

c:.

D. s.

XI

SPetri
h'stati

cultum

celebrem

Ahulx

in

Hispania
Ludoricus

Non sufficeret certe nobis

ritas ut

^_^^^^

sunt inde a medio seculo ^ Siculus {{\ Joannes Marieta

XVIMarineus

Petrum

fam imhecilia auctosanctis hac dle celebratis ad.tcrisil

Unfff
nyriiliptisis
tjipfHafiifi
sit.

anlequam in lucem edeXm" 'tmmus ^""^'^f cfironica iUa suppositifia unde tot suspecta hausit Tamayus; et etiam in Itanc is ejug rem cifat Arin-si ex zius diphma a Fcrdinando III reye datum anuo oxnifis j^^,j^ ^" qiio sancti vocahido decoratur. At primus ''Hphis Tamaijus ex commentitio ilJo Juliano Peres archi^'^'' '-'"" ^''''/^'''f'''""'
'icuti.

^"~

{%

hcremus; sed quuni anfiquitas cultus cjus certa

nee alio loco uspiam in uliis calendariis auf martyroloyiis nomen ejus legatur, de illo pauds hic

EJiis Acta

coiiscripta
si-rulo ,Vr/.

Coynomen de Barcho scu lafine Cyinhcnsem accepif a payo Barchitano Juxta Abulam civitatem, ubi aliquamdiu commorutus atque vita functus esseferfur. Cetera omnia qux narranest.

ayere risum

presbyfero Tolefano Petrnm kalendis nocctnhris obusse ef, quod in apocryphis Pseudo-Juliani car-

tur de eo, ex inrcrtis tradifionihus collecfn sunt,

minibus huic coxvus dicitur, in rivis fuisse inter annos 1085 et 1135, ac deuique ex aho non minus siispecfo epiyrammatc, sra 1130 seu anno Christi 1092 vifa decessisse asseruit (4). Itaque ad diem
I norembris ejus

quas in compcndium redacfas vidyacit Ludoricus Alvarez in Historia Barciiensi et itide, suh tiftdo Acta S. Pelri Gymbensis, Tamayus (-5). L'x Ta~

mayo cadcm
3.

hic cxscripsimus.
S. Petri exordio secuU

Corpus

XVII

viseba-

Dc- /lonoribiis
S.

nomeu

ad.fcripsit

Marfyroloyio

tur in sacello aliquo principaUori basdira S. Vin~

centii in

Potni

Ilispanico, eunique secutus est Castellanus in tyroloyio suo universali.

Mar-

Ahufensi

civifate,
et

urna saxea inclusum

coUafisAlfUlm
ft

qux pariefi

infixa cntf

ferreis canceUis

drcum-

in oppidn

liarehfnsi.

(I) Cit. ap. Liid<Je

Arizium (de quo Salazar, Mait. IHap.. tom. Vi.

mox
p.

el ap.

:25.

Tam.ivum
Historia
iv.
lib.

xxr, v. Aiila.

(3) Ilistoria
i,

(2i

fcc/eaioatiea de todos

hs Satos de

K^paila,

j^arl.

dad de Arila, parl. tom VI, [>]>. ii. 28.

ii.

p. 3S.

df las i/ra/idezas de la ciu(4) Martijrol. Hi^pan.,

(o) Ibid..

[..

^(>.

data

384
AvcTuRE
0. D. S.

DE
:

S.

FETRO DE BARCO.
Wll, opera Pauli
basilica:

data
septis

pacUnento autem juxta hoc sepnlcmm, itemfareis cindus, lapis iibi pedts vestigium
in

Verdiujo de la Cueva, parocln

V/ncenfianee,

eaque occasinne aperta

est

i-eUqttent

jumentutn cxcum quod non sinc prodigio

sacras exurias iUuc detuHt (1). Ad illud sepidcrum singulis sabbatis post vesperas convenire
ihique .solebant clerici ejusdem- haxHicm,

untipho'

urna et reliquta; inspectm coram eptscopo Laurentio Otadui ef aliis nobilibus viris (3). Inpago etiam Barchensi xdificata fuit ecclesia in honorem S. Petri eo loco ubi domnncula ejus, dum viveret,
sita erai (4), scd

nam

orationnn de S. Petro canere (2). Idem resfauratiim cst majori amplitudineet ornatu anno
et

nuncjamdudum ad usus profanos

destinata (5).

{l)Lml.
d JSspaiia.

Am.
tom.

loc.

cit.

Cfr.

Actu, nuni.

0.
tie

{!)

Ariz,

(4)

Ada, num.

3.

(5)

Fasc.

Madoz. Diccionario
p. 19.

ibid.; JEgiti.

Gonzalez, Teatro ecdcsiastico

II. p. 'irri.

las

i(/le)tias

geographico-estadistico-historicQ de Espaila, tom. IV,

(8)

Gonzalez. lom.

cit.,

p. 251.

ACTA
Ex Ludovm
g Peiriortus
etsancta
jiiventns.

S.

PETRI DE

BARCO

Alvarez

Hhloria BarchensL
jam
in

Fetrus, Hi.^^panus origine, cx oppido Torniellas, Abulon.si.s dia?ccsis, oriundus, ex patrc Barchitano et matre Perafitensi lunnilium ranillia-

proprla casa oppiduli assistens, semper et repeMiouem

et

nbiquc jejuniis

exercitatlonibus vlrtuosis nec-

"ovii mortem

rum,
vitiK

licet

purarum,

exortis, virtutibus et

exemplis

lamosis, progenitu.s.

eessit

Quibus Deus hanc consobolem, futuram parentum docti-inls,

,

non conlinua contemplationis orationc vacabat, ..,,..,. ... 11-1 i corpus cihciis et disciptuus macerabat, ita ut prssentialiter ante oculos cordis, ubicumque pergeret, Deum habcrct. Nec ob hoc a continua silvse
illiussectionc desistebat,quinimmoassiduolabore

/""'"'^' nnimnentem
^^^^ uliiaqua
fontis in

vmum
conm-fere-

assiduis monitionibus

et naturalibus infantuli

studiis et religiosa indole,

rarum

sanctitudinis

specinien.

Num

ab infantia bealus Petrus prorsus

arbusta c(uotidie radicitus opaca discindens, nemoris occulta patefecit. In hls itaque et aliis exercitiisDei servus inslstens.aliquandofervidamora-

lur:

omnem

Illam sollieitndinem ct perversos mores,

quibus passim juventus scatet, abhorruit; quin-

tionem

adDeum

eiTiittens,
,

quase a

vinculis carnis

inmio modestiam et virtutes onmes amplexans, accoHs suis insigne humilitatis et pietatis docu-

ahsolvi deprecaretur

evenit ut a

Domino per

mentum

apparuit. Post hsec,

cum ad virllem per-

revelationem agnosceret se ex hac vita discessurum quando fons llmpidissimus juxta casulam
silvEe scatens, et

venit setatem, sibi soli vivens et Dei prasceptis

arbusla nova obllquis ambagiquod

dies
eveiiit

liomopolorum concursus vjtabat, a quibus continuo simplex et ineptus vocabatur. Cujus in ali([uibus malitiae temerltas adeo incrcbuit iit .s;epe stepiu.s de sancti viri virtute prolixius jocaretur, quae jam pcr omnes illius
insistens, cetcros

bus rigans, vinum propinaverit. 5. Cum deniquePetrus hac revelatione edoctus forte post aliquot dies famulum, quem continuo
secuni habebat, ad fontem illum

paitc-os posl
;

cum amphora

pif
die

monlur

regionis

pagos

et viUulas

cxtensa et a

viris

pru-

dentioribus approbata, profundius splcndobat.

Iii niilitiidi-

2.

Ilinc, pai-cntibus

defunctis, in solitudinem

pro exhauricnda aqua ad prandium emitteret, accidit quod famulus amplioram plenam adduceret cujus llquorem ebibens sanctus vir, loco limpidissimi ct puri laticis vinum gustavlt. Et licet
;

1 nocembris.

neiii neredit.

scccdcre, calcatis
constituit ct

iiilvani

mundi rumoribus et illecebris, apud nuniinis Barclium oppidum casam

tunc sui corporis

cognoverit,
sibi tot

resolutioneni

appropinquare

tamen secundo

experiri Dei nionitum,

fxcidlt.

prreterfluentis ripam. tnnc sllvls inntllibus consi-

tain et arbuslis inextricabilibus fa^datam,

C humilem
tuit,

ut
ct

exstruens, ibidem aliquantulum delipromptius orationi vacaret et sese totum

igi-

temporibus dcsidcratum, disposuit. Hinc aquam diffundcns,iterum servum ad fontem eniisit quem secutus sanctus homo et ex F
ex amphora
fonte
:

Dco

contemplationi dederet. Per aliquod

in niente

tur temporis

spatium cum sanctus vir eo genere

,

exhaurlrc conspiciens. protlnus ebibens et vinum gustans, Dei voluntatem intellexit. Tunc ad oppiduni Barchitanum confestim

aquam

vita; fi-ueretur

concepit silvam illam

radicitus evellere, ut otlum excuterct, trartabilem

in

repedans, sacramentis ad viaticum munitus, post tridnuin animam emisit, kalendis novembris.
6.

accolarum subsidium
sectis,

et utilltatem

reddere

Nolfe
et

omnes oppiduli continuo clamorem

accolae

Ejii^ rorpi'^
perJuiiK-ii-

silum illnm protinus satagens, brevi locum. arbustis

amtenuni
bealus

et

hortorum arborumque

accurrentcs sanctum corpus caMesti perfusum invenere, ad cujus splendore

fecere,

Ittm

cierii'
silii

copia refertum laliore falceque reliquit.

contactum
laborantes
in

plures
illico

iEgroti

variis

infirmitatibus

Linum

vieini

3.

Sed

licet

vir

casam
,

in illo

seccssu ad
qui adhuc
et

sanitatem receperunt.

Horum

Abul-i'"
defertur-

domiti siiw
prodiijios.e
ifjii

contemplalloneni haberet
visitur,

etiam propriani
:

ab

oppido, quo natus fnerat, retincbat

deniquc miraculorum fama ad urbem Abulensem evolavit, quai sibi sacra pignora pertinere decernens,
illa

servatiiin.

prout antlquorum traditio refert

cuni accola

mira-

ad suam ecclesiam transferre curavit.

e contrario et nullibi exuvias transpor-

culorum frcquentia snadct. Inter quai

bre,

illud cele-

Oppidani

ciuod
lini

donmm

illam habitans

tari dixere.

Res concordia sedata

est.

plenum haberet, illudque ancilla quaedam in domlni odium comburere conslituisset, carhonem ardentem supra linum in cubiculo conglomeratum immisit qui protiuus ca'pit ardere,
cubile
:

ergo inter omnes, ut corpus oculis orbatse dorsuni reponatur, et quo

rexerit, sacras glebas possideat. Ita

sancti viri

Convenit supra equsE

illa

peret
;

factum

sed nuUibi flanmia stridens inter stipulas adolevil

:

equa Abulensis urbis iter aggrediens, illuc devemai-tyris nit, et intra basilicam Sancti Vincentii
ingrediens,
calcans, soleam ferream viscera impressani reliquit,etconfcstim crepuit et

qiiin potius ipsa

coruseans, non comburcns.

manu potram

intra sui activilatem

consumpta. nec minimam

in

maculavit aristam.
Per
4. Igitur

fudit.

sauctushomojam

domuncula

silvce,

7.

Tunc omnes

cives, ecclesiastici et seculares,

Sonorti f>"

tmnnatim

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

biilem
oUaii.

3S5
KX IMPn

turmatim

accurtmtos,

corpus

venerali,

illud

honorifice sopeliere in

aliquot serula in

eadem ecclesia, qua per eodemlococonditum fuit. donec

tionem decanlant. Ad cujus honorem imposterum Ferdinandus III. cognomento Sanclu^. anno
MGGLii,

reditus
;

ahquorum oppidorum perpetuo

D.Laurentius de Oladui Abulensisepiscopus illud in aram honoratiorem a se afTabreelaboratani et insigni simulacro compositam transtulit, ubi et
hodie ab circumjacentibus oppidanis et civibus Abuiensibus veneratur et colitur. et clerici basiIica3

concessit

cujus privilegii textuin Alphonsus IX, ejus fiHns, in confirmatione ejusdem inseruit, et

Alphonsus X. ejus
roboravit.

filius, anno mggi.xxx etiam Necnon Ferdinandus IV. unno Mcccn,

alia privilegia concessit. Pripstante

Doniino nostro
vivit

Vicentinre

ras ad ejus

unoquoque sabbato post vespearam accedentes, de eo commemora-

Jesu Christo, qui

et

cum Patre

el

sancto Spiritu

regnat in secula.

DE SANCTO ADALGOTTO
ABBATE DISERTINO
;IX0 XI.
alfiottus.

I
t:.

IN HELVETIA.
2. JTiijus

D.

s.

Adalgottum

nouacho
nsidleitsi

EiiisldhuM ahhiitem monHmenfisDiserfinisqnam Einsidlensibus sandiim passim appellari atque anno lOBl vita defundum serihit aiidor Chroniri
Dinerfinnni

ex monacho
in

itaque epifnphH anfiquifatem

celebris

st

cre-

ut

sandus

tam

dere fas

est,

nwx

post Adalgotti obifu/n

aelebratus,

cultus ejus fuit, multis insignibusque miraculis

seciindum
Mttrer obiit
die 1 nov.,
.ifcimdain

obbits
lertiiiiis,

Einsidlensis
cQSBvo poeta
tate

(1).

Idem

et

epifapihiain

recifaf

conscrlptum quodque merito antiquiartificio insigne dicit, his verbis

y"

^' "

magis quam
:

Nid/um tamen, quod norerim, martijrofnijiuin nomen ejus reiinuit neque uspiam certus dies ejus cultui assignatus reperitur, nisi apud Henricum Murer (2) qui Hlum die 1 novembris
confirniafus.

Eichorn dit
'J4

junii,
lOlil.

coticepfum

Lector ades quisquis, sanctse reverentia petras Te iiinveat, superos qunfl def.et atque decus.
Vel
sit

Cui confradicit Ambrostus Eichhorn qui (3) Adaigottum. quem decimum septimiim Disertinum ahhafem fuisse indicat,
ohiis.^e ait.

anni 1000

anno

AtiALfiOTTUS fatoruni lege peractus,

certuiri

decessisse refert

IX

kal. juuii

Noveris huic

numen

adesse loco.

afiquid prxfer

nomen

superesse de eo.

anno 1031, neque Eidem famen

Dote carens gressus, cfecus aut diemone pressus, Deprimit aut armis queni Libitina suis, Appellent sanctum, meritis precihusque Tonanti

locum har die inter Acta nosira dandum censuinius, ne penitus ah iis exulet.
3.

Gralum
DisERTisA

supi)lici!)us
roffiins

dona

Dc

monasterio rero Discrlino, qui lorusetiam

e.t

petita dahit.

Df uiDmisti:riuDisertino.

regeret qui liniina

divum

Disetis, Desertum ubi cella est, Diseriitis

tis

Dlson-

(lonspicuuni meritis, spectabile lumen,

sideratur
c tiersns

nuncupari consuevit

(4) in

extremo Orientem

vcrsus confiuio iUius Helvetix partis situs

EiNsiDLKNsis qui luxlt In orbe chori

quam
vocanf,

xameter.

Postulat

nbtinuit votjs conforniia dona.

iede tacens.

hodiedum Griseo' seu Grisonum pagum panlo fusins hic disserendi locus esset, nisi
tim prxsfitisset laudatus

td affa-

Regnabat sanctus, marmoris

Amb. Eirhhorn

e.r

schedis

Si tacet, at raptus se srepe vocantibus offert

Non
Huic

tacet a nobis, excitat astra prece.

cujiisdam monachi Disertensis ejusdein monasterii

posiLi

Leneal pia te veneratio saxi

:

Posce, fidem spirans

recte petita feres.

historiam texens (5) curiosus hctor.

quejn, si lubet, adire poterit

(1)

Chronigue
de-t

d''

Einsidlen, ou Histoire de Vahhaije de

(Z)

Episcopatus Citrien8isinlthsBtia,favl.ui,caii.i
(4) J..J.

(p. '228).

Notre-Dame

Hermiles.... par
ii

un

religieux capitulaire;
p.

(5)

part. i.chap. vi,

(p.

70).

(2)

Helretia Sancfa,

181.

Scheuchzer, Iter Alpiniim, tom. Episcop. Curiens.,ii. 218 sqq.

II,

p. 2G7.

DE BEATO BERTHOLDO
ABBATE MONTIS-ANGELORUM
XEUNTE iK
:UL0 i i""-

IN

PARTIBUS

HELVETI./E.

.1.

D.

It.

Monte-Aiigelorum Ordinis S. Benedicti, vulgo lEngetberg nunrupafo, juxta nrhem hujits iwmi-

majorum

litteris

adicimus amplis.Himum dominum

DfB
^rlhdldo.
fiinctin

Inis sifam in pago Helvetico Untenraldeu, ajifur hac tlie deposifio viri Dei Bertholdi, ab anno 1178

Anselmum,modernnmMonfis-Angelorum nbbatem, qui die VJ aprilis anni 1879 ea qux filiis S. Benesolet, humanitafe rescripsit : Bertholdus semperbeattLs ruilappellatus,ejusquc memoria quutannis in die obitu.s onicio sub ritu duplieis 2djfi classis, uti et B. Frowiiii. cuin missa solfinni votiva de festo Omnium sunctorum

dicfi inesse

nnume
''(intlo,

ad anmim 1107 hujiis cwno/ni rer (1) una cum martijrologis

pridem

ahhatis,

quem Mu-

O. S. B., quos jain

novit studiosus boUandiani operis lecfor,

beafumpraidicavcrunt.Aclicefapudhagiographosea
grafia non polleanfhi auctores,uf ipsis durilnis futo statuatur num beati fitufus denuntief virum quem
puhlice colat popufus christianus, monenttainen de

His et nostrum solvitur ad diem 27 martii ex prwtermissis eruat B. Frouinum. Sed siruf alias

monachorum

celebratur.

dubium, aclector rogafur ut

movenda quwstione utrum servo Dei ab immemoriali cultus puhUcus adhibitus fuerit. Itaque more
(\)

in opere nostro (2) conquestio facta est in

Monfe-

Angeiorum incuria hominum femporumve injuria

Helvetia Sacra, p. 289.

I.

(2)

Tom.

Maii. p. 309.

Novembris Tonius

49

fere

386
ADCTORE
J.

DE
omnta docnmenta deperdita
nec nobts licitisse
es.te,

B.

BERTHOLDO ABBATE.
inira-

fere

nemo

tibus fratribus sibi

aquam ex
B.

D. B.

hitiir

plura proferre, quibus

inonastGrio

(quem

fonte non procul a Adclhelmus Abbas prinius

B. Bertholdi Acta Hlustrari possent. Scio

quldem

baculo

suo

pastoraii

produxerat

et

idcirco
jussisse,

Haller

(\)

monuissc suo tempore non ununi Jiujus

adhuc fons Adelheimi vocatur), hauriri

quoe niiraculosc vcrsa
tertia
vice.

cocnohii cJironicon cxtUisse ac

nunc

in hihUotheca

Sangallensi (2) non pauca servari qu3^ conscrihenti ea'nohii fata uti/itafi forent; attamcn propfrrea qiiod recenfloris sunt

sit in vinum, et hoc quideni Eani ob causam in choro adhuc

fore ut ex

illis

nuUa spes a/fulget eruatur quod ad B. Bertholdi notiOiri,

scculo XVII depicta visebatui' ejus effigies, in qua B. Bertholdus vitrum vino plenum ad

duos

pisces huic supcrjacentes tencbat cuni versiculis

tiam conduraf. Suprrrsf crgo, uf

lecta
iii

e.rf/ibca>ifur rol-

miraculum exprimentibus
Ter fuit imda mihi niniiluro iu ctEcutja vati Versa: quidV in Cliiisluni iiii quoque versa ceres!
3.

unum

qus: lihris opfimai nrtfcc fradiintur, et

queB

anno 1879 iiobiscum communicaverunt Patres

Ifaque annales Angefomontani (3) de B. Berannum 1197: Bcrtholnliiil obiit.
uf-iKt-in Ilic .sobrie
T-Tii''

EnqeJhcrqen.ses.

har

supemmi
(locumentn.

holdo sequentia referunt ad

In; nliTinc noster tercius dus abbas iincfnr Inrpini;

nosfri

Nec minus ipsis prodigiis sanctitatis Beati documentum est sincerum illud fidei tuendse

j?..

oi-l ad

c^n

se,

jusle ad homines, pie ad Deuni,

prudens virgo

fecit,

..'j^_.j fifild.inm studium, nirnr? />(iiv7/> ui/^i-jVij in operc manifrstuni qitod corde nutrifum .^>i.i..^ dum Biircharduin, ahbafem S. Joannis in vaUe

Hm-clJrtii
;

perniancns, Dei

gfcnitricls

scinper virginis Mariie,

Thvrm
liic

apiid Toggios, a

norma

veritatis deflcien-

nostra? patronit, fidelis (hspensator et ininister

vixit,

tem, .tcripfis impugnacit.

Quid aidem

cxcogitaverii

Nani sacra missarunisolenmia quotidie,

niagis

et,

quod

sui die

mirandum sit, eliam in ipso obitus quain dcvolisshnc celebravit. Hunc gratia

Burchardus indicant seqnentcs versiis a P. Stanislao Widberz San-BIasiano ante annos circiter sexaginta e inembrana Engelhergensi descripti (6)
Omnis homo, hic sanct^ quamvis studuit tbre Orei post obitum petit loca, gaudia vitje
Ccelestis nec |n-omeruit,
vitte.

secuta benigno

divina sedulo, socretis revelatis sibl causis, proiavore, multis morlnliuni eum

commendabilem rcddidit. Dcnique, ut multa alia memoria digna prasteream, hoc solum niemorabo Quod dic niortis Frcderici imperatoris iii Armcnia dctuncti nobis inde slupclactis Iiic prophetando priedixit. liis addantur (4) quie tiim ex posferioribus c/ironof/rap/iis fum cx tradiiione apud se viyente accepfa docent Patrcs Engelbergenses litteris suis die WapriUs anni 1879 datis:
relatu et
:

Suscipiens honiinem. cfph

donec Deus, in se sic pandere per se

Re^um

dignatur.

dum

latroni reseratur.

Ecce, hiiem

veram lacerando negare probatur

vegna beatos,

A[)bas Burctiardus, nolendo sequi niale tardus.

Dicit

enim

jirius iu (celestia

Quam
Contra

Chrislusiiatuspassusvesil, esselocatos.

CIironoi.T;iphus sec.

XV

refert

^*

meruit Ber-

quem Uerthold abbas noster memoraniius, Cunctis formula virtutum venerandus, Scripsit et obstruxit labra caliida falsa loquentis.
Undique subruit et conclusit eum, sapieutis Ore probaiis reprobum cor tetra venena vomentis.

tholdus divinis revelationibns venerari, etiam a fratredefunctosibigratiasreddente prosua salvationo.

.

Porro Bertholdus erat puritatis virgineiE

Mellus forsltan

rjn.tdein

Burchardl errores

et eccle-

singularis aniatoret custus, nulloque vcl levissimo

illeccbr;uum afllalu maculatus, vere

extitit lucis, ul

monachi cjus

cura;

speculum commissi non

siasficam heaii Bcrtholdi erudlflonein demonstrat nota quam ex p. 49 catalogi manuscriptorum

P. AdaJberfus Vogel, archivista

transmisli, sciUcet
:

Engclhergensis,
tertii

solum, sed et plebs in vicinia omnis vidore poluerit in eo (juid cligat, quidve corrlgat. Mitis adeo
fuit,

B.

Bertholdi abbatis

ut

malrem, non dominum etiam

incoltE vallis

monasterii Montis Angelorum, Apologia coNTR.i EnROREMBimCHARni AEBATIS S.-IOAN.NIS IN ThURTHAL

iii qua prjiiter scientiam sacr etsanetorumpatrum dialectices artem imprimis demiror. Controversiam autem horum dm^rum abbatum summatim explico. Defendebat contra plurcs idem Burcliardus justos veteris Testamenti in C(eIo esse locatos ante adventum F

Vigilabat pastor bonus,.-" vcl una ovis sui gregis a virtutis ne - -o.vo.-.. ...luiia tramite aberret. Vigiliis non dumtaxat corpus

Engelbcrgeusis

eum

depra^dicarent.

SEU VALLis TAuniNyE,

^'cripturs

suum

affligebat,

sed die noctuque

in id

incumbe-

bat, ut oinncs contra otiuni diabolique insidias

occuparet. Seinper oravit aut scripsit aut docuit, suosque monaclios ad eamdem occupationem

Christi

ad ejusmodi vero opinionem defenden-

nnde perplures libros et proprio suo marle suorumque monaehorum industria exaraincitavit
;

dain utcbatur
patribus,

tum sacra scriptura tum quorum aucloritates tam acuta

sanctis
inflexit

tos in bibliotheca nostra

adhuc conspicimus. Sed

foret,
si, quod a m:ijomentionem facerom

quid multa? aut excmplo, aut doctriiia, aut niiraculis pavit

onmes. Iniquum

ribus nostris Iraditur, nullam

ejus miraculi
niensi prope
in suiimia

quod hic B. Pn^jsul in lacu SylvavicumStans perpetravit.Quum enim

non paucos e simplicioribus spiculis suEe hcreseos jairijam confoderit. Ea quidom tempestate viris illustribus Holvctia non caruit; nomo tamen Burchardo sose opponere est ausus. Rogatur itaque a fratribus Bertholdus, is hanc
dialectica, ut

provinciam
ternas

in so susciperot. Zelo

insuper

fidei

ponuria piscium osset,Iacum iisdem sua benedictiono implovit. Res liaec niira apud Sylvanos, affmes nostros, satis docantata habetur, ac indo iri tanli miraculi et beneficii memoriam

catholicie inductus Bertholdus,

potitioni,

rnorem

gerit fra-

atque Burchardum

peramice

et

a tam perniciosa senteiilia discederet. Ast, quia grave non solis hEereticis sed etiam viris
liortatur,

gratitudincm piscatores ejusdein lacus annuatim monasterio nostro piscium qnantitatein (numero
2(XX) albulas) solvebant, ct us(juo in hmic diom solvunt. Antiquis item monumentis docetur et chronicis et annalibus habetur:... " eadem

alias (ioctis ot

magnis. palinodiain canere, Berlavit.

tholdus lefhiopcm

Ea proptcr

ubi contumaacriori inve-

ciam advorsarii
hitur
;

novil, stylo in

eum

fortitor

juxta ot docte contendit animas

hora, qua do corpore erat exiturus, a circumsUin-

justorum per passionem Christi, et post illam in c(Klum a Christo esse inU-oductas. Quo facilius de

(1)
(^)

Bibliotheca Helvetica, part. in, p.

:m,

n. 1*231 sq.

Dci Genilricis,
tom.
II,

p. 215.

Scberrer, Ver^eichiiiss der Hamhcliriftcn (l<r StiftsbiW.O(/.eA- iwi N/. GarH, p. oSS. (3) JI/o,. GeTi.,

tom. XVll, P.2S0.

part.

!.

p. 167.

(5)

Mone, Episcop.

Constantieiisis,

(0)

Vcrsttch einer urktiuiJHchen

Stiftrs Engelhcni.

ScripU

iMrslellung
1S46) p. 134.

rfca

reich^freien

(Luzern

(4)

Cfr.

Harlmann, A,males

Hemni

operis

DIES PRIMA NOVEMBHIS.

operis hujus prfetiojudicarc licoat, apologi^ liiijus synopsin do, ipsa Burchardi et Bertholdi verba

387
AUCTOKK
I.

em,

ilhc

traiiscribo.Primuniquodoccurrit,BurchardiGrror inscribitur. Sic vero incipit; " Sanctorum dctractorlbos nos obloqui

lam essc rodemptionom, juxta ilhul extmgmtur et vermis non morietur.

superiore Christi

cruciatum esse docet; ex inferioro nul:

Tfrni^

non

D.

li.

In inferno

non deccf, noc conducit quorum quidem unusquisque in suo sensu abundabnt.omnium justorum, qui ante Christi passio-

adventum omnes

justos lucid-i

ncm cx

hac vlta migraveruiit, animas apud interautumant quidam minime. Nos vero eos quibus placuit, acuti\is quantuni ad rationem spectat, et consequentius auctoritati canonicarum scripturarum sensisse judicamus.

quieta dilafione. Arguniontis a smuh petitis ex sacra Scriptura et rutione demonstrat Hifernum scu llmbmn patrum possibilem
et

expectasse

tuisse
tati

num

esse detentas

asserit Borlholdiis, nec ratiorii ner veriropugnaro, onmcs justos, prout ordinationi
:

dispositionis divina- placuisset, in inferno lucidis et quietis mansionibus fuisse conservatos

dila-

Autumat Burchardns opposita esse. et de eodcm sonsusecundurnidemtompusnonpossepr^^dlcan, reqmemhabereetmmrernomanere.Dieitinfernumlnsacra scriptura proprie locumdamtiatorum significare;probat suam sententiam ox sacrjE scriptura? textibus: Jnstorum animre in manii Doi

tione Dei sapiontia; placita usque ad passionoiu a Chrisli. SS. Palrum sentonlias u B

tum

niutilalas^efmair^xiici^itas^nq-l^lulr'^^ orif^innlo nnn c.. ,.;,i..,. .,:.:.,.... originale non esse quidem diminulionem
;

justitiie

sed privalionom justitla' homini.ufpoto per inobedientiam a Dco alieinto, accidisse per

peccatum
bibliorum
nlsi

orlginalc.
locis,

tormentum malitife. Illi autem sunt in pace. Factum est ut mororetur mendicus et portarotur ab angelis in sinum Abrahae. Ut vero demonstret sinum Abrahte regnum
illos

simt ct non tanget

Probat deinde ex pluribus

ascendisse in ca?Iuni,
in Cliristo;

nemlnom
et

Rcdemptorein nostrum pro omnlbus omnino hominibus passum

fuisse, justos

pcr Cbri.stum,

omnes antc

Cliristi

ccelorum et sanctorum requiem fuisse, multa ex sanctis patribus Ambrosio, Augustlno et Gregorio

passionein
in

In

inforno detontos,
gioria

post passionem

cttlorum

Augustlnum sententiam contrariam non assertionem, sed opinionem vocasse.

attert testimonia. Dicit S.

Lazarum

collocatos fuisse, luculentcr demonstrul ex SS. Hicronymo, Augustino et Gregorio. Ad finom apologlEe inonet Burchardum, ut cessarot ab hac

et

ejus contubernales antiquos

in

contenfiono

Chri.sfi

gloriaj

tam

injnriosa.

justos, absolutos

ab onginali peccato,

Horta-

co-lorum

tureum

requiem ante Christi adventum migrasse, Domi-

his verbis:Noli,obsecro, vinci a malo, sed

vince in bono

num vero, utreliquos

justum esse

a pcenis ]iboraret,ad inferna

hosfisfraude suadiabolns

malum non vincatnos animarum malum pcssinium, scd

;

descendisse, ex Augustino probare nititur. Diclt

vincamus eum

in bono,

quod

cst

opfimum

ef

sumiiiuntcHinmi
iiituftia.

peccato obstrictum esse, opposita vocari non debere; originale peccatum

et originali

mum Deo Jesu

fosa.

Christo....

non essc humanas justitia^ diminutionem, sod humanoe naturpe corruptionem, non esse vocan-

4. Affamcn heato i-iro qui fantum ad vevitatem. tuendam Jahorem suscepit, non pepercit (inf/ua do~

Exstant
(junrum
id)ra.-<a,

enim apud

Eyigelbergennea litierx

dum

pecc&tum, sed pipnam peccati. His

domum

diix,

afteroi, ut e.r tali sifjHli inseriptione

verbis Burchardus compilatlonem

Ergo oppilet omnis iniquitas os

suam claudit suum et sai)iens

:

pur/ini

BuRCiiARDUs... Mo... Joha...s, conji-

intelligat virtutem Scripturarum. Sequitur dein apologia B. Berchtoldi sub hoc titulo Fideliter

cinntur ab ipso fpiem impufjnafmt conscriptx, alterxaiitem prioribus similes auctorem, utcidetur,h(i-

t)HeruntMartinum Cellx Lucenfis

crfribam, ut
noverint

aijf)afnn. J/asi

TENEND.X ET PR^DICANDA ASSEHTIO CATHOLICA COMPOSITA A VENERABILI AC RELIGIOSO BeRTHOLDO ABBATE

IN

MoNTE Angelorum contra pr^digtum BurgharIN

DUM

EXTREMIS SESE GOGNOSCENTEM ET

:

PffiNITEN-

tem. Apologite hujus initium sic sonat

"

Die quarecessu,

dam
'

sedente

me

in

quodam

secreto

omnrs quantam pernrsi fjeato viro cahimnitim fecerint. M., coabbafum suorum minimus, dilectis filiis ecclesios caritatcm non fictam. Cognoscere cu|)iiiius cafholica? fidei cultores, nos ad sedem apostolicam adversus coabbatem et fratremnostrum doMonte Angelorum
nihil caUminiose scripsisso. Infamati namquo sumus, quod ad auros summipontificisscripserimus prrefatum fratrem nostrum lifteras ad sure causse coiiimodum aptas sub noniine nostro nobis ne'

meditatloni et leetioni

amico. accessit ad

me

quidam profercns
preestarem

litteras.

quarum
legenti.

ut lectioni

auditum, annui

Itaque in

processu dicta qujedam incatholica notare coepi. Probat B. Bertholdus Burchardum sanctis et
sibi

sententiam gloriam Rcdemptoris nostri lacerantem ac SS. Patrum seriptis adeo contrariam defenderet. S. Gregorium clarissimis
verbls affirmasse

obloqui,

cum

omnes antiquos

oiectos

apud

quadam Hoc autem minime vorum esse novit Dominus, cui omne cor patet et quem nullum latet secretum. Dolendum vcro esse piis animls non dubifainus personam tam
scientibus .sigillatas in clansfro nostro
acquisivi.';.se.

surrepfione

infernum detentos fuisse ante adventum Ghristi, pluribus adductis sancti pap^ testimoniis demonstrat. Ad lextum S. Pauli Unusquisque In suo sensu abundat, dicit apostolum his verbis
:

bona;opinionis criminando impeti, quod pro obtinenda suse causae victoria quidquam captioso dixerit vcl fecorif. Hoc etiam commentlafur B.
Berfholdus, quod B. Froivinuni decessorem suum,

ab hac plurimum remota, usum fuisse. Inferni vocabulum juxta informationom originem suam habere ab eo quod est iiifia ab infra enim dici infernum, a supra supremum, et extra extremum. Docet ex ofymologia hujus nomlnis (inferni) haud probari justos ante pas:

in alia causa,

virum omni

virtute

exornatum,

ita sihi

amicum ha-

huerit, ut ipsi

Frou-inas inscriheret lihruni de Ora-

tione iJominica,

ad nosfram

xfafetn, ni fatfor, ine:

ditum. Incipit enim proloyus

labilis

Quamvis sim {^) memorice. tcnacitor tamen meinini fuam

sioneni Chrisli. licet fuissent in inferno, suppliciis

tornientorum subjacuisse
cJistinguit

unde opposifa non

:

esse requiem habere et in inferno esso. Infernum

m superiorem et inferiorem

(!3)

ibi quie-

duieissimam dilectioncm, o vencrabilis presbyter Berfholde. a moa parvitafe exegis.so, quatonus ingenioli mei capacitatem in explanafione dominicae orafionis ostenderem. Nec alii (3) dicatm voluit idem Frowimts lihros septem de Libero Areiner
t

Ibid., p. 4t:.
p. 657.

LiUerai Engelb.;

cfr.

Annal. Benid.

'rkund., p. 30, not.

-2.

tom. VI,

(3)

Anmt}.

Beiied., ihid.; cfr. Versnc/i

hitrio

388
AUCTORE
J.

DE
nam
in codice

B.

BERTHOLDO ABBATE.
in facie Ecclesias nuiltum concussimus, et veritatem inde exquisivimus. Parte igltur utraque priesente, teslinionium abbatis audivimus, sicut illud esse recipiendum man-

bftrio;

EitMlemiprsmissileyehati-

apud Turegum

D. B.

tur mjuentes versicnli

Vive, precor, Berlilolth, tibi sit Dominus mholt. At te, quDii liber sim. docet iste liber.

Hunc
Jus
Studia
litlerarum
5.

lilirum vovi

nunc promissum

libi solvi

est, si sapias,

gratus ut accipias.

daverat apostolica auctoritas. Qui videlicet abbas septem presbyteros dc vicinis, viros indubitabiles
produxif, qui vinculo obedientijt, qna tenentur nobis astricti et interrogati, lestificati sunt, quod

pyomovef,

Nec danda snnt oblivioni, Ucet ijaucissima, documcnta quihus patcf Berlliolduni sedulo invisuos giiasfte, ut sfudium litfcrarum scmper apud Eu(/elhcryensis siynatus J i^W conviyeret. Codes tinens Glaudiani de statu animce ad Sidonium
Appoliinnrfm,
//;/>(;///( /(f/iW;

patronatus cccIesiEe de Wilare ad monasterium Montis Angelorum respiceret. Quibus nos auditJs

patronatum pr^iatum abbati jam dicto

monasterio auctoritate apostolica

et

datum

Berclitoldi sit libi

Hoc, pif Clirisle, gratuni; nndc cruitur B.

et nostra,

suo alque

Bcrllioldum hunc codicem sua manu exarasse{\). Tractatum {'2} S. Anyusf.iui de S. Triuitate ipso
jubentc dcscriptum fuisse, devlarant versiculi codicis folio signati

banno episcopali confinnavimus. Quin etiam memoratus sanctte recordationis donnius Lucius papa inspectis nostrae confirmationis litteris, quia iactum nostrum eidem rationabile vjdcbatur,
apostolicaj confirmationls apices abbali
et

Ilill.

suo

monasterio super eodcni contulit

Ablms (lum fulsit HertUold. me siMiliere jussit, Unde Deus tririus, vere ([uo([ue noscritur unus. Sedniox liicdignus, casluspateriitcjue benignus,
Carnis onusposuit, pra?senlia scriptiique liquit
lmperl'ecta,sibi successjtniunere Clinsti

et post illum

ultiinum quoque,

domnus Urbanus papa siniiliter ipsis fecit. Ad cum pars adversa nondum quiesceret, litteras et mandatum domini nostri Chuonradi archiepiscopi Moguntini suscepinms, et juxta
haec euindeni

Dictus Henricus.

B(mus

tiic.

retiiieiequedignus

patronafum abbati

et sufe ecclesige

B
acjuvd
monasterii
luetnr.

Abbatis nomeii, perfecit et ipse vulumen.

in loco, qui dicifur

Hermdtingin, auctoritate me-

Multos tandem ad iuendajura ac possessiones cmiobii sih! commlssi lahores susfinuit heatus
0.

tropolitana et nostra et

cum banno denuo

confir-

mavimus.
Die 10
septemhris,

Bertholdus. JIujus rci sfafueudx t/ratia ex rcgcsto

anui 1188, Glemens

III,

ahbatum Engelhergensium (piod opusculo sxpius

cifato aunecfitur
(3), scqucntia

petente Bertholdo ahhate, aj^batem de

Truoba

et

mutuamur

Lucernensem prajpositum

rogat, uti videant ut

abbaii consislorialibus
staui., fom. II,p. o36.

Die 4 maii, uuni 11^4, Lucius papa, Berlholdo litteris possessiones et

privilegia roboral. Kdif.

apud Mone, Episc. Con-

sequens Stanensis plebanus Montis Angelorum nionasterio de teniporalibus respondeat. Edit. apud Mone, op. rlf., tom. II, part. I, p. 539.
JJie

20 scpfemhris,anni 1188, (ipnd Constantiam,

testis occurrit sopita in contro-

Die 28 juuii, anni U8(J-lls7, Urbanus III BerthoIdoabbatiecclesia^inWilarepatronatumadjudicaluni per brcvc coidirmat.

Bertholdus abbas
vcrsia

Anselnium

inter

abbatem de Mure Tiebal-

Urbanu.s episcodilectis
fdiis

dumque
tholdus

presbyteruni.

pus servus servorum Dei

tholdo abbati
et et

Berquai

conventui Montis Angelorum

Die 2 januarii anni 1190 confirmat Berahhas donatlonem factam ab Ilenrica

salutem
judicio

apostolicam benedictionem.

Ea

de iiuoches.

Quoniam
scmper

labilis

et flenda

mundi

terminata Jioscuntur, ne iteruin alicu-

hujus

conditio

in

occasum

vergens,

jus maUtia in contentionis scrupuluni reducantur,

coimiiendari

debent memorife

litterarum

gesta proiteritorum in oblivionem parvo temporis intervalto ducit futurorum, ne deleantur,

apostolicocjue pnesidio coimnuniri. Cuin auteni

inter vos et Lutolduni militem

quee gerimus, pagina? prsesentis ea scripto

super jure patro-

natus ecclesia^ de Wilare quEestio agitata luissct,

commendare potissimum judicavimus. Unde notuin licri volunms tam prcesentibus quam futuris,
quod Henricus plebanus de
Buoches,
divino
*

tandem

))ro

vestro est ca-nobio sententia pro-

mulgata. Nos igitur

eamdem

sententiam, sicut

tactus instinctu, ex integro prtedium Altelosho-

rationabiliter lata est,

tate

ralam habentes, auctoriapostolica confu-mamus et prjesentis seripti

ven a se coemptum sanctse Marije in monasterio Montis Angelorum contradidit ea conditione, ut

singulis annis

communimus. Stutuentes, ut nulli omnino hominum liceal hanc paginam nostr^E

patrocinio
ei ausu temcrario hoc attemptare pr;esumpserit, indignationem onmipotentis Dei et BB. Petri et Pauii apostolorum ejus se novcrit incursurum. Datuni Veronie quarlo kl. juiii.

confirmationis infringere vel

contraire. Si quis autcin

memoria Odairici, Stanensis pleavuncuh quondam ipsius, patrisque sui Kisieberti, nec non et matris suae Richinza; in anniversario plebani prtedicli,quanidiuipse Henbani,
ricus vixerit, solemniter

cum

celebratione missa-

Hmuannus
inter,

11, Const. episcopus, Berlholdum nostrum abbatem, Luitoldumque nobilem

eleemosynarum pulsationeque campanarum ab onmi congregationc celebretur, eodomque die fratribus de censu praifati praedii
rum, vigiliarum,
ministretur.

Henrico

vero

qualicunque

modo

de Regensberg,
batione

Lucii, tunc deluncti, papte

appro-

Conradiciue
iii

MogLuitini
lite

archiepiscopi

auctoritate lultus

de patronatu ecclesice Wilariensis sententiani dat nobis convenientem.

vocatione divina de medio sublato, in anniversario ipsius memoria prtedictoruni atque sua officiose ut prfenotatum est, peragatur. Acta sunt
haic in ipso monasterio S. Maria; Montis Angelorum prajsente doinno Bertholdo ipsius coenobii

Hermannus, Dei gralia Gonstantiensis episco-

pus, universis Dei lidelibus. Negotium de patronatu ecclesite Wilare inter virum venerabilem Berlholduin abbatem Montis Angelorum et virum nobilem Lutoldum de Reginsperch diu
versatuiii,

ad

mandatum domni

Lucii

papai

abbate venerabili, totaque congiegatione claustri ejusdem, Fridenco plebano Stanensi. quarto nonas januarii, aimo ab mcarnatione Donimi M.c.Lxxxx, feliciter. Et ut ha;c constitutio in perpetuum Deo annuente inconvulsa permaneat,

(1)

Littfra i: Adal. Vogel.

cit.

(2)

Veruch.,

p. 50.

(3) Ibid., pp. 1^4, 135.

Bertholdus

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

389
est, ef

Bcrtholdus abbas sui

roboravit.

cam

sigili

confirnmtione

nae Lucu papre videre

quod Clcmeus papa

Die irsjuUi,
tiani

atiiii

1100, Bcitlioldus al)bas notict

dat Luitolduni nobileni dc Regensbcrg

in

vester prcedecessor pr.-efatum adversaiium sms fautoribus Heinrico ef Hartmanno

pulsatis et

AUUTOUK
.1.

cum

D. B.

campanis

advocatiam

Wilare pro remcdio parcntum

candelis accensis districlc pra-cepil

animarum suiieque cum patronatu cedisse. Edit. apud Nem/art, Cod. dipl. Aleman., nnm.
DCCCLXXXIS.

suoruni

Bcrtholdus abbas, coabbalum et dominorum teslimonium invocans, Gtclestinum III

excommunicationis vinculo adstringi, nec dcinceps ullam sibi super hoc negotio pnesfandani audicntiam, eisdem, quippe sanctis decessoribus vestris, consona diffinitione dignati estis ca, quiv
et ipsi. districte sancire; bis inquain, litteris recitatis, SLBpedictus adversarius falsas essedamavif, hac occasione quferens per appellationein ufTugere. Et licct nihil de appellalione priori, quam

rogat ut Luitoldi nobilis de Regensberg queruiatlonibus per septenniuni prolongatam litem de patronatu Wilarensi tcrminet. Ccelcstinosedis

Ronianoe sumnio pontifici Bcrtholdus in Monte Angclorum pauperum Christi scrvus per paupertalcni, cum totius convenlus unanimitate orationuin obsequiuin
ctione.
ratio,

non est prosecutus. prolcrret, csl ab episcopu famen auditus. plurimis quidem astanlibus vehcmenti admiratione perculsis pro ilhdanobis injiitaminaudita. Ad cognoscendam aufem veritafis nostrflB indubifabilem sinceritatem inspiria

cum

debita ol)edienliaj subjesit

Cum

scriptum

quod

lex setcrna sit

per hanc revera leguin conditores justa dcccrnunt, eaque legum dictione vice in terra
Petri apostolorum principis,immo Ghristi, se

ciantur litterie teslimonii scplem presbylcrorum,

liltera^

quoque de

htis

abrenuntiatione capitalis

Deo

plurimaeque ab apostolicasedeimpetrata?.Altissimus valcre vos

faciaf, et fatigationi nostrre inrinitte

adversarii nobilis viri Lutoldi,

digne

geritis, tuitione vestra inviolata

permanent,
videlicet

nnem

debiveri.

ut violatores pa?na digna plectentur. Hinc nimi-

tumi mponere

^ rum

in Chrisfo Jesu.

Deniquesunt

est,

quod

integritati juris nostri,

tafis nostrse ac vexationis injuriosas fesfes

domnii

patronatus ccclesife Wilare ad nostrum pertinentis nionasterium qua^ septem presbyterorum obti-

nostri coabbates.

nuimus tcstimonio, speramus per clemcntiam vestram reforniari. Elapso itaque septennio in eo
amplius ventilationibus
prolixitatis
agitati

Die 30 jidii, anni 1191 C^elestinus III abbali Montis Angelorum parochiam Stannes cum jure
pafronatus confirmat.

CcL-lcstinus

episcopus.

pro sua^ nimictate

servusservorum
et

Dci.dilectisfiliis

Bertholdoabbati
ef

actionem ncgotii ad comniodam bre-

conventui de Montc Angelorum salutem

vitatem castigare nequimus. Quocirca de ipso, quod novissime judiciaH taxatione constat esse
tractatum, strictim annotamus. Siquidem nos et

apostolicara benedictionem.

Cum
el

a nobis pctitur

quod honestum
libenti
riis

esf, et

congruit rationi. aiiimo

petcntiuni desidc-

uos decet concedere

adversarius noster O. clericus

judiceni venissemus, a

cilati,

cum

ante

congruum suffragium
Doniino
filii,

iinpertiri.

Ea

propter,

presbytero

per nos in

dilecti in

vesfris justis precibnsbeni-

ecclcsia supradicta pr*sentato advcrsarius accu-

gnius

satus pro rapina, duni prolala sententia cogerctur

inclinafi, parochiam Slamies cuin juro patronatus, quod habetis in ea, sicut canonice et

ad purgationem juramenti, metucns pro reatu nianiteslo scandalum et condemnationem, contra jus canonesque pcr appellationem periculum distulit. Transacta igitur annua expeclatione,
itldem corani episcopo nosfro Constantiensi exactus, restilutionem rapinje tergiversatione hujus-

pacifice possidctis, auctoritate vobis apostoHoa

confirmamuset praesentisscripti patrociniocommunimus.NuUi eigoomnjnohominum liceat hanc nostree paginam confirmationis inlringere vcl ei
ausu femerario contraire. Si quis auteiii tioc aUeinptaverif, indignafionem omnipotentis Dei et BB. Petri ef Pauii apostolorum ejus se noverit

modi conatus
VestrcB
sibi

est elabi. Recitatis illicSanctitatis

litteris, in

quibus continebatur de indieto

bonEE

incursuruni.Datum Ronia^apudS.Petrum
aug., pontificatus nostri

III kal.

perpetuo

silentio, ut in lilteris

memo-

anno

I.

DE

B.

SIMONE DE COLLAZONE
ORDINIS

FRATRUM MINORUM
conventu

IN

UMBRIA.

.1.

I).

K.

Die 1 nofcmbris Spoleti in Vmhria incum fama Fratrnm Minorum ad S. Simonem

Gollazone

exaininandi cssenf fesfes lcgitiini.quossuper vita

ct

convcrsatione ac miraculis recolenda?

fratris Sinionis

mcmo-

mnctitatis vita functns est beatus Sinion, de

ri^

Ordinis Minoruin recipere

nuncupafus.

Debuit

fortassis

iuter

debebaiit. Et facfam fuisse inf{uisHionem indu-

Prsfcrmissos locuni ubtinere. Licet enim passim ab fiat/iograpliis Ordinis Seraphici beafi titido
insifpiiatur, nullis

bium

est;

nam hac

nosfra a;tafc Spolcfi in cancelille

Uiria archiepiscopaU processus

asservaiur.

Cur
non

tamen

indiciis

constat

cuUum

vero beatus vir catalogo sancforuni ascri/)tus

pubUcum inttf a feUci obitu beato viro deJafum deinceps vignisse et nunc vigere. Nihilominus cum
JacobiUi
(1)

fuerit,docef

Waddingus his rerbis {'2}: Qua? (iniracula ac eorum tcstimonia) dum viderentur in
euiia, obiit [nnocentius et remissa est sollicitudo

de

beato

viro

breriter

agenduni

decrevimus, quia anno 1252 UUeris Perusix datis die 22 apriUs Innocenfius IV episcopos Spoleta-

Spoletunorum de sancto viro canonizando. Itaque Spotcfanos Ufteris adirimus, afque inierro-

num

abbatem nionasterU de FerentiUo SpoietaiuB dioccesis monuit quanta cura

et

Eugebinum

ei

aavimus ittrum
nis

ha/jerent alitjuid (jiiod

ad Simo-

laiidem

conferret.

Patres

Conrentnale (a)

{\)Vite de" satiti e beati

(S)

deW Vmhria, ad
aii. 1:240. n.

d.l
(i.

Novembris.
(3) Ibid.,

1240. n.8.

Waddiog. Annal. Minor.,

an.

Spoleti

390
AucTone
,1.

DE

B.

SIMONE DE COLLAZONE CONFESSORE.

quo lionifacius, Tudertinus episcopus, liberas ac immunes proclamavit virgines quas in ccenohio
S. Laurentii,

D. B.

Spohii apud S. Simonem degentes responsum dedenmt, nunquatn vidisse se aut andivisse vitam
beati viri fmfisf dcsrripfam, inauper et in (jenerali

expuhione cunctas mcmorias fuisse

depp.rditas.

Quem Simovem nosfrum

didit,

Juxfa CoUazone, Domino serviehant fuisse Waddingjts creindtcio praster situm

Quare quum

vix ulJa spes affulgeat fore ut deprerita^

non

alio, ut videtur,

hendantur qux iUusfrandls

imerrianf, nihilaliitd

ac gesfis Simonis

jam pridem
Varia vivens

Jacohilli ef

possumusquam eadem,qux Wadding scripsere Acsti

prope oppidum CoUaznne Simonis nosfri pafriam. Narrul Jttcobif/i (d) ab Helia generali Ordinis minisfro, vexatum fuisse Sinio-

monasferii

nostris inserere.

Beatus itaque Simon, genere nohiUs, comitem

esf oppidulum Tudcrfinx diwpafrem hahuisse fertur. Prorocat quidcm

nem. Quod facUe credet quicumquc meminerit quof qunnfisquc injuriis Hdias illos riros affcrerit
quos rerx
fris
est
iii

munera
i Ori/inc
obirit ft
tnoi-tiius

de CoUazone, quod
ceseos,

JacohiUi (1)

miraculis
claruit.

sed ea propouere omisif.

ad monumenfa Tudertina antiqua Ergo donec isfa ehifchris

atque ea qu^ tradit de matre

satictitafis ^tudio ducfos Seraqyhici q)aprxceptis ridisset inhxrcre. Taudem morfnus anno, ut diximus, 1240 B. Simon, cujus multis

vita ct post

mortom

miraculis

Dominus

sancti-

eruanfnr, maneaf assertum intra Umites p7-ohabilitatis,

t;item

pateieeil.

Dehgati

pontificii (7),

dequihus

non

aliter

B.Sinionis, MathiJdi

mmrnpata,

qua; inter aulicas

ah nlisequio fuerit u.rori Ofhonis

IV

imperatoris.

supra dictum diligenti adhibito examine sequeniia compercrunt miracula, quae ex ipso proecssu quem ipse vidi, Pisanus reduxit ad compendium

Id firmandl gratia remittit quidem scripior ad diploma Frederici Perusiai datum annn llSlj; sed
tali indicio

Puerum

Spoleti

submersum
;

in aquis

molendini

paruni juvafur qui scientiam

quierit.

Anno 1210 setate puer, ut habet Waiidingus (2), agens annum xfatis sua; decimum quartum ut ~ " "' i B hahef Jarnfnlli, hahitum Minorum suscepit. Profecit mirabile in ordine, plerisque prpelucens morum gravitate et rernm agcndarum prndentia. Matrem suam suo hortatu ad piam vivendi ratio^ , }

Firmana alium in proiundum puteum lapsum a morte libcravit; similiter alterum ab eodem eruit pcriculo. Conin civitate

ad vitam

restitnit

tractos vii.ci.^iiinjin.- curavit undecim, ..i.nyo diversimode Luiavii umicLiiii,

nemiacos hemiacos

quinque, cjecos viginti duos, mutos undecim, surdos sexdecim, elaudos octo, a mamillarum
infirmitate mulleres tres, a

fumore corporis
,

et

membrorum undecim,
,

nem attraxit;dcinde
reduxit.

a regio morbo noveni, a

sorores et neptcs ad claustra

Anno 1221 Fratcr Gaesarius Spirensis, primus jam Gcrmanife ministcr pcr B. Franeiscum con.stitiiius. cnnquisirit sihi socios, e quHnts fuit beatus nosfcr. Anno vero scquenti Cxsarius,
hahito capitulo provinciali WormniicB et videns

diemonio quatuor a caleulo duos a podagra quinque, a gutturc et menti malo trcs, a stmmis
duos. Mcnte captos tres sani reddidit judicii, occultas infirmitates a qulnque repulit, curvos
erexit tres, aridos

membris duos
aliis

sanavit, lethar-

gum
lu^'a

patientibus sex, necnon

totidem sonini

ordinem

in Geriiiania fclicibus auspiciis et solidis

jam

fundamcntis, Franciscum visendi desiderio captus, adjuncto sibi iratre Simone de Coloniti

remedio. Splene dolentem unum, testibus altcrum, umbelico et ventre tres pertectiE reddidit sospitati.
adfuit
horribili pereunti appctitum restituit, leprosum ununi alterum spasmo vitam ferme exhalantem curavit. Equum langucntem robustum fccit, pastorem et oves languidas sjmavit, Constant heec oninia ex probatis et juratis testibus in ipso proccssu.
,

laborantibus

repentino

zano viro nobili rum aliis quibusdam ad S. Franciscum rediit (3). Abhine henfus noster in Italia
degit, ubi creatus
cia;

Nausea

MarchiEe minister,
;

mox

provin-

S. Francisci pr.^efiritur

quie munia

industria et pietate exercuit (4).

21 aprilis Simon quidam Ordinis

magna Anno 1235 die Minorum Tu-

deHi

testis

interfuit (5) confirmaiioni diplomatis,

(1)

Ex

litteiis

inde

iatis

anno

1,S77.

(^)

(^) Aiuuil. Miii.,

n. 5.

(5) Ihid.,

annoiaiO. anno 1222, n.

n.4rj.

(4|rbid.. anno 1221, 2o. anno I21o!

(0) Ibid..

Op. et

loc. cit.

n. 45. et loc.

i7)

Ibid..
(9)

cit.

anno

1235, n. 37. Cfr. p. 626.

n. 6.

AnuaJ, Mln., anno 1240,

(8)

Op.

(10) Ibid.,

anno

1:340, n. S.

DE BEATO RAINERIO
ORDINIS
J.

FRATRUM MINORUM

D. B.

BURGI
ciritate qus: dicitur Burgum

S.

SEPULCIil IN UMBRIA.
vestitum, cujus festum

INKUNTS
SECDLO XIV.
Cltltllni

In bria.
laicos

olim

S.Sepulcri in Vmde qua non semel in Acfis nosfris (1), anno Domini 1304 preliosam in conspectu Domini
obirif B.

ma^no
deinde

populi concursu die

obiit: nihil

B. Hainerio

aiebant celebrari cum novembris, qua 1 tamen dc illo fieri olficii. Ex.aminavi

mortem

aiflubitum

Rainorius, Ordini Seraphico infer

adscriptus,dequo Conradus Janningus ad

l(J8o sociis suis Antrerpiai degenfibus
:

anmm

has

Utteras dedit

Ego Conradus Janningusan. 1685

monse nov. vtdi Burgi S. Sepulcri, ap\id Franciscanos Gonventuales, sub altari majori in crypta, corpus B. Hainerii, adhuc inlogrum carne et pelle

qu.-e ad probationem cultus ab immemotempore ei attributi lacere possent; inspexi nudatura ornatu suo altare princeps, quod pni^grandi uno ac solido lapide tectum crat, in ejusquc anteriori margine anticptis charactcribus

rabili

insculptum

lcgi

Anno Domini

1304,

in

festo

Omnium Sanctorum Sanctus Raynerius migravit ad

(1) Act. SS., toni. 111 Febi-.. p.

31o; tom.

Oct., p. liS.

DOMINUM.

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

A^O HOC ALTAHE CoMMUNE BuRGI AD HONOREM DeI ET DICTI SanCTI RaYNERII Asserebaiit patres ibi minorilte identidem recm-ri adconventum, ubi muiior in partu periclitatur petiqueutsignum detur campaiia qu* a Raynerio comparata conventui dicitur; dato autem signo plerumque matres feliciter eniti. Habentur ibidem quaedam ejusdem Bcati miracula
DOMINUM. QUO
FIERI FECIT

391
KX MSS.

KELATIO

MIRACULORUM
QUJE FACTA SUNT MERITIS

moduin processus
qutB

per

inlibro

membraneo

conscripta
hi

aeciderunt statim
libri

a morte ejus

seculo superiori iussu Bonomensmm, apud quos confraternitatem erexit ipse vivens. eadem dcscripta es.se, adcoque suspicor typis ab eis mandata.
,.n-ii
,.

autem

fme

notatum

legi

B.

RAINERir

ex codtce Bruxellensi 81)29.

ild laudem omnipotentis Dei, Patris et Filii et Spnitus sancti, qui in suis .sanctis mirabilem
Miracuia
(inllicntice

3.
licet

17/.

Quod op/na/us est P. Jau!<p,s, constare sciih cuUupuhllco ah iinmemoriaribeato viro ad

s^^iicta

[27'' rtetef
'<bnnn

^''^''f"' P>''^^('^'>i

Sedes.

Nam

Pius VII con~

cessd

ui

riilonun

Prmo

festum ejus suh ritu dup/ici aqcretur tamen, quod insjjicienti directona
patebit,

amabi em
el

et

nmtabilem se
die.s illos

ostendit,

su*

gratue salubritcr in

virtutls

roiiscripta.

vix hahent quodhisforiamjuvet. Utrum vero iu Buryo recondita jaceat Vita illa Rainerii quam ibi servari scripsit JacobiUi, vix crediderim,

totum officium erat de commum confessoris non pontificis; sed anno 1H75 liomx e typis Chiapperini prodiit nova editio brermrn Seraphici, quai die 5 novemhris in festo B. Rmnerii proprias secundi nocturni lectiones hahet. Hx quidem, maximam partem ex Jacobdli{{)et ex Waddingo {^)confectm,

Ordims Seraphici

ad usum

renovando

ac nnrabiiitcr per
bilia

vestisia

quum

et

ipse

Jannin-

gus, qui singula curiose insperit, ne verhulum uuidem de illa moveat. Scio quidem Tossignanum(3)

Ad quorum probationem et certitudineni faciendam infra scriptiE smit qua;dnm depositiones

atte.stationes,e.xaminationesetafHrmationesfacbB
et depositfe

per venerab.lem fratrem Rainerium de Bur^o S Se pulcn de Ordine Fratrum Minorum,*nui ipsms Salvatoris hominum, secundum forinam sufE crucis in paupertate. humilitate et austeritate perfecte vivendo, verus cxstitit imitator prout patenter innotuit omnibus qui noverunt et ex inultis approbatis miraculis subscrip.erunt

operando miracula, qu(e nuper ipse Dominus omnipotens operari voluit

sua. virtute potenti=e mira:

i:

Marcum Uigsiponensem (4), Mazzara (o) hreviculum vitiEseripfis suis insertum voluisse, sed documentorum jejunum. Safius est ut ex Waddingo qnem, licet ^fate recentiorcm, fde tamen dignum
fatentur omnes,

per Infrascriptos, recept^ et cxami-

mitfe

diligenler per
S. Sepulcri

Burgo
ter per

dominnm Orlandinum de
fideli-

judicem. et exscripljE

quxdam

roUiganfur quibus qualis

fuerit sanctus vir innotescat.

His ex codice manuscripto hihliofherai regise BruxeUensis siynato 8929

me, Gortonutium Bentivegne de Perusio nnperiali auctoritate notarium, ad hoc a prdicli Burgi capitaneo assignalum, .sub anno

Dommi

annectetur Liher miraculorum, qux ad sepukrum heafi viri operatus esf Deus, confracfustamen, quia

1304, indictione

[IIJ,

Romana
siuictissimi

Ecclesia

a mefhodo boUandiana ut miracula ad normam judicialem coUecta adinfeqrum exscriest

alienum

pastore vacante per Benedicti papai XI.

mortem

Domini
Homo
renibns fracliiH sanattir.

bantur.
WlWlff

Hongno de comitatu

Die secunda mensis novembris Salvutius do

Caslelli juratus

adsancta Dei

3.

Itaque Jegitm- apud

mnt
""

Waddingum ad annum
Aretinus,

"

1304, num. 12: Moritur hoc anno festo Omniuni Sanctorum summo mane B. Raynerius
frater

Evangelia dicere veritatera corporallter tacto Hbro, in palatio capitanei Burgi, coram nobili

laicus

^ sepultus ad Burgum

socius B. Benedicti Aretini (G) .' S. Sepulcri. In ipso tirocinio

proposuit sibi Christi vitam, quoad iiomini licuit, tmilandam, perfecte deinceps sectatus ejus humi-

domini Rubei dc Sancto Miniato capitaneo communis et proprii Burgi, et coram domino Jacobo, judice ejus, prsesentibus notario ejus Sodo Ranerii dc Burgo. fratrc Jacobo de Anglari et fratre Francisco de Burgo
:

viro

Gerardo

suo

juramento

dixit, et asseruit:

litatem,paupertatem, obedientiam et patientiam. Vir sanctissinms evasit et patrafor plurimorum

miraculoruin. Tpsnm scripsU JacohiUi uo/n/i yenere

quod

j^ropter

quem-

nafum

(7).

"cm Mariani nuncupatam, quod concedendum

videtur (8),

Patre enim perHnet ad gentem Areti-

dam casum ex quadam arbore fracti sunt sibi renes; itaque per sex menses taliter curvus, et confractus remansit in renibus, quod se extendere nullatenus poterat, nec sine baculo vel
modicum ambulare. Cum baculis ctiam difiiculterambulabat, ct sic incedebat curvatus utcaput quod * deferret ad genua, renibus propriis ad modum arcus dcformiter inclinafis. Dixit autem quod. ilum die secuiula mensis novembris acce.s-sisset

Burgo
rius

S.

matre autem ad genfem Rasini de Srpu/cri. Sed unde hoc desumpserif,

facuif JacohiUi.

Quid vero
est in

* fistr

vox

testatus fuerif B.

dum

Raine-

vidHur
reUundari'.

inquisifum

indulgentiam qux dici-

Jam jjrocessus miraculormn, quem anno 1675 rogatus a P. Hectore ah A/hada, pwnitenfiario Laurefano, P. Mco/aus Ca/endarius descrihendum curavif.

tur Portiuncu/a, inquirat lector in vifa B. Benedicti Aretini (0). His annectatur

ad venerabile corpus

fratris Rainerii, et

juxta illud staret in ecclesia Fratrum Minorum de Burgo, manusque tenens illius devote voveret et
supplicaret cideni

pro sanitate corporis obtinenda, subito sensit ad rectitudinem debitam

bus rectum

renes ipsos rcduci et miraculose coram astantiet incolumein se invenif. Quod quiindubitanter asseruit ct se illud

dem miraculum

(2)

Annales Mino,:, an.

iib.
i.

1.301, n. 12.

(4)

(3)

(.j)

Lpf/fiidario Franei!fr.ano.

^^'aplncit nligionfs,

p. 128.

Wsloriannn
IV.

Act. SS., toni. VI Aug.. p 81U.

(8) Act. SS..

ad

Nqv.
Op. et

((j)

(;fr

{7j

Clironicas dr la

tom. VI Aug..

p. 810.

loc. cit.

'"ende.los Fraylfii Menorea, parte

ii,

liL. vi, c. Sti,

Aug..

p.m

(9) Ael.

SS., loin

VI

per

392
supple obtinuisse

MIRACULA
dicti sancli *

B.

RAINERU.
sancti mlraculose fuit reslituta

per merita
libcre sine

baculis

conslanter firmavit, et ambulans sanitatem suam

dic et loco

manus

Ipsa

tam D

operationi,

quam

pcrfectae eliam sanitati. Testes

omnibus

palefecit.

Eodem

Onipnus

infirmitatis sufe secuin

non habuerat, quia paufilia

Rainaldus
/toH

juratus... de

de Balduinis, de sanaUone pr^lida testimonium dedit. Jacoblnus hospitalarius tiospitalis dcBurgo,

(!/

civilate Gastelli.

percuia erat et alienigena.

6.

Die quarta mensis novembris, Clara

HemmuUir
'nis
(

Puliesi coramdominoOrlandinojudice.priiesenfi-

renes

de Burgo. ac Ghristofanus Vivoli Fabratius faber omnia et singula supradicta sub fucrunt

Acta

bus etiam domino Gratiano de Graf ianis inonacho Gamaldulensi, iratre Joanne de Perusio et frafre

'^""f-tda.

annoDomini

1301, indictione socunda, Ecclesia

Jovannuto de Montone,
Burgo....

In capitulo

FF.

MM. de
^forsanpron

Roniana pasfore vacantc,die supradicto,in Burgo

dicti Burgi, prteS. Sepulcrl, in palallo proprii sentibus iestibus supradictls. Ego Gorlonutius

quod jam sunt quinque anni, et ad * quinque anniscltra ct prBediclum tempus qulnque annorum, quod pra-dicta Clara habuit et habebat

Bentivegne

de

Perusio,

imperiali

auctoritate
interfui,

unum

crus confracfum, et erat et fuerat fracta

judex ordinarius
rogaius scripsi
iieiii

et notarius, his

omnibus

renes. Itaque ire

non potcrat sine duobus

cloceis

et pul)Iicavi.

vel bacuiis, et ibat curvata

cum

dictis bacnlis;

wenti"

capim.

Die tertia cjusdem mensis, Banfutius Joancoram nis juralus... in palatio capitanei Burgi domini Rubei de sancto nobili viro Gerardo
3.

Minialo capitanco dicti Burgi et coram domino -lacobo judice ejusprfesentibus fratre Jacobo de
Anglari
et

vel prope de prEesenti menseposttransituin venerabilis fratris Rainerii ad pra?dictum corpus ejus accessisset in ecclesia FF. MM. de Burgo

itaque os

quidem deferebaf ad genua,

genua

sua. Et

dum

fratre Franclsco

Leonardo judice de
Magetti et multis
aliis,

Burgo, domino Burgo, Riciardo dominl

de suo juramcnto
dixit
et

miraculose nieritis prjedicti venerabilis fratris Ranerii exstitit liberata... Testes Puliesius pater dict* Glarae, Herius Guidetti de Burgo, Herius
Bastardi de Burgo, Cissous Donne Bolle Flore, ^ Ciseus Ranerii Guaschi, Giseus Guidonis, Fanctutius Santi,
narii.
7.

quod ipse infirmus jacuerat per spatium quinquc annorum, sicut audiverat, et audiebat ab aliis, ita omni cogitatione privatus et sensu, quod infra dictum tenipus neminem recognoverat, nec sciverat ubi esset, vel quid pateasseruit
:

domna Benvenuta uxor

Mercati for-

Die quinta ejusdem mensis, Giseus Johannoli

Itein

homo

de Latignano...in capitulo FF. MM. de

mini Magepfi de Burgo et
hospitalis leprosorum...

Burgo coram
rectore

cfure
Inhoraiis.

retur;

nec semetipsum, nec aliquid allud cognoscebat, nec audiverat quod erga ipsiim
ugeretur cxterius, nec qui
visitassent

immo

dominoLeonardo,judice,priEsentibusRiciardodn-

dominoRameno
asseruit

eum

vel

quod propter

ctiam

ministrassent.

Sod

dicebat

quod

nec

infirmitatem

quamdam

incurreritin crure dextro

cognoscebat

modo

aliquod, nec opus cognovit,

quando eum invasit infirmitas supradicta. Dixit autem quod^ cum delatus fulsset ad venerabile
corpus
.sieut

dolorem adeo vehementem et continuum. quod nec ambulare vel modicum sine baculorum subsidio, nec se ipsuni super pedes erigere sine magno
adjutorio poterat, nec dicto dolore carere. Et dlxit quod hunc dolorem incurrerat de niense Junii, et

Iratris Rainerii,et

manum

tetigisset ipslus,

a suis portitoribus

audiebat,

miraculose

menlis ejus subito restitutus est sensui et sanitati. Itaque cognoscebat omncs, quos In sanitate
cognoverat, et loqul libere poterat; solum in eo

usque ad diem sufe depositionls,

in

quo

se niira-

culose liberatum dlcebat mcritis sancti Ralnerii, habuerat sic vehementem, ut dictum est. Dixit

remanscrat
diccbat,

debilifas corporalis
sibi

propter quod

etiam quod delatus ad venerabile corpus

fuit

fratris

quod videbatur

de novo inundo

venisse vel a mortuls surrexisse. Testes miraadi

subito liberatus. Testes Rainerii iniraculose mater dicti Cisei, Bonutius Boni, domna Marsilia

Vingonus de Carsuga, kiius eonim qui legrotimi portaruni ad venerabile corpus sancti fratris Ranerii. Item Frater Benvenutus j^rocurator et factor monasterii S. Leonis de Burgo et frater dicti Barfutii. Item Almicus de Tumicella consobrinus dicfi Barfutii et Dutius Nigri, ct Allevutius

Manfredutius Lombardi.
Die sexta ejusdem mensis Gaudiana, uxor Ansuvlni de Massa Tabaria jurata... prEEsentibus Palmeroli de F. Jacomo de Anglare, et Mutio
8.
Ilcin inulier
siiiistra

mtinit
lahoriiiis.

quod habuerat quidem per tres menscs coctam manuni sJnistram, ita quod ipsam
Burgo... asseruit

molendinarius. Acta...
Item mulier
matntndebiliInte

laboraiis.

4. Die tertia mensis novembris Femenutia Anidc jurata coram fralre Frnncisco propheta et fratre Jacome de Anglare suo juramento dixit... quod ipsa Femenntia per longum tempus debilitata fuerat una manu, Ita quod quasi nullo modo polerat cuin ca aliquid opcrari, et quod dum hodie accederet devote ad ecclesiam FF. MM. de Burgo, ante venerabile corpus fralris Rainerli de Burgo...et humiliter se devoveretDeo et priedicto ejnssancto.et recommendaret eisdein^miraculose restifuta manu, viribus et sanitati miraculose exstitit libcrata. Tesfes Ranerius Benvenuti ac

cum nec claudere, nec plene poterat aperire, nec venisquod dum illa aliquod operarl. Dixit etiam corpus B. set ad cassam nbi manebat venerabile
Raineriiet

cum

dicta

manu

tangeret iirttdictam

cassam, subito miraculose

fuit restifuta

manus
ilem
l'0'ii"

iam
9.

oporafioni

qnam

perfectae etiam sanitati.

lnthens

Die septima mensis novembris, Joannes FranPauli deBurgo juratus... pr^sentibus fratro et dicitur propheta, Mutio Palmeroli cisco, qui poquod. ex quo recordm'i dixit

,lexleram
iiianii!

Neno

Bactardi.

ilebilii"

lerat,

lieiii (itia.

Martinus Aiute. Acta... 5. Die fertia mensis novembris, Fronduta Ugolini de MassaTrabaria jurata...prtE3entibus fratre

dextram taliter habuerat confracum ctam, quod nec aliquid cum ea capere, nec poteea bolum In ore suo ponere, nec ipsam venit ad rat ad capuf portarc. Scd postquam

manum

corpus sancti rriitris Rainerii et manum extensa tetigit, dixit quia subito manus
operalionietusuiliberelresfituta... Testes

dicti sancti
fuit et

Jacomo de
testibus,

iVnglari ef fratre
:

Oddone de Burgo
longum tempus

domna

asseruit

quod

per

coctam habucrat unam manum, itu quod ipsam nec claudere, nec plene poterat aperire noc cum illa aiiquid operari. Dixit ctiam quoct dum venissel ad venerabile eorpus fratris Rainerii, et ibi
staret, et supplicaret devote, subito merilis ipsius

ManViachina uxor Parigii, doinna Debene uxor iilia uxor Deolsevole, Mira fredi, domna Ricca
Jacobi.
10.

Ricca o hm Die octava novembris, domina

libertit"

prsKscnfibus Philippi de comitalu Castelli jurata... Gastello, Donno domlno Gacciaconte canonico dc

Gratiano

DIES PRIMA NOVEMBUl &.

,

Gratiano monacho Camaldulensi de Burgo, IVatre Francisco de Burgo, Gratiano domini Beccarii de
Gratianis,dixit:quod per tempusduodecini aimorum possessa et vexata fuerat corporaliter a dje-

393
fecit

dum
orare
^jus

ad Burgmii, ad ipsum venerabile corpus Et

staret juxta illud in ecclesia FF.

monio, licetjquandocumque ad tempus diniitteretur

recuperatione luuiinis corporalis ipsum sanctum suppliciter et devote, miraculose meritis

MM

KX MSS.

et

pro

lumen

quando minus vexabatur a dsemone. Unde dixit quod infra tempus su^e vexationis ivit Romam,et ad Sanctum Angelum,

bene agere,

recepit

opfaturn.

7V.^..v,

bibihe,
14.

Mmgarda filia Giliotti. Eodem die. Soror Clara, quondam

Venutus
vocata

petens et orans a da^monio liberari.Sed post reditum suum acrius vexabatur, fortius in solemnitatibus et festivitalibus magnis. Dixit etiam

quod

Cisca, fiha domiufe Massariae dc Assai. de comitatu Aretii... quod jain sunt sex mcnscs (juod ipsa prorsus visu caruit corporali, ita quod infra prce-

Itfm alia.

quando
raliter,

fortiter

omnino, ita noc sentiebat verba, qute tunc dicebat. Et dixil: quod ipsa vexatio iucipiebat a corde, et tantum tunc recipiebat dolorem, quasi ipsum cor unguibus scinderetur et per particulas mininias
divideretur, et

vexabatur, extra mentem fiebat quod nec videbat nec audiebat corpo-

dictum tempus, corporis oculis peuitus uihil necviderepotuit, iuimo,quandoque erraiis

blica feiata, quia
rat

vidit

apu-

ipsam stratam videre non poteper quarn pergeret, nec visu scire poteral, ubi esset, per F. M. ad viam debifam reducta tuit.
Dixit autein quod,
fauia
fecit

tunc nec so poterat de loco movere, nec aliquid operari. Post hoc ipsa vexatio

dum audisset de transitu et miraculorumsancti fratris Rainerii, duci se ad ecclesiam, in qua erat venerabile corpus dum
ibi staret

ejus, et

perveniebat ad cerebrum,
sentiebat
et tunc taliter

ita

quod

devote, devoveret humili-

sensibiliter

ipsum cercbrum moveri, et conturbari, dementabatur quod nec avertebat

ter et lacrimosis precibus siippliearet, miraculose .subito fuit visui restituta. Testes, Ugutius Ugolini,

Ugutius Benvenuti

et

quod ageret vel diceret, vel ubi esset, nec etiam B quod ageretur exterius circa iilam. Dicebat etiam quod poenalitates et afflictiones quas in dicto
tempore patiebatur, nmiquam sciret exprimere. Dixit autem quod venerat ad venerabile corpus sancti fratris Rainerii et in ecclesia FF. MM., ubi
continue erat multitudo infirmorum,
stetit

domna Massaria

Chri-

stophori.
15. Eodem die, Amatutia Raneroli jurata prai- Sanatuf ifiii sentibus domino Gratianode Gratianis monacho ernre

Camaldulensi

jam

est

et Simoue Bocatii de Burgo,... quod mensis, infra quod tempus crus sinistrum

lahoranH.

habuit
potuit,

per

et diem juxta cassam, in qua tunc ipsum venerabile corpus a principio; et per magnam partem vi dixit se sponte venisse, sed cum prope esset violenter fuisse deductam et ibi

unam noctem
erat

taliter impeditum, quod nec ambulare nec se ipsam supcr pedos erigere, nec di-

movere vel modicum pro dolore. Dixit etiam quod, audita fama miraculorum fratris Raictuin crus
nerii,

et

dum tam

se deferri fecit ad venerabile corpus ipsius dolore quani uecessitate compulsa

detentam. Et dixlt quod ibi liberata fuerat ab onmi vexatione et pristina tempestate, et hoc
miraculose, et meritis ipsiussanctiRainerii.Quid dixeritetquid fecerit in ipsaliberatione antequam
liberata esset, dixit se

pro recuperanda sanitate ipsum supplicaret devote, miraculose meritis ejus subito meruit iiberari. Testes,
16.

Tondolus

Nigri, Ligia Bensi.

Iffui alia

omnino nescire,nec

aliquid

Die decima quarla ejusdem mensis, Ventura Bricci... quod per multos annos mediumdigitiun
dextraj

halmia
digitum
confraelum.

de exterioribus advertisse. Trif^e.stlomnaBonavai mater ipsius Riccse, Andreas de Novale, de comitatu Castelli,
sia,

manus habuerat

confractum,ita quod me-

diocriter extensus nec claudi j^oterat efiam violentia nec amplius aperiri. Dixit

cum

germanus

dictre Riccae,

domna

Ala-

autem quod,

soror dictai RIcceb.

dum
et

veniret;ad venerabile corpus sancti Raiiierii,

Nova
Hestotiu
totarii.

11. In

nomine Domini Amen. Anno Domini

1304 sunt quaedam depositiones, attestationes, examinationes et assertiones facts et depositae per infrascriptos super certis miraculis quae divinagratia etbenignitasper venerabilemetsanctum C fratrem Rainerium de Burgo S. Sepulcri 0. M.,

geret in

devote se recouimendans eidem capsam tanqua erat, subifo extensus est digitus et
Testes,

claudi potuit et extendi, usui et operationi plenarie restitutus.

Cambius Tamburelli, MuUbertini surdi de Monte

Iteni

cettus Banbacarius.
17.

Doinna Decca

filia

iomo a
'nbonim
dolore
leratus.

per me Cortonutium Bentivegne de Perusio notarium, infrascriptis dioluis et mensibus. 12. Die nona mensis novembris. Ondedeus Boni Hominis suo juramento dixit... quod per
scripta?

tempus duorum annorum continue fbrtissimis gravatus doloribus, nee se per se ipsum erigere, nec sine baculo ambuiare potuerat, sed a lumbis deorsum erat quasi perditus, nec sibi poterat aliquo remedio subvcniri.
Dixit

quod per triginta menses ef ultra paralytica fuerat ex toto. ita quod per totum illud tcmpus in leclo jacuit viribus corporis omnino privata, in tantum quod jacens se ipsam erigere ad sedenduin uon poterat, et si quando ad sedeiidum erlgeretur ab ahis, illico deinissa
cadebat
;

Jovis de comitatu Aretii...

paraltjlica.

sed

in

lectojacens crura vel tibiasnon

ali-

poterat contrahere, vel extendere, nec etiam

autem quod, dum

ab omni
illo

quo modo movere, tamquam

si

ferrea forent

staret ante venerabile corpus fratris Raincrii et

oraret devote. subito... sic

fuit

dolore

et infirmitate curatus ut libere posset

per se ipsum

ambulare quo

vellet.

Tesfes,

Mutius Palmeroli,

oportebatetiamlocarentur abaliis, et etiam movercntur. Dixit insuperquod perdictum tempus nuilo modo poterat bolum in ore proprio manibus suis ponere, nec manus ad os ipsuin ducere,

immo

Fabrutius faber de Burgo, Amatutius Greppias, Petrus Pelegrini barbitonsoris.

'f visuin
'cipit.

quacuinque necessitatecoacta id facere conaretur; sed per dictum tempus famulam quaindain habuerat continue, quoi
sibi hitc et alia

13.

Die decima mensis novembris, Vicia

filia

necessaria

lohangnoli

deCuria Canips...prassentibus etiam domno Ducio vicario episcopi Castellanensi, F.

Francisco Boccasio Ranerii
et

exhibebat. Habuerat etiain in prsedicto

jam tem-

Curlio dornini Boni

quod jam sunt sex menses, quod ipsa corporaliter non vidit, nec pcnitus videre potuit a dicto tempore citra. Et dixit dum audiret de transitu et fama miraculorum fratris Rainerii, devote se recommendavit eidem et duci se
Gratianis...
Noi'eitibris

de

pore tremorem vehementem et continuum quasi in corporc toto, potissiine in manibus et in capite, et hoc niaxime vel (juando manus movere vellet, vel quando sederet ab alia sustentata, quia tunc

tremor
fuisset

ille

vehementer agitabat eam, nec ad moportata

et juxfa

mentum cessabat.Dixit autem quod, dum

ad Burguiii
50

venerabile corpus fratris

Tomus

1.

'

394
Ex Hss.
tris

MIRACULA
Rainerii in ccclesia FF.

B.

RALNERII.
illa
:

MM. locata et
quod
sinc

ibi

per

lit

Ne

dubites, ne desperes, sed invoca con-

(liem cl
ritis

noclcni ipsumsanctum devote oraret,me-

ejus ita a

Deo

liberata fuit

humano

adjutorio poterat se per lectum erigere, sedere, et manus suus libere ad os et ad caput ducere, et
se ipsam cibare, sicut etiam comprobabat. Dixit ctiam quod cum adjutorio ambulare poterat, sed nonsine adjutolio, ijuia ita fucrat debilitata in corporc toto per
jjropriis

patrocinium suum, quia sanctus novellus est, et tibi beniijne mccurret ; et si ipsum visitare non posses, ego pro te illud libe/itissime visHabo. Tunc cgo coepi cum lacrimis illum exorare devote
fidenter

manibus

i-xpcrientia

dicens: Adesto mihi, pie Pater ; succurre mUu sancte Uaineri. Respice paupertatcm et infirmita-

tem meam, quia nimis est aliis onerosa, nec consanguineos vel ronsanguineas haheo qui me
juvent.
Hbi, sancte, promittere pecuceram, quarepauper sum, et tsta habere non possum.; sed promitto tibi visitare corpns tuuni et ecclesiam tiiain, discalceatis peJihus eleemosyyias ah aliis mendicando. Et cum hoc dixis-

longam continuam infirmitatem, quod adliuc deJ)ilis erat, nec se super pedes poterat stabilire Iremorem autem capitis et nianuum, quem ex
infirmilate habuerat, dicebat

Non possum

niam,

vel

omnino

cessasse.

Testes, Bindus germanus cjus, domna Lucia uxor Cacioppi, Barfutius Guidonis de Val Gasnese, Giscus Salinbene de Burgo, et Porcellus Lucai de

Presciano.
Alid muuii
18.

duas manus qu^ paulatim oeperunt trahere pedes meos. Et cum pro dolore clamarem, ad clamorem et famam miraculi multi
set, subito sensi

tahornm.

fiiiaJontelle deFrisciano...quod

Die dccima sexta mensis novembris, Bilia jam sunt quatuor

ipsa habuit

convenirent

viclni, qul et

vldebant, et pro

me

dictimi

mirabantur de eo quod sanctum suppliciter

tibiis

anni, et a quatuor arniis citra et per priedictum

exorabant. Extensis non integre

meis, dictse

tempus

nianum dextram confractam

brachium cum dicta manu quasi ita quod usu dextra^ manus et H hrachii carei)at omnino nec sibi poterat aliquo remedio subvenire. Dixit autem quod, audita fama miraculorum qute Deus per sanctum Rainerium ostendebat, accessit ad Burgum ad venerabile
penitus,et ipsum

penilus aridum,

genua mea, et sic me iiboram dimiserunt. Tunc visum est mihi quod audirem vocem unam dicentem Surge et sta superpedes tuos. Tunc snrrexl coram omnibus ^ astantibus sana et incolurais, sola debiiitate quadam adhuc in orurlbus remanente. Dlxlt autem quod die mercurii liberata fult et sequenti die
fortiter
:

manus complexerunt

corpus, et

dum
et

eideni supplicaret et devoveret

sabbatl. Dixit etiam

quod de

priEdicta civitate

devotc, meritis ejus miraculose extensafuit subito

dictamanus,
tioni

tammanusquambrachium
Tesies,

opera-

venlront et venissont ad visitandum dictum venerabilo corpus, nec * guerra qua; est in ipsis parti-

* le^f nisi

et usui plenarie reslituta.

domna

Juiii <iUii.

Lena Francisci de Caprili, domna Margai'ita uxor quondam Ghelfutii, donma Illuminata. 19. Eodcm die, Druda Jacobi de Capriano... quod jam sunt decem menses quod ipsa habuit bracliium dextrum quasi aridum, ita quod Ipsum non poterat extendere, nec ipsum ad os ducere, vel cum ipso aliquid operari. Dixit autem quod accesslt ad venerabilc corpus fratrlsRainerll, et
devote ejus implorans auxilium, subito ejus meritis

bus impediret. Sed ipsa sola venerat propter votum suum, quod * tam propter i^tatom quam ' mx propter paupertatom non haberot unde timeret. siipplHu. 3L Die decima octava ejusdem mensis, domna Pua- nimw iiomre Gansiana... quod Vajmes,ejus filiusminor duorum -"""'"" annorum, dure nimis proptertumoremet infirmitates alias in tibia patiebatur et

humero,

ita

quod

magno ogebat modicamlne mcdicorum. Recommendatus autem ab ipsa

fratri

et

a patre venerabili

Rainerio, meritis

ejus

miraculose

extitit

dlctum bi-achium

fuit

mlraculose operationl et

usui restitutum. Dixit

etiam

quod capsam,

in

qua erat dictum venerabile corpus, candela cerea

ciserat

quando

ipsius

patrocinium implorabat.
et

Heec non habebat testes, cum i^aupercula esset de rcmotis partibus advenlsset.

Mignanus pater ejus. 2:2. Die decima octava ojusdem mensis, domna liluminata deMercatello... quod per tres menses gravata fuerat gravi nimis infirmitate, ita quod ire vel se movere sive operari vix potorat nam
Ilberatus. Testis
;

//e,

,HHU(r

(jim<lam.

lum
imruhjtha

20.

Die

decima septima

ejusdem

mensis,

tumefaeta erat nimis corpore simul et cruribus, et cum hoc etiam erat paralysi gi-aviter impe-

domna Druda de Cervia... quod per novem menses

confracta jacucrat;nec se potuerat erlgcre, nec

cnira vel tibias suas cxtendere, sed oportebat

quod de
rii,

lecto levaretur

ab

aliis, et

in lecto

pone-

autem quod, dum venisset ad Burgum ad venerabile corpus sancti Raineril ot se devote recommendaret eidem, miraculose meritis ejus subito tumoribus prgedictis ex toto sublatis, ab
dita. Dixit

retur et locaretur. Dixit

slvc dle quarta

autem quod dic morcu-

omni

infirmitato oxtitlt liberata. 7'estes, Galassus

AUusadolore
'""''"""'"

mensis novembris, contigit

ipsius

notarius de Burgo, Ciscus Guidi de Burgo.

ut tres

de Tuscia, qui se stipendiarios asserebant,

tiui

juxta Cerviam transitum habuissent,

sancti Rainerli obitum

publleabant felicem et patratorum miraculorum per eum virtutem plu-

rinmm
ut dicto
pliciter

officacem, inducentcs

quemdam de

Ccr-

via qui duos digllos

manus habebat confractos, sancto se humilitor commendaret et supdevoveret. Quod cum ille fccisset, digiti
;

ejus miraculose subito sunt extensi, et addldit

decima nona ejusdem mensis, Guido Magalotti de civitate Gastelli coram fratre Bernardo de Castello, tunc custode ejusdem custodiae... quod a mense julii citra et per dictum tompus usque ad dominicam tertiam prsesentis mensis novombris sic fuit gravatus dolorlbus circa lumbos et renes propter quoddani vulnus quod lumblbus suis cum quadam manaia fuerat mfllctum, quod vlx ambulare vel movere se pote23. Die

domna Druda Tunc domna mea,que amore Dei

suo

confovebat hospitio,audiensba3c et sciens, dixit mihi De novo appariiit nniis sandus in Burgo, frater Raineriu.^ dn 0. F. M., qui nuper
:

me

rat.Non poterat etiam se induerc vel exuero; sed oportebat quod hoc faceret uxor sua, et quod
simiUter poncret
ei braccas. Dixit etiam quod propter vehementiam dolorum dlctorum eleglsset

obiit,

Rogo ergo

per Hluin Deus mayna iuiracula fadt, et volo ut devote te recommendes eidem

quanicumque infirmitatem aliametetiamlepram,

si

fuisset

a prsedictis doloribus Uberatus.

Immo

corjms
:

suum

visitare promiftas.

Cumque

dice-

rem Domna mea, nescto quare ampUus alicui me recommendem sancto, ciimjam muUos invocaverim,
et

nulhis mihi

sif

dignatus suvcurrere, intu-

quandocumquo, nimlo molestatus dolore, tentabat gladlum suum accipore et scmetipsum vel occidere vel graviter vulnerare. Dixit autem quod ad venerabile corpus fratris Rainerii, fama miraculorum

'

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

culoruni ejus audita, deferri se fecit ad Burgum. et juxta capsani, In qua tunc erat, devote
oi-ans

395

omnino
corpus

Dixit eliam

quod ducla ad vonerabilc

dure vcxari

se ipsumrecomniendavit oidem.Reportavitseeum de tunica ejus, et dum de nocte super

fratris Raincrii, ubi

"

KX

SlS-l.

ta

.Eiier

eam dormiret et dicto sancto se recommondasset meritis ejus surrexit.. miraculose sanatus. 24 Die vigesima ejusdem mensis, Dcotaleve
Ruslicutii de Celle de comitiitu Castelli... quod, dum per iongum tcmpus praviter fuisset infu-matus,

beiata.

7.W..,

domna Heria amita supradicbe domuie

dnn.n ^'f.^T^'"^''^ domna \,ola uxor Andre^ -'
noi...' 1 notaiii de

Martmus Laurentii

vir

eius

Vannt."
tnoriHH^
''"''"""^ '"/
'''"""

(^mnns.

ad invocationem sancti tratrisRainerii miraculose subito extitit liberatus. 7V.sY/V uxor ejus. romoHe 25. Die vigesima mensis novembris. domna TocatHs. Hida, uxor sapientis viri domni Bonajunctfe militis et legum doctoris de civitatc Castelli... quod de pra^scnti mense novembris Dinus. filius ejus,

D r. r BurgoS.&cpuicri in pucrperio decumbens,.)urata,mdomo sua coram Jacobo et Fran cisco de Burgo, Nicolao domini
Antancolli ot
filio

''^^^'^^ '"^"^is novembris. magistri Joamiis '"'"^&istri Joannis

Pjus Rico asseruit,

quod

quando pr^egnans porveniebat ad partum ante-

rolroactis temporibu^.

quum

fctus prodi.ct in lucem,

vd

in vcntre, vol
tis

extingucbatur

ipso egressu sine

annorum qualuor, infirmatus fuit ad mortem, in tantum quod a medicis civitatis cjuspuerulus

gratia occumbebat.

Cum

omni baptisnmergo e.sset pra-nans

prolis

et

quasi partui

jam

vicina, et vcnrrabilis^rater

dem videlicet a magistro Francisco et Romeo dcsperatus crat omnino, nec

quod
ipsius morti
obvlari.

Hainoriusjam migra.sset ad coolum,futura;

niortem cxpcctans
et timens,

magistro videbant

amarissimis cvpit

propinquK possit per hominem Propler quod matcr de humano despefecit

tatigari doloribus et lacrimis multiplicif cr irri^ari

rans auxilio

iilum per ecclesias dictfe civita-

reliquiis signaretur.

devote procurans ut cum sanctorum Reportatus autem puer ad matrem ca-pit in extremis forllter laborare et terribiliter, siquidem rcspirandi meatus ita erant
tis deferri,

participes vitaj prjBsentis fiebant, nec in Ghristo regenorationi. gra-

quare quos cum multo porlabat laboronimisque pariebat dolore, nec

quod sibi dure claudebatur et intercludebatur hanelitus, et in ipsa respiratione amarissime laborabat. Intumescebat ex hoc nimis corpus illius et jam, ad modum denigratJE cateobtusi,

eidom cum lacrimis supphcare devote, hoc solum orans et petons ut miserabilibus doloribus suis bcnigne subvenions. proh quam portabattantum [jost partum daret dc
vita,utipsiusregenerationisundamundari*.Dmn *mW, sic orans exaudiri sj)eraret, nocte quadam comparuitsibi in visione dictus venerabilis
crgo
frater
[...s..et

Kamern

tiam obtinobanf. Pkis tamon dolons grati* subtraolEe quam vit^^ ci.pit venerabile corpus fratris
visitare sollicite ot

'*'

deformiter in negritudinem erat commutatum. Proptor quod ipsa matcr amarissimis erat completa doloribus, non tam promoestitia mortis,
na;,

cum

quam pro acerba

nis.

poena tam dolorosissinue passio:

confessore suo, adhuc in carne vivente, fratre Oddoneseilicet de Burgo.Videbaturaiitcm'

ipso saiictus sic splendens et lucens ut claritas sua solarcm excederet claritatem; et cum petenti, Quisem-f, dictus frater Oddo dicens*; J.ste
est

(deo flens dicebat

Vtmum

morerffuy

hk

fVnts

meus vommuni et solito genere mortis, et non tam dura viderem illum pcma concludi. Tunc omni dolore repleta et prae ipso dolore quasi amens ef!ecta, petivit a puero Dic miJii, fili mi,
:

le-je

snncfus frater Jiainerius. quem iniocasfi derotc Becim nienda fe ftibi, ut exaiidint preces tuas,
visione et suspectum prolis obitum Juxta solitam precem supplicitor comniendavit.
flexil illa in

'it-eret

genu-

dic mihi

si

liberaheris.

Ad quam vocem

licet

laboraret in extremis et respirandi nimis sibi foret via pra^clusa, divina tamcn faciente virtute respondit puer et ait Liherahor. Et mator Bene
: :

Tunc visum
respoiideret

est

sibi

quod prccibus
signis.

suis

non

verbmn sed

Nam

vonerabili

credo, inquit,
ridiis,

fili

mi, qvia Hberahit

te

heaius Flo-

ad cujus

sua manu tangens eamdem super vestes, praegnans corpus tribus vicibus super umbilicum crucis

refiquias fui:<ti portatus.

:

Tunc
lihe-

signaculo consignavit.

Evigilans

autcm

respondit puer, et dixit

et

Neijuaqttam, sed

mc sunctns lUiineriuii de Buryo, et er/o ibo ad eqnim meum. Ad quod quidem verbum mater fide ct devotione commota votum emisit, dicens Bene dixisti, fili mi, et erjo .wppHrabit

visionem intelligens juxta preces suas ad prolis vitam referri, indubitanter ex tunc sancti patrocinium expoctavit. Amitit
Viola?,

ipstim super

suae.

domnte

scilicol

prififatam referens visionem,

confortata

citer

oro dictum sanctum fratrem Jiiiinerium, ut

minericorditer lilterare diifnetur.
si fecerit,

pro

.sua j>ietate ie

Quod qnidem

ab ea de consilio suo. Viginti quintpic Pater nosferet totidem salutationcs beala; V^irginiscum lacrimis et genuflexionibiis quofidic dixit in
petiit

sponte sihi devoreo quod

juxta verbum tuum ad corpus ejus teij^sum porfaho et offeram pro te cereum,et ipaum venerahile corpus j>ropriis jjedihus risitaho. Quod votum vir
ejus, dictus

D. Bonajuncta, devote consensit, et

dicti saiicti. Cum aufcm ad parfum. ita ccepit visccralibus fatigari doloribus, ut non solum ipsa sed et omnes astantes de sua vita jjcnitus dcsj)era.sscnt; et qu* ipsius solUcitse fuerant de vita prolis, mortem
et

honorem

reverentiam

pervenisset

ipsum sanctum suppliciter exoravil. Dixit autem dicta domna quod, voto ab utroque sic enusso, subito dictus puer super lectum resedit, panem
comedit,et miraculose ab omni infirmitate curatus plenissimc fuit. Testcs, domiia Guitlutia

matris

amita
dicti

domna ejus quamdam jjarticulam de tunica sancti, quam secum habebat et ad pnefatam
illico

oxpectabant. Ef octe

accejiit

petiit et

uxor Guidarclli Franguelli, domna

Imilia.

uacn
'

"

26.Die vigesima prima ejusdem mensis, domna Vanna uxor Martini de villa quae dicitur Chia.ssa comitatus Aretii... quod pcr tcmpus septcm anno-

et citra cor ijisius dictam tunicam ponens, confortare illam cfrpit et diccre confidenter: Confde, fiUa, quia sanctits Rainerius adjuvnbit fe, nam conjuncta semper mihi in Ecce habens de necessifnfibus meis mccurrii.

neptom suam accedens

tunica
istis

sua fecum

irjitur

inrorn

Hli/m.

Tunc

rum obsessa
vexata.

fuit

a daemonio

et

corporaliler

simul

Habebat tamen aliquando lucida intermultorum sanctorum invocavisset auxilium,nullum tamen meruit impetrare. Quando autem sic agitabatur a dfiemone, quid faceret vel diceret. dixit quod non recordabatur
valla; in quibus licct

pcperit

cum aliis invocationibu.s, subito iiiulier cum salufe. Poperitaulemma.sruIum, sed

ita

ct mofu; factum oninino laborabal in vanum. Dixit autem quod, iicct multum doleret et flerot, de virtufe tamen ct meritis sancti

abortivum,
et

quod omni sensu carcbat

sibi

omne rcmedium

Rainerii

396
CX MSS.

MIEIAGULA

B.

RAINERM.

ita corr.;

cod.

palrocinmm Rainorii plurimnrn spcrans, iiisius etiam quod, sicut suppHoiUT iniploravil. Dixit per aliquos dies conjicere * potcrat, dictus puer pervcniret ad parantequam
vita

tamen paralysim fore; tamen ipsa accidentia D comprehendere non valebant. \n dicta infirmitate stabat sjiepius per duos dies, nihil oninino comedens
et loqui noii valens,

conjuncte.

nullum molum fum, quia anlc ipsum parlum

e-respus fuit sentiebat ejusdcm; postquani vero

omnino

durisque tremoribus

caruit,

et

singultibus laborabat; remanebat ex hoc per dictos dicssic destituta omnibus corporis viribus,

quo embryo ex utero, in ipsa incisione umbilici, sanguinis vel nihil omnino apparuit enutritur,

ut diebus pluribus jacens inlecto nec posset surgere nec aliquid operari. Dixit etiam

quod

prte-

tamquam si IlKnum aridum .^cindcrctur. ut ctiam ipse umbilicus erat quasi siccus, Immo praecedenti nec in die sic conjiceretur quod inmiediate, vel tertia, ad dictum pucrum per
hunioris,

dicta infirmitate gravata et impedita fuit continue

annis undecim,

e(

onmia quai experta

obesse noverat

fuerat

medicamina plus

sibi

quam

pro-

ipsum umbilicum luit nutrimentum transmissum. moram, dum Dixit insuper quod per longam satis sanctmu invocaret ipsa ejus mater ex toto corde
Raineriuni,cum lacrimis multis multiplicans prcemices et vota, obscitavit puer et vocem vagitus
redditus et saluti. Testes, sit miraculose, vitre domntc Mlliore, donma Viola uxor domna Rerta

fama miraculoruni qute per venerabilem fratrem Rainerium

desse. Dixit auleni qiiod, audita
virtus opcrabatur divina, de meritis dicti sancti

sumpta

fiducia, venit

cum

viro el

ad Burgum et die noctuque germano suo stans juxta suum venevovens

et

rabile corpus vota

humiles preces effun-

dons...fuitsubito...sanata. Tcstes Gratia

Benamati

Fchricitam
sntiatiii.

amita dicta? domnae Violfe, domna uxor quondam Camosii. Honorabilis, 28. Dio quarta exeunte mensis novembris, domna Scanlatta, filia olim domini Guidonis et uxor Mercati Ranerii Uguitionis de civitate

quondam

et

de Plebe Glassis comitatus Aretii, Guerutius Benvenuti de Libbia comitatus Aretii, Ventura Martina
31.

de eadem villa. Die tertia ejusdem mensis, Dutius Sancutii

Febnciian.'
mnntits.

Castclli...

quod de proximo mense octobris,jam

suum, Ranerium nomine, ibidem

sunt qninquaginta dics vel circa, febris pcrieulosa

inva.sit

de Cortevecchia comitatus Castelli... quod jam sunt quatuor anni, quod ipse duras febres passus est ita quod quatuor vel tribus diebus febricitabat in hebdomada, et tenebat et molestabat oum fe-

filium

pra^scntem,

annorum

sex,

ita

quod

quotidie

post viginti quinque dies, ita febris invalult et totidem diebus sic dure illum
febricitabat; sed

quod corpus ipsius pueri in tantum intumuit quod medici civitalis, seilicet magister Franciscus et magister Romeus, dicebant dictum puernm hydropicum incursurum,nisi cum diligenopprcssit,

quando invadebat illum, antequam eum didiem et noctem patiebatur et in dicto jam tempore dolores in genibus et cruribus, ita quodvixse origerepoteratvol modicum ambulare. Dixit autem quod dum recommondasset se, jara
bris,

mitteret,per

siint dies multi, venerabili fratri

Rainerio devote
fuit

se

recomendans eidem miraculose

subito

tam
et

a febre
Testis,

liniens tia multa debitis remediis juvaretur. Ideo

et

quam domna Benvenuta uxor quondam Boni

a dictis doloribus plonarie liberatus.

dolens mater pueri ipsum

et

recommendavit

avia dicti Sancutii.

Deo

sancto ejus Rainerio,promiltens quod puerumsecum duceret et corpus ejus sollicite visita-

SS.Diepreedicta ojusdem monsis.Biancus Amadoris de

]tim

criiri'

Sumptiano de Massa Trabarie... quod

duros et arduos per

labaraiis.

aiUle cuin

rct.Einisso voto, curatus estpucr...quod dictorum medicorum judicio erat plene sanatus, sed * non
sineret paterut

in tibia sinistra ita

mensem

matcr votum impleret, recidivavit

patrisreiteravit

puer

et

more

solito feln-icitare fortissime co?pit.

passus fuerat dolores, et etiam in inguine, quod crus erigere non poterat vel levaro. Audita vero faina miraculorum quaa Deus operabatur per ve-

Tunc de voluntate
Aliquis
litmen oculi

mater votum

nerabilem tValrem Rainerium, devoto se recom-

et iteratofuit sanitas subsecuta,

mendavit

eidein, et pater ejus

;

dextri
rccttperat.

ejusdem mensis, Ondedeus Bcnccvenne de Largine... quod occasione cujusdam infirmitatis lucem oculi dextri amisit ex toto, et per tcmpus annonmi viginti cum ipso oculo pcnitus nihil vidit, nec videre potuiL Audl20. Die

ultimo

davit similiter

et

tmic

slc

ipsum recommenconvaluit subito, quod

baculo ambulare.

crus cxtendere potuit et

cum

Propter quod simul cum patre accessit ad vcnorabile corpus ipsius sancti, et duin ibi starent et dovote orarent dictus Biancus plenam consequi
meruit sanitatem. Tcstis pater ejus. 33. Die septima mensis decembris, Guidarellus oIimGuidonisFreiigueUidecivitateGasteUi...quod
Ciscus, nepos ejus, patiebatur febrim quartanam,

autcm miraculis quiupor venerabilem fratrem Rainerium operabatur Deus excelsus, devote se recommcndavit eidem, dicti oculi lucem humllitis

Jtm
fehricitans.

ter petcns et

voto promittens.

eamdem, quod corpus dicti visitarct. Voto autem cmisso, videre illico coepit; et cum perfecisset votuiii ct de benefioio gratias
ageret, juxta

recuperabat sancti nudis pedibus

si

quai forliter
affiigobat

multum

el

per inultum satis sputium

vicibus esset

eum. Et

cumjam quinquc

ipsum venerabile corpus orans

sic clare

et

perpessus, et ipsa febris in vigore esset, ita quod non solum pormanere, sed augeri firmiter crederetur, -venerat avia

obsecrans, clariori rccepto lumine

cuncta

ad Burgum ad venerabUe

videbat ac

si

lumcn

dicti

oculi

mmquam I^sum

fuisset in aIi(iuo.

Mulier
</rarissimi)

sia

morbo
vnnata.

Die prima mensis decembris. doinna Dalauxor Gratie doPlebe GlassiscomitatusAretii... quod dum ipsa esset prtegnans et quodam scro iret ad fontem per aquam accipiendam, gravi
30.

et corpus sancti fratris Rainerii devotionis causa ipsum devodicto nepoti suo auxUium petitura, vons humUiter dicto sancto. Quae cum redisset

particulam tunicae ipsius doferebat, dicti adolescentis posuissancti, quam coUum,ejusdem sancli patrocinium suppliGastellum et
set

quamdam

ad

oppressa timore, invasit eam ajgritudo terribilis, (piare fuit usquo ad diom exteram prfegravata. Siquidem per dictum timorem dbtit quod ex
tvmc
fuit in

citer

invocando, ipsius assistente virtutc, miracu-

lose extitit liberatus. Testis, ipseCiscus.

34.Die decima quarta mensis novembris,

dom-

Itenf
^.^^^^^^fi,

continuis quasi et horrendis terroritoto,

bus:dic noctuque tremebal etiam corpore

singultus patiens sic duros et arduos, ut poterant

de nus Jacobus, rector ecclesise sancti Glerici (?), sunt decem dies comitatu CasteUi... quod jam quod ipsepatiebaturinfirmitatem squinantiffi tam
gravis,

*'^'^|^^jj,,

valde a remotisaudiri. Consuluit medicos multos; sed nullus noverat parare remedium. Judicabant

quod quasi dosperabat

morte. Et

cum

devote voveret

et

et timebat de sancto Rainerio

se

DIES PRIMA .\OVEMBHIS.

m
ejus ot

A
tmi fixdtla

se suppliciter conimendarct... fuit subito curatus. Testis, Guidarellus Benvenuti,

3^- Die ultlmo

ipsum ad venerabile corpus

eidcm dcvode

kx

mensis decembris, Andrtolus

Castelli...

verct devotc et supplicarct huniilitLT... fuil subito libcratus. Testes, ipsc prjedictus pucr, Ventura
inonte, Pctrus Ricciai-di

wimaria
inhorans.

Joannls de Confegnano comitatus

quod

per tempus annorum quindecim, passus fuerat fluxurn lacrimarum continuum cx oculo dextro,
ita

domni Macepli de Burro,

Burgo, doinnii
itfm muiif,"'"^'''"'''j:nM

donma Mita uxor Ventm-ini dc Pcrcgrina uxor quondam Venuti.

qiiod

non solum maxillu, sed etiam vesies

ita

la-

conturbabatur SKpe dictus oculus. quod impcdiebatur usus cjusdem oculi, ut per ipsum videre non posset. Recipiobat etiam siepe quasi incomportabilcm
criniis

respergebat; propter quod

30. Die septima mensis januarii, doinna Imilia uxor quondam Jacobi Boniohnis et fllia olim domni Bcncevenni dc civitalc Castclli... quod jain

'"''''"'"'"''

adustionein ex ipso lacriniarum concursu. Consulebat,ut dixit, super hoc medicos multos,utpote

sunt viginti anni et ultra, quod quidam clcricus famosus ciuidem in scientia, sed vita et nioribus lubricus et mundanus, qula sibi in nialitiis et lasciviis

""

magistrum Mercatum dc Eugubio

et

magistrum

Andream de Ancona et plures alios, nec potcrimt dare sibi aliquod rcmcdium sanitatis. Dixit etiam
quod
re,

constanter rcnuit, coniminiatus ageret contra illani suis malefieiis et incantationibus inalis, quod eam sensu et
esl ei

consentirc

quod

sic

discrctioncprivarct el inciiiurabilibus sempertor-

libentius elegisset dictooculo prorsus care-

queret tormentis. Et ex tunc

est

ita

horridas passa

quain diclam infirmitatem portare. Audicns autem famam mii'acuIorum quEe Deus per vene-

rabilem fratrem Raincrium facicbat, devofe se

quod suo jurainento firmabat nunquam se possc narrarc pcr singula; quarc ipsaraet scntlre potuerat, sed
comprehendere ncquaquam. Dixit autem quod dictum tempus nunquam die vcl nocte potuit habere quietem sl dormicbat, videbatur p sibi quod ita attraherentur brachla sua, et ila vehementes sibi videbatur sentire dolores, taninfra
:

Eegritudines

et Inauditos dolores,

P,

recommendans eidem promittens, si liberabat ipsum ab infirmitate prisdicta, visitare nudis pedibus vcncrabile corpus suum, portans in capite candelam ceream, qna cingeret capsam suain, et pergens nudis genibus ab ipso ingressu ecclesife usque ad venorabile corpus. Quod ct fecit devote.

quam

sl

in

equleo torqucretur; ct soiiinia scmpcr

et turpiii, ct dic

Dum

ergosic vovissctet orassel humilitGr...

tuit...

mala bahcbat

noctuquc malanon
gaudli gau-

sanatus. Dictus magister Jacobus dixit c[uod infirmitas erat fistula lacrimaria, et Iioc
vit
'ebncitans
snuatfi.

poterat vitare phantasmata. Infra dictum tempus

quod audi-

nunquam ex quacumque materia

magnum judicavit miraculum. 3G. Eodem die, donma Druda Jacomutii de Sancto Donato de Sistino... quod dum febriab
isto

dium vel laititiam recipere poluit, nec credehat quod totus mundus potuisset sibi dare laHitiam, si omnia apposuisset desiderahilla sua et dclcctabilia; ila contra ejus

citasset dlu et fcbricitarct fortissime,

recommenfuit

affcctum crat
jaiii .sunl

tristitia et

dans se humiliter venerabili

subito... sanata.

fratri

Rainerio,

dolores. Dixit etiain

quod

dccem

anni,

Patiebatur insupcr in digito

infir-

mitatem tam gravem, ut videretur sibi quod ex ipso vis flammea pra^cederet cum ardorc, ita cpiod die noctuque quicscerc non valebat. Propter quod cum ab ipsa febri jam curata advenerabile corpus
S. Raincrii accessit
caret... fuit

quod luniine prorsus caruit ocuii dcxtri, ita quod usque ad infriiscriptum tempus suie Hberationis ox ipso oculo vldcrc non potult. A trihus autcm aimis citra, ita sinlstri oculi obscuratum habuit lumen, quod nec colores distinguere poterat. nec
quffi sibi

devote

et

subito liberata. Tfstc^,

et

cum lacrlmls supplldomna Clara

ejus.

objiciebantur clarc disccrnerc; sed

ali-

mater ejus
fiti

Andreas Sinibaldi convicinus

quando videbantur omnia sihi rubra, quandoque ohscura et

colorata.

nigra, aliquando
variis
sibi

coloribus

crnre

nOorans.

Dic tcrtio januarii, domna Benasai de Jovc comitatus Ciistelli... quod crus cjus sinistrum tan^7.

Et seinpcr vidcbatur

quod ante
Infra

oculos suos nebulam quaiiidiun

dictuni
i

liidicrcl.

tum tumorem

incurrerat, et ipse pes ejus sinister,

dicti

quod digitorum

pedis solie apparebant un-

gues, ita occultabat et operiebat

cosdcm

digitos

tcmpus iinnorum viginf sonos varios semper habcbat in auribus, puta campanarum, malleorum. aquarum niultarum, tubai-um varlamm,
reptilium ct
tur

ipse tumor. Crus etiam prcefatum sic intumucrat,

utagenuinfra non nimusgrossltudinis, quam a genu supra, videretur haberc. Patiebatur ex hoc ita vehemcntcs dolorcs, ut locum non possct invenirc quictis. Et cum diebus jam scplcm dictam infirmitatcm passa esset et adhuc vehementius
pateretur, rccommendixvlt se
fratri

quadrupedum divcrsorum. Videbactlam sibi quod sibi cor ejus laccraretur

et

ungulbus
et

Importabllcs tunc sustinebat dolores,

Rainerio, nocte

gravissimos pateretur, corpus cum munere visitarc. Et tunc...extitit liberata. Testes, Riccus ejus vir, domna Maffutia uxor
Jacobi de
Mi

cum lacriniis sancto quadam dum cruciatus vovens suum venerabile

usque ad ccrcbrum ascendebat vexatio, quod siniiiiter conturbabatur et terribilitcr vexabatur. Duin ambularet, videbatur sibi quod terra aperiretur et dcficeret sub pedibus ejus, et ipsa rueret in profundum. Similiter ct eum dc nocte se
locabat

m lecto,

videbatur

sibi

quod

ip.sam simul

cum

lecto aperta tcrra deglutire deberct. Seepe

circa cor tanta erat angustia,

quod

dcficicns viri-

eodem

loco.

iatere

^iiiixtrn.

38. Dle tertio inensis januarii, domnii Pruda uxor cpiondam Plcndebeni de Casteliioni sancti

Bartholi, comitatus Castelli... quod Cintius filius patiebatur gravem fracturam ex latcre sinistro,

bus cadebid in terram, et ita reddcbatur insensibilis quod quasi mortua videbatur. hlco aperiebant sibi quandoque os, et omne sibi deglutiendum prfebcbiuit. Comcdens et bibens videbatur sibi quod alia prieforet, quae Ista gustaret; ncc videbatiir sibi

quod intcstina dccurrebant m osseuin, dum puer ipse ambularet vel staret nec sine dolore magnopoteratambulare.DedictaveroiEgritudine dixit se perpcndisse anno proximo prceterito de mense septembrls, et cx tunc semper vidit ipsum
ita
;

quod ex hoc
sibi

debilitas corporis debito

modo

cessaret, iinino sicpius augebatur. Insuper

videbatm*

quod quasi cordc careret, quia non

cogitatus

ad voluntatem

fomiare poterat
iiec

vcl

quod vchementer ipsa dolebat et affligebatur pro eo, et ipsum perditum et ciuasi mortuum a;stimabat. Dixit autem quod
dictam pati fracturam,
ita

affectus sed videbantur sibi quod ei darent, et quod portarcntm- ab exlra,

aliimde
ipso

corde

videbantur

oriri.

Sajpissime

reddebatur

attonita. et quasi diu stabat

antequam adverteret

dum

post

trirnsitum vencrabilis fratris Raincrii

ubi esset. Cogitationcs habebat inordinatissimas, lurpes

398
Kx wss.

MIRACULA

B.

RALXERII.

turpcs et viles, et in corde niala multa et varia et

(lisponebat et proponcbat, niultis et variis tentationibuj;

seniper plena. Quotidie quasi disponebat

se veloccidere gladio velpreecipitaredealto, vel

deficiebunt penitus viribus in trahendo. Invocata vero Immihter virtute sancti fratris Rainerii ab omnibus qui astabant, subito insonuit brachium, sicut ligna sicca franguntur, et miraculose

suspendere Iaqueo,et sa?pchujusniodi attentabat. Super quo mirabatur niuUuin, nesciens quomodo
luerit

statum

pristina^ sanitatis fuit

cerit
talia

quod ncc interlesemetipsajn. Dicebat tamen quod sa^pe, dum

ab
islis

periculis liberata,

proponeret, procuraret et

jam jam agere

Toscutiusohm RigettidePillio. 42. Die decima quarta mensis februarii, Giovagnolus Viachmi de CoIIe Solis... quod ipse incurrerat fracturam valdc gravem, ita quod intestina
egrediebantur
et infcrius

ad reductum. Testis ''

he,,. .//.

syn-n.,.
'^""'^-

vellel, nicnti ejus

parentuni et consaiif^fuineorum

descendebant magna-

futura occurrebat confusio; etneipsosconfunderet

que lumclactio apparebat.

Cum autem

Erat quotidie quasi in desperatione, nec videbatur quod fidein, spom

vel caritaleni posset

se a talibus revocabat.

sancti

habeie nec devotionem ad

Raincrii palrocinium invocasset promittens visitarc suuin venerabile corpus ct ad honorem ejusdein candelam ceream ad collum qua capsa
dicti

Deum,

vel sanctos. In solemnitatibus

affligi
;

magnis plus
ita

videbalur

si

attentabat orare,

impedie-

corporis cingeretur, subito... sanitas fuit debita subsecuta.

batur quod non soluin mente, sed corpore rcvocabatur omnino, quasi corporalifer pelleretur.

Hoc sibi jjotissimum discretionis remansisse

dice-

bat quod cognoscebal se pati et videbat quod facere et diccre qua; voIebat.Postqnam ista deposuit, accepit capiilos

dccima sei)tima ejusdcm niensis, Talliadomni Jamdonati de Soldanis de civitate Florentia?... quod ipsc eum octoginta
43. Die

Co,tn-e
''^''""
'''"'''"'

ferrus olim Schiatti

noveni

in fortissimo carcere

captivus tcnebatur
nulli

Florentlfe sub fida valde custodia, itoacmpeditus

et custoditus

suos et

ait

S/ hahcrcm tot

cum

illis,
;

quod
et

Himjulx Inqiierenfnr qi(x passa simi, narrare vequirem. Dixit autem quod venit ad
limfuuit,

eoruin locus

videri poterat evadcndi

cum

fuissent ibi

men-

sibus quatuor, plures et

plui-es

attentavei-unt

venerabile corpus fralris Rainerii,non

tamen

fide

muros frangere
ipsius

pra^dictl jain carceris, et experti

attracta,necdevotionoallecla,sedcumdoniinabus
aliis

venicntibus sociata: et

dum

muri fortitudinem desperabant omnino,

staret Juxta Illud

venerabile corpus, circa

inulta, quas prius videre
iila

viderc. Et tuin
ei,

quod erant lumlnai-ia non poterat, ca?pit subito visum cst sibi quod cor suuin
hoc acceplo signo ca-pit spelacrimis
dicti
el

quia non lapideus.sedquasi ferreus ex sua duritie videbatur, tanquam si compactus foret infrangibili et inseparabili bitumine pro ccemento. Audita vero fama miraculorum et novo transitu

reddituni esset
rare,
et

et

sancti

multis

perfusa

sancti

fratris Rainerii, quje quidem abbas de Burgo Guadagnolo nepoU suo niandaverat ibi-

palrociniinii

invocare, devote assercns

con-

quod plene credebat quod spiritaliter et corporaliter ipsam liberare valeret. Dixit autem...
testans
quod... liberata fuit perfecte. Hitc quia nobilis

dem detento, concorditer ipsi captivi ejus sancto sc humiliter devovcrunt.

Deo et dicto Sumptaque

de meritis ejus fiducia, laudes Deo ct dicto sancio reddebant devote et alacriores solito videbantur.

doininaerut et de ordiiie Atincnliuni et talia fueratpassa, ad audiendam depositionem suam non fuerunt nisi duo pijedicti teslesadmissi. Te>(tis, doinna Lalina uxor quondam Rainalducci Rai-

Quod advertentcs

custodes, qui ipsum carcerem

Up_,

M-ndtam.

Ponge de civitate Castelli. 40.Die secunda mcnsis febrnarii. domna Agnes uxor Joaiinis Prioris de Arclio... quod jam est
naldi

custodiebant ut castrum, suspicari coeperunt et eosdem attentius custodirc. Et cuni dictus Guadagnolus do Burgo, qui majori fide ad ipsum san-

ctum movebatur
vocato
qui
illo,

et fiducia pleniori, pcr plures dies confessorem peteret cui confiteri valeret,

mensis

et pius

quod

filia

sua,

nomine

Flora, febri-

(luidem

durissimos compedes sibi dederunt, dicuntur vulgariter ClmvisfeHi.

citabat forli febri continua, quam passa fuerat diebus multis, et duin laboraic vidcretur in extre-

Eiant
et
scilicet

auteiii ipsi

coinpedes utiestimare poterat,

audiebat ab

mis, et niors ejus expectaretur de proximo,

ipsam

ponderis magni, quatuordecimlibrarum etultra; qui habe-

ipsis custodibus,

sancto Raincrio multis precibus commeiidavit, devote promittcns, si ipsam libeiaret ab iiifirmitate pra3dicta,venerabile
visitai'e.

bant annulos valde latos, grossos et ponderosos, ^ et ex anteriori parte apcrtos, qui supra talum ex
posteriori parte ponebantur; et tunc ita stringe-

corpus ejus personaliter

fuit...

Quae... subito

sanata

Istud

fore

miraculum, quia cmn recommendasset eam post niatutinalem horam, tantum tunc mcntis et corporis fuit consecuta

surrexit et per
titm (Uiiu^
iHibens

vigorem, quod ipso mane seipsam venit ad ignem.

41. Die tertia eiusdein mensis, Magislcr Palitius

co7fracZ,,

deBavia Massc Trabarie medicus ossumii dcstru^"0^1 ^^--issus, filius doinin^ RosK de ^f?"^'"civitale Gastelli, cadens de quodani equo sibi brachiuni conlVegit ex toto, et quare non bene reparatum fuit, ossa dicli brachii extra debita
loca posita ipsum

incudme, ut slne ferramentis non posscnt. Per quos propterea mittebatur baculus ferreus, grossus et ponderosus, et in ipsis annulis firmabatur. Ipse baculus cx anteriori parte positus erat, et super pcdes residebal. Qui ambularo conarctur
et et

batur

cum

malleo

industria multa removeri

cum
rct

illis,

vix per unain

valeret.

Cum
ita

se

unciam pedem niovere autem dictus Guadagnolus videcrudeliter compcditum, flere amade tanta crudelitate conqueri,

rissinie co^pit ct

quia,

brachium ininus reddcbant

;

altero quasi quatuor digitis

confessionom peteret, ita immaniter Iractabatur. Et tunc in ipsorum cusfodum prje-

dum

consU-ictisquc nervis

brachium ipsum remansit ariduni et inflexibile penitus per quinque mcnscs et ultra, ita quod dictus Massus induore seipsum non potcrat, sed quod a duobus induerctur, quia ipsum brachium
nec conlrahi poterat nec extendi. Vocatus autem

Deo et sancto ejus Rainerio, lacrimabiliter et humiliter orans, ut tanta? crudesentia devovit so
litati

finem daret

et

ipsum misericorditer

libera-

ret.

Deridebant

eum

astantes et verba ejus inania

sociis suis illum

judicabant.

Tunc quidam de

levans a terra,
ca'pit

ad curam
inflexibile

cum per

se ambulare non possct,

medicus jam prajfatus, et sic brachium dictum invcniens, arte et viribus ipsum flcctere conabatur, paratum ad hoc
istius

oum deferrcsancti Rainerii auxilium postulantem. Et subito ceciderunt ferramenta de pediejus, nulla
in
ois

bus

adiiibens instrumentum, el

inventa fractura vel et

cum

plures traherent,

apertura.

Tunc

socii slupofacti tanto viso

miraculo

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

culo considerare ferramenta cooperunt ; et viderunt, quod ctiani de pcde unius infantuli

non

possent exire. Ampliori conccpta fide et fiducia pleniori, dicto sancto se devote devoverunt et in noniine ejus incipientes earcerem frangere,

quod dum Blaschinus, nepos ejus ct frlius Chu,, donmr Lapi de Flarentia,per familam snZ educerctur- ad domunr. et haberet oculum
'' ^'""^=^"^ p-----^ allata srb. a D.banano, IihtTsih^rn-f prout dicta famula referebat pi-o]Uer quam
;

Bm go

m
EX Mss.

"''""

turne-

murum
autern

faciliter

destruebant, in quo etiam dicti

sancti miraculosani cop:noscebant virtutcm.

Quod

extrahebant de muro, in fisconibus et mataratiis suis ponebant; et, cum duo essent ordines dictorum lectoruni in uno ponebant et

immediate sequente nihil poncbant, sicque procedebant per singulos et ideo in lioc recognosccbant miraculum, quia custodes scrutantes
:

tnnebat dc IiEsione ipsius oculi, accurrens ip.a et accep.t de tunica S. Rairrerii, et dictum pueri oculum cum ipsa crucis signaculo consignavit confidentcr ipsius hencficium expcctando. Et timc statim omms turnor cessavit
et i-ubor.
4tJ.

aperrre non poterat, et dicta donrna vehementer

percussionem dictum ocukmi

Die

sollicitc

semper omittebant
et lapides,

scrutari lectos, uhi

et solurn alios

domna

erant
nihil

eementum

ubi

de his positum erat sollicite scrutabantur. Insuper asseruit quod prtedicti captivi omnes
sibi

confregerant compedes,
dicti

Burgo... quod hcri,videlicet die sabbati, vigesima prajsentis mensis februarii. hora tertia Paulus ejus films mfantnlus accepit

vigesima prinra mensis februarii, Ururha uxor Bar^futii Cisci Guidonis de

n..n

,,-,

^6<"-".

et licet ipsos

com-

nranihus cjuoddam

pedes

custodes

sollicite,

nunquam

scrutarentur in eis pcrcipere potuerunt

cum lumine

tanquam si ipsorum forent oculi penitus caligantes. Iteni asseruit quod, dum egrederentur de nocteper fencstram quam fecerant,
fracturam,

ct posuit in ore suo, et ipsnm morc irrfantinm et lactentium deglutire tentavit;sed praedictumviti-um remansit

frustum

vrtri

cujusdani

cia^ti fi-acti,

rn gutture, ita

vehementer adhferens ut rcmovcri non posset.Porlatus fuit puer ad medicos et mulalios, nec per aliquam industriam dictunr vrtr-umcumsaluteipsiusinfantuli poterant i-cvocare. Attentabat mater sihi dare mamillas. scd sugere vel deglutire aliquid puer orrmino irequibat immo ex dolore nimio vertebatur stepe infans in negritudinem et palloi-em, ct quasi mortuus videbatur. Dixit autern quod cir-ca completorium ejusdem diei dictum infantulum portavit ad ecclesiam FF. MM. de Burgo; et cum quidani ex fr-atr-ibus ipsum puerum cuin rcliqnii.s
;

los

B magnum faciebant clamorem ct colloquendo invicem, et etiam se deponendo de alto, et maxime quia per maceriem lapidum ipsos oportebat transire, qui connnoti non modicurn resonabant. Et
lunc vigilarent custodes, et se mutuo ad custodiam exhortarentur, et isti prope illos debercnt transire, nihil penitus audiebant,
licet
si ipsorum aures obsurdcscercnt. Ideo evasionem miraculosam asserebant. Testes, Guadagnoius Landini. cui dicta ferramenta cecide-

dixit

quod,

tanquam

sancti

runt, Pelatus

Alevati de Casalechio, dioecesis Sansenensis, Restorius quondam Gani de S.Petro

consignasset et guttur tcligisset infantuli s^pe dicti, statim ipse infantulus iiber-

fratris Rainerii

de Senis.
iivlter

a vitro matrem vocavit. Tesfis, donina Benasai uxor Venture Conlinentis.

47. Die vigesima mensis aprilis, Donessa filia Cionni de Peniolo de parochia S. Martini curia
Castelli Citerne, dioecesis Castellanse...

otans
ialur.

Die vigesima mensis februarii, Petrus Vede Burgo S. Sepulcri... quod de mense novembris anni proximi priEteriti fucrunt tres
44-.

nutelli

Pa>oniaca
^V/o?.

anni quod ipse passus

quod

jjer

fuit

quamdam

a^^gritudi-

pcenosam niinis, quia urinam ordinate emittere non valebat; sed quasi continue diebus et noctibus guttutim distiliabat urina, ita quod interulam pannosque lecti ex tali- distilot

ncm periculosam

tempus annorum quinque a malignis spiritibus terribiliter vexata fuit: infra quod tempus licet multorunr sanctorum invocasset auxiliunr irorr tamen per aliquem meruit liberari. De nrodo
invasionis et obsessionis prtefatai
sic.

Quod dum

hujusmodi distillatio non sine vehementi fiebat dolore. Per singulos vcro menses dolores Ita vehementes patiebatur ct G arduos, et per continuos decem dics vel circa in

lationc corruntpebat. Et

quodam mane
est sibi

surrcxisset ante dicm, patreegr-edicnte domuru, ostiunr claudens ejusdem, visimr

quod quinque

in

hurnana

effigie,

horrendi
*'

tamen

et nigri, ipsarn

domunr
:

luissent ingrcssi,

quod per non poterat a clamore. Dixit etiam quod per dictum tempus digcstiones vel urinam conabatur emittere, egi-ediebaturque per secessum ad mensuram unius semissi et ultra ipsum intestinum; et prtedictani aegritudi.
,

pectine

virga

vesica vel intestinis

dies et noctes cessare

ex quibus unus supcr caput dictre puellie rnanuni extendens, petivit a sociis Qiwt, inquit, sKtnu.s

nos.^Quibus respondentibus
ille
:

Siimits sex. Intulit

ista
tiec

Non

refert,

qiiia

non pafietur

tnhits. Et turrc

omni

per dicturn tempus triuiri annorum et ultra passus fuerat eontinue, miserabilibus noctibus dies miserabilior-cs adjungens. Dixit autem quod hoc anno, dc rncnse januarri circa medium dicti
incnsis, teniporc translationis venerabilis corporis S.

nem

prsdicta Donessa, exterrita ninris rcmansit loquela privata. Beataj tanicn

Virgini scipsanr devote recomnrendavit in corde. Disparuerunt monstra phantastica, sed ista trmor-e

nimio

et

horrore t-orrcussa onmi caruit prorsus

loqucla usque ad

mediam

ter-tiam

ipsius

dioi

Fratris Rainerii de

Burgo

accessit

ad ecclc-

Et tunc per quinquc annos, quasi sine mernoria et discretiune permansit, licet hafuit invasa.

quo

srarnFF.MM.etviditpriEdicturnvencrabrlicorpus..

ber-ct

quandoque iucida

intervalla. Dixit

devote devovit... eidem deditque quoddanr cingulum, quo eral ipse prgecinctus, dicto fratri

et se

quod

siepius vexabatur rnfra tenipus

ctiam pr*fatum,

sedpcenalitates quas tunc patiebatur,

expr-imer-e pcnitus nesciebat.

dixit,

quod

super venerabile corpus ipsum poneret, et positum redderet ipsi danti. Quod. sic positum accipiens, crnn hducia nrulta eodem
ut

Francisco,

Paticbatur ftianr

durius
vexatio.

in

corde.

ubi

incipere videbatur ipsa

Sed cum perveniebat ad cerebrum, tunc

crngulo se prjEcinxit. Et tunc... iegritudo sic ex

toto cessavit.
Teste.i
^

quod

in ea vcl circa

eam

ageretur-, penitus igno-

Venutellus Mathei pater

rabat. Cogebutur sfepe ncfanda luqui, et etiani

supradicti pucri, dornna Joanna, uxor dicti

Ben-

cogitare
aliis

quue post vexalionem recogitairs et ab

venutietmaterdictiPetri.
tU8 in
XtlllS.

45. Eodern die, dornna Usachina comitissa de nronte Dolio, uxor Riciardi donmi Maceptis de

auchcns, nimio profimdebatur rubore. et in domo propria se claudebat, ut dum vexaretur

vel agitai-etur a spiritibus malis, nulli

hominunr
injurianr

m
EX
SISS.

MIRACULA
Quid tanicn diccret
vcl

B.

RAINERU.
Ifeiii

injuriain infeirc valeret.

quid agcrcl in ipso vexationi.s furorc.dixit pcnitus

.se

51. Die sexta mcnsis uiaii, Perus Peri Barletlariusde civitate Castclli annorum quadraginta et

aliuK

yrorem
fracturtim

nescire. Videbatur sil)i quod dicti si)iritus eundi et redcundi viccs aliquando frequcntarcnt, quarc duni rccedercnl allcvialmtur vaidc tani

quod ipse per duos annos passus fuerat fracturam corporis valde gravem, in tantum quod
plus...

intesfina egredicbantur nimis, ita

quod

sinc sub-

mentc quani corporc.

bant

cumque

rcdircnt. horiscc-

mcmbra

sin^'ula,

scnticbat se

immutare

totaiitcr ct pondcre gravi intrinseco pergravari. Audiverat a niullis quod siEpc litteralitcr loquc-

aliquid rctincbat. Dixit

ferilo

hatur. scd dc hoc ncc advertcbat nec in menioria autem quod anno prae-

dc mcnse novendjris, dic inercurii et quarta mcnsis cjusdcm, Donessa ducta fuit ad ecciesiam FF.MM, dc Burgo ante venerabile corpus S. fratris Raincrii.ct dum ibidcni tcncrctur a mnltis.vexari
fortiter ca'pit ct durc, in
rit
lei/e iK-

ad hoc parato, vcl pcr valde vel modicum vi.-e spatium non potuisset sine magno discriminc sui corporis amhularo quapropter se quasi perditum rcputabat et consuetum ex tali passione periculum formidabat. Transiens autem per Burguin vidit ante corpus S. F. Raincrii in meinoriam facti luniharia pcndere de ccra. Per qui:e juxta propriam nccessitatem miracula intelscinctorio
:

ligens perpetrata,
vit

cum

redisset Gastellum, narraet

de sero uxori qnre viderat,

ipsa persuadente,
;

qua voxationc quid

fece-

ut quid dixerit, respondit sc nescire; sed miraculosc libcrata fuit... Proptcr quod nec * tanto
beneficio
ibi-ct

jam sancto se recommendavit surgens autem de mane vldebatur sibi quod jam foret curadicto

consilio fratris

de Francisci acceperat non nmlto

ingrata.

pannos

rcligiosos

Die vero tcrtia subcinctorium quod portabat deponens, seipsum inlegre invenit sanaLum. Ex tunc vcro sine dicto subcinctorio pergens etiam
tus.

post lil)cralioncni

suam coram
niilitare

venerabili corseculo, et
ip.si

plurcs i)erfecit dietas. Et ut se probaret sanatum,

porc cupiens

Dco

non

magistro
ostendit.

virginitatis gloriiE

suam

virginitatem de cctero

Gerardo medico dc Burgo sc ipsum Qui dixit quod dictus Perus de dicta

consecrarc,

Aliiii'

coataw

confradom

Te)<fes, Gionus Bondi et patcr dicttie donnia Viola fdia Ranerii. 48. Die vigcsima nicnsis ejusdcm, Pastura Paltoni dc civitate Castclli costam pcctoris 5ui

infirmitate nihil pcnitus scnticbat.

5:2.

E quod
filius
Itiiin /jiier

Donessse,

et

Eodcm

dic,

domna Dina

uxor...

habem
mnatur,
ei
iiiiiiul filitis

hahcbat confractam, ex quo vehenientibus ct duris agitatus et aggravatus doloribus per viginti

annorum quasi sex,infirmus erat ad mortcm ct jam nihil poterat degustare, nec in quantum dicta ejus matcr de medicorum consilio
ejus Nerolus,

ppricuimf
ie(/rotiiHK.

ejm liberalur dics jacucrat in lecto, non valcns surgcre, nec quictcm habere, nec etiam aliquo remedio a dolofebri. ribus mitigari.C.nni autcni sic jaccret humano penitus destitutus auxllio,

aliqucm liquorem in os illius cum digito distillabat. Gravabatur autcin nimis dictus puer in ipsa respiratione, in tantum quod magnam compassio-

ncm

intucnlibus ingerebat

ita

cruciabatur

et

recommcndavit se sancto cum oblationesuumvenerapatriRaincriovovens

corpus pcrsonaliter visitare. Et tunc subito...
libcratus. Dixit ctiam
t'Xtitit

laborabat attrahendo aerem et remittendo, nec

bilc

quod Guelfius
ct

ejus

sinemagno clamore potorat respirare.Dixitautem quod portavit dictum pueruni ad magistrum Franciscum de Burgo physicum; qui cum illum
vidisset et dictse infirmitatls periculosa accidentia

filius

patiebatur tunc febrem quartanam

passus fueral mensihus pluribus,

quam et quamquam

respexisset, dlxit matri, qua; illum portabat: Infiy-

paler dicto fdio tbrct sollicitus. non potuit tanien remedium invenire et dum ipsum sancto Rainerio
:

miias istiiis ivcitrabUis esf oimiiito, et citissimc morenttir ^ pmr iste, asmaticus est, ffpubno ejus
fksfruftiis valde; et repoiia illum

* hi/p tnorielur

similiter
dici

recommendasseta

dicla fcbrc

quam meiuit.

curare ncquibant, subito libcratus

Uein

alius in

49. Dic quarta mensis niaii, Andrcutius Jaco-

capHelmatin.

mulii donma;Gaudiane...quod propter

quamdam

tamen rivum iUuc deferre valebis, jwssum. Tunc illa amarissime flens detuUt puerum ad venerabilc corpus S. F.Rainerii, et tenebat eura
super cassam
in

ad domnm, si quod vix credere

percussioncmcaputtotaliter habehat conrractum,

qua

erat, et

hoc tempore acer-

quod pcr quasi mensem panem tantum ct aquam gustaverat; sed cum.sicut nec curari valerct, immo onmino desperatus esset a medicis, sancto Rainerio tam a se quam a suis recommcnita

cum orai'et... dictus puer sic convaluit, ut panem comederet ibidem quem dedit sibi supradiclus F. Franclscus, cum tamen slctisset prius per unam hebdomadam sine ciho;
bissimi frigorls. Et
et in hrevi satis

datus

cum voto.subito convalesccrc coepit. Tcsles, domna Honorabilis, uxor Donati Petri de civitate
dc comitalu cjusdeni, Vannes
civi-

temporis spatio plene curatus

est.

Ipse etiam medicus istud asserebat

magnum

ct

Caslclli, Bcldi Petri

Rigutiidc Castello, Ceccarellus Bucarelli de

tate prsedicta.
Itetn cmcuv.

evidens miraculum; quare dicebat quod pra?dicta infirniitas a toto genere erat mortalis, et ex hoc

ampllus extoUebat miraculum, quia

ipsi

puero

50.

Die quinta mensis cjusdem, Paulus Andrc.t

propria Imaglnatio non poterat conlulisse,

cum
VerItfiii

de Bavida de Massa Trabaria... quod ipse per dies viginti caruerat penitus lumine oculorum, ita

adUuc imaginari non posset.

milia avia dicti pueri.
53. Die prjKdlcta,

T^esfis,

domna

quod nihil discernere potcrat vcl distincle videre. Audiens autem de transitu et fama miraculorum S. F. Raincrii, venit ad Burgum, ad ipsius sancti venerabile corpus et quoniam viam vidcre non poterat, uxor sua ipsum illuc deduxit et direxit ut ciecum. Cum autem staret juxta capsam, in qua crat dictum vencrabilc corpus, vota vovens
;

Benedictus Pacis dc Castro Sinliliani comitatus Arctu... quod pluribus annis passus fuerat ulcera, sive aposlcma octo, in diversis partibus corporlssui, maximc in lumbis et
rcnibus, ita jacens,

ulcerosun.

quod plus quam per annum

in lecto

potuit surgcre, nec sedelecto moverc; sed rcnes habebat confractos, ita quod se

nmiquam

et lucis

beneficium petens...
et distincte

ita subito

lumen

re-

uxtcndere non valebat.

in

Tantum etiam patiebatur

cuncta videbat, dicens quod illud receperat jam erantplm-es menses, sed per represagUas quas Burgenses conti'a Massanos habebant, accepto beneficio lucis slatim rccedere
cepit

quod clare

singulis

membris dolorem quod oportebat

quod
quarc
sic

sepai'ata
si

ab invicem singula locarentur; applicabantur, vel tangebat se mutuo,

procuravit,

miraculum, nc cognilus per represagUas caperelur. Testiit, PiUaritius de Bavia medicus ossium deslructorum.
notificare

non audens

crat dolor quod nec ferre poterat, nec a clamoribus abstinerc. Rcceperat plura medicorum remedla; sed omnia videbantur nocere : ideo derelictus erat a medicis ct ab omnibus

vehemens

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

401

bus despcratus. Dixit autem quod devovit

B. Ruincrio. et
statiin...

se...

convaluit.

Tei^tis,

Mti-

gisfciFnmciscus chirurgicus de ordine Continentuni de Burgo.

Agniis
redditiis

eranf duo menses et ultra, quod ipsa infantulum peporit in quo parva signa vitalis
spiritus

KX MSS.

rebant,

appa-

ita

54. Die decima mensis maii domna Guidutia uxor Spallie de Massa Trabaria... quod cuni ipsa

'ossessori

jaceret

in

cohtmis,i't
gniHita
iifaiitiiln

domo

propria

regeneran posset in spirifu, morfuus est parentum. Obstetrix verocurani gerens ipsum cum lacrimis pr^nuntiavit

quod antequam baptismatis uuda

in

domo

infantuli

inflrma, ex quatuor

defunctuni

domum habehat, hipus adveniens ununi accepit, et nullo homine persequente nec cane, in quamdam magnani silvam
agnis suis, quos extra
portavit

runc dicfa mater

tris.

infantuli et soror

eumdem, in qua nunquam canem vei hominem formidabai. Quod domina Cisca, uxor Bonechore ac niater sua cum dolore denunlians,

uxor Vcnturclli de et cognoverunt defuncfum. ita quod attentata remodia mortuum fore infanlnlum Judicabant. Qute couverdicto castro,

domna

ejusdem mu-

scilicct Bellanvia,

puerum viderunt

persuadere cospit ut S. F. Rainerio secum dictum reconimendaret agniculnni, queni non nisi divina virtufe sperabat cx lupi fancilnis hberandum et
;

ad vonerabiiis fratris Rainerii opportuna suffragia, devotis precibus ejus clemenliam implorabanf .S'f/r/p, dicebanl, non e..-t
;

tcnfes se

impossihile

cum
git

fide plenje

sanctum

hoc impefrare a Deo nt infantidm vitm red~ datur, qiioniam tiix virtutis clementia infanfulum
tihi

invocavisscnt...

conti-

post tres horas vel

qualuor ut Franciscus

Bracii de Belvedere per silvam transiret prtedictam; qui pra&fatuni agnum in quadam semita

semivivum reperiens, humeris suis impositum ad supradlctam domum sollicite reipsius silvie
,

alium in Burgo meruit suscifare. Nec nos aliud petimus, ner * ut vitx redditus regeneretur in spiritu, ne divins! privetur conturbernio visionis. Et addidit mater, ut pater qufereretur infanfuli. Qui invenlus in agro post longum valde
tomporis

'

Irgn nisi

portavit.
taliter

Erat

auteni

dentibus rapientis
,

lupi

vulneratus in capite

ut ncc

ambulare

vel

quasi
tae

nec etiam comedere posset, sed mortuus apparcret. Et cum pi-a-nominamulieres stepe dictum S. Rainerium invostare,
,

ad domum et infantom invonit defunctum,etdixit: Quidimipsns af/lif,ifisfletu postqnam iufantidus est defiincfus,et omne remeIractuni. venit

dium jam
restat nisi

dcficit? Nolite ut

ampUus

flerc,

ipda non

instarent ut agnum quem de oro rapuerat lupi rapacis, ad sanitatem repararet. agnus ille itlico sanus et incoiumis exsurrexit.
carent,

sepuHunB tradatur. DiclEc vero mulieres, mater scilicet et martertera pueri, confidenter dixerunt
;

Ideo vorari

fe

fedmus,

iit

uua

nobiscum

S. Ifaincrium invocares, qui

et

luayna miracula fecit

kirit.Timc pafer

aUum
illis

multa et infautidum suscl-

Et deposuit quoct Andrutia, filia sua parvula. a pecforo supra erat horribiliter tumefacta, ita quod jam de vita sua sperare non pofcrat. Et

una cuiu

co-pit S.

Rainerimn

ob miracuIumnomendiclisanctiRaineriiimponentes
diuiinutive

iuvocare. Et ca?pit iiifantulus

oscitare. Cui

cum pro

Ii])eralione

pliciter invocaret, subito...

sua fratrom Rainerium supconsecuta est integram

Nerum

appellarunt.

Bellanvia, materfera infantuli,

Raniroli.
58. Die prnedicta
citas,

2'estes domna domna Leta uxor

,

sanifatem.
ijiliiraui
'XtHHIlS
iiiri/iir.

Tesiifi,

dicta

domina

Cisca.

Dic vigcsima sccunda mensis maii, Gortosonnus olim Juliani de Largina Sarsine... quod ipse passus fuerat rupfuram corporis valde gra55.

mensis ejusdem, domna Feli-

Ulceromnt
Hanntiir.

uxor
filius

Circi

Salvatii de

Massa Trabaria...

quod

suus, Fiede nomine.passus fuorat apo-

vem
lerat

continue per tres annos nec aliquod contusibi

stemata, ulcora multa, quas per

annum

curari

reniedium medicorum. Auditis vero

transitu venerabilis fratris Rainerii et miraculis

devovit se S. Rainerio et cirpit ejus patrocinium iniplorare, proniittere se visitalurum suuni venerabile corpus, et subcinctorium dc
niultis...

non potuerant aliquo remedio medicorum. Et dun^ ipsa mater de curatione sui filii despcrarct, maximc quare brachium sinistrum jam quasi
perditum videretur habere dictus
potius eidem devovit
curatus.
59. In
,

filius

cjns, et
vita,

mors videretur eligenda quam

S. Rainerio...

cera in sancti memoriani

pristinai

oblaturuni,

si

ipsum

illuni

ettunc

subito... fuit

redderet sanitati. Et ecce

subito... se

cognovit sanatum... Hic, quare de remotis advenerat, testes iufirmitatis

'I

non adduxerat.

Dialta

vigllia Ascensionis Domini, uxor quondam Rarii de casfro

domna
Flebis

Itrin

epilepticm.

nniUviiii

ofj.

Die vigesima (|uarfa,

donma

Moliore, olim

Massae TrabarisE... (juod Frodericus,

filius

suus

'on-m

(imillu
obriis.

Aldrebandini, et uxor Armanni, de civitate Castolii...

rern

quod in mamiiia sinistra incurrerat tumomaximuni et ruborum: tantaque erat dicbf

annorum sex,per quatuor annos continuos morbuui caducum sic fuerat horribillter passus, quod iiifra dictum tcmpus omni dio pluries quasi infallibilifor

mamillte durities, ut quasi lapis vel lignum in ea videretur reclusum. Dolorem vero tarn vehementeni paticbafur in dicta mamilia, ut doriuire vol

iiicurrebaf, ef

aliquando duodecini

vici-

bus

in die dicta fuit infirmitate gravatus. Suipius

vero per frequeutiam dictic passionis totus in

quiescere nullatenus valens deficcrc videretur.

nigritudinem
illum

vortebatur
infirmitas

ct

por dies quatuor

Cumque

per dies plures tanto fatigata dolore. aec aliquod medicoruui roniodiuiu vel ad libcrationem vol ad aliquani miligafionem dicti doloris patrocinium
huuiilifer

omni cibo carebaf

dicta

ot potu, et tanioii

etiam tunc

molestabat.

Aiiquando

videbatiir, credobatur, of

judicabatur morluus,

conforre valoret, convertit semulier ad S. Raincrii

quia denigratus lotus inotu et sonsu curolKit ex

toto, propter
illi

invocandum. Sed

et

quod

dicta niater ipsius

mortem
illum

Armannus

vir ejus uxori suje nimis compatiens,

:

sfcpius

cum

lacrymis exoptabat. Et

cum

dieero ctepit

.SV

te saiuircrif

S. liainerius, inter

S. Fratri Rainerio... dcvovisset...

omnia suu u/lracula

UlJC

istiid reputo singntare. Et nos devole sitiim visidnites rcnerabile corpiis, istiid

ad plenum.
GO.

Testis

domna

imer fuit curafus Fiua uxor Santutii

Fina...

dedictocastro.

miniciiluni fieniifs

"

solemiiiter pithlirari. Et ecce

Eodem

die supradicta

domna

quod

It',ii

iemus

obdorniire
Testes,

muUer

ctKpit. Et... se
vir. ejus,

sauatam

invenit.

per teinpus
ecclesia

annorum ([uindecim

infirmituto pni-siinul * in

/lileptica.

Arniannus

Benasai

Leutherii

dictasajpissimegravabatur.Cum autem

do

civifate pnedicta.

57. Die priEdicta,

donma

Vonturella uxor GuiCalcine...

lelmi

de Vinciis de castro Xovembris Tomiis I.

quod jam

coram multis astantibus ab ipsa infirmitate fuissot invasu. vir suus. sicut oidem .'^ibi postmodum dixit, S. Rainerium cocpjt hivocare qua;
:

51

statim

402
statini

DE VENERABILI COXRADINO BRIXIEXSI.

sana surrexit.
Te.ttis,

supradicta

domna

Dialta.
Itemmauibiis
hiboravs.

&2. In fesfo Ascensionis Fosculus Rigi et douina Viola Bruni de Scalocche comitatus Gastelli.. quod

Ilem

habeii.',

costam
Cfiiif,;,efni_

Gl.

Eodem

die,

ventura; de dicto castro...quod

anni.

domiia PocobcIIa, uxor Bonajam sunt tredecim

quod ipsa fult passa duram niniis infirmitatem in manibus, nec aliquo potuerat remedio liberari. Gontrahebantur cnim sibi manus fortissime, ita quod ipsas iiec oxlendere potorat, nec cum ipsis aliquid operari, et tunc tam duros et arduo.s patiebatur dolores, quod nullatenus poterat a
clainorc cessare sed, sicul parluriens ejulabat.

domnusSanus saecrdos ecclesiit dicti loci costam habebatconfractam^tantusque in illaerattumoret dolor, ut ncc posset quiesccre nec a clamore cesinuno desperatus a cunctis morti i^roximus crederetur, quare costa ipsa ad modum trabis tuinefacta erat, nec timori * nec dolori poterat resare,

modium

adliiberi.

Gum autem quadam

cum
invigilas.set,

hi/e tm.i.,

sero

sanctum Rainerium
venit

ipsis audientibus invocasset

in-

obdormivit sacerdos; qui

Cum aulein audisset quod Deusomnipotens

nmlta Raincrium operabaet magna per sanctum turmiracula, convertit se ad ipsius patrocinum...
ct

perfeclissime

liberata

est.

Testen,

domna
fllia

Dialta et dicta
Pecci.

domna Fina

et

Giuliana

olim

scsanum. Qui ter juxta votum propter impedimenta qutedam S. Raineriun; personaliter visitare nou valens, istos misit ad Burgum ut confiterentur miraculum t-t votuni persolvcrent quod promiseraL

APPENDIX
-A.i:>

iDiEisd: I isro^vEns/iBiFiis-

DE VENERABILI CONRADINO BRIXIENSI

ORDINIS
uiidem har die
Veiierabilis

FRATRUM PR.EDICATORUM.
Onlinis
stautius
vitu

sacrif:

eplieiiieridibus

de

Conradiniis
lieatiis
iiiiiiciiiiini

Tprsdarus
fuiHtifs,

J^raidirafonim

hiscrihitm'

rir

ille

saiictitute

fiinctus

Fahriano Ordiuis Fraidicutoruin, anuo 1481 (3). Haic reperitur,

vii

Conradinus Brixiensis de familia B. Douiinici, Boiioiiiai ainio Doiiiini 143!) rita

sed italico sermone, in cod. E.

14 bibUothecB

Quirianx, uc latine
nicis

cf

nounihil coufracta iu Chro-

HflfllH.

uyeus a:tatis siix atiiiuiii tri(/tsiiui<ui secundum. Ilic Hcet jmssim apud haffiograplios Dominivauos Beati titulo sit insi(/niius, iu ordine Heatorum locnni obtinere ncquit, proptcrca tjuod

Mafjistrorum Generalium Ordinis Pra:dicutorum, auctore Hieronymo de BurseUis. Ex hocopere inuiquam evulgato, quoil scrrufur in bibUotheca
l.'nircrsitatis
li.

Bouoniensis,

anno 1582
veniens, ut
ret,

S.

Carolus Borromsius
nomiiii in ecclcsia

(1)

Brixiam

P. Tomasius

eam uohis descr/psit Bouara Ordinis Pra-dicatorum,

ta^nquam pastor haiw

ciritateni visita-

Domiuici ^ dicatum evcrtendum Jussif. Quo factum est, ut secunduni decreta Vrbaniana jam non possit Beatus nuncupari. Qiium famen aliquaudo iu terris
S.

altare ejus

uostri admodum studiosns. Edetur itaqueexcod. Bononiensi, additis tumen ex Brixieust

operis

qum

in

Bonotiiensl desiderantur.
lct/itur tn

Vltimo

tijpis

muudnbitur Vita qux

seculo

codicc chartaceo

bibliotheca: Bruxellensis

nnm.

802!). Desrri/ita fuit

hunc, qui sanctis deferfnr, honorein habuerit, rererentia

in

famx

sanctitatis de.bita poslulare videtur

ijyso

iit

tomo III mujoris HUus operis quod de Memorabilibus Ordinis Prxdiratorum

e.x

XVII

appendice saltem de

menfio

fiat.

Quis rero

conficere

agtjressus

est

anno

1485

Ambrosius

fncrit quidre egerif narrant dorninenta ino.r suliji-

Tuefjius (4). lu hac edenda usni erit terfia l'ita, a

cienda,
Emimeraiiiuv
^"

nunc paucis declarauda. '^^ p^'iino quidem ex codice chartaceo manu!).

secunda rix dissimilis, quam libro de Viris dlustribus Ordinis Praidicatorum inseruit Leandcr Albertns (o).
Ifa:r, quod mouet epistola dediratoria duta Bouonis pridie idus Junii uuni 151(J,aucto-

scripfo sigiiafo C. vu.

n.

~)

bihUothcrx Brixiensis
Vita, quain

dontmeiUd
edenda.

rulgo

Quiriana

nuncupatai edetur

suadeiite

Martino Tnvella cons&ripsit anno 1474

aliqni (2) dixe-

rem habet Nicolaum Baynatorium Brixianum de

Ordine Pradicutoruin. Ista documenfu, udjectis, ut
res postuluverif, unnotutionibus, Arfis nosfris inse-

Chri.ffophurus Barzizius, quein

ruut

fuis.se

(/rummaticum
venerabilis

et

oratorein Brixia-

num

faina celehrein. Deinde epistola,

riri dedit

quam

de

runtur ad laudem

viri, qiii

ob vifx

saucUmonium

virtufibus

auno 147^ Con-

aUquando heatus nuncupaius fuit.

(I)

Brunati,

Vita o gesta di

mnti

liriscinni. y.
11.

4li.
[j.

-^

(5) Mazzuclielli. Scrittori tritalia.

tom.

HW.

parl. in.

miOrd.

/'r*(/iV.Jol. 254r;c!r./f/W;o//i.
(4) Ibid.,

i'rjrf.-t.-..

loni.

l,

pp. S">S.8.m
sii([.

tom.

II, p.

35.

(5) Op.

cit., fol.

W>

(:i)

Leander

Albertiis.

De

riris

illiistnbiis

VITA

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

UKl

qmenan.

VIT^
VENERABILIS
CONRADINI

AUCTORE GHRISTOPHORO BARZIZIO

gionem pr^tulit, in eamque annum ietalis su^ vices.mum seeundum agens a venerando eius ordm.s Patre Matheo b Novariensi, qui mox Mantuan;e eceles.fp prjesul fuit, admissus est. Non dicani nunc quo desiderio, quo mentis affectu sanctum illud cti^nobium intravit; quo studio qua vigilantia tetricas eoruiu patrum
observatio-

gens, probatissimam tandeni divi Dominici

perfect.oris v.ta^ professio huic sententi^ su. magis accederet; nulla.u penitus neglireli-

,.,

..;...

ex codice

Brixiensi
n. 5.

C.

II

nes et didicerit. et non inipleverit modo, ^ed uisuper plcraque addiderit. Hoc salis fuerit, quo
illo ordine tirunculusgesserit.faciIms conjicere possimus, memorasse. Cum labenle annopropositani ejus religionis vitamjurejurando de more professurus esset, praeter alias quibus usque corpus afflixit castigationes, ab omnibus seciusus, tridui inedium persevci-avit contini.is mfe.-im vehemeutissimisque ad Deu.u orationibus intentus sciens quoque vel
;

rel.qua qua; in

nrmuim wtorh m-Uiim

""""^tii^

^^- JimiSCOXSULTO MaRTINO TkiVELL^ ChRISTOpnoims Barzizius.

tui.

Divi rt Corradini aviinculi Martine Trivellae, vitam hortatu tuo adorsus

scribere,

^""^
"

oneris subiturus

haud tamen igiiarus quantuni essem si in quovis soriliendi

:

mh.ima

ooelesfi

genere parum exercitatus, tantam rem mea oratione digerendam ilUistrandamque susciperem. ^ Etenim ceteri, iique disertissimi scriptores.
principis aut privati cujuspiain res gestas edituri.
in quo qufe minuslaudanda sunt, supprimere. ct quidquid laude dignum putant, in majus extollere solent, magnum atque arduum nescio quid se suscipere profitentur. Quanto, quEeso, mihi longe minus docto id polliccri alquc pr;^stare difficilius

abs,|ue favore, nee recte incipi, nec commnde Iti^ifici posse. Unde uemini mirum vide.-i debel, si et suscepta illi conversatio firmissima atque optima, et reliqua illius vifa Deo gratissima u.venta esf. Requisitus plurimum a ceteris frat.ibiis,

summa cum omniumadmiratione

in ultimis Eedibus, loco

tus est,

et gaudio quodani abditiore iuvonnon eo jejunio debilis. non precalionibus

ac

vigiliis lassus,

sed

ifa

quidem

et

animo

et cor-

pore valcns.
ce.e.

putandum est. in quo non aliquidcertetamquam obscurum prffitereunduni esl; sed qujf Irt aliis vcl
levissima ducerentur, ea sunt. qufe
in viris

ut facile cerneres

hominem Dco

deditum naturte quoque neccssitates posse vin4. Professus autem.quo et saluti suje utilia provideret, et errantibus veritatis viani ostenderet,

hujusniodi sanctis

cum

/vr
/""/V'^*'""*-"!

divinitusgestasint, quorumvis

eioquentissimorum oratio, non dicam uti par exornare, sed nednm valeat euunciare. Ceterum cximia tua humanitas ac singularis in me benevolentia jam dudum effecit, ut malini.
esset,

profanaB divinjeque scienfia?. quse theologia dicitu.% acerrime operam dedit; nusquam tameu ab
eccles.asticis
officus

'*"""''"'"
.^"^"!'
-

vacans,

aut

delatos

sibi

,/(

labores

et

cum tibi obsecutus fuero inconsultior haberi. quam si voluntati tuee adversatus forem, incouReliquum est ut exactissimam ingenii limam huic meo, qualiscumque est, labori parumper apponas. Nam siquid in eo connnensulfiory
tui

onera fleclinans. Nain

ct inlerini alios

conrionando
^"'"''''V.

pleruiuque docuit,et Brixiieconventussui i-egeudi cu.-am suscepit. Quantum vero eo studio profecorit,

nullum

cerf ius

possunuis argumenf um afTerrc,

ipsius

quam

frequenles

salubcrriniosciue

ad
an

tur.

relinquetur, nimiruiu id tnse laudi dabiSin secus evenerit, certe culpa non carebis. Utriusvis etenim auctor diceris. Vale. XITII kl.

dandum

popuIumsei-mone.s,quibusitapnl|pbat,uf dubium
cuivis essel,

ufrum magis eloquenfiie

gratia,

singulari doctrina et eruditione prfestaret. Eral

luniis
udinus
tertH

MCCCCXXilir.

^-

Bornada
tuit.

time

Gorradinus, civis Brixianus, Virgilio patre stirpe et antiqua et impriniis spectata Hic puer dorui educalus litterarum virtu-

autom in eo prster pr;pcipuam corporis dignitatem mira dicendi concinnitas, vox suavissima, vultus ac omnis reliqui corporis molus ad senten- F li;is iiccommodafissiinus. Ea vero erat doctrina, qua et horfari et iiionere, et e contra reprehendere
et deterrei-e posset.

'r,T'
>i<im.

^""^^""^' "^I"^^
I'

^^^^

''l'^

appreltendere potest, stuvix

Accedebat quod ejus-

annos scptem et decem natus in litteratuia optimisque moribus udeo institutus probaretur. ut non mediocrem
injecerit.

'^^'osissimu.s luit.

Quippe qui

que

dicta

maxime comprobat laudatissimum

illius vitEe excmplar, ut quse alios docebaf. ipse imprimis faceret, et quaa dissuadebat omnino

parentibus et civibus suis fulurit probitatis spem Missus vero Pataviuni, ut iis quse ad re-

declinaret.

Unde

fiebat ut eo confirmatior esset

!,'endospopuiosremquepublicamadniinistrandam taciunt, legibusstuderet;ubi cum quinqueunium

hujusraodi
institutionibus diligentissime intendisset, itaque profecissot.

conformior usus inveniretur. Mitfeuius foenerato.-es innumeros, adulteros, corruptores aliosque id genus ho.uines .nalos, ciui
doct.ina,
vitte

quo

usque anfea
hujussancti
puisse ad

Deum ejuscjue mandata neglexeranl,

viri

utjamea

in faculfate
ille,

doctorum collegio merifo dignaretuiv

melioris tutiorisque vitaj eonsilium
cepisset,

uti

qui

Deumque

adhortationibus et consiliis resiesse cnnversos. Illud duiiie cathedra,

iis

jampridcm

taxat de praedicationis ejus utilitate dixisse suffecerit.

vanam ejusmodi gloriam

et

neglexit; atque

imnquam eum

ubi

populum
seque-

pro imperatoriis legibus

plebiscitis evangeliinstituta

docuisset, descendisse quin ex

mulli qui euiii

cam doctrinam

et

sanctorum patrum

audissent, anteactie vifie pfenifcntcs

eum

amplexari constituit, satis superque et sibi et patria^ profuturum existimans, si rejectis ceteris ^umiiio et immortali Deo digne famulari posset,
ot civibus suis saluberrimi

rentur; et delicta sua

saluti

illi

confitentes, propria;
aliiscjue fie-

deinceps melius prospicerent,

rent utiliores.
in

Mirum

scio plerisque vidcri

tantam

hujusce propositi pro

reliquerit.

hominc,

ut sic di.xerim, adolcscente

gravitatem

inutatione in patriam
nem
"'0-

amorem

atque auctoritatem
cujus virtute
ille

fuisse. Ceterum si intellexcrint

multum ac diu reputans, ciim jam seculo renunciare omnino proposuisset,

3.

Secum

itaque

hiec de se proestaret.

nimirum
stuni

desinerent admirari,

cum

nosse debeant Chri-

404
slum
Jesuiii

VITA VEXERABILIS CONIUDINI.

oiiinipotenteni,
iis

qui

se

vcre

luullisque precil)usatqueobsecrationibusprioratus sui, quem eum Brixite gessisse supra meminimus, vncationem meruerat. Ljetior itaque, ut qui hujusmodi adiniiiistrationis oncre ac curisse

sequenturpoliicitumesse, utnontamopera.qute ipse in terris fecerit, sed longc etiam majora in

ipsius
5.

nomine esse facluros. Etenim cum ceterae virfutes

in

iilo ita

vige-

sfmper eximia
humilitatix

fxemphf.

planissime et natus et instividerctur; duit tiinien prfe ccteris in eo tulus polissimunieminebant.liuiiiilitasscilicet.onmiuin

rcnt, ut ad eas

quam

eorum quse

recta dicuntur, solers et fidelissima

m patriam rcversurum crederet, novum illi munus, inimo onus longe omnium maximuin delatum est. Est eiiim illud Bononite coinobium facile ejus maximuin Ordinis oinnium qufe in Italia sunt et peraliquando expedituni, ut diu cupicrat,

qua studia nostra onmcsquc humana^ contentiones incassmn laborant. Ex quibus quidem virtutibus ct innumcras
custos, et perseverantia, sine
alias oriri. et

maxima proinde

sanctitalis argucst.

mcnla emergere consentaneum

L)e

quibus

sonarum nuinero etloci opportunitato necnon et cujusdam non vanEe supcrstitionis ratione, celeberrinnim. Nam ibi plerumquc supia ccntum ac quinquaginta illius professionis viri, quod publica illic oninis scientiarum generis sint gymnasia
continue resident. Est etiani
et latus et dispositus, ut
illius

piu^sim, ubi res excgerit, pro ingenii noslri tcnui-

loci

situs ita

tate dicemus, ea dumtaxat assumentes quae et notinra sint, ct propositam nobis brevitatcm non

eam

facile

multiludinem

capiat.

Sanctum

inipediant.Possemusigitur mulla cjushumilitatis

Dominici primi

illius

prreterea alque mirificum divi ordinis conditoris corpus

exempla memorare, si singula qure in eo miranda lucrunt prolixiusscribero constituissemus. Verum quia ct ii qiii Deo non niundo sludent.conscientia sua contenti quee agunt, ut
vixorint lateant sedulo enituntur,
otiain
et

summoillic maximehonore etobservationecelebratuin non parvam loco venorationem atque

auctoritatem pra?stat. lioc itaque collegiuni quod et numerosum esset et nuper, ut diximus, arctius
vivendi ratione instauratum, inaximam patribus illis de eo quem ibi nierito pra^ficerent deligendo

quoad

hic

qua^ nota

do

esset;
afferre,

non facile dabimus operam ea tamen in niedium

iis

fuerint oinnia rcccnsere

curam

injecerat.

Existimabant cnim, nec

injuria.

qu^

et

hujus

viri

sanctitateni

dcmonnon

tanto grcgi nisi piuni el consumniatfo virtutis pas-

strent,

et prse

multitudinc logcnti
fratribus

tiJE'dium

afferant. Vir

gonerc nobilis, sciontia ac virtutibus

pollens, celoris

plerumque

proifeclus,

adeo domissus, adoo abjectus agebat, ut quae alendo corpon cliam necessaria csscnt, plcraque contcnmereL Nani in quotidiano victu id in eo saepissime observatum est, ut cuni omni tempore
semol tanluni pcr diem vcsceretur.
ct

torem pra^esse non opoitcre. 7. Proinde multum ac diu consultantibus illis, nec usquani quem eligerent invenientibus; cum ibi nibilominus multi non minus iis quas studio
ciuipruntur,

mhilamiimg
eVitjifur

prior

Ddnoitlfimiit.

quain qu;e ab natura

clarissimi
illius

insita

sunt
totius

mortalibus
professionis

adessent,

quippe

priEstantiores convenerant, res

vili.ssima

longius

ac par

fuerat trahebatur.

Cum

igitur

queequc exposceret,
tur; veritus

et

iis

parcissime etiam uterc-

hujus

rei exitus

non planc haberotur, cunctanti-

si ad satietatem usque ea reciperet. ne quampiiun corpori ad peccnndum illocebram

bus cunctis Tesserus ille BartbolomiKUs, quem generalom liuius Ordinis Magistrum 1'uisse diximus, hujus cunctationis causam internosciturus, electores adit; quid demum illi conventui priorem, quem ita nuncupant, non circuinspiciant, rogat DiffidcntiiE cujusdam ac timiditatis causam audit. Quibus ille, Modkx, inquit, fidei. Ex t(it>t(i,lHquam,opf/moi-iimpafnim collerfio ncminem adhnc hac procincia diynnm devrevistts? Nnm forte Corradinus noster Brixiensis qualis ille vir
sit

praeslaret.

Iii

vcstitu

vcro ac roliquo corporis

cultu

tam

niodicus. nt (juivis facile intelligerct

illi

minimam
evitavit

luijus vita?

curam superesse. Honogloriam

taiii

rom voro soculareinquo

sludioso

quam

ceteri

mortales appetere consue-

verunt.
viciis,

Nam

cunctis pra^sto eral,

onmibus

insor-

oninibus obtcmporans; sc vero indignum

esse ducebat cui vel vilissimus

ret.

omnium

ministra-

Et propterea quanto magis se cunctis subji-

ros Jatet? Ite, uc de hoc

jamjam

consnlife. Vide-

ciebat, tanto juxla

divinum oraculuin universis

hifis

cnim, nisi ego fallor, omnipofcntcnt Dentn his

vencrabilior reddcbalur.

Omniuin namquc

ordi-

cceptis

annuere.
ojus

Illi

eo digresso se ipsos incusantes,

num
Quai

viri

ad

eum

viscndi studio confluebant,

cum

quod

uti coplestoni,

non terrenum hominom

oxtollentes.

onmium

statim sumino consensu, quasi dato divlnitus consilio,

nondum meminerant,

etsi ille,

ut diximus, aspornarctnr, pcnitus

illum priorem decrevere;

Vfitit

ad

tamen effugere non valebat; quin exitus iinius dignitatis ad sequentem aditus erat. (j. Ea namquo tompestate, qua BnrtholonKvus
Tesscrus
r totius Pra;dicatorii

haud nescii queeque vel arduissima per eum, qui Deum tam propilium haberet (erat enini jain mira do illa ;ipud omnes
opinio), adiiiinislratum
rescivit, qui

non

dilficile

iri. Ille

ubi id

conveiitinii

Bomn iemem
a prioratu
liimitfi

Ordinis goneralls

jam

laitus quotl

non

pricesse, sed

Magister, sic euni appellant, constitutus, vir non

subesse se nunc puiaret, Brixiam redituni meditabiitur,

minus

reruiii iisu

quani

vitiv intogritate

ac s;in-

mcntom

porculsus

Hci, inquit, niHii

postulans
c

ctimonia spoclatus, illud roligionis sua^ crenobium rf, quod BononiEe est, ad probatioreni vitam reduxisset (nam uti hujns roi ad hanc usque

quo pacto ego delatum

defeci?
ijist

tnihi iatn

grande

onits snsti-

nuero, qui suh aliis lomje levioribus ssepenutnero

Qna
dux

rafione ego aiiia prospejcero, qui mihi

diom argunicnfuin apparct,

singuli fore religio-

carere non novi ?

fuero,
ef

An
ego

contmode

ceferis

hene inu-

num

ordines bifariam scinduntur: sunt onim qui a conditoribus suis traditas sibi institutiones ct

vivendl
tiHs

cum

nequam etprorsus

me

ipsuni

vitam obnixe accuratcqiio

ris

sorv;uit. et

lii

siincfio-

iiiquatn

miht peccafori. Scio

propriam salnfem neyligatn? Vb Umge eijo hxc et

tu,

doctriniv vita*que ot sunt et habontur; observantesque sivo regularcs nuncupantur simt et (lui temporum vitio inductam olim liberiorom paulo vivciidi iicentiam iidlnic tericant, hique
:

duriora pro peccatis meis mihi deberi. Sed

inas a me. Vide, Domine, quia trihtdor,
tntes
ef

qna^so, piissime Jesu, ne longc facias miserationes

iniqui-

inex ohsedernnt me. Propterea

tui,
cf

conventualos vulgo dicuntur: in quibus nihitominus pleriqueet scientia et moribus priEstantes

Ixtitiam salutaris

redde mihi principali conspiritu

firma me. His

ot

computatisnnt; scddehishacfenus), coforle vir iste jain Deo dicatus Corradinus concisserat,

Deiim

eiTusis,

aliishujusmodi multogcmifu ad Ordinis Magistrum accc.ssit: ad

illud

cujus genua provolutus obiiixe agere C(tpit, ut

DIES PRIMA NOVEiMBRIS.

illud

405
i-eligi..no

electorum de se
illi

deereluiii

rescinderetur;

locus

illo

prLecipua

inquiens niagnum
si illius

couvenlui discrimcninstaro,

habotur.quod

admoduin juveni (nccdum enim tricesimum annum attigerat) et omnium rerum imperito niandaretur. Geterum cunctis patribus
cura
sibi

Matrom apparuisse non dubitant. 0. Sed jam unde digressi sumus

rit.

ibi

Dei

tx

SISs.

redire pur fue-

SuOditig

Prjefecfus

itaque

Corradinus

cclebcrrimo
ca-lcsti

auelor
i't

tat

illum

exposcenlibus. Ordinisquc

Magistro jain

illomm putrmn collegiu ita se ges.sit, ut potms numine quani mortali providentia
cuncti et intelligorent et
fatcrcntur.

vequti

pridem quisnam Corradinus esset persuaso, duni ille omnino renunciare contenderet, post electio-

se regi

aiiinio

Num
in

pfniiaiieaiU

cuni
sui

nem
I0liiiicfai/ix

secundu plei'uinquo mortaliuni montcs

tam
in prospfris
qiiaiii
iii

stalim confirmalus

est.

8. Is

orationi
vucal
eulaUts reio
niifoylatiir
11

tem

ubi hcec pra;ter et opinionom et voluntaevenisse cognovit, propriae virluti onuiino

ac dcvia pleraciue inducere soleant: adversu vcro in nonnullis spom, quiv

maxime ignoralionem
omnis
vitie

iidrfrti.it.

dilfisus.

ejus matreni
se

B. Viiyiiie.

omnipotcntcm Deuin intemoratumque Mariam virgincin, qua intercedeiitc omniurn qufe ante cupicrat compotern factum
muneris ingressum
vir
fideliler

hujns dux ost et niugistra, aut omnino

oxculianf. uut
ille

phuimum labclactont, ita sanctus homo non cxemplo sui minus quum oratione c

saepisslme cognoverat. prccatus, hujus sive oneris

sive

eflecit, ut in rerum quae iis contingore possunt successu vei'am optimamquo huniilitatoin serva-

auspicatus

est.

rent, of in adversis

non luiitum nun irangerentur,

fierent. Si
ot

Consueverat enini
sibi
tati

ille,

cum

ardui quippiam
facul-

sed promptiores insuper alacrioresque

expediendum
crederet,

essel,

non propria; quod

divino favore
orationi

quando onim
copiu adosset
tres,

et
:

corporum incolumitas
.Vr^///c, ciri patres,

rerum
et

sed

de

nusquam
fidos

aicbaf,

desperare.

Ex quo

fra-

tanta ipsius

prwsentibus rebus

admodum

confidere; aut

accedebat, ut quaicunique Deurn oraret, facile et

exoraret.

Nam cum

tdandienti seculo, quo nihil fallaclus, nihU nnbis

ad populum esset oraturus,

quod quotidie
sibi

fere facieljat. longe plura ex ora-

tionis sanctuario

quam ex librorum lectioiie illurn deprompsisse multi annotarunt. Subjiciemus

discipuli, viri

Tunc enim maxiine insidiutur, maxime arridet. IIa:a namque nobis uf (jrxpouantur Deus permittit, qito fortitudo et ahstiinfensius, credere.

cum

uofns

nentia nostra,
iis fouf/e

si

ea despererimus, niagis etureat,

et

hoc loco quod quidam ejus

et vita

moribus
se sub

magistrum suum elTmgentes, ab eo

ille

meliora proinereatur. Proinde hujusmodi commodis tam caute ac sapieuter,quxso,utamini, ut

sciatis laqueos
pis

confessionis sigillo audivisse affirmabant.

Dum

aliquando vir

sanctus miro

quodam

inentis

alj.scoudltos esse.

ad comprehendendam anlmam in Nimia enim caJetudo multos

prfE singulari in
ritu ca^lestia,
felicitatis

fervore solus in cella sua orationi insisteret, ac Deum intentione raplus in spi-

ad vitiorum
trahit.

prs^eipHia aditus affectat : corpus cui bene est animiim plerumque incautum injierniciem

non sine maxima quadatn supernm

contemplaretur,
vidobatur

Rerum prxterca

ropia

quamdam meutlczci-

suuvitate

tatem afque torporem

orationi vacemus, nbi
si

nescio qua lascivientis carnis pruriglne ab cu

meditatione

pi'a;podiri.

rediit, intellexit

virsapiens. nihil

Ex quo ubi ad seipsum ^que in juvenhi

enim

virtus,

ut

ut minus Deo et minus nobis deesse sentimus; monet apostohis, In Infirmitate

indurit,

perficitur, In valetudlne et

in olio vltia

nimirum
in

quain in carne viventem ab ea, nisi desuper adjuvetur, non pollui. Proplerea quod inimicus ille, qui nunquam ubest u nobis,
dilficile

maxime

foventur. His atque aliis hujusmodi monitis vigi-

lantissimus pastor gregem

timere.

suum

laefis

rcbus

commodisquo

pnt-sontibus oaute niode-

quemque incautecum

voluplalo fovemusatqueud nostram perniciem instruinms, efficaciorprofecto ac promptior estad inferendani calumitatein. Ex quo ille insolontissimi hujusce adversarii vires

sto(|ue ufi docebat. Neijue scgnius

cum

udvei'sa

ingruissent, ut et patienter ferrentur, ot ex eis

fructus perciperetur, ostendebal.

10.

Non

multis enim inleijcctis diohus posteacoepit,

inijnifiitv

retundere cupiens, ferreum fiagellum

cepit,

nudatusque

sese, id est

manibus corpus suum, hac

in

quum

praeesse

magna

vis

morbi, cuni
invasit,

liomnix
pestiteiitia,

alios ,finitimos,

tum locum
et

illum

adeo
fere

mente affiigere adoi'sus est, ut nunquam desisteret quoud divinitus carnis potnlanlium donmissc C non moneretur. Gum autem flageliatum acei-rime corpus undique sanguinom omitferet, ct ille nihilominus propositi inenior flagris non parceret, piissima Domini matcr Maria, mira claritate atque odoris fragrantia in medio duarum virginum illi
reponte emicuit, eumqiio liunc
est
:

ut plurima pallentium graviterque a?grotuntium

facios oxtet. Ibi

omneseolatuv
ac Juvat.

custos

ipse

ct

ceteri

in

modum

allocuta

Cognovi jaivdudum, Corradim

fdi, honestis-

fuit ahsconditus.

simnm desiderium tuum ; nec gemifus tuus viihi Tu autem ea olim oirfidum fuudamfnta jecisti,
deOeant.
ut oratioues tiix
svito

omnes cum eo premebantur. Tum vero cerno- F res divinum mirandamquo Corradini fidem atcpie sollerliam. Etenini gravi ctsi morbu premoretur, uti qui desupor edoctus suam suorumquo salutem fore non dubitaret, animo corporis inflrmitatem vincenfe, ub oratione nusquam vacahal. Simul quoad possot singulos iunguonlcs visebal, animos eorum ad prujsontiu ferenda connrmans,
atque erigens ad meliora. Videres juveniii in corporo seni^ prudcnliam, et gravitutom suuvitale quaduni ot comitato cunjunclam. Qualis m eo, bone Deus, vox, qualis sermo! Deum loqui, non

iucassum

ire rioti

Quumobrem

qua-cumque

aiuodo

Filium meum in twmine meo peiieris, te esse consecuturum. Nunc autem nt intelHgas quod cupis obtiuuisse, renes tuos ita tibt jmrabo, ut ntdlum
poathac a carne certamen metiias. Hls dictis
proprius
ilU

homincm puturos
est

Kla,fortissimi miUtes, aiebat,

uftro

aiiquando
nostro,

admota

mirifico
liis

quodam
ut

suaveolenti

tempns, quod suininis optandum fuerat, ut imperatori omnipotenti Deo vlrtutem nostrain ostennohis
votis

obfatum

ceromate renes ejus

verbis attigisse visa est

isti,

Strinyantur amodo renes

nuUam unquam

dere po.^^simus. Kxhibeainus itaque. corpora nostrtt liostiam vivuni, Deo jifacentem in muffa patlentiu,
et

carni coidra spirituin betlandi dent occasionem.

longunimltale. Sic eniin paufulum in prx.^entia

Stupidus
sus,

illo

ac pudore, quod nudus erat, conlu-

variis tribulationibus contristari oportet, ut sicuit

cum

e contra

tamcn

aliquid dicero statuit, a

auruin Iqne,

ita it

nos rorporafi /uir

et

brevi infir-

visione

illa

derelictus est, Htec socii illius confi-

tente eo se audivisse sanctissime affirmabant.

mitale prohuti cu-lesfi gratia diijni luiljeainur. Ceterum nolo vos iguorare, fratres, his malis omnipo-

Celebris

prietorea

atquo

indubifata hujus rei

est. et idcirco

Bononiae, ubi res gosta, adhuc fama

Deum finem brevl esse daturum. Sustliute inodicum, commllitones fidefissimi, ut quanitaqui
tentem

lum

406
Kx s$.

VITA VENEHABILIS CONRADINI.

ror/ior/
iiostrfi

titm detrimenti

prajscnfi

aftuUt
nostris
is

ista

infirmitas, ta)ituin divina: (jrafix

accessisse sentiamus.

animabHS
posl, uti

7iequc
bit.

a nobis auferantur. Sed qui volucres coeli, quae aranf neqiie iient, jiasdt, ij?se nobis j)rovide~

Nec muJto

prse-

Proinde

nikil

solliciti

simus; sed jaeteinus

et

dixerat,

cuta

cst,

mira omnibus sanitatis fclieitas subseut non plus tristitloe anteaeta valetudine.

Cfjgitationes

nostras in Domino,

ipse enutrief

nos.
12.

quaui prajscnti sospitate la^titiae adepti viderentur. At Gornidinus quae ventura essent divinitus
edoctus ad oos
:

heretur,

Post aliquot deinde dies, cum obsidio traneque ea minus obsidentibus quam

pontificem
<-(trcerfm

ft,

Gratins,

incjuit, dirina: cleineiilix

obsessis,

quod bruma

instaret,

molesta esset

atfamu.% (pwd probans rastiyavit nos

Dominus, nec

summus
Deo

morti tradidit nos. Verum ad longe majora oportet nos jirsjiarar/. Iniminel en/m kis orisjjestis
vafida, (jua
etj)leri(jm ex
teni

facturi essent,
igitur

pontifex experiri voluit, an hostes pro quaeprose facere abnuerant.

'unjidtiir.

Universum

BononiEe

populum

generali

ntu/lt

inortahs hac Juce j)rimbuntur,

interdiclo subjecit,

quo

ecclesiastica officia ea in
inhi-

migr(d)unt, qi/ns

coniilari

omni religionis statu adimmortalitae( n/c et )mnnulhs e.r vob/s ojmrlef. Quanwbrnn iii hiir potius, <iu(/m
hunc languore/n evasistis,glor/amini.
vos

urbe omnia intordicebantur. Gujus quidem

bitionis ctsi frequens

apud plerosquc fama csset. nemo tamen do ea re palam loquobatur, quod

civitatis primores et pontificem et ejus decreta contemncrent, atque qui ejus dicto parerent,

fjHod brevem

Simul
)iein,

et

ad quamdam

temjioris perturbationost)'it

qua inferim niaxi nie prxsois hmc

jusf/tiam
et

con-

mortem

aut exsilium minitabantur.

Unde

fiebal

grcgafio vexabHur, d/sponifH. Fuiu)-uni esf enim nt

j)rojiter

ut nonnulli sacerdotes,

veritafem miilias g)'avesq/ie

persecutiones sustineamus. Sed in hac rurs/ts nobis

partim ignoratione partim timore divina officia palam celebrantes anathematis censuram promererent. Quod intclligens
Christi miles Corradinus, pro

lxtu)idum, qi/ia digni hahebiinur, qui p)-o noniinc

Jesu

(oulumelium jjafiantur.

HiKC

illuni

non

rumque

salute paratus quaevis supplicia

nomine Jcsu animamortem-

hmnana
rei
Iiffiii

scientiased divina admonitionececinisse

exilup brevi declaravit.

11.

prmliit

(lii III

Baiionieitses
(I

summo

pontifice
(Ifficiunt.

Erat ea tenipestate Mai-tinus Goluuuia PonMaximus, qui cum Bononienses, viri facile otiiun aspernantes et novarum rerum uiaximc studiosi ab se defecissent. agros eorum hosliliter
tifex
liiripuit,

que subire, huic rei statuit occurrere; ac ropente e(|uum inscendit. quo post rcligionis ingressum alias nunquam usus erat; mbem ogreditur, pontificis legatum adit, ab eo intcrdictionis litteras accipit. easque patentes lanceje cuspidi alligat, atque ifa mox in urbem revertilur. Oppidani rei
novitate capti
stralus

urbemque ipsam

gravi obsidione ui-gere

eum

frequentes prosequuntur.

Ille

co^pit

f.

Factionis urbana? principes omnes, qui

ubi in plateam pervenisset,

ponlificis partibus favcrent, e civitatc ejecerunt,

quo tum forte magicontonderant, edita voce, quo ab onmibus

:

inter

quos

et

Dominicum Mazacossum
in

Viter-

exaudiretur

In

)io)nine, inquit, Jestf, ecce vobis,

ejus(j/te

biensem, qui Corradino

exulare compulerant,

prioi'atu successerat,
et pontifici
ei

reheUes (dque

Deo

vicario in

animarnin

quod

notus et
deditio-

imprimis carus esset, atque oppidanos

vesfrarum po-difione contuinaces, cuncfa divina officia atque ecclesiastica saci-amenta interdicta
sunt.

nem
tur.

facere, ut jure tenercntur facere, adhortare-

Nemo

sc excusef,
;

nemo

se

hxc ignorassc
rejicite.

dicat.

Ex quatota iliius conventusadministrulio in Jacobum Siculum. qui expulsi prioris vices gereGoiradinuni devenirel. Magna trepidatio erat et anceps in popularibus
ret,

Videte lifteras

co)-rigife

erroron vesf)-um, afque

hanc
vario

demum
modo

a cohis j)erfidiani
quasi

Eo sermone
cecinisset,

et

in

urbc

cuncti

repente,

classicum

iis

maxime

affecti sunt.

Quidam enim quibus

veri

discriminis metus.

Nam

qui oplimatibus assenti-

boni ratio

quam principum
;

gratia carior esset,

renl urbisdireptionemtimcbant; qui adversaren-

habebanlur. Foris autem et villic ct pleraque oppida direpta, vastati agri, abducti homines, animalia ccteraque in prEedam
militibus cesserant. In hac tanta

tur proditionis suspecti

eaniomnibus animadversionem paucorum culpa evenisse dolebant hi tamen non muitum, quod
et fenuiores et

pauciores essent, poterant;

facti et in

alii

vero eo ferociores
jus
rci

pontificem

et in ejus

rerum perturbaillius

sancita inclamabant,

tione, ponlificislegatus, qui exercitui pra>erat. ut

latorom

Corradinumque ipsum huplectcndum censebant. Quo F

Gorradinus ceterique cjus

fralrcs,

gratia

Ordinis

serat.

impune egredcrentur redircntque concesNam et in agrorum diroptione ut ab cjus

factum est, ut magistratus eum illico capi, publiceque custodiri mandaverit, de ejus vita delnde

ccenobii pranliis abstineretur edixerat.

Quod non

ipsi

minorem apud urbis priniores invidiam quam conventui rerum in illins anni usuiu neces-

Timobant interim sacordotes contra cum primo nonnulli vel scientes eam rem neglexissent. Varii ubique sermones. crebra conventicula, templa onuuaque
consulturi.
pontificis

edictum celebrare,

sariarum conciliavil.

Cum

enini

multi propLer

obsidionem

urbe fame premerentur, cessarunt, ut fit, in religiosos ct Christi pauperes eleemosynarum subsidia. Nam ct quibus rcs ad vitaj usus supercssent. longiorcm obsidionis pressuram
in

misoricordite viscera claudebant. At divi Dominici convenlus ea erat rerum copia qute et
veriti,

aiondis fratribus sufficoret, et aliis mendicantibus plurimum subvenirct. Interim pator Gorradinus

denique civitatis hoc modo plusculis diebus statuerunt principes de Corradino sentenlias dici. Censuerunt multi illum e medio tollendum, quia advcrsije factionis protectorem, edendique interdicti potissimum auctorem. Alii vitje ejus integritatem cognoscentes verebantur, si vim illi afferrent, si non pontifici, Deo saltcm se po-nas daturos. Heoc sententia non sine contentione
facies

religiosa loca clausa, ac totius

mutata

erat. Elapsis

venturi

proiscius sociis
f)-(!t)-/-s,

in

concionem vocalis
Chrisfo
))iififu)d

praevaluit.
13.

Ojm-fef, iiu\ui\,

qui

ita

Emissus

igitur vir

sanctus e carcere postrihortari ccHpit.

]'iunif'i
iibsofiitii^,

quidem

.^ihi ij,si et

sccido reuunciare, id <jux

su)d du))iiaxat qutBrentes,

moda

et

vitam
)ios

ijisa^n p)-o

Dei cuncta kujus vitx comnomine Jcsu negl/ga)if.

die

populum ad dodifioneni

Quod

ubi principibus delatum est, jusserunt quidquid

Hi-nnii i"

carcercm
rtlriK/irt"''
sett rnrnitii
iliniittitiir.

Monet enim

ipsa Vo-ifas: Nolife, imjuii, oD-are

annon;e vinique in eo coenobio esset auforri, iisque qui pro moenibus contra pontificem starent
partiri.

de crasiino. Kf

rwsus

Qui amat animam suam

ut

Corradinus socios monuit, ne nutu quigraviter ferrent, affii-mans qufe

perdet ta)n. Xeque potestis simid diwfjus dominis sermre. Projifo-ea dico vobis,per))iitfd Dominus

dem eam rem

hisce opus essent,

nusquam

defutura.

Quod

et

contigit.

DIES PRIMA NOVEMBRIS

contigit.

i\am quotidie
tantuni

qiii

ojus rei indignitalem

miserebanfur,

victum

facerent
illis

earum reruni qui^ ad cong:erebant, ut non tantum

407 quod jam dormitionis suae tempus d.ceret instarc. Nec vanum ilMus fuit oracuhnn
bus
pra?dixit,

v:\

Mss.

patribus victus esset, sed niuKa nsuper suporessent quje paupenbus erogarenur Id rursus ne herel conat, sunt principes. Gap,taie ennn esse decreverunt, qui illi quippiam

necessarius

sane interjectis diebus, ut plerumque po^^J^-^cessariarum rcrum penuriauuisuvenit nn-i

Non multis

Bononi* dvUaten,
late

peslilenlia

,j

invusit

ubique grassaretur, illu/etian

Zi'Z cSi ,m

rel,g,on,quov,smodocon ul,sset.Tu,nverovidcres anc,Ilas,^servos, mat,-onns, quosdan. etia.n cive? quo Dei servos alerenl, sub pannis cortatim conferre. Providus inlerea heros Gorradinus
:

s,Evissin,e corripuit.Quid ageret piissi,,

0.7.,'

Si enin, gregi suo udessd, atque ut pa,- orlt .ninistraret. pestem n,.ocul d peste,n procul dubio evlL evitare

1'

potcrat

sln sibi cavons illud dcserorot,

non veram

nulla perterritus injuria

bat,

populum quotidie docePrimo-

palamque

pontificls partes tueliatur.

res ubi id resciverunt. ut desisteret hortari et monere, acrlus etiam instare, suppiicium infer-

caritatem, qua pro amicis animam nostram ponere jubcnmr, negabat. Proinde alioquin desuper edoctus niigrationis su;e tompus adslare.
praesentis
vitii;

ot alacritalo

duni niinitari.

Ille

nihilo secius perseverare, simul

cura onmino ro)octa, taido .-^tudio ubicmnque opus esset infirnutanti-

eorum rebellionem reprehendere et damnare. Ex quo rursus in carcerem retrusus est. Ubi cum sfepe alias, tum maxime quod Dco gratus vir ille
essef apparuit. Plusculos

bus inserviebat, ut nemini dubium essct illimi ad certam innnutabilemque roposilam slbi morce-

dem
lis

feslinare.Cmn vero post paucos dios noimul-

qui a;giotaverant

jam

namque

vita functis, se
sentiret:

quoque

dies in vincuiis

lethifera ea lue

correptum

mansit nihil prorsus corporalium alimentorum sumens, sola contentus Eucharistia, quam eo die

quo
b!

in

accepit.

vincula conjectus est in nnssEe celebratione Cum interim ita oratlonibus intenderet,
e terra sublatus

quit, meo, (jui me nsqiie ad vesperam hthorare non estpassKs, sed e medio eursn multis mefluctibusjactatum intutissimum safutis portum vocare

Dm

Graiia, in-

ut

saepenumero fervente spiritu

dignatur, uhi pro operihus meis seeundum exnherantiani misericordix stta: infinilm niilii prsemia
repensitrus
est,

^'

carceris apparuorlt. ubi niagistratibus ronunciatum est, idque jta esse compertum habuere, eum illico emitti

totus effulgens custodlbus

Oro itaque
tne rifo

te,

Quod

Jesu pHssime, ut hoe

differas,

desideriuin

meum

ultra non

sed jitxta

clementiam tiiam

ad

te

venirejubeas.

jusserunt.

quiens

e vinculis abiens querobatur InNupticB quidem paratx fuerant, at erjo

Ille

admodum enim
rum,
1'ivum.

desiderat cerviis

Qnemad fontes aqua-

ita desidreat

aniina niea

ad

te

incitatus

ad

Deum

fontem

eas intrare

non fui dignus. Hec

et

Educ

igitur de corpore isto

animam meam,
vir sanctus de-

alia fortis athleta

pro ejus

civjtatis conipositione

ut eonfitfatiir noniinl tno in seriifa. II;pc ot alia

perpessus

est.

obortis prte gaudio lacrimis

et foris obsidio, et intus urbis

cum

VbUdm
liOiwres
'/ifniafiir.

14.

Demuni cum

cantasset, assidentibus
lis,

facies immutata intolerabilis vidoretur; cum interdum illud,quodsupra memoravinms, annum jaui lulissent, noc resistendi spes reliqua esset, doditionem oppidani fecero.C.onipositis ejus urbis

quibusdam cjus discipumultumquo, quod jam ab so abituriun videait

:

rent iiurrenlibus

Xon enim

vos derelinquam,

sed

pie vixeritis, mufto proprior vobiseum era qiiam antehacfiti. Proindetrrfeagife, vcram huinisi

rebus intellexit ponlirex quantopero vir sanctus

litafnn serrate, inufiiain super

pro re sua, imuin pro

laborasset,

civltatis et

bonorum

salute

habefe;
esse, ita
et

memores
justos
ejits
et

siciiti

omnia earifatem safutem a peceatorifnis fonge

et

cum

raque de
illum
ciare

alias quoquo porstepe mira pleeo accepisset, ae propterea tentavif

pie vivenfes

Deum

propitiuin

sanrtos

quam

famifiares seinper haf/en:

secum honorecardinaliumque
;

collegio assoratus et Icgationes ct publica alla niunera

Ingravescontc inox
clesiastica

per

eum optime
fidci. ct

obire posse, qui et

tam

spectatse

in dios morbo, allatasibi rcsacramonta sumina cum vcnorafiono ac nienlis jubilatione suscepit, gratias usque om-

apud se

m\v?e pr^e sanctitate apud

omnes

auctoritatis osset. Multis igitur

C bus

ille

soilicitatus

maximisque preciabnuit, delatumque ultra sibi

nipotontl Deo ac gloriosie ojus ntatri agons, (juod jam hnjus vitaj cursum se peregisse senticbat. Cuni autem astantes benodixisset sensimque eo F
us([uo naturai vis defocissot^uf sine iuura spiritum

fere niortales snmniis votis opfarent oxpoterentquc aspernatus cst, imjuiens se non ea gratia laborasse, quo id consequeretur,

onus,

quod onmes

emissurus videretur:
mi.ssiono,
ut
;

cum

nihilomiiius sinc Infer-

potorat

orarot, edifa

voce adeo

quod cetera amitfendi possot aliquando causa esse.Cetorum laborum suorum. sl qul niodo fulssont, immutabiiom apud Deum mercedem se iongemalle quam id, quod ne unum quidem diem
se

exclamavit ut pcr totum cocnobium oxaudiretur

Piissiine Jesu, piissime Jesu,
pra-sti) sis
inilii.

Marla saeratissimu
ecir

Eeee anfiqnissimus serpens,

iniinicits,

horrendus huinani generis

Doinine, de ore feouis
inferi.

qui egndiendc

possessurum,
est,

haberet

oxploralum.

Unum
insectafi

fem animain nieam rtn-aturus adest. Eripe me,

et

tacturn

ut

ofiam qui

cum

ante

animam meam

manu
antea
iiie

essent, conversis aniinis

ipsum deinceps sunmio

Frecantibus deinde certatiin

ef cjui

amore atque observatione prosequerentur. maximisquesed veris laudibus incceium tollorent.

"iecundo

cuni eo erant. et qui co clamore accurerant,

mifi hilarique vultu, quippc qui accedenlo prjpsi-

15.

Dominicus interea Mazacossus, quem ejus

iis

noniensis
'"i-fartua

Ordinis priorem ab
e civitate

qui pontifici adversarentur

dio iidversarium vicissol, post octavum dicm ox quo legrotare cfrporal, calendis vero novembris,
niortalia

>rtem sibl
iiislare

ejoctum supra docuimus, nmgnls hono-

ribus apontifice aucfusredierat. Etenimgeneralis

prisdicatoriae religionis vicarius dclecfus confir-

moruit associari.
ginis

membra dcsercns supcrnis civibus Anno a saluberrimo Marijo Virmccccxxviiii",

^iiiintiat:
ifin jipsfp
'iifjjtiis

partu

cuin annos duos ac

ot viginti

matusque

fueraf.

Hic qui anfea sjevientes

in gre-

friginta in terris egisset,

quoruin duos

'iclissiwc
nbif.

gem suum tyrannos

infellexissef, prte jegritudino

pie in seculo,

decem autem
sit

in religione pic

con-

longam importuMainquo innrmitatem contraxerat, qua non nmlto post rodituin suum ad suiieros feliciter eniigravit. Huic omnium consensu. imnio
Jussu Corradinus substifufus osf;qui se eo munere diutius non functurum esso mulfis audieiiti-

summavit,

sic

annuonte sumnio inaximo

et oinni-

potenfi Deo, cui Iionor

ot gloria in .sccula

secu-

lorum. Anien.

ANXOTATA

408

VITA VENERABILIS CONRADINI.

ANNOTATA.
a Tune temporis jure hoc titulo donahatur venemhilis Gonradinus, vt sinf/nlis pafcbif px sequeuti
decreto

dicta reformatione fuit vir sanctus et rogidaris vitee fervens zelator Fr. Conradinus de Brixia.qui

ibidem tam fratribus quani populo sufe religionis ostendit cxompla. vlHHrt/ps vero Bonouienscs (A-):

Conventus

S.

Donu'nici cuni osset

et

male guberin

qnodjam

laitdatus P. Boiiara nohis descri-

natus in temporalibus

pejus

spirituali-

psif cxlii}ro

Couciliorum convenfus S. Dominici Bononix ah anno 4459 ad 164S. mcccclxxviii die Propositum tuit die praedicta per 11 junii.

bus a fratribus dictis conventualibus, introducti sunt fratres cjusdem Ordinis observantialos, qui
sua couvcrsatione
in ecclesia
et

dignissimo

modo
et

officinndi

R. patrem priorem conventus fratrem Bartholomeuni de Bononia sacroi Paginre professorem infrascriplis patribus et fratribus omnibus sacerdotibus in dicto conventu existontibus, qui liuic partito de suis manibus subscribunt. (Dccemifnr

non parum civitatcm

dictum condicto

ventum exornant. Conventuales autem a

conventu
ejecfi sunt.

e Ejus orandi studinm innotescit ef ex hoc iestimonio quod refer/ Hicnongmus de BurseJlis iu

primo ut ad erigendam capcUam in houorem S. Hieronymi dejiceirtur mtirus aliquis in ecdesia exisfens nc sepidfura familix Legnani amoceretur.J Item codem dic ct hora coram prredictis ct infrascriptis patribus el fratribus... propositum fuit pcr dicium palrem priorem... cum sit quod propter ii^dificationem dictce capcllfe ut supra proxime nominatse, capltuluni antiquum conventus sit destructum, ot a forma prinia ipsius rcniotuni, et in aliani

supradicfo codice: Die tertia seplcmbris anni 1400, ego frater Ilonorius a Brescia conventus S.Domi-

niciMutinensis prsesente venorabili patre Joanne

dc Ollandia interrogavi diligentissime venorabi-

lem patrem fratrem Hieronymum de Bagnacavallo ejusdem Ordinis Mutiuc^ comnmrantem et studiosissime requisivi, annos onim sexaginta septem in nostra religione egerat, num meminisset sciretvequcedam de B. Gonradino a Brixia, de
Bornafi nuncupato, quoniara
Dixit auteni
ei

primiv formaj satis longiorem, ex

fuerat coa-vus.

quo difformc

satis apparet. El propfer dicluni

capitulumaliquaj sepulturre intus illud exlstcntcs renioti^e sunt et removendEC propter pavirnentum

coram priedicto fratreJoanneB.Conradinum tunc reputatum fuisso frequonter et

assidue orafioni vacuisse.
f Dc variis factionihus qiia: func temporis Bouoniam vexahant cfr. Acia tum B. Nicolai Alhergufi ad diein i) maii, tum B. Archangeli a Canefuh ad

uniforme ficndum et renovandum... Et cum sit quod sancfse mcmoria; fratris Conradini de Brixia
ossa
in

cimeterio fratruni prope cnpituluni iinnie-

dialc posito, mininic

distingui possunt,
possit construi

ab aliorum frairum ossibus ad hoc ut in honorem suum

:

29 oetnhris. Hate vero ex Aunalibus Bonouieusibiis

sepulchrum

quod quamplures
disposucrunt

Brixienses honorifice visitarc

ex

quammaxima

dcvotione in illum concepta ex

Brixise,
illius

quampluribus miraculis obtcntis. Ex quo venicnfes

et

meritis

tales honoraturi illud,

non invenlum,

scaiidalizari posscnt.

Utrum
sit

in

dicto cimiterio et juxta dictum capitutum debeat

Hierouymi de Bursellisjam citatis {5) adduci pnssmi: Anno 1428 Baptista de Canetulo cum suis sequacibus prima die augusti in platoaComnnmis Bononiie papilionem combusserunt et multas apothecas. Pars vero Bentivoliorum, congrogatione facla juxta domum Joannis de Malvitils, versus plafeam venit. Cardinalis autem sanctEe Crucis se huic tumultui opposuit, sed parum aut
nibil

construi

una capella mediocris quai

aperta

profecit.

Commissum

est

civile

prfelium.

versus capitulum, anteposita una crnte

ferrea...,

tum propter pulchrltudinem

dicti capitull et pul-

chriorem comproportionem longifudinis ad latitudinem... et proptcr ossa fralrum tam frafris

Conradini prtedicti
tincfo

Legatuin Bononiensem CanetuH comprebendorunt et ad domum domini Mattlia;i de Canetulo ducentes, ejus bona depra;dati sunt. Palatium
potestatis similiter prsedfle expositum est. Regi-

quam

aliorum fratrum indisalfari; ut

lioc al-

men novum erectum

dicifur
et

est; civitas

rocoUigenda et supponcnda dicto

illius dici

sacra cessarunt. Bellum contra

a Pontifice internos

salfcm adoratoribus

pos^if

Sub

tari

sunt ossa

illius S. viri, fratris

Conradini dc
propter
episcojms

Brixia.

Conclusum

esl

ab omnibus dictam capclconstrui

instauratum est ab Ecclesia. Frater Conradinus de Brixia Ordinis PrEedicatorum cum pra^dictum E interdictum papaa Bononiam, obcdicntia cogente
portasset,

lam

in loco

prcedicto debere

a regcnfibus

civitatem in

carcercm
desti-

prtedictas causas satis rationabiles.

intrusus ost.Canetuh, quiin regimine principatum

est

b Matfhxnsdei Bonimperti electus

tenebant, hunc fame in carcere

moriendum
dixerunt
:

Maufuanus 26 maii anni 1428 (1). c De Barfhohni.-eo, qiti uafione

renunfiafus
esf

naverant, quidam autem ex civibus, qui hunc

(jaUus, ahseus

fratrem noverant magistratui

Vos

magister Onliuis

i-s

maii 142i> in

vigilia pentecostes, ride

Bibliothecam
capifido

Pnedicato-

nun

fom.

J,

p.

776.

De

geuerali func

putatis quid inagnum facere contra istum fratreni si fame moriatur in carcere: sed sciatis, quia nil aliud tantum desiderat quam pro obedientia

hahito ifa Irgitur

apad Muralori

():

Anuo

1426,

dc dicto mense maii factum fuit capituium generalc Fratrum Prfedicalorum in S. Dominico in
BoiHinia, ubi vonerunt
ulti'a

mori. Sanctus enim vir esf et religionis nnignEe. Cum haec intellexissent liberum dimiserunt. Ad

auHum aufem 1429

(G):

Cardinalis

dictus

de

GUO fralres

el

("ece-

runl

suum gcneralem. De hac reformnfioue Hieroutjnlmus de Bui'sellis referf (3(: Anno Domini 14^7 convcntus
a

Coinitibus missusestin oxcrcifuinecclesiLBa Martino pontifice qui statim omnes induxit, ut vineas

extra porfam S. Stephani prjeciderent. Et

pauh

inferius muuet pontificcm infer ac Bonouienses

Dominici de Bononia reiurmafus est ad vitam rcgularem per Magistrum Bartholomasum

sancti

pacem jirmatam

fuisse

Texerii

cum magna

prudentia. Primus prior in

dictum,quod per anuum thxus rero de Griffouihus de Hsdem

25 septembris et interduraverat, ablatum. Matita scrihit (7):

(11

Ilal. Scriiit..

D'Arco, Stoi-i dl Mtnitoca, toni. VII. p. oS. (*i) lier. lom, XVIII. cul. 'J^i'!. (3) Chronicum Matji-

bWi/jt..

tom. XXIII.
S7-2.

(6) Ibiil.. col.

col. 870.
(7)

(o)

Tom.

eit.,

col.

S71.
tom.

Muratori, Rer.

Ital. Script.,

strontm yeneraiiuin Ord.

UniveisiUlis Bononire.
fol

I'ried..

cod. inss. biblioUiecK'

(4)

XVill.

col.

J.S-2.

170.

Muralori.

/fm

7//.

Anno

DIES PRIMA NOVEMBRtS.

sccundo mensis augnsti, ilH de Zambeccariis, de Canitulo, de Gnffonibus, de Ghisleriis et multi alii de doniibus bonis civitatis Bononije videntcs quod per regimina eccle1428, die
Iiinpe,

409
qui ipsum a
y.\

Anno

prioratu Brixiensi absolvit, et priorom convcntus Bononiensis ipsuni merito instituit. Et

luUonem

sui prioratus

?*s.

siae in civitate

pritdicta

non bene tractabatur

totus populus,

quod

civitas erat destructa propter

quamquam convcntus purgatus non cssot, scd mixtim convcnfualcs et observantcs viveront, tamon miro modo
ab omnibus diligobatur. Omnos autcm commendabant atque oxtollebant eum. Erat autcm niirfe
humilitatis et obedicntiie. et

robarias et extorsiones, quas cotidie faciobant,

moti compassione sui

et totius civitatistraxerunt

cuni populo ct finaliter expulerunt ecclesiam prtedictam de Bononia de

;

ad plateam armata

manu

non solum majoribus

sibi

sed otiam minoribus,

set,

dummodo

dictum

fiiisillis

ut aliquid ex obedientia faceret.

qua expulsione totus popuius collaudabat

hoc fecerant, cridando:Vlva ele Arti, Et feceruntnovem antianos.
et cives qui
il

Num

in

Deum
Povolo
Acfts

primordiis regularitatis convontus Bononionsis. ubipriorcrat.erat quidani secularisrofectorarius.

qui ipsum csse tantie abstincnfifE videns, et compaticns sibi dicebat interdum ut ex obedicntia collationem faccret. Quo obcdienliii^ nomine
audito, ut zclator obediontiiB vl eximiffi humililatis prtedictus, quamquam mirst abstinentife esset.
oi parebat. Et, ut evidentibus signis apparcbat. considcrans doctoros qui cxcmplis ct truditioni-

g Pestis h?<ji(s uieminit Melloni B. Nicohi Albergafi.

(I)

in

bus suis omnes sanct^ Ecclosioe

tirocinium
B.
militiEe

filios

imbuenmt,
jojuniis

christian;e

sanctis

CONSTANTII DE FABRIANO
DE VIRTUTIBUS

inchoasse, ut contra spirituales ncquitias pugnaturi abslinontia; arma caporont, quibus incontiva

vitiorum truncarent, videbatur sibi nou sufficcre omnia Ordinis jejunia servai*e, a earnibus continue abstinere, quin immo multa suporaddebat.

Nam

in

comnumi
alii

refectiouo refectorii existens

VENERABILIS

CONRADINI
cmn

videbatur sibi conscientiam facere sumere ac

comodcrc quje
sumebant. Et

fratros

cum gratiarum actiono

alii.<

si

ferculuiu accipiebat. sitpius

ex co(L Bononiensi vollato

scutellam tenuissimis buccollispanis implobat,et

Brixiano
Wencrabilibus
ensis et
tratri

modo uni, modo

altcri mittebal.

Omnes suigostus
gratissimi
erant.
'<'/'

VII.

14.

propter * comGstioncm mihi

jnvfler

Nam
in

videbatur duclus conscieiilia coniedere non

posse, aut potius nolle, et hoc niihi gratuin non

Jesu Christo patribus

subpriori

fratri

erat.
liis et

Non

sufficiebat sibi

suum corpusciilum

vigi-

llonorio a Brixia

conventus BrixiChristophano do Alzano, utri-

abstinentiis atquc assiduis orationibus edo-

que ex Ordinc Preedicatorum, fratcr Constantius de Fabriano, ejusdem Ordinis, salutcm in Christo et Isetitiam sempiternaui. Accepi vestris paternitatis litteras post capitulum noslrum provinciale anno 1478 Mcdiolani cclebratum, quibus rogastis
transmitterem aliquas veras informationcs dcvila rcvercndi ac beati Iratris Conradini Bornato a
Brixia (2).VenerabiIcspatrGs,meIius foret forsitan

inaro, quinet cilicium piuriiuum carnis cdomativum, quod me vidisse fateor, et ipse deferret. Et qnia quod a corpore demiliir. in spirituiu reponitur,

cvideutibus

signis

ajiparobat

divina.s

ac

spirituales dogustarc dulcedines.

Nam in oratione
eminus

erat assiduus, et

cum

tanto suo tempore orabat

fervore, ut cjus ficbiles voccs ac clamoros

audirentur.

Unde

clare

ai^parebiit jubilationes

plurimum degustare, cum

templalione,
(luocl

jubilus

sit

quoddam
infusum.

me

digitum ad os ponere, quani praesumerc lau-

spirituale gaudiuin cordi repente cx aliqiia con-

dabilia

tam eximii

viri insufficientcr nari-arc,prje-

collalione

vel

oratione

serlim

cum

tunc juvenis verecundus essern,

et in

Ordine novus, nec mea uiteresset passim multa indagare. Sed, ne videar vestras conlcmnere preces, de multis pauca narrare curabo. Fuit autcru
atque exemplaritatis, ut non putarem atque existimarem similcm suo tempore in sanctitate fuisse. Videbatur diviua gratia mirabiliter in suo angclico vultu. Apparcbat autcm ita
tantse pcrfectionis

totum cor concutit cx sui vclicmcntia, ot quod tremore commovet^ delectabiliter cruciat. quia motus ex gaudio consolatur. scd ox impetu
fortituiiinis

corpus dobilitatur;

ot

aliquando per
aIi(|uando

lacrimas, interdum

pcr visuin,
orimipit,

per

quosdaiii clamores vel aliquos gcstus vol singultus quasi

ovaporando

non valens se
dicit
:

intra sc tacitus continere.

Unde Gregorius

moribus ornatus, ac si Dominus non dico angelum,sed uuum deseraphim iu itdificationLMu ac eruditionem fideliuni, poMssime IVatruni dc cQt;Io misisset. prout ordini, ct maxime reformationi conventus Bononiensis, qufe peracta iuil anno Domini 142G in festo sancti Andrcje, vel in priucipio advcntus, cxpcdiebat. In quo convirtutibus, donis ac

Jubilum dIcimus,quando ineffabilcgaudium mens concipit, c[uod ncc abscondi possit, ncc scrmonibusaperiri. Et tarnon quibusdam
tur,
in(ttilu.

prodi-

quamvis
ait ait

nullis proprietatibus aperiatur.

:

Undo

psalmista

Bcatus vir qui

([uia
sciri

scit

jubilationem.

Nun

Qui

dicit,

potest, scd dictu oxpriiui

mn

valot. Et

quidem jiibilatio non solum

ventu primus, peracta relbrmatione, prior fuit. Nam cum prior Bri.\iensis csscf, vcncrat Bono-

in oratione exislcns et contemplatione ostendcbat

spiritualcs dogustarc dulcodinos, scd

ct

Rmum Magistrum Ordinis, sfilicet magistrum Bartholomarum Texerii. qui tunc Bononise orat: ncc non gratia petendi absoiiiam gratia visilandi

ambulando sempcr sccum jubilarc a[iparcb;d. ct in stando

aliqua mentis elevatione es.s-e. Erat mirabiliter taciturnus, ncc unquam ex ejus orc inutilc pcr-

Atti o iuemorie dei/li

iioiniiii illustri

inofti in Boloi/tia.

toni-Ul.p.Sl1.

m saniita,

nafi o

Brjxiensi. Deest in Bononiensi.

(:2l

Huc

ustjue ex cfKl.

Norembris Tomiis

52

sensi

410
Kx Mss.

VITA ALTERA VENERABILIS CONRADINI.

sensi aliquem audisse.

Unum quid

niinimuni quod

autem
in

de ejus exiniia caritate rpferam. Unum semel ab eo cingulum, quod die noctuquc deferi-

me

tangit,

setatis suae decimo septimo a pati-e suo, ut utroque jure studoret, Paduam missus cst, ubi tunc gcnerale tlorebat studium. In quo per quinita profecit quod ipsum in doctorum collegio adscribondum deccrnorent ipse autem talommundi fugiens gloriam, ad evangelicam doctrinam et ad sanctorum patrum insti-

mus,

petii.

Ipse

autem

pielate plonus a parte ali-

quennium moratus

quantulum
ctus eral,

cingulum quo ipse praecinextraxit; et mihi quamvis renuenti

secessit, et
sibi

obtulit. Aiia vice recolo sibi dixissc vcllc confiteri,

et

quia tunc

non vacnhat,

in sero

ad meam,
prsedictis

tuta aspirare coepit.

2.

gratia

me

audiendi, devcnit ccllam.

Ex

De

IXGRESSU EJUS AD ORDINEM FP. PR/EDICATO-

conjicere potestis quantce

sanctitatis.

devotionis fucrit
vidissetis,

ac

nuM ET pROFEssioNE.

Annum

igitur

agcns vigeassequi

Sed

si

ipsum

et

secum
reperi
in

sinmm secundum Ordinem FF. Praedicaforum.

quatenus
id

morati,

parum me

vel quasi nihil respectu exi-

quod intendebat

facilius

stentifB rei dicere cerneretis. Pluries

me

posset, ingrcssus est, et a vcnorabili patre F. Mat-

cum

his qui

ipsum cognovcrunt,
morati

eL

secum

con-

ad invicem colloquium de beato fratre Conradino dc Brixia habuisse, cx quibus nulluni sentio ad praesens
ventu Bononiensi
luerunt,

postmodum

theo de Bompartis Novariensi ejusdem Ordinis, suis cxigcntibus meritis Mantuano episcopo, habitum suscepit. Cum autcm, ut moris,

superesse; et

cum de eo ac ejus angelica vita loquebamur, non cum parva spirituali la?titia ac

vitam religiosam profiteri deberct, per triduum jejunium sustinuit, et ab omnibus seclusus orationibus et jejuniis insistcbat ; postmodum a fratribus inventus in abditioribus locis convcntus, ita alacer ac fortis apparuit, ac si nullius inediEe

gaudio loqucbanmr, nec cjus laudabilia, qua:* in nostris sentiebamus cordibus, ad plenum explicarc valebamus, quia plura mirajida et narranda
essent.Infmitas

( 1 )

gratias refero Dco.qui

non solum

laborcm passus fuisset. Facta autem profcssionc ad theologice studium totum se dcdit, nunquam

per suam clementissimam bonitatem me vocavit ad hanc almam religionem, scd ct mihi concessit
ut in ipsa

tamen labores
mittens.
3.

religionis

su

vcl

onera prceter- ^

cognoscercm

tot

magnse

virtutis servos

De eo quou prior

brixiensis institutus est,

Dei altissimi,

quorum

nmlti gratia miraculorum

EJUSQUE pructuosa pr^digatione.

fuerunt insigncs; et felicem

mc

duco quod vixc-

tempore factus

est prior

Adveuiente conventus Brixiensis.

cuin gratia et

rim in hoc convcntu ubi et vixerunt. Sed in primis gaudeoquod viderim,cognoverinibeatum fratrem

Prtedicans itaque populo

faeundia, ea ciuk
aliis

summa

Conradmum de Brixia, ac nuigis in rairabilcm ejus quam in alius cujuslibet vitam pietate feror,
cujus tauicn vitam vix aequo a^stimare possum, ac illum vidi plus millc miraculis illustrcm. Gcrte

proponebat, ipse prius adimplere curabat, Multos namque feneratores,

adulteros, corruptores, aliisquc vitiis irrctitos
salutis

ad viam adduxit. Erat namqne humilitate

profundus, caritate fervidus, vita purissinms et

in bonis operibus perseverantia mirabiiis.

bono ejus exeuiplo multum refero acceptura. ac venerandje memoriae sanctitntls ejus c[uamteneo.

Majorem quidom fecissem

progressum,
nisi

in

nostra religione
et

Semel tantum onmi tempore in die comedebat et viiissima cibaria suniebat,nec unquam ad satiotatom,
sed parcissime ac tenue, ne cx abundantia ciborum contra spiritum caro insurgeret. In vcstitu
humilis et abjectus erat, ut videretur, sicut vere

mea

pigritia

fepiditas

me

remorata

fuisset.

de hoc mundo nihil curare. Obtinuit namque multis precibus absolutionem ab officio prioratus ob humilitatem. 4. De eo quod pactus est PmMUS prior reformati
erat,

VENERABILIS
apud Taegium in 8929 coll. vnm
dri Alberti.

CONRADINI
cotL
edit,

coNVENTus bononiensis. Reformato autem conventu Bononiensi per magistrum Ordinis Fr. Bar-

tholemeum
pononte
et

Texerii,

anno Domini 1426,

a
fiatribus

in festo

B. Andrea; apostoli ipso magistro Ordinis pro-

Brux. Lean-

disponente,

omnibus

unanimiter est electus. Quod ille ut audivit, ingemuit eo quod parvum fugiens onus longc majus sibl imponi cernebat. Dicebat namque Quoiiam yacto tantum onits siistinere potcro, qut
:

snb

Ue EJUS pnOCRNIE, OHIGINE ET STUDUS. * Bcutus Conradinus Brixiensis de civitate Brixia provincifE Lombardiae, patre Vbgiiio de Bornada, honesta et honorabiii famiha originem duxit. Anno
,

ier/oribns sxpe defeci? Vencrat tunc tcmBononiam, cum adhuc prior Brixicnsis existeret, magistrum Ordinis visitaturus, qui Bono(iliiN

poris

viiss

tunc temporis erat, petendifiue a sui priora-

tus officio absolutionem.

accessit,

Ad pedes igitur niagistri genubus provolutus cum lacrimis eum

{"1)

Qiiod sequitur (lesuiniitum est rui-sus ex cod.

Bri.x.

'

Seqiieiif; (i^jiKiAlbertiim ful.

249 hi/itufjirocFmium : Nico-

laus Bagnatuiius Brixianus Augustinn ConiulUv Biixiano conipiiedicatorio S. Tanta ost ei-^ca te tidei meie observantia iiniorisque sinceritas,

hujusce nostrte prasdicaloria? seclsB memoralu dii^na fideliler narrans confecturus esset. rogavit nie ut lieati Conra-

Augustine

cliarissinie. ut

uQ

inihi

jocundius ac htmestius videri possit quani cuni ingenuo

quo posseiu stilo couiquod (juidem, ut illi tamquam amico sinfTuIari niorem gererem prseslare minime renui. Nemini.vero licet
dini concivis nostri vitam breviori

ponerem
quid

animo tuo quod gratum sit siepius ollerre valeani. Non ea profeclo ralione solum quoniam utrique eadem patria sit,
sed potius {luia te cum propLer summum ingeniuia tuum sunuiiamiiue doclrinam tuui propter singulareui modestiani

minimum

sit,

censui, qui etiam

nisi tibi munusculum i^lud olTerendum sanctorum patrum exeinpla ieniulalurus

sedulo perquiris. Eo ijritur aninio illud suscipe. quieso.quo ego te semper sum prosecutus et dum vivam prosequar,
et

luiuumque virtutuni splendurem gratissimum sumamplexatus sum benevolenlia. Quamolirem

et elegans

ma semper
cum

cogilo. Vale.

quo idem oflerens adhuc digniora tibi quam dedicam unicum gentis nostra" decus. Bonoiiiiv. pridie

Le.inder Alhertus Bononiensis, ulriusque noslri anian-

idus junii loUi.

tissimus, pripclarura

opus virorum illustrium

rogans

DIES PRIMA NOVEMBRIS.

rogans

411
et

obsecrans, quatenus electionis scrutiniuni annullaret et cassaret, inter cetera fetatis

access.

ef

renes

minflco suavique et olenti ceromate

verbis attigisse visa esf
tui,
:

illius his

EX USS.

imbecilIitatemobjiciens,nam trigesimum annum nondum compleverat. Dum autem ille omnino

rcnuntiare vellet et pro posse laboraret, tandem
et fratrum desiderium est adimpletum, quia post elcctionem ab ipso magistro Ordinis prior Bononiensis est confirmatus.
5.

gantur amodo renes

Strin-

Dei volimtas

m quo beata Virgo apparuerat, iu

cst vcncratione.
7.

ut nuUam unquam carni confra spiritum beUandi dent occasionem. Hoc tacfo, dulcis illa visio disparuit : locus autera ille

uiagna habitu-^

De

EJUS FERVENTI ORATIONE ET MENTIS JUBILO.

FAciEBAT.

At ubi vir Dei divinam adimpleri conspexif voluniatem, totum se ad orationem contulit et precipue beatam Dci Genitricem precabatur, ut ipsum in tali dirigcret rcgimine, qua intercedente seepissime se noverat prius in pctitis exauditum.

De EXHORTATIONE QUAM AD SUBDITOS SUOS DEVOTE - Hortabatur itaque fratres suos, jam
nullo diaboli laqueos cavcre faccre scd sub spiritu

pastor factus verbo ot exemplo. nuindi rcbus perfecte ahrenuntiare, et blandienti scculo

modo credere;docebatque
et earnem non hosfem edomaro: raultaque alia
dilis

Scmpcr cum arduum quid

occurrebat, ad orationis refugiura acccdere consuevcrat,suiB non

sibi

dium.
"

credens facultati. sed divinum flagitans subsiNam et retulit F. Constantius de Fabriano,

vir Dci oviculis sibi cresancte semper proponebat. Et quaravis conventusplene purgatus non esset, mixtique hi qui conventuales dicuntur et observanfialos

essent.

rairo

tanien

inodo

temporis subditus ejus erat: Ipse B.Conradinus in orafione nuiltum assiduus erat, cum tantoque orabat fervore ut ejus flebiles
voces et clamores eminus audirentur unde ciare apparebat divinas gustare consolationes et jubi:

vir sanctus, qui tunc

ab

oranibus

diligebatur.

lationes. Est

autem jubilus

spirituale

quoddam
et

Oranes enim extollebant cf coniraendabant cum, nani benignitate ac mansuetudine ad rcgulareni observantiam attrahebat. Erat tunc temporis in prsefato conventu frater quidam,NicoIaus de Sicilia nuncupatus, qui regularcm vitam nondum Hic cura carnora occulfe ad collani suam detulisset et oani comodoret, B. Conradinus, tuuc prior existcns, spiritu Dei ductus venit vespere ad dicti fratris cellam, diccns Bone
fuerat.
:

amploxus

'^'

gaudium
sui

cordi repente ex aliqua contemplatione vel oratione infusum, quod totum cor concutit

vchementia tremore commovct et delectabiHter cruciat. Qui motus ex gaudio consolatur, ct impetu forfitudinis corpus debilitat, ct aliquando
per lacrimas, interdum per risas, nonnunquara per clamores quosdam vel aliquos gestus vel singultus quasi evaporando crumpil. non valens
intra se
dixit (1)
:

fruter, hahefisne hir u/iquid

ud manducandi/m

'f

llloprirao negans,

tandem a sancto

viro rogafus

carnom produxif, quara cuni sanctus vir vidisset, dixit Ergo comedamus. Rofecti amho gratias ogerunt. Cum autem vir Dei recessisset nulla
:

tacitus

contineri.

Undc

B.

Gregorlus

exaspcratione facta, frater

dixit
viri
:

Jubilum dicimus, quando

ineffabile

gau-

dium mens concipit, quod nec abscondi possit, nec sermonibus aperiri et tamen quibusdam motibus proditur. quamvis nullis proprietatibus
.

ille ad se reversus Cerfe male feci. Muiaius ergo bcniguitato sancti in regulari obsorvantia permansit et

de cotero Deo
8.

saiicte et devoto servivil.

De

aperiatur.Unde psalraus
iatiojiem.

Beatus

vir qui scit jubi-

BAT.

Ut

MIRABILI ABSTINENTIA ETCILIGIO

QUOD PORTA-

autem evidontibus

signis ap[)arcbat.

Non enim

ait,

dcm

jubilatio

potest,

Qui sed

dicit,

quia

sciri

qui-

considerans Ecclesite doctoros, qui verhis, exomplis et traditionibus suis

dictis

exprimi non

oumes

Ecclesiae fiiios

potest. Et

non solum

in oratione existens et con-

imbuerunt, tirocinium
niis sanctis inchoasse,

railitlije

christiauio a joju-

templatione ostendcbat spirifuales degustare dulcedines, sed ambulando et stando secum habitiu^e

ut contra uoquitias spirjtualcs pugnaluri arraa caporont, quibusincentiva

apparebat ct in aliqua essc mentis elevatione. Erat enim mirabiliter taciturnus. nec ex cjus ore
inufilis
G.

vitiorum fruncarent, vidchatur

sibi

non

sufficoro

omnia Ordinis jejunia

sorvarc, et carnibus absti-

sermo audiebatur.

De BEATA

VIRGINE SiBI ET SE FLAGELLANTI AI*PA-

nere conlinue, quin imiuo multa suporaddcrel. Nain in communi rofectione (l)rcfcctorii existons
videbatur
sibi

RENTE, RENESQUE IPSIUS CONTRA LIBIDINEM OLENTI CEROMATE STRiNGENTE. Cum aufom vicc quadam

coiiiodere qua;

alii

conscientiam Icedere sumere ac F fratres cum gratiarum actionc

quod caro aliqualiter tunc et saepissirae a divinorum contemplatione impcdirct. Quod ubi vir Dci pcrscnlasciviens
sit,

in cella solus oraret, sensit

et si fcrculum accipiebaf, aliam scutellam tenuissimis bucceilis panis implebal. et modo, uni modo alteri iuittebat.Oranes siii gostus

sumebant.

zelo pudicitiEB conservanda; ductus fcrreum

pra^ter

arripiens flagellum et nudatus tamdiu

flageliavit

carnem
flueret,

rebant.
vigiliis,

Non

conicstionem oranihus gratissimi appasufficiebat sibi suuni corpusculum

quousque sanguis

in

torram

abstincntiis atquo assiduis edoniare

om-

corporis illecebras retunderc cupiens. Cum itaque sic se verberans persisteret, sanguine undique

tionibus, quin et ciUciuni pluriraum carnis edo-

maiivum
9.

et ipso

deterrct,prout priefatus Fr.Gonhumilitate, phompta obediex-

decurrente, nec sibi parcerc vellet, piissima Dei

in mcdio virginum rairo rcpento apparuit, eiqu(; dixit Cofjnoci Jatn dudiim, Conmdine fili, honcstissimmn desiderium tuum, nec gemitus tuus mihi fuit

stantinus de Fabriano se vidisse tcstatur.

genitrix

Maria duarum
illi

De ejus profunda

cum odorc

TiA ET exemplaritate.

Erat

aulem

vir sanctus

mirai huniilitatis et obodiontiieprompfje, ut non

(thscondifus. Tii

cnim ea virfidnm menta, quod orntiones tua: incussum

Jecisti

ire nierito

fundanon

solum majoribus, sed etiara minoribus, dummodo sibi dicfum fuissol, quod cx ohodiontia faccrot. Nam in priinordio roformationis jii-iofati convontus Bononiensis, ubi prior craf,

deOerit.Quainobrem scito

amodo qnxcumque FiUum

qum cupis
obtiin

quidam

sccularis

meum
iiuissc,

in

nomiue meo

petieris, te esse consecntu-

rofocforarius erat, qui euin sanctuj ccrnens ossc

obedientiie, ei conipaliens dicebat intorduni
ci.

rum. Xunc cryo ut

intcltigas te
tibi

ut

renes tuos ita

pacabo, ut nidUim
dictis, illa

ex

obedienfia

follationera
ut

faceret.

Qui

obe-

carne certamen mefuas. His

propius

dientia:

noniine audito,

obedientiEe zelator

(I)

Haec apud Alberlum oraissa.

(2)

Heec apud Alber-

tum omni.
ct

412
rv Ms^

VITA ALTERA VENERABILIS CONRADINI.

eximia prfeditus, quantumvis, ut
esset
abstinentiie, ei humililer

el humilitatc

dictum,

mirae

universali posuit interdicto; et cuni nullus esset, qui papales introferre litteras auderet, beatus vir

obediebat. Tantit etiain perfectionis et exemplaritatis fuil, ut non putaretur seu exislimaretur suo tempore similem in sanctitate fuisse.

equum

que legatum

a.scendens civitatem cgreditur; pontificisadiit, qui in exercifuprtesens erat:et

Videbatur divina gratia mirablliter in suo angelico vultu relucere. Apparebal autem ita virtutibus, donis ac moribus plenas et adornatus,ac si Dominus non dico angelum, sed unum de scra-

papales accipiens Htteras statim super hastam patenter affixit, urbem ingreditur et usque ad
civitatis

plateam devenit,

fortiter

clamans
et

Eccr

Dco

ef

ejus vicarh reheUtbus vobis,

restrse
et

in

damnmn
Nemn

aninm

contumacibus, ciincta ecdesiastica

dirina officia interdicta sunt.
se ir/norare dicat, rideie Htteras,

phim
et

in .edificationem et

eruditionem fidelium

et

sacrame-nta
se excuset,

maxime fratrum de
videbatur.
10.

coelo misis^iet, proul Ordini

nemo

reformationi conventus Bononiensis expedire

corriyitc errorem resfrnm. Et

multa

alia his similia

proclamavit.

Tunc

illico

capitur, incarceratur et

De

FEiivENTi GARiT.\TE

vmi

SANGTi.
fuit,
;

Maxlmae
ita

de ejus morte tractatur. Unus autem eorum qui

in concilio erant, dixit
:

eliam caritalis hic sanctus vir

salute proximi ardere videretur

ut pro

Non

interficiamus enm,

peccata auteni

qnia nihil alind magis desiderat,

dienfia Ecclesix mori.

hominum
adstante

pra^cipue

deflebat.

Accidit

namque

Tandem

quam pro obeDei voluntate pride morte ipsius

liberatur,

quodam

venerabili palre,

quod quidam

matibus qui

in concilio erant,

civis Bononiensis laudabilis ct honestae vit^, dum commendari audisset laudabilem B. Conradini

discordantibus, de carcere et morte

qnamvis plures
pter
viri

vellent ipsuin occidere; sed pro-

religionem adjecil:Gum ineam audiret confessio-

integritatem et vitaesanctitatem omnibus

vir desfitit

nem,

ita

lacrimabatur ac

si

alter B.

Ambrosius

notain aliqui ipsum defensarunt.

praesens esset,

quamvis peccata mea quofidiana

gravia non essent.

Quadam

vice Fr. Constantius

de FabrianopriEfatus(l),ut ipse as.seruif, ab ipso beato virocinguluin,quod diu noctuque deferimus

petiit
:

Nec propter hoc pro nomine Jesu el animarum salute populum hortari ad EccIesijK humiliationem. Quod ubi principes urbis
de carcere eductus sanctus
cognoverunt, quidquid annona' in conventu fra-

ipse sanclus vir pietate pienus a parte alisecessit et

et ipsi

Irum

quantulum
erat,

extraxit

cingulum quo prascinctus quamvis renueret obtulit.

erat, auferri et militibus dari jusserunt.Sed beatus vir omnia patienter sustinens, ad patien-

tiam ceteros

et

ad Dei confidentiam hortabatur,

amici, de lioc

Alia vice duni dictus F. Constantius bealo viro se

velle confiteri dixisset, ipse sibi
ret,

dicens quod eos sua providentia pascere posset.

non vacare duceeonjici

Tunc plerique

plurimum

dolentes.

vespere ad ejus venit cellam, confessionem

gratia; ex

quotidie fratribus necessaria ministrabant. Principes auteni ne hoc fieret prohibebant, decretum
ca])itale statuentes, si quis

ipsius andiendi

quo

potest

quantae hic beatus caritatis, devotionis ac sanctitatis fuerit. 11. De EO QUOD PROPHETI^ SPIRITU CLARUIT ET MULTA PRJ;DIXIT ET DyEMONlACO HUMILI PATIENTIA Mulfa prteterea fratribus BEATi viRi LiBERATo. futura prEedixil. Guni enim Bononiie prior esset,

conventut

illi

aliquid

Tunc aliquie devotie muliercs et servuli quidam timentesDeum et fratribus compatientes,

daret.

furtim aliquid sub vestibus deferebant. Praiterea

virDei,ncc exhoc motus,quotidiepopuIum docebat,

gravis

niorbus

conventnm
tali

invasit,

adeo quod

plures fratres et ipse

ifgriludine laborarent.

Quos benigne
tur
;

et alacriter

nec ex infirmitate

ad tolerantiam hortabasua deficiebat, sed magis

palamque pontificis partes defendebat proquod dcnuo incai'ceratus cibus ei denegalur; unde dicbus multis quibus fuit in carccre, nihil comedit, tantum eo satiatus et contentus sacramento altaris, quod antequam in carcerem mitte:

pter

proficiebat sibi et

aliis.

Ab

oratione

nunquam
niiserainfirmitati

retur,

sumpsit eo
sic

die.

Ibique orationibus instiibat;

cessabat, confidens et sperans de

lione. Dixit
cito

Domini
illi

autem fratribus

Deum
cifo

sedulo maneret, raptus et a terra elevatus a custodibus carccris visus est. Quod ubi

dumque

finem esse daturuin: quod el

rei

postmodum

primoribus urbis comperlum

cere emiserunt.
Ille

est,

ipsum de car-

^ probuvit eventus.

Nam omnes

convaluerunt

autem a
:

vincuiis absolutus

per Dei misericordiam. PrEedixit etiam tribulatio-

lamentabatur, dicens
eranf,

Nuptise quidem parutse

nes super civitatem ct convenlum essc venturas:

sed ego

ad

eas invitatus intrare non fui

quod et factum esl, prout inlVa patebit. Retulit quidam antiquus frater quod, cum B. Gonradinus

dignns.
sia

TandemDei

miscratione pace
fecerit

cum

Eccle-

facta,

Martinus pontifex

audiens

quanta

quemdam

visitasset diijmoniacuin
diceret,
:

orationesquc
illc

B.Conradinus pro Ecclcsia

vita anteacta et

cognitaque ejus

quasdam super eum

da.Mnoniacus

fama, cardinalatus dignitate

cum

alapam viro Dei dedit quam patientissime ferens cum inde recessisset dtemoniacus post ipsum eurrens veniam petiit.Qni cum aboatoviro elevatus fuissct, statim a da^monio liberafus est. 12. De TRIBULATIONIBUS QUAS PROPTERINTERDICTUM
AB EO BONONIAM DELATUM PATIENTER SUSTINUIT.

subUmare voluit; sed vir Dei ex humilitatis virtute, qua plenus erat, onmino renuit. 13. De secunda assumptione ipsius ad prioratum
BONONIENSEM,
EJUS
FELICI

TRANSITU.

Demum

Per idem tempus, cum

rebellassent,

summus

Bononienses Ecclesiae pontifex Martinus V cum

F. Dominico prEefato priore \ita functo, B. Gonradinus eidem in prioratu Bononiensi substituitur sccunda vicc.Postmodum peste civilatein etconventum vastante, quamplures infecit fratres
:

exercitu

urbem

obsedit.

Tunc

cives Bononienses,

quibus ipse beatus humiliter

charitate
servivit. Prfedixit

ct

summa cum
in

qui pro parte Ecclesitii stabant de urbe cjecti

sunf.

autem sc

brevi
prior.

Fratrem quoque Dominicum Magocoslam,

tunc priorem, qui B. Conradino in prioratu successerat, eo quod ponlifici nolus erat et carus, exulare compulerunt.Tandem cum civilas Ecclesise gladiis

morilurum, quando secundo factus est Decedentibus prasfata pestifera cjtde fratribus multis, ipse eadem peste percussus est. Tunc
ccepit

Deo

gratias agere,

ipsumquc instantissime

non humiliarefur, pontifex ipsam sub

precari ut

eum adsua

gaudia admitterc dignare-

1)

Hsec apud Albeitum

omm.
tur.

DIES
tur.

PRIMA NOVEMBRIS.
nione adveniente
fortiter cianiare ca^pit

413

CcEpitque fratres ad rp^ularem vitam hortari monereque.charitaleni humilil:item,paupertatem

ceterasque virtutes sectari. IIlos flentes pro sua absentia consolabatur, dicens quod non derelinqueret, sed propinquiorem haberent

mortuuiTi

vivum. Ipsc denique Deo caneiis et jugiter psalnios dicens,receptis devote omnibus ecclesiasticis sacramentis.se preeparavit ad iter. Tunc djE(1) Apud Albfrtnm add.: Hluninis eliam miiaculorurii signisefTulsit,quprocuIdubio vitie iniiocentiam maxime teslanlur.Nam cum torrens Garzin Bnxiamintclerlluens ob

quam

infirmitono usque ad ecclesiam audiri polerat Postmodum autem liilaris factus,quasi dEemonem vicisset, octavo dio iegritudinis smv. kalendis novembns,annoDomini 1421),*tatisanno XXXll et in Ordine X, in conventu Bononiensi noviler
reforiiiato feliciter emigravit

quod ex

KK MSS.

ad Dominum

(1).

QUI FECIT MIRAET PERTULIT DIRA

BONONI^ CUM PONTIFICE CIVIUM DISCORDIAS

SUA PR/CDICATIONE COMPOSUIT
8RIXI GAR2IE FLUMEN AQUIS INNUNDANTEM SUA BENEDICTIONE COMPESCUIT

magnain nivium ac imbrium vim undique exundans plurium (iomorum statiin minaretur luinam, precibus a quihusdam ad beatum virum edLisis mox intra alvei ripas
repiessus est et civitas liberata. Quoddaui et
ratu dignum, nec ideo silendum, ab
vir
illo

aliuti

meiuoNani

pntratuni

MORTUUS PROFLIGAVIT MORBOS, ET

1'uit.

EIUS OPE IMPLO'

puteum profundissimum cadens beato viro, ut sibi accurreret seipsum liumillime commendans. cum ali omnibus raortuus crederetur illa-sus omninn cuin int:enti omnium stupore extractus est. Omnigenis febribus etiam laboiantes, plurimos medicorum judicio fato proxime conin

quidam

PUTEO MERSUS VIVUS EMERSIT

*^*

VERE COR, QUIA MAGNI ANIMI, VERE PARVUS, QUI MAGNUS NUNpUAM ESSE VOLUIT NAM UT CCELI CAROO FtERI POSSET
1NTER CARDINES ORBIS TERR, SUB MARTINO QUINTO ESSE RENUIT

cessuros, lide sincera ad illum emissis votis, incolumitale intefrra commiseratus donavit. Illius autem ossa, ut iW-mo

honoris litulo venerarentur,

licel diligentius quiesita

fue-

inveniri potuere. Coipus namque sanclissimum indiffeienti consilio una cum aliis humatum
rint, fuit. Simplicitati
esl.

nusquam tamen

NON

OBIIT.

SED ABIIT ANNO DOMINI MCDXXIX

>ETATIS SU>E XXXII.

profecto

patmm antiquorum parcendum

Hanc vidit Faini, iil ip.ie testatur in libro mauuscripto Brixia beata,/*. 72. asseirato Brixise iu Quiriaua E. 12. Qualem veropostea sortem habuerit.litteris suis datis dle 2* augusfi anni 1875 li. I'. JuliusBuffoli S. J. sic ducet : Stalua
in

decus ardentissirae
ses,

Palres nostri Brixienses veluti ornatissimum patrife illud exoptant. cui sanctitatis celeher-

rima inonumenta extruere conarentur. Quod etBononienvirtufum semper et doctrina? cultores exactissimos. si

reperirent, facturos

minime
ab

vereor. Quia taiiien nihil ob

honorem

ven. servi Dei qua' templi

fuit,

iioc felicitatis et gloriie

lilo

demitur. qua de causa islud

ctans prinium erecta

constat, ad

quendum
vifmoria.

evenerit totum altitudini sapienti;e el scientise Dei rellncenseo. Atgue hontni miraculoi-um servata est

annum

.S, Domiiiici prospeinde amota. quando miJii non usfjue 1846, visebatur vicino in inuro

Nam

in

testimoiiium

ancepti

beHeficH
iii

Patres

supposita epigraphe. deinde vero in constructione puhlici nosocomii. utrumque avulsum in interiorem novi

cum

Preedicatores in

campo ad snam ecclesiam

flumitiiA ripa
:

statueruiit effi(/iem beati viri his cprbis itiseriptis

BEATU3 CORRADINUS BORNATUS NOBILIS BRIXIANUS

ORDINIS PR/EOICATORUM, CHRISTI PR^CO, ANIMARUM [PR>tOO

partem translatum audivi, sed quo in loco compepotui. Antiqua basis ex latericio videtur adhuc in angulo quem templi et nosocomii parietes effiadificii
rire

nondum

ciunt.

ACTA

ACTA SANCTORUM

NOVEMBRIS
DIES SECUNDA
SANGTI QUI QUARTO NONAS NOVEMBRIS GOLUNTUR.

l3o Publius, Viclor, Hermes,

Papias, Juslus, Vilalis,
in Africa.

in Helvetia. S.

MM.

Ercus, episcopus
in Hibernia.

Slaniensis

S. S.

Justus M. Tergesti.
Victorinus, episcopus Poetovionensis et martyr.

S.

Lugadius, discipulus
tricii, in

S.

Pa-

Hibernia.
in Hibernia.

S.

Aidanus abbas,

SS. Carterius, Styriacus, Tobias,

S. Georgius, episcopus
sis in Gallia.

Viennen-

Eudoxius, Agapius et

socii

MM.

Sebastae.

S.

Vulganius eremila, Lensii

dioecesi Atrebatensi.

in

SS. Acindynus, Pegasius,

Aphthonius, Elpidephorus, Anempodistus et socii MM. in

:

S.

Herninus eremita,
nia Armoricana.

in

Britan-

P^^i'side.

S.
et

Miocus eremita,

in Britannia

S.

Eustochia, virgo
Tarsi.

martyr
in

Armoricana.
B. Jacobus Ungarelli, confessor

S.

Marcianus eremita,
cide.

Chal-

Ord. S. Franscisci, Forolivii

in

Romaniola.

S.

Ambrosius, abbas Aijaunensis

PRiETERMlSSI

11

4US

D
IIIIS

RIIJII

Adalberonem,

filitm

Anudfi

roniif/s Chistieien-

sium, qui ab anno 1131 ad 1150 VirdHnensem rexit ecclesiam, bealuni dixerutit hagiographi S. Ordinis Prxtnonstrateims:quibusniiH conve-

de Observanda antesi^^nanum sute congrogamiris laudibus oxtollunt. Vhi nihd nos monet de ndtu qitodam Antonio delafo. Quuttitioiiis

Saussapis, non vero CasteUanus, qui eutn virum venerandae memorisR nuncupavit. Itaque
Tiit

que iier tiomrn ejus reperirrtur insrriptum catalogo sanctorum quem ad diem 24 ortobris
(S)

sciendi cupidi
cultiis

num

Virduni supefessent indlcia

litieras

tributi, antio 1877 dedimus adhujusecclesixprssulem ;quibus resjmisum est nihil exstare utide conjiciatur

cujusdatn puhlici ipsi

B.Joantietn Angelum cotnmenfario prsfi' xit P. Victor DeBurk, ne famenjusfo suo honorc

suo

in

fraudarefur Dei serviis,patres Florentitios Divai Annuntiatx, quos non semet operis hollandiani
siudiosissimos fnimus expprti,
liffrris

cuUutn ullutnB. Adalberoni fuisse delattmi. Ergo

hic snutn habeat

ititrnoga-

vimus

tif

farrrenf

locum sanrtus ille episcopus vere dignus qui sanctissimis hujusce statis viris

iios c rfiores

nutn sujteresset
Itaqtie,

qualisrunique cultus adhibifi

memoria.

Bernardo, Malachix, Norberto, Eugenio socius jungatur, donec feUciores tiobis itivenerint quse

facta moiminentorum quse post varias calamitates servanf inanusrripta diligenti inquisifione,

fnistra quxsivimus. Lierat tamen notare ititer auctores de die obitus non constare, quum alU

secundam,
ponant,
et

alii

tertiam

novembris dietn prolUgsse Chevalier

(1)

responsum negans dedif 14 apritis anni 1S78 B. P. Guidi, Divx Annimtiatse prspositus. S. Audomarus laudatur ad hanc dinn in soh martgrologio Hieronymiatio Corbeiensi ininori.

dtatis

ah

scriptoribus
.

de

vita

Mirxum

(2),

Lepaige

der Sterre,

Van
(4),

adjnngere hagiographos Van Craywinckel, Lienharf, Weis(3),

Adalberonls,

ad diein 9 septembris (^). Bado. In supplemento ad Menologium Benedictiinajores nostri

De quo

senburgimn

nutn GahrieUs Binrlini sub har die 2 novemhris annutitiatur : In monaslerio S. Bortini Boati

sed in pritnis Laurentium de

Leodio, cujus librum

De

Virdunensium denuo
ziatia
cotlectimie

edidit

episcoporum cL G. Waitz in Pertgestis

Badonis, qui post caedem sancti Fulconis eidcm suffectus a fratribus est. vir et ipse doctus a(-

que sanctissimus qui tamen metu

;

Balduiiii

iom. Scriptorum. Afer eum sociis. In caUndario ^thiopico quod edidit DHhnan (5), ad hanr dietn nofafur litferis
minusculisi

Monumentorum GermaniEe,

Flandriajcomitis nionasterium deserens, secessit in Angliam, atquo ibidem ad mortcm usquc perseverans, vitam sanctissime oxogit ot Sunctoruni catalogo insertus est. Eaque se excer-

Gommemoratio

Afri, Adinii, Justi

psisse

martyris, Lucinii, Saunini, Labandicori, Ubasii, Cornelii et 17000 mart. sociorum Isidori.

iiidicat Suppleinmti scriptor Ex iMsto Chron. Hirsaug. At in Chartulario seu Ilisforia

Ainmire. Vid. Hibernl.

S.

Albinum Saussagus

In suppletnetdo

Martgro-

logiiGaUicani sequenti celebrat elogio : IV Nonas nov. Natalis S. Albini martyrls, quondam in
coenobitlca, deinde in cathedrali ecclesia sancti

qux antio 961 n monacho conscripta est {iO), nihilde hoc Badone refertur, seti tantuinmodo post inorfem Fulconis anno 900 occisi Balduinum II, Fhmdrix comitem, coynomine Calvum, ahbatiam regia donatione obtiFulcuiiio ejusdem monasterii
7tuisse(U), cui annis

Sithiensi seu Sancfi-Brrfini,

Pontii

Tomeriarum
foedis

quod a
riori

ia corpore quiescentis; hagiomachis nefario ausu supe-

decem

et

septem solo no-

labente scculo direptum est. S. Albinus ex die 28 octobris in hunc diem remissiis fuit
deficiente
notitia, itet-utn

mine prsfnit
serunt

{{"2),

eique in hoc regimine surces-

filii ejiis Adalolphus et Armdphus (13). Nequeinaliis dorumentis quidquam f/(' Badono

quem,

itfxtermittere
S.

repeinmus,

cogimur, donec certi aliquid documenti nanciscaS.

mur. Amicus,
hatic

sacerrfos sive inonachus

et

ereitiita,ad

Benignus hodieocnirrif apud Wandrfhertum in Auctario Vsuardi Heriniensi : Eodem die comniemoratio S. Benigni martyris. De quo egitnus heri.
^jr/or Novigenti,eo ipiod

diem

ttietnorafur In tnartgrologio ['suar-

ditio codicis
lico,

Vaticani 1549, in Hugiologio Itaet

Bernardus Narbonensis,
in

apud CasfeUanum. De quo comtnodius agetur ad diein si-quetitem, quw apud Casinensrs monachos ij^sius mrmoria: recolemlas antiquifus assigtiata
est.

apud Ferrarium

Vifa

S.

Ilugonis

Cluniacensis prxdicatur
relifjio rrvr-

Jiistus,

sanrfus vir et timorafus, cui

rentiain

comparaverat

et

nomen,

et

aUqiuis ca-

Antonium

Salvani, Senis oriundum ((JuP- Goz-

lestes visiones meruerit obtinere, Beati nomine donatus rst ab aliquot Benedirtini Ordinis haqio-

zatido Beatis annumerat. Giattius vero (7) de eodetn : Gontigit autem, ait, in Senario eodem
fere

graphis, Bnrelin

o,

Ilerrdia, Chrrle.

sedtdo inquirenfibus occurrit

ipsi culfuin alique in fuisse

NihU tamen unde conjiciatur

ad Menologium

tempore (an 1421) ut mortcm oppoteret

ille

delatum.

P. Antonius

de Senis recolenda; memorise, cujus spiritu vera illa rolig-iosorum diu inter-

Berno Gigniacensis

in suppleinento

niissa observaiitia rursus eo in inonte revivi-

scere visa fuit et

quem

procul dubio patres

illi

Benedirfiuum Gabrirlis Bucelini ad hatir dinn 2 novetnhris celebratur his verbis : in (ialliis, monasterio Gigniacensi, sanctae inemoriae Ber-

(1)
1. - -

Rfjm-ioire des miircea historii/ues

15.

dii iuoi/eii lige,

tom,
ll.oS.

p.
(3)

p. 101.

(7)

Annal. Sereorum, tom.

I,

p.

Wl.

(8) Act.

(2j

Amiales Preemoiislratnises, ad an.

Gaidr Bfh/ique,
lili.

SS.. tom.
p.

Oct.. p. 883.

(ii)

Cfr.

Bibliutheca Ordiiiis 1'i-iemrinslratpnsis,

\\h. II, p. 4!).1.

38j.

(o)

(4) iJes aiitiquitts tle lu

IV, p.

2^ii.

tiii.

Calaloi/iis

codd mss. bibliothecm Bodlciinim.

parl.

\'II

p.

num. 2. (10) Carliilaire de 1'abbaye de Sainl-DerparM. B. Gu^raid, Pr6faee, p. i!. (Ui Ibid,, i;iv -(i-2)ii>i.i.,p. 139-14^1. -(i;ijifi.r.,,, ui.
publi*

Ad.

SS., U,tn. III Sept..

(codd. -Ethiopici), p. 44.

(6)

Sai/ro leinjiio Serrilnnu.

nonis

m
A
nonis, abbatis nasterio a

PR^TERMISSI ET

IN ALIOS DEIS RELATI.

martt/ritim subiit, ad hanc dient refert Knippinga ex Maigret in Maiiijrographia Augusti-

ejusdem loci. Hunc auctor illins xupplemmti perperam confusum a nomiulUs ait

cum Bernone, ahbnteCluniacensi, quem huic moBernone

Git/niacensi

niana.
Cistercienses monachi S. Nicolai

primum ahhaMs.

tem datum

essc affirmaf, auctoritafe ni.rus

yl; rerera

Chron. Tritheniii.

Bernonem, i^nmo

ahhatem Balmnisem, eumdem etiam Gtffniarensi et Cluniacensi et aliis prxterea monasteriis orit/iucm dedisse
pra^fuisse,
ei

ahbatis titulo eisdem

primum

jam dudum

ex monumenfis certis de-

monstravif Joannes Mahillon/us (1). De S. Bernone e(/it Bollandus ad diem 13 januarii (2), posf eum locupletius MahiUonius (S). S. Bcrtini elevafio. In Auctario Afrehafensi ad Marfi/rolo(/ium Bedx ad diem 2 novcmbris
sit/natur
lini
:

ad Grunhain, mense decemhri Ilussitx Minniam incadcntes crudeli morte peremerunt, martyrum nomine insigniuntur ah Henriquez in Menologio Cisterciensi, a Burelino iti Meiit)iogio Benedicfino, Clterle et Lechner ad Itanc diem. Nihil tamen traditum accipitur unde ipsis sanrfifcdis honorem aliquando fuisse delafum
quos anno
142'.)
(/iii

jnre conjicias. Adeat

ctatiiin

plura

scire cupit tra~

Domini Herzog inscriptum Geschichte des Klosters Grunhain (12).

Conradum

c^Voislauin seu Voiscllum martyrihus

Eodem
cf

die elcvatio corporis S. Ber-

abbatis;

in

Aurfariis 7'ornacens/
:

et

BarEt

beriauo ad idem Marfijrolotjium

Elcvatio et

annumerat Arturus de Monasterio ; .n-d definire ausus non est uhi ef quando vitam profidcChristi profuderinf. Nam ex una parte affert Gonza-

translatio S. Bertini abbatis et confessoris.

re vera
vissr

medio seculo

X hac die celehrari consuenempe

et

gam, Orig. Seraph. Helig., part. ii, p. 661, et Marcuin VJysipponensein, lih. v, cap. xv, ex quibus eos
iit

eam

elerationem, rolUgitur ex docuinento

Sithiensi seu

Borussia cruriafos diceres; ex alfera

certissimo, Chartulario
cti

Bertini a Folcuino eiusdem ccenobli

fflJl

Sanmonarho

vero lVoddinguin,qui in utraque Annalium eilitione ad annum 1284, ii, eos in partihus Or/entis

anno

ronsrripfn (4)

a majoribus nostris

niartyrii corona fiiisse donatos significat.

jam

citato (5) ac non ita jiridem edito a doctissimo B. Gu/rard. Vhi ca/). 77, hccc de se tradit aucfor : Quo lenipore ego ipse hiec scribens

Guthbcrti
hes{\Z).

cum

sociis;c/Horm legifur adhancdiein

in calendario de

Nova Farina

edito

apud For-

De

Cuthherto, episcopo Lindisfarnensi,

Folquinus...
DCcccxLviir,

huc adductus, anno

die festivitatis

incarnationis...

elevalionis sancti
festi-

quem hic designari vix dubium est,egerunt nostri ad diem 20 inarfH (14).
Daria. Vid. Hiberni.

Bertini, quse succedit

omnium sanctorum

vilali, sanclo Bcrtino oblatus, nionachus,.. .sum

effectus (6).
ipse

Attamen mdlam aUam elevationem Folcuimis in suo Chartulario, quod vere

esf,

Dedicalio basilica; sanctorum Xysti, Yppoliti ct Laurentii hodie celehratnr in exemplarihus Mar-

potius Hisforia monasterii direnduin

refert

proiter illam rpis letjitur cap.O, his verhis: IIujus

autem [Adalardi] reginiinis anno ui, qui erat annus Verbi incarnali dggc.klvi, sancti Bcrtini
corpus a sancto Folquino episcopo, ut fcrtur, transfertur et reconditur xvn kal. augusti (7).

Hieronymiani Bernensi et Luceusi quorum sanctoruin nomina Epternacense etiain recensef. Cujusnam hasiHcx dedicatio intendatur, nos quidem latet. Ceterum conjecturas legere pofe^ apitd Floreniiniuin in notis ad Iiunc diein.
tyrologii

Quuhi
sit

itaifue, ut aif Sfilfingiis (8), vei isimile

non
oh

geininaiH

festivitatem

insfitutam
teste

esse

martyribus actumfuit de Sixto II P. et M. die 6 augusti, de Hippolyto M. die ISaugusfi, de Laurentio M. die 10 augusti. Dedicatio ecclesise inonasterii Gaocensis in .<Egy-

De hissancfis

itnam translationem, quumque

Bovone, qui

pto per Christuin.

leguntur
:

medio seculo
7iis

XI

hisforiam secunda: translafio-

conscrijisif {\)),sanciverit

Folcuinus uf frans-

rum
siam

ejus
et

ApudDillman (15) sequeniia Gommcmoratio Christi et discipuloin monastcrio Quesquam, ubi eccleet eucharistiam

lationis

dies sinffulis

annis festivus ageretur

(10).

septimodecimo kalendas augusti

merilo suppoiii potest sarra

o imaut ante

celebravit.

mensain consecravit Qux apud Maium

:

(16) etiam ornaI^

Upsana

S. Bertini

tiora reperinntur

Gonvenit Chrislus Dominus

in

priina vice elevata fuisse seculo

VIII

cum

discipulis
et in

suis

montem Caocam
manibus

in

medium secuU IX : neque enim hxc elevatio facta esse potest post reconditum anno 840 sancti corints.

yEgypto

puris suis

consecravit
altari

templum

ecclesiam

quam una cum

Ita Stiltinf/us.

Vellem equidem efficacius

removeri scrupulum qui nascitur ex silentio Folcuini

(ef

omnium aliorum scriptornm) de

illa

Marice Virginis genitricis suse nomini nuncupavit. Vasa autem cjusdem altaris manibus Michaelis et Gabrielis archangelorum consecrari voluit;

priori translafione.
S.

quemadmodum
et

teslantur patres

Bosa episcopus Eboracensis a CasteUano laudatur in sHpplemento ad Martijrologium Universale, ad dicm 2 novembris, eo qiiud, secundum
ipsum,ad hanc dcein si(/natus est in Calendario metrico Bedm. Sed male vidit Castellanus : nam in Marfi/rolof/io metrico Bedx iion ad diem 2 noveinhria, sed ad .sextas octobris nonis seu ad diern 2 octobris celehratur Bosa. Ceterum de hoc sancto egerunt majores nosfri ad diein 9 martii{U).

Tlieophilus

Cyrillus,

patriarchfe

Alexan-

drini. Hxrbont Coptita sibi persuadent. Doranus. Dehoc sancfo Ferrarius in suo Catahf/o (jenerali inter notas

ad diem

1 novcinhris,

ad

nomen S.Benigni: Die sequenti, ait, S. Doranus, episcopus Hibernus,in eodem Florilegio (Capgrariij

ad nomen in nota et meinoratur : Eodem die Maurai, ad diem 2 novembris S. Dorani, cpiscopi Scoti, ex eodem Kalendario
;

(Scotiro). Veruin tieque in marti/rolof/iis hihertiicis

Caomh. Md. Hiberni.

Christophorum Dixen. qni anno 1616
(I
)

in

Anglia
I

tmjue in calendariis scoticis Forhes nec in aUis documentis illiits

cit.. p.

cdifis a
saiicti

rl.

men-

Act. SS. O. S. B., sec. V. p.

(17

sqq. (ti)

Aet.

SX. tom.

tom.

(US,

num.

19.

- (11)

Act. SS., tom. II Marl..

GcschicJite. lon^.

Jan., p. fvii.

nol. 10.

(:i)

Loc.

cit.

(4)

Loc. ciL supm,

S. Bortino,
(d)

p. 413,

p. 10.

{1-1)Ir Archirfiir die Stichsrsche

tom.
III

(b)

Comment. pnev. de

num. loG
tle

77. VII, p. tiU-9G. (13) KaleiKlars of ScoUish saiiits, p.

{Act. SS.. tani. II Sepl., p. 5S4).

Bertin. \\

UG.

(7) Ibid.. p. 93.

(S)

Caiinlalre

St-

(14) Act. SS.,

Marlii, p. 93.
-

(lo)

Loco

cilato

tino. nuiii. cit.

(<li

Cfr. ibid..

Gomment. de S. Bernmn. 147. (10) Ad. SS.,

supra

p.41.3,

not. 5.

(Hi) Scripl.

Vet.

Noi>.

Cotlect.,

tom.lV, p.99.

tionem

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
417

tio/iem reperimus, sioe

ad diem 2 uoremOris, sive (k/ (tliaiH qHamlibet. Unde (luum auctoritas Ferrarii tania non sit ut illa sola nitamur,
S.

^^^-^^0;Clcry, exeepti,pr^ter Ercun,, Lugadmm .^ Aidanum, ./, ,,7,, rf,-,,;,,,

,,.

J^

D ^

Doranum

hic inter prsetermissos

recenm-e

cogimur.

A.

Enostan. Vid. Hiberni. Eustachius ('eEustathius, cum socHs marfijrihus,

qui hodie

778; Daire Bochana, vidua; Liber, marfyi;benach, presbyter, de

Glll-n.or:

apud Umardum
(lie

ef

alibi occHrrit, fra-

Abamens.s dc Gill-Caoiiuhe; Enostan, de Gluam Dumha; Gallus; Malachias.

L-hia

Caoimhe

cfatus fuit
S.

20 sepfembris.

a(/efur die sequeHte

i>*'MaIa Ga\iu, quisHam fuc

Eustochium virgo hodie occiirrit (tpud Ferrarium in Catalogo, in Arturi Gynxvm et alibi; de qua acfum cst die 28 septemhris.
In auctario Bruxdiensi MarfgroUsuardi ad diem 3 novembris mentio legi^r.-Apud Coloniam Agrippinam, sancti
logii

desigHetur,

quum

vix

S. Evergisilus.

Everejusdera urbis archiepiscopi. De qno etiam in martgrologio ecclesix SS. 'Trinit^His

gisili, tertii

(vulgo Christ Church) edito DubliHii anno 1844, : In Golonia, sancti Evergisi episcopi et confessoris. Sancti hujus Acta cum
his verbis

Commen-

fuit mater eius torleestSenach tiarbh. De quo sc/toliastes A'.ngussu m Lihro Vario ad diem 17 februarii Fmtanus Gorach et Senach Garbh el Colmanus

paucis hoc loco (lirendum Et dc quidem, Libero. Caomho .t Enostano n,h>l ahuHde rescire potuimus. Ad nomen vero benac/u iia^c adjungitur nota in ritafo Mar/urologto Dungallensi Broinscch Breac, soror Inbhari cpiscopi. Hlii Lughnie,

sat,s certus (0),

comperlum nobis mw esf. De ceteris quidqnam notum sit nec ipse cuUus

Ammiro

.-

et

tario prisvio edita reperies in

tomo

X Octobris,

p. 650,

ad diem
I,

24.

S. Felix

P. R., hodte celehratur in calendario jEthiopico apud Ludoifum. die C> meusis hedar, qui est dies 2 novembris : Felix archiepiscopuo! Item in calendario jEfhiopico, quod edidit cl.

Gomgalli callidus, tres rugcs bclli laude clan. unus post alterum in monasterio (7). Qux verba e.r /uberuico /loc modo reddit C(,/ganus ad dwm 27 fehruarii, serundum Ipsum,
tilius

a sr/ioiiaste
et

adjerfa

Fmfaims Corach, Senachus Garbh

DillHmnn (1) ; Requies Felicis patriarcliE^ Romani. Item in Synaxario seu martyrologio ecclesis Alexandrinx Coptitarum-, auctore Mickaele e^^iscopo Atriba;
inferiori, rtpud
ef

Colmanus, amicabilis filius Gomgelli, erant tres nigri domini (i. e. Benedicfiui), succcssive unus post altcrum in cadem abbatia (Clonfertmsi)
(8). De eodem Senacho Garbh Annales Quatmr Magistrorum ad an. fi20 Seanach Garb, abhas (monasferilj

succedcntes

Mcligai in yEgi/pto
(i),

Card.

Muium

ubi

dieGmen-

fearta-Breanainn, obiit

(9).

sis hatyr, qui esf 2 Hovembris, ita legitur : Requies sancti patris Felicis papoe Roma?. Dionysii successoris, qui sedisse dicitur annos quinque et menses sex, editisque pluribus

- Deniquequod ad

Gluairi-

Dariam spectat, hxc desanctis mulieribus hujus nominis^ a/nid Hibernos eelebratis u(j(at ColgaTrcs rcpcrio hujus noniinis sanctas in pati-iis memoratas. Prima fuit virgo de (jua mai-tyrologium Tamlaclcnsc ad 8 aiigusti... De ea etiam ad cuiiidcm dicin ugunt Marianus Gormanus, Gathaldus Maguir et Martyrologium Dungallensc... Secunda Daria vidua
:

nus

menologiis

homiiiis

et dissertationibus didascalicis, ex quibus nonnuIlEe dogmaticse summte quidem

utiiitatis,

obiisse

tiani.

De

Felice

anno primo imperii Dioclepapa 1, martyre, actum est die

et confessoris

30 maii.
S. Florberti

abbatis Blandiniensis

Bochana appellata. qua; colitur 2 novcmbris, juxtaMarianumctMartyrologiumDuiigaIlcn.se.

Tertia
fuit

meminit Grevenus in suo marfyrohgio ad iiauc diem (3). De quo cum reliquis passim hagiologis egimus ad dtem pnecedentem.
Florianus

vidua, quic

i>()

octohris colitur juxta

etiaiii

Marianum Gormanum. Mcnioraulur

nostrorum sanctorum sancta; priina, do quu hic (
Vitis
:

in

tics

hujus nominis
cap. 78, ubi
cl<-

de cujus traHslafione agitur apud Usuardinos, non aJius esse videtur ac sanctus

Vif. fert. S. Briyida:,

lib. 2,

cap. 124) et in Vita sequenti

martyr Florlanus Laureaci in Austria,(h quo actum est ail diem 4 maii. Fr;mciscum Pencnscm beatum dicit Arturus de
S.

Virgo vocatur. Secunda

fuit

S.

Daria

Mag-

gamnach
nacia;
S.

in

rcgionc

cujus

Tir Amaigiiidli in Gongenealogia in Vita hibernica

cjc
:

Mouasferio in Martyroloyio Franciscano. Hic Bernardini prorincia! Seraphtci Ordinis

et

filia

alumnus per Apnifium, Calabriam

tot

Connaci, cap. 77, sic recensctur S. Daria Caithirii, filii Scdnci, filii Amal-

rirenum

miracufis vivens perclaruit ut sanctus nuncuparetur. Vita eessit anno 1006.

gadii. niii Fiacrii, filii Euchodii Momedonii; et hiEC ibidem cap. :22 vocafur alio

nomine Sodclbh;
filia

id cst Pulcheria. Tt-rfia fuit

Fuga

Christi.

Apud Ludolfum

in

calendurio

Fcrgussii.
in

2 novembris legitur : Fuga Mehsa Koskuamam. Uhi Ludolfus annolat : Loca sunt in ^gypto secundum traditionem Goptitarum. Koskuam olim opulenGhristi

yEfhiopico ad diem
e

de qua

Euchodi, soror S. Huadani, Vita ejusdem Riiadani eap. 8, et

fiiii

ad eumdem locum. uhi diximus festum hujus aliarumque cjus sororum celcbrari d4 maii. Et hinc consequens est hanc
nostris notis

tissimum, nunc pauperrimum,

monasterium

diversam esse ab
natales
S. Ursulic.

memoriam luga? Christi hoe in loco sdificatum, quem ibi cum sanctissima matre
^gypti,
in

aliis hujus norainis quarum jam recensuinms. Daria ctiam mafcr

quain Dcmpsterus

dicit:2l octohris,

media ^Egypto in deserto situm cst (4). Hiberni suHcti ad hanc diem laudantur in Martyrolagio Dumjfdlensi (5). c.r Mariani Gormani tnartyrolof/io et ejus scholiaste, ut consueium fuit

diu mansisso ferunt. Vocatur etianx Moliarrak;

debet necessario esse ab his ti-ibus posterioribus divcrsa. quia fuif singulis tcmpore longe
anterior. Si

autcm

sit

aiiqua ex tribus

alii.s,

(|uarum natales

in noslris lestilogiis

mcmoran-

tur, videtm' csse illa quas

2 novcmbris colifur;

(t) Cfr.

not

16.

supra, Loc. 415, not. (3)Ctr.supra, p.374,num.97.

p.
5.

(2)

cil.

supra, p. 41G,
{4j

Dum.

1.

- f6J
edit.

Cfr. iMd..

num.
p.

2.
lii.

Wansleb.,

(Enyus,

W.
-^

Stolces,
(9) lid.

(7)

The Calmdar of
Act.
1,

(8)

.SS.

Hib.,

"">t-eccl.Alex.,lih.

1,

c.ip. 6, p.'2-2.

^('i) Cfr. supra, p. 339,

p. :fe5, nol. 7.

0'DoDovan, lom.

p.

2.

Novembris Tomus

53

tum

418

PRiETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.

illa et

tuni quia

vidua

fuit et

Bochana,
:

id est

austeritate rigidissima,
figen.s,

carnem quotidie

cruci-

niarina seu de mari, vocabatur

Bochna

enim Hihernis idcm significaf (luod mare, mater autem S. Ursula; fuit ct vidua et ratioiie
istius

longo (ut aiebat quondam de B. Paula sanctus Hieronymus) coronata sit martyrio.

solemnis navigationis
nihil

bus
ter

instituta- potuit dici

cum filia ot sociaMarina. Epo tamen

(1).

Hsec vidcfnr coUcf/isse Saussai/us ex Acfis, qnx nonnnlliH codicibus Parisiensibus exhibentur.

Nullam

alibi

MarcianSB reperi mc.moriam. Quo

pro nunc
ponderis

de hac re definio

Kt pn/fhn~

tcmpore vixerif Marciana,c.r illisActissatis certo

deduci nequit. NuHns uspiam indicatur aliquis episcopns AUncnsis nomine Poli/mius, nec alii

quidem.
sit

Nemo enim non

videt

Colgani conjeciura.

quam levis Quod autem

Thoniiis IJenqjsierun in suo Menoloijio Srotico annuntiat ad diem 21 octohris : In Scolia, Darite

hujus
pn-setcr

vel .similis

nominis iuter episcopos Gallos

in

Polemium cpiscopum Anscicnmu, qui

matrona- admirabilis sanctissiniivque S. Ursula^ matris, a qua in Hirlandia Kildaria iiomen

accepit (2),
iV/,

anfiquis hujus ecclesiic cafalogis fertius legitur

scr cpiscoporum qui

:>i9 ct anfe

eam

rexerunt post

annum

quod ad nomen matris

e:r

S.

Vrmlx

annnm

of^^')

(5), cf

alium Polcmiitni

.tmcfaf, desuniplinn ridetur

revelationibus sen

jj/iantasiis Elisahclhx Schortnuipensis (3) ; ecclemam vero Kildarcnsem ex Hlu Daria nomm

episcopum Aginncusem, qui subscripsii sijnodo Parisiensi anni 57.3 (6).

S. Marcianus, episcopns confessor Beneventi. In

aecejnsse, solifa

sua audacia Dcmpsterus com-

auctario

Vsuardi cx codice Vaficano

:

n.5'M'.),

menfus

est.

apud
cti

Sollerium legifur hoc die

Beneventi, san-

Hilarius. Vid. Valentinus.

Joanncs iUe qiiem S. Frandscus arcfa

liariiafc devinxit, q%iique

sibi

fami-

cli

Marciani episcopi et martyris, discipuli sanPetri. Ajnid cnmdem SoUerium die 14 jnnii

Beatina

decessit,

apud Grecium in valle ab Artuno dc Monasfcrio marest.

ex eodem- codice Vaticano legitur adjectum : In Benevento, S. Marciani episcopi et confessoris.

tifrologio
iicet

Franciscano inserfus
ei

Nobis non

locum dare quam dcco novisse cupit, adeat Waddingum ad annum l:m xx, ct Acta Sanctorum, tom. II Oct., pp, 706 ei 770.
alium
inter Prxtermis-

Biccoder r^VrtH!tsscriplus charactere longobardico, quem vocat Papebrockius novam colleclionem ex Usuardo, Adone et aliis factam pro ecclesia Beneventana, SoIIcrio videbafur ex ali-

SOS.Qiti plura

quo Hieronymiano interpolatus

(7).

Clarissi-

Josa, filius

Joscphi, hac die rcccnsetur in calendu-

mus

rio Juihiopico apiul

Ludolfum.
qui hodie

de Vifa (8) narrat se andivisse a Francisco Pacca archicpiscopo Ueneventano legi in coiiice

S.

iuVmms
tum

2n-esbjjter,

apud WandelberJuliauus

occitrrif,

idem
:

esse ridctur qui

Vsuardijio S. SophicO in bibliofheca Vaticana asservafo, ad diem qnemdam junii : Beneventi,

S. Marciani S. Petri.

socius S. Cxsarii
S.

Justum ad Daveroncnse MartijroIoijU Vsuardiui his verhis

tyris.

de quibus actum esf cal. nov. hanc diem annuntiat auctarium

episcopi

et

martyris,

discipuli

Vnde

concludebaf archiepiscopits nou

Dolensis cGunobii, sancti Jusli monachi et marQuem facile crediderim eumdein esse cum
S. Jusfo
illo,

qui

cum Artemio

et

Honesta occisus

Photinum, sed huuc Ma.Tcianumprimum Beneventi episcopum fuisse. Qua de caiisa egimus calendis novembris in S. Phofino. Opimtmnr hnnc cudicem eiimdem esse tptem ridit Papebrochius, qui testante Sollerio
2)hise
l.

est el colifur iu
fn-is (4),

diwcesi Afrebafensi die 18 ocfo-

c.

pro

ecclesia S.

So-

c.ujus forte nonnullai reliquix

ad mona-

sferium Dolense dclata; sint. in nonnullis S. Lauteni memoria hac die recoUtur
martyrologiis, qux plerisqm' cf/imus dc hnc sancto

coUcctus aut composifus fnerat; ufi innuif titulus S. Sophise, toties in contento rdatiis. 17-

detnr itaque Pacca locum

bris,

e die

secundo novem-

indicata suuf a nobisubi

cum

mcmoria lapsns,

in

mcnscm jnnii transtu-

ad diem prwce-

denfcin. recoisefur S. Marcellus episcopus Farisicnsis hodlc lintxeUensi Vsuardi. Vifam S. Marin aucfario
celli dedimitfnheri.

lissc.VtcnpicUnraixmis a Ptqjcbrochio fracfatns fuitaddiem Ujnnii. Ille qui Petri di^cipulus

dicitur idcm esse vidcfur ac

sarum cpiscopus
episcopus
et

ct

martijr, alfcr vero

Marciauus SyracnMarcianus

confessor, in citjus

honorem

olini

S. Mai-<-iana.

De

sancfa har virginc Saitssai/ns in

apud Beneventum
celebraf.

ecclesia dcdicufa fuit.

Nnnc

supplemcnto ad suum Murfijroloijium Gallicanum ad 2 novembris :l^so die, ait, Albia civitate,
natale sanctie
tate
i^eneris

rero nullum cjus festum Bcncveufana ecclesia

Marcianm

virginis, quiv nobilisiti-ulo,

Margareta a Lotliaringia, olim Renafo

Valesio

clara, abdicato

Tarsiae

cuiriam virgini nobilissimae juncta in monaslerio, al) antistite Albiensi Polymio velata, vigiliis,

Aleuconii duci conjugii fccdere Juncfa, Argentomagi in parihenone B. Clarx die 2 nnrcnihns

abslineiitiis castigans

corpus

et orationis

pabulo menteni
insignis (quo

reficiens, spiritu

prophetiae

anni 1521 prefiosam in conspectu Domiui morin tcm obivit. Licct de hac Deo devota femina Arfurum et librislifurgicis sileafitr nec prxter

pr;t>nunciavit fratri

suo Georgio

Saussai/um

viro prudenli

dem

vocanti

ca'lo, IVIix

domus propriiB suecessuni)*. l^nDeo respondens, jugiter intenta migravit ad sponsum. Ejus anima
in specie nivejt
ca^li

(pii ejus nomen minime tamen Actis martgrologiis inscri/jserit, anno nosfris fnissct arccnda, si certo consfaret

ullus

reperiatur

1500

(D)

insigne

qnoddam miracnlnm meniis

incoutaminata
risque visa est

columba; a ple-

intima penetrare. Colitur a

Quid venerabiUs Margareta^ fuisse patraiiim. dubitarcturdc cnltu inde afelici obitu adenim
hibiio,

plerisque martyris honore, torlc

vel

quod ob fidem pudicitiam a barbaris Narbonensem Galiiac (iHale

sit

quum Marinus

de Proverre, O. P. ac con-

liam

opprimentibus exagilata, aliqua

perpessa, vel potius quotl vilx

Hisfona ventus Argentomagensis alumnus, iu Sagieim, qitx manusrripfa servatur

ccclcsiaxiica

ab his dira

fum

in

apud seminario Sngicnsi fum Alenconii

(1)

Tria.

Thauvu

p.

545.

not.

67.

(2)

Foi-bes.

Kalnuiar, of ScoUhh toia.lXOcl..p.lli8r.-(4)^r^SS.,lom.VlIIOcl.,p.3G9. tum. II. p. S9S. (5) Oatl. Chriat., tom. I, p.975. - (fi) Ibid..

saiul,, p. 21").

(3) V.U: Act. SS.,

'^ -(7)P.-/-. in Vsuardum,^x\.\\ PT\\i) antiquitatum lieneventanarum, tom. I, dis.erl. '''I; -(0) E. Lauient, Wstoire de MarguerUe de Lonai
'-^-

"

p.

m.

jnclitum

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
419
xdlensi Usuardi. Acta S. Mattiurini tradavimus hen.
S.

incliium dominum.

Lconem de
Sed

/ Sicofdre re-

ferat priora prodig/a oh monialium incuriaitt

silentio prastermissa fuisse?
isfius

unni

l'j(;0

Maura

indieium Mariuus non hahet, nec alihi ad kunc annum tuendum ea proferuntur testimonia quihiis ha(jio(jraphus ex deeretis Urbanianis possit

rirgo c gente Scotorum ceiehratur hodie

c(dendariis
et in

Adami

Jtcgn

et

rani
vero

Davi<Us Came-

MenologioScofi<-o Th. Dempsteri; inde

in

apnd Ferrurium

aluptem cum
titulo

fama

CatafogogeneraU^apud

sanctitatis

defuuctum

tieati

Ch(dl<mer
sfeno.

in Sacro

insi<jnire. Sed hac elerata difficultate, qaod vtinani studiosa inqmsitione ayant HU quorum est sancforum (jloriam tueri ac promo-

Gynxceo Arturi de Mona-

vere,

inde ah anno loffS (1) ad nostraui usijue

tot certa cultus adhihiti

Commo(Uus de ra, simuf ei <lc S. liaya cum Mariyr(j}ogio et Breriario Aherdonensibns ad diem sequentem.
tniciabimus
S.

statem

monumenta su^vV

persunf ut

mmmopere dolcndum

G(dliam

tanto tutamine ac sanctam riduam suo iionore fuisse defraudatam. Paucis tamen contraham

NaanuUius episcojms confes.wr. qui hodie occuraudario Usuardi Ilogcnoycnsi, idem est (pii Amantius episc(jjjus Ihifhcnensis, cujus
rit in

Ada

qum ipse Aryentomagum anno 187S dclaius et omni charitate a li. D. Jamet archipreshytero hospifio exceptus, prassens vidi et

fracfahimus die 4 noremfjris. Odilonis confessoris mentionem hahd Grevenus in madyrofogio suo ad luinc diem 2 novembris.

Qui

si

idem

sit

cum OdHone

ifio

cdehri abbate

Ingredienti
S.

per portam majorem Germano dicatam ad sinisirum laius

audim. ecdesiam
ocrurrit

Chmiacensi, cujiis majores nostri Acia edi<levunt ad (Uem 1 januarU (:^), non <diam rafioncm
veperio cur

capella B.Clara;, <piam ruhjus

capeUam B. Marscrratur

ad prwsentem diem consigndur a

garetEK dicit. Ihi in

muro reconditum

cor heafm vidux,ac cratihuscapeUam prxduden-

is in anti<ptionbus martyrohgiislegerit hac c<idem dic uh Odifonc primum

Greveno, nisi (juod

animi tcHtimonium fidelcs candelaa accendunt, monetam aUari superimponunt nec raro, quod me coram testahantur sacerdotes, missas in honorem heaix Margaretce dicendas royant. Ea, (pia sanctorum memorix, veneratione et cura custodiuntur in cioitate cingufa duo (p<m renerahilis Maif^^aretie fnisse tra-

tihus in fidei (jraiique

insfifutam csse, <p<x in omnibus Cfuniacensis Ordinis monasferiis fieret, solemnem commemo-

rationem fideUum defundorum. Petruni Da!,^ninuin, discipuium S.Romn(ddi,passim beali fitufo decorarunt, jjost Augustinum
dulenSes, et inde

Fortunium Florentinum (4), scriptores Camafad diem 2 uovcmhris Arnofdus

Fartui enim proxlmm solent matres B. Margaretara in vota

vocare; his sacris reliquHs munitai, ([ux priiis pariendi lahorem nimia: formidant,in summam

ditio tenet. Ilis cinyitnfurparifura;.

Wion d ceteri marfyr<jf<Mji lienedicUni Mcnardus, BiiceUnus, Heredia, Cherfe; PhiUppus quoque Ferrarim in suo Catalo(jo GeneraU ; sed mdfiim omnino imUcium pv<jfvrunt aut au<io-

fiduciam recrecmtur. Nec Argentomagi tantum, sed et Alenconii eamdem oh causam in venera'
tionc hahetur rcnerahilis Margareta.

quam

rifafcm Foriunio aniiquiorcm, unde eum un~ publico vel ecclesiastico cultu cefetjr<ttum

fuisse demonstrdur.

Audirienim

ilum Petri

Et Fnrtunius ipse Uiulum nomini apposuii tantummodo in non vero

in Historiz

a D. Liard, qui pratesi in spiritufdihns parfhenoni S. Clarx, de (juadam inuUere<piS!, peritorum

judicio ob partus lahorem

inscriptione capitis (5),

sux
lat

textu, nbi nonnisi

{(')).

jam

certo moritura,

venerabilom eum appefEodem tanfum fitulo cum ornavU Ilasti-

hausfu

a(pix

fragmentiolis

r<-x

sepidcraUs

Margareta^ sacvatx siatim fwtu Ubcrata sanifatem recepit. Mec coenohii sui ftmdatricis ohliriscuntnr rirgines Atenconienscs ad
(pux secreto fnsis precibus (pianta

Litcas (H). Sed et Petrus Delphinus, Ordinis Camaldulensispnrpositus </enevillius (7), nitlto

Cfaram : sit gratia apud

S.

Omnipotentem Margareta, non semel fnerunt

expert.T.

Tandcm

Argcnfomaf/i

in

irtusfa rclier

(pdarnm Ihcca una cum Ujfsanin B. Clara:

aUorim quos
gmento

coUt Eeclesia,

immn

et

cnin fra-

ad Mtchadis Murani, sihi consiiiutum esse ut eos qui tlc Ordine Caniaidulensi relati sunt inter sanctos, a ncf^lcctu et oblivionc viudicarct, ahhatts ilUns curx commisli iif sanrfos martyres Bonifadum, Joannem d p Benedictum, qiiorum mentio in Vita S. RomuaftU
Vcnfuram, ahbafem
S.

ralis, extrenio seculo dccimoquinio, scrH/ens

sanctissima; Crucis, vidi dc mliquUs V. Margart'l,Et\ Ilis intelilgitur cur certam spem
itt

hahetur, cafcndario Insercvet, c(myruo die

rcnienti officio ipsis asslgnato,

cl

con-

foieamus fore

brevi iUustrissimus

dominus

num
iffi

vero

PcUuni Diigninequaquam memoradt (9). Ilaque

fanfummodo rum qux
:

episcopus Sagiensis ea reperiat documenta quibus a sanHa Scdc cultus derotx ridux <lhihifi

Mabiflonius prudent<'r absUnuif ah aitribucndo

sancti unf beati nomine,

confirmatinnem co^iscquaiur.
S.

Fortunio boati'ni rorari

signific<ins (lOj

Maria ancUhi, virgo et martgr,hodie celehratur in auctario BruxeUensi Usuardi. De ea actum

fuit heri.

prudentia nCjis videtur imiianda. Itaque nec ufterius hoc loco de historia vencrafjiUs Petri

agcndum : qui hanc pcnitius indagare

In Marigroloyio Scotico Th. Dcmpscriplores

vdif,a<lcat

S. Mathilda.

supnt

cifafos

t-f

prxcipue Mitta-

ad hanc diem : In Anglia, coronatio Mathildai regina?. cognoinento Bon, S. Malsteri legitur

relUil\).

De

sanrfa Rosalia,

qu:i!, tcsic

Ferrario, in ecdesix
cclehratur, ni~

colnii regis

filije.

De

S. Matiiiide egcrunt

majo-

Calavit(tna;
hil

ruhndario
^ub

et lii<tniis

fes nostri sos (^).

S.

ad diem 30 apriUs,

inter prxtermis-

quod novimus memorix proditum est.Omma,

(piidein

qua:

manu

erant,

lusfravimus

Malhurinus hac die recoUtur in audario Bru-

unde

sjfes <tli<pta

affulgehat fore uf in aUqu<tm

(!) Cfr.

op.

cit.

et ejusd. auct. Histoire de

{'i)

l'<i})baije

roijale

ni ftintona. p.

fiS.

(S)

Bomuiddina seu Kremilica Montis

fngtoriti, fol.

deSte Clairc d'Artjentaii.

(i)

Torn.

Tom.

I.

pai^,
(p.

Hb.I,cap. 47
*7.

laS).
ftrt.

III April., p.

1'n.

(4) lliittoriarum
(o)

Camaldiilensiiim
I,

(7)

Loc.

cit.

(G)Lib.

capp.3!),

i2 verso. (9) Guid. Grandius, Dissertat. CamalduL, diss. I, cap, 3, d. II. {\Q) Anmd. iienedict., lib. LVI. n. 27 (tom. I V. p. 339).
Coronso Camaldulcnnis

Romualdina

sett

Eremitiea Camaldulensis Ordi-

(H) Arnui!.

(_\iMaldul..toia. II, lib.xii. passim.

hujus

m
A
eventus. Prasfer

PR^TERMISSl ET
Hpem
Ferrarium
nihil

IN

ALIOS DIES KELATI.

Reliquias
istae (ita Corhlet)

hujus sanclx notitiam veniremus.

fefellit

conibustEe sunt temgallicEe

:

habemns quod

in mcdiifm offeramus ; rujus tesiiinouio solo non j'ohibiiifuimus ne inter praitermissos bcatam

Rosaliam relegaremus. Hic

saiictoruni qui
in

in

Catalogo generali

sed quae apud sancti Vulfranni Abbatis-vilUie colcbantur, servantur adhuc ibidem in propria capsa. Habemus ossiculum ejusdem sancti in oeclosia
sancti
S.

pore magnse perturbationis

martyrologio Roniano non

Sepulcri

Abbatis-villse.
ost
in

Cultus
nostra

vero
dice-

sunt,

IV
:

his verbis

nouas novembris meminii Rosaliai Calari in Sardinia sanctte Rosaliie

Sevoldi

obliteratus

virginis et mai-tyris.

Additque ibidem

in nota

Ex

cal. ecclcsiae

Calaritanie et lilaniis ejusdeiri

Passa est sub Trajano Calari cuin aliis muUis, quo (Catarim) Roina protectafuerat. Appcllatur ot Rhoda. De ea Marcus- Maximus et Elccas episeopi Cmsaraugustani in add. ad fraginonta Chronici Lucii Dextri. Ex Ferecclesie.

ipsum nomen ejus ferc omnino est. Denique noiefur iu rharfa qua Ilugo Firmensis anno cirriter U)45 uionasterio S. Audoeni tradidit ccenobium S/glacense
cesi,

ubi

et

oblivioni

datnm

a se

vel

a patre suo condifum, iufer possessiones

hnjus cwnobii iudirari ecclesiani de Monl-Spiwolt (7), qux forte a sancto nostro ita nuncupafa esf.

rario Arturus beata m Rosaliani in suum intulit sauctarum muUerum (ri/nmceum; et in notum, Ferrarii notam transiulit. Fortassis Rosalia
U7ia est ex
erclesia

Hs quorum ossa anno ltjl5

et l()2fi

in

Calaritana rejwrta, ilHco a Sardis pro

ftiere,

sanctornm reUquUs hahita

multis aliis
/w

Theodorus, de quo hac die in Auctario Matric.~ Cartvsr Ultrajectino apud Sollerium, his verbis: Thoodori opiscopi ot confessoris, videtur idem csse cum Theodoro sru Thouderio illo, de quo acfum est apud nos ad dicm 2U ocfobris (S). In. cnleudario sancforum Ordinis S. Benedicfi ex
codice S. Micharlis Aufrerjnensis,

dubitontibus. Qua. de re videsis

Prsfationem
iii,

quod ms.
:

inter

Vitas SS. tomi I Februarii, cap. v, Sardiniain

schedas nostras servafur, laudatur idcm ad haur

Saciam Antonii
Acfa
dicem
(1).

FeU-cis

Matthaii, cap.

et

diem 2 novembris hocce ieuore

abhatis Vionnonsis in Gallia.

S.

Thoodori ^

S. Luciferi ep. Calarit. cap. 11 et

appen-

RosaMa sit apud (Juiesinium ct in marfi/rologio quod Bedx nomen jirsefert, die 15 maii occurrit : dequ.a egit (^. Henschenius ad diem
Pofrsf ctiam fieri ut ha'C ea Rosula qua:

Thoodotus, Laodiccnus episcopus, hodie celebratur in martyrologiis Adonis, Usuardi, Romano

aliisque.

Cujus

viri sanctifas

quum dufna videredubitandi

fur ob ejusdem

cnm

hmreticis arianis arcfifisi-

15 niaii

{t).

mam
Tiburtiuus, in

nccessitudinem,

causam

ad

Senach. Vid. Hiberni.

S.

anncfifafcm

Leonis

XIII Bomani

Pontifids

Sovorinus, monachus

auctario

defulimus,
S.

Bruxellensi Vsuardi ; de quo cgimus heri.

S.

stelhinum his rerbis

Sevoldus memorutur ad hauc diem apud Ca: In Pontivo, S. Sevoldi

occlesia saneti Vulfranni.

qiil statim Jussif de ca re referri ad Congregnfionem Nitiium. Donec causa Theodoti a Judicibus Bomanis finiatur, virum interim prxtrrmiifendum duximus. Vide litferas ea

conlessoris, cujus reliquiio servantur AlibatisvillEe in

de re od nos datas ab Emiuenfissimo Cardiuali

Barfolini S. B. C. prxfecto, quas fomo
Ocfobris pra^misimus.

Actum
(3).
cl.

est

de

XIII

Sevoldo ad diem H> septembris dam hic addrnda, prxscrtim cx

S.

Sed qme-

J. Corblet.

SS. Valentinus et Hilarius marfgres, quorum hodie

Qni docet nos

1721,
ct

(4) S.

n sepfemfn'is in
mentiim
.taucfi

Sovolduni siguari ad diem Proprio S. Walarici edito anno

memoria

celebratur

in

Vaticano, fractabunfur
S.

clie

Vsuardi auetario H novembris.

Jiodie

eodem dic

uUm

celebrari consuevisse in

Vigor in nonunllis marfgrologiis

iur.

lauda-

ecclesia sancti Vulfranni AblmUs-rilla:. Insfru-

De eo egimus

die prxcedenti.

vecognitionis

re/iguiarum monasterii

S.

Walurici
11)51

institutai dirbus

10

et

11 augusti
in

anno
tia et

(uon U}4H, ui aif CorblrtJ

prEoson-

ox consilio R. P. Adriaui Blondin, prioris

:

religiosorum dictae abbatiEe, hoic continet

In

capsa S. Sovoldi reporta sunt ossa viginti notabilia,

cum

fragmentis multis

(5).

Subjunglt Cor-

Waldetrudis canonizafionem sire franslafioneni ad hanc diem annuntiant Martgrologiuut VHIariense monu scriptum sec.XVIIJn museo nosfro reposHum, auctarium Bruxelh-nse rt Molanus in additionibus ad martgrologium Vsuardinum, Audr. Saussagus in Marfgrologio (Jailicuno, Phil. Ferrarius in Catalogo Geneseu elevafionem
rali et martgrologi Benedictini

bht

Adrianus Rlondin, inter suos Versus panogyricos (G) lias lollquias quatuor so:

Arn. Wion, MeCherlc, ar deni-

nardus, Burelinus, Heredia

Qttis vero 2iontifex

et

quentibus voi-sibus exornavil

que Arturus de Monasferio in sacro (Jguxceo.

canonizari S.

Waldetrudm
est,

decreverd, quis de ea

ad Hlum

rpisropiis retulrrit
uf

Vidimus

et

sanctos Sevoldi martyris artus,

piiliniis,
c\i\

uc deinde c<n'pus clcrarif, compertinn nou

notarit Joannes Bollandus nosfer in
tario prxrio dr S. A\'aldetrudp
lis (9),

Cui snngutH

(iiadeina dedil.
jjassio purgal;

Commenapri-

Ul funiax

auruiii, sic

justum

ad dicm

Si poluiu auies, cerles ul tibi serta pares.

ubi fusius dr ea ugitur.

(1)

Maii.

Act. SS.,
(8)

lom.

Muii.

(-2) [2l

Ad.

SS., lom.
.

III

laudem
Seroldi

rt

fjoriam

.S'.S*.

Walarid,
tle

lHitliiiuiildi.

Witlf/aiiii,

Act.

SS.,

tom.

Sept.. p. 336. pt.. ^.

_ -

gioffrapliif
W.s'.,

du dionKe
April,, p.

d'Ai>netis,
lii, ii.

tom.
(9)

1.1 ,..r. lll, 4^9.

,(4)
,~
.

Ha.
.

et Ritl,bei-ti.

toni.

13.

(5) Act.

raye. lUsfuire de Vabbaiie

.....
p.

Rotomagi ...^ .....

1(553.

in-4".

4('2.

0) Ponime-

SHiiit-Onen,\i.
I

...l

/OlTjiih {^] Toui.

Versits [tanfjijrici in

XII Ocl..

83'.'.

(9) Act. SS., tom.

April., p. S2l).

DE

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.

421

DE

SS.

PUBLIO, VICTORE, HERMETE, PAPIA, JUSTO, VITALI

MARTVRIBUS
IN AKRICA.
0. V.H.

Sandorum martyrum Africanorum quorum ho(fic memoria cdebratur, nec nomma, nec numerus in
t^ariis

rum

Publii, Vicforis. Papia- et Hermotis.

rolojium

Romanum

inartyrolorjiis vonveniunt.

hi Afiica, natalis

Quure
ex

Marh/. sanctorum
et

ninf/nlornm

marfyrologiorum

nunntpationes
:

ordine transcribimns. Bernense

In Africa, san-

ctoruni Pupliani, Vicloris,Hmnetis, Jush, Vitalis papa;. Eptcrnacense : In Africa, Piipliani, Victoris
ct PuplifB, Syxti, Ippolyti et Laurentii,

liumanos mterserunt notissimos i/hs Sixtum, Jhppo/i/~ tum, Laurentium, ut Epternacense.

Bernense.'et

niarlyrum Publii, Vicioris, Hermetis Quos inter Africanos exem/jlaria

Papiiv

alit/not

Lncense prxmiftunf Dedicationem

/Misi/ica;
;

sanrtoiiuc

Hermetis,
Justi, Viest.

rum
non

Sixti, Nippo/i/fi ef
s/)ecfenf,

Justi. Vilalis

papae. Lnrense

In

Africa, natalis

Laurenfii prxfermisimns.

,ji,,t,

,/um

sanctorum
lalis

Poliaiii, Victoris,

Hermetis,
die

papiB. Corbeiense hic uno

mutilum

Martijrolofjinm Ottobonianum : sanctorum Popliciani, Victoris

Communia plerisque martt/rofo,/iis nmnina sunf Publius, Victor, Hermes et Pa*pias. ./,ri/,us
a/ta

In Africa, natalis
et Justi.

addunt

}m[mM

,'t

RoniLe

liaiio

papa a/iqui ha/mere,

:

riepositio Vitalis papfe. Mar/i/rolot/ia

Vitaiem. Vifalem /m Vitaet scripserunt Vitalis

mss. Atre-

bafense ecclesix !Sancta)

Marix

et

Lcetiense Sancti

Lamberti, apud Franciscum

notis
bris,

Mariam
:

de Aste in

ad Marti/roloi/inm Romanum
ex editione

(juaingnam ex reliquis manifestum videtur non ayi Ide de Viiaii qimlam pa/ui, scd Papain uvc Papiam sim/ularis marft/ris nomen
pro/n-inm

papfB

die

2 novem-

Bcdx Bollandiana
Victoris,

In Africa,

natale sanctorum

Martijroloyium

nis.

Hermetis et Jnsti. Tornacense monasterii Smicti

:

Varia sphalmata commissa sunt in nomine Publii. quem Puplianum, Poplicianum, Polianiim, Pupliatium roeanf ; cni Epfernacense
esse.

Pupliam

-quo(it(e

Martini apud enmdem

In Africa, passio sancto-

rum

superaddidH. Unde fii ut quo nomine hic marfijr proprio ioretur,(l,ddum mancaf.Ma/uimus
affrrt

Pupliatii,

Victoris, Hermetis, Justi. Vitalis.

cum- Mart,jro/o(jio Rom,tno

Marti/rolof/ium

m s. Ho m ann m Bn riwrin ian n m

:

jus duhinm

nomen

PiipliiB

apud enmdem uddit

Publium dircre. Maqus num martyr

:

ct

Papise.

Rabanus

Iu

Africa.natalis Publii, Victoris, Hemietis, Justi et Papae. Galestnins : In Africa, sanctorum marty-

femina an nominis. alicujus inutih s/Mma ex corrupto codice in textum introducfum sif, in medio relinquimus.

DE 8ANCT0 JUSTO MARTYRE

TERGESTI

COMMK3VXARIIJS
G

l^K.-EVIUS.

G. V. H.

L De

Aetis S.

Jiisli;

de seriptorilxis qui S.

.lusti

niennneruut.

Ciritas Tergestina
SBC. IV.

UtaS.

Justi

yeiielilx.

mutfis ornata sanctorum marfyrwm triumphis, quarto nonas norembris mayni suimartyris hxsWfestum dieni cclchraf. Quiimquc omniuni marfyrnm honore hefcfur, hujus
sibi esse fesfatur,

dortosque viros inierroyans, quod deesse non /nitaham sed lafere, ex latehris eruerem. Facfumque csf

sperareram. J'encfiis in bibliothcra S. Marci Acta S. Justi Inveni et fidriifer desrrlpsi ; Inrenfo
uti
iaitus, perrexi Teryesium, uhl iJeo ac sanrfo Justo duce virum inveni (jul, jtari mcruiu S. Justi studlo animafus, quldquld ii, anfii/uis rodirlhus r,'pcrire

S. Justi memoriam carissimam tum splendore tum so/nnnifate

celehrandi ritus.

Hunr enim
mine

]\\s\\\m profcctin-cm ac pi,tronnm specleyif

cia/em non tain civitas

quatn a propifio nu-

posset,

ad

accepit. Cujus sancti martyris Acta tanto

pro7nissis.

majori alacritate fractanda ayyi-edimur quo de

adscribo,

missurum se poUicltus est, steiiique Hujus viri honoris causa hic nomen yratl animl ergo, Pefrum Tomasin,
nie

eorumdem Actoruni
videmur.

sinccriiatc rerfiore^ nobis esse

S. Th. dorforem.

Cujus operm

rt

studlo pro/)cnsototius

multo labore acquirenda fuerintjtanio Isiiores possidemus. Eienim posfquam

Qux quum

que in

me ammo quanta debeam,

qiis;

hujus

tractafus ordo esf demonstraturus.

2.

ad antistitem qui
supplices
litteras

Teryestlna; func pra-craf ccrlcsix,

Intcr plurima

sua inanu descrlpta ad

.p

.-

dedissemus,

quibus

humiUter

me transmisit,Jam

hoc /oco nominanda sunt Arta

Vienuai reperla nai

"''''"

postnlabamus

ut, si

S. Justo memorise

quid ex cana antifjuitate de proditum haberetur, id In hujus

S. Justi ex exemplari Teryestino,

Venetiis iruttserlpseram.

eadem Us qus Tertium eoruni Acioi-um

sanctimarfi/rishonorem tracfafui hulr inscrendum

transmitti juberef, nihd penitus reperiri respon-

exemplar rfperi Vlennx

tihus /ectionihus
gesfinl,

In Anstrla, hi /nhliofheca

""^"

'"'

Csesarea ; ita ut Venetutn exemp/ar

rum varianet

sum
priis

fuit.

Venetias

Quod quum ego credere non potuissem, adii primum, delnde Teryesfum, uf probihliofhecarum
codices Inspirieus

exemplarium Viennensis
(jcu/is subjicl jmsslf.

Ter-

/ectorum

IIsc Acta
itt

oculis

censeo esse anfiquissluni ar slncera, ifa

l/jsutn

martyrii

m
AUCTORF
G. V. H.

DE SANCTO JUSTO MARTYRE.

tuin

martyni onlinein
ceriiafem

ex Aciis publicis,

fiiiii

folio

maximo,

sec.

XIII,
codids,

bibliotkeca Csesarea.

ex tesiihns oculatis conscriptum esse Judicem. Sin-

Apoyraphum
didit

tertii

restrinyo, riddicet

ad ipsum quem dixl mariyrii ordinem ad interroyationes et responsa,

accepimus a laiidafo

quem nos non mdimus Tomasin,qui hanc noiam ad-

quse judicialem

formam

et

consueta christianis
ei

sensa eo

modo

exhibent,qui ei personis

iemporiji(dicis ei

: Scripta sunt hec Acta seculo XI scriptura longobardica a sacerdote Pr6 L. da Conegliano. Qu;e possedit Aldrago Antonius de Piccardi

bus maxime convenit, tum ad stnientiam

martyrii consummaiionem et ea quB martyrium secuta sunt. rroa:inium cnim, ipsis Aciis, uii asso-

episcoporum Pedenensium in Istria supremus (obiit 13 Scpiembris 1789), et descripta sua manu misit ad archivuni urbanum Tergestinum quse
;

pncmissum, rnevo non ceps ayendum ertt.

let, et

caret.

Ve

fjuifius

dein-

historiograpliu.s noster (Teryesiinus) impressit in

opere

italico

Ad faustum ingressum

illu-

jam

3.

Aciu nosira typis tradiia fuerunt a docfore

:

fiirntut ii//Hs
ti-adiia.

Pefro Kandfer in opere suo quod inscribifur

domiiii BarHiolonifti episcopi Tcrgestini,

Ad

laustuin ingresKum illuslrissinii ac rcvcrendissinii

etr. (1).

strissimi ac reverendissimi doniini BartholonuLM Legat, episeopi Tergestini et Justinopolitani, S. Th. doctoris etc, etc,

Qimn
vidi,

fifirum, Hafico

sermone scripium, ipse non

////

ad ma scripsit docior Peirus Tomasin. Breviora compendia Aciorum S. Justi liabes apud Petrum de Natafibus (2) el in Hayioloyio Ifafico (3) ex monumentis
sed Arta S. Justi
inserta esse
eccfesia; Teryesfiiix et
S. Jusli

ccclesiam suam Tcrgestinam, die 18 Ego ipse ea dcscribo ex originali (lonyobardico an apoyrapho?) quod est tale. Acta e codice Veneto manu mea descripsi, ac detnde conin

Aprilis 1847

tuU, variantihus fectionibus notaiis,

cum

codice

Vicnnensi
lectiones
6.

quibus Teryestini apoyraphi variantes

Aquileiensis.

memiiifruvt
miilti.

Tandem S. Justi meminere multl scripiores recentiores, quornm i^cqueniein cafaJoynm prxdictus Petrus Tomasin ad me iransmisii ; eornm
4.

addemus. Acta martyrii S. Justi consueiam authenticoruin Acioruin formain sat bc.nc referunf; quasque de
execuiione ferafis senientiai niirrantur
ei

siiiceritatia

speciem pra
sefenint;

maxime
prm-

tamen libros ipse leyere non potui, paucis exceptis quorum apud noscopia eraf. Ludovicns Zacconius,

diyna sunt qu^ credantur,

Teryesfinis audiri
et

et

faciUime a christianis

videri potueruni. Siini

Gompcndio vita; sanctorutn, Hb. II. Nicofans^ ManzioH in lihro italico cui titulus Descnptio
in

terea mayna; simplicitatts ac aniini candidi et sinceri, quaiis

martyrem

deeei.

Quare non possum

nova

Istri!^, p.

IS

(4).

Ludovicus Schoenlefjen, rainclyti

nonicus Lalmcensis, in opere cui fifulus Caruiolia

anti(iua
et

quin sincerifaiein hnrum Aciorum aynoscnm, qux aui ex ipsis Actis judlciafibus e.v.cepta:aut fortassis

nova, sive Annales

ducatus
Tertitulo

Garniolia; (5). Vincentius Scussa, canoninis

yesiinus,

cujus

opusculum

iialicum

suh

ab adstantibus nofata dicia factaque martyris, una iestiinoniis, statini posi yloriosum S. Justi triuinphum Teryestina ecclcmt litteris

cum lequafium
mandaverit.
7.

Franciscus Cameroni, p. H2 ct sqq. (G). Johannes Wichardus, haro Valvasor, in opere yermanico quod
Ducatus CarniolEE, tom. II, fib. VIII, p, 518 sqq. {7). Joannes Maria Manaruiia, Ord. Carm. Disc.,exconvenfu Discafceatorum Venefiis, sub nominc Frfifris Irenasi a Cruce, in opere
inscrihitur Gloria

HistoriiE chronographicie Tcrgesti edidit

Quod aufem

Acfis prmmiitifur proo^inium,

sed

tit

scquioris ietatis videtur. In eo eniw nsevus depre-

proeemio
error
iiivenHur.

henditur,quia comvishominifiussci-iptosuoadsperyi
vix poiuit. Diciturenim
et
:

Tcmporibus

Diocletiani

Maximifmi imperatorum, consuiatus eorum quarto anno, imperii ipsorum nono, facta est persecutio in christianos.
noisi

itaficocujus titutus Historia antiqua et

moderna,

Jam
sc,

rero

hx annorum
et

sacra ac profana civitatis Tergestinfe, p. 429 sqq. (8). Pcirus Sfancovicli in opcre ifafico inscri-

non conveniunt infer

nec tainen adeo diffe-

runt ut error facili modo expUcari

nequeat.

excusari

pfo Biographia virorum illustriuni

ecefesiai

Istriae,

tom. I,

p. l(')2{^d).Joscphus Mainaii, Teryesiinus,.^acrtsta

qui

est

Etenim annus imperii Diocfetiani nonns, annus Maxiiniani septiinus,coincidii cum

cafhedralis Tcryesfiim: Chronica sive inc-

moria^

historica) saero-prolana,' Tergesti (10) scripta italice. Feiix Bandelli, presbijter Teryesti-

consufaiu Diocleiiani quidein quinio, sed Maximiani quarto. lia fii ut verlia Acforum de alferufro
dicta vera sini,falsa vero de
eniin

amholms : enuniiani

sanctorum Tergestinorum ms. in Archiris urfianis TeryesH. Antonius Aloysius Tempesfa, preshyier Teryestinus :Y]ia et
iius, in VitiT?

opere italico

martyriuni sancti
ceriif

justi,

iialice;

quod slavonice

annuin Diocleiiani iinperaioris verum cum anno vero consulatus Maximiani. 8. Qui error facife commitii potiiif, nec est mayni momenti, quamdiu hie annoruiii notx spectantur
in refatione

qit i

coargitittti- <!

Josephus Krizman, presbyter Teryestinus{\[).Petrns Tomasin., presbyfer Teryestinus, in

opere adhiicincdiio, HistoriaeccIesiasticaTergesti
et Istria?.

mutua quam cousidatus anni habenf

quaitdo speriatur rcs proposiia,

corriuitiir

ad annos imperii Verum enimvero mutto yravior

error emerget,
decrcia sciUcet in christianos persecutio. Sed Juvat

inteyram exscrihere senientiam. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum, consulatus

icUi S.
.lusli

11.

Examinantur Acta
S. Justi edimus, uti

S. Jusli.
est,

eorum quarto anno, non

imperii ipsorum nono, facta

esl persecutio in christianos, ut si quis chrislianus

sacrificaret idolis, divcrsis pcenis

affligere-

Acfa

supra dictuni

fide

tur.

Ayitur cryo de atrocissiina persecuiione Dio-

ex

Iribitn

coiiiribiix

edfmld

codicum mss. 1'rimus esf Venetus, fcycn.S. Marci, quod Anionius Maria Zanetii anno 1748 e cubiculo superiori sacristix S. Mairi nitiu prxsidis biftlioihecse in Marclam
friuiii

cleiiani ssricnte

per

Occidentetn ;

dariuin

nam

staiim

sequitur

Eodem

vero teniporG directus est in impiissinms Mannacius preeie-

ordine

vicis suiB

ctus, civis Orientis, ut ipsc

transtufii,

Alfcr codex

per omnes insulas vel

Viennensis,

membrancus

civitatcs eonsulares ordinaret. Incepii iffa perse-

(1)
II,

Triesle, J. PaiJsi-h. 1^47.

p.27t,

|.l)

(5)

Labaci 1G81.

(_) Lib. X. Venetia 1611, pev Giorgio

(C) Tiieste,

tipogralia

- (3) Tom. BimuJo. Colombo Coen

Girolaino Albrizzi.

Layhach. anno HxSO. (8) Iii Venelia 1(598, (9) Trieste, presso Giovanni Marenigh tipografo. ISris. -(10) Venezia 1S17. (11) Trieste IS7S.
IS(i3.

(7)

cutio

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
fesfo

4S3
i/tos

cutio

ah evertenda

ecclesia

Xicomedise in

Terminalium, ad sqnimum
fiano
et

cahndas martias,
ct

tugntisditnionibus,sacra furhafa sunt (0).//<V

uffer/-/

f'"f>-''qn'^usinAcfisu/arfgrnmocc,ir/-if,utexempla

agpntibus consulatuni sonibus ambotiii:; (Diorh-

G. V. H.

supervacatmm

lyideri

Maximiano)
illius

Postridie propositum est edictum,

ut religionis

septimum (I). quo cavehatur homines cEireront omni honorc

0Q\^\-\xn\

possH. Interrotjatus
affir//uif,

Juslus an rhrisfin/i/is esset, non tantum sed cum pio ijutjdam g/orix sf/tdio, a

parcttfihas, a

ac dignitatc, tormontis suhjeoti essent, cx quocumque ordine aut gradu venirenl, adversus eos
oninis actio caleret; ipsi
adulterio,

pneris sc christianum csse confitetur. DeindeMannacius quxrit tiiru/n furiassis ignofum sif Justo

non de

edictum recens per otnnesjn-ovincias sparsum :'juod

iteruni mirifice conrenif pcrsecittionis initio. Setitentiajitdicis, tjita Juhetiir Justus j/lumhi jmnderibtis onustus in mare mergi, imprimis refert i/,od/nn

injuria.

non de

non de rebus alilatis agere possent, libertatem denique ac vocem non habcrent (2).
Faulopost
christ/anos
filice, tiec

iterato palatii inceudio Galeriux Diocfeita, ut

ocridendi

in

Dioclctiani

jicrsec/ifio/te

usifafum

tianum exacerbavit

inaitdita sercritate in

maximc

domesticos sxviret, necValerisB

conjurfi Prisc^. parcens.

Tunc

etiain litte-

rse

ad Maximianum

f'//('rr?//ei!fw(J

atque Constan-

tium comnieavernnt, ut eadem facerent. Eorum

sententia in tantis rebus oxpectata non crat. Et

quem Lactnntins rcferf : Alligatis ad colluni iiiolaribus mari mergebantur (7), ei Ensebius : AHos quoque innumerabiles vindos et scaphis impositos carnifices in piofundum mare projecero (8).
1

in fi/ie
tio

Postrcmo nec illud temjwris nota caret, q/tod Acto/-um narrafnr intempestx noc/is si/eti~

et

ipsa

rerelafio tmrti/rif.

quidem senex Maximianus libens paruit per Italiani, honio non adeo clemens (3). Hic er(}o iiahcmus pcrsecutionem qax Diocletiauo ac Maxiniiaiio

nas (fieri
et

qiixsitum Justi marfgris corpnsj/er litioris areita Jitsse/-af innrtgr Sehastiano apparensj,
diligentia scjntltiint occu/to in /oco propter
in

cum

imperatoribus per Italiam dehacchata

est.

tyrannorum illusionem. Tyrannis enim

perseciitione ea maxi/ne cura erat
iif

hac

D Jam

rei^o haic

facta siint agentihus Diochtiano ac

nuifa cura

Mfi.rimiano consulatum octavum et scptimum, anno imperii Diocletiani 19 et 20, Maximiani 17 et 18, anno igifur xrx vuJgaris 303. Vehementer ergo errat prowmiiim Actornm S. Justi, quum ptersecutionem Diocletiani et Maximiani anno illorum imperii nono assignat.
9.

poribiis

marfgribus impenderetur, neque ultus /itmor corsacris triumjihatorum redderetur. Ideo

e/iim Nicon/edix, etia/n corpora

rogiorum cnhicii-

lariorum, qua^ post mortcni conveiiienti tradita fuerant sepulturse, ipsi eorum legitimi doinini e

sepulcro erui et in

mare

projici oportere censue-

Qiix de.inde sequuntiir,

satts

quamquam

imperiti

runt. ne quis illos sepuicris conditos pro diis, ut

ipsi

scriptoris,

tarnen

historix

conveniunt.

Ah

quidem opinabantur, reputans

(0). P/-3ises

in

posterum

ad Occidentem hsec per secutionis jyroceUa desce7ulit. Etiam litterte ad Maximianuin et

Oriente enim

adoraret

A/exandr/x

dire/)af, ufi refert

commeavorant, ut eadeni facerent (4). In hunc ergo sensum intelligi possunt procemii verba : Eodem vero tempore directus est in ordine vicis suce impiissimus Mannacius praefeGonstantium
ctus civis Orientis. ^((7 generalis fuerit persecutio,

ajiud Euse/jium Phi/eas,ue minimam quidci// martgrum curam hahe/idam, sed cunctos sic sentire de iis, sic agere debere, quasi non amplius homi-

nes esseinus (10). Hi/ic sci/icef i//a imman/fas ro~ gnrum, qiiihus gregatim chrisfiani comhurehantur,
hinc
illa

ejusdem Lactantii testimonio patet dicentis

hominum
sej)u/cri

suhmcrsionitm frequentia, tjui/ms magnss multitudines aquis s/iffocandx przcijn1),

Vexabatur ergo universa (erra, et prEeterGallias ab Oriente ad Occasum tres acerhissimae bosti^
soeviebant.

fahanf/ir (1

Ifa ut, si dcfnncto marfgri so/e/nnes

inejjfe sac/-a

honorcs //njiendei-cnfur, non

sj)ectare

hmc cura ad iUudendos

sit.
si

tgrannos dicenda

Non mihi

oraque centum, Ferrea vox, omnes sceleruin comprendere formas, Omnia pa?narum percurrere noniina possim,
IiDguEe
sint

centum

III.

Quo anno
;

S.

Juslus niar-

quas judices per provincias justis atque imiocent'

tyrium
pullurie
S. Jusli.

fecerit;

de loco secorporis

tibus inlulorunt (5).

Hanc

quoqiic univcrsalifatem

persecutionis altera pars citaix sententix indicare

potest, uhi dicitur
:

invondo

ut per

omnes

insulas vel civi-

tates consulares ordiuaret.

10.
:

nio

Nomen pra:fecii multis modis scriptum inveMannacius /n codice Veneto, Mannasius in Ba/-onius in Annalihus ad nnnum '103, n. 123 Passus est, ait, eo quoque tenipore Justus Viennensl, Munacius in apographo Tergesfino. TergestjE sub Munalio pneside. A quo alii Posteri varie vari/ scripseruiit, Menatiuui, Manad/icti auctoritafe .-lciorum discesseritnt. Ircn:cns

Dnrotiii

Qpinioeirea

annum
mnrtifrii;

tium. Munatium.//^V ergoAquileise prxsidem dedisseferfur

Eunomium,

Tergesto

naciu/n, nisi q/iishuncesse

Manacium rel Maneumdem contendat cum

tect.rar. 18.

iUo prsefecto Orientis.

Cfr. Pa.ssio,n. 2,

11. Plu/-a in Acfis notart possunt qux genuinam antiquitatis ilUus facie//i hatjenf. l/np/-imis iUud

Cruee et apud illum ritaii Nicolans Mamioli et Ludovicus Schoen/eben, tnartyrium S. Justi anno 289 adscributit. Nos Baronio conseniimus et cum eo S. Justuin martgrio eoronatum jtutamus anno
303,

signo crucis armatus in tronte. Soleha/it eni/n rhrisiiani a primis temporihus et deinceps jmhlice se

atsfimamus

quamquam iUmn annum otnnino certum non nam conrenire etiatn pofest annus .te:

quens 304. Verui/i Haronio hoc notu/um innntiierat,

quij)j)e

signare signo crucis. Ipsa hsec de qua agimus Diochtiani persecittio pn-imum or/ginem hahuHex ttirhato Diocletiani sacrificio per cruce/n, a /ninistris christianisfroniibus impressam: imposuerunt frontibus, ait Lactantius, immortale signum. Quo facto

cui jjersuasum esset cum omnihus eruditis, Dioc/etianum a/)dicassc anno 3f/4 : /iher enim LactanfiiDv mortibus j)ersocutorum noniium edi-

tus erat, ex quo jmtet Diocletianum abdicasse se

imperio anno 305.

(l}LactanUus,

De mortibus

persecutorum, cap.
13.

1:2

(P. L..

(7) llHd., cap.

15.

(8)

Ilisturia ecclesiatica,
p.

lib.

VIII,

tom.VU,

p. -il3).

:4)

Ibid.

(-2)

Ibid.. cap.
Iti.

(5) Ibid., cap.

lij

(3) Ibid.. cap. 15.

cap. G (P. G., tom.

ca|).

Ibid.. cap.

10.

10.

(U)

XX,

7MJ.

('J)

Ibid.

(10) Ibid,.

Ibid..

capp.

6, 8, 11.

14.

Martgrinm

m
fjiwd ttnnuni

DE SANGTO JUSTO MAI^TYRE.

Mortijfium S. Justi non prmredere

14.

annum

ginis ab Auxiliis (del Soccorso),

303 prwcedetr 303,

neyuit;

mmiifestum

est.

Etenim

e.v

Actis novimus

Antonii

veteris, in

fundo ubi nunc

stetit olim.

Justi marti/riujn accidis.te tem/joribus Diocletiani

ef

cabido Bordeaux,
tini

Maximia)ti,2>ostquam ab Oriente persecutio ad

et

marlyrcs, tants antiquitatis

mdgo ad Sancti D stat domus voeccfesiofa ad Sanctos ut aliqui ad Constanreferant.

Italiam pervenisset,
ninse nequmait ante

hoc martyrium inddisse in

Magni tempora eam constructam

fuit

diem quartum nonas novembris.

Jam

vero hsec eve-

annum

H03, nfc post

annum
coe-

304.

Nam anno:iOH, sexto calendas martias,perseproposiUim fuit Nicomedia'.,

Benedirfinorum Sanrti Georgii Majoris Venefi,qui Tergesti hospitium habel)ant, postmodum Mechitaristarum fult tempore Caroli VI
imperatoris
jtressit, et
:

Ofim

eutionis edictum

quam Josephus imperator II

solo a:(juuta fuit.

sup-

pitque persecutio detonareper Orienfem : paufo post

anno 1700

In eo foco
:

extenditur ad Occidentem, datis litteris

ad MaxiDiocletia-

S.

Justum sepuftum fuisse tradunt.

17.

mianum
nus

ef

Constantium.

Eodem anm

In Cfironico Altinensi

(I) fib.

IV legitur

Ea

^''''"inianu

renit J?omam,reifbraturuj< vicennalia et

frium-

namque tcmpestate cuidam Geminiano

presbi-

'""^tas

phum

XII

acturus de Fersis. Dirs vicennaJium erat ad calendas decembres. Quibus celebratis, proru-

tero divina revelatione injuiictum est, ut in Tergestina civitate destructa inlcr muros ecclesiEe
et

"""'/tf'""

t.T'T
tnw.^^tuHt

pit ex urbe

impendentibus rafendis Januariis, quibuH iUi nonus consulatus defcrcbatur. Deinde morlevem, sed perpetuum, contraxit. Sic asstate

muros
:

destructEB

civitatis

corpora

sanctonun

bum
(jente.

transacta, venit

Niromediam morbo grad insur.scd

quudraginta et duo martyrum diligenter perquireret quibus inventis, cum quibusdam suis comprovincialibus adAquilegensium destructani
perveniret civitateni. Perquirentes reliquias sanibi corpora sanctorum martyrum Gancii, et Ganciani atque Cancianillje; nccnon et corpora sanctirum virtjinum EuphymiEe

f^radum.

Idibus derembris morfuus c.reditur;

re.repit,

.wpi-

tus

animam

nee

tamen totam. Demens

ctorum, invenerunt

enim factus
resipisceret.

est, ita

ut certis horis insaniret, certis

Anno

sequenfi, calendis maiis, Diocfeet

tianus purpura se exuit

est,

Diocles iterum factus

Dorothese, Teclfe et Erasmee

quias, ut
ei

quas omnes

reli-

Quum
et

ergo ealendis maiis

anno
se

:i06 Diocletia-

nus

Uaximianus imperio

abdicarint, non

cum

rcvelatum fuerat, secum deierentes, maximo honorc in caslro Gradensi infra

pofuif Justus mori

IV nonas
et
istis

noremfjris annoHO.^i,

ecclesias dignissime condiderunt.

ctitur fabulosa narratio de Venetis
cti^ ut

Deinde subne-

imperatoribus Diocietiano
dicunt; potuit tamen

Maximiano,

ut

Arta
die

Bomam profe-

imperatorifms

et isto

mori anno 304.

annu tamni
303raldrprobabilisest.

a Benedicto pontifice suppliciter fusis precibus impetrarent, quatinus Gradense castruni

15.

lUnr

est

cur dixerimus Baronii assertionem

novam

institueret Aquilegiam^ ut totius Veneciai

non qaudere. Quam etiamsi .j , valdr protiemus, infra tamen opintonis fimites consisfere pufamus. Nos ilti adfixremus, quia iflam et historis consonam et Actis nontris judicamus macertitudine

omnlmoda

,,

....

et Ystriae ordinaret nietropolim.

rem fabula; factum

est,

Quodjuxta auctoac pontifex Pauluin cardifacta electione

nalem Sanctee
ab

RomamT Ecclesiae,

ffis

ronsentttneam. Vidrfur enim marti/rium S. Justi sub ipsiim perserutionisper Occidentem (jrassantis iniiium referri. Post tot enim ac tanta funera qux
conti(/erant
i.^fis

annis^jfost dilaiatam quaquavervix

inteffigitur

nobiUbus qui cum Beato duce aderant, a prefato quoque duce accepta investitione, patriarcham consecravit, atque cum palii benedictione in novam Aquilegiam cum eis remisit. IIa:c rhronofogiis de Paufino sive Faufo,
ipsis tribunis et

sus marttjrum

famam,

quomodo
edictum

judex

supponere

possit

perseeutionis

qui se ordinandum curavit, confra veterem consuetudinem, a Vitxdi Mediofanensi episcopo, Romana
sede

nondum cognitum fuisse. Hanr itaque rationem amplector martijrium S. Justi anno 303
S. Justo
assj(jnandi.
tiepultux

haud probante ; undefactum

iifo

est ut

Pelagius I

ponfifex

l^- '^w*

t^*^

sepufcro S. Justi

agendum
Justuni

est.

In

videtur
S. Justus
of/

Actis fegimus sanctum martijrem

nocte

marti/rium
'^'^'^"^

.'^ecuta

apparuissepresbytero Sebastia-

Maiilreti ''"''''
'

revelasse corpus situm in fittore maris ""' arenis invotutum jacerr, quod propter tjranuoruni
illusioneni

sepuffiirx

traderef.

t^ebastianus per

rfiristianorum
tat

domus circuit, e somno fideles exciad (pmrendum secum S. Justi corpus. Quasrunt.

Paufo scripserit ad ita dicam rapina in divisione est non consecratus sed execratus (2). Uic uutem Paufus sive Paulinus patriarcha schismaticus, ex Chronico Danduli episcopus Aquilegiae factus Gst anno Domini nostri DLVII; sedit annos F duodecitn, ufi coJfigitur r.x Paulo Diarono (3), ita dirente : Alboin igitur Liguriam introiens, indiclione ingrediente tertia, tertio nonas septembris sub temporibus Honoratl archiepiscopi Mediolanuni ingressus
Deliinc universas Liguri* has quie in littore maris sunt positit, cepit. Honoratus vero archiepiscopus Mcdiolanum deserens, ad Genuensem urbem confugit. Paulus quoque patriarcha, amiis duodecim sacerdotium gerens ab hac luce subtractus est, regenilamque ecclesiam Probino reliquit.
est.

Bomanus de Narsetem : Pudenda ut

inveniunt; inrentumque sepufcru condidenint non fonge ab eodem iitfore ubi inventuni est sancti marlyris corpus.

civitates, praeter

In qusrendo iiaque sepidturas loco non daiur fongum errandi spatium. Laudatus
presf>tjter

Tomasin nos docuit atdiqtiissimam Tmjesti superesse traditionem , secundum quam

S. Justus apparuisset Sef)a.<;fiano in ioco qui dici-

tur Hiva gruniula. Qua: pars Tergestinm civitatis nuncjuxta eumdem auctorem, est in maris littore,

Tertia

ifla

indictto incipit a caiendis septembris

quopiscatorum scapfix

ap/ielfunf, inter
ef

pafafium

559 ; unde

illo

ergo

si refro

qmd

anno Pauius ex hac vita excessit numercs annos duoderim, inrenies

diritur Revoltclla,

phtteam Josephinam

primum

(Piazza Giuseppina).

Kon longeab eodemlocoan-

scripserat.

ti(ptum roimeterium fitisse ferunf, in quo rfiristiani tempore S. Justi defunrtorum corpora (feponebant.
In ria
(jua;

annum 450, utt Dandidus Hoc igitur temporis spatio quod ab anno.557 ad annum .~iGO decurrit,facfum est quod
episcopatus

adliiir

a sanetis martyribus vocatur,

prope modernam eccfesiam parocliiafem BeaiSi Vir-

idem chronofogus narrat, eodem fibro (ptarto, de sanctorum martyrum corporibus a Geminiano presfnjfero translatis. De quibus rofiquHs idem

(1)
{'2}

Ai-chivio slorico

Ital iliaiio,

tom. VHI,

De Hubeis. Mon.

pag.

l->2.

epistola

II

ex IVagmento Holstenii
\\h. II,

I.

(3)

///Vorm Luh-

ecel

'..

Aguileieiisis,

rap. 23, p.

i2U(>,

yobardorum,

cap. 25 tP. L., toni.

XGV, pp. 49l>. 4117). rhronofogus

DIES

SECUNDA iVOVEMBRlS.

m
^2^
^
'

eisdem nov^ Aquilegi.^

ecclesiis honorifice

con-

utrum S. Justi ossa intm-hx^ quadraginta duorum corporum ossa una

ahlZiZ^y n.artyrnm corpora di.ni.si.nc tl.n.uiavit. WcjZ ^t^t ^^Xw^T' ""^ ^' '"''''''"<;'otnm ,n p,o.umu, uUn,-e ra,-oU lio,roac merito qua^rifur
duo
S.

didit. In ccciesiu sancli Vifalis qnad.-a^inta ct

LpoTeZa

^"" "'''"

'""'"^

(i.

'^-T

V. H.

"'"

'""""* "'"^'"'^"

TeryestinanovumaltareerigerHurexmarmorcn
plumhi fabula, forma
e.mrata
he.raqonij,

ZhZiW,
r !

/,''
^"''"'''

''^'^'"'
'

'"^^'^

septem, fres d.yitos a,ta, .n

:

Pateat hanc cernontibus quod in hoc locuioreliquieconditesunt ..anctorun, niarlvrum Zenonis et Justine. civiun. Ter^e.t no mn
ter

U /^
(ata
e

diaZ ^

'"'

/ """'
''

'"''^""

^^'i^-^'''.

'''"'''
.

'"''
; ,
-

-'"""
,.

C-^^^^-^T
I'j

Scuf,,/.,,,

,-i,'

""^T.
^

;//,/ ''''"'

veroaltis..in.usDeus,quicogniore s c^^^^^^ non,en retinet: que, n 'hec eivit "ptpf ^0^^^^

ac cupidas voluntales
ta..to

T- 7
"

:''^^'""

''"T /-'-"'^'
'"'

.; ^"" """'Pf"f" """" ^'''''

">

reliquia-

r/ ibi

PMen-imo
-V,//.
''''-

'/iioiaintin

''"1"'^'^"-^

pnrn
f'ti'/iiiiiriii

"''"'' '"'"'''"''
''^/^" '>'-

laiique tt.esanro n

"'llr:"'' l'' ''^""''"'

p.r/ioiiiliir.

fMiquiarii

;
=^- ''"^^*

varetu.-,deaitarisumn.oeccIesi:^Sani;;^:Xtyrum extra menia civitatis per Dontificem ef dignos sacerdote.. clam extra't e^i nre en tuLlosnmn.a re,i,ione sunr q^o^lc^.^:;:: Ueo placuei-itcontntate. Hinr aliqui credunt ter~ fmm non nominatum esse ipsissimuui S. Justum. Verutn, ut dicam quod sentio, opinor utiqne vredi posse Geminianuni suo smim Te,-gesfo Justum
p,-ai reliquis

^ZpO^Z^^^^^^^^^^^^ ''"'"" ^"'."'T'""

''"""
'''T''''"''
'"^'"'^''^

f^''-'-

nnruf,o S.histi

''-^''"

-' /-'

^v-

^^37^:^^ legZ
/
QUISpUIS HAC PR/ETERIS NON TE PR/tTEREAT

'

" "'"'"'"'

servare voluisse, ac rereru servasse. At

SUB ARA PROXIMA

OIVI

ego non video quo

argumenfo probare possim hunc

JUSTI MARTYRIS CONCIVIS NOSTRI ET TUTELARIS

fertium de quo in tahula piumbea, suppresso uo~ mine, agitur, ipsutn sam-tum murtijrem Jnstnui
esse.

SACRAS EXUVIAS RECONDI

A RAINALDO SCARLICHIO

SACRORUM ANTISTITE

Porro

ha;r tahula; iuscrlptio a-rnni firiuiniano

ANTE ANNOS CENTUM PRIMUM INVENTAS

CIVITATIS

mulfo posterius indicare

ridefur.

Quidquid

est,

S. Justi reliquiis urbs Tergestina gloriatur, ac merdo. Vtrum vero a (ieminiano in ecclesia Sancto-

ru,n Martijrum relicta; fuerint, an alinm in locuni

EUNDEMQUE IN LOCUM UNIVERS^ QRATULATIONE REPOSITAS MEMORIAM HANC DEFIGERE HIC PLACUIT ANNO RESTAURAT/E HUJUS CATHEDRALIS MDCCXXIV

fufiorem translatx, decidere non ausim. Anno 1040 S. Justus fegitur in rpiscopio Tergestino corpoi-aiiier reqniescc^e, ut posfi-a patehit

ex epistola i,upc,

ratoris Henrici

l\.

I)c

III

,fd

Ada/gcrum, epismpum
reliquia;

jipparilioiH'

S.

.lusli.

Tergesfinum.
'oi/,s

l^- i^ancti

martgris Justi

in

ecclesia

Jusli
tc

certe

-ffest,.^

cafhedrafi Tergestina inventa- fuerunt die 17 apri//,s' auuo Inventionis historiam referemus uti eam nobis tradidit, e.r aucfoi^ihns cifafis quos peiies

WM.

a/iud Dic Janii re/c'>nitur officio niioS.hisU prop,-io

Ji

Tcrgvsfum Appae:r quo tamen hi-

Cur

fentiim

Apitivilioiii.i ,S.

storicum factuin appa,-itio,iis nihif ferc /uminis acquird. Tcsfc

scrif,it

.lusti

fimxoa Cucc

iu Mai,iafii:i)(Ha

flfbrftiir.

ine ,ioH haheo,

ti/t^^-Vnicenfius

Petrus Tomasin, sacerdos 'IWgi^sfiScussa iu ope,-e italicoquod inscri-

ad me Dominus Tomasin)
capituli, in

legitur in irteri
:

/ihro

canonico,-um archivo servato

IHSO.

hitur

Historia' chronog^raphica Tei-gesti (I). ef Jrciiams a Cruce Carmc/ifa (Joannes Maria M,i-

i/.innii api.ariiiuS. Jusfi martyiispatroni iu lilx-

latiuMe

ci^ Ilalis aiiiio Doi.iini

uacdfa) apud Mainafl in Opere quod inscrihdur Chronica sive memori^ historicie Tergesti {% narrant e.r manuscriptis hisforids Stephani Trauner,canonici Tcrgesfini,nuuc deprvditis,scque,dia : / vatri Rai,ia/do Srarlivliio, episcopo Tergesfino,ex

Anno

scilicet

/HHO, nocte

did J4Junii.

Tergc-slini sunipli.< arniis

]>ra?lo-

pi-aitorium occupanl.

Donafum Thronu.u

rem

et

omiies Veneti .lominis >nhila ilelcctinne

peiTuIsos,rehusprinsdireptisinvincuIaconjiciiinl.

Conversi inde ad utrarnque arcem oppugnandain

(i|uiamodico pne.sidioteneban(ui).raitaah
redigunl. .-edacfas
iis ipii

Ordine Fratrum Minorum

eccfesia cafhedrali S.

S.

Frandsci,

iu

auimo

erat certo scire utruin suh affari iu

Tergcsfiaa

inlus erant dedifione, ijrevi in suani pnlestalem

Juslo dedicafo revera sancfi

ah

i.nis

parlibus diruunt.

Hmr
alii^
Hiiiiilcck

nun-fgns hujiis
die 1/ aprifis

,-eliqnia:, nti

hat, sepu/ls Jucerent.

Ad

anfiqua traditio ferecujus rei erperimcifum

r/ero .fecu-

Ma,-c.Ant.Sahel/icus(^]. Tumadvorafuspafria,-rha

Aqui/eimsis,

Marqnardus

t/r

anno 1624, canonicos rum

accipit cpiscopi, c/cri, uohi/ium, consufis ac

Andcchs *, hoiuaqiinn maqi-

luri ac regu/ari ac deiegafis a ,nagistratu riris in ecclesiam catliedralem condixit. Coram quibus re-

stratus universi Tergestinorum;qui civifafis c/aven

murescallo
in iiuinus.

.suo,

lierchtoldo de <loffonesch,tradidit
,-ei

mofo

e loco

sno a/fari, parimcufo suh/ato,f'idi

ca--

Cujus

cru/fanfes pra; gaiidio TcrJusli

ee/r.brare

pfitm esf.Pri,no ,-eperfuiu fuif alfinu trrr:r sf,-afum, deui sfratum y/arca: nc conchuvinn nnlulorum ma>

ge.stini

frsfum

Apparifionis S.
uiajori

cnqierunl.

Qmnl

inorum, pusfremo

taliu/n /ajiidra rras.sa

ar

riidis;

ninitafc prraipmf /losf

etiam /xtitia ac sole/nd.tos ah A,ii//oruin r/asse

U)
1'.

P. H{).

13fi

sqq.

(2) (t)

Toiu.

111.

1.

-2^

>'lil.

i:Jl

Tniii.

II.

hhliiri. Dec.

11.

Iih.

vii

(Degristoijci

.lelle

eose Veiie-

Itt'ni,it

Veiii^tariiiit

ii!>

nrhr

rinnlilti

:tiaiiL'. loiii. I. |i.

thij.

Novenihris

Tomus

I.

oi

(ianoa

42()

DE SANGTO JUSTO MAKTYRE.

8 mvemhris 1613.
horreum,
ejitsgue

AUCTORR
C. V. H.

(kiUos ex urbe TergesUna die

beatae Marise Virginis et boati Justi iuartyris

int-ursuru^
'i^.

sit

D
Xp,-

aaW

enitii crrlrsiain S. Justi in

turrim midarerant inbellicam arcem.

S. Justus Tergesti in nrbe,

illusfraint,

quam

viDUs vir-

ci-

tutum luminilms
cirrumrallavil,

morte

j^ro Christi fide

coiitur

obita sanrfificarit ef cwlo rivcns assiduo prsesidio

fopna
'"'^f
/"""'*''*'/'"'

V.

De

cultu S. Justi,

deque

maxima

reverenfia sninin/iqnc Jio-

(Justeniplo,altari,ininiiinihus

norc eolifnr,proprio officio ac missa, olim qnidem ritus Aqnileicnsis, nunr Boniani. Vtrumquc htc
tradeinus. Monutncnfuni quoquc culius S. Justo p^hibiti hic consii/niifum rolumu^ ex si/nodo diw2f) aprilis anno 1460 halnta, in quuAntoninsGoppo,episcopus Tergestinus,scquens decretum tulif : Statuontes iHandamus, quod omnes presbyteri curali tcneantur et dcbcant

ac slatuis.
Memorhi
a. Justi
iii

cesana Tergcstina,

Mirum

est incliti

murtyris 5u^Xi iiicmnriam

noii

celehrari in

Parvo marti/rologio liomauo quod

^'.

martyrolih
giiff.

apiid linrciiiiaui

Ado

dc^rripsif,

iiec

miiius

mirinn ridetur tanti

marfifris famain

cf

Arta ad

rmntiare

populis sibi commissis

quod servare

Adonem non perimiisse, quippe qui in marti/roloUsuardopuro </iuiii suum JustuiTi iion iiitidcrif.Ah
abest quo(jUC, scd in aurtariis

debonl lostum
ctoris nostri,

S. Justi martyris, patroni ct prole-

non semcl

ocrurrif,

Florentim : praside Monatio. Bdino

Jusli niarljris, qui

Tergeste, sancti Justi martyris,

:

sub
Tri-

quod nos pcr pr^sentes deccrnimus obscrvandum ea die qua occurrit, videlicet dic secunda novombris. Die vero immediate sequenti
celebretur monioria dcfunctorum.
25.

Tpso die, passio bcali

(al. cd.

apud Trigesinarn
est.

Anno

1303, destnictis miiris mediantibus,

fecit

iusirKmai''""
''"'^'"''toni/t

gestinam) civilatem coronatus

prctiosi niartyris, ([ui

Grevno:Apiid

nnain cx utraque erdcsiam

Hudnlphus, episro:

Tergpstiriiini civitfiteni Hy.^^trirt^, natalis S. Justi,

pns

Tcir/esfinus, dc
13:^0, obiit

quo

in nccrologio rapitnlaii

sub Dioclctiano et Maximiano pro lide Chrisf i in carcerem missus indcquo eductus, nervis crudis ca\^us, ad ultimum alligatJs niullis pliniihi pondcribus in mare pra.'(ipitatus
est.

Amro

Maurolijcus

Apud

Trigestuni, S. Justi niar-

iyris,
tio

iinperante Diocleliano sub priEfeclo

Mana:

revorendus in Ghristo paterdo- ^ nnnus Rudulphus dc liebecco, opiscopus lergestinus, qui occlcsiain roparavit. Tandcm nova eccksix consecratio peracta fuit die 27 novembris ab Henriro dc Wildcnsfcin, cujus ecce dornmcntuin ex Ircnxo a Crucc apiid Mainafuin (1 j Anno Du:

'''^*'*

j.^^,5

post dura verbera in luaro niersi. Galesinius

mini 1385, indictiono

crata
ct
fuit luiic

S,

dio 27 novcnibris, conse-

Tergcsli. sancti Justi niarlyris, qui Dioclctiano ct

ccclosia ol altaro

Maxiniiano imperaloril)us, Manalii prtefecli jussu,

horribili

gloriam Doi onmipotentis

verherum cruciatu affcctus,demum,cum

in fidci proposito pcrsistcrcl. in

mare morgilur.
;

per virginis ot dum iir Ghrislo Patrenr

majus ad lauclcm semomnium sanctormn por rcveronet beatie MariiE

et

Dominum,

fratroin

Tandem
.

in Marti/roloi/io
T
i.
.

Roniano: Tergestc, pasi,

sio beati Justi, qui III eadem (JJ tocl et i an 1) perse,, , ^.,.,, ,~.:j , ,.,..1,.,.:

,.

^nv

*-^,.-\ .,..

cutione sub Manatio prteside martyrium consmir-

mavit.
Ecclfniit ei
ilitlicfitii, ijiix

Uenricum, Dei et apostoHcse sedis gratia opiscopum ef comitcm Tergcstinum, in nuo recondidit t'"' ^ , ,. r< iquias sanctorum, videhcet do hgno sairct* ^. . r, . crucis, de sepulcro Dommse nostrse, de B. Anna ^
,

,.

'

'

.Hiibiiiilc

rmUmrititi

Mari,-e in ca^hs assniiipta^,ultcram S. Justo

coliilt.

sarram

''" ^^'> f''^^

^' '^^t^ '''^ alio die

salicet

m festo
Sn^e^
-'-^^^.^^^
^,^^.,^,,.^

Credibile est currentibus^nnis sxpius dettibasilicas, ideoque post

hniimridaf,x Conrejitionis B.
^<>-

M. V.

mentum passas

ampliora

-^" ^'^^ rnrsusirsfanratafmtecclesia,

sancfi Justi teinpli surtu fecia,

fuisse consecrafionem. Itefert

me
fu]n

Cl.

Tomasin, Irena-us
20i!
:

novam nercssariam emm, ita scrihit ad a Cruce, apud J\Iaina-

buprettia hac temph ^'t f<^ndem ulhmo anno 1813. ^'"'" '*"'" ''^'^""' '>^^<^riptio sequem supra niajo''^'"

/w''^'

al) incarnaLione Domini 4 monsis novcmbris dedicaluiii fuit hoc altarc cum occlesia, (S. Justi) a vonerabili pulre doinino Arlongo, Doi gr"atia episcopo ct comite Tergestino, cum quatuor nliis

pag.

Anuo

l:2(i3,

indictioue 7, dic

SUB GALLIS ARCEM OBSIOENTIBUS ET AUSTRO-ANGLORUM PUGNA

M.

OCT. AN, MDCCCX1II

episcopis.
it

iterum

i2:i

Quam novam
;

instaurata' ecclesix dedicatio-

TORMENTORUM MISSILIBUS TEMPLUM ICTUM AC PENE LA6ENS D. JUSTI CULTORUM /ERE EODEM ANNO RESTAURATUM.
interiorem, >pi('lem nunc conspicimus (anno 1880), ccclcsiu rutheh'uudralis Tcrqesfina acceptum refert Matfha-o

ilfilicuta
fitit.

nem dixi

Hcnrirus imperator III aiino HHO scriijsit ad Adalgeruin episropum Tcn/estiiiuni : Adalgero sanctse Tergestina? sedis prsesuli, suoquc opiscopio in honorcm sancliB Doi genitrinain
cisMariic, sanctique Justi marlyris
lor quio.sconlis
ibi

Formum

ar statuin extetiorem

et

corporali-

nikar, e/jiscopo Tcrijesfino.

constructo ac dedicato. Scripsit qnoijHc Henricus episcopns anno 1115 : Tcrra aralicia

^Q.JainageitdumesfdeabsideubialtarcSJu^ii^
a dextris absidis piiiicipafis sifu, qusi
lica S. Justi, ct
olini basi-

l)e abxiitf

f'

allariSJasU
ft

opf''
f"'"

quiv mihi pertinot et S. Justo. uhl rathcdralis

cn/us pars

siiperior ornatur opei

,..*((>

sua:
ufi

patronum
etiam

S. Justurrr rlare indicare videtur;

:

In fine

Aiiatcurateomnipotontis Dci

ot

mnsivo quod Frugifero protoepiscopo aliqui a( roloratis srribunf. In fundo aureo, lapHlis vitreis

soiKi'
imtinii"'-

(1)

Tnni.

11.]..

101 sqq.

(iepietus

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
:{().

427
,jm dm-rH>i mus^

de.picfua esf Seyrafor /,af>ens n dfxfris S. Sn-nilu,n,

J hnv

a/.si.fe,

a smistris b. Justuiii. foi;na majesfafis pleua danfem, cahgis rnbeis, amjda grxcorum pasnula coloris viridis circuindatmn fcnenfem dextra
,

/igmnm
Tcr

eraf n/larc. Inrenfis rero ah eniscopo ScarUc/iio rdi sujtra narravinius, S.iui^li relimili.
rirc,

A//(i /rS..Iusli
tiri/t-lUrltlH,

lirin

gesfini fantinu jicrunia^

ramum
fum
rius

su>n,uoiu roniulcniuf

ul

iHanmri-HiH,

ci/pressinum, capife sacro

ver/ns

niin/io

ornaSupe/ixc
:

liisceque

SCS.

I]'STVS.
insrripfio

tndls segmentnm

sit Quo rnu/ito ud resfaurandam ecclesiam anno t7'M, altare ma,-~

alfa,r ar,jc,itcu,n ronslrnctum

ciiruif

inorenm n-ectum

fnif,

cnm

S.Jiisli sfatua li.fnca.

t MAiESTATE DEVM LicjVET HVNc REGNARE PER AEVVM. AMBVLAT EN CHRiSTVs svPER ASPiDEM ET BASiLiscvM

^" urcr.su purfc ulfaris, aiJcrfuifi cfuiisa ranrellis poiidera inseuda prMjaf quil/us a/Iigatus S. Ju^^"^ '" '"<'r mersnsfucrat.

HcBC est prima afqnc anfiqnissima S. Jusli

Inferior absissex coliDitnis
e

iuiaip).

prefioso

i,ir,iio,-e, iii

sex parfes diridifnr,

qnarum

coliimnarnin infcr

'^\-Aunoaufein i^.').'} qunin arclndux Austriacx l/UIJtl doinus Feriliniindus MaximiIianus,e.requo /ajisus, rrnornlHC
vix
salrii

c/

capifn/a/egitnr Fruijiferi monotii-aniniii /iiicfonnK, ini/ii ilelinenfa n Petro Touinsin :

rifa

.surrexis.^et,

magi.st,-atns

Ter-

Drnnliir
S, jHst.i
.itiitua ft

gestinns lu/ pereunem scrrutx ca,-issi,no principl nou sinc prodigii suspicionc rita;, qnain deinceps

RE m\
KJiisdeni
S. Justi
liisloriii
(li-pieln.

imiiijiin'
fiiftii.

fam

lugu/>ri erifu impc.nttor Mexic.anus eraf pcrdiecc/esia raf/n--

turus,aUare marmoreiim S. Justo in

-^

28. Infer picfx.

rolnmnas sex
;

tabidai recenti albai-lo

'''*"''

*''//''"'""'

'/''''''//.

.\/fii,-is

foruiam

i/eli-

Medius S. Justus
opus srruli

iiinc et

inde decem picfm-x

'""</''''''"'"''

<'rr/,itect,is

iiisforiam vitai ac morlis cjusdem inarfyris rcfci-entes,

"^'"'"'f ''"">^--^^^^^'^'''f"f't<'

Berna,-dus. Alfare

XV.

Figura S.

hii^il supei'io-

"''*

^^'>>-'>.

^''aefus. fn

emarmorecarrario fecit Joana/fai-is antcpcm/io quod

rrosco.

rem itlam quam diximus

fideliter imifata, staffor-

""''""''
^^^^^^'''^
';""*' '^"'

f',iglgp/,a

majm^enili sed diverso a supei-iori Iiabitu, ca/igis quidcm ,-nheis, fmiica riridi, foi/a ru/,ea infjis candida, liinboflavescenfe; sinisfra portaf ai-bem Tei--

rcprx.^cntant Franci.scum I, impci-atorem,cum arcfiiduceCaro/oLudo^^^"''''"'''""""'

^grotum

inrisunf. Slatiai

gestinam, gualis

videbafur

anno

15!)0,

dextra

^" ''"^'' ^"""'"' "'""" '""''"' '^^"'"" '' ""<"./' !//'^>". ^'"'''""'' i'''^'-' ''''"*''' "/'cra. lu presbgfc-io e

paluwm. Qnas fabulas

cat/iedralis ani.o

placuif mpifulo ccc/esi^

regione t/ironi episcopa/is fabtda picta oblnnga cer"'""*' ^*/''

'''^'^"'''

JWH

a/m-oi,de,-e, jussilque picto-

i'"'^'"''" i^'"<''^><-l'' <'<'rpaccio,

rem Antonimn Panzam pingere

vitnm S. Justi. Qui jussus

oleinis coloribus

{"'"'"P"^''"'"- '"
'^^'"''"

<J'>"

rcpra.'scntafur fmtfa
'''^'-'"''
''''

Vi.-go

frcif prctio
/

rum

solnio: cujus iiora^ ta/ju/x die

M) floirnoanqusti J704

"""

l'"'''''^'^

^''"

'ircumdantibus

""^^''*' "''''' " ^^^'^'''' ^'"'

'"^"'ff''"'

"

^''"''''^
f'''/7V-

veteribus supeiposit^ fuerant.

At

vero

anno JH40

^' ^""^}''^' """^''" '"""" '""><">". ''''/'"

'^'
J^'''r-''''''"'''

norusc/iorus xi/iprafus
que
tccto,-io

esf

ubi sec.

XVudoqao-

/'"''"S

ea fo,;ua

.p,u

scmlo
r.vfc,-

cepta,

depicfa fuerat B. Virgo sine /a/je concircnmdafa n cunctis suncfis Tergestinis,

'^

'/
'^'^'

<^^'>^I"^'>*^^"^>^>'-

"'"'"

"(f^^i >"'">"'

''

'^<">rf"a,-io

ct

Ihiit filia

qnosinferS.3mlns.Cujnsim.npij)icf,n-a^cTarata

""

'"^^'"

^'

^"'^^

"''"'"'"'

invcstigcmu.^.

nliitua
S.
.Iiisli,

l''i)riiiciti

i2U.

Jam

vero ojms inusirun/ quod superiuirin

S. Justi stetit in cel/a/a jiaric.fis

sinisfris infroi/us

resliniriilio.

absldem decorat, quartum et deeiinum seculum inc/ioaraf, rninainqne minabatur rcfustas. Cotnmotus imjjcndenfi jjcriculo uiagistratus Tergestinus decrevit ftorenos anstriacos 2S24, rruc. 42 ad lirpa ,-ari cirptu in die 12 opus ^-ciifa nra udu lu junii 1S77, reparafnin fnif N junii /<s7'W, succe-^isn
.

princpalis,
arboris

si,nilis

qnam
in

forma anno ISJI

niii,'c

priorl, /'arta

cx Hgno

(ia//i exriderunf,

quo

j)rospecfum

Uberiorem

/laberent.

Anno

1S77
3H.

/oco inofa fuil.

I'J

lixr siinf qua; dc errlrsiis afijuc afturibns

l)c iiiuii/iiii-

S. Jusli dicenda liabuimus. Praitcr /ixc nu/Ia Terqrsfl,

him

S.

.Iii.li

ntdfa
ifiif

/n

totu

diu-ccsi

Terip-sfiuu

.S.

fe/icissimo.

Bei meinoriani sermnt inscripfiones dux, compoi<ifai ab equife AffHio Ilorfi, cirifiiHs
bibfiof/iccario.

Jusfi

lciupta

aftaria rrjieriri affinuarif nubis J)iimi-

nus Tomasin, cui plc.raqnc oinnia qnai scrijisimus

de
/lis

accejjfa
iis

referimus.

Quamquam

eniinrero

1. NEL MDCCCLXXVIII FU RINNOVATA QUESTA VOLTA CUI Sl ADDOSSA INSIGNE MOSAICO

mulfa ex
nos

conspeximus

ipsi propriis ocufis, exal,uir vi,'o de/iere

ctam tamen rerum enarrationein

mayna cum g,uitiarum

Justi

acfione trsUtfum ro/it-

2, IL

CONSIGLIO MUNlCIPALE TRIESTINO PER MANTENERE ALLETA VEGNENTI L'OPERA DELL' ARTE ANTICA 1L RISTAURO OECRETO
L'UFFICIO EDILE

mus; cui insujier de/irmasqux nunc sumns scrijitari

dc S.
34.

iinuginibus

in

sigd/is

ri

mnnefis

aliihque.

Moneta argenfea
Te,-ijesli, in

1'triri di

l'ortis, cjtisropi

iti

miiiirlii

FELICEMENTE ESEQUI

Tergestini (V2'i7-12')'i), iisscr,-ala In innsco anti-

quario
l^afine sic dixeris
;

avrrsa farie

/-W///'/

S. Justuru

tunicatum,
teui,
1.

patmam

dextra, sinistra H/iruin teitenprojyc ciipnt sanrti stel/a

inter

duas turrcs;

Aiini)

1S7S

rernitur.

Kudcm omnino

iiuago /lafjctur in facie

renovata esl luinix

cui ailliivret in&igiie
;?.

mersa

inoncfai un/cnfc-e Jjconardi II, episropi Tcr-

(|tu.s

inuj^ivuiii.

gestini (121)0-/2112), asscn^atx in eodein luusco; rt

Consiliuiii niunicipii Teigestini

itermn eadem in monela argentea ciritatis 7'erqc~

sfinx in endnn innsco assrrruta, unni
35. SiyiIIu,n fratris
]\'iroliii
/2li><.

nd conservandum seculis ventiuis

ojier.nni artis antitjuiv

de Carfnris, Ord.

rest.iurnlidneia decrevil
olTiciuni a-dile
feliritei
|)erfecit.

Min., episcopi Tergestini (I40!)-I417j, asservatum in monasferio Ord. S. Itenedirli diclo Srotormn
Virnfi:e in

Austria, dclincttlnm in /ibro ifaliro

Ornilvi

428
AUCTOltK G. V. H.

PAssio sanc:ti justi mahtvris.

(Jo.-ifphi

Onufri Liixuiui
mentaf

An<ltr.T

ili-

lioiioino) dc

folii, illusfrafuin

pirturis Uf.hographiris,

una

iure-

[)

monefix pj>isroporiiin Teryestinonim^ ih l^, irprse-

Mafnm
ciijiis

Del cum parvuh Jesu setienfem

a sinisfris
stiif

in

nitur qna: S. Justi inartgrium exhihet, inrenta a pictore Joanne Gatterl, delineata ab A.Maranqoni

throno,

S.

Herntagoras, u
teiiens

deMris S. Juslus, manti de.xtera cmtatem Tergestinam sinistru.

ttiijillln.

Innrmm,

lapideerpressa a Columho Coen. Spectatur a longe Tergestuin Roinanum, in mari svaphse imdtse
suis,

3G. Si(/i!!nm enrix episiopalis Tfiye.^tina:, epie.rhihi'l S. Junimbato capite, togafinn ar iunirnfnm.sinisfra ruthedraJem Trrgesfinaiu, pul-

Romana"; prospicitur in scapha Mannacins rum jurtu quem in parra .srapha dno milites

scopo Anijilo Conopco (1370'1H8S),

in metlio,

stum stantem

pondera

remiges dno, duoqne lirtores qui S. Justuni Ugatuin, collo ferentem, in mare pratcipitant.
40. Prxferea pulrherrima S.
Jiisli imago picfu rolorafo in rexillo mujori rafhedralis
<>i

mtnn dextera gerenfem. Proprium

Conopei siyillum,quod cernifur in
rio

trxtitlbux
sericin.

rpi.seopi

Angeli

esf filo seriro

quodam

reliqnia-

usserrafo

in

museo antiquario

Teryestino,

qitod in soiemni ]}ompa frsfi Corporis Christi a patricio urhis Tergesfi/ia; porfatur, soletque pen-

reprxsentat S. Jusluiii niinliafo rupifr, tnnirafnin

ac logatum, sinistra civitatem Tergestinain

pal-

dere in cathedrali eniesiu prope thronum episcopi supra sedem consnlis Tergestini. hi medio iHixillo
conspiciirnfur Tergestina: riritafis insignia fulcita a S. Sergio n sini.^fris, a dextris a S. Justo, qui

mam
Alia statiia
S.
;^7.

dexfera fenenfem.
Tergesti in erelesia S.Maria: Majoris, qiium

JusU

die 11 octolms

anno

1<iS2

Jacohus Ferdinandus
errle-

dexfera
41.

iiitn-moreti.

Gorizufti episropns c.onsecrarit, qitxque tunr erat

Sorietntis Jrsu, cf in
-svV/

mnnu palmam portat. Tandem in re.^tibulo sacelli

dome.^ifici rilla;

in nilo
tfCtorio,

orepopnli udhnr dirlfur

si-x

quam

Jesuifaruin, snpra alturc niajus

hahrntur

Puscalis haro de Reiolfeila cedificarit propr Tergestum, super utrumqne parietem ah utroque
direetor,

stafuai
ruli,

murmoreai,

tres

ah utroqae latere tahernaS. Justus togatns ef

lafcre introtius,

qnarum

inedia a

.itnistris

academix
.'<fris

Mafthias Trenkivcdd, Pragensis a dexfrls S. Serrulum, a sitii-

tunirufus, drjirra

palmiim ferrns.
serundo a

In

ejusdem

errlesix laferali ulturi,

est

sinlstris, fahula

S. Justuni itdo teetorio pinxif, arte et opere ccimio. S. Justus stuf, caligis ruheis, tunira riridi,

sanctos Tergesti patronos reprBsentans, quos

foga ruhea limho flavescente ornata, capitenimhuto,

itifer S.
Iinai/o
S.,histi in

Ju^tus

esi.

manu
de

dextera

cimfatem

Tergestinam,

palmum
Hir.

38. Prceferea S. Justi imngines reperinnfur in

sinisira ienens.

codice Euphrasia)
^sj

Bonomo,
rt

ahhatissa;

Ord.
italirc

eoilirihHH.

Brnrdirti, in quo rifns sunrtorum h\M\.Srn:uli,

Liiznri, Apollinaris,
descripsif, additis
riihra

Justinw

Zrnonis
dexfra,

Capuccinontm qiuun aidificavit unno lS70,pendent duoderim tahida; pietm a Pompeio Randi ForojuR. P. Perrgrinus Forojulieusis
liensi, in

42. In ecdesia

eorumdem imaglnihus.

S. Justus
.sini.sira

quihus sancfi

Terge.-itini depicti sunt,

siia:

quos

indiifu^ jiamula,
porfiif. fn

palmum

iider S. Justus, ea forina qiia in ahside

eeclesix,

Trnjrsfum
gefifins
S.

oprrr ritafo Ornifri LusiniH,

supra desrripfa. Quihits

liuas in titulo

si

addideris imagunculas
S. Justo,
clell-

p. 28, xijhgraphia invmitur quss media hahei Terririfatis insignia, snstentafa

rsf

duorum libelhrmn de
AitxiUis

a dexfris a

neufas a Ferdinaudo Qitniatto, rooperatorc ecclesia-

Srrgio,a sinistris a S. Justo: hir

nuduspedisustentut
et

S.

Marix ah

Tergesti, exhibenies

bus, indutus lorira

praidirfa insignla,

d toga; manu sinistra dr.rfra palmam porfat

urheni

Tergrsfinam
hi liliris,

ud

sinistriim prdr.m sfat pondus.

Justum caligatum, tunicaium ac togatum cum riipite nimhato,palmam drxtra, Terge.^^tum sinistra /torfantem, omnrs omniiio S. Justi imaijiites ac staS.
ftiiis,

39. lu opere ifuHro eui fifulus Historiii clirono-

ieste

Uomino Tomasiu,
et

cognoveris.

Et hmc

P'aphicaTcrgesti, aucfore Vinc.entio Scussa canoniro,

quidein de cidtu

hoiiorr S. Justi siiffirinnf.

Nunr

quod Franci.feus Cameroni

rdidit, in formii

ad Arta marfgiiiproredimus.

PASSIO 8ANCTI JUSTI

MAHTYRIS.
Editnr hmc Passio ex codicihus frihus, scilicet : 1. Veneto, ex bihliotheca S. Marci, Cf. 2X, c. 28, memhranen, fotio maximo, secufi A7/. 2. Apographo Tergestino. 3- Viennensi in Austria, ex hdiliotheru Ca:.sarea, memhranro, folio maxinw, srndi XIII.

SiibiHocle-

^'"P""'!-'"^ t)i<Jclutiani el

Maxiniiani impciatoiniporii

niiuc pncsideni ordinavit, virutn dedituiii simu-

tianoet

^'"'"' ^-'onsuUilus

eorum quaitu n anno \

lueris^paganoruni.In Iiac vero Tergestina civitate

Istriitj

Mtuiiiilano
s.Ji.stus
rurdiii

ipsoruni nono
iios

-,

facta est pcrsccutio in christia-

jirovinciui, quEe

est

in

vico

'*'

civitatis

ut

si

(piis

chnstiunus non sacrittcaiel idolis

diversis ptenis atfligeretur.

Miiitiiacio
xistifiir,

Eodein vero^ temporc

'

dircctus cst

in

ordine vicis

miv impiissimus

AqniIegensis",ordinatus est Mannacius'- in magistrutu Erut uuteni in eadeni civitatei vir quidani nomine Justus, ah intUntia timens nomen
^'^.
'-*

pra'tcctus,civis^ Urientis. ut ipse por oniiics insulas ve! civitates consulares ordinaret.

Mannacius

"

Domini

nostri Jesu Cliristi

qui

^"

in jejuniis et

Apud

civitatcni

A(|uilegensem

Eunomium no-

eleemosynis semper perseverabat. Cujus famam audien.s praedictusMannacius magistratus,directo

Num. 1.*
<-li

l(i.u.|uiiiioquiii-tu:>.
*

nstianis ;j.
-2:
'2.

namque '2.
3.

3.

-1111111.

i.i\.)oin.~

sis

-2.

t.

vicissitudinis -2.

naiius
seiii c.

Mannasius
"

Mu-

lus

12.

' Manacius sic deiiiceps. " noii tHiitum noniine sed

-2

tt

>^ (in in.|

magiMtraiulit.

(iniiii

upeie juslus

' difficesis

-2.

(c.

in simul.

% 3.-

>o

vicino

1 3. - "

A.) Aquileien-

'

oiii. 2.

Aquileien-

ad

DIES SKCUiVDA XOVKMHUIS.

A
rt

:i<I

i.-iini

ileciu-ic.iic civilatis- jussil

pinn

'

sii fctii-

sislorio pntsenliirl.
in
:^.

Ihmine Je.u

Christc,

t/...u

,.,,,,, ,,,, .
..-

Quifumvenissetinmetliuin consistoHuni
,.(

''^i'frfd.f/n,ffus.-s.D,p.r.-,,r, l>o,ni.,r,it, in
',

Mv..

i-oiiilxforio

si^nn cnicrs

nilrrroffatnn
Chriitfunt
foiifitrtiir.

arinavit tVontoni sujnii ^. ro intorrogalus csl: ( 'liri.-^riuiiKs e.s an

jt.,

.,|^

/>ere

mu ^ Vir

Dci
sitm

Justus
II

ita constantei- i-ei?iJondif

,i(,

^'tnrfis ma,-t,jrib,i.. tis

mn.hnsjrf,rias mrsinn a,jonis mei,ut mrrrt.rha. d,utat,s fu^ misericordiam, nt cndt.u,, cnm
'.

ChnsUaHm

Q,,., :|ito.

Mauuacjus
hanr

^^^hu^^i^-'^'i-'^-.u\:In'^^,.i.,j,a,,f,,,,.,^^^^

l>arfiiilbt(ii *
(lixit
:

itifiiniitt

infft.

Mannacius

inuKi-

tus

r.ssr

rif/eris

^^-,

stratus

AVs-r/.s aiit

fji

fortr

innifjiiiliuii tihi " fsf

.krelin./ur.r
=^

.jua'.,-is

nmauiitafis Incem
niori. Actu-t/r,

rt ris

fjiKiiiiifni

piissiiiii

Aiif/iifif/.

per ojnnea provinrias

f/iis

f/!,^n-sis

pratfi-pfnnit id
nosfriif,
fjiii

"

tormrnfis m,Or
til,i

fwiiit-s

rhristiaui .sdfri/irfNf
fiirrif

sa,-rifira diis, ut

rrjirtjijitien-

fnr

-' ff sfs
(jni

a/md

aiitrni

ranffuipttir

rapifal,;n
: S,fFi/if,-

omnvs

<'-i---

Knifnifiani i'r,y,iatf'^:i\n.'h\s Jnstus rrifirair iiir iinnf/itanitiriirf/a, Deo

imjtcraftires ainicabilis, .sitmti et acfjuiercrnnf, rt j-xr,j,fa rtjrum

(td~

ilixit

ml

Pafri
"

qne

/^Jns

^ .A-.sv/

Christo.

Vernm

efiani alinfl

immoluntrs ^'" ,/,-fitiam roinm ronsrrnti sunf. Sanctus Dei ^- Juslus rcspondil
ef

iinjflentK^

diis

sarri-

Audi rlrrvdr
,/as fieri,

firiiiin

fiffrrrr
>

nn

finssnin, firxter

ipmm
quem

,nihi direiiti, ut ^-^isfnd a inr

r.ontr.mjjsi

non

i.re-

Dnuii^''^

iinin

Driim
:

rhnsHanornm. Maunacius

quia

ja,n serttlum

H
.-1

rana
i/isi'-'*

Mia[,'istrafliris,
/'/f

lus dixit

Nesc.ifi

qnanH pro

Christo,

male
r,/i,

intrrfrrti .sniif^^Hnnr^ns .lustus rosjjondit: hor frffinriifrr Dominitm nontrum '-'

tleprer-fir
iif

Jc.mm

Christiim

iinm ex
:

ipsis fieri

merear.
siciiti rf

Maniiacins
illi sfiilfi ';

iMaj,'istralns dixil

Noli rasr

a/md meijtsnm ut '" nihil, tjnia, rnm sim Indif/uus, amicifias Domini mei Jtmt Chrisfi a,',jnisici, rnm ,ji,o ,rlrrit,r i liaradiso cjus rum .^anrfis marti/ribus ejidtultu.
TuuciriiluHMannaciusiiiagistratushanccidiclavit -^enlenliam : Ju.ttnm, sur,-ilr,ji rriminis aurlorcm.
urc pr;e,r/,fis
'lijnns
,'st ''^

^iinularrurr.^ifiui.fju^esnid id iiihd. imjirrufoirs. .jiios diris,sic .snid

Xum

arrrilr rf ,/iis

hns

(lilif/aris.

fhnra offh; vf ah omniReatiis Dei Juslus respondit Ma~

;

^^

jorrm har dilertionr nitsqnain inrrni '=^, tirr alitjnamlo itimurr /tos-snin, nisi nt Chrisfo rr,/i ,'<rlornm immohilem rxhiheam fidem ^^ rt abro rrl ab an(/eiis e/us (UVnptr. Maniiacius iuaj.d.stra^'^
'''

im/trraforum

a.:/uii:^,rntrin,

ut

mala morfe affi.-i, in colio mani/ms /)edihtwjiu: jmndera ' f)lumhi lijafa
firf)fuur/,m
\:

et <
"",

maris

dem-(ji jtricrifnmus.

Qiicm

Vf oidro, posnisfi mcnfvm fnam nt pn.ssimr jinnifns moriaris, .^irnf rt rp.fet-i. Boatus Dei Juslus respondil Jam sfinel tibi tUxi rt ifemm
lu.s

dixit

suscipicnfcs niinistri

conipollebaul

1'oiiihribujt
fiiuHtifs

oum
Dei,
Ijal-,

ainbularo. El

cum

ila

'

ducorctur sancaus
siiis lid.-li-

in

gaudens ipse sibimet pondera plumbi porlavalodicens^ fratribusvcl auiicis

(ini

innrf iireer.rpn
iliitiir.

(liaam, quia

'" lior rii/,io et -" ,lrsiflrro, fd

Jfsus Chrislns'^ mihi

^,'istralns dixil
:

iirrmiffif.
fr
iti

Dominns Mannacius nia-".

bus,

LM-anl

in civitafo

ot (piasi

ad opulas
litus
rl

Jnbemns

vocatus'^ ita lestinando ambulubat.Et cuin venisset

cnstodiaiH rrfrudi

nf

trrnm refrnrtes f/md

ad (picnidam locum
ligaverunt
ei

reinolum juxla

tihi ^^

conveniat /,ro tna

iiiarls '.

plumlio inaiius
et

saliitr.
Jii

pcdcs
^

collum fune immcnso,

imposuerunl

riirrcrciii

rfrliiaita ovttt

Drniii
itvrnni
rtiiifitetitr

:{. Ciini auloiu rcclnderetur bcatus JusUi;^ in carcerem, flexisgenibus deprecabaturDoniinuin ', dicens Dominf. -. r;/// i,ni fjp.tivrr hntnano dr
:

eum

in

scapha modici.s3in1a.et pcrduxoriiul cimi ad pcjagus

".

Ipse
:

aufciu

hyiunimi Domino cancbal,

eailo
Chiistiiiii,
''t

a Fatir fno ^ flirrrtns in t,'rr,im desrrndisfi per uiernm rirtjinis Maria; * Dens et homo
rt

Domine, factus rs " adjutor ineus; concerfisfi lurtnm meiim tn (/audiniu inihi; conscidisfi sacvnm meuin ct /jnerinxisti me Ixtitia. Tiinc
dicciis

tortiurtitr,
coiii/ruiiifiliir.

nasni mlnisti,
sericordiain
/itnra
"

mn/tam
et

'^

at,pir

''

iiifinitam

'

mides

bcatus

Jiistiis

oratiotirm
uinnijjolciis,

riidil

ad

Domiuum

'"

ostendisfi,

sind
te
^^

nos sativta
deprecor, ut
jiro

Srri-

Dominr Deus
Filii tui

nniymiti Jesu

Cltristi

adinonet

doret,

Pater misericors, qui non

es recorilatus

"

jmrseeeranfiaiH mihi certanfi

sir.nt

ttomiiif tno,

inii/uifutnm
foris,
iit

mrarnm

^-,tful ris

/lumitrnflum /,ccra~
et

et

j)ra!cessorihns
iii

" meis, qui pro fuo iiomine

te
'-

ronvriitdnr df riu injusfa

tlnodecim

lirat

itt

fna
c.t

jiassi sunf, ijnos

fno jiaradiso collocatos a

Bolnntate, (jui

(t/iostotos

coronasti
fv,

credo. Ita

et

etjo

te

confortafus /lafi paratns

m isisti
oisorrm
iri/o

eos j,vr
rf

omnem muiidum
et

f.rxdi.arv

},ro:

suin,

quia fe credo una cum Dco Patre rf Sj,iri/n sancfo rcfjrm esse easloruin. Cunique nocte tota '''
iii

sulculorrm .iniinurum mtstrtirum

fr

deprecor, Putrein
(jui jiofrns cs (ui

Fitium
**.

et
:

Sjtiritum sa/tarri/tr "*

orationibus perseveraret, alia die diluculo jus-

rtum,

salcaiidum

sit

eum Mannacius
6-rt//r'

,om-

cuni venissef, dixil

suo prcesentari auditorio. Qui ad eniii inagistralus Quitl dr

:

mendtdionrm ,/uam

rrrdidisti

Ifafjnr, I)omittr,i

manus

tuas^'^ roiumrn,/o s/tirifum

mrum.

El

comipsi

//m

foy//f(s//VBealissiiuus Justus respondil

ine insensate at/ere.

pleta orationo, miscrunt euiu minislri in maro.El

ut descondit in

Nolipuiare
<'ff,

Mens mea meimm

'*

profundum

inaris.

mox

funes

et

inori

puratus

sutn,

rt

iUrersas po-tias
'"'

ror-

cuiu plumbodirupti '"sunt, ot ejus corpus a<idii'^ luarc ad litus hujus '" Tcrgeslinie civiUiti.s, priusquam in occasum c sol declinarel. 5. Ea vcro nocte per visiim romminiilus csl (|ui-

jnts itnutin pali jjai-atnm rst

det-p

iiiaf/is

^*^

ijuain rece-

xil

a Domiiio Jp$u Christo, henefactore meo. Timc

niagisiratu." jussit euiu extensuni nercajdi.

,,

Mannacius
vis

,.|

s,iisti,iii.,

crudis

Qui cuiu ra-deretur, clevans

dlxif
:

voccm luugnam ad Doininum.

firnrdiro

ti.

eum

dani piesbyter, Sebasliauiis iiominc, dixilqiio ad '* Juslus marfyr: Siir<je in hac/iora,et inmnies

fi,rHf,i/tfr

'"W'""'>

ndd. in
rjum.
2.
r.

-J.

3.
1

tius-i.
(111, i-j

iiii

"

videre!^.

iiiedio (^onsistorii

-2..

"(!.
^"

t.) t, iii.

:>.

'"'

'"

suhridens

a.
-

'

(s. c.)

om.
^
'.i.

3.
t.)

^ (a.

s.) 1

t. i.

2.

ariaaliis in fronte

respon(iit

vel

fidil.

5.

'^om.
'-'

-^fiiH.

'^'(0.

>

(!>.

F- F.

e.,1

Uei Patris Pilio

1 ^ 3,

^*et(uld. -^propitientur;!. '"immoIaverunlU.

oin.
-*

e. V.) e.

v.o.."i. ^'cuiii iitid.%:\.

([uoniani i!.

ipsos

^'
'

''alicuil-'Jo,.-J '"(D. D.)DotiiinoI)e.)-J. "lurt.W.;;. '- om. " stultus -2. " iii ;t. '' uiii. 2. "* inimo-

-2.

"

pra^cepta

" [lontlere 2. '"

NuiD.
i.

"^ om.
'2.

2,
"''

(rn. ul)

om,

nic quiisi
-2.

"< i,tn.

ii(;uti9

- "'

lem i>. 17 (e f ** hoc ad,L

^^^,

vj

_i<, j.-cfectus et add.

f/rf.

!.

'"

quod

'

om.

2.

!'

Num.
Qt.

_ inulla " {s.S.} sacru S. lua 2. pnedecessorihus '^ (a te) esse '"

4 (,,,
ft

3.

hoc

a^
=>

tlegere

~ ^^

(,,.

(<i.

D.) D. d. a.

Jesu Christe add. '2. om. ' 3 cl -2. infinita

;

sibiiiiet p. port. pl.

*
:j.

;?.

mari

;{.

fyauden.s-port.) ihat yaiidens. Ipse

=

valefaciens
1.

civilalcm
Sl. "

y.

invilalus

" (I.

m.) m.

2.

'

posuerunl

iiiirabilia

' certaiii

n.

t.)

(d.p.)divei-sis|i(pnis^.

""Mpiiti p. e.lpnr. e. p.

'"po-

n.

"

i!3l 3.

'" ilicen.<i 2.

add.

2.

"
-2.

pelagum
2.

'" "' '^

inifjuitales

meas

" iiccijiere

(m. t.) t. rit. 2. snniUis.id.t.

'" h.frupti 2.

" eduxit 1

reniemonUus
'* niitii

.uid.
'"

2.

om.

.ftr/ius

m
K3C

OFFIGIUM SANGTI JUSTI MARTVRIS.

aqua, mvohi*

MSS.

cot^m meum in litore maris, foris ab me cum (Bigentum ' m arena. RecoUige et sepeli
fia !h orcultn Joro
"^

Fervebat juris sanctio Nequissiiuorum principuni,

Mutis sacellis sordidas

jy

proplcr fijramwrum

ilfusio-

Cogunl
Marlyr

creniiire victimus.

hoi.tissiiuus Sebastuinus nem. Gonsurgeii.^ aulfm

Tei^eslinis in tinibus
refulsit inclytus,

presbyternoctu,pergyransdoniosndHnniumnuns;uicti Justi inartyris. tiavit eis corpus bcatissimi oumcs ca-piTunt quftrere per cirexeuntcs
''

flore pueritfte

.lustus

opere et noinine.

Qui

euituni litoris niaris.

Quem cmn

invcnisscnl

f/,

Doniinograliasegcrunt. Golligfutcs vero corpus aromalilius condicntcs, involverunt

ojus,

Manacius tunc inipius Famam saluHs audiens Tetro redudit carcere

Nervis allrituni martyreni.
Stetit athleta fortiter,

cuni

valdo prcliosis, ipsum ^ in iintcaminibus ditrnis ct luui^e ab codcm litore, ot scpclicrnnt cum non
corpus. Universi ubi invcnluTn cst sancti martyris " Dominn gratias autem post srpulluram cjus sunt sanclum '"corpus egerunt, quod "digni liabiti

Minas lyranni respitens; Almis canelial vucibus

Grates
*

pereiini juilici

*.

aimjy.
gralis.

Ad
i^.

Magnificat.

v.

Ora pra

nohis, beate .luste.

C.hristi.

revelatum sibi beatissmii murtyris C^hristi Jusli

lumulare. Passus csl sub dic quarlo nonas

Ut digni ctlicianuir promissionibus

jutlicis.

autem bcatissimus Justus

'

Ant.

novembris, regnante

Fulget clara dies, Qua martyr sublimalur.

Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et glosccuioruni. Amen. ria. virtus etpotestas in secula

Atque per a'ternum quies

Justo pnppariitur.

MajrnirueTnus

Deum
euTii,
extulil.,

Alque laudemus

Qui sanctuni Jushnii

ANKOTATA.
ii

Ac

ipsi

vera contulil

Praemia covonae.

Krrorem correximus

in

Commenfario, nuni.

8.

Alia ant.

Fult'et ciara tiies

Clirislo magnilicata,

h Conimiimter

S. Justus

Tergestinu^ rrcditur;

Martyrio saneli Jusli

quare merito Jrenaius a Crure niirufiir Joanni Candido {\) et Henrico Palladio (2) placuisse
S. Justuui
c
''

Nimis atque dicata.

Hanc

tHiristi

marlyris venerantes, amici,

])er

Trrffesfino fnrere Aquileiensein (3).

Ecce. sancte.

queni pereunl inimici.

Hinc

paf''t

Tenjrsti Ihec Arfa esse rouscripta;

Hanc Tergestini on.nes recnlunt pretiosjam. Perquaiuse noscunt diaboli superare dolosam.
Qua'sumus, pio Ghristo pie lu nos redde, patrone J uste, et aniniam noslram per dona corona?.

corpus marfijris anfe solis occasuni ad littus advertuin fuissr uon nisi i:r orulafis festihns uomsse
poferant.

Oratio. Deus qui justitiam

diligis, et aequita-

De

loco inveniionis et sepulfurw ridr

Cominen-

tem

considerat

fdiliiin, nuiniii. 10. 17.

nobis beati

vultus luus, concede propitius Justi martyris lui sic juste vivere

merilis et exemplis, ut operibus ju.stitiai intenti ad justorum gloriam veniamus. Per Dominum.

Ad Completorium

OFFICIUM SANCTI JUSTI

SEGUXDUM KITUM AQUILEIENSEM.
Hoc
officiunt nohis descrl])sit

Capitulum. Justus
rit,

si

niorte prteoccupatus fue-

in

rt'trit,'i'rio

crit.

Hymnus.
Ructans dedit sententiani Deniens dehinc Mauacius, Gravi juhens sub pondere GoIIa lassala premere.

Fetrns Tomasin ex

antitjuo hremario secundum ritum Aquileiensem manuscripto, seculi XI V.Lectiones, utpote ex Actis
(texfu Terqestino) dpsiiuipfas,pra;termittemus.Prxdictum hreciariiim us.^eirari in archiris diploinaficis urhis Terrjestinx, nohis

Tomasin;
ciuiii, sfjli

in cujus fide tale quale

afprmaiit klcin 1'drus accejnmus offilurem cdinius.

Tunc lineo sub ilamine Massa rcvinctus plumbea, Astrinsit almos humeros Solo mersa cuin gavboso. Gujus sacrum corpusculum
Li(]Uor voinit in Hlore.

harharie

iiifarfa, in

Sebastiauus preshyter

Sepulcro tradit martyiem.

Ueo

Patri

sit

gloria

In

Vesperis.

Ejusque

soli Filio

Cnm
Ant. Laudes repromant pueri Itotanles et gentiuminnmneri populi laudantcs Dominum, quem anima in psalmo laudat niea, ut sancti Justi martyrls ioccmus * in ea, in ([ua tlorct et nos fovct,
Jerusalem
cctlesti.
|Etl

Spiritu paradito

nunc

el in

perpetuum. Aiuen.

forsltavlf!,.
nierititi

dimittis. Ant. Laudate in hymnis, * Tcrgcstina; atqnt; tc-, pie Justc, vincentes plebs possint hostium coIunm;is viucerc.

Ad Nunc

, vincenteV

locemur

Hymnus.
Adest sacra
feslivilas,

martyrem Oratio. Duus qui beatum Justuiu, ad tuum, ut gloriam consequeretur justorum. Chrislum tumu Fillum Dominum nostrum Jesum ipsms atlraxisti, da nobis, qu;t;suuuis,
vincL-ntem
meritis

In qua satis discriminn Miles dedil cu^liLolii

Proptev superna

prffiiuia.

ad eumdem venirc trahontcs ad cum eodem Dco Patrc.

tc,

qui

Num.
*

5.

'

volutans
^

cunfusioueni et aUii.
(irfrf. "i.

'i.

om.

3.

'

(in o.

1.)

om.

3.

" (eis c.) (p- s. e.)

domos

tidelium

emu
b.

- <iuia -

'

(sanctuiu-tuu.

ul.) i.ru

sanclo corpore

m.

J. revelato sihi invicem gratulari.

" nonis 2. nonos a.

cap.
9.

el

eum

%'i.

'*

postquain sepelierunt

(1)

Cu.nei. A,,nlneiis.

lih. u, p. -2.

fil Iin:n.,

I-Wo-

Juf., lib. v.u.

lib. v. Ci) llist. Tergesii.

^^

DIES yKCU.NDA XOVEMBUIS.

Ant.
lu

431
hujus
tii

Ad Matutinum.
Invit. Rcgeiii

capilt-

poMiisti Iiyinnum,

tamquam

lapidcm, simiiuum eoroua sonip.T spenoipie pn-na iU'(iuo

;x

ivvn.

ciosa

fuisti.

juslomm quem

Justus rruitnr;

eoi-um iu regno vitae laudet integritate.

PostVIIlect.aPosti luaiii
sponsio vocis
prt^valere
:

In

Nocturno.

vcre Justum ptituit ipsnm per amor(Mn vult prteses perducere Ibrtem. V. Hic solum Jesum Christum,
*

amans insunicm

Ant. htv

l)fiilus

abs(iue reatu legi

noniiuG Jnstus, vlr sapientia?. nddictus vlvere sapuit.

queni prjedixitin cruce fixum atquedoos lotcrrim<)>conlcmnit. aiiima ipsi infixum. * Ipsum.

Ant. Apurl sanetuui Justuni popuji mala sunt medilali, quouiam pia mens jiissit Justo se ad
astra verti.

et

Ant. Ad Dominum Juslus clam;ivit voce bcata, do ninntr" Dci luit lianc iu vulloni inviatus. Post I lect. i^. Tenipore po.sl Christum riatum

Post VIII lect. it. Ergo piiefatmn Juslum.por scculabeatum, pnesesdamnavit, nec non forrco nervo ligavit * subnKM-gons plmubii. pdani dans ipsiim profLindo. v. Prudcus istc, nimis dum sic
:

pateretur in hymnis laudabat Jesum, pro crinune la-sum. * Submcivcns.

mundi

rcfrnabat

Maximiami>
:

et

cum

cfvsare collcga Dio-

c]etiauu.s, in TergestiMii urljo

sanctus Justus
f. Iste

* martyr,

eoruni stella marina vir sapiens, ju.stus.

H. Funibus ct plimibo Justum ligatum dc pelagi rundtj sotvit maris unda; * heato martyri gratia Dei dodit ossc dignum

Post IX

lect.

por

mcmbra

trophseo. f.
foiii'ront.
i^.

Cum

desiderabat pro Cliristo martyr esse, scd obstabat magi^tratus Manacius hlanditiis velut agnus. *Martyr.

noctc tota maro jiassum vincula Pnecipicnto impio tunc noctis temsiia

pore Justmn ciedi,tameii riicrunt digiio

digna

membra
Sanrlum
credentes, plcrique
Chi-i-sto
Seii.

sepulcro.

Post II

lect. ^.

lii.

^ genuero
ctis
:

Dcdit Dominus nultini Chrisliis voce

petenlcs

Justuiii.se

mundo
san-

sanclltatis esse tutum, ac

fecit

obtemperans conmiisit
*

sanclum Justum palc-

in lundo, ac tibi in

ad

fiiterna

jussa tonantls. V. Pro regno

subisti, <,'audes In

carne solutum atquc Sebasliano sanclo pr*cepit noctc cbmdesHue ul pctiit, hic doctus pon-

Christi qui
cn'lis

mortem spernens
lect.
i^.

cum justis,

Juste fidelis. * Ad.

mi.

ferenetur.

sanctus hac in urbe Terurbe Justitite lumen, fidci condidit cacumen, Manacius pneses baratnnu
gestina lerretur
'

Post III

Cum

Tunc idcni folix cl turma fidelis ea&Iitus id notum cognovit valde cssc nolum o( satisfccil per oumia.
tifcx

invcuit Justi coriiis. V.

Christi

in

mox fereudum
tus:* verbere

Ad Laudes

et

Horas,

ut horcs in suuui Ghristum munitristi

tunc indigue dignus martyr

percutitur cuncta benigne exoplatus. f. Chrisfum minitalum non limei iste. *Verbore.

Ant. In c(Elis regnat perennis qui supoi- omnia Christum semper saiutc coluit. martyr Justus
benedictus.

In II Nocturno.

in Christo Uetans.ncc

Ant. Servivit Doniino semperju.stissimusi.ste hunc roputans nisl justo. Ant. Ad Dominum sompcr Justus vigilavit,cui
et

Ant.
vit,

JustitiiB

solem qui Christum Justus ama])ii,

Deus

hunc

scitoto.

Ant.

Iste

domnm

Deus quonlam luirificavit. Domini fidei virtule regebat,

et

Ant.
astra.

Quom

nunc rcgrium sinefine pneparavit. hi^nedicunl, qui somper vivit, ciim

vitii

Cliiistu gaudct, in isto inarlyre

est

supor

qui fidei seulo censobat, sidus in astra mittebat.

Ant. Gloria, laus

atque corona, ciT'lestia dona.

honor. Christe Domine,

sancti
Justi

Ant. Lietatur
laiidenms tecum.

in

hymnis plcbs tua

dignis, te

nieritis

concedens

ple Justc victor Ibrtis super omiies hostcs, ut col-

Post IV

lect.

i^.

Vir Domini Justus,fidei suh

Ad

Benedictus. Ant.
qiii

Ilic

.saiictus

invictus,

togmine tutus, non dubitans Christum venerari C islum crucifixum * coraui prpefecto respondit
:

flamino recto. V. Hic inquisitus, fidei de jure persuasus, mente quidein sana contemnens idola

Domino vivcns et cl semper benedicens martyrio vitam pro quo perdidit istam in maro jactatus, nunc super aslra hcalus
martyj' brncdiclu.-,

'

nobis ipso Itomis diguetiir ad ievum pcrviniiic.

vaua. * Corani.

Post Vlect.
iuxalla
'apot/r.
crucis.

i^.

Tunc sanctum virum Manacius

securum
:

iUe tyrannus carcere clausit

eum

In II Vesperis.
Ant.
in
Iii

eo
mandiilis Dci nimis sanctus Justus hic

fulsit, orantem .Tustum tciiuit de carccre ductmn, v.Huue jussitsuis crudis ' affligoro ncr-

hyinnis sjepo

eum

coluit.

vis

laudateChristuniDtmiinum Justihunc cruci-

fixum.

*Cum
isti,

Ant.
tufis

Isto

calicem salutis Christum signifer virtimiiit.

eo.

siimerc non
Ilic

Post VI.
profuit

lect. ^.

Verus amor Christi

sic Justo

Ant.

pro Christo tribulatus, nunc

in ccelis

qui nihil in vita cupit nisi sola sudedit se Christo,

'

exaltatus est, ut talem decuit.

perna. y. Iste erucem mortis lucriim pro Christi

Ant. Oculos semjier ad

cuiii

eum

ut

habere posset

nominejustum corpore

quem
coele-

sanctus Juslu>-

tcniiit.

coluit crucifixum. S). Optaus propter istum stem ducerc vitam. Gloria. * Optans.

get,

Ant. De profundo maris hujus sancti dies fulciii Dcus hunc crlpuit. Ad Magniflcat. Ant. Justum Christus Domi-

In III Noctnrno.
Ant. Justus Tergestinus coelum
beato, propter
deiites renatie.
dilexit; Juste

nus cum juslis iiiirilicavit et cum omnibus s;metis supor astra bcalitudinis iossessorem:nec non et magnifieemur, ut sine fine benediclionc nos adjuvet ipse patronus.

quem

lutune gente.s Christo cre-

Ant.
-^eit,

bi securo sanctus Justus jam morte quiea Christo Domino (jui nun(piam eorde reces-

sit

OFFICIUM

m
V.X

OFFIf:iUM SANCTI JUSTI MARTYRIS.

natio sislitur, in oodcuKpic proposito vonerandi Christum Dominuni viriliter ijormanens, ac falsis diis aacrificare recusans, denudari ac diris Hagellis cfedi jussus est.

IMI'B.

OFFICIUM SANCTI JUSTI

SEGUNDUM
proettT si'((ueiitia.

HITUM

HOMANUM.
dc
(oMiiiiuiii

Lectio VI. At cum noii solum fortiter, verum etiam alacri animo emu praeses sustinere vini torprospiceret. ira commolus, jnhot ut plumhi ponderihus ad ojus collum ct manus alligulis, in mare demorgeretur. Quod cum
gravihii.s

menlorum

Ex proprio Torgcslinn.

Oiniiin

Juslus audivit.

valc diclo fratrihus,

suscipiens

I\

NOCTURKO.
c-((iiiinniii
|ilii-

ipsemot pondcra, quihus promohatur, feslinans quasi ad epulas iturus, ad litus progreditur, ihi(tue

parva

In scaplia

Lectionbr. Frritres Dohitores. do

riiiiM

tus atqiic in

prolundum

impositns. ct in altuin dcUipiojcctus. preces Dco

MM.

ciim

l^l^.

iiniii^;

M:ir[.

fu!idens eiquo gratias agens.

mavit quarto
Ix
II

martyrium consumnonas novemhris. Fcrtur ctiam

KocriiMNo.
ciin.stiaiiis

sanctum oadcm nocto cuid;im piosbytcio noininc

parcntibiis Tcr-

Lei;tii) IV. -lustus

jjeste,

cx

AquileiiE provinciae civitate. natus,suh Dio-

Sebastiano ;ipp;uuisse, eique imporassc ut ejus corpus ad litus diruptis vuiciilis jam appulsmn
sepelirel,

clctinno et Maxiniiano

pnncipibn?. ferventi

idque hunorilicc facluni iuissc muitis

in

Dcnni
dia,

cli;inl;itc.

pnccipua

convonientihus christianis.

panpcrcs niiHoricor-

oninique genere virtutuin nornlt.

occidendi

Manatlo
I\
III

pripr<'clo.

qni ab eisdem principibus inandalun)

XdCTCMNO.

E
Joannem Amen,
:

,,

accej)crat

quoscunique
et

Oilsos

dcos
Leotu) sancti Evangelii sccimdum
In
illo

venerari renuentes. accersitus, se chrisiianam

religionem

in-ofiteri.

Christum Jesum verum

tcmpore

dixit Jesus discipulis suis:

Denin et honiinom venorari, inanesque frenfinm deos deteslari liboro respondil. Lectio v. Cumque pneses noc pollicit;Ltionilais. noc minis Justum a sancto suo proposUo diinovorc valnissct, in olisciirmn lclrmnque carccrcm
dotrudi mandavil,iihi asslduisprc^cihus por
t(.)tam

amon

dico vobis. nisi

granum...,

cum

homilia

S. Augustini in .loanncm. Tract. .M.

Oratio.

Dous

tpii

Ijcalum Justimi marlyiem

luuiii vir-

noclem
lyrii

Doum

dcproeatus

est,

iit

ad paUnam

iiiar-

tute conslantia; in passlone

rol)orasti,

concede
Per.

su;i

siimma misorjitionc cum

pci'duccre

propillus, ut qui cjus lestuin hodicrna die celehranuiti, ojus

(lijirnarcliir.

Mani- scquonli c carccre cductns M;i-

quoqne consorlio pertruanmr.

DE SANCTO VICTORINO
EPISCOPO PCETOVIONENSI
I\

PANNONIA.

r:.

V. H.

I.

Viclorini riiemoria in inarlyrologiis.

riUillAKll.llKlt

INITIO
.^KCliLI

Vicloriiii citiscopl d t/loriosi Chrisfi niarfi/rif. depcrdHiH Arfls lihrisqite ainissis iii(persfcs,pra~
rldrii rir
f

post multa documcnta, ut sanclus Hior(jnymus

leslatur, persccutionc Dioclotiaiii martyrlo coro-

IV.

lii

Krclesis

ratliolico! fasfis docfriiia;

c<)re(/ia

natus
rine

est.

In qucni Wandalhertus

Quartis VIclo-

Actis
ihperiiiti,
S. Virtorini
riof/iinn pj-

ar sanrtitafis gtoria. Cujns ciri tam

ruiit hi Christil^crlesiam iiier/fa^
iiujciiii
tijril
iit

fucniarrjiis

sacer

martyrque

"-

boaris.
,

Maurnlyciis

cod. n-fii"
nieiilij:qiif

delefis oninihiis
Ijisinsijiic

1'siiardi

(4o(/ium

dej)ravaf

Ficfaricnsem pro

sriciifi;i-ijnc

iiioiiinnentis

Pifahioiiensi Vlcloriiium fadens. Galeslnius

codcm
Pict;i-

N-

Uipronyaliisi}nc

narratlonc ohsoleta, sola niaynitiidinls

u])ifd

errore

suum

ViL-torini eloi/iuni defurjnivif

tiio

faina
rinu;

mppares
nc

et a;tate

proximos ejus nouicn

iin-

vis, sancli Victoriui

opiscopi, qui in doctrina in-

in murtyroior/ia

ohVnionl crljnicrit
ijiuc

cinit

nimioriii reritin he/ie ijcsia-

structus.cu>leslihusquc virtutihus ornalus.inipsa

Diocleti;mi pcrseuutlonc

triiDsiH.

omnlno ohlifterarcntur fererunf

jier

primls Hieronijmus
dationcs
et

freq ue n t es Wclovim

luii-

sed etiam sumino

noininc suscopit.

encomla, Optafus i/uoi/ue

MUccHanus
ef

non modo c(mstantcr, cum gaudio niorlem pro Christi Tandem in Marfi/ro(oi/lo Roinacclebrafur

ar Cassiodorus.
marti/ris

K qnorum

Hhrls sinirfi cpisropi

no

\"\i;{ov\nv\s. hin' cloijio

:

ad

IV

nouas

elof/ittni

posteri ejcceij}sei'uiif,

quod san-

noreiuhres

Eodem

die, natalis sanoti Victorini,

etorum fasfls
dofii, marti/rij

insrrljjfnni scrrnf

Victorino saccr-

Pict;ivicnsis cplscopi, qui |)0sl niuit;! cdit;t scrijila

ar doctriux ferfjcininani coronam.

ut S.

Ilicronymus

tcstaliir. in

pcrscculionc

Morfijroloiforuiu qiti Victorini nientincrunf

esl

primns
:

Ado

ad

iV

nonas noceinhres

Ita

srribens

Dioclotiani marlyrio coronatus ost. In martijrolojiis Ilieroni/mianis ad d/ein secundum norenihris Victoriui nonicn

Natalis sancti Viclorini, Pitahioncnsis cpisiupi,

qni pcrsmitione Dioclcliaiii martyrio conmaliis

osl.

A'iclorinum
iii

non martyreni

inrciiltur.
i/nl

Opinor aufem
noreinhri^
essc

calendis

Ilunr .^ccutus l\^nardus codcm die

.Kcrlhlf

iisdcm

lin/diitur,

Innic

nostrum

Viclo-

Natalis beali Victorini.Pilabiouensis cpiscopi,(pri

nmuii.
S
II.

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.

m
AUcTone
G. V. H.

II.

Do

nolis Victorini noinini

innstis.

omnibus sacerdotibus uno leinpore celebrelur. In AnnaUbm ecdesiastich ad annum 303, ii. 127 aliam prxfara rausam Baroniu,t adscriimt atr ^'''"''"' m^^' victonni nh-os ifer aporn,pha >'ecensuent : scilicet quod in explanatione Scripturarum secutus sit Origenem. Qnod dsi m-nm

sit,

nnUam tamm
suppeditat.
Victoririi

proscrihendi

ejits

opera cansam

Victorino quanupuint

paura

nubis innotuc-

opn^ciihe

Df: pluns runt,

dntitri

tamen

quaistioues
satisfiaf,

moceudx

sunt;

nir
/ironcijjt"-

quihus nt comjruo

rctpouso opfram

III.

S. Vietoriiuis

Pictavien-

sumus. Et prinio quidem mirum- tndcri potest opuscula viri tam expressis verbis ab Hiero-

sisne

an IVptovioiUMisis opifuorit.
Victovimis
iion Pictafi-

nymo laudafi, ufl infra patebit, a Gelasio papa prosrripta fuissc inter apocnjpha. Sed Barnnins
in notis

scopus
ajoris

ad Marfyrologium,
si

in

hunc locuni

Ne

mireris, iuquif, lector.

hujus Victorini opnscula

Geiasius papa in can. Sancta Ronian.. distinct.

15, recensuit inter

apocrypha
aliis

(1):

nam

(ut scribtt

S.

Hieronynuis de Seript. Eccl. in Papia) sectatus

momeuti qua^sfio patrum uosfronim mrmoria mota fuit. de .si-dc ij/iscopali S. Victoritii utrum ec.ctesix Fictarorum in OaUia prxfuerit an Ptetovionmsi in Pannonia. Cui quxstioni ampHssimc respondit J. Launoius GaUus in
,

eusis sed
i'{rtovioneii-

sis fpiscopiis

ptvbatur

est Victorinus
ctis et

una euni

nonnullis viris san-

pr/eclara

De

Victorino episcopo

c!

niartyre dis-

eruditis sentcntiam de millenario, qute

(ut superius dixinuts)

g quidem Damasi

usque ad teinpora

^^^'^^'AWone.tpcEjnumumruUjatafueratanno IdoS: nosaitcram, auctiorem et correctiorem, prx ncufis

papfe, absque jactura fidei vel

commu-

hahemus. Imprimis
ipso

dinceiitatiouis

occasionem

c.c

nionis divisione libere terebatur, nec crimini data

est Papiai, Justino iiiartyri vel aliis,

quo minus
illi

dahimus Laiinoio, quam ad Chrisfophorum Faureum, Parisiensem theofoijnm, cauouicum ef

:

inter sanctos et ecclesiasticos viros adscriberentur.

officialem Pictaviensem, ita enarraf

Victorinum
fecit

At vero ea danmata
scriptiones
jin-e

sententia, etiam

fa-

qui fureiite in christianos Dioeletiano

tyriuin,

niarfuisse

ventes

proscrtptfe

vidcntur.

Fauvee doctissime, Pictaviensem

Quseri etiam potesf cur Victorini damnatio reperiatur in synodo

Pomaua

secunda sub Silvestro

in

episcopum, sci-iptores imilti quingentis circiter abhinc atmis memoriie prodidrrunl. In hs Pictavienses et domestici siinl (jnidani, alienigenje ct

papa. Eesponsum dat ideni Baronius

Aliu

eadem

ejmdem ""'"

ilumnatio
'iiipfjosiutia.

mus

dc Victorino monelectorem incerto quodam niodo irrepsisse in

'

Rursus auteui,

inqnit,

extranei sunt

alii.

Pictavienses et doinestici cele-

briores jetate nostra vixerunt Joannes Beslius et

Rupipoz-Leus, loci episcopus,

synodum Romanam

secundati!

(2),

sub Silvestro

papahabitam,cap.2 danmationemVictoriiii, episcopi Pictaviensis, cyclos paschales perperam

supputantis :nani nihil protsus
illi

ab fo inductus Henricus Ludovicus Castatieus ambo de Mtteris ceteroqui bcne ineriti. Alienigcnfe et extranei cum
aiite illud tloruerunt.

pasehali calculo, vel ciun Silvestro papa,

commune cum cum

hocce teinpore, tum

Anti-

quiores junioribus facein prietitleruiif ad lapsum,

erraiulique viam mmiierunt. Utrosipie
fefellit tKin

jam temporibus
alio Victorino

Diocletiani fuerit martyrio coro-

natus. Error supradictus videfur provenisse ex

absimile

patronyiuicuni

alterius

urbis,
:

cujus

Aquitano, ecclesiastici calculi supcoarguit Victor

et

ecclestam

Victorinus adiuinistravit

Pictavlen-

putatore,

cujus cyclos erroris

alii,

sem

et

Petavionensem seuPitabionensem episcoet,

Capuanus, Beda
lart
c.

qui et vixit tempore Hi-

pum

pro uno eodemque ucceperunt. Errarunt

papai,ut scribit Gennadius, de Viris illustribus

ipsimct,

cum

errarent,

perperam credidcrunt

88; unde apparet

canonem

illum

non esse
alio

illius concilii

habiti sub Silvestro, sed alterius, in

:

erratum ab iis qui ajmd B. Hieronymimi et alios auctores Petavionensem seu Petabionensem descripserant.

tamen illapsum vcl dtcendum de dam ignoto homine illic agi, et non de
ilhtd

quo-

Talis

nominum

similitudo simiies

Victorino

quoiidam errores pcpeiit

tenebras offudit.
orafionem

et scriptoiibus i'gregiis

episcopo Pictaviensi,
ejus ecclesite

nam

in tabulis

episcopormu

Tum
:

quibusdani

interpositis,

unus martyr ac primus ejus sedis episcopus ponilur de quo hic agitur. Hatc Baronius ; veruni, ufi scite animadcerfit Launoiiis (3), yratuitani Baronius
tantuin ejus
sibi creat mofestiain et

nominisidcmque

cum

tarra conteudit.

Xam et

syundus qiuc eum damuaiif, pctitia sunt. Fuit quidam Victorius, uou Victorinus, qui royatus ab Hilaro papa cijclum paschaVirforiuus iUe
et

Porro Victoiinum non Pictaviensem in Aquitania II, sed Petavionensem seu Petabionensem in superiori Pannonia claruissc episcopum, tain multu confirmant, ut cur alii senserint aliter,id admirutionem habeut qiiam maximani. De hi> vero niultis pauca, sed
sic cnncludit

praicipua, delibo.

Tum

noimullas ad dissertalio-

nem

observationes adjicio quibus vel

eadem

illu-

lem edidif aniio 463. Hitjns Vicforii nnmen (tcu-

stratur

ampHus

vel quie futuia sit ejus utilitas

fector,

nadius

(4) posuit in cataloyn

enmque

dicit (/enere

virorum iUitsfrium, Aquitamnn. Cujus guum Gen-

explicatur.

Xorerit enpj beniyuus

e lectione

fofam
ati-

causam pendere
qni iion

unius

vocis,

nadius a:quaiis fuerit eumque a facic uosse potucrit, sane citin Launoto judicare debemus Genna-

intefligente.^

ad

simitis vocis

qnam fonnam

cor-

dium

viri

nomen non

ignorusse

esseque

non

Victorinitm, sed
aitdit in

Victorium, qno nomine ettam

Quum enim aptid IHerony' Victorinum leyennt Petaliinnensem, luum Petacionensem rel Pictavioneusem, et urhem scrihie
riijendn traduxerunt.
li

alins

concUio Aurefianmsi IV, auuo Christi "i-io, e. 1 : Placuit itaque, Deo propitio. ut sanctum Pascha secundum laterculum Victorii ab

non cnqnoscerent, Pictaviensem scripserunt.XictonmimPa'torioneusem(i.q.PetahinuensemjepiscopuiH

esse, facile

prnfmre possumus. Operam pro

uofjis

(1) Migae, P. L., loiii. LIX, p. Hi-i. nitm colhctio, tom. L p. 1547-I54'J.

i'2)

Labbe. Concilio-

Observ. IV.

(t)

Migne. P.

L.. toiii.

LV!U.

[..

11 1^.

13)

De

S. Victorino.

Novembris Tomus

55

jam

m
AOCIUUt
(;.

DE

S.

VICTORiAO

[-^IMtiCGPO

P(ET0V10NEi\SI ET MAKT.
fratrum Bigotiorum, decimus Florentinus manuscriptus ann. 1584, qui est in bihliotheca regia
(res in
;

Jam

V. H.

dialiiiH pusnif Lau/ioiHS, quain, nc arfmn agamus, ad incudem revocare non debuimus. Qiim enim iUe inqiiisivit ef reperif, rem phiiie ar jjerferte

dewnustruiif.
rr S. lliero
ii

Ex
uicrito
iiffrrt

his

Thuana, quorum duo sunt antiquissimi! aulem corrigenda est Romana edifio anni
aliai in

4.

Argumentuni jiriminu ducitnr jiire ar

1561, et consequentes

quihus Pietavieusis

i/ino.

ex S. Hieroni/ino, rnjus ijuiiique loros

noiiiSj e

Laii-

reponifur. Mirifica esf oditionum

omnium cum
illam

qu i/iiisjf rofjatii r ':i.\"\ctorinus ab Jlieraiigiuo

c//W?/.s ////.*'.

manuscriptis
editionom,
fuif.

consensio

antc

Romanum

non

Pictatiensis, sed Poetovionensis sire Pitabio-

qure a Mariano

Victorio

doinavil-.

nensis

Duo

oxstanf inlibio

De

viris

illu.stiihus.
"

Unus

in Pajtia Hici-apolitano
,

opiscopo:

7.
su/}

Qnartus loeus
"

est

iu

/ibro ronfra

Hehidium
sibi

Tortullianns quoque, inquif in libro de

Spe

fide-

finem:

Tertullianum in tostimonium

'iniiiiii,n

lluMi, o( Viclorinus Pigtavionen.^is el Lactantius hac opinione ducuMtur; . ita oditio Voneta anni 1470. Huio oditioni consenliunf plures antiqui

Ita
ef

vocat et Victorini Pi<;tabionensis vori>a proponit. Roinana editio anni 14-68 et 1470, VeneLa 147(1
11-88,

Basiliensis anni 1492, Parisiensis anni

manuscripti codicos. unus S. Oemiani Pralensis

1512. ubi Piclavionensis.

Accedunf manuscripfi

ad Lulotiani, altor S. Victoris od

eamdem

nrbeni,

codices unns Navarrici collogii, alter bihliothec*

tertius monasterii Bealfe Marise de Longoponle, quartus monasfcrii B. Joannis de Vineis apud Suessiones, quintus Claromoutani colIegiiParis., annoruin plus minus octingentorum, sextus FF. Priedicatorum S. Maria? Annune.' Paris., septimus Florentinus jam memoratus, octavus monasterii S. Remigii Remensis,
Tillianife,

ubiPETAvioNK\sis, teitiusbibliotbecteregi*, quartus bibliollioca; Puleana:!. ubi PlTABioNENs!s,quintus nionasterii

Beata;

Mariae

cle

Longoponte,
bibliotheca
auteni, quEe

extus nionasterii Bcahr Maria^ do Vallo, septi-

mus Beatm Mariae Ilonicnsis, duo in Thuana notie probatissiniaj. Ex his

ccrliora sunt. corrigenda cst cditio

Romana

anni

duo

14().s

et

1470, Moguntinensis anni

1470. Voneta

S. Victoris,

quorum

alter

est

anni 1488, Basiliensis anni 1492,1516, 1524, 1526, 1553, 1565, Lufrdnnensis anni 1530, Romana
1561. et qua; consequuntur oditionos alioe iu quibus Pictaviensis exaratur.
5.

sexcenlorum; tres bibliolheca^

annorum circiler E Thuan^, quorum

ms. monasferii auteni eorrigenda
Ba.siliensis

duo suut anfiquissimi, codex

S.
est

Remigii Remensis.

Ex

liis

Moguntinensis editio an. 1470,

l.-,53

Deinde

fraiisif

ad aiterum
qiii

tocinii

ex endeiu

1516, 1524. 1526.

1530,

libro

]}e riris
:

iUustrilms,

est

iii

Victorino

Romana

1561 ct

Lugdunensis anni consequenfes ali*, in qniet 1565,

ipso

Victorinus, Pitabiokensis

episcopus, non

bus Pictaviensis apparet.

S. Quiiifiis

seque latino ut firpeco novorat. Unde ejus opera grandia son.^ibus, viliora videntnr couipositione

deitiqiie /ociis in

rap. :Ui Ezecfiie/

liicin.

Quod

vorborum. Sunt autem ba;c Comiuentarii in Genesim, in Exodum, in Leviticum, in Esaiam, in

:

mulli nustrorum et praieipne TertuIIiaiii liber qui inscribitur de Spe fidelium. et Lactautii

Instifutionum volumon soptinumi

nes. Ita

pollicelur et

Ezechiel, in .Abacuc. in Ecclosia^ten, in Cantica Canticoruin. iu Apocalypsiu, ot adversus omnes

hfpreses, el mulfa alia.

Victorini,PiTABioNENsisepiscopi,(rebrieexpositio-

coronatus

est. Ita, ait

Ad extremum martyrio Lauiioius, Romana cditio

Veneta editio anni 1497, 1516, 1524, 1526, 1553 et 15G5, Lugdunensis anni 1525 (V).Consentinnt manu exarafi codicos, unus monasforii

anni I46S ot 1470, Mogunlinonsis 1470, Ba.siUensis

1516, 1524, 1526,

1553, 1565, Lugdunensis anni

1530, Sixtus Senonsis libro 6 Bibliothecfe sacrEe annot. 345 et 347. BoIIarminus Ilbro do Scripfori-

bus ecclcsiasticis. His omnibu.s adstipulantur manuscripti codices, unus Sancti Germani, altor Sancti Vicloris. tertius bibliolliecje regiie.quarfus
PutcauiK, quintus monasterii de Longoponte, sextus Bcatje Marioe de Valle, duo in bibliothcca Tliuana nolie prohatissimte. Ex his autem corri-

Uarlm de Longoponte, alter Sancti Germani saxoniciB forma; litteris depicfus, qui ad isetatem Garoli Magni portinet, vel corte filiorum. Hic autem cuin ea conditione pluribus jequivaleat, satis esset unde necessario corrigonda est
Beatae
:

Romana
nofis

editio anni 1561,

illud

de qua Vicforius

sic in

ad

caput

Pitabionensis falso antea

legobatur,

dum non
roddidit.

quem errorem Sophronius introduxif. recte latinam voconi grjece in catalogo

id
et

gondus
alii, si

est codex ms. Beatae Mariae Remensis et qui sint. Corrigenda quoque editio Veneta
ot

Ego confra vehementer contendo nunc falso legi qnod recte anfea logebafur.

anni

1470

1488.
ct

Romaiui anni 1561,

bus Pictavionsis
'lltUilfUr

Ba.siliensis anni 14'.)2 et consequentes aliie, in qui-

Victorium perindo iuani atque fals;i ductum suspiciono voferem scripturam mutasse.Iinprimisa

legitur.

6.

fra

Tertius Hiernnijmi Inrus e.<t iu Episfofa rouVigdautium. " Taceo de Viclorino Pictavio-

quo didicit Sophroiiium latinam vocem qua usus est Hieronymus, non roete vcrlisso? Id enim gratis pronuntiat, qnod summa cnm ratione pronuntiiuidum
tuit. Et sane Pitabionem intcr et PigtavuM Victorius ipse videfur ignoraro discrimeu, quod Sophronius agnovif, uti secundum argu-

NENsi et ceteris qui

cxplanatione Scripturarum secuti sunt et expresscrunt. . Ita Romana e.Ulio anni 1468 ef 1470, Moguntinonsis
in
el

Origonem

montum
oumque
versione,

ovidenter

Venela

ostendet. Deinde
latine scriptum

supponit
periisse,

ejusdoiii anni 1470,

Veneta 1488, Basi-

Hieronymi catalogum

liensis 1492. 1516, 1524, 1526, 1553, 15G5,

Lugdu-

1530. His editionibus opitnlautur manuscripti codices, unus Sancti Victoris, alter Kavurrici collogii in Academia Parisiensi,
tertius bibliothecie TillianiK, quartus monasterii Beata;
Maria:' d<' Longoponlo, quintus monaslerii Saneti Joaniiisde VinoisapudSuessiones.sextus Antonii
Loiselli,
illustris

nensis anni

qui exstal, haberi ex graica Sopluonii

quam

quis latine

sil

interpretatus. Id

quondam

in senatu causidici,

septimus
talis
,Icsu,

Claromonfani

collogii

Paris.

Socie-

annorum plus minus

octingento-

rum,octavus FF.Prajdiealorum S.MarijeAnnunc. Paris., nomis apud Rolomagenses in bibliotheca

hoc rerum genere sic esl falsuni, nl falsius csse nihil possit. Supersunf Iiodioquo plura latinje editionis manuscripta exompI;u-iu, quibu.scum grseca Sophronii versio non conjungitur, et in quibus VicTonixLs Pitabionexsis legitur, non PicTAViENsis. Erasinusprimus,opinor, esl quijam edito Roma;, Venetiis el Moguntioi latino beati Hieronymi cntiilogo gnecaiu Sophronii vorsionein adjunxit,dum B;isileie anno 15l6omniuin Hieronymi operum editionem curavit. Tum, efiamsi fingoremus
in

quod

DIES
nngcie.aus Soplu-oniun,
..c...se

SECUNDA NOVEMBRIS
In
I,i.

vult Victonu..

id leoisse quod eum nou .ude cousoquerefur

p.tab.one.v.is ri>i,rop. I,yi,r

S.i..u.n

,r.L.t ..ri.nu
nien.i.

ConauLJeaiJM,,i7^^^^^
,-oM,u. ;',,

UICIOHK
';.

V. H.

.ue..tano
set vel

m E.ech.elen,
fuisse,

refertu.-.

Quippe opo.-tui.illu.u gr.^ce

.-

/. ..,./.. .ai(ionr,proii

a Sophron.o cou.n.eutar.u.n
ut

.edd,tu.a
P.-.US

par.

,nodo vitiaretur,

vel

a hbrarus qui

descr.pserunt com.uenta-

"^/7/.v/>./r//a,/.v'V^v()pusculaVictori.nmvB oNm.,. apocrypha. OCavum su,nitur ex Bonuuus

':^/-/m/..r..c/o,-;A.s..y/ ,n/..vvWn,,,;a./ m,n--

.ium,descnplu.nfuisseeataIo^m,utexeohaushnu acl.batuu.erro.-eui.ueumdemcon..nentanuni postea lra..s(imderent. Enimvero priuuua .lemo sommab.t mortalium; secundu.u nonnisi anohjs qmspinn. et conjector vanus afHrmabil.
Idem
jtrohafur

ginem
xv
:

rapitis

Sanda

R<.niana

Ecclesia

^ist

Opuscula

Victo.-ini

Pictaviensis

episcopi"

alias mAB.0NEN.si.s. .Vo> ex

qm

Concilia

Wspnni^

edidit,
:

auctoritaieGarZ apud nuem in llieest ei

9.

mc Joan.m Lanmnus in capife p,-in,n a,-yn-

ron,jn,i rntah,.,a l..,,iir

Victorinus i.iiAB.oxExs.s

niarlyr. l)evi,nn,n

u,yu,nentum ne.jatinnn

mentoruni qn.bus p,-ohatur Victorinus ab Ilie,on,jmo non Pictaviensis, sed PiTABiONENsis episropus
d,rfusfHisse.Qnod(pmmsolid,-.-^slmeafqueiniurtissime p,-ohri,ir ac hujus rei auctor llieronymns

hho p,r

se

Imul

efficax, sed in datis adjunctis

,'.r

,JOndn-e sno ,ion ca,rf. Duciiur

sihntio Fo,-tu'

naii, Piclaciensis episropi, et GregoriiTn.-onensi^

qui

si

omneni omnino fidem mereaiur, res confecta rst. Quum tamen, quodfieri omnino non dehnerai, nosf,-o adhur fcnpore ea cansa in cont,-oce,-siam
im-ata
s,t,

tantnm ,-irum ,ni,n,im Fictavorum episcotunde.-^ r,-lr-

pumscirissenf, p,r,d d,d>lo Victoriui

b,-assent.
'i"'n

A,-gumentum nndrrimnm

est lorns

.mi-

Mccex libello
p,-a:staf

deLomsancfis,uhi

dicit.-QuA

ddKjentissimi

LaunoU arfpmientum
Vi,-is illusirihus

secundum addenms quod sumitur ex Sophronio,

opinione ductus Victorinus pitahioxknsis. Ihioderin.nm

Joan,U's Areniin,i.^ }ioio,-um hi^forlcns, qni Hb. II
'^/"*

B
(X Sophronio

.piilibrnm Hieroni/mi de
''''''''

grsce

lO.Fuit (equalis Hieronymi.ut creditur, grEecus auctor nomine Sophronius, qui librum illius de
Viris illustribus seu
in

pum

Annalium Boio,-um. Victorinum Hieronijmus meminit petavionen?;em p/^/.v<-ndicit. Tertiumderi,nnm et ulfimum .h.mmifur
,no,-e

ex p,-isro

rh,-istian.-nm.qni .suos niartijres

de Sci-iptoribus

ecclesiasticis

nunquam

inceleb,afos di,niser,int.

Jam

ierop,-isri

suani linguam traduxit. Hicde Victorino sic in Papia loqnitur : Kal TEpi-.XX.avo^ ev x^ p{p>w izif^ zt,^
e)i7:!0oc

P/c/^r/Victorinu.u Huiim incehhrafnm dimiscrunt. Erjo Victo.irms non fnit Plrfac.-um rpls.:,,ms. In
hora,;junirnto mirifice sibi piacet Lannoius ; nobis videtur infirmum.Nec victrix Pwtoviouensis ercleiii,T

iojv T.n-Co-', /ai

Bvy.roplvot;

neTipTvoc, xi

Aa~

xTavnoc Taiit^ t^

oo;cT]cei

u^Xxj.Tcei.

Delnde

in ipso

\ ictorino, nixTopivoc ITtTaPtiovoc

i;rio--'.o7:oc

etc.

Quod

ransa iam lablH fnlrimrnio

1^2.

Indi./rbat.

autem

in priori loco

lUzap^o^ nou significetPictatestis est iuHilario,

:

viensem,Sophroniusipsesibi
ntxTopti-jv 'AzoiTaviac ETrtoy.oTToc.

unusquisqnr intrlliipf, pais pi-xdpua aiyunienioruni est auctoritas Hierom/mi, Adouis

ai.pie

Vi

niiper lieiino
iii

Pictavoinu. AquitanifB episcopo

'Uipioc, inquit,
fl-.xia-

r.^nardi. qnat ,rJ sola

rem

ronfi.d. /)oteratrideri.

eontroee,-rocntti.

PiVmiou diceretur IleTaplvoc, loquitur, sed nty.Tc<j3ivoc. In posteriori loco res est adhuc clarior. Sophronius enim Victorinum vocat neiapttov&c

Nau. 27:6 t(7jv ut Sophronius

quc post

LaunoU

lubores causa

dlj,idir,it,i

>iiat,i

Veriim nnstro tcnpore rursus in controversiam vocaii cixplt a rencabdi viro, presbijie,-o Auher, in
periodico

il,-rttin ii,tri(.

Revue d'Aquitaine
e.r

(I): .'ul ,-espondit rir

episcop.un

et

Hilai^ium

-cwv riixTapftov

'.\/,oi-

docii.ssimus

0,-dine S. lirnrdi.-ii,
suis

Vo.nnns Ch.icodires

HcBc ntique clara sunt nec locum dubio relinquunt. GrsBCorum dicendi modum deinde ailaiis Socrufis ac Sozomeni locis confirmaf Lau^aviac.

ma,-d. llic

voluit

ocuUs inspicere

operuni S. Hicronijmi, quos bibliotheca naiionalis Parisina ^^ossidet. Ins/)eciique rodices ceutuin rt

^w/ha"

Socrates
lib.

in libro

in

Hist. Eccles. cap. 8,

12,

quindecim omnes,nnoexce/)io,coiifirmantiectiones
petabionensis, pittabionensis, petavionensis.

Sozomenus
ptwv, hic
pai; Tiic

ejusdem Histori, cap.

sed
Ti)c
TTo^XedJc

Hilarium non
'AxotTavfac

fletaj^ituvoc,

flixTipiuv, vel fltxTaoe-jTe-

rum

qni melioris nofse sunt

ille

et anti.juiores,

Quonomina/lallm-

TToXewc 'A/-oiTaviac, ille

Hm
I^,

qui

e.st

numrro 12Uil,

srcuti

VI

episcopum appellant. Quod vero

non
i

psestus, ac pulcherrimi codices carolint/ici, secuH

f"i- ^fo32,

Sophronius

in priina si/llabn

sed

scripserit,

1800, 187(1

et alii,

habrnt petabio-

voc
'' 'iiidtis
lliis.

utque Twv

IlixTapitiiv

episropum sonare.

nensis

(3).

Cujus doctissimi

viri

cura

LaunoH
Vsnar-

l\.Reliquoru,nejnsa,-(/n,nentorumsnmmara,nta
afiijl.sse snffiriet.

o/iera,n ,natjnifire ronfirmat. i.'odex .pioque

Post ciiuia dno, tertium aiyuex

inscriptione

dinus, uu.:iori coxcus, rx eailem biblioihrra naiio"(di Parisina, fundi latini n. 13745, fol. 77 ita

mentum deducit
</ni,(s

Commentarii

Victorini iu Apocrdijpsin,
et

qucm

Mu,-(/a,-lnus Bi-

habet

iin

nonas nov.

natal. heati Victorini peta-

Sixtiis

Senensis in suis manns.rijjtis

noniine inscri-

bionensis episcopi (4).

Votueramuset nos p,-opriis

f-odicibus

Victorini pitabionensis

ptum

Qinntnm haurli ex iribus anfiquis manuscrij)iis codlrlbusde Scripin,-is auiheiiinvenerint.

in quibus Victorinus dicitur

ticis et ajjocri/phis,

verumtamen, ne actnm a.jeremus, labori atijue tempori /)rpe,-clmu.^. Siat enim .itabiti/ue inrirta rausa Viclorini i-ietoviONENsis, non Plctaviensis episcopi.
ocidis jfrxdictos codices usui-pare;

PETAVIONEXSIS, PIGTABIONENSIS, PIC.TAVIONE.VSIS, Sed

nequaquam
mu,i,j,-olo.jia

I^iciaviensis.

Qnlntnin

sn/jpeditant

Vsuardi

ei

Adonis, in quibus VictoSextiim ex

i"inus dicitur pitabionensis ejtiscoj^us.

tribus (diis martfjrolot/iii,

uno recens

edito et

duo-

oHs maiiuscrijjtis: in

illo

Victorinus pictabionensis,

fl)
^

Numiii. 19. ^), 21.

(2)D.f:iiamar(l, Saint
tnyne ih

Virtorin,

- (3J Ibid., nol* . -

(41 Ibid.. p. 11.

tvrguiet i,uirtyr,ft

sttiiit 2\rctair>!,

J^oitie,-s, p. II.

5 IV

43fi

DE

S.

VICTORINO EPISCOPO PCETOVIONENSI ET MART.

tare quo

AUCTOBE
G. V. H.

primum lempore

el

quibus auclorihus

Pictaviensis eeclesia Victorinum in

suum

episco-

IV, Qui lacluni

sil,

ul Victo-

lium adniiserit. Id aufem irigiufa

accidit,

iil>hiuc

annis
viris
et

duobus maxime collaborantibus

Beslio,

rinus Piclaviensis
sit
lii)l)ilus.

episcopus

.loanne FilliKo, cantore el officiali Pictaviensi,

Joanne

advocato regio. Hic enim cuni esset vir doctus audiretque talis, dedit initium rei, ciuando Pictaviensium cpiscoi)orum serieni
QtnBStioneni, (piando

S. Victori-

nutn

frcJcsiie

Jam (iccediwus scHkcf

ius

ad aliam

contexuit etinhac Viclorinum.ductusauctorifate

cf fjiioniodo

Picfaviensis ccclrsia Victosibi vindicaverit.

eorum quorum
coUocavit.
Ille

errores

confiximus, principem
absolvit,

I'ift(iiorum
rinciicare

rinuin Ptelovionmsem

Lauda-

vero rem

dum

Beslio

eonatur

Auher ; tjimii
fefiilat

Chamard.

Anher in periodico siipra citafo {\), ita leyo apud Domuum Cliamard (2), dic/f : Notatu digiia res est apud scripfores historife nostrne Neclarium raro, Victorinum srepissimenominai-i. Sub lioc nomino culhmi habuit apnd Pictavos
die 3 novembris,

quod reficiendum sibi sumpsit, Victorinum episeopum el niartyrem Pictaviensem inseruit. Hoc totmu confirmavit

nimium

credulus, calendario

menioriali

anno 1()S2, quod pra3cessit breviariuni dioDce.sanum datum anno lOGoperReverendissimum Dominum Beaul)oil de Saint-Aulairc. Trxn solummodo sanctus

eumque habuit a tcmpore imusque ad annos multo posteriores quo factum est Proprium ullinium.

dum hinc Victorini natalem festi duplicelebrari voluit, indc Litanias, ut vocat, Pictonicas composuit, in quibus Victorinus marepiscopus,
cis rltu

Pictavorum episcopus orandus proponitur. litaniarumprobatiouem affexull unicLuu Hioronymi libruni de illustribus Ecclesi;e scriptoribus; ex quo etiam una nocturni secundi lectio desumpta brevlarium occupavit. IToc autem nunc
tyr et

Ad

noster (Virforinus) culfu publico exclusus

fuit.

ita

exposuisse, confutasse est.

QuareVquia non erat acceptus novatoribus, qui eo tcnipore tam avJdi orant Iraditionuni nostra-

15.

Quaiut melius intelligaufur, secptentia

eluci-

Error
Tooiiiiin

dationis causa adscrihimua. Joanuis Beslii Ulier a

fifio

rum susdeque verli-ndarum.

zeli
risii

lia

iiou slm' uiarpio

ejus,

Joanue BesIio,editns

est in

lucem posf

Bfslll
exiiliraliir.

ardore presbiffer Auber. Cni non sine benigno

respnndit cL

mortem

auctoris, desideraute Illustrissimo

la

Domino

Chamard, rerum Picfavorum

iuquit,

Henrico Lndovico Chasteiifuer de

in litteris dedicatoriis

Poche-Pazai/,

perifissimus.

Confilcoi",

hmniliter, post

episcopo Picfavicusi, aiino 1647, niieditor tesiafnr

libro patr/s sui j^rsfixis,

Pictavorum historicos omni ex parlc examinatos, mihi nullum innotuisse qui rai'o locutus sit de Nectario. de Victorino frequenler. Prasterca, in nullo multoi'uni codicum mss. rerum liturgicarum quos Pictavis oriundos Parisiis examinavi, ad diem 2 aut 3 novembris festum inveni snucti
Vietorini e]Uscopi et nuirtyris,

quihiis posfhuinuiu pafris siii opnsculiim prxdicto

episcopo offeri. Liber idiomafe ijallico conscriptiis

hunc iituhnn prxfert

1.

Episcopi Pictavorum,

cum
:

probationibus. Incip/if ab cpiscoponnn cafalofjn

Nictarius sive Victorinus, 2. Liberius
repetit
;

quoi-um

neque

in codicibus

nomina deinde
ritu missee,

cum prohaiion ibns,hoc inodo:

mss. aut typo expressis apud Pictavos,

sident missaleslibros impressos

quorum
1548,

Nictarius sive Victorinus: Demochares, Hb.

bil)Iiothoca publjca et bibliotlieca seminarii pos-

anno

VrlTi^

III de ex Catalogo sancforum, lib. X, cap. 12, testaturhunc episcopum etiam Victorinum nonil-

1580, 1G18, 1768, pra^ter breviarium anni 17G5;

missales quoque libros, breviaria, aliosque libros

lilurgicos,

manuscriplos
(3).

el

impressos, sec. XII,

XV

et

XVI

Tandcm

in nofa dicit invenisse se

festum cujiisdam Victorini martyris inunocaUndario, non iu inensc uoremhri, scd <id diein 2
decemln'is, addifijue in

impp. Valeriano et Galieno. Martyriuni in marfyrologlo Romano, Card. Baronius tom. II Annal. Eccl. ad annum 303 ct tom. lll ad annum 324. Deinde ciiat locos Hieronymi, ad PauHnuiu,
naii. Vixlt
fecil,

cohturque festa die 2 novembris,

ad

Maf/uum

oratorem,

et

de

Scrij>ioribus

Propriu catliedralis Picta-

ecelesiasficis cap.

84; cui suhjuuyit Sophrouium

^nfffxoTroc,
ocriihiiis.^^c

vorum anni 1631, 1067 et 1682 inveniri festuni nosiri Viclorini. Quod quomodo upud Piciaros iuoleverit ad tempus, uunc sumus narrafuri. Juannes Lmmoins, cujus in hoc negotio tam praiclara sunf merifa, ohserrafiones gvasdam adJecH ad
calcem hicidcutai
coiuniuuicarimu!'
illius disseriafiouis

grasee sic vertenfem: UtKTuipfvoc niTaj3iwvoi;

addifqitc

iu

maryiiie

Vlclorinum

in

pcrsrrufione Dioclcfiani, cifaiis Binium, Bibl. Pafr.

tom.

I,

col.

1034, deinde ex dist.

15 Gelasiiim
locis

Victorini scripfa /nter nporri/pha rcjecisse, itemex

concilio Boniaiio aiiuo 4lt4. Q/iibiis in

de Victoriuo

putat

episcopo et martyre, cujus parteni

;

cum

lectore

quariim ohserrationum sexfa

tricesinms

Victorinum Pictmnensem notari; qnod semel et itrriiin addii, yrxcn SophroiiH rcrsiione uihil commotus.

Imnr

lidbet

fHiditm sire aryumenii euiinfiatioueiu:

est

Kou

erravii Besliiis allcyans Hierouyin/

Nondum annus
suum.
Krroris
origo.

ex quo Picta-

textus; sed

cum Demochare
vocaus

et

Baronio

erravif,

viensis ecclosia Victorinum

episcopum agnovit
enarrat,prxmissis
:

Victorinum
16.

Pictaviensem episcopum. Et

lixc cx superioribns

manifesta

sii/if.

14.

Lepidum neyotium
aiiarrphalxnsis

sic

2)aucis,

iusfar

Hactenus

tria

potissimum confecinuis: Victorinum imprimis non fuissePictavieiisem.sedPETAVioNENSEMepiscopum; deiude quinque Hieronymi loca, quie in vulgalis
al)

anno 1561

illius libris

depravata sunt, pristinai

restituenda esse et pro Pictaviensi resmuendum Pctavionensem tum erratum ab iis esse qui rem istam alitor acceperant. Nunc ad ecclesiaslicam historiam pertinet nointejrritati
;

Demochares, qnem auctorem laudaf BesHiis, do primo \\h. III de Sacrificio missie locutus semel atque iterum erravit. Pictavorum eplscopo, aii Laniioius in observafioite III a.d ralccin j>i\rdictoi dis.sertafiouis udjecta. IIHus verba sunt Primum constituemus episcopos per ordinem sedis Piclaviensis, quorum sequitur numerus juxta Bouchelum in Annalibus Aquitania; San: :

livin erroiDeiiioclntri"'

clus Victorinusseu Neclarius, in Catalogo sancto-

rum,

lib.

X, et In Catalogo scriptorum ecclesiasti-

(l)

Henie (rAquitaine,

p. 299.

(2)

Op.

cit., p.

U.

(3) Ibi.i.. pi..

U,

15.

corum

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
437 quo Beda, Usua.dus. Adn ot ftiiusi Fdru. in catalogo lib X, cap. li, scril,it ac sandus Hieronymus de
i

corum anni 15G1. huprinHs fallitur. slgnificans BuchetumVictormimemimsse.Nonenini nieuiinit:tanluui abest ut prounoatqucoodemepiscopo
Nectariuiu coniputarit. Deinde lallitur, dum eamdem confusioneni in utrumque illum cataloguni transfert. Neque enim Petrus,
et

AUCTOHE
. V. H.

scriptoribus

Victorinum

ecdesiasticis.
,

genutnitm
ejus
.-.tate

Equilensis

episcopus, in

Catalogo
in

neque Marianus Victorius

Sanctorum, Hieronymi Catalogo

virorum iilustrium, qui RonifB cum reliquis operibusprodiorut anno lo(Jl,Nectarium Pictaviensem

marliedxnonest; ipsius enim onmes dies plem sunt, quum Beda, tcsfantc Vsnardo i epistola ad Varolum (Calruni) impernforcm,
tijrologtum

Bnrnni.i, nou ridit; quod enim suh Hrda^ >.ominr cirruiuferehnfur,

bednm

^c immo

quidem,

quam-

plures kalendarum

Adonc

ef

cpiscopum attingtmt. Democliares in hunc geniinum errorem venit, cum cx una parte in Pictaviensium episcoporum indiculo queni Buchetus confecerat, Neetarium primum nee ullum Victoriimm offenderet; ex altera vero, cum in Petrl Gatalogo Sanctorum, qui similia multa habet flagitia. et in Hieronymi Calalogo viroruin iliustrium

mlsLcios reliquerit {^). De C.suardo actuni est suprn iuter capifn

(Mt^s

argumentorum Launoii; utcrqite non Piclaviensem,

sed PiTAUioNENsEM Vielorinuiu dicunf. Ex iisdem argumcntis patct errasse Petram de Nafalibus, qui ut ipse Baronius aliique ex corruptn Hierongmi
leciione

errorem hnuserif; hir

?iovit.

cnini.

iit

ahnnde pronullitm,

haeimus, Victorinuiu
PiTABioNENSEM
fnsest,in .tternnm

Pictariensem

sed

num

male correxerat, Victoriepiseopum videi-et. Tunc autem nescius Dcmochares. quo in loco VictoriVictorius

qucm

Nos

itaqiie, errore, ut

sperare

(dioVito.

Pictaviensem

nd

reliqitn

fransimus.

num

statueret,

eum cumNectario

confudit. i/atc

Launoius. Ego vero suxpicor Demochari (seu B Aidonio Dn Mouch/f) ut ronfnndevet utrnmqm' eamdeni ratiotiem imposuissf, (pias ilbisit nostro
tempore Auber, imsbytero
Gallo,
cle

V.
S.

Tesliinouia
Victoriuo.

volerum

de
E

quo

jnm

Mouuuicula

snmiis loruti. Quuni enim Neclorius

fuerit ejnsco/ms Pfcf.avi,ensrs, ut

certissime

utriusqur Pauuouia^
Actis S. Victoiini

apud Dreux du Radier (1) invictissime probatur ex commentano quodnm doctiss/nii preshi/teri Le Baeuf usserentis
nrgumentis optimis pruhantis in sede Picfarorum Nectariitm sedisse, et alihi legeret Victorinum Pictainensem episeopim, eamdem jndo viam inirit qunm postea Auher, ef Necfnrium seu Nicfartum
et

Dcrerum

lioc

hco agenduui

esset;

Tettllnmila
S.

ea nut teiiiporum tnjurin delevit, aut hominum socordia amisit, Quamohrem corra-

Optati, S.

fllrruiiifiiii ft

credidit

grxcum nomen, cujus

:

Intina versio esset

VtXTTipiO^,
Vl/.TapEO(;,

dere risumest quidqiiid antiqui auctores de Victorino scriptis consignnruuf, unde .^npiiores mtatis homines haitserunt pauca illa qua: de Victorino
sciuntur. ]'eterum testimonia hoc ordine sequantur. S. Optatus, Mileritauus episcopus, de Srhi-

Cdssioilorl

de
S.

Victoiiiio.

VictorinUS Nictareus.

XKO

TIOV

VtXTlTripitUV,

Quod

JHvinus,

quem

citat

Auher, etiam

Hierongmo
tentia qua:
Tota

nffrihuif, coufirta itiinc in fiuem senlegitur.

smnte Doitafistaruin, Hh.

1,

cap. y.-Marcion, Pra-

nusqiiam npud Hieronymum

xeas, Sabellius, Vatentinus et ccteri usquc ad

qumih

17. Sed,7nissis ludicris,

ad

seria redeamus. Tota

orta ex

itaque causa
imiitittir

Pictarieusis

cpiscnpafus Vlctorini

errortbnn.

pitris

errorihus, qitihus siujiUntis fota

Cataphrygas temporibus suis a Victorino Petavionensi et Zephyniio Urbico et a Tfrtuljiano et ab aliis asscrtoribus Eeciesiiecatholicai .superati
sunt
"

quoque cadit causa. Af, inquiet aliquis, tot tantique viri in hos quos tu vorns crrores concesseritnt.
Fateor et doleo. Sed magnorum virorum exempln bona sequenda sunt, non vero sequendi errores, quos si defegere potuissent, ipsi ante aUos repudtassent. Legehaut ijjsi npud prohatos auctores,ei quuui C iiuUam erroris suspicionein hahereuf, quod legebnnt, veriim esse putarunt.

(5).

Sanctus Hieroui/musinepistola

XV HI:

Sex ake uni ct sex ala? alteri , Victorinus noster duodecim aijostoios interpretatus est ((i). hi cpistola A'A'A'r/;HlpjJoIyti martyris

quo

et Victorinus nostor

verba ponam, non lilurimuin discre:

pat

(7).

In epistoln

LVIIl

Inclyto Victorinus

Erravtt doctissimus
scrtpsit

Possevinus,

diim in

Appnratu sarro
rectius
{2),

Vietorinus Pictabionensis,

Pictavionsis.

cloqui non F LAV/.-Taceo de Victorino Petabionensi et ceteris qiii Origencm in explanatione dumtaxat Scripturarum sccuti sunt el
intelligit

martyrio coronatus. quod

potest (S). In epi.stola

Nempe,

ut ait

Victorium,

Ln u noius Democharem
est,

et

ervantes Honorium, depravatum Gratiani

illorum
vestigia

expresserunl
martyri in
deest

(9).

In cpistola

LXX

Victorino

libris

suis licet desit eruditio,

non

decretum secutus
Victorino, ait

atque

tamen
:

eruditionis voluntas (10). In epiHtoln

implcvit. Mirajus in bibliotheca ecclesiastica de

LXXIV
non

Nec

discrliorcs

sumus Hiluro, nec

quasi

idem Launoius, perinde loquitur, nullus unquani eum Pietavionensem seu

episcopuin
fecisset.

fidcliores Victorino. qui ojus (Origents) traclatus

ut interpretes
(1 1).

Pitabionenseni

Victorinuni

transtulerunt
Iliifiui
:

sed ut auctores jM-oprii operis In npologia adcersus lihros

igitur simpliciter appellat

pum, cui eos tribuit Hieronynms et Sophronius

Pictaviensem episcolibros, quos Petabionensi

tribuerant.

Si auctoritatein suo opcri pra,'struci)at,

volfus quossequereturostendere.habuitin prom-

Hoc

uti

ptu Hiiariumconfessorem,qui quadraginta fcniie

millia
tulit.

de Scripturis authenticis. Honorii Auguslodunensis et

prEestaret. Hieronyini, Geiasii in decreto

versuum

(Jrigenis in -Joh cti^salmos trans-

Baronii auctoritate utendum sibi esse duxif (3). Erravit Baronius, cuin in notn nd niartgrolngium

Habuit Ainbrosium, cujus pene onmes libri hujus sermonibus pleni sunt et martyrem Victo:

rinum, qui
nulli

siijij)licitatem

Homanum
viensis

tibi

Victorinus pro Pmtorioneust Picta:

molitur insidias.

suam in eo prolial. dum De his omnibus tacet, et

nominatur, hxr confirmavit dicendo

De

quasi columnis Ecclesiae praetermissis,

me solum

{\) Bibliotliique historiqiie et

pp. 5 sqq.
in Pi*f.

\^1)

Olisenat.

3.

critigue dtt Foiiou, li>m

(3) Ibid.

I,

tom. XI.

pj).

898, 899.

(4)

Solleiius

ad Usuaiduni,

art. 3, n. l(il.

(-5)

Mifiie, P. L.,

(7)

Ibid.. p.

m\.
p.

(fij Il>id..

tom. XXII.

(8)
(iG8.

Ibid.. p. 585.

p. 3(i5.

(9) Ibid.. p.
p.

(lU)

Ihid..

(II)

Ihid..

"W. pulicem

438
AucTORK
. V.
11.

DE
(1).

S.

VIGTORINO EPISGOPO P(ETOVIONENSI ET MART.

tarios, Hippolyfi

puliceni et nihili hoininein per angulos consecta-

quoque

martyri.s, et

Theodori D

tur

In Ifhro dc Viris

iU/isfribtis,

cap. 18, in

Heracleotse, Apollinarisque Laodiceni ac Didy-

Papiu:

Ilic (Papiafij dicitur mille

annoruni judaiseeuti sunt

Ire-

mi Alexandrini;
carperem

et latinorum Hilarii. Victorini,

cani edidissc Sejt^pwoiv,

quem

Fortunatiani opuscula. e quibus etiamsi parva

,

naeus et Apollinarius, et celeri, qui post resurrectionem aiunl in carne cum sanctis Dominum

dignum

aliquid

meraoria scriberefriginta no-

tur (8). In translationis

vcin Orif/enift in

homiliarum

regnaturum.Tei-tulIianus quoque in libro de

Spe

fidelium, et Victorinus PeLabionensis et Lactantius

hac opinione ducuntur

{i).

Vhi adnofat

Mar-

: Praiterea commentarios viri eloquentissimi Hilarii ct beati martyris Victorini, quos in Matthteum di-

Evam/eliuin

Lucx prnlogo

fianseifs: Faiso le^^ebat

viensis:cum nulius
cjusdem opcris,

Erasmus Victorinus Pictasit codex ms. qui non legat

:

verso sennone sed una gratia spiritus cdideruut, post paucos dies ad vos mittere disposui, ne ignoretis

Petabionensis vel Pictabionensis. Item in cap. 74

quantum

nostris

quoque hominihus sanctafuerit (9).

rle

ipm Victorino Victorlnus. Petavionensis episcopus, non tequc latine ut grsece

iti

nnn

Scripturaruin
in

quondam studium

Cassiofhrus

lihro

Insfitufione divinaruin

noverat.Unde opera ejus grandia sensibus, viliora videntnr compositione verborum. Sunt autem haec: Commentarii in Genesim, in Exoduni, in
Levitieum, in Isaiam. in Ezechiel, in Abaeuc, in
Ecclesiasten, in Cantica canticorum, in Apocaly-

: De quo libro (EccUsiaste) et Victorinus ex oratore episcopus nonnulla disse-

Utterarum, cap. 5
ruit (10).

Cap,

7:

De quo (Matthxo)

et Victorinus,

ex oratore episcopus, nonnulla disseruit ( 1 \).Cap. 9 De quo libro (Apocal i/p.vj et Vicforinus scepe
:

psim Joannis, adversum omnes haereses

alia.

et

multa

Ad extremum
:

Inlihrode prrppftui
Jlefridiifiii

rirt/iiiifate

martyrio coronatus est (3). B. Maria: adversus

in

dictus episcopus difficillima quseque loca breviter tractavit (12).

19. Post

testimonium vocat et Victorini,Petabionensis episcopi, verba proponit. Et dc TertuIIiano quidem nihii nniplius dico, quam EccIeslEe honiinem non luisse. De Victorino vero id assero, quod et de evangelistis, fratres eum dixisse Domini, non filios Maria?. Fratres autem eo sensu quem superius exposuinms, proTeitullianum
pinquitate,non na\wii{4-). In Coin mentnrio i ii Erclesia.^ifeii, iii

dam documenforuin
lapidum
utrainque
videlicet

has scriptorum Jaudationeii,aliud quod- hnioSpihim (/enus addendninjudicaviinus, <'c (Ituli

i?iscHptiones
reperta,

ac

titulos,

per

-''"'"""" '"
'J''^!""^ ''"""'"

Pannoniam

qnx dc

Vicforinis

loquuntnr, unde fors-ifan Intninis a/ifjnid ohscura:

S. Victorini historix aspergatar.
est

Ordo numerorum

Corporis Inscriptionum latinarum Theodori Mominseii, in tertii voluminis parfe priori. Textus
licttif

edimus, emendufos quantum

e.v

Ephemeride

ilhnt

Melior est puer pauper et sapiens

ct stultus
:

Epigraphica,

toin. II,fasc. 4.

quam

rex senex
ifa

qui nescit providere in

ct

posterum,

srrihif

Origenes

Victorinus non

IN

PANNONIA INFEIUORI.

multuni inter sc diversa senserunt. Post generaleni enim illaiii seiitentiam qua? omnibus patet quod meiior sit adnlpscentulus pauper et sapiens quam rex senex et insipiens, et quod tVequenter evenit, ut ille per sapientiam suam etiam de carcere regis egrediens imperet pro dominatore per-

Waitzen, in aula cardinalis Migazzi

AVR QVAE
XVII
.

V1CT0RINE
.

VIXIT
.

ANN
.

MES VI AVR VIAToR

.

DIEB
MIL

quod tenebat; super Christo et diabolo hunc locum interpretali snnt quod puerum pauperem et sapientem Ghristum velint (5). Iri pro(o<io Com~ mentariorum in Isaiain prophetam : Magnique
verso, eL rcx insipiens perdat iniperium
,

COH

QO

MAVROR
KARISSIM 03)

CONIVGI

Budas:
D

M
7

IVLIVS

VIC

laboris et operis est

omnem

Isaiie

librum velle

TORINVS

LEG

llll

FL

'-*

quo majorum nostrorum ingenia sndavcrunt groecorum dico; ceterum apud latinos tjrande silentium est prfeter sanctse memoriae
cdisscrere,in
:

SPHINC
/

'/////

(14.)

iiiarlyiem Victorinuni, qui

cum Apostolo
in

dicere

Alt-Ofen

in hortis

sacerdotis plura virorum

poterat : Etsi imperitus sermone, non tamen scientia (G). In

lein
illi
:

noinina., infer quas

FL VICTORINVS
(15)

Hhro

XI

Cominenfariornm

Ezechie-

Ncque enim juxta judaicas

appellant,

tabulas,
ct

quas Rcperta ante annos

fere

8s'j-epwffeii:

gemmatam
:

auream

de ccelo cxspectamus Jerusalem

nec rursum

regio Kising prope Bek;is-Megyer

quinquaginta iii saltu s. Krottendorf

in

passuri circmncisionis injuriam, ncc oblaturi tauroi-nm et arietum victimas, nec sabbati otio dor-

com. Pestinensis; exstat Pestini Franciscanorum

:

monasterio

miemus. Quod
ct Lact;mtii

ct

luulti

nostrorum

et

prsecipue
fidelium,
1

Tertulliani liber qui inscribitur de

Spe

ni
IVNONI
r^G
.//1S

Institutorum volumen septinium pol-

MIN'RV/E
DEABUe.,7t

licetur, ct

Victorini,Petabionensiscpiscopi,crebr8e

cETERIS

expositiones, et nuper Severus noster in dialogo

cui (uillo

OMNIBVS
(S

POSSESSOR
VINDONIANI

nomen

imposuit

i7).

hi Cominenfario.

VICI

rum

in

EvaiKjelium Matthxi

y^ro/o^/o

Legisse

me

nisviginti

annos plurimos in Matthieum Origequinque volumina, et totidem cjus homilias, comniaticum interprctationis genus, et
fateov ante

EX NT

POSVERV QuOR H.n, -.npTA SVNT

^Pi.iETIAN..S

VOTO

AVR
.iVR
/

Theophili, Antiochenfe urbis episcopi,

commen-

VETTIANVS ^QR TORINVS

/ / /
/

(16)

(1) Ibid..

tom. XXIII.
p. >0.

p.

399.-

(2) Ibid..

p.637.

- (3) Ibid.,

p.20.

(9)Ibid..p. 'm - (10)

Ibid..

tom. LXX.

p.

1117.

p. lis:i.- (4) lbid.,p.

loui.

XXIV,

201. (^)IbiJ..pp.KKiO. 1(^1.-1) Ibid., (S) Ibid., tom. XXVI, (7) Ibid., p. 331t.

(ll)Ibid..p.lll9.-(12)Ibid..p.ny'i.-(13)Tom.cil.,u.3.>t-2. -(U) Ibid.. n. 35or>. (I-^) Ibid., n. 3591. (16) Ibid., n. 3620.

Presburgi

DIES SECUiVDA NOVEMBRIS.

Presburgi, Donau-assc n. 144, in hortis Scuborits, qui probabiliter titulnm advexit aliunde :
DIS

439
In Ipn.nln ..

-Salvanonsis
C

AUCTOIIK
(: V. H.

IVLIVS

PATRIS ET

NALPHO
DRIO

MA THEAN
SAL

^EIT

SEVERINVS LEQ AOIVT

I

PRO
DO
NN

COH D CAN ET-CL- MAXIMVS-FIL OOM -CAN V -S -L-L

.

CL EQ

VICTORINVS

ET STRABONIAE VICTO RINAE- CONtVG PIENT

.

^'^

FECIT

SISI

TISSIMAE

ANNOR

XXX
LICINIO
(8j

ET
(1(

VLPIO

AMICO

OPTIMO

IN

FANNONIA JiUPERlOHI.
S. Annte.

Columna Mokritz ad sacellum

I

M- De
iioiiere,

S.

Vietorini

palria,

'

M
R C
I

orudiliono, sede epi-

M
V

A
I

V S R
I

C
R
I

scopali, letale el niarlArio.

NVS
V

ET
S
I

COR
N

H E

VS
fl

C
C

VM
I

Jfn. tradidft
12)

H.irerm

.juw

ile

aHtHiuitas,

Vietoiino nosfm posl.ris /edoris orufis sii/jjrnmns

.ie

S. Viclo.ini

Vfria

Suprrrst uf ind. ijnUI

sandissimo episcopo
sif

martyre

et

,lorfore,

sfafiiendnm

DegoJ ad Kulpam

fl

pnmo
-

ermmm
sit

J'niiiioiiia,

Kf
ffirti'

quidem qim patria ortus qnore

qui

itrhs

yenere

B
N

M A
R
I

crdns^ qnxritnr.
.

o
E"

Hicrimifmns,

De patria marime am%ifur. omnium opfime uos edorere

1'irfoiiri.

PRO
IMP

SALVTE
GORDIANI
-

potn.'rat, nihil alind affert, nisi

G D DEC COL EQ - ROM

NO VICTORINVS
.

SISC

TlVIR
I

SAC

ET C D VICTORINNVS FIL DEC COL SISC EQ R

-

quod Victorinum opponendo grxcis dodori/jus latiiium eonstanfer appeUet, d nostrum vocitd Victorinum. .I^ .nundem mn/fo mdius grxce dodum fmsse assertt qnam /at/ne, ifa quidem nt opera Victorini ^n-andia

P
PIO

LIA

LVCIL

KA
.

vmnjn fanfnm
liossit.
(3)

sensibus, viliora dieat oideri ootiipo.silione vnbi,ipiidem ut <|iuf ^.'ulif eioqui

non

CONIVX
f. C,

2;S.

ET

SACERDOT PROCVLO- COS

in

Qui/>ns rerbis

indudi Caren^

(!),

Ti/lemon-

fius

(U)),Lumperus

num in Grmeia ant in fini/)us ejns nafum fuisse.

Arca
Militar-Sissek

(II) a/iique senserunt Vlituii-

Quod

aidibus Pauli Bitroff,

:

sane iiand incou.jruc opinari rideufur.

Me tameu

cujus in vinea reperta est

D M

PONTIO
SISC

LVPO
SCRIBAE
.

AVG
MVNIC

COL FAVST

qnominus /luic opinioni adhxream prohihd /li.'rouf/mus,qui Victorinmn noslium uppdtundo, /usi'i'drirumorrideutalemdeijafriansumqnxlutine
/oquatnr; quod

quamfjuamperserem non

conficiat,

PONTIA

VICTORINA

soiion

ET
eum

DOMIT

rHBSCENS

fii

ferernnf tamen plnrimx Inscriptloues per uframipie. inferiorem ae superiorem, Faunoniam

reperf.r, ut

eum iu sensnm Hieronijmi

Alt-Sziszeg reperta in curte parocbi et apud servata
:

rerba inte/Hgenda putem.

JJerem euim iuscriptiones istins trartns, quarum una Fcefovione reperfa, Victorinos /oquuutur
Victorinas

^^
C
FELICISSIMAE

nude conc/udere Ucd \'ictoi'inos in Pauuouia habitasse d sanctum Victorinum id,

ccrco ab
/>at

Weronymo nostrum
iu

eum odum

appellari, qnia sciePanu.mia, hand /uuge a so/o F

ET

SACMENEVN-0
MARITVS

CONIVGI

Ilierongmi

patrto.

Opinamur etiam

SEPVLCRVM EORVM COLLOCAVIT FELICISSIMA QVE VIXIT CVM EO ANNIS XIII ANNO VRSIS DXVII SARIVNAM VtlSI C" D> PHY OEO |5i

DOMINVS

sandum
ri.-llau

VICTORINVS

uostrum ipsau rbe Pcdovione * natum, licet demondrare certo argumenfo uon valeamus; rerum insrripfio Pwtorione reperta safis innuif in i//a ur/>e Victorinorum gentem habitasse, eamqne nec
iu/im.-e sortis,

Andautonia;
NEM
IVL

Isidi ex voto posuerit.

.

qnippe e qua unus pn/dice sfafnam Qnosdam ex Virtorinis per

REG

AVG

VICTORINVS
.

SAC VET
SVIS

Pannon/s; t>-actnm diyimfibns Ch/-/sfo credidisse

probaf insrriptio christiaua sup/a data. Quods! insnper consideremus c/rdibi/ius esse Padov/ouense/n

MVN
V

AND
.

CVM M (6)
.

c/erum potins clvem s/tum

e/egisse in episco-

Pffitovione

ad

S.

Martinum
ISIDI

pn/u qua/n a/ienigeua/u,

:

/ton sine

causa videmur
itf

nobis inc/i/iari iu hanc sententiam

Victorinum,

AVG SIGNVM
C VM. BAS VICTORIN EX . VOTO POSVIT (7)

Paetovionense/n episeopum, ipsa Parfarione

creda/mfif.

o/inm
^ drii II n
."ufriahih

21.

l)e

gene/-e Victorini /lemo aliquid litteris

consignavit.

Si

fa/uen

inscriptiones

Pa/monix
Virtorinos

super/oris

percur/-imus,

iuveni/nus

/toiie^fissimaf conditionis,

duumviros, equites /to-

ll.l

H'id., n. -Arm. Cfr.

Ihid.. n. 3917.

Epliemeris epigraiihica.
(.3)

11. n. 7:^2.

(2)

(7)II)i<i..n.'U)l(i. (Jlbid.,n.41i'<. (!l>\V,.(yjf..^er/.///*/

Ihid..

n.

.im
f(i)

Cfr.
t.

Henzen.

/'VM>- 91.-(I0) jW/oiW,t.

fine iiujus ^.

V.p.I33.- flI)I.ocotitindo

in

Annali

(+} niid..n. 3fl74. (r,}I|.id..n.3ity(i'.

dell' instituto arelieol. di

Ronia

IKiO,

31. p. 117.

ll.id..n.'t00S.

mauiis

m
AUUTUnE
G. V. H. sibi lere

DE

S.

VICTORINO EPISCOPO P(ET0V10NENSI ET MAHT.

ilii-ife.s

maiios, inirniniHskomines satis

ad xepidcm

sdipcanda, ad erigendas statua^y: unde iion ditcUur indlcium eos spectahili genere fidsse.

Prxterea non solehanf refercs ex infima plehe elltestimonium (jere episcojios. Accedit Cassiodori
dicentis

Victorinum ex oratore factum episcopum;

<rli<]ui.^

prope Gratzium, Jn quo legitur M. Ulpius Saturnus doniu Ulpia Poelovione, et urbani Gruteri 533, 8 P. Barbius P. f. Papiria Poetovione Maximianus, et Henzeni n. G791 M. Mumniius M. f. Verinus Pap. Poetov., et Tarraconensis vol. 11, Pap. Lucilio Paetovion. n. 4147: M. Aur. M.
: : :

f".

quod

nihil rideo citr

cuin Tillemontio floco

est f/uod sentl-

item Tacitus
2(35

hist.

3,

et

Itin.

modocit.) in duhium trahat. Hinc

secundum codices optimos

Ant. p. 201, 26^, contra Petovio:

mus Victorinum nostrum

Pwfovionis
Victuniii
fitisse.
(jid

primorihus

urhis

nenses titulus Africanus Renierii n. 1718; Petovio vel Potovio Itin. Hierosolyrnitanum p. 5(jl; Petobio apud Ammianum 14, 11. 19. Iloxdpiov apud Ptok'ma?um 2, 14, 4, secundum libros meliores
[tleteriores

22.

Sunt

huic opinioni adversentur aucforiscrihentis Victorino erndlfioin

vruditin in
liiteris

tate ducfi

nem

defuisse,

Hieronymi quem defecfum

homine Uhera/iter

habent
2,

iraTauiov];

rioTEKtcv

corrupte

iccularihiis

fortdHHin
tlOll
llUII/llfl,

inaxima
iii (liriiiiH.

educato ef oraforix arti posslmus. Eyo vero puto Hleroni/mi verha ita esse infeflii/euda, id exqulsifam Hlam et e(/ref/iam secu-

dedito xfjre admittere

40. Patavio Itin. Anton. p. 129 ot Priscus p. 84. Miill.: i-o nn-ap-.iuwi; xTi^lv Ntuptxiu

apud Zo/.imum
TidXew;;

Petavio tab. Peuting, et titulus urbanus

larlum rcrum cruditioucm, qitalis ianti imjenii vi-

Fabrett. 129, 54
Julio C.
f.

= Gud. ms. 293,

3, in

quo

est C.

runi(lecehid,ne(jetfnonfamenomnemomninoeruditionem,quaiis(pfe in semiharhara

Ulpia Petavione)

primum memoratur

Paunonia acquiri

potuerlfahadolcscentelnpropriomunlciploeducato.

apud Tacitum 1. c. in enarrandis rebus gestis a. p. Chr. 09, unde intellegitur eo tempore hiberna ibi
habuisse legionem XIII
4118,
qui
est
legati

Quid enim
\o\m\i'ds
'^

sihi rolunt non deest tanien eruditionls Schcenemanno assentior dicenti (Jilhi.
1. 1, c. III,

geminam
legionis

(cf.

nn. 4001,

Patr.
sti/li

lat.,

Hj:qiium

tampauca

Victorini

specimlna superslnf, ner/ue ea satls certa, vix hanc qupestionem diriincre licebit. Atiamen ex

imperante Nerone), succrevit igitur omnino ut pleraque alia harum partium oppida ex castris canabisque. E
ejus

tionis

Hieroni/mo asseiente Victorino non de.esse erudtmlnnt(dem, concludo In sancti rlri opcrihus

At etiam a Poetovione primo jam seculo milites abductos esse ad Danuvii limitem occupanduni, ex iis colligitur qufe de castris Acumincensibus
et

sparsa fuisse indicia eriiditionis ejusipie acqidrendiB manifestum studimn. Eodem modo intelHgo

Aquincensibus, item Brigetionensibus suis

locis

proposui, quibus factis certe desierunt Poetovionensia.

reprchcnsam ah Hieroni/mo Viclorini lafinitafein. Pafet eniin grscis llficris henc cidtum fuisse Victorinum, cpiod libenditer edurato
forfassis
lafiiie

Idem confirmant

tegulte legionarite,

cum

Pcetovione inveniantur solae legionis Xlll, qua- ad

convenit, (jrseds

Trajani tempora
ulla^

pro autem dididsse a proprio urhis grammatico. Opinor ideo suetum et grsace loqui et graece scrihere latlnum idioma nunquamea purittde linguai

generls condifione

uso

magisfris,

legionum

illarum

Pannonise prsesidebat, neque quas constat secundo

seculo
tegula;

Pannoniam

tenuisse

Pettavienses

denique legionis XIII ejusdem legionis tegulas

;

Vindobonenses

et raritate et simplicitate vincunt

calami usurpasse. quum adolesccns patrio exciiltus sermone et egregils usus magi.stris non
et

maijuo lahore ohtincat. Sl Hierongmus suuin tan-

tummudo Stridoncnscm grainmaticuin

hahuisset,

ob rem non tam Trajano imperante, quam antea, id est imperante Vespasiano legionem XI!I puto translatam essePoetovioneVindobonam; quamquam classem
et antiquiores se ostendunt.

Quam

nuufniam exactam illani latinitatls elegantiam sihi comparasset. Sed non culris contingehaf audire Rom<e Donafum. Prxterea tpii tot rulumina de
iantis rebus conscripserat, tpd

etiam postea ad Poetovionem stetisse fortasse

arguas ex
Trajano;

n.

W25

nonieae. Poetovio

trierarchise classis Flaviee Panautem coloniai formam accepit a

Origenem non ut

nam

colonia Ulpia Pa^tovionensis dici-

interpres, sed ut proprii opcris aucfor, latinis auri-

hus fraderef,
nec

quamquam Amhrosinm non a;quaret,

eleganflam aitt Ih/fini, nec gallico

Weronymi

n. 753. Ulpia Po^itovio in Norico uno et in urbano uno supra citatis denique notfe in ipsis titulis Pixtovionensibus non rarje,

tur in titulo

modo citato

Hilarliassurgeref cofliurno, prohahili tamen existi-

extra territorium

nunquam

repertce, C. V. T. P.

Et revera pauca illa mandus qux ipsi auctori communiter adscrihuntur fragmenta, potlus (piam continua oratlo, non adeo abjecto sermone sunt. At satis superque de his. Ad liquidam enlm verifafem quominus jierrenlamus
est scrijjsisse sfijlo.

recte sine dubio vulgo accipiuntur

de Colonia
talis

Ulpia Trajana Pcetovione cum

ih ejus

gemi-

nalio,qualisestUlpiaTrajana,pra^tereanonobvia,
imperatoris coloniis

non semel
ei

reperiatur.

Nec solum nomen

colonise

attributmn esse,

temporum homlnumque
laudis
suiit.

Injuria prohihemur.

Qux

rero cerfa novinius de Victorino

Episcopus

fuif,

summss divinxfpte sacrarum litferarum

doctor egreglus, ecclcsix defensor indefessus, h<ere-

ticorum mulleus, c tandem inclytus Jesu Christi

inarlgr.
IJrbs PcEtovio
'l'S.

sed colonos eo deductos ex Italia, docuit titulus origine n. 4057 veterani legionis II adjutricis, Dertonensis, deducti autem Pcetovionem mission(e) agr{aria) altera, ut, si quidem notas recte explicavimus et recte retulimus titulum ad Tra-

Fortassis ab hoc loco non erlt alienum de ipsa

janum, eum jam appareat missiones fecisse propter deductiones easque numerasse, ut numeravit
obligationes alimentarias. Ad

urbe Paetorione, cui Victorinus episcopus prassedit

easdem deductiones

pauca

non uno modo olim scrl/)fnin noinen Inrenimus. Scd de ea urhe cl. Mommsen
delihare. Citjus

item referemus qua; Hyginus gromaticus habet

p. 121 (cf. p. 205)
sti

Laehm. nuper evocatum Augu-

audlaiuusin Corporelnscrijiflonum latlnaruinprm-

fanfcm

fitulis

Ptetovlune repertis

qux lucuhratio

leglfur In priori
'

parte voluminis III. Ihi enim

Paiinonia agros ex voluntate et adsignaliberalitate imp. Trajani Aug.Germanici pertinuisse ad Pannoniam Pcetovionem visse.

quemdam

in

Pettau

dvscrihltur,p.olO,coioniaUlpia Tr^tJanaPwfovio*,
tribu Papiria.

tlesvribitur.

24. Pcetovio (sic tituli in ipso

reperli oinnes. ilem supra relatus u. 753, in

dicitur

prope quo Coluuia Ulpia Pa'tovionensis ex Pannonia

vel

oppido

usque ad Constantinum Magnuui pn^ter Tacitum et Ptoleniaeum tituh 4121), hodie plurimi testantur, ut non audiendi sint qui non eontrarium asseverant: at quarto seculo
superiorem
(V. n.

miuus constat Poetovionem comprehensum

finibus Norici, scilicet mediterranei.
Ita

fuisse

superiore. et

infra

n. .5427

repertus Kalsdorfi

Itmerarjuni

DIKS .saiU.NUA AUVEMBRIS.

4-il

liiint

Hit.TOr^olyniitanuin .^cripUuii

a.

p.

Chrisl.

r^^njffixois

ad

VI.

\VM Noricum extomlit ad Pmtovioneni, addens " trnnsisHonffai. inlras Pannoniiuu infcriorcni , (pro quo nouiinanda fuil aut Suporior aut Savia);

Lumjjcri

Prolc,.omena

b. \ ictonno episcopo ct martyrc, /,,/,> rdinnii. o/icrum S. \ictorini. atqnc unn ad

de

AUGTORE
li.

V. H.

notus ediiorum

Poetovionem diserte dicunt oppidum Noricorum. De rei publicffi forma quidquid novimus docuerunt
I.

ileni

Ammianus

c. ot

Priscus

I.

c.

hisce suj>positas in Pafrulogio Lafina. Vbi omnes (jimstioue^ ad Victorini o/tera .sjjecfnntes jjrxrlare tractatas inveniet (1).

iuj^criptiono?.

Vcctigalium

superioris

adrninistratio

provincife Pannoni* sedem quodanmiodo

8 VII.

De

cnl(n S. Viclorini dc-

habuerit neeesse est P(Mtovione;

in
titulis

nam

inveniuntur

procuratores provincia? Panno-

qiic Ecclesia Pcplovioncnsi,

nia? superioris (n. l-02i, 4031, 40-UjK iabularii ejus provinciai (n. 40-W, 40GG), adjutores tabula-

Quam antiquHs
(jue

sit

in En-fesia culfus S. \icluiini,

et inartgris, .^atis

Anm

l7(iS

Paforionensis rpisco/ji
in

riorum
(n,

(n.

4020, 40^:J, \m-2). custodcs tahnlarum

(n.

suprr-

cli-ro

W-1). dispensahir tabulariorum

4044-),

dispcnsator raf ionis provincije Pannonife arcte^n. 4049), libertus Au^aisti cx tabulario vocllf^alium lliyrici (n. 4063). libcrtus Augustorum ex nuin-

deinonstrant marlgrologia, quorum etogia jjrima Voininentarii iiostri /mragrapho attHli-

PiFtorioneiisi

nius.

Vtruni vero in
ct

cultu
inus.

e.rrlcsia cui pnefuit s/m-iali hoiiorc gaudeuf, adhiic incoinj)ertum habe-

Intcrroguti cniin isUus

litteris

mulario provinciiBpannonia; snpcrioris(n.4035

ecdesia- sacerdofr^
dr.dcrunt.

in

nidfum
crdcsia

no.^fris

re.y)onsHm

titulo a. p. Ghrist. 307), vilicns vicesima? hercdita-

In

rero ]'irfariensi

tium ulrarumque Paunoniaruui

similesque officiales

aliquamdiu

h(moratu.-^

(n.

4O05),dcnique

qni pertinont ad porforia lllyrica contrascriptores

Commentario dictutn fnit, nhi crrorcm eorum confittavimus, qui Victorinum Pictarorum
fuit, uti in
e/)i.sco/jnin

(n. -1-015, 4017. 40M). Ad numicipalia ubi venimus, decurionesrcperiuntur passim: item 11 viri jure dicundo (n. 4038. 40()9,
cf.

rrrdiderunf. Qiicin errorrm jnissiinum

itt

Pirtaroruni idro perinisit Deus

Pixtovioneusium

m><.) pritfccti
(n.

(n.
;

40^8?), icdiles (n.

4).)38).

socordiam ac sancti std ej)iscopl incurios animos excitaret ad re/mrandain sern quidein cnlfn fnnfain .<anrtisNimi inarfgris injuriam.

quaestores (n. 4038)

pontifices (Renier n. 171S),

(n.

augures
1.

Anuu fandrm

4038), sacerdotalcs
(n.

4033

et

Rcnier
4043),

iTfi^^^clerHscivitasfjHePcetocionensissupjdicemsan-

c.)

augustales

4107), collegium juvenlutis

daiSedilihelluinobtulerunt,cuJusecccsimiHarium:
1. Boatissime Pater.

cum
iteni

prEetectis suis et

quinquennalibus
Laruni
constat
el
Irilni

(n.

collegium

magnnm
De

Ad

sacros

Sanciit;ilis pcrutiti(juum
tuiltiint

imaginmn
ex titulo

veslrie

podes humillime provolutus, oralor Fran:ib

Civsarisin. 4037).

cnm

ciscus Ignatius conies

et

Inzaghi, ;n-cliiparoclm.<
diircesis,

inrocatite

Pcetovionensi n.

4071, liun e\ cxternis tribus

decanus Petloviensis, Salishurgensis

supra
ubijios'
loityiii"

allatis.

cuiu toto districhis sui clero

qnain--

:25.

Ex Itisce stiidiosHs lector ipmsi fncieiii

hun

seculiiri.

luni

dain sihi aduinhrare potest ojj/mli Pfetononis eo

U-inpore quo Victorinus ejusdem eccUsiam rcgeret.

ephfofiutiiin.

elrca aiiuiirii

forsan ^104,

Qui
rit,

quiiiido

ad

h/fjns digiiiiatis fitdi(jiuin usri-ndc-

nccnon cum universis civitatis ejusdem incolis, ea qua par est, submissione exponit. quatenus jam inde a tot seculis ad ha'c usquo tempor;i conlimmta crga sanctuui Victorinum
regnlari,

martyr ohlit
.S.Victorinus.

ncino

iioliis

narrurit. Quuin tnmen in persecu-

martyrem

et
:

olim episcopum suum veneEt vero

licet
tot
bcll;i.

tione Diorletiani mortein

finein seculi tertii
f.s*/.

pro

fide

ohierit, circa

ratio persistit

pcisccn-

aut quarti

iiiitia

floruerif necesse

tiones, aliitquc injuria?

temponmi

iiullum aliud

Si opcra sua, quoruiii sat iniKjnum nuiueruiii

S. Hieronijinus rerensd, in episcopatu scripsii,per

luculentum vestigium reliquerint. hsectamen per haustam a majoribus traditionem existimatio

et devotio

miiltos
aiiiio

annos Partovionensi

ecdesi.if

prxfuit.

Quo

de

praMlicfto

episcopo suo ad

tinc

usquc

I>eatum fcrrrit iiiatii/riuiu, uusquain apuff

;T?vum inconcussa perinansit.

suj^plicat, utSiuictitas vestra

Quaro

(icvotissime

reteres

srriptum invnii; reJirnicntrr aufeni

.<!uspiror

Victorinum circa persecutionis per Occidentcm

jrassantis inltia passuin, anno 30i (jloriosum rclrbrassc t ri u in phu ni fu rorc pcrsniuetd 1 uin ex Italia,
,

ad augendani dcvolionem de eodem sancto officium cum i>ropriis leclionibus sub ritii prinue vel sccimd:i* clas>i^
logi luiii a scculari, tum reguhoc existente clerogratiosissimc i-oMccdal, et hanc gridiam quain Deiis, etc.

recitari, et

missam

Aqiideid, Terf/csto in PannonitB (ippida extenso.

lari in dislrictu

Quodsi
(jinta

ifa rst, jiossuiniis fortassis frii/infa

aut

tri-

quafiior

annorum

cpisropafiim Vjctoiiiio

Friiuciscus Ignatius coiiics ;d)

ln/,;iglii,

archiparo-

profjabifi trihuerc
teinjtora

conjecfura.

Quidem

se

per ea

inonstraverif, srripti cjus tibri testantur,

chus ct decanus Pettovii, una Franciscus Wasser judex

cum

loto suo clero.

qui hoininem iiobis deinonsfrant dirinam pajinain

sis.

Franciscus

civitafis Petfovien-

Ludovicus Sabinf

syiidicus.
el scriior.

inanu nocfurna diiirna

assidue., ut tot
jiotiierit; jxistoreni (luofpie
(jui scrijifis lihris

rersantcin,

meditantcm

.loachimus Joseplius Ilarrer senator

nius Goterit/, assessor.

iul ofjtiiien-

comincntariorHin libros comjioncrc

ChrisVi gregisjierriijilem

Franciscus Xavcrius Schmidt assessor.

^S. Pcscrijjfum sarrn' Vongregationis

Anto-

oinnes oinnino quos noreraf hsre-

ticos CDiifnfaret.

Vnde

farile infetligerc

possuinus

Ad EniineiilissiMumi el Rcverendissimum

Rifnum : Do-

(iam rultiiH
lHuri/ici
{icuiHitem,

qiumto zelo jn-oprio iniHgilaverit gregi, quanfaque rura rominissum sihi jiojnduin sahifari jmrerif
doctrina, qai tanios
toruin
liir

ud

unircrsalis Ecclesia: honuin

ininnm Cardinalem Boschi, qui videat, et referat V.M;icedonius in sacra Rituum Congregafione. S. R. C. secretarius. Deinde sequuntur missa
Statuit de

exantlaccrit lahores, dignus jjrofecto qui fot meriinsigniijus martgrii

commHni unius martgris

ef lcctiones

et ponfificiM

laurcum adderct. Et
fefici

cum

oratione propria,
nociurni.

offirii jn^oj/rla^

quidriii

de Victoriiii hdjurihus alquc ngoiie

tres secundi

Tandem

udjunctum

(.ft

tcrininnm j/onere dorumentorum defertus jubet. scripiis hratissiini martgris egerunt jjlurimi, ijuo-

De

iestiinoniuin r/jisco/>i Seccoviensis, vicarii generalis

urchiejji.-ico/ji

SuUshurgensis, jtro concessione

jjdita;

rum
csf,

noinina recitare

ct

uffcrre scHtentias longuin

gratias, (juod est tale,.

~1'.).

nequr hujus
L..

lori.

Quarc studiosnin lertorem

p. :tSI-:J4(l.

.\os

Josephus Philippus Dei gratia episcopus

eti

(ucedehat

(l)Migne.R

Imn. V.

yiorrnihris. foiniis

56

Seccoviensis,

442

DE

S.
I.

VIGTORLVO EPISGGPO P(ETOVIONEN?>[ ET MART.

nusantislcs i-Lirsum lallsccns in majorcni splcndoruin eduxit, a posteris S. Floriani appcllatuni Kadeni, aif Heuschenius, confinnat Wiguleim HuHf//Hs iii Kpisropis Passai-iensibus, asseretis
\\

commemhiilo Soccovloiisis, S. R.
Onliitani,

princcps, metropolitance

Salisburgcnsis et catlicLlraiis Brixiensis ecclcsiarum canonicus capilularis, praspositus Ehrcnburgensis,

per

utramqiic

Styriam

et

distiiclum

Neostadiensem

in ponlificallbus el spirilnalilius
etc. etc.
et

Vicarius generalis.

comes a Spaur.

Exposuit nobis dccanns Pettovionsis Franciscus

ghi,
ctai

archiparochus noster

lt,'natius

comes de Inzasanut
sibi

Engelbertum (supru Amjelhertum) sedisse ab anno Ghrisli 1045 usque ad annum 10G5, et coenoljiuiu S. Floriani ab Hungaris destructum, ab eo reparatum ct canonicis S. Augustini restituiliic etiainmim prieposituraj teste Hencanonicorum regularium S. Auqustini media via inter Lintsium ei Sfiram civitates erafque adhuc anno 182(1, staiu fiorido, uii legitur apud Albertum Murkar (3).

quod
Sedi

ipsc cuin

cjusdcm

civitatis incoils

tum. Est

imniillimc

supplicaverit,

de

schenio,

sancto Vietorino oplscopo et marfyre

tovicnseni,

quem

Petle-

non Pictavipnsem cpiscopum

fuisse

comprol)ant,

missam

(siv)

cum

ofiicio

novem

cfionum concedalur.Quorum proindepias supplicationesnospniescntibus coniitainur, n'.sosoMN!KO DiGKos CKXSENTES. QUiBUs PETiTA URATIA A SANCTA
SEDE BENiGNissiME coNFEBATUB,
cii

32.

Ex

hocigitur monasterio S.FIoriani reliquia;

relin""'
">'

Dabamus

trans/ata; fucrint^ ei deiuceps lionia in P('l<'niam,pctenie Cusimiro reye^tradenfe Lucio

Romiim

Ul

1'lorinm

Grse17()S.

in aula

noslra cpiscopali, die 25 inartii

qumritur tUra de harum trausiatione a marii/roiogo afjatur. Opiuor de prif)re illa ; de posteriore enim nihil est cur cogitej)ontifice.
'/"'

sumwo

Jam

'''""^iitit
^*'^"'"'"''

Josepiius e])iscopus Seccoviensis.

?"'" monasterium haud tangat.Secundum

igitur

hunr niartijrf^hgum nna cum Floriani

irfi-

Ad
^

mandatumalterutiiirincipisetepiscopipro-

(juHs et S.

Victorini saci-a ossa franslaia su/it.

prium subscripsit Wolfgangus Innocentius Poss,

jnris ulrius(|UG doclor, protoiiolarius apostolicus,

Videvtur igitur a loco

primm

sepulfurss

huc fuisse
^'

transiata.At vero sepulturse hujus locus ifpioratur.

Scinius h//^*' S. Victorimun PastovioHensem episcopum fiiisse; martijrii autem et sejfulcn locum
<ntin reliquis

consiliarius ccclcsiasticus

et

secrctarius,

manu

propria.

Loeo
raim
fiilfUfi
fiiii.

i"

sigilli.

ignoramus. Quid
rt

si Victoriiius

HO. Qufjd aiilriu dicilur iu testimonio episcopi,

ferctempfjre

loco

mariyrium

fecerit

codem quo Floriamartijribus

quem Pettoviensem non Pictaviensem

episco-

nus, unus foHasse ex quadraginta

pum

fuisso

comprobant,

resjiicit

memoriale dortis,

quorum
rii?

confessionis gloria excitaius F/orianus, ut

simuin auctore Achi/ie liuschi

qiiod

una cum
quo PceioHsdeni

in Actis ejus legitur,

ad

marfi/rii certameu cucur-

siippiiri /ii/e/io oraiorcs o/)fulerunt; in

vioneusi
fere

ecr/eiiiai

Victorinus
in

vindicatur,

argvmentis qnibus nos

stimus. E.T hoc supp/id iii>c//odiscimus

Victorini

Commentario insianno ]76S

locum prope S. Fioriaqui p)rior iriumpharerat adeptus, pari forsiian honoir cum hoc sancfo iu xdificata })Ostinodi(iu
sepulturse

Tune enim

num

ecc/esia in

monasterio fruitus, p^aricauteia incur-

memoriam et ptam apud Pa^ioi-ionenses perseverasse, quin tamen

devotionem apafribus acceProjio-

santibus bar/jaris ereptus,

33. A/iain

liomam cmn Floriano

.v,,/ ,//,(

translatus liomai forte adhuc requiescit.

singn/arem ianio viro cultum

situs vero Hbe/ius

r.rhi/>ercnf.

fado

conjertitram. Debet enim a/iqua

et

quem e^-iium habuerif fuHc,patet ex ver/)is sequentibus quxdorso eccemp/aris Roma ad prxdecessores nostros more so/ito transinissi, inscribuniur :\n Congr. Sacr. Rituum habita die 17Aug. 1768i'escriptumfuit:Diiataet admentcm. Mens est, ut inquiratur num S. Victorinus hahuerit publicum cullum in civitate Petaviensi, pro qua petitur ofneium pro\i\'\nm. Prieier /tmc de cuitu S.VIctorlno PaYor/owc

ratione expHcari et enuntiatio martyro/ogi

fessio Paetovionensium

con-

anni

17(18 dicentium reue-

rationem,e.ristimafionem, devoHonem a majoriints

accepfamergayiQiovirminsecumpersisterefSed
bej/a, j^^rsectttiones,

tof

aliusque

temporum injurias

nid/um fdiud /ucu/enfum ir.^tigium reiiquisse ejus-

dnn
rini

Victorini. Poiuit enjo res ita se hai)ere. Victo-

memoria primis pacis

ecciesim

temporibus

Pwtovione

fioruit debito ru/iu, altare super sacras

C
Beliqitiie
S. Victoiini,
ijiia

exhibito nihi/ novimus,

Ha

ui

qno

.^iafu

nunc

isfe

re/iquias ereriumfuil;sed posteaincursanfibusbar'

cidfussitfplane nos lateat.

31. Ju edififiue
So/teriinn, die
'J

baris deleta Postoviotienst ecelesia

atque oppido

Vsuardi Lubero-Co/ouieusi apufl

noremijris ifa /egifnr
:

dispersis incoVis /n solitudinem redacto, pn-eshijteri

effossa .sancti sui ejnscopi ossa, iransiuierunf in

Ipso die in

apnd
""'

Monasterio translalio sanotorum Vlclorini et Flo-

marlyrum. Transiafiones S. Fioritini dux ce/ebres iiabentur : una e.r Noriro Roiuam, a/iera Roma in Po/oniam. I//a quando facta fuerit ignoraiur, /iter iocuin /laliuit anno 1183, Qua de re videsis Godefridum lleusrbenium in Actis Sanctovum ad diem 4 maii (1). Non una qifxstio hinc oritur. Ac primo quidein fpimritur quid sibi ve/it nomen Monasterii ? Esine ur/jis oppidire nomen propriuin, an rommune Puiaverim mfmasterium
riani
'^

sanctuarium S. Floriani, vnde ob simi/es causas una cum F/oriano bar/jarurum furori prxrepta
fueruni.

Qux

conjectura ut pro/jabili aliqiui ra-

fionefulciatur, ecclesix Poetovionensis fata breviter

narraho.
34.

Qno tempore ecc/esia

Pcetonionensis instituta forsa lloim-

fuerii,nec genuinisnec^ipuriis edocemur documentis.

Ta/is autem erat co/onia Postovio,

descrijitio C/.

quemadmo-

dum
terflo

Mommsen{4-)

indicaf, ut secii/o

sane apta fnerit in qua

.^edes epi.<rojia/is eon-

S. F/oriani indicari de fjuo sequentia

e.r

liadero

(2)

stituereiur, uii reapse ron.^tituta fuit i//ique prsfse-

Henschenius

affert.

memorhx;

illustro

Conditum illius (F/oriani) templnm adjocluni posteris

:

ditS. Victorinus. Qui utrum primushujus ecclesix

episropus fuerit, an a/iis successerit, depniri

Jam

scculis ca'nobiuni, sodalibus D.

Bt-iiedicti inco-

quod inde rursum fievo onmia in vetustalom rodigente, ab Angclberto Pataviensi ponlendum
tifice
:

instauratuin,

D.

Augustini

discii^Iinam

Cui utrum successerit siatim post marttjrium alius episcopus, ignoramus. Sfephanus Salagius agens de anfiquis epi.'!copaii/His in Pannonia : Mihi sane, inquit, vctustatis niemorias non
poiest.

profitentihus assignatum;

quoddemum Altman-

diligenter

licet

pervestiganti

nullius

antistitis

(IJ

Tom.

I.pp, 4CC,

467. (2) Bavariu saiicta, tom. I. p.

18.

(3)

Noricitm Romanuui, tom.

II, p.

Ui. (4) Siipia. p. i-WPo^tovionensis

DIES SECUNDA NOVEMBHIS.

Pcetovionensis

nomcn

rcporirt

lempora condlii SnrdicJnsis

(1
liciiit

nsmip

irl

..nf,,

1"

";''''Pf

. '''''

"'Oi-e

indlusgcntiliun,,.wnssit

AtcroRK
li.

,.(..%...ApH.nni.e Pe.a.one Pant

^ Z^^^JX^::^^:^^
3 t^^^^T
Zmn
?
""'.,"''""'':^ ^"'
''"'
'

V. H.

. !n,^eitr P<elorionis episco^n.s nornine

cus, cujus

Mar-

''
'

'''^

'"^""""- ^'"'^'

memoria

e.stat in epistola

A,i,Z^i,
e

""

"""""^-

""""T"''
^ibi,
'^'^'''"''^

*,,/,., */,/, (4) Vi;.if;nc't a,4 lare delenden.la^catl^oliL fi2^" d Arianis haud dubie pr.buit, quamob.en,

^"''' et seminurin.n m^ r T'"""^ "'""!~ Mre, ocat snnctnn, "^^ """^""'^ ad 1,^ ;;Z^ Sillrr <-P>^oopus esse nec sacerdoten,. Tne ,, I,J^,'m,ZZ v luerat eivis >, e.ree.ser,U iari De ,o K '^"'" T"" ^'""'"'"'' uperposilus -'"-^"'""""'""^ '""'""''"

r/,<W.s/,

A,j.to..

In

,,,a

,.r,,o

^'''.'"l"';'''''

'1'

Z 7T p^";;'""" ! ^" T T'"'

"
^
in

'

"''"'"""-'^*-'"^ "
'

P'"''^

eu
i

hni

incue ecdesia,n P,..ovionen;e'm

ingenti teinpesla.e.
liare adni.entes,

Z,
'

'

"^^" "" .l""',"'

''"

Eum namque
J^^

quemdam

n e" sede ^ni ,,,0 anu, Val

fure,-

hon,inen, scolcalmn, i ca.hc.lZ Pce.o i n sen, infuse,.ut invi a plei, pro le" ,"o" pastore suo decertaba Neque dh, ,

n Lu " llT^n

nem
I
v'
'?

t"vT";i':

M"lio'""'.! '""""'""^'
'^'''"''
'^i'^''''^

,^

"'"'"'""

'^;'"''"""^

7,

^'""''"''

"'

"'"'""P"--'"'^^

-^'""'"'^ ''"^"^'

"veni.sse

^ I^

l^
'

'""
Tt:',
'

"TT

'"""''""" "'"""
""'"'

pcrf

incuba.orem suslinui. populu.i Chr s o devo " quippe inique usu,pa a sede de tmn

'

'

'" '<"""':"*''*' ''ceu.rif. e,ua,eis eiriu.s

7"^

'"'""T, '''"'"""""'

""""'

""""'

''"'"

"'""''^ ""'-

Imm, quod anno

eontanunav.t. Quare ad sacerdotale conci81 Aqu.lei^ habebafur, nt

iyifur ,.iain

i-Li.uus

P.to.ioi^ZJ:nJ^^

evorsa.patr.a.prochtonnnqueciviumcausaspr..taret, vocatus est Gum vero homo perdita,onsc,ent.^conspectun.synod.decIina.set,impe-

potestnt preshyteri huju. ecHesi^ .ac,u,.Xi,iU^ rHi.uius c erutns alio

nLiJ
lionHnn

tru.J^

.,...

ta,ule,n uj.ul S.

Florlam.n
fuerint

reJ^rh^
^t^L

communi aJeJusdem

rato.uiuadversuscumopemPatresmiplorandam
censuerunt. C>.,^o.m/W.,..^s..,^.^,>...s.y.,.rf/

sancti inaryris

troMone
lusfracimus

Afiuih',ensi.ypM^
quid de Juhano \ alente dlcamus':- qul eum esset proximus, decHnavit sacerdotale conciiium, ne patn^e proditorumque civlutu pn^stare causas sacerdofibus cogeretur. Qui etiam toreverscE

arectJ. Dilinenfnrarios reli.juianan Urlns Romanas

nm

urbmm catahnios in nuilms Vietorini nonien non snnel occnr,-if; m-u.n fanfa rsf ,na,-tnaliarumque
Victorini noii,u' iusianitorum ,n,dtifn,io
ce,-ti

ut

nihiUnde

documentlpro nostriViciovmirdi-

quiis excc-pereJicuerit.

quem, ut

asseritur, et brachiale, Gothica profa-

(i)De mtuecclesimPanuo,ucwmn

17/,

lib. III.

cap.

-(3)

Ibid..

p.611.-

(4)

Tom. modo
i,

cit, p.'i03.

^" (o) Epist.

^^.n.b[pas.m-2).~(-2)Of,tmS,LeonisM.,U>m.nip.xiAv.

10 inter Ambros. class.

edit.

Maurin.

DE

SS.

CARTERIO,

STYRIACO,

TOBIA,

EUDOXIO,

AGAPIO

ET SOCIIS

MARTVRIBUS SEBAST^.
ti.

V H.

^"B LICIKIO
IMPER.
^'^liissnndis
'"jitiii-

Sanctorum
roloijio

celebratnr, setjuens

niarfyrum, >piorum hodie triumphus ehyinm habetur iu marfifGartcrii,

consilii eeperunf, ut

peromneni militiam

in fidc

Ghristi

liomano .Schasta? sanctorum

Tobia;, Eudoxii,

rnancrent. Itaque, Marcelli ducis jussu, fustibus mulctati, in carcerem conf ruduntur. Indc
post
educti,

in

Styriaci,

i'in>tyrolo.
Sliis

sociorum martyrnm sub Licinio imperatore. Quorurn lonet

f/ius

Agapii

crudis

nervis
in

verberati, aliisque

aftecli

suppliciis.

demmu
Dei

flanuuam

conjccti,

elofjinin

GaU-sinius describit hisce cerbis

genorosi et

insignes

athictifi

coronantur.

Sebastte sanctorum
Licinio. christiani

martyrum

Cai-terii, Sliriacii,

Menolofjium Basilii eorumdem martyrum certameii

lobhie et Nicopolitani, qui stipendia

cum sub

enarraf, nt

sequitur.

Sul>jicimus lectione.t
sitp.

nomiuis

hoste, mererent, id

variantes rodicis

ms. Mediotanensis D. 74

'AOay.t'.;

m
AUCTOllH
"AflAT.Tii;

DE
Twv iiYiwv
jjiapTiipwv

SS.

CARTERTO ET
in

SOCIIS.
uhjecti,
i^>Tii

Attlxou, EOoo^Loy,
'.

in.>^uijcrab!lihii?> toriiicjtlis

trv fidunlur,

X)

(J.V.H.

AyaTfioij. X7.1 t7,? (xyvoota?

aytwv

quo

cl i^uas aiiiinas

Doo

tradiderunt.
s-eqneuti's a,,-

Murtifroh(/ium metrintm grvcnm

ponit versiculos
jjio'.

Toij Xo-.TtoJ.

A'.6

p3!Tav^o'.^a'.

y-o Ma2x;X).oj toj

-jjlaxr.v. 'E^liXr,-

T6 -jp

7p',TTiC;;

xapTEpv.TavTe; Sexa
).Y,C'.V

Ilpo; TY,V ap'.7TY,V

'.';

Y|XOV

0'.

oex7.

oouxo;
GevTe;

^
ok

Iv/ra

^a|"ii).AovTa'.

tutttovtx'.

xata

"

vwtol.

xal

'

xo',).ia;
lfe'nei!i

iiiiiiium fortissiiTii sustinenti's (lecein

Ad

(ipUiiKiiii sDrtPiii

iverunl deceni.

T
KaOTP'.OV
TO'j
OT'.

i-J

3. Dolent/njii
f^O
;

sanr

r.st

fonf^iorif liornni iin/rti/nnii

'r/

Aitn

[iaT-./.sw; JTTOTaYYi;

'0 oe sT.syev oti

OJ

auvea).).a

TW ).a(7) ^TravaTtY.vaL tu npoTeXOew tw afiavaTw paT',>ei^

[jo-jXeJTa

,3aT'.).S'.,

Acta non exatare aut, si existnnt, diliyentiam nosfnnn fmjistx'. Nnnr pr^ter ea dorinnentii ,ju,iattuliinns, niliH

nllnexlnul.

^fc camfat
fte tiiart,/nim

Xp-.TTG.

iMeTa

de

liis

sunctis inartiirHnis norinins.

ijiite.stionea.

Taura
xal

avETa'. 2Tupax',o4 xal ojioXoysL tov Xp'.TTov

Tw|5'!a?
'^
*

Er

fjnilfns

rarix orinntur
lior

Et priino

tiumfro

a'jO'.;

eiTa^"

N'.xo7:o)v'.T'.avd;

'.

Kal
[^sTa

iin&rifnr fptot sancti

murtt/rain ronsortiiini
inarti/roloi/ium mrtri-

xaTaxp-z/ovTat

^uAo'.?

TJVTp'.S;.va'..

Kal

constifmint.Vecemnmnera onstituant.Decem numeraf

'""'.
^'f'''('"'

TaJT/.v r>iv i^aTavov xai

iJ-oue'!vxvTe^,

bepa;

TzXtLmT.^ aXyriSova*;

.^/h/.tm;//

,'f

,ne noloi/inin Sirlrti;

drmn
si'<l

ueTa xal

a),).wv Tro),Xwv
o'.a

twv

tt^.ttsj-

nomina
in tc.rfn

cititt

coihx Medioinncnsis in
tria

titnto,

TavTwv
'.;a7',v

e'!;

Xp^.TTov teAo? ty;v

tou Tiupo; Tid-

addit socios it

uomina

in titulo, qtiutnor alla

tK-x?jfj' '^.

Kal ojtw;

eTeA'.(oO-/i<Jav.

Mrnolof/inin Hiisilii iinpressu)n addilijnr

socios; ijuafnnr (iutfsiniiis, oniissis sociis; murtt/-

Ccilainrii

sanrtoriiiii

niarlyruiu,

Atlici.

I'ji-

rologium liumuninn
rrrensrt uilditqnr

,/niitijnr

utarti/rum

noniinu
tlorit-

doxii. .^^'apii. ot

sociorum.
tucre
in

.^oi io.-i

niartijrii.

Quornni
lurrin

urbe Sebasle. iniperalore. Qui universse cohorti conliicinio siHiuii dcdcre ut pciinaiierent in fklc Chrisii. Quapropter torqueiilur a Marcello dn<e. Deindc
Hi
suncti
inititcs

inrnlornm

untiqnissinia
lia-.c

rrliijuis

duhunt.

Snnt unirm

rum

te.rtns etianisi rcrliofrniis

dnu <-xrmplnriu non

Menoloi/ii, iptodicu/it idcm, n-

tumm wra

sutis upte cijnspirunt. Etsi rnini

in titnlo
ridrfirrJ,

mmnutt/iti'.

mittuntur incustodiam.Emissi anU-in pcrcutiunInr in

dorsocl vcntrc ncrvis

lioiiin i-rudis.

Dcinde

fogium BasilU impressum inurti/nnn nnminu, Atttci

A{^ii})ii,

trinm tuntum

Eudoxii

denlescis evclluniur. Qui runi piLMiis ariiccicntur.

dixit
.risfi

,-omniemorrt,

iji

lextu tumcit ijuufuor

aHu
et

dus ad sanctum Garteriuni

:

Tust/lusahdnnt

adrlit, (^larterium scilicet,

Styracium, Tobiam

populuni ah iiuperaforis suhjectifine ? Ipse

Nicopolitianuiii,

et

insufjer alios inullos.

Textns

vero respondit

Ejo anrfor non fni pupido

Mcdiolunriisis in titulo dcccni ni/viinut

uturlijri^s,

insnrgeret contra imj/eratorem, sed nf

acccderet

Atticum. Eudoxiuni, Agapium, Marlnum, Ocea-

ad

iinmo)iateni i-egem
et

Christnvi. Post ba^c proconfitctur

num,
l^^nde
tiut

Eustralium. Carterium.
'\!

Nicopolitianum,
alios.

ducilur Slyracins

Christuiu
et

ac

Styraciuin,

ohiam, quibus udjungif socios

deinde Tobias, tandem Nicopolitianus,

sentenlia ul
lifrnis

datur

inanat conclusio

addecem

ma)-fi/)-es

noniina-

coutunderentur. El post hoc

alios ijlures cruciatus sustinuealiis

recensitos j/lui-es

alios esse

amiuino-andos.

tormenlum cliam
runt. el

Quorum
direns:
'is

fimuiuni

dux ac

princej/s fuisse ridetnr

cum

multis
itriiis

qui crediderant in Chri-

Carterlus.

?tum tandcni
mmoloi/iis
"-2.

scnlcnilain :u'ccpenmt. Et sic

Tu

.solus

Hnnr enim Murrellus dnx alloquifur, abduxisti popuium ab imperaloEf

ipse ma)-tyr Cai-teriits
:

consunnuati sunt.
Menoli/gin/n Siiieti sequptdiu //(//W
;

.subjectione':'

Eodciii

profitetnr, rcs/iondens

ducem Ego auctor nou fui

sanctorum marlyruiu Eudoxii, Agajiii ct aiiorum octo. qui apud Scbastiam. sub Liclnio imperatorc. Auxonc,Marc(-!l(iclMairoAgricoIao C pri.vsidibus,initnicm injcclianimasDcocommendarunt. Qua: fere desumptu lideidur cx Menxo mrnsis noremln-ls. nhl h:cc liyuntiir ad hanc dient
die natalis
Mri[\rr\

populo ut insurgcrct conlra impcratorcm. scd ut aecederet ad immortalem regem Ciu-istum. Fortussis frihioius milifuni fnit hic Carterius,
(juo

fignde pii mlHtrs ud foiidcr pro rhrisfiuna fde

dfi-rrtundmn plissime ronspiraccraid

Cnjns

iio-

""'"i utludere ridctnr unrti/r rrrsiculornni, ipiniu

initrfijrcs

ub eo

xxpT-ipfijav-:;::

dicantiir. -Ilunr

oh

twv

ayiijv [jiapT-jpuv Euosiicj, 'AvaTriou

causam pufo Carterium

<'f

martyroU/gio Homano
utriim

xal XoiTrtov &Y'!{ov dxTio.

O-JTO'.

ajnid Galesiniuin j/rinio loco nominari.

^-

iJnY.pyov

TTpaT-.tJTa'.

h/

lefJaTTeia
ut^o

eTil
'^^'

^"^''^ ulteru

i/ii:esfio,

Nicopolilianus
}na)ii/ris
i)n/)res.s-i

iiec ,tf

A',xiviou

l^atriieu?. "EieTaTdsvTei; os
TY.;
T:d).e(o;

Auiavioj
xa-

nomen

j/roj/rium,

an j/atronginicnm
menoJogii JiasiHi

uoininib*
sillffKtf"'"'"

ap/ovTo;
)Iopxoj
vo'.<;

xal

MapxeAAOj oouxoq
avuTte&gAY.TO'.;
*

Tobiae. Eteniin in
'''

te.rtu

,,,,11-iiiy'""

TO'j

A-.p'.xoXaoj.

X7'.

TiaTa-

'" titulo fe.ctus

Mcdiolancnsis rlareqnideiu srri.sr^;(/jv/^'/

(/

'JTiofiXY/JevTe; TTup'. TraoaoioovTa'.

sv

(T>

xa-,

Ta;

/"V"r NicojioHtlanus
fextu-

Tobia.>'rt/

/J(

t/iso
<->

eauTiIjv '|>uya; tcj

Oe(j TiaosOevTO.

Mediotauensi

Toblas

dicitur

T(o[lia;

Niy.oT:oXix7i(;,

Mcnmria
cl

sanclori

artyrum Eudoxii. Agapii

non

frris orifur inendi

est,

Tobias Nicopolitamis. Quarc rommissi u librario. Xotutn

et

suspicio

rcUquorinn saiicloium oclo. in urbe Sebastena, Liciiiio iinperatorc. Exaniinali vcro ab Auxanio pnvsidc

tamen dignuni

uhi sej/aratim a rrlii/uis Imc

in textus

Hi erant milites
ct

nomeu
hutieri

persa-ihitur, utrobifjne,
titulo, ct in textu

/unensis

nienf)lofjii imi/ressi,

Mcdiom/n

urbis

Marccllo duic ct Marco Agricolao. atque

N-./.oT:o).;-:Ti^,

sed

'S<.Y.'-jT.oh.-.:i"k.

Qiunrjuir ar

Tf, ajxfi ^|iep7

i-.ou,

Twv

aYituv

|iapT'Jp(uv '.\t-cixov,

Ku5o-

" -roJ fcfU.

'AYaif:to'j,

Mapivou, 'Qzeavou,

EiffTpaxiou,
Tijc

Kaptesuvocia;

'jxoj;,
(/</.

''

'

'"

piou.[N] ixoTtoXiTiavou, ^Typaxiov, Tio'iiz xi

a.jTtov. ^ xott

iispaffTtz.

Atxtviou.

* (rrpaTei?.

om.

Tfj^ aUi/.

'^

"^v

3^""'' "''''

'"

"

^''

"6

.NtxoTToXiTTi^.

~i'~^'^

(fiETixa--i>.aoov) :i-JTr,;
oii r.uplz ii:o'(i2T!v.

-fi^ pa5i--o'j yv.oiJ.i''-^<^

sla^o;

ttjv

auUvoviat tou

Tf,c

TrdXeoji;

SEpaoTE-a? ap^ovroi;

ndii,

mei'ito

DIES
.V

SECUNDA NOVEiMBRIS.
cletiaiiusct Ma.rimiau,.si a!l.M-n.n

445
ACCTOHK
0. V. H.

inenl did jm^nli pnjitninii Nicopolitiani ho)c. iSVc inteUexit Galeaitiinti, xcd i^cnpnit Nicopolifanuin. tion Nioopoliliannni. ijiifm fanicii
sii/rei/df.
<i

Tobi:i

.|ui.it-in jusserunl pritessc Arnicni;f:is orat A-rit-olausiaUerum autcni procurare rogionom

Marfijriilinjiinii

Cappadocuni:
.sactl

liuiniiiiiiin

fjriiilcntrr

iuntim
(/

iior oinisit,

non.en Lysia.^

ei oral

(1).

Kf in ActtS

Toijiani nninliiat.
iiiorrtin-

ram
iiinitinl-

Knstn.tii
Dloiictiu-

sociis ajjud

iifdifirm.

5.
hiis.

Tniiuqnasstlo

cumdem Mctaj,hrastcm
curum

dc jim-sidinn

AuxoHfin, Marccllinii ct Marriim Aijricolaum prwsldes rectnscf inenolof/iinn Sir/cti. Miuu:uin

uus/c,jltnrJHssU.sc Lt/siam

i/crere

omnium
Kt

/finitaiiconnu; a/tcntm, qui vocabatur Atjiiroiaus,

toiiu.s

Auxnnmm
Marcum
soluin

/n-xfccturm

adminlsfrarc

urbls pra;sidein, Marccllinu ditccin ct A(/ricolanin iiovlt. Menuloifiuin Hasllii

imjm-ium.

liau/a/,osl:\)ux oi-.) l.ysia> versans in Suleleon,si

liujus r.'-;iuiiis inveniebat aliquo.-i sanclo.s viros et sanclus teininas, post nmltas interro^^ationes et tonneiila sul) lutissinia (uslodia transuullebat viuctos :i<l A-rii-oianni in inetropolim .Scbasteno-

Marcclluiii

dublum MarceUo Auxanius laus horinii mUlfum

Quuin-optev orilur utntm solus MarceUtts, au nun

sive

dticcm

itomluat.

Auxo

et

Marcus Ayricotauta uon

esi,

luarti/rlo pra-scderif. Aitcfori-

rurn, nl

ab

illo

tas mciioliujli Sliietl ct ijjslus

Menm

dc medio

tollercntur... (2). Cujits

itt uos pcr sc movere deheat. Venmfnmett credl potest cx lonfjiorlhus ac forte aathcutlcls /inntw

Ajrlcolal /yrxfcfiura durarlt n.-i,{Hc ud Liciuium. sub ,j,to liuperaiore {^ihjh-a-fccia Ai/rirolao, /jussl
(/inta

martijruiu Aclls /i^c comjicw/ia faissc coticiunata, atque ibi poiuit nomen Auxauii, nomenque /etji

simt ve/cherrimi ml/ites matii/res nuincro qiiadraf/uorum encoinlum S. liasl/lus cc/chrarl/. Suh
/n-aifccfo Aijrii-olao (ii, S. li/u-

eodem Imjieraiore,
sius, e/jlscojms

Marci Agrlco/al. Quod coufirmafar ex /ccfinuc varlitntc tcxtus Mcdlolaucnsis, qux ridefitr cssc corrupfio nomlnis Auxauii vel Auxtmis. Post lixc:
Ms3/.).Xo'j

Se/>astenus,

pussus

est.

Ha/n-mas

cnjo /)rxtcr iot a/ius Aijrim/ai victimus, ellum hauc muiiijrum jdia/anji-m ij)so prmfecto marti/rli

Toj
iroi;

1'ijy.hz.iit
Tii;

Mcdto/aucnsi addltnr:t(.i\
li^aj-Eix; ap-^&vTo.;, ijitud

laurcu
ducc,

roronutum,

Marce//o quodam
Auxoiic

Anneuiaur/us

au;2'>Q-/~!Xt

Kd/et.,;

Auxauontc

sicc

sensum nullum
Axi

Sc/iastena-

liabet.
-f,;

Putareriiu scrl/ifum fulsse

-oXeujc ^lE^Tifziiaz ip/o-noc: et

praisidc.

Au^^vovTo;

Toij

Au.rnnontis, ttrbis Sebusteum j)rwsldls. Ha/ieinus

Itaqac Marcclhim ducnn, Anxnnlum

nontcin scu

sive

Auxact

Auxounn

Schasfcnic ttrhis prwsidem,

Tuui/cm qurcri /jii/cst quo anuo hi suuctl marcorouum arccjierlnt Cui quxstloni ucrurato responso salisfteri a me non potest. Constat uutcm non ante unnum 'iW /loc murtijrium coniifjlsse
().

iirtjiif iff
tniiiii

tyres

'^

iiiiniiliil.

pnBter hos

Marcum

A(/rico/aiim. Ai/rlcolal iiomeu

tuuc culiu Licinli j)crscc,iiio cfferhuii ; a vero non

lon(/ea/jcrrubit, oj)lnor,<jui l//.Hda)moH2:) assignuoeiit.

in Acfls iiiaiii/rum

famosinu

csl.

lu Actis S. Hic:

ronis apiid Metajihra.sfein /et/itur

()i\ovum (I)la-

(1)

(3)

Mlgne. P.G., lom. CXVI. p. 110. Actd SS.f tom. I! Martii. p. l^

(:i_i

Ibi,].,

j,.

i7n.

Ffl,i..[).

;,i:i7.

(i) Acfa SS.,

lom.

DE

SS.

ACINDYNO, PEGA8J0,
ET SOCIIS
MARTVRIBUS
IX

ANEMPODISTO, APHTHONIO, ELPIDIPHORO

PEHSIDE

OOM>IErVTAKIUS
Do

1'IJ^VITJS.
(;.

\.

H.

55

I.

Actis

inartjrii SS. Aciiuhni,

Pcgasii, Aiiciii|M)dis(i
fidc.

c(

sociorum; de coruindcin natura ac

siB sAi-oiiK
siEiiio

II

^Bcii.n

IV.

sc co//a4 *'" horum marii/rum cx ji/url/ms intcr (odkibus lus. cdimus. (Juoruin suuf hiuae l\sj)ccies: umi, quam pHtatuus esse priuiitivam

/of/ifi (/ra-rii

1)

cdlfu esf l/iter Mefa/dirastca

lit

ojiccfi,

\ fls

i/la lucflliu

adhur nostris rarls

/weiu

i/atur.

Ad

^tialionini
'"ortfinim
iiracn
''/'((,*,

craratam Idiomuie; a/fera, (juum ojiinumnr cssc cocumdem Actorum rtiractatlonem faefam a Simeone Logofheta, queiu Mctal>lirasfx uomiue coquoscuuf omues. Hcee iu 1'atin*''>"! [^"^'fio'"'"'

.7''t-o

Acforum edifionem codicihus usi sumus antifjuissimis c rarlis hibliof/iecis, Pomutia //rarscr/lm
Vfiflrana uc Parislnu uatloua/i, ucr uon
I

Cmsurru

'icHuensi in Austria. Auiiquioris rero d/ius,

iferatix
ritris

quam

Mctfiphrusfa^

su/fjefium

ili-lurr/is

(1) Migiie, F. U., t.mi.

C.W!.

[.

>'\>{.

fuiitH

m
AUcrohF
(;.

DE
cxi>i{ima>nus,ex codice

SS.

ACINDYNO ET
XII
cursus,

SOCIIS.
et

fuisfie

Vencto seculi

monachorum
ornavit

abstincntiani

atque

V. H.

edimus; eteuim exemplar illud

arridabat, eo tjuod ceteris

prx ceteris hobis prmiare videbatur de-

D
'
'-'lit.
illi.

patientiam

ac declaravit, et

eanidem
:

quam

illis

*adhibensbenevolentiani,gratiasvicis-

ganfia

ac srribemlt

concinititate.
e

versionein

adjunximus

Cui laiinam reijione posifam. Deinde

sini acccpit

ab omnibus. Et paulo

jiosf (2)

Quod

itaque talc sibi

argumentum
:

deiegerit, illius certe

ejusdem Passionis aliud exemplar, cum ceterorum variaiifibus lerfionibus, cui lafinam versionem
siibjicieudum liaud
discrepet
verhis
inter

arfntrati sumu.^f.
prascedenii,
se

Kfsi
(jui

enim grxca

pj-ewplaria

conferre

ralent,

rersione

nova sane non indiyent. Postremo dabitur edltio Metaphrastea, cum mulforum codiemn variantibus
lerfioiiibus,

prudcntiam astruit quod vcro talibus usus sententiis est, caque dictione, quae ipsa cuni claritate incisa, probabilis, veraque ac ex re nata cniteret, illius quoque sapientise claro indicio est, maximeque hominein prodit, qui ex temporum ac auditorum rationibus sermonem rite nosset componere. Haic Psellus.
3. Cui egreyie adstijwlatur vir doctissimus Caveus, ifa de Mefajihrasie scrihens (3) Jubentc (anno 912} Gonstantino (Porphijrogennefa) Augusto Vitas sanctorum ante sua tempora
:

fptorinn
forte

saltein

unus,
esf,

Taunnensis,
subinde

<'!/i-cgiorum

Meliipltrai^tx

coxcus

aureis

jiidienin fiuit
iiuctori

Utteris ornatus.
autlquioru
fexla Mcta-

2.

Si

fjuis

qusEraf

utra lucubratio alfcri

(/rseca' linijua:

sit

fomile
cdlciilo,

prseferendu ,resj>oudeo : rjui

purifatem

phrasteo,
i liitjiis

ac narrationis
Metaphrasteu
ille vorre.xit;

ehyanHam

sectatur, procul duhio

illi

suit; elegantiores

srrijitiotii,
(jiiiiHK/iKiiii

j>reeferet

rudiori

auctori,

quem

qid intrin.^ecum rei pretium (fuxrit,

anfeponet.

undique conquisivit, conquisitas recentamquam lectorum conspectu dignas, calculo suo adprobavit nequc ulla in re mutatas divulgavit ininus elegantes vero partim
scriptas
:

tiiiulv

ilii/1'ir,

httnc,

me jadice, Mefaplirasfx

Videtur

eniin

Metaphrasfe atiHquior hxc martyrii eiuirra-

e^ iisquarum n^sum pojntlo christiano commodiorcm ac jucundiorem Simeon ex insfituto

tio et ufia

partim nova forma et methodo dispositas in ordinem redegit ac digcssit; quasdam ctiam cx superiorum traditione
nitidiore stylo
vestitas,

suo

reildid':rit.

Ojierx pretium est lecforis oh oculos

lof/ofheta! in

ponere Simeonis
verhti

scribcndis sanctorum

acceptas proprio niarte ipsc condidit. Qui pAura de Meiaj)hraMe desiderat, Bollandum adeat (4), Honoraium a Saucta Maria (5), sed jirxcipue

Viiisprojio^^ifum proiiosifique causas.

Quarc
aiitc

Pselli

Leonem Allatium

in jira^clarissima dla de Sijmeo(6),

cxscribimus ex Encomio in Metaphrastem

(1): Qui

num

scrijjfis

diatriba

ac discet non contemnere

Dominum Simeonem
bfatuin
virurii

autem

hunc
(s(tn~

(Simrouem) res geslasillorum

Simeonem Mctajyhrastem, postquam ojjerum ejus rationem intellexerit. Xohis in rem jiroposifam
satis erat

cforumj scripserunt, non sunt assecuti illorum

niagnificentiam; secl partim
moniiti, partiui

Simeonis projwsifum causasque unde

ob oculos ponere.
vcro uf

quidem de

eis

sunt

natum
4.

est, lectori

aulem,

cum non

possent rebus

Jam

eorum rcspondentcm atfcrre orationem, bonum illis conscripserunt quod nec erat ulla elegantia ornatum, nec laude proscquendum, uf qui nec
pulchrain sulijecerint .sententiam, nec
sa^vitiam ac alrocitatcm

inter se stitdiosus lector

ad causam retjrediar, comparet utramque de martyrihus

aiile/ioneiiilit

ahhisloviei)

nostris lunihrationem, et

mecum

sentiet Meiajjhra-

stx narrationem ex

illa

altera fluxisse,

hauc

esse

cam

verbis

unam
forma
et

ex Hs minus eJegantibus,qufis, ut

cum Caveo

ornarint decentibus, neque accurate descripserint

loquar, partim nitidiore stylo vestivit, jmrtim nova

ef

oorum qui punierunt,

:

nequo martyrnm
quin etiam

iu

dandisresponsisprudentiam

diyessif.

mcfhodo disjjosuif, in ordinem redegif, Quiim f)h eamflem causam ut antifjuiorem

jJraiferet.,

monachorum adulterarunt

cxercita-

fonteni ftlterius historia

etiamsi, ob
ipsi sif

tioncm, simpliciter et quasi teinere

relercntcs, quai studiosc

et ut accidit

ncf/lccfiorem culiuin et

aUa incommoda,

ab illis facta sunt. Hinc factum est ut nonnulii ne vel legerc sustinerent ea, qufE sunt litterarnm mnndata monumentis, aliis autcm ea qu;e dicebantur pra^ljcrent ridcndi
niateriain; et compositionis inelegantia ct senten-

jiosipon ndu. Deinde aittiquioris istius ojjene scrt-

ptor testem se
inferfui.s.sp
f,s/
.^e

jjrofitetiir

oculatum, qui rebus gestis

alfera, quai
est.

dicit.

Vnde maximuinprx

ttucforis Simeonis,

prettum hahere iliceuda

Quapropter otnne studii nostri momentum in

quiore
illa scrijifione

finii-

^
*
t'K

tiit

absurda

et nulla

consequentia,

ct dictio * vilis

rdit.
(licto.

et abjecta.

erant

iis

qui audicbant insuavia et

examinanda ponendum est. F Ef sfatim fi primo Hmine caj)italis ijuiestio mocetur:

odio
ct

habel)antur, potius
ijui

quani admittebantur,

propter cos

conscripserant, nobis ludibrio

Suntne haic Acta SS. Acindyni, Pegasii atqiie Anempodisti cnin sociis martyrum, authentica,
suntne
fjeiiuinft

habcbantur admirabilia Christi scrvorum ccrta-

onmes quidem apei-tc scripta insectabantur malediclis eorum auteni loco afferre meliora, aliis quidem propter animi socordiam, aliis autem, ut quod cst opus perlcctissinann et maximi studii, et cui nec tota quidem viri vita suffecerit, neque vires aderant volentiniina ac troprifa. VA
:

fjenuinfi

martyrii Acifi

aut saltem sincera? Authentica vel nemo, qui hoc Aciornm

inspexit,

geniis oculis suis

in

hac lucubratione
QnsE Acta

agnoscet.
5.

Munet ergo
in

fjuxstio, sinfne salfem siiicera P

Auctor

bus. ncc

iis

qui poterant volunfas.

Sed non etiam

decursu Passionis non semel affirmat se rebus gerendis spectatorem affuisse, suis ocuUs ridisse aurihusque audivisse j>lerafjue ijux in sua

grmca signa
sinceritatii

admirabilis
affectus
:

Symeon eodem modo, quo ii, fuif sed cum iis procedens ad scriptorum
ulterius,

siihinde ininora

usque reprehensionem, deinde processil

et

Ef rererti jtarrfinfur qusedum rerum adjuncta, qu3s ocMlatum testem subindicant. At sunt filia quss vel
nurraiioiie

ronsignacit.

juvcnilc aggrcditur facinus, vel fcliccm potius

oculftto cei (lurito festi affirtnanti vix

aut ne vix

aclionem,

quam
ille

nullus

omnium

gessJt feliciter,

quiflem credas. Sunt

ritnt.

quxdam qux

fieri

vixpotue-

per

quam

evasit clarior

omnibus qui sunt

ubitiue eruditis; et

Deo consecravit ca qure sunt

Unde anccjis fit ac periculosa responsio ad fjuaistionem de sinceritafe horitm Acforum. Oculatum jjrodunt sequentia
:

omniumpulcherrima: martyrumque cerlaminaet

K^tl

-taJTa

au-roii

u;a[iEvou

(1)
ni:3
;

Encomiiim Metaphrnsfa:.
ctV. p.

P. ,. lini. I9t.

70.

(-2)

\hu\., pp. 193.

CXIV,

pp- 191,

(4)

Acta

SS.,

tom.

Janu.uii, p. xvi-xvni.
c/

(o)
11,

--I'"'-

(3) Scriptortitn

iuadrersiones in regalas
art.iv.

sKMi Critices, Dissert.

p. n,

ecclesiasticorttm historifi litteniriu, p. 402.

Genevie 1720.

-(U)

Miirne. P, G.,

tom. GXIV,

p. 19-14.

DIES

SECUNDA NOVEMBRtS.
447
^'<-'"re

wpaOTi -:toTc TTpaT^.c c^-^yiXm^ Or^pixEycO^; ,T,. xh xiXio< hv-a^ -zou, ipcovTi; ,^f, j3a(Tt77avt:<,ETrl

pati-rm d.-,ionis.

Tij;

Quod quoiodo

expJicetur

Yti^;

.,

Et hjec cuni ilie orassot, apparuit illis exercitus mgcns atigelorum, quoruni puleliritudo
FixP<ot.

Actts mteJJexisse legitu/-. >att sr,;pfo,;s noccanf, '

Qu^ .,;, ,,,,^. ,,,.^^^_

p,-etiosa su/d
/loljis

nos videntes
dejecit.

Acfo,-um

indicia

nec sustincntes in teiTaui Quum vero nos diu procumberenuis

reli-

o,'ig,/,nn

i/uUgantiJ,us.

P,-odu/if
''-s'

ruim

steEerunt sancti. Itaplures codkes, sed Venetusnon fiabet V^c nos. Non quidnn hi Vnieto,spdi
gxis
if,

eZlT

'^'"''' '^"^'^^"^'''^''^''^'

5"^"

>nart.j,-ii

fine

sequenUa

xai OeopouvTtuv

It-rpoifur: Kil t.to-.to.v ;,(.r.v ^Ko-Jovto ^ijmv u,vai

iv^p.OurWuiv

ivYAt.v:acquumnosstaremusacvldercmu^ audiebantur a nobis voces innumerabilium'

angelorum. Li Veneto autent, ut in aliis. legitur paulo superius: xl i^i.r, toTc izz^i.^i;,^,,
f.,^Tv

hisre concJude,-e

meidionem faciaf. Pofest iu/uen fieri uf sipiaca ipso/'um Acfa adhtr aJicubi Jafeanf. KoJim ex

8. Antiqno/mm .^c/-ipto,-um qui dePcsi.. ,na,-f,j.-ibus egerunf, neminem inveni qui hornm ma/-f.um

,,

tllr

,..^,

Ada

.m,wtorum 7iost,-orum

esse

ttX^Ooc otpattS? iYYiXtov,

bus multitudo
Opovtuv

apparuit nobis a^tantiexercifus angeloruni; et puulo

x.W.
st.--

mtenus:v^i.r,^a.i,^'..,',,^.^,.,,,,^, ;^ ,-^

pMiX.xuiv,

apparuerunt nobis

falsa ac supposititia. P/-a:te,-quam quod snnctos nostros /e,m-a exsfifisse, manifesfe p,-ohatur ex ded.cato in ipmrum hono,'em /narfgrio iu urhe Consfa/itinopoJifa/ia, ubi corum serrabantur /-eJiqu,m, ufi probatur ex gi-a^co officio in ipsoru,n ho/,o,Tm co,/iposifo, faJis esi
Jie/'oum

nost/-o,'um

e camin.j

egredientes super thronos regios.

(juoaii

ndjiiiictn
mai'ti/1'ii

exhihent.

aufem rerum personaru/nque adjuncta qux nisi qnis viderit vix fingere coqitarerit, sunt exempU gratla, qux dicuufur de sanrfoG.

Narrata

indoJes,tanfa sa,icfitas, tam diri/ia, ut ita dicam etiam erga crudeUssiniu/n Saporem ma/isnefudo, uf ve/'issi,nam sanrtorum ,na,i,/n,m fo/'/nam ,-eddanf. Dei/ide Sapo,-rs iis Uneis depingitu,ut taiis

rum

PincHlis, qua^ ipsis ora/dilms solvcOantur ut cera in igne, ll>^i,i^ xiipoc iv t(ji Trupi
xa.oVevoc, et

appareaf, qualis ex authenticis atiorum ma/ii/rum Artis noscitur; caides honii,ium,

tor//,e/,fa ',a,'fu-

de

rmn,

talia,

ipsissanctis egredientllnis ex ig/ic: r>av

ayiwv xat
t-i

quaUa ex vcidica

hisfo,-ia

/innine

^i T:Xeup; t5v

xwXa

aiT<iiv

oW^Ep

^.iXa sv irupi y.a:'vta,

erant

sanctormn et menibra eorum uti ligna in igne exusta. Et de sanctis ex templo idoli eqi-edie/ttibus post statuam precibus ipsorum nc 'larri//iis
ront/-itan,
:

latera

couf,-adice/ife .^ciu)d,ir. QuiJjus oninibus sidc-atis sic sfatui posse exi.^itimo, in

simul conmanifc^^fe
co,dine,-i,
g/'S^-u's

his Actis nr-

quaquatn

aiifhenficis

,^eJ

genuinis/,mmo
nucJeum

apocr,ji>his, si/icn-um vcifafis

qucm

in for},tam

^.^^

,A

7r^^t;ar.,^vo.

o>OaXf.ol aixdiv daxoE; o\\t,v

TroXXaO xoTretoiJ,

iwr,-ationis d/-a//,afica!

sc/iptor

e.rtendisse videtur,

to5

ad legeidium afque
'res

erant OCUh
fletu.
: oia.'

eorum sacci instar inflati ex magno

Qualia sH/d
,^erha etgest,/s
fxoo,
4't.

audienfinm xdifcationem. MuJfa'

ronfinua
Jjclfa

pc.^iicx pcr

G/iecis in
:

Pe/sarum

\Loi 3t.v, i^TiT.^p

Saporis ^aptov i? ai,

est,

diUo/ie aqtmtiho/'u,n Acto-

in

mat,-em

bus innotuerimt

quare fie/-i potuit, ut

Pe,:sa,'um

xal Trpoae 7:0.^-

aaxo

rum

scripfor

ex ojv

Tou xXaieiv, vse

te, et

mihi
et

chrisfiannrum
au-Jiir/-if,

niater mea, quia

p/-a:eJa/-a ho,;i,n

peccavi in

simulabat
vix

maiigrnm cniainina

se flere.

Plwa
sed

ejusquse,

modi,parm quidem
etia,/isi fingi possetii,

Utferisque consig,iai)e/it.
0.

n,dJi,is i/io/ne/di,

Paucissima ma,ii/rum nomina er

sunt,

tamm fingmitur

iuge/ifi

nu-

oilhur
'"(ninif,

ex imje-

me,-o qui per imma,tissimain

nio, quaiq,(e /-es pe/-actas quasi ririda spede repra:senta,d. in JiacAcfo/-um nan-ationeocc,u-ru,d:qu3i si sola conside/-averis, efiamsi auctor id non diceret

Sajjoris pi,secufio-

nem passi

ad

incinos 0,'a-cos perve/m-unt.

(1)
:

Testatur Sozome/ius seqiientia

Vorum, ut

palam,
hic legi.
t't

c/'ede/rs nihihmi/ius

oculati testis ve/'ba

(/111(1

hiec

7. Ve,-u/n e/ii/n

vero

aUa sunt gns

liubiis QiuE

su/d.

De

ipsis e/ii,n no/ninilms

vix o-edi posquid sentiendum ?

e/-qo
.^

summatim dicam, cuncto.s ejus temporis martyres, tam viros quam muliercs, quoruiii uomiua recolmitur, sedecies mille numero fuisse perhibent, reliquas vero nmlfitudinis ne numerum
quidem
qui hac
iniriposse.

circa

Atque

martynmi nomina

Przsertim de nominiJjusprimo/-u,n. Numquid

Persai-uiu
j)ri,/io/-es g,-aicis

idcirco difficile adino-

duiii visuin

no//Unibus uteba/dur

At

esse Persis, Syri3 atque Edessenis, tn re plurimum studii atque opera;

ma/tifesfe co/ificta viderdur noi/ii/ia Eipidipliori et Philologi, ef appa/-et maxime ex Philologi

/w-

mine

aucto/-e/n

personis suis nomi/ia

iudidisse

posuerunt, horuni nomina percensere. JHsfo/ia martg/-um Pcsarum, quam ex sc/ipfo/'e Pe/'sa depro,npfa,n Jafinifafe dona/idi .tpem i/igerebaf
lienaudotus, bis centum /niJUa ,/ia/ii//;(m
set (2). Antisfes
,-ece/,{li)

secundu/n ipsorum i/idoiem. Etiamsi dennis sanctos

Acindynum, Pegasium atque Anempodistum ex g/'a;cu forfe ge/ice, nempe ex familiis in captiritatem
abducfis,
ista

Adanensis

in A,;,ienia f,-udd

in Saporis pe/'.^ecutioiie prima quain nos ,

secuudam
et

grxca

no,niua

porfasse,

diceinus, cxsa esse ce/du,n

sexaginta

/uiJJia nia/--

nmiquam miht persuadeo mddi pe/sx

Aphthonii
fuisse,

tunueu

tgruin In irgio/ie

quam

vocatd D(/--eJ-Hatar

non magis quau, p,-i,oriJms

orafionu/n sanctorum
versicu-

Bajermi
urb.s est

Elpidiplioro. Philologo atque Gallistrato. Deiudc

Sg.i srribuut, lieith-Ganne, quaanfiqua MartgropoJis ; in Irara tiiginla

seu, id

qnem non movet

nostrorum
iis,

a/-tificiosa

millia.
injicit

Maruthas quoqne non

ignoraJjat. Jn Clertamiiic

coniposifio, elecfis psaJ,no,-nm

innumei-ahiJium maiiyrum,

modo ad

no/nina oi-aufium,

modo ad formetda,
QuiJms aliuuJto, stude/r

auteoru/n cessatio/iem
sionib/ts vel ccelum,

ait,/de/diJjus':'

adhuc tyrum
tti/n

mmtionem quorum no,ni/ia plurimurum maritetnel

dimissa roce ex

et Azada; regis emiuchi, /n fine, post reJaedictum persecutioncm restri/igens ad solos

,'ta

nignetur. Quie ut vera cedanius requiritur ,najor

ecrihe/dis aucfor/tas, qua,n

ch/istiu/ta! vise duces,

hujus anoni/,ni, qua,ise

circa

virorum, mulierum aUpie

prosequifur (4) : Quo]uerormn hoc

tumvis se p,-a:senfi'm irbus inte/fnisse dicat. Quo

gene,-e subtiUtatis eo

almpi

passus

est,

ut faciat

notitiam

temporisintervallo cffisorum noiuina adno.-;tram necdum pervenerunt, iis exceptis qui in

ma,-fg,-em dicentem Sapoi-i notnen lioc regis signi-

ipsa urbe coronati sunt. Plurimi ergo marlyres

(1)

Historia ecdesiastica,

969, 970.

(2) Stepli.

Oi-icttaUum

Mi{riie. P. (i., lom. LVII, jip. Evod. Assemani. Acla mnrti/nim Occideiitalinm. part. I. p. 43. (3) Ruinai-

i\us,Actn sinrern.
\>.

jj

5GG,

(4)

Assemani,

totn.

cit.,

parl.

I,

50.

occubuerunf

44S
AUCTonV
G. V. H.

DE
i|,'nota;

SS.

ACINDViXO ET SOCIIS.
plc-

occubueninl quoruni uoMiina

quum

qnioris xtafis subfilitatibus

riquo exteri rucrinf, aliaruiuque regionuni indlgen*.Ist(iruui insupfr inarlyriun nunici-uinauxe-

pompam
r.era.

et effictis forte ad prodiijHs, in niicleo narrationis sutis .^in-

nt niiu-n-u
fid'ii!tii

Tempus quo

c.onscripta fuerunt determinari

runl

niilites re^li

exorcitus non pauci.

(pii

pro

ris poirsf. Pufarein tameii cu coinposita esse rirca

ista contossione Dci nostri niartyrii t,doriani atlc-

teuipora Mauritii imperaforis, (pio amplior rerum

pli sunt. Similin

de miujno mnncro marti/rum sibi

I )

hawi ( ManUhas. Qiutrc iiihd mirandum marfi/rnm Pamrum nomina circumferriet Ada, (juorum apud
Si/nis
nuii
didiiiitiii:
I(J.
i't

coijniforum nnmineteniis, alihi

srrihif idriii

persicarum notitia ad Grmcos j)ervemt, iit ex Throphi/lacfo Simoratta non uno in loro dcditri pafcsf.
Supercst nt de mirucuHs qua: in Actis perhihentur aUquid dicamus. Priiuo quidem ex hac antiquiore
iiiirrafiouc

aiifit/iiiorfs

Gran-os nidhi

i'xt

nofitia.

cnm Mrfajjhrastx sccundis

jjofesf iion

curis

coiii-

Af

diccf aliquis hatc

di- cp.tcris

calmnt

dirfa,

parata, discrre iDiusqidsque

dc Acindyno vero Pegasio. Anenipodisto

eorinii, fjni dir!

el sociis

possunf. r/uum

iii

rcijia urlir

coram

adco niiraculorum stitdiosum fuisse Metaph)-astem ac indqo creditur. Minuif oiiiii jiofius qnaiii a-itxif. f/mi
rrro mirarnla,
in
(pia-

regis triliumili

cxamiuafi uc prope cam roronafi

perhihcufnr, talia snnf, qualia

tir

indeantur,

et

sibi if/notos,

Maruthas affirmet {2j miUtos quidem rerum ex iijnoforum nitmrro exripiaf

nostros

luidfis sancforutn Actis occurrunf, nihilque

scse hahcuf

quod pdelem lcctorem

si)ice)-itatem

offrndat.

Qnare

eos ijui reijia in urbe roronafi siod

contendo marti/ren
fuisse,

Kjo cero )ioit Manithx incognitos

r'

ex mi)-aculorum splendore nihi! difficulfatis roufra

hoj-tnn
stiino.

Actorum

moveri posse exifaida^uque

immo
lafriiiit,

spero fore ut in rodicibus Sijrorum

Ta)itam habcut

aiictoritatem,
ijjsa

adhiir

aliquando rx hisce

feueJjris in liicem

ine)-e)itur fidem,

(juanfam

marfgrii historia

tam paucorum Acta ex numero ronscripserif, marfijrum nostrornm nomina apiid ipsum ef alios non lcyi, in Hbrisscilicef publicam /n lucem editis. Sed alia eaque tjrarior difficultas premit Acfa nostra, ex ejnloqo Actonnu SS. MM. Acejjsimie, Josej)hi ef Aifdah:e,
rehendi; dixl tantum, quitm

tanto

quani, exceptis iis qua: suj>ra )ejecimus, admifti posse ut sincera)u a)-bif)-(nnur, certis afque inricfis

argumeufis sincerani probare non possinnus. Quibus in universum de iiorum martgrnm Actis
co)'umque
oalo)'e

ac p)-etio dispufatis, ad parficuct

laria descendiuius
ct

agemus

De

rege Sapo)-e JJ

iibi

S.

Miiridhas seqiientia scribit

(3)

At Ibrte

dr ejus j)ersccittionihus in rhristianos.

De

san-

dioes vix oredibile osso,

lionibus a nobis
litale (pia in

quod
est

iu prioribus ora-

proditum
tieri

de imniani crude-

cforum marfgrum Acindym,Pcgasiiatque Aiiempodisti patria geuere,^tate ac viice conditione. De

saiicfis
itiiiffgribiis
,

Dei niartyres usos fuisse fyrannos

dictis

c Senatu.

De

iiiatre

nienioraviinus, nec
cissiniailla

potuisse ut in eos atro-

regis Sajioris JJ.

Dc

tempo)'e hujus

martgrii. I)e

tonnenta decernerent, iisquo mortis generibus eosdem noearent. Vermiitnnicn quicunique bajc nobis opponit, penitus porsuasuui
sibi

marfgru)U nosfrorum j)alxstra. J)e cultu horiim

minigrum.

lucre potuisse.

habeat nos dc mulfis pauca qufedam proCclerum itiuiics martyres fpii in

11. Do Sapore
sariiin,

II,

rege

Per-

palatiorcgis causani diccbunt gladio teriebantui', qui vero a prsetectis interficicbantur... Ast vostri
martijrcs
iutii

deque ejus

in chri-

frriuiifur ijlndio, sed iipii fraduutur

:

consummaiidi
sive,

ef

faineii assrruiifur npuil retjem,

stinnos
Sapores,
est
e

persoeutionibus.
siib

quod idem est, in reyis palatio cansamdixisae. Rrspondeo, tanfuni ahesse ut hinr Acfa uostra
itt

rex Persarum,

quo marfgres nosfri

Sa/iores

)1,

infrmeidur
nim,
tesle

potius confirmari diceuda sint. Kfein palatio regis causas

gloriosi cerfaminis laureatn adepti suut^ uatiis

Horiitisilic
pllii.-i

Marutha, qui

anno

serse

christianx 309, patre Hoi-misda

nouiinis

dicebant martijres gladio fcriitntur. Kf nostrornm

fiosthitiiiits.

fainllia

Sasaiiidum,

sui

st^cundus.

seciiiidiiiii

marfijrum socH fere

oiniics

gladio cuiisiimmafi

Sajjores II Sasauides

iiifer

oinnes reges siiKjulari

nlii/iiosex

leguntur ; primo Aplitlionius miles, deiude primo-

fo)'tuna usus est, uf qiii tof

nixif.

aunos regnaverit quot

fabulx quam

mntris

iilero

re>'

cum

militibus ipti

iis

commori rolucraut ;
aii

et

J)e ciijus regiii iiiifHs innlfa

rex,

ipsi sancti gladio

consunnnari jussi

locum

eupitalis poenai jjrofecti sunt.

et

Verum posiea recocati

iierum iormenfis cexati crudelissimum regis ani-

tradindur. Pater ejus Hor~ misdas post regnum 6 annorum et 5 mensium, vel juxta alios 7 annorum et 5 inensium (4), rita
historia: proj)iora
cxcessit, nullo filio herede relicto, si

mum

exacerbarunf, uf

per siupendam malorum tolerantitnn ita rommuni reliijuis morte perire

Mi)'}>houdo

aliisque rreditur

(;")),

Moi-fuo rege Persai-um, pri-

non sineref ; sed moditm quaisivif utrocioris interitus,

uiores iptuiii audissenf femina)n ex regio

(j)-uviflam
ta)-e,

gguameo
jjor-

quem incenso camino invenisse se sjyerans, Acindynum, Pcgasiuui atque Ancmpodistum

ignlhus fradi jussif.

Jam

ex )nultis

mensihus uterum

niidierein i)ifcr)-ogant

maremne au feminam
})erpetuo movetur.
maf)'is

Ohservatur ergo in

Actis

portiu-ef.

Mcn-on, inqud;
afxjue

nam

consueta regio tribunali morfis poena,

consumma-

Tunc

accedentes reejiinn

diadema super

qua nr sancfi coudemnati cf ahducfi pcrireut, fecit resijjisccus a moderatiorr

mafio per gladium
;

uterum j)osuerunf
)-egem salutarunt.
>-ant

Hxc

iufautem fiaiiddum uatum aliqui (G). Alii ve)'o narinfanti

jiatia regis sandiies.

Hormisdam ipsum
Secundum ynideke
Sasanidamm

adhuc in mafris
grcinrlw"
rerentiorf
historicot.

possuiU
qiioad

Supponiuius igifar Acta nosfra, exccptis tjuihitsdam .^ennonum oruamentis, Grxcoruin se11.

utero degenfi regiam di(/nifnfem legasse.

V.^.

(7)

hxc sunf historiai pro-

mmiim
CUJiitu
(I)

Ibid,

\y.

IIS.

(-J)

Ibid..

|..

50.

-{3)

Ibid..

[..

-207.

L-idarum ar
gni-cis

ilynastias, ex aucl.oribns (^ersis,

,.

ciiiii''-

-- (4) Histoiia Pei-saniiii el

Arabum tempore Sasanidaiiim,

vei-sa geriiuinice a Tli. Nol-

el roinanis (Historisches-Crititicttes

Verfiirh

illier

ex Chroniiu
ileke

ai-aliico Taliaii

die

Armciden und

Sussanideu

dynastieen
c. II.

naeh
ix
:

deu

Araber :ur Xcit der .'^fixriiiideii.uuK der nrahiifchen Cfiroitik des Tabari Hbnsetst nud mit uunfrihrllchen Erlaaterunyeii itiid Eri/dit:iin(/en
uiid

CGisrhicfile der Pcrser

Berichteu der Perser. Griechen itnd RSmer),

(Schabur). Dhulactaf, Schahpuri, Sapores
thias Scholasticus.

Scluipur
(li)

(7)

Aga-

ventehn

voit

Tli. XuldeK-e). p. 52.

De imperio

et

rebus

i/estis ./nstinitnir

(5) Ibideiu, p. bl

dr.

/ijUcm(oW,y.l.lV;rfr. Tahari.p.
I.

.^I,

not. 3.

Tahari,

Silvestve

de Hacy. Mihnoires,

p. 3().")-3I7,

apud Carolum

c. not. 3.

Fredericuin Richler.Tenlamen Iiistorico-criticum in Arsa-

ptOl

DIES
concoftliter
initiqitis.

SEGUNDA NOVEMBUIS
prio,-e.

piora.

Honnis,hs
,(.,i,,

,eli,,it

plures

filios,

,,ui

nxore:p,:,,
sceessitec
ei.n,
.,ti

oue Adl,a.na,-se

pat.i

r.oe, ,-epete t,-asete,. I'os, l,ea .,

i., ,,

.,. i-eijm eoinplevit (sec.is

regitm
ijni

fjiis

fttgit

ftuttjue

ime. ai...a,,..;i, ontscL, nomni haheretit) ; mmtulam Hormisd, ad Uomanos anno, ta videtur, :m,
e^et-cttu

L,i

^,, ,,, ,.w,-t,,^t ,.%,. .:,^

H,,,,,,,,,;,^

fJSj'l m
'""'

in.hi

(.-.

V. H.

^esi...:
esf
'

ci^T^^^^^Tzz: hi:;: izz

jant tempore

Mamattno m^^
Q,uhusM^^^

terftum

c^ttsnomentynoratinArdascJ.tr I
,ttt

lo. PersectUionem in cliristia.os mocit arerU..i. ntam, ^n., aucfore IJiiron.mo in Eusetiiclu-otuo

Comfantini
Maijni
jjvrsfciUiotieiii

continttato^rletontu-eccepitLoConstatttii.eu^^^^^^

sa

(I),

et.atlth

.o^.nodum ,apon II succesdebent fiUa Honntzddocht (2) et

,ui

// dc rjuo luc tujUur H,c autem remofo tratreAdhanutrse t>tfaus patnsttccesstt, tnatre
Sajiorc.

an.uts P. C, 343, attctnre rcra ".al^o Mttrttthn in Acfis.attcti Sitn:onis,e,iscopi

est

Seleuc^

moiHt in

ac Cfcsi,hontis

(8,,

anno cen(csin/o clofimo regni

c/icistianoa,

cnmpnmorthu^
ttbtts. II. erfjo

regnt gtibemacula tnterim tmen-

Saportsf.-a,-em Ilont.i^d iu nncufa jcce.'md<j.uhusrujA,sa,Juy.tui^

ntim;

Porsamm (8asatudum),,^n\Mi Sapuris triLrCimus primus, P. C. X HifKCousfa.ifiJouarto S.tnt

cfiam
.jui

tn.tporc Consta.ttini

Magni Sapo.-em

in

ahum Ilormtsdm frhum, cujus .to.neti

.\uUhke

christia.tosty.-a.tnide..texercuisseU^c,j.Ldoco.tte.tda.tt.

ignora-

Et re quidem veru

tur,ocuh.Htmht,.u.,epnm^^^^^^^^
.egttavti e cunts. Ita

varis^ perscc.tfionum

.us Ant,oc.he.u ef Zost.ni compositis et

recfis

na.ratto.i,bus.

Q.ti

.natr.s

.idct.t,; exscr.btt,

qum Saporem getutit quod esf Iphra

et
c.ui

Joanmut.w corex Tahmtde ,io...cn et Jud^is a.nicissi.a

Ilor.nizd. A.uto
rec/uo potitus

(3) ex Zo.ta,:-c,

cj.oeh^ad...iffr,uU-s,wf.EfrnimAcLsa.tctiJo.ta< ac socio.-um ab ocdato fcste Isaia Arztmita exarata

rjtm legimtur ^/^rr
n-x,
id e

apud Stepha.t.un Evodi.un Assc.tar.Wm;,,,- (0): fien,l Sapor Pcrwur.i

regni sui duodeviyesimum' ratusquo
Gliristi

annum

ropublica esse adversus

Ecclosiam
ut otiain

itaque 30!) nattts est

eodem antio

adeo accrbam porseeulionom c-ornmovil

rot

Sapores II Sasatudes,
inditum
fuit.

ab hunieris coynomen

ccclesias ot altaria diruorot, monastoriaincerido-

nicitur e.tim Dhulaktaf rel Dhidac-

gravissimisque oneribus universos christianos

rcsj>e.rerit

""^
iv indole

divexaret.//a;c ifaq,te

Theodo.-etus (10)

jirwditm
t/iKim

U.OpinaturNiildekeSajwremdictumfuisselatis humeris co(/no,ninc ho.torifico, ,d qui poiiaitdo

retjix

Acta

nostfn
lypneKeiitiiiil,

dignifafis oneri uj)tissi.n,is esset (4).

AJii

qnum deConsfanfinoMafj.tosequentia scri/m-cf: roligionis aknunorum cjui in Perside versabantur, sua ipse sponte curam gossit. Gum onim cortior
factus

cofjnomen illud aliter expoiuint. In bello sciUcet q.wd adversus Arahes rjessit, fam crudefifer c(/isse
dicitur, uf d.tcihus A,-abuin captis os

esset

illos

ab

iiupiis

voxari,

ro<:om(juc

errori dodituni occultis eos iiisidiis circunivonii-e,

littoras ad etuu scripsit quibus et ad piotatem amplectendam hortabatur et ut ejus cultoribus honorem liaboret postulal)at. Sod scrihontis sludium meiius epislola ipsa doclurubit. SeMuitur

humerorum

extrahijussissef{5).Aliidi.cuntttdeosBvumcaptiius
se j))-shuisse
.-os

per humeHinc aiu.d cofjnomen Dhtilaktaf, quod himierorum co7ifractorem siguificef, Saj)ori dntum. Sunf efia)n qui Sajjorem non DhuJaktaf sed Dh.dncnaf nomineuf ,fj.tasi aUs j)rxclrcttlo coUi(/ai-ef (0).

Saporem

uf binos fransacfo

epistola.

Hi.Scio quide.n nec Rninartio({\) ncrTilfe.nfinfio

j)robari persecufioncm

iffiti
.spi: II

hanc

auxiUi celentate. Rei originem ita narrant{7).FebusArabu.usubvei-sis,quumim.}iane

ditu,n, ex allati

Mac/ni sxvientem:
.ifatis siint

ve.^iim

ConstanUni apud nos majoris aiwtofcmj>o.-c

testc

nda III

(iiiHoim
et

ha:c

Actd ab oculato

lcrlUim

cansc-ipta,
aiiiio '.iH)
ijiiw

jierfo.-andoruin

hume.-or.im

su/ijjUcium Sajioris

jussu

,-egii

carnifices exequcrentni;

MaJek ben

quatn viroru.n efiatn docU.<tsiinoru,n o/jinaUonesQuaprojjter prima,n a Sajiore II in christianos

j^ersecutionem
..lofain

prhtio

gencralis
fttit.

Nassar, tuius ex Mohainmedis atavis, legatus a sua natione ad Saporem venit, Cujus ferociam

a.ino cjusdem rcrjis decitno

dei.ide pei:secutionis

octavo consi(//iamus. Alte.-a

j>rocella

animi cum leni.r cttjyeret. Quid, inquit, cau.s-^ esf, quo permotus ta.u i.nmania tor.nenta ge.di itostrx inferri jubes? Cui Sapores: Asti-ologi, ait,prxdixeriuit fore
,it

detonuit

anno

Sa/joris frifjesi.no, (jui est

aniivs P. C. N. 339; quod coUigitur

Saporis, ep. Beth-Nicto.-is
fur a/nid
et

m Actis sancti
(ju;b

sociorum,

lequn-

vir A.-abs nascafur, qui

evertat.

Posarum
vero

monarchiant
.espondii
iogis

Quare viiuUctnm /nsviam,

exerceret. Alter
ast.'0-

qua.n potuisset

maximam

haud oportereharus/)icibus aique

Asscna- F num{Vl). Q.ionun i^sthoc inifium: Am\o\n^c<\n\o Sapons,Porsarumregis,magiadvorsusNazarcnos htec dolnloruiil. Tande.n anno Sa/^oris t.-i(/esimo
F..'(>dium
j>ri>no
/}er

cumdcn Sfcphanum

oracuU instar fidetn adhilieri, .it quibus moris esse.t. Qui si verum edixerinf, videri sibi prude.iiis esse Persaru,n mansuetc uU homiuibus qiios aUquando sihi dominaturos credidisse.d. Q,Uhus cerbis /ilacatus Saj}f>res confringendi humeros finrm fieri jussit ca.-o.^que habe.-e Arabes
i.ientiri

immauissiuia

ilfa

cxorfa est jiersecufio

qux

quadraginta

a.i.ios duravit, uf patet

ex Actis

.'<ancti Si..U'onis

Bar Saboc,Se/eucis:

acCfeisijiho.dis

episco/)! , et socio,:tm
sitis,

ejusa saucto Mnrnthurom/x)-

ubi sir /egitur{VS)

Anno centesimo decimo

{pii iuit

soptlmo regni Persarum,

trigosimus

jiri-

is atque adjutorii pro divcso tnnjx.re dircrsi.iquc noribus donatum fuisse exisfi.iiai^em. Quidfjuid esf,

Saporem

graj)hice dejii.ujit

/iec

hisforiola taletn

qualem Acta marfgrum nostroru)n, a sum.ua crudelitafis sxvitir

/*. C. N. 340 Slmeon captu^ est ; qui cum .tociis marfgrium consummarit ij.so die Parasceves, interemjtto j)ridie, in Ccena Domini, Vsthazade, quem etiam Vsfhazaue.n voca.it. Marufhas aute.n

ad

exfrcna' Iwuevo/cdix significuNtiWeke.

(Tut.sciatazafUin. W\c_ rogis

quondam

nulritius fuoc. 123

(l)Tabari.

p. (>9.

('i)

Slemma

Sasanidaruiii,

p.

lo.

19) Ibid.. p. -215.

- 110) IILil. eccl..

1. 1.

op. cit.,p.43(;;crr.not,G. (;J|TaIari.p.5I.not.3. (+1 Ta1. Ijari. p. .52, not. I. (5) Taljari. p- 4 et p. 52 cum nol.

P. G..

tom.

LXXXH.
in

pp. 973. 97-1).

(Migne,

(11)

Acla ^incfra,
p.SiJfi,

(0)

Hamza

51. Vid. Tatiari. p.

'j+.

not.
(8)

1.

Admonitio

niartyrium SS. Simeonis episc, elc.

p. -liS.

(7)

Apud
i,

(12) T.
I.

c.,

(13)

Apud jVssemanuni, tom.

ciL.

Herbelot. Bibl. Or.. arl.Scliahur.

Apud

Steph. Evnd.
Occid., part.

part.

p. 15,

Assenianuni. Aclci
Nore,n/)ris,

&'S.

Martijium Or. atque

I.

To,uus

57

rat

m)
Aii';TOBE
Cx.

DE

SS.

ACINDYNO ET

SOCIIS.

rat et toto

Arzabudes (<Hgmfatis id nomen

es() vir in

episcopo infentaverat, edirto videVicet se cauiurum ut chrisfiani jienitus exstirparenfur

inquit,
{^i)
;

V. H.

regno spectatissiinus (1). Hic Vsihazades marff/rium ron^nmmavlf jnxta Acfa hina derima
teiiia apri/is, feria

Po.st hac'

copiarum mearum

]3riEfoclis prEescribani

quiula Jip/jdomadai azyiiiorum

ut in chrislianos

arma expediant atque

in

exitium

consummatus fiiit, litna decima qunrfa apri/is, in Parasceve. Qui characleres chronolot,'ici non nisi cum anno P. G. N. 341 componi possunt {^). Ilic autem esf annus Sapuris trigesitnus secundu^.Jam vero, ut pafet ex Acfis plurimosequenti die fSimeon

nominis vestri universi conspirent. Qux verba legunfur in Acfis mnrfijrii a sancto Marufha conscripfis. Qui iisdem Actis edictisummam subjun.vit
qttx esf talis (7)
:

regnum salvum
stiani

cupit, det

Quicumque me amat meumque operam nc quis cliri-

rum martyruin
apud
St.

et sancti

Azadie, regis cunuclii,

(3),

Ev. Assemauuiii
est

aiino frigcsimo

secundo Saporis regis hoc

codem

die immanissi;

mum

proimdgatum
:

edictum persecufionis
ali

et

nominis lenax intra Persidis fines aul sub mea commoretur, quin Solem adorare atque ignem et aquam colere, vescique animantium sanguine compeliatur. Si quis haic facere
ditione

post pro/oijnm qua; in

Etenini

liora sexla ferite soxtae,

post
rcsiricta

quarlum deciniam luntti aprilis dieni incidit, qua edicluni illud proinulgatum fuit... Ergo eodem die ef anno tjuo Simeon Bar Sahoi' marfyriuin complevit, edicfum illud promulgatum est, annoChnstiSil. 17. 7\iuc innitmcri homines peromncs prorincias
ml
neci tradHi glorioso marfgrio coronati sunf.
ifjf^y
,
.

hunc prgefectis actutum dedi Jubeo atque ex eorum sententia torqueri, et ultimo affiei
detrecfaverit,
supplicio.
ralis

Et

sic persecutio iferuiu facfa est gene-

etpromiscua cxde ferehatur per universam

iempore tanta multitudo maetata victimm neqiteaf, nec minus sxvitum in ''wimembi'''^f'"''^-

Saporis ditionem.
19. Prioreil/o
est

ui

numerari

Quos

solos

Azades, regis eunuchus. Sed jitvat Actortm

.,

chrisfiaiiK
.

verfja
,

oiaj

aures,

franscriiiere (^) '

/Ji^

-n
:

Forro

ria?c

tanta

cum

aUero persecutionis sfadio. Nain isto Sapore regnante infinita multitudo presbyteroruui, diaconorum, monachorum, sanctarum virginum ot
aliorum qui
tur et

testniatione

agebantur ut ad solam noniinis conexamine. Interca

cai-issinms,

fessionem christiani interficerentur,nuIIo interposito praeniissove

ecclesiarum ministerio versaban- ^ erga religionom prseclaro animo atfecli

in

quum

quidani

erant, cgrogia

ph^ vitfetestiinonia

dedit. ItaSo^.o-

eunuchus
preecipiti

regi

nomine Azades, ex

menus

(8),

qui j)ost enumeratos

muUos

episcupos
:

ef

hac judicii forma lubens pro Christi noniine interemptus fuisset, re comperta, rex niagna animi perturhatione ac ma^rore arilictus est, edictoque cavit ne deinceps in obvios quosque pro ipsorum arhilrio sreviretur, sed eorum dumtaxat judicia exercerontur, qui vias istius duces esse videbaiilur, Hatjemus ergo nocum Saporis

jjresbgieros martyres

tandem concludif (9) Mihi certe satis visum est hrec de co (S. MiUe) et de iis qui in Perside regnante Saporc martyrio obierunt, hactenus disseruisse nani tormenta illis inflicta, aut quinam fuerint, ex quove ioco, aut quo genere cruciamenlorum martyrio defuncti
:

ad eos qui viai istius duees es.^e ridebantur. Gemina Actis recitat Sozomenus (5). Sequenti anno eo ipso die quo memoria passionis Christi recoli solet, cum jam
edictum persecutionem restriugens
dies celebris

a quoquam cum tam varii cruciandi modi a Persis tanto cum studio ad crudelitateminventi fuerint. Verum ut summatim dicam,
sint, affecti, vix

aut quibus suppliciis

percenseri possunt, quippe

rosurrectionis exspeclaretur, exiit

fertur viros ac mulieres, quorum nomina recensebantur, martyrium id temporis pertulisse ad

edictum Saporis crudelissinunn in universam Persidein.quod jubehat omnes qui se confileren-

nmnerum sexdeeim

millium, at

eorum multitu-

Quo quideni tempore mnltitudo chrislianorum, quie ne numerari quifur chrisliauos inorti addici.

dinem, qui praeter hos trucidati sunt ne numcro quidemcomprebendi posso; et propterea perdifficile

visum esse Persis, Syris

et incolis Edessee, qui

dem
cum
^

polest, securi percussa osl.

Siquidem magi

multum hac de

ro lahorabant, illorum

nomina

eos ex urbihus el vicis in quibus lati Labant, summa

diligcnlia

eruerunl.

Nonniilli

autem sua

perccnsere. Hinc coUif/itur non esse miranduin si qitando in Actis marfijrum Persarum ingens mar-

se ipsi ideo indicarunt, ne silentio Christum negare viderontur.

inducti voUmtate,

nemine eos ducenle

tgrnm numerus atquc inaudita cruciamenforum

genera occurrunt.
20.

F
lioc loco pra:fermiUere
ef

Ac dum omnes

qui eranl chrlstiani, niorte

ipso palatio

Non possnmus

ojnnio-

Ophm
Hensctieuii
et

mulctarenlur, plurimi etiam qui in

erat

nem

Heiischenii {{0)

Pagii{[\), qui niartgrium

sancfus

vitam egissent mactati sunt, in quorum numero

S. Simeonis, Seleuciie ac Ctesiphonfis e]>iscupi,ad

Fngii ciren
"'i'"""

Azados eunuchus
interfecluni

regi carissimus.

Quem cum

annum P.C. N.S49 reducu?if.Quum enim

e^iiscopus die

Sapores

accepisscl,

incredibilem

21 apri/is colafur,

ipsi culfus

diem

animo

^"s'i.oi.-<

dolorem

hausit,

hancquc

conmiunem
nostra>

eumdem

ae emortualem censuerunt.

Jam

vero ex

rpjicitm:

caidem sedavit

alque

solos

leligionis

doclores trucidari jussit.

Hxc

infeUigitur duplice.m persecutionis

SozumeHus. Vnde epocham distin-

gui

qua: dici potest ca^dis promtscux, : priorem nuUofaciu laicos infer et c/ericos disrrlinine; puste-

ri(n\m,

qiui soli ferme murti addicercntur.

et restriefioiie

clerici

inquirereniur ac

Sozomeno noverant ejus martgrium inddisse in diem Parasreves, qui in ipsorum opintone erat 21 mensis aprilis : ergo iUo anno Pascha debuit incidere in diem 23 apriVs. At anuns quo Pascha in illum diem incidU fuit annus Chrisfi 349. Qnumqne ex S. Hierougmo hausisseni epocham hnjus persecufionis cujus victima S/meon occubuit,
esse Con.^tantii

18.

Sed non diu

stetit

Saporis animo

fisc furoris

sepfimum, qui

esf Chrisfi

343, non
perse-

abohta

modeiatio.

Anno

cniin'Pt persecutionis sej^fimo, ijui est

potiterunt admittere
cutionis

Simeonem ante sextum

346 nriV,""'
exteiisu

^'"''*''' '^'^'^' i^^^^

sancti liarbascemini, S.

Simeoms

^^ff^ttci^
^'

et.

Ctesiphonfis episcopi ex sorore nepotis

annum martgrio consummafum fuisse, quod manifesfc pugnat cum actis a S. Marittha
cumpositis.

christim.os,

'" episcopa/i

eathcdra Nuccessoris, iUusfre inar-

Verum enim

vero i^robare nequeunt

tgriuin, Sajior i/lico executus est

minas quas sancto

Siineonem die 21aprilissaa-am marfgrii /auream

(l)

lbid.,p. 25.

p. 74-76.

{^2}

Ibid., Pifefatio geiieialis.

(3) Ibid.. p. 45.

c.

- (4) Ibid., p. 50. (oj

pait.
i.

paii.

i,

U7.
SS.,
n.

(8}Tom.cit.,
tom.
il

c.

xin.
p.

Uixforia
Ibid.,

Aprilis,

S44.

(9) !bid., c.

xiv.

{10} Acf.
iii,

(11) In ami. 343, not.

ccl..lih.U.

xi(Migne, P. G..tom. LXVII, pp. %2, 963).

cit.,

10-18.

(C)

Asseinani, toiu.

p.

11.

(7)

adejitum

DIES

SECUNDA NOVEMBHIS.
4^
ret '^^' (^) l-

A udepUm fuisse. Neque enim

'

id i,sj,iam

esf; neque dies cultus ubirjue

per.cnpinm ' ^
uti in

21

Umc nnr Muic parcni

,

. f frontis

irjjrili.s est,

gratiam
AUCTorii-:
<i

enim hunc sanctum Simeonem cohmt prsecipm die 11 aprilis, uti juitct ex Men<Bis impressis,ex SijnararHs ms. et ex meno:

martijrolofjio

Romano

i/rxci

en,o corporum jmtchr.tudine ac ,l,rore judu.rre lu-et^ snnctos nostros ad virilem

<'/

i^xhac

V.

logio Sirkti. In menoJofjio irro Basiiii die fis recensetur, qno dic ajjud St/ros
et

ajjri-

CoiJtitus

colitur; in Srjnaxario vero

lis.

Armenorum

mento concludere

p,od spectat, multa mdicm eaque elarissimu admnt, <v ,jud,us inre ac
ticet

rs^usse.

Ad

^tatem

vit^ conditionem

diel2ujiri-

eos fuisse pre.hytelos aut

Quarenihif

est

cur a sancto Marutha de<rda~

aprilis cnHui .ancti

mus oU diem 21

Si^^^i.

assignatum. Opinio Valesii (1) qui hujus persecutumis initium auno Cl.risti 343 LrihU
.S.

Marutham

refufata cst snpra

.

Zr

""^ ""^^^^"^'^'' ^lUo^iq''"^^mult* cl.ri.tianoruni caterv^ ipsos adircnt, qui horuni

^Z^^^ J.ZT
'
^'^
'

Z,T

'"''"'

f'

^''""'' ''""'"'" ''''/''''""'"'

"

\^'''''^ "'"''^' "'"'' *" ^'"'^'-

'n"l

"d '"'" '""'-' '""-

d..ctrini.

exhortationibus sua in fulc l^ decreta spcrnere docerentur.

jn-esh,fte-ros de^^ignent. Sic

stabiliti

rc-ii

Deinde

III.

Do sanclonim

inarfy-

fnnfur jdems reverentim vocabulis

iis ajjpel-

qus maxime
\

Acindyni, Pegasii alque Anempodisti patria, genere,

etate ac vitie conditione.
Acind
Pegasi .s,us
,,

rum

enim Elpidiphorus rocatnsu rerje, ad martyres : Oiafe pro nic, imjuit. n ^piiitu patrcs, optimi mintes, et no^^tne
salutis

apud Deum mcdiatores. Tandcm quid

nisi

presbyteros indicent rerba militum ronrersorum ad fidem, uhi sanctis martijrihus

interrojantibus
:

resjjondent sic

Et quitl vos prohibet accedcre

\<j<'mre, nUo aUo Saporc, rcsponm dk,alnr

Aiiempodi-

sif.'.mrulo? Et ,mlite.

Facik

2nl

L"

,.,,,.

verbo,

Chnstmm sumus

Fihoh. imjuit,

qu^

,st

patna vestra? Gonus nnde deducitis, et qnodnarn est vestrun.v.t^ uisldutum? Sancti vero veluti ex uno ore d.xerunt Patria nostra, o rex,
:

l^osseoste.^duntad.^rameutacauferZaZ
Utes paratos se exhiheut ad ea nuflus dnhito ,uin saneti nostri

snscpZ^^tZe

fur^ul^^^
maxmZ

Trini-

aut saltem sJris ordinihus

as ind>v,dua
est elargita

est,

qu^

iniUiD^^tian

et enulrivit

nos

et

vitam

unuspeus ex quo o.nnia ct nos ad .psuuuEt de.ude S Anen.podistus Quid intcr:

universum sancti se yeruuf, ita lo.juuntur s<c'L plerumrjne Scriptnranon rJrhis usi^ ut

rogas,mqu,t,dopatnaquseprotulit,dereligionis cultuetnonnne.^ H^e omnia Christns nobis est,

ommum

art.fex et creafor.

Macjnifica sane

ac

prmcfans marfynhm dujna responsa, sed qux nos non docent ea rjtiai scire rehementer cujnmus. Nec sanciorum silentium auctor Actorum sujjjjlevit.

codicis,pLmorum j..cipue, pr^ se ferant. Quauujuam jjropen^Z sentiendum a.-tifieiosam psafmoruL Lnpositionem ac allusioneH freqneutes, nou esse sanctorum
saeri

Ll

conZ^Z

nostrorum sed auctoris Actonm, debuit tamen hic

sihi convenientia finyere.

Vnde mafjmi nohis nascitnr incertitudo, ignoramusque Persxne fuerint an Grsci, sive oriundi exgr^cis chrisiianis in Persidem abductis. Si res ita acta esset uti iu Aetorum narratione descrihttur, nihil dufiius affirmarein

IV.

De

sanetis

niartyribus

diclis

ex scnahi.
Qiii tero

Gr^cos esse homines. Verum multa finxit auctor et ad ornandum Imprimis mo?iendus lector est, ne senatum huuc dicendigenus comjiosuit. Pler&rjue sauetorum oraPersarum ea forma intelligat qua senatum - ttones (jr<Bce afludnut ad nomina orantium, ad adKomanorum, jjenes quem summa potestas sit. C juncta posnarum et rerum qux spectantur atitge- Sed auctor Grmcus, quum de primorihns Persa-

senatores
tictmiur
'"
'^*-'''*'

ad patnam nihil. Non snnt persica saurtornm nomijui. Attamen nihU in ijjsorum ad regem
runtur,
resjjousis, nihil in regis interrogationibus

rum

loqnerefnr, gnccis fectorifius

summte uc

j)ro-

grxcam

sanctorum originem inrlicat. Qnarc pntarerit rjuis genere ac j)afria Persas esse; sed jjnefer coujecfurani
nihif

inde senatoriic dirjudatis riros proj/onit : altiorem enim dignitatem, excejjfo solo imj)eratorio culmine, non noverant; ueque norernnt nohifes prrjprio sensu
aecejjfos.

audeaf.

Nam quum
pro
et

tam
firle

mitlti

exteri

rlarum

in Sajjoris jjersecntionibus

Snmmum ajjicem nohifitatis in Sasauireyno tenebunt qui rlicuntur Viri doniomemhra

scilieet sejif^un famifiarum ceteris pnBstantium. Theojjhgfucfus Simocatta

Christi

apud

rum
in

(3),

Persas passi fuerint,

portent,
et

hi nostri

mnfti qrmci in

grxca nomina Persidem trausjwtati

nohil/tafe
fihro

sinf, nihil

impedit Acindynum, Pegasiuni atque

crerli

qnemdam,
mentariis

liistoriarum 111, c. 18 : Pcrsam ego ait, a sacrarum memoriarum comet in

libris

^netnpodisium
eosfnisse.
'f<lt'

aut genere ont origine grz-

acla regia continentibus

audivi...

exercitatissimum
aifatem vero sanetorum

mcmorantcm

iirili et

i3.

Ad

rerum

martgrum

deter-

gravioruni et illustrissimarum adiniiiistrationem

'^fllllitiuili-

fiiiase
^iifentincliriri.

miuandam aUqua imlicia adsunt.Admiratiirenim oajjor decora nr fiorida sancforum corpora; corjiorca enim jmlchrHndinefaeiie cajiiehatnr
tgrannus,
'ffi

apud Persas antiqua

raniiliis-

lege sei)tem tribubus, seu

;

sortito distributam esse

ceteras

nihil

negotii

liabere

aicbat.

Fann'liam

Arbibisdai

jiatet

ex Acfis S. Simeonis, episcopi Seieucim ac

^'es/j)fiontis,cuJus augusta froutis majesfas

admi-

cognominatam, habere jus regni et regi imponere diadcnia. Aliani pnecsse conficicndis exercitibus: aliam rcbus urbanis; aliam seditiones

''('1'onemtantam injecit reyi Sajjori utjjufjlicedice-

Sozomenus. tom. cit.. nota in cap. xiii lib. ii. Assemani. tom. cit Part. i. p. 32. r-k^n; ,. 71 (3) Tabari. p. 71. ibid.. nota 1 NoUleke, Qujedam ile constitutione inUinsL-c.i
(1)
(2)
.

regni Sasaaii]iinim (Eintges

(ifg

iibei- tlie

inneren Verhallnisge

Samniden

Reichs). ibid., p. 437.

ac

452
AucTORK
a. V. H.

DE
prtesidore
el

SS.

ACINDYNO ET

SOCIIS.
sppteiii

ac controversias dijudicare

atque conipoiiiTe.
;

mm,

nipwhra

f<iiniU(frum ouuiium nohilis-

l)

Onintani
collii<ere

cquitatui

sextani

tributa

siinarum. Qttod confirmatur ex odio ma(jorum;hi

{erariuni regiuni curare; septimani

:

enim regem adversus tnagnates

id jui

excifatit

iii

Actis,

arnia et vestitum militarem providere et hanc lef^cni inter alias leges repias Dariuni, Hystaspis
filkini,

maqnaies

54- Septem doiiiorum

sacrosanctani condidisse. riri, ouuiiiim Persarum

popuium iiiarti/rihus aiiilcum srditiose com~ morissmt. Mayi cuim jjriiiwribus potesfate fare sguales erant in regno Sasanidarum (4) eaquc
cratif

superhia iurgifU

iif

fanle preuwre rivales

suni.mlket tum viri

Sepletn
duiuoiuiii

sumwi erant. primum Jocmn

hi inscriptione liaijiabadana occupanf principes, secundum

nobilcs.

[})
filii

crcdi possiiif.
25.

Ninucrus liorum
in

mayiiaium

tn

nariis tum

doinorum. tcrtium nnu/nufes, fandem

^^g^.^yjffjif

Ex

exemplaribus miruin
carietas

modum
forfasse

alii. .^f

rariafur; quse
nofis

hicerto
"'""^'-'^:

nuncupnt'

pafet,agi

nonderanisdenomimireguli, sire regi

ex

numcrorum

orfa

slt.

^.^^^.^^^^^ ^^^j ^/^ ^^^^.^^

ordinis acpotestafis gradibus.

Nomine principuin intcniyunfur

In quibusdam septeni millia, alihi leguntitr septingcnfi. Opinari ficct iton solos primores, sed allos
(pioquc
nobiles
,

scpfemdomoPersarumsuhditi tijrauni. Persarum marfi/res nostros, rum sive ad primores qui dicuntur seuatores, referimus. Eteniin si Saporiros
ris verba dirigere,
esse

Ad

scrihas,

risiros,

prxfectos , qui
(5)

magno numero

in regno

Sasanidarum eranf
hic
csse

uno noinine senatorum

IJnuin .laneconstat,
nihil habere

comprehensos.

qux

in

Acfis perhibetur
satis

ad seuafores
videtur eos

iiros,qui

perpendimus, iis munerihus funguntur, qux ex

didicimus riris septem

clarum

magnum marti/rum numerum quod admirationem moveat sub rege Sapore. Neque rerum persirarum peritis incrediPiwterquam enim quod immanissiSaporis aniino coiweniat , notum est dis.^idium reges inter et primores non raro in sanguiiiem ^ et cxdes erumpens{Q). Nec rursus fantus numerus
nio

Theuphijlacto
fuisse collata.
in

domorum

biUs ridehifur conafus Saporis, luagnafes insidiose frucidandi.

Et alibi tradifum legimus Saporem marfifrum examine primore.s et prsefeetos non

paucos circumsedisse. In Acfis eniin S. Simeonis ^ Bar Saboe ad circumadsidentem regulorum ac praiferforum coronam conversus Sapor,loqui incipit

christianorum

in

Persarum
iif

nofnlitate

pdein

de inarfi/re qut coram adsttxf. SimiH modo Sapores exanmie martgrum nosfrorUm fatigafus,
iisque rustodia! interim fradifis, rcrba facif

excedif.Oniniaeniinchristianisplenaerant,ipsum

quoque pafatium

regis,

.<iupra

cx Marutha

e.f

ad

cir-

rumsfautes maqnafes.
ori imposita, fatifiatuni,

Qua

ratione, impuf,

manu

me

solum
ipsi

relinquilis la])oranteni ac

nihil

consilii vel

cooperationis,

qncmadmodum()portuerat,atrerentes,undeauxilium aliqnod et laljorum milii levamen essetV An jucundnm vobis spectacnlum priebeo, miserriino circa ista labore contectus, quippe qui ne

tamen alia aucforitate, prsestantiore, tantum numerum Actis ?iosiris c.onfirmari. Sed de marlijrum numcroposlea. 3G. Quod autem Sapor primores snos non primo impeiu, sed quasi coactus et invitus morti pro Christo subeundx addicH, id fijrauni frauduhntiam grophice pingif. Erat enim mirifints simu-

Sozomeno diximus.

Vellein

,,>iib,.,

aliqiimS<tim,>o}ii .uhUnt

landi arfifex
in

et

tiinuH foiiassefa^n apertessevire

uno quidem verbo conlra impios istos prolato mihi consentiatisV Ciii quum Elpidiphorus eorum pirimus respondisset, in Imnc modum : Et quid in
reni

priiuum ordinem regni, faufo magis quia inter ipsos erant Supori amici.^simi, ut patct ex Aefis. Potest et hsec causa afferri cur invitus ad ferendam
mortis sententiam accedere videatur. Tulerat eiiim posf inortem ^Uadx eunuchi decretum quo pn>-

propositam nos vaU-nius conferrc potestati

tuEeV respondit Elpidiphoro fijrannus : Quando novum quid et insolitum in medium fero, vos

miscuam cmdem
in ipsojudiriufi

cohiberet, solis christianx legis

statim repu;?nantes avertere conamini, ego vero magnaniniiter fero vestra omninm paticns onera.

doctorihus morfi addictis. Quare mcrito hxsitahut

vwrihus Persarum proprios

netjuaquam
flmcant,
ipsi

Totu-m deinceps cttlloquium osteudunt mores pri(2), ufpttfe qui regem

confradiccre audeant.

quo Htulo Acindynus,

distus defati
chrislianos a

cramine doctorum ehrisfiaiioruin, Pegasius atque Anempolaicos

edtcio

ad regium tribunal fuerant, quorum cxde tcinjwrandum

ferali senfentia ferire.

Quod autem Sapor conqueritur magnates, quos

jusserat,

^ ailoquifur,sibiinmarfyruinexamiiieuuUamopem
ferre, osfendit eos esse quihus ex

munerc

iiicuin-

Quos cuim p repugnantes .sibt lihenfer de medio fulisset, non libenter christiano tiomine occidebat. Exhac Saponunc
ris hxsifatione aut repugnantia, seu

beret seditiones ac controversias dijudicare atque componerc. Hoc autem munus ex Tlieophijiacto

vera ea sd

seuad speciem

didicimus prtjprium esse quarfx Iribui primorum. Seditionis autem rei erant marfyres, ex delatione arcusati quod plebem a decretis regHs observandis
averferenf. Qitod rero Saptjres slomacliafus queri-

ficta,aliquod inceniatquisindicittm mtirtgrii epochx anfe aiinum Christi 340, quo sciHcef anno decrefum resfringens noro eoque geueralt
edicto fuit abolitum; nisi ante ittrunKpie ediefum

martyrii epocha stafimida

27.

sit.
.^ire

turhosce magntifes

sibi

repugnare, qitando

norum

De nominibus primorum,

ut

cum

Aclis

,mnn,l><"
,!ubiis.

quid aut insolitum afferref, satts clare ostendit eos esse quibus reipuhlicx administrandx cura incumberef. Novum eniin ef insolitum spectare
poierat auf exercitus, aut res urbanas, aut judicia, aitt equittitum ceieberrimum Persarum, aut tributa
et

loquar, semtforum,

ita sentio, ut auctorein

nomi-

nibus persids noinina grseca supposuisse jwhceiH, iibdu rcl ctiam ignofo sih! nomine hoinluibus pro

nomina
fuisse.

dedisse.

Nullo enim mtxh

fieri pofest,

uf

credat quis primoribus

Peisarum grxca nommu

srarium, aut mdititm arma vero hxc omnia et siugtda smgulis frihuhusprimorum propria cura erant. Quain vero essent primoet

vestifum.

Jam

Quorum
et

tionem

forfassls indoli etiam denomtuu' uccommodare roluH, ,piaudo eicm qui p"-

mus ferehat
tdiuin

qua inagna spe martgrii ferehatur,

res regibus
est (3).

Pen^arum

diffriles

Ex

hiscc igifitr adjunctis

licet

hisforia notum rerum ar persoin

evenfusfallere iion dehebat,n}ndiphovuin,efill'i>'' />romptum dixerif Plulo n-

ad loquendum

narum

concludere

magnates qui

Actis

guni.

vocantur senatores, esse ipsissimos viros donio-

(l)Tabari, p. 71, nota

1.

{"!)

Cli'.

Tabari. loc.

til..

et

deke, pp.

7,

450.

IJ)

Ibid.,

p.

W7.

^'^

*"'

NCldeke,

ibid.. p.

I.-(3) Taban,pp.7l. U3. --

(4) Nfll-

pp.7l.U3.

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
misit

453
AfCTOHK
r,.

ad Rabam vietinmm in .sacnfK-iuni, mandans ut holocaustmii olYcrrel in altari in honoroiu

V. H.

S o

V.

De

niatro

Siiporis, ^' I

re^is '^??''^

PerSarUm, niariVre.
Mater
Saporis
II,

Actis iiostns- fidfs, infer

Sictor/tm nosf/on/Di
F)-cqiU'iis

.socios ))iarf//r/i saii-

rcf/is

qiw/ine ))iafer aUii/aiie-

aiu( i)vn Mouna, Ito, eUgilf mihi xi:;:i'l"I'4^!l'i!"" iuvcnes '^""^ ministros. Vidcle uhi mare recedens hmuni siccuni reliminat, siiniite '!^pi"os terefes ac recenles quus super clypeum novum concutitc, ut scintilla ignis prosiliat, atquc igne sic coniparato
:

^}^'^^'^^;^:

^^

R^">'>i

nommelphra raiida esf. Qi/air opo-x p)-efit/in est de hac Uonu ivd. niulierc, instifnfo examine, Ji/if/enfins /nqi/irere.
apu/J
hisforicos
incnfio
cst
co,iJi/(/is

viclimam concreniale in honorcm eceli. Quod nt intelii^^alur, scienduin, ait Cl. M/n/ses
Siliiral),

proliibituiu

hiisse victima.s alienigeua-

Honnisdx,
qaei-at,
rci/eni

qiiain hic rex inonenn (jravidam reli-

rum

in sacro altari offerri.

Immo

cxtra fem/ilum
rraf.

oh singulare hi/jns

feminm fafnm, qux

Hicrosof//iiiifani/m
Ciipieltat

sarrifir</rc

/iruliibiii/m

co)-onafnm ac pnicla^nafnm in nfero (jesfassc (liciti/r. Qua dc re in sujiertore pa)-agraplio e(/iiiius.

Ciijus
reticuii

tamen Raha benigue acccplare domnn missum ad adorandum Deum. Quibus ex angustiis,

nomen
hath)-a,

hisfoi-ici

omiics

)-eticenf,

sed

non

?pe<-iali

altari
qi/a:

ereelo, se eripere conatur.

Tah^ind Bah/jlonis. Ihi enim

foJ.

/n t)-i/cfat/(

Afqiic ha-c si/nf

de SaiM)ris )natre

e.r

Talm/i-

Baha
regis

S'\

d/citnr

Iphra

Hormisd

dids

liln-is

enotuei-unt,

quibiis apparet

Iphra
ac

mater misissc sacculum plenum dinar (nummis ridelicet aiireis vel ar/jcnfeis) ad Rabbi Josepimm, petens ut hisce nteretur ad opus eininentis bonitatis. Rabbi vero
Saporis

Honnisd Jndmis
esto.

ainica

eonimque

reV/ijioni

sapersfifion/ dcdifa.

Quon/m

fides peiies aiicfores

31. Potuif sane I/jhra

josephus aniini dubius quale opus eligendum

esset, collegas in

eonsortio ac

Honnisd ex J/(dxo)-um coUoquHsde divinarevcfatione multa

cunrcrnuliu
nnti Jiiilailn
poliiit reiiiiita

consilium

adhibuit.

Tandem

didicisse, veri/m

Deum

(u/nor/ssc ct oilfu qi/odam

communi

opus eminenti.s bonitatis esse captivorum redemptionem. Hinc e)-f/o scimns marti/ns hujus nonien esse Iphram Hormisd. Quid )i0)nen Iphrx slfji/ificet, mihi, aif
Noldeke
/jres

consilio statutum fuit

"< sacrificiis hoiiorusse. Potuit niulta discere de Salvatore (tc Uedenijitore, (ptem isti Judsei (tdhitc
e.rspechihunt, jiofaHque audire a chrlsfianis, qiin-

fllignf

/triejmriilio
ai/
fii/i'iti,

nim

inulfi in

reij/ti

jjolafio /lcjehauf atqiic amplis-

iiiii.riiiif

{{) ciarum non esL Doctissisynus interTahnudis Hierosoh/mifani, Moijses Schicab,

simis munerihus fungebantur, plei-aqiie religionis

mi/sfer/a.
itiina.

acffiliiitr
t\rriii/ilii

At

/j)-a'se)-t/)n

hcroica n/arti/rum ccrta-

iiiiirti/riiiii.

iiiferrogafi/s a

me

respondif, nec sihi claram esse

iu

(juoruin mnlti rei/ix matri uotissiiui fucrint,

hujns nomin/s significationem, sed

Jiaschi
(Tricassiiii)
ita

c.ommentario

qualis erat sanctus Vsthazades,

ah'i,
)i(jn

Azades

et

plurimi

cTjioni,

ut

Iphra

sit

non

jnititeruut rellgiosum

mulieris

animum
i/d si

pulchra.
secumiiini
libros
^Si.

movisse. Qua; oinnia erant remota saltein

I)e

eamtdiere non semel

in

Talmudc fit

nicn{^).

fidem Chrisfi amjjlccteudain /jrxjiarafio. Qui/I

illa

tio ;

locos accurate

notadt doctissimiis NiJldeke

rcgina cujns inoilius, ex /nsidiosis Jiidxoruin

Tahnudicos

Qiiorum argumenta

tum

ipse

fum

rogafus a

accusationihus Juuctis

magorum

jierfidigs,

orcasio-

nohisexposuif sunima ci/m lieuevolenfiadoctiiisii)ius

Moi/ses Schirah, cujus enarrationem gallicam

nem

/irsehuif ccleherrimo inarfijrlo sauct.-c Tharhsi,

ma-

sororis sancfi SimeoniSj iiou fucrit Sajjorts uxor

gno cum

grati animi sensu hic latine descrihimus.ln

fol. 101 legi-

sed mater ? In Actis enim S. Maruthas simpliciter

tractatu citato supra, Balni Batlira,

reginam
referens,

(3),

uou

ai/te/n Saj)0)-is u.rorein c(jcaf.

Dc
hae

tur Iphra

Hormisd

regis Saporis

niater misisse

eadcin regina Sozomeni/s, idein Tharhu; martijrium

ita

quadringentommdmarsummamadRabbi Ame,
qui

scribit

(4)

Causa autem cur

sciiicct

pecuniam

recusavit.

Eamdem

deinde sum-

mulieres fuerint coniprehensoe

tio

fuit falsa ciiinina-

mam

obtulit Rabte, qui eam acceptavit. innixus hoc principio. oportere concordiam servare cum potestate superiore. Pecunia interim distributa fuit pauperibus ex gentibus. !n tractatu Taanith
fol. 341>

a Judteis ia cas eouficta, quod

irata;

ob morinsidiose

tem Siniconis

venena

regina;

parassent. Regina

vero

(ut solent legrotantes

malis omnibus facilc aurcs accommodtu-e) calum-

scquentia leguntur

Vir quidam paniani

niam veram

esse. et

maxime qnidpm
:

(piod crat

flageliationis incurrerat,seiitentiain lerenteRaba,

a Judseis objecta, existimavit,

ob concubitum cuin femiua

gentili.

Reus

flagris

cum

Judseis opinionis

nam ejusdem eral ad horum morem vitam

maximc
heiu^ifa exordifi/r (5);

caeditur, et post nagellationem moritur. Causa venit ad aures Saporis, ([ui Rabam punire voluit.

Instituebat, et veraces illos sibi^pie

voios putahat. Acta S. Mai-ufhas

SedobstititIphraHormisd,regis Saporis mater, dicens Noli contestari cuin Judjeis, nam Dominus iis concedit qiiidquid volue:

Accidit importunc ut regina per ideni

tempus

morbo corriperetnr. Quoniam vero pravis Juda;orum opinionibns imljuta fueial. homiiies m-farii
et crucis hostes,

j.jj^l_

ex insilasibi ncquitia,ipsi a beali

judaizabal.

30. IntractatuNiddafoI. i^OlMiarralursequens

historiola

Iplira

Hormisd, mater

rcgis Saporis.

misil ad

Rabam

cruorein, discendi causa utium

impuritatis casus adessct nccne. Inslituto cxamine rabbi respondit niulieri : osse sanguinem
desidcrii (conjugii scilicet,

Simeonis sororibus, accephim, nempe ob fratris necem. injuriam persequcntibus. morbum veneiicio inmiissum fuisse facile persuaseruul. Qu:^ cerhaActorum,unacum iisquxS/jzomcnus uarrat,
-sV

qimcum

nou sanguinem men-

ris

retidimus, conferrc

iisqim supra ex tractatibtts Talmudir(jfucr,t, nthd didjttoqiitn

t/frofi/que i/qi

struarum). Ecce,

ait

mulier ad filium,

quam

de una eadniupt. muliere

turuasit.
32. Piifainus er/jo

mstiu/d-

perili sint isti Judsei. Saporem autem dubitantem refulabal aliatis aliis argumentis. Tandem sequens in Iractatu Zebahim fol. 100l> habetur

factmn. Iphra Hormisd, maler

regis

Saporis,

Iphram Iformisd, sujjcrst/t/oso ac Judxis n/m/um o-e/hiio anttno, martgno sanf/minarum occasifmcm prMsse. ctissi.iii.rum
(Migne, P. G.. tom.LXVII, p. 963).

prtttserliiii

Tharba nc
nociariini,

(I)

Tabari. p.ol. nota

part.

:i

e.xtr.

Acta martyrtitn,

i. |t.

^.

iri.

(*)

^ (3) Assemani. '/''>' '''' ' "

Ibid.
^-

- (o) Assemani. loc.

cit.

Onihus

454
fjuiiruni

DE
corporil/its
iit

SS.

ACINDYNO ET

SOGIIS.
]}

Quibnsperempiis ac
missis(pie
rcf/iiiii

frusta dissertis
suspoisis,

martyrlo
vajiim

tlircrsnm a pJio cttJfum profiteri, ei nnnr ftdhxrcrc

docforibiis christitinis
cf

in

sporfuhts,

sporUdisfjue

morbus
vcenniottrm
dedii.

media iiifer snntpdneii mfndira mnrtyrum rccupcrandx sanitafis: ifa enim reniedium morhi inveufum iri magi edixerant. Quo exifu, sahdis a?i pcrseverantis morhi,Acfa a S.Maruiha{\)
transivit spc

olim doctfiribus Jnda;i.%

ad ad

etjs

Cfinfngere, siv.ufi

qtios in

dubiis

siiis

refugimn paJam
jwtcrai

haJiebfif.

Nfwerat

qitofjnc

Sapor non

iminoJnJem mfifris aniinuin,

;

quem

sefhtcere

e.varata tion dicunf, uer dicit Sozomeniis (i)

sed

sequiores grasci in duas parfes abeunt.

Secundum

mcno!of/ium BasiJH {^)reijina non modo sanitaieni non rccnperavit, .>w/ ctiani f/cJicnnani soiHta cst.

nec etintem rcvocare tentat. Qus indicia ex Acfis nostris coJhcta tnirifice congrtcnnf cuni narrfitionibus TalmutHcis. Qitod atttem nonconcta

Menmi

impressa

VenetHs ad diem 4 aprilis in

(i)
:

sed lihcrtaie sua usa maiiyrium eJigit, id quidem rarum, sed non inusifafum esf, quod muJtis e.cem~
plin confirmrtri jmtesf. Sic Apollonia,
virgo, in
.<,acra

elofjio TJiarbss ef

sociarum

Rcgina auteni per

dieni

Dei

fiammas

sc projecit; sic in ipsa

modiuin fransiens sanitateni recuperavit. In mss.

quoque Mensfis 4 aprifis
illis

Perside

hilffiotJieca;

Ambrosianm ad

(5)

Post quaruni niortcni rcgina sub

Qfia regiiia
ridftiirfuisse

pcndenlibus transiens a niorbo relaxuta luit. 33. In Passione S. TJiarffaf qnain videre est
(6), uhi

midfi, fcste Sozomeno, sponfe .vra ad carnifices accurrefmnt, ne sUentio prodere Christnm riderenfur. Siv potiiif Iphra Ilormisd, majori intus
Siiirifits stiiicti

fJamina invensa,

jn-ojjfer CJiristum

se

una cum

ipsissimu
Iplira

apud Suriiim

reliquis prsecijjitem dareflainmis.

ea Therine

aitdit,

rej/na

ititer

snncfarum marfijrum reliqnias

transif, nujfa factn

Hormisd,

mciiiifinc niorfii sanait veJ //ersistentis.

Htc

uti ef in

Menxis

rctjinn

simpJicHer dicitur, non

dicitnr
t/ra^cos

VI.

Quo

tcnipore S. Acindysociis

Saporis coHJux. Notatu dif/ntim videtur

anctorcs qni eridcnfcr
c.r

nus

cum

niartjriuni
E

orientfili fonte Jinuscrunf

B Sozomcnum
scripsit

ridciicet et

qui Pa.mo7iein S.

Tharbx

feccril.

cujus Jatinam

versionem Surius dedit,

fnm finc, neque hir sanafionem nuf puenam, ncqueiliic Saporis conjiifjium addentes.lnde opinor auctorem Menologii e.v
Marnfha>- con.^cnfire fuin inilio
cerebro suo Jiausisse, qunin rcf/inam Sftporis conjufjent

Ntdlus
jjoris

nnnornm

nitmerits in Acfis sctnctorttm

cjui

Anu$
ntartyriiin
^''^'^

nosfroriiin

occurrit praster etim

tnnfris

regis setatem deierminat. IJla

enim tum temaitt

"""

se.Tagesimum nnnuni agchat

si scire liceret tjuo

exphverfif.

'^'^"'3''"'

faccret

vt

posi iransennti per mcdias reiiquias

Quod

anno
illico

xtatis sttx Stipo-

yeJiennam pararet. Qui autem postea scripserunt

aucffircs

rem in

Jucetn

ediderit

martyrii ejjocha
qni

Mcmtornm, pro gehenna subsfifuerunt

cfiu.'ia

cognoscerefur.

Veritm

ajmd

historicos

de

sanaiioneni. Cnju.s rci

7iosfris reperitur.

forfassis
ibi fef/erent

iii

Actis

Sapore egerunf deque ejus matre, altttm siientium.

ex variis adjunctis temporum qux mderi pfjtest indatjare, quasi ingredienfes per fenehras palitafjue

Quum mim

reginam,
de

Cogimur

Saporis

ntafrem, marfijrio

rifani

finirisse,

in Avtis rejicriuntur, qiiod verisiniile

geJienna cogifarc non

tassis suspicafi sunt

aniplins poicrani, ac for-

feminai comersionem
et

liisce
et

pando. Diximus sujmt,

fis,

aJhttis historicis

documen-

martijribus
inoriio
qiti

Thnrha;

.socHs

dehcri.

Quare

sanntain [mtins di.rerini. Saite non is suin mttltum tribuam Menaiis; scio sola ipsorum

in inagna persecuUfme Sapoj)rimnm qno oinnium ordinum ; homines promiscua czde mactabantur, nulia facta
frij)Jex

esse

ris

stfidium

auctoritafe niii posse

ncmincm, qui sanx

eriiicai

inter cJertcos et laicos distinciione

fjuod absolufum

st-udiosum se faictur. Scio tatnen mitita esse niinc

flepp.rdita,

fuit secundo Saporis edicto, Jfito jjosf

martyrium

cjuiJnts

liaurire potueritnt et

Menxorum compendiatores reapse hauserunt. Quorum

proirahii.

aUqtia ide/iiidem dies in Jucem

ertjo
pfifesf

Fieri

aJiquam e.rsfitisse et forsitan in Syrornin Jihris adhuc exstare, fpta: de conversione IpJirai Hormisd fjusdam noJ}is
ignota vonfincnt.

mtrratinnem

Sapori carissimi secundum, quod ab hoc decreto inchoafum usque ad annnin jjcr.secnfionis sextum tlecurrit; ierfiitm, quod duracit itstjus ad piem mt!B Sajmris. In
secundo sfadio persecutio resfringifur
episcoj)os,j)n'sln/tcros, chricos,
fid
et
.^olos

sancti Azftda:

eunuchi, regi

momiviios

savras

postmudum
ipsa
c/irintifiiia
rf

34.

At

si

reveru sanitafem recttperasset, non

siJtiisset,si

Dvo inrgines. Anniis qtio edictum hov priori efHcto annl341 e.v jjarte derogavif, non avcurafe perscrijjfus esf, netjue

pottiit id

ignorare Maruthas;nec

cogno-

a Marittha nec a Sozomeno.

agrf
fft^i^^imimin
^"^'"'''

rcrnf.
iJlo

Responderi pjofesf S.
reijina

Marntham
illa

de momenio

vmrtijr.

86. Ffiicor nihilominns iegeiiti ntrumfjue aucto-

agere tpio per medias ,sanctarum reliquias

;

transi.it

verum potest

postinodum,

ugnifn sancfaruin rirginnm innocentia, resipnisse

eodem anno Infum ftiisse. Verum tanta multituflo per ,; / nniversam rersidem vi prioris dccreti vmsn liicirein fncile

videri jjosse eilicium resiriugens

.

....

"'
',

non priecrssit

annum343:

ab crrore,

ef

ad Deuin conrersa
csf,

ipsis cirginiims
et

fnr, nt longius

sjmtium haud omnino incommode

intercedentibus dupJicem animas

corporis sani-

supponfis. Facit insuper enuntitifio

Hieronymi

in

tatem recuperfirc. Quidqnid

firmiicr credo regi-

Chronico diccnfis anno septimo ConsfanfH

deionuissey ut cogitare suheat
sif

(tjui csf

dc sermo esf in Aciis S. Tharba-, non Saporis conjuyem sed matrem, guam omnia adjuncfa ffdem deinon.^ifranf fptaJcm Jibrt TfiJesse

nam qun

Christi 34S), pciwecnfionis jjroceiJain j)er Persidem

utrum

forte aliquid
jiersccn-

qitfjd

hniv asserfioni,

fjua;, si utiiversai

mudici

descriiiuiit.

Ad

fidcm

conversftm

Sanciornin nosirtirum
fide Christi

clfirissiine

Acta dicunt, quum pro

tionis initinm affendis, manifetiti erroris convinciiur,

fttntlamentnm
inrenifnr
ni.si

stthstrue.re
illitd

pofuerit.

Nihil

martyrein dcmonsfrenf. Qna; in Acfis narrantur de coliofjuio Saporein inier ei inatrcm, feminoi indolcni talem e.rhibent qunlem cr tracifiiiims

auivni
titm

dc quo agiinus ttecreesset

iicvt.

resfrinr/cn.s,

quod
ttjfra

in

hav opinione laiuin

ire

annoChristi 343,
AiJmitianuts

quem Umitem

non

Taimudicis novimus,
111 o

tit

cjnse

attdeai

filio

vehementer obloqui, suaque insisiere sententiu reniiente

,

nec lafum

umjuem

cedere, et pubtice

ifafjue, silubef, hanc opinionem ci sfatuamus iiide ab anno 343 foium jicrscvntionis jjondus vergere in christiunx Jegis doctores, ut loquitttr

(l)Assemani,

ibid..ii. 5'J.

yapnhs.

(2)

Loc.

oil.

(3)

(4)

Bartholomceus CuUemusianus,

Ad diem Menwum

Aprilis. p.
part.i, p. u3.

IN.

(fi)

(5)

ApudAssemanum, Afta
diemSaprilis.

uiarii/rum,

Ad

Sozomentis,

'

DIES
veA.aMn,th^.

SECUNDA NOVEMBRIS.
455
,,

'
,i
c.
,

KSozom<mm,aminvmchrUian.r:duces,qus>,unt
,ero in Actis legimus sanctos Acindynuni, Pef^asiuni afque Aneinpodistuni de~ latosfmsse.a(f Saporem non ximpUciU-r
nos, scd uf christianm
se venfitantcs
lcfjis

Jam

'"

'''"''^

o'"

""""''''

"""'"

''"

(3)

ACCTOnit
. V. H.

uf rhristiadocfores, qui furhas ad

hoc (empo.-,s inte,-vaIlo ra..o,u,n noslm, notiti,,,, ec,lu,,,

pt.YIu,
ma,.ty,.e.,

,e,-ve,-,,,,^

.ia .,, ",,:!' ii

divina leye im/woit JMafi ^fafn,,

.n ,, u,.be coronti sunt. P|,.i,i

^,^,

adduci Juhentur, examiminfur, forquenfur, multi,

hwc

anno Christi 343 autpost ilhim. Hic ergo mus hmes q,iem non praicedat sanctortmi

rhnsfianis sj>ectantibus. Vndcjudicarepromim est fieri n, secundo ptrsecufionis sfudio ideoque

sit

qnu,

penque

occubuerunt, quo,-u, o,i

exlc,-i

,J,l"
,t:
"-

tueriut .,Haru,e

m,, ,d,,e,e.

m
qu,

l..tor, i.,per ,arlyr,, ,

axe,t milites
p,-o ,sla

pri-

regii exercit.

rum marfijrmm.
cerleanno

nostro-

nan, adepli sut.

tis
i .

coressione Dei ost,i ,arlvri ,jaa> cerka Maruth.-c

eelirlun,

p" d

37.

Ad alterum limitem fi(jend,nu

In ipsa

I>oc

H52 poste,;or cedimus.

modo nro

,/, i,ersea,tlonis annum, immaniters^ria,.

W,
3il

--^--

marf,/,-ii cpochn Sapori. uLfer ^e.a,esi,,,uman,u,m4et.af!iup,n:Tq^^^^^^^ mus Umife anno 343, Sapor agehat annum
iste

jmt

,jeerale

f^^^m

latumacpost Azad,e aepost A.ad.

Cln-isll

, ,na,-t,irium

ad

el-istian

ergo

anui^s mafrisfuif se.raqesimns,

a^fatis 27.

33 v/ Sapo,rm

Zn

^;'":''^'-';^''-''''""'-

edidit

anno

\Zi

n
\

Fof,iU auiem

qcmisscSam-

rem saltem deeemiio ante, e,-go ^fatis anno 17 ^apor natus est anno 309. Si aunis mat,-i. 17 addamm annos usque ad sexaqesimum, nempe 43 serugesiuius cju.dem annns coincidet cum anno Christi352. Hic igitur erif ultimus iim.s ,!!Z quem sanctonm nostrm-um mart,/,-ium remo,H',-e nmliceat. Quod si quis op>net,ir 'edicfum restrin geus anno 341 p,-odL, !od ,:e,-i ^Z^^!!!^! duos annos addet, et habemm spatium underim aunonim iuf,-a quod saucfi no.^^fri >ua,iqrio coronaf,f,m-unf.

Z
!.

T7ll"''' ^

'"^".' '^^"" """'''^''''' ''-'''"''^' ^'"'' ^^^*''"' "^'^'" -^'i^'"P'>'Ji.tus recen'"'f'"-^'<f<'t

mm-tijritnn
statuitiif

'Hfficultas qu^ej-gra^^'''"'-

'"'!''"'" """'"'^"'

^ossunt

infcllig}
^'/''^'''^'

"iim 34/.

''

//;1 ''w
!

^'"^ '''^'''''' "' ^'''''^"'' '^"'^'''""'-^!^''''

,^'^'"'

7"^>-'V;..v. hf,djras

ue

'""' ''"' '""""'" ''"'"'''

"."'^'^^^^'"*-'''

'" "'^"''*'"'^' 7"-'' ^iicit eos , ) f-J^octnn^ -7"" '''! ''""'" '" '''"""-'"'" '''*""'

T?

'^

7m

Perso'. indi^

'"

regis obse,-va,-ent

Z!

j"

"'!^'
:

'''^'''''^''^^^^^^

qiOB

tum

Q,wd si nunc tertium Sapo,-is dccrin auxili,im vocemus, propius fo,-te ad ip.^am
epocham pe>-veniemus.

scura estpi-o

pars accisafionis suhohsoli rh,-isfia>ii docfo>-es

rive,-e quiefis lieehat

teipo,-e

quo

p>u,>eud, e,'aut, hicis

aufem

Edicfuin Hlud iin,nnnissimum,quod ex saucfo Marufha descipfum supra cum lectore commnnicavimus, restri-

mart,jrii

Regn vero
rcrra cum

exercitus

milites

non paucE. quah^s

Ma,-ufhas iunc temporis

sauefis

ma,-t,/,-io

ammafos

dictf

no.sf,-is

rtionem decreti secundi abolevit, ferif,p,e cntionem geucralem , et tantam

landem ex Soso,ueno

,ua,i,/>-iu,u fecerunt sci,n,ts nec ipsis

pn-.^,--

,aqna-

fibns >n regio palatio drgeidihus

f,-cpidatiouem

dmstianis

qmd

P,;,uo,-um

injecit ut 7ion

,uacfafio>ii
,

ausi sinf S. Barbasce-

parciium fulsse quos Acfa ,>o.Hf,-a

cohx>-ef. A're ipsa

n,,uo successo>-em elige>-e ; q,iapropfer Seleucia ac

teste
,

senatores appellauf, >ton n>ale regtm mat,-is a^tas ohsfat qua^

;

^i tune mart,,,-ium
''"l""-'"'

eodem Ma,;,tl,a\i) ~ \'/

,

i /""^ ^i.i,u/ u/n o. rta," fineA

Zr SBar

l>asceminiet sociorum. Tunc >-ui-sus ^^see,ni,,ietsocio,..,,^LfZ^':Z!:,^;.

inmnue>-abUis

chnstiano,-um m,dtifudo aesa fuit, ,d pafet ex 'Passione martjTum qui variisin locis a pra.4ectis interempti sunt prfEter oos qui in rcgis tbro occubuere (2), conscriptn a S. Marufha.
Probahili

"T ^ZfttlJ:^'"" a,dem^7!'"" m,na,-e n>hd ausim; amfiteor 3

1.'

f;

""""' *""*'".
"

'u

'-^linili

Kflf,-

hisce rationi-

"f--

Ims ,no,rn atiq,iem pos.se ,U sancto>-um nosf,-o>;nu marfy,'ium anno Christi 341 potius

q,mm

alii

anno

assiguet.

38.

cim
ratfoe int,-a

Nisi fofus fallor,

'^^'f'^

i>,a,igri,nu

sanctor,im

"^^^''^'''["'
*''

^('Voris edicfinn geue>-ale pt asees-^ctis

mos 341
et3-pj,-

^"''" *"" ^"^ '

adjinicta ut

rerum persona,-um-

VII.

De

sancloriim niarfynun
ct socioruni

q'ie

cnn hoc

dec,-efo stare ,-ix possint.

Acindyni
stra.

Msi euim adhuc

cufioncn ad modo iugens

pahc-

vige,-et lex

Ula resfringcis per.se-

solos christianB legis doctores, quo-

illa muHitudo ch>-isfiano,-um quieta adest, et audacter se monst,-af ckrisfiuua,n r* Quo-

modo Sapores
cumur
:UH

s;g,-e

quasi per

vitn

adigitur,

id

De
>1>*

sanctorum Aeindyni

ef

socio>-um /lalxstra

ac/uri,

ad

Loctia
marlijrii
III

mortissententiam in iliosfo-at? Hinc

.

conJecfu,-as plus

min>me

re>-isimiles

e,-go s,ispi-

,-edurimu,:

beafos ,na,ii/>rs nostros ,iou post auuu,n j--' ^ >,./ , .

Nusquam euim
_._."..

in Actis notnen loci

y
.

Artin unn
exiirpHsiifi

qui sac-o ipsoi-tnn sanguine dedicatus fuif, expresl/ifitttt\.

/^.

.!

. ..^in,, to, coro,iaius esi Illo

anno

.^itj.

fur, ex/nsca,; conahiuiu,-.

qurnq, mquenmo, a,d t,;euu,o, quod pro dicer.sa opinione cnca epocham ne ed>cti >-est>-ingentis
inter hoc decretu etum et annum ..,.,.,

ergo

Omnia

indicant iocum

cdeb,-em,

m-hem
adest
,

quamdam primariam Adsunf

,

.^ ineuntem ,,340 ,c^,,.. interex,stnua,us. exisfima,mis.

J^ei, sanctos i
iJiJ-nuus anu,nn

nostros

coronatos

Pe,-san,m /m,no,-es ac maguo quidem regina Saporis re,}is ,uafer ad.sunf niUHp'/ , ads,nd niilites nrl^uut spectatores undti ads,nd ... .*<... ..'.../.- adest
i-egni

euim

mmero ;

.'.

rf

mione

Wifiie

346 meunte.m, qu,a S. Barbasce^"mus mensejammrio occisusftut. 6J. Umc qum d,xuuus p,-ohabd>. ,-afione dispu''!/o

app,u-atusjudicialis, copia insf>-u,nenfo,-nm

,mma.

l>''obabili

(ata s,inio, n,Jn ce,iis dedtieiu eonsequeutiis. Infeleni,n aiiam liam superesse, q,<a: ad epocfiam

>nagua ac varia ; i.,-wtereu u;,tio fit auux profmidx, sire fiunduis, sire lacus, sive pelagi-

Uum

maiigrn inreniendam sfudio.vtm leciorem ducere

qtteat.

tundem multi adsunt christiani. 42. Ac pri,no quidem prxsmtia regim matris qua; tam prope adest ,if roeafa Hlico />rxsto sit
necessario indicaf

forte urb

8. Ma>;tfhas in Actis plu,-i>norum ,nuii,j-

mbem

in

qua ,-egium /mlatimn

Sapitr;

(1)

Assemani, ^c/a martyru,n,\mi.

i.

p.

117.

(:JjIbid.,

p.

11.

(.^j

I|>i,]..

p. 50.

eum

45G
AUCTORK
G. V. H.

DE
tji/N3si-co
I,

SS.

ACINDYNO ET
Ta-

SOGIIS.

euin rf(fio

'uiveniafuy, Cof/ifnr/ inijiriinis

poterat de nrbe fundata a Sapore

tjuain

bari (1) Gunde-Sapur vocat, qum Si/rig e.tt BethLajiiif (2), Vrocopio k6\\z, BtiX^-axirjv (3j, T/ieoj/hi/hic/o

riorum narrnfiones scrijisisse videatur, atfjue uno simul Vfjlumine comprehensas in lucem dedisse dicit (17) enim posteriorum martyrum xqualemse
csse,

non

ita

Simoraftx

BEvSoaapifpiuv

t.6\\.^

(4),

pro quo,

nainiir temporc Sajiorls II

priorum quorum acta descrijisif, oplurlmn illam re^difica-

ut Noldeke putat (5),

(ju3!

iegendum

esset lUvSeioxpopdjv,

Mnzudi {Cy) &rut rer/um f;edes fixa ab Saporc 1 usipw ad Hormifidain II, sevunduin Hainsam (,7) Saporis quofjue II, usfjue ad trif/esimum ejusdem annum. Ejusflein urbis rninas
lieatndum
at/norif

fam non fuisse. Ideoque etiamsi Eranastati &qui~ valeref Eransahr-Sajmr, et hxc esset restaurata Susa non jmtest Irenessus nostrorum tempore marfgrum existens illa esse Eranastan. Martgres enim nostri ad jjriora jwrsecutionis tempora sjie,

Uairliuson (8)
ef

in

Sahahad,
url)s,

situ

medio

cfant, uti siijjra

safisprobarimus.AIioquln Grxcos
EtpTivTiffuov,

inter

Snsa

Sostra.

Verum hxc
jxitef

ubi Sajjor

ex Eranastati fecisse
esset;

miraiidum non
iniserum
in

II interdum degebat, ut
et

ex Actis SS, Alidx

(9), et

solent

enim

per.<ilra

noinina

sfjciorum ajnid

Asseinanum

ubi

erat

modum

depravare.

refjium jialatium in loco dirto Narfacfa, uti legi-

45. Potest quofjue

martgrum nostrorum

jjala;-

Martijntiii

tur in Actis S.

Bademi ajmd euindem Asscma-

stra Ctesiphon fuissc vel Seleucia. Pluic cnlm

omnla
est

paliestra
fortnssiii est
Ctesi})Iion.

num

10), ideo

martyrio nosfyorum Jieroum minus

adjuncta convenmnf jjrxfer Irenessum, qux

difficidfas
, ,

conrrnit, qiiia nullinn iblffumrn, iiullus lacus eraf.

ftumine Hi^ful, altero supra urbem milUario, j}er aqussductus magnlficj-

Irrigaimtur enim aijuu

centissimos allata (11). jjcr qi/os

adhuc copiosa
etiamsi aquae-

aqua
'jiiie

defiiiit.

ufi sujirn diximus jjremens omnes quas faccre jiossuinus conjecturas. Sapor enim certissime resedit Ctesiphonfe, ubi puer vixerat; ibi ergo et jjalatlum fulf, reglum gyna^reum, matrls hablfaculum; Ibi reynl primores, militum copia et

fitinai

43.

Dixiwinus conrenire

nam

tota res judiciaria; ibl quoqiie christianorum

titndo, ibi

mul-

mimts
eonvenH.

durtus ranales haheanf

exf:arafos, credi vixj^otest

satis affos e rira

rupe

flumvn

magnum

Tlgris, qul uframfjue

interflult.

Sajjorem Jussisse mar-

urbem Selcufiam ac Ctesljjhonta

si

Quare

tyres in canales jjrxcijjitari qitibus

aqua

civihts

bibenda afffuerct. Nihilominus

certi de

si

aliunde aliquid

quid conjectttris agendum est, Sdeucix vel Ctesijjhonf-e marti/rum nosfrorum palxstram statuere
Ilcet.

Gundesaporr horum marfgrum palxstra haberetur, hxc difficultas tanta non est, iit rem duhiam faceret. Poterat enim ex rariis aquxdurfii/us uqua in communc recejitaculum emissa infelligi,

Irenessus locus inslgnls dicitur nec longe a

,

sacri cerfaminis theatro distans

inspcrfis

quod ex Actis

manifestum est. T)e quo dlspufare superaraneum. Potest tamen (nlhil enlm dlfficultafis
omittere volumus), potest
et

quai

communi usui

inservire.t,

dum

ftfjua

et

Ctesijihonti et SeleucisR

jjotanda cirilms per sujieriorcs meatus durerefur

ad conchas minores. Pncterca quum ffurius altero tantum milliario ab urbe distet, poterat admitti
sanctos saccis inclusos

medlferrancx ojjponi vocabulum in Actis usurjjatum OaXaffjT), niarv, quo jjrxcipltati martgres leguntur. Verum est in Actis maris mencuilibet urhi

ad flumen

rectos fuisse.

fionem

fierl,

non fluminls

vel lacus.

Verum enim

Prxterea

sujierest alia difficultas ijux

omncs qui-

rero nulla urbs in maris littore occurrit, cul adjun-

dem quas facere quis possit supjjositiones premit, locus ne.mjje insignis nominc Irenessus, unicum loci nomen proprium, quod in Actis occurrif, idein rero quod nusquam apudhistoricosaut geographos perscriptum inveni.
ErunaUtn
ItOH fHt
Klfiiivijoffoc.

cta supra enumerata cfjnvenire possinf. Qiiare putaverim non ijmim jielagus, sed magnam aqnam inteUigendain. Est praieren indlcluin alifjuod in Acfis consignatum, quod- jjropinquum fiumen in-

nuere jjossit. Jubet cnlm rex saccos ex corio confectos afferri mai-fgresque in eos mitti, et sic in

44. Le.fjitur

autem apud Moijsen Chorenemem{\%)

opinafur Noldeke (13), urbs a Sapare II ledificata nomine
fuissc
,

unius ex Elgmftidis jirovinciis nomen Erftnasfan,

qitod urbis

afjuam jjrxclpites dari.

sunt.

Non

Jubet rex confici sac-

nomen

cos sed jHiratos afferrl, afque ilUco allafi jjrxsfo

qus esset ijjsa Eransahr-Sajmr

iirbem antiijuam

Num

fortassls saccl prceparati erant utres

putafijnc NiUdeke (14)

hanc

esse

ex corio factS! qulhus

accolccfluviorum
tur
f

immisso

ae.re

tumenflbus

Susorum a
Sftjjore

Sajiore delctam,jndict

ad transcunduin flumina uteban-

bus ter centmn elejjhantum contritam,

j^ostmo-

dum ab

eotlem

resfitutam.

Nofandum

tamen jure ttc merito est, temporc marfgrii martyrum nostrorum hanc urbem restlfufam non fuisse; nam temjJoreS.Manith.z', aurtorls Actorum S. Miilis, hxc urbs in arrum redarta adhuc aratro subigebatur ac serebfitur. Ifa enim ille scribit in
iisdem Actis{\?)).FIoruit aiifem

VIII.

Do

ciiltu

SS. martyruni

Acindj ni,Pogasii atque Ancmpodisti

ct

Maruthas

circa

sociorum,

deque

fincm seculi tjuarti, fuifque senescenti Sajjori comms, quijijje qui anno HVO interfuerit concilio

eorum
quiis.

ecclesia,

numero, reli-

Antiorheno, ut srrlfnt Photius (Ui). Slergoadmitferemus ii.rr Acta anfe Saporis obltum srrijjfa
fuisse, ficri ijuidem jiotuit ut, qua:
esset scribente aucfore,

nondum

restituta

inartgrologio

jjostmorfum restifufa fuerit urbs Susorum ab eodem Sapore; sed diffivile esf

In afqiir
tlo.

Parvo Romano, Hleronginlano Adonr marfgrum nosfrorum nulhi ff men:

noxtri
iiiaiinri'''

In rsunrdi ativfario (irerenl svquens reperiIn Persidc,

:

crcdifu aurtorem in lucem dedlsse Acfa,

recta
illa

non corSttjjori

senfentia.

Quum

vero

auctor

sanetorum Aicnidini, Pigasii,Ancpolhisti qui pnb rejjc Sapore vcctibus

tur elogium
durissinic
cii?si,

liinl i"

reci-ntiorif'^

niartifroloijiis latini

superstes fuerit

et finita

jjersecutione suas

marfg-

igneni. li'ctos lcrreos supcrantes,

{!)

Tom.

cit,,

p. 41.

(2)

lbii.,

not. -X

(3)
111.

Gothico.
(5)

lil..

IV, c. 10.

De
c.

fjrUo
5.

Tabari,

p. 41. not. 2.

(4)
(Ij)

mstoria,
Ibid.

lib.

(7| Ibi.1.

(lO)Ibid.. p. Ui7.
{\~i.)

(8) Ufi-.
II.

52.

Saint-Maitin, Mihnoins ftnr rArmenie, part. n. p- 370. (1:^) Asseniani, (13) Tabaii, p.oS, nol. 1. (14) Ibid.

(ll)Caiolu^ Ritter, tom. -

nt,. p- 171.

Caroli Ritteiparl.
II.

Geographiam (D/c Erdfcumlc,

p.

17(1.

elc), tom.
i,

(9)

Acta Hmrt^fHWl.part.

p. 158.

Acta inarfi/rnm,

(17)

part. i, pi). 70,71. (16) Mijriobil>lioi>,coii. Assemani, Acta martijrum, part. i. p. 208.

tandeni

DIES

SEGUNDA NOVEMBRIS.
proiiciuntur

XXVIII, qui in eorum confessionccrediderunt,inignemmis.i,animasChristo reddentes, ab angelis in mibibus assumpli sunt

aliis

tandem cum

^' 457
mnr.
1 '''''}

Credidit etian: in ooru.n eonfessione mil q^' damnomineAutoninus. nni t.n.n. ......^i"

UtC Xi
n

in

un.1

;"'-'^'' '

f"'

''''

'^'''''''
illos

AVCTORE
. V. H.

='n'lam

P'^cipitaverant n.anus abscinduutur.

^i^JZr""^ ^"*'

"''*^''^^^^

^"' ^^
vi-

Quod

cm.s,mcto,no.,tros rnrmet rf J, In ; Pcrsia sub Sapore rege, sanctorura Alcindini, Pvmsii et Anepothisti, marlyrum. G/<.;, , J,
nostroru,n

sunt
i/L.,;
.

'"'
*"'''"

'*''"'

"'"""
mur-

Lyius

l,o,lu,u

t^
i

^V.^^Z
uam
insti-

wo

c-/,-

si,norum marlyrum Acyndimi, Pegas Aphtho nii, Elpidcphorl Ae,pdosi. et sodo ,um
plri,ru,.

'^"'f'^?""". 'y,^"'-^""dy,,Pegasii, Apl,lhonii, Elpidepho,! et '" ''^''"""'" '-^"^

"'^'"' '''"" P'^'^'^ ^. t """"'P<^'-<; '*-"'= J"^u>.-'"-u.-iatu.omes

N^^lali^ .'^anctorum

u,

'T

'

T '""V"'

^''"^'''""

Hi
-

sepiratiu,
'

ce lula
'^''"""'

agendo,

cum ad veram pietatem homines

vUa """^'

cotc,nentes, s-ladio percussi martyrii cursum

Persarum rege comprehensi, scipionibus primurn verberati, post in Icbetes pluuibo

tuerent a
ferventi plenos injecti, inde incolumes divina

comploverunt.

Martijrohyium metricum Grxcoruii> ad diem secundum nomuhris

1"

ope

perspecta re Apiithonius miles veiiementcr conimotu-s Cluisti fide suscepta, sanguiuefu pro co abscissis cervicibus
libenter proludit.
Illi

mirabiliter evaserunt.

Qua

In sanctos martyres Acindyruun, Pegasium,

et

Aphthonium, Elpidiphorum
Ou;
[i=v

Anempodistum

'AxivS-jvov Ttup, Tou; Si XoiTTo-j; -^rrapac

vero culeis insuti in mare

t6 rtup KTivev, ou( Se zh Xv^q^.

projecti sunt. Militibus

autem qui

in

marepr^ci2

pites inartyres dederant, christianam religionem

Acindynum ignis, reliquos vero quatuor Hos quiJem igriis necnbat, illos vero gladios.

amplexis,

manus

prajcidirex jussit. Elpidephorus

In sanctos marttjres cx Senatii

SuYxXTjttxoi Tto9ouvTe; itpOapTov Y^pai;

tot mirifice factis impuisus, senatorii ordinis vir, regem accusavit; et cum eo chrlstiana! fidoi se

SuYxXTjTtxa

T[j.Ti9evTe(;

aivuvTai Y^pa.

adjunxerunt septies mille homines, qui omnes propterea capite damnati, necem libenter pro
Ghrisfo obierunt.

Senatores cupientes immorL-iIem honorem Senatorios occisi atiipiacuntur lumoies.

Tandem

martijrolof/ium lioma-

In menologiis Hierosoljmitano

et

CaliopoU-

tmin hoc clogio martijres nostros cdebrat : In Perside sanctorum Acindyni, Pegasii, Aphthonii, Elpidophori et Ajiempodisti cum plurimis sociis.
tum
iit

tano, qu^B edidit Schoh, leyitur in priore

ad diem

2 novembris : Ttliv aYtojv 'AxivSuvou xai TtSv tiiv auTtfi, Sanctorum Aciudyni curn suis. In postcriore :
T(r>v iYfdiv [ijtpTupiov 'AxtvStivou,

47.

Menoloyium BasilH
TiSv

nTiYaofou xai tiSv

Xomwv,

menoloyiis
finBCOnim,

"A6Xirnri(;

ayiwv

fj.a(STuptov

'AxivSuvou, nrjYaffso-j,
tj)(;

'AtfQovfou,

'AvEfATToSiaxou. 'EXTTtSiriifdpoy xal

<ruvoSfa;

aiituv.

Sanctorum martyrum Acindyni, Pogasii ac reliquorum. iH.InGrsecorum menaiis sanctos martyres kcin-

('(

TouTtuv Twv
7rd0i(rTO<;

dynum cum
iYitjjv 6 [Xv
Tri

cdebrantur
officiis

socUs celehrari, supervacaneum

ofpcia

est

'AxivSuvoc,
]xz-(6.\o^j

\[Tc^its\o<i

xai 'Ave[jLxtiC

dictu.

uTi^pj^ov

Sed maxime honorem marti/rum nosfrorum

fjua;

/mhlicis,
jirircipuc
iii

tou

KwvdTavrtvou ex

celehrant splendidissima

X,<opas

neptrwv.'Ev IStaCovTi SExsAAdfj xaOetdfievotESioajjtov

Orxcorum
mar-

cox me/oda decantat.

t6v Xdyov Tou 0eou. Kai xpa-rT) eivTEi; utto iiaDtopfou, toO

Qux

ex codicibiis Cnjpto-

i/'sortim

nEpjiSv paaiXjiyi;, ^oaoavf^ovTO- iX>i5ii K^oavjyTt^; (i7aXov

roiouffi Tov
OT)ffav

ferratis a nobis fideliter deseripta post Acta

Mitrtiifio in\

Deulero
Cijiislantino-

paiiXea xal TiaXiv

^^EpaTireuoutrtv.

ET-a veSXr;

eU

tijriisumus daturt. Auctorem non novimus prxter unum, qui csf Clemens, cujus nomcn litfer.T /nitiales Ttov OeoToxtcov,

polilano.

X^S^TjTai; yiiJLOvTa!;

fxoXuoSou xat xo^Xa^ovTai;

Si
oTpaTiioTTii;
iVjv,

^ai

llunc opinor

cum

E^jjXSov

iSXaSet?.

clarissima viro

'.AtpedviOi;

lowv \i

Eminentissimo S. R. E. Cnrdinali Pitra,

ex studitis
fuiftse.

5aufi.a ^TitiiTEuse

unum
F

tiJ)

XpiSTtp. Kai =;a) Tet^tuv aTrexef aXfaOTj.

^oXeJxoui; poEfouc xai ptTTTOV-at
Etc

L7Ta

Patet certe ea cantica fidsse

Efj.6;iXXovTat

eU

composita, ut coram re/iquiis marttjrum canerentur.

aXafftiav.

Kal

(favel;
ettI !?,

iytoi;

'A'fOdvioi;

uuv

aYy^Xoti;
-^

Erat autetn sanctorum martijrum temp/um

AetJTipov.
1

E^TiYayev auTou!;

^Tjpas.

Kai

Sidit eqiiXOov, ^etpoxo-

Constantinopoii in /oro qut vocatur to

^,-, ,,
-

rtouvTat ol pttf-avTE.; aiToic oTpaTtoiTac. '0 Si truYxXTjTtxA,

t.XTr.6Titpdpo;
!S.'.v

Sic

MaTn
KH'

Sjnanario Sirmondi
-,

/eijitur

TeXEtTat 5k
ovri

t^.

^^^aiUl, xai triv a^TtJj ETrt

^.,-, ,.,^j^^

^-^

fiapxupf.jj

auTtSv

Ttji

^xEuaav ETtTaxtcrxfXtot ^.Spt,, xai i:.xe(paXtaOTi^av

At=feT)aav

Tip

u^e-

oe

^TEpot

(.Exi

Tij;

fiT)T^po(

i^agtopfou

autem synaxis eorum in ipsorum martyrio quod ost iu Dcutero. />m^mfi {t>)
^^^.j^^^ Celehratur
-^,

^tatEuaa,Ti<:, xai Trupi TrapeSdO^aav.

^^^^^^

martijrum nostrorum sanctuarium

ef

sive

Gertamen

sanctorum

raartyrum Acindyni

martijrium situm erat, /ocus

tractus Constanti-

Pegasii, Aphthonii, Anempodisti, Elpidiphori et sociorum.

nopolitamBurbis erat,juxta Melandesiam portam, <juxAure3s vicina fuit, in duodecima urbis reijione.

Horum sanctorum Acindynus

gasius
et

quidem, Pe-

Anempodistus Constantino Magno miperatore ex regione Persarum fuerunt. In propria cellula sedentes verbum Dei docebant. A Saporio, Persarum rege,comprehensi,cruciatibus subjecti sunl; sed precibus regem mutum reddunt rursusque curant. Deinde in lebetes ferventi plumbo plenos missi sunl; incolumcs vero egrcssi
sunt.

Monasterium auiem Studii Auream. in duodecima urhis

Studitx
iijitur

(3)

jfrope

porfam
fuit.

reijione

situm

a martijrio SS. Acindym'

cum

sociis

iwn lonjo spatio dividebantur. Quare facdc credo sacra caniica coram reUquiis ce/ebranda ah iucoia
vicini

StudH C/emente fuisse composita.

Vmetoruin
f.cclfsia

49. Ecclesia S. Acindyni, ait Duchesnius (4),

Quod miraculum videns Aphthonius

miles,

credidit Ghristo; hic extra mcenia capite truncatus est. Porro in saccos bubulos inmiittuntur, et
(1) Cotl.

eoque nomine Gradensi patriarchaesuijdita./HHotc/if'/' ///, ait idem, L I epist.jp. 83 (5), ad Gradensem patriarcham ita

Venetorum propria

fuit

Con-

ntantinopoli
dnliciilii
.S'.

scrihit

Inde cst
n. 15.

quod cum
Ibi.l.,
I.

ecclesiam
0.

sancti
Migne,

Aciriili/no,

forte nostro.
I.

BiMiothec.-p

refcnje

Bruxellensis n"
I.

I132'2-2(}.

IV.

c. 4,

- (4)

IV.

i:

n. 3.

(5J

(2)

Conslaminojjolis Christiami,

II. c. IG,

D. 'i-2. {Z) Ibid.,

P.L..tom.CCXIV.p.I-20.

Novembris Tomus

I.

58

Achindani

458
AtCTIIIlK

OE
apud quidnm
licoat

S.S.

ACINUYNO ET
fHino

SOCIIS.
(jitin ifla

Achindaiii

Coiistuntinupolnit to

habereproconccdi-

in Jhtrii fraciu. Nul.fus ifnfiifo

in sufnir-

. V. H.

ponas,

suffraganeoruni
ojnsd<'n]

luoruni dcci-

Blarhernarum
1'hofina; c.vtra

infcffiyenda

sif.

Sic

enin,

mas a parochianis
mus, ut
percipore
Carlesfini
libi

occlesia?...

Pt^iryrini rnrsus confnwf/c infeffi</i j)ote.<if.

.svV/

Ab pccleuif

parochianis

prie.scriptfp

.S.

portam Bfarhernarum,
e.f

ecclesiEe luae beati

et

Acliindani

libero decinias
In
ef

ccclesiam SS.

Cosnm
et

lenere.
(1)

Eadcin

crrlcsia

hiilfa

Bfachcrnaruni,
In hac
er<jo

Damiani in suhurhano hinc ad eccfesiam S. Annx

agimus
S.

IIT

sancti

Archidani

Archi-

de

qna

diani, in hulla vero Ilonorii

III

(2)

rocatur sancti

Damiani ecclesia cranium

SS. Co.smai a'c Acindyni servafjafur

Akidani. Qiiihus omnihns

reiionenduin
,

iu focis

Acindyni nomcn
loco exsurgit

mcrifo monel docti.<isimus Duchcsex duohifs sanctis Acindgnis, quo-

nius

(ii).

Verumtamen anceps koc

quzstio,

utriu.-i

rum vnus
verit.

die 20ttprifis cofitiir,aftcr hor senindo

novemhris, Hla

Venetomm

eccfesia titulum

porta-

Bc^ponsum omni duhio racuiim dare vequeo. Fropendeo tamcn ad npinaudum sanrtuin Acinecciettia;

fnle, tenijjorr Autonii Novogorodcnsis airhiepiscopi. Quod si hcec ercfesia per denominationem marfyrii intelligenda est non afiud iffud marfgrium fuit atqnc saceflum cjusdem ecrfc.va;. Verum in Sgna.rario non csf sermo de hac ecclesia SS. Cosma; ac Damiani aut de cjusdem sacelfo. Nam nufla ecclesia SS. Auarqi/-

auf saltem osfmdehalur uf

dynum

hujus litulurem, non csse ilhim

quidie vigesimo nprifis roUtur, sed hunc nostrum. Hic enim cefeherriinorum luartgrum quasi capul
elantesignanuserat,
iffe

unus
{4).

e.r

inufforuni sau-

ctorum muiigrum societate

Kccjeniii
.y.

in Deutero sifa lcgifur. Deiudc t/uafis Acindyims cujns sacrum rranium ihiostendehafur, Peregrinus non addidit. Judiramus rrgn in eo tractu urfiis qucm Deufcruui cocaid, qunniiue in duodecima urhis regione situm es$e diximus marigrinm sivt* tempfum Acindyno noslro socHs'sit

rorum
hic

50. Inexfracti-flihriquidicilurPeveQvmus^Hcu

Acindi/iii

descriplio sancloruni locoruni Cjrsarcie civitatis,

eiiumiratiir
iiiter
<'l.

urbis

compositi ab Antonio,Nofogorodeusi archiepi.scopo,

que martgribus dedicalum fuisse. Btfiquix vero ipsorum tum in hoc marfgrio, tum in aliis urhis ecclesiisac snhurbanis requicsrere pofueruiif.Lt Hs ^
Hbris qui de Con.stanlinopofi
srrijiti

errh-Mittn.

quem Paulus Sawaitov Petroburgi edidit anno 1872, lafinc vcr.sis a noslro Joanne Martinor (5),
inicr
ecclesius

suuf,nusquaiu
nostro-

menlionem inveni fartam

xarii auctorifas, ut certe

tc/npfi

martyrum
in

varias iu urfje sifas enumcratur

ruminDculcro.Tantaantcinesl
sit

hac paiicSiinateiupfuiu

ecclesia S.

Acindyni, in qna habetur eaput S. Onu-

admiflcndum

phrii

et

crus infegruin S. Tfioma'. aposloli. Qu^.

ecclesia ubi sila fueril, iion indicatur.

Atlamen

si,

nostrorum martyrum nomine Deo dicatum iuDeutero, uhi ct sacra eorumdem cefehrifas peragehafur.
52. Jam quieri potesf quot sancti ex hac magna marfgrum iuuftdudine rofantur. Pra: reUquis singufari nominum nuncupatione honorantur in
Marujr.um

ea
Iiis

qum prtecedunt
awiorein

sequuntur attente legas,pulaagerc de ecclesiis prope Sancfam

ct
(11)

'aimfntis
"/"""'"' IIIIH

Sophiam. Ilospifium cniin Samsonis

S.

tpiod in

narralionis ordine immediate praicedit ecclesiam

mar(//ro/of/io ii*o?HrtHo

Acindynus, Pegasius.Aph-

Acindyni,

sUum
.

crat inter asdein

,

Sophianam
(7)

et

thonius,

Elpidephorus, Anompodistus. Pefiquos

teniplum
S.
Sophia;.

Iirucs

prii.rimum
vero
S.

eccfesia;

Juaunis e.vangefisfa', quod proxime seiptHur, prope Sanclam Sophiam siluiu rwr dicilur (N). /Wc quis haud
S.

Tempfum

sociorum nomine concludit addens : cuin pKniinis socm. E quibus Maurolycus trestaidum omissis
sociis rereusel,

/wminihus
cf

luire depravatis, k\c\\\-

dinuni, Pyjjasium
cfogio citantur

Ancpothistuin. In Gafesinii
sic

immerilo judicarp poterit aurforem agere de tempfo Acmdyui sito prope rcliqua tempfa inler tp/a;
medluin enumeratur
regionc, procuf ergo
,

Acyndimus, Pegasius, Aphthonius,

Anonipodosis;

Elpidophoru^.

enim

ibidem

adeoque

in

secunda urhis
in

uomina scribunlur.

Ex

socHs

meminii miUtum

a Deutero, ubi

Sirmondl
fuisse.

legil u r

AcMym ac .sociorum

Sgnaxario martgrium

qui tgranno jubente marlgres in

tac.erunt,deiureps fidem ampfrxl

aquam

prsecipi-

marfgrium ron-

Quod si ita est, martgrium iffiid sive sanctorum marfgvum sauctuarium iion defwt rtmfundi cum hac S. Acindyni eccfesia.
Sed qua;ri insuper potest utrum maiigriuin Sgnaxarii sit tcmpfum proprie dictiim, an rero
oi.
in

summarunt, deinde sepfem miifium. hi Auriario

Creveni Vsuardino recensentur A\cmi\m\x&, Pigasius, Anopotltistus
qiie

cum afHs

viginti cl ocio; addif-

Mtirti/riiiiii

laurloniiii
niiKtroniiii
nii
iriit

alia ecdesia

situm sarellum. In dicta templo(9)

mrellinn in
tiliii

rum nomenclatura Peregrini

diversa;
ecclesia
in

lego

Ecclesiae

nomcn iiou inodo dei>ravaf nt ^ reliquorum, sed omnino immutaf, Aniomnnm pro Aphthonio scribens. Aurtarium Molani soloscefefn'at Acindynum. Pogasium, Aphtlioniuin, Elpimililcm, cujus

Ifiii/ilo.

urbe

sitte.

Ultorius

Pit

obviam
ipsius

deplwvmn d
recensei
atqite

A\\Qm\iQt\\&\.\xm.

S.

Pliotinii?

Samaritanst,

ubi

pra;ter quimpie

Mcnolocjium Basifii supra enumeralos, marlgrii socios

servantur

SS. Cosma-

Inde vcnitur ad ecclesiam sat magnani, in qun adsorvantur crunia Acuidyni el Cosuut argento cooperta. Ulterius adlm.' versus mare quiescit S. Anna virgo. Kcdesia Sanctx Phofi/ia: sita
reliquiii;.
ot

DaMiiaiii

eos mifiies qiti Acindynum, Pogasium Anompodistum iu marc piwvipitaverau', de.inde septem hominum miffia ef tandrm Saporis

mafrem. Menofogium Ilierosofgmitanum solum nominat Acindynmw: in Caliopofifaiio nomiuanhir

.soli

erat

e.rtra

porlam
iu

Sancim
Saueia;

Annx
Anna'

Hfachcrnarum (10; a;dcs rersus /nare uon afia potest esse ac

;

Acindynus ac Pegasius

refiqui utrohique

suh

Diutero. Jaui

vero

evcfesia

denominalione comprehenduniur. Marfgrofoi/liiiu lurfriruiu quiuque .sofifos iina rnm

sorio/-nm
.sentitorifn/s refchral,<'f

SS.Cosma: ar Dainiaui ipixnam hir indicaturi'

Sutit

nomiuaf soluin Acmdynmn.

enim

pfure.s.

Vna
in

in foco qui a Ba.silisco (11)

53. In Vitis Sanctorum, lingua gra-canica scriptis cx

i>m'--

nomen

habel, secunda (1:^) iu suf)u/-ba/io Blacher-

grxcorum sgnaxariis a Maximo, Cgtherain

narum,lertia iVA)
patriareha, ipiaiia

Zeuginafe^a-dipcata a
ritcafur
i-i

l')-orfo
(

rum
aiino

cpiscopo, impressisque ]'eueliaruni

urbe

qux

t-Zu A^p^ioy

14),

1656

(15),

mentio

fit

Acindyni, Pegasii, Aph-

(1)

Uphellus.

Iltilitt

p. 1130.

.S,i(v(f,U.m.V,

]>.

1133

IV.

{-2)

Ibid.,

c. o,

n. 13.

(3) CoiistitiUiiiojioli!< Clirintiiiiitt,\.

4.

n. 3.

p.

*24.

(!))

(10)

Exttiiw sacne Coiistaiilitiopolitanm, loin. ConstaiilliiopoHn ChrUtitnia. 1. IV. c.

1.

11.

7.

(4) Act. .SX, tniii. 11

Aprit.. p. 747.
11, p. :2-J9.

(")1

Kruriw

aiicrsB

11.27.
c. 15. c.
l."i,

(II)
n. 10.
n. lo.

Ihi.l..

II.

c. 5. c.
"i

n. 11.
II. 11.

17.

(l^J)

Ihid..
ll>ith.

I.
I.

IV.
IV.

Criiistiintiiwjiulitiiiin; toiii

--

(it) CtHi.-ilfiiitiiio/ioI.

//sO.ivW/rnm,

1.

IV.

f.i. 11.11.

i7)ll)i(l. (S) llmi..

IV,

(13)Ihid..l. IV. (15) Ad dieni

(l'!)

iiuvembri'^.

thonii,

DIES

SECUXDA XUVEMBHIS.
459
.y-ptem

thonii, Elpidophori,

Anempodisti, homimnn

mimum ac r<'<jur. matris. Mm,-,Hm novembris (1) auctore Bartkolom.o Cuflemu.iano, Ma.imi naJrationi .jr^canic^ simiHa rjra^ce .crihit, fan^e
AphU.onii .. senaf.;nm speriaiem menfioL, scripiis rersicutis iisdem quos ex Mnrttiroloaio ...... Jam transcripJns, pr.fer iiLnT^

conufautihns
lii

tribv.. alii.

tn
'

o,..,.,

ac volunt^
o

V/
'

^jusdcm consim consi-

AltCTORt
. V. H.

aif

"n4
dH

Br^viter audi o rox

non
^^

'llZmr^J^I ^ '"'''"'"^^
n n
^i

''^1'''^'
''''*''

ninim- V...

Aphthoniun,
AOov.,^
....

..W^

autem se.nen.

aJ,,

^^n^"
l^ihH

n^ ^^^Z' ^^^^^^^^^ ("^'"^lo tuo oppo-

E^^ quidom
fes/inetis,

x^.p. xup. aop, .OXo,,Secunda,Aph-

thonioet quatuor ignis, glad.us, certamen. .. tpsisoffien sacns .iMus soli ,uin,ue, A.-indynus, Pegas.us, Aphthonius, Elpidiphorus ef

L
^,

ne(,uc facore medit-ib-ir

J!:;;^^^

,;^
(1
.

^I;

000^,!^^':

.S

^
V
tn un
no

'

tias

Deo ayente Elpidiphoro.

A^.mpodistus,
.^/....s-

.......

.^^^^^

,,,

in hunc W.,, Fh idinl m,- .n cun.eo.m-ore::u,/it!:^^'^^^

^JZmZ ^i^f
Xmt
.0

^^

,.^. ,esa.,.,

.^..

../.,

. .,/;,;/,,, 0-,;./.^. -./.ijuin.ue celehrantar soli sed semel ;

Sole. morte.n vitu^ prmtulorun

dum

anudUuradeosquianostnsmnrtp-ihusadfidem

propriun. oormn proposi un

.i

.1 ul

"^^"

consunnnationem acciporo. Et

i;:;;:^:;r^'''
tiimpiittilnr

"

'-'-^

^^^lnipsis.ero^ctisnostrisat,ueineoru.n.
refractattone Simeouis Mctaphrast^ marti,nannumer.t..ta..^^^^^^^^^ tradUnr Aph honms ./..,rf. mUite. quat.un- ad

dem

rr' ^^^^^ZTZ^
vol po.^t
:yi.

--

'-

^r "^ ^^^:^
qrn

-hH

mor.orn con,n.o honore no

rcrlu

va

Jam peryn.if At;,uorum

,uZ at^
n
i

liilii/enler

ndem
ter

tentus lecfor pondcret

conrersi, post aln nulites frecenti aut cirri-

Fadaqno cond

m
ac'

/lomleriitis.

una cum senaforiI..s, duce Elpidiphoro, fan~ d,m tresmartyres: Acn.dynns, Pegasius atque Anempodistus, una cum vif,inti ocfo mditifms, ulttma hora conversis ad fidem, ignem imj.-ediuntu.-

oxiorunt sancfi o ..n.poct. tvranni, ^au

nl s

landantos

Deum

ob speratan, .eteman, beat tu-

dinem. Qui suut

Acta
conti
:

HU sancti e conspecfu turan,!!^ ScHiref Elpidiphorns c.nn trihus alii. Pcrn.nit

Qui voro sanctos sequcbanlur milites
iter fecerunt

soc,a.u sese reyis

matre addente. Numerus

legitur

tro-

numero,

senatorum
sepfem

cum

ii..

varius perscriplns

usque ad

in

imriis

locum qui

exemplarthtis.
n.ilha.

Venetum hahet septingenfos ; alia Qnodsi srptiugenfos uinneremus

marti/res

vocatin- Irenessus; uhi sancti. consi.tonfibns, reliciui lovavernnl vocom, (lontes ot mu-

omniuo nuinerandl m.neettngintaseptem.Sisenatormnseptemmillia admdfunfur, rruut ma.i,j,-es srptics millr f.-cre.di

<'f

senato.-es,

erunf

Acindynus:
ita

tnisanipioxibns iudul-entes.Ad quos beatus dixit " Nolilo llore amici uc patre-^ fratros ac niii,sodpromptoaninio,siculspirilu inccpi.tis

tngnitaseptriu.Kf

ita

quidem

..n.lti

infellexeruut

Acta, ac fafeor Ubens lectorem etiam diligentem

facile ita i.itrllecturum.

corfamenporficore sludcte., Ipsivero respondcntes di.Korunt: " GIoriatibi,Chnste,Dousnostor qui dignos judicasti nos aeroin vitte Inijus per
tui

Verumfanien

rjui

studiase

confossionem transire ot in
Sic

sielernas

Acfurum cerlm pondc-ut,

'^^.V')(i

mansio-

fortassis aViter sentlre

nes Iransmigrare.

autem

psalientos ac lan-

cimnlnf

'"t'f 00.

Nam

numerus senatomuu
ibi

dicitur qulde.n

dantes Deum et veritatis martyres salutaiites in pace consunnnattantnr. Boati autein Acindyni
socii alhlots;

fot fiiinse
iiiiirti/ri.s

f.dsse hic scpfingenfi,

licef

septies mille,

eorum

sciet

oanonles complevornnt abrnptum a

qui eo die quo Sapores

ijiii>t

cum Elpidiphoro

venerabili
orat
:

irniifores

reliquis disputavit, relicto

rege exHsse

dicuntur.

psalmum. Laudat anima moa. Deinde

ac
niilifnnL

Elpidiphoro

Hic

antein
:

ju.rta Acfa

At.^iequenti
f.-ecentis

die.qiiomartgrihusexsemtuuua cum

Post senatoruni
.-evocat

ca;doni,

ti/rauniis

alHs capita aiuputata fuerunt, uon indicatur numerus. Nec dicitur Sapores omiies illos

sancfos

Acindynum,

AnQmpodlsium. Qui snnf,

sanctis
iiffque

Pogasimn atque qui iterfecciuut cum

"t /Jdtet c,f

Actoniiit
rerhis

qnosheri adversos hahuit,capitisdaninas.ie. 56. A(je, pauris rem grstaiu oh oculos ponamus. Posfridie ejus diei quo senatores, sic enim cluritafis

Acindyno, Pegasio afqne Anompodislo

supplirii loru.u

ad

uumr.ro. AV qui

cama cum
Sapores

aiictore

Actorum primores
novis

illos

erunt? Jli
sociis. l)e

Nrmpr milites trecenti modo capifis damnati autem erunt Elpidiphorus cum tribus
'f

cum

illis

apprllo,

acrusavevaf,

fonuenris

alHs hic nullus

esf sernio.
Miirtijriiiii

Acindynuni,Pegasium rtC///'cAnempodistuin addixit; qttibus superatis, jussit sanctis caplta

tari.

ampu-

Quare uon video qtui vatione major martijrum numerus iniripossit,mMlto minus qua ratione
58.

uutiifrii.t

Ducelmntur saucti ad .wppilicii locum,effofa tu.-lxi nna cuin senafu sequebantnr illos, nolrbantque a sanctis tribus separari.Qumcumregi ntinttata fuis.Hent, misit

septingenfi aiit

septies mille
esf

srnato.-es.
flii-

qnorum
martudicunt

iiiitur.

prxredeuti die facfa

ribus

mentio, hor

annumerari
illos

possint.

Acta

eniiu

wu

miVitum globum qui turmani

omnes
iits,

martyrio

affecfos;

accusatur

.saue .lena-

At nihil cffirrrr turma sequacinm, militum sdlicet qjaulo anfe conversorum ad fideni, iina cu.u senafovibus elegeniut cum sanctis mori. Relatnm fuit ad rcgem, qui respoudif : Secnndiim desidcriuni illorum fiat illis, nempe .nditihus: uam dr se.nartyr^.s dissiparef.

sequentem

sed nullus

potuerunt

sed fofa

ctim tribiis .sodis

conde.nnatur nisi Elpidiphorns et ilU qui .uaitgres- sequehantur.

alios

Innuuut Acfa non solum Elpidipiionnn, scd

guoque senatores martyvio
affcvtofi.

Qniua.u crgo
licel

hi fnrriuf, p.-xter illos trrs qui

Eipidiphorum ad
sena-

fyrannnm

srrufi erunt.

Vnde concludere

natn ne eoyifassequidem ridettir,titipatetex iis qttx stibsecuta sunt. Efeni.n qnodani luinistro idololafri.v dicente insenatu caiisani esse horuinmalornm,sta'

tornm ac militum cxde factos esse martyres tanttim trecenfos et quafuor. Jam tofus martyrum uumeriis non iilfra trecentos quadvaginta ef uuu.n
.;.

tim
prii
apu-ii

'

'^

T^..

-->=--u

...,...

^..

t...*^i

..*

.,..,

sunrtos marfyt

(1)

Ad diem

-2

nuveiiibri^.

Ci)

iliid.

Aphthonius

4-00
ArcTOiu:
G. V. H.

PRliVIA

PASSIO

SS.

ACINDYNI ET SOC.
cmn Elpidiphoro
convertuntur

Aphthonius ac quatuor ruwj

milites ; quibus
sociis

adduntur
postremo
:

septem millia aliorum

Elpidiphorus cum tribus

viginti et ocfo ntilitts,

(primores Persauni-

sive senatores),et trecenti milites;

moter reyis Saporis

versi 341. MifUi errorcs

hi Iiaiic

59. Qitod

ttjres passim

aniem seplern millia liomiuitm intermarcomputantur,hor inde orifurqiiodfofiuomiunnfitr;

: de qua conversione altumin Actis silentium. Tandem regis matcr dicitur ab Hs tracta adpdem: quod rursus ex cerebro suo cxpr.essisse videntur; in Actis enim nihH tale invenitur. Ex simili fonte Galesinius repentinam Eipldiphori et scptem millium ad fidem conversionem

hominum D

histoyinm
irrepsfriuif.

dem
et

in mnltis e^remplariljus senatores

hauserit.

quum crediium sH lios outues compreheudinumero senatorum cum Elpidiplioro mactatorum, universos martyres ox >;enatu ud septem milUa perdu.rcrunt.

GO.
est

De

veliquiis

sermo.

martyrum nostrorum in Actis Primo quidcm suncti Aplilhonii, ante

sarco-

/j
'

Kt hoc

loco ubi de cultu

nostrorum

niartij-

rchqnns consummati,sacrum corpus munda sindonc involutum christiaui posuerunt in

Zr^'"
t^'""'^

'"rtvf^m

rum

agitnr, adnotasse juvat

quam muita

stne fun-

damento
Menseo
regeiii

in si/nit.rariis de Hlis scribantur. Ita in

phago, excepturi reliquorum martgrum corpora. Et in fne Acforum rcliqui^ sanctorum Acindyni,
Pet:asii/5H(^AnempudistiHrt
litum
et

"'"'"'"

citato et

scopum, sancti nostr/ dicuntur

ritur; et forlassin
tih

apud Maximum, Ci/tlierarum eptapud Saporem

tiuctarc Sgna.varii

rum

rigintiocfo nii-

Persaritiu priinas lulisse :quotl i/ratis itsse-

regix matris reliquiis, leguntur compusitx in loco qui didtur Ireuessus. Dc refiquiis aliorum

/taudquaphrasis

quain tuientum.

Quamquam enim prima

martgrum, nempc quatuor militum qni abscissis manibus aquis submersi fuerani, senatorum ac
trecenforum militinn una occisorum, nihil in Actis Credi tamen potest Elpidiphori ac reliquoruni senatorum ejusdem cum illo corona; parlegitur.

nafura sua referatur ad insrripta sanctornm nomina, ibiquc inscripta legaufur Aciiulyims cum
.iuis

et

dein in versiculis repetantur

cum Aphthonio,
sententiam

existimo

uihilominus

primam

non

ticipum sacras reliquias dehiio honorc fuisse composiias,

hosce sanctos, sed sanctos respicere senatores, qiio-

maximeqnum

in ctipitalis sententia: decreto

rmn

versiculi,

quum prxcedcre

deberent,

nunc

Sapores eum honorem

defunctorum corporibus

sequwitur. At non .fcquuntur sed pntccditnt in codice ms. quem vidi in Ifalla (ni fallor in bibliotheca
tes

reddcndum

expressis verbis permisisset. Postea ex

Ambrosiana Mediolani) :
e

versiculos celebran-

martyruin nostrorniu reliquiis saltem partes aliqufjf Constantinopotim transiatai fuisse videntur
et

beatos murtt/res

narrationis, adeotjuc non

utroque socio, sed

prima scntentia Acindynum respicit cum EI])idiphorum cum sociis, vere

scnatn
c.rcipit

in eornmdem martgrio, qitod sifum fnissc in Deutero supra tliximus, dehilo cnin honore depo-

primuvi locum apud Saporem ien&nies, ntpote Persarum prim,ores ; secunda tantum sententia incipif
agere de Aeindyno, Pcgaslo atqiie Anenipodisto.

Cerfe in of/icH eorum sacris quiarum ft mentio. Pofest quoqne

sitse.

canticis reliS.

Acindyni

capuf, qiiod ex relafione Antonii, Moiw/ortjdensis

archiepiseopi, in ecclesia SS. Cosmgs
et

Damiani

Deinde lcgitur Elpidipliorus a marti/ribus nostris adfidem conversus: qua de re in Artis neque verbum neque sigmtm tiut legitur aitt innuifur. Et

asservatum fuisse didicimus.nosfri Adndyni caput esse; verum certe quod ttsseramus, nihil habemus.

PRIMA PASSIO
I*EnAS!I,

SS.

ACINDYNI
F
?/
'

ANEMPODISTI ET SOGIORUM
341).

ex eodice Veneto

Acta martyrii sanctorum Acindyni sociorumque antiquiora, qnorum

esseprofitetur, ex codice Veneto secrdi

atictor testcm

oculatum

se

Cuisuhjicimus aliud eorumdem Actorum exemphir, ahsque versione latina, sed diVr/enfer collatnin cum tdiorum codicum manuscriptorum cxeinpfaribus. Mnltum enim a Veneto differunf, excepto codice signando " ^. Quorum omnium codicum series sequitur, sitis mtmeris distiiictorum ,prsBter codiceni Venetum
:

XII edimus, adjecta versione latina.

memhranens, folio magno, seculi XII, n" H49. 1. Romanus, ex hihliofheca Vaftcana, memhraneus,folio magno, scculi IX vel X, Ji" 807. 2. liomanus, ex hihlioflieca Vaticana, memhraneus, foHo magno, secidi IX vel X, 808. 3, Bomanus, ex hihliotheca Vaticana, mcmhrauens,folio magno, seculi IX cel X,n" 803. 4. Pomanus, ex btViotheca Vaficana, memhrauen.^, folio magno, secnli IX vel A', n^ 71)7. 5. Parisinits, ex hihliotbeca nationali, inemhranens, folio magno, secnli X, n" 1454 (olim Colbertinus n" 427, Regius 20U..2). Primum foUmn manu

Codex Venetus, ex

bihliotheca S. Marci,

Hic codex oh foUa fadata ant aframenfum evanidnin sx/)e vix, interdum ne vix e bibUotbeca nafionali, mcmhrancus, fulio minori, siruli saltem XI, " 1537 (olim Colhcrtinus 3021, Regius 2458). 7. Parisinus, e hibliotheea nationali, membraneus, foUo majori, seculi XI, h I4CS. 8. Ctjdex Parisinus, e bibliotheca uationali, memhranens, folio majori, seculi XI vel XII, n" 1519, mutilus initio et fne ; et in ipso martgrio Acindyni alitptid deest inter fol. 20 et 27. 9. Vieuucnsis in Anstria, e hd)liothecn Csesarea, memhraneus, folio maguo, seculi XII,
secnli

XIII

scriptuui

est.

quidem legipotnit.

~ 6. Parisinus,

n"

-5.

10. liomuuns,

Cum

e hibliothecu VaUif:elliana,papyraceus,folio parvo, seculi hoc codice diligens collatio instituta non fuit.

XIV,

mutilus, n" 34.

vero codex

Collatio horum codirnm insHfuifur cum Vaficano 807, qui hic recensetnr n" 1. Ubi numero 2 fere ex rerho convemf cum Veneto, rariantes lectiontsad Venefnm referunfur.

GAPUT

; ,

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

461
KX
JISS.

CAPUT PRIMUM.
SS.

Aemdynus, Pegasius
et

ef

An(.n,odis(us S.poris

ab eo interrogati, ft.stibus et i,ne va^ie dnnntus sanamur. Regi usu lingu.e den,pto\n ^.1^0^.^ '^'^^^mis erumpentd)us, unpiis terror
ineulidn-.
llIapTUp^OV TWV iyiwvToO Xp'.TTO'J U,.yaXo|iapTupwv AxLvouvo'j, nr.yaato-j, 'A.oho~
vfou, vu^ou
f^w-;i<;

eomprehensi

.vuis jussu

C^

M
i'HOR,

AltTVmUM
PE.iAS,,.

'EXTi-.oiydpou

xai 'AvejjtTrooij-^ou.
Sa6up':ou

MARTVRUM Ac.VDVN,,
ET

KaTa Tou? xaipoO;

Trpovoia;

ANEMPODisTr.

ixsLVOu?,

APMTHONn, Eu.,D.- nu..F..,a.L

ToiniK.iibus
istJs
"''/'" Aneiii-

tou iwjio-

ai.y'^wpr,cra t7,^ Tcepl

TaOTa Toy GeoO ouovo-

quuni Saporcs e.\ecrandi

Dpi,

noininis,

permittonte
providentia,
lcncret

'"""''"^ '"'

qua.

OLETTovTo.;,

T/iV twv IlepTwv ^yMlv.O'j d^y-t,-^ rxwyfio? xata ypwT'.avwv xal oLwyawv 6
aveppeTTifrfJYi
t-/]

rcgit

illa

ac disponit,
rcgia

Persai-uni

rcgnuin

'T". '"

i^olcsfalc

papuTaTo;
7tp6? ^TTiv
*corfrf.
^

avoT-.ojpyo,

auTou xal

ter

a<regeLav

^'.ppenw;

e/o^^^fl' -poaipeae-,.

malefica ejus atquc ad impietalcni vehenienpropencienlc volunlale perseculio in ehri-

stianos.

Avr,vyOY,^' oe auTtJ) Ta TtepL

perseculionum

twv iy^wv Axivouvou

eifjiv

vd

gravissima.

..rupit

'Avevi^BT].

ririya^ioj xai AveuKooiTTou, 0T'.T:ep o^xtTxto T'.vl xpjTiTotievot TToXXa

*/p'.aTiav(5v 7rpo(; ajTO'j<: oo-.TwvTa,
o^.oa-^ar?

avSpe? Iv

Te

ttXt.Qt,'

xal Ta^?
r/j

rwv auTWv

ad ipsum sancli Aeindvnus, Pegasius E atque Anempodislus. quod cssent viri in domuneula quadain abseonditi. quodquc miiita'

Uelati sunt

norum

ch,'istia-

Te

xal

Trapawio-eT-.v

iv

xaT'

auTou;

^TttffTT,pi^o>evo'. tt-;ttl

twv

cafervie ipsos adirenl, qui etexhortalioniiuis sua in fidc

horum

doclrinis

Pa(7'.).'.xwv

5ecr7rLafiaTwv
).oy(,jv 6 tt,?

slahilili, ret,da

de-

xaTaopoverv ixTraLoeuovTai. Toutwv twv

aT6ia^ T^poTTaTTi; axouaa?, ayavaxTer f/ev xaTa Twv OTiXaTopwv, ^aOujjLia? auTwv xaTayvou.; xeXeuEL
Se fxeT
(jpyr,.;

crela spernerc docerentur. Quihus sermonibus auditis.ira quideni connnofus

impielatispatronus
:'

confra

dclatores, neglig,.uti*

jussit auteiu

cum

ayO-7,vaL tou;

aywu?. OY^a?'

E':

ouvaTOv,
ayco-

ipsos accusavit furon. adduci saiictos, dicens

xai To oof/aTLOv iv
yLf^ov (tOv auTori;
viai;

Si fieri pofmt,ptiamdomuncnlam
Hfs hubnit

Ta*;

0'.aywya? eyouTiv

a in qtunnamtio-

"

TtoLT,aaTOe. Oi 3e T7i<; efowXofxa5epaTiUTal to tou paTL>ew<; Tcp^JTTayjia (OTrrep TL xaTadufXLov T-f,; 0Lxe';a? a6e),TT|p':a? oe;a;/evo',.

xaTa/a6()vTe; tov

T!J7:ov iv Ci

Ta?

o-V/ite'.!;

^ttolouvto

ol ay.o'., e;ayouT'.v auToiJ?

osTjj.a
7:ep'.0svTE(;
trijv

ipsisadducite. Idololalriai- niinistri regis jussum, uti proprije insipienliiL' jucundiun, suscipicnlfs. quum porvcnis.sent in "locuni uhi sancti habitat>ant, ipsos educunt viti-ahenles. ac yinculls circumdafos (nim cautela

cum

fieTi pia;

omnigcnaad

e^.xovTe;, xal Tipo?

inimicissimiun lyrannuni eos transportant.

ocTrpaXeLa

TraTri

tov

OiXTfieve^rraTov

Tupavvov toutou?

3',axoiAtIJouTLv.

2. Ka!

v^

Quos

MapirOpiov
xsipAv
67cipxtov
Ixelvov 2
'

tuiv

ayii.,-,

'

A vs liTToSfcrTov. 'AtfOovfou
j'jyy^<ipTiaiv

z\

'E X

ti

tp o'

p o u

'

1.

K:<Ti
xal

t^v

paoiXEiiovTO;
^,^^,-^.

xati

Toy
'0

Xpmoii

^aSopio^j ^
x(vn:rtv
>''

xtvi;

twv

IhptKov

0?^

TrXi^piri; 8

^^-^ ^vSh6\,*=vo<: "

^Hpn;
Ti

-Av aaT:eviv ",

TdJv
&fi,^^,

cTrof^crEv '3

x2Ti

Toiv SoiJXiov Toii

A'TiTuep

XpLjtoC

>*

T(ov

xpiffTtatviSv. AvV'xO>j
1,^

Si

ait-|,

TTEpi

AxtvStJvov,

niY3t'ou xz, 'AvEp^TroS^aTOu

-'

tpeT; 15 g|,^^ iG

^-^^

ff^oTeiv.p

xpuTrTo'fi.oi y.r\

niixnoXU

"' TiXr^er, '8 Tp^xoutrtv '" ijtoOsat tuIv

Xdycov ^i aiTWv,

xai ^TTrep n|xavtc ot ^^ ^vepa^rot ^a yevdfisvot 0'jt<uc

axoXo'jO-i ^*

tVaaTo; ^c

t^jj^

-'"

rlSiv ^^

auTtiiv.

'Akoum?
^

3:

pamXeic Saodptoc tou; Xoyou; toutouc,

Tou; 20 ^.-^
,:,yci^5xe

ttivu riyavaxTTiffev
;

xaTS

Ttliv Si]Xato'pu)v,

Xiyiuv

Ati

ti, etJo^tsc

auTOu; Totoii-

oiutouc 3" Trpdc ">

{ae ^2

AEyouTtv ait<5

ot STjXattope; 83
a^^v

E!

xeXsiJei S* 4 Jjfj^/tEpo; SeaTroTTic, ipTt

jxoi

TiaptcTTavtat e>Trpoff6iv 3^ <rou. Se

Tfjc:

'0

S^ iTroxpieeU ^" eT7rv

ETriSoti^iv , wffTrep
''"

Kl Suvativ,

tJ>

xeXX.V aittSv iyiyeti

^^

siTotl!.

Oi

iStxfac

epYSTa. XaSdvT-c

aYptoi Siipe; *" lepu^ov xat'

a6T(5v

xeXX(({>

"

*> iTriffrcivTe? Se

xqi

T<5v iyttov xai xXinavTe; tt,v

3upav

EiaiiXOov, xai Siiffavte;

tou; TpeT;

e!c

*'^

Trasav iTyaXetav TrtxptSc *" ^Xifiov-

TEC aiTouc Tiyayov xpic tAv pacriXea.

2. '0 Si pwiXeuc

Wum. Num.
^

1. 1.

'

Alaptuptov

Ttov
;

ayicov

xat

evSdcojv

tou

Xpitrrou

fiaprupiuv

'AxtvSuvou.

[IiYaff!Ou,

'AvefiTroStaTOu
;

A^Ooviou xai 'EXrtSL-pdpou 2

tou ayiou 'AxivSiivoj xai ti5v

Maptiipiov

ttliv

aYtwv

(jiapTiJptov

'AxivSuvou, niiyacriou xai AvefnrooiSTOu i

ttuv

MapttjptoJ

truv

aut^

fiapTupTidarttuv 5; iMapTiiptov

iyfcuv

"AxivSuvou

[fl.

xa;

A,] xai x5c

8.

9.

a(. o
-2,

_
o-O

13 iTrotetto
;

xai Situyfj.4v

arfrf. 2.

itafrXi)Oet 4.9.

TTa|XTiXT)ef, 4.
3(

is

xjvtec

2. 4-9.

>* '"

Weou 2,4-9.

">

Tivic

5
<>

etfftv ^.

ss o,.
flrfrf.

irpoc aiTOu; ath/. 7-9.

4-0.

Tiv

fj.

TpeTc
0.

ivSpec

ai

Xdyov
2,

4.9_

E^piVxovTat
a

2, 4-9.

s ,. 2,

a=

^ijXouvTec

//rf. 2,

- tt, 3.

"" 'ivTac

9. 5, 8. 9.

om.

4. 5. 8.

9
a"

fieQ'

JauTwv

XsXetieic 5, 8, 9.

toc2, 4-9.
2. 4-9.

" (a.3.)5.

evtiTrtdv 4. 6.

si o,. 2. 4, 6, 7.

fjeT opyijc

add.
J.

4. 5, 8, 9.

=' wi. 7-9.

i. 8.9.

*'

eTta a(/,A

om.

2.

- " t6 4.

" oS^ ~ tSdvTsc 5.9; - o. 4^0, - " orjXaTope; 5-9. 7 TrpdaTa;tv " xeXXtov UTto 4-9. Trtxpi txpav
3.

elSd-rtec 4. 2.

^s

g^

7.

"

eTrttpoTcf," 4. G.
4.

tr.v

.5.

2,

462
Ex Mss.

PRIMA PASSIO
T,ffi
>,

SS.

ACINDYNl ET SOG.
Quos adstantes perversissiinus rex alloquiqux est patria vesfra ? Genus umle dpduoitis, d quodnam est vesirum vitx i}tstitutum ? Sancti autem velufi cx uno ore dixerunt Patria
.

2. Kal TiapaciTavTWV auTWVj

7xo).'.(.)taTo; PaTt)y;
'

Ttpo; auTOUi; &

"''jneabeo

Texvia, ti?
;

itaTpl; UfAWV
'J[;.wv

iur: Filiolib,

To yevo; koOev xaTaye^^Oe

oeu[J.a
;

xal Ti to

im-77\IlaTpli;
-^ixCv
oiS
"

01 ayw. wq ^i evo? TTOp-ato;

(0

emov
eE;

vesjmidvnftn

rifAwv,

l^aTiAsu,

>!

5p'}>a;ievr,

Jtal
'

^wv.v

nostra, o rex, Trinitas individna

trivit nos, et

est, qua; ef

enn-

j(ap'.Tajj^vri Tpiai;

a/wpL^TO; ^ttlv

Weo; i;

Ta uavTa

xal

/,{jier<;

'0 ,6a(r'.>,ej; ei-itev e^; auTOv.

-eCpav [jao-avwv sXkSete, xal oti touto Tipo? ayto^ Ta^ a.Tzoy.oireii xaTa'j;povYiT!.xwi; oicix-M^Hz.

Ouxw

Deus ex quo omnin ef nos ad ipsuin. Rex dixit Nondum experimentum iormentorum sumpsistis, et ideo reest

vitam

elargita; unus

'Axivouvo;

efTiev
-riiJia?
;

Kal Tt Trapa Ta'JTa Xoyitr^ a-o'ri

ptVETOa',

(p).uaperv,

xai

Tiepl

avuJTOiTa-

sponsa contemptu plena redditis. Sanclus Acindynus dixit Et qu/d prscter liaie arhifraris nos pronunfiare? Nuyarinea etdercbiis fundamento
:

rwv oiaX^yeaOai Kal TrpoffOeU i o"j"-o? n-/iya(ri.o errcev A',a yap touto xal xaTsxpu^ajjLev sauTOui;, to Ttavoupydv o-ou TTi;yvw;/T,; oia -oXXwv avajUaOdvTe;.
;

carentibus disputare ? Et adjiciens sanctus Pegasius dixit propferea efiam aiiscondimus

:

Nam

nosmefiptsos, frandu/enfiam

consilii

tui

muHis
reJi-

Katvuv xaTa0sotJ
'0
[ia5-'.AUi;

^o-jXr^-yvJ, "v'outui; etrrw, Trap-.TTa-

modis
ut ifa

edocti.

Et nunc secundum Dei voluntatem,

fe,
:

pieOa xaTsvwTTtdv tou to otxiTov

TeSa; o^.ayyi^.AovTE;.

dicam, adstamus coram

propriam

EtTZEV l]po7e).0dvTe; -%/\o-^

tiTj

^utxts

TOt;

(jionem annuntiantes.
ef

Hox

dixit

Procedite cifius

5eo^,

fb;

av

Tf,? etyavaxTT.trewi; -/iiawv ev Tretpa

sacrificate diis, ne indignationem

nostram experti

yevovdTe; -so;

ij.TaiJ.).Eiav
e-lTrev

avdvT,TOv xaTavT'/|a"/^Te.

adpopnifentiam innfilemrecurratis.SsinciufyAnempodistus dixil

:

'0 aytoi; 'AvepiTrdoiiTTo;

PatrtXeu. o-twnwvTa;
TreTtapwvTifji^va
o-iv,
'

'E/pT|V [^kv

-^ii^a;,

Oportrliaf quidem, o rex, tacitos

te in

(fepe-.v

Ta Ttapa tou

e^; Ti,ua;
ocyaTtTi-

Hos ferre convicia a

nos congesta ; sedpropter

uf importuno

OLa oe Tr,v Keojffav tou

Weou

fervenfem Dei dilecfionent, sUentio

TTiv

(Tiy-V,v

w;

(xxatpov (iT:wOou;AEvot 'jxa'!pw; t*^

aTiootodaijiev.

remoto, opjportune loquendi libertati locuin conce-

7iap3TiTt(x

ywpav

o'jv
;

^TiepwTa;
TiotvTa

dimus. Quid interrogas de patria quas profulif, de

religionis

ivyxa|jLVT,v xat 5p'/i(Txetav xal ovojjLa

TauTa
tou;

cnUu
ef

et

nomine? Hxc omnia Ckristus

artifex
et creafor. Rex dixit Per horum potentiam, acerbis:

XptTTO;
xat

T|p.tV

^OTtV, h

TWV

ilTiavTWV OTifJLtOUpyOi; T
etTtev
'

nobis

est,

omnium

v.Tt(TTT,;.

'0
t-V,v

Pao"tXeu;

Nt|

5e0'j;

deos omues
simse

invictam

(XTzavTa; xat

toutwv
*

-^tttitov

ouvapitv, Tttxpo3avaT(]).

TaTw

Tf|V

Ta-y^C^rrTiv
'jti

ufAa; TiapaTzetJnJjw

'0

ctus

iSyto; 'Ax'!vouvo;
(Tupi'jpov
-rifAtv

Md)t; STTEyvw;, oEOXtWTaTE, t6

quam citissime vos fransmiftam neci. SanAcindynus dixit Vix tandem agnovisti, miserrime, quod proficiium nohis ac salutare est.
:

xai,

cwr/iptov.
iv.

3, ToTe xeXeuet auTOtj; &TtXw9evTa<;

(iv7|).e(i);

TejTapwv
01 oe tou
Ta;
Tt).Ti-

3.

Tunc jubet eos extensos quatuor membris

fnstilms msi,
i'.cteiiHiont
i't

xaO' oXov to (jmu.% iaSo-XeTOat.

(iO).oti>dpot

ssevissime per totum corpus fustibus Cfedi. Ghristi

XptiTTou

yevvoiw

!ppovrip.aTL

vero athletK gcncroso animo plagas sustinentes,

yi;

iijiii'

ex intima
i<jti ^
f)l Se * ccyioi

cniriiiti,

Dr.iim

2.

'0

/nvocant,
tui;

0= paaiXEyi;
tjfiiliv

e<fT,

auT'j"i(^ "
;

Ti

eotiv, TEXvfa

|jiou -

IldOev

l^ boi; aKjfjLaxoi; eTttov ^- Ttjv

rjfieii;

Traipioa

eTtepwxac

Tpiic dywpiinoi;

ecriiv '

to Ss dvofx^ ^ eU o i-hoz^ i\ ou ik Travxa xai xal

c.iwi
iifiiv

ei? auTo'v.

'0

"

hl ^" paffiXeue eTtiev

"

Olittw TrElpoiv tXtiSexe patravwv ^^,

ti\

xaiaipaivETai

^^.

'0

(iyio;

'AxtvSuvoc

eTtiev

T(

fiixac -^(iXE(ja{:
^''

fXuapelv

ti SiaTipfleSotffOat

"iLTt '^ o iyio?

-xai

nTiYacrioi; eTttev

Ata t6
''

|jlt|

(sXucxpelv ^[iat; xal pX^TiEiv

oou

'" expu^jiaiAEv TT)V xaxiijTTjv *" YV(L|JLT|V

iauxoOc,

apTi

xaxa Weo^i
^'^
'

xsXeufftv

itrTa|j;E(la -" ffKuTttov-cei; -^.

*'-*^'

'0 61 ^-

pactXeuc

l^aS-ipioi; -" siTrev

IlpoirAOexe

-"*

ff^jv -' i}^r,\

2" ^al .^ouaxe

ouSETrw ^^

y^P

^\^^^ ^yavaxxTitra. '0 i"Yioc

"

'.\ve|J.Trtuoi!noc -" eTTrev

'K'/^piiv ^" fiEv, o pacriXeu crituTTav ^^.

,

t^;

iSixfai;, ffituTrtuvxae; ^" ^(a5c ^^ eTvai "^

-ci

SiA Oe ttiv ^eoutiav ffTopYijv

iyj^^i

xou Weou ek

^[jiac:

***

ou SuvifieOa

El ouv tyt\^
3''

Troielv

""*

xaO"

^[jituv ''^,

Trofet 3-,

tou Beoo xai uiXe

;

TOu 8iaCo'Xou xai TiaaTK aSixtac

Xeuc *^
' cotl.
jiai

QM\}.\y.i-.rr/i

Ti eptuxac

^[xai;

TrclOev
"'*

^^ xai Ttoia; SpTjcjxEta!:

vixjjv
^''\

eff|jiv *'
[[i{uv

Sa6(>ptoc Patrt'*'^

eTjTEv *^

'

Ma

xou; Seouc aTravTai; xai MdXic,

ttjv

xouxtuv irjxxTjxov

(jiJvto[jlov

xaO'

5avaT0v

uonioo-

*'.

'0

a-j-io?

'AxivSuvci^ eTrrev
'

xptffciOXis, evevdTjcrac'***

xo xaXov

xoti ffu[j.(ppov f,ii.Tv.

TTOiEioopai.

;^.

Tdxe exAeuciev

auxou;

- aTrXwO^vxac; ^ ex Tstiffcip-ov

;jXoic; aYpion; xuTiTeoOai

auxouc

^.

01 oe

51^101

"'

^^

e""''^

OTo'[iaTO<; Ei-rtov

Num.

2.

"

>

('0 S. p.

a6.)

npooaxOevTiuv Se auxtuv,

eifTi

(eTTtev 5)

auTolc
5.
(-f)

paoiXeu; ^aotopioc (SaSdpioc

6,

om.
2.

a)

%
"

4-9.

^ifjLTv
-2,

t6 oujjioav

6|j.Tv rfrf. 5.

^ {Tr. e.)

xai Tjoiac TraxpiSoc TUYXvexE

oih.

om.

4, 5.

"^

paaiXeu add.

xal

{TV
om.

Traxp(oa fiiiwv iTtepioxqic;) ol. 5;

-/apija[iivT|
r,

'H
(ti.

Traxpic ^[ituv
e.)
e.

5pE(}-a[ji-;vT]

^|j.ac

^[JiSTEpa

Traxpk

f,

3pE|ap.lvTi 5)
4-9.

^(UTjv
'"

(W.

-1-9.

"

i.
;

4^,

5. S. 9.

4,

7, S.

"

owi. 5.
}*

'" (s.

p.) p.

e. -2

e.

xiov p. 9.
6.

i"

(x. S, 0.)

2;

auxr,.;

rfrf.

**

"EcpTi 6 5.

(5. 6. x.) Sii

6.

touto Trpoc xac a-noxpicjeic xaxacppo^**

VTiTixtiic
B

SiaxiOeoOe
Vv"

Kal
2

irpooOeic 2.
{().

"^

om.

xaxioTov

"
S.

xai TrpoaipEOtv add. 2.

vuv

2.

PouXriotv,

o'JTiyc eiKto

x.)

ouY^topriotv
-2,

0eou

4, 7.

^"

iTapiffTa[iOa 2.

->

^vtortdv oo^j
iJ.

evwTTidv ffou \h

olxeTov oioac SiaYY^XXovTEc 2.

Oiivxec 2.

--

ow.

4, 8, 9.

=^ iiaStoptoc 2, 4. G. 8, ^" oiii. 4. G-9.

(-i

p. i).)

6 paoiXEuc 7.

^*

irpooeX-

"6 ouvx(S[jia)c 4, 7.

oiivTO|Jiot 6, 0. 11.

" (oiiv-Suoaxe)

Ta-/e'iov

ouv
2.

ifxoi

Siioaxe xoTc .^eoTc,

-^ ouSe^ttote
*

WC av

[iT,

TTJc iYavaxTl^ffEtoc ^(Jitov EjiTreipa YEy^^voTec

Trpoc [JiiTa]ji^J.e'av

avtiTiTOv xaTavTJioriTE

4. G,

ouS^Trto 8, 9.

-3

'AvE[j.TrdoiffTOc 2. 4, (i-i);

("Ext

aYL(3C-'AvE[jtTutoSiJto;) As-^ei

paaiXEu; ouvTdjjicoc

npooAOexe
ji*!

xai

^uoaTe

ToTc 5eoTc

ouSe Yap xaO'

u[j,(uv

^^^'='^100. '0 aYioc nr,Yaoioc etirev

XptS'|'aiJ.v

'H^jteTc, tu

paoiXeu, 8td xo

pXlTteiv xat

ixouetv oou xotauTa

(pXuapoiJvToc,

Sia xouto

iauTouc. xai apTi xaTi xe^Xeuotv

Heou

lora^xeOa evtoTridv oou,

5.

xaxaijyuvat os pouXdjievoi. IIpooOEic Si 6

'"

a'Ytoc 'Ave^iTrdoioToc 5.
.">.

x^v

^f ^.

f,[iac adil. 8, 9.

^'

ffitoTtav

^^ 5.

om.

S, 9.
''^

0.

om.

8.

xal

[jitiSev

oot TtoxpivaaOat

"

AXXa

TTOieTv 5.

om.

2. 4-9.

S. 9.

<

eo[jiEv orfrf.

2.

3' TroteTv rfrf. G. 8, 9.

"* (Si-f,|jLac)

eU

fl(Aac oxopYrjV xfiv Txpit;

tAv Weiv

xouto

^s |v Tcixei

'^

ftouXei orfrf.

Sia xai^ouc
4, 7-9
;

rfrf.

8, 9.

Kai add.

*'

TUYXavo[j.ev 2.
ffoi

^^

(S. p,) SaStoptoc p. IlepoiSv 2,

e'

l"aotopioc o p. FI. 6.

*''

(Trotei,

e-^^Ope-EiTrev)

xaTi t4 Soxouv

irpao oe

Il.p.

eipri

5.

^
1

14 i^(x^.jo,,

8,9.

-">

e/Opoc Y*P

"ou Heou xai ciiXoc

>.

xoiJ

TraTpdc

ffou

xou oaxava. SaStopto; Se 6 Ttov

Suva[itv2. 8.9.

*(x.
'

3.)5.

X. u.

8.9.-*'

(.5. ti.) Tro^ffOfJtai

3.

5.

*^ evor.-

oac 2, 4-9.

Num. 3.

TraptivotJioc orfrf. 8, 9.

om.

2. 7.

(au. i.) 3. au. 8. 9.

* TUTrTO[j.Ev(ov

5e Ttov 3^'"^ 8, 9.

'

!^-

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
y.K

a-

.av.a^o^.vo,. Aeyou,

aJ

ot 5^.o.

'

E.^.f.vi^a.

,r,gna ostenlavo,.,t.

ni<.M' t^

'

T.

apoopo/ xa.a,')Ev au.i.v .Trava^^avTa? oe..vo.epav ..v ..f..p.av xaxa.xe.a.a... ,^, av u.o ..^v
7i|jp

bio,.c,

bmt.igne vero vehcmenti snb ip.is uo.enso pa.am p..,rari, ut vicu H; o

'

ice,.

Vtc

xax..yxax.;

.,.>.-/>,

ipp^,Wv

II

oi

Ma,-tyrum autem ter beata fomita

,ajori

^c;'i;^L::!!?"is,^.!'^T^T-?-

!''ip-'--ma.a,consona,o,;i:;r:,^-

u.ep ..v ava..pouvv .ov o..xev .avepa xal eeov i,aeou,.e-, xa.. Xer<._v, ajvor,, o6
6 xac

Dch, j,tacstj,cj,n dMsti,

.<(
j,-rf

AL

!lli, ,.a

n,im

"V,

yip

/,..

OLOaat T, .OLOU^LeTttoe eTTL r.,v

, ,,,,

/;,,,,;

...

Ta

,^;;.

V..V,

oe^^ora

<p..Xavep:xe,

l,ri,. ,rsi,i,-c lilif,,, ost,-a,n et ostemle

Ta_r.e..v<o^..v v,(.,.v

xa! Se.r^dv aou to.J,

Ta.JT-5, dEa..poupe-

o(xT..p,.ou? fe.. T-o xaxa,TE..

-^..x-Jv

mise,-tiocst,msi,alishisceost,-is,mni,., , ex yraW h,,jus dolosi ,;, et ,lisct ,es

i,ostehabe,-e

^"5

W
cv^,

.o,..?e. X.V axp..6v x.> xoi. ..ps.x,..; oV>o.,

,f;v
^^'

^'0

i'. .^Ov,..v ^<.

A.Vo...v .i.^

ol

iy-t

"

hOpto,, 6c xa! xo

'E..p;.

^*^

ao. i ^

aoc

ExaptWro. Kal X^ys.

^'^.

ix<ji

i ^10; nTiyd^co.

?X.apta, a.^Xcaov

i^' ^^oiv

'0

^..0.'., .uiv

nsp.r.v ^^

TAv atpov.i i^Xov elc tAv W.vvav 2* -^, v.5.>.o; - i.oxp.Osl, .T.:v ^ Kp.L...- ..^i....vxixwc

xi .Ko
;

.5v CE^p^v
a7roXu7totrtv

y.^1

,:,^i

,,5 ^,^p.^ 3.

W<.Ocoa;v

8, rl

."'T

expr,;avT =

". 01

Si aytot xpe^i[xEvot ETciTiXaov oiSlv

a\\o Etyov

evvoETv

^^K ^uiv
flfxa;

"

^ Ti; anopp^.ou. " aixoiv ^^Q Xsyetv *

?,

.iovi^

4ii

*0 wtt-

;.)

T^etopyi, 46

^^, ^,^-,
iTrt

-^^

TTETrpa^^vo? oC r,p to.^- TaTretvoi-c

loc

*",

Tou;

>Ttr.crOU xai tt,xaOer ZC

>a;(tcrtou<:,
^^.

6 xpe|Aa=7el;
.'>

Jaot,

^>''

ivOptuxo;

/.al Tri -/Etpt'

'""

aoo

ie

xi Ttivxa xtf/ajv

xl ^p^ixapsvo.

SWxa *
.

i.^,,

T,pEKiXet, ^^ Xiytov
'* It:;

^'

nTEp ^\

i'^sc

""

itoT; '

ti)v ^

in^ap. tv ^

^.^^,
^Oi
'

tmoxa

^^j ^^ ,-, .
x.i--

i/ei xl ' i7tto\

triv

TaTietW.v ^^tSv, xt

Se:=o'v

aoo too?

o;xxtp[xo-'.c 0,

xat

v 'l

xafiitJ

xapiot 8, 9

TOTTToVEvot add,

"

"i0
^,

-2.

i.9.

om.
.

7-9.

"
V,

'

iXU S,
5.
3.

!l ;

o,.

(i.

>'

TaGTa

add
3
;

8. 9. p'

iVavxe?

is

ij,^,^^

_
5
;

,a

^,_ 4^ ^.9

^Xeio.j;

t/rf. 8, <X

.i,^v

om. 7-9

5x

xEVTt>p;jvi,iv
ETcl

orfrf. 7.

2, 5. .

1 0,.

SaStipio?
iSTTA

2, 4.

7-9

(K.

6 p. l'.J '0
2.

0. 1

p. S. x. 8, 9.
5.

5
9-

^evx-,p(wva S '
7

TToXj

woTrep

iXXoxpftt)
crfrf.

ffui^axt,
2.

IxTiXiiSsoj?
8.

"
^

tiEydXa

tppjaxTO.^Evoc
7
:

y.

sh

^ntxtfiT,oat

iTtiXXa^ov \,

(x.

(p.

i.)

i.

X.

S, 9.

(xai X^yi-ri[jt(5v)

4,

6-9

om.
ff.

5.
TT.

5
;

^ (i. eT.)

^et" opYii<; ecT] 5.

(1.

ETri

add.

5.

^' (n. o.)

flEVxE<;

TTopA;

0X07^
i"*

^*

(xal uTto-xai) om. 4.

<;
;

7.

3.

"

oiH. 3-9.

oi. _ 3.9. _ ^[(^^(0^ ^^p^^ ^^^_ ^ _ v^g^p^,. om. 1 - " 4.9. _ - TefvovT< , 5 q^ g^j ^j^ m ivaXttrxonevo; 4-9 ivaXuTtupa;
oAwc o(W.
^'3

" imTtUi^
ir.

=" (x.

X.

o.)

,, 4.
,,

,.

s*

_(,,-

(x.

(J.)
.

0,,,.

'

5.

aa

^. i, (;.9.
;

"'^

(t. tt.) tfic

(\.

xaxt-j-xaxw;

xaxr,xax(o; 8; om.

4,

7.
t\

^^ eTrippiixoy; 8.

9;

mhi. 3, o.

"* oi.

.j.

'

iTto-

AeT(D(j[v

0-7; ('0 oe patrtXEUij-iTioXtjtriutriv) '0 5e patriXeu? naXiv ev eaux^ yev<(pevo5

xtci trjv

dpytXtuTepov xivrjOsic xeXeuet

t:Xox-/)v

>;petJ.aj0^vTa;
t^(f</.

auTOu;

etii

TOfiouTOv SiarstvEseai Ei; Ti

xitw

wnt
;

SuvaxAv xat aixf,v

oeafxuv
i',

xtuv jxeXtLv

oiajTia-

"*aTrKjgfjV2t.'.* xaxiYXaxtjg;
,

^uivat

xai Tiup u^oSpov ivaiat 'jTroxatto auxiov,

oTToppri^TiiTtuiTiv ^.

(u; iv utto xiov

irie^o'fievoi

xai jno xou rrupo; ivaXtffxrfuevoi

i. xt
;

-s

(ou.

i'.

eT.) oj.

ci. eT.

2 ou,
;

ti eT. 4,

ou.

el,

oi.

i'.

8. 9,

9
;

*'

om. 5

Evevoouv

2. S. 9.

--

"
6

om.
:

5,

*'

t^'/J^<i

Trpo; xiv

He6v
rfrf.

iveTre(i.TTOv
'Z,

5 npAc x4v W,
X^,'0V7s; 5.
i(.
fi :

so. vajie'(iTte!v xat

flrfi/.

4, S.

x. x.

H.
T}.

e6. ivdtEfveiv orfrf.

*'

TT.

T.

H.

eu. ivaxEtvEtv

xai

7.

"

eXeYtv 9.
"' st

" om.

5, 9,
5, 4.

*" (x.y.)

om.
4-9.

Xai ESaYopitra;
tt,

t)(i,a;

xr^;

apLapxiac
(j.

(/rf. S, 9.

-,._)

"" (x. e. 5.) ^. S.

0.

(wc-XEipi) om.

(i

om.

2,

(t.

X,)

om.

b.

(^

om.

.j; SetTTrdxr);

ss

(.,(_

o,_ 2_

_
2
;

68

^,,,,

g^ 5.

irapexiXeaa;

fi.y;

xai uiiep

x(7jv
't.

aipou'vTtov
-'

xiv otxelov TiaxE^pa xai

0 isiiffetv 5.
s""*

Oeov

6;iXeou[xevo; xat arfrf.2; tAv ^butou Tzizipn

TmpaxaXiaaz

Tt.

^* oni.
x:
arfrf.

Om.

5,

"'

xoT; yoveuTaT; 5.
o,?j.
;

"^ TriTip

xi
4,

5.

"^ lyxXrifjLa

.1.

"' o/.

.'1

ou yap oToaoiv
^tXavOpt^Tre

noioutriv
R. 9.

rrrfrf.

2. 4.

G-9. _
.2_

(x. t. v.)
es i^tOE

5.

om..5;

Kupte

7;

fiXi/JpiuTre 2;

i;'aOi

xa:

- r (|_

j,^ ^,

j.ri

efstSe 4. 7.

">

(o. t. ot.) x. ol. a. 4. 7.

'" (x. I.) o,. 2. 4-9.

'

eiti 2.

"

464

PRIMA PASSIO
TravTE;

SS.

AGINDYNI ET SOC.
""-^
''^

y.ay.oTe/vou vo; >i(a54 -ni? Tou Tupavvou TOUTOu

\>i>-/ri<;t

/(iere i>c?/

wm

cadis, et

prhiciph rarenfem

xal o.oa-/0/,TWTav

St'.

ce

^/''[Jiev

0&v

iv

oupavor? xal Tov avap/ov cou riaT^pa xal to TcpoffxuvTiTOv xal 7uavavt(iv ffou nveufxa ef; tou?
'Aa:/iV,

PatremtHHm,et adorandum ac pev omnia mncUs'^inmm Spiritum tuum insecula. Amen.

aiuva^;.

auTo:? & 4. Tauta 3e auTuv euiafji^wv, iyavri

4. Ipsis

autcm

h(Ec precatis apparuit

Dominus

ctab

AxLvSuvs,

llTiYaff'.e

xal AvejiTz-iS-.-jTE

"ETceto-av uj/i;

^'//"'' P''.'/^''^'

f'

Anenipodiste'^

Nnm

persuaspru nt

at [iwpal auTai pdtffavoi Tvi;

aro-JTYiVaL xal

xaTe/ouTT,?

TrXavri?
;

"0 P''y^
ahsistere,

''*"

cruciatus nb errore, quo tenemini,

nostris cede.re decretis,

to^

T.fj^eTepo'..;

.SeTn-iajJiairw UTiEi^at

et

an propriis

^Titvvw?

T-V,v

ouvafJLtv

Tou

^vepyouvTOi;

lwottolou

IIveuaaTO?,
itoiot;
fifAH;

E^ ouv ouvaTat )va)vT,aat, a7roxptOT|Ti xeXeuei; 5uTat 5eot; '0 oe cp-.fxu^el;

;

^^s. Si ergo vales loqui, responde, quibusnam nos ^ jubes sacrificare diisi^lpsQ \qto cnpistro consivi-

etus,

manebat

tacens, nutu solo

mentem suam

8ie(ieve

xwtpeuwv,

veu[j:aTt

ijiovw

Ta

^-7^;

^'''Wf^T,;

Ttapaoetxvuwv.
cod.
fTjoi.

XXeuasOVTs;

oe

auTou

T>iv

avotav
", Tou

ostendens. Christi vei'0 martyi'es amentiam cjus majoicm in nioduni irridcutes Ecce, inquiunt,
:

^-.tiXeov ol tou Xcto-Tou [AapTuoe;* 'loou,

(jou o-.xa-TTT.ptou xaTatppovo'jvTE;

(pao-t

uT:o/wpoupev dcauvouv'fi

tuum confemnenfes recedimus contra ordinem, et alloqy.i quidem nos potes, plane Dei
tribunal

TaxTw;, xaiouoe Trpotr-iOeyEa^Oat

0EO'J aopaTCj) xpaTOU[J:evo; tV/ut,

6Xw;,

r/]

tou

invisibili

subactus virtute.

5. 'Q; iv

<T^T;tJiaTt

oe TTiv dva/upTiTtv Trotouptivwv

5. Ipsis

vero quasi in specie recessum operan-

egredise
siiHuIant;
'''"^"*

auTwv, i {3aTt}veu;
TiepteTTWTa;

^>

a[AT|/avta

veyove xal tou;

ttiv

tibus, rex sui

impos factus

est, et

circumstantes
illis

audi; xaTetpitv

au/vw; uTroSXeTidjjievo; St' auTwv YeveffOat ^v

aTefieTtv

twv

iiytwv

continuo suspiciens fore ut sancti ab

dcnuo

iXTrtatv ^TtOsTO.

comprehendcrentur, sperabat.

Quum vero impio-

"'lH^I^'^
a,)f,aient.

Twv

Be Tor;

auTou TzpoTTayjjtaatv u-Tipe^7,;

TOuvTwv
vo^ffat

jxTioajjiu;

Ta

[ilouAriaew;

auTou xaTatt^v

ouvaptivwv,

ijxjxavTi;

yevdjjievo;,

te
Ttji

rum ejus mandatorum ministri voluntatem cjus ncquaquam intelligorc valcrcnt, in rabicni actus est, chlamydem discidit, fibulatoriuuique /'Immi
projicicns, in

/XajjiuSa TZEpippTiiajievo;,

xat t6
aOu^jitav

(piSXaTwptov
xai.

despcrationem ac commiseratio-

^oaaet

Tipo!iaTToppt'|'=t;

et;

otxTov tou;

ncm

circumstantcs misit.

Quorum
:

miscrti mise-

TceptefTTWTa; ive6aAev. Oii; xat xaTeXeriffavTe; ol tou

ricordis regis invicti milites

cscitatem, dixerunt,

tptXavOpwTtou

'8 TOiitCfi '^, xal EoiSs

"
'

xal l^eXou ^{aS; x

xij; yEipi!*c '^

tou

xaxoT^*^vou -oytoj

'^,

xx\ osT^ov 6'n '^ e'YO[iEV 0e6v ev

oupavol;
4.

'".
itfavT)

Kal Tiapa^p^jjLa
Sen^a, AuOtvttov
;

aixolc o SwiTip Xsoxr,v eoOjjxa

^,

^ tpopwv,

xat &piQi\ ^ TrSffw * lotai?

'

y^eptrlv

Xutuv xoiv iYit)v ^

t4

"

Se ctuTwv

eircTioav

evutTriov

zou
"^

^ixdiXitiiz
;

xal X^y^^ auiol?

Tt ejtiv, 'AxfvSuve, nTjYiffie xoi

'E^fipi ^"
tTji:

'Ave[j.-o'5t(rce

"Eitsmav

u[iac al iJLtxpap

auTai piuavoi
e^T)

'0 Se

^'

[laxapto? 'AxivSuvoi; eTKev

iXijQetai;,

xxa'.avuvOi)Ti '" xal

[j."tvov

aXaXo<. Kat itdXtv

'* ElTre '"

^''.

^lJ-tv, el

Suvaaat XaXjjffai, 3eo"i5 Ttoiot?

'^ ^piat: xeXetlei^ '^

auT('i>
'

3uEiv

'^

'0

Si s|j.eivev "XaXoc '^, [idvov otaveutov

;

'KTHTtXelov ^' Se &ve'(jLeivav ^^ ol iyiot ^^ X^yovre?

Tt eoTiv

ou XaXel^

fi[i'tv

'iSe

^* 6TiaYi[iev ^^ acnivtaxToi jou.

eTrl ajf^^^iaxi

5. K(VT)!iavT(i)v Se aSxwv

xoy

^Triyeiv, 6 paffiXeu; ev Ttp Tiav-i ey^vsTO

',

xal TOUf; TrepieuxwTai: Ttavxac

"^,

EOetopEi ^ tva Ttc auToui; xaTao";('"JV ^ iotpaXfffri-cai ^v Ttp Sci[j:(OTT)p((;j.

(f-tfiXaTOpiov

Kal
"*

iiTiSevi; * voouvto<; ^ Tt Staveuexai

xaxaff^fbv xo

lauTOu

' e1? ^

ISaoo? auTi xaTT^veyxev,

TravTdi;

xou Xaou

^ewpouvxo; ". Kai

TravTiov

40ujj.TicriivTti)v '^, ol

(i'yiot

etTtov

's fl[iiov 10 Setvou

(;(;.

2,

4-9

{t. X.)
^"

T-ji

xaxtoaei

2.

eli;

^^

TaiiT^
''^

'2.

"

eTriSe

(x. e.) oi. 2, 4-9.

' (t.

xai
ffou

(Kfc?.

2.

Tupivvou (W,

2,

4-9.

ae

(/(7, 2,

4-9. '^ oupaviot;

*"'* "" x-) O'"- ^-

xai tAv S^^pavTo^v cou

ElaTipa

xa*.

xo

nveu[ia

t6

i'Yiov

eic
*

touc aliova^.

'Aji^^v.

add.

7-9; xai

xal tA

a'Yiov trou

nveu[ia
fi.

add.\; xal

xai to

TravaYiov o^ Ilveujia

(tou

yap

eirciv

f)

Sd^a
;

add, 5; xai x6v avap^ov aou

etTrdvxec ol ayioi 2, 8,

nrfrf.

Num.

4.

'

xaiJTa eiTrdvTtov auxtJv 4, 0, 7

*

tut

xauxa

etTrdvte? 5.

'^

(X. i.) (rroXijv X. 5.

9.

' opaOTi 4, 5.

6 Kuptoc

arfrf. 2.

"*

(lapTtiptov arfrf. 3, 5, 8, 9.
TiXavTji; iTroffTTJvat

"^

(xtuv 4. t.) toi o. 3.

to"!; ^[lExipoti;

XuO^vtsc S,

r,

om.

8. 9-

Trixpai

2, 5, 6, 8. 9.

'"

zt\^

xaxe^ouffrn

xat

3eoTr(7p.affiv

uTrel^ai,

TaT^

otxetatc

SappouvTei; yoTjxefatc StaxpoiieaOe TotiTa?, iauxoui; i\i7ivztiivzt(: add. 2,

8,

" om. %
2
; ;

4, 5, 7-9.

9. "
^i.

(K. X.
5, 8, 9.

e.)
'8

om.

2, 4-9.

^i add. 2, 4, 6-9.
'^ (e. '.)

^x^p^
^.

8.
ti.

"
5.

atffX'^^^'^'^'

(etTrl--itotoic) ei Se

xat SuvTiaat X.

elTri

2.

"

(^-

X.) X.
(idvqj

30ffai 2, 5-9.

^i^KoOei.;

Si^|iEvev S.

. e. 4, G-9.

*<*

([i.

veujiatt S.) xai xaj<feuiov,

xi

Tiic yvto[iTj.; TrapoSeixvtltov 2.

ai ^-i:iTcX(to 7.

^ Evi(j:evov

Ejieivav 5,

01

S.

aYioi ev[i5vov S, 9.
5.

5ti(AEtvav 1, 7.

^' ('ETttTrXelov-iytoi)

'* e'iSe 4.

(x.

*^ uTrayo]iev 2. 3, 5, 6. 8, 9. 2.

Num.
^

(t.

tt.

Ey.)

ifjLTj^av^^

y^yovev
<p.

.SewpEl 5.

^
-3.

xaTOffxfi xal 5.
;

(K.

(jt.)

[i.

Se

2.

4-9.

^ "ci orfrfi.

2, 4, G, 7.

<i

paffiXeu;

rfrf. 2.

est

"i

t)

lauxou
in 9.

t. ^teXaTtopiov 2

t.

^igXaTiopiov . 5, 7-9

x. (pi6XaTtopiov

6.

x4

nrf(?. 2, 5. G, S, 9.

^"

forata

memhrana

>

ff^Xou

4. 7-9.

"

(ir. t.

X. 6.)

om.

" .SaujiaffivTtov

G.

DIES

SECUNDA iNOVEMBHlS.
4(j5

0.K auo.^..v
.0.;
0,...

^Tc.)p.,f)n

yap ^ ..po.a

aOTo^v, xal

.iap^o,; -.xouaav, .po'.-,r..c3; s^.srv, s/, .o

.,, ^.,v,,.

^, auya.O,va. au.o^, .ov .p.T..;.ov .o. s.ayye.io. A.X i;.yep0,3, K.p..s 6 H^o,. r. oo.^a
a.,tov.av ,o.r,v TeTay,.evcov,
xa-.
...,

ne luceat iis /!!,!" Sed erperyiscere, Donuu. /V. ,,lorU, .rroru.n tuonnn, ct aperi oculos eonon 'i .ta.uun rit.nn onlin.ti suut, ut
r,elii fjncis.

nnn prophia loquamur,

T.OV oo.)..v^^o.. xa. o.,ayo'.;ov .ou, o-.ea\uou, tc5v

..,

cognoscan
et

i^

/.///

tua, .t .jlorifinnt

odoramlum
et

.o xaravo-^Ta..

uer ounia
A.n

-.k

sanrtun. no,nrn tuun,, nunc

in

5au.uacca_^<rou,

senda

oo;a.a..

to

T.po,x.vv6v

xa-

.ayay..ov ovo(.a ^ou. vuv te xa. st, a.:<5va,.

-A.u-^v.

lauTa
xo?

os

aurov

su;af.eva)v, ^rpaTo,

auTo^

Qu.v .iMU.n nrass.nt, exordlus ipsi. anMious -u,: pnruity/quor.unsplendoron. qni viderj^non sus
ncbant,
.libns
in teiTan. prolapsi sunt
;

i-

iyyeX..-

san.-ti

7rtcpavV'.)VT:,yXatxirpoT,Tao'.opav,^v^yspov-

v.ro hu-

qnas

celobraba..t

inlenti.

TE, i.: T-r^

y., xaT..^.Tov.
Ttj.

..nraculorum
:

Q..

oe ay.o.. Tr., o-^xs.ia,

t->,v

etrecto.-i

Deo

gratias a.obaiU,
</

ey,o;.Evo.. oo^o_Xoy..a,
p...r.tav

dicentes

T.paToupy... 0,.o

JJeus

.u/_a-

.por,yov

"0

r./,y/v ,.o./r.

rirtus,

adjutor

0so,

in tributatio-

vj^.^v, AsyovT.,.
-)...<J.sc..

xaTa^^

yuy,xa..ouva;.;.,, ,io-,%,^v
.

Ta-., e.^pou.a..,

,,

-.i.a;

.^oopa, su.a^pco;
AvaffTa ouv
b

t^

Aa,i..o

au;.^OsyyVsOa

^.,v<p.

ffy^f^epov.

[io-f,(j-riaov ^firv, xai XuT&wTa., 7,;Aaq tcjv uepLeyouacTjv xaxcotjewv, Ivexsv Tou 'vojAaTO; <7ou.

0so;,

nihu. c^n^ inrenerunt nos raide, opportuue cum Durid roucininuis hodie. lU.urJigitur iJeul au.riliare nof.s et lihera nos a cirLniuliLs .ua'
fis,

propter nomen tumn.

, TTi;

^\^'^\

'''^'''''

a7ru>U..a;

u-.o;,

^^"^("^^'^ '^^'^:.!' ^PT^-^-^'; '==^'T,^*^ ouo outcd? iv sa.jTc;. yeyovsv.

o aAAa to
vay;^ou;

7Tpo(7co7:ov

auTou tutttcov
Szryj

fjafjecov

aTs-

avas;^,.v.

EttI os tt) TrwpcWs'.

auTou 6
;xL.a-r~>.;

Tou

eO^:iXay/vou
).un7i

Kt ''*c uspiciens injustiti* operator l4 perM.utu,-e. filius. ne sic quiden. in se n.liit sed regi Uu,u> faeien. suani citdens.ex in.o pcctore -cmilus mit- "^"""e.titebal. In tanta exciecatione ejus mise.-icordis Dei """"-'"/"
*^-

ditionis

au^^TzaOs^TaTo;

'ompaliens
''t

in.itator

Aclndvnus.

'''"'"'.''"'"'

d..lo.e

pcrfusus

AX..VOUV0;

^ua-/s(lei.5

xal oaxpuwc;

iv

of-

lacrin.atus
:

pi-;e misL-ra.itis

anin.ie alleftu dixit

"

"''

xT..pfA(p 'l-uxT,;,

s'^-0

^Trpi;

auTov

AiXsi axuX^Tco;,
ELocoXot/avLai;
t-?,;

av'Jp(07rE,

xav

r/i

Eqaiza^-r^ -f^i

7rp6?

t6v

0s6v^ciyya);^o=ruv7i? oux i^icrTaTau '0 Sk

|A-f^o"

-apauT-^xa,

eum Loquar expedite, homo, etiamsi deceptione idololatrix ex Dei ifjnorantia non emeraeri'^ Ipse vcro illico, quiE accidei-ant nullatenus in
ad
nicino.-iani revocans, aperuit

zi^

ava.^v-fio-w

t(5v 7:poyeyovoT<ov

ossumii

et

adstan-

afi(ovoO.(o;. oLavo.:;a;
(rT(OT-.v

t6

TTo;xa

auTou

to<:;

-ap^n-f.ya'^'^^

y^\^yy^^-^\^y\.:Acind,jnus,PejasiitsetAnempodistu^

a:7'pTi-

1a

;xev

xaTa tov 'Axivouvov,

ronrenientmn finem capient.

Eyo

vero pro

n,,-

ipso

vindictam, ait^ '* pXi^o.^,, ,0 px^.xE

7iav.<xT=.(xivu,v irc' s,ii

4V'^; aTTToy^
I-

'^ ,^<pXtocrt.

i.Opd^n^.

^i^,,

,.cpXciet,Te .iv

x.i axo^ov,E= oix

l^

-A.YSV

tSeAo;.

fxE,

Kop.e, e? ivOpojTrou vto.TipoG

', xcti

ix xOiv
|ie-

Xoxptoaat

[ae

^o^

[u(

,xe i>.

T<5v ipYaCofx^vtov

Tr,v

avofxiav xat i^ iv0><ov aitiixtov

o.^/Te

ff(5ti.iv

6'ti

t5oO iO^pE-jaav tfiv ^tixiiv ,xou

'ETTkvTo

iiz' ia-^

xpaTa<oi, ouTE ^ ivo^iia |aou

StiSa (iou 2^

^ it^apTta

=^i

,iou,

KOpie. "Aveu ivo(xfa< ISpajj^ov xal xaTsuOuva

33_ E^s.^.^fj^^j 2a
-lo" iizlp

xal StivoiSov ^5 ^q^^

d,fO=tX|iou<: TtSv -itape-JTciTtov, ottcoc SoSatKoa.v ^

to -' ovo|xi aou,

jriv

ovoua

OT. crou E<jTtv ^ 3o'Sa 28 eI^ ^,0- ,;^,^^_ _Vf,^v.

j^eT^OTi;

^^

,T.v

to xiXXo^ ^4 jj^^^

eaTTitrav ot {xaxiptoi et;

trTpUoc iyysitov 82 ^-^ aa |pp,^^^^ K.(xiv(^v 0^ V<-->v E7:<Tr><ov 7ipou;^j]v, xal 4vo(5vt6? td ciToVa ^ ^pgavTO X^yeiv '0 Beo^ fx.5v xaTayuyVxii
.^^- ^

Ki TauT:t a^TOu
^..

^" ei7:ovTo; "', tbptiOTi ^' itot;

3r.

t,'
^t

^^ -,^^^^

p^.i,^,,^^

.^-

5uvafx<c,

pOTiOoc iv ^Xf4,tT<v
opTi v

Tot-!;

ipou'cr5ttc J)(t5< fftpdSpa

"

oti touto oi tpoSTiOriaoVEOx iv

i:

T-ji

TcipaaaEgOai ttjv

-fTJv

xat [TaTfOecrOai <

xapSiat; .^sXaaativ. El oGv 6 paxaptoc AauiS TauTS atyz-,

ToX(x<o[.ev

5V:^et

t^iv

',

^psTc

xal
^

V^T;
Kat

EiTrstv

Avitna, 5

Osoc ",

Po^iOTiaov

:/),xtv

*' xai XiiTpcoaat

h TosauTTi XPT Eup<oyvot ^5? svexEV tou ovoVxtic ffou.

*

G.
vaEEv.

HetoptSv T auToO; ejttTrXelov Xa>ouvTa^

Ttpotr/tl.v

o ijEoetTTctTOC paatXeu;
Xu7:r,0<<: ^

auTt^ o iyio;''' 'AxfvSuvo; xat

t4 KpoT(07:ov kutou TtiTiTtov ivetrr;eSaxputrev ,>2t eljiev T^i paatXel'- AiXei, avOpioTie, axtoXu', et^rev

^ Vapo-pio; ^

'^'^'^*,"'*

'^

iLxf " "^<'':-

^\

|3a(^'^vC

"

TrapEuOu; >- ivo.^Sa; to tJToVa auTOu

to7c TtapetrTtutitv

'* Ti

y.iw

xzTi t4v

*Axi'vSjvov zai
exiXeuffsv i

riTiydtiiov xai 'Ave(X7ro'S(ciTOv fior) TcXTjpouvTai "'

-JiAtov

Si t(5v TtapeciTtoTCov ' Tfjv ekS(xtijiv 7iotTJaofjtai ".

Triip

Kai
',

Pafft/eO;

xpaSSaTOUc: aiSTjpc^s

-j^ivijOat

xai

'

exeI EVTeOijvai TO'k iyfou? xat

UTroxaTtofliv

xaiesOai

xai oTiap xat

jrioffa

13

(lavta xai ac^rf. 8, 9.

'^

- u
at/*/.

xai (id.

% 5, 8. 9.

i!.

">

e^roppiiOT)
'^

eita,p(iOT] 5-9.

"

(i. d a. 'A. eT.) eTTrev aiTo7? 6 i. 'A. 5.

,S,

Sixa^o; 4; xai

2.

'^

XEyet

*. 7-!t.

7:6 avSpo; iStxou (xati SoXiou

linex vix hgi possuiil in

5.

9) puaai

tjie

i,

- (xai-pie) ohi.

-'

hic nirsiis Ifgi potesl 5.

tiou
2.

6ii;ab/,inc aliquoi
^,

^a

(iTt-xaTewOuvi) o,.
5.

aa

Weoc ^fnLv

atit/. 2.

^* ^picSv
2.
='

4-9 ; xat t6 ffOivoc TtLv SouXiov

^7 iiavctyiov
:

2.
'"'

KJpte 6

^^ Jlvot=ov

(i'.

S.)

el;

^autiauL-i oou xai Sojajat

vtov 2
;

t* xaTavo^tiat ti
2.
a'i

xat TipojxuvnTOv add.

(Ti-So';^) vJv te xai 2.

^a oi.
-i.

'"

auTtov

jjau^3.

eu=a,ivou 4-9.
p.) ojH. 4.

opdOT) 5

^TTe^dvT) 2.

^-

ay-^eXixoc 2.

_m
3

xai xfjv Xa,inpciTT)Ta

rf(/.

((^.

(t.

y.) TTJ;

y^c

2, i-9.

' ^TintoXi 2.

^* auTuiv

add.

3.
t<'

fst in S.

^o

ab Imc voce abrupta magnu

;

litatun

,AeTaT'0effOa< 5.

*" (t. e. iv

5.

tov.) ev

5. wv

t. e.

% 4-7, 9.
;

*!J

ToX|Aii9to[jiEv etTtETv
4,
.j.

AiA add.

^, 4-7, 9.

"

ToX,Ai5vTe? 5-7.

* XyovT-<: 2. 4, 2.

Xeyo,jLv

5-7.

"

om. 4-6

to 2. 9.

"

Kupte

" om.

** Tt.1v TtEpte^ou-

otov xaxtioetov

add.

Nam.

; :

466
fftov

PRIMA PASSIO
xal "AvEjJL7:&5tTTOV

SS.

ACINDYNI ET SOC.
vindivfnm paulo post faciam vestram coaryuens malitiam,
et

70 xtyztiom-fi\x.hov
ou tcoXu

ziXot;

e^ei,
\j.aij

eauTw oe
T'>iV

r>|V ixoiy.T\T',y ^-'

TiotTicro-

pa^nam penncacix dignam irrogabu.

OfAeTEfiav

5u)v^Y/wv xaxovowv, xal

TLjjiwpiav

T7i;

avTfixoia;

xa7a).).T,).ov ttiV
'j()ea)<;
(7!.5-/|poiJi;

eTiaywv. Kal
eve^^^evxa;,

XEXeuet.

xpix^ti'OJ<;

inferri atque infra vero, piceni ac resinani superinfundi, et sic saucti ut ipsis reclines impo-

Jubetquc statim ferrea grabata

igneni substerni,

adipem

-up uTTOxaTwOev auTwv

Tztc^crav

07:oaTpwOr)va'., UTeap Te xal

xa'.

nerentur prascepit. Jussoque

perfecto,
ilii

cum

diligenti studio

xal

^TiTivriv

eTzi.ppaiveTOa'.,

o'jtu TOUi;

quidem per multas

Iioras extendc-

itYtou;

TOUTOi?

(ivax).'.0j^va'-

upoTSTa^e.

Kai

tou
-iro),-

xeXeuff6evT0<; fxeTa <7no'jor\<i ^7i:!.Te).eT0evTo;,

im

bantur, consuelis laudibus celebrandis inteuti, dicentes Igne nos examinasti, Domine, sirut
:

Aat;

Tai";

woa'.;

TeTaiievwv
*

auTWv,

tti;

(juvrfiout;

examinatur argcntum
(iorso

posiusti tribulationes

in

er^ovTO ooEo)>OY''a5
(TXOVTE?,

'ETiupwaa;
a:pYiJpi.ov

>ip.a;,
'

Kupte,

tpa-

nostro; imposuisfi
et

homines super capita

noste}; concede ^iohia

w; TcupouTat t6
TjfJLwv
'

eOo'j

SXi^Ei^ iui
i7z[ Tai;

nostra:

nunc,

Domine Deus

Tov vwTOv

xal 7T6t6a(Tai; avOpWTTou;

xe(5a).a; t,jjiwv

xal vuv, Kupte 6 Heii; t.jawv, Tiapot-

oyou
toO.

^[jitv

t6*
t6

cu/affo-etv
v.al

Ta

0'.xatwiJLa:a rou xai

Ta

d testimou/a daus ipmjue cirrnmstantiljus compunrtionem ad tinwndum nomrn fuum, quia et mirahilia iua ostendisti
custodirc Jusfificationes tuas
illis.

uaoTUp',a, 2ioou;
oofie-rtjOat

TOti; TrapeffTwtrt

xaTavu^!,v to'j

o'voii.a

c-ou,

Stt xat

Ta ^aujjLacta cou

UTrdoet^a; auTOt;,
7. TaijTa
'

oe a-jTwv efTrovTWv, tpwvr, Ix

twv oupa-

7.

v(jv T^vr/OTi ).eyou!7a' 'Eti' aXT|(letai; r>,v

o'vo}jLaTWV uptwv ^7:1

xX^ctv twv

est,

dicens:

Quibus ea loquentibus, vox de coclo allata /rt vcritate nuncupationem nominum

operihus
osfendisfis.

Sanctix
ru-lpsti Borr

al

jjf/iTEpe;

upiwv,

OTt

twv epywv ioc^iaTe. Maxaptat r/j tpuast twv npayjjLaTWv

"

vesirorum
vestrai,

Beatce

mafres

res/jondcnti'
'.'t

J3uootw; Ta dvojjLaTa eTTtTeOetxaatv

axtvouvov yap

T>|V acsOoviav ^iTjyai^ovTe; avej/.7:ootTTw;,

w;

^v

Tpto"'!

quod natura: operationum convenienter >iomina imposuerunt : Hberam enim a periculo ahundantiam scaiurienfe.s Iiaud impedifi, quusi in irihus corporihus

imbyc

ciitii

lunitrii
rifeiile.

oinnen

ijraster

Te

o-wjjiatrt

jjitav

(jj^'/''!'''

T^eptcpepovTe;,

xat t6

ev

unam animam

circumferenfes etiam

cliri.stiniwit
ifi/fiii/iiiiii.

^povetv ota TiavTWV ^xr/iTaaCle.

uj;.wv

KaTa youv

tt,v TTtffTtv
e';

unanimem

xat ^Trfoa yevr|{lr|Tw

ujjLtv,

ota ttj;

ejjie

ovuTTOxptTou ayaT:-/i; tov opojAov TgXetwffaatv. 01 ok

Tii; ttwv-7|;

omnibus sententiam acfj^iisirisfis. Itaque secundum fidem vestram ac spem fiat rohis, (jui per sinceram dilectionem mei cursiim perferiin

Taurri; xaTa^twOevTe; tixoua-ai,

'

i^j

oXr^

xapo';^ <I'.appT|OTiV ^SoTjTav

>!

'.\Xrfi(7)<i

0tv'^xY|To;

ecrtv
efJTt

Qui autem digni habiti sunt hanc vocem audire in toto corde disertis verbis exciamabant
stis.

Tou Kup(ou

"

ouvajjLt;, xal 7iXt,v

a'jTou oux
o\ r/i;

licrera incicta esf

Domini
Beati

virfus, ef priBfer
et

ipsum

We6; eTepo;. Maxdptot oe

7:apoua-'!a;

xa!. 'JjJiei;,

auTou
r>iv

non

est

Deus
;

aller.

vos,

adventus ipsius

jjLapTUpe;

'

6jJLo).oyouvTE;

iv

auTw

testes, confifentes

in ipso i)icompreheu.<:ihilem ejus

axaTaX-ri7:T0v toutou ijLya).07:p7:tav.

ffaTE xat
Tiji'.v,

AXXa
w;

[3ot/J-/|-

ji>i

t6 EauTwv f/dvov i^TiTOuvTe;, xal

aveXxua-aTE, E'!yap
^ '7jjLtxoo-

TOufiuOou
cod.
xaTaippf--,i)-

T/i; aOeila;

TaTWV xaTa'jpovY|aT'"*^
TjjAETipwv ijjuywv Xoyov
xptrji.

Iv TjjjiEpa xpt-rew; 'J7:o

twv

rerum auxiliamini rt nohts, 7ion quxrentes solum quod oesirum est, et ex ahysso impietatis nos extrahite. Si enim nos uf minimos contempserifis, in die Judicii animarum nosfrarum
majestatem
rationem reddetis infaHihili

owtete tw

aTiapaXoytTTw

OETXt,

01 Se Tou XptsTOU
to
oiJLj;.a*

jjiapTups; e^; oupav6v dwoL'jtLLa-To;,

martyres

in

TetvavTe;
ppo-/_r|V

'0 0e6; 6
x),Tipovop.'!a

eXeyov

^,

Deus

excelse,

Jiidici. Ghristi vero coelum tendentcs oculos dixerunt ptuviam rolunfariam hereditati tux,
:

kxouatov

T-^

lou, T,Tot Tor;

7rt-

fJTeudaTtvEi^T^tivojjLa tou', xaTaTiEjJnLov, xat (j; tajJLa

5po(70U Tat; tjjuyat;

auTtdv yevEaOat Ta-jTTiv Trapa-

o-xeuacoVjYUTtl^tdv Ta;

auTWV Stavo'!a;ev

rr,

yoTiffTdTTlTt

nomen tuum, mitte deorsum, eamque ut rorem medicinaleni animis eorum prmpara, illuminans eornm mentes in honitate fua, uf cognoscant omnes te esse Deum solum et omnia
videlieet credentibus in
Eva-fric
^''

Jtiijaj -'^

xai
'

^T,tvTf)v

paiveaQai ETravujOev -'. TetaiJieviov ^3 gj auTiuv 7:6 -^ fitpas

oux exaiitravro ^^

ol

st'Yioi

^^
t,'

XeyovTec ^'
"

Max^ipL-si oi eSspey '''!; ^^

Ti

[lapTiipta

aiTOu

h A^X^ xxpSfqi
eU tAv

EX^Y]TOU!nv -^ aUTOv.

Ou yap
Ka\

ol spyi^d[Avoi tJjv

eod.

avojitav ^v tkI; iSo^i; a-JTou eKopsuOrjffav,

Su

eveTeiXo

*^^ Ta? IvToXa;

rou ^^ (puXdt^aaOai <i(p<iSpa.

(fo'6ov (jou, 6'Tt

f|[iTv ^^,

Kiipie, Tiapa-

hixih.

0^0'j^^ ^uXaoffeiv outk^. Kai tou; T:ape(iT(iJTa? xaTivu^ov''*, SiaiTOTa,

7.

xal

t^iv oo'av (xou eSei^af; auToT?.

Ka\

(^(ovij

ey^veTO

ex Tiyv o6pav(iJv

-,

X^youoa tok

(iyioi; ^

'

KaTa
**
.

to ovofia

\ni.ii>v

ouTtoi; -aoX al Ttpooeu-^^ai u|jl(Sv.

cud.
IJLTjTpec.

Maxapiai

ai [JLiiTe'pE?

" u[iiuv ^jti Tipoeif-TiTEUffav

eU tm 6w\iaza.

6[jl(uv

KaTa

t*|v TriUTiv
(ptuvTjv

u|ji(Iiv

YVT|GTiT(D ' u[jlTv. 'Op(S '(ip

ev TOT? Tpidiv ^ jiiav

avixYjTo'? l^ iffTiv
Vj^JLETs^piov "]juj((5v,
f;

'|'u;(t)v

Ivrpi-^outiav

".

Kai

ol ^"

ixousavTei; TiavTet; '' T^pav

efitTe,

Tipo; '^ tiv 0e6v, X^^ovte?

'

'AXi^Otlii;

fod.
firi(jETe.

Siivafii;

tou XpiOTOU
'^

'*.

Maxapioi
toi;

toioutou
ev

(-)eou

SouXo( uTrap-/ovTe< '^

0'( Si ^^

X(iyov 8= 5(otreTe
"

^"^

t(5v
'",

Eav eyxaTaXei-lTiTE

Tj[jt,5c

TipdfiaTa

\j.iaii)

Xiixiov.

7(01 ^'p^avTO X^yetv

'0 Heii;

ppoxnv
TToXu b. auToJv ujTO!JTp(o0^vai 2.
xeXeuoOevTOi;
'J,

"
;

Tiiaffav

2-7, 9.

" l^iavw

auTtov

% 4-7,
l'ajc

9.
^"

^a

01

Ss stytoi ixapTupei; TeTa[JL[JLvoi

toT<; otStipoT;

i^tii

Inde

iii<<jiie

tnl

tinm. 7 ail verbtim con imtH

cum

Veneto.

(au. a.) ev

xpaS&aToit: 9.

"

(w.

i.)

om. 9

fi>.

IwdtTi;

4,

38 =3

s(oiS.)

oMt. 5-7.
7, 9.

e^epEuvouvTes
(f

wpav

evaTTjv

tiae. IffTripa.;

add. 4-5 ;

itr^t^pa?

paOEia; add.

7.

^^ eTraiiovTo 4-7.

*!^

[iaxtipiot

ol an(0[j,ot

ev
^o

68^,

-8 3*

ex^TjTiisouffiv 4-7.

ol 7ropEuii[jievot (iTropeutJiievot 4) ev vojjl^

5.

Kupiou (W.
5, 3.

5-7,

9.

evsTea^o 4,6,7; ev^TetXa;

3'c>i.4;
4-7.

tou

^- ri[ia< 4-7.

tXivOptoTre
7.

(irf(/.

4.

xaToevoiSov 4, 7, 9.
i. (p.

Num.
''

'

('f .

E.)

eOO^(o(
G.

9,

om.

(t. ou.)

tou oipavou

4, 7.

s (t. a.)
;

[iTi-c^pE? 4-7.

xat add.

om.

-*

(t, o.)

Ta o'vd(iaTa 5.

6.

xai

yswTiOiixto 4,
;

tppdvTKia Iv xal add. 9

4-7.

('Op(r.-rpialv) ev

yap

t. t. 5.

"

6pw

(j)pdvn[ia
4, 6,

h
T.

5 xal
(f
.

(ppdvT^^ia ev 4, G,7
e.
t:.
'^'

9.

om.

" om. 9
5.

Tfjc tpiov^; Tat>Tiic; Tfj; IvexOeiffTj^ Trpoc

auToic

nrfrf-

TaiiTTi;

au.
(t.

add. 9
S. u,)

Tfj^

^wvTi? TauTT)? add.

9.

'

"

kXrfiiuz
;

add. 4-7. 9.

5-7

eyxaTaXeiTTTiTe 9.

5.
5.

ayioi 4-7,
(d
(->.)

>8

om.

" SoKrcTe 4-7, 9

Num.

(^i. <f

r..)

Bo^aaa^

5.

a^

'

aveixaaTO?
;

6.

6Tiep add. 3.

>

K^ipie 6 ., iirootE-iXov 9.

so lxoti(Tiov 5, 6, 9.

" EYxaTaXdij-TiTe 4 om. 9

initio hitjus

eyxaTaXeiiJ^ETe
aiyopteTc 5.

Leott. varr. oodiois 2 (cfr.

(6'ti

monitum supra.

p. 460).
'1
:

7.

>

Ciim Veneto comenlt 2 ab

6p(5 (ut in \) yip

numeri nsque ad

Tfi-TeXeituoaoiv),
2.

pro

i^uibns legitur in

6'ti

7rpoe<fTiTU(iav

^pdvTi[JLa iv ('/ (h 4;.

'iTjaoS

XpKrtoQ add.

EuteXwv xal add.

* ij^jLiov

add.

Sixaftu xai add.

(o. G. s.) I. 6. u.

t6 aYiov add.

DIES
xai^avTa

SECUADA XOVKMBKIS
sancto.u.n.
|,ontil,s,
y\
illico luigin-iljus
SIS3.

.,,,,,,
,-..xi.

eiy.^! ..ov iytcv. afov.o..,.,

^v

,oU=rT. kai a(.a Tv, a.^^X-,p,i,et Tf,; a^ypa5v ts v.ai fipov^xpaysv^v, to.outo, .s.o; aTr,v=x9., i.re

ac lo.ulcu.i.s' .,'Z "

ivavTfou? .avTa,, dioE .. xa..e o.a.xeoa,e...Ta, ,p.v^ t-,v TT,p!av .op.;.

.aaOa.., .uovcv T..V ..,

fo6v..^X^=-a, Tou,

descondil ut ilr ,n -Incli inimici onn.es l.inc indo disner.i teu, q.ue,-e,-enl soli. i Ch,isl,l,n ,.,.[',1;
,

tantu., in.be,-

tZ .r
^t

Xp..^ov

..7:...ts...ot<.v

,uv

cu.n deifc,.is nu.t.v,il,us pc,.,etibus.A dquo suucti .li.v,...t Xe ,iu.eri,is r... ,,! fr,i^Z's
:

xa..

ar..o.

a,tox),v,po,0VT;

S.K0V ^M, ^o6..6_s o,u..;, oi t,L Xp...T,7, oia .,.0 uj^a; ysyo^/Ev , paioa.;

^,., ,,,,

/.,,

,,^,

,,,
.

/,

/.y.//,;,,

T(jv uoaToiv -.;x),U(7..;

, 0,;

av tu avcaSEv 5iu

aoSijj

TOV oivOpu .vov o'.axcouTT,TOe,

YV..OV.Z.

6x. a.

H.,

^,.,,. K,l

a^.c^v ^J;^o^^v.v, evsv.o ^povxf. x.c

.p..^
M.'v.x.
.

.ivx,,
8i

rt^vxa,

^-^

a.xo., ..,..ax..v. 01
d'7TU,c

-, ^XOsv C..., ^.^,,. ,i..

ijx.T,

f.a.:ip.o. sT.ov ^o xot,

..x.^,t
,-

x.i

^f,

&t.ac

YP <rxaX7) 6 oexo. o.xo^,

pciacv

<fdSo<

ivQp^^v

(x^xixt ^8

i^^, ^ -,
non potuerunt

i^^; ^.

^^^^^

^,^^^

.oLe- ^^ J. .^^^^_^_
^

Tv^.^vxa.
=T

4.
;

9.

~-6

.rfrf. 3. 7.

--

(KaU.ivx.;)
5
;

/.,,-

<po6,.ee o

.oe.la0..^9.

^.ii

4.7,

-j.

in 5.

^^

^ 6j.ac

^,x7v 4, 7.

.ic rf,/. 9.
.T.

,i.

.Tn.v 4 7
:

0 (ol

..
9.

.T)

.. .iS^fxevo.

x6

lldvxujv xe {^omisso Kai) y;a|^va)v

7 (ET.av 4)

xati

xeXEaivxtov x6 5

ol ir. eu;afjLvot [.

xi

Suvaxa rW.

"

(Sia Yip-i7iu).U!ru) 5i"

6fj.ai;... oii-o;;

{n( in

IJ.

AyNOTATA.
a

MumhfHm

valde nnnan, qm> juhenttue.^t

sateUitc.-^

regii martt/res,

.v/

^eri pofest,

cum ipsoruw

Acforum tfua; in Commentario diximus, eisi fingi queaut, mgre tamen a quopiam fingi, quod non modo non rideantur vera,sed nec vero similia, Opinor hxc et alia hujusmodi, qiim in decursu Actorum reperiuufur, a Persis chrisfiauis oruH traditione accepta ad aucforem pervenisse. Mjifta euim. mira dicfa factaque Sapori fritmiiufur iu
iis

domimcufa

regi sisferr. Iloc

unum

ex

adjituctis

norrafionifms popularifyus. Kf rerera Sapori, uf qui esset

lenti,

ammi

impotentissimus atqueiuyeuio iuso-

nou male
est

coni-eniiinf.

b Notutu

enm
C

difjna est bhnda iila nimcupatio qua Sapores alloquens marti/res, tiiiolo.s nominat. Ilmc crudefissimi ae caferrimi iudofes tijranni sanHim animi feritatem fifnndis rerbis operieniis.
sifji

Talisque pe.r iotam hisforiain hujus marti/rii

constat.

et responso magnanlmo fraudufentium iuferroyacodem p/ane nioilo quo in alHs Actis persaruni murhjrum fegifur. Quw audacta respondmdi imprimis conrenif horum cirorum summx qraritati, qua ut reliqui martyres quorum Acta apud Assemamtm ieyuntitr, regio nuyatori resistunf. d Ignicoki rer didtur, ui qui, more Fersarum, iynem adoraret.

Norerant martyres pe.ssimum tionis coiifinidiiul sumiua diceudi

,

reyis

animum
usi,

lilicrfafe

Angelus auteni Doniini descendit Azaria et sociis ejus in fbrnacem, et excussit flammam ignis de fornaco. Et feeit medium fornacis quasi vcntuni rnii.^^ flanteTu; et nou letigit eos omnino ignis neque ('onlristavit, nec quidquani molestife intuiit. Mirafmnfur sane lectorcs fheotoyis; seientia haiid imlmti rerfm Actorum, ef fieri potest ut auctoris errorem conclament, dicentis Salvatorem nostnim sanctis martyribus fecisse
e Respicif

Actornm

srriptor

DauicHs

c.

III, ro.

4!f

cf

')(/

cum

fribtts pueris apparens in fornace Babylonica fecerat, quum tamen incitatis Dauielis rersinon leyatur apparuisse Safvator, sed Anycfus Domini. At nullus hic error, sed eyreyia thcofoyia. Norunt euim theologi hanc esse communis.^imam Fatrum doctrinum : in veteri Testamenfo quotiescumque dioifur apparere Anyelus Doniini, Deum ipsum apparere, ei maxime secundam personam sanctissimm 2'rinitatis, Deuin FUium. Dieitur aufem Angefus Domlni descendisse cum Azaria ei sociis in fomaccm. Quod quum post incarnutionem ['erbi srriptor Actorum commemoraret, ajitissime dixit apparuisse Safvatorem. Qut plura de hisce qua: vocantur theophaniis desiderat, theo-

quodolim
culis

logos udeaf, imprimis Fetavium,

f <I>[6XaxLuptov sire
t^

De

Trinitate,

/.

VIII,

c.

2; Franzelin,

De Deo

Trino,

th.

VI.

i6/.axoupiov

Suidas inferprcfafur

TTipiod^atov TTEpoixov,

iudumcutuni pcrsicuiu. Fst

verfmle fibuiatoi-ius, fiblatorius, ad desiynaudam reni fihuU.-^ qus ad vestem pertinet. Apud Trelielliitm Foilionem, in librode Triyinta tyrunuis, c. 10 de ReyilUauo, iu episfola Cfaudii ad Regiflianum leyiiur: " Duo .faya refim ad me miffas, sed fibulatoria, - /. e. fibufis ornata. Vyutio, Fisauus episcopus, apud iJu Canye, Uloss. mcd. ei

autem latina vox, a

fibula, udjectivum

instructam; sive

vestetn, sive

inf. lat. in

voce fibulatorium
fihula',

"

A fibufa,

ait,

fibulaforium, illud quod appouitur mantello, per

quod

mittunfur

nedissipetur manteflum.

Fihulaforia non raro valde pretiosa erant ac pulchra. In

l_

Libro Fontificali inier poutificum doua tempfis faefa .siepe occurrunf filmlatoria. 'nde colliyilur ioajTuipiov esse quidem iudumeufum persi('um,Juxfa Suidam, sed cjusmodi quod fibuUs instrnctum esset. Auctor Actorum de clifamijde ioquitur et de filmlaforio; pofestquc fortassis non uno modo intelligi primo, uf siynifirei cinqulum quoddam fibulis aptum ad conslriuyendam vesfem, deinde veslem qnamdam inferiorem fibufisornufam. Fosferioreiu Itauc siynificafioucin ab aucfore infmdi esi.^fimo, if>t uf
Sapores dicatur prx animi impotentia et chtamijdem sddis.-^c et fibufatorium exufuin afijeeissc. Qui piura cupit, Du Canyium adeat loc. cit. g Hmc in afiis codidbus ifa referuufur ut oculatum festem designenf : Quorum i>ulchrifudo no.-< ddentes... humi projecii ; nobisque Jaccntifms, etc.

468
UX USS.

MRIMA I'ASSIO

SS.

ACINDVNI ET SOC.
T\

CAPUT SECUNDUM.

Sancloruin vineula solvuntur u(

lenipluni,

cera in

ii^nc.

Sancli ducli ad
liquato

orando dcjiciunl idoluin, quod

ilkcsi.

frani;ilur:
in

phunbo innncrsi niancnl

crcdil

Lnus lortoruni

Cliristum

niarlyrquc eilicilur.

i^ufjnpwvov
TteTt-.a-TeuxoTwv
Ou<;
* <od.

'

oo^oAoyiav avaT:[jn];avTwv twv

^TieffTvi ttXti-

0ew^ uavTuv, ayyeXuv^

auTwv
Trio-Teti}.;

xaT

(iptO|JLiv

auTwv, AapLTnpi? tojtoi.?

7Tep!.T[.6ev-

-<;* (TToXi?, atT/ji;

T6).eXeuxaTp.evov

TTfpiTeO^vtec.

xat xafiapov TiapsSetxvuov.

Twv

oe &yta)v od^av
T-fj^
eti;

tw
au-

TravToxpotTop!. 0e(Ti ava7r|/.fJjavTwv uTrep

vionsona vlto lauduui prreconia eniittentibus qui credidcrant in Deuni universorum, angeloruni aslitit multitudo juxta numci-um ipsorum, splendidas illis inducntium stolas quEe eorum fidei candoreni ac puritatem commonstrabant, Sancti vero gloria omnipotenti Dco data de
jis
,

^<tncii,rum
'^''intin

soi-

'""ti"-:
'/""''''""

J"/^""liurtuiur

Tou? yeyev7j;xeVfi?
ini
Tfi

aWJev
Jta'.

e7i'AaijitJ;ew(; *,

Tipo^OevTE.;
",

iiluminatione

desuper
Deits,

in

eos

facta,

addentes

'>'ofo/j
'''"''''"

oo^oXoytqi ^* Kupie 6 eo?, i&ourj

"Kutoli;

h ra. tou

laudibus:

Domine

exclamabant,

qm

mortis
robit.sta

5avaTou

SeTu.a

ToJi; ^zeCce

xaTr/op.vou?
:Tep'.TQevTa
xa!.
ttji;

so/visti vincnla, et

ab ea detentos niann

"'"'''"'

VS-P'-

''?"''--?

avayaywv, Xutov xal Ta

eduxisii, solve etiam virtcida ijtjecta nobis a male-

Tiuiv oetrpLot Tiapa

ar^i;

tuv

tivotf.o-jpyajv

toutuv

TiavTOOJvaj/o-j /ei.poi ^^Opwv, xal xaTaiT-^uvov

facfonbus hisce tumque omni/wtentis maniis hostibns^et confande principem potcstafis aer/.^ Jiitjns in
fjHis
increditlitafis ojierantetn.

Tov apyovTa TTj; e^ojtriai; tou aepo; toutou, tov ev

Tor?
uloCi;

TTi?

a7:e'.9e'!a^

^vepyouvTa. Kal afAa toj

tb;

monc

dissoluta sunl

Xoyt,) oieXuOtj

Ta toutwv Se^iAa,

av xTjpo;

TT,x(){Ae-

scens a facie ignis.

Et una cum sereorum vincula, ut cera liqueSanctorum autem martyrum

vo; ctKo
((/.

7rpO(r(J7TO'j 7iupo^,
v.iztci

Ta oe twv Jtyiwv

iHXo^-^o-

ptov (r(Ofi.aTa
c(7t6 TTupoi;

av eivai to; 5a).ov iHeT7Ta7[jiEvov *

'.

t/.tt7Ta(rfievov.

xawfxevou

'0
Tot

o'

tJi^oTaTo; xal jAavitooT,;

yvtJfiTj? ^/dp.evo;,

corpora diccrcs esse ut titioncm a extractnm ex igne ardente. Grudelis vero ac rabiosus tyrannus etiam ad pejora mente propendens, dicit ad sanctos
:

Tupavvo;
'f

^ ctl tt,(; ^7tI

/eipw

Miseri

T|tI 7ipo;

Tou? Styioj;

'

"AO/.ioi xal Ta),aiT:wpoi, 5ta

Tf|<;

m-j/rffi

et infelices, tjiiia et/o parco juventuti ar corporis v&nustati b, wewc contenmitis

/,

t6

tfeioeaOa'! p.e tt,;

^^

6u(dv vedtT,To; xal

oti

('ipai;

'**

qiiasi

Tou TtoixaTO?
(xtjOevoui; xa-.

xaTetppov/iTaTE oUa
:

yjva'.xapioy
^ie^ipa

nmlierculam infirmam ac debilitatam ?Jam vero exjjerientia discetis regem qiii non irridetiir
sedere, virili

(reTa'Jpw[Aevoj
u.'i^

Tc.yapouv

f^aWj-

judiceni

animo omnia jyeragenfem.

'StiHt

(bi;

pacriXeu?
t(J)

yAejai^d^aevo; o'.xa^(ov xaOe-

^eTat, avopeitp

c5povT,[AaTi TiavTa oiaTrpaTTOfAevoi;.

v.:,

in vos aniiniim ostendens, cohortor vo$, jmrcite vobismetipsis et procedentes

saerificate matjno Joci c et adorafo a nobis Soli,

(pHdrt; ar/Awc

humanum

Ato xal h'. t6

(f'.XavOp(.)7rov

jfxa^ f/oe'.xvu|Aevo;,

Tiapatvtj ui^w' tpeiTatjQe eajTtjv,

xal ^ipoaeXOovTe?

c frusfra exiUo

cosmetipisos

tradatis. Sanctus
in ccelis novi-

Suo-aTe T(d
voj[x^v(p

[xeytxXtj)

A'.'.'

xal

TtTj

Trap' ^[Atov -npoaxu-

Acindynus

dixit

Nos unum Deum

(jui

TiX':a),

tva

[^y^

ei; p.aTTjV Tto f^XeOpt})

eL7rev

eauTOj?

mus

ef ij)si stjli

servimus,

potest et

animain

et

TiapaotocTTiTe. '0

ayto? 'Axivojvo;

'Hj^eC; eva
<^"-''

corjjus perdere in yehenna.

At rex consuetis usus

blanditiis

'

9uprtt liu.
J^''""'
l6(0TC.

8.

Kal Eipavnoav

'

oiyfdoi xa-ta tov

"^

ipiOiJLOv auTuiv, Xeuxai;

MiJTac
'.

xepifiiXXovcec ouToiii;

^.

Ql 8e

i'YtoL

* WovTEi;
(")eo(;,

auTO-Ji;, ioo'5atfav

tiv HeAv, Tiv

Xiiffa;
^**

o'jtu)<:

-a^iojc iTrajtoutiavTa utwv

flaXiv eTttov o! ayiot

Auoov

^fiai;,

x toO

SetTfxou

toUTOU, 6
''.

Ta;

(uSivai;

tou

.3-avoixou xal

avayaycuv

toui;

exewe xaTe^ojjivoui;

^,

xal tAv apvovxa xpci^ovTa "^

SkoXeoov
We()v.

Kal
6=

ly^VETO Ta Sesiia tiov ayfwv '^ (.W^rep xrjpoc v ti^

TrXeupal t^ov
l''-

"

Trupl xaio'[Aevoi;, xai (op0u)9Y)(jav ^^ oo^at^ovTES

tov

'Haav

al

iydov

'*'

xai tj

xwXa

^' auTiIiv (otnrEp

^**

SuXa

ev

irupl
;

xaevTO. Kal xaXioat; ^^ auxoui; 6

'Ejxou Si, Sii t6 xiXXo.; xai ttjv
^^.

PaeriXEu; XeYet
eufxoptptav ^^
^affiXeui; ^"

auTOl;

Ti JUTiv, TravaOXiot; EVOtiiaaTE

^1^^'^

extpuYelv Ta; paaizvoui; ^'

fiiaaTe
yvo(ix4(;

Tf)v

Trepi^xo"""^

yeiSdfjievov
;

{)(iuiv

ISovte.;,

xaTetppovVaTe
[jitj

'EfJiaOETe

^*

fi^xi

i^^XeJaoTo; ^' xiOiiTat ^^

Kat

^ vuv

iiapatvto I[iw ^^. (pgfdauOe Jauxiov ^^ xal

[jiiTTjv

eauToui; aTioX^ffOat
'Hfxe^c
'**'

5EXn(JTiT 33^

iXXi

^a. 33 TTpoffEXOETE ^* x(f [jieYaX<iJ 5e(ji Ati

01

oe aytoi eTnov

aiT<|:i tbi; e? Jvit;

OTOtJLaTo;

iva

HeAv

oi3a[iev

Num.
'

8.

>

(K

.6.) .

auxo
5,

5.

(iToXi; 6.

auTOu;

9.-8
4.-7.

iiraYaYtov i,

avaoTTiaai; 6.

a
^

auTol?

5, G.

7.

(xapTupec ad(i.
>"

9.

9
;

i"

IStJyxe.;

3-7, 9.

om.
16

5, 0.

xaOeuSovTac
9. 4.

axa^ovxa

3-7,

Trepl ttjv TrfcjTiv atld. 4-7, 9.

"

StdXEOov

'^

TouTtov XE^OevTtov Trapi tOjv iYitov euOeox;

8 (x. i.)

auTtov 4-7,
x.)

9.

1*0,^
Vjv

4.7^ 9.

dpOcoeTi-

iTav4,r),7,

9.

'"[xapTtip^ovurft^a^^T. i.) auxtov

i*'xa.v

6. " xdXa
x.7i\

Se

(Kai

KaX. 8k 5-7,9.-19

.^pi^ auTotJi; 5, 7, 9.

""/iiucfVsioHiVm-S.
xou xdXXouc
6|A(ov

paoaviov 4 ^^^^

7,

dXXi

a<l(L

8,9

(jui

om.U

mox.

^^

('Eix.-euijl.)

^ia

1^^

xalo.

^H^^

tpeiSeoOai

^a

nept^j^.-xax.) xaxetppovr^tjaT^ [xou

Sii ttjc Treipa,:
(/rf.

ataaTe

Y'JVixdc 5;

TrepixenjOe (fetSo[ivou
"&

{)[X(5v xa(TE(fpovii(j(XTeio.

Y- 4. i;-9.

=-

5,7,8;
;

oii

"
^*"

ivTujc
uia

rt(/rf,

6.

21 d/Xeti(X(rroc S. 9.

fiXoK^ add. 8, 9.
4,

"'

nixtSv

^s irpoxaeeCeTai 9 irpoxaOiCotJLat 5 3. "a (i. 5.) iTroX^cnixe 4-9 ^. iTroXeoai

4, 8,
;

ttjc Tretpa? if (7. 4. G, 9.

;

7rpox(8TiTai G.

7.

ovt[oc
'

a(f(/.

4-9. 7-9.

xi add.

3.-33
eT.

l^i,

4^

(;,

^^rpooeXOdvTec

juooxe
t(i>

G-9

fiXu|j nf?(/,7.

Num. 8

^e(T.-'H|x.) [xapTupecf^c (Cod. Tote .)

2).
'

TrpooeXOdvTec ouv SuoaTe 5.

^^'

xal Trpooxuvi^o(XTe
auT(p

T(f( f;Xi'({j

xai (tloCeoOe add. 4-6, 8, 9

8,

xai Trpoo/.uvTi<jaTe

? v. o. eT.

'H.

(o

paotXeu

x(^ paoiXe^ (bc e? ev. o. 'H. 4. 7.

o.

a (t.

tt.

C-).

t. ir.

auxotc iY^'^^ ''''

(Tw^' S^2TriXa[xt{/etoc) 01 Se aYiot

[xapTupEC lodvTEc

Tr>

Trapaooov touto Saujxa, ISd^oav xiv 0eov Tiv out(oc

(,,

Ta-j^^toc

6TixotioavTa uxouc, xal ttoXiv add.

d-ow add.

^.^^

8J-xaiO[xcvou)

xal euO(oc (opOiieTioav ol iYiot, SoUvtec tov ftedv. ''Hoav 8i al jrXeupai

iT(3v xai xi xdX (ioirep ^uXa ev Trupi xaevxa.

"> (t.
;.').)

paoiXeu;.

(.pTiol-iYiouc)

xaX^ooc xoi; 0^(0^, XeS

xo xfiXXoc.

- " V TreptxeioOe

add.

OIES

SKCUNDA XOVKMIiHis.
'

6e6v

^v cijpavoi^ ^-4

12 ^^

oioaixev

l^''-'

xa-.

auT<o f/ovw AaTpeOo-

blanditiis, dicit

fxev, T(ji

ouvajx

ad

sandm

/.V/"

yeEvvr]. '0 ok

p
ei.

Ttaoc Tou<r

r/vtfti.r

Te,-,..'^

.._:

,i

,-

..

'"'"'*" bancUis Acin-

xalTifft 5eor?; '0 ok axoJv-.QTaToc

tw

ovti xa' ooaxov-

<;,;/;/-

r-i

i-

e.a.^., .po^i^s/e, xal

Jf^E'.;

6; av ?).e...
01
('o;

il..oOvTa xai
fJiapTUoe<
os'

'

^''^ '""

""'""

"'

"'"'" """"

7:oi-/i(7aTe

6fAoiw?.
;^ev '

TO':i

.KpiTro-j

aTcexpiQvj-jav
loi;

Su

iTricrTa^rai

"\

V.piEi

'

e5!.oa^0r,jj,v.

9.

'FTcwpaawv

oe 6 fiatrdey.;

tw

hhxa-.'' KaL S-i

'I

Nov

v^,.
^hiilius in

trmplo
'intitibttg,

Si/lis

atatua

'orniit

w^....apv^.,.o;.4,:;:^: ---n^r::;.:^^r;;:;t:;;;;zt::

a,.a. ^ .p,.x
.

pv i?ou..

Paaa.u5 ),eYa- V;.^:,

.po.eXee.s. Ka. o^ xXcvav^v

iyi.v

,app.v

yovaxa xal .,, .0. %^ou o.o.iv.v

^'.xouoiac
'

Dei .xili, nM,i,,a,i|,,sLiv,.,-,, ,,, ,,., ,.,, , an, ,

,n,s e,

1t
, ,

o-

,.egen, addnxi,, , rga f,.as

elal,eS;.

e,

'

"m!
pleta

X.lwv

""Ti ^sya ^"

^"

'^^"t xa, ..xp6v,

'\f .p^, Xiy.

"^"' ^"'^' ^^^P^^^f^^^*

.o-i,

'' ^H- S-lx^v.o ,ro..

x=c'.

i.oX^,,c. -0 30 p,>,i, v,6,.

[xou, zf

,(..;

T.W *^
i,ii

^^

^,xi..,
;

^o. xal ^^0.

fluic
^^'

.c5v

a.Xirxv<ov

yip

3.ti, E^TTOv o,.tv

5G.: .

^.xipto;

*^ 'AxfvS.va;

fc.

xeX.^^.c

V^^ "

V-'

^Tkov

"

kL.'.

^^^^^

'0

oi p^O.oc o.,
K,'aia=r.,

yevofXEVo;

ITTEV

Aywkv, xat xaOu,;

xpooix^e <6'Te

so.

Oi

"

iyiot eT7:ov

Tc.plpiic
xl ^e^c

AiTA< ic

n>( EOioii^6T)|XEv -31011^1(0 uev ^**. w|jLev ^3.

*cod.
'4^lOV.

9.

'0

>

pcriXe6< ElTrev xaX(S< 2

Aii t( txiov * toOxo

6,1

oix iSoh^, uplv

''

nXV ^C
'^

xic GSpEtc TtnJTac lev^yxi

Tf>r.

6u1v

Traxpl T^xv auyx<^p^ffaT^ ,xo:

^" aiTcJi

^
0'(

Kaeeaeivroc SJ .o5
Si

PafltX^o,.; l-6t.p(o. htt!

-^"^,

ip,,axo<:, ax,vexXETTo

toO<

yfooc <iveivTc a.yxecaac

Xiyei
'f*

".

V^' ^^"^

^'

P'>eii '^
i^

liSptv

^acrxe.c

"^

'ATroxpteeu oi 5 fi.^tXEic

aixo^c

'

HiXto

St'

^5?

ivugp(Ceaet, Toic ixoiJaavTcic |xou ,

67:6

X^yiiv

" xai

to5 axpaxoG ,xou Trivioc TitxaaOa.. TaOTa

X^ycov
.Me-^aXT)
ij

^v ^epffiv tfiv 'va xpaTtSv, elcrJiXeev iv

r^

vacf, "8

xa!

'"

^xpaSev

^o,

Suvafiic to'! ^i

^^oO

Atic. 01 Si iytot 28 -AxtvSuvoc 2\ n75y<rtoc xai Ave^.TioStaToc ^^ Trpic iXXTiXouc - <rxpcpvTec iirefie.Siawv, tio.oGvtec xijv evXp.cTTCf. a'^payw^a27^ A^ye. 28 aCTQ-tc 29 ^ j3a:Xe.ic Tt' ^eXeTE ; TrpocripxeaOe u,tc Trpuitot a
li

ifiol

auy^u^pme

EmaTE

yip- oti 'H|xe1c xot'

'tS.'v

TrotoOpev S'.

0!

i'yiot

eTt^ov Trpic

aixov

'li; 5iXeic, paaiXeu.

Ki

eTttev

4 jSacnXeuc
Tipo; Toic

"

oipavolc 4. 7-9.

3
,_

Xatpeuo,iEv 4-S.

oe

rfrf.

4-9.

*"

raStiptoc
B'jJiti

4,
.

6-9

o>n. 5.

-"

4-9.

*a

te ofjioO acld. 5.

(i_

J^J

gX

g_ 8, 9.

texvia

** (^vi-5u<Jt)

eTttov

u,jilv e.

5.

5.

eTt:.

xoyi

5Coflt u^cTv h.

"

iyioc 5.

Zl

(ntDc)
5,

UacxtXEi;,

ttvt

TpoTTcp

5. "

(x.

^.)ix.

4.6-9.
;

-*8('0
om. 6
(e.

opaxojv

io ^'(p^ g.g^
rtrfrf.

Se-yevoVEvoc) Kal Trepf/apiic yevcffievoc i ptJOtoc

e(ioi jrp. Tto.oOvtt

Bo Tcoioijvta
;

^roiVatE 4-7

(epil-TcoieTtE)

TrotiiJaTE
4, h. 7-9.
.^.

add. 4-9.

xa! u(ieTc 8. 9.

''t

6= oiTto

4.7

aiTtj:!

BaaiXEu udd.
5.
Stj

8, 9.

'

x.) StSayeiinev
7-9
;

Num.

9.

Se add. 4-7.
4-9.

xa! add. 7
;

^ (t. t.) oe

touto

~.ifKO'> 4. 6,
S. 5.

touto tayiov

om,

6.

6.

^*

?j

c/c^ 3,
0

* ~ev-jfei)vat

"^

ow.

4, 6,

xai

8. 9.

(S. t. p. autcfi

S.)

autou 4-7

autou

8. 9.

[lot

auve-^Xet

eecrOat 7

truYxa6o6ivat 4,

6, 8, 9.

ouyxd(i,

" aStouc 4. "

add.

"

ihi xouto yivriiai add. 8, 9.

" naffyrK
tAv vaiv 4-9

TtavOavifiC 8,

xavOavEic
9)
7,

9.

'^ eTt:v 6.

(i,jtac-^ioi') u(j.div
2.

66pi^ECiSai Tot;
''

6xxouous[

6;

u.

uSpf^eoOat t. u;

xoucjvtac

(*. ((I.E

u^iac evuSpi^. t. uTzaxouovta; (lou

'* fitJTrep

Tov va6v
ffe6op.^vou

(ruv

autoTc 2.

ayaXXta^a^jiEvoc

arfrf. ^.

B(7rf. 2,

2S OHi. 5.

'''

(Ot Se i.) '0 oe yioc

2.

4.

Om.
'"

% 4-9. is

ev

escutoTc.

ETta add.

'^

s g^

gdd.

3, 5.

"
~

el^rwv o ^aaiXeJc 2.

-''

'* (Iv. t. v.) eic

el?

-"

ive'xpacev 4, 7; o PaaiXEvc add. 4, G-9.

^' Trap' ^(jiTv

o,. 2,

xal add. 4.

= Trpoc

autouc
^''

-2.

(H. x. 'A.) " Ttpwtov

6.

oni. 2, 5.

^" (ti.

4.)

^i (ETjr.-T:otou,iEv)

('H^ieTc-oipavoT;) cwjH 7coHrfrt2.

uTiu
-

Sa6(uptoc add.

'*

-ktidd.

paBiXeyc add.

'" (toij-fjiiv)

Si

3fyK.i

e.Trov

AiJtic.

'

''

xai add.

'^

om.
PasiXEJC cruvexaXeTto
t. o.

Hom. 9
aut<u.

{Cod. 2).
3 ^fj
,^

,j,_

(u. e,)e. u.

(tJuveS.-j^e.) 5

ivaoaviac
aliii.

ettJ

tou ffpp,toc ouyxaOeffOrjvai

^^

abhar roceusque ad finrmferevHm. eonrfnil^icnm

Videledl.rarr.

4-70

PRIiMA PASSIO SS. ACINDVNI

ET SOC.
[)

inwoufjia^, aTtav to silwi.ixov TEfAevo; xXovoij|jivov

im
Twv

TotJouTov '^oSou
Ttfio?

Tov

li<x'7'.\ia.

7iEpLT|Yayev
t/,*;

wrre
y.oyi

ouy/i

Ta ;w

yjiTiaaTOa'.

'

xai

sj-^/,!;

itviwv

T).',otjfjtvT(i;,

To TTap' auTOi? a-E66p.evov

t>,v

plela jam sancloruiii oratione cultuni ah illis simulacrum hunii prolapsum conlrituni cst cx loto. Surf,'entibus sanctis ab oialione, oculis lacriniaruni rivulis adhuc manantibus, dicit ad ipsoi?

^davov x.aTaTce-Twxoi;

^tiI

yT.v

ayvsTpiSvi otott,i;

rex

Istaiue suni,

misen, a no.stra jiofeslatefuciai

adiilationcs ? Ipsi vcro re:

Xou. 'AvaaTccvTWv 3e twv &yLUv ^x

7rpoa-eu-/_7i;,

exhortationes atqiie

Twv

d-^Oa).|/(jv

ajTwv
),/'.

TOi;
TTpoi;

twv Saxpuwv

6yt-^~.:, stl
'

7ip(,ppeop.vwv,

auTou^ 6 pa7'.Aeu; AuTai

sfoiv, aOXtot, at Ttapa tt,; Tifiwv xpaTatoTTiTo;; Yevdp.eva'. 7:apa',vsT'.<;

Nntla in re mendacibuii ohioxios nos inren/sti ; qiiod auietn poUieiti sumus, hoc et fecimus. Dicit illis rcx Si tulem in
^//(;i/s
:

spondeiiles dixcM'unt

Te xal y.oAaxsva-,

01

Se a-oxpi-

e.ritim

ffuai

roiiis vi-ra

dicta sitnt, fiiiire dcbeljanf

lestris

fJevTe; si^TTOV
T-it/a;

Ev ouoevl
'

'{^euoET'. pT,|j.aT',v

eaXwxdTa<;

nidla fides sermoni/jus

fuerat. Vropterea, per

udhibenda a me

eup-rixa?

o oe u-er/d[AeOa, touto xal T.t7zo>.rr

xafiev. Aeyei auToC; 6 [iaT'.).eu? xSaT'.v

E': Trpo?

TO'.aijTTiv

Ta

Tiap"

Oftwv

a)-yjOT|

).ydj/eva
jjioipy

sfAeXAev

imietam mriufem deontm, mala prste e rita ros quce hir rintiir, expeUam, jam nnUaiii iiaiiitnriis fiileni //V qnx a cohis dicuntnr.

a7:oTe),UT7.v, o'Jo' ^
'J|jLwv'' cf)efj:T,v
fjit.v

-'!rreQ;

tou? Xdyou?

av. Aia to'jto, [jlx tt,v ar,TTT|TOV 5uvaTwv ~ wv, zaxw? Tou !^T,v ufia; twv ivOevoe a;;a).JJ.T,XTl

)^aiu,

TT'.TTEUWV ^V

ftT|5V',

ToT; "ap' UfXWV

AeyojJiEvo',;.

10. Kal xE).ueL

b aij^o6dpo? o-.a

Ta/ou^; ).e6T|Tai;

10. El

jubet sanguinolentus celerriuie lehetes

/,/,-/,

^veyOva'. Tpe^, xal,fAd).'.6oov iv auToic; ej^6a),dvTa?,

inferri tres,

pluinbumque

in

eos

niitti,

et

suc-

iuhbeirx

,r r-i' jiapa-Yi^avTe; ;uA',vou; xai

,,-,,,, kKwji^'.
criOT.pa'..;

fieinilhinlur
s,-f/

Ta;
toC.;
'jtte-

sanclorum lumbos pra;cingontes, earunique ope

in ligna eos elevantes paulatiin
les. Ipsi

r.viis

Twv

icyiwv dffoua; rep-.t^oWavTei;,

oi*

auToiv te

laxabant

in lehe-

/'^'''
''''"''"
""

;u),0'.;

avapTT'|TavT; xaTa [^'.xpov tol; ).=6t.7'.v

oe xaO"

vero singuli pro so

ie,

psallenlcs

liynnmm

yaXwv, 01
{ijxvov

d;

a'J-.wv CoLxl^dvTw; t|;aX).ovTE;,

Deo

olferebant. Beatissinms
inquit,

T^^^ew

cf.ynefi7!0v.

'0 fxev |AaxctpiwTaTo; U7\'

cpT,Tl,

Quia apud
/niiiiiie

quidem Pegasiiis: fons vitx, Domine, et in

Ancnipodistus:

yaffw;* "Oti Trapa ^ol.

TrY.yVi l^w/ii;,

Kup'.,
^'^^

tuo ridehimus /^/mn/. Venerabilis auteni

aiil.

irpo; coyi;

ay''^'-":

posiXOexe

ujjleT^ ^^.

Oi oi ^^

i'Yioi ^*

^Evxe.;
**'.

Ta

(6'"xi'x^

'^^

autwv

"^ Eit! t^; yt)?, TtpooEuyovro ^', xai

YtiviTa.

ToooiJxov TTpodTjuSavxo ^*
e(po6riOTi

(uxcE ^" Tiv TOTiov i'Xov xiVi^iiiOa!

Ku/_oiJ.vtov Se

'() Si pastXsui;

^aSdpioi; *' jSXIttiuv Ti Travxa

eli;

daXs^jotisva,

xai

Ecpu-j-ev e'$to.

aiTwv

*^, ETreffev

t6 eiStoXov tou avSpiavTo; ^^ xai Eyivexo

'*'^

ouSiv **. 'Avadiavtei;

*^.

^^

o^ oi

iyw
'*'

"

T*i; Yi

^^ ^sav

o\ otpOaXfio;
;

a6T(5v iisxou Sixtjv

7TE!3u<rT)]jiivoi

* ex Toy ttoXXou x&netou

exoXiixeuffa
" ;

A^y^' ^^

au~o'!i;

Tietouoiuisvoi.

paffi^eu'!;

Tt

edTtv, aflXiot *^

auT!!! eiJiv al TrapaiveaEi; jiou

4't!

outco;

u|xjt!;

Kal

^*'

X^youiJLv auTtl ot (JiaptTTtipLaTOi;

tj[xiuv

Tup

E'iira(j.iv ''^ 001,

paaiXeu,

xaOtoi;

oVSafiEV
"''"

outux; ^^ TipoiieuydfJieOa

'i/iuU^^

ti

ix tou
\j,U

oux

^xouoac
5eoi)c

jiTi

yevoi [to].
^'^,

A^yei auTol; 6
u^i^tv

jSaoiXe^j;
JJtjv,

Et toixuttjv [leXXeTe
ujjilv.

'"''

aXii9eiav Xe'Yeiv,

xquz,

UTCoXEHpOevxac

6ip'

uiiwv
^

oi

fiii

yaptaOfj

to
'^

oxt E?sx:ixTi<ia TrtuTEuiDv

Saoo'pioi; * ev
'^,

10. Kai

ExeXeuaev

^ 6 itreSiffTaTO? ^

paoiXeui;

xijj

TOTitp ou ^ ^v exel ^

eveyOiivai

XeSTjxac

' Tpe"i(;,

xai

[io'Xi5oov eiJ.SXT|0^vai

xai

;uXa ex

ttXoiiov TtaXattov

xai Titjaav xai fftitpaXxov pafveaOai *" xi ^uXa

"

6'tiw? '" ffuvxdiAW^

exopaatofftv ot XifirjTEi; ^^. 'ExGpaffovxwv 5^

auxtiijv, rjvi^Oiitrav

TiaXot '*, xal eTiapTjffav Tiap' eva exatnov xtov XsfiTixtov

[iXTiOrjvai '"

xai

iXiJaEi; ExeXEUtTEv /.pEfJtatrOTivat '" e; auTiiuv, xaxe"! SEOivTai;

auTOuc

ek xouc

X^6r,T2i; eto; ^tooTpat; '^, 'Ay*'^-^''^''

'

Si auitSv, EXeyov ol [iaxapto! '^

'Hpa

'"

tou;

o!pOaX(j.oui; [Jiou ^ gt^

yrjv.

ti

opTi i^Oev fl^et ^ pOTiOeici [aou -'

^ porlOeta

|j.ou

^"

Ttapa Kupou xou TiQtTioavxo? xov oupavAv xai xijv

o^Xiyov -^JtXiIvilEi;]
* cod.
^*"^'
'^'"'-'IJ^*

KpefiaaOe^vxwv Si auxwv ex Ttwv p,a<iy^aXaiv, eveSaXov auTout; xax'

Ppa!r(ii^

Ti; xpoj^iXaia;

-^. ()t Sj
-''

[laxaptoi -^ ffX(oxe -^ ev t(^

xou Xer,TOi;

-^

eXeyov ^xatrTOi; auTtov

iiou o'^o'|j.eOa* tptoc*
j^,'

ij/aXjj.civ

-'.'() -^ ixay.iipio;

llTjYaaio; eXsyev ^^'

"Oxi

Ttapa aoi ^' tttjyti

^w^;,

xtji (ptoxt

''^i^<*-

Tcapixetvov
(*m. 1.

3'

Tdxs

o(?(/. 2, 8,

(n, 6.) TtpoasXOaxe u. 9

6. TipioTOi

TipoaeXOexe
(3,

l^.

^^ uni.

8"*

ydvaxa

5. 4"9.
ff(/(/.

4,7.

^" xai
AiAs;

^.

*8 OHi. 5.
*"'

" f,u^ovxo
8.9.

-2,

4, 5.

xpoariu^ovTo

8, 9.

% S,

9.

"*

ixapxupe? add. 7-9.

ayioi TipooTiu/ovTO

"*

TipoaTju-^ovTO d

oi

/.ivr,OTivat

"om. 5;
^'>oi,

-afitiptoi; 2,4, G-9,

fii'

** xtov [laxapitov 2; xtov aYttov 6.

T0< 4

inl
G.

Tf,v yiiv 2. *"

" {iy. lU ouS.) auvexpi6Ti

;

i^Xou 2.
"^'

*^

Tipoaeuy^Ti.; 2.

*" (i. S.) 8. i. 5, 6.

'^ iSpiav " xal add.

adfi.
i2,

2.

"Siofi/d. xpiaaOXioi 2,4-9. 2,5,7-9. ^^101 2,0-9, *;xouBa? 5. (Asy.-paa.) oi. G A. o p. e(iXXExe 2
8. 9. 6* (ofix Ji.) 4, G. S, 65
;

^* eiTto|jiev
;

2,5,7-9.
;

'^

om.b; xai
7.

5,

|iXXexe 9

Xeyexe 4,

"

(5.

utp' l.)

Iff u.

5.

9
'

atp'

Niim. 10.

6.5.7: &f
add.
^

'

^[xtov

3.

5. 2.

tuOEaii;

S, 9.

(Jt
;

==

xeXeiSEt

p. Sii xij^ouc 2

om.
ev

5.

ev

^ 5
9.

6.

^ (jwi, 2.

=
^

aipjStJpoc

-i;

om.

6.

**

(j3aa.

i^ao,)

^.

SaSiiptoc

4, (i-9

(1. X.) X. e. 2.
;

* ((io'X.-xxi) e[j.GXTiOrivai

(i. !<;

auxou; xai 6110'"

xateaOat 8, 9

(J..

auiou

e(j.6X.

xai 2

fi.

pXTiOrivat x. 7

[i.

evejrOiivaL x. 6.

itpoaevEyxat add. b.

eU

rf'/. 6, 8, 9-

"

(t. $.)

BHI.5.

'- tViaxe

'^

(=x6p.-X^6.) u7:oxaio|j.Evoui; exopaaat xou-; XeSTjxa; 4-9; (xai iifaa.-X^e.) e^JiSaXdvTi(aoT]c T(o

xa; STioxaieaOat xouxouc afpoSpdxepov, da^iiXxou xe xai

(jtaaav 4,6-9.

nupi ^Tiipaivoji^vtov
St'

2.

'* TtiXtv 3.

"' (e. x.)

ixpe4, (i-9.

'^

(xixE"i-pX,) Sii TpoytXttov (xpoyetXltdv 7),

waxe

auxtov xp[j.aaOevTac tou; ayfoui; yaXaoOiivai

Ot'

'^

(5. ?.)

(J.'"^pi

Cwffiwc G

('ExSpaaavxiov-^iotixpat;) Touxtuv e yeyovdxtov ev Tiy^ei liivi^Oiioav axuXot xai eTictpTiiav

EvxeuOev xat evxEu6v yiap' ea Ixaaxov ti5v XeSiixtov,

auTiJlv

Kai

elO'

ouxcoc aiSripatc aXiSaeai xa^ Tt3v ayitov dffcnJa; TCEpi^tiioavxe?

T ztHi ^uXot; avapxTiaavxec, xaxi

|ii>tpov toIc XeSTjaiv

uKsyiXiov 2
elc

(XEXEuaev-^(ooTpac) xpe[AaaOr,vai 7ipoaeTa;ev

^'(o;

etiivto xtov Xeorixdiv,

xat ouTtoc Sia xpoytXecov ^aXaaO^vai auxauc

tov (idXtSSov
4-9,

Ctoaxpac 5.

"* (a'JT-(j.ax.) eX. 0(

T|[j.(uv

[lax. 4; ou?. eX.

2, 4-9.

oi (jLapxupec

6; s-iaXXov X^yovtEC
et;
'-^

5.

'"

"HpaiJ.Ev

2, 4-9.
2, 7-9
;

-" fnAiov 2, 4-9.

-'

^[nDv 2,4-9. ^*

^"

(xaT'-xpoyiXaiac)

tou; XeSrixac xax' 'Xfyov ^aXtovxe; (yaXovxEC 2) Sii xtuv

j^aXasOivxE;
2.
2, 4-9.

xpo^/^tXttov (xpoy^iX^tov 2, 5, 7)

^' Tpia(jiaxipiot 2.
(j.

a" (jtoXiSSou 2. 4-9.

^'

(x.

'j.

!-,)

'\^.

x. 0. 2. 4-9.

-^

Kai

[aev

HEV add.
9

^c

(iaxapnixaxo;

''>

elitEV 2, 4-9.

^' xt^p (-^etf) [lou a(irf. 2, 4,

6-9

t.

H.

^(xtov

add.

5.
Titareto;.

Num

(Cod. 2).

"

oWiinc j'Hm( cojimirt 2

chw

Veiteto, nisi

quod

loco (ouS'-[j.oip?) leijitur in 2 ouSe(Jiia;

oi. 2.

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
EX HSS.

(ityi

<b^ eoo^.,,

kv.;ov

^J^^^^^.^,
i::;

rafM,am^,o.

conser.a.lt, ,nl etlam

tuam maVidaui ar tuum

menfii^
1 in

ne-

tiium
ooAcoryo>f.ov ..p..s.a>.ato l.u-i;, S, xal tov iv .axia
<T0U
!P

ab

uovov

ip.is

xa-.

T^v ao,xic.v

deddorunf

rV.

xE^^aXr^v

cro.

^TtitrrpeoEi.
ffE!.?

'Ett Se ),aXotivTwv auTWV TauTa al itXuy.T.''.

aTi'

auTtov ^EeTreTOv.
1^

11. \:6

r.uaT..To.:Tupavvou^

TWV JT7T|PST0UVTUV o^a.:l h

TOCc 7:301-5;-

II

h^i^ yZL
ii^uo.a..^

M u (^^^'^"nobro.n

u.uis

scvu.nfium

ju.sis ty-

r,n..torio.

';hr.st.anu.n

.app..;a.a;e;'^.oo,Tl;IavvovS'^^ ^'^ ^^f^av;ov..r, ^ ^

'
^

p.-oda.naviL Et
:

^"t:o inveelus in tyrainn.ni, dix-if

xat

jam libo.-.-inK. O7//7/W,, ,7 ramna

''7'":

'

Ai.hUion.u,

c/instmmun
^y,,,,

profitftur,vt

co. xat .t., .at, Tp:6ot, (.o. :i ,x.pxOpti ao., K^pt. ^^

^()f.ot'u>,

xai o y.a:ip.o,

" 'Axfva.voc *> ueTi .Zc ^syLl

^^^^^ .^^^,,
.^

-vouvot, 15 J0vtv xtvo^vot, .V .p,,.(a .' i).^Q,U, ^^p lotE o pa.x Seopto. Xiye. .ixot.

^^o^,,^,, ,.
^'3
.

^^^^.^^

^,^.

.^^^_ ^^^

^;
x6v *"
^^

Mi

xiiv

i^,.ov

T,v

uytctv o

S^vafxtv roO 'KpaxX/t^; xal tiv ,x^y.<rtov

^.^.

A.xX^.tov
.

;^apt:o,..vov ^^
aXuti.t; xat

tr^

oixoutxsv^ ^-^ ,ipov

1'.,

auasv x;

^x^Xaasv aixoi.< ^

V^v ti, ,.ayt'., ,.,, ^^^^^q^^ 5, ,,^,^ ,, ^^^^^. tou " tp,;^^Xo.. XaXaa6ivTt.v Sl xdiv ,^/0.^ 5, oix e,..tvev v

.ot;X^'6,,tv

11. Kai
^^

eTc 2 ^uiv Ttapecrxtixtuv Sii,a(iuv

3 ^TriWuffEV xfp

Kupf^

* xai

eT^Ev

rpi^ xAv paaiX^a

exoXiaOTifjtev

l"aeo'piov ^
a'!.

\.\Oee

xai
V,

f^isaveptoTre, eatrov

^^C

AvaTrarjvat

'IlfAeic

yip mpwxpetpoVevot ^^tptu aixuiv

2^

f,

cr.or.poOi; >

XfOivoc

(eI.

o X.)

ol

Trdoec 2.

33

|7)cra 2.

kAeyEv

rtc/rf.

2.

"f-

om.

4, 6, 7.

"

xe

arfrf. 2.

" ro5ot

G, S.

<J.

(i-0
;

xa^a^^-u-^ovxe.; 5.

tiv) xdiv ^eoiv x<5v 2.

'3

_
e,

* ont.

Sagtiptoc 2,

4, 6-S.

- (tiv pey. 'A.

e,

60 ^.^efa^

^^^.^^^ ^.g^

xiv) xou fxeyt^ou 'AaxXYiniou xoS S

:

(xou *H.-'A.'

j^5(piCo|iiva.v
er.

x=tp'CofXvou 8.
f^"

(x. oJ.)

-riiv

oUou(ii/Tiv 4.

(laTYaveiac 2

,xayet'ac 4-9.
orfrf. 8. 9.
;

"^

^4

T^poffeXOwv 2, 4-9.
5.

aixoTc

6.

=v

x.;.

reovTi ^iatgSoi
;

,/rf. 2.

"s
.i
;

ow.

2-9.

"
7-^

iw; Tpa);j-Xou

om.

(x. y. &.) yivoixo 4-9.

^^ (i. 11.)

om. 6

,j.ev

^. S, 9.

"

om.
;

4-9.

0 eti

add. 8,

9.

"
"

xoov 7

'.fioTro'xa arfrf. 4-9.

xaxoupy^oat
I i. iTt. iT:"

(aJ-aixwv) ai
;

i. 4i:. i^

ajx.

auT. xat ETieoov

al a. ir. iTtivxwv ux. 7

xiTiv

xaiixa, 4ti. al i. iTravxojv xa- ETrsffov S.

a::e'Xtrv.
evijfitaa;,

9 (xwv ayfuv,

o-jy.

ejteivev-a

kduv)
oi

autiov, o xa-/Xa!^<Dv p,(iXi65o<

Xeoi^xtov uTtexouc xexeva),ivoui; toilxou;

^^op-atiat ttotc, xJtov aifJL07:o'xa
"

Kai toJxou yevop,f/ou, X/youoiv

au
[iev
01'

ayiot

t([j

paTt/El

'

fllTj

(joi

yE'votxo

u? yip

eautou tiv xaO'

^,iiov

Javaxov

truffxe-jaCwv

xAsov efavaXoijat peSouXijaai

6 51

('hii 6 etotuc oou tA zavoupyov xa\ 5oXto'-pa>piov 7:Ept-3a.!Tato

IH-^C, 0? xai xAv ev xaxiqt ffou tco'vov xai trjv iStxiav t:i tr,v xe^aXijv ou Intstpei^et.
^tXuaei; iTrec7:a(rOT)(jav
1^7:'

Kai

ext

XaXouvttov auxUiv xauta,

o'.

auTiuv xai eSeTieaov 2.

8, 9.

Nmn.
OMi. 5.

11.

om. 6; ToTe

Se

add.

G.
;

" 'AyOdvtOi; ovofiaxt rfrf. 0.

* Xptffxiji 4, 0, 7.
-

aOXiE 4, 6-9.

'

iva7:aue?iva'. 4-7

!evaT:au6fivat

xSv T:pi; ppa-/u

8, 9.

"

X^^P^v

4-9.

'

i:ao"(iptov 4, 6-9

el 5.

'" sT ,///.

ini-

10 (Cod.

2).

~-

nepiexuxXioaev.
11.

'

ai initionum. tisque adhanc coeem cum

* e75yayc;,

(Uiis codd,

magis eonvenit

VidesiaUett. var.

- ejptoaacv.

om.

Nam.

^ ahhinc rursits usque ad fin. num. cum aliis codd. magis coneenit

(-, ,_j ^^-^^^

__

"A0X,.

47^
Kx Mss.

1'KIMA MASSIO SS. ACINDYNI

cft?'*(

ET SOC.
sini;i no;i

xai xuv6? avatoe'.7.v ^oeout*ive, lox; Tivo? oiix ia?

71[ji5;

hn/mdentia Indute, (pwiisqu,- uon

(,;

av^-?,va'.,

TaC? utto tou -poTayo;;Lvai?

;

t<.|jig)-

re,ii(l,usrere,addHcfis a

forinenfis sermmtes':'

Plus

ptaL? urtTipeTOUvTa;
7:wpTiffa[jiev

'ETri

-nXewv ya,o ^[^^4 ^TaXa-.ol

''"'" "os

iwunur

laborantes,,^ii,an invicti hi per

xapovTs?.

r.

aT,TT-oToi

0'jtoi
eo-.xe,

oii
Tzpo.;

patieiitiam repugnantes.

Venim

ut

fidetur,
i.^fa

ad

xapTspia?
gj^_^^y^,;j(y

avTaywvc^^diaevo'.. 'ArA,
)^,;fjo^
:^^

w;

7toT,poj jjtETag}.ri'J'U ava'.afl-/,Ta)^

wodiun lapidis t/s. Ipscveru

cel ferri,

nHflo sensH ertja

affi-

([uusi

ox profundo
ef

liniis oculis
:

car/'jY/,

nificem intuitus, solitisque usus blanditiis

inquit. carissime,
telwfibiis

dama

signif.ca

ilUs, ut

ex

ciprdinntur. Ipso vero

cxhortalo eos,
laesi.

Twv

ilOMzi-/.
"

AJtoj

oe

'

7:poTpei{^ajjievou

toutou?

',

cxierunl pcr toluni nulla purle

auteni convcrsus dixif
:

Atl regeni

e^f|XOov

TO

y.%'i6\o'j iJiT.-iev aO'.x//le'vTeq.

Ilpo; oe tov

Xotum

sit tibi, rex;

,jmd

).ot-wv
YEVT.i;

itYiiwv.

Ajto; v^?
o'J

-^"'^

''''^

llaTpo;

(j^ovo-

AoYO?,

Tzap'

t6 -avayi,ov llveufAa ixniope-j-

per omnia Spiritus egreditur. Jpse in Trinifafe ,-elebra(iir, ef ab universa creafioue ,idor,ifur. Quapropter ne hxsita tardus ad inffiyendas mihi pu>nas ; sed quod vis dtius delibera, et sententiam
idir. In

Tas."* oivTpiao'. U!Jivoy(j.vo;xal UTrci-aa-T,? xTttrew;

TipO(TX'jvouuLevo(;.
T'-u(i)C'-a(;,
*
e(i,(.

Aio
S

[jiti

[xW.e Tipo; Tai; xmt'

i]j.o\)

a).).'

3oiJAe'.

Ta/Lov Txefl/auevot;
ttji;

airo-

menfem

,;nini

duxi judicii
quos
et

dieni, et

innias
ef

cTivai*. 'Enl

vap

voijv

lafiwv tT|V

xpiaewi; T,piepav

in

impios prolatas, ,piornm vermis non moritnr,

iTCdwTive.

xal

TTjv

xKTa twv a6u)v

aTretAT,v,

wv

6 o-xwA-rj;

ou

itjuis

uon

e.vfin(juitur,

exteriores tenebrai

Te).JTa xal t6

-03

^^o'j i^iEVvuTa'., oij; xal To

kr.i

^iwTET7,v

suscipienf ; hac via perieni ttd

veram chrisfiano-

pov o'.ao;Ta', '^ cxoTo;,

TaJrv^

0.i).'jhx

runifidcm. W-rum, Doinine I)cus meus, serva me,

tiXTiOf,
jjtou,

Twv

7pta'T',avwv TrtTTtv. A).).a, K'jpt o

JJ.E

Wed;
o',a

^wTov

'*.

5v ix ).axxou avop.ta; l^f.yave;

IlTiya^-tou

quem exfovea iniquitatiseduxistiperfamulostuos, Aciudi/num, Pegasiuni atque Anempodistum. Adhuc oratlonc versata in ore cjus, rex videns viri divinani libertatem et ex toto corde ad Dominum
.Te-;nm Ciiristum conversioneiii, lactns altoriilus,

Twv 7WV .SeoaTTOvTwv, 'Axtvouvou,

'AvejATiooLTTou. "ETt 0
pioTt auToiJ.
TVii;

xai.

eu/fi?

o'jT/,(;

iv

T{jj

<rrd-

h '^a.iO-vj:,

opwv

ty,v to'j otvopo; evOeov

7zappT,T'!av xat

Tf|V e; o).t,; xapo'.!;

-p6; tov Kuptov

lotus obri^^uit, nec contra reddcre

voccm

valcns.

'iTiuouv Xpto-Tov 7:t7Tpo^.f,v, evveo? yevdLievo;, oAo;

aTieTzay-/, ,jji-/i5e'*avT','jfjy;aT0a'. ouva[jLvo;.

Etra

TT)

Deindc manu vultu pcrtricuto "(/<:' sicnti pridem aduiatus

:

ct in se rediens, et .sw, inquit, causa

iu tali

yet^t

TT.v

o^'.\

~apaTpt']^7.jj.vo;,

xai

'';
!;[i'.,

^auTOv
eT,^^,
'/pov'ia

liorum omnium, relicto

fe

diuturuo (enipore

^J.Owv"'

xalw;of/Jevxo).axeuwv"''Eyw

h atTto? TouT(i)V if-avTwv, xaTa).',T:(Jv

it

TtapaTauE'. '* iv tt) Totaur/i ttj; ^TpaTEta; Ta^e'., *Eyp'''"'

yap

jjie

eTii.

jiEuovt TtpoxoTTfj xat

"

a;t(j')jjLaTt

ae

mHifix ordine.Oporfuerat cnim fcad majora a me promoveri et dignitate cximia pvovehi: et coarijiiunt me ipsa opera von bene me er<ju te affecfuin fuisse. }*os(ulu nunc voram oinnibus, nufH rei jianrns,
ijualem militix (jroduin (pialemve diijnitatem desideres:
di//ii,int

5iatt()pi|)

avaStSaaat

xai.

Y^XiyyOTiv

ot'

auTwv

TtJiv

epvwv
ouv
^t:'.

w<i

oux ayaO^T); Trepl ts ote-eOYiv.

[jiT,oevt

A'!T7i(rat

rfvTwv. sv

oetorajAEvo;. T:o'!a; o-Tpa-

haud enim ahuuam postuhitionem, quia laliovihns fuis rcmunerddonem facio, nulla
tiln

Teta;

* cod.

XiOivo; =T
opix(jiJv

"

xa- uT:o'^epei;

'-,

laya iXwTrou*

iAoTTOu.

xal

ffT,|j.no<iaiJivof;

auTiv, XiyEi

xpwtia ^X^"^ ^**' '^ T^xvov, ivayaye autou; ex

'^

^^'^ otoajiev. 'EjiSXeil-a; Se '^ auTiiv i" 6 ]3u9io(

^**

"

Ttov XeSiiTcov.

*0 oe

ffxa!; etftovTjuev

auTOui;, Y.a\

e;^X6ov ih xaO' A^Xov "

c<)((

|jiti8ev

iSixTjOevTei;. AiTAf: oe ffTa; -" eSoTHjev - TipAq

'iv
r>l

tov ^aivkia, Xeyojv

-'',

Touxo
viJv

^^

jiiXXeic

eiSevai -^ 6t[ xayto tov

TStlojiai -",

XpioTov Ctitw
|xo'vou

ypidTtavol
-''

aeWTai

eYvtipitra * ^*

yap auTOv

y,al

i-o tou

aiTtft

aTpaxaT*

syvwpTiaa.

tov

jjiovov

ex

IliTpo; '(zi^ijib^ia

vijj

xai ev Tpitrlv ip;(a1; "^ u|j.voujievov. "ilcTTe ouv -^

xa-jfjj !jy.i'^<n

e[j.ou Ti |j.^XXei?

^" Tioielv.

'Eyw ^ap
'

IXoSov

1*)^ fjjiepav
etiTtv

xal tAv

<po'6ov

tov xaTi Ttov ^^ ioeSwv

ouai ^^ To axoToc,
i*

6'ti

^^ ou fiETEyet ictoTo;

oual to tcud, otl aoSeoTov

ouat t6v Xtixxov Tii; iTroXeiai;, oti avE^EpEUVTiTOV eativ tq

atiEfie'!;,

paOo; auTOU

xai tAv iruptvov TroTafiov auTov tov exoeyojievov touc

'AXXa, Kupte, oioociv

[xe, 'Jv

ex tou Xa/.xou

ivfiYaYe;^^ Sia Tdiv .&EpaitdvT(uv oou, Tuiv Yftov ^^ 'AxivSuvou, nTjyacrfou xal 'Ave|XTroSt'(jTou,TouTou
6 poffiXeu;

coii.

eTrtTioXu euyo|ievou,
*".

ioaXeuTo;

^'^

e[JLetvev ^"

fotJTrsp

vexpAc

^^*,

^etopiLv
'JTOu

Tf,v
^*^,

toO ivSpoi; OTopyriv xal iTtovotav

EtTa xivTjOeU
*

pooiXeu; "
^\^i
f^

xai Siaoetoa; ii-j-.vj *- xai Tptt};a; ttiv

"'*.

oij/iv

ExaXeoev utov xai XeYEi auttf

^" oou TOuTifi
'*'^.

|j.eTa

zoXoxEiai;'
^'^'^

Lyni

X(i)X>tetac.
*

aiiio; toutiov

A'ti eiooti

* ^^ oe TOOouTa
|i.E

eTr, TrapaiJ-evetv Tf, oTpaTet';?

e"/piiv
l-':

7rpoxoTrT|V

rW.

oe OYaYelv *'.

Kai Ti vuv TiXY;o;

ini -svTtov

6'ti

aypvjOTo;

eli;

0= eYeva[jLTiv

AiTTioat ouv

('^P P-^ TcavTtuv Tiotav orpaTEtav

303,

opi-pn

'

fJ-^

4,7-9.
-

i>om.4,
5
;

5, 7-!.

"

(x. u.)

ow.4.

'

iXiowexo; 4-6,8,9; dXwTrou

7.
5
;

>* Vi|jLef;.

'^

eU

5.

'*'

ai-ctj'

*."

"

(o p.) oHi. 5.
T(>Te

'

(av. ou. Ex) avayciYets au. iTT* 8, 9.

jiaj-.ipto;
<o

' (t, x.

6'.)

oih.

t. xaOtiXov 4, ()-9.

^o

(Au.

S. o.) i^ToOei;

0. au. ""
3'

oto; q

'Aij)0(ivio;

touto y"P ^v

ovo|j.a T(p

Sij|j.i([J

S, 9.

^i eowvTierev 4-9.

^^

oe a(/U. 7.

(T.

\i. i\.)

fvtoo-dv oot eoTio,

paotXeu

8, 9.

"

Iyvoiv 8, 9.

^^ auTffj 4.

- ^"

xal outov (auT(|) 4, 7) Trpooxuvui 4-9.

YevTiOevTO 'X

^^ (t. i.)

TptoSt 4-9.

oiii.

8. 9.

^"
jjlou,

(x. e. t. ji.) t.

[jl.

x. e. 8. 9.
/,ai

oe

7.

'^
if>

tov 4-9.

"^ 0'"-

1-9.

^*

t6

isto; 7.

^''

(ouai t6 7:up-avf,YYE5)
Ttupi; 7Tpo7ropeud[jLevo;

''*''

^ ijxioXt,^ oTEXeUTTjTo;,
6)

oxaTaTrouoTOv

iiup,

OTt

oooeotov

EOTtv

xai Y^p

iT0Ta|j,6;

('|j.7rpoffOev

tou xpiTou (XptoTou

[le,

4, 7) tpXoYiCet

tcovto; touc aoeoEiC

4vTiY'"'Y^*'

e/Opou; auTOu (auxou om. 5). 'AXXi, Kilpte 6 Weo;

'9 (t. o.) oi. 4.

otoodv

5v ex Totj

Xdxxou

ttj;

ovojJifa;

*"""

"

3-

iXoXo;

4-9.
5, S.

"

(6 p.) oHi. 4-9.

" ouxov
4-9.
''"

EjjLevsv

ij.

e^eoTTixw; 4-9.
:

9.

*"

eoutou

on,. 4. S, 9.

(x. " (6
^
:

o.) Tcpo; tov

ot.

XpioTov xoi tou;

aYt^'^':
5.

=*'^'^'*'^

01. t.)

toutou tou SpafjiaTo;

"1.

*" e'^='

seqmtntur duw roces dubise hcthnis

in h.

*"

0:^0^^^'^

hinc gtiwdam lectu difficHia i

** EYevofitiv

4, 6-9.

(x. a. I.) [jnoavOpiuTcE,

"

pootXsu; ndd.

'z^i

'AtpOovttfj,

ndd.
nrf</.

'f'

xoY^
fiTiSe

xav. m
nt/rf.

k-KO Tou vOv

orfrf.

touto y^P

'ivojio

add.

exivt;j
'>

add.

(Tcop'-6X7ropEtieTai)

wm.

YevoVevoc, xoXeoo; auTAv.

"

scpri nrf*/.

's oin.

^- oni. '

StoSsxetai.

' oni.
'*

**

ol 0^''

^0''

^"5'^"''

(.

tc.)

tooouto

eTTj Trapoj.^vEtv.

DIES

SEGUNDA NOVEMBRIS.

XV

i^a/.,..v, O.O.. cfi/av .iv KO..V .0. xal afiOi6r,v7:oiO'jua',,lvuT,oev;Toivao'rouvo-2i A-,^

^^

miic^
f^../;.,.

dl^^'
*

"

'econ.Chnsti ^i:^"''^"^^^" '^""'^ i/radum qnem

rapessere

BX

MS-^.

aa^vTo;^f:)a.aaO,T

le.iQs^ov-fcI

W^

^^^'?"*'"'^

^'^'-^

^^ntentian,

audivorat

v.v.,T^o,.,v^o,:a-^i^-^
-oXijeXedv aou o-voi^a, xal Tar? ^..uepaLq
T-;^;

:::';::!:

:/::;;:^:r--^-'-''''--

awejw
vJv Te

^e

o,,i

T:avTOi; sv

^w-;,; jj^o^,

xa-: e-;

tov

e"TieiTa

a''a>va. 'AfiTjV.

^.

l^o-'.<^vxaxu,v.^vE..

..(x=<;oLe,rpa;a,.-vxEXEU-

,,om- ,?<,,,,

,^,

^i/s- ,//;

/,

',

";-

^a;::::^K;ri^tr^'::

3irr^^^

rf
''^'"'''

^"^" -"'^^^^

'"-'

"^"^

"i -'-."-

-r^^A loZt r.
-L.!^r
.

'^

^"4^'"'-'
'^l'"X
,.a,=T..,oa5,

""'""^ ^P^^i invkfe socundum noK.

'^

ou; a,Tv,,Tou,

xal

t^

rcs el collo eo,-u,n illac-imalus audivif ub i,i

^'''- "''' ^'"""'

-tre.'r"
axjr,xov

-"T"'
Ei.a tov
.V.

'^'^='^r'^.

"''

'''^'^^'

^-''^""""" '-'""""

'"

'''"

a..,

To,tov xavaAa6,v
xeoaX^>,v
"""""'

i-,

,;

.?ay.a.6^,.va.. .poo..,o,..,.o,
'^

a.o.^ed;,
".""
*'''''

.a^6:-o''orrr-"''
"'
,

""

eum prsstitutum fue,-at, capite a.upulitus omnium capiti, preti^sa,!; su^numt,:,' "'""*' '^'"'^''' '''"> i' i''' '^"'- '=" >-eiilari

a,risto,

'"' "Txou:.^-.. >. xo^...av.ae'..|a.,ov,xa.,..voov.xa9apaeaicrav.s;''

^f'-^^:-''"^'-

T''

''"'"' ^''^'"" Portantes,

in

sindone ,nunda invoiutas

p,-ffistolale,.

sarcopliago deposuerunt,

:.

i' yk^^Toy.otL^.

a^efjsvTo,

nuoi

arexoe-/d,usvo..
t->,v

xa!

t<Jv

^fo m^oti iva/.ouvTo,v napT.jpuv

-i/.doir,...,_

que consu.umationem certamen ingressoruu,.

marty,-,,,,,

ante

l,u,.

crxy-'"'
Ka,
,S ov

';rf r^ T'
x4 J|.ateov

y'"'':-'
,^<
ei,

^r'""

a?^^
5._

=^- "?<- p,,^^,- tv,,p.,.(.v

^ir^

p>X.

.Xp,i,

,,, ;;
. S,i

,.,

,,p

ex,oXip,
.fe^

Tpiy,Xv xa, S,e',.p..v .ovxov ,

ovxa aco;
ti.eAAovta<;
-

.WSiv

,4v

,xX4.,ov

J5o, ..,./_iv

i,... '0

Si i^.o^ .4yeo'v,o,

- ,., xa-ri ^*.

I

.4

Xi ,

,.

xal

.W

AeiSa .0,, KJp,t, ft,

"^ ^5.^u,^,-

:xav,6,

.aax,-

atwvi<

, V^P

p xzi ,U ,oO=

A|Jijv.

12. l\pa<peic 3e
a.v

iyo,

A=fOo'v=o. ^ Trpi,- Toi; iyio^,

eT^.v K.'p;o;
^

,xoo x^c 7;aTp.,*, ^ij ,.^^,0^'

sU

^ou.oiv xaxoiv
-coG

^t^ac oceupa^afxnv xXe.o>evo<:

to'.

X/i Tr.p.xaXeixe

Tiv Weov
'

{.Tiip

^^oC

rao.? * yv.,paa,

Pti^o,

^5; e>poaOev
.,i
,j^, ,^..,

m/. ^pEC.

^eYdXo. xal (poSepoO

nX^jv Tiv oSov
IxXotojEv

ixoii

Qi Si yioi ^({pTupec
xai

eT^v ixv
'0

EiO'J(Ai,

i$,X^i

,,^

YEVTiQviTa, ao(.

xp^xoc

TiopEi^T,,
>f.

e^:;fou '^nip f.puiv.

'

Si 8 fiaxiptoc 'A-^Orfv.o? -epiTrXaxel;

xaxo^ft^Kv

Toi<;

iytouc

>.=ti

iTiiivu)

aux<5v

Kai

eItiov a6x(i. ol iyioi

EEpiivT) aoi >' xal TipoxEiva; 13

TT^Tefiev

a.ixou

_^^ -p^f^jjX^, ^

'5

la

t^jv

xeoaXiiv ^
cr.vSo'v!

xaxa

xijv

xe'Xoatv

" tou

paffiA^a.,;, e"e(o

xetx^wv ". Kal eXOo'vx '80; ^p.,a,oi

exSexo^evoc xai twv i'XXo>v ayfuv

ruv^uireiXav

xo ffwjAa aixoi; sv

xaOap?,

/.al i7Te'6EvTO

aux4v

' Iv yXojcffoxoiJK^,

"
"'

(a.

C.)

0i.

4-9.

fio

om.

4, 7.
.

<*'

i^av
5.

S, 9.

~ agiov

ij

orfrf. 9.

63

(C. X.)

TTiixoov 4-9.

om. 4-9.

^0115 o_

64

i;,oXafiSive[c 4.
,/,/

_
^5

gg

ET

Sivp 5.9
p

SJvaaoi
.j_

ea ai-orj ^^^/

4.9

8*

o,. 7,
.^

oe ^,

4.9

_
6.

eo

^oj-o^
el;

4.9 ._

01

83 (ft;,^^^
(i;.

_
ETxa
;

83

(^

Num.
xpiTou 5
8 (

12.
;

g.)
4,

tr.

4-9.

^J
a

^^ .^^^^ fjfjL^paic 4. e-9.

j jy^jy, 5.

(TCaaac-alwvac)

t&o< atoiva; twv aliAvwv

(6 a. 'A.)

om.

5.

'

TiapaxaXsffaxe
P^|JLaToc

* oViio;

3
3.

Vva 4-9.

X.

opixToo
6 8, 9.
.5,

7-9
b

x. xptTT]piou

(tou p.-au.) xoO

i" (e.

ii.yiXo\>

xo5 o. ai,
4. 7.

" (x. y. ai.)

'

om.

5.

'*

0. 4.

Se)

Tote

9
;

xaxa.f iXijdev G.

au.) m. 5.

>'

t^xvov acid.
4,
'i,

"lonov irpoeTEivev
'^

8,

aT:. elc t.
;

w. xdrov 6

iyioi;

'AyOdvtoc xpoexeivev
4-9.

7.

iTreXOwv eU tiv xpoxefiwvov

arfrf.

'

xal

4-9.

oin. 4-9,

6 aTtexouXaxtop arfd. 3
auxtf.

aotou 6 (iTTexouXoxajp add.

'*

x^Xatriv 8.

"

xsr/div 4-8.

'" iTreXOo^vxec 4.

'

aito

4.7,8;
(oi'

3,5,9.

YO

'"^ai

oux
arfrf,

fiv.

"

(ev ^.
*^

o.

y.)

xaxi yip

xa|jiaTOuc Xa(jioavic.

^^
'

(o-ffxpaTiuiXT)c)

o ayioc '.VspOovioc.
(xouTO-auxijj) elTtsv.

TtouSaCwv

_ -

2*

oHi.

(ev-eativ) Souvai (loi au ou ouvr, xoti.

aa~XaY^voc.

*-

Niun. 12 (Cod.

2).

'

xal add.

elTrev.

0. -

' (ivT,aOijte.

^ [jiaXXov

flrfrf.

"

Weov.

Kai

oJ.

'Af Orfvie
(ir,

(idd.

9 cv elpTjvTi (^rf.

*0>ii.

"

(tui cpOov^j--/ipiv) fiaxapto; 'AOo'vtoc.

'^ TTap'

auTiuv ixrlxoev

orfd.

"

a6,

a>c.) (,,.

Novembns Tomus

I.

60

ANNOTATA

474
KX USS-

PRIMA PASSIO

SS.

ACINDYNI ET SOC.

ANNOTJTA.
a Hic
est uniis ex iis locis

quos in

Commentano diximus

festem indicare ocithitum.

Sauctonim

enim corpom fnisse id t/tiones extractos ex i(jne ardente, et vincula ipsorum dissoluta fuisse iit dissolvitur cera in igne, jirzterquam quod syre quis fingat, is modu.^ loquendi est, qui aninium rei noritafe nerculsum indicet. Si rem fingere voluisset, rupta potins vincida dixisset auctor, quam Uquefacta.
Corpora autem ustulata atque ex parfe visu perceperis, vir animo concijnas.
tifionis

ad modum

scintillanfia,

tam cruda

res est,

uf,

nisi

b !x koc loco et aliis similihus patet sanctos martyres fiorida xtate fuisse. decepfioncm qua heati marfyres crudelis tgranni siotic d Locus liic notatu diqnus, oh singularem ditafi illudunt. Acindgnus enim : Nos, inquif, unuin Dcum in ccbHs novimus, et ipsi soli servimu.s. Cui tyrannus : Et ego, ait, non aliud quid praecipio quam unum Deum adorare ac venerari. Vnum Deum verum, dixerat Acindgnus; unum deum ex multis intelUgif Sapor. Quare observare licef apertum mendum irrepsisse in exemplnr Venetum. Quomodo enim, quum ufrimqite deunodeo, non de phtribus diis, sermo esset, sanctus Acindynus interrogare potuit, ufi in exemplari Veneto : Quoinodo nos sacrificaro jubes et oumu.s diis? Qui error a reliquis exemplarihits ahest. Quseri potest euinam deorum Sapor .<iacrip'carijusserit, SoUne an Jovi Persico? Fufaverim Jovi nam Sapor hanc quam putabat marfyrum ad idohfafriam conrersionem Jovi atfrihuit, exelamans : Magna virtus adorati a nobis
:

temphtm idolorum iugressi sancfi martyres ilhtd idohim quod Sapor coli Jusserat, In variis Actis martgrum Persarum variis diis sancti Utare Jubentur. Acta sancforum martyrum OrienfaUum (ptx edidit Assemamis, numina qum marfgres adorare cogunfitr, B enumerant przcipue : Solem ; Solem ef Ignem ; Solon, Lunam, Aquam et Ignem. Tamen ef aUoruni g numinum subinde faciunt mentionem. Apud Georgium Hoffmann (1) leguntur excerpta Actorum Mar Muain, quem Sapnr Jubet litare non nwdo Soli, Luna: et Igni, sed j^rieferea magno Deo Jovi, Nahitidi
Jovis. Qitare in

orationifjus suis dejieiunt.

magHte dete
cit.,p,24) et

tolius terra^, potentilms diis Bcli el Naboni. Cfr. ihid excerpta ex Acfis Mar Sahlia: (op. Historiam Sahhse, paganorum apostoU (iind., p. 72). Legi omnino merentur dissertatlunef

culz (h Bedukht (p. 128-130)

(h

Nanai

(p.

130-101).

e Ilas sunf qutts in Commentario diximus suspiecfas<iue hahuimus

propria allusiones, quales

vel cceUtus factas

num. 7 auctor

attulerat,

ad singulorum Sanctorum nomina aUas deinceps allaturus.

Kunde

(1)

Ausziige aus Syrischen Akten Persischer Martyrer, In Abhandluiineih filr

ilie

des Mori/e>ilande8,\.om.\ll

(1880 Lipsis), p. 28.

CAPUT TERTIUM.
Saneli niartyres in saecos niissi el in
eoelilns.

mare
missi,

prtecipilati,

servanlnr

Quatnor tortores

in

mare

credunt

in Christnni.

In senatu Elpidipliorus aliique

cum

rege disceptanl de causa

martyrum. Martyres a serpentibus et feris servati virtule anii;eliea, landem duci jubcntur. Senatoruni militumque
martvrium.
'0 OE ToSzpo;; la6wp'.o?
ToiJ;

Mh

vofjLLi-f.TE, o-f;7l

Trpo?

Pessimus autem Sapor: Ne

;

arbifremini, ait

Mnrti/res

kyio-j^

auvTOjAtj)

.SavaTtjj

TiapaSoOTiva'.,
|jLi.y.pov

xaTa Kal

Tov TipoXaSdvTa "AcpfJdv.ov' xaTx

:paL?

os xal Tc.xpo-

tid saxicios, breci morti vos iri traditum, sicut qui prsecessit Aphthonius paulatim enim atque acer-

m(irejxr'
^^j-,,gpr.
^.^,;

fiaTavoi;

Ta<;

uapxai;

ujjiwv

ava),wa-w.

hioribns formcntis cttrnes restras

consumam. Jus-

"
" "

yf^
13. '0 oi paotXEUi; xaliaaq tojc a-^lo^z
Mi)'* votxitTTiTE tiv (ruvT0[jLOv
^

AphthoBius,
lov Savatov
**.

;;;;;;;;,.

eTttev ' a-jioli;

'ExXeEkjOe Ik tou xti^ouc

t]

^ Tr,v
-.k

^(.)f,v

l^

*.

^ovaTOv

^ Tou 7rpoAa6dvco<; luyslv

aXXi

^ TTLxpiIn;

avaXiouu) Ofiiov
'^.

ff(o[jia-ca

Kal ExeXduauxaiv ev

oEv (iooxwuc

'"

^uXaxa? i\ii^^ai ^\ xal

pXi6^vTa5 outou?

"

^[^^5^x1

tU t^v ^aXaaoav

BXT,eVLa)v

t^

Nam. 13.
Ta/ou;
2, S,

>

{'O-iYious) Tote 6 p. SaSiopioc x. Tzpoz Eaux6v t. i. [jLap-upa5

2.

XeyEi 2, 4-9.
;

ff.

{^^-^
Trp.

^'*

Ta^u 7

ex t. t. 4-6. Toic
0-^.

5;

ujjlwv
;

add. 5

xat X^yei 7:p4s touc; ayiou? add. 4

itp.

xai Xey. TraXiv

autoC;

add. 6 ; xai Xe^. iraX.

aviTtjj 2.

iip.

add. 7
;

xai TraX. Xey.

-^vaiTe

auT. add. 8,

9.

Se

^ip aiM. 2.

" (t.

5.) ffuvTo(*V

'

axoTiE'Te

6'ti

add. 6-9

to5to

6ti ndd. 5.

(TrixpuJc-tiaijjLaTa)

zi aa)]xaTa

)[i(ov

xai [isti iroXXic

Tic aLxiac avaX(u<j(o

paoiXeu( SaSwpioi; 4.

5.

xeXeiie;

xeXeiIel 6 paffiXEu;
6.
^-

Saoiopioc 6-9; (tou 7:pGXa6.-xeXeuciv) xai X^ysi :raXiv 6

(p. au.) e[j.6XTi&ivTa?

^o [jloV^ou? 4.

" A^^Oiivai

eli;

au.

p. eic ou. to{>5 aYiou.; 8, 9.

(tou TTpoXaS.-SiXaoBav) TrapaSoQiivai xsTi tov TrpoXaSdvxa 'AoOovtov

iXXi

axOTte-Te ^Tt

xaTa

[j.ixpiv

-ixpoTepaic

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

475
,.o_voG..

.p.aiv

dyyao., i.i

'^^''""

iSi^v p,.aol

.oi, iyiou? aSXaSEi? oiEtr(DravTo,T?,? 3a).a,TT,q J-eiara^VT.. '0 0, T.pavvo. TO .apaoo5ov toD ^a.^olo,

.OUV.S,

. .V xa. oppyev.s,

^aaxo.

^'!!!:?i!!"'^'!'"?-^*-ndidaveste "'"' resplondctibus, ambihm^r sn,r''""

discissis saocis

niari

oduvnn.nt

an tos e arunl h^ *''''' 'mniunes ot ex

'^'i^^^:

credentes in
Christiim.

m^:
1

^ oS^r^lt^^r^""''-"-

.po Ja,Ob l- a .^; .^pa, .10^.^2^^. Ta TO-.aOTa xQuTcoupvoOvTwv^-Da~.M-nv -ir -.cr

J.

..oT,.o.vTa, a.T^. ij,::::,';:;va...

ATropoLTTTouevwv Sk a^Twv ^a^v r>

^
i,,:-,-.

-;,v

1^
^.
fi,!^

s^cs^rti quum
P '^'unaum jaelan.
[p.,

""'"*'" s^d ^^^'tuni.JUbet nulites, talisoperis e4XTuw':'rr''": r"'"' subdo"'^-'^?-/"- '- jactarentur (omnt

......

..^.

^^^'- ^=' -' .^^^T--^^^.^'-

exclamabant, suscipe animas nostras, Uc laboran.

TOL.?

oouXou^ crou. ToJ; oe zepl tov fjLaxapiov 'Ax-lvSuvov, n-r.yacrtov xai Av|x-do..TTOv r/] elpxr/i rapa-

num
,

Pegasium

et

Anempodistum custodi

T^eji^a;,^ toj? -ndSai;

TipotreTaqev.

a^Twv

OL:rtoaXi<7^^oLi

t^

Cu^^w

transmi.ssos pedibus suis ligno consU-ingi Jussit.

14. DepiXuTioq 5e yevdfxev&i; 6 ooXwyvwjjLo? '

Xeu?
'cod.
>=

|3aTL-

oJSe Tpocpy,^ l^eTaXaSewrjvecry^eTo, dXX' aOpoi-

auTuv.

autem factus a dolosi animi re.x iicc sumcre sustinuit, sed congregatis omnibus qui circumdubant ipsum magnatibus Qua
14. Tristis

cibmii

Uex ciiiii maytiadhm

coiiqim-itiir.

ra-

Cuirespoiif/it

Sfiiatorum
firimtis

Klpidiphonis
rjiisque tloton
(iftfi/it.

"^f*'

pvxbeo,

pu6(j>

E^civT)

"

auToTc

avioc A(B6o'vto.; cuv

Totffiv

&yyilaic >-^.,
^^'nxe:::.'

";'=

'.": !;'p^'"-

"- ^^^"-'

.w,o->o

^srzM:,:^

"?.;::

P.6. xp.Co,Ta.

l X V,Ta,

A^f ,. , .Xp,.^
,..l

,,,^,,,
,x.;p.,

^,,.

..,

,^^,^,,^

r,

P-P-' '-;"
.^-"-^f
:

"V

T.eX,,,.,.

"
,.,,
.

J^

<-o,/.

4,5;

i. 4,

^;i;;if :;a;
14,_

AaOo

r
.

"^

"

"

1 ip.O;.i, ,J.... K,i 5x, ^^""^- ' -' "-'^^ ^-^^^"=

'^

2R(ilXaov,

epp(,v .

i,

,^

a0,i, ^x,

mi.

^-^'""^"' ->
i^iU^,..

-^

-^^

oi

p,Xei(
'

,^ ^,XaT,V

^lSi = i< 1 y,^iy.,.,o, i,o,^<0,

^=p. avTiv |xepi.ac, x.i

cod.

xA^Oi.,,

?>.

fp;:pOe. al,5 x.l

EXOvtec

T,, xe,pa

"

Ki t0 ,td^aT5, ,o xaOdl.j |.,8s,

X.V" >"-< T( Ev.5,, 10 x,p,,r<x.,< ,,, tS yOl: XaXo,T >= 'ETT^xaipe^Oi "> ,i|i., ; Qi^ n, f,'.,,
;

EptfTjoav.

cod.

IVVOUVtEC.

&>

T(?

'^xou;

^6X^e.vT:

Tfi

.SaXacrcrri

^Tropi^TJvat 2.
i. i, 5, 6,

"

oi^O,) 2.

>

(Xeuax.-iTii)

XE.X.(zo'vo..t. irl xiuv

"

iSiTcuv

-2

M.5tEt|^ovo.atv, otTtvHc T,,,.,T.i.ou.

2.

" 3uAixou<: 4.
eitt

9
;

XEuax|x<ivot,.tv, oVt. TTsptE. ^, 7-8.

la

my^-^o', au^oic 4-9

$7]'.

au. ttj; ^aXioTr); ieXagET; 2.

(x. . a.i.) Tr.ptT:o!;vu,

>"

iStXT.O/vra; 2, 5-9
v T^i
^Tip. 2,

if

o.^

20

vo:/,vTa< 5; voi^aavTS^ t4 9. 4. -9.

^Tipa;
T,
;

=^

dc

a^-.oi, 9.
&<;

j^^-e g
<^iv

_
5

iXXi
;

2.
<r.

"

{auv-5aXi7.rO

5=.XaTl
7
;

xo7c

ctyY^OLc tlc
<^?Sta$,ip.
^''^

cj.

t.

(i.

eTii ttjc

^aXiu^tic

in\ lnp. 8, 9

x. i. ^v. t. .5.

&i ^nl
4

a. x. i. l. t.
2. 8, 9.

5.

s-^tV

yJiv
rtrfrf.

2-9.-2Tai;Taarfrf.4-7; ('Axoui.-pcKj.) 'A. Si

2.

Tiuraip.G;
20

tiit6

T(3v

oTpaTiwTwv

28 (,(. 4^ 7
ff.

ii

^(5v <jtpaTiu>T(Sv odd. 5.

'0 Se p. i.TjSTa

auToG
"* (ev

arfrf. 2.

8T ^.

(^^ oij^)

(,,

_ ao
2.

y,^.^^ .^^j^

TTpoara^v
3.

31

(t.

<t.

.) . T.

5.
ttjv

83 {xe'p.-5tal)
8, 9.

xEipoi^OTrTie^vTsc 4-6, 8,

T.

p.) Ev

T^ BaXiatr^ 2
pX^ieijvat 5.

etc
^a

.^aXasffav

xp.

"'(

- ^fia^je^vcH jixxoic 8
;

sr,

Ktip,e j3a5iXeu

arfrf.

7-9.

a<ixxouc 9.

E.

{j. ai.) au. owi. 2.

au.

o,. 4, 7.

_ aa
;

i,.fiX!rov 4-9.

Tov aptO|iov

tov apiOfiiv

t. e. ^.

4, 6. 7

t. Eppi<{-v 8. 9.

**>

(Kal iTroxptOEtc-auTo-Jc)

"
X.)

(ziat.-pif.) t.
'Itjooj

"

aiToO;

rfrf.

4-6, 8, 9.

" (A.

XpiTzs,

.ov apiO[iov

T^TOapec

"

TT(f(ivouv XsyovTec
(70u

'

Kiipie 'iTjaoO Xptirti, ttuv Kt/ifiijfiuiiuv

el

uv-jin-.iLJuis,

vtsat ta Ttvfc^j^aia
2.

Tjfi,tuv-

xat Taic ei^aTc T(5v ayitov

(laptijpwv ta$ov xal ^{jtac

S. 9.

xal iva^touc

ev xXTJp^f'

xat ipiOfjKj aiToiv

* (*Ex^.-pa<r.)

6 Trapivojioc paffiXeuc exAeu(TEv

CuA(|j)
I

(ev

^"

(eyxX.-pXTjO.) e[iOT,0^va! xai iaaaXKiO^vat aitouc 5.

*'

("iLx^Xejaev-

oo; oi iyiouc p-apTupac ev t^ evfiot^pa EipxTji TTapaj:[n|/ac, touc Ttdoac

14.

auTiiJv iatpaXioOfjvai ttji StlXqj

npoaeTa^Ev

2.

Nnm.

('A. Se)

Kat

i, 8,

9.-2

t^

tt.)

^xot^iiieTi

4-9.

[itjSevAc 4, 6,

fiTiSev 9.

om.

4.

om. 4-7
'"

TTp(oiac Se y^"'K^vtic

avaariciTTi Tou uttvou

8,9.

cmh.S.
tijv

9.

' IXOo''rtec atft^

5,8,

9.

* aitoiv 9.
>'

" orn.

7.

ivvo-

ouvtec

4-9.
Q

>'

(Tf,-;(^eTpa)

yeic xat TptTTjv ^fiepav

-/eipav (xE'!p=i * ^) sV,<*vtC 4-9.

Ta;^

ct/rf. 8, 9.

' 'Etti-

vatfleTe

li ..;3D-..

Nam. 14
xate
[ioi

(Cod. 2).

'

om.

^ iviijvuToic

eTrtyeipiuv add.

'

aitov.

(-ofqj-YtvETat) eTTrev
\i.r\Zh

Ti tvvoouvTi; -apEfftr;;

y6?5 xai Tptttiv

^[i.epav, ttjv

yeTpa fyovt-c e-i tou aTd^iaTOC xai to xaOo^Xou

XaXouvtec

476

PRIMA PASSIO
T'juLT:veovTwv
).u7'.v

SS.

ACINDYNI ET SOC.
priEbeo,

TO'jT(ov

fxo'..
;

(oc

av

tt,;

y.y.r:ty oufjvfi
T'.?

miserrimo drca Ista labore confectus? Quippc qui ne uno quUlem verbo confra Impios

ouTOytjiia;

e'jpo'.|jt'.

'A-oxp-^STa-;

awTw

*cod.
oilv.

'E).7nO'/fdpO? TCJVOfia

^,

TtpWTO;

WV*

TT,? JUyzJ.TiTO-J

^o-jHis

>!al

Tvi;

Twv

/p-.iTT-.avcTjv

ti-^ttew:;

^paTT/|;

v'.aT:'jpo;-

Kal

' t'! T^po.;

^i

xe^^ixsva T.f^ew ^
;

ojvaj^eOa

TUf/SaXeaOai

tw

xpare^

<ro'J

AT:oxp'//ETa'.
rt xcf.vov

" Tipoi;

tov

prolafo milii consentiafis, ut comprimenfis me animi ma'roris soltUionem inveniam. Respondit ei Elpidiphorus nomine, primus ex senatu et c\mstianorum fuloi aniator ardentissimus Et quid in rem proposilam nos rafrmifs conferre potc.^fati
istos
:

*n/-'.o'.'iOpovOTijpavvoc'^' 'Kav

xai

aWr,Ta

^Haj

-^Respondct Elpidipboro tjramuis

et

Quando
cqo vero

Qe; ^/

fx7(.)

Trapayayto,
TTE-.pa-jOe
*

'J(J.ri;

e'J0(O(; avT'.7r'lTiT0vTe;

noDum. quid
tim

insolitum in

medium

fero, vos sta;

ocvaTOE7r'.v
ypiciiv
'

iy(o ok [/axpoOiiiid); cpepd)

repu(/nanfes ronfufare conamini

fero, i^estra
:

TiavTdjv avaoeyoiAEvoi;
*

pap'f,. Aeye'. h 'EAttlq',-

magnanimiter

omnium paticns
,

onera.

coit.
-1.

kJoo;

"Axouo-ov, (j* Sa^-.le^J. O^jOEvoq oeeTai

toj

T| fi

Dicit Elpidiphorus

Ausculta

re.x.
i>/

Nullius

^5o'JTia TTOOi; 0'.oaTza).';av TtiJv TOio'JT(t)v" a-JTT,

yip

indiget priiiripatus vester doctrina

negofiis
:

hujusmodi
et et

Tierpa

Ttjv 7:pay[jLaT(jjv,
euTtop^ia,

xal ^ twv (Jpyav(i>v

ti

Tipcn;

ipsa enim expericntia

rerum

instrit-

xoXaT'.v
ETOtfjiT.v

xal
Tiep'.

a'JTOxpaTop'.xr;
trxef!".-/

[3ouXt,(T'.;

mmtorum ad puniendum
foria

ahundantia,

impera-

101

T->,v

ajT(ov

if/tpavLJ^ouT-.v,
"

volunfasprompfam

tihi

dc rehus isflsdelihe-

'0

avaioea^TaTOi; aT:oxp'!veTat

Tupavvo;
Ttap'

Kal

[j.ovof;

rationem patefaciunf. Impudentissimiis tyrannus

u)*ax-eiv iy(o xal 3u[J.o[j.ays'!'v

U.7.'.

u[j.(i5v

ItzxoU[J.T,

'^; 'AvT!pT|Tev i E/T:i.OL'.p'ipo<; ^^-

Kal ^av
autdv

TO'.

respondet Et solus latrare ego et infenso animo stomachari a vohis sinor? Dixit contra Elpidipho:

oox'^

TOUTO xa).ov

Eiva'.,

eaTOv atjTou; Tipo;

Ttpoi;

ttjV oi.'xe'-av

rus: Qiiando non videfur

eos in
.

fihi

hoc rectum

esse, sine

7:opeuET0a!. ^ouX-riTiy/O Tupavvo?

[jLT,

^**

Et

propriam

ire

volunfatem.

Tyrannus ad
:

7:ETi)vavT|[j.at,'^,

ip(u

o-e

toi; a'jT(jv )vdyo'.; ivspytd;

etT^ev '<>; xy.Ta!pa';vETa';
o-.'

ipsum Nisi

fefelU me, vidco fe eoritm sermonibus

dasTidpLevov. '0

'EXTZ'.oi,'.f^dpO(;

cfficacifer ohsequcntem.

Elpidiphorus dixit

Vf

B
[J.0'.

'",

Tou

I^/iv

aTTa)v).a^a'. Ti[jia;

vOui;.wv Eyei.;.

videtur mihi, vita nos pricare in

animo

hahes.

Re-

'A7:oxpvTa'. i aXaTT()p''' "O-jov ^x t(I)v ctTioxpitrEtdv

trou 5'TO'/a^opiaiTO'JTO* Tipo;
(jtou

spondet

scelestus
:

TiavTa; yap Tzo^.oupievou

tuis conjicio illud

Quantum cjc rcsponsionihus me enim ad omnes interroga:

:

Ta?

Treua^ci;, a'JTO(; [J.dv0(;

Ta; a-oxpiicti;
^ *

oiotoi;.

tioncsfacienfc, ipse solus reaponsa das.

15. Dicit

15. AiyE'.
Trpcdtd;
eC[j.'.

[iaxap'.o;

E).T:!.o'.'.pdpo;

'ET:e'.OTi

beatus Elpidiphorus
senatu,
si

Quandoquidem

Senatoivs
alii

r^; auyxXriTOu pouXr,?, TipuTOi; xal

E'"

to'j

primus sum ex
concedunf. Quod.

Xeyeiv Ttapay(opo'j[jia!,.
'

oe

jjlt;

.SA-ri; ^ 7:ap' i[j.ou

vero
ef

ml.

axouE'.v,

'.'oou

0'.'*

Tiap'.TTa[ievot ),eyT(i)aav xal auTOt.

prBsentes loquantur

primo etiam mihi loqui non velis a me audire, ecce ipsi. Interrogavit autem

cim

regr

disjjutant,

detectisque

ejus insidiis
past

iSoo.

*"ET:ep(dTT|aa(; oe^ tov [ASTauTov^ ovTa"'' Sutl, e'.p7i^" TEv^, ou),aAEC;; 'Oo0eo'J otJTo^^TeTiX-opw^JLEvo;
(Tuyx).7]TLx6;,

sequentem post ipsum. Tu, inquit, cur non loqueris ?Hic vero senatorDei luce repletus et superna
illusti'atus illuniinatione: i)/c, inquit,t) rex: si inu-

liberrimt
resjioiisn

xat

t'^ av(i)OEv -^a-.opuvd^jievo; iXk'j.ii'!^z'.'

Efee ^ ^,
*f(?.
i)T:oifiiveTai,

ot(!tIv,

w pao-tXeu, ef xa-.voTepdv Tt j:pdTTay[j.a

UT:'^i;ouTt T(7)
Tl.;. E'.'
;

sitatum

quoddam mandatum prineipafus

catercatim

vester

exeiiiit.

v]aTi

^;ouata UT:o^a'Ivetat*, ouyiTiavTE;

xe).'JajjiaTi

aou

MaXtOTi
T"?!;

ye,

cpT,a-e'.v

av

ouv

xat

T(Tj

TTpWTEUOVTt

duyxXTiTOu, ota T7)? Trap'

upidiv

nonne omnes cedent prsecepto tuo ? Maxime quidem, dicat aliquis. Si ergo primas ferenti in senatu, ut qui a vobis maximo dignus
subosfendif,

honorc

i'v

"^ p.oi. 'ATtoxpiOeic Si Ti? iwoi^aai; '^ xax' auTtov ti, eTtc^v
(i)'^

t\<; ^**

e? auTuiv, ov()(j.!cti 'EXTttSitfdpoc;, eT-;:^ izpfxi tAv ^asiXia,

:

TTpiiJTOC

Tiic

ouYxXiiTOu

^'

'ITfi"t(

TToOev eTriyivaioxiDiJLEV

TauTa

"'Hv

Y^p

^c-'^

auT^i;

a'j;j:.[jL'jffTrii;

^" TtSv ^ptffTiaviuv

xai

(f

^i (Xo; tou ^" Xpiorou. Ae'yei o padiXeij; Ttpi; auTciv

[101.

'Eav

tivi ^2 ijj.aiv

xaivoTEpov Xoyov
Tiv

eVTroj,

^^ ETOH^oi eote toO

*

4vtiX^Yiv
PacriXEu

Kal

TifivTtuv

'jfjnuv

tk papT) Ysvvaiojt
i^iXX'

ip^piD.

A^yei ^*
^ TreTpa
\i.ti'

'EX^riStfBopoi; Trpi?

patriX^a

"Axouffdv p.ou,
oe oxEiJiaaOai Tt
Trpof;

vpEiav oux eye? tivo; Vva uot ^^ sit^^,

i>

-" aUTJl

Tiliv ffiSiQptjjv 7rpoxEi|i^vT| oioiffxei'^''

xar' auTiIiv. A^/ei auTol; ^^

paffiXEui;
otpe^;
''*'.

"

Kayii) ^"

[.'voi;

i^o)

auT(Sv xuvop.a^j^Elv

AeyE^ ^' 'EXTiiSnfdpo;

'ii<;

tov

paotXa^2
<:

K&w

iki 001

Soxet^^,

outou? ^. Ai^fti 6
'EXTciSi!io'pOf;

paffiXet; irpA?
-irpii;

tAv 'EXTtiSiYdpov ^^

dptu oe, 'EXTriSiifdpE,

Tov Xdvov auTtuv x^xXriffai Troi^oai

XEyEt

t^v paoiX^a ^'

u]j.a;;

"Qi;

[loi

SoxeT, paffiXeu, to ^tjv fiou

fioVoi;
[jiou

iTtoX^oai ^eXei;. A^j-ei 6 pxoiXEu; Ttpi!; tov 'EXTiiSnfrfpov ^"

"

TlavTac

exaXEOO, xai Sta Ti

XaXel; *"

add.

f,r

15. 'EXo tSitodpo? X^vet 7rp6; tAv paoiXea

'Q ^i 4 |^jp(^.j^5j(^
.j^^
ti

'

TIptuTo;

uv 7rpuiT0( ^ XaXiii.
;

Et 8J ou * ^ SeXeh;

ixouoat, eptoniffov.
loioK;
o(}^ii)vioic

aliin codd.

^'

aiixo^, XiyEi
'^^''

S6

ti ' XaXEl?
'

'0

5e aet ev

tiIj

(pwTt t)7rap-^tuv * xat

to'i?

7:apxou|j.evo; ouyxXtitix6? X^y^^ ''^P^^

paoiXe'a ^"

'ETrav, paoiXeu, xeXeuei<;

"

ti

xaX6v xat /.atvoTepov, TtavTEC oot

UTroxououoiv
'^,

"

ff.

" (elTtev-ffUYX.) wv (^. om. 6. 7-9 X^Y^i p. 4, tivo ^.g^ _ 7-9. " xt adrf.9. 6 adrf. 5,8. t6v 'EXTtiSnpdpov 4, G,7,9; t^ ai.) uTt^ so Kl "" xaV 4. & add. 5 out^ 6 8, iXXi 5 7rpoxEiiiev(uv 4-9. 8. ^" outok t. 'E.) 9. Soxfi 4-9. t. p.) add. '0 E. X. t.u paoiXe^ t. p. 9 ('EXTt.-paff.) "Etfn 'E. 'U 'E. X. 6, p. 7
Ti

add. i

(oux-evv.)
6,

4'xi oiSeif;
;

i^ d^JnSv lvo'iioe xi

eTtei

xav

ti; cvvoTioe S, 9.

Trp. T.

ir. (jivT.

o. Trp. t. p. Xeysi 6.
'EX7ri3i(po'p<i)

^*

* eTriYivtuffxo|jLev 4-9.

7.

'^ elTr^ 8, 9.

ti,

t.

'^

ffu|.L[j;tffTTii;

^"

fi.

"'

Tt.

^"

6.

=3 o,_

s*

5,

o, S.

a^ (tt. fi.) 8. 71.

8. 4.

fi,

9.

"^

6.

4,

(i.

S, 9.

3" (tt.

oni. 6, 8,
Tr.

"^

9.
'

^^ (7t.

Tip 'EXTttottpdpit)
^ tioi

Ttoie-iv
-^-

a^

t.

Tt.

5, 8.

7.

^^ (^^.

''^)

Tip 'EXTri8npdpt|) 7,8.

(Sto-XaX.)

[i.

8. t.

X^y"^ ^; H-

^-

"^.

X. 7.
8.

Num.l5.

'(XeYi-pao.)Tr. T. p. X.; X^y^i 5, X. ^4) paoiXs-

>
;

xat

(idr/. 4,

7-9.

^ o-j

add. i,h,l-9.

(o Se .)

xai hepov. '0 0 paotXeuc eptuTTioai 8, 9.

& tuiv G.

ij.t' ir.

3.

ou add.
X. 6 o.

4, G-9.
7t. t.

Skiyiov 4-9.
:

^ epiuTrioov-oi^tuviois 8.

vix legi possttnt 5. pooiXeuc xeXeiiiiTai 4

'> ;

'"

(ouYxX-riTixoc-PooiX^a) X^Y^i

t. p. 9
;

p. 4, G, 7

X. t(u
'^

pooiXet

"

(p. x.)

paoiXeu; xeXcuet 6

pooiXeu? xeXeu^ 7

pofftXeui; xsXeiSoth 5, 8, 9.

0?. 4-9.

[iTiSs

xav.

* ('A7roxpivETai-Touvo[j.a) 'A7toxpt6'i( oL tii e; auTtiiv TO'jvo[j.a 'EXTriSi(po'po?.

"^

XeYet Trpo; tov poffiAEO

'H[JLel; TrdOev eTrtYivtuoxo[JLev

TauTO
"

T|.

"^

(x.

ii.)

Ttpoxei[Ava. .\^y^' PaffiXeut;.

v^io [le-' auTiIiv xuvo{j.a^G'tv
;

'<

(6 t.) om.

>'

'^

(avaiS.-eTraffl.)

QaoiXeu; eoii

KaYO)

jjlovoc

'^

-ip pffiXe"i rft/.

'

Tip paoiXei

(iifrf.

'* (tt.

-^ ou.) etp^.

" paotXeu add. " pooiXeic. Ttpo^ tov paoiX^a add. Tt add. Num. 15 CCod. wv 3^Eiou. (W. _ om. add.
'EXTrtSitpdpe oiW.
2).
'

aTt' e[xou

add.

'0 Ss paoiXeui; add.

ItfTi

^ oiii.

"

SEuTepov

eTtiev

"

">

nrft?.

"

(ElTrE-pioiXeu;)

rp6? tov pooiXio

'ETriv pofftXeiq

DIES
^
' cod.

SECUNDA NOVKiMBRlS.
477

imixofJisv.

.ov.. x.,ov.. sivov ooajv.Kaio p.,ae.,.;Eiv oe X,. .v.^3 ., xa-a p.,0., ,.v.e,

^s.,... .y 3s o^aT.
EX..o....o,oo,

.0...0..

^ -

''-.Etr;x:(;:;;:tr~'::^
co-a ,.,i,
rj.,?
,,i,it,.te,,

EX MS.

o,es

M-, yevo...o .0.., 6

--.o^s.

Asy.. .po; .o5 ..yx>^..

,,, B;,pidiph,, D,cit ad enalores lorluosLsimu.

fiat
:

Xc

ced^kZ.Z

'~^

.<o.j,-4trxo)>..WT=<TorIVri"T-/ivaTTf,7ovo.jvy.(i..v7uv

,-i,it,;

rJZ^

,;,Un,-m

.ap'v..6o,^v.v....,oooa,..o,.vVi
T-rv o.avo..av

u oi;,

rf,,,.,

-^.--o

.z.

^po;_T,v
'.r.,

.,.-,v ^;o....av o,oOa .pp,vo^..av.

.^'t^triMzr::
Unus voro quidam e senalorun

,-(a sentientn.

Et, oe t.5 tcov

..^M-."-

Po^.X-,,, opa,T-op..o,

numero, strenuus natura, a^talem lu.ben, eoden

iJ^.
-.P

f"^'""
.o...,.-5
;

^'/^('",^ ->:
.;T.r'<I..Xo),o-,.o,, T0.T0 yap
-ov
),eye..

--.-'
a.jT,,,

.po, Tov ava..oe.TaTov Tu,oavvov

- kal

ovo,.a

6,..;

*'^-/*'-7rfm.?Phillogus,l,o/enimer..t on,en illi, ad impudeulissimu,,, ty -annum diK Et iot.icscn,,e /,-,, ., ^-,, ^ ^, ^'^

OAl

vs
ft.

'''"-

-',',;'
i^?^^^^^
^-'^^

'

''''''u

T-

"'^'^

r^ 2?-

''

.7roxo>p-o-

akr,H2'.7.<;,

^^;;^^y^P--t^^^^^ ^ EX^-.o..=po.oo;-E7z' eirsv b ;^(opo? .ucopa XaA7,^a, xal

,

"' "'""" Huai .uiuium a raeie ^ sua mcedere. E.Khilaratus dramate Elpi.liphorus /^. mr,, inquif. stulfu. stnlta !ou,u'tnr et coi-

e>.s-

^/w//, m-diialitttr. Statuerat

xapo.a a.TO. o:.o.a o.avoyjvi.eTa... ^Hv yap

A'.wTaTo;
Eva
0'.

ouim

dolosis

cko-

aTpaT'.wTa; Trpo tojv 3yptov dTTWTr.Ta?,

ttiv Yvw;i7iv
Ti

auTwv, exacrTou

avafxavQavwv,

ava .uspoq xal rjv Ti.ahv

txLE.croLTo

simu. milites ante januas, per quos, singulorum sententia coguita, partim otiam Iionoreiu aut pa)uam cuiquc rotribucrel. Quidam vero eortuu
qui
ibi

T-.^xwpiav kxii>-i^

a-OTaTcliv

aderant, auditis quie dicebantur ad Elpi:

Ttov oe

ixe-.Te
,

^apovTcov

t. ;

'\

Xs-

yofievwv ^Traxvixow;
Opx^i^Q ae
T->,v

Trpo? tov EXTiLot^fJpov

etTOV
;aoi

TiavTwv

^wv

dixit Adjim, te per omnhun no.trnm salutein^edhseremihiconsUhim inimirissimi miis-

diphornm

crwT-opiav,

ypi^ov

eyn

mim diahoJiann
:

impetiim ejs citius concidam

TT,vo'.:fcvoiavTOu5uc;ivcrTaTou
T>iv oa'.|AcJv..ov 6pfA-hv

Pa^asw?- ^yaiyip^c
=Jvaxd^a)."S-/Tr
"v-

Simuian.s
ridere

aOToO
t6

T(i-/iov

autem dolosu; vulpis simulacrum subt/i i/KiV/, inquit, mala coyitatis adrersum
agentes ? Geneio.siorem
di.xit

fiaTwa.aevo? oaXfxa
t^eiaQe
"^*

oe ^

t-7,;

utiouXou aXwTOXo;
t-:,

if, juveniliter

ijT.rj^vZ'.%-r

"Iva ^

animum
:

cpn^l, T:ov-r,pi hH-j-

Elpidipliorus sumens,

xaT i^ou

veavieudtxevo-.

revva-.dTepov Se ^^6'^^t^

stulU nos, quia verbis tuis

ad tyraimum Uevera aures pnsbemus. Dicit

ergo

unaxououfftv

^^,

xal ouoeli;

'*

avTt-aaseTai

'

ouxto^ xol *" atjxou XaXouvTO? ot TiaviE? ffuvaivoy(iev. '0 8aiXsU(; X^yti irpic
;

TO'j; (lUY'^^^'^'*"^'-'?

"tis^cE oJv Eav tii; ivTEpe' '^ i^ ifjLuiv, ol TTavTec ouvaLveTte

*

'EXirtSiodpoi;

Xifn
^"

Tcpii; -rov

^iaiXia

"

Mt) Ye'voiTo. '0 pntnlEiiQ Xeyei Tipoi; xtjv guyxXiiTOv "*

Jrpoc fis
^'^.

Mi

Trjv irlTTi)xo'v ijlou jSatrtXEiav,

oux

opw

u]i.ac

ocOoTzoSouvxas

'ATroxpiOeii; 8i ^^

sU Ix
eT;

Travxojv ATCOxofJioj; Xiyei irpcn; xov p<nXa -^

r,v

yip xai x^ ^Xixi^ v^oc

BadiXsu
eTtr,pio

/.axAv 28 BX077OV ETrevoTiaa?

yap

^^ Travxai; icTroXEaai ^^ oi SiJvaxai. '0 oe ^" PaoiXeuc Xiye' ^rpii; aiJxo'v

Tii;

TTifftv*, A'ti xai icTrOTdfiWC EXaXTjcrac; ^'; ^^iXoXoyo'; XE^YeiTipo^ xov paoiXe'a -"

"Oxav

xk; XaXel -",

yoXa;*^".

T)v Tra^/rtuv "' oe ^^

'i

m/.

aioxTipiav,

[jLir)5i(;

TTOxpiQi^ auxro Xo'yov

xaUi-x;

yap

eTnov,

xoiixou

fi

y''i!)jJ.r\

TreTrXrjpwTat

[jiavia; ^^. l"Teva5ac

EnEpwxTiJev.
*co<l.

patiiXeic xa"[ ouvSaxpu? yevo^jjlevoc, X^y^i ^*

Et; xaxi
TrpA

ei; e;e'XOere

^^

*V7:&|jiEiotaffa(

'^"

'EXT:tSitpo'poc, X^yet

npoc xiv
auxiiov

paoiX^a ^'

"AOXie, (luipa

Tjp^fi)

XxXeTv.

'Hv Yap

twv

^^

3up(ov

ffxiioa^ ^"

dxpaxtwTo;
eTttev

*", Vva (jiaOdjv ivi

Exioxou

XT)v YV(ujj.r)v,
eiTraxe' |j,oi xi

.9avax(ua^ auxoJc. ETc oi ^? aux^uv Ipdjxr^ffa;

e^et o
oxojriii; *^

"

Z'"^?*^

tAv 'EXTrioi^nfpov,

TfjV oojTT)pfav uudiv Kavxiov *^

r7CO|jLsioiaoa; oe 6 paoiXeuc,
*^, X/ys'

xou paoiXemi;, ivo x4v ovxtuc

vOup.T)oeic

SaijjLova a^Jxou
;

exoiXXiu

**.

'

Xiyn

auxoTc

Ti

jjLOjpatveoOe *^ lvOu[jiou|i^vot

xaxac

*^

'0 oe 'EXirtStoo'poc ext yevo^jievoc ye^vk^ioc

~p6c xiv

paoiX^a

"

"
'^

x a<ld.
(x.
<T.)

*.

ouSe
"*

etc 8.

^^

xouc ouyxXt)tixouc 4-9.

om. " ou-/

8.

'"

ivxoipei 4

vxsp^

."j-T,

ivTatpTjxai 8.
*> owi. 4. 7.

"

(t:. x,

p.) (n.

x(|.

paoiXei8.

6. S, 9.

(X.

30 (Tr. (1.)

om.

"^ (tt. t. p.)

om. 5

tii

paotXet 8.

^^

xaXrJv 8.

om.

8. 9.

^^ T\\ii<:

add.
;

5.
4.

^^ 0l. 4-9.
'''*

"
p.)

(auTO^v-eXiXTiffac)
7:.

ouTodc

'V|Jiac Trivxa; 7:eptoxT]fla fHie)

8, 9.

xal Staxt ou fj^ovoc

^" [jlt^Sev
(A.

a7T0T0[j.(iic

eXaXTjooc

t:. t.

x,

p. X^yet 3

r. x, p. eT^rev

^o

XaX^

4, 5, 7, 8,

8e

auTOu axoxpivoji^vou,
83 (2. Se)

Xe'Yei T:pAc

"rfiv

ou-'KXr,Tov add. 8, 9,

^i

^[xuiv a<ld.

3; 6
;

u[i(Lv

add. 4-9.

^" (7:. (i.)

;

n.

8, 9.

ToTe

o. 8, 9.

"

eT^iev 8, 9.

"
^-

(etc x. elc S.)

"0
ss

tT)C

ivotoc

{(i(5v

ETc xol

eic i\. 5, 7-9 5.

E tc

xai

eic

eSaOoxe
6-9.

4.

*'

^e

('T. Si 6) '0 Se 4-9.

.5,

^^ (7:. x. p.) x'u

paoae"
'''

8.

wi. 4-9.
5.

(/</. 4,

VExe 4,

5^7,

eTteptoTTijac

8. 9.

*^ (u. t:.) 7:. u. 5.

outou add.
e.

**

48

Ksvic 4-9.

'^

*''

U.

yev.

Yew.)

y^^.

Yvv,.j;

[JLaXXov y^v,

y^''''-

" o paotXeuc (W. " i SastXeuc exSaXoj 9 (laXXov yev. ivvE4; 1,7, 9;
4-9. *^ (j.(opi^ETE S,
;

(Jioipat-

8,

e.

xeXso^ xt xaXjv xai xatvo'xepov,

vouixev,
TO'j;

TrtivTec -1)710x0110001

xal

0'jSe1c

ivxixoooexof ouxo> xol aixou XoXouvxoc ol Ttiv:ec ouvsi-

DaotXeuc

Xe^vei.
'

ouYvc^xf,touc

Ma.

ouxou.

'* f)[j:t5v.

" (Mf,-NT)) '0 aYtoc U add. voc add.

*
'"'

'EXT:iOt(fo'po; e^T)
'

.Mi) -^^votxo' 7tOT.

'0 ^aoiXeuc

X^,'ei Ttp6;

('tJ

J3.

e.) e.

*ll p. -

'

("A. o r.) '0 paotXe j; XeYet

npocauTo'v.

i.

19

(a.x.X.)T.
f;ST)

eani.

(Ma-oxvaqoc)

eTTrev

Tfjv tisvtwv

((1(5v otoxjjpiav, ioeXtjioi, (iTjSeic

dTroxptOi; oixfji

Aoyov

xaOtb; yip

eTrrov,

touxou ^ y''^!^^ (xavio;

TreTrXiiptoxai.

Toxe oxEvaSac Ix ^aOouc.

*'

Vwjt;.

('Eir' i.
'

et.) eT. 'Ett'

23 (Ttliv

oe)

xiYto.

37

'0

poTiXEuc <idd.

Ek $1 xtDv. ~ om.
"^

=*

ixo'Joa;.

=9 f;pSto (/(/.

^''

o>n.

-" (xf.v o:.-'ia^)

xi e/et

o-xoTr-!.;

xou ^aoiX/wc

=" (iva-EtTTe)

/.oi oriotv

Texvia, xi (ttopaivexe

vOu|jLot;-

478
EX USS.
vrjjjia

PRIMA PASSIO
h 'EXiTWiaoco;
'Et:'

SS.

ACINDYM ET

SOC.

ava/aSuv, dr.t -po; Tov ~0fJiwjJO'.

pavvoV
^.oywv

aXr/Jsia?

r^ixsU,

oti,

twv auv
Tupavvo;

i7ia'!o[jiEv ^'.

A^ye'. ouv & al(Jio6opo;

ergo sanguinolentus tyrannus secreto uni mililimi ut interret Elpidiphoro. Quo cognito priEsentium aliquis, Callistratus noniine

mortalem ictum

[jnj7T7,oi.(i)ow; evi.

^TTevEyxEL^'/

twv TT^af.WTWv, xa-.piav 7tX7iyt,v Tu 'EATTLOt^opw. uveyvwxw? oe to tc-ou7:p!,7z).azr)

rcgis arnplexus est colluni

reliqui vero
erfjo

abruptius loquuntur
nohis,

Quid

ad euni reprchendms iu
:

Tov Twv !TU[ji7TapdvTWv Tt?, Ka).XiTTpaTO? Touvo|j.a,

T{^
Totj
|jaTt.5.'w?

Tpayr.Xw'
),yo'jT!.
*

ol

oe ^^

rex, isfa conatus es'^ Ille vero dixit Continua subarfus garruUfafe, pariim ahest ut ipsa

),oi.7:ol

TTpi;

kjtov aTroTouwTSpov
fiaTiXe-jj

Ti apa
;

exeedam mente. Majori autem dicendi

libertate

xaTayvcj;
'0 0
Trap'
<friG-'.*

riiJiwv,

TaiJTa ^' ir.v/zi^r^rjy.i;

Tyj a-jve/er xaTaxparriQel?

xa'.

aSoXer^ia

^*,

universi: Disces, inquiebant, mtserritne, qua ra~ tione iion simHia tihi cogitemus, impietati repugnanfes. Et relicto
illo

dXiyoy

auTWv
o"

icavLa-Tap-a',

Tuv

t^pevtov.
*

catervatim oxierunt, nuh.

rJappr;7iaTapevoi
(jtaOr.a-r),

iTil 7i)erov ol aijijiTiavTe;

'Avarrou

mero ferme

septingenti

aaTav, aO).'.wTaTe,

ttwi;

^u/^"
tov

op.o-.a

opovojjjiev, aTefieiaf; avTeyoaevoi. Ka-, xaTaX',7zovTCi;

auTov ijjoOyjjiaoov
eTiTaxoo-LOL ^^.

;r,),Oov, o^vte;

ap-ZJjjLOV

w^el

16.
TTJ;

T'/)

5e

^5'7i;

TTpoxa^-Ta;
^,

'

irJ.

tou

p-r.iJiaTOi;,

16.

Postera autem die sedens pro tribunali,

aOeia; 7ipd[jiayo(;

xeXeue', Tper? poOuvoyi; (Jpu-

vr,va'. ^ 3r(3'^a

Te * xai p7TETa ^v toutoi; a7:oppi'^TiTTEp',

impietatis propugnator jubet tres scrobes fodi ferasque ac serpentes in cas projici, eoque sansociis mitti. Opere secuntyranni prjeceptum perfecto, sancti benedicentes Deo psallebant Deus, Deus noster, ad te

Sancti martijres

projichtiitur
in scrobeit

vat

"*,

xaxerae toli;

tov ay'.ov 'Ax'!v5uvov iixQ.r^-

ctum Acindynum cum

9r,va'..

To'j oe epyou TeXeTOevTo;

ol

xaTa to tou Tupavtov

us.

dum

serpmiht
pleiioK
iic

vou

7:pda-Tayfia,

avLOi

euXoyouvTSi;
'IljJHJJv,

0eov

!j;a),Xov

'0 eof;, 6 0e6?

rj

Uberaiiliir
oiifie-

Trpo;

dpOpiJ^o-

de

mane vigilamus;
vere forfem
,

sitivif

anitna nostra ad
tn,

te,

viiiule

"

[jiev

^SttliriTEv

iuyr,

Tijj.(ljv
"

Trpo; ^e, tov

xa'.

Oeov tov
Kijp'.e,

Deum
Domine

o^vTW^

tJayupov
jieO"

xal I^wvTa

aUj

Kup'.E,

fac

vivum : et nohlseum secundum

ac
est

Domine,

licfi.

clemenfiam

Mox

iferinn

7:o'ir,TOv

)i[/a)v

xaTa

tt\v

l7i!.LxeLav

o-ou,

OTt

tuam, quia henigna

ypTiTTov t6 e).d; tou. Kal

a[jia ttj
^,

Euyr)

'

^7TTrfiTav
^**

cum
atque

misericordia tua. Et una oratione adstiterunt angeli resplendentes

feras abigentes: quse soevitife suse oblitaB

torti capilix

iiamnantur.

ayyeXot
il);
T|

).a[j.7:po^opouvTe;

^ciSoou; te

o^-.OT|pa;,

virgasque ferreas, ut visio monstrabat, tenentes

iis

di{^i.;

ioe'!xvue ^', xaTeyovTCi;,

Tr,(;

xal TauTai; Ta

5T|p';a

aTTOToSouvTe; '^' & xai

ayp'.dr/|To; i77!.Xa-

in tranquillitatem

ac

mansuetudinem

transfor-

OdpiEva, 7:p6; t6 yaXrjVOv xal r^piepov jj:ETe6a),),ovTO,

xl

iTti

TOffOUTOv ctvEvepyTiTa Siejjievov '^ wTe'.

uTrvti)

mabantur, et in tantum quietfe permanebant, ut somno profundo dicat quis eas constringi. Sanctis

fJaOer

^i.v{ki(i **

tot/. '^'"^ ^^1

^'^-

"Ovtojc ** {ibtpoi EYevafieOa, a^Tj6cuc oou oixoijoviec ^^. At^vsuffsv 81 o padtXeu?

e,T<:

}xz-za.

So^Xou evi ^^ tujv TpaTtco^*^,

^^YUiv ^^ xpouuai T<u 'EXTtiSitf dpt|) ^*. 'loojv 8e

k\ auxiov ^^, Toi'vo[/a KX).ijTp3tTo<

ExpaTTiffev tov pa<rtXia

KaXiffTpiTOi;.

"^o^

Tpa^T^Xou, xai TTEptOTpapevTE? lA ^'XXot ^^ exXEtaav TOtc StJpai;.

Kai oix

i^r^jiEivav ^^

(jlst'

auTOiJ TtXefou?

(bffel

cod.

^^**'"

^^ Tra-oipia zai
i,

uToi ivtorXio^AEVM*
eTttev

'*'*.

Kai

).you<ti'* Tij<

pas

XeI ol Tf,; ouYxXTiTou ^^

''*

Ti lcwv touto

ET:otT,C!; ^^

Ev07tXiff|jiEvoi.

'AroxpiOiii; oi
poitiiXE'! fii^

paoiXEUC

outoT; ^^ |jETa ttdSou

'Ex

tTJq TioXXiii;

aooXeayfac xxd7:op.at * ^^ Ti^

toi; tru.

tsfEvac. Ai^^zi

Tffi

cod.

xfii tnjYxXTJTOu

MaOEr/

Eyeii; ^^^ oOAte, oti %\x.Ck

''''

oux ia^l^

Kal

taTaXei'}avTEi;

nuTOv

**'

ic,r{tSi(,\

XEX07Tti>|jiai.

'lioav Oi "* ol iXOo'/Te< ex tou TtaXaTtou tov JiptO(j.6v ^^ to^

iTiTaxt;

V t^iot. Tpeu
^ xai pXT,Or|Vai Ev
^,
*

IG. Tf, fA eTtaupiov

aiToT;
cotl.
(")e4c,

TrpoxaOiaa; o

paotXeuq ev xotii^

utj,TiXt(!i ^,

e/.^Xeuav opuyTivai poOuvou^

^.

.^Tipia 7;a[ji7:XTiO^ *
"5

xai yaXaciOfivaL lv,u touc aYioui; [xapTupai;

^'^'/ji

'Aitaydp^evot Se ot ayiot eti-aXXov

^.

XEyovTEi;
troi
tre
*

'0

0Eic

^iiAuiv,

Trpoc ai cIpOpt^ofi.Ev *, 'ESttJ^THT^v ae ' ^

Tf,v

^([J^tuv

Outoj;

Iv

Ttjj etYt'(]j ii(j.oJv

ultsGTKiev

tou

lielv
<iu,

0p6piCw[i6V,

T^jv

5uva]itv

ou xai

od;av

c;ou.

"Oti xpeljjov t6 eXeoc

oVtJjxaTo'!; trou, 6'Tt

tiou

UTtep ^tjjac,
~.h

Ti

;^(Xti

ETratviaoutiiv

/.a:

Kupit, KuptE, TtotTioov

[ji0'fj[i,iliv

ivixev TOu

^pTjOTiv

eXetii;

oou.

Kai TauTa

Xei-o^vTtov auTiov, 16X1^67,'^,

oav ev

Tt*tc Xax'(totc.

Kai

etpavTioav aiTofc ^" Tpelc SyYeXot sjTtoTEC eo' ^va

uj<;

sxacnov
^"^
.

^' Ttov

Xaxxtov

paSoout; oiSTipouc '^

xaTe-/_ovTe(;

xai

^*

eoitoxov Ta ^Tjpia ^^

ev " uTtvto

paOeTfnruyaCovTa

Kai eXeYov

ot p.axapn)i ^^" 'E^aTiEOTetXEv 6

()Eic 6

** (tt. t. p.) Tt]>

"^a

paaiXe- S.
i. t.

"
0. C.

aXTiOtoi; 5.

^" (e. k. q. ^^

ix.) sYEvofjLeOa o. ix. 5

("^-

lYvd[jiEOa

ax.

o. 4, G-9.
o/*(.

(|ieT(i-3Tpat.)
4-9.

o,

jj..

"*

63 (,,.

5,e,S,9.

'I^-)
li.

"^^ 'EX^riStodpov
8,

8,9.

f^^

(e; au.)
'''*

4-9.

" hn KaJXt5.
*"
;

OTpaTOc
4,S,

^"^

XoiTToi 4, 7.

STi^fjLetvav 5.
83

^^ {r.. ib. S.)

T|[j.a? arfrf.

tb. S.

i^

fitiSexa 4, 7.
8. 9.

6TtXio[jLE'voi

Evto7rXto[i.vot

7-9. o>(otT. o.)oHi.4-9.

G
;

ETroiVei;
<"'

5:
l.)

eI; ^[JLa;

AfW. 4-G,

e^ (eT. au.)

Xeyel 4-9.

"

t)i-

s x()TrTO|jLai

XExdito^Aat 5, 9.

<""

{]x.

[lavOave 5.
4-9.

"' (x. au.) x.

t6v patrtXea 4-7; xaTaXtT:dvTec tAv ^atriX^a

8. 9.

"

t6v ipifljiov add, 4-9.

(t. 4.)

om.

"">

tooet

fivSpec o.

Num.

16.

(i.

'

Mt)': 4-9.

"

(5 p. ev t. i.) ev t. 6, 6 p. 4-9.
9. ^

(p_

.j

^, p_ 7.9

prfOpouc 5.
"
t^jtp

7ia[jLTroXXa 5.

" {^.

T. i. |i.) T.

E.

4-9.

Ei^aXov 4,

ohl
i'.)

i-G, 8, 9.
etp' l'v,
'.

8 7:p6c [oej

add.

5.

eEiTi^jLEv 4, G, 7.

auTol;) c/x legunlur in

5. "
5.

(^OT. I^'

h.

Iot. 5.
4,

>^ (t, X.)

auTtuv ev

toTi;

Xtxxxon; 5.
SioTrep ev
;

oiSTipa;

4, G-9. -

" om.

"

-xai

ETroiTioav

aiti add.

6-9.

"

(tb; e.) woTrsp

9.

"

(ai!pOTi[Jv-

'^ "'

otSTjpac

" VjX'^""

4, 6-9.

>

(Kai-[iax.) Ot Si 0^101 eXeyov, SoSa^ovTEc t6v t)eo'v 4, G

01 Se aY.

eX. So^. auT(iv 7

'^*" 01 Se 8^. ex="P''i ^^'

[<.evot evOu[i.Tioet(;

xevai;

'0 Se 'EXTrtSiwdpoc
PaoiXeu?
[i.eTa

eTt

Y"^tdTepov opdvTi[ia avaXafitov, aTroxpiveTat.

^'

itaxoiJo[iev.

o\.

'*

(AeYEt-oe) To't6

vetjEi 6

SdXou

Ivl

twv

oTpaTttuTiuv tou xpouoai t6v 'EXTnSiodpov xaipiav irXTiYTiv.

Uujv

TOUTO

eT; tiov

ou^jiTrapdvTtov,
s* ('iTjoi-iS,)

KaXXioTpaTo; Touvo[ia, expaTTioev t6v ^aotXea ex tou Tpayi^Xou, xai TceptOTpatf^vre;

33irpa;at add.
xai,

iiroxpiOEt; Xeyei (j.eTa TroXXou tfdSou' 'Exttj; -iroXXfi; liSoXeo^^^iai; xexoTrojiat ti; tpp^vac

afi

(iva[xaOiioi[-,-ou^) (iaOeTv ey^etc, aOXie, ^Tt f,[iETc

2.)

oux

eojjLEv to;

ou ouTe

[itiv.

Num. 16 (Col
v
T.|j

6 paoiXeu; add.

{6-~p6[i.) om.

dpuxOJjvai.

*
'i,,

^e
f>

ivSpsc add.

iTropttpevTa.

(e6Xoy.-'}^XX.)

poOuviji e\l>aXXov, XeYOVTe;.

iif

{i. t. eO.)

TauTa

Xeyovtiov auTiiv, iSXTiOiioav ev toTc Xoxxot; xai eCO^toc.

tp"

add.

gva feV.aoTov tiLv

Xaxxwv add.

'" oiii.

"

(ibc-ioeix.)

oh(. "^

(TauTai;-onoo.) xai eSitoxov xa S^pi-

"

(JLEVetV.

; .

SECUNDA DIES NOVEMBRIS.

BX MS5.

-Ve.^r.^croj.f,fi.

('' /''''iidt'

p>\TjHn-alm ^naaira^artis rrstrvfarnmrn

j_
.

.,

-^t^a^w^.^a.a^aLveiiJaL,

,... .....
-

ee.v, xa.

^^
'

.,.,,

,.

h^-.r

qncm reninintur Deum.

;:;;
'

j:r

~
et
11 ,-

erimat

pm

ex mnmh,,^

iit

::il;::':r
cratqnn vidcro

Ts..vop:evov

auTT.v
'

T-/1V
fi

f - ^' oaivEfffiar riv o (^oe'-vTa

.

Twv <rapxwv ^y.iijv xa8-;^aTa " cl^c xa) auTwv xag^iyaTo xaL , (^5 f ofxovo|A..av twv TTiXayyvwv evooOev 't/ avamvA
,

'";*'^^^"^'"" nuus apparorct

vi.-fin.n \icimias,

sanctoriim corpora
inirc]ln inaceiio
v.

sublinii ncndcntl-! nt In ^^""ci^l'-'. ut

Tuv &Y wv

TwuLa--/

u-

sangnmc '"

.scntmm

nndiniip *""""">'"i mfiiTinHn. '"^" loco arhitrahantur eos

Ipsi veio, (luasi in alieno

corpore

..ov
oa..5a,
Yl|x..v.

0.0;, X, i). , ,0. S-/ ^u5.,, xal o.va..aav ao. a.a..ov ef; .6 po.fr^.a. .,y BXetiuv oe Tov auTMv xapTsptav 6 Sr.puio,;

0,, kup..

xaicipt<!TaTo;,xsXs,iE..TO,iTo.;^'xa4e./0.ZvaN^-J

^T;, x. 5.P.V

a.To..

w.

L^avT;::

t"u, Z "*", 1^^,^^;^^^^^ Cl^ ^

i

eornm

tolornntian, ferinus ac c uen

et

^s

Kb

deponi ab orbe,

contTn

nernnmennt ^^''"''''''

'

""

i1 " H irsi

.,rl,i,.>t "itus

> "

quoque

p.Mientiaiu

.a,

Tv Xpt^.., apa t^ ap),,TV

touto..;

i*

CAnVc

;J.,-Acte ^..ojm.os.^ Pfc/..

,./,,,(,:,..

&OWV

ut quia

...

'.''' ^:'
<uc
.Tv.n,

^'' ""^?"'^"^

'^=''-

^'^="'

'^'

'^'''"^^

"'^^'"'
2'=.

(.ax,p^^ KSEyipOTiT,
J,,..,-1-. 80 ayyEXo, li.: xt i;r,yayov
.

"'""tr^'

^^'^'Po-f^^-^o. 22

x.l

ij

yXdi. i.cSv
27,

T.>,o.,^^vT,
=^8

i-:x.,,.r;fln.

2^
'

E'tc
'

^f^v poV.OEtav Vtr^v, o

V

Oeo;

K,i T.Oxa C.oiv XEyovTo^v

n..

Tt

nn fii n .^ .^i aoxo^, 30 .^ ai ^^QoXo. (.r^S^

.^. p?,agivT=c;

^xpdx.cra. aiToi:

ol
i(t..v.

..

.'.

Kal

X^Vu aiTol.

6 ^^c.iX.^,

Mi

Ti,v ifxijv

au.tT,p,c(v, eyib

EX/ySo) Gpuiv Ti; paYefac.

.

Kal AEucrev

3*

xpE[ieTivai ixouc 3^ xal S^ccOai 3o ii,

xai i?^X,ra( * ^' i.o-:,; x t^.

^jj^ a^

tovfv

u.,^^v 38

5pO^,, ^,i ,j^,-, 80

"EXOr. 6 fi^A, Bv xr,ptlTTo..t

I^

.V.p, ..-i,,,.

Kp.^.0^Kai
fioav ol

ituv

8J 0-JTa.v

"^

TOffouTOv ESeoOrioav tioTS otayaivEoOat ** Ttaoav tyjv ojvajxiv

twv

onXd-^-^vtov aC^cuiv

ir^oi

i;

iXTjOrus ^^ apv5, v

^xeXXv

^T

-,p,f,i(,,,ot^^ .ot vo^if^Etv Toi; ^.povt.<;

i'X(o<: traXE-jojjiEvoi '^3.

" 6-a TsOv^xaotv.

fjiJLti^v T.T.

Oi sl (laxap.o; ^^

7;!^''''

<ocr..p (i.T)0v

xoz6v
'

51 ri(j;/_ovTe,-, EfiEVOv ^2 asdXeuTOt fiTiSe

"AvoiSaviec Se to OTojxa a-^tcov, lip^avTO

^^"''/*

^''^""^

'^^''P^^^=''^''

>'^P^''^ *iF'"^

"^"

^'>r'>''

Y''^'^^
fi-iac,
'J

^^Yt^H^sv 5

JjfjLst;

ri ipya

pafftXet.

Ae^ov ^Tv

&?
<>

:i]v oi>va|Atv

oou

Tfjv '10/;..^^^, xa'i

ivaoTa; ^^ otitmov

Weoc

"lowv Si 6 paoiXevc ojtwc xapTepo'3vTa< 5 auToOc

exEXeuoev xaTEve-/0^vai iTO':.; iTiA tou ^uXou ^', KaTeve-;^OevTU)v ci aiTWv iTri tou
oiXTieevTe? ^3.

;uXou
"" xat

"^S^

^|5j,v

Ti xaOoXou
"'

(irifiiv

Kal

'^*

lofuv ttjv ToirauTijv ipET7)V tiov fiapTUptuv ^^,

outw? xapTEpoivTtK;

Ti< pauivouc

opovTa< "

aTretpiivaTO xaT* auTtrtv. T(iiv Si

iyiwv fiapTup(uv

ajiayOfjL^vtov "", 6 o^^Xo? 6 aa)TtoOei< icTro

toj OetoO

ajv t^ ouyKX>iTtu

expa^ov
xat l'Xeyov

<-).,

8,

((^<-(xax.)

Ol

iytot IXEyov
22 ^JizXa

5.

-"
^^

(t.

t{-.)
'^

Ta<
(r,.

<}-uy_a,-

4-9.

3-9.

20 (e. t.) V.5((i,iO)ixev

TETapaypi^vot
;

21

eVSonEV

4,

G-S

loofiev 9.
flrftf.

'*

xai peXTj 4. 6-9.

(ji.

<o.) owj. 4. 0-9.

st
;

^*

(J^ta add. 4,
(,,.

fi-9

" (6. - aiTOK ~ m a6, 3.9. _ 7 4 _ Trpoo^TaJev 5 5 Ix T(5v poOuv(.iv 7-9. aS(XJiO/vTa< om. 4, Tou SuXou ~ " (x. om. 3-7. " om. 3 X^yeiv tov xijpuxa 6 9 ((oorexii Tov x-r^puxa ^oav xai Xlyetv 5. "> 7-9. " EUX^QTat " 7 E-i (Tf,v-aiT.) au. ouveEoiv a. iX.) AX. &. "" TrapeoTtiJTac 6-9 (Kai-TTp.) Se arW, 3-9. " X.) e^Xeyov [xou " EfiEtvav o.) 7-9. hi<r:<z 1-9. xat tJjdXXovTa< aild (. t. om. 5 i. xpaToOvta; 0-9. (4. om. 4. 6-9; . Tote (i. (TJoav-aSix.) iir^p^^ov iyietc tA xaOcfXou 5. 9 ayfdiv ^ EyxapTepouvTac 9 xapTEpoiivTiov xapTeptav 6 (xai^ep.) "^ Tou TeXettoOiivat u-o 7 3 om.
\t-iX-) 0">- 5.

s^

Kupie

4,

ei;to

o(7rf. 8, 9.

(iTi erSoftevao

26 (6.

0.)

4.

X.) X.

5, 7-9.

5.

o;_

,j_

5.

.^.

8 o,_ 5.

eTTiev 3. 4, G. 7.

^" ETti
eiTT.)

(z(fc?.

8, 9.

S.)

6.

^ oni. 4, 6-9.

a oi.

4.

*<>

XTipiiffotDoiv 4, 5,

4, 7, 8.

xpefjLajx^vtov 6.
ol dic 8, 9.

oi.

(T(?(Z.

5.

** (pat'vE!i6at 5.

*^

ttjv t. 5.
;

4-9.

*" (ol

(ic

*''

|jix:Xtjj

*. 7.

*^ xpEfjifjia(i,Evoi 9. 9. ^^

*9

4,

'Ev6y.it^QV
''^

jrcJvTei 5.

fjtdpTt^pE;

8, 9.

"i ^,,,

^^

(fi. 6.

owf. 4-9.

(ti.

5.

4.

" X/Stofjiev 5,

ohi. 4.

'^^

69

o.

5, 6, 8, 9.

"

;.)

t(I.v JiiXtuv 4,

"'

t, <.)

ttijv ^t>Xti}v
fx.

^^

5.

"*

8. 9.

^^

t,

[ji,)

CntOfiovTjv t.
y6po*'/Ttov

f*. 8,
;

T.

5.

*"J

S.

6, 7.

^' yvva(ii.c atfrf. 8, 9. t.

!..
;

oi. 4,

(ouTtoi;-rp^p.) o.m. 5.

(/(/(/.

8, 9.

" (i. t, u,)

5.

480
EX MSS.

PRIMA PASSIO
'V,7.-t
T.f/ic^j
tt)

SS.
iv

ACINDVNI ET SOC.
td
(jiiid

6&WV*

-r/li;

euasSeia;

5!.57.7xa).o'.,

non etiam

fiiirtn ic.ymifictffein
;

imlucitis?

ijjiapTw).^]) 7L*7T-/iU.aT'.,

x.to-^eyovTai;

e;

ayaftoy

xal

Boati vero ad iUo^

Deu>^, qni
ef

omnia

in

omnibus

fJLT^-U Ttpi; JASTpOV Y.X-.XLa;; TT,; iv

XptlTO)
tl

TeXE-.OTr,-

operatur, pacis dafor

illuminatio

animarum

To; AOovTai;
* cod.
eirev^yiCTj-re.

Ka).w; ivapiauievo'., Iva

[jI>i

xal teTioo;
o

nostrarum,ipscqnoq>irt/)iOfh-ohiiieTpedif,quemaf/~

Xo; xaTaA),T,).ov 7;r,vYXT*; Ot.oe

fAaxap-.o',

inodum

norif, ordinahit.

auTOu;

'0 Weo;

Ta jravTa iv
xai suTt^fjio;

7:aT'.v

cvepYtiJv.

TT,; efpTivr,; oorVip

twv
Ta

<]^u/wv y.jjlwVj
otJxovotJiTiTet.

auTo^ xal TO ujjlwv Tup^^epov w; otoev

17.
OT'.

AvTiveyOrj ok

tw

pao-^.Xer

TO'.a'jTa,

xal

oyXo; Lxavo;
*

o^Tr^.^Oev

twv JtvLWV

axo).oj'ioJVj

17. Allata .sunt rcgi ista, et turbani magnaiii post sanctos .sequcntcin prohibereconsuminatio-

Tiii-bir

ftiriMiano-

aTroxwXueL

ttjv

Te).e'^wirt.v ^.

'0 3e E:ra^'>,!Tt a^ttcoi;

ncm. Hic vero

TTpaTLU

.-(ov ^

xaTa Twv -op.Evwv tol; piapTjaLV, w;

a-OTo6/,7avTe;, tT|V toj piap^[jiTroSiTaiev.

av ajTo-J;
Tup'^ou

* -avTO'iti);

mi.sit militum turmam in eo.s qui niartyres.sequebantur.iit oiiuiil)U5 niodi.s eosabigeront et hi martyrum occisionem ne impedirent.

rum
*eqiiunti,r

"larti/nn
fjiiibiin

7repa'!uTLv

!j,Tioa|jLW?

'AXX'

ol

Sed generosi

yevvaroL ixEvvO'.

\^i'/^'-

avaTOJ

Trpo; TviV

a|jiapT'!av

avTLxadiTTajxevo',,

CTpaTLWTLxr,; ^aXayyo;
to',; Jeyio'.;

xaTa^.

oporfjdavTe?, (luvaTioOaveLV
(IJv

sD.ovto

IlEpl

usque ad mortem adversus pecoatuni resistentes, miiitari globo contempto commori sanctis elegorant. De quihus ad t}Tannum retulerunt quanta voluntatis ipsorum firmitas apilli

commori
roliaii.

Elpiftiplioius

cim
"ndin

tribim
iiccedil

xal aveveyxovTe;
T,

Ttji

Tjpavvw

' oIt. t*^;

yvwjj^Ti;
i|jio'j

pareret, jussitque

omnos una cum

sanctis

tolli

ajTwv

fid >-eifem.
.1

-TTeppoTTi; 'JTrecpaLvev, iy.i\fj'7t TiavTa;

iiy^OL; ava'.pe(lf,va'., in!.GOey;ajjLevo;
*

9UV Toi;

Ka.Ta

fiet

dQ medlo, iXi:.i:\[X\\vaws\Secundnmdesideriumeorum iUis. Quidam vero idololatriae ministrorun,

rr.viTT-.OujjLLava-JTwv^ yvT(TTa'. auTOL^.T^.ve; oe

twv
**

senatum dixerunf ejusniodi malorum causam

primas in eo ad se adduci. Hic vero ad invictos niartyres conversus, dicebat Orate pro me, vos in spiritu patres, optimi mUUes et 7iostra; salutis apud JJcum mediafores, ut et eyo indifjims ne per inanem spem excludar a restro consortio. Dixerunt autem ad
Icrret,
:

Tf,;e''owXo|JiavLa; eLvaL

Jpa-ejTwvTY,v

(ruyx),T,Tov

eca^av

esso. Et jubot Elpidiphoruni, ut cjui

Twv

TO',0 JTWv

xaxwv
**

a^TLav. Kai. xeXeue', tov

"E).7:'.o'.'j;opov,

aT TauTr,; Ta 7rpwTLa -^epovTa, 7:p6;

tzTpaas'.; Tipo; to'j; arirr/iTOj;
[ao'j,

auTovay&f|VaL.'0 oe ^
tjiapTjpa;,
'iT,
*

EuHaaOe u-ep
' '

oE ev -rrvEujjLaTt.
f,[j,wv

7:aTepe;, ol apiTTOL brXvzi.:

Tzpo;

xaL t1,^
h

TWTr,p{a;
[Jifi

Beov

jjiea-LTaL,

w; av xayw
*

dvai!.o;

0',a

eum
enim

sancti
in

Euge,
cfplesti

frtiier,

ac nihil formides; noti

XEvfi; iXTiLTa; aTro^.ELCsdw Tr,; 'j[jiwv T'jvoo'!a;, E'/7rov

vanum

recedes,sed tu quoquc prxccdes nos,

rer/i.

0 7ip6; auTOV ol ay.o',

TiTOTiO^;

0apT',j doe).'ie^^, xal urrfjtv

tij

spectandus
arripuit;

Amplexusque
et

ipsoruni
iter

ou yap iv xevor? avaXuTS!.;, dX).a xai

sacra corpora ad bravium supernse vocatiouis

7rpOT|yf.TT, f,[j.wv o''j:Or,Td[^vo;

tw
Ta

iT:oupav'!tj)

PaaLXsL.
rf,;

soquebantur vero ipsuni

alii tre.s

Kal xaTaTTTaTauevo;

a'jTt5v

'.eoa T(i)ijiaTa,

eodem

consilio ac voluntate priediti.

"po; t6 [3paerov
f|Xo).0'JOT,Tav

rf,;

avw xXf;Tw; ooou U'/b~o'

xal eTepOL Tpsi;, tt,; aJTT,;

ok

a-jTtT)

yvw[/T,; xal 7:poa'.pTw; iydjjLEvoL.

18. IIapaTTd'/TWV os
[iaTL).Lj Tipo; a'JTO'j; [xev

auTtiJv

tw

0JT[jieveTTdT(;)
^,

18.

Adstantibus

ilHs

ouoev i-Kiohiyla-zo

x!.vwv

ad eos quidcm

nihil

locutus est

coram inimicissimo rege, movens vero

;

Ghidio
iiecintluv

0 TTjv xe'ja).f|V xal xa.TW vuwv, (ot-eo [ji7:),r,xTo;

TC',

T:oX).a; topa;

oiefxeivev

iytvi-r\<i.

Md).'.; oe t:ot

caput ac deorsuni inclinans, ut stupefactus per multas horas permansit tacens. Vix tandem suspiciens,

qiiatnor

semtoref

dvav'uTa;,

expa^ov

"', ^{'(^t-zzz

'

Ti

E<JTtv '-

ioiSTE
"^^
;

^]j.^<,

xwifCJi; xa: uTrdyEXE '^; xtoooi

oi i'*;tot,

yap

Edfiev, fjiTi5=v '^ [jiaOo'vTE(;.

'^

KaXoJs evap-

^a^iEvoi, oii t! xiotpoJ; a^itit

TTOtififfet

f,|j.5<

Kai Qz^i'^hxi^ Tipi; auTou?

eTkov auTo7;

'0 0e6i;

tti; EipiJvTii; oTSsv ti

'^ eI; '^ upLS(c.

paffiJiE^T i'Ti

co(/.

17. 'AvT|v^yOT\ * S; T(u

Xeu?
^ ^^ioXeoai;

ol

'i'/i}-0\.

ETnfiowoiv

07:117(0

auTtov xai oux itptouotv ^ vtov; TeJetwOJivai. '0 (Baatkizozna.i3a.\

.AveveyOYi,

e/eXevjev iTTEXOeTv 7:Xf,0o; (rrpaTHoTtov E7:avio auTtov xai *

oj^^Xoi ' irepief^fov

tov (>V^ov
6'ti

^, xaii

outwi; TeXEtioOiivat

"

Tou? aytouc. Ol Si
tiJIiv

o6tou; Sw? .davixTOu. Kai ov^Sti

(ptxirtq

zC^ QaatXet

aujjtiJLaivovTai ^ dtTroOavelv (jteii

"

i^^iw^

".

Kai

elTtEV 6 paffiXeii;
eT:tffy eOfjvat

'

IToiiloaTE ttjv ETtiOufiiav ai-(ji>v xai iLavrac auTOu^

ii^
patrtXeT
^^.
"
'

i^toXsffaTe

TrXfiV

touc ap^TiYOui;

cod.

aiT(jjv

eKe').euffev
'

*.

Kai X^YOuatv

II

ouyxXtito^c iffTiv

t)

ivatrTaTSuaa

auTOu'i; "*.

Kat

Xi-^&i

"

EKeff^eOJjvat.
" ci)d.

^zfftXeti;

KaX^saT^

fxot

Tiva; ex Ttuv KptoTtov aiT(!Jv

Kai iTreXOovTec ExaXeffav tov

'EX7tioi^o'pov. STpatpei? Si 6 'EXt^i-

Stif(>poc TTpic

Touc aYiouc, eTnev

Sto^EoOe, xaXoou|jL6ouXoi TtaT^pe;' iXX' E'j'?aoO=

'^, [Af(

ivaXuoat

iJ.e

^* ota xevii; *.

Kai
'**

xatvijc.

eTttov ol aytoi Trpo;

TjiJLtJiiv.

TfW 'EXTttSttpopov
^^

OapoEt

'^,

oux ivaXuoetc
^**

^^ Siope'av exelOev

"

iSou [ap, ^ropeuTi xai ou '^ ^rptoTOC

Kai xaTawiXiijac

auTOuc ivE^ioptioev exeIOev

E^jLTrpooOev

T^xoXouOTjoav Si -' xat

fi^Xioc
'

iXXot TpeT;

H auTtZiv.
ttjv

18. STaOEVTiiiv Se auT(ov

e|iEtvev2.

tou ^aoiX^(uc, ouSiv auTolc

'',

aTittpOe^i^eTO,
;

iXXi

xEtpaXiiv E^tov

y.izm

ETti

e[i6Xei}/ac

aJxolc^ T:iXtV* 6 PaotXeuc

Xiyei

"

Tt eoTtv

u[xtv EOoev

'0 iytoc 'EXTrtOt^opo; X^y^'* BaoiXeu,

TOUTO

"

expa^ov 6,8; oHi.

5,

"^^

YiotTouXptorou add.h; xJpiot

;

adt?. 8, 9.

' aYiot
;

(?(?. 4,

6-9.

''*

|jlt)

xeiv f](j.5c,5ii t eY'*^"^^'^*''^^''^'^^ %\^^^ aTeXel;

5.

'"'

IlaTpec xai ioeX^oi,

[i.fi

XuTtEloGe o(7(/.S,9.

Num, 17.
(>.

oi.(>.

^ acfiiofftv
:

9;

etiOotv

5.

- ^ ('0 p.)

Kai 3
G. *'

'0
om.

Se p. 4-9.
4-9.
^

^^

6.
;

""^

(otiTi-^p.^Stoao-

"^'

7roiiia^|5.

'*o(.
8, 9.

7.

Spa|ji(jvTac ot/rf. 4, 5,

7-9; SpajiovTa

" (t.

o.)

wOc

oy_Xouc 5
(iv. au.)
(t:.
.

Tiov o-/X(ov 7.

TeXettooai
4-9.

'^

s (t. i.) aiT(iv.

*o

ivajTaTOuc au. TTotouoa

it.

auToTc add. 5.
TTctTpec, eu.

oujiSaivovTot 7 (Tivac-auT.)
[j.e

ou(tfi.aivovTEc

t. l\ auT.

auTOuc sx

Ttuv
'

TT. Ttvfiic

9.

"
(au.
etc

a. eu.)

ej.

pot G

TvaTpec, eu. fio: 4, 7-9

3.

5.

"

om.

4-9.

"*

texvov add. 7-9.

-^

ivaXuE'c 4-9.

" (r

x. ou) x,
6'.

ou Topeiiet
9-

irpo 5.

"*

ioTraoa^jLEvoc 5.

^" (tSo-j-ex.) om. 6.

;

auTo add.

S. 9.

Nnm.

18,

4'.)

u. 8,

(ey . x.

e.) vetjtov x. e[jLevev e7:i TtoXXfjv

topav 4-7

x.

veuwv

E^xevev ETri tioXX.

<'. 8, 9.

"

aJTou; 4

'tuTouc 6.

(TraXtv-paoiXeu) om. 3.

('J.

p.)

om.

5.

(t. e.)

Expa^ov XeYOvxec.

^^ eTnov
2

add.
auTtov

Num, 17
iT:eXOi-tv.

ai-otc.
(Cod. 2).
*

'

xtuXuEi.
^

xai udd.

add.

=>

(e. o.

o.)

PaotXe-Jc yoXeffac T:avu

^

exeXEuoev T:XfjOoc oTpaTtioTtov

= e^t^XavTo.

'

^afftXel

" 'EXTTtSi^opE
Num. 18

add.

xai add.

fiaxaptov add.

'" iY"*': ''''

"

*""'

add.

(Cod. 2l.

'

,.

aT:e6iYYo.

DIES

SEGUNDA NOVEMBHIS
1.S1

militibu

ou' ),aTpe.o,.Ev=,
U0.EL

xar. t,^

ooy,aa-ri.. avT.Ta^,oue9a.
TT.V

,..

..,

,/.,.,.

J,

'"'

" """

".'" ''".

"""

-wn-

OUV

fiouXsi

-ivTE? yip

aUT^.v

ijiv

o^^^.,.TVv.^.v^H,,T..^^^ rT:;::r--':!-

funpbna
fer

persol-

natnram,
opor-

qui')ii

non privari.

B .po.ou
01
oi ToC

TOU T.pavvo.

"

yaipovTe,

1 Z-^ou^Z
.;^!:-

Z^^^^JT """'''"^''"^"'^^^"t^Itam';
'"^ ^-'^q"^)"nUu. .nilites, t.-e,-!! ,u.,,o.

ivio,. axoX..9o.:vT

.-"..'^r''

fttrf.

mp!.. xp.^. 6 eei,

V-, 6.aT:;?;;^,a; v^J^iv^;;;:;

rZZ "IZJ::^: ""'^~-

'"'"'^'

''

f/tiinndiu

;;t;^:- r
l^cT^X', T,.

'-'"

'"'"^ ""' '^*"^- '^^"^'^^^-

"

''^^

^*"'

- ^'''"-^.' '-^r:r;,;";
V.X.iL.,;
.;

Xpx,p

x,L x,T..OO.a.x(

". To',. i p,X,i, i,^<vaxo .Cx.=

HJ,

^T

rt 5.

* axoXtJTu)?
1 rf 3.

Vnl,3:
Eipi]yiw4v

2""

Ao!,

.0., o

eJc, o ..ax,;.,J,.5

i,x,-< . eip^.,;,

ijaOsJ, x4. axoxe4.

pa

xoGxo.

x,',

xi.xsc

WAUvxs.

4-9.

x,I

^
n
."
1

;I;;:.:!trrir::''" |.ot,, TOV V^iAAE., A:vt '''^" 4,..y^

t)
,

r "^ -"f'-'-^^-*?^^- -^ -^"^"'kt>p.ov

xtv(7U>

Kuptov

ev ^a.f, ^o-.

W 4^
i/o..v

:.;
,,,

<>:,),t5 -.Cu

.;

i^, Orip;^e,"

T' Vf -

'

^'- ^* ' '

*" - " ""

*-'

r a\ '""

'^

'"^

EXTTt^t.o-p.. 8. 9.
e!.;

"

'"'^^-^' '*--'
^-^

-^

.^ iv^voTjcra 7-9.

'^^^--' <'<'

*. '^i*.

"

(^! ^i) .! oh

i)

3, 4. 6-!).

[i.) ;,i.

o.

v^vtEc

ai>.

4-9.

- " T^xGvat - {,,-pXa^T.pov

20

- ^i^ ^^^, g

Ti.'^
'

^..
i u
)

touto udd.
4-9.

4-9.

> (o.^^t. '! .)

'E.

-Jt.

Aiyo,v

6. 8. 9.

lo (a.

,.ua
)

^i ,rpot7t,>,)<rav . 8.

(iiAtov-Tcpo.)

n>

^^v jr. aiTuiv

*-i>-

{.,rof.sTvat 4-9.

/.i^,,/,,,-

s* (-

=3

(^. i.) iy^^X^ru.,

s

.oOto
9
;

^o..t'Tc. 4-9.

- " ilxoXotJOTia^v 6. 5.

_
"
,j

r
'

-e/

^-

(fx=lX

.,Ta.=,uyx.) oi. 4.
30

^-'

^(Ti

a-iTotJc ;i 4.

aOT-v 5.
^3

^o qj

^y.^^ 4.9.

..

(R.

eT.)

EFse 5e

5.

Vvoov^ 4 9
-'
4^,0 5
('.\x:v5t,v*o;,,,
-^
> i
,,.

-{

iat.-iiTjT.) '.AS=Xot X. TiaTpec,

fiijrpsc 4. G-9.

,.

ya/povTE;

arfrf. 8, 9.

oGti..?
fi

yaX.) ,v> /cffttnlar in

^iXXovTec
9.

fJ.S.
.-j

s ^v Eip>iv|i fl,W. 8. 9.

"

" EijTTixetT^v S8_

X..!

.>Uov
(,-'1.

4.6-9.

*.

,. S.

_"

jiiziptot 4.
^

i i-^, rfrf

,, ^;.^^^^^

.^

'J^ap^^iu

.p^^ '

- m o, _ ao _ ^.^_^ "*
,.
^

_
'

-^s

ro^ 0-OT)) {
'

'

"'

^"^*!^^'' '"''''

.^avdToVEvO! C-|p T^u ovoVaTo;

a,U. -8.3
rtrf,/.

t^^"

*^'^^

"'''^'

'

^^

^^^^

^*^*^'^

4vtiT5Tat-

ffot

oitE

orfrf.

'

o,.

4;,;,i

ToiJ .XptffToD.

WTtoxpivETai 6 ,'iaJiXEu? xai X^yet.

_m

f,;j^

^^y

Tijv Stivotav

(-,.

x:. iTT.) iT.. X. ^O. oGtwc.

ffrfrf.

-"

'Erewii

add.

ay.ot

18

iTapixWS

T=t?ri rfrf.

n %
^

'fi

(i.

TT.

T. T.)

xaxi

TrpoWov

. ol

llxip,Ot

flrfrf.

airoO.

'

Tf

20

^^i

Ip^^i^

rfrf_-_ 3,

^ovemhrh Tomu.^ L

(OKcjT.) xal Xo.jtAv IVt^vto

g-

m
RX MSP.
Aive-.
71

PRIMA TASSIO

SS.

ACINDYNI ET SOC.
AV/''s hominum, quibus uon esl saluf<. Egrcdietur s/Vte eorum, et ocmrret umcitique secundum

^jy-l\

tw-i uou
.

^ou Tov KupLov afveaw Kiipiov ^ unap/w. Mt, tjJa),w Tw eew fxou w?
^:.'

,W.

^eTloiOate *

ctf^^ovTa.;

TttTvofQET!.

eVTi cuTTipia. auTou. xal TiavTYiffeTaL exaarw xaTa Ta epya

ow oux

", jo uveu[Aa aJTwv, 'EEe^.EJTeTat ^^

^cp'

ulo.:? avOpo^TTajv

opera sun.

cod.

et alii

7rveQ|Ai (xou

*<*.

M^

Tr7ro((laT

"

ett'

ilpyovroc

" oU

fAy. sVtiv

awTTjpfa

iVi ^SEXtugETai to TrvsOna

aiToO^

/.:(,

iTTzvTi^a.i

7te7to/6eTE.

ExioTo; xata Ti epYa wToil.

4r.

/.

^_

ji.) o,. 4, (i.9.

' ii7toI0T 3. 4. 7.

*' 7ii

uloCc avep.oTHov

</,/.

4-9.

''^

ajTwv

i-9.

ol

H^axipioiToG

XpwTOu

TpeT; tJ-P^P H.o-"'^ "^'

^V^^^v.

^-'

(OO. oe

^,v)

'liv

yip o

iYtf":

ipU|X6vo;

o^i-ra,.:.

^^

V,

nfW. -

=" {4. e.) AiravTriaEt l'/.aoT6(;.

ANNOTATA.
redunjuunl, ijuippe qiii siuiulaia: Oenerolcnfia! specie r <Hen7o dolosum Saporis aninimn Acta deinde sxrissimai crudditati iuduhjeaf. Hor loco vaferrinius rruentum inyennm tegere conetur inifio, ut desint, ut in Commentario (nn. 23, 24) diximus. iyrannus cujn magnatibus conqueritur quod suo muneri colchant seuteutiam audire poterat, eosque (jui cum martyribus qui chrisfiana sacra
a
7m/-('

Sic enim eorum prxstifum sux majesfatis injuriam vocare, atque e starentu ceterisdistinguere,faooremque martyribus suspectos morti tradere. Quod facinus animo conceptum paratis christiams agnitos ut perduellionis
ita

insidiis exequi voluit.

rihus

Sed impedivit Elpidiphori perspicacia ar retiquorum generositas. senatorum, ma.cima est in diversis Actorum exemplab De numero maqnatum seu, idi hir vocantur, Septinyentos codex Venetus et Vaticanus 2, septem mUlia reliqui codiees diversitas sententioi.
_

mumerauf.
c

iormentis, et miraculoSohmni perseciitorihus errore Sapor martynim constanttam m perferendis conrersas magics artis verbera et vulnera, ferasque repente in mansuetudinem mn sanatiomm post gladii ictum impotentem judicaret, martyres posl prxstigiis adscribit ; et quum magiam erga feralem sententia alii mortis yeneri flageHationem gladio feriri jussit, quos postmodum mutata rrudehssimam
,.
.

s-

destinat.
(1

.^

omnes senatores martyrii laurea coronatos fuisse; dicitur entm Sajmr nuntiatum fuerat : quos inter senatum fuisse ex prmcedenti Jussisse omnes toUi de inedio, de quibus illi sequuntur apparet non nisi quatuor numero certum est. Verum, uti in Commentario diximus, ex Hs qua: tribus aliis. Vide Comment. nn. 56, 57. ex senaioribusfuisseperemptos : Elpidiphorum scilicet cum et sorores. Erant ibi, uti facile inielligitur, praie In quibusdam exemplaribus hic additur matres ef uxores ; quas tamem inter martgres computare non senatorum matres et sorores

Ex

hoc loco orta

esf

opinio

sentes militum ac pnssumus, quia Av.ta dicunf tunr tanium milites ar senatores fuisse orrisos.

CAPUT QUAHTUM.
F

SS. Aeitidymis, Pegasiuset Aneinpodislus, Saporis pollicilaliones eontemnenles, postquain a regis matre defensi sunt, cujus
inavilUe ipse rex

alapam impingit,

in

cainino igne

comburun-

tur

cum
T->,v

inilitibus viginti octo et ipsa regis

malre.

MeTa
eo'j)0(;

oe

twv
^.

(ru7xlTiT'.xi;iv
ijiTauieX(j)

xal

'

twv

ffTpa-

TiwTuiv avaipea^.v,

yevo^evoi; 6 -aXCfx-

xal T^apaoopot; Tupavvo.;, jjteTaxaXeiTa'.

kHv^
ett-.v,

Tou; }iyio'j^^\k Xeyei

* <<'

-p6; autoO;

"

Ti

AxivSuve, n-riYaaie xal 'Ave[iTi(Jot.ffTE ; i-tlaai-t eauTou? 5uaa'. * T(j -r^iw xal a-aVAayriva'. to-j fl-.a^iou

militum caedom, quuiii ac titubantem consilia mutantem poeniteret tyraununi, revoeat iterum sanetos ac dicit Qnid persuaest, Acindtjne, Pegasi atque Anempodiste, a violentu sistis vobis sacrificare Soli et Uherari morte? Dicunt ei sancti Quousque nugaris etpro-

Post seiiatorum

ac

^^^^liam

""^^^^^,^,
^,,^^^,,,,.,

;Suoai

SavaTou-

.Vevoua-t.v

auTw

ot

av.o'.

'

"Edi;

7i6-t

dooXe(r/e^

pria rafiocinia incohmrentia in temetipso volvis. Respondit

19. MtTaxaXEffi(AENOc

>

Toi; iflc^Ji

=,

>EYEt a-j-oi^

=>

Ti h-ziw, 'Ax(v5uve, nT,Y(ia(E,

'.-^vEjiTtdStoTE *

A^youjiv aoTto
oi aytot

NQm.

19.

>

i pacriXEUc add. 5,

6, 8. 9.

6 paa.Xti; add. 3. 4, 7.

=*

kutoOc

9.

* (11.

'A.) H. xai "A. 3. 5

ol Xoitioi
;

Hum. 19

(Cod. 2).

'

(t. o. x.)

om.

Tptl; jitipT-jpa? add.

'

DIKS

SECUNDA NOVEMBRIS.
.X,.^.

A oAe^C,

.ai ToO; oixcio.^ Xoyt,(.o., a..aToOv..,

a..o..; 4

:v3a..^.ep...pscf^; Av..f,..v
ouva^.,, .,

Rospundil ipsis tortuosissiums ,>,,, ,,,,, ,,,, ,

y./,.,..;.,,<,,.

Te.s,l. ,il,i es, rrf

^,

^^

~
;,/

KX

U.^.S.

xa. u,.e., au.o.. fe^.arfe,

..^..v

S...

-^v .^,

,,.,,

,
^;,.;,,,,.

,,.,,,,

a..yx^:n^o. ^o.X^n. .....^avev^v

, /'^;,:

o..oevo; i.s.-

,./,,

o ,A,

aa,.v
0.a Tr,v

..o,yHs

..pu,_v

os usp..e./.oj.a..

vn,,.^

c,e.oo,.evo;, oj jxdvov

TO.

a,.pa.o, pav

xa.

.0 .:,,

^X,.x;a,
0,.

e.Kpe.e,, aXXa xa. c.

a.v.,v .,v avops.av,

rov .o,au.,v xap.ep.av J.e,ec;a.Oe. ka,. .4 vOv axouaaTe |.ou Tn, Tcapa..ve.ec.5, xa,. ,.i .ov O.ipXajx^pov -.X.ov
xa,.

,hco,-e,n, ,, e,ia, propte,- ,,,. ,.;,.L, fo,;i,ie, ,,e,- ,,, , ,,.J,;,

a:Mis

''M^- K, .
,,//,/,/,,.,.,.,
,./,/,,

JZ
",
.,,;

,,i,e

esho,;alia
/

,,.,,

/''-'.7'/<W Sofem
,y/.,.,,

,,r/,, //,,./

,,/,/..,.//?,,,,.,.,,,,,,

.ov

,.ej.,.ov

A.xX,nc6v,

ef

,, , ,.,,,

^
,-ex
,^,:

ap-^a; .r,; xa. ej.e ,ia,../.e.a, iy/.e..p^,^,., xal ...ep .avya; .ou; u.r,xoou; :._epc6Xe..ov u,ac3v t>,v
u,u.v

,..,

.,,.

Rcsponclenn.t

sac.li ly.-anno:

A,i

7V../.,

/,.,,.,/,,./,,.,

ooSav

..^.
y-,v
ecf

/;^,,

A^oxpcv,.,.a..

.^ .upa.^

,.,., ;,

ol

ay..o..

,,, /,//,

,,,,

AXOU.OV.

c, ,ia.,.Xeu.

Mapru;

,,, j^,,^,,

axa.aX^,,.,, 0eo,.

h-m^

i,.,M,e es,e os-, M,,e,-i /,/

',1

uoaxcov

eopacxa; xac

oupavov ,iael
X,y..,,.o,

./;,,,,,,,,,

,^,

oeppcv exTe...,a;,_<o; a,..e.arpen.o,

,j...v, xa,.o.ux

,,,,,. ^

e.TCv

av .o.e
ot

... 3eX,,,.a...

,ou iSaxoXouci,o.^-,,fJev

9r,,.e..,

aXX

au.01 ^,.uev xaec.;

.

//,/, .,,,,,, .,/ ,, ,, .:o^o,i,t/^ f;l.,fos i ,,e-a fi.lei in Clist, ; ii,o,,o,is /i,-,io.

eyvce:';

.,;,,,/,,,

;,,
.!,.eiis

xa, :n,.a;_Te9e,aeX..,...evou5 i.c

,,.;,.,,;, ,,..

:,e.p=c

t-,;

-:-lo,,

,,e.,,,,,-

XptaT6v

Dei

.,.ri,ii.
,

TZLaTe..;

,.aXA0-, ,.ev o.u-.' xa.. ,TeppciTepov

QiH
, /;,
.

i^i- .HffWs -

avaXa6ovTe;
xac T.;
6aXX:|,

,ji,, ,/,//,., ,,,

,,,/,
I.'e

tcv paaavcv .eclpa; avcoeev tou 0eou ioup,.a; Ti ouv civacppc,vo|xa^o..a t-,;

f,;-a spe,-as, i ,nete tua dispoes?

,,o,l
/,,..

er,:r,a, /, ., .,/,., ,./,,.,

,,.,,,

xac .apaxaTe./ec;
^

^-^,
yip

CeTa6oX->,v iX..:oo;
;

,//,,

,//,/

^,,

wrf.
,iavisc;.

naTaia;^^

iv cieauTc,, '^ Ta|*ieuo,.ce./o;

ex5e-/eTa..
./ipca;

,,, , ^ ,^,,,,

no.:Y.,Jov

,,,,/.

Taycov

^oiJXei

6 tc3v iy(cjv
.JTrep Tr,;

/opo;, xal

),if'..xi,;

no: 6,uoXoyr,:ropcev

ev

XpCTTcT) Ta-yeca; *^ TeXe..c,Wew;.

-

^?- '^ 2*i{/6)ijl.a;

Oi^fxaTr
Wti

-:<;

ajToO? ^ogapoixai yoviy

E-.xev ^,

rJU.

Ip.c vero aspieic.is

:

illos

duro ac cruenlo

,.,

To,

Tou; 5eou?^,
.

ou yev7^,sT=t-.

oculo

Per

deos, inquit,

Immi

fid vesfra roha.tus

^xprobmnt
''"bolicam

jfxwv To ^sArif^oc

KeXeus'.

o-jv''

crwT.pwOevTa=; aJToJ;
acr^aXecrTaTvi
o.ar/i-

x7.Ta TiavTOi: To-J

pe'.=reat

awuaTo;

Iv

cppoupa

<rrpaT'.a)Twv TauTTi TrapaxaQei^otAE-

vv.lo.T(^vo^.axo-:^avTe<;ol.7>..-'O0eo<;,erTrov^
o'jx

tofurii corpus consf i-iclos tutissiniocarecrc cuslodiri,;issiricntibus circum niilitibus.Quod quum sancti audivisscnt- O A',,. inquiunt, possmnm di.juas fibi ./rufiannu
in

Jubof ergo cos Forro por

'"^''"^"'
'" ''""
-

'i-;^
^'

v/o^v^^ a;u,); eu/^apLaTe^vTO'.-

ri

yip
'>-'

Jiiepgo)./.

f('-//(Jf.s-

persolm-e; exces.m^ enim beiiefariorum

texthmnio
''''"'

TO)v

Twv

suepyecriwv arruyxpiTw? Toiv /.[leTepwv tto-

^//ori/w i/icomparahHiter
^vr/.

pamones nostrm mpesollicita

"""'''*

Qr.jAaTwv JTTEpaverrTT.xsv. '0 ok

paTdejs

^"Xr,; Tr,;

Rcx autcn.

]J0!-

tolam noctem

'^^^""^ '"""*

cura

vyxTO<;

prc.s.sus

V^v

iwoWtv

7r>i]v iy.eivwv
-

oix
xa

E-peiffa^Tjv,

xTiSdfievo,; ^

-c?^;

Ofiwv ' ivSpetoTTiTOi:. QcJvu Yip ivaTcaJo,xa( opoiv

t*iv

ToaaiiTTiv itifiv jrpoeujxfav

SiioTiTE,
7rp(r,T0U<:

icai

vCv, fia t6v 6WpX,ji7rpov tjXiov xai tov ,xe'y(ffTOv 'AoxXTiTttiv, iv TreiaflivTE? ,xoi

6fxac xa-aari^au.
"-^-

"

Tii; l,xri<:

^ziiXtU^, xai oix loriv

'^

:.7ro6Ae7trf,xvo< TrtiTrote 8.

Ot 81

iyioi

iTToxpiOE-vTec

X^YOUffiv
'8

Tu. pacraEl

iMi

tov oTep<iaavTa i tov oupaviv

=v 'T

ve^Acii;, xkOOj;

^iv

i-napyf^i ' A voGs

orf

V^^v
^,

ev Tfi

x^Tp?

ToO XpiffToO

TeOe,xeXtto,iivo<: *, oGtcoc xal 20 vCv ai,

al
^;^,

a'pTi ^

,i5X>ov

i^.tTcpaXiad

^.0 iXXTiXooc - ev
iy,'oo(

TTJ^ o^xoXoyiqc

TOO Xpt<TTOu. Mii

^^

odvETrfye

^5;

^*,

iXX

^TrotnrETXov ^5

,^^^^5 20^ i^^ ^.j,X<i6a)(iav 2T -06;

OE^ieXito-

exo^^^ovTat

yip

^aij^

xati

yapiv

p.E-j'aXT)V7rpoffo,AoXoy&u[xe'v crot.

^.^^

30. '0 Sj paotXeu.:

xeXeiiei yxXe[<iflT)vnt
'

e|x6X^'j-ac

T7p6; tou( iyfou?, eTTrev aiToT?

M4

tou? .Seou?, oi

[xtj

noDitru to 5At],xi

i,xu5v. Ktit

otuToO^ ^ ^^; ^/g^paj .^,^^^ TtavxA; to5 otipaiTO< auT(5v iTrtTeO^vai, xai jtto
*.

Ttitraiv aatp iXeiav

TTjpeToOai
^

auTout;,

X^-wv

"OxiTrep [xayot ouiot eiatv

JifxTv

'ATrayo|iivu.v Si auTOJv

'^

ev tt;

^poupa

eXeYov

oi 4^101

[laprupEt

Ttpoc
.

iXXiiXou?

06l

ToTc ivaSioic, 6Tt TooatiTa; EUEpYeaiac TtoXo,x6avovTc

oiSh

xaT* i^lay ei;(ap[ffTi)aat 5uv<fueOa

Kal
i. "

G-9.

(i.

"

uinA-'J.
-

"

Kiioop,at o; 4-9.
11

'*

'

ufxeTEpac

h.

JJ-eyav
'^

o,, g.

_
18

Troirlaw o.
:

nc

fl'W. 4-7.

(Tr,v-TTpoO.) u. t. t. euxoo,xiav S.
'^

t. t, > euxoff,Atav 4-7.

ii.

Jixi;

tt.

i, 5,

'Jixtiiv Tt.

u,xac iroTe
5, 8,

7.

oi. 5. 0, 8, 9.

(ay. aTt. X.J iTt. eIttov 4

ay. eiTtov
(i.

7.

"

ETri

tcov -JSafTwv xat TtepiSaXXovTa

(tcld. 5.

add.

xai irepiSciXXovTa add.

in h.

4. 6, 7.

" TTc 8.

aTtapyijv
ev
ttj
-'-*

*" TJic TtfTTEtuc

-"

om.

-i.

A/c
--

qusdam hctu difflri/ia

li'.)

si

^i^j.y.

vSv) 6 V. ^. iTtapy.
4,

Tefl.

x.

ttjc

TrioTewc t. X. ou. TrXeov vuv S,

9.

(x.

mit. 4.11-9.

-= (^.

k.) T^Q^iaAiaiLt-ci

6-9

iiaaXiij,x^voc o.

wp^

oh;. <i-S.

:''

f.^tac arfrf. 5-8.

^" (t. t.)

t2/^u)C

6.

"
^"

xaTaXa5o,xev

5. 8. 9.

"

{i. y.)

^'tt e.

4-9.

Nttin, 20.

'

p.6XT|0Tivai 5.
Ttoiij

lU to

OEafxtuTTipiov
,xi)

add. >

iv Tjj eipxTti

add.

8, 9.

ooroi add. ii.

,i]

(ou. ei.) ei,

o'j.

ei.

ou. xa:

x4v
,xti

^eXiiaooatv ecfiXOeTv
ir. fi..

SuvTjQtiiiTtv
,xi)

i
;

et,

xai eav ooxi,xaa(jiv i^,

^,

e!,

xai x,
5, 8, 9.

Ijv

aipav

JsXTiawtrtv ;.

S.

el,

xai x.

^eXTiffwutv ej.
"

S,

ei,

xai x, iTtoiav

wpav
[x.

3eXi^ocoffiv e^.

p.)i

('A,

oe au.) 'Airayo^^xevot Se ot aytoi 0, 8,

3

9.

yuXaxTi
;

4, 7-9.

' (ol 4'. p,.) ot

,xaxipiot
5,

om.

8, 9.

"

Xaffdvtec 4-9.
8, 9.

(xaT -Suv.)

ETra^itoc eu, ouv. Ttp Kuptif. 4, 7

eza$, euapeorfiaat ouv, Ttp K.

*

eiraS. uap.

T(f

K. 3uv,
xai

(Trept,-oxoX.) 7rep(aTpE'a)tc
.JUTTjTe.

"E(pi] 6 J3a<i[XetJc,

" u,x<Sv,

'

1.

4,xeTa5XT]To'c.

(Ttov-t^c) ouv. t. 4. 5, xiioo|xat X(av. "> (u. ouv) Sl. " om. eauTtft. '^owi.
" '*

"

'J7To,Jiovr,v

Wrf.

Nnm. 20
ijOetuc,
'

(Cod. 2).
oin.

^'

paatXeuc add.

---

(ttfi-ET.)
'

op. elTtev

M4

x.

B.

ev

'

(oi-3A.) oi

(xr,

Ttonjffw t.
oi ii-^ioi

3,

i.

Kai

(0. a.) a. 0.

(TouT.-iy.)

.^Ttayo^vtuv oi liTtuv

t^ ^ poup^, eXEyov

jxapTupec,

om.

"

484

PRIMA PASSIO

SS.

ACINDYNI ET SOC.

Tupavvov

'^

fiaxapio;
ty)

AxivSuvo?'

Et:

a/y/jeia?

nniii

bculus Aindyiius

/rt

mvYrtie coHyen/ew^ew

xofTaXXY|Xov eVye;

xXY,aei ttjv 7:pa;i.v* 7rar>,p

yap
oe'*
eTrl

habcs

nommi

actionem

patertL enim

dmnonum

oaipovwv
*co(i.

ep[j:Y,vEiieTa'.

to

o'vo|i.a

o-ou,

zal

touto

7:po'ff,T'.xw; YiaTezoiJ!rafx/,Trip ^7rwv6[AaTEv.

Tiatr/n;

(Jpyxi?

xal |^avLa; avifAeffTO? yoXr.^Ta;'*

hoc prophefice nna^ te pcperit mater, nominavit. [pse vcro furoro ac rabie plciius, iras(!ens 111 hoc sormone propriaiii
fiti e>it ; et

intn-pretut/o nominiii

5(o>oa.

.^

Xoyt}), TYjv oCzeiav [xYiTepa {jLETanefXTZTOv Tto-.erTaL.

T7i<;

oe

7rapayevoi^ev^;,

).eYe'.

7i:p6;

auTY.v 6 pz^'.-

Xeu^

K>:~i [xo:, [AT,Tep, zi t6 ovojAa |xoj piAY,veuTa'.

arcossendam luL-it. Quse quum adcsset ad cam rex /J/c mihi, mufer, (juid significaf A/f>m^ meMi if Hsee vero A^oy/, inquit, fe ab avo
iiiatrein

dicit

'H 0*U;oa, oY|tIv,

w;

aTto tou

<jo'j

TianTioj oijtw

^o

avx'

vocari

interpretari
:

xexX-^txa',, epi^riveuaai oe

touto oux iniTzi^cti. \\-o-

Ucspondet pessimus

Erce, hl

autem e(/o nescio. mnli dsmonea

j aoToi.

>

'' -r't'

'(

"

'

<J"<^^*

)eYo/^Eva,

7ipwTY,v

ffE

"" "T ' 'A TouTwv TiixpoTaTw

i"'^j/'^ni

(t

(HY.,j

lioti/ we,ji5efKn:

t.ni.it.uin

inurii.

Ips..

vei-Q hilarifor sul)ridcns: Nt.^^i sriiHSsent hi, inquit,

//(/

7:apaouTW 5avaT((), 'H oe Uapov u-o[^e'.o'.aTa7a

Ef

lAYi

vjoeiiav ouTO'., (pTialv,

oux av AaXouv.

'Ao^^sTt]
!5J3-'.v

5e ffuoyeOe'; jAavia o [AYjTpaAo-^a;, fiYjoe t>iv

atoecrOeU, Ta; ev avop-iai; /erpa<;

^xTE-ive'. fXY,Tp6;,

xaTa

'r^i,

oUdo.^

TauTY.v xatTa xoppri; ^^Tzilfa^. 'H Ss

Tor; T(5v iyitjv TrpoTopajj-oCiaa tiotI, (^.Ta <iXo),uy[.iou

y.ai

Impotcnti autem captus rabio neque naturam reveritus, iniquas manus eontra propriam extendit matrem, ipsi hi niaxillam intligeus alapam.Ipsa autem sanctormn accurrens ad pedes, cum ejulalu et lacrimis ; Se.rmtemeam,inqmUmiserrimamsenectutem,oChrisfi
dixissent.

matricida

fe;

Saxpiiojv

f/enerosi,

Kai

rjffyaXfffOiiiTav yTtA
'^ 7ioi({j

Tiasav atKpaXetav, t(ov "* aTpa 1101110 v e^ujSev TTipouvTwv ". '0 8i SaaiXeuc EffxlirxeTO
^''

Si' ^'Xti? Tfii;

vuxtA(
*
<ro(l.

3avaTij) iTioXEoet '^ auTouc. Koti |ji6aXXei UTtp

oaTava?

el<;

ttjv

xapSCav tou?

^^ ^tovra!;

oixouc xaiivai,

Tri 8e

e^^c TtpoxaOtcia; * '" 6 iaefi^ffTaTos PoaiXeii;, exiXeufjev xa^JLtvov xaijvai ^^

wffTE

ETri

ttoXuv tcItiov piirTe^v tijv

6'aioi;,

TrpoxaOi^oai;,
ct(/.

^Xtiya autiii;, 'AYO|j.ivtov oi

ai iXiiOeiat tio
Trjv

twv

2^(10^, eXeyov ol [xa/.cfptot '^

S(5tiov

f,iia<;,

Kupis
-'.

'", 6'ti

exX^Xoittev

iit ojXiYtoOijaav

twv
;

uliliv St"
^^'
;

tuJv
i!>{ia;

ivOptoTttov.
fit<>i(ia(iQTj

Kai

sffTTjuav

-^*

l'|j.TrpooOev

auTOU

AeyEi yTof^ 6 paatXeui;

'AxivSuvoc ^"

Ti SeujpelTe

xaeTvai.

AaiAivov TauTTjv
-fj

TiavTax; ^^.
autilJ -^

A^y^i
T(
;

tif paotXeT -* 6 ^^ [Jiaxipio;

ayioi; 'AxivSuvot; X^yet -^
;

T vofif^eK Tiv
oou
eii;

ETiiOevTa
ovoia.a

ovo]jta

oou

'0

pacriXeui;

Myii

'0

flpoef TjTCUdev ^

[JLTJTiip

to

ffou.

A^j-ei 6 paotXeui; ^f
ovojjLti
;

* ^(oX^OKc
1,3;
5(oX^oa?
rrliijni.

noTiip 8atpdvu>v ti
tf ^oTiv TO ovoiJLoi
ipeioa Se
fj

Ti TrpoetpTJteuuev ^ p-iiTTip |aou eic t6 ovo|j;a |iou ^' Aeyei auTtp 6 ayio; 'Axtvouvo.; oou ipfiTjVEiieTai ^^ '0 2e paoiXeu? ^oX^oo?* exaXeoev ttjv fiTjT^pa autou, xai (pTjirtv ^^* * Mijtep.
81 "*
*

[iou

'I!

[J.TitTip

TOu paoiXluji;
;

'(iT|

Sa6o'ptoi;,
TtciTiTrou

Kat

EtTrev 6 paotXeui;

SiEp[jiTiveuetat ^^
IBaoiXEiJi;

i^Tpa'ISou,

|J.t)Ttip

outou,

eot)

IldOev eTrfotajiai

Tou yip
^'

oou to

ovojjta eyeic.

Aeyet autii 6
eupe^OT]

'

X^youoiv outoi ^^

IlaTiip fist[j.6vtuv IffTiv

t6 ovojia oou

xal [xa
"^'1'

tT)v ^p.Tiv oujtT)p(av, et

outwc,

TtpiuTTi

auTCuv

* cod.
EifiTioav,

teXeuTa;

^^, 'II Se tJ.T5TTip

[jteT*

tou Pao)X^w<;^'' [leioiaoaoa, X^^^'

^*^,

paoiXet

Ei

jxti

tf*" fJoTioav *
-

*',

oute *- XaXouv. 'O oi

!)

PaoiXeu^: avaotac

'pY'!?

Tjp^ato oxototuipXi^eiv tt)v

[iTit^pa
'

auTou
|j.ou

**

xai Spa|jLouna
'/TJpa;;,

[JtT^tT^p

tou paoiX^ux;
uj?

exp{JtT)OEv Toi? TrdSaq

tuiv

iyitov,

xXo(ouaa

*''

xai X^youoa *^

Dtuoat^

t6

ooijXo'.

tou

"

Xpiotou

yip

SetupeTTe,

'"

om.
;

7.

"

auToui; ndil. S, 9.
;

'-

(eox,-vuxt,)
;

oi' 0. t. v.

ioxETreto (sicj 4-9.

'^ aTroXe'oTi 7-9.

^*

([1.

au.)
;

efjt.

utou
^^

[i6aXet au.

E[i6aXEt outou 4

^jj.6aXT)

autou

7.

"^

to5

i,

(I,

autou tou

5, 8, 9.

'"

TipoxaOioot; 4-S

/(mc H(f
Ytoucl

alterai-e liiiea
|i6XT)0)ivoi.
ol -0

Xf/re

Uguntnr

in o.
;

IJwc cidcntitr

/pc/i .

Trpo/.aOioa5 ^y.eXeuoev
'

xcx[[j.tvov

exxaT)vai] xixet
;

[tou;

"
0,

xaijvat 4, G, 7
")
:

exxoiivat 8, 9.

'^

('Ay.-^iix.)

Aydjievot Se ol 0^101 (lapTupe? e^Xeyov 4

iiy.

aTroYcJtievot oi
'"
5

ay. ei^-aXXov

X^Y'^"''^^';

iy<ijJLevot

Se ot (icipT. EXeyov 5: AYtJjievoi 8i eXeyov ot

i, fi-9
;

(lapt. 6,8,9,
^a

HeA^;
(

(j.

(K, 0,)

'iii;

eo. Se 5.

S,

='

tou tupavvou
(i.

tou tupeivvou, xai

'

5,

'^-

"EfT) auTi|* S, 9.
*8 ('0. p. X. ou.)

8
;

[6. p,)

uin. o. om. 4-9. ^*

A,

t. p.)
5.

26 i'Yio(

xal add.

(A^y,-*Axiv,) '0 [lox.

A.

aTroxpiOei^;, Xeyei 5.
lectii

"

(tA 0. o.) oot t4 o.

A.

au. 6 p.

hinc
9.

iix^tte
^i

ad

rocein teXeut^;

seqnUur tractus

difficiUs in 5.

-"

emev

3.

'" (d p.) aSttJt 4, 6, 8, 9.

autijj

6 p. 8,

l^.

(^ ]iTitT)p-fiou) oni. i, G-9.

^- laStopio<;

yip
.itt

Trati)p oaijidvujv xaXsltot (itW.

9. 0.

^^ etfTj

S.

3* oin. 3. -> ^ ^p^iTjvEUETai S.

3o 6'Tt (^rf, 4, 0, 7
.^.

(X,

ou.) oG. X.
8, 9,

epnTivev^etat 4, 7,

to
[1.

0. |iou epji.

(i,

9.

s iTroOvr,oxei(
** ([i.

|i.

ov 4, 5, 7.

30 (t. p,)
4.

outou

* (iv.

6.)

[1.

6. iv. 5.

au.) ^outou

'*

xpa^ouoo
'^

8, 9.

" (^o-c.-jou) To c 8, *" oi. ^Seioov 4-9. oux * xpct^ouoa om.

5.
*'

*-

4.

*''

6. 8, 9.

eox^Trett* (sie).

eTii

ivaip^oet.

>

o TiafarXT,^

(/</.

"

ti^

add.^

(KeX.-i^)

T^

81 eSiic TrpoxoOtoo; 6 aoeS^OTO-

to(

^TTi

tou pT)|iOT0(, exeXeuofv xo[i.

's

(elTrujv-Tup.)

T^(

oe xojiivou

eTTiTtoXu

txxauOeioTi; xoi tt^v otpoSpiv xoi

iotExtov ^XoYO
IxXAoiitev
6'oiO(

lxo\ov tiittov piTttouoT.c, iY(i(iEvoi

Trp 6(

auTfjv ol oyioi fictpTupe( e'Xeyov

tiijv

i^woov ^lio(, Kupte, 6ti

'

i'tt

(oXtyuiOTjoav al iXy,Oeiat iTr6 tuJv uUov

ivOptJnrujv, xoi

to e^^(, Aeyet outoT? 6 paoiXeuc

Ti

SeujpETte tT)v xii[iivov tautiiv, Ai' u[ia( ^toi[i(io6Ti. Aeyei tip |3aotXeT.
;;^oXE'oa( (sic) iraivu,

"*

('O 3e

TrdoT^c-yEY^vvTjxa) '0 oe pooiXeuc

;

exaXeoe

ti)v (iT,Tepo
;

autou xoi

tiTjoiv

M^Tep,
'

ti eottv

to ovo[ia [jou
;

'H Se

i.<i.r\

'

2a6topto(, Kai

eTttev

oit^

6 PooiXeiic

Kai

ti Jp(iT)veiJeTat

'H

8e oTpatpeToa X^yEi
4'Tt

IldOev eTrioTa[iat

Tou yip
to

TraTiTrou

oou t6 ovo[i ex^'<*

A^Y^' ^ paotXeiic
o(otT)p(av, el

'ISou, XEyouoiv

ol xoXcioi|iot outoi,

TraTf)p 8ai|io'stov
.Sovatttj), 'II

ipiiT)VEtjTat

o'vo[i(x [lou.

Koi

[li ttjv (it)v

tij<

EupeOT)

&utw(,

TrptiJtov

auTtuv teXeut^( jrtxpoTaTt[>

Se lXap6v uTro[iiSiaoaoa XeyEi

paoiXeT

OuToi

61 [if)

^Setoov, oux ov

AoXouv.

Ttite io^^ttij [lavi^ ouo^eOei^; 6 PaotXeu;, ivaoti? [leT'

TTjv

dpy^c ex tou ^pdvou outou,

[ist'

i)pU^o 5 tiT|tpaXoia( oxototutpXiCetv

oaxpuiov xpo^ouoo eXeyev

[iT^t^pa

autou. 'II Se toT( tiSv oYiujv ttooI TrpooSpo[iouoa,

dXoXuy[JLOu xoi
"

Stooar^ [lou t6 taTreivov xai TroXotXTjTov YT)po(, oi tou Xptorou yviiTtot SouXot
iXX' autov tov oatavov eyto ly^wT^oa.

t'o(

^ip opw,

ou ndvov TroT^po

Sai[i<Jvu)v,

SECUNDA DIES NUVKMBRIS

vT^xa, ocTTts aipejow^ xaL oa-.fjiovwv 7:aTT,o {JvouiveTai.

21.

oe Tuoavvo;

ariT'.

~30C

TO'Jc

tj.a3-tji(i-

,n

i-

yeaBat..apa^xe.aa..TV.xau.vov' 'A::ox=;vnvTl.nl

T .^^
,(

'ym

n/.m.

in-a.jnu-ut

annini.

,.,Uio.,la,,
<a.'*((,
'('

niahdirit.

TT.ceswTav; AvTeor.aav*
Ta'.
CTCii.

oi

iiYi,o', *

E' aaa
;..

a'':cfi-/'rs

,.r,^
.

v"'" <J}"J'm

,ii,i

TO avouT.-aa, yeLoac xaT

^_-Xp,C. aTioAe'.a(;
.c
' '

a-jTric

ETi'^;a>r^'.-.
.

'n _.;. U T7;;

'

.i;^' aTioxo-.veTa'. uLo;

.-

t>c Ttea

!'L

"\^^P*

"5.r.it ^'J

^ " "t lemiiKiui} / / i '''''^'^^'"^^^^'"'^"'"''eam/^JeceW^-.Pei-cIItionis .* t.i>.Muu(ii> t:i;.. i i n f>'i"sif^^pondt't: A-o /j,vi</vVji?/,o w7(/.w'i>s-<(
.

(///

a..ao.oa./.6.v...

-v

.apa.,o.,

..pavvo; a.sxp.6,

-..oo.,,,ov'

'0
v

,,-.,/,(;,.,;

/,4,-,,. ,,,
,,.,
..

0.

ooxe.. ^o..

ou

aX.,0,

j,
i-

,fe,

,/
^ . , . .

',;, "^
j^^
'

So r^oT/Z:-' '''^'-T' .?eo'JC, irpo Tou euauTov to'j l/v

uaxap'.ovr'.>vaLov ecpr.Te^'*- M-roautoc

-\ aTra/A^t-di

^ "^
in
7
"^' ev

"'"'"^'-

'"^"

^^"''""'" '*' ""'" -'''"'-

E ^

Tat,
'^.'^
oti;

w
(

.r xai Tou r- ava;'.e, Tou !;y,v

.

p-/iuevw xai

'

J* , ..','. ,, av auTOi; aTioxA/iawOri: xai r>,v ^u-fv lx=~T<^

,

^.

tw

tti?

-.>',-, T ^ owTo; ^TTea).r,fJt.vou

'

do'. !j'* Ysv-fi-

aaebsw? axoTdj xoaTouuevy ^''I^^^V'

;;
'

^',

'

""i "'f^'-^ 'ficui is /.^.,1,./, v ^^^P^^%inqiubusiimp(niimsortt,i.^fii*ri.^i}tiis n /""'S"M(s j^ -,, , ; ./;, L, ,,.,. .// cuain meain con.sfittd /tiim/littitnu. Tvi-nnuu<. ai
in^-,, ^P^-^m: ifiapjjarcf^annosa.wncctii.-n: miifationem '"""t/*

,<

^'/-

ff'jv.

j-

<

iayf:^j7.'.

;, _'.,/-.,TaTie'.vOT/iTa.

ol eo,xe, Uc
Tcov

",

(f

Tuaavvoc t:ooc a'jfv

-

'

'^

^2 '-^"

'"^' '"^"''-^ "/''' -^^^ ^i

/r
,{i,-is
-.

^ m/V^-m*
,.
,

...

>-

Hi fOHra-/r(.!//////((

\r

->.

.o

A T.o).u"^povLOv
'

y:,pa,

aAW.'.v
uSpe'.,

:(^,

'

'-''''^^'''^Venei-abilKTnuIierrt-^pondii:
.ou

.ppevu.v aT:e'.pyaTaTO, xa'.

.

Tzpo;

Tpa-

.,va'. TTape.xeuaTev

Te,xvoT.peT:e.TaTf.
'

mrnfc esce.sisse > liimc di.ciJi -^ ^,;^ ,,,f^ ,^ ^^^ ,^^^ ^^^
,^,;dem at

.i

niim a,nl,

.^^^^

J^^^^^_

i^.*

phrinuan

..imiles

sant flii Jr,.flh.,s.

,

xpwaTO

Ipse
*".
STi(ji.vs^:;

Snopv.Ti
21.

*^,

QUA eoxiv

7tat7)p oaijjLovcov

iWx

oa-^QL-.a; ov

eYJwTjoa

Tlji;

8X[xtvou Em7ioXuxato[x,^vri(;, Xeyeio PmiXe-ji; TipA; tou; iYWu; '"Dao-J

*
fi

toT; Xoyoi; toi; |xa:aion;-

TOTOuTov ^ jj-aXXov TTEpiexxixfcTat

lAT)-po'q ffou
"^

xa|jiivoc ^
**

xaO' ufiojv. 01 iyiot X^youjlv

:w

paatXEl
-.yj(

To

Trept
l

-ciic

ciBKoivjjc xal
t?,! (iTjTpdc
'^.

jptoTa

Ti yap xa6'

^fia:;

:^oj

[iE|AaOiixac.

'0 oi

"

paatXECc XsyEi 7:pi;

"^oi

1^(0^?

Tt'

TSt

(xou

'O

aYtoi;

'AxivSuvoc liyE^

"

T(p patrtXEl
-i/xvou
"''

Ei opa ouYXtup^ffE'

<"'0

'5ti

eT:avTir,;

xai ^TurTTjoa; auTTJv

'0

PaoiXeui; X^^Ei ^3

'Qc uTiep

"

JStou

Ev^E-ai, xat ouYX^opousiv

fioi "> ol

^eof.

'H
trot

oe

0^10 ivaCX^-l-aaa
|i.7iTE rjoe

elc

tiv

oupoLvov, eTtiev oivctJTiva^acFa x

p7](n[ic (*.iT

paOouc

Heo;
Kai
X^j-et

(jlou xsti

6t0i; '^

Ttliv

7TapE3T(i-(uv
'

".

aJxto

'"

cuY-/to'^^.

ic

tAv [leXXovra aitova

Ttpoc

^**.

Trpic tov

paotXsa ^ 0^1 "'

-'^

".\OXte, ex xiov epYOjv

fiiaOi5ffTi

'(1

pacriXeui;

XeYEt

auTT>

-^

Mi

tou; 5eouc, eV*--* xi toioutov

evvorjcriic,

xpo oou

TeXeuTtu.

'H 0^10
^**

X^Y^t

irpiic

^.y^;

auxdv ^^

Mii oot xaX(ii;, eoxEpTi[jL^ve tou iXTjOivou ^' tpajTA; xal eoxoTtoji^vE
^**

Tf, otavofq;, Vva eupo oe

exe'.,

ivaSie -" xow

i'.

tt

C^v. '0 Se

paotXeic Xeyei ^' Trpoc

triv }t-r,iipa ^"

auTou

"Oxi

(tev

^Ujtovta x(5v ^^

yP"'^':

Teva(ji^vTi XefTtexai ippeviuv

fiijXov ^*. 'li

aYfa X^y^i irpic xov paotX^a ^

'EfJLoi

[iAei * ^^ Ati oou ipXuapouvTOC oi Tcafi^/Laxapec e(XTroSi^ovtai tov Spctixov

itpoc xtjv [xiix^pa auxou ^"
*^ irpi;
*

cod.

aux(5v xeXeLiuoai ^^. '0 Se ^^ ^aoiXe^Jc otevaSac

TJ[iaptov Eic oe ^'

eiirev

Oux(

(jloi

eoxtv, [xr,t^p

[jlou

*"

6'tt

li^XXei,

xai xpooeTiotiiaaxo tou

''-

xXateiv.

Oi 5e aYiot X^youoiv

aAXijXou; **

Mi

tiv l'ujti)pa

f)U(i)v

cod.
(iiitTjp.

B
"* .SrEpelxe H, 9.

'Itjoouv

*" (oux.-ey.)

o-j

(jovov -nazipa S. i. j. eyivVTioa eY'" 4. 6-9

ou
7.

[xov.
*

TtaT^pa

0. iyi-tvriaai, i. o. i,

.').

Num.

21.

'

(tt. t,

a.) toI; aYfoic 8, 9.

toutoic add. S,
[ji.

0.

"

tooout^ij

exxaiExai
"

/O

ixxe'xauxat
(X.
4,
1:.

(i

om.

5,

exKaiexat add.

5.

Se add. 7.
S.
;

'

(x.

o.) a. x.

[i.

4-9.

^ u(JLac 4, 8, 9.

07/t. -t-9.

>'*

x. i.) X. toTc

YIoic

e^Tj xotc aYfoi;

;

'0

''

ElTtev o.

^-

(=x. ai.)

ixtJTCtTioac
*''

(lxiiT:i)oac i) xtjv [JiT)Tipa

'

oou

7, 8,

et.

xiv

(iTix^pa
5, 7.

5
10

TU7:tT)!iac ou. 3

exuij^ac ttjv [iTit^pa

etTtev 4-9.

oou

0.

TtpAc tAv 4'Ytov

;

Axivouvov

(/rf. 4, (j-9.

'* or/i. 4, 7.
''<

9
;

"

(xe

(elTt.-paO.)
8,

aveoTtvaU xai

"

(x.

(").) oiii. i>

x. o
[i.Ti

H.

4, (i-9.

"*

0^110^ 7

(Jtoi

ky'*"^ *.

8,

(lou
X. t:.

aYiwv6.
auTov
'^^
(,

" oixov
8,

9.
7:.

-*

(oe

add.o) paotXeuc X^y^i

Tt

(Jioi

ouY-/^topy,oi[i
[Ji.

Brft/.4-9.

*"

(Kat-aY.) 'H iy.

T)

ay.
(X.

Tt.

auTov
au.)

X. 4, 7.
etf T)

"^
[jl.)

("AO. ix
(i,

t.

ep.

[jl.)

'Ex

x. ep.
''"

0. 5.

= (t:, ;.) owi. 4-9.

"*

t\ 4-9.

xoiiT(ov 4.

^''o/H. 5-9.
(j.^VTi

s"

X. auxtp 4,

8, 9.

-' on. 4.
-^^

(e-j.

oe) oe

e(. 4,

6-9

001 eu. 5.

-"

xai add. 5.

3 elTtev

,*),

6, 7.

('0

33 (tt. x.

t^ (itpi

8.

(J;. e.) icii/.o-xaETTH (Ml>'.o-'TaExic) 4-9.

;

^*

(Yev,-o.) yvo-

(YeYevT]|jL6VTi

7) Xefitetai (Xe^Tt^ 8) tpp, Of,Xov (om. OJ, TtXriv Ttauoat t(5v uSpetov (i-9

Yeysvri(jivTi X. tpp. S. Tiauoot 0'jv

;

xiov uo,

4
37

Yevo[jivT] X. (op.

touto

S. 7:Xt)v 7rau. tuv

uS. 5.
G, 7.

4-y.

xeXioai 4-9.
C-9
;

^*

ii) TtJxe o 4, 8,

9;o

^''

(^.

Tt.

x. p.) e^ii flaotXtl o

X. x(o

pao^XeT 7,
el.

8.

5.

"^ [lAet

^" (ot-;v.-o'J.) XeYet Trpo; auxiiv

;

ot.

t^

p,iixpt

oi. 8.

"

((ji.

(1.) oHj, 4,

(o'iat'-[Xou) owi. 5.

"

(iJixep <f(/.

4, 5, 7-9

[i?,tp [xou

add.

(i.

*" o//(. 4.

" eXnov ." fiv

'

Num. 21
ptT)Tpi;

(Cod. 2).

('O-xaiA.)

T^c

oe xafxivou eTrnroXu

xatO|Aivr,c, Xeyei
r,

PaotXeuc Ttpoc toJc aYfouc

AOXioi, ioov

Jtt[i^vT ToTc X(>YOtc tolc (jLaToioii;,

tooouxov xai exxaietai

za(itvoc xaO'

v\>.<jf'.

4'x!

" (Tfj;-te'ioc)

tf,c oeo7toivTic

ev Ttp
"

xewc eptoxa.

" fie i/t/.

Xeyouotv auxy.

"*

('0 x^c-i^-at.)
[jloi

eTtaviorric -xoi t(lTtTT)oac outiiv.

oou xai '0

paoiXeuc Xeyei
eoxivacev xal
(JL^xep
a(/f/.

'Qc UTtJp lofou t'xvou

ei';(eTat,

xai ou-j'-^(opouofv
[lot

ol

3eoi. 'H 51 OYio, voSXetJ/ooa etc xov o'jpavov,

'
'''

etTtev.

xoi o

'0

(Ti-itf.)

'II

Weoc xtov TtapeoTtotLov aYitov udd. " xaXiv. iY'* ^^Yet Ttpi; otixov.
YP^^C

ev ta/ei

add,

* (x. a.) (flBOtXeuc) 'ki'fti.

tijv

('0 tOp.-eoixe)

'O

fJootXe^JC Xe'yei
"^ ('

Ttpfic

(J-TlTepo

auTou
tfjJv

"Oxi

[xev e^TixovTaexric

y-^^o^ievt) XeiTteoat (ppEv(ov SiiXov.

Uc

eoixe y^P-

'-) *"-

'*

"Xijv

Ttauoai

u6p(ov

a(/(/,

'^

0^10.

m-y
Kx Ms.

THIMA HASSIO
'*'
"KiJiot

SS.

ACINDYM

I^T

SOC.

xpLVKTo

Xeye'.^

^^
yi

izTTTjva' TO)v 'jpevuv;

o:evY,p7,; ',
^ttl

Ka/.w; erpYjxa^*
Trd7([>

'.'

yap

yevv/jC-ao-a
;

Ipse debaccliatus, ingemiscens uluhibat. dici-nsA7/f??, jj/ft/cr mm, ^jf?" pecrari roram fcf Deinde

ye |jiaXAov 6 yevvT.Oet;

e-r-ep

w?

to jtoXu

e;o[.io'.ouTa'.
eofi.

Ta Texva

Toii; yovetJTt.v.

'0 oe

cppvo[jiavri<;
[Jlo'.,

eliam fletum simulabal. Sanctj autom dolo.s eju.s admiranto.s Frecibus,fratre$, opus est, ad invicem
:

'* TTeva^a^ XTTo^AoDupeTO * Xcywv

i^r,, OTi Y.fjiasTov ^v(.)-',dv o-ou.
TrpoTTr&'.7,a-aTo.
()'.

OT
xat.

ijLyiTep
j'./.aie'.v

dicebant. Etrnim

*iroAf)o ^fs-.o. iiro).

ELVa

toO

haheiis /tihttlj/tt(nfem,miii/o

5e

ayw.

t6 y.aKO'jpyov auToy 5a'j-

sua pessima ittnma snfaunm quidem Uandil/is inodo vero inanilius verhorum rixis usus per omnia iiiiemiit

;.ia!;ovTe? ^*'* Ey^j^wv, a5e).'J0', '/p'-3^,

-po?

a).).T,).ou;;

pn-aiifem iiirHiiatiouem ostendit. Et

(?/ /

hfCt;

dicentes

eXeyov

- '.

'Ev

yap

TT)

ea-jTO-j ^^ ou-rfjieve-jTaTTi 'Jjj/v;

consonam orationcm Deo obtulerunt, dicentes

iatere

Tov ffKTavav

e-/(ov ivo'.j<'.TOevTa, tzot [jlev

zoXaxeiat;,

7:oT oe Xoyo[ia/';ai?

ypwj/evo; ota -avTcov to aTa-

crucem propter 7ios ascendisti, lanceatjue in transpxus cs, atque acefo ab il/udrtififjus

xTov

T7,i;

pOTi7,i;

eTTiocixvuTai..

Kal TauTa
avirrejji-jjav

etTio^vTe?,
*

potatns, ex sjnnis vero

coronam

piortasti pioijter

Tu;/c(dvov

-poTeuyViv Ttj
^^,
o'.'

Wew
T|[j.a;

'0

^7:1

TTaupou, AeyovTe;

aveAOtbv, AtJyy/i Te

TTiVTtAeupav Giavoiyevj;, xai

T.ri-Kzhzic^

o";; U7I0

Twv

TTa',!^o/T(.)v

genus homiiiuin, injurias ac ludihrlum et suhsannationem susHnuisti, morteque gustata roluiitarie etiam ad iuferos descendisti, ut detentas quidem

e; axavOtov oe
civOp(ii:(ov

Tti^jjavov oo^iiix<;
'~*

o'.a

t6
xal

sanctorum animas
riimdares
ef

itidf educercs,

imperium

vero
cir~

yevo; T{jv

uSpE'.;

v.y.i

y_).euT,v

niorfis hahcnti diaholo vincula

:

haud solvenda

[A'jxTT,pLT;jov

iJ7;o|Aeiva;,

.SavaTou

Te

yEUTa[jevo<;
ijiev

nunc,

dominator, preces

nostras

ixouiTito;,/.ai eC;

5oou v.ate/Aov fvaTa<;

xaTeyo-

[xeva; T^ov iyiiov -jjuya; ixe^Jev avayayo',; -^, tov oe

animo,
dignos

exaudi, eripc nos dolosi hiijus fi/rann/ iuimico et honorum tiiorum quxjustis reposita suiit
effecfos sinito te
no.f

t4 xpaTo; eyovTa to'j

3avaT0u oiaSoXov

oeTfjLoi;
TT|(;

aXu-

exorari

tit

sanctis qui prx-

Tow

TT:ep',6aX-/i<;

xal Ta vuv, oeTTTOTa^",

oer.Teio;

cpsserutif

conuiimeres. Qu\

quum orationem
illos, dixil:
^'

),utov uTTaxou^ra;. ;e).ou T,[^a; tt.c to'j Tzol-jTzXoy.o-j

complevissent, riirumspiciens rcx ad

TouTou Tupavvou ouT^aeve-^a;,

V6JV ayaOoJv Tot;
o-.xa^^O'.;

xa'.

tuv

fftiiv a7T0xs',(Jie-

Quid

in

animo
rero

huhefis, ut /sta dicafis ? Cui contra

:

a^iou; T:o'.7>a;,

to?'; TrpoIi),7,-

Aa6&u-Jtv

iytoi;

(ruvap'.fjijr.7a'.

7:apay.).T/jT,Tt.

ptoTavTOJv oe y.uT(ov ttiv eu/T,v,

|iSaTi/.-u;

TTep'.SAe<^a;Avo;

npo; a'jTou;, eW, * T{

ot,

ivvoo'JvTE; ToiauTa

oOeyyeTOe; 01 y.ot avTEtpT.Tav

Ttepi

"

'lIiJEr; ^8

^j^^.^

Xos quid toquamur haud ifjtioratuam inferrofpi secundum caruein mafrem. Dicit rex ad illjim Mater, qu;e tibi cum inoliedienfitms hisce commuuio Y Ri.'spondit oi Deo plena nmlicr Neeveniaf mihi aliquando mafrnu
sancti dixerunt

mus;

tu

wv

-iOEyyoiAefJa oux ayvoojj/ev

tj o;

t>.v tt^iv

iT,z^Ui~7. xata.

lapxa
TTO'!a

,u-/i-epa. .Veye'. 6 ^SaTiAE^J; Ttpo;

vocarifuatn, qui filiits .^afause affectu animifactiis es. Dixit ad illam infelicis nominis homo: Enjone

auTT.v Mr.Tsp,
/oivtovla
;

Tot T:p6; tou;

a7T',f)er;

to'Jtou;

non sum inuorens itlorum quarfeci

ef

quie facturus

'AvTeAE^ev 7:p6; a^jTov t6 evfjEov yuvaiov

y.).rfir,-va'.

sum

erija

Mr, yvo'.TO (xoi ttote [j.T,Tepa

x>,v, ui.ov

tou

ficorfibi,

Vencranda respondit niulier: Testimiserrimc, quod uon effuijies Dei inronu/t'.^

T7Tava

o^.aOiTE'. yvo[j.Evov. "E-i/, 7:p6; a'jr>,v h

ouJto-

ptutn judicium.
;i2,

vu[^o;-

Vix

*corf.

'Ir.soOv^ Xpt3Tiv. oiSiTTOTS

t^orxE-i

*'

TToXunXoy.ov Sai>ov7
i-rii*:

"

-totoyxov. '();io{co,-

5= *s
;

X7t

T)

ya. xaTE/o'^^^
etTra,-

--^'^;

wotisv.
tta
1 ff ;i;

T:o'$a; i(Sv iyt',ov "9, sTttev TrpAc

t6v uliv

'Lfiol li^ti^^ iOi,E, X('7rsaf),t ^psvuiv ^

""',

KaXd>;

eU

Y^v^aac

XfT:T.

^\ o
rj

yvvr,9ic T:d70v
-zl

Oi

S^

'''S

iyio. ^pa^E'vre<; Trpoc aX7iXo'j<:

sTttov

Eix^?

'f/.|7".

aaTavac,

'mW^''
o't

^*, SsXtpot
oi-[ioi

^ip
toO

iv

y.2pS(^ ^u^ou

i-^y.:iHi,s.o<:
-/.ai

^\ eU XoYOjAS/fa;

='8

i^iv iviSaXEv. Kal axavxec

Ttfj^io^j

iJLapxupec

*:.

XpiBTOU

ripCjEvxo

7rpo.i/eaeat
TroxtaOsU,

X^ystv

"

'0

vaSi^

^t:-

xou

^s

^,,,^^5 ^^

tSt'a

'^

olxovo[it'q.

"^

Xa6(ov

X<iY/.Tlv*>i xai rVo;

X^yovTEc

'"'

EI

u't6; eT

x^t". ^ = ixavO,7,v <it.Vvov ^op^jac 3 xai * ol Avofxot oxaijpa)xat' 001 rpocretftivouv "> ToG Weov, .caTeXOe ' xat adiaov auxdv " ai S^, [j.axp(ieu[i 5E'a7:oxa ^ TiavTa C7r^,Aetva<: 'tSf?

pouXtit

xflet'0

oi^^5
xai

ivffyxTic,

pouXoVevo? ai3ai

'"
t^^-v

xo y^vo; Ta,v ivOp(i7:<ov ", avTapxtxijv iTOt[iaa,'av

"

iv io>,

^-^

TTotoiJfiEvoc

"

S-r^aa?

tAv ivTapx.iv , VT^vaY^;

eT

TrpujTdrXaaTOv ivOptoTrov xai Trivxa^ xo^c e^ oOxou YevvT,oivxaq.

7^

Kat Ti

vuv, ^eaTtoxa, 6

aiioc

TT

^^^.

^|^,-^^ ^^;^^^^

^^^^

^^. ^,
.

.^^^^^

^.^.^ .^_^^^

^^^.

^_

^^

^,^^^^

.^^^^_
ay/ot.;,

^^,

oOuijxev x(3v oiv dY=tO'"ov, v xpo'xov ol TrpoXaSdvxe?

ElTrEv XiYS'.

e>poaOev

ijfjttSv
"

'0 Sj puOto.; o>ixu.v

ttjv SaTrotviv

Eti6Xe'4-ac; Trpo<;

tou;

Tt eaTT^xaTE svvouvxe;
Trpot XT,v (XTiTEpa

Ot aVtoi X^youa^v Trp6; xov paa.Xia

Mtjtep,
t-:

!
'il

pwxa ^i

aou, xat X^yst aot, '0 ?a,Xe6;

.

uxoO

xaxi-/E,<

ixo^;

Yfa X^ye^ Trpo; xov paatX^a 3

y^

^^, .^^dic, uil

OiaSdXou,

PaatXaa

i, 7.

*''

om.

7.

v(uv odrf. 5, S,

'J.

-= ,.

" X^O)xv. \.\\. - " 1 - (, ^_ 5 j ^_

r..

(^. 5.) o\
i_ ,_ -

^r. r,, 6.

^j

om.
_

4-7.

- *'

ixaptupwv
;

Eu^tov xpTtC(uiv

Et.xa.v

xpsfa
6.

r,.

6. y.

- > om.
7
;

i, 7.

<>'

p^-

,, ^^.
^f^^

^.

xp^;aoi.sv 4. 8
.

ei. XP^C<otiev

eu. XP^lCoH^^"^

r.r.

(6_.^^,) ,

,^ ,

-^^ ^^

^.g
;

^;. ^^.^

^^pg,^^ ^,
t)

,^^

^.

xapofav
oi Yiot

ati. .j.

>^^^o^j^^^^^
;

,;^ ,. ,

XoYO|xaytav

'-"

Ktip.e -iTiaoii

Xptaxi

u,id. 8. y

(Kai-XEY.) Kai
"

^xovxo XtYOVT<: 5
ti.

xal xoaouxov
;

xou XptcTTou npooTiuSavxo [xapTupe.;

6. S.
11.

,V,ax ExOa(ji6TiOTiv,
T)[Arov rfrf.
fi.

7rivxa<

*"

aou add.
4.

TrpoaEuxdtievot Se IXeyov

om.

aou add.

" .Xptaxi

We^;

_
;

"

s ,pope,ia< 8.

(i-U.

- ^

i (X. X.) X. Xo'YXTt 4. 7.

Tr.

^pt^eEt? X.

S
^.

Xo'yxT1
ot

xevttiOeI; 5.

(a. ,r.)

tt.

5.

8
5.

aou

ir. tr.

0.

00 ;;^^ ^rf^. ^, 6.9_

xaViSriOt iTri to5

aup^u^4-'..
S. 9.

(a. a.) Tr.aTEtiofiE^ ao, 4-!).

ff.

KdptE

- ^^

(p. a.)

p. 7.

{j.T.i^.-y^aX) \o. iTrofiEiva? pouXri 4-7

UTro[Jietv; iS. pot^Xfi

^s

iXX' ex Trpoatp^aetuc oixefac odd. 4-9.

" xwv om. 7-9

TTrEiv6v Y^vo?

VSv
flrfrf.

ivu't{-u,ac

xaxEXOo^v 4-9.

- " (iv
:

<j'

) eIc

- otiSoXov ^(x.) OHi. G.

>*

aoV
'

5. 6.

ivo'[iwv (ivu.v 5)

xaxsSaXec

to oh
4.9.

-"^

4-9.

--

o^i tou Exouaiou aou (o,. 4, 7;

3.ixou

(o au. eT) aixo; iTripxuiv 4-9. ~

ujiac S. 9

x:,;

^,xac 6.
(^. ^.

j^.)

^s

f.a.^x"

*. 7. g.

^" (x:<i H^Jj-

(XiY.-Ep.) eTTrov

'EptixTiaov 5

X^;. x,u paa.Xe-

"Ep. 8.

sa

..^

^^^pi

(X^y--?"-)

AOX,e

rfrf.

II

XEiTreaOat xai

rfrf.

ih

(Etp.-^pe.) eIttic
01

ii

y"P

-i

(ioi

[xaXs,,

Y"^'!"^ ^Et""'
o^^iiot

?P"<iiv.

'^ (eVTrEp.-XiY.) iv

i'xt

aou tpXuapobvToc xat 4vatoeuo(ivou

Tra(i[jtaxap:

E^iTtoSi^ovxatTiv Spd[AOv auxtSv -ceX^aa,.

'0

oi tppEvogXag^c oTEviSac slTrEv Trpoc xJ,v [itixe'p ixou.

so

(xxoupY.-5u(x.) ^otxiXov ixou xai 7rvoupyov 3u(i.,

Xp,axov, oiSe'7roxe TSo^xev TroXtiTrXoxov Safjiova

irpoc

aXXaouc

e^XEYOv.

ai

(^. iX.
i.

a.)

Mi
-0

xiv atotijpa
E.

Yi[itiv 'iTiaoOv

-.otoutov.

[iaatXla.

- itou. - (-0
ss

,. X.) X.

a.

=u

TE add.

^^

iv^YOt;.

- "

pa,iXsu

Ktipte arfrf.- ' XE'YOuatv Trpoc r i

xov

orfrf.

"

DIES SKCUNDA XOVKMHHl.S.

-U<7

vLijAOi;

"^

Oiix &UV

otfluios tC\ii iz.' ijv TiSTioiT.xa

tje
;

xxl
K\ u>.

nepl wv p.AA(d
f-flTe

Tioi.erv eii;

To T-.utwTaTov avTe-

vuvaiov " A!.a[AapTuco[Jiai aoi, aOXuoTaTej otl oux ixaeuirj t6 tou Weou doexaTTov xpijxa.
2!2.

MdXi? o
^

'

xal

o(}>

TioTe 6

aXoywraTOi; toC^

2'2.Vi\ landein

iii-

smi

TiapeTTWT'.

7TpOT'^T,Tev

"ApaTE TOUTOU^ ^vTejfJev

xajjiivt^.

insiuiissimus cii-cumhinr,
at.i,,.'

shtatibus
injivite

Saacti
jifbeiittif

ilixit:

ToUite

illo.s

incnisn-

xal

TT)

ex^^^.oywOeir/i djtoppifpaTe

TayTT,v
tqv

camim. Hanc
nioiiti

oe, ^TteioTi

t6

Eiva'- [X'/|TT|p ^[ati ^^(jjjjiOTaTO, jjlt^os

mntreni
rcverita

[jiTjTpwov aioeT&eLO-a

^zi^m,

vero, fjuamloqnifiem es,sv. .sr fjnmrit, m-r nmfrrni amnris leyeit

ttiiuiem
in cttiiiino
rj:tiri,

^aaa-re Tyj o-^xeia yvwult)

TropeueTfJa'. ^. 'H
(pTiT-. *,

r>^t,sinif,- propria

ypw[AvT,v

ojtoi o"

av ^ouXo'.TO
i7T0[Avu[ji'.,

lolimtate uti; <im anteni

i!la:

rij/is iiiatrt
.<(

oe

vQluerit, abire. BeLita

vero

Per Denin,

imiult.

iUi.1 iiltio

[Aaxap'!a exe-Vy,

t)e6v

t6v t6 03-

j>iro,tiin' antif/itam riiHi/inrnnfissifjiirit vt

priinoge-

iiitJiiiigeHte;

'^aibv a-xoTo?

exo'.(i;avTa xal to rctOToxTiTTOv wto^

J(paTtX(<)TavTa
*

dva -a7av

tt,v ytjv

w; oux av
Tvi

t^ote

nitaiH hirini prr nn/rrrsain trrram iliffifdit, a nir iiiini/nam derelictnin iri martijritm horum triada,

xaTxXeLTio-.fA'. T>.v [xapTup'.XT,v Taurriv Tp'.doa, [^e/pi

ad mortem
e.o

3avdTou
Tou,
07',

cuv

iisqae niin ris rr/nn/nantr ini/nitafi tiix,

auTOti;

dvT'.xaG!.TTa[i.dv'/i

dTeSeiq:

qiwd

affrrtii .spiritaa/i tn

fi/ioram nrdine liosre

o-.aOeTei. TrveujAaTiXTJ iv

u'.(jv Tdie-.

toutou?
.

lidheo.

vap e'.'T'. T(ljv [jiwv (itsOaAiJiwv xal TWV XoiTTWV &7rdvTWV TIOV d^ XplTTOV -e7Il.TTeUX(3XoYii:^ou.a'.. t|>(ji;

Liimen enim mnt oculoriiin meoruin, ar refifjHornni oinninm qui in Cliristnm crrdidrrunt.
hupii.ssiums rcx
re.-^iiondit
;

TWv. '0 ouTTeSsTTaTOi; ttoAXwv

[Jioi

Xon

nnilfis

niihi

^aT'.Xe-j; dvTeoTiTev

de

"

Ou

hisrr reJjaa vrrl>is

ojms : tjnod

7^e3'.

TouTwv
'

vts, /lor et fac.

Doircii

Xdv(i)v

y aeia

"

Bo-jXs',

vci'o uc tbrte:^ luiimo

martyres postqnmii caminu

c<i'los

TO'JTo xal TioiTiTOv. 0'. oe

vei;^
eC(;

Bzozoprj-. xal

xasTepdsooo^jjiua

appropinquiissput. oculn in
runl, (liccntcs:

lcvato or;ivc-

{idpTupeq, i-elT-/ixa[A'lvw ~poT-f,yYi.Tav, t6

Domim-

.h-sa Christr,

hu- irra,(jnanos misrrt,

Tov oupavov o-,dpavT; 7:poT-riu;avT0. AiY^^VTE;*

ItiTou Xp'.TT;, t6 dAT,0Lv6v tp(j;, t6 i:p6 t[ov
^xXd[jL({>av,

antr secula

r.r

i\itrc eliixit,

ilhintinanK omnein
et

Kup',e

hominem
nrardi^
inpace,
et

in te sj)em ponentem, resjnce

ocnlo, i/nia in
tr

atlwvwv ex tou IIaTp6;

ctvfipwTTov ini <jo\ tt|v
itjt'

t6 cpwT-l^ov TidvTa
^Xe-Lov xal
T|Xt:l-

confisi s/n-ravimus:

^Xirioa ^SLLevov,
ot'.

rxaudita oratione nostra, sasci/je

quan ajntd te
e.^f

sjtiritus nostros

Tjud; fXeo) oVfxaT'.,

*

e-I toI TieTrc.OoTe;

beatitudine dignare.

Tua
;

Ta[iev

xal tt,; oeviTew;

rij/.tov

ti[jiwv

i^raxouTa;, oe;a'. rd

enim cirtutr animati

inain

et

hanr intolerahUem flamanlr illafas jtwnas

qiii

TuveuuaTa
pi.dTT,To;
(xe'.,

^v efpT,v7), xa v/i? Ttapi toI jxaxaT-/]

rontrnmimus,

siriiti
fe,

xaTa;i(OTov.

Yp

''"'i

Sappouvte? ouvdX7.Ta'-2povoij-

rnim

in vero corde tn

quij/otes a morte servare,

xaL TT,;

dTTEXTOu TauTTj; gXoyoi;

[xev.

wTTrep

xai.

twv

7:povEyOe',Twv xoXdTcUV
ei^ Te,

'"
'

crcdtfut, iis et irjnis natiira crdif, rf alia elenirnto-

^0^;

rani rom/iositio facili' snhjiritnr

qaia tnum

est

Y^p ev
aAATl
OT'.

dATiflLVT,

xapoia

tov

ouvaTOv^ix 3ava'f,

imperium

et

majestas

in secala. .'Imeii.

Tou pUeTQa',,

7:'.TTeuouT'.xa', TT:up6; ouT',;u-i'!x'. xal

TWV

(TTOL'/EiwV TUTTaT'.;
r,

eUxdXw; UTJOTaTTSTa'.,
'J;

Tov t6 xpdTo; xal

[JivaXoT:pT:'.a

tou;
2'^.Qiiun\ vero

tt^wva?. "A}AT,v.

23. KaTa OE t6

TTd[Jta

t'/)^

xa[AV/ou ol TrpaTKJTa'. ,'evouevoL

ad os cnniini

inilitcs

pcrvenisspnt

el tivjiittos

oictfidXoy ^*, ivtt uld; [j.ou

/.Xtiflf,(;

* "^
1x^1=1

au.

**"

'0 paoiXej; liyti Trpoc auTVv *"

-itpcn;

Oux

oov,

ei ''* -.i

* ooi
fjzi
'*'

eT:o(io xai i zi

*"

" cu(l,t. 1-4.

lxsXX(o

T^oielv,

aOcodc

i[xi

'11

XEyei

tov paaiXEct ^"

'

At:' evTeuOEv t^oh

XEyu) 001

oux ix.'iti\n

^- ttiv

zXiiOtic.
r/.

xpioiv Toy fc)eou.

22. Tdxe 6 PaoiXeic Xeyei T0 i^apeoTfioiv

auTOUi; ^. riEp! Se auTii; *,
(!>( e-fT),

auTij oTpaTiioxai<
f*)tTip,

"

".Xaate.

toutou?
liiiif

'

xat xaxa p,eoov ^ 1^1; xa^iivoj

*^f)

^iij^axe,

f,

Tt.

Oux

eoTtv ^o-j
^

Eaoaxe utijv

tt, "

yvtiii^

5e'Xei ttoieEtiu

'. '11

Se ayix
'**,

roil.

XeyEi Ttpos t6v paoiX^a ^

Mi
(paii;

tov TrXiooavTa
tuiv
(i^0aX[i(7jv

to fUK^ xai ouoTeiXavTa Ti oxotoc, ou JtaTaXijiTtavoi toJ( '0 paoiXei)? Xiyzi irpi?
Oi 01 ayi(r. '^ v
tjjv [iTiT^pa *^

afio^jii

oTi
COil.

TEXVB
TiEpi

^*

(loO

loTiv '2
u)<:

xai

|x&u.

auToO

()i ^peiav iyiui ixaOElv

ei( ti4v

TOUTWv
'

eiv '* BouXet *

'lijooii

'", TtoiEi. '.\TTaY'j[jL^voi

t^

xa^jiivfi*
,j^

", fJp^avTO ivaSXeVEiv

oupav-iv

xai Xeyeiv
ooi oe^ai,

Kupie
"'
'

Xpioxe, ti

^o^ ['^ i'o'-ov (ftSc, 6 [iovo? ex [jlovou

^5^5^ ^^^^, ^-(^s:^ iXrt^ovTa;

^(jLi; in\

pro

SwTiip

xal eav
ev T(f

EXOuni.ev fji^aov xij? aXoy'^'; =<"

'^upi; ^-, ou xTaxauoei -" ^[lac.

ol

(>7Et Jl<

23. KaiEXOovTE;'

5vwT^p(o OTO[XUO, oix eToXfiTioav'^

OTpaTitOTai iYyioat^

TT,

xaiiixu

^,

ip(SvTe;TJiv 'aXoya
OElvfjV

^07X7, ?

eipr)

"

(". a>.) a S 7-9. - ('H-pao.) (xai El'Ti)xai4; r,5; xal m6-9. *'' ~ "'" "'" ~ Num. 22. auTOuc 4-9. 5 ti K"^ - TiXcioavTa - toutoj< aild. - xexvia 5-9. T:o.nT(o 4 p.) Ttp paoiXel - " 001 apEOT^v 5. av 7 toutou 5 Sv 8, Touxou
o
:

XEy. T(p paoiXeX 8.

"

tou

Oiafi.

ti,

S.

"'^

xXijOfi;

r>-y.

"'^

-.

'>.

- "'
li.

ii/,

0,11.

ti.

'

4' il.

e"

ohj. 5.

' (X. o. 0.) o.

X.

"' Ex-f eti^r. 4, .%

*'

'

^ IJl^oou

*' ''-^"

"

^"^'
S.

'

''^''^'^'-

^*

'

"

''"'

'"''' ''"'*
'''

TTOteiTOi

(tt. t.
'*

8.

'"

H.

7.

eloiv 4-9.

(tt. t.

[1.) Tf,

[jLTiTpi S.

(t.

cIj;

.)

(^;

4, 5.

9.

f,

"> ixaprupe;

Ep ^(i(ov
4. 8,

8.9;

(5.

-.) iuiTEp
ti.
;

StaO.
23.

Ev (XEoi^ TTupo;
'

5teX0. ev

T(i.

Tjupi 5.
li,

^^

xaTaxauor, 7
'^

(oi x.) [i^ xaTaxauor, 5.

;

Num.

(K. eX.) 'EX. 5 'EXe<ivT.ov

U
"

auTuiv

S. 9.

:"Xpu.v

4. Il-O

(iXfxouv

5.

i^fioutyyi^'.ii C.

(t. /.)

^^

('AvTeX.-o\o.) AE'Ye.

f,

ayi^ ^p^c

^i-rfv

M'. ot

eVtj

/.X.L<, uiE

5.6oXou, iv

a-!-

/tos jxou y.XT)eii( *.

'0 p9tXeuc XeYe.

coi/.

7tp6( auTTiv.

x).t,Oeic.

Num. 22 (Cod
xH.ivou pi^aTe
*

2).

iTt.

'

(M.

oe)

Tots

6 paoiXE-:,; [loXw.

'

"-

ut^

oTpaTiciTai; ad<l.

(tf. ex^.-Ttop.)

xaTa

[i^oov

Tf,c

Ttepi Oe TauTTj;, Cji e>ti i'Tt

oU rortv

fiou (.liTTip,

ioa

auTTiv Tfi !Si? yvWfXTI. ( 8

^'- ""^
"

S^ei
^*""'

7:oicfl(o *.

''

cod.

(e.

iTt.
.f

.)

^.

H.

i.

'

x^Y^' '^f^^
'^^'i"-

^t'"'

^''' "''''- --

"'"

" ''"'''

'"'''

rtoielTO.

'" ^^^-

npooE.E-^Oeioi^v xoXaoTT)pt'(ov TjpTv.

" Heov (W.

iNS
Kx uss.
ysvo|^evot zai ttjv
'

PRIMA PASSIO
avurepSXYiTov exxajTLv
^

ys.

ACINDVM KT

SOC.

^ewa/i-

sent atquc insui>crabiloin ardoreni (onlpnii.lit;

ETr/ixate o-jtw;
y.v.

",

to xEAsuTfJsv

U|^'.v

[r/^

-paTTovTs;

estis

non
.s/

T&v t7,;
;

,''i7T'.).'.xf.i;

ap.vaxTTiT;to? tovov J7:=x

-Wm/^-s-.^

facientffi ef rogix imlhjnatinnis vi<,orem Dicunt niilites: vos, o

XOovTe?

Aejoutlv
Bzfyj

ol TTpaTj.wTcc.
6'^

Aeo^eOx
6^1/7.;

'jfio^v,

i)f/,

//e/v
:

Omnim hominefi potcM, nt rosmdipsos injiciafis incenm

fantum enimnos horrorem inridimus

(o^Tou

avfjpw-o'.,

Sjv7.tov.
^ttI

irjTo-J;

camino
//^ j/r'
//;?(.>'.

in

ifA6'a?.erv Tvi

^xxaude-^T-ri xyj^-^vw
("jtte

totoutov yip
^ZTtef^Tiouevriv

i\it^<i^ TTe^pixaaev,
;/axpofJev

0'>T

r>|V

lo)ijo qiiidem emissum calorem ferre valeaAd quos sancti : 67 (,wi.serri ac temporaif/nem ita

=-3pfxoTT,-a "
E':

UTKveyzsvv

o-jvaf^efja.

IIpo;

neum

oy; ol ay.o'. '"

to ouooouAov xal TrpoTxa-.pov Tiup

(rrc po.ssifis, f/eJienns;

fimendum existimatis, ut ner aspiimmorfaJem ir/nem quomodo

spusu animiK ad
Qiiid ergo faciemus,
vos
dicitis
:

o'jT(j" ttog;povJ]y-:7fje'-, Y-vk avT-XXe^a'. "' ojva[^evo'., t6 TY,; veivvT,? '* dTeXeuTT.Tov -irup -nw; av

/>?W/.s-.^Milik\s ut intcllig(-ntes in

sanctos dicunt
cffnf/iemus
7..W.'

rmhi.Xefl u-oiffSTe^';OUTpaT',(dTa'.
jTTofor.TE.

(;><;^va'VjT,o-e'. ({/jyT,;7:p6;
T:o'.-/iTa'.ij.sv
;

quam
I

et quomodn xteruam piruam ^

0^^
^i~.,,-.

b.^i(iu<;
,!:,'.

liyo-jtTi.1..
.'

Ti ouv

xal
..'"^

TTt-^i;

Dixcrunf sancti ad
naJjili

illos

Nou
si

..fi_ ow^ej^oaefia

-Jv

Tjue^ uaTs

15 '^

^ af^mav xtiW.v
.'_..

poterif/s infermi-

servari e
ct

damnatiom,

non,veteremhomi-

%T,Tavola-j".o'. ~p6;aOTou; ();' Si^vtitstOstt);'^

i-.i\vjTf-o-j iuTO;,va'. xaTao':/.-/i;, ei
fxTj,

nemcxuti
ffc

tov 7raAa'.6v

amenfis regis perversam voluutateni idolorum vanifafe aljjecfa, novos quosdam mores
///; assiimafis, adscripti

avfjpwTTov aizxouTa,uevo'.TT.v TTO':'opevoS).aSou;

[iaT-.J.sw; ivo'.xTTpo'iov

miUtes immortaJi
:

yvwpr.v,

t-;,;

Trsp':

tx

e-rotoXa
710),'.-

,uaTa'.oT-fiTo;^ a7roTxeuaTa;Avo'.,

xa^.v/iV

T'.va

ad sanctos dixerunt Quando reqis obseqnenfes mandato pawis vohis iufereJjuoius,

re(,i.

Mililes

Teiav xai:;t,rV/c(vaXaeT-e, TjpaTeufjvTE;Tw '

^^

ak-

<// /rf^^j/W/ 5?/,V/f/;

eraw(W, ab utraque partl

:

vaTto

[iaT J,e'..

01

TTpaT'.(OTa'.

7ip6;

tou;

ieyiou;

snspicautes adveufura maJa

/y-/V/
sf(///.s

e-^TiTa-.^2o.

'11^^^^

^-

^^j-

^3,^^)^^,^.

JTjoupyouv-e^
,r,77rep

nuuc vero vestra j,er- ^ docfrina hifares animo faefi .sumus, spem
prxstoJantes. E[ sancti ad illos
:

TrpoTTaie-. Ta; T'.jAa)p':a;^6p.:v

'.^poi.io':

^Trefspoaev ^'^

J^t

quid

T'.v;

/.j.Aev,

S-.'

c^;/'ioTep(.)v

>^optjfxvoi
7:ap'
Ufji(5v

ros prohif>et accedere

fici

ad Christum

et

sancti ac vivi-

dvTe'.TTixouTa; ^xaxwTS'.;

v3v

os

tt,;

Spiritus siffnari(] sif/nacnJo^^^Eiinmes^Facife,

aT:o),auTavT; o-.oaTxaX^^a;. iv O.ap-iT/^T'.

vdfxefJa, rA7:';oa Tt>)TT,p';a;

'}>uy;;,;

^ye-

dicunt,

avajxevovTE;. KaL ol ay.o'.

/>/ //o.v qua; christiauorian doret fides, et ccfcrrimc adducite iderno et immortali rei/i : luine

7:p6; auTou;'*.

Kal
T-/i

tl

to xw).uov uf^a; 7:poTeXfJerv

llveu-

T^

Xp^TT(j) xal

ToO iy^ou xal ^(oap-/;.vou

fxaTo;TT,|/ELt./iT,va^iT'^pay':o'.; Kalol. TTpaTit;iTa'.23.

no'.TiTaTe, =iaT'.v==^,
ixo'.oaTX'. tcItt..;
^'>,

eit;

T|fxi; fiTa

ti

t(ov -/p-.TT^.avtT^v

ahsit, ut nos videaMartyres autem lcetitia rcpleti diccbant Laudamus consona voce Uomiuum, quoniam homis; et ])eo nostro jucunda fiat Jaus,

enim mortalem ac caducum,

mus

aliqiiaudo.
:

xai. 5'.a

Ta-/ou; TrpoTayaysTe T(o

-rov

asdificanti

animas eorum qui cum

ca^Jestia

fide ccuiunf

ad

aiwvttj)

xai

a'jfJapT(,o [iaT'.XE':^
i^T,

yap -/japTov xal

TroTs.

ipsum,

et

jucundifate

adimpJcnti. JJomiue.

-*.xTipov

yivoiTo^

-/ifxrv

o'<|)eTfJai^

01 oe

j^apTupe; eOtppoTuv/,;

ava7:),T,TfjVT;

"

A-Jvoafxev

animarum nostrariim, quos circa und^rimam horam >u divlnam vineam marti/rii advoservator
,.,,_,y;^

Tu;.i'^tivto;,

codtl \,:\
'JKO|itvT,TE.

<ix^ar,m-^s. '^

El to (pnivd|isvov 7:up SsiXiaTe, 5

oifi(jLepov

5p?Ti

"^
'

xsl aipiov (lEioiJTai.

Tiai^ UTrofjLEVETxs

>' tJ)V doiaXei-

7:tov ' xpitJiv Tou

Wsou

A^youjiv

o( <iTpaT(ui-ua( xp6<:

Touc ayiou;

Ao>eO:c

0[i(Sv,

ti'

5eT Troif^aat '^ Vva exifuyttii^EV exttva

,.

Jfia rjjitov [ijaTrep

(fl

''

^'^''

--'Ve''Ov * ^" o^Tto;

.

eyEvi^OT,

1,

Sl

-{.uyJi

TuiTtojitvov. Trmf/vo!'

^' i> TToXXf. D.aptixTiTi V^'-^

xaT<TTTi ^'K

01 iyLoi

X^youfftv 7rp6;

tou?

^^p^-ijIj-^^ 33

,^5.^

j^^Xuet u(Aa; *

ISou, 6 XpiaTii; ^^
etci

^po^p^^^^tj

[,|ia5.

T iTTiixaTe dpyoi'; QX TrpaTitSTai X^youotv

C|jnr.v,

rpo; Touc

^Y'^^':

^^

'

no^TJaaiTe to oripe^tov ETioieTTe

Tiaowv t(ov xoXioetov

xt Trpoaays-ete

"' ^fjias z'] Wett.

ouxeTt

Tliv xi,*tvov 5.
^*

-^

xai

4-9.5.)

T.iTE 5.

8,9.

-^

(^. ai.) aixoT? D; Tofc tTTpaTitiTat; s.

'j

0.

UTreveyxetv 4-9. - xl {(ovtav

(t. .)

om. 4-9.

" {el

om.

,:.

Toi; oTpaTKiTct^

4.(i.

7.-

' (C. ey.)

eyyfoate itiETc 4-9.

-"
;

ttjv xa[Aivov

.^,

9.

'2

Se 9.

'

ouol 4-9.

"^ (t:. t. t.)

,?f/.

toT; <rTpaTL.iTt< S.
1

'

pX^TzeTE 4-S

JiXe'T:eTat 9.

^'

i^

4-9.

^fi

flr/t/.

4-9.

OT:o[AevETie 4, 5. 7-9

OTiOfjtetvTiTat

^" (,t. t. t.) toT? OTpaxic.-^TatQ 8.

^i

^xouyeTv

Heou M. 4-9
vi0i^5.-86

(iav 3.) ^eXeTe 4.

3.

^. iTcoStJaaoOat 3. 4,

aT:oou'aaTE 8.

xiiv ala.vtav
f>.

xpwtv xoG
;

aa

^i,Dat

3.

"*

XpmoG;
toT,-

evdpSivot 4.
^i-

vopS7)-

"n

(7:.

t. i.) toTc

oTpauiiTatc
3i

a ^ s' i.3.- ^e
mhl 4,
,S.

om. 5; VitJLa,Mi-9.-

(iTi.

ai.) iTrayaTat
oi a. ti. t. a.

U[A 5. -- 80 (eU T. d. TT.) 7ieT(i(ievov

4-7,
8

sU

t. . ,.

Ti vuv
;

(i-9.
Ttj)

sa ecTttv 5.

Xiy. ol .

oTpaTttiTa.? 8.
r..

(OUaTp.) A^y.
-

^^ *,|a;

3. 7

TrpooeXOiTv

Xptartp add. 4-9.

rfrf_

(OUiy.) A^y.

01 OT.

t. i. 4, 7, 9

Xey. ot ct.

tok

ayioi(

(6 X.) yap, uto.; 4-9.

^t t.^^;,.,

4^ 7

^_^p

(.)_>|

^,

3^^ g

^^^ \r,,,^c>> 8. U.

Num. 23
-- 8
'8';

(Cod. 2).

T:oXXf,v xal

mhi.

^ otuTfi? 0-0
'3
o't

add.
i.)

^ yevtiiievot.

'*

^ elTTov.

eveoi.

zy

S^et rfrf.

-"

(,1.

3.) S.

,x.

^.

(n.

A^youaiv

ol. i. 7:.

toO? ffTpaT(t;.Tc.
altoviov xa't

-"

'"'

utoT? atid.

om.

SetXtaTe xal

add.-

aniiepov pXexETai xat ipiovixeiouTaiarfrf.-

xv avTtSXe<;-i tooto.-

add.~
Vjv

(01 orp.-cpaTe) A^youot

ol aTpaTt,r,Tat 7:pi; Toic;

'8

ayfou;

OvTto? oi.

- " alwvfou xa\ add. tc.

Ae(i[ieO 6[i(Lv t SeT (rorf. Si)) Trotfjoat yjfia^ Vva extptiytoiJLev

'

X^yeTE {cod. X^yetat).

2'

ivatSeoxaETOu xi.

lisv.

" attovtV o!

aa

(Kat-ii.) 01 i. X^Youat
st,[ieTov

tou; otpaTtttTac.
T:ao(Sv
TtTiv

^^

(Kat

gt.) 01 at. Xe-youat -.xouq iytouc. _

<>

xai add. -

ivt^(p7i<rv.

(6. e.) C>ne.|.Epo-

om.
o't

^^*

(4'-

TrtoT.)

To

ETiotETte xal

^Trt

xoXaaetov u[X(ov.

- ao

pa<r,Xe' rfd.

s^

(OUiva.) ToTe

iytot Ttepi-

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
rfem hi ccclh

4^<j

T(j)

0ev V^;'
Twv

7icyv9;7^ aLvecTLq,

t^

oCxooojaoGvt'. Ta?

repoAm

RX MSS.

sanctis tuis athietis qui uer

^u'j(a<;

TtiTTet 7rpoiTep-^o[^vu>v auTc^,

xal

'/''Pf^'^-

"Ktrtyrium prxcesNerunt.

v/i^ [X7n7TX(5vT'.
tJ*Li-^wv ^(ji.tjv ^',

Ta 0'jpavia. Kup(.E 6 ^"

oui;

(rwT>ip

twv
e'.';

TtspL

TYiv

voexaTf|V

woav

Tov

^ELOV

iifXTteXwva tou
(!)<;

{j.opTupiou

o-uvexaXea-w,

TcpdffSe^a',

ayaQoi; ^^, xal 5oq

auTor? ttiv yaoLv

jjlltQov ^0^;

xal TOV ^v oupavoLi; a7:oxe'!p.vov

TtooXa-

6ouiTL OLa [JLapTup'!ou ityioLi; a-ou aOXo^-pdQOLi;.

24. OlSei rhv iv

6[AoOu[ia6ov

XpLcrT(o a-f pay^a TroLviaavTeq,

a[xa t(ov iyiwv Ax'.v5uvo'j, IIr,ya(rLou

T:p6<; t->iv

21-. Ipsi veri Ghristi signo facfo, siniul onmes cuni sanctls Acindyno, Pegusio et Ancnipodisto

^odo.
'"*"''

xal 'Avefj-TToSiaTou ^
xafjLvov.

^xxauOeLtrav ywpouo-L*
eLV-OTL

^H^av Se^ tov

i^axap^^a.;

ad succensum procedunt caminuni. Erant vero

'""'"'-V"-

ap'.fJ^ov

xal (Jxtw,
'

numero

viginti ct oeto

intruiilque cuni sanctis

"""''' Sepeliuntur

truveLffeXOoutTT^? toC; &yiot?

xal vriq tou Tupavvou

'E'^avvi

kyUi; xal

[AT^Tpd^.

os

->,,^rv

Tor<:

eliam tyranni sanctu ac beata niater. Apparuit autoni nobis astantibus multitudo excrcitus juige-

in
Ireiieniio.

7rape<TT(Dcrt Tz\rfio<;

cTpaTLaq ayydX(ov uTiooeyofAsvtjv

lorum excipicntium sanclos

<"um
iilis

in

medio camino.Qui

Tou?

&ytou;

jA^^rov

t^? xajALvou, xal

<ruv auToC.;

liymmnn

upov

dva7:l[A7tovTsg xal Ixecriav '0 0o?, Xeyovre;^,

dicebant;

Dms,

intonaiites et supplices preces susciiJc spiritus servorum tuorum

awtwv

ui(,

fcuw-jLas

u^rypavufi.t..

uL
',

05
eiq

.uapTupe?,
yy.^ac,

T(5v ayyeX(ov e|A6o(ivTtov

TauTa^

0eou

TaqUpa(;'^iva7TeOVTo<}ju'/a?- at xaUoav-r.aav->i[irv
UTTo yetpeXdiv
(o<;

auiem, angeiis ista mclamanliliiis, in manus Dei sacras deposuerunt animas qua; el apparuerunt nobis in mibibus, quasi thronis regiis cxaltala\
;

eTii

3po'v(Ov^ patj^.Xixtiiv

afpd^xevaL.
iTiXTiaOr),
txtpo-

Unlver.sus locus in tantum suavi odore repletus

fuit,

'0 8e Td7To; aTia?

(ocrre tou(; ixer-Te

eTTL

tocoutov

euGjOLai;

ut diristian! ibi pra-sentes voluptale

quam

^iapdvTa; yp-.aTLavoi:? TiSov?)?

ferre vix possent, adimplerentur.

Consummati

pviTOu

7iX7ip(oOyivaL 'ETeXeKoOriffav oe ol ^^ tou

tt)

Xpt-

suntChristi martyrcs die secunda niensis novenibris,

aTou [lapTupe? '*

P(0[xaLou?'^

oeuTepa tou voejigpLou

''Qv

xaTa

p.-fivd(;.

Ta *" lepa xal

cre6a!r[ALa

secundum Romanos. Sacra vero uc vencranda ipsorum corpora deposita sunt in loco
^as

^nante
^
, .

.",-.. ^..i

V.I

....perium

oTou, Tou (xXtiOlvou

0eou

Yi[Awv,

(|j

^ odqa xal t6
^"^'^o'^

cuiii inincipio

carente Patre ef per onmla smcto

ac vivincd

ouXETt yip xi TtpotrdJTCOV tou i6v 0eov ^2

,i'^,

paffiX^tOi; Tij? 'fOopS^ ^Ea(ro'(j.e6a ^^.

(-)e(jj

Kai

Ttepi^otpElc YEvcJfievoi ^" ol yioi Ernov *"

Aiv^oaTE*'

(iyaOic Kupioc. T(i>

fipd>v

fjSuvOeiT) *^

aivEcrii;,

oixooofiwv

**

xa;

iJ/uvAi;

ttov ^tiTouvxaiv suxdv *^.

XpiefrS xlSaj-CT)p ^[jl(uv,tou? i7reppiiJ.|JL^vou(*^'a)CTfi? topa? TBiiTTi? *'

oic aitoK xiv [n<i6Av

[j.ia(|) ''^

'Jv

* xal eUt(iv evaTTjv fijpav *^ oyviJYayec*^ niltcnJ^'''' eSojxa? ^' Totc TtpoXaSounv EiATrposQev ^[iOJv. Kai TauTa XeYo'vT(oy auTiov, ^ ^^(0 etfftiixEi ^^ ev

a6T(3v. ''Hffav Se

01 <rtpaTi(iiTai

tov 4ptO(j.6v

eVxoffi

oxtio

^'\

24. Kai
(ixojffiv ^

7rivxE(; xt)v ^v Xpi(rc({j (KppaYtSa

Tcoi^^ffavrec, E-opeil6T)ffav '

xrl

(iE'(:q> ttji;

xa[jivou,

Kal

EtpavTj

Ji[j.Tv

xoTc Trape-

ttXtjOo; OTpateta? ^yy^Xiuv

8e^o[jiv(ov ^ auxou? Iv
ij/uyac.

-/a(j.fvq>.

Kl

u(jvouvxe( * ol aYiot ^ (japxupci; xiv

^ii.Tv (p(uvai ^

Weov

4<pijxav (lEt' elpi^vTjc

(j.iit(ov 8

xi;

^eoXoyouC auxtSv

Kai

^ortiixtuv ^(jtZJv
ff,

xal ^etupouvTfov, iqxouovxo

e7tXi]p(ocrav '"

ivapiOauxoTc

oYYE^Xtov XEYdvtojv "

'0 0E6f; 6 ato^iov xou< E7tixaXou().^vou?

fl

5^Xr,[jLii

oou

xal 5A?

"

xat(i Trjv Ixeolav outcov.

[i.EVot ^Tii

Kal ouxok; E^paVTijav ^(iTv iepydiievoi Ex

'

tfi;;

xa[jivou (oc eKi ^pdvtov pouiXtxtov '^ xal ^Traipd-

xdiv vEipeXtJSv

tou oipavou

to^raiiTTi Sl EutoSia e^iip^eto, ^oote

(irivi

JtavTac ^(xa( Et< uttvov xpaTTTivat

'^ (rE(Jva

'^.

'DTEXeKoOTjaav

S^ ol 4'yioi [j-apxupec tou

xaXou(i^v()j EipTivnjO(|i
''^,

Xpintou

'*

v0E(i6pf((J,

SEux^pa. 'liv ti

o(o[jta xaxET^OT)oav
'^

^"^

ev TOTttjj eTrioii(i((>
Ji^j.tov

paotXeiiovTOC ^^ i^afiopiou tiov nepodjv, xata Se ^[jac

xtjj

paffiXEilovTOC tou
ti[Xi]

Kupiou

'Itjoou
elc

XpioTou,

St'

o5 xal

[xeO'

ou

Beqj xat Ilatpi ouv 4y'V nveii(jaxi

Txpircei

*" Sd^a xal xp^ixoc,

xai TtpooxuvTjfftc ^'

XOU(

^^

3etopou(iev

6.

^Suvi^Otj 7.

'^ y^^"P-"' "

^-

ElTtav 4.

*'

AiveTte

(t')

Atv^ffiojiev 8, 9.
'Itiffou

*^

Kupiov

i-9.

*" ^oovOfi
4-

*i

(^

ai. oi.) ai. zi^

oixo8o(iouvti

^9.

*^ ev iXriOetij

Kilpie

add.

8. 9.

'" (^. t.

ar.) xtov

xtov i7reppi(i(i^v(ov 4-9.

f^"

*^ (u)i;-x.) 8,

om.

\, 7
ti.

ff(oo-ov 8, 9.

*^

(eii;-^.)

ouc ev x^ evvax^
e(i[j,effto 8, 9.

^p?
*

4-9.

X*^"'

*'

ffuvaYaYtiiv 3.

o(:ioov 4-7.

51

xal adrf.
ei. 5.

eotopTiou)

^^ ff^i5xei 4-9. ^^
^- ^-^-

(ev (i.)

xoi (W.

5. 8, 9.

'^

(ei. 0.)

ei.

xai

d. 8,

d.
>

xal

Nnm.
''

24.

etoiiXeov 4-9.

(^. t.

ti.) t. -^-

xl tpi(t[iaxaptoi aild.

7.

BArf^a

001

a(/(f. 8,

8.9. 9. lOjtalouTOirtrff/. 4,0-9. "

^ [laxapfa.;

xal add. 7-9.

"

Sexoiitvoi

7, 9. 7.

"

(K. u.) Tdxe

u.

xat SoStiCovTe? 8,

9.

^ (^(i. <p.)

om.
5.

ffxpaxt(5v ncW. 4. 6; oxpaxitSv ^toval

'= /aOi^|ievot
tr(/(f.

add.

(x. S.) 0.

ouvS.9.
|i.

4, 7.

">

('0 Oe4c-

Tp.) /ofMs /ec( difficiUimus !5.

TtdStffto.;,
'"

'* ((A. t.

X.)

t.

X.

(i.

6; xai Tpiff[iaxapiot

x.

X. 'AxivSuvoc, Ilr.Yaoto; xai 'Aveji-

poffiX^ioc 8, 9. i(ia Ttov eixooi xal fowi. 9; dxxio ffTpatiojtiuv xal xfic (iiiTpic xou
5.

">Ti(iia xalarfci. 8,9.

xatetiOeioav

'^ (ev xoizt^ i.

x. Ei.) ev TOTttfj

eTtiori^ito EipTjviooov 4, 8, 9

ev

xo'7r(E> L E(pi)VTiffoAc 5.
f^

v xd7t(fj i. Eipj)-

v(ff(bv 7.

21

18

xou ioeSeoTixou xai 7tapav(i[iou add.

S, 9.

^^

(x. Se

ifi.)

x. oi

V^^^

^^^'^'
;

^^ *' ^. 7-9.
;

- ^"

(Si'-7tp.) tp

^ 4.9. _

(xal xp.-txpoff.) oOv ttp Qaxpl xai

x^

aY't[> IIveiijiaTi, vuv

xal iei xai b

xai xo xp. 6, 7

xai t4 xp. vuv xal 4el

XpElc Yevd|ievot

ElTtov.

-^

om.

- =" Kupio<;

ofZt/.

^"

om.

^i

xai add.

''"-

xai yiX^vOptonoc add.

at/rf.

Nom. 24
drf.

(Cod. 2).

>

otpaxtiSxai a(W.

xaO' i^ou tou otifiaxoc add.

eiof)XOov

om.

ol
>o

oxpa^Koxat

"

xai

xt (laxapiac add. XeYdvttov add. >=

T^

xa[it'v([.

add.

'

PafftX^toc at/d.

''

(u7toS.-ai.) o,h.
'*

om.

(Ix.

'0 H. X.)

X.

K^pie

i.--

>' add.

xal dxTdj ffTpaxitoxai

>a

tfic

Hyioi add. paotXitoc add. (i1Tp6c tou

"^

'AxivSuvoc, nj)Y<iffioc xal Ave^iTtdSiffTOc xai ol

J'.)

e'i'xoot

(^.

"

' 7TavTt[ia

xai

at/rf.

-'

ElpTivtot^..

Novembris Toinus

I.

4*10

PRIMA PASSIO
'7'j'j

SS.
xal

ACINDYNI ET SOC.
ac vivifico Spiritu, nunc et semper ut in secula

zpaTo;;

Tw avapyu

Uy.-:--':

xai -rw
as'.

7:7.vayL(,>
'';

swo-o',(7) IIvEULtaTi,

vjv '^

>;a'

xal ^"

Toy?

seculorum. Amen.

a^uvaf;

twv

a''(t)vwv. 'AjJi7,v.

TOu? atwvac
xal 4,
8, 9.

tciiv acttuvtuv. 'A[j.tiv.

ANNOTATA,
Nullo modo Saporis nomen patrem regis. Sic sane beatus Acindynus inepiirc haud potuit, nec ipsa regis muter, ut iam crassam Ungu3e Fersarnm iguorantiam eoram rege profiterentur. Neque ipsum Saporis nomen grzce expresstim, SaSwp^o.;, syihdns suis funilamcutum aliqHQiI suppeditat, quo possit grxcidus abnti ad Indendum in etymologiis, ut patrem dxmonum iurruiat. Opinor Actorum grsccum scriptorem, cum reliquis martyrii adjunctis, a Persis
esi 7/a dtfficultas qiia

a i7c

de egimiis

iu

Commentario,

n. 7.

da.Miionum sipiificarc pofesf.

Nomcn

Sajxjres, Srlialiponr,

signifirat fiJium

(1). Tanta erat Saporis kujus superbia su^ perpetuum documentum reliquerit in Episiola ad Constantium, qux legiiur apud B Ammianum Marccllinum,!. wii c.6;ubisir orditur : Rcx regum Sapor, particcps siderum, frater r soli.s a(; luna?, ctr. IIuc sj)ectat iUud men iezdan quod in numismatis Sasanidum lcgitur (men iestan

nt insanix

quodque significat ex diis. Prsecedere solet Minotchetri, ExempJt rausa afferam numisma uuum Saporis (3). Suhscriptio, qux in partr antica regium caput amlit, hxc est : Mazdiesn beh Schahpour malcan malca Iran minotchetri men iezdtin. Sensus vero : Adorator Hormuzii, exceUens Sapor, rex regum Iran, coeleste germen ex diis. In
/.

autein in inscriptionibus Nakschi-lioustam),

e.

cmlesfe

germcn

(2).

jJarte arersa cernitur ara, cujus a sitiisira legitur: Schahpoiiri,

diis. Ilinc est

/'.

e.

Sapor,

et

a dcxtra iezdani,

/.

e.

ex

[j

deorumque patres. Sapores ortum ex diis germmquc ccEleste more regum Sasanidarum se credi roluit, et consequenter ex sese ccelestia germina deosque procreari, In Psalmo xcv, v. SJegifur : Omncs dii gentium d^monia.. Hinc itaque ratio deriratur qua chrisiiani rirum qui deorum patrem sc diceret, vere ad hominem arguentes, patrem da?monum vocarent. Qum quum ita sint, sic explico Actorum errorem. Adndynus Sapori hunc superbiai titulum exprobraverif, addens dignam essepessimo tyranno contumeliam, ipsi titulo haberc ef ostendere convenienies actiones, operibus diaboUcis monstrare se dignum qui dxmoniis ortus dxmoniorumque pafer credatur. Ei sir Artorum scripdor crediderit Saporis uomcn significare patrem dasmonum, kanc suam interpretationem iji martyris ore posuerit. liem ita se kabuisse, non ohscure insinuant matris verba, qux interrogaia quid significaret Saporis nomen, primo nikU inteUexit quo kxc interrogatio teudcret, responditqiie simpliciter : Novi te ab avo tuo (i. e. a proavo) sic vocari; interpretari ego nescio. Deinde quum sanctorum rerba audirisset, rem suspjicaia, hilariter subridens : Nisi scivissent hi, inquit, non dixissent. Cogitaverit itaque non Saporis nomen, sed titulos, minotchetri (ccefesie germen), nien iezdan (ex diis). Quos tHulos aique insanissimam snperbiam iUuminaia fide mulier tanta securior ridct, ([itanfo melius ipsa meminii ex quo Inmc fUium suscepisset, ex mortali scilicet komine mortalem, sed morum jiraviiate tam similem dxmonihus, ut no7i modo patrem dxmonum, sed ipsmn Satanam genuisse se dicat. b Dura videri 2>otesf hxc mafris oratio. Qux si vera est, consideranda erit utprophetica dictio, obdu-
isti dii liabcri rolet)ant,

quod reges

geniti ex dUs,

('/

rato inpeccatis Sapori infelicem exitum praenuntians.

Quemadmodum

ssepe in Actis

martyrum leguntur

minx sanctorum, Siternas pwnas persecutoribus obstinatis inientanifs. c Qux iu hoc exemplari didtur annosa scnectus. sexaginta amiorum
apparet.

fuisse ex aliis exemplarihus

Ex

rerbis isiis

Sanctorum

et

smatis,

et

forte eiiam rtmfirmafiouis.

militum coUigi posse videtur agi de adminisfraudo sacramenfo bapfiQuid enim aliiid signifieeyd kxc verba mariyrum : Quid vos prohi-

bet accedcre ad Chrislum et sancti ac vivitici Spiritus signari signaculo V "( miliies: Fncxie, diruni,\n nos(juae cliristianorum docet fides. Quidfieri debuit in eos, nisi sarramentorum administraiio':^ Ef qiiid
aliud indicent
illa
:

Sancti ac

vivifici

Spiritus signari signaculo?

(1)

Vid. Assemanuni, Aeta mari.

Oi-leiit., iip.

159,

IfiO,

inseribitur

M^moires diverses

(nitiqtnt/s

dv la

Pnse

(Comnientarii de divei-sjs anliquitiitibus Fei^idos,

210. Parisiis 1793.

el

a-28. (2) Vi(]e Silveslrum de Sacy in (ipere qnod sur les mvdailles des rois de la difnaslie des Sassitnides de numismatis reguni Sasanidarum), a pag. 1-1-24; et a pag. 16G-

161

pp. 227.

et

(3)

N" 3

in tabula

VI operis

modo

citati, p. 171.

ALTERA

491
ArcTunK
nAi'imASTK

ALTERA PASSIO

SS.

ACINDYNI ET SOC.
Tom.

AUCTORE METAPHRASTE
EDITA APUD MIGXK, PATROLOGIA GR.EC:a.
GXVl

ex codke Parisieusi 1487.

Ceriammsanctorum martyrmn Acindyni,
Su,,eon..

Pegasii atqne Anempodisti

cum

opera Metaphrast^ apud Mi<,ne editnm codice manuscniJto^ B.bhothec^ Parmn^ Nationalis n 148?, secali Xl, iteratis c.L edimns una rnm verswne latmu Gentmni Herveti, qu^ textui grxco apud Mi<jne apponitnr, rjnamane prhnns rnhai i j ^ vprat Lipomanus et post enm Snrius.
inter

Metaphr^^^^ retrartatum

.ociU, stndio

aUnw omra

atr^ue

Eamdrm

dirisionnn in capita servabimus

quam

in superiora poterit,

unusqnmpi^ utramque lucubratlonem comparare conmnentia hahuerit.

Aeta indu.T{mus;
capita
capifihus,

ubi

sic enim faciliu^ numeris numeros

Editionem Mignlanam ad manuscriptum codicem contuUmus, d pauca qnx irrepserant sphalmata in hac nostra eddione correximus. Versionem quoque latinam huic te.ttui * utcumque aptavimus Exemplar codicts Parisnu cum aiiis codicihns mamiscriptis Parisiis, Taurini, Ifoma; Florentia: ac Venetiis comparavmus, lectwnisque varietatem, ubi utile videhatnr, adnotavimus: non tamen omnes nec omnium codtcum. Non cnnn mnltnm inter se codices metaphrastm differunt. Quorum hic series sequitur. Codex Parmnus, e hibliotheca nationali, memhraneus, folio mlnore, secuH XI, n" 1487. Editns a Migne in Patrol. Gr. Dein, juxta numeros adhihitos a nobis in notandis lectt. varr. : i. Codex

' ndhibitix
ti/jiig

rai-irati*.

Tanrincnsis, e bihliothera nationali, qux

finienfis.N"

est in cedihus Universitatis,

membraneusjolio magno,

seculi

5. Codex Parisinus, bibliotheca nationali, membraneus, folio minore, 6. Codex Parisinus, bibliotheca oijvmiali, memlmmeus, seculi XI, mnfilus. N^ 1497. Passio SS. Acindgni sodorum non iutegra. 7. Cdex Vaietns, bibUofheca Sancti Marci. membranens, magno, seculi XI. N" o84 Jnxta cafalogum Zanctti. 8. Codex Venetus, bibUotheca Sancti Marci, membraneus, folio magno, seculi XII. N" 351. 9. Codex Romanus, bihliotheca Vaticana, membraneus, magno, secnU XII. N" 804. 10. Codrx Parisinns, theca uafionali, memhraneusjolio minore, sernli XIl. N' 1541. 11. Codex Parisinus, hihliofheca
secnh XI.
seculi

UJnxta catalognm Pasini. 2. Codex Romanus, e bibliofhrra Vaticana, memhranms folio magno,secuhXlN"810,mutilns. 3. Coclex Pomamis, e hibliotheca Vaticana, memhranens folio magno, seculi XI. N 811. - 4. Codex Parisinns, e bibUotlieca nafionali, membraneus, folio minore,

N-'

1020.

XI.

iV" 1522.

et

est

folio

e.

folio

c bihiio-

nationali,

N" 1549.^
partim

memhraneus, folio minore, seculi XIII. Passionis SS. Acindyni et sociorum partem continet. 12. Codex Parisinus, e bibliotheca nationali, membraneus.foUo minorc,secuU partim XII,
Passio SS. Acindyni
et

XIV.

sociorum

est seculi

XIV.

.V" 1552.

13.

Codrx Parisinus,

bibliotheca nationalij bombgcimis, folio minore, seculi

X V. N" 774.

CAPUT PRIMUM.
G SS.

Anenpo(listus Sapoi-is regis jnssu f eonipreliensi el ab eo inlerrogali, fustibus el igne varie lorli,
ei

Acindynus, Pegasius

divinitus

sanantur. Regi
inipiis

usu

lingute

denipto

el

lulgoribns

erumpentibus,
Twv

terror inculitur.

il.(lX-/i(7Li;

JtyLwv

xoi
Xal.

^v5o;wv

TOU

Xpto-Tou |xapT!jpa)v

'Axlvouvol'. Ilr.yatriou,
'EXTULOL-idpOU.
XpioTOv ix IlaplJevou
^T-.plT]-

C, iERTAMEN SANCTORUM ET GI.ORIOSORUH ClIHISTI MARTYRUM AciNDyNI, PeCASII, AnEMPODISTI, ApHTHONii ET Ei.PiDiPHORi.

^^- Acindy-

""^-

P*'!?'""*

0'.

AvEJATlOOLtrTOU, "AoQoviOU
A'.

ntqiie
I.

Eti.imsi Persa^ primi

Anetn-

JKKli^lU-i tid ri(/nii

Ef

xai.

7ipu)T0L nipo-sf'.

Christum nutum cx

Virf^ine adoiaruiit

ct

donis

yeVVWfXevOV TrpOO-EXLIVTlTaV OUpOi; TE TOUTOV

ffav,

eum cum

hoiioriiiimt,

tamon postea
evidens,

Christi srrvos

ndiliicti

dXX e''; usTepov outo'. tou? ^ XpL^TOU oouXou? auTov aTravOpUTTWi; exoXao-av. Kai touto orjXov
Te 7io).Xwv, xal
:},(;

propter ipsmn inliuniane punierunt. Hoc autem

ox multis

ah'is est

tum ex argu-

eq

oAAwv

vuv

7T50xe'.[j:evY,;
TCt

ttIv

mento quod nunc

superbus
ille

est

pioposilum.

Nam cum

iJTioOeo-Etoi;.

Tou

Yctp ffo6aoou

SaSwpiou

flepa-.xa

ffxT|7TTpa

DteTiovTOi;,

xal

Trpo?

t6 TjpavvLXUTEpov

Supores sccptra teneret Pcrsica et declinasset ad tyrannidem, stmulque ad christianos, qui erant in ejus potcstate,

aTToxAivavTOi;, Touq
OtUX'.V

(jtzo

yv.Cii Te yp'.TT!.avou? optdo-e

persequen-

ipfA-rja-aVTOs,

TTolATi

Ti;

(JXOTdp.a'.Va

TT,V

dum
iuit

ExxXTHTtav xaTElyE XpLorou, xai Tapayvi?

ptOTo

TreTrXV,Y,|j:eXL

Icrretur, magna qutedam caligo Ghristi oftiisa Ecclesiie, et repleta fuit tumultu et

xal

auyyuG-etix;.

Oux

r^^t

o'e

oitl;

confusione. Nulius h

autem ex Persis

erat negli-

nepiTwv

gens

A'

1.

T0!ifl(W.

1.

^ ,

m
SaXXovTe;,
tt]

PASSIO SEGUNDA

SS.

AGINDYNI ET SOG.
gens in acriter defendenda sua religioiie. Quamobrem eos qui Ciirislum colebant, quotidle crimi-

AUCTORE neptrwv Tci ^ |jiTi to oflxerov aifiai; ^xSufjiwi; 5(.exStxerv, METAPHRASTE "O^ev ToO? Tou XpLffTou 3epa7ieuTa? 6trri[/Epa(. Zia.paaiXixy)

yv.fi Trape&iSoa-ocv

[j-eQ'

(5v xal Toui; [Aaxapiou^ 'AxivSuvov, tlriYaa-MDv te

'Ave|ji7roo!.aTov, ^v owjjLaTiu

xal

manui regioi tradidormit. Inter quos beatum quoquc Acindynum, Pogasium et Anemponantes,

Tivl

xpu7rTO[jievou;,

tw

distum, qui latebant in

quadam domuncula,
I

regi
t

^ixTO.ti y.aTe[jiTiVuTav,

aTE Ta ^pLTTtavwv irpeo-SEuovw^;

indicaveruni, ut qui et christianorum c o

eren

Ta; xal tioXXou^; twv

o6yita.70i;

utoui;

ooitwvtuv Ta tou
TteLQovTa;

sacra,

et

multos ex

iis

qui ad ipsos ventitaet

^XTiatoeuovTa.;

xal pacrdwoJv

bant, Christi

dogma docerent
Ille

persuaderent ut
iratus

3eoT:t!r[jiaTwv
).Y/.p6rjva'.

xaTaf^povew. Kal o? auTtxa xal uuX-

regia desplcerent decrota.

jussit statim
sisti.

autem valde

xal TcapaaTviva!. auTtji Toug ityiou; tioXXw

sanctos compreliendi et corarn se

T(p 3u[^(i) Tipoo-eTaTTev, B'.

'!}<;

oe TrapT,Tav, t6 3u[/ou[jLevov eudu^;

(fTio-L
[jlo-.

iTTLEi.-

2.

Cum

voro adfuissont, iram statim illinens

:

xeia; TilaT^jiaTt 7iept-/pwaa(;' TexvLa,

(oui; [jtET*
ti

ficta

ou noXu xpeoupyerv e[Ae).Xev), eiTiaTe

TcaTpU^To
0'.

yevoi; tkjOev^to ^Tii.T-rioeup.aTt.

ti; uijlw

Fi/iol/, inquit (quos paulo post erat excarnificaturus), dicite mihi qumtani
esf-

moderatione

')ilei-ro(/ati

liben-ime
''es^miiUtitfs.

llaTplt;,

vobis jjafria ;

unde (jenm
ct

a.j'.o:

aTrexpivavTo,

xai yevo;, xal

eva
^tjo-'.

E7i'.T-/iocu[xa ri

vohis studium. Sancti

ducitis, quodnam est autem rosponderunt ; Et

e.<it

eii;

r>iv

Tpiaoa

-(ttl!; ii~':^ tov

e-Jvat.

Oeov,
t6

Tiap'

ou ex

patriu,

et

yenus,

sfudium

fides in Trinita-

-ol<i
'

ouT'. 7:a!TL To

xai

to^
t6

i^viv

w;

apud Migiie
in Patrol.

Ti.vo<;TrT|YT,<;ae',Cwou" ^TioyeTeueTa',.TouT(t)v 6

Tupav^

vo; axouaa?
[JLT,

'fi; eoixev, e^Tj,

^7rt,e!.xe5 ti[jiwv xa-.

Gr.
Trpo;
U[JLa(;

a quo ad omnes qui su7it, essenfia, et ad eos quivirmnt, vitn, fanquam a foutc aliquo perenni, derivatuv. Hsec cuiu audivisset tyrannus: Ut videtur,inqui{,mea lenifas
ef

tem, qiix est vnus Deus,

Ta; [iaffavou; Ttpfjyetpov xaTaGpovTiTa.;

5LeOT,xE
"

xal ^pajeri;

T:p6i;
tli;
[XT,
'i\

Tai; aTioxpiaeLi;. '0

ayLOi; 'Axivouvoc eLTte

xpi.rTLf;,
Tj

Kal

Trapa To Seov aTrd-

TL
;

YTiaaTOa'.

10'.

ooxou[j.v
tpT.tri,,

T:potrf,xdvTw; txTtoXot;

quod non sim j^roclim ad suppHcia, vos reddidif contuutacesel audaces ad respondendum.Uixiivero sanctus Acindynus: Quxnam responsio fada
fuit secus

"Oti,

eiepa [xaXXov

Trepl (5v

quam

oporfet, aut quid tibi

y,pwTT,OT,Te aT:xp'!vaa-Oe

'A)X

el

piVi

Tayiov T:po-

respondcre ut convenit?
re>ipondistis,

vldemur non
alia

(?'(o?(/a)^ inquit,

quot

et

r. a.

TEXOdvTGi;

-S-uo-eTe,

avdvT,Ta |j,ETaxXau7ea-0e. '0 ayLoi;

quani de quibus fuisfis interrogatt.

iitoxp^as^E.

'Ave[XT:doL(TTo<;, 0ve[A7:o5i7T(j) ^eufJLaT-.

tou Xdyou
^,

tz^oi;

Sed, nisi accedentes eito sacrificaveritis, frustra

fiphitis.

Tov Tupavvov
Tiepi

E'iT|

'

'EypTiv

p.v

Tijj.ai;

fj(3.'7<Xvj

Sanctus Ancmpodistus libero verliorum

Touoe

tou

^Ti[j:aTo;

aTroxpLvao-Oai

o-ol

^rfSs.
*

iluento dixit tyranno: Oportrbat quidem, o rex,

Ppa;^u,

aXXa

o-LyTi tt,v ef; Ti[Aa;

iveyxetv Ttapotviav

* XpioToii

^TteiosT6i:^EovT7i;7:pd;XpL5T6v*7:ia-Tew; oux imT^dTiei <TLyav,

nos de hoc verbo ne minimum quidem respondere, sed ferre silentio tuam in nos confnmeliam ; af,
facere,

P.G.

TO'.auTa T:p6i;

(te

/EyovTojv^

'f.[j.wv

axouE'

"Iva TL TTaTpioa xai yevoi; xal ^T:LTTioeu[jia T:oAu7:payijLOvELf;

;

quoniam fervor audi nos

ef

fidei in

Chr/stum. non slnit nos

lixc

Hbi dicentes: Cur de patria,

TauTa

yctp Travta,
fi

(b<;

etpfiT,ijiev

efeovTS?,

f,

genere
ut

sfudio curiose inquiris?

est

Hxc enim

omuia,

Tpta;
ot;

V,|.irv

^tTTtv,

7:avTwv OT.j^Loupydf;. 0ou; 5e

ouTe
o'!oa[j,ev,
*

prtus diximus,

nohis Trinitas,

vtnnium

3ue',v f,[xa; *
sio-iv.

dT:',TpeT:eL<;,

ouO'

creatrix. Deos autem, quibus nos suades

norimus, nec smtt omnino. Oportef enim amare veritatem: dxmones vero eos scimus
sacrificare, nec

oXwi;
P.

'AXriGELav

yap

T:poa-/,xe'.
^

olXelv

oaijAOva;
'

G.

5e aT:aT(J)va; xai jjuyooOdpoui;*

[j,eQa.

auTou;

iTzi.-jxai-

01 xTiifja 6eou yeyovdte;, xai tou

T^eTroLTjxd-

essedeceptores^et animis afferre inferifum.Quicum

Toi; aT^OTTY.TavTei;,

uT:doLxoi Trupi xaTEOTTi^av aLwviti).

eC? dpyfiv i^atpOei;,

Deo

creafi essent, et ab eo qui fecerat defecissent,

'ETii toutol; 6 Tupavvoi;

TiLxpd-

igni aiterno sunt damnati.

Tyrannus autom

liis

TttTov^ auTOL; t6v 5tivaTov aT:',Xer, IIp6<; ov ol aytOL,

xaOaT:ep
^afftivwv
fi^xrv

ayadcjv

^TtayyeXiav,

aXV oux

aTre',).>,v

OE^ajievo',-

MdXi; iTreyvwq t6

<TU[j(pepov

xal CTwrripLov, ctTrexpivavTo.

ad iram accensus, eis mortem minatur acorbissimam. Gui sancti perinde ac si bona esset pollicitus, non autem tormenta minatus, responderunt Vi.r fandem agnovisti id quod est nobis utile
:

et

salutare.
siCfissnne
fu)<libus
caisi,

r'.

ToTE TOLvuv Ix Teao-apwv

^ia6oii:Jea&aL.

xe).eueL

OLaTaOevTa?

auTou; xaO' oXou

TTpo;

01 oe tov vouv oXov

^aSoL^d^jie-

3. Tunc ergo jubet eos a quatuor partibus * extensos per totum corpus virgis csedi. Illi autem

06v avaTeivavTE;, outw oLExewTO

voL Qtnrep tiXXuv T^atr^dvTwv auToi

voi. Aloe

^eaTat ^vf6]xzZ't

cum totum mentom ad Deum sustulissent. ita affecti erant, cum virgis csederentur, perinde ac
si patientibus aliis ipsi adessent spectatores. Propteroa plagas quideni negligebant conveniens autem canticum ad Deum psailcbant,
;

rstriisioite
fl

igne

cruciati, Deiini

TauTa

T(ov

[i'ev

^rlriydjv YjiJLeXouv, wofiv

E'Ioe(;,

OLXELav

T:p6f;

0e6v

e^lja),).^*

Kupie, Xeyovre;,
a7:oTni<;
ixtp'

imvcaiil.
* editl.\'i"S-

xai

[xfi

7:apaTLW7:T,T7ii;.

KupLe,

[Jtfi

flpL(I)V.

EiTa

Tou<; aixit^ovTa; ot,[j.lou;, xX[Jr,xdTai; t,oy,

Tfpot.

dicentes : Vidisti,

Domine; ne
quod

sileas.

D o ni

TTJ TiapaTaa-e'. T(jv aixtdjjtov, ax[j.T,T(;

OLaoeTcliv

ne discedas u nobis. Deinde qui eos torqueI)ant

lictores
c,

5(0vTa',

Qi; oe Tf,v uT:ep

av9pw7:ov TauTT,v

defessos jaui,
alii

diutius produco-

ctOXTiTijv

xapTepiav 6 Tupavvoi; dSeaTo, xai di-Kt^ tl

dvaXyT,T(Oi;
t-^v

rentur tormenta,

recentes oxcipiunt.

Cum

Tuv

ti^^uywv

Ta;

T:>.Tiyai;

(pspovTaf;,

autom
set

lianc, quce

erat supra

homineni, vidiset

3a[x6oui;

7:o),).ou

'['uyf.v

xai

tJijxa

(txotoolvt,;

tyrannus martyrum tolerantiam

eos tan-

UTioTrXTicrlJei;, utitio;
fieiv

euOui; xaTatpepeTaL, (o; u7:o),a^

auTov

Toi*!;

7:apdvTai; dTioOavELv. Eit' dvavT^^a.;

-:

T:d).iv

xai eauTou yEvd[Aevoi;.

xai

[jf,

tou T^poor,dv^pw7:ov
T:p6<;

xovTo; xai tt^; aXriQEiai;, oeov ^x

TTji; i/Tiep

Twv dOXTiTuv xapTspia^^

6oTiyv^07ivai

[jaXXov

quidpiam ferro piagas citra maximam adductus admirationcm et correptus vertigino, statim cadit supinus, adeo ut qui aderant putarent eum esse mortuum. Doinde cum ad se rediisset, licet nonad id quod
dolorem, in
oportebat

quam

inanimum

T71V

4)
.

omnia

exciderttnt cod.

"l-

T:txpo'Taxci 7.

T71V

euffdfieLav

aUCIOWE
METAPHIIASTK

..opp.?o... .a, ^uxa;. 01. 0. xa. ,.S,pou .av.o, xal aoa,avTo;...^upoT.po.,,o..ep.po,xacv.efavpi,avov x_a..voTepav eu.oeuvu^evo. xa. t,v xapxepcav, xai ou. ev .0,,.^.. C.VT. xa. douv,, afrfavo^ev., ilX
^'^'''"

et igneu,

subter eis uccendi, ut duplici lorm nto eoru.n aninia. celerius erumpercnt Illi ^1." quovis ferro et quovis adan.ante tortior

Tm

'

-juan,

ad formentun-, recenlius

etiara reccnli'or^,
in viv,.ute

"r''..'"!""''"'^"^!'!!" ?r-.^""T^^

^"'"""If'^ tolerantian,, el

no

cor"

Tavurfet,, xa. u.ep T,.v ava.pou..j.v ae .po.euSi-

convertebant, dicentes

Qui mnmlnalio

,Jo

:upavvou yi^VTj?
o-e y_o[j.Ev
.

(ouav TiavTe^ oit

//o.v
iiostram

Wsov
,

ft;s propoiiens, aspicc

et af/iirfionn>i, et

ad

V oupavoL?, T^avTa ouvaiJLEvov

r.
' . , ' '

hiiniUifatnn

xai

..

ov

avapyov

12
^

uavay..ov U.^ui.. .0.

ao. ria-apa, xa. ro ^po^xuv:,.ov xal d, .ou, a.u,va;. A;.,^v.

Ulm-a nna marhimtio-

uihus

.srrlerati

... qui

te

animi hujus t.franni. Seiant omnes habere JJeum in aelis, qui potest omnia. rt

est

sme

principio,
et

luum Pafrem,

ef

adoran-

dum tuum B
^

sanctissimutn Spiritmn in secula.

Amen.
A'.

TaGTa

aiiToC?

tuU^i^o:^
\uv. ^ev
To-.q ^v

6 Kup.o^ Iv tg, xaQ'

-.k

4.

Cum

sic essent precati, in

nostra forma apvincula, i^nicm

iii

ft

iih

Tflfxa<;jioeL ^-.tffava^,
o^ozK-.^z'.,

oe^,^a- to o
'

TcCip

parcns Doniinu.s

olvit

quidcm

it/i/ifireutr

a,r,TiEp Tioxe

'A^^Tupia

T.a.Ti- xai
Tt^ ,3acrL-

auteni irroiat, quoinodo pueris olim

et sic sancti illsEsi et salvi

Assyria-

sibi

Domiiio

ouTwq

01 aytoL aTraeeK; xa'. ^wo'., xa^'

ot};'.v

Xei TiapeffTYirav.

5e Tiayu;
^

wv
ty^v

xo[i'.5-7,

xai.

aauve-

spectum

regis. Ille

producti sunt in conautom cuni csset valdo cras-

tibentHlur.

Saporrm
miilnm
rfddiiiU,
eiimqitr
irriiieiitfi

To;,^ouTe TvjrapaSdiv
To?
,

xaTa7u).ayeU toO ^eafia

sus et insipieiis,
ob.stupefaclus.

ouxe Twv [AapTupwv

u[/iv'^,

ifzayov xapTepiav

neque admirabiii spcctaailo neque uiariyrum invicta motus

inquit, r(;6As r/We/H;- (pos appol?

ouijiDTzr.fizii-Ti

e"cpTi,

ooxei:;

npo;

ovopa

patientia

r^/(/.

TOUTOus xaX^aa?
patjavot

ap' STtEWav Ufx5; al |iwpal ' au-ra'.

|xev
t7i?

lans uomiMatiui)

.V/

//a.-c-

vobis

parvu

per.suase-

' !

dTToaTiivai

Tiavw^eOpou Tilivri;

U.

ruut tormenta uf a pernicioso" quidem vestro

f/TOR'
tis?

pictiosii.

u,uwv,

e^ia-.

oe Toi:?^p.eTepo^ ^etmifft^aa^v;
Tvi
;

"HeTL

discedatis,

^f/fxV..v^

pouXeaQe

aTiaTri,

TaiT.:

u^wv

yoTiTetat?

An adhuc

vultiH

^-tdappew eyovTef;
vaTO- royew.?

'0 (aaxap'.o; 'Axtvouvo.; aTrexpi-

frefi praisti^/Hs ?
Fra^sfiijias

autem edictis cedapermanere in errore, restris Respondit beatus Acindynus

nostris
:

[^ev

oute

rtjf^ev

ouTe tcote
Tjfiei:;

|aep.afJY.-

quidnri neque scimiis neque

unquum

xafiev ouTE
fieOa.

cpevaxLa(xo^(;
T->,v

toloutoi.^;

ixf'^'^'^-

(lidicimxis;

neqne

taUbus nsi

mmus

impusfuris.

'AXk\ iTzd
UTiep

avuTiepgXoTov tou 0eou ouvafxw

3eo(7Ti(^eLa(;,

xat

Ta?

cpuatv

yoTjTe^^av

ELvai

quoniam Dei rires in.wpera/ules et qux sunf supra uaturam siyna dimna,pHtasessepraisfigias,
Sed,

UTtoXaf^gavei?,

cpavTatricf ^

Te,

xai oux

ak-f^^d^.^

vanaque specie
ris,eris deiueeps

TaOTa
TTiv

UTcovoer? yLvecTOaL, a"/aXo? to Xonzov eTV) xal

TteTieSTifxevo?, h' OLxoQev to |^apTiJp'.ov

et nonrevera hxc fieri susjncamutus et lingua impeditus, ut ex

YXoJTTav
"'i'i

feipso testimonium feras

Dei virtutts.Si potesergo

fxjl?

"^o^

sou

^ ouvafAew;.
7\}Aa(;

Etxep ouv Xeyew

;

dicere,dic,

quibusnam

diis nos juhes sacrificare?

;

oeouvTicra'., eflTze,

tiowk;

xeXeuet? .Suaa-. .3eo^

Kctl

oux

Tiv cpwvTi,

xal

oiix t^v

axpdaat;

'

dXX'

eTitcrTi;

Tor? auTou ^eor?

a^wvo?
[3ouXT,[ia

o'.eTeXet,

veuf^aT'. fAOvcfj
^^.

^^

Non erat autem vox, noque auditio sod crat mutus, noii secus atque dii ejus, solo nutu indicans animi voluntatem. Gujus aiuontiam Christi
servi arguentes et irridentes, dicebant
:

To

T^?

^^yr,c,

Trapatpawwv

Ou

jriv

liecedi-

civoiav ol

Tou XptffTou ^^ ^>.eY)^ovTe? Te

** v.ax oia-

mus;

tu

autem

nihil nohis

omnino

dicis.

'/J^euaCovTe; ^^* 'ATroywpoujjiev, e)-eyov ''* auTO? Se

ouoev ouo' ^^ oXui; Xeyeii;

ViIjiCv.

E', IIpoaTrotTicTafji^vuv oe

tuv &yta)v

ttjv

dvayw~q

! Cum
in eos,

autem

finxissent sancti se recedcre,

;

egredi e

prat rex niutus similiter

crebro defigens oculos qui circumsistebanl, et uutu jubens iit

nimulunl
quihiis

oraiilihim
aiu/eli

sancti coniprohendereiitur. Deinde,

cum

ministri

apjHirenf.

lipavvov
Etoi;

TTJi;

dvotai; xaTOixTtad|j.evot

'
'

'D

TTTipw-

miserati propter
/*////

amontiam

O hominum

ra-cita-

dv&owTiwv

eoTjaav

OTt

exdvTe;

toui;

dyOaXfiOU5

dixoiunt,

ryHOc/ *//((

spoute rlnudentes oculos,

intueri

* (Tipo?

eu^^v)
-

eiq
11

Tcpooei^^f.v

1.

^ t>i. 7.

"

om.

8.

ohi.

1.

7.

vOv

rfrf. I.

" (t. i.) owi.

i/.

8.

!,

">

tiSv ^Tutcr.

voiuiu

orfrf. 1.

(Tt. S.) 7ravToSuva[j.e'vov 1.

1.

'= 5.

avapydv usqnead Travayiov yjfHc iWrta

s/i/ ih
fi.

1.

'^ (fl. o.)

?i

R.

1.

A'

4.

'AfftruptOK in
i

4.

hinc condnuatur
'

'

5aiitiaTo;

/imc continuatur

">
I.

u/ia mflMii

marg.
Ttji

4.

alia

manu

marg.

(wxpal

iviapal

7.

^avxaaiav

5.
1.

xeyaAJi; drf.

Tiapefif a(va>v 8.

"

^epaTcovre?

orfrf.

" om.
1, 4, 5,

* aXy.Ostav 5.
"s

Xpto-roG

x^c

OiagiXXovres

'"

(loco "At:. ?>.)

7. l'ro
'^

^ip.

TUpe
deeat
'*

'ISoii

E^Xeyov

tou aou

SDtiff-ni piou

xaTaopovouviei; n.

io. eX. t. 9. oix,

xa-:,

in,

0.tynf quod
arfrf, 6.

in cod. 1487
1,

guodgue ex

aliis

sitpphrimus, edit. P. O. supplevit e^affav post Bi^x^Eaitiiivx-c.

eAsYov

om.

E' 5.

'

o7/o

mH

in rwrf.6 itaToixxipiffa(ievoi,

494-

PASSIO SECUNDA
^,

SS. AGIJMDYNl

ET SOC.
D
* editi. Dci.

AUCTOHE [AOu? xaTafjtuovTe; METAPHnASTK

oj

pou).ovTai. Trpoi; t6

<fiyfo<;

dTevia-ai. ^ ty,? aXTjlleia;.

'KiXk OLavo-.^oVj KupLc, Ta

infueri nolunt lunem veri/utis. ^ed nperi, Domine ori(/os cordis eorunij ut iUuminentur luce tiix*
coijnitionis, et

0|xp.aTa Tr,5 xapSta? aiiTwv,

wore

'fWTl Tvj? oTi?

tua considerent iniracula,et adoran'''.

Yvwo-ewi;

TtepLajyaaOyiva',

",

xal xaTavoTiO-x!. Tot

o-a

rfw
IiJBC

et

sanctum tuum nomen (jiorificent

:

(\m\

* editt.

-au[j.aa-'.a,

xal

t6

7cpoay.LivT,Tov

u
ttiv

Soqao-ai.

xa-

autciu essent precati, eis apparet exercitu.s

ferre

igiiiticerit.

Travayiov

ovof-ia.

TauTa

oe

auTwv

eij;ap.evuv, (XTpaTo;
)afA7rpoTr|Ta
[^7,

angelorum quorum splendorem

les qui oculis ajiimas

non valen-

auToCi; dyye/.-.xo; in'.aaivTa'.,

ol

wv

caligabant,humi ceciderunt.

Ta? xopa;

TT,?

']>u/-/)?

d[/6XuwTT0VTe;
os

ouvdtyj^

Sancti vero

[Aevoi

xaOopav,

i?:'.

yT,? eizmTov. 0'.

ay'.ot

Hum,

ei

cum Dei consuetum sensissent auxiobtulerunt gratiarum actionem, dicentes:

* (aioO.

1.

H.

li.}

T. (). i. aiaO.
/'.

G.

eiiaotjTai.?

r,|jid5

Tcpoopa

dAA' avda-ta,

xai. eTi Jjoy,-

circumdant vexatiouibus jjropter nomen tuum.

Ovidov
/'.ff.

Tifjitv,

xal

Tuv

7:ep','/ou(ra)v ^uo-ai.

xaxwo-euVj

evexev TO'J (JvouaTO^ tou.

q-',

'0 [isvTO!. Trs d7iwAe';a<; ulo;, ouoev' evTEuOev

^U^iZl^ 'eU,

ouoe

peXTtwv eauTou yevojxevo?,

dXV

olov

ligens

^XCTTa;

Twv Gpevwv, ^Tevayt/ou? Te

Xp'.!rTou

dv7ie[t7te xaL
^

tq
6

autem intoritus ne tunc quidem intelnec se effectus melior, sed quasi a se discessisset, gemitus einittebat et faciem pulsabat
6. Filius
;

Marh,\ 'es
reyiiing uigiiit
""""^ '^*"-

7ipd7(07;ov eVuT^Te, xai

dfxr|-/avouvTt

etoxEL.

'Ov

et similis erat ei

qui est aninio perplexo

'""'"' " ^" quo et nescit

-siis '^'' igne

Tou ^aav(lpw7iou

^^

yiXdvGpurco;

ixaOyiTrii;

quid agat.

'AxLvouvo? ouTwi; e/ovTa 3eaTdp.evo;, Xuttv) te ctu-

benigni Ghristi benignus discipulus sic afTectum aspexisset Acindynus,

Quem cum

Kciantur.

* iii J'.

a.

TteTzotTixe ouvaj^Lv,

iXX

outo); iOeAoxaxwv i^evei;*,

dffeSeia;

iiiteUigere,

sed tua sjjonte sic jnanes i?nprobj(s,(jauet

uiv

eii;.

Tw

uxdTo.

^'

/a':p(uv TTi;

xal ttiv ayvoiav

dens tenebris impietatis

amplectens iqnoran-

* iii

r. G.

/aXiva, ol OB

o'cpOaX|/o' t^i?

<\>-jyj,<;

tou ^7T'.7rpoa&ouv

oculi vero

anim^ minime solvuntur a nube

;

quiE novi

To? ...^ vetpou; .v^ aJTori; rcyujs

ouoafxw; uy'j.*fAiiii,

XuovTat /^yuviMi
o-Joe

dXX' wauEp AA t^iaTrep

ixt^^o^

eos oos

obsEruebat oDstrueDat

scd sca perinde ac

si

nihil

ouoevo; xa^.voO yevoi^evou,

7ie7rovOw;

ou5ev,Twv 7ipoXa6dvTtov dxoXouew; et/ETc. Kal xaTa Twv TOpiEcTTWTiov Ott' dnopia? dtpervai tV opyV

neque quidquam esset passus, pergep bat ea quje prius exequi. Et in eos qui cii circumsistebant, prie animi dubitafione irnii v dubitatione iram volens
accidisset,

animus

esset plenus dede-

inquit, et cjus socU,

Pega-

7^""
ffTot

rtCf'/};/V^

tm quein par est, finem porro auiem vos quoque, o pessimi

TiavTOJv
^tTT'.

u7rf,peT(^v, ouoajAt;;^
[ieTe).e6croi^at, xal

edjto

dXV

(o;

7ipocrr,xdv

t^? dTceteeta;

d^^lav

omnium ministri, ne(iuaquam sinam, sed sicut oportet ulciscar, et sumatn pcenas quas
vestra meretur inobedienfia.^SnhQi ergo grabatos
ferreos, et ignis multum substerni, qui aspergatur adipe et pice et resina, et sanctos recumbere super hos candentes grabatos. Illi
afferri

aTraiTYiau rfjv olxt^v. KeXeue'. ouv <nST,poO? ^ve/O-;,va'.xpa66aToi.;,7:upTeu7rocrTpu>0rivar. au/v6v TTsdTt

* in

E G.

xai

Ttidcr/)

xa'.

^r.TLVfi

^TTLppatvdfxevov *, xal

tou;

lTHpp(t)VVU[l.
vov,
* in P.

iyioj; ^uavoj T(ov 7z7:upaxT(o[XV(ov TouTwv dvaxX'.-

autem perinde ac
G.

si in quodam roscido et florido prato essent recubituri, constanti vultu et firmo

Xl[lbiv2.

animo
multis
roui;
iizi TToXXati;

insilierimt
lioris

in

grabatos. Deinde

extendissent, canebant
:

cum se psahnum

Tat; wpati;,

TtTj

xaLp^jj

Tipojaopov

E7r-/ioov t}jaX[Adv

'ETTuptoTa? rifid?, Kup'., XeyovTe;,

6T;t Ttov iy.^ijyM(i ^^ zaq Tiapou^aq

ib;

TTupouTa'.

To dpyupioV eOou ^Xt^en;

tcmpori convenienteni, dicentes lyne probasti Dominc, sicuf probafur arfjentuin. Posuisti affiictiones super dorsa nostra; et I)a, ut magno
nos,
:

vtOTtov T.i^tiv ^*, xatTi[id; ,

_

Ao;

et

forti

animo feramus

eos qul adsunt, cruciatus.

0'.eveyxetv TtjKopta;.
,

A6?

ok xai. TOtt; 7iE3Le.

Da

aTtouw inLyvcova..
ouvafxtv ^ xaL

ffou

to ayLov ovof/a, ol; xal

^' eyv(op'.aa^.
cp^ovh ^x T^iiv

t->,v

..anctum tuum, quibus

,,ota fecisti

etiam circumsistentibus nt ajnoscant nomen et tuam virtutem et tua

miracula.

Ta 5au;^aaLa tou L. lauTa TOUT.OV ':t^ovt(ov,

Xeyou^a

oupaO^tiiv

7.

Qum

ii

h^c

dixissent,audita est vox e

coelis,

Saiidin
cfflesti roce

V(OV r,xoueto Lov

*
/'.

E7.ei7:ep

epyoc.;

tt,v

dicens:
stis d,

Qu(miam

G.

TitffTLv
[j.dTt)v

e66aL(oaaTe,
^xSrio-ETat,
-

factis vesfram fidem confirma-

':;;*

epyov u[jtw xat Ta tiov aC-r,^

respondentt
et

vestra;

TauTT| ^wrr^

EuOu? ouv T.xoXouOet xat to 7Tpay[jiaTa. Ttov yap

*

petitiones deducentur

ad

effectum.

imbre ciim
toitilru
fiiente,

tt)

^e-^a

Hanc ergo
consecutus.

divinani

TrepLearto-

T(ov OTO'. ^ Taunrii;

dxouiat xaTri;t(oOriaav * EC; [xdvo;,

Nam
Unus
;

vocem effectus statim est quicumque ex circumsisten-

i6d/.CTav. eoi; dXT,OTi<;, Sv ol (JidpTupet; aegouatv, el;

tibus digni sunt habiti qui

eam

audirent, excla-

o>in,>'s

praiti

^tr/upo;,

maverunt
*

solns est

et;
.

dnTrr.To;, xal ttXt.v

,

verus
t'

Deus, quem

M Weo;.

auTou oux
,

E-iTt

^j-^if,,gint.
.

11

Maxap-.o'. toivuv .

uugLi;, ol s, w. i*
.

colunt martyres

unus
.

tt,c .,,<;

^v t/

y? auTOU auioj ,-/)

i7Ziryf^y.U<i

prster ipsum non

est

unus invictus, et ^1 * Deus. Vos ergo estts beafi,

fortis,
r.

2/
3.

fl

x<i[ivovT<:

l.-8i.aTevfcrai 1.4.-*
ooS'l. -=itiT|xivu)<
10

t-T.

tW.

1,

4.

- ^om. 1^'

q-'6.

-'
1.

(y- tt.)

-rr.

y.

1.

7.>'

oi.l.-*7tiipti,

1.

Twv ndd.
'^ (jwi. 4.
/.'

TTpoBTiTTEt

7.

SffX0'Tei 1,4.

ai^ii%-.6^v,oi 3.

c(0Toi<;l.~-'Tiv8.

^ oi. I.

kT:\

tf.povTi(iaTt 1.

(t. <^.) (. 1.

_
*

iveacvTO
1

6.

'* e7r6i6a<7a<:
'2,

ivep(i7rou<:

Ti; xe^piXii;

rit*<Lv

xa\ vuv

E^TriSe 7:1 ttiv

TaTtEivwtnv

^iixtSv

rfrf. 1. 2, 4, 9.

ei>l>iixto? 1,

3, fi-9.

^e <jou (h7(/. 4.

7.

'

oi. 1.

i^xoXfjyOei o(/(f. 1,

xaTTi^.oOTitrav

rfrf. 1.

o,. I.

DIES SECUNDA NOVEMBRiS.

fa.;r,;xta5 y.vdj.evo.. (.aprups,,

xai

.iv

auTo.;

9; arfe(/, ,

^''-^

,,,., .

?.V.

a;,iv..ov

,v-0-svo,svov. IIV v a),Xi'.al

t^ 7,T,^Z'
"

7'

'"'"'"''"*"'

"*- "-""

.apax),^O.TC.
OEV.crec;

,kpTup.. os W,ov Ot t^ ,tof,,ao;|.voi , xal ow na ' e..'; ouoavoOc 01

.ou ^v

^^^

anl,- n,

;ir:.:r"" """""'''
J

'"*"'' "'"- -""'?". Marlyn...

Xo.;

e^..3s', Tou, fc..xa),ou(xsvo., to o^.oaa

^'''^('-^sc.nl

dlerm?i

MtM,e

Des,

* -dii-io^ ....

x)povo,(, .0.,
'=,

Tocvov...^:,v
si;'r,

.^

s^/t.
Opd-

*,,-Rfi. ovo,aa aou

pou,a, xai
xa,: -.^

o",tu,5

a-jTO^

:;,z:
Zu
Z
.^
'

;,

^apa

aoCi

o-rf,/,r/ ;,T

jrt;:^':^"'""' '''""'"' ''"'"""'

''' '/'""'

"'^"'""'"'

s.:'o..,.

.ivTS Jt.

.rsLovo, " (it .

I
'

xpaTe. .avTa ^I.esTa, ^aa

"V

Tf, TiXe.
Tp.:60VTa..

T^, .po.euyf, ci^pa;^; Te aeod;. ix xal PfOVTa/xaTapo-^Vv---.-'ai 5arl -

Z
'

'"'"'"""""

;<" '.

-or-

^"'^'""'

'""" '"""' ^'

'^"'.'"^''

" '

7' "

"''"'''^/""'"^.Simul
''"?''""'

',,,';"
"

""" "'=""'"'^
'" ";"'"

"""eanl
i-iiitl.

Tio.^

T^s/xaxe^e o.aax^avv.aL; t^v !

Dpd; S;
Xp..aTii
ol ay.o..

xdT.v.Xp..To,,dvov-Tor,i,.io,.',..apToa,. a,.epae...^9e..Ta,v.

^ ^".ftM'
^

^''^P" -l-.ii
'^'"
''""

riiltniim.

M^,

yo&Crfe

"

,id .r"

^,03
,

.t r'"'"
'm-

'
,

''''"''

efaov,

.i,uer;,

ol

ea..T u;

civaeelevor

xal

S..-

6^i, ;a.:Ta

Wyo

irA

rt?T '''"""'; r r "'

'f

""!.';'"

'""''^'il"'^

""''"'" "^'"'"'"^/'.^<'

1"'

""^'

'""

/'V-/,.,.

ros

facta

" ^*f?

a Magos Chnsti adoraiores Persarum e regione venisse, Metaphrastes plerisque eeterum placuisse. Pntritius noster demonstrat. Cujus e utintate,n derico. Verun, pleriquc vete.um n.agos
i.to.s

^I^t^^^^T -T'""""'
e

omnnh.r n.

ac, paucis ,k.mnli< i|ou,n .egno Persaru.n Magi gestare solent, .lumu sacra tacim, t (14 ut videre potissunum est .n sarcophago qui paucis abhinc aimis ad Divi Pauli erutus fuit Ea etiam qua? p.-.ore qua^st.one dicta sunt de regionibus p.-opriis seeta; magorum, credere suadent Persas potiusquam GhaIda?os aut Arabes fuisse cos magos de quibus agimus (15). b Magorum stvdiuw in christiauis indagandis designat. Non enimomnes Persss.sed madim-xferfim ' feroci christianorum odio indulf/ehanf.

Ephra.m (4). Diodorus 1^.3^5) o^uantv ''T ^ Mutth.un (7), Prurlentius (8), C^r Ai;^^^^^^^^^^^ H,spalen.s (iO), PhoHus (1 1) aliique recentiores. hnn.c conmulnem iu Or^":'^:" , f^ tti": mecho secu o V, conj.cere est ex Onentalium (12) [Oppo.sitione ad Anathomati..nuu pn T; m] Apo ogetK^ pro xn cap.t.bus Cyrilli. Coha.ret cum hi.s Syroru.n ...pc.p.^o., Bahhil (13): Magos nostios " esse filios Elmni, filii Semi . Elun. eni.n Senn 1 .^rVnl auetor esse creditur Elamitarum, a quibus Elyn.aidi, ,' p.-ovmc;. imp^H ^.' ^j^^r^^^^ emque .llos ad Chr.stum missos a Sapore, rege Pe.-sarun,, ut legitur in quoda.; c ^ '^^^^^ .biu. hec^ Vat.cante qu. demun. cumque fuerit iste rex Sapor i^.uem sane histona >udluu[dZ nont tunc tempons imperanteuO. Sufflagantm- huic sententi^ prisca christia.ioru.,. n.onun.e.rm quibus magorum Ghristum invisentium imagines frequentissiniie
(1),

drmus

PersafcVp

Juveneus

[%

Basilius (3).
in

^0.'"

'"

'""

auctor Operis i.nperrecti

^ "v^^
i

gestantes ea forma

qu^ etiamnum

in

Locum

inprioribus AcMspaido

difficilioretn,

nonuni.

commodius reddit Metaphrastes, omisso numero cenlu-

dHoc loco noianduni esi prudens Metaphrastxjxidicinm, qui incredibiles i/las nugas in superioribu.s Acits traditas a ca^estt sermone remooit. In illis enim vox coelestis miro vocum tusu nomina murturum sonat, ipso qui deinde seqwtur Aphthonio per modum propheiia: annuntiato; dicit enim : i/.fvSuvov ya ^rjv itpOovtav TtTiyaCov-cec av[A7roS;aTa.(. Repete, si p/acet, Acta priora (/(/ numerum 7 in textugrxco; nam versio laiina allusiones servare non potest.
in

Strom., 1. 1, c. 15. (Patn.l. Gi., toiii. VIII. p. 777). {i) Higtona Evangelica. 1. (P. L.. toiu. XIX, (.. Sih). sanctam Chris.i geneiatinnem. riuiii. h (P. G.. lom. XXXI. p. Ufi9.i. (4) C.iiifi^uui Je Maiia et MaL'is Photium, fod. m-Ad fin.(P. G.,lom.Cni, p.S77j.^|fil In MaUhaM.m
(1)

- (3) Hom
\'i\

Aou.I
iljal
:i '

Hom.
1

Hoin. VI. nn.

1. 3, 3,

-1(P. G..

\n\, nn.

,,

(ibid., p. 73)

De

l.eulo Philo^rono.

Hom.

(i.

nn.

(IIJ Amphijodi. I4(P. G Lex. Syr. apml C;u.teilum. (14) i>cuU. pitt. estr. dai cimit. Roma 1737-,754. Tavole. 22. 38, N2, Nfi. I2ti. 131. (Cfr. Krau.'*. Ueal-EnajclopBdie der AUerthiimer, in vnce Maffier.) 15) Francisei Xaverii Palrilii De Evangetiis libri irrs. Lih. iii. di.^sert. 27 i- ^ 110. 13 elU,
I.
i,

VV LXX. p.,061).-(,o) Conln.

Pagg. 1147, 1,48).

" ^"'"' ^^''' P- ''^'*-

3,

\ {?. G.. lom.

XLVU.

p. 753).

'^'

Cathemerinon. Iiymn.
1

I^. v. -i5 (P. L..

tom. LIX,

p. 902).

Juih^os.

- (12) Anatliem.
(

(F. G,.

<. 13 (P. L., lom. LXXXIII. tom. LXXVI, pp. ."^17, 3,N. -

p. 471).
(1.3)

- (9) In

Hom* Isaiam 49 P V.
(7)

tom. LVII

,.

lom

lom CI
BoUari!
Chrigti.

parl
1

,
.

CAPm"

m
AUCTOBE MRTAPHRASTE

PASSIO SECUNDA

SS.

ACINDYNI ET SOC.

CAPUT SECUNDUM.
Sanctis el
novis cliristianis

angeli

apparent. Sancti

ducti ad
:

templum, orando dojiciunt idolum, quod frangitur liquato phnnbo immcrsi manent illsesi. Unus tortorum in Christum
credit

martjrque
0e^
rViv

efficitur.
ooioXoytav ava8.

H'. Suu.iwvov oijv ttj

7T:e|ji7:dvTwv,

Cum

ergo una vocc

Deo emittcrent

glorifica-

Smtcto

ayyeXwv
oToXai;,

iTzh-ti TO.-rfiuq, Xcuxii; ayxoiji;

tionem,
eo.s

auoLEvvuTa

to

xexaQapfA^vov
TzisTE'.

Taya

tT^z

multitudo angclorum, candidis induens vestibus: quai forte ostendcbant puracces.^iit

rex
aii sucrificau'

iliuyfi^ 7rapeutpa'.voij(7ai; ttj

Te xat. t(^ uOaTt.

'0 oe Tr,v fjtavtav adyeTOi; paaiXeui;, wi; eo',xv, etTre

uooi; Tou; iiYioui;*

T6

(pELOejflai

|j.e

T-r,;

up.wv veoTYi-

gatam esse animam fide et aqua. Rex autem, cujus cohiberi non poterat insania, ut videbatur*, dixitsanctis: Quod vesfrasjumitidi peperei
et speclei,

dum
hortatur;
ipti

auttm

regem
ii-ridfnt.
* editt.

TO? xal TTi? wpa^, xa-raypov^trai

TiETiotTjXev.

{aou tou
etVefrQe

xpaTou?
Travtui;,
n).->,v,

id vos fecit

meam coniemnerc potentiam;

'AXXa oia tuv epywv

'

sed reipsa omnino scietis vos ea facere qum sunt

inntilia et vobis

dXwjirtXr^
ETieLTreo
TijALv

xal

(iTupL^opa eauTOL; Tio-.ouvTEf;.

ouy tittov tou ouvaTOaL

xai.

xal to [AaxpoGufjieLv
eTt t-^? a^^poauvri^

TTpdaeaTLv, (ivEyd|AevoL

uuiwv,

auuSouXeuouev
xepor.TaL

7reLaO-7(VaL

xal

tov yXuxuv
Te xaL

"

TouTOv

-/ialov,

xol

piTi

Tipoupov

TiLxpov dTtLaTiaaaffOat

3avaT0v, dXka. TtpoaeXOdvTaf;

ayLo? "AxLvouvoq
*

3uaaL

-fA<;

oeaTidTaLi; 5eoL?. '0

'HjAeii; ^, ELTiev *,

eva 0e6v OLoapiev, t6v

XatpeuojAev,

oupavoCi;,

non expediunt. Sed, quoniam non ineaf nohis niinor patientla quam potentia, adhur lesfram tnlerantes stnWtiani, consuVnnus ut pa~ reafis et hunc dufcem sotem liirrifaciatis, et non morteni przmaturam ei acerbam nttrahatis iwbis, sed accedenfes dominis diis sacrificetis. Sanctus autem dicit AcindynusiJVbs umim novimus Deum, fjui est in coeliSfet ei soH 'yercinius, qui potest corpus
et

par

erat.

xal auttji xal 4"^/

|Jidvt|)

t^

ouva|Aev(i)

awjAa Te
6

animam damnare ignemterno. Ad haec

rex:

Ego

V
*

a^wvLt[) itup'.

xaTaxpwaL. ITpi; TauTa

laaLXeu;
ujjiai;

Kat

fiouXo|JLaL,

3uetvxe)veuet.i;;

Kal
o'

auT6<; eyw, eVr,, b/i

ttwi;

3ew

Tipoaxuveiv
& [jiapTu;,

quoque, inquit, volo ros ummi solum Deum adorare. -^ Kt quomodo, dixcYuni niartyres, nosjubes
ei

toutw

^, eLTiev

sacrificare ?

Me,

inquit, sequentes, facite

'Ejaou axoXouOouvte;, cTialv, 6'7:ep*

^.

av^pie

'^OTiTe' Tioi.ouvTa,xa'. ujAeC^TTOLeLTE

'AXXa
xal.
etpr,,

quod me

videritis facientem.

Sed
:

tu quidem,

dixcrunt martyres, facAes

sicut scis

nos autem

aj

pLEv, ol jJLapTupe; eB^fjaav,

"

waTiep

***

iTZLaTaaat

rursus consequenter fademus ut didicimus.

7:oL'/|ae(.;

^[Jlel;

au TraXtv w; doLoayOTjfAev, axo-

XouOw;

opaaofjiev.

W,
pLTi

TouTOLi; TiaOeU 6 ^aaLXEu;'

Kal OLaTt,

'..

His Isetatus rex

7:p6 TToXXou

touto

7:7LOLY,xaTe,

dXXa

pie

7:p6; to

ante fecistis, sed

ter

me
nou

coegistis

Et cur hoc, inquit, non diu ad hoc qiiod estprsmihi carissimi, oportuerat ? Vos tamen
estis

Qaihus
iemplo

in

Ttapa
'

cpuaLv ^^eStaaaaOe,
'

loco x^xva
J'.

ciLXtaTOt;

ujAiv

w;

p.Ti

wate ^ipoaeveyOTivaL tol; eoei; 'Ojjlw; w;Texva*7LaTpL

xal Tiapa

naturam, ut in vos qui

filii

oraiitibus,

idoltim

nveherer sicut
tanqiiain patri

corniit;

(}. te.

auyyvwTe, OLa
yvwjjLTjV
^Tte^Ti,

7:aL5e'Ia; ujAa; iiii^Tz^i^J^aii

ignoscite, qui vos castigaudo

dvayxaaQevTt. TauTa e^Tiwv tou d^^TiptaTO;

convertere coactus sum, etiam prxter sententiam.

xat auveopLaJ^eLv

auTw tou;
^,

ity^ou; ^ipoasxa-

His

dictis,

currum conscendit

et accersivit sanIlli
:

Xelto.

01

OE" Mt| yevoLTO TipLLv

pao-LXeu, et; touto

ctos, ut

Tcapotvia; ^
ToX{AT,aat 'AXX' ^ptOL,

Adaatj w; auveSpou; aot yeveaOat xaTaxat to a6v xpaTo; OUTW xaOuSptaat, (BT.atv i paa'.Xu;, t\ Kaa ufJLtlJv u6pt; trl;

Tiov

oXXwv

U7f/ixdwv alpettdtepa

tLfji-^;. 'ETiet oe 7tp6;

T^) vatji T|aav, evo;

twv

&yiti)v Xa6d]JLevo; tti; yetpo;,

t"?j;

auvetai^Et. 'T7t6 7roXX^; oe

TTjv t}/uyr;v

/'.

7:epL'/apta; oiayuOel;

autem Absit! dixerunt, o rex, ut nos eo procedamus dementiai, ut tecum audeamus considere et tuam potentiam tanta Sed qua a robi.-<, inquit, afficere rontumelia. contumeJia, ea est mihi optahilior quam affcior honor aHorum suhdit orum. Gum autem esscnt prope templum*, uno ex sanctis manu

cum

ipso considerent.

editt. in

templo.

MeydXTi

-^i

tou 3eou Ato; dVitrrito; ouva-

G.

[jit;,

yeywvdtepov**
"

^^E6dT,aEv.
uialv

EtTa
;

Tipo; tou; icytou;

apprehenso, simul cum eo est ingressus. Ejus vero animo magna diffuso IfEtitia Mayna est Jo:

T'Y""^"P^-

e7naTpacpt;

Utii;

5oxt

auTOu; 7ipwtou;

vis itwicta potentia, clara

voce exclamavit. Deinde

xatdp^at

"Otiw;
xpCvavto,

r?i;
ctv

Suata;,

r, Ti[jilv

tautTi; 7:apay wpT^aat

poiiXotTO to xpdto; upitjv, ol aytot dT:e6

xal

PaatXeu;

tou;

iiytou;

TptiTOu;

xaTdp^aaOaL t^; euVTJ;

auttiv td ydvata xat

^7:LTpe7:L.

KALvdvtwv totvuv

ad sanctos conversus: Quid, inquit, vobis videtur ? an ut ipsi primi inchoetis sacrifirium, an ros id Qnomodo vestra nobis concedatis facere? voluerit Potentia, sancti responderunt.Rex autein

tw

03t^ tt|V euyT,v Trpoacpepdv-

permittit sanctis

primum

precari.

Cum

ipsi

ergo

Twv,

aetajjitp

to Tejievo; 5T:av StexXovetro, xal to iv

^

genua inclinassent

auTto ^davov tiet^twxo; xaTEppdyT). 'EvteuOev b Saat-

templum
ritus, e

fuit ierrae

et preces Deo offerrent, totuni motu concussum, et qufe in eo

Xeu; xaTatpoSo; yeyovtj;, ^TiXaTO

tou vaou. EtTa

^

erat statua, cadens fuit confracta.

Rex itaque ter-

Ttdv ityttjv ctvaaTdvTtJv tt^; -npoaeu-^Ti;, ett te

7:poati)7:Q)
t^^^vTi

tw
*

oaxpuwv auTor;
u(JLd;
;

UT:o(pa'.vo[jLeva)v '
;

Autat U[Awv al ^eopLtaet; ^7:ayyeXtat

eipT^xev

6 fSaaLXeu;

^Tit

TotauTaL;

TaC;
S'e

A7:tat Tto

Twv
^[Jid;

SetSv TEfjLevet 7:poa:^yayov

01

aytof OuSev

templo exsiliit. Deinde cum surrexissent sancti ab oratione, et vestigia lacrimarum adhuc apparerent in eorum vultibus Ila:c sunt vestra diis inimica promissa? dixit rex; hacne spevos adduxi in templum d^orum ? Sancti autem Nos,
:

tl^euaapLEvou;

dixerunt,

B TioieiTC 7.

ws 4, sed alia mann. oin. om. w? ' 9. np6(. xoK w. EidEVExQ^vai 7. om. (o. xepov. E^iiXXaxo au.
H' 8.

'

4.

^ eTTrev

1.

* 'lI[jLeT<

1.

f'

xouxo

7.

6Vw(

1, 3, G-8.

'

looixe 1.

7.

'"

7.

>

(ti. X.

(f.)

eTtiov

add.

1, 4.

TrpavofB<

1. 3.

* ita 4.

religui yvfo^ita-

7.

"

1.

"^

y.) u.

4.

MKTAI>HHASTK

,.v.

As^s..

,oov ^i., ,,,. ..V p,.v ;.,

4.

....

6a a;:ooouva'.,
r. Eiizt, XKL Trapaxp-?,t^a xeXeue.. Tpsr? ivsyOv/a'.

;,.., ,.,, :;:t ;

statim

':;^ ;::!;:;'':'""
/<"i<'i
itiii

nennnii
10. Dixit. ot

remii-

ius.it

.IT

'deoquf
iti

lehelfn

l>liiibo

(iquatofer-

mulfx
hiiiitluutur:

xed rurauit
lihpri
tidiUiiil
/'.

G.

Jiiiiissis.

.^,,..0,-

:o. ..,.

J.^,^,^d.;:::::

X"";^:;;:sL r^;;:-;^;:x:^::'r
'-'^'"

^::

::;;

rL^!::;;^!.!-^";j-/-

-''-'-,n.

.,j;;:^"u;:::

U, ava<b.y;,v os ys .e..p.i.^vo; .hv ^.y;>,v Paaaeu,, .; ouosv os'.vov u.o xou ^o)a6oo. .ou, ^r.ou,e.pa.a.;^ov.a, iv..u..povaur^^
Eyvc.v,a.p,

eiftt.tsfinosinreM,erinnt.QuJi^n^TZ:

ma

obc^cutus

rex/cum

vicHt

sancu'a

nihil

mali

pa.i.

propius

ud

{110^'^'-

"I

.a,yo,.aa,uj..v.xa'oV..ar,kau.oO

Nori, inquit,
^uis tetigisset

xTr
rmid.

Xs6, .a; .ou, iv.ou,

r^
.

-H^-.*,xa0..v
ay.p'

s;,xou,
t-^

xa. tou .pay.Xou. 'Ov

resJs pr.stigias; el cm ^tena^ n.a.nbus%eniit sancr n M^^^

P.

G.

xazaouaa ..V Xsg,..v 6 f.oX..6So, ^ u.spsxy.uOsi, xevou, o?ayou .ou.ou, a. )..sv. EuOu, ouv ol. ay.. .up.vvo> lu ^sv a .oxs.p, s^.ov, .oO .A .^
^pcov ..avajou ysvs.ea.. PouXoj.svo,, o.r.f.apTS, tou oxoKOu, .ou 0.OU .av.., .,ua; .ep'..co.av.or
6 os
Tidvoc;

usque ad collum. Quorum submer..ione piurn n " m eHusu.u supra l.b.tes, eos prupe re iqu Statim ergo di.Kerunt ^anct ty an :'y ^^^^^^^^^

e.nn ttia tnanu relles nohis

excidisti,

tnoLt

afferre,

Deo nos

oinnitto eonscrra.tt': laOor

~
atU.n

Tou

E-:^

y.e!pa)//.v
'

tou eVi.7Tpa^7i!TeTat.

xal

^^^'^y^ J^v

spywv

tntts in capttt tutttn ronrerfetur, rt colUges fvnctus dig.ios fiiis operitMis. His autcm Iia;c

(70U

Tou; xapTcoui; TpuYTjtrsK.

al jxev hXxiasi^ ^ieTriKTov

dicetitibus.

TauTa

os

auTuv XeydvTwv,

ceciderunt quideni et dissolutaj sunt catena;.

TS Xal OLSX-JOVTO.

lA.Ei;.; oe Twv ^sa^aTo? ^^xTiXaya?

u-vipeTaiv.
'

Meya;

eo^

tw T^apaodcw tou twv yp..<rtta'

vwv, aye6o-^Te- xpi^T-.avdv ts sauTov avexT.puie, xa: ^eo^ Tov Tupavvov Qf^dTaTs, e-lp-z^xsv e'co? ^'ivo? ^

Il.Unus auteiu ex ministris, admiraljiii percussus spectaculo. exclamavit Mugnus est Detts rhristianorum! seseqtie c/tristianunt procla:

Vuiis lortu-

rum,
iioinine

utatnt. Et tyraimo dixit:

*/(?

Aphllioiiius,

crudelissime, quotts-

.0'.;

TrpojTayfxacT'. trou

xaTaTpu/et?
;

c/iristinnam
fiiiein

^l^ac;, avr,vuTot<;

sjTiX^jpeLv

oiaxeXeudfxevoc

'Hfxa? yap f/ilXov tou;

tuisjttssis nos rexas,jubens ttos aggredi ea qua^ stmt inutilia f Xos enim eos qui tibi

70L

EuovTa;

redunt

Jjro/ifrlur.

y ^zoijq
Se

Tou XpLffTou f^apTupa; 7iar/ovTqi aepd(f) T^,s tAeTagoX-;i5

fxsv

Ta; opwfAEv,
;

Tupawo;

auTou 5iaTapa;^6sU,
tfpyriv

/ d e m u s pati potius, quam Christi murtyres. Tyraimus aulem conturbutus rcpcntina cjus
)'

Qui

eii/iite

(Imnniitun

xpiiT^Tei

Tcap'

kuT^
"

t^v

-nrpadTTiTa Ss UTroxp^.OsU, Tipd; Tiv 'AoQdv.ov

r.v

(touto yap

mutatione, iram (luidem apud se celal; scd niansuetudinem simulans, a d Aplitiionium (lioc enini
ei qui crediderat) Jubc eos, inciuit ex leOetihus. lili vero salvi. non sccus atque auruin ex fornace, repentc emer{,'cfites, accesserunt ad re-em. Egregius autt^m Aphtho:

"vojAa

tw

-'.TTeu^avTL)

<I'wvriTov

erat

nomen

auTou;, E^r,, Taytov tuv XsSi^tuv U7ie;sX(lsLv. 01 5e TuoL xa8aTuep ex -^^wveia; /puao; eu6u; avaSuvTe;,

cito egredi

Tw Payasi:
VI.O;,

;uapTTr,r7av. '0

{^evtoi yevva^ro;

'^

AsOd-

To

Tcspi. T->iV

euaegeiav" vEOTraye; wtr-ep iTzupa70'.,

nius,

recenter
:

P.G.

compactum fidem

veluti

confir-

TuvtDv

FvwTTov ETTw

^x<tlIbu, v^t,,
-rtpocjxuvw,

oTt Tov

uians

Notum

tihi sit, inquit, o rex,

qtwd Dettm

Oe6v 6v
fiov([)

-/^"-Tw.yoi ae6ou(7L,

xai.

auTw
Toi;

AaTpeuw, xal toutol; cf^auTov

jipojTifl-r.fiL

adoro quem colunt christiani, et ei soli serrto,ct me his sanctis adjungo. llle autem magna eju.s audacia et fiducia obstupetactus, bonis verbis et horio-

iytot;.

ok to Xtav eutoAiaov auTou xal TreTiappTi-

CTtafffievov *

xaTaTtXayei;. 3epa7tsLa xal TLfxwv u;:oi^re-.paTo

rum

promissis
tibi

eum conabatur
causu fui httjus

potius inducere.
t.itttationis,qui te

^saeTtv i7:ayayeT9aL f^a/Xov auTov

ffoi,

'Eyw
^

dieens: IJgo

Xeywy,
,

-},:,

TOLauTT,;
tIoti

fieTaSoA-f,;

xaTSTTr.v

tumdiu
tia, et

reti(pii iu ea, in tjiia fuisti co//ocafus, tnili-

aiTio;

ird ttoXuv

tov ypdvov iv ^ TeTa;a'. (jTpa"^'^''"^^

non

mm te majoribus
hucusque

dignatus

?J?'''"J'^'^~*'*^''*'^^'^^''^^^^^"'*^^ AAA . eL TL xal fAe-;(pL tou vuv eXXeXoLTrafAsv, ava^rXTi-

M,

li(jnorihus.
i..ipierr

.s7

ipiid

defecitutis, id

jam

pWTat
'.

'

T7:ouoaTO|Aev

'^.

Mr.oev yoi>v UTzoTTEtXatxevo;,

^^'^'

studeliimus. Xihil ergo ceritus, dic libere quusnani cupias dignifafes : tuSB entm petitioni nihil omntno

renuemus.

lU.

'

Yxa-ca[i,t;ai 1,

/iiur cod. 'Sfoliuni deesl.

/liuc
4-(i;
*

uaque ud
reliqui
oi. 5.
1.

(i.oAioSoc oinnia fere dileta

unt

in mt. \.

oi)iA()o[iev 4, 5.

"*

/line .iirsits legi poteat cod. 1.

'(
*

1.

"

oXiyou

el

P. O. oXiyov,
'

l.

"

Trovtuv
"

I.

lA' 11.
"t cod. 6.

(M. &H.)
aVitoi; 1.

H.

(x. 4.

1.

^dr.tvl. ^r.axii.
"

yevvaioTaToc
uT^ouoiaojiev

zaxsoir.v
l.

Ttuuiv

"

iSttoaa; oe

"

1.

hinc
i^

aiiijHa.ituin dee^i
I.

ivaTt/jjpwaai

Novembris Tomus

03

498
AUCTODE
IIKTAPHRASTE

PASSIO SEGUNDA SS. AGINDYNI ET SOG.

TLvo?

tUt

Twv ot^tw{xaTuv

&p^yT|

oyosv yap t6

rmuemus.
/Jesidero,
7(/j tpse
ta/is,

Ghristo

TiapctTiav

7rp0(; ttiv orTVi^iv

avavEUTOpLev. '0 ok toO

tioOo.;,

inquit, o rex,
tioii

autem recens electus miles: D eam accqm-e militiam,

immor-

Xpi,oTou vEoXexTOi; TTpaT'.(JTr|i;''E|jLol

(I)

etnev '^,

potes prsebere, sed sohis rex

fJa(ri).Eu,

oTpaTeLav Xa^eCv,

r;^ oiiji

auTo;

et

ouvaTo?
a&a-

7rapaa-/etv,

aXX

b i/ovos

aOavaTo;

jSaarAeij?, oq

etiam dona largiri immortalia. Gum orgo ejus firmam et slabilem didicisset scntenscii

qui

vfXTOu; oiOE xal Ta?

owpea;
tov

'* yapiseffOat.

KaTojAa-

tiam,
i

Owv ouv
OeTov,

T7|(;

auToiJ yvw[/T,<; t6 (xppay^; Te xai a|ATaauT(f)

g a diu
ei

EuOu;

ota

^t^ou;

^-'.'[ir/^ise'-

eum statim condemnat a d m o r t e m p e r m. pro supplicio ea largitus qufe erant maxinio optanda. Qoi cum valde lubenter

3c

(TwUl;

j/e

ota to tioau trou xai ao',T|YY,Tov 6Aeo(;.

T|

aia

aiam. froptcn-u Hnima vmi

^1/^.

le

lauaaoit

et

nomen

TouTo xai

^'^X^i K^''

aiveaei. cte
e'!f;

xoi t6 ovofACK cou t6v e-e-.To aijwva.

sanctumtuum(jlorifimhit,nuncetinftiturasec.ida.

ooioae'. '^ t6 ay!.ov

", vjv xat

'A^TIV.
IB'.
[jL'ev

Elto

7rp6(; tol?

ayiou; iTciaTpatpet;
noOoufievo!.
'

'

'Eyw

TiOY,,

xupioi

j/ou

xat oea-TTOTa!.,
AEop-a'. oe
'jvuyr,.; *,

inquit,

>-/l!rLv,

TT,v 7Tpoxei.j/evTjV

ioeucwv

aT:',u'..

Tvic*
p,Ti

(TUfjiTraOoui; ^ ij}jiwv

xal tpLXavOpwTroj

Ego ipudem, abeo^ ifurns viam* mihi propositam. liogo auiem vestram benignam et misericordem animam, ne rccordemini mala qux
:

H. Deinde ad sanctos conversus

domini mei
dtlecti,

martyrtbus
valedicit
eostjue

""tptexatm
aijHle phctilur.

fjLVTiTLxaxTjirat fiot, tov ei? Ufia^;

oe/jOvivai.

eTipa^a xE?.eudfjie-

jussus iu vos fed

/^e A'e/mrrf
:

potlus oero pro

sit

me rogetts comGui sancti mar-

vo{;,

oe jjloXXov uTrep
(jiot

i\f.o\j

tou xotvou oexol

jjir,

munem Dominum,tit
e^ j/f

mihiclemens dpropitius,
yjo)7/OH(?.

Occisi corpus

a-TTOTou,

eujj-evdjf;
[Jie

xal

Oiti)!;

Txpotr/eCv,

a m-/r

curaiur a christianis.
*
editt.

-^wpiaat
fjiopTupei;

tti;

up.tov

[iEp!.oo(;.

Ilpo; ov

ol

ayto'.

tyres

Bono animo,

dixerunt, o fruter, heatam

es

EuOufJi(i)v, etrrov,

aoeXtpe, tt,v
et tt.i;

[j.axaptav

6o6v Ttopeuou
(5v

jj.axapto(;

yap
tt)

aT:oQT|[j.{a(;,

avO'

proptertwwideccssum, quod primus nostrum sisteris coram optata

Trinituie,
et tui

riam*

ingredere.Beatus entm

vilaiii.

xat Ttp^iJTo;

Tijiwv

tioOou^jlevti
Xti<|''(1

TiapauTTiOTi
"ca;

laboris acdpies remumraiiones,

" editt.

viUim.

Tptaoi, xal Tou o-ou xa[j.aTou

cpuT^i;

dp.ot6a(;,

a^a)vtou

xai

dtotou

o6cti<;
T(ijv

xa-raEtouijtevo;.

dsternamlucemconsequens etgloriatnsempiterna^n. Quocirca fu ^iotius memento tuorum sociorum et

precare
ut,

"OOev ouTo^;
UTtepeu)^ou,
Tijjid;
ttrri;

jj.dX).ov

jjip.vTjTo

auvdOX(i>v,

xat

cum quod

superest certaminis perfe-

t6

).erTrov
t(!jv

tou

dyiovo?

dvEfXTroottrTO)?
T7^(;

dvuTavTa;,

auT(ov Tot lipa.Qtiw-j xat

cerimus absque ullo impedimento, eadem qusi tu prxm/fi cf eamdem adipi.-^camur hereditafem. Hsec

dqL(oOTivat XTi^eto;.

TauTa

TtiJv

^yiltov

e^Tiov-

cum

Tuv, TtEp'.yuOeU auTot<; 6 3eto; 'AtpOdvto; xat toC;

auTtov Tpayr.Xo'.!; t6 tou ttoOou Sdxpuov T^t(7Ta;a(;,
* (ieesl iii

sancti dJxissent, cis divinus circumfusus Apbthonius, cum et in eorum coUa desiderii effudissct lacrimas et jucunde illorum membra esset

T,0tu;

TE* Td

Exetvtov

[jleAti

xaTatTTcarrd^iEvo;, ttiv ^Tzt

^

P.G.
*eod.
EIYETO,

SdvaTov

-J^yeTO *.

Etra tov wptafAEvov

totiov xaxa-

Xa6(ov, r>iv jAaxaptav dTZ0Tep.veTat xecpa).T|V, xai

Ef^) r>iv
"j^u^^^Tiv '

t^

TTapoTtOTiatv.

OL o TtapaTu/dvTe!;

yptJTiavo', xaOdTiep Ttvl ^Titraupt^i TTpo^opojidvTe^;

xai xaOapat; (nvQOTt t6 Ttjitov auTou Xei-jjavov dvEtXtic

amplexus, ducebatur ad mortem. Deinde cum ad locum pervenisset defmitum beatum caput ei amputatur, et apud Deuni beatam deponit animam. Qui autem forte aderant christiani, cuni veluti ad quemdam thesam-um accurrissent et mundis sindonibus pretiosas ejus reliquias invol,

T(5v

*cod.

'Tj-jaup

"om. 1. "oni. 1.

'" (eT.

K.) K.

el.

1.

'e

SoUCei

9. "
t. ^.

(So. t6 i.) t6 &. So. 1.

topiofjUvov,
IB' 12.

'

oiH. 1.
6

" otn. 4.

aufjLTtaOciac 1,
1.

(x. cpiX. ^l^uX-)

tj;.)

^'1.

^-

htnc in cod.
1.

mulia

deletti sutit uaqiie

ad

hinc cottiimiaturcod.

' (xitt

H.

t.

Tcf (-).

xai add.

GAPUT TERTIUM.
Sancti rnarlyres insaecos missi el in
calilus.

mare
missi,

pnecipilali, servantur

Qualuor tortores

in

mare

crcdunl

in

Chrislum.

In senatu

Elpidiphorus aliique

eum

rege disceplant de causa

et

martyrum, Martyres a serpenlihus

ansi;eliea,

feris

servati

virtute

tandem duci

juhentur,

Senatoruni

nnlitumque

martvrium.
ir'.

MeTo toOto

Trp6(; tou^;

itytou? 6 paatXEi!;
*

13.

Post

hffic

sanctis dixit rex

Ne

existimetis,

^artyres

<"

Mt. vofxtTTTe,

^Ti-Jtv, oTt
OT,

xot

ufjitv

ouTto uy^eotdaD
d7:o).o[j.v(o

Tov ^dvoTov olo

xal

Tw

xaxto;

inquit, me robis &que levem ac facUem mortem allaturum atque male pe rd ito Aphihonio.2^am

marep'^^
'''

^g^.-

yeyovEv 'AtpOovtto' xot' dX^lyov ydp fJacydvot? Titxpo7dTot(;

pmUatim

acerbissimis

tormentis carnes vestras consumetis,

^.^
f,.^,(},tntur

'

i3.

'

hinc contimtatur cod. 3.

iTiwXoji^vtiJ 2.

Hmc

ntulta exciderunt nsque

ad

S6(i>pf(iJ (. 15)-

"

DIES

SEGUNDA NUVEMBRIS.

^aU.a.,

,5v

xai S.vaus. Ssia ol

3^;.

5.a=...

HivL

'

l^l

" 1.'"^' "''^ y;^'*"^'

^""rum
3SI

a<i5a, ^xsivo; ou .6 xexsXsu.,.ivo;='6.^^^i^oO -;)!'

.e,va, .p..

.a..,.v ^,,..v eoe^ .^^^t

Z^rT

'''"""'
',

"'""'""'

'""

"'

''''^-

::;:X:rt.;:;::r T'',=!-.!""-"

->

vd,evo/.

.,

.ai

a .;o,^^ ,
^ovov

"^
,^.5^:
i^:;::

z;;;:;

"""'" '"""' """" -""^-

'

xaAe^a;
^

Maxj. ^s
.0.;

nize,

xaTa),sXo...aTS
aO.oi.

xape.v e..
*

neban,, convocatis
,j,asns In
l.is

-?o-ec,evo^"

Cm- me

s.lui,
/,

awO
i:g.

Se

^;
i.-^.e

iui,
'

,,/,

,.,/,.

a.p.x.ov ..uy..av sfXs.e.

,,,

,.,,,W.,,

^^Skv

.ar,.3

Xoy.,

.pv.

^o..

..va.poj.svo.

AU

.. //as...
..,-6.

f/,/,^.,.,

Z' rLulU^t n

.^ jxev xa.vov .. xal

.. facto

uuin opem Jlu

Z fer^Ti^i
vuitu

^;

''"^""u,.,:
''''''"'"'
iiiii ''""'"''"'

^a,evou,sy.
r.K^v

xa. av.....ov.a,

v.vl

o^

o^;,:

.s^..-.W.V. ,..././..,..

w ,./..^.^..5./:;;;: A.;'!:'

ooy^a.o, 7rsp^=.povo.psvo.
f..,oev..

xa.

o.aTzeTE-.v

-/.9, r/.,sy,/aV//,/r et
/..,, ., ///
.^/rf.;.

X.VOUVSUOVXO,, xa.
-os

m
f

radat vmlat hi nericuin

aye..v ^7r.ov.o,

.pcuvj.roE fxeyp. ./>,,.a.opo. xo-., 0X0., xa. ^J.ot^v/-

...^no reniat

mentem nc
,.^

rf./.,-,,,

ro^a. npo, .auxa

xri,

^,^

,,

^, ,,,^

U....o...opo,
r:^,

.p.xo, .v xdts
t..;

auyxJ.vou

pouX-,j, xai

J^^o.

T.i.Te<: Z'A-

Tzupo^ epa^TT,^, xaL to oXov N-.xoo^txo^

TT^;

.../. / ^i/, ,, ^uiforor. h.-ee Elpi.Iipho' rus, qui tu.ic erat prinm.s senatu.. cl fidci J s n

Ad

xal f.aO-^-

Xp.axou xexpu|.[.zvor ha. ri, '^-^^l, ^^fxe^^ eTrl TouTou, auvapaaaeiv ^o. ouvat^eOa, pa.aeu Od
;

yap oaTL aou to xpaToq

Twv^6Laa>epov xat
ov
x-/)

7.f.a)v,

^eipa t twv TravaxdXou-

ardens aniator, et ad .sumnian. quida.n Nicodeet Christi occultus discipuius Kt ouam tibi, inquit, ..:., /mo in re opem ferre posJnus > }ieque enim Potentia tua nn/m iudigei, nu^ rerum

mus

;3ou).r.cre.

rV.v ouvaf..v

^x7..r/er/

onuulms

anteceUit,

et

eyov. lo oe

twv Tifxwpr,Tutov
coL
y.cci

ptaTov^eTo..jxriv

tV

Trepl

opyivwv euTidtwv TrpaxTsuv

-

i^

poteMem ha-

cHw
/-.

^xe^Lv

k/rti/ consequentem. Copia autem ImtrumentorHm f/ua^ suut comparata ad torouendum

.pt^ sunt farienda

ciayco^ UT.otLO:^crtv. '0 Tupavvo; aiOi, yr.a..

Cr.

u
G

fa c i l e m eorum
^eW/
^/o^ r.ro
.^

aperte suql

oaL, xa.. fxovo? eyo) tgjv avoTiojv

toutwv .aOuXa-

//6/ deliberatiotiem.

Rursus

dicit

xTe'.v ouvaiAa..;

Kai

iyLo^
'*^

tyrannus
^'

E^Trep oOv ^pywoe? aoL

TouTo ooxet, aTTexpivaTo, ea TiopsuecrOaL toutou? t^

'^^"r'''f
PJ05
''''"V'
"^^"^'^- '^'"'^^ ^='^"'*?' ^'
^

Ef/one solus po.ssum latrare adc-ersus

:

AAA

oaov ex tuv Aoywv twv awv

^xetvot-;

jKovoew

016,

(pric..v,

jiaXXov =paivei -poet>evo<;

hosimpios? Sauctus vero rrspundil .S/ A..f //6/ '^'>^''''"- o/>f'-o.vm ac difficile, mie, inquit, eo sm /;//r voluntate. Torribilis vero in omnibus Sapores: Sed quantmn, inquit, r/r/s ex tuis
cerbis

Ko..vvi yap fxo.. upoc TiavTac no.outAevto Tou^ Aoyou?, auT6<; jiovo; aTioSioto; Ta; a-ox.p{crew, xa. aTifAwpyiTou^: a(p'.eva'. tou? avo^.^ou; >" utiot.:-

riTuep T,f^..v.

con}icicndum,nderis iUis potius

quam

nobis

,/,//,^rtTc.

facietiti,

.Vw w//(/ wr/.a commumter ad omnes ipse soim das responsa et smpjeris ut
sic

IL. T Toutwvo5tw<;
IT'*

impios reliufjuam inipuuitos.

}AeO'

iTtovoia? ^tiOsvtwv

'

to.

]5.

His

a Sapon- dietis

cum

suspicioiu-.

^'''torei.
"''' ''"'"

-a5a)p..w, 6 fxaxapLo^ E).-'.OL'^dpo

eCfiL Tri^

'ETreLOr. TTpwTOi;

auyxXr,Tou i^ouX^;,

iot^,

ef.OTw?

jxot ^ xa-.

TQV

beatus Elf)idiphorus: Quoniam sum, inquit ;/cepssenafus, lii mihi merito rouredunl r.-spon,/^,/; tacum. Sed
ii

"'"

(iTtoxpiaewv 0UT0'.3 7:apaXQ,pou=rL. nXr.v

dXKa

f'"^""'""'

ifwque diranf quod ridetu.

xaL auTOL
^,

XeyeTwaav o-ep av

^u^ts^L
pot

kxaaTCj, -ap..TTa[/vov

^ueL xal T
6.

aXnO^

pou).e.. *

TiavTO)? axoJc..v,

^aailtu

Er? 5e Tt? Tuv auyxXriTtxwv, ^eia yapLTi

SiatpwTwOeL^- Kal ti
t:.; aXr.OeLai?

^nv

^uy-r^-,

5au-

unicuiipte, quoniam vis, rex, omnino verum awUre. Quidani autem unus ex snnaforibus. habens animain divina f.M-alia iiluminatam Quit/ ,^,p, >, ^^,^ [(^^1,, ,, ,^j,^ ^; Elpidiphoro, tpti
:

Hbernma
''''"'""""

"'^^^"''*""
''^""'

jAatTTov

^^,

xal ouTU) 3.
4-,

orfrf. 1,

la

14.
5.
1

* XeUffv

E t[i(fvouff [V

7.

"

(i.

o*[

5.) o!
I.

i'.

a.

1.

^ y.e),'jjp.=vov 6-

Yivofi^vou

.1.

" ot

Tri I.

" ',g.^j

'0

papuTipo;

1.

4,5.
1.

[j.atvo'(iEvoi;

ffuyxatXEffifiEvo;
Ttiptto.

I
:

- 7rpoj=ifjL'voic 1, 3, 4, 6, 7.

^*

fVo

retiqui Tispiopovojx^voy,

Insuper

ordiiir

iticerso ^oy^Lx-oi:

,h.

To'Te
1.

xat

7.

"

trjvipauOat 3-7.
1.

^ 5e rfrf. 1, 3. 6.

'

omi. 4.

Tt[jiwpt/wv 0.

* (t. A. T. Otuv) (TtSv X. 1.

">

avOllTOUC

"

UITOTiOetC
1.

lE' 15.

'

A/jjr

i'Krs((,'*

coiitinuafiir rtid.^

^oni.

[JL','

1'/<^.

I.

* pa[ff'-^E5 orfrf. 1.

--

6 c,.

],_

^,,

500
AUCTUKE
IxaffTOV ',
eiTtev, d)

PASSIO SECUNDA
{t<xn0.tu,

SS.

ACINOYNI ET SOC.
esi
(////

xai

t-?i<;

^uyxV/iTOu

princeps setiafm,

nihil insipipus respondet

MKTAIllRASTE TTpUTeUOVTt

TW

'EX7rlOl'iOpW, Xal

JA-/IO'

aiUVETOV

T'.

indeconim,
id

tios direre

concedimus':'B.e\

autem

fiTio' otTipsiTe? a7ioxp!.vo[Av(i),

Toy XsYEtv Tiapa'/wpou-

cum

quod

erat revera, deprehendisset: Video,

fXEv

TitJLer.;

'0 oe [Ja7'Aeu?, 'fwpa^a; to Ttpo?

(ip9ti<;

iMt-..;

inquit,
.ifrdm

Oeiav

o^v

Oux

e/ouaav. etue,
Y,^a.zosi

t->|V

u[^u)v ota-

mentem non recfe affccfrnn in nopotcnfiam. Quidani vero, noniine Philolore.-i/rfiin

:

voiav Ttepl To T^fAETepov

ipw. <lHXoXoyo; oe

gus, jEtate junior, ingenio acutissinio, zelo arden-

tissimus

rex, inquit,

maUi qux funm auimum

inrasif conjecfura,
desinef.

de nohis
<r|OaCTa TCOV'/)pc

nohis in
xaTa).Ti^eL Trepa;. n).T,pTi(;
^

sine causa honum exitum

non

Es enim plenus
ira reple-

oux

e-:;

ayaOov
ei,

ojJi^v

yap
oia-

suspicionc, uf qui rogite

tione afjerre exltium.

omnihus tua contfemna-

ujio^iT.^;

anwXetav

xaTayvwva'.
Itz'.

TtavTwv

Tyrannus autein
i

vooiJiievoi;.

'0 oe Tupavvo<;
5-jjaou

ttj

aOpoa

to-j <I>'.ao-

tus propter repcntinani Philologi loqucndi liber-

Xoyou

7:appT,T':a

ttiv

I/u/t.v

ava7r)vTiTGei<;

tatem: Quis, inquit,

te

nter roga vif

ut dares

J^T,

diouaia^ ^povTiSa Jejjievo;

ilziTzo'. T'.;,

Tt

5e, -ovita

aXTiOej;

,Saff0.eu,
;

e-rpTjxe, xa'!

ti

oeT.Te'.

Trapau-

Tixa '/o),av

E'^Ta xal
*

xpo? Touq 7tapeTTr,xdTa<; fsuyr>iV awTTipiav, e^ri,

xXtiT'.xoij; ajT'.ouv

Ma

TtavTWv
flou

ui/wv,

ouokv

OEi" ToiouTt[)

dvopl d7toxpwea-0a'..

ileeal

iii

asperam r e sp ons i nem? Ad hEEC vir ille egregiu.^. non iram tyranni reveritus, nec do ejus potestate sollicitus: Quid rero? quando verum dixerif quispiam, rex, fene oportebit iUico irasci? Deinde ctiam intuens ad omnes, qui aderant, scnatores Per salutem, inquit, vesfram omnium, iaU viro niliH oportet respondere. Quomodo enim veram accipict* orationem, qua; furore rcpfcta esf anima ? Propter hsec tyrannus ira repletus, ira, inquam, ad similitudinem serpen-

tam durnm

et

acciet.

F.G.

fypLOU
'iTiTi,

Tou o^eui;, o-TpaT-.WTai; oTTjVa'. Tipo Twv .-upaiv

h><i-t

^vxeXeueTa'.,

tou?

dvTtJ^eyovra;
^'!cet

auTu,

xal

^ sit, ut dicit divinus David. milites jubet stare pro foribus, ut eos qui ei repugnabant, et primum omnium Elpidiphorum, ense conficerent.

TtptjTOv v TtavTtov 'EXTiLOttpopov,

Sia-/etpta-a-

dOat. KaXX'>TpaTO<; oe

t'.<;,

otXo<;

wv

TtJ ^T.iO.tii:;

Ta

*
ff'(/./.

auTiiJ
((
/*.

(jLdXio-Ta,

T^ auTOU
'^

" 7teptou<; z^<x-/J\kt^, ttiV (ipyT,v ^^

rrujiTiavTE; oe ^tappT^TtdetTiov, l'^ri
r|jj.er;

Quidam autcm Gallistratus, cum esset regi amicissimus, eum collo amplexus, orabat ut iram reprimeret. Omnes vero simul libere loquentes
:

iTf.T/eCv
aifievo'.

O.t-dpe-.. Ka-.

'AOXtwTaTE |5aTtAs(ov,

vuv dxp'.ouoe iaee^TidvTei;

Miserrime reijum, dicebant, pulcfire scies nosnon eadem, quai fu, sentirc, neque similifer fueri impie/rtfem.Et heec

6(5?

(I);

ou/

Spiotd

o-ot

tppovou[j.Ev

cum

dixissent,exierunt co relictoa.

fiEia;

^7i'!ttj;

dvTtTtotoujieOa,

Kat TauTa

i^TjeTav, 0'JTW xaTaXtTidvTe; auTOv.

Iq-'.

'klX

exEtvo<;,

vu;

wv xal
Ttpo?

t6 (TU|^7rav

'

<Txd-

16.

Sed

ille,

cum

esset

nox

ct

ad

summam

filius

Saticti inarti/ces

Tou?

ut6<;,

TTiv

vuxTa eaye
jidOpou<; ^

Ta Tiovr.pdTaTa auv
^:rt

tencbrarum, habuit noctem

eoyouTav, Kat apia (cwtI, xaOtTa?

TpEt<; xE).Euet

ToO pTif^aTo;,
te xal

otopuyT|Vat, 3ripta

bus pessimis. pro tribunali, jubet tres fossas

opem ferentcm reEt cum primum illuxisset, sedens

effodi, et in eas

projiciuntur
lii

scrobes

aerpmtihm
pleiuis;

kpTtETa TOUTot<; ^vacpeOrivat, xat tou; Ttept toi' aytov

immitti bcstias et scrpentes, et sanctum Acindy-

'Axtvouvov djA^XriO-^vat. 'ETiet ouv dxeto-e tou; &ytou<; xxOrixaV '0 t*6<;, 6 ed; t,[xwv, 'A iidpTupe<;, Ttpo;
TE dpOp^ll^opiev, e^-JjaXXov
iotil^-/ia'e
*

num cum
fuee

suis in eas injici.

:

ctos eo imniisissent

Postquam ergo sanDeus, Deus nosfer, ad te- de

:

at Uberantiif
vii-tule angelica.

io'/friT te

t,

(|>u/Ti T)JA(jv ^,

vigilamus,

psallebant martyres
t e,

siticit

fe

MoT itenm
torti, capitis

Te, tov
JAeO'

0e6v

JJtovra xat fT-j^updv,

TTiV
tV,-^/

AXXa

au
xat

anima

nostra, sitimt

Deum vipum et fortem. Sed

et

7roiT,TOV

TiJltlJv

XaTa
^

^TlLC^XEtaV,

tu fac nohiscum conrenienter tue mansuetudini,

damiiaittur.

dvdyayE

T,txd; ex

Xdxxoj
Ti

TaXai7twp'!a;' OTt TO eXed;

'.

edur nos de Uicu miserix: quoniam heniyna

Intcrim autem

est

Tou 7p-/jTT6v, xat

TT^

dyaOoTTii; dveixaTTO^

"AjAa 8e

misericordia tua,et hontfas qim non potest exprimi.

eu/-/], Aap.T:po'.popouvTE;
T'.OTipat<;

ETceTr/iTav

dyyeXot, otd

dum

TtJL

^id6ooL;

to'J;

^vipa;

ditoToSouvTe;

serunt angcli, veluti

stias abigentes; et

precarentur, splendidi accesquibusdam virgis ferreis bee sanctis inanu

EXaTTOJ TE T(OV Stylwv AaGd[J.EVOL

6sr<;

TT,; /E'.p6?,

d&Xaoeov

unumquemque

Tiiv

pdOpwv

;Tiyov.

'AXX'

jiiaTtXeui;,

accipientes, eos illaesos e fossis cduxerunt.

rex,

Sed

7tdX'.v

Tuvetvat tt,v ^ XpLTTO'j ouvapLtv xat itauTaTOat

o"e

cmn

oporteret rursus Christi intelligere po-

TtoTe dvTivuTot; ETttyetpeCv, 6

exdXeuTe tou; itytou;

oe
^Ttt

auOL; xpjj.aTOevTa<; ^eeTOat.

'li;

TtoXXa^; Tat;

wpat; Ta; adpxa;

vata;

Teji.vo|jiEva<;

kcjpa, xat 'j^^/Ti T^"^"

tcntiam et ccssare aliquando aggredi quai non possunt effici, ille jussit sanctos rursus suspensos aniar Cum autem vidisset eorum carnes
I i
.

7tp6? Tou;

dvilivai;

dvTr^ovTa;, xa8aLpeO'/ivat
xtocLkh<i
xT[;.TiOTivat.

multis horis conscindi, fortique et generoso animo

resistcre certaminibus, jubet eos e lignis deponi

Twv ;jXwv xeXeuet xat Ta;

"Exajxve
T,

ydp auTo; jidXXov ^^dywv Ta? TtjAwpta^

Ta d7tayd[Jiva- xat
lijjidTTiTo;
vev'Ix-/i-

ot jjLdpTupe; uTtojjievetv
u7tEp6oX'/i

capita amputari. Ipse enim magis erat defessus intentans supplicia, quam martyres suet
eis

xEv

yevvatOTTiTo;

djieTptav.
itap'
tv^

stinentes ea quai intentabantur

et

sumina ge-

'ATtayojjievwv oe tiSti tt^v ^Ttt

3dvaT0V, ol

auT(JV

nerositate
tem.
qui ab eis

vicerunt

illi

infinitam crudelita-

cwTiTOevTe;
xXtiT(o

e''<;

3eoT6etav, Tuvajjia xat

fijiid;,

Tuy^**

Cum jam autem

senatu
:

Atp'!eTE
i7tt

e),Eyov,

ot

ttJ^;

EUTeSsia;

ad mortem abducerentur, illuminati fuerant ad pietatcm, siniul

cto-.odTxaXot,
exxX-/iTta;
dv

xaOeopa^*

XoijJiuv ^^
7tp6<;
o'e

jteaw

cum

TtovTipeuoj/.Evwv,

[ji-f^Ttw

jAETpov tt^;

pietafiti,

XptTTio :flOdTavTa; TiXtxia;. Ot

jxaxdptot Ttpo;
auTOUi;

ecrlesia;

doctores Dimittitis nos, dicebant, super catliedram. pestUentis:, in medio malignantiuni,cum ad mensuram xtatistn
Christo

^atffiov 4.

^om.

1.

inioXEtac
=

4.

^"

xai

7.

"

(ii.

3.) 3.

it.

3.
=

^-

6pp.Tiv

1.

''oiM.4.

Iq' 10.
f-

Tov add. 1.5.

'xoOrfrf.9. ital,%^,(i;reUqiiiiit hinc mqitt ad eytreSEia? cod.

^

P.G.

puOpou<;.

(e. x. A.) t. o. e. I.

* (E5['4ai<je-^[itov) oi.

6.
i-

\ difficilis lectu.

"

a<pttTOi;
'-

eraso priore vocahtilo 1.

tou add.

"Exajie 3.4.5.

^"hinccod. 1 rursuslegi potest. "

xaOISpav

4. G.

xaQTjjt^voy? add. 7.

DIES SECUiXDA .NOVEMBHIS.

liTOu; liTcexptvavToXp'.rro?, 6
<}>.-/u,v,

001

oioi^Txwv avQpojTcov yvwa-.v

6

Christo

0eo^

Ti(xwv,

^tDT.T^xo^

TtT^v

T.tATpo>v

>wnd,nu perrmerimu,. Bouti autt'ia AUCTtmK uis respondcTunt:(;>,\W/iom/em..r/eH(iam6V(W- MKTAfHHASTE

/.>

a.To<;^i.(.a,

-^toTteL

te

xai ^vveT..er, xal

Deus

uoster, qai e.t ilhnmnatio

*'o

Tw

n.unmrmn
sua;

5ejxs>.tv

0P^ -^?

awToiJ TcicTTew?.

Hos^rarHm, />-e
fes, firmoftqife

iUnminuhit
ef

rt ratriet int>-Uiyen-

fucicf

sfabiles

fnndammto

fidfi.
IZ'. -AvTiveyOT,

TaGTa

tcL

^:,.-:0.tZ

Uavoi;

e;ro'.To

tol?

k-^ioi^,

xal (a^; oYao? a-eipywv a-JTwv tt,v

17.

Relata sniU

hffic regi

titutfo .^equcretur sancto.s

atpavT.v. '0 Se (TTi^o; aTpaT..wT(ov i^a.T^.;

et quod iuagna mulfnruiu eit-dc^ prolii-

Turba

xaTa twv
xal i^e^p.

bens. IUe
in eo.s qui

autcm

eTcojxEvwv TO'.; iy,o,^ exTiefXTre^ ircocroe^iaai touto..^

xexeAe'JT,xEvov.^ Aa/.
T^Aoy.;
afJa'.,

slatiru emittil catervmu luilitum sequebantur sanctos.Cui jussum fuerat

rmn
^''Itttintitr

ol yevvaCoL

^xavo'.

ut cos

repelleret. Sed
facientes.

iiuirtiires,

e-re-ii

illi

viri,

qui ad

Tzpo;

ttjv

&[xapTtav dyvwxoTe; avTixa9iTTairy^o'.;

({itibun

tinem usque statuerant

uihiH *
sanctis.

resi.-^tere

peccato,

hoo

rtjnimori
rolnHt.
KIl'i<!iphonis

Tiap

oJokv to.jto 3e,aevo'., toC;

i2v
rr.v

j^aXXov

maluerunt potius mori cum

eaovTO
auGti;

(7uva7.of)ave'.v.

evTTaTW
k-^loi(i

Tupavvo?

Quorum

constantiaTU
jus.sit

dvatiaOwv, UiUufj^ tsi?

T^pcJffaaLv
tt,?

STravra? cruyTi

sus inleilexisset.
iuterfici, sute

cum tyramms ruromnes siniui cmn sanctis

ciim tribns
mjciis accedit
tttl rri/eiii.

xaTaa^ay^ivaL

^po?

avaLpew
TioLr.^a-

avOpa,7ro'J5 eTTLOufx-^a^ to tp'.XeuTe6k;

ajTwv

occideudi homines cnpiditatis pnetextum accipiens eorum amorem pietatis. Cum

/'.

C.

iiiliii.

/'.

G.
i7-KCL-7a^zvoi

TtapajT-rjaa[JiEVOi;.

ouv

TjyETo

ajv':7iovTo

^ o

auTou?,
auT(^

-npo?

tov

Tupavvov
TpeL?,
TT,;

orgo esset amplexus, ducebatur ad lyrannum

xal

-.epot

eum autem
18.

tres

quoque
:

alii

consequebantur, qui

auTTi^^ j(dtievoL yvwixTi?

xal -poaLpecrewf;.

erant ejusdem animi et

tp-ridiv

iiislituti.
(ilitiiiij

IH'. '0
avoTiTO'.,

Sk

Tiipavvos
;^v

Tl

7re7idv9aTE.

Tf,s

TraTptjja;

twv ^ewv

.i ^r,<TKd7.(i

o stulti, nt

Tyvanmis autem C^H/ miis, inquit, otWrfii, deorum (pddem patrlam dimitterefin

iieciinfur

d!fe|Aevot, tol.;

aT^aTewaL 5e touto^; TtpoJxoXXTiOevTd-;(Lov

re.lirjiom;m,adhaireretis cero his impostoribiisY Sed,

qniUuoi
lOitatofeK

Te?;

AXV,
Ttepat;,

et {x-h

dvavTnl^avTEi;

iTi-.XdgoLcrOe

nisicitoresipiiicentes,adpriora redieritis, oosexcipiet acerbus dta: finis.

et constanti
:

Tuv TipoTepov,
Tai
jjiaTL

TiLxpov

'j}id;

to

t-?i?

^wt,; sxoece-

cuin
iiiHitibii

Cui Elj)idipliurus interrito

ripoi;

ov

^ "EXTTLOLcidpoi; d7iT0"/iT{|j 'jpov/,(TO!.,

rvwTiov
*

eo-Tw

^afjO.VJ,

'-prj,

otl Tor;

ixti

quod deos

outTL .S^eoiT^

ou 5*aTpeuopiev xal -^> ooy^AaTi aou

oiteo ouv aoL Soxouv, dT:'.T).eL.
iJjJ.rv,

TatrijdjjLeQa

dvT'.-

'E^teL

animo Notum tibi sit, iuquil, o rex, non sunt, non colimus et tuo doymuti repn(fnamus. Fac enjo id quod Hhi ridetur. Quoniam hoc cobis placet, inquit tyrannus, secjui

trerenti.

TouTo dpeaxov
rOUTOLC

h Tupavvoi;

e''.;T

to

toli;

da-eSejL

(pwndo hos impios ejusdem quoquc

neijiie

esse finis sorios,

7t0p.eV0U?

TOU

LffOU
'j|id(;

XOLVWVTlO-aL
tt,?

TeX ouc

nos eos cestro frnstrabimus desiderio, sed

ouxouv

dT:otrTpTiTO[^ev
^L^ie'.

^(peTEu;,

dWa.
-^^aL-

vestra capita hjiibeo (jladio amputari.

xal Td; u[Awv

0

xi'fsXa<; xxo7:T,vai xeXeuw, 'Q;

aT.o'f'y.^t(i>q

sancti
taiitcs

TauTT,? ol dy.o', tt,?

v-oujav,

Cum autcm hanc audivissenl senlentiam, Ueli et exulducebimtur ad mortem, eos quoque conniilitibus,

povTE? Te xal dyaXT^djAevot

O'uve7rop.ev(ov auTOLf;

7i:po;

tov SdvaTOv r.yovTO*

sequentibus
trecenti,
sDciis

qui erant

numero

circiter
et

xal

twv

a-TpaT!.WTwv, s^q Tp'.a-

Hi

diviiio

inquani Aclndyno

ejus

xouLou? dpL8[j.ou[Ava)v,

0'i

aJv

tw

S'!([)

'^t.jj.',

Axlv-

commuri eligentes

et sic venire

ad

ouvw

xai.

tol; tuv

auT^)

5aveLv

dyaTiTiTavTe; xai
e).o<;.

Christum, cujus inisericordia est supra

vitas,

ouTw

Trpo? XpLOTov, ou xpGLTTov uTtep twkti To

inortem gladio accipiunt,

magnam

animi alacri-

i^reXOeLv, Tov otd ^tfpou?

Se/ovTa'. ^dvaTov^lTtoXXy"
r>,v

tateiu eis afierente Aciiidyno, et excitanle aiii-

Tou ^axcLpiou AxLVOUvou

TTOLOUVTOi; Xal T:q6;

TrpoOuatav auTO'.;

fJ.-

mosque addenteadmartyrium.

t6

[JLapTUp'.OV UTiaAELOOVTOi;,

"

om.

\.

17: 17.

IH' 18.

'

(eic
'

\.) v XpioTCfj

1.

1.
iipSi-i^

oH. 7.

6 atld.

i.

hinc usqiie ad

<"

0'inilfi

ffre

deletamnt

iii

cod.l.

ANNOTATA.
a Difficidfatem

ortam ex tanto numero senatorum quantum primu Pa.wio

dedit,

a septimjentis

ad septem millia variantibus exemplaribus, Metaphrastes ridit, cacitrpie, nullum nnmerum indicando. scilicet b Binc patet non magis MetaphrastB qtiam nobis visum esse totum senatum, septimjentos traditos: quod sane. ctiunm Acta eiare edicerent, uut septics miUe viros, morti juxta Acta fnisse

omnem

fidem superaret.

CAPUT

502
AUcroiiK

PASSIO SECUNDA

SS.

ACINDYNI ET SOC.
D

METAPHBA9TE

CAPUT QUARTUM.
SS. Acindyiuis, Pot!;asiusel AnempodisUis, Saporis p(tllici(aliones
eonleinneiUes, poslqiiani
niaxiiia^ ipse

rei^is

inalre defensi

sunl,

eujus

rex alapani

inipini;il, in

eainino igne eondiurun-

runlur euin iniiitibus viginli oclo et ipsa regis inatre.

IH'.

AvaipeOivTwv Zk twv oTpaTiUTwv

,

ffir\

xal
b
'

19.

Jani

autem

interfectis niilitiijus et senato-

Twv

(ruyxXr|Tiy.(<)v

fiETa7ce[jiTceTat

ota

Tayecov

ribus,

quamprimum

lief/i

accersit

Tiipav/O^ Tov j/axapi.ov 'Axivouvov, nrivaTiov te xal

Avejj.-oo-.Trov.

Acinflyimm,

Pogasiumque

tyrannus bealum ct Anempodistiim.

i'tololalnm
nirsiis
'<nadeti(i

Eua

ty.v

aAw-ex-^v

'jTTooy;,
*

tov
'fi

/ip,pov TC xai. ^rpaov 'J-oxpifteU

Toi.aJTT\
' cofi.i.

c^xoXiWTaTa

Tit;

ypnjv

^ evTTao-'.?,

eJ.eyev,

w;

TVji;

itapoua-ri?

Deinde, vulpina pellc indutus clementiamque et mansuetudiiiem simulans perversissime Qux~ >/am est, dicebat, /alis vesfra constantia, ui ritx
:

aoe'.or,aa'. "
TaiiTr|(;
;

^wr,? xal i^avaTOv ijiyXAov dXXa^ao-Oa; ^

V)5tJ(;

prxsentis
Testis

MapTyt; jiou 6
xal

Tvas-^v

r,).LO(;,

OTt

Ta

imAiyywa

t-/iv !};u/r|V ^ttI

tw upiuv

o!.axo7TTop.aL

sitis prodiffi et eam mor/c commntefis? mihl soJ. rjui estjucmid^is omnibus, quod propter restram mortem mihi srinduntur viscera et anima. Misereor enim vesirm w/ufis ef Juvenfutis
sit

et

reretur bestia,

"

corporis quoque puichrifudinis, cujus vel miseet ei parceret. Credite ergo mihi,qui

fxoi

Xiav

ij[Jt.wv

^ xrioOfjiEVU

xal Ta XjcrtTeXri o-ufjLSoutu"'x)*TiTlxwv ouosvck;

r^

vestri
ufiJia.

magnam curam
Videtis

gero

et

consulo quai sunf

/euovT'..

OpaTe yap 6? twv

'^si.Tapir|V.
7iep'.yofjia'-,

enim

Tuv

TTpaT'.a)Twv
T xal

Vpiuv

oe

7iaTp',X<55

se?iatori

nec militi.

quomodo nuUi pepercerim Vestri autem paierne curam

xrioofjiat

fAaXiora t6 avopwos^

gero

'jixwv xai.

vevvatov ix tou

Trepi.

Ta;

,3a!7avou<;
{Jiot*,

avev-

|i.1U

ooTou xaTafjiaOwv.

Ei yap

7:e'.crO'/riTe

twv

vos amplector, ut qui vestram didicerim rirfutem i'f fortitadinem e.r consfunfia in tormentis. Si enim mihi parueritis, vos jJrimis dignahor
et

TTpwTwv

ufi.a; d;'.wc7w TLfjiwv

xai

owpa

/api.oufjia'. Tr,^

Ufj.wv dpTr,(; a^-.a.

01 oe ayior M/|Te Teaurw

xoTroui;.
[jiriOE

ecpriTav, f/rjTe /ifJLu''

oeioiui;

dnfi ^iXz Tza.oiyy.^. 'AXXa

^ifjtwv

xdfiij^e'.; yap dvaOwv e^rayye^ Xtai.? r, xaxwv dTie-./.ar? r, 3avdTou oee*., tou toI cpoSepou. llw(; yap av ^ 5dvaT0v :>c6-/-,0'rv, oG; touto
T'.(; ri
*

yetow" ue

eXeo;

Xaa6aveTw
r,

ouoeTiOTe tov

-^.jjieTepov

XoYt.Tjj.6v,
'^,

jAdXXov

}.U7Te'.,

t6 arai xal

fjL'>,

fj.up!.dx'.(;

ouvacrOa!.
T,or| (toi.

3vr,axAv uTzsp Xp'.TTO'j ^; Tdyiov ouv t6

xp!.0V TTOl-r.TOV. 'ExoeyeTa',

ydp

/'ifid;

twv iyiwv
Tayeiaf;

yopOi;

Cva

TO'.

xal yapLTaL; jjidXXov

Tr,(;

6fJ.o)-oyriTai.f.iev

"

concedam dona digna vestra virtufe. Nee fibi, dixerunt, nec nnbis frustra tuliores exhihe. Sed nec fu tiobis parcas, nec te nostri ulla moveat misericordia: menfem enim nostram nunqnam ffectes, aut bonorum promissis, aut minis malorum int-entatis, uut mcfu morfis, quse est tibi ferribilis. Quomodo enim mortem timuerint quos hoc magis afficit molestia quod semel ef non milfies possint mori pro Chrisfo^ Fac enjo cito id quod a te jam est judicatum. Nos enim expecfat ehorus sanctorum: ut etiam magis tibi agamus
lionoribus et

Sancti autem

TeAeiw^ew;;.
Xuo-a;
xai. rrjV

grutias prupter celerem consummationem.

TiooTTioiriTov
otix

K
*
Tri-:u;TicjO
J'.

0
*

z'f,'/

(Txr,vf,v

/IfAepoTriTa

Md

tou; 5eoui;,

'/7rev,

d)X

av

^7:!,-

TEu^eTOe*

TTii; e7it.0u[Ji'ia?.

KeXeue!. Totvuv fnoTjpoo^Tou?

"20. lileautem depo.sita persona, et ficta ablata mansuetudine: Non,per deos, inquit, non asscquemini id quod desideratis. Jubet eTgo eos, cum

saiicti

exprohi-ant
iliabolieain

codii. ef

G.

auToui; yevof/evou;, ^v daciaXeo-TaTri t'^ cppoupa Trjpera-Oa'.,

fuerint ferro vincti, in tutissima servari custodia.

iHifriliem
iit

Aut6?

oe

7:ap'

oXriv

of-aTxe-l-djjisvOi;

ttjv

Ipse autem

cum

ijiso

tota nocte considerasset qua-

vijx-a Tzoit^ av auTOU? oi-oXecrT)

(j

5avdTw,

ejiis tioniint

^tpuilac riori

yEvoiAevr,(;, xeXeiiet

xdfXLvov
*

^qa'.pfJe7Tav

OTt

7toX)v->iv

Tou; ^s-iou; uiioAaSeCv

fj.dpTupa<;,

wTTe, twv dyiwv

fiTjSe

nani morte eos affieeret, mane jubet in fornacem c c n s a m a x i m c divinos jacere martyres, ut, oinnino consumptis sanctis eorum corporiac

i-xpresmn,
el lesliiiiomo

matris

ejiis

auTwv Twjj-dTwv TeXeov ^xoa^ravTjQevTwv,

!J7roXe'.'jO-?,va!.

youv

bus, ne cinis
desiderii
sui

quidem relinqueretur
solatium.

defeixinniiir.

cliristianis

yp'.TT'.avor(;. 7r60ou

tou

T^po;

auToui;

T:apa[j.uO'.ov. 'l}v
cpuAax-Ji<;,

xaTa Tayoi; evey^OevTwv

touto!.? 6
*

^ d^ro Tr,;

fuissent e custodia, eis

Qui cum mox educti magna voce acclaraavit

for-

Ei^e^fwve'.

Tiipawo;
ttjv

"

'loou

tt,;

tyrannus
naceni
Christi

Ecce prssmia vestrs inohedientim,

ostendens,

dTreiOeia? Uf/wv Ta eTityeipa

xdjjiivov Trj ys-.ol

manu

quam

nullus alius, sed

03ixvu?'
ffaTs.
Tui;,

r,v ouoeI.; eTpO(;,

dXX

ujjLeC; eauTor.;

i;xaij-

vos ro/jisij^sis accendistis.

Ax'!vouvo<; ouv, 6 [j.axdpLOs ~oij

TO'j

To

XqlttoD fxdpTupdvvou xaxoTeyvov xal 7:ouiXov xara7:po^r,T!.xw;

*

Acindynus ergo, beatus martyr,cum intellexisset quam esset mali:

tiosus et versipellis tyrannus

phefice tihi

Forfe, inquit, pro-

p.a^wv'
Xv
Ti

Tdya

to'.,

pr,Tl, Touvofia TeQe'.-

TexouTa

-x-.ipx

ydp

oa'.[j.6vwv to'jto ^ or^XoC.

u'.6;

lu

0 ou ^TarVip oa'.,u6vwv, dXX'

dvrtxpu; zl

to'j

^iap^^Ti;

dvfipwTioxTovou,

e^^ei.

xal ta epya TOtJTou

'()

nomen imposuit mater; id enim patrem daimonum significat. Tu atttem non pater diemonum, sed es aperte filius ejus qni fuit homicida ah initio: quoniam ejus opera imifuris, ut qui homisanguine, sicut ipse, delecteris. IUe vero,

STiXoi;, ai"fiaT!.v
oe,
T(ji

dvOpwTtwv yaipwv wTTces auTo;.

fieTaTrE{j.(|^d[jtevo; *

num

cum

7iixpw Tou p-/,[AaTo;

OTi-^Oe*.; Tr,v ']>uy->iV, ttjV

'

verbi acerbitas ejus

animum
:

mornordisset, matrc

^auTou jATiTepa [^VEp, "6

|J.Ev

Ti ^ol.
*

KTiTi,

sua accersita
sibi rn/t?

Qiiid mihi, inqult, o mater,

nomen

ovofjia

6t|Xouv ^o'jXto'.'*; 'H 6s

TO'.

llaTswov
or,jJia'!-

IUa auteni

Scio, inquit, hoc esse tibi

oioa TOUTO

Tuyydvov

6 oe ouvaTat

paternum. Quidnam vero possit significare,prorsus

VE!.V,

1 IJ.
">

iTiv

add.Z.nliqm
1.

(nT.O.)i.

ii

T.

.'1,4,

6,9.-3 iXXeVOai
1

4.

\\1.
1.

itinc
8

cod.X rursuslegi potest.

1
;

ita 1, 3. 4; \]xCi^

et

P.G.~'<

(iyatOwv-iiiEiXaK) iyaeEp^^iaK;

p.

i.

X.) i. X. 5.

-"

xaxoupYiat?

om.

oou

4.

om.

1.

6[jioXoY>iau>fiv 1.

K' 20.

'

i)7to6iX3-v

1,2.-^

ivEvE^^eivTwv

7.

(5. T.) T. S. 1.

ftetaxaXwitJLevoc

1.

(S. p.) p. 8. 7.

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

rm
AVCTORE MKTAPHHASTK

.V

a./Jaav

.V

.O.TV

...jx^fley^^^

h^hor
,lnn,

sihi

0.. ^x..vo.,. aXXa .s .po.epo. ..xpco ..,oao^.. 3ava-.v. H 0. ..o.us.o.a.a.a- Ilav.., . ^^, xou.o,

'>^r.7; .ar/.a-. llla

Z.,- ,,oc

s.frraunuinn^no. iUo., .edle veru .subridcus

Ji."^^^
:

inquit,

O..,/, aperte nos.ent, uon ita an,lnrui

.oUo.yoc, .ape.xa,.aas;v .e.e.v Aa^gave.. .ov M'^pov

,.e.a

0.f.o, a.-/_e.o; iv^

.a..

.apaxp^^a

ysou xa.. r,v xo-.vpv <p._..v d;apv-,.ai.svo,, .al ^,,e a..o .o^.aov .aa. .,, ^,.p., o.a..,Oel; ovo..a, xa. ^,p..v a^oo, ^ipe-. xa. .oc, a.ovo.;,

q.ue .obih.ri uou poterat, iuvaderot Inu.c e..o! craudum: stalimque,cum simui cun, Doo ronnuuu.m abuega.ssot uaturam, et uec ipsuu, onmibus carun, nnu.en n.atris essot r.>verilus. quod ve!
ipsis teris et

yapa,
prTpo,
^

..6aUe.

.uUu.,.
uvii

5e.a ox,, xa.a avOpc.:.o;, xa. fxypo; y,pa.i, ^ov xal xara xopp,, .ai.., xa).a ye a.oS-.So.:;

.a..:^

xs..pa,, ,o

revereutiam.
juslitia
!

auimalibus ratioui. expertibu. affort ei mnuus iujicil (nmnns, o diviua

in

bomo
ipsi

maln-m;

et

mat.vm iam voln-

lam). et

iu.piugit

-a jpo-^e^.a,

..

jxaUov,

alapam.
e.-at

e-.Trev

av

egUiam

ei

-:.,

-^oe^,,

iedden.s

mercedem

xa. :to1a,.> jxewova o.xa..o<;^tov aTrooo.va., &-u xaxov

Exe..v, .O..0U.OV
av..,.v
ecpr;

nntritionis aut poHus. lubon-

ter dixeris, qui

majorer., jure

.u

<p.,

..vepev.

TToac v.poaopaj.o.aa-

Wye

reddilnrus

.s

.0^ t^v
to y^pa;,

quod

pu

^uv^oAAo..;To..;oaxpucr.v-auTovyip,,.5ipiv
oe, dxeiv^v

hdo m..l.nu iu Inmu odiderit. Illa aulen; p.-ocurrens ad pedes sancto.-um: W,^o..ai
illa

senectutem,

dixit

cum

multis

lacrimis.

Insum
(^im
filio

KA
^

ilo-M.u^,,, xal

...,.fjoO,.evo,,

^>1. ||lo

a7r._oa,v Trpo;

To.; j.apT.pa;

To upo;

auleui illam nihilipondens el repelleus

n.nrtyi-es
efficif
:

cliltin

tt.v
^7:1

xaxtav
.).e:ov

mtueus ad
prrsereranfia

Vestra, inquit,

.f.<ov

e^v), ^a_paj.ovov xa-.

t,v xajxcvov

malis a

alapis

uf rohis

uu.y
*

^x.._.pou.9a.

fornax arrcudafur
.;-.r.

cma,
ei maledicit.

Trapa^xeual^e.
crr,,,

^ 01

ti

codd.
i'.G.

el

TrepL Trjq jxTiTpo;. etTToy, tvi;

to ye vuv

Ta e/ov^
'

amplius.
^,7

IHi

vero:

Tua

mafer, aiunt,

//6/

m pr^sentia.
...

r^"^
''^-"^

_^0L

-^{xcov

yap_

'

r.o,

tt.v YV(it.,v

fi:.a,;

r-c,,r^>
i'>q"it, .v7

..rp;-(..

Quid enim animi habeamuH, jam Tyranuus autem: 0,,/;/ .a

* (ieesf

vo;^
hi

Uo

'''l."."-P'' ""'P-^'"^ ^:^//'''^'-^- ^''^ av^jxo.. [.Xo..7.ep..auTn^;

^^e'-^-

mihi cura^?

.SV ///,/.

inquiuut. remdi

E(:a'^eOv
{.yiTpl

fefur scefu.,, rpii

iuinUsti.

P. 0.

Ta..

a-o..,

e-.7.ov

To^TT
ot

auTVi

avrff.y,txa,

XeLpag aouo.; ^TCLgaAovTL|x-^iTpo<;

/'. c;.

.jxol

injmfas ^nanm in ipsam matrem Sed .v pro filio. uu]m[. mafer precafa
i<jnosceut. Illa

AXX

u^rkp

ubO, eV^,

/",^7, dii

miki

autem oenlo.

.ta-

euUj^evT..;,

5eoL

cruyYva>f.ovoaou7iv.

tim

ir.

aitnm

H oseuQu;
jeve<;

tollens; Chrisie^ nni,,en,fc inqnil

Dei

to o(.f.a u.]>ou^ oLapa^a

XpLSTe. fxovofx/i

dmtinP. G.
iv
T<j)

'

e-fo,

eou

t.cc,,

toj ^^xto

ulw

if?^^, j^v^te

Fili,f(io uieo ne remitfas, ne<jue in hoc secnlo efy / /-/m. nje autem rursus iniquus: Lom/a,

vuv aLwvt

[xy)Te iv tc.> {zeXXovTL.

Kai

6 Tiapa-

vo|^0(;auf)!.r 1>; o..xev, ^7:^, to [laxpov toG yTipu?^

xal TToAu-^povLov aAloa.>(riv jol twv opevwv et^pyacraTo, xai. Sta

toOto xal

Ttpo.;

Ta? xa6'

-^ifAwv

apa;

mulforam annorum senecfus menfem ; et ideo tam /rt(v7t' induceris ut nohis male preceris. Ad hiEC anus illa sapiens Sed si erp^, iu<iuil, rju.f fe,/nini,
inquil, uf mdetur, ct
ct

fuam mafamt

corrnpit

ouTW? ypau;

eu)^Epw?
ex.;v-/)-

iiyivExOn?.
.:7zep

Hpo? TaOTa ^
c-f|atv,
"h

ffuveTr,

AXV

eyw,

yevv/.cra-

sum inops meufis,tu qui ah mcs ,/fuifus, quomodo salmm mmtcmhulHre e.vistimaberis? Nonergo,

^vrrx (ppeycov ^voeri;, 6 7:apa TOLaurf,;

trO yEvvirieeL;,
;

P.G.

(7(ia? E^eLv* Ta? '^peva.; u7ro).r|'ifJ-;ia-/i Ouxouv, 6 Tupayvo; vfu, 'ou TipoTTixovTo; aiztnov.Xriv, TOLauTji ouiy) ffoi ttiv e!!; Ta; Tzape.la.; jgpw

TioQev

inquit tyrannus,
Uhi,

afj

eo

qmd
:

decet aberravi, qui

qux

es

eju.wmdi, talem intitU

Illa

in
ei

gonas
justum

contumcUam.

autem

7Vi/, inquit, festifiror

^0,/ /Je/, ^j 0;/,/ ns^J/ViY,

oc/m

^Tceveyxcov. 'H oe

'

AiafxapTupofxaL

ffoi, ariffLv, co;

tou

UUits judicium

non

effwjies.

Qeou Tov TcavTa

KB'. OuTcoi;

|jXi7iovia d:p0a).^6v xal to evolxov

exELvou xpCpia ou OLatpeu^r).

auTTji;

aTioxpLvajjievri;,
^ xai.

at^wviia

xa-

1:32.

Cum

ea slc respoudissel,

mutus
iis

evasit sce:

Sinirti

Te<Tye Tov fALapdv. '0^'t

{aoIl; toi; 7rapTTwo-..v

ty)

leratiis.

VU

laudem autem

dixit

qui a<lerard

juhentur
fiiiidem

ApdevTe;,
Qeifr^
ToiT;

etTiev ^,

ivTeuGev ol ouG-c-eSeC;,
^TreL
fXT^

exxau-

xajjLLv^
7)p.eTepoL(;

^fjL^XriflviTUTav,

jteLffSrjVO'

i/mf tollantur impU, et in ardentem fnrnacem injiriantnr, quoniam contintdunt non parere nostns
Jussis.

in atiiiiiio

rxuri,
rei/i/t

pLXoveLxouffL

TrpoffTavfjLaa-L.

TauTriv

Ilanc vero,

quo-'

abjuravit se

meam

esse

matre

xe illi ulfro
liiijiiiiij^iitt

P.G.

Lvufi.1, (pno-Lv, Tj

fATiV* "T^ KP''^P'-'*^

fiTjTe i-avaTti)

'^"'^"T'^ 'P''^^''
fjir-e tlvl aXXtj)

martyriwi,

et

neque

morte neque ulla re alia

*(^l*V)
P.G.

-uvaTToOaverTSaL Aal
firiOETTOTe TauTTi;

we itnquam ab
clatiouem
:

his ease sejtutgrndam.

Tyrannus

0LasU'/flT,vaL. '0

oe

TJpawo;, t6
^

vero. bona^ terra;

malum

t?''i"i''"

prtetei

TTj; ayaOfii; y-^i; 7rovT,pov

^x to'j Tiapaod^ou

{3).a-

IIsc

res, inquit,

twn

est

miht

^mt

in P.

G.

'

P.

G.

venantium

fifiuiv 4.
0

(peeYYOfAEvTjv 3.

Aiwc jihirlma desutit in cod.

iisfjw

ad

TauTr.c Eppuato Oi- 22 fjrfr.^ -

om.

I.

'

poeXXupdv

I.
^

xal
;

orfrf. 4.

KA'21.
KB' 22.

ita l

i,\iA'^

religui

et

P. G.

ita
1.

TrapMXEua^et
^

-ffij' rf-?*
1.

^-

' "^'1" *-

3= ndrf. 3. 9.
6.

('.A. eT.)

eT.

'A.

om.

7.

om.

"*

(ex t.

tt.) o.. 4.

" -

((*

"=

T-) ' T- H1.

bAv

ai/c/.

'

/linc

aliquaiituni deeat in cod.

504
AucTonE (TArHBASTE
<j-(jy

PASSIO SECUNDA
ayiiiva o-.eveYJcstv, xai

SS.

ACtNDYNI ET SOG.
mnantium : sed tanqnam pusserem auiimiut uoD stram fx eoU-herasti.Et niiiir, Domine, ronfirma nostros animos, ut possimus adversns hunc iqnein
os fortiter
ge.rere.

oux aavixai; ^v
^,

tvi izx-fioi

(juVA7,'i07(Vat Twv ^T.psyovTWv

Xa'

tlx;

ttsojOCov

TTiv

|''j-/->iv

"'(ij.uiv

^x TauTY,!;^

ippijjw '",

Kal

viiv,

Mfi7zo-:a^
OT.vai.
'

veupwTOv

Tif/wv tx opovT,fJiaTa,

to-j 5uv/i-

Nohis quoque adsis in iempore

ci

vsvvatox; Tou

7Ta|DdvTo; xaTaToXfAT.Ta-.

Tcjpo^.

excessus ex hoc nhjecto corpore,

dfpgf i
l'.G.

I^^^-P^-^V^'- ^s

%Lv

xal iv Toj xa-.poj tt,; ^x tojoe*

ex5T,[Jiia?,

animas.Te rnim

freti ei fuu riitufe,hanc

defemh nostras flammain

tou TaTreivou trwfiaTO^

l)[jLeTpwv

xal
Tji

TiptS^STiT'.

tuv
^apt6
*

ingredimiir.

'J>jywv, lo'.

yap xai

r/;

3'jvaf/e'.

pT,TavT?, TT,; (p).oycn; ^7:L6a'\ot/v.

Kl".

Twv

oiv CTTpaT-.QTwv
TToijia yevofi.Evwv

^yyui;

-ou

Tiepi

23.
cis

Cum

itaquc fuis-sent niilites prope os forna-

ure
"'^

TTji; xafji''vou

xai TTiV avuTroLsrov

oi

et intolerabilcm ejus

ardorcm non possent

:

'otiores

auxriii

^y.TTJpwo-f.v

aTsye'.v

ou SijvafjLEvwv,
*

ayto!.

sustincre, sancti qui eos viderant terrilos

Quid

Chrisium

Tie^pixoTa?

ioovTs;

ajToiJi; ^
[jlt,

Ti

eTr/.xaT;

outw.;,

eXeyoVjTo xeXejdOev

-OLoiJvTe^;

E^ t6
xal

6fj.doou),ov

sirstafis, ilicchani, quod Jussi esUs non facientes? Sihir, quiest conservus et est ad tempus iqnis
vohis

'^'""'''''"'^.

zouxfi xal 7:pdaT(a!.pov Tiup oijtw ^poSepov Ufjiw eooie,

visus est
(jni

tam

ferriUUs: ignem illum

(/e~

To aTe),urr,Tov
a).T,fl(L;
Tifji-rv,
fjiT,

^xeCvo

T7^<;

yeevvT,i;

xTTexTov
yvo'.TO

Tito;

U7:oiTTe; 01 oe'

Kat ~w^ av

ei-n:ov,Tiv uf/Er?

XeyeTs

xd).a(ri.v ex(f.uyerv;

Ei
ol

nunquam cessahH et vere intolerahilis est, qui feretts ? Et quohenns,

modo, dixerunt
dicitis,

[Wl, jxft^ferimns effugere,

r>iV

Twv

E''o(i)A(i)v

otpvTiOevTe;

5pT,(rxeiav,

suppHrium?

Nisi, ahttegato culiu

quod ms
idolo-

ay.oi

ettT,T3(v,

XpLCTw, tw aAT,OeL* 0to, tuv

TauTa

aXTjOs^-a

j:LTTeuT6T, oux

Sv ouvaTo. yevcaOE Ta? xoAaa-Et^

ol TTpaTLtoTaL

ixELva; oLa-iuyew. IIpo;

TTJ

"Ote

rum, dixerunt sancti, Christo vero Deo vere credideritis, non poteritis illa effugere siipplicia. Adhiec milites Quando, dixerunt, regis jnssui sermenies,
:

Tou [jaT-.Xew?, e!pT,Tav,

Ttfj.wpiai;
T,[J.ev,

'J-T;pTO'jf^vo', 7T:poTTa;e',

vohis inferehamus suppUria,

rontmnisrehamus

et
'*

ta^

uf^tv

^7TT,yofj.ev,

evTpofxoi

Ttve; xal
=xoydtj.e-

7rep'.0eri;

w;

tl -v.^jfjHj.i yjxlir.by

timore affriehamur, ut qui expectaremus nos aUquid grare esse passuros. Niinc autem, trsiram
coHsecuti doctrinant
et

vof

vuvl 0, oLoaTxaX-la; xal Trapa-.vETsw; rr,; 7:ap'

admonitiouem, sumus tran-

u|A(I>va7:o).auTavT;, ya),Tiv',0L xaTTrr,fAVTa(;t}/'j/_a;,

^KLoa

TLva TWTT|p'!a; w?

e^^xo?

avafAvovT;.
r,

'X]xz\<i

aUquam spem salutis, nt par est, expeciantes.Sed vos, cum in nos fereritis qna; nporquiUis animis,
iet et

oeaXXa,

TtofriTavTe; ei; Tif/a; o^ra oe-:^ xal

tiltt^

rult

cestra fides,

ad Ucgem ^ternnm adduinterittis,

Ufxwv [iojXETa',,
Tov yap tiOapTov
CTUvTi;

Tw aCwvLw
t.ot,
iiz'.

T^poTaysTe |3aTLXE':^*

ciie.

Hiinc enim, in quem cadit

liaec

jam

toutov eSoeXuiafAeOa. Eutppotouto'.; '

UT:o;:AT,TfjvT?
ot'.

sumus ahominaU.Propiev
la:titia
:

martyres
roce

repleti

ol

[xapTupe?

/)o/////(m, dixcrunt,
et

^a(//V(;'N/.s,

AivETWfxev Tuu'^(6vcdf;,

eL7:ov,

tov KupLov,

ciya-

quoniam honus ;
fde
ttccednnt,

suavior

evadat
(jui

ei

nosira

U(i^^ xal

T.ouvOe':^,

oixooofxoiivTL

tout^ fxaXXov ^ ti aL-veTt?, T(Ji tj>u-/a; twv auTt^ -it^iTTe'. T^poTEpyoTa?

(audutio,qui aidificat aiiimas eorum

ad /psuin atque gaudio propter eorum salii-

pr^
a;LOv TT,; tt,; ctyaOdrf.To;, toC; T:poAa6'o'JTi tou '^
ocGXottdpo'.;

TuvaptGfAWV.
Toivuv TTpaTLtoTa-., xaOaTTep

KA'.
* rodd.

Oi.

oVXw

T'.v'. Ttjj

^2A:

Militcs CFgo, veluti

quibusdam armis inex-

aonoa
habent

TTavTL dy_',pwT{j), TTJ T:5payio'. Xp'.TTO'j T'ipa;afjivo'.'",

pugnabilibus, Christi muniti signaculo, simul

sanctis Aeindyno, Pet^asio et

cum
,

^paa[i.voi.

TuvaiJLa To:; &Yio'.; Ax'.vSuvw, riT^vaTiw xai

TTOfitTTw
rr,v
xafjL'.vov

Aveutol;

Anempodisto

forna-

Martiinu
^.^^^.,p

u7:Ei.TT,Xyov,
fjiT,o

(jxTw

7:po<;

ccni mgressi sunt,

cum

essent

numero

viginti et

eixQTt Tov ap',0fA6v ovTe;,

TTj;
'

auTT,; (Z7:oXefiOeiTT,;
afjta

octo, nc ipsa quideni tyranni niatre relicta, sed

Tou Tupdvvou
^wpdTo,

fjLT,Tp6;,

ffuverreiTeXOouTT,; ^.
xdfj.tvov
'jfAvov

Xopo;

oe

dXXa xat a'JTTi; dyyeXuv Tcept

u7:ooydfj:Evo;

cum

r>,v

Tou;

iyiou;

xat

Tuv cfJTot; dvafteXT^wv. Ot fj-dpTupe; fA^vTot

-J^uya; Tto 0e(I)

Tct;

lepa;

oLa

Trupo; T^apaOifjievot
[at,v6;,

xaToc r>iv oeuTepav

toO

KoEfxgpiou
*.

ejwoia;
EXtT

simulingressa. Chorus autem angelormn fornacem sanctos videbatur excipicns, et F cum eis hynuium canens. Martyres autem cmn sacras animas apnd Deum pcr igneni deposuissent secundo die Novembris, locum repleverunt odore ineffabili, adco ut qui illic aderant chrieis

circa

dppTiTou t6v Td7:ov

7:XT,pwTav

w;

to'j;

stiani, quae dici

non

potest,

voluptatem senserint

7:apdvTa;
^
coitd.

ypiTTtavou; hS^^T,;
^

a-^TdeTOa'.

XEyOT.vat
Toii .Seiou

[ATi

ouva[aevT|; *, a^/jstv

Te tov py(.) ^v
"

Ta

laudarint qui reipsa implet quse dicU divinus David et in sanclis ?uis se ostendit miraet

eum

8u^.ajievo<:.

ilau'^0 7:X/,poavTa

xal ^aj^uaTTOv

toI:;

&yiot;

bilem.
sitfe

Qnorum sacne

et pretiosse reliquia?

dcpo-

' (ieest iu

^"^i^ oeixvuftevov. 'i>v

Ta Upi xat

Tifita Xet^jjava ^v

smit in loco qui dicitur Irenessus; ex quibus

P. G.

tI

eipTifAevT.

EtpTjVTiTT^ xaTeTeOr,, tioXXtiv ott,v tt^v

p|u

* TtT,YiC'.vTai
I'.a.

^ X^P^^ '^^*; j:pOT'.ouTt 7rT,yd^ovTa*. d^ ' od^av tou KupLou ^[^wvJ!t,tou XptTTO-j, w T^pETTet ^ [^eyaXw-

ri a manat gratia ad eos qui accedunt ad gloriam Domini nostri Jesu Christi, quem tlecet niajestas et laudatio cum ejus pnncipio carcnte
:

Tuvr, "* xal aivETL; tuv

tIJ)

dvdpyij auTcj llaTpl xal

':;

Patre

et vivifico Spiritu,

nunc

et in secula secu-

* xai

ati

ttdd.P. o.

'V Cwo~OL(j llveufAaTt, vjv* xat atwvwv. 'AfjiT.v.

*>

to'j; a'.wva; Ttov

lorum.

Amen.

^TifieuTuiv

1.

>

(x T.) 0H1.4.

^"

hinc

coiitiiiiiattir cod.^i.
10. 4.

KP' 23.

i-^jTTOtfcaTov 1.
ol (*. 1.

"

(Oi

[X.

.T.)'E7tiT.

3 (iS.

3u.) au.

xal euQui;
1.

a<7rf. 1.

^
5

3 o,_

4.

_
;

* iXii6iv^J

i.

'

or,

7.

5
:

(jrp.

p.)

,3.

Kpoaiyi-cs.
irtJ-.Cf'.

l.

itjiiov

^[jiuiv 4. 5.

iia 3. 4.

re/i-fui rt

V.G.

xs'.

hiiic

contiDuatur cod.a.

'^ohi.

KA'
destint

^.
iii

TtavoXSiai; add. 1.

^ avviff).Oo>ScrTj?

et 1, gt(i

addit
(e. Tt.)

a'jv TtpoOvjjiia.
t:. =.

^ hiitc
">

u.^i{ue

ad suwSfac

aliqita

rod.G.

* xa"i

Seiii; iYXXii9eu)C -XT,ffav add. I.

^*

1,7.

^ aivEite 4.

"

st; oo'^av

IlaTpoc

llou xai nvEU[j.aToc

kyio-j^ i^ TtpeTtei
1.

raaa Sd;a

etc. 7.

oifl. 4.

'

irasa add.

1, u.

Tcidx o-i^a, [AEi-a^t"''^''^ ^- ^^^

[leYsXoTtp^iteia vuv elc.

51)5

OFFICIUM GRyECUM
SANCTORUM MARTYRUM

ACINDYNI, PEGASII, ANEMPODISTI,

APHTHONIl ET ELPIDIPHORI.

Ex Memeo
Actis sanctorum

ms. celeberrim monastern Cn/ptoferralensis

exaralo secnlo

XIL

marUjrum Acindym,

Pegasii, Anompodi.ti. Aphthonii ut<iue Elpidiphori ar^ecum

cMc^ Eccles^^ fiUos eorum memoria cekbretur.

ItaU.urhes ac
Tusculrun,

Eor,an pretiosissima quod quxrcbanius, Offici,m sciliret ,nart,n-um g nost,-orum, Hoc ipsum, manu nostra descriptum, hoc loco edimus Officium sanct.or,mi mart,)rum Acindyni cum sociis ,-epe,-imus, ^ si,^e interp;nu sicr per pa,-tes in plu,;b,is codmljus Edend,cm J,ulica,umus amplissimum illud rpcod continctnr rodice mcnbrLo folio mworesecd,. Xn,s,or,ato A. . XIIL Qua:'A.oXo.&ia (sive Ordo divini officii celobrandi) exhibet sanctonwi martyr,im Officium ex d,iobus iisque di,^c,-sis composit,un, alferna,dihus

apud antiuZ e..mo kospUaUtat,s officio recepti fuiurus a monachis BasilLis ihidem '^Lo rUuZtibusQuonun ahbas, Josepkus Cozza-Luzzi, vir doctissimus, una cu.n dortissimo ejusden, ,nonusterii h,U,ohec^ pr^fecto, Antomo Bocchi, Utte,-arios thesauros nobis aperue,'unt.

monasterMahamu.,

U>

Anno 1880, ,juum ad sanrtLn rcleherrnno ,nonasterio Cr.pt^ Ferrat^,

ActJ colLnZ

cmeUa

znsp,c,entes, ac n,ena^a percolventes, invenimus

bmguU

d,wr,nn ,-anon,im odh canones suam prxferunt acrostichida, umle facdi uietkodo distin<j,mntu,: P,-io,-is ac-ostichis
[xe

estha:c:T<iK<j^KhT:i'.^

[.pT..p<ov

xXtiO^j; 'jkitze,

alterius

AxivSi>vw ,xeX7iu,\e a,v

(1) dicit

auctorem Bartholo,nxus Cutlumusianus

in

Menxo Novembris
una
r,

nomen suum

tok auvaOXou Prioris Tlieopfuinem. AU,;'ius aurfor

reUq,iit in acrostichide-zC^'. EOTox-t^v,

oniissa littera, Ki[1vto-.

riemeidem puto

diten hi/,nno(/rapkum.

'

slu-

Vnum
Auctores
rit.ate

canticum,

Ao'5v scilicet qua,

horum canticorum
non audeo,
ct

sia,'e

Ba,ikoloma^us Anfoni adscribit. quia soh, Ba,-tholomxi a,tct,jaUunde ut ,-equirere,n neque per tcnpus Ucuif neque per Ubi-os; de solo
uv.aoY,i(,

mcipit S^n^Hpov

ignorare fassus .sm in Commentario

(2),

Ciemente, cujus nominis littc-x Weoidxia iucipiunt, dubitare nequeo. Ki-at enhn moa Studitis receptus nomen suum 0eoToxioi< inserendi. Quamquam ingenue fateor, fieri potuisse ut aUus auctor studifa; Clemenfis eoTdxia suo ojjeri insere,-et.

Utrumque canonejn
vinms;
litteris
et

e quo supradictum Officium coaluit, diversis characte,-ibus imprimendum cu,-aacrostickidas prxfiximus. Debet autem notari acrosHchida prioris non fantum initialihus

eanticorum, sed etiam

(hoxoy.i(ov coalesce,-e, posterio,;s

K(A)T)|jiEvioc;

acrostichida extra 0ordy.i4

cu,;-e,-e,

qumn

hsc sua utantur acrostichide propria

canonis acrostichide.

prceterea deesse unaiu alferainiu- litfera,n in Jiujus

Tota Officii quod edimus series ad amiissim ,-espondet seriei codicis Crijptoferrafensis A. a. XIII. Cujus textum comparavimus cum codice A. . ///. Sicidji unius lectionem ledioni alterius pr^ferinius, id a nohis notatmn invenies, notatasqiie varia,ites lectiones cx editione Veneta p,;oris canonis. Cia-

causa omnes strophas canficoriun et ,-eliqua nunieris distinxinius, singulis codidhus adsit desitque. Sunt auiem codices sequentes
ritatis

qiio

facHius pateat quid in

^

1.

2.

Codex membraneus, Codex memh-aneus,

Signatus A.

fol. min., seruli

fol.
.

XII, signatus

A. .

XIIl.
Nilo II, abbate Nicolao.

min., secdi

XII

(anni 1114) scriptus a

///.

Codex me,nbraneus, fol. min., secdi XIL Signaius A. a. XIX. Codex membraneus, fol. min., secidi XII, qui fuit mouasterii S. KUx de 5. Codex membraneiis, fol. min., seculi XIII. Signatus A. a. XXXII.
3. 4.

(,'arhone in Calabria.

En

denique quasnam parfes Offirii quisque ex his codicibus confineat

A A

num. 1-103, codex A. . XIII. num. 4-9, a 16-22, a 28-31, a 39-45, a 51-55, a 01-04, a
codex A,
a.

73-78, a 83-87, a 93-90, lOi, 105

///.
75-78, a 83-87,

A
A

num. 20 versu num. 2-11

A.
:

^'-num. 22, a 28-31, a 41-45, a 51-55, a 01-64, a

a.

a 93-96:

codex. A.

XIX.
toti,is Wxoloufiitx^

In codice

a.

codex Elis de Carbone. XXXII habetur pa,-s maxima

Acta

,-eferuntur, tempttsque inartyrii

cim s,jnaxar,o, ad Constantini Magui xlatem

in

quo summatim
Ilahetur
39,
K6i(r(xa

,-efertur.

etiam Canon integer Tai? ffai.; h-zatii, etc. cum reliquis eo spectantibus. Deest sed habetur KovSamov 70, et aftrru,n hoc T4v ev r.iXiyn.

(1)

Venetiis

IS-ta.

(2)

Num.

48.

Nove^nbris

Tomus

,w.,..^.rT.w OFKICIUM

"

506

OFFICIUM

GR^CUM
j3'.

SS.

ACINDYNI ET SOC.
D

Mirivi

NoefAfipiu

Mensis Novembris die U.

nTiyao-iou, Sanctorum martyrum
Agindyni. Pegasii

Twv

iytuv

i^apTilpwv

'AxtvSuvou,
xai

'Avefi-nooiaTou,

'Ayfloviou

'EX7:'.o'.udpou.

Anempodisti, Aphthonii et Elpidiphori.

AKOAOreiA.
Sxtj^ripa. 'H^oi; a', Tipoi;

ORDO
Versus.

DIVINI OFFICII.

Tojv oiipaviwv TayfjLaTa,

Tonus IJuxla moduJum

(Ccelcstium agmina).

Tiov oipotvfwv

TaYfJ^^"^**

a'

Tolk; euaefiew (rrpaTiWTa?

ocveuoTi[jii^!T(i)fjiev,

1.

Pios milites
laudibus extoUamus,

Tou? Tov Xpt.aT6v

ir^ Ttiorei.

qui Christum fide

xaTaYye0.avTa^ viaTiV
'AxLvSuvov Tov [Jieyav,
n7iYa(ji.ov,

annunliaveruQt omnibus

Acindynum magnum,
Pegasium,
scaturientem graliam semper.
et

TOV TWiyiil^ovTa * X*?^^ ^^^ xal Avefji7:o'5i.a'Tov, 5erov UTtaTTTLffTTiv,

Anempodislum, divinum bellatorem.

w;

7tpe<T6euovTa5 a-wQ7|va'. THJia^.

ut qui precibus agant pro nobis ut salvemur.

P'

AeijTe, tpiXeopToi TtavTe?,

2.

Adeste, amantes hujus

athletas Chrisli

festi

omnes,

Tou? aOXT|Ta? Tou Xpic-rou

xal vtXTiTa? TTJ? TrXavT^^
^v 0)0^^!; aaLy/,T0!.5
TtfJLT,cTWjjLev

ac victores erroris
odis

haud
enim

silentibus

a^iw;

honoremus digne:
ipsi

ouTot
^v

yap
xaTT^oyuvav

Tw

iTTaBi(j>

in stadio

confuderunt

Tou Suo-a-eSou; pacnXew; Ta; SoXepa?

^vGujjLT^ffei.?,

impii regis dolosas

cogitationes, devincentes ipsum.

^xvLxwvTe? auTfiv.

Y
ol TTiv
-C'

'IVep Xpi.(TTOu Taq paaavou<;

iYxapTepT^a-avTe<;,

3.

Qui pro Christo tormenta

cum

patientia tolerastis,

uveiav TraTW
' .

TOL? a(;iwi; atTouo-tv

dtpSdvwf; iiaoaTydvTe?,

qui sanitatem omnibus

digne petenlibus

ubertim procurastis,
nos
TCEI.paafjLoC?

Tou? TitoTe:

^epuw?
TT^V [JlVT|p,T^V UfJlWV

cum

fide

ardenter
vestri,

ixTeXoUVTa?
TTJ

celebrantes

memoriam

TOU XptO-TOU CTUVepyeLtf V exXuTpouvTeq

y.r\

Christo cooperante, in tentationibus

liberate et

iXXetTieTe.

ne

relinquite.
4,

"AXXa, 'H^o;

3', TrpcK; 'Q<;

yev va Tov.

Alii

versMS.

Tonus

jttxta

modulum

'0;

YEvvawv (Quam generosum).

S'

Ti
Twv

7ievTapt.0p.ov cuTTTiiJLa "

4.

Quinarium consorlium

[jiapTupwv tJ[jivTiaw[iev,

martyrum cantemus,
sapientem Acindynum
et

Tov aotpov Axivouvov xal nTivaai.ov,

Pegasium,

'EX-in.ot.ffldpov, 'A(p9o'vLOv

Elpidiphorum, Aphlhonium

xal Tov 'Ave[ji7ido'.aTOV,

atque Anempodistum,
generosos athletas
et calidos defensores,

Tou^ Yevva'!ou5 aflXTiTa^

xal 3ep[jL0u(; txvTLXTiTCTOpai;,
TOU(; TTTiYa^ovTa;

scaturientes

avE[JL7rdSLaT0v 5^apLv
xai. ^XTTLOOi;

haud impeditam gratiam

et spei

a^Qoviav axivoijvw?
TOLs; euffeSiat

ubertatem absque periculo

*.

-KCLpiyoyia^

piis elargientes.

e'

Oii

Xtjjioi;,

ouSe xtvSuvoi;,

5.

ou
oii

t^wTi, ou5'e

3dvaT0i;,

Non fames, non periculum, non vita, neque mors,

non lebetum
ardores,

XeSi^Twv PpaT[j.aTa, ou jr\^ ya<j^a.-:a,

non

terrse hiatus,

ouofe

^T^pLWv Ta ordfjLaTa

neque ferarum ora

separare potuerunt

^wp-^aaL SeSuvTivTat
TT)(;

atYaTtT,;

tou XptaTOU
xapTEpdtpoova
*

a caritate Christi

TTjv U[jLWv

vestram patienlis animi

generositatem
in
:

YEvvatdTTiTa
Ttpo?

auTov Y^p

cf.7:auaTWi;

ipsum enim incessanter

^voptiivTei;

aspicientes
et

xai auTOV pidvov TtoQouvTSi;,

TOU(; outr[iver(;

ipsum solum

diligentes,

iTpo-waaaOe.

hostes in fugam vertistis,

ita videtur

tegetidum

in codice

nostni

^iXlU

7Tr,Yiaovxa.
ed.

in edil. Veneta Metiai tnIvc!iY[A.

' '

'"

*'''

Fenef.; Tiapij^ouffiv

^aXIII;

TTap^-yovTCn Salll.

xopTEpdtppovEc

01

'

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
507
6.

A
Qui xal ^djTOi; ^fxtfopoujjievot xal
I^ti)T,v

deliciis perfruimini

KX uss.

atwvtov
uiJia?

et lace saluraminl

xXT|ptJcraij.evoi

Tou?

ti^

'

xaTatpeuyovTa?

xivSuvwv XuTpwtraaGe
xat
Ty\ii

ac viUe !ie,n^ adepti eslis here<litatem. ad vos confugientes

periculis liberate
et vinculis etcarcere
in loco

OEO-jjLwv

xal ^uXaxTJ^
*

iv T6Tt(p xaxtJtreci)?

TTpi;

T^ ^edtppovt 0e6v 7rappTi(7t(f

xe^prjjjLevot

cladium

divina cogitante

ad
usi

Deum

libertate

xal ffupiTraOeiav SewvuvTE?

T71V ctXT^Qwi; ;;(p(,(jTO|xtp.vi70v,

et

commiserationemmonstrantes

vere Ghrisli imitatricem.

STtXTipa H^pa. ^Hyoi

S',

Trpo^

"E ou

a;

(77,

pte C

V.

Versusolii. Touus
inifi.Ewv (Dedisti

4,

juxtu

Jorfi(/(OH;

"EStoxa

signum).

IIoAuTrXoxa Pctffava
7.

xal

Multiplicia tormenta

7i:o)ut)5uvov xaxtocriv

xal ^povii^oudav xaQetp^tv

Tci;p6<;

ac dolorosissimum crucialum.
et

diuturnam coarctationeni,

TE xaToyXe^tv,
ignisque exuslionem,

ixToptTiv Te ^t'^OUi;j

ictumque
fjtapTupei; yevvatotj

gladii,

martyres generosi,
tzvopttOTaTOJ \oyi<ju.M
virili

animo

xal

^(i)p.aXatj) o^vtui; ^poviifjtaTi

ac rohuslissima revera mente

ijjLOU xa9u7T:op.eivavTe?,

simul una sustinuistis,

et per ;Eternitateni reijuieni

"

TTjv 5t'

afwvo?

avotTiaua-iv

xai Tpu^Y^v TYjv aSaTiavov EuxXeux; aTretXrjtpaTe.

ac delicias immortales
gloriose accepistis.

Ti

AxivSuvoVj aytoij
8.

Tutum

a periculis.

sancIJ,

T(jv ^v T(^

Pl({)

axavoaXtiJv ue
*

eorum, qu^in

vitasuiit.

scandalorum

me

StaatJffaTS, oeoptai

conservate, qu^eso

ufxa?

yap TrpoSdXXopiat

voB enimmilii priemitto

TTpo? Xpicrrov p.e!TLTa?,

ad Ghristum mediatores,

Tiv ayaQoSoTTiV
xat Tat? SeT^aeatv Ufxoiv
otaa'(i)Q'/ivat

bonorum donatorem
ac precibus vestris
o^xeco?

pXdBrii Tou

ut
et

servemur

a pernicie sei-pentts

xat

Tzd^n^t; Tiepta-TatrEtoi;

omni casu adverso

xaOtxeTEuo-aTE, Evoo^ot,
'Iiritrouv

suppliciterexorate, gloriosi,

t6v {piXavSpiairov,
cTTetfavwaavTa
Ttjv

Jesum, hominum amantem,

qui vos coronavit
et servator est

Tov
xal

^ Ufxai;
atijTT^,pa

ipuywv

ripKJv.

ariimarum nostrarum.

y
xat
6

[jteyai;

'AxtvSuvo?

9.

Magnus Acindynus
ac Deo intentus Pegasius

xat 6 ^e6ccp(i)v

IlTiYaa-toi;

5ero? Atp96vtOt;
*

etdivinus Aphthonius
et

xat 'AvEpiTroSiaTOi;

Anempodistus

xal 'EXTitotyopOi;,

et Elpidiphorus,

avGT) Ttijv p.apTup(i)Vj

flores

martyrum.
fidejussores,

&fiapTGjX(iv lYyuT^Tat,
T(ov dv avavxati;
Ttpeafiet^ SeppiOTaTot,

peccatonim

eorum
^

qui in necessitatibus versantur

deprecatores ardentissJmi,
e periculis
"^

xtvouv(i)v neptKocraTe

undique servate.

xat

Tretpaa|j.(ijv

aTiaXXo^aTe

eta tentationibus liberate

eos qui vos bealos prfedicant

Tou^

uptai;

'

{xaxaptJ^ovTai;

otavotai; eu&uTTjTt.

cum mentis
o',

rectitudine.
1,

"AXXo. 'H;^0(; TiX^ayioi;]

Tipo?

"Oate TioTep.

Alittd. ToHuit
TTfliTEp

ohlifjuun

juxta tmdulum.-^Ovit

{Sancte pater).

MctpTUpet; 3etot,
ffTetpTjciopoL [jieYaX(ovufj.ot,

10.

Martyres divini,
sertis redimiti,

magno nomine

insignes,

TT,v

i6ov6v

jAOL

yaptv

xoi. tivepiTioSiffTOv

uberrimam mihi gratiam. nec impeditam,

scaturile copiose, divinis spehus

TTTiya^eTe TrXouaid)^;, ^etoti; iXTTt-riv

';(eLpay(i)YouvTe(;
piE Tcpoi;

TptSou? ^wr^^

manuducentes
Servate
et et

^ucraffQe pte pXafiTi^

xai.

me in me a noxa

semitas vit^.

Sutr^epeta^ TiaJT^?,
Trpoi;

ab omni molestia,
absque periculo ad tranquilJum

xai axLvSuvu)!;

yaXT^vov
xri<i

StoSL^aa-OTE oppiQV

crWTTiptai;,

transportate littus salutis.

detit in A^XllI. - (t. x.) ed. TravTo(a< xax(itDi. it&yc in AaXIir ed.; m AaXIII. iTraXJiiTTOufftv m laXIII.
ed. TrpAc.
v. t.
= >

6 'A^ti.

m AaXIlI. -

' Trep.fftiiioufftv

ita

071(05

508
oTTWi; jfjivw

OFFrCrUM GRiECaM
up.a? |jieYa).ocpwva)i;,
Toui; lepou? ijp.tjv aywvai;,
TTlV fAVriJJlTjV TTaVTOTE

SS.

ACINDYNI ET SOC.
ut laudem vos

magna voce

xal YepaCpoj

sacrosque vestros agonos, ac ceiebreni

memoriain omnibus modis

vestri,

0|Awv, 3eo[jiay.apLTTOi,
TUjjiT^oX-rTai

o Deo beati.

Twv aJtduaTOJV,
fJLgYa eAeo?.

concives incorpurearum mentium,

ot

(i)v

oiowTat TraTiv TO

per quos detur omnihus

Alii.

magna

misericordia.
'iJ

"AAAa, '^H/o?

7:).[aY'.o?] a', Tipo;

'U

tou uapaodqou.

Tmus

obligmis l,juxla

modulum

toO

7rap8d5ou (Cui inexpeclati).

ta'

MapTupe?

5eofjLaxapi.(iT0'.,

U. Martyres Deo

beati.

TuoAuEiSeri; aixLi7|jL0J5

multiformes ciuciatus
propter

oti -oQov Tov evOeov

amorem divinum

xapTeptd? /jve^YxaTe'
nai
ToCi; peifjpoi;;
e!!ow).(i)v

patienter tulistis
eL rivulis sanguinis

tou af[iaT0(;

Tta^av

TrXavYjV ^xirXuvavTe?

omnem

idolorum errorem

eluistis

Te).ei.0TaTri

perfectissima

5uaia

w-^O/jTs

viclima couspecti futslia

oricntis

Tou avaTsO.avTOi;
i^ kyvrii; 0;O-a'.ooi;

ex casta Deipava
et

xal

01.'

r,ji.a?

propter nos

TraOri UTiojj^ELvavTOf;,

dolores passi,

a^toOaujjiaTTO!..

vos dipne admirandi.

ij3'

Xapw

7rr(YaE^"e

aoOovov

"

12.

Gratiam
periculo

scaturitis

uberrimam

"

XtVOLIVOU TldvTa? TTlaTOlJ^

omnes

fideles

SiaTti^eTe, 5^101,
i-f

servatis, o sancti,

ujjia?

iXTiisovTa^j
Toui; ixapTupa;.
T'.(;

iu vos sperantes,

Tou Kupiou
'EvteOOev

Domini marlyres,
Hinc unusquisque
patronos divinos vos
invocat
et susceptores,

Tiy.ii

irpoaTaTai; ^eioui; upia?

^7iixa).eLTa!.

xal dvnXiiTCTopa?,
a-xoTO? (TxeSd^ovTai;
TieLpaa-jjKJv

caliginem dissipantes

xal 5)iijjeo>v,

tentalionum ac vexationum,
luciferis

CpWTLUTLXar? TcdvTOte
5'l^!JJtV

omnimode

precibus

xai TTapaxXT^cEffw.

ac consolalionibus.

-Y'

Suv
'E).7tLSi^o'pov

'AxLVOUVtj) 'AyOdvLOV,

13.

Cum Acindyno
et et

Aphtlionium,

oreppov

Elpidiphorum fortem

xal Tiv ^eCov nriYdTi.ov

divinum Pegasium

xal Tov 'Avefj:7r6oLTTov

Stavoia? euGuTTiTt
TiLaToi.

Anempodistum
consona voce bonis verbis laudemus

mentis rectitudine
'

aujjitpwvw? dveu^rijjL-Jiawjjiev

fideles

rf\i <xkrfiBiy.i

tou^ 3eL0j;

jjLapTupai;,

veritatis divinos martyres,

axeuTi

Ta

T^jjita,

vasahonoredigna,
solidos adamantes,

Tou(; oreppoui; dodijLavTa;,

c:

Toui; dppaYEii; ^rupYOUi; xai.

T'^*;

ipuajxaTa^

haud

fractas turres ac mienia

'ExxXriaLai; XpiaTou.

Ecclesiffi Christi.

'loLoj/eXoi;.

'H^o?

a'.

Idiomelos.

Tonus

1.

'.0

'AxTLve? D.x^^^T.v

Twv
"

jJLapTupwv

a'.

7rEvTatpeYYew U. yuinqup radii eluxerunt martyrum, radianles

Tcov TrapOevwv lladpLOjjLOt

Toui;

yapaxT^pa; ya^ auTuv &pwvTei; xaTauYa^o-

cum virginihusnumero nominum enim illorum litteras

a^quali

videntes,

[illustramur,
Tait; jAvetat^

auTwv xoivwvouvTe?.
6 tJeoi;,

memoriis eorum communicantes.

Aio su^at^ auTwv, XpLaTe

dxtvouvWi; Tieptaw^E

Quare precibus eorum. Christe Deus,

absque periculo undique serva
ex hoste animas nost ras.
et supplicationibus

^x Toij iyJi^Qu Tct^ <J>uyd? ^fiwv,

xat Tar^ oeriaeatv auTtov

dfpOovov TT,v !^wriv rifxwv OLai-/ipTiaov,
(I)?

eorura

lutam ab invidia vitam nostram conserva,

ut qui

TTTiYd^wv dTrauoTWi; Ta iXii\ aou Ta TtXouffta

scaturias assidue misericordia; tuie

fdivitias

dvefXTrdStoTW?

to\<;

ae SoqdJ^ouatv' eXTrioa? evovTe^

<\ne

impedimenlo

le glorificantibus

spera
in te

Tati; TrpeaSsiaLq

auTWV SwpriaaL
t6
ii.iya.

[e^?

ae

intercessionibus

eorum dona [habemus

Tat?

J^u^^aC; -JifjLwv

eXtoq.

animis noslris

magnam misericordiam.

'

codd. iplafiaxtx.

^Hxa

DIES

SECUNDA NOVEMBHIS.
509
KX Mss.
ToHuit
2.

'.s

A?{xaTO(;

'

TOL? xpouvoiTi
15.

Sanguinis fontibus
corjiore tinrto,

dxtvouvax;
T7\V

Z'.r{)SiB^

TOU |J.apTUpou 656v,

absquepericulo

tninsiisti

a6Xo'^tSpe 'Axivouve

permartyrii viam,
victor certaminp.

58ev xal ^o^uv t>iv evQeov Trep'.^w<rafjievo5

Acindyne

Ta Tou ^y^Opou

unde

eiexo-Jjai; ,urj-^avoupy-/ijjioTa

virlute divina pi-secinclus

XpLCT^v Tov ebv

TOU TwQ^vai

^ 7Tp:

rjpiaiv

Tipecjgeuwv,

hostiF excidisti macliiriarum raluicalioties,

Christum

Ta<; ^Jjjyii;

Deum

^[iwv.
ut serveatur

pro nobisprecil.us noclen.s.

nostrie.

anim

'Hxo
tq-'

Tl'.

Toiiun

s,

AeiJTe, dyaXkiafjdi^B^a

t^

Kupicp

lt>.

ev

Adeste, exultenius
in

TTJ p.vT,piTi (r/|jjiepov

Domino

TWV xOAOUOOUV W
[jiU(rT!.xw(;

memoria hodie

OlXsOpTOt,
victorum alhlelarum, o festtjium amaiites. Adeste, benedicainus eis,
mystica prteconia cantantes:
"

AeuTS^ eu^TjjAT^Twpiev auTou^,

eyxOjjiia^ovTei;
*

Xatpoi^, 'AxLvouve,
^(aipoti;, nYiYCETtej

Gaude, Acindyne,
Pega.si.

gaude,

^apoL?, 'AvepiTTootffTe^
gaude, Anempodiste,

yaipot^, 'EXTTto-.tpops^
gaude. Elpidipliore.
'^atpot^j 'AyOdvt.e,
ol TTiV TrXavTiv
z(<; ')(jxQ<i

gaude, Aphthoni,
qui errorem idolorum
in

Twv etowXwv
[3u8t3-avTei;,

piofundum chaos
medio stadio

niersistis

Xai XpLffTOV TOV Kuptov

^V
|J.Ea-C|)

et

Chrislum Doininum

TOU CTTaStOU
x"/ipu;avTe;.

in

Tpavws

clara voce proclaniastis.

Ato,
7ra|jL[AaKap{,TT0t xal TioXuaQXot,
(JL71

Quare.
per

omnia

beati et

muitorum eortaminum
[victores,

TrauoTfiTe Trpea-6eueLv

ne cessate intercedere pro animis nostris.

,

uirep

Twv

t|juywv tijj.wv.

TonuH

4,

<'

H
w?

TCevTayeyYTi^ 3 -,-.. af(Xr|Twv Xa^iza^ rwv

17.

gumque
securis.

flammis luoens athletarum lampas

ev Opuf/w quXtov

ut in querceto

arborum

a^tvT) AautTLxw(;
?exot};e rl^v 7rXavT|V

secundum David,
errorem
iniiniei

tou i'/Opou*

exscidit

xat 6[jioXoYTi!javTe5 XpLorov

^vavTtov
*

et confessi

Chiislum

padtXewv

coram legibus

aTraufTTWi; TipeaSeuouTtv UTiep

twv

({^uywv 'r\u.wv,

a-^isidue

intercedunt pro aniniis nostris.

nX[!iY^]

P'-

Tonua obliquua
Hodie quinque fulgens

3.

'fi

S7i[i.epov TrevTauYTi?

18.

radiia

TWV [XapTUpWV
Wi; TeXaCTcpdpOi;

&[JlT|YUpt(;,

martyrum

consoitiuni,

ao-Teowv a-uveXeuo'.?,

ut splendidus .istmrum coinijrsus

Tou;

TttcTToui;

creXaYt^ouo-a,
*

Rdeles Irradians,

itpo? [jiudTLxr.v eu'i;pojuvTiv ^xaXe-TEv

(Ti^fxepov Y^cp

ad mysticani
hodie enim

hetitiara vocavit:

ol

Tou voT.Tou 'HXlou 3epa7:ovTC(;

intellectuaii.s Solis ministri

xai,

Twv
T(J)

Trepc-Lxwv xa&atpeTaL 3oY[J.iTwv,

atjflTiTw

et

persicorum destructores dogmatum

TQU?

^Xlw TipoaaveyovTa?^
Ttpoi;
'^

sensibili

soH contidentes

Xat TTpOTXUVOUVTas t6 TTUp

et adorantes
*

ignem

^yeLpaYwyriTav
exepaaav os
xal
ToiT;

euje6et.av

nianuduxerunt ad pietatcm, miscueruntque pleni cei-taminum

et

::X'ripeL5

t6v iQXocpopixov auTwv xpaTf|pa

ipsorum
[cratepem

OLa XpLoTOv ^xyuOeroLv

',

propter Cliiistum effusis

afpiaotv 6at|>av
Jljjia?

sanguinibus tinxcrunt,

upoTpeTid[jievoL

nos exhortantes
pietates amatores,

Tou? euo-e6eLa; epaTTa?'

AeuTe, XeYovTe?,
Toui; iydvoii; y,[jiwv eoTta^/iTe,
xai.

dicentes

'

Adesle.
festa agite,

certaminum nostrorum
Tcpo(r6Xe(|iaTe.
et corona-s et

Tou? oTeoavoui; xal Ta yi^a,

munera

aspicite

'

ed. atfj.ai:a)v.

ed. Xpiffxto toi (^etu.

^ ita in ed.; cod.

T^v-.xfif^oz.

ivavrtwv in Salll.

"*

npoaoyOiiaavTas

>

^iXlIL

cod. T:>iipi)C.

^alll

Eore-fEv.

'0

vap

'

510
BX USS.

OFFICIUM
'0

GR^GUM

SS.

ACINDYNI ET SOC.
(Qui enim perseveraverit usque ad linem hic
Isalvabitur,

vap

UTrofietva? e? TeXog ouTOi; auGTio-eTai,

XptoTO?

71

^XViOeia arceyTivaTO

Christus veritas sententiam dixit)

ut participes fiatis

Pva xoLvwvol YevTia-Qe

TQV o^ewavwv
xal
7ip6?

Tifj.a)v ',

coronarum nostrarum
et intercessores nos

7:pEa-6euTot(; rii^a;

Kuptov e^riTe.

apud Dominum habeatis.

'OKANQN, epwvcixpocrTLXtSa- Tai; aai; A'.TaL^ ixapTupuv TiXnOu; axeTre. ~

*
'

pi

C^^ON,
!^

ferens acrostichida
rxETre

Tat,

c-a,,

Xa=<.(

W^P'"'"^^"^

(Precibus tuis me.

martyrum multitudo,

protege).

'95ri a'. 'H'^0? 5', TTpoi;

'AvoLiw to

ffTO^. a

\iou.

Odfi

I.

fj.ou

Tomts 4,juxta modulum: 'AvofSwT^ a-^ua (Aperiam os meum).

l5'

TptaSo?

i(Tap'.9[jiO'.

19.

Trinitati aequales

numero

Tr\i Travayia;, 7iavdX6'.otj

sanctissimse, beatissimi.

TpiaSo^

^oei-^OTiTe

Trinitatis ostensi estis

TtpoTxuvriTal tt^? aeTiTn?,

xal.

adoratores venerandae,
et assistitis

iraptaTaa-Qe
TTi; TptaSo^;,

Tw ^povw

throno Trinitatis
ardentes defensores
u[j.rv.

^EpjJlO!. aVTt.)vTiTiTOpe;

Tuv TipoaTpeyovTwv
?*
x"

accurrentium ad vos.

"AxivSuvov, aytot,

20.

A periculis tutam,

sancti,

avefjmoStarw?
TTiv

7:-riYal^eTe

sine obstaculo scaturite

/aplv^ TrpoffveiJLOVTe?

gratiam, distribuentes
iis

TOt^ Ttpoa'toua't Tna-TWs*

qui accedunt cura fide

TcavTa xtvSuvov

omne periculum
et

xal Tiaaav
xai ^aXfiW xat

a9u[ji.{av

omnem

tri.stitiam

Tapayov

et procellam et turbas

xaTaTcpauvovTe;.

mitigantes.

xa'

'la^uv TTiv avtxriTOv

Ttepi^wa'ti[j.evot, ^ytot,

21.

Robore invicto
prsecincti, sancti,

a-apxoi; tt^v affOevetav

carnis infirinitatis

oux Aoyta-aaOe

non habuistis rationem

sed imperterritum

akV
~b

dTzz6'r\Toy

(ppdvT){jia 0E'.xvuvTe(;,

animum

monstrantes,

Tcupo^ xat

xoAaaewv
"*.

ignem ac tormenta
contempsistis.

xttTefppovTio-aTe

0[eoT(ixtov].

Ad Dei
22.

Genitficem.

x^'

Su

[idvT),

edvujjioe

Tu

sola, Dei sponsa,

Tiv ev u^ta-TOtf; xaOTi[jievov

in excelsis

sedenlem

ayxaXat; ^^aarao-a?,
ffcipxa yevd[jLEVOv
oru

ulnis portasti

incarnatum
tu

yap

Tiitpuxa^ ^

enim es

ix -navTwv

Twv aCwvwv

exomnibusseculis
receptaculum condigDum
Omnipotentis.

oo'^erov inii^iov

Tou IlavToxpctTopo?.

'ETEPOS KANQN

taiv

[jiapTopwv, if^pujv 4xpoTi5^[Sa-

AxivSuva ALTERCANONmartyrum,fermsacroislichida:
AxivSuvdj
(ieXtvw

(lE^TTW TE ffuv

TOic

ffuva6Xoi?.

te

auv

TOt<;

(juvaeXoK

(Acindynum cano ejusque commilitones).

to pu6p[ac

'Hj^o;

8',

itpic aXiiffffii?

t6

Epu6paia(.

Tonua 4,juxta modulum :

(Maris Rubri).

Ba.\ia<rt\<i

>

xy
Toiv

AWeT^ffEuiv &sTrep xa6apxi^piov,

23.

Sensuum
quinque

veluti purificationem

i6Xof dpojv XpitrTOu

[lovaSK &ffe6<i)c
fn^ttepov,
(jiifjLciToc

albletarum Christi
radiis

t}]V TrEVTauyii

splendentem unionem pie

livEucpTjfiTjiiiojjLev

bonis verbis extoUamus hodie,

ut animie ac corporis
intellectualibus sensibus

Iva (J-u^^; xQtl

tdi?

voEpic

alffOi^ffEic Xa(jnrpuve(i)[jLev TriffTol.

luceamus

lideles.

aatou

m ^iXlII.

ed. xatexoXfti^ffaTE.

a Tr^ffTjvac in ed. et

in

^aUI.
Kup'Iav,

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
5U
2*.

<

xS'

Kupfav, -nazpiSa xal YEvvi^xptav

o(ioAoY7jffavTec
Ol CptUTOtpiipoi flipTUpeC
rijv

Dominam.patriamelgenilricem
confessi

KX SS.

XpiOTOU

ayfav TpiiSa TtisTwt;

luciferiChrislimarlyres

TTjv ^otpepiv
"c>i<;

xaT^Opauuav

sancUm

Trinitatem fideUter,

7rXavi)(;

xapav

^iSSifj Triffrecoc.

tenebrosum percusserunt
erroris caput liaculo ftdei.

"

xe'

'larwv AxivSuvtjj

aou

<fpov*](jiaTt

25.
fiapTui; 'AxivSuve,
Toii;
TJ)<;

Figens sine periculo

forti

animo,

xapSfac TroSac ixXivw^^

marlyr Acindyne,
cordis pedes firmiter,
in certaminibus confudisli

Iv To7; aSXoii; xaT^iio-^uvai;

uv

Toli; ffuviiOAoii; airao-t

Tou iXaCwvoi;

cum
tjjv eTifvotav.

cerlaminis sociis oranibu3

inanis jaclatoris solertiam.

< Xq-'

i\0|li(AWC

KuptOU

2 ffTpaTeuffti(JL6V0I,

KaTTj5t(oet]Te

26.

Legitime Domini inilitiam secuti,

digni liabiti estis

xal

TO^ic

a^Tou

Ttaeiipiaat, aoipol,
*

fj.optp(jj9i)vai v TTveiijxaTt

etiam ipsius passionibus, sapientes.

configurari in spiriLu:
ligno

t6 5>JXov yap xpejxafievoi

CwTJi;

To ^tJXov XpisTov

enim suspensi

eBpatrfie.

vitK lignum Christum invenistia.

[eoTo^xtovl.

Ad

Dei G^nitriceni.

X xC

Kevoufievoc w^eijc avaXXofwToc

xal trapxtoeetc, 'Inuou,
JraXiv eSef^eiic aTpeTCTOc, JtOTTip,
TTJc olxefac 5so't>itoc

27.

Exinanitus visus es immutabilis,

etincarnatus, o Jesu,

iterum ostensus eshauddiversus.Servator,

a propria deitate

Oii

Tou oou xpoaX>i[ifiaToc

xi eTSoc aoT:a^d[xe6a,

TTiffTtLc

quare assumptionis tu
fideliter

speciem salutamus.

USt; y',

Ttpii;

OJx

^v

aofix xai oyva(xet.

Ode Ill.juxta mot?K/HHi .-Oixivoo(p(q[ xalSovdfie (Non in sapientia et potentia).

28.

XTl'

STEpEuQ^VTe?
TOU XpLtTTOLl
T-ji

Firmati
Christi virtute, prffistantissimi,

OUVStfiet, TTavapKTTOt,

oiavoia o-Ta9epa
Sia TTupd? Te
xai.

animo

firrao

uSaTOi;

per ignem ac per

aquam

dQXoijvTei; otTiXSeTe

certantes Iransiistis

jrpo?

zx oupavi.a.

ad

coelestia.

'^"

'Appayeo-TaTTi

29.

Infragili

Twv [j.eX)vdvTwv ^XTrtOL vsupoufievo!,, Tuv TtapdvTWv dXye-.vwv

dv5pe(.0TdTt[) opovvi(jiaTt,

futurorum spe rohorati

prssentes dolores
fortissimo animo,
gloriosi martyres,

Tcav^voo^o', fidoTuoe?,

xaTeopovTia-aTe.

contempsistis.

~"

^>

laa ^povouvTE?
TOL?

30.

Eadem

sentientes

Tpwl

veavLan;, 7tavEU'-pTip,oi^
7repc-',x-?i;

tribus juvenibus, o plane laudabiles,

dTTovoiai;

amentiie persicje

TO Trup a-6evvijvTe? ifivr^xe^

T7)

i^em

extinxistispalam,

Spdff^ Tou IIveufxaTog

TcepL^edjjLevo!,.

rore Spirilus circumfusi,

[eOTOXLOv],

Ad
31.

Dei Genitricem.

^a

2e
dT^aX^,
Tcti;

TcpoffTactav
^j

Te patrocinium
lutissimum. Deipara. possidemus
spes nostras in
le

eoptv^Ttop

xexTT.{ieOa'

ATC^Sai;

e~!, (jot
*

dvoTLOevTe^; a-wsoiJieQa
Ttpo?
ije

ponentes salvi sumus:

xaTaaeuyovTei;

ad

te

confugientes

7:Ep'.upoupo'jpie9a.

tanquam custodia cingimur.

trol.

Efpfioc aXXoc, TTpic

EuypafveTai in\

Hirmus

alius.juxta
te).

modulum:

E6(ppa(vetat ent

aoi (Gaudet in

o Ap

AeofjLE^Tat oTofia Ttixpiv

TT)C

32.
'

Ligatur os acerbum
infidelilatis fidelium

iTHOTtaC

TtiJV TTlffTtUV ^T^fMlTt

verbo
te,

l-Xtoaffa fiapTiJpiuv S{ az,

lingua vero

marlyrum

TuavToupye 0ee,

dveu^iJfjiTiffev.

omnium

efTector Deus, honis verbis laadavit

tia videiur

legendum ;

cod. dxtvSuvtov.

^ $ic.

^ in ed.

HeojirjTop.

TtJ>dOev

51:^

OFFIGIUM GRiEGUM
aTToXa6(ivTec, iSXTjTai Tr<fv(Avot,
xXivTJi;

SS.

AGINDYNI ET SOG.
33.

Desuper divinani virtutem

recipientes, atliletfe
lecti ij^niti

omnino venerandi.

7iup6c xdXnffiv

pcenam
sunipsistis.

oK
<
>8'

fflonSpiv iviitXaffiv eiXaffOe.

ut

splendidam recreationem
fide, augusti.

N0[JllVt|) TtfffTEl, OSTtTOl,

34.

Legitima

xataSaXovre^

tov eySpov aoTtXot,

dejicientes

hostem inermes.
acerboram
redemptionem.

iraoiv ^xivSiivwv irixpwv v XpiffxtiJ Ttetpi^ete Xiixpojaiv.

cunctis periculoram
in Ghristo procuratis

(-)[60T<ixtOv].

A(l Dei Geniirieem.

Xe'

'H 'ExicXijCTia, Xpi5XE,

eyxauYt^ljivt) aot, TtKJtoi? cp^pei aoi

35.

Ecclesia, Christe,

gloriabunda in

te,

cum

fide portat tibi

co Tou ffxaupou Tp(jTtaiov xal t6

t^i; o-apxiooeiDC owjxfidXov.

cTucistrophEeum
et incarnationis

arrham.
juxta modulum
:

KaOtfffia. ''i\-/oi ^,

tpi; KaTE7tX(iYT].

Cathisma. Tonitn
(Oljstupuit).

1,

KaTeTtXayTj

X':;"'

KaTeTrXcJYTjtrav itoTe
-tujv

36.

Perculsae steterunl

oHm

4vojxouvT(i)v ol Xaoi,
^

iniquorum plebes,
virilisanima' tuoe

Ti)5 dvopeiai; ffou '}"JX'i''

pX^irovTei;,

|Jid(pTU<;,

to <n:Eppo'v*,

videntes, o martyr, firmitatem.

XC

KatTfu Kupiu

TrtffxetiovTe?

ivexpa^ov

"
\VJ.

Ac Domino
"

credentes exclamarunt
Christe omnipotens
(et

Aoo
ffu

ffoi,

XpidT^, itavTo8uva(i.e
el Hefi^,

Gloria

tibi,

yap

xat oux

EtSTi|iev ^,

tu

enim es Deus

haud

sciebanius),

o evEpY*"^ TiapaSo^a ^aujiiata

'''

operans prodigiosa mjracula

in sancto tuo

iv

Tt])

Yiqj ffou (jLapTupi

martyre

aCiTou TtpeafiEiaic xal TuJv

(iwffov

auvaOXuv

ipsiusintercessionibus ac commilitonum
salva animas nostras.

Ta?

tjiu^at; ^[JLuiv ^.

"AXXci.

^Hvo^

Ti^laviod

a',

7io6<;

T 6v o-uvavap-^ o

Aliud. Touui^ obliquus

ffuvivapj^ov

1,

juxta modulum

TAv

\6yQy.
Xyi'
aT:!.Xa<;

Adyov (Verbum coBeternum).

Tou Xptrrou t^ ayaTiTi 7tup7ToXoiJ[jievoi, Twv Tupavvuv xaTreTtaT7i<jaTe

ai,V.i.!Jjji.a)v,

38.

Ex
per

Ghristi

amore igne accensi,

minas tyrannorum conculcastis

ota TtavToiwv
(I)?

aOX.oaopo'. a-T:Toi'

omnimodos cruciatus, athletse venerandi

aurum

^wveia" yap ^puo-o?

xal
(j[t.^^.<i,

ut enim in fusione

OoxL[jia!r9evTi;

probati et vos.
([uinque
"^'
-iijJLai;.

TtevTatpuTOf; Iv

tw xot[iw

luminum

in

mundo
:

aocpwi; ioiy^^ri~t X^j-^voi;

sapienter ostensi estis lucerna

aXkk
^S'

Tcpeo-SeuijaTe tou aiaHriva.'.

verum

intercedite pro nobis. ut salvemur.

'AStffTaxTt|)

T^ TrfareL

39.

Indubitata fide
athletae Christi

ol aOXciiipoi Xpi.<rTOU
Ttiiv

Tupavvwv

Tct

3paTir^ xaTafiaX.ovTei;,

tyrannorum ferociam

dejicientes,

vuTj^opoL^^

eua-fievEt^ av0'/j^O-/^a-av'
OLy.oi^Tiy

victores robusLi apparuerunt

xal rriv jiaa-avUv

TT^v

actornientoiiim vices
iniraculoruni exhibitionem
accepei-unt ab
illo

Twv

,5au[JLaTtov :iapoyT|V
[jlovou

^oe^avTO, ^x tou

qui solus est

fteou. TD'J otvwvoOeTOU*

auTt}) Ttpe!r6e'jovTi;

Deus, certaminum arbitro

apud ipsum iegatione fungentes,

ut

AeTiQi^va'- Tct? ijiu'^a? Tlfiwv *^.

misereatur animarum nostraruni.

"kXKo. U1.

Ttp^?

Ttiv ffotpfav

tou Aoyou.
EUffeS";^,

Aliud. Tonus ohllquas

ootf tav

4,

juxta modnlum

Tijv

Tou .Adyou (Sapientiam Verbi).

u'

"Ax'.VOUVW? TOV OpO|JLOV TOV

^v 0-raSu])

40.

Absque periculo cursum pium,

in stadio certantes, gloriosi

aOXouvTE?,
OLTjVUTaV

o'.

euxXeeLi;

^).TtLOL

spe perfecerunl

TtOV ITTEadvWV ^ti)VVU[JLeV0L'

Toui; yctp UTievavTLOui;
eL?

coronarum rorroborali
adversarios enim

TeXeov tjjXeaaVj

ad internecionem deleverunl,

dve[i.7to5L<rrw5 rVjv vixriv

auTuv

T^epanoffavTei;'

baud impedile victoriam de

unde
et

eis

consum[mantes
:

oOev xal (ioOovw?

abundanter

'

cod. xaTaSaXiuvrec et itenim n. 39.

^q^ xavtac.

"^

(t. a. i. <h.) ed.

ei'8.)

tA

avSpETov tuJv ij/u^^wv.

{p. H-

"

^)

ed. pXeTTOvrec,

MapTupei;, uptov.
Ttj)

"^

ed. avExpauya^ov,
to^<;
otyfot^;

(oux

cd. ETepov oux o'toapev.

(auTou-fj[j.(ov)
erf.

^"

cod. Xu/voi,

in

5t(ijv(tj. (Jv

i^. a.

\x.)

ed.h

oou

(j.dpTU!itv.

'"

TOU t aiTtuv TtpE^OEiati;, -toTTjp

ii,alll.

xdij|iOu, tjiiuTtffov

Toui;

u|jLvouvTai; je.

"

(xataS. vix,) xaTa6. oocoot

m AaA7/i.

Casura

^^ (t.

'}'.

*!) ^I^*

AaX/U.

TOW

'

"

DIES

SEGUNDA NOVEMBRIS.
513
petenlibus in fide
KX
scaturiunl undique
HSit.

Toti;

a^TOUCTtv ev 7i{aTL

TtTiyat^ouat.

TcavTote
plenitudinem sanationivm.

TTjV 7zX-f\%v Tuiv iicretov.

Ot? ev

TTLaTEt [3o'(\au[jevTijj

Ad quos

in fide

IIpEa-SeLKTaTe Xo-.ttw,

6e^
*

clamemus

TGJv TTTaio-jjiaTwv (pEo-Lv SwpT^cao-Qat,

TOr? bpTa^OUO-LV

T:oO(,J TTIV

IntercediteapudChnstum DGum. utlapsuum remissione donet

'

&YtaV

(JLVT1[J171V

OfXU-,

festam celebrantes

cum amore sanctam

[memoriani
veslri,

'95ti

S'.

'0 y.aO/ifxevo.;

^v

Sd^Ti.

Ode IV. Juxta

in gloria).

'0 >ca0.iijvoc

^6\^ (Qui sedet

>

fia'

Aa|A7tpuvo'f/evot
TTJ? aptaTTji;

t^ xaXXet
^,

41.

Fulgenlespulchritudine
optimicert.uninis

aOA7|Tw;
splendidi illuminatores,

^aetvol tpwTTvipsi;

p-apTupe? Xpi.aToy, aveos(yOriTe, yaetvoTaTaif; ajtTLat xaTauyci^ovTe?

niartyres nhristi. apparuistis,

Toug xpauya^ovTaf;

splendidisstmis radiis illustranles

eos qui vociferantur

Suvajjiet aou.
"

Adqa, Xptate, r^

Gloria, Christe, virtuU

tuffl.

fi.p'

'I).aaTT,ptov t6 oEjjia

i2.

Twv

Piaculum sanguis

[jLapTupuv yeYevTiTaL
^

martyrum

evasit

xal euwa[xoTafri
ovTO)?
T(jj

et fragrantissima

Oew

xaOtepwaK;
T'f\v

re vera

Deo

sanctificatio
largita

avejj. ootcTto^

OLOouaa

axtvSuvov
,

sine

impedimenlo

tutum

avaSpuouffav
TracL 7tT,Y7iv T(5v faaewv.

a periculo

scaturieoteni

omnibus

fonteni niedicaminum.

{jly'

Twv

TtotxiXwv Tceipaorjjiuv Te

43.

Multiformium tentationum
ac periculorum incursum
veslris legationihus

xat XLvSuvov TTiv eaooov

Tat? U|jiwv xpes^Sitat?
Tar<; Ttpcii;

Tov 0e6v

* OLaxpouo-a^jOe

quibus apud

Deum

fungiinini, propulsale

Tou? ^xTeXouvTai;

7tpoOu(jL(ij? ^ ttjv

iravtepov

eos qui celebranl bona

ac festissimam

cum

voluntate sacra[tissimani

xat TTaveooTOV
{XV1^JJLT|V

UfAUV T^eptO-XSTLOVTe;

*.

memoriam

vestri.circumcirca defendentes.

>

fx5'

'AvaTpeijjavTei; tti? uiavifii;

M. Vos qui amovistis

erroris

T(jv e^otjXojv t6 aOeov,

idolorum impietatem,
Dei universorum
vivificam operalionem

TOU 0eOU T(OV

oX(i>V

TT|V l^(O07TOtouaav Ivepyetav

ini

Twv epYwv oetxvuvTe^, ^xpauYa^ETS,

'*

operibus monstrantes, exclamastis,

beatissimi

7ra[ji[i.axaptaT0L

ii()^a

Xp.

T. 0. a.

"

Gloria, Cliriste, virtuli tuK.

(")[eoTdxtov.]

Ad

Dei Genitricem.

[jle'

'la^upoTaTov ce

fiitXov

45.

Fortissimum

te

scutum

xaO' iyOpcjv Ttpo^aXXofAeQa,

contra hostes opponimus,

difficultati-s

ouayepeta^
xal

Traa'/^?

cuncla'

Twv

^aXeTtdiv TreptaTacrewv

et

molestorum eventuuin

aTtoo^ettJjJievot ^

^XaSo;

^^

anioventes damniim. ac tempestatem

hffireseon.

xai TOv xXuodJva

T(i)v alp^a-E(dv,

MyiTep '6eou, otaoeuYOvTe?

Maler Dei, effugientes.

Etpfidc XXo;;.

'ETrapO^vTa

Hiitnus
it.

aliu.1.
te).

Jiixta

'ETiapOivxa

oe

(Ele-

vatum

[aCJ"

'Q^ TtivTtDv

xivSiJvcDv Ttept(ppovii(Ta<

46.

Ut omnia pcricula
solerter, Acindyne,

conleiiipsisti

7cpaY(jiaxixio<, 'AxtvSuve,
jjLCEO!

Tc^v auvaOXuv,

cum certaminum

sociis,

Trffftei

Touc

u[AvoijvTd(c at

eos qui fide celebrant te hymnis

X[V(iUV(UV XCtt .9XitJ/EWV

a periculis et amiciionibus
et calainitatibus libera.

Xal T(UV (TU^CpOpUV

eXEuO'p(i><JOV.

tiC Vaait.

47.

Vacat.

'

ita

etiam

etl. ;

cod.

iwpisatjfit.
* ed.

sfitoSeffxiTii et i

laXIU.

ed. etl.; cod. patvol c/ mox saivtoTBTaic. (?. y.) ipaeivoi XafiTrtijpe? in erf. iliiyaa-zoi. g (-qj; exT. Trpor.) fd. xwv i/.is^oJvTtov ev rAiztt. XpicTAv.
^

Ud. ieioigaaTO!.

ed. i^uoffEiOfieOa.
I.

ed.

pXa6T,v.

' ed.

MviTr,p.

- "Sis^Euyo^iev.
65
'Eppir^

Novmbris Tomus

514
EX HSS.

OFFICIUM
xal xaxi y^v ouiJLTt^TTTuxe,
tJjv

GR^GUM

SS.

ACINDYNI ET SOC.
48.

Confracta est imago doli

etbumi

cecidit,

Sd^av

fjLT)

^pov

gloriam haud perferens

orationis vestra?,
*

ifiv 17); jtpoau^J)i; 'jfAWv,

XpiffTOu itaXAijAapTupe;

Ghristi prreclari marlyres

(|uare

SiA jravTwv oitfflTiTe ffTiJptYH-".

omniuin conspicui

fuistis

finnameQ[tum.

>'

uS'
Tiiiv

AafiTTpctn; v zr, TrtffTEi

aOXTjTtjjv

Xfiorou ai^avEi

49.

Splendide in fide Christi acerescit

6 Sioffo;

athletarum caterva;
iOpofapia
'

ueiouTai 8k

o^dSpa tA

Tfj< TtXctvTic

diminuitur autem valde erroris congeries

ecce enim Aphthonius

loou

yap 'Af Oo'vioc

Tol; Ttepi 'AxivSuvov T)6poiffTai.

Acindyni sociis aggregatur.

WfeoTOXiov].

Ad
50.

Dei Genitricem.

v'

MTiTpii; $ ayiai; tiertT^; ipav^vTa,

Matre ex sancta venerandaque apparens,

A6ye. Beoij,

TipotrX^^fjifiaTi

Verbum

Dei, assumptione

(iuY^iiiTeu)(

Tep,

absque confusione,

ita xaO' uTrdffTaaiv StTTOv Te

Ta'i; (puaefftv

unum secundum personam

duplicemque naluris
xat awCop-"'.

TtttTpiitdn; XT)puTTa>,

secundum Patres

prcedico, et salvus

sum.

'QSti

e',

TTpo^

'Ade^ei; oux o(|^ovTai.

0(/c

V,juxtn

'AoE^ei; oux o<^ovTai (Impii

non

videbunt).

va'

ileauTov, 'AcpQovie,

51.

Teipsum, Aphthoni,
adduxisti Christo;
fortiter tyranni

TipoT/iYayE^ XpiaTU)

xapTepwi; r>iv Tupavvt.x7\v

SieXeYiai;, evoo^e,
YvwjJLTiv xal ^ a8eov,

redarguisti, o gloriose,

judicium atque impietatem,

et

xal (puTi Kpotreopap.e^

ad lumen accurristi

T^
;s:

Tf|(; Tri^TTewi;

yTiGofievo?.

fidei Iffitatus.

vp'

MuT.Oel;;, 'AcpOov.e,

52.

Edoctus,Aphthoni,

t6
Ol'

TiaOot;

TOO XpLTToO,
(TOU TTiV

passionem

Christi,
tibi

aUTOV

XE^aXTlV

propter ipsum

caput

a.Tztz\j.-i\^r\^,

apio-Te *,

amputatum
et

fuit.

o fortissime,

xai TTpo; r>iv a).T|XTOv

U(ppotruvT\v

ad perpetuum
festinasti

eaueuTa?
aTioXauaw.

gaudium
et

xai. d^a^^iXTC'/

ad immortalem fruitionem.

vy
iXrdca

'E~l

TT|V ao-aJveuTOv

53.

Super inconcussa
spe stabilitus

ir:T;pi.yOeii;

xat TepTivuv

twv

^tii t^i;

y^?

et deliciis hujus terrae

despeetis, Elpidiphore illustris,

xaTaTiTocja^, evoo^e ^ 'EXTitSttptipe'

axXtvo); ot.eopa[ie?

immoto animo
*.

cucurristi

npo^ Tov 3p6|xov xal

' tt,v a8)vT^(Ttv

ad cursum

et

certamen.

S;

vS'

Maxopia^

ATi^etj;

54.

Beata sorte
ineffabilibusque deliciis
in tentoriis

dtppacTTOU Te * TpUtpT)?
i'j

iTXT,var; Tai; ev oupavOLi;

^^'.loOTif;, iLotvTO-^e

cadorum

* 'EXTttSttpope,

TTTepioqe'.; tcj

epuTi

dignus es babitus.sapientissime Elpidiphore,

evectus amore

Tr^; d'^pdvTO'j upat()TTiTO?.

impoUuUe pulchritudinis.

[eoTOxtov],

Ad
55.

Dei Genitricem.

ve

'AvaTE'!).aq 'HXto?

Oriens Sol
ex te
intelligibilis,

ex ITOU 6 VOTlTO?,

TTi^vauYEi;'^
Tr,5

Toti;

[JLapjjiopuYO*;

lale splendentes fulgores

OUTOU 3e0TTjT0^
*

suse divinitatis

TTOC-IV ^'iTiT^Xwue '^,

omnibus

explicuit,

.^eoTdxe AeTTroiva
8i6

deipara

Domina
te glorificant.

udvTe?

iTE

oo^dJ^oufJtv '*,

quare omnes

>

cod. f ^ptov.
>

ed. Wet'ti

a ((?. tt)v.

* SpiffTo

Aa/J/.

Ha ^^III ;

Travffoipe cod.

^ ita

Aa///;

cod.

YP "Pt"-

(x. T.

ii.)

Tic

pro TE

in

AaJt///.

* "^' (bpawTriTO.:. AOXiiaEto; iii Aa///. (( (ixXiviS;-46XT,ffiv) ed. eTnEpu.eT)<; EpioTi Tf,c a^^pavTOu Spo^iov tt,; " oxXivioi; ^ap e"Spajie< ou t6v TsavootjiE-tbpoi(>TTiTOi;) Evfio^e [idpTu.; 'AxivSuvf

(loco

ed.

ieXi^aewi;.

"

{r.-t.iii e.)

ita in

\aIII;

eTTTtp(o6T)c

epwTi

AoX///.

erf.

ttiXouywC.

^^ (Tf)<;-<fiiTvXtocFe)

amco

ersu in AnXIII,

"

eti.SoUCo^^ev,
ElpjJio?

DIES

SEGUNDA NOVEMBRIS.
515
//jr,. ?,.. ^^.. Vi^ Kipt^ J.OU, Domine mi. lux).
56.

A
Elpjio?
fiXXo<:,

T.f,6z-

Su, Kiipti

EX HSS.
tptu,

[jLou,

^dic.

(Tu.

;N

v(~'

niffTEi

T^

t\z

Xpt<JT4v

Fide

in

ol 7revTap[0|jiot |j.ipTupEc

Chrislum

vuv ecppa^av ivTtOatifftov

xfijv

'

^Tipfujv tA

<n:o'jjLa

quinque numero marlyres nunc obturaverunl opposilarura

feraruni os

(?)

manu
^C'

angelica per pielatem.

'0? OVTEq dptS^tp

57.

XOI

Uti eratis
et

tppOVllfiaTl, [AapTUpEC,

numero

Iff^sotpoi Ttijv upov(u,a)V

TtJSv TratpOevtov, Kuptcjj

animi proposito, niartyres,

Bpquales sapientin prudentibus

virginibus,

yatSptii? xaBuTravTi^ffOTe,

Domino
estis.

splendide obviam facti

VT)

TJiv aOXiSov

^tfjTjv

58.

Securam

afflicEionis

OYOTTWVTEC, XOveu(pT)[10l,
tijc

vitam

npdfioTO Tou Kuptou

IpfCoVTCt 6'XlU?

diligenles, gloriosissimi,

ut ovesDoniini

OUX

haud rixantes oninino

irpA^ Ti)v (ioaY7)v iTiiivEffOE,

ad mactatiouem ducehamini.

V^'

'Ev TrdXEi Tou Oeoij

59.

In civitato Dei

aiXLCd(j,Evoi, oYioi,

comnioranles, n sancti,
^Xli^^ETE ETtO^lw?

adepti esEis
ofipavtijv p03LXeia;,

seeumium meritum

creloram regnum,
uirip Jip.tuv TrpEoSsdovTEC.

pro nobis inlercedentes.

e[e

-]

Ad
60.

Dei Genitricem.

3'

Eli; Tte'(puxev ^[itv

Unus natus
Christus

est

nobis

6 XptffTi? xa6' uTrddTafftV

secundum personam

8v

ffi6tjD[jLEv

o'p0oodSti)5
oufffoti;

quem veneremurrectasentientes
in

Suffl

Tof?

duabus naturis

vTiSuoi;

TrpoeXOdvTa aY^JJC.

utero progressum immaculato.

Oile VI.
lihi

Juxta : Ouotu
voce).

aot (leTo ^covijc (Sacrificalio

cum

"O

^a'

'PeovTwv
TO cpQcrprov TiapwovTec;, Ta dtoSapTa
xaTT^^iwOriTE pXe-etv,
Treipaa-jjiitjv

61.

Fluxarum rerum
corruptionem despicientes, incorrupla
digni hal)iti estis videre
:

XuTpto|/evo[. ^ xal xivoijvwv

Ttia-ret.

tentationibus liberantes el periculis

ToO? ^v

eosquiinfide
vos invocant. o gloriosissimi.

ujJLa; TrpoTxaXoufjLEvou?, 7ravsutpTip.ot ^,

H
C

5p'

Tptaooq
T^i; ap-^ixf,i; Travivooioi fJiapTupe?,
TOij<;

62.

Trinitatis

imperanlis gloriosi martyres,

molestis vinculis constricti
et carceribus,

^aic-oi;

oeoejjievoui;

xal tppoupaiq ayuxToi<;

* xaTE^ojJi^vou?

unde fuga non datur,

delenti

ut solvnntur
Taii; uu.(ov Ixeaia'.;

TrpedSeuaaTE

^.

veslris supplicalionihus procurate.

N^

^y'

'VTrep ffoG

63.
(<;

Proto
seipsos Iradentes in mortem,

eauToui; Tt^paoovTe?

5avaT0V,

dQavaTia^, auT-fip
ol yEvvaw'.

[j.0Uj

immorlalitale, o Servator mi,

eTuyov,
t^a/.Yi

xai.

cuT-^pe?

generosi politi sunt,

el servatore-s

TtDV ^v

eorum qui
^Xtj^et yeYOvatTt..

in

lempestate sunt constituti,

xal

a-u[ji(popa ^ xat.

et calamitate et afflictione

[evasenmt.

[eoTOxiov],

Ad
64.

Dei Genilricem.

"0

Eo'

'Pri;(jv fjiou

Scindemihi
offensionura, o puella, chirographum,

TO Twv

7tTa!.7[JLaT<i)v,
jjie

xopTi, ye.l^6ypa.<^ov

Tvi^ a-uve*^ouTT|^

Xuttti?,

cohibentis
et dolonira

me

tristilia?

Xal 7ta9wV

TT.V XuO-tV ^OplJ^OjXE^VT)

solulionem elargjens

xai. TT.pouffa

etconservans
jugiter illihatum, o

SiTivexui; (zX(d67(T0v, AeffiTOLva,

Domina.

sic.

prf.

oiv ^tiaaoee.

ed.

Hxznrow

' ita

in

4a//i; i^i^^ot?

-ioA7//

''

TTrXaYXvfaOnTe in

^xlll.

auuoopalc in ^iIII.

, Elppo;.
,

516
EX
iiSS.

OFFICIUM
'0 aitoc.

GR^GUM

SS.

ACINDYNI ET SOC.

D
ElpfJ.oc.

Hirmus. Idem.

it'

StevouvTE? t6
TTji inziTr^Q iroffjLvtov,

()5.

Arctantes

[xipTupec,

deceptionisgregem, martyres,
pietatis

Ti)< eufJESsfac

xiv xXjjpov

porlionem
:

^v

T^ 3ilif
lepeTa

Jrfffrei T)u;r,ffaTe,

in divina fide auxistis

legitima sacra

^(iiroiouvTe^ XpioTOu,

tou 0eou

&(i(ov.

docentes Christi, Dei vestri,

5q-'

TTriSo
6 Si(ixTT)i; elc

GR.

Induitse
persecutor in funem inferni perditionis,

WTaupov

"j^oou ^OopSc

(JtTteAeY^OeU iXrjOetij
fitxo^oiiiTfi eTvat Trapcfvop.oc

redargutus veritate
judicante esse
sanctis,

improbum

ToT? 0^(0,
Ti]v Texouffav eTielKep '^xfffOTo.

genitricem quandoquidem contumeliaaffecit.

5C

NoaoiSvTWV
iaTp4< xai xivSJvwv xaTciTrauoi?,
(>C

07.

jEgrotantium

medicus

et

periculorum requies,

4xiv5Jv(i)5 lOV Spd|JLOV

ut sine periculo cursum

perfecisti,

exTeX^eras, (jiapTUi; 'AxivSuve,

ivEfiet^OriC

martyr Aciodyne,

apparuisti
Ttip xda[ji({) TrstvTf.

palam

suv To1< uuvaOXot;

eum certaminum sociis mundo universo.

T^
tAv Tijs

K^Tp()[

68.

Inpetra
Ghristi

TOO XpiffTOU TOV ^Efi^XtOV e^OVTe^

'{'u^ii;, aOXo!po'pot,

fundamentum habentes
athletfe,

anim,

vttpETol? Su)7reta( iffaXeuTOi

xccl

nimbis hlanditiarum inconcussi

et

Pasctvtuv

tormentorum
illaesi.

xttTatYfffiv ^oetj(GTiTe STpcoTot.

procellis apparuistis

0[e
5'
N^iSiloc

^].

Ad
69.

Dei Genitricem.

Exutero
intacto carnis in assumptione, ut genitum

iveTrawou oapxic
iii yevvTiG^VTa
7tXT)v

ev TtpoffXi^injLaTi

tAv

Aoyov

Verbum

ouvaXt(f^5 Te XoTpeuoftev
i)TroffTaffei

absciue

commixtione adoramus,

persona
Stjo

Iv fii^

iXX* ev

Tat^ 0*SaEatv.

in una.

verum

io

duabus
jtixta

naturis.

KovTaxiov. 'H'^0?

a', Trpos

Xop6<;

aYyeXixo^.

Contacium.

Tonus

1,

Xop6(

aYYeXtxc(

(Chorus angelicus).
1'

'Q? atrrpa (ZTrXavii

70.

Ut astra haud errantia

Solis glorite,

Tou

T|).iou rrj^ 5o^r,(;

avAajjn[iav r/i yy)

ol

eluxerunt terr
Christi milites,

XpiTToO
Tov

CTTpaTldiTatj

i!^()'iov

onJxovTe?

caliginem persequentes

Ttiiv Tiatldiv

xai TrapeyovTe?

passionum elpriehentes
gratiam uberem

yap'.v aa^ovov
civefXTro^i^TU); toi; TiaTtv*
xai.

absque impedimento omnibus

et

axixouvov
otopouvTaL
TrifTTew;,

tutam a periculis

ri^v trwTripiav

salutem largiuntur
spei fidei.

^XtiIol

TT,i;

"XXko. ^Hvo?

p',

TToo?

Toui;

dfftpa^eti;

xai,

Aiiud. Tontts 2,juxta

ros
et),

To6<; aa^paXe^ xai (Secu-

oa

Tou;
TOL; i-\
yfji;

e0(re6ei!;

71.

Pios
et deiferos martyres,
in terris relinquentes

xal 3eo'-fdpo'j^ [jiapTupat;

xaTaX'.7r()VTa? olTravTa,

omnia,

itpocreoe^u) eC^ ajr()X.au!rLv

suscepisti

ad fruitionem
et

TMv ava^div

<tou

xai dvaTiaU(nv,

bonorum tuorum

requiem,

AxivQuvov, Ilriyaa-LOv xal Ave[j.T^d5Lo-rov'

Acindynum, Pegasium atque Anempodi[stum

ffuv

TOUTOL^ 'E).mSi.tp()pov

xai. 'A(p9(ivtov*

6 IJLOvo? UTrapvtDv TcoXueXeo?.

cum hisElpidiphorum et Aphthonium qui solus es multum misericors.

<Ecus. Jttxta
Tpavioff()v

*0 Oixoi;, Trpo?

Tpdvwff()v
ffT()[Jia

fjiou.

[jlou

{Pande mihi).

OP

AvOiqOV fAOU t6

TipO? UfJLVOV

72.

Aperi mihi os ad

hymnum

Tou aLvEiiai, XpiTTe

[jlou,

ad laudandum, Cbriste mi,

Tou^ dytova?
Ttjv

TctffT^lS^

cum lide agones

inclytorum athletarum tuorum.

euxXswv

d(lXo'^dpa)v ffou.

OUTOI

DIES
OiSTOt i-ap TtavTa xaTaXtTrdvTE?

SEGUNDA NOVEMBRIS.
517
Hi enim omnia derelintjuentes
et te soluni cnpienles benefactorem,

xai

<T |A(5vov

TtoOoJvT(; tov euepy^Triv

KI USB.

Ta
eC^ oiioev

iTzl yr\<;

AoytTavTo aTravTa.
^(jyjtcdpov

quiein terrissunt

araupov te t6v

nihijireputaruntomnia,

voTiTWi; ini wjjiwv apa[iEvot

cruceque

vitali

TrpoQiJ|iw? 7iape<rTT|!Tav t(^ |3aT'.Xet'

spiritualiter in

hunieros suhlata

8t6 touTOu^ d^itot; ^od^ao^a?

6

liijcnterse exhibuerunt regi:

Hdvo; UTtap^^uv -oXuAeo^.

quare hos digne gloriRcastr,

quisolusesmullum
"ETepov KovTaxiov. ^^^0? 7tX[dyto^]
'^

misericors.

,tp6;

Ty

^a ^'^V

Alterum Contacium. Tonux obliguus

T^
o-j''

1.

jitxta

tpafiivijj

ffou pi(p

(Lucida (ua

vita).

Tou? TrevTauyer? do-Tepaq

xat jidpTupac; aTCavTa.;
ol
73.

Emitlenliaquinqueradiosastra
et

cuveXOdvTe?

TrijTei.

martyres universos

UfjivTiaup.ev, XeyovTe;*

convenientesfide
6 tou XptaTOU,

Axivouve,

[i.zyaX6ii.aLpT\j(i

celebremus hymnis, dicentes

"

TUV

TOli; (TUvdQXo!.^ (TOU

Aciniiyne.

magne marlyr

Christi.

7i:pea-6eu(TaTe uTtep -i^fAwVj

cum certiminum
opericlitantium

sociis tuis,

T(iv xivouveudvTwv

intercedite pro nobis.

TcpotrraTat ^eppiOTaTOt.

B
np6;
00'

patroni ardentissimi. ,
T(ji

[Auptp

5eL(j>

^pttrOevTa.

Juxta-.TCi^ (^Op,^

3e,V ^p.aO^vTi (Divino balsamo

uoctum).

To 3eCov
ToXfjiT^a-a^, (0

crecpoi;

uuyr^aai
74.

dOXotpdpoi

Divinam coronam hyranis celebrare

ausus, o athiela?,
gloriosEe et firmfe
et pnestantis

TTi^

ivSd;ou xat aTeppdq

xaXr,<;

xal

u[/uv CTpaToXoyiai;,
u.-i\

OEOotxa

vestne

TT(J5

mililiffi.

dvojjtCatg 7rX7iji,|jLupwv,

timeo ne qua
peccatis repletus

ayioi, ^XTreJOLfjit
dvTtXi^ipeox; 6fj.(jv,
T(iiv

o
U.OU*

sancti,

excidam

XaX(5v 7TpOffTaT(JV
eiooTei;
(JLOL

opitulatione vestra.

dXX

t6v ^rdOov
Xoyta-pLov i^etitetv

egregiorum patronorum
sed scientes desiderium,

meorum

^TciSoTe

Tai; dptirreta^ u[/(jv Trda-a?^

concedite mihi sensum eloqui

fortia facta vestra universa,

T(jv xivSuveudvTGJv

o periclitantium
7rpO(7TdTat ^eppidTaTOi,
patroni ardentissimi.

'0

xdo-fj.Oi; 'Xo.;

5aupid!^ei,

Mundus
et

totus admiralur,

'AxvSuve, TOUi; dy^jvai;

Acindyne, agones

xat Toui; otOXout; ouTTiEp au

o^uv Toti; eTatpoLo-tv iveSeL^O}

certamina qute tu
sociis exhibuisti
:

cum

Ti(raap(7tv* o9ev
eu^Tipiero)
^

(juatuor

unde

dvsXXiTt^o;

laudat vos perpetuo

/alpbiv

U|jid;, ayiot.
v)[JLeii;

gaudens, o sancti.

lIpo(Txuvou[jiev xai.

Veneramur

et

nos

T(Lv Xefj^dvtJV TV\V ^T^XTjV,

lopTT^v ixTeXouvTe?
TTJ? Ufjiwv [jieTaa-TdTeajf; (paiSpdv,
7Tp6(; (J^u-^ixTiv a-cjTTiptav,

reliquiarum thet^am,

festum diem obeuntes

vestiae migrationis

splendidum,

ad aniiaarum salutem,
o periclitantium

T(jv xLvSuveudvTWv

TtpoardTat 5ep[AdTaT0t,

patroni ardentissimi,

Tfxd? ix
ou? 7tpoyv(0 ydp, Xal 7tpO(OptaV

fjiTiTpa? 6
*

7tXd(mi?

Vos ex matrice formator

sanclificavit. athletae
:

Tiyiaaev, dSXoodpot

orjfftv^

Nara quos pr^scivit,

el prjEdefinivit,
,

ait,

tO? XTtOTTl?

ut creator,

etvat a-U|j,[j;dp(pou5
TTii; etlxdvoi;

esse conformes

tou Tlou,
*

imagini

Filii.
:

TouToui; xal ixdXso^ev

6

hos

et vocavit

BeXLap 5e 6pdv

sed Belial, videre

in corporeis incorporeorum

iv uXaLoii; duXojv

7toXiTeav

fiTi (pep(i>v,

vitam ac mores non ferens,

manifeslos
facit regi,

xaTaoYjXoui; TtoLst t(j PaaiXer,

ypta-Ttavou^ exStoaTXdjv,
Toiv X*.VOUVU0VTti)V

chrisUanos esse edocens,

o periclitantium
patroni ardentissimi.

7tpoffTdTat ^eppdTaTOt.

'

ita videtnr

leyendutu

; cotl. ci>'fT^}j.iv.

Cfr.paulo inferius Annotatum.

'QoT,

'

, ,

518
F.I

OFFIGIUM

GR^CUM

SS.

ACINDYNI ET SOC.
D
Ode VII. '0
igne).
Sicotuiai; ev TTupi (Qui

MSS.

conservasti in

oe'

Q^ AuTptoCTW
Tou? Tper?
euaefisr!;

TT,^

^Xoyo?

75.

Ut

liberasti

flamma

veavta?,

tres pios juvenes,

sic et

outw xat
^v

vtjv Tou<; aOVfiTai;

^

nunc athlelas
ignis conservasti,

xajJLivt;)

-upo;
6

0!.O'j).a^a?,
(ro-/

in

camino

:5eo(spovu;
'0

poaJvTa;

divino sensu clMUiaiites ad te

zit\o'ff\T6<; '.
"

0e6?
*

Twv TiaTepwv

Deus patiuni

beiiedictus.

:Z

oc^'

NepLet;

a-iQovou? Swpea;
TiYiYa^ei.?

76.

Distribuis uberriniii

dona

xat

5ouuaToypyw?

acmiraculorura ])atrationes scaturis

athletis tuis, Christe,

Toi; dClXo<p6po'.^ ffou, XptfTTe,

iTuvepYwv xal tjujXTtpd-rTtJv

xal
u;aLv6[J.->o; <Jjd).lou7!.v

w;

eutTTrXay^^vof;

cooperans ac collaborans ut misericors.

et
"

apparens psallentibus:

'0

Qik

X. -. ^.

Deus patrum benedictus.

o:

U).TiO-/l

r. 5 (jLapTupwv at|^EUOwv

77.

Copias martyruin sinceiorura,

(TUYxexpoT/,[jLEva tt; TrioTEL

compactas

iide.

TrpoaevevTiVoyaTe Xp'.TTW,

obtulistis Christo,

TtapaSoqwv .^aupLdTWV
'0

i7:toei.^Lv

prodigiosorura miraculorum ostensionem

intus operantes et psallentes
"
:

^vepvouvTei; xal (}jd/,).ovT5'

6eOi; X. T. X.

Deus patruin

Jienedictus.

[eoTOxiov].

Ad
78.

Dei Geniiricem.

>

07]

AeXuTpw|jievot Sta 'ou

T?i;

Liberati per te

Twv TtpoTiaTopwv xaTapa;,

',

progenitorura maledicto
et

xai TipO? dgLOLOV * TpUYjV

|jieTa6dvTe?

ad Eeternas delicias
"

t6 XaCpe

xpauydt^oiiev

^,

migrantes,

Gaude

magna voce clamamus,

OTcepevSoEe AeoTTOLva,
Ti

gloriosissiina

Domina,

0e6v

ae7ap/.w|jiEvov

t,[j.lv

Texouua.

qUEe

Deum incarnatum nobis peperisti.

otiiis.

Elpjiic

aXXoi;,

'Ev

zTi

xct^iivqj.

Hlrniua

'Ev

tt, xajjLivt-) (In

camino).

oB'

OipavotpoTTtii
uuep(pave't(;
ia-tepei; eSei-^OTjie*

79.

In coelis versantia

supra
potius

modum

splendida astra ostensi estis;

[laXXov

EvT^ nfjxei

Xi|j.TrovTei;, dOXTj-cai,

in fide lucentes, atlilete,

UTrep flXtov, TraveufTjfAOi"

supra solem, laudandi

fraudisTero

Ti

"cii?

dTtaTTi? 8e

(fpevoSXaSei; SiiIixovTef; erxdxo? Ix ^5)?.

animos vulnerantem propulsantes caliginem

[e terra.

ic'

'UpoupyoiJvxec

80.

Sanctificantes
infidelitatis fllios sancti

xi

dTcidT^ai; Te'xva ol aYiot

XciYOic

verbis

iXtiOeiac, Stijpa

TauTa

XpicrTcjJ

veritatis,

dona

liaic

Christo

npoai^ii-^y.oivm ix(iai'(a.!^ov

obtulerunt et voce

magna clamabant
gloriEe,

'

EuXoYTi|J.vO!; ei ev ti^ vatp ttjc S(jti<,

Kupie.

"

Benediclus es in teniplo

o Domine.

Faca^
iuYKaTaoaffa
:fl

Vacat.

81.

Condescendens
Dei
vii-tus in

Tou Weou
LJ<f6Tl,

lo/iji; ev tijj |3pi!i(xaTi

ebullitionem

visa esl,
Spoffoi; ktuOtvii*

10!;

xoOaTCEp
1)

veluti ros
in
"

matutinus

<iTiixovTes oi aYto'

expauYaCov

qua stantes sancti clamabanl

Benedictus es in templo gbriae, o Doniine.

EuXoYTiti^voc X, T. X,

B[eOTdxiov].

Ad
82.

Dei GenUricem.

TCp'

Tov

iipo aitovtov
Ti

VTi8u( TT(5c i(xTi Ppeifot;

Trp()(jij)axo?

Quod est ante secula uterus quoraodo parit infanlem recens

AoYov
0ou]jia ^evov ovtojc xal ^ooipfjv.

Verbum?
Miraculum novum revera ac tremendum!

"Ov XaTpeiiovTE; xpauYa^ojjieV

E6XoYTip.ev05 X. T. X.

Quod
"

adorantes, raagna voce clamarous

gloriae,

Benedictus es in templo

o Domine.

ita

1)1

etl. el

in

^.rUI;

iv.

xajiivou in

^aXIII.
i

"

ed. 6(iO!fpdvojc.

^ {{

g^^_ /

frf.

*ita

?rf.

rfAa///;-'^FO'^-

in ^aXIII.

ed. atJ/eoSwi;.

^ed. RiStov.

ed. tieTacTavTe;.

in ed. add. ooi.

ed.

xpd!;o[j.sv.

Qo^i

SECUNDA DIES NOVEMBRIS.

A
Q5>1 V. naioa<i
ffi

519

euayer; ^v
twv

r-jj

x(i[jLiytj>

Ode VIIL naii., ^UyC.,

sanctos in camino).

ev

-,^

xa[.(v.,

EX uss.

(Pueros

-y'

'H euaYecTaT-/!

{x:(pTupwv

S3.

Tra^-iiyupL? -^apf^oa-jvw^ i7:eoTifAY|(rE^

Sanctissima martyrum
festivitas gratissime advenit,

xda-fAOv

xaTauya^oua-a

7:avTa? xaTeu^paivouda

mundum
omnes
ac
liite

iflustraus,

xai TrikauyCiq (pai.op6vouaa

Tiio-Tei Toiji;

oblectans,

tj^aXXovTa?

ladiando exhilarans

Tbv KupLov
<X>

fidepsallentes;
iJjjLverTe,

Ta epya ^

"

Dominum

laudate. opera.

no
aypiuv

TipLwv xal pdQpwv xal patravuv

>caTeToX|xTio-aTe, piaxapLOL,

S4-

Feris ac serobifjus ac tormentis

e^^ovTE? ffuXX-/i7iT0pa

immanibusaudacter

insultastis, o beati,

Tov axaTayuvi!TTOv
xai Tov
T-?);

habentes susceptorem
qui cerlamini succumbere nescit

od^ri^

KupLov

vuv xpajya^opLEv

etquiest Doniinusgloriie;
cui

Tov
ue'

Kup-.OV

nunc vocem tollimus

X. T. X.

Dominum
85.

laudate, opera.

ll [xa; Tou? yevva(ou? dQXo^dpoui;, 'Axivouvov^ IlY^ydTtov, 'Ave|jL7idSt(rT0V ^*,

Vos generosos

athletas,

auOt.;

TOV

'A^Qdviov *

Acindynum, Pegasium, Anempodistum.

xat Tov itavaoL2i,uov

unacum Aphthonin,
et

venerabilem

E>7ii5'.cpdpoVj
Tet^^oi;

evovTe?

dxpdoxvTov,
"

Elpidipborum, habentes

Tov KupLov dTiauTTCj? uuvouuev xat u7cepuiJjou|Aev

e^i;

murum inconcussum, Dominum laudamus perpetuo

et

superexaltamus

7:dvTa; toui; afwva?,

in

omnia

secula,

Tiq-'

2Tetpdv(f)

TTi<: vtx7i<;

xotrjniQ^vTei;

86.

Gorona

xal xdXXoui; otaSrifjiaTt XapiTiduEvot

atyX-ziv T>|V dveaTiepov

victori;e ornati

et pulchritudinis

diademate lucente^,

TiAo^ t6 (xaxdotov
iv oupavott; e^TicpaTE,
ladpTupec;, xpdCovTE?"

splendorein qui nescit occasum,

finem beatum
in coslis accepistis,

marlyres.

Tdv KupLov

magna voce clamantes

laudate, opera.
,

X. T. X,

Doniinum

0[EOTO'xtOv],

Ad Dei
87.

Genilricem.

^^

STOijLaTL xal yvwjjLTi ^eoToxov

Ore ac mente Deiparam

sapienles confitemur
te,

YpovouvTEi; 6jxoXoyoupiiv

o-e,

^Tavdpiwjie

purissjma ab omni
(labe
:

TeTOxa? ydp, Tidvayve,

peperisti enim, illibata,

cdpxa
Tov

TreptOEfxevov

carne circumdatum

IIoLriTT,v

xal KupLOV

factorem ac

Dominum

xai pactXea XpLtrrov.

etregeni Christum.

Aid

cre

ttjV TtdpQcvov ujivouu.ev,

^

Quare
tou? atwva?.

te

virginem laudamus,

xat U7Teput|>ouptev auTTiv

ef? '

et superexaltanius

ipsam

in secula.

Elpfjii?

oiXo^.

XE^ipa? ixTtEtaoott;.

Hirmus
dens).
88.

alius. Xelpa;

ixTreTada; (Manus exten-

Exallasti cornufidelium,

TT)v

dXe6piav lovuv
'

exitiosam potestatem
dejiciens, Deus.

xTa6aXci)v 6 0ed(

xal fo.p na.fXiticuiiav Ecnioac

TtlSv

Etcnim Ecstuanlem cuhibuisti

lebetum stevam
ac nefariam ctedem sapienlibus

Aeojjxiov T^iv &ypta)Ti6v

[JLiaiYOvfav ToTc co(potc

[AcipTUfft l/aXXoi^ffiv

martyribus, ps:illentibus
"

EuXoYe^Te, jravxa xi [epyaj.

Benedicite,

omnia

[operaj.

89.

Vacat.

**

"ATiaoav
TreptEtpXe^axe

TT]v TiXdvriv

tou ^^6pou

90.

Universum errorem inimici

undique combussistis

oXoxauToup:evoi,

bolocauslum

etrecti,

JeoTEpTr^jxaxoi fjLapxupec,
Ev xa[iiv(jj Tijs
iv

Deo jucundissirai martyres,

in

pojavou U{n3v,
'^"

camino tormenti

vestrl,

el;

X^^P*^

0eou

in

quoin manus Dei

'

add. in ed. xal

i>.)

iTrepuil-ouTe

eu itivro; tou; oiwvac.

^

ed. 'A!pGo'vi',v,

^ ^^;

q^

^,/

'AvEjiTrdoiiJTOV.

(i.

u.

(!(.

Q,_ , p(^,(.

TidvTai;

add. in ed.

TtapeOejOE

520

OFFIGIUM

GR^CUM

SS.

AGINDYNI ET SOG.
deposuistisanimas vestras,
benediccntes

qtffaaaiv

3e(oic

iiTCaiiffitrii;

lAv Kiipiov.

canticis divinis sine fine

Domino.

CD

r-a'

0ep|i(iTTOi ov-rec tdiv

5it^p|i.o/ot, ie).TiT:al,

ppotwv

91.

ArtJenlissinii lioniinuin

propugnatores, alhlelje,
et intercessores

xai 7rpea6euTal

npic 0eiv^

apud Deum.

diri xtv5uviijv TE TravTac

ffUjjioopoJv xe

a periculis cunctos
calainitatibu-sfiue et afflictiombus

xal "iv ^Xi^ieojv,

(bc axivSiJvajc
Sp(i|Jiov
jxT)

tAv xaXiv

(ut qui sine periculo

pulchvum

TeX^ffavrec,
TtaiiiniTe

cursuni pevfeceritis)

ne cessate
absolveve, eos qui

Xileiv,

xouc Trtatei U|j5c eitfTifjLOUvToc ieU

cum

fide

vos laudanl sem[per.

0[eoTdx[Ov].

Ad Dei
92.

Gotitricftn.

o Cp'

Oux oXXov

xal aXXov irpoffxuvtu

Non

aliuni et alium adoro

xiv yevvr|6EVTa Oeov

i^ iveuatpou xo'pT,c,

editum partu Deuni

ex intacta puella
sed

iXX'

'va <j^6Q|Jiai

teXeiov,

unum

veneror perfectum,
in divinitate,

tiv auTov ev

Tfi

^edTijTi

eumdeni
et in

xai

fe'va

uaXiv tAv aiTiv

unum

rursus

eumdem

h iiv6p(i)-dxT)Ti

humanitate

iouY^tiTtoc*
8v euXovouvTCC irtsxbJc yb}Tt^d{Jie6a.

inconfuse

E
:

cui hencdicentes

cum

fide,

illuminamur.
VOff^fiOTl

'^So y.
r-y'

Eua

[Av

Ttp

TY-?

Trapaxori;
dTtl -j^ri^

vO!ni[xaTt.

Ode IX.

E'j'a

fAEv

Zlji

XfiC

TIXpOXOTiC

(Eva inobeihentiiP nioiho),

KajxctTOU? U[jlwv tou?
93.

pt;

Labores vestros super terram

cceleste

Oupavto^

Eu^pO(rtJV"/i
*

SieoeiaTO,
y^opetat

gaudium

excepit,

evOa fiapTtjpaJV
xai.

ubimartyrum chorese
et ^

Ta Twv

[j.axap'!wv ^ (TTpaTeu[j.aTa

beatorum exercilus
primogenitorum Istatur

xal Ttada

twv TrpwTOTOxcov

dycLXkfza.i

et tota

^
Fl q-o'

^xxATjCTia,

7Ta[jipiaxap!.!7io!. *.

Ecclesia, o bealissimi.

'Ex TWV

SeO-[JI(IJv Ttijv

OOUVTiptLv,

94.

Ex

vinculis dolorosis,

iravoXfiw.j xal xLvouvwv oi.a<TtoaaT6

felicissimi, acpericulisservate

TavTaf;

Toiji; iziiXBf.
u[j.(iiv

tV

^yLav

omnes fide sanctam

festivitatem vestrani celebrnntes,

7TavTiYupt.v
efpT^lVTjv

eopTai^ovTai;*

TE ^ xal Ya).T,vT|V auoufAevo!.

7i;ava'e6cta'[j.toi,

pacem ac tranquilHtatemprecantes
etsalutem, o

xal ^toTTjpiav,

maxime

venerandi.

Ca q^'

nXoucLtjj

),a[j.-(i[j[cVO'.

uwtI

95.

Divite fulgentes luce,

et caritate, athletse, excellentes

xat

vctpiTi.,

a05.o'.fdpoi, SLaTrp^TtovTS^,

XtJfnv 7iTat,ap.aTti)v xal upovTtStdv

6[j,ou
^
'^

solutio

lapsuum atque curarum

illis

Tor^

(Ttjv

UJJ.W c(piaTetJ(ra<r!.v

(una cum

qui vobiscum fortiter se gesse[runl)

3o(lT)vai Torf; 7tp6q u[xa? xaTatpeuYOu^rt.

ut delur ad vos confugientibus,

Tov eiJepyeTTiV SuffWTtTiffaTe,

benefactorem movete.

0[eoTdx!.ov].

Ad Dei
i^uTJi;
'

GettHricem.

Cj"^"'

Eua
atj

IJ^ev

Tou ^uXou

TTjt;

%. Eva

qtiidem a ligno vitae

fuit,prohibila a participatione
:

^^topi.cTa!., xto^.uOerca ttj!; fjLeGe^etd^

amota

5e, IlapOeve OeoTdxe,

tu veni, Virgo deipara,

!^wt|V TTiv 7:p6

Ttj) xda[jt(|j,

aftJvtDv BiTi\yayEt; *

vitam ante secnla existentem induxisti

in

TT,v I^(dT,^dpov ivpYet,av

mundum,

vitalem efflcaciam

yaptt^op.evT| Sta TtttTTetix;.

gratificans per fideni.

Eip(i6c

SXXoc.

AtOoc

i ^eip(iT[jiT]Toc.

Hirmus alius. A(Ooc haud excisus).

97.

oxeipdxfiTiToc (Lapis

manu

f^C

Aa|jLTTp(Jic

xaOiopaOTjTe

Tiaffiv

Splendidi in conspeclu

omnium

apparuislis,

(uc ffrpoTttoTat vtXTi^fdpoi

ut mititesvictoriam reporlantes,

ivaXo|i.S3vd[jLevo[ avtD

assumpti sursum

7rp6c oupavfouc
PaatXixiIic Tctc (ixiivic,

ad

ccelestia

regali cultu tabernacula,

e7ti3(J)xouc iCavovTec*
OtO XOt -KdvTEC EUOT)[iOU(JLEV UpiaC.

super thronos sedentes

quare

el

omnes lauilamus

vos.

td.ndd.
'^E-

aX.

<""

"

fd. ajJia.

^ied.

OXotp^lp^ov.

ed.
^

6(j:i^y"P^-

(^ exxX.

TratJt[ji.) etf.

<JuvEutppo{vTai. to-c oupaviotc

"

ed, apisTjuoaTi.

^^

extiiioac.

AjJ

"

DIES
0Eo5
loc ovTEC ffrpKTiaiTai,
!}}(;

SECUNDA NOVEMBRIS.
531
98. Hauii llectenles

genu

errori,

JtAijOo;

iTtiffTtov (TTpxTSia;
(juvefjTrsJffasOe

Dei genuini mililes,

Kx

IISS.

Eri Tou; aOXou;

|1eO' U)V

nmltitudinem

inf.deliuin exercitus

XpWTfji OeYiOTJTE
jjfjiac.

incertamenuna

tiaxislis:

tzjvtA; ziv5i3vo-j XyTpioOiiva)

(luil)uscum Cliiistum orate

ab omni pericnlo ul
--

lil,eret nos.

<73
^Tct

'Ijyuv aKpoafjiii-^TiTov ovtq);

ToT; aOXoi; EUn^iiTEc.
99.

Viitutem mexpugnnhilem revera

in certaniinilms nacli.

ayioi, Trj? rXcivTiCTO

xpaTO?

xataSxXo'v:ec,

o sancli. erroris robur

(Jejicicntes,

Tiv opoyov

(iy.tvSuvdjc

TeTEXEXOTeC, ffTteUOKTS
TtavTAc itivSuvoy XuTpwOfjvxt ^|jl5c.

cursum sine periculo

perfecislis: festinale

ab omni periculo liborare nos.

Swsov

ixivoiivw; Touc xfgTet

100.

OO^oXoyoUVTci; 7E, SujTiip l^ou,

xal,
(ivs(i-itoSi<jTtjc

Serva sine periculo cuni

gloiilicantes
el.
te,

lide

TtTjyi^cov

Servator mi,

TK

ffi eXeti,

absque inipedimenlo scaturiens

iyOtivcuc opo'ipr,!iov

misericoniiasluas,

Toic

EJtl ffol

lArisovTac
Toiv liytajv ffou.

abundiinter custo(]i
in le speranles,

TaTc

t/.Efftatc

supplicationibussanclorumluorum.

g
M
pa'

0[sOT(fxiOv].

Ad
STiipiSov ev
Tiov YTiyev(I.v
f)

Dei GenUrkem.
unica

Tzixptf. |xe, ^o'vri

(JtoTTipta,

101. Sta])ilito in petra

iiie,

Tiic iJ7totJ.ovf,;, xai ev TaijTn

terrigcnaruin salus.
pfilientia>, ot in linc

touc avTiOaffsouc -pausov itoXifxouc [lou

WeAv yap us yewTloa^rav

adversantia frangc

bc;lla milii

SoU^w,

Trfdtet TTiv (jjSjjv

nam
E /.71X11^(5 V.

Dei tegenitricem

glorifico, fide

carmen adimplens,
.-

PhQiaffO!)!ntm, JTfa
i*es.

ruvaT/.ec ixoueTe (Mulio-

audilp).

P?

Xopeuv

-ry.v

TZEvOapiOf-iov
ff'/iupov

102,

Choream quinariam
athletaruni liodic

Twv aOAoyopojv
Ax'.vouvov Tov revvarov
nr,yaa!.ov, 'A^OovloVj
E).7tLO'.tpopov, aVjzatJLv

fze5.w3ix(D? avufAvouuev

cuni

.'iuavi

inridulationecantamus:

Acindjnuiii Renerosum,
Pegasiuni. Aphthoniuni.
Elpidiplioium. carniinibus

Tov 5ei,ov Avefx-ooLo^TOv * Toy? c.ayycCi; |j;apyap'^Ta; Tou PairtXeui; K-jpiou.

diviiium Anempodisluni
dilucJdas margaritas

regisDomini.
Jiixla

Dpo;
PY
^ "

ToLi;

[^aOriTar^
S(.aT(i)c-ov

o-u ve

w u e v.

ToT; (xaOriTaT; (juv/XO[o(iev

(Cum

discipulia

conveniamus).

AxilvoyvDV

103.

Tulam

a poiiculis conserva

rr,v I^w>|V T(jv (7'jvoou).(oVj

VijJ.rv

vitam conservoruin,
nobis scaturiens uberem
]

7t7|ya!^uv a^Oovov

yapLV xal cruvspyELav

TtpO? aVEfjtT:d5[.!7TOV Tp'^6ov
Trj(;
jxc)-).o'jo-r,(;

gratiamet auxilium

ad semitani haud irnpedilam

fulura;
.sjiei

e^XrLOo?

xal

od;T,(;j

urepayaOe

et gloria',

super omnia bone

Ir.ffoUj xXtipov()|aou5

Jesu, bcredes

avaocxviji;
Tojv fiapTiipdJv, [/(oXtiJTra^ xal ^x^uaei?
alfActTWv
0'j(7to7:oujJievoi;
X-.Tari;,
(ji;

demonstrans

marlyrum. livoribus

et efTusione

sanguinum placntus
el pre(:ifaus, ulpote misericors.
PhotfiffOffinii,
oj
tj.

xal

ofxT{p|jL(i)v,

^>(dTayuyLx6v,

ttco;

To:;
TT,v

|xaO-/|Tai:;

a-j

veX

Jiixla:To'i

fjLaOT)Ti'tc

ffKvUOwuev

e v.

(Cum
104.

(tiscipuiis

conveniamus).

TpLaoa

urspOeov

Trinitatem divinissimam
pie adorantcs,
fideliler

ejjeStj; Ttpocrx-jvoyvTE;,
Tf.TTtlj? avej'iT,ij.y|a(t)fj:ev

laudemus honis verbis

ev

TV) Ta-JTTl Ti^ipCf

*

in bac dJe

TTjV Tcliv [jta3TU3(0V TTTEVTaoa

<TUV T(U 'EXjrLO'.'idp{.),
A'-iO()v'.ov,

marlyres quinque

cum cum

Elpidiphoro

IlY.yaTtov,

Aphlhonium, Pegasiura,
Aiienipodislo

(TUV

T(i)

'AvU.T:&OL(rT(t)

TOV Lepov xaX c-ooov 'Axivojvov, ixSoiIivTe;'

d(ica
<ro'.,

sanctum
ac sapientein Acindjnum, exclamantes:
ti

TToXueXeE, Ttov paoTiJcdjv

od;a.

'

Gloria

tibi,

inisericordissime,

martyrum
gloria. ,

Novembris Tomus

I.

G6

STajive

522

OFFICIUM GR.ECUM

SS.

ACINDYNI ET SOC.
Urna aure^ ac mensa,

pe'

Stafive /3U(r7i xal -^ine^a,

105.

aXaTOuriTov 0304

mons unde

lapis

haud

excisus,

5pove xol xXipia^ e>^u*/a

axaTaaJ.exTS paTe,
ffXY.vri
'

^lTone ac stala animala,

incombuste rube,
tentorlum Dei sanctissimum.

eeoj Ttavayia,
(Tou

TOv ulov xal 0ov

^x5'jff(i)7:ou(Ta,

Filium ac

Deum tuum

xparuvov

placa, et robora

^xT.lz^:. (JpOoSoiou;, A^fj-dfTt-

imperatores orthodoxos

summos
Tou; ixSowvTa;
ffe,

sarerdotes

xal ),aov cou, -rtavTa;

et
"

populum tuum, omnes exclamantes;

Serva venerantes
te.

SwffaL Tou; TrpoTXuvoiJvTag

GeoTOxe napOsve.

Deipara virgo.

ANNOTATVM.
In

Menxo mensis Novemhris

edito Venetiis

tyrum Acindyni ctim

lector ea

sociis Jegitur, in
et

cathismatis, coniaciis, theotocits

a Bartholomseo Cutlumusiano Officitim sanctorum marquo intus Canon Tan; aat; \\-za\c., ctc, cum reliquis (stichcris, staiirotheotocHs), quoriim lAcraque a nosira editione absutit. Noiet

qux nostrx

et

Venetx editioni communia sunt, sequenti

est

numerorum
6',

serie contineri; quie

i?t

nostra ediiione
-.

non hahcntur, asferisco indicari. IIxc

:

ergo series Veneta, in qua singida qux

ibi
*,

sequuntur numeris noslra: scriei distinf/uimus

iiiauTfxtov
.51,

Numm.

4,5,

iS, 5eow.iov * re/ oTa'jpo6Eoxd>tiov

*, 19,

20, 21, 22, 28, 29, 30, 31, 36, 37, 40, 5eoTdxtov * vel
elptidc

axaupoOF.otdxiov *, 41, 42, 43, 44, 45,

52, 53, 54, 55, 61, 62, 63, 64,

ElptJ.0'1;

*, xovtsxiov

*, oTxo< *, luva^iptov

87

*,

93, 94, 95, 96,

i\^\t.6z.

*, e^iTtooTstXapiov *,

*, 75, 76, 77, 78, 83, 84, 85, 86, ^eotoxiov *, 15, 17, .^EOTOxiov * vel <rTaupo6eoTdxiov *.

In Tropologio Corsinio habetur

cum

nostri codicis lectione.

Jta

in 74 ve7'su

Confarium, quod supra numeris 73, 74 signatur. Convenit fere quarto leg/tur oTpaxoXoY/a^ in verso undecimo \ti^\a^6\.
;

Versus vigesimus multo melius effertur

scrihentes
eu^iiiJLsi

quam

in codice nostro

quem

ideo ex Corsinio correximus,

edidit

pro i\fOf\\i.-'\>. (Videsis Analecta sacra Spicilegio Solesmensi parata, qnx (inno 1876 Juannes Baptista Pitra tt. S. Callisti, Bibliothecarius S. li. E., tomo I, p. 665.)

Hic suhnectimus Contacium ex codice

T6v
xal
ci;
osivTji;

A.

a.

XXXII,
{jte

qtiod siipra indicavimus in procemio nostro.

h -TzsXiyti

tou ^iou

'/e'.[j.at^o(ievov

aTioyvtOTew^

puOov eYxaOeipYvuiJtevov,
jjiapTupe? Xpi-TTOU,

Tai^ u[A(jv 7TapaxXy,(jeiTt

Tzab^ ).L[iva [Iduvare
zr\(;

xakri^ [Ae-avoia?.
\i.c'.

IlriYTjv

fJLupil^ovTe;

TT|^ d-iiaEa)? acidovov,

ei? dx',v5uvo)(; 5i.aT:epda"[ai]

dpy[a;] xal ^;ou!r[taq]

dvij.T:oo'.TTOv TY,v

TpiSov xaTe [uQuvaTs].

G
In pelugo

me

vilie procellis

agitaUim,

ac dira3 desperationis
in

gurgitcm coactum,

mailyres Christi,
vestris exhortationihus

ad porluin

dirigite

pneclara? pcenitenlis.

Fontem mihi unguentis imbuentes

remissionis ubeiTimum,

ad lute Iranseundum
per principatus
et potestates

haucl impeditam

viam

dirigite.

DE

DIES

SECUNDA NOVEiMBRlS.
523

DE SANCTA EUSTOCHIA
VIRGINE ET MARTYRE
TARSI
IN CILICIA

G. V. H.

I.

Origo Acloruni.

Tempus

et locus niarlyrii.

SUB JULIANO

APOSTATA.

Acta smctm Eustochii sive Eu.=;tochie ex qiiatuor eodicibus

mauuscriptis inter se collatis edimns. Sunt aiftem endem illa qux haheri apud se, pra:SolleHtis in notis
iiti

Actn
S.

Eustochife decessor noster

inedita

ad Vsuurdum

pnfamus, qus Petrus de iXatalibns in compendiiim rcdegisse a Baronio Acta nostra ob oculos Iniljuisse. Duo horum Actorum cremplariaapographareperimusiii prcedecessornmnostro:

testafus esf;

eademque,

diciiur, ei in ulUina cjcsar utraque femporis nota e.rprimilur. Quare opinari licef auctorem cousiduisse fabidam chronologicam, et epoc/iam JuUani Cxsaris {'lo.X.avoG
in

Juhanns uuperatur

Kah^p^,,) habuisse
(IoXt=cvo:;

pro epociia JuUani linperatoris

srrlpfnmque ntrot,ique nomen primnm rersim esse latine
et

dicitur

quem

p.U'a.;),

idcirco snspicamiir

/laic

K:<'"?o; ah inferprrfe

hnperatoris rocabulo
ris,

postremo vocabulo Crtsa-

: mium desnmptum excodicequoVaiicano n" 1190, p. 172; alternm ex insigni codice pergameno ca^nobU Bodecensis Ordims

rum dam

reienfo in corpore

colhctaneis

legehafnr p.=,a.O;.

har

Acforum vocalndo n^^U ubi Prxtrrea noiandum videtur ex

veneEustochia in civifalc Tarso

uUiiiia pl.rasi: Marlyrizata est auteni

Cannnicorum regidarium S, Augustini in diocresi Faderbornensi, qnod P. Cornelius Gainans e Soc. Jesu miserat anno 1042. Tertium invenimus in
codice Sfrozziano (sec. XV, e bibUotheca Laurentiana) Florentix; quartum in codire Vailisumhrosano 363 (sec. XIII) ex eadein tnbUotheca.

rabilis virgo Chri.sti

IV

Juliaiio Gjesare, satis fieri manifesfim auctorem rcvcra confudisse annos Juliani cojsaris cnm (innis Juliani iniperatoris.
4. Hinc milii Jure ac merito existimare rideor prwsenfcm Actornm S. Kustochiic formam non iinius srriptoris inannm prodere. Arta JiuliciaUa ipsius marfgrU, additisjirocemii loco j^aucis a coxvis martgri christianis, vrUit unam narrafiouem
fl

Gilici(e.sub

artis

Jitdirialiffun
iiiat/na

Qux

er

inter se dUigrnter colfafa, notafis lectionum rarieiatibus, infra dabuntur legmda.

videntur
}-imitiis
in Si/ria
"i^riptafiiisse,

parte.
coiintarr.

2.

Acta

sanctCB EustochiEe (sic

enim codices

vosfri habcnf, non Eustochii), in Syria qmmdam scrqjfa tideniui; ab auctore, ut opinamur, Anfio-

edifa fuis.se exi.<tUino, nulla temporis nota prxfcr

cis

enim incipit : Anno sexcentoslmo quinquagesimo septimo nh urbc condita, Julianus impcrator, r/r. Qui annns cumad Jnlianum aposfatam referatur, utiex Actorum decursu nianifesfum est, non potest pendere ah aUa urhe rondifa nisi ah Anfiochena ad Orontem, in Sgria. Condifa

cheno. Sic

imperaforis nomen adjuncta, uti in plerisque grxmarfijrum AcUsfartum videmus. Ilanc itaque

Acforum formam renisse tn inanus sequioris xvi vtroapnd Antiorhiam exisfenfi,qui accurafam uti
ipse existimabat teinporis

nofam addiderit. Quum-

que cxsaream inter et impcratoriam primornm teinporum dignifafem quid infere.^srt ipse nesciret,
sriret tainen

G ennn

JuUanum

altero imperii sui

anno

a Seleuco anno regni sui duodecimo, anie Christum anno 301 : anno autem post Christmn 350 JuUanus, mortuo Gallo, Cxsar a

fuit Anfiochia

mortem

obiisse et

Eustochiam marttjrium

fecisse

sub Juliano, allero cxsarex dignifatis anno arridi^fse martgrium exisfimavd et Arfis fianc rpocham
prxfixit.
5.

Constantio creafusest. Annus ergo ab urhe Antiochena condita sexcentesimns quinquagesimus septi-

Altera difficnltas qua hxc S. Eusltxhiai Acfa

c.si

Murli/riitm
S,

mus,cssarem JuUani dignifaiis secundus cst. Et haicprima labes horum Acforum. Martijrium eniin
S. EustochiEe, nti ex ipsis Acfis patet, ad annum p- C. 302 referendum est. Forfassis in originali

premuntur,

ipse

dies

marlgrio

assignatu.-<,

Kuslndnii'

nempe dirs " kalendamm novemhrium. Quum enim Judicio sancfx marfijris ipse JuUanu.i Apostata prxsedisse dicatur, qnxritur

lociim tiaberr
potiiit Tariti

vienne

qua ratione

grxco aUter scripfnm fnif ; auf, tjuod pofius credideriin, aurtor facfum relaturns quod anno iinperatoris Juliani alfero acciderat, annum JuUani cssari.s confndif cum anno JuUani in^pcraloris.

Jidianus, qul fune tnnporis Antiorhix hiemabat,

novembri nnnisej,

Tarsi Judicium exercuisse per seipsum potuerit. Si enim Tarsi in CiUcia Eu.slochiaiu damnavit mense noveinhri,
necesse
cst.

mrnse norenihri

anno 302fererit

Quidquid
f 9''a:co
I II

esf,

lahes
in

hand magni

csf

momenfi.

3.

Acta hxc

Oriente scripta esse, ex sola hac

rationcpatef. Quis cnim

certis.fimnm

JuUanum eo anno Tarsum tenisse, rst. Quum enim adrersus Persas belire

lutiuitm

f>nocm
ti^anslata,

annorum compniandorum

lum pararet, Antiochiain

ConstanlinopoUm
iiluifni (1),

coniendcns reliqui/

occidentaUjon ab Urbe rondita rompnfans, ur/>em infendat Antiorhenam? Grxco e sermone in lati-

i/ exceptus fnerat tertio

deceinbriuin (^), auni 301.

et

Trausgn-ssus
Libgiisa, inde

num
regis

translata

esse,

prxcipue indicat vocabulum

frelum, prxlercursa Chalvedona

quod

in

corpore Actorum constanter de

Nicomediam
fines

venil.
:

>Juttano usurpatur,
mterjires
pasiXEOc.

quemadmodum grxce

legerat

Gallogrxcix

Deinde per Nicxam venii ad unde dextror.ms itinerr derli-

In priina solunimodo phrasi

nafo Pessinunfa convertif. liide

Ancgram redUt

(1)

Animianus Mavceninus.

I.

xxii. c. U.

{2J Ibid.. c,

atque

524
AUCTORE
C. V. H.

DE

S.

EUSTOCniA, VIRGINE ET MARTYRE,

Pi/las veiiisset,
ff

atnue itineribus eme})si$

niti

quum ad

locus Cdppadocas- (Uscrrnif

CHicas, oscuh

susceptitm recfonm provincix nomine

Celsumjam

inde a studiis co<jniinm Attids adscitumque in consessum rehiruU, Tarsnin scrum indnxif. His
iiineribus

chenis minatus est sese illos male mulctaturum D Tarsumquc migraro jam parabuf; scd, animi restu reponte nmtalo, verbis dumfaxat contumeliam suam ultus est. Vbi notandum est verba illa :
:

loy^^^i no-^oi.^

{xevhk

sa]\i^\

opponi Hs

(jkcb

dictafue-

juxia Ammiunum MarceJUnum JuUa-

rant, neinpc 'X^-.^o/iai

v.xv.G^t, -oir;=riv

(Antioclienses

nusTarsumvenit{\).Tarsodeinprofectus,Antioveferi rekcliiam im/ressus est, 'juum Adonia ritu

brarentur
(^),

male

media ifaque

a;state.

Aucfore

icjifnr

Ammiano
chia

Tarsum JuUanus
:

venit

anno 302, sed

diu anic mensem novembrem

nec rcditus Antio-

ita ut JuUnnus animo se mulctaturnm) mufafo jwo factis panalibus, qux Antioeliensibus minafusfuerat, vrba fantum jiwnaUa irro(/averit, conscrijyto seiUcet in urbis opprobrium Misojmfjone. De reditu AnUochia Tarsum, (juem insnjyer
:

Qute narTarsum uilam mcnfionem facit. cnim ratio cum Zosimo non convenit. Zosimus
dicit

minatus

Antiocliem^ibus

dicitnr,

nihil addifur.

Fofest erc/o Ho3:omenus ifa infcfUfji ut Julianus,

JnUanum decem

menses BijzantU hxsisse,

i;:^).

migratione
rit.

Tarsum parata,
si

revera

Tarsum

redie-

dein AuUoehiuin versus cwpisse iter

Quo

vero

Quid,

auctorem afferamus qui Julianum

rediisse

anni tempore Antiochiam JuUanus imjrcssus sif, apud Zosimum non lejimus. Solc tamen clarius ConsfanfinojJoU ef/eest si JuUanus decem menses mcdium Her jjofuissc rit non ante ocfobrem fere
institui.

revera

Tarsum

affrmct? Socrafes
:

is cst,

cujus verba subjicimus (G)

'AvTio/Eaiv

'Ei toutwv S^ t.ov ffxwti-

itaTiov eic o'pyt]v EXTrsffdjv 6 patiiXeiJC, ofriTrEaei irav r.oiriaaii

y.ttK^-^ ^fi

-itoXei-

xal

eTrl

Tapjf.v tt)^

Ki\r/.ia<:

Si cnim ad tertium

iduum decembrium,

;u7roaT:p^'^Er exeI ts
aTraipeiv
eo7:ou5!;v.
yp*']'^"
'"^'^

ta

e-iTiiioeia

x^Xe^ja; eutpeTtioOFjvai,
eV/ev
6
ootftoT^i;

ConstanUno/toU Julianus exceptus fuit, deceni menses addas, ad dicm ocfobris 10 rel 11 jiervenies.
qito

"OOev 6~oeeatv

AiSavio;

-^-

-rrpeogeuTixov U7:=p 'Avtio/ewv xal

Tiic

Quod

si

Zosimum

ita inteUigere

jjossimus ut non

tAv npo? 'Avrto^^Et?

Trepi

toO paff.X^tuc

o'pY>ic.

'AXXi

completos menses sed inchoatos contputarit, mense septembri ConstanUnopoli profccfus mense novembri Tarsi fuisse JuUanus pfjfuif. Et sic cuni Zosiino

toutouc

jaev

tou<;

Xoyou;

aas\ Ypatl^avTa tov 0910^^,

[i-nx^TiEk TroXXou; eipTixevai/O pa^tXeic

tou=:

'^^[xevoc EpYoi?

uSptxoTa; inuvaoOa'., xih

ivTici/.(5|ai tV' opY^jv oieXu-

Eustochite Acta convenire dicenda sunt, qute sanctx martyris certamen kalendis novembribus assifpi((,i(^

caio.

His
so

dicterils

malo
que

imperator ad iram provocatus, nmlctaturum urbem Antiochcnsium

minatus
illic

est, et

Tarsum

Cilicios reverfitur;

quum-

6. Fateor tamen atjre apud Ammianum MarceUinum tanfum errorcm admitti posse. Quapronarrddonem j)ter c.onsidfius factum puto alia rla incestiijarc. Juliamii' ufruni JuUanusmensenovemhrifuisscTarsicredi

tiam juxta

necessarla parari jussisset, disccdere

Soeraih

Qute res occasionem praebuit sophist Libanio duas orationes conscribendi altcram ad imperatorem pro Antiochensibus, alteram ad
fcstinavit.
:

Antiochiii

Tarsum
rereiiitnr,

possH

utrum
ef

scilicet

Antiochia

Tarsum

redierit

Autiochenses do imperatoris
tiones scrlpsisse

ira.

Verum has
ille

ora-

etiam vivus

anfe e.cpeditionem Fersicam; mini

se

qnidem sophista

cnnfecto bello Tarsi

hiematurum

dixerat,

tandem mortui cadaver franslatum fuit. qmdemestJulianum,Antiochensibusiratum,Tar-

quo Certum

tamen publice
prioro consIUo,

rocitasse.

non Imperator vero, abjecto

dicitur,
sibi

quo injuriam

a conviciatori-

bus illatam
7.
"

factis ulcisci decreverat, reciprocis

sum se rediturum palam edixisse. Quxminxjuxta Ammianum MarcelUnum factx sunt quum in co
esset uf

conviciis ac dicteriis

iram suam explevit.

Socrates clarissimedicit
alii

Vt unu.^quisque

videf,

Antiorhiam reUnqueret anno 803, ad

:

exjje-

et

Tarsum

Ciliciie revertitur: et

hmc

lectio ita

a
'''j^F^lkis
,^^,/js^ at

ditionem Persicam inchoandam. Ifa ilk

Cumquc

Nicejjhoro reproducitur.
sius

Quam

nihiloininus Vale-

eum (JuUanum)

profecturuni deducoret mulU-

corrijendam

esse

existimacif. Futavit

emm

onco>itradicentibus.

fudo promiscua, ilum felicem redituuKiue gloriosum oxoptans, oraus ut dciiulc ptacabilis cssct et

rir dortissimus de iUo reditu agi qnempost Persicam expedifionem Julianus apud Amnnanum

Ienior:nondum

ira

quam

ex compollationibus et

MarcelUnum Antiochcnsibus minatur.

circo

Affptc id-

se esse eos asserens postea

suisso

probris concoporat emollita, loquobatur asperius, non visurum. Dispo-

pro

eSuTrooTp^^Et
rel

m prxsenti tempore, infinitie^u7:ooTpe'6eiv scribi ju.<;sit; et

rum

^uT:offTp't}/eiv

onim

aiebat,

hiemaudi

gratia,

per compoii-

diariam viam, consummato procinctu,

Cilici;i'

rovcrsuruin, scripsissoquo ad

Tarsum Momorium

non textum Socratis e^JTroaTpeuii (revortitur), sed E^j7:ocrTp^i!;etv (reversurum), seeumUim suam correctioncm. Nos verstonem textui adajjtalatine vertif

priEsidem ut iu
pararentur.

oadem urbo cuncta sibi congrua Et hoc haud diu postea contigit. Gor-

vimus. Efjuidem Ubens fafeor, antequam hxc sannte ctie Eustochioe Acta tractanda suscejnssem,

pus naiuque ejns illnc rclatum, exsequiarum humili pompa iu suburbano sopultum est, ut ipse mandarat. Jamque apricanto cielo tertio nonas
maitias proloclus, Hiorapolim
vcnit (4).
solitls

ValesUcorrectionemambahHs,uti dicunf,manibus suscepisse; nunc vero hxc ipsa Acta fjuilms antiqua
Socratis lectio
fccerunt, ita
cjuaut

itinoril)Us

tam accurate respondef, dubiuni ut proprndeam ad retinendam antiquod quideni Manet

Quod

si

prxter

Ammianum ncmo
esse
jjos.^if,

has
de

illam lecUonem, <jux nullo,

minas

retulisset, nitlU

dubium

tjuin

novcrim, manuscrij)to codice refutatur.

reditu Tar.ntm jwst bcllitm confertum

At

rero non ifa res sc hithef.

dicif

sermo sit. Sozomenus clarissime has minas prxcessisse conscrijjfioncm Misopoar

nihUominus semperque manchit cUflicultas cx Ammianiet Zosiini opjiosita narratione;quorHin alterZosimo ufer in crrore versefur neccsse es(. Si eiuin
creditur, Julianus deceni menses

gouis,

Antiochia

JuUanum ajjparasse re vera reditum Tarsum. En Sozomeni verha (5) '0 o^

:

dejU Constantiibi

nopoU;et Antiocham venire

venii'e

quum Adonia

cele-

Ta TrpiuTa opYtaO-.k
ei<;

T,7:(Xei

'AvTioy^ac xaxui;

7:otYiffiv

xat

Tapoiv [iEToixiCeoOai TtapecixeuaCsTO.

'V7rEp<fuoic Se tou
i\]x<rj%-.o.

Tarsittn brarcnfur, uitUo modopotuU. Fotuit autem sic cuin Zosimi calcndas noveinbres, et

ante

.^u[ioii

ixeTa6aX[X]d[iEvoc, Xo'Yot5 [*ovoi? tJjv (iSpiv

narratione Acta S. Eustochioe non pugnant.Verum,

At imperator

iuitio

quidem

ira succensus,

Antio-

uU diximus,

Aminianum Zosimo

jyrxferunus.

(1)
c. 11.

Loc.

cit,. c. 9.

(-1) 11)1(1.

(:i)
1.

Hisloria mnt,
xsiii, c.

1.

in

(4)

Aiumiumis Murceliinus,

2.

(0) Uisl'.

pcdesiast., lib. V, c. 19 (Mi^Mie. P. G.. (G) Hist. ecdes., lib. III, c. 17 (P. G

tom. LXyil, p- 12 wtom, LX\ 11, p. -JJ^

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

Jaxta Ammianum JuUannii Tarsum venit nec diu moratus Antiorhiam irefestinavit. Primo erqo
(idreiitu Jidiiini

525
AUCTOnE
G. V. H.

aut verisimile uon videtur. Sunt enim qiutdam

vera,

Tarmm

qux

rero

non mlentur

sau(i,v Kustochite

simUiit.

mar-

quxdam

Deinde

.^uut

tijrium noH liahet locum. Autiocliix Julianus ade~

vera qnando enuntiantur pro certo hro ac

ratjuxta
ludihria

Ammianum Xlcalendas

novembres,cu7n

Daphna-t ApoUiniH fauinn arsit. Scrufa deiude Juliauum exarnijarunt : c( jiixta Sozomenum Tarsum redire derrevU (juxta Socrafem revera remrtitur),ph-nus minarum atf/ue ulfionem
spirans in Antiorhensrs. Pofuit iyifur Tarsi adr.sse
caleudis noreuihrihus, fareufe qitidem, sed

tempore,qH.-e,si latius exfendas, fafsa tur; sitnt alia qu.T, si in unircrsuiu

dmwnstran-

dicuntur, vera

famen particidaria facta exceptionem factunt. Qiiapro/Uer Artis S. Eusloctii.-e anfcquam fidem negcmus, ob .sinf/ularem atrticdatciu et /)crsequeudi furorcm quihus Jidiani memoriam
ciunt, ex aucforHnis Juliaui
tihus,
infi-

sunt,a quihus

xvum

/jroxime sequen-

minime

negante

Ammiauo. Tunr
et S.

ergo Venerissacra Tarst

ordinaverit,

Eustocliii-e

necem propter Chrirof/i-

aut ipsi imperatori coa:vis,quid de singulari inansurfudiur ac .'^a/ncntia imperatoris philosophi

s/f,

scutiendum
tia

stnmdcrrcrerif.
fatis

Mox

cxquiremus.
I.

mufrito auimo,propa-nis

0. Theoflorefiis, Ilisf. eccles.

Misopof/onem consrrihere meditatur et Anfiochiam reverfitur, nnde tertio nonas martias anni
setjuentis 3(>3 niorif iu

III,

c.

21, sequen-

fxtestimonio
T/icoiioreti,
fir /}i-a.-iti)/its
iiptift

Pcrsidem. Sir en/o omnia

Post ca^dcm vcro illius (Juliaui) mcantntioiuun ojus iinosti-iiT? patuorunt. Nam Car:

narrat

ront:eniunf, finin

uUa

ramnuirbsimpiotatisejus adlmc retiuct

rellquia.s.

Cdrraa

riolentia Actis aut historia:

inferatur.

Perliancstolidusillo iferfaci<-ns(Edcssaniqnippe, utpietato ornafam, ad hevam reiiquerat}in lauum

ingrcssus,

fiatratis,

II.

Do

cum

ibi

suppliciornin inimnniin

([uod in honore apud impios crat, arcana qutedain cum sccleri.'; sociis pero-

tateadscripfa
xipostatic.
chitc.

ActisJuIiano

gisset,ob.scravitobsignavil(|ucjanuas,etappositis miiitlbu^ qni nbservarent, veluil no quis ante

Dc

cultu S. Eusto-

reditiiiusuum introiret.Sod,nunliatailliusmorEc, cmii impio principi pius successi.s.sot, introt^ressi

quidarii
sapioutiaiii,

admiraiidam inipcraloris tbrliliMh'nom ot piotatomquc oircmhint. Vidcnt enim

capillis

Difficiiltas

ex

emporihus itaque

sir

constifutis,maxima}utotius

indole

Juliani

^causm difficuUateui. agc/redimur. Tanfa enini est in Actis Jidiaui atrodtas, id mUiar mansucto ronvenire nequeaf

suspensam, manibus extensis, ille Porsicam .scilicet victoriaui cx hepato cognorat. Et lucc quidom Cariis abominatio patcfacla est. Msta SJt^jv cipxY*!^
cujus alvo dissecta norandus
al

fominam

ililuituf

: da scilicef moderui JuUani judicabunt. Prxterea tam crudclerirf/ini parafum niorfisf/enus, tanir/ue accrha

P'i'i<^-^o/)ho

T^c Exeivou yoTiTe^ac etpiopaOTiarav (j.ayyavEfai. Kipat vap

laiidatores

no'Xic

eiv

eTt xai vuv eyouffa tiJc leSeiac

Ta

Xet'|iavQ(.

Aia

TauTiic o jAaTatoc ttjv ropeiav Troiou|x-voc (ttiv yap "ESegav

d)C

tormeufa non conrcniunf iniperatori Juliano, cujus

persecutio, teste

euaeoef?

xo3ijiou[JLEvr,v

it6vu{j.ov xaTaXXo(7tv), el;

trrixiv
fjL-Jdouc

tov
^v

magis

quam
:

Hieronymo, blantla fuit et illiciens, impellons ad sacrifioandum, f/c f^o

stti

Trapa ttov B\ia9tS(av

TOUT([j ffiv T(itc

TtfjLtufjievov

et^eXOuv xaf Tiva

TrtTeX-'9ac,

'(otvdjvoTc

Tou

y.XiTOpa Ta-JTatc

Socrafes (1)
xupi^ffOVTai;
ffTrEvSsiv
cfjTiij

'Eojpaxwc yap toj^

AioxXriTtavoO

jjiap-

xai

(ni[j,avOpa

Ta7c

^upatc

ETr^OrixE,

xat

Ttvc

67rA cGv );piffT(aviov Tijjm)|jivouc,

TtpoOupwc "e

irpoffeSpEuetv

TtpoaiTaSe
\t-(-/pi

oTpaTKuTac,

p.TiSeva

ewto t(5v

Enl ti fJLapTup^trai TroXXoy? Trijia[J:Evoc, /iWr-rp

St|J.'Jvo'|iEvoc,

^upiuv y-vsiiOat

t^c ETravo^ou

/.eXEtJoac. 'FTreiSfi oi 6
Tiiv SuTaeSii Ste-

TOUTfu TOu^yptffTiavouc
-crivfiiv

-i ETEpave-E-rpe-

5avaT0C

i-s^TtyfilOri xal UT6r,c

(itixo'j

pajtXEta

TreTO.Kal
OTrep^OeTO
0 Xiyto

uTrspSxXXoyffav
Travtri

iTil Aioy-XT]Tiavoiji'j[J,o'TTiTa

5=5aTo, stoto YEvo'{xe%o[ tou

eupov

tiv dtSiayaffTov

tou

0'j

|j,tiv

toO

Staixeiv itTrEVyeTo. Aicuyijlov

PautX^ioc av5pt'av T xai ffo^tav,xai Trp^CTOUTOiceu^efiEtav*.

P. G.

t6 OTrojTo^v TapaTTEtv
vo'[j:(|J

TO'JC

^ffuvaCovTac. 'V.-io-x-.zz
|j.vi

ET^ov yap yivaiiv ex tiov Tpiy(ijv ^(upTHAEvov, ^xTTa[j.evac

OE dtoe'

Ey.^XEue y_p(OTiavouc TraiOEutrewc

[i=TE'yeiv.

eyov Tic "/Efp*^'

^l''

^^'"teipac

aXiT^ptoc tV' yaaT^par,

Sti Toi3 rjraroc Eyvto.
[Auffoc.

Nam cum
tiano
*-*

vidissct

cos

tiui

rcji^nanto

Diock-

TJiv viXTiv SiiirouOev Tf,v

xaTi Ihpaaiv

martyrium subierant,a christianis honorari, multosquo animadvertcret alacri animo ad martyrium contendcre
uicisci
:

TouTo
tere

fiev

ouv ^v Kjfpai^ etpuipiOji tA

li.-er

Auimadveraitt

juvat Tlicodorcfum

non iurcrfa fania

silu

quasi hoc ipso christianis

rumore, sed auimo verifatis

rouscio traderc.

volens, aliam ipi^e viam ingreditur. Et nimiam quidem crudelitatem illam qua? Dioclotiani tcmpore viguerat dechnavil nee (anicn a
:

Ubi vero similes abominationes Antiochias inventas

dicit,

fpix nnrrfdurits

mutafa oratione, fama se cor/novisse fatefur est, c. 22: Antiochai voro arcas
In palatio

persecutione prorsus abstinuit.

enim appollo, cum dogcntos qualicumquo modo infc^tantui'. lurcstavit autcm oos tiac rationc iegcm tulit ne chrisliani Immanioribus disciplinis institnerentur. Quihus niodcrni aucfores, qui de JuUano egerunt innixi, ex /jer.-iecutornin uumcro Inipcraforem philosophum excludunt. Quid igitur Actis S. Eustochiae faciemus? Severam, inquient, exerce crisin
:

Persecutioncm homines quiote ac pacate

narrant

repertas complurcs

bominum
hi

capitibus refcrtas, putoosquo multos plenos cada-

VOrum

'liv

'AvTtoyefa Si TToXXac

lJ.iv

x',6toTOuc

Tolc

PaaiXeiotc xe^aXtilv a^.OptoTrtov TrETTXT)ptu|A'vac 'jp^30ifrpaat,

TtoXXa 5i ypE'aTa

(i(U[jtaTft>v

ivanXez vexptuv. TotauTa yap

Ttijv ouj(uvtj|jLtt)v ^etiijv

Ta (xaOi][AaTa.
tcc

H).

Julinnuin Cnrris imcassr inciiutittitmihus

ohscure

qitas

iiiti

uit

malcfiriis, hauil

innuitur ah
c.

Ammiano
moratus
fcrt

Ammianus
Marcellinus
;

Marcellino,
alitjuot dios.
rolijrioso

llb.

XXIII,

3.

Carris

atquc iuter spitria arfafsa fac amendcntur. Facilem artem lianc esse confiteor, crdicam esse nego.

dum

necessaria parat et Iam;c quae

ritu

per ooscolitur tractus.

locorum

In dijudicandis enim dispiciendisque cansis, rationihusque infrrnis afque extcrnis perpendendis, in disccruendo ar se/nirando qux vera sunt a falsis
critiram artem versari scio,
rejicicndo

sacra.dicitur ante aras,nullo arhitrorum admis^^o,

occulte
siio

paludanicnfum
si

purpurouni
.so

jaopinquo
didicorit

tradidisse Procopio, mandas.sctpie arripcro

inloris.so

quorumquc

-tcripto,

nequaquam vero in oh eam solam rtdiocontrarium,

lidontius principatnm,

apud

Partiios.

Ilic

Juliani quie.ssccnlis ariiuius

triste aliciuid prce-

nem, quod ijuorumdam

effatis cidcfur

agitatus insomniis,

evcnturum

(l) Ibitl. (P. G..

tom.

cit, pp. 411, 412).

saKiobat

;;

536
AUCTOMK
G. V. H.

DE

S.

EUSTOCHIA. VLRGINE ET MARTYRE.

Hoc cnim
ioco pocmatis epici verba usurpare
liic

sii^ifbal.QuociiTact ipse et visoruminterprctcs,

prajsentia conteinpluntcs,

diem secuturum, qui

' ^

aptius luerit.

Greyonus tantam oiclsonim

erat

quartum decimum

Kal. Apriles, observari

dobere pronuntinliant. Jam rero Iiifenuilis Uinm sive Diana:, qux Urrate roralur, rnltiis qunm defestandus,
priestifjiis,
r'*//?

mifUitudhiem hi Orntitei)i,qui Aiitiorliinm pr&terftuif,proJertam dirit,uf Ilomrri trrbis iitendiim sit vln poeta, Iliados <I>, r. 211, fliivinm Sraniandrum
sic

quamque infamis fuerit inrantafionum tam notum esf quam quod notissimuin. mnnife.str npparH Tlieodoreli narrationeni

loquentem indueit
"ii

'A-/.Xe5
Tratf; TrivTxi; (JXiaffat

ex ipso
S,

Ammiano

cnufirmari.

Ei 101 Tpiuxi; s^uixs Kpdvoy

'E? EfieOiv
y'

Jodnnis

Cln-i/sosloiiii,

11. Quod aiitein de radareribus Antiorhix repertis fama se didirisse Theodorctus affirmat, teste

iXiaac, TreSiovxiTa
|JLOt

jjiEpjispa pi^iv*.

nHiOsi yap
OuS-rt
TTTi

S]

vexuuiv IpxTEtva ^jiOpa*

necromanfils

Joanne Chri/sostoino, qui (1), postquam pro<ic CKilihiia Ijfosa multa atfuUsset, qux nos postniodnin Irrtori puerurmn oh oculos ponenius : Ideo, inquH, vivis etiainnum tcstibus h:ec scribo, ne quls ine, vetera quEcdani iguorantibus narrantem, magna Hcentia nientiri existimef. Ex iis enim qui ea viderunt ot senes et juvcues adhuc supersuut quos rogo omnes, ut, si quid a me additum fuerit, accedant meque -1 1,-. / 1 T rcdarKUnnt. Scd qnod nl.quid addidenm. mo arguere non possnnt quod omiscrim, possunt neque cnim turpitudinis excossus potest oratione repnescntari. Postcris vero non credituris hoc
locuplefissiino

deJuliaiii

f/audet
in

oiivaji.: Trpo-^EEiv pijov 1;

aK% Siiv

Antinchix srrihens

JuUanum

STElvdjlSVQi; ViiiUJtJTf (jy Ci XTElve'.? aLOTjXoJC.

AXX' a^z

8t)

xal eaffov a^ri

p,'

I^ei^ g/e.

^chilles

si lihi connessit Saturni filius

Trojanos Qmnes*perdere.'

'

Exmesallem cmn excesseiis^peicampum ardua

Refeita enim jam sunt mihi oailaveribus

patrato.

amama

' edit.

Rueuta.
in

^regerig.

^^'l"^ P'''"' ^''^I"" I""'^""' efTundeie umlas

a,, (.,1, Angustatus
a -u cadavenbus
,
:

mare

,01

l^'^^^"'"'

tu

aulem
,

penitus

interficis

Quin agedum

et desiste;stupor

me

occupal.

[omnes.

Qua
^^^
"r-

allusione indicafa, sic pergit Gregorius

UzpaSpi^i.ouy.ai xai

twv

po^tXe^cov li xo7Xa xai ^TziDxiTu,

dixerim, dii?moneni illiim ajtud vos,

qucm Vcneministris.

"

Xixxoit; xai tfp^aai

xal Smou^:

xaxwv

YEixovxa

rem

vocatis,

non pudere
si

talibus uti

^iffaupiov Te xai |j.'jaxr,ptwv ou lidvov twv ivaTeiJivoti^ vtov

'^aiStuv

Nihil iln<]IIC niirum Cst,

misor

illc,

qui (liCinO-

te xai

TrapOivtov

eTti

iJ^ux^aYwyi? xai

[iavTeia xal
E\,7-.Ziiai

num

iudibrio scso pronus addixerat,

non pudore
coleret,

3u3tn<; oi

vevofiij|jLvat;,

iXXi xal twv

'u~ip

afficeretur

de quibus
JIxc
:

ipsi dii,

quos ipse

xiv^uvEudvTatv.

gloriabantur.
Chrifsostoinus

ergo

postquain prxmisissei

iiiquit, rocenseat nccromantias puerorumque ciedes? I-Ia;c quippe sacrilicia, quie ante Cbristi adventum bomines

Jam

quis,

etiam eoncavas et semotissimas aulse partes, quasque etiam in lacubus et putcis et fossis malis tbesauris inysteriisque scatcbant,

PrBetermittam

non niodo dissectorum puero-

offerre ausi sunt

postque ejus adventum cessavcrunt, rursuni instaurarc aggrossus est; non

:

quidem paiain
et arbitratu suo

etiamsi onim impcrator essct

faceret,

animarum evocntioncm et divinationom sacrifk-iaquc minime logitima, sed eorum ctiam qni pietalis causa in periculum '^^ocdha.ninv. IH ergotres auctoreSjdocH hominesac
i"um et virginum ad
fiapienfes,

omnia

attamen

facinoris

Theodoretus,

Chrysosloinus, Gregorim

iAipictas

inuiKinilasque ojus potestatis mag:niIllud

(qualrs quantique virifquorum hic

dlc
siqj/jar,
iste

JuUano

coaivus,

tudinom superabat.
11 v
T[ X^yoi

tamon facere
Tn? tou

ausi sunt,

nno Uintuni seculo postevior

yloria illustrcs),

Ta;

vextJojAavTEiat:,

Ta; tiov icatoiov ff^aYa;

Juliano, episcool omnes, Chnjsostoinus ac Greyoi'ius inrlijta saiictitatis

Al yip

3'jji'ai exEtvai, ai Tcpo

XpuTou

iiapoujia;

immania

ToXjiaijievat, |ieTa ll

tjjv ETritp-ivsiav

auTou xaTaoTaXt^tjat,
ei >(iip

sreleva

cxdesque nefaiidas, superstitionis causa

GToXfiitfVTo TtiXtv, (pavepiui; jisv

oux^tc

xai paffiXeik
6'iiw;
tj

patratas,

JuUano exprohrant.
Eustochiam a

Utide jure nostro

^v, xai

lAeT*

e;ou3tai ayravTa eT:paTTev, iXX'

ivoffioTT.To;

tjj;

colUyiinus atroceiH crudeUtatem in sanetissimam

Tiuv

Spw[iE'vtov

ujTEpooX^
c-uv

Tfj;

eEouatac

t6

viryinem

Juliani

moribus non
et

[i^Y^^^os tjXeyxsv-

eToX|i(i.vTo 8i

6|itSc.

Ex

quibus
qui ad

ahhorrere. Prsaterea qui Juventinutn

Maxiini-

thrysnstomi verhis verifatein

rumoris

num,

riros eyreyios, oh Christi confessionein post

ct

Theodoreti aures perveneraf, drmonstrare unusquisque

arrrba fornienfa morti addixil, potutt

Eusto- F
Jiiliaiiidicla
rl

NulU eiiim dnhium esse jyjtest, unde arex hominum rapitihus rrfcrtx, nnde pufrl
valet.
:

eadaveribus pleni
S'.

ex martatis seiUcet in

usum

cbiam 06 eamdem confessionem worti desUnare. 13. At niilluni perserufiniiis in christianos decretum Julianus tulit. Quasi vero iinperatoris iniqui
coynita viens ac voluntas ])erseqiu volentihus pro
derreto non
sit

notum

in

necromanfim hoin/nibus.
Gref/orii

rlirialiiJiiOS

H. Jam

Nazianzeul,
dejiueris
virgitiibnaqiie

vero Theodorrto ac Chrysosfonio ndjiin-

ac leyef Greyorium
(2).

Nazianzenum
oToev oj;, oii|iou

,)(liinnpro

gatur GreyoriuH Nasianzenus. Grrynrius, Juliani

WqUalis, in Orafinne I ronfra
Tis av
jiot,

decreto
prrsecutioiiis

hac de re audianius
^dvov, xXeiu

'AXXi

ti;

oux

JuUanum,

n.

02

tivoi; iTrtp.avevTO^ ^piffTiavoli;,

xai 7:oXuv pev epYntffafiEviov

(iffT,v

erani:

eXcUimat,

SotYi Tf,v

'UpoSoTtJu xat BouxuSiooj

aTtetXouvTtov, eTtei&i

Pa2tCu>v 6
jilv

ToiJ

dmectis.
'
f/
I

ff;^oXiiv

ts xai YXdiTtav, Vva xai Tcp [ieXXovTt /pdvtjj Ttapacio

TtovTiptav
;

eO-ou;

i'p/i.iv

too xaipou xai

t(Ov vdjjitov

(tw

y^P oou-

^^^ ^^ ivopo; Tou xatpou

xai

ffriiXiTEuOf, toI? [iSTenetTa -ra

Xeiieiv (jjeto 8-lv, Toii;

oe |ieTpiio? ipff^ilveTo) xot ota touto

oiT|YiliJ.ata

iiiioTriiffOfiai

tov 'OpdvTTjv xat tou?

ffuvexpuTtTev outoc,

xoXXou;

|Aev a-xya.yu]'^

ypioTfav(Lv, o'XiYOtc Si TtSv iXXrivtov

tijj

vuxTEpivou; vexpouc
ffTEtvojjEvoc vExuEffffi

ciu;

Ttu

pajtXET

e-iTi[iTica;, eIt' &va-/e=i;

paciXEt

xaTTjY^^pia:'; yi--'0\i.i'^r^z,

xat xTEtvtuv iSiiXto;*

evTauOa Y^p ti

aTtjxoc >ii ivapTiaffTOC TtipiTouTOjvixptvETO xai tou; vd[iOUC

Tou ETrou;

eiTieTv otXEidTEpov. Quls nubi Ilerodoti ac Ihucydidis Ofium bnguamque SUppodifaI)i[, ut

TtpouoiXXeTo,

xaO'

ou;

eTTtOTetiOTj

oixaCeiv,

[iixpou

[iev

iTni^^OT] ttjv eTri .SavaTiiJ'

teXc.;

Se

(piXavOptuTtta;
(I>;

Tu-^(^v,
-te

istms

(Juliani) improbilatcni futuro quotpio tempori Iradani atquc bujus tcmporis liistoriam quasi incolumna insculptamposlerisrclinquam?

ecopiav xaTaxpivETat; Kai ^ aTtdoaffic

toiXavOpioTToc!

.Sau[jLaff(a

xal

Ti y^^p F^y, ?^''v 6

-j^ptTTtavou;,

Sixatoc

StxaoTTic

laecbo Orontem

et

nocturnns ci^dos quas

liic

TaXiXaiouc 5Exa [iix /eip 'EXXTjvtxi) xaTetpYaaaTo; TauTa oux (oiidTTic

xai
[iTi

;5ttox(ov

eI

socia nnpcratoris opera occultubat.

cadaverum

TteptffavTic;

TauTa ou

T:pdYpa[i(j.a St(OY|iou xal TioXtl ys'^'^^

acerviscompressusatqueobscurenecemafrerens.
In oralione de S. Bnhyla. n. {P. Ci., lom. L. \ conlra Julinnum. n. 93 (P. G., tom.

Sr.tiojiqi TrpoTiOe^i^vidv

evapY^oTEpov xai -.p&gEpiiTepov

Ti

(1)

p. rjr,5\

pp. G25,

G^iG).

- {i) Orat.

XXXV.
Yp

DIES SEGUiXDA NOVEMBRIS.

Yip
Sia-j^pei

tou xtvouvov Trpoypi^-ai

^fpidTiavoTi;

t6 cof?

StuJCtat?

XP'"'^^'"^

^Srfjievov <paivEff9ai, xal [i^ya iyyXn)i.x

^oiEt!i0attT6fiTp[(itiv;T4yip pouXEoexi paaiXeViypa^o';;

EUTi voiiO!;,
T(p

xpi-Ei ffuvr.YopojVevoc,

xcii

tioXu ye

twv

527 bus su.llum pabulum inspersisse. ferocissimisque porcis nnmis.sis hoc spectaculum objecis.e ut smiul cum hordeo carnes laniari atque exetli
sp.ccrent
:

AUCTOIIK
(i.

V. H.

pcr-

ypaTTToiv

ir/jpdTEpo;,

twv

oi

SovstjTei^:

PoTiOoi)[i^v(ov.

conspectum
archUectus
erat, ct

est ncscius, cum piomiscua ph-bs furcnter in ehristiunos inipetum fccissot, atnue ingenti ctTjde perpetrfila, plura etiam comminaretur, gcntis prtefcctum, quoniani mctlia via intcr

At vero quis

nes suos alerc mcrcbatu.-, qui

ei-at;

m.stum alimentum, ac tum pnum.n et auditum. Quosanc is solu.u diemo-

horum scelerum
eliam.
aluit,
i.t

quemadmodum
illo

pur

sanguine

tcmpus et leges incedens (ut enim teinpon servicndum piitabat, ita ctiam leges mediocriter
judiclum raptis, in nonnuHos otiam gcntilium animadvertisset, orta postca accusatione, ad imporalorem ductum esse ac sunmia cum ignominia judJcium subiisse; cumque se legibus, ex quarum prffiscripto sibi judicandi provincia conmiissa fucrat,
in

prEecoi-diis accepit : res hujusmodi sensu careant, ac

quod in etiamsi miseri homines ad

prfe impictate
(1).

et

vulnere

vcrebatur)

ne mentis quidem

multis

chrisliunorum

AV alilH (2) idem Gregoritis ejnsdem generis factttm nurrat ;

sint

compotcs

"HY^to Y^ptov tspeuc, iOXriiT); eOEXovtJ);, Sii jj:^,,!; rf^z TtoXeto;, aiSEffiiioc iJjv fiXixiav, ti^v TtoXttEiav aiSefftpnitEpoc,
TtaTt,
TtXijV

TtOV

SlOJXelvttOV
tu-^^r-i <-"

Xai

TUpawOUVKUV ^ytTO

Se

^Xat'?

Ttatr^

xai

^'H H-^v, Ttp S' ou" itajt oi o|io((dc,

ivSpifft,
Sitfjxouv,

YuvatSi, v'otc^

ad mortem raperetur ad extremum autem imperatoris clcmentia exilio dumtaxat nmlctatum esse? Porro quam prjeclara ct huinana scntcntia! "Quid cnim grave, jnquit justusjudex^minimcque christianos persequcns, " si manus una gentilis decem GaliliBOs interfecitV Hoet; vero annon perspicua crudclitasr' annon pcrsecutionis ediclum,
ut
:

tucrctur. nihil jiropius factum csse

Ttpeaejtaic, i'aot xe
ETt'

ti TtoXitixi
4'Ttafftv

quam

xai 6'aot

tiiiv

itac,
Ttepi

'AYtViv Se

^jv

e\

iXXi^Xouc uitp6iXXeff0at f^

tov TtpeuSutrjv ^padutTjTf

TtXeTata ixelvov
TtaaTjc iyui-

xai jiEpo; EuffiSitac iTtaaiv

EvojjiiCEto, itt
iiOXTiTJ)v

Spajai xa<i xai yi^povta vtxijaat

vi^ojievov Tii< TtdXetuc

xiTa

EtXxeto oti
ei'X/.ETo,

7tXatei(uv, ujOelTo xaO'

6'tou
(jtij

6novo\x(uV tiLv Tpiy^tov

oux eutiv

[lipouc

tou atu|iato;,

lAiyvuii^vTic tf, alxi?

t^c uepewc, Ttapi TtSv

itatalv

iSfw; v iVIiOpou tauta

[lETEwpo; ivTETtifATtEto,
trtuiAa

/.oXa^oixevojv
( ptiffisi.'*

et quidem iis qu!E publicc proponmitur multo expressius ac formldabilius Quid enim intcrest,
*

Ix TtafSuv
yiwoio'*

iTtoS)(^Ofivitjv tfi

xai

TtaiYvtov

Ttoiou|jLvtov tf,v
[Jt=XpiC

tpaYtjjoiav, IIi^o|i.aot

periculum christianis edicas atquc pronuilges, an te christianorum persecutoribus delcctari praj

te feras,

tic

xvi][j.a;

iOXiSsTO

tiot^tdv

aittSv

Xivoic

ti iLtb

OieTfj.vETO

xai Touttov ToT; atsppotitoic xai XeTttotatoic"

w'-{'o;

magnique
est

tione
toris

quadam
Icx

criminis loco ducas, moderacrga cos u(i? Velle enim imperascripta,

wapYavifl Ttpoc
ff'fT)i

aipo*[j.ivoc,

ii.'Xiti

xai yaptij
^[jiEpac

SiaSpo-/o;
T)Xiou ti

xai

(j.EXi(j7ai;

ec^tveto,

[i.effouoT|;

non

imperii

et

potentia?

fXoyMhi
toTc
pitov

eXXapLTtovto;

xat toJ

(xev

ta; oapxa; ^xti^xovto;,

^ptuoiv tt3v

patrocinio septa, et

quidem

scriptis legibus, qute

Oe

3ep[j.otpav

itotouvtoc

tfjv

[laxaelc.

potcntia
valentior.
cui prompln

non

fulciuntur,

longe

firmior

abjue

exeiviov

oapxtov,

ou

y^P

iOXiiov

Sv

etitot|i,i,

14.

Qitain

prompla

voluntate desideriian ini-

Ducebatur senex sacerdos athleta voluntarius, per mediam civitatem, omnibus praeter persecutorcs et carnifices

vohtutaie

qiiissimi

hominis gentiles

gentihs
obfirqiie-

locis tiim vero e.c iis

inipleverint, tnm ex mitltis qus ex Gregorio sitl>Jicieinns

oeT ydip ev

tum ob

a-tatcin

ve.icrabiliv,

tu.n ob vit<e probitatem vcncrabilior. Ducebatiir

inanifesfumest.Oi
eItieTv,
fpl.y.Titi

[jlev

yip XEyovTai,
itOioi;

iaiitut:

U TtoXXwv
ayvai;

xai

tok

a^iov, TtapOivout;
o(f<OaX[j.ol(;

xai

porro ab oninibus, cujuslibet tatis et conditionis et tbrtunfe, onmibus .Tque urgcntibus viris, feininis,

6irepxocr(Aou5,ai|;ailaTou; [JLixpou xat

fiEffOv

ippEvcdV.eli;

adolescentibus,

senibus,

tani

qui

pul)liLa

JtpoaYaYovTei; xai

Tr,<:

ia^riTOZ yupLVtiiffavrEC, Vva t^

ncgotia adminisl.-abaiit,

quam

qui lionoribus ac

jia
((6

Tcpo^tepov evuSpiciojijiv, eTt' avaXEipavT( xai or^dffavtei;

tfjv

dignitatibus prfcditi erant. Att|Ue hoc

unum

cer-

Jtw; ev^yxw oou, XpiotE,

Tote [j.axpoOu(jLiav

!) oi piev

xai lOiotc ooouffi xaxuJc EOTiaO)vai,xai,tfjc EautiiJv xaxoSaiixoviac

a^iojc, (t)[i(uv

tdiv

f)7taTtuv

ejjiOop^riOiivai,

xal

fjiEt'

Exeiviiv ffjv

tpof Tjv aXXyiv TtpoffeVcYxaaGat,ffiv

ol

xotvi^v te xai
o-uujOt]

tamen cunctis propositum erat ut furoiis advorsus senem immanttate sese inutuo superarent, omnibusquc pietalis pars esse cernebatur, (juaiu plurimis eum malis afficere pugilemque senem
adversus totam civitateni decertantein snpci-arc. P Raptabatur pcr plateas, protrudebatur pcr cloacas,crinibus et quavis alia corporis parte,admista

VVO(A[a[i.^vTiV

51

OTtafpouaiv eti

toTi;

ffTtXdyyvoK

TpO!pT|V e7tliTITE(paVTC Xai (TUUJV ena'^vTEC toiJc.SEp|JiOT^pouc,

otov ay:tyii:^'>y.y.tlvQ t4 Bia-cpow (rapxac iSefv xpiOaTc truveaOi(oiJ.va(;

xai cTtapatTojx^vac,

Tpo!f!T)v ava|i,ixTov
rjv

xal

t(ite

nenipo toriiicnlo contmnclia, ab

cucianlur.
hatur, qui

iis

trabebatur,

TtpiLtov

^''^Oe^iaav

xai ixoujOEtoaV

^pi-^ai

fjto'vov

touc
ouv

qui in Mithi'te sacris liujusmodi suppliciis juste

EauTOu

oaijjLOvai; 6

toutdjv STifiioupYOc aioc

^v

tb(

[j.ev

pucris ad pueros pcndiiliis romittc-

xai xaAdic eOpe^l^iv ex tou aTfiatoc exeivou xai tij;

i^v

TtXTjYTJi;,

stitis

generosum

illud

corpus cxcipic-

xati
Tst

Ttov

(TTtXctYyvtDV eS^^aTO"

xav ivaiaOiitujc eyd^nt

fJ-TjSi

Ttpic

totauta ol SeiXatot, xai

to ^povsTv ex

Tfj;

bant atfine hane tragosdiam instar ludi habebant. Tormentis cliam tibire illius ad ust[ue ossa compriiiichantur; lineis
filis

ouo36,'ac e/ov-ec.IIIi

euim, ut

unum

ex multis com-

aurcs ampulabanti.r. cl

meraorem, quod etiam athcis horrorem incutere

queal,virgines castas et

quidem tcnuissimis
perfusus, apibus

et firmissimis. Ipse interim

mundo

subIimiores,quffi-

que vix etiam unquam

rant, in
ut per

viris in

conspcctum vencinfcrrent,

sporta in altum sublatus melle ot garo undique et vcspis meridiano lcmi)ore

luiic

medium productas

vestibusque nudatas,

pungebatur,ardcntissimo sole luccnte, atqiio

aspectum conlumeliamipsisprius

quidem

carnos colliquante,

illis

auleni beatarum

ac postea pro.scissas atque disseclas, o Christc.

illius tcmporis patientiam feram! partimpropriisetiamdcntibuscomminufasedisse, atque, ut corum cxsccrandum furorem decebat,

carnium, non enim dixerim miserarum,

licet
niliil

morsum

quomodo tuam

acriorern officientc. Exrjuihus omnibus rfmrliidere

crudelitatis Jitliano in sanctm Eusto-

chiee Actis impiUari,

quod hominis moribus non

Facia qua

crudis licpatibus sese ingurgitasse feruntur, ac

(^ibo
illo

conveniat.
15.

pcrfunctos,

communem

et

usitatuni

Quod

si

quxdam personarum temporumtjue

Actis perscripfa perpendimus,
et

admisisse, partini palpitantibus adhuc visceri-

adjuncta in

fiis

martyriHm

(1)

Onit.

c.

Jnlianum.

n. 87.

(2) Ibit].. n. 89.

qu3s

528
in Aetis
eifciiDistnnt,

DE
?it

S.

EUSTOCHIA, VIRGINE ET MARTYRE.

seqimifihus
verbis
-rs

qua; hisforia de iiadim tradit iina confrrimiis, fict

jn-ofecfn

Greqorii
xal

Naziamem
a<;

(^l

narraliotii

h3jrS.Kus[ochix Arfa (/eiiditHnii istiifS temporis faciem prai se ferre, nemini in menfrm
w;i/rt< nerjnre.
?iC) .s/r ylr^rt

Ti?

ol tpuujiuei?

iviitpuijYitrEi!;,

^auuioioc

IxeIvoi;

xaiTi
t4

^fifi^xspa Siaffiipojv, Ttjt;

Theodoreti,

Marfijrii S.
;

ypatSiotc avTeTreoet-

Eustophiee occasio-

/.vj-o,
''H *

e-iowiiiov Trop <iva;nojv, ttou

'P<-)|Jiat(ov

Xoyou 5/,5ou.ev
TSi; yviOout;

PHam/i(/

Anno seXCfntcsimo quln-

xaXov ye tou
>tati

p^tjiXew.;

6p5v
Toti;

quagesimo scplimo ab urbe condita, Julianus

inipcrnlor
jiissit

ffxiiH''''^^"?,

yAtoTa

* edit.
"II

7ro>uv

TiapEyouaac ou

ul onincs qui crant in palatio

eJwOev

iitivov,

<iXXi

xai ai-roi;

ou xauTa

Ttonrtv ipe9y.Eiv

cju>, iinniolnrcnt dcie

Vcncri;

ct

ipsc constituit

<h"o. TVj 'AQTjvav Si

toi;

ou/. tJkoue, ttjv

eautou 5eiv oti xal

feauTTiv

clamaverunt pcr tofam civitatcm ut congregarcnlur onincs viri ac nniJicrcs, ct juvcncs ac virgincs, pueri ac
foslivitatcni niajinam, ct pro^concs

auAoi;

xxTTipiffaTo,

ofc

Evaff-^Ti|xovou<rav

xaTejjiiivOctvEv, ivT'

EooTiTpou yj^r^it\xhr\

tw

uoaTt.

Ti;

g;

TtpoTrdaen te
TrpouTnvi te
[xjfjTTipiou

xal (piXoTTidfac, 5; liwxoaia tsIc

ttoWk;

puclla^

divifcs et panpercs.

Omnisquc

civitas

xal -ivTnrpoun/vETo, iTroxXeTiTtDv tA iffEXvi^

7rw<;

congrcgata cst ad tcniplum, et sonus canentium fcrebatur pcr totam civifatcm. Erat autcm insa-

7:poff)jii|iaTi,

ou 5au[j.are[v a^ov

Jani

suftlationes
ille

et

rcflationes,

quas

admirandus
vetulis

niamagna

in cadcm civilatc, ct saccrdotes tcmplorum pplcndida crant vestimenta induti, ct maturius rcx venit in lcmplum, accepit thus, et ijnmolavil ct cum immolasset rex, oninis civi:

vir,

doctrina?que

nostrne sugillalor,

mulicrculisinconlrariumostentabat.allarisigncm accendcns, quo tandem orationis loco ponemus?

toris

tas paritcr irnmolavcrunt. Sancta

autcm Eusto-

Prseclarum cnim profecto crat, ccrncre imperaRomani buccas indecorc tumcntes, ac excitantes ingentem risum,

chia immolai-e noluit, dieens:

in

"

Qui sunt errores

quibus

erratis,

omncs
sunt.

qui derclinquitis

Deum

iis

non extemis tanlum, sed etiam quibus hac ratione placere se pulabat.

vivum? Et
tis,

in errore

vestro morluis diis inmiola-

Minervam autem deani suam non audiebat, qu^e

tibias execrata dicitur, posteaquam, aquis speculi vice usa, eas dedecori sibi csse pcrspcxit. Propinalionus vcro ct pocula, quibus mcretrices palam

qui sine

anima

fcctu^, nuntiavil rcgi,

noluit

immolarc,

ct

Et audiens hajc prae" Euslochia virgo dicens ejusdcm occasione multi

homincs noluerunt sacnficarc.

rex,valdc iralus
et adduci, etc.
cst, ct jussit

Audiens haec

eam comprchendi

Habemns

hic popull conrursinti,

publiceque provocabat,vicissimqueproTOcabatur, inystcrii oblcntu pelulantcm libidinem obvelansi quis non laude ct admiratione prosequatur?
\

fnimdium

clvitafis,

caufus insanosper totam m-Jmn

7.

Eumdem Jidiannm cum viris amasiis merejmmpas soJcmnes per nrbem

:

ot

Joa,m

honorem deorum aras. fnmiim, nidorem, furenfes rjenfdcs cori/ljantum ad

circiimsonantes, accensas in

tricihusqne

ai/enfem,

Chyysostomi

Chr;/sostonuis traducit (3)

Kai

6 ^rzxlih^ aTpaTTiyou;

(rrixou;,

i"

-ci;

(luaapa; exei'va; xal

riTiTov *
[zEv

Xt.Ot);

i;{ac T=XTa;

Se ivSpe;

xai pva-iKE? TrpoaYtOYoi xai xa? 6

twv

JjTaipT)fi^sqj,

P. G.

eTiETeXouv.
Si
Yfjv

Kai

t6

ertStoixiov
[iiaivovTj;,

ryp,

TijV

xotwv
l^ii
-:f,;

y^opoc

tov pa<TiX^a xuxXtoaavTei;

ETyov

edit.

T.u

aVjiaTt
xaT:v(J,

Trov

^unizuj^

eji-jXuvov

0^'^?='':

paSiCovTSC xal TOiauta (f,OeYYdfievoi xal

to?

TITTOV.

xviW, xai

tov i:pa- uro oi twv

5Epa7r=uo[iev(ov

o^Ttoc

ivaxay/iCovTEC
fiv.

tcuc

ex
to7<:

t^c Epyaoia?
iieO' r,fi5<;

IxetvT]!:

pixXEurmevot

oaiiAOvtov, XuTTtLvTE; xat

xopu6avTK5vTes Tac

eixoc
fJiEvot,;

Tauta

Si

oioafJiEV, 6t[

yEvriffo-

iTfUidc TtepieOeov, p(o|ioXo-/ia<5 te xai xtoiKjjSiat?

ayfujv EypuivTO. xai Xoioopia; te xai
iii.fjv.

xaxa xwv

iVtffTa eTvoi Sd^et, Sta tJjv Tf,c iTOTiiac u7vEpeoXT5v*

icttixriv Ttov euTeXtrj;
St) jjloo
iiji

7rofi7:eia;

oiSev eToo;
[IT]

ouoe yip av
eXeaOai

xai aijyow; aeSitoxoTtov

Oi 0;

T<i; euffeoeia; 3iaijio-;ai, leepetv

Ta; TotjTtov

TOiauTa

iuyTjfjiovelv.

'AXXi
p

TTpi**;

\i.h

TrapdvTe;

XeydiAEva

c
Tou xpaTOUvTo;^
ivT,x^ff-ou;
Trpoffyevoti-ivTjv

yap TOL TouTO

TrappYisfav, n\rtya<:

Ttuv [lapTiiptov eTi TieptdvTtov

SiTiYOtifjievov

aiTol;

ypsi^to, Vva

[iii Tt';

[le

Ta 7raXaia

ev

oix

elSdfft

E7:'tpepov. At ubi JuliaUUS SUam dctexit impietatem.ScditionibusurbcsrcdundarUnt.Rcsumptis enim animis idolorum crrori mancipati, idolorumdeiubrapalerccerunt, atque execranda illa et pcrpetua oblivione digna mysteria pcrcgerunt. In aris ignem acccndcbant, tcrram victima-

fieTi ttoXXtj; t}.eJoeffOai tti; e?ouai'a; vojA^^ri. TtJiv

yap TaDTa
oO; oSttS

^eaffajieW
TrivTa.;,
t'i

tTt

xai y^povTe;

xi

VE'ot

Treptctfftv,

Tt 7:ap' epiou TipoffT^OeiTat, xpoffte'v. xai SteX^Y-

Et imperator quidem duces ac pra^fcctos missos facicbat nihilique duccbat, amasios autem
yetv.

viros merelricesque e fornicibus ubi prostabant

ruin

acrem nidore ac lumo contammabant;et, a duimonibusquos colcbant

pollucbaiit,

sangume

eductas

secum pcr urbcm

imperalorius

totam

et

viculos

pcrciti.turenlcsCorybantummoreplalcascircuincursabant,scunilibusac scenicis cunviciis sanctos

inscctantesnulloqueconlumeliaiacprobrigenere abstmentes. Quorum malcdicla pictatis cultorcs

cum fcrre non posscnl, convicia repcndeban! ct errorem quem scquebantur redargucbant. Quod
ffigre

autem eqmis et prEctoriani omnes a tergo procul sequebantur; lcnones et lcn^ totusquc amasiorum ca4us imperatorem in mcdio posituin circumdantcs per Ibrum ambulabant, talia vcrba jactantes, tales cacliinnos enundentes.quales par erat hujusmodi
oflicinte

circuniduccbat;

liominc^.

Scimus porro hiec posteros

lercnles rursus impictatis arlificcs. quibus

incrcdibiliapulaturos esseobahsurditalis magni-

adaudaciamsubsidiocratlibcrtasabimperatore
(tregorii

conces.sa uidignuin illos modum mullabant. ib Jufianum I eneri unmolantem ef fhnri ere-

Nasiatizeni,

mando aras incemlenfem

qiiis

non agnoscat

in

ludincm; iieque enim vel privalus homo cx iis qui vilem turpemquo vitam duxorunt. tam indecore palam agcre velit. Sed ad eos (jui ctiamnum superstitcssunt nulla opusorationernamquipra;-

10J_).

(O)

Orat.

y conlra Juliauum,

n.

2-J

(P.

G.,

et genUIes. n. 14 (P.G., lom. L. p. 555).

scnles

DIES

SEGUNDA NOVEMBRIS.
ptore gallo
T

529
/;,

sentes talia viderunt, hsec

jam

audituri sunl. Ideo

enim vivis adhuc tostibus htsc scribo, ne quis rne vefera qunedain ignorantibus narraiiloni niagna

Juham

noH

ictore Duruij, affirmanfe (4) esse pronuntiandim

gestis

AUCTOllK
fi.

persecutionis

V. H.

Ex iis enim qui ea viderunt et senes et juvenes adhuc supersunt quos rogo omnes ut, si quid a me additiim fuerit,
licentia raentiri cxistimet.

accedant
citur
tit

meque

noinen, sedagendi rafione prudentix inierdim ac consiUi mcua verbisque asperlus pi^lafis nmnixt contineri. Neque oinnvs explicafioues quihus liendaff (5) Julianifamam tuefur,

redarguant.

A'

(pubus

ab impudenti Apo-

rebifm cffi-

sretia iUa nrhis

Tarsensis ad sacrificia

statx fronte persecuforis nofam delehunt. vero aliiis hodierniisauctor yarille

{(J)

Qunuwdo

Venei-i

offerenda concifaia:,

quam

.^cribere po-

Eusfochiann
ro/iforniis;

tiierit

agnoscendnm

Acta instruunf. historix cognoscafur tmde Actorum veracitas non potesf mendari.
plene

esse ac

regnnni esse ex

iis siib

confifendum Jidiani quibus Uhertas religionis

non

com-

maxime sancta
nisi,

hahita fuerif^ ego fateor

me

nescire,

no.9fri

18.

Non mivus
"

teinporis

impiorum

convenit

cum

historia egregium
sic

consomut.

fnnc solnin religioneni liberain

marfgris responsum ad

JnHanum
iniperii

more modoque, proclamei, quando

inferrogan-

tem

Quie sunt

ista

quse audio de te?

Quoniam

mei? Sanrfa respondit : " Non repuli pra^ccptum imperii tui, sed tu rcpulisti prceceptum Dei omnipotentis. Et

non obedisti praecepto

vera Jesu Christi religio premi ac vexari a quovis nehulone impune possit. Dixerif saue Hieroni/iiins
in Chronlco : Binnda (Julianl) persccntio illiciens magis quam impelleus ad sacrificandum, in qua

Quando enim Deum, creatorem tuum. colebas, et cgo cum omnibus imperio tuo obcdiebam. Nunc aulcm erranle te, jubes hodie ut omnes homines Jdoia adorent
ipse te
fecisti.

reprobum

multi ex nostris volunfate propria cccidcriint

non tamen negnt Jullanum persecutorein fuisse, quem alias Infer rabidos canes recenset et Christi liostes infensissimos. Et sane vere dici pofesf. qnod

non consentio pra^cepto

fur Eustncliia

tuo,

efr.

Unde

Hieronymus

iutelligi-

dlxit : Si JnUani acta cnm Diocletiani aUnruinqiie persecutonim furore afqiielmma-

cum

rel/quis rredidisse Jnlianuni

imperatorem aliquamdiu christiana sacra secutum esse. Et revera ex historia notuni est JuJiannm, imperio jjotifum, aliquanto fempore simulasse chrisfianum. Nam juxta Theodorefum : napaXagwv
8k
6'[J,(i)5

sxvitia

nium tormeniornm frequentia coinpares,prx tanfa ac tanto numero chrisfianorum gladio,

igne, suffocatinne, hestiis post inrredlbilis feritniis

suppUcin occisorum, Juliaui persecufioneiu blan-

X)V

SuvdTTEtaV,

eiT! TtXilffTOV EXOOlJ/e TTjV

CL^lStlJiV

dam fuisse, sed perseeutionem : iUicientem quidem magis, dum iamen sxpe efiain impellcntem ad
sacrifirandum.
20. In

StayepdvTwt; yip eSsSfEi tou; cxpa-uiia; ti

shBiSsyiJ.iir,'^^ fjLaOi)fia"C3L.

ttj; euo-ESsiac

Nihilominus adpplus imperium, diu occultavit impietatcm; plurimum enim timebat milites qui pielatis doclrinam acceperant
(1).

eumdem sensum de Juliano pronuniiasse

erit legerif,

Ciijus

Socratem, nnUi duhium

qui orafionls con- pcrnfculionis

indolem
tradit
(jui

textum

quem

hic lecfor veri cognoscendl

:

Et pauto post
ih SuuoEfii;

["H)

TaJira

'louXiavAc

ffafpir.;

stiidiosus

acclpiat (7)

Cum

videret

eos

-tffxa(ievoi;,

Tfj^

'^'^"/J^'^

ow eTctOTiXov
touc
b-rzfi

eT^ev.EU

Buvo-Jtv Bk aTravcai; eipe).xo'[X8vo!;,"xai

Ttijv ^K-cATiditiJv

KtuvjTavTfou
Tijc

regnante Dloclctiann martyrium subierant a christianis lionorari.multosque auimadvCTteret alacri

Soerafea

sEeXaO/vrac ETttditojTouc xal Ta< eayaTiOK

oixoufx^vTic otx.ouvTaCj Et; Tit;

oixsiac ETtaveXOstv sxxXTjaiac

Trpos^Ta^E.

Haec Juliano comperta

cum

essent, iin-

animo ad martyrium conlendcre quasi hoc ipso viam ingreditur. Etnimiam quidem crudelitatem illain ipiu'
:

christianos ulcisci volcns, aliain ipso

pietatcm animi sui non prodebat. Omnium autem appetens bcncvolentiam, cpiscopos ccclesiis ejectos

Diocletiani tcmiioril)us vigiicral florHnavit, nec

Constantio, ultimis

in oris

liabitantes,

S.

Euslochia
ffcit

ad ccclesias suas regredi jussit. 19. Qnilius omnihus considerafis, non audemus
ha;c sancfa;

tamen a persecutioue prorsus abstinuit. Persecutionem enim appello, cum hominos quiete ac pacate dcgcntcs qualicumque modo infostanlur. Infcstavit autom hac ratioue lcgem lulit nc <hri:

matii/rium

Eustochije Acfa, tam genuinam Ulo-

stiani
" si

iinmanioribus disciplinis instituercntur, no,

oxpeditius rosponderent.
Iliiic

sub

rum
dare.

Juliaiio vero
perseciitore.

quihus res gesta j^erhiljefur fenqmrum fariem

et

linguam, ut aiebat. acuissent, gcnfilium diax.^fiinare

prss se ferentia, inter apocri/pha

spuria

aman-

Jecticis
licet

Agnoscimus sanctam Eustochiam ah iinpHs-

qua

fide hisforica nsiis nif Vlcfor Durui/. ubi

:

simo Juliano apostata horrcndis pa;nis affUclam ac tandem pro conslanfi fidei cotifesaione neci destinatam ; eamque saiiclis marfijrihus suh Juliano
passis adnuineranius.Quorum sat magnani seriein,

scrihere aiisus esl

Dictumfuit, sed erroro, intorfresi

dictum fuisse pueris christianis ne scholas

potuissft
ficii,

quentarcnt publicas. Impellendi potlus fnerant,

ad cas frcqucnkuulas

iii

liisce

muUorum Acta

maHi/rii

ffiiinartiiis recenset (3).

enini scholis professores pagani docebant {H).Qui

Cui plone consentimus

(^//c*'^' ;

Julianum cogno-

nihilominns ex Ipso qnem Unidaf,Socrate

(9), affir-

mento Apostatam inter chrislianorum persecutores recensondum esse, vix quisquam infitiari potest. Quamvis enim, ut Gregorii Nazianzeni,
oratione IH, vcrbis utar, ^nadcndi
et
aliicieiuli

mat Jullanum ahstinulnsea tormentis ef suppilcU^ chridiano popnlo inferendls. At eoilcin loro Socrates affirinat quod nullo auctore negai Durui/, uf ex lerbis Socratls a nobis allatis unicuique ad ocuhim
leqenti pafef. Prrglt delnde Sorrates

partes sibi retinucrit, vim tamen et lyrannidem

enuinernndo

rem

populari turbas civitatibusqne pcnnittendo,majoprocellam, quam si apertls cfedibus Ecclcfuisset

re.eafiones
scilicet in

qnas Jitllanus christianis inferebaf, nr

ne christiani regendas prorlnclas

palatio miUtarent, msi ahjecta religione

:

siam

pcrsecutns, concilavit.
iis

Addendum

christlana
suselperenf
biis

vero putamtis (quod ex

qiix havfenus a nobis

inulfos pra^ferea bhindltiis et

muneri-

allata sunt manifeste patet), non suadendo solitm et alliciendo, sed adhibenda vi, forinenfisque ac nece

ad sacrificanduin impnhos: inagnam vim anri

extorfani, consfituta inulla pec.uniaria in eos qni

inferenda
fuisse.

JuHanum

christiaiwruin jierseculorem

sacrificare abnuerent; incursus deinde

in

paganorum
et

Lonyc

autein dissentimus a

moderno

scri-

christianos, philosophorum

roncursus,

per

tl)

p.

I0S7).

Tlieodorelus, ICcd. Hist..

(2) Ibid.. c. 2.

I.

III, r.

(P. G..

t.

LXXXK.
e(

RomaiiiK.
nola.
(8)

toiii.

VII, lap. 79 (edit. ISSii). p,

iii

376.

(o) Ibid. in

(3)

Actn Martyrum

aincera

l'J)

Uiid.

nuta.

seleela, (edit. !1, Amstela;ckniij p. o77.

l4)

Uistoire dfn

Op.

cit..

p. 37:2 in imtj,

(7) tlist. eccles.. p, III, r, (0)

Op.

cit.. p. :i7fj

in nolii.

Noremhris Toinus

I.

G7

mysteria

530
AUCTOHK
G. V. H.

DK
m-fin,<la

S.

EUSTOCHIA, VIRGINE ET MARTVRE.

ac fide.% qid nosh-o fempore itnpiissimi Aposfata; patrocinium suscepere. Quorum conamina ainu
iitipiinisii.s

mi/sfenu

immolalos jjucros impuhen-s

Amachii (jifi Macedonium, Theoduhm ac Tatiamim, zelo christianss reliijionis acccnsos, omni f/cnere tormenlorum excruciafos, landem rradrulx imjwsilos suhutriimpte sc.rus{l). Sxriliam prccsidis
dito ifpie cremari jussit (2).

(jnas

ujnominimmUimiias von labefaclabunt inperpefuam pessimi hominis ahnminationem

chrisfianorum injenia,
(Jregorium dico
suisscri-

summa

Tandem

ob psalmos a
se

Naziamenum, BasHium, Chnjsoslomum

ptis erexerunt.

chrisfianis dccantatos, qui prius j)hilo.wj)hum

essejaelahaf continere se umplius non poluit.

Sed

23. Cultus S. EustochiiE sive Eustochii ex

tyroloifiis

mar-

iljorum quosdixi, r//7.Vom(/f.v(3),psaIniorumpio

brisfueiluadiracuiifiiam fonoitatus,fa chrislianis

Tarsum
Tarsi

manifestus est Maurolijcus : Apud Ciiiciiii sub Julianosancta^ Eustochii virMarfi/rolof/ium

Menlio fa
S- EustochiEe

in nm-ujro.
loyiis

purabaf suppjicia iiidifrcrequa^olini Dioelctianus

iis

ginis ct martyris.
in
Cilicia

liomanum

inflixcrat.
(pii

Qiiani curaui

Salluslio

praefecto
variis

mandavit,
suppliciis

Theodoiuni adolcscentcm
Aj: quibus

martyris, quae

sanctae Eustochia;, virginis et sub Juliano Apostala post dlra

atrccil.
.'<cii.su

rebus elare pafet,

in cltrisfiu^ws

quam
Victor
foris
aetis nostris

rern

mofom a JnJiano

persecutionem

Socrutes dixerit, et quum inejite Duruy adremovendamaJulianojJersecU'

uppelluicrlt.

tormenta in oratione rcddidit spiritiini. liic Baronius annotat : De ea Petrus in Catalogo 1. 10, c, 10, ubi ejus Acta paucis complexa relert! Cujus comj)endium hic addimvs : Eustochiuni'
virt,'o dt marlyr. apud Tarsum Cilicije passa est sub Juliano impcratorc. Qui cum ibidem existens cum omni populo diis gcntilium sacrificasset, Eustochium sacrificare iiolGntem primonervis buba-

nofum ad Socrufem

21. yu- iisdem Sorrufis rerbir^ ronfirmuri potest,

consonam.

quod sujira
per.sonarum

statuimiis, S. EustochiEE marfi/rium

tenijwrumque

udjuurlis

com/ruere.

Circu idem cnim lemjius, cjuum scUiref exjiedilio-

nem Parthicam meditaretur Julianus, secundum

Socrafem ea ehristianis siippiicia parabat.
(pia-

linis cEEdl iccil, deindc cornibus capreolarum unKulariprecepitpectinibusque*carnes ejusconcidi

"

ilti

fideluy

Dcinde

capiit ejus

cum

capillis excoriari et clavos

Ifffeiidum

Dioelclianus inilixeraf. Kihil crjo mirundum- ah imperatore sarigumem sjjirunteet ignem, fum rrudele suppJicium virgini christianas iUatum.
Cui
JiOBSHftillS

hascomnia constantissime tolerasset etimperatorscntentiamprotulissotutmembratim

iafi^d.Ef cuni

((lit.pfinrcps
l-IS3el

22.

Puri

fide

quu Socratem

Vir.tor

davif Hossuetium, qui Juliani

uon
eontradieit.

Durug luuimperium xquum

concisaet sartagine torreretur,orans adDominum emisil sijirifum. Sepultaquo est a matre propria
in abditlssima

Liujdiinenm
15/4
p;u'tibusque.

vocaveritacjusfum{^).EccetibidoctiHsimicpiscojn
verba." Hic apparef Juiiani advcrsus imperalorcni rebellio, aposlasia a fidc, Gonstantii mors,
Juliani rc^t^num, adminisli-afio rcqua, et

24. S. Eustochii

crypta,4 nonas Novembris. meminit Arfurus in 0>/uxceo

IVnonas
iiovenibris.

iisdemfere verhis quibus Martyrologium Romanum, et in nofa repetit Petri compendium fere ad

novum

persoquendi genus quo EccIcsiamal'iIixit(5).,iVo igitur ex perseculorum numero JuHanum Bossuetius exemit, sed persecutorem imjyrimis pronunfiuvit Quod vero in rej)ubUca administrunda xqunm dixerit acjusfum, Jnliunum opj)osuit Constantio,

Notufu diqnum est jnemoriam S. EustomarfijrohgHs ud IVnonus norembris agi, qiium famen ex Actis pateat calendis novembris heufam rirginem ad cadestem coronum eroJusse.
Jilleram.
chii^ iu

Putarerim \go Pefrum de Natalihus in Actorum exemplari suo legisse IV nonas novembris, et ex

quem

nei/lecfa:

accusaverat.

Hiec
27G

reipuhUcx puulo anlejure ac merilo est istorum hominum xquitus

compemUo eumdem dtem veUiU S. Eustochise emortualem ad martyrologos pervenisse.

ejus

(l)Lib. III.i. 13. -(2)niiil.,

{*)

c.

15.

Op.

cit., p.

in nota.

(3) Uii.L, r.

1'J.-

Epoque XI,

.111.301.

(5)

Disconrs

siir 1'hisl. unio.

c
-4c^rt

PASSIO
S. EustochlfE

SANCT^ EUSTOCHI^.

exemjiUiribus. Quatuor exempJarium series

edimus cx apograj)ho Bruxellensi codicis Vaticani n. IHJO, collalo cum uUis Imc est. 1. ApogrujjJnim BrnxeUense e codice Valicano n. (quod rcpvrilur in coUrclaucis Bofhudianis BiViother.x rcfjia- BruxeUensis, n. 8930-31). 2. Cadrx IV Bil>liof}iec.T Strozzianx (inde In Laurenlianam iranslatus, Florentix). Membruneusjolio

im

mai/no, secuH

XV.

3.

Apogruphum
n.

e codice

Bihlialherw

rcf/liv

BruxrUcims,

8930-31.
folio

- 4. Codex 063,

Bodecensi, quod reperitur in collectaneis BoUandiunis

2.

VaUisumhrosai (inde in Laurentianam

truHslufifs, Florenfia').

Mcmhruneus,

magno, secuU XIII.

iu

fme

Eodem

die* sanctse Eustochise virginis **

ac virginos, pueri ac
res.

^ puellae,

divites et *

paupe-

pranrileiitis

Vifw
(lie

letfitur

kal.

Nov.

ilnno sexcentesimo quinquagesimo sepfimo ab

urbe conditn, Julianus imperafor jussit ut omnes
qui erant in palaiio ejus. inunolarcnt dest Veneri; et ipse' eonslituil festivilatcm magnam, et prfe-

Ciinclis

imjnoldii'
tibits

Omnisque ^ civifas congregata est ad tcmplum ^et sonus canentium ' ferebatur per tolam civitatem. Erat autem ^ insania niagna in eadem civitate, et saccrdotcs femplorum splendida
erant

dew

vesfimenla induti
rex,

";

et

Vtneri,

venit in templum, accepit

et cum immolasset immolaverunt ^^.

" thus,

mafurius rex et immolavit

'"

'^:

concs claiuavcrunf per tofam civifatem ut congrcgarentur onines viri ac mulieres, et - juvenes

oninis civifas

pariter

, P mislocluiP

'
.
.

viremis,

' '''^''''^"'V ; Incipit Passio sarictpe cnjus festum colilnr in (:alendi.s"J

splen.li.lis
r.

" (etm. r.) Igitur veslimentis mnt induti 3. m.; Et rex pr.Tfatus. Julianus videlicet inipiissimus, ut
populi satisfacercl, m.
3.

noveiubris.-t(eti.}i.quoque3.-2oiH.3.-3ei:i.-^simuI el i. Tunc omnis 3. - Venevis rfrf. ;{. ' canlico-

rum

2,

voo.feranlium

3.

insanije

^nim

3.

accipiens

3.

>

et accepit 9; et

'^ c.

(.pl.

e.

v.

i.)

unacum

co.o.

immolavit immolavit^.
(gt
i.)

diis 3.

2.

'^

(el-imm.) et

Sancta

DIES
S.

SECUNDA NOVEMBRIS.
531 inopfer mr,n,reuu-t eum et si ; quis mam suam ,n - hoe fanpore,per<let luvenerit auieam iu futuro

Euslochia

errorem
txprohral,
Jiiliivii
et

Sancta autein Eustochia immolare noluit ', dicens Qui mnt ^ errores in qmbus evratil omnes ^, qui dpyeUnquiih Deum rirum *? Ki in
:

ininas
spernit.

errore vesiro mortuis

Et nunc

>"

qu^cumque

(liis

immolatis,

qui siue

volueris agere

iu

audicns Iuec prajfeclus. nunliavit rcgi, dicens: Eustochia virgo noliiit immohre/' et ejnsdem occasio7ie muni hominrs noluerunt
siiut.
^

anima

Et

meo, pofestatem hahes;

coruore
^^

auimm
'^^

^'

milfam potestafem poferis

clii-i
;,

nnfem mex

i^sronc^;- cajmt ejus HivU n') . r

cum
j:

hnbn-e. Julianu. dixit capilUs. Sancta Eusto" "

.'

Audlens hi^c rox valde iratus est e > jussiteam comprehendi^^ etadXc tu suo '2. Cumque adducla fuissct beala Eustochia, slclit anlo re-em Julianum '\ Qui dixit '^ideam: Qua- sunt isfa qux andio de te ? Qunniam non ohrsaerifieare.

^e

';

Cr
'

* " Violas ^f Vf'!'"'^' "^"^""'y^^'""''<^''-'^

^' ^* '^iolas

'T^''

'

'forsanpro
<'oncidis.

disti

^^pr^cepio
:

imperii mei? Sancla Eustochia

'

rcspondit

Non

repuli py.-ereptnm

imne^iiZ
'f

II 'iZ H ^^
-

K/^^^(S sme anima, qua: nec visum nec odoratum nosamtur hahere; quia hi * H 2 qui ea coleut ^o in prrpffuus pomas ^ <^-^nu-^untur. damuabuntur. Juiianus

fl/w^r. hii,

forsan pro

seU tu rrpulisti

.W ipse

plepLn

De.

te
fi>.

10 ,.^,A, ^i.,; ,._^. ,; " reprohum feeisti. Qunndo auim Deum,

:'..,

Ini^iZ

creaforem tuum, colehas, et ^ ef/o cum '-' omuibus imperio tuo 22 obediefjum ^\ Nunc autem erniute
tejiihes hodle nt omucs homines idola adorent non consentio prxcepto fuo plus nuam pi'E<qno nr-prpn/n '

'^'"' ^"'^ ^'''''' aU^^^Zc^vZ l respondit: T'''' mni r. lufirma^'nctaEustoc]uarespondit:/W/V/a-.w prenx tu,-ettfnrur^''inus impudeus, d crudatus tui ad nihilum redactisuut. Julianus ^^ admiralus est eain per omnes quasrurmpH' ''" su^lumit
pcBuas . Dixil
,,,;/ . qu/fjus

'"

'^"' '^i''"" ^^''^

"''

h^c.

.-

ci Juliauus Jn his ^ pa-nis, in "' , t ttemefipsam vides constitufam mrHin-n.,

: '

Ocu,,, ,,fica,^. ,,n *,,,,(

U, ". Juluums

dmt

Pe,-

oUs kanc poMafoH, deo,; ,.

.rr,fier,;-is, ,li,^e,.ls

maU,,,,
..

,ea,

,1 tL ^JZ Z!
.

"
,

j,,,;;,,,, ,,;,, .
,., e,

ru,njro, ,,,.

I,o,t,e

eo,pMe e,
mittite

A/rJZZ
,<^
(piaj

eonei
ui

^^^

n
l

;w/h-/f^^/y//rr^rm)H-.BealaEustochiarespondit: Gaudeo eniui ut -' rjus - palmam pcr bonam con~

fessionem pertingamus
corouarit
Atrodssinia
lormeiita
forlifnlolerat, et in
^**.

^,

qui sanctos suos in

auferam coufumarem deovum de medio pojndi hujus. Audiens hanc *

suncta

"

in

eam ,

ca-lis

Eustochia
s"

scntonli:un,

adversus

ipsam
:

3.

Julianus dixit

Buhuleis

'

nervis cxdife eam.

Et

cum ^caederetur, clamavit voce magna,dicens: Quam suares snut phigx, quibus comparatur vifa
:

Domine

prolata cst, ^'oravit adDominum,dicens: Jesu Christe, Fili Dei vivi ^-, fc adoro "''

fofo corde
'"'

deprecor

gloria

oratioJie

spirilum

Deu dixit

iBferualkwiWGns htec Julianus iratus ost valde, et^ Ungulate eam cornibus capreolarum *. Cum
"^

iiujus coronx,

^; quia ^^ me liahuisfi in quam conslituisti omuihus

fr,

saneiis tuis.

Et nnnc deprecor
^^,

Pafn- Domiui mei

'*.

Jesu Christi
-sic
'^"

reddit.

autem sancta Euslochia ungularclur, clamavit diccns: Confifehor tihi, Domine, quia dignam me hahuisti, et " fecisti me ^ propter nomen tmim has sustinerepmnas *. Julianus autem " (;um vidissot cam pordurantem "*, admiralus est, (juomodo tantani pcenam contemncbat " et prfEcepit, ut
:

suscipr spirifum ancilla- tum spirilus ojus corporc spoliatus cst

"-

El
">

ct

dc coclo "^ suscepei-unt eam "*. Rai^uil autcni corpus ojus <"* niatcr ojus Eustochia furlim
angeli
in crypta aptissinia "' in sepultura nova. Martyrizata esl aulem vcnerahili.s Doi "^ Eustocliia in civitatc Tarso "" Cilicite ^" suh
(.'t

nocle,

sopolivit

cam

'"'

sic videtur

legeiidum;
ioco partibiis.

pGctinibus*'2n]cmbraejus^^conciderent.Sancta Eustochia rospondit * Ego aiidivi Salvatorem

:

Juliano

Gjesarc, dio
^'

kalcndaruiii

novemhrium,

Dominum
EranyeUo

rognanlc vero
cst

Dominonostro

^'^

nosfrum
;

^^

Jesii Chrislo, oui

diceutem iu sancto suo

honor

et gloria ^^ in secula seculoruni.

'^

"

Si quis perdiderit

animam suam

Amon.

Num.
add.
2. 8

2.

(i.

ejus
i.

n.) n. sacrificare 3.

verum

om.

3.

>">

isti 3.

hoc

add.

2.

vtiS

- (v.

a.) a. V. 2.

^'

in

anima
3.

2,

.3.

Ii.

sa
p.

,e,i

y y

f ,]iis

add.

3.
h.

3, -t.-

occasionein

-3 (p. p.) poteri.s

poteslatem
3.

- ^ (O

voluerunt 4.
3.

"

i\ V.

e. et)

Tunc
'^ "*

iratus valde Juliaiins

(A.

perdita hoslia, (juie

2, 3.

"^

-"

ea

'-

hendere
3, 4.

2.

-t.

num) om.

3.

cornpre-

3, oni. 2.

""

-'

Igitur quanlas 2.

2.

comedes cl) O non constituisti

s excot,'ita 3.

-'

conspectum sumii 3. " (Cumque-Julia2.

(ciuia hi
3.

et)qua?cumliis2.
^' (in p. p.)

(quja-colent) quoi-um (!ultnres

(Q. d.) dixitquo 2. 3.

iT

pra!ceptis

-3 imperium tuum 4. i:~~'^om. 3. -^ ohau3'iii3. diebam 3. 4 Deinceptt jam omittimvs rarr. lectt. codicis 4 (yalUsuml>ros. 063) qui rix diffrrt a texlit iiisi })fr nienda ^* (errante-poteslatein) errantem lihrnrii. te nullatenus volo sequi, sed adha^ieie Deo ineo, m quo lu miserrinie = om. 3. recessisli 3. ^ te add. 3. ^' (e. u.) si 3. -^id ejus 2. 3. a perlingam 3. ^ (i. c. cj coronat in

dixit i. -

>

>'*

pr;i?cepto 4.

obaudisti
teip.sum

perpetuis pmnis

(i. l.)

n. d. 3.

3*

praisumat

3.

"i

^a

defigitc 3.

'"'

(d. n.)

p. 3. 3"

3 (n. p.) p.

n. 2, n. re.^^islore

" (et f.)

(p o. q,)
iidd. 3.

clam

" oni. aulem add. 3. 3. *'> in omniliiis quas 3. immohilem el invi*' (ei-heala) ad eam Nonnc scnlis. infclix,

fuiorque

3.

"

tormenta qure pateris? Sancta

taiila* la^titiiP et [,'audii 3.

3.

*^ oni. 3.

(g. et

I.)

**

Julianus dixit) om.

*' (et

2.

^'^atque '"concidculcs
3.

(Julianus adminitus-]a>litife

m.) m. ilhid 3.

ccelis.

Nam.
^

3.

Hubalinis

3. 3.

(audiens-et)

Julianus

3.

it'itur3.
2.

^ *

(Et
(c.

c.) c.)

Cumque
ferreis

3.

''"

illam
M.3.
2.

2.

**
"i

sartaginoin

.3.

3.

2,

*" 3.

gialulabunda add.
t.

'^''(l

a.)

"
<"*

fe.

v.il) oni. 2; d.
2.

om. teext.c.3.

aulcin
">

3.

uncinis

**

quoadusque consentiat vohls

igitur

qui dignani
''^

3,

gloriam

"

(Cum-fjuia) Sancla

3.

" tquia-fJiristi) om.

rcgni tui
3.

et

annumera me

in ohiritate

ciEluin dixit

"'

" '"

Euslorhia cuni diutius ungularetur. suspiciens in Giatias lihi ayo. Domine Jcsu Chri-ste, (jui 3. ' oni. 3. (s. p.) p. s. 3. ilaque 3. (h. e.) om. 3.
:

elcetis luis add. 3.

cum

^" ha'c -

ca pcrorante
3.

"" susceplus
c.) in ctelum Cujus corpus

.sanctis cl

add.

3.

'

ah

angelis
.3.

"^

(de
""

'" fs. e.) s.

in pipnis add.
oni. 3.

^-

3. " (quomodo-conlemnehat)
particulalim add.
3.

valde
3.

13

'^ om. 3. Dominuni Jesuin Christum 3. "(s.s.E.)E. suo3. "SoHi. 2. 'ME.n.)Nuncei-go3,

meum

"

dixit

3.

rapuit 3.
3. 3.

oni. ahdilissima virgo Chriiiti ' oni. om. " 3; "(cui-gloria)quicuin PalreelSpirilusanctoregnatS" 3. "' 3. "^ 3. *" Silicia; oni. 2.
-

euin 2 ;

oni.

'"'

(R.

a. c. e.)

3.

oni.

-^-oco-*-

DE

532

DE SANCTO MAHCIANO
MONACHO
IN

EREMO GHALCIDENSI

(1.

V. H.

COMMETNJTARIXJS Plt^ VIUS,

1.

De

S.

Marciani

palria,

genere, setate ac

vitse

scriptore.

nmcA
FINKM
SECULI
IV,

Deus,
tati'm
ii

qui in sanetorum honoribns honoratiir,

effecit,

spcriaH providenfix cura id

ut

quorum
infrmi-

distantia tahulx Pentimjerianx concordat, nbi sic notatur Antiochia xn. Gcphyra, xxii. Gendarum,
:

mnctorum
virilitteris

vitx raiia

humanx natnrx

xxxvf. Cyrro (milUa scilicet pas.tum).

Hzc autem

superare ridetur, eorumdcm egrcgia facinora

mandarent, quorum auctoritas maxiposlcros

S.

Marcinni

Cyrns, KJpoc appellata, dicitur a Procopio (3) a Judxiff condita in honorem Cyriliberatoris; qna^

vita scripta

mam apnd
magnum
Paulum
dere, ut

fdcm

essct

iuventura.

Jta

quidem falmla
donia
sic

ridetnr.

OUm

enim non

Kupoc, sed

fuit

Thvodoreio,
Ct/reiisi

Antonium magniis AtJianaslus, Thebaium et Hilarionem Hieromjmus

il/um

Kuppoc vocabatur,

ad xmulationem

urbis in

Mace- E

litterarum

tuonumeutis jierpetuo victuros tradi-

appeUatx, ut bene patat Cellarius (4). Ccrtc Ptolcmxus et Stcphanus, PUnius ct Tacitus

fpiaropo.

magnitudo reruni gestarum pari quoque scribentium auctoritatis pondere fulctia ad posteros pcrrenirct. Erant enim Hli scienHa rerumque
spirituaiinm
experientia
Hlustres
,

noH Kupov sive Ctjrum, sed Kiippov scribunt et Cijrrhum. Est autem caput regionis Cyrrhesticx, Syrias
interioris, inter Seleucidem,

Commagenen

et

Eupraclaro
genere,

judicio

ac

phratetn
3.

(5).

docirina eximii, eorumque

quorum
ut
rel

vitas scripsere
tcstcs

Hac

itaqne

Cyro
coepit)

(sic

xquales aut suppares,

ita

ocuhiti
gesta

stianis

vorari

enim deinceps a chrioriundus Marcianus, cx:

post Marcianuni apud
:

existerent, vel a discipulis fidelihus

patrnm

prsiclaro gcnere, ante

et

discere ac veluti calcntia ad/iuc

virorum

vestigia

Cyrenses clarissitno. Jta enim Theodoretus

Con-

tractarepofuerint. Pari felieitate S. Marciani gestn

tempta

claritate generis,

a Theodoreto, Cijri in Si/ria episeopo, consrripta

accepimus, Cujus

etsplenclorepalatii, in
et res divinas
To!J

quod a patriciis ducebat quo florebat, ... in Deuni

transtulit. Ttj;
e? -(ip

guum

tanta

sit

in

omni

discipliviris

totum amorem
paoiXeioic

narum

(jenere exceUeutia ut

summis Ecclesix

y^voui;

xaTa^povTiaac 7:epi(pa\Eiac,
xrj; ev

eiTraTpiSiJjv

yip

xquiparari possit,
vixerit iisque in

talis est tesfis

qui rebus cogno-

xaxT^yeTO, xal

Xa[jL7rpdxtiT0(;,

^v

Exeivoic

scendis apiis.mnus haberi debeat, et eo tempore

yap

rivO-t... elc

sov xai xa Weou xi yiXxpov

refert

[jLex^Onxe.

Et

lods versatussit,iisque usus rerum

rei

paulo post idem Theodoretus

ris

Marciani soro-

persouarunique adjuncfis, ut
latcre mininie potuerif.

veritas

ipsum

Ex

Theodoreto ergo hau~

fiUum, vircnte Marciano priticipatum urhis Cgri ohtinnisse ac divitiis floruisse. Generis splen-

riemus quidquid
est.

f/p

Agit autem bis de S. Marciano

Maixiano memorix proditum semel raptim

:

dori cxitnix corporis atque animi dotes dccus adde-

bant eximium.

Erat

cnim,

eodem

Thcodoreto

viri landes

cominemoraus, ttcrum data opera cjus

auclorc, proceritate

corporis et forma donatus

:

res gestas enarrans.

Ecclesiasticx Ubro
IxeTvov
-civ

Locus prior est in JJistorix IV, c. 25 : ''lUai 81 xai XXot xbt'

xiic

ab auctore naturaj, animiquo prudentia pollens

MeyeOoc ctopLaxoc xat xiXXoc Ttapa xou
lJ.evo; TJjt; 'jffecoc,
ti [j.ioupyoij

oea-

xaipiv
'Kv

Tsi;
|i=v

fiovayix^c tfiXoffOffiac auie'vte(

^prjjjnjj

xai

d-u-^ijv e"^(ov

ayyivoig:

xe/,off[jLY)[i^v)v.

fjixpfiapuYac.
I\I

1^ XxXx'.5i(uv
xa\

"ASitoi; xat
T.pb^
aTraOfi

Quam

corporis quidem prxstantiam perpetuojeju-

pxiavi?

xj!

'ASpaojAT);,
TZfxf^r^xoli

'-cepot

to^Jxoi;
PiotJjv

nio affiixit,
uani.

ac

celluls

incredibilibus

angustiis

0'Jx eu:ipiOjiT,Toi, tv

aiujiaji

tijv

compressit, auiiui

prudentiam adeptus penedivivixit aeciilo

jieXexwvTEc.

Fuerc
et

ct alii

pcr id lenipus, qui

In

mona-

sticEe

vitiE

lulgore

collucerent.
et

Chalcidcnsi

ercmo Avilus

Abraanies, et alii vix nutnerabilcs, qui in patibilibus corporibus vitam perturbaiionis expertem meditabantur(l).
2.

Marcianus

4-. Quo anno natus, quove vita functus sit Marc[a.nufi,nusquam Theodoretus adnotavit. Tempits

IV,

autem quo sanctitate florens

accurate notiim
est

in

cellnla

degebat,

ex viris ejus asqualibus, qui ad

iii

Holigiusa

Alter tocus

est

capnt tertium Jic/iqiosx JJisto-

Hisloria.
Ortits

rix

{"2),

quod Actorum
JJx

scribemus.

vice integrum deiuccps franquo fonte profluit quidquid de

invisendum heatissiinum virutn in eremuin conrursahaui : c quthus Flarianus, maguus Autiochix

episcopus, idem qui

Marcianus
tirhf Ci/ro

ad Theodostum imperatorem

Marciani laudatissima vitx ratione ac miraculis

inuofuif.

Vnde quum

sancfi viri xtatem, putriam,

sit

profectus legafione functus est pro salnte urhis Antioc/ieux. Sed ncque Marciani xtatcm Theodo-

(jcnus didlccriinus,
iu his

Theodoreti simul qiiantum

narramUs

auctoriiatis poudtis, dijudicare

ait,

poterimus. Marcianus,

patriam liabuit Cyrum,

Unde fit ut sanctissimi viri vitx annorum numeris a nobis definirt ncqueat.Certum cst totam Marciani vitam secuUJV
retus adscripsit.

cnrsus certis

cujus antea mcminimus. Cgrus autem urbs, cujus antea iu c. 2meminerat, duorum dierunt itinere
distat ab Antiochia, uti xpse ibidem notaf;

finibns cotiiineri; nisi forte plus uonaginia atinis

vixcrit
:

tunc enim finiente secnlo Jll nasci potuit.

"

quz

Quod

sic efficitur.

T/ieodoretus Historiam

J^eli-

(1)

Mi^ne, P.

G..

tom. LXXXIl.

p. 1190.

{31

(2)

<l>.X^6.oc
1.

c. x..
1.

c.

lcrxop.a

(Migne,

ibid., p.

1324 sqq.).

(i)

mitia

^dif..

H.

HI,

xii,n.49.

orhis antiqtii seu Geographia acliqua,

(5) ibitl.

giosaM

DIES

SECUNDA NOVEMBHIS.
illi

A gwsam

doctissime probavit Garnerius (1), non post annum 445, quo anno litteras dedit ad Euscbiun, (2): in illis enim ipsius

scripsit,

ut

nripsnl,- , c

^^^
i

mentan-

celebrlm m-onrT", '^""^'"-'

'

T
'

""""

''""^''"""-"

AUCTOHE
C. V. H.

tionem

oaurvSitSt
i;

P^"">

Pi"t^lis

facil (siih

tiliil,,

Vilx sanclonim

',

'

quam operis annum unum

pcrvulgati,
et allerum.

atque

ita

editi

ante

S.

Quon.odo enim

alias

ad

ipsam, velut ad testem sua: fidei contra idver sarios ct judices prudentor provocare?
. certe ante annuin 437 aut 438, quo defiinctus mta Acacius Bera-en-

Quo anteriore ,en,,ore ? Non

! L U^lrZ^" '""'" ^ ZZ^SZ T/iZT::?

Ma.tianTtlZ'''
i

"""^

po

'''^""'TT """" "' ''""' T'>;"'<- 's'* el '""'""" tum

'''

njios 381 et

391.

'

'.'""'".^"'-..^'

/-'V,,,,,.

Sto-

""""'^ '""' """''""

sis:file,iimcerladecjiisobilusetentia exeoa.cod in Enco,uio Ji.liani dicitur teiiiiiJeellZZ"!

annos .uinjuaginta anno 43.,

hy \J annom aut370.
m,
,ll,us

et octo.

MeeZ ^ur^Z
anno se.enet epi.-:tola,n

TlieoZeus- ic r, *".'""""'"' ''""' ""'",'", 391 incZT '''"""""'""' "'"<'"'""'"' ^ 'l"'"iuc ^'"''71 '"''' '""''"'"""^ /''"'" "" ^eHi-

"'" ''"'""

'

c^andoquidr

Qiio i.itur definite

quod mter obitum Acacii

^Z^Z Zl^J^Z^lT J^al^f^Z^^^Z ^""

ad
7

'""'""',

''>'

'",f "'''"'"' "" '"""""

,

rzs:2~:2S;:S:Xi sr*' "-'""': ;?==

Uiximn^

',!,;

'ri

-2...
iirciatiutii

fere
tinrjit.

rncep^vcro^ post<,uam a conversione sua duos c.an monaclus qu.l^usda.n annos, decem in Heliodon

iis

qui videra.U eoru/nqu v

am

in

ihZir n^

monasteno du.^set. Onnergo doceat Emrjrius Smeonem ux.sse a convers.one se. et .uiu.uarjinta

rantibus oredidirnus. Mareianum .. autc Thcodorefuu. vi.isse, patctl

sunt, et forlc hic uatus

7aZuZ
us
'

^"

jam
.

erat,

guum Marci

tam anno 400uta unc(un.,necesse est ut conversus fuerttannomSiergo ad annos 404 addantur duodecnn,partnn nder mouachos, partim apud Heltodorum aeft, adda,dur efuun viginti et octo
a sti,cepto jejunio effluxerant Theodoreto scribente, extstd aunns 444, quo Historia liefijiosa

nerium
S.

(7)

....

5^6"

en,o iutra deceuniu.n auo

sancti ciri fclicem

transiiL coliocacimus

qm

composdastt ItaGar,terius,quemtideUterredd}dimus, ernendato tamen uno metrxori^ lapsu: p,-n Jtdtano entm scnpserat Jacobum Nisibenum.

Familiu Theodoretimonaclns fauuliaris eratet ipse a pueris in monasferio Lcti Euprcph prope Antiochiam in Stp-ia, erqo urope Marci.ni palasstram, edticat.ts, non potttit non a nrimwva ^tatefrtdtus essenarratictevitxexiutiorum hominum quortun inchjta smtctifatis fauta per totirn-sa,n Stjriam
tmUjabaftir.

,uioue ab

iX^^
'"'"^'-

'""""''""'

^'"T: inZalZo

Quem errorem Schuhius

,-um Jacobttm (de qito
,-em,ttens ,n
c.

Fo,-sitan efiam i,wotuit

fnrpius auxit, ad alfe-

ttnum ex duolnts

,nonaste,-iis p,-ope

Apatneam fuuIn Epi^tola

21 ReUgiosa^ Historim)

datis a sancti Marciani disciptdis.

nota ad istitm Ga,'nerii locum. Qui itaquedidiaitdainnosuoveru,nnonesseqiiodscripserat, in sua de Vita et Scripfis Theodorefi disserfattoue (3), dicens : Minor est utililas, quae e

euim ad A,tafolium Patricium mouastc-ium stmm dixit : (JuihI

vestris

(8),
si

Apameeuse
his prociljus

non

cedct, tiabitare rae saltem jubeat in

Vijii^epov

monasterio nostro, to

f^o.aTTiif.ov,

lectione liujus libri percipitur, utpote qui prfeler ascetarmu Vitas nihil continet, sicque curiosos

quidem a Cyrrestica
viginti,

milliaribus abest

quod ceulum ct

magis^

emm
*'

diseendi cupidos lectores poscit. 6V ipse Schulzius leyisset, potuisset discere ex

quam

ab Antiochena quinque ct septuaginla, tribusautem milliaribusab urbc- distat Apamena.' Et in Sijnodico adt^ersus trajwdiam li-enxic.oG

tantis

stiperhe spei-nei-et
et s,,ntd

excnpUs animl liumiUtatein, ut non tam Garnerium inuUo sr doctiarem,

accipere ex Vita Jidiani qtia ratione
erif/eref,

Gar-

nertuin iunocenter ineinoria lahentem

>'tm(uHse^t
iiitra

ne de Chanjbdi, u( aiunf, iucideret in Scijllam. 5. luvento itaqtte anno 444 quo Relijiosam

ad Alexandrum epitua quod tam lont,'e sim suave aliquid existimare venturum. ut archimandritas monasterii mei de cella milii jedificanda mandaverim (9j. Qunm vero non semel dixertt
Tlieodorett epistola

(quai est

^^

scupumj

Novcrit

.saiictitas

Historiam exaravit Theodoretus, ad annum Marciani nostri emorttialem propius ascendce possumus. Eteniin narrat Theodorefus ibi, cap. 3, sanctum Marcianum a quinque e/jiscopis fisitatttm
fuisse
:

Theodoretus se ante ejnscopatum semper incoluisse monasterium {{O^.perspirmiin esf uon iutelUqi tantuin monasferimn Saucd EupirpU prope Antio-

chJam : quomodo enim iUud monasterium qtiod

bus milUarihus ab urbedistat

tri

Apamea

"

nostrtim

a Flaviano Autiochis,Acacio

Bercese, Isi-

doro Cyri, Ensehio Chalcidis, Theodofio Hierapoleos episcopls.

vocare potuisset monasterium, si aliud taufumntodo incoluisset?

9.

inehoatum;
fst in

configit post annum 381 anno FUivianus ordinatus secunda generaU sgnodo; nec diu post sgno-

Quod sane
illo

Jam

rero Marciani discipulus

utrumque

nto-

condito a

nam

nasterium ^Bdificarat Apamea;, in vico Nicerts nomlne. Erat hic Agapetus, a quo uutim ex
monasteriis

Marciani
digeif/ulo, et

dtim,

nam

brevi posf Theodotius Hierapolitanus

nomen sumpsit. Altermn

vocltatur a

episcopus
fuit
Ci/ri,

e vifa excessit.

Quare,

ait

Garnerius

{4j.

videtur
reduce.s

Simeone. In his Theodoreti tempore

cum Marciani

patria

accidisse ipso

anno 381, quo nempe anno

vitam scriberet, stipra quadriugenfos riri deqehant.

Marciani.

(i)Disseil.
p.

n
{'!)

delibnsTlieo<]oreti{P. C..,lom.
E|)isloIa Si (Migne. P. G.,

LXXXIV.
tiO.

tom.
P. G..

LXXXII.
I

p.

1-294).

p.

(0)

In

proIofc'o.

ibid.

23S

sq.).

p.
(4)

12G6).

tom. LXXXIII,
paj,-.

(3)

Migne,
libiis

ibid,.

ton..
n.
1,

LXXX,
lll

(7) Di.sseit.

(Higne,P.G.,tom. LXXXIV.p.9UJ. (S)Migne.

p,

tom. LXXXiri. tom.

l.m
ti75.

epist.

119.

Disserl. 11

de

Theod.
(5)

(Migne,

P.

G.,

P.

G.,

LXXXIV,

(9)

Migne.
P. G.,
1-261).

lom.

LXXXIV,

p. 347J.

(10)

Migne,

Cap.

in Vita Jacobi (P. G.,

tom. LXXXIII,sciIicet:Episl.80(p. 1^7),epist.81(p.

Cujus

534

DE

S.

MARCFANO MONACMO.
Agaprotiosi enrpnris rcliquias franslulorunt. Cirdihilc
ifcKjuc esl
st(ifi)ii

Ciijus, infjnit (1). insliliifi lo^isl.itoros rucrn

G. V.
II.

pctus ct Simconcs, qui a niagno Marciuno lcgcs acccpcrant. Patet ergo manifcsta fides illms, qui

a felici Marciani

obili/, .simul ac,

uh Agapdn
rlt.

mitr/istri

Maiciani rilam andire potue-

ut 2'heodoreli verlm ular, vlclor egregius vita funcfus cst et angeloruni cliorus sacrani iliain divi-

Fra:terca Marcianus,

oriundus, vivacem sui

nucrat. Fotuil

uH dixinms, Cijro iirhe memoriam reUnquere dchuit.

naniquo aniniant in ca-lcsliuni scdiiius collocavit, pnhlicnm viri sancti cuUum exortum fuisse, quxrcnfium
relitpiias dfsidcrio

In eiidem url>e'Mm-cu\n\ nvpos principalum ohliertjn Thcodoretus, Cijri episcopus,

alfum; tandem,
attitjisse,

sole-

muiter cfalo corpnrc, faslirjium

cujus

ah ipsis suis Cyrensihus, et fortassis ah ipsi.^ Marcnwucoqnnlis sancti viri res gesfasdidicim'.Quihus omnihiis si addatur summa Thendnrcfi cpiscopi

postmodum pcr
13.

Orientem. ct

Occidentem diffusi
est,

radii Ecclcsiam in lerris i/lustrant.

Maj-imum

culfiis

docnmcntum

S.

Mar-

fl

eam

cum summis monachis ac sanctissimis famiUaritas uemn duhilare potcft quin omnibus adminicnUs fueril instrucfus ad veritatcrn indajundam ar
2)erserihendam.Tanlo ergoteste ufque auetorehencvolus lecfor pra.'elaram S. MnvcAi^m ritam securus
accipial.Acccdit
Jtelif/iosam,

ciani nomc.n in Marlijroloijiani

Romanum

iUatum.

iiirl;/rolagia

Vhi ]
tur
:

V nonas novemhris confcssoris

titulo ilhislra-

tnm Intim

Cyvl in Syria, sancti Marciani confossoris. Mcnnlof/iuni Sirlcfi,dic 2 mensisnovembris,scquens

hahef
:

clof/luin

Eodeni die sancti patris

nostri

neminemunqua^n hanc Hisforiam cujus Marciani VUa pars esl, non

si solos

Marciani ex urlie Cyro, viri pietato insignis, qui cgrogic monaslicaiu vitani cgit.
14. In Menxis Bartholomsoi Cutlumusiani eodem die ejusdem memoria cetehratur his rerhis
MvnijiT)

ma</ni fccisse,

ercipins Itareticos

ct

impios

lum

uyeEca

cximix sanclitalis s/)Jendoribus coutii/it quod noctuis solem infuentibus. Sed nemo solcni spernat, idco quod noeiux illius radios
honiiucs, quilnis in his

-zw iiivj ttstio; tiiimv

Mapx'-:ivou,

tou

ev

t^

ferre nequeunt.

KupVi Mcnioria sancti patris nosfri Marciani Cyrensis. In menologio Basiliano, in Kaleuflario

Consta nl ino/)oI ita n o cdito n Morcello,

Cri/pfoferratensi, in

in

Eelogadio

S ^
Sactitag

11.

l)e

CullU S. Marciani.
ore
ut

SMarcianum omnium
*

sanetissinmm

Mavciani
ilirlyln fllil

rii-umlaudafum fuissc,c.rTiiet)dnrcH priinum Jliatoriaconstal. !psc cnim iiuclor el unfcqnam

Mcnxis Crijptoferratcnsibus, Banlmloma^i Crijptoferratensis, in Menologio Capuaun apiid Toscannm, Marciani nomen non recenselur. Altnm quoque de Marciano silentium In utroque martyrologio grxco Hierosohjmitano ef lielenopolitano, edito a Schoh. In Mcn.xis tamen Bariholnmici ('ntlumusiani ipsa
in

Typico

S.

Vitas scrihendas adoriatur,

eorum quorum
ct

vitas

scripturus esf siiffraglum invocat,

principioVila;

quam daturi sumus Theodoreti narraiio pendium redacfa Icgifur. In Martyrologio

die
tio,
Jf)

in commctricn,
fit

Marciani ciim ciim Klia ctJoaniic Jiapltsla comparat.Infinerursus: Oro,n(f/i(//,elobsecrouthoruin

inensis januarii,Mi{\W.xr\\ cnjusdain

men-

onininm intcrccssiono divinum auxilium adipiscar. Jli oinnes sunl Marcianus atquc aliipii expra-eipuis ejnsdem discipuUs.
iuiii
iii

quem BoUandus judicavit esse hunc nostrum, qui/)pe qnem in Grxcorum menxis invcntum, eo
die
cerit.

viifi

11.

Popnlorum rero tanta

erat de eyregia

ciani virtute ac sauclitate opinio, ut vivenle

Maradhnc

prxlcrmissum, in IV nonas novemhris rejeMartyroloyium illud quod ex menxis et aliunde collegit Siherus, sequentes de Marciano
XoJi;, I\Iapxt:ivi, Tu-cysviov
eli;

versicidos hahct, qui nihil laudis continenf.

"^ouv
Xuifi*

saneto viro nndtis in loeis oratoria sedipcarcut

accipiendis post

mortem defuncli

reliqniis.

Quod

To

5dY|i.x

Tou -pauavTO? oux e^wv Xustv.

sis, in

Cyrl

in

nrhe fecit ipse Marciani sororis filius; in

sollicile

Terra, Marciane, cnni

terram

solveris,

Chalcide Zcuohiana ipixdain, alU alibi.

cox se ra/nendi stndiurn
cianus,
slri

Quod pra:frustraUis MarCiijiis

Decrotum Condiloris non valens solverc. Egregium Marciani sanctitateni agnovit 15.
afque

e!

Baronii

operam dedit

ut Eusebius discipnlus mitgi-

AnnaUhus consignatam

voluit
ita

Cardinalis
scrihens
:

Aiivalts
leslantur.

corpns iqnotoouDiihiis Irailcrcl sc/)uIero.

Barnuius, ad

annum

SSJ, n. 44

rei tcsles

duos tantnm adhibuii JutscOius;

sepelivit,

et

ante

magistrum
ref.
liini

quam

ejus

mortem p)-opalaef

Porro vixithis ferme temporibus (imino mortuus est) Marcianus alius, sanctissimus monachus in Syria apud Cyrum civitatem, do fpio plura Theodoretus in libro Sanctorum patrum

jmt
ejits,

12. i^Vnstra

pcr quiuquaginla
nndtitudo
illulis in

amplins annos

Deum amanGujus
consecratus,

morlem

poptdorum pta
donec tandem,
testibus, beati

sepulcrum quassivif, orutoria prxdicfa uliorum

tium (Phiiotheo,
natalis

sive Historia

Religiosa).

dJes

momoria

pcrpetua

sanctoruni reliquiis, snlus qni supcrat ex irihiis

Marciani sepulcrnm indicavit. Et ac dootrina; horodes

biennio anle conslructam

persevcrat.

quarto Nonas Novcniljris, in tabulis ecclesiasticis Jam viri beati, eronitarum luminis,
hisforiam
audiut.

tum,
in

ait Thcodorcfus,e<?\\\i\ix:

ex

ore

Theodo7'eli

hcnignus

lcctor

arcam lapidoam

(1) In

Vila Muiciani.

VITA

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

535
EX

VITA SANCTI MARCIA NI

sive

TIIEODOKETO.

mp.

III ReUgiosa' Ilisloriw

Theodomi
1324
sq,,.)

(Mi{,r,e,
'

P. Gr

lom.

LXXXIII,

p.

(')

CiVPUT PRIJIUM.

S.

Marciani clari

natales,

vita

solitaria,
(>o

virtutcs ot

nnracula

qnicdani ab

patrata.

A>--'

To^ xaT

clgnitato
i>=cvo.,

..vTaTTovT;,, 0? .ep^XoJv

laudabimu.?
.Joanrio

iJ

Elia ct

An

illmn vidclicot

cum

Cyn

,,

nc similibus coniparantes,

^,^^^."^"^"-.
.//.-certc.
videlieet.
''o^f^''^

>'->=ou-/o.,Uvo-.,

o^iv

oJx

?.v

ai,o?

0'-^"<';,

^v

iye,\v.v.<.^

7cXavw|/svot, xal

o-os-rt

qui cH-cuiljant in mololis et pcllibus capi-inis, egcntes, :inicti. vexati. quibus di^nus non cral iuc mundus : Grrantes in salitudinibu.s cl monli-

TjaTpioa

busct

Tra).a..

^.kv

eV/e

t>,v Iv^pov,

spcluncis, ct (braminibus lcrriEV Is

olini

?;<;

y.'A

noo^fJev

enim
antca

patnani

^;xv-/iTtJr.v,

jATa 5. Ta^^Ta rV.v

quidem habuit Cyruni

Et

spr,[^ov

xat Taurr.v

, cuju.s
:

uicminimus, postca vero soliludincni etdla rolida.ccelum nunc habcl.

iuic

autcm
cflVcit,

illa

TP'oi^ Yvo'j=; xaTa-ipov-/i3-a? -ep..^ava;, ^; -: i^ eJ7:aTp'.5wv yip xaTT.yETo, xai t^?

iv
Aaj^T^poT-riTO?,

'^'^''^

eum gcnuif,Iutc vero aluit victorcniquc ca-lum autem coronalum excepit.

(luidcm

i>.Conlcmptaouim<-Iantalcgencris,quodapalricusdiK-cbal, ct splcndorc palatii, in quo proceritatc corporis et fbrmadonatus ab auctore naturtc

o-euon sc
cot,iUi,
"^'''

pa7..>.-:ot5'

h.dycc; yap

r.vOei,

piiyOo?

jwua-

TO?

xaLxaUo?
xai

7:api to^ \r,^'.o-j^you o^^aj^svo.; t^^

'"

oycr=w;,
'.;

(}.'j-/->.v

iywv

a-j'-/ivo.:a

XX0C7fA/,fxv-f,v,

0ov xal Ta 0oJ t6 ci^Tpov

animiqueprudentiapollcnsnorebat, res divinas totum amorcm transtulit

in
ol,

Dcum

et

""i"'^"'""""'

oninibus

tieTjfJr.xs,

xal

rao-tv EpputrOat cppaaa?, xaTaJ.apieaveL

tt,^

ip^cu
Tivt
j^ev

Toy
Ttj

of/!ia/.6v, xa- c7j.i'.xGov ofxiaxov o'.p.ajj:voq, ouoe

valcre jussis, nicdias solitudincs adiit, parvaque exstrucla doinuncula qu;r; corpus oju.s vix axpiarct,

de^"

ffwj^aTl

(r6ji.jATpov,

xal aXlt^ t

eadcmque parvo quodam

alio scpto

circum-

(7ji..xpw
Tiici-/.;

^ptyxi^
oA(ov

Tip'.6a).wv,

xaOECpxTO oLriVsxw.;,
X-/_a)pr.Jfj^vO?,

t7JV0-JT.:a;

ivOptOTT-^Vr,?

T^

Se

TWV

AsTTiroTri

SiaXsyoj^evo;,

xal

t?,?

ab omni quidcm humana consuotudinc sojmidus, scd cum Doinino univorsorum colloquons, et dulcem illam voccni
exaudiens. Divina cuiui
se
cos oflcrens, ipse
vcr.san.s

data, ibi dausu.s li:crobat assiduc,

yXuxe.la^

exe-^vri;

^Ttaiwv ^wv?,;. Tor?

jjiev

yap

cioquia, divinam
ct prcloquebatur. Et

5eL0'.?

ivTuy

1oy{o'?, to? 5e.:aq ctuv?,; a7:oXa':..v r.yerTo ~pOTe;^-/_oi/vo(; OE xal Tag UETEiai; Trpo^tpEpwv 2'Jto;
'Tiv
7rpo<;

/avwv

voccm audiro ccuscbat; orans autcm

cum Domino
fruerel.ur

cum

tantis
illuiii

sompcr

Tov
'.

doiiciis,

AeT7zdT-/-,v

nuiKpiam

^T^o-.srTo

S..aX;iv.
?.a6':v

Ka.l
o'Jx

Too-auTri?

Tpu^r,; ctTioXauwv, xdpov

to-j .S-e.^ou

eeouXeTO. "HxoujE vip

nveujiaTO; o'.a tou J^eyaXou Aagi.S UTioiaXXovTo;, w? '0 jxeXeTwv

satictas capicbal. Audivcrat onim diviiuuii .Spirltum per o.> Davidis psallonfcm
:

lumcii

"

Qui meditatur

in Icgc

Domiui dio ac nocto,

crit

vojaCjj

Kup.:ou r,[/paq xal vuxto*;.

e;rTa'.

To 7re!5UTUf/vov Trapi Ta? 5'.e;dSou(; Tov xapTTov auTO'J Sw7'. ^v xa'.sw auTou. xai t6 '
tpuAAov
"i'\
>

w; to lulo-/ twv uSxtwv,

Toutwv twv
/,a--a!^To

>

'

'

auTO'j

oux

anopp uv^TeTa-..
tov
viS-.a-TOv
>,

xxp7:wv

tanquam lignum quod plautatuni cst secus defrudum suum dabit iu temporo suo, ot foliuui (^jus non donuot. IIos iilc fructus desiderans,jucundissimum Inmc laborem ampledcbalur; ef oralioncm (piidcm psalcursus a((uaruin, (piud

^p'.Ej^vo!;,

to'jtov

7:ovov, xal Tr,v jxev 7:pOJSu/>.v

']>a).jjtwS':a, Tr,v

Sk

ya/u.wS'.av
Tia/.Lv
r,

ri

Tipoieu/r,

modia. ps;dinodiam autoui o.xcipicbat oratio, cl ulraquc rur.sus lcctio divinorum eloquiorum.

S'.Si'/TO,

xai.

ajji'idTepa

Twv
'.

3e':wv Aoviwv avayvwtjic.

oe r,v

o.

,'.ov

auTw
'

[jlovo;

koto^,
r,v 6

xa-.

outoi;

3.

Cibus luitcm
:

illi

cTaJjAw TTpoo-CEpdjjievo?

crat soliis panis, isque

;id

f/uoliilie

to^outo; Se

TTaOfiO;,

w?

mcnsuram datus
nec

mcnsura vcro ea

erat, qufo

qniilew, ned

fj.r,

7ra'.S.:w apt'.
'laT.I.

^r)S,^ aTiaAXayEvT..
to'j

Tr/'' '/=':>

7^A-f,po'Jv.

yap

apTou

tt.v X.^Tpav

TTpayf,
xal

infanti a lacte nuper divulso satis cs.sct. Aiunt cnim panis libram quafuor in parfcs diviViim,

irnprre
tinitiim ft

0'.a'.pou]j.'vf,v

->,jipa'.;

TeTTapT'.

Si.avijj.eTOa..,

qualuor dicbus

fuissc

',p.pa exaiTrj

jxiav aTrovsyeTOat j.ioipav.

Exexp.^xe'.

Yp

o-7:pa;

xaTa

jjL^^av

e^O^^eiv

-/jjAepav,

-xdpov Se

diebus partem unam vespore comedere quotidio,

satiaii,

distribufam, ct singuHs assignalam. Statueraf enim

nilde modieo
paiie
rt

afjita

p.7107:oT

Xa6etv

a)X

nunquam aulom
scmporepie
siliro,

iitfbutin:

dzl jiev Ti^tv/jv, aei os l\^r,y,

.';

scd sompcr esurire

7TpOT^'peLv o

Tw !rwu.aTLTa

t6

Cr.v !X-o-/swvTa,

coriKiri

autem ca

vao wc o 0'.a 7:?.i,ovwv rueswv tr^.T-^wv J^STaAay^avwv, aaOEveaTepov j/kv ev Tai^Tr,; aatTta?
T.j^ipx'.;

L./y

exliibere quae ad vifain susfen-

taudain

Dicebat cnim cum qui po.f mullorum dierum inediam cibuin c;ipit. of dicbiis
.'^ufficeront.

incdiee

(I)

Texluni

Tjicoiloreti

pro more

noslro in

t.-ipil;i

iiistinximus,serv.ila 06011.1111 Herveli vereioneMigniana.

'

536

DE
Twv ctTiwv

S.

MARGIANO MONACHO.
Dominica languidius exsequi, et D quo die rursus cibum capit, plura, ut fieri .solol, ingercndo, ventreui oncrare, ot hoc gravalo tardiorem reddi animam ad vigilandum. Prjeslare itaque aielxit, vesci quidem quotidie, sed nuninodiit; officia

TiiEODOBKTo.

o 7ia).tv T.fJiepa
w<;

piETaXapLSavEt, -).tova,
t/.v

e^xo;,

7:fOT;ipo]Jievo(;

yaTTEpa
Totvuv

(jJopTL^Et,

^apuvo[/v-ri oe auTT, iiy.v7|pOTipav TTEpt ty,v aypuTiviav

xaBt-TTTiTt
ri|Aepav
T->,v
<|;!j-/r,v.

"Ai/etvov

e^^.sye

xaO'

}jieTa).a,u6aveiv Tpofv,;, xopov oe

vriffTeta
h
"o

iJ7top.tvat

Ii7|0^7;ot. 'AXr.Or,; yotp

of/ivexTii;

evOEta.
'

Ta'JTa vofjLoOcTwv oteTe^.Et

(juijjia

^zlo<^

outo; av/.p

xat

quam exspectare satictalom. Verum enim jejunium est porpetua esurios. Hanc legem proponere non dosinel)at vir illc divinus ct cum corpus Im;

eywv xat Twv ^tt' auTOU TravTwv otvOpwirwv pLEytJTO? wv xal xaXXwTo;, [xtxp^ touto
[jiEYtTTOv
atTi(|J 0!,Tp^.

atque omnium sui tcmporis liominuin maxinnis et pulcherrimus esset, exiguo id

bcrot

maximum

cibo sustentabat.
oieaOovto^,
tv.<;

4.

Xptivou o Ttvo;

Sjo

TUVOLXOJ?
xaXu^Ti?

4.
mifeit

Post aliquod teniporis spatiuni duos adconfubcrnales,

Dlsdjmhif
l'"iui't duos
''"'""'.

io;aTO,

EuTiStov,

5;

Upa;

^xelvt,?

Eusobium

h,

qui sucri
c,

illius

x).T,pov6^o; iyeveTO, xat 'AyaiTriTov, 0? Tr,v aYY)vtxT,v

tugurii

fuit haeres, et

Agapetum

qui has

an-

Taurr.v vofxoOeatxv

et'^

Tr,v

"ATiafAEWv |jLTe'^uTEuT.

gelicasloges transtulit
est

Apameamrf.ibi enim vicus

Kwfi-^ ya^

Tt?

^<TTt

(jieytTT-fi

xat TioXuavOpwTto?,
<jJtXoTO'^ta<;

maximus

et

populosus, NicerlEe noniine, in

pbilosopliiae

^y

NtxepTat oe

ovopta

Tauro'

ouo Totvuv

quo duo maxima

xit,

gynmasia constru-

^v TauTri ccovTtaTT,pta xaTETXEuaffE jjieytffTa- to

Tr,i;

^tv

quorum unum ab eo nomen sumpsit, alterum

in liac disciplina refulsit. In his

ouTOu rcoTT.yopta; ^ewvu^aov, to os tou 5au-vr/,xovTa ^tuv

Sti).a[jK};ev.
T,

voro ab admirabili Simeone, qui annorum quin-

[jLaTToij -u[jL(jvou, o;

aptOij.ov

^v

quaginta spatio

TauTT)

Tvi

YtXo!ro'^{a

'Ev TouToti;

[^EXp!-

hodieque
tis

vJri

xat

TT',[j.epov

TTAEiou;

TETpaxoTtot otayouTtv avope;,

euaefiita;

athlcta^ ef

degunt supra quadringentos, virtui.iictatis amatores, coelumquo laboinstituti legis'''

aper^;

aO).T,Tat

xal

ipaaTat,

xal

tov

ril)us suis

redimentes. Cujus sane

oupavov Tot?
r?,<;

7r(3voi?

wvoupievof 3e!r|JLo9ETai oe TaijTr,^

Su[jlewvt.(;,

-oXLTEtai; 'Aya-T.To? xat

Tiapa tou

Lievalou Mapxtavoj Toui; voljlou; OE;aij:evot. 'Ex OE

Simeones, qui a magno Marciano leges aecepcrant. Et ab his porro alia plurinui propagata sunt ascetarum habilacula,
latores fuere

Agapetus

et

TOUTuv
TOUTOiat

[xupta ipUTEU&Ti eTepa da-xT,Ta)v

xaTaywyta,
^aotov
6

iisdem legibus utontia, quse

sorc.
fuit

difftcile sit

percen-

Tot

v(3[jiot;

xoTiAOii[Jieva,

S oJ
t6

dptO[jtetv.

'A).).a

(fuTOLJpyo;
(2vT,p"

toutwv
yop
T(]jv

icTcavTOJv
o-Trepjj.a

Ccterum horum omninm sator et plantator vir ille divinus. Qui cnim pulcherrimum
is

^eareatoi;

^xervof;

t6

senien prsebuit,
tur juro auctor
5.

xaX)aTTov Tiapaoydjv, outo^ xat

("tio?

(puvTWV dyaflLOv

bonoruni quse ex eo nascunvocandus est.

ut
dixi,

av etxoTW?

x).T|OetT|.

5.

T6

[XEv

oijv

T:;(iJTOV,

tbi;

e'^T,v,

[JLfJvo?

ttiv

Primum

ergo,

solus

volunta-

qui drgehant
'il>

iOsXouaLOv Etyev etpxrViv ^xtvT,v

ETiEtTa Touq ouo

TOUTou; UT:ooe;d[XEvoq, ou Tuvotxou; ety^eV ouoe yap

auT(7)
[J.6v(|j

6 otxtTxo;

dire'ypT|, a[jitxp6?

if)v

xojjllo-/^,

Xat

KOAUV

aUTW
(JpoyTi;

Xat

TT(jJTt

Xat

XaTaXtiJLV(j>

rium illum carcereni fenebat. Deinde cum hos duos admisisset, non habitabant tamen illi sub eodem tecto. Nam ne ipsi quidem soli doniuncula sufficiobat, ut admodum parva, et
quse
ret.

"Hotfcio.

irapf^wv TTovov. Oute yip eo-tw; dvopOoualai oto?

Te
T,v, Tr.;

tum

stanti

tum

jacenti

multum

laboris affer-

xat tT|V xeciaXr.v

xaTaitXtvojievo;

xai.

t6v auyeva
toui;

xaij.7:Touar,;

ouTe

^xTetvsLv

Tidoa; V^SuvaTO,
[jlt,xo;

i^TfijJLeTpov

tw

<sio\tav.

tou otxou t6

oux syovTOi;. "ETspov ouv auToiT? ^-tTpE'^{>ac

Iv

Quippe qui nec stans erigi poterat. cum tecium caput ot collum premeret, ncc rccubans pedes extendere, cum corporis longitudinem donmncula non [squaret. Aliam ergo ut construercnt pcrinittons, jussit ut in ea degerent ac per se
ipsi

xaTaaxsudaaL,
xa&'

ixeivw

otdyetv

ExiXEuae,

xat

eauTou; oe

u[xvet"v

xat Trpoo-euyeTOat, xat Tor?

hymnos

dieerent, et orarent, et divina elopartici- PoMea

/ii

3eot? ^vTu-i-ydvEtv ).oyiot;.

quia lectitarent.
tt.j;

6. 'E-etOT| 0 Eoet 7t).tova;

[ieTa),aytv, eTEpov TTiippwOev

w^e).eiai; TauTr,?

6.

Cum
fieri

vero plures hujus

alio

utilitatis

vl^^rt^

o''xooo[j.riOT,vat

xaTatou;
6

pes
qui

oportcret,
exstructo,

ywytov

7iapEyyuT,!Ta;,
^xe),Euv.-

^v

exEtvto

otdystv

procul

jussit

habitaculo ejus jussu eos in illo degere

separalo

habitaado
adtiiisit,

[iou)\0[JLVOU5

'HyEUOVeUTi OE

auT(Sv

Eljt6lo;, tt,v tou [a.eyd).ou

Mapxtavou OLOaTxa).tav

OLaTTOpOijeuwv. '0 oe -Seto; exEtvo; 'AyaTzr.To; Tratoo-

His prcefectus fuit Eusebius, qui magni Marciani doetrinam ois tradebat. Divinus autem Agapelus, oruditus atque exereitatus, ut
vollent.

qiiibiis

I-Jiisebiiis-

rptSriOeU, (o?
TtXT,v
e!j)r,v,

eoet,

xai yu^xvaTOei;, xat r>iv

-atoeuOeii;,

dO).ri-

par
illa

TauTT.v

dptTTa

e*ravT|XEv.
<|/uyT,;

w;

disccssit, ut dixi, et

xai a T:apa r?.; ^eta? ixstvT,;

(T7:ip[xaTa*
(o;

eo;aTo,

optimeque in hac paliEstra institutus, scmina sparsit quit a divina aniraa accoperat adeoque iliustris ot clarus
erat,
:

xaT(r7rEtp

outw

oe

T^epttsavT,;

^viveTO

evasil, ut pontificali

sode dignus habitus

sit,

eique

xat tceplS),7:to;,
d;twOr,vat xat

xal tt,^ dpytspaTtxr,; Tcpoeopta;

connnissum

sit

munus

pastoralo ac suai ipsius

7iot[jLvtXT,v E-.yeLptTOriVat xr,0|Jovtav,

patricE cura concredita.

xat TTn ofxeia; 7TaTpioo<; ^(jTTtTTeuOvat

).tav.

tTiV 7:t[j=-

7. Eu(T6to? OE 6 5au[jLdffto;, tt,? TUvaOootffOeiTrj;

7.

Admirabilis porro Euscbius, congregato gregi

llie

7:pOTTaTEuwv
^T:t[j.XEtav

dyeATi?,

xal

tou
ijiovo;

otSaTxdXou
et;

tt,v

prassidens.magistri elliim

ciuam gorebat,

ot solus

S.Marciaimm
ea^h-.^lilinnii"

dvEOEoexTO, xat

xatpov auTw
r.qtouTO.

cotTdv

xat T^uvOdveaOat
Se
TTJ

\t.-r\

Tt

^ouXolto
o Tt

suo illum tempore adoundi et num quid vellet rogandi potestatem habcbat. Noctu crgo videre
cupiens quid ageret. per fonostr;un, qute admodum pm'va erat, ausus inspicore, vidot hunen,

rhruwdatiitn
ridit-

EOe).T,Tx;
^t6).[j.t,te

7:oTe

vuxTwp

toetv

7:pdTTet,
t,v

(swTaywYw.

fipavetd ''/}

os

aUTTl,

T:e).dTat' xal TtapaxtjfJ^a;

6pd '^w; ou Xuyvtaiov ouSe

xat
r7|(;

non

yLp07:otr|Tov,

dXXa

Seotootov

dvwOsv

/dptTo;, TT,; Tou ot6aTxd).oj xai xai

xopj'^;-?,; dr: aTTpdTTTov.

lucernfje neciuo nianufactuni, sed divinum el a suporna gralia profectum. supr;i magistri caput refulgore, ot in divinis Scriptls liltoraruin structu-

Twv Seiwv Xoyiwv UT^ooEtxvJov tt,v tijv ypa[jL[jLd-wv TUvOETtv. Kal ydp Pl6).lov xxte/wv ETJyyave,
xat

ram

ostendere.

Librum enim

prse

manibus habe-

b;it ot divIn:o

voluntalis inviolabilem thesauruni

Tov

dffuXov

.^T,T3up6v

e-wT,Tet

tou

.?tou

quierobat.

SeXriiiaTo;.

Touto 5eaad[jLevo; EuTESto?

6 .Sau[jidffto;,

magno

Hunc intuitus cuui essot Euseiiius, tiniore ac slupore percussus, et infusam

riiniulo

DIES

SECUNDA NOVEMBUIS.
^,,,^,
iv,,,,
j^^j

..o;,

oiou,

..
T-,v

evs.;^.).aro,

xal

.p;.^,

^^^
"''"^..^^"^
..lulicil.

^ycvsTo
7.OVT0;
TOUi;

xal

xaTaxr/_.,uev,v

io..oiTxeTc

toO ^e-io/^a^ayap,v, xal toG e.o-: r>.v t:'^.;. *

'

henovolont /nvl ""^'"'*''"'^ Pio..'qualnr

soiTos sos
THBODORKTO.

oouXou? ^fjiavQavev euvo-.av. 8. "AXXoTs Se, v Tw TTpoa-j^.iw

7rpoTe.xo|^evo.
e^.

tou fi=va)ou Mapx-.avoa, 5paxo,v*T.; ivE.^.J^;

\lii'"
'''^"i'''"''"

Tov .c6, e. T.T.a,.^.vov to^ov, :?v. .v to

operam d-mll^Tr

^''*'""^ '"^tioni

Marrianus

pa^^ t

'^^
tn
et

''""'"-

id

forsan pro

07.

;?.v^

6.o..sLvliOo'=

^ TX
u.:
.

^: -ot-L>\"n;w

t?:?"
'

P-^-;-i'-''''-"i.'Hn.s,.abens.nU.aM:i
anogantue v.tm.n -subsominans, laborecollcctos

'^'^"'" Tv TaT r^ '^^'"^^^^^T--, ^. ;^^-f^-^ .-r>^^.^ a.a.Tpa.To^.,, xal

miraonla.

Z "XST" Xa-L^rr

splenderct et

onm oxin.ioru.n ojus qnam oocnltabat

<,H.run.

,t
i

virtnlon

T'" '
^?"
*

Ka-:

I;

!-6
i

C,~;;>

n/^'''-'' ^ ' ""'\::'^'^'

.^"?^-T--.. '"^^ ^\^^"' -l-^^-^^^^-^'^-'-^ ^rZipf^co.uvo,,

T-^;
'^'

staret.(>,odamigitnrton.p,M-orosaooidi
-^^vpo

.^^t

"-rfi-Virquidan.,nobililoco,mlnsetn,ililuriius lunotns honoribus, e.x Bera-a . Syrii^ urbo

l^^^L^l,

''^"

^SZi^l
IZ'T: 4 u.Ue..<:
^.

^"""' ^^"/>^'^",^^ ^^', ^'^7'^-'^'

'^^
'!'?'^^=^'^;\"=^^r

3orMatr''-"'^"i
^''^

^eraXoj Ma,x..avou, Tj-^Te.^e.Oa.

7"^"'

'"' '"."'^
xa-. avT-.-

onm ejus filia dudiun haooharolur e( a da.mone vexata h. rahiom agorotu.-. vonit "^ -ntudino.n ot qnia .nagno Marciano fa.niliaHsmerat.sperabat p.-oplor p.iorom consnetudioriun<lns,
""^^'0
:

0. auT,.

era fore ut

eum

eonveniret et oora.n rogarel

-?^:^P-^ ^--^^^i^-f;^ Trpo,oox,;,v. 'i" o^s T-,, il-K,oo, xa. 5sa; o^.fxa.cTiv

-0.
>

_,ou

Spe autom frustratus, on.n Ooi servum videre ipsi non lico.-of, senem qnemda.n rogavit, cni illo
tcmpo.-e divini
ut
vh-i

~epa7.o-.To,, usjeue.. T,va 7:peT6^r,v,

.'';'

o,

co.mni.s3um orat ministerium

oleo

''"''"' ''"f''"

''" -^"^"

=^'^^r^

S,axoviav
u:ro-

parvmn lecythum
s*po

pl.mnm aooiperot

Er^e-/E..p,^To, f...xpov X7.XUO..0V

Aatou ^^^z^
to-j

el

oE^aTlJa,
.^t^pav.

Te xa, Tzap aurV. 5e.?.a,

oe T:peff&ur,c, 7ioA>.ax,<;

ad ostium do.nm.cuke dopo.ioiol. Quod sonex

cuu.
facturu.n se negasset ac sa-pe rursum
.-ogarotur. vielu.. tandoni precibus cessit. Slrepitu

o^x^Siou r>iv
tt.v

u
-rr.?

f.ev

iyyei-

p,^'.v

apvT.Jei;,

TToAAaxt?

oe TraX-.v

TtapaxAvifieU,
a.:TOd,^exa.l

audito. .nagnus
ot

Manianus

^.TTwv

interrogavil quis o.set

'.xE^.a, iyeveTo.

Tou Ss xtuttou
t.:<:

vos 6 ,.eyac Mapx,av6?, ^TruvOiveTo

oeofxevo?
r.xo...

Te :,

-i

oe

Trjv

fxkv

aXr/J-;i

Trpo^aj-.v

expu^TTev, icTXT.TiTETo 0 do:yJix: (1)? f.aOTiTdfxvo? ^-fi Tt xsAeuot- xaL To-jTo ).eywv d^t-ii^r,t-o. Vr-.o ?A
Tr.v

qua do causa venirel. I.s autem, voran. oolans causam. tinxit se venisso ut perconlaieli.r num aliquid jubei-et ot, hoc dicto, dimissns ost. Cu.n
:

autemsubauro.-amrm-.suspaterpuelIa-roslituisihi

vasculum

po.s[ularot.

sonox

ew

no.. sino .jiotu, ivit

TraXLv r,? xop,; 6-ar>.p IxsTeuev i-oSoO^iva,

auTw

Imnen quam maximo

jjofuif silentio. et

porrccta

To^
fl

A,xuO,ov. '0 oe

OEO-tlx; fiev. aT:v-,

ofiw;

yi-Juyj^

y^uvaTo, xai

tt.v

yerpa TrpoTEwa, xal t6

).avOave..v 6
ob

nianu accopto locytho lafero conahatu.-. Sod illo rursus intorrogabat quam oh rcm vonirot. El ouni

>^,xuOiov

AaSwv,

e;;e..pa-o

7raA,v

oausam eamdem quam vcspere pradexeret, moIe.steferon.shomoDci,quippooumpr*terconsuetu-

fiTruJeTo T, ,3o.jXdf/e-/o?

riKO,. 'l}q oe

r>,v^aurr,v ifr^
o'j^ye^i-va.i

npo<pa(j,v
6

T|V

xai

ks7zipa<i
oti

^ov.wce,
TaX^O/;

dinem
ille

-ewq

accessisset, vei-a re.spondei-o jussit.

et

Tum

a'/T,p,

Ste

Trapa to 'm%<; yeyev,fi-/T.v.

a'i,;,v,
xa-:

Tou

Trpe^g.JTou

TT,v

aT:ayye...v

sxeJ.syev.^0 oe oaf^aivwv
-ov^ttI?

TpefAwv, xal xpOTZTe-.v

^e-:; yap,TOi; aviTrAewv ou ouvajxevo;, Tt?

-er,xo,aeyexa;.To: -ifJousrr.vTpaywotaveSioa^xe,
To^ at.xjOlov e7:eo.;xvu. ok r^yavixTs, f/ev, w; E.xo; ,v, or.xvO-/a,r>.v aper>,vou l^ouAdfxevo?, aTjEi^^r.cra.;

xa.,

os of/co; w?,

e,'

a-uOi; To-.aJTa ToAfiT.^e-.e, 1.

xal
r?,s

fremobundus, nt fjui ouni fiui Dei j,Matia plcnus orat latere m.n posset, et quis venerit dixit, et totam inorbi tragtEdiam exposuit, el lecythnm ostondit. ^Egre rom tnlit vir sanctu.s, ut eum deoobat qui virtuto.n nollet o.stendere,minalusque, si talia rursus auderol, consueludinc i||a et ministorio privatum iri, qufe maxima iis poona orat qui qujestum hunc novorant abire
,

limens

Novembris Tomus

(jS

i||rn

538
KX
THKODOIIKTU.
T-o; <7uvo-j5ia;

DE
ixdvfA
ffTe.Y.O/.ffeTat

S.

MARCIANO MONACHO.
iHum
jussit,

xat

tV Iwm-

eique vas reddere qui dederat. Et

OeOWXOTl

XEAe-JCai;. IVatO pEVTaUTatJifc/Vtwe, i,cvkiA^i*i,

j-

"&v.ui

OE .jTaOuou; ^ oaifjiwv 'fErrT.xw-; toG ^^aaOvovTo;

i^oy.
ttIv

ouvajjf.v

xal

Mapx-.avi?

^v

Bspoia

Ti

Marcianus, eamificibus quibusdani utens adversus dasnionem et sceleratum iiiuni expellens

SixaffTuv efoyaCETo,
)^pQ)[/vo<;,

OT,|Jifoi?

Ttal xaTa toi3 oaLjjiovo;

puellamque ab

illius

vexatione libenim reddens.

xal Tiv

oc).'.r,iptov
r?;.;

^xewov ^ielaOvwv xai

Quod quideni
Redeunfi enim,
essct.
fanuilu?;
;

puelliE

patrem minime

lutuit.

r>|V xoo-ri'''taOapav

^vepyeta? a~o:patvwv ^zetvT,;.

cum ab urbo
occurrit a
vidit,

paucis stadiis ab-

Kai TOUTO ^iE|jiaQ-/ixev axpUd.; b t},<; xopr.^ TraTT^p* enav.ovTt vip auTu xat oliyou^ tou aiTTeo<; aTaotou.; aTrE/ovTi oCxETTi^ Ti? a.TiT.vTTiaev, ei:; aypov utio r/i;
Seo-noivT,? d-ooTa^-eL;. Outo;; tov
(levo? TTpocrEtpepE
tt,(;

illi

missus
vit,

qui ut

dominum

domina in agrum miraculum narra-

quatuor ante dies factum significans. Diebus

r:!r7:dTT,v

^ea^a-

yeyevri|JiivT,?

^aupiaTOupyto.; Ta

cv^o enumeratis et temporo accuraiius cxaminato, iliud ipsiim fuisse comperit, quo senex lecy-

EiiayyEXta, Tipo TETTaswv T,|jiEpwv

zh

Xeywv

yeyevT.ffOat

tbum

attulrrat.

5au[jia. 'ApiOaTiffa.; Torvuv Ta?

T,|Apai;

xat Tov

xatpov dxpi6w<; ^ieTdTa;, ^xEtvov Eivat

iy
^)

j^Eixa(lTixev

t6 )vr,xu^iov ^^exdfjitTev 6 TcpEffSuTTi?.

ANNOTATA.
g
a Metiiiiifraf Thcodoretuti Cyii uihia In rapifr b Eusebium,
Idcin
c/i>6'/)i;H/)/m
jiraicc.ilfiit!

Hisforia.' Iie!i(fiosa;,

i.

e.

cap. JI, Jidiani

2.

gesta eiiarrauii. J)e hac urbe cui Theodorelus episropu.f prxfuit, vide
S. Marciani,
(:(?

Commrut. prxv. num.

ue confiimlas cuin Eusebio de quo in capile

JV Religiosx

JTixtorix agiiur. Jlir eniui Eusebius non fnif cnnsohrinus Marciani, ntl legit liosn-eijdus, sed Mariani.

Eitsebius UijHur

(dtafo capitr

vixisse nulii loquens,

nec lucein

aspicims,

IV) post suscrpfuni nionachafum, quaiiidiu patruus vixit, sed perpetuo inclusus : quod de Eusebio discipulo
Eccles.
IUi^f.
l.

Marciani dici ncquit.

V

Ilic

At,Mpetus

ille

est

qnem Theodoretus,
in

IV,

c.

25, inter

enuinerat

una
V,
c.

eitni

Simeone aliisqur

Apamcensiuin
ihid. c.

rerjione

ad

sanctitafis

claros monachos cidmen contendentibus.

Agai^eius postea Apameensi Ecclesix prxfuit episcopus. Successit enim, ait

Hist. L

Theodoretus, Eccles.

21, divino Marcello (de quo

21) Agapetus, omni laude prsedicandus,

quem

monasticis cxcrcitationibus

hjerelicie procellai tcniporibus excelluisse dixi.

d Apauica nrbs Sijria:, a Scleuco cundita prope Oronfis et Marsyx confluenteni , olim in quatuor clarimmis Sip-ise urbibus numerata, itlnere fere medio inter Antiochiam et Emesam sita. Vide Cellarium, Geographix anfiqux 1. III, c. XII, n. 39. Beroea urbs Sjrix cst, in Cgrrhestica rcjione, inter Antlochiam et Hierapolim locata a Procopio, l. n de Bello Fersico, c. 7, eo intervallo ab utraque, quod expeditus viator bidito percurrat; quod cum Pfoleina-i disposilionr Jtaud convenil, qui diffcrentiam lun(jitudinis inter Anfiochiam ef Beraam, duoruin fvrif yraduum, inlcr Brrccain ct Hicrapoliin quadrantem ituius gradus inlcrponit. AUi

Beroeam

ut Theodoretus (p^poiav), alH Berrhceavi (p^p,5oiav) duplici p scrihunt. Mellus

tamen unico

p scri-

Ef ipsa urbs Macedonix a qua haic Sijroritm nonwn acccpit, non psppoia srd pipoia scrihitur Arlorum Aposf. c. XVII, 10,13. Mulfi censenl modernuin emporium Aleppo csse antiquam BercEam,quxsequiore xvo XiXEir dicta fuif. Vide Cellariuin, Geogr. Antiq. l. JIJ, c. XII, n. 54.
hitur, ut in nuinmis.
f

JJinc locus fugurii in quo S.

Marc i.iuus
:

degif, (diquatcnus dcferininari pofesf.

Quatuor
iii

enini

dienm
p

itinere

ab urbe Beroea dialarc dicifur

teste

Chalcidein versus, uf arbitror.

l.

Nani

Chalcidensi eremo

Marcianus habitabat,

Theodoreto, Ecchs. Hisf.,

J V,

c.

25.

CAPUT SECUNDUM.

Modus

aiiondi S. Marciani
ci

cum

amicis el consanijuineis. Cultus

cxhibiJus. Discipuli ejus.

Hjyw
h

oe ei? evvotav ),a[x6dvw

Tt

oux av eocaTSv
^6o'J),eTO.

Mihi autem
set. Si

subit

animo reputare quid non

s.

Marciaiius

[Aeya^

outo; dvT.p,
xat

et

SauiAaTOupyetv

fecissetmagnusille
tare

Et

yap

xpuT^Teiv

eunouoaxw;
T,t;tei,

t,v

^oeHaco

vir, simiracula facere voluisenim. etiam cum studeret virtutem occui-

^^^^^

gfcultarr

^dptv,

ToaauTT.v

aCyXTiv

Trotav

oux

av

quam
ille

acceperat, tanto radiabat splendore,

sudtns,

TeTpaToupytav
TTjv

^0),T,5ac;

eipydaraTO;

Outw

oe xat

TiveuiAaTtxv auTou ac^tav ouy dnao-tv eSt,Xou,

fiSTa
tt,v

xai TauTa t6 TEXeuTatov

TtdOou^
Eio-ievat

tou (twtt.oiou
eooTT|V
*

xat

tt,5

oeanoTiXT,;

dvaTTdaew;
et^;

Tou? [iouXoijLEVou^

auTov

e-tTaitLa^;

mlraculorum non patraret,si liberet? Sic autem spiritalcm quoque sapientiam suam non omnibus ostendebat. tum etiam, cum tandem permisisset ut post diem festum salutaris pasad sionis et Dominicce rcsurrectionis venirent
quid

dp.e).et xat' dxeCvov

aTravTe; 6odv auTOv Itrnouoyl^ov

ipsum qui

vellent.

Quo sane tempore omnes

illum
foram

Tov xatodv,
1

vidorc contendcbant.
o'.

1.

KatOTi~0TE d'itxovTo -npo; auTov xJvayOsvTe?

TtpwTOt,

Twv dp'^tEpewv

*Xagtav6?

6 ^ieT^^'

"^^

U. Itaque venerunt ad illum aliquando a una congregati pnmi pontificum, magnus uic rid
vianus

AvTtoyiwv

SECUNDA DIES NOVEMBRIS.

Sdcerdoa fieri
tvnuit.

^^^l^^a!
e5pa,oa..

ZS^, 'tl vv^Mr' "

E'-u9r-

";r''''^'r''''-'^"-'""-*'-":""--'-"W"ii

^o Pou),^;^^:

"'';'';'"'"',:( ^'"''""'

./j..TV,,a. /apaxov

ivC.
^^^'

))

^r
:

'"'' '"^-^

""

-"?
,.xi,

;,t

"-.^'-"'-^-v-anou,,.
2:,! ,,:'r"""

^S^-"avr^'
Triv eiravoOov ET:o'.7ijavTO.

'"''^ '^^^'^^

'^"nc.dhortanto.nnr;rolsa.::;;l!

:^:
/'

r^^vS:'
rrov ->v^Sr;
BoJ^o-^ii

'

7^%-.--

yiitiTiiiirn

ra(ionem,oxqnadivi.lnciu.p.-udon.i.:;:;
"'"'^^^^"^

lilfrlionem

-ig^

v'.
'

Sk"'

;
'

^T^^^llS
xa.
os

xI";'xV^Iv
;rv.r /P0.CO
6

''

"' -' "'^ "/^'^ "' "'""^ ^"'-^^^'^" ^"'"' ^^^ '"

^cerolieeat. Avilu. quidan, ailcra in .olitudine exercitationis primus fixerat tuguE.t

jfjunio
jinrpuiuhal.

mnn.

au.em

illa

paulo qnan.

ista

.optonhV

'^^-"?'^""^='^^r-

xa-.

TTovcp

^'''':"' '' ::pe^6...,oo, -.v,

^Vto'}

"'":

"r"'^ y,Xdco.o^
avopo^

p,y uu.o, ravTay^oftev ^a^'.Op.Uouf.evv xaTa^a9,.v a.oe.r.v, tt.^ f.axpa, '

.epav E-voL
TT.v

a,o?, xa- To, ,.\r^^^

-' ^"'""'""' von.umqm^pectansApan.tiam,quiprximusostSubsoIano. Is n.aKno Marciano ct fomporo ot laboro anti^'^'-^"'"^

"^'"^' "'^""''^'

a.vTsfJpa,uf.evo<:.
T-r,v

quior crat, vir planc philosophus

^ronero <-xorci.a.u.. Qni

C in dnro vihr dc celoborrima viri vir-

V^-/>?

f:5a),eco-

mtc cum
fore ratus

audii.sset,

diulurna quiete ufilius sibi

ut optabal. Cojrnilo an.cm cmus

TotauTTiv 5av

vvof/,xw<;,

^opa^e
tt;.

crT.suo.ov '.o.,v
acp..5,v^
L.

hoc spectaculum, feslinus accurrit

Tov ^oOoui.evov. MaOcov ok a^Tou

Mapx,avo,-,

cum

vidorot

i^eya?

t^

qncm

3upav

avo,'iac

e.cTEoe^^aTo,

l!.ujb.a, oe Tto
e.}.r.ca,

^aujzaj;., ,rapv,-YOT.^e
'E-e'.o->,

x, o_a.p,ov

xa, Xayavov, eiVep exoi.

adventu, mngnus Marcianus oslio uper.o illum intromisit,pnt)cepitqueadmirabili Eusebio A ut ot le-mnen coquorol of olus, si haboret. Post.pian.
vcro muluis in.cr
rins
^i^

='^^''^'^'^''

aA/.r.Aa)v xaTefxaOov apeT..v. xo,v-ji

^vT

^^"'-'i^"^

^veay.^lJ-nTav xai

tV

colloquiis satiati, altcr alte-

tV.

-?.; EvvaTTi;

K.eAe7av^>,eLToupy,av. Hxe oe Eu:76,o; TpaTieCav <fpwv xa,apTou? Tcpocrtpeptov. '0 Sejx^ya? Mapx,avi;

vir.utcm eognovere, Ncnoj simul officinm perogerunt venitque Eusebiiis mensam forcns,
:

ot

Tw

pancs.

Tum magnns

Marcianus divino Avito

''e^T^e^tV

A6,TCt)XX'.

AeGpo,

e>7i,

-avTuv

;ao,

p07'fiki^,a'e,
.paTtei;/!^.
rrr^<i
),

~^'-^''f,<;^^
ff

xo'.vwv7,7w^ev
s-^-^,

Tvi?

A(ksdum,^\\,omnium mlhi }\icnudhmm,et}mju^ mon^x siniiis una purfiripes. Ilio vero Non vte:

os-

Oux

oioa,

-w-ot rpo
ry.aTeXw.

miui, inquit,

r//H?

me iiuquam

siniipsisse ante
>/;;// r/^V^
:

eTirepa? (XLjiwv fiETa),a6wv, zoWi.y.'.; oe xa.^ouo

resperam

s,-epe

aiifcm hinos ar fenios

xa..^Tpet.(;

xaTa TauTov ajLTo; f.aepa; 0 [xeyac; Mapx,avd; Epou -^qu-j

"

Jejunus itermmieo. El nnignus Marcianus

Mea

efvexa, eV/i,

ergo/mqml, caitsa inntetur hodie ronsueliulo. N^am,

..^

-vcju/i.

..jv

ayfix^.ov rtOLTov oux

?=''^<=^''

''=''

^.o^''^!'^?""'^'"^'^^''^!^-^* afJupG, X,av xaooxvofxat ttiv

iJ7:ef*e'.va(;
lo-fi^,

AXX' iyw T
oTt TOffCJTov

'}^u^-)iv,

non persuasissoi, nigoniuisse terlur ol dixisse (Y/o rt/j/wo awyor <?/ discnirior qitod lartfnm .-I/ faborem eeperis ut laborisamanfem liomiiiem videres et philosophiim, spe aittem fntslriifiis,

-ovov va

T-.va ,).o7tovov

xal u..AdTOov
T-.va

xai TYJ; ^Xtiwos 'j^euTOeU, Ki-r).6'/

xat

aJWTov avTt ^iXotidyou TeOeaTai. 'AvtaOevTo? oe TauTa Tou 5e'.oTiTou 'Ag'Tou. xal c-/,-ravToc w; xpEwv (ASTaXagoi av r.otov j^a).Aov \ toutwv axouo,, ueya; e(j,Ti Mapx-.avd;* Kai -/.jUe-r?, w 'jiAdTr,;,
TTfo?

quemdam et infemperantem /o^oy^o. Et cum tristior his

)(f/

iidisfi

ntupopro phifaelu.s

auditis

divinissimus Avitus gratius sibi fuiuruni diccret

cainibus vesci
:

quam
ef

taha audiro. inagnus itoruni

.?rt/7i(/p//j

Tov auTdv
f^eia

ffot

[ieT,fAv

piov
tt,;

xa'l tt.v

autr.v ayna^d-

Marcianus jfeV ?J0.'*, /j( r//n; ducimus

amplertimur,
ei

inquit, oflwj;Vc,

(^yam

eamdem

vivendi

rationew

TToXtTetav,

xat

avanauXrji; TrooTtiiw^ev

quieti lahores anfeponimus, et

*ouc

jejunium

'

540
EX THKODORKTd.

DE
TT.v vT.rrTe-av
rr,(;

S.

MAHCIANO MONACHO.
(jieTa-

ToO^ Txo/oy^, xal

jxEOa,

Tpo'fo; Tipoaipou-

xal vjxTo;

7:'.v'.vo[jiV7.?,

TOTe TajT7,<;
ay-ir.T,?
[jlev

jejunium jiluns faeimus quum cibiim, eumqur vapere solemHS : sed sciinus cha~ .s"6 or/r?
/vVff/fm
flf(Viffi

).aYy7.vo{jiev

a)X

t7[lev OTi Tr,;

to /p^.ua

'>'
/7/s
est

esse

prssfantiorem.
diiuiias

Hxc enim
potestatis

r^i; vT.ff-.Eiaf; i^s-X T'.fJi'.WTepov.

T6

^(k^ Tri? 3eta<;

opus, jejunium vero

:

epyov vojAoOeTia;, t6 oe ^7^; ^.uwv auTwv eio-j^ta; ::poT/iXeiOTO'J;i-'!oji; vo[./^oy;TwvT,[jLETepwv7iovuv

nostra; et

arhitrii

auiem hyes pfuris

quant lahores nostros facere nos convenif.Hadc

).ou; 6ptovT; To> 7:vEJfia7t.

Tt; Toivjv oux av 5a'j-

picntiam non adniiretur.

qu;i

duccjejnnii tenipus

noverat, novcrat et ptiilosopliiaa ac fratern^ charltalis virtutis quoque parlinui diffcrentius vide:

bat. ct
fxoptuv
XX',

quani cui cedere oportcat,

sit.

ct

cninam

in

7I0I.0V

Tcoiw

7ipoTr.y,zi.

temijore victoria tribucnda

TcapaywperVj
vixr|T7|p'.a.
1

xat

'//'.

xaTa

xa'.p6v

Otoova'.

Ta

3. 'i//w oe

X7'. a).).o otT.yrifxaj tt,?

h Tot;
y7p

.Sei^o'.;

[H.

Possuni

ct aliud

auTcO
auT6v
Te
>(

T).i.oTT.To;

Yv(.)pt7[Aa,

'A'-5(xeTo

TTpo;

iu divinis^ periectio cognoscatur.

conimemorare, ex quo ejus Vcncrat ad illum

filio,

xQi-orisque

el

sororis (ilH
tatitrulis

aoe).'^T, 07:6 tt,; 7:aTp'!oo? <tjv to) utiji.

avopt

ex palria soror cjus cuni

clinn

qui et vir erat ct

o"vTt

xat

r/,;

Kupou TrpwTeuovti, Ta< avayxa^la;

xojjLisoucra.

urbis Cyri obtinebat principatum, quas ad viilli

umorixofficia
i-epudiabal.

auTw

7pe'!a;

7c).outiw;

'0 5k tT|V
oe

[jiev

neccssaria

erant afferens abunde.

:

Is

do).cpr,v

wetv

oux

f\'ji'syj.-:o^

t6v

aoeXtttoouv

vcro soi'orem videre non est passus

sororis

"

Ei.'a'e5e^aro'':'ii?yapupt!Tfxevrj;ffuvTuya;y,v6xatpo;.
'13;

autem

oe txiTeuov UTrooeyOrivaL
e',;/,,

Ta

xoiJi^.TOevTa'
;

Ata

alloquendi tempus erat, in conspectum admisit.Cuni autem rogarent

fitium,

quoniani

eum

7;oTti)v,

jj.ovaTTT,pwv

o'.t,aOT
;

TtT'.v

^xetvwv

ut acciperct qna^ allata tuerant

Pcr
is

quof, inquit,

ex

TOUTwv auTtiv [jieTeowxaTE

ouoevt oeowxoTe;
'

Tou

oe etpTjXOTov
etir,,

monasfcria transHstis
esse respondisset
listis.

i,

et

quibus7iatn illorum ex
nulii

w;

efev

"ATi-.Te,

[xeO'

w;

his alifjifid imperfiistis?

:

Gumque

datum

^xof/iIc-aTe

r|ii.e'';

yap toutwv ouoevo; outc

OE^ot^xeda- tpuTt/.r,;

oeo[j.EOa

^i/7c, inquit, fHi Hs qua' atfii-

ouTE,

E'"

oeot[^EOa,

yap suyye-

Nos enim

nullo

horum

indi(jemus\ nec^ si

ve'!a;, a).X'

ou eta; .SrepaT^eia; 7:e'^povT',xoTe; Touiot;

E'.'

ef/ercwus, accipcremus, quia vos naturfdis potius

cofjuafionis

^,[/a; tit).o'.fpovetijOat jjefio-JXr.-jOe.

yap

[j.ti

[iovr,v

quam

divini obsequH sfudio hanc

Tou yevou; iTtfiaTe

[xeTeowxaTE av
(5v

r>|V ayy.rrTEiav, o^JyT^iATv [xovot;

nos bcnrfifrnfiani cTcrcetis. Nisi enim soluni generis

TjveyxaTE.

TauTa ),eywv tov

aTrejrefi-j^aTO,

neccssifudincm spectaretis, non nobls solis im(waW^s.

aSeXwtoouv

[AExa
Ttap'

tti;

d3e).a-;i;

ouBe

j)ec)!?V/ /i,?!r

Hjec dicens, filium sororia

cum

ppayu
vat
T7,v

T'.

Twv

auTwv Trpo^EveyOEVTwv
e^w
t/,;

u7:ooEyOf,7,v,

sorore dimisit, vetans ne

iis

quid acciperetur ex

xE^.e^^Ta;. (I-^tw;

t^uasw;

xat eC;

quae attulerant. Sic

Twv 0'jpavwv

|xeTo6e6T.xi T:o)>tTEtav. llotov

yap

fuP, in coelestem

ille extra naturalcm posimigrarat conversationem. Qnod-

av Ti; TouTou cratpiTTepov T^apd^/ot rapdoe-.y^Aa oTt

nam enim quod Dco

dignus csset, manifcstius

":'

Tou 0eou d;io;

'0
[at,

v,

xaTa

tt,v

auTou toG OeoO owvr,v

(priat,

xaTaXti^itdvwv yap^
xal

7:aTpa
xat

xat

(iriTepa,

xal doe).cf)ou;

dSeXoo;,

yuvatxa

vocem Qui enim, ait, non relinqnit patrcm etmatrem, ihitres ct sorores, et uxorcm et filios, non est me
aficni possct indicium, juxta ipsius Dci

Ugsrelicas

delestabaluf.

ya
xaT
xat rV,v
"A7:o)v'. oA',vap':ou

potentia j
tfpvo6Xd6Etav. A'.e[/dyETo Se
Ia6e).).':ou cppovouTi,

illo

batur
ptjai^i

pariter

tcmpore amentiam

Apollinaris.

Foi-titer

yevvaiw; xa t Tot; Ta

xat Ta;

Tpei; uTroffTdffet; eC; [itav luvdyouTiv. 'A7:ETTpe-f eTo oe xo[ito-/j xat tou; ovo^ua^^o^^evou; Euy^Ta;, ev
[xovayLxt^ 7:poayr,;^aTt Ta Mavtya^^wv voToOvTa;.

adversus cos dccertabat qul cum Sabellio scntiunt ot tres hypostasos in unam cogunt. Valde prajterea aversabalur Euchitas quos vocant, qni 5^]-, ionaslico habilu morbo laborant Manichieo-

rum.
10.

OuTW

oe 3p[ji6v v.yz tov

I^fjXov

ut^eo

twv
7:p6;

^xx).-i /1-

15.

Zelus autem pro decrelis ccclesiastici.s tam

illo fuit,

iinino

fftaoTtxu) .(TTtxuiv

ooy[idTwv

oTt

xat

avoc pa

ardens in

ut etiam adversus admiran-

rffagifbat

sus[in]

catholieoia
iijmrantin tarik
Erclesia:
legibiis

cana
assiduc
aet

t6

tt.;

xaTavO^ew; oixpuov. Outo; xaTapya;

dyvotiv

t'undcns

lacrimas compnnctionis.

Is

principio,

obedientt^-

UTioTtvo; i(T:).oTr|To;':^T:7yOel;, t6 T:ptiTov ^7:tT).Cv

T,vetyeTo JldTya'
j/kv,

w;

ex6;,

Tct

Ttept

TouTou

TO'.; IlaTpdjLv iv Nixata vevoticOer/.fiEva, eOet OE i^y7.!M oouXeue-.v atpoufxevo;. Uo/.Aot oe xat

quadani inductus simplicitatc, prinunn Pascha ignorans, ut apparet, peragere non dubitarat qna> hac de rc NicEEje a Patribus fucrant consti:

k
l

tnta et antiquie cupiens servirc

consuctudini.

.r.v

Atpaafxr.v (outw
et;
TTjV

yap auTOv
Tf,;

ol r/wp'.ot T:porf,-

yopeuov),
trui^^tov.av.

'ExxXr.Tta;
oe

{xETayayeu
auTov

appellabant indigeme) ut cum Ecclcsia conscn'luctantem vidcret, aperte tiret traducere, cum re

AT:etOo'jvTa

5eaad[ievo;, Tf.; Tipo;

cum

eo commuuicarc

dcstitit.
.

Tcmporis lamen
successu,

D!ES SECU.NDA NOVEMBHlS.

541
EX TIISODORBTO.

diviliis.

Idcni et
illuni

alii

quo(|ne
atl

facic-Ixuil

iiou

victorom
'

alhlclani

i^crapcrecon-

... .poaevsyxcovoe.,ua.o,
Xy...
xaraOs..va..
0-jo

-T
.,.

..vto, ystxovT,,|v i.siv.

rr.vo-lxwv,

30 .cof.a, x,. ,.-,Ssva S...yv.;iva.. tov

Ta^pov^AT.v
av ouAUti 17.

.V ^,vrjETTspuv

Dd ctim didicisscl. admiEusebium rogat, terroris nlcno illum astrin,cnsjnn.iurando,ut corpussmun illo iu loco dcponat ct sepulcrum nisi post longam annoruu'
?s.Quod homu
seriem
ris

[xeypw

nemo

sciat. priEter

7:o>.y;

^Twv

domcsticos duos cctcnvnrn nnr,!.,

:i

ap'.0,uo^.

familiarioros.
17.

Kal TouTov Tov fi^my

.^xjjiiiLo,- iy.zv,ot^

Jusimandum anhm

1,01,10

rt

sk
ejua

cor
iiiii

1,.

hitiiif.

eKaTToq Twv
6
oe^

..po..f:r,p.vwv ^..xiov 6

^v, a-oaTo).wv,
^appri^avTei

.uapTupwv
0-.

i.-0^a.-o

Ae..^ava,

kou.oy

stigassent ignolum mansit scpulcrum. Postquam anlom unumrinod<|ur cx nricdictis oratoriis, hoc <|nidcm a],osln|r.rum. illud

TY,? EX3..V0-J cTxv.r.c xat o..r:a-/f,;

xV^povdxaTa-

vero

mailymm

acccpit reli(inias, securc deinceps

iioi, 7:po

0^0 .o-jTwv

Tt.iv

),isvaxa

A'.0.;vr.v

ejus ccilulx' doctrina^(iuc Inercdes in

arcam

lapi-

<7XuaTavTc-;, ey .xu^r^ to'j t'.|a;ou <7(ijj.aTo; pETiOr.xav

deam, hicnnio antc conslructam,

reliquius Iranstulcrunt, uno, qui
^^'''" ^"P'^"-^'^'-^ ci^at-

prctiosi curporis

-:aAe...|.ava,vo;TovTa:povjTTOO,:x/To;-o':To<;yip

ex Iribus

illis

^'7l Zt.Xut/.^ IH. os yevojiEvo?

lVjcr;,..o<;

%'r
6

^"""^-^'

""''"'"''''^

st-pulcrum ostendente.

tti;

^xeivoj apeTr.?
ttovo-.c

5a-jfxa7..o;,

-XsioTi

S-.Te).e

18. Ejus porro virtutis amiulator, admirabilis Eusohius. cnrpus phnimis iahorihus amipere non
destilif.

IW
discipulon

xaTaTp-jywvTo

aw;.t:t. E.V.t-.

yip xai

e/.aTov a',or,pou

i\am cum

fcrri

(;cnlum et

vi}<inli

libras

auoa

^evov,

xa-. TC'.wv itwv ap..O,y.ov toOtov o-.aytov o-.ETiAsae Tov Tpo::ov. Ej; touto-j? oe iliZ-ry to-j; ).dyo'j;,

trcs

annos hujnsmodi vltam dnxit.

.\d ha^c autt-m

cxplicimda co
nmltis
aliis

sum

digrcssus,ul ostt.^ndcrctn (punn

luerit

oEL^a.. fioj).duEvo(;

oaot; xal

a).).o'.;

;^r/a).wv xaTop-

cximiarum virtutum auctor

6ri).oy

T^oXic

oe auTri

t?,;

Ijpia;

to

uovay.xov

urbcni.

monasticum

e.xslruxit

liabit; jitaculum,

et

oe^.fAafxevo;

xaTayuy-ov, xav

Xa|ii|^a; ./ev iv TioXXor?

Tt^i

Etoeciv apeTT,;, Xaj^tjja; oe 5ia-^pdvT(o; iv

TT,;

5eoQ'.)., )'.pv/.-.

rnm in nmltis generibus virlutum eni enitucrit, tum maximc in Dco longc gralissima posscs m uco posscssionc cbaritatis
ct

aya-Tj;

xTT,[iaT..

xal t(j ^vao r?,;

i,),o;vLa;

in

divino opcrc bospIEalilatis.

xaTopO^JfiaT...

19, "Oto'j; oe
ipyaTa?,

xal

oijto?

-apETTr,a-

Ttj

Hetl

li).

(Juani multos

autcm

hic

quoque Dco cxhi-

optime

ite

(xt:o(jto),lx(J(;

sCTierv,
TTii;

avErato-^uvTOJC,
d/TiOe-ia;,

buerlt opcrarios inconrnsihiles, ut

cum

aposlolo
(juls

SCcclenia

o'pfJoTo;j,ojv-ai;

t6v
;

Adyov

ti;

av

dicam, rccfc traetantcs verhmn verilatis,

facilc cnniiicrcl V .N'am, ut alios in

'"fitiis tnt

^ao-l^o; dp.-Ojjiv^TE.ev

"Iva yxp ToJ; aXXoj;; i~\ toO

eu^rip.';a?
fx^v

pncscntia prte-

TtapdvTo;
fXT,xo?

T:apa)..!:r(d,

ovTa?

diioj;,
tojt(.)v
'io..Tri-

termittani,laude

oe

ij.T:o..o'JvTa? tiu
p.vr,'3'0T,TO^(Jix,,

OLT|-'r|'aaTi, evo;

rcddfrctif narrationcni. unuiii

quidem dignos,sod qui prolixam dmntaxat coiimic-

xai p.dvo'j
Tr,;,

'E-'vT''j tl;

toJtoj
0;

morabo.Fnitintcrcjus discipnIo.squidam,.Sahinns

SaS-rvov

auTOv

TrooffT.vdpievov,

Tidvo,;

(J.'jpLD'.;

t6

Tijjiia

xaTeoa-dvTiTev. Ojte yap asTOj

o'jTe

o^.f^oy

TLvo^

uETe/duGave

Tco'iT,

o'e

t,v

a-JTto
z'X'ihz:

ctAeupov uoaT'. oe-jouevov.

M..--'vuva..

oe outo);

ndTav
~oA),t,v
a'JT(lJ

TO'j

;jiT,v6;

tt.v
tt,v

:zo-fr,v, (j;

'jp(OT.,dv

xai
ok

ex-E;iTr'.v

ojTtJOiav.

"ESojAto

nomincquicorpusimmcnsislahoribusmaccrabat. ncque panis nc((uc obsonii ullo gencrc vcscebatur, sed cibus illi erat furina atjiia iii hunc niodum madcfacla solcbat lofuin iinius mcnsis cibuin de indiistria misccre. ut situni contraherct el male olercf .Cupicbat cnim hoc gcncre alirncnti
.\'ani
:

To'JTO T?.; To..dT> T30'ir.; t6

*'oo;

apioAJv..v

hcbclari corporis appclitus,

tundi voluptalcm.

ct

illius

f(rtore ohsi

To-j T(ij;j.aTO;

Ta;

o'p;..;

xal

tt^

ovTtooia rrj;TpO';f.;
o.-dydjv,

Cum autem

ipse sic vivert^l,

jiapa.!viv r>,v r,oov/^v.

e, TTOTi
p.iv(t)v

OOzto o xaO' eauTOv

quis
iis

tamen ex amicis ad euni ahquando

tgitur a

veniref,

tl;

Tt5v

vvtoa.lpitdv d'J.//eTO, T(ov ~apaT..7e-

quifc

apposiia crant, sjne dclcctu vtscehahir.

andvTCt)v i-),OLx<i;

_uTAd;jiav.
(i);

ToTaJTT,v

Tantam

Dco adcptus

cst grafiani,

iit

oe /!i3..v ^edOsv

eoi;aTo.

yjvaixd Tiva twv

CTTiTr.tXtJV

mulier qiiaedam Anfiochena, genere nobilis el opibus

542

DE

S.

MARGIANO MONACHO.

THKOOOHETO

TiapEYYuwvra,
^iYej^ovsiJovTo;

xai
-/]

Tat;

E'>/a^?

Toy

r?,;

,uovr,?

.'^ahitcm

^jyaTpl

TropiTa-. t>,v

owTv.rlav.

filia^ ijrocurarct. Dlccntc aulcin illo qui responsa dabat, prfesidem loqui cum niulieribus

xal

TT-.zsw^; ttotvlwjjlevti, ^;).y'i5.uOe [jiev 6 -?.; [Aovy,i;

>,

sibi diccljat

ostcnsuni fuisse, rubicundum,

et {jui

WoiiiAevo;. ''K'i:/5 OE

Y'yv>i pv-i a-JTov ewa-.,

eTepov

Se

auT-/) 6T:oSf//Jriva'.,

uTuipuOpov, ^iav&T.piaTa
Sk

Twa

pustulas quasdani Iiabcret in gcnis. Ubi crgo cognoverunt quem qujerebat (erat autem is tertius monastcrii,

xaTa

Twv

7:apL(7)v

eyovTa. 'Q;
YiV TTii; p-QvTi-;

evvwTav tov
ou TipuTo;,
xal

non prlmus), adduxerunt cum ad

I^T,Toujjtvov,

TpiTo; o

aXV

mulicreni
fuere

Tteiffavxe?

utov
>!

-f.yaYov

Trpo;

tV

yuva-.xa,

eujus vultu ab ca statiin agnito,maIus da?mon vocifcrans puellam reliquit. Hujusmodi

:

TTapauTiv.a
oa'![j.(.)v

p.v t:*,";w

t6 npoiwTiov, 6 OE TrovTipo;
-/xTiX-.Tre.

magni Marciani discipulorum faclnora

iJO/|Ta; r>iV

>;op-/,v

To'.auTa

twv
*

tales plaritas

optimus agricohi ubique gcntium

Tou [jiEvaXoj

I\Iapxi.avo!J !fO!.TYiT(JivTa

xaTopOtofAaTa
&

ToiauTa

^uTa

TiavTa/o'u
n:a).'.v

xaTctpuTeuTev

aptTTo;
otri-j-y,-

propag-avit.Ego vcro,huic rursus narrationi finem imponens, oro et ob.secro ut hornm omnium iiitcrcessionc divinum auxilium adipiscar.

ouToupYO^. 'Eyui 5e

toutw teAo;

TtJ

jiaTt O0(ox(l);, avTifioXtT) xa'. oeo|/a', 0'.a Tr,; tout(jv

TiavTDv T:pe76e'!a;

r?,;

^c^a; STf.xoup^^a; Tu/etv.

ANNOTATA.
Anno, ttf vidytur, HSl. Cfi\ Comniviit. Prmv. mim. h. Flurianus iii secmida Hynodo </cnirali Consfuntinopoli hnbita S. McJctH, Antiochi^ episcopi successor elecfus esf. Hic esf celeberrimus ifh; Flarianus qui S. Jofinnein Chri/sostomnin prfsbt/tcnm
.1

1j

ordinarit.
c Acacius Bcrwcnsi Ecclesix pra-erat vpiscopus, vir sanctitafc prxclarus et circa cafholicum fidem raJde soJUcitus. Ac.acii Theodoretm menftonem fecerat in capife IIMigiosx HistoriiB, in Vita S.Jidiani SaJ,},!P. Ait idvm Thcodorctus Ili.sf. EccJcs. J. V, r. 23: Divinus Flavianus misit tum laudabiles (luosdam cpiscopos tum preshytcros cf diaconos Antiochcnos, quorum onmium princcps fuit Acacius, Bera-ensis quidem in Syria civltalis pastoralem curam sorlitus sed omnibus tcrra marique

Romam

locis

cclcbcrrinms. Hii:
AutiorJicnoj

Romam cum

alils

profectus, diulnrnas inimicitias sustulit (ortas cx schismate

paccmquc posl

aniKjs

deccm

el

scptem Ecdesiis

restituit.

Qum

tanien

ne

citius

restitmretur, aJirjua in

Acacio eansa fuerat.

utrus .ml iion scmpcr

durius.

secundum scientiam;

Animi potens haud semper erat Acacius, zelo quideni cum Ncstorio mitius, cum S. Joanne Chrijsostomo egit

tota

Sgri^, ChaJcideries sive ChalcidicB regionis primaria. Erat autem ChaJcidene haJiens ab ortu Chahjbonitidem, ah occasu Antiochideni, a septentrione Cyrrhesticam, ah aiistro Apamenen et CcpJisyriam. Cfr. CeUarius J. c, n. d7. e Cyrus urbs sim Cyrrhus, patria S. Marciani, TJieodoreti sedes episcopalis, caput
Clialcis
urJis

viediterranea,

regioiiis

Cyrrhesticai.
f

Cfr.

Comni.

PrseiK,

num.

2.

Vide Cellariuin

Hierapolis, urbs Sgria! in rcgione Cyrrhcstica, alio iiomine l. c, n. 53.

Bamhyco dicitur,

Sijrisaiitem Magog.

g Moris crat istis temporiJ,us, cgregios sanctitate monachos sacerdotaJi honore insignire honorem iiU quidem vehementer recusare sohi,ant. Marcianum rero ah omni honoris

rvUe.

Qucm

studio adco

aUenum
in

noreranf,

compindiosu

iit iivmo nudcrvf sancfo viro vim iiiferre per manus impositionem. riiu quantaciuc paucitate c:Bremoiiiarum istius regionis iJh tempore antlsfites ntcrenfur

Quam

ordinaudis ad sacrum presbyteratus ordinem, Thcodorctus narrat in

rv

aqcmiis die 3 Norembris in Vita S. Accpsini.-e. Similc quid quoad sacramentim Con/iimationis videsis in Actis xancfl Abdulmasich (Analect. Boll.. tom. V, 1880, inifioj. h Eiisebius, ?<; .siyjra dictum cst, S. Marciani cura^n agebat, prxeratque ejus discijJuUs. Erant vnim iUa Joca plvna monastvriis, fuguriisque monachorum. i
j

Qua dv

c.

1.5

lieliqiosx Ilistorix.

Vaivntem

iiidicaf.

c.

Vllic Abraanics svdulo distingnendus cst ab illo Abraame d,- quo a,pfur apud Theodorefum iu 17 lieJigiosis Ilistorix. In soJifudine Chalddensi. m Marciano sciJiccf. Morem iJhm virenfibus ad/uic sanctis viris marfyria seu sacella erigendi quo
I

post iJlorum

ohitum i^acra corpora inferrenfur, sancti veliemenfcr improJ,aJHiut, atquc idcirco sua corpora fidelibus discipuUs commcndahant secrcto scpeJioida. Oh camdvm rausam niagnus iJle monaciiorum patcr Antouius corpiis suum aJ,.snnuJi roJiiif. Tantus erat pojJuJorum ardor rapiendi corpora sanctorum, uf xgrotantes sanctos intcrdum mHlti liomines cjt vicis circumjarcnfibus rircumstarent, parati asportando defuncti corpori, ut Thcodoretus narrat in licligiosx Ilisforiw c. il, nbi agif de Jacobo. T idc etiaui c. /.;, De Accpsima.

DE

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
543

DE

S.

AMBR08I0 ABBATE
MONASTERII AGAUNENSIS
IN

VALLESIA

eOMMElVXARIUs

I.

P R yR V I U S.
Vita

<:.

D. s.

Sancti

memoria

in

faslis

sacris.

ab

auc(orc coicvo

vel
ANNU DXX

suppari conscripla.
rus, beato

VELDXM.
Moiianterii

Dc
cis

celehn monasferh Agmtni i,i Val/esia condifo, eo sciUcef loro (jno jira-cipui martyres

veferi et

fmc

in

Domino

quiovit.

Sequuntur ( \ita-

Ai/aiiiienais

cirea see.

Thehanx hgionis ixissi et sepulti tradunfur, quique inde postea ac hodiedum a S. MauHtio, IV illorum marfijrum duce, mincupatus r.sf
({),

meflium
inchoati

paii-

e<jerunf

Joannes

Bolfandus

et

Godefridus

ahhas fuit
S,

AmlirosiuB
post

Henschenius in Cominenfariis prxriis ad Vitas S. Severini (2) et S. Sijismundi {3),paulo fusius

scripfores aa.\\\i^

ac Sancli Ambrosii abbatis monaslcrii Afjauncnsis. Eumdrm rtiam referunt martf/rolot/ia GaUicana Saussai/i,
tlenique

loyus Sanctorum Pefri de Xafafibus, marfi,r,.Ioqia Maurohjri, Galesinii ef Canisii seu ^Vafasseri^

Homanum recms

Autissio-

dorrnse

ChihWimai

(4); deinde, ut alios

Uijiiinemodniii,

omiffamus, nostris diebus accurufius Gremaud (5),

at a-ccuratissime

Efnoirense ar nimis femere, immofalsu, Ordini .vio iUum asserenfes (Vi) Henedirfini Arn. Wion,^ Menardus, Bucelinus, Heredia et Cherfe.
et

tempora

spertaf,

omnium, quod ad prima cwnohii Alb. Jahn {('.). Qui omnes ar/nore-

runt juxta ecclesiam quain circa vel paulo post medium seculum IV in loco passionis martijrum Thehaiorum consfruxit Theodorus episropus Ortoref aliquaufo post ronditum aJiquod, cid extremo seculo prseerat S. Sererinus (S) At jam ineunte secufo VI
(7),

.3. nVuw Ambrosii diIi<rcnl<T consciiptam/^fo^sf aitJoanues Trifhemius{[V,). Aliam vero non novimus neque uspiam citatam aut indicatam reperi-

VitH fjus
iiota

nobia

t'T

musprxteream qux confimfur in \'ita saiirtoruni abbatnm Agauncnsium Ilijmnemodi rideficet,

,

Vilii

s;inc[oruiii
ul)lKltUIII

Ambrosii, Arhit^i

rf

durensis

TranquiUi, cujus
in

simul

perpaum
sium.
CujiiH

fraqmenta protulU BoUandus

priEvio deS. Severino
faris
{ 1

fuisse cnpnobium

Cointnenfario

7).

Henschenius in Commen-

ita

eraf ut

hoc ca-nofnum a regulari ohservanfia cofhipsum famUim secuhirium, non exclusis muUeri-

deS.Sif/ismundo {l!fi),et Joanncs Cfeiis in Commentario de S. MaurUio ct sociis ejus The-

rxrmplar,
a/joi/rujilio

Cfiifllttiano

hanm

legionis (19).

Eamdem

inteyram

sifji

hus, id incolerent (9). In meliorem

ah uno

formam

restau-

ravit illud, aurtore

Sif/ismundus

filius

Ma.rimo Genavmsi episropo, Gundotmudi regis Burjundio-

coUeyis no.^fris fransmissam ex a/iojrajdw Befri Francisci Chlffietii anfe pauros annos eUidU v. cl.

Wilhelmus Arndt
inperantiquo

(20). Ilepererat

eam

Chiffletius

tium, recens ab ariana hseresi conversns (10), eique

praifecit

('odice

ms. mefropolitanic Ecclcsioi

Hijmnemodum, e Griniarensi (11) apnd Viennam in Gatfia monasterio evocafum (12). Cui
surcessit

mox
nohis
rl

Ambrosius

(13),

de quo prxsenti loco

in

miiiijruloyiin
Ititiiiis

agendum est. 2. Hujus sancti meinoria ad diem 2 noremhris, qua, uf infra ridehtmus, diem supremum obiif,
annunfiafur in martyrologiis latinis antiquissimis.

S. Joannis Bisonticcnsis, proximo post Vitas Jurcnsium Patruui: Romani,Lupicini el Eugendi, eamque in eodem rodire sequefjantur Versus de Vita S. Probi et Cbronologica scrics primorum

inde ab
"iitiquissimia

De

eo

Weronijmianum
inter

in codice

Lujdunensi

Tria hxc de antiquUatihus ecclesiasticis GaUiai optime mentus, eruditus cir, atqiie inseruU fracfafui quem, Illustrationcs Jurcnses

duodoeim Abbatum Affaunensium.

ex.^icrijjsit idein,

dorumenta

cdfhrnlar.

Analecta BolIaiKliana recens edito :Sanc(i Ambrosil abbati^nionastcni Agaunonsis (14). Ado : Eodem die, natalo S. Ambrosii abbatis monasterii Afjaunensi.s. qni prius apud

Batavorum

insrriptum, prelo paraceraf, non

Codex

ille

serratus est

famen edidU. Vesuntionensis interiisse videiur, sed nobis codex Chifflrfianus, ofim musei
lidifiothir.v rryia! liruxef-

BoUandiani, nitnc vero

lensis 82S7.

Lugdununi nionastGrii Insuht Barbarte patcr ct magnis virlutibus clarus. cuin illuc ob reIi{;ionis
e^egiae

normam

translatus luisset, beato fine in

Vsuardus purus : Eodvm dic, Ambrosii abbatis niona.stcrii Aj,'auncMsi.-;, qui magnis vitse atque sanctitatis virtutibus ciaroquievit.

Domlno

farUe consfat codicem Vesuntionensem satis arrurafe a Chiffietio exscriptum esse, sed postea in apoyrapho nonnuUx suhindr rores emendatx sunf. sivr ipsius Chiffletii
ins/jecto

Quo

sancli

manu sire
4.

affera, certe rUio atramento.

Vitee sanctorurn

AHeritm

abbatiun Agaunen-

(1

Saint-Maurice en Valais.
11

(2)

Num.

7-10 {Ari. SS..

i

tum

AffitHiirnsiiim infra e(lcn<l..

(1-iJ

tom.

Febr., p. 5UI.
fi)

num,

'i

(3)

Num.

3-3 (Act. SS., lom.

p.SJ).

Tom.

XII, p. 7S-2s<!q.
<ft

(5lO-iVmr.r/(/r)rK{^i\

Muii,

meiitn dr rtibbni/r
scfiichte

Suint-Mtiurice d'Agoune. ~~
II.

Gf-

dtr Bnrijinidionen. lom.

VI Sept.,
p. Zi3.

p. iSfi-a^^t.
11.
I,

VH. Abb. A'jauit..uum.\. {\-A)\\,iii^ nuiiim.7,S. {W) Anal. HoU.,\omA (188iJ p. 9 8q<j. (|."l Cfi-. infra, num. 19. (IfiJ /> r/W* illustr. 0. S. U., lilt.

(IllOrigny.
rap. 273.
<i,

cxlr. -- (lOI Il.iJ.

(7) Act.

III.

(17) Act. SS., lom.

Act. S.'i.,lom.
p. .116,
I

li.

SS.. toni.

num.

Cfr. E. F. (lelpke.
p. 9:2-93.

5.

fdrcfiriiffc.icfiicfile

der Schieeiz, tom.

cit., p.

(8) Vit.
I,

10.

(I)

Febr., p. 515.

Maii, p.

SS..

toiii.

Vi Sept.,

num.

to-iX.

M.

(19) Act.

numm.

(a"))

Kleine Denk-

S. Severini. nuui. 1 (Mabillon. Act.

p. 569).

SS. 0. S. B., sec.

mHlrr

atta

der Merocingerzeit,

Cfr.

Jahn, tom.

9SS.

p. Ii-:!I.

(9)

VH. SS. Ahba-sium

: ; ,

TM
liom -suw/rf/"""
siuni

DE
apographnm
j

S.

AMBROSfO ABBATE,
donimentim
-siuni.

cx nianuscripto Trcvirensi
ah Jlerii/i

quorl

hisrnpfum
iii

esf

Chronologica

SAlnv[m\xc\n^\i^^\mo\n-H,iiiiiieji(.^rapitrnofa(ur, desniiiplnm.tiarfus fiwntf C/uf/lefiiiS

serics primorurn (luodoeim

f/ux

abbatum Agauncnrirciter IJlG ar

trrmiiiafur

a?i)io

berto liofnrei/do
alio rodirr olim

mlnxque m-vatum f/audemuH

musei Bollaudianl, ininr
idii

hiblio-

therm

ref/i.-e

Briixpllensis,

sii/iiafus est nitm,

proinde haud absurde eodem iUo amio vel paulo jmf exarafa fiiisse siipponitur. Hanr perperam putavit cl. Arndt in codire Chlffrfiano desiderari.
fi.

8930. Apof/raphuni isfud midtis niendis (secunda

Jam ad

non manu uf plurimuni rorrecfls) srafef, adsrribenda essejam omnia cisrri/ifnris osrifantim inde liqiiebaf qiiod nonnulla de/jrehcndunfiir quoque
in

qux

redes Chiffietio (\)

srripforem qnod atfinet, facile ron^\"florhujug eum fui.s-se ortu GaUo-Roma- (lonimeiili
eriil

nnm, quippe cui Ili/mnemodns, Bnrc/undionum rrf/um familiaris, natinnc quidcm harljnrus fueN;nn pri^co illo icvo (ut idem subjunyit), intor advcnas Bmgundionos, Francos et Gotthos
rif {t).
rcc-c'iis

linmam-

('<'ll'i!<;immo

prima

srriptionr apographi Chifflciiani ex

disripuiug
Achivi,
succfstiorix

codire Vesuntioneiisi mananfis, ar proinde iitrique

rxeiiiplari,

Vrsunfiouensi

ef

Trrrircusi,

rommunia

dlvisis

Galllis,

qucmadniodnm advcns

S. Arnbrosii.

fuisse ceiisendu sunf.

Ex

codein hausfas siispicor

varianfeslectionesqHascl.ArmUeditionisuaiapoijra/ihi Clilfflrtianiadsrri/isif

O/uamvislonqe plurrs

vnlgo Ri)majios appellabant (ut in legibus Salica. Gundebaldica, Wisi|?otthica et I.onpibnrdica vidcrc cst passini) co quod Romani
indij^^cnns

indr adjirrrr licuissef), quasquc, non salis rectc

edoctus,abi/)soChiffIetionofatas putavit.Porrodis-

juris olim fuisscnt

ita vicissim

Romanisquo

insliluti lcgibus;

simidandrni noncsf cndiccni quem loropaido

sn/ie-

riuscilafo(Nuin
fol.

.'i,

rx Illnstraliunibuj; Jurcnsibus,
et

advonas indigcnEe veteri Gra^corum ac Lalinorum mnre harbaros vocilarc solili cr;inl. Itcrfr rtiain Bollandus (3) eum discipulum
fuisse Arhiri coUnjit rx verbis iUis quibus sermo-

P) pcranliquum

alioloco ffof.08'^ posfVHa.^i

SS. AbbafumAf/auiieiisium) vctnstissinmm appcl-

ncm dc hujas

lat Chifjlcfius,

hoc /msfcriori loru ab eodemindicari

rcf/imine insfiiuerr of/qredifur (4) Ipso itucpio (Ainl)rosio) transcunlc a<l Christum,

Golliico

characlcrc miniisculo cxaratuni, qitod

sancto Achivo rcgcndi monastcrii merito locus

clcctu.s cst.

ntiquc nobis non adeo

nifcstaf.
anUfjniiis,

anfiquam

srri/ifioneni nia-

Cujus vilam sanctissimam conmic-

5.

Confif/it nobis ef tertium cjusdriu scri/ifionis

lacrimis pnene piis impcdior, sed inter curos gcmitus, quanluni valeo, cxplicare curabo.
iiiorarc
Tanf;i:

rcpertnmn
iinhh.edhiuis.

reperire c.vem/tlar, /kiuIo anfiquius

dupUre auto.'>7S,

cerfe dUecfionis

ac desiderii

sif/nificafio

f/rapho de qno hactenus sermo fuit, in codice bibliotheca; rirlfafis

rirum manifesfat qui famiUarifer Achiro

usu.s est.
(5)

Trerirmsis

sif/iiafo

num.

al.

Quud

rrro forfr nbjici posse piifat

cl.

Arndt

Codex isfe, qui fuit oUm, ut iu prinio folio o^/Mj ftf^CodexmonasteriiSanctiMathieapostoli cxlra mm-os, Ordinis Siuicli Bcnedicli,;ja;)//137G.

diem scHicet obitiisAchici a scriptorc nostro if/nora fmn ant saUem indicatum non fuisse, ipsepaido
iiiferiusfarilr rrfrll/fH))adrcrfcndoparumsollicitos

racens
seciilo

e.'<f,

exif/ux ainpUtudinis (()"\20:i

si

0,i:iH),

fuisse hayioijraphos iUius tcmporis ut ca niemorix

XV,

bene meinini, cxarafus. Prmter sertofus ronsfat

fraderent qusi non

tam

asdificationilectorum quani
pos.senf.

moiirs (piosdam.

Mtis sanctoriini,

eruditorum sfudiis /n-odesse

obifus

Ifaquc diem

infcr qitas sccundo loro exhibetur Vifa

sanctorum
libet

abbafum Af/aitnensium.
exeinplari Intnc

Ex

antiqiiiori itaque iUo

lucitbrafionriu

hic

edere

tum Tranquilli, fum Ilijmncinodi consif/nami auctor (7), quia in eorum epitaphiis illnin notaf u m invenif; sccusrero quoad Ambvosium ef Arhirum, qnia
fuerit.
7.

dupUce aj)0(/rapho Chiffletiano, ifa fatnen nt plerumque rationem non ditcamus eorum disrriminnm rpix solum spectanf ad diversum dircri^orinn Ubrariorum srriadjectis vnrianfibus lcrfionibus ex

in

horum

cpifaphiis (8j

is

prxtenuissus
(0) scripfoQiiutl piilabat

Exisfimarif pra-tcrea BoUaiidus

rrm nostruvi eunidem

liomani, hujiicini
.Iurcnsis,2jijsfca
et

esse cnui auctore

iltarum

BoUauiliis,
eti

yeque .wlum eam srripfionis parfem quat ad Ambrosii regimcn s/icctaf, se.d intcf/ram primorum abbafum
brndi
seu, uf aiunf, (nihographiain.

modum

mdrm

Engeudi, trium scilicetpri-

illu>(:isei]tii

Agauiieiisium historiam exhibcre potiits risitm

"'

esf

tum quod documenfum isfiid, non ita proUxitm et fam frequenter passim secundum fraf/menfa a
majorlbns nosfris
liosfra

inorum abbatum monastcrii Cond(descencis seu a S. Clandio (10) niiurujjati, (juas rdidcrunf niajores nosfri ad dies 28 Februarii\n), iil MarfU (\^} cf lJanuarii{['S); solani veroVitam Euf/cndi, .^ed seriindum tr.rtiini puriorcm, Mabillon {\4:).Vifas illas conscripsit disdjndns

scri/isil Vitas

SS.

Jiireii-

siioii.

rdita

cdatum,

in

rollrcfioiir
iiei/ue

quidam

fandem profcrri

decet ;

tum quod

ab

S.Eiigendi {\ri),mox post hujus morfem, arjn-oimle

^ost

historia condUt iterum a S. Si</ismundo rcf/eAf/aitneiisis cirnobli

alqw

hujiis /iriini abbatis Ili/mnehistoria, sed jwtius iUi

modi

alieiia est

Ambrosii

arcte collif/afa,qim vcro seqmtnfur de Achivo et

510 [\7 ),horfantibus monaJoanne et Armentario, quibus lu ciibratitmem suam dedicarit (\S). Vitam autem Eugendl conclu.^U his verbis (19) His inlerim

annum

.'jOO(^\(j)rcl

rhls Auf/iensibus

Tranquillo Ambro.sii succcssoribusjjerbrevia

tuin drnnjiie qiiod j>er

.suid

jjdei
[\-^[\^

IVrvorisquc vcstri sitim, o sanclissinii, cxsatantisper desideriis, icficitc, fratrcs. At

si

eam scripfionem non ininus Ihjmnemodi, primi a restaurato monasterio abbafis,quem r.rcr}jit Ambrosius,ef Achiri, qui ferfius eidcm jnafuH, quam i/)sins Anibrosii sanrtUas cclcbrafur, qnamvis solius Ambrosii nomm. iit
snjjra indirarimus, sacris fasfis legafur adscri-

animos vostros, sprcta dudum pliilosopliia, rusti^-ana quoquc ganulitas cxsatiarc ncquivorit, i.stituta quce * do rornialionc monaslcrii vcstri, id csl Agaunensis cocnobii.sanclo Marinopresby|ero insulic larincnsis abbatcconipcllenlc dig<'s-

(loco
,]U!P-('(Pfoliii)
ftl. Boll(it\(t-

ptum. Nei/ue ingratum nos farturos eruditis crediiniis,..; ili; yif.T brepissimum illud subjecerimits

([U!P

d^

simus,

<losidcria

vestra timi

pro iustilutionis

infoimatione
inonasterii
noslri

insignibusquam pro jubentis auctoritate,Christo

opilulante

DIES

SECUNDA NOVEMBRIS.
uuma.i^,-;: r.i.-.r.v

explcbunt. Hnnc lihrmn ita,ne de fonnatione seu infonnatione n.ona.t.ni Agaunensis, ipsannu.f arhifrafur BoUanrius es.e

opitulante

luculenler

primonnn Aganncnsis ra..ohii abhatum hisforia,n. -NonfugitmeposfQue.uel{um (1) et Papehrorhium m, nuperius A. Jahu (3)
mani, Lupieinief Eugeudi prouunfiaL avon-upha. Fafeor eouidem me non Lii. -...,

L Zi

Z ,W T hZ ^ Jt 2?/
eiet
n
afferf

546
-

^^f^l^Z
o

'""'""

"f

'^^ '"'"'"

aih;tork
C.
[)

''''^'"''''"

S.

/T'"'*'""''''' '"""/';"""-'"'"
/

^P

/i.l

stZ-

^^T

'"'"""

"'^*' ''=^-

fo

1;'^/^

t^^^
'

iJ ur H "x^nf:^^^ !.""': Tu?'^^* "* '''=^*

lar-.-is.inu..,

oumcs

i..de

se.reir

ips,.,n e.is,i.nan,,.
a:,..,,

'Z ^Z

ri. q,.i ,on.,e se.p.i,-i

H)

no.t

N rJ,,,'

vixerif :facilfenim ie,.,e J.,'ri,!;Ji"' ". ,-x.,/;.- /./;; inevnte seculo VI tales errores

rJL , """""''?" '"""'"' ""'" '"''c-' ... JUli J'"M,

-

2 Z^

',"

"'"'

cojecl.;, /,., ,/rf

!~f'

'"""rf,

admittere poiuif, nimoribus pojmlarihus deceptus neque ceterorum prarfer virfufes ef mirarula .an prxfer miranda san-

in-oferendum ccnseo.
10. Chif/hfias vevo pauh audaciiis --"7/"'- -'" paaw auaacnis fortc suas .conjecfnras struens, diserte prommtiat: Fuit auctor
'''^

deguo

chus

,ni

has

Vifas

eonsX^ ^o
,

illa

QuesneUus reprehendit modoA.qnendf a^tafe aiienos, aflafis exempis osfndif Anf ^ '" ^''"(4) iiumn-ito

Z LlZ

-^;'-"-

"'"-^'
'

^'-ti Au,^^

->--.
--^^'
aJfptHiu.

I^/r

^
,

^^^^^X l^^^^t'"^'^^'m'^^ ?"\'''=""\"

'

Pan>us
8.

argni
,

Annhrnv ^y^^^'"^'

eimitt(.

D I, r , Bofland, conjectunB calculum suum adjecif ChifPet, necpan,m eam confirmari exisfimarif cs
..

^af.anopolilann.s, iraf.T Aeluvi 'f Agaunensis abba hs, dipuifato Dnnuun iitcsl^vtf^r '" .P'.'""' l'^^"yter.

P'-"^'ncia

vol Rogula .ancioriuu nat un"^ .anctonuu paiium " - ^ Roniani, Lupicini ct Eugendi nionasteriuin Juren-

7"'/

Vlta

juncta

abbatum in eodcm codice Vesuntioneusi cousit cum Historia .'^anctorum abbatum Agaunensium (5). Confirmntionem etiam aliquam
siuni
repeti potuisse innuit

sanctornm al>f.atum E ^ Agaunensium afque versuum de S. Proho cum scriptore Vifarum SS. liomani, Lnpirini tc Engeudi (13), hunc autem facde probat e.r en>ndem
essc scr,pforem
}

Zl.

nomine Pn-m-ith,
'

i^>\

?''''''''''''''"'''

"'""""

d:e

quilnis-

dam earum Vitarum

seutenfHs fuiXse

monarhnm

Arndi

(6) ex

tennino rusticifafa conclu-

cana garrulitas, qui

in prologo

legifur in

modo
et

Jureusem et familiarem S. Eiignidi. ludeaddocumenta Agannensia frfuisieu.'<,facile rursns osfeudit

illarnm aurtorem censendum esse Gaflo-Iioma-

sione Vifx S. Eugeudi,

quum

scriptor uoster etiam

dietioni obscurje

uum
tertio

(14). lieliqua

sno sernioni inculto

autem adsfruere

uilitur hocce

vcniam qmsfnlet. At hnjusmodi excnsatioues frequentius apud hagiographos niedii xri occurrere
soleut
cas.

modo: Ad

luec,

cum de

Acliivo, Agauneu.siuin
legi

al)bato. narratileui

in

hajc vcrba

rem nostram deduAlia vero argumeufa Boffandi et Chifflefii

ut conjectura iis

qnam

uf aiiquid inde in

tantum valent
hi/is

nixa non improfjasati.t

v/deafur, noii ita famen ut

Cujus vitam sanclissiniam commemorare lacrimis picne piis impedior, sed inter caros gemitus, quantum valeo, explicare curabo, deprehcndere nimirum mihi visussum
htec a rratcrno pectore excussa
:

cerfa conclusio

dici qneaf.
9.
certiora

praesertim cuni

de Achivo
scriptoris Hlstorix uosfrx Jafere surut

nihil rcferaf

Nomen

nisi ainantissiuio

qund ciero larrlmas possit fralri. Subimlo enim eonuurmo-

spicafnr Vita S.

habemus
rlrca

mmeii

Arndf {!) in rlansnla opusruU niefricide Probi, qnod illi Historix subjectum eraf iu
ef

auetoris,

codice Vesuntionensi
posset, eo niagis

inde eidem auciori trikui

domesticam illam suucti juvenis luclam iif nu^ssioncm ad vifam monaslicum impelrarof u parentibus, quorum erat illa conmiinatio Si
:

qnod Hisforim scnptor nou semel

venerationis
et

cum
^*

siugularis

dilectionis signiista sic

ficatiove

Prohum

celehraf (8). Clausula

hahet

Bis sena histrorum Iransacla lempora

Stc

vilEe,

istud dosideras, aptabis corpiis ad pivnam. lljec, inquam,non obscure indicant, quantum conjectura consequi po.ssum, fuisse' hiiju; auctorem opcris fralrem S. Achivi alquo adeo f Horaclii filium ct provincia Allobrogem ef patria Gralianopolitanum, quandoquideni adolescens
Achivus, ut ipso
tavit.
ait, cum palrc Horaclio in Grafianopolitano torritorio milifiam agi-

mundum

deserens superna seJe refulget.

Audi.sancle, voceni suppltcem poscentjsalumni, Tuque dignare libens parvumsuscipere carmen,

Exiguasque niinis sumere pro munere laudes. Funde. qu<Tso, preces. asperosavertelabores.
Alilual peccata videus deiela crimina Chrislus,

Deniqiie

rifat Chif/letins

subscripfionem

canninis de Proho:?\m\. opusculum, etc.{\')): Qua? verba (ait) sic accipio ut Pragmatius nomon
sit

Tejuvante nostra connoscat causa patronum. Finit opuscolum de vita sancti Probi. quod composuit
Benedictus pre.^byler Pragmatius
(9).

proprium, bencdictus uutein appellalivum

in Vita S.

qua forma
sor
ejus

Augendi, nuincro

VI, deocs-

Ahbas,
Ihi rocem Benedictus uon adjectivam
et

com-

cap.

1,

munem, sed proprium nomen

scriptoris esse censet

rocafjulo

lium et

appellatur benedictus apud TerluIIiunum,lihroadMarIyres, henedicli Murtyrcs, uhi vidc l'anieLudovicura de la Cerda de siinilibus
et

Minausius

Arndf, Pragmatli autem seu Pragmatici

of/icium de.iignari cjusdem, qui scHicet uegotiorum

Hunc crgo Pragniatium inclino ul existimem verum ac legitinmni auctoicm iiistonomenclaturi.s.

1 )

Tom.

II

opp, S. Leonis, diss. V. parl.

p.
43fi).

i,

P. L..
p. 50G,
p.

lom. LV.

cap. 2 (Migne

L.

Bethmann etG.Wailz,inler.A/<mumra/o Germaiiia hitlo-

(2)

Aet. SS.. tom. VII Maii.

rira.in-l^.Scriptoresrerum Langobaniicarum et Ilalicarum

sa-c.

num.

15.

5->3-5!:5ellom.Il.p. 3M-;J5G.

444. n. 10. Cfr.

(6)

(3) Ofnchichtt drr liurgundioimi. lom. I. noL |-)) Critie.. ad an. ibid..nn. 11, 1-2. (5) Cfr. supra, num. 3.

VI IX. HannoveriE 1S78), p. VJ. (11) Cfr. Cangii Glvssarium. ed, Henschel, lom. V, p. 419, col. 3 p. m.
Jurenn.,
foi. I (io

(1:2) Itlitglr.

codice Bibl. Reg. Brux. Sa^fT)

(14) Cfr. supra,

Kleme Daihmller,
5,
fi,

p. 13.

.5.

numm.
adnot.
e

7.

(10) Pauli llisloria Lntigobardorum fedentibus

I.

S.

10,

(7) Ibid., p. 3. '9)

(S) Vit.

113) Cfr. supra,

num. 7-9.

num. 6 init.

Gfr.

infra posl

Acla,

(15) Cfr. nuni.sup.

Novembris Tomus

09

riJB

54(1

DE

S.

AMBROSIO ABBATE.
U

AucToiiE

'

I>.

s.

Ayauuensiuni, sed etiam JurenScaI ei ulteriuH etiam in conje^jyjjj palruiu. dando processfrat Chiffldimj Ha scriheus (1)
riae iion iikhIu

"

II.

Synopsis gosloruin

Ambrosit

Huuc porro
fuisse

Praj,'inutiuin

ronjcctura est haud

sii.

Quo

lcniporo cffinobiuni
il-

diversum a Pragmatio cplscupo Augusto:

si dimcnsi, cuni nopicn ct tcnipus convcniant dc Agauiicnsilnis adhuc presbylcr, dc lanien

Agauncnse oondiluni
ludquo

Jurcnsil)us

jam cpiscopus

scripsisse inlclligatur.

rcgcndum

Ambro-

Naru anno Chrisli 517 Epaoncnsi concilio intcrsanluil Pra^Moalius cpiscopus Augustoduncnsis, clus vcro Autrciidus uscpic ad anmmi 534 in vlvis Vcrnm somt mox, nt fuit, ut inlra ostcndam.
videtur, vir eruditus
cniijcrtura sua ^,_
:

sius susccperit.

c Aiiibiosio

guam nam Af/auiiciisi'. monasfcrium

labilis esset haac
^

ultima
a

\ium A(jaunensium.

a scriptorc Vitx sanctorum abbamemorix tradiium est,illum

QuoU
^-

Ambro'"'"""
^^

d:\\\]\\\v\\\]\
ti

Si(fismuiidori'(jin-econslitutum iionfaitanteaiiiium

jaui

Iniic

adscriptumcsse chroscculari monacho di(/nam ritain cjisse; mox

^\ii\Q

'^'""> (^icV

515

(2),

TramjHillus rero, quarfus hujus ccenobii

vero regulari miUtix re ipsa

abhas, cx Clironolofrica scric

abbatum Agauncncsf

monasfcrio
ibiijuc in

sium infra cdcnda

potest

(o)

morfuus

anno

52ti

ntm

nomen dedisse in Barbarx propc Luf/dunum, suinma cxistimatione virfatisfuisse apud

Jnsulie

imJw
lim-barx
P''P<^

iyitur Prac/mafius,

cpiscopus Angustodu-

omnes

et

abbate defuncta in
(S).

ejiis

locum monasterio

"^*'""""''

nensis anno r,}7,

scripsissf adluK^ prcsbylcr.

Vitam abbatum At,'auncnsium Vndc toius hic locus

pra-fcctum

smundo,

filio

Vbi vcro Ihjmnnnodus a SigiGundebaudi rc(/is Burgundtounm,

restaurati

lineis obdut-tis delefus rsf in fucnfmitione Chiffic-

rogaretur ut
^s/.w,

monasferii Agaunensis
.,

tiana.

eurain susciperet, ea conditione illum pefifioniconJlis itai/uc

A ticlor
tiniini

11.

opinionibus
Vita:

omissis,

suffrciaf

si

sibi vir sanctilate consiniilis,

dc Insula

nobls

ad aucioritatem

primoruin abbatum
scriptorem, sirc
sive

virinusfiiii
rfbtiK i]iiuH

AgiiHucnsium commendandam, Agauncims sice alterius coenobii

fucrit
liariter

omnino non

Harbara abba Ambrosms jungcretur (9). CoHofiUbcntcr annuerunt fuin SifjisinunduSj tum qui mox, ubi JJgmncmodum cum jjji^^ Aml)rosius
Hijui
:

monachus, famcn, utpofe cuin Achlvo famiconrcrsatum

(4), censeri

Achivo

ct

J*r(jbo,quos sibiprimos socios adsciverat,

peri-enisse

posse testcm oruabhatibus

Agaunum
maximc

audivit

et

ipse

invitis

latum

corum

qux de

iribus pjrimis

episcopo Lugdunensi

et

Insulx Barbarx

nitrraf auf ceric cx hujusinodi tcsfibus ca accepissc.

fratrihus, illuc propcravit (10). JJijmncmodo autem

^j.py/ p(,^t

Qua: vero dc Tranquillo ac Ifcrum dc JJginnemodo, kmhvosio et AcJiico leguntur in fine opuscHli{6),
facile cx epiiaphiis quibus
(jtiita

^to (11),

condiium Agaunense canobium dcfunAmbrosius inejuslocum congrcgationis

abbas constilutus est{[^),et sancfissimc

horum

sepulrra insiICpitaphii

Q]ct\.\onv

fuerinf,

cxscripiu

judicarcris.

^c prudenfissime, nec minus, quod

cujusdam formam referunt distichon quo elogiuin confinctur Amhvosii numcro 12, ifcmquc vercerte

monasterU

pertinet,

feliciter

ad sfaiuin mnnere suo functus

est, prophi-fi.-c

eliam dono insignis {V3),usqucad

sus iainbici quibus cclcbrulur Achirus nuincro 13.

obitum suuin (14).

Idemque dieendum de gcnere scribendi quod exhibet numcrus 11, ac prxscrfim de hujus clausula, ubi Jlgmnimodi .tfas, sepnltura in Afjaunensi ca-nobio, immo et obitns dies atquc anuus diligenfer noiatai sunt. Similcs notashahet clausufa numeri JO : ubi pristcrea TranquillHaus cxardium suinit hcxamc/ro(H/r^7rr^Qui mundiiaqucosvicillabcnlcpal.Tstra;
^

p,,,-(,m

hac narratione in primis colligitur perncgatum fuissc a Car. Cointio (15), Aml)ropinm abbalem Insula: Barhara: eumdcm fuisse cum Agaunensi, solo hoc argvnmito quod Vsuardus i,[ marfgru'nglo suo nihH dc abbatiali Ambrosii
13.
jj,f,i

^x

ullo valido arju,uenta

''J'''f2
"'^,;J7
t^.

i,;,dium

},',sulam

Barharam
,

digniiafc indiraf

{{('}).

Qkj.
,^,^;^

CointU sententia
,;,.,,

recte

Mabillonio (17) eo

et

deinde

fcrc

a-quis inferrcdlis

.singulas

sententias terminant conclusiones

t-

vcrsuum hcxa-

AnnaHum

apparef (/uod co i/.so loeo suorum mcinorat fragincnfum historiie abbutum

F"

mcfrorum aut i>cntami'trorum, ccrncrc Ciiristum, dc mimiuc vita, sidcra clara tcncnt, cvitat honores, pn^cepla seculus, etc. Num aliis prscterea
foufihus usus
sit,

Agaummsium a Bollando editum unde eadcmtam

i;r^ido refutafur; nec infelliqiiur

rur argumenfum

mm

,n,re

ncgatiimm exVsuardisiknfiodeductumprxcensuerit tcstimonio diserfo

inanifcsfat srripfor iwster.

fermdum
,if,,,

Adonistran-

Neque ctiam, ui incrifo adnrfif Jahn (('.), ita certum est quod asserit Car. Binding (7). ex hisiona abbatum Agaunensium (cujus novit Jiinding taiituminodo exiguuin illud fraginentum iom. J Mi t Muii
Acl. SS., p.

m,,,,,
,,,/

AndDrosii a monastcrio InsuL-e BarRalio

f,,.^
j^.

^^^^

Ajuuuensc affirmautis (IS). ^,^^,^ ;^,,^^,,^.,, Ambrosius nosier Agauejus{\%ubiis

,,,,,,;,
,,,

mouasfcrii rci/imcnsusccperit,certocolligilw
Januarias, cousulc l-evissimo iemporc
et

/.'/"'
'7""'

84 ex tom. JIFehr.,p.545, num.5 i.

des ^<:uini>ta
cssc
in

e/niaphio Jli/mucmoili decessoris

^;^.,-^,,/
,^^,^1,,

repetitum) qu.-cdam
S. Siqismundi rajis.

""'J.^
'"'^';;.^;_

J\tssionc

,,;,;-^..,.^

y^^^^.^^^
^^^^^^^^

^,,^

y,^^^.^

^^^^

^^^^^^^

^j^.^

monasterio prafuisset (20). I^x quo loco

altero

mox
quod

citando egregic
ciri

el

jam

ccrtissime

sfahifitut

sis,

jam

docH, aucforitate nixi Marii Arcnticenslatuerant, Agaunense nimirum cocnobiHm

a Siglsinundo eondltum csse anno olii, anfcquam

regnum post mortem jmiris capessiverat. Scri/)sit enim in suo Chronico Marius : Florcnlio et Anthemio (consulibns, id est anno 515). His consulibus
(I) llhistr.

Jurens.,

fyl. 2.

(2)

Vide
(4)

'3|Pag.oo7.Cfr.adnol. subjectam.

Num. 10-13. ((>) Toiii. 11, p. 298 -'Jyj, nol. exlr. (7) Das liurgumiisch-Iiomaitigche Kiiiiiijreich. {om. !. n.2R5. - (S) Vit. niun. S. (9) Num. 4.- 10) Num 7. - (1 1) Ibid.
{i)
)1

num. 1*. Cfr.supra. num.G.

Jnfra,

- (!2lNum.)*. -(I3)Ibi<l.
an. iim, n. 19S.

jycHprf(V(., lib. I, n.

(U)Nuni. 9init. -(IJ) A^ Afnoj. num. % (IG) Supra, num. 75.

Cfr. supr.i, (!S) (17)
2.

(19)

''

nuni.

U.

Cfr. supra,

num. 11.-

{'10)

VU. num.

7, p. ni.

monaslcnum

DIES SECllNnA XOVKMBHIS.

raonasteriuinAcaunoaro-cSigismuncl.jooiistrueonsulc rex Guncbi^.gaudus

fiiius

547

muditnerani ub in.nfu;

obiit, ct
(1).

lcvatus es

cjus

SigismundSs rcx

iv

,././'

"w

1
s

vrn

'^* :'''"
\

^'^-^^^
annos

AUCTOHR
C- n. s.

Tf

^^"^'^ P"f ^ mullos passionis

omuaisalih
conjectiiris.

oin,u,.r

A,.l,

(:i)

,J

LulaA^i
,

in

g'-""'.''"^",,,, ,

,nnovtio,.o ,oa.sle,-ii

%.,.,
jn

,.,,.., ...;;.

r'""'^ '^'
piit;::,? ;;::::;;

"^'

^'*'""^" '"'"

;^;::::;r ';;:

tnbunali aliqnibus junior, in altario oniniuni ;/r/e condudit Arndt et Sigismundum tiinc nondnm regem fuisse, sed j)ro patre suo
prior;

Cundo-

haudo huic Burguudici regni parii, in qua situm erat Af/,iuiium, administrandx prxfmsae; et homiliam iUam non seriu^ anno 515 fuisse prouuntiatam. Fateor, verha allata ohscuriora mihi rideri i/uain ut his eonrlusionibns suhsrnbere audeam.
tmiiio
XiS.

5}

III.

IV

iTi^Mila

AgiuiiKMisis

monaslorii.
Anibrosium Ordini
sno vindieare conati sunt, fjuod snju-a (12) monuinius, liniedictini reeentiores in niarfgro/ugiis ef menohgiis suis, sed
ulla prQhahilitate.Nam
lel 5^!) in

lllud rertum
secuti

est,

errasse cos qid

Urijtlln
.i'jaiinrn.ii.1

Oregorium
(4)
:

erroribiis

Turonensem
dus
filius

minus accurate scribentem

uon

ftiit

Igitur inortuo

Gundobado rogninn

ojus Sigimun,

nuUo argumento,immonec
^- Bencdictus

lii-nfdiclina.

ojus oblinuit, nionasloriunique Agauo nensosoicrticuracumdomibusbasilicisque=edincavit,

non ante annum 52H

renit,

mon-

tem Casinum

uhi

fundatwnem monasferii

primum suum regulam

in

unnum

5W

rel

ronseripsit, ef certe anfe

ondtstulerunf; mulloque mafjis

runf ni

iUud teinpus nullum extru

,jui

ilhnn rejece-

annnm o22 vel 523, dexejM auctoritate contmuatoris Historix Francjrum fjui ridgo citaiursuh nomine Frciegani.
inale interpretatus,
ef

Ifaliam monasterium condiderat. Sn-ipfor noster

in

Vitxprimorum ahhatum Agaunensium de renula eo nmohio olm-rrafa h:er tantuin liaiHf {]%

Is

cnim

(.3)

Gregorium

qux

iUe sedulo distinxerat,

sanclo

fundationem scdicct monasterii Agaunensis et psalmocliam perpetuam inea instifutam,j,erpcram confundens,hor modo rem ejposuif:(Sigismundus) niium suum Sigericnm novorcsE insidiis
jussit

Psallondi intorim vci subsistendi rogula instituta" Hymnemodo u ccetu episcoporum qui illie
Iradirxpfi-

ad constituonctuni moiiaslerium venoiant tur. Sed fju3:nam iUa fuerit,distiuctius non

cat.

Scriptor quidem
et

Lupicini

Vitarum SS. liomani. Kngendi instituta de inlbrmaliuno

ille

mterfici (an. 522).

Unde postea rortom

pfeniten-

Agaunensis ca-nobii a
fletio

se digesta tesfatur (\\.).Sed

tiani agens, nionasloriuni

sanctorum Agaunen-

smm
t

ea scrijitio interridil, nisi

cum

liollantlo

et

Chif-

miri operis construxit, et alia plura

mona-

steria a^dificavit.
apoa-ypfiis
aclis
coiicilii

nihU aliud hic designari pufes quam ipsam Vitam primorum ahbatum Agaunensium (15), eel

17. Deinde, quod prarijiunm esf.Jamcertissime conchnnafa renscri dchet authmtia eelebris instru-

eadem sint Ula institnfu cinn regula Tarnatensi, dequajani dicenduin.

20.
esse

menti quo confinentnr Acta Concilii Agaunmsis

orrasione constifuti eanohii (Cfr. infra num. 10) eelebrati {Ci). Quxquidem quibusdain ririseruditis
sus/}ecta (7), ab aliis diserte ac jjonderosis

Agaunensem

eniin

reguhun uobis servatam

aed forsan

sub how/hp Tarnatcnsis, 7; s,Tjiius dtavif Benedictus Anianensis in sua Concordia r<'gula-

mdfiu ar
reifula

argu-

rum

TariiafniKin,

(IG),

quamque

viginti frihus capitibus disfinet

menfis imjmgnala
aliis

tinm liac liuo

iiijiniiia

repugnantihus famen (9);e vero invicfe Jam demonstratur snj)est (K),

efam edidit Lucas llolsfenius {\7)

ex eo Carolus

positio.

Efenim

in isto insfrinnenfo j)ersjncue indi-

Cointius (18), judicarunt multi viri docti, scntentium sei ufi Jos.Simleri,qui indesrrijitioue VaUesia-

ridmtur
tiiniiltin

iocum
ilmiyniire.

Qunm

ifaqiie jat

tum Agaunensium constet Ilijmnemodum ohiisse anno 510, Jam tui-j}is ihi deprehendifnr aiiarhronismus, unde tofius instrumenti fides omnino ruif. 18. Pi-xter ea autem quos de Anibrosio ex scriS. Ainbrosius pfore nosfro comperta notarimus,doeemur cx Pas mlesiam sione tnterjiohita SS. MauritH et sociorum ejus, SS. Mauriiii
Innlauravit
'*

riana (^O) attingi indicatur via puhlica Mediolano Moguntiam properanti.ul/i pas-suum miUihusdiw-

derim Orfodurum oppiduin (hodir Martigny^ prxtergressus fuerit; quo

omnino
et

sjiatio

Agaunum

Oetoduro distare eonstat

in

1'assione interjio-

soc.

ecclesiam in tpia

martgrum Thebseorum corpora

hitamartyrum Thehxorum disfinrfe notatur {2\). Agauniautemnomenejusdem Passtonis auctor{^^)

f I) P. L.. loin.LXXil.p. 7%. (2) r//.num. 3 -(3) Kleine Denkvialcr.p. lO-II. (4) J/ist. Fionc.. V\h. III, n. h (Ed. Arndl el Kru.sth. p. lU). |5) Hisl. Franc Epitoin., c. ;U (P- L,. lom. LXXI. ((i) Ed. ap. Mansi. Conc. p. .589). lom. VIII. p. fxtl; Gall. Christ., tom. XII. instr. t21

p. !;93-297,

nn. 71,

1-2:

not (9) Mabilloo, Annal. Henediel.. Ub. |, Pardossus. Diphmata, etc, toni. I, VtolegiiAct. SS., loni. VI.Sept.,p.;ttI, nuui.lfi.
'Jit7.

m^nes.

p. -2.3. (10)

(11)1*. L.,toiii.LIX,p.

n. vn. Cfr.
7.

supra.

j).

(1-J)

Act. SS., tom. VI .SepL, p,

;{.t3.

Accunilius ap. Gremauii,

p.

Num. 1

(131 TiV.

num.

(I.i)

Cfr. ibid.

I,

(liiCfr. supra, num.7.

-21

nom. 15.

(IG)

Capp.

stm. (P. L.. tom. CIIl,

nrodtii-,

Origines

ct

docitmeiitn
(7) Cfr.

d'Agaune.
exit.

Vabbaye de Saint-Maurice Aet. SS., tom. cit.. p. a':}, num. 18

de

9il Mjq.).

(17) Cod. lifyiilarum. ed, Marl.

(SJ

Cfr.
I,

Schweis. tom.

p.

E. F. Gclpke, Kirchengencliichte der 116 sqq. El pra-sertim A. Jalin. tom. II.

(18) Adan. .3G, n.2i/Jf(jq. [Vj\Srript. lier. Oalt.. lom. p. IC^. (20) Ibid., p. 112. i2l) Aet. SS. loin. VI Sepl., p. 3t^ n. 2 extr. (22- Ibid.. num. 3,
tom.I,
p. 180.

gaUicum

548
AHCTOHK
C. D.
S.

m
significat
;//.) ille)

S.

AMBBOSIO ABBATE.
rii

qalUcum fume ac poindare

;.-, /;. enim (sic

Agaimam

Arelafenm institutis decerpta) utcumque inmia- D

tamen,

monisSaxum

n.-Pnl.-P intcrpretalione accolae intnrnretalione Gallici serquo in loco ita vastis dicuiit

tur, irnfo

falhr, ronatut'

(1)

24. Facilius Mabtllonio concedere licet

regidam

itegula

s) in

prologo SUO au umui,iv,n

^x, ......^

..,

^.-^---- ,-,

^ --

-,.-

-- ^

Agaunenses monachos : Agaunus vester (ad) primitus per Gallico priscnque scrmone lam

anctor in Actis a sc conscnptis adhincc in ca iit ulla inontio Marmi seu Martini beat,

Aaamiensi
,.,..

quani

islo

naturamqiiaiiinuMcquoqucpcr Ecclcsiam
osse dica piu-fiKuralionc Pclri pelra
tur
ita
(2).

vcri-

(ut

dif^nosci-

nensis, qui ex

codex Gompendiensis scribit) abbatis Lerihoc dumlaxat loco notus e.^^t (7).
si

de Uivaz (3) locum uuiicupatim in memoriam agonis SS. martyAlii vero ciim
ceiisuernnf.

Mro

Qiiod

(piisforle cxistimaveril

eam regulam jam

Tarnatensi
sciUcet iilud a

observatam
seu
S.

fuisse

in

monasterio

rum Thrlmirnm
tjuatnquani

Affannensi priori,

anfequam

21. Scnfcntiam

ilUim, qiia

Agauuensis regula

Sigisinuudo instauratnm
habebit, licet

fiierit, cerfe

me

refra-

Mabillonim
repugnai,

eadem cum Tarnatensi judicatur,primo admiserat MabiUoniiis in clhrtione Arlorum SS. O. S. B. (4),
Amuiiibus Benedictinis ah ea postea faincn Wenuujnquiens (5), ut ut sit de Tarnadis refugit :
iu

ganfem non
tiir

quo hxc opinio confirmeargniiienfnm nidlum perspiriam.

Anlonini. Tarnalens<cuiii

iiionasterium
aniiiiurii

idcm esse

IV. I)e laudc poronniscu psal-

Aguunensi induceie

haiidquaquani

possum.Nusquam enim Agaunense monaslcrium

Tarnatcnse appellatuin invenias, scd ubique vcl
At,'auncnse vcl sancti M;iuricii.

modia pcrpctua

in Aiiauncnsi
e

Adeoque

si

regula

nionastcno insliluta ah Anibrosio.

Pprpcfnam pmJmodiam
instifidam

Tarnatcnsis Afrauncnsium monacliorum gratia condita fiiissct, non Tarnatensis, sed a vulgari
monaslerii noinino A^auncnsis fuisset nuncucum c conlrario numquam alio iiomine pata
:

/n

Affautiensi ccenobio

IWi>fiua
pfal'odia
,

quam

Tarnalensis dicta

sil

in

Concordia regula-

fiiisse, ita sciUcef ut, sicut

de Luxo-

rum, apud Smaragdum, Trithemium, aliosque omncs qui eam laudarunl. lliijus equidem argumenti vim prorsus non asseipior. Vur eniin, si quo
tempore ea regula conscripta est, locus laiino seu politiori sermone Tarnadee, vulgari aufem Agau-

.,,,. S. Malachuc,

viensi monasterio refert

,

"P"^ Bernardus in Vita Aijannmm, 7 j nr edenda, mo.r addiem S isofembns

,.

^^^^

succedentibus

sibi

vicissim choris continuaren-

lur solemnia divinorum, ita ut ne moinentum quideni diei aut noctis vacaret a laudibus, qiio-

num
non
ntttix

vocitabutiir, miniis recte liavn^ii^nsh

quam
veri

mudo
usu

in Orienfe

Jam

ante

medium

seciduin

V in
sit,

Agaunensis

inscribi potuit ?
:

fuit (8), satis conseutiunt eruditi. Ipsins

autem

2. Penjit Mnhillouius

Milii saiie lontre

institutiouis verifatem, et

quo tempore ea facta

ftrmis

similiusest^Tarnalenscnionasteriumsitumfuisse
in

Jam

ex documenfis Agaunensihus cerfius demonlicet.

pago Lugdunensi, non longe a Vienna civitatc, in loco Taruato scu Ternato, vulgo Ternay. Hic locus posilus est ad Hhndanum, decurrenteni Tarnatum inter ct Grinniacum (Grigny) pagi Viennensis, qui postorior locus vocabulum dedit (Iriiiniaccnsi nionaslcrio, de quo in viia S. Clari. Torro luec loci positio ad Rhodanuiu rcete convcnit
iis qua.'

sfrare

26. Testimonia

maxime

antiqiia de hac re pro-

firstift

ferebanfur Jiartenus Gregorii Turonensis e.t scriptorum Passiouis S.Sigismundief Passionisinferpolatse SS.

te.<itimoim
'^J|'"|^|."!'

.;.,^,.o,^>_

Mauritia
lib.

et

sociorum ejus.

Ille Historia?

Francorum

III,

mp. 5,postqiiam hujus

capiiis

in

UcgiilaiTarnatcnsiscapitequarlo

crordio condifum n Siglsmuudo Agauuense monasterium, dcinde cxdem Sigerici Jussu putris sui in

leguntur, ut

navigium etiam ad ulteriorem ripam sino imperio senioris transvehere non prpesumal. At vero rursus responderi
non minus convenire sifum monasterii Agauuensis lacui Lemanno scn Gebruuensi adjaventis. Neque cerle refcllit Mabillonius argumcutum iam validum e-x antiquis itinerariis desumptum. i23. Ceteroquin nou adeo probaiam illam snam
opinionem existimasse videtur nt non
et

somno
dit
:

intei-empti atque

seram Sigismundi pcxni-

tenfiam retulisscf, narralionem

suam

ifa

concfu-

Nihilominus

ille

ad sanctos Agaimenses
ibi

potesi his

abiens, permultos dies infletu et jejuniisdurans,

veniani

preeabatur. Psallentiuin

assiduum

institucns, Lugduno regressus est (9). Qiiod idem in libro de Gloria Martyrum exp)ressit his verbis

miuus ufiquc perspicuis

ibique ct psallenlium

urgnmentis.

alia loca

(luotidianum instituit (10). 27. Scriplor auiem Passionis S. Sigismnmll,

Sigcrici caideiu relicens:\)\m\ multa, ait (11), loC'i
,.

",^^^"^,jig

propimaf quibiis Tarnatensis appellafio couveuire possif. Esl eiiiin et Tcrnancus, vulgo Ternau,
locus aUus

^j^jigmun,(,,

haud

ignobilis in

pago Lugdunensi,
subjectus,
in

sanctorum pcrlustrasset (Sigismuudis) vemt m eumlocumqui Agauno vocatur,ubi sanctusMauricius

ubi prioratus abbatia^

prator

Saviniaconsi

Tornacuin oppidum,

Terny,
et

Genevensi. Quorsum

ha;c, nisi ut

ue celehris

pago Agau-

cnm suiscommilitontbus proamoreDomim nostri Jesu Christi marlyrii palmam accipcre

:

meruit

et

tam

ilinere

quain jcjuniis fessus. petiu

neusis monasterii regula certo propria

nullate-

nus

enim apparet regtda Taruateusis,ex Pacomii fere, Angustiui et Cxsalieucdicfina'

obuoxia

(falis

qualiter ipsis preciosis sanctis descrvirc debcret, per (juod se eoruin agminibus potorit sociare.

Tuuc non

aliter nisi

nutu Dei credimus angelo

p. 346.

(11 VAv.

Gclpke, Kirfhmgfschichte der Schwcis. toni.

(>2)

1,

(8) Cff.

.1.

Bollaml.

Commcnt.

pi\-ev.
^*^''^"

de

S.

vlf/. .SS'.,

tom. llIFebr..p.
not. b.

741.
(5)

[Z]

Eclair-

cisscmens
(4)

siic
p.

le

martfjre de la
et p.
i)7(>,

Ltgion

Scc.
7,1.

1,

XI

ThehMnie.

i.

dalore Aca?metunmi, II (-^CB.Haeftenus:. /J/wyin^i/. Hiona^'.,

tom.
I,

Alexandro, funJan- I'- ^"'^^

lib.

Iract. v, c.ip. 9-1

n.

Cfi-.

Appeml.
(7)

n. n.

nuin.

7.

(ibid.. p. C7S!.

Tom.
(ti)

1.

lib.

Cfr. supra,

Act. tlS. 0. S.

B., sec.

p. ii7G,

nol.

i.

lbid.,p.771.-(U)Secun(9) P.L..lom.LXXl,p.t!4J. (lu) dum textum non interpolalum editum ab A. Jahn (toin.
p. oU4). cap.U.
.

nuntiantc

DIES SECUNDA NOVEMBRIS.

5^g
ter affinnat

nuntiante
stis

ipsi

rovelatum fuisse ut ad instar avlc-

gasse.

Quod efiam

niiiitiie psallendi tiioros instituero deboret. Qtio consilio divinitus iiccepto,sancios atque apo-

mouachus San^
I)ifmi,si{)

AUCTOlllt
i;.

^'"''!/^'ianusquiGosUxD:i^oheri\c.mscnps{t,ridehcet cap. 35 : Eos (monachos S.

n.

stolieos viros episcopos consuluit,

ter

utrum

lurma-

salului-

an non cogitaret. Qua inlerrogatione sancti opus

antistiles iiiter sc ventiiata, licet inusitaturn,

tamen Doniino annucntc unanimitcr consenserunt. C/iJiis testimonii rls facile perdpifiir
;

lim ad inslar monaslerii AgaumMisium sive sancti Marlini Turonis psallere instituit (12); deinde rap. 43, verhis fere Psemlo-IWdei/arii utens ;

nam
in

profecto

inusihitum opiis

non

Ordinem autem i^sallentium ibidem ad instar monasterii Agaunensium et sancli Marlini Turonis instituerat; scd facilitas abbalis Agiulfi e.an-

di.rissd

scriptor

hujns Fassioniti psnlmoiUam

fjiix

jam dudum

dcm

omnihus mouasteriis Occidentalis Eccteaia- rifjehat sed iniisifiita utifpie ef in Hsdrm inaudita hactcnus fuvrat psnlmodia ixrpefua ad modum Accemcfo-

instilufionem noscilur retragassc (13);

(ir

flcmquc cap.r,!, Clodoreum

ita cortim e/nscojns et

II, Datjoberti filium,

optimaflbus regni svi loquenet

et

rum.
itm
SS.
auctoriH

28. Disfinctius

Acta recenfiora SS. murti/rum

Nos enim proptcr Dei amiirfin revcrcntiam sancforum marlyrum (Diani/sii

;

tcm inducit

Adornm Marty rum

T}ief7a-orum,qua;,ut ait Chif/lefius {!), cjuamvis

Euclierio

Thebaonitii,

nihilominus antiqul

hahent In
tiir

Lugdunensi male adscrihaulur, sunt et honx fidei aucforls (2), sir mss. e.ccmpUiribus qux perrctusta fesfa(3)
:

sociorum cjus) atque adipisccndam vitani leternam, boc bencnciiun ad ipsum sanctum locuin

cum veslro coiisilio grafissimo animo et inlegra voluntale volumus pra^sfare eo scilicct ordine
:

Chlfflcfius

Tamen

fidelium cordibus

absque Icctione cognila esse noscuntur qua^ et quanta ef qualiu miracula per servos suos ad honorcm et gloriam noniinissui Dominusoperari B non desinit. Pro eo ipso die noduque psalniorum hymnorumquo dccantafio non desiuit quod,
:

tcmpore domni et gcuitoris iiostri psallentium ordo per turmas fuit insfilutus, vi
ut sicuf ibideni
sicut in inonaslerio S. Maiiricli

Agaunis

et sancti

Marfini Turonis die noctuque tcnctur.ila in loco ipso per omnia futura tempora cclcbrctur (14).

Qu.T ultlma rcrha manlfesfe desum/ita sunt ex dij)lomtitc nomine Clndocci Ildafo suh die \ Ktil.

IC

jubcnte sancto

el pra^-clan Christi

iuarlyre Sigi-

smnndo
omisno
nislriimpiilo

rcge, institutam, lunc usque liodie,

(4).

Deo

Juliasanni xvi regni sui seu Christi (J53, in quo leyititr : co scileei ordene ut sicut temporc domni
genetoris nosfriibideni psallcncius per turmasfuit
in^^litutus. vei sit-ut
ricii

protegentc, est conservatum

29.

Rlfum

iUinn ifa ordinatum

apud Afjauncnfjuo

scs fuisse tradif

instrumentum ajiocrijijhum

faho

roiicHii

ad monasthirium sancti MauAgaunis dic nocloque tenefur. ita in loco Ipso

referuntur Acta

A^aiiiieiisis

Concilii ihifiem celebrati (5), ut

celebretur (15).
31.

dr quiiigiif

monachls
in

in

qulnque (secitndum quosdam codices,

disfributls, siuf/ulx

Minus

ccrta esf altera aucforifas qiiam affe-

jirovoeanl

lurmis,

uovem) turmas

furmx

sibi

ex ordine succederent in offido canonico cantando, ita uf nunquam dccssent In choro qul hulc muneri

ruut Pscudo Freder/ariicirca monasferium S. Mttrcelli Cablllonense a rege Guntramno fundatum. In

cujiis

fundafione
ficri

synodmn quadraginta

e[iisco-

Quatuor tanfum fiirmai In documento desifjnantur ex nomine totidem monfistcrlorum,

insisterent.
videllcet
sis (8) et

poruni

prieccpit. el ad instar inslitulionis

Granensis
Meluensis
(9).

(G),

JurenQuas iurmas recfe pronnn(7),

Insolana

monasfcrii sanctornm Agauiicnsium, quod temporibus Sigismundi regis ab Avifo et cetcris episcopis, ipso principc jubente, fuerat ronnrmatiuii.

tiat Mfihlllonius (10)

piacel. udscitas,

nun aliunde, iit quibusdam sed ex ipso Aguunensi monas^tcmonachis

scilicet
et

hujus synodi conjunclionc iiionastcrii saiuii Marccili

(a/. solti

Gunlchraninus

institulionem
(Ifi).

rorinandum
fticlle de.

rio conflatas, ex ipsis

qni

illuc

firmandum)curavif

*? verha

ad novnm fundandum couvenerant

forfe adhuc-

ctmfiriiKiflone fundationis /jcr

st/nodum epl-

dum

pecullares oUquos dirlni offlcH ritus ex jnio-

scojmrum infcUijcrc
perspicuum
est

ribus quo! incoluerant Cfsnohiis acceptos retinebant.

Nam

quis putet ex Granensi seu Grinniacensi, ul

liref. Sed omnino disertum et testimonium ex Vita S. Salaberg^ de monasterio Laudnni ab ipsti condito. Uhi infra

ipsi interprctantur,

apud Viennam monastcrio,

et

exigui feinporis

spatium coacervafie

in

codoni
tre-

C ex Jurcnsi saucti Augcndi, quod utrunique ab Agauno longissimc. id ost lcucis aniplius triginta. distat, Agaunum accitas monachorum tunnas ad
persolvcndas Dco quotidianas laudcs? Ceferuin quid veri habcat ea tratlitio, incertuni facit Hlius

loco sunf vel monaslerio adunatfe pius

minus

ceniai famulae Cbristi. lllisque disposilis pcr fur-

mas,

ad

insfar

Agaunensium
disposuif
;

monachorum
dic ac nocfc

Ilabcndique

normam

documenti sujyposititH longe sequior

constabatjam

letas.

onmipofenli Deo personarc et juxta egrcgium praedicatorcm PaupiTCcepit psaliendo canoneni

luni

30.

Ijmim

vero j?salmodl3^

jwpctux

in

Af/au-

sine

infermissione
in

orare.

Q\m

instilutio

per
documeiita
qiias (id

nensi inonasterio institutionem certiorein faciunt

bactcnus

eodcm

cccnobio,

Cbrislo auspice,

testimonla ubl in alits mouasleriis ea

ad normam

colobratur (17).
32. Praster
licttua

Agauitfu-

Ayauncnsls

instituta

dicltur,

impriinis Pseudo-

sium
iisum

Fredegarii, qui de celebrl manasferio S. DifinysH

jyro/je PrtW.sm'*
:

hxc ef fdiii qu.vdam monasleritt Galmcinorantur qu.v psafmodi:c /irrpcfuw rilum

laiiquam
a<l

Psallentium,

ait (11),

ibidcm ad
insti-

assHui/jscrunt, ritltllcif Turonensc S.Marfiui (18),

Luxtjvlensi' (19). Ilahendense (20). itemque Divio-

fxemiiltini.

instar monasterii

sanctorum Agaunensium
institutionem

tuere jusscrat (Daf/ohertus); sed facililas abbatis

Aigulfi

nense S. Benigni, Parisiense S. (iermani, S.

Me-

eamdem

noscilur refra-

dardiet

li.

Mtirix puellarum apud Suesshnas (21 )

(IJ Illitstrat.

loni.

VI Sepl..
*

p. 340,

Jiirem., tup. xxvii, n. iium. 195 sqq.

(3) Cfr. Act. SS., (3) Lor. tiL Ita

.1.

lib. I.

n. 72.

(II) (Jhronie., cap. 79 (P. L,. Script.

tom. LXXI,
p.
.".89.

i-l)

p.

fi56).

(1-2)

Uer. Oatt.. lom.

F. L.. lom.

11,

Acla

ex
.

ijiialiior

mss. codicihns, nenipe Accincti,

iti

et

Carilaet

(13) Il.id.. p. n93.

Gtill.,

(litll.id.. p. 595.

(!-'.)

Serii,f. p.

Rer.

tis Cistercieiisium

diarcesi Bisoiiliiia,
ret,'-

Agamuiisi

lieni-

lom. IV.

p. B:(7;

LXXI.

119S.

ffniaiw

in cod.Bil.l.
loiii.

BriixelI.82S9.i'aulo ante finem. Cit.

Act. 55.,

nuni. 17.

Barbara-.
(al.

VI Sept. p. 3U, nuiii. 01. (5i Cfr. supr.i. {7; Seu InsuJ {fi) Seu Griniacensls. Grlgm/. (9) Forle Vaidensis (8) Seu Condatescensis.

(16iFredegar. r7iroH(>. cap. 1 iP. L.. tom. LXXI. p. fJlI), (171 Acl.SS.. lom. V!Sept.,p. 5^, num. 17 exlr.- IS inil.
(IS) Cfr. supra. (20)

num.

30.

(19) Cfr. supra,

num.

25.

Verba modo

cilata es Vita S. Salabcrvo. Cfr. MaliilloD.

Meldensis), qu.-e turnia indicatur in

documenlo anni 760.

Annnl. BmetUel.,

Aet. SS. O. S. B., scc. IV.

(21) Ibid., n. 313.

Part

ii,

Pnpf. n.

9rjfi.aj8.

Cfr.

Jahn. lom.

II, p. :299.

nol- 0.

(10)

ted

550
AUCTOIIE
c. u. s.

DE
exemph
derirafa.

S.

AMBROSIO ABBATE.
poriimn

Hcd in his 7wn indirainr iUn inslitulio ab A(jau7icnsiian

Qux

rero tesl/nioniis supra

(1),
7it

citatis

opposuit Car. Cointius

laudcm illam

Agaunensis icenohii in eo celebrari Qu3i euim tempore Anibrosii scptem post menses a monasferii fmnhlione Abbacotuliti

ewpisse scripsif.

nuno cenimlme
ex epHufihio
S,

Ayaunensi cocnobio eriperct, affafim refutavit MabiUonius (2). 33. Nunc vero rem cerlissime evincunt Acta nosfra sanciorum abbalum Ag<innens/nm, non qni-

t/s ercat/, instituta

snnt^

haud absurde ad ipsam

fundalionem refcrre

licct.

dem

ita

perspiruc eo

loco

(jnent

ex fra(pncnto
cl.

Ambrosii
coiisiat

jamdudum a
A. Jahn
(;^),

V.

viajoribus nostris edilo citavit

asserens
scrij/io/-(nn

Acfornm perpe^

anno omoriuali Ambrosii. Qnisnam ox pridie ct

Do

ram

confudissc instifutioncm luudis jicrcnnis

:

cum

ipsius monasierii fiindatiove, nln de hae

aif (4), liabilo consilio... visiini
faniilii.s

Igilur,

mis abhalihns Agannonsibus

S.
rit

cst ul... rcniolis

scculiirjbus, Dei inlhi,

hoc cst nionacho-

Sigismnndi corpns lovavcct

rum

familia locarelur, qui die

caiillonlhus
ila

nocluquc

ca-lcstia

Aganni

scpolivcrit.

iniiiaiilcs

divinis

insislcrcnt.

Qux
ictn e7no,inah)n Ambrosii fuissc 2 t,ovembris, ex unani,ni ,nartip-ohg/oru)n consensu sanctum
S.

verlnt
esse,

non

/ndubiede laudc pcrcnni infeUir/cnda

similis inodi h(pfcndi
eccle-

safis ostendnnt alia

A mijrodius
obiit

exempla ubi manifcste usurpantur de offido

siasfiro ordinario, (juod sfatis horis,

lum

nocturnis,

licet

non confinuis,
prxsertim in

ecclcsiis majo,-ibus, et
7,asfiei.s,

tum dinrnis in omnibus ecchsiis mo-

tnemoranti,m jamdu^""' P*-^'l>"'>'>^ifer sfatucrc licnif; nm,c antem cx *^'"-"""%"' ser,e p/-/mornm duodccim Ahbatum
tiostriim

ad hanc

dietn

anm 520
rii

rm.

ceiebra,-i cons,ievit.

fir/af.

Jn

Lihro J'ofificaU

Vnum att,disse s/de Damaso legititr :

noctuquc canerent
At(tm nemo
in

^J""'^"" (>ertius prohatnr. Idcmq^ie doeu''"''""; ?" anno ohicrif, quod hacfrnus o/nnino
''""'

Hicconslituit ut p.salnios

cliu

""''''""^ '"V""^'^ drnwnst,-at,

''"''''^'''

qnum Ambrove,-o

per omnes occlesias

ris ct

qui lioc pr^cccpit prcsbyte(.3).

^'"'" *?"'"5"''

P"^^ Hy,nne,nodum annos

cpiscopis

ol

inonaslciiis

'<^>'ob,o p,-aif,asse /nd/cef;

JI,/,nncmodum

UJ

dixcrit

psalmodia,n pcpefuam, (pwmodo

fertur,

Agau-

nensi monasterio obse,-vata

ecclcsias

per omncs

ohscrvandam a Damaso fnisse injnnet

Nonus Januarii atmi 31() oh//sse cx epitaph/o ejus con.^t(/t (U). Undeipsum Ambrosium anno 520 (vel, si jjhcuc-if, forte atino 521) ad snperos evoratutn fuisse cot,cludes.
30.

ctam. Sed prxter hoc sub(,hscur,nn fcsfi,nonium,

aUe,'7m omnino dlsertinn

iionis

nuUis

iiehidis

duhita-

Ambrosiuin

obnoxium Icqimus in epifaphio AmhTOsn apud An(jn,jmum tiost,;w, cxscriph (O). his verbis
:

^'/^""', ''^'^^ ejus

^]<^i^^iro^servatutn

Agaunensi ,nonasferio fui.ise cpitaphium ah Anotnpno NnUa ta,ne.n reUqniarum {12).

in

.it-pllUtWjUf
fiiit

in

iiimusierio
Aijiiiuietisi.

Nam meruit prlmam ajjbalia iiomine iialmiun. Cum sanclis fratrum cu-pit amica lido.s
Aiictoris noslii

mmtio in descriptio,ie thesau,-i sacri A(jau~ nensis ecclesiai ad majores nostros tnedio superiori secido iratismissa (13). NequeuUa aUa de his reliiUiusfif

quiis

suppelnnt

documcnfa,

sicuf

nec

de

cultu

laudcm

sine line

canendam

Ambrosii
37.

jjosf tnorte)n,})rxter tcsti,no,iia

ex tnar-

Psallerc succiduo pei-peluoquc ciioro.

ti/rohqiis citata exordio httjus Cotnmentarii {{^).

Non (dienum

a tracfat/one nosfra ridchihir,

hHrralio

Qnis hoc succiduo pcrpeluoque choro J)ei laudem

sine fine canondani psaUente Uuidetn pereni,e)n
ar/noscere 7nini)num hxs/faverif':'
antr

si qnxd<i,n

hor loco adjecerimus dc clerafiunc cor-

corpuris
S. Sigimiiii-

poris S. S/rjisinutidi,

cuinam

sciUccf pri/nornin

di

34.
^>22

annum

hif

At nonmdlis fortc (d/qiion scrnjinlnm movequod citatis rcsibns instUutio psahnodi.i: pe,'vel

fuigse

cbservala.

petuicfacfa sijnificufnr tempoir. Ambrosii abbatis,

abhutum Af/aunensium iUa debeafur ; qnnm /ifxse,fi,n in (diqno codice ipsi nosfro fribnaturAmhvosio ct ex Ch,-onolo(jica serie abbatum nunc jirimum cdita aliriuid f'o>-fe Incis ad eam qua-sf/oncm dijudicandu/n affcrri valcaf. J\ecola,nus pri/no
ea eJevatione tradit Passio
(pta;

anno 520
pi'inim-nni

521, secundnin

cat(,lo(/ii)n

duodec/m
(7),

de
yi,

alAndion

A(/auncnsium, defunrfi

S.Sigimundi

capite

qutt,n occasio,ie pa-,tifct,tia- Si(jismu,tdi p(,stcs:dcin

post

relafu,n
ct

capite supe,-iori

snpplicintn
ejus, quos

Sigionities

Sige,-ici,acp)'oindcint,-a vdpost annu,n 522primu)n Afjauni inrhonfa)n hartcnusod)niscreerudifi. Uecfc qitidem rcl suUon p,-t)babdifer, quannl/u dr

s^nundi

iixo,-is

ac

f,'lio,-u>n

Chlodo,nirus, rex F,-ancoru,n, in pideu,n deniergi

Jttssif.

Sic i(/,tur haljet

laudaf,ts locus in fexfu

ef

tempore hujus

insfifttlionis so[u,n p,\vsto erat tesfi-

(/,tem

cx codicihus Jie,-nensi

Florentino, infcrpoversio
res}}ei-sa
:

,i)onin,n C)-r(jo)ii Tn,-u)iensis {S), niilh alio anti-

lationihus

quibus

v,d(jafa
cl.

e,-at

quo

srrii>fore ro,dradirr,ile (.^ed neqiic ullo cqnfir-

im>nune)n, nuper edidit

scrvavorunt....

Jahn

(15)

Ibique per

,)iatite).Nuncvero,quu7nJamprofe)-reUceattestimoniinn cont)-a,'iu>n coa-ru,n su,n,na;que auctoritafis,

trietmium sancta corpora limosi gurgitis aquae

illa^sa

Transucto trioimio sanctu.s

ah

illa

opinio,ie

di.fcedrndu/n

csl

atque

ac vcnci-abilis Vcnerandus, monastorii sanctorum

(Ucetuium Tu,-ot,ensem, sicnt in assignando tetnpo,-efudafionis monasfe}'ii

p,fs incltoafi
{^), ita
ct (/,ioad

Ag;iunensium abba. per angelum in viso admonitus ost ut sacra corpora, sicul aniintE ooruin in
cioloslil)us sanctis lo^nonibus oraiit conjuiicta.', ita

trnt-

ri7.s

apud Atjau,ien.^es j>e,-pcfux />sal,>,odix aUquanlum a ve,-o ahcrasse. Afque ita fanAnonijmi nosfri

ct in eo loco sepultura sociaret.

Quos

vir Dei

ilon ronrlndifttr quoq,ie, etiamsi

verbaprius aUata{\0) delatnh' perenni infeU/jenda ridea,dnr, tton da eumdcm inscifix ant osrifantix

supradictus Vciicrandus angustia plonus, ([ualiler dominica jussiono implorct noscions, tunc ad

Ansonumdum Burgundioncm,
passionis sanctis viris
fidoiii

qui usque in dic

uistmtdandum

esse, ubi battc

laudew a primis ton-

ccrtissiniani visus cst

"* ^^ ^'l''- ~ *'^* ''"''^- *'* "" ^*' ^^J^lf"^ ^^\f^'' 2ra-.U.-i3)Tom. !,!.. 171 nol. -(4) JV/. num. :J eMr. (D) P. U. tom, CXXVIU. 1..73.(0) 17/. num. 12. -(7) Cfr.

"P''=^-

"""
33.

num.

mfia.

num.

3o.

(1:^)

V.

- 00) Supra. - (12) nuin. ' Acl. SS..tom. VI Sept.,p.355. - (14) Num.
2''-

(!') <^f'-- ^^'l>'''.

(II) Cfr. supra,

""' num. U.

"<-

7/.

12.

(8) IUst.

Fva,ic.. lib.

111.

cap. 5. Cfr.

(15)TDm.II 504

consorvasse,

DIES
conscrvasse, luissos suos direxil, ul

SECUNDA NOVEMRUIS.
esse constet (5),

55t
AUCTORI
n. 0. 9.

arl },'Ioriosis-

simum principom TliGmU-bcrtum.regcm Francorum, suaia pclitioncui parilcr et suggcstionem dcporlarcl, ut sancta corpora ad limina sancto-

rheodebertu.. vero, quod omnes fatentur, non anfe aunum 531, mortuo Theodorico

pafre

ejiis,

in

regem Francorum fcvalus

sit.

Xodum

rum

aggrcfrnnda pcrmiltere debcrct. tione piissimus prinecps clementer

Qua

peti-

indubit.

Tunc cum mafrna anuniratione sancta corpora de putco cxtracta cum psallcntium clio[Cap.
XI.]
ris Agauni monastcrio in ecclcsia, quiv in honorc beatissimi Johannis npostoli ot cvan}<clista3 construcla cst, dignissimae scpulturit tradidcrunt.
iw)i
y.

uframqae ttntant Ilra.^rheuiiis ((1) suppoucndo Thcodcbcrtum, iilium Theodcriei regis Austrasiorum et nepotem ex lualre S. Sigisolrrre

smundi. forsan

in

Aurcliancnsi ditionc post nior-

lcm f:hli)domcris pnefuissc. .1^ lero, ut recte itit Jahu (7), prxfuisset certe pro Theoderico patre
sno; inauditum autciu
e,st

dum

regafi dignitafe

fiUum rcgis. ipsum nonornatam, apiid scriptores

SS.Ej-

cotfirihi/.s

rorn

tjiii

niff/afam Itarfenufn^.seu

ifforuin

temporum

de.^ignari

nomine

Ambiot^iu
facla
est,

sed o
Veneraiitlo,

Passiourm SiyismumU (1) exhibent, sobts Parisiuus 5343 nojncii Ambrosii hur infnisU, Ha scrifieus : TransIricnnio quidam sanctus ac vcnerahilis monasterii sanctorum Agauncnsium abbas, nomine Aml)rosius. pcr angcUun. efc. (2). Qaam

(ut existiniat vl.Jahu) miiin.^ siiireram

principis, vel

(nam uudo hoc uomine afiquaudo indicuri filium regis, habimus e.remi)lo Sigismuiidi a/uid X'arium Aicnfiunm (8), iiiu ad
iion nttflo

etiam rcgis,

qui tertiuH
ei gucceHalt

acto

annum 515 Agauneuse mona^^^terinm a rcge Sigismundo conslructnm ait, quum iamen anno
i.s

sprptrnfi

tanfum pnfri suo Onitdrlntudo

successerit),

lectionem

Jam

.<iati.^

irfatabai eousciisus

omnium

aliorum

codiciiiu

nomeu

Aini)rosii reticentium,

sed adjecto vf>cahu(o Frniicorum. Piwterca regnum Aurelianense non Theodericus, sed Chifdehertus ei

nuurautcm omuiuo

Chrouofoffira seriesprimorum
(ii/adrit-iniio

abbatum, (juw Anibrosinm

aut saftem

Cfotarius admiuistrandam susceperunt pro filii.s Chloihmiri,fpios rl moj' nernruut, itt i/^i ca rcqioue
potirentitr.
1-0.

triennio ante Sii/isinuudnm obiissedrmoustrat. Sed

ex eodem docnmcuto rfiaiu refclU videfur opinio cf.Jahu nomen Venerandi cifato loco nou proprium
alicujas ahfiatis Af/auucnsis cen.sentis,
,^rd

Omnino

itaqiir

eincndari necrsse

e.fl

caput x
rrqis

uliqHia erroi
tatttin

Passif)uis S. Sigismundi .vre

quoad uomen

roinmu-

Francorum sive qnoad tricnnale temporis spatium

S.

Passiom
Sigismun'
tii.

nem

esse

vorem

ef

aj^peffafiram, houoris causa, ut

interca:deniSigismundieJmqttecorporisrfcvationein

fieri eonsuevif,

nomini iiem communi ahbatis Atjau-

intermedium.
monuiuias,

Nec utra ratioue emrndandain

menfioue

sit

neusis adjertam,
iffius capifis iu

qaum

prwsertim, uhi e.vordio

coliigi potesf e.T

xtt

Venerandi

afifmtis, qui,
et

codice Berneusi feyitur post voccs

sit

et

trieunio post Sigisinundi necem

coenobio

sanctus ac venerabilis, eo loci omissa

Floreufino
voces
(iii

in codice

Theodeberto

rege

Agattnensi prxfuit.

quo etiam

dee.tf iu

medio rapitc post

orto codiribas

Quos
:

vir Uei supradictus)

et in

Neque efiam fjuidqitam .'fiifisidii affert ad qiiaii^tionem uosfraiu sofvrudaiu noinm Auseinuiidi uobdis
Burguudionis, quo
fegato
aliis dociimeutis

nos (3)

uude Passio iuterpofafa edita est a/md BoUandianndc ctmrfudendum arfutratur eam ibi
ef

ahbas

Agaunensis

itsus ctt

ad regem. Ocrurrit qaidem hoc uomen

ejnsdem
xtatis, .ted ita ut
et

in

redundare
descripsit

a fifuririo qui codicem Tirrnensem

ntifpie

idem vir
ofjiisse,

pcrperam i nterpofatam esKc.Ilane

si
e.v

non aute Venerandum

T/ieodefjcrtum

doctissimi viri opinionem

haud improbabifem

exi-

immo et
drrx

diu ipsis superfuisse demonsfrefur. Ilabenfitters!

stimarem,
seu

Chrouofogica
etiam

nostra serie non

tur scilicet

osteuderefur rc rera tricuuio post ufcein Sifjismuudi

rum

anno 527 (ab anno

et

Theodeberto rege Frauco-

scilicet

534) Agaunensi monasterio

(4).

Anapud Vitunain in reguo liitrgundico, ab Ausemuudo et Ansfeidiana ejus nxore anno 543 filix sum liemiiix cognomento Eugenix,
sufjfrrioris
(*.))

fundfifionis parthenonis S.

praifuisse
itfitur,

afifxtfciit

ui falforj

Jam

nominc Venerandum ueiuini dubinm

Nunc
fpiin

insrriptx (10)

qua- efiam

Fagenia Ansciuondi
Vienuen-

erif,

ducis

filia

dicitur in Vita S. Desiderii

iaudato Pussionis S. Sigisimindi foco hic abbas

significetur.

sis (1 1) et in

Adonis Viennensis chronico adannum

575

(12).

Nntliim Igitnr argnmeufum pr.rsto esse

quis forte existimaverit in eo

'immquum
*Juoa(ltenij)ii!i

hujun
elevatloiiis

Sed niajor difficultas oceurrit (qum qtiidem iniuus ad rem nostram pertinet, ofnter tameu cam hic indicari ufm pigebif) iu coucifiando tricnnio
39.

videtur ut unani /totiu< tpiam aftcram correctioncm

admitfamits, nisi

tjenere scri/jfitmis facifias errari consuevisse circa

asaiynaii(tuiii.

postmortciuSii/isiniiudicumtemporibiisTheodefierti

ea qua:
iis qii.T

ad

rhrouolfjgitim regniu pertimnt fpiam in

Fniucornm, ad qucm recurrisse dicitar Vvuerandus itt ficcntiam impetraret Sigisinnndi et fifiorum ejus corpora fevandi, qmim Sigismundum
regis

spcetant atl ipsias sancti hisforiam vel cuf-

tum, adeoqite polius serrandam Iricnnium, defendiim vero esse nomen Theodcbcrti
regis.

anno 524 (secundum

alios

anno 523) interfectum

(1)

EvL Acl. SS., toni.

p. 9.

Mnii,

i.8(i.

(-2)

Ap. Arndt. Kieiiie

p.

p. 3iS. not.

(8) Cfr.

supra,

num.

14-

(9)

Sainl-Andr61ctii>. \... I.

DenfcmSler,

(3)

Act. SS., tom.

Maii.

87.

(4) Cfr.

Bas.

(Kl) Mabillon,

Aunal. Henedict.,

n,

77.

infra.aJiiot. ad Clironologicam sericiii primoruni duodecini iibhatum Agaunensium. (5) Cfr. Jalin, lom. II. p. 309 sqq.

(11) Act. SS.,

tom.

Maii, p.U5t!.

- {H)

tom. CXXlll.

p.lll.

(l))/(f(.

NS-.,lom. IMaii, p.SS.adnol. y.

(7)Tom.cit.,

VIT.

'

552

\]TM PRIMORUM ABBATUM AGAUNENSIUM.

Ad
codire
hanr. edUionem

olim ninnnstcrii S.
Bni.rrlli'}ini

lensi 8287.

adornandam adhibHi mnt : 1. Codex bibliothecx civifufis Trevirensis 678, 2. Apographum codicis S. Maximini Trerirensis seirafum in KW. 3. Apngraphum codicis Vesimtionensis servatum in rodice BrurelMatfhis.

Adjectx sunt
Cfr.

vodicis

suhjecit

Hosweijdus

4. Lectiones variantes seu pofius emendafiones quas primx scriptioni ef 5. Quas prlmai srripfioni codiris 3 ridefur rel alius quidam;

3.

sufijerisse

Chifflefius.

Comm.

Prsnr.

num.

iNcn-lT

1'itOLOIUl-S

IN

VITAM

SANCTOItUM ABaATlIM
'.

sterluinGrenencensertcxpetiit.Quemcumvidisset
vir venerabilis
rio

AGAUNENSIS MONASTERU

abba * Caelestius, quiipsi nionasteoo tompore praeerat, cuin omnicongrefiationo

offi-

adtonitus, in monasterii cacnobio, propter

Ne confusa
ftat tvmiitio,
'rrihit aiirto)'

Iftaloruin virorum sanclee couvcrsationis

inii-

landarn nienioriam quainvis opinio, nimlis

vivifi-

cium eia rcgotradituni,interinieumsusciperenon audcbat. At ^ ubi obstinationoin abbatis sanctus

Hyiiinemoclus supplicando supei-are non valuit,

cala.suci;c(leiilihus,populis.stMnporinsinu('t,tamen,
iH>

gmtn
prinioriiiii

por longas loinporuin linoas conlusis fabulis

veritatcm
adsigiiari, ul

ad

quamdam

speluncain paulispor secossit;

illic

abbatnm
Agauneii-

certuui traniili'in videatur omittero, neccssarium

est
litlcris
li,

delonsiscapillis capitis*^sui,
tatione jactata,
rediit; sicque

qui calore

omni in Dcum cogi- ^ ad monastorium quod cxpetierat

amorc acccnsi.poclora sua scrniocinaliono cupimit saMari, non inancm aerem de nt^bnlosa- ealigine, sed vcrum imbrem hauriant siticntes. Quam ob rom vitam sanctorum
fidci et sanctitalis

susceptu? et sanctce congrcgationi

adjunctus, gradibus religionis

et humilitatis virtute
^

cum onmi
:

caritate

proficiobat

quantumque
ille in

regis

minaces

insidioj

procedebant, tantum

abbatuin Ilyinncinodi, Ambrosii ct Achivi, qui

su.scipiondiB
storii
^ '

congrcgati(mi Agaunonsis
jii-;L'luerunt,

monaipsum

eximie
^

vel (piaUter
piEe

adeo ut non post niultum teinporis sancto Cielestio abbate de hoc scculo ad Christuni migrante, ipse Deo
Gliristi

servitio

acrius excollebat,

inonastcriuni

iucrit

institutuin,

caritatis

favente ex totius congregationis consensu, fra-

recordationo
ac Dei

suadenle, unigeniti Vorbi Domini

fllirisli

trum supplicatione
succederot.

vix coactus,

noslri Jesu

opiliilanle suffragio

Quod

officium ita

abba loco ejus Doo ot bominibus

'"

slyli raniulaiilis ofhcio liulc

pagintK credidi inse-

carus longo tonipore

vit,

cum

onini strenuitate imploct profectibus

rendain.

Neque

cnini vereor fructaosani fidcm

ut et

numero monachos

coruin, ciuani in tiinore Dcl niiro

scmper oxercue-

augmentaret.

runl aircctu, sermoiu; incnlto

" dcscribere, quia quicquid de eorum laudil)us dictio obscura cela-

rit,

Qufe vero per eum gratia sancti Spiritus egepraecipue intimare curavi. Gum quidam adojam mortis
vicinitate con-

Duosugim
sanat.

veril,

id rulKciilibus

acluum

merilis relatio
^.

illu-

lescens dc primoribus

strala clarifical. KxoLuaT i-itoLouus

cluderetur, rogatus a parentibus ejus ut

visitaret
',

eumdem

cum

sanctus

Hymnemodus

diutissime

rccusavit,
INCIPIT VITA SANt^TOUUM

ABBATUM AGAUNENSIS

legrum timque

ire

tandem flotibus eoruin compulsus, ad non distulit. At - ubi vcnit, orationo

MONASTEUIl ^

faela ot olco sancto accepto dedit adolcscenti, sta^ ct adolescons sanitatom et parentes ejus prolacrymis gaudia receperunt.Quid vero subprte- F sentiasanctiAchiviLugduni fecerif, silerenoncon-

lli/ninrmn'''"

1.

Sauclus

igitur

Hymnomodus,

natione qui-

deni
^*"^'

barbarus, scd
'^^

""'""nZT^
suacipit.ir ,

inniiunis
elTectus

tiiviuitatis

inorum benignitatc modeab onmi feritate bcneficio cst, ut sub habitu seculari
famulator

venit.Mater*familias,Syagrianomine^6,ntdonium illius benediceret postulavit. Quae habobat puel-

lam niutam. Hanc

tur ab 00.

oblulit sancto viro, ut curare-

jugum
i-egij^,

Ghristi l)landa clenionlia> libertale por-

Quo

tantie rci priesumptionein diutis-

motitisinium

tarot. llic

dnm

in aula rogali scdulus

sime

C.rimarrme
fl ftt

potcstati adsistcrct ac tola montis inteprisibi

ablms.

tate

conmiissum

ministerium

'-

adimplcrct,

tandem flebili supplicatione secundum fidem pelcnlis. Dei nomine invocato,accepit oleum sanctumet digilis
reeusanle,
oblinuit.

Tum

niililiam Chiisii intra liosiiitium piuturis fideliter

suis misit inos pueIlBe,statimque' locuta est.Hsec^

exeifcbal. HeddobatjuxtaSalvatoris

pnm-ptum,

operatus est per servum

Christus, qui

suum Dominus
et

Jesus

quae Dei orant Deo,regi quoque inoffcnse dcbitum scrvitii ^ exhibebat. Nam cuni fervontc spiritu
perfectie religionis intrinsecus maturasset consilium, mundanis sprotis inlecebris el pompa

cum Patre

saiicto Spiritu facit

in

mirabilia niagna solus, sanctis suis. Sed nunc

quique est mirabilis

pcdcm calami ad

insti-

tumentiuin polestatuin di.specta, feslivius mona-

tulionom prsedicti Agaunensis inonasterii vertam.

Prolog - > (Incipil-moiuisl.) Vila sanclorum abbatum (wm. 2. abI)atorum 4) Aguunensiuni 2, 3. nebulsa successive 4. * eximiiv 2, ;t, et fortc rtiam I. in quo duphx Uttrra ic ubique iwtalur siinplice e. lecorda-

% 3.-3 scrvilutis 2.
2, 3.

abbas

caplus

'"

2.

2, */ sic

deinceps.

ac

congregatione 2

"

Ipro virtute)
3.

justiliffi 2.

lcfr. Froloij. ot. 5).

9, 3.

supplicationibus

"^

monaclius2,

lioni 2, f(
e,

,sic

passim

in

rt

:i

litiera

substitula

frrifurntius iliam rrVc rrrsa e

pro

i.

rsl litlera
2,

iucultu

Num. 2 *Matnsl,2.

>

viseret 3.
2, 3.

MKxpl. prol.)om. 2.3. i Num. 1. (Incipil-niouast.J om.

2, 3.

*om.2.3.
*

* om.

ac

2. 3.

"

"

Duni 2,5.

que om.
'

% 3.

ijue owi. 2, 3.

m)slerium
3.

Cuin

DIES
Hfstaaranle
rege

SECUNDA NOVEMBRIS.
lione

553
ohliti.n

Sigismundus, Gundobadi regis filius, jam honore patnciatus accinctus ., ark.nce pr^:

3.Cum

Sigismundo monasierhtm
AgatiiieiiSf,

PluLtT ^^^J^^^^^^^^^l.^
flissiinulabanl/'. Idem sanctusVicforiusGratianopoUtana. civitatis episcopns, iuKratc ferons quod corpore ei absenta/etur l blan iis cum ^- ^^^^-^.^ ^^am postca 0^0^...;!

su^conit

h.n

r r

L'X

itss.

antistcs. onini sancti. tate et puritate conspicuus cnnot=.quo .ndustri^ onsp.cuus strennitate e^regiu apud qnem pn.du-af io divini ius
-

MaximusGenavensisurbis

sernS

:z^i^::::^r^fi^:^^^^ 'r'nem Sigismundi prsecordia incitavif, ut de ioco illo, quem prctiosa inorfe Tlicba.M marfyres et
eftusionc
satiguinis
inclyti

^"-

felieil)us

inaculis

rosea varietate ornaverant, promiscui vulgi com-

cforum basilica' inullis precibus coram fratribus prccabatur, ut deberet fralres vel ecclesiam, qum emn educaverat, visitare. Sed ille inconcussa
stabilitafe cordis
6. Interea

mixta babifatio tolleretur, et illi cui ^ splondor vilse per pnssionis afrocifateni fuerat adquisitus, nitor habitantium remearet, exclusisque actionibus tenebrarum d dies perpefuus liaberetur. Ita tbrc ut hisdcm patrocinanfibus et regno et
regni integritatetutissime potiretur, eo pacto, si cogitatio ejus a pietato et jusfifia? itinoro nilnime
deviaret, quia hos sancti tuonlur quos sciunt a

de firmo i)roposito non

discessit.

cum

duni soepedictusabba Hynmemodus patratoinvia comitibus suis, quorum supi-a foxui nien- >'>'cciilo, eo
'

ad sanctorum basilicam adventuret, quodam loco summa c(.eli sorcnitate sub divo manoront, et
i^rosbytoris,

tionom. id ost Achivo

ot

Probo

P''''f'"'''"'<''">-'

subito densissima pluvia funderetur, ac diversorii iocus non invonirotur ^ sub tegmine, tum
ille

supramomorafos
illico

"

bono ordine nullatenus declinarc. Quod tamen cum omni abundantia et prosperifato hiibcre proB meruit, et adhuc tempore longiore habuoi-at, si non exundantibus populorum dolicfis, antiqui
hostis invidia valuissot.
Igitur

comites compollavit, ut

cum eodcm Dominum

sent,

precarentur.

remofis imbribus claritas clemcntia aurarnm roducta est.

Cumque orascirli cum

E
Pn-petua

habito

consilio,

quod
visum
hoc

universitati

Dei

instincfu

complacuit,
tolle-

7. Intor iia-!c missum est Lugduno ad bealum abbafem Aml)rosium, uH rogis dovotio ot sancti Hymnoniodi [iromissio iinplorefur. Quod ubi

pmlmodia
Agautti
instituilin:

est uf oninos inulieros

de loco codom

rentur, et remotis familiis secularibus, Dei inibi,

est

cognovit civitas Lugdunensium, valde lurbata esf, eo qiiod tantus et falis servus do loco illo
discedoret. Snnctus vero Vivontiolus, urbis ejus episcopus,voI frafrcs quosipso abba regerevide-

monachorum,

familia locarctur, qui die

nocfuqne
lUjmnemodus Bociiim
postuhl
S.

ccElestia imitantcs canlionibus divinis

insistorent.
4.

batur. niffirore gravi perculsi sunt.

'

Scd

ille

vir

Pertractus

ergo, qui potissimum de abbati-

Deo

plenus, ubi andivit pnccipuos viros

of

Anil)ro-

bus nionarciiiam ipsius acfionis adsnnierot, vir electiono dignissimus Hymnomodus. Cui operte ^,

modnm

Aehivum cum sancto

HymneProbo jam ad

sium,
t

quamquam suum monasterium propterpericulum

congrogationis sibi commissfe nollet rolintpicro,
nullafeims obviavit, ea conditione opus

ciim

sancforum basilicam pncccssisse, oninibus morarum retibus amputatis, velociter cum aliis abbafihus, sanctis viris Arcadio cl Drabistione^magno
comitahi ad sanctoruni basilicam vcnit. Sic junctus sanctis martyi-ibu.s mira caritatis gaudia cunclis in congn-gationc cadom frafribus cmimla'

Achiio

tam

pr:evir

cipuum se
sancfifate

pollicens suscepturum,
consimilis,

si

sibi

do Insula Barbara abba

Itaque arropturus
iter

Ambrosius jungerefur.
sanctissimuin,
vel

vit.

Psallendi inlerim vel subsistendi rogula insti-

cellam monastcrii

Grenencensis

congregationem sancto Achivo. qni de servifio vel de obtutibus ojus noquaquam disccsscraf, oo

qui

Hymnemodo a coetu episcoporum, ad constituondum monasferium vonorant, fraditur; nec niultum post ad Chrislum i\o hac
tuta.

sancto

illic

quod locus oidom doberetur, obtulit gubornandam; cujus actionem infra, sicuf Dei Vorbum sermonem dcderif, exphcabo. (Jui sitiens opus, quod c nunc Agauno rogitur, hoc abbati suo respondit,
separaret numquam so de ojus obscquio discessurum. Quod sanctus Hymncmodus gratissiinum habuit.
nisi transilus
'*,

lucc

migravit.

De

cujus senfenliis vel aliquid

relatio

prtcsens digne suscipiet.

scinfilla

Nam

hos, qui

accendcbanfur, seu quos secum Iiabebat, sivo quos ubi forsitan repo- ^ risset, pafcrna piofato fovobat ot monobat uti
roligionis

aliqua

eumqtte

5.

Qui

valefiicla

congregalione

',

seque ejus

cautcla ambulantes proficcrent Videinus nliqiios imm/infite prorp-edieuteit, qid etiam hene atrrenles inijmlire nifiintur : illos

cuni

summa
:

dicens

^roboetaUis,

oralionibus commendanles,

cum

aliquantis fratri-

opojiere
8.

* niaffis

caveri

et

corripi

bus ex codem monasferio viam agonfcs, sanctum Probum prosbyferum e, queni valde jam aidea
diligobanf,
tatis ^

Igitur post

fransifum

sanrli

gnam nectari. Hynmemodi

.S.Ambrosu
poat
Ilijinnemoiliim

disponsatione divina ot congregationis oioctione

quemquc niorum

probitas etsancti-

runt,

comprobuta eis ^ monto tequavcrat,rogavenl cum cis ad fantum opus Doo adjuvante

sanctus Ambrosins abba loco ejus imponitur.Hic itaque in juvenili jefale dum clericatus officio
'

sancte
mona.iteriuni
retjH.

fungerotur, qualiter soniori sensu occulle

chi actus impleverit, universitati ^
incogniluiii.
lis

mona-

veniret,ut sicut aninio, ita *el prajsentia corporali

non habetur

cunjuncfi paritor.

Deo

indesinentcr

grafias

ot

laudes referrent.

Ille

vero

cum summa

grafula-

Donique desiderio vitte inonasteriaproductus, contemplata vanitate seculi et de-

Num.
1. 2.

3.

'

et

add.

1.

'>.

illi

^ et

add.

.3, -t.

catliolicje

* indili

2.-6
ita j.

{pro

cui) illic ubi 3.

"

umversi-

tres codices ; sancliUis o.

ita voeem emendavit, ut legeret vnlefaclo congregationi. 'ejus I (comprobala eis)com-

late

1. 9.

probilali.s2; comiirobutio 4.

NQm

'

uhi
fst

Jisec

vox per eonjtcturam uiique

pertraclatis,

(animo
'

ita)

anintonila
1
;

*>

pntsentes
'

3.

"

Ussolus
2.

3.

2.

derellerclur

prohabilem suhstiiiita
illa

pro roce

qux

lanien

leretur 5.

le^ilur in gini/iflis fribHn codicihus perXTaciandis \,uhi etpox ;

Nnm
Nom. Nam.

6.

* absenliarelur intexui
2, 3.

divol*

veoiretur

2, 3.

= stipra-

adjuncta

tst sentetitis superiori. ita ut legatur...

:

ilisisle-

memoratufi
7.

reot pertracl.indis. Ergo.,.

ct.

et
-

hanc Ifctionem secutua

.1,

tst

3.
'

comitato 3.3.
'

Arndt

in cditione sua.

Nam.

5.

operi
:

4.

'

separassel 3,
el

8.

juvcnali

2,

oportct ' universitalc

4. 3.

1.

>

coDgregationi 3

unde corr.

prsctdintnn

Novembris Tomus

I.

70

specta

554
tx Mss.

VITyE

PRIMORUM ABBATUM AGAUNENSIUM.

gratulabatur pic in Christo la?tantibus, nihil irain aclibus, nihil forvum in facic videbaAlienus a culpis, pro culpis tamen pallens crubescebat alienis; pro qua puritate quidquid

specla

a(i
;

nionasteriiim propinquis nolcntibus

sui

propcravil

tantum animi
.stupore

obcdipntiam divinis

cundum

prfECcplis coaptans ut
congrc^'atio
ita caritato

lam abba quam universa

lur.

miraculi tcncrentur.

Nam

ct ju^m scrvitio

oblinucrat ut

omncs

abbatc pcn(r suporstitc ipsuni patrcm olcgerint. Doniquc ablKite dcfuncto, ipse abba loco cjus in
InsuiaOiMbara, cx voluiitatc Dci
tionc
*,

pro quibu.scumque necessitatcm patientibus a poposcisset, tamquam vere Dei famulus accipere merebatur ef cum fuissct mcnfe

Domino

et pr:i;dcstina-

robustus, vultu
;

quoque rubicundus
et

jugiter per

conf,'icgationis electionc succcssit.Et quia

jropbctifc, erat

incrat

ci gi-atia

ctiam

ct

largu
cl

cum
arla

manebat cujus intcgritatem poris permanens eo dcfuncto

mentis et

cor-

in facic ejus

omni providcntia tribucndi humanitas,

'

mbor

abstincndi constantia itrofusaquc fratcrnic caritidis dilectio, ac pia disciplinic distinctio, omnia

roscus adsignavit.cum nulla cxsanguis morsvultui ejus pallidam intuierit fa;ditateni.

10.

Deniipic mansuctudini

ejus Tranquillum

bona temporibus
ef

ejus et monastcrio Agauncnsi

successorem

regno

ct

rcgioni largilio divina ciinrcssil.

Qna-

litcr

vcro

mcm

sancto Achivo vci Probo unanidilectionem habuerit, omnibus dcbct csse "

cum

divina providit qui mundi laqueos vicit lubenfc paliestra, qui pectore sincero semper mcruif cernere Ghri-

cum Probi

dein
Tranquin,ig_

.solatio clectio

stum ut monachus. Tranquillus

excmplnm. Ipsc vero inter alia ila fratrcs jugitcr comnidnclial ut omncni ambitioncm quisquis monachus vellet csse aufugeret, et inter virtutes
,

iste mitis sanctusquo sacerdos, cui claruif benigna fidcs moribus dc nomine vita, cum mcritis animam sidera

clara tencnt
tat

',

dum

flagellis
^

'^

seculi

cetcras humilitatem,

tumidos evi-

caritatcm et obcilicntiam
:

honorc.s,vanasque

despiciciis,Domini pra;ce-

soqucrctur, adjicicns

DahemKs minir

of/ic/is et

tam

'^

aiiiiiw (jiunn rorpore rigilanteH, excliisa Invi-

dia, in

mvdio

iitiUtfites *

erponere, adjnmentus

"

alteri ferre sfndio, offiriis et ojirribns rcl

pta socutus. jojuniis, precibusque, psalmis pcrmansit honestus. Insuper * leprosis pius addidit E servire minister humilis, iit altam possit viam

(jnoli/irt
^"

mcrcari
rcgis

salutis,

cum

mcritis

modo, vt inter fratres

redditur

a;terni
^

socielafiH

semper gratta

merces proraissa laborum, prcemia quJB

rector librato' pondereponsat.Ibi

aufjeatnr, nec (jnisqnam ab offirio sanrfo ferrore periculi mhtrahatnr. Sed omnia i>alicntcr suffcrri
vcl

patent jusfis retribuente

ccoli

Domino ^ quod judex

jamprobahonoribus
et

advcrsa

vcl jirospcra, intcrca carilalis

bonum

tus gaudet suscepta

munera

Ghristi,

oumimodis piuHlicabat. Quid mulla V Assidua sapicntis viri instructio timorcm Dei pcrfecfum in conlibus monachorum conslriixit.
tcucri

ditatus
vitalis

summis possidet

coslesfia

dona,

cum

PoHttum

9.

Ipso itaquc traiiscunlc ad Christum, saiicto

AviZul
Scripiura.

^*^'"^**
'^*""^

TG^f^m monasterii merito

,

clectus ost

rumsiutlio
iir,h-tii!^ ri

V]\nm sanclissimam commemorare lacrymis pcnc piis impedior sod intcr caros gcmitus, (juanlum valco, explicare curabo. Hic
; '^"J"^

rcdeunt animas in corpore necti , quandoque caro recipit surgens post funera vitam, sic itcruni ut nova rursus utantur sanguinc membra, tunc rutilo decore tcrris regressus lumine
fulgct ^. Octogjnta scx " post vitai >2 annum corpore rcquicscit Agauno 'K Obiit pridie Idus Deecmbris.
11. Relictor scculi, presbyter sanctus, Hymnemodus abba, sanclorum exempla secutus, laudabih vita ad laudem omncs invitans, Dei auxilio
'

'" '."'^'^''"^"*'''^ *""' P'''''c

''wUei!'s/'" i,-

Heraclio in Oratinno-

polifann li-rritorio iiiilitiam agitavit.Post paucum tcmporis horruif nmndi hujus inleccbram, et

Epitophiiim
Ili/mnprnodi.

mo-

mistcrium Grcnencensc cxpctiit. Parontes autem dissimulahantcmu.eo quod non posset^disfricfioncni moiiasterii siistincre; sed
iile

dissimulutio-

ncm corum
runl
:

cordis auribus

non

recepit. Gui dixc-

*S/

istud desideras, aptahis rorpus

vir

(\xomploquo suo vola cancnlium juvans, sexapost vifa^ annum corpore requiescit Agauno, mcrifoque sanctis in co-Icsti rcgno conjunctus cst. Obiit tertio Nonas Januarias, conginta

ad

pa'-

nam. Quod posfca

sule Potro.

dcvotus

cum

palientia
inf(^-

magiia susliimit. Et quoniam tofa menlis

grifatcifa

animum suum Dco

habitaculum sancto Spirilui pra^parapcr iincccllcnlcm ol)cdicnfiain disciplin;e divcrsarumgi-atiarumspiritaliumornamontaadeptus csf. Connxcrat cnim timor Domini
rut.

num suum

dicaverat, ut arca-

Ambrosius geslis cui cceli regna patescunt, Huic quoque prnmcruit membra donare solo. Protcgit hunc lellus sanctorum sanguine pol12.
'

Epitaphium
S.

Ambrosii.

[lens,

Quem

ca:>Ii

merilis clarior axishabet.

Sic Pater onmipolens, quos

mcnlcm

munduni tcmncrc

intcr (lua- bona tantam momoriic capacitalcm habon^ promeruit, ut qujecumquc lcgisset, ilhco conuucndarct; unde facfum csf ut
:

ejus ct

earncm

peno onmcs

lihros ecclcsiaslicos cordc rocepcrit,

quarnm scripturarum cx
fator insignis cfTecfus csl
;

afloctu divino interprc-^

diligcns

Doum,

diligcns

erga Dcum omnium caritatem, dum prxMlicando viUa refncnabat, compaUebatur fristanfibus, con-

omnes. diloctus ab onmibus. humanitatc cunctis Iargis.simus, sibimet abstinentia parcus. Logabat

palmam, amica fides Auctoris nostri laudem sine flne canendain Psallere succiduo perpctuoquc choro. Hnnc si martyrii vidis.?ent tempora justum, Post primum Viclor iste secundus orat.

Nam mcruit primam abbatis nominc

Cum
sanctis co-pit frafrum

Martyribus voluit consociare suis. [cernit, Et licet hoc templum fulgcnti lucc coruscei, Hic quoque sublimat corporc tcmpla sua ^ Quem templum servasse fide^ vifamque fufuram. Perpctuasse bonis gloria celsa docet.

.tispeota 2,
{tlebet

-A.-

pwdeslinala
se
1.

3.

disciplina

1.

esse) debili

debitis se 2. exliibens 4

;'3--*"tili[tisO Padjumentis I. adjumen*"'r" 10 lum \. (semper gratia) sancta- pergratium 2

]

- - Deum _ trfscodices;

3.

Deo
et

5.

>

liberato 2.

(^t

cum-necU)

ila

cum
lo

vitali

redeunt aniniie
3

cum
3

corpore

necti a

Num. 9 -. 'om. 1,3.

i(el. ^st loc.) loc.

cl.

est 3.

>ossit I.

quam

lectionem secutux esl

- -

recepit 2.

- "Agaunum2,3.
Num. Num.
*

fyigjt q^

_ ^^^^^^,,
s ^

cl.

Armlt in
^^

editione sua. 13 ^-^^ ,

_
=

Num

10.

tonet

1.

s ,-, ,,. ^^rf,.,

^^^^^^.^

II. 12.

{mpphniia forte mox post despicien. vox pompas); vanaque5. * et insuper 2; 3. pnvmiaque 3.

tta Ircs coilices

laudabilis 2, 3.

prolefet 2.

,_x 2^

tenere

2, 5.

suo

5.

tidei 2, 3.

13.

Amore

DIES
Kpilophium
Achivi
13.

SECUNDA NOVEMBRIS.
jnd,cah,s

Amore
^

555

Christi fervidus,
'

C.istusque, sanctis

moribus,

Heris
VitEe

Achivus

prfeinii

Jure aeterni canilur.

cxempkim

noljilcm

qm

^]^^omati'onamLugdunensemeamdemfacih D cum S^ayna illa quw et in atiis Actis samlonou ejusdem temporis hiudata
legitur

Vir Dco * plenus proferens, Sanctum ^ perfecti muneris

snhret Ennodiu.^ in Vita S. Epiphanii episcopi Tinnensis, nanum.^i hunr /

Dc

Lugdnnonsi

civitate muitos captiros redemis.-^e a

re<jc

Abba

electus

docuit

Buygundionum

Benigna quies nuno verum

BeatiB luci
'

translulit.

Ad

coelum mittens spiritum,

liic liquit

ille cumulus offu^us est. continuo ad cxponsas rodemptionis suggessit necessaria illa, qna- ibi est thesaurus ecelosia?, Syajiria, cujus prol

pecmnarum

Gundel^ado Posttpiam tamon, ait (8)

Membra
Arlavit
^

fratribus.

lixamqmuntvitanarralionom,

sullicit

tamon

ut

corpus crucibus,

Mente
Probo

levavit pondere,
><*

Scmper quom blanda gaudio

conjunxit carifas.
Explicit feliciter ".

ex openbus agnoscatur, quam vorba tran<=^cenduut. Kf auctor K//* N. Euffendi ('.) Matorfamihas quoudam Syagria, nunc quoque ecclesiarum nionasteriorumque per oleemosynam maler... Quo gaudio atque miraculo non solum ij^sa
:

ANNOTATA.
B
a De hoc monasteno ifa Chifflet, Illustrationum Jurensium cap, 26 (1) Grinincensiuni monachorum meminit Sidonius (5); sed et refcrt scriptor
:

vorum etiam civitas maxima Lugdunensium exultatione mira relevata atque Itetala cst. Ibi advertatur Syagriam matrisfamilias appeUatione insigniri : unde forte tdiqua confirmufio repef, potc.^t ad prohandum eumdem esse auctorem Vtfarum SS. iiomani, Lupicini et Eugcndi et Vitas sanctorum Agaunensium (10). Inrertum cero an eadem Syagria uxor fuerit Latini, E cui debetur
smcpie,
Befjronnensis monasterii fundafio (U). c 7 hunc Jocum notat Chifflet (12)
:

Abbatis (3) fuisse Vienme tempore Cadoldi Viennensis episcopi, hoe cst circa annum

VitEe S. Glari

Asserit

C riniancnsium (vd potius. uthabentqujttdaniexemplaria.Griniacensium)

Christi G4fl, plura

Ghronico prius lundalum a Sigismundo mouasleriuni Agaunonse quam ipse patri in regno succederet (13). Si ergo patricialus
in

Marius

Sigi-

ccEnobiaasancUs pontificibus urbis fundata; in quorum maxinio ossa beatissimi Ferreoli martyris condita venerabantur. Domorum non definil numerum, sed eas oranes (nempe quaj Viennx^ Allobrogum intra mcenia
vei in poma-rio erant) quadringentos tum monachosaluisso confHinat. IIoc ipsum monaslerium, corpore S. Fen-eoli et S. Juliani capite insignitum,

smundi regiam ejus digiiitatom

olim notavimus
esl

.signifi(al(uli

jam

cum de Chiiperico iatricio. hoc Rege BurgundiaO, quomodo rex crat vivo
et

rognanto (Juudobado i^atro? Sano eamverba ipsa Marii, cuni ait constructum, nenq)e aadificari coeptum mona.storium Agaunou-se a rege Sigismundo. cujus

adhuc

dem

difficultatoni faciuut

quod

maximum

Viennsp Grinincenses Iiabebant,

lib. VII.

patrcm anuo tantum sequcnti obiisse coiumomorat Solvat ergo nodiun hunc auctor Chronici
Diviononsis.

Guudebaudi,

testatur Sidonlus

inquit, fiiius Sigi-

Epist.

(4) et

apertius

smundus apud Gcnevensem urbem,

regis Italiae,

GregoriusTuronensisIib.nMiracuIorum,cap.2{5),

vilia

Mamerto Viennensi cpiseopo exitdificaat vero trecentis fere post anrn's, tempore Wilicarii epi.scopi, funditus eversum a Saraccnis
fuisse a

tum;

Qiiadruvio, jussu patris sublimatur in regno, habons uxorem filiam Theodcrici

unde habebat
Sigismuudus
patre,

filium,
vivo

nomine
adhuc,

Sigericum.

asserit

Ado

igitur

in

Chronico

(6),et

nunc

ilHus

ne

ve.^iti-

immo jubonto
tus esl,
illius

gium quidem superest. Fuerc

monasteria
in

Rex seu

Patricius constitu-

igiliir

Grinincensia

(ut existimo) regni

quod
(iit (iil ait

urbe

Godegi.si-

vel in agro Viemiensi, a loco

'ius ejus nu. eju

patruus nbtinueral, qui pairuu. onnnucral. qtii

in

utopmor)sicappeilata;nametiamhodie haud
longe a Vie.ma snnt vici aliquot affinos vocabulo, qui vulgo Grigny, Greny el Gramou, quibus
locisaut cellas ahquas aut saltem villasGrinincensium fuisse conjectura ost. Omnium porro bujus norime et nominis primarium crat illud saneto-

Emiodius

Ticinonsis

Epiplianio) GeiH-v;e r.-ni sedeni

Gundelmldus Lugduni Quadruvium villam putamus oam e-isc quu- nunc appollatur Carrar, vel aliam qua; vulgo Garroargumcnto non tantum significationis vocabuh'
.scd

iial)ebat, sicut frater ejus

etiam situs

nam
t)e

rum

uterquo hic

locn.-^,

rudoribu.s

Ferreoli ac Juliani reliquiis nobile, cui po.st

antiquis spectabilis,
distat a

abbatemCEelestium Hymnemoduspriefuit.quippe quod sinc adjunclo in opere supra dcscripto

appellalur ..Fpv,,ia.ui

Geneva.

una dumtaxat leuca vulgari temporc inaugurati in regom

Sigi.simmdiotsinihil rcporio in antiquis.probabile

iiiuiuisierium luonasterium

urenencense: Grenencense
:

ea

tamen censeo id factum haud multo post ca;dcm unactum

Godegisili,
II
.--

plane forma qua sa^po Jurensis

monasterii

-i:-i.._i nomi""''"'*""'^'"":"--' nomineintelligiturilludquodinter Jurcnsiaomnia pr;ee pr;eeipuum, S. Augcndi poslea elS.CIaudii appcl-

Mypatiocon.sulibus, id est anno Chrisfi quingontesinio ut nimirum exstincto i^atruo Sigisniundus

:

quain Marius ad.scribit Putricio adscribit 1-. ^

...

ol

lationem

tufit (7) (7).

eam

regui paricm sibi patriquo luorctur. Itaque

Nam 13.- ' sanctus 5. sherosS, Deum 3. g summam 3. " celeslus 2.

:

' nojjile

h.
2.

'

luce

a<ijicitur:\i& abbatib.s

Agauneimis

loci,

CjBlestio,IIimne-

modo, Ambrosio, Acbivo, ubi requiescunl corpora beaUT

lcgionis Tebaidfe. id cst Maurilii et .locionini
eju.<;.

'Iiquet2.-0astavil2.- i<'//a5:ProboDol,i3.-feliciter 1 (cxp!. fel.) exempii feliciler 2. Et in eodem codiee

(IJ Co(J. Bihl.

Reg. Brux.S-2S7,
(2)

fol. r>0'

fpn.stVit.PS. abba(P. L.

(8)

Vit. S.

lnm Agaun.l.
p. 5S8).

tora.

(7)

cit.. p.

- {3) Cfr. Act SS.. lom. Jun., 55. (4) 564. (5) Ed. W. Arndt et Br. Krusch.
I

Episl, lib. VII, 17

tom. LVIII.
P. L..
p. 5ft4.

p.

375).

Epiphanii num.
(9)

55 {Aet.
I

SS..

lom.

II

Jan..

Act. SS., tom.

praev.,

Jan,, p. 52. rium. 10,

8.

p.

(!0) Cfr.

Comment.

numm. 7,

(6)

Ad iinnum
cfr.

718

JI/.

Germ.
III

hisi.,

Scr.

t.

II. p.

318).
3.

tom.

Jul.. p. 48,

cit., fol. Oyi-.

numm. ll-U- (13) Cfr. CommcnL

(ll)Cfr. Aet. SS.,

lHuslr. Jurens.,loc.

(l^l)

prasv.,

num.

14.

De quo

Act. SS., tom.

Feb.. p. 737,

num.

quod

556

VIM
ihidcni
refcrt

PRIMORUM ABBATUM AGAUNENSIUM.

Inlecebrasmundivagasetcrimina vincens.
Naufragus evadens Ouctus deserit. portuque
relicto
j,

A quod

Marius,
ot

intcrfoclo fratro, et

suuni

Gundobagaudum fraUis regnum usque

rcgnum

indiem mortissua2gubernasse,sicaccipe,ut
suuiri

Exhorniit pollulam malis. repletam sanguine terram.

Jejuniis precil)usque sacris

quidem

ipse per se, Godef,Msili vero

curamque supernam

administrarit pcr Sigi.^iiiunduni, qui sic sc regis

Assiduum

gerebat opus, diurna laude potitus.

SOCium ageret Ut etiam filiUTii meminisset, nec majoris monienti quidquam, ni.si cs patris nutu,
moiirclur.
potesl ex eo

Rpgulamlegemquetenensmonachi.sanctamquoprspclaram

Opcram. audilacnmpiens.pius.carusquebenigiius,
Conspicuus. humilitatopotens, aptavitvinculacollo.

Qux

ChiffletH

coujedum confirmari

quod nwx

in documento nostro dicitnr

Doctor ore pollens, magnus clarusque magister,

obedienli.T prona

Si<jismiindns consilio usus Maximi, Genavensis

urbis antistitis.

jugum

prpebuit cervice contentus,

Neque
1.

verbis tantum, sed rebus horlatur

l.ftanti

exemplum.

d Cfr. Commcnf. Pnev. num.

PuUIira mansif semper

peclore fides

c Dc huc S. Probo, sicttt et de Vrsolo ef Justo nhhafihus paulo inferius nominafis afquc de Arca-

Rt caritatistenorpersistens cordesagaci.

Noctilms insomnis,
CjUi.ira

vigil

divina gratia psahnos

psallebat; consona corde

dio

ct

Draliistionc, qni efiam ahf>atu>n tifulo insi-

decem chordarum

yniiintar

nnm.

7,

nihil noct

prxfcr ea (jux conftet

Duloiterconsensu mentissonabant tympanachoro.

neniur in prassenti opusculo,

ejus eJof/io mcfrico

qtwad Prohum,

in

Nnniquam
-^r^j^

fessa fide cesserunt

membra

sopori

quod ddem

in codice

Vcsunfio-

spgg paradisi palenti janua rondit

nensi sidijccfum serrarit nofjis Cliiffietius. Versus

Liber.victor vitiis.susceptussemitacfeli,
jjorte procul, lucisque vigens

(7;o*deVitasancti Proi)i ex apof/rapho Chifffelii{i) hiccdere rimm est. Qux cdifin iUud saltem com-

adlimina

tendit.

sidereum penetravititer.sedemque beatam

jngressus.-super alta polens in luce perenni

modi
Cleus

daljlf

ut

Jam

faciliuit

judicari queat

quam

vere existimaverit ac tanta vi asseruerit Joamics

(2),
illos

justuslEetalur prffimiomicantibusastris.

scriptori eui

ncqnaquam tribui posse eidem dcbemus Vitani Sanctorum ahljatum

ut

perpptuofnieturgaudensmeliorislumine mundi,
caducos vilanslaqueos incertotramite
Despiciens curas
vita?,

Agaunen.sinm, propfer maximam,

existimat

hominum

variosque labores.

Chus,

sfuli diversitafem.

At vero judicium hoc

si

Hic

licel

terreno conduntur

membra

sepulchro,

omnino mutassef, ni fallor, doctus vir, S. Proho eontulisHct nou cum iis qux
tione scripsit aucfor nosfer, sed

cersus de

^um
gic

merilis

animam

sidera clara tenent.

soluta ora-

Bis senaluslrorum transacla temporavilff,

cum

eloyio

Tran-

mnndum

deserens superna sede refulgit.

quiUi quod legitur numero 10, ubi non solum

scrihendi genus,

smde
et

^^^. g^^^,^ ^^^^^ supplicem po..cenlis alumni.

scd

et

exdcm

voces,

nnmo

intcrr versus
forte simdis '

(Cum
in

meritis

ammam .sidera
,

Xuque dignare

libens

parvum suscipere carmen.

, , ,

clara
ei
_'_

tenent) (3) in eloaio Probi repetitus advertitur, *^ -^ ^ ' '

conciuuandi.^ mctris
sit

Exiguasque nimis sumere pro munere laudes. '

Quiduuid autem i ^ cumque carmen.

de auctore, en tstud quale' ^

17
:

Funde, qua?so, preces. asperos averte labores:

/^i . Abluatpeccatavidens deleta cnminaChnstus:
, >

imperitta.

,,,

-,

m juvante Te
,

nostra cognoscat causa patronum.

,

Finit

opusculum de Vita sancti Probi, quod composuit

Incipiunt versus de Vila sancti Probi.

Benedictus Presby ter Pragmatius.

Culminc qui cclso

fulgit

Probusquc sacerdos,

Egrcgius, probatus. factis et

nomine pvobus

De

hac voce rursus audiamus Chiffletlum

(4)

Vilam

Cujus vila

* licel

volumine nullo
,.

Nce polons nimiun] ncuuiiuc graio

Ncc

,,..,,. prelmso dogmale hngua dulcis m Lalio

,
,

,.

Priscorumvaleantederecnrminavalum;
Nescius dolicti thorum caruscat lumine virgo.

veniendo dissimulabant. Hoc cst, ut cxislimo, eum ne veniret, seu ne abiret dchortabantur. Qui sensus, ut videtur, pnsco ^ t P""""^!^^ ^^^*' ^^.'notus. Ne tamen dubites de
in
'

Eum

'

Prat,nnatii (5)
-^*^'"^'^ (^*'
^'^^^

mcnte, vide quu? subjict de sancto

Ncc

contipil horroris

labcm dukedinc

lurpi,

^"^ ^""'" ^^ abdicandu seculi

Nec noxius
Sed

juculis. sa-vus fallentc

veneno

consiliuni parcntibus apcruisset.

ait,

vamParentes

HoslisexadvereocelerivolantesaBitta,
fidei

clypeo prolccto corpore firmus.

Teiraqucsicroriisretrorsumtorqueretela,

Inlicsustransogilavmnfoventcsalule.
Scilicet hic brevilor virtulum

p.mderc Uudes

MetuenMncipiampaucaperslriugereverbis,
Religionistanta-virumforlilermundanacnlcantem,

dissimulabant eum, co quod districtlonem monasteru su"^" P^S^^^ stinere. Sed ille dissimula tionem eorum "^'^'"^i^ auribus non recepit. Quid clarius ^"''^" ^^^O^ dissimulare liic dehortari signi^^^^^ Nescio an 60 respexerit auclor quod IS qui aliquem debortatur atque ab inito consdio

autem,

Expcrtum

virlutis opus. felicem

narrans triumphum.

i't'vocat,

cum

sui quasi

dissimilem efficere cone-

Omnia post teryum jaclHu.s huniana crimina rolro, Nou amor sa^culi suadcns falkix seduxit imago,
Ncc
fftlsa

divitiaium advcrso mole gravatus.

pia-

hnplicilum nec

tcnuerunt lacrjnue malris,

feivous incensa pubcrtas,

Nun blauda
Ncc
Nec
gcnitiu-

altricis oscula,

fruslrapotuilprohibcre cerlantem.

Numqunm ccrnens vana

Ceu seniccm produxil

nec spe captus inani.

ofana consilia, mentcm.

levis relraxit error. pi

Clirislus juvcuulibus annis,

Et provida scmper adha;sit pectori fides

Amplexus pracepla lambil

diligens,

Chrislumque seculus,

U)
(-2)

l'.od.

Brux. S3S7 (posl Vilam SS. abbal. Ag.).

p. 31.

Acl

*x, tom. VI Sep!..

num.

mox VrrsHsde

Vila S. ProUi. cxtr.

exlr. -

f1.70^

(3) Cfr.

num.

10.

(5)

Seu scriptoris nostri.Cfr. Comment. pncv.,

(G) 17/.

num.

y.

(4) /Wi(5(i-.

Jurens.,

CHRONOLOCICA

DIES SECUNDA XOVEMBIili

e^it

557
IIII
i-l

Abbatiic annos VIII et lucnsos

dies

EX

U9fl.

GHKOXOLOGICA SERIES
PRIMORUM
DUODECIM ABBATUM
AGAUNENSIUM

XXIII.
\\\.

Idus Martii Dopositio est Martini Abl)atis,

II et

qui pra'fuit iu Abbatia amios

Itiibus

lueiiscs XI.

Octobris Dcpositio est Sancli Anibrosi Abl)atis. qui o^\{ Abbatiio annos XXX, niciiscs VI
et dies
II.

ex cod. Bntx. 8287

a.

VI. Kal. AprilisObiit ni.

Dnmnus
ct

Leontius Abhas,
et dies Vlll.

Nonas Januarias Depositio Sancli Hymnoej^it

qui

et:it

Abbatia- annos

menscs V

modi primi Abbalis Acamio, qui

nienses VII.
IIII.

Abl)ali;u

Nonas Novembros Depositio Sancti Am-

Abbatiie annos V. IIII. Kal. Apiil Depositio Sancti Achivi, qui egit Abbatia; llaunos etmoiises qualuor.
brosi, qui efiit

ANNOTATVM.
a Cfr. Commvnt. Prxv. uumm. 3, 4. Seniudmn hiinc cafufotjum, cltronofa.vin dundccim primorum (d>hafum A<juunensium pcr tinnos
si

Piid.

Idus

Decembres Dcpositio
III

est Sancti et

Tranquilli, qui egil Abbatiae

annos

mcn-

ses VI.

NonisOctobrisDepositioestSanetiVenorandi, quiegit AbbatiieannosXIII. VI. Idus Novembris Depositio osl Sancti Pauli
Abbatis,quiogitAbbaliteannos XVIII.

Chrisfi sic ordiuavit Chif/lcfius (!) nulia interrogna scjunxorunt.

Hos abliatcs Hyninemodus

qui in opitapbio suo vita

lunctus legilur Potro

u;r;e

Consule

(lioc

osl,

aimo

Clu-istiaiue oUl),
:

regimon
obierinl

inierit

anni priccedontis mense Juuio

Aiid)rosius
5!:i(>,

Nonas Martias Depositio Sancli Placidiani Abbalis, qui obtenuit Abbatiamannos X, menIII.

auicin,

aimo

5:20,
'j.]\),

Acliiviis

523, Tianqiiilliis

Veiiorandiis

Pautus

ses V.
XIII. Kal. Octobris Dcpo.sitio Sancti Eutropii

557, Piacidianus 5GS, Eutropius item 5G8,

lus
II .577,

Abbatis, qui egit Abbatice Ires mcnses et dies

XVIII.

Idibus Maii Depositio Sancli Pauli Abbalis, qui

PauAmbrosius II fllO, L.-ontius GKi. At(iuc ita tonuoriut iii duodoiim Alibalcs annos centum solidos, et menses insupeV fere decem.
Marlinus
.5S0,

(1) In

codice cilalo.

eadem pagina qua

descriplus est

calologus.

DE SANCTO EECO
EPISCOPO SLANIENSI IN IIIBERNIA

SECXJI-O VIc

C. D. S.

I.

S.

Erci

cultus

saccr.

Ejus convcrsio
episcopalis.

ad

v<M'ain

lidiwn.

i'

Ejus
ANSO DXU VBL HXHI.

sedos
Ilil/er-

Ercum
'"

episcopum, S, Patricii celeberrimi

nim apostoli dtscipulum,

quum jam
addlem

occurreret
2octobris,

sii Celidei (4), suh ej-itit sccuU octavi vel exordio noni conscripto (5) aut aaltem seculo decimo (G).

Hacdie
S.

niarfyrolo^Hs Ilihcruicis

Prsterc<i,apu<l

Ereus

prmfermiserunt majores nostri aiquc ad prxscutcm

M<iccu Machthcni,
conscripsit (7),

pi-miiiiie

mrmoratnrin hitarcnt (1).

Hiia-nim

diem remiserunt, quod de leyitlmo ejus cultu suhduExcusaudt sanc, maiwcnuihusprxsto

essent subsnliu (ptaijam /onf/c copiosius suppc-

Macruthcnium sru rccfius Muirchii <pti sccufo VII Vitam PafrivH nuper in Analcclis Bollandianis ex
et
li.

Lihro

Armuchano

codi<r

liru.cctlcnsi,

ofim

Ilerhipofcnsi, opera

P.'ICdniunili IIo(jan pri-

tunt nobis; eoque magis probandi

cultus
est.

quod ilUus sancti omnino potius dici 2 noremhris assignandus Annunfiatur nimlrum Ercus ad hanc diem,
in Marfi/rofojiis An(jlicano liichardi
et

mum
nunc

int&jre etlitam (8), de

reliquitc
(0).

tur Slaiie

Erco lef/itur : Cujus adoranlur in illa civilato qu!L> vocaIt(tqucjam omnino ccrtns c.sf anti'
multa hahemus de ejusdem hisfoindicat ('oUjunus^ ex
Dicitur ortuH

non s(dum

(juusB. Krci cultus.

2.

mtfordi
in

Dunfjatlensi Michuclis (yCferi/ut^pie

At non

ita

Kuhndario Drumnwndicnsi (2), scd etin mart'jrof<,<jio Mariaui Gormani (II), immo et adjuncfo
tituloEplscopi Slaniensis in anfi(juissimo jKikjus-

ria.

lUustri (jenere ortum

nanyuine
'''.V'"-

S(tnctilofjio (!cnealo(jico,in

adnotatiouc qua<lnm
{

ad

Vitam tertiam

S. liri^jida:, uhi in tcxtu

10) dicitur

genu.s

558
AUCTOnK
C. D. S.

DE SANCTO ERCO EPISGOPO.

rotincbiinus ct occidomus facionles
in

gcnus Erci do Mumminnn.ihus fulm'. Ita ost (ait Colgnmi^fj: nam licot S. Krcus fncrit dc rcgia Ultonire rogum stirpc. nempc de seminc Fergussii RoKii UltoniiB regis. lamen majores cjus l.abitabant in Momonia. Octo cnim
runt in
diversis
ot
filii

n-nonoslro.,Junclisnovem
et

tantum nefas D curnbus secun- .

cl-

temis

dum deorum traditionom

assumptis his duobus

novies.

Ecrgustii pra.-

maf^is ad conniclionem pvm omnibus optimis, id cst Lurclmacl ct Locliru, in fmo nocfis lUius pcrrexit

dictioorumquoposteriamplasregionespossedeUibcriiiaproviiiciis,

Loiguire de

Tomoria ad Ferti virorum

.

Ultonia.

Feec...
5.

Connacia

Momonia.

Fuit

aulcm

S. Ercus, ul in

(Cap. 10.) Et vocalus est sanctus

Patncms

t^

conrenn,
Krcus
et

e.t

fatricio
<UUH.

Brendanus Birrensis, S. Caimanus, S Loathan S Ercus opiscopus, et sanctae sorores

sanctus

det ci poslca ft adorabil cum. .Surgens dcniquo sanetusPatncius.... vcnit ad illos. ilh non .surrcxe-

Criada Dcru^^ia

Ernani et i>roxicognatflE S. Brendani, juxla Sanctilogium Gencalogirum cap. 30. singulorum genealogias
et Sinch;i, niix-

runt in adventu ejus; sed unus tantum a Domino adjutus, qni nohiit obodiro dictis magorum, hoc
est

Ercc
:

filius
illa

Dcgo,

cujus nunc rohquiiB adoPatricius et crodidit

lexcnsusque ad ipsum Corbum{l).^ Cohjamis,

qui laimn
dit.
ista><

rantur in
rexit

civitate quse vocatur

./mealogias disdnrlius von imdi-

ct bcncdixit
(:J).

eum

Slane, surDeo
vero,

CorbuH Olim autcm inemoratur in Annalihus Hihernic.is ad amnm ChrisU 10, uhi dicitur cum aliis duolms fanfum supersfes fuisse e aede nobilium sux grniis
et

{cterno

Ilademis Muirrhu. Tirechamis

ejusdem coxtamus ant etiam forte aliquanto antiquior (4), in CoUectaneis suis de S. Patricio,rerens

ox eo ortum esse grnus regum

'

Eoghanachtorum
Mnxime.
eelebris

in

Momonia
est

"

(2).

quoque ex Liln-o Armachano prinwm edifis iiiter Analecta nostra a R. P. Edmundo Hor,an (5).
Erci conrersionem narraf his verbis
:

;l

Prxcipue rehhris

in

Vitis S.

PafricU

Et intravit

'''

hisforia conversionis S. Erei eo die quo

primum
Loiijai-

narrutioffgti
idolohiriei,

accmit
^.^^^^^^

sunctns llibemorum apostolus

IIil,n-nix
rrrjem.

ad
iia

^^^.^^^

Hanc

narrai

("Pa/jw-^) in domum rcglam, et non surrcxorunt antc se nisi unus tantuni. hoc est Horcus sacrilegus(O). Et dixit illi: " Gur tu solus surrexisti in

anfiquiHsiina Vifa

a Muirrhu Mac Marhthrni con:

honorcm Dei moi

"

in

me?

Et

dixit oi

Hcrcus

scripta, cap. 13-16

Pedestri itinorc venerunt

in

Noscio quid

videoscintillas igncasdelabiistuis

(Pafricius

cum

sociis suis)

pnudictum maxiad ve-

mum

caiiipum

(iireijg), doiioc ])Ostreino

spormii pervcncrunt ad Ferli virorum Feec,

quam, ut fabuke ferunl. foderunt viri, id Feccol Forcliortni, qui fuorat unus magis prophetis Bregg. Fixoqiic ibi
debita

est servi,

ascenderoin labia mea. Sanctus quoque dixit: " Si baplisma Domini accipios, quod mecum cstV Respondit " Accipiam. , Et vonerunt ad fonlem Loiglos in Scotica, nobiscum Vitulus
:

novem

civitalum. Cumquc aporuisset librum atque

baptizasset virum Hercuni... (7).
C>.

tentorio,

pasclun vota sacrificiumquo laudis

cum

Alix Vitx

S. PatricH, .^uj^erius citatis recen-

1'oslea

altissimo

onmi dovotione sanctus Palricius cum suis Deo secundum prophctin vocem roddidit. (Cap. 14.) Coiitigil veio in ilio anno idololatrije

tiores,haiC paiica

deEvco subjunt/unt.VideUcet Vita

cap. 41
:...

epi^copm
''"'-''i'^2"^""<

sexta

apud Colganum,

et

vitam virtuopi-

tibus et signis inclytam duccns,

postmodum

sianienm.

sollenmitalom,
niidiis
et

quam

gentiles

incantationibus
aliis

scopus effectus, in civitale

migravit
cap.
et
(8).

SlantE ad ccclostia
Tripartiia, Ub.
i,

magicis invcnlionibiis, nonnullis

suporslilionibiis,

Viia sepfima seu

idololatriic

congrcgatis

oliam

50

Ex omnibus autem rogem comilanlibus

viri

rogibiis, satrapis, ducibus, principibus ct

optima-

faciem
fuit

Dei (Patricii) videre gestiontibus,

tibus populi, insupor ct

magis, incantatoribus,

non
is

ullus qui ei assurgcret pra?ter

auru>piiibiis cl

omnis

artis

omnisquc

doli hiven-

cujus cor charismate gratiae sua? tcligerat

unum, Deus

loribns doctoribusve vocatis ad Loigaircuin vclut

autcm

orat Ercus sive Ericus, filins

Dogadi, de

quondam ad Nabuchodonosor C
ria,

rogein, in

Tcmoilli

Slania oppido

istorum

Ba!)yIono, oxorcore consueverant,

Patricius pascha,

eadem nocte qua sanclns

tilem.
CUJIIS

illam adorarent cxcrcercntque fcstivitatem gen-

Brogarum oriundus.qui multa ante de virtulibus S. Patricii audiorat. Cui vir Dei divilem impcrtiit bonodiclionem ot amphr adjunxit mercodis roproniissioticm, in Doniino confidenterpromittens et spiritu propheticoprsedicens ejns in terris sedem fore nobilem othonoribus ac
divitiis

A.

Erat (|uo(]no (piidam

mos npnd
nt

illos.pcr cdiin cnnclis

illa

occasione

ctum onmibus inlimalus,

qnicuniquo

oxccllontem

suosque

succcssores,

in

rogionibus sivc procul sivo juxta in

incendisscl igncm antetinam in

nocte

recognitioncm et

memoriam

exhibitcK tunc reve-

domo

rcgia, id cst

rcntia\in poslornm ipsius succossoribus assurrecturos, ubi convenirent. Credidit ibi Ercus, ct a
S. Patricio postea baptizatus et episcopus Sla-

in palatio Teinoria', succondorclur, pcriret

anima

ojus dc populo suo. Sanclus ergo Patricius, sanctum pascha celcbrans, incondit divinum igiicm

niensis in patria sua ordinatus ost; ubi eximiis

virtutibus el miraculis claruit (0).
7.

valdc luciduiu ct honcdictum. qui in noctc rcful-

gens a cunclis peno pcrplani canqji habilantibus visus est. Accidit crgo ut a Tomoria vidorctur, visoquo 00 conspoxcrunt omnos ot mirati sunt. Mrmorant inde maiji antiquum nraculum, quo
significabatur igue Hlo
gairii.

Quxex Muirchu Mac Machfheni prxmisimus

/-Vsd 'W""-

hisforis conversionis Kix\ {\0),ideo recitataa nobis sunt ut quo anno hxc gesia sint et inde ipsius sancti

xtatem aliquaienus definire

congressio
habucrif.

liceat.

Non

convenii

(Cap.

15.)

ruinam porttndi rer/ni LoiHis ergo audilis, turl)atus ost

:

qiiidem inter eruditos qua occasione vel quo anno

Pafricii cuni

Laogario

rege

locum
attinet,

rexLoiguirevalde...ot rcspnndcnsdixit
erit:

"Xunsic
rci, et

Quod ad primam qua-sfionem

scd nos ibimiis ut vidcamus oxitum

censct Petric (11) post 0'Conor,festivitatem de

qua

(1)
(3)

TnW

77mH.. p. M-V. nnt.

4a (-2)
11,

yim/. ,1%. ad h.

.1.

{Lib. Arniarh.. fol.

(0) Ibid., p.

Amtl DoUa,id..
iliiil..

loin. l.p. .500-56.1 (L/fc.

(4) Cfr.

p. r>t3.

Armach.

(5)

Tom.

p. a^-6S.

fol. 4).

m.

10).

(8)

(10) Supia,

Tna$ Tfiaum., p. T*numm. 3, 4. {U) Anti-

sacrorum inlerprcs?

(6) I. e.
11. p.

quities of

Tara

IliU, p. S-J-S4.

(7)

Anal. Bollantl.. toin.

41

iHa

DIES SECUNDA NOVEMBUIS.

.

55S)

eermo est non atiam esse quam supersfifiosiim ritum quo Druiria: qunfannis initium anni ad rernalv asquinoctium colrrp consuevissent, accendendo magna pompa ifjnem (hihemicc tine^ /;' honorem Belis sen BaaUs, id esf solis, unde
in illa narratione
et ritus Bcl-lini-

nequaquam temporc concordarr

schate christianorum.

potuit

cnm pafadfe

AucronB
<
l>-

Hanc

diffirnftatem

S.

evaruat
T

Todd snppouendo ah antiqiio scripforc ifa- Pafricii cfficfam cssc iUam concnrsioncm quo
Patricium Moi/si similem demonstraret.
affafo argumento,

pfeniiis

nomm

accepit.

Et quidem

furilc

eruitur hxc sententia ex ipsa narratione, uhi diserte

siguificatur prxcipuauialiquam.

Qnod qnidem, nuUo afiunde

nimis lcmrrc dicfum vidctur.

pnrfem fesiicifdtis

fuisse iucensiouem sacri seu nori ignis.

At eidrm
Vita

adrersatur,

nonsolum quod

in

nuUa antiqua

Patritii festivitas illa JiomineBoUUni' desiqunlur,

sed

et

maxime quod secHudum fruditiourm

10. Dcreuimus itaque ad qttartam sententiam, quamrtiam olufer indicarunt Prfrie et Todd {\\), niminim agi hoc toco dc frsfirifafe omnino siugufari, qux a rcgihus Jlifiernix magno apparatu et

rlilrtnrloeum
hiihtiiasr

flihrr'

forte scmel
solebat.

Bcl-tine seu incensio ignis non iempore xquiuoctii vrrnaUs, sed dre prima mensis maii
celehrari solebat et

norum

Id

in

tantum tempore rcgni sui crtcbrari primis inde suadrri potrst quod in

adhuc solel, nnde

Annafihiis hi/cruicis crfcbrafio hujus solemnitatis

stth rcgibiis

et

h.vc dicsjypr

totamUihrrniam

nomine\nhea.H.amevoeatur(\). Respondit qnidcm 0'Conor, post couversiotufffari

signata

est

quod
si

rrrfe

nem Hihernornm ad fldem christianani nsum il/um

ii/nes frstiros, quo maxime delcctabuutur Ifiberni, iranslatum fuissc a sacerdotihus ah xquinoctio vernali ad exordium mensis maii, quo

Laogario et OiUllo ejus sitccessore contamqttnm eventiis afiquis prxcipuus : non pra-stifisscnf scripforrs Aunalium,

accendrudi

agcrrtnr dr conventu qni singulis trieuniis ex more congregabatur, Kt quidem suh Oifillo (qni
viginfi) fds ccfrbrafa iudicatiir,

regnavH aunos

ad

annos

srUicet

-1(13

memoria anfiqui

-MVl (l;i)

rifns f/rufifisfacHius afiofrrrfur;

quam tamrn

dupli-

sedfafetur Petrir iugeniosam hanc 0'Conori c.onjecturam nuUo antiquo testimonio niti.-unde iffam
et

cem indicationem ad eamdem sofemnitatem forte refcrre Ucet, quod scUicrt qui Aunafcs Hifirruorum
in

tofam senfcnfiam
(:2).

cum contemptu

itnum coUcgcruut,ram dircrsis anuis a dicersis

scriptorihus notatas repererint (sicut in

rejedt Joannes

Annafium

0'Donovan
quod
idQlolalriaim
fuisse
perhibeliir.

8.

Ipse vero O'l)onovan, citans Vifam anonijS. Patrifii

mam
notus

qum

Annalifms Qitatuor Magisfrorum iiotafur ofufus Laogarii ad aunum !')!>, iu fflouiauis vero, td

frqitnr in anfiquo codice qui

est cocahiifo

Libri Lismorensis, nhi dicifur

festivifas iu

fuisse ipsius

qua sanctus convenit Laogarium regeni reqis nataUfia, hanc imfiaiiionem

longe prohahilissimaiu opiuatur

ejus seuteutiu admittafnr,

(3). Sedqnominns omnino prohibere videtur magnifica fesfivitatls apud Mnirchu Mac

ad aunum -Wl). Nec forte ad rem momento vacaf, quod in AnnalUms de Clonmacnoise ad annum 4113 auuuiifinlio hts verbis ronccplti cst : Hcx OiliH Molt c'clchravit MACXAM fcstivitatcm Taraghc (Tcmorix) qnic dicividrfiimus,
afiqito

mox

nostram

Machf/ieni drscriptio,qniBcerfe sofemuitutem magis insignem siguificare ridrfur et prxferea exordium

turFcis-Taragh(I3)./l/M(/yLaft^nrj.vf>wf//<(i//w, Feis Tcmrach signatnr, ridrfirrf /Evi Chrisli ir,!,

Anno vigcsimo
terea in

sc.\to

Lao-^arii,
filio

Fei.s-Teainhra
;

fcelebrata estj a Laogario

hujns narrafionis Contlgit vern

lolatrite

in

illo

anno ido-

et prxAnnaUfnis VUonianis(qui lafiur consrri/iU

Nialli (14)

solcmnifatoni.

Quod

nfique nafalifio rrgis.

sunO ad annum

-Uil

LaoKliairc
vii et

filius

aiia
aliis

de e

quofannis rrrurrcnfi, ocrommodari nequit. 9. Jnde Todd terfiam proponit opiuionem (4), solemnitatem hic indicart qux apud antiquos
hihernos scriptores significafur rocahnfo Fcls Tonirach, id est Conventus (alio stnsu Ca-na rt, secun-

Nciii post
vii

Ca-nani Teniro annis bus vii vixit (15) unde

;

monsibus

et die-l/j^,

recfe colligifur

annnm

opinanlibus,

dum Colganum
Ucet

(5),

Encoenia) Tenioriee, qui sciseriiU

secnndnm poefam quruidum

X singnlis

quo (^a-nam Tcmoriie crlcbraril Langarius, adeo iusigncm indr aufiquo scriplori visum esse ttt ex hoc anno sunuret compufafionis exordium ad drfi. niendum tempns quo rex ille oliUt.
Jlniritaqnc aniio 454 (rel 4r>:',) cnm Todd{U}) !>hrarman (\7) opiuamur iniiecfendnm essecougressum S. PatricU cnm Laogario rcge ac proinde
II.
et

aniio
(ret

trieuniis conrorari ofim consnerrraf

totins

tfi^

apud regcm Hihernis, ad defibcrandum de iis qux ad

et

ir.r,).

Iloc iiiino
S.

tuendas regni feges

consuefudiues spcrfarenf.

conrcrsionriii S. lu-ci.

Quam

Quod

EnuiH

ct

rgregic confirmatur

et

confirmat

ex testimoulis qiiarnmdam

coiivfriuiH,

Mtarum Pafricii, ubi revera iUa locutione Feis Tcmrach desiguatur fesfivitas dequa nunc qusesfio
upnd Cofgat"im, cap. 30 (G), Vifa: fertix cap. 37 (7), Vitx ^eptimx seu Tripartita: Ub. I, cap. .55 (8), et apud Jocefinum, num. 35 (9), nbl per erforem interpre:

ex mentioue ohitns ejtisdem S. Krci,

lifms Hibernicis occurrit

qnx iu Annaad annum 512, his verhis:

Lilcacionsis
osl die

Sanctus

tnstituitur

videficet Vita; secnnda;

et dc sccunda noveinbris; tas ejus erat nonaginla aimonim quando cx hac vita mlgravil, Vnde coUigUnr

Ercus,

episcopus

Fcarta-fear-Feig...

mortuus

ia>dis,utvidefurJrgiturFL'sium{([U<n\d'uilm)\ldch pro Fcis Tenirach. Neqne contra iUam scntentiam

diffictiifatem facessere videntur verba iUa qux sifti tpse ohjirit Todd. lu fine snperioris numeri dfata,

S. Ercum natum esse anuo 422, ae proinde anno 433, quo vufgo supponitnt recentiores scri-

ptores

Gontigit voro in illo anno..., qux ufique de soflemnitute frieunaU dici potuerunt. Sed longe gravior oritur difficuffas,quod Convrnfus lUe sccundum

Patrimnm temporr paschalis cum Laoqario Eicum baptizatum esse, vix aitt nouditm aUigisse uudecimum xtatis annnm; qna statc certe nou /jotuit insignem lorum
rege conijressum ac proinde

poetamlaudafum {\0)haheri softbat

octohi-is et initio sequentis,

in fine meusis

Srd /lotuit ittiquc anno 4;U, ubijfim ad frigcsimum secundum vel tertium xtatis sux aunum pervenerat.
Habemtts exdictis superiori tiumero beattm 6blitnnno6i2 essr anuo 422, ad rrram fidcm con"'' '''' rersnm uutio 4'>4 atque vitu funrlum auno r,i2 rrl
12.

obtiuere apttd regem.

triduo scilicet ante festi-

fttatem Saniiiuin, quo! certissime cefehrabatnr die

pnma

Ercum natum

novembris

et

triduopost eamdcm,ac proinde

W
iy>

i^) ^fr.ToiUl Sainl Patnclc,pAl-o.-~(^) Book of HifffitB, nirod.,p.xlviii.|i.-(3,Ibid.,p.I.-{l)Oj,.cit..p.4IG.o Jnas rhaum..

{ll)hocis cH.~

(W
(17)

Quat.

Afuf/.

-.,,1

Ibid..

p. 15.

_
II

p. 50,

noL
p.

(il

in

ViL Sec. cap.

(8J

30.

t-Hn.I. p,Iir.,noL

A^~ (U)
Loca

IJ.id:.ad

Uoh anm>> ~IVA] Ihid h.a.- ()r>, CiUn IMric'

u IIR
"

Tara

(7) n,id. p.

24.

Act. SS., toni.

Mart..

5*9.

Ibid.. p. iai>.

llill. p.

Si el ap. Todd. Sainl Patriclc

J'alncia,ia. p. 401

(10)

Todd.

loc. ciL

(IG, Loc.

ciL-

r,i3.

7'

560
.,

DE SANCTO ERCO EPISCOPO.

,

AQCTORE
C. D. S.

ni^i OiJ.

,. ,. /,,,.;/ ,^,. juetii annn epjmujmu duimiate ornatus V"o ""'' emscomU " J Quod autem ad ejus mpuutriv nrodiitnn noH ex

jiqmiiu TrimrliUi
i

S. Pafririi (13), ubi -. ^ //

recemetur hujus
./

rtmcellarii

Otif)

/,,// samii

fainlia lainniu.

(quain

non

tnmus

cmtstncuatn ^

ffjudicig

apud
S. Patricium.

t^:;:;^):::i,^...
a,,, Q.- il,;,^lro.

r""-"*:::
an.

i^^:=
J

c::^r:re;t;::;:^t:s
,^,^,
et

trnt.t,dii Mirhael(yaer,;,de.iuiueei^n.l.y>tut
</

.2 (2 ^ 9^

^^^^:^;^;:^;^;;^-^^

J^
'
^

LZra.tt.n-

m,nappidtim,les,ii,:eHi,-nomieUf:i^ii^enLml
cach,

f,!Uares,

inter es

Er cus episcopus,
(15)

',La

occtirrit ki

nomen

Bisj,r,e,erea ,u,eten,.s suspicari eatni,. Annalihis Quaiuor Marjisiroin

512, post verha paido

.^

,;,,,

"'"^

i,,,i
,

^f

Kt ad ^'(U) jif, itennmcitafaanmim " Iste

t(iq)e.-ius
:

rum
a

(3). !''oarla-fear-Pcicc/oH/.^

ed

td>i

Patririns,

re(,e

fdrm

convei-iit (4),

Laoffario connntus, S. ad seplcmtrionalcin

Ercuin ad reram

judex S. Patricii. In cjus hoc tclrasticlion composuit Patricius luudeui

opiscopus Ercus
iuit

marginem

niiNMnis Buandi

(Uoynej, liodie Slainc (Slane)

Mialli, iwit pro-

dictus
cul

(5), in

Midia scu romitufu

Temoria, antifjua

retjum Ilihernia; sede.

Episcopus Ercus Quidquid judicavit veclum erat. Quisquis tulerit requum judicium Benediclionem feiet episcopi Eixl.

Di.ilni- Ferta-fer-Feic, id est fossic

sou sepulcra

dynasttc, viioruni Feic^ex eo (]uod .scrvi cujnsdani occisoFeic, ibi altas fecerunt fossas pro nomine

Quod
seridi attribuit 15.

tetrastichon etiam c.itainr a Tifjhernaco,

et

nndecimi scriptorc, qui

(l(i).

Hlud S. Patrido
prx-

{G).Sidhe-Truim rero rniii corporibus buniandis

no..U'n vst rolHs

ad Orientem

huju.s

hri

(7).

Cam-

AUeri etiam
S.

])risc3i ecclesix Ilibernicai

lirifjida;,

Iter iitstituH cutn

S. Drigida,

Magh-I3reagli 2)us autem r.ircumjacms dicebatur

seu iutine catnpus Breyix (8). Ercus in 13. Kpiscoiius Slatiieiisis diciiur etiain JCtujussii Celidei (V)), ef quimarttrrologio

c/puo decori,

sancta

fumiiiaritate

conjunctus fuit Ercus, (juocum ihaumafurga viryo iter suscepisse narraiur. Post hfec (ita Vita ejus

el

sepulfiisest

Hpiid

antiquo

primo

loco

edita

a majoribus

Slaniam.

dain
874,

ejus

sucressores

indicantur

in

Annalihus

1 Frbruarii,

terfio loco

Quatuor Mayisirorum ad
ctc.

aitnos 847, 854, 867,

S. Brigida exire in

nostris ad diem apud Colfjanum) voluit regionesMmnminensium (17)

In eodcm loro
inorteiii (10).

.rposita;

sunt Erci rrHijuix

Ti.-irluinnm rero

posi ejus

Secundum

ad pcrctrrinandum simul cum episcopo Erco, discipulo S. Pairicii, quia genus Erci de Mumminensibus erat. Cuniqnc intrassent
Briglda nd episcopum
Yencraljilis Paler,
in

septiltus p.s/Ercus/?i

Ceme:

inter ecclesias

enim

viam, dixit

(jux in illius CoUrriancis de S.Pairicio recenscitiur sancto fundatx, citaiur :... in canipo Bieg...

Ercum

"

Dcmonstra mihi,
coeli

sub qua parte

ille

gens tua
ei

tecclesia Cerne, in

qua sepullus

est

Hercus, qui

consistat.

"

Et

cum
ibi

deinonstrasset, dixit

portavit inortaiitatem niagnam(ll). Cerne seu Cearna /w.>' liijHnr rliain in Anuaidius Quatuor

Brigida

Mafjistrorum ad an,
aliijuo lihro
fei/uin

890:

ubi

noiat

Joaiines
in

0'Douo.aii hicnin sihi non esse

compertnmjSed
indicari

bellum geritur inter unam genlcm et aliam gentem. Dixitque Ercus " Credo quod dicis vcrum csse. Nam c[uando ab Brieis huc vcni, dimisi eos discordcs. Pixilque
:

Nunc

cumdeni sHum

in

gida:
"

"

Genstuanunc

in

tugam

vertitur.

Tunc
:

Midia. Qiiod opHme conrenit cum Tirechani irsiimonio, eumdcm in canipo Ii.-c<jix coilocaniis. Vnde, si omnino ccrfum essel apnd Tirerhanum agi de

unus do familia Eiri increpavil

eam, dicens

Quomodo

potes videre bcllum pcr

magna

spa-

tia

lerrarum?

Erco nostro, suspicari

fitisse Shini.r

(juis

posset Cernc ricum

ne Ijla^phcmaret

Arguitque illum Ercus episcopus, Spiritum .sanctum. Dixitque

:

adjaeentem aut saliem non

admodum

talitaleiii

inde distantrtn. Poiro cx rerhis qui portavit niorma;,Miam niiuis Irriter, ut ridetur, coUcgit

Todd
*

(li2)

Ercum mortuum
ait

esse rirra

anuum

530,

Ercus ad Brigidam " Oro te, signa oculos meos Tunc et pueri istius, ul videamus quae vides. signavit oculos corum, et vidcrunt bellum oculis suis propriis. Tunc puer episcopo voce lacrymabilidixit:
"

quo unno
Ilibernia.

mafjnum pestileniiam

sxvisse in

Ileu, heu!

videntibus oculis
tur.

domine mi. ccce modo, meis. duo fratres mei decollan^

iti

11,

Do

faiuilianlate S.

Erci

Via posteaoptata perrexerunt ud moiitcm itinere ibique Brigida cuni episcopo in medio
1(3.

qiio itinere

S. linyiJci,

miraeiila

fame

el siti

laboravei-unt, ninna lassitudine fati:

cnn)

S. Palricio,

cuin S. Brirciic lli-

iiida ct

cnn) prinio

Dixilque unu.s pucrorum " Magnam misericordiam faceret qui nobis solatium dedisset. ; Brigida " Ego corde avido volo vobis
gali.

hcrniic cliristiano. Vcncratio

Respondil potu suialinm lua^starc. Si .'igo vullis cibo et Vidco satiari,expcctate hic adjulorium Salvatoris.

populanS laris
Fiiiiclus

criia cun. Oriia OlUn.

rstcr

modo

allata

admodum pauca

uota sunt

dicitur
S.

Eicus

muiure

de S. Erco. S. Patricio etiam post suscej^tum episcopatum adhxsisse ridetur. Etenim in Vifa

domuminquaeleomosynaparaturcuidamecclesiaioirerendainDL'i domo^^^ilmc itaquc vcniet niodo hac hora: ecce enim prandium in sarcinis loquente, venerunt iiui est paratum. Adhuc illa eleemosynam portal>ant.Et illi cognoscentes quod
-(9) Cfr.supra.num.l.-(tO)Ibiil. exlr.-(n) ^"''^'\-. iH) Saiiit ratrick, p. BoUaml.,lom.U. p. 3i>-30. IG7).- {!*) t.nol. l. -(13) Pail. Ul.cap. 98 {Tr. Th.,Vextr. (lo) Num. H 0'Donovan. loin. !. p. 137.

(llCod.Biux.rilOO-oini.
lol

fal.

18G'.

(2) Cfr.

nuni. pnec.

Ad

luin. 7L'3el

"W.
1).

(4) Cfr.

suimi. mini. 3-j.

(5) t^olfan. yVMi.'* 77i(iimi.. p. ^O. nol. GO.

(li)

IlpiU.

Cfr.

Todd. ^Vimf

/'i/* tVd-,

-l-iO.

nol.

I.

[Ij J.
Jl-.

O Donovan,

Amih
].

of tht Foiir Musteis, p. iG7. nol. 0"Donovttn. Book of Jtights. p. 1 1 lin. ult,
,

(8} Cfr.

(IG)

0'Donovan, tom.

cil., p.

I6S, nol.

/.

(17) Moiiiomsc.

cum

not.

atij.

Hiberma?. vulgo 2ilunter, qute est incridioualisprovincia

Moulcui

Ki-e. Vit.

Quart. np. Cotyanum.

* Ofrcrenda

Dei dono. Ap. Co}gan..

Vit. Tert.

Ercus

DIES

SECUNDA NOVEMUIUS.
Dommach-mor
Mait^he

561

Ercus*episcopus ctS.Brigida sedisscnt illic ot fame laborassent, Ijetati sunt va!de et ohlulerunt eis suam clcemosynam. dicentes Accipite eleemosynam quam vobis misit Dcus. Non cnini
:

Dainhairne

aU diem

AUCTOHC
C. D. S.

/7 .^rjifrmhns (G), Ercus episcopus ,/ ,lian 2 ovto-

habemus mehorem ecclesiam quam vos. , Tunc gratias Dco cgorunt. comeacrunt<iue iUic. Scd
tamcn potuni non habebant. Dixilque Brit,'ida - Fodito m proximo terram. , Et fodientcs invoneruntfontemlucidum; ot ipse fons nianet illic usquehodie sub nommo Brif.'itUc. Tunc onmes
:

tnV w Ercus cpiscopus de Doiimach-Mor Maighe Luudhat mi ificm >? eiimlem maisis (7)- et alii
plurcs existere potuenint,
f,iti

iuter ^auclos rehti

uon

i^uuf.

Itaquc qtiismim
tibi in

horum

desit/uctnr defial^ba-

nire non
/,"..

awfcmus,

Vita S.

Bmndam,

amiu-Frrlenm,

le,,itHr

Ercus episcopus

fuim

cjus prarcptor (S),

pturiina

DcumctS.Brigidani^dorificabanl. 17. Demdc vcnerunt ad Campum Fomini *, ct ibi mvenerunt magnam synodum, et alitpiantis
dicbus detonti sunt

d' in Vita N. Scnani Ercus cumaliis duobus cpiseopis Dalanno et Sedonio yelietus csse a S. Senano in monasterio Inismorcnsi (9), cl alibi Kicus episeopus infrrfuisse
consen-ationi Conlaidi episeopi Kildariensis
:

scopus synodo
pestilcntia

synodo.Narravit orgo cpimultas virtutes Brigidre. Tunc

vastabal

qmd
sed

quidem recens scn-ptor(\0) Slamcnsi tnbuit

nuUam affrnns

probabilcm aHcloritatem.
Illf <ilii

-''avis

plebem

omnosriuo

ro-avorunt

Bngidam
:

ut visilarct iniirnios. Dixitpestilentije

quc episcopus

"

Loca

tur sancta Doi, sed voslros cegros ducito

non ingrcdiead eam.

21. At lihenter admiserim de Erco Slaniensi dietum esse quod de eo se lcgisse ait Miehacl 0'Clenj {\\\vidclieet illum convrrsatione et vita

iinpiorum
convivio

similcu fuissc

Tunc adduxerunt ad cam claudos ot lcprosos ct djemoniacos ct omnos mfirmos et iu nomine Josu Christi Brigida illos onmos sanavit.
;

patravit.

18.

Post h(EC

exilf S.

Brigida ad alium liomi-

*** qui erat propinquus mari, haud procul ab illo loco ubi episcopus Ercus habitabat. Et mansit curn suis puellls aliquot annis, ut narralur (1). Existimat Colyunus liunc locum quo

nem

sem, .mut S. jmecelcbrafum fuisse,osfemIitur imprimis ejfafnt},istoria Convivii do Dun ua n-Cclh ol pra>Iii ad Ma-jh Halh, antc funm seruli XII, ut vidctur, fiibenmo idiomafe conscripta (12). In qtio, confu-

ShnienMartimim, populari mcmoriu prxeiS.

Martino.

Nam Krcum

sione

in.fucta,

temporum iuliocjmcre fi,,mrutorum f,aud qmun wjnlur dr rdrherrimo ermtu qui

configitcirra

anmim

O':i7{\:i),introducunfur sancti

5r/i7/(/((secei-5/(osseecclesianidI(EcosisWatcrfor-

qui post Pafririiim

stres iiuf>cntur,

densis in decanatu de Kill-Modain,

qu

Kcll:

apud IIH,crnos ma.rime illunumero duodcrim rcf potius frcdcfuis.-^r

Brigide, id est Gella S. Brigid*, nuucupatur

de

cim (fotidrm rnim nominntim reccnscntur, quumvis

unirersi dicanfur
slo]i){\^,
cl

qua

in

Catalogo occlesiarum

illius diu[>ccsis (2).

dwdiH-hu

Iliberniic

apo-

Crediderim potius hmic locmn non quxrendum

esse in

pra^trr cos sim,illatim

K^miopuy^lmi^

Momonia, scd

infrr

SUuiiam oppidum

ct

mare.

Nam

distinctcsignificutur iUumfuis.^r

haud

procul ab

Jam

illo loco ubi episcopus Ercus habilabat. vero Ercus tunc temporis non fiahifalmt in
:

Cnjus niafcdirtionrm in convivium quod principihus Ilibcrnix ,)araverat provocasse refertur Domhnall rex Ilihernia:. Jusserat uimirum is uf ad ilfud ronvirium r.c fota Ilihrrnia ronSlanionsis.

Momonia nam, ut paulo .fupra lcjimus (:j), oxivit cum Briyida, ufique ex loco ubi func degebat, m
regiones Mumminonsiuni. Itaqur omnino eondu-

fcrrentur ova anscriua quotquof repcriri potuissent.

Uaqur

progressi sunt coaclores per Midium, ova

in

inquirontos, voiicrunhiuo ad

dendum
finis

ridefur,

quoniam

ultimis

vrrhis

cifafis

oremitorium,

oxiguum iiuoddam quo versabatur mulior nigrum

quie
oratioiii

imponitur narrafioni

itincris

iirigida; ct
ct

cucutimn
grcgoni

in

capite gerens,

erat

Erci, iiimc

Jam

rever.^^um csse

Shniam,
prxcrpfor

lirigi-

intonta. Juxta janiiam

aii.soruin,

autcm

oronilfdrii

vidonmt
vas

dameumilhicessesecutam.
Ainicug
fuise dicitur

iiigiossi.iuo

invonoriml
-

primi

re;/is

llibernitB

thrittiani.

familiuris fuisse primo rcgi Jlifjcrnia! qui christianam fidem professus sit, nomine Muircheartach Mac Eurca, qui secundum Tigrrwirhum anno .-,09,
]lyc\\s

19.

Trudifur qnoqur

rcl

iUKserinis ovis rofortum.

Tunc

Folicitor nobis

rcs succedit,

aiunt

"

neque enim totam

Ilibor-

niani porscrutanlibus plura nobis ansorina (iva

simul colloota
id vobis

(iijoslo erunt.

"

Nequaquam

sc-cuudum Amialrs Cltouiunos anuoOi:i, Jlihcrnia; regno potitus est (4). Sic enim de eo rege antiqua

faustum orit, iiuiuil mulior; " noquo (juidquam conferot ad ju(;unditatom convivii cui
lcniils
*

quxdam
Mac-Erca

nofitia

Muirchertach.

((//,

dlcliis

ost

lui;c

cscarum copia
,

acljungofur.
isti. "

//. e. ^7/((.5

A'm

rc/ AVr/c/,

(pua Erciis,

yuidni scilicel?

interrogant

Nimiruni,
famuliis,

episcopusSlaniensis, illum priucipuo affoctuprosecutus esf... vel qula Erca, filia Loariii. ojus

respondit miiller, sanctus

.sis

quidam Doi
singulis

mirabilium patiutur, hic habitat, Ercus, Slanienopisco]ius,

mator
I'turrs

fuit (5).

qui

consuuvit

dicbus

Inviiinlnr
fiujns

"Oininis
fpincopi.

qucedam de Erco episcopo lcguntur apud hugiographos Ilihernos; sed non satis constarc. ridctur ufrum hac ad Slanicn.^^cni nostrmu, S. Pafricii disripulum, rrfcrrnda sint an ad alium qucmdam homonymum. Episropi cnim hujus nominis non minns fres in martyrologiis hifjernicis prwlcr Slanirn.H-m omirrunt, ridclicct Ercus opiscopus dc Domnach-mor Maighc Coblia seu dc
20. Alia

lioandaj (luvio usque

sist(!ro
\\\

immersus pcra maric ad vosprram, psaltori(j coram se

axillas

ad

littoro pusilo.

proccs ad

Dcum

indosinoiilorfun-

dons. Vo.spori

autcm

iiuc reversus

uno ovo cum

abripcre.
,

dimidio ct doool vos

tribiis

nasturtiisurculis vc.scifur.Noque
ojiis

modioum lumo pcnum

22. Koroces voro rogis faniuli,

ad hioc responviri

matfdixinM
fertur,

dero quidquam dodignati, ahstuk-runl rom

Bronus ap. CoUjan., Vit. Ttrt.. mendo manifentu. Hectius, F imhm, hibernice Mag-Fimliin; est cdehria et 'patiosa planitieif in retjione Desiorum in Munionia. , Nota
' "

('olyani in h.
t/uarta

l.

'*' recttu locuiii,

tit

habrtur tn

Vita

apud CoUjanum,

(1) Art.
Tti..

SS.. toni.

Feb.,
c.

j..

128,

ii.

fiS s<j<(.
il.i(i..

Colgan. Tr.
p.
rj.'>ti.

ihUl.

(8)

Torn.

III Mi.ii.

|.,

GCO.

(9)

Toin.

M.irt.,

[i.

p. 535.
c. 4-i

ViL TerL,
sqq.

71 sq<j. Cfr.
r/i., p.

ViL
Cfr.

num.
p.

29.

773,

QuarL,

(2)
(4j

Tr.

M-l. iioL iO.

Jlill,
j).
[.,

(;f)

Gl.

num.
(5t

II.

IM.

init
(r.)

Petrie.

Tara

118 exlr.
178.

Cu^au, The Dioceae of Meath. lorn. I, (II) M.irtyrol. DunKall. ad (Jicrn 2 Novembr.
(10) A.

(p.^^i).
p. ix.

Cfr. Aet. SS., torii.

J.

XII O.I.,

- (7) Cfr.

(13)

(121

Iliid.. p.

The Jiaw/iietof I,un na n-Oedh.elc. xviii-xx. (U) Ibid.. p. 2C.

l'ncT.

Norcmf^ris Tomu.t

7|

justi,

"\

562

DE
ipso invito... Vcspere

S.

LUGADIO CONFESSORE.
23. Commenfitia
hsec

insti,

domum

rednt sanclus

sam

et

indoli pojmlari

riV7riro^,^r

ppiscopus,cui narravit patronus, Ercus Slanmnsis auditis, isti cgerint. Quibus mulierquam iniquc animo dixit: " Ilaud provir iustus

Uihernorum magis quam

sona At locmn teneat

sa?irtorum moril)us con~

fuisst
S. Ercu...

quam prxclarum p-ofecto inde ostenditur Ercus inter sanctos quos veneratio

commotus
is

spcre agel

est. cui ha>c csca allata

Et

ulmam

Cujus rei ettam popidaris pr^Bcipue prosequitur. ecclesiola se^i eremitortum

^J^^'
^^^,^^.^^^

pax

et fclicitas

vivio, sod rixne, discordiic maledixit convivio eo conscquantur. Kl

connon oriantur Hibcrnia. cx dlo perturhatio cx ct rerum

argumentum

prM

quam

suo rarmt .sanHi acerbissime potuit ( 1 ). Ner efJW-fu ex ronrino exnrUs gravissimis
viri

ama;nissimo situ apud sxpius diversis 'sianiam juxta Boijnum fiumen, medii xvi resfanratum, temporibus per decursum

S Erci

qftod risitur in

quodqtte

ad nostms

dies in illa regione

memoriam

maledictio,

dissidiisn-urntisrjueprx}iis,qumdeindetotarebqm
fabula exponmttur.

sancti serravit (2).

{1} n.i.l

p- I(;-l'

'2)

The
l.y

hmiitie of ihc Tioyne

and

its

1849. in-S"), p.

liii.

tJiuuaryL

Btack.ater,

W.Uiam U. W.lde (DubUn

DE SANCTO LUGADIO
B
DISCIPULO
S.

PATRICII

IN HIBERNIA.
C. D. S.

BtCDLO

VI.

Lugadius,

vulgo

Lughadh

vel

Lugaclh. cujus
Lugil,

S. Luginlius

mrnwratur
in fastin

eucris

Uibernia:

dicuntur nominis formx .^>/nunifnix esse itcmqne Lua, Lacghaii-c, Lchair ct I.oUiair (1), aununLuocLuocli, Molua, Moluoc, Molocli (3), inartgrologio Mariani tiafurad dicm 2 uovrmhrisin nudo rornhnln Lugactli, cui hxc adjecit

Patricius pcrccptoque baculo pcdi inha^rento, vulnus et transfixionem non pctiit quarc pcdis rex sc la^sionem prius significaverit. Respondil

illam

tanquam sacrarum cseremoniarum partem

Gormani
filius

scholiastes
i. e.

mac ocnghusa o dhruim incscl (3), Inde m nCn^lmssii, dcUruim InoscUum.

:

et sanctus : exislimasso ct accoptasse. Suhinlulit TuaDeotantEepalionline et devotionis referes tuo vel tiuUus cnim successor luus vel

merccdcm

martgrologio Dungallensi
hihcrnlco
latinr
fiHi

(4) his verbis,

:

quas ex fihus

rrddimns

Lughadius,

jEnghussii,
dii. Islc

Nadfiaichi,fiHiCorci,filii

Lugha-

scmine in ex cruentaporihitusque ad seculi consummationem; donoc a meo nec nomon juraque obtinebit regis, consecrabitur. Unde successorc coronabitur et
fratris tui Olildi

ista sede

morle

.r.iighussius fuit rcx

Momoni^.

Ipse fud

cummagnaboncdictioncsingulariqueprserogativa
istiusrogiae familite conligit

Patricius dum cujus pctU-m haculn suo pcrforavit bcncdixit cum tcstantc Vita Patricn.
bapli/.avit cl

quod regcs docom

et

JEngussii scptcm e semine prsedictorum fratrum,

(Orlus) cx Druim-Incsclainn in

Illtonia,

intcr

ncmpc

ct Olildi, in

monachos

tonsi (seu,ut esfaptid

Dioichcad-alha
J)e

cf Traigh-hhaile

dcDun-Dcalgan.
Vila

codeni sancto sermo est iu

:

Tripartifa

tempore Patricu nemwssg, baculo Kcnngcgani rcgis CasseUoe usquo ad tompus

ordinali), a

Extruxit ctiani (Patvicins) S. Vatriciilatina (5) cclcbrcm, qua- Druim-Inissclaiu pcclc^iam postca
appclhitur, iu ivgionc dc Dclbna
:

rcgnavcrint

(0).

XBmvif etiamDeus,

uf aif Colgan{\0),

Imnc

CUJUB
dicuritiir
.,j ^,,,-

iu

qua ctiam
dc

duo cx ejus sunt discipulis, nempc Da-Uianus Crocbhcachct Lugadius.EiigussioNatfraiclii iiUo,

Muuionia' rcgc, iiatus
hihernicotranslato a
et filius

(0)

qui locus deest in codice Ilninessg

(1).

numcrosa et pium regem, non sohtm posteritate Efenim in sniicfa, scd cf magno fiUorum numevo. vcx /Kngus(jeimdogiis irgum Mnmonix didtuv eovumque viginti qnafuor libevos,
nius lmbui.^se

^^^.^^^

^ifgti,{ ^7,.

cl. (i.

duodecim fuissesanctovum alho adsvripfi

Psalterio vevo Casselrns! legituv
:

(11).

2.

Cdehris

est

historla JCngussii, a quo gcnitus

.E.ngussius

filius

ffrtur

reijis

jEngusaii.

Patricium baptizait fn-tur Lugadius noster,per S. heroicx patirntim exnnphim et in ipso haptismo
jtrxhcnfis.

ct viginti Nailfraichgcnuit viginli qualuor fiUos

quatuor

lilias,

ct
ct

ohtuiit

Ihm
:

ita

rrferf

Vifa Tripartifa hitina

Dum rcx .Engusslus sacra intinS. Patricii {fy) miia ipsius ct animi fovtiludo ot gerotur unda.
signo piotas in Dcuiu cnituil qmv cl subsoiiucnti Dco approbala est ipsicpic nonicn pcpcinsigni a rcx sacro rogcnerarctur rit immortale. Cmu cnim
:

duodocim sancU et
liberorum

filios

Deo ot S. Palncio duodccim filias:qui omnes

Vf tantus sanctie cclebrantur (12). inite numerus jFngussio aftvihufussit,

(Li)

Lanigan farfum non improhabiliter censet JEngussn quod, quum ex una parfe memoria
illius
esset,

regis

cral lavacid, pos ojus cuspidc baculi cui iimixus accopti perPalricius, transfixus csl ; ncc vulnoris

ex

Mumonix in alia rero wuUi

magna
hovum
et

reneratione

occurin genealogiis
poi^teri

rerent riri eiusdrm uominis,

ortum
sifn

ceptivo

doloris

uUum

fccit

indicium, doncc
finilo,

suum ad
vobilitate

illum rrgem deducere

et

illustrem^

sacrum pcractum csset ministorium. Quo

sanctitate cognationem

conpngere

(l)
be-;.

Shearaian. Loea ralrieiniia.

ISr. -

p. 79. not. 3.

Kah-ndarsof

Scottish Saiiit.^. p. 409.

[i)

(3)

ForCod. Bnix.
(2)
ii.

Cnsack.
(9)

Gusack. p.)0. Trias Tf,au,.,p. loo. Cfr. Hennessy ap.

Patriclc,

p. 397.

(8)

Parl.

m,

eap. 30.

5UX1.&114. fol.

Ad.

d.

-i

Nov.
]).

iri)

Pait.

cap. 12.

(10) Act. .SX. Hib.. p. Ili9.

p. ^

De

S. Nalali.

cap. 3.

UJ)

i^"--

(6)

Colgan, T}ias Thaum.,

131.

l7) .\p.

M. F.

174.-

(1-2)
^

Ibid.- (13) Sccl. Wst. aflrelfitIAom.h?-^gestiretit

DIES

SECUNDA NOVEiMBRlS.
multos
et

5G3
ft

gestirent.

Vel etiam jure supponere

licet

5.

jEngussn posteros, etiam remotiores, nota

Vxorem habuit A!gussius Eithnmm Huafilii

materno
clarus,

fre~

thach, fHiam Chrimthanni,

quentissnna apud Hd>ernosroHsuetudine ejus filios fmsse didos. Exemplum hujus consuetudinis ex ipsa recensione filwrum JEngus^ii afferre liret. Etcnim S. Colmanus, a 7naire Uacdavenc, id fst
filius

Cinnselach

reni-^

Lageni^

(10),

rujus hnnr

tahula ,jem-alot,im

Cathair

yrneaHiam demonstrat Mor seu Catharii

(W)

Magni^regis Lagenixet

totius IJiherni^

Darenis, dirtus, diserte inter

filiosyEntfitssii

CATHAIR MOR.
(ib.

R. H..

ponitur in Sanciilogio genealogico, cap. 34 (1), quum in Martgrologio Tamlactensi ad diem

Sljulii idem Colmanus fdius Darenix Jernoco,

an. 122 (12).

I

cum Kafali
fifii

FIACH BAtCHEDA,
I

Papano

et

FoUomonio dicunlur
in

BRESAL BELACH,
I

Natfrachii, qui fuit JEngussii regis pater. Porro

prxter
ubi

acciinendum est, JEngussii filii indicantur Lugadius noster (ii), Eochodius, Felimidius, Cronanus, Olildus (.'icu
AiUilus), Bressaliu.^, Foilanus seu Faclunus
(3).

Colmanum iHum sune vocaUdum filii

Mcnohgio

gencalotfico,

LABRADH.
I

stricto sensu

EOCHU CINNSELACH.
I

ENNA CINSELACH,
rex Lugeniie. nh. an. -Wl (13).
I

addas quatuor iUos quos paulo superius cum Colmano ad dicm 31Julii aleltrari memorariQuibus
si

CRIMTHAN,
rex Lapeniie.
nli.
I

nn. V<i (14).

mus nomine fiUorum Kaffrarhii,Jam hahes sanctos duodecim jEngussii regis Mumonix fiUos.Prxterea
filius

EITHNE.

uxor

.fEngussii. ob. an.

iSO

(15).

ejusdem JEngussii, scd forte non

ita

proprio
Q. Druim-Iiiis.clain, ufji

K
rcclosian. nostca cole- incrrtiim
ciit

sensu,in martgrologiis Gormanirt

DungaUnm ad

^ diem5martnlaudaturCartachus.Sedetiniisdem
martgrologus atque ettam m Tamlactcnsi tid diem 23 fchruarn ccJehran nuhcaniur communi fcstiritateMusussn filiae. uon tamen disfiuctius significaiur jEngussnis is fmsse rcx Mtmonia^ vel,fiUus
Naffrachn.
PateniQ
ytnere 4.

hrem

extruxit

Patricius{mUum

locumesscexisti/;,

moiuistvrio
lirwftterit

matLttnigan ([7)q,U nunr roculur Druin.lmlloi.

comilatu Louth. Ejusdcm opiuionis fuit ArchdaU qui in sho Monastico Hibcrnico LuKadiuin pri'-

unim ahimtcm Drumshalhmcnscm

,,/,-,^

farit,

..../

nulh

Genuspafcrnum

indiria, nt ridrtur, pra-ler

S.

Lugadu cxhbcf sequens

icstimtmium Vitx

schema gcncalogwum, cx ampUori stirjns OiUUi OUan,regisMiimonix,gencalogia edita a Donovano

(4) et

,/,,

Tripartit^ S. Pttfricu superius citaium, ubi qui. Patricius ecdesiam, lamen mtmasterLn

mm

/ Druini-Inissclain

ctmdidis.sc,

Shearman

nc.ue Luu-adius

(5)

excerptmn
M,,

abbas constUuius, sed lOidem

esse, td est requiescere,

OILILL OLUM. R
ob. an. Chr, 234
I

refertur (18). 0' Donoran vero (VJ)

iUum hcum
nuncupa-

(6).

vicum

esse asscrif in rtidcm comitatu /'/'w/yfiCastk;tdi

Bclliu^'ham, quihodieque
I9f) (7).

EOGHAN MOR,
ob. an.
I

cjus incoUs

tur Druminisklin, Anglis rcro Drumiskin.

7.

FIACHA MAEULETHAN
ub. an. -im
\

R, M.

51!i rel filG, sed

Lugadii obitum innertit riiatns ArrhduU anno rursushoc st>fo argumento, ut vidc'

rt ijiio iiiino

tiiortunii sit.

(H).

tur, ductus fjuod pater et

OILILL FLANBEC. H M.
I

mater ejtis obierunt anno 489, vel secundum alios fontes, anno 487; ex quo anno si quis Iriginfa annos rompufavrrit, qtiotl
spatium quasi mediunt singuUs alicujus
stirpis

LUOADH,
I

CONALL COHC.
I

generalionibus ab historicis scriptoribus assignari solet, ferc ad annum illum .>/;7 perrenief. Et

NATFRAICH,
I

R. M-.

hxc suntqua; ad

\Ai'^i\.dii

hisloriam spectanlia

apud

>CNGHUS
t)b.
I

R. M,, (9).

veteres et recentiores scriptores reperire licuit.

an. 489

S.

LUOADtUS.

(1) Cit. ap.

p. 17.1,

n. 6.

p.

341.

Golgan. Act. SS. Hib.,

(3) Ibid..

nn.

5, 9.

p.

174.

{2)

Ibirl,.

(4) Battle

of Maf/h-Rat/i.

Quat. Mag., ad
P-

152),

Loca Patrieiana, tab. 4. p. .54. (6) Am\al. b. a. At secundum 0'Flaherty {Ofjygia, an. 2G0. (7) Quat. Mag., ad h. a. Al secunilum
(5)

labulas geneaIob'icas, an. 'ioO. (8) Tab. genealog. (9) Quat. Mag., ad b. a. (10) Vtta quiiita S. Brigida. lib.
cap.

ii,

Ilib., p. 4f)()); nironifon Seotorum, ad. an. 4S7. Ap.Shearman./voe. 1'atrie., t:ib. 10. p. ISo. (12) Quat. Mag. ad h. a. (13) Tab. geneai. (U) Qat. Mag.. ed. 0"I)onovan, tom. I, p. ITiO. not. d. Cfr. ibid. ad n. 405. (15) QmU. Mag. ad h, a. Cfr. ibid,, not, m. - (Ki) Cfr, Hupra.

SS.

(11)

nuiri.

extr.

(17)

Eccl. hint. of Irfland. toni,

toni. IH, p.52, not. 145.

(1) Cfr. Lanigan. tom.

I,

I,

p.
I,
t/.

441 el
p.

U (Tr.

TJiaum., p. 551)

Vita S. Kierani, cap. 19 (Act.

not.

.tS,

49.

441,

(19) Quat. Mag., loni.

p. 394. not.

DE SANCTO

564.

DE SANCTO AIDANO
ABBATE
C. D. S.

IN

HIBERNIA.

HKnilLO VI.
S.

Vifa S.

Morhfei

(1)

inentio

fit

cuju.^^dam

in ioco Tcag-talain Uiodie Tohallan) appeilato.

Aidnnus
Mochtro

1 Acdaiii,
ei

iiniua ex

samii

diHcipnlis, qitem

lUma

monuHterifi a
.S.

coiislrurlt)

imidere discedens oOlitus jmserit ramo arhoris naimjii genere se mari committere ; eoque miro
Ilibernia ante

Prxterea in Martyrologio Dunrjallensi ad diem JOjanuarii sijnatitr Cruimthcr Calbh, de Tulach

Carpait {hodic Tully(tarbeti in Ui-Meltii-Macha.

in Ullonia.

iransvertm, in

magistntm suum
:

Adde annuntiationem
rologio
10), uhi

S.

Aidani

in eodeni martij-

appulisite ferlur. Inde per<jii Vita (^)

Dcni(|ue

Macteus

in

Methcoruin nciiKnibus

((rpit

con-

seu slruere monasteriuni, quod Gella magna uf eumdem fexfum Lisinlior (immo Kill-itior, ciianda) recifans xcrilnt CohjanuH in nota mox
dicilur. In

ctiam Cill-mor-Aedhain in eadem { regionefiita esse dicitur. Jam vero Tehallan, Tullycorbel ef Killmore rcpcriuntur in comitafa et haronia Monaghan. Jlactcnus 0'Donovan; cui
conKcniit ^Vill.Iieeves il\).

Nec

est

quod tantorum
Colgano arbiel iilfin

hnnc itaque posferiorem locum notat Rcgio Methcoruni, vult?o II uaCofijauu^ (3)
:

virorum sentcniiai opponanius. 3. Itaqite ef consentiendim

est

e.w

B Mclh
et in id
e.st

licla,

cst ditEcesis

Ardmachaniu

in

Ultonia

eahodie
Cclla
:

visitur prffidicta ecclesia

ma(?na, dicla.
Rc^^io

Kill-mor, Et didinctiits aUo

hodie

iranti (12) Aidanum illum discipulum S. Mochtei eumdem essc cum nostro, filio yEngussii, quein
-

qiiifilius

fertttr
Kiir/timiii.

loco

(4)

dicta

Hua-Meith,

Mariunus Gormannus, Martyrologium Dungallense et ahl memorant in ecclesia de Kill-mor

0'Meith, cst Airthear,id

in orienlali
e.st

partc Ultuniai, hlnc

Oricntalis, dicta; et pars cjus

Aedhain in Metheorum

regione
die

de Huadmeth sive 2 novembris. In hac enlm

mari vieinior Hua-Meilh-mara, id est HuaMflhia mariiima, ct pars a mari remotior coniparaLione prioris

reglonc S. Mocteus exstruxit primam ecclesiam in Hibcrnia, Kill mor appellatam, ut habctur
in eju.t Vita, cap.

Hua-Meith-tire,
ab

id esl

Hua-

13);

ciii

ufique

admodum

cre-

Methia

terrce sive continentis,

quia in continenti
scriptoid
e.st

Ultoniai jacet, hic (5) ct

aliis priscis

dihile est Aidanum fuisse pr^fectmn. Annuntiatio aufcm ad diem 2 novemhris in Mnrfyrologio Dun-

ribus vocalur.

Nomcn

illud

Hua-Meilh,

gallensicuialludil Culganus (ex Gorniano desumpta), his verbis concepta est

gussii.
: Aidanus. filius JE.ndeCill-mor-iEdhain in Ui-Meith-Macha; e^

posterorum Meilh,videtursortita a posteris Muredaciii, co^Miominc Meilh, id csl Obesi, filii Imchadii,
lilii

CoIla-da-Chrioch, de quo Sanctilogium

quod vocatur
etiam
Cill-niorAedluiiii,

Gencalogicum cap. 13, late in eo tractu tempore Palricli et postea dominanlibus. 2. Ui-Meilh-Tire diam ulio nomine dicehatur Ui-Mcith-Macha (G), quia proximior erai Ardmarhan.T
civitafi.

notatum est ihidem scholiasfen Mariani ad ultimam vocem Macha adjecisse quasi varianfem At prxter hunc nostrum plus lecfionem Mcnna. viginii cjusdem vel similis nominis (Aedhan, Aed,

Eumdem
d
itt

pyafuisse
viilctur

hodierno cuntifaiu

aufem pagum in barunia Moninjhan cuJlocan'

opinati sunt (yElahertij,

dum

esse,
et

non

vero,

Moedoc, etc.) diversis diebus in eodem Martyrologio memorantur. 4. Porro ef ulterius inde colligitur quo tempore iv>('ri7S.Aidanus,7?(Hi S. Mochfeiim S. Pafricio,
celehcrrimo IUhernine apostolo,coxvum fuisse
teste-

Fioniit
iimintf

smtlo

VI-

Harris

etiam 0'Clenj(7), in comifatu

Ardma-

chanori f)aronia Orior-0' Ihinlon,osfendit Joannes 0'Donoran (S) hoc nnjumcnio. Prinio scilicpt Mfa
Triparfifa S.Patricii
{^^]

titrtumVita ipsius Mochtei {U)JH7nVita S.Patricii 1 '}). Iii hac ultinia auteni indicafur S. Mochfeits
{

rcfert

sanctum icnientem
est Orien-

ad Patricium
attigerat.

accessisse uhi isjani senilem

xiatem

ad roKloncm de Hua-Meith-tire, quie

talis Ultonio;

Vnde denique

S.

Aidanum

ineunte seculo

regiuncula,

ibi excitasse

ecclesiani

VI floruisse, Jam

tuto affirmare licet.

(11

Cap. 3 (Cnlgan,

Act SS.

///t,. p. "'20).

(2)

Cap.

A.

In

r.yi/s.loc.cit.- (9)Part.
(Ul)

ni.cap.O^rr/asr/mMW-.p.I^O).
jVoW. Dum/it!l..p. 397, not.

(3) ()p.cit,.p, 731. nol.r,

(\)

Tria^ Th.,
iii.

p. 184. not.

10.
(7)

Cfr.num. seq.

(11)

(5) Vit. Tri/iurt. S. Tiitricii, paite

cap, 9 (Tr. Th.. p. 15U).

14S,

[l-2)Act.

SS. Hib., p. 731, not.

4.-

(13) Cit. supra,

p. 729).

num. 1.-

(G)

0"Di)novan. Book of rights.

p.

nol. a.

(14)

Cap. S (Colgan, Act. SS. Hib.,

(15) VUa sexU.

suo imiicti ad Marlyrologium Dungallense Cniimther Calb (ed. Todd cl Reeves, p. 397J.

ad

noinen

auclore Jocelino, cap.

134 (Trias Thaiim., p. 94); Vita

iii,

(8J

Book of

seplima seu Tripartita. Pait.

cap. 07 (ibid., p. 102).

DE SANCTO

SECUNDA DIES NOVEMBHIS.

565

DE SANCTO GEOEGIO
EPISCOPO VIENNENSI IX GALLIA.
c.
l).

s.

ISITIO

SECULI

Georgium

VIII.

S.

Georgius

menioratur
in marltjrologiis ;

episcopum Vlennensem iti Gallin siih hac die memorat Marti/rohgium HieronifmianiunFiddenseexcndice Leidensi sectdi niiper

hcnsa rrai, prxsulatum erectnm

inferfuisse

esse,

eoque tifuh
rcifc

Tolrtanx sgnodo a liccresuintho

a vobis edifiim, his verbis

Georgii episcopi (1);
et et

Apud

VifniTiaiii sancti

conrocatx anno 6.^3; posfea vrro, qntim jiim riqinfi annos Agathensi ecclesi^r prafuissef. pasfore vidua

iisdem aut similibiis

Ado

Viennmsi, anno 0<S2 umtnimi

tione in

omnium ncclamaobiisse die

complura Auclaria Usuardina, ac tandem Mar-

hanc sedem sublimafum,

IV

tyrologinm

Homannm

Viciina;,

sancti Coorpii

noufis norembris circa iinnuin 699.

Xequr cnim

episcopi. Saiissaijus antem in suo Martijrologio

horum omnium alinm vadem

profert

Tamagus

Gallicano hoc breve adjecit eloginm

qui post

Viennae Allo-

quam

cotnmentitii illius Juliani Perea Toletani

(());

brof^ini, sancli Georii episcopi ct confessoris,

commvniitium carmen
hisforico qiiidquam
inier subscriptiones

nrque in ullo documnito

Occurrit quidcm

Bobolinuni illius ecclesiiB cpiscopus factus, se vere episcopum prfBstitit, morum j^ro-

indiratur.

VoncHii

Totefani anni 653

bitixte, vigilanlia,
tis

commiseratione

ct ardenti salu-

animarum

studio pnEciarus, in

omni

cxercita-

tione coelestis doctrinas mirabilis. Qui

tandcm

vitjEsanctissime actje mcritis cumulatus. ad pio-

nomrn Gcorgii Agathensis episcopi (7); at e,r sola homongmia hunc Georgium eumdem habeudum esse cum Viennensi nemo .sansB mentis affirmarit. 4. Audirimus supra (S) .srriptorcni anni V339
affirnianfrm
jucitisse

^*'

rum laborum messcm

conseculus gloriam
Hfil noii

migravit, slmul in coHo

rorjnts

S.

(icorgii

fune

temporis

hUfraHtm 'orimnamin
IJ5I.

et in terris

vcncrationcm.

2.

conreniunt
fonles

in

Saussayo fons unus fuit Chronicon Adoni.t, quo legitur ad anmtm 699 : Bobolenus Vien-

quoad

tinnnm
eleclionis
rpinroi>nlis
fl

nensis ecclcsiae episcopus insi^nis claruit. Post quem Georgius, magn virtutis cpiscopus, ip

Viennx in ecclesla monasterii S. Petri, una scilicet cum corporibus nliorum quinque sanciorum episcoporum Vienncnsiuni, qux omnia anno I'jr>l .^oleinnifcr elerafa fuisse per llugonem et Willclmum (ktrdinales docef nos lireve
ab Innocentio
Scptcinl)ris,

eadcm urbe
anno 1239

constituitur (2). Aucior vero indicis

IV

iJatum Mediolatii vni Kalendas

Hfins

morti.s.

anno 699 Gcorgii ohitum iUigat S. Georgius, impiiens, anno G91) ad vitam ca^lestcm abiit, die sccunda novembris. In lemplo S. Petri jacet (li). At Vienncnse necrologium (4) eum AnastasH II inipmintis, (fiti post diem S junii anni 713 imperator creatus est, ^equalem asserit. Qux quidem assertio ex una parte melius consentit Adoni liohofeni, qni Georgii decessor fuit, obitum ad annum 699 signnnti, ex altera vero parte ab eodem dissentit, quum idem Ado
conscripti, hnic ipsi
:

pontilicatns

anno nono, quo

roncedit

rcntuni

dierum

indulgenfias
ti.

pontifex

visitantihus ecclesiam

Pefri in die rcvclationis

ipsorum. lireie isfiid ediderunt niajorrs nosfri ad diem II junii ugenfrs de jKfhcrio ('.)) nequc /loc loco
repete.nditm videtnr, nisi
iltiid
cl.

quod

ohiter advertere juvat

e.r

Potfhasf notum fuisse

sola edifione
:

Joannis a

liosro in HibHitlhrra Floriarensi

unde

intersua RegestaSunmiorum Pontificumabanno

llDHad annum
qito

1304- (10)

solummodo
fiivrif

ijuo loco et

Deodatum ,GcoTgl\ successorem

fogio

fin prxdir.to

Necro-

anno, non vero qua dic

datuin, siqnare

prx/ermissum),

siib

Justiniani II tcmpora,

potuit.
5.

ac proinde ante
Commenta
Tamai/i,

annum

777, lloruisso indicet.

Perperam efiam

nesrio

qua oscifantia indiGcorgii

('olitur
'-i

Vix memoratu digna sunt qux Joannes Tumagus in suo Martgrologio IHspaniro (5) de
3.

carunf majores
coli die

Ho.v/r/ (11) S.

memoriam

novrmbrig.

S. Georgio nostro congessif.

Quem

scilicet

IHspa-

logiis

3 norembris : in omnihus quippe murfgromemoratur ad diem 'J ejitsdem mensiH (12).

num

fuisse origine, patria

Toletanum
suti tn

docet,

eumet

At

nihil de

Sawto nostro reperimus

sive in

Proprio

demque, postquam ab infantia

altaris ministerium

hujus regim

Virnuensi anni 1732, sive in Hreviario Vicnnenfti

qiiod

urbis mefropolitanaecclesia ftliciter educatus

ad

anno 1763 tgpis expressitm

182-i,

est, sive in

Pro-

exereendum per omnes officiorum gradus ductus fuisset, ad Aguthensis ecvlesix, qux tunc temporis Gullia; Gothicx finibus cotnpre-

prio Viennensi anni mus.

qux

siih

oculis hafn'-

(I)

Anal.

Boll.,
II.

tom.

I.

\).

U.

(2)

Mon. Germ.

lliKt.,

III,

p.

Script. tom.

p.31S. (3)Git.ap.Hauriiau, Gall.Cfirist., lom. XVI, p.33.-(4jlbid.,p.34.-(5)Tom. VI.p.49.(6) Cfr. J. Godoy Alcanliira, Historia crilicade los falsos
Cronieonea, pp. 199. SKJ.

med.
p.

(9) Tom. llJun.. p

1.

44; Mansi, Cone., tom. X,

9r>!),

p.

MH.
:f-4.
-

(H)

num.

Nuni. 2
II

(10) Tojii

1189.

- (II) Loc.cil., num. & eitr.

(12j Cfr. jupr..]

num.

(7)

Aguirre, Cottc. Jlisp., toni.

DE SANCTO

566

DE

S.

VULGANIO EREMITA
CULTO
LENSII IN ARTESIA

ET DE
CULTO
C.
l).

S.

VULGANIO ITEM EREMITA

S.

IN

MONASTERIO

WALERICI

IN

PICARDIA

S.

COMMENXAKItJS

I
-itrwnquc hiinc

I?R.:VIXJS-

8ECUL0

VII.

mnctum conjunximus, nonprx-

Narratio fjuce
tdetur

utrum dirersi censendi sint quod iii jjriinis htc discutiendum venit. Et quidem S. Vulganluni (1) Lensii (nihjo Lens) in Artnia jtun seculo XI cuUu ecclesiastico honoralum fuisse, testatur Baldcricus Cameracen-

yjudkaniei^ tamen
necm',

archiepiscoporum Dorobcrniensium seu Cantorberiensium comparet; ac rursus dum Angliam a Danis fere tolam occupatam, eorumin scrie

que regem,nomino Danuni, conversum aS.Vulganio fuisse narrat(13), eo scilicet tcmporc, quo necdum S. Columbanus in Gallias venerat (14),
585. Atqui tum temporis no Ipse Augustinus monachus, crcatus postca prinius Cantuariensium episcopus, In Angliam appulcrat ac Dani non nisi seculo nono cursim

sis in ea

parte Chronici ui
(2), ita

annum 1051
coruTii, ubi

scrihens

(;^)

quam absolvit aufe Apud castrurn

:

scu antc

annum

quidem

S.

Lenense hnbelur

(iuo(iue

nionasteriuni canoni-

sunctus

(|uicscit Vulganiu.';, qui

Scotus

traditur cxtitisse. llujus Acta,

liaissio

jam

ah Arnoldo

anno

1(JU3 (4)

ex (luodain pervetusto Leo-

dicnsis ecclcsia; codice

1662
tensi
ciis

(5) edita, infra

el a D. Pommeraye anno recudemus ex codice Atrchaolim 462, nunc 573, secuU XIII (G), adje-

eam irruerunt, gcminoque dumtaxat scculo post eam occuparunt, nec sane ductu cujusdam regis cui proprium nomen Danus erat. Nemo
in

ergo non vidct, tam graves lapsus in scriptorem

vere antiquum aut probis docunientis instructum

variaufihus ex apofjrapho cndieis monasterii

S. Aitdoeni a

majarihus nostris exscripto, ijuod

cadere non posse, ncque S. Vulganlum jam aitate merilisque gvavem, ut scriptor ille indicat, ante

continetuf in codice olim musei Bollandiani,

hibliothecx reijix Iiru.Tellensis 8931,
et

nunc

annum 585 a

S.

Golumbano

consuli

miraque
nec inte-

ex dupHci

cum revcrentia
riuin S.Vcdasli S. Vcdasti

excoli potuisse, sed

editione

mox
vit.v

meuiorata. In quibiis utique LeusH

gro post secuio (quo scilicet temporo monaste-

nulhi

fit

mentio, sed indicatur Vuiganius ultimos

stix transei/isse

annos

in

cellula

Sancti

conditum est) in cellulam ccrnobio contiguam se recipere, ut vitam illic

Vedasti nionasterio adlutrentc

(7),

afque ad inviecclesia

solitariam agcrot; nisi quis contendat, id

quod

sendum sacerdotem
graviter xgrotabat,
e

in

rurali

quadani

procul dcgonteni sihi

admodum famUiarem,
cellula

qui

probare neutiquam valebit, sanctum nostrum per annos cireiter cenlum et quinquaginta in vivis
luisse.

sua

egressum {S)^dum

apud
ac quarto

eum

hospitatur,

mortalem

morbum incidisse ritam commutasse cum sterna

in

Nonas Novemhres, ejusquf sa?tctissimum corpus scjiulium e.^se in vilhi quadam qua! dtcehatur Bonoruui viroruni Tcrniinus
(*J).

ACtatem scriptoris nostri, quem secuU XII efiam Juuiorem censet (15), aliquanto exactius definire potuisset Ghesquih-e, si attendisset quod a
3.

qiii

lidttur

Vfl

xcripsisse
tieciilo

XJ

Qui lorus

D.Pommeraye in hisforia monasterii S. Audoeni, qiiam ex ejusdem mouasterii chronids manuscriptis concinnuvit,refertur [IG), VitamscilicetS.Yui-

medio.

quamris ignoius nobis

l\mtnLensii,intraclu

sit,

attamen,

quum Vulga-

.sciHcet Atrehatensi,.seculo

XI

ganii ihidem conscriptam esse Jussu Nicolai abhatis,

quiescenfeiu reperiamus, facile ac probahiliter colligitur

auelofis c$t

qui cauiobio prxfuit ah anno 1042

ad hune Acta

illa

referenda

esse.

1092. Itaque circa vel post

illa

ad annum medium seculum XI

imriim
aefiirati,

2. De scriptore auiem horum Actorum non immerito prouuntiat Josephus Chesquierus no-

ster (10)

Quis([uis

slt illius Vit;i; scriptor,

junio-

rem suam jetatem prodit, cum ait proptcr scriptorum inopiam ad suam non pervcnissc nolitiam plurima S. Vulganii pietatis opcra (ll).Certe uon probisse documentis
instruetum luisse ipsc satis indicat,

Vita conscripta censeri debet, quod certe ceierarum Ghesquieri animadversionum veritali non officit. Neque ad scriptoris illius auctoritatem augendam muJium confert quod{\7)significat qux-

dam

a se excerpta esse e libcllo qui

(lo

vita illius

inculto et semilatino

dum sccuio VI
t

sermone digestus fucrat. Pritterquam enim quod neque de eo liheUo constat quam antiqiius fuerit et quantx auctaritaiis (neque
enim
satis prohabiliier

needum
nescio

proveclo

civ

at

C an

o r b c ri le
facit

ex inculfo et semilatino

arcbicpiscopuiu fotiusque Anglite primatein

quem

B.

Quirianum

(12),

quinusquam

sermone scriptorem autiquum et sancto coxvum aut supparem collegeris) : prxterea quid ex illo,

(I) Qiii iiliiis dicitiir

Vnlgattus, Watgamits,

Walgattits,

S.

Ouen,

p. 46G.

(6) V. Caialogue ghtiral des

pitbligues

manuscrits

Walgaiiiit.i, Wulffantus, }l'ul(/amius, Wigatiius,

Wiijanus;
]f'igaiu,

lies

bibliothtfqttes

des departeinents, tome IV,

nuin. 19 extr.

gallicc

vero Vilgai, ViUiainf, Viilgain, Vuhjan,

Walgain, Walgan, Wilgaine, Wil^an.

n.

p. ISl. Cfr. p. Yii.

'1\.

(2) Cfr.

Belhmann,

(9) Vit. num.

(

(7) Vit.

(S)

ViU num.

39i. (3) Lib. II, Vita sanctissimi Vulganii, inaignis eoUrgiata fcclesiie Lensiensis palroni tiliitaris;
ilonuin. Gerin. Uist., Ser. tom. Vll. p.

22

(loin.

cit.,

p. 4C0).

(4)

item S.Chrysolii, eic. opera

Duaci 1623,

in-2-t.

(5)

et studio Arnoldi de Raisae. Histoire de 1'aibage royatc de

num. 3. num. 5-7. num. 3. num. 20.

(10) Act. SS. Belgii. tom.V. p. 251. (H) Vit. num. extr. Ibid. (13) Vil.
'2-1.

(I"2)

(14) Vit.

num.

U>.

(lo) Tom.
1),

cil..

IG) Op.cit.

supra (ad nuin.

p. aOG.

(17) Vit

p. 25'i,

qu id

DIES SECU.NDA NOVEMBHIS.

quid ex afns fontibus hauserit, nequaquam, si enuineralionem generalem mirarnlorum, paucis verbis
eontentam, excipias,
4.
distintjnit.

r)G7

quod Columhamtm eju$ discipuhim fuisse tegunt aliquanto tempmr antequamin OaUiam renit (11).
Alii rero,

AUCTon
C. D. S.

prxdpue
crnsenfrs

Ulius

fraditionis

ratiouem
rit,r

Jayn Vulganinm qnemdam Monsiroledi in Addeturpars Vitx paffo Cresitiaco in Ficardia nt sanctum hnnaratnm S.Madr}.jifuisse, constaf ex Hs qus de iUo rcfcruntur in Vita
gili.

haheudam
sUyT

secundum quam nlfimos

annos

trau.tcgcrif rcrlusus in

collula suncli

qni ririt secnh VII, ah Hariulfo monarlio Centulensi ineuntc seculo XJfeonsrripta,
S. Madelf/isili,

Vcdasti nionastcrioadlijcrenle (12), qnum S. Vedasti monasteriutn a S. Autberto e.rsfrui rapium

uon

uhi

ef

hreve compendiuni

Vif^.

hnjus S. Vul^anii

sif uisi uun fcrr posf annum .'72 serulo, illum nou anfe crlremum scculum scpiimum cx hac mor-

frnditur(\). Vitam S.Mddclgisili ex Mahillonio{2) edidirunt majores nostri ad diem :iO maii (H),

tali rita excessisse

confenduni {VA). Nohis quidrm

nulla apparef safis ralida rafio cur

unam

potius

nosque hic riirsus

eam paitem
Vifa
llla

exhilipmus qnaentditis

aijif

quam

alfera

m
si

tsta ru

de Vulganio. Porro
sus:pccta esf,

opin ion u m

svliqa

m us.

admodum

Otcra autcm,

qua sunt qux ad illusiraudam

quum prxserfim

ex historia transla-

tionis corporis S. Madelgiaili

ad ca^nohium Ceulu-

utcumque Vnlganii hisforiam conferre ralcant, iu adnotafionihns ad Acfa snhjicirmus.

7. licitaf nf

lense seu S.Richarii

prope AbhaiisciUam, e.rfrenw

ncoduni

seculo XfactiE, couftfet eo fempore vilnin vel gosla

Vulganii cidtn

hoc loco indicemus qux de ufrinsqur nohis cnmperta sinf. Kf qnidem,

Corput
alicitjus

S. Madelgisili penitus fuisse ignorata

enini lucicla ejus opera .^^criptune Iradila, nccdnni

momoriEe fidclium fuorat comniendata (4). Cnrpus aufem S. Vulganii efiam aliquando Monstroledo fuisse franslafujn
et

sire in illa

primn fnmshienlm
di-

S. Vulgiinii S. Madrlgisili pcrtinet, .fola monunobis prostant pars iUaVifx S. Madrlgisili sirtalnitnr i monaslerio ab JJariulfoconscripta, quam iu Vulganii historia S. IVaJcrici hreviter enarranda rersari snpra ituiiradmus{\\), odhuc ef Acla risifafiimis cinwbii Liucouarusis sen anno 1651,

quod ad .^ocium

mmfa

fwne
re

sive in alfera posferiori (nnlln

hac

prosfanf), in ecclesia monasterii S. \Valerici, non prociil inde dissifa, condifa fuisse

monumenfa

coUigilur ex rerognifione reliqniarum ijus ihidem

insfifuta
Videiitiir
fiiisse
S,

!(!.')! a D.Jotuiulf inslitutx, uhi notauiur reliquias qux tunc tetnporis in E ejiisdem ciriwhii hierogaznphgiario servahanfur. Acfa illa edUa snni a majorihus no.^fris ; e quihus

S.

Walerici nuno

distincte

anno

1(}.'>1

(5),

dm

Vulganio Lcnsiicultofuisse,suaderepossnnfqna:damadmoS.

5.

Vnum hnnc eumdemqne enm

qum

hxc de S. Vulganii reliquiis excerpimus {\^):\n capsa S. Vulganii (reperia suni) caput inlrgrutn,
denipli.s pi-ocepsihus ejus maxillaribus; varia'

Vulganii
eremila,

lam

dnm
in

similia

in ufraquc Viia leguufur. Vferque

superioris fpiam

infcrioris

inandihuhn parles;

quos traditio
coiifitdit,

enim Vulganius dicifurAnghis, uterqncCantnarix

(luinque denlcs niolares, cuidam superinris

man-

magna

eTisiimationc hahitns, uferque anqetiro

dihuhe porlioni

monifu ex Avglia in OaUiam evocatus ad eam oram appnlisse qna: Angliam proxime prospic.it, tderque non procul ah ea ora vitam solitariam
egisse,

quatuor veiiehiie integne, cuiM quatuor vertehiarum aliarum rraKinentis; pars una scapula';viginli novcm costu> confraclte,
iiinxi;

ac

demum

uterqne ohiisse die 2 nnvemhris,

quarum quatuor fcrincintcgni? snnt ;duo ossa iliorum, totidcm fVmorum; nnum lihiale crassius ef
ininora duo; duo ossa hnichiiilia; cuhiti duo ac tofidem radii; ducD clavicuItE fractn?;quatiK>r ossa

quamvis perperam nofafum sit in margine apud Bollandianos (G) et inde apud Ohesquiermn (7), Vulganium illum socinni S. Maddgisdi mnrlnnm esse die 29 maii. Alfamen, quvm alix fradifioufs
in ufraque Vifa consignatx nnllo

digiforum, tani manuMni (juain pednm; astragali el ossa navioularia, aliaqu)' fragmina diver.sa cx
variis corporis partibus;

modo

in concor-

juxtaque saccus linous

diam reduci queanf, qnumqne

alferins S. Vulganii
S. M'<ili-rici
et

cum

corpvs Lensii, alterius in cirnohin

cincribus, cl parles tclu' aurn .scricofpie pcrniixfx, in fbrinam duonmi vetcnmi paraineiito-

AbbafisvilLvinfcgra aut fercinfegra endem fempore. servarenfur (8), inde Innge prnhahiHus censcmus

cum Papehrochio

(U) et (ihesqniern {\i)),dno!<fuisse

ei

rum ad albas pcrtinfMif iinii. Inlcr relitpiias aulcm jam nominatas .invfMiimiis .^cliedulam cx pergamcno, cujns pofuinius quiuilam vcrha, sed abstpn?
(^onnexione, legcre, aftiuc inlor alia
(iANM. reliquis

sancfos qnos prnpfer nnminis

forfe genfis

rom-

nomcn

S. Vui.-

munionem atque eliam lovornm

uhi colehanfur

vctustalo consumptis. 1'eliqniasista:

viciniam in unum confarint iraditio pnpularis et qui eam seculo XI vel XII srripfn cnnsiguaruni.
Sed, ut recte nofaf (Hhesquierus, id Inuge

flamtuis iradifa: suni antio 17U3. Sed adhuc serratur Ahhalisdll.r in ecclesla S. Sepulcri pars
lirachii S. Vuigaiiii
e.t

maximum

aUcrum fragmenium apud

ex eo errore
est,

incommodum offendieulumque orfum

quod usque adeo roufusn sii utriusque V^ulgatiii memoria uf nesdas quid cnt ex hinis Vulganiis iribuas ex gestis illis qnse hinc inde memorala exstant.
G.

S.Ursida {\{\). NuUaauiem hujus S. Vulganii niemona repcrifnr in ulHs sacris fasiis. Ncque certe saiis probaffiliier cum Stil'
sanciitnoniales dictas a

tingo {\l),exeo qiiod iUitis reUquia: in ewnohio

S.

ita uti/rsla

Vnde

nec in chronolvgia illorum gesfnrum

Walerici repositx
ctrtiohii fuisse

fucdtit,

ronrluseris
rrl

cum

discutieuda immnrauduni arhilramnr,quipj)e qux ^'tinguijam nullo alio documenlo nitatnr quam suspeciis
on possint.
illis

ciijunqiie

ejusdem
^''eslnm

mnnachum

abhatem.

Actis.

Jtaque adverfisse sufficiaf, Vulganii

Fursei,

iUius eremifa; Monstroledensis, si rere S. Madelgisilo

adha-scrif, qui ipse socius fuerit S.

autnn cjus ihidem celehrahatur dle 3 no/, Omniuin sanrforutn commemorafioni sacra, incideref in sahhafnm : lunr euim die 2 de S. Viilganio agehatur ecclesiasficum offtvrmhris, nisi dies
ciutn (IS).
S.

ilHgandam esse posteriori parti sernli se})fimi. Vulganium autem alterum, qui Letisii colitur, plerique circa annnm 572 rel paulo post defuuctum esse staiuunt,non alio fundamento,nisi
!Biatem

xnsse

Lensii rero corpus alferius S. Vulganii reqtiiejam aufe mcd/um srrufum XJ, hahemus rx

et

alleujUH Item

testitiwuio

lialdcdd Cauteracensis

{Wi).

(^iixdam

S. Vul^:inii

Lrniiii

ante meiiium
(1)

Num.

10-13.

p. 537.
p. 208,

- (3) Toni. VII Maii.

num. H.
{*',)

(?) Act.

SS. O.

S. B., sec. IV. part.

ii.

lom. V.

p. 252.

p. 265. - (4) Ael. SS., tom. ciL,

num.
p. 253.

19.

(12) Vit. num. (II) Vit. nomm. 8. (13) Cfr. Ghesqui6rc. Aet. SS. Behjii. tom. V,
3,

12.

$te.

XI,

f.^)

Cfr. infra, hujiis

Comnient. pnuv.
7.

num.

:>.

- (IDNuni.4.

(15)

Tom.

April., p. 10,

nuin.7.Selgii,

Acl. SS., to)ii.cit..p.2G8,num.I3.- (7) Arl. SS.

p. a'j2,

tom. V.

num. 3 mcd.
annot.
i.

(9)

Tom.

cit..

p. 269.

Cfr. infra, num. (10) Aet. SS. Belgii,

(S)

(KIi Corhlct, du d' Amien, fI7) Ad. SS., lom. V tom. (18) Corblcl. tom. p. 2W. (19) Cfr. uupra, iium.
num.I3.
llfifjioijrdphii-

iliocise

III,

i.

ii'JS.

.Spt.. p. 7'J. nuiii. 3.

I.

cil.,

tainen

568
AIICTOttR

DE
illo
iis

S.

VULGANIO EREMITA.
ecclesia

tamefi ejus partes antea ex

distractw fuerant,

C. D. S.

esque satis imjentes ut ex

monasterii S. Audoeni
{!),

accipermt

soliiam circa tempora Pentecostes, quam translationia illius fuisse indicat Molanus (9), afferens verha
(\\i
illa

ubiet saceUum in honoet

er Lensiensi martyrologio

Eodem

dic

rem

S. VulKanii dedicatum est (2)

aliud cwno-

Kal. Junii), translatio beati Vulganii confes-

hium(juodSiijliseuSi(jlari,inlocoseptemaciviiaie

soris, in praesenti ccclesia quiescentis. ^rf rfjVm

llotommjensi leuris disfanle, in lioiiore :^anclonjni confcs.sonnn Martini et Vulganii condidit Ilugo

2 novembris Vulganium animntiant Grevenus,

verhis
:

his

(juidam,Firmensi8 dominus, illudque idem, ut videtur,posfca monarhnscffecfus,fradidifaljbaf/iBS.Audoeni.

Volgani epi.scopi ct confessoris, fratris sancti Foillani martyris. Vhi coufusionem factam credo cum S. Vltano, qui fuii S. FoHlani frater.

Kumdrin enim

fnisse

pufamus Iluffonem

qici

duplicem chartam fundationis ei donationis dedit vuhjalam arommeraijfi infer proljaflonesllisforias sus monosferii S. Andoeni (;.i), non diversos,ut
judicat

diem annnniiafur ajmd Dempsferum in Menologio Scotico : Lensii suburbio Atrebati Vulganii confessoris. Ad diem vero 29 octobris

Ad eumdem

Pommeraye

nam

etiam in

secundo diploVfrirjuc

inateomninoridefurtesfariccpnohiumaseoii.ipTa:diis

parenlum suorum fundafum

finis

esse.

apud enmdem : Atrebali Vulgani presbyteri. Memorafur efiam Vulganius snb eodem die 29 ocfoiWx ajmd Molannm in Natalibus Sancloruni Belgii ef in Indiculo Sanctorum Bclgii (10), ;;m/
WiUof(\\)JnmarfiirologioGalliranoAndrexSaussaiji,

chartx deest

ac proinde temjmris noiaiio, sed

ex nominibus eorum quorum suhscrijdio seu siijillum iUis upiiosifum est, ac sperialim MaUjerii
archiejmcojii Pofomatjensis, conclndere
licet

in Cafalo<jo

Generali Philipjii Ferrarii,

in

eas

marlyrologio universali CasteUani, et apud Ghinium (12). Episcopi titnlo decoratnr ajmd Gre-

anfe

annnm

}0'>0 confectas esse.

(jui

Porro
S.

si anctori,

monarho nfiqne Audoenensi,

slationis S.
deseripsit,

historiam tran-

Vulganii
fides

in

ecclesiam

Andocni

ajmd Molannm in Indiculo et apud Ferrarium, sive, quod putai Castellanus, ex eorum episcoj)oruin tinmero fuit (jul, ad conversionem
venum,
idololatrarnm excurrenies
illa

habeatur, non exignx

qnxdam

difjnitaie

ornaii,

reli(jnix, sed

corjms integrum Lensii anfea quieTnroldo, viro nobili

vcl III Normannix duce, suum Finnense transtulit,

scens, coneessum fnit cuidain

ac prxdiviti, Hoherto II
is(jue illud in castellum

quamvis appeUari consuevernnt, sive cnin Molano (13) eo Htulo ornatum censeas, non quod proprii nominis episcojms fuerit, sed quia quoriimdam locorum fuit
aj)o.ttolns.
1
1
.

nulli cerfx sedi affixi essent, regioimrii

unde rnrsns fransferri curavit Ilugo !n ccenobinm Sigiacensc a st' in honorem NS. Martini ef Vulganii
condifum
(4).

Ilodie etiam colitur S. Vulganius in dicecesi

Officium
ecclmasti-

atque inde, ut supponere fas

est, reli-

Atrehatensi
et

ad diem 5 novemhris sub

titulo episcopi
ii

oyr(s culliis
hodietjiie

Lfmii
jiersrtrrat.

ip.^^a S. Audoeni ecclesia, quB anno I.W2 ab hwretirisdirejjfxsnnt (5). 0. Ueli(jnias tamen (juasdam S. Vulganii sccwrtvit coUegium Canonicorum Lensiense et hodieque servaf eadem ecclesia nune jmrorhiuUs; et magnns

quias .^uus aeeeplt

confessoris, ritu semidupUci. Lectiones

No-

ciurni desnmjiise sunt ex

inferins edenda. Sic

Vifa S. Vulganii piiido

Lect. vi
ecclcsia

autem concluditur
in

ScpuUus
villa;

csl

multa populi frequentia

qiKU lunc
et

Bonorum

viroruui

Terminus

dice-

ihi

ronrursus
incola;

fit

locis

circninjaeentilius, qno-

rum

S.

prxcipue adversus

Vulgnuium paironum invocant, intesfinornm tormina et ad

et

sanandfjs inorbos qnihus infuntes

uneri itffligiso-

prope idem sancti Vedasli monaslcnuni, secundum communGm existimationcm. Indc autcm, circa annum Christi millcsimum, Len.sium lranslatnsest,ubitanquauiepiscopus honoraturet
batur
urbis illluspatronus spccialis.

knt. Solcmnes efiam jmmjKts instUui

mos

e.^t

infra

De

cujus patrocinio

oclavam Pentecostes ;quamqueaniiquus sU ille usus testafur diphima Knslarhii rowitis Uolonix et hlx
uxuris ijns anno 1070 dafuin
[ij),

plurimuui
.sanlc

sibi

gratulatur ha!C civitas, utpotequiE

et

non scmcl a malis immincntibus

cjus interccssione
sancti depositi pars
lcuii)oribus

pcste grashi.sce

in

quo lejitur

liberata fucril. Hujus

In festivilate sancli Vulganii, infra Pcntccosten,

notabilis

postremis

dc ohhUiouc hahcnt Canoniei quadraginla solldos; df rcliquo, nicdia pars custodis csl. Qnamvis autem minufx iantummodo quiedam reli(juiai\'u\ganii in ecelesia Lensien.^ii conservatce sint, gloria-

manus inipiorum

evasit, et a Carolo

Atix-batcnsi episcopo (14) diligcntcr recognita, in ecclesia purochiali reposita est, in qua ple a

hanlur

Lcnsien.-ies
esse,

apud

se

corpus S. Vulgnnii
citat,

populis colitur (15). \ Pra^frrea rolitur\\i\ganius inecclesia parochiali viciEiilounne\Jn dia;ce.<iiCameracensi,cujus

eceiesix paironus secnndarius hahetur, eiqiie data est nnper opcra lU"'' archiej)iscojn Camerarensis

ei

invoeatio

reposifnm

festeArnoldo Baissio {7),qui

contra

pr.tter altos, rersus hosre qui in ea ecclesia exarati

morboa.

suo ientjiore conspiciehantur

Couliuct ccclesia^Lcnsonsis ccIIaMaria;

sancforum condila claris Vulganii colsi, qui quondam natus ab Aiiglis. MolannsfiuoquereferfcorpusS.Vn\siimiinvasiafcretris
:

Corpora sub

pars insignis reUquiantm sancii qux servantur Lensii (\G),primumque venerafioni fidelinm expoejus .^ita est die 2 junii anni IS78. Fcstum autem
relehratur ihidem

tione nrbis Ltnsrnsis u Francisfuisse ahlainm, sed

dominica qux sequitur diein 3 novembris, magnusijue fit concursus iion soium
ex ipso rico, sed
ef

Mrinoi-lii

S. Vulpaiiii
III

per conditiones pacificationis reddiluui (8). tO. yofai insuj)er Molanus S. Vulganii festum, proptrr fidelinm animarum memoriam, qnx die

ex locis jirocid dissitis, invocanitd

tium

S.

Vulganium jjrxsertim

depeUendos

iiuiiiiiro'

2 nocembris
ucinjje

recolitur ab Ecclesia,dieisfo (tjui

loyii

fnU

dolores ventris ef alios morbosqnibus pueri pr^-serfim affligi soleni. Mos hahet ut recitetur super eos
evangelii S. Joannis.IIsc ex epistola ven. viri S. Poulef, parochi Estounnellensis, dafa die

obitns ejus) non cehbrari Lensii,sed suhsequenii,

inifinm

3 ejusdem mensis. Vidimus autein Jain antiquitus festivitatem aliquum S. Vulganii' w^/

JidU 1878.

II)

p.

Pommerayo, Histoirr de 20G.- (3)lbid..v. 361.

(4}lbi.l.. p. :i61.
lie}ff^, toiii. 1. p.

1'ahbaye royalt
(3)

d,-

S.

Ouen.

Ibid.,

(5) lbi,i.. p. 20(;.

pii.

WO,

-Kil.

(10)E.l. Lovanii 1573. p. 85.

p. 6t>.

(61 Mii-a-iis. Diploni.

(13) Natal. Canonicortim. p. S.3. SS. Bilgii. fol.23Set 13^. (li) Hug. Roberl. Joan.Car. de la

- (12) ^'atal. SS.

(11)

Hagiologe Belgique.

p.
(S)

^4.

160. Cfr. hesqui^^re,

.-l<((i

&X Belff.. toin. V.

3^26.

(7) Hieroiiazopliyfaciuni

lielgicum, p.

Tourd"Auvergne,episc. Atrebat.an. 1SI>2-IS51.

05)

Offi-

cia Vro^)ria SS. dieeccsis Atrebatensis (Insulis

l^).

pars

Xatales Sanctorum Be/yii, fol.237\ (9) Ibid.,fol. '238.

AutumnaUs.

p. 37.

(l(i)

Cfr. supra,

num

7.

DE SANCTO

DIES

SECUNDA NOVKMBUIri.

5Ct) RX
UStt.

KT lurn.

VITA SANCTI VULGANII.

MI ham- editlonem VU;^ S. Vul^.anii mlhibm sunt, ui monuiwus initio Comment. Prm-, : 1. Codex Itrebatens^. ahm 4h2, nunc573; At 2. (W..^ Hnuellensis 8031; 3. K^itio An.oldi liaissii; ' Juiilio D. rommeraye 4. Jutitio JJ. i ommeraife. Pro more nostro textum in capitula (iivisimus.

CAPLT PRIMUM.
Priina

pars

viUc

in

Aniilia

Iransacla.

lNCIPIT
iiatus
iii

VITA SANCTI

VlH.GANlI

CONKESSORIS.
>

liarum
plura
?

ct incdijc altritus

maccrati^me. Scd quid

Igilur gloriosus Christl coiifcssor

Aii'jlit',

Vulganius de

Quidqiiid Iransitorium, (piid^iuid aniinm

bcidiludinis p;uiunt ;iniplct;uituinmodo co^riluhat. liisut aiiis
vi-

a liurrilia
mncliliitf
insiijiii",

christianissimaAnglorumagetite editus cst claris et orlhoiloxis [):u'<'iililnis. Qui ab ijtsis ^ infaiitije

rudinnMilIy sacri haplismatls uiida rpgoueratus,

perniciosuinnoveral,virili;inimocoiicuIcahiit:soIa

qme fructmn vcne

ctciis,cielestia

atquo a progenitorihus in eeclesiasticiEsmipIicitatis lacte nutritus, crescente ajlatula

hujusmodi sacris actionibus polleiilcm bculum

ruin p(M' cxtnrioru
thtfniilus
i'st
:

ad perci-

iiiirucnlii

Doininus

inirilic;irc

piendain solidioris cibi dulcedinem peritissiuiis

viris traditus csl

nimirum volens monstriur morlali('iritatnn

sahitis sitihundo
hili
^

erudiendus. A quibus monihi corde hauriens, mira ct inedici-

bus ciuus merili cujusve sanclitati.s esset intcrius. 4. Porro civilatcin Cjiiilorbcniiiit, (|u;im iiico'

aniini relorilatc
:

divinarum Scriplururum
in

Icb;it, ;issidu;i piit.Mnoi-uin inlcslidio pci iir^cb;it

Cantwiriam
''"'"'''

nueiila epotavit

quia non est

discendo

* difli-

Quiu quidem

civitas

",

licet

umnilissima foret

ful-

cultas,ul)i sancliSpiritusaspiratauctorilas.Sacns
igitur discipliiiis ct eruditionibus assuefaclus,licet

taqiic populari fieqiicntia, laincii iiuhi pu|.'iUK)-

adhuctenellus.ni! puerile f^crcbat, niPnocIvuin ^ quod id tetatis pucris fanilliare est, uffectahat

sed magis
viros
dgiii iii>'ul

(iujb matura sunt exercens, annosos moruin pravitate praeibat.

corum in-^oIciili;un Dominus periclitanti populovalidum dcfensionis prievidissct ohshuulum, sanctum " vidclicct " Vultrunimn. liic dcniiiiic ex
nimicrositjus excrcverut,
*,

rum

fcrrc iion posset

nisi

2.

Civilati Gantorberise, quas videlicet

Anglo-

Qnifiaiiinn
Caiiturljt-

rum metropolis
diprnitate
iligiius

est

',

eo

tempore

in pontilicatus
vir pontificali

^ consccndcns " mmum pro " domo opponcbal ct tam '^ oralione '- quam pncdicalionis inslantia immincns pcriculum rc-

adverso
Isruel

'"

bcatus prfcerat Qulrianus.

])cllchiil.

Xiillns (pii[)p('

fifUHrm
fpiscopiiin
idiiratiin,

barbiiroruiii
'"

excrcitus

revercntia, qui

^rcgcm

pervigiii

servabat custodia.

Ad

conimissum cujus pedes Vulsihi in peetore,

^.

suis dicbus sere,

ganius excubans. vcrbiim ex ore ejus audlebal,

audituniquc niemori condebat

quod

votis, manifesta Dci pcrciissns iiHionc. Ipse intcslina bcllu, si Ibrte snborta 1'uciaiil, siih ohlcntn pucis scdulnit; ips(5

Canlorbcriam b<;lIo qui non redierit fruslratus

tenlavit laccs-

postea opportuno cructaret tempore

Ejus dcni-

barbarorum
liu,

inciirsus procul

ah m'be, facta oralaiilu sibi

animatus in assiduam legis Dei medilationcm, pcr quutidianos profcctus ibat de virtute m virtutem.
*

quc crchris

admonitlonibus

ct excinplis

tionc, fuf;ub;d.
di-vin.\cral.

Undc conclvcs suos

iil

gra-

euin miro iuiioris alTcclu colc-

rent; harbaris vero mctiini incussorat.iKMjvihus

Cliristi insidias
5.

Faclus itaque vir, quanlum sc in oculis summi Condiloris oslenderit, non csf nostriepossihilitatis
evolveic
:

macliin;ui pni;sunicrcnt.

F
liarbttronfjue

Ea
;i
'

tcinpi;stute D.inoriiin i^cus criidclissiina,

altius enini

eminet (piam ut
illa

nostro

procul

linibus suis evagatu, An^doruin

lerram

"'""
'^*"'''"'*'

valeat jncUuli scrmonc. Cerle praitcr

pictatis

QperaquKeut.iactanliamvitarctoccultavit,plurima
sic

operatus cst ut cnnsj)cclusliominuiiilalcrc non

pene occupaverat; depopulatu(pic rcgionc, civilatem Guulorhcriam lon^,M oijsidione prcmchat, ac iniscri cives, diuturno hcllornm cxcrdespcrata jam saiutc luluruni cxpcctabant interiluni, prffisertim cum eosex adverso famcs opprinicict -. ([iiic cliiim fula cxpuj;nare
citio fracti,
.solct.

tolam

" ad nostram non pervcncro 'iiotiliam. Sed no videamur tanti viri plenam virlulibiis vilaiii omiiin(i *

posscnt; sed propler inni)iam scriplorum

pra-lcriissc, licet incuito st-rmonc paiica

de

innitis

iNcc latcliut ljurh;u-os quaiilu incdiic peste,

:

perstringerc curabimus.
onnft

Denique ad ciilmcn
affeclus.

virliilnin divina giatia

(piantoque timoris istu cruciarenlur ^ unde in coruin nccciii mujori (Icmeiili;t * gr;issiii)unlnr \
l';iriuit

afifr^mt.

disp(>nsantc laovcctus. oniniuni in se inortijliiim

civ'o

oiiini;t

gencra iiiucliiniinH-nlornin,
:

excitabat
viiltu

Erat

enim corpore
in

caslas,

accingunt se fortiter ad irrumpendnm

jmbocil-

placidus, intcgcr fide. longaniniis in spc,

oratione. vtgi-

profusus in cliaritate. assiduu.s

cnim spondehul
litiis

iiili:ihitaiiliuin

facilcm suis conatihus

eos. fcfcllissel

(.Ih.Tlum.

Nce

opinio.

nnnfessor Igilurlie;ilus2. 3ipsius3. 'incredibili licemlo vel nocuum votuiuni Nqid. {A. m. melropolis est Anglonim quo3. ((juod-tenipore) pervenirei. "w. (i.s.)scriptoruni Num. om. puryeliat a - poNum
1.
'

(Ig.-conf.)

4, Ig. gl.

luissol 4.

secunduni

2.

" sciliccl
4. 2,

divero
4.

(Ihrislia.

2. 3,

indicil.ili 4.

*consureenH
Nbid. 5.
'
'

3.

scd (sc?) pro

se pro

" drrtt,
2.

3.

'

4.

2.

4.

gpafio caeiiorflieto^.
(t. l.)

2.

e.)

3.

'

ftHr. i.
.3.

piis 4.

'oni. 2.

cruciarctur

4.

" in 1. "oralioni3. - "om.% ' oppreHscrat 1 lolam teiTHin % 4. * dtrst, (m. d.J maloruni clcmonlia 3.

inopiati) 2,
3,
'

4.

'

2.

gpatio cacuo rtUeto 2.

4.

'

!.

'

viris 3.

Xorembris Tomus

I.

72

nisi

570

VITA
sacra santti
Viilt:anii

S.

VULGAM!.
eoruni
'

nisi

intercessissel

oratio.

divina; paritor

et

fratorna- charitatis

0. Ilic .i(iuidciri ', non niinoroni dc l)arbaroex alto mro aUocutu ruin i^ioranlia (luam de oppressione civium gerens soliiritudincni, (ontinuis prccihu.s apud niisericordcm Doniinuin utriu^^quc populi cxpo-

flamma

ferveref. et in oro .sancfa; Trinitatis con-

fessio resonaret.

Unus enim

spiritus et

una

fides

corda oorum roplevcrnf. atque uni Deo adlu-ercnles indissolubilis copula cbaiitatis conjunxerat.

scehal salutem. At uhi in ipso ^ conflictu hostilem exercituni scnsit pryvalcrc. .uos nutcm non

Etcnim

procul dubio lunc in

:

illis

iinplcbatur

illiiddavidicum

Kcce
^

quam hnmun d quam

diebiis ca'ca

juCara
inuUeris

posse sul)sislcrc ad rcpu;,aianduni. a-stuahat animo quonam modo afflictisrehus e.sset succurrcnduni.

cniiduni hahHari' frutrcs hi iiuum.

9.
lier.

Sub

'

liis

autem

qua^dam mu-

cum

tanicn Dci

hus sihi noii multunKpiedelihcrans. tandem * dijmum '^dnxit sesc pciicnlo opponcrc. vcrhumquc vitie grassantihus harharis evanfrdizaic. Fide is,nfur potius

nuxilium in necessilalidiHidcrct adrnturum. Undo diu

celehernma? opinionis ojus nimfiis oxcitata. confidcbat se lumon oculoriim recuperaturam, si

darctur
*

"'"'"*"'

sibi

viri

snncti ccllulani attifrissc

-^

Exi([ui

liento

ifaque fido,

cum non

cssot in

promptu

*'; arniafus rpiam fcrro. superiora niiui asccndit Scriptaranun indiriis gcnc(i'pif(pic evidculihus

filihus

'

fidci

sinum cultum converlantur,

"

diviiuc iiiiscricordia',

sacr-amcnfa patcracere. aperiens ois si ad uiiIih vcri Oci

rclicto supcrstitionis sua^
"

ducalum, ad tactum ^ baculi" ire tentahat, atque ^ a franscuntibus ad oruforiuni viri Dei * deducta osf. Provolufa pedibus cjus, ccllulam omnom clamore complcbat ^ rogans eum
sihi fcrrol

iacrimosis vocibus
ret
tis

^"

ut sibl a

Dnmino rcimpetrnab oratione,

lumcnoculorum.At
misericordia

Vuljj;nnius, inlrrna; piela-

errorc. Videres rigida gentilium corda nutu Dei correcla ad vocem ejus^^mnnsucscerc posifisque

mofus, surgens

ufraniqiie luanuin

"

froiili illius
:

iniposuit, et ele-

armis verho praidicantisnaticntcr " iiilcndcrc cf qui paulo ante in christianorum necem bellnina fcrilMfp fremebanl, jam errori suo vcniam postu:

vafis oculis in ca'Ium dixif

fjui

Domliie

Jcm

Chrisfe,

mnndi
r;eci

fenehras

adventm
ttii

tui splendore fufjasti,

qui

lahanf.

ad fiikm
christiniiain
conreriit.

7.

Danus quo(pic,
ci

genfis ipsius rex (sic

enim
^

medlcamine ilhnnietiani fiuic niulicri lumen oculorum rcstinasfi, fit tne, ufper eam glorificefur admirahUe nomen tuum,
nati ocfdos' sputi
fjuod esf henedictum in secnla secalorum.

nomcn

fncrat

'),

compnnctns

corde, regio

Non

au-

diadciiiate d<'i)nsito,Crt-pif a hcato virn dilij^enfcr inquirere ^ quomodo divinre animadversionis

fom inanis csse potuit

viri

Dei

pefitio, ({uia oculi

Domini super jusfos

rum.
Iii3ta

et

auros ojns in preces coluinine mulier

illa

ultinncm posscf nvadcre,

(pii

se tot

et

tantis cri-

Nam illicorecepto
ef

conva-

niinibusnon fimucrit inquinare. Tunc Vulganius, sancti Spiritus scnficns adc.-si' virfufem. ad in-

luit et

a viro Doi bonodictionis

munere donnfa,
d
dxmonia-

incolumis ad propria remcavit.

"'" liberat.

formandum

in doctrinii fidci

adhuc rudcm
oi

rcfjis

animuni instahat attcnlius, ostendcns

menfis. omiiia in vcra
dari, ef
*

prophcdncu-

Instabalcausa pro qua exire debuerat ' per portam civilatis, sed itor agondum ^ transire ha10.

ticje et apostolicre inslitnfinnis cvidciitil)us

buit ]H"oi)0 ecclo.siam boatffi Maria^

cis.

Dci Genitri*

confcssione jiospe nunisif

In cujus porticu occurrit oi

quidam

d;i3-

quod

sola salutis via

credontibus sacri

haplisuialis unihi repcnci'iiri.

priiis
^

ab^tilif

quam

'*

Quid plura? Nnu ipsum rcgcm cum maxima

moniacus, qui forte ruptis vinculis elapsus de custodia, huc illiic((iic vagabatur, iniquo spiritu
exagitntus.
irruit, ille

Af ubi rapido cursu

in

Dci fainnlum
^

parte sui exercilus in aj,'nitione verfe fidci solidavit, atquc haptismnlis nnda perlusum filiis Ecclcsio? ef

signuin crucis venienti opposuit, praein

missa(|uo

caiuui orationo, bujus

invecfionis

populn

actpiisifionis sociavit
*

'.

Sic i^itur

jaculo iiiiquum a quo vcxabafur spirifum percussit

tihi

civilas

Cantorberia

est

ab imniincnti subvorcic-

sione salvnta, pentilium multitudo ab irruorantiEB

ii*tu'lpris ad luincii lidci inlioducla. divinn menfia per oiiuiia dciuonstranto ad quniifuni

PriEcipio tihi, dxmon, in ejiis virtute gui " mundi principntnm, (jncni jicr jfrinu hominis
:

pncraricalinnrin usurjjarcras, inaricudo ahMntit,

rul-

uc

ulteriu.^

hunc hominem, ad imaginem Dei con'

mon
Jlli

virfutnm Vul^'anium pnrarct nttnllcre.

.\u^.'Iorum

ditum,rexare pra'sumas; scd jiotiiis vade

fnin lorum, uln uoii a^t accessus

in deser-

adhiereut

^- ^''"'M''^ f'^"" P'"'' htaui

insulam

hoininum, nh; rum

Columliaiius,

odor

boiiaj opinionis cjus

^,

'

rcdolcrct, multi

non

tna cfiiifusione imminentem fihi jyrccstoleris interitum.

liauricus

et

Quiliamiit.

tautum de vicina insulis ad ouni conflucbniit

diiic rcfici

vervnu dc rcinotioribus niaris

;

Hac

igitur invectione, ac si divina porfos-

(pii

eximia? conver-

sus cuspido, ppiritus

sationis cjus cxcnipli'; iurnrmari vciiiiquc dulce-

gno

"

aufugif

ncquam cum ojulatu^mahnminem tainen quciii torqucbaf,

cupiobant. Scd

ct

Colunibniius.

ina^rnii;

.souiinccem ad terrani proslravit.

oinniuiu

Qucm

continuo

sanclilatis

monachus. Ranricus^ciuoque*
cuin
**

el

Quiul

heatus Vulganius, fusa ad Dominuni '"orationo.

lianus

'^,

viii in ecclesiaslicis

disclplinis sajracis-

mombrorum

intcgra sanitatc donnvit.

sinii, inira

rcvorciilia oxcolcbant,

adco

singulis diohus

ad collulam ejus
salufc

e diverso conve-

nircul

cl

cum co dc

nnimarum hahcrout

dcindo sncne hciiodictionis douo cxhilaratuin parentibus rostituit. 11. Jam vero faiua bonte opinioiiis ejns ^ longc
lafcquc cclohratur
fines cohibctur,
:

Fomam
fnyif,"^

faiuilinrc eolloquium.

quanln lunc ajnid cos

noc jam iutra unius urbis

^

crat

la^fifin;;

spiritualis oxultatio!

(^dificatinnis dispulafiol

Quanla uintuni Quippe cum in corde

verum

minos

^.

secundo plebis

omnes Anglorum tcrrumore din'uudifur. Tunc

in

'"'^^'

NDm.

6.

* liiiiUini

-i.

'"

sii:iium
^, i.

m.

' iti 9 sic en rfciii tipatium racnum Num. 7. sic enim nomen fueral 3; sio enini ri nonien fucral 1.

" paliciihir (sir-fucral)

3.

'

iiuidem
*

om,

3.
"

l.

s.)

' islo 2.

'

divioum

* cousrciuiit 3. 4.

3, 4.

pentilms
^,

(s.

sua* supeislitiouis

3. 1.

in

eonim cordibus 3. Nmn. 9. ' :?c(l % 4.

A taclu 3.

s (h.

vi.)

uniqne 9.3,4.

"

om. 2,3,4.
'^atlaclu

^ fei

me 2, 3. 4. -

siinrli alligissebasilicani 9,3. 4.

9. 4.

* (v. s. c. a.) vel

Exitrente 3.

3.

"

9. 3.

bajuli 4.
3.

"

replebal
3.

"^

sed excepla

9. 3, 4.

" <""4.

'"

(1.

v.)

laiiymis
4.

et

vocibus

om.

1.

'

(iJ. i.)

inquirere ililigentcr

!.

om.

5. 3. \.

" inunuum
Num.
2. 3. 4.

10.

del>ebat

4. agendo
^

'

(1>.

M.) sanclff
4.

^M\vf..</i(j/ioi(ict(oi-e/(V^o3. ^quiii^. -'let-soriiivillrfrjtniif,

spatio vacuo rtlicto 2.

4.

vicinis 3, Nnm. 8. - ' om. 3. * quidem 1. " Chilianu? 4.

OHi. 2,3. 4.

ejus
3.

9.

perculit 9. 3. pertulit
9, 3. 4.

" (c. C.) ('.antorlicria oivitas 2. 3. \.

vicinia 4.

abi

9. 3. 4.

uKilatu

'

Rauricus
^ (in c. e.)

cum

3.

leniiinos

Num. II. 01(1. 3. Anglorum 9. 4.

Sflrfrf.

" Ueuin (A.l.) etiamvirtutum

om.
3. 4.
1.

ne

'

DIES SECUNDA XOVEMUUIS.

ne favoralis

aura nipntem ad supoi-na nitentoni

''

Quadam donique
rocroarot,

nocle sese quieti dodcr;it. ut

KX
KV

iiss.

corrurnpercf, quoe videlirot poslis etiain porfectos

jactanli:vninrl)osok't infii-oro.co^rHabal (luoinoilo

arlus niinio labore dofossos !ovi soporo pauhihim

1MI'H.

cum

roponto aut^ohis
Ih-i,

hnjus tcntalionis ]a(juoos cvadtTot niaxiuiocuiu sibi ipsins urbis inhabitatio displioorot. Uudo diu
:

tate ci aslilit, qui hujusniodi verbis

est
:

cum mira clarieum allocutus

i/ula

)'ul(jani,

famulr

ts-tare,

nomen

multunuiue delibcrans, tandoni difrnuni duxit

ipsos urbana? frcquontijt stropltus ponltus docli-

tuuin srriptuin est iu

norcris tihi
iidliur tihi *

nare, afciuo voluntariam amplocti paupcrtatom et

intcr

lh'Hm* esse repositam coronam Justiti:^. Sed pro Jhnnino plurimi lahnrca sunt totelitiro
ulii

ritx,at*p(c apuit

ferarum latibula socretam ab* honiinihus

randi

inariui scHicff flucfus transnieaudi, (!allopost ntulta irrtainina

conversationoni.
copit,

Vorum qund
evan^clicuni

sat^aci aninKi

con-

ruuiifuv {ines pcuctraudi,

lafiorunif in

ad efFcctuni
illud

actii)uis usciue porduxit.

:

tus

namque

Nisi

(juis

^ccuremoi-

pace Kcctesix
vir I)oi

miijriiliis

ad Ihiuinum.

llisdictis,

c(mtinuo angelus disi^aruit.Expornofa'',

titirerif ottiiiitnts (/H!e possiflrf,

(iisrijitihis,

uon

pofi-st itiriis rssp.

clusautom
cursu
(lii-tis
^

acciti^rit

so ;id ox|iIondam

incunctantcr
in

doseruit
soli

et

patriam parciitosfiuc remotiorem eremi solitudinem

ost

an{(olicam jussionom

",

arroplo([ue ilinoro, concito

regressus esl In civitatom. Ubi a suprairi

Deo

militaturuB so contulit. Ubi qualis ([uau-

viris. ([uos

divinn cnllu sooios slbi ascivecuiu ois an^olicani

fraternai visioni
" recitat. Uli

lusquc

vixoril,

non

admirandum. Nam sermo patientije

*

onarrandum pnlius (luani ut do ceteris sileam, (piis

ejus

ral, ot"liciosis.siitu' siiscoplus,

jussionem
nari votis

seriatim
'".

lonfranimitatom.

quis

coutrratnlaidur

abslinontiie frugalitatcm laudaro suriiciat-' Mullo

" cnm (\) vcllo peroprioiuiiibus [lollic.onlm". Noc nu)ra i^aranatiiuo

:

deniquc tcmporo solitudinom illam

cissimo oibo contcntus,

incoluil, par-

tur vialica in oxpoditiono

franius

'^

ilineris.

Eiotatur Vulsibi
"*

quem

videlicet torra

se

invonlsse

comiles
salnl)ri

injuncla.'

producobat, ipsius oxarata atquc oxcnlta mani-

pore},Tinalionis.

Sed ne Cantorbcria

tot

simul

de vcstilus ojus aspcritato ([uid relort cum ab ipso lyrociuio protiosarum vestiuni appetitum vclut quamdam pcstom slnduorit ovitaro, cui ^"ipsum sufnoiobat cllicium
bus.
et

Sod

pnlronis

orbarotur.

accopto
in

consilio

dicere? pncscrtim

('.olumbanus inibi "rolinquitur '\ vir in occlosiastica discii)lina

sagacissimus ahiue
'".

onmi nmrum

honcstato praM-larns
in
''

Ibi

dciiiqno ad lciupus

lanca

vero

quadam ieque vili lunica adopcrtuni. Enimcor suum omni custodia servabat; corpus
:

miraculorum ostensiono olticaoissimo claruit; sod posteain fines Galliarum divluo judicio diroctus,
iii

jugi macoratione casti^ans, juxta :qio?toIum in

Luxovionsi coenobio multorum mouachoniin Mciis

lul

scrvitutem redigobat"

sicquc justitice annis a

rum
ros,

|i;dor exslitil.

dextris et a sinistris sese

humani t^onoris ininiicus quod fraude deciporet vcl

ret.

muniebat " ut veniens non invonirot in oo vol

(juod tonlatione fusca-

lH.Tresitaquecomites.TrinitatisfidissimieuUo-

nno

spirilu unaiiuo lido

'

aniinati

",

airoptum
;ul

/mrtiim

itor inviulunl, aliiuo

sucocdcntibus iirusporis,

tniilit ifiii/iir

portum

(lui

Dux

I''rancia''

dicitur, Uoo duce por-

/iiin/iHam

pniutliilicam
niiniU.

ANNOTArUM.
a Vulganium (/cnern Scotinn dixit Baldericus

veniunt. Nocdiun voro litlora contiuerant,

cum

emiims

a'(|uoro()s iluclns

hybornis Ibttibus paudoindo. insurjfonte

latim oornimt intunioscoro;

procolla. (juaMino maris spatia in fostum ebullire

Cdmeracensis
ejusdem eutn

(cfr.

Comment.

Prxv. num.

1),

prospiciunl
(luod non
docliiuita

*.

Holicto orno
aboi;tt.jaiii
";

liltoro,

in

oppidum
^

scriittorc tiostro xtatis. Vtri potius

loii^'c

dic

iii

vospcram

hsns, ijiiuiu jtfa;strfitu tione populari, qua sane uterque niiitur,

credas, incertus
facile cuiifuudi potucrint.

in trudihsec

soccdunt

ibiqno

apud quamdam

tam

relitriosam

fominam, Alhuidem nomine, hospilati

ojiis

sunt.lIaricd('iii([iiop;ir;dysis innriius coiilraxorat,

adoo

nt

omarcida' sune

nalibus ;tdhiororont

CAPUT SECUNDUM.
Itcr

atque

ita onnii officio

eundi mullata, nu.squam

^

niovcbiiiur nisi hiijuloniru

III;i

niiuiibus (lo|)(irlida.

([uidcin

susoo[ttos

li()s[)itcs

pro suo possc

I)on(?licii

ex Anglia

in Galliani,

angelo

humanissime
molioris
"

fovit; scd viceni dali

satis

rcconiponsationo rocopit.

Nam

Vulga-

monenle
sem.
fmsua ab
angrlo in
('allitim

el protegenle.

Ad-

iiius,

oognita ejus innrniilate, non prins cossavit

sibi

ventus in tractum Bononien-

ab oratione qnam
sit "

divinam

vii-tntein p(;rson-

adesso:

olevavit

moxquc approhons:i niiirm jacontis "^ oam suis(iui' cvontum roi cxpoctunlibiis
mcinbrorum
".
valoliidiiioiii

roddidit incnlunicm aUiuc oniniiUM

inlot,'ram

consoculam

Vidercs
vesle

trajicerr,

igitur in lioc virtulum cuhnine indofossus persisteret, montisque oruhnn in contomplandam spociem diviuio colsitudinis intontnm
'

Uum

soortnn Sinionis

hac iliacque succincta

ciirsiliuitom. itU|uo in sorvoi-uiii Doi siiscoplionem

(Iuio(iue necossaria minislr;uitem
:

n:tm suJjlati

habcrct.placuit divina,'piotali liunc tauhnii virnm

ministris

mcnsam
''

ipsa ponebat, eibos inferebat,

'"

ah eromo rcmoverc ad profcolum niultorum no vidolicct lucorna sub modio hilcrot, scd imiiosita candclabro lucem injircdicntibus ministraret.
:

polnm
pluraV

(iiKKHu^
ila
i-x

sitionlihiis propiiiiihal.Sod (piid

intot;ro
rcstilutii,

sanihdi pcr
ut nullu in

l)c;(li

viri

moritnni ost

membri

ejus

(avorahilis 4.

'

potius

4.

8 oHi. 2.

inlentnm quaj^,
'

t.

"in I. Mp-q.)sed
^''cunii!.-'

in

omni morum honcstato

Num.
13.
-i.

prrcclnrus vir al(juo in ccclcsia-

4.
3.

"

ledi-

.ticii

(lij((iplinasJH{ttci.'<iniU3'i.

gens

Cuiii % tunc - Doniinum 'Domini3. visioneni 3.4. ^Messu 3 con;:ra% visionem et jussionem 4. "expeJitionom tubLaiilur reHijul. " seijuc
Nam.
12.
'

3.

'-

munierat

4.

'

3, 4.

m.
' '

2.

'

armati
2.
2, 3. 4.
3. 4.

"oni. 2,4. Francim

3.

4.

3, 4.
"

'

4.

ibi-J.
"

2.

'

3.

i '

ctm.

3.

4.

bavilorum

"

vcaperem

Bucccdunt
4.

3.

mcliori

" scnflil
"
wi. 3.

'* ja-

3.

" otn.

4.

'< ita

fentisni.inus2, jareiitis

manu

'(p. q.)

2. 3.

potuiiMiue3.

VulKiinii 3.

3.-

>(/!.

1. "niihi3.

"*

reliquilur

9.

(vir-priccl.)

priflerihe

572
prcetcriltt infirmitalis uUeriu.s

VITA

S.

VULGANIL
nubium, reddita sercnitate jacuit mare tranquil- D limum '. Sed et aura leniter spirans, lcni impulsu scrvatam cx undis ratcm iinpejiit, ct prospcris actam successibus appulit^ ad portuin Witsant"*/) qui videlicct locu.'; ex albentis " appcllatum
:

apparcrent vesti-

ET IMIH.
Sine
iiaiilu

gia.

H..Viri ilaquf

san(.-ti. in

doino iltapcrnoftantes,

in navi ciim
tociis

ante dilncnhnn

rex:eptm.

ad inalulinorum orficia surrcxcmnt; factoque manc, suscepti laborem itineris repelcnli-s. ad portuni rcvcrsi .unt. Jamque^ sedatis^nuclibu-i marc quidem cral navi^'al)ilc. .ed
'

sabuli

interprctatione tale sortilur vocahulum.

ncque navem nequc rcmigcsinvenerunt

Lustratis

in littorc.
illius

'^ mortis. quantum in Liberafi nauf;e de periculo laudcs Dei cxultavcrint quantaque rcvcrentia

diu

pcrscrutatisquc
niliil

pnrtu^;

navalibus*, cnnt

proficercnt. ct Cliristi pauin loculis

peres-undc

sibi

navcm conduccrcnt,
solitii'

virum Dei coluerint vel quomodo ei '^ dc pra^cipuis rcrum suarum opibus pretiosa dona ohtulerint, qurc tamen ille vcra:^ paupcrtatis amator
nihil pcnsi

non

habcrcnt. Vulfranius ad
in

orationis con-

habucrit

ha-c vidclicct et alia

'*

quuc

sulln rccurrcns,

lillorc sc

proslravit, profusi.s

prccibus Dominuui

()b.f'cran.s

(lualcnus ad iter

nunc occurrunt dicenda, causa brevitatis prjetereo, dum ad alia, quse non sunt relicenda, fcstino.

injunctiK sibi pcrctrrinationis

cxplendum

ctiani

intf r a:'quorcr)s- fluctusprospcruni sibi difrnarcf ur'*

conccdcrc Iransituni. At pius Doininu^. qui nunquani incfficaces csse .sinit " suorum pclilioncs fidclinni, conipetcntem orationi ejus acceleravit cn"cclum. Nani cnni surrcxissct orationc coni-

ANNOTATA.
a Nomcn isiud nusqnam reperi; sed ex ratione
ifimris existimari potest fidsse portus Dubris.

'

cminus ncpolialorcs. divci>i gcncris mercibns onustam nnvini a^^entcs, per iequora contitjua ' liftori rcniiKarc navi-^^aluros * ad ulte"* ri(jra, si fortc sibi, donante " Doinino. secundi
plela. vidit
:

b Wissant, ricns

est

fracfus Bononiensis (Bou-

loi^mc-.sur-Mcr, dcp' Pas-dc-Calais), is lalomdris olim ^ disians liononia, 9 ab oppidnlo Marquise

;

portus marifimus, nunr arcnariim conr/erie constrains.

c

ventorum

flalus aspirent.

Tunc

Vulfianius, gratias

agens Dco ", assumptis

propcravit
suit,
lilcr
:

sociis in

occur-^um (M)rmn

votum cis sunj pcicj,'rinationis cxpoct ut eos secum in navem assumcrcnl huniipostulavit. At illi. vidcntcs Iiomincs '^ rcvc-

quod albus,

In linqais germaniris et saxonicis wit idem et sant idon ac snbulum, arcna.

esf

rcndi vullus, incuncluutcr cis ponteni dc jiuppi deposuerunt ct lionorifico susccpUjs alque in

CAPUT TERTIUM.
Coniinoralio
S. Vnlganii
int(M'

optimis scdilibus^collocatosfamquamvades sua?

salutis pos^^sc^^^snsccpisscfTi^avisi

sunf.Necmora:

sinuni patcntis

'"

veli

vculus optatus iniplcvit,

soIuta(|ue navis ad
iler arripuit.

votum naularum iuarinum

:

Morino.s;cr(Mnilica vila prope

S.

orationt!
tein/itsliili;

Jam vcro in alliim proccsscrant mcdium maris illius spatium quod ab

15.

jam
:

Vcdasli monastcrium.

Anglis
cl

mitlit
afi/irllil
iii

ad

Gallias, prospero cursu contigerant

Gallia in

ccce. volcnlc Dctniino ctiani inter

mariuos
illc

niiclus

Il^ntur Vulganius
sus, compcrit

Morinorum
tilius

servum suum

mirificarc, subifo Itifns

maris

yentis

fmcs in?resmaritinifP ruricolam

'

;n^,.i>iosin

/uie confinnai

fraetus ex conflicfu

ventorum intumuil, alquc ab

sa.'va

iino'fundop'lohisun(tarunia'sluanlibus2seseqnc^

inviccm collidcnlibus,

tcm])cslas inhorruit.

Fervcbat undicpie frelum; obluctabantur adversi furl)incs proccllarum: aer ipsc, nuhium dcnsltatc

plchcm, qnamvis saero fonte renatam, propter praMlicatonnn tnmen inopiam nondum plene divini ciiltus attigissc notitiam. Quapropter, inito cum sociis salubri consilio, dccrcvit illis in locis ad

pmdicatione

horrorcm noctis iuduxcral; omnis vcntorum furor in nautarnni cxifiuiu sicvichal. 0"' scnticntcs rat(?m in divcrsa jactari, malum, romos et cctcra navis armamcnta dissolvi, nullum
fnscalus.
inslatilis

tempus pcrc^rinari, quatcnus indoctam plcbeni salularis doctrin:T? priHCCptis informarct, exemplis^sacra^convcrsationis, in (piantum sibi divina ^

clcmcntia largiretur. ad bcne vivcndum instrueret ^. Factus ergo * regionis illius tcmporalis
incoki,

pcriculi

spcrnbaut

cn"ti;:ium

ail

\um-

nunc

privatis,

nunc

puiilicis indi{i:enarnm
:

soUmunoilo ]mratiut navcm ipsam cjcclis nicrcibus pxonerarent.ventorumque violcntise (|uolibet anfi^rcndam conmiiltcrcul. Qun comperto hcatus*Vulj^anius dilTidculiam

convcntibus intcrcssc studebat

cl

pro capacitatc
'^

audientium singulis quibusque '^monita salufis dispcrticns ^, rudibus (|uidcm lacfis dulccdincin,
robustioribus vci"o
minislrahat.
17. cibi

pationc

rcdarguit.

corum hciiigna increadmonens cos ut :ul irani

oblitrarcnt. cl abjccfo

solidiorls

alimnniani

divina* aiiimadvcrsionis iilacandam supjilici voto-

Ul aulcin

;id

piudicalioncni cjus aiidifornin

',

rt

i,u,atiiiif-

rnm oblalioncscsc Doinino

bcnevolcntia rcddcrclur aftcnlior

prtedicationis cius

tantam

ci

timore mortis secuni pariter orationi* insistercnt.

Ipsc vcro uhi jiaulisijcr cuni sociis orafioni incuhiiil ct "

divina piefas contulcrat grafiam ut insfantiam mirnculorum quoquc comifarctur cflVclus.

cxsur^'cns sa'vicntibus procelHs sigtuun

Quidam nauKpic podapricus. dum

^

sanctn; crucisopposuit, niox dicto cilius conquievit

dic qnadiun bcato viro verba vifa^ cvaiigclizanfe

assistcret,

omnis

fratror

vcntorum. avulsa

cst dcnsifas

quatcnus

;tb

orc cjus salubris doctrin

Num,
3.

14.

"

'

vliliiulum 3.
*

latisquc 5. 4

iiavibus 3.
*

^ diirneliir 3. " (e.

2. 4.
l^.

Jam vero

2,3, |,

'

conlinua i. ~-

imYigantes

*" oiH. 1.

ta. D-)
>*

Deo agens
3.

>seili!ni!i3.

Kum.

15.

om.
3.

4.

"

ohi. 5.4.

'"pntientisi.
2, 3. 4.

non '- hominis

"

levi " appiicuit 3. Wizant 3. Willsuin " cuni " iilbe.icentis 3. confinio 2. " el etalia videlicet ante i
'

scru-

"

3.

"*

4.

s.) s. e.

la

3.

4.

(v.

a.)

3,
^

4.

3,

Num
ret 4.

16.

'

mavinoi-um 2.

et

expniplis4.

^ institue-

* ifilura.

'

uno

* OHi. 2.

"

oiii, 1,

om.
4.

quibuscumqneS. "moniinenta 3
-J.

icsluantilms
'

'

seqno

" (^. J.l

dipeitiens salulis
17.

4.

* (c. s.) solitlioiis cibi 2. 4.

triui(piilli;imuni 3. 4.

Num,

>

om.

1.

attenta3.

'

evangelizanli

i. 4.

dulces

DIES SECUNDA NOVEMnRIS.

K

573
hahilavit secnm. oommilitoucs ct ui

diilcos

favos

'

sedulus audilor exciperel, cccpil

postposilis curis secularibus.

iO. Ministrahant ci
>

sccum in animo volvere. forlasse llli non dofuisso curandarum infirmitutum }rrallani, ciOus taiitam considorabat in sermono * fafuiiiiiani Ijjilur spe rccuperand* sanilalls * accensu-^, prostratus in
''.

lidi

Adhareiit fi

verbo sacnu-prii-dicalioiiis strcuui coopcralorcs^, Hanricus * sciliccl et Quilianus \ laiUummodo

panis e( aquie simplicom viciuin
ahstinontia scsc macorantos
".
:

duo

sorii

yMji rt

qui v\

mirtieutft

lerram
lacrimis

ctcpit

pedes ejus

ipsi jupi
IHflrat.

'

dcosoulari. profusis

ohscnans ut sibi podum sanitaloui impctrarot a Domino. IIlo, ul orat mirio cuslos
humilitatis
tanti meriti

hoiiorum 'studiis inscrvtentcs,

operum uon parvum sme

assiduis

sanotitatisdahanloxrmpImu'i.lThiqiiidisquantus-

ccepit

omniniodis

roniti

".

soijuc

quc

iu oculis

imparom mnllimodis prosoculinnibus

iiiodia

sumiui (loiniiloris vixcrit, qiiaiitaquc oorpnris sui vnsculum attrivorit. vel quo-

attostari.Scd tandom.aslaiitis populi alquo ipsius podafjrici terribili adjuralione c.onstrictus. oratio-

nem ad Dominmn
humore tumontos
lytici,

niodo noii tain sua quam ]iopiiIi doliola oonliiuio luclu dcnevcrit, pia ma;;is a-stimationo pcnsancx his aliipia roquirautur scri" ipsa miracula, <pm! pcr euiu Dominus ibidem "oporari dinnalus cst, mcut

profudit,

ol statiiu

pcdi-s noxio
iit

duiu
pta

osl

quaiu

sacra> inaims impositione

maximc cmn nec

pristinnin salutcm restituit.

Duo pnclerca para:

in

mombris omnibus prabatis ad oum ailali

miserabilitcr dissoluti,
suiil

nioria' fucrinl
tiaiii

'"commondala;
dc

([lur.

dum

jaclan-

(pios slaliin Ijictu

'"

vitarct, voluit halxai iuoo^inita.

salutiferiE

manus

Hoc lamon
(|uia

medicalos.salularis

doctrinte

in libcllo qui

vita illius inculto el semilatiiio

Iiidf ciim
sociiii

dapibus rocrcatos.podibus conccssit rodiro " propriisi]ui nianibus allati fuorant '- aliciiis. IS. Talibus miraculorum indioiis factus celc

.scrmouo
ihi

dit,'ostns

fucral rcpori cxaralum,

morilis ipsiiis rociiicl)aut c;coi visiiiu. siirdi

rcnit

Alrtbattim,

frequenlabatur a popnlis calcrvalim ad eum conflnentibus qui cximia; conversationis ejus cxomplis informari, morborum inj,'rucntimii
brior,
:

auditum. claudi gressum, duoiiuo viri dcloriiiis Icpra' oonlairionc tmpali ", ihidoin ab co mundali suiil. Omtii '- ilaquo ri-cliisioiiis '' sua* temporc
c(elestis vitic <Iosiderio tabescens,

super incolalus

incommodilalibus modori. doitrina - .sacra; prn?dicationis ab oo cupieliant jtdificari. Ille ^ per concessam diviiiilus frraliam sibi in vila> puritato
^'

sui prolontjalioiio luffcbat

dissolvi of

qiiia

juxta aposlohmi

cum

Chrislo

c.ssi'

cupions, ipsam lor-

rcni (.'orporis iniiahilatioucm

hat.

carccrem leslima-

sosG pncbobat

imitabiinn, in
efficaceni
.

curaiidis

Nonmuiquam tamon
iii

pcr boaliK " contein-

diversis
afflncnlia

languoribus

in

docirina^

plationis

cxcossum vidcbat sesecretiscu-Icsfibus

lauilcm sui couditoris

facundissimum praToploioni. Por soilla

interos.sc ol

cum

hoatis

ptcnniuni vcro in rogiono

ooriimorahis, posl-

spiritibus cxultarc, jain

pra'guslando

iliius

quam omnis
a finibus
in
lis

dul-

"

iliis '

noxia* consuoludinis supcrsliliones extirpavit, mossomque mnlliplicom

cedincm
tibiis sc.

gloria;

quam

pripparavit Deus

dilitjoii-

iiorreum Domini
cx<()luit.

rccondondam
repofoiulum.

aj,'rioola tiilc-

^I. Gontigil

intercasacordotem

iu

ruiali

qua-

inlcrmissum laboriosai pcregnnatio<*

Stirniiiilciii

dam

ecclesia procul

nis iter a^stimans

filiis
'";

quos
ol

in

modmu
ijrogcm

beato viro ad- moribniidiim ramiliarom.p^ravilcr a.-^trotassc: vinmi ^iit tnimit;

'.

deKentem

Chrislo nutrierat valcfaclo discessit

supradiclis
viilas.

cum
prula
ili-

.saorie roli|.'ioiiis obsi^rvalioiu'

.sihi

providimi

ol

siipfr

coinitibus diviiii soniiiia

vorhi pcr

pcr oppida spar{,'cndo, nioiiliuiu

mum

/).

commissum paslorcm vigilanlissiHic intjravcsccnlc morbo, cum jain dcmissa

relatioiio
'

Scripturaruni fonte rigando,

ncro, ad
et

emcnso tandcni
dovonit.

sporarctur''',

urbom Alrobalcm "

apiid

iiionanlerium
S. Vedasti
fit

rrcUmis.

Dccrcverat vir sauolus intcr tanlos popuurbls slropitus a publicis convonlibus sese sublrahrre ct soli - oontcmplalionis dulci studio
ly.

su^jjjcssit ci quateims fratcrnie ohaiitafis liiluitu socrctioris vitte proposilum ad fcmpus iiiturmiflcrol ^ cl ad com-

iosie

'

nienduiulmn Doniino smim cxifmii

ciimrol. Hiio
duljilando quid mallot
positi
'

IV-stiuns

oc-

aiidito, lia-n-bal in inccrto cousilii,

"

inha.'icrc.

Scd

civiLas

iii

montc

posila

uou polcrat
insit,'nis

quia ncipic de riKorc pro-

abscondi ncque lux a

clu

vt-ra jucc illuminala obje-

aliquid reiaxare,
(ii'iio;^'arc

neque

petenti

tcnobraium

ohnuljilaii.

Driiiquo cx

.suam volcbal

pr;esoiiliam.

amico Snl laiulcm

vita-

convorsationo, quani rovcra niira sohriclas

nimio

illitis

al(|uc

omniuni praerogaliva virlutum conmien''

lis exiit,

iloviolus "aiuorc, ruplo parictu oubi- F etassumptissuBe peregrinalionis supra-

dal)at, in hrevi cognilus csl. Cu^pcrniit itar(iic

roli^riosi

diotis <!oiuilibus,

ad

.saocrdohjiu
iiivoiiiL

profcotus csl.

quiquc ad

ojiis

con.stilla

oonvoniro

*.

Ingrossus

domum
in

ojus,

ciim oxliaiislis

pn|iulus frequfns ut
c

ab comonitasalutisauiiirct,
cl

jam

viribus vitalemfiatum vix Irahentem, Cl eju-

morhorum doloriljus afdiclos habi-haiit. ;mI cuin lamquam nd ca-Icslem modicum adduccrc fostinahaiit. Tunc, ne favoralis aiira mcntcm ad suporna nitentem * corrumpcret, ncve animus ad mulla divisus minor ad sinjrula licivl, accopta a poiilifice civilatis licentia, parvum. quod sibi .soli sufli;

divcrso confluoro

quolqiiot diversis

laiitcni

familiam

obsc((uium

fuiioris ojus

oxe-

(|uias pra-paraiitcin. iV-rliisus rl ipsf

lacrimis,

ad

lcctulum jacentis
Juxfa

acces.sit,

ordinem
".

visilalionis

morem

occlesiasticiim implovil

paucisquo

pro tcmpore
noii
loii;,'c

cum

'"allooutus. in oiafonuni. (putd

abcral. pro co

Dominum

ro^iaturus in-

troiil.

(^umqui' sc in
iiiibrc

pavimcntum cum multo

eeret

<*,

in ccllula, Sancti Vedasti

:

monaslcrio adin

lacrimarum

hflerenlc.construxil habilaculum

quo

reclusus,

aniici r(-'stitulionc

dedissct, et pro periclitantis ex intimo cordisalTcctu " i^rc-

(s. (I.
^

d.

f.)

d.

f.

s.

d. 3.

(in seriiiono)

om.

\.

'

"'

in

8. f.)

in

serm.

fac. consideraljiil i.

"

salulis

;i.

(cons,
' illius

vcniic

4.

Nom

20.

"

inlcnl:im 4.
'

(oli .) suriiccret oli

3.

Iicito viro 2, 4.

jianclu; 3,

3.

" (c.

h.) liumilitaUs custos

(<

3,

omnJno
4.

diwroniti

a.

"etsalutaiisl. "
NniD
'i.

in dies ct doclrin.i vcro add. gT. sibi divin. fr. % .- purilalem 2. " reclusiioni " Mnriw (a onines om. a Num 21. dcfc'cntc verum denperarffl existimans deccs.*it " Alrelmtcnscm ~ Atlreiintem 'dcvinclu!*. 3. coinplevit sila Nnm. _ poputos solius t c.)i)aui'iKcum pro lctnporc3. " uiTeclu
18.
'

r) rediieconcessitl.
> "

fucraU.

I.

* QuintitianuH 2. rantcs I, - * Ilauricus 4. (. m.) ' (o. b.) bonorum opcrurri seque ma(!cralanl 1. 3, 4. hipc2. om. 2. "* fucrunl 2. " turlKili :(. "immi^

cooftc
3.

*.

* (d.

s.)

2.

:),

3.

2.

liertla-

4,

' "

3, 4.

'

f.

i.) iltis

Jinil.us 2.
:i.

:J.

4.

1.

'

1.

'

J.

'

3. i.

'"

3,

le(5iiiir)ne

'

'.i.

iifhriillcrcl
2.

:j.

' (iialil 2.
'A.

jiroiin.
(.

4,

2.

"

4.

'''

(p, p,

19.

:i.

.1.

4.

iia 2.

1.

cea

' :

574
T.% P.T

VITA

S.

VULGiViNlI.
ria.u

ms.
iHrn.

ces ad

nrofudisset -^ slatiu, divinau, ade^rvirtutem ..rotus persensit, resuu,.o

Dominum

et

Domini nostn Jesu Chr.sf, qm cum Patre Spiritu saneto v.v,t et g onalur Deus per omsecula seculonim.

vigore salutis exsurrexit, paratis qu^ ad refectionem c-raiit neccssaria refccil, eoteracnio reciipomtifc salutisprjcbens indicia,

ma

Amen.

annotata.
a Leffhitr (I) nil a soriis S. Vulganii conrefsitni De iisdem Jar. Malbrancfuisse S. Uicharimn.

veneranduni

liospi-

tem debita

'^

cum

alacritate suscepit. Mirati qui

"'

" miraaderani super lanto tain(pie rcpentino

eulo iJoniinuin cn|l:iudal.;int : domusquc. paulo ante ululatu lugubri prostrepebat
nraiias
qiise
>.

qius (9)

Quo
:

vivendi genere,

ait, fidissimi

comi-

Dm

" Dea

laude.^ sublatis in altun. vocibus

vitain clauserint, los cursuin perefrerint, ubivc traditur n. forsan Qn.l.ai.us a iqu.d adl.uc non

resonabat.
et

operjE cvangeliciKnavarit
;

apud Monslrolienses (3)

apudeum

ijise nwritiii:

Israel 22. Jam vero dies advenerat quo vcrv.m Poniinus ab ^pypti a*rumnis ad pron.is^am [:Ioet ipse vir sanctus post n.ultum |,j,^jjj vdciiverat
;

quia corpus cjus inteaut iiliccremnm fixerit grum ipsi possident alque ab oiiini retro memoria

compos..eraf diei laborem fessos artus in lecto cum repentc immensi luminis splcndore pcrlusus
aiidivit

possederunt. Vcrum Albiniaci (4), diteceseos AlrebatcEP viconobili.o.-tcnlantcorpusS.Cbiliani, Monstroliensom respuentes, quod ab his existi-

vorcm ex noniine
sibi i.'lni-iam
:

se v(icnntem et

ad pa-

ment eumdcm cum suo

ratam

invitaiitem

Viilijuni, dilerte

dulcibus Imjiismodi alloquiis Deo, veni, (/uia jtim

in honore haberi. ProhaMaJhraneqius hos duos .^anctos bifiiis inde renset esse dlversos, et ntrumqnr ccrte diver.mm esse a

tnnpifs est ut a vineulis corporis ahsolutus difjna

hdtoris tui merrede in ralo dotirris,

uU ad

ref/nlrm

mensam cum

veste nnpfiaii

rerumbens,

e(rlestii)ifs

Kiliano episcopo HerhipoIen.fi (de quo majores De ChHiano qui nosiri nd diem 8 Julii). Monstrolii coliiur agenduni nobis erit ad diem

epulift Hine fine fruaris.

Ad

hfcc beatus confes-

sor de lecto iirosilicns, in divinis

laudlbus et
;

oratione plurinumi noctis lastus exegit

dcindo

13 Novembris. Nescio uhinam apud Malhrancqium repererit quod ab eodem indicari att Corhlet (5), Quilianum scilicet, socium S. Vulganii, soHtariam
vitam duxisse
in

convocatis fratribus, presbyterum quoque ^ apud (piciu liospitabatur, sibi adosso pi'iEccpit. Quibus

loco

quaiuor leucis Monstrdio

distanie, qui ah ejus

sit.

nomine postea Quilen dictus

(6)

cum dc

accclcnitiu.ic sui obitus

ostensam

sibi

divinitus revelationem

roferret, subito inlolerabili

b De hoc sacerdote Mnlbrancqius

rini, nii,

Credide-

fcbris calore succcnsus cn^pit gravitcr lestuare, atque ex .ncmbrorum defeclu crcbraquo anhelilitus

eum

fuisse,

qucm

e Morinis profugus

ad

sarcinas Bononienses reliquerat (7). Porro fuisset

intcrccplione vicinre mortis signa praeten-

inliumanum ciuodammndo partum gregem

nulli

dere. Turbati fratres amaritudinom cordis multa

nisi lupo credidisse; lortque historia viro perfa-

lacrimuriim ofTusionc promcbant

vis
sibi

quumde indubitata tanti viri f.doria gnudcndum sentirent. desolalionem tamen sui in fore
*
:

quia

miliarem, ejusque ad instar pervigili prfeditum cura. t.hide aulem eniii familiaritatem, a concluso
ct

peregrino

longius distans, contraxissot, nisi

ejus discossu

non

impcrarc
rat cos

qui..

non poteranl sibimet ncrcnt. Ipse vcro ^ vocc qua potefercntes,

prius

cum

existente in Morinis et

suum cum

a llclii compescens, viris ' ac foniinis quae ad hoc convenorant, ut lam sanctce animse de corpnrc oxeunli suas aniiiias commcndarcnt, verba
teia
viUi;
piffi

proximo agendi ritum edocente? Arbitror autem, ait, hanc vilc Molanus (8) lam esse Atrebatum aut Nobiliacum, alteram
:

Atrebatcnsium urbem
litattmi

cpiodquo propter hospilatale

non ccssubat evangeli/.are

ffidificationis

inter ceut

in

servos Christi

tunc cognomen

alloquia

admoncns

habucrit. Conjectura snne niniis sqiio gratuita.

semper dicin * ultimum pr;i} oculis liaborcnt, senipcr do mortc ac si ciidcm dio morituri spcranles ", curam corporis '" animarum saluli postponcrent. At ubi vim doloris ad vitalia propiniiuarc persensit, fratribus quos in Christo dilexerat

dcosculalis,

Dominici corporis

et sanguinis

Advertendum poro Vulganium nou in cellula sua juTia monnsterium Airebatense, ut in Vita indirnri perperam dixit Ghesquierus (9), ohiisse, sed apud sncerdoiem illuni procul Airehate degenteiu, apud quem tunc hospitabatur. Nec scio utrum mitlto magis quam Molnni probnndn
sit

porcoptione se munivit. Sicque inter voces fien-

Ohesquieri conjectura (10), de

villa

in

qua

tium

et

mixtas psallcntium laudes, sancta

illa

sepuIiusreferturV\x\^FiX\\\x%dicentis :S\\s,\>\cotg%o,

aiiin.a

canie soluta ad a^thercas evecta est sodes,

ubi iVuitur angelorum societate, apostolorumgloriosa confessione, marlyrum purpurea claritate, virginum (pioiiue ncctarca dulcodinc omiiiumquc

villam illam extra civitatis (Atrebniensis) ainbituin, non tamen procul inde sitam fuisse, habi-

tamque tunc temporis pro Vedastlnorum coemeterio:

in ((uod

elatus fuorit Vulganius

ci

noster,

sanctoruin gloriatur a tcrnitale. lOxtat dics dejiosilionis ejus

utpole qui in cellula

monasterio contigua cum

{11).
territorii

celeberrima quarto nonas novembris. Cujuscorpussanctissimimi vcncrabilcssuajpercgrinationis coniites cuin presbytcro loci

abbatis facultate solitariam egisset vitam.

d Etiamnum,

nit

Mnlhrnncqius

mullaque

populi confiuentis frcqucntia sepelicrimt in ecclesia, q\ia' sita cst in villa

([na'

Atrebatensis, quod ad Morinoruni vergit confinia, incolie nescio quas faculas sata prcetervolitantes
ul anim^^.dvertunt,

dicitur

Ronorum

bcne de

fertilitate

ominantes,

virunim Tcrminus

c,

cuiu hyinnis et psalmis, in

exclaniant
i.

He

les

aublets de

S.

Vulgain,

magna

gloria. l"bi suflVagantibus ipsius meritis

e.

Ecce Vulganius blado seu

tritico

nostro bene-

bcncficia pnvstantur divina d. ad

laudem

et glo-

ficus.

>=

effudisset 3.
(]ii;i>

>*>

"

om.
'1.

1.

" iDgenti
^

iloiiins

3.

'

porstrepebat 3,4.

Num.
(1)

22.

pioiusHs

" " gmlas

l.

(d. q.)

4.

om.

1.

'

om.

3.

melmtur2. diem 2,3.

'

forte 3.

3.

omi.

3.

'miris*.

t.

Ulum

cogilarent

>>

corporura, 2, 3,

pre-

p.

Wstoirf <le Calais (Paiis. 176(1. -i vol. in-4). lom. 1. 347. l51 De Alorinis et Moritiorum rebus ITorn.ici 1639,
vol. in-1'), toMi.
I.

lom. IV.

p. aSo.

(4)

.\ubigny,

p.

270.

(3)

Montiuil-sur-Mer.
dtt

ViU num. 18
(9)

extr.

(6)

Tom.

cit.. p.

269.

(7) Cfr.
fol.

supra.
v.

(8) Ntital.

SS. Belgii,

237

(5)

Hatfiographic

diorhr

ii'.imiens,

Act. SS. Belgit, tom. V, (11) Toni. cit.. p.270.

p. 2.>i,

num. 6.

(10) Ibid-

DE SAXCTO

DIES SECUNDA NOVtMimiS.

i>/0
ail

gratia confinnali.

unanimitcr animati. ad

DE SANCTO VULGANIO
EXCERPTrM

instanliam divimo laudis vilia cah-anda torles, iu

cx

Dirii.

cuiit(>niptu siTuii alaeres,

ad quiestum virtutuni
nvc
Iin<,'ua

avi(h.ad impcndenda hcneficia prompli. Et quoniain

iioc

sonsus excotjitare

valet

eorum
inalu

virlutes proferre. (pialiter, aiiclorc

Deo.

EX VITA
Cfr.

tanti prctii nmrgaritiu in hujus

immdi

exilio clisint,

S.

MADEUilSILI.
Pva;r. nuni.
/.

ad cddeslc sertimi traiismissuj nunc propalare a^vi"i'diainur.

jam
iipml

Commeni.

Conse^pionti temporc, ut placuil supcrmu providentia\jam expleto cin-su fraKiiis hu,ins vita>,
nntaiiniii
accidit corporalis n>^'ritii(h) faniulo Dei \'ul^'anio. Quo a';rrotunte. heatus Madeljiisilus satis (Egre

imtm

rt

morilnr,

ac m-prlittir

S. Vuli:aiiiu8.

Per idem

leriiu'

tfinpiis

fuit

in

Vtntii'
Ifimbiit

tz Briloutna Majori vir Deo piaoitus, gcncre ct scienlia insi}hjori ub gnis, VuLGANirs; qui duni esset ad aiToin episcoanijfio

dirrdiis in
Galliitm.

patus DorovGmensiuni civitatis qun? Cantuariii

nuiiL-upatur prtEoIcctus et sentirct
taiiti

terohat sodalis niolestiam; et assistons ci cum siiifjultu qucrel)atur, ita dicons Kn/one, fratrr
:

monacti ia.

nii,ai/lior rrnisfi ut,nie re/ieto

iii

conrii//i' /arri-

sihi

ohcssc

mitruni. tu fe.Mines

culincn lionoris. utpote

ad consortium ijaudentium
speraham
iif

(pii in

panpi'rlate ot

animaruin? Ego
hunii,
affirfiis

certe

cxfreniilato

num

servire maluerat; ro};avlt Doiuiut tale ei consiliuiu pra?beret, quo de vinculis

prJElaiionis

Deo

a
:

te

eorponrt

spirifu
iiinc

Chrislo
re/nx

cominetnltiri

nunr

nredcre,

tantiie

absolvi

et

anfe ine spiritu

divin;e

servilntis

cwfum, corpore terram

fientcr,

ofiicio

quainiuaxiine

valuisset

im|)licari.

Talia

dcprecanfein taliaque deprecando frequcntantoni respexit qui humilil)us dat ^Tatiam. de (|uo scripluin esl Dfsiihrlmn /)inq)irnm ixumlirif fhnni:

deheas pe.netrare? Cui sanclus Vulfiaiiius aiehal Snsfine ipi.rso pa:

friiter

Inufissime,

v.t

Dei

volunfati

in

nohis li/irnfrr an/uiesce.

vifa

Nam
ipti

t/uid prodcrit tota

in

o/mlivntia prareptorum

HHs.NcmpecoeIestisiuintiusoiassislcns,consilium

cirea ftnem

nosfrnm

ts

quod quierebat
Hw.s'

Dci sndasse, si ealeaneum olm>rritt

eidcin intimavit, diceiis

/>..//-

frium niare vefsm GaUiam, H appHmhis in Alteiam, supra ipiutn qnidani l)ci servushabitaf.

riMlrs ar mnnnurantrs va/uerit inrcnire? Nec dnruin patiaris quod ad tcinpns te retiiiqun : quo-

Ad quem
riiii)

ex Dei niamlato a siia infirmilate illnni sanabis; ac deinreps in Dei sertu relox aljibis,
et

rum

illo sorialitir

permanr/tis. iVrcepto hoc

coiitiiuio

mox utfaciem Det videro, pro tc ut hinc cximiiris.snpfilirnre noni-rssiihn.\l\shoii\m .Madel^-isihis ad modicuiii recreatiis. ininistriuii siumi
iiiam
dii-

dum

sihi

oraculo bcalus

Vulganius

ab ahbatedcloKatuiu adideni

nioiiaslciit

exivil

ad

ducens ad inarc. Inv(^nit auteni imln Dri naviculam. in qiiam inox inlravit, Christum invocans ol de Dei i)ra:seiilia non diffidens. Slatim navicula (luctibus clcvata sine huniano reniifrio i^er maria iii dirrcliim cur-urril, et angelico ductu ad porliun Aiteiie velociter pervenit; indeque orani lcgcns usqucad habitaculum
et arripuit itcr

urhem

riuni rcstiuaiiliT tiansmislt. luaiiilans rralrihiis

inlirmiim cohahitaloieui sumn (pianlociiis visilarent ct quiihpiid ad viaticuni deccdenlis

perlini-t,

eidem ministrarenl. Mo\ aiidiln hoc mandato, ad oninia hona etncaces et prompti, Cenlulciises inonachi sub ouuii ceieritato voiieninl, oloosucro
servuiu Doi ]ieruiixerunl, conniiiiiiioiieiu Doininicoruin mysteriorum trailidcruiil, d sic sanclaiii
illaiii auiinain IV Noiias Novoiubris do corpore ej^TCSsam psalmis ac loetionihiis proseciiti.corpus

Dei servi, contra impetum fluminis navigando,

pervenit.
Mnettim
Sfaifflijisi-

Itim

Egressus de navicula, et intrans ad lamulum .^erviis Vulganius, mox oratiiiui incnbuit.Qua coinplcla iiiauus suas iegrotoinipoDei asque Dei
suit
;

dcmum
riint.

coiidipiue sci)nllura!
lonj^^o

iii

oralorio liadido

fnmit

rt

nim

tcmporis spatio sauctns MadcJtcisilus superfuit;(piiii polius plenus dicnnn

Nec

post

et

tu liltitn (Ifgit

tremilicam

incopit.

conlinuo languorc depulso sanitas rcdire Bcatus autem Madeljrisilus. Iriito coiiain ejus coinitlexiiiii ruil, et sic se
si

honorumque opcrum ad Kaudia

iniKravil, accipions

saiicloriim trans-

mine exsurgens,

coronain dc niami Doiuini ct

mutua

rcildous tciTiu corpiisculiim juxlasopuJIuramsui

qiioiuiani sodalis Vulganii in
torii sui.

dilcctione complcxi suiit ac

utcrini fra-

oodem
Jiinii,

loculo oraviri Di-i

tres post lonpa

unum

lerrarum vel locorum spatia in conveiiissent. Fuerunt crgo isti duo veiio-

Dies aulcni natalitiiis hujiis

III

ah
ct

auliquis tra.hliir

Ivdcndas

ad laudcm

rabiles viri fide et devotionc conjuncti, spirituali

gloriain noiniiiis Christi.

DE SANCTO HEENINO
EREMITA
IN

GRITANMA ARMOUICA

OO M >X K IV T A It I TT H
s^ciLo
vr.

V\l yK A'

I \J

fH,

CD.S,
celehrari in liri-

^ela apuil

SHcrninuin,

^ Orand
fontt.

quein britanrticr etiam Ternin, llarn vi/ Karn nuncupnri itinnt (\). nu/ta

ned satis celehri

rttttu

jamdttdum

nullo crrto

quidnn inartijro/aijia memoraiit nir uiia Ka/endaria aut Officia Propria ecciesiarum liritannia: tninoris, cx iis qum rerilaril Trcsvanx (12):
Kaidanet ad

fannia Arinoriiti,pr.vsertiin eft/ocoquoeirrnitirttin ritain duxit it rcliipiia: ejus sermtUur testantur

iltitts

lod scriptores
prxter ea

(3).
qtta:

Nttlla etiam ejus

Arta

habemm

I\ Alhertits

Le Grand
xxviixixvm
sectdo

(1)

AII>.

Le GramJ. Vit dtsSS. dt Brttagne,

ed. IS37. p. CGS, doI. 3.

SS. dt Brttagne.tal 1830. toin. I.ProIegoin.p.

(2)

Ad

G.-A. U.I.ine.-iu.

'*>

drg

(3) Cfr. nuiii. yna^.

570
AIICTOIIE
t:. I).

DE SANCTO HERiMNO ERE^nTA.

serulo

X VJI eM f/aU!re ex veferl rodfre errlm^

romnientariis Sehastiam murchioms
ef.

s.

pr3.'dirti lori,

scpultusque est in eremitono suo, locusque sepulcri infrcnli lapide si^atus.

de

Uomadec

ivdirarif. Qu.r'

aUis foniibm quos dixtinctius non r,uamv!s ox nomine edlforis non ita

manna aaudmnt aurforitafe, (,unm nosfri mnneris pnbliro ruUu Hit non solum qn^ reria circa sancfos quxcumuue de rife honoratos habentur, sed etiam
antiqua fraditione feruntur sedulo coUirfere, visum eM illa Arfa, aliis prBsertim dorumentis nostrofere defirientiinis, laiine reddita lectorum
//.

nanoruliss,tl.jirere.
(fudiiii/utini
ile ciillii

domus mter calamquod exortum est mter Donmoneu.n Britanni.'E regem ot Comorrum com.tem Co.Tiubi.e. atque .psa sanct, memor.a .ll.us rudoDco placu.t .ns.gn. ril)us qua.i obruta erat. dnnec quanta glor.a frucretur m prodifjio manilestare .lis. Siquidcni factum est ut com.te quodnm de Polier. <iui ct ipse Comorrus appellalus fu.sse er^ur. venationi operam dante m prox.ma s.Iva
2.

Brevi vero d.sjcola es

lates civilis bell.

comiii
<i^

Poher,

r'r.TriftUum

monumrntnm

rulfus S. TTernini
in vico
ei

cervus.

quem acnter cancs msequebantur. ad

:

ecciesia esf eius

numine dedicafa

quem

vita

eoitHtal,

sna eremitica illusirami, quique

arcevii
sia

ipse

ab eo nomen

Lnc-Karn sru T.oc-Ma.-n (1). id esf, eccleauod famm iu dubium vocaut Ilernini (^^)
et

oratorium Ilcrnini confug.cns, ejusdem sepulcro recubuerit cancs vero ip.um prosequentes qmmi ncc mcedere illuc advenirenf. immob.Ics steterc, valentcs nec re-rpdi.similique mox stuporo perculsi sunt cqui c[uibus

'Geslin de Jionraoque

adrerfuuf

vore 'Ki.arn

A. de Uarthelenni, qui vuh,o sicjuificari locum

insidebant. Rci novitatem

Jn ea ecclesia serratur caput sanrti rjus'siLlacro argenfeo iuchmm et os brachii in simulacro item arqenfeo. Thecx dem efiam hrarhii
senullu.-^e (3)

comes, cx C(iuo
illa..an;

comes et ceter. venatorcs vehcmcnter adm.rans dcsilit, soptum ingred.tur, fcram

:

abin-

sinit

acccrs.f i.que v.can.s,

quum

de Queida^ pridrm doualx suut ah illnsfri domo fen,eiqneetiamde}>eufnrperftulrhriraUre.elcrux arqenfra Qu,r et sepulfur.T- locum sibi in har ercle.ia drl,.,if

audisscto.ato.im.. (laondam illicexstitisseS.Hernini, jussil locum purgari et jed.ficari ecclesiam. Qua> luKlIe(p.e p..odicta. parocbix^ dc DuauU
subjccta ct J.or-Karn nuncupata. a mull.s p.o erga sanctum afTectu mvis.tur et prJEcipua apud
vl.-os
i^

omuihus ejusdnn

rjusqur sruia qcutilUia couspiriuntnr ecclesix specularibus M-). Proei

nobiles vcnciafionc gaudet.

quod

tcstantur

staut etiam ilmlem sepulera

scuia qeufidfia alia(5).

scula gcnlilitia ac sepuUu.-i

len.

do.mnorum de Que-

fjui it ijise

rum qnarunidam nobilinm familiarum 3 J^rxter Lor-Uarn in dia-cesi

aUeram

Jirioceusi,

ecrle^iam S. Hernini uomine iusigulfam iu

do Bezoco, de Kcrp.-igento, de Loquenol ot do Loc-Chrisf ibidem consp.cua. 3. Nec defuere miracula quibus divina bonilas
servi sui sanctitatcm

cultu$ ejus

Hochefoi

diwcesiCori8opilensiaitLohineau{G)eiforieefiam parochiam dr Ple-heilin. apud Ihiprmforfrm *,

indim-esi \'eneieusi,ab
esse conjicit,lHiera

comprobare

voluit. I.npri-

mdem

sanrto

nuurupatam

8ciUcetnusHloqmndiin\ con~

mis enim, comportatis jiuu lapidibus et cetcris qnx ad slrucluram ecclcsife ncccssaria essent, ([uum non convenirct quo loco jacienda esscnt
operis fundamenfa, avcs plurimje nutu Dei illuc convolanles, supra lapidem scpulcri exiguum

versn (7).
iiilrii

urdoit

J[..AIherfusJ.eGrandetLohineaufestumSMor'
nini cclebrari indicant die'2norembris,nuUa fameu ad id allafa auctoritafe. Lohiuean pr;eicrea adrrr-

lim Hrn
eontiiiciiif.

quasi tholum

qucnidam

rainis cf frondibns arbo-

qux ipso patrono glorianfnr uUerius progressnm non esse.

iii

(8)

cuUum

saurli exfra loca

rum fum

consiruxcre.
intellexorunt

Quo indicio divinilus signiiicaomnes eo loci erigendam esse

ccclesiam:fcrlquctiaditioaltaremajusipsisancto
sepulcro essc superpo.^itum.
4. Mulier

quasdam

vici

Loc-Karn quum

pr.T-

miracuUs

VITA SAKCTI IIEUNINI

r.r

rite

sumpsissct fribrarelriticum dicS.Hei-ninimemocelebrandae sacro, vehenicntcr id impniliandcdit. Venlihib.-mn

tibus ipsius vicinis, statim temeritatis sueb p^rnas

Alhcrto

Le

(irand,

/or. vif.

S. Ilfiiiiinis.
Aiiijliii

1.

S.

Tlerninus, e Britannia insula oriundus,

in Aniioi-ica.nappulit :umocircitcrri3S.
iit

FelicelV

bus ejus adhpesit nere.Admissam itaquoculpanihumilitcrconfessa F et occlesiam ingressa, ad Demn et ad sancfum

enim quo utcbatur ifa maniut illud jaui non valeiet dcpo-

oriiinilua,
. 1

summuPontiUcc,impc.autcJustiiiiaiiol,ivgnante
vcro
cul
in
.ab

Hcrmuum
5.

preces fudit et liberata

cst.

riiwricH

Britannia nostra Hoele

II;

cumque pro-

Viri

duo erant

in vico Poullaoucii,

cjusdem

firmatua

ttt.

ritmitii fnit.

j/itllice

Curliiiix

hominu.n co.ive.-sulione vitam dcgcre vellet, locum pt-tiil proposito suo idonemii in parochiadeDuault.apud Carbcsium * civitalcm, in pago cni principabatur Dominns de Quelcn. Is
tautiuii tcira' ;ul coiistiluciuUun crciuitorimu

dicrccs^is

Cornubicnsis,

mutua

dilectione

admo-

duiu conjuncli.

Quorum

altcr. paralyticus factus,

san-

atquc omni jam recuperandoe valetudinis spe dcjcctus, amicum supplcx rogavit ut iter susciperet ad occlesiam S. Hcrnini et inde aquam ex
ejus foiite sibi dcfcrrct. Is vero

cto viro couccssit ciuantuui uiio (Ue fossis claudcrc

valcrct. Qui gratiis nmltis munilico priiu-ipi aetis

rem

pollicilus, sod

miniiuo cxecutus, ex alio

sit

etoratiouc factaad Dcuni, dimidiaiu Icucnmprocessil. liaculum, (juo sustentari solcbal. post

obvio aciuam luiuet segroto porroxit. affirmans illam cx fonte

foiite

se

S. Ilernini
bibit, ct

Irahcns; circulumquc pcrficicns, ad locum undc

digrcssus fueratrovertilur. Illoautcmtranscunte,

acceplam. Crcdidit illc. oravit, nquam sccundum fidcm suam pcr merita S.Her-

nini

qua baculi

vcstigiu.ii

solo

imprcsscrat. glcba
ct

decoperaf.

usum membrorum recepit. At qui ipsum mox idom malum cxpertus est. lindo

spoule t^ublfvabatur in aggcrcm

Tlcrniiius

possession.s

ipsi concessn* limifes dcriniebat. Vixit ibidem

qui contigit usquc ad obitum suum prima die lumt' mcnsis maii, aiino circilcr oXi
:

ad ptvnitentiam lallaci^E suaj adductus. aniiciun suum vice sua doprecalus est ut majori quam ipsc usus fuerat fide aquam sibi ox fonte S. lierniui cputrerct
:

qua hausta,

et ipso

sanatus

esl.

(1)

Afl.inrraoa..mim. dcxlr.;LoMnPiui,
C.f\'.

toiii.ril..ii. 135.

Keril;net..i.! All>.

(S)

Lolmiau, ed. Tiesvaiix,

tle

ji.

xi,

ncL (3) An(4) Ibiil.. p. 135;

iofra

Le Grand. p. 669. noU. 1, 2. Act.,num.2extr. (6} Tom.cil.,p. 135.

(5) CfrI**'"-

0)

eiens tticlits

Bretagnf, loni. V. p. 190.

(8) Ibid.

_^ DE SANGTO

DiES

SEGUXDA NOVEMBRIS.

577

DE SANCTO MIOCO
EREMITA
$EUIILU VI.
ffaHiet

IX

BRITANNIA AUMORICA.
ejnscopulem sedem Dolcnseni tenrbat, e( Joannes Collas, paroc/iix rrctor, reliqitias Hlas elerarerunt e terra ef dermfinri Inco collocantnt. Sed ef alix
parochia;
a/tera
in

C. D. S.

e S.

MiPti

nim

Mioco haicpnitca (radit Lobineau{\)^ tjuofides petm ipsum esfo. S. Miocus * ritam

/uxit solitnriam in purnchia

esf CoQl-},V]vn
:
:

qus hodir
fjui

ejus
tiiiic

nomiiie nutwupata

(orus

dux

S. Miori

silvishorriduserat

Coet-Mieu enim idemsonat

illa

nomiue insignitx
riil-.Mitni
;

sitnf

diwcesi

liriorensi,

ae Silva Mioci. Parochia

suhjecta, sita
ctmsis.

ultera

sedi Dolensi erat

diaeesi.t
nuijits,

rcro in

Corisopifcnsi,

tamen intra

riooz-Miec. Jnter Officia

fines

jiria-

In ecdesia hujus /ori alfare

erat, seculo

<ntod

parietijunctum non
tibits

X Vllsofo sqitan:

apparuit capsa his rerbis inscnpta

Propria ecrlesix Ihlmsis, anno 1770 ttjpis edita, rej)eriturIectiode S. Mioco cum ejus comviemoratioue siijuafa ad divm J unrrmiiris. Ilartruus Lohincau,
,pti
rt

Rcliijuiji'

S.

sancli Mioci. Hector d'()urrier,

.Mioci aitatem seculo

VI

iUiyat.

'/ui titnc

temports

Plura He hoc sancto reperire non UcnU.

(1)

Viea des Sahifa de Bretagne, ed. Tresvaux, lom.

I.

p.

27)7.

DE

B.

JACOBO UNGARELLl
ORDINIS MINORUM
FOROLIVII IN ROMANDIOLA.
.1.

II

ANNOMDXVIt.

De

Uartijroloyium Har luemoriam

die

Ordinis

Seraphici
Ungarelli

cttUtt

facif heati viri Jacobi

litleris testimonialibus sigillo pnedtressoris mri Mariani Falcinelli Antoniacci,tnm tbocani ovalem

B. Jacobd rxhibito
alias

his verbis: Forolivii \n Roniandiola, B. Jacobi

confinentein i>arti<ulaiii

ilcsumptam ex cranio
similitcr

Ungareili

*,

confessoris, qui, eruditione e( prfedi-

ejusdem Beati, niimitJim

cum

litteris

catione excellentissimus, virUituni ftiam ouiniiun

Vaparelii.

specimen

evasit.

Vur

vero in

/laitc

diem nfcratur

incertum ; nam e multis qui heati viri memineruut, ne unus fiuidem certani ejits ohitus diem sfatuif.
Jacet autem sepultus ForotivH in crclesia juirochiali

testimonialibus sigillo anlistitis Androie Baralti, quie cum capite, ut latifur mcmftratiis palcr

guardianns,

piiblira' (idclimn veiicialioni in fe.sto

Oninium Sancforum ante suppressinnem oxponebatur

in ccclesia Onliriis Vallis Viridis.

ad S. Hieromjmum, qux olim fiiit Fratrum Minorum de Ohsermntia, hac inscriptione insi:

Quiu
cullu

cum ita sint, facile eruitur dictum Bcatnm quodam publico rcvera frui.

(/uitus

HIC JACET
ttUaa
regularis.

CORPUS BEATI PATRIS

3. Hts certc a/ifjuis annecferc jmsef lont/ioretn ordinem eorum omnium ijui trartanfes de riris

t,

''^fMniiihu
^**^"*

FRATRIS JACOai UNGARELLI DE PADUA ORD, MIN, RELIGIONIS OBSERVANTI>E PR>tDICAT0HIS EXIMII
08IIT MDXVK,

virtute pra:sfantihns Ordinis Srra/diiri,

.lacohum

Ungarelli lieatum dixcrunt

scd

ijiiid

rnhoris inde

'"'"'"'""'

""1 constttt ;

2.

Nec tantz

adderetur ad statuendum Jiire Imttitm viriim in Opere nosfro sunm loruin ohtinuisseY Sittius est
ut

veuerationis titulum fempore fuisse

hrevi rcferantur
tradifa.

iptai

ahnlitum,pafct cx Hs ijux rnijatus de ruifn /iit/i/ico exhihiioH. Jacobo Pcrmus Dnus Pefrus Paulus Truechi, episcopus Foroliviemis, die 23 novembris
itnni scire

de B. Jacobo inemorix

situt

Nam

licet

multam operam dexlerimus

ut

certinres fiercmits ufritm heati viri Vifn

manusrri-

pta

1877 ad nos rescripsit : Vix absque niora curavi nuin

acceiita cpistola,
inscriplio B. F.

Jacobi Ungarelli Patavini, 0. M. regularis observantiae, qua; in tua prtestantissiiua iegitur, sit illi
siniilis

aliriihi reeondita sercaretur, (iret amjilissimus JJoininus Franciacus Vzermii, cafhedralia Udincnsis canoninis, iiohisnim humanissimr nnnmit-

nicarerit ijux frafer ejus Petrits,Jain ah

rifa fuiirtus,

auno

mH

quje in hac ecclesia divi Hieronynii subter

sajHUs,

/tic

dicti Beati

imagine

de B. Jacobo rolleyerat, eam ijitam etiam fortunam exjjerti sumus, ut niliil

ijitod

in pariete depicta reperitur,

didici.

demonstraretnr, nisi
lihris

ct siniilem esse

Jam

jn-idem ex editis

a parocho ipsius ecclesije

hauseramus.

ipsum vero

frui cultu

quodani publico, hic pater

guai-dianus O. M. R. O.

non

simplicifer testatur,

sed in demonstrationem ostendit mihi tum beati Jacobi ipsius caput inclusum in (larvo cophino
fere quadrato, ox

Ax omnihus quos perkgi, accuratius dc rrft.imuH 4. B. ^acoho acripsit Scardeonius (t), hocce motlo : ejua s/eMia rx Non parvo neciue mediocri ornamcntonoslrfecivi- Seardtonto.
tati fuit

Jacohus Uiigarellus cx Ordine

et

F. M., ui,

ligno nuceo,

munito una cum

sua excellenli doctrina

admirabili erga superos

(I)

Historia rataria lihro

II

(apud Graevioiii, 71,emu-

rus Antit/uitatum, lom. VI,

1'art.

iii. |>.

I2yi
y'<j

^ocembris Tomits

pielate

578
AucTORK
J-

DE

B.

JACOBO UNGARELLI CONFESSORE.

de qua pia imtituiione agitur etiam in Actis B. Beniardini Feftrensis (9). statueretur. liaque, diedon>inira..'ioctobns lj07,auspicatusestsacras
conriones Beatus noster^id
"

D. B.

piPtato ct acoiriina contra I.otninum vifia insectatione ot cffRadbus ad oinneni virluleni adhor-

talionihns
strinxit

ila

ita divino

nulla rationc

ahquando hominum corda \m-amore inccndit, ut ignis iilc a diaholo oxtingui possct. Ex quo
in

prssertm nitendens

nt

monte

pietatis

mirificum bcatitudinis nomen,

agro prtescrtim

PiccnoanIpcxitumvita-pnmuin,etdcincepspost solcrti ohiluni quam fclicissim.' nactus cst. Hic

diliccntia nec mfdiocri lahorc Sunuufi? An^elicx^

ac die 15 gendi a serenissimo dure fandtatem concessam

fuisse,cui rei
et

Judxorum compesceret; norembris prochmanf sdn montis eri~

usuras
ipse

dux pecuniam

conferret. Inte-

lihricontcxtum ita diligcntcr cmcndavit. ut ultra inillr' ct quiMb'ontaviliacumabinjuriatemporis,

rea nihilomisit,nt otnnis pietafis opera promoverei. Sic 24 decemhris ejusdem annt rcxdlula rhartacea Christi imagine ethac inscripiione decorata : In nomine -Icsu omnc genu nccfatur tcrrestrium,

tum a librariorum dit insupnr cidcm doctissima

in.uria illata corrcxcrit.

Addi-

scholia, quie obscu-

c*Iestium

et

infernorum, puens Ferrariensibus

suggestu animavit ttt secu7n Jesu nomen conclamarent, sarrum

rissimaqu:i;(iucIocanmximeiIIuslrant.Cetemm

tradidii, eosque

cumcxhujus

fluctuantis vita-naufragioadccele-

videret slcni porlum rppcntino cursu sc adduci cxtrcmam huic operi manum imponriusquani

nercl

Au{rustinum Urhinum, cjusdcm patriie et

virum,
sihi amicitia

profe-ssionis

summa

quicum ah ineunte tetale intercesseral, ad se vocari

lcpavit,

manente ter tofiessucclamanfefrequenticircumcorona.Deinde civesadhortafusestutcolfatai)ecumaperpulrhrum majori tahernacuhm ex argenfo deaurato ecctesia reponerent grandioremque Christi ima-

yinem ex ligno descufperent,

quam

in suppliratio-

jussil, rui

provinciam lianc suseipicndam supplcx rogans ul rcviscndo ct supplcndo ritc emcndatum opus pcropportnnc ad conununcm
nlilitaf<'mInIuci'nicilcrcf.Alillcnavifcrprolccfo
et iniprimis curavit. ut

nibus deferrenf. Insuper ronfraternitatt Coriwis Christi aliam adjtinxif dictam" de Jesu, cui nu-

mero pfures uiriusque sexus ac omnis stafisfideles ^ mumnomendederunt.Tandetn,quomajoridecentia

opus hahcrctur ah omniS.

Dfejm
aeripth.

bus en-oribus emcndatum. 5. Inde corriqere flcet Joamiem a

Aidonio,

qi tracfans de B. Angefo a Cfiirasio, asserit anno 1492 prodiisse Suminam Angefiram rorrerfiorem
afque auciiorem studio Jacobi IJngarclli. Quod fafsum esscpatefjii rel levHer inspicienti iflain anni
itonagesimi secundi editioncm.Cirum auiein verius dixerit idem Joannes (5) additiones B. Jacohi ad

sacrum riailrum xgroiantibus deferretur, statmt w' puff^aia rampana parochis ad quam pertinehat infrmus, sodales Corporis Christi ad concomitanduni renerabile Sacramentum monerentur. Sed ei
quod
vore
in

primis opiafiat

est

consecutus

nam

Sere-

nissimus

Dux

die 21 derembris tofam civitatem

fecit die

prwconum certiorem

27 ejtisdem men-

.vs,insfitnta sofemni supjificafione, motitem jiietatis iniiuguratum iri, et eo fine in medio foro ereclum
iri suggestum in quo quisque suam eleemosijnam exponn-(i.Atqueitafactumest.Kamdie27decein-

Angelicam prefo subjectas fuisse Lugduni (inno 1538 ac Veneiils anna 15(>9, definire nolim, quuin mihi non contlgerii lifn-um prw mani-

Summam

bris,qux

eriit

feria serunda, celefirato dlvinoofficio,

bus hahuissc. Idem fatehov de ejus tractatu contra Ilebrxos, lujus dlrtus Jonnncs (3) meminii.
opfritm zeli
6.

Beaius noster vexillum deferens ac totius supplicationis antesifjnanus, asreiidii suggesiim, exrepturus efeemosifnas, qux mufix fuerunt collaix.^ 1. Idein Ffaminiuspauloinferiusrefertex FraireCasimirofin suomemoriafl ProvinciaiRomana!
fiima

Prwferjam
B. Jacobo
(5),

aflaia aliud irrlfo ronatu quxres

de

apud Gonzagain
{i\)

(4),

guin

Povtenarium

ac Bonofi

(7).

WaddinVnus

et

luiraeiilo-

Ffaminiusdc Favmu,qui nonnuffa notatu digna refert. Nam ipse ex Paufo Zerbinati (qui Bergonii audievat beaium rivum ex suggestu pronuntiantem intra nnnum morituros quirumque
superesf
"

Fvairum Minoruin) quomodo,verba faciensinforo civitatis Oria mmcupaix, popufo adstanti ar diiiturna siccitate vexafo pfuviam promiserit, si fidein
facerent se diem festum Apparitionis B. Michaelis celchrcm acturos. Et re quidem vera voventes spes

nim.

Monti

pieiatis

erigendo ohstifissent JudiBisve

farereni) descripsit

operatits,

ut

qux anno 1507 Ferrarix est hac in civiiate " mons pietatls,
,.

non

fefefUt.

(1)
toiii.

miiotlteca Franeiscana. tom.

11.

I.

p. 107.

(:t)

!I>ul.

p. 7G.

(2)

Op.

cit..

(7)

(4)

I)e oriijitie

Sernphieae

relit/ioiil.i

Frauiriscante. eU'., pag. iH).

(<))

rfi

(5)

Annales Mitiop. 405.

iiil

an. tol7.

Dflla felicHd

Padova,

isto(8) Memorie rfi Forli. tom. II, p. 367. deWOtim-iante Provincia di Balogna, toni. I, p. *37 sqq. (9) Act. SS.. tom. Vlll Sepl., p S7i sqq.

Storia

riche

-5^

S^<-

ACTA

ACTA SANCTORUM

NOVEMBRIS
DIES TERTIA
SANCTI gui
111

iXONAS N0VEMBRI8 COLUNTrn.

O, Quarfus,
pulus.

apostolorun disiM-

SS. Liberlinus episc(|)us Agri-

genlinus

el

Peregrinus, mar-

S. Papulus, inai'l>r in

pago Lau-

l^res.

reacensi, in Occifania.

SS. Valenlinus prcsbvler

larius diaconus,
lerbii,

el lli-

SS.

Germanus
Tlieophiius
Csesarius
Vilalis

mailyres

Vi-

SS. Marlyres innumerabiles Caesarauguslic in llispam'a.

)

Domninus
Juslus

marlyres.

S.

Acepsimas, erenula

in Syria.

S. Elias solilarius,
S.

Ilermes

Valenliniamis episcopiis, Salerni.

Gohbanus
Egrilius
S.

S. Silvia,
gni.

maler S.Gregorii Mae|)isc(pus

Agricola marlyr.

SS. Felix el Crescenlius,

iyres.

mar-

S.

Donminus,
nensis in

Vien-

(Jallia.

SS. Severus

S.

Gaudiosus, episcojMis Turiasoneiisis in llispania.

Androna
Theodolus Theodola
SS. Marianus
Pelagia
if
\
]

marhres.

S. ISoaminis inrmacbus, in i\Uvcesi CeiKMnaiHMisi.

MM.

S.
iMai^uhii in

Guenailusabbas,

in |{rilannia

Armoricana.
Africa,

Maurus
combusli.

SS. Muirdeabliar,(;orcunulan

el

SS. Marlyres viginli oclo, igne

Co(*manus, confessores
bernia.

in lli-

SS. Marlyres in

Thebaide sub

S.

Humwoldus,
Ihurnbria',

lilius

regis

\or-

Hecio.

iii

Anglia.
S. VVenefrtda

^^

58(,

PB^TERMISSI ET

IN ALIOS DIES RELATI.

S. VVcnefrida virso, in Anglia.

S. Hubcrlus,e|)isco|)us
sis.

S.

Ermcngaudus, episcopus Urgcllitanus in Hispania.

in Aprutio.

Lcodicn-

S.Amicus,monacluis
S. Pirminius, al)l)as in Sucvia.
S. S. S. Ida,

comitissa

dc

Toggen-

Odrada

virgu, in Brabanlia.
S.

burg, in Ilclvelia.

Marianus niartyr, Bardowici

in

Bcrardus, Marsorum episcopus.

Saxonia.
S.

cpiS. (;il)rianus scu r.ohrianus,

Malacbias, cpiscopus Connertbcnsis in Hibcrnia.

scopus Vcnclcnsis,
nia Arinoricana.

in

Rritan-

B. Alpais virgo, Cudoti in tcrri-

Alsatia. S. Guliclnius crcmita in

torio Senoncnsi.
B.

SS. Baya ct
Scotia.

Maura

virgincs, in

Simon

a Sancto Archangelo,

0. S. n. in tractu Ariminensi.

rsrx

\\
(tpiiii

At'Cpj^imasp/sco/;HS,Aithala diticomitt i-t Josopli presbijfer, qui in Molani (luctanis

$('siiar<ll, in

Opiisc.

]'I,

cap. 29. Qiiem

qmdem

probahilius

dirersum esse staluemus ab A^nico AveUauensi,

de quo distinditis nobis paido inferius agendtm recte erit. Sed tetnere a Ferrario, non satis iUiusfestum coUocatur Menardum inferprefato,

\J\J

mniolofiio

liasilii

et

pamtn

(irairos

ei

in marti/rolo</io

Galfsinii eete-

brantur ad hoic

dieni, frnctati fuere

ad diem

22

aprllis.
ipii

Aclia'incniilc's

lioc dif

celeOralur, est

ipse S.

mniwis OnEcorum iii Hormi^das, martijr, de

atujnsti (1).

3 novembris, quani nemo martijrologortm aid omnino scriptonm veterum ejus memoris recolnids assijuavit. Cefernm,qus de eo nota
die

quo artum
lis

fiiit

ad diem N

snnt rcperies in
lauensi,

Commentario de

S.

Amico

Avel-

S. Adveiilii, confcssoris in

pago Turonico, nata-

mm.

3-5.

hodierna die coH indinitur iu Martijroloijii Vsiiardini Auctnrio Dareronensi ct editionibiis Luheco-Coloniensi, Greveni et Molani; atque
iii

S. Andocliii Irauslatio. In

Auctario quodam Vsuar-

dini marfijrolofjii (Cod.

D. Le

Mare A)

inde

Martijrologio daUicauo Aiidrex Saiis-

satji et iu

martijroUnjio CanisU seu ])'(dasseri. Sed nidhm usqmim monumenttm de hoc sancto
liciiit.

indicatur ad hanc diem 3 norembris Translatio sancti Andochii presbyteri. De Sancfi hujus mariijrio cl translafionibus egertint

SoUerio

editi,

nuijores nostri nrf

diem 24 septembris
')3-')7,

(4).

Nec
refe-

prxterea reperire

apparef ad

quamuam

ex trauslationibus ibidem

S. Aitluxla. Vide Acopsinias. S.

mniiorafis uum.
est in

prxseus memoria

Amandus
Gallensi

simtd cum Pirminio siijnatns

Ilierouijmiani
exetnptari

renda
S.

sit.

MartijroJogii
liis

San-

S. Bcncdicta. In

Kalendario SS. 0. S. B. ex
et

cod.

rerlds: Dcpositio Pirminii, Aiiiandi,

ct confes.^orum.

Mich.

Antverp.

inde

in

martijrologio

cpiscoporum
viodr
bris,

De eodem

coUet/a
prsE-

Cunisii seu ]]'alas.^eri signata esf

ad

haiic

diem

oliui uoster Victor

De

liuck in

Commentario
2(>
<///,

S.Amandn
3') (-2):

]\'iirmaticusi,ad diem

orfo-

memoria S. Bcncdictte sanctimonialis, discipula- B. Gall;^ abb. Romaj, qu fertur obiisse

tri(jestiua die post

Hum.

Uie 8 novoinl)ris,

Amandi

cpiscopi nomcn iii antiquo Kalendario rcpcrcrunt dcecssores nostii intclliiiitur Argcnloralcnsis cpiscopus (H), cujus olim ossa liac die
:

raiio fiiisse

magistraui suam. Qux videtur cur a przdictis marfijrologis ad

scilicet ct/m

prxseutem diem referretur; qnod

Martiirohxjin
tu

RomanoS. Oallam
'>

rerolueriut

S.

lionorincc translata sunt. Amhrosium abhatem Aipiunenscui

uonas sni die

meusis ortobris.

ad Sed idem
illa

nd diem
lirnxeJ-

Martyrologium
rarl iudicat die

Homanum S.Bcnedictam hono(i

3 norcmbris referunt Vsuardi Anctaria

maii,

ad qnam diem de

lense et Ilageuoijcnse. I)e Iwr sauctn fuse eijimus

ad diem prxcedeutem.
S. Amicus.

S. Bcnig:nus episcojms

egerunt majores nostri (5). qui et coufessor Glasconis,

Apud

Pli.

Ferrarium
ipti in

iu

Catalogo

ad hanc diem

legifur

iu

editionibtis

Molani
episcopo

Generali Sanctornm

Martijrologio h'o-

posterioribus, videtnr

idem esse

cum

mano non sunt, siijualur ad hanc diem Ariibome in Piccno S. Amioi Ercmilie, id est Amici
iUius iiamiboneusis,deqnoapud Petrum

Armachano
dicendum

discipulo S. Patricii, de gtto fuse

erit

ad diem

'J

novembris.

Damiani

S.Ciesarius diaconus, 7/ Aorf/f //ch6/ occmV,iW'

(1)

Act

Ocl., p.

951.

SS.,

lom.
(3)

Aug.. p. 341.

(2) Act. SS.,

tom. XI
cit..

p.

Sil sqq.

(i)

Tou. VI Sept, p. 663.

(5)

Tom. U
iur

De quo idem

V. Y.

De Buck. tom.

Maii, p. IU7.

DIES TEHTIA NOVEMHUIS.

581

ti/r esse

idem cum Terracinensi^de

qtto

aetum
in

rologiis aut menotogiis .tuis.

cfr.

De

qiia rleratione

fuit ral. novembris.

Acla

iiostra

ad

diein Ui septembris,Coinm.
e.rtr, (7).

S. Clicnclmus, qut

ad

lianc

diem aniiuntiatur

de S. Editha, uuni.
S. Egolius in
idf

'J'i

Cataloffo Petri de Natalihiis, in Ferrarii Cata-

logo (renerali, in Marti/rolot/io AnfjUran*> nen

Supidrmento Martgrologii (iallicani Audrea Snussayo ad dirm.'i uorembris celeItis

Sarisburiensi JHrhanli \Vliitfordi

et

rohjcum, secunditm alios colitur die qiiam diem ite Hlo dirtnm fst (I).
Cliristina.

apud Mtui17Julii; ad
{:2)

bnitur

rrrhis : Ipso dic .sancti EKotii opiscopi,

in antiquis fiistis ecclosiui

Uutononsis colchiis;

in

Martyrologlo

('uieer.^tfdi (\istellaui :\i\

Kutosi

Lahier

in Mnioloijio

Virrfinum

ad

nia, S. Egetius

episcopus

(v.

i}"2ii);

denique,

diemSnov.ohiisse ait hacdie Treviris aniioUHH) Chvisiiannm /iliam Lcopoldi marchiotti.-< Austria:

tamen de eodem sermo

est, in

Catalogo Sancio:

rum
(inov.

Siniouis de

I\'yrouet

E^ccius,

coiif.

Popponis iirrhicpisropi Trerirensi$, quam titulo Sancfx decoratam et in rita ac post morfem mirandls rloruisse referf. Verum
et

sororem

S.

qua dieoolilur

ollicio iluplici in I'roprio

SS. festorum ecclosire el diiEcosis Vabronsis

an. lCw") Tolosiv
cililo.

(Vlcra nos latont. Seque

signatur
fireriarii
:

horum omnium
affert

iiidhnii

ahuin radem
liroueri

distiucte

nobis plura dc hor saneto rrperire liruit,

Entrlatii

prxter Chrisfophori

Ainiales

abbalis
In

niemoria
caleiulario

ad diem
Aberdo-

Trerirenses:
Cliristina

apud hunc autem h^c tuntum de leguntur (3) :Sororem iiahnil (Poppo)
:

H norembris
neu.iiSfCt in

Marfyrologlo .[berdonensi

Eodoin

Christinam
B.

qiur virlutis capta inilclintuiiino

dio in Scocia sancti EiiKlacii abbalis, do

quo

et fluxa perituri sieculi

aspernala

i,'autiia, a<l

ocdcsia do Terwos. fdcm rpisropi

Scofirls,
eideliref,

titido deco-

Symconis pxcmplum.

intra parictcs alicubi

vixil,

ratiir in receufiorihus calendarlis seu meuologiis

sacros inclusa, sibi Christoquo sola

qua

apud

.[daiuinn

ticqiuni

do porantiqui ab hac jetato

fasti

iii.

Nonas

S. EiiKiatius

opiscopus el contossor in Scolia

lil

,,

Novemb.
viris

obiit Christiana rcclusa Treiln

sub Kennoto
Cpiscopi, ({ui

roge (anno)
f)eiupsfrri
:

^KilJ;
Iii

iu

Menologio
anlc

soror Popponis ibidcm Archipraedecultu sacro

iiiit tle

Srotico Thoiua-

Sootia Knjjlalii
vidit
rl

sulis. Kihil

miraculis

IMcticain

halosin

ab ea patratis. Citat quidem prxterea Lahier Pontum ffeuterum, Aiulream du Chesnc (hos
tauien lautuiniiindo qiiod

bclluindollovit; in Calenilario fJavidis

rii

Camera-

(ad dieiu

.i

iior.)
:

SaiicUN

En^^latiiis cpisooiii

nd Ausfriaex domus
:

pus ct contossor

nianna
et

fuil

Sliathbogia

geneaioffiam specfat, ut Ipse ait) ct alios

los

at nul-

opiniono sanotitalis

reperi

quos ad

fidem

fjahleri

re/atioiii

mirarulorimi nioria colohv\s; deuique apuil liirhanlum Challnuer : In

Scotia, foslivitasS. En^daliifi^iscitpi, qui luinravil

adsfruendam
S.

ujferre lircaf.

Clarus 7H( in l'suardi aucfuriisoccurrit hodic,

perfinet

ad diem scpientem.

teste Ale^'.

ad Dominuni aiino '.UW}. f)ehujus sanrfi rita, Forbes (S), nlhd memoria: traditum

(;iilhancuni inarfijrem iid iianc diem refert

Mar-

est; in eiro

omnibus aufcm catalogis connectitur cuiu

Tinighiii uunru/iafur.

tyroiogium
alii vero

Anghcanum
1!)

fiichardi

If

hiffordi

Tarrcsii, ubi eulgo

flnglafio

ad diem

auijitsti,

ubi iltius Acta

tractarunt majores nosfri (4). Conradus Marpurgcnsis lu Marf ijroloijio Pranciscano uuntiatus, S. Ehsuliethx a rniifessiouilms
fuisse

eoujuughnus alios fres qui har die 1 Martyrologio Aberdonensi vel aliis Scoticis docuinrufis memoranfur, iuter /uwfrriulssos
tainen rolloraudi, quoii rel alias oiniiiuo ignofi

Cum

dicitur; diversus tamen ab

illo qui, fidci

suuf

rel

eulfus

eorum

ecclesiasticits

non

satis

inqulsltorem in parfihus Gerinania: aijens, ab

hseretivis occi.sits iicrubuif. Sed, larlisiu

deuiousfrafus. ffi suut

Cobanus qul
et

lii

I)aridis

rariam
id esf

Canirrarii ('alciidario noiiiiiialur uullo adjecto

fitulo

abeuntibus sententiam, qusMio solvetida remiffifur

aut aiia mentlone,

forte

idem

est citiu

ad

diein

S.

Khsnhcthx

sarruiii,

S. (robauo illo cujiis Acta tradlderunf majores

VJ norembris.
Culhberti
sigiiaf

nostri

ad dicin
qui
lu

'JOjuiiH
<id

('.))

rf

Colganus
de

iu

AdnO'
''

cum sociis suis mcmoriam ad hanc diein

et

tatione
thias,

quiulam

Vitam
;

S. Fursci (10);

Kalendariuiii de Xorii Farina,

cpiscoi>i

sanoti

fialendario

Nova

MalFarina

Culhberti

Marfijrohnjiuin

fu-clcsix

annunfiatur his m-A/a

fossoris;
ef

SS. Triiiifafis Dubhnii. Nullum aliuin nnrimus S. Cuthbertum pra;fer rpiscopum Lindisfarneii-

Mathio opiscopi ol conXidanus, de quo Marfyrologium

confessoris

vlim/o/iCH.tf.EodcmdiuinScociasancft\iiiani

sem de quo
tii (5).

in Actis nosfris

ad dlem

2f>

mar-

apud Midmar
S. Eudoxia. S.
1'.

hunc dincipuluiu

S. Ixeuflgerui fuissr

fraduuf (II).

SS. Demetrius ot Eudoxia.

Vide infcrius, Actu

Domolrius.
ef

SS. VaJentini
tuin
tatis

et

Hilarii
rifa

ad hunc diem.
rrssif

Eugenium episcopum Totetamtm ad hanc diem

referuuf Chiiiius {\i),

Didacus Millanus qui

i'st

AlroiirhrtH (sirivl-

Ferrarlus
:

In sito

Cafa-

oppidum ad parttm meridiuualein

vulgo

logo (ienrrah, uhi faiiieu hasr uofat

iioiiiiullis
l:t

Pacetisis,

Badajoz) in

convenlu

hac

die.

Dc quo

in Uoinaiio Mm'tyrolo;,no dic

Patrum S. Franrisrl^ cul prscraf.dirifur apud Arturum (J)ara ej-srrihentcmj luirarulis luulfls
causa olevationcm har dle reroS. Edithte lunt Kalendariuiu qiioddam sectdi Xf editiim apud ffampson (tl), Arturus u Monasterio In
clantisse.

hiyiis,

cum

qiio lahulfc occlesiu- Tolctaiiii; oon-

cordant. f)e S. fjugruio ifaque ad dieni t.'ihuJuH

ineusis

Id

in

est cttr

vocetur beatus.

agendum

erit.

rirglnls reijlx

S.Euphrosynus,episcopusinI'ampliy!ia,/'Hw/H/
in

F.truria, de qtto in

Csuardl

atirtariis Fln-

rruliuis, frarfiilns fuif itd diriu t maii.

sacro Cyiisreoet Beuedictinl Wion, Mcnardus,

Bucetinus, fferedia, Cherle, fjechner iu marfij-

S. Goorgius megalomartyr, in urbe f^tjdda. Sancti liujus inarfgris, toto orbe releberrimi, /^ta

ad

Tom. IV Julii, p. ^7. - (2) Toni. U. ij. 383. Tom. I. lib. xi, nuin. Sli. ad an. 1049. (4) Toni. III Aug.. p. 733. (5) Tom. III Martii, p. 93. ('J) J/rrfiV *ri A'<i/.*nrfarii(ni, lom. I. p. 4*3. - (7) Tom. V SepL. p. 3fi9.
(!) (3)

(8)

Junii, p. ai.
(IIJ

Kaletidara of ScoUith Saiiiti, p, 33i. () Toiii, (10) Aet. SS. Ilibmtim. \i. 91, nol. .

l\'

Al. Forbe!, op.

\*. )S4.

cit.,

\y.

\-Sy

iXi) SH. (Jiunmieonivi

Satalen,

dieni

08-2

PRyETERMISSI KT IN ALIOS DIES RELATl.

Ultonianos
{fj),in

diem 23 aprilis tradata fuere. Apud Mhiopes,

Coptatt

Annalibus vero Quatuor Magi-

(irxvos t-elebratur Dedicatio Ecclesiae

'i

strorum notatur ejiisdem obitus ad

annum

705

S, Georgii die

novembriH.

Conodhar. abbas Fobhariensis,

obiit dic tertia

GeorgiuK Alexandrinus. Jn fastin sacris eccle.-iix Mhiopicsapud Ludo!fuin(\) ad diem septimum

mensis liatyr, qui braiur Gcorgius
est dies tertius

novenibris. Jia etiam Colganus{7).

De Brugacio

noveynbris, cele-

Afchimartyr; in synaxario .Ethiopiro editoa JJiUman (2), Martyriurn GeorinmartyrolofjioCoptitariiin

(3).

oddunt compdatores martyrologii DungaUenille filius Sednre, sis : Hic forte est Brugacius Colla-da-crioch (8). De aliis qui erat ex gcnere nihU inrenio quod addam, nisi quod nonnuUo-

^iiiiy-]i:i\omiir\yvifi;

rum uomina
dachrioch

sa^pius in mariyrologiis hibernicis

apud Auyelum Maium

driEe ex sorore nati.

Marlyrium sancti
inartyrolo-

occurruni, videUcct,

prxterquam hoe
18
et
ei

loco,

Fer-

AlexanGeorgii Alexandrini, Amienii prasidis

diebns 30 martii,
ociohris
ei

31 maii,

De AooGeorgio

30 augusti,

tradii : f/ium ms. muftei bollandiani aequentia Giorgius Alexandrensis fuit filius nier-

diehus 11 februarii

15 novembris; Lappan, 26 martii; Brenainn, diejulii, 1 et

Sanclus

bus 9 januarii, bus 13 martii

et

16 maii, 27

29
die-

caloris ex civibus Alexandrite.

Non habebat

novembris, 1 etS decembris;

et

Mochaomhog,

sancti filios,sed (luodani die fuit ad dedicationeni

intercessionem Giorgii, peliit a Doniino ut per hunc sancti donaret iill liberos, et donavit illi

sanetum

et iniposuit

illi

nomen

(Jiorgius. Ist^e civi-

13 april/s; Diomma rel Diom10 januarii, 9 et 22 martii, 25 aprilis, 12 maH, 27 junli et 9 septembris. Hilarius episcopus confessorrtf/ hunc diem occnr-

man, diebns 6

et

sanctus (|ua(lani

die pciamhulabat extra

tatem cuni quadam puella, filia Arani<eni.Tsta laudes vidit qiiosdam Iratres in monasterio
divinas psallentes. et pctiit a sancto Giorgio ut

ritinter Vsuardi auctaria; agiiur fortassis de (lediratione ejus hasilicae, ui in Hieronymiano

Corheiensi

ad

cal.

novemhris.
futt

De

S. Hilario

episcopo Pictavorum actum

nuarii.
S.

ad diem 13 ja-

significet

illi

eas laudes: explicuit

illi

ct

in rebus fidei instruxil.

Dum
fuit

ista pervenit

optime ad

suum patrem.

confessa

se esse chrislia-

nam. Horlatus fuit illam ut neget id quod dicebat. Isla autem noluit negare; crudelis pater jussit ut amputetur caput illius puellse, suae filine,etita incruit coronam martyrii.Item, cum a proisiile notum fucrit sanclum Giorgium illam docuisse lidem christiaiiani, jussit prases
ut cruciaretur et dcinde ablruncaretur caput ejus; et ita factum fuit, et accepit coronam

Humbertus quidamepiscopus annuntiaturapud Andream Saussayum in Supplemento ad Martyrologium GalUcanum sub die 3 novemhris, hoc
modo
:

Forojuliensis episcopi;

Vesuntione migratio sancti Humberti et ad eamdem diem in

berti cpiscopi, hac nota adjecta

Ferrarii Caialogo GcHtra/i.-VesontioneS.Hum: Ex Breviario

Vesontino. Gonsulends sunt tabulse episcopo-

rum Vcsonlinorum

nam

est

et

Humbertus
episcopos

episcopus Forojuliensis.

Sed

inter

Hum- Gcorgiuiu donec rertioru nanciscamur docuvtenia, prwiermiitimns.

marlyrii.

(Jobanus.

]'.

snpra Englalins.

S. Gucnclliis.

De errore cirra hnnc sanclnm a Ferrario admism dixerunt majores nostri,atjcn-

Humherti Vesunlinos nuUus alius iUum qui sedit ab anno nomine insignitus prmier 1134 ad annum 1161; is autem certe non colitur ut sanctus (9). Neqneetiam aliqnis hnjus nomicomparei
nislegiiuriniercpiscoposForojuUenses{\0).Qmd

tes de S. Guennino ad diem 18 augusfi (4). Jta(jue hic addidisse snfficiat Ferrario pra:irisse

autem ad hreviaria Bisuniina

quidem
1590
in editi

spectat,

invenio

calendario breviarii Bisuntini anno

Andrcam Sanssayum,qui Supplemenio ad martyroloijium suum GaUicanum suh die 3 novembris

hxc

intulit
illius

Gucnclii,
in

civitatis cpiscoi>i, eujus

Veneti in Armorica sancti corpus

ud dicm 3 novembris hanc indicatioS.Humberti cpiscopi; sed in calendariis editis anno lf<2G et 1844 pro S. Humberti suhsiituta est S. Huberti commemoraiio ad launem : De
oct.

summa

rede conditum venerabiliter pone

des

et

ad missam facienda. Unde manifeste

sancti Vinccntii sacros arlus recjuicscit.

^-

colligitur

nuUam

i7^'s

Humberti

SiVe Vesuntioin

Hibcrni
prsster

(Saiicli)

in

Martyroloyio

J)ungallensi,

nensis sive

J^orojulicnsis

episcopi

ecclesta

Malachiam, Corcunutanum, Muirdeabhanmi et ("aiemanum, de quibns infra disiinctius iHtrticularilnts Commentariis atjcndnm erit, reccnseniur ad hanc diem 3 noremhris

ct forte Vesuntionensi servatam esse alicnjus per errorem aliquem vel oscitantiam

memoriam

scriptoris irrepsissc antiquis calendariis iUius

Conodhar, abhas Fobharcnsis anno Domini

7011;

Kcrdachrioeh; Caeinhlach, de Raitliin Lappun, dc Cluainaithgt^in Brenainn. de Glais;

da-CoIplha; Mo-Ego, dc Inis-Conaill; Mochacmliog,

nomen Humberti;jro Huberti, ce/f6m erit iUins J^eodiensis episcopi, de quo agendum cullns qua ratione ad Bisunftnos infcrius : cnjns sit tradnctus, ihi examinandi locus erif. ab Humilis, e numero illornm Juvenum qni inde
ecclesisB

pcregrinus;

Cairiein {secundum

Martain

((m.Ciricin); BrugIiacli:Dioinnut. (i>.Toi/

rirorum etiam siynata suni ad cumdem diem

martyrohgio Mariani Gormani

iis

(b)\

qus

cero

B. Francisco adhseserunt, vita funcius in conventu Fhrentino, hanc consecutns esl virtufis famam ut apud Arturum, alios midios sux sensed tentix iestes referentem, beatus nominetur;
initio

hic adjecta tc(juntur,debentur ejus scholiastx,

quum F. Moisc
beati nostri

in

Vihro

suo Santa Croce di

pra-icr ccrba

anno Domini

701),

quibus a compi-

Fircnze, illuslrazione storico-arlistica,

mdlam
esi

laioribus mariyrologii JhingaUeusis desiynaiur

memoriam
in

anmts ohitualis Conodhari, scrumlnm Aunalcs

quxcumque

habeat, archivo hujus ecclesix, qnai

licei

testetur se

(1)

In Vonniientario

ftil

suam

Hisloriiun .lClliiopirani.

FrancohirUail Mtvnum. 1691,

p. 397.

(7)

(!J) t'a/(i/oj;i(.t

co(/d.

mag. hihliothrcm Bodifianm, parl.

p.

.
(11)

p. 99.

VU
Sora

(codd. a-thiopici),
coJUcfio.

(:i)

Scriptoitim tflnitm
lll

(41

Ton.

Auf.. p.

11G3.

1.5) C.fr.

?upra.

lom. IV. p. 3; 6.
1.

Cil.

a \V. Hceves in nota

aiJ

Marl. Dungall. h.

de S. Brugacio, numni. 1, 3, 6 (pp. 343, ^). Besnii{Ott, lom(9) Cfr. Uunod. ITistoire df Vfglise de Haur^au. (fl''p. 15d:ylr(- S.S., loin. I. Jun- p. 6SI sqci-; inUtf Cfr. .\ntelinius, De CTinsr, tom. XV. p. 43-48. (10)
d. 1,

Act. SS. Hib., p. 143, col. 5 extr.

(S) Cfr.

supra Ad

ecclesia Forojuliensis, p. Ia3.

Patrum

DIES TERTIA NOVEMBKIS.

583
illi

Fatrum S. Franrisci, recotidiia jacent cura quammn.vima peniuisiiiaae, twti est cur pro
fempore alibi

Haiil, patriarchie Alexandriio. Et revelnlus

fuit

dies

quam

sme

niortis. et niisil vocari

:

iuter prstermissos

suum

gro-

de tpso

gem

ayamus.
Joannes. Vid. Morcurius.

Joannem Scahirium, Ordinis Prxdicatorum,

tutn dixerttnt

ot monuil ouin ot dixit oi Esto constans inluIevera,ot servainandalaovaiigolicu;doinde quiovit in Domino. F/nniit hic sanctiis tipisco-

bea~

ptis.^ecitlo octavo, uti patef

Leander

ex xtate pafriarclut'

Alhrrttis {\)

et

aUi qui

rum

qiii

me~ moriamlitterismaiiiliiritut.Sfd,ipium Bcniardun

Guidonis, qui Castrensis cwnohii, idjt vita fuiictus est Joannos, priniordia conscripsit (5), ipite
cocunbii prior aniio V.iOl, (/e
rotijicitur

virorum

rirfutis famii prwreUcittium O. I\

in serie

Efeuim patriarcharum Atexandvinorum, prasJoannis

liaptio/>itus
.iciHcet

ad ipsum

rentitas.^e dicuidur.

fixa dissertatiuni fuitdainentali

sfx

Sotterii

(tomo

VII Junii), anni

primo

rorumdem

a.tsiyuantur .'^equcntes,

Joanne .^ilmt.jurc
temporis

ntdluin //w/ tunc

cidtum
didici-

ex quatuor, A/exandro II, Palriarc/ix XLIU, annus 72!);tdtimo ex quattior, Michacli I stve
Cfiar/i,

fuisse adhibitttm; neque id

pmtea factum

annus

7f!7.

Vatde do/rmus

mus.
ii.^Q3L.nmQ\\xs,qui hoc die in Mrnologio iidsdii
ct

dc Mona,

in

pvxstautissima!, ut vidrtur, sauctitatis viro, tiora documenta tiobis deesse ; qitetn ideo,
inviti,pva:fermittimus,

m-iicet

Ephemeridibus

t/r.-ecis

mrurrit, tvactabttur die

novetitbris.

Nahroius

S. Joseph. Vide

Acopsimas.

S. Justus, quein hodie

Saumii/us

in

Sitpplemeiito

ai)bas ot martyr. In martyrotoyio yEfhiopiroapud Dif/man^l^annuntiaturyidvlyrium abhatis Nahroi 1'hiumensis sub Dioclotiano,7Hci suspicinnur esse

receiiset, tractatiis fuit

diequarto decimo mensis

rumdem cum

a/i/iate

julii.

S.

Marcellus episcopus Parisiensis, de quo egiinus adcal. novcmhris, hodie in quibitsdam Usuardi
auctariis occurrtt.

lirhruqurm fasti .Ethiopiri apud Ludo!fum{7) commemorant. I)e eodem apud Maium (7) in
marfyro/oyioCopfico/eyimiis:VAHh'nn\\ourAriyV.

Malthias. Vid. supra Ennjlalius.

S.

rium sancti Xaiirauio (Luoii) Phaiumensis, qui ab archangolo Michaolo Alexandria Antiotransvootus,

Mauri transhitio in Florinensein victim aqri Nainurceim's,animnfiaiit ad hancdiem Martijroloyium Villaviense ms., Molani editiones
posteriores, Saussaijus
et liuce}inus{'.i).

ohinm, ubi Dioclotinnus imperator morabatur, ipmm oidom imporalnri sc sisteso prolitorotur, looiiibus

rot ot Christi lidoioni

I)e

har

translatione

et

culfu S.

Muuri apiid F/orineuses

.)-S (4).
jit

objoctus variisquo crnciatibus alToctus, landem capite obtruncalus luartyni palmam. (juani diu
a Doo imploraverat. ci)iiso(pmtus est. Xosfrum inartyroloyiHin Copticum tradit ea qua;srquuiitur:Kl sanctiis Naharo martyr sub

eyerunt majores nostri in Commenfario Prxvio

ante

deS. Mauro ad diem 18 auyusfi, niiui. Mercurius et Joannes. Apud ^Ethiopes

hoc die

martyroloyio ^Ffhiopico Ludo!/i,et ex eo quod c/idit Dillman (5) ubi sic : Requies Mercurii junioris et Joannis fratris eias. I)e quortimhistoria quttm
nifiil

memoria Mercurii

et Joannis, uf pafet ex

Dioclotiano in Antiodiia martyiizatiis; niniirum post inulta suppliciu ot varia, iiempe in

igne et aqua rorvonle. postea amputavit caput ejus.etsanctusJulianusaccopitcorpussuumad suani ro^Honcin riiin magiio lionore. !sto fiiil cx torritorio Egypti. Ilunr quoque documruforum
attctoritas incerta prwtermitti ju/jet.

nohis iiinotuerif,
sive

iit

ru mqtie prxfenu ift { m us.

Minas

Menas

episcopus.

jEthiopum

fasfi

Liido/fiani (5) hodierno die

Menam, episcopum

Thami, ce/ehranf, rf in martyro/oyio ^F.fhiopiro apud Dii/man {.">) uiuiunfintuv^^vqmi^s, abl)alis

Minee episcopi Tamoi.
requies
l)r

martyro/oyium Copticum Maii

saiicti

Mena paido uberius {C}) Eodom die

:

Nicolaum, fi/ium mayisfri Joauuis Physiri dr Havenna,quihardieanuo FiUH Veuctiis inamvrufu S. Dominici, cujus prioratian yerebat, vita fuiictus
e.st,

/tayioyvaphi Ord.

Prxd.

lirufi

tUido

Patris MoniiJu Samannudonsis,

exornaruiit, nihi/
constet

tamm

su/ijicivufes

unde cerfo
^'

opiscopi Tiiami in Egyplo inforioro, qui qua-

ctdtum

quemdam

pttb/icum ipse adhi/jivirtufes et prodiyia

tuor Alexandrinis patriarchis

ut postea patehit),

manum

impo-

tum fuisse. Ifujus prsirtaras

insiynin qui
iio.^se

suisse dicitur (benedicendi cattsu,non ordinandi,

vo/uerU,
eju3

adeat F/amiuiiim

nimirum Aloxandro XLIIf, Cosmae XLIV, Theodoro XLV ot Chaoli seu Michaeli XLVI. In nostro martyro/oyio Coptico
/eyitur lioc eloyium
:

Cornelium

(8).

qiii

Vitam

edidit

Antonii de Senis, auctore cosvo, conscriptain (9), tum /audes qiias Venetiis in ronventu

Thoma

Itoni

sanctus Mina, opiscoluit

monachussancti Antonii niagni. Istum percusslt daemon tn pede, et remansit duos monses jaccns supor terrain
puscivitatisTamnaii.Iste
;

Paidi de eo dixit li. Joannes /itteras quas idem beatus Joannes dedit die Ui novembris anni FiUH in ejus rommendatioiiem ad frafrr.s conventus rinfufi.*
rt

SS. Joannis

Dominici {U)),

et

et deinde sanavit

eum
illi

Christus, el dodit

itli

polestatem supra da^mones,

scopus,
et

et electus fuit epi-

dedit

Dominus

poleslatoni

Caste//i iW). Ilxr documenta, quifms addnida sunt a/iquot ioci ex Vita H. Maris de Venetiis auctore eodrm Tfioma^X^H), prxfwut fontes r quibiis

sanandi ajgrotos et cognosecndi cogitationes humanas. Et venerunl ad euni ex onmi parlc,

ut audirent doctrinani ojus. Et venorunt ad

scripfores posterioris ievi haitfierunf. in pri-

eum quatuor patriai cho;, ot posuit manus suas super eos, id est, benedixit eos in discessu,
nempe Alexandras
ot

mis AmbrosiuH Taeyitt, qui Vitam a Tfiomo exarafam ferr ex infeyro inserfam vo/uif in opus suum quod iusrrip.iit : \h- momorabilibus (>rd.
Pra-d.

Corma,

et

Teudat

ot

Nidanus. Vid.supra Englatius.

(1)
(i!)

De viris illustr. Ord. S. Dominiei, lib. vi. Ap. Marlene. Analecta Vetera. toni. VI, p. 481.
p. 28.

p. 197.

(3) Sa-

crarium Benrdictimtm,

(4)

(5)

Loco

citato paulo superius.

Tom. IV Aug., p. .516. ad Georgitim Alexandri'

(6J Op. ciL. p. 100. Loco citalu Mupra, (8) Keeleaim Venetm iltugtrafe, Unrlec, ^i-ilH. (luj p. 220-225. - (12) m sqq. -iis-ia)
num.
(7)

a<J

Georg. Alex.
p.
I.

I);rad.

(9) Ibid., p.

Il,id..

j,.

(I I) Ibid..

Ibid.. p.

Notinifus

-a.

584

PR.CTERMISSI ET IN
in

AUOS
tic

DIES RELATI.
Bernariu

Notingus cekbmlnr

SupplemnUo ad Gahneltn Jiucelhu MenohxjUm Benedidinum, ad hanc diem 3 novembris, hia verhis : Constanliae in Gemiania ad loeuni Potaniicum, B. Notingi est^ brevc ppiscopi et confessoris, et suhjuncUm
episcopo, Vits ejus rompendiian. Fusiua de eo rexit nh anno 92() ijui Coniftantiensem ecclesiam

venerahilis conversationis e famifia

dina, heati titido insitjnitur in martyrofogio Gtdficano.

Id

ipsum

leges

apud Burelinum

Menotoglo, pag.

7:j:j,

ajntd Henriquez in meno-

foaio,pag.375, etnlios pfures. Acceptum autem referunt illud <ib auctore Exordii magni, (jui
fifj.

n, cap.

21, narratu

visione

quam

hahuif

usque ad

annum

t/art (1); setl

Trudpertus Neiinec apiul ipmm nec alibi uspiam

03'), e(}it

Gotlefridits,

monachus

Clarxmllensis, postea
:

ejnscopus Sorensis, suhdit

(Virtjo

Transeuntes ergo
amjelis) ita solensacrarii,

apud

afifjuem

prohatum srriptorem

reperi

iUnm

Maria cum

sanctis

et

heatorum honorihuH fuiHse decoraium. in iiedx aurtaJ':i!)ulus martyr sub Herode Rege
riis dicitur.

nitor,ut diximus, ante

gradum

landem

Num

fortr de

Papulo murtijre

a<ji-

por ostium quod ad infirmitoi'ium vergit. do oralorio exierunt ... Verum in eodem infirmitorio

tur'fiied

quid tmn df Ihrode rege'^

senex quidam venerabilis

sed flagolla
pii

et sanctfe

condiu

nostri ad diem S. Pardulphus. Notarunt majores

fi

versationis sacerdos,

nomine Thieselnuis,
Patris

ocfobris in Commenfario de S. Pardulpiio, num. 8 (2), Menardo hunr sanrtum annuniiaium esse ad diem 3 novembris : in hor famen esse dixefeviter errantes, quod id ipsi sin<julare in suo Menolofjio ad runt. Nam liurelinus efium

languoral

tamquam

fllius obediens patienlissime sustinuerat. Qui tunc in extromis positus agonizabat; et post modicum temporalis vitae amaritudinem per-

vumdem diem 3

norrnibris, h.rr hahei

ol r,uinaili

Eorlom

petuce vitee dulcedine commutavit. Unde vir Domini Gaufridus, qui hoc viderat, indubitanlor credidit quia ad indicium transitus et beatificationis illius processio talis apparuit.

dio, sanciorum Pardulplii

abbatmn,
sri-

admirandavila'sanctilaloillu&tnuin.Dequibus

nos alias pnilixius suo loco.

licet

Dr Pardulpho

Thcodom^,
o<rurrii.
f)

episcojms Ancijrai,hoc die inmenxis

prolixius

e<jit

liucelinus

mh

die

fJ

ortohris.

Quem

prxdecessores nostri ad diem

Guinaili vero mentionem apud Bucelinum afias non repcri. Sifpiafur <pi!dem in indice ad
S.

ajmlis jtrxtermiserunt, ob defecium docnmentorum cuftuni ecclesiasticum demonstrantium.

finem MenoUnjii reposito Cuinailus monachus,

Nos
S.

iffum ob

eamdem c<iusam

prtetermitfimus.
in

22octob. Sednihil <le Guinailo diem in ipso Menolorpi textu.

Paulus,
.S'.

leijitur

ad hanr
Usuardi

Vcnerii

translatio

ad civitatem Ticgium

1'etri disripufus,

de

<pio in
:

AJmilia annuniiatur h<ic die in Kalendario O.S.B. ex cod.S.Mich.Antverp. : S.Venerii ab.

auctario Codicis Antverp. maj.

Ipso dio sancti

Pauli episcopi et niartyris, discipuli Petri aposloli.

apud insulam Pahnarum, et disfinctius apud Ferrarium in Catafogo Generali : Regii in

jEmilia, translatio S. Venerii abbatis ex insula

Sofferius fatctnr nescire se <juisiiam

liret esse

sii

hic

Paulus. Suspirari

Pajmlum

martijrem,

Palmaria. Hunc meinorium desumpsit Ferrarius

de qno a<fnnusfiodir,

<jui<jue In <di<ji{o

Arforum
<jui

e-Tcmjifuri !*aulu.s vocatur.

S.

Proculus, ejnscojius AiKjusiodnnensis,

die u

hoc

ex martyrologio monastico, cui tabulte ecclesiae Regiensis consentiunt. Legitur scilicet ad hanc diem et in marti/rofogiis seu menofogiis Benedictinis

Castelf(um annuntiatur, tractahitur die

Arnoldi
et

Wion,

Menardi,

Bucelini,

4 novemhris, (Jniricmn apud solum (Ihiniitm rcfefnaium reperio ad hunr diem, his verfjis : Item \hk\Qm /TofetiJ
S. Quirici cpiscopi

Heredia

Cherle.

De
dieni

illa

transtatione egerunt

maj<n-es nostri

ad

13 septembris in Coin-

meniario de

S. Venerio,

num. 32-37

(3).

Toletani, qui sancto Ildo-

Vacatianus a Saussatjo in sujjjjlemenfo ad hunr

phonso
78(>.

extitil suecessor, circa

anno Doinini
si<jnatur

diem recensetur.
tuit.

De cujus

cultu nihif nohis inno:

Saussagi verha sunt hccc

Item sancti Vaca-

Saturnini eremitai in Heuthfnnt

memoria

tiani,

apostolorum Gallioesocii.

hodie in martijrofo<jio firitannico lUrhardi Chnffoner : (juam in <diis fastis sacris nottitam non

Viclorinus episcojjus Pcctoi-ionensis, perjyeram dirtus Pictaviensis, traclatus fuit die 2 novemhris.

TheonJa virgine, rui S. yVenefrida ah Elerio ejnsrojto rommrudata fertur : <!(' <jnii in ]'itu S. Wenefridx tractanda jmulo inferius sermo recurret.
invenio.

Et idem dicendum de

S.

Zenobius

ot

Zenobia

fiodie

apud AUfiiopes
et

coli

jmiet ex utro<jue marii/rofogio Lmloifi

Dill-

man

(4); in jmsteriori

dicitur Zenobia mater

Zonobii. Vitle Acta SS. Zenobii et ZenobiiE

ad

Te7.cV]m\s scuThic^chwxM^^sarrrdos state j)rov<:<ius

diem 31

octobris.

- (2) Tom.

(U Kpincopatus Cvmtaniifmi,
111

loni.

I.

part.

1.

p.

209-^79.

(t)

Locis supia

citatis.

Aug,,

1.

42*.

(:))

Tom. IV

Sepl.. p. 114.

Diiis

TEirnA

.\ovt:.\iBHis

585

DE SANCTO QUAHTC)
APosToi,oiu'M niscipn.o.
<i.

\. H,

tttlis

H plensqtir nutrtyrolofjiis cMrtilur hotHe mi(iies S. Quarli. apostolorum tfisciptiti.

''"''''

tiis

iiiter

sejituiif/iHla

iliios,

e.r

eoifnu

ejiisftem

rrferuni

-''.'/"'"

^^"rrnm

Qviarti riiiscopatiis lirrtjlensis: ct oh

mnrtyroloffia:

<'f'<'rfirtfrfs,fii/ So/leriiis,h/<- tiou

Itonutnuw. rttjus iter postrcmiiscompii-

eamifrm cau-

sum

in reridicainhistoriatn Irausferri iiefpieHitl,seil

ati fatjiitus
sfitieitts
ti-fj,

iatiir,

quod ex Novo Teslamento coIlf;;eril tuiu primoruni diaponorum tum aliormn multoium
vi'I

amanilantur.

A<t ftinu 10 uornnliris

Quartus riim Ofymjni, lifuHimc. Sosi/muti/iie

iilii

Tcriio

nominn. (juorum
in aposfoli

in

Aclihns Apnsloliris vel

Oresia cetebratur in

Menxis
trijuntiir

(Irxcornm;
ilv

in Sijna.rario
5^

Pauii rpistoli.s nieuuiria ali(|ua crlebralur. Talis cst lioc dic Quarliis. ad Homanos c. IG, V. 2.S, iuter familiaivs illustriori (pKKiam
tilulo

hsr /juuca

Quarlo

'0

K'>'ijpTo;, tnijxono^ iTiip cu9iSi(<,

llr,jigvii

y(dtfiiv

jievo; X!

TToUj naOwv

xainXiwTous

ab apostolo ooiioucslatus,
...

|-;..iv(uv enniTp^';s tTll KtJp(ov, iT>iiiiOii

xa) CliT4< Jv

liuni

dc ro

scri-

l)it:SaIutat vos
nullus alius

Quartus frater: cUmiuo auticiuior niartyroIot,Mis uspiam me-

B m\m\{\)A)nM-\\Houicit iiniuUiiMiiytijroltuiii Uii-,-()iiijminui, fpiod (juiifcm rittimus^cscmplurioicurrit.

M'"^' Quartus vero, episcopus licryti fadus ae multa passus pro pidalc iiinllisipic Criecormu adduclis ad Doininum, coii.sumiuatus cst et ipsc
Potest saiie S. Quartus Paufi u/mstoti famifiaris, t/unn fratcruo nominr 1'uutus hoitorut, cjti.sro/nis
fui.s:>-r

in pace.

Auclor vero Parvi liomain

/u-cs
:

aif

III iitmus norem(luiiuutiut

rt

Qiiarli.

inuuerr funrtus vssr aftusio-

f//V,

(liscipnli

apostolonmi. Qiiem
:

fico; sftl historia aftitm srrvat

sccutus Ai/o,
lis

litir

minio

de riro
tttf

Quarlum

sifentiitm,

Nata-

ipsumquc nomcn
inntttiiit.

c.r

sofa

Kjustota

sancli Quarti, discipuli apostolorum. A> iiuo Usuiirilus : Nafalis .-^aucti Quarti, aposloluriim

lioinaiios

discipuli.

Quiim ('suunti uuuuiitintioucm rtintunt

c.r

Martijrofofjia Fu/ifcnse (2) ac Leiileusc, quotf est

ctmtrufium
/i/ciis,

Uin-ouijmiuuis afHsi/ur
ffi/uitis i/rrrpfus,
:

(ira:corum

(:\). MuuroQuarlmn Hrrii-

mirum dafesinio in inrntcm Quarliun, Paitli fliscipufum. in IHs/muias mitterc, antcquam futsorum chrouicorum no/lssimu Jum ct jn-ocfamata falsitas itctt/is nuttrtn
:!.

Mii/fo rcro imifjis

mimirihm
etrta
"<''>""'

irnis.^c S.

"'"'

(>ffuiii.ssct.

Neijue

etjo

ti

episcopum

fttcit, sic scri/jcus

apostolorum discipuii. (lui fuit de<pio Pauliis ad Uomauos mcminit. (iu/rsiuius uufcm, ntju tautum (irxctjrim errores secutits cst,
sr(f,aliis

Natale S. Quarl i, MiTyllu episcopus;

(Ifitesiiiius

anuo

ms (hoc enim unno ejus Marlij/iroiliit) .srri/i.srrit

inveitire jiotiii

quo

tiucittrr

"/"''"'J'
'"''""

ro/oijium Vniftiis

Quartum

/)(

llisjiunias jtroferfum, christiunx n/lfjittnis ifisci-

jjfinam post Jacofjum apttsiofum llis/ianis iraiiitfis.sc,

commentissupcraififitis, sn/urus fA'Quarto

/('x//p%;(/w.-SancliQuarli.(iuil"uittnniscscptuaginta discipiilis, Rcryliij cpiscopus; inde in Hi-

(''rrmaniic in

f/uum Psru(fo.l>r.rtrr non untr unnum IMII Ilispauiam missus sit. Son crijn
(Ui/esinio,seti (lafesiuiuspraurit I)e.vtro,aif
Chri.^iti .V;,v/c

Dextcr

spaniam

prolectus.cliristiana! relifjionis disciijli-

UHnum
Christi
puiiis,

nam

.wii/jmti: Maiict

Iii

Ili^pania

post

Jacobum aposlolum

Ilispaiiis tradidil.

S. Qiiartus. ipii ohiil

Martijro/ixjium rero Ifoniuuum, afjstrrsis

lijci rt

Muuro:

unnum W/;Sancfus Quarlus, apostolorum disci7(i; */

aimo

rursus mf

(iafcsinii aiftlitamnitis, antiiptam

est,

puritatem
Natalis

sectatim

ptirumque

refert

Usuartlum
""'^'''"

sancfi Quarti, apostoioiimi discipuli.

bis Hispaniam pcraKial, senicl posl .lacobuni, itcruni rclictus a Paulo. licrclu* (<piu. mnic
I3a;fyrus, aliis IJarlica vel {loncioluni, in llispania dicitur) in Ijiulonibiis miracnlis

''w

^""
certti,

^''*^'"' '"^''''"'"

^'
yiff^f

'^''

""''''" ''''"''

Jlispaiii. Quse, etiamsi tceifcat pii/eattpic,

V"^^'"'

mmc

daret.

Imr

(^itare

non mirandum
aif

sHut rerttntuifa afrot/ur uotuuila rur/iour. (invroriim errtirrsf/uftsi suffnitjio suo uiljuvrruut Lati-

Chrouiron,
affcrri

cowmrntario uil Dvxtri annum ChrisH .',(), n. 'i,a liivario

in

Pciruin (iiifesinium
I)e

norum non punci,

(ju/rsinium
Murti/ro/otjio

r tjuitnis

supra Maurt)tijctm
Kosttrm,

ei

coimmantem.
scitirrt

ejjiscojmtn
.-

Dextro inter ceterus Quarli trcs uffert

(irxeorum,
Jieri/H ;
fui.isc

o/jiter /irrstrin.riiniis.

firrt in

liicarius seHtcntias

/>riinum

non

sit

sccutus, iu unnotutione tainen

Qiiartum

rjtisctjjtum

afteram,

liaronius fovcre
est, tfe

atit

saftem non repeffere risus

:

quam (iafesiniits

in uotis attuferttt, Qiiartimi Jnxta

Quarto aunotans

Hiinc Berythi

ccclc.sin-

tjutistium pjtisco/inm

Sursia: fuisse; fniiam, rui

cst, /ira-fuinsr

episcopumdafumcssclradilDonjlhcusinSyuopsi,
i<I(|Ucex llippolyti iibcllo

ipse uiUnerrl, f/uiu

Dextri sui
in

Quar-

de

7:J(iiscipiilis. I)e if/o

turn ecclesia:

Iktijri

llisjiania.

Ihrotheo ficqiic rjus sijntjjjsi

'fi-f/aruriiuHs
f*ris

Xfjs ntiffam

leqite /ifirf/o l>r srjitiiu-

(jinla liuobiis tlisri/jufis qniii

scnticmfum

sit,

sutis

triim seutnitiaruin rrfuftifiiHius iiut ailmitfnnus. (^ux rnim aileo (/rtitis (issrruHlnr, Juxta luores
srhofa: fjrtitis netjamus.
tiir

XIII^

iu

ur tlcmonstrarimus in tomo OctoAciis S. Siachytjs, tpto fcctttrcm

eniin lixc

Mihi lamen reiisimife

ctttfit,

ritle-

fdfsarium
<!ra;ctjs

t/ui

Psciiflo-Dextrum
a/jutf f/irum

frrto

icmittimtts.

Sunt

omnia
fitfeni

ficta utt fifiifH-

ajiiitl

aut

scqufircs

Hcri/ii
fiierii,

nein mentirnili, nrqiu ulfuiu

mcrrHtur

iiiit

uifjis

nomine, cni Quartiis ejiiscojms flalus

jam
mora

ajtuif

erinfitos inrcniunt.
et

(^uidi/uitl

uutem
a/isipie

cx

ilfo

suum

fijriimssc miitatiH litferis

liettjrtm,
tecttjr

X eorutn fide
rero ex

auctoritate af/irinatur,

itjitotum sciticet fjrotjrajihis

nomrn. Otisenei

rejicitiir, nisi afiuntfc

illo ftjntr

rerum

/irit/ictur.

Jam

fafjiifam srnsim atltifescrntem.

Dcilfrant sttcrx Hf-

nianarit suiicti Quarti iHsci/iufa-

tcrw

nomen

S.

Quin

(t,

tacitis ditjnitaie et

munere ei

(\iMartt/rolotfi,im Csuardi... fibnfrralifmlbun illuHlrofiim

cdiilil \iommie\i^V,r,Ti^\, WinHsi- I7|.'>.

ili

optra
(S)

tl

Ktuflio Jo.

Ifajif.
,\<ioii(;

Sollrni. Arilv. I71i. p.

U7.

(3j
|.

EtJilum anut>M

Annffrfi^ ltUa>ufim,iK,

toili.

0^).

!MM.
yj\.

.'Mianoiiymo ex

et Usuarijo excerpturii. quol

I.
f,^^

Xovembris

Ttjintts

58G
AVCTOIIi:
fi.

DE
epiHcojji

S.

QUARTO, APOSTOLOHUM DISCIPULO.

H
ecclesue

loco.

AihUdfi-nnt Ors;ci Chridi discipulatum inter

ditjnitatem

V. H.

sRptuaijinta duos,

dcns, apud Berelam oppidum, quod postnioduni B;etyrus dictum fuil, terumnis quassafus, rcquievit in

nomen, cui illum pnBnidem fecerunt. Apostolatum

/tcr

Doinino,

ui

NonasXovembris, anno Domini

llisiijanias

adjnnxit Galmnius; apostolatus

detjit,
e-t

LXXVI. Cujus sacrum corpus ibideiu conditum

per inulta secula miracuhs claruif prtesulis 5. Hacfcnus. aif Tamayus, sancti Acta, qu^E cx supcrius rccensitls scripforibus
delibare potuimus.
nitun
"urioribuM

fcmporn JJexter disti/ixif, locum in <pio

miraculapost mortem patruta apposuH : ex quibus csf fhirirulis mendacissimus aucfor facturus
cium.
P^jc gtiibitH

Quatenus ad lopographiani
n.
-4,

'l..Quarluiii
t,jrolof/il

Joannes Tamayo Salazar

in

Mar-

oppiili Barcla"

scu Bietyri, videsis Bivarium ad

105,

Acla

ctiflit

Titwii/ii'.

ilispani fomo VI, pp.oH et .i.9, 7?: cunis suosvemilirus pr^-dam summa ariditule arripuit

ifue

ad lUspunos

transfulif;

ronscripta
ravit.

extarent,

tpium nulla Acta Tanuiyus se(pmitia propeef

fol. 103, ubi lucum icam in Vettonibus ex oppidi hujus prope Salmanf Ptolcmieo collocaf. Opera) pretium fuerit aucto-

Dcxlriim, anno

res recensere ex fjuorum testimoniis S. Quarti

TamayiiH AcUi S. Quarti, aposlolorum

Boiylhi
sorls,
ft

confeci.^se

se

fatetur.
et

Sunt

Acta autem
locos

di^cipuli. cpi^copi

scquenfes; fjuorum
Acfis prwmisit
:

nominn

scriptorum

Ilispauiiiruni praedicaloiis, confcs-

Martyrfilot/i ac scrijjfores, Petrus

ex variis scriptoribus.
fidci calliulicin

Calcsinius. Usuardus,Bcda, Ado,alii,Baronius in

Quarlus.

inlrcpidus iiiscctator,

Marlyrol.

Rom. Dionysius Vazqucz

Lupus
iii

in

Martyrolu-

ab apostolis ad
iipostcjli

Christi conicssioricn] altractus,

gio castcllano. Joannes

hisitano.

Con-

Pauli iUoruni vesliKia fidelis servus amplexus, B. drictriiuun cl itincruni anibai^t-s coincs

stantius

Fclicius

in

Martyrol.

italico.

Flavius

individuus acccpit.Scd, cot^nitu S. Jacobi,Hispaniaruni apostoli, luorte, Ilispanias perrexit, ubi,

B vcrbuui

Dci pcr lolius rctiionis urbcs seniiuans, plurimos ad v<'ril:dis co^Miilioiiciu ifduxit; quo-

in Chronico, anno 50. n. 5 et anno 105, 4 apud Bivariuiu. Petrus Equilinus in Catalogo Saiicforuni, I. 0, c. 100 et I. 10, c. 10. Rodericus ^ Caro ad Dcxtrmn aiino 105. Epistola ad Uoma-

Dextcr
n.

nos,
fi.

c. 16.

nim ct aiioruiu fidclium precibus intcrpcllatus. Oricnicm adirc cninpulsus est, ut Paulum luagistruiii iiuaiituiius ail Ilispanias dclcrrel.

Dc Vsuardo,

Ailftnr, etjiinus
niliil

supni

e fpiihus

,]i

iimm

Amiuil

eoruin votls bealissimus vir;ct continuoOricnlciu Ilispanoruni pciatrraiis mapislro suo adha^sit, cui
alTcclus pro cjus

advuntu

cfficaciter propalavit.

una cuin iieda manifestum sit ex Epistola ad Romanos, c. Pi. n('m/)e S. Quartuni ajjosfolomm disripulum fuisse. iiurfjnius utiqiie (irxcorum fahiilas non repelUf, sed de prsdicatione Hisjjanica nthil dicit. Neque
ulferius nVujuid
J^efriis

Iniurire

pftfutt

quod non

nihll jiirant

pcreDeiiiiiue, Corinlhi sisteiis cuni raulo. cjus

grinationcs insecutus esl; doiicc
raiiles. iliidcm

ausus

est

Petrus Equilinus (qui

est

Itomam prope-

Paulus a Xerone carceribus mancipatus sanctuin virum Ilispanias rcmlsit, uf (idclibus dc cjvis rctcnlionc in viuculis rationcm
redderet.Qui ilerum llispanias rcversus el calhdproliims illi liris Pauli cdimiiciidaliuucs cdiccns.

dc yatdlihus, rpiscopus Equiliuns), rujus ecce elogium quod rfpQuarto conscrfjfsit 1. 10, c. W: Quarlus, discipuhis cx 72 a Chrisfo electis unus
fuit,

qni sub disciplina

claruit, ut

posfmoduin 12

.aposfolo-

rum

suos Uvatus cum muncrihus Rumani l'aulum visitaluros miserunt. Tiuic leinporis, B. Quartus iiilcr lii-jpanoriim c(ctus assisfcns, eorum fidcm
rohoiabal, virtufuiu
sciuina doccbat,

abbas Dorofheus tradit. Dc hoc etiam aposfolus ad Rom.. c. Ifi, mcntionem facif. Hic cpiscopus Beryti al aposfohs conslifutus exstitit.elofficio pra:;dicafionis sc exercitans apud

eamdeni civilatem quievif 3 nonas novcinbris.

Nihil eryo ex Petro dr Quarfi prxdicafione in Ilisimnia. Pseudo-Dexter ujia cum commeidaf<n-i-

vifiorum

contagia damnabaf, constautiani in laboribus ct pcriculis pro fidei confcssione habendam cxprinicbal, ct alia tpia- dccct lionum pastorem pcragcbal; donec solutoa viiiculis Paulo et in Ilispa-

hus liirario
tatis

et

Itoderiro nullius hac in re aiictori-

sunt.

Ifcliqui

aucfores
e/iisqiie

martyrologi sunt
et

jjfndenfqtie a

Lkxfro

commeiitaforihns

nias profccfo,

iUum ibidem rccepil tufam rc^'ioiicm lustravif, urlies invisit, gregem

et

cum

co

Galesinio: qui, fjuum solus anfe omnes IUsjjaniiv

Quarfum

dederif ajjostolnm

nullumque

in

qito

visitavil cl ccclcsias ercxif

d
a

consccravif.

cum

tanta res nifatur historiai

fundnmentum

atfnlcrit.

primum episcopus

Bcrytlii

sancto

aposfolo

ordinatus fuisset. Sed, cum Paulus, complelo per llispanias apostolalus minisforio. ilcruiu Roinam

sane fidem a/md uos non inrmit. El sic pafef nullum Tamayi Actis pdem adhiheriposse.
7. Cidftis
iiis

S.Quarfi

cf

anfiquus

et

cerfus

est,

Lati-

CiiUiif
S. Qiiarii
eeiiit*.

rcpcdare compcllcrctur, Quarfum iu llispaniis rcliiKpiens, per Gallias ifer aggressus est. Timc saiictus vir Vctlonum regioncm, (pia Salmanlica cunslifnilur. pcrluslraiis ef semina fuU-i cfTun-

a;que ac Ora-ris proprius, fjuod martyrologia

ac

menxa demonsfrant. Martyrologiorum

elogia

supra laudavimu^.

DE sANcrro

DIES TEUTIA XOVEMRUlS.

.587

DE 8ANCT0 PAPULO
MARTYRE
IN
l'A(:()

I.AniKACENSI

IN

OCCITAMA
tJ.

COMMKA-r.VltllTS Plt/KVIir.

SKLULO
S.
III.

V. H,

I.

Tradilio

liliirijica

twlosiio T(Iosaiuv
inqriis

(!*

S.

I^iiuilo.

Df

stinrlo Papiilo nrfuris statim n

Hminr

C/. .Kij.

LrCamus
tradunt

1744, in festo S. Papuli martyris

:

occiin-it i/if/iniltas. Drstituimiir eiiim srieiitin

Papuli

sr(/iirntia

^(^tvlara

antigua Aci(i

mtquetirma remmamndovirogesta7""
i'i-i-H,<iiijn!tntis
'/('."/; .-Ir/ff

/rtjriidn Papulus, adoloscoils Auliochenus, cuni sancto .Saturniiio. priino Tolo-

mltu
xaprrsniil.

''"'"' '(-"'/""'-

<jnam

ohfliinit.

sauorum opiseopo.

Uoma

profcctus. Tolosain

Dnntiiiriitn nitti<inn
tica tiut (jeiiniim

S. ['.tpuli nitthrit-

civitatoin ire cot,'itans, ('.arcasson' a Carcasso-

supersuuf nuHa. Quidquid enim Arforum S. Papuli uomiiir rruif, retn.^fntis nofu raref. Qnnre fnntns n<flinur iii niKjustins, uf fnfvri
iiere.t.-iario

nensi jndice Uuflino in oaroorom

amho

conjocti,
\.]

opo divina
vonerunt.

i>x illo

lihorali,

Tolosim taiidom pcr-

Illic

cuiii

pliirimos ovauttolii faco ool-

(Irfmimus iu ea

iios

opinioue versari

ut,

luslrassenl, Saturninus,

Uispanias politurns. a
'^m'!"^'!-!!!

prsster Papuli eriminin

sanctUatrm (/loriosumtjnr
mnrfijri iintr n

Papulii disc(>ssil TolosantuiKpio

ipsi

coinoris

innrfi/ritim prxstitunKjur snurto

inultis .seru/is

moudavil. Duni autciu prr hioiinium

in

illis

rultnm errirsinstirnm, fere nihH dr iUo tanto rntionum ponderr proiHiri pos.vf, ut nullus dubitandi locus relituiuntur. Qua: non ita arvipi
rrfiin, ut (juis

inoram
(Ihristi

facit Saturiiinus.

slroniiam

oporam Papudiiiii

lus timi Tdlosa;,'rot:i

tum

viciiiis iu Incis aniiililiiiiuiU)

navavit. (Jiiaiuohrciii,

iimpli-

pntrt Ju/irre

me

snnrti.ssiina! errle.six

ncanditt fidoi christianu; impensins incinulicrol,

To/(miua; trnditioiies
p/ector, ea

dr.^icrt,

tptas veneror et

am-

nontilihiis

coiuprchonsus conlumriiis(pi.>

iu-

tamen
JJrus

reverentia, qiix

cum

sancto veri-

.siippliciis vaiiis alToctus, ahscissiiiin' lapilis iiiiir-

/ntisnmore ronjuu//ipossif. Sanrti rnliu nr mn.rlmr

tynum

coiuplovit, eo in loco {pii postea

ipsius

snnrtorum

trrUntls

.sfudium ainnnt, non

Papiili noiucii retinuit. (lapnl ah.soissum. niani-

timant cretluU rordis levitafem.

Trtnliiiums
fcclfsiiL

bus suhlatiim, ad viciniim rontcin an^'oIo diicp

(ptn urhs * ernf) r.r /ihrls
Dii vosti^iia ^'oiinniu ac inanuum (piihus incumhebat capile trimonmlus. lapidi impressa rcmansisso dicuntur. Jn /iro/irio finsidoliiiit.
/ir.m
'.i

2.

Traditioites etT/rsix

To/osnnx (suh

snnrti J'npu/1 iiomlne

fiturgicis,

insif/iiitti

niomim
'Sl-rapoiil
(lep'

templorum ornatu cuitmque formn nr

to/emnitafp m(i.riinr rojno.^-nnttnr. Coita/dmur rn/o Amle). e.rhnjus err/rsia: nsu, ipih/ dr snnrto I'apul() rredi
imsit,fidr/iter exquirere.

Sanrfi Snturnini

To/osx (nnui
rt v,

W7'^)
/;/

die

J*roprium Sanctorum
To/omna;
norrm/trls
fertlo

novem/iris in fesfo S. Papuli martyris,

i\

lrrtif,~

nitius

ex Jireciario ecr/esix nrrhir/nseo/m/is

secundi Nocturul rrrhum.

\.

eadfin fet/untar

nd
t

modrruum,
S.
II

fe.ttum

iiidlrnt die

iMi.ssalo

ad

iisiim

riojcsii'

inolrnpolitane

uiiamliUa,

Papuli,

preshytcri

el

niarlyris.

Jn /ertione

sancli Stcphani Tholoso,

non

inedio(;ri dili(;cntia

f;

nini,

.^rquriitla ief/o : Papulus san(;li Salurprimi Tolosanoriim (^piscopi, infer pravipuos dijicipulus ac sdciiis consctur.Tanta virtutc

Nocfurnl

ar studio niiporriino pcr doctissimum ac sapionlissimuiu (lapiliilum liictc catliodralis i-cclcsie

y>

Thoiose rovisnin

ot correcluin (1534), contiuel in

:

lantoquesucfcssusul)
ravit, ut

lioc

fcrvido apostolo labo-

untn/i S. Papuli martyris orntionem .trqurntrm

Saturninus ipsius cuneToIosauam ipsaiii Ecclesiam roccns iiataiii conunittcn' non liuhila-

Pra'sta,(pi(osumus, oiiinipotons Deus.iit

(jui

hcati

Papuli

marlyris

tui

alque rosTincis

natatitia

verit, dnni,

pro

(_!hristo

iogatioue fnngens, p(;reret,'iii

coliinus, intercessione ejus in tui noininis ainore

^rinaretur ad prajdicanduin
trelium. In

C(lestis

evan-

roboromur. Jn Missa/i J'o/osano annl fiUO,

ifr

/'rfro

ipso loco,

([ui

postca ipsius

nomcn

/^ronr tirrfiir/ilsro/to,diritur 'S.V;\\n\\\\s OoNTirKX

rctinuit. capitis (ihlruucatioiic

marlyriiim >uinii

consunimavil.

"

mus

'"'"'">''.'

iJ.

Jirerinriam To/osnnam Sfr/ihnui Cnro/I dr

lirirnnr, nrchlr/ii.sro/il To/ostini (nnni

rum endein orntione qunm modo rx.criimex misHaii anni 1524 in qtia voeatur pontifex iiiartyr. fltra aunum /490 eer/esi:r To/osan.T trnmartyr,

Lomrnledr
i^N-I),
iii

ififiones iu /iftris titurt/iri.i //rosrt/ni

/iruit,

nrqne

nofjis

festo S.
:

Papuli niartyris eadem

hniiet

neque presbtjtero

(l.

J{edon,sicut ipse lestai/iiod

usque ad
/irrijit

rer/ia

re^nii ca'Iostis ovanjijelium.

Drindr

tur in o{)u.^cuio fiistoriro

J*n/iii/o rpisro/jo rf
r.

Hcri/mt de saiirfo
(I).

sir: (Juid focoril vol (piid passus

in
liis

assorendum

ro^'ionihus tidoin,

ad nononuiino
lucj-it

mnrtifrr
sit

anno IH74

Qitnnti

momenti

irstimonium

MisHu/is

/>rit4rrlim
f-r

cunstat; at saltom lioc tidoi teslimonium sui sanKuinis cfTusione signasse,

Tofosani anuo

tJftf) im/iressi ,unusquiHque intrffitjet

MinMali
"''"'

omnes

a(fnoscunl. In

ex iisqux in /irarfationr huJuH fH/rid{cunfur,qu;rqi4e

"'""

ipso Tolosatium tcrritorio, lon^fo ah urho iinius

diei itinere,marlyrium consumniavit. Of/irin .tnnrtorum propria ecclesix et dicecenis To/osanx,

sammntim
fiuit

hic rrferimus,eT /aiidnto o/iusetdo rene-

rahi/i.f ciri (i.

Hedou. J'etrode /jeour nerrssilnn inm.)/aftum

fiuJuH missafis typis

Jussn

W.

ar Hev.

I>I).

Cnro/i Anfonii

ilr

In Jtocbr

roffi

dudnm /iffsrrfmut.
fucrat
In

mandandi,quodoniiiium rnim lunr tem/mriH

/iturifiro

Aijmon,

nrchir/fi.icopi To/osnnl,edifa To/tisx

npud

tiirfifiluiu

usu

ur

mnrlorum

(1)G. Redon, Sfii/ Pa/ionl. ^rtque

et

tuarlifr (Castol-

nautlHiy IK74).

tnijslfriornm

DE SANCTO PAPULO MAHTVRE.

(J.

V. H.

omnem
el

adhibere ronatum

o,l errores

rorrigemhs,

vero
ulh,

adhihito in

auMlium

venerabili ciro Feira du

modo

tantam lucem densx pvBcedunt tenebrx neque In.ju. ecclesix fradit.one, antHjUiorrs ad
usque miUi
hrrf.

iiosier

utriusouc juriH dorlore, priejmiio ecclesiiB Tolomua: ablmte MnntoUensi, com-urrente mnci^
erclesi^

Papuluui

Lecliones brer.arii

melropolitana^

capituh

post

hmjnm

supra allatas demmptas samus ex Act.s S. Papuli romposifis a Ih-rnardo rj.adon.sox s^rmoni^iinoliam,
ait^

Flavii

Aiisolmi

monaclu Bocccnsis.

.irrhiepiscopo et nri
'

rapihdo Tolomno ipsius ecdesia^

l^apul Papukuii

ex his Acfis iestimonimn disertum pro Papuli epi^

scopali diynitate _
est ea narrari de

traditiom-m Tolosanai Iraditionrm c.rcn

accurate

reddere Annoic/iiur 1490etdiu anieillumannum m-lesia Tohsana Papulum venerabafur Ponlificeni ct uiartyrcm.
rt

haunri nequtt. I'atcndum tamen . ^ Papulo qux facianf ut haud

, ,
,

temere rredatur ep.scopus fuisse. D.c.tur emm sancfu)? Sufurninus in llispamas profeciurus

reliquig

nioiiuinniti'

6 Pontificem et marlyrem Papulum ecclesia Tulo.nnn hnhrhnt anuo W22, insrriijta hac tra), ilifione sun snnrli mn.-fijris relujuinrnm caj)sx
( 1

Tolosani civitalcm ac Tolosani territorii rcgiononi in Christo rcgendain Papulo comuiendasse,

quaui

liic

quemadmodum

anno 1522 pontificali ornatu

fidr-

pnedicaiulo

strcnue rexissel, verbum Dei populis et sicul bonus paslor supor ovos sibi

lium ocdis drpiciam iimu,inem in ecrlrsia Snndi Saturninl rxposuernf {!). Anno Ridl Ila./mumlus

credilas viKiUindo.

quibus verb.s hcwd mepte

concludrrr quis potesi

Dayd6
Tohsa^
l..iiiraKiiuis.

edidil

"

Historiam sandi Safumini sive

>pdlico,

insignHum

fuissr.

S.Papulum episcopali ordine Vfnim Flarius Anselm.is eum-

ThesaurumincompuralHlemecclesi:ecJus abhaiialis
.

iiliomale

uhi

Papuhmi

dicit

queserufus liernnrdus Ouidouis ex .<icrijAis documentis,anex orali fradithne hominum,an vero ex

rationibus romp-nis quidcm srd non rtdis hauserint ea <ju:i- S. Papulo pontifiralcm honorem adscrihere videntur, nos utique latet, ac semjyer puto lafchif. Qunpropler haud mirum videri dehet, eccle-

Kpisco|.uin tractus Luuroacensis *, sancfi Safurnini collcjam. Tunc quoque S. Martijr reprxsen-

falmiur

cum mifra d cappa, ornaiu

:

ejnscoj)ali.

In

fibelh (jallico cui fifidus

in

Anliiihona^ ot orationos

usum oorum quos

dovotio lert ad visitandas

sncras rcliquias quiosceutes in insigni ecclesia ahbaliali Saiicli Salnrnini Tolosa- (nnni 17(>2,
Tolos:v

aniiqu^E, tenaciorem

siam Tolosauam tnidifionis siia: fodassis non iia non fuisse ac tandem desiisse in sacra Officit recifationc jmhlicisque predbus

ajmd

J. II. anillcmcftc), Irqituy

Altaro in

pontifirali honore

Papuhim madyrrm

derorare.

quo

requieseit corpus S. Papuli, collcgii; .sancti

Quofadum
sefur.
8.

estui sandiVvLpwW.socii sancti Satur-

Saliiniini:

rursns

Kxlra dictuui sacolluui scHiii

nini,j)ontificalls dignitas in nnriplfi qu.Tstiotw vcr-

niuni 0^1.

oriialum jiurto sui antica auro,

quo

requiescit corpus suncti Papuli, colloga' sancti Salmnini: cujus olovatio racla ostanno 1517, liic
in si'rinio pu?>ilus 7 apiilis

ijencris sciiicd,

Pari modo j)lura sandi Papuii adjuncia, temporis d locorum, in duhium

infilHs
'if^"'"'^
^^^'^^jj^^i,,!,/^^

unui

Ul^:2,

(ujus cor-

poris invcnlio facta esl

Islo

anno 12G5.

Antiphona.
:

vocari cwj^erunt. Vifa liernardi GuidonisVi\\)\\X\ yenus Antiochia ducit, facif j)ra:fecfi urhis filium,

saiutus pro logo Doi sui cortavit usquo ad

ol a

u)iicum j)afri suo, adhasrenton beato Petro apostolo,

mortom
^'

vcrbis impioriiui iiou timuit

rundaeic.

rum eodcm Homam profrctum, missumque

lus cnini oral supra Jirmaui petrani.

Lcx

Dci,

Oronuis.Domino, qui glorioso sanctu Saturnino

dodisti, da, ut in ip.so

cum Dionysio et Saturnino in Galliam. Ad Car^ cassonensc forum et ccn-cerem una cu)n Satur)uno
Tohsatn. Qui qunm inseparabiliter Saturniuo adha;)rref, ahcotamen sejmratus fuH, ef ecclesiatn Tohsanatn ejusque territorii )-cyionetn
ducit, deinde

bcatum Papulum collogam

ot ut,

auxilium nocossitalis, consolatiuucni afniclionis

potcntoin apud io inlorcossorom iuvoniauius, evaugolio <piod hi duo sancti nobis pricdica-

vcniid. cordibns iusculpto. lidri uiorumquo imritatem consorvomus conlra orioros et vilia soculi
hujus,ac.siculi
inur.
/Vuioii.
illi.

a beato Saturnino accejtH reyetidatn. Quo j^asioi-ali muncrc dum sed.do fnnycrdur, gladio caj)ite cxsiis
esi, in

loco toTitorii
in

promissaa

le

pra?mia mereajjcr

batur,

qua yenuum

Tolosani ubi pdra tnonsfraac manutun martyris

Ijibdlus iste

approbatus fnif
in

imjtressa rcstiyin ccrm-baniur; ti.onsfrnbatur quo-

Mitntya^in canonicum, cantoi-ein erdcsia:

Sandi

Saturnini ac theohyix dodorem

universitate

que fons quo idisdssum capuf ijise martyr dejjortaverat. Quam narrationetn quuni sancia ecclesia

Tohsaun,

dic

2'>

jnariH

17fi2,

jnr F. Hourijez,

Tohsana
est,

dcinrej)s jtropayasset, paulafini

immi-

exprovinrialcm Doininininorum
umversilate, die 9

j-ofessoreni in

nuere ac tandem uuu-inia ex j)arte omittere vtsa

martH

17(12.

Anno 1880

ecde^

siam Sandi Saturnini visifavi, ibiquc imayines sandi I^ajmli (/(// pontlficnli ornatu itisiynltus.
s.

raiuiUim

7,
yifffi
^^^j^^,

Ex

omnibus

qu:v

hucusque diximus
,td

sole

da-

fadle consiare potuit ex lectio)iibus brerinrii supra a nobis aUatis. Xunc ecclesia lolosana honorat I'apulum presbytoruin ac martyqui rein, sancti Saturnini discipulum ac sociutn,
ut lecfori

rpisroiiui
rf tiini-/jfivi

(ippnret j)cr (fuatuor posterioru sccula, scUicet

^,fi,m,
j.[i)(f

ab eo cotntnlssatn habuit ecdrsiam

cauitis obtru)uatione ttiarfi/rium

Tohsanam

ct

K.svjf.r

tttodrrmi tcmpora,

consnmmavittu

'

MiinoH
ionuuitei:

^^^'^^^i^yi^i^aptidecdeslamTolosatiamhaficripontificcm

hco qui ejus nomen retitu-i.

est

Quid eryo seni.eiuium

Tohsnnx ecclesix Papulum S. SaturcoUeyam

d martyrem.QiHimquamenim

exlibrislifur-

de

illis

qui, tradltionibus

yicis poutificis titulus j)aulatim evanuit, in

monu-

seculi

XVIardius

inhxrentes,

mentis tamen jiontificis honor perseverarit. Inde

ninisocium

atqtie in rpiscopali diynitate

(ll Redoii, op.cit.. ti.-ti.

(^) Ilml

.|. lill.

prochmant.

DIKS TI-KTIA XOVl-MBms.

589

rum

.eutrnUau, nemo

Mur rrfutarrn,,,/u,,,,o,lo
.jua^ j,.r

nuuiu.,

tamrn ne ;.vW.mM/ ..

aUa.

S. Papulilrui
.,uo,,u..

ViLn

..W,

S. Ji,rrngarii

.nmcta rentatc obtrudere; nam e, suamtra<{.,,oncm hahen,, de v i>os,ra urnu.s,

^-

pro Sanpapulenses
,..s,.nt
i"-est.;,'n-um,

inscripsH, Hc :.,a,c

huius Flarii A,L.ni certiores esse.nus. h,.u rn.m .nonas(n:n S. ru,,uli

jn,rf.,-e

'!;'";

'''''

f^'^""^'-^":

""

'/"f Vseds.,,,pMrr
/.....

IrCam

lia.mu.uii: uuu.suh^uo S. lie.enJrius n>.7, iia.jn,umius I (5). q.u legilur a.u.o IO,i'i,.,e.:
Tolosa..o
rt

agnosc.,, .pu,..fuam a,.uo

f,.isse co..cilio

J,. i

apulmn ndhur vmer..bu,ur

anno 107!

(Vni

eal

im.,ificem

rt

,lrcr.h.-is) rlrctio..i

marf!,rc,n,juj-taJi.-er.a,:um Io!osa..am{l).

uhhutis So.-icinr..sis:ul,rr A'vm,.,.,iusimi)drAlff.inaco,.,uiflo.'.,i(..eculoXi)l

..leftiante.

Attctor in protogo
ijiitm-

Vitx S. Jiere.ujarii

^
55

,.
II.

j,

'''W/;Sus(fpi
(l(>

oiuis inipiKiliim a vohis v[

UO

AcllS S. rapllli;
l>:i|)Ul|,

opirh-

iii>:tuqtiu(l;u-iTpia(iuinplmimisvin.s.

quiquod

pidoNiiiCll
(lUiiS 0(

(JC

nMn.-onUadmMmavi..W,7WnuavimmW;
'"'

CUllU.

futu

^J'>i">'>ii;.uauuscrip,u,neui,u,u,u i\.peiirochii, Muhillo...i ituhebat curiiverunt. (7 aute.n

.lofat J'aiub,(,chius, rfiainsi

curavcrunt,

9/(/ rs/

Demitch
Pai.iiU.

sanrti Papull co.isc.-ipseir multi; sed unti\tji,onii,i ncino, citjns (juidcm scripta ad os
.

,-,0

tn .uuiiusrripto. ntinri.s.nil,Ho.uiuus{ihrariie.;-or
f^^f

a,l,nit,eu,tus,

na.u ,u,tc .lecessa.io m/HiViViir

n/jpr/v'(tv7/.

J'i-imns

Fhriu^
.\llmu

ac

praripuus Artorum

fouju.iCio ,'\,sc.ovii]i^

ronspcxmmt

et nuMnotia'

^- l^iiP"'' !fCf'l>ior huberi dcbet J^'/ari,ts A.iseimus,

litlerarnni conliadere i-uravciinit.

/<"''/'

iu,nuichusJirrrr,tsis.Jh'l,ocblurioAusr!moe,jer.mt

,rro hu.ui admisrri.n ,au,um crorcm, ipiuufus esset

I:)jo
:

^ Iktnid
Maii,
S.

J'aprhrt)rhius in Aelis Sanctoruin uirnsis

scilice,

iu

licmijrarii

Com.ueutario prierio ud Vilam conscripfam a Flavio Anselmo

(2)
vi
rt

curaverunt pro curavi .nulfo furdi.ts pofui, siynum conJu.iCion.s et excidisse, et idro cnraveriml Irjrndum pit,arr,n. t^.utd ,pti f,,u;-it, iltico
P"frt

'*'

monaclii)

Ueccensi
in
S.

Aunotato a
J'\tei'unt
,pti

(:J),

e,

blurium Anselinuiu

u,jn /u'cess,.rio

a coxvis

Muhillon
ejusdriu
r,;d huiir

Seculo

licnedictino,
(4).

ad Vttum
pntuipsis.vtunm

S. liereiujttrii audivisse ieate.n aurifu.u tptx scri-

iirrciujarii

pfurus

blavinm Ans,4mum
archiepiscopum.

esse
et

S. Aiiselmum, abbate.u Jhcceusem

postea Cau,

erttf, scd lcjis.te et rx eoruiu srhrdulis iu suutu opns transfidissc. r.ide scjuitur Jiuu.nun'fi'' <-ni opnf snuin inscripsit, non esse uecessurio

tuurieusetn
lihro
11

Apud Mnun-dnm
'Jti

Jiai/iuundum
fnissv

I,

s,-d

luulfo
:

n.utfis

irro simile

fit

Ohserrufiouuin,

ad huiu: diem

muii diri-

tur hic Ftuvius Auselmus,

Vifx S. Berenipwii

Haijmundum iJ rt slr tundcm srripto.^is ietastid medium seculum XJJJ rvfrahitur, et Vifa
!>

((Hdor,^.seS. AnselmusCantuariensis.

quisupcrrst,

I^apuli

stes iuil
S.

sancto Berenj^ario. Suprrstitrm fuisse

suucfo iir,-e.ujurio rei-um
iiic

'*rripta srculi
11.
/'/'/

hlavio Ansdmo XJJJ f,fus essrt.

monucito

Jieccetisi

Ansrhnnm

uam
c.luu-

prxtrreu itU*ptid

,pi,td

ad

ita

Judicaif

i,ivio

eodem aniio
i-atiiedratu
sit

JO!Ki tpio

ad ctetum

fratisiit, ille iu
et

Cuututiriensem uscemtif,

vitam

imprJlere pos.sit. Qitari rniiu pote.sf iptid r,ius:e fuerit citr ista tempestate iiora Vitu S. Papuli

dum

<w/w.-.'
"""ti Wii^uW.

anuo

Jl()!i.

Srd

S. Aiisrlmus unnipiani lifjifnr

riidrudn ridcrrtur. Secuto

tancti mai-ti/ris

X!

uihil ocrurrif tpiod

,

J^yavius
cetiisse

ud

Atisetmus. Dcinde hir J''(aiius dicU se tuoiutsterium S. l'apuli posf morfem

autetn

mrmoriam insfunrarepossit,seculo XJJI factum cehberrimitm oiun,um T,ilottv

S.

lirrrnijurii;

suurtus rero Ansiliuus nns,ptam

suuorun,

prj:srrtini

Siiupupiduuornm auimos

Irt/itur

Jam

urrhirpi.srtipns Ulur v,'nisse. Xriiue, si

tutic scfi/hsisset,

monaciium

se

lieccenmn

u/i/ietlu-

cominoirrc /lotuif ut'ptc utrisipir S. 1'apuli luetnoriam renovarc. .\nno ciiim Uoiiiini ia(i.*i, iioiiis
oclobris, inventa rnciiint
Tolosii; ijualuor
vii
iii

fnrns fuisse vidrfnr. Qna: rulionrs, u fiiprbrorhio

'illuf:e,nns ,/noiptr iin/judiuut
^.

ccclcsia S. Saturiiini
.scilicet Sil-

f/uomiuus hnnr nwtu-

scpulchra sanct,onim,
ct

}-em

Anselmo crctamits. Mubillon cum }'apebrochio sfaf; iusiuuuf tumeu

oh ,/uam
ulit/ui
:

eumdein esse cim S.

et

liilarii.

el llonorati

l*apuli
rt

niarlyris,

juxta
clara

sepulclnum prolliopm-siilis

marlvris

rutioncn
S.

f,>rtusse

ilicrut

verr

Salurnilii. Jixc cn-ba drsuiii/>ta rssr /x libro i'ne-

Auselmutn indicari

alit/itaitdo euiin san,:fus

IVancorum lacinoni
et

ait (!.

de Catel (7)
in

et

JJortor sijnabaf sim/dicder F.

Anselmus

(frufer

refcrri n Jier.turdo (Jui,Iouis in Ciironico

Pa/m-

Anselmus), etiain ,/uum

fulijcct honorc;
et

Jam

urchi,-/nsco/>uli

prxtte

ruin

in

Vifa

('lemetdis

JV

et

Chroiiico

ideo uuicuitpte liherum eu

re

Marliuiano. J/ibrr
lacinora
{><)

t/ui /''/'/yi/I*ra.'clarai''rancoruin

Judicium
rttle

/lenuittit.

In

codicibus

uostris

Vitx

ejcrerptus uf ex tihro iieruardi (tuido-

S. Papuli t/uain Jiernardus

(iuidonis in Sancto-

nis t/ui inscribitur

spoiutrt tiutnu

Flores clironiciiruin

cttrre-

snuiu infuUf, uou riatcr Ausrlmus srd Fiavius

Ansrtmus; tptein uUum fuisse a sanctissimo archie/nscopo Judicamits, ojnnatn.trt/ue esse

scrihitur

eumdem

illum

f/ui

Vituin S. firreuipirii
fcrm'.

rttusrriji.tif,

unnnruiu periododecurreuti ,tb unno i'JO'J ad annuiu }.'iJ i,ct reprxsc.ifat uuuiu cx prioribusexeiufitariljus Fl(n-nm,f/uibuK suus aiuittr uott snurl mtiuuiu drinrrps udhihuif ('.)) ub uuno J.iJ
iiUetUfje i/isos

inonasterium S. Papuli venisset el orficiosissinie exceptus luissel, uti i/ise in /n'olfj,jo Vitx S. lierc.iijarii
srribif.
lios/ntii

ttc f,jrtu)tse

cnlem

tempore,

cum ad

usqur uitannuiu J-'J'iJ(\0)X'hrout,:,m Ma,-fiui,tunin Flores citronicoruin. IJac S, l'apnli

inrruffirumsiiiicforum noiuinihusiferora

invcntionr fuctti,uon /iiduit uonriniuorrrifi,lrtium

/liettts; et,

Ilunc credideri.n ,/uasi in tjratiosissimi

compensationetn o/jfimis tw/nuchis, auisf/uc

/io/tuU votituiitifjus,opinari ticet

J'a/}uli /n-rcesfuisse directas
ttti

a tnotiachis Saticti

e lieimiicffj f,;itribits,tutrluris .sancti I^ipnli \'iftiin

J''tariu,u Afisrt.u.tm

firdinussr.

,pi pnnris a..tr an.iis Jirrruf/arii sui Vitu,n aice-

(I)

Heilon,

oj.

cit.,

\t.

6\.

(7)
p.

yX^ Ail Jiciii :ai, Art.

SS..

Hil',irr Jf rointf
{IfrZi):
toiii.

tlr

ToufonM^.

A\nmtl'ix, ]k 111-15:

loniA'ISl;iii. p. 447.~(3)n>id.. p. 'J.-(-l)<Jrt.AV.a..//.. stv. VI. part. II. p. 77:J. (5) Ciiftia Vltrint., 1, XIII.
p.

29y.

(*i) Ibitl.,

p.

aOl.

iiiatona Prancorum .s'rW/rfi-M (K. iJu fAu^ne). V. p. 7til.7yi (HitM;.- ('.(; IMi-It in o[M-re (jaI|(<o NV

M^moirtH dt
825.

V/iintoire

iMnnuriitK, [h Tolose IKKtJ.

du

titia iii;iiiUM!riplotuiii IkTiiiinliliuiiJoni", n. r,7.

ii.

(MJ)lbiil.,

(8> Cfr. ile Calel,

VA.

peraitt,

:,fH)

DE SANCTO PAPULO MAKTVRE.

manihus h<themu^,a,irturh FUnii Amelmi uuwe,, hoh />ra'/-.?nT. De illo tamen Sermone hic nohis affeinlum uecrssario rst. Dommus H. Hnwef ri, lUruoriUe auuo 1803 Pansus opusruium rui titulum
S.
j>ra;fixif

AucTOBK
G. V. H.

uerni>t Hf j,atronl 'im,.jue,,nPA],u\\remral<mfeli,./,,/,,,,w-w7.or/x//.,v'/m*'i;..',m-mi.srr/>/fior.'

Vita ron.ioli(laref. Cui pefifioni

morem

rjesserif

Flariux Auselmm, romrripfo pnueyyriri sermouis

formnSVnmi\\euromio,ej>ptoposfeaIiernar(lus
auidonis pra^mitem quam
ex eju. Saurlorali edie,t rjuod

Miscollanca

spcctantia

dui-cesin

I^:.l.nli.

tJ"^liro i.liomate ejlnht

yarraf aurfor

mus Vitam

hauserit.

Nou euim verum

sibi hihliotberam Cast.lh S.

Vifaw srripfam ah Anseluw dirit (! flc Catel referri a lirrnardo duidonis, sed lieruardns Vifam I'apnli romposuif ex iia qux scrijjsit Ansel-

manus
srruli

venisse

rodieem

lajmh rompoueuti in matm srripfum imfio

Aciimim

XV. rode.r

sir inscribifnr: f^yWocro

mu^
ex uaditiou, orali et ex :documeti.
a,.ocn,phl.,
^^^^

Ita

euim omnes

tres codices qno contulimus,

pr*cipuoriim dia-ce.seos S. I^ipnli. <Juo ,n rodir. inter aliadocumenfa, qnorum partem edd, rcperme
^^
'^'"'''

utiinfra ridehitur
12.

^''^"'" ^- ^'''^P"'' "'"''' P''^^'^"'"' ^"''flem

et

(^u^tMio u.aqui momenti, sed resjmnsi diff,-

Vifam hreriorem,
nes divisam.

eanuhm Vitam

in trr. h-rtio-

^n;^^ Uoc
^f,,.',.,,,

hco movelur:ex fjuo fonle hauc de Papulo

Loralem
et

;,, f.Jariu.^Ansrlmushauserit.
,,,,^,,,^,.^

refrrcmus.
Vita
ejus
illa

Qux omum ex eodem opusculo jw.^^fea Nunc af/endum de illa Vifa proUxo.
est.

traditionem

iu

ore

jwjmh

Scrmo potius de sancto Papuio riuam

luripit a

monachorum viventem
i finc

facile affuoscas

j}ro iis fjusB

fpto

Vifa dieenda

nomiue Papuli

mtrrantnr, dr lapide scUiref in

fjrnuum

rxjdirando, nmre

illo

insijjido

afque affectato qni

manuumfjne martijr ronsummaudns uuracuhsa mavestiffia reliquerif,defontefjuocajmtahscissum

uihus pf,rlaus j>nmerit.Cfn-jins trfinslatttmTohsam, rajmt autrm sallem fx jmrle iu loco mart>jrii

secnh Xlllsalis conrntit. Judicet lecfor. Papnlus est pastoris pullns, pastus pnllns paupor pullus.
pascens pullos. Letjenflfim Aaream leyi dixeriis. Deinde Vita Papuli mnlto cim rerborum ciratitu
uarrfttnr, itiferjmsitis efmcionihns;
ftr

sermtum

unusquisrjue noverat.

Qnx

vero de socie-

tfindem in

fafe ac colleijio sancti

SafurHini scrihit,ex tradi-

e.Thorfatorium

sermomm

desimt,affjne orafionr nd

tionr fn-ali
flijndicare

au ex scriptis fhcumenfis hanserii, nemo ralet : eit tamcu qux ortnm Pi.pnli
1'eiri sfjcietatcm iterque

Dominum Jesum
d.

concluditur.

Venerahilis

vir
r,,

Unhn

in

opHsrulo

.^ujn-n rifafo declantf, p.

Autiorhennm, saucti

Ihes.se

fjpinari se
jjidi

Petrnm

Sfji/herfnm, episcfjjjorum S.

Pa-

manum

speetaut, lux duhito ijuin ex ajmcrtjjihis

(h(fjdecimum,qui vixit circa

Vita: esse aiirforem.
ef

medium sectdum
Docitmenfa rodisijlhfjen sire scri-

dfjrumeufts desumjiserit.
jnjssint, vetat

Ea

eiiim licrf rera

XVJiuJus
cis

famen prndentia, innnmeris fahidis ud sunimam cautdam coarfa, fjuomint(s nbsque

idoneo auctfjre credamus.
V^.
ijf;gf

a Pefroesse rollecta

totam

bente Petro sire scrihi jubeute in

coahtisse, ufjn nef/arerim
;

huuc codicem
ftdscnbendam.
i^e,

reritm non rideo jirxdies.^tr

ri

lHu/,trreo

Ilinc

uHa
luBC

nasrifiir

qna.:'ilio,

ijuamiiam
sin

sci-

rtain

VUam

ijjsi

Prtro auclori

fidfrarin.

fidem

S. Papiili
.^idisficri

sire

Vifu

Artu
pfdrsf.

mereanfur. Cni
(^na- cniin

uno re.ipouso non

\:i.ExBernardoGuidonis certo scimuscousc.riptnm fuisse serinouein de sancfoV^\in\o aFlario Auselmo. lUfjnarho Iierreusi,ex cujns sermfjur lier-

^fquitm^p^""''''"*

summam
Innnfinn
fqnmhiS.

aurtor ejusn' a;quales ocnlis ridrranf, jn-oculdulno fidem merentiir. Talia strnt
T"lf)s;c saiirti riri ctjrpus, .-rrrfdnm in
I'ajiuli

nardits

suam Papnli Vitam

hausit. S(;rmo

ille si

,J",^^,

^'J^^

rjusdnn martijriscapnt,mauuniu
adsj>i-

qno loco C07iserrnfus fnit, ajjud Sanjxipttlenses drhuit cousenari ; et ideo fafeor ojuuari me huuc
de Papulo sermouein anonijmum, illi jjfdius esse adjiidinindum qni scitHr similem seruionem comj>osulsse,

qenuuuKjneimjnrssa lapidi resti(jia,fjiunium

rientiuni oculis manifesfa,
jierferfuni iu ro loro
et

inaxinie

ij>.^ius

Papuli

marlijrium, rujus dorninmta

quain Pctro, qul ilium suo codici inseruif.

qitx hrevior Vifa licrnai-di Guifhnis

etiamsi exarafa iu chartis forfas.^^e deesseuf, stalmt omnibns charfis validius moniimentnm, monaste-

Fi;re

omnia

coidluet, hic reperiuninr; et jyrxicrea

uuus ana-

rinm tum S. Populiopj)idum.

Safurnino
societas

scilirrf ij)sumqne a beiiio ma>-itjre nnnrujxt-

Ijjsins marfi/i-is

cum

beato

chrouismns, quem Bernardus, vir doctissimiis, non pfjfnif non ridcrc, et sfilHcife ritavii, udrratioiiem
pra-ierruiulo. Ojjerx
saiis lejmlum,

discijjuli

ac

Cfjlletja:,

prxter

ijisam traditionem hominu>n,non mediocriterconHrmatur ex loco se[inltur,r ju-ojje Safurniui scpulcrttm,

cum

leciore

pretium est anachrouismuiu communicare. Anctor F

sermonis Papuluni cum Satnrniuo ad frinjjora

>-efe)-i

una

cttnt

trihus aliis jirimornin temjiorum

aj)ostoUca

episcopis, Saturnini siiccessoribus. Peliqua

qux de

jji-incijje,

sanclo Pajtnlo narrautur jiarrm fidein nnu iurrninnt. Aliqua rix iu dubiuin rorarij/ossunf, qualis
est

itrhein

Prli-o,aj}osiolorutH ; desifj)iatfjs a fempnre Clenientis ducit in Gallias ad A)-efatenseiu, qus Jitxta aurtorem ohm

ju:Tdicitnfr

Trojihimo

aj>osfoloru>n

discij)uh

pr^dicatio jidei

jier refjioneni

Tolosanam ;

alta

fidrin snsrej)rrat, sed nuiic

ad vomiiuin

redieits

multo maifis dnhiu, qnalis esf oiins Autiorheuus, I'etridisrijiiilafns,Hfr Iiomanu)U,atqur ifrr lioma
Tolosain
:

Christum reliqueraf
Jaui
declinante

ef

j>aucis exrej)tisidola colebat.

rero de urhe Arelafeusi ab orfliodoxa pde

et iu

his rurstts distiiujttendum est. Nisi

ad prava

dot/inata
Z'>S,

jjrimum

in historia

cnim fallor, facHiits rredi jmtest ea j)a)-s iUnei-is

qnx

(lalliain atfinifd,

quain qux prxcedit. (^uainCairnssoneuseni car-

quam enim
crrem
atqiir

neqite effo,neque aliits qni.^jiiam cerfa

qttrat ijttx

qitum Marciauus ejjiscojjus Noratiaui impietaton sccuiits e.-ii.Dr huc Marciani hxir.^i attcior aliijuid iuftudirc drbuH. uist
atjUur circa

aunnm

dorumniia afftTre
stabiliant, ijunin

qnis

mendacem hominein

gratis ex inijeuio finxtsse

ihidem farfas a lin/ino interroqationes

dixerit. Sciebat ert/o Arelatensein ecclesiam in fide

tamen Hs qtta; coia suui j-oj>ius adltaTeanl alque omnino vero similia siut, ahsqite cordislevitatetTcdi posse vitientur. Sed priora illa, etiamsi ficta esse nou proniinfiem, rere tttiurn non
assero.

vacillarisse;et fjuia andirrrat, aitt jjniahaf,i>atutninnm, quem ajiostoliscoxrum hahebaf, illncivisse

eo tenij>ore,

opus 14. Dolendum sune est sermonetn iUum Flarii reim-tmnfuii Ansehui ex quo VHam S. ViXpuW livruai-diis Gitiinoppaio ,/y,;j hoitserat, non esse jnx manihus; ly/, ut
tifu$

non potuit attam defectionein a pae af/nnscere nisi ad culium idfjlorum : et sic factunt De secidi tertii ad jirimum secidum transj)ortard. Arelatensi deqtie ecclesia ilht jjer SaturmHtnere
nuui

Povuli

itielius

mentein

meam exprimnm

rerbis,

dolendnm

Papulnui ad orthodoxam fidem redurta, Papnli nulhi fif a liernardo Guidonis in Vifa rlaiu mentio. Si ergo is senno de qtto iiginius
et

esf

Sernionem iUuni de sancto Vapvt^o qnein prae

Ansehni

est, ej-

qito

lieruardiis

Mtam

J ajndi

traxit,

D\KS TKUTIA NOVEMHUIS.

.V.U

trtixU,l<iii(iamluin

e^tt

viri JHdicittm, (fui tle Hinere

liter neglijreret
iieri

tiuod

li<leliler

credidisscl
vel
:

Arehttnisi sihterit. Sihtit pariter tle itinvrt .\nnaif srntti ei dr assiiinpto Ilonefto. Ximiriim innti-m

nullani

vucrohK
^- V. H.

vel diminutioue

cinerum

counuotione
qui;)
;ul

membrorum

spirifihus injuriam

Papuli nullam in
ttjtpititim
<'

miuiife-

httc re nijnorit.

sla ros esscl hoe

martyribus proticcic

houniem

1().

^>f/ oprra; pretinin rst ino.ritnum S. iVipuli

s/m-iiiii

niiiclo

monunientnm
licft

cnro trniiuir,oppitiuni

ri'U--

Fjplllu
nuftiii"!"'"-

tanti riri

(litm S.
sioties

nomine insiipiitnm. Hituin est oppi~ PapnU, ijaUicc Suint-I'apoul. /j-/ ihci(ialliaritm modcnms, in circuniscripfionr
'tistnctn Gastclniuuiary. a
tlistut,
ijita

quod profuis.sct crodciitibus ad salutem. Staiimque tali visione lirm;itus. roIi^'iosis impciiaoribus precem detulil, ae sine mora ulla iiuod tam pie
poposcerat impctnivit. ut transhitas
iid b;isilicam

Audc,

urhe versits
incolas

eurum decimo mithorio

fjuim/enfos snper milfi:

omni studio pneparaliun sancti viri rcliquias, non lam temeraria violaret audacia (phun ambitiosius

liaticns

veiicrantis colcrot obscquela. Traiislatx

Ih- lo

sn/urntiu {ti/untnr

fu runt

sacrw
(4).

Suturnini

rcUijuix

'irca

an-

in diilhii r////>7m'/.\\'Uisni(Mi;isU'nurn

urbi nuniou uulicUt, quifa Tolosa cis

leucis

S.PanuH Caruniuam
Arrii

num 405
et

Tunc

igitur ciim llUariu, Hoitorato

.SV/rm jirojie S.

Saturnini uornin scjnilcrum

novoni

distat.

una a Caslro-uovo

S. Papiili ossa tU-i>osifa esse opiuor,

(Castitnaui/,tri/),o]i\mUi cjusdeui dia-cesis el pagi L.aur:ux'nsis in Voltis priinario (Lauratjnais), sul)

qnrm jwiino /uxta sanctum Saturninum, iu priore adhttr itepitl^ crn iiuieseentein, himatuin fuisse rxistiinare i/uis
po.isit.

arcliiepiscopatu
Idciis

et

Parlauiento Tolosauo.
C.lirisluui
iii

llii:

Vhi forfassis Ilouorufi

qiioqite et

llilarii

priiMiiui

suscepit

saii^niini'

rorjMi-u tuinuUita fiirrant. Si euiin tanta

tlevofio ferehtitur
tttl

piornm

H. Tapuli, socii S. Saturuiiii, episcopi Tolosaui, et in loco niartyrii postea capclla ajdificata fuit, qujcsic luansif per inuHa teuipora sub iiaplisinali
.,

srjielieiuUi
iif

sitorum corpora

juxta sauctum Saturniunm,

Utforutu
jn\rihrta

locus omnis fnmiiitt

corporum
S.

iniiHituiline esset imjiUfus,

cuia:!-'raUaliiu veroaccievit possessio,et leiupore Pipini regis iaec l^asilica staluui suscepit nionaclialeui; Garoli auteni

Saturnini Arta
uiorttilni,

testantur,

qiianto
'''

inajori slitdio curuverint fuleles

.tulnin

sanctornm jnw.iucrum

Majrui <ievofi(nip, ut ira-

exnrias
P;ipuli

itr

jiiwsertiui

dunt.

leilificia ot sepf;i

inde

iu ni)fili;i

Aui,ai.sto

fueruiil ililat;ita. t^f promouasterioruin, qutu Ludovico Pio ex decreto couventus Aquensis, habiti
niilitiain regi.
iii

ror/nis

uiarfijris,

qni ijmus

Saturniui

socius ftierat ac coUeija,iuxta protoprxsulis tninnhiin tuiuitUiudti?

iS.

auuo 817,
S.

deiiebimt.

doua aut solas oratioues Tolosauo uieinonifiir inonastcriuin Papuli, iiuod exeuuU- seculo X abbatiiv S;incti subdifum
est...

Totuif tamen res aliter ttccidisse, Xuiu iiuprt-

jllO IJIllllllllt

inis iijuoramtts uter jirius lita excesseril,

Papulus
Safur-

IriititlittiiiH

an Sdtuntiiius;
hns rcri

uc,

./

tt/iorri/jtltoruiu

uarratinni-

fiaiuiceiia
ntfitnr.

Victoris Massiliensis
p;u-()i'hi;i hiif
;

Prinuun...

tdii/uiiliurst, vidrfur P;ipulus uutr

iiiilc

pcr

iiii;iihinj,'euU)s

aunos aut

niuum

inartijrium fecissr. Qito in casu saue jitxfa

circifersub

id)b;itiaii

re^iniiuedirecUi, pcr papaui

Sittnrniuuin srjmltus uon fuit;

tlehet in loco

.W

potiits credi
:

Johanncin XXII ab ecclesia Tolosana disti;icfa, in episcopalem sedem mufata est. Avenione iii
cousistoriopul)lico... ;uiuo l:JI7... reuianeutestatu
uioiKu-hali, ut
(

martijrii .tej)idcrum invenisse

iuftilii/itur

undr

liiam

mchits

.terratus loco hoiior oh

marti/)-is corj)oritliter thi ijitiescentis

inemoriam.

ex bulla institutionis videre est(I).

S. P;ipiili posf ijUirio^uin Imiti

Deiudc qunm tam

reliijiosns tiinor

aninios homi-

iiriiim

17.
ti/ris

Corpus

mar-

num
rerr

tcurrrt, uf marti/riiin ossu fntniiUtfii coiuino-

S. Piijiuli

triuinp/iuiu

Tolosiim franslatuiu fuit, rajiifr

nou aui/emit

(nti

inanifcsfum

Tohfif
iiirfiitiiiii:

est

ex ipais

seriato in loco inarfijrii; qui

obtinuit.
est;

jmtea ejus nomen

S. Saturnini Actis, uhi leijitur sancttts Ililarim

/tranlere.isoris .sui Sitfurnini
fui.s.'iefin.'ius),

Annus

irausUitiouin uon tautuni ii/uotus

ossa continqeir non

fniuula-

rrrum iijnornmus insu/nr ntriiiu sfatim j)ost nmrfijrium, un et tjuo seculo jmt. Scimiis aittem, ex <:. tlc Catel (^), in hhro qui inci/u'f Pr.rrUiru Fninroriim far.inora sic leiji : Aniio Doinini
'

vrrdrrr

nrmo

j)otent,)tt tdihi

tiis fiierat

P;ipulus, aitsos (nisse (ideles sacra ossa

ctr(e.^tis

morere. Tostqttnin rero

iitehora

vox Kxsu/irriiini
tuuc
eniinrero
utl Intus
t'

docuissct
bu.-iilicam
esf

ef

sanctus vir Saturuinuiu iu

discijnth'

MCCLXV,

nonis Oelobris,

iiiveiif;i

hieruuf

iu

uoram
crcihhtle

traustidisset ,

ecclesia Saucii Saturnini Tolosje quatuor scpul-

sacrnin

corpus

chra sanctorum.
pnesulis
viits,

scilicct Silvii et Ililarii, et Ilotio-

saitcti nuujisfri fnissc trausjx^rtntuiu, ij)so fortasse.

niti etPAiTi.i ui;ir[yris, juxt;i

ct

scpulriinim prolho-

id tttjcnfc KxsHj)crio.
sit
e.fsi

l'ernui,qHo tcinj)ore fncfum

martyris Saluruiui.
et

Quorum SS.

Sil-

ifjnornmus, fat:tuin essc coustttt, ex invcn-

Ililarius

II(inoratusej)iscoj>i snut Tofosaui.

tioue sttjira relata.

Quitm vero

(d/scissione cujiitis

Iloiiorntus surccssit siincto Snfurnino, Uontirafo

S. P;ipulus maiii/rlnin

frcrrif, facilc iuteKiijifHr

IliliiriusJIiUtrioHlioihiuiussire l{hoiliinHsius;qui,
ftb

vnput iu loro martyrii jnrmnnsisse

istorttm

ad solntinm

arianis lu

exihum
:

actiis, tn

exHio mortitus

est.

hominiim, marttjre suo ac jiatrono xijre

Tolosaui trnnsUita
sit.

lilioditnio sitrcrssif Silrius.

Dc quo

in Artis sunrfi

ciirrnfiuin.i/uamvis (uti jiostcn jMttchit) j)ars saltein

nliqtia cnj/itis

Safuruini

(:\)

Kpiscopntuiii siipr;idict;c

(Tolo-

In 1'roprio

^rtHa^^urbis indeptus/^^VYtviM^.puIchramotspecio-

sanctorum bnsHicx S. Satnrnini (anni WJ^), die

.'l

sam

basili(;iiii niiifjnis

sumptibus

p;ir;ins

ad vcne-

Xoveinhris, iu lectione

vi

dirifur cor/ius sjinrti

nuuli

marlyiis (Safurnini)

Iransrcreiuhis ilhic

Papuli.
Jncuisse

ctjuditum

in

m;irmorco
S. Saturnini.

Umnilo,

dtii

reli(pii;ip.

anie corisumni;di(mem coepii opens

apud ledeni

donec ex co
sjinclorum
Ililiirii,

rccessii c seculo.Post cujus obituni sanctus

Kxsu-

multis post annis una

cum corporihus

periusinsumminu sacerdofium
lic;uu

(oopfatns...basi-

;tntistilum Tolos:inorutii IIi)iior;di.

.Sjlvii,

quam

deccssor suiis lidelitcr inehoaveral,

et feliciler

invcnliim

est.

Cui nd amussim concordnut

ecrlejiia! et

i)[[W\ii

instantissime consunmi;ivi(

dcdicavil.

Sanciorum
JitsMU Illiui

propri;i
itc

ditecrsiH

ToUrianO!

Qui
niiu

cum

Iransferre illue saneli martyris reliquias, pro sua iucrodulifafe, sed pro ipsius honoro

Henni

1)1).

Caroli de .Moufchnl,
et

archicpiscopi Tolosani, recoijnita

eilitn inin'i

dentto in liicem

duliit;irct. iidnionitus

per quiclem
XMI.

osl

ne

iiifidi'-

lfii7.

(h dallU,

<:hrit!ana, tnm.
II) cttal'J

j>.

-m.

(-1)

Lfjco

fedil.

Aiii-.I.'I;.'.l.iiiii

I7i:Ji. p. 13i. -

[%)

niatoire de S.
\t.

Sit-

supm (Dum.
i^inguftloe.

(3)

ex Catel, MtmoirtM de rftintairt tiu Apud Ruinart. Acta martf/rum sinerra

turiiin |iar

r.il)l)C*

A. S. (Toulouft- IHJ')).

:J7.

ly. s.

papuii

rm
Corporig S. PapulJ
U. S. Paptjli i-eUqioarum
iiin-ntionpH atqup vhvaliones sir

DE SANCTo
mrias
:

PAPL'L(j jiAFrrvut:.
mim]. Ludoviciim de Naiboiiii, Vabereiiseiii episcopos,aIlenmi Laurentiuin Alormandl S. Salurmni al)l>afem, .Idanncm Dupuy abbatem Sancti
Ulji-rii
I)

frnufildtioues,

h-amlath.

rium

Tolommm

anni 1784

emmfiat BreviaLcclio ii. Multo lcmineiiioria; ciu.s

a-difi-

pore post sannli Papuli morlcm.

caretur

assistenlein. eLpr;escntii)ns pra>sidentibus

consiliariis

celebrilas iiiduxil ul circa ejus scpulcrum

et

aliis

curife

Tolosana^ nobilibus
curia^ scnechalli

deindc S. Papuli nniiiinibus tcmporihus Ludovici Pii dcsi'/iiatum. de quo mentio Iiabctur. Populorum coucursus ad huiic

primum

i*cclesia,

propc ipsain

viris

dominis Tolosfc capitularlis, doniino judirc

et
aliis

inonastcrium. S. Pauli

c{

majoic

quoque plurimis

consiliariis et partitantibiis !>ajulis(|ue ct super-

locum inilium dcdil

primum

vico. dcinde urbi

intcudenfibus tabula' gbriosorum Aposfolorum Depodictu- S. Saturiiini Tolosana; Ecclesia:'.

hujus noniinc insitrniljc. in qua Joannes Papa vijrcsimns secuiidns scdcm cpiscopalein crcxit. ahbafiam convertims in episcopatum. Sancti
Papnli solemnitas cx veteri consueludino celcLectio iii. Corpus bndiir dic tcrti;i Nnvciubris.

salis nol. rejf.

e.r

Dosodio. Qtto liertinH Rquenn

eodem Authenfico, confedum, nt piwdirtas, auno }:,17, patet, jn-i'/ie opertum vas lapideum in (pio erat ^'/ /Hr(. Fuit
insfrnmiiftnii

rhrationis

corpus bcali Papuli

ct in illo fuit ropertus lapis

saiicfi

Papnli
cst

scpullnnc
il in

siia^

loco

Tolosam

quidam

vocalus/asvf.in (juo crantdcscripta vcrba

:

Iranslatum
T.-rli..

ba^ilif-u

Sancli Saturnini
lld..!il.us colifur.

sequenlia

,l.-p.>silum, ubi

us.pi- i.uuc a
scciilo

corpus beati papuu

cl nnus parvus coffretus iruslis clavis clausus. in quo eranl ossa dicti sancli Papuli, et porlatus

dccimo

piupc

^inicli

Saturnini

tunuilum inventuin pst; soxto deciino ineunte, c tcrra soleiiiniter Icvafum. die vijresima quarta
vero millesimo scxcentcsimo \v^vmaifii. simo secundo, in capsa aiKcntca dclafum. in con.sjje.-tnm ot cultuin |)Opulorum cxposifmn esl.

Amio

supra alfarc sancti Safurnini. 22. ReUqnix mncti Papuli

in

capsa

argmfm
ac

elecotion.

anno jr,n

<iie

-l',

niartH

drposif.-e, iiule extrart,T.

:i

rursns eo depositx fuernnt die

octohris, aiino

Caput

ejiis

iii

ccclcsia

callicdrali

nrbis

ejus

iiomine vocafn* ad lumc usqiie di.-iii rclii_'iosissime asservalur. ilincertjo thsrimus : l- Translationem ah oppido modernoSanvti PapuHTolomm qua (fe re ultra conjevturas ire nefas. Xosfras

HJ31, nt rolli(jiiur ex instrumetito seqnenfi qund in Aiitlteiitlro jir;e<!irfo irperifur : Auno ah mravivalione Domiiii lO^I et dic pcnullima octobris.revein Christo DD. Ludovico de Nogarcl cardinalcdc Lavalette.abbafc hujiis sacra- Ecclc-

rcndissimo
pio

nnpra exposuimns.'/' Invrittionem svrulo XIII, de

sia?,

lclici

in

hanc urbcm advciilu

chiislia-

qna Hupra etfimus, ipiwqne

nouaruiu Ortohriniu.

>

anno 1265, die fada Klvvtdionnn srndo XVI

est
l'<ii>idi

nissimi Ludovici decimi tertii.Dei grali.i Francorinn cf Navarra' regis, ha^c capsa a vclustate
e!

inennie.f-^ICInationein arfranslafianemannil(!-2-J.

5" Consprvatiouem capitis iu oppido Sancti

itsqnead annuiu salfnn 1784. Dequihas.-iequrnfiii.

im-fiillo
ei

farfam secnlo XII l urriiUsse nonis (Jclobribus auni iV6'.J, tesfafur Cafel siipra laudatus. Iu lihro " Prwrltira Franrorunt fari^O.
Intrnlloiiriii
or((.,/fy//Vr.-

ea ut prius rcliquia? beati Papuli.sancti Saturnini socii, sunt repositae. Delaiy canoniIn horum fidcm subscripsimus eus. Tliibault eanonicus. Debus prtBbendatus
sciuginc cs!
et in
:

mundata

hujus ecclesice scripsit

'2'S.

...

bart Sextus sacrlsfa.

Toltjsami
quiescenullima
recOQiiitio.

Taudem
xdr

authenticitas relifjuiarum sancti Beliqiiianim

S.

Anno DominiMCCLW.nonisOcfosepulchra
saiictoiiim, scilicel

I'apuli in

Safurniui

bris,

iuventa luerunt in ecclosia Sancfi Saluriiini

Toloste quatuor

fiam ronjirmatur sequenti instrumndo ex iisdem S. Safuruini archivis : Anno Domini tSlG, die

Silvii el Ililarii, et llnnorati ct

PapuU martyris.
martyris
S. Papuli

vero 27 inensis octobris, nos coiumissarii infrascripti

juxta sepnlcbrum
Saturnini.

prothopiu'sulis et

dcputati a

DD. Paulo

Tlicresia

Davidc

Anno antem U'JO tunudus

d'Aslros, archicpiscopo Tolosano,

ad

visitaiidas

apertus fnit,et sarrae reiiquisB solemni jwmjni jur

urhrni ditrfa- ac per duos dirs iml,lir:e vrnerationi

Uiecas

in

gaudct

insignis

quibus asservantur rcliquiEe quibus ecclcsia S. Salurnini Toloste.

expositx,
;

ttc

rursns sejndcro iuclasa;

qiiod pro-

ropcrta thcca in

qua

sacrtu reliquia; saucti I'apuli

Imtur instrumento
Sanrti Satnnilni.

quod
v lihro

sequititr,

ex
"

Archiris
lirliqiiia-

marlyris, socii sancti Saturnini, ab antiquis tein-

qni rorntnr

poribus (pilcscmit, certiorcs(|ue

authenticitate

lacli

de iiisarum

rnm Aidhnitiram. AiiiioDomini IMIct

sis aprilis,

15

mcn-

unico. ifgiium rcgciilc cl

Ludovico dclphino, Francia? regis filio domino Tulionc di' ...

doclore,ilioci'sis Lcmaviccnsis, islius

tum ipso tumuli stalu tuui Icctionc Insf rumentorum in ipso repertorum, sacras reliqiiias in novum fumulum reposuimus, quem
ncciion cf pnt>sciitcs liltcras sigillo
piscopi

dccrclornm

sacri coenobii

abbate.

fuit

aperlum

istud

vas

sancti Papuli martirisperqucallarc p[roul]minc

cst licri uon|H)luilaIilcrct sacia-rcliiiiiia' fnciunt

Feral can. secret. P. Bcrdoulaf. lusfrnmnda n nohis allata ex archivis Krrleaia: S. Snturnini, nohltiruin coinmnnicavit

consignavimus.

UD. Archie-

pnrtala'

cum

proccssione geiierali totius civitatis

et

pro humanitate suu rir doctus

Safnrniui,

et

jnus

e clero

ad

domum comiuuncm.

iliidcm

iuit

celehrata

sanrti

Dominns Charbonnel, mense

j)ro iusiijui iu

luissasolcmiiis^cf sacra^ rcliipiia' ostcnsie ibidem

jannariu anuo 1S80. Cui

studio
et

sanctos

populo, ct subsctjueuti dic (pianta luora fucrunt

rcposiUv

iiraHliclic leliquia'

iii

pra'seiiti

tumuio,
nec

eximia caritate nobis exhilnta, .<tinrfi Papuli rausa Tolosam tidennlihns, ex aninio <jratias tigimns.

lra'scntibns rcligiosis

viris

doniino Slephano
I.

lUyuald liccnliafocl
iion discrctis viris
...

p. rcgis.

baculario

...

de capite sancti i^ipnli martijris, quod anno 1784 in ojjjndo Saupajnileusi

tX.

Jam

Crt/''

atjendnm

est

S. 1'altuli

(^im '

mfi.t

2\.
/*M(..-

Kx eodem

Aulheitfico hsec Tolosx descrij>sil'iI7.

adhur

srrvahiitnr^te.-^fe hreriario

Tolosano supra

oppido

Amio Domini

dic

:2.')

men^is

niartii.

tdlato. Paiiris

annisantedifrcesin Saupapulen.<eni
Ifii*''

qua* erat Annuntiatio

et in

li. Maria? virginis. elcvaUv capsa argcntea ruonmt positie reliquim S. Papuli i^cr rcvcrcndtssimos in Christo patres

sujqiressam sacrnm capnt iu loco martijrii adhnr

permansisse jyatet
papulensi.t, citjus
(/*

etiam ex ht/mno hreviarii Saudns strophs. citatx ab Hennet

c Tolo^-

dominos Laurcntium Alormandi Gralianopol| ita(l) V. lUO.

HernoviUe, in Miscelianeis s,rpe citatis

(U

/""''"

hant

DIES TEUTIA NOVEMBUIS.

5^,3

^ofo.^, taput n,

oppidos,jnony.no.
Felix Tolosn. qim- tuis Dmiiitn reposturii iii>iiibus

'/'''/M;mW,M;, ..^n/m; Vidons la.nen appri

loi-um
nliulnn.
.npor
iU'lixit.

lapiOoin
in
ijiio

anti-positum

*'

AiXmHt V m

inanns ot nomiii
niartyris
(,'loriiiin

ad porpclnani
veslJKia

iiianns

v{

ponunm

Corpusrecondisumrtym.
ln,es
t,b. factuni

in.pr.>i.sione ovi.lente

mox

dccus.

roinansornnt. Quare

Eltuheala.quiePalris.
Si.

Gens aostn. servas verticem, <iuem patronum nunc colis.

hrp,ufi:
"*'^"
,

n^a.r, ,u /.rr .cril.ir.,tur, manifrstn fmulifjii .-^upt.-fuissc ccstinia. rostmof/um ta.nen rfuhitmi vaptum est. *^<'.n nt i .op.io Am //. 7VW
diffidl. sit

cLZ

in...n.equ;uis..i.iucem

v ^^turmm, anno v*

Hi7'^. sic U.jitin- in

//ioHrv:IbiVi>sliniaKonmnnarnianmii.i.i|iillnis

Nintc autem corpus

et

caput rapnescunt in ecclesia

'"^"'"'l'''-''
'''"".'"^.'''-^;''

*'i>P't^'

li

n.icanilus, Iapi,li

improssa
eius^

Sancli Saturnini 7'oh.ta.:Q,totjuau<hsac.-um cra-

(iit'"lur.

Kadem

rerha (etjuut,n- in
lireritn-iti

nimn frauslatum
lice iceat.

fucrit, ha,t>i ita accui-afc discei-e

'''"'""">
J''^^'*^'//'* '^'"''""ta!
,.

""i 1711. Etiu

potui,ut tramfatiouis anuum tliemtiuc ' ......-.r..' uiuinui aiemtptc ' *' anstgnare amanare

cccle.tiw '"" an.ii

tameu a renertthiU tnro Chai-bonnei m commuuicatis itfiotuatc tjuUlco, st-ire liret nihi anno 1807 To/osa: iu errle.tia Sancti Saturnini mno
nofis

Ex

'""''"'"''
'("*''''

'''''^f'!f''t

pcrma.ie.tt.

omntno omnino Vujus memoria aho-

17S4, nulht in-t, niintt

'''''*/^'""'''*

''f
"'

''/''' Carca.t.to.ieu.titms et

'''*'""**-

'^'""

repertas fuisse plures partes c.-anii stntci, rapuli. Etenim in Proressu rerbaU confecto in recotjnitione re/iquiaritm pran/icfa: ecr/csia: auuo 1807, meufio fif rorpo,-is S. Papuli, ro/let;a! sancti Safu,-ni.ii, in rap.'ia
ti.t

^^<>'"'"i"'
'^'^'"'^f*'''-

drp.rtlitam V"7'"' /Wjvr, '/ccuuus Sa.tpapuh;,si\t, ,//

Utteris, af/irmat (2).
'''' ,/e

''"'"'

''''

IkrnorHle

Qua, qtntm ''" ''""'' '/""' 27. ^"* .'",'"" Ha sint, tptiti vrtp, <'>V" **"'";'"'"'" ^ ^"''''"' /<ipi'/rm
.

miractlo mi,ach
tptAtiam ffl

."/,.-/
iluliiliinili

t,.stc.t(/entem

et

rooperfa iaminis cuprcis (/eartjrnlareliqniarum ejust/em .mntJi couteutttrum in

''""'"'

""""""" !P"uumtp,e
i^^^*^'^^ '

le.-^tii/ia,

'^'"''''f"

ettitn

T/'"''''

uetjare ne.no sunt ffrapiHsi,ui vin

ralio.

mscnptu

111

folio

momhranro
p,-orcssus

ijosito

in

ouiom
l!l

"'^' "'*''"'' '''<"',

-

Vtta sclicet Itniqitm;

'''"

et

cap.sula. Ejustlem

verbafis patjina

'',

.''"

'"''"''''''"'""

'"
''I

/'rtioucs tlirisa

menfiofit (luorum ossium S.Papuli iu alia capsufa inventortuu. Quilms si at/,/as hrarhinm unum in

"

(3),

"

'''["'' '^^''""i""

lil)iarmn liguram impi-os-

""'''". ''.'^'''' ^'^'^''"''**'''''''''"'''//''

AW'

;m/>;v...v,, /,,/,,,/,

oppido Sanpapuk'n..i assercatttm,

Bcruoville (1),
caviniu.^.

(rsfr

Hrnurt

'^'"
,lr
'l

''"''"'"""
''"'

'"''''
''''

P"feba,it.

Q,ii

omnin

qna: tle reliquiit

'"'

P-ipuli
'Ir'!

'

'" /""'"""'">"
i"'''""'"'

'"' ff"ra et oci

<idost,-ttmveucrcnolltiani,rumlectorecomnn,n;-

'"'"'*"

''"'''T

'"V'nV

primo

'"^'"'*

A"'"* ""rltmtate referri, -,

,

plane tactri Yf 'reili,le,-im ejo qnxi/am impressa pt)tnisse

in
et ^.

rit ina

tani tandem

rtsfi,ji,i

tptitlem lapit/i
setl

citlrri,

rutliora

^ ^

III.
liS
I

Dt^ sancli I d|Ulli nir-wMi?.nn.tl Panuli liniaCU1-/

et

CUllU

:i|)U<l

SannapU-

III
enim

''''^''^'^^'''^'''""''^^''''^'"''v''''/'/--"^^ "^"'' foitt^ rtmcepissrf. Qnt.,1 isinuin.f nrba thrn.

'-''"
'"'"'"

'"':"''^';""'-

yH" Hn-nanH a,n,to,nsac

^''nmiimpic

ita

lo.it/tor

manuum

ICnSeS.
n
,.
,

manifosta
l'rtn

VGstigia cc:iHut, ihi Vitn h.rrior, So,/herti iiinmmm ac tibiariim

e.r ctnlice

llKuram

/,-,-,V.

rutaieriin cnnincf;v uaris /itmiuen rem

tifrii,;it!

,a.ty,.io;

V
,r

'
I

.?

narranttn: Absctssum

^idisse qtuun ej:cttvatit.,tes tntt,st/,tm siie ftJnf,is

""'"' '""/' ''"'"^
'''

ririnuH'

^^"'""''^' ^'"''^'"''' ^^' '" '" ^ "Hlla scaturicnUs repc.tfe foutts n.enfione farttt. lu

'!

!"' ^T"''"

'"'"^''"'"^ '"' ^""''''"

'"''' d"fntis ha:sisse

utrum popu.
f'

r/'"-

t-"^^

''"'''-'''-^-/--.^W,.K//,,./,.,.///.i,,
"'*"''"''
mira.utli
//./.,

""

/""''"^^

''V'" '^''""'"^ f'-''difioui

rf sic

orfum

t/e,/e,-if^

tautlent

ton!,toreilla\.fasive Se,;.tt>ne

rac.lfante

tle

tpto sup.ut t,ji-

tt..totu

(ti,,i,lr,

mm,
.

sile.ttiu.n

res

U)scisso, in tcrra ioiis vivus

nsfpio in

narratttr : Capifo aqua^ scaturivit, .,ui iiodiornam diem manot, quo sanclns
ttltter

,lla

pauh

totam

tpta^sfio.tem

^"'^^olvisse (^).

Quod

ftntto

majore

nrut/enti^e laut/e

farfum
de
'-.r

cettseo, tpio Snupaf,.ilf..siiim oculi .l .!ra ,-idc.it/a s.ntt t-,tti,-es. /lefe.f

"larty.. post (lccnllalionom

e.iim rir c/

IJe.tnet

portaus.

ilu.-ti,

caput ipsnm manibus ,hvmo. ai.Kolornm i.iinislo.io i.,-!(sic)

Iie,:toville, iu Miscella.teis

Sa,ipapulenHihtt (5)

Ven.t,quo(|Uo

omn

doposuit. Ptniato

i.jitur

;""/'/.sI apul. m,nnhns,-,.inf, alfe,:nn pro,l.,ji.im xcatt:eut,s fontis tt,/jit:tur. Vt.:usque miracit/i
nte.^

litferis tlentui isfias oppitli, popnlum oi.inari existere in ftuite capife stn.eti ...ti.i.j.i, L:-t,ft', Iruuctm in 'pto .uttrltfr capnt ahscissum

,lrf,.m,e-

rit,

ettnttpte

trunctm

oclis

fttisse

penes auctores
est

consue.hnn
/.:er

esto.

Mi/ii

enim
,itl

uti

negare

vi^finti

fere ttunis attte tptam scriherel

(tttertttrum ut,u

ertjo

tntinnts. sic

t,sse,-c.it/um

"""^
ftjris

rirciter Islf^

fmjor reqinri
'iett.,ie

ac fnissc rithicunt/um es.narstnt'ot:tlis

vitlefur ttnrt,:ftt.s tptttm p.:Ts,tiu,n

'^l'"'*'j;":''W/'-//r.////o/* ,*.
"''-V''re,ufortas.'tc/itle,un.ie,.iataliu,lmi.;t.

ffuinis

sa.ujuine ; sett tleinceps, untsco opertum connervati aspectnm intuentium

lier.tt.rillius, in

"
rmigia
'ortjp-i^

recusarc. Alii, ait

^';!'"'y" "''''''"'// '"''/Vy;-/.v/r/,/,;,,;,/,

\'"frt lafntl. ffenuinn

t/em

r/,tm

vit/cut,

tpii

manuumque

ipm fonle /a,,irx nttnttjris saumtinr

h,:nn tfhriosi
..utr.

luarli/ris vesti-

rttbeinn

cohrem

traxerif.
ttj.utl

ipa.

Petravnnn iHa
vitlehttfnr,

fttnc

qttum scriberrt Ite.:,tn-

m. Malta

mirat-uh

Miniiul'1 ^fin.u

'"!';""* ""* """''' '^''^'"* **""''

a7l "ftut

/V"'/

f!I'-''P''''f-"fii'-il'u\iiute.-cfssio,.emacridisset,nn

/J--

,u

tpia
I

altfpia
'ita

vestitjia

fma jnttebtntt.
.,

mam-

In hntpori
*"*

disertissimis rerhis

Vita lontjior, tiim ilia qitam liermtrduH Gttit/onis scripnit, etjretjie testantnr. i/ta sic lotptiiur : quo

V' lii. -- (1)

m^'"'

?!:'

F; U.Ktoire

" **
tlr S.

^^'- "^-

"'' P- '^^<3) "'< J.. Saluniin (aurtoro A. S.. jain

I.

cilalo). p.

W.

- (5 Pag.

9!.

^ovemhris To.nits

-.
/*

fontc

rm
AUCTOKE . V. H.

DE SANCTO PAPULO MARTYRE.

Aposlole iiujus rctnonis.

intitulafonle rivulus ad ecclesiam suo nomine sinc ijrfiesago et miraculolam contiiiue fluil, non

Tu

es

primus qui vcnisU

rum approbatorum testimonio,ubi lotum corpus

coruscanptT nuilta tempora rciiiansit miraculis fidc-)ibu.s ad laudc-m Christi tibus, a catholicis
veneratuiii. nominis et glonani sancti martyris martyns autetn ;Quo in loco dum por merita JJ:Er

Pripdicare

vcrbum sacrum,
in via salulis.

Nos ponere

Plenos tua memoria,

etc.

Papule,

si

vis

salvam luam vitam,

plunmsindicantur;

incomiriodis.iEdilkata mulli a mullis libfran-nlur rl sanatiomH ecclesia. ('iruhhpte enjo miniculit est nihil inspecie quarum tamen

Tu

oporfet rcneges Jt-sum Christum

Sed inors niinime lerret

tamen usum consrripfum uorimus. J'ersercnisse S. Papuli usfjue ad hauriendi ti>juam ex fontf

Tuum
In

cor ductum a Spiritu sanclo.

ma^am

memoriam
tideli

medium Mculum XV,

Soi/herfi,

colUgimus ex

litieris Pefri

Papule, noslra gloria,

qut Sancfi Vapnli episcopi, contra eos superditione rectirrebant saniadfonfeih qnnndum anno 1443, dte tatk consequendiE causa, datis srqnentia hahet : l*otus aquae 22 juUi, in ifuihts cum invocafonlis ubi fuit sanclns martyrizatus ilUmi (sicut et precibus ad sanctum lione Dei scaturivisse lontcm in abscissionc capitis
legitur
militis et marlybeati Papuli vel beati Juliaiii,
ris),

Grucem pianlamus corde

Supra tuam tuml)am, supra tuara tumbam.

Tua lumba

in loco silveslri in oblivione

Nobis non manebit

Quotannis vcniemusin Eremitoriuni Ubi luum sant-tuni m.iaen invDcatur.

l'lenos tua menioria, etc.

non

esl potiis illicitus,

quia datur honor Deo

ot mcrilis illius sancti, etc.

/vm.

in eos

29.

Locus iUe qui S. Papuli marfyrio creditur

ij,iihr.on

profmwnmt
crxHUl,
rrntilHlii
tiutrltjriii

temph oppidi essesacer. terfio miUinrio dlsfat a fonfem atpuv riix uhnriSancH 1'apuli hahetqur mum. Situs in snperciUo arenosijutji ericis etjuncis
rifirfi,

SERMO DE SANCTO PAPULO

QUEM AHBITRAMUR ESSE
FLAVIl

cultii.

ud

marfi/ris

mnUos cuUnm,

es acrolis clrrUmjacentium hcorurn

qtiem in

snmma

venertttione

ANSKLMI
ab
JJ.

MONAUHi BEGCENSIS
JJennet de

(?)

habent, 'singuUs annis trahH.

OUm

eremitorium
cdifuN

propcfunfnu consfrurfnm etsaceUum saH<7/Papuli /-'/piffntem ac reliijionim popiili cnmmendahaf.

niente secido

BernoviUe
(3).

ex cod.

tns.

secuU

XV ineuntis

X VJII

rehus in

GaUia

aubversis,

saceUum eum eremitorio terrisquc adjacmtihus

Zl
,..//

fu,-nu,n

l.cni,lu,nr',ro.,lsM,u.,ui,

Vita

.at,

impietM

.,,.,,

sacU,.

M,n,

f,rit

patr.s nost.u, PmNCPAUs ec..es,* su^, sanct, papul,.

PATBOm

ataue ovUe, bovesiiue iUuc misil

et oves.

At non tnht

impune, hahnitque profani ahusus prxminm, uwrtem bonm mortemqne pirornm. IW qninque

Fapulus ex pritnordio conversionis denvatur

..,...,. P.pus
--^"-^^^^_

sc. rerum.

annosinstanratoswjHUSiuicrilociprofanoahimi, sceferafos ausus luit morte boum et morte peco-

pasforis ;.//.v a; ex progrcssu sancfa; en.diUonis dicitur pastus puUus; per ubjec lonciu honorum et sanctaruui * ambitioneni, mtelhgitur

rum.fnUqmreprfUispwnisaddeserendimlocHm coactus. Tandtm fundus iimnn reiiditus ad gene-

raUm copianim ducem abllautpoul devohiiusfnit;

qni siaiim Uirnm
marfi/ris sani/nine dedicatum

panper puUus; cx fmctu exemplaris converdicilur .salionis derivatur /^a.vfcjis puUos. Pastons puUus. quia a pubertate bcatissimo apostolorum
imncipi
ejus,

puhlicwpieiati irslifuif.himo saceUipurfimcnltui reddidit, quam anno JtilS episcoptts Carcas-

son.v

Dehiporte

solemni

hcnedicfione

expiavit

(diaresis enim

S. I\ipnli suhUita fueraf,ejusque

ce.>iser(it

adlutsil tonlinue ut servulus baptismate filius, in aetate tenera a Christo vocalus. Secundo, dicitur pastus puUus F pchausit enim boiiie indolis puer sitil)undo ctore, in prinia sui vocatione, evanp:elicie do-

Petro

in

territoriitm fere infegrum

sona-).

diacesi Carcas-

ctrina! Iluenla

ab orc

*,

dulces liaustus. Tertio,

paiie divitaculest
:

'

sc. Pelri.

lUico solemni ponipa peregrini accurrere,

dicitur

pauper

pullus, quia a Petro

afquc intrrrupios .suncfo marfi/ri integrare hotiosaccUum res. Tandem paucis ahhluc annis fufnm restaHratum fuit, erecto pidchro aUari et sancto

norum pastus eloquiorum,

talibus,

relictis patrc,

crucein Doniini pauper

abji-cta seculi
[uilitia,

secutus

pauper

plcnus donorum
qiiia, frcn-

Pupulo martt/ri solemni consecratione dedicato.

Ueparati)
cultn
ca-Ustes

gratia. Quarto, dicitur

pascens pullos,

desiere

ira-

jamque

pecudes ricinx viUx nnUa mortis pwna afficiuntur; pergitnique fidehs magno concursu sacrum

donte ubiquc gcntililatis crrore, pullos novcUa' christiante ptantulie pabulo verbi Uei indesinenter

panis quotidiaui

vixit *.

nutrivii'

{orum

risitare.

Ungita (I)

lieUgiosam pompant ducnnl,putria sequentem derantantes ranfUenam

:

Laudcnms viros gloriosos, rcquivirlutc prudculiie tuIt,'idos. a pueritia sua

rentes modos. et nurrantes carmina Scriptura-

palres nostros.

Antiofhi*

""^^^^
'

^^^^^
^j/idem

Papule.

Ulii olTeriuuis

noslros Iioiiores.

In Itico ubi tuus sanguis ftdelis

Venil rcdderf trstimonium

rum: (pii in generationibus Galliarum vcnerantur Intcr laudibus el irloriam pacilicam adepti sunt. /^princeps in hac rctuom'. quos cnituit Levitarum
<andi'ut non latcret sub modio sed luceret super Tholosaiio. Papulus raartyr labrum in pago sanctissinuLs. de i)artibus Gra-ciiv, Antiochae gentinatus.ubi primum nomen christianormn in

f^nwr".
f,

Deo qui re^nat

in ocelo.

Plonos lua meiuoria,

Papule, noslra gloria.
S<uu-te niarlyr. patrune pie,

<

<

Prolrge nos, protege

iios.

bus exortum
BemoviUe, op.
cit..

est et a

beato apostoloruui Cepha

(n Texluni
p. lOo.

vulesis

apml Heunet

ile

pag. 59U. -

(3) Cfr. ibid.

(3) Viilesis

supm Commenl.

Prwv., uuinm. U, 15.

priiua

DIES TEHTIA XOVEMBUIS.

prinia fundata esl ecclesia. ex patrc Theophilo, secundum a!i(iuoruni traditioneni principe .\nli(i-

595
KX KDIT.

tiono

cheno, cive Hoinano, ad retjcndarn pru-teituiani Antiochenani iiiisso a Oayo Gallicula, Tiberii

inandatorum servuhis. logis cvangehcm zelator, in prnparandis necossariis lidolis dispeii-

Augusti successore. eunvnte anno xxxvm Incarnationisdivinic.CuinautenitfloriosJssiniusaposto-

sator. Si palieiiatur IVtrus in corpore. anh^hat Papulus in corde. Potro eral instantia ipu.tidiana de nieinbiis tnysticis Cliristi; Papulus instanlor
colli-icbat et

lorum

Pefrus

fuisset

in

episcopaii

cathedra

fdit.

AnlioclitP.

AntiochiiB * subliinatus. praMlicati^mi verhi Dei, declarationi sacranientorunt lidei cutu tervore intenden.s,

confortabat * paupercs Christi. IVr pruilcntiam acuebatur ejus siiuplicitas in bonmu

:

'((/('/.

iitnfor-

InlmUir.

aiicnalis perversis cogilali(niIms, vincohat nialuui.

i.

hono
ft itrr

connnchat ad

paternji' eiuditionis nor-

tiiam

populornm

ma<,'na

nmltitudo,

viciuaruin

proculque positarnm
rio

urliiuin, ut

possent niagistesaliari,

lelicissinue

iniprcssioiiis

avidc

apostolorum principe partihus Antiochia- p.r (piadriciiniiun pra-sidontc, vcnil oo lcnipDrc ad cnin saupruHlicante,
iti

Hocquo

boatissiino

Hlum

sanrln
Saturniiiit,

eo-

runuiue

luentis avidilatem doctrina mellillua Immectaret. Aderal bcatus Papuius, annorum xv,

etusPatorSaturninusf/, do ninuero t.xxu Chrisli, tandoin beati IVlfi discipulus. rclcrciis sancto
apostolocutu onini huniititatc fructum suic pra litloi iu partibus Orieiitis et Persarutn, Deo simnl uratiatn referous. Hic primum bcatus Satnruinus atVertioiu' iuiprcssa coimolavit cx-^ur^'entcs moros. virtutuni
dicationis. aut:nieiitimi
laiilcs lloi-es

studio liberalinm artium.acumine

lens.

in<,'(Miii

prn-pol-

gcntiliimi

Uenitiue cuiu (luadam dic bcatiis IVlrus ma^Mia catcrva coinitatus, ad prtediin

canduin
!)oiia-

publicum accederet, propc donuiiu

dicti principis

Antiochcni pertiansiens. exsihiil indolis piicr. inclitiis Papulus. divino instiii-

pulluadolescentis Papuli. in adopti(mem

' fdit.

ctuatnatus.iiistanleraudiliutii ct sapori verbi Dei se conferens *. Hoc ncnipe mcjliniium IVc(|uenter

per gratiam supremi piscaloris dediti |et * sic amho pcr) singularom * licvotionis amiciliam
conjuneti snnt.

iiif>lilftai.

conferveiis.

procedebataI)oresamtiaiiostii!ie<ti(tum:/'V//o//,
cun-ife

'(iiHt-^unl)
leqiiiitiir in
ftlit. iiilfr

dnm

liicnn hubiiU^
re(/iiiem

m tviuhra; ios vompveanimabits

tiia^jistri
vestri.t.

hendani; invenktis
et alia

Hoc

repetens discipulus

Croscente aulein turba christianorum, crescobataustoritas('.TudnM>nmi,ticcsiiu'bal sancliim Christi discipuiaium iii .huiicam veiiirc; scd ^;ra5.

rcfiTiMiH

docimienta.

desiderabiiia super auriini, dulciora supcr favum, coepit arctius inluvrere.inltterendo percipere,pcr-

fundilns conabantur expellere, quosdain nt IViritm cl Paulum iii ciistodia

iilis

datiin a tinibus

w
ft

nic.

Miffinn

cepta
luce
conipcrln
V

quodam mentis recepiaculo a^';.'re{,Mre; ac, comptaMbnnosus puer,ant,'i'lica iiinoc(Mitia,

ad fontos
vita; cucurrit,

mancipando. (luosdam

illiH Itiniiiiin

quosdam

ut

Slcphanuin lapidaiulo, Jacolmni pcrimondo. Alios tinibus

ul

iriiit

sitibuiulus

arcentes, ablatis tviuis, ^'iibernaculis. vclis, oiuni-

paternam su-

preini piscatoris piscinatn. adoptionis licncdicta' gratiam, sancti baptismatis lavacnim hntiiiliter
postulavit. Eiat lyro priuelectus
plicitatis,

busalimentisdesolalos.ntLazarutu/cuin sororibiis, alto

i-ilit.

Tclhydc

iiititmii.

ciru^'ai)atit. .SmI

divina prof
filit.

videntia

mclioribits re},'ioiiibus

destinavit quos

adeo mira; simtaclo

Judfeoruinsojvitia a flnibus projccit.dotavitecclosiis

lotuliv

ut

tiemini verho vel

noceret,

ot

salularibiis

iiicris.

IIoc

cnjin

iiyurias corde

non imprimeret.
iictuini

tomporo

inleriori

propter

Deutu se suiimitlcrel,
redderet.
vultu aspiciens, dixit: (jaudlunu[ur
iiieos,

inalum pro tnalo

ftiiari

Tunc beatus Petrus Papuiuin

Simoii inaKUs in partibus Jiuhea' dicobnl so primam veritatem, et indoctum populutn illudebaf, dicens in (MIiii credciilcs uon posso lielicerc.Vonit

Tu

es filius meus, <jrmm<t

iiiiHfi.r
i'f

iiirat.

Si susreperis .^ermones cor

ad disputatuluiu cmu bcalissimo .Sinioitc Potro. aboodem aposlolorum princii' confusus.()nmi;i

ojus malcficia

fUi

uii,

i/irlituireris

tuum ad cognolimorem Domini,

n/fHam
quis
sacri

aposlohis

rlotcxit,

po|>ii!iiMu|ui'

scendam sapientiam,
sciriilittm

iniefliffes

Di'i

/nicnics.
ut

.\uinfjtiid
i>iipti::rris'f

Aiiliocheiinmaheoifcm inatro dcccpttmiad piriiitentiam roduxit. Tandem cum ruboro Simoii

firo/ii/'rir potr.it,

nnn

Inde

magus
0.

Uomam

aufu^it.
h/ji
((
.S'.

haptisniatis

unda percnni a beato apostolo rege-

neratus
illiadliasit

est.

Inferea, occlesia Anliocliena a P(;tro feliciter rocla.dispositis iii obcdjcntiamChristi pastorihiis,

I'fU-1}

Sanctoruin eloquiorum vivacitate instruclns ad pnpconis sanctam voccm, factus ipsius beati
3,

quia
illic

cii-Iestis

imperator

ai)

a^tcrno pra;vi(h'ral

urtliiintuM
ftit Irrifii

Petri discipulus, innstralus vera tide.

Deo vero
cord(,',

Ghristi vicarii monatrari principatum, christiana- rclijfioiiis capiil ct ^anclam saccnlolii

coilocaii ubi moriarchia tciTorue ,'critilita-

Ke dincmiu.

crodulus.
acc(^pit

innocens niaiiibus
salutari suo. Iia;c
:

et

nuindo

sodom
tis

bcntxlictionetn a Doniino ot inisericor-

fotor

dominahalur,

itiam a

Deo

namquc vorm
trst
;

ittno-

prodesset docciidi
apostoloruiii
pra'slit.'ia.

ut vigor disciplinue plus rucdcruji * mavrislcrio (luam

* riiil

centia.' corulilio

ubi(|uo iihesa

cutn tentatur.

fcricna colsitudo lyiannico caiitcrio, hcatissimus

iiicmiili.

prolicit :si sr hmiiiliat. crit,'ilur;

si

si

pu};nat, vincit;

prinoepsad dotegondaSimonis magl

occiditur. coronatur. In .serviluto libera ost, in

illi

periculo tuta. in custodia la-Ia;

inali

boni paronl,
ini-

paucisseriim comilibns, Spjrilii sanclu coopcranlo Hoinaiii iirogrcditiir. liomainis ct univorsalispontilcx aiinis xxv.mcnsibus .scptoni.die-

invident.

zelant

aniuii,

subcmiibunt

'uici. lijitur

rclictis patre.

donio, parontibus, vita

bus VMi

pra.'.sidons,

Papiilo sibi por oniuibus

ol^.so-

ct vullu angelico, in gratia proficions

adolescens

quente, donis
pra.'siderot

graliffi...

Duin

sic I)oalus

aposlolus
irlato pro-

I*apuIus.leinporaIia

rejicit

oninia. aposlolira por-

Uoinanus

opiscopiis.

jam

sequcns
'

V(Lsljgia. .\aturalis phihjsopitia-- libros et

vcclus, sacris mysloriis erudilus i'apulus a sancto

"lit.

.sludiuni

omninoderehquit
idii/o.siif>/iia

*,ut suprenin! philoso-

apostolo su.sccpit clcricatus honorem, pcr sorteiii

Ji^linuit.

phiie vcritatem
milti iwt ruin

.<;eetari pos.set, sic

dicendo

Qui/l

Domini ad

niinislraiuhiin

assiimpliis. Tandeiii
in

/nijus sfcutiY

Ad

illam

vclut apis artruincnlosa

dc bono

molins, dc

propcrare necesse
teiiipora et

est

ritani,

qux

tnnpori//us dat

virlule in virlutoni proficiens, sanclitalc prieciarus. lovita

/j

mortis

vitx conspicit creatornn.

non fonnitlat auctorem, ^ied Hic beatus adolescens

vinculo
coiilinue adlutsit

ordinatus fldoi dofen.sor, athlcla ca-

slissimus. ovarigclicjt .apionliio dispoiisalorliilolissimus.

mdissoluhilis

^ratiar

FVcHbytcruluni

nauupio

et

loviticuni

beato apostoio, eidoin obodiens, doincstice sorviens, in itineribus coinos, in iahori])us particeps,
in jcjuniis iiiiitalor, in periculis baculus, in

ordines sacros post episcopaluni priinitiva Ecclosia roputabat: ad quos eligobat viios l)oni
testimonii, sapicntcsdonisSpintusiiancti.
7. v\udicnfl

execu-

5.)(;

m SANCTO PAPL-LO MARTYRE.

Audions ^uiciM
l>fatis^^iinus

MtHAUM
III

apostoloruni

pr.'Bdicationis continue secutus agnovit

in

tnbu-

(ialliiiin
.S".

I'ftrO
edit.

Copha.s entes Oallicas adhuc h delusas, prmvidens in Spiritu sancto Oalliarum ccteras nationes populurn sensus a.umirK. intcr

idolatrioo errore

lationibus pariiceps

fmt ; Miim expertus .mn Deum

rolentem, homlnr. d.lu,ente,u castum, tnnocentem^

idolalrica.

ad

lid.-i

<loc.uncnta capc.ssenda facilius incli.mri

in

et in
nlit.

Callianun partibus. vclul

ccntro chri.tia-

hennjnum, d.scemh studus dedUum *, justum, patientem, wjurtascoutemnentem. Ad opus sancti ministern tecum ertt fdei zelator, frurtuo.
^ohrium,
sus adjutor. Qu. sanct. cu.u hum.htate et flctu se obeprost.-avfr.mt ad pGdossa..ct.s.s.nu patr.s,

tdii.

dedicimii.

iniliniirc.

religionilatis. stabilitaton. christiani nominis ct vivacitate sl.idio.nnn et pietatis nis o.lhodoxa. ..sque ad f.r.em seculi pcr...ansuram, nu.l-

amoi-e

doctoribus tos ex discipulis et .sonctis Ecclcsia^

divino n.U.. ejus sccum RotuiE congregatos cum m,a i,...pin.tirm.-, confonni n.nniun. voluntafe

mandatorum d.vmorum bponte usque ad anu.iam et sangumem pro defens.one

diontia Christ. et
fide. se 0.

obtulorunt.
^,
.

Hie etlit.

smKuIa,-ique sufiragio, et ,niracuIo.a dispc.satione Uei n.iseratione cedita, n.agnan. parte...

Acceptaitr.turcommun.ot pa.l.cIar bened,ctione.ahqm,nproc,nctu .ter ampuerunt ad provincias ot sedes co,nm,ssa.. ah, .,. pr,ma a.s.sun.;

^-

pi-oftttm

temport
S.

CUmfnliH

ox

eis

d,-

divorsis nationibus

cong.-Of.atam.

.il

conUterenlur no.nen Ch,-isti, ad oa..dcn. C.Iharum partes destinandos elegit et non.inavit. Inter

usquead tomp.issecund^assurMpt,omsGIement,s Dom.no insp,rantc,d.stulm,..t l.Uenmc.m.sanctaRomanu

ptionebeatiCle..rent,s.adpapat..m; a u
i^rclesia * pror,d...

Ppx,

quos boati Savinianus

e(

Potontiar.us,

alte.-.itri

duc

...

ordmem

pold.a^ otstt-

' tiac editor

L numoro
lcr,-as
ru...

^^xx,,

dis.ipuloru.u Cluist, ac ipsius

sancti apostoli discip..li,Trar.salpinarun,

Sononas

tufion... ecchsiastic^ Inerarchim sanctorum sacr... dirinorum offiviorum eccesiasftcas regulas sac...

potuit Ugtrr
fj-

i linei

Aurelia... et circum ad,iacc..tibus (ialiiair.

majisterii radiantis
militantis Chrisio

ecclestw

et
...

nova plantuU
dissime. Praesu-

eodici.

plagis

fidoi cultu

Dnn.ino conservati, bea-

Domino

con

unus pailtor do lxxu, in partes deslinati,s Lcnovicas el alidum (sic) Hurdigaiensis ot Rutheni n.agn.mi Dco populum acqui( verus Is.-aolita, in q.io .ivit- beatus Nathanaol dolus non est a Ch.-isto nominatus) Bictu.is;
tus Martialis.

n.imus sanctos pati-es nostros, Saturn,m,m ep,.scop.m.cu.u levita Papul.. usque ad tcmpusbeat. Clementis viam delegationiscomn...ss.espectasse.

Testatur na.nque B. Clemens ,n ep.stohs^ quod otiam ad (lallias, Geru.aniam, H.span.as et Italiam mandato beati Petri multos ex sanct,s doctoribus fidei tpii to.upo.-e sanctorum apostolorum
militaverant, ipse episcopos por singulas civitatcs
n.isit, intitulatos sacravit. Ibi

sanctus Julianus

("

Simon leprosus
sunt,

prius dictus^
conressio.ie

Conoinanis

tlolcgati

gloriosa

prolccti. Clo.uons, boati Clemo..tis

tensibus,Mansuetus Tullicnsibus,
n/iY. Calaliiunen<is.

patiuus MeMen.mius Catact Acq.iita-

sapicntio.es desti-

la.mcrtsibus

*.

Satu.niuus Tholosanis

nabat, ubi

latins

error

gentilitatis

Ircndebat.

nicis, Diituysi.is Pa.'isionsibtis .i.issi

electi.

opiseopi smit
aIIoq..itu.-,
cst fiuis
ef

Adveniente auteni tempore messls

natiL" et

ipsis prasdesti(sic),

T..nc beatus Pctrus o.iines sic

:

assumptie auctoritatis piaco

bcne-

diccs
salus

Fratres. scio >pwd

propimpms

iucolafus mei in hoc sectdo. '/efus sanctx /idei

dictione ct g.-atia apostolicoj sedis, in vian. pacis et dilectionis, co.nitantibus sanctis angelis, Satur-

animarum urat
est,

cor vestrum. Messis fjuidt-m

et

ninus
10.

cum

Papulo, gaudentes ambo, simul proin agro

mulfa
rogate

operarii aufem pauci. Ifn lahorafe

grcssi sunt.

Dominum

mvssis ut mitfat oprrarios in

et

Ubique

dEemoniaco verbi Dei semen

vftiit

pnmum
ciim

messem suam. Iknedictionem

propositi suscepife.

gratiam sancii
et

Operibus vestris Dominus

spargentcs, animas diabolica fraude deceptas ad fidem attrahentes. Christo coin,nendantcs, de

Siitiirniiio

maffistcr uoster Jesus indiffet. Inimicus adrersus

spousam

Christi

commoret hellum, ue rndatur

ef

Chrisfus verus Deus

rerus

homo

imluufnrie ohla-

mclius proficientes, venerunt ad portum Arolatonsis urbisA-. Qnx uibs jamTropbimi. apostolorum discipuli.privdicationibus iu parle ovau-

AvfUite

fl
;

bono

in

yemaiisim

tus, passHs pro nostra omniumquc salute. Vos esfissemcu rui hcuedi.rit Dnminus: ijermru resfrum
erit iu

geliorum gratiam receporat; sed, jam corrupta ad vomitnm. nondun. proficiobat in augn.entiim
paucis exceiilis, mulli rot,-ocosso,aiit a fide. Ibidom multos ad Cbristum convertcrunt,
fidci, srd,

medio pofndorum. Sirut terra proferf semeu

ef

c suum
tiam

(jerminaf, sic

Dominus

tferminabit

ju.<>ti~

ef

laudcm per ras

mulli.t ifeuHhus. Coufiditc ef

nolifc fimrre; sfnte iu pdr.

VtcHiter aijHr, confor-

iamini.

Omnia

in caritate fiant.
:

Dixit nohis magifrustra in

excmplis iediflcantos. miracuioiiim luminositato corusraiitos. Post hoc gloriosi palres nostri,Nemausim l venientes, multos ejusvci-bo instruonlos.

stcr uostrr Chri.^^tus

Nou lahorahuuf
ef rlerfi

dom

urbis iiicolas ab inridolitate ad fidem con;

conturhatiour jira-sides
ntts

mii; assumrut penel

vertoruiil

ot,

assunqilo ibidc.u Honoslo, Ncinau fdil.

sicuf (Kpdlat,
tptia

volahunt, amhuluhunf
est.

non
filii

defu-irut,
earis.siiid,

scmru hruedictiouis
jntrfes,
et

Ite,

sensi* cive,per totam Septimai.iampiiwbcando. baplizando, populu.u multuiii Cbristo acquisierunl. Multos
i..

Nemausense.

ud CalUarum
licnedieat

ad

rcgiones

i*oru,n

de.^finatas.

ros

omnipotens

Deus

et

religionis stiguiatibus

insignitos.

discipnlatu, christ,an8e in fide ortho-

autfeaf fructus in vos Sfiiritus scpfiformis, ffrafix

scicntia iu.ttruat,sa})ieutia illumiiirt.ctirifate xdificet,

doxa
\[.

instructos, in
(^.mu

oormn comitiva sociarunt. aulem priefati sancli viri, juiiel.s

otTiciis,

deiit

rirtute multiftlicet, uf sitis iu

omni opere bene-

prttdicationis

dic nocloquc ubiqno pera-

dicti,ffratia

coufnnati,douis rohorati.

graront, Carcasso.iaiu

urbem
cidem

Jngrediuntur.

Mox
de
ct

ajudie*

Rufino tft;

ab eo

8.

Postq\,e gencralem alloculionom et bcnodi-

a judicc Rufino, qui

pi'iecrat civitati.
j^or
liltc.-as

sitciiisdntiis

ctionciu, voratis boatis Suturnino ot

liixit
;

Papulo

sic

bujus.nod.

.oligio^iis

novitatc

S. StiliiriiiHO:

Dutcissimi

fratrr.s, ite

ad pagum Tholosael

famam
tota

suscitato,

absquo omni audiontia, cuiu

deprebendunlur. (Juos
verbositalinu arrogantia, torvo
:

num
tes

reffionemque Acquitanicam

inferiorespar'

fidelium

coniifiva
tali

(lallice et

Ilispani^

ibi

pra^dirahitis

rerbum

judcx Ruiinn^

salutis, mf/stcrium sancts- Trinitafis; ihi recipietis

triumphum sanctontm laborum ve^tronim. Reducetis ad caulas Domiuicas ores dispersas, (ptx vohis
commendafa- sunl. Ilunc carissimum Papulnm,
ievitam, adoptionis filiiim,
curissiiue,
libi, Satiiniiiie

Cujus couditiouis eslis, vos plaperegrini, novitatum sectatores'^ Cui * sancti rcsponcido vultu. constanti animo. unanimiler Domini Christiaui sumus.miuistri et serri
vultu impelit. dicens

fdii.

Q'

devu.U:

frater

uostri Jesu Christi,

FdH

Dei, eujus adretdum,

et

commendo. Sris qitod

reritatetn

nuw

legatiouem,

eruditioncm

passionis

fruetum,

resurrectionis

DIES TEHTIA XOVKMIiUIS.

WM
K\ KDIT.

gloriam halteimis declanire homtiHni.t a diabolo per infidflitutfiii captivaiis. Tum Uufimis saiictis viris ilixit ; .SV/*
et

re.^nnectiotiis

aseensionis

nomen

Christi, snliis ovangelirw pnedicaliunis.

Connnchanl mnltiail lavacrnin sanotaM-egcnenitionis. In vigiliis, jojuniis, .^anctis prnnlicalioinbus

ipsa iniqtia miserriiiui iiifniliotte

ad deoriim

iiostro-

currebal beatissinuis Lcvila

vita

rum cu/tum
domiiii

<juem sanctisidiiiuiii cohieniid atnfUiiti

angelicns. ut

m sollicitus, vultu et ])ra'dam anfcrrct diaholo et

iiostri, nolitis rec&lere, scitote

omuia pannexcoqitari

ruiii t/enrra, (iu.Triim(/Uf liuimiiio poterit

iiigeiiio,
iii

dicin istaiii ros suliituros fore. Si vero

tiostris

Domino Dco. .Ncc dcerat illi scrmonis nec pcnclrans facundia. Omnihns gratus, pcrspicaci mcnlis pnidonlia, scinpcr panitus,
roddcrct
gralia.

sacra diis
rishoniin

Ubamiiia persolveritis, dabiiutur

rohis iiiijniiia i/u.r rohftritis pra-inia.

iiiilinos

Kn/o ad

iiii.r-

dohal

ingcnio pn)fuiidus, disputationihus aptus,conf(mralionihns gentiles, Scripturis Judieos;

divlnitatis

iiitpuhnfis,j,ro incritis vel Imiis

altirmans
nihil in sc

bona

rel

malis mala reronipeiisahimiui.

Ibrmam

simplicissiuiam

Tunc san-

cli utliIcI:L>

Chrisli. virili ;iriinio ot nicntc firniis:

sinia. Itiifino judiri iJixcninl

noc cssc phucs ilcos. ac miivcrsitatcm crcalurarum lotam creatum esse

nisi sc,

habore

tiiiiemus
ficia

et dilif/iiiius; illi

t/uotidiaiia
noii

Creutorem omuiiim luiidum sacrisacri/ieamiis

et aliquo indigcic ipiod sit extra

universitatem
idola tnanu

rernm creataruin. AV hxc

tion sunt

impendimiis; dxmouthus
coitductor

hominnm
innnia.

facta,

sM

nec

illi

exitjrre thhnit iicc irns /lersoleere.Qnis taiitaest,

tit

Deiis mtenius a quo ftmitd

i-esaniiv

idolis
iiec

.'<urih's

et

mutis
tiec

sacrificia soh^at,

a quihus

saltitem recipit

tt. Sancla igitur regeiieratione accrescenle in urhe Tholosana.cxiniiiis doclorSatnniiiius vcnc-

.V.

SiUiirniIIUA
III

venitim sperat, nec miseratione ditatiir,sed animas detrimnitn couf/uir/t 'f Illienim dchnitur sacrificia

randissimum
oritjinis,

Icvilaiii Papiilniii sic

alloqnitur

lli.*l>iini,iin

dutcissime fratei; egressi

ut coiidiicamns

simus de

aliitiH,

Grascia, terra

defunctorum in magni judicii die reparabit in tiiehits. lionoriim nostronim non indiqiii

corjioni

CiiiniHitlit

frfiV.pciliiiii.

get, ner (juo

rruore jierudum'^ dilirtatur;

Dcum rirum

imhictuni /m/mlum ad jmfriant unirnsain, fcrnim jn-otnissinnis. Docuit nos beatus Pater nostcr Petrus iucessanter nos

Tolmano
nnelo
l'a|)ulo.

veritas,

omnia hona jjrocednnt, in qiio est inviciissima adoramus. Idola vana execratnus et toto
Rufinus
autfMii
:

animarum

tiicris inteiidere,in

aniniafuis rommissis
h:ec

su/n-a (*miies lahorare.

I*rojifcr

ad

regioues

/)0sse a.^/irrnimus.

insainis talia

istas, aitctoritiite Christi

Domini

uostri, ministe'

virosa

tinlit

vociforandn cloquia

Tollaittur ah

rio
ijiio

ijisiiis

aposfolorum princijiis missi sumiis, a

asjiecfibits nostris
fiitihns

garniUUores
iie

el

tenebrosi carceris

henedictione saiicta sjiem rece/iimns

ct i/uiciis

quod

reri-

riirndantur,

(honim nostrorum lnjuet

/jrnmus tahoris merccdnn

nos discijmlos
ni In
desiijiiavit

/lortitm. rr,r-

riain niidiinniis.
nrf/

irprrat nobis Doininiis uostcr Jesus Chrisfus,

cum

nh

iiiiijfiii

librrati.

Papulus cum fidelium sociorum comitiva, prolinns ah aiipariloriIms rapli, tciris carcoribus siint rcccpli.siric ctho
potu. Pnccepcrat crudclis Hutinus cuncla prorsus hnnianilatis eis suhsidia tlcnojfari. Aliet

\ Ueatissimi Saturninus

ad jieragraiidnm

orttem,

omnrm rnjionem

.iiinus eranijrlir.i:

fnhx rrso-

naret, qnatenus nohis ajierta in serreto, diceremus in lucem sitjier tecta, ncc timeremus eos tjui corpus

(luilms dichiis

iminorati sancti Clirisli militcs,

incdia corporis ct squalore carcoris

cicnics, licct anKoIica visiono consolati,

humiliter auxilium (lagitaro

peno defic(rponmt divinuni, (pKmiam

animam auirni orcidrrr nou ralrlmni. Si Chrislnm /wrserufi snnt, doininnm rf miujistntm, nos in uomine suo erimus corpore persecuti. Sjiiritiis Dei nos nsqueqiioqiic ronduxit; rrrhum
orcidrnt,
ijisnin

drdif, ijrafiam ministrohif. 1'roijrcdnr; jirr oinnes

ilias

videhant ahcssc

humanum;

I)eo totalitcr confi-

conricinas retjiones jiradiea

verhum, iusla

dentes, ad vilam parati vcl iiHirtcm,

secumhim
Eis

o/i/iortunc, doce, hii/iii:a, docfos rorrohora. O/iortei

beneplacitnm

Uoniinic:c

vohmtalis.
i-imi

vcro

nosinnndatuin
il

Chri.sfi iinjilcrc. Dis/tosiii rircnire...

noclc atipic dic iusistcntihus.

csscut aiiima-

Vasconias infcriorcs, Itisjianiaruin

fili

jiarfcs.

Tu

nim

lucra laliora Uoinino

Deo

ohlaturi et majore

autcin,

ini,

cirra

jiroriiicias istas

vigila, in

trimnpho coronandi, noctis

conlicinio, angclus Domiiii incrodihili ful^'ore rcsplcndcns, carcoris

omnihits labora, ministeriuin

lira anrioritair
tihi

tnum

imjde, a/ioslo-

C orgastula conlrct,'it, catcnaruni vincula disrupit; libemm sanctis quo vellent adituni paravit, sic
diccns
:

meiis uhiqne commitfo. Vale, curissiine frater, lerita n sait'

delnjafuin

ricrsqiie

ctissime. lienedicetur
tiihns .secnloruin.

semen nostrum

in ijetieratio-

Ite,

milites

invieti,

annuniiitte jmjudis

noinni Domini iiostri Jesu Chrisd. Sonduin irnit horu vestra; majora rohis deheidur jirxmia ei pro fide Citrisfi certamina ... Tunc carceris cuslodes, divino timorc pavidi,
t'u;;imit.

l.xEgrossusautcinbeatissimusievitaoPapnhis
pnmlicaijat ubique
constanli aninio
Christiiin

ln,

dam

Ktrrnuf
offleio
iliiiroiii

salvaloriin omninni, anlo scciila qnid.-ju initTabililcr a Dco Paln- ginilmii, non raclnm, j'idii
consiihslaiitialem, leteninm, onmipolcnleni, o-

Tolomm
aiiruul
"'t
; ,jii

fiini/itiir,

l:^.

Saiicti

athlcliL',

spe firmissima intrcpidi,

ct

Clirintum

Tholosanuin patjtmi a<!cunl, docentes populos

miignaw
pactrm
'onrerKa,

haptizantes in noininc Tiiuilalisiiidivisit.Domino

ciindum finem seculorum dc iiiatrc liontinciii vcriim ad nostram salutem i*x Maria virgiiic
iialuiii,

Deo cooperantc

ct .serinoncs

coiiiirmunlc

Iro-

pro oinnium rcdeniplione passuni, ul ex

(sii-j in ... angctonini natura peccato prolopla.sti iin-

quentibus signis. Contiime tanicn aniicus Dei Papulus, levita sanclissimus, pontifici Saturnino
adhiusit familiaris.Sclciitcs antfmChristi alhl't;iin

iiominibus rcstaureatur

turma
rnpl.i

et liuniana

urbe Tholosana admuduni populosa amplius

frendere gentilitatis ferocitateni, ut virtuosi primipilarii. divinis slimulalionibus accensi, urhein congjcdiunlnr intrcpidi. rrljcm ingressi, benedi-

pcccalor non lanlam .satisfactionem dare; idco Filius Dei carneni usHumpHit in utcro Virginis, mcdialor Dci i-t Imminis. Chripoluil

ndiincrctiir. Piimiis

homo

lantum iloimin

incrcri,iicc

stus Jesus solvit per jusliliam pas.sioncin et iios

restituit

cunt, sic (licentes

Kxsiirgat Deus
i/ui

et

dissipeidur

ad gtoriain supcmfe

rruitionis.

Cuin

aderunt etim a facie ejus. Gradatini opitulaiilihus iiicrilis hcatoruin Saturnlni pontificis et Papuli k'vil;L',coruscaruiit
,

mimici pjus; fui/iunt

autem
ad

sanctissiinus pater Satnrninus pervciii--ii

llispaiiias,

vrihinn Dei ffra!dicando.

ri-iii.ni^il

miia-

levita prudenti.ssimus vclut apis

civitatoiii

inellinua inlun

cula gei-minare ca-perunt lidci sacramenta. Oninibus ad sanc.tain fiilcm properantibus.copiosa

ct

extra in adjacenlibiis plagis, pro

sanctis niysteriis et credita dispcnsationc fcrventissinius.

accrescebat

benedictio; paulatini

divulgabatur

bcato 1'etro misi^UH lcgatus apostoliciis,

598
KX KDIT.

DE SANCTO PAPULO MARTYKE.

primus in pago
18. Virtus si{,Mioruni

cus, beati pontificLs Salurnini vicarius et

data

fuit

sancto levitae ad

sacro fungens officio archidiaconatus /; Tholosano. Oninibns operibns bonis laude insignis et

paganoruni, in cornutriendam tam mafristn Saturnini quain levitK roborandam

fideni gentiliuni

">n-aculia-

fama

inirificus.

non

c.-ssabat verbuin Dei

ministraro, pauperes consolari. rudes instmere, tyrannos arguere, onincs ad fidiMii atfrahere. Ac

Papuli discipuli conimums doctnn* pr*dicationem. Quis dubitct mniisteno sanctorum angeloruni corinis sancfissimi Icvita:, capite abscisso *, nianibus accepisse suis caput gloriosum et ad
' fdit.

onincs niaiie huinanifatis

diabolo vexati, desolafi,

infirmitafc

pressi,

alwciso.

merita

sancti

levilae

locum destinalum portasso?

inipforanlcs pristina- reddebanf ur sanifafi, admiranfe.s inimciisa graf iaruut iloua pue per servum .suum Papufum operabatur cfcmenfia Ucdeui[Qj,ig_

iiec sine pra?sagio indicasse quain locus foret pro tempore ad hono-

rem Dei
dus

et

ot spiritualibns officiis

laudem martyris Domino consecranmancipamhis, a Deo

prsesignatus, bcnccliclus et in

memoriam

saiicti

seiuilu

IG.

Perseverante

inrafigabili

evangelizantis

Capitolii

constantia, invidia dialxjli confra vorbuin Doi ot

legis evangelica;

martyris conservandus. atquo, perseverantibus ministronmi virtutihus. in Dei faudibus de hono

? Rotineamus sanctorum laudem eorum, in robur virtulis, fidei miracula confcssionem, voritatis dcfcnsionom. Regnauto autcm Antochrislo * miracuia at plurima ccssabunt, ad probandam patientiam sanctorum, levi-

Tolomiii
tlfColltllllK

Cllptlf HIIHDI

gentilifatis
t^liristi

doctorem oxorfa est, iie pcrdoret [(raidam ct ne augerelur per scrvuni

finutifii-afus Snlvatoris.

in

mclius i^rospcrandus
In

ilefrrl

II

tl

Papuium
iis

Et quia

fm(n,i

"iiiii

plcbs in

rcgioniijiis nostris firmc

vencrabatur

prodii/ioxe
caturireiiii.

tuforem suum, spirifualem patrem ct levitam pyt|.,,jni||,^ npparltorcs missi a senalu Caijilofii
Tiiolosani, ipsum bcalissimuia pafrcm iiostrum

fafciu roprof)orum.
10.

Commcndonms
fccit,

ergo mcmori, vehit spe-

Kfdrt
aileiidiix

Papulum latenter apprehenderunt, ligaverunt,

verhoribus,
* /rfiV. JcHus. edit.

culis vitie, gesta sancti levitje.

in

Sanctum

fructuni

Mt

flagollis,

alapis dirc

luaooraverunf,

nationes

dicontos sub liclo noniinc crurifixi Josii * illum esse seditiosum

saluli.s
tiiu est

seilitioneiiL

turbaforem, reipublicje persocutorom. Ciim aufem alhlcta sancf issiuius in con*,

tcmporibus vorl)nm imilationt, patefccit. Opns excclfentissimum prudon- E evaiigelizare, cum evangelizans occupatur

cum

tantis

in Spiritu sanoto.

Ad excmplum
in

sancfi martyris

fessioiio

sancla.-

lidci

ct

rcfigionis

cfiristiana!

scientia sit in infclleetu.carifas

in

alfoclu.dulccdo

perseveraret invictissimus, el

nomen

Christi

ab

non pospafma Domino Dco consecravit. Videus tamou apparitornm gladium, supcr lapidoui antopositum manus ct gcnua dcfixit, in ciuo, ad porpctuani
ejus affoctn orequo ct invocatlono
scf. capifis abscis.sionc
tofli

vitam

.-^uaui felioi

sormone, lux boni excmpli in oporo. Considcrcnius quantum a beato Pctro fuit in castitate Papufus commcndafus, et vita beatus. Continentia est mciitis socuritas, corporis sanilas. Qui ilia fruuntur, aiigelis coiequantur, si caveant ab olio, a ciborum multitudine, a vaniloquio et a vagationc.

</

marlyris gloriam,

manus

cl

genuuui

vcsligiaj

Undc

Kcclesiasticus *

Omnh

pomJeraiio

tdit.

inipressionc evidcnfe niox roiuauscrunt. Orafio-

non

nem ad

Doum

fiidit,

commondans Jesu

Cliristo,

sancti fevifai humilitalem, in

loci et fidei

pro cujns fidc puguabat, anlmas sihi conuui.^sas. angmenfum, [et vit;o pro]/jWa; (-

Sod consideremus qua ab infantia fuit Domino consecratus. omnibus obodiens, nulli
est

digmt atumx

contineiiti.

erclesiaslicis.

malum
dotii

stimmatioueiH, [sicciue] spiculafofeni Ia;tus suslinuit,

reddens, vorons adipisci .sanctam saccrdignitatem ob mysteriorum profunditatem.

altiori .sancti-

auimam

Doit rcddcns.Cladio poroussus intor

Radicatus vora humilifatc, accrcvit

tatc; quiu iion iu sublimitato
tatis

duas;uborcs,IVucluuiaposloIic!efogalioiiisuiorto
*edii.

graduum scd
liiit

cari-

consecrafa
(-isso *, in

felicifer

consummavit. Capite abs(pii

amplitudine acquiritur Dei regnum. Deus

rcsisfit, liuinilifnn^

consacrala.
'edit,

torra fons vivns aipia? scaturivit,

eium fnrtihns
tiO.

gratiam.
laurcasti in
iil

abBciso.

usque in Imdiornam dicm manet, qiio sanclus martyr post dccollafionem caput ipsum manihus porlans, duclu clivino, angolornm ministerio pervonil,(|U(Miuo ouni (sir) doposuil.

Eigo, Josu bouo, qui

Papulum

ineiAi

agone, prresta ut merita sanclissimi patris et levila' sint postoris in spcculum vitic; snisque
sanctissimis prccibus conscrvcutur et boneficiis clarus et populus. sanctis accroscant locus
!

riritalii

S. rapiiti

beneit.

A quo

ronte ri-

vutus

usquead ecclesiam suonominc infifufafam

l'l)i

continuo nuit, non siuo pra'sago of miraculorum

appruljiitiiruui tcstinionio.

Amon.

totum corpus por

niulta femiiora roiuansit, miraculis coruscanti-

ANNOTATA.
a Abstirdiis hie .vjllaljanim abnsus
eti/moloyias stahilieiidas, in
tns,

Corfioir

iitdr

ad laudom Chrisli nominis cl gloriam sancti marlyris veneratum. 17. Tandoin suhorosrculiliiis patria.^ cahunitafihus.

a cafholicis

lidolihus

ad

ridiculas
asita-

Lcgcnda aurca

Toloatn
de/iortttlo,

eapiit

mnnnit

bus, luit Tholosa' doportalum juxta corpora sanclorumapostoloruni. in ecclesia Sancti Salurnini

non 7" /iOHC S. Papuli Vitatn secnlo

jisimns.
1>

mediocrifer roiifirmut opiiiionein iiosfram

XIII adscn-

iH loro martf/rii.

rocondituiu. Caput

Martf/r
aulein a

tamon iu occfosia ipsiussaucti marlyiis icuiaiiot usque Iiodie. in locis * argenlois soleinnitor rocoutlitum et Iionorafum, ad momoriam fanti palroui.i|ui adornoPalri indofcsso simvivit.

//^o

cst

Hla Sanjtapideiisium traditio de qmi

' Coiiimentario (tiuni. 8)

mentionein

injecimii.f,

Ueo hoiwratur

y".T in S.

Papulo

mr

episcopum nec presbijterum,

/i7. tecUs.

auimarum saluti nstpio ad morfem pra-fuit. rndo momoriam suam felicem nobis posteris rc-

sed diitcunum martijrein venerntnr.

c Qu&hicdeortnJuventute,conversione'S>.Vs.\My^

Cloriosissimi pafrisnostriPapuli in saiicfa confessioiie niartyriuin posteris dat judicimn

liquit.
edit.

iiarrantnr, nidlo liistorix testimonio

tarentilins nohis,

niti,

etiam

ut Dei sorvus pro dofensiono veritatis ultro se oiTerat cortamini nec desistat * por imitatioucni *

prudens lecfor agnosref. d Quie hic de santto Saturnino leguntur, ex turbido apocryphorum documentorum fontefluxerunt.

desidal.
fdit.

suhsequi.

llic

speculemus pontificom Saturninum

in ordiiie

Papulumquo
rimn
otccfos.

lovitam. ejns discipulum, ad marly-

o AUudit aiictor

ad persecutionem maijnam df

porimalioncin.

Numqnid posfronius levita

qua
f

c.

VIII Acfuuni Apost.; sed confumlit omnio.

qnoque in apocrijphornm docummtorum
S.

pnvcossit niagistrmu. primus coronatus in sancta confossionoV Ita in olcitis Dei su-po conlingit. ut

Hm-

fide nituntur.

vocationopostremi tiautcoronationoprimir.

g Levita

Papulus

(i

Petro

ordinatus htc
legitnr;

i)ll;:s

TEHTIA NOVKMBHlJi.

:m
KX
HSt.

Ugilttr

tieqne utia posferior ordinatio occurret.

S.

Chriati

Petrum ajmtolum de prxdicuuda Galtis fdr snUintum fuisse, lilieiiler admiscrim.

dicnntur
natiouf.s
ile

VITA SAXCTl PAPUL!

\r0TOI(B

Qux hie
ceteras

Vetro prxvidenle

iii

Spiritii

saucto Galloriim

populum sonsus nciunine

ad
ruU'i

iutcr

liociuufuta

facilius

BERNARDO GUIDONIS
\'Htiin S.

(:t).

inclinari et in Galliaruui parlihus, vclut iu echtro

christiuuitatis, staliililatem

christiani noniiiiis et

Paimli, aurtorr litrnardo Guidonis,

religiouis orlliotloxie vivatitate stutiiormu el pielatis

episcopo

Lodercnsi, eiHmus rx frihus codiribus

.te.

aiuore usquc ad finctu seculi perruansunuu.

(iallo (jaUi^aute folrrari possunt, etiamsi

mantm'riptis collatis inter

cforalis

1.

Primus

est

etc, in

codrx mrmhraurns coutinrns trrfiam fHirtrni Saulirrnardi Guidonis, e.tfqw hitjus operis
et autiujraphum, in cujus /fW inrenifur Vita S.Papuli. E<f hihliotliecx piddicT urhis Tolosx, iu folio, n. (il. Ilitur pro

amaro

risu ejrplndat hisforia.

ccelo re<jio

NuUa enim esf sub unde majores Ecclesix pesfes extiterunt

S.

exetnplar oriyinale

qitam er Gallia.
i

folio

Duplicem

Clemeittisassnmpfioncm nd papa-

hic auctor distimjuit. Quse opinio duplicis pontificafus uon sohim cx cpisfola apocrijpha Clcmeutis

ium

fiindamcuto rdifionis nosirx ponimus, siynahitur^

qiic hic

a nohis

numero

1.

2. yilter est codex

ad Jacohum orujiucm
liano.

traxif, sed ctiam cx Tcrful-

meml>raneus contineus
reyionis Toliisan:r, iu
fol.
^^'^.

Vitas atiqitot sanctorum

\'ita S.

Xon
a

ipiod utrovis in loco duiiltx poufificafus

quo

Pajmli inirnitur
urliis Tolosa;, in

asseratitr, scd

quod

in illa epistola

Clemvns

affir-

Est hihtiofheca: puhlica:

Tcrfius

mat

se

li.

Pefro consecrafum fuisse rpiscopum,

folio, n. 72.

IIujus lectiones rariantes siynal/imus

3.
rsf
ciiitrx

quiiil it

Tcrfulliauusrnufiriiiirf.Uv Vrn-!ivr'i\)i.,c.32.
f/>/.s7o/

numero
sana:, in

2.

mnnhrauens
Esi

Jn dicta

ad ./acohum

lcyifiir

CU'neuteui

confinens

\'ifas

aliquof sanrforum rcyiouis ToloS, Papuli inveniiur fol. l/iS.

"

luuic ei)iscopum vobis ordino, cui soli uicie pra;dit-atiouis fl

quo Vifa

doctriuie rathethaui tradn(I)... lu

hihliothrrx nationafis Parisina\ in folio, u.

1985.

nietlio corain oiruiibus

nianus

niihi iiuposuit cl iu

cathedrasua,ingonti vcrecundia fatigaluiu sedere ine conipuiit (2). TertuUianuus rero loco citato :
IIoc

Hujus Iritiours cariaufcs siynahiinu.t numero 3, Notare Jurai tria hac exemplariu Vitm hujus
essr coiTva licrnardo aactori,

qui ohiif dic

if

'iO (/c-

enim modo
:

ecclesia; apostolicie

ccnsus suos

ccmhris unni

l.'{.'tl.

Scrunilum

frrtinm prace-

defcrunt sicut Smyrnieoruni ecclesia habens Polycarpum, ab Joanne coulocalum rtffrl :Sicut

duni annuin i:il7, primum illoanno posterius esi, Vide dorfissimum oini.-<cidum cl. riri Leopoldi
Dclistc,

Romauoruni
sissf

Clcuifuffiii a i^-tio ordiualuni cdit;

et

hihliothcrx nationali Parisina: in\r/iositi,

proinde utitpie

celene exhibcnt. Petro succesClementem, plerique J^atinorum tesfr S. I/ie-

cui tifulus \ititia

codicum manuscriplorum
in

llcr-

narili (iuittonis (I).

ronymo (Dc virisi!Iuslribus. (;icmfus)/>/r('n//. Multi cum liarouio, Tillcinoutio alHsqiie opinaufur Ctcmenteiii revera

Docfissimo riro oh siimmam

lirmiis.

nos lienero-

Irufiam yrafi animi testimonium Hhenierhic exhi-

li.

Pefro consecratum

fuisse episcopum,sed posf Petri

marfyrium pontifihonorcm irrusassc. Surrc.tsit erijo Pctro Linus, Lino Clclus, Clvfo taudem successit Cleincns.
catus

Oanctl Papuli.
iis

III

Nonas Novembrls, ex

''.

PuilllllllH

Vide

De

Smedi, Disserl. seleclte

Diss. vu, cap.
I,
1,

in l"""

tetalcm

hisl. ecclcs.,

art. 2;

Junymanu,

quse scrlpslt de ipso Flavlus Anselmus, monachus Beccensis, in quodam sermone '. Sanitus ;ii- t,'Ii(ii()su>i niailyr Piipuhis fiiit

Hiiinam
Mfeiitiiii, eiuii

S. Sutnrnino,

Dissert. selcclje, fom.

j

Diss. 2, n. IS.

Anliochiif pnflfcti

(iliiis,

iinicus

\y.\\v\

s\\u,

i)\\'\

In epistolis

scilicet

apocryphis.

patrem
/5.
r/-

et

pafriam^ cuin omiiibu.s

discipuhis, paujni

(livitiis

derclin-

k
l

Dr hac
//ac
e.r

ir cyiuius iu

Commmturio, uum.

()Ufiis,I)cat() I'ftroaposlol(Miiiii i>rliiripi iMlhifsit,

ejiis fHtMrlus
luli'iii

dorumcntis aitorrqphis hausfa

Chii^li

t-Ii-

denfur.
*
'

gens

el praifcrens divilii.s

dum

Tunc crijo mlhur rpi.iro/uis ant prrshifter nonrratfSccundum traditioueni Saupapulr.nstum. n Secundum Sanpapulenses valedicens I*apuIo
Ef, profecto Saturuino, nnllain aliam Papulo

cum

hujus innndi. Dfliinc, beatus Pctrus aposlolus dc " Antiociiia

Ilomani tcnderel, sanctus i';ipulus pcrrfxit pnrilcr cuni codf m cuniqite cum co Homie alitpian;

Safurninus, Irrifain huur rfHquit.

dignitatem Sanpapuleuses trihiiunf prxter diaco-

tum

U'mpt)ris pcrcKisset, cuni

Saturnino.

Clirisli

poslca niarlyrc ^'lorinso

prifdirandi ^'rafia
V(*rl)i

in

parli-s Aquitaniie

Dci

natum.
j) Diyniiafem archidiaconi ejt posteriori seculoruiu usu auctor S. F'apuIo, Saiurnini diacono,

apostolo cst diix'ctus.

(Jiii

" a bfaU Pr*lro (^an^assonum iiiKrc-

dienfes el Christi nometi

pul)Ii(;c

priudicaiitcs,
^

ab

ip-^iiis

civiliifis

judicc, Uufino
"

nomiiif, in

trihuii.

carcfir- niittunliir, ut

stpialorc carcci-is ac incdia

q De hac re cide Comment.,niimm. 2ti,27 supru. V Qni ha:r scripsit, sanc nihil quidqiiam de
S.

atdiguntur, nocle vero

carccris

fxtrahunfur
hbfi-ati,

ab angclo lucis de lcnebris non rpiirlfm a pirnis

:

Papulo episcopo aiif prrshytrro inaiidiverat. Unde eehemens suspicio oriiur Tolosaus Ecclesia:

omnibiis

scd

ut

niajoni

\\vu

(Jhristi

noinine posl subirenl tormeiila reHcrvati,

2. iKilur

traditiouem circa S. ceniem esse.

PapuH diynitatem

satts re-

Papulus, lunc juvfui.s. postea futurus

(i^toriosus,

Toloiiiin
n-iiit ;rt

martyr

l}t)iuini

cum

beato Saturnino

Thotosam ingrcdifur
Hum. 1. > tHulua % .1 Sancli Papuli martyrU ex iis quH- srripsii Flavius Ansclniu, BeccenMs (Ik-ccnsi!* 'i) nionaclius jn quotlurii Scniioni" dc ipso, cujus nutalt* rcco:

civitulcni,

ad pru^dicanduin

ilum curam
hujii

'

de om.

'A.

gloriosi d, 3.
**

Dyoniifio ot add. 3, 3.

* (m, g.) rnort) rtbuii

.3,

vcrW DpI om.

it/i

i.

'

Huphino

I.

(!>quHlorc-|Mi-nii)

i.
ii

.'1;

rkiniltr
1.

a Hqualoru carceris

litur (in
(I)
!'.

quodain-recol. (/*/
G..

"

'.i). -

'

et patriam owi.2.

3.

cxtraliuntur,non
bii/livttitca
(lea

qui<Ii-iii

|i<i<niif

tom.

1.

col.

m.
XXVII

(2J

Ibid, col.
II.
p.
.'>90

?!.

niUionati aln'iue bitiUf4htrin(Nutietaet fjrtntiln

lit

(3)

Videsis

Comment.

Prav.,

num.

supra.

manuneriU ile

f/iUiotliiyue nationale et autrea bitUia-

~ () In

allera parte tomi

operis (^ljci cui litulus

thiqutt), Pariifiis 18711.

Aotiltm parleiitpte txcrrjjtm eodicum manuteriptorum

in poptilis

600
feffioni r/erit

DE SANCTO PAPULO MAUTVaE.

Dfi
rt fifl.M

in popiilis- vr-rbiini

ac salulis

ot licet

liabGtur.ubi

postmodum

"

facta fujt et ost abbatia

!)

prn
S. Salurniiio,

mullis iih inlideUhus toleraret injuria.s et tribu-

Oidini-; saruiti Benodicti,

quam modernis tempo-

nuUalonus tanion vacabat, sed magis verbi Dei, tormcnta insislfljut pnudicationi
ialiones,
'

deridens
sciens

despiciensque

illata

sibi

snpplicia

ribus dominus Johaunes paparum XXII evexit in sedem opiscopalem. pontificatus sui anno primo, DominicjB vero incarnationis anno MCCCXVII

quod Non tmioorlx ml fniiiriim

Saturnino, civitatis

snnt condignm pam&nes hujus

ijhn-Uim (jux rcrehthiinr In

decurrentc.

ANyoTATA.
a Df sanrto Luriano BeUoiacensi ride Acta Sanctorum Januarii. tom. I, ad diem S, uhi in Vitai S. Luciani, aiidore Odone ejiiscopo, capite
fpiinto
viri

nohin^. Tiaditur anl<-ni smictus Pafmlus beato

episcopo, familiariler ac inscparabilitcr adlia-^is^e *. Qui beatus pontifox Saturninus, ciini in Vspanlam perrexisset. ut
^

vorbnni Domini pr;e<licaret, annis([ue duobus et amplius apud Pampiloniam ^ morarofur, Tholo.sam civitatem ac Tbolusani territorii regionem

hrjnniur mpicntin

Tunc

ori{<ens se sancti

corpus exannne, appreh.-ndit proprns manistabdi gressu bus sanctum caput abscissum
;

ad rogonduni

in

nhristo

beato Papulo

'

com-

Spiritus sancti gratia.cujus fuerant

mondavit. Ouam roxit stronuo.verbum Dei popusicut bonus pastor lis assiduo^jra-dicondo et

poris ot organa,
si

niombra coruna cum mmisteno angelico, ac

vivens in corpore. iter plantis lirmissirms car-

II

jjFrneeiilo-

ribuH ei rapiit
niDpiiliiliir
m'ii

super oves sibi traditas vi-ilando. 3. Denique euni l(mt,'e latequo verbum Domini prjfdicarotelnlbonuspastorovibussuisiBternee
vitro])ascnamInistraret.cniriprohonsiis a porse-

portansque protiosum caput, ductu an-oheo, a monte quasi milhbus tnbus, transvadato fluminis alveo, pervenit ad locum, quem
ptM-e co^pit:

vir sanctus

sibi funeri

tradendum

elegerat,

uno
Vide

nijmt
iiil

cutoribns fidci Ciiristi mullis.pie nnV.liis

posl

iiijuriis,

a pra^dicta urbe distantem forme milliario.

ihid.

lleftrl

flllltllH
/iiiriitii

niullimoda gcnera tormentorum,

cum
-,

iii

notam

a, .mlicet teste

Petro Louveto cerni

c.iilVssi.mofidoiGhrisli'constanterporsoveraret, gladio capite ejus abscisso a corpore

Chrisli et
torritori.j
^

eliamnum
ille

in

monte
-

Millio

semitam per quam ^

liintiniiem.

bostia
in

capul ^'eslans ineossit ot

Roseam

appellari

efficifur; marlyr Tholosano * locus ipsliis martyrii, qni dislal ab urli.- Tholosa quasi itinero diei uniiis ^ Monsfratur qiioque potra in qua patent hactenus inanif.^slotionuumaemanuummarlyrishnpre.ssa

monstralurque

inque oa rosas nasci mirifici riilmris quales oadem roseta alias transplantata non ferunt. Etsi vero asper et pneccps
sivo
la

Hoselum

Hosiore,

ad

lalus

unum

sit

mons

Millius.

nuinqnam lamon
:

vestiKia,

supra qiiem
martyi-is

"

jr.^nibus ac
"i loco

maiiibus defixis

pleclendus oravit.
sancti
'

Q""

dum

per inorita

ex curruum carrucarumvc lapsu cuiquam equorum,vini reive alterius jacturam contigis.se idque etiam liaM-eficos qui cullum avorsanfur Saiic-

nmlti

a nmltis liborarontur
snbfiis altare videatur.

incommodis.uMlificataost ecclesiaafidelibus.ita
ul pelra

quam diximus

Sanctus autem Papulus docollatus, luox post docollationom capul abscissum propriis portans manibiH. virlut.' .livina diiclu an^^olico ]).'rvonIt

ad rontem non procul a priedicto

loco

*^

ibique

torum opomque nogant eos ferre mortalilius, steponumero se coram esse confessos, carrucas isthic suas oversas porque declivo devohitas esse, se tamon cum in iina descondissont et vinum omne salvum et equos incolumes reperisse. Dionijsio Parisiensl vide Acta I) /> sancto Sanctorum Octobris, tom. IV, ad diein !f, uhi in
Actts fabulosis
ctponfifinls venerandi
crcxit b.-afaqu.'
licloris

eum
jirodigio hoc
niiiiiliii

doposuit.
'

kviturdo miilfis sanclis aliis. maximeinocclesiaprimitiva.Sicut-desancloLu4.SiiuiN':mtom

cianod Bolvacensi episcopo et desanctoDionysiofi Parisionsi ot de sancto Mcasio c Uofhomagonsi et

num. 13 : Beatissimi se Dionysii sanctum exanimecadaver

mamicaput

a corpore absci.ssum,

aliiiftiaiirtin,

a
b
e

ense truncatum pendulum coq^it brachiis veclilare etc. Lrtje pranuissum Actia commentnrium.
c

de sancla Valoria d in Lemovica civifato. qua> caput siumi abscissum ad boatum Martialom detulit et obtulit ad allare nbi illa bora pro ejus

De

sancto Nicasio liotomagensi rideri potest

historico-criticus, inter

Commeutarius

Acta Sanc-

C
ejusqiie

martyiio divina mysli>ria celebrabat.

eiv/ms ailhue
quiiseit
in

Corpus autom sancti Papuli ', apud Tholosam doportatum, honorifice hactonus in proprio tumulo niarmoroo - veneratur. Caput voro ^ in
5.
loc.i
iini

torum mensis octobris, tom. V, ad diem 11. Mira- F cuiHm portati a Sancto pruprii capHis refertur
ejusdem commentarii uuni.
13, et

ex codice Xatnurerit

censi 15 in Anal. Boll. fom. I,p. 632.

riUc

ipsius

s. 1'tipuii.

iiomino
'^

villa

Saucti

Papuli

nunciipatur, in propria

occlesiu in veneratione

d Deharsanrta Valeria deinceps agendum nd dirm f) )iirnsi.< drrrmhris.

Nqid.
' "

2.

'2.

'

eodtl.

pnvtlicalioiifiii.
* iitiiuU.' -

"

clcctis

'2.

3.

Toliisanii' fivit. 5.
i'iuiiiicluiiiftm
:i.

shdoIus Miiicto

rfrf. 2, 3,

suil in <|uo in sui

nominis ecclesia hactenus veneralur.

(ad
3.

reKendum

in

C.) in Christo

reyenihiiii

X
' (f.

Paulo

* creJilas 2, 3.
:i.

Num
(

3.

C.) clirislinnro fidei 2.

"

"

(ejus-corp.)
t.

ca*sus ^. 3.

et inaitji- oni. 2. 3.

* (l.

T.) T.

2. 3.

2,

Uionysius quoque. Parisien^iis civitatis prinius marlyr el pra'sul.eum Uuslico el Eleutheri' sociis. capilihus anipuad lalis, ip>a capita sua manibus acciiiieiites deportaverunt locuni quonunc roquiescunt. Nigasius(NicasiHs3) quoque, Rolhomagensis civilalis archiepiscopus primus ac martyr,
cuin (}uirino et Seuviculo sociis.eapita sua post ahscissionem oorum in quandam insulam deportarunl ibiquc deposucriuit.

locus-uiiiu?i) siuicti^^inii iiisius niarlyrii locus i^listans ali

ipsii

Tolus; ijUHsi
'

liiei

uiiius ilinerr 2, 3.

.jucm om.

3,

saneti ywi.3.
ali isto

(Sanctus-loco) Monslnilurautem

Sancta quoque virgo Valeria. prothumarlyT Lemovicis (ialliannn, caput ahscissum manilius hajulando
civilate

non procul

loco fons quo sanctus niartyr Papulus

post ilecoUationein caput proprium

ilucUi (Uvino pervenit 2, 3.

Inrnis incedens vestifiis ad

hcatum Martialem

munibus

suis portans

altulit el ohlidil

ad allaiv uhi illa hora pro ejus martyrio divina mysleria celebvahal (celchrabanl :il 2, 3.

Nuin.4

'(/.icor^iniilcaulcm) Et ne hocdesanetoPapolo
increthliile videatur, siniile 2,

Num.

6.

>

(in. g.) arfrf. 2,

3.

in proprio
arfrf. 2.

tumulo
*

3. " (Sicut .71/* arf ^iifwi)Lucianus(Lncicois:t) si(iuideni. Helvaci UuUiarum

cu|uam
eivitnUs jirimus martyriel episcopus (irfrf.d),cimi proChristi

marnioreo om.
Sancti Papuli

2, 3.

' ipsius

preliosum

3.

wi. 2.

3. ^

sui

nomiuis

arfrf. 2,

;J.

viUa IP*^"

nomiue eum
fnisset,

sociis

suis.Maximiano

el Juiiano, tlecollatus
ati

assuniplo capile

cum

pnedictis sodolihus suis

fontem ipii hodie numsti-atur in illis parlibus venit et {ac 3) luvit. itorumque resumplum prope civilrttem in loco depo-

inodum-decurrenle) el (sic) monachoruin ctfnohium tum &ic abbftte sub rogula heati lienedicli serviens Domino. marbeatus Papulus, marlyr inclilus. hoslc deviclo ifc-itur cueh* tyrio consumniato ab angelis lueis susceplus st io
inter

marlyres laurcalus

2.'A.

DOCCMKNTA

[)!ES

TERTIA XOVKMUUIS.
I.

tiOl

DOCUMENTA LITURGICA
DE
I.

LKtmo Papulus sancti Salurnini primi Tolosauorum opiscopi intor pnocipuos discipulus
acsocius consctur. Taiita virluto tanloquo snccessu
sul)
lioc

kx
*

ki.it,

S.

P.MTLO.
15:21 (Missalc

forvido

apostnlo lahnravil.

iil

Kx

.MissAi.i

ToLosANo, ASNr
nu'ti"opolitnno

ad

Salnrnimis ipsius cura- Tnliwancii-<cm ipsani Ecclcsiam rcrciis natam cnmmillcro nnn duhitavcril,
iliim.
pi-o

iisum

ecdesie pvv

sancli
a<-

Stephani
stuiUu mi-

Chrislo

lonationc
rcirni

runjfcns.
ciclcslis
hioril

Tholoso. non nicdiocri

(liligciilia
ai-

pcrc'^'riiiarctiir

ad pra^dicaniium
fcccril
in

pcninu'

(loftissinnnn

>apii-ntissirninn

i'vant:cliiim. 0>iid

\cl ipiid

passus

capituhnn

dicU'

cathfilralis

ccclesie

Tholoso
:

i-cvisnni ct corr-cctuni rfr. 15:21). Fol. 211

IN

NATAI.r SAXCTl

I'AI'lI.l

MAIITVWS.

rogionibus lidcin, noii at sattom hoc (idci tosliiiKtnium sui sanjiuitiis ctVusinnc sij;nassc onmcs atfnnsiuiit,
:

ad asserendum omnino conslat

In

his

OiiATio.

(pii

Pm-sla
Ijcati

ipso

Tnlosatinm
itiuero,

Dcns,

ut.

onniipotcns Papnli martvius tci atque

in

<iiusiimus.

uniiis

dici

lorritorio, longo ab urbe marlyrium snuiu consuiu-

mavit.
''"'"'in II. Miilto lcmporo post sancli Paimli mortoni. lucmoria' cjus cclcbritas induxil iit circa cjus .sopulchrum a'dillcarclur primum

i-ONTiJMcis nataiitia cultniu.s, iritfivcssionc cjus

lui
II.

noiuinis anioro roboreinur,

Kx

Piiociuo

Tni.f)sANo

(sccinuhiin

lcxtuin

iccoffnituni jussulll"" cl

Hcv"" DD.

Cai-oli

dc

occicsia.
cli

dcindc propc

Montchal archiep. Tohwani

aiHKi Hi47).

ip-aiii mniiasli-iiuni, saii-

ct in luccin

cdituin

Pauli ct saiicli Papuli nnmiiiihus dcsi^iialnin,

Pii

dc quo tomporibns Ludovici

si'uiii|n[)lrx.

Dic

III

Nnv. S. Papiih uiartyris,

IV.
-

Pnpulorum conciirsus ad
dciiit

luiiir

Lrctii)

Papnhis adokvseens Antiochciuis.

proh-ctus Tolosaiu {ivitalciu
a
iro

monlio liabctur. locum iiiitimn

Imjus nomiuo
s(>cMti^'

piiiimm

vico. dcitido

H cuin

urhi

saiictd Saluriiiiiu. piinin Tolosaiioniiii cpi-

>copo.

Homa

insi^fnit'. in

qua .loannos Papa vigesimus

dus sodem cpiscopalciu

Carcassoncnsi judice Kuffino in cnrccrcni amlio roujccti. opc divina cx illo lihcrafi, Tnlosani taiulcm i)crvciicrimt. Illic ciiin plurimos evangclii face eolIustrn.sson(, Salurniims Hispanias pctiturus aPapuIodisccssit

copitans,

Carcassonie

crcxit. abliallam loiivcrtens in opiscopatnm..Sancti Papuli snlciimilas ox

vctori consuctudinc colobratur die tortia noveinbris.

Lbctio
tura' siac

III.

toco

Tolosanimupic
aiili-ui

Corpus sancti P.i[)iili Tolosam tianslafuni

a cst

v,.piil.

ot

^rc^jciii
iii

ipsi
illis

coiimiciidavit.
oris

Dum
facit

iu

pcr hicnnium

niorani

Saturninus,
navavit.
v.

strcnuam

basilica Sancti Saturnini dcposituiu. uhi usquo iiune a (idelibus colilnr. Tcrlio docimn scculo

opcrain

Papulus

tum

propo

saiicti Satiiniini

lumuiiim invcufum

i's(

Tolosffi tuni vicini.s in locis aniplilicaiidn Christi

l.'rc;,'i

Lectio

scxto dccimo iiicimtc c lcrra solcmriitcr lcvaium. die vigosima <|uarta Mnrtii. Anno voro millosiino

(idei christianjc

(Juamuhrciii. durn amplilicamhe inipensius incumhorct, a ^'ciitilisiippliciis

soxccntcsimo
(ca

vip-siriK) sccuridn. in cap-sa ;u>'cri-

hus coiiiprchcnsus. contumcliis^pic ac

variis

alTcctus,

ahscissiono
iii

capitis

inartyriuin
.sanclj

coinplevit,

eo

dclatum iii conspcctum ct cultiiiii popiilorum cxpositum e.st. Caput ojus in ecclesia catlicdrali urbis ojiis nominc vocata- ad hmir iis.in.- .11. im
rclijjiosissinic assorvatiir.
|)a, (piasumus. omiiipotcn> Dciis, incrcmcutiim lidci. <piaiii Iicaliis martyr Paimhis in Iiis rcgionibns idatilavil d prnprin

loco

(pii

postea

ipsiiis

Papuli
hiis

ahscissum. luanisiihlaluiu, ad vicimim lontcm angclo diicc

noiiifii

ivfiimif. Capiit

OnATio.

,iu;,'o

inartyr dctulit. Ibi vostipa genuuni ac luaimum. quibus incumbobat capilo truncandus. hipidi
iniprossa rciuansissc dicuiiliir.

sanKuinc
1\.

rigavit.

Pcr Duniiimm.
iinDuaivo

LE(movi. Ad scpulcfiruiii Papuli cnm imdi(pio miuiorosa hominum miillitmh) roiivciijrct.

Kx

PiioruKi

auchidhkcesis

'ioi.OSANjE (2j.

proptcr varia ipuc

piurri
iuj,'ons

iilic

cdcliantur miracula. Ii-m-

DiE

;t

NovEMunis, S.

Pai'iji.i,

i'hesyteki

capiit

cxcitatum liiit. afipic in oo Papuli asscrvatnm. rcliipio corporc Tolosam

et mahtyius.
iN
II.

NocrraNo.
ot

ti-anslato;

quod coiiditum
apiid

in

marmoroo lunmlo
.Safurnini, doiioc cx

Ex Ansclmo Hoccciisi

Hoscj.

diu

jaciiit

adcm.Sauc'!

oo MiuHis post aimis, iina

luin

cnm

corporibiis saiicto-

antistilum

ililarii, iiivciituiii

Tolosanoriim Hoiiorati. Silvii. csl. Taiitum vcro JKmoris (aiiti

Papiilus, .sancti Saturniiii, primi ToIoHaiiorum cpiscopi. inti-r piiccipiios discipiilus ;ic socinn

ccnsctiir.Tanta

iiiarlyris

nnii

iiMjmtmcnto hahituin i-st a postcris, ut inndo pncclara basilica, sed ot ainplissinio

hoiicstaliiiji
sll,

virtiitc lantoipii' sucic-.-u siib lioc forvido apostolo laboravil. nt Saturninus ipiuH

cnnoTolosamam ipsam Ecrlcsiam.rcccns

committcrc
Ict'idioiii

nalain,

uoii

diibilavcrit.

cnnnbio
tustit.duiu

ilum

jiro

Christo

<pind ad opiscopaliis

.loauius \\\\ Pnutitcx Maxiimis pnslca

/frtimies tn/
tifuliis
:

fungons percgrinarclur ad

priL-dicaii-

dum

ovoxit.

hxdem
lihi-Uu
rtti

rogni cn-Iostis ovangclium. In ip.so loio qui posl(;a ipsius noiuen rctiuuil, lapilis nhtrnncationo niJirlyrium

ifrfjttiit

siint

iu!<crt:e

in

suum
iil

cotisuium;ivil. .Multo lcni-

Oflicia

saiictorum propiia
III""

porc post

.s;uicti

Ecclosia;

Papuli mortciii, mcmoiiic cjux

circa cjus .scpnlcriim
loilifl-

ot

di(Ecesi.

Tolosana.*, jussu

ot

ceiebrita-s induxit

Uev"" DD. Caroii Autonii do la Hoche Ayinon. arch. Toiosani edita. Tolosu.-. apud CI. ./Eg. Leia-

carctur primuni
nibiis
I'ii

occlcsia.

dcindc propi- ipsain

mus

moniistcriimi, saiK-ti Pauli c| saiicli i';qjnli nomi-

I7W-.

III.

Ex BUEviAiuo ToLOs.^No Slephani

lcsto
ti.

Caroli do
(I).

1'Omenic de Hricnno. Tolosani archicpiscopi

In

dosignalum, de quo (empoiil>u.s Ludovici mentio habctur. I'apiilarmii concuisus ad hunc locum initium dcdit primum vico, dciiuh;
urbi
liiiju-s

Papuli martyris. Duplex majus.

ct

iiomino

insigiiiliL*, iii

qu;i J(jaiuics Pjipu

eroxil,

Ex An.soImo Becceiisi
(I)

Hosqueto.
DeM-ri|ilum TultMu-

vigesiinus .socundus

scdcm cpiscopalom

Curcu^si

Hi>ri!>s<)ii

l7Ht,
/.

(2|

^MIjiinuiirii ltJ.

SocemOrtii Tomu.-.

7(j

a]jh:itiaiu

fioa
eS
KIllT.

\)E

SAXCTO PAPUU) MARTYRE.

Sandi
ginom. Adolescens, faclus bcat,

abbalia,,,

convorton.

in

opiscopatum.

Pdn

discpulus,

Panuli sole,ilas, ..x vetori .onsuotuciine, cclePapuli br,itur die lertia Novo.nbris. C:o,-pus sancti
a sopultura. suse
i basilica
lo,-o

ab oodom

bapt,7.atus, suscepl,s fido, ,-ud,menlis,

Doo voro crodulus

tompo,-al,a oontomps,t o.unia,

Tolosa,,, translatu,,, ost, ct

Sancti Saturnini <loposit,, ubi usque nunc a fidelibus colitur. Tortio docimo seculo

propo sancli Satu,ii t,lm ivofum

e.st;

ubique soquons docon ,s vos ,g,a, Rom.e lev,la ordinatus a sancto aposto o, ,11, cont,nue a,lh=es,t, qua,di vi.xil , soclo. \ oia,,s lops ,.olator lu,t. pn,dos et f obs d.sponsa or Cu, ,llustr, Satu,nino, Jesu d,sc,pulo. ,.I

levaexto deci,o inol.., o terra sole,iter cp.a.ta Martii. .\nno ve,-o ,illum, dio viKosi,a

.albas

f,t

apostolas

losi; sexcontosinlo viKosi.uo socndo,

i,' exposii,,,,, ost. '

in

capsu

arKet..a d,-lal..,, i consp,.ctu, ot cllu.

popu-

n.. carn.s spurc,n.issus, sb,,sss In c,d,s spl,c,tato, dolo carens, ti,. iuno,.etor ul,fav,l; ovacel g,;at,a, monto "p^y"- ^ " ';"";" * fi-'" ''^^"'^ Dum Cleinens in papaUi RomaLkctio II.

non

socul, van.tat.bus

"7

V.

Ex

MissALi Sanpapulensi.

nus
cvan-

episfOpu--ipr;n>irI<'rfl

Rdina-qufsactTdocto-

Uic

:J

Nov

In f.-lo S. Pnpnli i-nKsnyTF.Ri,

.-t
'
-

nmi

convoi.tus ad (ialliarnin reduclionoin anlicpontifex

gdii in Occitaiiia pn.conis *^

inarlyris, ccde.ice

larct. Sat.irninus

cum

lovita

Papulo
el

catlicdraiis et tolius diocesis patroni.

partes

iiitrat

occKluas.

Ad

fidcm i.hnsti iimltas

iucrifaciunt populoruin

colonias. In

Archde

PnosA.
Plcl)s sancla. Kau<I(?, qiinni
yujp.Hivit

Nomause verbuin Dei

tton

seininantes, multos

(Idcin

pi-rfK-iunt.

et

pcr

lotam

ad Septiimniani
Carciissonam
^''

olim
'

Papiihi-i.

christiaiio discipulatu alliciunt.

Tuo
filil.

piis

apostolo
iiuno laudibus.
fen-i<liis.

Sub

crudelitate Rufini judicis,

rf-lcil.

Gralcs

rt*f'ei

Arnon? Chrisli

intrepidi siinl ag},'ressi;

niox ibidcm Cdntiuiioliis

Clirislinii

sccutus auspirem,

ctllagellissunt dopressi.perRufinuin vcrsjpfHum

Cujdit lonoruni. rmiluis

Hii- iiilulit noslri riilcin.

comminati quod,
ritum
iiiina,

nisi

diis

gentium secundum
offcrrcnt liba-

Auj.nistoruiii infra trlduuin

iiic.xi'ogitabiliiiin

Ciiltus cl aras <ln'iiionum

toruicntoruni sulTcircnt

Divumi|uc fana

diruit.

Ernirp ptiNo, iiicntiuin

Trislrs leiiclu-as liisculil,
["urfntp liiniioiii Tarliiro.

Hanc
Kidcin

Tiiorlc tcrrani consecrflt,

iilii

gravamina. Sed athletae sanctissimi idola execrantcs, iii quibus non est .'^alus nec venia, invictissiiiiuiii adorarimt Ueuni. trinuin in personis, unuin in esscntia, per quem condita sunt omnia.
Tctri carceris orgastulo fainc
inedia,
afflicti et

Mujfnis

plcuus Dco
auxerat.
tcrra

sumuia

triuiii|)his
illa

Hicc

quam novo
uo

Deo se
elr.
III.

totalitcr

cominiscrunt. Tandeiu

Iniplcvit arilens luiiiino,

lia>c itla qiiani cadcns

ruptis ferrois vinculis

Tholosam pervenerunt. Tu
autein Saturnimis, doctor ol portus Hispani:H

autem,

Marlyr piuvit simjtuine.

Fclix Tolosa, quu' luis
Dutliiui reposluin iiia'nil)U8
(;or|)us rccoinlis martyris,

Legtio

Dum

angelicus, partcs Vasconifp

InKens
Et lu

tlhi ractuiii decus.

licalii

perapraret docendo et in Christi fide baptizaiido, in tota regiono Tholosana permansit, apis sollicita,
lus,
colis.

iiua- Patris.

mella coHi^'ons iu alveo Christi. levita Papuvir

(!cns nostni, scivas verticeni.

Si. ijueiii

apostolicus,
et

ubique

proficicns,

Deo

piitronum nunc

Ilhini sLMpiari-i cl iluccni.

Qui vcritalis optiinus Nohis nunjislcr exslitil,

Vi!a
lUIciii

sermones conriniianlc. PrjBdicans Christum Salvatorcm

cooperantc
omiiiuiii.

signis

coruscantibus

Dcum

prohantilnts
hic eiil.

coiEternum,

adveniente

voruni, Patri consubslantialcni. temporis plenitndinc

virtrinidi

Sponsor

siihitis

(;hrislo,

cujus Papulus

paitcs nostra' Mafurio siinul nnitas in

tiialamo assuinpsisso, in

Nos piirlurivil uil ruleiii. Audi 1'iitci quani nunc honus

I'i'i liliis

([ua natura assuini>ta

c

pro

omnium operanda

salute mori voluil, terlia

fiiiniil

prccein.

die a mortuis surroxit, ot

;

cum oadom carnc

qua,
et

;rlo-

Munili tenehris nhsitos

rilicata in ca'los ascendit, in

adjudiciuni

Nox quanta
Viii*

cingut. aspicc

vivoruin ot

morlnorum
el

spectatur venturus.

salutis ncincios,

.Salutis auclor, liiriire.

Anien.

Ilanc fidem orthodoxam panperes missi oranl

oviint.'oii/.;ue

in

oiniioni

torram usque
doccndo,

ad

animum

et sanfruiiioin

dclcndcro. fido eadoui

intinuo-;

VITA
IN TIU:S

S.

PAPULI
DU ISA

tyrannos incropaiido. riidcs

curando. aitinias Doo lacrifacicndo.

Frondoulo autcm
lioprolionsus ost

gontilitatis sa-vitia scd

por-

l.ECTIONES

scvcraiitc sancti lovitie cvangelizantis constantia.

rdiia
V.\

ah

11.

Utnnrf df Ihriiuril/r

saui

atlilola

ab apparitoribus capilolii Tholoimpcrtcrrltus. Gonibus floxis ot

(^(ULKCTANEIS SANrAm.ENSlHrS (1).

LEC.TIONES

manibus junctis supcr potr;im, antrclico consorlio et munitiis. intcr duas ilicos prtedieans, detentus
snbil capitalcm marfyris vita perenni in Doiuino fcliciti-r Uiurcapalmain.
iclilius

HiC rONITUH VlTA BEATt PaCULI PKB TRES

BBRVES.

citsus, gladio

lus.

lu

pa^'o

Tholosano. civitalc Saucli Papuli,

martyr manibus

Capite abscisso, fons scaturivit quo s;mctus substulit. proiiriis caput siium
ol

nalalia saiuli lovilic cl martyris Papuli, priucipis

Manuum
rotinuit.

lapis tibiarum tiKtiram imprcss;im

aposlolonim discipuU.
Leotio
I.

lu Antiochia pnotccli rdiiis nata-

potra quse Jesus est, animam p;iradiso collocavit. Tu autem Doniine. miserero

Nam

lom duxil originom. idolatricam abliorrcns rubi(1)

nostri.

Doo

gratias.

Op.

cit..

p.

107.

Cfr.

supra.

Coiumenl.,

pnev.,

nmnm.

7 et 14.

Catalogls

DIES
(^ATALOOUS SANCTORfM grORfM SUVT
^.

SKCUXDA XOVEMBUlS.
DKECESI

IS

l'Al'l'l.l...

Tus AiHWToncirs bealus Papuhis iii onuiem reginneiu Tliolosanaiu, tyraiuios increpaudo. intiruu cunindo, animas in-^truendo, ,'l a.l

ifj/i

pLmluhnu

UOH pOluit
ab tdiloff.

Ediiuni ah

II.

Ilnintt

<h-

linitnriUr {{),

De beato Papulo.
Tifniiis ost

Krcudeiile auteiu gcntilitatissivvilia.Homanisimperantihus.dopivhciisus in Iioc loco. jnxta ronli-m Arnunphi.

;ib

novelhe

lidei

lucrifaeiemio.

appataUuihus
orrlcsiu'
siili

capil.ilii

honon-m
hc;iti

Tholnsaui.

iutcr

duas

hi';iti-isitni

.ipostoloruin

principis

ft

l';ipu!i

Irvitiv.

smato
,

ipsins apostnlornni pnncipis discipuli, in baplitilii, rui adliu-sit continnc qnanidiu vixil iti
seculo.

Qni sanctissimus

i':ipiiliis iion scciili v;iiii-

ncc spurcitiu' cnriiis fuit suhinissus. Cum cordis simplicitatc, dolo carcus, innoccnlcr mililavit: evangelii gratiain im-ntc nrmissima .-ditatilHis.

detentus. piagis co'sus. gcnibus nexis. inanibus junetis. capitalcm gladio suhiit marlyrii p;ilmam, vita pin-nni iti Dnmiiio fcliiiter laurratus. (^apile ahscissn ciira fonlem *. Mox ilijdem fons scaluiivil, ,pio sanclns maiiyr manibus propriis
iliccs

nl.t.

rniiilcni.

caput
lit.

snnm

(uhi esl altarc

cl tihi:iruin

majus

ecelesiie) allu-

M:imuim

retiiiuil. ;u-

sccrononexpavit.Diun aut.-mClcnu.ris

tiguram improsam liipis petra nuiv .(sus cst. ;inimam in p:M:i-

in

p;ipatu

di.so

episcopns pniisidciet Ilonuecpie sacer doclonini conventns ad G:dlianim rcdactioneiu anhclnrcl. heatus Papuliis luissus a iicato Clemeiite
fuil

Komanus

coUocavit.

CATALOCIS UETIUCUS,
super statnni ecelesia>
fnit

Saiicti Papuli,
in

u.squcqun
ehiscona-

cutn S:iturtiiuo,

Jesu discipulo, ad

crecla dc abbidiaie

st;itum

fttit.

pnrtes occiduas. Uhi mullas luerifecerunt popnlorum coionias. In Arelale et Nemanse * vcilium

leiu (2).
Ilic

Xetiiansc.

Oei seminnntes, ninltos ad fidem pcrruiunt ct pcr omnes regioncs discipnlatn ailieiunl. Suh
erudelitate Rufini judicis Caicassonaui iiiliepidi sunt aggressi; mox ihidrm coulumeliis d n;ig<'I-

locus

fcrtilis,

per runiljum

cotuiiintt diiipoi-suit.
iiitiilyriM
*''

IViiiiiis

liir

r.hrislum usccpit, in siinicuino

In-atii^

|r("*|H'ntii'.

Capul truncntuiii
Sicquc
niiiiiinv

Pnpulus n foiUc Ainiiinplii

[iniilavit.
l),.,,

sunt depressi. coniminali per HuMiiuiu ciuod, nisi deis gentiiim iiifra triduum onVrent lil)annna,
lis

divino Iniiiin

in

snnguinc

coniM--

lcnivit.

incxcogilahilium tormciitoruiu sunoriul

Crescentihu.'* mirnculi,

siili litiiti*

iKistoIoruin pm-fuili^
[)co mcnita prrpnnitii.
,i,.,ii-

gi:ival'o9l
...

[fuit

liiL'

mina. Sed iifhlet* sanetissimi. idol;i execranles, in quibus non est salus nec venia, verum Denm
adorarunt. trinum
in personis, uniiin in essentia
:

mnrlyriii ulrisquo cuin nltnrihuH fuil ciipcllii

[cntn.
Oriijjtln llilo sc oxliihct populis vcIuh Htrucluift. We. Tiinileui eixluMliiSnndi 1'HpuIi a ipiatcr (fiiluin anniH
[(lul) alilialiiili rr^iiiiiiK' <lui-ta

attnlerniil. Cimi anteni Saturninus. docior angelieus, sanctis iloelrinis, operibus el ofTiciis ad conversionem Vasconiie, Navarrte et Arragonia; intcnderct, rcniansit LE(iA-

piurimnm IVnctnm Deo

Per *anctinrcciin!tttionipnpaMi

J.ilijMiiifUi .\XII

iii

cpi-

iKCopjilciii vst iTcrlil.

ItcKnnnto in Frniiciu Ludovico, Maitii VII niU-iiilaruni,

[atnnj M(;c(:xv
i:tj.

(1)

Op.

(2)

supm, Comm. Prirv., num. U. p. Excerptum ex Hennet de nemovllle, op. cit., p. 181.
cit..

117. Cfr.

atl

(3) VIII cal.

,..j,rt.

in

(Mou

r,>,.r. s.

hnmli

ut.mtr

tluodrcimum.

DE SANCTIS MARTYKIBUS GEKMANO

THEOPHILO, C^SARIO, VITALI
DOMNIJVO, JUSTO.
llKKiVIKTK.

(;OBBANO KT VMWWAU
(i.

C^O.SAHIC^E
ntnrtiK ferr mnrtitrum fitstis celefmtftir

IN

C:Al'l'ADOCiv\.

V.

II.

suB DKcio.

i"

ad

Gnieniniun

CtesarccD in

Cappadociu.
[)i

sanclo-

l/';(c (iiem ijhritjstt i/iixi/itin iintrtijntm mrietan,

rum nuirlynim Ceruumi,

Vilalis. qui iu piMsit ntirnic
litatis sup|)Iieiis

TlicnpliIIi, fji-sarii el
ci:itia, iiiitli>

Mqu3e, Deriii perseifitrntr,

iiiiiiii

saiii/uiiiis

siii

tistinioiifiit

criide-

Jesit Cfiri.sto

i/iifif.

Alin titinrn plures,

pro Cliristo

reeu.saIiH,

piincioreg
fiem

iitarti/rijfut/iit

inurtijres iiumeraiil.

Ordi-

deniqne abducti,invicla piehilis

lyrii

ad neccni defnnsione mar:

ducat Martijroftjfjium

Parnim liomanitm
:

palmam

Itilcnmt. Mfinriili/nts

i\^i\u\

Cu^sa-

nim sequenti inarti/rnm efoijio martyrum Cerniani, Theophili,

\\\

Cappaiiocia,
Vilalis.

ream Cappadocia-, sanclnrum mai-lyrnm Cerniaiii. Tiieopiiili^Ca-.^^arii et Vilalis, ipii

Ca.'.sarii.

sut>prrHc-

sub Deciana persocutione. Ado:\\m\ Ca-sarcam Cappadocise, nalalis sanctorum Ccrmaui. Tiieophili, Ciesarii et Vitalis, ipii oplime duxcruiit marlj ium sub Deciana pei-sccutionc. ('suardua Apud (i;esaream Cappadocitc, sanctorum martynim Cermani, Tbcnpliilj. Ca;sarii el Vitalis, ipii
1

cutione Dcciana oplimc

Martijrofoi/inm

duxeriinl
:

marlyrium.

Uinniitntm

CivsiWf.i- in C:ipiia-

docia, saiictorum
Ciesarii,
Vilalis,

martyrum
qui
in

Geriiiani, Thcopbili,

pcrsocuiione Dcciana optime dnxerunl martyrium. Pi-tnis dt Sulali'

hus,
fih.

X,

r. /^, lior tesit

rfoijinm Jiornm iniirtU'

et Vitalis,

sul>

perseeutionc Deeian;t optime duxerunl marlyrium. Wandeifjertus

rum : Germanus, Theopolus, Ciesanus

Ternis Germanus, Vltalis, Ca?sariusque Tbcophilusque pari colluccnt lumino fesli.

marlyres, apud Cii.'.saream Ciippadoeia' sub pcrsccutioiicjDccji Ot-saris r>ptimum rluxcruut ninrlyrium.

Quo lempore.

ut scribit

Hicronymus,

voli

cml

(KH
ADCTOKR
G. V. H.

DE SANCTO

AtililCOLA
pra^fer

MAHTYRE.
Justum el HernuHen,. Donminuni ronnneeurmlem quem Viennemem

vrd

cl.ri^Uani. prof:hri..ti noniiiH- prTcuti.verinn

.upplina etiam callidns hostis larda ad n.orl.m anin.as cupiebat jugnlare. non corconqua.reas
ait, pora <-l,ut ip.r. qui ah.opa.ssus est Cyprianus ten,pore ,c.nl .1 us non pVr.uilU.butnr UH.HII.V"" " I en lous on prrnmu.uuiui occidi.guo vo u Vita saneti assi sunl duo illi juvenes de quihus in dictun. ost ,>auli primi erc.HL dicitur. ut supra
,

nwrat, .ed

Marf^rolo.;!...
pot.st,

Ro.

ean,
l

I)

n<le

susp.ao nasr.

rUatum a Habauo Donmmun, .... ,;., hunr K/."^'-''.;, ' U^dense martyroorjn^n e ,-, ,.,,. ,, ^ ., ^ ,, rodice Fuhlen. Mofhrr^L.de,... rdUum fu,. mm.un tnhu. nolnn, nam .ntnCui su.p,nom
. .

i .jn
fati

Vila qua.lo i.Ius Januarii. 1'assi sunt

prtertio

sancti martyres

nmnanus

et ..ocii.

nonas Novembri.s.

Ihi.c

Hieronynms

in n.artyro-

sandos plure, Dommmoccurrunt. In martyrolo<j.o 0/^./..m. ...: In C^sarea Cappadona. natale heoplnh, C^saru, Lp-,h, sanctorun, f.er.nam.
1

lociosuo. Uuusmiimue

iu cuiu.-*oruhs mnrtifrolo'

Vitaiis.
i.

ahrum

qna: Jlirrompniana

mrantur, trrfus

ali-

Quod

s.

mart.p-um nu.ner.on ex
J'/'-"'-^
et

c.faf.s aucto-

s.ann iuando Lurrif, non-rit non rs iis rlnyi.un Petrum; t.-axit autem ex Usuardo, cujus traxi.se
ma.-t.,.-ofoaium, ut uofat Sollrrius, Prtro

rihus ..//,V/m.

/>n' quafrrn.onr.u
\ ,tahs
;

Germuni, Theoph.h, Ciesarn

tnr Efrrilius;
./.,./.

cm

add.~

pro

Illr-

Dommnus,
ar..r/(;

ac taudem Just,H,
ut

romnniano
->

e.-at,

d pa.m.

dr pr.secutionis

I)rria.,a^

Hermes, Cobbanus

da

novem ma.-fy-

rha.-acte.-ede suoappos.uf.
///

>""> >'"""''"' complratm- Po..s.n,f equ.dem Justus

n.a.-t.p-oiofji

n-no o,u.,rs harfenus rifafi

^ Hermes
et

ex prscedenti die repef.t, v.dcn. bed

occurrit

quatuor tauf.nn.uo,/o Chrisfi .na.-f!frum .errnscnt

Vitalis

ad d,em 2
T

et

ad diem

3.

manimdum.
ra.-ia

Vr.-a

mart.jrolo,jia

lUe.-omjmiana
sr.-irs

Ver,nnfanm,,hrr.-s.suuf
diversi
es.se

.talrs;

po.sunt quoque

a,ld,n,f nlurrs.

Qor,nu adjuuqo
}i,;;.rnsr {\)
:

rL.,phria.

In

secnuh.m fVsarea Cap-

Just.et Ile.-mrfes, ut qu, d.cersts ass,et

gnentur d,ebus. Iheophilus tam,m, Germanus

Vitali., ,-rp,'fiti

pndocie Germani, Thioflli, Cesari. Egrili, Vitalis.

rodem d,r

rt

quas, ,n,a ,nua,tiati,mr

Lucc.,se(iusi,millb,',n-iil<,ps,0.-h^MvkaOm^a(locia.

prolati in

rxcnpla,;

hpfr,-nan;,s,, plaue
e.-go

dem ^

nalaiis

sanch.nim

Gerniani.

Th.nifili,

esse videntur.
conso.-ti,nu,

Habemus

mm-.m

ma,-tijr,im

CesariKfrrili

Vitali.s.

A^/^r^rum-^^-.-CesareaCap-

quos op,.,.n,.r rssr ros,irm q,ws sup-

nadocia- natalis Germani. Theonii, Vitahs, Jusli, '.| U.-ni.-tis, (:ohba..i,(nnna.ii,T<'onii,Gessari,

KKrili, Vitalis. Corheieuse
cin. natalis
:

i>'"' Grxror,mi as^ignant,sequenHd.st,cho:

.

uu,.,i.bus hu.c d,e, Kphe,n,:;d,u^ u,ef,;ra^

In

Ca^sarea Cappado-

sanctonnn (Jermani, Theophili, Ciesuo

:

nXavTiv TTEptTp^zoyfftv avSpec evv^a.

sarii, K^rili, Vitalis. liidianus in marti/roloi/io

addd unum mart.jrrm ab omuihus

\n

pra-termissuii,

Imniotisaniniis

manu

CfKsi .naloi-um
viri.

Ca'.sarea

Cappadocia;. natale (icrmani,

Do^-

Malam sulmiovere
Dolrm.is sanr

frauden. noveni
rr

mnini, Theopliili. Vitalis, Jnsti et Hermetis. Aliud ,'rfustu.n marfijrtilitijiuut apud Flt,rrfiuium p,'o
,

.lihll .lohis

}.ttn-fi/rii Acti.%

Thcopliili scribit Tliechali, qurtu

lib.-ari,

lapsuin

supei-esse.

esse puiamus, Vehementer turbatum fuit

in marttj-

tione

Quod cuim Jiai-onius dicit ad eorumdem marti/ntm elogium

Pomaito, Pefru.n sciUcet
ej:

in

annota-

in

martysi'jHi(i-

roloqio Lridrnsi (2). fCx C:rsarri;tsibus inarfi/ribus

.-oltH/io

/irlscis talmlis

primo affrruutur Gern.aiius, Theopiiilus, Justus rt Hcrmes; deinde aliis inter/ecfis, menfio fif Civsarii ac Vitalis. Kfrrilius ad diem srqumfriu
rrjiritur,

eo,;,m Arfa paucis descripsls.sr, nlhil aliud

caf,

quam Peti;m
in

referre elogium
s/)ectant,

Vsuardimun
inarti/rrs^sed

paucis additis,qua'

juncfns

(Jiusarrrusihus

qui reprfunfur

ad pers,-rutionrin

non ad qua passi sunf.

DE SANCTO AGRICOLA
M ARTYRE.
Iarfijcilfiijia
lllrrDiiifi.iiaua
ht.ttir

rn,uinrn,o-

raid sa,tctum ,nartij,;;u Agricolani,.sfyK(r(j/H( a (irrmano

rousfaret, res confrcti, fon-t, nequr ulli dubio lorus suprirsse possef. (^uui tamcn rcJiipta exeinplaria
sire

cum

sooiis.

Post nominafum ulfi.uo

terminatione

masculina ut

Bernt;,se,

sire

loroi.iter C:estn-ca'

passos marfif,-es V,ftdrm,no,a

,uoito, in rariis rxr.ujila-

adjrcfiro in t/enrrr
rt

masruHuo

addito, id Lureiise

annunfiafio sei/uifur hor

rihns, quyf suitf
:

Berneuse...
Lucense...

Eptrrn,tcense,ciruin clarissimr drsi<jnant, Corqu,s briruse errorem commisisse pidamus. Quod si Ilieronijmianonihdominus, ex iudole fastorum
ruiu
/lersiicrfa.

et alii>i passio Agricuii.

farile r,;-ari potuisse

rt

opnirtur,
esse

VA alibi passio saiicti Agricolce.

rl allbi

Kpternucense...
Corbeiense...

sejuuctosque Vifalem

Agricolam junf/euihs

passio A^ricoli.

et alibi Aijriculaj vii-ginis ct

mar-

tyris.

tdque Iiononi.T friburudos j,tdica,rrd, consiilrret, lionvinoneute Florrntiuio, diein frrflum nonas comenire. ac

niensium celebritati ad amussim non

liriiulr

'i.Existimumus cnm doctissiino Floi-entinio aliu tn hoc foco i.ulicari inarti/iem Agricolani di.rrsum-

in rariis exein/ilarilnts, (ptx

apud Floren-

tluiuiu

lidni po.^suut, dir 27 noinnbris

et

memonam

qurab
nia:

Ani-icola Htmoniensi, iiui

est

cum

Vitali

Uoim-

celebrari Atjricolx

Vitalis

In Italia civilate

passus
in

(de tp.ibus

agemus

die 4 norembris,

quo

Martijrohitiio

Corbrirnsis
Agricola:

liomano celcbrantur). Si exemphris lectio rera essct, atque idct. uomine non virum coli sed feminam
\Ul
O.
i.

Bononia Agrricolse hac partr mittilum

/(',v

ct Vitalis.
rst.

Bernense exeinphir (/Prsterea Agricola et T

runt.

occurin iisdcm martijrologiis sepnratis diebus deceinhris legimus ",

Ad

tertium

nouas

Qiiod f dklimus anno IJfSS in Acl. SS., lom.

(2tQuodcdiilimusinler^i/prtiifio//(mrfiflMfl.loiuoUl>*'i'

exeHtplan

niKS TEHTIA XOVKMBHIS.

IV05
:

e^mplari Lucmsi
/

.-

Hononia .andi

Atrricole.

in

Ucr^si

Eptenmrnm
:

Bononur

Benoni,t. Vilnlis; n, I-ptmnurusi

:

*i.r.
''

Ilnlup At:nrola>.

/h

Bononi;e Vitalis: . rorUirusi

Bononia sanclu. Ajiri.-ohv. /fo-neme har pmte mutilum rM. Sed <i,e -J aprilis ,-1 lefj,titr. . Iien,rs, Dononia Vilalis similiter
Corbr.n.s.
1
.-

Bononi

Vilalis

V "

T,/^ ,atis sccuri colliqimus Anriiolan,

hwca

reirbenimo

Hh

Aijricola .jui Ho,.,mi.r .nta

cm

Vitali jhkssus (/, ,iirersum essr

DE
e.cnpla,-i

SS.

FELICE ET CRESCENTIO
MARTYRIBUS.
Jliero-

Corheieusi

1 uiimia.ii
dicamiis

tart,j,ologii

faslis sa,.ctorum,et C,ei>ce,.lio,um,juo,'um j,l,e:t

h.
ma.t.j.oloijiis

hmiir ce},h,u,tr

,nocia sacto,u,

crUrantur? a </imw ab
csrn.pla.Ha.s
l!i niaii.

ht

,a,-t,jr,im Felicis ct Crcscciitii. I>c t/uH,s ,io,i

ni/,il

ho,n,.,j.is-n'crte Felixci C,rs,rutissi,c C.isceutius

i.atjemus.

Sute

,-epctita

,.o,ia
i

in

,/,tii,s,lam

Mart,,n,to,,ii

aliurnm

!ur,cim

tfuor.tm

i,.ges

,iTs

Hino,.f/miai oc,,'ruut die

DE

SS.

SEVERO, ANDRONA. THEODOTO. TIIKODOTA

MARTYRIBUS.
1H
horu,
iarlijrui
lin,cni
sc,ieus
ttisti-

lu titulo

:{

cirosct , f)-,iat .ua.iifrcs fiasoi-

ckou

affert

Marti/rolfKjinm
:

ut,-ic,

(irmro.

rttm, ex niensis

Sy(i|iap-u; biio /at Yjvij tou ivSpiut,

TET[iT)(i,\ot; T^aijKpai o-jvTETfiTjfji^vT).

Si.Uli hi ,jualuor tautum inrriutur, sed in mruxiH ,]ua,iiis vir arceitit, uowiur Dasins, ita ut srrufti ttisticlio ifr^cum
,juia iu ,e,io!o,jio

mus,

c,

Oasio

Scvfro.

Andronii

ac

Sicmartyresto euni

viris,

o feinina!

f,uat,ior

.-ii-is,

ifuinto loco ,,tlier }nijalur

Thcodnhi. Thcn-

Sinnil poromj)ta cuni jioroinptis ((ualfnor.

""'<'

DE

SS.

MARIANO, PELA(JIA, MAURO

MARTYRIBUS
MAGUHII
li\

AKHICA.
ct

Sollcrium,
codirc Jliyiitx

itilcr

Csuardi aurtaria, ex
scijucus ma,iijrni cou:

I'(-I;i(,'iu-

Manri. Trslutnr

Sll,-ris !i<ts,r

Siteria.'

lijirs

str

jutuios

Ap(! sorti,u

sH/i cssr iy,.,/los.

marAV^ uo iu

cotH.e,no,-atur

Eoileni die Magnbio,

civilalo Mam-ilaniie, passio

sanctonim

M;niaiii,

ro.-um uoiitia.n pe,-vemre potiiimus. Qitare simplicHrr cran, i,mi,u, hir cousitinata roli,s.

DE

SS.

MARTVRIBUS XXVMI HJNE COMHUSTIS

F
I.\

OHIKXTK.
'PXiy&usiv ivSpJ r.ttzt oi xal oi
Oi; ffy|jioXiyoui TttvTi
/^t;

Hoc bcataut sociclatcn menxa celehraut,

iororam noiuinUms

maiiijram <irxco,'u,
nec personantm nec

5uW

ttullis

xal il<

5tlu.

a,/(h'lfs, i;fur

h-mporr panViros crernarnnt

(inin(|iie bi.Hrt bitidnoH Host hosqne njrsns (piim|nc bisct bis rtnofl.
:

nionissiijnalo. i)c ifHus iitiua-sjactnrc ,-o,ijecturas

uperfacaneum

JitiHco. !\n ,!ist,r!io

es Menxis

DE

SS.

MARTYRIBUS

IN

THEBAIDE

SUB DECIO.
Noiuimnsin Av{i)inostrispr:etrnn,'tte,rduositoa!
'luorum
"jn'4o
c'riric|uircris,

memoria:
J"'orptla

nutrtijres,

ipiorum notnitut suHus

JJri

pora;
ait,

<r,entia cotttineutur,

qui Decianx persecutionis

animas nipicbat jiijfularo, non corab co p;issus cst (<yprianus volentibus niori non pcrinitlebalur occirli.
i-t,

nt ipsc (jui

'""oia.Kh
t'rr,

ilctotiantr

,ter

Thetmida

rrudele

pro

riujus nt

crudelitxis

nolior

tial,

cjiio

mcmoi-iic

Christo marlyriu.n passi st. Mullas cnini, ait

Ilieroni/n.us. ii\nu\ JEi:y\Anui cl

Thebaida Eccle-

sias tcnipestas sjeva populata est. Voli enirn tnnc

christianis erat pro(>hristi noniine gladio percuti

cunsa exeiNpIa subjicimus. IVrsevcranlcm iii fldc niHrtyrcm ct intcr cquuleos lamina.s(|ue viclorcin, jussit mcllc pcniiiKi cl sub ardentissimo solc religatis inanibus post tertfuni reponi.gcilicel ul
inuscarnin aculeis cederel, qui
itrnilas

veruin bostis callidns, tarda ad niorleni supplicia

sartagincs
arile

r/Kl

DK

SS.

LIBEHTINO ET PEaKOHINn MAUTYRIBUS.

tormenfa voluptate multoarriuf<tetati, Hlhtsmar^ ttjriam ad persecutiouem sub DiocJeiiam remittere.
*'alligli ,lr

li.

V. H.

antc *(uppra^et Aliiim iuvonili a-tate florentem in aina-nissinios hortulos pn.MT-pit nl.duci ibitiue.
intcr

'i*flnn.

candentia ot rubentes rosii-s. cum leni muriTiurr- atmanim juxta serperet rivus et inoili super .ibiU, arboruiu (olia vontus pnfstrintjeret.
lilia

Jhfronnmi fst aurfontas hanc hiHtoriam narrant,s nf, fartam n, persfcutione Decii, quam Nicephon, cujus fides non semel

Major enim

S.

exstructum plumis ledum resupinari

ct.

ne se

susprrfa

esf.

Suhmnimns famm

Su-.phori rclatio-

inde po^.et exruleic. blan.lis cunctis, irretituni n-linqui.Ouo cun., recedr.nlibus

sertoruni nexibus

meretrix .speciosa venisscl, ca'r.ii .leli.alis strin.luoque Korc colla coniplexibus et (qiiod di.lu attrectare virilia, ut corpore .scehis est) nianibus
in

nem, f/uippe qua- m qu,h,mlam ,/iffn-at rehus a narratione S. Hieronynu. K.-i 4in.T)v U t.v .4v -.v ir-"v, K^vty.<-. -.rcny.iZt h Ufo, t<7T.,pTiv. E^.i ^i^
i7;(i|*oxo;
JcXfvn^
5.

^v,

[it.i

tto)!^

y.^-

sTTEiptTov

^ia.vov

eri

VM^^-.o Bh^M>,. U^.n

ti iT.,, v^r.r,; eTr,^(e^o^..liu. iTropp^-

libidim-m c.ncitato se viHrix imi.udica superse veriaccrel Quid ageret miles Christi ct quo

'Xo^; xai -.U x=.Tp 1v7ti -roicToiv

xf,v

to<c -poaiyo-.M, rpA?

i;-:6.(i:st',, o-:.a^vT.Trv

Trovnpav

Vj

iv^nof,^

irpsStv

teret

nesciebat

quem lormenta non

viccrant,

4Tdnwv-piTT.v7:^pa.f*rivo,ia<z.
tf.v !5av

.upei-abat
inspiralus.
lanlis se

abominala volui.las. Tandem c.i-Iitus pra-cisam mordicus lin-uam in oscu-

'0 li

i^ii

-.

XXo 5p5v rywv,

yU>c,v
^i^V

..,;

.^

y-/y','v

--o^

^ni""':

i.,.d,v xal Uv,5,

S'a(i=n,.

faciem exspuil; ac sic libidinis sensum .ncccdcnsdoIonsma-nitii.l<.sup('ravit.rrridem

crKO teinpus, qiio talia b"-rchaiilur apu.I inCeriorcm Thcbaida, cum sororc jam virotradita, post

iiAevo;

xaxi toO itpoatWcu t^? i^^x^aooc

rpoat:Tucre.
f.Sovii;,
tti

K^l ovtck
i).Yei
5*

"utv

,av

ro'vo;

^p.peu ivri
?>.7i>-riS.v

Uivit, xWfyirc' xai

:.v

Jr.Si,

r^p=i.

euw.Tfica-fop5;exE(vTi?i7rripi3C'WpTEpo;SiaYlYov.
TaoTr,;
5*

mort.'mambf.rum parentum, in herclitate locuplcli l':iuhisr.'li(luscst. aiinoruiu .ir.-itcr quind('cim.

littcris

avu,Tpo;

yev''"^.;,

,iapTp{q,

t6v

p(ov (leti

?fy>

eTtesopiiY^Ev.

Et ascetam

qucmdam

per ea

tam

gnucis

quam

tejfyptia.is

.ippriiue cnulitas.

mansucti animi,

Deum

valdc

iimans; et,.umpers.'CurK.nispi<)ceIIadctonaret, y/^EC in villam remotioreiu.-t secrctioremseccssil.

in exordio Vitm S. Pauli,

lcmpora similem pcrlulisse a^oncin hl-^toria imrrat. Quum enini expugnari non potuisset, post K longa atque infmita tonuenla in leclulo fuit
extensus, vinculis
lij_'nlus.

Mulicr vero ad .'um

primi eremifx S. lliero-

uinnuH.
'

luiHxi niiiit

iii

2.

Utnmque

T/irfinif/r,

famina,

mppresHiH

en/o marfijrem nijus (jtnriom rernominilnts sancfns doctor

osculata manus.iue impudons immittitur; impudcntiam secretis membris P"^^ summam a(Im..vens, ad pravam iuipudica actioneni vi
qiKi-.

adhibita cojicbat, nihil e.iiuni qutc ilHcita sunt

facere priEtermittens. Ipse vero
faccrel n.in habcrct,

ilesrripsit, ex eorum numero fuisse judicamus, Thehaide Chi-isti fidem inti, pneside Ariaiin, in

quum aliud quod propriam vchemenler momorsu excidens,dentibus

dolorlbus accrbis pro
illi

sanguine rim/irmarnnt, codem fempore

,-tissijni

(jno

san-

niordit lin^niam.ac forti

satis

ronjm/es Timofheus

ef

Maurn ah eodem
sitperafa,
laiide.'^

comminutam
ita sibl

in faciem meretricis cxspuit.

ipsi

iinpiissiiiK, jiidire post

plnrlma funnenta
quihus
actuin
est

Atque

quidem

rrucihus

af/iu-i,

inter diriNus

marlijrium

voUiptate, iinpudica^ vero

consummaruni. De
:i

ad diem
(^)

cum

molcstia paratis, validissimo

pudore ac stupore illo hostis im-

maii
:j.

{\). /)e

multis alHs poslea atjefur.

referf

Helatio
Sirppliori

I\num

Xia'phoru,n

('allishiin

pctu supcnor cffectus est. Ipsius autem victor. martyrii vita- post brevc tempus sipillum apposuit.
13 {P.
G..

relata historia martt/ris post devicfa crudelitatis

tO

vir/.

sy,

tniii.

Muii. p. 37r.. -(2)//is/.

f/r/.. lili. VII,

c.

tom. CXI.VI.

col.

1-232).

DE SANCTO LIBERTINO
c:

EPISCOPO AGRIGENTINO MARTYRE

ET SANCTO PEIIEGRINO
M ART YRE
(J

V. H.

5^

1.

Tnulilionos Sieulorum do S. LilxM-lino oxpendunlur.

(di

Iti logio
,.,
,

Cutalogo gencrali Sanctorum qui in MarlyroRomano uon sunt, Philippus Ferrarius

aurforilms

referuntur,

itirerla

pofius fauia

tertio
et
*"'

..

,.,

..

rt 1'ereL'iiiu

nonas nofemhris rermset SS. labertinum Perenrinum. hunr marfi/rmi, illum fpiseovum "<"''.'/''''* ''J* iabuUs uf ipse atcit, ecclesiarum
j

quam certis dorumentis nituntnr. Af/emus primo de dr S. Liberlino. deinde de S. Pcrcfrriuo. tandem
Artis
nlriu.^i^jue inartijrii.

Aciiiub.*cr,i.

.\ijriijentin<T

ar Si/rarusana-

Apud Agrigeutum.

Libertinus existimatur primus fuisse Agn,/entinx nrbis episcopus. Bocrlins enim Pirnis,
2. S.
aljlias

Lil-eit '!"

yriini"
Aririgf"''
rfise*tl""-

S. liiberlini cpiscopi cl
Sicilia,

martyris. Syracusis in

Xelini, in Sicilia

Sarra

tl)

S. Libcrtinus,

"

S. Pcregrini

martyris. Avta sanrtorum

el

ait,

martt/nim Libcrtini ejdscopi

Peregrini antmo
ipiic

hmtd
ii$

lilienti

iluridanda susripimns, qnippe

rijc

martyr, ut fama cst conslausquc Iradilio, primus fuil Agrigentinus episcopus; cumquc ab aposlolo Pctro institutum Agrigcntina ccclesia

inflil-t-*

tantis sint ahdurta tenehris ut

dnbiam

lucein

inferre possimns. Pleruque

'rum.
II.

entm qux de

Htis

meuiorat: imo ejus aposlolictt inslitutionis dociim mentuin ab codcm divo Pclr.i suliscriplum

Hocehiiy'"^

(tl

Iil>.

III.

crtl.

"17 (Lugdiiiii Halavoniin.

smupUbus

retri vaii iler Aa).

talniHs

DIKi^

TEHTIA NOVKMBIllS.
iii

(i07

tabutis ipsius eeclesiie

magna

vcneralione asser-

valum ad mullos aniios narraiit. Dc priina Aprigenlini pni-sulatiis origiu- T. Cnrnolius a Lapiiic, Societatis Jes. postquaui dixcrat a I). Pctra in
Sicilia crectas css(> ccdosia.s

igncin fuisse eoiyeclum arbilrabiumr, Acta vero su'pius laudala aiunt per aras apud Deum

prt^

/./..nirii.

ccs fmidcntem

spirilum

exlialassc.

Liipidihus

romenitanam ct proxima cst A};rigerjtuni. cujus j>nmnm epi.scopum scriptores sanctum Lit)crtinum mcmoranl: scd (pio anuo id factum sil, nos latct.
:

yyracusanam. TauCatancnsem. snhdil Iliscc

obrutum et giadio transtixmn. apud iiIcros(|uc fama cst; c( ahquot cjus iconcs anti^iuissiina'
iulstipnlantur. Agrigontiprope

honorilicc.

at^pic

ad

(>jus

forum scpultus cst sopulcbnmi imiltis

lii

annivrolluta bcnctiri; i-cfcninl.Coluntur

saiicti

S.

Libci-tini

Kncomiastos

Syracusanus,
farit

lide

marlyrcs ad Icrlimn iiouiis Novombris. Ccrtmn juinum ohiUis consignaluni nullilii rcpcrio: .s(hI
lacilc

dignus. i|)suni .synrhronum

^ -

sancli Pcre-

grini marlyris, qui sancli Martiani.

Syracusa-

rum
fuit.

episcopi a S. P..(fo in^tifuli. discipnlus

,

rcjcccriin ;ul Domiliiini tcmpora. Xciiuc ciiimvidctur longc pra-ccssisso .Miuciiinus, (picm

Octavio Ciijctaiio nostro. Siculo, ejusdem Socielatis patrc crndilissimo, mutnatus est Cornelius. Teslalur vcro Cajctanus aiiud sc
Ila^c al)

Syiacusarum episcopum in hac Syracusuna nrbe, non iii Agrigcntiiia.mar(yriiiin lcci.-;.sc Acla sigiiilicant, si oii

ad vciitiitcm alinrunKpic scnptorum

itivihi

mciih-m non
culioneni

habcrc. c Ilomana bihliothcca crutam. laudaliononi griecam ab co Syracusano Kncoiniaste in dic

fcsto S. Martiani

tnihcrc ac bciiijmc intcrprcautoiu

hiec
tpiis
vclit,

tari volucriniii.s. Si

rcferre

ad Ncronis pcrscnon liahco cur

rt

hahitam ad populuui Syranisa-

ohsistam.
\. h'x lus t/u,f titluliiuu.s,

num. uhi ait Pcn't,'riiimn, .Marliaui discipuium, martyrium fccisso una cum Lihertino. opiscopo Agrigontino. in cacumine montis Crotalci. QniCrotah^us diccrotur, iiicfrlum nunccst. Juxta Agrigi-ntmu fuisso. ac Libcrtini sacrimi corpus honorilicc Agrigontina iii urhc
oliui

Siruloruin tradHioiirs itixUfttmu

(iifn(i.tccrr pfttrst. I)e

circa Libcrtimim unusquis(juc

iinitnis t/uid

/"/"''"''

nam mons

dirrmusi' Si thruiuruta tiu.rrimus aut

'''"'''"""

monumfuta rrrum trnditnrum, />ru-tfr fnmnm nihU reperimus. Kama, nit Cajeianus, ad nos
u.s(pioducta constinis.pic tntdilio c.ldccl Lihi-rti-

l'-'

sepultum dio 3 novcuihris

idoiii

siih

Vcspjisiano ac

num
li.

ii

Pctro iiposlulu Agrinciilimc

iirhi

diduni
lHtfrnH
r/nsrn'

DoniiliiHH) Tmpp.annosalutiscirciloriM).

afdrmat
Agri-

osso cpiscopum.

Laudo Cajttanum
rt

t/iiod
//*

Cajotanus cx mss. codicihus

Divi
Libortini
in

c( tahulis

Pttri orit/inalrs de promidn Lihi^rliiio

Af/rit/fuliuum,

gentinis.

capitc

et

pectorc

/mm

(irmalas hnr

1'i'tri

suhsrri-

mucrono pcrcussi iiiutgiin-s aiili.iinc irispiciuntur. Ejus magnincum tcmpluiu anno Kdi pt.-stograssante erectum est
in pul)lica

ptionr: Egu IVlrus jqjostolns, Vicarius Cliristi, * fabulnrio Atjritjrufiua- vrrlesix uon /mituHt. Vrris-

area

"

dclli

Zingari

sime euim dixit

.-*/.?,

fr.

Thomns

tie

Aui/elo, Me.Hsaut'nhisfii-

nuncupata,

juxta

parn.-Iiialcni

icd.-ni

Sancti

rj Orilinr I'ra-ilirafinnm, iu Anunlihns

:

Mithaoiis, ubivorhuiii Dci pncdiiaiilcm Ijipidihus

fiiii.

rico-critiris ErrUsia: Siruia-{-}.)

Kidcm

poilus dc

|HT[iisiini.

obrutum ac mucrone pcrfossnm * obiisse el sepultum fuisse Lihortiniim fama adlmc vigcf. Ifar tie
saurfo Liherfiun liacrlntn 1'irnis; rujus nrtxt
(jrn truusrrij/si, ut ffni</ Siruli dc S.
iiitr-

Libertino mi.sso a divo Petro suhniil (]unin solidat

id.

(piod

iuldil

1'Vimcisciis

liaroni,

novi.ssimc
iii

ad

nostrji u.squc

lcmpora

(str. 17)

pcrscvcra.ssc

Libertinorrein

tabulario

Kcclcsite
iii

AgrigentiiKe

originales

de

daut, a lectore arrurntt' rnt/uosrntur. Similin

llatjiolofjio Italiro Iff/uiitur.
rt

IMiirio

-i.

OrtnriusCtfjrtnuusrSoc.Jiu-tu

iii

toiiio /

i'it(t-

cpiscopum piomot.i lillcr;is, ca Pctri " Egu Pclnis aposldlus, Vicarius.Christi. Vontra qtian quim/uiliaH dirfun
Lihcrtino
suhscriptioiu- linmiljis
:

Cajftum

rum sanrlorum Sirulornm, in pr.rrio ('omiucittnrio (idActa marti/riiSH. Peregrini et Lihcrtini (l),f/*r
Lihcrtino ita dissrrit : .lam ad Lihcrlimim. Agrigciitinorum antistitem, vcnio, do iiud (jhitor loquitur EncomiastosilloSyracusanus paulloante
.fa/irh)

Thomas

inulta i^erhorum

/lom/ni

invehitur.

Xoh

H/)ernimus,et i/rafias

hahrmus uia.rimns

1'nulo V,

summo

/fontifiri, i/ui ctis

A(/ri(jentino

a lioniucoutro e/mro/m liomtim defrrri JusHisse diritur (;{).

/letra

Sie enim
't.

isfa

srandali

reiitofn fuif.
tjuu
./.

laudatus,
''

ct

pauca adinodum rcfcnml Acla

illa

S.Pcrogriui. Et (luidcin a divo Potro ccclcsiiu illi AgrigenlinfB prmfoclum fama ad nos usque ducta

Sed mirari sntisuou /lossuin eumdem Thomnm tamfarile admiHi.tse S. Libcrlinum ah a/tosfotiH dit-

"iffierttwi

lum

episco/iiim ercleHix A(jriijenfiua.:Sic eiiim seri:

"''>/'"""

constansquo tiaditio odocd, idiinc factiim n-or

hit (t)

Enumendos crgo suh

al)

dissorlalionis cx(U'Sicili;i

anno
Sicilia
in ejus

Chrisli

Romam

M, cum aiiosfolonmi princcps veniens ad Pancratium Tauromonii iii

divcrtil, tcsto

dio opiscopos
Iiihcns

Aposlulis in

ctaistitulos

susUnco,

Synicusis
ct

nempo Marcianunt,
.Miixinium,
Cafanii!

episcopum

Mctapluaslo, ut

Taiiromcnii

Piuirr;itiinn

Vita dixinius. Ihi cniin Aposlohis rehiis

Ucrylliun..\grigciili Lil/iTliniim.Mcssiiiiic Ijiichy-

Siculis soliicitcprospoxit ot

Maximum episcopum
:

consccravit dcsigiiavit(pie I*ancratii sncccs.sorcni, et Rorylhiin Catanam niisil antistitciii faci-

him aul Harchyrinm, Triocala* Peregrinuiii. Panliornii Philippum ;iul itinoiniiMliitii. ^fi\ niilln
iiriniorc hiiidamciito qu;iin ccclcsiiinnn ti:idi(iunibiis.

qm

lius

crodcnduin (unc
aliis

ctiaiii

Agrigentinis dcdissc
cxci-

Quas omnino scquendas contendo.

(Jitam-

Libcrtiiiuin, aliosiiuo fortc

denint,

urbihus.

quorum nomina Suam oporam sahiti

vis

cnim anliquic

ccclcsiasticu: lusloria! fimdii-

Agri-

gentinonimdiiigcntissimc iniiicnilisscLihcrtiniim
eju.sque ccclesiaiii
florui.s.se, illud iiidicat,

menlii <pnc clarc cvincanl, non sulTragcntur, noii rcfrjigari siitis sl, ete. (^uiiii/uitl dr aliis nit, miror
Libcrtinuni,
cedi.

quod

ail

tam

farilr tem/iorihus n/K/nfi/Hcis coif

eam demetendani Imperatoruin ministri rerint ct in omn miiximc cxarsorinl. C.iun

neque
dis
dolis

accurautcni

Quid

eniin, ni

apocry/ihx Petri Utterx, (/uuh

tnnto

rum

ncquc minis

saiicti pontiticis

pcclus

(iititmis
est ;

Thoinas ej-/doHit,huJus trafuudninentnm rxstiterintY Son itu,iu(/uiet,

rritir.v
et

sensu

expugnari posset, acerbissimis discruciatum moaniimim Dco rcddidil. Si autcm Encoiiiiiislis

ned traditio

fama cudendia

falsario

litteriH

oeeasionetn j/ra-slitere fttiistiHHimain. Potent fleri;

vcrba pcrpciidamus, Jicentis paicm cum Peregrino triumplium retulissc Liberlinum, plane
illius
(1) Pag. Sl.

renim

(jtiid

(ifjntdnin

dedocnuiento non tnodo non

suffrayante, ned ajierte rt-fntyante traditioni (/u

(ti)

Disiicrtalio
. p. 43.

Sicilia

institulb. n.

de episcopin ah apostolU io Mc5san 1730. OHbid.

riilliii]., n. :n.

Libcrliniim

(KIS AUCfOKf:
ti.

DE

SS.

UBEHTLNO ET I^EKEGRINO MAHTYRIBUS.

V. H.

iuui ffriysr (lintnr.

Cnr hjUur

mrjr^ tulif (1)

Acta

nXspt:.vo=; -l
eIst.t^..,

r!rX>!av..5 tu.v

^ypiwtov

picr-XtJ>twv.

i;

prxdivta
iVon iim

intcrpolnfioni.s iusimaluri a Cajelanoy potnit CajHanm t-wri Siruhnm tra-

xpito^vzoiv. =^1^=^^^ rpoatiYfiata jv

iTrotp^-Tf.v
5ptiffXts;...

/.d,(x,;,

7:vri

T.ph:.

y^l

TraSotv

Tf.?

eWeSo.:;

-div

pufaf, n'm ilitionem tjuam Thoma.t nofueudnm Si Liborlinus iutrrpolatiouis \rta arrusaudo Gallieno, nm, fuit esf hnpp. Valeriaun rf

/pi^.avwv

Non

tercns

ifritur Iiurnani
iis

generis inimicus vinci se et dcjici ab

qui

paKHUS

picfatcin aniplcclcbanlur, continuo cxcnndescit.

ilafm a S.
rpiariwus.

1'rfro

aposfolo Afp-i(jeufina: ervlesiai

ferit

furorisquc flannnas fornaciparcsadvcrsu.sChristi

fideles exsusci!at.

Auf

Cajelauus heur
feeit

arcusando

Nactus quippe idoncos para.sui

dfafS'fiiit

Acta, aut daHLseiu(-aum\A\wv\\n\Si(-uhrumtrit(liti(>ne.^. Juilirium uo.il ruui proferemus (ilmpiehinnano

(i.

TlmmtH male

ronfnulnuh mpieu'

tosquc ad ncfariuni scclcris

qui
illis

cnnsilinni eos

tunc

impcrii

sccptris

policbantur.

suain

riilflur;

el

i-j-

rlrra S. IJl)Crlilimore. Tradifiourm Sirulorum

rabiem inspirat pravique conatus vencnum inslillat. qucmadtnoduni cgrcgii illius, dc (juo
pricfati sumiis. Cfirisli niartyris Percgrini seripta

alio
ilncinni'itl<i

SS, LiliPi
tirius rf

prxpoiium a mnrfo Pelro ecrlesia: A(jri(jentinatnntum non .<ifum, de.(r('ud(im judiro, utpote cui dornmentum nut monumnifum hlsloricum
uullum
(fntiipiitatiH sujfritijefur,sed

nos docent. Hic enim inler ccteros Uci praeconLs Maiciani doctrlna imbulus, tcsfis pcrfcctus Dco
circthis cst, saerificium acccplaljilc ac volunta-

IVri'ftrinui

eliam documnifa

ijua;

Documenta Siculorum fraditioni duo afferinius. Primum e.it (pacuiu ijuiul ('ujefanii,'* ef ,S'. Marciaui cncominm ediderunf, hic (piidem in Actis SanPapehrochius
.sitpersunt

refra(p'utnr.

refragantia

rimn factus atqne holocaustum in odorcni suavitatis in moiitc quod Clacumcn Crolaleos appellalm", parcni ntortis triumplumi consccutus cuin
sancto
Libcrtino.
et
in

cforum, ad

diein

Jfjuni!
(;ij.

riim Siruloruni

Pro

(2), Hle in Vitis SanctoCajelano Jaeofnis Sir-

m(n\dux,e Societafe Jem,ermonem illum

e (jrxco

martyrc ct Agri;^'ontinorum cpiscopo " Por idcm tcmpus. imiuit. Valcriano Gallicno tyrannidcm cxcrcciitibus. missa sunt univcrsuin orbem ad cvcrtcndam fundituscliristiaiionim rcligioncm

lafinum reddidif itfipie in SicUiam nd Cajetauum misit, uti uarraf Papehrorhius in Commentario nd Acta S. Mnrriani prxvio (4). Qui nddif se
aniio
IfUiO

quo perdendam
data,
7.
e^c.

man^i<r>

Hic

er(jo

iiahemus^^.Vi^Vi^^vmmn martijrem,

eunulcm illum sermonem

Vafirume
u. 6'SS' reperisse.
et

iu

codire

rum
((jua;

sancfo

labertino

Aijnjentinornm episcopo

Voleriam

rt

luhllothera;

At(pii'
;

iude

cerfnmiuis laurea coronatum, testanfem in scriptis

h)iromin.^tes
ille lefp^nit)

OaUirm
/KlXlil

fidelitcr

exscnptum w

(jrwce

latine edidit
ille sic

'ajeta:

Marcianum

iu perselliCHHllir.

uuif latine

tdntum. Kucominsfes
iriar.T,ixi-.s

iucipit

cufione
(Htjus

Valeriani

et

GnlHeni uituf//rium
ef

fecisse,

<Pipt

totvuv,

iiro

eou, ti

TtEpi

iffiou

Marciani hlc Peregrinus

ip.^e

di.icipulus fuerat,

towiou xal apyiiToi|itvoc Mapx.avo^

prfiV.

SiTiyiiaEtc

eU

i*aov

lujus persecufiouis

Pi-rogriuus

una cum

7ipo0ii3i.)|iEv,x0uKi'v(..0-v*E;iYp!ifouTrip)ixfjX&u0ii(ianEv
litypt vuv i<jTopt'n<*,

ivoOsv.
' crfrV.

iXU
xai

|Aiv

xi

o!T,Yi^aw;

iyypi^w

Ubcrtino rictima cecidit. Manifcsta crfp) iu hice clarcmt veritas. Traditio Sicularum I.ibertinum
pertimjit

i|io>oyTitwv xat xaXXivfxwv |jiKpTwpwv twv ypovoi;

S.oinpt|vT<uv
vaoTpa-J/avtdJv

tol; a-jtou
tTjc

itfTopiav.

xii tov

wvo aposfollco adscriheutium nec rou.itans c.s7 ner ad tcmpora ipiihus rixit S. Libcrtinus. Sed intdifio pnor litferis consignata clare etoquitur stafuihpie saurtum LihiTlimuu Valerinno et GalHeno Krcle.s/iim per.^iCiuenfihus felic/ pro pde
perfunctum; cujus igitur martijrium nccuht (innoaliipioinfer^of et -m (tnmdiu euim Valerianus ef (iallienus .simul imperaruut). Xeque
uijone

iOavaoiJ! g<:i5uffii;vu)v or^favov Trapi tou iYwvoOEtou xai

na|iSatX^wc Xpiatou. *iiv ti

i-^ylypiii:'.%i,

<Mii.ri-z

i:

^i<S,ha

>f,<;
[irj

Hn-^a

]i.'.^'

^'tEpa

5x'A<>u0<.jc ),i;o|v. ivi

odETitwl-l^ciSiJiauYTpaoEoOaijiuOoXoYiav.Agodum,
diloito.

Deo
triii-

do

luK-

sanctoanlislilc Marciano diicrc

anfmUamur. quic vi-lad noscx^niicriorum porum memoria quasi per manns tradila
scriptis

sinc

pcrvcncrc. vol
(pii

j:Ioriosi

((Hifossoics

ac

Juraf Siculorum posteriori traditioni adiixrentes ohjicere uohls ipsum hunc Eucomiasten, Marciaah apo.^lolo Petro in Siciliam mis.^ium esse as.m-entem. llatcenimest nucforis Hllus frdi.-^s/uui incniisequeutia; qui, fpimu ex tradifione orali et ex trndifione srripta dirend, nou intelle.rit se per

marlyiTs.
runt
ot

iisdcmcnm illo tomporil)us noriicimmortalitalis coronam adepti suiil,

ronsiimarunt.

uum

scriptis

suis postcrilali
iii

Quorum
scd
ol

(luidi-m nomiiia

lilud vila> scriptasunt;

a nohis poslea suo loco j^rodentur. no

(luis

pntct

fe.^timoniuiu en^vi mnrtip-is Percjriini fahulostnn

nos inancm
l'romitlit

ol

enjn

fahnlosam toxerc narrationcm. .sc uuctores e tpiihus suti naraffertque rerera

fihi

ratio pendet allnturum,

(n.

7)

simul uno culnere fnhulosuin a-fafem Libcrtini. Sed qnod ille non puto esl inteUexif, nos prohe intellijiuius : et unuo

Mnrciani afafem destruere,

et

sanctum lunrttjrem Pcregrinum. Kn

prf.7.

rerha ser-

qui

lecfis rerhis

HiOHJ.s
ipSv

.-

Mt) tftpwvouv iijf^OpiiTuv EydeSert* tOEXdvttov*

xive^Tit ei; opY*iv, xai IreYtfpEi

S.

nou infellifpit reui. Alterum documentum causiE nostrx

Ordiuis
S.

e.^f,quod
oinM""'

lufftC^vzt.
'

li\i'.fyi JiitTtalidiievfiv,

Coustnutiuus Ctijetanus,

Itruedicfi,

Hiit,

xovioptov, xai 3mXf,v xa(iivi(tfav ^eouaav

aivttttv (15

xati

Ttuv irtfftEu-

nhhns S.

Buronii, ad fratrem

suum

Octariuni
in

StXdvTWV.
tdil.

t6v Kuptov

Jijitov 'iTiaouv

Xpiatdv. KupiMv fip

(^ajetanum e Societafe Jesu misit

\'itis

quodque btc
{)),

ixavou; xai TrpOj^ctpOTatou; irpoc tiiv Eautou * xixdT/oXov

vM^jiTiv ti-u; iYXE7npti|xivouc

Sauctoruui

Siculorum

cdidit

UOsqU

Tj;(uv,

iva^twctdtEtit^jpaoiXEiac

tectori oh ocidos postmotlum suuius positun.

Uocu-

Tx^Rtpi, E^amet ev aitol tov utou J&ufAov, extiuiioa; tv

autoi; tiv tov Tf,; xaxia; autou, xaOtos fiiSaoxsi
#,]jia;

t4

mentum illud,quod deS.Pcrogrmopotls.^iimnmniJit, anteqnaui nd hujus.<itncti mnrfgris .Irfa perrentuui

fuit,

tiaprjptxiv 9UYYpa[i(ia tou iOXoodpou IlEXev-tvou, itepi oJ

iv Ttpootii.(otc
itpiitat.

hxc prxhet Irgendn

Por

id temptis ccclo^i.e

Kai outo? y? o> 'j Ssooivtopoc

te^Xeto;

Toiitou

Mapxtavou oiSaJxaXiiac iXXapoOsic.fjiapT-Jc

Syracusanje Marcianus prjecvat episcopus. y^l viscnoi Perei;rini virlutum fama excilns, ojus
(")

(lllliiil.. n. 5.

{)

Aei.SS.. lon\.

II

i:n

Tom.

I.

p. 4.

Junii, p. 7Si-'t:..
|i.

Tom.

I,

p.:ii

\i)

TtMu.

II

Junii.

78S, niiin.

7.

caiisa

DIES TEUTIA NOVEMBIIIS.

609
itert^nissei,saHclissimisvolAVCTflttt

causa ad ascctorium venil. Xonnullos per dios simul egere in ea solitudine curarum vacua,

Qtio ifuum

Matrianut

reruniquo liiunanariini ad dospicienliam amo-

remque

ra-lostiimi sosc iriviforn adtiortando. allo.';upra

hfiuiis uterijue sanctns vir. cirlestis patrix studia mntuo inttr se fovebatd. Itic licet Pcrogrinus non
dicatitr
ttidine

G. V. H.

cutionibus

mel dulcibus

pasceliuiit

animos.
:

Unum

insaliabililor appetebant. tractai)antque

in

Marciani disciputus, arcta tamen necessiambos fnis.^ie conjunctos, res ipsa rlamat. Morahatur tunr in eodetn ascrtrrio vir Afriranus

regressum

:oterriam patriam summiciuo i)oni

coniplexiunom. Morabalur in ascetoriu Pclagius quidam Africanus. non eadeni qua ccteri virtuto; nam. corporis babitn cnnipositus. animo oniTnptu.s

nutn, orla

Pelagius nomine, qui inridia tabescens in Mareitt' Valeriani ar (ialliena tuuc temporis

jiersrrutione, orcasione usus rst

da-monis fraude invidiaipio

in

.Marciamnu

perdrndi Percgrinuin. Marciani amicum. Il.rc anctor istius docii' menti. /-,> ijua narrafione seijuitur aiictori uihil
innotuisse de

perculsus. aninunn in exitiuni oninium intenderat, cuin (lior foro iii manusn-ipfo codirf nomimi

imjurnionim iHrsrripta entut.tth Ortorio Cajert remisita iu marginem, lestante eain manuscriptoroiUre irpenri. Xos ea suum in locum e marffinr rrstitiiemus) a Valoriano et (altano ejpuncta
lieiio

fama jiopulari i/u,v S. .Marciauum Poregrinum primo srculo adscrilit-ret. Secns talia srrihere non jiotiierat. Asreterium seciilo 111
aiit

mminem
jtositum,

turbare debet. Iland enim necesse

leije

est cotji-

tare moiia.-itrrium rrrta

.-ied

crrtatpic

fonna

coni-

rohahitantcs viros jnetafis ar littera(jiiaies

impcratnril)n^sciiptum

est

Sicilia;

oonsularcm.

ut

cliri.slianos

ad Ouintianuni, adijjorel ad

runi divinarum studittsos,

temjiore aiiiid

efiam prxciHienti
hahitasse,
r.r

Smi/rnam cum Vohjrarpo

aspernantes picnis amccrentnr. j1//>snsa Qiiintiano Sih(nius,ht)mo pcslilVr, qui consacrificia et

ah Irenxo haiid ohsrure innuifur. Sed

asceterii
,Tro longius removetur.

hac ipsa commemoratione resgesta ab ajiostoforum

quirerot cxcruciaretiiuo.Is At,M-ii,'ciitum iiiKrcssns, Libortinnni episcopum oorripi jubot. Non doli,

"

iion

miiia'.

nilul

nmissum

t\nu

rovocai-clur

Clirislo. simuiaci-ii vcncraretur.

At

Libcrtinu-s in

Xan ffuod e.ristimem ajmstolorum frmjiore non cohahitasse pios viros inter se et communi studio vacasse sanctioris vit:e e.rercitiis, sed a.tceterium pnblire tiotum, f/nod persecutoritmorulispafrbat,srculum III mulfo tuagis clamaf tpiam .lecnlum I.
1 1
.

aedc Sancti Stepbani protomartyris,

per

aras

Deum

laudans orans((uo spiritum

rcddiilil;

nco

sino luclii in foru A^Mitronlinoi-um scpultus, satis-

Ab hoc

enjo proditore in sanctos riros jierni-

prodilore

qne per multos annos ad ejus sepulcbrum

sunt
in wiivofi

collala

cies

parafa

fuif.

Anctor sotius Percgrini nomen

ii

ailjuiiierm
ilrftrtur.

benoficia.

Ilunr eryo aurtorem

perserutorihuH ftroditiim

l'rlagin
ef

ussrrit. St^l
talis fuerit.

habemus trstrm refratjantriti tnuUtioni Sirulorum, sanctum Lihcrtimim .rro apostoliro trihumtinm,
tesleni

plura inuuit. tirrmu pnigressus

prodiderit,
viros

ordo

a Cajetano sHrrr Jussitm, ore orrhtm ; cujus

iit

Mttrcianum Syracusarum episcojnim 1'elagius ef una cnm Marciano sancfos iptosijne

ijuos

lingux vincula solrimus,

reddat.
rt

verifati

testimonium

apitd

Agrigrittum

cutn

Maniano
Putaverim

arrfiori amiritia

conjiinctos viderat.
pelle ojiertnm

fz

Qnam

henrcinu Enromiastr Marriani conspiet

hunr lupum ovina

egregios
oruli

non

jiotuisse latere

Artorumrt
fiujiin

rt,unusquis(juequHr<jif

viHet.VterqueenimPiH-v,

saucfitnte
/

riros

sitnt

rnint .tanrtorum

prinum
,

iliH-umrnli
aiirtoriiatc

^*"""''"' Lu)ortino; ufcnjue

trudHio
Siciiioritm

Marriano, ufirour Pcroi.'rinnm de eadrm prrsrrulione Vtderiani ac GaUieni aijit, in qua et Marcianus et
iuuf/if
'

mirnm

modum

perspiraces

ad detegendo
meutnintur.

"i

.-

nehutonrs

tjui

fnlsa speciv virttitein

vidtierif

hcprehensuin se ridenn
iifrisri rf

Porofrriims

ct

Liborlinus

niarti/riuui

ferrrint.

dolorem sunm rnm Mitrciituo jterderr amiros Marriani,

; rt, ijttiini

aiiii^uatur.

Dorumentunt aUrruin
ttomitia, fted et

modo imprraforum pr$fecti nomen er Decianti persenon

;

idrfxpte ef Libcrtiimin forfe jmndiderit

perseeutor hunr immolasset Agrigenti,

pr.rfertuin

virinoloco

cutione per Sicifiani notissimi addif

ifa ut

nullus

adirrit iul

acrusnnduin
lf)co

Pcrcj,'rinum

dubio lorus

siipersit.

{'mle courlitdifur leijitimc,

ttc

routuhernntnn.

Kodrm

rerba aicusatoris Perenotantijite

traditionem nijus Ortarius Cajefanus

Pirrtis

grinum designant patria Africanum,

patroni

e.risfnuf,

non

esse

ex

iis

Krrlrsiarum tra-

hoininem studiosum cohihein/i chrisfianos varitlanfrs, ne, desrrto Chri.ito, idolis iininolarrnt
stijijmnit
;

ditinnilius iiuns reliiKjuere nefas, ef deindr ftistorix

ouod V

magis convenire martijriiim S. Libortini Agritp-ntini episcojn seculo

ita
e.tt,

tunc sxviente procella mnltos tUubasne,

lll adscriberr fjuam

1.

Qunil

si

sif/num imprimis

congruum

jiersirufioni

Derianm,
roa-

iief/ue

Marciituus, iufjuicnt, Sijrariisiirum

cum
luit.

ipin Valeriani persecittio fjnasi iu

unum
illfts

ejusrojius jirimo srcnlo ririf! Uisfinudrs uiihi rpio(jue

Oinnia igiiur qiix legimiis conspirant ad consanctfts

ifa

videri.

Vi Junii. lieliijaa

Sed de eo ttctum fuif ad diem fjiis ad S. Libcrtinum sjiectant

/innandam opinionem nostram,

neifuai/uam seculo
1,

viros

sed ferfio

serulo

martijrii

deincejjs videhimus.

corfmaui
\'2. l:'st

accejiisse.

prxtereti in Actis sanrti Pcrcgrini effat/uod

uti a

AHa
Kfrulum III inBitxuiinl, ex
vrrl/is

fum fjttoddum Judicis

jirimo seculo

II.

Ti'a(li(ion(vs

de sanclo

i/iittut

mfixime

fihhorrrt, sir fertio seculo

utasime

Peroiirino (^xpondnnliir.
^ l'orepTirius
1^-tKu* fuii
...

ronvrnit. I'eregrino

maxiinum

drsiderii ardftrein

juitieia

pro Christo moriendi manifesiante, Siivanun Judex dixit Coifiiitinii milii c|irlsti:iiioH ciqHdint- bono:

,ttf
1

rff

S. Peregrlno agendtim

est.

De ifiio

(jiiid

rum

in caMlcs

rucrc

cl

vcricrationcm mmiiinmi ex
po.-nis

'^memorix
1(7.'*

jtroditum sit,breviter videndum.

Ex

morte quterere. AiTccluni

r-vcntiis

te

velles, ut

!*""

wuloHi

Marriani encomiastes referf ,d iscimus crepriiium Marciani disrijdina nsum fuisse. Dicit enim ' Percgrinum Dei jtrxconis Mardani doctrina imbntujn, testem Dei jierfecfum effertum egse , . fjuod confirmat alterum documenlum, rerOM,t S.
.S'.

ninlc mulctato corpori tiio cultus tribiiatur; scd

conlra
tevi

crit.

Iiii

siniiliiiin

dociimcnto.

Scqucntis
ralias.

mcmoriam
tiii

incendio

cnltumrpic qucni specorporis niox rc.>4linguam.

in

Jussiftjne Pcrcgrinurn

ifjnnn injici vivumfjue

bis etiatn

usum

fjux egregiam Pcrc/rini sanrtifaexcitiimijue scilicet

rombiiri; ne scilitrt rorjius ihrisfiani rerondere

jtossent, sparsis in

trm

signi/icent,

Pereprini rirtultan
Defjehot

Marcianum fama.ad eiimdem inrisendum.

'

anfem PcrogTiiuis in t/nodam Smemttris Tomiis /.

asceterio.

ventum cintribus. Quem furO' rem Deus miracuto iHunit. Ilxc autein serulum 111 auf 1 V inirns tam rerte sajniint, ut nisi luijterato77 rum.

010
AUCTone
G. V. H.

DE

SS.

LIBERTINO ET PEREGniXO MARTVRIBUS.

nomina impe-

ru7n, jyrsfecli ac judicis perscripta

D
III.

direni, JJiocletiani potius persecutionem insinuarent.

Do

Actis quse haboniur

el

el

nomintl/us

13.

Aliquum

pngfecti
et

nomen.

Quum

difficultatem movet Silvani judicis enim Quintiani prxfecti, ipsiusque

SS.

Lil)erlini

Porogrini.

judieis.

assesmris Sihani nomina ex sanctx Agafiix Passione nota sint, et ha!r suIj Derio martijrium snhic'

Do honoro oorum
Iribulo

sopullurfe
cullu.

quo ipse Silranus morte punitus leyilur, quomodo hic sub Valeriano et fJaUieno adhiic
rit,

doque ipsoruni
est

in

superstes est ? llinr

cogitare quis posset de toto

marti/rio S. Pcrcgrini

ad Decianam persecutionem
Valeriani nomine

Jam tyrii

agendum

de ipso
ct

SS. Lihcrfini

illo documento mar~ Pore^ini. Ex antiquo

^^oparlin
fx tariit
frustii

referendo, qu3B interdum sub indieatur.

At non video cur hic Silvanm idem debeat credi cum illo qui ad latera Quintinni sedens in marttjrio S. Agathx sua scelcra niorte
luit rqicntina.

didt Octaviits Cajetanus ex cekberrimm ahbatis S. Marise in agro Acucodice

corfire

demmptnm

comutti,nQn
"ilfo anliqua.

Fuerit frater
:

aurtoris crror adyniitatur

rH fiUus; vel etiam tam 2)arvo non admo'

tiano. Codicis xtatem ignoramus. Ipsum documentum variis partlbus constat, in unum constttis. Pars ultima Acta sufit martgrii S.Verc^Tml Incii"'"' narranda historiola Liherati cujusdam

^fd nec
fi<ie

omi

indigno.

dum
Peregrinua
inrfnJio

offendar nxvo.
Constttt sane ex

Lihjijxtani, qui

ah appairnte
sit

sihi sancto

Petro

martf/rium
conHutn-

omnibus qux dicta stint, sanrlos r/VrwPcrcgrinuni ar Liherlinuni nonprimt seculi sed scculi III essr marlijres. l'cregrini mar14.

aimstolo misstts

ad sepulcrum

S. Peregrini. ut

intercedente beato martijre Peregrino a

Deo

ohti-

eat ne dieinon, e cujus possessione ope sancti Petri

mavil; dr
Liljcrtino

tijrium quale fuerit, clare in

relinquif dulno lorum.
tijril

Actis dicitur; nec

Non

ilem S. Lihertini

mar-

Hberatusfuerat, iterufn se infestare audeat: simidque utfiliusAhundanfiusparali/si afflictus salutem

inreniat. Feclt /lomo

grnus. PircKrinn.s in ardenti roijo prvliosum

agonem consummavit. Sed Libertini mortis genus dtdjinmest.Apud Jhcrhum Pirrum lcgimus^Bivi
Libcrtini in
c.-ipite el

f^^o

quod jussus ad montem Crotaleum venit,

fuerat,
in

ef

cum

quo

corpxis

S. Pere^rini situm erat.

pectore nuicrone pcrcussi

dicit

imngincs anliquae inspicinntnr. Cajefanus

flxuiii

Deinde venit in asreterium rui nomen Triginta. Defilio Ahundantio auf de Ipso Llherato uihll ultra dlritur ;mide ea pars
esf.

S. Lil)ertinnni l;i])idibus obrufuin et gladio trans-

dorumrnti mutila rensenda

^'''"''
'''''''*

Quinam exmonflbus
ipsi

apud plcrosciue fania

:

cst; et aliquot ejus

Agfigento propinquis Crotalei nomine veniaf,

in Actis S.

iconesantiqua3adstipulantur.A'HcojH/rts/?5.S'.il/flr-

Ortario Cajefano ignorant. Papehro-

ciani

Pcregrinus pareni, inquif, morfis triumitoquetressententix

'^'"'"s

Marciani suspicatur vnum ex

j>huni rctulit innii saiicto niartyrc et Agrigentino-

n\m

o\ni^Qoy>oUhcYi'mo.

Iliiir

montihus fuisse famosum dxmonum oraculo, quod o''" rrofalnrum edebatur. De inonusfcrlo sive
csreferio cui Triginta

de genere morfis quo S. Libertinus Christt martijr

efferfus est.

nomen, desperamlum nobis

teste

Icones ipiales Pocchus Pirrus desrrihit,

pariter

est,

quum eodem Cajetano

Quod
tanto magls

nulls ejus
dole-

indirant niorfem gladio aut lancea illatam.

Fama

'''^ rognita: slnf,

nec lorus uhi fuerit determi-

Siculorum apud Cajefanum addit lapidationem, qua non consummatus gladio ritam fmierit. P<r-

""'"' possit.

cum Cajetano
asreterlo

'" qttia hoc in loco ignoto S. Peregrini sejml-

nam

ignisaliqui Inrrnlunl iiidicatam rerhls Knco-

^''""

fuisse

diritur.

Vtrum

miastas

parem

dlcentls niortem

cum Pcregrino,

prsefertus fuerit tempore Percgriin",

Aqntho an tempore

qui in iqnem conjectus fuit.

advenientis eo Liherati

cum

fiUo, duhiuni est.

in

Hxc

rnrm
sentottiw.

15. Quiirfa srnfenfla orifur ex

quod

rlfilciitam

iormenta

morfem nuilo illata commemorat.

niliil

docummfo nosfro, modo insinuaf, nec

Secundjim
:

q'*oque pars allunde

*^i(^cl">'

amUa

hunr locum

inissa

oh sequenfem Peregrini martgrishistorlam,

hunc

q'}>P*''^'

auctnrem corripl juhetur S. Lib(M-tinus

non

niiiue,

non doli, umissmn, quo revocarctur a

<piidem

qi ' eodem asceterio cum Marciano egerit Pelagiwn Afrirnnum sui prodiforem iiivenerit.

Similiter
gi'ini

ad

infelligenfiam

Artorum
de
et

S.

Pore-

airisto, simulacra venerarelur. IIuc nsqtte de

prsemittuntitr

pauca
et

persecutorihus

tormenfis
confeitdat

ne

unuui

eum

tpti nihll

rrrbum ; nisi quis omlssum derlarat, signi-

i>nprratoribus
I-.ibertini
^'

srilicet,

prxfecto

judire;

tum
Sll-

ronfessio

mors

hreviter

narrantur,
acressu

ficare nec ipsa omissa fuisse tormenta.

Ad

omnillreaf,

>*^' ^-

Peregrini

incipiunt ab

modam

ririfatrm pertingere

quum
el

mm

*'"'" Jtidifis
^""'

qttid verdati

proxlmum
et

arhitrtr sirdechtro.

Mar-

ad asceterium. Ex quihus colUgitur dorumenfum pnesenfi sua forma non esse

tijrem Liberfinuni

scripia

oralis Siculorum

PTimii prcfii; sed,

quum

nllriijus anflquitatis

sdet

tradifio aynoscit.
traii.-<fixum

lcones qui Lilicrtlnum gladio

<ictor temporl convenientia

atd ianrea perfo.^sum rxhlbent. nihU

referat,Judiramusex {'fdlquhrlbus .mptis coUrctum, et proinde fide

nidlgnum. Arta pra-.^erfim
verifatis
S. Perese

awplliis fortassc significant

quam martyrem. De

''"'"' ^''"'"'

dcsumpserim anpimentum. Lapi<htionis fides prnes Caictanum inaneto. Ex Eneomiaste S. Marciani nihd certo deducitur
iii<ie

mortis tjrnerc nullum

P^'"'

spedem

haud conteinneiulam prx

ef

f^>'"f>

uH stipra indicatumest. Et hxc fermesunt

''*'

o"""'"' 7"'^'
''"'''<'"'"'
'*""'
i'*'-"'*'

^S. Libertino
lis

Pcrcgrinio diremla

/'ra-/tTLibcrtini

martgrium.Documentum nostrum
.^cd latiori

Poitra de
*'^'"*' '"*'<^''

qux

post ufriusque morSfptiituf

S. Libertiniis

Libertini marfijrium tnntiit,

sensu.

Ea

adjtingimtis.

enim tontummotlo refcrt dr UhQrimo qua; mttm fidci confessorem, inricto ac dolis
fortiori

clarissiet

minis

^" 'foruinnito nostro legitur S. Libertinus : ^'" ^"'^' ^"^''" '" '"'"" Agrigentino scpultus.
^^-

A^rigenti

animo praiditum probent; qui post fi<lei confe.^sionem domtim remissus, fort^ts.^^is sub lihrra
cuslodia, orans in
didit.

satisque multos per aimos collatu sunl in a)gros l^*'"^''''^''^- Q"^^^ dicitur haud sinc luctu Libertmus
'"V"'""-''"-'"""*''*'

oratono

stio

animam Deo

red-

ridefur publlcam funcris potnpam

sancti martgris exeguHs adhibitam fuisse. Quod si ita est, rideri polest S. Libertinus aptid suos Agn-

gentinos cires in

magno honore

ftiisse,

non tantum

apiid christianos, sed cariis quoque ob rirtutem

doctrinam gentilihus

fuisse. lies isto tetnpore

on

caret

DIES TEUTIA NOVEMBRIS.

(Ml
KX KPIT.

caret ejcemplo.

Oh eamdem

forte rationem hi ipsa

persecittores rnim

confessione ntitiua nrtum

fitit Hli;

rehementer

t-fitabant et/reijios episcopos

ad deseren-

DOCUMENTUM
DE
SS.

(iam fidem inditcere : et ideo ab initio forte parcitum fuit tormentis. QufKl atttem in foro A<jriqmtiuo sepidtits dicitur, id sequioris xti homincm demonstrai. Certc tunc qitum martijrio coronatus fuit, in
foro non sepeiiefntntur homines. Propo ftn-uni </*V(V Cdjetanus. Lihentn- credidrrim iorum ubi sepidtus fitit olim S. Libcrtinus, nitnc propeforum egse; sed tunc certe tn co loro forum non
loco srpitlrri
fuit. Olim in illo multa collata fmiefiria morUtlibus, nostnim tfstafur; sed ex forma

LIHKUTLXO ET PEUEllULNO

qtiod edidit Octarius Cajetaniis (1).

MAnTYRIlM

S. LlBEnTINI

KPISCOPI

AOIUUENTINI ET

S. pEltEGHINI {i).

documentum

loqiicndi dixeris xtate auctoris ea heneficia desiisse,

necprxsentia hcncfiria Cajvtanus nec liorhus Pirrus celehrant. Ilic tamcn meminit fempli maynifiri
in dclli ZiiiKari . nunrupatn tcm' pore pestis anno 1(>24 in honorcm S. LihiTtiiii ertct}, propc pnrorhiatcm tedcm S. Michaifis, opi-

Lihoratus iiuidani Lilyluvtanus a, leniporibus du-nnme vexahatur.Qund vonKidaniilas humana ope prMi nequihat, ad ereiesiani D. Pflri apostoh Uoniani oonteiidit, inedieinam niiseriamulti.sa

LHirratua
fjiiiiiant

mittitur a
S. l'etro
ii(/

nim
(pie

turus.

arm

pnhlica

"

ex inelyti sepulchri, ara-ipie ooniplexu petiAd illa per aniium maiisit, intcidiu nooluoraiis raro pei-scveranliie rxein-

afputrrum
S,

Pero^rini.

apostolum

uantifius

hominihus eo

in loco

sanctum cpiscopum

S,

Perefriniis
in ignoto

fapidihus ofmttum ac mucrone percussum ohiissc. 18. De S. Porofrrino cx Actis discinins sfqumfia.

anni inteinpesla noole anloarain jacens cfTususquo in laorymas, U. Petnmi tla^trantius preeahatur, exaudin-l assiduus aiini unins

plo. Posl tineui

nobiftoco.

grum
foco,

Corpus S.Porct'rini in rofjo cxanimafi mansif infc et inmolatum mediis in flammis. Vomnina,
ilfud r.rrepit
et

jampreces;adversus violcntiam oomniunis hostis suhsidium ol)scsso forret, gro solatiuni; depollercl

sorvitutem ac vineula,

cpiihiis misrrahilitor

ol>slriotus teneretur; iiuohmitMii

relif/iosl.mma femina,

rfddcnt pena-

in

eodem

tihus suis

montc Crotaleo, srpuftura donaiit. Atqiie ad ejusdem sancti viri citltitm celehranditm
in

nempc

inaiisurani penes se beiielloii

momo-

riam. Insuperdopulsori

malormn suonmi omnes

ila-o oraiite. aiidita

apud
vox
:

j,'entcs

docus futurum.

ihidem super sarro scpulcro temptum

sedificarit

.^-uis

crpensls

Lilicrate, tih
fiher es.

omni

serufa

mirarufis rlaruit.

Dfmnlna. Tcmpfum iltud prr muffa Vnde probantur Acta

martijrinm srripta.
S.

corptiris aniniiqnc vcra-

tioncjam

Sed redire

in Sirdiamjiiheo,

ad

miiltis secufispost S. Peretrrini

Cur Ferrarius

monlem Crotaleum, ubicorpns Perrgrini sifum e.st : ad ejus sepnfchrum fi/Jt-rre

fiportft ff
ris,

inartgris
te

prrrfs

Pcregrinum Si/racitsis trihurrit, non aliam inrenio causam fiuam S. Marciani

amicitiam. It/notum
sepulcri focum;

Jejunium xc dits
lifn

tofcrare.

1'fii

id frrc

Perctjrinum
fr

mons

prxsiititrum confitlc nc dsemon

/ifio fno,

Crotalcus, ifjnofns fncit

atjgredi

uffra uudfnt, simuf

ignotiim prnindc trmpfi situm.

traturnm Ahnndantlo,
2.

Jnm

et ah Ortavio sanctornm Siculorum excuso, iterum typis traditum hoc loco lectort comnntnicamus, meliora daturi, si mefiora prxsto fnissmf.

dftcumentum sxpe fauilntum

in

opem a Dro impepandysi afffivto.

foque
/irrvrnil.

Cajefano

I^itnr Liboratus allociuio cu-losti flrnialus,

in Sioiliam reKrcdilur,

Vitis

LilylmHun

neo niora

niaii-

datis apostoloriim i^rineipis exsrcjuiiidis. .L^rruiii iilium, xvi nalmn amios, jid H. Pereifrini .sepul-

chnmi mox porduoeiidum

oural; oriiiiupi*' Sioii-

MONITUM
CmCA SEQUENS DOCUMENTUM.
Octavius Cajetanus in Aniinadvorsioriihus ad marlyrium sancloruni Perotrrini et Liberlini
(Vita:
"

lani adnavi^fans.
in

rpio

ad monlcm Crotaliiim porvcnit corpus P<-rivrini sitmn erat, ol inde ad

fuit.

Ascotcriuni, cui Tritjinta nonion

stato
h,

Ea lempe-

nscelis prnDfootus eral Ajfalho aori(pio discipliiia cx.-rccbat, e^'rc/ia vir rclitfiono. sacrislitteris

Sanctorum Siculorum, tom. I, p. IH) : Eorum, ait, Actorum initium esf Annuente Dei
inisoricordia,
.

quo
tias

pcrquam

oruditns. Vespen^,

Doo

^jra-

agens, cibum

nipiobat,

C omnipotcntis
servari in
hlfifiotheca

additqne
nfifmtls

codirem
Cajffani

laboio suo paras.sct;

Domini Constantini

innorcnter nec saiietissimum vinim F

(piem

Aniciana. Srimus crtjo hic non hahtri dfjrumentum intrtjrum,scd parfem excerptam. Sri~
thitum non

mus etiam primitjenium rodicistextnm a Ctijclano esse, scd sua manu corrcctum. ImporCajetani diligcntiam
dolere

pielalo antoisset, cum occinondis Dco laudibus in ecclcsiam conventum essct. Septom pcr annos quos in ascelcrio hahuil, noino imi(|ii;im

quisquam

ah (0
ac
tur.

tristis

abscossit; tanta antini tcnilatc pollo-

funam

bat, hilaritale oris, utriusquo constantia.

vitn; disciplinn

Morum

possumus,

pcr Sioiliam late celobraba-

corrigere

nuuc non possttmus, ui qui codirrm pras manlfnis non haheamus. Pr^terea feetorem moni-

tum vtilumus ]'das Sanctorum Siruforum esse Cajeiani opus posthumum, qiiod editoris Petri
Salerni e Stiriftate Jesu rorrvctricem

3. Per id tcmpus c, KocleKin! Syracusann; Marcianus pnocrat opiscopus. Qui Poretfrini virtuliim

.V.

Atarriiinut

fiTcgrinurn
fonrrnit
;

fama
vcnit.

excitus, ojus visondi oausa

ad

a.scelr-riuiM

tt

manum

ntm

uuo forsdan

in loco passitni

sit.

llxc prxmittere
si quis stijlum

Nonnulios per dles simul cKcre in oa .solitudino curaruin vacua; rorumque bumanarum ad
(lespicicntiam

lioutmotlum
hie
tt

deffebamits, ut lector intelfigat

protlili/re

cur

ad

amoremque

c(cIostiuni se

invicom
dulcibu.s

attendit hujus documenti, statim certissimejudicei nanc textus formam antiquam non esse, immo satis

juiiirrm
liffrrlur.

adliorlanrl(, allocutionibus

supra

niel

receuiem. Arta

tamen mufto antiquiora

stint, et

xttitem habeni lontje antifpiiorcm ilia

ritjits

faciem

uunc prx
tpse

se fertinl.

Exempfar enim multis sofa-

appotebant tractabantque, regressum in letcrnam patriam sunirnique boni coinploxionern. .M(;rabatur in ascetcrio Prlagius quidam. Afriranus,
in.satiabiliter

pasocbant

animos. L'rmm

cistms ffethituni

miilatis rerbis correctum ftiisse Cajetanus fateiur. Addit tanien se periodum nuflam loco mocisse neqtie aliam inseruisse atit
^tdjiinxisse. Protestatiir incftnrinna: diciifjnis

non oadom qua

celcri virtute; itam corporls habitu coinposilus, animo corruptus, dsomonis

fraudc invidiaquc in .Marcianum porculHus, ani(1) Cfr.

muta-

lionem stare

cum

ii.'<dem

rfhus immotia

et

cum

Comment. Pncv., num. H

aupni.

(3)

Addit

fadem historis serie.

dilor

Ex codie* antiqw,

Anntt Oiritti SO. 3 Sov.

mum

612
edit.

DE
in

SS.

LIBERTLXO ET PEREGRLNO MARTYRIBUS.

Curn ab

mum
ad

fxitium

omnium

* inlr.nderat.

dha mors ad
pa-mman
ejus

requiem transmisit plenissimam

omDiorum.

Impn.ValeminoclGalionosrnptuinr.tadQuintianum,SiciIiaiconsuIarem.utchristiano.sadiKerot
sacrificia ct

rolupMum. Atque
ef

utmam Bque parUapem me

fecer^s,

regm

daretunp^e a

te

a^pcmanfc. po^nis amccrcntur.

Missusa Quintiano Svlvanus.homopcstircr, qni conquircretexcruciaretque. Is Acrigontumingrcssus.Libcrtinum cpiscopum corripi jubcl.Non doli. nonmina-,nihiionnssum.quorevor.areturaGhri.
sto,

quod rupio, dmoln per crHnatus ef perfrm Ckrixto meo! ., ^ ., ,. 0. Sylvanus <I.xit : Cor,mtum m,h,, rhr,.t,anos
.

"

ignrn

rupidi,ie hono,-um ,n rxdes ruereet ,mie,-atione,n

numinum
reUes, uf

simulacra vcnc-rarelur. At

Libcrtinus in a>de
lausine

S Stcphani proto!nartyris por aras Ocum dans oramquc spiriturn corlo reddidit, nec
multos

ex morte qua^rere. Affectum pcenis te male mulctato corpor, tuo culus tnbuatur; sed e,^entus cont,-a er,f, tu, s,m,hum docu:

*-

mejiio

sequentis xri

memortam culfumque, quem

corporjs

salisquc luctu. in foro At'rigontinoruni scpultus; .sepulchrum collata sunt por annos ad ojus

>^perahas, incendio t.a

mox
:

rcsf,n<;uam.

Sontcntiam crpo
"

sic

pronnnt.at
,

Pcregrinum

m
Qui Peregrinum
adducijuhrl
;

p seuros bonciicia.
.

4 Sylvanus
chrisiianos

AKri^rcnto

ad ascetorium d
tcndit.

rccta.

christianum, qui impcratorum cdicta conlenipsil ,. , .. ^. . net prohra in dcos Saturnum ot Minervam dixit,
.

qua..siturus.

Extcniplo

adit

flani.nis

.^nibunjubco.

Qua. ubi B.

eregr.nus

ho.nincm PoIat<ius. fidci violator. Illic dctulit Afrir.num qucmda.n .o.nmo.ari, cujus artibus maxinicfacilcsabiinpcraton.m obscquio diisque cultmii vcrtoi-cntur, ut qui plerosque ad deorum transurodi cnpiontcs oxto.-rorot. [Marcianum.

audivil

r.i/, dix.t. </r^... j., ./.^

an.^.. ^m

me fauudum tuum optatmnna morte d,gmU,is es, d per martyrium ad te vocas. Pro nomme tuo
patior, Christe; at,-or,fafem tormentor,an ope tua
susfineho.
co,-pore

Sed

oro

le

preanju', erp-ed^entem

edit. Syra-

cuaoruni.

Svracusarm.i*opisconum,dccadcm damnatum,eainurbcflammisabsumpl.mi.lProin PeroL^rinum, cjusdcu scchc sfudiosum, cadem

oupplicia conficcrcnl. Stalim con.prohcndilm-

supcrstitione

animum

ne teterrimo ohttitu

dxmon

exter-

fuhe>'fe>^

reat,ne me,aniter ,nca^kon nnped,af;verum pr^ mm,str, t,a exc,p,ani ad f^ deducant, qni
in

^-

e
:

Deus

es

he^,ed,ctusm secula.

Submde

raptus
^

Pcrcmiius.

IWnon

ail

ct ante Sylvanum ho,iem exiemum te

statuitur.
esse;

Qui

quod tuum

montcm Crotaloum /-cl nnt?ncmconjectus,Doo spiritum cum commc.idarct, cxammatus est; sod

nomen o..tmdll. Quid a,is,is es cives perter,-ere, quominus impe,-ator,im edictis ohsequanfur et thura diis inLdant Porcgrinus rcspondit Et
'f
:

corpus inviolatum mans.t, receptumque a Donmina. rcligiosa fem.na codcm m loco honorc sepulturx. donatum, cjusdemque op.bus cxstiucto

" edit.

alieno

mefateor etciresuwosalienos* a Ch,-isto ,wn esse, est, n.dhm ,im tanfam el, qux mea in Deum spes
tormenio,',im
o,,e.;-e '

fo,-e,

p,-dium
aures

est

qu^ a fide me divellat. Neque amul ros mulfa disserere, quo:

super templo cultum. Illud vero m.racuhs pc.niulta sc<:ulorum .nclytum fu.t. Nafahs d.os ntu annivcr.sario ad III novcmbns cclcbrat.u-, pr^clane mortis percnne
ria.n. qui in

monumcntum. ad Dei

glo-

rum

ad falsas aiidilinnes rersx, aui.uus

antehahe,rt. Sylvanus subjcclt
tuus, plurima adversus tep,-omp.iit,
:

omncm

ietcrnitatcni vivd ot regnat.

corrupia

reris

ANNOTATA.
speclans; item

Pi'laiji,is, civis

feque /ir.rsens aniuel. Tuni Peregrinus

ait
;

Vocetur,

qttod Inhet, tesli/icelur.

qui intrepide
ChrintuiH
confesus.

Producto Pelagio, versus ad Peregrinum Sylvanus Kr tuus, iiKiuit. dehtor ac tesiis. Tum
5.
:

LWyhxum, promoutoriu,n Sicilix est,Af)-icam ui-hs i),-ope eum hcum. Pro,noniorium nunc Capo Goco, urhs vco roca^?- Marsala.
a

Pdagius, cu-pto jam scolcre vecors

ait,

Pereqrinus,

ex Africa in asceterium venit, moderatoremque Aqathouem ar pr^ferea ceieros frandihus suis

involrit,,if

Ea tompcstate. Ex contcxtu non adeo clartim qua;nam iempesfas indicet,ir, nempe t-itx S. Pcregrini an adventus Liherati cum filio. De Agathonc
1)

monasterii prxfecto

et

de ipso monastei'io cui Tri-

impeialorum edicta respuerem^iS.VcrC''

:

ginta nomnifuit, historia nos nihU dociiit.

c

grinus rcspondit
quis enim diis

Quod

.masi, ru,'sum suadeo;

Per

id lonipus. SeiUrei

tempus

S. Marciatii et

sac,-ificet, ope,-ihus
:

mamt

factis ?

Sylvanus

dixit

PeUvjii testimonium, ut rideo,

SS. Libertini et Peregrini. Indicatur eryo (uti in Commentario ex ipso hoc marti/rii documento

verum

est; jussts

principum plane
:

ailrersaris.

demonsirarimus) seculum III.

Ucet asceterium

Peregrinus respondit

Dixi

tibi

chrislianum

me

esse,et asseveraiione constanti firmo. Deosvestros

d Agrigcnto ad asceterium. IHnr existimare illud non longe ab A(j,-,genttna

aspernor,quib,is nulla jurandi polenfia, ut saxis

sine mente.

urhe sifum fuisse. Ksi aittem

Sicili^ in ora australi,

Immane crani

qtti

cohtnt, qui

hosHas

ad

ostia

Agrigcntuni urbs Acraguntis fiurit,

immohnt. Neqtte iis error sine exitio erit :quos semapud inferos depasretur. Sed inihi fities ac sacrifidum Ju.rta sunt rera omnia ac pura; uam seterno regi sacrifico, in quem credo,
piterntis ignis

yrsece
est.

dida Acragas, a tnonte scilicet cui impostta Nu,ic diciiur Gergento, Girgcnti. In hac urhe nati sunt Empedocles phihsophus et Phalaris
tyranmts.
c

qui iu Ti'inifate ,nanet

ef

in unitafe persi.^ttt
esi

qui

Statini

comprchcnditur. IHc

documentuin
induit.

rerax
ef

est

ac prxpotens; cui subjectus

mundus

consuetam Acio,'u,n forina,n

martyrum

(vj7i/;/i.

Sylvanus
Nescis qu.v

dixit

tuam agnosco;
te frahit.
stis

sfultitia.'

Vanihquentiam istam ad pernicicm Marcinnns episcojms perpci^:

miscreor,qua-

nobis el f Sxpe diximtts montem Crotaleum tamen ascetcrntm tn ipsis Sictdis ignotum esse. Si quo S. Peregrinus vixif prope Agrigentum futt,

est? tpta
:

respondit

vitam morte finivit? Pevcgrinus Hattd sum nescitts Marcitimtm pro

montem Crotaletim nihil aliiul esse tiuam emmentiorem locttm montis cui Atji^igenium impositum
est,

Christi fide extretna perpessitm esse; felix, qiiem

non inanis

fiicrit

conjectura.

DE SANCTiS

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

DE SANCTIS MARTYRIBUS

VALENTINO PRESBYTEUO
ET

HILARIO DIACONO
VITERBII

C O M M: E N T A K I tT H

I.

I> 11

^K

I IT

m.
o
Ililarii

U. V.

II

M(Mnom

saiKMoniin inarlynini Vnlontini

cl

iiulo

ab auctariis rsnanlinis
iK^nns Aclornin.
in

apiul srri|>l(n's nM'(Mili(n'*^s.

Dnplrx

A5N0

hcift ubi

CCC1II.

minc Viterhiuin

est,

Ii.-i

VHn-hio

(iitjurcntfs. floruit sfinrtonnii

campique vifonim

Ttberini piu>cipitati, et inde

ab angelo divinitus oropti.doinum abscissis cervicibus coronam martyrii

SS. Valen-

tinus

ft
>>i

Hilarius

inrhjtiim jKir, (jloriosi martyn-s Vulentiims atque Milarius, A/c levitarim mininterio, ilte preahi/trralis onttnis honorr iusif/uis. Qiionim Artn

porcoperunt.

3. I)e
rt

mncti marttjribus Valeiitino presbi/tcro Andrrurci

e

Otquitiun
f</it

Hilario diarono mtilti srrijKirre; qtios inlrr emi-

maviyrohi/iis

martijrii eluridandit dirs prxsrns suiiprdifat.

In

net Aiulrcas ilieronijmus

noslra Jcsu Attdreueeim

marti/rohgiis autiquis nuUa

rrceimntur
Utuardinis,

rum

fit martijrum nostromcntio, sed in aitctarlis rsuardi fre/jurus est

Socielate sacerdos, qui in

opusruh ituliro cui wim/e^

et Hilaiio dia-

stum
riosis

litutniii {[)

Noiiliiuum Iiisloricarum do ^Io-

eornmdem mrmoria. In
Viterbiensi, saiiotoruni

rodice

Dauiro

(laslro

samlis Valoiilino piosbytoro

prasjixH,

Valontini prcshytcri et
laniati,
i-apilis

cono
tilii

tnulta de utroijtte marttjrc dequc

l 'bi

Hylarii (iiaconi,

([ui

in Til)erini niersi. sed

sub Maximiuno diu ab angelo eropti.

Artis ipsorum doctc ar sa/iienter vxponit.

quid
cx

dc sanrtis bisrr tnartt/rihus srripseriiit, inulta

abscissione niartyrluni coniplevtTunt. In codice

ruin diliijcntia notatutn reperies.

illis

Mon

fHitira

Bruxeliensi

Castro Viterl^iensiuiu, natalo sanot

quse rlarissintus auctor suo opusrulo inseruit

ctorum Valentini prosbyteri

qui sul)

Hylarii diaconi,
suiit.

huic nostro opcri neressario insrrenda sunt; qucm

tatnen aurtorem ritare sem/icr idrirro non /lossu-

Maxiiuiario diu laniati

:

In rodire

Aquiciurdno
sio

Ipso

tli;

custro Viterbionsimn, pas-

mus, quod ex fontibus

Itaurirc,

non ex rivuUs,
usus

sanctorum Valontini presbyteri et Hylarii diaooni, qui snl) Maxiiuiano ae noiuorio (Drmrtrioj
lis

qiianttim fieri potesl,pro instttuto nostro dcbemus,

utemurque
esf.
1.

saepe iisdetn

quihus

iile fonlihtis

consnle diu

laiiiali, insii,'iie toiiipiuiu

liercu-

orando tavillam feccrunt ac in Tiberini inersi, scd ab angelo ercpti. capilis abscissiono inartyrium coniplovorunt. In rodirc Virtorinn : Caslro Interbentium passio sanctoruin Valentini presbyteri et Ilylarii diacoiii, qui sub Maxiniiano ac Demetio (Ihmrtrin) i'oiisulo diii laiiiati iiisigne

/'rxter martijrohgos sttpra allitlo mtilti iilH

fecc-

auorvm
mfniio
oerurrit in

sanrtorum martijruin nostrorum mcntinnem

runt.

Priiua i/ux orrurrit, reperitur iu epistola

{1),

Innoeentii Papa: 1 1
S.

cx qttadam constUiitione
:

n""''*"

Lennis Pa/iic IV, ubi sir IrgUur

!n vico I'aIon-

Summiirum
i'ontifinttn

zaiio cuni suis ecclosiis SS. Hilarii ol

Valmtini.
sice

templum Horculis oraiido

in

lavillaiu fecerunt ac,

Vixil

Leo

IV

secuh IX. Virutn Palenzamtm

Tiberim mersi sod ab angolo

Swria;
n. 130,

eropti, capitis

caslellttm

Pulrnzantim Fridrrinis imperator

abscissione niartyrium complevorunt. Idem rodex

lietjime

srd jnxta SoUrriuin ridrtur

legere

caslro Vilorlencium rel Viterbonciuni. In

:

anno IW.f dono dedit VitertiiensUius (11), fniti/tie in feudum dntum finniUa: Orsiniw anno /^// (l). Inuocentius I'apa Ilanno 1 1.'I!) crcleniatn S. Valenlini,

codice Greveni

Valonlini prosbytori et Hytarii

aidifiratam in loro ubi sanclis martyribus

diaconi niarlyrum.
fi

capita

ahscissa

ftierunt,

Azoni

arrhij>rrshi/tero

apud

2.

QuUtus ronsonat Galesinius, in Martijrohijio

cathedralis ecrlesia: S. Laurentii VUrrbii ronressU.

Ctijus

Galffiiiiiim
ft

scribens :\\\.C'v\m, l)eaiorum

martyrum

Valentini

hxc Munt verha

Quoniuin beatum

Vtruni

itauruh/;

fum

presbytori

ol Ililaiii diacoiii. fiui in Tibrriiii j)rie-

ejus(pio Vicarios
gis,

filiali

aiiion? uc i-ovoroiilia dili-

ft in

^artyrotuijio

cipites duti, indo divinitus eropli, dciniini pnL-cisis

atque inioa'dilIcatione ecclesiasSanoli Valonquu; peccutis exigcntibiiR olini destrucla

fuit,

Romano.

cervicibus ad marlyrii

coronam pcrveniunt.
scribit

tini,

Mauroli/cus in Martijrofogio

sequentia

piu^ intentionis

atque

ciiaritalis

intuilu (Idolilor

Castro

Vitfibioiisiuiii. passio

SS. Valentini pro-

laborasti, pro (juil)us

omnibus

porsoiiain tuani

sbyteri ot Hylarii diaconi, qui sub

Maximiano
laniati.

ampliori gralia et bencvolentia clementer aniplocliniur, el pra;fu(ain eccIoHiam Saiicti Valentini

tibi

imporalore ac Denielrio consule diu

plo lieiTuIis precibus subvorso, in
jecti

tcm-

Tyborim pro-

tuisquf?

successoribus et per vos ooch-Hiuj

ac docollati sunl.

Tandem Marti/roloyium
martyruin Valentini

H. Lauronlii apostolicu t^eni^nitat*? coiicodiiiiUH

liomamim prxrhros
elogio
:

murtijres sequeuti rdehrat

Viterbii. .sanctorum

pres])yti'ri ol

Hilarii diaconi. ijui in porsocutione

atque lirmainus etr. I)ictx bullx cujus tertm eitacimus, originale e^emplar suo teinjtore in raihedraiiH Vtterbiensis arrhirnrnnserrari dirit liussi (3), da/'im^uf Laterani pcr iiianus
Alini.-rici

Maxiniiuniob Gbristi fidom

cum

^.i\\

pondero

in

S.H.K.Diuc.
II,

(I) Notisie itloriehe de' gloriom aanli,

Vulrntino

/irrlf

td Ilario diacono. niartiri Vitertirni r /trimi apoaluli di gutila ciltA. raerolle da Andrta Giroiamo Aiidrtucei della

e{(i<L

fompaynia Wi.

dt GfMit. In
-

Homa

1740.

(3) nuluz. lom.

(3)

hloria dttta
ji.

ritlii

di VilrrtMt, di Ftliciano

fiwMi./ft /;owial74i,

W. (4)

ll)i<J..(i.&7.-(5jIljl..p.i.

Card.

614
AircTonK G. V. H.

DE SANCTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

iii,

Card. et Ganceli,, xiv kal. decembris, indict.

incamationis
ficatus

concludere aryumento ex nomine Biterbensium.

anno mcxxxix, vero Doni. Innocentii PP. II, anno

Dominicae

pontix.

Nusquam urbem

vocat Viterbium, nec Viterbien-

ses; sed castellum

tantummodo

novif Biforben-

et

apud

alio

5.

Exinde

in mttltis tmirtyrofof/Hs et rriJciiduriis

sium. Anonytnus Haiennas,qui secnlo

VII fk.ruit

muttOB.

heatonm martyrum memoria cehbrntur, quorum

priecipun supra a nohis citata sunt.

Beterbon
reye
est,

novit,

nuUum adhuc

Viterbiuni.

Nomen

sane

est neijue

Mirandum Lipomanum, neque Surium neque

Voragine, neque

Viferbium hodiernx urhi

dafum

fuit a Desiderio

Mombrifiutn neque Jacobutn a ipsnm Pefrum de NatalihuH martyrum nostrorum

Lonyobardorum. Viferbium enitti urbs recens sed vivitas valde atdiqua; cujus oriyines pri-

Arfa
ent)

nttigisse.

ViterbiensiH,

Primus Mnssini, arrhlpreshyter anno 1012 juxtu Acia (ut rredt par
et

tnorum femporum nebulis obductx latenf. Certuin tamen videfur fuisse civifatein unatn ex quafuor vicis consisfentem, uno verbo zitpi-Rohw. De VUerbii
oriyinibus ride Bussiutn (3)
citatos ibi auctores,qui
et

historiam marlyrii composuif, narrationem

succinctatn

Andreuccium

(4) et

scilicet

ad

ledificationem lcyenltum

dehacqiiwstione amplissimis
est

exarafam. Clarisaitnus P. Ferrarius rorumdem tnartyrium breri competuUo exhibuif anno 1013.

disputufionibus eyerunf ; neque enim hujus loci

Quihus addenda

eat leyenda,

quam

dicunt, eorutti-

de iUa quzsfionc ex professo ayere. Nofatu fatnen diynim est tiomen Biterbon seu Beterbon cpwd
:

dem martyrum
officioservitura,

in fres lecfiones distincta divitio

primis incolis adveuis

(srilicet

Pluvnicihus) bcth-

quam

a clero Viterhiensi oblatam

in opere

arbah sonuerif,
partes divtsa.

aarra Rifuutn Conyreyatio approbavit die 19 auyunti

i. e. domus Quod Petrns

seu civifas in quatuor

Benedetti,

Unyuarum

anno 1002. Paufis post nnnis Sarnedi

oricniulium periiissitnus,nonincongrueAndreuccio
indivarvrat.
9.
rii.

italico cui titulus Si)(^cnlum cleri sccularis hrcvis-

simam sanclorum martyrum Valentini et Hilarii nofifiam scripsif. De ilsdem mnrfyrihus egit Joannes Murunyoni in operc quod inscrihifur Thesauru8 parochorum, in quo (1) brevem conspectum murtyrii SS. Valentini et Ililurii jiroposuif. Tnndeni

.SW ad Acta redeatnus SS. Valeniini

contineant

et

Hila-

Aaa
condnent

Qux quum plurima

quorum

in hre-

vissima Passione iUu,

ratissitne

quam

ex ipso codice accu- "ifHtiguain

tnentio
injic.itur,
^'"*"*"'f

exscripsimus,

tiulla

non possunf did ampUor ejusdein Passionis forma,

sed aliunde mulfis conqnisitis rebus

leguntur

nnno

100!t

Anonymus quidam
ifalico

Vitrrbit:nsis

novum

sedifi-

Acta tnartyruin tiostroruin

vit.

sermone tiarraHilarii,

cium, fundatnento priori superstructum ac tnuUis

partibus aurfum.

Clarissimus quoque Bussi, in llistoria Vifcrhii

Quod

nt a

lectoribus

commode
aryumen-

italice scripfa,

Acta SS. Valeiitini

e.i

capiutur, ufriusque Pnssionis breviter

Nicolao Nurditii anno lOH-f typis expressa, operis

sui appetidici inseruif
(2).

De

quibus docforutn

virorum lucubrafionihus quid sentiamus, posfea dicturi sumus. Nunc ad Acta examinanda procedimus.
Actorum
txtmpJaria
C.

tum proponimus. Secundum breviorem illatn quam anfiquiorem putnmus, fempore MaximianiVoXcnimns presbytvr et Hilarius diaconus IntUahant in domo Kudoxix. Qui tenfi a Detnetrio proconsule,
ducfi sunt in CasteUuin IUferbetisium. Interroyati
pafriutn, chrisfianos se dicunt atque ex

Acta sanctorum mariyrum Valentini preshydiaroni ex codicc

sec.uli

Orivnte

^7v' fMIihirii

meiubru-

advenisse. Sacrificare Jussi, recusant. Recusanfes

Farfimia

et

neo transrrlpsimus Itoma: utino IHSO in bihliotbeca

Cotleyii

Camtenaia.
nio

liomani (post spoliutiotiem faciam uGuher"

plecti in via strata.

Prdemonfuno dicfa
istc

Victoris

Kmmnnuelis

),

Demeirius Jubet exfra casfeUum duci et capite Quoruin corpora Jussit custodiri per fres dies; qux noctu Kudoxia rapit et eo
in loco coitdit sepulcro.

quo codex
Farfix
in

ex cclcberrima ahbnfiu S. lienedicti

fueraf.

Kudoxiam proconsul
ad mortem.
cst
et

Sabitds translatits

Quorum
bihliofheca

Jubet

et

fustibus cxdi usqite

Argu-

teneri

Aciorum duo exetnplarin rcperiunfurin

Casinensi,
codivibns ridelicef
l.llt

mvnfum Acforum lonyiurum

miuno christiunos persequente

sequvns'.

Ma.ri-

ef

149, sutis

christiunis occul-

inter ae similia, sed u

Fnrfietisibus

aliquantutn

ias quxrentibus laiebras, aptid

Eudoxiam, piam

diversa.
Farfenai
gatis siinilr
est

7. Exemplari Farfiensi safis similia sunt Acta mufilu qux Andreurci edidif ex npoyrapho claris-

feminam, fufebant ubsvonditi SS. Valenliniis presbyter et Hilarius diucotius. A Demetrio proconsule,

quierat in castello Viterbtensiuin, christianos ^

fenfi

apoi/raphum
Gallonii

simi viri Antouii

(iallonii,

coidento

in

codice

quterente,

sutd Valeiitinus

et

Hilarius.

chartaveo bibliofhccx VnUivvUunas in urhc liomu, siynnfn li. 74. quaque expulita edidtt Nurdini. Fx quihus exvmplarihus nuUum yenuinu Ac!a mur-

vastellum yiferbiensium duvti Demetrioque exhibiti,

patriamque

ititerrogati, christianos

se

faientur.

Inferroyufi genus, ex Orieide se tu-nisse

et pra.'claro

tyrum prxbef ; neque authentica seu proconsularia,

uti inspivivnti patet.

yencrc nutos affirmanf. SacrificareJussi idoUs, reviisanf. liursnsjuhentursacrificare deo Herculi; recu-

Quam

diffividtutem

cum phi-

rimis
Quibua
antiqiiior

snticforum

mnrtyrum

Acfis

communem
quxdnm

haheni. Composifa videntur secido

8.

X aut IX.

satdihns Demetrius tormenta minatur. Sancti pro-

Mulio untiquior videri

potvst brcris

consulem duris icrbis invrepant. In equufeum levati ac torti, orunt Deutn, ut per angelum Herculis templiim eierfat. Fit terrx motus, teinplum evertitur.

Passio Valenliniet Hylarii marlyi uni. ^urtw excodice

ridrtur
I'assio brevia.

membraneo biblioihecseVnUieeUana: n.lO(p.73)

rt

In eo templo rexsemel in anno sacrifivure solebat;

crnfque puU'hvrriiiuim ,et vnlcbat pliis qundrinyciita

edidil Andreucci.

uos cx ejusdem bihliothecx

est

codice edimus. }'ulde sucdncta narrafio

tyrii,

mar-

ccntvnnriorum

(^) auri.

Deineirius casum iribuU

in

tres

lectiones

distincta, et

cotisueta

artibus magicis, jubetque sanctos in Tiberim przcipites dari. Ditcti

reliqitorum

Actorum

narrafiotie valde lonyc dis-

ad

fiiiviiim,

aUigata ad coUum
angvlo liberantur.

vrcpans;

(piipjir qna'

mnximam partvm

marfi/rii,

mola, praripifantur; sed ab

SateUites revertentes
res ovcidit; rvliqui conrerfuntur

eatnqiie splcndidis$imam,sileidio
teritio

suttdet

ui judicetniis

premuf.Qux prsPassionem hanc ex

non fiiisse contruciam, sed potius componetidar longiori Passioni qiiasi fundaiuetitum prxbuisse ac Uneas, ut aiunt, traxisse. Antilongiori idia

imaduntur ab urso, qui plitad fidcm et udeiint Kulycinm presbijterum, qui eos post triduum cum

familiis ipsorum baptisat.Tunc martyrese flumitte

erepti

ad proconsutem redeunf; per anyelum

se

quam
tl)

esse

hanc Passionem, probabili mihi rideor

17 (crV. Andreucci. op.
cit., p.

libernfos dvvluraiit. Proconsuli

Christum prxdi'
i.(41

Ub. II. c.

16).-

(5) Bussi.

op.cit.. p.

U4.

- (3t Op.cit.. prt.

i.

lib.

Op. cit.. cap.

3.

DIES TEHTIA NOVEMBUIS.

cant.qtti eos fustibus cxdi jiilfet,
et

Gt5
Tibfrim
iirieceps

mt

nacrifican-

dum

Ilrmili mvilnt.Qitod ifuum uohiissrut. cauitis

ii(f(itis,

cuiis everteril rt in

datus marreliqua

AdCTunil

tyriuin

consitmmarerit,

(jucmiidnutdum

il<nniiati,pe(tiffus (ui colutiimim

(IV.H.

caiiitc ptr^

ctuntur in

via strata.

per
et

tres ilies custtnliri.

Jubet proconsiil corponi Qiut nocte rujmit Kiidoxid

"

adjuncta locum reirra sive in martyrio Secundi sire in martyrio SS. Valenlini rt Ililurii Itahere

iii

loco (iectjUatioitis (jui Uieitur

Caiiiillariits
liein fiisti"-

traciit sepitlturai.

Ewtoxiam Demetrius

busra-i/if usipie (liim

spiritum e.rhalaref.

Qii,t acta

sunt tertio tiouas tiovemhris. Post Vemetrius dolore ilii perrussus,

multum lemi>oris vetiit ad marty.sibi siifHriiiaiit.

Quarum rcruin ineerta fatna el rumore perora /lominum volanle ac currcntilais secidisad postcros jHrtrnicnte, tion incanyruum erit ojnnamriitum. tariorum ojijiidorum incohs suis adscri' psisse niartyrihus omnia qttxjntrfim suis et jiartim
potuerunt.
atiis accideraid. Xos irro, qui tot secuHs lanti.tqite primorum temporum nchulis a manifesta luce

rum
tis

sepulcra

et

orat marti/res ut

ci,mittuitt aim ad Enlijcium,salucotisequemtx cauxa. Procoimtl Entifcium accersif; a quo baptizatus saiuifusfpie, ipse Christum

Qui aj^parenfcs

facforum separamur,

(juid cuiqiie contrniat decernainus, fere nihii adjuincnti haticmus.

(jito

prxdicat.

Dioni/sium,

Quod audiens Maximinitmus, mittit fjiii Dcmetrium (^npil,- ft/ectH. Tamiem

et

II.

I)c snncloruin
ol

innrlMuini
palria,

additur translafio SS. Valentiiii

Greijorii I
\',

Hilarii
jier

fempore
Sicbar-

ad monasterium Farfix

Viilcnlini

llilarii

dum
fd fotiassitt

(il>hatem.

10.

Kx

tanta diversitate martyrii inyens oritttr

i:;('n('iv,(lii,'nilaU';il(Mni(Mnart}ri()

S.

rx Aeti Sfcnndi

difficultas,

parum
ribiis

dfriranttir

vccat. Efeiiim /laud farile

qtm hm/iora marti/rum Ada non causam rejierias

ipsoruin.
SS. Valfn
titiUH rt

cur htrris

illius rassiouis scrii>for saiicforum pre~ ever.tum Ilerculis femjtlum, mersos Tiherinis
et

Posf Actorum quxstionem univcrsam, ad sinyiifa

hreviore ((juam lonyiora Acta se(juiintur) jtroconaul sanctos inferroyat de jtatria
:

fiucfihus sanctos

jtrodirfiosam crcjifioiiem
j/otcraiif), in
.tihi

Ojux

paucissimis verhis referri

fiottc jirxfcrmiserit, si

examinanda facla atredimus. Et jnimoquidem dc martyrum jiatria aijendum cst. In Passione

IlitnriiH
Oririitiilt,

sua iiarra-

ea nofa

fuissent.
scrijjfori

Kt

ai

nofa

ei

non fucrunt,

unde.

Acforum

Kx (nm,

lifnrrr forlr

itKjuit,

inno-

illustri

tueninf? Kjc tradifione, dicat quis, Viterhicnsium et acrohirum. Scd ca traditio cur non j/crvenif ad
aurcsj)rioris scrijtforis, cui reliqua ajtjirimc nota erant? Crescit difficultas consideranti ef Acta
S.

patria estis? Marfyirs, consiieto martyrihus modo, jiritno se cbrisfianos confifcntitr; ct de jiar^
tiitits

diijnitatr

illr

lirrbyter,
liir

Orietitis se renisse affirmant.

Qux

resjtonsio
jicr-

diiieonu.

nihii haficl qitod tton

facHc nrdi jiossit.

jier

Nam,

secitfione (drocissima

Secundi, qiix

Orientem dtharriiaide
j)er.tecnfionis

j>r3^d(Ct\tsor

tmstcr Oodcfridus
S. Sccitndi
ef

Hcti.fclicniusfracfaiif^l}. In

suh iJiocietiano, quiim jiartes occidetifales ad/iuc

quiescercnt,
fortas.sis

Actisenim

legutiturca

omnia

ad

qitx

martyrum SS.Vaiontini

xsfum
sepul-

Hiiarii fonf/ioru
in.^icruiit,

mr tantum
cf

Acfa hrcris Pa.t.tioiiis narrationi eadem, sed iisdem fcrine vcrhis

:

fiiyieiiditm in Occidciitem vcncrant. !'oturrunt(jue etiain aliatn oh causain, v.g. ad visitandittn

cra Aposfoiorum,

expressa eademquc locutionis forma

sit

Uomam

rcnissc, ut atiis qitoqite

ita tU ttecesse S.

SS. Valcntini

Hiiarii

Arta ex Actls

Secuudi

aid hxc X

illis

confinta fuissc; qiiod auctoritati

Actorum non parvum prxjudicium ojtponit. Nain quum hreris 1'assionis forma cairaf fere iis marfijrii
rii

accidit, et deinccjis in italia /ixsi.isr, in jii:Tdicaiida ftdr occujiati. Defjenere SS. Valentini et Hilarii in Passionc fjrcviore ni/til let/imus ; in

martyrihus

Actia vero natos se jnxctaro gencre fatentnr.

fjcnus
triits,

Ad

(idjuncfis et facfis qiix SS. ValL'iitiiii

ct Ilila-

mnrtyrum iflusfre sjxrtair /lofcstquod /hineeos ad sacrificandum cxiiortans, amicitiam

jirojiotiit
:

lotifjiorihits

munia ea omnia ex

Actis citm S. Secundi Actis comsnnt, non sine caitsa et ratione ojiinamur
aiieno loco huc fuisse adducta,ideo~
ineirri.

Casaris consequendam
illitstri (jenerc

quod
ftrevi

iiotnines

nafos jiofius fjitam /ilehrios indieaf.

I)i(jnitas ittriusque

que fidetn twn

marlyris tuin in

Passione

Tale iyitur
et

('./

no.tfrum de

tum

in Actis enuntiatur. Dicitur eniin

Actis SS. Valcnlini jneshi/tcri

Valenlinus

Ililarii

diaroni

/)rM/>///rr, Ililariiis aiitctn

judicium : fetus est se(jitioris xvi, ex narrafione rerum qiix hrcci Passionc cottfimntur alfjiie for.
fassis cx

diaiwius. Kt hxcdesan-

ctorum mavtyniin

/latria, ijctiere

cianf, (jiiitm jirxfer

ac diynifate siiffiAcfa nuiiuin tteqite documenlero jirimutn quxritur qito

Actis S. Secundi martijris comjmitus,

tum

neqite ittdicium stijiersit.

I)e martijrio
sit.

qui seculo
dt quibus
judicitim
1

IX adscribi potest.
iynoro fieri jtossc
"
iit

13.

1.

Xon

Suli

hor judicio critirx

tcmjiorc fdctum

Ucsjiondrnt Acta

noslrx

ajmd multos
:

cnm

itrevi

Maximiano

omnino
etrtum
fitri

offctuiamus, adcoqiie odiosum

iilud (Kjyeratttr

non potrtt.

per

tot

falsum dicis quod secula Viterbiensis ccclcsia verum iiabitit?

tu
esf, tiec

Krgone

Passione, temjmre Maximiani Auijusti. Anntttn non invenimus perscri/ttum ; non duhifamus tamen

annum
tertio

assifjtiare ,7/,

Primo

(juidem observaiidum temjtus

itrbis

ohH-

tasse ronicnire jiofesf. Maximianitseniin

ttottas

risccndum
Lcclesix

Viterliiensis

origittem

adeoijue

qiiamquam annus :i(H foranno .'{Of, novetnbris Auyustus ad/iuc erat.

et

Vitcrbiensis exordia tion esse antiqua,

Verutnlamen Passin fnrviH

tiuin

Acta ridrufnr
et

iiii-

sed potius recetdia. Krclesia autem qttx antiijiia

non

grassaiitis /lersrcitfifmis indirnrc ;

'H}:i

ideo
(2)
:

est,

attti(jiias

tradifioncs ecclesiasficas easqiie

annum
'

prxferimas citm Baronio dicente

privalas

siln suitiere

non

jiotest.

Dciiide non aitde-

mus dicere falsutn qiiod Viterifienses de suis martyribus Jitxta Arta jirxdirta (ijuorum sinreritatetn susjiecfum diximtts) ctrdiint; sed cx Actorum
et

Itlustratnr ot Tu.sria conipIiiriljiH ><anrlis (tiarly-

fide

rihusK-xanllarunt intcralios uxm^iu- jho Clirislo cerlanien Valcntinus presbylcr et Ililarius tliaconas. ,
14.

aiictoritate credi jiosse negatnus.

Potesf aiitrtn

Quod martyrii getius ar tortnenla mtirtyrum

martifrium
fon-

fieri uf

irvera sancti Valonlinus

et

llilarius oratio'
jif,fesf fieri

sjicct/tt, iti

nthus

siiis teinjihitn

Ilercufis ercrfrrint;

ramdein ridemtts concurrere srnfrntiatn Passiotiem ijreirm at(/ue Acta lonyiora in drsivirorttm mortis yenere: utro/ii(jue

aummarunl

ul iiquis fiumiiiis nirrsi dicina virtute fuerint ere-

gnando heatorum

pti; jiotest efiam ficri

(I)

iif

Sentndus temjiium
I

I/er-

eniin sattctis martyribus capita atnjtutatu iegimuH.

Ad diem

Juoii ^Act. SS., lom.

Juoii. p.

M aqq.). -

fj)

Annalr

eeete.,

ad iinnum 303.

n. 241.

Tormetita

616
AucTORE
G. V. H.

DE SANCTIS MART\T\IBUS VALENTINO KT HILARIO.

martijribiis
histiiif noti

Tormenfa atitcm anlc feralem ictum

illala

unn

in

loco haheret, itarjue

non uno

in

nulla letfimm in PaHnione hrevi, Aetis.Prodiyia fjuoque FaHsio brevis recenset nuHa,

multa

in

ojijiido
recij}e,re

neqne uno in agro satrros vivos hospitio

posset
origine aut genere nihll traditnm repeno.
f^ximia
'*'"**'<

multa vero earjue xjihndidisifima narrnniur in ex Vaayiclis. Hed hxc omnia, uti HUjtra diximux.

17.

De

hsc nostrorum marttjrum Arta potucrunt, ar projiterea pj- Aetorum derivari auctoritate fidnn invenire apud rordatum virum
simie 8. Secundi in

Fuerlt sacra virgo, aut mdua, qusB exemjilo multarum midievum rhristianarnm sanctos hospitio

"*"

r7'' '"*

nequeunt. Credi tamen multa cum ratione potest, ante eapitalrm sententlam ronmrtia equidei ior-

recijiere, christianos ahscondere, jiaujjeres jiivare, ocrimUgiiur martijres sejielire consuevisset Nikil sane ex iis non ajitissime qiiadrat frmjioribus, moribusque
.

mentis .Sanrtontm j/afienliam j,roOut(tm fuisse. Ueliqua vero ut rera esse possunt, sic vera jyrobari
nef/uennl.
ineiaCatisia,
ulii

illorum chrisliatwrum. mam feminam, cujus

Unum

miror, hanc piissiin ijysa brevi

martyrium

Passionc legiiur, nulln rultu (jaudere. Lirei enim in vulgaia qnadam narratione martgvli, fjux ex
laiina relatione

15.

hocus uhi sancti martyres

et

deeollati sunt,
ili

Nardinii

iialice

versa videiur,

nunc

est

indir.aiur in hrevi Passione

in Aefis, nemjte

pom
S.

yjg
;

j;tr:itJi.

qua: est via Cassia, altero milliario ah

qiisedam leganiur qu.v supiionant aurtorem credere Eudoxlam regnure in cails, Id jjrlvatam
scrihentis

Vatniiim

^^_^^ Vit,rfnensi,et in

eodem

loco dicuntur sepulti

ef

ojnnionem tion excedit. Et sane absque

7( iW(i/Hj-CaviIlaniis>.r/f( Passionem hreirm

exemjAaria
Jtixta

Adorum

Casinensia

Cainillaiiii.s
ille

duhio ttnusqnls(jue ajmd .te eogitare jjoicsi religiosissimain Endtjxium beattjvnm martgruin in ca-fis

exemj)lar

Actorum Farfense. Lorus

diritur (\), esse poiis Caniillarius disfans ab urbe Viterbiensi altero inllUario, (jui deinrcps voraiur

honoribus essepotiiam ium ob jneiatem atque officiiim erqa sanctos, tnm maxime ob moriem pieiatls rausa violenii igrannl odlo atque ira el illatam.
Fieri quinimmojjossef, nt jmieniibus VHerbiensibus Ecelesla Romana concedat publicos sanctissima:
*^

pons

S. Valcnlini. (^uod

nomen Camillarii suspiri

catur, nt dlrii Andreurri {i), Sardlnius derlvari

a fabvicatore ('amillo ijundam,

tus ajnid

Leonder Albcv-

enmdem

dicit anii<juos

Arunies qui jirope

femlnx honores, cujus inclijta memoria cum saciis marfgrilmx hosjuflbus Inde a remotissimis
seculis
18.

locumViiribiidpijebant roi/nominatos fnlsse Camillarios, unde noinrn istud jionii adh.iisrrii. Qnx quum non j^robent, in auciorum fide velinquimus,

cnm

fesfimonio martgrii perseverat.

tanto mayis quanto soler/ins adverfendum est in

brevi 1'asnionr non
riuni,

Camillarium letjl sed Cavillaquod scrijitor exemplarlum Casinensium

^*^'^

Passl leguntuv sancii martyres sub Deme- De DemHrio ''"''' "?""' trio jirocoimile. De quo j/rxfer Acta nostra nuUo '^'^'''; ah anciore mentlonem facfam esse novi. In Actis pimammtt , ,. longlordius multa de eo narrantur ac jjnesertm j.,,,^,,,^,.^,-,
,

suhsecuinm
nullo

jiostea

marfi/rinm; quarum
llcef

reriim

pariter servavit.
ibidrm
seputti ab
1''-

modo

bvevior Passio meininit,

studiose adnotef.

^"

^''9^ '''^'^ ^'"^

Camillario sive Cavil-

marfgrium

Endoxiz Afqnc ipsis quidem

lario, sejnilfi fueve

saneti marii/ves a jnl.^islma

Actis loiiglovdnts

Jam

compositls Demelrii jicena,

pafebif. Absolutis

Kudoxia,

tjuadam femlna, nomine Eudoxia,cujns celebvis est in Aelis martijrum vicinorum Viterbio, fama.
Ajntd Kndoxiam
et

sanatio, conver.tlo ac tnarfyrinm jjostinodum ad-

suia

sutit,

ut legenti

ad oculum

lalurvant inarfi/vrs

Valenlimis
sanrius

Hilarius,

apud

Eudoxiam

lainerai

euim ar ronsueta formula termlnatis Acfis, mjva incljtit narratio : I'ost niultuin vero tcmpus, etc.
Quai unde hausta sint, ex deperdttis monumeniis an ex hoininum exisfiinantinm rumore, neque ego, neqneidius forsan Indagave jmterlf. Nofnfu (iniem

mariijr Secundns. Quas sanctissima femina perenni honorum inemoria sanr ijuam diijnlsshna ridetnr.
Projie
martijrii sancforum
Valunliiii
rt

Ililarii

palaesfram habiiasse, r ipsa brevi Passione conelnderr

lirri.

liianrhi

apud Uussinm

(3) ilicit

hanr

dignum est, notnenjudicis qul Demeirium cajjitis damnasse auctorlfafe Maximlani traditur, ex
Actis
S.

Kudoxiam

doinlnain fuisse maijnl irartus reylonis

Sernndl drsnml
et

jjofuisse,

unde reliqux

circa Viterbium, qni extenditur a jyorta

Fanl tam

Aciorum SS.Vaieniini

Hilarii interjwlaiiones

sujmi quam infra usqne ad fluviolum Caldanum ; uii eamdrni quoqur Endoxlain jtrrtlnnisse dominiuin fori tpii voraiur Snrrena :rujus reifidesajmd

derivaix videntur. Sanctus enim Secundus jjassns

legitnr .^ub proronside Dlonyslo,ei

Demeirins ninr-

igrio affectus dieitnr a

nt

Dionysio vicario;

qux

res,

aitciorem

eslo.

Viterhiensem
cl,

fuisse,

Xardinins

vernm faiear,
\9. .yonlt(js

totius

narratlfjnis anctorltatem

af/ivmarit; cui

Andreucci rerissimum liaronii

:

minuif /lotius

qnam

((Jafuin o/ijHinif \\)

Quod a

rcccntiori authore

confirmat. voluinus leriores iegcndam sanrfo-

^'
^/"J^'^
\^^l^^^^^ ^^^^

df rcbus adco antiquis, sino alicujus vcluslioris autlioritatc profcrtur. contcinnilur. bi exemplari Afiorum quod rx (ialionii ajioi/rajtho Andreuccius edidit (o) sanrti marfi/res absconditi erant in vicinio
civilatis

rum Valcnfini et Hilarii quam Sacra Ultuitm Congregatio anno 1662 die 19 angusti apjjrobavii,
silere de

In eadem tamen legenda conilneidnr ea

siipra Judicarimtts ex Actis S.

ufroque mavfyrio. EudoxitT ac Drmefrii. qnw nos

offidum
..,.yobtum.

Andrencrio) ...

suli

Tussena> (Turrenju corrigente cujusdain (lomuni rcIigiosa>

uoniinc
Eiuloxia'.

Secnndi in Acta
''/

sancforum inarfgmni Valcntini

Hihtrii fuisse

fannina' christianissinuc

In

Actis autem S. Secundi (6) hic sanctus martifr

tei/ilnr

absrtmditus fuissemh vu}Uiyi\(imdoino viAi-

intrusa,qnibus Artis fideni adhdiere iion fuimus aiisi. Uir manife^ia ajiparet prudentia ac perspiciix Judirlnm lllornm rirorum qui ajntd Ecclesiam

giosa* ct ihristianissinia' iVniina' noniinc

xire
...

Eudo-

Homanam

uujdrrandis sacrorum rltibus pra^sunt.

in civilate Julia quie Eiigubia est dicta.

Cnde

patct deesse

ralionetn (jua probari possH

Eutioxia hujns illiusve civHatis civis fuisse. 1'nutn

tantutn ef/icitur, ul
retfitmis

Eudoxia

itlutn circa

Vitevblum
Forfassis

yoluenitd admttiere in legendam Officii sandoruin duoruin marigrum nomina de qtiorum niartgrio nulluin tnlerant Judirinm, quique si in ipsius proclaOf/icii ecclesiastici narratione martyres
marentur,
illico in

Irattum

iticoluis.^e

credatur.

Beatornm ordlnes
ei

translali

cretlere licet, fuisse fetninain vtdde dirilem

nuigno-

ritleri jmtuissent.

h'eli(/ueruid

ut redtareittur

niitujue latifutuliorum tloininatii, qiiff doinus nV-

permiserunt facla quxilam, qux historia rerapro-

(I) Bussi, op. ciL, p. i.lib.

n.

i,

Ul.

p. SS.

d)

Ihid.

i.

W;

Amtivucci. op.
p.
1.

cil.,

(3)

Op.

cil..

1.

1.

p.

W.

(4)
((ii

Op. cil., n. Aeta SS., L

119, p.
I

7fi.

(a)

Op.

cit.,

n.

77. p.

*.
bare

Junii, p. 53.

DIES TKKTIA .NOVEMBKIS.

barf nequit. sed ner falsa demomtrat. Dixiinm
rei.
ipsa
. ///
t.

617
,

.
AtirTORK

L,.ii. fiL ',,. ',//w, faC. rrta falsa ,, ,rf,.,r ',.2

,./,,

z'z -^T. ;""":; -""'""""

<

'" .;""
:

": r. "-ro.Hos Ariims, id

''" "''"'
est

(i.

V. H.

.,/,.,,//.,

,,//

//,,,.,'*,

;;

'?";;:>-"B"'q"n;nomcnroli,,.,i. ;,, ,liqa

,a..,ro,.i..e!,i,,i.cLe,,ir.,.lL,,eL^.
/, ///n

Sm,

Vo,j,rga,i

,liri,..rrr

,,../-o,/,,/, ,..

J A,/, ;:;';,,
'

/,, /^l,

^;;,

"^.T''"^''. '!'" '";"" -'" '>' '"'""^ ",','"'"" 'l"""""' ""'"' l'"--' ""' -"' '^;'- /""- -"" a. v. ,., sit/uifi' ,i,///'

,///f /,,/ ..,./) //,

Aeta

"","
/,,,

"''"''"

"'

'""'

''

'/"""'

^O.Supe,e.ttitdet,..tU.faetts.ru.alinn,U
Acta .sanctnrum no.trorum .usnia putamu.,
n/f- uii/utramus.
ftre-

Farffnfia
rrrant in

^am

diMto Marant
<'l'l'i'i

^,,,^ IW/>.st. ..,. ^

(^)
'

W."

.-rr ^^

a!i'{ita

dtsignando
pergfcutore

veri sf)ecie iuniti,

"""^ ''"""' Arbnnut. Veli
,.:..

nos quoijue existimamus. Acta ifjitur lougiora per'currere jucat, ttt de siugulis judirandi sit terlori

Lnn^.,ln

,|uomliim

tiuit

urbpm. primii
./,,

oloiiu-ntn rAvt.

A/n,/N,.N///Mz/>/m7/.i.^,n^.^.m;,/,.
fense

/,;..

/>,

/,;,

omnittus,

ahum

pcr.ecutorem

yiterhii hodierni originrm

dcsiynat

^uam

nos

e^.,tmare probabth cum rattone pot.timus. Sal l<n.ttssrtam,urrt.tsstsn.eolr.taur^ erro.ibus, ut tmpuur rjus srntet.ut spen.t possit. Sic enim
scrtfut
:

sperta.U, no.,ptitirm ilisp.tfare ..ohtm.ts;

scArtoi/uod faeilt

rem

</ a.tcto.r. sup.-a

(Ln.

H) ritatos re.nittimns

22. Loc.ts motjni tempti

oratio.tihus

iLs

Hercuiis, qttoH
er.tls.tm flisse

Ton.ponhu.

sanctorum .nart.,rum

rrnli potfKf,

tli,.

quo Maxunian. Augu-

Acla ua.-rant,
et Hilarii, est

semndum
nbi
..n.,c

l'itn-taeusl.tm

stus rc.'i.av,t post nlMtun, patns sui ninrlWiaui. .p.o tHupuro in .i-k.r.t so,-o.-.,n suan, A,-th.inia,u, f,l,a,u |),(,cIotuuu, p,-optc-r roli^iononi christ.ano,-u,n, el nus.t o,h,-lu,u, ./.. Aurtor it.,,,tr in

opiluem

0"-/ Nurdiuium

in notis

ad Arta SS Vnlenlini
Potest e.-oo facifc rrcdi

cathrdralis eccfesia sanclo

{:i).

La.trentio sacra existit

q.tod Acta dinn.l
:

I>r,..rtrittm

mente hafmtt J/ar..m,ow v',n../um

rroaLuiem e.rhor^

,pti

filiam

tatum
Acta
tc.tpU

essr saurtos

I>or'<f''un ocad.t Scd ntdi.ts Maximiar.us /Jiochtunu ftitam tnte,-fecU, nulfa /Mctiano fdia fn.t Arthetma (,anc etnm apon-.jpha quidnu, srd

ad ho.to.aud.tm sattem dr.tm

a.tl

Jfereufe,n, Attffusti Ma.c,,iani pat,-onun,. f/ir rrqo

t,ul

ee.-a

per accidms .unrnnt,

salti

convmirntia
et

,.ra

nonnant hstnna);
qux
nupstt

fn.q.n.t.

Quod de

p.tfchritndine Hfins

u.dl.ts pr:rte.-ea /)iocle.

/,fia
f.tit

ttano

depretioepts Acla nostrovttm ,na,t.,.-nm

rrfr,:t,.t.

fd.us fu.t. D.orlct.ano

Galeria
fia^c

c.nu Acfis S. Srctt.di

,p.a.uio

laler.a,

rrL.m

Calerio

Maxiuiiano;
sac.-ifiravd.

te.upl.tm tcra: u.otn o.ationr

t.-adu,.t,

c,t,n ,..atrc s.ta

/Wsra

sa.utornm in.u.trato

C/u-istl sar.-a ser.tta f.tc.-at;

quod

scilicet esset

scd,

vo<jc,.ic

/hoclet.a.io,

diis

/W

Kinta cenlonarionun iinm, ^nvrUiv^rvl

a.iri.

mortem
uppetn-.f;
..udla,.t.

Galerti,

mnpli.is valons (madniel nn^,d ree .on.rl in

Maxin.i.ms
,n.a

Vale,:\T

nuptias

q.n
/>ost

y.ctp.ulrm

am

vo,efj,r.jie

pop.tlarem

au.am

u.at.r ccilio

.ao.tem Maxi.niui /Jcinius Vafe,nat.-e Tltessafoniex deprehensam cajnte tr.ineant et co.-po,-a p.-ojecd in u.arr. Si

rtam cum i ,:sca

ts

sapif. .\ec .ni,;tm tafia ex Acfis S. Srcuntli lH,enter t,-anH,nissa f.tisse in Arta sanctornm nostro,:tm

qo,'um oritjiurm laiia satis pn- se iudicanf

23. I/e,rulis tr.upio evrrso, sanvti eouden.naut,tr; et a.tvtor
Sm. martjfrtB
iiritri/iilanfiir in

eryo

qu, /),uvlct,a,n /iliam

latet,

Maxn,itam
sv,;ptor

ocndd hiv suh non.ine agnoscc.dus est Licinim : qttod

et

Avtorum

obiit.ts sttnctos ,nart.,res

cnm
ad

ncuo, pnto, adnse,-it. Vidit e.ro,rm

Casnteusts
cxn,tpla.;s,

expnnxil
fo,-tassis

De.netvio esse in rastello Vitrrldrnsiuu. ros in idem castrtium dnci j.tl,rf, nt ihi liKnri ,u'oh,s
colla coruni et sic nio,-Ki oos Tiho,-inis nuoli:

Tibffim
jiij-lii

aut

Aela

exe,..plarah hov cTotr

tota /,xc

i.,n,..nu- descrip.^it, ita ,U

HXuii in

fa.rayo turbatx ,e.o,-ix sciptoris /'\tr. fensts sd tr,b.teuda. Tauti non esse vidct.n- hxc
t9na,;i,o,u.,..sst-,.tc.,tia,,.team,.,o.-a.;avi.a,,,us,
(
'

bus nan. et ipse fluvius distat a n.onto qui vom|nr Aurruni vi^inli niiliafn-a]. Sluliru .>niui ,,.stionarii frrci-uut ju.ssion.-ni iMocons.iIis Dcniol.ii

iluhium
voealiti;

duxeriinl oos m\
f(i,ltur

fluvimn;
iMaKua.ri,

et

et

ol>

,lfam sa,uto.;tm nostrortim ,nart,j,;um

ligavcrunl
vix

Hh

ad
et

molam ad
i,omi,.s

.ni;,,,,

viL-inli

/>ostr,;ora

tcnpora

.r<l.tce,-e.

UercuU
faerifieart
tt

-1. vlr/a

daitnt posf^j.tam SS. Valonlinus

nosiri

"tarlifrta

Ililanus(/.v san;fica,r .rn.tisseut, eos ilc,;im a Dentetrio f.tisse monilos ut sacrificarent Doo

jfi
Ifatinlur,
tt

niagno Ilerculi, qiioni priricipos adoiarit.

: El ju^sit data .sontcntia ut duoorent oos niitiislri oxlra caslolhun ad fluu.on ot ihiJiKantos .las ad gul-

p<,rtar-.- pot...ar.l. //*. ,./ Cas.nensia, pauio concinuiora, ht,he,U

/'\n-fr..s.a

/;///*

ti.ni

ooriim.

.sio

oos

inorKoronl

in

" Acti

'.

Stcuniiut;

//crtd, sac.;/ica,r cojitur S. Scntndus in Actis sxpe citatts. Q.tod utiqtte et tempori et ioco et per0 satts convmH. Vt,;tm rero ex afiq.to tlortt-

Tihorifiifl

mento an ex /,o,inum .;i.ore itvrrperd

co.uposttit, i.jno,-a.nus.

is q.ii

Arta
reli-

Statim (|Ua'stionarii focnnint ju.^sionom proconsulis, ot dnxorur.l oos ar| nuviuru .1 ligavon.iit ois molam ad KuHur tunmm, qiiam vix vigiriti horninos porlare polorant. / Artis
tluclihuy.
:

Post recttsatum diis

est,

S. Secttndi sic ietjitur

quts san-ificium, saftetn //errttli

El die allera jussil dari

R. Socur.dus a.I Airro-

cur san-ifira,;

sonlonliam

uf

.hio(.|-..[(,r

oportmt cattsa obcia

Ait(j,tsto.

Maximiano Ilorculoo //cctlescdm Maximiano t.ttefaris erat

liaru civitalom. p,-cipionsq.slior.ariis ul, liKato

ac patro,i.ts. Deinde I/crculis cullu famosa erat

celtbcnma

rnafc'no saxo in collo ojus, denierKorelur in Tiborim.tlumtpio pcrvenissot K. So(;ur.dus ad ripam

tetrapoiis tjita postea in umtm coaittit Itterbium; I/err.tfcm popuii isHns urhis in ,onr-

nuniinis, li(,'avorunt oi niilih's sai.um

molaio ad
Fttrfrnsia
(Uixii.n.sis

collum. fhnitto it.rptum i,o,ninem

fjui

l'etia,ns.tisexpri...eija,,t.

Quod
in

fieri ret.tU iJesi-

Acla hac
Kntt,n

ftt,ra,ji,.r

farsd ; srd u,.dr

dertus, rex

Ltin,jobardf>nt.n, in

fatnoao decreto

lapidcn

quod

hal,rt,q.te,n rix ritjinti Itoininrs p(,rri-fifptiff

iitleris l(jn(j(,hardicis

candido n,ar.ore

tarr pf,trra,.IY

exa.atu.n ieyitur : Pennittin.us pecuniis imprimi Facl, scd aiiioveri Hcrculeni el poni sanctuni

Au

forte

Cur ,.(, rt hunr /'tnfmsi exempfar corrertius sec.it.is cst Y

An

rrro

hxc varia ex,npfaria totidem ff.rmas pitp.tlarU

traditionis t rulgi inefAientis ore receplan li/terit

Uurentium.
II
I

etc. Ins,'(jn,'a

quoque Viterbiensia

leo-

I*atr.

31

(i,,,u.!

liuMi. op.
I.

cit..

p.

i. I.

i,

p.

W).

{i)Btim\,op.

cti..

Koeembris Tomus

(3) Ibid..

\i.

i4.

78

eonsifjnatas

tilH

DE SANCTIS iUUTVKiBUti VALKNTLNU ET HILARIO.

Ex
hoc loco facile quis
maiiyrii laurea roronatus futsse. Certum
est,
si

AUCTOBE
G. V. H.

comujnatas rcprxstmtant ?

xstimet lofam hintoriam suh/nersionis ad heatum Secundum spectare, (piippe ijus satis vero simihs
sit; qualis vero

Oeatus Euticius preshyier sub Claudio marfyrium fecit, no/i potuimf interesse rehux yesfis fempore
Maj-imitiui, idfoque
si

ah Actorum Hrriptoi-ihus sanctis

Artis S. Secundi Actisque

P'uticii

Valentino et Hilario accommodatur, nescio an apud unum htminem cordulum fideni sit inventura.
24. Et nihilominus dissimulari non debet aliquid cHse quod fortassia Artorum narrationem cotiftrmet, non quidem ineplissimam illam ActoCasinensium, sed ^.^^^^^ Earfensium, nec lapidem

SS. Valentini

et

Hilarii fides adhibetur, debent aut

duo

ro/istilui

KudcH, aut
iier

martijrium

/loii

Claudiu udsrriii

Vidcriimo, sed Maj-iiniuito

aedtamen
aliqtia

reriialin

aui persecutoi-ihus posterioribus. Quare Tullius Cima fitti Codefridus Iknsrheuius nan-afj in Ac.tis S. Euticii Ctaudio supposuit Maximiatmm

Hpecienon

ipsam

me/-sio/iem.

Apud Andrcucdum
quod huc
faciat,

leyo

(1)

ac Diocletianum imperalores. Qnotl profetto, ait Ihnsrheniiis (4). lungo ronvenieiilius e->l quam
tluo-s

apud Na/-dlniuni
dilitjenter instititfo

afjtrri

quodque

pro uno Eulitios snb.stituerc, quoruni ailer

examtne

ita esse

ut Xardinius

/tarruf,

ipse
{'2).

A/idreuccius asserit. liussius ide/n

in Actis SS. Gratiliani et Kelicissima;, alter in Passione SS. Valentini et Hilarii conuncmoretur.

declarat

yardi/iius iyitur scripse/-at prope

*,

Cui doctissimi
tanfa
rii

viri judicio lihens suh.icribam, si

MoKniiiuj
*''''

castru/n

Muniamtm

undecimo

vel

duodecimo ah

est

aurtoritas

Actorum SS. Valentiui

fit

et

Hila-

Mugnano.

urhe Vittihlo disfans milliario, inceuiri inodicmn ^^^^^^^^ ^^^^ .^^^^^^^ ^^^^^^^^ ^^.^_^^^ ^^.^^^ ^^^^^^^- V;^|,._
tini

aut etiam S. Secundi. Sed ut/-iusfjuc Fassinnijf

in

pars

qua

Euticii

mentio,sublesta: /idei mihi

notuine deroratum, suh

quem olim
e

fluvius
colle

rsf, ufi

jitm sspe dixi.Quare hoc argumento moveri

Tiheris p/-xtcrflufhat ;

fama/n ferre

saxo ex

me non siuam.
27.

prucmi/ienti sa/icfos quo/tdam Valentinuni

ef Ilila-

Sed fortassis duo

revez-a extitisse Euticios

Duofurr
Kutieii;

riuni /iiissos fuisse in Tihcriin, ac deinreps

(jest^

ad

rei

rirra ilhi fcinpora, aliundc innuitur.

fuif inartyr, ulter confcssor.

me/uoriam perenne/n

in eodcin colle consfru-

Quorum unus Marfyr potest irvera

ctam fuisse ecclesiam in sanctorutn martyrum

honorem. Ilxc csf lutrrafiu Nfirdlnii ; quain quu/n de SS. martyrihns Vaientino i/i opusctdum suuin
it

sub Claudio, non (ptidem successore Caliyula:,sed .s-i Clifwllo II, Gofhlru,fnissc coronatus potestipte ;
alius Euticius couveiiisse Sdtellites qni vel beatuin

"""'yvHnut, """"

Ililai-io

Andreuccius mittere
pontlere

vellet,

ante

quam

Secundum
fessor,

sua:

auctoritatis
in
i'ei

confir/na/-et,

sollirifo

vel beatos Valentinum et Hilarium in Tiberim merseraut. Ilnjus EuHrii fitulus c.'if eon-

animo

vcritatem

inqulsivit,

accepitque a

non martyr;

.'ied

neqite preshyter dlcltur.

Reverendissimo
Gioie (quod
rsf

Domino Mutfhxo de Dudbus ex

Hllus famUia!
ve.^ifiyia

Insrriptionem ejus septdcralem ex chrisliano hijpoyeo Tarqnlnlx clarlssiuius J.-B. de Ro.fsi exhlhei
in
"

fcudum

iu

eodcm

irqionis frarlttj

ac ruiiias Isfius erclesix

liuUcltlnu

Archxoloyix Chrisfianx
Lecfu dlynisshna sunf

(5)

adhuc (anno 1740) existere; in colle scilicet reyionis S. Valentini uomlne iusiijnita: stare adhuc trcs muros lafrnilcs, qnoru/u in u/io qui Tiljcrim spcctat apertttra locum portw desiyna/-cf, multasque
rirru/n circa tecti tryulas .'<parsas esse per terram.
Ilijer
ille.

Eutieius confessor, depositus VIII kalendas SepteTnbi'is

in jiace.
i/use vlr

docfissimus per tofnm illuin fascicnluin disputat,

maxime

vero i\ de tittilo Confessoris, occasione hujns Kuticii. Putamus probabili rat/one Enflcium
con/isNorcin euindcm haberl po.-it.^e cuin illodrqna in

Addlf liussins Tlbcris cuvsuin u

culle

rccessisse aliquautuluin.

Ex

quibus confidtur vere

Actis S. Secundi
e.^if,

et

SS. Valentini
adepfns
esl.

et

Hilarii seriito

exisfere traditioncin suhmcrsionis sanctoruin inar-

diversuin ab Hlo Euticio qui prope Fe/'e/itinum

fyrnin Valentini

Hilarii in Acfa reUifx. Eryo, verum cdicuuf. Id eyo quomlnns dicam, prohibeor ideo <ptod iyitoro num Acta fraditionis, an traditio sit fo/ts Actontm.
et

marfyrll

iaureain

Quud
qttidein

cuu.^ium

dicnt allquis, Acfa

noslram

specfat, inventus Euficius citi ])rxdicta

jiotest,

narrafio convenlre
ruinquc
hapfisinus,
ef

fftcif

ut credi
licfo-

pusslt mitrfijris allcujus In Tihcrim mersio

.tcd

MfVitis
miirtin.

-'"*

S<ifcllitcs /cduccs

ursus ferox invasit,

et

occl-

cfjirere

dit

ocfo riros (uti fortassis in

Acfis S. Secu/idi
reliqui dilacerati

SS. Valentinus
rationes
sujira

Hilarius in

ut non Tiherlm pr^cipitati

potcsl

mleltitts

teyerunt
fuaeru/if.
ortti,
, ,

*".""'"'
ab uri>o:

Actorum scriptores) ; Mlror cnr Citsinenscs

i.
,-

atque Inde erepti sine bxsilafione credantur, oh

indicatas.

scripserlnf fernie
ocfo.
,

rt

larfcnsis aniplius quani

>

Eyo

quidetn arbitror
Coiit^r$i

I-orfc ne

i-

rem

tota/n ptrfinere

ad

S. Se.cunduin.

videretitur exscribe/-e alienatn historiam. In

eadem

28. Conversio proconsulis

Demetrii cttm oinniel

Ptissinne S. Secundi tafct tuysteriuin viginti homl-

hns adiuuctis.-<iriifi hi Arlis rcfertnr, ufi falsa

ficfa dici

Dmtiri*

**'>

nnin qui vlx toUcvc lapidcin potucranl.

hsBC

Xam juufa
octo

nun

dehet, sic fainen allis indlyet testtino-

^^^,-.,rtr.

Acta

sateltites
et

erant otnnino

viyinti,

niis ut vera credatur.

titr

.tcilicef

ocdsi

duodccim

rnm

stttdlosos fiirturvs

Ittcerati. Miror Actoad ocddmdos satcliites

ob .'^ilcutinm

Nobts tptidem suspecta videhrevis Pas<fiouis, (jua: Euthxix

silentio tpto santtc

maiiyrium
ctoruin

fidclitcr rrfert, sed Dentelrii conversiO'

non resuscitasse JlercuHs leonem, famosu/n illum Xrinxum, cujus in hac causa partcs fucranf, sc ef martyres ulcisd. Sed ur.-io sttajnra manebant utciscendi saitctos, quippe cui oliin hoc
yerit

nem ar martyrtuin eodem premif

mersiunem
tn

fluviuiu

/niracnlosam

salutein ex aqnls, conversionesqne lictornm, ipsiits-

munns

co/tti-

lempore

Elisa:i

{^i);

et

fu/ic sdeba/tt ntdlos

que Euticii ministerium. Qux omnia vehementer nns impeUunf ad suspicanduin ea tunc iyiiota

esse in Itaiia leones.

sMpevstitf

adhuc
tf

fuisse quuin

hreds Passio exararetur. Et

et

-G. Satcllites laccrati convvrtunfuv

ab Euticio

ita

de Artis sanctorum Valentini

Hilarii satis

eonvtriHHiur presbyfcro haptizantur. Vreshyfcr Enticius in inaretbajttt-

e.^^to.

tyrum
''''*

historiis Hotissimus est.

De

eo

sermo

fit

in

Knticio
9110

dr

**'''>^SS.\'alentini

WHikirii.iH

./l'7fs.s'.

^VcH/irfi.

(lunlis sit.

qumitur '" P>'opriis Actis marttjrii sui tcyitur beatuin Gratilianmn martyrcin Christo lucrattis, et parentes

fjusdem conrertisse ad fidem, tandem

stib

Ctaudto

0) Op.
1. 1,

cil..

numm.

I3S el

1311, p.

87.

(^)

Op. ciL.

p.

i,

p.

Kx- (3) IV Uegmu, u. d4.- (4) Act. SS.. tom. III

Maii.

Dum. a. (5) BulMtino rfi archfoloyia Secunda serie. anno quinlo (1874). p. 101.
p. 459.

cristiana.

g in.

DIES TEflTIA NOVEMBRIS.

(W9
rdii.

A
!:{

S.

Alcxandri. sancla' FcHoilatis

quod

i\i}
*i.

III.

Dc

siuirloruiu in;ui\ruin
v\

Uonia adiiuxorat, conccdonto

(ireirtirio IV,

Sedis

V. H.

Valculini

llilarii sci^ulcro

Apastolica' pnesule. bonoritici^ sopolivlL Paria relrrt de /tar tran.t/nlioneChroniron .Maqituin Casi-

ei traushuinuihus.
Corporn
R!. Valentini
rt Hilirii f

l)o

(Miltn.
S8. Va^,0

Spintisiim

f/tt.Tstioti*in

./,

fntiislfioiiihi(s

nense{i\: Inj^>alduni excopit Sicbanbis. ablms lortins ilcciinus.pro sanctn liabilus. qui longe latcqno oxfinpluin lioni cerlaininis iu oninilms
l(M'i

Inilini ff Uihirii nijijntlimur ro

uuimo

fx

majonim
mii!<.

itistiftito

locv

prhnx
iiul/o srilint
iii

Arta

satictontm
durti, nisi

prn^lmisse dicitnr. Salvaloris oratonnni oxlrnxil H. Mariu' basilinr adjnnclnni. cnni Ci ypla siib-

frarta-

terranoa.ubicorporasanctoruniinaityruinValenlini et llilarii. quii- iu

alio

sttitlio

tffiutturit

Deiim

Itouoraiu/i

marfijntin corpora in /oco uhi capiti/ms abscissis /fhriosum martijrii triumj>/ium ohfimurant, piu

Sacra

suiirfis et reritati^ sancte ciiidicaiii/,T.

ecclesiani S.Maiiiu cTiisciif

partibns
S.

Iranslala

fuorant,

uiia

oniii

oorpore

Alcxandri W. Kclicilalis

(ilii.

([uod ipM> a Cre-

porio
:i I
.

Papa IV aocopcral,

fcmimi

Kw/oxin

recondidit.
iiirr

i/iijiii-isim,T

tradit/it

A>

ipiitms

sepu/tura:. Ciistodiri corpora per

tritts jiisscrat;

docamcntis p/rna in

rnitatis

triduum

uln i trvpta

J)eine-

refu/ijef crrtitudo fran.ilntionis

srd itorfu rapfa corporii sepcfirif

rnrporum SS. VaFnrfa)

'noHattrrii
'**'-'V'"''>

Eudnria,

et

piissimi officii

prxmium
esi.

lentini (7 Uilarii rx tovo prim.r sepu/fura^ in ino-

itssrcufu.pnet

nasterium

S.

Marix

iimrfijrium martyrcs secufa

in Sn/nnis (iptod esf

a/d.afe

''^"'"'''''""^

Loeus martijrii
im/icatiir "
iii

tempore
secu/o

Gregorii

consequentrr
Casaia,

Papx IV,
ipii

/ociis srpii/cri

Sir/mrdo,

c/are

ria
re/

IX ineunte.

prope pontem dirttim

tt

CamiHarium

Cui rertifudini oppimifur fa/siro/unt

s.i.

tas a.t.^rrtionis eoruni

Cari/larium, a/frro

Vifcr/m

mnrli/nnn

init/iario, traxitque

rorpora non
aiiic

rr/iiptisse

poiis a

sfpullis marfijri/ms iiomen, dictus " poiis

c.r

annum Vm.
rnusx

Saiicti Vdlentiui. , Ifxc

sitnf.

srpu/tuiw /ocuin Et hir ojfnidimus pra-ripuam

priina>

Actis

et

historia ccrfa

diffint/tatem

huju.-i.

Qiio in /oro refpiicrcrunt

(^uierititrniim ipiamdiu

''

/icfttx

mitrfyrum
raihcdru/i

exuria; prr

mu/ia srrula,

/iraforHm mnrfijrum eorpora in saiictuarioenfpf

Farfciisis moiinsterii reipiieveriiit, indr ,pto
pfirtafa,

doiter atio intnstaia, taniit

dem

Viter/iiitm rcdieruut, nbi

funinf

eecle.^ia

rciptirsntnt. Ifir imjrns diffiru/tfis nasrifur .tcirndi

(/uoprlmnm sarrx mnrti/nnn

fueriitt,
Qitfi

rr/ifpiixiraiisporfata:

nis.
trantlata

Farfix. pnidit iinuus prlnur fransfafioSrddorumrntu f/ux suprrsunt, in.^tpifiamuH.

Viterlniimnc an in

Vitrr/dum in errir.iiam ntlhfdrafrm, nn in /orum priorem uiide Fnrfnin traiis/ata fiieraitt. Ad drfrnninandam trmporis prriodum, prr iptam

monastenum

snnrforum nosfrorum rxuvia;

fen.^i

rr

ipia-sfioiir

unt
anit

30. /m Passionr brcri nihi/ dicitur de rorporibtts Farfam, mariijrum a/io fraii.^/ntis; srd Artis .tuhjinifptur

in nnomstn-io Farmaiwriiit, nit/ium doeuinentum prxsto est. Codiris Vntiatni .rfntem, in ipio Andrriirrius /cifit \n Savinis, sanctorum inarfyniin Valcnlini el

mnlium

tfruliim IX,

transtiifionis rr/ntio, ipi.r afiis ipio^ur

mnnimndis

ronfirmaiur. I'\trfnise exempiar tran.feri/>o:i>{ipTHdictoruin vcio niartynim oorpora.Vfilcnfini vidcel Hilarii, {io oodcin loco in (ind iHquc ad loiiipora Orojrorii ynarli.apostoiicic .setlis prjusulicet
lis,

Ililarii. iijnoramus. hi /ndfa Inimcentii 11 dala nniio lj:i!ffjua rurant ccctesiaf Iturt/i S. Vateiifini

Azoni,

ecc/esis! S.

Laurentii in
niit/n

itr/n'

Vitcrtnrnsi

nrchiiire.H/itjfero. tradit, e ifun

trm fran.^crip.timus,
mentio
:

suprn (num. 4) fHirmnrfijrum corfmrum fil

reciuieverant,

cuni

dcbilo

horioro

icvavil

Sicliardus,

abbas venerabilis nionasterii sanclu-

conc/tidi ccrfa eoiisefptcitlin nrifuit marfijruin rorfiora tunr imn fuissr in ra errtr.tin

unde

Dci pcnitricis
vinis ((

senipcr Virginis Mariiosilo * Saconlocavit in oratorio (lucni * ipse con-

est,

sed oritur so/idis.iima duhitandi rniio. Verosimi/e pontificem si eorpora affuisse seirisset, eorum

menfionrm farfurum

fui.isr.

struxit et conjunxit aulie ejusdeni Dei Kt'nitricis

ot

Prxfrna

ipii

rolunt

anim lUKi priinn

Viterbiensium,

vir,- e

sancti

sonipcr Viipnis Mariie, paritcr ciiin corporo Alcxandri, fllii sancla* Felicitatis, ijuod

sacro tumii/o martijrum

ror/iora /erata fitisse, seijre exp/icttbnnt

ttfii

obHvionem
jncerent
siio
^'

denique corpus sancti Alexandri concedentc pnufatodomno r.rc}.'orio papa dc Roina addnxoraf,
cnjns scilicct oratorii dcdicatio ibidcni colcbratur
"1

toconim
i-nim

rorfiora
in

omnino ifjimrantium. Si

srfmtrro

kalondas Januariiis, ad laudcm

jaruisseid prrprtiio, haudfarite taiiH i/iesauri probabitur iijnorantin. Oinitto niirtoirs hitjit.t frnnstationis,

ct

gloriam

doniini ct Salvatoris nostri Josu Clirisli.oni bonor etgloria inseoula siccnloruin. Aincn. F.adrm ferr iid /itfrnim su/mrrtitntur exemp/ari/ms Cnsinen-

itnmo incentionis, trium seeutonim inter

rapediiie n rrlms ijestis distnre

fidrin ftffirint

iptod ifunntofirrr
est ipti nrsciaf.

nemo f)rudens lerum

Auctores
dini

it/i

Trin enjo Arforum rxemptaria r/arr nffirmaiif SS. Valcntini rt Hilarii rorpora in primo seputcro refjuicri.^.s-e usipie ad trmpora
sibus.

sunt Mnssini, tptein supra /nudaci-

mus, rujus
(:J),

ti/>rr

n/iiipie.

pntdHt nniio !fiVJ,rt deinde SarQui/ms ipiid fnrirmusf (^uontm

Gretpirii /

summi
feiise,

Poutificis. Sedit atitrin

dretjorius

IV

ah

anno 828 ttstfue ad anitum 844. ciinmicon Fnrquod rdidit Mtinitorius in tomi u, partr
11

aiictoritatem si nihi/i /inidimus, nu//a iis fiet injuria, reraciter dirente Hnrfmio ex ftrtis rrifica- discifitina

Quod

recr-nliori

auctore de robu

Scriptorum reruin Ita/icnrum

(I) prxdirtis Artis

subjunetam
dicendo

antifjuis sine aliciijus vetu.slioris aucloritate profertnr, contciiinilur. Circa finem secuti aul

XI

trans/afionis

mentionem

eoiifirmnt,

XII initium
eninf in

rorfiora

sanrtorum mnrtijnim adhm

: Tcrtius dcciinus bnic nunastorio in regimine sancto pra;fuit abbas Sicbardus. Ion(;e lateque exempluin boni certaminis cunclis per omnia ostendens.Nam oratoriiini boc qnod ooniimus, in bonore Doniini Salvatoris,

rrijftta Farfensi; tnitc eniin Chronicon Fnrfe.nse scri/>luin fuit, ex f/uo inrirlum f/oruntrit-

tum

attu/imits. Certissime ifjitur errnut .Mnssinus

n/iif/ur ronfeiidriitrs tion nnt^- itiinum FflfJ e /iri-

adjnrictuni huic ccclesia' sancta,- Marin: ipse construxit, iibi

mitiro se/iu/cro snrrn cor/Mtrn

32.

amota

fuisse.
e.o

Frrare videntur,

f/uaiido scribunt

corpora sandoruin Valcnlini ct Hilarii niartyruiii de Tusciie partibus translata. cuni corporo
(I)P.38I. (3)MbiUon.>(/imi/fay. /*.,aclannuinft29
(3)

tempore,

uem/>r gerit/o

X IV inrunte, /iro/ie
rutlent

duntt

Viter/iuui intrr
rr/iifnia.i

diruta: rrr/esix

snrrns

fniHHr

Ilii-Miiiii,

op

i-ii.,

ApficniJ., pp.

44.'i,

W,.
incentas

Iffassioum vide hic pst

AcU. Niinlinium

aj.ud

620
AWCTOBK
(i.

HiLAUIO. DE SANCTIS MARTYRIBUS VALENTLNO ET

trnnnhdus inde Viferbium. Nitllo enim
ot alin.s fratcr Jacobus de Vilcrhio hac cadcm jetalc cclcbcrrimus, Ordinis PrrDdicatorum, qui librum de venditione conscripsit, quem Divo

invenlfts el

V. H.

auctore contemporaneo aut niijjpari scrijmrunt; (jux nurrantur ex ore populi quod prohat accepta. Kl nihiloniinuH adjunrfa tnlia snnf, itt ex

Thoma; Aquinati

direxit, et archiepiscopus fuit

aniiquin

documentis totam

consfarc

rtlationem

dixeris, et loca et personas et rerutn

tjidas tain fnucleatc

eTjJonunt,

gestarum sinnomina fritdunt.

Tarcntiims; de quo Alphonsus Fornandes in sua conccrtationc pratdicatoria et fr. Michacl Pius in

Sisi eryo Massinits, Nardiniits alii'pie quos dixi-

mus, revera fuerint ferrex frontis homines mendadictissubsit cesque nehufones, aliquid veri ipsoriim
necesse est.

Chronico Ord. Pra?d. 1. 1, c. 58. Tanto tantomm riviuin lumine fulgenfi VHerhio et hxc felicitas accessit ut retjnanfcm jiontlficpni Honifacium VJJI^ paucis ante annis adhuc rardinalnn Benedirtnm
tuin a

Quia fuerunt

lionestissimi viri,

paulo

fartasm creduliores fjnam historix (jraritas permiitit,

Cajetanum, intra muros recejnsse (jauderet, delegasunimo jxmfifice Nicolao IV ad cogendos

Tuscanellcnses et Cornefenses ad ohedicndxtm ejjiscopo Viterhiensi Petro Cajjoccio, qui et ijjse patricius erat
Viterhicnsis.
nohilissiini

sed deliherati nmidacii nullo

modo

suspecti,

iranslala
Kuiit

conabor. sic puto res est ejcj)lirunda, ut jam facere corjmra Viferluum 3:L Traiislata ss. martijrum

Sane
riri

inulti

Viterbicnses

probant ipsissiina sanctorum ossa integra in cathe^^.^^/j

jxttricii

ct

Bonifacinm

exinde

ViUrbittm.

fcrUsia

Vitcrbii e.cisfenfia, uti

jjatcl>it

jmulo post ex

notissimum habuenmt, cni

heneficiis devinctos se

docunicnfis affcrem/is

Ikcc clarius.

Qnando

tntnsiata fuerunlY
tuin

NuUa

docunicnta antiqua certraditionem pt/pulaet

sciebantar jn-ofitehanfur{\).Fafendnm ('stfnlitemj)orc, a tali jjonfificc, tantis ffjrfc viris dcprecanti'

annum

desi(jnant; sed traditio Viterbiensium

}'!0:i,

busjaciie obtincri jjofuisse

Valcntini
et

ttt

corjjorass.martgrum
fuissct,

assignnt aitnnm

qnam

Hilarii e nionasferio Farfcnsi Vifer-

rem
I^

in libris

Massiui, Nardinii

eorum

(pii eos

bium retbtccrcntur. Quod (juum facfnin

facife
(jitoqiie intelligifur

secuti sunt invenies.

Hic anmis imjmmis concenit.

constans aj)ud jxjpnluin

'^

Tnnc enim
monii

rcs Viterhiensium stabanf rcfjno ; fiore-

hant viris, ojnhns, tjloria {!). Provinciam ratriS. Petri rejebat cchherrinius cardinalis

Vitcrbicnsem talisanni mcmoria. Qiiare existinmn annnm ViO-i sanctornm marti/rum translatione

insignem,ctiamsi nulla documcnfa sujjersint

aiicto-

Theodoricns Uanicri ex Vrhe Vefere,suinmo Pontifici

rum coBVorum,haud

temere admitti jjosse.

Nomina

Uonifacin VIll carissiinus. Jlic Vitcrbicnsifavehat. Erat autem

civi-

Palenlrina.

bus majorem in modum tafis jmjjalis (Prxncste *) cjnscojms, cardinalis

tit.

virfjrum illuslriuni qui sofemnitati interfuerunt, fortassis ex afifjuo efencho in Vifcrbicnsis scrirfarii scriniis consermto, n(jbis autem ignoto, ad notifiam

S. Craris,

Patrimonii H. Pctri

in

Tuscia rcctor

scrijjforum

venire jjotuit.

Multo etiam
jjofucrunf,

facilins

et cajiitaneus (/eneraUs (2). Die 10 septcmbris anni 1300 Vitcrbicnsium commnnitati cx parte Jfomana: Ecclesix donavit Silvnm Orix c.um omnibus qux

eorum nomina coimrvari

hienses civcs
et

(jui,

Vifcr-

cjnsdem

ccclesix saccrdotcs, jiafrix

gIorimsolficiti,primitivummartgrumsejmfcruminvestitjassc ct

inde dej)endehant, pvopicv magiKi ot iimnensa servilia. qiuu tlicliim commmie Vilorhii feceral el

conlimio
vitia

facil S.

H. E., ot .spccialitoc propter ser-

quiM dictum

commmie

IVrcrat
ilicti

liictai

U. E.

quihnsdam indlcHs invenisse dicnntur. 34. Qiifjd ad cajjut (juxstionis jjertinet, nempe intmtionm se/mleri a unde, e quo foco sanctorum viroi-um corjmra Viter''"-fitionm franslafa slut, sic cxpfico. Dno, fjpinor, facta hinm

in c.Kercilihus liiclis ile

rici,

mamlato

U. Thcodotunc
dicta;
dicti.

per trium sccnf(jrnm

famam

ac jjojjuH in orc vivenin

'^^^'jj^-"'

Capitanei

in

Patrimonlo gcneralis, conlra

ct

tem traditionem

tandem

ttnum

coaluerunt.

gfundeif
vidttur;

Montellasconenscs

Ralneoret,'enses,

(pii

eranl contmnaces et rehclles

mamlatorum
supra

Translafio marfi/rum a Pontificc ohfcnta ftterat; ct (jnum omncs Valeiilinum ct llWiwhmi prfjpcdiem

R.

E. cl dicti Gpiscopi ot capitanei

Ila^c

Jinssius cxscrijfsrraf r toino u

(^l).

Monumento-

rnin Vitvrbii, p. 1:20

ICodem tcmjjorc fforcbant

beatus Jacobus,

adventuros in ore et sermone iiaberent, twn potuit non oriri dcsiderium invcnicndi locum j)rojjrium uhi olim reqnicvcranf. Afiis hnnc, iltum afiis indi-

viri sanctitate ac doctrina illitstres, orti Viterhio,

ponfificihus rcjihnsqne cari

v. tj.

archicjiiscojnts

Ncapoleos factns anno TiOS,

Bonifacio VJJI, carus Carolo II regi Siciliae, de quo in JJistoria archiejfiscoj)orn m Neajxjlitanorum
Cioccartlli scqnenfia
/r<(r/*7
:

tandem per rudera (jitan-eutes rcncriDd se})nfcri. Nec rejni(jnaf sejjuicri locum V fforentc per hiemem rosa fuissc detcctum, sive Deo r(jsula menid agente ob martyrum honorem,sive
caniibus,
in

locum

sfrna fjitam vocant, sub tepidx hiemis aura natu-

Magisler

fr.

Jacobus

deViterbio.quic insignis cst in Tuscia civitas, Ordinis

Eromitarum

S. Au^nislini. sacra^ iiagina? cclcvitu; inle^Mitate insignis

qnoque mirum, immo valde commodum, relictum fitisse in loco lapidcum recesejjufcrnm, saucfarum rclifjniarum priinnm
rafifcr
fforescenfe.

Nihif

hcrrinms prolVssor. ac
acri

jjfacnlnm. Pcliquiis
Sichftnli

Farfam

franslafis, j)rudcnti:g

pra-luit Neapolitanit ccclosiie

anno

I30:i.

Hic ab
Viterhii

admodnm

congruit, in vacuo sepulcro

lcrsunue

ingenio Speculalivus

doctor esl

appellatus. J\odcm tcmjjorc

mafjnnsquidam

jjosifum fnisse lapidcm, in tjuo sanctorum martgrnm nomina e.raranda cnraverat, ne jjosteros perquirentes loci ignorantia fallcrct. Jlis IffKjuc mvcntis,

eivis, doctrina.- et sanctitatis

landc florchat, beatus

rir-

Antonius ex Ordine Servoruin Jicafx Maria;

giuis,

non potuit non magnus oriri \'itcrbicnstum

quem Ordinis annales

sequcnti

celebrant

Juhilns.

encomio: Adco bouarum artium studiis profecit,

Qux si ita gestn fuerint, solemni pompa refifjutz inecclcsiam cathedralcm Sancfi Laurenfii
corj)orum transfcrenda: jiotucrunt

adeo sanclis moribus

ita

vilaiu instituil. ul

non csset

comnwde

in eo

facile,

scicutia au mores.

ulrnm horum palmam privripcret U cnim anno KJOr inler thcoet

transfocn tanti.tjjcr tlcjjositx fuisse, ifa ut festiva Vifcrbium duceretur et sic

fatifinis

logos
latis

primum

magislros liononicusis universi-

cooplatus doclor insiguis et concionalur facundus evascrat. Circa idein tcmjnis alius cids
Viterbiensis egreyius ecclesiw

a reinota Farfa ;wiJ/><" Quod st iltam deduciam fuisse. Sic res geripotuit.
infrarct.

pompa inde Non enim credo

quis paulo aliter accipiaf, ita ut

sit

primo inventum
impt^sdo

Tarentina: jwxfuit

archiepiseopus, ex OrtUne Pnedicatorum,

nomine
:

Jac(Aus,de quo Cioccarelli testatur ubi supra

\\)

Fuil

scpntcrum vacuum corporihus, sed supj>olatercuto cttm nominibus insignitum, tunc cxcitasse apttd I iternere licet vacttttm sepuicntm
op.
cil., p. i. lib. iii.

Amlrcuici, op.cil.. n. 150.

p.

94.-

(t) Ibid.

(3) Uussi.

p. 181.

(4) .\n(lreua*i. loc. ciL

bienses

DIES TEHTIA XOVKMIlHfS.

bienses desiderium

691
AVCTUnR
. V. H.

ardem

possidendi beata ror-

porti. et sir agnite epi.tro/m afHsiptr

summis

riris

a suiumo Poniifire translalionem

fiiisse

impelra-

tam. Utrofjue inodo, inrentione srpidrri eum cor-

nihil donimrntoruin conimunicatnm fuit; qui tanien, si qiiid habut\<sent,liheHter daturi fuisse risi sunt, ntpotf qiii e.r utriusque "iiiW^m Valontiiti et
llilarii

sarris

rraniis

notalntcs

porum

jmrtieuias

adrentit coincidnite, haiid rip-e

wr

r.riilirtitur

confusio traditionis,qux iptum corpora cr iUo loro ubi primo sepulta fueraut, in ecclesiam cathedra-

manus canouiri Anseliui mihi tradiderini,! Helgium transiiorfandas, ad sanrioruiu inartgruin

cittiuin
:IS.

dilatandum.
(^uarfa sanctorum martyrtitn rrliquiarnm
Tmntlalio
ifUitrl-

tem porlata fuisse rerfo norisset,tandrin etiam in sepnfrro inrrnfn ef vjr eo tunr priino crtrartd prxdicare cceperit. Exposifio nostra inera
est

iranslatio jhisI
halntii

diligndem

rrcoguifioncm

tncutn

conje-

anno

1724.

Splmdidissimx sotrmnifafis

ctura; sed, nisi totus fallor, nnturx n-i tfrsf.T ar iradit.r. tnm apta rsf et eoni/rua, nf i-rhnnnifrr
suspirrr
fl sic et

hnjus, ac dHigrnfissimx rerogiiitiouis

qu

illain

mc rerum

attifjissr.

prxcessii euarrationem accuratain ae lurtttentam dedii Aiidreuccius; qui si non fiierit ieslis urii/iifiis,

35.

^faiief ergo

narratto translafionis fpta de

ai eerte, co.7VUs atictor et ciris

Vitrrhiensis

portim falta,
jMrtiin ftra

agimus falsa, tibi asserit inde a t>pafa ntorte sancforitm marffjrum rorporn in eo loco rf septilrro
requievisse iisijue

fonte in virina lioma srribens, omuein fidrm ineretur.

titer

Quem

ad annuin

propterea in hoc negofio ducein fide{\).

V.iiy.i.

Videiur errare,

sequrmur

ubi asserit tunc inventum ftiisse sepideruin cnin marff/runi nouiinihus, rf ipsa corpora ex eo loco

riritas ninnm in ecdesia cafhedrati Sancti haurenfii ampliitsque saeeltum,

31).

Vitcrliiensium

INMO

1734.

B
Trrtia
tranxlatio

VHcrhinm /V/>yc diirfa ; ridetur errare, inquam; nam, si res acta fuit ut exposui, rev&ra uon errat in hnr piirfr. Ipmnt trttnsfationis hitjus mirrattonrm iiifra post Arta marfi/rum daliimns. F.t hxr
de priina
3(i.

rommodiore
Valculini

in loro

situm

iu sanrtoruiu

martqrum

alqite

Ililarii

lionornu

roustritnidum

eurarerat, qitnm

Iteverendissimus

auno 1723, perferta fabrica, Dominus Adrianus Srrmatleiis,

tornm thtramqiie martijrutn
recogiioscere
istius

et

aitera translafione dtcta sunto.

rst

Viterhii episropns,

in

Vrniendum

ad

frrtiam,

qux

farfa est a

priori

sacrtlo

rxistrntnn
t!)

derrerit.
int^e-

cardintili Joiniiu: Fraiirisco

tubtwvum
altart.

Viterhiensi ar

(lamhara, rpisropo Tusranensi,anno irid?. Itesfanrnta

maijnifircnfia
in ecclcsia

(^itod fecit die

februarH

anui t72'i;

summa rum
aurtaipir

rathedraU,

majorem

modum

divini cuffus ainpti-

tudine, iu parfr laterali nh epistota crexit sacellum

et in eo

marmorea uon solum rorpora sanrtorttm Valentini rl Ililarii, scd rtiam imsHum rum ittis rorpus saurti (Semiui; statuitqtte sokmunn transtationem in nontm sacetlum exequi anno
nilque in Iheca
sequntfi,
sr.

suh ara posuit arram

pntuit)

marmoream

iit

qua

172-t.

lleverntdi.tsimus

episropus

erant ossa saiirtorum VaU^iilini

tereit

et Ililarii, et pr.x-

untain inurmoream ronfinndnn sacros fhesauros

recognoscens, ridit in fronfispirio opereitli

(ijuoil

im.itra

ossa sanrti

(irmini.

urnx
:

Arain hanr pctente Cardiiiitli privitegiis auxerunt Gregorius XIII, indutgendo sciticet itt qnivis
ecrtcsix istius .tarerdos retr/irando tnlssam in ea

inrisam inaguis

litfrris

srqucntem insrriptionrm
Iit

MILARIU8 T vALCNTiNus.

lahro lapsutx inariuo-

rex insrriptum eraf

SIMI

hic requiescit

cohpu9
ei

fiCATiavilttt

animain

e purijatorio liberaret, et

Hregorius

XV

QEMINI

CONFE880RI8,

Suljtato

OpiTCUlo

prxcedens indultitm ad omne.s sacerdotes extendeniIo{\). Impftriirit etiain prxdirtns Citrdtnatis

capsutam ptenam ossilms bene

ossa lamiiiitm
HIC

apiatts,

sttper

XIII ut ara hxr inter attaria sepfem stafionum qux vocant, numeraretitr; quod Ctemeus VIII, ipium in eadem erclesia sarris
autu)
l'iSf)
(t

(iirgorio

plumhram in ipia srriptum erai : 8UNT CORPORA 8ANCT0RUM VALCNTINI PRESBVTERI ET H1LARII DiACONt MARTYHUM, Capsuta Ugnea qita

marmorrx urnx
rein

inserta fnrrat runt corporihns

et

operatus

esset,

ronfirmassr dirilnr

(2).

Transla-

sanrtoruiu Valeutiiii

Ililaiii,

fere tota in pulre-

tionis ttujtts faclx

docummtum

a cardinali Gambara uon aliud reperif Andreucri prxter mauusrri-

resoluta Jacebat; Jacehantiiue ciim ossibus

rapsutx consttmptx ferrainenta. Adrocati mediri

ct

ptum cthhris ntnonivi Muyri, in ipto hoc fantnmmodo tcgitnr : Anno l')()7 Joannes Franciscus
Ganibara.ccdesia catliodrali in ma^ininconliorom foniKun roslitiila, aram iu lioriorfiii sariclonmi
Valcntini ct
Ililarii

rhirnrgi ossa invenia ditigrnfer numerarunt

et

inetiti snnt.
ej

Fuerunt

uuuiu rapitf ;

trium rorpnrttm onsa uempr corpora sanctorttin Valoniitveiita

lini rt Ililarii

siur rapifibu.t

(hxc atttem separata

orexit,

.sii!)

qua corum cor-

tx longinqiio tcmpore ncrvahitnfnr inetuHa retiqtiia'

riis

pora
Kx quQ
fada
loeo
nit,

iu

37.

inanuorea thcoa honorifice collocavit. Notatu dignuin est non dici ttnde rardinatis

argenteis)

et

prxterea trorpus

cum

capite

S. Geinini, cujus sancti confessoris reliquias otim

Gamfiiira
lerit.

marmorcam
; qtti

ttieram suh

aram

transtu-

Viterbienses e rivitate Fernifino Vitrrhium

trittis-

ignoratur.

(Jux omissio solUeituni iptoque fiabuit

advertif

dreucriuin

Massinum

qxtoque

et

AnNar-

talas in
serant.

una urna rum sanrtiM martgri/jus reetuQux conjnnrtio fecerat tit S. Oemint corpus
traditttm, popitlo
in
ifla

dininm adro
ficentia

nhifrr iianr transtationem narrare, ut

ohtivioni fitisset

itrnu

tieque foruin undi',nequeitirm quo,neipirqua inagni-

seinper diios tantuin

martgres

hoiioraittr.

Artis

honoris sacrx retiquix transportatx sint in

anatomirx

periti ex

magnitudine osnium ohservala

opere siio signifirent : quumquain Xardinius{'.i)confitftur

draVts conservari.

horum docttmenta in archiris eeetrsix rafheOperx preiitiin ftterat solHrite

in

declararunf sauctos Valcnlinimi, llilarium et Geininum fttisse grandi statura hominrs, roininuiiem

tongitudinem longe suprranfr^.

40, liecognifionis instrumenfa debito
fecta fueritnt, ttim

indagare quo

tocopostserundam transtuHonem

(e

modo ron-

potl
dilij/entnti

Farfensi luonitsterio in errtesiam Saiirti Latirentii cathedratein Vitertnt) et qtto stib attari sarra
corpora posifa
ftterint.

ab episropo, tum a inediriH ei rhirurqis (qnx infra jwst Arta legntda nunf).
Ilecognitio authnitica reliquiarttm facta fuii die

rteogni

Sescio itfrum Andreuerius

adifum Utjeruni ad archiva rathedrulis habiterif. Mihi quittem anito IH*^0 ob horum martijrnm slttdiuin Viterbium adeunti,tieet suinma tienerotentia ah episropo ejusqite ecctesix sacerdotibus receplo,
t\)

17 febrtiarii a periiis meilicis et rhiritrgis roram Illusfrissimo iJomino Adriano Serniatteo epinropo
Viterbietisi, el lieverendissimis

tionrm faeiam anno n-n,

Lomellini archidiarono, Josepho Tozzi

quillinL Viterbii 161 J.

Dominin Odoardo ei Francit..

Androucci, op. ciU

n. ie>. p.

! -

(*)

Hawioi

in

- (3) Buhi. op,

'*

AppemJ..

p,

libro ito niarlyrio

m. martjrum

Valenlini, Hilarii et Tran-

(4) Op. ciL, c.

vii.

<

riseo

m
AUCTORE
G. V. H.

DE SANGTIS MAHTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

una cum
illustrissimis

cisco Bonelli canonicis cathedraiis ecclesix, nobilibus Vitcrbii civibus,

DD.

Hcopus inchoavit sacras vigilias, quas prr tofatn nocfem universi canonici renerabilis capituli
cathedralis ecclesix per vices sibi succedendo relebrarunt. Sequens dies ifluxit primus fentiri tridiii
in

Fnustino Menicozzi
vatoribuH,
tt

Dominico HanneUi ronserDominiio Mtoni nohHi Vitcrbii cire

el

civitatisque secretario, alHsque. Artis periti erant

Dominirun Antisari, DD. nobiles Viterbwnses, meifirins doctoren, unn rum DD. Josepho Mariani medicins doctore ac
Vincentiun

Teloni

et

honorem sanctorutnVnlcnVmlUWaTU acOemini. Missarum sofemnia peragef/anfur cantantibn.^

sanctorum laudes pro concione ceffbrnbnnt
vastissiitii

artis tnusicx jjeritissitnis luri-i; celeberrimi ornfores

D. Joanne Baptista Popoli majoris nosor.omii chirurijo. Ili erifo medifx ac chirurijiss periti declararunt sub jurisjnrandi fide
trium corporum ossa, demptis
tres esse sceletos,
scilicet

tanto populi concursu, ut

tempH latitudo
fri-

confertissimum conciotiem vix caperet. Toto

duo inenarrabili

Ixlifla tota civitas erulfabat. Tri-

daorum

cor-

porum
}ifi-ael<ifuit
iniiijnn riiin
fJOJIlpit

capitibus.

41
die

QniliHs

omnibus

rite ronfeclis,

nnno

serjuenti,

pudiabaf aer festivo campanarutn souitu, ex rarii.s partibus clangebant tubx, tonabant tormenta Itellica, resonabant chori musiroruin, //erstjnabnnt

odobria

Kevmus Dnus

episcopus indixit

omnia hijnmis,

cantirts ar psafmis,

dum seram

in

sijnodum dicecesanain in diem 9 mensis novembris prorime fufuri, simuhjur anuunfiavit solemurm
transliitiomm
SS.\'al(.-iilini, Ililarii et

nortem festiva lumitia ignesque artificiales lucescerenf. Vftima trldui dlr rursuf solemni pompa sarr<e
relif/uix /irr

Gemini lunc

plafeam anfe ecclesiam cathedralem

faciendam ; Jussitque universutn clerum secularem ar rejuiarem cnnctasqur totius ciritatis confraternitales adesse in

circitmducfa: fuerunt, impositse humeris lllustris-

cafhedrali ecclesiu

die

novemorna-

simi E/iisropi, arrhidiaconi ac duoruin canonicorum, prBcedente renerabifl ca/Atulo cum cereis
accensis

bris

II,

interfuturos

solemni pompSB, simulque

erirjerentur,

ac

sequente

innumerabili

inultitudiue

mandarit ut arrus trinmphtiles

renfur p{atex,ecclesiarum frontes doutusque

ridum
et

cirium afque exterorum. lieversa fesfira jiomiia in tempfuiii, eplscopus sarrum hgmnuin acfionis gra- E

tapetilms pulrherrimis,per totum cirr.uitumindictx

pompa:. Vrnit tandem dies serundus norembris,

tota

sinijulari

Isttfia

rxultarit

Viterttii

cirifas,

tiarum To Deum intonabat, quem chort musieorum prosecuti sunf ; ar taiulem, orafioiie grafiarum actionis cantata, finis imposdus fnlf augu^fisshna;
solemnitati.

quum, post luijubrem sonum campanarum

defunrtos
viventium
funebrt
in
illico e luctu

fideles

memoriam reducentem,
Instalmt
iJie

43.

ad summum ijaudii fripudium

enim 8 uovembris
dies
epi-

scopus

Die sequenfi, 15 mensis norembris, Jff. Epiin ecclesiam cathedrulcm venit, ibiquc

fl

mcra

roriiora sab

festiro

sonitu

excitarentnr.

festns sanctorum

martyrnm.

coram reverendissimo capitufo, multi.tque tiobilHms Viterbii civibus, coram cancellario ac notario trin
sacra corpora reverenter exfraxtt ex arra /msuitqitr
in

uoro altari
ponila.

scopus in catliedralem ecrlesiam

ve.nit

ac reliquias

sanrfornm Vulfntini, Illlarii c^ Gemini, ex priore urna uti dijimus extraclas, posuit in cajisula
lignea vestifa auro
sic expositif in

urna marmorea ; quain

opifices

diliijenfcr

cfausam pro-

priis obsignavit sigiflis.Tunc post consuetam thuri-

magnoque munita crifstaflo, et mcnsa anfe ollarc priuceps, omni

ficationem
affari,

arcam posuerunt sub novo

ronimissuris
ei

miitulsqur

atmexerunt.

populo oinuiqnc clrro vencrandas. Ibique per tres dies coram sacris exuviis st/nodum diwcemnam
celebrarit,
!)

Tanta
pietatis

fuit Vitcrbicusium erga dilectos /mtronos

scilicef,

10 ftfque

U dic norembris.

fxomibm
clrri

43. lltimo die, artibus .sijnodt fenninat/s, tanta

ej^orsa est solemnitas

popiilii/ue

dum

ordiuilms
eom/ioiHa,

aspcxerat. Circa

quanfam Viterbium, nonhoram diei 21 (II vesperconfracfero

atque amoris exhibitio (qiix utinain in corddms isforum cirium perduret in xvum), ul cum Andreuccio, cujus narrattonem fidefiter serufi sumus,perpetuo illa S. BasiUi verba usurpare /)ossint
:

Non

miruni.
ot

sl

nostrii; monti.s afrcctus

ad

tinaiu)

adrrant

in

cufhedrali ccclesia

Valentimun
quippe
facianl
44.

Ililaniun

potissimum
ac

din<,'itur,

ternitates

omnes,ordines re(/uhtres,colleffia canoniet

qui

ad

vfiuui

domesticuin nobis
SS.Valcotini
et

corum

riritafis

diurrsis,

cum

reViquo

ornamcntum.
refiquiis

vivitatis et diatrsis;qni,dato siijno

u ra-remoniariis,

De

splendidissimam

pompam

inchoarunt hoc ordine.

qu<e dicta ettim

biensi.

sunt pauca dicenda supersutit.

integra; in ecclrsia cafhedrali

sanctorum marfgrum pneter ea Sunt

Viter-

Hilahi

Atjmen ducebant luicorum ronfraternitafes rum suis vexillis atque insiijulbus; srquibanfur ordines regulares;quospoue inredebant numerosus clerus e
ar diwcesi Viterbiensi, parochi omnes, ranonici collet/iatarum ecclrsiarnm, tofnm capitufum
civitatt'

ferme

reliqui*

eslra

Ibi servantur

magno rnm honore

sacra

VilerbiHin

capita Valentini

et Hilarii, ibi

corpora requiescunt
autem,
te.sfante

integra; unde nil inirnm rxtra Viterblum /^audssiinas

reperiri
/xirtlculas.

Suut

cathedrafis

rrclcsia-,

induti

omnes

vesfibus sacris,

Andreiiccio in loco qui dicitur Muttianum, de quo

phuietis rubii coloris. ]'ennabilc capitutum cathedralis comitabantur hinc indr duo ordines nobi-

supra egimus, ubi rredunfur martgres in Tiberitu fuissr prxcl/iitati. IIx /Hirticnlx debetd esse

linm Vitrrliirnslum,
tium.

circits

ardcntes

manu

i/estan-

Tandem

veuit

arca ijloriosorum s'anctorum,

desumptx e capifibus, quia tttedici in recognlfione attni 1723 ossa cor/torum repererunf integra.

sublata

humeris lllmi Dni Adriani Sermattei Vitertdeusis, Ihii Odoardi Lomellini archidiaroni ar duorum canonicorum. Agmen
cpisropi

Ex

sacris

craniis

dux
in

notabifrs /tarticufx sunt

liruxeffis in

lielgio

sacro thesauro ecclesix

S. Michaelis Societatis Jesu,

legii

quod est feinplum

col'

claudebant illustrissimi
tatis

consenatores,

atqw ejrccllentissimi civicum numero valdc magno

S.

Michaelis, cui
est.

tnuseinn

Boifandiattum

annexum

Prxdictas /jurtictdas ex cranio

nottilium ar populi.

Quum

arca sacrorum corattigisset

.

S. Valenlini

utuim, alteram ex craitio S. Hilarii

porum

pontem

Seminarii

quatuor

ego Vitcrbio Brttxeltas portavi antto 18S0. Prmterea ulhil mihi innofnit.

canoniri cathedralis

eam humeris

sustulerunt. Cui

portands! reliqui canonici per rices suo ordine

succMtud,donec ad prxdirtum pontcm

iterum sublata fuit humeris

reducta,

dominorum

Episcopi ac trium supra dicloruin, qui eam ecclesi<e

sauctorum martgrttm Valenlini et HiUirii inde a reiitotissitno tempore celeher fuit. Qttami/uam nuUus dubitandt locus sit qttin stafim
45. Culttts

CuUM
g atartf

post ijloriosum
fidcliutn cultu

triumphum

votis vocari

ac /niblico

vathedrali intuleruut. pusuerunlque in mensa ante altare prluceps. Tunc autc sacras reliquias Epi-

honorari ceeperittt, docuittenfa tainen

scripta tantx antiquitatis

non supersunt. In anttquissimis

DIES TERTIA NOVEMBHIS.

ifuisshis marftjroUigiis

m
AlT.roilB

non

recftktentur. Marltjro.
rl

conctus fuerit
qtio

hgia '/ SS.

lHer ehgiis,
ridentur.

jietere indidtuiu prirHeijii eju.^etu

Viileiilini

Hilarii

mnitiimrm

faciunt, ."upra n iiobis atlata sunt,

er^icriiitis tide-

Quare hoc loco nobis rei)rtrn<ia non Qtiihus addimus seijucntia. Actmum

supra diximtis altare sanctorum orHatum fuissr.prn alio altari rjusdem ecclrsi,r. ut fidrliuiu
pietati jiosset sati.tfieri
((>).

C V M

Fuitipir

imfirtiiilum
(

fptnd petclmtur. Insuper

tio drcrcvit ut, si

Sacra hUtuum

oiigrrga-

esemphtri prsfixa Farfrnsi:\\i \<m;is Xovcmbros, Nalak' sarutonim marlyrum Valenlini prcsbyleri
et

ifuando (^otuiurmoratio fidelium

in

defunctorum incidat
officium
et rt

Hilarii diai-uni. Casincnses codicc^ 127

rt

V^

mis.ia .tanctitrum

diem 3 mncmbris, titnc marli/rum Valcnliui

in raiendariis

gnatum non
lis

utrumquc martijrcm habcut assiNonas, iv Nonas. Primis secucuitus rorutn tractum Vitcrbicnsem fortas.tis non
n\

Hilarii Iran.^ifrratur in

jnimnm

dirin

nou

imfte'

ditum, ut sancti patroni integro suo cullu quotannis

crlrhrari

fni.isitd

ijitoii

vciieralinnrm

cleri

pra^tergressus
corj/oribus

est.

Seailo

IX

incnntc,

cum

sacris

piipulifjur ]'ilrrliicnsis erga sanclns

marh/rrs non
de

Farfam

transiif; ubi^pnst tran.tlata inde

Viterbiutn corim-a,

tandcm omnino

dc.siit.

Anno

mrdincritrr cnnfirmarit (7). \S. Ihto frsta singidis aunis Vitrvfiium

.tiim/At

ai/it

Duo

ff*ta

1740, die27 januarii, Iteverendisaimus Doniinns Auifustinus liandini. abbas Farfcn.^is, srripsit ad

Valcntino

*/

llilario:
e.tt

die

:t

nnvembris,

ijui

unum.uti dijimus, dies eovum matii/rio conimlr a

mtdtis
.srcidis

SS. Viilfnliiii
rt Hiliirii

Andrcuccium

{{) nulfain in

i.ita

trclesia

sanctorum

Viterhiriinf

sccratus; ttlterum die 'J7 januarii. annivrrsario

translalionis.
fpiasi

martgrum\'ii\viiimictlVi\an\superessetnenionam, ncqur offirium ncquc ctmmcmorationem illonim a

crlrbraiit.

Hiw

fe.ttum

dc pra:crf)fo agrbatuv inngnfi

.tijtifHtu III.

pfifiuli cfiucnr.tu.

monachis

ftcri.

Xrifuc Jiucrliitus in Martyroingio

Ilinc rst ifitnd in

Ihti Montili. rpiscofu

1/)S4,

Benediciitio tdlas sacfas reUtiuias illorutn cnn.tfrratas coinmcmorut.

Faifa

Viterbiensis, celebrata

anno

suh

titido

\)o

diobns
sijnodo
anito

festis

fcgitnv, fc.itum

horum saiirtorum
rt

Ttmpla
foruiii

in

4().

unum

Ncfiur Andrniccius .tuo tempore norerat vcl lcinplum intcgrum SS. Valcnfino d Ililario
F.t

lucnyc jaiiuario cclcbrftri cx consuctndinc;

in

habita

ab

F.mo

Ihto

cardinali

Muti

ln/iiornn
n-frla.

erectum. Olim tamcn phira fucrunl.

primn

i/ui-

mil.ad liltdum Do rcstnrnm

:

nbscrvalioiu
consnrtndiiu',

dein loco venit tcmpluin in ipsnrum hoiiorcm crectum in locn marhjrli propc puntcm dc fjiio supra

lcfjdiir

Vitcrbii,

cx dcvolioiic
et Ililurii

c|

sanctorum Valonlini
cu m dccore tanloifuc
batur, ut

^7 jannarii. Tanto

aclum e.st, tjui adhitc S. Valcnlini nomcn serrat. Templi illius anno 1740 vestigia adhuc existebant (2). lu '/uo lom a-difinitum fuit parcuin sacellum auno lOlfd, cum iiiscrijitiont: .seijitenti
HDCXCVI.
SS.

.tplriulnre dirs illc fe.ttus ai/c-

illo die (\tfiella fnmtificiu iftiani dicunt habcrefur, ut fiatct ex sgnndo llhni Moutdi sufira

MAHTYllES VAl.ENTINUS ET

IIILARIU!!.

citata. V.\ rovcru, *V Andrruccius{H), ad nostru usquo tomporu duo uttimi cpisropi Vilcrbicnscs,

Kmincnti^sinnis canlinalis Sjinctacrncius

Siste, viator, quisqnissis;

ct

Knii-

venerare figuras Sanciornrn. (inornin noniinascnpta vitlcs.

qiiu,'

ncnlissiinns caidinalis

Conli,

postru

Innorcn-

lius XIII, quotanni.s illo dio Cupcllani ponlillcium

Corpora,
llic

poslquani (lirum sunl passa lyran[nunt

rclcbntrunl,
tio

i-tiiini in primis Vosprris. (^ht.r flcro' Vifrvbicusium coulinuo crrvd, itit iif, tcttanle

latuere diu, nunc caUiedralis habet.

in

Aliud lcmphnn

honorcm sanrtorum martifrrrclum fuit propc Mtinia'J4);

fififndi,

Andreucc.io (0) anno 1739 taitta fuerit pielas nt maiic ct ccsfiere ingrus mulfilitdn ail
sancfortttn fialronorum ossa reurranda cniifiucrct

rum

Valcntini
in

rt llilarii

num
cujus

Tiberis ripu (de iiuo egimus nttm.

anno 1710 adhitc cernebantur. In castro Palcnzano templum SS. Vulentini et Milarii fiiit svculo IX, ul jiatet ex Conslitutioite
rudcra

maxima turha hominum ad saeram cominunionem acccdcrcl. (^itod sficriali ratione nolaitdum esl,
et

erat
nitas

tum
:

liies

baccluinaliutu ac

summa

cirii scre-

rt

nihilominits sacra diei solemnitas ita

ijuadam Lennis
tii j)aj>iB

j/apa:

IV, inscrta Utteris Innocenattulimus nuin. 4 sttjmt,

III

(3), (juain

Dicit Andrritrci (1) Irgi in chronico inajori Casi-

profanam dici fcstivitatem sujifnessit, ut nidhts omnino personatus jier filafcas iitcesserit. (Juare mirandum rst diem 3 novetnbris, glovioso mar'
tijritm

c
'

neusi

Gtdiclmum a
itt

Vilcrhio, ejnscojmm, dedicasse

triuinphn

insignem,

fanto
iit

ininoris fteri

Bilonlo.

Bithitnte *

Ajmlia cathedralem eeclesiam in

ss.

a Viterbiensibtts. Faxit Deus

ffuoi/ue rt

Viterbii circs

nnnc

hoiiftrcm S. Valcntini. fortussis noslri. .htxta Pcn-

fulurn

driiicefis

trmpnrr ufruiwfuc dirm

naz:i in
*

Vila S. Kutijrhii,

marhjrum

Valcntini
et

inagno
cfi

Siiriatio.

*/

Hilarii ecclesias fuerunt

;

SurrensB *
adhitc
{.'>).

Carbosuo

Xon rnitn imjntne Sfincivitatum jnitroni negtigntdur. Oltserratum sxpe

in

honnre habrftnt!

Carliok'll'IIIO.

niani *

ijuarnm

rudcra

tiiperesse

fuit, utta

cum feslorum

sjilciidoris et jiirfatis
ijuntjitc

crga
cate-

temjiore feslatur Andrcucci

Quibits adde

duo

caslestrs jiatroitos

immunitione luinui

sacella dtioque altaria in ecctesia cathedrali Viterbiensi.

Offieiuiii et

8tia beneficia dicorunujite tutaincn, fideitujue et reti-

dr ijuibus cgimus supra, mttnm.

ct

.'!(>

et

39.

gionem
jierirc.

iii

jiojiulo,

immo

feticilatcm fcmftf/ralem,

\1. (Jfficium

H ost roru m bis ^- Valenlini liituum Conijregatio ajiprobarit, stdi rilu duplici " Hilarii inajori dir 27 januarii, annirersario Iranslationis "Pl/robata.

Misga

Missam sanctorum marfgrum per a nnu m ceiefmi nda Sacra

bonuin civium stafum morcvi, fhievr nr lninlrm

W.

I}e iniraculis

sanctorum marti/rum arturus,

ilirarula

rehetnenter doleo non fiiisse ohserttlt/s Viterbtcnses

inonito
ijisis el

sacrorum corporum
die
festo
'i

in ecclesiam ralhrdralem, et
scilicet

dalo a jiiissimo ctdtore marti/rum

Ilitarii,

tiUrrarum monunirntia
Iradiln
iiuii

novembris sub ritu duj/lid minori,

Vu!(.-iitini

cujus Irstimonio sxj/e

stti

ttsi

mullii.

ipsorum martgrii. Offiriutn ride iitfra, post Tanta Vdrrliii derotin /idrlrm popuhim ferelmt ud sanclos marlgres Valcnlinum rt llilariuiii honoratidos, ut altare saeeUi horum mariyruin nnn sufficerel tnissis cclebrandis per lotum anni decursum, ita ut rjnscopus Alesander AbOati
Acta.

sumus. Andreurcius enim suggessit

sibtts

Vilerbien-

ut grafifiriim /irr intcrrrssionrm Hanclorttm

inartijrum ntttrnlfirum rimrhus rnnficrrrlur .'VnwXo

enim major, dice//at

lio

i7/^,sanctoruni exlrinHe<-a(^lo-

ria oril, taiitoqne plcnior

r'orum Acforum Iracta-

hagiographis Bollandiaiiis raoicnda (10).

Ada
188.

(I)0p. cit..n.ll7. p.W.

p. Iir).

(-*)
1.

Anilreurci.op. cit..n.
II. t(>.

IHT,

cit..

n.

!<>.

\i.

Ilfl.

i*i)

Anlrrur(i.
rit..

o|i.

ciL,

n.

(3t Apu.i

IfciluziuHi.

Ui

(4)

vide^iii

apud ADdruoci,

op. ciL, o. 89. p. 55.

Locuni (5j Op.

p. 118.

(7) Ibid.

- (S) Op.
IW.

n.

IW.

p. \Vi. -

{M) IbiiJ.

10) Ibid., cap. V, n.

Iractnci;

624
AVCTOBE
G. V. H.

DE SANGTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

Hituum Congregatio approbaverii, Andreuerius
nesciebaf (2).
5^.

tractavi;et

quum ad miracula ventum est, prsiter Andreuccium nultum auctorem habeo, nihUque mihi Viterhienses communicarunt. Audreurrium itaque teslem secuti, quod ab ilfo accepimus cum

^.

communicam^is. Teslantur gratias, ait, per sanctorum Valentini et Hilarii infercessionem impetratas tabulae votiva? circa altare ipsorum appensfe, et ad cancellos fcrreos qui pctram circumdant in qua martyrihuscapita fuisse abscissa, fama est. Ego vero, inqutt, testari possum meo tempore accidisse quasdam unde apparet eorum gratia factum esse ut qui merebamur iram. servaremur ad veniam (1). Anno 1695 dte underimo jtinii, terrx mofu quassante vicinas Vitcrlno civilectore
taies
fijres

Orale pro nobis. sancti niartyres, Valentine et Hilari Llt ab iniminentibus penculis liberemur et digni effiChristi.

ciamurpromissionibus

Ohkmus.

Domine Deus.cceli terrseque conditor.ad cujusimperium cuncla creata moventur et sistunt, concede propi[ius, ut
sicut in

morte dileclissimi

Filii

tui

Christi tota terra contremuit, ita quia

Domini nostii Jesu nunc vivus re^nat

in ca>Io, cesset omnis terra' concussio; et iiilercedeiitibus sanotis mju-lyribus Valentino el Hjlario, in quorum ohitu

idolorum templum subito terrje motu fundituscorruit ab imminentibus periculjs liberemur. Per euindem Ghristum,
etc.

ac casfcfia,

ilfico et

Viterlnenses

ad sancios mar-

Hilarium habuere recursum; quorum sacra capita solemni suppHrafionrcirrumducentes, orabant ut ab imminenti fiagdfo Uherarent cives. Et ecce, aif,

Valentinum

minas terr^ motus audivimus, efTcctum millum sunuis experti. Tanti

benefirii

quaesfio ctrca sanctos marti/res ValenSS. ValenHilarium restat poncnda. Suntne SS.Vatinum et lentinus et Hilarius primi civitatis Viterbiensis Hilarium apostoU ? Affirmavif Andreurcius in ipso tifufo. primos esse

54.

Vna
et

tinum

mrmnr,

ciritas

dccrrvit,

uf per adquot

gnat

B
A
fiayello

annos subsequentes dic 11 junii sacra martyrum capifa triumphafi pompa per urhcm drcumferrentur, ad af/emias sanctis protccforihus
grafias.

Valentinum ef Hilurlum de.n" martyres Viterbienses et primos iilius civitatis Apostolos: et prima pagina derlarat idrumfpte sanctum marfgrem ab nnivrrso populo
fihri sui,ubi sancfos

Viterbii
(tposlolos,

Viterbiensi agnosci

non tanfuni ut protectores sed

60.SimUihcncfirioaffecfiVi{erhicnsisdie2februarii

terrse uiotus

anno 1703, generali consHio

jejunamii
in
vigilia

etiam ut apostolos suos, qui primi prxdicatione et sanguine fidem et Chrisfi professionem in sua civiiate stahiUverinf.

inito

vofum

fece-

liberati

Multum

ef

sxpe

mecum

miratus

runt

fesfi

Transfafionis

Viterbienses,

sum

iani acuti ingenii

quQlannis

jejunium
tiftii

et

siipplicatio-

(quod fit die 27 januari/J, celefirandi hor festum, faciendique supplirafionem die 11 junii, sacra cnpifa circumducendo; qux omnia servanda esseni

vovent in

aeptennium,

per sepfem annos sequentes. Votum prohavU confirmavifque Eminentissimus cardinaHs Sancfacrurius, eqnsropus Viferbii. Viterbienses

asserere quod non nisi menfo credi dehuerat. Efenini neque hrevis Fussio neque Acta longiora aUquid ea de re aut dicunt aut innuunt; quod eiiatnsi rlaris verlns enuntiarent, nesrio an fidem invenire deheret. Nam foca
regionis notissimai eaque clarissima,

virum sine idoneo aurfore soUdi.<:simo nixitm funda-

quod vove-

ranf fererunt per scpjfem annos. Quilms completis, in alterum septennium parl vofo se ohlicjavit civiias.
el

Romm vicina

vicina ac fere contigua aUis focis

pora Valcntini
55.

et

tandem

in

5L

Expleto

diu ante temBiVdvn fidrs pr.rdicata fuit, fam

uf>i

il/o

sepfennio, ressarunt. DispHcnit

diu Christi prsecone caruisse quis est qui credat!

perpetuum.

sanctis sanctornmque

Deo omissio parum

obse-

quiosu.

Anno

1717, antiquato voto sttppUcafione

tofa

Dic 28 augustl isfius qua lafc patetViterbii civitas horrendo terrx motu concutitur : utque nihil
anni,

aholita, ecre tihi cafesfis ira.

summo mane

Dorumenta anfiquissima, Passio sciUcef ilfa Arfa Farfensia ef Casinensia, tuntum abest ut Valentinum ef Hilarium primos ilUus tractus apostolos vocenf, ut nec verbo memorent pnehrevis,

nuUis
docHmeiUis

probatur

fortuito, sed divino consilio res acta paferet, sofa civifas Viterlni quassata fuit, exfra quam

dication&m eorum. Multos per eum tractum tunc femporisfuisse chrisfianos ckire edicunt, sed hosce
fideles

quieta

terra persrverabaf. Infeflexerunt

prxdicantihus Valeiitino
si

et

Hilario Chri-

Viterbienses; ac

stum

sequenti dominica instaurata supplirafione, derretum fuit uf quolannis in perpeiuum solemnes ilfagrafi.T agerenfur sanrfis marfgribus.
Intercedentihtis sanctis,

suscepisse, id nec verbo nec signo indirant.

Quod
ripam

Acta

S.

Landi, patroni
et

civifatis

Ortx ad

Tiberis, tam sincera essenf

quam sunt aporrgDomi-

pha
Urbano

et

SS.Valentinus

52.

Prieterea

anno 1099

Emo Dno

Hilarius imperatore

tiano vixissent, uii

episcoptis

niorbo
libiratur.

morbo laborante rum mortis pcriruto, fofus populus accurrit ad ghriosos marfgres, uf propiefate sua vitam ac vafetudinem
optitni praisulis servarent

Saccheffi, Viterbii episcopo,

hxr Arta diruni, tunr enimvcro

illius regiimis
:

crediderimeos infer primosapostofos

censeri posse. Verha
ss.
rii

apocrgpha

haic sunt

Laudus,

martyrum

Valentini, Rutilii, Florentini, Hila-

acredderent incolumetn.

exposuerunt venerafioni jmbliciB; popufus universus oravit, et ecce preces

e vestigio

Canonici sacra

capifa

consequitur desiderata gratia, dignissimo episcopo perfectm sanitafi resfifnfo. Hfec, aif Andreucci, ego recordor,

et Felicissimse fratcr, adolescens Domitiano imperatore christianam religionem colebat. Sed hcec fafsissima sunt. Efiamsi vera esset enuntiatio intrusa in Acta S. EuiicU, qui .sith Cfaudio II

marfijrio coronatus

est,

nmlta plura sine dubio sciturus,si non abfuissem Viterbio per multosannos.
Unde factum
sit ut

quam Henschenius summo

53. Si quis qus;rat

umle fuctum
et

cumjurerejecit,7.eqiie tunc Valentinus /^^ Hilurius primi Viterbiensium aposioU diri debent. Sic eiiim
ibi

sit

ut sancfi

contra

Valentini
ferriB

ef Ililarii

terra

motum

pra;sidium invocareiur confra

videhit occasione

''n7>/ic.s^-passiosanctorum qui simulsunt

Eutitius presbyter, Valentinus presbyHilarius diaconus, Gratilianus et S. Fclicis:

coronati
ter,

hi martijres

motus, Acta inspiciat,

invocentur.

ipsorum marfijrU templum Herrufis terra; motu roneidisse atque eversum fnisse. Hinc farfum est ut sanrti marfgres crederenfur ferram suo sanguine irrigatam vofuntafe sua apud Deum
poientissima qttassare
cf

sima ct aiii quos longum cst enarrare {3).()o ergo rumque me verio, nihif in anUquis dorumentis reperio unde SS. Valentinus et Hilarius primi
Viterbiensium aposloU prohari qiieant. 56. Est ergo hxc sive fama, sive traditio sive
opinio, nullius
fidein

sedare.

Piam
in

fidem, uti vidi-

mus,

eventus

non

scmel

ntramque paiiem
martijres invo-

confirmavit.

Viterbienses sanctos

momcnti; cujus ortum prohabili

ei

annuntiasse,
dociinif"^"
traduttt.

cabanf sequenti
Op.
eU., oap.

oratione;

quam utrum Sacra

rafione sic crpfiro. In Pas.^ionc hrevi

in

Acfis

SS. Valentinus
,

et

Hilarius
tom,

dUmnfur
Maii,
p.

hic diaconus,

(1)

9.

numm.

195. 196. 197.

- ,2, Ibid., cap.S.

,91

,3,

A,;

,,,,,,

III

,,

..

S.

ille

OIES TERTIA NOVEMBRIS.

ilh pi-esbnfer
veiiif.

mb
KX
M-JS.

iifriusque

mvneri prsdicatio con-

QuoiJ quuin hycrenf ircentiores, scripsertmt

fecisse marfi/res qiiod natiirx mcerdotii ac dlacomius sciebant esse vomentnneum, praidicasse
sciJi-

PASSIO BREVIS
SANCTORUM MARTYRUM VaLEKTINI PRBSBYTERI
ET HlLARII DIACONI.
K.r
rodice
hibliotJievx
Vit.

popnUs Chrisf! fideni. Ita Massini Quoni populum sacrilego idoloruin cullui fero totum addictum comperiontes, ad veram Chrisfi religiocet
.-

nem
et

traduccre conati sunt. Ihnic secutvs, tui; Ferrari: Apud Viterbium. inquit,

ufl ilde-

Diocletiaiio

Valliceiiianz
I.

lionia;
(2),

Maximiano impcTutorihus Christi Domini fidein disscininabant. Sacrx lertiones qims pro of/ido c.anonico Sacra Rituum Comjregafio approl^acil
Desiderio.

signato

Sanct.

XVI,

p.

Ti

Valentiki et Hilarii martyrum.

christlan* reii<,'ionis ubique locorum propagandaj succensi, ab Oriente in

Italiam profecti, variisque provinciis dtvini verbi

aiunt,

Legtio

j.

Tempore
civitates,

quo Maximianus Augu-

stus regnabat. misit edictuin per universas prout. ubicumquo christiani inventi fuissont,sineaudienliapuniren(ur. Eodem

vmcias

et

prjpdicationc illustratis,

tandem Viterbium appulenmt Maximiano Augusto imperatore et ab

Eudoxia, nobili ac religiosa matrona, hospitio

recepti sunt.

Cumque

sacrilego idoloruni cultui

tolain fere civitatem

addictam comperissent, ad

Nardini (1) dicit nuntiafim fuisse Demcfrio, quod duo g christiani, oxecratores et injurins deorum exercentes, quotidie subducebant populum et multos
eoruni crrores pertrahebant. SarnelU In Thesauro Parochorum sic srribif : S. Valentinus presbyter una cum Hilario diacono ex Oriente in Tusciani profectus, apud Vitcrbium Diocleliano
in et

veram

Christi fidem traducere conati sunt.

tempore absconditi sunt Cliristi ministn Valentiuus pre.bylor et Hilariu. diacoims in domo cujusdam religiosge femine Eudoxife qu quotidiamsdicbus eis alimoniam ministrabaf ibique

vigiliis et

hyinnis

Deo

gloriani jugitor dabant.

I-actum est autom ut Demetrius proconsul, qui erat in castelloBiterbensium, ex jussiono augustali curiose qufereret chri^tianos, ut diversis eos suppiiciis onecaret, quatinus per hoc

Auguslo
tradoro

Maximiano

placeret. Cceperunt

itaque

vicini vicinos,

propinqui propinquos, amici ami-

cos, parontes filios sive

Maximiano iniperatoribus

Ciiristi

fulem disse-

Legtio

II.

Interea tenti
presbyter et
ot

matres

filias

suas.

minabat. Anoni/mus, qui 1G99 scriptiunrulam edi~ dit de beafis martijribus, idiomate itatico latina

sunt beati martyres

Valentinus

Hilarius

diaconus

Domotrio proconsulo,

Nardinii verha fere reddif. Hi ergo non dicunt Valentiuum et Hilarium fuisse primos apostoJos
istiiis

porducli sunt in castei:

qna patria
runt
:

tracfus, sed

cones.

Quod

rerint, ita

fantum generosos Christi prmdooumentis non repetamen naturx rei convenif, ut sinetemeetsi in aniiquis

Uim Biterbensium. Quibus dixit proconsul Ex es^/s? Respondcrunt martyrcs et dixe-

Primum

quidein, fatcmur nos rJiristianos

esse et Ciirlsti discipulos;

departihus rero Orientis

:

adrenimus. Dicit
omnipotentihus,

eis

proconsul

ritate scribipofucrif.

Et quia apostolorim aliorum

rei c/iristianx intet

Sacrificate diis

et estote

ainid

Cx.<!aris.

nomina
rio

diserta

non noverant,
ca'pit.

Respon-

derunt
in

ei

una voce sancti niartyres,

tium per ea loca jn-sdicaforibus Valentino

deinreps adscribi
oportuit, utpote

et dixorunt

Hiia-

Nos Deo

nostro nosmetipsos offerimus sacrificium

Quod fartum non

et

odorein suavitatis.

Nam

omnes

quod antiquorum nemotradiderit,

Acfis
in quibus potius midfitudo

dii gcntiiim

nec verosimile essef, ac forfe fraditioni

mimis consentaneum,
et

vhrisfianoruin indicatur eo tempore quo Valentinus Hilarius in iis locis degehant; neque idlo rerho

dasmonia; Detis aufem Christus ccelos fevit. Legtio III. Iratus ad haic Doiuetrius proconsul jussit ministris ut educerent eos foris castel-

lum non

longe, in

locum qui

dicitur

"

Via Strafa,

et ibi capita

eorum

truncarent.

Quorum

insinuant hos cliristianos infer quos iiostri martijres agebant, ab tpsis Christt fidem suscepisse.

corpora
tol-

jussit custodiri tribus diebus,

ne a christianis

Immo Avta
qiiamquam

Eutiviiim presbijtcrum
hic recenfior est

inacjis

innuunt,

ut qui notus esset christianis sacris pra^posifus;

vf

autem quasdam religiosa femina in eadem civitate, nomino Eudoxia. Hjbc venieus F noctu, rapuit corpora sanctorum martyrum, et in

lerentur. Erat

quam

uf istorum

eodem

jUic

rere

/ororum primus aposioJus credafur. 57. Sic ergojudicamus, SS. Valentinum

^''^""'^'
^'^^^''^Jf^^n^^ihits

loco ubi decollati sunt dignissiniEe tradidit

et

Hila-

'^n^rohcUnL
Viter1'ietigintin

*"'"^'"* ficici

coU posse ac dehere ut chriapiid ea loca propagatores, vindices ac

Audiens Demetrius proconsul quod Eudoxia rapuisset corpora sanctorum, jussit eam toneri et tamdiu fustibus cjedi usque dum spirisepulturise.

ii'fi'tyres,

sed primitias fidei eorum prsedicationi

qiils

non deheri. Ef nunv ss. martijnim Acfa cum relidorumvntis ad eosdem specfantihus, Jevtori ob

exiialaret. Passi sunt autein inarlyres. Christi Valentinus et Hilarius quarto a nonas novembris, et sepulti sunt in locum qui vocatur " Caviilarius.

tum

ornlos ponimus.
e.rposuimiis.

Quorum Avtorum

fidetn

supra
hisve

HeJiquorum svripforum qui de

venseri debet

ANNOTATVM.
a Cfr. supra,

viarti/ribus egerunf,
fides

quoruin supra ineininiinus,

tanfa

sequendis Avtis fidelifas;

quanfa est eorum in oinninm rerum qnas ex

Comm. Prxr. num.

4.'),

et

Annot. g

Passionis sequenfis.

suopenu addiderunf,

/ides penes anrtores esto.

(i) Bussi, op. cit., Append.. p. 444. {^) Cfr. Coninient. rrjfv. supi-a, num. 8. ubi de primo editore Andreuecio,

qui lianc brevem Passionem inseruil

Istoriclie.

in

opus suuni Notizie

elc.,mm.S/2,^.iS.

Norembris Tomus

I.

79

PA.SSIO

626

PASSIO

SS.

MARTYRUM
Ex
codice Casitmisi 149,

VALENTINI PRESBYTERI ET HILARII DIACONI

E.r codice Fajfcnsi
</no,

tuetnbraneo, folio n/a-

mcmbraneo,
noti

fo/io

monasferii Farfensis bihliotheca translatus cst Eonuun in hibfiothecam diciam Vicforis Emnwsec/d/

X,

qiii

ex

sccii/i

X[ (ciijus

textiis

csf cditus in

F/ori/egio Casi/ic/isi), co/Iata cu/n

cod. Casin. 139. .^ccu/i

nuclis.

Casinensi,/. IIT,
illis

Passiom Xf, impressa in Bibl. F/orilegii p. 158 {{).

Tempore Maximiani
Augusti

I eniporibus
gusti,

rei^avit post obitum patris sui Diocletiani

quo Maxiniianus Augustus Auipso tempore interfecit sororem a suani

I empore quo Maximianus Augustus regnabat,

misit edictum per universas provincias et civitates, ut,

ubicumque

christiani inventi fuissent,

Ai'theniiani, filiani Dioclctiani,propterreIigionem

sine

auditione

punircntur.

Eodem

tempore

christianoruin, et mislt edictum per provincias

et civitates sive caslella, ut,

ubicumque

christiani

absconditi sunt Christi ministri Valentinus presbyter et Hilarius diaconus in domo cujusdam
reiigiosrt-feminreEudoxia^.qure quotidianisdiebus
eis alimoniam ministrabat; ibique iu vigiliis et hymnis Deo gloriam jugiter dabant. Factum est autcm ut Demetrius proconsul, qui erat in castollo

inventi

fuissent,

sine aiiditione punirentur. Ilic

vero in vicino civitalum inmlti christiani erant

absconditi et licet nos Christum
....

c in interiore

liominc abscondere

bonum

sit,

absconditi sunt

Chiisti ministri Valentinus presbyter et Hilarius

B diaconus sub cujusdam domum

alimonia
vigiiiis

Biterbiensium,exjussioneaugustaUcuriose *qu{iereret christianos, ut diversis eos suppliciis enecaret,

curiosa;

2.

religlosee feminse,

christianissima? Eudoxiae.qufe quotidianis diebus

eis

ministrabat; unde factum est ut in

cerel.

quatinus per hoc Augusto Maximiano plaGcepciunt itaque tradere vicini vicinos,
*,

et hymnis Deo gloriam jugiler darent. Factumque est ut Demetrius proconsul, qui erat in caslello

propinqui proximos
filios

amici amicos, parentes

propin-

sive niatres filias suas *.

quos2.
'(sivem.f.s.)
deest in
2.

Viterbensium,

dum

ei

fuisset jussio

injuncta

Maximiano Augusto, coepit curiose quierere christianos. ut Augusto Maximinno plaa

Coeperunt tradere vicini vicinos, propinqui proximos, amici amicos, parontes tilio.s, sive matres filias suas.
ceret.
SS. Valentjnus
it

Hilarius

2. hiterea tenentur beati martyres Valentinus presbyter et Hilarius diaconus a Demelrio proconsule; et perducti sunt ab aliquibus in castel-

presbyter
consulo.

Interea tentisunt beati martyres Valentinus et Hilarius diaconus a Demetrio pro-

tenentur a

Demeirio
procOHsitle,

itoluntqnt
diis

Viterbensium ante proconsulem. Quibus dixif proconsul: Ex qua patria f,f//.s-.^Responderunt sancti martyres et dixerunt Frinium quidem, fatemur nos chridianos esse et Chr/sti disciluni
:

et perducti sunt in castellum Biteibiensium. Quibus dixit proconsul Ex qita pafria

:

estis?

runt

Responderunt sancti martyres, et dixeFrimu/n quide/n, fatemur /los cJiristianos

de partihus vero hue
dlxit
:

esse et Christi discipuJos;

saerificarf,

'hac2.

pulos. Respondit
{fenere

proconsu! et dixit
sancti

JJe

quo

Orientis

advenimus.

Proconsul

De

quo
et

estis? Re.spoiiderunt

martyros, et

gene/-e estis?

Responderunt sancti martyres

proconsul

dixerunt:

Quantum ad
ef
:

genus, departiims Orientis

dixerunt

Quantum. ad

cariiis natales, de prmciai-o

:

advenimus
dixit eis
fnis,
et

de (jencre prsclaro naii sumus.

Sncrificate

Tunc
ei

gene/-e /lati sumiis. Dicit eis

Sacrificate

proconsul
estote

dHs

om/iipofeuti-

diis

omnipotentihus,
ei

et

estote

a/tiici

Cxsaris.

amici

Cxsa/is. Responderunt

beatusValentinus presbyter et Hilarius diaconus: Ergo uos ipsos off'e/'i/nus sarrifieiui/t Deo in odo-

rem suavitatis; nam onines

dii

yenti/m dsemonia,

Deus

aute/n Christus

cahs
"

fecit.

Et

ecre /los hic

sumus,et corpora nosfra parata sunf ad supplieia:

sieut dieit npostolus
:

una voce sancti martyres, et dixerunt Nos Deo tiosfro nos/netipsos offWimus F sacrificiuin in odoretn suaritatis. Na/n om/tes dii genfium dantio/iia; Deus autem Cfiristus * ccehs fecif. Ecce corpora nostra pa/-afa su/it ad supplicia; fac <juad vis. Nos eni/n Christu/n co/ifitemur
:

Responderunt

om.3.

hi ro/tfessio/te prohahitur
confifei/ntr laUis,

lahiis, et

corde non cessamus invocare;

et

ipse red-

omnis

vir.

Nos autem Cfiristum

det nobis proi/iissum siium, sicut p/'omisit difigentihiis

.sc.

et corde non cessamus i/ivocare; et ipse /rddet noUs promissum suum, sicut promisit diligenfihus se.

3.

Dieit

X Tunc

SS,

llfflTOSl WLENTINl ET

\\m\

COLLECTA

,JO:\NNE

LALIIENTIO

IIASSIi

ARCHIPRESBYTERO ECCLESI^ VITERBIENSIS

ex opusculo ah eo edito Viterhii apud Discipuhtt/i,
a,i.

1612, Superiorum permissu

(3).

Cfr. sup/-a, n. o.

Valentim.s sacerdos et Hilarius diaconus.natione ambo Orlentaks. daris.imis orti parentibus. christian.m religionem colebnnf. Cujus ul.upe locovum prnr..an<b. inflammati ciesiderio. in Italiarn simul venerunl. Mox aliquibu. in .livini verbi pia..d.cal.one pcragraU. prov.ncns, ac in Tu.ciam profecti. Vilerbiun. tandem Maximiano in.peratore ac Demet o ipsms urb.s et Imilunorum b.coi-un. procnnsule, appulerunt. Quem populum sacriIe<:o idolorum cuUui fere totu.n

add.clum compenentes.adveramChn.stirclrgioneiutraducereconati sunt, (1) Contulimus ipsi in Monte Casino utrnmque codicem. Signavinn.. codicem
bienlh-eq u"L'cunt

H9

,iuiii.

1.

codicem vero 139 num.

2.

SSeVuun'npMn"

n""'

^ "''"';.

^^f

"''^'ir

''

Tianquillini.

quorum

curpoi-a in eccle.ia cathe.irali Vitei-

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

nec ipsi
3.

Tunc
:

flicit

ad eos proconsul

627
oos

Saci-ificute deo

Herculi;
nijiis

lemphmper
Itreecs

sancli

inarpw Herculi, quem prhicipes adoraiil. Dieunt ei Qiiid no^ compdJis idolis pt dxmoniis

3-

Dicit

ad

proconsul

magno Herculi quem principes adorant. Dicunt

sancti
:

Sarrificaie deo
ei

rx

,s.

eoriim

erertitur.

sacrificare? Respondit eis proconsui: Elcffife mbis nnum e duobus : mtt sacrificare diis omiiifio/eiitibus, avf die isfo in vobts exjmuhnitur
toniieiita.

Quid nos compeUis

:

idolis

rt

dwmoniis

saerifirure? Proconsul dixit

duohus
die

Responderuntquc
sit bene.

isto

ei

sancti Dei

Niinquam

uinnu e auf sacrifirafe diis oinnipofentihus, aut diversa tormenta in vos expendenfur
:

ICIiqile robis

tifii

caiiis perdite, filius iniquitatis.

Et iratus

torquebantur. Et rcspexerunt ad ca;Ium et lacriinabiliter oraverunt, dicentes : Domine Jesu Cbriste,

qi,i

pi-oconsuljussit eos levari in equuleo et diu torqucri. Cumquc levati fuissent in oquuleo,

ei sancti Nunqinnn tihi hcne sit nnquifatis, qui nos manufartis idolis sucrificare suades. Iratus proconsul jussit eos levari

Respondcrunt

fijius

in

equulco

et

loi-qucri.

Cumquo

Icvnti

fuissent in

oquuleumetacerrime

toj-querentur,

respexemnt

condidisti

cMum
Ego

eoruin,ct frcisfi
dixisti
ine,
:

ierram et omnem ornntum hoiuinem ad imagiimn fnam;qui

et

"

suin

Iteus,

ram
et

ad c(elumct lacrimabiliter oravenmt, dicentes: Domine Jesu Chride, qui rondidisti ra-lum ef feret

non

'

est alius

pr^fer

indignos in ista hora, et mitte angelum fuum sanctmn qni hunr templim idolorum snhvertat, quia tu es benedirtus Deus in secula seculornm. Et subito factus est terr*

exaudi nos

sei-vos tuos

et omnem * ornafum eonnn, ad nnaginrm funni; qui dixisti :

fedsti

hominem Kgo swn Deus,

oim.- ^

ma^us,

et

eversum

est

motus templum HercuHs, in

:

non est alius prxter me, exaudi nos servos tuos indignos in isia hora, et mitfe angelum tuum sancium, qui hoc femphnn idolonnn suhvertat, quia tu
es Deiis benedirtus in secula seculorum.

Et

cum

in anno quia erat teniplum pulclierrimum nimis et ampHus valens quadraginta centenariorum auri.

quo sacrificabat rex semel

dixissent

Amen,
et

subito factus est terrae

est

motus

magnus,

eversum

templum

Herculis.

Dmelrliis
jnhel eos
tnitli in

Tiberim ;

unde
liheranlur

fuisset Demetrio proconvestimenta sua, dicens quam cito pnevalent mayicai artes. unde deum noslrum Hercidfejum in pulverem reduxit. Et jussit adversus
suli, scidit
:

4.

Et

dum nuntiatum

4. Cum autcm nuntiatum fuissethoc Demetrio proconsuli. scidit vestimenta sua. dicens : Oquam

cito

prmmlent

tia ut

eos dari sententiani ut ducerentur ad cunidem

.

inagica; arfes. Et jussit data scntpnducerent eos ministri extra castellum ad

per anyeium

castcllum

f/

Viterbensem
mergi

et ibi

ligatas

moJas ad

gutturem
ctibus
:

sic eos

pri^eeepit in Tiberinis flu-

vocatur

nam et Aureum
et

ipse fluvius distat a

viginti milia[iia].

et ibi, ligantes molas ad guttura eorum, Gos * mergerent in Tiberinis fluctibus. Statini quasstionarii fecerunt jussionem proconsulis,
sic

flumen

oi.a.

monte qui

et

Statim enim

qusstionarii
Demetrii,

verunt eis
viginti

fecerunt jussionem proconsulis duxerunt eos ad fluviuni; et iigamolam ad guttur magnam, quam vix
fixis

duxerunt eos ad fluvium; et ligaverunt eis molam ad guttur magnam. tiuam vix viginti homlnes portaro poterant. Sancti vero fixis genibus ad
litus

Chrisfe,
et

homines portare poferant. Et

oraverunt dicentes
:

genibus

ad
[et]

litus fluvii.
fili

oraverunt dicentes Domine Jesu Dei vivi, misrrere nobis perratorihus, mitte angelum tuum sanrfum, qui suscipiat anifluvii,
fili
:

Domine Jesu

Christe,

Dei r/ci, miserere nohis peccatoribus, mitte angelum tuiim sanctum, qui suscipiat

aniinas nostras; ef ad iuum sanctum conspectum jubeas nos perduci : quia tu es henedicfus in secula seculorum. Et completa oratione, ligaverunt eis

nostras; et ad tuum sancttnn conspectum jubeas nos perduci, quia tu es Deusnosfer benedictus in secula seculorum. Et completa oratione, jactaverunt eos in fluvium. Ajigelus autem Domini

mas

descendit

et

dirupit

vincula eorum.
fluvio eduxit.

et

saivos

molam magnam ad
fiuvium. Angelus
disrupit vincula

atque incolumes eos de

collum, et jactaverunt eos in

autem Domini descendit

et salvos

et

corum,

atque incolumes
5. Revertentibus vero quagstionariis, subito nutu Dei invasit eos ursus ferocissimus et occidit f ex eis ferme octo viros; alii vcro dilacerati fuge-

eos de fluvio eduxit.

Aliqtiot

ex

5.

Et revertentes qusestionarii. subito nutu Dei

torloribiis

od

invasit eos ursus feroeissimus et occidit ex eis

CJirislittn

eonrer-

lunlin:

amplius quam octo viros; et alii dilacerati fugerunt. Fugientes autem, dicebant quia Hi servi Dei cultores veri erant Christi. Sed credamus et
:

runt. Fugientes

cultores rcri erant

quem crediderunt et ijisi heati marValentinus presbgter et Hilarius diaconus. Et venientes invenerunt beatum Euthyciume preti/res,

nos in illum, in

autem, dlcebant quia Smicti viri Dd. Sed venite, credamus et

:

sbyterum.perquircntcs eum ubi erat absconditus, et miserunt se ad pedes ejus, dicentes Pater
:

quem crediderunt et ipsi beati marEt venientos invenerunt beatum Euticium presbytemm, perquircntes eum uhi orat absconditus, et miserunt se ad pedes ejus, dicentes
nos in illum in
tyres.
:

Pafer

bofie,

animarum

Christo * credentium liberator,

./-u

..

houe

Re cognita, Demeti-ius utrosque ad se accersirijussitjquibus conlumeliose acceptiseorumquedoctrina ludibnis non paucis tmpelita. ut Hercuii, eorum prspcipuo deo, sacrificium offerrent. sub crudelissima necis ptrna imperavit.
impietatem mvjcli pugiles Chrisli adversanles, vero esse audacler adserueruiit.

Deo tanlum.

et

nequaquum

idolo surdo et

Quain muto. sacrificandum

lumes transvexit.

Quibus verbis gravissime concitatus proconsul. prtecepit illos in Tiberim demergi. Quo ducti, hunc in modum Deuni rogare cfeperunt Jesit Chrisle, Fili Dei viri. tnisercre nobis peccalonbus, et inltte (ingetiim luum de ccelis, qui auacipiat (tiumaa nostras et nus nd luiim sanctutn re</iium victovea ; facias percenire. Quibus peractis precibus, ingens circa eorum colla saxum c-irnilices Ugarunt, et ab ilsdem intluvium projecti fucre martyres. Sed ecce de ctcio annelus a Deo iiiiUitur, qui solutis oranibus martyrum liyaminibus ad alteram fluminis ripam
:

inco-

Interim lictores acceteri cuiia' ministri, existimantes e vila cessisse martjres, Viterbium redeunt; ilerque

lieti

pera-

gentesursum ferocissimum obvium babent, a quo plusquamocto perenipli abique plurimi male multali sunt.Qui dum lugerent el condignam facti experirentur Dei vindictam. ita secum tumulluose loqui cceperunt Ninnrpiid qiios putalm'MS nialeficos, veri Dei ciiltorcs iion eraiifi' Eia, fratres, eamdein et nos aniplecUimur fidim. Tuiri aliiiuanlulum timore sedato, recolentes virum rebgione cbristianum ac sacerdotem. ntimine Euliliuni, Viterhii degere, eum a quo sanclic ndei rudimenla dot-eantur, tmanimes convenire decernunt. Quem paulo post inventum sic alloculi fuere: 1'aler optimr
:

628
r.\

PASSIO
anhnnvHm

SS.

MARTYRUM VALENTINI PRESBYTERI ET

ii(os)

HILARII DIACONl.
cf
1)

Mss.

botip

Chrlsto credeniinm, Ubera

et

rator, Ubera nos

per iuain sanctam doctrinain,

beatissimoruin

per tiiam saiictam doctrinam,

fidem
heafJs(simorum)
iiijiiste

(de)monstra mhis

mnnstra
Valentini

nobls fidem
et

jnarii/ntm

mariyrum

ValeMinl

et

Hilarii, quos injuste

Hilarii, (jkos nos

per impcrium nequissimi

in furio.

nequlssimi
fiurio.

Demetrii

proconsulis

Demetrii proconsidis necariinus

indixit eis jejunium

At

ille

At

ille

indixit eis

per imperium necav/mus in triduanum jejunium, et

Mm-tifres
fiirgus

triduanum, et die sancto dominico baplizavit eoscumomnibusfamiliissuis. (>. Et ecce subito venorunt ipsi snncti marlyre.s, et dixerunt proconsuli Eccequantu bona prwstat
:

die sancto dominico baptizavit eos

familiis suis.
(1.

cum onmibus

Et ecce subito venerunt ipsi saneti martyres,

:

el

dixerunt proconsuli

Ecce qunnta

iiona praistat

adeuni
procoimileni

Dojuiuus

servis suis, his (jni toto

corde diligunt

Dominus

serris suis, iis qui ex toto corde dilUjunt

:

DfiiiHrium,

illum. Et dicunt

ad eum
misif, qut

Tu

nos in

profimdum

atjux meriji jussisti;

Deus

aiitem

nosier concite

angeJum suum
absohit.
fibi,

Et

ecce,

nos ab undts aquarum iterum venimus ut pnBdieemus

ei

Tu nos in proillnin. Et iteruni dicunt ad eum funduin aqua: merjl Jussisti ; Deus autein uoster coneiie angehim suuni misit,qui nos ab undis aquarum absolvit. Et ecce, iterum venimus, ut conveniamus ei moueamus ie, quaiinus pcenitearis, ef rredas Chrisium, Del filium, esse Deum verum. Tunc
vehementer autem voce magna clamabant Cratias tibi agimus, Domine Jesu Christe, pastor bone, qni nos inter servos tuos connumerare dignatus es. Tunc jussit eos ])roconsuI levari a terra. et dixif
iratus proconsul jussit eos fustibus
csedi.
Illi
:

ut pwnitearis

eredas Chrisium Dei

filiuni,

qui a Judxis fixus

est in cruce.

consul jussit eos fustibus

caedi.

bant: Gratias

tibi

atj/mus,

Tunc iratus proautem clamaDomineJesu Chrlste,

Illi

pasior bone, qui nos inter servos iuos fvojcure

dignatus es.Tuncjussit (eos) levari a terra et dixit ad eos (pro) consul Sacrifeate deo Hercidi. San:

Miser, cui nos Jubcs saericti martyres dixcrunt ficare? lapidi surdo et muto, qui oculos habef et B nou videt,aureshabet et non audit,pedes habet et
:

eis

Saerifj.cate
:

deo

Herculi.

Sancti martyres

dixerunt

surdo
habet

et et

Miser, cui nos Jubes sacrificare? lapidi muto, qui oculos habet et non videf, aures

uon ambidat. Ecce,

tuus.
tjiio

taiis sis

tu qualis est

deus

uon audif, pedes hahet

et

non amhuiat.

Ecee, talis sis fu qualis esi deiis tuus.

mpUe

7.

Timc

iratus

Demetrius proconsul,
;

dedit

7.

Iratus

ad hcec Demetrius proconsul, dedit

:

dcirnmdti,

ah Eudoxin
ne-pcliiiiitur
tjitx ii ijisa

adversus eossententiam.dicens Injurias deorum meorum ferre non possum. Et jussit ministris ut educerent eos
qui dicitur
"

adversus eos sententiam, dieens

Injurias deojussit ministris

rum meorum
ut educerent

ferre

non possum. El

foris castelluni

non

longe, in

locum

eos foris castellum non longe, in

murti/rium
mibit.

Via strata, truncari jussit. Verum. quia longum est martyria replicare, quomodo autem ad finem eos
PrEecepit ligatis pedibus

et ibi capita

eorum eorum

locum qui
diri

diciiur " Via Strata.

et

ibi

capita

eorum truncarent. Quorum corpora

tribus diebus,

Jussit custo-

ne a christianis tollerentur.

ipse Demetrius iuterimi jussit, verba replicemus.

ad quemdam saxum

Erat autem qufedam religiosa femina in eadem civltate, nomine Eudoxia. H;bc veniens noctu,
rapuit corpora sanctorum martyrum, et in
turce. Audiens

columnarum
lari.

fortiter constringi, et sic eos decol-

eodem

Quorum corpora
religiosa

jussit custodiri tribus die-

loco ubi decollati sunt dignissimse tradidit sepul-

bus. ne a christianis tollerentur. Erat

dam

femina

in

eadem

civitate,

autem qufenomine

Demeti-Ius proconsul quod Eudoxia

rapuisset corpora sanctorum, Jussit

eam

teneriel

Eudoxia. Hsee venit noctu, rapuit corpora san-

ctorum Valentini presbyteri

in

et Hilarii diaconi, et

eodem

loco ubi decollati sunt, qui videlicet

iocus "Camillarius^/^vocatur^dignissimfe tradidit

sepulturEe.

tamdiu fustibus csedi usque dum spiritum exhalaret. Passi sunt autem martyres Christi Valentinus et Hilarius quarto nonas novembris,et sepulti sunt in locum qui vocatm- " Cavillarius.

Hoc audiens Demetrius

proconsul,

quod Eudoxia rapuisset corpora sanctorum.jussit

eam
C
(/

8.

Post

Dei minintcr, liiic (e oinnes (quotqitoi vides) acceraimua, tit salutarem in riani pir quam nancti marti/res ValeuJfilarius, quos iu aqnas (inipH Deiiu-trii jussu) jamjam (iHfeJice.s ac miseri) projccimits, incesseruul, abn le dirignmur. N/'. qumo, despicias ail eerum Deum cmfugienies ; feropemcito, et christianas religionls iiittia mysteriis. Videns auleiii EutiUus veram patrali sceleris ptenitentiam necnon sanctEe fidei suscipiendae ardorem, illos beni^-ne accepitjtriduanoque indicto jejunio, diedominico proxime sequenli illos cum univei-siseorum tamiliis baptismali aqua
vcri

tinus

et

* edit.
Iierfusit.

perfudit

Valentinus interim et Hilarius aquis ope divinaerepti.majorisubinde in Ghristuni. a quo talia receperunt beneticia, exardescentes amore, amoris ejusdem impetu, proconsulem iterum conveniunt. ejusque immanitalem in ipsos et altissimi Dei misericordiam demonstrai.tes, hunc in
gerat se pius ac misericors Deiis noster.

modum
cum

adorsi sunt

Nos

timho.

ingvnli saxo ail collum alligato,

Vide Jain. Demetri. quo pncto ergu snos asseclas impiojnssn tito in fluoium
crede, qai pro generis huiiiani .salnte in cruci

projecti fitimus; Del veru benignissinti noslri angeltisaffuit, qul

ad alteram fjnminis ripam Incoliimes duxit. Hespicc

jam

aliquando,
est

ft

ne

ampHus

ciecutias in fiac

tam clnra

luce. In

eum

peremptus
His
pit.

a Judieis, Chrlstuin Jesum.

furiis exagitatus
Ifetitia

dictis,

quibusdam quasi

Quilius in tormentis iiuigna perfusi

Demetrius, eos iterum in carcerem trudi et fustibus acriter casdi praecesaucti martyres, gratias Deo agebant, quod pro ejus nomine contumelias

et ciuciatus tales pali

mererentur.
;

proconsul, ma,\ima effervescens ira. in subhme funibus extolli jussit torvisque oculis illos taliaminando dicebat eis Sacrificate deo Hercull ; illi sacrip.cate,secus vero! Ad qu* sancli martyres nihil perterriU, sed majori qua umquam fuerint constanlia firmaf i, sic responderunt Miser, cni nosjiibea offerre socrificinin? lapidi surdo et muto? quiaures habet et noii audit, oculos et non videt, pedes et iion

Quos ut

sic alacres vidit

intuilHs,

ninhuhit ?

Dlgnus

es fierl talis, qualis est

Deua

iste

tuus.

eis

Cfr.

si diutius martyrum exploraret lorlitudinem. ali Herculem aliosque deos majori ludibrio habendos esse, capitis iterum sententiam in sanclos prolulit. Ex quo ad pontem ducti Camilarium. prope Viterbium In via Cassia, ibi simul capite plexi sunt. iii nonas Novembris, annn Domini 30G *. Qui locus, a sanctis martyribus tunc mutuatus nomen, ad hsec usque tempora " Pons sanctorum Valentini
.se

Quocirca. Demelrius

cum operam

perdere cerneret, veritus nc,

Coitiment.,

nuin. 13.
cod. Uli.

nuucupatur. prEetereundum censeo. quod dum fundilus corruit, aliaque multa evenere prodigia, quie
et Hilarii

Neque

silentio

illic

* talia

fidei

veritatem sanctorumque

perpetrabantur scelera, magnum Herculis templum vitEB innocentiam apertissime testata

sunl.

: :

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

eaiii

tencri cl tani diu fustibns cjEdi usciiic duni

&
i:x

Ipse

Demetrius,
a saiictis
sanatiis,
bfipfizatititib
r/

Eaticio

spiritum exhalaret. Passi sunt auteni marlyres in r/ uonas novembris, et sepulti sunt in locuni qui vocatur " Camiliarius. 8. Post multum vero temporis, dolore ilii percussus est Demetrius proconsul. Qui restuans. anheians, cucurrit citius, et veniens ubi corpora sanctorum martyrum quiescebant, et projiciens se in pavimenlum, ccGpit clamare et dicere Suv~
sancti terl
:

Mss.

8. Post non multum vero lemporis. dolore ilii percussus cst Dcmelrius proconsul. Qui jesiuans et anhclans.cucurrit citius.et veniensub! corpora

marti/niiiii
fiihlf.

rnrrite
iiic

mlhi peccatori, servi Dei cxceh/,

fo/-qiicir.

marlyrum rcquiesccbant. el projicifns se in pavimcnlum,coepil clamare el dlcere Siic:

sanctnrum

i/nlite

.lintii

in/ipli/f.-;

Tunc

sancli detierunt
:

ei

soporem somnii

et ei

per visionem dixerunt

,n,i,a iis .,i,

Fac
o,i

mlitc mea//iplis torqueri'. Tuncsancii Dei dederunt ei soporem somnii, ot ei [tcr visioncm dixerunf:
ef

c/i/'/-ite /,1/bi

imrntori, servi Dei exceh/,

Fac

M, reMet. ToM.m
misit milites suos

.,lti ,-eMe,. Ta,,

Lia iUi^Jd^Jn
evigi

ad montem qui vocatur Aureum: et venientcs, invenerunt beatum Eutychium presbylerum orantem. Qui dixerunt ei
De/nctrius p/-oro/isul rof/at se
te

misit

milites

suos

ad

montem

qui

vocatur

Aurcus: et venicnles. invenerunf beatum Euticumi presbylerum orantem. Qui dixerunt

ei
:

ut coneite vet/ias

ad

m.Quistatim surrexif depavimentoret]Domino

Demet/-ius proco,/sul rogat

commendans
ve/-iii//,

perrexil

cum

eis.

Cum aulem

inlroiisset ubi

proconsul semivivus jaccbal, dixit

fpiodest Cl/risfus,

ad cn/n. Qui statim surrexit de pavimento, et Domino se commondans perrexil cum eis. Cum autem
introisset ubi proconsul semivivus jacebal. dixit
:

te uf co,/citc te/tias

eoil.

venies

Ipse ie saiicf. Ille B autem amplius torquebatur. Tunc dicit ei sanctus

Lu)ue/i

Eutychius

A/ali
et

ir. proron.s/f!, et

Lu/ncn vc-um, quod cst Chrisfits, ipse te saiief. IHe autem amplius torquebatur. Tunc dicit ei sanctus
Euticius
:

crede Cl/risto
ei

Aiidi me, proconsul,

creato/-i t/m,

et

crede in

sai/nis

Jesum

e/-is.

Dicit

proconsul

Credo Christu/n, Dei filiim. Tunc benedicens aquam, baptizavit eum, dicens C/rdis i,i Piifre//i
:

Ch,-istui,creato/-e/n tu/i,n, et salvus cris. Dirjt ei

proconsul
Dei.

etFiliui/i et Spirituiii sauctui,/-:'

Tunc benediccns aquani.

:

ilje

respondit,

diccns

De/mi omnipofentem esse salvatore/n meiwi. Statim sanus facfus cst, ila ut dolorem ilii jam amplius nunquam sentiret. Tunc cfepit
:

dicens

C/-edo

Ci-edo.pater,credo in Cliii.^fum filiiun baptizavit eum, Credis Puf/-e/n et Filinm ct Spinfn,,]

:

sanctuui-^

pre-

dicare et dicere

Credite, omuespojnili, etado,-ate

qiii esf in

rcspondit, dicens : C/-edo Deum o/nnipofcntc/n esse salvatorem ,u e um Sta.V\m vero ut baptizatus est, ita sanus factusest ut dolorem
ille
.

At

ilii

amplius

nunquam
:

Deu/n viviun

sensisset.

Tunc

et

veru/n

crepil pia?et

cwh, qui

//w,-fuos

dicare et dicere

C,-edite,

o/nncspopuli,

resuscitaf, lep/-osos mu,/dat, et o/nnes i-a,-ins infi,/nitates ru,-at; qui mc etia/n a dolore iliiper interfessiouem saucforum suo,-nin liherai-e dif/natiis est.

adorafe
,-esusci-

Denin cicu/n
tat, lep,-osos

ij/ii

est in cwlo,

qni ino,-fuos

mundat,
a

et o,/xnes

infimiitates c/irat,-

qui

me

efia/n

Hoc audiens Maximianus

trius

dolo/-e ilU

imperator. quod Demeproconsul clirislianus efteclus esset, misit

et jussit ul,

cfo,-iun

suo,-um liOerai-e

per iute,-cessio,/em sandignatus esf. Audiens

Dyonisium

autem Maximianus imperator quod Demetrius

proconsul christianus effectus esset, misit Dionvsium vicarium et jussit ut, ubicumque eum invenire potuisset, sine auditione capite

ubicumquc eum invenire

potuisset, sine auditione capite truncaretur. Qui ita martyr Cinisti effcctus est, in Domino nostro

Jesu Christo, qui lanla prtestat beneficia servis suis in secula seculorum. Amen.
Translafa
SS. Valentini
rt

truncaret.

Qui inventus, martyr effectus

est in Jesu Christo

Domino
9.

nostro, qui lanta prujstat boneficia servis

suis in secula seculorum.

y.

Supradictorum

Valentini videiicet et

Hilarij

martyrum corpora, Hilarii, de eodem loco in

vero
quarti.apostolicEe

Supradiclorum

vero

Amen. martyrum corpora

iwpora a laeo primm

'piiUiirse

quo usque ad tempora Gregorii

sedis prtesulis, requieverant,
levavit Sichardus,

cum debito honore abbas venerabilis monasterii

fai-finn ipinpore
^irpi/orii

IV.

sanetfe Dei genitricis et semper virginis Mariee, sito Savinis, et conlocavit in oratorio quem ipse

Valentini et Hilarii in eodera loco in quo sepulti sunt usque ad tempora Gregorii qnarti.apostolicx- ^ sedis pr^sulis, requieverunt. Unde cum debito honore levans ea Sichardus, abbas venerabilis
et sempcr virgiMari^ silo * Savinis, collocavit in oratorio quod ipse construxit et conjunxit auiie ejusdem Dei genitricis et sempcr virginis Mariae, pariter cum

monasterii sanctte Dei genitricis

nis

conslruxit et conjunxit aulsE ejusdem Dei genetricis et

,,,.

semper

Virginis MariiE, pariter

filii

cum corpore
quod

sancti Alexandri,

sanctse

Felicitatis,

corpore sancti Alexandri,

Hiii

denique corpus sancti Alexandri conccdente prtefato domno Gregoiio papa de Roma adduxerat,
cujus scilicet oratorii dedicatio ibidem celebratur
in

sandte

Felicitatis.

videlicet corpus sancli Alexandri concedente prEefato domino (Jregorio papa de

Quod

Roma

adduxerat.

Ad laudem

et

kalendas Januarias. ad laudem seculorum. ./^ien.

gloriam Domini et Saiel gloria

et

gloriam

Domini

et Salvatoris nostri Jesu Ciu-isli,cui

honor

vatoris nostri Jesu Christi, cui est honor insecula seculorum. Amen.

et gloria in secula

l^uinauLem martyrumcorpora inhumata iW mansissenl, Eudoxia. religiosa inulier, quit- illos Viteibium primui.i mgiessos domi su.-e huinanissime receperat, occulte magis quani potuit (superveniente nocte) magna pietate ac lacrimalum copia sancturum corpora prope m.-irtyrii locum sepuIturjB mandavit. Quod cum Demelrio delalum esset. illani ad seducipnecepit. QuamcumreligionischnstianiBetsanctisquoquefamiIiaremesseinlelligerel,crudeliterinterlicijussit.
ac mericorporis integram et aniniie sanilatem recepit. Divino etenim lumine perfusus. Christi suscepil tidem et pro eadem libenlissime paulo post martyrium pertulit, magna Viterbiensium omnium admiralione et ccelestium Spirituum gaudio ac lailitia. Ad quam et oninium sanclorum intej cessionibus perducat hos dileclissimus ajlerni Patris el B Mari* virginis filius, Ghristus Jesu~.
tis.

Neque vero diu protractum est.cum gravissimo lalerum dolore correptus proconsul uUricem in se justi Dei mescens mdignalionem, ptenitentia ductus, sanctorum maityrum adnilentibus (ut pie credendum est) precibus

perli-

homm

ANNOTATA.

630
AUCTOnE
G. V. H.

DE SANCTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

asserentes,

euin hortantur

ul,

errore deposito

ANNOTAT.l.
a

inanium deoruin. Jesum Christum verum Dcuiu omnipotentern agnoscat. At ille in impietate
Commentin-io,
vieino
obstinatior. cos tencri et fustibus CtTdi impcrat graviora minatus supplicia, nisi inagno Hercuii divinos honorcs haheant. Cumquo ilji se lapidi

Hunc enorem

in/un/iiiDitf.s tn

niini. 20.

Qmim

dicat aiutor Paiysionis

hie in

civitatuni, innuit se esse

accolam loconm uhi rcs

cst.

gcsfd fuif qiiam dcscrijjlurus

c Sciiienlia

uno menibro mufila videtur. Simihm eodem loco hiatum videmus in apogropiin Gallouii apud Audreuccium. Vhi sic : Ibi vero invenli sunt
in vicinio civitatis
dicii
dili.

surdo nunquani honorcm habituros dicedeorum contemptores. capitc piccli jubet, 3 Non. Novembris. quo teinpore teniplum Herculis juxta pontcm Gamil-

muto

et

renl, dicta in eos sententia, uti

larium (qui nunc Pons SS. Valentini dicitur) haud longe ab eo loco ubi
corruit.

et
in

Hilarii

Tu?senie fnon bene leggesi se

thimen demersi fuerant, subito terrai motu contremuit et

Turrcna;), ubiniulti christiani erant ahscon-

Et licct nos Christum incarnatum homincm absconditum lumen est, absconditi sunt ctr. In
apoijrapho ex qiiodain rodirc Fiddcnsi, qiiod continefiir

Ex Ms. antiquo

Ecclesiit Vilerbiensis. Horuni

capita Viterbii in Eccl. Cathedrali asservarUur.

in

Collectnncis

Regiai Bruxellensis (Vitee

ita

BoUandianis hihJiothecx Snnctorum n. 8067-74),

ANNOTATIO.

hgitur

et licet

niincni abscondere lionuni est

nos Christuni interiorein hoctc. Gallonii apo-

Cum Viterblum urbs rccens sit, sub Desiderio postremo Longobardorum i-ege sic appellata,
miral)itur quispiam, qui
tyres passi ferantur.

graphnm hiulenin ct mutijum, ah Andreuccio editum, rum nostris Actis dc cerlio ad vcrhuin

apud illam

hi SS.
:

MarVitei-

Sed

facile occurritur

conferre supervaraneum duximus. ApograpJium

FuJdense nulla fere re alicujus inomenfi ah Actis

FarfensiJjus differf. Cujits exacfx coIJationi supersediinus, utpolc qui originalem codicem

haec civitas ex Vetulonia, Longola et antiquis urbis coaluerit.

bU quidem nomen esse recens, non locum; cuin E Turhena

non

videri-

mus,

et

quis descrlpserit ignoremus. In hoc codice

nihil adjicifur de translaliouerorporiini SS.Valentini ef Hilarii.

Ferrarii elogium contrahit Hagiologium Ifalicimi

auctor sunctos

d Ohlifus
castello.

esf

jam

adesse

in

in

hunc sensum.

ud quod
esf,

hic diici jubentur.

uti in

valde tnrhatus

Hic locus Commentario diximns,

num.

23.

Walentinus presbyter et Hiiarius diViconus cx Oriente in Tusciam profecti, religionem christia-

e Sancti hujns preshgfcri

varie scribiiur
:

nomeu

variis in locis

nam cum
cum

prfedicarent, jussu Demetrii proconsu-

Eutitius, Euticius, Eutychius, etc,

hs comprehensi, Hcrculi sacrificare jubentur. Id

facere constanter recusarent, saxo ad collum
alligato, in

Dc iJJo
f

egimiis in Conimciitario, iiumm. 26, 21.

Ifein in

In Passione hreri Cavillarius.

et iu

fluvium preecipitantur.

textu

Cttsinensi.

angelo
exenipJariJms Casineniv

solutis, minislri

Verum ipsis ab partim divinam ultioncm

sunt.

g In Passione hrevi
sihiis legifur iv

subierunt, partim ad
ultro adeunt;
tes,

Ghristum conversi

Nonas

:forte quia aJiruhi

nonas

Interea sancti in libertate positi, proconsulem

festus ipsorum dies ageJiatur, uti ex calendariis

Comment. nuni. 45

cifatis colligitur.

seque illcesos divina ope ostendenipsum ad Christuni adducere zelo ducti

conantur. Ea martyrum constantia in rabiein actus Denietrius, ipsos fustibus dire csedi jussit,

moxque

idoloruiu cultum execrantcs capitali sen-

tentia damnavit.

Capita horum SS. Martyrum

Ex
^

Philippo

Ferrario,

in

Catalogo sancforum

Viterbii

asscrvantur.

Ex

Ferrario, qui notitias

Ilalia;.

accepitab antiquo Ms. Ecclesiee Viterbiensis.

die 3.

Novembris

De SS. VaLEXTINO PRESBYTERO KT HlLAUlO

DIACONO, MARTVRIBUS VlTERBII.

Lectioues OfficH SS. VaJenfini

ef

HiJarii.

Legtio

IV.

t alentlnus sacerdos

et Hilarius

lalentinus presbyter et Hilarius diaconu.s ex Oriente in Tusciam profecti. apud Viterbium Diocletiano et Maximiano imperatoribus Christi Domini fidem disseminabant. Quod Demetrius proconsul audiens, eos accersens, ut finem pra;dicandi facientes Herculi
sacrificent,

diaconus, claris orli parentibus. sed fide clariores, desidei-io christianse rehgionis

rum propagandce

succensi,

ubique locoab Orientc in Italiam

profecti, variisque pi-ovinciis divinl verbi prfedi-

hortatur.

Quod cum
alium

catione illustratis, tandem Viterbium appulcrunt, Maximiano Augusto imperante. et ab Eudoxia,

nobili ac religiosamatrona, hospitioi-ecepti sunt.

facere recusarent.dicerentque

non esse

pr^ter Jesum Ghristum, filium Dei, ingenti saxo ad collum alligato, in numcn colli-

Deum

Cunique sacrilego idolorum cultui totaiu fere civitatem addictam comperissent, ad veraiii
fidcm tiaducere conati sunt. Qua re Demetrius proconsul utrumque coinprehendi et ad se accorsirl pr:Ecepit, eisque post multa ludibria et contumelias imperavit ut Hcrculi magno, quem Viterbienses pra;cipuo cultu veneChristi

gati pra.'cipitantur.

Verum

iilis

ab angelo

solutis

vinculis ereplis,

ininistri

duin

revertuntur

ad

cognita,

urbeni. ab urso invasi, partim interfecti sunt partim dilacerati : reliqui fuga elapsi Eid Christum
conversi, a B. Eutytio presbytero, qui propter persecutionom latebat. post fidei instructionem
et tridui jejunium.

rabantur, sacrificium oflerrent.

pugilcs, hanc
tes,

Sed

invicti Christi

cum

suis lamihis baptizantur.

Interea Valentinus et Hilarius ullro proconsulem adeuntes seque divinitus a suhiiiersione ereplos

impietatem summopere delestanDeo vero et non idolo sacrificandum osse

i.eotio

constanter asseruerunt.

Saiictorum verba segre ferens inipius judnx et grnvissime concitatus, jussit eos
V.

Lectio

DIES TERTiA NOVEMBRIS.

631
EX KDIT.

prsecipitcs in

Tiberim demergi. Qua jafa sentenHa, carnifiees. ingenti saxo collo martyiuui ;tllivinctos in

DEINVENTIONEACTRftNSLATIONE
SS. VaI.EXTI.M ET
Hil.ARll.

gato,

fluvium projecerunt.
solutis vinculis,

Angelus

autem a Deo missus.

ad altcram

Ex

o/jsrn/o

(luminis ripam incolumes fransvexit. Porro satellites dum marlyres irridendo, quos jam exfinclos

Viferbii apiid

Disripnlum
(1).

imijresso,

anno ViVJ

mum
sibns
alii

putabant, Viterbium redcunt, ui-sum lerocissiobvium habuere, cujus unguibus et mor-

quidam eorum
male

dilaniati

ef

occisi

sunt-

vero

mnletafi et

r ost Demefrii proconsuiis ad Chrislum conversionem ac pro ejusdem fide constantissime susceptam morteni, factum est ut SS.
Valenfini
et Hilarii

patrafi

facinoris

pa?mtontia ducli, Ghristi fidem amplexi sunt et ab Euthymio presbytero, qui Vifcrbii degebat

admirari gesta.mores cnemulari.ehristia-

namque rdigionem
cteperint. Qujk

ope proconsulem adeuntes ejnsque argucntes immanitatem, gravi

divina
oratione hortati sunt uf abjccto gentilitatis "errore Denm verum agnoscercf Christique fidem. cujus potcntia u submcrsione liberafi fuerant.
retur.

instrucfi et baptizafi.GIoriosi interim afhlet^ ab aquis ercpti, denuo

omnia,

plurimi Viterbicn.ses amplectj cum a mcritis precibusque

martyruni
haberet,

proficisci

unusquisque
loco

sibi

persuasum

honorificenfiore

eorum corpora

profite-

dam

fnriis agitatus, eos

His vero auditis proconsul, quasi quibusitcrum in carcerem trudi

VI.

conderc dcliberarunt. Mox, urna e lapide cum literis rem fofam indicanfibus comparata. ibidem veneratione magna itcrum * illa collocarunt. Post aliquot annos, sacrilcgus idolorum cultns externunatus Ecclcsit^ diu vexafiE
operculo

^^^r
E

et fnsfibus acriterciedi

Lectio
laetitia,

mandavit.

In his tormentis

magna

non paucam conciliavit tranqnillitafem. Quo lemporc insfruendnm templum. aramque intus et urnam,
quiie

perfusi

martyres Dco gratias agebant. quod digni habiti essenf pro ejus nomine tormetita et contumelias pati.
jussit

honorificcntius

sanctas

teneret

reliquiasi

eos

Qua de causa iniquus judex iratus, funibus in sublime atfolli. graviora

nisi

faciendam curarunt. Quod cum annuente Deo e sententia totum succederef, ob magnam Viterbiensium et finitimorum populorum
frcquentiam,
plurimis
a:'dificatis

minatus supplicia,
qmie
se
nti
illi

Hcrcuii sacrificenL
lapidi siirdo et

Ad

sepulcln-um.

brevi

nihil perterriti,

cum

martyrum' temporis cursii factum cst

fedibus

prope

muto

nunquam

sacrificium

oblaturos

assererent,

deormn contempfores capitali scntentia damnatisunt.Ducti igitur ad pontem.quituncCamilarius dicebatur. prope Viterbium, via Cassia,
capitibus obtruncafis marfyrii palmam acceperunl tertio Nonas Novembris, anno

suburbium. Veruni ob hostilos incursus. nefarias C!des crebraque latrocinia qnte ibi commiftebantur, suburbani accohe templique ministri loco migrare cultumque divinum ibi deserere
coacti sunt.

Quod cum ad aurcs summi

pontificis

Domini

tre-

centesimo sexto.quo tempore magnificuin Herculis

nomine sccundi delatum esset.ne penitus desolaretur templum ejusque bona periInnocenfii hoc
rent,

fanum subito

ecclesire cathedrali Viferbiensi

corrnit.
renf.

motu concussum funditus Horum corpora cum ibi inhumatamaneterriie

libentissime

adscripsit,

xiv

jtal.

ea omnia Decembris

Eudoxia noctu rapuit

et

prope marfyrii

locum sepuIturK mandavit. hide soiemni pompa

sexfo Kalendas Februarii anno MCCCIII in ecclesiam calliedralem Viterbiensem translala fuere; ibique sub ara

MCXXXIX. pontificatus sui anno x, ut patet in chirographn. quod in archivio ecclesiae {irEefatie custodifnr. Pcjoribus autem subinde consequcntibus femporibus,

funditus concidit.

templnm una cum suburbio Ex quo adeo SS. Martyrum

diebus (religionis gratia) quia in aliis fini-

eorum nomini

dicata honorifice

devotio

ibi

tepesccre c(Epit, ut neque ullus in

natalifiis

conditarecoluntur.
In tertio Noct. Homil.
in

eorum etiam
Evang. Descendem

locum illum

inviseret.

Verum

Q Jesm de

monfe, etc.

Missa SapiPHiiam sandorum. Secreta OUntis, dc missa plurim. mart. Dicitur Credo.
Lectiones supradictas sanctorum Vaientini et
Hilarii

timis rfbus, illorum nominibus coustruetis. solemnitas agebatur, eo populus universus connucF baf. Qui rcruni usus cum per multa tcmporum

spatia viguisset, veri

martyrum, referenfe

Emo

et

Revmo

Domino Card. Franciotto diligenter revisas, Sacra Rituum Congregatio ad preces Emi et Revmi
Domini Card. Brancaccii episcopi Viterbiensis, approbavit et in die festo corumdem Snnctorum
3

martyrum sepulchri (quoniam fluxa est hominum conditio) penitus fcre memoria intercepta est. Infcrim falsus nonnullo-

rum clcricorum
ecclcsiis

erupit rumor, eorum nimirum in corpora Sanctorum cusfodiri, cam pra;natalitius

dicitur.
alibi

texentes

causam quod

eorum

dics. qui

nonas Novembres

majori

apud

se

Novcmbris. nec non

in

dic 27 Januarii. iu

qua

popnli frequentia

quam

forumdem Sanctorum corporum

bratur,

uspiam excipcrctur.

translatio celedi.etcsis

Qui rumor plausu vulgi

vissef
in dics,
nisi.

ab universo clcro

civitalis cf

fotus, vcl mendax crequi vcritas ipsa csf acerri-

Viterbiensis.

cum

reliquis e

comnumi

pluriino-

i-mn

mnrtyrum desumendis,
cleri

recilari ct

ad usum
Dic

fjusdem

inAiignsti
I-

impriini

posse

concessit.

nuisquc veritatis propugnator, Deus, veri niartylum sepulchri, ubi septem ac nonaginfa snpra nongentos annos corporibus quieveraut, excilafa
uotilia

illum dissipasset ac Viterbii

Sanrtorum
Ii.cc Init.

Episc. Sabinensis Card. Saccheftus.

reliiiuias custodiri ostendisset.

Loco t

Sigilli.

IIujus

autcm demonsfrafionis

rafio
illa

Frrmcisous Maria Phosbeus, Sac. Rif. Congr.

Secretarius.

DegebantVitcrbii.lcnipcsfafe

lidek-s aliqui

religiosi multum ecclesiaj nosfne sacerdotes,nominati:presbyterFranciscusPetrusThebaldi nipellamis: Lconardus ile Hricconibus, et

nec non

(1) Opusi;uli tiLiiluiii integruui videsis

nem

supra, ad Piissio-

nuiiMii. 31.

3ii,

SS. Valentini et Hilarii. Cfr.

Comment. Pnev. supra.

Joannes

vm
Kx KDii.

DE SANGTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HiLARIO.

In

Joamics cogiiomenloChristianus, qui,a niajonbus suis acccpta notitia de martyium horum acerba passione ac .sepuUura,i)ium inler se colloquiuin de
Irequenler habebant. Audicntes autoiu falsos circa id liujusinodi excitatos rumores, adeo eos
illis

Traxslatione sangtorum Valentim presbvteiu et hllarii diaconi, martyrum, qu.e oelebratuu

SEXTO KALEND. FeBRUARII.

'sic.

adversati* sunt ac stomachati. ut de sanclorum niartyium corporibus invenicndis magis ac maf,ds

sollieiti

E.r

redderontur in dies. Divino tandem afilati uumine, hoc totuni exequi unanimcs decrcvc-

CoUectaneh Joannh Magri, canonici (edimus juxta apo~ graphxm ronfenfum in CoUectaneis BoUauditinis
mss.
S. Anf/efi in Piseina Ifonix
bifi/iofhrra;

lieyix BrureUeusis,
n. 8007-74).

uf)i

suii

fifulo

ViliE

runt.

m\ pauca vesiigia pergunt; soloque

igitur

Mox

diruti

martyrum templi

Sanetorum,

variis in locis explorato

li-ronibus,

saxeam urnam tnndem prope rosarum

Illoiiosus

Deus

in

sanclis

tunc (hyemis tempore) vcruantium plantam invenei-unt, Quam crcbris ligonum ietibus nihil con-

glorificatione congaudct,

dum

suis de ipsorum eos qui, per vita;

meritum ct probrosse passionis opproljria in carne

corruptibili constituti vcstigia sequentes ipsius, in

tus;im,intcgrnmeiTodcrunt:operculoquedcposito et inspecto, sauctas ibi reliquias vcnerabundi

adoraverunt.

ca^Icstibus regnis
liuiu

cum

ipso conregnant, pia hdcis

dcvotio vcncratur in terris. Sicque

qui

Qua^ rcs ad cpiscopum nt prlmum populunique delata es[,tantam apud omncs l.clitiam excitavit, ut urnam e tencbris erutam ad visendam sununu

admirabili providcnlia cuncta disponit, nonnulla

cum

pietate

omnes

confluerent.

Ejusdemque

rei

sanctorum corpora (occultata, sed non sine causa, mortalibus) fidclilms populis plcrumquc rcvelat et exhibet, ut, duni ad ea fidelitcr veneranda
devota; mentis affectus intenditur, intentis studiis

pcrsuadente fama, ingens laicorum, rcligiosorum

ac ipsorum antislitum ex finiHmis etiam locis venientium frequentia in urbe Vitcrbii cernebatur.

grandia pn^conia diriguntur ac honorificentiEe debila; cultus impenditnr, eoruin patrociniis prEe-

Qui cuin in aede nosfra ratliedrali ex episcopi jussu convenirent onmes, debilis (de more) adhibitis

serventm:*anoxiis,temporalibus non destituanlur auxiliis ac aeternie beatitudinis mellita gaudia

consequi mereantur.

rf.pTOservantur.

supplicationibus, pouqja non vulgari vi kal.

.supra

annum tercentesimum tertium millesimum eorum rcliquiit in eamdem ecclesiam translaiiK ibidemque honorilice colloFebruarias sub

Apparuit aulem gratia ipsius Dei et salvaJcsu Christi novissimis his dicbus,
in

toris nostri

invcntionc corporum bcatorum Valentini presbyteri

catfB fuerunt.

et

Hilarii

diaconi martyrum, qui, genere

Ab eodem loco pariter marmoreus quidam iapis, quem snpcr gloriosi marlyres occisi fuere,
translatus
fuil; et, religionis

causa,prope sancto-

rum aram
tempora

ferrca crate munitus.

ad nostra usque

parieti fixus coHtur.

Maximianus Auguslus monarehiam tencbat impcrii. ailvcnicntes in Tusciam de partibus Orientis, post multa et admiranda ccrtamina, qufe pro defensionc fidci christiauifi perpessi fuerunt, per Demetrium pronobiles ac fide praeclari, tempori; quo

quo .loaunes

Paucis vero abhinc annis. MDLXVII, tempore Franciscus Gambara, cardinalis

ac

consuicm, tunc in castello Viterbiensium

aliis

el

locis

regionis

circumpositie

preesidem,

contra

amplissimus, Viterbicnsis
didit magnificentiorem, ut

Tuscanensis epiiiedificiis

ipsos sacrilege data scntentia, in loco qui tunc

scopus, eedem hanc nostram novis

red-

Camillarius dicebatur, nunc Pons sancti Valcntini

dicitur ex ipsorum martyrum passione, pcr rum abscissionem capitum corouam martyrii

suam quoquo pacto

suosunl

erga sanctos martyres pietatem ostenderet, rccen-

lem dcccntemque
cousignatam

satis

ercxit,

aram, uominibus eorum sub qua in marmorea theca

adepti.
3.

Veruni,Iicet tuncChristicolEe * propter perse-

* cod.

Uevm

sacras collocavit rellquias.

Quam

insuper aram

cutionis
reiif,

idcm

illustrissinuis Cardinatis privilegii tilulo a Gregorio XIII Pont. Max. pro defunctorum sulfragio impetrati, donavit: septemque stationum,

rabiem prodire in tamcn pcr Eudoxiam, religlosam ac nobilein

quiie dictos

publicum non audc-

luai:.

muHcrcm,
lit,

sanctos in

in propria receperat

eisque in

codem costello quantum fas exti-

quas vocant, inter altaria numerandam pr^eceplt.

In

devote servierat et alimonias minlslrarat,

in

quorum

visitatione ut fideles utriusque sexus

aliosque chrislianos occultos, ipsos gratia prole-

eam consequantur pcccalorum veniam

similibus stationibus cujuslibet ecclesise

qua; In

gente divina, dictorum corpora martyrmii

"

consequi
tifice

solet, viviv vocis

Romanse oraculo ab eodom ponipsemet

ccrta
feliciter obti-

strata Vetcri

sub interminatione

finalis cxcidii,

ne quisque ea contlngeret dcrclicta, ut ijjsorum

sub ;umo

MDLXXX

memoria

celebris haberelur in posteruni, in loco

nuit.

Qnorum onuiium

monimenta

in

eoruin passioni quasi contiguo,

edocuit, tumulata fuerunt.
4.

cum

devotionc ac

Archivio ecclesire nostrne conservantur.

honorilicentia debita, prouf eos Splritus sanctus

felicis

Quod itidem
recordationis

privilegium Clomcns VIII

in

cum

eadem

ccclesia sacris de

more operaretur, anno salutis humanfeMDXCVII,

octavo idus Aprilis, pontificia charitate, ab univeiso ejusdem ecclesiai capitulo rogatus, longgevos ad annos oretenus pariter confirmavit.

litatis

Religionc vero christiana crescentc, infidetenebris jam profugatis * et fervore fidei

*/"'".,
ino(l'S'i"^-

rcpiente corda fidclium, ad lionorem et reverentiam martyrum praidictorum ecclesia constructa

extitit inibi, satis

condecens

el devota, et altare
:

Reliquum est modo, ut, quenuidmodum talium Sanctorum patrocinio et spiritualium donorum privilegiis potlri a Deo concessum nobis fuit, ita
onuiibus his
uti priEsenti in hac vita scianms, ut peccatorum [^ondcribus absoluti, pust brevissimnm illius cursum sanctorum omnium consortio perlruamur a;terno.

supcr ipsoruin corpora dcvotissimc collocatum

quorum
spiritus

dies natalitius,

quo

dictl victores inclyli

almos Domino tradiderunt, tertio nonas Novcmbriscelebriteragitur, in civitatibus,castris, villis, ac ecclesiis rcgionis ejusdem. Sed quia propter hosliles incursus prteteriti temporis, ab habitatione burgi in eadem strata juxta dictam
ecclesiam positi incolie recesserunt,
dationis Innocentius
ielicis rccor-

papa Secundus, eanidcin

insigiu-

ecclesiam ipsorum

martyrum vocabulo

lam

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

tt^ni Viterbicnsi concossit EcTlcsije, ciiin bonis ac jm-ibus omnibus qufe hnbcbat. 5. Post niulfa deinde curricula

633 bns prout pr^m.tt.tnr, fideliter sunt conscripta, cum multa d.ligentia reccnsivit.

^x S3.

teniporum

hoininuin nicniona defluento. qaaanndain ecelesiarum clerici inducere satagebant

labili

unammis

Quorum onminm

dclibcraiio prodlit, ct solida con^ilia

quod

*pro
ipsonui.v

pra-HiictorumrGliqniceniartyruminipsis-ecclesiis
p,.at

sub

celeljri vcnei-alione

recondita, eo pra?-

quod apud eos ipsorum festivitas ingcntior agebalur. Justus autcm Dominus in omnibus viis suis, qni simulationes et fi-menta hominum non admlttit. voiens gloriosorum
scrliHiindicio.

scqncntia cvidentius indicantjaeuerunt : ac popuIoVitcrbicnsi supervenicnte aptitudine tcm]5nris Inclytos revelarc ac exhiberc palronos, qui sicut. strcnui ehrlslianne fidei pu^iles. pro animarum salute ac ipsius fidel defenslone in VIt<M-bio advcrsus tyrannidem sacrile-am forllter dimlcarunt,sic.
cce*iestis

pora martyrum in luccm veritatls educerc qu-e per annos nongcntos nona-Inta septem. in jam dicto loco ipsorum passioni contifruo. prout antiquarn libri patenfer insinuant. et

cor-

quoiun. vencratlonc fidcli ex pr^mlssis duhitatio subontur, solenmilcr transferrentnr ad cxaltahonem catholicre fidei, pro qua iidem mar(}res morfis supplicium pertulerunt. R. Summo vero principe pnesulum,
nulla

rum. de quibus tam in Vitcrbio, quam in ecclciis hmfimarum parfium festum cclehriter a-itur dc

proccsserunt, quod pnedictorum corpora marty-

celebritas potioribus augeretu.-. cives ambasciatores solemnes viros, utique fide dignos, clericos ef laicos ad ipsms domini papfe, cujus consid.^-ationi'* oculus cuncta c-rnchfd.

Bomfac.o divina p.-ovidentia papa Octavo, in apostolafus cnlminc pr.Tsidcnte, ad exhorfationcm memorati palris episcopi. ut sanctorum

domino

doms

pr,^sentiam transmlse-

runt. Qni. aud.tis

ma.fyrum

omnibus que pro dicforum

gloria ipsi ambasclatores sigiHatl.n ac

jam
las

bcatiludinis possessores, ipsum e)usque incoobtmcrc snb eorum speciaii patrocinin meruerunt, ahquibus ex clericis hujns
Viterhicnsis

ut adtantorum pafrnm corpora pcrqulrcnda devotamente

de Bricconibus, presbytero Petro Thcbaldi capcllano qui de loco passionls ae sepultura? martyrum inter se devotam coliationcm frcqucntcr hahuerant, dc clementi dignatione creditur inspirassc
consur-erent
6. et fidelibus

Ecclesife, vidclicet presbytero Francisco Joanni dicto Christiano, domino Leonardo

non mandavit cxpresse. ut (.er omndem episcopum, rcligiosos, clerum ct populum Ipsornm corpora cum ingenti
ignoi-ans,

fidehter reseranint, veiba devofc snscipien^ Iivtatus cst plurimum in hls que dicta sunf sibi locumque passionis et sepulturie martyrum
voluit et

revei-entia et

cxultatione ad
res

majorcm Vilerblensem ecclcslam

solenmiter portarcntur. Gavisi sunt proinde pliidomini cardinales aliique prfelati, et ad devot.onc.n martyrum fidelibus anlmls acccndunfu.-.
0. Exhilarafus est igitur ct corroboratus pater cpiscopus ex pr^emissis. Qui, ad honorem sanctorum desideranter aspirans, clero, potestati ac majoribus de popuio specialitcr cvocatls.

studlisproperarent.

lidem profecto

clerici

concepfmn animi non

t">" '^Ii"(l ovldentius reperiri. Prfesentibus itaque clericls. et multis ailis viris idoneis speculantibus et attestantibus veritatem,
infra

dlctum

cnm

sepulchrum sub corporibus martjTum eorumdem inventa est quEiedam parva lateritia tabula in se, pr^emisso Dominicee crucis signo, sculptas incunctanter litteras continens, qufe dumtaxat corPORA. MARTYRUM. VALENmT ET HrLARII. REQUIESGUNT,
nii

certitudinalitcr indicabant, irrcfragabilis tcstimoac patcntis prEeconli dictorum marlyrum

7. Coepit

diem dominicum statuit translationi marfjTum beatorum honorabiiifcr facienda?, quintum videlicef diem, mensc Januarii exeunte. sub anno nativifatis Domini millesimo trecenfcsimo tertlo. Infra quem diem ipsum prjBcedentibus quindcnis ferine diehus,

ipsis

deliberatione pr.Tehabita,

expressivfe,

mane ac sero, singulfe campana; clvitatis * in simul pcr traclum non modicum pulsabantur, ut
quasi quodam sonoro prEeconio prEesentes excitarcntur ad gaudium. et ad honorandum Dei

t-orf.

civitates.

ex his in populo redlviva dcvotio fcrventer excrescerc, ac slnguli Dominum qui patres
"-*

ex evangelio genitls revelavit ac patronos beneficos auxilium flaffitantibus clementer exhibulf. exultantibus animls collaudanfiliis

gloriosos

tes, eorum accnbitum profusis gaudiis frequentabant. Nonnulli siqnldem iltferati ad marfjTum

martjTcs se promptis actionihus prrepararent. Cnnctis quibus adire Viterbium ex aliqua causa non aderat securus accessus, veniondi ad sancto- F rum solemnia patuit sccnra facultas. Ad concc-

lebrandum
clerici

fcstiva merita

marfyrum,
et

invitati sunt

gloriam extollcndam canfilenas ef hymnoscondidere diversos; quos per ecclesias, platcas

ot

pnesulcs, nobiles communitates et

alii religiosi et

diversarnm ccclosiarum

conventuum

vicos multitudo

puerorum ac Juvenum

dnlciso-

nanun vocum

ministcrlo personahant. Verum, qula cleri ac populi fervens ac devota ferebatur

intentio ut ipsorum corpora martyrum, qufe in ecclesia campestri. ut prEedicItur, in loco siqui-

Viterblcnsis Ecclesije suhditus, adfuit reverenter. pi-Eesertim S. Pctri Centumcellensis. S. IVIariie de Vctralla, S. Petri de Orelc, S. Angeli de Tulfa Nova, archi-

rcgionis. Clerus

quoque dloecesanus,

minus insigni, temporc non parvo occulfa jacucrant. altis decorarenfur honoribus, ad Vif erbiensem ecclesiam bcatl Lanrenfii martyris glo-

dem

dc Blcda, S. Nicolai dc dc Marfha, de Viano, Civitate Veleri, Barbarano, Tarquinio, Insula Marlhana, Petronlauo, Bagnaria. dc Bnrlegio,
S.

presbyteri

Mariie

Vetralla, priores plebanus

nomine decoratam, ad loeum nempe ubi contra eosdem martjTcs per prtenomlnatum Demetrium creditur fuisse data sententia. prmriosi

Monte Rosanesio *, domorum prseceptores. mouachi et conversi S. Martmi de Monte, aliorumquc

locorum rectores
dio,
sua;.
et clerici^participaiites in

* ^'' '''(/"".

gau-

tamquam dcvofi filii cjusdcm Manc

transfercnda isdem pater episcohtec sincera devotio vehcmenter angcbat, volens super ipsormn translationc salubrihns exhorlafionibus dirlgi ac validis
:

celsis insigniis

Ecclesi:e matris

pus,

quem ad

10.

itaquc diei dominici pra-stltuti, in

campis circa prieno.ninatam ccclesiam .nartyIn - strata Veteri . constitutam, infinita et admirabilis rellglosorum, clericorun. ac popuii multitudo convcnit, cum crucibus, cerels ct vexilIIs;

consiliis

rum

mJT, iP^(<t.

roborari, religlosos cx diversis Ordinibus prjelatos ^^ '^'^'>^"os aliosque viros quos * ad hoc reputavit idoncos, ad suam fecit priesentlam evocari; qui-

hus onmia

dumque

tuboe clangci-ent,

hynmi
80

et

laudes

et singula quie
I.

dc jam

dicfis

marfyri-

altisone dicerentur, dc ipsa ecclesia in

Novembris Toniiis

quodam
vehiculo

634
Ex ss.

DE SANGTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

D

vehiculo, pannis sericis desuper honorifice positis, subvehentibus ipsuni religiosis et clericis, educta sunt gloriosoruin corpora martyruin. Et luiiversa

INSTRUMENTUM RECOGNITIONIS
TRIUM

multitudine acclamante

Kipi

EXeiuov,

multi prae

devotionis fervore lacrimas profundebant. Milites

ad hoc

spccialiter proeelecti

pannum quemdam
in

aureum rutilantem supra dictum vehiculum, pro

sanctorum magnificcntia deferebant,
dani
hastis
abietinis

SANCTORUM aORPORUM IN ECOI.ESIA SaXCTI LaURENTU CATHEDRALI ViTERBIEXSI, DIE 1.5 FE_
\7-2S,

quibus-

BRUARII

I.VDICTIONE
E.TUS

PONTIFICATUS INNO-

OENTII Xin,

ANNO

SEGU.NUO.

infixum.

In processione,

diversorum Ordinuui pnecedentibus combinatis, et cantantibus in vocis jubilo Dci

religiosis

E.C Andreuccii Xofitiis (ritatis supra^jcap,

vii,

i\

laudes, seculares tlerici subsequentes ac serieis

numm.

170, ISO, Jsi.

vestibus ot cottis induti ante sanctorum corpora diversos hymnos et cantus, ad Dei ct martyrum
gloriam, Isetabundo clamore promebant. Prfffatus

Lnra
que

illustrissiraa

connnunltas Viterbii

illius-

vero pater episcopus indutus solenuiiter more pontificis. concomitantibus ipsuni Balneoregensi opiscopo et abbate S. Alcxii de Urbe in pontificalibus vestibus, nec non et magnifico viro domino

illustrissiini

Domini Conservatorcs construere

Lausatis

fecerint in venerabili ccclesia cathedrali S.

rentii

dictn^

civitalis

novuin

altare,

cum

Petro alnifB Urbis praifecto, domino Paulo de

deccnti Cappeila, pro honorificentius reponendis et collocandis sacris corporilms sanctorum Valentini

Reate potestale civitatis, multisque aliis viris nobilibus, qui ad hiec solenmia sacra convenerant. veliiculum martyrum sequeliatur. Tanta siquidem per vias viroruni ac muiierum, pueronam ae juvenum Dei magnalia proclamantimn
aderat nmltitudo, ut
ue*'

prcsbyteri

et

Hilarii

diaconi,

inartyruni,

cjusdcm civitatis protectorum, (lua; qnatuor et ultra ab his secuiis subtus aliud altare dictae
venerabiiis ecclesise asservata fuere et

scns asservantnr,

et

ad prte- E quainprimum sacra corpora

passus quidcm pedis

prsedicta ad dictani novain Cappellani solerani

ritu et

vacaret. qui non ab honiinibus calcaretur, ubi

castraDei videbantur inesse.Dcnique per mcdiam

civitatem, prceeunte ac sequente seraper turba

raagno civium applausn transfcrri doboant. cupiens Illnstrissimus et Rovorcndissimus Domi-

copiosa fideliura, raultipllcatisque luminaribus et

Dei

nusSerraattheus, nobilis et patricius Assisiensis. et apostolicse Sedis gratia Vitcrbiensis et

laudum

prteconiis,

ad

camdcm

Viterbiensem

ecclesiam deducta sunt corpora

altare niajus.

martyrum ante Tunc pro exhibenda eis reverentia

et

Tuscancnsis episcopus, Sanctissimi Dominl nostri praelatus domesticus solliquc pontificii assistens,

ad majorem Dei
los

et

sanctorum ejus honorem

et

lionorifice collocata, multitudine vcra extofiente

gloriam. ac erga prrefatos bujns civitatis Aposlo-

voces ad sidera

pcr eumdein Balneorogensem

mysteriis celebratis,
prgefa-

civium devotioncm adaugendam, occasione

episcopum

sacris

dictae transiationis sacras reliquias praedictas per

lus Viterbiensis

cpiscopus sanctorum reliquias

civitatem publice cuncto cloro seculari ct regulari

interveniente clrcuinferri faccre
:

pretiosas perplurics cvidenter ostendit; totoque

die

ut hoc ea qua

magna perducto

laititia, et

spe firmiter prse-

decet solemni

pompa

fieri et

omnia pro hujnsmodi

concepta de patrocinio raartyrura, unusquisque denram ad propria remeavit.

11. hiterea multi tam de vicinis quara ex remotis partibus, quos diversus ac gravis langor oppresserat, medicamine humano diffisi, conflue-

offectu necessaria in proniptu haberi possint,voluit

priusdictassaerasreliquiasinspicere.Quaresupradicta die idcni Illustrissimus et Reverendissimus

Dominus episcopus, associatus a Rcvcrcndissiinis Dominis Odoardo Lounnelllno archidiacono,

Josepho Tozzio canonico decano et Francisco Bonellio canonico sacrista ac Reverendo Domino
Laurentio Alosio boiiefioiato et c:i;remoniaruiu

bant ad suftragia martyruin. Quibus oumipotons Deus, in majestate mirabilis ac super omnem

homimnn oestimationem

prodigia faciens, antiqua miracula, qu;^ pro servis suis soiet ostendere

rcnovans, per interventionera

martyrum praedictorura incolumitatis gratiam secundmii exigenpostulantium impendebat. Ad laudem t gloriam omnipotentis Dei qui vivit et regnat in secuIa.secuIonun. Amen.
fidei

magistro dictre venerabilis ecclcsice cathcdralis, nna mecuni efc. ex palatio c]jiscopaU disccdens
se rccepit in dicta venerabili ccclesia et

ad vene-

tiam

rabilc aitare dictis sanctis Valcntino ot Hilario

dicatura acccssit,

majus e comu
fuit illud

priraum post altare ejusdem. Quo denndato, ropertuin esse nndiquo lapidibus bonc
est epistoIfB

quod

compactum cum

crate ferrea in parte anteriori;

per quam inspiciendo tam dictus Illustrissimus ac Revcrondissinms Dominus episcopus, quam
supradicti

Domini

archidiaconus, canonici

et

beneficiatus et infrascripti testes, prout etiam cgo notarius et cancellarius infrascriptus, fuit reco-

gnitum dictuin altaro in partc antoriori essc vacuum, et in raedio ejusdom adesse quamdam

urnam seu capsulam raarmorcam, cum cooperculo ex pcperino ad modnm pyramidis conlecto, snpra cujus culmen nonnullis latcribus intorpositis et

calcc firniatis adhaeroro

paitem

ai-fe

lapi-

defE dicti altaris.

Tunc Dominatio sua

Illustris-

sima, ut urna prtedicta oxtrahi possct, mandavit pcr niagislros Dominicum Durantom, Josephum

Pradam

lapicidas et scnlptores, ot Franciscuni

Pollegrini

fabrum lignaiium Imjns

ctvitatis,

ad

id

spocialiler vocatos, arain dicli altaris amoveri.

Qua

DIES TERTIA NOVEMBKIS.

A Qua ab

rocognitum \n rrontispicio dicti roopcix-uii Inpidci adosse incisam magnis litteris sequenteni insciiptionem
fiiil
:

ipsis clevata,

G35
sancti Gemini ad tenoren. mscnpt.oms in labro dict. capsul. repert., 'o ad cfiectumossa et fragmonta
i i

ropositum corpus

EX EDir,

HILARIUS ET VALENTINUS

pr^dicla n elius ecognosc. faciend, a peritis in arte anat ea a lcn ta tarditate hora.

et

in

laijro

capsula?

maimoreEe characteninis
:

antiqiiis aiiud inrrascripluiu Epigrnplie

HIC REQUIESCIT

CORPUS BEATlSSIMf GEMINI

CONFESSOniS.

Elcvato deinde coopercnlo dict^e capsulfe ab onmibus visuni iliam esse plcnam ossibusbene aplatis.cum quadam plunibca lamina supra ossa prsedicta posita; quje capsula de mandato dicti Illustrissinii et Revorendissimi cpiscopi per
2.

luit

lamma pIumbea.Qu^

palmormu cum dimidio. latitudinis et itud.ms nnius palmi et unius quarbe partls aitcnus pahni, subposito prius in illius fundo panno vulgo " canavac-io . et velo serico albi colons; quo involuta remanserunt omnia ossa et fragmenta supradicta, supra posita
a

rluoruin

reposuit in quadam cap.ula ex hgno populeo confecta. lon-itudinis

illu

eadem

capsula

cum suo

recepta a dictis Reverendissimis Dominis archidiacono LommelIino,canonico Ronellio et adjuvunlibus dictis

artificibus,

artifices prjedictos elevata, fuit

clausa fmt vitta scrica rubri coloris in modmn cnKis co Iigata, ot octo parvi sigilli Dominatiomssua' Illustnssim* impressionibus assi.matas.cquo ligafa ot sigiHis

operculo

nd.oncm idem Illustrissimus et Reverendissimus Dominu. episcopus, pariter

aliis

nmnitapost debitam ado-

cum

cum

rercis accensis aliis prtecedentibus,

ea qua decet reverentia ad altare majus dictEe ecclesia? asportata. Et post debitam adorationem,
fuit primo accurate inspecta dicta plunibea lamina. longitudinis unciarum decem cum dimidia et latitudinis qnatuor unciarum ad

dictum altare sanctorum Valentini et Hilariicujusjanuaquatuorscrashabens, fuit clau^a

et

accensis pr^cedentibus. asportavit et roposuit in abaco sou reliquiario, existente in suggestu supra

cereis

mensuram

vulgo

"

di

passetto

Romano,

clavibusobserata.quarum primam dictus Illustrissimus et Rcverondissimus Dominus episcopus altoram dictus Dominus
archidiaconus, tertiam
Tozzi,
et

et

fuit
:

visum

dictus
dictus

habere infrascriptam inscriptionem

Dominus canonicus

Dommus

(luartam

canonicus

mC

Bonellius

SUNT CORPORA SANCTORUM VALENTINI PRESBYTERl ET HILARH DIACONJ MARTVRL-M.

secum

asportarunt.
4.

Superomnibus

fuerunt prout jacentexfracta et rescripta a supradicto Domino

in alligatis foliis ad qu^ etc. Deinde dictus Illustrissimus ot Reverendissimus Dominus episcopus ex eapsula prredicta majora ossa in ea reposita extraxit et
3.

Quarmn inscriptionum exempla

fmt a
pto,

Donnmco Durante

in tobalia

m non modica quantitate fucrunt ibidem reperta.

Et

supra dictum altare extensa reposuit, relictis in eadem capsula onmibus fragmentls ossorum.quiE

cum ex

quantitate et qualitate dictorum san-

Floruccio, sacerdote Viterbiensi dictx^ venerabilis ecclesife beneficiato, et Paulo Antonio Procaccioli sacerdote Assisiensi

Mana

conlicerein afque Iraderem, prout .Vr. Acta fuerunt htec onmia Viterbu m dicta vonerabiii Ecclesia et in supradictis respective locis, ibidem prEesentibus onmibus supradictis ac admodum RR. DD. Joannc

mstrumentum seu instrumenta

me notario publico et cancellario infrascriut unum seu plura. publicum seu puhlica

etsingulis pr^dictis petitum

a sccretis Domictr.

ctorum ossorum et fragmentorum prudenter jndicatum fuerit una cum corporibus sanctorum Valentini et Hilarii fuisse etiam in eadem capsula

nationis su^e Illustrissimre, testibus

Ita

cst.-

Joannes Augnstinus de Romanis, notarius publlcus Viterbieusis et cancellarius episcopalis rogatus

efc.

FRAGMENTA LITURGICA
DE
->

SS.

VALENTINO ET HILARIO.

mss. CoUectom-h
S.

AngeU

In Piscina

Joaiinh Morjy!, cdnoiilri Uowa;.

hi

In

quo

erat Demetrius,

Snnclis parans suppliciii

Aimjmphim
fhanis
VitEe SS., n"

coiitentnm
Bejia:

Collectmms
sif/natis

BoWmnoinine

Pioconsul iniquissimus Iniqua lert olficia.

Biht.

Bnu:,

Wa7~74.

Hossanclosnecti funibus
Jnltet

AD VESPERAS.
HYMNUS.
P:ingamus laudesg-auilii Pro inai-tjTum vic-toria
Valentini et Hilarii,

cum

saxi pondere,

Tiberis nierj;i fluctibus;

Quos nequit aqua

lEudere.

Mox redeunt Viterbium, Sanclo repleti Flamine; Verbis torquent Demetrium,

Sacro loquentes famine.

Quoiuin ha-c

est nienioria.

Venerunt in Itaiiam Ali Orientegemini;

Peianibuliintes Tusciam, Ciistrum intrant Viterhii.

In ponte Camillario
Mtitilantur capitibus

In rtelesti palatio

Sanctisjunftuntur ca-libus.

Mulier

63G
KX MSS.

DE SANGTIS MARTYRIBUS VALENTINO ET HILARIO.

Mulier Eudoxia Later crebro percutilur

Sancta

membra

sepelil,

viris fodienlibus;

Sanclorum actus coni?cia; Propter quod mortem pertuliL

Post
liffc consiil

Nutu Dei non rumpitur, Qui testis est martyribus.

In Viterbi cnmpestribus

Demetrius

Dolore quassus itii Concutitur divinitus;

Rosarum

est planlatio,

Nostris vernans aspectibus

fiubricata iloritio.

PaJmam sumpsit

mavtyrii.

Sic pugnavere martyres, Sic de%'icere praslia; Sic simus liorum

Gomatslolii digniflca
Prtecelsa dextra
(ilios,

memores,

Sacerdotis, levitica;

Ut nobis captent prrpmia-

Jussus spernunt Demetrios.

Pro triumpho tam inclyto, Pro tam maona victorja

cod.

Patri, Nato. Paraclito

Anno Ghristi millesimo Trecenleno cum tertio Lfiudes dantur Altissimo

Quo
sanctis esl translalio.

Paracleto.

Sit

sempiterna

gloria.

Amen.

Amen.

AD LAUDES.
HYMXUS,
Jubar gemelli sideris Diem festum congeminat;
Sanguis fusus elimioat

IN SECUNDIS VESPERIS.
HYMNUS.
Pnefulget orbis siderum Pieno duorum lumine,

Qua plena Christinumine Gaudet corona martyrum.

Pro
vJris claris

Nottem

tepentisaeris.

genere

Profudit luminaria
* cod.
eecidui?!.

Quos signant nobis sidera,

Erectos super Belbera Decet nos canius iiromere.
Perfusi rore gratia;

Snlis ortus occiduis

*,

Carnis calcatis arduis

Fide

Grma

viventia.
Ccelestis
Iiic

Jesse radix in surculos

Surgit. in

Hilarius,

germen

(^'lorium,

Gui Valentinusprsevius,

Valentinum, Hilarium,
' /ini

Tendunt ad partes Tusciie.

Queis?

Quos

petit

mucro

jugulos.

Dum fidem
Nam

Christi pviBdicant,

Tellus cruore madida

Pagana gens convertitur,

Perversus rituspremitur;
veritatem judicant.

Sarro ditat Viterbium.

Ut corda trepidantium Redditexemplo fervida.

Causa, tempus, mailyrium

Castxi consul Viterbii

Exponit bos ^uppliciis,

Judex pares

efficiunt

Ut credant

idulatriis;

Sanctos, qui Cbristo serviunt

Jussa spcrnuntDemetrii.

Per dispar minislerium.

Trinitati laudalio

Detur perpescum gloria, Qui datsuprema gaudia

Valentino et Hilano.

Quos mola gravis funditus Demergit undis Tiberis Sed his ab aquis liberis Adest juvamen cffililus.
Aulicos ui-sus necuit

Amen.

Sed pra^ses instat forlius, Ut Heicli credantocius.

Tuncmirum templum
1n

conuit.

TrANSLATIONE DICTOnUM SANGTORUM.

Ensis exegit jugulos

AD LAUDES.
HYMSUS.

Gloriosorum martyrum. Qui scandunt sedes Superum,

Mumli contemnunt

slinnilos.

Turba canora juliilo Laudes exsolvatsedule Lucerns tectae nubilo

Clarent sub Cbrislo prfesule.

Pro quijiup niira gauilia Monslnnit Gliristus latius Conversus esl Demetrius Quo martyr est Eudoxia.

Tena

Deus nobis
fidelis

retribuat,

texerat

Vatentinum, Hilarium; Laler scriptusexpresserat

Gui leferumus gralias.

NuIIum

esse ludibrium.

Denius precum primitias: Nosdonissuis imbuat.

Amen.

DE

SS.

JIARTYRIBUS

DIES SEGUNDA NOVEMBRIS.

037

DE

SS.

MARTYRIBUS mUMERABILIBUS
C^SARAUGUST^
IN HISPANIA

COMMEIVX^RIUS
L

r*

R ^ V I tj s.

fl.V.H.

Divorsos esse hos martyres ab octodeciin qui colunU.r die 10 aprilis. Mar(yrologiorum elo?ia.
PrudenUns

ANSO

(JCCIV.

AvreUus

Pi-ii(leiitiiis

InniiiTiera-

biles

hi Iii/muo iv hlri nepi (DecoroHisJ Caisaramjmtunos martijrcs octodcchu midtosque aVios cclebrat; in quo nohilissimam tirbem CxsaraiKjusfam
!rT.f<fva,v

Miirtyres
cliireiiidicat;

canit sequenfla (I)

allocutus '

ctus esf anno (J.^1 (3). Stjhis fiujus eucomii etsi non hommi, at fempori ..atis courenire videtur Auctor qu3i ..cribit, ex testimouio antiquorum eoruiuque " ethnicorum, lifteris conmjnato se haurirefatetur. Et re quidem vera esf reiqestx
.,

Tu Jecem
Verticem

.sanotos levehes et octo,

natura ut

itrbe Christi fide

tam

fortifer

imbuta

Ctesaraugusta. studiosa Chiisti,

flavis oleis reviQcla Pacis iiouore.

totque martijrum,

quorum uoinina

sciuntur, sandocfi.simoofilicioui

ffutne consecrafa totque

sanctorum ac

rum episcopornm succrs.vone il/ustrissiina

Sola in occursuin nurnerosiores Martyrum lurbas Domino parasti

Sola, priedivespietate,

multa

tradi nou pofuerit. Accedit irrcfrajafjili., auctoritas Pnidentii poetx,qui ad historiam Innunierabiliuni

Luce
* iiiteUif/c

frueris.

Vix parens
Ipsa vix

* orbis jiopulosa

Pwni,

martyrum evideutcr aUinUt. Prxfcrea lucubratio illa quam sancfo Brauiioni attribui non /)osse exilicet encomii laudibus^periodorum oruameufis jiompaque verborum siiu/idari satis dUatetur, rerum tainen parfieularium parcissima est.

Garlhago.

Roma in solio locata

Munere
liigna est,

stimamus,

Te, decus nostrum. superare in isto

Omnibus porlis sacer inimolalus

Sanguis exdusit genus invidorum

Rem

(jestam universam sicuti

memoria facile

reti-

Dwmonum.et
Urbe

nigras pepulit tenebras

piata.

sub ocidos pouif. Aderanf reHqnice marfijrum tauta copia, qiiauta rei uarratx cougruunt.
3.

neri potuit,

Merifo Ruiuartius : Hic, inquit, vu!go de.signari putant Innunierabiles Martyres, qui

Vnde concludimus rem narratam siueerx

wdsiucera
exidimamita.

rerifatis nota insijuiri.

sub Daciano

cur doetissimo Patri

passi dicuntui- (),Cui conmitit Baroniiis iu anuotattoni/jus

Ac i>laue non infelliyimiis Gams 0. S. B. in meutein

ad diem 3 novembris,

aitatas Prudentii

Innumerabllibus Martyribus appUcaus. ad dieiu 16 aprilis tra~ rtuudos susciperet Daniel Papebrockius,nou potuit non meminisse de Innunieraljilibus martyribus,
(ktodcciin luarti/res quuin

strop/ias

Innumerabilcs martyef nou /mfius cum octodecim lUis de quibns nominatim Vrudentius ef/it, confuudi debeaut.Quid euiini' Si Prudenres Caisarautjustaui revera exsfiterint
tio creditur, ut

vcnerit dubitare (l) utritm

credi debet, octodedm marfijrinm

qntppe quoriim Arta

iiiarfi/rH, coiifiuentia octode-

niuiUorum nomiua, ex

nffirmanti, cur Prudciitio iiou credafur direnti rix Boiuam, rlx Carfliajiuem marfijrum uuinero cum

codice Lonyipnntano, viso

"'d'quissimo,eclendaJiaberef.lmmmevi\hi\esaufem, quoruin festus dies iu fcrtium uouas uocembris

'ncMiit,mcces.^oribus, nt

quam absurdnm
Cxsaraniju.^^ta:

Cssarauyusta certare posse? Quod sane dicfuperfuerit, sitndlia aliquof marfi/rnm

recusas.

par

erat, tractamlos reli-

quit. Xos ercjo incli/fi istius martijrum exercitus Acta ex mnltoruin codicum aucforitafe rcpetitis curis edeiida judicavimus. De quorum Acto-

Innumeracoronatorum verifatem admiftiinus ac proclamamus, ef Acfa eorumdem sivc eneominm sineeritafe non carere
bilium

Xos

itaque

martyrum

Cxsaraiujusfai

>'um auctoritate

primo

loco aqeuduiu

e.-^t.

diciiniisque

'JXmmAcla

pxistimamus, efiamsi TUleiiwnfin aliter visum est, eum l'suardo,ad m Non. Nov. : CjEsar-

^mmhm
^^maioni
non
''"'nim,,., ;

'^Acta proconsularia nuUa supersuiif;necestieuiinjudiciopublico sed secreti '"''" '^'AtVo haic immauissima
^"^^^!"'!"'^'''"'- ^''^

augusta;, sauctorum innumerabilium marlyriim, qui sub Daciano, Hispaiiiarmn prieside. mirabi-

Christi fidelium

Acta qux habemus festivum Pofius marfi/ruin encomium quam Acfa marfi/rH "Ppdlanda Hnnt. Auctori adjudicari solent sanctu
^"'('ffcs

pafratd

fuit.

oceubucrunt pro Christo. Quos laudat Calehis verbi-s : Ciesaraugustie, sanctorum innumerabilium inarlyrum qui pro Cluisli laude
liter

siuius

dimicantes, conlutata Deciani

(sic)

pctulantia,
sunt.

oranlioui, Cxsaraugustano episcopo, qui defun(i)Migne,P.L..tum. LX.p. 305, slrophe 14-17:

ct

prinunn
c.

contrucidati,

deinde
(4^)

combusti

Act.

7.

S(in Brniilio, n. 55.

Die Kirviieur/escJikiite von

loiii.
I.

^./(/(/Vh

(Historia ecclesiaslica Hispanifp).

lib.

iv,

WJ

Ofr. HiSQQ,

:.-^2^r,a

Sayrada, imn. XXX.

liactat.

(Jfi.

c.

(i,

p. 3-iS.

Mauroli/cus

638
AUCTOHF.
G. V. H.

DE
:

SS.

MART. INiNUMERABILIBUS C.ESARAUGUSTANIS.

30Bet 304. Ego vix mrenio ntntui praiferam, nisi qiiod Acta initinm potiifs sstnaiitis inrsecntioms indicare ridentur ; qirod tamen 2^''3:ralere do^,
potesf, si

Maurolt/nfs antem

Cajsareae AugustBe, sancto-

rum

innunierabilium martyrum, qui sub Daciano,

projecti sunt, ct

Hispaninrum pntside, trucidati et in incendium ob id Massa Cnndida vocati. Tandem Marti/roloffium Eomanum ad iii nonas Noremhris eloijiinu VsiK/rdi rcpefif. De Innunierabilibus
/((>('

ordo martijrioritin revera

me.nse

tein/ioris ordi-

nem sequititr.Tuncenim
marti/riuin
<S.

VlncentH,
et

januario acciderit quod sequititr liossio

ef

liuutyriljus qituin ijtuns qna'stio>u's

ocfodccim martijnim

jfasaio sancta; Eiujnitia-

moveri possint, ad singitlas tractandas accedimus.

faiidem die 3 uovemliris passio Iimujiiera!)ilimii.

II.

De

feniporo martyrii Iniui-

nierabilinni martvrnni, e( de
titulo
Innumerahites
j^assi sunt

ad annum 303 p,'y~ ud annum sequcntem 304; uude sequeretur martijrium Innunicral)itium soli anno 304 couvcnire. Et forfassis mctius est stare iide
iSane S. VincentH marti/rium
tiiiere neqiiit,

sed

Actorum, ac
G.

sic

marti/res nostri passi sitnt die

Actornm,
nosfiis Papehrochius in Acfis nosfris mar-

tertio iiorciiihris aiiiio 304.

Jam

drtitnlo

pinatus Opinatus

est

''""" codicibus uim coaicious

Acforum aycnduin est. In rarHs varia leguntur. Codex Longiponmjunmr. voaex l^ongipon-

Actoriiiii
titiiU

li/riorum ordiiieni innrsuui fuisse. Esf aufem

tanits qitem Papehrochiiis edidit

ad diem Hiapri.

falis.-primo Vincenlius, post Vincentiuinocto-

decim martijres,post

Jios

sancta Enyratia; gitibus

immolatis locunt hahitif iuimaiiissinia ca:dcs Iimumerabiiiuni, Papebrochius pufat

^'*'". ^duluin iion hahet P(/.---s/o/;/ Iniuimerabiliuui pr3ipxuni,aut sttppressit eum Papebrochius.Pussio eorumdein martijrum ipiam D. Joanucs Lucas

primo mactatos

Cortes, ex codice menihra nco pcrvetusto dcscripfam,

fuisse Innumerabiles,f/e/t/e reUquos.lfa seputare

anno
1>^(^>''

1074

Matrito

ad
in

Papebrochium misit
siipptemento tonii

B suam

dicif oh

Pntdcnfii lnjinnum, qui enumerafiouem

illis

quamqiie hic vir doctissimus Lonc/iponfano cxemmeiifo prxlatam

ordlafur ah
ocidos

qui nuniero defniri non

UE

poterant.

Pax sit cineribus PapehrochU ; sed ubi vir

hahiterit
qituin

suinmus

hxc

scribcref,

Apiilis eidein substituendam duxit, titulum prxfert seqiteutem : Passio sanctorum innumerabi-

i(jnoro.Pritdentius hi/mniim intoiiat^ indpiendo ah

octodecim martyribus
Bis

lium Cfesaraugustiinorum martyrum, qui passi sunt sub Diocletiano et Maxiiniano imperatoribus
die

m kalcndas

Novembris. Vhi bene obserratur

die

novem

noster populussub uno

sepulcro;

diem lalendas poni pro

m mensis,

rifio

haud

Mnrtyrum

^ervjit cineres

(liBsarau^uslnm vocitamus urliem

Re^

cui lanta est,

novosecidi medii. Eumdcni Passionem cuni eodcm titulo leyimus in Hispania Sacra (]). In codice Parisino n. 5568, secuU

X, sequens

titidus leyitur

Deindc urbein

mnrfijrihus plcnani

exhihet

oh-

Passio Innumerabilium sanctorum, quje colitur

tertio die
7.

riantein Christo; cui plenitndini

comparat alia-

mensis novembris.
sec.

rum nrbium paucitatem

posf quos clarissimis
biles mnviyven.

ei

remrtitur ad octodecim;

In codice Porisino n. 5308,

:

i^erbis alludif

ad Innumera-

esf talis

Passlo Innumerabilium

XI, titidus martyrum qui

varii
Ipf/iiiitui:

Leye sf ropiias supra a nohis citatas. Deinde post generalem Cmsaraufjustse laitdem
(Martyruni credas palriam,
ctc.)

ad

siiKjulos enii^'in-

mcrandos

reierfitur.

Et

in

hac cnu merafione

Sancta Massa nuncupati sunt, qufe colitur tertio die mensis r\o\embns. In codice Parisino n. 17005, sec. XII, hic lefjitur fitulus : Incipit prologus in passioncm sanctornm qui nuncupantur Massa
candida. Codex ex hibliofheca Schofsi Medicime Moidis Pessulani n. 30, sec. -Y/J;-e? A7//;Incipit

centium prsemittit Emjratiae, Engratiam prannitfit

octodecim martijrihus. Quare non rideo cur Prudentio serratus ordo refutare possif ordinem Acfo-

rum,quippe qui conreniat ab

niia, sed discrepet

ah alia parte. Convenit cum Actis, ocfodecim martijres prxmiftcns Innumerabilibus discrepat, post bmumcrabiles ponendo Viucenfium atqite Eiiijra;

sanctoram Innunierabilium martyrum. Has sunt prxcipuse tifulorum differenfix, numero tres : dicuntur enim a) martyres simproIo',ms in passione

pUciter Innumerabiles, rel h) additur denoniinafio

nidlam reperimus caiisam cur inarti/riorum successionem aliam instituainus. Priino itaque loco reUuqnemus S. VincentH marfiam.
itaqite

Nos

massa sancta, et c) massa candida. Notatu di</nis- F simum est denoininationem massce candidie in antiquiorihus codicihus non legi. Quwriinus ergo
])rinioIoco de numero.
8.

tgrium,post citjus necem immolati sunt octodecim heroes, quos pone secuta S. Engraiia. Tot martg-

Numentin horum inarfi/rum ignorarl, nia.rime

Mtnii/1'it'ii

prohat

mus antiquissimus rocandi

Iniiumerabiles,
et

ntimeriis
hiiri
iieqiiil-

rum

tormcnfis ac

niortc

crudeti

nihil

frarfa

qitcinadinodum ex Actorum fduUs

marfgrolo-

Cxsaraugustanoriim chrisfianorum constuntia, diaholicum init judex crudelitatis consilium ad mactandos uniceri^os; qitos, artificio ex urhe elidtos, ^"^-

giorum elogiis /Jalam est. Non defuere famen qui eorum numerum determiuarint. Risco (2) aliquos
suppresso nomine citatqui oiniiium chiisfianoruin tempore Dioclefiani Citsaraugustx passorum nu-

ex insidiis aggreditur

ef

proinisciia ca:de

immo-

aiino 303
aiit

5.

304.

ret

Papehrochius erat adhuc in eo errore utpufaDiorletiannm ahdicasse anno 304; et ideo

merum ad decem et septem millia computent. Apud Amhrosium Morales {'^) anongmi quidain eumdem
nitmerum
indicaiit.

Hermannns, ahhas

S. Martini

Iimumerabilium marii/riitm anno 303 assiguandum arhdratus esf. Sed ea rafio non cogit, qunm
Diocletianus anno 305 ahdicaveiit. Potesf tamen feri ut anno 303 hi marfgrcs immolati fuciint.

Tornacensis, ad Aureliuum ahbatem S. Vincentii

Post

annum 304 immolari III

noiias decenihris

Landunensis narrat se Ciesaraugustai audiiisse numerum sancforum niarfi/runi qitorum ossa in ecclesia ad sanctas Massas requiescunt. Ecce ejus verba Arcbidiaconus vcro me duxit ad quam:

tmperatoribus Dioctetiauo ar Maximiano non potuerunt. Quitm ttufem nuUus duhitandi lociis sit dc dw inarfijrii, inanct libera clcctio infer

dam
iu

eeclesiam,

qu^

dicitur

Ad

sanctas Massas,

qua plus quam xl millium martyrnni reconVeruin sapientissime

II,

annum

dita csse dicebat ossa (4).

tom. V,
p. -i4G.

{!)

Tom. XXX,

Appen.I.

i,

p. 3urj.

tom. X\X,

tr. (16, c.

10, p. '2S0.

(3J

(2)

Espam, Sa.jraJa, Chromcon f/cnerale,

1.

10, c G, p.

2o. (4) Amlecla BoHamliana. tom.

animadvertit

DIES TERTIA XOVEMBRIS.

i

(niinffidrertii

Bisco

iit

isfo

numei-o

G39
AIT.TOBB
. V. H.

iiieiiiido

homi-

tasia
ijisls

nes diici iion doniniviiiis aiiiifjnis, sed stia : (jKore hi iinincri aftendi non dcheitf.

phanSed ex

snperracfinettm dnxi,sica/iqnos in inediun, ftffidisse iiivahd Lttci,ts Mnrina^ns, Sicu/ns (-2) Co.igesta
:

niax/ma cojna cinenan ex combirstis imirf'jntiii. rorporihns snfis intcUifjifur numents huruiii marfiinim rulde inagnns esse, qnaniquam it.na nini marfijrnni nominibits solius Dei scientia
et
confiitetiir.
Qnoriiii'
relii/iiiit

Adis

^^unt igilui-

torum

et

.auctorum corpora rorporibus danmaconjuncta. Quse elsi sinuil coucren.ata

luere, virtute

tamcn

c(Elcsti

suntab
(3)

illis

separatu-

qna; qiudeui fucrunt

reaacli fuerunt

omnia

candida massa. Jfj.Vasants

in

facta vcluti frumenti

:

Postquam

cniui

Saiirfornm honim murfi/rnin rcliqniis coinniitne nomen Massse sanotre ndhiBsif; sub tjuo titido
'.).

eineros. rcpente

sauctorum

rocniitiir

sSEpissime ah

ancforihns clfanfnr.

Siiiida Miif^sa

Dncfnm
et

csf

nomen a comjerie cinernm ex romhnsfis corporihns

relictornm, qnl in f/Iobos coahtenmt
sice
sic globi

massm

sanctpe

vocahulo dicnnfnr. Sed hoc

notissiinit.m est ef

ntdli difficit/tafi snhjacet; vix

quoquc retiucnt. Ex Flore Sanctorum. Joannes Mariana {d-) Cincres in massas

:

inariyrum cinercs apparuerunt uivc candidiores, aliorum vcro rarbone quovis atriorcs. Pnetcrea pluvia cceiitus dimissa reliquias sanctorurn in 'nassas candidas redegit, uudc id nomcn
i.odie

conglobati di-

aliter cineriim copiosonini rdiquiiB conservari potuernnt, nisi in t/ltjijos sice

enim

scrctiquc ab

aliis.

Ihdtjjpusfle /a

massas comagtfat

Massa candida dicti sunt. Fr (htndara (.^) Corpora acervata

:

jmcfx.
fl

i?ne mcpudei'unt et cineres congcsscrunl vento

Wassa

10.

Majorem

feiiio

loco

qitssfionem

tlaiidicla

denominiitio Massre candidfe. Kitliis in Acfis anti-

quioribns MassEe
e.vein/jhiria

candid.-e
in

menfio pt. Et

spargendos, ne dignoscercntur; scd miracnlos.conjuncti sunt in giobos, et rore cctli coaluei-uut qui hodic adhuc Massa candida
vocantur.,-i;6ro-

ipsa

mts

f/e

fitnlo hoic iiota Massre candidfB adddnr, in Actis nihU haheiit nnde hnnc cinermn candorem deducas. Ante secidnm

qnornm

Mora/es

(G): Successit insigne

nn-raculum
catidi-

cineres sanctorum, divino ministerio scparatos coaluissc et fbrmassc globos

nnUa mihi Massa candida CxsnraiHjn^tai

orcnrrit.

XII

multo

e.ristens

Dicit fainen

Ihtinarfins {{) in

diorcs oinnihns reliquis. Fr. Ptmius a Sunct,, ^tco/ao, fftctum refert ex Vasaio (7) et paulo post

codice

candii/am

Loiu/iponfano, titulum Passlonis hahere Massani candidam. Eem (jesfam lectori oh ocn/t,s ponamns ex Actis. Dacianns qnnm Innunicrablies

ma.^isain

desrvihif hoc niodo

(,S)

Primum... pietas

collegit

miraculosas niassas per

martyrcs

px insidiis af/f/ressus occidisset,

plusquam ferina

cntde/itate, sed id teinporis vttlde nsiiafa, decrecit intpedire chrisfiano^, .^i q,a ydicpii fnissenf, ne

campos sparsas; quas desuper cceli attento oculo spectahaut. Sunt unitte uti petrte cx durissima et caudidissima calce; quae cum ignc caritatis

magis
(0)

quam
ii.'idem

materiali

unitce

fucrint,

iu

levissimas petras
Patli//a
Ain/irosinf' de
l;l

honorem adhiherent. Jnssif carioruiH criminum reos Caisarauf/nsfnnis carceribus detenios f^apife p/ecfi, ftc
erfjo

mtrfijruin corporihns

ohduruerunt. Franriscns de
fere
rer/jis

ntitiir

qnibus

.fce/erntornm

hominnm corpora sanctornm

ttno

Morales sitpra. Joanues Tamaijo Sa/azar, iicM

in

rel,ns

iiiiHiirihiin,

corporihtts

mixta

crcmari incendio,

ut permi.rfi cineres renfo

anferrentitr.

Verumtamen impH jiersecidoris con-

Dens irritnm fecit : ct>/lecH sunt summa cmn veneratione sanctorum corporum cinereset in hodienmm diem puhlicse veneratioiu exponnnfnr,
si/inm

{{(}) En saiictorum Acta martyrum Imiumcrahilium C;.esarau[gujstanorum, quorum hodie massarum candidi

ontiqnisreferen<lisfjmniferefcievareat,qtta:ocn/is vidit tesfefur. Sir attfem /oqnifnr :

globi,

nitorcm

sangulncum saeraruin victima-

snnfqne isfx
hrafa;.
'/lutm ilnif).

'

sancfai Ma.^sai

,,

omniitm

fjre ce/e-

iimiUoiiem
atlmiitimiis

1 1. At qita ratione cineres sceleratorum a cinerihus sanciorum discerni potiternnt? an permixti

dcmonstrantcs ad oculum visuntui-. P. Murillo in Histor. Csaraugustan. d. Tract. 2. p- 2. c. Xi, sacrarium suhterrancum in qiio horuin sanctorum cineres in glohos candidos
lcctorcs

rum

a])crtc

cineres
^

omnino Actorum exempictribus qttx saf mafjno nnmero propriis ocults inspexi et rerbnm ad rerbnm cxaminan et
rnter se confn/i, discrefi cii-eres atd separafi /etjuntitr.

col/ecii

sunt? Nu/iis

roagulatos * rcconduntur mirifice describit, cui meos * miltimus. Bivarins, qnant/o ex se

fic.

ipso/ofjifitnrfit/edi,jnissimns{\\):msh\\\,inqnit,

Et nihi/fmimts denominfitio Massse candidEe

In breviario anfiqno ecc/esix Cassaraufju/er/dur
;

Dei providentia ctrcctnm est ut cineres manscrint candidiores nive; undc in globos colicti

Massa
.vei/

candida appellari meruerunt.

\-i.

tnca/nit.

Ha/>cs

ifftfpir,

sianx

henifjne

/ector,

festinifjnia

ri-cfiilem

.^ic

Et licct simul tuerint concre-

htsforirornm ex ontni

inata (corpota
ccelesti

hominum

ortiine ro//ecff)-

liiilftmitH

virtute sunt

marfijrum ac cfjrpora reorum), ab invicem separata. Nam

rum,

fjiti

nna

roce

sanctontm Immmcrahilium

martyrum

fuerunt omnia velut ti-umenti candida qufe sic usquc in praesens sunt appellata. Kt detnde : Visiniturquc hodic martyrum candidi
inassa
;

^acta

appe//ant. Pecvntioris Oivi aurfores sunt; neino enim antiqno'

rinrves

Massam candidam

can<lidam
srriptos

nitorem sanguineum sacraruin victimarum aperte demonstrantes. Hic sane locns est exclainandi^ cnni doctissimo Hisco : Quid neccsse est antiquis testimoniis comprobare rcm quse oculis
iispicientibus manilesta csf?
ciim
Jiliiriiiiis

globi,

rum sanflorum Innumerabilium cineres Massam di.Tit. Qnantnm mihi per /ibros ntannet

impressos

liruif^

invesfiijare

ronnfu^s

sitm, sed (uti sitpra

monui) ultra secidnm

XII

hitnc tituittm massse candida; ascem/ere non v/di. Reperi eum in codice Parisino, in tifit/o scdiret

I-. Ilisforiai Ilispaniai scriptorcs jj/erifpie

Innucandicitare

Passionis, scd nequaqnant in corpore. ant uno ex simi/ibus exemp/avihns usns

titts

Hoc
c.tf

codice

'i'iiiiim

inorabilium uiartyrum nientionem facinnt, co//e'fosque marfijrnm cineres dicunt

Vim-en-

Be/iovaceiisis {\'2),tjui conipendio suo (eriden-

ordimim

Massam
omnes
De

ter

ex

hisct-

dam
fl)

uppe//titos

fuisse.

(^ttos

idi

martijruin
p. p.

rinerrs

Arfis contracto) in fine fidtHdit hos oh maximam intdtitndinein

Ilistoria eclesiasticu
ile

Acta

siiicera, p.

"'. lih, V. p. 34.-. ^ aimiini D. 30.

WJ, nota
(4)

1:!.

(-1)

rvbiis Ilis/ut-

335.
l.ii).

(3) ctiroiilcon

reritm Ws/Jiinicaritm,
Ijii.

111,

(9J

Es/iaiia, sec.

iv.
.i7.

De

(lOj Mitrti/roloijiiim His/xiiiicain, toni. VI, p,

rebus Ilis/mniw,

iv, c. l->.
i. |,

(llj Iii

wj ralmas
c. lo.

Ff. L. Ih-xlri C/ironiron, ad ininujii Cii.

n.
1:.'.(I-Jj

3(X),

1/

triitufun edtsiasticns <le tJalicia, p.

cit.

(6)

Loco supra

v,

comin.
c.

Spccidiim ilixtoriah;

\\h.

(7)

Antii/ueditihs eclesiasticas

\m

Esi,(iri(,,

sec. iv, c. 12. ad an. Ch. 3(11, p. 333.

130.

{Sj

IMd.,

Massam

640
AUr.TORE

DE

SS.

MART. INNUMERABlLiBUS C^SARAUGUSTANIS.

et iitnlo

Mnssnm candidam
afldidit, reterinn
Vi)ire}}tio

vorart; qiiani notam

Peremit

igitur iniquus

judox torrenas

civifatis

G.V.H.

satiii negiifjeuter
(le

appos/to.

Ex

Peinis
:

Natafihjis{\) hniisif, ut ipse

fatefur, dire)is

Qui propter oorum inmimcrabilcm multitndinem Massa candida appcihmlnr, ul

dicit IVator Vincontius. lievi itaqiie qiia de qnceri-

plebcm imiocontem, cpiam foliciter cum Christo semper rofrnaturam ctplesfi dedicavit Hicrusalom, in qua justoruni aniniEO in maim Doi sunt et non taufrct illos tormentum mortis. Exultot ersjo
egregia urbs C;saraugusta, qu!E tof millia martyruni Domino protulit, oorumdem sanguine
insigniter circumlita. In aflis vero sic: VBe
tibi,

imis,

ufnwi Saiirtonnu Innumorabilium riiiercs Massa candida siuf et dirantnr, extra controversiam poumif
ef srrii>fon(ni niirtoritas et

rri exi-

miuister diaboii, Daciane!

stentis perspirua oridis eiidentin.

orifiine

hami

15. Qiiod si qiiis g{g ,)

(,c/(,o

originem rei

inrestifjef,

fortasritnfis

ad augmentum tuorum scclcrum innocentium civium vitam contra jura Icgum exstinguere, nisi hujus
sufficit

Non

satis elara.

rfnrain repcrief.

Xnin aliqni ex

nef;indi criminis

aiirtoribns rem sinipHrifer nsserind : Candidam massam hisee cineribtis nomen inditnm esse; et qiii

addere prncutantarum crudolitatum? Peremisti tcrrenre civitatis plebem innoin occisis

causam

raros!

Quid

tibi

profuif rabios

rcliquos tempore nnferedif, Vinrcntius, oh

innumeappel-

rnbilem nndlitndiuom
Inri
dixit.

mnssmn cundidani
rinernm

contom, ct dedicasti populum civilafi magnfe Hiorusalom. Si qnn crf/ofidcs Arforum, desarnugustani cives sunf Martyres Innumerabiles, plebs cirifatis Ca-sarnngusfnna:
17. Fufarit Bnroulns (2), et cnm Baronio Ferreras (3) pferosque rhristianos a Daciano ex aliis focis colfectos C^sarnugiisfatn niissos huc vnirer-

Oh

nriilfitudinem

eosdem

massnm
intellif/n

nppellari intelHjo, ob multifudinem non

hnnr massani din candidam. Pnfo enjo Vinrentinm candoris hnjus mirahilem orif/ineni non cQfjnorisse, sed, qnnni omncs rinercs rnndidos esse pufarct, nihU in har re mirabile afjnoscens,
nihil fdiud intenfUsse qiinm explirafirmem

(imdsine u8ff%,,/
"^!J">'"t.

safi strage

defefos, et

denomi-

tuere Innumorabilos. Sed

hanr midfitudinent consfihsr mihi videtur pura

nntioniH Massre. Jn eouipendio enim suo nihil de

conjectura , nidlo nec fevissimo nixa ftnidatnento

miracidosa

discretione

cinerum

tangif,

quam

narrationi Actorum contraria pofiits qitain conscntnncn.

Fotest
qitidein
ficri

Acforuui crciiiplnrin cunrtn

runf if/noranf,pra:ter
infer

qux ad mc pcrrcnc-

afiquos in

tantn

roUectunea

unnm scnjjtiunculam^fpiam pr&decessormn reperi, qnm

nnlfiiis

niuftifudine affuisse (firistianos

cives,

aliarum

civifatinn

permixfos
est.

civifatis

civibus;sed nulfis in Acfis

oplnif>nrni relinquimus

intdc sif iqnoro.

lextore, licef

Coinmunirnho fnmen posten cuin

essc

id srripfiim

Qnnre hanr
toto

auctorifnfis

Jiidicem.

sub duhio,

ct

ntiiino

consentimus Acforum

Auctores

(jui,

auctorltaie

breriarit

Caisaraugu-

scripfori exvffahimdo, et

stani aiif populnri tradiHone nixi, mirarufosniu

dicimus cum iflo : Exuif et orgo egregia urbs CEosaraugustana. cjuie fot millia
protulit,

separationem
iuntj

ef

rceUfus indituni afbedinem admit-

niarfyrum Domino
IS.

eorundem sanguine
PalBsira
circiim

qttnm

tot

secidorum intervallo n re

ijesta

insigniter circumlita.

distent, eritforte fpii ciiin

Baronio ronfcinnendos

putet,ef prxscntcm fdhedinem rineruin ciim nifore

aliquo subruheo

candida
rinere

tof

commode expUcari existimet ex milfium ossium fnrifla cum nifjrescenfe

Lorus marfi/rii prope Cxsaraugnstatn fuif, non usqne adeo certe pnfef, nt nuffi rontroversix suhjiciafitr. Quatnor erant
nt pafef ex Arfis; sed

urhi Ca^sftrangustntiee pf)rfx, spectantes

ad

muroe Cmaraut/u3tie,

aqitifo-

rnrninm ronimista, ct furtassis rafce admixta in gfobos rongesta. Qui ita jmlicaret, hunc ego condemnare non ausim, quia ab una jnirte silcntium Actorum non leve creat pra^/udicium et
ah alfera prnie desunf argutnenfn
excludentia.
quf)drifi

rem

ef

ausfrum, ad orientcm

ct orrideidein, Siint

qui arhitrentur ex quatiior portis egressos christianos, ex quatuf)r parfibus cirru

Qtii ita opinfnifur.
dicetitis
:

muros fiiisse

f)Ccisos.

fcstimon/o nitunfur PrudcntH

ilnhinm

Et

sic
ifla

intelHt/o

(jiiare

doctissitnus

Gams

et

afH de

stvpenda afhedlne non uganf.

sciifirc endcin.

Omnibus

postis sacer

immolatus

Fafeor taincn me non

Ego

traditio-

nis Cxsaraufjustanx Ecefesise simpficem formatn

Sanguis exclusit genus invidorum DKniojmni, el ni^^ras pepulit tenebras

Url)e ])iata.

ampfector,

et

credo corpora omnia simul cremata

sic

F
porfa exprimitnr
:

divino

nulu

.=:oparata fnisse,

ut

martyrum

Scd

in Actis cfare nr distincte

candida massa in portiunculas conglobati fuerint, aliis vento spargendis remanontibus. Qua; refifpii auctorcs hisce addicineres vclut
fVunienti
derinit, ncr rcjirio nec ampfertor, ignoro srifiref.

fptx egredicnfihus rhrisfianis fnit aperta

Rese-

rantur ilUco eis portarum occidenlalium claustra.

Jngcnue ronpfcor nie nuffani

hnhere.

rausam dnhitandi
non pris-

Xant Pntdentius

in ea stropfia

Ipsumnomen

massffi candidfe ex Carthaginiensi-

cise loquitur

de martyribus qnos Innumorabiles

bns mnrfi/rihus trecentis in rirnm cnlrem missis

derivari,tam nfjtum

est

quam

fjuod notissitnum.

IlI.Do patria,Uim doloco martyrii

Innumorabilium

mar-

omnilms CxsnraugusfnActn tam rfare loquuntur, nt clarius foqni neqneant. Quod vero plurali numero ports occidentalos diruntnr, nfin porfa, mihi non snffirit, id cuni doc/issinio Risco (4) exisfimcin jwrtas rccidentakin et meridionafem indicari. Potuit enim porta nicrldlonufi.^ dcinceps Cinorca rorari, non
dicnni, sed dc inarfgribns
nis; et
illani martgres egressi fuerunf, sed (jukt mnrfi/rnm cineres per eam in civitateni translati

tjTum.
Innumerabiliuui

quia jJer
cixes esse Ca^saraugu-

Innumerabiles martyres
ntanos,

snid. Egressis rhrisfiunis,

maxima omnium

in

prsBsenti

causa

ve

patrio

est

Cmaraiignstd
;

generali

scHicet Acfa, afprmcmt; nec soiummodo ratione rei narratz, sed repitito civium nomine et plebis civitatis. In fpiibusdam enim Actorum exempfarihHS feguntur scquentia :

aurloritas, ij)sa

omnes portai ohserantur, fugam capessens in civitutein rcdlrc possit. Postqnam igifur christianorum catervai ex nrbe
qiiis

excessisscnt

omnes ac cfausx portai redeundi vixtm

militcs

jyrsBcfusissent,

ex

insidiis

aggredintdur
viroruin,

totatn illam

promiscuam muUitudinem
XXX,
pp.

(l)Lib. X,
nuiu. 134.

c.

17.

~{%Annales

(3) Efiji.

eccles., ad Sagr.,tom.cil,\v.m,c.

annum 303, 10. n. 13.

(4}

EspafSa Sagrada, tom.

31L

315.

mulierum,

mam.,

DIES TEKTIA XOVEMBHIS. midlenmjnvemim, vinjimm, puervnm ac pel^"msta Nu,naf;, kiritm. Facilc est inteUUjere mnximam iUam tn,rolunt
quiwi
insilienfes

641
,

itur

Aqredam

AucronE
. V. n.

ex

impvoriso

tun.r

safe/lifc,

temporis Uracclmriu'

primos martatos hostili (jldi,j Hon su/Miss'- hro sed in umneiu iHirtem
ridissimt,

J/-*^

/.S

orili/s
fiu,a

eJe

Massa^ snncliv. promiscua c^de mactaverunfet itapotest ad iilteram arnpi totam nrbem Csisar Sh^dorus, agens de cicitafe Ca-sa,-q,tauf/ustanam ah omni parte fni^se circnmUfam sfnnn (o). /,r,-r reteris samjume r/,ristianorum martyrum, ita His/ianiaritm urbihus nt toci, 9celebrttt Ca^saraiigusfam, martijriinon ianfum pars ocrid.^falis t/icendo : inustrior snijnrbanm
mtUtum
tHrniB,
,-efi,on,s,

dilapsam. Fnjienfes circa muros

jtrbis insecuts

I\.l)c sepulero

Honiiit

oinniiim
rdii/iiii^
lOlllllfil!

sed fofn

sit ,-ejio
:

q,,^

>n,(,-is

C^sarau-

justnnis extenditnr

ita

existtmem

Fa,dnm a Sanrfo

ui verissime scripsis^e
Nicr,fao,t,n,r Jberi

fiitmen, tunc Guercxfiuenta copioso rubuissesau juine. N,hil fnim fnciUus est creditu qiiamplurimos nataudt peritos per undas uti-iusqnc

florenssanctorum martyrum sepulturis.AWforitm famrn mmigrum srpn/tura sp/entlitlio,e. l"ceAitgstnm C^saris urhem rircumdedif, ,,uam Inuumerabdium martyrum Caudida^ ma.s.^ (^mrum g/oriosorum /,erom rineres
foreid
ui
,-osis,

ost,

fneniiit
iii

piiffo,

Idta m,.rta

vera

lilia

camporum

ff.,,,.;;

salutem qua^sivisse afqae a perseqtm,fH,ns

fiiisse occisos in
tt

luiUtiljns

aqnis.
.,;c

inde

orcideiilfm

rersus
iisqtie (1(1

Nec tantum crcdidrrim totam rnjionrm Cxsaraugustam circumdat ma,'t,/rum

19.

snnf/inr

ou,naduisse,scd ar/nosco a

fide.

nm

ecelestis Sponsi, cui eff,tso sanquine fid'^mpro/jarerunt, splendidissim.-B imagines Qns uttnam oculis ,ts,pa,-e /ire,-et nohis, sintf '.. pore,-e n qi ;,, Brevia,-io Cmsaraugustauo ..rri/>ser,int: VisunturquP

couralUum,

et fio,-es

esse

Ar/irilaiii,

quod Amb,-ostus Mo,-ales, ,/raDissimus anrfor narrat (1) ,nuUos christianos a Ca:sa,-n,nj,fa
etfujiendo renisse Arj,rdn,,i,in coufernUuis Arago,um ac Naonr,-^ sitam, ibique a sequentih,,. mMtibus depreliensos gtadio periisse, eo,-mqe ma,-t,jrum nominr sacrtim habe,-i caminim, in quo
fur/,sse

aliemim

hodie marfyrun, .nn.lidi globi.mtorom sanguiuPum sa.-rarum victiniarum aperte demonstranfes. IIoc nostro tempore
requie-

sr,iuf

emm

^anct* massje sice Massse catidid^e Od,-om,e E nomine Caisaraiigitstnni cires /,odi.d,

fwsum f/,rmrm
^act^
dicttts

L~

designa,'r pergitnfj
i

ad

a;le,

Lg,-afiai,

/n ,narf,/,-es occisi essr t,-ad,uittir,

Sanctarmn massarum;
snnctissiin.-e

nam xd ificatum
Tamaijus
in;s agi.

quorum meio(^)

s,U

ci,te,-es

ibi

tenipUm

conservat. Simi/ia

Qux

mcdio temp/o, uhi .,f,, in quo pnteo reporesur,-e,iiijU triump/tm expeetant

In ,nart,j,'o/oijio
l,o,-,n

so scrihif

H in
3

nota

ndAif ann,ta frstn

/nt/jeutur
et ,-rUgio

,a,-t,/rum die

reUq,iix ndhuc liot/ie maqtii apopulo Cmsaraugastuno, quorum /.irfns

et p,-i,-afn

,io,:e,n-

Clarissimu, ,jHoqne Bivarius (cui ext,-a talsorum Ch,-onicorum causam p/ennm fidem ndhihemus), de iisdem mn,i,/,-ihus meminif, di'''i^

cu/tu /ut/jUco

sauctas niassas
sitb

veneratttr; eo,-umque

nmrfg,-um festus dies

(3)

Sane

apud

A-redam, notissimum

rdupriuiw c/assis in ea urbc peraqif,ir, queinadmodum ad me srripsif R. I\ Josrphns Vidci/,i

r

ctorum martyrnm,

Hispanije oppidum, est iu maf^na rfuadain veneratione aprer quidam cum lemplo olim super euui erecto ob inenmriam et cultum nmltornm saninibi

Soc. Jesu, C^sa,-agstani col/egii Socidnfis Jesu

recfor.

m. Fjusdem pufei mentionem

mveni
in

p,-i,nm fa,in,n
'

derpiDdjjllit,i,i

exemp/ari Atiorum

pro
"

lidoi

e rotiire })a.reuo

Actonim

christianie

Cujus
c

Aper martyruui mmcupatur. Ft in indice re,;tm ie,norahilim, ad vocem Agredx mn,-l,jres, addit : Horum duo corpora sunt coDnobio Huel^ensium virL^inujn apud Bm-gos. Vocabatur alter eorum S. Hiueus.'

defensione occisorum; et a re

uh, sequenf;a i fine

Actorum addifa
locis.

/e,/uutur
(|ui

i:r,'iiip/ari

Peracto igitur tanto scelere, pauci christiaui,

vicinis

Ihinreiiti

remanserant

timeutos uo. sicut

pretiosi martyris Vincentii corpus perMdus Dacianus domergi focerat iu mari, ita hornm quoque

martyrum

cineres in flnmiue
civitati,

i-ei

fides, ait Tamai/u.^ (4), insurfa oiro

Hiberoquod Ca^sardi.sj)ergi,

augustas adjacet

/Jrudetitia, ^pvtd

ipsum

juberet

stet.

U/res confir,a,-e possunt srfr,iuam ronfornie,n, c/tristianos omnes

Agredenses ilU ma,-nostrnm Artis prr ocridenta/e,u

venientes, iu pnteo

quem

ibi (sicut

nocte crodiums) Dei

poiiam

egressos fuisse.

Nam

e tanto

numero

eg,-e-

dtentium prio,-es turmx ionge /,r/L'crsse,-uf /-,ost,-emascatercas; drhnrranf famen insidiantrs

titdifes

nutu paratum invenerunt, eosdom cineres aggreosquo putei oliseiantes. rocesselmit. Ubi vero pax est data Ecciesife, christiani
garunt;
in"

'inpetum retardare, donec posti-emi exiissent : et sic prtnii magnum itineris s/,afim ronfererant anfe "^^^i"orumeg,-essumeftrcidnUouisinitium.P,-ioffS,aiidito

eGrum basilicam construxeruut. quam primo quidem - Sanda sauctoruiu , appellaverunt. nunc autem uominatiu- " ki{ sauctas massas.

eodem

loco iu honore

In

eadom

basilica est

illo

tumu/fu

et

cocifrrafioue accttrrentium

p,-opernrt orridentcn przfermissi a mditibus Ag,-rdam "^u/i-i advcne,-u,if, et.prw nmgua mit/titudiue in VMf,oso campo i-equiescentes, a
versus,
et sic

lUiUtum,

re

inte//eeta,

quo repositi sunt cineres eorum. et super os putei nunc est altare consfructuui. a<l iaudom et gloriam Domini uostri Jl-su Chribli rtr. Ua i,t rodice Duareno seculi XIll a,tt XI V. ^ In eodem quorpte exemii/ari, /rgir isln :

puteus^

iibi 'jiintjii,-

perse>/rut!bus

^,y ud Innumeraljilfs martyres adjun^ grndi essent; sed massa; sauclue aut massse candldse vocari nequeunt. LaUssiuie n-go jintuit f/ioriosi hujus ceiinminis cnm/iirs, et ine judice ioc,i.s martg,-U nou fantum urbis partem occideuta/em sed fotum. circum

/ictoribus inventi, di/ati triuinphi suuf.

Aulam denique ob eorum lionorom

loco onmipotonti

in

coronnm ndepfi

Deo consecramus,

et

eodem quormn

rcc/fsia:
;it iiinitio

nomeii tua sa&vities funditus voluit extirpare, christiauorum populns tripudiando non cossat

eorum

se festis gaudiis associare. In r.n;n/jlari

muros ambitum

com/ile-

*^*dur.

PUtres foriassis trtn-idaU

/jer i:inm f'a-sa,--

quod Matrito ad Papebror/tium misit Joannes Lucas Cortes, iticm /laido a/ifer : Aulam donique ob sanctorum honoi-om oumipoteuti Doo consecravimus, utquibus tua SEevities nomcn funditus

^fl Loe.
1

cit..

I.

10, c.

(!.

(^2)

Atl .liem
3(H).

m Xov. rii,

C!)
''.

'

Tn

'-

Vcxtri C/iioiiicon, nd .-(nnum

comm.

n.

{*)

Loc. supra

cit,

{5J I.sid.,

De

Orirji,,., \\h_ x v.

Nocemhris Tomus

I.

81

maliiit

: ;

m
AUCTORE
G. V. H.

DE

SS.

MART. INNUMERABILIBUS CESARAUGUSTANIS.

rehiisparvi ant nullius momenti inrredihHia fiu^
gerc.

maluit stirpare,

christianorum populus tripudiando non [de]sinat eorum Ibstis gaudiis associari. Hser verba spcvtare ridenfitr ecclesiam xupya

D
''

sepulcnim Massje

sancta.'

a^dificatam
ait Jiisco,

a sancto

fnerit

BrauUone, cujus memoria,

perseverat

Quid si piosteriore tempore adhur desiquafa hxc ecclesia eodem suh tifu/of In rodice Dnuceno secnli XlJIvel XlVlego sequeutia, qjise
25.

foiiassis

Massa
t"ainli.la,

in turre antiqua !apitica,sancli Braulionis

nominc mia cuni insignita, quippc quanx fedificaverit ecclesia postea sanctib Engratise dicta (I). Futaverini tamen S. Branlioni sarta tecfa jwfiiis rrc/esiai hiijiis

/iti

: Ubi vero pax est data Ecclesi?e, christiani in eodeni loco in honore eorum basilicam construxerunl.

dirimeuda' rideri possuut satis /ilonca

quam primo quidcm Sancia

verunt, nuuc

.'^anctorum appella-

qnam primam

vonstriirfionem ilvhrri

vix enim credi potest locum tam celehrem usque ad Bj-au!ionem mansisse sine savro m.ar/1/rum tem-

aulem nouiinatur Ad sanetus niassas. Opinor ego primo qmdem constrnctam. fiiisse uti supra dixi, parram cnjptam et Juxfa i//am gnem
aliquod inarfgrium sivc /jasiHram. Fropfer insi/oci sancfifatem tot mi//ium martijrnm reli-

p/o; ant eiim veterc destrncto novnm

ficiiini
ctijtis

ere.visse aidi-

tiiulns
:

23.

Primifirnm

temp/um

(sive

i/la

quxdam
aViquod

quiis consecrati,

nomen Sancta sanctorum daium

Brau/ione ampliorem
in for-

variun

cnjpta sidAerranea fuit,

riim. Siv Bivarius

sire

e.Tii/uum

fucrif. Fosfea a S.

Sancta
Sfinetorui!..

niarfiirium) dictum r idetnr fnisse i:^nnc\n Sanctoe.x

mam

hasi/ica resfaurata,
cirperit ha/jere,

nomeu Sanctarum mas-

titu/oFas.vonis Innunierabilegisse
se dicit in

sanum

perseverantr nihi/ominus

lium martyrum quam

codice

prioris titu/i voca/julo, cui Massje candida; fitu/us

fortassis erit adjungendus.
2(i.

magno
S.

perretusto conscrvato

To/eti in vonvenfu

Bernardi extra muros. Titu/ us eraf /liv : Passio sanctorum martyrum Innumerabilium, quorum

sia

Tempore dominationis Mauroriim harc erc/eSanctarum massarum cafho/icisfuit re/icta ad

ibidem exerceuda,
et

'''

Irimlm
Sfniclie

corpora sunt antc eccicsiam quse dicitur " Sancta sanetorum sub Daciano pnfside. Iniiium eraf Priscorum nmndialium gesta virorum. Eamdem
Passionein

officia religionis suce

subjecfa

F.iiHnitix.

sedi episcopali

Huescx

sive Osra.; qusc erat consti-

tuta Jaccoi (5). In ea ecclesia chrisfiani re/iquias

cnm

tifuloeijn rvperi Parisiis in Bib/io-

t/ieca nafioiia/i,

Lat. novx acqnisitionis

n.

2170;

ahsronderunt pretiosissimusprope pufeum Sanctarum massarum, marmoreis tumidis inc/nsas, iu

primitiva opinor cnjpta; qua
sancti thesauri

codex mihi i)idehaiur esse scriptus seculo

Tifuhis eM hic
:

XIL

deinde

completa,

Passio sanctorum martyrum

Manros

latucrunt,

sacerdnfi/ms

Innunierabilium

CEesarauguslanoruni quorum corpora sunt ante ecclesiam quse nuncupatur " Sancta sanctoruni, qui passi sunt sub Datiano prseside pro Domino nostro J. C!. Uir codex e quo Fassionem ss. martijrum nostrorum descripsi, olim fuit Sancti Dominici de SHos. Habemus ergo

locinotitiam accurate conscrvant ihus.Quu m aiitem

duo

codices scriptos in

Hispania

qiii

tesfantiir

anno 1389 templum esset resedificandum, effossa humo, defcctse sunf sacrx re/iquix sancfx Engratia: ac sanrti Luperri, nominibus iu marmore /oculorum incisis. InventB sunt parifer reliquia! sanctorum xvn sodorum sanrfi Luperci, ac fandeni mulfx arcx p/enx riuerihus, ossibus ar massis sanctis,

ecc/esix

sanctorum. Et
cl.

Sancta causa cur non avdeam Pisco consentire hanc appe/lationem in duhium
fuisse
hssc
est

Masss candidie nomen

puteus p/enus sacris reliquiis. Exinde ianta

ipse
et

fuit ririum /xtitia ex reperfis sanrtce Eugratise

reliquiis, nt

titulus
ei

Sanctarum Massarum
titulus

vocauii {i).
sanctge

fuerit

abolitus

substitutiis

sanctx

24. Neijue ego rideo quid huic denominationi antiqusB offieiat concilium Jaccense ce/ebratum

Engratix, qul ad

Xostrum non
fusiore
sfijlo

est

diem permansif. hir sanctissimnm lorum i/lum

hodierniim

anuo 1060, prxside Austindo, Auxitano archiepiscopo. Potest conri/ium Iianc ecclesiam vocare ecclesiam Massarum, et nihi/omimis verum esse

descrihcre.

Qui plura
Aprilis

cupit adeaf
II,

Actorum Sanctorum
diem
l(i,

nbi Godefridus Henschenius Arta S.

et rifatos

eamdem
ctoruni,
Ser.u/o

ecclesiam
et

rocifatam fuisse Sancta san-

gratix trartavif.

ibi

ad Enauctores Marfinnm
Didacum. Murillo
c.

tomum

utroque

uomine fuisse desiguafam.

1121,

Carillum in Vifa S. Valerii,

in tractatu de Exce/./enfiis
vel
r.

et

XII, anno

scilicet

Domtno Petro LiIn c/iarta

Cxsarangusfanis,

33,

brana ,episcopo Ciesarauf/ustano, dicifur

donationis qiiam ritat liisco
:

Donativum

sanctfe

etiam Ilispauix Sacra: tom. XXX, frarf. fiO, 10, num. 19-24 et aucfores ibi citatos, sei/icrt

sn:

Mass8eelS..fEgidii,quodhaceademconsideratione rex Alphonsus concilio * episcoporum et sui ret^ni

prseter Carilhim et Muri//o, P.

Signensam

et

Joau-

nem Ludovicum Lope:.

rex, recuperata

procerum eidem fecit (3). Ef anuo 1158 Adrianus papa IV in bu/la couprmatiouis jurium D. Petri
C&saraugustani (4) eamdem. ecchsiam eodem titu/o insignit : In quibus litec propriis duximus exprimcnda vocabulis ... ecclesiam sanctje
episcopi

II, Aragonim non stne miraculo sanitate ad Sanvtai Engratia:,grafi animi causa sedificare sta27.

Auno tandem 1459 Joannes

Ciii

ailjim-tm
}IIOIIIltf-

sp/endidissimum mouasterium, hiiic err/esis conterminum, obtulitqiie Patribus Hieronymianis.

tuit

riinii,
ijiioil cinii

Marioe quae cst infra

jurishabes in Vides ergo eodem seculo

muros civitatis, quidquid ecclesiam Sanctarnm Massarurn.

...

ecclrsia fhstnictiii
fnil,
vi

Tandem

post

niultorum

annoruui

/ongissimas

moras,anno 1493,vigiutiquatuor

religiosi dirinum

XII nfrumque

fifnlum

huic ecc/esix frilmi.Quod vero in utroque Passionis titu/o dicuntur corpora esse ante ecclestam qnx

offirium in novo ronventu celebrarunt.

Dein

tota

iterinn

fundatio abso/iita fuit ab imperafore Carolo V,

ri'Xi!if'^"'
liiiii.

mmcupatur Sancta sanctorum, mirum suspivionem fa/sitatis

7novisse.

ef

non
et

in ecc/esia,

anno 1516. De tofa H/a fundationis hisforia /egi possunt plura apud Pisco eodeni loco, et apud

doctissimo

Pisco

Si enlm ea res tam insoUta

commum
est

sam

niore a/iena

hahenda

esf,

tanto major ratio

cre-

dendi eani non fnisse ficfam ab scripfore Passionnm, sed ah ipso sic inventam fide/iter fuisse posteristransmissam.
(1) EsjHiria

dictum P. Siguenet P. Leon. Benedict.Marfou iu /ihroquem scripsit dcSanrfuario S. Eugrutix. Monastcrium afque ecr/esia Sansci/icet
siii

auctores ritafos i/ndem,

in tom.

III Hisforix

Ordinis,

Xon enim
XXX.

so/ent /lomines in

Engrafiz, aidificia firmissima, in parte urbis eminenti sita, ac proimle nniverss Cscsarougustx
cfaz
(5) Esj}, Safir.. toni. cit.. n.

Sagrmla. tom.

tract.

fiG, c. 7,

(2J Il.id., c. 10, n. IG.

(3) Ei<p. S(,gr.,\oc. cit.

n.

M ~

YX
dominantia,

(4) Ibid.

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

ISOO urhem ohmlmtibus GaUis, tonnentis bellivis pro scopo erant et d.fensonhus urbis pro fortissimo u,ni,n/nto; nnde ex iis locis acerrime pugnatum fnif Errlesiam ac monasteriim Sanrlm Enrjratix
et

domimiHtia, fUiuU ^^OH

^^
"'^f<'t"-anmf;
.srd

n-rh.Jn..
r.rJ.

am m/i

,up.

<i.

fia;

ipsil^JZ''!^^^^^^ ,V^' ^" 1

AUKTOBB V. n.

"''''""" '^""''" ^- ^''"1''-

'"""'f''""^

Galli

niVrt""

"''',.f
'"'

anno 1808, die 14

aurfusti, acvenso p.frio

puhere

follTr
f'
'

"'""''^

Innunierahiiiuin ""'"'^ iMn-prtnus

disruptadestruxcrunt. Sola ecde.ia subierrunea

mnctorum martijrum servata fif Hieronumi fani anno ISW piorum homlnum HeemoLJ. eleemosi/n,.
{\) G-ATns,

',

^t^T" '''\ -^'''"'""^"*''"'"^''"'

-^
.

"''^''"^^"'''^ ^"'^''''

--'""^ /?ar tener-

pi^^tas

-''7^ ''''*'

''V'"'''''" martyres ac cicitatis

''''^S

V^ono^^^

invicfissimos dcfensores.

KirchengeschicUe

voii ^paiHf!,l<nn.l,\.i\',i;M.

PASSIO

SS.

MARTYRUM

i3sr3^Tj:M:Ei?,^BiLi-cr:LvC
a-ESARAUGUSTANORUM.

mne sande
e<funn...

e.emplar e. codica Uispanico a nobis desiriptum

^:r'^Z^^''t" ''"''^t^ lufun Ia..sion,scum rehguorum

rjno

"^''^^

/.v--'

t/L

^^''- ^^nicetetBel,lcisXitere

Remensi

secuhX

codicum iextum contuUmus, ex codice Tellerianudesumpsunus. Codicem hunc numero 1 insi.nimus; cui fee ad rerbLiJu

X
12

Zt
et

^^

Tle^i'

'f''ff:^'''"^''''-

Ji<H'on.cnmpropins accedit, In
annotafa

fine

pr^scrtim codices

7, 8,

Y'''''^^^^^^^ tamenta separatun mter

ret.is.Qnoruinaddi.
se contulimus. rarirtafe lectionis

a.^lZoflT
/^n.^.
.

"'

^'"'"'"'

"''l'\'^!f'oais I,,^!^^^^^^^^ ^?;4''j^'v

' ''^'"'^"'^

^''^^""^'' mcmhranrus,f,Aio magno,

Nor^

i.6/.^..

ZdXnfl^ " 4J'

a Hruxeffensis ^r b

/1

^''^"^'' ^'^-'.hranens, folio mlgno, ^'^^'^.-^^"''^^"'"-^^^^W.o//,. N,,f.^nali, mnnb,;inrus, folio mai,no,scrnU XII

vV "

^"'r"'Vr';''""""' ^"''^ - "" ^''''''""'' ""t>.'" o

^^^^ ^^"'"^ "^"^' -^

'

'''' (T^^enano-nemensis).
"^^'nl-aneu.s,

''^^'"'^'^^^ ^^''''''^^''

fp-

f,L

^-

^Vrr'

' '''''^''^^"'

' ^'^^''''^'^^^ /"'^^'^'' memhrancas, folio maguo, ..eculi Y'J''''''"'^' c bihliotheca Re.jia, membrane,!.., folio marpio, s,-,:uii XII, n. 028!). 7.

'bihhothecaLe,jui,membrtuiens, folio maf,no, seciU XII, n. 911'.). 8. Bruxcllcusis, Uerjm, ntembraneus, folio maximo, sccuU XIII, n. 7400. Fuit oUm Vallicellcnsis.
nensis, r bibhofheca

XII

Brnxellensis
c hihUotheca

- 9. Monfi.y:ssula-

10. 1 ,u-isuins,
cu-ensis

bihliotheca Xafionali,

G nmyno, XI].

ciris ,-njns,lam Trecirensis), membraneus, folio puhUca, mcmbraneus, fjlio magno, seculi XIII vel p 13. Audomarensis, e hibU,itheca publica, membraneus, folio maximo, secuU XIII. 14. Lcodiensis, e bibUotheca puUica, secuU XIV, n. 38.

(oUm

Scholx Medicinas, memhraneus, folio maximo, secdi XII vel XIII, n. 30. mcmbrancus, foUo majno, secdi XIII, n. 11758. 11. Tn^-

S.

Maximini apud

Treviros,
e

sccuh

XIV.

nunc

12. Duavcnns,

hihliofheca

Ex

codice Tellerlano-Bemensi seculi

hihl.

X, imuc

Nationalls Parts.

n.

5568.

Ex codlce secull XII, 'piffuilolint uionastcrH S. Dontinicl de Silos, mmc hibl. Nut.
Paris. (NovsR acquisitionis
lat. n.

2179),
Csesa-

Passio

colitur tertio die mensis

innumerabilium Sanctorum quae Novembris ^

Passio ss

martyrum innumerabilium

ragustanorum quorum corpora sita sunt ante ecclesiam quae nuncupatur Sancta
prceside pro

Sanctorum, qui passi sunt sub Datiano Domino nostro Jesu Christo.
I riscorum moiuliaiiuin gesta viroruni, quoobstinatio exstitit inruiupore aeies bellato-

'""''jiconm
"iiosinrocs
'"iKliiiiHi,,,,,

iiiuiulaliuni - gesla viroruni quoobslinatlu extltit iiTunipeie acies bellatoruiu 'cctaque vel claustra doniorum, eruorenique

riiscoiuin

lum

rum

'-'ftundere

innoxiuni suaruin

rite

servantiuiu jura

teiTaruni.

non solum Grtecorum gymnasia concrepaut

rum, cruoremque etrundere iniiocentinm servantinm jure terrarmu tectatiue vel clausfra domorum, non solum Griecorum gyiunasia concrepant

fi'o jura.

''s

Passi.) innimierabilium inartyniiii qui .Sanila Ma^s;t ninioupati sunl. quie (dlitur teitio die niensi^ Noveni2; Incipit pioIut.'u> in passione sanctoruni (passiunein sancloruiii nuirlvruni II) qui nuncupaiitur Jlassa Canilida. 'elehratuj- IX Kal. .Sepl. hicipit prulogus In passione sant-torum innumerabiliuni martyrum s. :j, II niundialium
;

Piol.

-^

(IJ Arlf, SS.,

t.

II

Apiili^, p. 109.

(2) P.

900.

Oi4
rx Mss.

PASSIO

SS.

MART. INNUMERABILirM C:/ESARAUGUSTAi\ORUM.

crcpant philosophorum, sed
sludia personant Lalinoruni
:

crepimt pliilosophorum, sed ofiam cthnicorum

stiidia personaiit

Latinorum.Celubritatoin quippc

etiam Etnicorurn celebritatem qnippe

nominis

eorum tam

monimenta
^

historiarum
*

nominiscorunitammonumentaistoicorum*quam
libri concinunt poetaruni. Ac ne fortasse perituruiu * foret teuqjorum prolixitate materies librornm diversoruiu congestis tabulis metallo-

quam

etiaui libri concinunt

poetaruni. Et

haef

efiam

i'i'"orutnV

materics ne lorte peritura foret temporum prolixitatc, tabulis diversorum meialloruin .sculplos
inipresserunt apiccs, ut
scriplis transmitterent

perilura.

eorum

triumpiialia gesta

legcnda futuris generainteriret,

tionibus.

ne ipsorum memoria lunditus

rum, marinoreorum scilicet aut a.'neornm, sculptos imprcsscrunt apiccs liliurarum. ca dumtaxal spe raiionis. ut, suoruni civium triumphtilia

mul-

quos

in labcnti seculo dilexerant.

tarum lauduiu
ptis

pntJconiis

ellercntcs, in

fnturo

retro generationibus eoruin facta vel gusta scritrausmittercnt reicgeuila, nc eorum

quos

cuni labenti seculo dilexerunt

laherctur.
Chrisfi
milites
Cflfbriimiis.

memorla

fundifus

Haque si sacrilegi homines lalibus oraculis suorum civium gesta conscripserunt. ut post eorum inortem quibusdani consolationis funge2.
^

2. Igitur si gentiles

minus

perituri, in uis

ac saciili^d hoinlnus niliiloqui puriluri forent atit

rentur

ausjiiciis,

nos, nisi

quid nos oportct agcre christiaut militum Cliristi victorias, ad laudcm

hunianorum eflusioncs sanguiniun mortc interire ", tanta ac talia oracula conscripserunf, ut opc corum mortc qua?dam
fortasse post
horribili
''^*

pro
interiere?
'

imperatoris nostri, digno laudis honore - comprcliendamus, qui niilites suos triumphali vexillo perarmavit, ut fortiter diniicarent et vincercnt ^

consolationis auspicia fungerentur,qnid nos oporteret actitare chrislianos,

de

pro posl?

cliristianis

parcn-

Rcsonent ergo cordium nostroruni organa niodulatis vocibus mirifica eorum ccrtamina *, quatinus dum passionibus eorumdem compatlendo adjun^inuu-, meritis ipsorum Christo Domiuo adjuvante in manslonibus a^ternis associari inereamur. Kunc igitur ordineni Cfpptte narrationis prosequentes,ad eagressumpropcre extendaiuus qui priscorum fama ^ atquc relatlonc ethnicorum ad nos usque delata sunt a.
'

tibus nafos. nisi nt mililum Clnisti vicioriis officia lingufe noslras deserviant, et in laudibus Inipera* triumphali vexillo ut acccrime contra hostcii] diniicarent et vincerent, suos niartyres perarmavit, resoncnt modulatis vocibus
toris nostri qui

*rox
siipphla

organa cordium noslrorum. quatenns

sionibus

dum

pa>-

eorumdem compaticndo adjunglmur, orationibns eorum Chrislo Domlno oppitulante

eisdem in nianssionibus ternisadsociari mereamur. Nunc igitur, ordinem ccepfjp narrationis
prosequcns, ad

eamdem

gressu prospero percur-

ram
Tfmporibiis
DiocJrtiani
3. Temporibus' Diocletiani et Maximiani imperatorum in mundi ambitu - sacrilega ^ eorum jnssa mandarunt -^ ut conventus omnium christianonmi non solum ex nrbibus pelleretur sed
**,

qusE priscornm temporuni

fama

relatione

FtMaxitiliani
jicfrciitlo in
cliriatiniios

seniorum ad nos usque delata est. 3. Temporibus Dioclctiani et Maximiani impuratorum, per totum mundi ambitum sacrilegarum
institntionum jussa

deswPiit,

Dnriano
Ilispiiuiis

^ quisque persecutorum potiretur eorum vitam insequendo " necare. Primo ^'^ quidem ut

licentia

mandabant ut conventus omnium christianorum non sohnn ex url)ibus

pcllerentur, sed Hcentiam quisque potirctur eorum persequendo vitam necare. Prinio quidem ut

niultis

prmidedato;

blanditiis ae persnasionibus

mentium intentionem ad
inclinarent ac deinde,
si

culturas

eormndem dEemonum

multis blandifils ac persuasionibus

eorumdem

mentium

intentionem
si

ail

culturas

dsmonum

nollent imperialia jussa

christiani

complere ", ut ^^ diis ceremonias '^ immolarent, nominls religionem funditus exstirpa-

inclinarent ac deinde,

nolient imperialia jussa

rent

cum

sectatoribus suis
^"

complere et diis ceremonias iminolare, cbristiani nominisreIigione*cuin sectatoribus suisfunditus

pro

IHico turma?

^^

satellitum implent

principum feralium jussa '^

C ex

assumpta '. Percurrunt ^" apparitorum saevientium ministri ^ totius -' orbis
'-,

officiis diabolicis

"

turma satelhtum implcnt principuin feralium jussa, ex officiis diabolicis adsumpta; percurrunt adparitorum s;xn-icntium turmfe totius urbis spatia, veluti leonum catuli inedire
necessitate coacti,

exstirparent. lilico

relisrionein?

spatia
coacti

veluti

-\
^*

laniando

leonum catuli inedi^e nccessitatc sanctorumque martyi-um corpora corrumpunt -'. Sed -^ quo atrocius
Christi reli-

pora laniando disseperunt

sanctorumque martjTum cor*. Sed quo atrocius

pro

eorum impietas sceviebat, eo militum

gio ardentius accrescebat.

eorum impietas
gio
signifer cunctis

Sfevicbat, eo Christi militum reli-

discerpuut?
' pra

ardentius adcrescebat. Inter quos

quidem

"^

Inter quos

quidam
pestilen^'

eorum
tior
,

^^

signifer, cunctis ^^

admodum

admodum

pestilentior, profana-

quidani ?

profanse ac sacrilegse menlis Dacianus, ab

iu ^-

eisdem iinpiissimis imperatoribus ^" ut Hispanias proficiscerctur ^ prsesidis

indepfus
est,

ac sacrilegae mentis Dati.inus,ab eisdeni imperatoribus impiissimis ut in Spanias pro

rabie erga

nomen

qno mentis suos rabicm erga inem^*.

membra

Cliristi ferocius des^eviret.

bra Ghrisli ferocius ostenderet

4.

Cum

4.

Cum

% 3. 8,

12, 13.

U.

eonlinent

II.

(et-apiees) deest in 3. 5, 9

*o!Z.ir8!X:i4.-^^"i^smiTinnTn^T ^j.enerenU 5 ? 9^7 peler nu 5 7, 9, 14

jusli m" fer
1

(?f.!*:

;,;*^''^-'---> '--^^ '-^- ^^^^ ^0^0,. U.

(u,-vince:.nt) o..

U.

7.

"^^**" ".'

"^'

l'" "^^^^^^^^

M""'
''

^'^" f""""^"'
;.

^*^ ^^" ^'''^^'

^^"-

'*>

^^'^nun.

.cent.am 7

"T it i T Z''' '""''' ''"^"^^'

'"'""'"""t = manebant7: man.Iaverunl 11. - V, _ persequendo - ^

7.

12.

(Pnu.o-suis)
S.

oni. 7.
.0

' l'"'""
7.
^"

"

'"'

'^*^

'

''

^"^t-

12.^

- sac.ilega. um mandabant U. - " implere implet % -7.

U.

13:

1.

11.

(p.

f.

j.)

eris

~3o

^'

'T

".d^^<=^P"t

feroci

b e a^^^

- - (Sed-accrescebat) ou - " eorum - - ceteris U. " " -'"'^- "' ' ~ U. (p,,-rabiem) o..
7.

oni. 7.

'"~

oi,i.

^^

7.

^* (f. o.)

DIES TERTIA KOVEMBRIS.

4.
serviens,
pliires

Cuni

645
K-X

igilur Hispaniae -

piovinciam prope-

raiis ^ attij^isset,

immanitatis ejus scevities

non

potuit;

sed, accensa

mirijiras
ffdt.

* latere infaustce crudelilatis

sua'* acerbitate,velut leo rabidus

crepit christia-

Spaniie provinciie properan^ .ittigisset, immanitatis ejus sa^vities latere non potuit; sed acerbitate sute intimstfe
igitur

^-

C;um

MS3.

nos perquirero eorumque corpora cruentis dentibus discerpere. Sed omnipotenlis Dei actum
' nt plurimi cln-islianoi-um in opportunis qusedam tmjjorent domicilia quo sacras Deo ininiolarent hostias,

crudelitatis veiut leo rabidus ca^pit christianos quoscpie pcrqiiirere

laniare.

est

providentia

locis

quormn

intercessione

tuebanlnr fideles
'.

providentia ut pro inlustiatione vel patrocinio nonnullarum urbium sacrilego spiritu sacrosancta'^ hostias Christo Dnmino dedicai-et:

eorumque corpora cruentis dentibus Sed omnipotentis Domini actum est

oppidis morabantur

quique qui in Ipse vero Dacianus '

quorum

inter* vod.
voi-iims.

cessione frequens civibus * gratia Domini sub-

damoniis
fidus,

que '3 his * sacrilegis ' fungerL-tur ' officiis '\ C^saraugustam ' a<?grediens '"civitalem^diabolico armatus -" spiritu.insignem ^' Iriunqihatorem
et
-'

libamina non desinebat, utpote peroflerre in urbihus quihus deveniebat. Cum-

i^

vomret.Cumque
pei-armatus

his sacrilegis fungeretur officiis,

CEesaragustanam aggrediens civitalem, diabolico spiritu. insignem nobis sanctum trmmphatorem gloriosum Vlncentium mart>Tem
dedicavit

gloriosum marlyrem
"\

^3

Viiu-enlium b nobis

beatissim;t illustrationis apice non soIumCfesaraugustanam urbem,sed etiamValen:

qui

Qui de -^ beatissinife pra^dicationis apice non solum eanidem urbem ^o, sed etiam Valentiam civitatem corporis sui ilUidedieavit
stratione decoravit ".

tiam decoravit corporissui insignem*. Ac deindc illustrimn virorum decem et octo. vesana; crudelitatis

'/"tf insigni;

adspiralione. etrudil sanguinem innoccnscilicet

:

tem.

Nam
-

Quintiliani,

mus judex Dacianus

inibi

Jamc iniquissicoram se addmi

Cassiani, Matutini,

nmliebatur blanditiis ad suoruni inflectere culturam deorum. Cujus vanissimis persuasionibns cum nullo modo assentiresuppHcils macerari alque immanissimis tormentormu cruclatihus ^affici pnecepit.Sed inclifus marlyr Domini, succensus igne divini amoris, constanter sustinuil
supplieia passionis, ita ut per innnanitatem tor-

pra^cipiens,

diversis

Publii, Urbani. Marliani. Fausti. Sucessi. Felicis Jannuarii. Primitivi, Euvoti, Cieciliani,

Optati!

Frontoni, Lui^ertii,

Apodemi

et

Isicii;

addens
/iro

tur

30,

duris

'

eum pcenarum

etiam huic copioso martjTium * sanctam Dei virEngratiam, purpurci sanguinis sui roro conspersam.

gmcm

niaityrio?

mentorum pervenire meruerit ad societatem angelorum. Post cujus necem eftudit ^^ Jnnocentem sanguinem ^ illustrium ^^ virorum decem
et

oeto, vesanse crudelitatis ^ aspii-afione per,

culsus ^^scilicet c Quintiliani, Cassiani

tini 89, Publii,

Matu-

Urbani, Martialis, Fausli. Successi.

Pj-imitivi,

Felicis,

Januarii.
",

Evoti.

C:^ci!iani,

Optati, Frontonis

Luperci, Apodimi

"
*^

et Julii

addens etiam
Dei virginem
nis sui rore

*^

huic copioso martyrio

sacram

**

Engratiam^^f^^porpureo^^^sangui-

conspersam.
5.

qiiiim

chfidianos
vi flfrtpre noii

5. Gum ' ergo sanctam ^ eorum devotionem Christo dedicatam Dacianus vincere nequisset

Cum

igitur devotionis

intentionem Christo

ne pro amore feterni regis proprium ^ libenter * sanguinem ^ funderent, ad aliarum argumenta w1 fnwdem arfium ^ consulem ^ suum diabolus perarmavit ^. COIlflllfit, mrfiuhllqiic Donique advocatis ^ callidus serpens 'Osuorum "
possft,

Domino deditarum menttum Datianus vincere nequiveret, et pro amorc regis aeterni sacri miiites sacrum libcntius fundercnt sanguinem, ad allarum artium argumenta consulem suum diabolus perarmavit. Denique, advocatis (ut ferl

sateliitum turbis

'-,

his vcrbis sui eordis pro-

insaniam ". Nihil, inquit, o m/Iifrs priticipmn /tostrornm, in hac cerfamittis acie lahoramlo '^ i>roficimits "*, nec forfitttdinem christianoriim

palabat

'^

priscorum temporum haud dubia fabula) suorum satcllitum tm-bis, his verbis callidus serpens sui cordis propalavit * iV///,(7,inquit, o milites princi:

^
* siipidiinsaniaiii.
yvrofliii-stijt-

"

Xmm nostrorum,

in

hac certaminis ade lahorafido

mpnfiiim

^^

ad deoritm nostrorum
:

'*

cnUtirain infectere possuinus

quia

^"

dum

ciipi-

profcimns nec fortifudinem christianorinn * menfiniu ad deorum nostrorum cidturam itifiectere

jmsiimits;

naiiim.

miis

Nam.
"

4.

iB

(cuni-ofticiis)
6. 9.

" DiocleUiinus 2. diis 11. Cum u hisqu'e5' 11. - om. sacrile-is Ciesaraugustanam sucrilegii^ U. ingressus8:ingressusest - pcrarmatus 7.12, insignum 11; insipnemque 12. 13; ingiediens Iriuiiiph. nnbis sanctum Christi add. 14; nobis dedit m/d. om. 8, 13om. Jocumento ^" urbem in qua arcliidiaconus exstiterat (de beatissim;e-decoravit) passione sua non solum pripfatam uibom Ciesaraugustam, in qua archidiaconus exstilerat. sed eliam Valentiam decoravit 7. (Nam-angelorum) Diocletianus ^" assisteret 4; assentiret 14. djris n. tonnentis 11. (necem efTudit) martyrium idem Dacianus Ciesaraugustam regressus ~ 7; sanguinem innncenlem illustrissimorum " vesana crudelitate efFudit sanguineni innocentem ^^om. Maturini Frotoniso. 9. " Apodemi U; Apodini II Apodemii " om. 11. martyrum numero " (D. vii^inem Dei ingiatiam vel MingiaLiam m 6 siiperscriptum vei Eulaliam. *^ purpurei Nnm. (Cum-funderent) Sed cuni videret omnes ardenli animo ad passionem quasi ad epulas convolare oh(. U; sanguinem hbenter 5,9; om. 6. "(a. artium argumenla om. U. sanguinem suum "convocatis consenlaneum 14. ^(consHlem-perarmavit) se convertit s.)om.7. " om. 14. turmis 14, propalavit "(his-insaniam)wHi. '^certando II. proficere christianarum 9; mcnlium G. "chrislianorum 0. om. U. -et7-, quod (Sit itaque) Sic itaque 3, ^ostrae 7; disputalapidus h,
T

om.

7.

imijhaniiis 2.

o.

^ (p. p.)

propenins provinciam

(a.

e. p.)

provid. actum
'

e.^t

S,

12,

13.

12.

* sa-vitia

fi.

(h.

d.)

domicilia haberent
^^ '^ la

U.

c ^uaI*.

ubi

8.

"{(juique-moiabanlur)ubiquein opp. commorabanlur

officiis :>:

II.
9.

5.

oui.
^

11.

^^

5.

8,

13.

12,

11.

s"

13.

^i

''-

(l.

et)

7.

-^

12.

^* (n. d.)

7.

a=

12.

6.

(e.

u.)

12.

13.

^t

''"

oiii. 7.

2.

5. 6, 9,

11, 12, 13.

7.

ai

^^

^^

'*

(i.

s.)

oni.

(i,

II.

3.

a^

(y. s.)

7.

(a.

p.)

7.

II.

3"

6.

^o

.^1.

7, 8. 12. 13.

7. S. 12. 13.

v.)

11.

1 1 :

i-st

7.

5.

7.

(i.

5, 9.

'^

a.)

7.

'

G.

7.

'" (c.

i'*

'^

."),9.

7.

'

11.

'^

^'^

14.

"^"

sil

5, 7.

^^

G46
KX
IISS.

PASSIO
eos

SS. i\URT.

INNUMERABILIUM C.ESARAUGUSTANORUM.
possmnm;
namque
et dinii

mus

atrodus sxvicndo vlncere, eorum vkfori/s

-^
-^

nipmiis eos afrociHs sxviendo

affatim deservinws. Sit itaque

sitionis

nostrsB

-^

ocadtum dis/mconsilium, nuUusque -*

^^

lim-fre, eoruin

Sit occnlta; nostrx dispositionis consilium *

([nisniisiliiy

riHoriis offatim deservimur.

vestrum
decretuin

proditor

-^

ant propalator
coimlii
-^

ej.-istat

-'',

nuUus vestroruin proditur uut jJropalator, ne

ne forfe quisquam
-^.

eomm

nostri aurUat

quam

eoruin

feinporihus

vel

serofiiiuiii

cousUii

Hxc

'^^

enini multttudo christianorum

-^'

uosfri iiudiat disposifuin.

InnumerahUis

h<uc

mtd-

innuinerahilium quse hujus eivitatis

ut aufuino
^^

amhitu^^
est.

tifudochrisfianorninqusbhujuscirifatisainhifucoiifinetur, consilio potlas cla ndestino

continetur ^, consilio potius cJandestino quain virtiitis,

^*,

airocltafe periinenda
"**

Qui^',

atrorifafe periinrnda

esf.

Quihus

si

quain * virfutis sinqiUatim pro

*C0(/. cuiu.

hus

si

sinyiUafim
^^

pro deorum nostrorum

deornm nostrorum

culturis

iormentorum genera

cuHuris tormenforum genera inferre decernimus

dum

^^

intenfionem

cordis

eorum

vincere neqni-

inferre decrevimus, dum- intentionem cordis e.orim rincere nequimus, nolns potius qiiam iUis pericu-

inus, jiohis pofius fpiam ilUs

periculosum exifium

losum exitium procuramus.

^>.

procuramus ***.
i't

rhrifiliaii!

6.

Sed

perc-urranf

officia

prxconum

toiius

Sed percnrranf
civitafis,

officia prxionantium coniius*

fx

iifbe

spatium dvitatis ^^ut* midfitudo eorum^qux parietibus xdificiorum ^ occidtatur, ab

amhifum

'/"oloiius.

iUctnntiir,
ifriii

jief

hac urbe qnanto-

multifmlo eorum qnx s-dificiorum parudihus occurritur *, ah hac urbe quantoiit

frtuifhiii
occiihiiili.

eiuspropeUatnr,quasiconcessain haheani Ucentiam

uli legibus suis et

fins propellafur, quasi conressa Ucentia liberalifa-

occuliluv?

commanendi

nhicnmque eorum

extiterit voluntas. Jfa ut nidius religionis '

eorum ^

a dominis usque ad
moenia
^

servos, infrn

hujus urbis
nostri,

manendi aut larem forendi nuiuscuius(iue voluntas exstiterif, Ita ut nnllus religionis eorum ad nostris * usqne ad servis in mansinncidiseius
fis,

uhi

iloniinis?

reppcriaiur

^^

nostro

sodandus " coniue.c

bernio

^^.

Vos rero

'^,

commilitones

urlns reperiatur nosfro confuhernio sociandus. Vos deniqne, (ommilitones nostri,ex arinenfariispubli-

arttKtmentariis

"

puhlicis

arma

profereutes '\
'^

abditorum
pate
locis

""*

lafibula locorum quanfocins occue.r

arina proferfe; cnsihus hisacutis resfrorum compagies lumhorum adstrinqile; ahdiforum lati('/.>'

"

et,

contra incrinem hostem bellafnri,

bnla

quanfotius

in-oc.v.rate,

ef,

contra inennem
' )>ellaturi?

occidtis suhito prosilienies,

dinem ceHatim ohruere festinate portarum omnium adifus ohserari

nt,

eorum mulfitU' ^'^. Nos autem -^*

hostem beUatorum* ex
licntes,

locis occultis snhito prosi-

si

fortasse
-*

fugiens
obstrusa

-' prxdpiemus, quisquam -^ mucronis ariein redire ad civitatem voluerit =^", omnia --

eorum multititdinis adem certatim ohruere festinafe, H quoscnmque reperierifis, acutis ensibus obtruncate. Nos igitnr portarum omnium aditus observare prmdpimus, nt, si fortasse qnisquam
mucronis aufugiens adein redire ad civitatcm maluent, oinnia ohserata reperiet, qladio nihilo-

-^

repperiat

"

intrandi loca
-^.

^^,

gladio

nihilominus perimendus

Vt quos
^'

nostrorum nequimus incUnare

ad deorum cultuin, nuUus ^^

^^

eorum

^a

qui crncifixnm colere inidunt ^* impunitus

supersit

^'\

minus jienturus, qui ante ensis exstiterit fugitirus. Et quos ad deorum nostrorum ne(juimns infiecfere culfum, nuUus eoruin qui Christum colere lualult,
supersit qui remaneat inultus.

lCiji'eilif>uli

1.

Itaque

'

percurrunt

satelUium
^

turmrfi *

libertaic
ill-0/IOil(f.

totius civitalis hospitia,

prconia

voce concre-

''hrisliiuii

pxeniii.

pantes ut cuneti extra civitatem prodirent, sclentes sibi procul dubio adti-ibutam esse licentiam

servarejuralogum suarum^Reseranfur illico^ eis s portarum occidentalium claustra, gaudetque turba piorum " utriusque sexus. Exeunt '^
^^%^

/.Denique pereiirrunt satellitum tumife totius auspicia *; prteconum concrepantium reboant sausisona*vocuni officia;reserantur portarum occidentalium claustra, gaudensque turba piorum utriusque soxus. Catervatim prodount
civitatis

j)l'0
lio--^piiia.

pro

raucisona?

agmina populorum: senes vacillantia nienibra tremulis manibus bacuUs sustentare festinant, ne
suoruni

tioms
add.

II.
,;

=3

disposiUonis 7; om. 14.

=^

(ne-derretum) nec quisquam vel serotmum consilii nostri agnoscat depositum 7. 3 (Hajc-inuum.) Iimumerabilis hn-c multiludo chnstianorum 7.~ 3i Ca^saraugusta- rW. 9. 1^^ 13. a^ ^a (a. c.) continetur aml.itu 14. continentur 5 ^Mut a } om.7. ^am cum eis 7; si om. II. ^i sigillatim 11. 3' decrevimus U decreverimus 14. ss '" om. 7. quidem (idd. 7. " (nobis-procurandus) nos ipsi e contravio ab eis vinci erubestimus.
((..

{loco prod. aut prop.) propalani

C.

nutlus 7; ut nullus

"

^,,,,.

y_

o. 9.

n.

="

eorum
a.

2,3; veslroium
n. d.

h. G.

Ii-14.

36 s\i

ss

~
6.

a. d.)

c.

1+.

^o

Nnm.

- ^oi. 7.

prseurrant

G.

8; ilaque adil. 7.

^ et

add.

8. l-T 14.

(ut-volunlas)
lihertale
*

chnstiani ox hac urhe egrediantur et

quocumque extra mhem voluerint concessa deserviant7.-"oi.II. -e;,tiquerW. H.- ' ex religione7. (r. e.le. r. 11.nanturo;reppenunturll; qui a.id. G. " non societur G; consociandus H. 13.
remaneat
bisacutis
>"
7.

denique

/.

armenlariis 9; armamentoviis

II.

--'

proierte

7.

-3

(h. u.

clamantium ut omnes remaneant et le-i suep ^" reppem.) m. u. 11.

i^

(a-contuhernio) intra

urhem

mtrorsmncompages lumborumastringite7;(,ro abdituiuml

7.

elquoscumquereppereretisacutisensibiisobstruncaten(/rf.
^:'''!^'''}^.

soigjtui. 7 _
t,taverit
3o
7.

arbiti-or II.
=

l f' ^-^ r" in Ddeest

(1.

~
,

'*

i^- <)

f"ere volen.^ aciem

7.

-^r.

nu Iu.-mahmt
Num.
7.

perimatur, qui ante enseni exlitevitfugltivus 7. nulusque qui crucirixnm colere maluerit 5. 33
-

(nuIIus-supersU, ^.Hltem hoc taciamus, ut

9 - " reperienV - (i;tq., Quja ergo eos - infleclere ^ _ ^,^^^;^ 39 ^^^^ ^^^^.^^ ^ _ j,,,^ ;

(ahditorum-occupate) ensihus " rfp^s, ; H is , n _1"^

ohservari II

_ sMVjite

obserata

7.

1.

7.

7.

^^ ^,

,,

(salellitum.suarum) 7. pr^cones media tolius civitati.; ra..cisona ^oce concl;i,nantedK.laDacianipra-sidis7.- *(s.t.)tunm'e8. 13; turb* satellitum 1-2; s. turba- 11 -^pnwoniaria 3 o U;^precona 8 . ,, 2; pr^conis 6. (j. ]. ,., ]. ,. 1,, ^^^^ -^ ^^ ^ gaudensque 7. ^ ^^ uima I. om. 11. ^- '- (exeunt-siquidem ut) scnes vacillantia membra Iremulis manibus haculis .ustenlare festinant ne forte suorum relmquantur solalio calholicorum; multitndo adolescenlium et juvenum suarum sponte
^
:

0.11.

randcm U.

eorum qui Ghristo credere malunt.

dico add.

supersit nullus qui

remaneat inultus

7.

relinquunt aperla claustra

properat

cum vag.enlium
'

domorum; mulierum .fuoque sexu. inlirmior. fortiores animo quam imhecillitate corporum. turhis mninlmm ac servulo.um prostrej.entium. ita ut crederes olius civitatis Innditus
in

2^^^!"^

t^rZr^ clansUa don,nrm.i

'"
;

senum quoque longanilate teuiporum veneranda

*

*"y^"t'^^^'"lV^'^'''''"'""' ^'"^ ^- ^" '^ "'-'^' ndrratioius noii iiii-ertitiir nl ^'"'^" ^"'"!"''*' ''''"'^ J""^^"^'^^ ^^' adolescenlium. suarum relinquentes
canities. vanllantia
:

7; .rd po.t sponle aperta

membia

haculis sustcntantes,

"^ '"'"^'" relinqueretur solatio caU.olicorum mulierum etiam sexus. nalura quidem infirmior 'riTnTnTr'?"^ .ed ammo lohustiores. una cum tm-m.s infanlium alque servulurum prsestrepentium ide.n non tardat alac, iler insequi ile. p. ocedenlmm ita ul crederes funditu- migiare lolius ; civitalis populum. Inerat itaque cunctis gentibus non modica

"

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

ergo catervatim aginlna ehristianomm, miiltitudo scilicet juvenum vcl adolosccntum. rclinquentcs sponlc apertii suarmn clanstra domoluni;

64;

.,IX
.MSS.

suorum reiinquimtur solatio cathohVorum. tudo juvenum vel adolcsccntium snamm

'(-hnquuul claustra

Multi-

sponte

senum

quoque

longmvitate

tcmpoium
i"'

domorum; mulierum quoque

*

lis

venerandacanities'^ vaciilantia membra 'Miacusustentans, ensdcni pro.sequebatur, ne

suorum relinqueretur solatio catholicorum. Muiicrum ctiam sexus. natura quidcm infiinuis sed animo robustior, una cum turmis infantum atquo servulorumjdem non tardat alacrlter inseut crcdercs fnnditus migrare totius civitatis populum ^'. Inerat itaque cunctis genti-

^exusMnnrmior.fortioresanimo qnam imbecillitae sexu, properant cum vagientium Inrbis inlantium ac servulorum pra^strcpcntium, ita ut credcrcs tolms funditus migrare ...

pm

imlietilles*

popuiornm
tis.

mnltitudo

civitatis

ad spectacnlum
:

glndii fuien-

p'cf, siniuts

qui

iter, ila

Sicut ait egrcgius prre.Iicator hnic mumlo, amjelis

exiit

Sjwcfacf(/,nn
et

in egressione tantoexuitantibus nihilomimis angelorum catervis in devotione proressionis '' eorum. Siquideni, ut ait egregius pr^dicator, spectacuium facti sunt -" huic -' mundo--. ange-

libus

non modica admiratio

',

rum populorum

omnis turba christianorum lietantmmvidelicetatquecantanllnm Gtovia ii, excetsis Den ef in fe,ra pax lm!,iil>s box vofioi:

Quid nulta?

},omi,iibus

fat,s.

lis

et

hominibus. Quid multa?

-^
-^
:

cxiit

chrlstianorum, Iretantium ac

omnis lurba psallentium eonct

sona vocc
Egnsst,
claiisis
jioiiis,

^7/0/7 in cxcelsis

Deo

in ferra

pax
8.

homijiihis honm volmitatis.

S.
riis

Obscranfur
*
'''

eam

occidiiiitiir;

hfec onmes ^ ab officiane qnisquam eorum ad regrediendi aditum inveniret. Ex occultis "
'

post

portit clvilatis,

Itaque obserantur ex officio impietatis per

porto:; civltatis,

totum
rieret

ne quisqunm corum repe-

ingressnm
cunii

pietatis.

corpora
occisonim
riim
i-eoi-iiin

ilico^ prosiliunt locis

armatonim cunci

Ex

occultis locis subito

",

irruen-

coi'/joi'ibus

ryemuntiir

tes in >^ turbas fidelium " cum '- funcstis cnsibus >^ et veluti copiam magnEB jnultitndinis agnorum, ita prosternunt non resistentes sibi '*.

quippe spiculatores, ut ita dicatur, mortuorum, cruentabantur sanguine innoccntum ; nec sic quoquc
'^

Insanientes

dsmonum,

in cadaveribus

armatorum, funestis ensibus mipetum facientes, percmptun turmas christianorum; et veiuti copiam magnamultitudinis agnornm ita prosternunt non resistentium corponi catholicorum. Madefaciuntur dcemonum
spiculatores

prosiliunt

multimoda '^ nece '^ defunctorum ". Denique ille feralis atque crudelissimus prKses Datianus praecepit multitudlni paganorum 2",
satiantur
ut
in
21
^'^

sanguine innocentium, crasmitur cadaveribus inorluorum, et nec sic quoque satiantur crudelitatc nuiltimoda
feralis ille

defunctorum. Tunc

unnm
-''.

antc totius civitatis conspcctum congesta corpora -^ ignibus traderent -* occiso-

rum

Et nc fortasse quisquam

ac tortuosissinms draco. Datianus pra;ses, pnecepit multitndine - paganorum ut antc totius clvitatis conspectum congcsta corpora ignibus traderent occisorum et, ne fortasse quis:

iiiiillihnliiii.

^^

ciiristiano-

quain procul aut prope

in latibulis situs christia-

rum",inlatibulissitus-^sihimetraperetcineres-'*

norum

martyrum. jussit ^c produci properc a ^' carceribus divcrsorum criniinum reos, eorumquc capitibus amputatis^ infausta cadavcra
^^

martyrum sanctorum, omnes diversorum criminum reos quos

civitatis occultaergastula retinebat^^propere

sibimet raperet cineres

proretinelmnl.

sanctornm
e.

corporibns associari atquc simul

^*

cxuri
^''

Con^'^
:

cremantur itaque venusta corpora

eorum capitibus amputatis infausta corporajussit sanetorum coret

duci jussit e

carceribus,

martyrum
hominis.

poribus adsociare

et

ita

cum latronum atque

exemplum imitando,

ignibns consunnnare.

sceleratornm corporibns
vcri

Cremantur venusta corpora martyrnm cum corporibus latronum paricidalium, Capitis nostri, veri scilicet Dci et nominis * Christi, exempla
seciuentes, qui inter
jn-o

Capitis scilicet nostri.

Dci

^"

ct

qui inter duos latrones pro nostra salute noscitur cruciflxus, tribuens justis paradisi gaudia ^^, impiis vero meritorum supplicia

duos latrones pro nostia

honiinisy

numqnam

fmienda.

salute noscitur crucifixus. Justis nihilominus retribuens coilestis paradisi gaudia sempiterna, illis vero meritorum suornm supplicia non
finienda.
0. V-ce tibi,

'^i

sic t)iiqiiiis

'.l

Jiidex

tatis
rhvisfinnos
fcelo iiisevnii.

Peremit ' Igitur - iniquus judex terrence civiplebem innocentem, quam feliciter cunx
Christo

cit

minister diaboli, Datiane! non suffised augmentum tuorum scelerum vivenfiuni

meritis

ainminitio in egiessione (milornm populornm. exuU.inlibiis nngeloiuni niliiiominus catervis in cJevotione processioni^ eo um nec non p.ofessionis.'3(v. c.) canities vener.-.>iiJa 11. ufv. m.) vaf-iUantimeml.ronini 11. ' a add G (sus entans-rehnqueretur) om. !).- '' (c. p.) populum civilatis 11. ^"> ^^,.11.- "o prolectionis !_>. sumus

7
'

;j

.-,

y.n,UU:erantlI.->i'o^S,!l.-S3etrW.5..s.9J3ai.-=atquell.-^Mac-voce)videIi.etetr.ut^^^
flam.
K.

'

itatjue obs. 7.

mgressum

!*

pietatis 7.

(post-invenirel)

e.\ officio
fi.

^ oi.

(i.

omnes arU.
7.

(iiT.
G,

mj

funesti^ ensihu.-- imj^etunt

(r. s.)

'Mln^anientes-Dacianus) Madefacti sunt divmonum innocentiurn. grassantur cadaveribus morlunruin, et nec sic quoque satiantur crudelitale niuItmiodadefunctorum.Tunc feralis ille ac tortnosissinius draco Dacianus piifses 7. "> '^ innocentium multitudinell. i^om. 1 sanctorum nece U def. multimoda 14. 2 populorum 0.-=" owi.U. 2 (in-occisorum) igiiibus tradeient corpoia occisorum 7. -* traderentur S, -^(i. t. q.) occisorum -Sutorff/. U. ifnibus traderent 12. ^s ^uis quisque pioiul aut prope 7. " 0,. 7. 2 sanctoruni 12; ciiristianorum add. 7. 3" aild. 7.
7.

ensmni

U.

_u

" cliristianorum
^ 7.

impietatis fotius port.i^ civitatis, ne quisquiiiii eas 14. locis add. 1. subito 7. o.. 7.

'^

(^um

f.

e.) 0.. 7.

resistentium corpora catliolicorum

" sensibns.s, 13;

U.

eorum
(a. c

reneriret
)

c a 7
arriiis

spipulatores sanfruine

n.

ad finu mnii. hctio 7 iit iii add. U. 34 (a. s.) simulque 8. 9.

i"iqiir

cnd. S.
'

Dominici de

Stlos.

.'"- ^;
tini.

pioruin adiL

U.

cadaveribus

"i

^- (e. c. a.)

14.

-"

3 eorum amputatisque cap. 11 as rfp^g, ; 3 (p. j g.j,,i_.^ paradisi 5.

(jussit

Codii-e.-' 7,

t>.

12.

13 recedutii a rc/it/ais; ttrliim lH/iic rcferimiis ciim variaiitit/iis /ectioiiibiis 7.8,

i;j

niinistcr diaboli Datiane!

non

sufficit

vilam conlra.iura legum extinguere. nisi rahies t.intaium crudelitatumy Fercmisti terrena*
latis 7,8) nostrte

ad augmentum (augmcntorum 8) tuurum scelenim iunncentium civium hujus nefandi criminis causam in occisis addete procurares? Qiiid tihi profuit
civitalis

Hierusalein seinper

cum

flhristo i^.iiidontcm.

plebem innucentem, et dedicasti populum civitati (civiNunc i^itur juslnrum anim;p in nianu Dei sunt. et noii

648
BX
JISS.

PASSIO

SS.

MART. INNU.MERABILIUM CiESARAUGUSTANORUM.

meritis innocentimn invidere, civium vilain contra jura legum extinguere, nisi tiujus nefandi

semper re^naturam ctelesti dedicavit Hiemsalem, in qna justorum animae in manu Dei sunt ot non tanget illos tormontum morti.^ ^ f.
Christo
^^-

rmlemnfo
rxnitet

Exultet ergo cgregia urbs C?esaraugusta,

Ciwfw-flK.'/"'".

quetotmilUamartyrumDominoprotulit,eoru7Jidem sanguine insifrniter - circumiita^. Cnngratuletur

quidve insanientis rabies tantarum crudelitatum? Poreniisti terrenjis civitntis plebem iimocenlem et
dedicasti populum civitaf is noslrfE Jernsalem semper cum Ghristo gaudentem. Nunc ii'iUir iustoruni animjB in manu Dei suiit ef nnn tau<^rt iilos tormentum mortis te f|noque retinet vinctum nunqnam fmiendorum infemalium iguium cruciatus. illi nccisorum corporum suoruin rece:

causa crlminis adderp procnrares? Ouid init tuntarnni sitvitics innnanitatum?

tibi

pro-

quoque

tantte civitali nobilissima

urbium,
Christi
*

aurea Roma, qu?e

cum duobus magnis

consulibus Petro et Paulo gestat utriusque scxus innumerabilium niarlyrum pignora sanctoruni Congaudeant et totius mundi urbes, quje prutioso niartyrum sunt cruore respers^e ac decoraf n^.
''.

'

"

>fos

ffmtik(n>i,t6>.

1. Gaudeamus etiam ' et nos iu ^ tantornm inartyrum voncratione ^ qui pro innumerosa * niullitudinc " Sancta massa , mmcupati sunt;
1

ptione*magnopercpr[estolantur.ut iuter rcliquas

suppliciter

Cliristum

poslulantes

^'

ut,
',

qui eis

martyrum catervas duplici remuneratione coronentur tu quoqne scelerati corporis lui tecam nullomodo visreeipore, nec* duplici contritione
:

m-epUo"''ni? l>ro ne ?

mirabilitercontulil victoria^"triumphnm

nobis^

prrestare dignetur

proprnperam
'"

misericurdi;e

aniuiiB scilicet et cnrporis, cuni diabolo et anirelis ejus ieternis incendiis manciperis. Et * ciueres

suK
et

;-oEn?

indulgentiani, qui in Trinitate perfecta vivit

regnat Deus per immortalia

".

secula seculo-

rum

Amen

'-.

innumerabilium sanctorum oculis nostris adspicientes, sunnna cum exultatione veneramur eorumque triumphos lastantos conpaliendo jungimur. Aulam deniqne ob eorum honorem onmlut "* quoruni tua noinsn maluit funditus exstirpare, christianorum populus tripudiando non sinit * eorum
sjevities
festivis gaudiis adsociare.
10.
felix, et nimium folix civitas Csvsaraubeatorum sanguine circumlita. quie tot

AXXOTJ TA.
a Xotet ledor Proloyi
nratioiic sciUcef
ifrnffiHfix
,io/i

potenti

Domino consocrabinuis;

pro

L'l

fonnam

rhijthmlcam,

;;.(. (icsinity

fanfmti aiiuUifer rui/mfc, sed

cominafisin vumihin

mni(mikmnmtihm.

Efiamsi quis putaret snmto Branlioni hzc Acta

auctori esse adscribemia, at Prolof/i ancfor c/cf/an' fissimm Braulio nullo modo hahcri pofesf. K(/o
cero inConimpnfnrio dixt

gusta,

millia niartyi-um oblationes onmipotenti Doinino

igitur tecum fotius mundi martyrum sanguine docoratiE. Gaudeat denique ipsa capuf gpnf inm nobilissimaruni urbium aurea Roma, qu^e cnin duobus con-

.;nnsecrasti!

Gaudeant

BrauUoncm mihi neipiainfffnii et

nrbes, pretiosmn *

pro

<jHam rideri hnjus cncomii auclorem, ob

forfc n sancfo

pretioso?

sti/UdifferenfiamJ-Iocsnlum coucesserim,exhaljifa

Branlione
et ui

fesfiva orafione ancf(jrent

sulibus Christi,

aUqua sumpsisse

h De

proprium opus traustuUsse. sancio Vincentio actum fuit in Acfis

in

Petro

et

magnis scilicet sanctls apostolis Panlo, gestat inmimerabilium martyrum

SS.Januarii,m^/'m-/-^.
c iJe hisce mnrti/riims actnm fnit 55. Aprilis, ad diem W. a I)e snncta EuL-ratia acfum fuif 56. Apnh^ adihcm hi. G

Acfis

suaveolentiaincremenlarnsaium. Gaudoat etiam nnbiscum totius Spaniie regionis multitudo, socum gestans christiani nominis dignilatem- et
Ucet eisdem nnnnullarum urlMnm incnliE paucorum snf^ragiis niartyrnm potiantur, singT.ilis videlicet hinis aut ternis forsitan ot quaternis, tu
copiosius
incremontis.
^^^^i^
'
i>ro

in

Actis

^iusdem?

^ihdhoclocoaddideprodigiosa/Uscretione

cinerum martyram a cnerihus reomm, (uhnirafione non cnref.

f

exuberas innumerabilium mariyrum Sed, dnm nostrorum sanctorum

adsociautur qui paucorum

martyrum patro^^^^^

Omnino

';p
rf,;

-^^
;"

13)

occi.orum

tormenlum .norhs; te vero i-elinent vinetum numquam (inlenjnrum suomm c.rporum atque crcma.orun. receptionen,

infernalinn, v,nhuu cruchtu<

p.-re...

Illi
I

fvero

mar

yi-um ca teryas dupl.c. remuneratione -iitentuv; lu vero scel.ratum ..orp^s

n,n,nopere

V ^

l.uu^r n
n.o.Io v
i.

Lter
"
,

ma'
"'
1

tuum nulio
.

Aoi. veio,

fmeresinnumeraluhum sanctorum ocuisnoslris

,.,.=.,.=.,.,..1 71 consecramus; .. et /)

triumpljis L-elantes compatien.lo iunyimur -Vubm J"''-^"""'- \'"-' den ruVnl ^enique oi)

ii^nicipnrpc s.,m... ,.,.^ ^^ i. ^ '"" 'llaUone .onera.nur.

rnominr. (Dommo

quorum nomen

^7"^ eorum
(ijh /)
,

eorumque
-

honorem
'

tuasa?vit

e-^

fundifiis vnliiii

ovt;,.r,-,..

n.,n cessat eo.-um se festis gaudiis a.soriare '-' -'*""^' feliv e '^"^'^^ = ,-, .,,. , <.r..uml.ta qu:e ol m.lhum martyrum ohlationes
.

niminn^fHiv civitas r*^ "iniium lelix. Ca^sni-au-rustaff

.

eorlem loco omninotenti Deo . , i ^ '^^"'^^'^'""""' P"P"'"^ U-pn.l.ando

in
.

7)

heat.jrum san-'uine
i'

ou.nipotenti

m- ma cum.luohUh niaKnisChnst. (OH*. 8 consuhims.PetrosciJicet et Paiiln l>p.;|.,i .,-;= , ;rroLu'',n.^ h Ch "Tr"'sr 'T^''='.i'i'.Ki K,i riXiLio, gesl.il / ntmusque scsiis in.iuiiierahi-,-iiim Tiiartvrum '"'"' """'"^'^.""""" '""^J^"'" |>igno.-a sanctorum {pro utriusque-sanctorum : inimmcahilium m^riv,-.,.,, ^,,. "^"""'' '"'"""' mdrlyium quas. suaveolentiu.ii increinen a .'osa. niin 71 pTii.lP-.t Bi]-., f^t 7\ ^ r,.n 0. flaudeat en..m (et } noh.scum lofus H.span.a- multitudo, .|nam Ghrislus tanto .locnrnvit triumpho Pcracto ''" ";'^"'^ remanse^ntlocis. timentes ne, .cut p..^^ I^ "'w "'''"' '" ""''' '^^ ''"'""^ '^''-1- --"'vrum cineres ' ''. in numina Mnie.oquoa (juxta ffrft/. Hil ronnof(iuxt3^^
'
,

"'^

"^"^^^^ '^"'^'"^

Domino consecrast Gnud an ^^ P^--^ -""' ^'-'"-- -1.1!

-

1,

la

tecum

t^ol

uS
.."

Num

^^urDitir^V

Z ^vSu
m

7)Ca'sarai.gusta' aihacet.-ivital '-"'uii.juiii.iti di^.-npr.ri nr.iafr,^i - c- i;i ulieref ins lei^i, nocle Inoclu . i..,' \ ,r\ . ),n, ,. " /. S '"J;^"'^"^^^'"\P'"^" ouem ^. venipiite miteti *1"^"' '" iln(Deu/./f^7)sicutcredimu.sDei 0H..7)nutunaratuniinvenerunt eosdem nin^l ''geicS-^i^iJnt, squc puei ohtuiinites '^'""'^'" "^'"^"^'^ recpsseninl Thi v<.r,> r..,v o=i . i p i i ''""'""' ' '"''" '^"' ''' '^""^'^ '^'^^ ^^^'"'-"1 cons ruxerunt. qoam ur imo qmdem S-n mTauidem Sancta sanctorum appellaverunt, nunc autem t p nominatur Ad sancta. ma<sas h, eadem ha^ihca e.t

/"T
T"

'

..'""'

"

.rr

Num. 10.
11
.

U (!Ti "c; ,^;^

im,.
pI -.d f.,.n..n..iin,

eorumdemtiue
'

li.
-

undiaue

"^''^^^J'-

'

;:;;^ y^'^^^"^

a^

3pcf o ia n ^^^^'*--*""'-'>.f>^-^sanclaG.~fm.s.)-untm,irlyrumn.ll. ' "- -^^-- " *"- ~^;!'*

1!
i

' /'O^t contuiit usfjue

reL'num
V clor"

"^^- -i^^'--nlia. su.-e cle.nentiam omnium indul.enliam crin.inum. qui in Pr'"''^"^;f"^^"'Titi Te neri V iiimiale peilecta vivit et i-e-nat Deus rier nlinila =ecufi -^'="^'^'"'"- i,o , i ^^eculoruTn '^"'en. " perproperam (,; perprospera ;>: pe,-pro.peram'J:per propriam 14 IJ'"!"'-" i*,f^"'-' "ininil. I*- " (s. s.) seculorum l""'!''^'' "^ Fxnlicit mq-n sancioium i -cuia .,, ecula ") n. w i ^ Lxpncu pass.o nnctoi-um qu. nuncupantur Massa candida (i>hl. 3,
'

-Lto nn

'"''''"^""\^''"' '""'' et

'"r"'"=ad (inam s/c II (rimn|.hum et perdu.xil ad ca?Ieste ^os cronavit corona uumortalilatis marlvr,.,., et hnnoravit p.lmis
:

'-
H

DIES TEHTIA NOVEMBRIS.

f

Onuuuo
n.

ler/etidus est textus codlcis qiiem

649
s!gnacmiis perf,.uuntu,.. non iunnerilo nobiscum eoru,,, conlube,.n,um potiantur *.

Dimm
ficx

inter variautes lectiones; qui niaqnieloquentiai specinien exhibet quod unctore

12

Braulione sane haud

indignum

eenseri

dehef

Pra^terea ibidem narrantur

quxdum de cimribus
sepurationis uut

a fideJi pojju/o collectis et in jmteo roninositis absque idhi mentione miraculosss

alhedinis.

annuo cu-su coruu,

gauclcamus
:

^'"': ''""^ ^'^''ontiu,,, sanctorum meriii^^ri mer,l,s fldc, sancla; catholice uuilas ad.ociavit
fcsfis

l'",ur?

cum sum,a

celebrcnus, ut eorun,

atque triumphrcon dcvotionc c^x ui,,

^ife

'

sic.

nicifis

participlri

mus Deo Salvator, nostro, irrsr';''^.'^'^'''''''-''^'''"'"..!'^^

dona,e d.gnetur eo,.u,n dona,e"dr" in.itari cxcnplun,, dh ,nans,oncs iBfhereas
,"""

ut,qui sanctis ,i,ar,y,i''""'"'' ""'= "'"'"'"-". "o'>is

et qui in sui regni p,.,epa,.avi

Deo Patre

''"; '"'^"'"" ni^ericord c su," r""' ,nduigcntia,, ut supcnis in n,ansioibul o,t., ,crean,ur rcfrigeria scmpite>.na, concedcnte ,pso Do,ino nostro ,Iesu CI.isto,qui

trt, r*u.

regnat ,n secula seculorum.

et Spiritu sancto substantialis viv

cum
t

rt

Amen

Boeumentum haustum ex
.

Collectancis

8007.74J, cnjusin cajdte Heriherti

Bollandianh W/.f

qui

quxdam ad

,os.re:;!Zl

y/

udefjritatem historiie addidit

! """''"^"'

^^

^'^ tfrTfT' Mastrogim, Andrex

^f>^dto 1).

'''^

E
Imperant.bus Augustis Diocletiano ct Maximiano,exnt ab eis edictum per orbem universum ut non tantum ex urbibus pellerentur
et projii-'

berenlur conventus cliristianorum, cuique Hherum esset cua vellet

sed

eliam

cui numero Acratia quoque virgo sacralissima adjung, raeruit, sexto deci.no cal Maii j^Porro istorum erga Christum sanctan, <levo-

num

m^rte chris a-

mterficere,

'" ?" upen.'e

si

que istis promulgatis edictis, judices et p,.=esides ad omnen, fer,tatem propensi, more leonum rug,entes, discurrunt ad pr.dam. Chrislianorun, greges ,ncludunt: utque si possint onmes interficiant vel negare faciant, variis supplic k 7ac rant. Sed quo af.ocius sa^viebat persoquent
eo magis augebatur ancta relig o Super cunctos vero impietatis adminisfos ceHe: bat unus Dacianus, datus ab ipsis inme a o .fbus
impietas,

diis sacrificare noluisset Ita-

h"s ,ni, in

TtiC"'"'"""'"' '""""i f-"".""

sf m u' "o
'1^^

'"^q''

blanditiis

nec '""^

terroribus '^^"'"^

""""'"-'

allo

TT-

'""^"

v"

^"^' ''

"*

um

^Z^1 t wt'"' .;f Z 1Z ZZua """"''"""'"-' ' ""'"""

iUor,
,',

mhutsTt^n^,,'^'^^^^^^^^^

'""
''-^/''
''''"''

''^V"''"'' '""'""'"'" '""''" ada,n,u-a,

,W .it s ZiZLa

Hispaniarum provinciis pr Jectus,

nisavocaret.

!L
,

,Mat

fo ,iu

*"f "" V"''"''''" "'""" ^"'^ ""'"' ''"''"'"',,"'!''''', """""""''"'' '^"* '*"" ''
',

T"'

T'''' ''T'"" "'"'""""

""'"'^ '''^P"'"'''-

''"'"'"" '"'"^"'"-

laniando,c,.dentesaconteLionech.kLitn;N
advenisset, lurens crudehtate, coepit ubique perscruta.i tideles. et quos repensset lacerare cruentis ungulis. Sed

^^ ^^^tX^ ''7^^
*'"

'^'<^"'

?.?^

^<'m quibus sinqn/a

'"/^'-

^Hic autem eum Hispanias

C^r^^r^IX Z'""-""!'r^"-"'" '"""^

on
4
talh

noi...

: Zb^ZZ
^^
t'Pe,-vmiu,

omn,potent,sDeif,retumestprovidentia,utpIu-

rimi ad loca secretiora difTugerent, ubi quotidie ^clibus et psalmis insisterent

sanctorumpartic,pesfierent.Datianusergodum fesaraugust>^ moraretur diisque suis quotidie e.wcranda offerrct sacriflcia, Valerium eiusdem
oivitatis

,,,,,/" '''''""""' """'" "i"'"" '"'et^mystS ^^^I:r^r^.^Trrif 'V'"'''''''''"

honise,prdia,,,,,,,c.,,ij

'

'

"" '"" ''"'^"'"-

T"

'

U^^^ltZ

,-ej,etC

P,-xterea

cpiscopum

Z,Z

1^^ """""^' IZT

't^^^^^^

'''V''"''' cotbe,io.
"''"'"'

et

Vi^centium,

e^u^d:;;:

arch,d,aconu,n, tenuit; qui quiden, apice pr.dicat,on,s non solu,n eam u,.bcm, sed ctia,n Valen-

'i^lZl/Z^ZZ::^:
ie,;e, hoste,
i,e,;;,teie

tiam sui corporis illustratione decoravit. Nam .psum Datianus illuc adduci preecipiens, dive,.sis

fcstia,7x

IZ ^7^T

'""T,

'',"""'"

p,-os,l,e,Ues

mohebatur

mm

blanditiis

inflectere.

ad suorum cultu^a.n deoCujus vanis suasionibus cum

mace,.ari
igne
pra.cepit.

i,>eti,,are

Vmcent,us onmino non consentiret, duris cu.n

poenaruu,
suppliciis

its,

Sed

le;,il,.s

"iclytus n,artyr

'"'"" Lt^^;T ,2'^. "'''r^T^' Veeetei, Load^Z 1 ^ ';'"'"'" ,,,^^^2^^ tZZ^!^'': e ,;iifi,i ^^Z^^ZTu""'"" T
,;t,
',

J^-^^^r^t/^I^^C ""'
ut

'

T'"''"-

Christi,

adee,-sL,- e^,Z"' '"'"" ""^"^"""

'

"''''''

succenslis divini

dee,-eta eean^et
5.

l"-""-'P,

amor,s,constantersuppliciatolcravit,itautetiam

oum

Itaque accento imnrlot

,orte

de tyranno tanden,

triu,npl,aret,

assun,ptus gloria. Vale.-ius vcro, ne supcresset martyr,bus incarccratis aliqua consolatio, eum ad montes de Ribargoga ,-elegavit. Post martyriun, vero sanct, Vincentii. effudit Datianus sanguinen,

satellitu.n toti

.^

,.

,"^

ria conc,.epantes:ut

mnne

prodirent scientes ^,1^,1 '^; ' i;.gum ,

ehri fen, n r

.n

"'''"^'"

r""
'

sl^

.nnocentem

n,

viginti duo,.u,n clarissi,oru,; viro-

"."^' run, aditus; gaudet turb.r,l, ,m, ''''"' ^}^'""que, ad co lectam rone,.r
catervathn agn, ,^ et adolescentulorun, spon

^r^ntmhl

'"'''T'"

eie.

Quintihani,
Optati,

Publii,

U,.bani,
Lupe,.ci,

Marceliani,

Eventu

fiS,r:f
82

''!''.

^''^"'"

Frontonis,

Apodemi,

\Xue

,tes

'"''''l''

gsevilate

C50
Ex M?s.

PASSiO

SS.

MART. INNUMERABILIUM C^SARAUGUSTANORUM.

innocentem, quam feliciter cum Christo semper regnaturam ca^lesli dedicavit Hierusalem,in qmi justorum animai in manu Dei sunt et non tanget

temporuni veneranda canities vacillantia menibra baculis sustentans, priores subsequuntur, nec acl modicum deesse patiuntur suorum solatio liliorum; mulierum quoque sexus infirmus, sed fide roinistior, una cum turniis parvulorum atque bajulorum iter alacritcr insequitur,
gajvitate
ita ut

tormentum mortis {eternEe. Exulta proinde, Gresaraugustfe civitas, qure tot millia rnarfyrum
illos

Domino
suo
in

prolullsti,

ipsorum sanguine mirahiliter

migrare crederes

omnem

civitatem.

Admiesse

decorata. Tibi gratuletur nobilissima

Roma,

qua^
et

rabantur gentiles portarum, et quos

densari populos ad egressum

gremio apostolorum principes Petrum

nequaquam

ignaros

Paulum tenere

ineruit ef sexus utriusque marty-

noverant futuramm cladium, stupebant tanta alacritate festinarc ad locum. Facti sunt ergo, exulfantibus angelis, devotione confessionis Jesu
Christi suis etiam persocutoribus admirabiies;
ut in
illis

ruin innumerabilia pignora sanctorum. Congaudeant et totius orbis civitates, martyrum san-

guine prefioso decoratie.

ita

compleretur illud apostoli

quoniam

Spectaculum facti sumus Deo, nnmdo. an^elis et hominibus. Quid plura? exiit omnis turba christianorum IfEtnhunda et laudans, et consona voce
decantans Ghria in exrelsis Deo Jwminibns boux rohintatis.
:

Gaudeamus et nos in tantorum martyrum veneratione solenni. qui pro innumera multitudine Massa candida nuncupari meruerunt. Ad laudem Ghristi.

et

in terra

pax

Ex

0.

Omnibus urbem

egressis.

ab

officiariis portre

nondiis ab

Breviario Cxsaravgvsfano quod edidit FerdiAragoma, archieinscopus Cmsarau-

obserantur, ne quis nisi interficiendus intus reciperetur. Deinde ex abditis latibulis

gustanus anno 7570.

LECTIONES

prodeuntes
II

armatorum

cunei, irruunt in turbas fidelium, ac

sic

NOCTURKL

veluti

Rjrniinaagnorum
millia sibi

prosternunt decem et

septcm
*cod.
saliebanlur.

non

resistentes. Inde

amplius

insanientes spiculatores,

martyrum

inficiebantur

sanguinc, nec tamen satiabantur * nece justorum. Nam Datiainis, nefandus pn-eses, videns occu-

buisse

omnem

multitudinem, nec ,jam superesse

qui sibi resisteret, pr?ecepit ut ante urbis portas in unum congesta martyrum corpora ignibus cre-

Jnnumerabiles martyres Ceesaraugustani eo tempore passi sunt quo impius Dacianus a Diocletiano et Maximiano imperatoribus in Hispaniam missus cst, ut cliristianum nomen deieret. Qui GEesaraugustam urbem ingrediens, tyrannicum edictum promulgari jussit ne quis Jesum colcret. Qui vero contra jussa faceret, gravi sup:

marentur;

et,

ne quis latens christianus cineres

plicio piecteretur.

Gum

nec minis nec suppliciis

sanctos tolleret, jussit produci diversorumcrimi-

inenfes christianorum a vero Dei cultu avertere

posset, Dacianus jubet christianos
expelli, ut eos

num

reos dc carccre, amputatisquc capitibus,

omnes ab urbe

infausta

eorum corpora sanctorum sacratissimis membris misceri et sic pariter exuri. Itaque concremantur venusta niartyrum corpora cum
latro-

ex occultis locis subito prosilientes

trucidarent. Facto prfeconio,

armatorum cunei
exilium

sacer omnis cliristianorum

amplectitur, longe
si

conventus ovanter

num

senmlatores, qui

atque sceleratorum cxuviis, cum iniquis et homicidis repufacti

Christi

secum

melius ngi

tatus est et pro salute

fixus.
.

omnium

noscitur cruci-

7.

cineres
in

Sed accedcnles sancti angeli separaverunt ab aliis, nive candidiores, atque seorsum unam massnm reposuerunt. Quod ccmentes
remanserant, tulerunt eos atque in

ferarum recessibus quam inter idola vana cum impiis hominibus habitaret. Progrediente denique ufriusque sexus innumera furbn, ab iniquis satellitibus trucidata est. Verum nonputans
in

dum sanguine
tamquam
stulis

christianorum exsaturatus praeses,

jubet jacentium corpora in

criminosi

unum

congeri

et,

ut

fideles qui

puniri

viderentur,

omnes

loco ubi est

nunc

ecclesia Sanctse Engratife, vir-

diversorum scelerum reos qui in carcerum ergatenebantur, interfici jussit. et illorum corpora christianornm corporibus congesta aggregari et

honore sepelierunt; ubi fiorent orationes eorum usque in priiesentem diem. Geterum Agreda civitate, in confinio Aragonife et Navarrae, ager quidam habetur sacer, in quo simillter Datiano jubente mulli fideles occisi sunt, qui, de Cajsaraugusta fugientes, ad alia oppida transmigrabant; quorum festiva memoria eum prcecedentibus persevcrat usquc in hodiernum diem. Sic triumphare fecit Datianus plebem
ginis et martyris, digno

nutu

sic

onmia sinml ignibus cremari. Sed divino separata sunt, ut martyrum cineres velut

frumenti candida inassa in portiunculas conglobati fuerint, aliis vento spargendis remanenfibus.

Visunturque hodie massariuncandidi gIobi,nifo-

rem sanguineum sacrarum victimarum

demonstrantes.

aperte

DE SANGTO

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

65t

DE SANCTO ACEPSIMA
EREMrTA
IN SYRIA.
(':

V. H.

SECDLO
Vi/w

IV.

Inter
''"''''

venmnfes Jesn Chnsti

flores,

quos Ecdesix

pamdisns
S Arepsinift. ^myjtorest
TiimlorrtHs,
fiik

terresfns, eremi videUvet sarra sofiinnimeros protulif, faufpiani liliuin roii-

ecrlesiaslira Theodoreti discimus.

raf {]) per ideiu tempus

vixit in

Hi enim sir nnrquo sanctus Marcianus

in aliis

S.

Acepsimas
srciilo

1 V.

d!;iHmh>nis.

vaVinm emiuuit vir omni humana laude superior, sanrtissimus Acepsimas, rnjiis Arfa veneranda maf/no ctwi amore fractauda SKscipimus. Eximii ,,;,.; hisforiam mayno illi Erclesi^ lumini, The.o~
doreto,
Sijria episcopo, dehamus. utique fortiina iitimur, sic moderanfe Deo,
Cijri in

eremo Chalcideusi, aliique saurti

In Gyrrhestensi (eremo)

eremls

laudalissimus
cui-

Acepsimas in cellula inclusus sexaginfa continuos annos exegerat, nec a (luoquam visus nec

quam

Bona
uf in

loquens. Seculo igitur IV fioruit Aeopsimas, quippe qiiem Marriaiii fempore vixisse

Theofere

euarrandis fnctis qiix totius humaiix unturx vires superare vldentur, fidejussoreiii haheamus

doretus affirmet.

Mardanus aufem totum

Quo
vero

seruIumlV

vivendo explevit, uti in Commeutario

eum

viruin, cujus fales dotes

Actis eJHs prxvio demousfracimus.

anlmi

nnrrauti aurtoritatem roucHienf. Theodorefo enim rum exlmia sacrarum litterarum srientia ianta erat sacrarum

m hujusmodi rchus summam

exstlterunt, quales

nnno

nalus quove defnnctus sit sancfus Acepsimas, certo scirejam uohis non Ucet. Theodoretus enim nihil aliud dicit in Historia ecrlesiastim. In Hisforia
reUgiosn
(2),

rerum erudifio ur
ut merito inter

cnp. xiv,

fofius thcolof/ix cor/nitio iiitima, Errfesia; viros eqregiiim

plurihns sanctis
accedens
:

ohiter

summns

nominntis ad S.

Maisymam

locum
parenti

occupet.

Prxferea

sauctissimi

monachi
preces

Macedonii, prope
sterili filium

Autiorhinm

dcgenfis,

Theodorctum impetraverauf, exarta prius promissione filium qnem a Deo acceptura esset, Deo quoque in perpefuum sn-vitium
consecrandi. Voto facfo, roncepit jJosten midier qux quum inridenfe morbo in summum periculum
esset, sanrtum Maredouiuiu nrcesut tanto e periculoper sanrti viri preres Hfjcraretur, Is prseredeute nocte a Deo mouitus, et morsit,

iuquif, ad Cyri prata me conferam, et fragrantium forniosorumque in his florum pulchritudinem pro viribus exponam. Fuit ante

Ego vero, paucornm

nostram iBtatem Maisymas quidam

Vita ahsoluta
:

...

Cujns

Per idem tempus,

inquit, innpieus

ahortus adducta

rap. XV. Acopsinias fuit ... Dirif ergo Acepsimam" antesuam Theodorefixtntemfuisse.Annostantum in ereino iransactos accurato numero definivif, sexagiutn ddelicet annorum feinpus. Ifa fii ut

posteriores Grxci in

hum

ei

morbi sauationem

arruraiam chrouofnxin ordinare ueqiieamus.Quod Mensis srrihmf, Acepsimam

didicerat.

VeiiU errjo

domumquc ingredieus et paris nf solehat snfutatione dnfn : Bom, inquit, sis animo nec timeas. Neque enim donum auferet qui declit,
nisi tu inita

haculo innixus;

Theodosii Magui feinpore claruisse, rcruin est, sed ad annorum numerum compnfnndum nihil nos
jurnt.
3. De genere ac pntria sancfi AcepsiniEe nihil expressis rerhis dirifur. Crediderim Cgro vel Ci/rrhestira regioiie oriundnm; sed certo

pacta

Cujus
2>atritim et
f/eiiiiH

violaris. Projiiisisti enlni reddi-

turum

te

quod dabitur divinoque obsequio con-

secraturam.

Sic et cgo. aif mafer, et parere

voio et opto. Potiorem enim abortivum

duxerim quam alienam

(j^

filii

educationem. Bibe
et sentits

partum

argumento demonstrare non possum. C/aro genere an hnmiU iuifu^ sif, pari modo retiruH hisforia. Va/de relehrem sanrfifafe fuisse, Theodorefus disertis verhis

iijiiuramus,
tsed

l>rsct(iram
mitctilatnii
cvffiwriiiius.

igitur, inquif vir divinns,

hanc aquani,

divinum auxilium. Bihif ifla utjusserat, et ahortus periculum afiscessif. Hxr Tbeodoretus c/rati onimi
causa iu Vitn
saiicti MaredouH, a quo puer sxpe endem audiverat, rum monitis prxstajidi Deo quod

fainam Acepsimas per Orieuiem late sparsam fuisse. Et quauii feret ab acco/is eremi, quantxque famn sanctifnfis friierefur,

der/nrat, dicens

mnxime patuit, quum

Quod
et

sauctt viri demortui corpus

parentes rovernnf. Bonx indolis pucr et ad cadestem vitam aspirans, in primxvo ndolesreutia! ffore

muudo
tus
et

suum in vicum transferre. factinu fuisset, uisi saurtus vir /tor eo/entium desideriuiu jn-xvenissef, viro quodnm jurtsjurandifide ohstricto ut in eodem loro quo vixerai, rorpus suum sepelirei. qiio prudenfissimo humil-

rapere omnes vellent ac

vafedixif,

quem ignorasse potius

est dicen-

dus quam
snius,

In monasferio igifur euutricum eximix snnrtitatis monarhis rouvcrnon potuit ignornre praistanfissima eremi
reliquisse.

linii viri

consHio egregiam ejus laudeiu demonstrat Theodoretus. Usque adeo, aif, cceli civibus curte

lumina, qui aut se puero aut pnulo ante vixeraut

in
vir.inis

fuit

etiam post mortcm simplicitas; qui neque

in

eremis.

Postmodum ad

Cijri episropnlem

vita altos spiritus gesserunt

unquam,

et luortui

fhronum elcvafuset iudefesso lahoredio-resimsuam

ohiens,'prx reliquis Instrui dehuit deprodigiosa sanctitate

il/orum virorum qui regiouem Cgrrhesticam

exiiuix virtufis
replererant.

sux odore ac miraculorum fama

nunicro erat sanctus

E quorum

Mar-

cianus,

de quo actum fuit

inripimus,
ipsius

die prxcedeuti; ex

eorumdem numero sanctus Acepsimas de quo nunc

agere
nixi.

Theodorefi

aurforitate

ab hominibus gloriam non captarunt, sed totum in sponsum transtulerant, pudlcarum more muliernm, qufe a solis conjugibus et amari et laudari tupiiint aliorumque laudes aspernantur. Eapropter illos sponsus nec volentes claros ac celebres reddidit, honiinumque gloriam ad cnmulum impcrtiit. Hir siinpUrifafls amor, profundissimx humilifafis iudicium, fectt nt pauca

amorem

admodum
tempore vixerit Acepsimas, ex Hisforia
vero

e vita sancfi Acepsiuifle

sciamus.

hniu

Ea

2. QiiQ

qux scimus^ju-sstantissima
LXXXII, col.

sunt.

(1)

L.

IV,

c.

aS, al.

26 (P.

G.,

tom. LXXXII,

col. 1190J.

{'i)

P. G., lom.

111

1.

4. Solitudinis

652
wipnmts
miriim
solitudiiiis

DE SANCTO ACEPSIMA EREMITA.

SoUfiidims amore tanio
diicehatiir, nt pei-

4.

labatur. Vides,studioselector,23resbi/frratns
nem. absqiie

sexaginfa annos
et

ann nemine sitlocutiis hominiim;

amorem.

a nemine fuerit noiispectus anfe nlfimos quin-

Foramen ceUtdxper qnod cibus non recfa perfossum, sed ohJique circumducium ah omnr viri aspecfu accedentes remoquatfinta dies vitx.
iiiferehafur,

prxvUs ordinationihus et per sol manus imposttionem coUatum ah episcopo su pfiim a viro sanrtissimo. Facfum illud ab auci
tanfo quantus est Theodoretus
theologis in tracfando
fiJe erit
'

ord' '~

Taufumque Deo plaruit ingens iUe solitudinis amor, ut indiscretis ocidis hominem pcr miraculum ingoiti pcena plecferef, qux non nisi petita a sancto viro venia cessavit. Si quando e
vehaf.

narratum non inu ' sacrameuto Ord NuUa enim hic uon tanfum insfrumenforum vo' rectio, sed nec admotio ad aUare. Unde patet tempore per Orientis ecclestas nulla uinbra
"

velatam
sola
6.

fuisse

reritatem,

celhda gressum ferret, per intempcsfx noctis tene-

dur' sarramentum Ord'^"

manus
S.

imposifione adminisfrari
-f'

ad hauriendum scilicef paiduhun aqus efonte. Qui egressus nocfurnus egregio miraculo innotuif, uti infra apud Theodorefum legi potesf. Pra-trr solitudinem atque extremam rictus friigalifatem vir sancfissiimis cornus domahat immani ferri pondere quo onvstus nicedebat ; quo suh ponhras
ibaf,

AccpsiniK cuUus statim a heata morte ini tiuni cepif, ut manifestepatet ex sfudiopopidorum rapiendi sacrum virl coipus, in vici sui tutelan In pubiicas Ecclesiarum fMas nomenlcepsimle per istam regionem iUafum fuisse
etsi

I^filiiiis

miniis
CQlitur,

nullus

duhito, affirmare tainen absque

derefrrram rersiis incuiratus ire coqebafur. Atrpie hzc simiqusdeegregia sffHc?/ Acepsimae conyersationeliiferismandata apud Theodorefum inre-

S.

non ausim. In Latinorum martijrologiis antiouis Acepsimee nostri nomen non occurrU nLi in Martyrologium Bomanum venU;

uUo documento

nimus. Qui posfea de sancto kcG])sm\i\.scripserunt, ex eodem fonte havsfa narratione proferimt;

quavero th
Catalornnn

causa, divinare nequeo.

Ferranus

'in

B
In
prfsbi/tencm
ordinatiir iimplici
episcopi

quapropter eorum auctorifafcm ad veritaiem confirmandum afferre non debemus.

5.

rei

geim-alem Sanctonimqniinmarfijrolorfio liomano Jionsunt,S.Acepsimam intidithisverhis

Novembres apud Grcecos

mNonns
rcclusi
ail

S.

AcopsimEe

In vita hujus sanctissimi

sic

accidU, (piod, ufi inultis

facfum sanctis mouachis comereniicolce

Qttem videtur desumpsisse ex Sirleti 21enologio eumdein diem, vbi sic ex Meimo Irgitur :
S.
inclusit, in

mune,

ex simjidarihus rei adjunctis hic speciali

ridetur. Episcopi Eccle-

Natalis

modo commemorandum
siarum

manus
iw/milione.

rpix in territorio suo

luonachos eximia

sanctiiate pr^EcIaroshahebant, sspe sfudebant hvmUes eos viros colhiio presbgteratus ordiue roram

omnibus efpcere lionorahdiores. Obiafum honorem

plerirpie adeo constanter renuehant, ut nisi illata
ei

videns aut alloquens; sed, sibi ipsi et Dco vaomnem recreationem scntiebat. Multis vero edltis miraculis in pace quievit. Nicephorus CalUsfus similia scripserat (1) In (solitudine)
cans,
:

nem

Acepsim^, qui sub Tlieodosio Magno cclla se qua sexaginta annos transegit, nemi-

Cyre

stensium Acepsiinas
in

omnium
exiguo

ordinari vixpotuerint. Nostev vero AcQ^&\m3.s

simplicitate presbgtercUus

ore celebratus- qui

muUa cum
suscepit.

ordinem

Deus

enini iUi revelaverat instantem reso-

sux diem, ac propterea per ultimos quinquaginta dies omnibus ad se Uhernm uccessmn Acepsimas prxbehat. lUico accurrere omnes; inter
lutionis

indusus sexa-inta neque ad sermonis congressum veniens cum aliquo. In

tuguriolo valde

annorum tempus sancte

transegit,

psimjE

C('sfeUani2Iarfi/roIogioUtiiversalieJusdemS.Acefit mentio.
sed

quos ecclesix episcojms. Cujus ecdesi^ nomen Theodoretus reticuU : quia, ufi opinor, clarum
est

regionem ad Cijri episcopum spectare;et quum dicat Ecclesix pontificem, Cgrensem puto Ecclesiam inteUigU. Episcopus ergo ad sacerdotium suscipiendum sanctum virum
urget;

Cijrrhesticam

7. Quem a multis retro seculis Grxci cohterunt, uh patet ex menxis. In menseo scUicet mensis Novemhris tertio die agUur de Acepsima
:

magk

Gracin.

'Axe^f-tiia; (jLe-cr,XOev

evOa y.^ Ttdvot.

autem quum paucitas dierum in vita terrena adhttc traiisigendorum securum redderet, promptum se poiitifici obtuUf ovdinandum. Et ita ut
hic

Consumens seipsum abstinentia et laboribus, Acepsimas transiit ubi non sunt labores.
Addifur
louaiu^^ruh,
.,.-..

.i

(1)

Hht.

eccle.,

Hb.

xi. c. il

iMigne, P. G., tom.

CXLVI,

col. 717).

VITA

DIES TERTIA NOVEMBRiy.

653
KX

THKODORKTO,

VITA SANCTI ACEPSIM^

sive cap. ive

XV

ReUgiosw Historhe T/,endoreli (Migne, P. Gr., tom. LXXXIII, col. 1413 sqq.J O
vila solilaria, miraculis a

S.

AcopsimsE

Deo approbata-

sacerdotuun

et fuga sepulturte honorifica!.

'il>te<J".jx5?

jpO xaTa Tii^av

xKTa xiv utov YeyoveypovoVjOij x)io; r>iv "Ew. Outo; ^v oilxwxt^ xaQeipeTri, fXYiTs 6pwijLevo;
y.i).

"er

ideni

tempus Acepsimas
per Orieutcm.
Is

fuit,

cujus fama

S.

Acepslma.
sexaginta

late sparsa est

ia? eauTov, e;-(ixovTa 5'.T).Tev

;A-/lTe

cuni in

domun-

yOeyydfAevo?oavTctS^dj^evo?,

aU'

e^?

^jtov veuwv
ixeiOev

~.hl

0eov

Trijav

cula seipsum inclusissct, annos transegit sexa- """"^ ^'^'' ginta, nec ulH visus nec ullum "*''""''"* alloquens; sed in '"

'l^yyaywyiav

iSeyeTo, xaTj. tov TipocpriTetav

Tpu'j7iTov Tou K-jp-^ou, xa-l oojYi

tV Xeyou^av'<ro'.

seipsum intuens Deumque contemplans/omnem

dictum
inde capiebat consolationem. juxta propheticum " Delectare in Domino, et dabit tibi
:

KaTaTvi.;

Ta a^TT.i^aTa

xapoia^; crou.

i\ta tivo? Se ^payeoi; opiiy^aTo;

peti-

T7,v

yetpa TcpOTetvwv,

r>,v xofx-.^^oiJisvriv Tpoar.v e^TeoiyeTO.

^'.aTcpeTTe; riv

To
Cva

Ss opuy[xa
fATi
^

oii

xaTCuQu S'.wp'jypisvov,
poyXofxevoi?,
:iXX'

7cpdx'.Ta'.
TiV

Tor;

6p5v

Per an-ustum vei-o foramen manum extendons, allatum cibum accipiebat. Foramen porro non rccta perfossum erat, ne
tui.

tiones cordis

^yxapjLov

eXi-xwe-.Sw? xaTeaxejao-jxevov. TootiT^ o=

aiJTw exo^Lsefo oaxo; S'.a6poyo(; iJoaTi* aTta^ o^ Tvi; e6oo[iaSo; viJXTWp i;'.wv, to apxojv uSwa aT^o
r}!?

mtrospicere volentibus Hceret, sed oblique circumductum. Cibus autem illi afferebatur lens aqua madefacta; semchiue in hebdomada noctu
egressus, aquse

-sXasouTT.; avLj^aTO
7rpo6aTetj(;

quantum
Itaque

satis erat

TtYiyyl^. Ka':

-oTe

ex

t'.;

-ko^^wU^

vicino

5ps[^iiaTa vef/wv, <rxdTOU<; oVo?, xwou[levov 3eaaa[^evo? xai Xuxov jTroTOTiaaa;, rjy/.e-

xu'^w(;

yap

iPAZ'X,t 'Jilii^i^

ttoXXw

l3apuvd[^evoi;, r>iv

Tyj; Ss ye',po; e-l TtXerjTOv axtvY,Tou jjlsvou (Tr[?, xai a/itevat

ffoevSo'v-/]v

w;

).t9ov

(ixovTtTUv

oves pascens, cimi illum per tenebras moventem se procul aliquando conspicatus lupum esse conjiceret, quia multo ferri onustus pondere incurvus
incedebat,

fonte hauriebat.

pastor

quidam

ixivviTev.

fundam ad jaculandum

cum manus

Tov XiOov ou

SuvafJLevY,;

ewi;

^xervo?

agitabat. Sed immoijilis diu maneret, lapidemque

^eib; avvio
dYvotai;

TO uowp apUTaij.vo; e:Tav-^xev,

^oeiaTO.
Kai.
[i,eTa

a.in^-r^ziw t'^?

r>|V

ew

xaTaXajJi^ave'.

emittere non posset quoad divinus ille vir hausta aqua reversus est, erroi-em agnovit. Summoque

to

rr,^
xa',

(xper/ii; ippovT^a-T-o piov,

xal

5',riyeirTav

t6 yeyovo^;

Tuyyvw[x-/iv
ri-iv

af^Tsr,

xal XajjL^ave'.

mane ad virtutis ^^nmasium profectus, quod accidei-at narravit, et petita venia remissionem
mipetravit,

tt.i;

7r).ri[jitj:e).e';a;

a'^eT!.v,

ou

(ywvrji;

'yQey^a^xev/ii;
x'.vri[j,aTWv

lixouTaq,

dXXa
r>iV

non aliqua loquentis voceaudita, sed

intelliKens.

OLa

Tuv

ex manus motionibus benevolentiam

T^(;

yeLpo;

xaTajjLaSwv

eu|jLe've!.av.

2.

"AXXo(;

oe

tli;,

xaxoY|9e'.

TroXuTrpay^AOTuvri

ypYia-d[Xvo? xal -j^vwva', 7:oOr,Ta; zl

Spwv a-avTa tov

'

ypdvov SiETsXet,
[xevriv

2. Alius quidam perversi moris curiositate ductus, scire avens toto tempore quid ageret,

Cuju^
lotitudiuis
"""''"'-^*'"''^
a/ijiroiiat

e-;;

r>iv

rapa

T(j)

3piyx{w TreyuTeu-

platanum macei-ia; contiguam ausus

est ascen-

TrXdTavov dvaSfiVa', TeTdXfjLr.xsv

toXjj.-/!;

dXXa Tiaoau-

TLxa rr,;
r|fx',Tu

^SpetjjaTO

tou^; xapTrou;.

Tou TtJjxaTOi; d-' dxpa; xopuy/j;

Xujj.av6',;,
',xTr,(;

T6 yap \f-i'/^'- twv

&ijiaprdSo(;

dere; sed audacife fructum mox rctulit. Dimidia enim parte corporis tabcfactus, supplex accessit

iniraculo.

~oowv
eTTf|a'.
t.Ta

^yeveTo, tt,;

xaTriyopwv. '0 os

delictumque confessus est. At ille excisa platano sanitatem recepturmii predixit, Ne quis enim

r/j

TO[j.-/i r/i^;

TrXaTavou r>,v uysiav

[i>i

Tcpoe^x-rivjtjev,
UTtojxe^^vvi

"Iva yap

xal eTepo^; Ta
TcapauT-^xa

OpaTa^;

Ta LVa,

TfjtY,9YivaL

poena plecteretur, arborem confestim exscindi jussit; ai-borisque sectionem secuta est supplicii relaxatio. Tanta ergo fuit
sancti hujus tolerantia,

siniilibus ausis pari

To

OEvopov ixeX^UTev. EiTTt^TO 0

T)

Tri TO[jiij

xai Tvi?

tantamque ab agonotheta

T'.[j.wp',a;

XuT',;,
Tvi

ToTaur/i

]xvi

fyj^f

outO(; 6 5eT7rto'j

gratiam adeptus

est.

''<^?

i'/jiy\T%~o
r>iv

xapTepia, TOTaur/iV oe 7:apa

dywvoOeTOu
3.

ydpLv iSsiaTO.
r>,v ivTuf|ev dTroS-/i[j.!!av

Hvixa Sk

^^iXXeTo,
0;eTai

T^pOTr,[j.avev
~o'J [3{ov

w<;

^s-za 7tsvTr|XovTa

7][jiEpa(;

t6 tsXoi;

UTieSE^aTO Se aTravTa^ TOUi; iS^rv

os xai. 6 Tri; xxXriTi!a; dtpixeTo

^sXriTavTa^.

"E7:!.Sr,

ad discessum ex hac vita se accin- ^u,,.^ ,^ quinquaginta moriturum se aute obitum significavit, et omnibus qui vellent visendi sui psacerdoa. copiani fecit. Et cum ecclesiae quoque pontifex
3.

Cum vero
post

geret,

dies

~pOOpO{;, Y,7tt,yV aUTOV 'JTIOOE^aTOat TOU TtpeTSu-

venisset, urgebat
ret
:

eum ut

presbyteri

jugum

subi-

Novi, dicens,
ef

o Pnter,

j^hilosophis tiiz

sublimilftfem

inopiaimexmafiHifudiiiem. Veriim-

'^tt:lttu[j=voc,

TauTY^

Ta;

yeipoTOvia;,
e'j-/i,

tamen ponfificaius miinere fungens, 2>er hoc efjo minnis, non per ilhim orftinfifiones perafjo. Qnare
UpwTuv/,;
atripe, iuquit, (loninn sacerdotii, minisfrante
fjiti-

exe^vri TtpofidXXojjLai.. A;ai.Toivuv,

r/i;

dem
(1)

Servata Gentiani Herveti versione Migniana.

'

654
EX
TIIEOnOtlETO.

DE SAA'GTO AGEPSIMA EREMITA.

TTi; jxev
^jjifi;

t6 Swpov,

Se;'.a; UTioupYouaTi?, tt); Ss

^/eHJ

dextera

mea

sed prxstante Spiritiis sancfi

:

Tou Tiavayioj IlvEuiiaTOi; touto

llpci;

/<xp:~oi; yopT|you(rY|(;.

(jratia.

Ad

hsec ita respondisse dicitur

Quoniam

Tau-a

-javat )iYTa!.'"UT!. fxeT dXiya; ivTu'Jev

pands ahhinc diehus

^xOTifXTi YiUEpa^jY^iTTaTieplTOUTwv vJyot^3t//i'^"*

EC

f>.v

yap

ejjLeXXov irtt T;).er(TTOv piwtrea^QaL, 7za}j.7kav

f rifa discessnrus sum, deltis contendam. Enimoero si diutius victurus '"'"""^ essem^ grave et tremendum sacerdotil onus plane

etpuyov To

papj touto xal ifoSepov

oux

rrj;

fepcjTuvf,;

ooptiov, T/i^ TrapaxaTabTixY); tippwowv Ta; euGuva;.

'ETTEtSf, 0
eC; jjiaxpav aTreXeuo-Ofxat, xaTa>,!.7r(l}v

refngerem, reddendam depositi rafioncm perJiorrcscms. Sed quia brevi his omnihns relicfis ahitu-

rus sujn, jussis pareho non invitus.

Mox

igitur

Ta

TTjoe, euTretQw;

t6 xeXEu(5,u.evov oE^ojxat. AOtixx

ducente

neminc,
ille

liic

genibus

flexis

gi-atiam

Toivuv, ouoevo;
TT|v

xyovTo;, 6 p.V Ta ydvaTa xap.7:Twv

6

exspectabat,

manum iiuponensSpiritui famu-

yip'-^

ovejjievev,

oe
Tt^

tviv

^etpa

ijTtTiQet;

UTTOupyet

Tto

IIveufjiaTt.

lepuffuv/i

dXtyai;

labatur. Sacerdotio auteni paucis diebus superstes, vitam cum vita comnmtavit. expertemque
senii et doloris

entStw^ai;

>,[iepa<;,

^lou

,3tov

T,).).a;aTO,

xat tov

pro multis curis olmoxia sorlitus Dcm

<<"Vjhs i,rLf
''''^""'

dyT.oa) xal a)vUTTOv avTt

tou 7io)uopdvTt5o(; E^^aSev.

csL
4.

4. 'ApTiaS^Etv Se TiovTuv pouXTiOevTwv t6 tjwpa

xal
et;
Tr^i
oiy.dT.'/

Corpus vero cum rapere onmes vellont ac

extitrTu
t-.i;

xw|xt)v

aTroxofAtS^Etv

7:poa'.poJiJivwv, [ATiVUTa;

tou aytou Tou; opxou;,

suuni quisque in vicum transferre studeret, quidam revelato sancti jurejurando litem diremit.

fyns

TT|V

ptv

oteXuaev. 'Opxwtrat

yap auTov
Tatp-^.

e^cTidev ev

izetvw

Tw ^wptw

Tiapaoouvat touto

Outw

xat

Sacramento enim astriuxisse illuin dixit ut ipsum hoc in loco sepeliret. Usque adeo coeli
civibus curfe fuit etiam post

''"/"^'''"'-

TTi; fieTa

3avaTov euTeXeta;

i7Tti.XouvTo

twv oupa-

mortcm

siiiiplicitas

aTTav et; Tov vu^atov jieTeQeo-av,

xaTa Ta; aw^po-

voutra; yuvatxa;, al Tiapa [aovuv

utXeiTaflat

twv

ijioi^uywv xat
r7,;

xat

^7TatvtT9at

rwjSaCouat,

7rap'

a).Awv

Euti7i[j.ta;

xaTatppovoucra'..

Toutou

yaptv

a-jTou; 6

vu[i':o<;

xal [i^

pouXoixevou; dot&tfi.ou;

d7r^jiT,vE,xatr7.; 7rap'avflpw7:ot;euxXEta;ex7rp..ou-

pudicarum niore mulierum, qua; a soJis conjugi- ^ bus et amari et laudari cupiunt, aliorumque laudes aspernantur. Eapropter illos sponsus nec volenles claros ac celebres reddidit,hominumque gloriam ad cumulum impertiit. Nam cum djvina sectans quispiam cn?Iestia petif, una cmn illis
adjicit et alia,

ata;

[xsTsSuxev.
Z7.

"Otiv ydp
Ta;

Tt;

Ta 3eCa

|iTtwv

multiplicatas largions petitiones.

:

^K~l

oupdvta, TcpoTTtflTiat ^iBx

ixE-lvwv xat etepa

jrd[i7io).Xa, 7ro)v)va7r).aata;

a':TY,Tt;

owpoujxevo;.

Hoc enlm legem sanciens quoque dixit " Petite regnum Dei et justltiam ejus, et cetera omnia
patrem
Qui reliquerit matrem, et fratres et uxorem et filios, propter me et evan^elium meum, et in hoc seculo centuplmu accipiet et in futuro vitam aiternam
,
:

ToGto

yo-uv xat

voiAoQeTwv e^eyev* AtTe^TE ttjv

adjicientur vobis;
et

et rursus

"

fiacr'.).etav

tou 0oD xat tt,v ouatotruvT.v OtoO, xat

TrpooTEeTiTeTa', uiaCv

Ta XotTii 7:dvTa

xat TidXtv

'0 xaTaAt}X7rdvwv TiaTepa xal jxTiTepa xat dSeXtpou;

to-j

xat yuvatxa xzt Texva evexev ^jiou xal

euayyeXtou

possidebit.

Hsec

et dixit et fecit.

Nobis vero

et

e'.Ti

xat

Xdyw
TTi;

Tiatoeuojj.evou;

xat Tat; toutwv tioo-

DomJno

nostro, cui Iionor in secula.

Amen.

cEU^ai;
ppoSetov
Kup'!i[)

TrEpetSo{j.evou;, xaTot (txotiov Sttd^at ItzI t6

dvw

x),T,a-ew;, ^v

XptaTw

'iTjaou

tw

T|jJ.(I)v,

T;

odia

i';

tou;

aCtljva;. AjjiT|V.

EX MENOLOGIO GR.ECORUM
JUXTA COD. MEDIOLAN.
D.

74. SUP. (1).

T^

auTT)

T||j.epa
to'j

tou

h<i'.o\j

Axe^J^tjjia.

EODEM DIE SANGTI ACEPSIM^.

'Ev Tot; /pdvot;

'Axet}>tfia;

jjLEydXou 6ooot'!ou TiV Tt;

dvdj^aTi,

^vapeTo;*

OTTt;
r7,;

o^xtoxw

Temporibus Theodosii Magni erat quidam, Acepsimas nomine, insigni virfute vir; qui in
tuguriolo inclusus per Orientis partes, sexaginta degit annos neque videns quempiam neque visus

xaOEip;a;

eauTOv

xaid

ti
jiTriTe

j-iepT,

AvaTo)/7,;',

e^/,xovTa oteTEXeffEv etyi

optjv jxtitc 6pwjxevo;,

r>)v

Atd Ttvo; 0 ppayeta;

iy.oii.i'!^f:o

^7:7,;

yetpa irpoTe^Ivwv,

ab

aliquo.

Per angustum quoddam

foramen

r>iv xojitlJojj.evTiV Tpo'^T,v etTEoeyeTo. Tpotsri Se auTtj

manum
Victus

protendens, allatum victum accipiebat.

EfiSojAdoo;

^dxo; StdSpo/o; uokto;. 'A7:a; Se i;twv vuxTwp, to dpxouv uowp dTio

iXdjxgave
7iT,yT,;.

r7,;

r/i;

iyyti^ouTT,;

Kat

7:oTe Tt;

TcotjjiT^v

^rdppwOev

7rpti6xT7: vc[j.wv

txotou; dvto; xtvoujxevov

vofjiiffa; *

^eacfdfxevo;,

xat Xuxov etvai

TtSTipw

auyxexutpio;

ydp
^

autem ei afiferebatur lens madefactus aqua; semel vero in hebdomade exiens noctu, quod satis erat aqujB cx vieino sumebat fonte. Et aliquando pastor quidam a longe oves pascens, per tenebras moventem se aspiciens et

^SdStss,
'*

7:o),).w

[3apuvdjAEvo;

ttj

* cod.
O^EVOOVl.

lupum
ferro

^'-pr^odvri
iv::

XtOov dxovTtffwv
dxtvT,TOu

^xtvTiffE. Tt,;

Se yetpo';

esse putans (incurvus enim incedebat, multo onuslus), funda lapidem jaculaturus

7T/tffT0v

jj.vo'JffT,;,

xat dytevat tov

t6 -jStdp
7:ot[/->,v

Xiflov^
COfl.

ou

WC.

ouvajiEVT,;

iw; *

5etb;- dr>ip

^?^^''-}^^'/^^; ^7iavTixev, a'rff8T,ff'.v t7j;

dyvoia; &

ioE;aTo,
*
cod.
ofx':ffxov

xat

meditabatur. Manu vero diutissime immota nianente, atque emittere lapidem non valente donec divinus vir aqua hausta rodiisset, agnitio-

T.j/ep?.;

yevotxevT,;

xaTa),ajA6dvt tov
**
"

nem

xat StT.yeCTat t6 yeyovd;

).ap.6dvEt r>.v
d-peff-.v,

xat ffuyyvwjjiT.v
'fwvv,; '.pOy-.oJXEVT,;

yEyovtuc.

a^Tet.

Kal

ou

ignorantiae pastor accepit. Kt die facto, tuguriolum adit, narrat quod factuni fuerat et veniam petit; accepitque remissionem, nec vocem sonanteni

{!) Cfr. CoiniTient.,

num.

7.

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

655
BX MSS.

fjiev/ii;

axouo-a?,

dWk
xi

0'.a -rJiv zr^i

/etpoi; xiv^fjiaTwv

xa-:ajj.y.')wv

EUfAeveiav,

"Erepo;

Zi

-zk;

Kf.oy.yix:

5e)vuv
av-^XOev

ajTOv
ef?

sonantem audiens sod por manus motus discens benignitateni. Alius autem quis, exporicntia
discere volons (luid faceret per totam vitani, ascendit in platanum, contemplari ipsum volens; scd non diu post improbitatis carpsit fructus.

o:a.7zpi-:~0'.zo

iT)aTavov,

Ttap' SXov j^iiov 3euperv auTov (3ouXouevO(;.

OJx

E^?

[/axpav Toy?

7tovT,p':a? lop<|;aTO

xapnoui;

70 yap

TifA-.^y T0'J

Tw^aTo;

Xuf^avOeli; Ixstt,; ^Xee-.vo?

Mcdio onim corporo

^y^veTO. '0 oe

pla^a

oT-.ot;

TrpoTTa|a(; t>iv

nXaTavov

porcussus, supplex

xoTciivat

miserabilis factus est. Sanctus

fao-aro ouTOv. Ilpi

r>,v

oe TievT-(\xovTa -^ifiepwv eo/,Xa)Te

*

tanum
dics

UuTOU

xoii^/.^iv

xal u-0;aTo xal ^fJeaTaTO

uTcji. 'ETrel Se

xal euXoyyiue touc; TtpocreXOovTai;

6 tt|?

autem jussit plaipsumquc sanavit. At quinquaginta ante manifostavit suam dormitionem ot

excidi,

xal

auTOv

hvilf.iUi Trpdeopo? a'^weTo xal xaTTivayxaaev 0;a7f)a', tt|V tou TipeaSuTepou ye-.pOToviav

adventantes ad se suscoplt, aspcxit iisque bene-

ind^^Hrt e^Tiuv

Ef

\itv ef/eXXov i-!, 7c),erov'|3',u)Tefff|aL

oux av t6 |3apu touto xaTSoe;apLT,v oopTLov iTzei oe ^iWtii Ta/ewi; TeXeuTav, uTtaxouoj. Kal 5el(; Ta

yovaTa,

Ty

Gum autom ecclcsia; pr.-elatus venisset, ac coogissot ipsuni presbytoratus ordinem accipere, obedivit dicens : S/ deberem dhitiKs vlvere, veqitaquain ffvan' 'illudsusrlpenun omis; quia vero brevt sifm inorifnrus, obedio. Et positis
dixit.

^rap-.v

Xa6, xal fAeT

o
lv

genibus. gravitce

piou iyQ'h^y-0, Ta-yeU

XaQwi;

Aiyov ixeivw tw

TeXe-,

tou

tiam accepit; et paulo post finem

est.

adeptus

o-^xisxtp,

sepultns in

WpXWT TW

codem

loco,

quomadmodiun

iK<,TA67Zb).

jurojurando obstrinxerat episcopum.

EX
TtJ

MEN^O NOVEMBRIS
EODEH
DIE, MEiMORIA

(0.

auT-j TijAepa,

Mv-/i[.'.ti

tou icriou ITaTpo.;

SANGTI PATRIS NOSTRI AcEP3IM.

B
OuTO?
oilxio-xw
T,v

'h(J-wv

'Axe'^!.fjia.

i~\

QsoZo^io-j zou JleyaXou" o; iv

xaOeip^a;

e;v.ovTa

o'.eTe/aev

er/i,

iL-f^-^e.

ipwixevoi; fxT^-e tpOeYydf^evo? aXX' dq eauTov vetiwv xai Tov eov GavTai^dp.vo!;, TTa^av ixerOev (J^uyavwytav ioiyt-.o. To o dpuypia ou ol' oXou t,v xaT'
eufiu

Temporibu.s Tboodosii niagni vivebat hic; qui in tuguriolo inclusus sexaginta dcgit annos, neqne conspcctus ab aiiquo neque aliquem allocutus; sed.sibi ipsi intendens ac Deum ob oculos
ponens,

omnem

inde

recreationem

sumebat.

xaTwpuyfZEvov,

i.XX
oe

^yxapT^ov

eXLxwEiSw;
cpaxoi;

Foramen vero

xaTS5xeuaT[^vov.

Tpo:p->,

auTw
-rr^i

ExofxiI^eTO

O',a6poyo; uoaTi. "Att3| os

eitwv, t6 apxouv
nyif7i<;,

non per totmn rccta erat perlbssum, sed obliquum sinuose paratum.
(tugunoll)

egoopiaoo;

vuxTWp
tzoIXwv

uSwp a-h

tti; T^EXaJ^ouir/i; dvifxaTO

Cibus vero ipsi affcrebatur lens madofactus aqua.Semel autem per hebdomademnoctu exiens
sufficientem

Trapa

fxTioevo;

,^i).eTtdp:vo;.

Kal

aquam

5aufiaTWv yevdiaevoq auToupyo*; xal

Tpou aqiav fiU xaTaoeEdfievo?, iv

ex vicino hauricbat fonte, a

t>iv

tou Tcpe-rSuto TTve-jfia

nemine conspectus. Ac multis patratis miraculis

ac presbyteri dignitatem coactus accipere, in pace spiritum Deo reddidit.
3 Nov.

etp-/ivfi

Tw 0ew

TtapeOeTO,

(!) Juxl;i

tditionem BarthoIoma>i Cullumusiani ad diem

DE SANCTO ELIA SOLITARIO

PROPE ANTINOUM
G
SECULO

IN

THEBAIDE.
cele-

G. V. H.

IV.

1 Grsseorum menxis ad diem 3

1*^'^'''"'

novemhris
: Tf;

morlem usque prsifuit (2). Ac

in ccenohio Sahai (3).

tertius

quidam Elias
crjli

Phtres

suiit

Sfinctus Elias. Uhi sic legitur

:f)fiaiv

aux%

Elite.

V^P?,

o "Ooioi; IZa^Tip
Tfaiv ipsTciiv [<

'IIX(a; sv eipiivri tEktouTai.

itpoSii; 'liXiai;

%Quorum
Elias, qui

nidlus hac diein nienaiis

ridctur, IJic

tii/ieur

dv

sed alius quitlam egregin sancHtafe prxclarus

vixit in solitudine Antinoi, quai est metropolis Tfiebaidis in ripa fuminis Ndi. De quo

'''^" '/'"'

6ipii.it

vixit proi)c

ndXtu

T:pooTi^f)iV, liiaTTEp a.X)>0(; TlXia?.

Antimiim,
de i/uo
FlllllKliliS

Eodem

die Sanctus pater noster Elias in pace

consummatur.
Virtutuin in

agunt Eitfinus in Historia Monachorwn (4), et Sozomcnus (5) et Cassiodorus (G) et Nicephorus
Callistus (7)
:

cunum

asfendens Elias,

Cieluni adiit, ut alterElias.

ladii Historia

qui peyulere omnes videntur ex PalLausiaca (qriam e grmco transla-

tain a Genfiano Hervefo Vifis

Patrum Heribertus
51
res gestas

nomine insigniti phtres in Vifis PaifjVim Heriberii Rom-eydi leguntur. Quorum wnis virit prope Jordnnew in speiunca,monuchus
probatissimus,
hospUaJitntis

Sancti viri

EUx

Posireijdits inseruif), cujus e capite

S. Elite transcrihinms,

una cim versione Rufini; quas hinc inde textui grxco apponimus ut studio-

merito

clarus

(1).

sus lertor har occasione utatur cognoscendi liber-

Aliits quidani miraculoso castitatis

dono

celeher-

rimus,

rjui, Arthrihi sire Athlehe civiiate oriundus, nnigiinm monastcrinm virginum sdificarit, ciii ad

tatem Pufini, originalis exemplaris non tantum verba sed et res inufantis.

(l) Historia Lminiiicd, lom. LXXIII.coI. 1194).

cit., coll.

\\h.

viii,

cap. 3 (Migne. P. L.,

43;J).
L-ol.

(5) Hist. ecdes., lib. vi. c.

2S

(P. L.,

tom. LXXIil.

(2)lI)idemoap.
(3)

35

(P. L.,
lib.

tom.

1135, 1130).

De

Vitis\Pairim,

(P. L..

tom. LXXIV,

col. 145).

(4)

Cap. 12 (P. L., tom. XXI, col.

IVA. 1155). (6) Hist. Trip., lib. viii, c. 1 (P. L.. tom. LXLX, col. 1107). (7) Hisl.eccl., Iib.xi,c.34 (P.G., tom. CXLVI, col. 694).

INTERPBETATIO

G56
INTEBPRETATIO RUFINI.

DE SANCTO ELIA SOLITARIO.

TEXTUS PALLADII.
IO0IJ.V

INTERPRETATIO GENTIANI HERVETI.

Vidinuis autem aiium quonue solitudine Antinoi quoe est metropolis Thebaidis' Eiiam nomine, qui natus erat ccntum et decom annos. Super

Vidimus ct alium sencm vencrabilem, Eliaiu nomiuc, in finibus civitatis Antinoi, qute est metropolis Thebaidos, ccntuin fere jani et deccm ut dicebatur annorum; supcr qucin dicebant quod vere spiritus Elia? in eo
requievisset.
tr,^

Oe xil ETEOOV TrpSO-fiu'AvT!.vd0'J

TpOV

TT,.;

jJLT.TpO-dXEO)?

scnem

0T|6aLOo?j exaTov oexa iTwv

ifO

AOITTOV dvTa*
TrpocpTjTCj

OV

A^VETO

XO'J

IIXiou

TTveujjia

avaTte-

TtaUTOai. A(.a6dT|To; y'^?

iv T^ coepa ^xeiv/)
I^TjXOVTa
t-zi\

eum dicebant spirif um Elia> prorequievisse; erat enini celcbralus, ut qui in tcrribili ilia solitudine egjsset phetoe

^^^ oijto;,

Muita

enim

de

eo

et

magnifica refereliantur.
oe

i^'i\Y-i^

efioo-

valde

Septuaj^inta namquc annos in solitudine vastissima eum traiisegisse perhibcbaut, cujus de-

TTOiT.a-a;.

Ou

oiivaTa!.

\6yQ^

47ra;'.o?

Tr\-j

ToaytLxv
tt.^

ixciVTjV epy^ijiov

diTiy/.TOffOa!.

horrorem tcrroremque nullus sermo dignepoteritexposerfi

Ev

Tw

6'^e,:

oj

^y.ELvo; ^xaOe^ETO,

nere. Ilie sedebat erg:o senior tota Iiac aitate humance habitationis

}xTjoe-OTe xaT).Gwv ei; rViv oixoufj.cvT,v.

'ATpaTtoi; oe 5-Tevfi

t'.<;

t,v
tl)^

autem

nesciens loca. Semita erat angusta et scrupea,

TG)v
fid).'.?

T:po?

auTOv

d-idvTOv,

^-!.6aivef.v Tor?

lyveTL tou;
).i-

quae ad

eum ducebat;
in

quce vix
sedebjjt,

d'jtxvo!jp.vou?, EvQcv xdxeiiSev

inveniri a

comineantibus posset.

Locus vero ipse

spelunca

6wv dypiwv
xaQTjfXEvo;
ffTiTi>.a'.ov,

TiapaxE-.jjLevwv.

quo

'Hv oe
ei(;

erat tcrribilis qufedam et intuentibus plurimum horroris incutiens. Ipse autcm

j,

utto

rzeTpav

Ttva

WTTE xal To

floeiv

auTOv

Xtav

T,v oofiepdv.

septuaginta annos. Non potcst autem oratio pro dignitate narrarc aspernm illam solitudinem quie est in nionte in quo i|Ie sedcbat, numquam desccndens in illam qu;^ habitatur regionem Est enim quEedamsemita eoruin qui ad ipsum accedunt ejusmodi ut vix possint insistere vestigiis ii qui accedunt, hinc et inde lapidibus asperis obvallata. Erat autem scdcns sub quadam petra in speluuca, adco ut ipsum quoque videre cssct formidabile.

"ETpEfxe os \o:j'"'io(t);

tremenfibus jam membris prteniatura quatiebatur letate. Incessabiliter tamen pcr singulos dies signa faciebat,et advcnicntes ad SG quacumque incommoditate constrictos, omnimodis resolvebat. Cuncti vero patres

Trcmebat

autem

jam

totus,

TTOV o)vO?, UTrd T0!J

p.vo;.

a-uvEvdExda-tT,v
ufj^E-

ut quein scnectus opprimerct.

IloXXa
iT7ijj.eid

dk

xaO'

/l,upav

iTriTeXuv xal
oiix

vo? Tou? xd;j.vovTa?

ezaucTO,

Multa autem signa quotidie pcr- ^ agebat, ncc cessabat mederi a.'grotantibus. Dicebant autem
qui

"EXeyov oe
oTi
oude'.5

TtEpi

auTou

apud ipsum crant

in
in

ol Tra-epc;, tt,v

neminem meminisse
sus

Patres, ejus ascen-

fxejjLvviTat

auTou
otvodov.
Toei"?

affirmabant quod nullus omnino

montem.

Comedebat

iv

meminisset quando hic secessisset ad eremum. Cibus ei erat panis exiguus et paucissiniBe olivae usque ad ultiinam senectutem. Nam in juventute septinianas frequenter jcjunasse perhibebatur (1).

Tw

opE!.

YyevT,fj.^VT,v

autem

senectute tres uncias

'Ho-Si.cv

de

ev

tw
tCt;

yr,o'.

ouyyia? dpTOU
Tpe'.;
0'.'

ec7-epav,

xal
del
ole-

panis et Ires oleas vcspcre. In juvcntule autcm semper seniel

comedebat

in

i\ai7.<;.

'Ev

hebdomada.

vEorfiT'.

dc

6doij.ddoi;

^ffOiwv

diTa;

-iXe'. (2).

*-t

ex PaUmlio
alii.

3. Dixiiuus reliquos quos dtavimus anctores a FaUadio pemhre. Quod nt ocuUs pateaf, pauva illa verha qux de Elia scripserunt hic adjum/iums.

suspecta

fuerit,

sit infegra,

Elia

Sozometius

Eodem tempore

ac proinde utrum narravit credt possint?

qumritur utrum fides historica ea- quai de sancto

taihoUca snsjmta,
"'"^ ""/'''<'

De PaUadii

Hellus et Elias ... procul ab urbe Antinoo philosophabatur, annos natus decem circiter supra centum. Antea vero dicebat se in desertis locis solitarium mansisse annis septuaginta. Ac licet adoo provecta esset
oetate, nihilo

vixerunt Copres, Eiias vero tunc quidern haud

fide
'"''"""''"'

christiana agit Heribertns Boswegdus, de Vitis Patrnin, Ubro octavo, cujus legenda Prsludia ((i)
in PaUadii Iliatoriam Lansiacam; et videbis Palladinm Origenis en-oribus fuisse corruptuni. De qno S. Epiphanins ad Joannem, Ilierosoli/mita-

num
qui

episcojmm, srribit

tamen minus

in jejuniis et districta
(3).

vivcndi

quondam

ratione

perseveravit

: Palladiuin vcro Galatam, nobis charus fuit et nunc miseri-

Cassiodorus

Sozomenum
Elias tune

fere vertU, hoc

fuerunt Copres et Hellin

modo : Ea tempestate nec non Helias ... verum

civitate

quidem non procul ab Antinoo

eremo, agens
solus

cordia Dci indigct, cave, quia Origenis hferesim praedicat et docet; ne fbrte aliquos de populo tibi credito ad perversitatem sui inducat erroris
(7).

degebat

in

annum
vixit

aetatis circa

cen-

tesimum atque decimum. Antea tamen pene

septuaginta annis
in solitudinc
et

Hic PaUadius videtur fuisse Origenis tUe sectator qui sanctam Paulam tentare uggressus est, qnemque saucfus Hierongmus convenit atque ad sUenfium redegit. Historia narraturab ipso Hieronijmo
/n
"

usque ad hanc {efatein jejunando et viriliter conversando porvenif (4). Quibns consonant
Nicephori CalUsU : fuere Copres, Helles et Elias

m-lm Spectati quoque eo tempore

...

Paulm epitaphio : Necessitas, aif, mihi incubuit iiequissimjB vipcrse ac mortiferfle bestife resie.r

stendi.Pe/a^/o quoque favisse PaUadtus videtur.

Helias porro

prope urbem Anlinoum inonasticEe philosophite suffi habuit officinam; qui centesimum ct deci-

Id coUigitur
Pelagium,
tlse

Ilierongmi proannio adversus

servilis

uU hsc hahet : Paliadius

nequi-

annum. Dixit is autcm prius se ad annosseptuaginta solum in solis locis habitasse, quam eo pervenerit. Et eum ea esset cetate, ad finem tamen usque in ccrtamine
exeessit

mum

eamdcin hEercsin instaurare conatus est et novam translationis hebraicae mihi calumniam
struere.

Nunc

et illius

ingcnio nobilitatique invi-

ca^pto viriliter

JGJunans perduravit, perinde atque eo ipso aut tertio inde anno monasticEe vit stadiuin
esset

dimus? Nunc quoque mysterium iniquifatis operatur. Postea tamen S. Joanni Chrgsostoino adhsesit,

atqne in hujus sanctissimi viri cansa prxstitit

ninlfa.

ingressus
Pallndii
fides

Tunc

ergo, nisi forte siinnlaverit, cuthoVice.

(.o).

4. 2-0/ ergo rerum ab Elia gestarum fides apud lalladium manet; cujus fides christiana quum

Sed de his rebus legantiir liosiregdus et Baronius (8). Ego quidem sic sentio : errasse Palludium ac reprehensione dignum fuis.se; sed animo
sentieliat.

{0)

Lo..

cit.

(G) P. L.,

lom.

(8J

Amiale,

ecvle,., a.l

annum

3SS,

numm.

103110.

fuisse

'

DIES TEKTIA XOVEMBRIS.

comtaf. Quapropfer ut multocumjure nofat Mofiweydus, Histork/ Lau~ siaca caute h-genda est in quonnndam virornm viia, qum a Palladio immcrito htudatnr ; ml
ideo mendacp.m fuisse
quis

fvisse hxreticum,

mihi

mn

(Jo7

collum usqu. don.ersum. Tunc aU

ilii

genior

a.cto.

Nonnetepropterhancpoenamorabamutcuram
ammaetuasageres^fili?
seni
:

V. H.

ocuUs vidisse

et

non Palhidium arbitror, ita ut ab idoneh testibus audivisse

fidefi sit

Respondit frater

et

ait

se dicaty

Hs quoqne historica
ipse vidisse
et

anditnsse desancto Elia testatur, ea putauerim secura mmte a nobis credi

posse.
Aliaqnieihm
fortead

ideo

qnx

recusanda. Et

Gralias ago Deo, Pater. .,uod vel caput liahet, per orationes enim tuas supra caput episcopi sto.
"

meum

requiem

l.Jam oidendnm
nf.

esf

qno fempore S. Elias

Chrisfi

PaUadnts Alexandriam

rij-e^

Quo

te,port

cenit sub Theodosii

--'^erit

m^s.

consHlatu sernndo,

anm

388

hmc

Nosfri quoqne Eline videnfnr e.sse qim narranfnr inter Verha Seniorum, libeUo ii. n, ,5 n\
5.

(innos versatus est in monasferiis circa

(4)

Tres

driam

Ahran-

(5);

Eiiain

^''-^""""-

pjcebant seniores aliquando abbati Eli^ in E^v p(o dc abbale Ag.fhone qma " bonu.
:

maqno

frater

est.

Et

dicit eis

senex

Secundum

generatio:

nem suam bonus est. dum autem antiquos

:

Qui dixerunt ei Secunquid? At ille rc=pondens

nmltos mnctos ciros adiit; tandem morbi rausa in cenit.ubi mansisse ridetnr nsque ad unmnn Chrisfi S92. Viderit er.jo Eliam anno 391 Ehas tnnc agebat annum decimnm

multos ridit senes wquales tempore Anfonio ; pcrar/ravit deinceps eremum et

Palmtinam

Jam dixi vobis quia honus est secundum ait generationcm suam; seeundum antiquos vero,
"

mnm. Qui diu

fempns
srncti
,it.-e

sujtra centesi-

qiiidem non supervi.rerif sancfi Elife ah anno circiter

vidi

hominem

ad srrufnm

in Scythi. qui potorat facere ut sol

IV

Quare 280 nsque

fiuiens durarif. Fnit ergo Elias

staret in ccelo, sicut fecit Jesus filius Nave. Et haec audientes obstupuerunt et glorificaverunt

Eham

Snspieor inter atqne Anfonium neccssifudinem aliquam

Antonii Ma.jni ^qualis.

Deum. Forfnssis et seqncntia : Duo fi-atres ad abbatem Eliam venerunt, impugnati a cogitatiovidens eos senex quod essent corpulenti, tamquam ad discipulum suum subridens " Vere, frafer, ego erubesco ait pro te, quia sic enutristi corpus tuum, cum cerle profitearis
:

mfercessisse.

Sermo enim

fit

de ElifE conrjre>jatione

^^q'(nunusmonarhnsadAnfoniumperrexifafqne
ab hoc sancfo remissns fuif eo unde rencraf. Res
est

nibus suis

et

dif/na

relatn; narratur
Jibello

anfem

intcr

Verfni

Scniorum,
fratn

nono

(6).

te

monachum;
Df
EliE]

pallor

enim
(2).

et

macies cum humilitate

decus estmonachi
6.

m congrogatione abbatis Elije tentatio et expulsus inde abiit in montem ad abbatem Antonium. Et cum mansisset aliquanto
temporeapud
eum. remisif eum ad congregationem unde exierat.Iili autem videntes eum, iterum expuleruntad abbatem Antonium,' Noluerunt me suscipere, Pater. , Mittit ergo senex ad eos, dicens Navis naufragium
dicens
:

Gontigit aliquando

'"

"/vl"'
s,.in(uaiL

EMas est senex ille de qno ^'"^" Spiritnafi, cap. 44 (3) Senex quidam
:

At

sine dnlno nosfer

"'^''''avit

Hobis

cum Thebaidam

qui similifer perrexit

"

venissemus,

quod senex unus morabatur extra civitatera Antinoum, magnce virtutis vir, qui in cella sua egerat annos septuaginta. Erant autem illi discipuii decem, ex quibus unus erat valde negligens sui. Senex ergo sfepius illum corripiebat et hortabatur, dicens
:

tulit in

cum

pelago, et perdidit onus quod porfabat, et labore vacua navis perducta

est

ad terram.

"

Frater, soilicitudinem gere pro

et. nisi

animatua;habes enim mori,

veris, in

te

emendailie

supplicium tendes.
erat,

Frater autem

semper seni inobediens

nec ea quse ab ipso

dicebantur admittebat. Gontigit autem post aliquantum temporis,ut istemoreretur.Gontristatus yero senior super illo valde (sciebat enim quod in magna desidia et negligentia de seculo exiissef), crepit
^'

Vos ergo liberatam navim in terram vultis submergerei^, THi autem cognoscentes quia euni abbas Antonius remisisset, statim susceperunt eum. Fafeor me non posse demonstrare argumento inricto hnnr Eliam de cnjus congreqafione affitur, msfrumfuisse E\mni; rernm qnnm constet Eliam hnnr nosfrum Anfonio fuissecoxvum afque eodem femporc monachi vitam duxisse, afque insuper
beato viro adhmsisse alios Pafrcs, qnos discipulos
ejus repufarc
licef,

quum fandem

orare ac dicere

"

Domine Jesu Chri-

alius Elias isto

fewpore congregationis

verax Deusnoster, revela mihi quid sit circa fratris animam. Aspexit autem, in excessu mentis effectus, fluvium ignis, ingentemque in ipso igne multitudinem, ac medium fratrem illum, ad
ste,
(1)

pater mihi
'

plane

mn
^
fiuis

fnerit repertus, opinor de nostro agi Elia. Alia de sancto Elia incenire non potui; qnare hir
csto.

Vit* PP.,
col.

lib.

v.(P.

L.,

tom. LXXIlI.coI. 1001).ciip.

LXXIII,

col. 1091).

(51

Ibid

cid

(i

rv

LXXIV.

141.

(4)

Hisi. Laus.,

1 (P.

L..

lom.

DE SANCTO VALENTINIANO
EPISGOPO SALERNITANO.
sFcuLo V
EXEuxTE. . V. H,

T\hi/ippns
py/rtZ/a.
,le

Ferrarins

in

Cataloijo

sanctorum

synodo Romanfe 105 episcoporum,adversus Laurentium

in

^tusest,mn

sancto Valentiniano, cpiscopo Salcrnitano, sequentia tradit : Valentinianus,sextus

^l^i^^opo,

schismate contra

Symmachum

ele-

ctum
ni

coactiB, interfuit. Valentinianus

^'nexar
'iocZimZ,

Salernitauje episcopus, sancto Gaudioso, successisse traditur. Vixit et sanctitate floruit ante annum salutis humanfe
^"'"*.

^*^'"'^^'*

autem cum

aliquamdiu ecclesia; suEe sanctissime prajfuisset, nonas Noverabris migravit e vita, honores qui
episcopis

sanctis

debentur, promeritus. Cujus

ecclesia

quingentesimum, quo anno

Gaudentius, qui.

illi

subrogatus legitur
Pontifice Maxiuio,

corpus

in iuferiorc cathedrali

cum

san-

Symmacbo
I.

ctorum episcoporum corporibus

religiose asser-

Novembris Tomus

83

vatur.

658
ACCTORE
G. V. H.

DE
in Annotatione dicit
:

S.

SILVIA,

MATRE

S.

GREGORII MAGNI. D

vatur.

Ex tabulis et monumentis ejusdem ecclcsise.

Acta haud exstant;
antiquo ecclesife

Afqm

exstat ejus

memorla

in breviai-lo

Et paulo post : Quorum omnium sanctorum sex episcoporum corpora in niajoi-i Salernitana ecclesia ad prBescns sub vocabulo B. Aposloli et
EvangelistiB Matthaei in inferiori basiUca ad aitare sanctorum confessorum, quod spectat ad occidentem, honorifico cum sacris aliis sanctorum reliquiis rccondita sunt. Sex cpiscopi tjuos enumeraverat, $unt SS.

SalernitauEe ante auuos quadriugeutos scripto;

ubi etiam oratio sive collecta quee in ejus festo

dicitur,

continelur.

Ejus merniuit

Baronius

in

aunot. in Martyrologium
bris, et

Romanum

dic 19 octo-

Gaspar Musca in
citato

libro

de Episcopis Saler-

Bonosins,

nitanis.
et

Eusterius,

Gaudiosus,

Valentiniauus.
assitjnat

Grumatius, Verus SequenU

500.

ab aliis
sextus

1.

Loco

rii,

item Sahrnitani episcojn

Baronius occasione sancti Euste: Reconditum, nit,

corpus
in ecclesia cathedrali

deinde

Gaudcufin

annum

Quare

sancti Valentiniani

episcopatus

finem

srcufi

V
fh alih
quinUts.

Imbetur
episcopus

est ejus (Eusfcrii)

occupavcrit.

SalernUanns,

in crypta iuferiori
et posita

sub

altaris

confessione, ubi

Z.Afqueimc suntferequxdesanctoyaXQXiimmnQ
diccnda haJmimus; quihus addimus in Hai/ioloqio Italico (2) S.Valentinianum non scvfum, scd quin-

sunt aliorum sanctorum cpiscoporum

civitatis
...

ejusdem
episcopi
.3

vencrauda corpora, ut Bonosii

Valentiniaxi episcopi.
efc.

quem

celebrant
in libro

tum SaJerni episcopum

Valentinus,
S.

dici

Novembris

Gaspnr autem Mnsca,

de

quintus

Salerni

Vaienlinianus, seu eplscopus, post

EpiscopisetarchiepiscopisfCclesia;SaJcrnitanx{l),

Eusterium

eam

ecclesiam sancte rexit. Ejus

ante S. Gaudentium etpost S.

S.

Gaudiosum

recenset

dies festus agitur die tcrtia

ecclesia ubi

Valentinianum, mdto fomcn

a-tafis, seculi
et

aut
ora-

Novembris in eadem sanctum corpus requicscit. Qu^ sumVglicUio, licdia

episcopatus anno assiipiato. Titidum sancti

pta sunt

c.r

tionem sumpsit ex Breviario Scdernitano

sec.

XIL

Salernitanis.
in Catfdofjo

Ferrarius, quem supra citaiimus

episcopi.

Sacra, in Episcopis

Oratio.

mano non
:

sunt,

sancfnrum qui in Marfi/roloijio lioad diem 3 noiemhris : Salerni E

Adjuva nos qufesunius, Domrne, deprecalione sancli

Valenliiiiani, confessoris tui atque pontiticis
et prfesla

sancti Valentiniani

Ejusdem

meniinit

ul

Castellanus in Martyrologio generali.

(1)

cujus hodie solemnitatis diem

cum

laHitia spirituali venecoells.

ramur

in terris, ejus

auxilium sentJamus in

Per

elc.

Neapoli 1594, pp.

14, 15.

(2)

Torn.

II, p.

271.

DE SANCTA SILVIA
G. V. H.

.AL4TRE SANCTI GREGORII MAGNl.

sunctas muUcres quas yencratione fiUorum

SECULO

VI.

Inter

salmndas Apostolus prxdicavit, praicipuum locum tenef sancta Silvia, sancfi Greijorii Magni
mater. Cujus sauctissinim niulicris cultum valde antiquum, sed currentihus seculis pene obiivione

senatorum prosapia, verum etiam religiosa, originem duxit (3). Joannes Diaconus ejusdem sancti Gregorii Vitam exorditur in hunc nioduni (4) Gre:

gorius genere

Romanus,

artc philosophus, Gor-

diani.viri clarissimi, et beatse Silviee fiUus,preefuit

ohrutuni,C!emens VIII Ponfifex Romanus insfaiiravif, illato sancfm Silvia? nomine in Marfijrolo-

Roinanse sedi annis tredccim, mensibus sex, diebus decem, temporibus Tibcrii Mauricii et Phocaj
Augustorum.iste,senatoria stirpe progenitus,tam

gium Romanum ad diem 3 mensis novenibris : Romee sanctce Silvie,matris S.Gregorii Papce (1).
NotavitCasiellanus
iu MarfijroJoyio UniversaU{il)

nobilissimaniquametianireligiosissimamgenealo-

giam

duxit. Consentiunt itaque

PauJus
virtute.

et

hunc locum fuisse insertum ohpopuli concursum ad S. Gregorti monastesancfa! Silviie elogium in

in asserendis parentimi sancti Gregorii,

sciJicet

Joannes Gordiani F

ac Silvise, nohilitate

ei

Utriusque

riuni die prsecedenii, in

Commemoratione omnium

jn-arogafionis argumenfa deinde afferunt a parte

fideUum defnnctorum.
inter sanctas

Gordiani, sed a parte sanctsB Silvise inhil. Silvise

progmiiores, consanguineos ac cognatos que auctor siJentio premat, cogitare
ipsisfuisse incognitos.

2. Inter prseclaras ac christiana; vitx laude exi-

mulieres

cum

uter-

eminens
ffloria,

mias mulieres sancta Silvia eiuinet velut luna minores. Quippe quse et genere

infer ignes
et

Jicef

eosdeni

divitiis

Quare aliqui opinari potue-

magna
nuptiis

exfiterif,

magna quoque

jrr^sfanfissimis

runt sanctam Silviam non esse

foriasse

Eomm

ortam nec

cum Gordiano, sed mulfo major insigni morum sanctifutc; quam tandem cducafo ad omni-

modam

viriuiem

fiiio,

riro

incomparahiU, magno

liomanorum sanguine cretam. Sororem habuisse videtur Silvia nomine Pateriam, quss ad paupertafem redacta fuit. Gregorius enim ad
AntJieniium
inquit, ut

vocare inter sanctas mulieres, immaculato matrimonii tjioro et

Gregorio, non dubitamus

maximam

suhdiaconuni

scribens

(5)

Volo,

domnte

Paterite, thise meaj,

mox

ut

vidux vitm ornnmefitis iilusfres. Doicndum est a nemine veterum sancfissims hujus mulieris vitam Jitterarum monimeniis fuisse commissam. Quare cogimur iunc inde expiscari sparsas de sancfx Silviae
illustrissimo
3.

praescnteni jussionem susceperis, offeras ad cal-

memoria

reliquias.

ciarium puerorum solidos quadraginta et tritici modios quadringentos. Thia enini est niatertera, quamquam eiiam pro aniifa sumatur ; sicut nostrum tante, quod et patris et matris sororem
signifcat. Sed Gregorius alihi tres dicit suo patri

genereoHa,

PauJus Diaconus Viiam S. Gregorii Magni auspicatur ah ejusdem pareniihus, ita scribens Gregorius hac urbe Roniana, patre Gordiano, matre vero Silvia editus, nou solum de spectabiii
{1}

fuisse sorores, quas noniine designat. Ideoque vide-

tur Pateria non fuisse qnarta Gordiani soror, sed

soror sancts

Silviae.

Vule nolam

ad

ni

non. Nov. in edilione Martyroiogii

Romani anno

1030 lypis Vaticanis excusi.

(2)

Ad

3 Nov.

(3) (o)

Mi-ne, P.

L.,
i.

tom. 39

LXXV.

col. 41.

63. (4) Ibid.. col.

col. 493).

Epist. lih.

(P. L.,

tom. LXXVII,

4.

Sunt

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

4.

Sieula

/,. Sicla,,,. fuissc Siculam.

Sunt (pu exiatiment heatam feminam aenerf Etcnim G,-eaoriJo.SZlTl Elcim G/Tfyonws, ciim parentum

jam dudmn obitu iiberum disponendarumrcrum suarum ImborGt tacuUatem, ul ait Paidiis Diacopotins patre orbatus, ut scribit Joannes wis { 1 ), Diaconus (2), sex monasteria in S/c/tia rnnrel

f^
v.ffi,

rf ..,/..

ca,iri,i,

'""'"" ^'-'Pf ''-'"-vV., n,l ,-i4iorlmn, falim ar puli-ium miiitai SilG,-ego,-ii

AUCTORB
G. V. H.

,mji

mnlris.

auclo,-

douaUmes factas a
oUicioni fuiHse

P,-xle,-m dolel.at sauelu Silvia et a .laneto

1,-udilas,-

G,-egorio

ae

taJe,n

deeoiio pop,ilo,;,

siruxit (3) etpraiferea

,nceia
(-1.).

septimum intrn
rtoleJavi

qui suetam

tir/ns

Ihnna,;,ldi'

Silviatn quusi
''

QuWm.

nionastPriis

t.ntum de

tibus

pr^diorum suorun,
illic

l[nlt
nn
el

tX?i" '"
, ,

"""''"'!

''"'"'"T

''"'"'"'"" '""""'

posset

commcan.ibus

al

q^oti

'I

"'T'"'^'

"f T"

"'""",'!.
'

'^""' '""'' '"''"''"'

'

C'"' ^"""';"""'' '"'""

"""-

e.,ufe,-n,s Gre,o,-u ho,sd,atu fuissc diet,

e,o,-ii

i,p.ae,;,t

,nde codudnnt sanctum S,iv,am genere esse ,>lu,n Apd Roeek,n P,rra,n (6) lejo : S. Silviam

,ra'L,qe
Silvi.-..

esl

spZ^L
i,

,, ,o,is sj,e,^eilio

eost,;,it,n

fi^

J.ono,-e,

mal,-em D. Gregon, PP. Magni, qu, anno .5.58 c,rc,erl2marlev-aadecess,t,inmarlyroIo,ium S.culum Ocfav,us C,aje,an,,s retulit et ,,uinque
,

Let^
mos

Vnd

die, (1755)

S. S,7,> appellutnr

e '

, ^tiicertiini.

f!liah,,ss,,isf,-,;j,,e,,terSiwJ,o,,,eni,,,po,,,^,,
G.

..rgument,s dnb.lnl , s,,a Idea. fol. 25, an Silvia uenl S.cula (,:oj,c,t sc,l,eet. SiMam faisse Sic-

Mussa Apolloia, cnfus caput

^EmnLn

oppi,l,n. U.ene n,uss,:,

Apolloiu,n

GrS"
iw

ln,.Vnmo. ex fama ad eum dekpsa a M.Thoma Pallavcno, soco Ma..str, sacr, Palalii, per Vin-

Silv.a ,alre eoseliele, dedit ,onas,e,^io

eesi.
!,.,

Sed

l,j,.s euslelli

ineoU. t,n

G,-eaori,nn

Silviam ,nutre, obHti, e eeclesium

^'""t".<-P'sPum Agrigentinum Tp"";' PP. V thoologum. Secundo, et Pai,l, ex Gregorii B PP Magn, p.otate ,n sanctos Siculos, hausta a
matrecertequKlemSicula:, eenimAgathamet ,.uc,,am VV. MM. S,culas ,n M,ss.t canone.n inluht ut frad,t s.anctus Anllielmus, episcopus Schireburgens,s; b.asilicam S. Agalh,E in

epilcnZ

eor,

honorem erexernnt. Ineolx Piseul, Guao,es llifdiu olim suetx Silvia,

.lu.jnuli, Poli,

lenet; sed SiIvi,E ri,let,- oUiti.

Locu

e,.,e,-uta

faernni S. Eustachii mart,jris, juxta aucto,.em ,no,lo eitatum; e.r eode,n enhn .Inieio ,jene,-e e,-at

Suburra

purgatani sacravit,
basilica S. Petri.

et

sacrariuni

S.

Lucire in

E.npalnm, se,cta Silvia ,lono dal.,m ,oachis Suhlaeeusibus, deslructum a Tilmrtiuh et sub nomi/ie Madama reconstrnctn/n, apml
Silvia.

Tertio.

gorii in Siciliam affectus,

ejusdem sancti Grequcm ex epistolis faciie

Etnpnlo
tur

monasteria sex Gregorius ante initum pontificatum in Siciiia ^edificavit, ex iis duo Syracusis, a^risque et latifundii.s donavit, quse ille in insula habebat et forte ea bona dota;

cognoscas. Quarto,

Petru/n Ciossi (nohile/n cirum ex Us qui destnicto in novum castellum S. Angeli Madania
ita loaui-

rocafum fran.^ierant) pcr prosopojXEam

Me

Sylvia Doniiiia.Gregoiii
diviB Scholasticje

magna
dono

parens,

Monachis

Quinto, eodem levo feminfe Sicuiai viris Romanis nuptje. ut Fauslina TertuIIo, patri marlyris Placidi, Elpis
alije

lia

SieulEe matris extitere.

dedit.

B&c

e.rrerpimus cx dicti auctoris co/nnmitariis

Severino Boetio V.C. ac martyri.Tum forte ctiam

Silvia

Gordiano

in

matrimonium

data. Conjectu-

(9) ; quorum fidon utiqne penes auctorein relinqtiimus. Sed oppo/iuita sunt res~ ponsa opinaidihas Sicidis ex latifandHs SS. Sil-

de sancta Silvia

ras has esse affirmas. Scio, sed interdum conjecturis expressa veritas. Hcec Cajetanus.'/ rursus

vite

nart.

aid Gref/orii patriain sancta; Silviai detcrmiNos simpUciter confitcmur patriam sanctse

Rocchns Pirrus suo nomine, /n opiisc. de Ahhatiis Siciliermhus (7) Pi'imum sex monasteria (fedi: :

Silviis

ficavil)...

Secundum
illius

in

Sicilia

a^dificavit.

In

oinnimoda certitndine jam definiri a nofjis non posse. l.De ortus sanctx Silvise nohil/tate nuUa estcon-

qua
^'

Qita ilomo
iiaia
iiicfi-tiim ;

scilicet

regionc?

Ubi

totum patri-

monium

orania construxit. Sed in Panormitanis partibus cuncta bona sute genitriibi

tenuit,

Sed qua doino nata sit, hisforia non fradit. Secundum Alhcrtum Cassinm ( 10) pater sanctie Silvise fitit Flacitts Anicins Proh/nus, ex aitctoritroversia.
tate Maurolijci. Quod si verum esset, S. Gregorius per patrem ac per matrem ex Anicio tjenere desccnderef; qttod idoneis argnment/s esset de monsfrandum. Qui ita sentiunt, Paidum ac Joannem
h.l./,^^,,, diaconosj

cis Siiviie

fedesque seu palatium pnetorianum

tenuit; ergo

ibidem constructa. Etsi P. Octavius

Jesu.
vir ornni
illustris,

Gajetanus Societatis
*

virtutum

genere perspectaque eruditione

^nppie

quinque

Siculamesse

rationibus eamdem sanctamSilviani*et ex duobus -"-"".v,v...,:,<i..^.Lu.ii.j.i.iii clcvuuuuu

Vitse S. G^regorii r <*<e ^. kti jui u

acripiores, ae scriptores, de genere

monasleriis sub D. Gregorio Syracusis struetis ac

dot.atis

S. Silvise taccntes facile expVtcare possunt.

Qunm

Syracusanam
et

civem

suam
ex

conjectet,
prsediis

enim qmterni sfemmafis gloriam ostendunt, una

quanto certius

evidentius

illius

Panormi existentibus nativitate Panormitanam fuisse enuclemus? Ili duo ergo Siruli Ocfarius
Bocchus Pirrus ob allatas sive rafiones sive coi/j'ecfuras sanctam Silviam Sicalain csse opinanttir. Sed conjecturis ea causa definirt neqtiit.
ef
'I

mafernum laudarerimt. Uterqtie Felicem papam inter heati GregorH atavos laitdanf, quamqnam
erronee Joanncs D/aconits pro S. Felicc Illposuerit

Cajetanus

ufi

IV. Eraf atdem Gordianus, S. Gregorii pater, communis fert opitiio, ex prxclaro Aniciortim

genere.
8.

Sotnana

o.

Afberfus Cassius tn libro

meafihtis tirbis

gttein

scripsit

De

Quo anno nafa

litferis

sit

sancta

Silvia,

netno

incertus
jinriter
IIIIHHH
iiiciiiiis.

aquarum

Romai

(8), 2)arfe

secunda

veterum

tradidit.

Cona/nmur ergo illum

licef.

agens de vita sanctie

Silvife,

contra insurgtf, ac
esse contendd.

annum

investigare, quantiun

In Vita S. Gre-

sanctam Silviam

Romanam

Hic
ter-

goriiej: cjttsdcm script/s

aucfor qttum in aquaidttcfus urhis

inguireret, reperit quatuor

Romx
ire

sfiidiose

Pafres siis

adomida, qaain Manrini operuni Gregorii Magnt editioni prx-

aquxductus

per

ras acprasdia S. Silviae,^^ sic quasi ex grato animo

col. 43. (^) Tom. cit.. col. 03. (:J) Pnulus Joannes Uiac. ibid. et Greg. Turon. ///s(.,lib. x, c- 1. (4) Ibid. (fl) Sleilia Sacra, (5) Pauhis Diac. ihiil. Syrac. Eccl., ad annum 5.53 (ed. Petri van der Aa, coI.5S2j.
(1)
cit.,

p^erunt{\\),Gregorii ortusreferturudannttm 540, certis argumentis, sed ratione profjabili. Nihil

Tom.

(8)

{7) L.

IV. part.

ii

(in

opere

modo

cit..

tliac. ibid.;

Rorna 1755. (9) Op. cit, p. 2, capp.l,2.-(10}Ihid..c.5.- (11) P.L..tom.LXXV,coI.34<J.

Corso deUeacque
etc. in

rol.

1300).

itaque

660
AucTOfiE
^

DE
annum

S.

SILVIA,

MATKE

S.

GREGORII MAGNI.

itaque vetat
illo

Gregorii noialem anteriorem

statuere aut posteriorem, prxsertim si rationi

mismoriims erudiisse, clarum est. Quod a fanfa D matre expectari poterat, sanctam quoqtie fiUo suo
Gregorio nufricem procurarif ;
cujus
nicnioria

a Maurinis alhdx nihil eonfradicit,aHt etiani conforniior

dicit,
est.

E.visfit tamcn fraditio,qiix si verunt

excludit.
rcfert
S.

annum 540

de sex monasferiis in Sicilia

sdificatis,

Rocchus Pirrus agens a Diro Oregorio Bencdicfum lioinat affuisse

postmodum Grcgorlus ponfifex dclecfabatur. Nain ad Rusticianam Patriciam scrihit{\); Donmam

ras commendatis,

anno 531 atque

eo anno a heata Silvia praignante salutatnm eideni futiiram infanfis queni portabaf viiam jir^dixisse. Eamdem fradifioneni uon semel

quam mihi per litteonuiino diiigo et gravari in nullo volo. Vere dicere licet cim auetore Vitie S. Grcgorii ex ejus scriptis adornafa: : Quum parvero illam nutricem meani,
educalio

vulomm
cia,,iuxta

matrum potissima
(I

sit

provin-

commenwrat BuceHnus in Annalihvs, sed rem assignat anno 541. liem gestant Bticelini verhis
reddo
:

Paulum

Tlm.

v, lOj,

non immerito

Quo

ipso

tcnipore Roiriic aliquiimdiu

conjicimus S. Silviam strenue officio crga suuni Gregorium ejusque fratrem defunctam csse,

subsistentcMii

diani conjux

conveniens B. Sylvin, Anicii Gorlectissima, prjegnans tunc niagno

a

revera

fillo,

magno Benedicto amantissime

rccreata, prophetico spiritu

omnesque christianjE matris partes in ipso instituendo diligenter implesse. Gregorio enim fra~
pluribus in eplstolis de

compellalael

niirifice

ab eodem de

frem fuisse, vix revocari in dubitim potest, nain illo hqultur. Sic ad Petrum
(3)
:

nativitate,

nomine

et officio ejus

subdiaconum
ut

gerebat in utero infantis, Magni per omnia Gregorii,edocta est, magna ct ipsa vitiB sanctitate
et

quem

dini tuEE, quia

de causa

Aginms nutcm gratiassollicitufratris mei prcecepl tibi

egregia

cum marito

in

Sublacense non minus

quam

argentum iilius retransmisisse debuisses. Ad TJieodorum, Ravennx curatorem aut certe arcJii:

Cassinense Archisteria liberalitate pr^eci-

diaconum

g pue primorum Ordinis ccenobiorum fundatoribus acccnsenda. Si hair. vera sunt (quod prohare nec possum ego neque ah aliis probaium inveni, sed
assertnm quasi de manu in nianutn fraditum), Gregorius non fuif natus anno 540, nam Benedictns anno 541 vidis.te dicifur Silviam prxgnantem; sed natus est aut annn 541 anf 542, srcnndum Bucelimim. Secundum tradifionisformam qux ad

Sed si tantum est, gloriosum tVa(3) trem nostrum, vel de episcopis unum ... subscribere facicmus. Ad Lcontium exconsuiem (4) Qua;
:

a glorioso fratre nostro Palatino Patricio etc. De monasterio S. Herma^ quod a fratre nostro constructum cst (o). Jiiinc fratrem indicare videfiir Gregorius Turonensis Sed prEefectus (6)
:

urbis

Roma;, germanus

ejus, anticipavit

nuntium.

Ex

Bocchtim Pirrum pervenit, non fuif nafus Gregorius anno 540, sed aut anno 531 aut 532, nam anno 531 dicitur Benedictus Bomai fuisse ac prxguanti matri de Gregorto prophetiam edixisse.
Vifficile est stattiere

piai niatris et pia: nutricis recordatione scri-

psisse videfur S. G^-egorius

ad Theoctistam (7), agens de puerorum edncafione, verha ifla aitrea,

dicens

sunt, aul
11.

quemnam annum

eJiqas,

qnum

omnes
cui appropin-

Verba nutrientium aut lac erunt, si bona venenum, si mala. Viro suo Gordiano orhata, saiicfm vldux
:

ViiiuavhU
"'"Cmime.

sint incerti.

quatin:

9- H-^ec fnmcn esf ttnica nofa, qux indicare posstt amiuin quo iiafaesf sancta Silvia. Nam supponere
licet

mores egregle monsfravlt Silvia, mundo valcdlcens

ac pietatis operlbus ex toto dedita.

Digna eximio
dlcerenfur
illa

Aniciorum genere. digna craf

qua:

ctii

secHnduin mores illorum temporum mipsisse

Hicrongmus

eam Gordiano priiito /ndfcrfnfisflore. Nupserit erqo anno a-tatis decimo sexfo, et habebis annum nata-

ad

Demdriadem
:

rirglnem,
et

Anlcii
divitiis

Olghrii filiam, scripserat

NobiUtate

hm

beata; SWvm, si Bocchnm Pirrum sequaris, 515 vel 516 (prmguuns eniin anno 531, auf iUo anno aut sequcnti pcperU) ; si sequuris Biicelinum

prima in orbe Roniano... cum lui generis sit et habere et calcare divilias (S). Mulfa per se, utisupra vidimusex Alberto Cassio, donasse credi
potest,

annus beatai Silvise nataJis esf annus 525, 526 aut 524 (pro diversoanno qiio natus pxttafur Gregoriiis, nempe C 541 aut 542 anf 540). Supponere debuimus ad Jtanc rationem ineundam et Gregorium fuisse primogemtum,et primo mafrimonii anno cunceplum, quorum neutrum hisforia fradit; et proiterea suppoVifx,

aut

Maurinum anctorem

muUa qur

filium monasferlis, ecclesils ac

Christi paiiperlhus.
certiim est; dulufari

Mundo
fanfum
e

valedixlsse Silviam
ptoiest

adJiuc viro
e

an demorfuo. Quo
nulUiis

vero

utrum vivente anno Gordianus

^

vita

excesserit,

veterlbus tesflmonio

suiinus Silviani aitnu aitatis decimo sexto niipsisse, quodpariter nidta historia dicif. Boni constdat

vero anno Gregoiius pafernas monasterium vonverterit anno 573, nidla facta de patre mentiotie, mulio cum jure exlstimare llcet, Gordlaniim funcvifa defuncfum fuisse,
3!des in

edoceniur. Qtium

lecfor

coimmen

ac prolnde Silviam viduam

12.

extitisse.

investiganiis

latentem verifatem;

quain etiamsi invenisse non constet, non potuimus tamen longe aberrare, ut patet ex ratione qux Maurinum induxit ad annum Gregorii nati statueitdum. Gregurius enini obiit anito 004, certe non admodum senex, ethicdicit suo tempore accidisse

vavit
coniis

Pauca admodum facta de Silviae vita conser^'^ Jiisforla; qux Jilc sequuntiir. Joannes Dia- SMrfgmm*
narrat

primum

(qiiod ejus verhis refero),

/fj""!,,,,
]i,ti,.

Gregorio iunc monacJium. agente in suo monasterio in Cllvo Scauri : In hujus monasterii penetralibus

idem
Silvia,

quod facfian est anno 446. Sccundum auctorem Maurinum facfum illud incidit in infantiam Gregorii; secundum Bocclii Pirrt narratum debuit
incidisse in ejusdem Gregoril adolescenfiam. Certius aliquid de aniio natiritafis S. Silviie defer-

vir

omnipotentis Dei Gregorius, a niatre tunc temporis juxta portam beali Pauli,

loco qui dicitur Cella Nova,

quo hactenus oratorium nomini ejus dedicatum est et tamosum sancti Babse (Sal>x) confessoris Christi,monasterium,
cujus laus in sexta et septima Synodo. constitutum videtur, degente, crudis leguminibus pascebatur. Mitiebaf autem sancta Silvia ad
filium leguinina in scutella argentea
;

minare non possum.

S. Silvia

10.

De

pueritia Sancfx nostra; niiiH nofum est;

pra^tcr

"''^"'

<^^ J^^^^entute,

ed7c7tU!os

mafrimonium. Sanctisac filium sanctissicol. 720) col. col.

sima raiione vitam

(1) Lib. IV, epist. (2) (3)

quam

ali-

itisiituisse,

quando meudlco sapius ad eleemosynam

(4) (5)

redcunti,

46

Lib.

I,

epist.

{P. L.,

tom. LXXVII,

(P. L.,

Lib. IX, epist. US (P. L.,

LXXVII. tom. LXXVII.

loin.

504}
1023j

'

_ -

Lib. X. epist. ul {P. L.. loni. LXXVII. col. llUli). Lib. XIV, episl. 2. (G) Hist.. lib. x, c. 1. {7) Lib. vn. epist.2G.- (S) Nuinm.l et 1 4 (P.L., tom.XXII,colI.l 107,1 1 18).

datis

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

661
auctor.

datis Juin prideni onniihus

nummis, Ch&prius
Joaiinr Diarono:

nam

dari Jussit.Acc/^Je rem

"

fjesfain e.r

Ruisus vestiarium suum, si fbrte vas quodlibet aut vestimentum haberet, interrogans, audivit nii
peniius reniansisse praelor matris

vorai homiliam ex qua excerpsimi/s q/ix pr^cessei-unt, dicens : Hoc quod de Tharsilla amita mea homiliis evangehi dixissc me recolo, replicabo. De/nde rem gcstam

^. H.

argenteam
erat,

sed

quas

cum

uh ad

infusis

leguminibus mitti soiita

:

scutellam.
frater,

Mox

alacrior factus

banc

defer,

ne

tristis

Ergo, inquit, abeat, qui consolari

"

quajrit paupcr.

Itaque delatam scutellum, Gre-

mairis sum meuiionem fercrat, iUa /erlM, resecuit inter quas mater niea quoque affuit. Vnde sic ratiocnor. Gregorius, quum

ex homUia exseribii; illam sententiam ventum esi, i qua

homiliam

dicerel,

testes

rem gestam

gorio satis hilariter largiente,

tur,

Isetus amplcctitur,

pauper qui putabanon jam ad expetenda

mter nofi.sima
eraf), quia tunc
testibus, silet

referenies adducere poteraf (quos

rio/ctis Silvia,

Pontifiris mater,

sed ad conferenda suffragia rediturus. Erat enini angclus Dei. Discant ej^ hoc exemplo religiosi viri sanctam cnriiafeni ac largos essc erga pauneres.

adhuc
ideo

v/vebant. Postea silet de

de maire. Quare? opinor, quia moret

tem obierant,

rem gestam
si

referre amplius

"ou

poieraiii.
Siivii3e

Nulla enim flamnia monasteriorum

Quod

opinio

boiia acrius

mea

vera

est,

depascit quain sordtda avaritia. Hahitnhat ergo tunc sancta Silvia in Cella nova, sita in monte

Aventino medio, in conspeciu monasterii filU

sui,

quod inde nno

ymm
3
s/

emortualem prope accedere licet. Nam Dialogos scrijjsit Gregorius anno 593 vel oD4; sic ei/im cum Maurinis (3) existimare
pi/fo.

annitm

ad

distaf

milliario.

Nnnc
alumni

Pontifex ordinatus fuit Gregorius

ecclesia

septemb/-is

Sancti Hahai acroiifigux Sides snnt CoUegii

nici Societatis Jesu, cujus collegii
tutis

anno 590; homHiam

est intra

Germaeo sta-

ergo, citatam

habuerii necesse

diehus recreationis causa ire consueveruni.

Silvia siiperstes erat

annum 590 et 594.Ergo, quum /lomilia habereiur et

Morienti
mnctse

13.

Alferum qiiod hisforia iradit factum

riti

sancta Silvia interfuit

^'^
'^adelt'"

^^"''

tesfis, refertiir ab ipso SilGrcgorio Ponfifice, in Jiomilia, qiiam

erat quum ederentur Dialogi, quod raiione non qu/dem plaiie cerfa, sed famen prolm-

defuncta

liili

ill/id

hahuif adpopiduin

Eomaiium

in basi/ica S. Cle~

mentis mariyris (1) et iterum sed brevius in Dialogoruin l. iv, c. 16 (2), uhi matrcm affu/sse non dic/f.

asseruimus, annus Silvi^ einortualis incidit in quadriennium. Sanciam ergo beatissimx mulieris moriein anno 592 nou ii/coiigrue assignemiis.

Unde sequitur

secuiiduin nosiram comjmtaet

Priore ergo loco Gregorius,postquam dixisset fres fuisse patri suo Gordiano sorores : Tharsillam, jEmilianam ae Gordianam, dnas priores sanctiiafis siudio fervidas, tertiam vita iepidiorcm, de morie TharsiVs enarrat ita : Quadam vero nocte

iioiiem S. Silviani vixisse septuaginta

aliquot

auuos, sed

ad octoges/mum non

pervenisse. Qiiod

satis convenit
S.

imagini sanct^ matr/s sux quam Gregorius pingendain curacit. llhi enim refert

vultuin quidein senis, sed

15.

Imago iUa
atrio

S. Silviae

TharsilU^ amilje

mece, qute inter sororos suas

non decreqntx. una cum imaginr Gor-

hmigo

diani in

virtute continuEE orationis, afflictionis studios*, abstinontiag singularis, gravitate vita? venerabilis,

moiiasierii S. Audreai in

Clivo saneUeSilviiP

honore et cuhnine sanetitatis excreverat, sicut ipsa narravit, per visionem atavus meus Felix.
in

$cai{ri,Jnssu Gregorii Magni depida; adhurconsp/riehaninr fempore Joannis Diaroni, qui rlaruii
circa aiinum 870. Utramque iimiginem idem Joanues miuutissime descripsii in Vita S. Greqorii Magni,l. iv, n. 83 (4), e quo loco sequentia franscrihiui us.

hujus

Romanfe

Ecclesiae antistes (S. Felix III)

apparuit, eique
ostendit, dicens
:

mansionem perpetuas
"

claritatis

sione suscipio.
correpta, ad

hac to lucis manQuj^, subsequenti mux febre

in

Veni,quia

diem pervenit extremum. Et

sicut,

I.MAGO S. SlLVI^ IN ATRIO MONASTERII

S.

AnDRE^

nobilibus feminis virisquemorientibu3,muIti conveniunt, qui eorum proximos consolentur, eadem

DEPICTA.

hora ejus exitus, multi

viri

ac fominje ejus lectu-

IG. In cujus venerabilis

lum circumsteterunt, inter quas mater mea quoque ^ AFFuiT cum subito sursum illa rospiciens Jesum
:

Gregorii, juxta

nymphium

monasterii atrio, jussu du^E iconiae veterrima;

venienteni vidit, et
coepit
dite,

cum magna animadversione

:

circumstantibus clamare, dicens

recedite, Jesus
venit.

"

Rece-

usque hactenus videntur. hi altera beatus Petrus apostolus scdons conspicitur stantem Gordianum regionarium,
artificialiter depictfe

quarum

Cumque
illa

in

eum

intenderet

quem
ut

videbat, sancta
ipsa

anima carne

patrem Gregorii, nianu dextera per dexteram nihilominus accepisse. Gujus Gordiani
videlicet

soluta est; tantaque subito fragrantia miri odoris

Monint;
incert''"

quoque suavitas cunctis ostenderet illic auctorem suavitatis venisse. 14. Quod quando acc/derii, cerio sciri iiequit. ^ 'defur sancfa Silvia adhuc fuisse superstes,q/min Gregorius hsec roram popuh narraret ; nain pnemiserai : Neque enim ros longe ante gestas diciest,

aspersa

habitus eastanei coloris planeta est, sub planeta dalmatica, in pedibus culigas habens; stafura
longa, facies deducta, virides oculi, barba moilica,
capilli

condensi.vultus gravis. In altera vero mater

taliter

Gregorii sedens depicta est Silvia, candido vela-

mine a dextro humeio

contra sinistram

revoluto contecta, ut sub eo

tunica pseudolactini

manus tamquam
coloris

nius;sed eas de quibus testes existunt eisque

interfuisse se referunt,
inier
testes

de planeta subducat, et circa pectus sub gula

inferior

memoramus, Quumque
rlare
des/gnei,

apparoat,

unain solam

nempe

quae

magno sinuamine supcr podos

omnino
et

dofluaf; dua-

matrem
adhuc
loc. cd.,

suain, putaverim sanciam Silviam tunc

fuisse

bus zonis ad similitudinem dalmaticarum. scd

latioribus,

superstitem.

Gregorius

eamdem
illa

distincta: statura plcna, facies

historiani eisdeni fere verhis narrai in Diahgis,

rotunda quidem

candida, sod scnio jam rugosa,

fuisso

sed studiose resecuit qusedam. Esique

quam

ipsa

quoque senectus pulchorrimam

Iiilari.

omissio notatu dignissima.

Nam solemne

Gregorio

significat; ocuiis glaucis et grandibus, superciliis

^st rerum narratarum testes citare; ef hor Joco mentionem fesiium stud/ose expun.rit. In meino-

modicis, labollis venustis, vultu

capite

ferons in

matronalem mitram candentis brandei

(P. L.,

(1)

/" Evaiig.,

lib.

II.

1200, 1201).

}iom. 3S (P. L.. loni.

LXXVI.

coll.

fatio

ad lihios Dialogoium

(2) P. L..

lom.

LXX VH. col.

3iS.

tom. LXXVII.

col. 145).

(3J

Pr-

- (4) P. L.. lom. LXXV,

coll. 2-29. 230.

raritate

662
AUCTOKt:
G. V. H.

DE

S.

SILVIA,

MATRE

S.

GREGORII MAGNI.
in

duobus dexterse digitis signamunire velle proetendcns, in sinlslra vcro patens psalterium retinens, in quo hoc scriraritate niblatani:

masse

sna ecclesia lafere corjms sancta;

culo criicis se

Sil-

viae (8).

Ego opinor sepultam

fuisse S. Silviam in

ptum

est

Vivit aninia

mca

et landabit te,

et

judicia tua adjuvabunt nic (Ps. cxvnr).

A dextero vero cubito usque ad sinistrum circa scapulas versus ascendens reflectitur, qui ita se Iiabct
:

loco uhi Gregorius ejns filius mntris effgipm pin^ gendain cnravH; sed in re incerta pro certo nihil

asserere valeo,
20.

CuUusS. SiWx^valde nntiqnus

seculo
est.

cnjus orafonum

S. Silvijp

emoftnahs
hicertus

iioij omnino cerfits Juxta P. Octavium Cajetanum, qunn sifprn cifarimus, S. Silvia ohfif die 12mnriii; jurta Inveges (1) Sancta Siiviu Roniae cvolavit in coBlum die tertio Novembris. Juxfa Mnurinos in anno(ionibus nd opern S. Oreijorii (2), dte tertio

GrEGORIDS SlLVTi: matri fecit. 17. Dies quoque sandi ohitus

Diacono certnm
titulo insignit.

csf, quippe er Joanne Qui eamdeni Silviam heats

IX

Cuitu,,.

exfifisse

""li^um

Oratorinm iflud nequaquam reccns

e.v

esf.

consinicium fnisse,
spicitur; hactenus

orafionis

forma

safis per-

enim

exi.^tere dic.imus, quai

jam

aliquam siafem fuleruni. Cogitare ticei puhlknm beaiai mulieris cultum a depicfa per Gregorium imagine e.rordium sump.'^is.se, quod et Baronius
innuif in inscriptione deinceps legenda. Nosirn qiioque tempore S. Silvia eoUtur,prxseriim in ecclesia

noremhris. Arturus in

Gijnxceo diem S. Siivire

emortualcm
diti

statuif

5 novemhris.
:

Eumdem
S.

diem

Paneirolus, in libro rui fifulus urhis Poms, reyione 9,

Thesauri nhscon-

S. Snbx, de

tit.

Sabbx

(3).

meniio. felicem

Baronius
dicif

in

inscriptione
sancfss

quam
Silvia?

qua supra non semel facia est mulierihus prwgnantihus invocatur ad

ohtinendum.

infra dnhimns,
nnnirersariaui
mnrfijrologio

pnrtnm

NuIIn

memoriam

iamen

ihi

slgnn inveni sepulcri, in quo

sncm

ossa SilvJEe

celehrnri die qninto novembris. In

Romano
rt lociia

dies festus S. Silvije eeJehratnr

111 nonas

novembris.
nepidtiirw

Qno in loco sanetai SilviEe corpus sepulfnm hnnd facHe affirmando dixerim. Varii varie affrmaruni. Arfurus in Gyna^ceo nnn duhifat
18.
sif,

requieverint. In ntrio ecclesix S. Sahx legi sequentem inscriptionem (anno 1880) : Ecclesia ss. sab^ ET ANDREJ: AD CELLAM NOVAM UBl OLLM ET DOMUS

DEINDE ORATORIU.M S. SILVIvE MATRIS S. GREGORII PAP^, EX QUA DOMO PIA MATER MITTEBAT AD CLIVUM SCAURI FILIO SGUTELLAM LEGUMINUH. lu CCcIesia
S. Gregorii in

quin sacruni Silviae cnrpus sepuffum fuerif in sun fiomo, nenipe in Cella Novn, irnusmuiafa in oratoriuin unitum monasterio et eccfesia; S. Sahs.

monfe Cmlio visHur seqiiens

inscri-

pfio

Oratorium eo in loco nomini heat.x Sllvife dedicainm fnisse, Joannes Dinconus disertis hisce rerhis
... Gregorius a matre Silvia, tunc temporis juxta portani beafi Pauli apostoli, loco qui dicitur Cella Nova, quo hactcnus oratorium nomini cjus dedicatum est et famosum Sancti
:

SaCR^ MEMORIiE

S. SlLVI RESTITUT5:.

cnnnfiaf (4)

S. Silvia S. Gregorii mater, egregia claruit sanctitate:nam adhuc viventem ob ejus insignia mcrita beatam angelus prsedicavit post obitum
:

Babae (Sahie) confessoris Christi monasterium, cujus laus in sexta et septima Synodo, constitutuni videtur, degente, crudis leguminibus pascebatur. ^tafe ergo Joannis (870) ihi erat oratorium
S. Silvije, disfincfum a monasterio S. Bniyx (Sabx) in eodem loco construcio. Vtrum rero eodem in

vero ideni S. Gregorins perpetua? ejus niemoriEe sacram imaginem dlcavit, cujus et nomen semper
sanctitatis titnlo insignifum publicis
est

monuincntis

ad posteros propagatum, et sac. reliquiffi culia^. Ejus quoque nominc ecclesia apud S. Sab-

bam

in loco Ceila

Nova

dicto, in

Urbe

antiquitus

hco beata mulier sepulta fuent,quumtaeeatauctor, dubitare ficet. GnUonius in Vifis Sanciorum Boma-

structa, tultu sanctis debito frequentata est: quam injuria tcmporum dirutam, et oblivione sepultam

Nunc corpus sanct Silvi^ conservatur in ecclesia ejus filii nomine dedicata. Fuitneprimo prope eumdem locum auf in ecclesia sepnlta V Affrmure non ausim.
dicit (5)
:

narum

jacerc indignum pietate christianaratusCa^.sar Baronius SSr. Nerei et Achillei prbcr S. R. E.

ita

Cardinaiis hic opportunius in sacris filii cedibus restituendam curavit, ubi ejus statuam antiquo

sith

o/>iuione
Pst.

10.

Ccn-otus

ecclesia

Pinzza scribit (G) se invenisse in Sihestrinorum qux vocatur S. Stephani

decoratam schemate collocavit et altare, rellqulis ipsius in eo conditis, consecravit die v Novembris,

qua

et
:

" del Cacco,

fragmentum corporis sancf^ Silviee.

(7) se perlustrasse
istiiis

memoria anniversaria solenmiter

cclebratur
tantibus

Sed Alhertus Cassius iestafur

elenchos reliquiarum

plenaria concessa ea die locunivisi-

ccclesix nec invenisse

S. Siivi notnen, et Sihestrinos a se interrogatos respondisse nihil se scire de reliqniis ilHns

indulgentia

Sanctx.

Anno
an. XIII.

Incola^

qnoque Castelli

salutis

MDCIV

Clementi:

VIII

PP.

S. Gregorii videntur existi-

lol.

109.-

,3,

T,son'.,ascol fo

S-

j^.t. i*j L

*'

"" ' '" """"""""^ '""- "'" c- 5 nue ""'-'n"" r""T n, c.25. (8) Ibid Op. part.
(o;
I

(i|

cit..

DE SANGTO

DIES TEUTIA

\OVEMBRI &.

G63

DE SANCTO DOMNINO
EPISCOPO VIENNENSI
IN GALLIA.
c. D. s.

SECKLO
S.

VI.

Dehoc epiRCOpo Ado

ad annum
nus

Vieuiiensh in Chroniro v,o

Doninini

memoria,
servala

apnd

quam

rj27 : ViennL-nsis cpiscopus Donii(sicenm voraf) fioruit. Hic tam in divinis in sceularibus artibus claruit.

flaniinis qux in ipsius apographo legehatur) canii viri consularis, ac prxterea nonipn

La~

istius

amator

Adoiiem
el

in

nmiijylogiis,

paupcrum, redemplor captivorum, vitaque pro(1). Memondnr inde, ad diem 3 novembris, nomine vurie immutato, in marti/rolor/ii.^,
batisslmus

in fastis consularibus, ac proinde ipsum ex eorum fuisse numero censendum esse cui fascium honor sive ex nohititate

Fluvii non occurrere

generis

sive ex

<m

paucis, videlicet in Hieronijmiani codice Leijfhmi nuper a nohis edito : In Vionna Domnini epi.^copi
in codice

imperaforum fuvore tribui eonsuevit. Quil>us pra;notutis,jam ipsam inseriptionem legentium

ocuhs suhjicimus; <piam mendi.n non carere facile
advertent.

quodam Adoniani,

sed

manu

'

recenfiori
4.

Apud Viennam, sancliTeonini

soris, ef in

episcopi ct conlcsin pdifirjne

cjusdem Adoniani appemlire

sancti

DoMNiNus Papa,

in

nomine Christi pauper

iiisrri/iliDiie

Georgii

kpnd Vicnnam,
:

EPISCOPUS.

Domnini confes-

soris et episcopi gloriosl;

Usnardini edifionc
et in

Luheco-Coloniensi

Apud Viennam, sancti Domieditione

et
:

Domninus

res suas

Deo

qui

mente devota
offert,

niani gloriosi episcopi et confessoris,

Omnigenani Ghristo dignis virtutibus

Greveni: Viennas, sancU Domnini

confessoris
;

episcopi
recenfiori

Mente

castus et lege pius, facundia dives,

injusti,

denifjue

in

Romano

Nescius

Viennce, sancti

Domni

episcopi

doctusque rescindere culpas,

et confessoris.

Quibus accedunt Saussayus, Castellanus etmarfyrolojia Parisiense, Autissiodorense superiori seculo edita.
atqiie

Intemerata

fide divina in

sede locandus,

et

Ehroicensc

Nil proprium possidens redemit quos possidet

[hostis,

eliam

Omnihus autem qui prsterea de

S.

Domnino
sive

in qitadaiii

aliquid litferis consignarnnt

{% rtiam

Adoni,

proxime

sive a-His documentis infermcdiis,

umis

Vestitum, pastum, potum tecturaque ministrat. Solus eris jussu Domini data

morte superstes.

fons fuisse videtur inscriptio quasdam coaiva, quam vulgo epitaphium ejus fuisse cxistimant, recfius

Ex voto
fecit

tamen cum cl. udhuc in vivis

v.

Edm. Lehkmt

(3) ipso

Domnino

Flavius Lacanius vir consularis cum suis de proprio basilicam, secretaria atque

porficum.
5.

ageiife

pauper qux

lerjitur

positum concluseris,ex ooce iu tltulo et ex verhis offert, quo

De

reliquiis

aufem

S.

Domnini

nihil

terminatur versus secundus, ac ministrat //( fne penultimi, atque cx ult/mo foto : sive id factum sit eorum opera qui ah ipso heneficiis affecti aut a
captivitate i-edempti fuerunt, sive stitdio alicupts
viri nohilis, sancti cuUoris et familiaris prsecipui, sive forte

usquum

atomnim
obUieratain
l"''W><*
lj>/IIIIS

notatum

reperi, neque,
(7),

martijrohgiis

prxfer citata snperius ex rpiidquam de ejus cultu. Quod-

que magis mireris, in Breviario Viennensis provincise suprriori seeulo typis edifo (S) indicafur die

irctenid.

etiam magistratus publici decreto, ad

propria Domnini

gratum animmn toiius nomine eivifafis demonstrandum, quod episcopus (id enim videfur indicari hoc elogio) rem suam familiarein uninem in fundafiones
forte ilU

lectione secundi Nocturni GratianopoHtani qui anno 381 in Concilio AquHeiensi Palladium arianum damuavit ct efiam die .3 novemhris obiisse
illius

7 uovemhrisofficiuin

cum

fer-

et

opera pia profuderit.

3.

Hanc

coma

veterihus
ait Nic.

inscriptionem jum non extare, sed in tanfum rhurfulnrihus exscriptam reperiri

(4).

fur(0); de Viennensi vero S. Domnino non soluin mdlum insertum est officium proprium, sed neque inter SS. Episcopos Provincite Viennensis, quo-

Chorier

Primus eam

edidit

Joannes a

rum commiine festum agehutur die 3 novemhris, quum eorum septem in lectione vi distincfe recenseantur,

Bosco (du Bogs) inter Viennse Antiquitates (5), ef inde eam desumpsit cl. Edm. Leblant (G), indicans

non

citafur

Domninus. Sed
ei

neijue in

recenfioribus kalendario

Proprio ecclesix Gra-

qux in schedis JoanBosco inscripfioni suhjecta erat dedicatio nomine alicujus Flavii (sic emendavit editor vocem
nis a

sibi

valde suspectam esse

tianopolifan^ (10), cui

adjuncia

esf,

ulla inenfio huhefur S.

nunc Viennensis ecclesia Domnini Vim-

neusis, sed

solummodo Grafianopolitani.
de Ja
ville

{\)Mon. Germ.Hist.,

Scr. lom.

II, p.

317.

(H) Git.

apud

(4) Ticc/ierches siir les aniiqult.^s

Leblanl, Liscrtjjtions ctir^tiviines de lii Gaitle anlh-ieures au VIII" sifvle, toni. II, p. 55, n. 405. Quibus add. B. Haur6au. Gall. Christ., lom. XVI.
p, 23.

p. 293.
cif..

(5)

p. bQ.

Bibliot/ieca Fluriaceiisia, p. 34.

(7)

- (3)

Num.

1.

de ViemiP
(fi)

Tom'

(S)

Tom.

cit., p. Sfi.

(9) Gall.

anist., toin, XVI,

p.

219.

Gratianopoii 1783
(10)

Ed an

l.St*

DE SANCTO

664

DE 8ANCT0 GAUDIOSO
EPISCOPO TURIASONENSI
i:.

D. s.

IN HISPANIA.

SECiao
S.

VI.

Gaudiosuf
ClljllS

aliis Ouod semel sancih Hispan/s pennuUis accidisse >wn dohi/muf', id hiforfunii ef/am in

4.

Gau-

hisloria,

amandatis
ilociimciitis

diosum nostnim cecidit, ut historis ejus mnltis fahularnm nehulas ofuderint commenfa quihus scatnit chronica apocn/pha cxtremo secido XVI et
ineunfe

quod ex Brcviario anno 1541 exhihet cJ.

scriptis

NonnuJlis ah hoc recedit alterum elogium Tyrasonensi typis excuso

v.

f'

"ntiqui

breciarii
Tiiriaso-

Vincenfius de la Fuentr (5)

advertens iJJud ex antiquiorihus hreviariis

manu-

nensis

desumptum

esse, uhi

in

apocri/phis.

XVIJ couficta. Commenta

novem

Jecfiones

dta more suo

admodum
natione

seduJo coUegit

et pro pura luce exkihuit Tamai/us de Salazar in martijrolofjio suo THspanico {{),af

hreves distriJnitum erat (6). Gaudiosus

minus entditc quam acute et vaVide discussit atque erertif Nicolaus Antonius in Bibliotheca Hispana Veteri (2), adco uf hnic ingratie sane
tion

Hispanus, cx provincia Tarraconensii patrem habuit Yuntham *, qui inter Theodorici

Gothorum

*al.

rcgis

familiares

magnus habebatur,

Guntham.

opera; rursns suscipiendx jam nohis

immorandum

sohtmmodo
ex elogio

non videatur ac sohtm ex sineeris monumenfis S. Gaudiosi nta exhihenda. 2. At hse quidem ee midta exstant nec vaJde
autiqua. Primo Joco poneudum eJojium (vuJgo epitapliium vocani) quod pergameno inscriptum apud corpus S. Gaudiosi repererunf ii qui anno
t'j73

ejusque conjux Neumacia non minori nobilitate E quidom conjnge.s aliquamdiu in conjugio viventcs. tandem pro desidoratfe prolis
clarebnt. Qui

Gaudiosum iili in sacri nomen imposuonint.Cupicntesque (cum vere nobilis sit quem nobilitat sua
gavisi,

ortu

plurimum

fontis regenoratione

virtus) ut ipse generis sui nobilitatem virtutibus

ejusdem aperucnint sepujrrum, ut veueraossa ex monaste.rio S.

Vir.foriani, uhi

hiJia ejus

exornaret. jam ablactatnm puerum. veiuti alterum Samuelem.tradidoruntbeatoVictoriano educandum in monasterio Asanii erat enim ea
:

condita jacehant,

ad eecJesiam
rerhis

transportarcuf
'

(3). his

Turiasnnensem concepfum (4) In

:

al.

In

hoe

nomine Domini
spiritus

nostri Jesu Ctiristi.

Hoc

loculo *

loco.

clauduntur ossagloriosi Gaudiosi episcopi, cujus in mansionibus summi Patris feliciter spatiatur. Hic gencre Iberus. nobilissimo patre,

omni virtutum gencre pifEcIarus. Qui susccptuin puerum siunma cum diligenlia tam verbo quam exemplo in divinis rebus instruxit, curans prsecipue ut mundanas
in

tempestate Victorianus

pompas
ducorct.
5.
Ille

et

carnalia

delectamenta

pro

nihilo

Guntha noniine, progenitus. qui fuit Theoderici Gothorum rcgis spatharius. non minus illustri matre procreatus, Neumantia nomine, ab eisdem
parentibus bcato Victoriano infra annos pueriles

vero, praeceptoris

non segnis

imitator.

/ictionibiis

Tyrasonensis pricsul efficitur. Qui. ut lucerna super candelabrum posita, eo clarius

ita

eccIesisB

docendus est traditus. Qui pii patris prius alumnus, crescente merito Tirasonensi Ecclesife
praeficitur episcopus. In

lucebat quo tunc Ecclesia Dei arriano dogmate tenebresceret ut vir fortissimus quisque catho(7) timerot.

quo regimine post multa

spatia causa visendtT matris ad pro'i. patrios. prios* larcs revertens, incumbente ajgritudine,

temporum
diem

Hic tamen videns patritium, Boetium poetam,aIiosque plurimos.ob fidoi catholica? defensionem illis temporibus ab arrianis occisos,

licum se fateri non

Joannom Papam, Symmachum

veritatis

prcedicatione

clausit

extremum sexto

non

potuit

cohiberi,

kal.

Novembrisj

sepultusquo est in ecclesia beatte Marlfe in proo;.Scurubis. prio prasdiolo

cupiens etipse pro Christo vitam

evenisset.

finire, si

casus

Tandem

apiidejus
forpiis
rcjiertu

3.

In

quod Scurrius* nominatur. quo loco.invadentibus omncm Hispaniam

annis plenus et meritis, mona-

infidelibus Mauris, diu

sterium in quo educalus fuerat visitaturus,in loco Descoroni (8), qui ei paterni juris fuerat, morbo
gravatur: ubi non multis post diebus, sumptis Ecclesife sacramontis, circumstantibus viris religiosis,obdormivit inDomino.tertiononasNovembris: sepultus ibidom in Eede Divre Virgini sacra,

sub neglectu deHtuit. Poslea Dei vjrtute inimicis Christi a PyreuEeis montibus longiuscule expulsis, quidam vulgares homines rusticana prsesumtione, fideli tamen ammo, inde effossum ad propriam ecelesiam
detulerunt,qu{e est in vilia Fossalensi,sub bonorc sancti Martini episcopi fundata. Uude multis emersis annis. prsemissa divina revelatione. a tri-

juxta altaro. Et trausactis aliquot annorum circulis, propter miraculorum frequcntiam transla-

bus

tum ost corpus ejus ad dictuin monasterium Assanii, associatumque corpori divi Victoriani. ut
qui simul vixerant simul etiam quiescercnt. FIoruit
6.

monachis ad monasterium S. Victonocturno silentio est delatum vii. kal. Octobris et hoc vasculo collocatum; quatenus ubi cmeros magistri honoi-ifice coluntur, ibidem discipuli ejusdem honoris participio tVuantur, ot
religiosis

riani

circa

annum Domini quingentesimum

si

xxx.
nc brevi mailione in
Vita
S. Vicloriaiii
iiota
'-<'>

Quihus

Icgitur in

adjungas quod de S. Gaudio.^o Vita S. Vicforiani a Franc. Did. de

cum

prjesens precantium exauditor, qui magistri virtutum cum vivei-et fuit promptus
sit

inagistro

Aijnsa ex veterihus documentis conscripta, videli: Ab hac institutione (S. Victoriani) extitit Gaudiosus magnse virtulis opiscopus Turiasoncnsis: hie inter illustria quae patravit opera virtu-

cet

imitator.

Amen.
VI.
.p.

(1)

Tom.
I.

59-61.

{'1)

Uh.

v.

(lom.

p.4iJ7-4Hl).

f3) lbi<1.. n. 436.

- (41

cap. 8. n. 434-448

tom.
Not.

cit., p.

315.

(6) Ibid,, p. 84.

Espnlia Sagnida. lom. XLIX. p. 317.

IMd n 443Esp. Sa,/r'

cl.

de

la Fuente.

(7)

Forsan non non.

(S)

De Sroroni

vel d'E^roroii. Not.

(-,)

ejusJeni.

DIES TERTIA iVOVEMBRIS.

niulta donaria, prsedia, villa.s ccclesitK scu nionaslerio S. Martini, m\ S. Victorianus prjeerat (fjtfoi/ijifr uh eo posfea nowen mreijitj
iLini,

GG5

coiiUilit uk'v-

pedio juro possi.lemla (!);>, oninla huOes

ihrinnenforum,
cenfieri jjossitif.
r/efirie,ififms

<,uce

ah-ca /listtn-iam sancti nostri loco pnmir/enionnn

ntiitnusoneusism
futsse titd.vaf. Cerie

ipsam diem mortuulemdisseniiunt ''""" *?""'" '''^'"'' ^Vf^plnnm ,T/T'*'"'; w. Kal. Aomnfj.seu 29 orttjbris, /ectio vero Brnia:

olMn-if.irtrirea

Altf!TOHE
C.
I).

s.

uutiquioribuH mtitiis

flonihse
niihiiir riirii
(III.

.yHK

7. S. (Jaudiosuin f/oriusse circa qttod af/irmat /erfio breviarii Titrasionetisis rd ptmlo serius, si episcoputtnn ejm ."perfesjncife 'ronfirmatitr ex iis qiim iii anfiqniori eloqio seu epitap/iioejiis feynntur. Fater enim e j it s

anmm ;m

sua ecc/esm, atque inde ejus memorium uuu.tntiarmit Tumaipis, Ferrurins ef Casteffauus.

Xt.n. ..eu diem 3 novemhris hac posteriori </ie eum cofetn.f

p/"um;

^paiharm^

itl

est

anniger sen corporis cusfos

(2) fnit

reyis
riro

Gof/mrum; is rexitulj anno

neodt-riri

uttftnu

oW

llispuuium pro Amala-

ad annum 525. Frxferea

monasterii

a/iu /oru, deporfaias fnisse (Jjui'^l\^^^'-^'f'qHtas,ne.^t'ioquoaucfore,indicaitd.iKdeh i'Hente (5). Novissime fandem unno ((J) roffocataiSHnt iu ecc/esiu cut/iedru/i Turiusourusi

naw,

Truns/atioues corporis duas inemorat epifaqni/jus vero clrriier annis instifnf.-u sinf reficef.Non .^emel aiiiem a monusierio S Virto8.

I'^jiisrvli<jHim
/<a'j>ins

trininliiliE,

ileim/e

ud

im

dieiiHrGaudiosnspHeruhis tradittisfuisse S. Virtnriano, Asunensis sri/icet prope 0,rum

quod primlfits

S.

MarfiuJ

tifit/o

insiqniium erat

rtiumuiim asservaufur Inrlusx in effiijie arqentea sunrti superiorem corporis partem naturuli /.tw.inisamplitudine reprxsenfunfe nec

iibi

uUati. Qui quum a Venantio Fortunato (nam Venantli cannen (3) ud Virtorianum

ns
S.

inrle.janfis t,p.-

Asanensem

eum slmi/i/,its S. Prude,itii, S. Ati/ani Mdunt sttttuls aftari majori ad ornatum

qiia^

et

impo-

non

nifiir in
9.

tid

Atjaunensemali,ptemablKifem,qul rertetunc

^emporlsnonextittt,mlssumesse,affatimdemonstra-

solemnhribus festis (7). Porro ex a.//utls fuciiecfmst.it

uid/am adesse

rafionem

Tetiiere

rit Mu/)i//oniits) (4) dieutitr bis scnis iusf ris. Id est

curcum qulhust/am

11//1

(8)

sancfHm nosfrnm

Beiiiliictini.m,
(illi Aiif/itsti-

sexat/infa uunis mouasterio siio pnefnisse, ' fudle cum Ma/jltlonlo inifiitm retjlminis ejus ad exordlum seculi VI retru/ies. U/teritis rero definire non
licet

quo anno Gaudiosus nattis

I

sit,

quore anno

eum adnumeremus
v^
,
*

piwfim ea func iemporls in lHspauium iiondam introditcta fuisset, neque cur rum Lud. Torelio
rerpifa

subretjul^B Benedictinoi tliscipilna in monustrrio Asaneiisj vixisse diramus, tptum

iiianiim
iiioiinffiunt

(9)

eitm fiiisae
affii-itianf.

eremltls Augustinianis.
~~

{\)Acf. SS., tom.

Jan.. p.

741,

nuin. 20

Nl

ffi-

Du
(3)

vt ^IZ)',

,-.'

Gange. Gfossm:, ed. Henschel. tom

Lib.
iv.

Carm.

11

(Mi.^ne.

P. L..
,1

VI 317 tom' LXWVMl"

*o...

"'

nTr
o

'''

^*'

"''

^^''^'^'

^"1""' '^"'"^^>
^=''-

,f^'"

"""' ^^^^'

^'

^-

''''''

"

xo)

i.sj>.

santita.hU Ordiiif Afjoi(iniano,\).U.

DE SANCTO BOAMIRO
PRESBYTERO MONACIIO
IN DKECESI

CENOMANENSI
C. D.

coMMEivxARitJs PR^vmrs.
S.

.^.

(1) conseripsit uucfor (ptidam ^"^*'"* ^ siippar, ui constat ex Jiujus Vitx ci'Jhs Vifam' """' "Itimo, uln Innumerablles fcbribus /abo'^tlimi.s runtes precibus Boamiri, dum ad/iuc in vivis t/ef/eBoaniiius,

sEcui.o VI.

-tj/tam S. Boanuri

f^eteris

aecuruflor videtur, ideoque

l!/uin /lic e.r/ii-

bemus, udjertis /ectioni/jMs variantibus ex codicibus ei editioiie modo memoratis.

2. S.

aiiis

^"'' ^"""^''*^

Zl""',!iT' e-miijjlaribus,

commemorans
cttjus /oci

scripfor

:
r-t

de

c[uibus,

ortum

et

aif,

Boamiruin Aqitilunla ex pajo Arvernico priuio monasflram vltam In Miciacensi

forieprius etiam in

in-inn ffjrtc

pt

suporstites hodio nonnulli

aimd
Arvfrnos
flein

nobiscuui
forte etiam

degunt.

Ex
u S.

cfxno/jio Aure/iaiiis viclno (et

postremis

ver/jis

colhffere licet
ccenrjbil

auctorem nostrum fuisse monac/mm Boann'ro fundufl. Eum Vifum edidlt

esse,

Menuiensi monusterio apiid Arvf-rnos} professum ro//ifp:j-e/lret ex Vlta S. A/inirl {?,), it/jl /lasr

ajnid

Anrdianiim
mintunticait.

hu/i/je {)

dissinii

cx apo^raplio Illustrissiuii ac RcvercnPr^sulis Monspeliensis. Duplex prmterea

/-v//r//o-.///;o,/.;/Regnnntibusatqueguljeniautibus Childcbcrto atque Clotario IVatro cjus luo-

vitam

fffit.

apofjraplium servui codex (j/im musel Bfillandiani.

>"'nr Bl/jllotlieriere(jix Briixel/eiislsSOSl: .dlerum
p-^ V(>lcri])us

narchiam regni Fraucoruni..., quidam sancta; vihedcsidoriodivinoaccensi.reliuqueiifespatriaiu

suaiii, parentcs, pra^dia ct ouinia, atquo propria monasteria deserenles, arctiorem(|iU' qiu-ercntos vitaiu.vcniuiit iii pagiun Ccnom;iiiicum*. Ex quibus quidam juxta ercuuuu Partici *, quidam voro

ecclesise rcgalis et colIegiatmS'' Pelri

de Curla codicihus Conomanis desumpfum fqui

codlces
/'liru

utnim ud/iuc prosteut

in Uib/lol/irra jnt-

le

Maiue.

Ccuomunensl, itjnoramus) ; alierum ex ms. D. Andreio ilu Cliosnc. c.ujusmodi eflam ex/iihef codex Bi/j/ifjfheca; nutlon<dis Parisiensls I17tih

yuurtum ijusdem e.reniplur reperiinus in dem Parislensl J4/J.52, secu/i XV : cujns

codice
textus

per alia loea stirpare propriis manibus luboravorunt... Inlcrquosprimi fuerunl sauctus Avilus et .sauctus Carilcphus... (Juidam etiam cos poslca secuf sunt quidam et e\s. conjuncti vcnc runt in
i :

* ritli/tj

le l*erch8.

Ijntdicluni ]y.v^u\u Ccnomanicimi, id cst, sauctus

nfiii. 1'MJi. 11,

(1) Sru Baiimeri niit Bnurlomiri. i-iitffo Baunier. BnumeK. Bnmer. Bnmmer. Boumer. (^) BHjI. Miiii.<i(ri/itu-

50S.

(3)ylr/.

A'5.,

lom.

lil Se|)t.. p.

S03.

J>>'ovembris

Tomiis

I.

S-1

Almirus,

666
AUCTURE
C. D. S.

DE SANCTO BOAMIRO PRESBYTERO MONACIIO.

sanctus Ulpliacius, sanclus Boamiriis et
aliis sociis et reliquis

AlniLi"u.,

Senardus, cuni
discipulis

subditis ac
est,

eorum. Erant enim, ut dlcluni

san-

lorum cultui dicatum destrueret, quod et non sine miraculo executus est. Ejusdem etiam episcopi mandafo, ad rer/em FrancQrum C/iUdebertuni
leijationem suscepit
nensis,

''','"""'
ct

^'coIiuT'"

ctus Carilephus et sanctus Avitus prinii et magi-

pro

nec/otUs ecclesia' Cenonia-

eorum; Avito vero omnes obediebajit ... fwim. SJ... Prmfati sancti viri... et maxime dc pago Arvernico (ex ccenohio viddicet Menatensi in Arvevnia Awelianos, nt iu hunc locum notat Stiltingns, ef deinde ad vidnum canohium Mieiacensc venenint Aritus ct Carilefus; idemque etiam dr aliis dici videtiir) pro Christo exules facti, Aurestri

quam rursus

divino

mimine manifesfe proin

fegenle, felicifer ahsolvit.

Indc

ceUulam simm
natus

rerersus, sancfitafe ef miruculis claruit, ofnifquE tertio Nonas Novembris. Quo auiem anno
sif, i^el

quo anno anf qua xfate vita fnnctus, deficieniibus monumentis, definire non licet, sed imiex dictis,

funi,

eum

fioruisse tempore Tnnoce.ntis

ef

lianis

veniunt,

ibique

cum

sancto

Maximino

episcopi Cenomanensis

ChUdeherfi I

rer/is

Frantiar.ra^

(prinio ahlxite Miciarensi)

prffidicta

haud longe ab urbe

coruni, seu anie

medium

seciduni sej-fum.

eo tempore sub sancta regula orantes,

consecrati erant.

quidam saccrdotcs jam

ergo. DoMiino duceute,

Demum

ad pagum Cenomaniciun

properant et juxla eremum, quse Particus dicitur,

in locis abditis latitant...
floncc
iuotHisteriuni

3.

fNum.

8.J

Sanctus itaque Almirus locum,

qui bodie Grcssus nominatur, oratione invenit et

largitione prasdicti episcopi (Linocentis) adeptus
est in

inchoavit
/jyoj}

fontcm

(mdlum enim documentum historicum snperest}^ qno Normannicns furor occidentaleni GaUia regionem depopulaiHS est, Silvanectum, translatx sunt simtd cum corpore S. Framhaldi et in ecdesia collegiata qux mox ibidem suh hujus nonilne dedicata esf repositx. Quaidani famen remanserunt in ecclesia quse adhuc a S. Boamiro nomen retinet (7),
hnjus
rei

ejus exuvisi, eo tempore, ut credunt

Briffiw ririih'
in ditrcesi
Ceiio-

atque ejus adjutorio ibidem mona.stei'ium ... honore beatae Mari;t et sancti Petri fecit. et
suIj

ihique

circa

niedium

seculum

'11

repertm

sunt
5.

(8).

monachos
ginta
ibi,

sancta reguJa degentes quadraliiclocus

*,

Pesiat solvemla quxsfio, si fleripossit, in fpia

inanensi.

Cinn sancio

exceptis reliquis discipulis et famulis,

duhii hxserunt Lahhe('d)

rius (10)

* vnU/o Grez.

congregavit.

Estautem

ut etiam nota-

nempe

et

majores nostri, SuUeSfiUingus (U), utrum diversi

et.

Bommith

rit Stilti7igus, in
rH/</o Braye.
et

confinio provinclx

Perticensis prope fluviolum

Cenomanensis Briyiam * Exor:

judicandi sint SS. Boamadus, qui TuteJx coliinr die 4 augusfi, et Boamirus, de qiio agitur hac die

d/iim vero Vitai Boamiri fere elsdem verhis Jmjus

S novembris, an umis idemque. Posieriorem pardiserte cleyit CasteUanus in Martijrologio suo Vniversali gaUice conscripfo, ubi ad diem 4 augusfiifa niemorat: Ibidem (seUicet in agro Ceno-

adventum

in

enmdem locnm narrat

Sanctus

ita-

tem

que Boamirus suis precibus in vasta heremo soHtudinem, inloco vidclicet ubi Brigia rivuUis snrgit,

invenit,

quam

largitione sancti

Innoccntis
:

manensijS. Boamadi
cujus reliquiiB

' solitarii,

origine Aquitani,

"'

episcopi
fultus

Genomanensis adipisci meruit cujus auxilio in eodem loco aliquos monacbos

(jallice

cum

aliis

sancti Ulfacii tcmpore

Baumez.

sub sancta regula degentes congregare studuit. atque cellulam inibi consti-uere in honore sancti
Petri coeplt. et

monasterium ibidem inchoavit. Vt

Normannorum Tutelam translatEK sunt, ubi sanctus Baumardus dicitur; ad diem vcro 3 novenihris Apud Odonis-mansionem * in Pertico, S. Baomadi diaconi, catcchistee sub S. Innoccntio
:

* fiaUice

AuUion.

facile judices vel

eumdem

esse auctorein

nosfrum

cum
lani

anctore Vitse S. Almiri rel hxc alterum ab altero fere e^rscnpsisse; et cerie Boamirnm ceUu-

suam

elegisse

non procid a monasterio S.Petri

seu S. Marix, quod postea a S. Almiro

accepit{\). Vicus cnim,
latur, a
VitsB S.

nomen quihodiedum Grez appelibi

quadam
Almiri

petra, ui ait hiudatus scrij^for

Ccnomanensi episcopo; qui Parisiis existens eo tempore quo segrotabat Childebertus rex, eum precibus suis sanavit. Corpus ejus partim Tutelce honoratur, ubi Baumarum ipsum appellant, partim ad S. Deodati prope Blesas, ubi Baudomirus dicitur. partim ad S. Frambaldi Silvanectensis, ubi nuncupalur Baumezius. Opinionem hanc sua-

(2),

qu?e

inventa
est

acuenda ferramenta,
tantum ah
recens

situs

est, ad eorum juxta locum ubi

nominum simiUtudo seu, ut potins dicam, in tanta varietate confusio, et 2)rs:seriiin

dere 2>otest

Brigia rivulus surgit, duohus

eo disfans (3).

nempe kilometris Nimis temere autem

Christianae
et

eonfinuator

GalUas

(4),

dij^hmate Caroti

M. anno 796
Je<fetis

altero Ludovici
S.

quod Boamadus in Mf a S. AJnei (\2), Boanm-us AJmiri (13) dicitiir uterque fuisse ex numero eorum qui Innocente episcopo Ccnomanensi ad hanc provinciam transierunt ibique diversis
vero in Vita S.

Pii anno 840 datis

Cellulam

Baomadi,

hoc nomine desif/nari putarif monasterium cui S. Boamirus initium dedit, miUo alio anjumento,

iocispartes aJiquas eremi ah eo episcopo impeirasse ac ceUidas xdificasse Jeguntur. Nec oJistat quod

coJuntur diversis diehus

ipsius
(

ad nominum, qum ei
ut videtur,

id adductus
alios

qiiam similifudine
deeepit
(.5).

14) fraditur oJAtsse

nam Boamirus in Vifa 3 norembns, dies aniem.

celehris corporis

nonnnUos

Maqis
ubi in

apeHum
editione

4 augnsti opfime censeri pofest

ejus transJntione TuteJam.
6.

efiam en-orem admisit

I). Piolin,

Presbyier
factu,

Lahheana Vitx S. Boamiri pro voce abbas abba (G) rocahulum Alba perperam scriptum offemlens, hoc nomine desiijnari censuit locum quo S. Boaminis secesserit. 4. Docemur jn-aiferea a Vifx S. Boamiri scriseu
pfore, sancfuni

Verum

confra,

prxferquam qnod
et

in veierihiis

coiifiindl
ueqiiit.

documenfis Boamiri

Baomadi nomiiut non Ua

Baomadi, quaUa ad nos quod ciim gcsiis S, Boa:

confusa sunt ut faciJe distingui nonjiossint, neque

quidquam

in Actis S.

/jervenerunt (15), rcperUur

nnte meditim

seniUnn VI miraculis

nosfrum ah Innocenfe episcopo Cenomanensi presbi/terum. ordinatum esse eique ab

miri aliquid

commune haheat

jirxterea validnm

admodum argumenium

hoc episcopo commissum ut

deducifur ex eo quod in
et

famwi quoddam

ido-

Vita S. AJnei seu AJvei (IG) liujns

Ernei sodus

{GJ

lom. p. 509. - (10) Act. SS., tom. Aug., p. 335, num. (11) Tom. lIISept.p.808,annot.. - {12)Tom. modo Gfr. supra, numm. Tom. Cfr. inlVa. nurn. 5-8 - (H) p. 807, numm. Edila (13) BaluzJo in Act. SS.,tnm. 433, n. ~ (15) Num. ex Vit. num. - Clr. nuui. seq. - (8) Bondonnet, Les A\\^., p. 335, numm. (Ki) Ad. SS., tom. III Sept,. vies des evesqim du Mans. p. 165. Maiiu^cr p. 807.num.
11. I

(1) Gauvin, Gihf/raphie dii dioche dn Mans, p. 174- Cfr Gatt. Clivist., Ujih. XIV, p. 432, ii. 5. (2) Nuin.a (3) Vid. Carte de Cassiiii, Inh. (;, m] latus Iteviim superius

3.

cit..

1. 2.

3.

(4)

cit..

p.

7.

{o)

ult.

2.

(7)

G, 7.

(9) liihl.

1.

fuisse

DIES TERTIA NOTEMBRIS.

fuisse

Baomadus

ler/ifnr

Sanclus Alveus sriHcet

G67
ex uss. BT IMHR.

Piissais.

et Emens (ih qm ad dicm ilhruni Vitis rofh)/itnr, hai/,fare~ nnt ,n decanatn Pasm<,imsi * sive versus

qnmn SS, Alums

socius fuit sancti Ernfei et Bohaniadi. i'm/e ut Hfdnvit Smim/Hs nosin- {[)^ ntcumqne imwtescit in ijna pnrte -prorincix Cenonuumms hnhitarerit S. Bohamadits aut Boanmldus (seu Baomadns)

VITA SANCTI BOAMIRI

PRESBYTnu
AUCTORE GO^VO AUT SUPrARI.

Uan,jii.ii), nt ex

Normanniai
cetlninm
est
His.

confinia

Britannim Arniorlca^. At Boaniirus Pertiri eonfiwa id ,n purtr planc opj,osita provincim Cenomamnet

snam hahelmt prope

Qnm, suhjunfjit

Stiltinfjus. et in tabuli. pi-o-

propo limites Bohaniado nomen forsan habet, aUerum cirea fontem Brigirc Iluvioii, ubi
Nonnannia-, qui

vmcife Cenouiiinensis notatos reperio dnos vicos S. Bomer vernacule dictos, alleruni

Adhonc

UGoL

editionem afUiihiti sunt : l. Cod. Paris. 2 Apof/rfiphnm Anflrex Du

Che.me

nm
Cfr.

Iiabitavit Boamiru?;.

(rod. Paris. 117iil).-.z. Apofjrfq,h. BoUanflianfj(cod. Bru.r. 80H1). 4. Efliiio LfMeanf,.

Vki
ab u/riiiKfjKe
noiiiiiic

iiuiiciipnli.

l.IJidno riri fdhnc mpersunt et eodem vocaadhur nnneupantur, alter /;* paffo Anthonensi (^), qni per concordainm anni imi
InHo
attrifm-

Comment.

Prasv.,

num.

1.

tu,

est

dian-esi

Carnotcnsi
(4)
,

(3),

alter
est

in

paqo

UQnn,.froydend

qni

alfrihntus

diwce^i

Saf/icnsi (5). Bectr oinnino, vt nohis ridefnr pra.-,ertim in Vita S.Btiomm

^anetus itaque Boamirus suis precibus in ^istaheremo soiiltHlincm \ in loco viilelieet ubi Bngia ^ nvulus surgit, invcnit,

S.

Boamiriis
foiile^i

ad

quum

quam

largilione
^

liriijix

sancti Innocentis episcopi

pisci
*

non

Cenomanensis

lei/atur is alio

adi-

i>iO}ms()'rktm

Cenomanensi dec/msse prxterquam juxta Britjiam fluviolnm, priorem a S. Baomiro.

a/-teriim

loro ,n d,wcesi

mcruit.Cujus fullus ^ auxilio in eodeni loco alKiuos monachos sub .^ancta regula degenles
eojigregare
studuit,

inchonvH.

a S.

Baomado nomen

atqne cellulam

inibi"

acrepisse,posf Stil-

eon-

ttnfjum reusuit
(juendfjs esse

D. Piolin. adeoque omnino flistinhos duos sanctos, fjni qnifhm amho

iu

eodem ferme tempore

dentalem,

struerc jn honore sancLi Potri co-pit, et mona^tenum ibid&m ^ ineboavit; sed antequam illud pleniter pertieeret.derunctus
sujs
'*

fhwcesim Cenomanensem

veneruuf, sed diversis iurmis, quarnm ima oecialtera orientftlem ejusdem fliceccseos

est,et ipsum iocum discipulis et prasfato sancto Innocenti epis-

partem extremnm inf-fjlendam firceperunt tid -em!ti,:am rifam afjenflam, quam tamen plerique,
aecedenf,hus

copo construendum dimisit. Ipsius namque Boa"> obitum et pr^Bsecuta > et postsecuta sunt miraculorum insignia.
miri sancti
2.

ad

singulos

cum
Niiin ritm

cfsnohitica

mox

paucis discipulis, commutarunt.

S.

,ion

Supradictus igitur sanctus Boamirus, virtumiraculis insignis, viani veritatis secutus nobiii genere veniens, in Cenomanicum
^

tum
de

,1

Cinumaticitai
eifisco/jo
/irvsiiiftcr
{\u'ln.-t
,</

8.

In Vita quoque

sancto

Eihhini ad diem Xix Octo-

Snmsoiie Dolensi
fiierit.

sermo esf de fjnofimn Baumero fiiacono Samsonis episcopi Dolensis (6) qni eufhm xtfite vixerii qna sanctus nostcr. Hnnr rcro apud S. Samsoncm fliaconi mnnerc functum vd eiiam
hris S.

sancto ergo Innocente cpiscopo postea presbyter est dedieatus ^ atque abbas * in loco quo sub ejus ditione dcj,aiit ct

adventavitpagum.

innni/jas
rirtini/jiiK

modo
rus,

quiescit, est ordinatus. Erat ergo vita cia-

c/nrns,

unfjuam

cum eo versatmn esse, veque Vita ejus nec docnmenta memo,-ant. Vnde cf cur enm
desifjnarisuspicemnr, nulla ratio fiuadet.
Mnnoriii
iii

ulla alia
illo
loc.o

moribus temperatus, sapienfia inq^letus. medicina eruditus et spiritualibus donis refulgens '\ nmltarum virtutum bonis locupletatus,
episcopo

9. S.

Boamiri

memonam nuUa

suo nmltis utilitatibus

'

proficiens et

referunt mart//-

maxime

iiiciiii/rQ-

lof/iis el

tibris

tiliiri/Icis.

aidiqua, sed recentiora tfintnm Sanssayi, CasffUani, Farisicnsc (Card. de Noailles) etAuiissiodfjrense (de Cajlus), sicut et breviaria

rolof/ia

in praetiicafione necessarius. Erat

enim

Cenomaillatn die

nensia
'i

Aurelianensia : qux omnia novembris recohndatn indicatd.

et

in vigiliis singularis, iu oratione assiduus.pnveeptis Domini

abstinentine deditus, castitate floridus. in charitate fervens, in elcemosyna iaudabilis,

obtemperans,

ct jiissionibus

episcopi sui

'

in

fl) Iliid., p. SOS, aiinot. . (3) Canton (rAininm Odonrs-niansio), f/,iy/ tVEm-e-et-Loir. Cfr. L. Medel,

(lal.

omnibus obediens. Quidquid vero ore diccbat, operibus adimplerc " satagebat. Tantis enim' bonis cxubcravit ", ut cliam miraculorum
signis

Dit-

sua

'-

mcrita

^^*

clarescerent.
1'aiiHin

tionnaire topof/rnphii/ne
p.
p.
ile
(<i)

i/ii

\m.
2(lf;,

(l(!/jartcnicnt
l'E;/fi.^e itu

iVFAircel-Loir,
Maiis, toni.
I,

(3) Pioliii,
1.

not.

Uisluiir (h

(4) Donifrfint,
e.

Casnini, tab. 7

({,Y de VOrnr. Ch: Carte

cit.,

(5)

Piolin, toni.
t.

p.

iUi.

3. Ipso itaque ' temporc erat in pago Cenomanico rupisexcelsa,arboruinplenaetdiversorimiornamentis construela, ud qLiuui bominum miiititudo

jiaf/anonini

miracn/o
'/fstnixit

Toin. VIII Ocl.,

p.

m, annot.

venire solebat, ut etiam per totam festivos dies celobrarot ibidem ^.

'^

hobdomadam Ad cujus suberemo

Num.
Brigiiy

1.
'2,

i.

(heicni.

"

sol.)

solltudineni

3.

i.,,-/p

Ca^nouian.
* f/eest 4.

Cenornann.
'"

8 elficeret

ips.

~ 'Mn % Ipsjusque sancli Boamiri 3; " priesentia n. sancli Bonmifi sectitus est Ccenomanuiiut Num.
frelus
3. 4.
'

scribitm- in nuHtris apo,/raptiis ClenomcnsJs. Cenoninnen^is.

irdificjire ibid.
4.

.-

3.

ejus

4.

'<>

4.

2,

2.

3.

:[.

ufji

varie sa-ibiliir, niodo Cenomaiin. inof/o Cenoiitan.; Ceim-

manium
gens3.
vit 3,

4.

>=*

= deducalus 1. multarumrjue 3.

jussionibus

3.

'"

" t/epst 3.

'*

" AUia 4. efTuI in nniximc fuil 3. ' imptere 3. exuiieia-

Al)l)a ^;
'

i/eest3.~ '"iniracula

'2;

orucula
4.

4.

Nnm.

3.

'

auteni

3.

celebrarenl

"

derst

3.

versioneni

GGS
Ex MS3.
Ei

DE SANGTO BOAMIRO PRESBYTERO MONACHO.

hus contrectaret. Cujus ventrem
Boamii'Us contrectans
in et

versionein ab anlcdlcto cpiscopo sancUis niittitur

iMPB.

crura snnclus

Boamirns*; sed diabolus homincs insti|^Mns,quorum animas fraud'? deceplas ibideni lcnebat, necem sancti pi-fedicti viri pra?paran non dislulit.Cuius machinanicnta sanctus vir spiritu ' pra?nosccns, fecit jejunium et oralioncni ^. Cujus oratio ^ tantuin apud Ucum prtuvaluit, ut otiuni supradictum fanum ignis de C(e1o devoraret ^^. Et
'"
'*

et licpioro olei sanctificati

.suis "

modum

crucis linions,

precibus sanavit

eumque suis parcntil^us ^ sanum reddidit. (i. Non mulfo vero post quidam vir nomine
'

Ago, nalalibus clarus et opibus mullis locupletatus. lumine caruit oculorum ^. Sed dum per

'' ceecitm

sic

viclus mcrifis pripdicti sancti

viri
'-.

diabolus

inde aijscessit, ac " confusus aufu^^it

ChiUhhcrius
i-ex

ad

ci

4. Illud etiam operfe pretium Micruoriie est (;ommendandnm ', ijunlifer ejiril - cum Fnincornin
^.^^

satisfacie,,.

Chiideberto. Sane duni

pro (luibusdam ne-

multos medicos ducorotur ot nihil ei ^ proliccrct sed quantum plura niedicamina inferebant *' tantum ille deterins semper haberet ". ad ulfimum iiamque ^ dederunt oi amici sui ^ consilimn ut accppfisnniltisnunicribus venirot adsanelum Boaniii'um ^ Quurum consilio usus ", fecit
ut

pyodiglis
adaetus.

gotiis ecclesiasticis *

a sancto

Ceiiomanico cpi-

imperaverant.
viruni.

scopo^ missus

sit"

ad Clotharium '.accidit ut ejus

Deductus autem ad sancluni prostravit se ad pedcs cjus, humJIiter

memorato ^ Sed cuni ci postmodum nuntiatum esset slare missum ^ cpiadventus

lafuerit regi

scopi pro foribus.minimctamen anle ipsnm

die

^'*ip.=;a

" pervcnit. Cuinque tandem

'-

noctcni sanctus
'^

postidansut sui misericordiani haberet, et ei filiquid visus daret, ne in tenebris sempcr versaretur.Cumquesanctusvir euminteri-ogaret qnaliter ei hoc 1" accidorat ", et sciscitatus ci sua eulpa i^

vir pervigilcm in oratorio duceret, rex valde a

febre correptus, cirpit anxius esse.

Sed dum a
missi sancti
requisis-

hoc accidisse cognovisset '^, dedlt ei consilinm ut veram agcret pa-nlfentiam, quia aliter sanitatoin
posnitentia,

morbo

torqueretur. rccordatus est

'*

episcopl, videlicct Baainiri.

set, et
:

Qucm cum

impetrare non valeret. Qui accepta ab eo lorti eaque ibidom digne peracta, cmu
,

non invenisset, ait Mevito haic pntiny, qnia enm non recepi, ut dehni; et ideo hiit tactus dohrihus irihuior.

tempus absolutionis adveniref cum manus

sitiono

inipo-

Cumquo

^^

mano

facto pr;el'afus san-

sanctus Dei sacerdos, ut ordo docet canonicus '*. Gui postmodum oculos
saliva proprii oris confingens '^ .superfudit Hquorem 'sacrati olei, deprecans Dominum ut cum

absolvit

oum

ctus vir adcsset. vencrabiliter regi prsesenlatur

cujus rex legationem audiens duiciter susccpit.

Quibus pemclis. proslravit sc

enarrans qualiter
Cui einendatione
ei
^^

ad pedes ejus, pro eo pcrnoctem acclderat.

promissa, et onmibus ejus
'",

amissione criminum etiam lumen redderet. Cnjus preces Dominus exaudiens, reddidit pnBdicto
caeco lumen pristinum. Unde datur intclligi qnia per culpam multi pcrdunt lumen exterius et interius, et cum vora po^nitenfia crimina delentur et

expostulatis adimplcfis

ot

numquam
"

ei

talia

deinceps accidere'^pollieifus,ab eoscelere absolvitur,

et liquore sacrati

olei

delibutus, ejus

lumina redduntur.
7.

meritis et precibus sanatur.

rege quoque et

Sequenti

etiam

tempore
sacrati

regina seu sateliitibus ejus pIuriniLmi honoratus,

manum

arefactam

cum

cujusdam fomento

viri
'

mnniim
nridaiii
rrfiafttvit.
et

suum
Iiaud

olci

revertitur

ad pastorem, eujus eliam meritis

dubium memorata aecidcrunt. Cui impetrata renuulians, etiain per ordinem qualiter ci acciderunt retulit. De cujus advonlu et impetratu episcopus Ipetatus, absolvit

virentibusnervis2adde.sperata^inuniareparavil, ot suis precibus sanitatem redintegravit. Diemonia vero a compluribus visibilifer ejccit. atque
videntibus cunctis* sanavit. Febribus etiam laborantes suis sanctis procibus innumerabiles sanavit, de quibus et suporslites hodie nonnulli et "
'''

adhuc
ejus

iiiirttciilis

ifcjiiilcrum
clfiirt.

lam
SaiKifit

^"

5.

eum et ad cellupropriam honoratuin remisit. Deinde transacto tempore, eoque in jam

'

hijdvopicitm

dicta cellula suo

Domino

militante. a multis

jam audita sanctitatis ejus ^ fama, allatus cst ei quidam hydropicus qui jam tribus annis e^Iectulo
'-'

nobiscum degunt. Obiilcpie sanctus Boamirus tertio Nonas Novemhris. Reliquanmi autem inagnarum virtutum insignia non cst necesse hic
insererc, ciuia testis extat
fiunt .sa^pissime ejus meritis

surgerenequiverat;proquoamiciejus*et pai-entes sanetum Dei rogant ^ ut illum saltem mani* s.

nobiscum tumulus, quo inagnarum virtutum

miracula ^
sancti 3.

suisique sanavit-parenti Ssanum suis parentibus (orat. Num. 6 post tPiiipore Iminne oculoruin " confugil 4. caruit _ jnferelial Num. 'commen(].e?tmeni.3. eslmem.comm. 4. ad S. noaniimm eyeiil 4.-3 cum ecdesiiistiiis ne^'otiis fisus - deest " accideret 4. - venirctsua hoc sancLo epi^copo Genomnnico. missus culpa 4. (ei-cog.) cognovisset culpa accidisse detieitum regem menionitum stante * et ut ordo canonicus docet suasaliva oris confinniisso eum " ipsa die ante ipsuni gens propWi liquore eandem deest esl recordatus Nam, 7 fomenli 3.-2 nervis virentiims ad Cum - emendatio " et omnia ejns exposlulata adimplela accidere deinceps - sancti olei desperata 3; /h irliqnis depst ad. cunctis videnliiius3. et3. deest 4. add. 3 ad laudem Domini ^o cellam 4; olei sacrati Jesu Chdsti, eui estcum Palre et sancto Flamine majestas Num. 5 sua ~ a amici lequalis in reternum. Amen.
Siiiicti
"

Boamirus mittiUir 4. 3.3. Domini^.

C:.

0.)

ihest pr^diL-U Soialionem eljejunium orationem.Qutei. voraret3. et

4.

" (s. p.)

erogant

3.

"

3.

'

'

3.

\msdesitnt

4.

3.

10

^i

2, 3.

'

2, 3, 4.
4

3.

^ ^i ni|,j]
'

.^^

3_

4.

2.

^ lialieliat 3.

4.

,h'vst 3.
3.

2, 4.

3.

4.

"

3.

"

">

ei 3.

f'

12 (gi s. c.}

" sit

3.

Cliil-

ei

i^

4.

ei

3.

2,

4.

"

3.

10

3.

>"

2,

4.

3.

3.

10

'''

2. 4.

's

3.

2, 3. 2.

3.

2. 4.

10

'

3.

"

3.

3.

'o

fVrt

2,

3.

2, 3.

-san. t|ui

"

2,

i.

^ dre.^it

3.

2, 4.

<

^^^^^
DE SANCTO

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

G69

DE SANCTO GUENAILO
SECUNDO ABBATE LANDEVENECEN SI
IN

BRITANNIA MINORI

C.

I).

s.

I.

S.

Guonaili

mcinoria

in

fas(is
notitiiip.

sacris.

Acla

ln'c

cdnula;

ali?e

I\TE1I

ANNO^

CrJrhrc
qKciii

lii

jii-ini/s
iioiiifii

apud

Britaniios

Anmrimnns
G/unf/aJoci
*,

PI.XXX ETIIXC,

hiii>f'fi(r

Wiiiiraloci

sm

VT VIDETVR.
s.

rum inm

fjnsflrm relif/uii^
fni.^.<e

(!())

Corbolium primo aJlu-

et

Guennili.

comlitorem af/nosrit momistiriiiin Lan~ devenecense, in dimcm Corisopitmsi situm, in

iiifiuio

iJUns aimf/ruphum

ad camofHnm
cf>der VietO'

Purisicn.^r fransmi.^sum. DiipJex

illc

rianus videfur

fic/jenJiiu.t

.-

(hscijtull
S.

certe

siiin

inaris

rpiod

Grsorri/iafes

in Jntdiotheca

prm-

C-Ulll-

frrftnif.

Hiinc viaf/istritm habuif Guenaiius,

ffnloff,

in sdcris fastis sua: ge.ntis

'

riihjo
.**?

rjus, f/uoil

Giiitliiolt

hritannicis
sif/nificat
f-t

(iuennle.
Ri'P^t-

haud if/nobilis. ridrfnr confatnm rx duahus vodhis pvciin (1) srn guyn (:2). qux album
ail,

H ipse Noweu

nationaU Parisiensijam non comparet nec in permuJtis quos j)eri'olvi rodicuin inss. cafalofjis ulJain
Vifain^. Gy\Q\vd\\\distin(^fe iiofatnm rejieri. 3. Jain, fjuful ad iJiorum Actoruin anc.torilatem
spectat,i.in/iriinlseertumpsfJonf/epi\iicipuain rfirum

iiiitr /iiiitii

.'rciH

IX

(/na sif/nificatur

angelus

(3),

dirervariis
rf

* '"'.'/"

simodr scriptnin rr/iaritnrii), ut ridrrr

fpcfionibus et
aiictariis

esf in

marti/rofof/H

Adonis

Uauardini, in marti/rolof/Hs Sanssai/i, Casfellani,

Cavisii seu Watassrri, in CataJot/o f/enerali Frrrarii, in marti/rolof/iis Parisirnsijn.s-su Cardiiialis

paiiein{[[)concinnufamessrmiferrliquiiirmn {]ucnaili transJationcm, quain circa niedium seculnm decimnm, snb Jluf/one Magno, faetam ?s,w j)auJo
inferlus demonstruJjiinus
uitiinis
ca/)ilihits
{{'^2).

'""'""'''>''"
fiiit

non

soJuin

Qnainqnam enim in memorutur prior

transfutio,

de Noailfes

Ebroicrnsi jimu Peiri Jul. Cissaris de lifwhechonart cditis, ac drmnm in marfi/rofoi/Hs

ct

qua e Britannia in Franciatn in Parisiacos fme.s porvenerunt {\%),sed et />osfcrior, qua Corbfilinm de/jortats: sunt {ii), faeiJe consttd
has

Brnrdictiiiis

Arnohli Wionis

rt

Hiifjonis

Mmardi.

In (jui/ms oinnihns docninmtis fcsfmn S. Guonaili ad dicm 3 novembris, sicut rtiam in calcndario veteris breviarii Leonensis (5), infrr offiria
sif/nafur

memorias non u primo scriijfore, sei damserius adjectas. Superins eniin

indicfifur

<d>

uJio t/uo-

(1.5)

diserie

adhur,dmn

hrn- scriJfi^unfur.

sanrium

propria Venefensia (G)

et

et

Corisopitrnsia (7)
off.)

et in

corpus in priino sepuJtune Joeo asserrari. Hiqnificatiir eiiain tunc temporis iociim illnm o/>era

vaJendariis (sen Ord. div.

item

Vcnefcnsl (S)

Nomenoii Brifannornm
iJ>idem cfinstruciuin (IG).

rcgis j,i-x<-Jaris mnneriJjus

Coriso/ntensi (9); sed in

Ordinc Coriso/jitensi

fuisse diiatum aiqur aiu/iUs.siinnm

inonusicriu)n

anni 1S40, nrscio ob

diein
Vilti, ijiinin
liir

i/nain rationrin, rrmiltifvr

ad

Nomenoiusantem fituhim

9 rjnsdrin
Vitx

inrnsis.

2.

Jatinai,

quam priinmn

hic edtmus, dupJex

priiiiiim

hfdicmus a/)Of/raj)hnin ad majores nostros transinissurn,

viliiiiiis (.(

qnod

assrrrafiiin est in

codiceoHm niusri
indiratur ex

ilitjiliri

Britannorum non assumpsit unfe anniiin S41 845, f)l)iitque anno S:>1 {\7).[',if/r fuiiflem hune j)artein Aefornm ante fiuem sernU IX sr.riptam esse Uquet. Srd et ij>sam hanc mmtifniem
regis

aut

eHam

Jioitandiani,
<'/iiii/r<i/i}i n,

iinnr

iiiJdiothecx regix Bruxellensis

fui.'i.se

llltilllililln

S931. AJirrnm

drsrrijifnm

devationis corporis S. Guenaili sub Noinmoio Artis jain absfiluiis atljerlain fnisse,
do.rologia

rcf/c

deinon.^truf

rodiciliiis,

Ms'" S. Victoris Par., VitanKjne confinrf in norrin

Jpctifnies

qua

ferini,iafur superius cafnit (\H),(jua

distriJmtam. AJieruin

undr desumjitnm

sit distincte

non

sif/natnr, sed

tantnimnodo ad eaJHcec Acla S. Gue-

primns scripior Vitam condusit : ut nihil vefet quoininns eadrm Vita diu ante Noinrnoii a-fatrm,
qnin rt jianJo jiost suncti ohitum conscri/>tu siijj/ifjnatur; qnod tanien arguinrntis jmitiris dcmonsfrari nequit.

eem. udjecta est

hmc nota

nayli abbatis,cuju5 corpus asservatur

bolii in

adhuc Cor-

prioratu ejusdcni nominis, sub abbatia

Nec quif/qnnin
cx
i/>sis

proifereu cirru perso-

S. Vietoris Parisiensi.s, S. Augustini,

canonicoruni regulariuni

nain
fcscit,

scrij)io)-is

Aciis rcl alinndc innoifJe

dcsuinpta sunt ex anticjuo codlce

neque

circa fontes quibus

est.

in

iisdcm

ms.
ct

per tecliones officii octav(E. (Alia manu) Joannes Baptista Macaliidei et rocitantur

bonm

coJJigendis nsns
4. Du/>Jicein

Viiam

ctus,

Societatis Jesu. 1(135. K.r qiia noia sicuf

et

ex

Mcnardns

inter

S. Guonaill ej:hihuit IIikjo Observationes suas ud martgrtj-

iirc iilitt

ilijciimenta

paiicitfite

ruridatum

coliigrrc Jicetijmim cxc.odice

logiuin Jienedietinum (19). J^osferior debetur

iiiitiquiora

Gui-

qnidem aliqno Corboiiensi, sed qui a canonicis

S.
Vici.oris

doni de Castris, abbati S. DiongsU apud Parisios,

qnifloruif exii-eino secuJo
aii

submissiis fucrut, /n-ofJuxissc

nisi

malis

vicr rersu exruijilar ]'itx S.

Guenaili simui

Mmardus, ms.
Ann.
18o(),

in

bibliollieca

A7//(20):quain repcri, canonicorum

18.34. 1854.

(l)

Le

Rnniiicr, Dii-tioiuiulre
ei.1.

ce.tto-bretoii,

ail

Ii.

v.

(S)

IS54.
18.

(9)

Ann.
(14)

(.i)Zeuss, (Iraiiiiii. clf..

(4) Lfitiiir

II. p.

IU73.

[3j Ilii.l, p.

lOlu.

nuin.

19.

Guenailus

xfii

Guenaylns, WenailJs, Wenali-s

(11) Vil.

num.

1-17.

Vit.

(10) CIV. infra.

(\-l)

(13) Vit.

num.

[om.

Cfr. infia.
li).

nuin.

Guinailus, Viii.Tilus, Guciinaelus. Guenhiielii. Guinaiilus, Gtiinanlus, Jiivenaiis: i/nllicr Guenael, Gueiioi, (hiinel.

nuni. 17 extr.

num. \K
(1-5)

Vit.

(l(i)

Ibiti. (17) Moiice.

I.

///./.

de Bretaijiie

(Guingamp.
extr.

l.s:J5-37),

Gouval, Guenau.Guenaut.Guenin.
^'S.
<!p

pp.

1.SI,

'J34.;

(o) Cil. ap.

Loliineau.
I,

Viibhai/e (fe liedon. Proley:.. p. xxxiii.

lirtiiii/in;

p. xxxi).

ajipentl.,
I(i(i3.

p.

(eiJ.

Tresvaux. tom.
(7J

Cfirtulfiire

dr
ll

(18) Vil.

num.
7/->(.

119) Lib.

i.

(-H))

Cfr.

(CJ

Ann.

I(i3.),

1757.

Ziegelbauer.

IH.

Ann. 1852. -

U.

.S'.

fl.,

tom. IV,

p. 417.

regularium

670
XUCTORE
C. D. S.

DE SANCTO GUENAILO, SECUNDO ABBATE LANDEVENECENSI.

Pfricw ; secundo cwnohium Laudemiecen.^f' operam ud id conferente Oradtono Maiino Jit.;'
fiiisse S.
<xb

regulariuni sancLi Victoris Parisicnsis (t); estq^fc

Gnmgnlopum coxnim

compeuffium Actormn gux nnnc edimus, quormn cfiam siihivde i-crljn usiirparit Giiido. Altentm suo marte confecU Mctmrdns cj- eodcm funte, iit lei/enti
liqnet
:

ipso condififm fuisse

tannix sen Corniihias rege (quod

hnjifs fnndationis

eam depromptam

ait

ex velcribiis nionu-

memnria

in

ef confinnafnr ev charfnlario Lande-

nientis ccdesise sancti Guinaili

apud

Corljoliuni,

quoruni cxGnipIarniilii conccssum cst a quodani

familiari pio et religioso viro (2). Mire fns cst Miorccc dc Kerdanct iibi (3)

rcnecensi serrata) i^2\)-Jertio, Guinf/aloenm obiisse

qninlononas

niartii.

hebdomada prlma quadrasabljatlii hora,

.s/

hnUucinabreria

gcsinialis jcjunii,

quarta

te

fertnm

sojiiaris a Snrio edifum,

Acfa

conscri2>ta

e<isc

tradit rirca

anunm

818, qiinm

dnos

qiins ridit

mn

solum yemis scribnidi manifeste scri^ftorem recentiorem prodaf, sed et iu ipsis mcmorefvr con~

at.scrnndnm codicesm.ss Jleuschenins, V nonas martii, fei-ia

sfructio mouastrrii a

Noemenio

rci/e

procurata{\),

quarta hebdomadae prima> quadrage.-^iniaJis iciu{<ii>),Qnunim uofarum prima /uirum nosjnvaf qnnm adco discrepcnt eruditi ia statiieudo
u\\

immoct paidoinfennsexnhioyVAS^ncixOnm^Wi snpra cilata rcfcrat Menardus sacrnm e/ns corpiis,

elorosrpidtnrxfranslatnm^^vxmoM^iiiiQ^C^Anni
a

obitus S. PafrioH, alils illum olutiim

anno nnno 457

alHs anuo 493, aVns alirni anno inter hos infcrmcdio

illif/antibns {^?^).

TeuKdone Paiisioium
tfi'}

ante anunin
'lofa sinii.

qnod nou factum infra demonstrabimus.

pra^fccto (3),
e.v

ab anno 435
secnlo
8.

Gradlounm M. aiitem alii ad annum 44(i (24), alii extremo

V (25)

reqnassc existimanf.
e^Jiisbeula

5.

Nec aliuude quam

Veuctensi
et

Actis nosfris derirata

S.

censeri possnnt
ecclesia

Offiria /n-opria
(6)
ef

Guenaili iu
(7)

Porro, sijam atfcndatnr ad tertiam uotam imprimisqim .^it vera ejus lectio paueis disputan-

mora

in

Corisopitenai

hgi

soiita,

qux de sancto
(S).

nosfro scripserunt

Alherfu.^

Lc Grand

LolAnean

{%

i:>anssaijns

et

Adrianus

liaillet {10), adjectis scilicet

uonuiUlis
loco

fraditionibus aiit iuterpretafionibiis

iu

qns suo

Commcufario uostro

rel iiiter

Aduotata discn-

tienda occurreul.

Et qnidem hebdomadam pi-iniam quadrajjesimalisjejnnii intclliyrudam essr dlam qux seqiiitnr (lominicam primam qnadrai/esimai, non rero concludendaui quatuor HHs diebns, a'feria E quarta Cinerum ad sabhatum scqnens,qni dmniniram /n-iniani anfecednut, louge mihi videtur proest.

dum

bahiliiis,

ntpofe mar/is ronsonans

modo
el

loqiteuiH in

calendariis ecclesiasticis recepto. Scd

hnbifior ridetnrlectio

louqc

/n-o-

II.

De
S.

mss.codicum,secundum qtiam
quarta
ohiisse
fcrtiir,

clironolavi

Vitie

Gnim/alocns feria

quam

Guonaili.

Swii.qulenm quarta sabbathi hora

rtum
srribit.

vita dffun-

alicnjus
Comptitata

scrihas

In qtui posteriori per oscitanfiam irrepserii vox hora pro leria;

Ad
(12).

ordinandam chronotaxin Vitx S. Guenaili ex ipsiscjiis Acfis hxc habemus indicia. Disci^jndns fnd S. Guini/aloci i t), cni adhucjiirenis {
regimine Landevenecensis monasterii Post scpfennium in eo regiminee.T/)letnm (13)

sabbathi antem pro liebdomadis appellatio ah "s,t loqnendi scripfornm sacrorum et inde etiam har/ioijraphornm adeo aliemim non est, ut iiua pro
altera usnrpata supponi negueat,
iiuiJcatio
illa

successit in

qnum

diverso

acjirregrinatiouem in Ilihrrniamet maJorcmBritanuiam /jeracfam, nhi non minns qniuqnaginta

ca-nobia ronstituit (14),/-
reverteitti occun-it

quarta sabbathi liora ah omui nsu lorpwndl abhorrere videatnr. Ceternm, ut mox
m>parehit,illainterpretatioa4solutionemquzstionispriuci/mlis non arleo inaqni refert (20).
0. yimirnm, si ralendarium solarc papetnnm consulamus (27), illis annis diem v nonas seu 3 martii in feriam qnarfam incidcre reperimus qiii

Britanniam Armoriram
illi

rex qui

regioni aut saltcm

Uli^amhi
viileliir

meridtonaU

mfrrioris Britanuix jmrti pr3ieraf,

qu.-etornugallia:

nomen

erat soriita,

nomine

Rit/i-

maliis; cujus mwiificc.ntta iria illic mouasferia excitare sancto riro liciiit (15). Ueinde ad insiilam

litteram

dominirahm iiahent v. in sabhafum rero nhi littera dominicalis est g. Jnter hos, ab anno 450
550, qui, si rafioncm hahuerimns .ttafis

Crogdtgressn.ybiqnemunosannosdemoralns{{(j),
riirsus

et

m Bntanmam, nou tamen ad monasterinm

Lamlerenecnise
n-rerstt.. esf (17), rc,/rmq,ie

GradK

mum
est

loni (38).

omnino taniquam termiui

inresligationis

offeudit

nomine Guerrachum

(18),

a qno honorifire

susceptus; nec multo post, ut videtur, ad meliorem vitam commiqravit in .senectule I)ona (19).
aetate

i.

Lx his,si
non

3 martii incidit in sahhatum /jost inchoatum quadragesimalc jejiiniiim, smipost feriam quartam cinerum, auuis 507, 518 ./ 5-^9; in sabhatnm /,ost dominicam primam r/iiadragesimce, annis 451,450, 535, 540 et 540 in feriam quartam Cinerum, annis 493 et 504; in feriam qnartam />o.^t dominiram primam qiiadragesimai, annis
10.

no.fra^ statuendi sunt, dies

cerfaforet a:tas S.Guiugaloei,eiiJus

S.

Guin-

nomen tam
fastis,

celehre habetnr in ecclesix britanniaB

utiqne^

galoei.

adeo

difficile rideretiir chvfjuo-

taxin gesiornm S.

Gucnaili titcumque ordinare.

^tate dt^finienda lahora-

400,510 521

Sed qiiantnm

et 53-^

in iila ip.sa

Hunc annnm 532 ut pr^ omnihus aliis modo

obifn

mno :>32

riutatqiie disscu.serint srriptores,Jam adoerteruut

indicafis

majores nostn ad die^n 3 martii S. Giiingahci Acta fractantes (20). Jpsa qiiidem hs^c Acta triplicejn

Gninqalori insiqnem sfafnamus,

suadet
in

ui>s

tjuod in Actis Guenaili leqimus

sanctum

fme

ritat

rnrsus

pr^cpuam uotam ad

itlam
iis

Mem
hahetur

su^ conversatmi
Macliari,
qiii

esse

cum

Gne.rrac/io

re</e

[^%qui
ille,

dveeernendam prmbeuf. Primo enim ex

rix alius su/y/mii potest r/iiamWara-

chus

filins

anuo onpost mortcm

Act.
SS.,

(1) Op. cit.. p. (2) Ibid.. p. 367. (3) In sua editione Vilaium SS. Biitanniii> Alberti Le Gi-and, p. fJ75, not. 2. (4) Cfr. supra. num. 3 extr. (5) Mennrd.. Murlyrol. SS. 0. D. B., p. 371. Clr. Vit. num. IS. (Q) Pj.op Venel. ed. ann. 1GU3. 1(135 et 1757. (7) Piop. Corisop' ed. an. 185^. (S) Ed. Miorcei' de Kerdauet, p. ti7U-675.

.m -

(18)

Nmn.

15.

Martii, p. ii45.

Num. (^l) Morice, 1'reiivfs

(I'J)

16.

(-20) <le

tom.
<h-

Vhistoirr
cil.,

Bmii46.

tayne, tom.

I,

iium.

4.

p.

177.

{-2^2)

Act. SS., toni.

II

p.

(23) Act.

SS, lom.

St Patricl; p. 494-497.
(ed. (Jiiin^ainp 1S35),
Brft<i!/it,', toni. I.

(9)

Ed. Tresvanx. lom.

I.

VII. p. 492. (13)

(16)

imm. 3.5. (Hj Num. 0-7 Num. 8. - (14) Num. 'J-IO. - (15) Num. 11-12 Num. 13-14,- (17) Num. 14. Cfr.adnot. subjeclam
(11) Vit.

p. Hl8.

Martii. p. 5"i4 sq.;

Jlist. ite

Todd.
<h'

(^4)
I,

Morice,

BrHngm-

(10) Vics th.s SS.,

lom

(25) Cfr. P. Levot in NauvrUe tom. XXI, 581. num. 11 extr. Arl vMfier date.% tom. - (28) supra, nuin. 7 extr. Cfr. supra. num. 6
pp, 65, 09,
Biblitjijni/jlue ye'm'rfile,
p.

tom.

pp. 51. .54; Daru. Hixloire

(26) Cfi-. infVn,

1.

(27)

<le

les

Cfr.

(20)

e-\lr.

pidris

DIES TEHTIA NOVEMBRIS.

patris

ml

paffe/n

Brifamum oUhniisse meuin-

671
AUCTOBS

rattirapiid Grerjnrium

Turmeumn
(3). illa

{\),

annoqiu(^)
ife-

seqwnte bellum adversus FranroM

r/essif

rumqne
circiter

dere?niio post

III.

De sopultura
corporis

v\

Jfaque nnfe

trnns-

n. D. S.

annum
inier et

580 mcessitudo

Guenailum

lationihus
naili.
uo

S.

Warachum regem
Nec
facile efiam

Guc-

intercessisse

supponi ^mjnif.

lum, in

senecfute

quisqunm suppnsuprit Guenaibona defunetum multo

(4),

ritam protraxisse uiortalem. His posifis, manife.stnm est oninino reccdendum essea senteniia Usserii, qui Guinr/aloeum ex hacrifa decessisse ac proinde (iuonailum ab/>afj'm
est, et

ultra octogesimum

onnum

sepnltus sit S. Guenailus. distimie non 'ndicant Arta; sed ex serie narrafionis dubium non estquin cumdem liahnerif sepuifur.v

loco

Corjjus
S. Giieiinili
iii

quam

nKiutistei-id
iitii n'lti

ofidus, id est luunile

monaslcriuni

(il), id.i

airpns
fliiirtiis fnt

Landevenecensem creatum e^se avno 504 opinatus ah omrii alia qum h^c exordio secuU

ejus jacuit usque

VI

dli-

yaret
ceiiscmus

(5).

ad tempora yomcnoH reijis (^i>). Hinc refutantur commrnta Adm-ti he Grand, qui (23) illum magna pompa, pra-senfibiis rege et

11.

Contra vero,

sl

Guingaloeum anno

regni piimoribus, in momistcrio Laiidevenecetm

S. Guonaili
(e ccenobio

S.liuenailum

uatnm
miili

r>fsc

iiiitin

VI

apprime romwdant.Guingaloeum scilicet, anno circiter 455 natnm (0), extremo scculo V vel Inmnfc VI monasferio Laudevcnecensi exordium dedisse ejusdemqueprxfectiirnm
gc.ssisse a7inos fere triginta colli.'>enex et

ejus

qunm

in Artis S. Guenaili legioitur,

Venetm&irecentiori.nimirum

Hinc

uhi inortuus esf)

mox

pro sepuJtma ad
Iraditio

calhetlialem luisseVeneten.sem a.sportatum,anliquior omni memoria necnon perpetua

tenet,poranf itiuo hujus ccclesiie c-onfirmata monumento quod pro sancti Gucnhaeli sepulcro nus-

gemus,post quos obHt

pienus

diemm (7),
exordio

fere

octogenarius

Guenailum

juvenem (S), postqnam tamen multis :::::::t:':!;=:rrf

suam documentis
eos vitam fuerat

sanctifafem fratrihus probare potnenif. (% utpote qui rix ^nicritinm egressns monasticam- infcr

---- ;,::.::::z,,:: 7::rz:

Propria cjusdem ccdesia! edita annis 2630 et 1652, vt)i pro rerhis modo citntis, post mentioncm ohitus
S.

vero

quani * destitit agnosci. Ita i^roprinm Venetense editum anno 1757. Verum non ita nutiquam ef

nunquam?

Guenaili in
:

amplexus

coenobio Venetensi,

(10),

in cmiobii rex/imine excepisse.

magisfrnm suum Quod si aliam inter-

ha;c suh/ecta

suiif

Multls

autom post
sacra

annis,

cum ad

vitandiun

profatiouem senfcnfia: de die oinfus 8. Guingaloei pra^ illa quam pra:tulimns seligerc maris, pro

Norniaruiorum

prolauaque

niiscentium

anno 532 in compiitatione nostra substituere licennnuni 529 vel 5H5 ( U ). non tamen ulteriorcm, quod cx jntn direndis pnf.i-l/it.
bit
rt

religiosis exccdendum essel, ejus oxtra provinciam tulerunt. Inde vero Venetensis antistos quasd.\m pahtes ill.arl-m in
relit[uia.s

immanitatem

suam

NOMISE ERECTUS EST,

iiiortem
iiitci'

ohiisse

tniiios
'>^(>

rl

500.

Efenitn GuenaWus, septennio in regmdlsfrafransarf^ (12), in Majorcm lirifanninm (secundum sentcnfiam nostram rirra annum. 540) irnnsgressus {V^Umt muUa tum in earegione
12.

ecclesiam, ubi tuhulus ejusdem cuenhaeli AFFERRI CUHAViT. FfXtcrea

ndimiendum

trihns

est parlem Hlam rrriesia: cathedratis, ubi ostenditnr sepidcrum S. Guenaili, teste Lobi-

tum

in Hihcrnia
*V.a
(14)^.
///

condita

(seu

reformafa)

monaste-

rediit (15)

snmu Armorirannin ante finem anni547: quippe quiibidem

Brifanniam

neau (24) construrfam esse senido XV. Ner ratio habenda videtur senfentia; Adriani BaiUef,qui (25) ex mera conjedura opinatns /w^Guenailum dlum
cujus sepultura exhiheiur in ecclesia cafhedruU
Venetensi,
disri/jido.

regnanfem reperit Iiigma!inm{[Ci) seu Rig-walium (sic enim rerfius scribendnm fardc conjicere licef) : quo nomine Hoelliun significari, pr^posita
parti-

diversum

esse

nosiro,

Guingnloei
ad

14. Ifaque post

ohiium siium per amplius dno

iis

iisqiie

cula rig seu ri, quai idiomate celfico regem sonat (17), omnes in anfiquitafibus armoriranis
c.

secula caruit vir sanetus honore qtii

nioiie snncfifnfis defiiucti

qui in opt-

iiirdiumfere
SCCIlluiH

priiiripes

Pidulumrersatinorunf({S).I)uoaufe}nexordim hujus nominis Brifnnnix Armoriranx (tut ejus partidominntisunt sendo VI: Hoctlns I ah auno 509adannum 545, ef indeHocllus

emnt. vidgo frihnchafnr. Id explirant Arta nosfra, qnod ad monasterium, in quo sanctissinmm corpus ejus quiescebat. loiiiiro tempore mulieribus cf hucis ol) ip.^ins veucrationcm ncgalus est acccssus (2(j). Quud paruni vixletur probahUe : neqne enim solebant monachi iis
fcmporihus oh
.saucti rujus rorpns apnd se hnbchnnt vencrationciu, ad ccclesiam sui monasterii

IX

slurhouore
jdcnil

II nd

unimm 547

{VJ).

Rdiqunm autcm

chronofa.vin

gestorum Guenaili di.-iiinctius cnucleare,docamenfa qita; nd nos prrvencrunt non sinnnf. ObHsse atitem
vnlelur infcr

aunum .}W

ef

590

(20).

accessum denegare. Quidquid sit de illins neglectus insianrafum fuit humile monastei-iurn opcra Nomeuoii{^7\ qui seculo IX rrgis tlfulo ef
rausa,
aucforifntc in Brifannin Armorirnna /lotUus est quodtunc factnm credo nhi dux illefundafionihus eccksiarum et donie in ipsas collatis rlerum sitn
coucilinre rouatiis cst ail

snam domiuafionein

fir-

mnndain, id esf post unnum 840; ohiit autem anno 851 (28). Eiforte tunc aUqua eiiani elevatio corj)oris S. Guenaili faria est.
15.

Aunos

fere

renfnm

in

uovo

monasterio

/mtea

(1)

Hist. Franc.,

lib.

v.

cap. 16.
lib.
.\.

(2) Ibid., cap. 27.

9.

(3) Ibia., lib. IX, cap.

mim. 6

extr.

18 et
Cfr.

cap.

~
1(1

(18) (^fr.
I.

Daru, Histoirc

<le Brctaffiie,
cit.,

(4) Cfr.

supra,

not.

(19) Cfr. Daru, tnm.

extr.
(7e

tom.

I,

p.

loO,

p. 150.

(.5)

Act. SS., tom.

mim.4.extr.- (S) num, 3-4.

(l(i)

Mait.. p. 24G.

num. 10
(23) SS.
]-).

(21

Vit.

nnm.

17 exlr.

(22)
p.

(20) Cfr. supra.

Ibid., init.

I.

(6) Cfr.

ibi<I..mim.5.-(7)
(i.

('^) Vit. nuiu. 9.

_ (H) cfV. supra. iium. 0.- (12) num.S._ (U) - (15) Vil. mim. iium. Ibid. ~ (17) Cfr. Zeuss, Gramm. ed.
Vit. vit.

cfr. Vit. iium.

Ibid.,

p.S5h,
.-).

(!l)

Vit.

num.

num.

(10) Vit.

S3.

(25)
iniL

Bretaiiiir, p. (574.

(24) SS.ih- Jircla^iir, ed.

Virs des

SS.Aom.Vn.
med.

num. 17
ile
1).

(27)
cit.

Ibid.

494.

mf

Vit.

(28) Cfr. Morice, Hisl.

17);

II.

12.

Bvetaqne, loc.
200-223.

supra (p.6G9, not.

Daru, lom.

I,

Celt.,

II, p.

20,

Nomenoii

G72
1'arisiott

DE SANCTO GUENAiLO, SECUNDO ABBATE LANDEVENEGEiVSI.

nomlne Lotharii
regis et Lurlovici dcscribi et con-

Xovienoii Uheralitate exsfntcto requievit sarntm

translatum
St,

rorpus

donec

scilicet ctwi

aliissanctorHmhn.fanest

iiorum exnriis frautihttam

Parisios. Trausla-

firmnii proecopit, reo^ioque sigillo munlri con-^IIU\\t. Siib Hoberto vero rege, niemorati duci
fillo,
...

tionem lianc paacis referunt Acta uoafra {\),fusius

Qux omnia

uut convcuiaut Hur/oui Canefn

licet

fraf/mentum quodthm historix Francicx a Litdorico P/o (id ]{oherfiim ref/ein, ciijiis parteiu f/iia' ad rem noslram spcctat profitleruut Gcrardnsde Bosvo

nec ullo indicio suspicari

hitnc

duccm de nuo
vi-

hic loqiiifitr scri/jfor dociimenti, diticrsitm es^e a/ Hitf/one illo qui saucta corpora rccepit. Vcruin
incerto Jtuic scriptori
frihitaiiiiis retaf
tiiiii,

etpaido altius documentum repetens Mabilloniiis {'A).afqur imh uorissiuie dc S.Maijlorio

(Dubois)
(2)

hac re fidiiciam diiplcr testimoniinn omniuo eer~

in

plenam

quoprxripne iu ea narrafione ai/ifiir, colhf/a (juondam noster Josephm Van Hecke (4). uf dlnd druuo hoc loco fotuni e.rsrribere superracunenm tideatur. Ifaqiie iu mcmoriam reroeasse snfpeiaf secundum ilUid documenfuni corpora
tracfaus, de

qiio ftiudafionein

mouasterii saucti Maalorii

uou Hugoni Capeto, sed Huf/oni Maqno adscribendiimessecnnsfaf.Priinum /n-xbef Vifa liohcrfirenis
qui Huijonem Capetniu pntrcni, Hu(/onem Marinum

sarra friaislata esse Parisios

nbi,

dnni per trien-

avinn hnbuit, ab Helf/uldo Floriacensi mouacho cjusdem Poherti fiiiuiHari, coiiscnpfa, iihl crin 24
haic lcf/nnlitr
:

niuni \]ifc(qnce distinctins nou indicatnr) acerrinia

Hujiis igitur inclyti regls (Kobprti)

perduraret guerra, Richardus comes Danos,Ala-

nmnno.s
civilatis

et Deiro.'; in

auxilium advocavit,

et cleri-

avus Hugo, pro pietate, bonitate, fortitnrtine Macnus diclns, monastoriinn S. Maglorii conlc.ssoChrlsti in civilate Parisiu:^ simul cuin filio construens nobiliter, monachos sub reguIaPatris Benedlcti vivere paratos ibi colloeat, et in auro
ris

cos illa defereutes beuif/ue snscepfos esse

ah ipso

principe,

videlicct

Hugono Francormn
corpns
scllicet beati

ducG, qnojnbenfesolcmuifer ad ecclesiam S. Bar-

tholomxi de/)orfata snnt

vel argento locuni

ipsum

ditat ct ceteris orna-

Sainsonis Dnlensis arcbipriesulls, Maglorii ejus-

mentls
18.
et

(10).
.

dem
rjHo

arciiipni.\^ulis, lAIachuti episcopi,

Scnatoris
:

Habemus prxferea di/Aoma qno Lotharius

pefenfe Hui/one Capefo, coufirdouationes quas ideni (Huf/o) pie nionasterei/es,

-,

episcopi, Leonarii episcopi. Wen.ai.is saoebootis

Ltnlovicns

'oZmm

fdnlo

niisquam

alias

iiisif/nitus

rrperitnr

maut
rio

(_;ucnaiIusos-^e/-.
110 n jtost

IG.

Inquirendtini

Jam

qiio

anno hxc acta

siiit.

animm 962
l^ub ffllfJOHf

sub anno

MabiUonius qitidem illam trauslationem referf \h) !)7!f, indicans tamcn eam factam esse

et Maglorii archiprassnlis Brilannk^ nrbls, scilicet Dolensis, cnntuHt, qnnd fundavit (tdiiiue simul cum patre,
iit

sanctorum Bartholomjiei apostoli

Caijcto,
ct alii

ex Vifa liohcrfi

modo

cltata co?istaf, sicid

est)

et e-x

panllo ante id tempus.

At Gerardus de Bosco (6) ad annnm OG^ vel unum ex sequeutihus, scd

mentione qux
siaca,

mox

subjicienda

m m be

Pari-

ad sanctorum corpora, qute ut peregrini

tensem, devictum a Uirhardo duce Normauni.-e,

rcf/em

ad

queni dedit bonse memorije Hugo,

begis (LI), scilicet

filius

Roberti

Francorum Lotharium

confugisse

et

ab eo

fuisse niaf/no favore recepfum (7), apiid

WilheU
se

mum

Gemeficeusem vero Picliardum diicem, ut

re(jeni

ThetbahU fautorem tufaretitr,auxilinm postitlasse Huraldi ref/isDanorum (S), ac dcnique in documeufo supra citafo corpora trauslata esse quo tempore Richardus comes
Danos... in auxiiium advocavit (9). Verum iUa opinio eatenus fantum cousisfere potest qitafeuus

coutra

Fraucorum

Magmis. Ex his ifaqiie liquef monasferium SS. Barfholomxi et Ma(/forii /n-incijxdifer rjiiidem fundatum esse ab Hnrjoue Capefo, sed vivo adhuc et operam conferenfe patre ejus Hngone Maf/no; quumr/ue illud niouasterium rdiquo tenqwre postqiiam sancta corpora Parisios
allata suut constitutum fiiisse in frcupuento historieo sa^pius

laudafo iudicctur, sequiiurfranslaiioesse circa

nem facfam
\Si.

Fraucontm, qui sancta cor/m-a in ''rclesia Sancti Bartholoma^icollocarit, suppondur ^ fmsse Hugo,cognomento Capetns, qui post Lr^fhadiix

Hnjo

Mox tamen ad
cifatam

aiinum 950. aliam sedem migravit corpus Hbidehrm

itt

S.

Guenaili.

Efenim,
[{'2)

stafim post seutentiam

P""
^''"*''"'
'

sitperiits

num
ts

pcr,/it scripfor

auoni/mus

ef

Ludovimm
hiijiispater,

in solium

rcgium evecfus

csf,
:

fragmeufi
regis

historici,

uou rero

Postmodum

consilio Lotharii

qm

dictits esf Hitf/o

Magnus

euim ex multis testimoniis, nullo contradicente,

/.

procerumque Francorum, pacc facta iuter Theol>alduin comitem et Richardum Nortiuan-

inorfuusesfiiiiiioO^G.
Sfil

sub

J-Jqnidem

Hugonem Capetum

htc dcsignari

fiHjHi,ntre

/"" ^'"^^''' "" Poierat, quando in documento f" laurtato paulo infeniis lef/ifur Dux autem : eccle-

coniitem ... barbari, a quibus crudelilcr popnlabatur Gallia, ipsa rclicta reversi suut ad propria. Pace itaquc in tota Gallia et Norhuannia
..j^

vigentc
nia

et

Horente, quidani

eorum

qui de Britan-

siambeali Barfholoma-i, quai tantorum sanctorumrehquiisvKlebaturiIIustrata,ampIiavil,qnam pos modum in-honore pnbdicli apostoli atque
bcatissmuMagIorii...dedicarifccit:inquaetiam monachos ad divinum officium peragendum conshluit; quibus semper abbatem ex propria congregahonc pntesse ... sLabilivit. Qui etiam ciim sua venerabih conjuge. Adelaide nomine,
lilmPictavorumconiiUs,...eidemecclesi^T;magna dona possessionesque el pnedia obtulit, qu.e sub

ut credinius, divino sumptis sauctorum corporibus, qufe illuc

Parisius

advenerant, nutu,

secum detulerant, alnii videlicct Samsonis ct beati Lconorii. necnon et sangti Guenaili alio-

rnmque quorumdam sanctorum, quidani eoruni patnain repedare, quidam ad alia Gallia; loca migi-are disposuerunt. Quod cnm Duci nunciatum fuisset, licet cegre tulisset, vim tamen eis
nolens iurerre. tetentis quibusdam mehcpis sanctouum, abire permisit. Qui recedentes, alii Con-

BOILUM

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

V BOiLUM CASTRUM,
alii

Bolliiininontem expeticrunt

nbi et quievcrunt. Alii etiam ad alia GaWlse loca abicrunt ... Hatc est illa nUera fmiisfath

673 atque jam dictum Corboilum comilatumquc Pari'"l^f

^-.
^^''*^'"^i"e
'i!'^';' Kr lioc antem

AUCTORE
c. D. y. ut cxcvrtiK
(lociiineiitis

qium
il/a

conies regalis officitur

((i).

mciHoraid Acta vnstra

difficiilias nccurrit

(1).

Scrl

ntrsns moxinia

in dcfiuiemlo

qm

nafdns seu
Ji>'Oonis

aiino

matrimonio ortns esf UaneRaynafdus, qui canccffarius

facta

slt

et in

mnciUando

testiinoniim frafjmenti
certis.

smis/s

histuriri cniii aliis

^20.

dncnmentis

nam

(ajicfi rerjis et postca episcopus (ut et huic effujio occurranins)

PariHa,,ianota

colligitm;

JiaijinQivs
coinitis,

Efenim sccnndum scriptorcn fraijineiiti translatio illa facta est pace facta inter Tlieobaldum comitcm (Carnotensem) et Richnrdum ^\)rliiianni,-^ comitcm scn ducvm : pax aufem ista romvQsita snpponi non potest ante amium 963 vef V64 (2). Ex afia parte liafiemvs ex Arfis
nostris
esse

naim
citafa

naldum ex priori aUqua conjnjc Bnrchanf,

essc ncc
et

(cap,

snppanere sinit narratio modo excfuditur ex eo quod pauJo inferias

Holizabet
illi

fncta

4 med.) de aUqna donafione a Burrhardo

:

monasfcrio Fossafcnsi ajcns quoquo, iiiquit^ comitissa,

soeiali

juncta
u-b.s

corpns S. Gucnaili mafjna derofione recepfum Corbolii ah Haijmone coviitc qniprimo

cum Rngenaldo

conjugio

fil.o sro,

Jam

Parisu effecfo.

pr.^sule
...

construxit iiasiiicam. ut ibi pausaret (3) Tandem vero porsccutione Saxonum scdata, ubi

parvam

ad tempus

talis facti

asscnsoros

devotionem suam crga confessorem gionosum

manifcstaro potult, infra castrum piilchritudinis asdificavjt ecclesiam, ubi* sanctas reliquias cuni onmi veneralione
libcrius

magnfE
...

repo-

;)&,/,, adrertendnm, ex documentis quas vafitMohdfonius, Ifaifualdnm non fuisse primof/en,fum ttberonm Burchardi ef Efisaf>eff,x sed secundnm nalu, priorem anfem BarchanUm junioremi^). Porro Saijnafdus cancellarius erat Huijoms regis anno 0S8 vel vt constaf
et chartadonationis ah Huf/one reqe canohio Fossa-

terun

exti-

m,

suil.

Idcm vcro
texlis

religiosus
...

comes

...

eumdem

locum frequentabat,
librormn,

eamdem

f^nsi fact^,

ecclesiam copia

ct pretiosissimis ornamentis decontissime ornavit; ibique constituens canonicos quatuor, redditus unde possent competenter

ii, qna sigillum rcgalis majestatis a Ragonaldo cancellario filio comitis, jjostoa Parisiorum prffisule, imponitur anno

incarnati Vorbi

DCCGCLXxxvin, snb dio

x.i

haberc necessaria, priehuit.

nonnisi intra aliquot

...

Hxc omnia

uticpie

annornm

spatiuin compferi

petuoquo m eodcm monastorio conservatur Episcopus antemFarisiensis creafus est anno

calend. Juliarum. per{*))

'/01

potuernnt. Et ne solo tesiimonio Actorum nostro-

afferamus d Calendarium seu Necrofofjiuin ecctesix S. Gucnaili Corljolii, in quo ad dient 21 maii signatum erat Anniversarium

rvm niti

videamnr,

solemne Haymonis comitis fundatoris ecclesite B. Gucnaili de CorboHo (4), cf instrumentum qno Burchardus, eJuH in comifatu Corfmfiensi
heres,

nt : Actum Parisiis pridie calend. Apnlis, anno v rognante Hugono scronissimo rogo, episcopatus nostri anno i. Ego Rainaldnsepiscopussubscripsi.S.Hilariidocani,e;r.(10)

qnodita suhscriptum

vel092, nt iterum constat ex instrnmento donafionis ah ipso factm cuidam mnfieri nomine Odx

lerrulas

quas Haimo comes canonicis

S.

naldi prius dederat, confirmavit (5) : nt cei-tum sit Haijmonem fundatorcin fuisse ecclesise S. Guenaili, qna; utique uon prius, sed afiqno tem~

Gueomnino

Nemo facife crcdef Baijnafdnm canccffarium crcatum fuisse ante xfatis annnm rirjesimum qumtum et episcopum Parisiensem ante annum
^3.
recjis

mUe
(iiiiiiun

Mo.

setatis

trigesimum.

Unde

necessario coUlqes

eum

lucem aspexisse ante annum 962; inde,Burc/,ardnm

porepostquam corpus sauctum Corhoifnm dcfatum

fuerit, e.rstrncta snjipon/ potest.
acjyroimie,

cum
ante
essc

Efisaljct/,a

mafrimonio conjmictum fuisse

ante /lunc

annum

!MiO, et

annum mortuum

21.

Jam
ante.

vero facife etiant demonstratur hxc

Haijmonem ; ac denique
!}fjf)

omnia
tlo

amtum 960

rimis annis antc

eoenisse

qux demonstraqiii

et forte phtvorpns S. Guenaili transla-

afiqnot

hocce conficitnr modo. Bnrcltardns,

in

tum

esse

Corbofiam. Quod

et

Haij-

afiis

argumaitis

moni

comitatu Corbofiensi

confirmare Ucet (U).

et aliis

decorihus

successit,

uxorem duxit EUsahetham ejusdem Hatj-

feste lucufenfissimo Odone FossaBurchardi scriptore coxvo rcl suppari Inclytus Burchardus (slc ifle cap. 1) ... pueriti tempora dum transigeret, curlse rogali, more
tensi, Vitas

monis riduam,

IV.

Dc

reliquiis S. Guonaili et
^

de ecclesiis ac
insi.nnitis.

locis ejus cultu

Francorum procerum, aparontibus

traditus

est...

Dum

vero adolescentife atque juventutis appulit amios, ... magno dilcctionis amore a rcgc amploEccfesiam S. (iucnaili nomine ah Hai/mone Corctitur... Contigit itaque iisdenrtcmporibus ... ut boUi ronsfructam, iu qua repositum

Itdiijuiw
CltltllS

et

comes Corboili
nisgratia
ilinore

est ifUus

castri, noinine Haymo, oratioRomain pergcrct. ibidomquc in oodem fmem hujus vitie acciperct. Qno defuncto,
...

sacrum corpus, anno 1134 contuUt Ludovirex ahhafix S. Victoris Parisiensi, cujus deincepsprioratusfuit (12). Funditus antein delcta cus

S. Giteiitilli

VI

Corbolii,

Panaiis,

admonotnr strenuse juventutis tyro Burchardus tam a regc quam cctcris Francorum primoribus, ut prysdicti comitis uxorem sibi conjugio copular(-'t.

estextremo seculo
hationis
r/afUcx,

XV2II tempore
et

mat/na; perturdisper.soi
et

eodeni tcmpore

amissx reliquix S. Guenaili, qux servahantur

hierotJieca sujyra aftair

IIIo

vcro.

qucm jam
talia

juvcntutis scu naturfe

faccre cogebat, prfe-

majus

humana; nccessitas
rogali oi

colloeata (13).

Par-

tem afiqnam exuviarum refentam

forte cotUf/i potest ex verlns
citafis

esse Farisiis,

eeptis regalibus libenter paruit.

Datur orgo dono

scriptoris

anonymi

uxor jam
...

dlcli

comitis Haimonis, Eliza-

betli vocitata

In

quo copulse thalamo dedit

Miludinum,

Hugo

rcx sibi

fideli militi casti-um

supra (14); sed atiam /tarum reUquiarum S. Guenaili, quas servasset civitas Parisiensts, niemoriaiii non invenio.

p. doO.

p.

(7) Ibiii. p. 353. a. ni.

(9)

tS)

Aimal. Benedict.,
Fossatensis, Vit.

Br^quigny, TrtA/f
vaux, SS.
cle

(/ca

(/f^Mmes, tom. H,
I,

tom. IV.

y7S

(lib.

lvh. n.

2).
I.

Odo

Bretagne, tom,

p. 113.

Gli. (13)Tres (14) Num.

p. 18.

Novemhris Tomus

85

25.

Corhofio

674
in dicEcesi
Vetictensi,

DE SANCTO GUENAILO, SECUNDO ABBATE LANDEVENECENSI.

Corbolio accepfam

25.

eam partem
seciilo

corporis

S. Guenaili

qua fjhriabafur

XVII ecdesia

cafhedralis Venefeiisis, affiruiaiif Propria diceec-

VITA
Ilaiic

S,

GUENAILL
alterum,

sana

cifaia superins{\).
esse oporfet

Quod

si reriiiii hahef, id

facfum

anfefinem secidi

XIV. Nain

e.r

ediinus

dupJici apograpiin

iiifpiisifione

de jurihus capifuli
(3),

Venefensis aniio

iiosfros

traiismisso,

1400

insfituta

consfat tunc temporis scrvata

effigic

ad majores quod ex codice

distincte

S.

Jlctoris

Parisiensis

exscriptum

fuisse ibidem caput S. Guenaili

argcnfea

indicatur, signantes

ejnsdem capitts inclasum

argentea reposiinm.
iisque

et

os colli in fheca itein

ex CorboJiensi codtce

Ex

reliquix vel pars

iii

iUarnm
(3).

numero J, alteruni, forte desumpfum, iiumero 2. Cfr

2.

Comment. Prxr., nuin.

ad nostra tempora
ef in

catliedrali Venetensi
esse

ptiblicm

venerationi exposita

dicunfur
ipsius

Itaque

eadem
est
et

ecclesia

iif

pafrniins siruiida-

CAPUT

I.

rius honoratur et altare

quoddam
tota

nomine

consecratum

in

dicecesi

colitur die

S. Gucnaili orlus, pueridn, professio

3 novenihris

offirio

dupHri srcundxcJassis. Prxte-

rea nonnuila saceUa seu oraforia passim in ea

dioecesi vel vici S. Guenaili

nionaslica in
;

cijonobio
ca^-

possiint, ut Giiudan, ubi

nomine insignita citari adinodum antiquum oraet

Landcveneccnsi ejusdeni
nobii 1'cgiinen pos( S.

iorium S. Guenaili visitnr

monsfratur kqjis

in

quo sanctus, secundum traditionem popularein, orare coiisneveraf (4). Priorafus ihidem anfifpiifus

constifidus erat, qni dependebat

fi

cwiwbio sancfi
reli-

Guingaloeuni per septennium susceptum.

Luni
anti]ua
illuni
'

Gildx de lihuis
qiii^
S.
ecclesia ejimlein

(5)

in

quo ccEnobio qusedam

colebantur,
et

E
S. Gueiiailus,

Guenaili

oUm

adhuc
(11).

in

Joci

dicunfur servari

Adde

Romalius,

illustris

Britanniai

Gomcs

a,

sacellum

et

fontem S. Guenaili in vico Pluvi-

gner [7\ saceUuin item S. Gucnaili in rico Plouray (8), ac denique vicos S. Gucnaili ajmd Cleguer et apud Plouharnel (9).
i;i

patrum nobilitate clarissimus haberetur, tam aniini gencrositas ciuam morum hone-

nobili
Heiiere in

stas longe reddiderant elariorem. Hic in aitate nuptiis conlrahendis idonea positus, legitimo sibi

Brilininia

Armrlcnna
natus,

dicocesi

2G. Dia'cesis Corisopitensis etiain ceJebrat

memo-

conjugio junxGrat virginem viro non

imparem

vel

Corisopiiensi

pJlci.

riam S. Guenaili die 3 novembris, sed ritu semiduQuatuor in ea diwcesi ecclesim parochiales
S.

genere

vel lionestate

qua^ vocata

a
Lffititia b,
h

mentis serena^
rat gratia,
gni,

Itetifiam, ciuani ei divina contulc-

Gucnailum principalem patrouuin habent, videJicet Ergue-Gaberic, Landuwez, Plougowelin et Bolazec ( 10) ^^ quxda in efiam saceJIa, ridcJird apud Ploneisium, prope Corisopitum civitatem, apud S. PauJum Leonensem, apud Landivisiacum et in media via intcr Landerncau ef Plougastel, in qna visitur antiqita sancfi sfatua (JI). Ejusdcm saneti
reliquis servahantur olim in ccenobio SanctxCrucis

nomine imntiabat. Ambo natura benierga Dei cultum devoti, erga .sibi subditos mansueti. Non enim, ut plerique divites solent,
data desuper abutebantur potestate ncc domina^ subjectos artlifiebant, prudenti consideratione recolentes se ejiisdem esse naturiB cujus erant et illi quos occulta sibi dlspositione

tione violenta

apnd Kimperleginm
Leonensi, nuiic

(12).

voluntas divina subdiderat

2.

*.

//(

antiqua diwcesi

Gum

itaque in

magna Dei

ct

hominum

{,'ralia
piieritia
saiicte

cum

Corisopitensi unita, coIeJxifur

officio

etiam S. Gucnailus die 3 novembris

lectiomtin (13).
et

novem

in

27. In

Briocensi eero dieecesi ceJebrafur ejus

Briocensi.

festum tantum rifu simpJici, eadein videUcet die tertia novembris. Dux in eadem dimcesi ecclesix
jJarochiaJes

annos aliquot ^ pariter exegissent, beatre Lcetitiae viscera tumuerunt, prolem beatissimam cditura. Adveniente autem partus tempore, prodit in lucem fiiius elegantis forma.% vultus angelici, et renatus fonte sacri - Iiaptismatis Guenailus ^ nominatur. Crevlt puer, crevit ct in puero
feliciter

traimactii,

sanctum nostrum ut pcdronnm jmn:

sapientia

et erat gratia

Dei

cum

illo.

Postea
^

ripaJem colunt
naili)

Treguidel (id

est

Trevia Gue-

enim quam reddendi verba plenum habuitintellectum, cognoscere

didicit.

qua

sancti statua (14)

prope LauvaJJonum, ubi etiam extat anfiet Lescoat-Goarec (15), qux

Deum
adhuc

et diiigerc similiter

olim pertinebat ad dicecesim Venetensem.

(1)

Num.

13 exlr.

(2)

EdiU a sodalitio

thigiie
{4) p.

du MorJ^ihnn, an.

1874.

Soci^ft? poh/mnloc. cit.

(3)

Tresvaux,

aurem libentissime accommodahat colloquiis divinis et setatem teneram animi gravitate transgrediens, gratissinmm ducebat aliquld de Deo aut audire aut loqui.
Puerulus
"^ ''

Relucebat
ipsa vultus

Roseiizweig, liipertoirc nrchtoloffitjne du Morhihan,

50-51.

in ejus
^

facie

cordis tranquillitas, et

{5)

Morbihan,

(7)Rosenzweig,Z)/rf. p.249. Ibid. Ibid. (10) Ordo Coi-isopit. an. ISOO, pp. Kerdanet, ad Alberl Le Grand, 5S. de Brettujne, G75, not. Acta Giirloesii (ad diem 25 Aug..tom. V, 273). (13) Tresvaux, SS. de Bretugiie, tom. xxxi.
toj>0!/r.,

p. 249.

Rosenzweig, Dici. topof/raj/Jiifjne ((>) Luco, Vie de S. Giiilm^, p. 384.

(S) (9)

serenitate favorcm

dii

1.

batur. Denique in tanta exegit ut

homiimm meremansuetudinc pueritiam

^

neminem
ot

vel Itesus

leederet, in tauLa

G4, 70, 73.

(11)

simplicilate

innocenlia

ut

corruptione
S.GiiiiigaloeO

p.

humana
3.

videretur alienus.

(13)

S.

p.

Accidit

I.

p.

(14) Gfograjjhie des Cotes

du Nord, p. 185. (15)

Ibid..p. 758.

Landogendocensis
titudine

autcm quadam die ut monasterii rabbas Guingalius cum nml^

ahhail
Liiiidecencceiisi

monachorum de suum monasterium rediens

'S^

cellula
et

quadam ad

per villam quam2.

adfueret;

Numter
'2.

1, *

igitur add.

2.-3
ann.

generatione
I.

''

vlolen-

(quos-subdiderat) om.

Num
lus 2
"

2.

>

'

(ann.

al.) al.

et Itu delncejys.

vel 2.

3.

2.

o,. 2.
2.

* 2.

* (gr. D.)

D. gr.

Guenay2.

simul

sui add.
'

2.-8 verbis 1.
Langundocensis mon.

NiUQ.

(la. L.)

dam,

DIES TERTl \ iXOVEMBRIS.

r-r

comes Ronmlius morabalur, Iransitum faeiens, beatum Guenailuni in platea stantem intcr comparcs invonirot. Diviniflani,
iii

qua

tiinc forte

oblitus et in antcriora se extendens,

tus igilur admonitiis

iium

in

quid divibeati pueri facie contemplalus Phrd

:

abbas

magis prodceret in dics, conligit Gningalium infirmitatisincommodo

nigravcsccntc morho,

magis ac

>norti

'

abbntcm

/"^""o

ot noscin

fatigari. Qui,

cum diem snse

resolulinnis

tihi, dixit, /?//

carisfiime, td

nohisrum ad
jwjiefuo

ntoiui-

sferinm

vetiias, tito ciratori

:

serritnrus':'

Cui sanctus puer

jocHiidins
utroriue
fl

N/hil ntiquam, paier, dnco

:

Ncc mora comparihus suis * relictis parcnle nescientc, abbatem e vestioio

^.

ad so IVatribus univcrsis, suum illis connnondavit decessum. Flehant nberlim onmcs, tanti patris solatium amissuri. Quos iile blando consolans ct nt vota
<iuEe

mstare

sentirct, convocatis

secutus est
dies aliquot
^'

,.

d, ad monastcrium moralus est e.

snis dtstinxerant -labiis, spo longanimes, spiritu ferventcs, in hilaritate Domino rcdderent, <'om-

venit, ibique pcr

moxqne
inroilem
ecenobio

ProponituF intcrim illi communis monasterii rcgula, fratrum disciplina, viljtas vcstium, aspcritas

pendiose pro tempore commonens, ut de abbate substitncndo^ invicem conforrent hortabatur.

At
et

ilh

Xosti, inquinut,;^^rr, rouscientias

omnuuii

vires.

ciborum, prolixitas

Cni proprium gregem committere deheas,

moimticam

j,-jgtantia, lectionis

^'

,rX"U
'

^'

voluntatis,

vigiliaruui, orationis ' frequentia, propri^e mortificasilentii diuturnitas, obodientia'

tnw discretionisarb/frin relinquintus i>rovidrndnm. Quailleresponsionehilaratus: Videfis,:u\, divina:

riffntis

gratiam

in fratre
ifjitur

difficuUas.
tis
:

Quibns
intulit

Gneiiailo si(/nis evideu-

propositi.s ct dili<,Tnler cxposi-

Vis,

abbas,

fili

Guenaile, projiter
rias diiras
et

verlia

hihioriim

Domiui

ciistodire

imni^eruinfratrnm vifam patcrnis prxferre deliciis, ut immortales delidas, Domino jnvante merearis adipisci? Volo, respondit beatus Gucnailus, et nihil andire
fieret

ft hxc ipsum rJifjatis, fptemjam a Doinino prsielecfum non amhirjimns. Assensum unanimem omnes sano pra;buerc consilio, ct beatum assumentes Guenailum imposucrunt cathedra; reni-

tibus relucerr.

Hoc

consil/nm nicum

est voluntas, ut

fcntem.

Cumquc
:

illum ad

patrem Guingalium

cordi

mco

^.

possem quod dchrtahUlns rntolllgens igitur abbas sanctum

sancto

roduxissent, beatus euni Gncnailus in his vcrl)is

aggressus est
consilio,

Quo

sensii, pater,
f,

qna

ratione,

quo
f

adolcscentem
voluntatem

in

solidntum

proposito.

matnris jurenem

sapientibus imprndenct

illius

non

distulit fratribus aperirc.

et dilatalionescposita^

fem, exercitatis neoph/jtum

rudem
et et

vis

prxpo-

Pia petitio placetomnibus

nere*-?
rofjor;
eliijor.

Mecdum

suhesse didici,
feci,
'^

pr^esse
in

susceptus in
oniniitm

monachnm,

jam

sanctie societatis cffici-

necdnm inonarhum
Iinbccillibns

ahbafem
ipsi

tnr particeps.
7i.

hnmeris

imponilur rei/iminis
for-

Sauctus itaquo monachus

summum
qucm

rcligio-

oniis,
tiores.

cui

frequentissime

vdigiQSfirnm
^ll!L'.:!'L

succumhunt

j^jg

fasligium attigit in brevi, utpotc

prasve-

conttplniits,

Dominus in benedictionibus dulcedinis et ui onnnbus comitabatur gratia diviiia. Jn omnibus cnim agcbat slrenuissinmin monachuni:
^'^^^'^^

qucm

7. Hffic et similia cum revcrcntia tanta ' et humilitate prosequentem prudenti responsione

reitementcr
iustanie. aif
spiJtenttiiuu

frequens in jejuniis, creber in

oratlonc. Ostentationis

vigiliis,

jugis

>

in

autem pharisaica; decllnans omnimodc vanitatem, vigili circumspectione

praecavebat ut iu sua conversatione non argucretur nlmietas, aut offendcret - novitas, aut singularitas displiceret. Insistens etiam pro tempore
divinse lectioni, naturalis

compescuit venerabilis pater Noli, dicens. fili, impositum tihi jngiim ahjicere; noli divinx resistere volnnfafi. Quod non potes ex te, divina snpplchit honitas. Jacta^ cogitatum tiium in Doinino et a viis ejus rectissimis non declina. Conforfare
:

ergo

ef

acquiesce

quia, juxfa SamueJem, mrfior csf

ct

obcdieidiu
offerre

quam

victimx,

auscultare magls

quam
"^

ingenii vivacitatem

adipem pinguitm.
est

Quasi
"

genus ario-

sancto Spiritu focundante. sinc difficultatc

magna

iandi

repugnare

ef

qnasi

srelus idohihifri;/:

sacrarum
claruit.

inlelligontia

literarum
sollicitus

honestissime
scrvare unita-

non

acfpiiescerc.

TumlWo, tam
Qnia,

niainfcstiij rationis

Ante omnia vcro

auctoritate compressus et pree vereeundia

nc-

tem

spiritus in vinculo pacis,

moribus suavis,

sciens obviarc

inqnit,
cogif

tna

volnnfas sic

eloquio dulcis, in consulcndo discrotns, in subveniendo paratus, consolationibus ma?stos dcniulcens,

imperat

et

oi>edientia

ne possiin resisterc,

acquiescain, hujns
sl inihi

tamen

conventiotiis infermitu,

rationibus

desperatos

crigens,

infinnis

concesseris,uf,posfqnam in hacjussione tua

,

serviens devote, omnibusobediens prompte. singulos sibi fratrcs pr.Tfercbat

:

sepfem annos complevcro

rrfutafa

cura

niihi lireaf

tantam humilila-

teni et mansuctudinem exbibcnsut, cum universos sanclitate transcenderet, illum tamcn omnes ut fratrcm diligeront. ut patrom honorarent.

ad mcorum peccafornm pmnitenliam '" peragendam peregrinari ipiocninque ine fiderit Domini voluntas. Annuit patcr, et pastoralem baculum bcato tradons Gucnailo ". ipsum ct fratres universos bonedictione hcnedixit novissima.

Quanto autcm

illi

defcrcbatur ampUus, tanto sc

:

humiliabat enixius non honorem sibi ab universis exhibitum ex suis oriri meritis. scd ox occnltis Satanre fraudibns arbitrans provenire. Denique
corpus
tres, in

Hsec multa

dilatio,

cum educta de

carcere tunc

tandem

cum Apostolo

castigans et in servitutem

redigens, singulis noctihus.

dum

pausaront fra-

anima habitationem pro Intoa sidorcam, pro vili gloriosam, pro terrcna ca^Ustem accepit. In precibus ct fletu exequiarum officia consunnnantnr, ct cum devotionc sumnia corpus
fclix

frigidissimum flumen, quod monastcrinm

traditur scpulturje.
H.

clam descendcns usque ad scapulas, donec septem pcenitentiales psalmos pro se cunclisque fidclibus dixisset " ibi morahatur.
prasterflnebat,
itiiigaloeo

Beatus autem Gucnailus, pastoris

indnstria pra?fnit 4

officio

rryimen
ciynohn
suxriitit
'"''""'""""''''

fnngens, septem annos intcgros in niagna

litate et sanctitato et
:

humigrcgis U
t-

0_ D^jj^j

igitur

cum

Apostolo quie retro snnt

3.

sancti sihi

'

commissi circumspoctus

et ct sollicitus
trrinie

s.)

^
^

commonilus
om.

2.

"

(cui-jocundiusl om.

* o>n.

(I.

%
f.

Num. 4, >oralionum3. 2(f.c. m.)c.ni.

om.
1,

2, ^(e,

Num. vigil^, ^ofTGndevetura. n.Tluralem2. *sanctarum semtute2. Num conUngit distinxent om.^l.
5.
>

2.

^*

(f. d.) d.

f.

2.

"humillimisS. om. 2.-3 cum el tiunen mUl. reinignnnili iiuuni idoIalriiB2. om. (pecc. ptHn.) poen. " pecc.2. "(<!. Ct.)G.Ii.2.
*

proponereS.

Num.

7.

2.

'l.

(juia 2.

>

2.
"

**

3.

(s. a. c.) c. s. a. 2.

1.

>"

6.

2.

Nnm.

8.

el 2.

custos,

'

070
fmigitnr

DE SANGTO GUENAILO, SEGUNDO ABBATE LANDEVENECENSI.

ad exhortandum^ alacer,ad corripiendmn ad conipaticndmii proclivis. Mulla erga
charitas,

custos,
libor,

non potest ^ civitas

supei-

inontem posiki. Coinnevf '^

est In brevi sanctitas ejus et

omnes

miraculisinnumc
'

magna lenitas, scilicct quie nibil

declarata. Confluel^ant ad

detralierct disciplinte. lAIores ojus aut nrnnnsidetraherct discinlina^. JMorcs oius, nut proposi-

fnm aninue ...... .1 tam Mnin..n, quam

Videbant
ca;ci,

tum non mulavit Iionor, nisi quod cum tetiitis augmento virtutum in eo gratia cumulatius augebatur. Primus doctrina, primus sanctitate, .subjectos

eum cortalim insulan-^ -, ,>r,...^,i,-:.^,.^ ^icorporis remedia s, flagitantes

et

non tam nominc quam

tione

quam

religione

non taiu prffilapj-;ecedens, non tam vcrbis

rc,

quam

exemplis instruens,
:

cum

incessus vigorparalylicis et diversis laborantibus causis sanitas restituebatur.Magnaies ct prinoipcs

terrai

ad salvandos eos audiebant surdi, leprosi mundabantur; djBmoniacIs scnsus, claudis

virtus Dei erat famulo Dei

beato veracitcr
esiote,

Dei famulmn adibant

ter ct co audito

Junnilitei-,

Apostolo dicere poterat

sicut et eyo Chrisii.

Imiiatores mel

audiebant liben-

multa laeiebant.

Nemo

frustra

ANNOTATA.
a liomeUnm htoif enmfJem esse existimal Miovcec f/f Kerdanet (1) enm Rimdino sen lUvelino

qui vel interloris, vel exterioris, vel utriusf]ue pariter homiiiis, salutem non reporlarct. Incredulos ad fidem, indevotos ad fervorem, dejectos in spem, obstinatos ad

veniebat ad eum;

nemo

Mur Mare.hu qui ^irimus Cornuhia; Armoricatiz comitisfitnh imperiiasse fertur iti autiquis Imjns
regionis

timorem, mcestos ad la;titiam reducebat. Offereilll plurima, dabantur multa quaj verus panpcrtatis amator, non pecunine cnpidus scd
Ijantur
:

charitate profusus, devotioni consulcns offeren-

tium
in

comitnm ratalogis

(^).

Qux

ronjectura, nt

et indigentium nccessitatibusprovidens,aut usus pauperum aut in aedifLcationes ecclesia-

videtur, sola aliqua similitudine notninum, utique non ita insigin, nititur. b Britannice Levenez, quod nomen olim haud raro impositnm fuisse ait idem Kerdanet (3).

rum
10.

resei-vabat.

siquidem duo, allerum in Britannia, alterum in Scotia, construxit;probatasque

personas religionis regulis diligenter instruEt illud quidcm monasterium quod in Britannia ipsius industria factum est, ingentibus et admirandis aidifieiis
ibi

Monasteria

<iiio

insignia

mmisia-ia
<^oiidit,

d alia

monasferii Landevene.censis fundafione ei historia cfr. Gall. Christ., tom. XIV, p. 893 .^qq.
c

De

ctas Dei servitio maneipavit.

(hiiitle arl

qitinquaSiiita.

d Vix septenuGm fuisse Guenailum quando Guingaloeum ad monasterium Landevenerense secutus est tradunt Propria Venetense et Corisopitense, ne^cio qna aucforitate nixa.
e

adeospeeiosum, auroargenloque ', palliis scricis diversisque ornati})us adeo prcttosum fuit quod
2 adjacentis provincife monasterio vel pulchritudine ccderet vel ornalu. Fuit et illud de Scotia lam structuris quam ornatibus splendidis-

nuUi

Triennio in monasterio versatum antequam

religionis acceperit

habitum

ac proinde decennem

iUo induinm aiiinf Alhcrius

Le Grand
(5).

(4) et anti-

simum

quum Proprium

Corisopifense

Secundnm- Arta
susceptus

alterius vel

nostra^JOSt dies aliquot in

forte

verumtamen usque ad magnitudincm pulchritudinem non pervenit, prout

monachum

est{Q), (piod in fanfajncentnte rix esi credihile, nisi

veris,
f

in numero oblatonun reccptum jiuUraquod utique Acta nequaquam indicant. His rerhis saiis refniafnr assertio Alherii Le

enm

sumptus vel opportunitas dcfuere. Denique quinquaginta co^nobiorum conventus sanctitatis ejus
suaveolenti
fragrantia
ct

famaque
patrocinlo

miraculorum
famuli Dei

exciti institutionibus

sese commiserunt.
11.

Grand (7), dum Guenailum qnadraginta tres annos

in mo7iasterio

Gum itaque vir

Dei regiones

mfam

illas illuslrarct

Ancjtlivo
'looitu
iii

degisse indicat

uhieum Guin-

galoeus sihi successorem designavit.

miraeulls, illumiuaret doctrinis, informaret cxemplis. angelica visitatione et alloquio didicit divin^

Aymoricam
rcdieiis, iininaiii
fciiijiestatc

CAPUT
C

n.

placere voluntati ut unde venerat rcmearet. Qui monasteriissuis sapientes et religiosos praeficiens
patres, data
filiis

benedictione, multis utrimque

sigiio

Sancti in Britanniani nia joren) et

profusis lacrymis, quinquaginta monachos, quos

criidssftifila,

ab

illis

secum regionibus abducebat, navem cou-

Hiberniam
-

iler,

|.

,,

|,

labores apo'
,

SlOnCI, lellX
APii;i-o.wKo ordinandis

m
.

feelt, repositis ibi qua; itineri necessaria videbantur. ^i"--^ vero, solus iiigicasus fiscellam Ipse .v-.u, OU1U3 ingressus liauciiuui

scendcre

lundandis et
*

nionasterns

...

"

suc-

^^"^ iJ^' <5e virgls fecerat et propriis manibus contexuerat, prrecedcbat navem, Ghristo duce, Christo remige securus. Gumque jarn aliquamdiu

cessus. Ejusdeni in Annoricani

navigassent, repente ingens tempestas oboritiu-,

machinationibusdnemonum
tur in nubes; noctis

reditusjiniracula, pius obilus.

l'i

exoitata. Aer densaimaginem dies representat.

ISrlltinuid
iiKijuri et

P orro *
duodecnn

septem annis
'

Goncurrunt sibi venti in impetu,crispantur undae, Iluctusintumescunt, prEesentem-intentantomnia

expletis, juxta

quod

illi

pra^decesEor suus

Ilihernia
miraciiliic
ft etjiostoHio

concesserat,

dispositis rcli-

giose monasterii rebus,

mortem. Ascendunt usque ad ccelos et descendunt usque ad abyssos, et omnis tam monaehoruni fiducia
est.

disgrediens inde

cum

fratribus honestissimis in

quam nautarum
fidei,

majore Brilatere virtu-

lahore

mnf/m

sibi

ijratia

tannia Scotiaque peregrinabafur. Latitare quidem volebat in terris alienis, quem

Quos

vir

saplentia devorata sanctus metu dissolutos Intuens

Modicx, inqult,
crucis procellis

quare duhitastis?

M signo
a<}

vonriliala.

tum non patiebantur insignia qu^ servmn Dei eonntabantur. Vere enim, sicut \G%\bxv,ahscondi

objecto,

tam rabies ventorum

Cor

quam tumor
12.

fluctuum conquievit. Dehinc prospero cursu transvecti, optato

10.

exhortalionem
9.

-1.

sed

Num.

1 (pr. s.) s.

pr. a.

Num.
s

'

que om.

2. --

SuUius
^

2,

(a. n. p.) n. p. a. 2.

Num. 11.

'

pro(iciens2.-

prKsentemqueS.
1.

not. 4

(^)

tom.

1,

p. 174.

Ap. Monce. Prenves de VHistoirc de Bretaane (3) Loc. cit. not. 5. Op. cit.. p

cap. 3 init. (5) Cit. a Kerdanet ibid., nol.

num. 3 extr.,
'

4.

(0) Cfr.

(7)

Loe.

cit.,

cap. 4 init.

(4;

tandem

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

iiiis/tilli""*

077
^

tandciu Httore potiti sunt, terrse qu8e Gornucal

lia
'

(ippeUit,
reije

fl

b dicitur applicantes.
^

Rex

illi

torre prajerat

ama-nissimi fontis aquas largissimas oxt.Muplo

(^onspieit scaturiro.

EX MSS.

Jtii/iinah
beiii<J'ic
,in(srcy ''"*!

nomino, vir honostate jusEitiaque prajciarus, (pii et eamdcm tam moribus quam iegibus 3 vcnustavjt. Qui viri Dei adventu comRigimalus
c

Ubi

ot roligionis suie

fuudavit

iria ihi
,iii)iuislci-i<i

perto, cuni
occurrit,

constiliii''

magno ilii comitatu gratulabundus oique quinquatrinta cropidas ad upus {'ratium pro dcvotione otr<_Tons, sc suaque totam-

monasterimn. iu quo " peregrinationis sum novissima tempora complevit. Hic itatiuo locus f tam eo vivento quam post ojus docossum, quibus ct
quantis miraculis ad beati confessoris declarauda merita, Domino favente. claruit si (niis oarptim
altentet explicare.

que terram suam ejus voluntati exponit. Proindc se orationibus sancti Immillime commcndans petita acceptaque Ijonedictione, et i.-Btior et dovo-

multormn

ot

voluininiimupus

ont et

'

f.ecunditati materiae quamlibet facundus

I

succuinbet.
15. Contigit

tiorquam venit reversus

monasteria vir sanctus
Eedificiis attollens,

est.

In ilja rcgione tria

autem quadam
:

vice nt

ad mona-

Cerviiin a

constituit, qufe map-nis

pulcbris oruatibus decorans,

storium Clialototi \ monachi ojusdem videndi gratia, vir Dei ^ pergoret erant cnim multa dilectione et

rnniiin

inseclalionc
prodiffiosc

redditiljus etiam ampliavit,

il

familiaritate

quantum terrarum
e,

conjuncti

et

de lege
invi-

ct

Domini

hominum
Croy

et

JtuJe in

subsidia pemiittebant ^d. r.l Tnde transmeavit ad insulam Croy

rccenti
et

animarum commodis iVoqueutor

fitetnr

inde

com
ubi

mf
Giuyy<cliiiin

insuhi
iibi

saiutarem ojus ingressum

caret insul^e, campanis

inusilato

y'

miracuio Dominus praasignavit.

Gum

enim appli-

conforobant. Dum orgo ' viam carperet, ecce cervus ingens, urgente vcnatorum et canum mstantia plurimum fatigatus, cum beatum

rei/an

Guo-

aecersHur
et

adventus
pradigio
cl

revelatione
innotescit,

ecclesiarum nullo pulsante diu sonantibus et quasi applaudontibus in

introitu

jnnUis
jicifitnctiix
hihiiribiis,

permoti sunt

sanctorum, insulani novitate miracuii et vehementer mirabanlur. Revo-

nailum viderot eniinus, tutissimum nactus reiugium, ocius accurrens, sub ejus chlamyde se projGcit. Mira res catuli qui torgo cervi vchomentius
:

inaijna

vcneriitiune

ab co
sasci}>ititr.

latum

est

venisse in insulam,
tbret ingrossus.

autem cuidam soni monaclio sanctos quorum toti populo salutilbr

Qui visionisreseratione
:

jam crebrius retrahoutem ilia, jam ongo dcficientom laboro, continuo capturi videbantur, accedentem ud sanctum non solum ausi
insistentes,

sunt

'

persequi sod et Uexis

vesti^ia,

gouibus, ([uasi corvi

attoiiitus,

non sensissont
tali

populi stuporem discutiens

fratrefi, et

Eaimm,
qiiod
viri
^

nec latratus quidom odi-

inquit, o

ostendit

vidmntm verlntin lioc nobis, Venenmt ad nos

et

dcrunt. Porro venatores, novitate

rerum

attoniti,

Dominus sancti, cnm

quibus pariter

salus nobis advenit. Currontes igitur ad litfus populi. Dei famulum invenorunt

comitatu.

cum sanctis tVatribus quos in suo semperhabebat Ex quorum aspectu hilarati admodum,

fretmn praesidio non priesumentes ^ attingero, spe frustrati rocesserunt. Quibus inde paulo longius progressis Becede secii/-us, dixit sanctus ad cervum, nihiluUra tibt ^^timendum est. Vena:

tores vero, revertentes

ad regera Guerrechum

'

illishumanitatem ostenderunt.Vir autem sanctus, ad quod - ot venerat, barbaros erudire, plantationes quas pater co^lestis non plantaverat
oxtirpare, divinas insorore, construero fratribus
cellas, gedificare

omnem

narraverunt quod acciderat, cunctisqui aderant valde mirantibus. Misit itaque rex ex nobilissimis
qui sibi assistobant, post servum Dei, rogiuis humilitor ut adsc veniro dignaretur.Quo voniente

g,

satagebat ecclesias, potens opere

et
riirsnsaiii/di

sermone.
14.

Gum

vero in eadem insula diutius demo-

exultans vehemeuter, uon modicam >^ de ejus colloquio voluptatcm percopit. Pcr dies enim aliquot in quibus retinuit eum, in sermolEfitatus ot

nibus

ef

voce aiio

pr.^scntia sancti

non poterant

miiiyaye
roiniirlli/ur;

rans multos exegisset annos et pluribus monachoruni congregationibus institutiones salutiferas

prjEscripsisset
',

satiari

oculi ojus visu nec aures impleri auditu.

Geterum

Inim

cuiii

allocutiono

catnlis
ejrim/nii et
foiile e

angelica rogiones alias

monetur petere eo quod non sanis,

rursus
:

de grege sollicitus, a quo se absentare diutius non audt-bat, accepta licentia, maximam in oculis ad monasterium reveroptimas dedit ei rex, quas ipse fratribus in monasterio suo Doo servientibus habendas in porpetuum dereliquit. IG. Cum vero post multos annos ^ et immensos labores, ([uibus Dei famulus laboravit sub sole,
sus
est.

regis iiabens gratiam '^

tvyyn

sed male habentibus opus sit medico. Conventibus igitur monachorum convocatis, revolationem
indicavit et data bencdictionc copiose flentibus,

Duas autem

villas

elicito,

woiiastfriiuii
iciHficat,
iii

nocessariis ad

usum

pr::eparatis

navom conscen-

Saiicte

finoiieiiiirps

dens, ad
catulos

qutedam

loca quEe tunc temporis erant

moritni:

nsque ad
obitiim siiiim

permansil.

cumin orationepernoctai-et, una cum matro lupa mansuetius accodentes ad gonua sua videt procidere, licenliam in illis commancndi locis suppliciter a sancto
incultapervenit.Ubi
quasi postulantes. Quibus sanctus : Jam vobis bic rema/iere ^ iion lice.f, (jui/jiis vitsi spes in damuis

in jejuniis,

iii

vigiliis

m
^

orationibus et prfedi*

cationibus die ac uocte

jugiter

Deo

serviens,

remunerationis sute tempus imminero proiscirot, congregatis in unum filiis Ef/o, intpiit, o filii,
:

delibor
et
et

cf rcsolufioiiis

mea; tnnpus instat. In timore

kominum
co/isistit.

innocentiim cmdihus bestiarum fota Ad desertas et homlnibns inaccessas

e.t

tremore vestram operainini mliifem, inredentes perseverantes in viis Domini rectis,sicut l/abetis

foruiam nostram.
saepe rcpeterent

Gum
:

ntif/rafe

regiones.

Pacifcus

noster

ingressus
:

autcm flerent ubcrrime et quod beato Martino dixisse

retjioiiihus his

j)acem advexit. Haec sanctus

illis

et

sancti jussionibus fora? parentes, in

locis

amplius

leguntur discipuli Ciir nos, pater, deseris, aut cur nos desolatos relinquis? Lwadc/d i/rei/ein iuum
Jiipi

non comparucrunt. Ibi famulus Dci cum dulcibus aquis indigeret, ut erat totus de Deo prEesuinons, baculo quo sacra membra sustentabat,signo crucis pr^misso, terram percutiens,

rapaces

NoUte, respondit, o

filii,

noUte

tiinere. tiic necesse est;

et nittu vi/a et nw/-s.

sicplacet ilU in cujits

manu

sum

Proinde no post ^ ojus docespasloro carentos vacillaront, ipsis postulan-

Num.
ql-l
I.

12.

CoiTung.tllia 2.

q.m.
13.
1

Ragminlus I.

(ni. 2.

Num.

15.

'

cuntingil

2,

promitlebant

2.

^ Clulodieri 2.

et 0. 2.

2.

f'

Squi.I Nmn. 14. nianere micoiiscripsisset el om. et rare et

Num.

quidem

tem %iita\,

Guenaylus
" lixisV 2. 2.

(er^^o

-2.

" om.
2.

2.

:i.

2.

" Guerrachuiu "

i.

om.)

2.

'
"

Dei om.
Ualieii-

(n.

inpiresumentes 2. m.) non modo dicam

(?J g.

(m.
16.
'

o.
1

1-.

h.

fc'.)

i.

o. r.
s
(j.
''

nimis
i.

m.2.
j. 2.

-2.

(|.

e.) e.

I.

2.

"'

(nhJ. d.

2.

Num.
oin. 2.

oin. 2.

om.

2.

vijjenter?

y.)

v. 2.

i.

" (d. a. n.)

propler

tibus,

G7S
EX MS3.

DE SANCTO GUENAILO, SECUNDO ABBATE LANDEVENECENSI.

vicc

tibus,

sua

patrem

constituit

quemdam

cxfratribusconsummatitcstimonii viruni, cognationis ciuidem linea conjunctum sibl. serl moribus

et sanctitate

fuit Landecheuc, Gaer-tan, Ran-maes, Caer-al ven super flumen Helorn. Porro in Lexieo leo^
;

(jraphico,

conjunctiorem. Denique cuitctis in

monasterioriterlispositisjjcatus abbas Guenailus

plenus diernni in senectutc bona terlio nonas noveml>ris feliciter spiritum reddiclit, regnante

Doniino Jesu Chrislo \ cui est lionor

sGcula seculorum.

et gloria in

Amen.

sed nnUa Guinacli mcmoria serrata indiratur{{ \),Sed in oiiaparochiaej,isdcmdia'cesis,Cixuaau,nonsnlHm vcdde anfiqnum cisitursacellninS.GnQWa\\[{\'^) sed
ibi
et

nosiris diebus arcnrntissime conferto repcrimus Languennec (10), qui ricns estparochim Bnbriaci {Bnhrij), in diacesi Venetensi;

monstratnr lapis in quo,secundnm tradithmn

ANNOTJTA.
a Iifcst Hibeniia
iipud ftrvipiores
:

popularem,sancfns orafioni incumbcre soieljaf (im Ex qna traditione ntcumque confinnafur quod legitnr in Proprio Venefensi, post rcrha
citafa

quaiii Itoc vocahulo

Scotife

medH

xvt sxpissime sir/nificari

snperins (14): Inde tandcm. fervontioris ad niortem pra?paratlonis causa, paucis stipatus alumnis
iu

notnm est. b Seii Cornuhia, vulgo Gornouaille, quam fere

eomplectitur hodierna prxfectura Finistere
cesis
ct

eum tertia

territorium Vcnetense pertransiit. Ibi constat novembris, anno post quingentesimum

VorisopHfensis.

din*~

Seeimdiun
in

Propriinn

decimooctavo(15)diemultimumcIausisse.ren/m nuUo omnino documenfo aut rjuam noverim nieinoria vel tradifione nititnr assertio AlhcrtiLe Grand, q"i {Ki) narrat Gucnmhim quadriennio ante obitunl snuin rerersum esse ad monasterinm Landevene-

Venefense

anno 17o7 editum,

Armoricanam

rerersus Guenailiis,

Britanniam monasterium

Landevenecense, cui sese

rcstitult, triennio discl-

plina^ regularis, obedientiEe et humilitatis

exem-

censeet ihidemjne defunctum.

plar inliabitavit Oprin,

seciindiim

Aflicrtiim,

Le

Grand, hoc triennio

est).

iteruin abhatis' offirio fiinrfus

g Duo in docnmenfis britannicis oecnrrunt viri principes hujus nominis, Gueroc scilicet
seu

Hinc ad locum Corisopitensis agri desertum profei'tus, novum in territorio a comito Rualone dato monaslerlum crexit. Sihil de hac oltcra pcr triennium in Landevenecensi cceiwbio commoratione
habeiit Acta.

Weroe, Warochns
Alter, filius Hoeffi

(17), qui sectdo

rcjis, jwftf

Vlfioruerunf. hnjus mortem,

anno

o4r>,

comitatum Venefensem obtinuisse fra-

difur, sed

c Nomen istud frequenter et varie scriptum in documentis armoricanis occurrif, Rig-uallau scu Rivallaun (1), Rigoall scu Riuoall sen Ri^vall {^),

fratre suo fuisse occisns {lS).Aiter pnfrem hahiiit Marliarum {V.)\ct iimim Hoclli I fiJinm (^O). Prior nusquam rerjis
tifulo

mox a Canao

insignifus;

posferior

vero

apud

Grer/o-

Riwallon
Rivilin (4\

(3),
ctr.,

Rivalonus,
facile
ri

Rualonus, Riwelen, supponi piotest deriratnin seu

seu ruy,

rium (21) et rex Brifannix fidsse et secuJoVI hcUnm intuHsse Francis lcrjitnr. Hunc desiynuri
hoc loco crediderim.

rompositim ex voce

qux regem signif-

c.at (5) et nominihiis mroriim in idiomatis celUcis sxpissime adjecfa ant prxposita repcritur (G), et nomine proprio notissimo leijisiatoris Hywel, quod

CAPUT
Sancfi

iir.

etiam aliis formis Huwel, Howcl, Houe!, Hoell, Hiugel, Pliuel, Hevcl le<iifur (7). Ihios reges hnjus
nomiiiis liritannix Armorieaiia: sccido

corporis

elevatio

et

nafos esse fernnt, Hoellum I ah nnno 509 annum o4o, ct inde HocVum II ad anuum .547

VI domiad
(8).

translatio.

d Qnibus lods hxc

rint nosirx memoriai

tria monasteria condifa fueest.

Post
ct

gloriosi vcro

confessons fellcem transitum,

in

Moiinsteriiivt
iihi corpiin

ad monastcrium,
laicis

servatum non

ejus requiescebat a,

quo .sanctissimum corpus longo tempore mulieribus

negatus
est

S. Guenaili
rjiiiescpbat,

e Sen Groix.

qux

insida sita est

ad meridiem
mdlo eum
certo desi-

ob

ipsius
'

veneratlonem

dixeeesis Venetcusis, a

qna dependet.
lociis

(i

Noiiienoio

Utursus quinam hic

fjnari in donafione

fuerit

documento constat. Suspicio

autcm post multos annos ut NoemiusBritannorum rex iocum enmdem oraiionis causapeterct ct intrandl sibi conccdi licen-

accessus. Contigit

Britnnni-x
rri/p

esse potest

iiistniu-ntnm
et

quadam cujns summam ex Cartulario Landei-eneeensi ruhjavit Morice {\)),his

tiam

devotissime postularet.

Quod cum

sibi
ampli/icatiiiii.

fuisset indultum, religiosis ibi

conceptam : Hsec descriptio declarat quod sanctus Morbretus habuit colloquium apud
verbis
S.

degentibus obtulit

auri falenia

sublimium

ipsum ct beneficlum, quod eidem sancto Morbreto dodit Evenus comes, qui dictus est magnus, et omnia quoi habuit, perpetualiter, ut ilium apud Dcum haberet intercesct

Winguaioeuui, cui

non pauca. Meritorum ^ insuper tam confessorem in tam humili jaccre

se

monasterio indignum arbitratus, religiosa ductus voUmtatc, monasterium ibidem propriis sumplibus am]5lissimum et pulcherrimum cfiecit h. Ex
00 itaque temporo absque diffcrentia sexus et professionis, ibidem ad poscenda sancti suffra^ria populi catervatim conveniunt, ibique ex innu-

soreni, comniendavit, c|uia illius nonieu

illis

die-

Lanriunole.
ci

bus celebre babebatur. Quod beneficium dicitur cum omni debito et decima et omnibus

appenditiis; LANtiUENoc u.tiHEnjTAs sancti HAELi, qui primus post S. "Wingualoeum

mera signorum multitudine beatissimi merita

confessoris liodieque clarescunt.
IS.

Wexabbas

Aliquanto deniqne tenqiore post, grassante

postea ob

"^

(J.

C.)

nosho %

Num
Cell., ed. (4) IbiJ.
ii,

17.

'contingit2.~2o,
/a

2_8sui,]inien^2,
supra.

(i) Zeiis.s

-m
(fi)

Gramm.

Ibu]., p. 87.

Ibid,, niit.

%-

p. !)S.

(2) IbiJ., p.
]..

(5) Ibicl.,

(7) Ibiil, pii.O^.

I.

m, 13i. - (8)
;

135 ao extr.

fl3)Ibi(I., p. 51,

PrfPV., nnin. 12.

Mtjme

Jiisl.

(leBnt, tom.

(17) CIV. Zeuss, Gi-amm. CcH.. ed.

llist. ile liretor/ne,
f/iie.

(H) Annnt. (i5)f;iV. (U!) Bretotjne,

.SW. ,Je
II.

Comm.
7,8.

p. (;73,

p.

H9.152.-

p. 335.

(9)

(10)

MorhJuw.p.

i.p.73. 79-Sl Daiu, ///s^ th Bret Vrntves ih Vllistolre d,- J3relafp,e, toni. t. Rosenzweig, Dicflmm. tojm/rophitjue (?n

p. 78.

numin.

(IS) Morice,

tom.

I,

tom.

I,

pp. 151, 152.

pp. 80, 81; Daru, Hist.de Bretafl9) Gre-^'. Turon.. IJist. Fr.,

155.

lib.

V. capp. 16, p.

(U)

27;

lih. ix.

cap. 18.

(5(1)

Moiice, p. 80;

Cfr.

Hosenzivei-. mim-toire
(1-2J Ibid., p.

arc]n'olo<j,qne liu Morhihau,\^.

36.

50.

Dnru,

157.

(21) Loe. cil.

pcrsecutione

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

G71)
inetiiin

porsoculiono gcnlilivim et ecclcsias Christi spaisiin dcpopuluntc, cmn finitima jam loca rabics
occuparet, quidani Iionestissimi Iratres ex eodcm nionasterio loculum in quo
illa
^

ditus

GaUic"
iitvatlenlinii',

coniinus

sauclutn
corpii^

sacratissimum continebatur curpus, nietu conipellentc

tramlaUii
in
fii"^s

ciam

in

al) iliis rcgionibus deportantes, in FrnnParisiacos fmes. Doniino duccnte, pcrve-

futurum providens, qmdquid lunc boalo concossit Guciiailo vel ante concesserat habendum, pcrpetuo iilierum et quiotum sigilli sui muniiuino roboravil ad laudem ct gloriam Domini nostri Josu Christi
qLu

saria priebuit;

unde possent competenter haboro necespia.iue sollicitudine in

F.\

ms.

purisiacos,

ncrunt. Ubi a

Tcudone

cum

fUeitdonis
2)rwfvcli

ur])is Parisiaca; pra?tecto c

sliidioinvilla

lionorifico.suscopti, in quadam ejus villa, Curcorona nominc, sacras deposuerunt reliquias tj

,-

Deus por infmita socula soculorum. Amen.

Patre ot Spiritu sancto vivit et regnat

Ciircoroiia
(lUquaiiHVnt
.'icrvdlio",

quam idem

prsefectus cuin redditibus et doniinio

ANNOTATA.
a Cfr. sxipra Comment. prxv., niim. b Cfr. snpni Commcnf. pra:v., niiin.
c
13.

c
(l

ejusdom villa; bcato Guenailo in perpetuum ^ iiabendam concessit^;. Ibi aliquanto tcmpore sanctissimum corpus rcquievit, ibique niiraculorum
coruscante gloria, sni nunita confessoris populis Francoruni Dominus ostendit.

14.

im

Theiido riarouics rarisiensis erat (I) (nino vel nt constat ex charta mmmnta-

m,

tioms infar

enm

et

lUiiide

ad

Corholiense
rastrain
tlelatiini,

oh

Postea vero furore Saxonum regno Francorum ingruente f, cum munilissima qua^quo ^ loca nietu concussa trepidarenl, Corboilum * nsque delatum est ubi Hannonis y illustrissimi
19.
:

Atlhe/nenm ahhatem ranohii

S. Petrl Fossatensis firinafai,

qnam

Parisius ^ub

rognante Rodulfo rege, Ercanifrcdus Cancellarius scri...

die X Calond. Soptemb.,

anno

tertio

Haijmone
comite

psit (2).

Muxima
devotione
siiscrptnin

et munificentissimi Corboliensium Comitis devotio .satis enituit -. Hic siquidom imfcstimabilis

Cnm Cnrcoronna

sita sit

prope Corboihim,

f
!l

thosaurum retinere et tali tantoque pr^sisuum munire dcsiderans, rovorentissimum corpus cum clero ct populo ^ totius
prctii

dio caslrum

manifvste colHtplnr Jioc loco sermoncm es.n', on de jmori translatione, qua ex Brifannia Parisios delatnm c.^t corpns S. (Wxcn^xW (3), sed deposleriori, qiia

adjaccntis provincia?, in hymnis et canticis

ingonti dcvotione
*

ParisHs mi<jravit Corhoilum

est

cum
tunc

(4).

i/ar

ifaqne facta

Vicecomite

Corbeil.

ad

Corboilum

Parisiensi

T/ien-

Iranstulit. Et

iiieritlieni

civilatis

Farisiensis.

quidem ultra Sequanam fluvium in exilu castri juxta pontom ejusdom fluiiiinis,ut ibi pausaret, ad tcnipus parvam constrnxit basilicam, et burguni eidem proxinmm ponti, necnon reddilus ot consuetudines ot dominium ejusdem burgi beato
Guonailo dedit.

modo vidimns, eo mnnera fun(/eanno 'jr> velmi. Unde confivmafnr cam franshtionem non iUiyandam essc anno OOH vel
hafitr

done, qnijam, nt

posteriori

(5).

huh

ronstitnfiis est koc loco priorafus qni

rnm

ecclesia CorhoJiensi

datus

est

cwnohio Parisiensi

Sanrti Vidoris
cebat (G).

et

seruJo
et

XVII

acdenique

iit

jmklierrivia
rcelenia,
evileiii

ab

coinite

Tandeni vero persecutione Saxonum sedata, ubi dovotionem suam crga confessorem gloriosum liberius nianifestare potuit, infra
20.

adhnv

ilJi

suJ,ja-

Umle

in Nen-oJofjio

iJJius cccfcsiai

ad

id

xilificata,

castrum, in eminentiori loco ipsius castri, non longe a municipio suo magnae pulchritudinis foditicavit ecclosiam, ubi sanctas reliquias

simnl cum Hai/monrs memoria (7) sijnatum erat ad diem 21 maii : Item annivorsarium Thoudonis
prfefecti Parisionsis, qui dcdit B.

Guenailo rcd-

ditus
f

vcpositiiin
fsf.

cum onmi

quos liabct aimd Curcoronnam (8). Suh annum DOO Saxones in GaJIiam irrupeet

venerationercposuitMdem vero religiosus Comes, pomparum secularium umbratilem gloriam calcans, et diorum malitiani jojuniis, vigiliis et
opcribus charitatis redimens, eumdem locuni frequentabat, glorlosi confessoris. quem sibi

runt

Trecas obsidentes a SenoniJms fnyafi

ipio efr. dicta in

fitissefrruntnr (9).

g Seu Hai/monis:dc
prxD., numni. 20
et

Comm.

21.

patronum
Proinde

elegerat, jugiter implorans suffragia.

eamdem

h BaiJlef (10) et Godcscard {{\)hanr ecrJesiam consfrurfam aiunt a Burrhardo anno 1007 : qnx
opinio satis refiiiafur ex Us qnse attulimtis iu
nient.praivio

ecclesiam copia librorum, textis

Comeccle-

et pretiosissimis

ornamentis docentissime orna-

num.SO.Perfius Tresvanx{\^I)

vit

-.

Ibique constituens canonicos qualuor, rcd18.

siam ilJam a Bnrchardo amplificafam

eum
cl. e.

esse dicit.

Num.
G.
i.

cummuiiis
qusiqua

{fortc

comminus)

I.

2.

fb.

p. eorp. 2.

Corboilum om.
2.

2.
2.

p.)

perpetuo sancto G.
19,

2.

Num.

2.

Nmn.
-

20.

emicuit

2.-3

deposuit

perornavit

(eorp.-pop.)

(1) Cfr.

p. 117.

n3G.

(2) Ap. Dubois,

(3) Cfr.

Lobineau, lHstoirc de

la viUe

de Paris, tom.
I.

l,

supra

Hist. Eccl. Paris, tom.

num.

19 sqq.

Gomm.
(5) Cfr.

pran'.,

num.

15.

p.

535iljid,

(4) CtV.

supra

Comm.

prajv.. nuin.
p. 901.

20 sqq.
(7)

(<J)

Du

Breul, Auiifptitez de Paris,

Cfr.

Drimmler, Kaiser Olto dcr Grasse, (lOj Vies tles SS., lom. Vli. p. p. 307. (11) Ed. De Kiim (Brux. 1849), lom. VI, p. 35. (12)Tom.I.p.ll3.
(91 Cfr.

Comm.

piVTV..

num. 20

extr.

(S)

Du

Kreul,p.901.

Ki-qtke u.

m. ~

DE SANCTIS

GSO

DE SANCTIS

MUIRDEBHARO, CORCUNUTANO
ET GOEMANO
C. D. S.

IN HIBERNIA.

SEC. VI-VII.

1)1

Fesfiloffio ^^Hffussii

hac lUc qiiafvnr rcamsen:

id est,
sil,

de Doire-na-Fflann,

in

Xlonim
sattctonim

fiir

sancti,

hi.s

verlns

Nuntia Hilarlum trans

quem Jocum nunc

Eoghanacht Chai-

memoria
in
ftisfis

saoris.

mare magnum; Muirclebair, syiiodi diaderaa; Corcuimtani spcciosam fostivitatem ad festum Cooiiiani de Enach {!). Hilariuscpiscopus Pictavis hujus tioiiiims hic indican dicitnr in notis
Libri Brecc (2) quem nd eamdem dicm in aliquo Auctario Viiuardino siynufum rcpcriiuiis (3). AJii tres auunntiantur etiam in Marfijrolotjils Mariaui
:

angJice appeUuri Derryna-

-^^^nseuDevYym^ynJnbaroniaSUevurdatih^comiiains

Tippcrarij, indicant J.

0'Donovun

(9)

et

li

Gormani ac Dunfjallensi (4) et in Kakndario Drummondiensi : Et in Hibernia sanctorum confessorum Muirdcbuir, Curcunutaui et Colmain iibi ultimum nomen Colmain pro Coemain j)ct'
:

(]0).Corcunulani nostri vel aJterius, qui colitur die /Januarii, mentionem haberi suspir'afnr Colgauns in Vifa Sepfiuia seu Tripurtita S.Patriai,cup. .r>, uJji ha:c Jeguntnr : In ecclesia autem priBdicta (KiJJ-fhacla, id est, Cella dentis)... pcrmittcnte magistro rcmanserunt quatuor ex
disci-

ir. -7?e(Tfs

jicifur.

oscifantiam alicujus scribce irrepsisse facilc couDe siuijulis jmiica memorisc posteroi-um servata sunt.

puhs S. Patricii. guhcneus, Loscanus, Cailcch ct Beonanus (ll).i que^n locnm 7iotatCoi(janns (I^): De his non occurrit quaa profcram nisi ad conjecturas, quibus parce et caute

utendum

est, decli-

nem,

i>cS.MuivdehI)ai'o.

Et Muirdebharum quidem suo tempoi-e saiis celehrem fuissc, ridetiir sir/uificarc titulus synodi
diadema, quo apud uEngussiitm insiguitus est, itemque quod a Mariano Gormano inducitur his
verhis:

nonnnibus depravatis aliam lectioncm investigando. Si pro cuncNEus legendnm esset, ut

in
et facile potest,

S.

Corcnanus

corcanus vel cokcnatanus, colilur 7 januarii, et alius corgakus, cogno\n

mento Peregrinus,
Dorcnabstann nomen occurrit
romanos,qui
in

Murdebair mor molaim

Mumonia.

3 novembris in occlesia dc Ccrie Corcnutani

inter
ler/itur

{h), id esf, si

bene

in

intelligo,

terea

Murdebharum magnuiii laudo, ac jirxab ejusdem Gormani schoUaste sancti nomini

aJii

LitanUs MigussU (13), ubi

;

alias invocafioncs hcec

superscripta est epifhcton Sapiens. Atfamcn uihiJ de eo referunt quos riderim hagiof/raphi cf
scriptores

SS. peregrinos centum quiuquaginta cymbissive

Hiberni. Addit jira^dicfus schoUastes

ipsum fuisse de, id est degisse in Deserto seu eremo Muirdebrac, in Ui-Gonaill Gabhra, qum efiam leguntur in notts Libri Breee ad .^ngussii FestiJoijium (G). lisec verha more suo exsrripseru7it
compilutores Martgrologii

scaphis adveeti, comitati sunt SS. Eliani, Natalem, Neuiannm et corgnutanum, invoco in auxilium meum {U).AdaJi(pa'm efiam S. Corcauum
seu Corcnnufaniim forte referendas esse Ecclesiam Sancti Korcany in anfifiua dia^cest Dunensi et eccJesiam (juai vocabatur Tcmplecrone inparochia

DungaJJensis

qui

et

suhjmijcruut

Invcnimus Muirdeabharum quemIriali, filii

dam,

iilium Cuanani, ex geuere

et

Conalli

Cearnach,

sam

pr^terea hanc nofam, vncinis induIpse est qui vocatur Muirdealach ad priE-

Grey Abbey (Baron. Lower Ards, Comit. Doivn) W. lieeves (15). PJura de S.Corcunutano reperire non Jicuif. 4. AUtpianfo mugis nofus est S. Goeinanus {[i)). De quo nota ad ^Fngussium in Libro Brecc
timide conjicit
(17)
:

S.CoemaDi

I. e.

sentem diem et in Inis Eoghain ejus ecclesia exstat et festum celebratur quam nofam referri advertit Heeces ad posferiorem hunc MuirdmJjhar, afjus mcutionem alibi non repcri. Rcgionem. aiiteni
:

Goeman de Enach Truimm in

Lagisia (Lcix)

Lagenias frater Coemgeni de Glendalougli. cujus pater vocabatur Coemlog, mater vero Goemgel; et fratrem habebant Natcaimum de Tir-da-glas.
SchoUasfcs etiam

De

Ui-Conaill-Gabhra, quain incolnisse indicatur a scholiasfe Gormani Mnirdebhar noster, hodie nuncupari haroniam de ConcJJo,in comifatu Limerirli; docent nos eruditi Hiherni recentiores (7).
Corcunutano.
S.

hac notaf

\)e

Gormuui ad nomcn Cocmani Enach Truim in Laioghis in occi-

dentali parte Lageniae, frater Gaoimgeni de Glenn da loch (18). Qnam noftiui c.rscripscrunt compiJatores MurfgroJogii DungulJensis, hair fumen intcr verba Lagenipe et frater inserenfes : Fuit ex genero

3.

Ad

nomeu Corcunutani
in

notarit .-Fnqussii
:

commentafor
Ednacii
est

Libro Brecc

m Eoganacht, id est Daire-na-Flann, quod

ct

(8)

Scilicet in

Daire

planuMi ejus nomen,

similibus verhis scho-

Gormani et secundum hunc compiJatores MartijrologU DungaUensis: de Doire-Eidhneach,

liasfes

Labhradhii Lore, regis HiberniEe. 5. Genus putermnn, ifemqne niafernum, S. Coemani per communes avos nsque ad remotissima fcmpora ascendens, exhibefur duplice sfemmufe
geneaJogico, quo
origines
celcJjriorum

tfeinm

paleniiim etniaternum

qiiarnm'

rSL^"p. *^'^'"^'* (2) Ibid., rxxviii. numm. %

(0 3. 4.

"/^

Oengus, Ed. Stokes,

supra,
p. 582.

(3) Clr.

p. clxii.

AntiQuities Qf

Down,

p. IS.

(4) Cfr. intVa

Ibl.

(5)

Cod. Brux. 5100-510*.

Ed.Stokes, p. ci.xvni. (7) 0-Donovan, jiunals of the l'our Mnsters, tom. II, p. 855, not. f; Hennes.y. Annah of
i-ocA
C,-

US-

(12) Ibid.. p. lS(i, not. 59.

- {11} Trias Tfiaum., (13) De (juibus videsis

-

p. lofJ.

Eug.

tom.II,p.e8e.-{S)L.c.,not.C.-(9)^/so^Mc
I,

Fonr

Masters, tom.

p. 404, not. h.

(10) Ecdesiastical

0'CuiTy, lectiires a the msfi. materials, etc., p. SSO-.IS-i. (14) Ap. Colgan, Act. SS. Hib., p, 539, not. II. (15) EccJ. Antiq.of Down,Xi. 18. (IG) Dequo noniJne cfr.quu.' dicta sunl supra, p. 34U, num. 7. (17) W. Stokes, Calemlar of Oenfjus, p. cLxviii. (18) Cod. Brux. 5100, fol. 118'.

dam

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

G81
AUCTORE

daiii
illa

Laf/niix trihmim demonsfrantur [{)i toide couficitur sanctinostrigeneulogia

SEDNA SIOTHBAC,
lex Lageuia?.
I

et sumptlbus pr^ccclhntissimi Joctnnis Patricii Marchioni, de Jiute nupcrrime ridgata Brugis, iu rpia

manticensl studio

C.D

S.

legiturcap.S :FxievnnlquG siinul cuni eo (Columl,a) trcs isti, scilicet KemvNus Enig Truinu et Finlauus

maccu

NUAOHA NECT.
rex LageniiL'
el Hiljorni.-e (2)
1

Mochunni Tir-da-glass (11); ef similiter Vita .S. Columbx de Tgr-da-cjlas, nunc prlminn ex
Codice Salmanticensi edila, cap. 13
sanrti
:

Eciitnch ct

FERGUS FAIRGHE,
lex Lagenite.

antcm divnlgata fama

.lunxermit se

Post htec

ColumbEE undi^iue
Fintan

tres
et

isti

discipuli, scilicet

ROSSA RUADH,
rex Lageniie.
I

FINN FILE,
celebris pneta.
1

Truim et MocumiiTire-da-glass {12).//. unimns idem e,t cnm Kaithraemio, altero S. Coemani frairc{n), st credere fas est JEngussio ciiafo apud CoJgannni,
uht dicifnr scripsisse Uh. iv opusr. cap. 9 : Coemella, filia Kinnfumani, filii Kcsci. filii Ln-njB,
fuit matcr SS. Goemgini, Coemani Santlebhain de Airdne, ct Nathcoemii, qui et Mochoeminus, de Tir-da-glass, et S. Coemoca!

maceu Echdach

Coiman

Enich

CONCHOBAR ABRAIDHRUADH,
lex HiiierniiB
I

(3).

MOQH CORB,
rex
LageniEB,
I

(14).

8.

CUCORB,
rex Layenife.

dam

Sedhic obiler occurrendum est singtdavi cuisentenfix Lanigani, qni cx fesfimoniis snpecifafis

frater
S.Coeiiir/heiii,

nori nwnero

manum
MESSIN CORB.
I I

nianifestum csse aif S. Coefuisse

de

Enach-Tmim non

fratrem

S. Coemglieni (L5).

CORMAC CAECH.
LABHRAIDH.
1

Nam

ex nltimo eorum haJwfur

EOCHAID LAMDERG.

Naiiheaimium fuisse fratrem S. Coemghcni nnde et coJligendum cssef enm. cfiain fratrcm
S. S.

fuisse
srri-

Coemani.

Jam

vero (ita Lanigan),

dnm

FOTHADH.
EOCHAID LAMDOIT.
I

LUGAIR.
I

ptorVitaiS.FintamCoGmiinnmdeEnacli-Truim ef Morumin .^eu Naithcaiminm de Tir-da-f/Jass

discipnJos rcfert fuisse S. CoJumba;, nef^uaijuam

BROLACH.
I

FOTHADH.
I

lOMCAOH.
I

eosdem germanos fuisse commmoraf, quod nfique non omisissef, si vere fuisscnt. Hoc soJo argnmcnfo
negafico

* seu Trian.

FERGUS LAMDERQ.
CUIRP.
I

DUILGICH. *
I

Lanigan satis rcfutari existimat quam vocat opinionem CoJgani de SS. Coemgheni et Coecognatione, nesciens, ut
fot

LUGAIR.
I

COEMFADA.

videtnr,
niti,

mani de Enach-Truim eam opinionem

9.

disertis

CESI.

testimoniis

qnaJia supra attuJimus (IG).

CENANDAPi

Pari

tenieritate respnit

monasferil

de

Enach

Lanigan (17) qux de Trnim fundafione pcr

A
S. Morlu-mocf/
seii

COEMLOGA.

CUJUS UXOl'

CAEMELL

S. Mochemocum scu PuJcherinm cjnsqiic traditione ah eodem sancfo facta S. Cocmano leguntur in

Pulclierio

S.

COEMGHENUS.

S.

NAITHCAEM.

S.

CAEMANUS.

Viia S. Pulcherii, cap. 12, nimirim : Sanclus quoqne Pulcherius cum monachis suis ad locum nomine Enachtrum, qui est iu monte Bladhma in

giio ipnipore

6. Qiio

tempore vixerit Coemanus

colligere Ucet

cixcrit.

ex si/nchronismo ejus c.um oUis sanctis. Etenim

Coemghenns, frafcr ejns

nsus
est (G), //7(0

(4), ohiisse legifur

(>17 {5); Colninba de Tgr-da-gJass,

;

548 (7) Eidhnach, guocum apud Columham

qiii

anno quo magistro Fintanns de Cluain

degit,

regione Laglnensium, venit et ccepit ibi cellara ffidificare. Quidani vcro .socularis homo venit ad eum dicens Noli hic in cassum laborare quia
:

anno

G34(S); ac denifptc Mochoemoriis seu Pulcherius,

didit (9),OTmo

monasferium dc Enaeh-Triiim Coemano tra655 {\0).Ex his itaque indubium est Coemanum nosfrnm fornissc in posteriori parte

non eriL Cui S.Pulcherins Hic * ^,v..,-....uo jam manebo donec quis manuni meam trahens, me vi expcllcndo tcneat. Tnnc illo tenuit manum' viri Dei. volons oxpellere eum. Ait ei S. Pulchcrius Quo nomino vocaris, o liomo? Ille ait Bronach est nomcn meum quod latiuo dicilur tristis. Cui dixit vir sanctus Congruum tibi nomen
locus istetuus
-.^.
: : : ; :

secnJi

VI ct 2)riori seculi VIL Immo,siad annnm

anno

ohitus Columhss attendas, vix seritis quain

circifer
Hisclpiilits

525 nafum

esse

Coemanum

censucris.

habes quia Inc et in futuro tristis eris. Tu hinc jam Dei nutu et gcneratio tua a duce hujus re^^ionis eris expulsus. E^'0 vern cro in hoc loco donec
:

fnii
S-

Culumhw
(ie

7. Dixinius S. Coemanuni simid eum S. Fintano fuisse discipubm S. ColumbB de Tijr-da-

gJass et a S.

^Ur-iki-fjlass,

Moehoemoco reccpisse nionasterinm Enach-Truim. Primiim demonsfrat Vita S. Fininter

vir Dei Coemhanu.s nomine, ad me veniat, cui dimittam hunc locum; qui erit agnominatus ex hoc loco, cujus resurrectio erit hic. llle Iiomo audions talcm
,

iani edita a Colgano ex codiee Kill-Kenniensi et

prophetiam, et sciens suum reatum contra ducem,

sine po-nitenlia post injuriam factam in ira reces-

Acta Sanctorum Hiberniie ex Codice Sal-

Shearman, Loca Palricinna, tali. 1 (p. IG) et tab. 2 supia, pag. 3i5. num. 11. (2J Anno mundi ii519 seu ante Chr. nat. IGSI, secundum Jtnifih Quat. Maij. adh.n.; an.m. 39-19 seu antc Chr. nat. l.secundumOTIaherty, Oyijfjia, p. 271 (crr. supva, p. 344, num. 9, ubi per mendum typoyrapliicum numerus 5950 impressus est pro 3!).jO, cjui annus 3950 secundum OTIalierty Ogijfiia, p. 443, respondct anno wxw^ chrisliana^ 1). (3) Anno 5102 (ante Cbr. nat. S), secundum Ainial. Quat. Mag. ad Ii. a.;
(1)

Cliristi
(4)

73.

secundum 0'Flaherty.
nunim.
a.
4, 5.

Ogi/gia,

(p. 24). Crr.

Cfr. supra.

et inCra,

Qiial. 3Iag.,

ad h.

Naff.

num.

8.

(G) Cfr.

(S)

Ibid.

(9) Cfr. infra,

num. scq. (7) Aim. Qitat. num. 10-12. (10) Ami.

p.

293.
(5)

Ann.

Quaf.

Mag. i\l]

Act. SS. Hib. ex Cod. Salm., p. 290; cfr.

Colgan. vlc/. SS.

supra, nuinin.

llib., p.

350.

(12) Ibid.. p. 451.

(13) Cfr,

4. 5.

(14) Act. SS. Hib., p. 5SG, not. 4.

II,

(15) Ecclllist. of Irelaiul, tom.

(16)

Kumni.

4. 5.

p. 224,

nol.

142.

(17)

Loc.

cil.,

not. 143.

Novembris Tomus

86

sit

682
AUCTOnE
C. D. S.

DE
et illico

S.

RUMWOLDO CONFESSORE.
Lanigan, Colnmbai mortem ill/gnns anno qnod parum ad rem nostram rcfert) :
di.cimus, vix uftra
5ry2 (5\

sit

eontigerunt

ei

oninia quae priiedixe-

B. Goemhanus ad S. Pulcherinm illuc venisset, diniisit ci locum illuni qui mansit ibi in magna sanctitate usque ad obitum siium. Sanrat vir sanctus.

Et

cum

vnde

nnnum 525

ut

vel

ctus vero Pulchcrius ad regioncm

rcxit (1).
moiinsteriitm

Mumenipe per-

10.

de Enach-

Hasc seeimdum Lanigan adinitti neqrteunt,

Tniim

quam edidtt Coh/an,cajj, .?, nbi recensentur trcs discipuli 8. Cohmbai de Tirdo-glass {^), dicifur Goemanus fuisse pater sanctus
qnia in Vifa Fintani,
monastcrii Enach-Truini, qua: rerba omnino indicare videuiur primum caynobii conditorein. Sed

Attamen ex alia pnrfe noinnPulcherium usque nd vigesimum a-.taiis SU.X aimum educafum fuisse apud materfe ram suam S. litam (0); hxc aufcm, secundum Annahs hibernicos, ohiit anno 509 (7). Xtaqne Pnldifferre
licet.

orfum

530 Goemani

dum

efiam

est

cherius natus esf ante anuum 550. Nota prxterea ex serie narrationis in Vita ejus aidificafionem
cellx tn

Enach-Truim
loquifas
est,

fuisse

priinum actum

vita!

sus!, si iia

adrerteudum Inprimis

est haic

verha non

puhlic^. Pofud iiaque non adeo xtaie provecfus Coemano aliquaufo seniori
illud camohium fradere. Quod autem ait Laniqan Coenianum prohabiliter brevipost obitum

legt

in

fexiu Codicis Salmanticensis (3), nnde conjicere licet ea fuisse huic textui interpoiafa. Porro sire

marjistri

sui Columhai adivisse

primigenius scripfor sive iuterpolator qnidaiu ea inseruerit, facile potuit patrem seu conditorem monasterii vocare eum qui re vera coetum monachornm ihidem cniup-egavit et insiifuit postea perseveraiurum, pjraiermisso
tradidif, Ipse

canohium Enachfruimense
scriptoris

mera conjectura est, nullo iestimonio nixa. Qnaomnia dicfa sinf, non ut auctoritatem
anon.jmi Vitx Pulcherii, aut etiam Annalium hdjernicorum in singulis singulorum eventuim aunis definiendis (8), ut irrefragnbilrm fnear, sed ne illormn documenforum festimonia, quiOusfere solis anfiqux Hihernix historla aliquantum
illu-

Pidcherio,

qui

Hlud
alteri

quidem primum sdificavif, sed paulo post

B Non

cum

disripnlis suis alio commif/rans.

levi

est igiiur

cur iam

argumento contradi-

camus
cherii.
accpiiil

diserto testimonio scriptoris Vitai S. Pul-

stratur, nim/s inccrtis conjecturis evelli sinantnr. 12. iest/monio supra citato Vitai

E
et t

Ex

c},erii colligifur

II.

Aliquam

taincn difficultatem. ffignit

conprmaiionis loco pro sua senfentia adjicit gan, videUcet mgre componi jiosse Sifatein Pulchcrii

quod Lani-

(9) PuU Coemanum usque ad obitum suum

usque ad

tniUo ccenoh/o Enach-Truim sanctc

aha,
iit

olium suum
^'c^me
videtttr.

vixisse, nec

videtnr, nionasteria condidissc.

Locus

iUc

cmn Coemani
legitur ohiisse

isfafe.

Pidrherius enim in Annalihus

anno (ioo, Columha vero Coemani magisfer anno 548 (4) (ubi quidem levem aJiquem errorem in AnnaUhus sihi deijrehendere visus est

hodie vocafur Annatrim et situs est in antiqua haronia Superioris Ossorix (10), in parfe meridionali, ex qna recentius haron/a de GIandona(/h
constituta
esf,

in Comitatu

Reg/nx

*.

Queen's

County

p.75.noLm-(fi)l4;s]vX- Tp8(..;Js//"^

9""J;"";.*-,(tom.l),p.xlii.xlv.-(3,Nu,.9.

DE
c

S.

RUMWOLDO INFANTE
CONFESSORE
IN ANGLIA.

C. D. S.

COM]>IENX.VRItrs PRyEVIUS,
Rariss/mo
die, inter

SEC. VJI?
S.

Runnvohii
marli/roiogiis

'" (tntiqiiis

certeefhaud scio an nnico exemplo colendus hodie proponitur Htulo confessoris infaiis qui vix natus, fertia seilicet ab ortu
midtipUcia prodigia ad superos commi^'"^""'
^"''^'"''''

iis quie

ex certiorihus documentis novimus plane

^''"''"'-

concordent, ex iisdem pofins manifesfe refutanfur. Quod quo magis perspicue appareat, nonnulla de regihus Merciorum et Northumhrorum iUius stacirca tempora Pcndx scilicet rcgis Merciorum, breviler recolenda erunt, q^ostquam tainen pauca
iis,

pr^tenis.;
'

f''^''
'

''''""' ^' ^'^''

AcKi,

/^''^'^.9"' "' est.

qualis in Actis

ejits

Sed contra fatendum eam, legifur, muUis etgravibus dif-

ficuifatihus esse oljnoxiam.

Non solum enimRnm-

woldi infanfis nomen ah omnibus antiquis martijnon adeo mirum videreinr nhi agitur de sancio qui in partieulari taiitum aliquu regionehonoratur;verum, quod gravius est, quum
rologiis exuIat,quod
filius

dixcrimus de Aciorum textu. Horuin dupUrem recensionem inbiblioihecis IJublicis Ai/gliw offendimus (cxtra Angliam vero nuUum omnino codicem ea continentem defegere
alteram, eainque, nt videtur,priinigeniam, prorsus ineditam; alteram, ex priori manifeste
:

quorum
dnplicem
edimti^

Iicuit)

textum,

referafur fuisse regis

fiha regis

Northumbrorum, ex Merciorum genitus, nec Beda nec Gulielres

vius Malmeshuriensis,nec ullas alius veterum scri-

derivatam,in Sancfitogio Britannico Joannis Tinmufhensis, quod, paucis auctum, suo nomine insigntvit Joannes Capgrave,

piorum qui
'^^hent

Anglo-Saxonicas

vel diserte tracta-

ruiit vel obiter attigerunt,

1516 Londinii
titulo

ullam de eo mentionem Sed etpr^terea, quod gravissimum, qux in

quodque primuin anno posfea e.dltum suh Nova Legenda Anglise, rarissime tamen in
ef

non

seiiiel

Actts deparentihus sancii

memorantur nedum cum

bfbl/othecis sive publicis sive jjrivatis occurrif.

Prim/genii textus exemplaria omnino reperimus quatuor.

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

triphx exhibmt totrdem codicesMum BritanniciLondhii;, ,1no scilicet e.rarafi secnh
te)-tius

iuor.

Horum

tiS3

seculo

XIV; quartum Ex
his

XlJ

vero rodex secnH

X2

quod dispositum fueraf, ordinatur episcopus vir Dco dilectus PauHnus, qui
comites ejus, ne pagnnorumpossent sociotale pollui,... confirmai'ot. Ordinatus est autem Paulinus episcopus anno ab incarnatlone Domini sexconte.simo vicesimo quinto ot sic cum prjtfata virgine
et
:

iiimitur, et juxta

AiicroBE
f^-

qui asservaturin libraria CoUegii Corporis ChrisU

Canfahri<)x.
itaque

cum

D. s.

illa

voniret,

camquc

quafmr

codiriims

textuni priniigenlum

mus, adjecta

mox lcf/enfitm oculis sui>}irie~ minori iypo Vita quam ex illo de-

sumpsit Joanm-s Tinmufhensis. Jlaur acrepiiuus exprimario c.ollecfionis Timuulhensis exempiari quod adhuc exsfat Londinii in Museo Britannico Cotiouiano scilicet Tib. E. J, seculi XIV,

^^dumum

ad rcgom

...

advenit

(S)

...

Auno autem sequcnte

quornm

contnlimus Oxonii codirem

hiViotfierai

Bodleinnx

exarafum seculo XV, et Cupgravii editionem Londiniensem amil JoJfJ, qua; viire, si non attendas ad paucos nxms ti/pographiros,
J5,

Tanner

.. nocte sacrosancta Dominici pascIiEE pepererat regina filiam rogi, cui nomen Eanfied ... qua; baptizata est dic sancto pentecostes, prima de gcnte Nordanhymbrorum. cum

famiha ejus

(9).

undccim aliis de Nonnisi post bimnium famcn

accopitrex .Eduini

cum

cunctis gontis sufenobiot

rui

priinarioiiloCoffonianoexempIarironcordatJam revertamur nunr ad historlain parentum

S.

hbus ac plebe perplurima fidem

sanctBe regenerationis,

lavacrum
undecimo,

Rum-

anno regni

sui

woldi,

quantum 7whis ex

antiqiiis ef probutis scri-

ptoribus innotescit.
Merciornni

Penda Merciorum regnum ohtinuit anno G3S, JEduino seu Edwino rege Northumbrormn, qui ef Mn-cHs dominn},nfur[\). Non
3.

devicto et occiso

qui est annu?;Dominicfe incnrnationis sexcentesimus vicesimus septimus (10). 5. Edwino a Penda rege Merciorum in puqna ciESo anno 033 (11) surcessit anno 034 Oswalclus{\2),rrfigione acpiefate insignis (13), qui et ipse posf annos octo ab eodem Penda armis impetifus, in pr^lio infe/fecfus est anno 042 {{A),afque sfofim pnst morfem mirarulis claruit ef ut sanrfus coHfur (1.'3).
S.

rvfa-uni

erat baptlzafus

ct

nunqnnm Deo

credidil

(2).

Atiamen,quu}n Peada eJusfiJius,princeps Middilanghrum, veram fdem suscep/ssef nnno 653 (3), nec protiibuit Penda rcx quin etiam in sua, iioc est Merciorum. natione verbum, si qui vellont
quin potius odio habebat imbutos opera fidei non habero dcprehendit, dicens contemnen:

Oswaldum

exrepit frater ejus Osiviu (16), et ipse

prailio caisus

audire, prsedicaretur

et despiciebat eos

quos

(17), a quo derictus est Peuda et in anno 055 {\H). Inferea tamen infer Norfhumtn-orum ef Merciorum reges pax conciliata
et

rex christianus

fide Ghrlsti

erat

etiam dupUcl matrimonio firmafa. Etenim

dos esse eos et miseros qui Deo suo. in qucm crederent, obedire conlemnerent (4).Sed et filios hahnit chnstlana? religionis dovotissimos, videlicet
et

(id eM anno 053, ut indiculur capite superiori) Middilangli, id est moditorranei Angli. sub prlncipe Peada, fillo Pendan
regis,

his temporibus

Peadam, Wulferuni, Ethelredum. Merwaldum

MerceUinum, fihas vero Klnenburgam et Kineswitham, amljas sancla continentia pr^ecellen-

Edu-inum et alios reges occidif etiam Oswaldum, EdirinifUum ct successorem nnno 042 (G) sed et ipse posfea anno 655 ab Oswiu rege,
\.es{o).PnEfer
8.
,
;

fidem et sacramenta verltatis perccperunt. Qui cum csset juvenls optimus ac regls nomino ac persona dignissimus. prnelatus est a patro regno gentls illius: venitque ad regem Nordanhymbro-

rum

Osulu. postulans filiam ejus Alchflodam sibi

:

conjugom dari

noque

aliter

quod pctcbat impe-

Osiraldifratre, occisus esf

fl

(7).

Korthiimhroruin
reffitm

4.

Northumhrorum

trare potuit, nisi fidem Christi ac baptisma cum gonte cui prieerat, acciperet. At ille, audlta pr^e-

vero,

quos Mercii a sepfem-

trione affingebanf, conversio

anno 627, yEduino seu

historin

Edwino rege, iUigatur a proiccllentissimo scrtptore Beda. Huic autem genti occasio fuit percipiendjE fidei. quod prEefatus rex (.Eduinus) cognatione
junctus est regibus Canluariorum, accepta in conjugom .Edilberga filia /Ediibercti regis, qu

dicatione veritatis.... Ilbenter se cliristlanum fieri velle confessus est, etiamsi virginem non acciperet : porsuasus maxime ad percipiendam fidom a
filio

regis
et

Osulu, nomine

Alchfrido,

qui

orat

amicus ojiis, habons sororem ipsius conjugem, nomine C}Tiiburgam, filiam Pendan
regis (19).
G.

cognatus

nomine Tatje vocabatur. Hujus consortium cum ipse mlssis procis a fratre suo ^odbaldo.
alio

Conjugiuin infvr Aichfridum seu Aldfridum,

et

cx vHeram
fcriptonim
''^''"""'s

filium Oswiu,

qui tunc regno Cantuariorum prteerat, peteret, responsum est non esse Hcitum christianam virginem pagano in conjngom dari.ne fidos et sacramenta coslestis regis consortio profanarentur
regis qui veri Dei cultus esset prorsus ignarus.

Juneburgam, filiam Pendse, etiam

memoravit GuUelmus Mcdmesburicnsis (20) his ver/iis : Kineburgam. Pondfe fiiiam. Alfridus rex NorthanhlmbroruMi, duxlt uxorom; qu;e postmo-

Quae
sit

cum .^duino verba

nil

nuntii referrent, promichrlstianEo fidei,

:

dum, carnali copula fastidita, sanctimonialem habitum susceplt in monastorio quod fralros sui Wulforus et iEthebredus consfruxorant (,21). At
in Chronico suo nd postqnam nominacit Inaui reqem West-Saxonuin et Ingels fratrem ejus : Quoruni sorores. ait, extitcre S. Qucnljurga et S. Cuthburga, quae monastorium virginiim Deo dovotarum in loco qui dlcilur Winburiiau conslruxit. Hanc autom Aldfiidus rox Norltianliimbrorum in conjugom habuit. scd ante finem suib viUe con-

se

omnimodis contrarium

Florcufius

Wiqorniensis

quam

virgo colebat, esse facturum

quin potius

annum

7JS,

pennissurum ut fidom cultumquo sua? religionis cum omnibus qui socum venissent. viris sive
leminis, sacerdotibus seu ministris,

more

chri-

stiano serviret.

Neque abnegavit
esse religionom.
sl

se etiam

eam-

dem subiturum

tanicn oxnmi-

nata aprudcntibussanctlor ac Deodignlorposset inveniri. Ilaque promiltitur virgo atque jEduino

nubio carnalis copulte

ambo pro Dei amore

(1)

Beda, Hist. Eccl..

lil).

ii,

cap. 20; aironiroii AwjJo-

Sdxuvicum, ad h. a. [Moxum. Brit.. p. 3U9). (2) Nennius, Ilist. Brit. [Mon. Jirit., p. 76). (3) Clr. inlVa, nuni. 5.
(1)

Beda,

//.

K,

lih.

m, cap.

21.

cap. 9.
lib.

(9) Ibid.

(5]

Ingullus Crovlanden-

m. cap. 1. (12) Ibid. cap.9. (15} Ibid.,cap. 9-13;

(IG) Ibid.. cap.

(10)

cap. U. - (H) (13) Ibid.. cap. (U) Ihid..

Iljid..
Ij)id.,

6.

U.

Cliron. Amjlo-Saxon. (p.311).

sis

(Ap.Savile, ^cri/it. Her. Aiiffl., p.S50). ifi)Beda.//.jF. "o. m. cap. 9; Oiron. Avglo-Stixon. {Moii. Brit.,^.^\\).

(17) Ibid.. cap. 21.

cap.2*: airoii. Ani/lo-SctxonAp.ZlS).

(18) Ibid.,

(19) lliid.. cap. 21.

!.

(7)

Bcda, H. E.,

lib. iii,

eap. 2*.

(20)

Geittfi rrr/uin

Aiii/lmuniAih.

i,

cap.

(>!)

p L

(8)

Ibid., lib.

ii.

tom. CLXXIX.

p. 1031.

renuntiavero

CS4
AUCTORE C. D S

DE

S.

RUMWOLDO CONFESSORE.
aut curam haberet. Hoe quidem bene feeerc quod rccenter editam a sacerdote baptismi undis ablui jusserint. Ergo mulicr qmedam, cui

(1). Hinc addndus est Henschenms Commentario suo de SS. Kinebiirga et Kiiieswitha, nd diem (! martii, ut dupUccm distinf/ncret Alfridnm filiiim- Osiriu (2), legiiimum alterum, qui Kineburgam filiam Pendx sibi conjugio junxerit ef rirente adhnc patre mortuus sit,

renuntiavere
nnster in

eam

puella

concredita erat, circa vespcrani,

cum compertum

alterum nothtim, cui nnpta fncrit S. Cufhbnrf/a, qniqtie postea, jtosf necem frafris sni Eryfridi,

ad

anuoG84, Norfhumbrorum regnum obtinuitnsquc obifnni smim anno 705 (3). Huic Hensehenii
calculum

proli cautum esset, iu concoram inspectura utrum nondum exspirasset quam ct alias qu^edam pcrsonre, quce puerpcram visitatum venerant, comitabantur quoe testcs sunt ejus quod jam referam. Hjec

haberet
clave

quam parum
:

irruit,

senfcntia;

snum

adjecit JoanncsStHtinfjus
(4.)

crgo pupam in ulnas accipicns, qutercre ah ea Inmcutabiii ac larrymosa voce coepit : Ghristia-

ad dicm 31

auf/usti agens de S. Cuthbnrcja

satis

nane
illlco,

es, filia? de hac crudelitate iu ipsam ut

mihi quidem, tit venm fatear, non demonstrata videfnr.

w) isera

certo

christianam

quodammodo

conquesta.
ac dicere
:

lufans

rernm
eoitfiisiojie

Sed qnidquid censeatur de illa distinctioite inter Alfridum seniorem etjuniorem, illud certum
7.
est, et

Christiana sum. Exindc vero nullum amplius verbum protulit, donec statam loquendi in pueris
reliquis jetatem nacta essct (11).
9.

suhlato capile,

fari ca:pit

reges

Norfhumbrorum qui Pendx

lequcdes

fmlata
oslendiiiilitr,
et

fuerc,

Edirinum

srdieef, Osicaldtim cf Osiriu,?ion-

Hcnschenius noster
cdifo,

in

scrijitorem
iliiiis

fuisse paganos, sed christianos; nec

hormn

alicui

1658
cjuod

simile refert

tomo IFehniarii, anno prodigium tunc reccns

cst his fere

ezempUs

"rHoribm
'^'"'''8'''tiir.

iiupfuni fradifam esse Penda: filiani, sed Osiriu

ad

ij)sum

Vienna j)crscrij)fum

temporibus
>ioii

ricinum

VKniifestant

nninquam rex fnit, vel tionnisi ab anno 684, quum Penda occisus sit anno 665 (attamen pnvfercnndnm non est qnod Alfridus non semel apud Bedam rex aj)pellatur (5) rivo adhuc patre
filio,

qui

vcl

verhis:
ditionis

Auno

1G50,

februarii,

in

Saran

pa"-o

archicpiscopi Strigoniensis, Stephanus

inRins quinquc

ejus, forte quia, tesfe Florentio

Wigorniensi
(7).

(G),

Stephane, vade nus sit tecum, amen,

verbis
:

horarum parocho benediceuti his in pace, et Domidistincte

responcht

^ost mortem ^Ethehcaldi regis Deirorum

hnic

jirovincix fitido regisjJra^jwsitns csf a jmtre suo),et

Deo gratias, Deo gratias. Cunctisque admirantibus, cum parochus solemnem illam post
baptismum benedictioncm
infans tcrtium
ris
:

ntique etiam ipse christianns erat; ac deniqne eon~

repeteret, subjunxit

difionem

qim

in

Actis

S.

Rumwoldi

legifur

ajyposda fnisse sjionscdifiis filix snx cum Korfhnmbrorum, eamdem aj)ud Bedam legi ajyjwsifam sjwisaiitHs filix regis Canfuariorum cum Edwino (8) et fere similem ab Osnin Peadx Pendx flio (9). Hxc omnia igitur scrijdor Actorege

Penda

gratias. Res jussu Cfesaexaminata per archiepiscopum Strigoniensom,

Deo

et auditis legitimis tcstibus authentice est (12).

Hoc miravulum

refert

approbata Henschenius occa-

7mm

S.

Rumwoldi

misere confndit, nec jiarum inde

quod in hapfismo S. Sigebcvfi, dierum quadraginfa infantis, cotdigisse narratur in Vita S. Amandi a Baudemnndo ejus discijndo consione dlins
scrijyta
:

eornmdem Acforum (nictorifati defrahifiir; et certe Uquet scripforem Hlum non fuisse ceqnalcm vel supjmrem Pendx temjjoribus : quod et confirmatur ex iis qux notat de nominibus civitatum Barcalex et Burl,-i)}gam : Istoruni autem locorum nomina, incjniens{\Q),nQn erant eo tempore nota,scd post multorura temporum curricula inventa sunt vel cognita. Ncque qnis aut qnalis fuerit
iste scrijjtor^uUo sive

manibus puerum

Accepit igitur vir sanctus (Amandus) in et benedicens eura, catechume-

num

feclt.

Cumque

finita oratlone

nemo

ex

cir-

cumstante nmltltudine respondisset amen, aporuit Dominus os pueri, atque audientibus cunctis claravoce respondit amen(13). 7 Vita quoque
S. Exujjerantii

fur

ej)iscoj)i Cingidani in Piceno legi' Post dies vero nativitatis suce docem et octo
:

tesfimonio sive indicioex ipsis

B. Exupcrantius locutus est dicens

Gratias

Actis eruei'e
jn-oiJiyittm
tni/ien
iiifiintis

licet.

ago Doraino raeo Jesu Christo, qui

est verifas

me
F

8.

Non

ideo

famen sfatim rejicienda

fecit nasci {\^. Dcnique infans aliquis fertur

traditionis circa en quce de S.

c07isignavit.

Rumwoldo

Utferis

nomcn
loeutl

S. Ignatii dc Loijola invocasse (15), alH

tit

Ne autem
et

quis nimis offcndaiur, quasi

2)atrem siium proderent ad refutandam

sanctis viris

loqtteiitis

prorsus singulari
nati
et

non

iideo

inaudito,j)rodigio infanfis rix

infamem calnmniam
similia

increiVihile

ratione ac loquela ntentis, recolcre Juvctbit

alii alia j^roj^hctasse (17).

impactam (IG), Nec dissimulandum est

non semei hujusmodi eventum memorari in Actis sanctorum qnx a majoribus nostris edifasunt. Sic
in

quoque

legi et ajjud antiquos scrij)tores

ethnicos (18) ae efiam in fabulis profanis medio

Libro

(undationum, monasferiorum

scUicet

xvo
tur,

conscrij>fis (19).

Ordinis B. V. 31. de Monte Carmelo qme ijisa consfifuif, vianu S. Teresix conscripto, cap. 20, hxc
lefjuntnr de

10. Cnltus S.

Rumwoldi antiquissimum, iit videj)raibet

Mimlio
S. liimicolili

documentum

qnadampuella

ij)sioj}timenofa, Tere-

descrij)tum in codice

calcndarimn ExonieJise Musei Brifannici Harl. 863,

in fastis
sacris

sia Laiz, quajnjjarentes

lis

eJus,numcrosx nimisj)ro-

femineiejjertsEsi, quasi abjicere volebant: Ita se parentes hi in puellam hanc gesscre, satis ut ostenderent parum se de ipsius vita laborare
:

exaratopost medium sec.nU XII, et editum a P. T. Hamjjson (20); / quo legitnr:m non.Nov. S.Rumwoldi conf. Inde fransiit in Marfgrologii Vsnar-

etenim nonnisi tertia a nativitate die solam illam in cunis vagientem jam inde ab aurora in

vesperam reliquere, nullus ut ejus memoriam

(1)

Auctarium Altempsiense (fn Britannia, sancti confossoris. apud Bokyngium quiescentls) et edifionon Greveni (In Britannia, Rumoldi confessoris) atque in Marfgrologium
dini

Rumwoldi

Momm.

Jlisi.

Martii, p.

44G-M7.

Srit., p. 541.
(.!)

f2) Act. SS.,

tom.
G.

VII
{Vit.
S. S.

Julii, p.

811,

num.m (16)
num.
;

Tom.
1

Febr., p, 122
p.

cap. 18.
(5)

iii,

Be.la

{4) Act. SS.,

Lib.

capp.
(7)

^25,

28.

p. 532). (S) Cl'r.

H. E..l\h. iv. cap. 20; tom. VI Aup., p. 097, num.

(G)

lib.v,

Ad
Or>i

an. 004 (Moii. /7,W. Brit..

{Mo,i.,
p,

Ibid.,

supra,

num.

num. 10 num. 559. num. 17.

exlr.
(

- 12) Tom. Febi-., S52, annot. n. (13) Ibid.. (14) Tom. U Jan., p. 114S, num. (15) Tom.
1

4.

ad an.

530

extr.}

S.

Briifiila;),

Al(lheli)ii).n\im. 10.

Verdinme). num. 21
soc),

Febr., p. 2(10 (Vil. tom. VII Maii, p. 192 ( 17/. S. Fetri

(17)

3(1;

tom. VI Maii,

SO (Vif.

Tom.
p.

Petvonii),
et

(9) Cfr.

supra, nurn.

5.

(10) Vit.

(H) Act.

SS.,
p.

tom. VII

Oct., p.

234,

num. num. 3.

(18) Plinius, Hist. Nat.,

Kalenduriiim, tom.

2; tom. VII Julii,

30 {Vit. SS. SimpUcH

lib. xi,

cap. 112.
(in

(19) Cfr.

C'"

periodico
(20)

Le

de Puyraai^Te, La pohie ilalieuite Correspondimt, 10 juill. 1872), p. 59.

I, p. 44i).

2.

Medii

yEi-i

Anglicanum

DIES TERTIA N0VEMBRI3.

085
AUCTOnE
C. D. S.

A
et

AnfjUcanum Whilford/,
pendliitn ejiis vifx.
11. Sacrai
p,(s

ubi legiiur

et

hreve coni-

alia cuUits

ijmvxhihHi
,uoniimeiit(t.

antem ejnsdcm exuviai tisque ad fcm~ mufcifx in Amjlia religionis seculo XVI
quieverunt
(1).

vicus parochix King's Sufton, comifatus Norfhampton. In altero vtco ejusdem parochix, qin
csf

qui

^^./,./,;yrtHi?>:

Utrmn ihidem
non potui
:

aiit

alibi

adhuc serventur

rescire

huUhs

nunnipafur Asfrope, risifur fons, rpii ndltuc vocafur Fons sancti Rumbaldi, ttuigno olim concursii populi frequentatus (G). Denique, teste Camdeno
(7), S.

jam

Rumwoldum patronum

reperitur in ea civitate sacerdos

rifus. Ecclesix suh ejiis

siin elcicrant

aiit eccfesia

jiiscatores, nescio

cctthnlici

nomine eonse-

crntx memorautur in parochiis liiimhohVs Wi/Jx-e comitatus Sussex (2), Pentridge (3) et Shaffcsburij
(4),

qmitn oh rationcm ; unife rt ejus memorifi soJemniori cidfu fvmporescriptoris, id est

iucimte scculo

XVII, adhuc

celehrari solebat in

oppido maritimo Folkstone.

comifatus Dorscf,

et

in

Walton

(5),

Gout'h, tom. I. p. 320. (1) Camden, Britirnuia, E.] (^)hewis, ro2)0!/raph.Divt.ofEiigl(aid,tom.\U,^.m.

(3) Ibid.,

chufch,
p. 249.

tom.

III, p.

522.

p. 2S3. (7)

(3) Ibid.
eit

{fi)

Lewis, op.

cit.,

tom. lY,

Loc

(not 2)

(4)

Calendar oftJie Aiu/lican

VITA
Ex
B
430,

S.

RUMWOLDI CONFESSORIS
13.

codicibus 1. Mus. Brif. Bihl. Becf. (King's Lihranj)

CoU. Corp.^ Chr.

sec.

XIV,

Cfr.

0, sec.

XI;

A. X,
et

3. Mu.^. Brif.
2.

Arundel

91, sec.

XII;

XII; 2. Cantabrig. 4. Mtis. Brit. Lansdowne

sec.

Cotnm. prxv., nuin.

Prologus.

InCIPIT PROLOGUS ' IN VITA SANGTI

Lcgitiir Christi

RUMWOLDI " .

mur

exhortationibus preeibusque fidelium divi-

magnalia enarrare quae in sanctis gloriose superno nutu effulscre atque corum ^ sanctorum prpeclara merita ad Dci gloriam propalarc, nil aliud esse
*

num pandere

eloquium, floccipendimus eorum

quam Christum solum

ambagcs. quoniam in illo confidimus qui dixit Apcri os fuum ef ego impleho ilJud. Et nos quidem os nostrum aperiraus de vita et mevitis bcati

regem cum Patre sanctoque Spiritu super oinnia regnantem colendumque suis fideiibus prEedicare. Et quia plurima eorum eximia opera multis
sunt credentibus incognita. sivc proptcr crudito-

Rumwoldi
biliter

confessoris, ciuem

tionc in ortu illius

fccit

Deus sua disposisccundum carnem loqui miraac huic mundo ad suam gloriam
^^.

manifestavit. Explicit prologus

1
'.

rum

pro&cedentium negligentiam seu rudium insipicntiam, aliquibus Eequum non habcntibus

^

Vita sangti Rumwoldi ^. Fuit namque^in insulamajori Britannia quidam rex,

Incipit

S.

Ruinwoldus,

animum cestimatur, si a modernis scribuntur ohm a Deo suisque famulis aliqua prseclaro notamine facta, esse apocryplia vel stolido themate " compta unde a falso talium detractionis sibilo blasphemantur eorumque injusta redargutione redarguuntur. Et hoc non ob aliud agunt nisi ut ab hominibus humanum ^ acquirant favorem,
:
''

nomine Penda ^ potentia

clarus

honestate eleet

ex /Uia
Penthe regis
rege gentili

gans, qui sacri baptismatis

unda perfusus Christique chrismate hnitus ^ copulavit sibi uxorcm; ex qua genuit fiUam. quce post perceptionem
ipsa tencra astate
ca?pit

sacrse fidei in

Dcum
''

timere ejusque

mandaMs

inhferere.

Eodemque

tempore

in priedicla insula

plurimi reges regnacolentcs. Intcr quos

perliibentes se esse didascalos in plebe, vel quia

bant, ex quibus aliqui orant idolis servientes,

aliqui vero

agitantur stimuHs invidiai

^.

Nos itaque qui

cogi-

Deum verum

C
'

unus
Prologus. Tot. jrrol.om. 3; alHs verhislei/ittir ini (cfr.itifra nof. 10). ^{Inc.-Rumw.) Vita sancti Rumwaldi con* oin. I " stemale 2. ' reprehensione 2. ^ eorumdem 2. ^ erudiatorum 2. ^ inanum, el add. est 2. fessoris % " invide 2. " (E. p.) om. 'i. Proloijns in 4 Ua conceptm: legititr : Incipit de sancto confessorc Rumoldo. Mirasibi 2. bilis Deus in sanctis suis; qui licet magna operatur in magnis, mirabilissima tamen quandoque operalur in minimis, prout patet in iis qute de admirandfe condiUonis puero referunlur sancto Rumoldo, Qu;v licel forte aliquibus divinam potentiam ejusque inscrutabilia judicia minus consideranlil^us possent apparere non veni, antiquorum tamen litielium

assertio ipsorunique usque ad nos continua devolio efficiunl valde credibilia. Ipsum ergo a libello noslro. qiiorl absit, non excludendo, immo ipsum inleraiiossanclos Angli.-e devote inserendo, aliqua de gestis ejus breviter obnectantur. 1 Nninerits hic /laucis verbis conlracttis Ipyitur in 4 cfr. infra not. 14. ^ (Inc.-Rumw.) om. 2; 1. V. S. R. Num. 1. " om. 3. * (n. P.) P. n. 3. litus 3. - ^ Eodem 3. (p. c.) c. p. 2, 3. confessoris m nonas novembris 3.

"*

EJUSDEM VIT^ EPITOME

AUCTORE JOANNE TINMUTHENSI.
Edita ex 1. Cod. Mus. Brif. Cotton. Tib. E. 1; Ed. Capgrave, Londin. 1516.

2.

Cod.

Oxon.

Bodl Tanner 15;

3.

Df.

SANCTO RuMWOLDO COKFESSOnE.

l.Fuit in Brilannia majori 'rexquidam.nomine Penda, clarus potentia, honeslate elegans, sed Dei hdem ignorans

timere ejusque mandalis inhEerere. Erant autem tunc in Biitannia re^nantes reijes plures. aliqui idolis servientes, " aliqui vero Deuni veruni colenles. Inter quos rex quidam extilit, sed pat,'anus, qui fiHam Pendte dilipotentissimus

qui flliam genuit qure in ipsa tenera letate ctepit

Deum

gens in uxorem

petiit et accepit.

Nam.

1.

(F.

i.

B. m.)

I.

B. m.

f.

3.

^ (r. q.)

quidem rex

2.

686
EX USS. ST IMPn.

DE

S,

RUMWOLDO CONFESSORE.
finun fhonim prhisqnam bnpfhmum Dcumque trmum wmmqHe '^ ex toto
teans, abjcctis idolorum cultnris.
'"

umis cxtititrexpotensatqnesh-enuus,qaanivis
nostrje fidci ignarus, qui filiam Pcndae regis diligens, petiit eam a parentibus sibi dari in conju-

accim
hrec
'^

rorde ci ^'

gium. Cujus voto

suis

Cumque
;

annuens rex Pcnda

'"

cum

magnatibus vel propinquis, cum diversis donis atque honoribus " Iradidit illi dilectani

dixis?ct,gratumatqueacceptabile'8DeovoIente'3 fuit suo ^** sponso ^' vcrbum salutis sicque suscepto jejunio terlia die baptizatus est,

filiam in conjunctione legitimi conjugii,

foret in adulta ffitate
licerct
:

cum jam
illi

demumque
fuitque

eo vidclicet tenore, ut

Filium

Deum Patrem omnipotcntem eju.sque unicum Dominum nostrmn Jesum GliriHoc

ilaque paeto

juxta rlfum christianorum conjugi siue coniunctus est.Concepit ergo mulier ex eo filium

stum cum sancfo Spiritu coJere suisquc legibus

sanctis parere.
esset

prjegnans. In ea quippe impletum est quod per apostoium dictum est Salvahitur vir infidetis per
:

mulierem fiddem
3.

'^'^.

cum

concessa

puella viro, ibat idcm sponsus

cum sua
illa-

Itaque appropinquante tempore pariendi

sponsa festino gressu ad propria, quo celebrcs

valcret

prs^pararo nuptias, quoniam proci

nobiles
'"

ad ejus conjugem, ut pariter ad eum venirent, quo slmulres

ct

misit rcx

Pcnda ad generum suum

^

''^'tiHere^uo

pcrentes

publicas civiles

rum nuptiarum
qui '^in
post
ilio

quo

discrimine constituGrent

^oriJni,,,.
f>ria
iii

proceres patriae erant,

'^.

apparatu intercsse debebant

2. Tgitur cum in contuberniis nuptiarum juxta moreni vcscentes Ia;tarentur, cogitabat pueiia, eelebratioquin ' et sponsa ^, quomodo posset ad viri thorum * " nem ah ,. i-a"ifc-i^^^di^jpsique caiTiali commixtionc copulari qni uxore sua ad nondum signo Christi * erat insignitus ncc sacri fidem fontis lavacro ablutus, ipsaque csset Christi omnipotenti converao Deo subdita et ab idolorum cuUura aliena ^ Ad hiec es interno coi-dis pectore longa trahit prudens sponsa suspiria, oculosque elevans

nuptiarum

Dcnique ^ rcx Nortanhimbrorum ^ h cum * uxore prsgnante cum Jarperet iter ad socerum Pendam regem Mercioruni ' r, cogGbat partus mulierem parere. Sicque
Ijetareiitur.
-^

atquc in amore

Mp.rciam
tendehant
""'-", sfatim

fidm
proffHsus,

in

quodam ameno

prato

liliis

rosisque

referto

extendunt famuli militesque citatiin ' papiliones atque " tcntona; moxque regina pcperit filium
a

multis optatum et a Deo sanctificatum. infans natus fuisset, statim clara voce "^ dicens
siiamis
:

Cumque
claniavit,

Christianus sitm, christianus sum, rhri-

ad

thera , Christum regem atque^omnia moderantcm invocat, taliterque cum lacrimis exorat inquiens Domine^ creator redemptorque^omjiium, ne sinas corpus meum poUul cum vtro a te nlienafo "; sed conrerte cor ejus ad amorem tunm et
:

sum ^K Ad hanc voccm responderunt duo ^Vidcrinus et Eadwaldus d dicentes Deo gratias '\ At ' post ^' hsc subscpresbyteri

qmturinfans

et dicit "s

Trinvm
et

ct

unum Deum
et Spiiri-

colo, confifeor,

adoro, Patrem

Filinm

ilhimina illud spfendore mdtus

intelUgentiam, ut
cr.nn.^ po
te inteUirjere

tui,

dnque
ilico -

HU
cum -
ita

valeat etc/ratiam tui

baptismi percipiat.

10

,1 ..

orans, .,,,,,, mtrat ad - thalamum,

,

Et

tum sanctum. At ^" presbyteri et parentes et omnes qui aderant mirantes cceperunt cantare Te Denm laudamus. Enimvero ^" finito ^^

hfec

hymno

^''^^'^t

se infans
fieri

illumque

sacerdote

affatur
:

.Saas, ait,

nunquam me

"^

intrafurum

catechumenum a " Widerino et ab Eadwaldo teneri ad p-

signaculum

fidei et

Rumoldum

vocari ^^
4.

Perfecto

Penda cuidan.

re.i p.n/ano

Nnrhn,.""!

.!

TJi!^!^!^:^^ ''^?^'

-^'"^^'^^ '"'--re.

Hanc

dedit paler ejus

'(e.d.loHi. 3, 4,

-Aa2;AdhEec3. aOoJH 4
numero pr^rllJlso

21

immn o-/P FU\ii

^

^'

"'^ "

(A.p.;

Aa'i.
in fine

mcmeri

se^uentis, retiguo hoc

"^ystermm cup.o christmnus

effici,

qu^ Uguntur

Cum igitur in nuptiis juKta morem vescentes 1 Ijetarentur. cogitabat puella quomodo posset ad viri thorum ingredi, ipsique carnali commixtione copulari. qui Chrisli signo nondum erat insignitus. Ex intimo itaque cordis

regina ex eo filium. 3. Et appropinquante lempore pariendi. misit rex

Ghristum regem omnia moderantem invocal, taliterque cum lacrmi>sexorat: Domine Deus crcator el omtium redempior, nesnmscorpus meum pollui cum
viro a
tc

ionga Irahens suspu'ia, oculosque ad ^etliera levans

suum et ad conjugem ejus, ut pariter ad eum vemrenl et mutuo amore exultarent. Rex denique NorIhamhumbrorum ' priefatus dum cutn ^
carperet
iter,

ad generum

Penda

cofrehat partus

quodam
tum
et a

uxore priegnante mulierem parere; sicque in

h!/ere caleat ct

ntque acceptabde Deo volente fuit sponso salutis verbum sicque "usceplo jejun.o. te.-tia die baptizatus est et juxla ritum christianorum conjugii legi conjunctus. Concepit ergo ^

unum ez toto cordc coufitcaris, al.Jecti', cHltunsutolorum. Cumque hoc dixissel, gratum
et

Deumquctnnum

gratiam f^aptimii tui susciplat \ Et h^c sponso ^intrat ad Ihalamun, illumqueita affatur A.;a., inquU, domiue rcx, nun^uam me iutraturum tuum thorum priu.guam * baptismum
orans. .Ihco
:

^ed converte cor ejus ad omorem iuum et iUumina illad .yjlcudorevuUus tui daqnc ilU intelligentiam, utte inteJ;

ahenato

prato famuli mililesque papiliones

et

atque tentona,

e.tendunt

suitim clara voce

mox regina(Uium peperit a multis optaDeo sanctificatum. Cumque infans uatus fuisset,
omnihus audientihus clamavit dicens

cum

accipias

U.nstiamis sum, chnstianus sum \ Ad hanc vocem respnnderunt presbyteri duo, Widerinus et Edwoldus, d.centes Deo gratias. Et post ha;c
^-

Inuum

el

unum Deum

lutium
ei

colo, con/iteor et

subsequitur infans adoro, Patrem et

ct

omnes

laudamus. Quo (inito, rogabal se W idermo sacerdote fieri et ah

sanctum.kAh^c presbyteri et aslantes qui aderant mirantes c^perunt cantare Tc Deum

infaios

Sp.ritum

calhecuminum a

Edwoldo

leneri ad pn^signa-

cuIumlideietRuunvoldum vocari

prius

1.

igitur 2.
I.

cum dum

%3.~^ papilones

ChristJanus

sum

feriio

'^^
scctindnm

petitionm
siiam,

reg.s uc dures, ut

^ p , , nanique 4. Perfecfo prcesignaculo, aiunt parenles ad nwicem Mittumus ad convi.Zs

:

RTIA NOVEMBRIS.
sum
^7
i

nosfnan

e^cij.it

s>

rf

/?//

i,i,t,s>atis fonte.

Del in munhi, superborum ac hujus mundi dmtum * de reaenf railone sancti bapthmatis e^cipi ^, sed Del eiem^ phan imttan qm humiUs factus ^ pro nobh nem suscipmulo humanam, exahm virqinhute^
nneMi,sJordanw>sapotcntibuscaduci\-Bvi sedn " pcursoresu. nati.iiatis^uJ^^iU^Z::!:'
eonreptus de Spiritu sancto, notuit bapti.ari in

beatus Rumoldus, accersitls parentibus, Bon. qnulem decct me servum

Hoc audiens
ait ilil

1^2 uu7'""; ?"*"-' ''"'"^ ^^" Pe ""' "^"' ^^^^

^<1"'"- ".

IT

"'''"

'''l"'' "''Wl

omnino

>

silicen,

no.
t

dK "'l.d

EX USS. BT lUPH.

^anctus Rum,voldus exlemplo

fn uens'^,i?

'

Z S:r'^:^SrrTr:T'^'^'
^"' ''"""' "o^ Je^: ChZ:^"':' - ^i^^^^s pergant saxuuK ue ^;:^
'""i

. %.* ,: .., ,}:,, restre at.ue loeusta, factus iuter

r; r ; W t;;CuneZu'
iZZa
sanctoZ,

'''^""one in suu.mo

i^

accin

rnf

venerandus propheta. pr^cursor utgu, Na,n al " ,./ ,.,., genuus, mento sauetun, lapti.avit
rc!;e,n,iue

X ^te t^^^
f'''^"'

omnium

num

o,nnun seeulorn,n sacerdote,n,p,c dans cunct,s ,n se credentil,s

Jr

salutis

mam m dh
eryorooo

renussionem o,ni,iu,u peemto,-L

bJptiJZ,

Ct,",- if"' t' nomle o po """''''''^ . '^P'''' ox Lu "f T' a te-, ^?'"'' l . t-'=tnn, ^*'''"' " ^'" nrora d cen/'! Rumu-oWum deponunt l ^''"'' ^^nctif,catur in en fn= L_.,
'"'

P""^ ntes ad

""

o2nf

'

me

nuJla macidnextif.it vitioru,n Hilc a sacerdoie Widerino,

rjui m.c'pra^sird.

baptizatur

et

sacramento

gnavit, bapt.zart atrp^e

m
novoque

dhrum

rium cupio christianus effici. 5. Et h^c dicens beatus

.apiden,

ErMhcaldo snsJi rncia manilmsper Dei virtutem utnuemistt

Rumwoldus

bapt,smum
\ divina
t"

mssBm
S,,::'

corjiOris

Christi
initiatur,-

.-.".

I,um.te adjacontis

hWocJ,rc,e:,ttdam >;::"
valliculce, jubelc|ue

|?"'
,bi

s mus simns

1 -'-'-^Ctt "'''"^.."""P^m
=

,ps,us assu,e,-et
"'

sacramentun, odor

^"

deficit

neque

g,-afis-

sfnntibus domesl,cis ut illum festinanter afreranf m,d,ac,ue munda ^

circum-

ocantur, sed

pallescunt l,erb=e
in viriditate
'-

semper

nec

i,npleant=.Cumquc

atque

illi

texquu'entes^IapidemutCln-istifa.nulusdixerat inven.ssenf. nequount mven.ssent. nequeunt illum de loco in auo quo jacebat ,novere neque aliquo
ingenio a
extraliere
.

iissenf"

p"o.tt P^---m^fZ^^nV'^:; "^"'f ^n ,^^^'""'^^ ' qno etlam pagus n IT ^.-estregi.digita.i.^b;;S-3^'

^

magna suavitate necfaris nr autem locus ille nunc ab

''
,

permanent

redolenTvorf

incolis '"^^''^

Tunc

terra

revertentes di.xerunt se in cas-

decreto tempore obsequia " Itaque. post fmita 7missarum

sollemnia,
aJIoquitur

deinde

Num.

4.

- iom.3.
munda

''acciDiant 1

s ..

proUxum

impleantque aqua

4.

r3,*i"fC f '"ir;: ";- -'>'b-e,,

nI:"-/Hum. b.

elTenra iitl 3 l '-'L' i' "' ^st ~r V",' ""' '' .. nt*di. S ,t,rn Ihlenu'.

'V}r;^"T -"'i
,

''"''^'"'"= 'Pl'=' 2. 3,

(u n,

- :";' '^ infans

1

=< *

^uimunUn4.

aJc/. 2. 3

-" 4
3

' *
3

- 4. m.
'J

^h

/. iV..

;r4
1

''""-') " * - - i..,p.en.es rf., ,'1'^ '^

j ,
,

-^C

.au.o..

---"----^SuUUunus3;SoUW.J..^!^^,S^
c.rcumstanfbus domesticis ut iUum festinanter afferant Gumque eunles lapidem nec movere nec aliquo in5en7o 1"

Tc J;l

^"'"^'^^^-

;
'

^'^^ersitis

parentibus

ait iilis

1
voll

/;

'"^"'

""""'''

''^ r^y^-nerationc sancti haptisniaiis '^'"'P^'""- ?'" f<"">nis fartus est pro

rtorp7"^'/'"''^''"'
Joda,
1
,

terraextrahere possent, revertentos asserebanUefn laborare et nullafenus lapiden. movere pos e Qui,^; pater pr^cep.t ut affeneoi velociter vas li^neum nt ChHstt t.ro baptismum susciperel in eo -. EunUbus^ilis e val ^"-^-^^^^-^ hoc intue s Vid^

sum

,,,,,

.,,,^ ^^,^^^^

^^..

^^.^^

^,.^^,,,.^.^,.^

;^^
^

,.
.

?"' ^"

Z.

"

" /^"T .r.rrf(. ^.;;,V,, erito sai.clum i2 pu-acit sanctorum regemgiie

aL7r''"'\ ""'"'"'s.

f"' "'"' "' ^'>^^'''-.f"ctm i.Uer honn.ies "'?'"

^"'''''"'"- /^'^'"''""i^'i>''.-'".

'

'"""'''' '"^^"'"^ ' "''""^ '^"'/^^^

JesH Ch ,sti ac sanct^ Trinitatis sa.inn u^dnbu accipite ct in

..c
r s
0.-.

soli

sine hmitafion.

su.nn.o

-"/*

paui\' i
sacer-

Iap,dem

;.. rfrf,,,v.. Qui p,otinus mox leviter a terra elevant

omuium confiZZ pergentes. magn 0^^^^

,

^cmrjuc ^a^ternum. dans

omninm secdoram

ctum 3 Rumwoldum deponunt G Inquo sanctificato baptismatis

pr.-Bfatus

alque an te

an-

iUn

nu.ctis in se credenlibus baptis'" '''""''''onnn peccatorum, qiioniam

puer baplizatus missam

ciu-.st. et

fonte a sacerdolibus

orpus

ommHm

san,uinem
>

/r;,.

^c"i';; ^

;.""'"''' '"""' -"-'"//"^'.9

ra hapt,smum,.ps,ussumeret

sibi posluiat oelebrar sibi dari.ut cujus

suscepe

,-,,. ,.

autem prato

ataZ
ostemih

Ty'

'^-'"0, ?/ ic prmignavit, ba,,tlzarl ataue ab ' *"'" '" '"'"""' '"'i"-'';^'''^^' lirtutem

nunquam
suav.tate

,n .,uo baptizatus est sanctus grat.ssimus odor deficit neque ihi

sacramenlum. In eodem

RumwoMus
herb^

scunt sed semper

palle. m virid.tate permanentes magna nectaris

QuaZn f luouan. tugurio

Rumwoldus divina protegente gr..tia ,f-''"^"' '"'=^u"i l^pidem non procul jacent.m in
Immicla. adjacentis vullicula^ jubetque

aulem locus ilfe nunc incohs Sultunus ^, 7. Post missarum itaque solemnia alloquilur sanclus Rumwoldus parentes suos sacerdotesque pnpfalos
de
2. 3.

redoient. Vocatur

Num
-

^''"'^

i'
0-

"

^ 'loniinis 3.

- sacerdotumque
2.

'susciperet2. - iJsummitate - sSuctinius

2.

'

CS8
sennonem
imlituit

DE
gcnitricem

S.

RUMWOLDO CONFESSORE.
dkens
:

alloquitur sanctus

Rumwoldus genitorem suum

sacerdotesque
prtedictos

atque

meits iu
fecit
et

illos de catholica fide dcquc vera - relinecnon de omni ))onilatis honcstate ^ et de divinpe legis prieceptis * et maxime de Dei et proximi dilectione Post cxliortationem vcro multorum sernionum " clara voce dixit omnibus ' Auditc, qua.'.so, cnncti htc asfantes, verba qux ego foquor 8 in vestris " ouribns : qnoniam sapientia

doccns

Ego inaltissimis hahito et thfonus D coluvma nuhis. Est namque ipse

% nt
oit

sapieutia, qnia

psalmista, in sapientia
ilfi

gionc,

omnia,

ideoque

omne genu

fiectitur
et

"

omnis lingua conftetur

'o.

'"'.

(litor

omuium rennn, qnia

con~ qna: crenvit in potentid

Est quidem

ordinarit consiifuendo in magnificentia. si suam cum cordis corporisque imwcen tia. Est et principinm atqne fnis ", quia in prin-

discunt scientiam

sequac

gforiam ejusdemremunerado2^am hxc est iffu sapientia in qua Beus fundavit ternim coefosqne stuhiiivit,qnai^' solagirnm
fionis ef iuMligatis
nis.

num. Unde

et Fifins,

qui.'cum.

Fatre

et Spiriti

sancto unus est

esset respondit

Deus
:

coelicircuivitetinfnctihusmarisamhuJavitsuper-

interroganiibus iflum quil Erjo sum ", inquiens princi

^^,

honnnqne ac
cafcavit.

su/>Iiniinm

^^

coffa

propria viriute

Hxc
ef,

etenim cfamitat in plateis vocatque

diligentes se

mvenient

'^ nt ad iilam declinent qni " eam eam cum invcncrint, heati sunt ^^ si

pium, qui et loqnor vohis. Ah eocnim est ^^ omne principium et quod per mitium fnctum est quoniam ipse cst omnium ^" creafnrarum exordium
ct fnis atqne redemptio mundi. Sicut enim Deus in sapientia cuncta creavit, sic etiam sunm pfasma perditnm in sapientia redemit. Sapientia

eam tennennt '\ Ilxc " qnippe sna rirtute foqui me juhet, quia sapienter universa creavit; meque hoc mvo nasci rofuit spiritnmque riia^ in g m hominemspiravd. Non ergo mirnm rohis videatur quod confra morem natura^ mihi scientia vel potestas
'

''nuidnn
'^

Fairis

esf Fifins

'.

Ergo Fater

est in Fifio

fandi duta

est '^
et

a Deo, qnia inscrntahi=>

ha srmt judtna

ejus

investigabiles

via.

defidein

"" n 8.DeHs emmvera summaque

auem^^ omnes renascnntur ^i fidffes in =^ ntri^nue Et ex E hoc inteffiqi sine duhio oportef qnia hfcm Den. cst ^^ Fater, idem et Filius, idem Dens e.t et Soi yitas sanctus. Qnamvis auiem afia sit pcrsL
^^^'h ? Spiritns sancti, nna est eadem est ^qnafifas, una estmajestas atque poiestas, una ^ternitas et perfeciio, diqnitas
suf^stanfia,
^"^''''' ^'

Eifius in Fatrc,ef Spiritus sanctus, per

Deiim

sap,eni,a \

qm

et

muudumcxndno

sanctissi-

iam
Trinitatem,

ereavd cwfiquc maefunam cnm inenarrahfr sulertm pufehntudine fabricavit, cujus sedes c^furn^ est et terra scahelfnm pednm
ejus

honor, decus,
,u,a

unum
ef

est et

" imperinm
ut

et

fJtitndo
^^

immensitas

sicut

Ididas

gforia atqne immortafitas Ita

testatur in pe,-sona ilfius

itaque est credenda

hmc Trinitas

iMitanier
confiteatur

% 3.

"

en. est est en. 3.

J.

"

oi. H.

renascantui

est

m 3. -

(D. e.) e. D. 3.

~ n sanienti o _ f ~ {unum est

is rp

i
3.

iq /

^"

l
(u.

'

'

=*

et) et

unum

^5

ant. 2.

m.)

m.

u. 2, 3.

catholica fide veraque reliVione nec

state. (]e pra^ceptis legls divinre et Uei et proxim. illos docens.

non de omni honedilectlone

PsaJmista,
ffectitur

in

maxime de

sapientia fccit omnia

ct

ideoque iUi

Oinnegenu

os mntum aperuit Iniguasque infanlinm disertas ' es facit,j,er me sua m,,stcr,a vohs vcstnsqne scquacibus pamlit, quo ipsins agnitlo-

qumo, cnncti hic oManWs, verba <fHX ego Uquor hodie aunbus veslris, quoniamsajnentia, quw

Post exhortationem vero multorum sermonum omnibus clara voce dixit- Aurlite
in

omnis

lingiia conptetur. Est

qnidem

et

coitditor

omninm rerum, quia

n-eavit in potentia, Oi-dinavit

^.

constituendo in magnificentia
finis,

qnia in principio, hoc cst Ipse eniin ait : alpha et

Est quoqne principium ct in Fiho, crcuvU universa.

Ego sum

^,

initium

et

mm hafjc-e possitis. Kam hxc est illn sapicnlia

fundavU terram
cunit
ct

in

qua Deus
ciret

cceiosquc.

stabiUntqne sohi, qirum c(sU

fiuis, qui ante niundi principium vivo in wternuiu. Unde et FHius, qui cum Patre et Spiritu sancto unus est Deus, illum iniei-i-ogantibus qiiis esset
respondit
:

in fiudibus

Hmc etenim chtmivocatque se diHgcntes.ntad illam declinent qunt cam invenient, ct cam cum imenerint, heati snnt si tenne,-n,t cam. II^c quippe sua virtnte me foqni ^jubei quia sap,enter cunctu cravit, meque in hoc mvo nasci vohiit spintumqnevitx in mespiravit. Non eryo* mirnm vobis videa-

subhmunn roUa proprla

maris ambulavit, supcrborumque

virtute calcavit.

Ego princijiium,
eo est

qiii

et

loguor

tutmpUUcs

^'^''^'^fontramorannaturiemihiscientiavelpossibilitas data est famh a Deo, quia inscrutabilia suntjndicia

investtgabtles vim ejus.
S.

enim^ omne principium et per quod inittum factum cst, quoniam ipse est ci-caturarum exordium rt fiiiis atqite redcmptio mundi. Sicut enim Deus in sapientia cttncta ereavit, sic etiani snum phis,na perditum in sapienfia redemit. Sapicntia qnidem Patris FHius cst Ergo * Patcr ui Fdio et Fihns in Patre et Spirttus sanctus in uti-oque, pcr quem tU otnnes renascantur fideles,estin utrisque:et exfioc
is.

vob

Ab

ejus

et

sunmaqae est qum mnndam ex nlhilo condidit cceliqae mach.nam cum siderum inenarrabUi pulcf.ritudine fabricarn,cujns cwhim sedes est H scabeUum pedum
esl,s,cnt
in pcsona ilhus dicens-.Ego all.ssimis hafjito et thronus meus in coInmna nubis. Est nan,que ipse sapientia.

Deus enim sapicntia fnndavitterram, sed sapieutia

inteUigi sine ditbio oportet '^ quia idem Deus Fater, idetn " Filius, idcm Deits est ' Spiritiis sanctus. Quamvis autem alia sit pcrsona Patris, alia FifH, afia Spiriln^
el saitcti,

vera

una

est sitbstantia,

eadein est sequahtas, ttna

et

maje-

stas atqiie potcstas,

lionor, decus,
et
et

unn wfernitas atque perfectio, dignitas, unuin imperium et beatitudo, nna iminensitas

Ydidas testahtr

ejus tcrra

yi

glorin atqne intmortalitas. Ita itaque est credenda ^ hmc Trinitas tit indtdtitanlerconfiteatnr una deitas ttnaquecsse

essentia. Ilanc

gulppe nwcum confilemini, quoniam confessio

qui, ut ait

vita est ctinctortnn

eam

confitcntium.

Num.
2.

7.

desertas
.

2.

8. Ju^. 8 add.

potentia o
2.

minisleria
.

,,

^.

3.

(s. v.

1}

l.s.
*

V.2.

ego
2. 3.

2.

(est e.)

eredendum

en es

Est ergo

c {s. d. o.) o. s.

d.2.

om.

-2.

'

et

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

confiteaiur
,

una

deitas
^

unaque

esse essentin

0tde
pomitentia
ac honis
operibiis;

confitenUm, guoniam h^r co)ifesslo oita est runctonan ronfitentium 9. Gumque omnos lacrimabili voce diccient Creflimus, confitemur, achramus, laudamus

quippe mia

mecmn

Hanc

san'

r
"'

^^^
'^ '"^ '"^ ^'''^"''^^

mm

JSu
, fu

"^""*'' ^^'^'^"' Deum et Domi"'"""''"^ ^-orpommque 1,'!, ^'T''"'"''^"" medi-

^'f,]'

EX MSS. ET IMPR.

Une'.

dicimus, exiomp\o

l!r^^^^^^
''

'''^''"''' '^^'^"' '''f''^' ^-oUa

""''""'''''''''' '^^^^

cum
"'>-

Audistis, fraires hi C/insfo atqneconsanguinn, qua/iter sanrtam. Trl mtatemcoufiferidebetis,qnaliferqueipsiusunitatem Pmlter in vcstri eordls pertore oporfet
:

sanctus vultu ac sonora voce ait illis

RumwoMus

hilari

vaZn ^?l

tZVv^^^'^'
-n

'^f'""^'"
'^^^"""'"

'"^ '"''' '''''^' '"' ''>^

'''^^'^^'''

^^

oi/u'

tempore

l^nT''''^^''

""^ '"'"''

P''

'''^^^^^
'^^'

FiUus et Smrifu^ mnctusnmisestDeus\fideUferpersererareNunr igifur - doceam quos ^ frurtus aqere

et

incacreduUtate, qna Pater

retinere et

'f^

"

V"""''

'''^'''' ''"' '^'^^

^tr^^n-e,

"''^'''^''^''^'''''^''''''^^i

f^octrinamei-anaelionm
'" f/ratuifa
-^"'^^''''"'^^-

T.^ r''

'"' !^^^^^''?''^'"''' ""'"''

'"""''''

debefis

aiiquod crimen in vobis ^ esf possitis emundari ah ejus vulnere ca^lesU nldica mine. Deus enim non ruU morfem peeratoris sed ut convertatur et rirat. Ideo namque dictum est " peccatori-^per prophetam : Deolina
et,

pmnitenti^

UliaZ

si

1Z

ac^^hilan quemadmo-

'' "'^^(/"'S"^ ^^estrum TLTT^'''\ """^ ^"'^'"'^^'^ '^ non orridere, 11 VT"" '"" "''"^"'''

Z1T^,7'
li

"''"''"'"> '"^" "^-

"""

,'l^''''l'

''"''^'"' ''^ ^""^""^'

"^
''

^eci-

a malo

et

faobonum:inquireparemetpersequlrel
.P Pecrasti, quiesce. 'J'''-^^ Pmiiten tiam quippe agere est peccatum perpetratum
.

.... Et derum eam. m .7...,.,

ZT'^' L"r ^'''''/'^^^^^^^^^

^

"^^^^'^"^'"^'

/''^'

neque

deudere, sed >rnc Deumque

vel

diniit-

bon,sque operihus semper pacem ddcrtionis Dei et

tere

inhme

et

veram
etenim

omuibus boni, operibus nersemomnipofenfem sim in prosperitate adcersdatc omni tempore laudare.
itaque omniu cuin dixisset sanctus .mcti qui aderant gratias D^: letcrcbant. oo quod in tam
ait

10.

H^c

B sequentdms

pro.rimiinquirereeamque

totis

nisihus exereere.

Rumwodu.
mde

deniqnt'.

Parum

^.^^^lu.
'^

proderit percatori a peccato cessare, nisi .fudeat jejunus et orationibus eleemosi/nisque

commissum
ita

deflere et

'<^,

sirut exstiterat operator malitia:

^' pmiifentiam '' ruHorjusfiAlioquin quod siaiiquis noH deUquit >3 fanien debef cxhibere mandata atque fustificafionls Chri-

quoquecfficafurpost

quenti^. Tunc iterum Lcce ego nifjredinr nam

parvulo infante Krat.a suporna inspirante, tanta virtus esset elobeatus

dupUci

tcanslatione
prmdictis,

Rumwoldus

univer.<^3i

carnis

tix.

nonest mihi fas

vivendi in hoc

abhae
autem
^

: quoniam mortaU corpore

stipropfersacramcntum fidei quod in baptismail promisit : quia dires, qui pnrpura promisd : qum ei et
bafur
reatu
ef

quotidie splendide

criminis, sed propfere.a quod in paupere non exhibuit officinm carifafis. Iccirco, fratres, satagite utrumque agere, hoc
est

danmatur

bysso indueepulabatur, non pro

bJdZ
ad fontem
,

1 calea
Ins

ZZ^r ^^"
,

meum volo esse '''''/'""

hora qua natus sum. Past transitum in loco in quo ortus '" '"'' '"''''^"' "''''' '""' sum
'

ham w omni

aufem tnbus annis, proposui ut ossa mea ^ requiescant ni loco qui vocabitur quandoque Bucchinga-

^i^.^^^^^^^^^^^.^^^^^.^-'^ consfifm csse per hiennium.

'-^

- Brac

Finifis

tempore. Istoi-um autem locoruni nomina non erant eo tempore nota '\ scd post

Nam.

9.

~ We

D U)

f o T

, ,

niultorum

(0.

m.) m.

n. 2. 3, i.

10

Bucc.ngaham

2,

3 ; Bokyngaiiam

i.

- " nolata 3.

aCumque omnes
sanctus

Iacrimal,ili

voce dicerent
et

confiemur, adoranms, laudamus

CmZmHs

ammarum
ilUque

Rumwoldus

hmedicimm, extemplo

corpormnque medicum indesincUer

expete,-e

Iiiiari

Audist,s,fratres in

tatem firmiter in vestri cordls pectore oportet relinere et in ea creduhtate, qua > Pater et Filius et Spiritns sanctu.^ uuiis J^eus est, fidelifer persererare. Nunc igitur vos doceho quomodo fructus af,t're deheatis diynos parnilentiw ef, si aliquod crmen ni cohis est,quomodo possitis emundari ah e/ns mlnere cwlesti medicamine. Deus enim non vult mortem peccaions,sed ut convertatur et vivat. Ideo mtmque unicuiquc peccafori d,citur im- prophetam : Declina

sanctam Tnnitatem confiteri dehetis qualiterquc ipsins uni-

vultu ac sonora voce ait illis Chrisfo afqne con.^^auguiuei, qnaliter

dd,gc,-e, et
p,-eces

lunniU ac ,utida scienfia ejus pr^cept.l ser,-ando suhjice,-e. ips,nnq,cc ex toto co,-de ettota virtutc

vest,-a colla

ad ipsLts ecclesiam Onmi ad llfum pro vcst,-is excessib,is

tenipore co,icu.;'e,-e

vest,-as sine dolo ifli

emngeliorum q,m per eos manifesta.Uur g,-atuita ac et,am !la,; devotione excipere; omnes christianos qucnad'y'">'''OS,netipsos^amare;et.m,isquisq,eevest.;nstiuica(
<'!if'-iH/,o,.o,-ep,-m'e,-,-e.nonmafedlce,-e,nonoccide,-e,non

nam

e/f,mdere. ohlatio,ies offe,;-e, sacerdotes honorare et doetri.

aUquem

acc,isa,-e.

non

vlclodetra/,e,-e,

non insidias

rac

mrum: Peccnsti, quiesce.

mpeccafum perpetratum

bonum: inguire pacemK sequere eam.

malo

et

Et

Pcrnitentiam quippeagere dimittere honisque scmper o,je,-i-

laqueos ad denplendum aflcui oppone,-e, non fura.-i ,teque pe,yu,;a facere, non hlasphe,na,-e vel simplices de,;de,-e scd onmlhus ho,-s ope,;hus persei>era,-e. De.mique

lel

imtem
dare.
10.

onmipo-

sioe in prosperitate vel aversttate om,ti te,nporc Imi-

fnis mhmre,-e et veram paeem difectio,iis Dei et proxlmi mgu,re,-e eamque sequendo lotis nisihus exerce,-e. Parum

te itaqueomniacum dixisset sanctus Rumwoldus

'

cmm prode,-it percato,-i a peecato

nuncti qui

cessa,-e, nisi sliuleatjeju-

tani parvulo

<^ci,'co, f,-atres, satagiu- utrumquc agcre, hoc est ad foiilem sap,e,u,w acce</e,-e et ex eo potando immunditiam

Pjopter sac-umentum fidei quod in hapt!s,natepro,nisit,quia 'fes qui ,n purpura et bisso huluehatur et quotidie spfen"(te epulabatur, non proprio reatu damnatur o-imlnls. sed ?'*'"' ^'""^ '" P^itipa-e non exhifmif officium clun-itutis.

""^_^'<i'-l,onihuse!e,nos,/nisqueeommissumde/lere,ut,sicut m,torat ope,-ator mafitim, ita qimque efficiatur post pecca"' cultor jusHtim. Alioquin quod si aliquis non dellquit, amvn dehet ex],ilm-c mandata atquejustificationes a-isti

aderant gratias Deo referebant eo (mod in mfante -mtia divina inspirante

tanta virtus

esset eloquentia;.

Tunc iterum

ait l,eatus

'est,; ahluere,

co,-dis

temporum
nunc
*

Ecce ego ing,-edior viam universie ca,nls. guonlam mlhifas non esf vivendi in Jioc mortaU corpo,-e ab ),ora qua nafu$ su,n. Post t,-a,isitum a,Uem tneum rolo esse In loro quo o,-tus ^i<"> Jier uni,isani spatium ;post,nodum fe,-o in B,-actalea--> constit,u esseper biennium. Finilis aiUem /,is t,;bus annis p,-oposui ut ,nea ossa reqtiiescunt in loco qui vocuhltur quandoque ^ Bul ingam o,ni tempo,-e. Islorum autem nomma non erant eo lempore vocata. sed post niultorum

Rumwoldus

Christum

Deum

et

Dontlnum
quia

,nise,ico,-dem

vilW

curricula inventa vel cognita sunt.Sunt illis inlocis 6sit.T, fertiles segetibus

quoque ju-erum
'>

Nam ?a~ ' w a/ ~,

'^^

^'^''^''''tate

^'^-

'^' ^"'^'^^''J'"^ 2.

2.- a

et add. 2.
2.

Bractalica

Bugingam

onerare Oeg. honorare) et add. * om. 2. vel add. 2.

2.
6

^yovembris

om.

2.
'

insideas

Tomus

nunc add 2

I.

87

690
BX MS?,

DE

S.

RQMWOLDO LMFANTE CONFESSORE.

sanctus jusserat; demumque, defuncto Eadwaldo, translatus est in alium prfelibalnm locum ab ' Widerino presbytero; atque finitis

KT

ISIPB.

multormn temporum cuiTicula inventa sunt vel '-. Sunt quoque nunc villre in illis locis sitse, fertiles segetil)us, jugcrum nniltorum habentes copiam alquo densa? liominum habitationc '^. Vocatur autem locus in quo natus est Suttuncognita

nus ", alius vero Braccalea chingaham '^.

tcrtia

tribus annis, delatus est in tertium locum, qui nuncupatur, sicut sEepe dictum est, Bucchingaham ,
ibi-

^^,

tertius vero

Buc-

que

"

requiescit. Ibi

etenim
^^

^^

et in
^^

invocatus sanctus
cia se pefentibus.

Rumwoidus
dans

n.

Finita itaque tertia die, sicut pi-redixcrat

multislocis prEestat benefi-

''

postqiiam
natiis est

sanctus

Rumwoldus

',

emisit

Deo spirifum

gra-

gressum,
pitatis

j^gris diversis
'*,

die moritii):

", tertio ^ nonas novembris, in ^ manibus suscepius angeloium Post transitum deniquc ejus sepultus est in eodem loco, sicut idem
"*.

tissinumi

c^cis visum, claudis languoribus gravatis sos"*

mmius

annuente Domino nostro Jesu

vivit et

Christo.qui in unitate Trinitatis

regnat

^ ">

Deus

1'

per omnia

^^

secula seculorum.

Amen
6,

!!
"

t ''' Buccmgaham
""'' "^"

''

^' ^' ^' *

~
T

"

SfjHfH/frt

usque ad finem

2, 3.
^''

a. s. 4.

"?^"T

(i.
r,rf,/.

'.

P'/- ^-^ '''"'*"' ^- ''"'^ ^'4.

s.)

om.

4.

"

"

Buccingaham

2.

- SuUiunus 2; Sulhtunus - Branlp-. q ordcaiea ^^- ' D- ^-^'^*_ 07 3 - W. 3; (nunc.-Bucc.) dicitur Bokyngaham - ubi nunc - !
mmeri om. 4.
^'^ ^3. ^^-

' t"^i-tia 2. 4.
s

^'

'

lo

'

uniU.t,s

2, 3.

- gloriatur
Rumwoidi

2, 3.

'^

cum

" Explicit

genitorc omnipotente unus et

;

almo fiamine a^. 2 3

>

v>ta sancti

infinL

confessoris add. 3

ExpHcit de sancto

Rumoldo

^f

et (sic) confessore add. 4.

multorum habentes eopiam atque densfe hominura habilatione.

11.

Finita itaque terlia die sanctus

tertio s
et.

Rumwaldus
^

emisit

Deo gratissimum spiritum

bu= susceptus angelorum,
est.

nonas novemhris. mani|oco sepuitus

ul jusserat. iu

Defuncto demum Ednaldo presbytero. translatus esl in alium locum pra?fatum a WederJno * presbytero. Finitis

apud Bubin-liam :ubi usque Ibi enim et in multis locis invocatus praestal multa ^ beneficia se petentibus cifcisvisum. claudis gressum et diversis languoribus et morbisgravatis sospiUitis munus.annuente Dominonoslro
hodie
in

autem

tribus annis.delatus est

magna veneratione babetur.

Jesu Christo.

Nnm.

11.

>

Rumwoldus

2.

2 3<. g.

podem add. 2.

Widerino

2.

oj. 2.

ANNOTATA.
a Ita scrihltur hoc

nomen

in

frihus codicihna

guos
(in

sif/iiaviutiis

uumeris

c Mercii Northumbros a meridie attingebant quorum regioni fere respondet complexus comiiaiuum qui hodie nuncupantur Lincohi, Nottingham,

peimWma

voce

qnod semel numeri 3 secundtm distrihu1, 3, 4, nisi

Uofmn nostram) in codice 1 hgifur Rumoldum, quo modo (Rumoldus) fere enuniiatur in codice 2

Derhy, Lancasfer fpars meridionaUs usque ad Presfon civiiatem), Chester, Shrop,Hercford, GloOxford, Buckingam, Bedford et Huntingdon,cum iisqui intraeosdem confinentur. Nomen Excertitium. qtiod in soh codice 1 occurrit, videinr ex soh oscitaniia lihrarii hnc invectum esse.
cesfer,

Apud Joannem Tinmuthensem mmcupatur semel Rumwaldus, et apud reoenfiores etiam Rumboldus vel Rumbaldus. b Northumbri sen, ut apud nntiquos scriptores sspius mminautur, Northanhumbri (Northanseu Vaniahrigcnsi.

sancins

d Widerinus seu Uuiderinus uhique hac forma

scribendi legitur in codicihus jiostris (forte tamen

hymbri) aut Nordanhumbri, gens Anrjlosaxonica, eam pariem majoris Briiannia; occupahant qua
extendiinr ad septemtrionem Humhrx ptminis, quamque hodie comple^iuntur comitatus Yorh, Durham ef Norfkumberhnd. hi duas prscipuas

m 1 et his in 3.
rum aliunde
2^ton (2).

3 AVidennus). Eadwaldus hoc loco in Edwaldus, aliishcis in eodem codicefere Eadwoldus, qux forma etiam usurpata est semel
in

suhinde

dicitur

Ceterum neuier horum

est.

jyreshytero-

notus

lyrovincias dirisa erat hstc regio,

e Hodie King's Sutton, in comitatu

Northam-

Deiriam

et

Ber-

Hic

locus, sicui et

niciam,quasveteresseriptorespassim regna vocant etfiliirefjnm Norihumbrorum aliquando admlnistrahant suh aur-forUatepafris sui,aiqne indereges
ipsi,

aliiduo qui

mox memo- F

rantur, in antiquo rcgno

f

etiam vivenie patre suo, apptUahantur

Merciorum situs est, Hodie Brackeley, in eodem comitatu. g Et hodie Buckingham nuncupatur hmc civitas,

(1).

et

nomen suum comitatui contulit.

II.

(1) Cfr.

Comm.

prjev.,

num.

7 ante

med.

- (2) Cfr. ibid.,

num.

ahjecfum in Anglia religionem catholicam publice concremata est (1). Pr^ter ecclesias citatas titulo S. Rumwoldi
(l)Lewis, Topogr.
(2) Ibid,, p. 186.

Add. ad Comm. praev. num 11. 2n parochia de BoxJeg, iu comitain Kent, veneratmnfur olim incolB effigiem S. Rumwoldi, quxposl

seu RumbaUi dedicatas indicat Lmis aUas quasdam, his locis : Bonnincjfon, in comitatu Kent (2); Colchestrise in comitatu JEssex (3); Romald-Kirk, in comitatu York et StoJce(4)

Dogle, in comitatu Northampton

^"
626

(5).

Dict.,

of Engiand,iom.

I,

(3) Ibid., p. 459.

p.

201.

III,

(4, Ibid:,

tom.

- f=iUhi,l .0, iv ^^'^- ^^"^" ^^"

' '

^" ^^^"

,oa

DE SANGTA

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

091

DE SANCTA WENEFREDA
VIRGINE
IN

WALLIA
0. D. S.

COMME]VTARIUs PR^VXtJS.

CIBCA

I.

De

Actis S.
virgo
et

Wencfred^.
Marti/roloc/ii

scriptores hisforia:

Walli^ hn.un hahnisse anno non

esse sal.ccrtia,n

SWenefreda
Momani (1) dem martyr
ex hoc sccido

3.

mirtontate

alia parte scriptionem totam

AMUU

DCLX.

SAVenefredn?
Vi(a

martyr cUcenda est : non quifidd, aut quod samjuinis effnsione ad beatam patriam migravcril sed

^ecentiorem seculo

XII demonstrat
et

Cottomam ztas;
esse

ipsius codieis

-'.
"'"^''>'
^' ''""** ^"'''"'
.
,

pr&terea ex clausula prioris

partis ahquatenus concludere

pfimigenia

dupkx.
BrevioiT!,

quia pro virginali castttate servanda fortiter suhlit mortem, quamquam statim post per prodiyium ad
citam remjcata,lon(jam deindcxtatem in
perfectionis studio transegit
et

anfcannum

1138,

religiosa;

tandem

inter sancti-

moniales, quihus du.x

quievit.

ct magistra data erat, in pare Cujus admirandam Vitam. commentari

aggredientiims

idem nohis

infortunii accidit
S.

doluimus in tractanda historia

scilicetsive

quod Rumwoldi. Nulla

Actorumcjus exemplaria sicealiadocumenta circa eam rejjerimus antiquiora secido XII. Acta hahemus dtijMcia, hreviora altera et, nt videtur, vetustiora; altera, qnai

conclusio hmc non ita invicta est. Efcnim facilc coustat postenorem partem nequaquam adeo cum priori connexamesse ut utraque eodem
torte

corpus Gmtheriaco translatnm est Salopiam (10) Legdur enim ibidem : Locus quidem, quo cu.n vn-gmibus eonversata est, Gurtherin vocatur Quo etiam post vitce dormitionem... sepulta reqmescit in Ghristo... Attamen

eam completam ipletam quo anno S. Wenefred*

licet

.,JZ..
E

tenore conseripta

renseri deheat.
refert praiter

Neque enim aliud qnidqnam iUa

pauh

ante

medium

'

Shrewsbury

XII concinnavit Rohertus Salopiensis seu Salespoheriensis* monasfcrii prior. Breciorum te.tseculum
(2) unus nohis scrvavit codex Musei Britannici Cotton. Claud. A. 5, seculo XII exaratus, et ex co ante hos annos triginta culgamt vir

Area vero sanguine ejus infecta crepuit, que fons ibidem irri-uus scatiu-ivit.
usque

miracula qua^ in Holywell contigerunt, h,s paucis verhis in priori parte indicata
torren^-

tnm integrum

hodiernum diem, utpote in die prima sangumolenti videntur; mussa etiam ut tims odorat,etdiversisIanguoribusmedetur{ll).tO/</t';^ro onfur conjectnra, illam posferiorem partem seu Uhrum miraculorum deheri alirui monarho c(snohii de Basingwerk ipso hoc seculo

Gujus lapides

eruditus hrix
(3),

W.

J. Rees inter Vitas sanctorum

illius

Cam-

scd cx

qui codicem descripsit sive

oscitantia sive paleograpliicai artis imperitia ita

XII

constituti

nxvis inspersum nt suhinde vix et ne vix quidem quid sihi velint singulx scnfentix perspici queat.

prope hunc locum Hohjwell, qui

erat (12), eique lihro

et

ipsi suhjecfus

Aceuratiorem itaque editioncm ex ipso codice hic adornahimus.

cujuspars
^'''2tl''on
2.

jjuas Duas ea
(4)

przmissum fuisse ah eodem monacho compendiim aliquod Vita: S.Wenefredse jam pridem concinnatx eo tempore quo sancfm oirgims corpus adhuc GuitJteriari quiescehat;
ct

scripitio scriptio

continet

partes. imrtes.

Prior Prio>

con-

pars

complectitur historiam S. Wenefredce,

sequenter conjici quoque potest priorem tem, salfem quod ad suhstantiam

longe forfe postcriori esse antiqniorem.

Hlam parspectat,

smUtm XII

P^^^^*'^'^^ (5)

castifafe

miracula qux in loco uhi necem pro servanda oppetiit configerunt. Posferiorem

rerum

p
perperani
110)111 itUi

hanc partem non ante finem secuH

esse liquet

XI

confectam

ex mentione de diebus Francorum (6) ef de lempore quo, pacis jure ubique per patriam
violato,

Et quidem,secundum Balsium (13) et alios Vitam S. Wenefredte conscripsisse W-tur S.Elerius illequo ipsafamiliari et
recentiores,

Franci atque Gualenses se ad inviceni

mugisfro usa esfGuitheriaci (H),e/ in codice Cottoniano post

lUtrifjiirriiiU

S. Elerio.

ruhncam
hsec

Incipit, etc, adjecta est

:

oppugnabant {7),etetiam post expulsionem Francorum a tota Venedocia (8) quibus locis si
:

mann secuIiXVlI

nomme Francorum intelHgendi sunt (quod omnino induhinm videtur) Normanni qui ex Francia transgressi, Gulielmo Conquistore duce, Angliam
ohtlnuerunf,

Per Elerium Britannum Monachum, manus addidit : An 060 aut Robertum Saiopiaensem an 1140, ut vir quidam
cni
ef

nota

alia

eru-

ditus melius docet (15). Prioris notx scriptorem fuisse Thomam (seu Richardum)

James

hihliofhe-

consfat

hic

indigitari aliqnam

ex

incursionihus ifHs qnihus

successu

Hdem

hostiles

Wallen-

sium animos infringere eosque

conati
sunt,
circii

sihi suhjicere rario

Eduardo I rege,
qiia

quod tandem perferernnt anuum- 1280. Expulsio ciU-

Normannorum a tota Venedocia seu septemIrionali WalUa singulariter memoratur apud

imm. 7.- (3) Lives sqq.- (4) Infra Vit. I, num. 1.9. (5) Num. 10-30. (01 Cfr. hifra Vil. I. num.H. - (7) Ibid.. nura. 13. - (SJ Ibid., uum. 2G. (9) W.Wynne. Hiatonjof Wales (London 1G'J7. in-S"). p. 1:.. -(lOJ Cfr. inlia, num:2G. extr. (l^j Tliomas, (11) Vit. I, num.
(1) Cfr, infra
(-2)

Smifh, qui percensendis Cottonianis codicihus tam ufilem operam naravit, docet nos Gulielmus Fleetu-ood, episcopus anglicanns Asaphensis (16). Vifam Cottoniajiam perperam a Thoma Smith atfrihutam esse Roherto Salopiensi manifrsfum cst : hahemus

carium Oxoniensem, alterius cero

Thomam

enim Roherfi scriptionem, omnino ah

HlMory of the diucese of St. Amwh, n 466 Scriptoribns Britaui.iw (Bnsile.^ 15.4 torn"
(U)
St.

illa

diver-

num.37.-

Gfr. infra

oftUe.

Camhro

^
I

British SaiHts,x>. 198

Gfr. infra Vit.

11.

of the

Cambro

British

num. L'4 s.m. Saints\.

- (15) Vid hL
'

nZ

(ni n

iVenefrede

{cfi: infTa.

num

9 extr ) '"

m^ - \mliflZ uk ^"
sam.

Lu.,

692
AUCTORE
C. D. S.

DE SANGTA WENEFREDA.
seculo

stim. Quo aufcm argumento nixns fuerif James, prxier auctoriiatem Baixi (nam neqiie Jounnes Leland, ex quo (1) retera omnia qux de Eicrio

nentem, sed non integra:

XIII, aliud ejusdem Vitx exemplar conH

:

nam

et

prologo caret

fradif haiisit Bala:ns, iilam iiidicat/onem. hahcf)

ejnsque sequacium, nohis incompertum

7it

esf. Sed Vitam iiiam aut uilam omnino Vitam Wenefred ah Elerio conscriptam e.^se censeamns, aufiquiori utique fesfimonio ojms foref quam

postquam seriem narratiouis secundum liohertum deduxif usque ad illud tempus quo Wenefreda
inter sanctas virgines, 7-

et

attt

lecepi pta
cludit

esf (7), ^.^,

Baicei.

Prxferca

ralidissimum confra

esf

argu-

mentum negafivtm ex silentio Roherfi qui quum Guifheriaci ef aliis locis

nalis

iSalopiensis,

sepfemtrio-

Wallix qu!scumquc dc Wcnefrcda servafcc

novit

erant traditiones diligeuter coIhgerH, Vitani ah

ad DomiWcnefrcdasuccessit, et sanctimonialium mater vitam finivit et feliciter ad cceli palatia pervcnit. Expllcit vita sancts Wenefred-e

: beata Theonia), mater sancti Elerii et prcelata virgini bus,gravi infirmitate corrcpta, nngravit

(Nam

reliqua omnia f,to jmneis ,^.,,. ^". his jytuiii.sverois verhis conpost aliquantulum teniporis

quihus prxerat Theonia

num. Gui

sajicla

Ekrio coHscripftim uullum

virginis et martyris. x kal. julii.

quam

Nonpaucas

ufique

si novisset,2JV3scipuo loco infer tesfimonia

quihus

anctoritafcm sux narrationis fuerefur extuUsset. Denique, qux rafio omnium fruiissimfi videfur,

ineo exemplari notavimus variantes lectiones prxsertim pfurimas suhinde voces aut etiam
feufias 2Jrsfermissas), sed

sane
(et

seu-

nequaquam iutelligifur quomodo faefum essef nt Elerius tam fuse (si VitB hrevitafem consideres) refuUsset ea qus contigcrunf WenefredEe Holq/'//

hujusmodi ut omnino arhifrio illius qui codicem descripsit affrihuendx nec nlUus momenti ad
incuvix
vel

immigeuium
speciminis

tam parce rero et Jejune de ejus auifheriaci commemoratione et morfe : qux confra optime
well,

textum dcfiniendum videantur. Itaque satis nohis visum esf edifioni nosfra^ ex HIo codice
gratia varianies lectiones adscribere

qux occurruut

explicantur si scripfor illius Vifse deguit apud Hohju-ell;

quod

et

omnino sfafuendum
Vitx

csf si

admiifafur

eumdem
Posle}'ion's,

in prima Vita; parte (8), omissis reliquis, quas nimium fa-dium ct fasUdium hgeniihus absque ullo commodo allaturas fulsse Judicavimus. S. Wenefredse siU visam Ehetwood (9) satis brevem, conscriptam ab auctore anonymo. quinque capitulis constan7.

esse scripforem

et lihri

miraculoram

Tertiam Viiam

qui Vitam suhsequitur.

a
5.

Tenia
''-^

Vita

significaf

Altera vero Vifa S. "W^enefredae ex epistola

"i>-aqi<e

Roberto
2>riure

'"'''"'

ipsi pra;7iiissa indicafur auctoreni hahuisse

Boher-

Salopicnsi
coitfcctse,

tum priorem Salo2)icnsem et dicata fuisse Guariuo priori Wigorniensi. Is hoc titulo iusiguifus occurrit
in diphmate Henrici I dato auuo 1130 et eidem efiam dedicata esf a GuUelmo Malmeshuriensi Vita S. Wulstani anno circiter 1140, quo anno adhuc coruohio praifuisse ex alio doeumento osfendifur (2) scd non diu supervixit : nam Hadulphus,
;

est ex Vita Gottoniana, pauca qua-dam ex Roberto, reliqua ab ipso auctore subjuncta. Godex in quo legitur

tem, cujus

maxima pars desumpta

compilata.

ad cosnobium Ramsoiense, postea in bibliothecam Jacobi Ware, et iilius apographum descriptum est ab Henrico Dodwell ad usum D"^ Humplireis episcopi
vero translatus est
(angUcani) Herefordensis.
p>riori sententia ef ex iis

pertinuit olim

successor ejus,

ohiisse

Ex

legitur

anno 1143

cujus descriptionis
illa

(3),

liohertus vero Salopiensis ca>nohii ahbas fuisse tra-

qux ex

Vita citavit

ditur ah anno 1140 ct supremam diem ohiisse anno 1167 (4). Cumque ex historia translationis
corporis S. Wenefredie, qusi Vifai suhjuucta cst et manifesfe eidem dehctur scripiori, constet illam translationem factam non esse ante annum secundum Stephani regis{^\seuannum Dominill37{Q),

Fleefwood

(10), manifesie

perspeximns hanc eamexhihuit nohis codex

dem

esse

cum

Viia

quam

Musei Britannici Lansdowne 430, seculi XIV, quin immo ij^sum hunc codicem eumdem esse quem.
ridit Eleeiu-ood, quippjc cui pra^fixa est ha;c inscri2>fio
:

Liber bibliothccae sanctai Mariae et sanctce

esf,

sponte sequifur hunc alferam

Vifam a Eoherto
1140, ut

concinnatam fuisse circa

nis fert sententia.

anmmi

commu-

Romsey. Hanc seorsim tantummodo illarum partium quas cum Vita Cottoniana communes
proferre visum non
sed
hahet varietates huic adscribere, varietatum loco etiam compufantes ea capita qme hahet propri^i.

Ethelfledfe virginis, de

apographa
tria.

G.

Vnum veterem
cum

codtcem offendimus iu quo ha^c

Vita

hisioria translationis integra legatur,

scilicet hihliofheca^

Oxoniensem
xtaie,vel

Misc. 114, seculo

XII

Bodleianx Luud. atque adeo ipsa Hoherfi

paulo post, descriptum, ex quo illius texfum diligenter excerpsimns. Pnsierea pra^ oculis hahemus in codice olim musei hollandiani, nunc UhUothee^ regix Bruxelhnsis 8072, apogruphum ejusdem documeuti ad majores nostros secuIoXVlI iransmissum, cui suhjeclu legifur hxc
attesfatio
:

Porro illam posf translafionem corporis S. WenetredjB ad cwnohium- Salopiense atque adeo post RohcrU seripUouem ah aliquo nwnacho ejusdem
ccenoUi fuissc concinnafam Uquef ex
et

'

clausula.

Praifer
Butler

i^^sius

exordio

Vitas illas antiquas latine

con-

conscriptas,

dupUcem aliam WaJIico idiomate

(11),

cepias imUcaf
contigif.
8.

quas iuspicere non

AlitE
receiiliores
latiiie

Collatione accurate faeta

est,

Ex

pervetusto codice manuscripto, ex quo prsescns copia transcripta

cum

lioherfi libelh manifeste tota hausfa est

Vita

quam

suo Sanctilogio iusermt Joannes Tinef

de verbo ad verbum cuin eodejii concordat. Ita testor. Guliehnus Ferrarus preesbyter Notarius apostolicus.
iinde

muthensis
gavit

Nova Legenda AngliEe vulCapgrave. Hanc itaque minorihus typis

inde iu

Quo

impressam priori subjungimus,

S.

loco pervetusfus ilh codex,

est,

apographim nostrmn transcripfum

tit fecimus in liumwoldo, ex iisdem codicihus, Londiniensi

ser-

vareiur iudieatum non esf;sed ex paucifafevarieiatum Ipsius cum e.remplari Oxoniensi colUgere
licet

iUum

certe arcta coguafione ei

mus
tatis

cum hoc ccemplari vel cnnjuncfum. Denique vidiCantahrigx in hlhliofheca Collegii SS. Triuicodicem signatum sigUs 0. 4.42, exaratum
esse
mfra, hujus

rel

emndem

Musei Britannici Cotton. Tiher. E. 1, secidi XIV, Oxoniensi bihliothecce Bodleianx Tanner 15, seculi XV, et ex editione Capgraviana auni 1516 exscrijftam et coUafam. Eumdem lihellum hrevissimo compendio exhiUterunt Lauretdiits Surins in colhrfione sua De probatis sanctorum Vitis ad d. 3 novemhris ef T^homas Hearne in Appendice ud
et
(7) Vit. 11.
cit.

(1) Gfr.

comm. num.
580.

49.

Anghcctmm. lom. I. p.
p. 514.

(3) Ibid.

(2)

Momsiicon
tom.
III

num. 2S med.

f8)

{4) IbiJ.,

(oj Translal.,

num. 3.

infra (num. 9

[GJ Gfr. infia.

num.

e.xtr.), p. 17.

(10) Ibid.,

Usque ad num.
p.

9.

(9)

Op.

6U

et p. 28.

27.

(11)

Nnt. ad Vit. S. WeDefreda? (3 Nov.).

iomum

DIES TERTIA NOVEMBRIS. tomumquartumlimeriiTnJoamnsLelandim Ex nihnc ^^ v^

^^^ 693
'^^

eo qnoque hmiserunt qux retnlerunt de S Wene^ . freda Serenus Cressi/ in sira Hisforia ecclesiastica

"'

"

'

^"^

rn.Z et quorum ^'^*^^^'"^f

i-eligionis

\^*

'^"*^^

antiquitas veneranda comverbis fidcm adhibere ipse

AUCTORE
c.

aa

anglice scripta (2)

in suis
Hanglice
(onclninitte.

et

Michael Alford seu Griffith

Annalihus

(3).

9.

lor,

Texfum purum et integrum Boberti, ni fal~ nunc jirimum edimus ex codicibus indicufis
(4).

habitus compeUobat(IG).Pon-o res traddiones non sine severa crisi a se admissas r"'ssetestatur,paulo inferius sic pergens Cete-

Wa-

rum quod de
trita

itinere illius
:

ad Romain penitus

silui,

supra

At

iltius

angUcam

consultius egi

versionem- veJ pofius

sicut et

paraphrasim anno IGHrj Audomaropoli in pubUcam lucem cmisif Joannes Falconer,eSoc.Jesxi{h) Quod opusculum quum rarius facfum esset, noram
illius

rum ore

nonnuUa plurimo-

funditus omisi, quia nec ea in Hbris invcni nec qui iJIa ailegatione sua prsedicabant
ffistimatione

hominum
Eoberto

digni erant

quorum

edifionem

nonnihif

adaucfam

monibus fidem adhiberom.

coUiyere

seret

Ex

adornavit

quibus verbis

anno 1712 F.Fhilippus La,,fon,aUas Leiuh residens in BesidenUa S. tvell, qui magis notus est nomine Metcalf
/"^^/'^
^^^a.

<^^> '''-''-- -^lief^edZ^^. IZ.!:^^;:^^ "' ''^^^'^''^,^^ '^^;^^''" ^^''^'0/

uc

ficet

prx ""''"^"*" nou manibus """

^'"'^

^'"'''' fuisse

^'

desiqnarisoleb^a in missionc auqUca (TlsLfem '"^* VW--*s;ram, . r t' -fi--

f cujus r^men torem,

fantum

^nfel..

con^tura primum

edi-

^n titulo

UbeU
erat

toUus Brdanni^ et sfatufa in ea ^ynoao latadeconversatione monasUca nuvcfifii a Boberto pr^fermissa .sunf.

ZlZ^T''

J
.

an. 1635 sigUs

BabZ

udica^im

dupUci VitL dupUcem

scripto cousignatas.

auctorta^^^

putavU

fuisse

Miciiaefem Grifpth, aUas Alford, celebrem

Amia-

^r vereextitisseseoulo XII traditiLes ^ 7^ue que

Adqiiam accedU et auctoritas Vitx camhricx S. Beiinoi (18), quam a neufra ex latinis ViUs S. Wenefredas dependere iegenti
manifestiim

c^Z^tZ

Uum

ecclesiasticorum

Anglix scriptorem, cujus

verum nomen fuisse

didicisse significaf

ait Joannem FUjod, idque se ex Sereni CressU pra:fatione in

Historlam ecclesiasticam. In qua re Lai/fon mire haUucinatus est. Neque enim. Cres.nus quidquam
j
.

nec lias ab iUa. 11. Scriptores protesfantes, quihus dispUcet culest,

recens

tiis

7-

-,

,,

-*

-*

S. ~-

Wenefredce v...^in.ui
.
.

exliibitus (:.t(t(i/(tfl

nec uUa uiia

-net;

miracuia miracida

quidam
2>rote.^tans

Alfordmi seu Griffifh unquam insiqnitum fuisse nonnne Joannis Floodii rel ab co editam Vitam S. Wenefredse. Nihilominus hxc
iescU vel

Lagtoni assertio in errorem induxU prxclaros viros Paquof (7), Biiflcr (8), Dodd (9), OUcer
(10)

asseruntur, prodigia in Vitis sanctz virginis memorata sine hmsitaiione ut commentitia rejiciunt. Inter quos rerens quidam eo proqressus

testimonio

3cri})lQr

tmjthice

inierpvetari
conalits est;

Forro Lagtoni seu Metcalfi editionem anno sequente 1713 iierum prelo subjici
et

De Baclcer

(11)

per fiUum Alani regis in loco Sechnant nuncupato et de copioso fonte in eodem loco effiuente traduntur
dicta exisfimaret ( 19). AdmittU quippe extitissequamdam virginem,G\\m{vQ\Yiseu\\Q\\(ikQ~ dam nomine, fiUam viri cujusdam potentis in septemtrionaU j^arte Camhrix commorautis, qum
jnj/tfiice

est

nt

qux de

S. Woncfrcdae decoUatione

curavUjam
episcopus

pluries citatus

GuUefmus Fieetwood,

angUcanus S. Asaphi, sidjjuncUs scilicet adnotatiouibus qnibus ea omnia quB de S. Wene^redanarranfurfai)ufosademonstrarenisusrsi(lS).

(cum appendice de sanatione Wenefredx White annolSOo impetratx et descripUone sacri fontis qui adhuc visitur in HofgiceU) DuUinii anuo 1815. Ex receiiesf

Eadem

Metcalfi edUio

denuo vulgata

auctore vel adjufore S. Beunoo, ecetesias a^dificaverit, priino in vico HoIgweU, deinde Guiflieriaci;
historia

sed

opinatur simul
es.?e

cum hujus

virginis

commi.tfam

hisforiam

qua

mgthice

repraisentafur

tioribus scriptoribus consulendi prxcipiie

fahidosam G^venfrwd. id est

AJbamts

Butler (13)

et

Bev.

Thomas

Meijrici^{\i).

II.

De Actorum

S.

Wenefred?e

auctoritate.
Tradiliones
in (htplici

spumans, cui mater Gwenlo (20) seu Wlaw, id CiVpluvia decidens, orfum suum debere persequenU filio Alani, id est Alyn fluminis, quod scilicet in loco qut vocatur Hesp Alyn, prope viciim Mold, quasi ferra absorpfum ocidis sutiducUur et paulo longiiis iterum emergens, aquis suis vaUeni aridam (Sechnant) in fertUem- cmivertU:quo mgtho
proponereturopinioiiicohirumiUiusregiouispidan' tium aquarum copiam qua^ ex fonte S. AVenefredEe

torrens

Vita

Jam inquirendum venU qua auctorUafegaudeant fontes nnde historiam

S.

S.\Venefred;c

msigmtas

Wenetredte iiaurire liceat. Et quidem, ut supra monuimus, sincere fatendum esse nuUa nohis prBsfo esse documenfa
scnpta qux certe anfiquiora sint seculo ^ r,
.

profiuU derivatam esse ab AUeno fiuminc. Hxc, ut mUius dicam, nimis gratuito et temerarie proJata
videntur.
12. Fleeticood vero (21) contra fidem tradUionum qitas, licel (fcS.^Yeneircdi\arguitexsiIentio,nonsoiumscri- arguinentum ptorum qui inter Angh-Saxones et Anglo-Nor- neyutiviim

^cnptor anongmus Vitai hrevioris quibus ipse ous^ nsus sU nusquam meminit. Robertus
dedtcatoria
'^tibi
fredse

XII (15). v--/testi-

vero,

rationem sui laboris reddnis in proiogo seu epistola

ad Guarinum Wigorniensem : Exinde, nuperrimo digcstam beatce virginis Wenevitam direxi quam partim per schedulas
:

Heddii adrerSHS illas Gulielini Malmeshuriensis, Ilenrici de Hunfinga Fleettfoodo don, Ingulfi, Fioreniu Wigornensis, Bogeri de allatnm, Hoveden. Bobcrti de Monte, Wulferi de Heming.^unf,

mannos

versati

Bedx,

Slenhani

mieUiplex

in ecclesiis patria; in qua deguisse cognoscitur coUegi, partim quormndam sacerdotum reiatio-

ford, Maftha:i Farisiensis, Mufthiei Wesfmouastericnsis,

omnium

scilicet

qui fioruerunt ah ineunte

secuto

Vllusqur ad mediuin secnUim XIV,quo tem-

t3Utl
P-

(l)Ed.2M0xford
nn.
:

17i4).p.
(4)

GGO.
S.

U5

1^7-129. (2) Ub.xvi.cap.S. Numni. 0, 7. (5) Soiithwell,

rations

made

ifiereon. Tfie
d.

in-S". (13)

Ad

second edilion. London 1713, 3 novcm)iri3.--(I't) Life of St- Wenefred,

Oiiver, p. 72;

not.

"
P
,

ad Vitam

De Backer. toni. I, p. 1786.- (6) Butler, Wenefieda? (3Nov.); Oliver, p. 118; cfr.
tfte

London
(IS)
tlie

1S78, in-S.

(16) Vil. il,

prolo-, post med.

Foley, Jiecords of
*5Gl-'*-'.

(15) Cfr. supra num. (17) Vit.

W.
p.

1-i et
I.

num.5. num. 9.

eiiglisfi

(7) Mihnoircs, etc. tom. I. p. 579. (8) Not. Wenefredie. (9) ainrvfi Jfiston/, tom. III, P- *10. (10) pag. 18. (11) Tom. I. p. 70. (12) Tfn' life "xdniii-acIesofSt. ]Venefre(fe...ivitft some tiistorical ohser^o-

proviiice S.

./.,

Vit. S.

tom. V,

Ed. cuin vei-siono anglica apud Canibro Brilish Siiints, p. 13-;2I et

Rees,

299-308.

(19) D.
%
not. 2.

Lives of

R. Tliomas, Histonj of the diocese of St. Asaph, p. (20) Cfr. infra num. 20. (21) Op. cit., pp. 45, 46.

pore

694
AUCTORK
C. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
qui proprius
sit

pore Ba7iulphus de Hygeden primum sancfm mentionem fecit in poemate sm De laudabiiibus Wallise,

Cambriai septemtrionaUs

enim huju^vnodi censeri potest

sed etiam ipsorum scriptorum

Britonum seu
et G-iraldi

Wallemium, Nennii, Asserii Menevensis, Galfredi

Monmufhensis, Caradoci de Llancarvon
Ca^nhrensis.Accedit
sualis, vulgo
ef

dem ininsula Mona monasterium condidit mos vitoi sux amws duxif, sed huc e
Cambria fransgressus
S.
et

: neqtie S. Chehius, qui Li-

et

ult'

silentium celebris LibriCen-

Daridis Menevensis.
15.

meridionali cognafus traditur fuisse

Doniesday book, tempore Gulielmi I cujusdam antiqni ralendarH camhrici servati in codice Musei Britannici Cot~ toniann, signato Vespas. A. 14, quod inscripfum esf De Sanctis Wallicis Calondarimn, quodque quum nomen habeat 8. Beruardi Clarasvallenconfecti, et

etiam

pertingeMem usque ad Cadwaladar regem seu a?mmn 680 medio

Guyfherin vitam degisse in celebri monasterio Latidavensi, ad meridicm australis WaUis, ihique historiam suam ahsolvisse anno 1139 et, quum epi^copus Asaphensis
sed advertendum
est

Besfant Galfridus Munmufhensis archidiaet Girakhis Camhrensis. Horunt prior qid historimn Britonum conscripsit

eonus

Galfridi

sis

episcopus fuit Asapiiensis, in qua dia: cesi sifa erant oppidula Holywell et

seculo

XII

anfiquius supponi nequit anno 1153, quo anno obiit, vel etiam anno 1163, quo inter sancfos relatu^
sis,

ipmm

est

:jam

vero in iUo calendario frustra qu3ssieris

sive

ex

sci-ipto^-ttm

et

Anglorum Nonnannorum,

nomina SS.Wenefredse, Beunoi et Elerii (1). 13. Ad hasc vero, quod spectat adpriores, Bedam dico et reliquos rerum Anglicanmi et Normannicarnm scriptores, facilis est responsio, quod scripfores
vel
illi

designa-

res

Camhricas
nisi

non attigerunt
et

omnino negiexerunt quatenus cnm Anglorum ef

vel

anno 1152, in eodem tnojiasferio vita excessisse antequam sedem suam adiisset (8). Nil mirum igitur quod et iste scriptor de S.
tus fuisset

freda, in septemtrio^iaU
hri,

WeneWaUia forte tantum cel&.

Normannorum histwia
erani,

aliqua ex paiie conjunct3s

mum
extra
fuisse

eorumdem silentio ad surnsequeretur nomen et cultum S. Wenefredfe regionem in qua vifam suam duxii non adeo nota, quod ulfro concedimus. Argumentum
prs:terea ex

non meminerit. 16. At res magis mira videri potest apud Giraldum Cambrensem, quippe qui anno 1188 cum Baldiano archiepisropo Cantuariensi per

w Giraldi

Cambrensis
sileiitio,

eam

nem

regio-

iter

agens

(9),

et

singida notabilia

(quod

tieqmqiifim
efficiix

oerbum fere singuUs capitihus

psit) et mirabilia

vero ex silentio Lihri censualis Gidielmi I dednctum recfe sohif Albanus Bufler (2) advertendo non
recenseri in eo libro qnxris oratoria aut a^des
illo

Itinerarii sui inscri-

qux

Anglia exstabant, pr^sertim ubi hxc perfinebant ad aliquod dominium magis amin

tempore

qux in Hfa offendn-af et tradttiones etiam fabidosas accurafe coUigens et fuse descrilmis, ne minimam quidem menfionem
habuese

demonslretur,

rit S.

Wenefi-edpe,

quum famen commemoret

plum

a censitoribus nofatum. Sed

(3),

et forte,

ut aliqui

opinantur

tbidem nomine Weltune

(WeU-

hospiiio receptum fuisse in ccenobio Basingwerkensi (10), c/ suhjecta eraf e^cle.va de HoigircU, vix
bilia

town) significafnr oppidum Holywell, quod hoc ipso vocahulo (the church of Haliwel) eodem tempore,

miUiario inde distans, et in eodem capite inter notailUits provinciB exftderit fonte^n, quem non

1093, nuncupatnm legimus in donatione Adelizm, uxoris Bugonis Lupi, comitis

Cestrensis (4).
sivf

anno

videlicet

ex Cam-

bi-ensium

mirum. videri potest prima specie Camhren.sium, non tamen si res propius inspiciatur, ilUus qni latet sub nomme Nennii, a quo Historia Britonuni(5)t/erf14.

.5-/5

tantum die naturali more marino, sed vicisot noctibus, nunc uudis deficere, nunc exuberp.re certum est. NuUa ifaque adliuc tunc fontis S. Wenefredfe celehrifas.
bis

sim et crebro, diebus

silentium scriptorum

citur

lum VII,

tantum usque ad medium circiter secuet idtimos hujusperiodi annos brevissime

regis (6), intra

Legitima forte aUquatenus conclusio, nisi haheremus tesfimonium disertum Boberti Sahpiensis, qui obiU anno 1167 et in UbeUo suo de S. Wenefreda concursum popuU ad sacrum ejus fonfem adeo extuUt {W) unde novo exemplo ostenditur
:

compUctitur; neque Asserii Menevensis, quiscripsit

tantum Historiam Alfredi

quam caute utendum sit argumento negativo. Ceferum adverti potest Giraldum cum suo archiqnscopo tantum pemoctasse in ccenobio Basingwerkensi,etforte iUuc sero vespere advecto ac posfridie summo mane digresso mdlum ei coUoquendi cum
ofium. Ipsius quidem Roljerti Salopiensis auctoritatcm aliquantum elevare conatus est Fleefcvood argumento rursus negaUvo ex
silentio

nonum conclusam; neque Caradoci

seculum

de Llancarvon vel quisquis rursus sub hoc tiomine lafet aijus aironicon Principum Walliai (Brut y Tyxvyso^on) (7), exordium sumit ah anno 681, guum

momtchis fuisse

Wenefreda anno

circiter

660 supremum diem

et

(^utheriaciobiisse credatur, satur describendis rebus

prxterea tota veret

Orderici VitaUs de trayisJatione S.

belUcis

poUticis

phum prx

jamdudum pr^mitU comueverunt

Sanctis Walli^ Calendanum : unde suspicor, titulum hunc recentwr, manu fuisse adjectum). Simile est iis oub
breviariis
et

a Fleetwoodo citati apoqraocuHs hai?emus a F. Henrico Mataqne nostro quondam collega, Londinii descripfum (in qm tamen non lego tifuhm De

Calendarii autem

fredae a Boherto

reUUa; sed

et

Weneargumentum istud
atlameii

facile refeUitur (12).

17. Ergone ut omnino certa et comprohata admittenda videtur histona S. Wenefredse, qualis nobrs in dupUci Vita ejus exhibetur ? Id sane contendere

indubie
veras,
deficieiite

non ausim. Hanc nimirum historiam novimus tantummodo ex tradiUonibus incertm originis
seculo XII forte primum scripto consignatis, id est quingentis fere annis jyost S. Wenefredse xtatem, ex his ipsis fraditionihus deductam (13). Qua: sane auctoritas ta^ifi roboris non est ut prmam fidem

cerla
aticlaritcik,

XX fyf^> K
iu,s,

asserere non
aiidemus.

.^.^.

;;,-^,,,

u''''

soUta festa Domini,

Anglos,

quod sedulo nofandum est, qui ortu vel incolafupvopni dicendisunt diceceseon Menevensis et Landavensis in Cambria
meridionaU,

SS.Apostolorum, sancfos quosdam Galmernos et pr^cipue Cambricos, sed

adhibeamus stupendts ilUs miraculis quse in sancta virgine contigisse referuntur. Ifaqueabhis cerfius asserendis absfinemus: non quia miracula sunt
aut quia stupenda sunt
:

nuUum vero

nam

qui ercdit in me, ait

Dugdale,A/..,.
A,.,lic.,
p.

(7)

Edilum
(10)

Moiun... Hist. Bri,,

iom.Y, p%63. i7 sqq.- (6) Editam

St.

Anaph,

p. 220.

5)

ibid..

n p.467 sqq

Ed

cap.

1.

(12) Cfr. infra nunL 31. (13) Clr. inlVa num.

S4I sqq. (8) Thomas, Diocna of (9J Girald., Itineraitum Caiiibriit, Ibid., H. cap. lU. (11) Vil. nuni. 34.
ibid,, p.
lib.
i,

lib.

II,

19.

Dominua

'

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

A Domint/s
et

(1), opera quse ego focio et ipse faciet majora horum faciet se,/ quln ad ilht asserenda non suppetit plena auctontas : quum pra:sertim
;

M'
p^TI.

; /

^^
Cadvanum
et

*^^^" -^""''^^'"

utrmmue

AUCTORX
G. D. S.

eJHS generis sint

mos

celticm

qum apud hagioc/raphos anonystirpis, Britannorum sci/iret d Hiher-

serJn^TrTr ""'"'" ^nduhium

'\^'"l''"'"'

^* /"' Venedoci^ sed et toti |"J^'"''''^^'*'^' ^^"'' ^ominafos esse

norum, freqnentius ocmrrere solent (2) et inde phantasia populari suhinde aliem particulaH sando facilius attritmta oenseri possuni, Satis
nobis

rarn
r'

e^t Sed

admodum

^'''."""

""^"^ "^*^^" *'^omf'''/iw<o'*''

nr/"''
vn
'

r'?^'/-'"^''''''''" "'^*"""'^'"^

'^'"'^"^^'''" ''^'^

i^

arqumento impumari potuisse sinceritatem Actorum S. Wenefreda; Quamquam ntique non neyaverim narraiimis vro lixitatem et ornaium ac prxsertim lonninr.lL.. prmsertim lonyiores sersit

ostendisse

nuUo

efficaci

chrnf
ant ,"^'"^''"
.

'''"^"'''

!
'^

Bhtonum editam sub ?"* *> ''"' ,mmt ad

/""'

''^'"''"''

^^'^.'^'''

^^-

'"^-'''"" '^''A^>"^^m; ^^^"J"^ '''' etiam inter eru-

^^'^''^'^'''''''''''^^'''fierebiiscambricisscnpse-

mones, qidhus inspersa est Vita II, 'inyenio calamo Boherti Salopiensis adscrihenda esse.

runt

d monumenta

illa

omnia

et

diliqenter sunt

VersorutcUi,exstiiitcirca

sensw. Rire Rees

III.

De

hisforia

S.

Wene-

fredje ejusque chronotaxi.

Wenefreda.
in

S.

^07n ex

illis

Acfis WenefrediB hidoriam sum'

annos 603 ei (14); W. J. Rees, inierannos 616 et030 (15);^. Herhert Cadvanum reqnasse statuit ahannoGOl ad annum 034 (IG) Beafe Post (17) ex oho fonie iniiium regni Ulius anno 600,finem anno Wy dl,gat, ex alio rurs^is ipsum reqem Venedocim fuisse ab anno 607, Britannorum vero seu toiius Cambnxah anno 613 ad 630: qunm posteriorem rompufationem sequitur eiiam Rob.
;

annos Cudvani reqni disregnum illud concludit inter

WiliiamHm

Cambfia

sei>li'iiili'io-

iinli rij}iid

-.-

.._

.L^,.t
-

osiium ftmii

situs

{?>)

prope inagnum fluvium

*
.

J-

(4) ei

quinqua-

!' "r-^'"^"^ "'j'-tm,qnam

Deva

ginta circiter milliariis distans a loco ubi S. Beunous ultimos annos vitm sux transegit
(5), scili-

cei

Clynnog in Carnavonshire

(G)

qua; descri-

ptio optime convenii hodierno vico Hohjwell Flintshire, ubi visittir celebris Fons S.

novoindicto confirmare possim. Ceterum adverierii pnulens lecior omnes iUos quos ciiavimus, prmte>Rice Rees, cm quidem, quod annum obitus Cudvani speciaiprxivii W. ![>;;, (19), in hoc convenire

nuuo

in

quod Cadvanum anno

ej.-isf,manf.

circifer

630

Wenefredfe
etenim

viia excessisse

a quo vicus nomen

accepif.

Venedocise
consiat

nomine

(camhrice

GwyneddJ

sej^temtrioiialem

WalUam
lesfimoniis.

designari i^ermidtis

veferum

Vnum
:

Quumque in legamus mox posi iUius discessisse Beunoum (20), Ida cambnca, discessum
post

Actis S. WenefredEe resuscifationem ab ea

in ipsius

citasse sufficiat

GiraJdum Camtotalis, aii,

vero Beunoi illum locum habuisse

brensem

Divisa est antiquitus Wailia

morfem Cadvani (21). videtureorum sentenfia qui

admodum
S.

probabilis

Venedotiam scilicct, qute nunc Nortwallia, id est Borealis WalJia. dicitur; Sudin tres jiartes...

martgnum d
contigisse;

Wenefred^ efiam

resuscifationem circa

walliam, id cst Australcm Walliam,

et
et
:

qiiEe

cam-

brice Dehcubarth, id ost Dextralis pars, dicitur...;

Powisiam, quasi mediam et orientalem (7); Tegengel nomen est provincite apud Vene-

rursus ex ipsius Actis et Vita S. Beunoi colligaiur tunc fiorentem juventutem non excessisse, eam anno circHer 610 lucem
ctspexisse exisiimarunt.

annum 030

inde,

quum

20.
S^

dotiam, cui dominaiDatur David Oenci filius {S)et inqua situm eraf Ruthelan seu liudhlan, nobiie
scilicet castrum primtevi Oeni filii David (0). Riius autem a fonfe S. Wenefredc^ in Holywell deffuetis illabitur

Pater autem ejus, secundum eadem ipsim Beunoi Ada, vocabatur Teuith rd
Temic,

^irpe nobili
"',

et potentissimus vir, cujus pater excellentissimus senator et a rege secundus fuit (24), de quo tamen nihH aliis

EUud, magnus

filius

magno

fiuvio Devse (vulgo Dee),

documeniis me-

anm,

ut

fidetur,
circiter filO

in Vitn cnmhrica S. Bemioi (10), a fonfe per rivum ac fluvium Devam et liftus maris usque ad Clynnog re vera computantur milharin drcifer quinquaginta. X^.Quo iemj)ore vixerii S. Wenefreda aliquate....-j .-,^
et
-

quid nominatur

morimprodiium reperitur. Matrem sanctai virginis apud quosdam recentiores hgo fuisse Wenlo seu F Gwenlo, sororem S. Beunoi (25) aut saltem ejus cognatam{%^); sed ex quo rderi monumento id hausennt non indicarunt d mihi ificomperfum
est,

Ms secimdum ejus Acia definire licd ex Hate Cntuani seu Cndvnni VenedociB regis. quo regnanie

hujusmodi traduni duplicid Acta '<-<y.^o,wu,t iiaaum aupucia S. Wenefredae i Viia S. Beunoi quod utioue in
nihil
ipsis j^ra^iermissum fuisse
reret.

Certe --

Beunous adpafrem i//insvenif, quando ipsa juve^ii/es annos nondum fransgressa erat (11). Plures quidem hujus nominis dirersis femporihus reqnarunt in Camhria ; sed ex
hic indigiinri

admodum mirum appa-

Vifa S. Beunoi consfat

Cadvanum

i/ium qui successores ex

ordine habuit

Cadwn//anum f/ium

d S.

Cadwa/a-

drum nepoiem
fl)

{'['^),patrem vero Ingo

12.

seuJacobum,

cl. W. J. Rees (28), recensentur (20) S. Beunoi majore^.

Saint) edito a

Neque diam aiiquid de progenie S. Wenefredffi legiiur in Bonedd y Saint seu sgi/oqe siemmatum Sanctorum Cam/>rix, in qua tamen e diversis monumentis accuraie notata est genealogia S. Bevnoi (27), vd in simili documento (Achau y

m quo rursus
lS3(i).

Joann. XIV,
I,

Vit.

num.

fi.

(2) Cfr.
I,

infia inler adnotala ad

1.

nied.

(3) Vit.

num.

(16) Britaijiiia after tlie

(5) Ibij.,

Cnmhro
I'b-

num. iiO ex(r. {6} W. J. Hees, Liresoftlie Britlsh Saints. pp, IS. 305; Lewis. Toyographical
2.

(4J Vit. II.

num. 16

pp. 149, 150. pp. 241, 243.

Romans, tom.

(London.

(17)

Britanttic researches (London, I&53)

mishmm
(21)

Diciionanj of Wah^, v" Clynnot,'.1.

cap.

- (8) Ibid

(7)

DpscripHo Cambrix,

lib. H,

Cnnj&r/ai, lih. n. cap. 10. 303. (iij vit. I. num. 1.

(10) (12)

cap.

U. Camh-o Camhro

Wales (London,

(18) BiQgraphicul Dictionnry of eminent (Llandovery, 1852), p. 56. (19) Hi.^toru of

1697). p.
A'5.,

12.-

(20) Vit. II.

(9)

Itinerarinm

Cambro
1

Brit.

Brit. SS., pp. Ifi. Brit. SS., pp. 18,

Brit. SS., p. 300. not.

num.

^Sonedil

(13) Vid.
,/

Saiiit

.S. Cadwaladri slemma genealogicum in (Myvnr. Arcti., tom. n, p. 41) et in Ac/mu

V Saivt (Cnmhro Brit. SS.. pp.

Sdiutx, p. 283.

2(i6,

(15)

293).

(H) Welsh
2.

Camhro

Brif. SS., p. 30O. not.

in Wales, lom. I, p. 46 Lewis, Top Dict of Wales, V- Clynnog. (26) Meyrick. Life of St. Wertefreil. p. 24. (27) Mi/vi/r. Arclt., lom. II, p. 28

exti. Pennant. Tonrs

(23) Ibid.. pp. 17. 304. (24) Vit. II (25) Metcalf. Life of St. Weitefrede. 7,p.

pp. 17. 304.

numm.

16 17

(22)

Rees. Cam'bi-o

(28)

Cambro

Drit. SS., pp. 265, 592.

_ (29) Sub n" 33.

21.

Concordat

69G
a S. Beunoo
post nccem
sibi

DE SANGTA WENEFREDA.
ohitu

21. Concordat utraque Vita S. Wenefredas m narrando adventum S. Beutioi, donationem a puella; paire factam sancto viro, rirgiuis sub illius

ejus in parthenone Guitheriacensi, diem vero 2 vel 3 novemf)ris transtatione corporis fflius

libidimso

GuitheriacoSafopiam{\i>,).SedhaicopiniorefeUitur
diserto tesiimonio Hoberti Safopiensis, quiapertissimis verbis ait (l^) sanctam virgtnem in die

Juvene
illatam

discipliua

institutionem,

Caradoci

facinus

et

revocata

ad

vitairiy

nefando occisori divinitus inftictum sujjplicium ac virginis resuscitationem, ct denique Beunoi discessum : }iisi qiiod hxc omnio brevius et magis rudi
stylo refert Vita I, longis vero

darum novembrium

kalenacrius coepisse corporis sui

verborum ambagi-

dissolutiono fatigari, et paido inferius, quarto nonas novembris spiritum suum in manus Greatoris

bus Itohertus Salopiensis. Sed circa ea qux subseruta sunt aftera ab aftera non

commendasse
ccnsendus

quam

fraditionem utique
ipse

parum

discrepai.

Secundum Vitam I enim Wenefreda aliquamdiu soVdaria vixit apud eccJes/am quam Beunous construxerat, dein Bomam petiit ad visitanda Umina
aposiolorum, denique inde redux, ex decreto cujus-

quo deferendumS.Weneh-edse corpus directus

coffegisse

est Guitlieriaci,

ad

est({^),

Scriptor vero Vitx prim^e, qui in Hofyurff deqisse videtur et vix quidqitam novisse de historia S.

We-

dam

synodi Britannici

(I)

prsfecfa

est

ca;nohio

neh-edaiposthujusexhoclocodiscessum{\b),quum ibidem memoriam sanctm patrons; cofi videret die

virginuni

apud Guitheriacum,

ubi sancia morte in

Domino
itinere
itineri

obdormirit. Robertus vero traditionem de

dtsertis rerbis respuit (2); et certe

22 aut 23 Junii {l<j),fac/fe adduci potuit ut cxistimaret eum diemfuisse Ipsi beatas in cwlestipatria
vitaz

Romano
isti

natafem. Longe itaque profmhifiorem cense-

in serie illaruni

rrrum quas ex

iraditio-

nibus a se coffectis post Beunoi discessum S.AVenefredce

neqnit.
contiglsse

mus sententiam eoruni qui, Roherto auctore S.Wenefredam die 2 novembris Guitheriaci supre-

narrat,

Kifnl etiam
iffa in

omnino locus inveniri memorat idem Bobertus de

mum
24.

diem

of/iissc

existimant.
virgi-

Annum drnique cmorfuafem prsBcfarai

aHa aniiqua monumcnta
sit

anuo
cinitereGO.

B tuendam

synodo

qua eremiticx vitseccEnobialem sidisHstatutum foret (nec quidquam de

iiisneutra Vtta nec

indi-

esse

carunf. Sed

quum aliquamdiu
et

ufique in ccenohio
S.

memorant alia monunienta aniiqua), sed ct a Beunoo virgini in foro queni relinquehat remansuns commissum esse indicat ut rwtum sanciimonialium ibidem congregaret et
regeret (3).

hujusmodi decreto

Guitheriacensi morata
in
iffius

antequam

Theomx

regimine succederet

deinde cidem per

aliquantorum curricula annorum supervixerit{\.l)^ lihenier commnni rccentiorum srripforum sententix acquiesco, qui ifiani viginti fere annos ihi-

22. Quo autem anno a S. Wenefreda discesserit Beunous rursus aliquatmus definire licet ex sxpe postper citata Beunoi Vita camfjrira, in qua sanctus vir SS. Deifentm brevi post Cadvani regis mortem loco mtgrasse et
deittde

dem

septennio

transegisse, et inier annos (ioO et 000, quinquagesimo fere su^ ztatis anno, ad xternam requiem emigrasse censuerunt.

et

Satiirmrni

ad
S.

mox Ctynnogense
mitfatur
(J30 (5),
erit

ccenobium, in quo reliquam vifam

refertur (4). Si itaque ade vivis excessisse

Elcriutu

transegit, condidisse

IV.
S.

De

translatione corporis

(rausmissia et
VI ox Gifi-

Cadvanum

drca annum

eidem etiam

circiter

theriacetisi

tempori ifligandus

Wenefredse ad coenobium

partheiioni

prsfecta,

S.

Bennoi discessus. Porro, secunduni Vitam 11 WenefredEe (G), septem annos in Hohjweff
expfetis et

Salopiense, de ejus reliquiis

et cultu.

remansit sancta virgo post magistri sui profectio-

nem : quibus
transgresso

Beunoo

intereu

(7), ac proinde clrca beatum Deiferum divina revefatione directa est, inde ad S. Saturnum ac denique ad S.Eferium, cujus opera cop.nohio virginum Guitheriaci ronstituto, cuiprxerat S. Theonia, Elerii mater, adjun-

ad superos annum 637, ad

Corpus

S.

Wenefredas, secundum ufraque Acta,

est

Coypus
S.

sepuftum

in

vico

Guitheriaco,

camhrice

Wene-

cta est

eidenique post Theonix

mortem prxfecta, prx-

illud rexit usque

ad

ofyitum

suum. lizc omnla,

fundata ferfur a sanctohujus nominis qui fioruit secufo ri(18); ihiqtte mansit usque ad annum 1137 vef 1138, quo anno translatum est Salopiam. Admodum jjauca memorisB prodita sunf circa cultum sancfa: rirgiui
ecclesia

G\v^'therin,

cujus

freds,
Guitheriaci
inuUiplici

prodiyio
calitiis
rre

populari
ciiUu

jirster regimen Guitheriacemis monasterii, termisit Vita I.

ibidem
die
ohiit

ibidem

23.

Diem

exhibitum per hsc quinque fere secida. Generalihus sciUcet verbis affirmat Bobertus Salo-

honoratuin,

ohiius S.

Wenefredee (aut forte sepufcalendus jufH quaiio nonas

quse est

piensis

magmnn popufi concursum

et

fierl

ad

ilfius

turm) tradit Vita

seu diem

2 novemhris

(8) fuisse octavo

sepnfcrum

muftos ibideni infirmos sanitateni

seu diem 24 Junii, Vita 11 vero (0)

2 novemhris. Dies auiem 23 Junii,

recuperare (19). Prxterea : Nullum, ait, brutum animal, nullius generis bestia illud (ccemeterium,
in quo quiesrebat sanctum corpus) interius attingere et vivere permittitur statim enim ut herbam quse super sanctorum corpora creseit. pascens
:

vigiliafestiS.JoaunisBaptista:,serundumVitanil, anniversaria erat ilfius qua f)eata virgo a Caradeinde a S. Beunoo ad vitam revocata fuit. Beferiur enim in Vita (10) Beunous S. Weneet

doco occisa

attigerit,

cadens moritur.

frediE dixisse

Mihi autem circa hunc diem unoquoque anno hoc facito casulam mihi dirige deveslro opere proprio; et paufo inferius pergit
:
:

illud ingrediens

Nemo etiam tcmerarius impunitus attingit; et inde narrat

In annis quoque singularibus, Joannis BaptistjB vigilia, casulam hoc modo Bennono transmittebat. Hinc itaque opinati sunt quidam recentiores, diem 23 (aut 24) Junii insignitum fuisse tum Wenefredje martyrio tum
:

Vitss scripior (1 1)

in

p/o^nam divinitus inffictam viro qui afiquid ex cortice quercus cujusdam thidem crescentis ad usum suum excidere nisus erat. Sed nufla afiapartieularia miracufa aut devotionis popufaris indicia

memorat, nisi quod in ca-niefrrii medio, id est ad caput santtai Wenefredai, lignea stat ceclesiola, magnis populorum frequentationibus honorata,
p.

(1} De qua synodo cfr. inria annoUitum ad h I (Vit I nuin.y).- {2)Vit.II, prolog.-{3) Vit.ll.num. !5extr.-

48.

{13} Vit. II.

3.

Cambro num. 19.

(4)

Brit. SS., pp. 17-18. 304-305.

{G)

21.
(11)

Numm.
exlr.

15 exlr.. 21.

freJa^,
(I(i)

num.

num.
23.
II,

32.

(14) Translat. S.

Wene28.

(15) Cfr. supra,

(5)

CiV supra

Cfr. infra,

num.
tom.

numm.
Vit.

4 e\tr. et 21.
II.

(17)

num.

(8)

Kum. 9
S.

Num.

(7) Ibid.,

(9)

Num.

22.

(10) Num
St.

numm.
7

(IS) Mi/i: Arch.,

pp.

61G. i4; Rice Rees, Welsh

p. 543.

Saiuts, p. 275;

Thomas,

St.

(12) Ita

Meyrick, Life of

Aaaph,
8.

(19)

Vit. II,

Wenefred

num.

3;j

extr.; Transl.

num.

ad

DIES TERTIA NOVEMBHIS.

AUCTORE
C. D. S.

dionalem evdesix principalis, S. Jarohi aposfnli primo, deinde (vel, secnndum alionos
antea)
S. Elerii

'^"'i^'*
''^'''""

coneersafus

eaf;

lifteras

didicH in

''''''^"*-'"'*''^"

'"^^"^'^''^''"" f-f^^ofi^wm
'^'

nomine

^^"^'^''''"

consec.ratai ; sed nidla

/am

^^'' ^^"^'''' ^^""*

/'''^'"

illius

* eo

cmiohio

sacelU vestiyia supersnnt (2). iV//^^pr m-o ann ecclcsia prinrinnlis 1869, ipsa ecclesia pnnnpnlis ah nunln-nJ .,.ul anglivani cidtu

'"^""^'''''" '*^^'"' professi sunt,

nec dubitari

^?^^'

(/_"'"

mulfi ejns cognati in ea rer/ione vixe-

ormis inr/uLZ o>pHsmclusum

atl Salo/iiiii''"-

.:^""""""

'

"''""'"^
fere

^'

prieUictam nrbem contra

qua^

dlum mense

integro tenume,

tandem

mense augusfo a rege expngnafa

esf (30).

Orderirns

nmaslerlitm
atino

non cedehat

U:i7

rd

W8

Hanc

li-fDislatuni.

relafionem nunc

primum secu,idumiexlnm

'^""""^""'^'

opera
Jloberli
jirioria

latinum

integram edimus ex

codireoJ^T-

Z'''''''T"'' '''^^^' "'""^

Wenefredee <Wgenfer memoraf ea

^^^

^"^

-?"" A"-^ -^^'^ ./

ef

.r/.,..

>//(,

secuUXIIquinohisexhibuitVitamB WenpfrpHJ
ab eodem lioherfo conscriptam (b) 'lonJ,. '^'^''" y^)- ^ondmiensis ; m-o coder ip\ qui abqua cx hav Vita {h), dc^umv^if
,

^'''"
""^"'' ^""f

'

'?"'

Historiam suam prosequitur

'^ "'^"'^ ""'"''' ^^^

B efiamfecifJoannesTinindhensisislm^^^^^^
te^ti^r secundo imperii regis Stephani anno
rico
inifio

iranslationemcontra.ritpaucissimisverhi.(7)

Lj

tioni

operam

datam

fuissc

(Tdt ''"''^"^rr ^'''"' """^ ^^^^'" anno Chrisfi 1137, ^aun IpJianZ^^^tlZ Z^^ ^^^^''Tf' regnavit ab ^''P^^^<> I mensisderemhris anniimmr ''''^'f'lf^''<i''^ '''"''""' ""''"^ coronatus dle 22 eJusdeJZi^^^^l^ """' Tt labefacfan RoherU videtur A 1 TZ T- aucforitas. Affamen, quum verbis supra
'''''^'''' '''^^'''' '^''''^^
''''''''' "'
^'

m^~
y^^J-

n ^'>"Q'p9"od loco ferfu argumenti mietur /^-^-'-^^. ^'^f<^ ?"' cxhihet codex oUm JacoU War^i, nunc Ui.ei Brifannici
nff

'' "^""" ^'''' """'""' ea translafione indicaf .'""'"""77

ete^cvarietatr

f"]

,ua,la,n
recenlloris
codicifi

m,

^^^^^^'^ ^t

sit

'

''"'

-^

'^"*'*

4s.

^*^

.....

cifnfis indicet

Koberrecen-

fus

exordinm eorum qux

in hor negoUo acta sunf,

et aliis

30. Camllationes istas refellere profecfo

arduum
vel

Ubenfer
tiorihus
(ciijiis

cumJoanne Tinmuthensi{\%)

non

est.

Nam, quod adprimam

ipsi

siisjieftnin
reilfiere

afUnet, safis snpra

Vila:

in illa

27.

ipsam ilUgamus anno 1138. Fidem RoherU in hac narraUone

ostendimus (23), quo sensu scripfor

Ubri
vel

miraculorum
elevare

adnexi extremo seculo

potuerif

XI

Iraiislalione

ineunte

ronnlusestGnUclmusFleeiiaood(\3),idqueduplini
reltripliciargumcnfo.

XII

significare

fempora

belli

fidem
iirgiimentis

Primnm

repefit/fr e.r Vifa I,

ex Vita

I,

qnam cum

Flci-lwoodo brerilatig gratia Cottonia-

nam
post

appellamus,

quia

kgifur

in

inter Francos scu Normannos et Waltenses exardescenUs vel post expulsos Normannos; quo vero scnsu Fleetivood dicat idfimum prinripum WaUix cipio

Cattoniano

codice (14). Ilanc sriUcef ronfendlf srripfam esse

iempord principum Xormannorum, quorum,

Normannorum fnis.^r Sfephanum equidr.m nonper: profccto enim Normanni Anglis reges post

rex Stephanus. Jam vero in ejul concUisionc pcrspicue significatur, eo ipso tempore qno eam absohebat scriptor corpus
S.

"/C.ultiiiuis fuit

Wenefred^
Ste-

adhnc qniescere Guitheriaci (15). Unde tandem sequituriUud non fiUsse translatum regnante

Stcphanum non abdicarunt domininm qnod sibi vindicahant in Wallinm, sed cf Ilenricus II ct succesnores ejus strenue dimicarnnt ad hanc reqionem sibi subjiciendam, donec tandem anno 1282 inanus
victas dederunt Wallenses.
31. Ordericum aufein Vifalem, cnjus auctoritatem in iis quz ad hisforiam monasterii Salopicniiinni ronulu

"

phano, quod asseritur in relatione RoberU.

Orderici
ntnliH

^^Alterum argnmentum prxcipuum Fleeticoodi

deducitur ex silcntio Orderici Vifalis de 1 ,.
latione

xileiitif,

m
.

sua /^''"-"^''^ Hstoria

^^

illa

trans """

ecrlpsia=!fif9 jaw p,oecciesiastica, .7. </,

frn^r.-f ..-. traxit usque

ad annum ChrisU 1141,

(16),

adeo exaggerat Flecficood, dissimulat idem ut^ctrimtiu, id esf anno lUoi) a patre suo ex decennem, la esT 1085, " /""'^ ^'''^ er oatre huo ^-^ '/^"'' ,. r ^t Anglta Norinanntam dimissum esse{m,nC
ciiviii
i

sis pertinent

xtatis

sux

unquam

postea

Sctlopiam

sexagesim.im sepfimum

quum

reversum. IUstoriam

nafns esset

/-.,. qm pr^ctpua famiUarUate

anno 1075 (17). Silentium nufem istud vel ignorantix vel incnrix adscribere oinnino non licet. Btenim Ordericus patrem habuit Odeleriuin \-~"
,

Salopiensis monasterii semef tanfiun atf/g/f, Uhro (25), ubi ftmdationem ejus describd et duos

abbates ejus primos memorat, idque per digressio-

(18),

nem quamdam,

'-""' 7-'""v. ...,*, uf ,

i^.^i. ipse

i//'i/i.iisiiti profifetur,,

ijnusi quasi

veniam

devinctus erat Rogerio

*,

Monl-

comlfide Monfe Gomerici

sferii

Salopien.sis

monaet

petens a legentilnts quod adeo in his immoraUis est En, inquiens (26), digressionem quantulamcumque
leci

condiiore

quin

immo

Odeierio auctore

adjutore monasterium istud anno 1083 constituH etditavif Rogerius, accersifis monachis e Norman nim ccenobio Sagiensi, ipseque Odelerins ibidem

patris

de constructione monasterii quod in fundo mei nuiic iniiabitat i;unili;i Ciirij^ti, et ubi

monasticam vitam

ipse genitor meus, ut memini. jam sexagenarius sponte fine tonus portavit jugum Domini. Parce,
lector, nec molestum tibi sit, precor, de patre meo aliquid memoriie tradiderim litterarum; quem non vidi ex quo me ut exosum
si

aniple.rus

est,

sicut etfilius ejus,

esf
(ifa

qu^so, bone

WeriCi

frater (19). Inde facfum

pergit

J^ieetwood) ut

Orderirus fain plane monasterU

(1)

Tiansl.. nurn. S.
11, p.

(2)

lom.

isi
(i)

p. 5i5.

Thomas,
36.

St.

Pennant, Tours iu Wales, Asaph, p. 5M. (3) Thonias,

5.
I,

num.
lib.

i.

(15) Vit.

I,

XIII,

cap. 41 {Eil.
II,

Lewis. Topogr. Dicl. of Wales, v" Gwytherin.

cap. 44. (19) cap. 14 (tom. 415-423). - (20) cap. 37 Cfr. snpra. num. S. Wenefredx, num. 20. (22) Gfr. infra var. (23) Num. ad Vit. num. (10) LinyarcJ, Hist. of Enfjland, tom. cap. 10 {ed. Paris. (24) Hist. EccL, cap. 44 (tom. V, p. 135). 1840, 337). _ (U) Ibid.. cap. 347). Loc. 415-4'.3). (2G) Ihid. [p.423). (25) Cap. 14 (toin. (13) Life ofSt. Wenefrede, pp. 2G-2S. (14) Cfr. supra,
(5) Gfr.

Cfr. mfi-a,

num.

supra.

num.

(17) Ibid., lib.

cap.

num. 9. (IR) Orderic. Hist. Eccl, Le Prevost, tom. V, p. 133). (tom. II. p. 301). (18) Ibid..Iib. xm,

7.

(6)

Lans-

downe
J.

436.

Ibid., lih.

ii,

II, p.

(7)

Cfr.

var. lect. ad
(9)

(8)

Vii.

num. 9. Transl. num. 3.

Vit.
(1-2)

(bid.. lib. XIII,

(p. 11:3).

(-21

lect.

I,

9.

2.

I,

lib.

xiii,

p.

xi, (p.

cit.

II, p.

Novemhris Tomus

I.

88

sibi

G*J8

DE SANGTA WENEFREDA.
privignum
et pro amore Crcatoris pepulit in Jam xui anni sunt. in quibns mult.-e

AUCTORK
C. D. S.

sibi

exilium.

fufa in Anglia perieruid, dissipaf^B sunt. Is autem qui impia manu arcai qua contincfjautur securiin

mutationLS icrum lale pcr orbem factit; sunt. Nunc ad inceptam revertar materiam. Raic itaque
scrihehaf

impingerc pra.-sumpsU,
uHionein expertus
est

et

mox, ut fertur, divhiam confracfo crure miatere

Ortfrrlcus

quatiffif/infa
esf

duohus

aimis

occuhuit (7); cjus vero qui

eamdem
et

cffodit nervi

post fundaium moitastcrium, id

1128

{[).

Deinceps vero in reliqnis

auno 1127 cel sux Historiae

parah/si rcsolufi snnt

inoruni
itide colligitur

{8}.

Srd

iUarum nonnihH

ecclesiasticEB lihris ocio

steiii Salopiensis nec
se

nusquam

meniinif n/ona-

hahuisse

s/f/ui/irat.

uUuin connnnriuni runi iUo Nihil igHur inirum apparet

aiidierit,

quod

noti aiidiit

de (iliquatransJatione reliquiarum

cathoUconim industria servafuni fuissr quod tiwutde scculo XVIII P Litdovicus ilc Sahran, tnnc prxposifus provincia; Anglicz Sociefatis Jesu, digitutn S. WenefredEe quem impefraverata nohUi mafrona inandiionissa
Roinain
et

fid iJhtd illani in

itisii-f

monasterinm facfa, aut, si forfe sno Hhro descrii>ere neglexit.

dc Poiris,
glico (9).
eo de

misU

pyxifie concfiisus

coUocatus

est

32.

Flfietirood),

SalopiensiSj qui seculo

Tandem, quod anonymus aliquis inotiachus XIII rd forie XIV ex

uhi cleganfis operis est in coUegio Anest

Qni sacer thesaurus forte idem

cum

(pm

Jam

dicfuri sutnus.

duplici Vita Jani vuh/afa compendiumconcinnavit,

nonieu Henrici siihsHtuerU pro Stf-phani, facile inde ah eofactum supponi potesf quodexordio nar~
rationis Bofjcrfi (2) nomcn Ilenrici, primi utique, non secmidi, rerera occurrit, quo regnanfe res tractari ceepit. Sed etsi nuUa iUius substitutionis
ratio reddipossef, tion esset profccfo cur auctoritafetn inccrfi iUliis et

nempe exigua particida reliquiarum usque ad tiostra tempora asservatu est Soms, et hujus diinidia pars ante hos frigitda quimpie annos restifuta fidt Angliae opera R. P. Alhani Christic, nunc sacerdotis Societafis
35. Aliqua
bexda; virginis

msfrti

Irmjmrn

Jesu.

Pem

ex ipsius F. Christie ore excepi. Duni

scdiccf adlntc i^ccidaris atino

1S52

liotnai

operam

sequioris xoi scriptoris

prxpo-

dalmt disciplinis
sed

theologicis,

neremus auctoritati Roherti, testis oculati, cujus testimonium tam diserfiitn nohis servamt codex
ij^so
ibi

rogufusfuit ex Anglia

ut aliquid rcli(piiarum S.

Philomenx postularet- E

nuUx

in

Vrhe repcrtx sunf.

Dum aittein

in

secuhi qiio vixit Bol/crfns descriptus.

Up-

sanotheca

cataloguin

reliipuarum

guoqiie

perlustraret

33.

m iynculis
ft

De

cidtu S.

WcnefredK

in civitate Salo-

concursti

populi
claret, et

pauca hahemus monumcnta. Concursum fidelium ad ejus reliqnias ct miracida sancta: vir/nensi

ginis intercessione impetrata

reperit quasdam iUic seriuiri S. WenefredEe; moxque a Cardintdi Asqitini,tum Pra;fecfo Conqr.SS. reliquiarum, impetravif iit haruni dimidia pars
sibi

rursus generalibus

traderetur.

Hxc,

hierofhecse

confraternitas sub
snnctse

tantum kis
tis

inclusa, (piam

verbls

tnemorat

Rohcrtus

Ubi ad
itegro-

ostendendam beata? virginisprterogativam

prxhitU studiorum cjns consors, nunc ef ip.se .-tacerdos Sociefatis Jesu, P. P. Joannes Wijtme,donata
est sacerdoti cui

pntrocinio
ins/ituta est

sanitates tribuuntur et fiunt innumerai virtutes(3). Trfifr Thoma Pennant (4), confrafrrnifas Salopiai institnta fuif suh futehi S.

oj^pido HtdgicrU.

commissa erat cura cafholicorum in Qni (paim ah episcopo Salopietisi,

Wenelredje
hfdmif Pen-

secundiim

pr&scriptiotiem

sacrorum

circa anfium 1396.

seu, ut, aiiint,

Hujus confrateruUatis signum

se

canonum,

faculiatem flagitasset

sigiUnm ^ereutnpenes

Media ejus pars cxhihebat reprxscntafionem marti/rii qnod virgo pro castitate servanda passa est; supra hanc aqjparehat crux forma Hfteras T, inter duas litteras T. M., quihus exhihetur tempus
nant.
confecfi
ccenohii^
.signi,

venerationi fidelium exponendi, ipse e/jiscopus ejus parfem posiu-

eampuhUce

lavitpro ccclesia sua cafhedrali. Supersunt ifatque nunc temporis ires exiguai particulse reUquictrmn
S.

Wenefred^,

(jiiarum

una

coti.servafur

Poms,

altera in ecclesia

videUcet ahhate Thoma Meijnde, (pii regimen tenuif ah anno 1450 ad annum

et qladius, insignia scilicef nionasterU SS. Petri et Paidi; et in amhifu fotius sifjni legehatur hxc inscriptio ;

1499; in inferiori parte indsa erant clavis

Salopimsi, tertia in oratorio catholico apud Holywell. 36. Vidi etiam in HohjiveU fragmcidum tahida;
durissinii rohoris,

assermlx
siint.

ampIitucVme

circifer

pollices

anglicos decetn seu viginti quinque centimetra in

SiGiLLU coE Fpraternitat beate Wenefride vihgiNIS I ECCIA SCE CRUC I FRA MONASTER. SGl PetRI
:

unampartein, quatuor poUices in aUeram pjafens, quod olim Guitheraci cuin (dtcro mitiori eidem
affixo pcriinuisse dicehant

Salopie.
S.

eadem ecclesia appetisa erat campana Wenefredfe nomine insignita, cui itiscripti
//(,

erant hi versus
Sancla Wenefreda, Deo hoc comniendare memento. Ut pietate sua nos servet aL hoste cruento.
et

fred^. Fragmentutn illud, canos in antiqua ecclesia Gnitlieriacensi sacrists munere functus erat accepttitn, oratorio S. JVenefreda:

ad arcam S. Wenea viro qui apud angli-

donavH praidictus P.Joannes Wi/nne. Qitmn

certa desideretiturtestimotiia quihus autheti-

tamen
tioni,

paulo inferius
Piotege prece pia quos convoco. viigo Maria
(5).

ficum comprohetjtr, non exponitur fideliiim venerased in oraforii sacrisfia asservafur.

37. SoUtnnitas S.

Wenofredae Guifheiiaci ex
ecclesia:

.Venwrite

irfm Thomas Pennant memorat

(rulielmi

antiqua traddione etiam apud anglicanse

(6)

S Wenefreilc
recolendx

testamentum
aureas,

scriptuin

Beauchamp, comifis Warvicensis, con~ anno 1437, quo effyies quatuor

sectaiores celehrari consuevit

die3

novettihris (10)
;,

dies

nnde, ui id ohiter advertam, efficaciter conprmari

mvethr'*

8ui swulitudinetnexhibetifes,cotifciet tofidem eccle-

susofterrijtihct:
destgtiata

harum autem

ecclesiarmn una
in civitate

erat titulo S.

hanc fuisse diein tnorfitedem illius, non vero translatiotiis (11); neniini enitn apud Guitheriaeenses in mentem vemre potuit td publica festividetitr

Giiitheritici

inde a

seciilo

XV

WenefrediB

oalopia.
paucte
eju.1

vitate cehhrarefur illa dies

per tolo"
Aiifjlidi"

patronx
Exuvia; S. Wenefredai in cwtiohio Salopieusi matiserutit usque ad seculum Quo tempore, lugenda iUa dadequatot sacra
34.

reliquise

XVL

insti-

qna corpus sancts sus ahlatum fuit potius (juatn ea quas beata ejus ihidem morte insignis erat. Eamdem illam diem 3 novemhris ejitsdem memorts per totam Angliam officio novem lectionum et nussa
ipsis

alqite '"

n-ci'ntionbu!<
iiifirti/ro/(*////.*

iissigixilo

^ll^^'- ''i^p.
(6)

^'-^P-

9 "tr-

(P- 375).

- m Translat. num.
t^.
p. 53.
I,

3.

Monasticon, tom.

III, p.

515.

(9)

Foley. Rccords of the

49; lom

III.p..^47.

Tom.

III. p.

m. - (7)

(^^

,ij.,

Meyrick,

pp. 49 50.
(8j

enf/Iishproviiice of the Societij of Jesus, tom. IV, p. 552.

(lO)Thomas,

5i.

Aaaph,^.oih. (U) Cfr.supra,num.23.

recolendtB

Dugdaie

DIES TEHTIA NOVEMBRiy.

AUCTORR
C. U. S.

darils ac
seculo

mart,jrolo<}iis

(non

in

antiquiorihm

XV)

eadem

R^r
G^d
11

fir-

'/""''^''"

'''

'

^'''"

^''

^1'"
fi'''

die annuntiatio ejus fsfivitatis

.1
'

/..r^a

est, videlicet

calendario de
ef

ArLlnuTt
Cani.il

Hv

r.

Ir^^^lr ^f. '''"' ^'''' ^'"'^^^"

^'^''^'^' "'''

'^'^'^''^^-

Lhvyddawg. de
^''""''-''^

./nV. Hayenoyensi
niensi
et

editioniinis

Molani, fnartyrohgiis Gahsinii .eu Waiassci, ,nariLr,L ..,,;.' seu Walasseri. ,narti/,-aiof/io anyficano

iXe.cJt KaZ>'Jr
et

i^'T'. Richardi

tV ^T

?: ^^"""y^-n^o. (candn-ice

Ir

'^-7^ ''"'''"" Gu;j>dl,,Hi

'"r

''^

{12). et

matrue-

Kundeum)

m\

ar

I Aglin,sanct.

W.nlfrel

vi,.,inl o,

.iX ;

fi,'i'::

Inmart,jnU,iu,AnylkamccundnmummSan<<heriensem p,,:te,-ea annuntiatur S. Wenefred.c vvenenecl.c

<iecoll,.tio rZ ,/,>,

t^

"''""^"'

'^<^"''

"""^ '-'^-^'

^^ybi

U) Sccindnn,
o,,udu, f,ut ,Zd,T
e.r

Vif,,,.,

r """'"":<"",

Bcunous

inigruliimes,

22

/,,

opp.do .juoilam, no,inc Banl,c''""

rommoralio
in HolijweU,

eiulm die
rolitur et

38. No.lri. dieln,. i ecdesii. catholicis A,,li^

colitur

S.

Wenefreda dU 3 novemhrh

tmnc,
prscipKi'
di(Bcesi
Stilo/iiensi
lit

ZZ

ZCf^""'" 'Tr ,'"' ^' ''"""'I'!''''"'

^""""

"'"

^""""

'''!-<'><' ^-'''s coli-

eirlesia ejus
)U>mi,ie

dfdicutw.

mone refect, aliuam ecdeuam ant o,-torium puhhcum r,s,U,rer,n ,b,jue oraverint ad ohtinen-

dum r^ fidc, ,n d,ccs, mcre.nent,. Cocessa etprxerea ,ndul,jent,aplea,-ia sinjulis anni

d,ehus lucranda scp,,,Ua, nsitatiouem pereger,nt
,,,

Deo et kouuuihu. amalilcn,, ,,TfuH ' Beatus puer, a parc,ih: j,,-!,,

dei,lc littcris i.cnds

T,Z

Apud cjuem sacras litte,-as et canonef^ce^Z^Zs

edoctus, saeerdos ordinatur et ab

V ^j t,aditurS T au^ Y rG
vZtes clonaaTepiuZ

Z
Z Z
de
ut

o,-ato,;o S.

Wenefred

Hol,j,cen

et

.ndu,gcn,acentu,nd,e,;m o,nibus ,ui devote ad p,-a:d,ctam ,nlcnt,oem co,-am efPjie sanct^ ,nco o,-ato,-,o posdo Ceterum ,lc cdtu ac pr.apue de sacro fonte S. Wenefred^ in Holorarer,nt

(nercfordi^) regc, ci oh e.imias appri,ne carus erat. pr^ter alia

He,-efo,-d, nhi

mllas in occldentali pa,-te hodierni comilalu

,oaLim

constituit

,oellfs,sajcms,nt,-a,AppediceActissuhjii/o/.,/,rf/,S. Wenefredae n,nnine Wll,a dcd;,,a ,, ,d,clr. Citautnr quidemccch.s,x ,1,,^, ,n lhj,-th scilicet et in Vai-

videtu,; ,ui ad,,uc ab cjus no,nine est ecclesia Bennol, nuncupatur.

nZ LlaZZ' 2t
Deinc/

id

Gu^thenaa et.n

qmvwusuterqueincomitatu B,-ecknoclc S. G-endol,nm sive Gwenvrewi titulo conseci-atx; sed i,f,;,m Gwonvrewi illa eadem
s,tus esf,

nor(Z),

a locum qui vocatnr Abe,'rhiw (in Alo,rj,c,sl,ire). Sedet i,le mov reccssit, ut Ajlo,;,m huc accclentium conso,-tium
B,-oc!,u,aelisfilio, obtinuit

tno, ihidcm ali.p,antlum co,nn,oratus,

uZo

censendasitcumsanctanost,-aVem(ve&idefi,;-e non auscm. Kct,;,. Walliam vero cjuatuor inccnio

eccles,s,

ulterius cum discipulis suis miqravit septemtrionem versus, atque in loco n;,,l,tcl,e,;, sihi a Cjnano seu Conano, d ipso B,-ocli;,elis
vita,-et, et

c ancjhcanas,

S.

WonefrediB cocahnlo

: B,-anscombe d Manaton in comitatu Devon (4); Screveton, in coinitatu Nottinyham (5); ct Stainfon, in comitatu Yor/c (6).

,ns,gn,tas,videlicd

donato ecclcsiam xdifieavit. Rursus tamen exce,le,-e coactas i,po,-tuitate contorum Cjnani, filio,-um Sdjff, ad cxlrcnam
filio,

ex hoc loco

o,-am

'

septemtrionalis

Cambrix juxta Deivam flumim

pervenit

vhi a Temic, S. Wenefredfe patre, : bemgnissime susceptus, constructa ccclesia, a/iquot

';['";' /'''"'[''"'^^"^

V. "

De
^

sancfis

viris

auibus^ I

/iistona necis et rcsuscitationis S.

WeneiVedae om-

cuin S. Wenefreda eonversata

^ecp fi.n.l;i., l.^^t liaUlUU.
^- fieiiiioi
ffeiiuft.

"'"^ *'^' ^ ^*"' y>' wenefred^, /icet longe h-ecius, ct additur Cadranum reyem, viso hoc m-aculo, ad fidem Ch,-isti conversum esse
et

Beunoum
oruni pra^cipuus fnit primus virginis in vita
(juatn ce/ehris fucrit cuitus in Wa//ia fcstantur, .. _ , praiter mu/fitudinem ccc/esiarum ve/ sace/loruin
.

in eodem loco reniansisse usque

ad

regis

obitum

spiritua/i

dux
'

et

magistcr S. Beunous. Cujus

.

non

esse

unde satis demonstratur eam ,-e/ationem haustam ex Actis S. Wenefrcdx^ vet ex

eodein fonte.
41. Pergit Vita narraiidu Beunoum post morcita tem Cadvani adivisse Cad-Ufi//uuum tjus succes- monastica soi-ein et ah eo recepisse locum quemdam in terriClijiinoij
torio

quz

ipsi dedicafa

sunt

(7),

midtip/cx steinma

in
tt

geneatogirum descriptum in Bonedd y Saint (8) et in Achau y Saint (9) et suhjectum ejus Vitx (10), in quo ultimo ejus stirps dcducitur per generatio-

Avon,

appetlatum

0,m,-edauc,

pius ibidem
t,-udito
otiilus po.ll

vicissim sceptro aureo quod dede,-ut ipsi Conanus.

insignia

(1)

Alfoid, Annal. Eccl. AnyL. ad an. 113S (toni. IV,

II,

Part.

p.

la).

(2) Edit.

Topogt: Dict. of Wales, ad Ufec

Dicl.
p. aS.

ofEnglaml, tom.
(GJ Iliid.. p. 155.
II, p.

I,

pp. iiHJ.m
verlja.
{7J Cfr. infra,

Rotoniagi an. 1502.

(4)

(15)

(10) Ibid., pp,

i>l,

30S.

(3)

Lewis.

p. 2y9-30U).

(11)

Ibid,. p. 13-21 (anglice, in

(lii)

Lewis.

To/jurjr.

p. 30.

BoneJd y Saiut
:i4.

(13i Ibid.. p.

Mgv.

Arcli.,

tom.
47.

(14) Cfr. infra.

num.

II,

(.5J Iljid.,

num.

42.

lom. IV,
(8}

Cambro
cit.,

Brit. SS.. pp, 271, 601. Cfr. Bonedr/ y Saint,

Myv.

tom.

p, 38.

^rcft.,

lom.

-^s. (DJ Camliro Britis/i SS., pp. 267, n. 33.

Quum

700
patrata

DE S.VNCTA WENEFREDA.
autcm ecda^iam ihidem
a:(li/icaret, sifper-

Qnum
:

ratam miitehant cusiodes

ecrfesiw in

miracula

vgnit

imdier, infantem ulnin (jestans cui locum

dam
est

in frahcruJa roJtorea
:

arcam quamexcavafam,qux rJaude(id

ct

illmn ex jure paterno deberi asseniif; staiimqiie

Jmiur tripJici cJave

hsc arca vocabatur Cyff

in

Beunous regem convenit, func residentem in civifate quse postm vncata est Carnarvon, eiqiie ejcprohravit yuod donaraf ferram non suam, aUumque locum sihi assignari postulavit vel sceptntmaiiream restitni. Rex ufrumqite respuit : unde maledixit illi Beunons ef sic ab eo recessit. Abeuntem vcro secutus est consobrinus regis, nomine Guideuit, et ad compensandam illatam injitriam tradidit ei locum cni vocahuhim Kdi/naur seu Cli/unog : ubi BeunoHs monasterium construxit ef post aliquot
annos
septimopost pascha. Interea iterum miilierem, fiJiam Yni/r Girent regis, a viro suo
obiit die

proverbium cessit apiid Cambros ad signifirandam rem diffidJJi-

arca) St. Beuno; unde

mam
arcam

Haud

niajoris

laboris

esset

eflringere

sancti Beunoi (3).

Mox

scribebat Pennanf, ineunie Itoc

iexiu) corpus S.

rero postquam hzc seruJo, spe (vel jyrseest

Beunoi reperiendi, amotum

ef

monumcntum
fitr (4).

sepulcri

oblaiiones cessasse dicun-

in Marfijroiogio inde in PhiJippi Ferrarii Catalogo Sanctorum signata est ad diem 14 janua-

44.

Mrmoria

S.

Beunoi

et u,n,tio

Pichardi ChaJJoner

et

fjusdm
"i""' ""-

decollatam vitx restituit

,

in ciijns nece, sicut in

;//; apud Benrdirfinos i\'ro Menardum, BuceJinum, Heredia, Cherle cf Lechner, ad dicin 2 novem-

'^%'"*-

nece S. Wenefredse, fons

terra profluxisse refer-

bris.EJusfamenfestivitascelebrariolimconsueverat
in

fur qui a muficris nomine Digwci Fons appeUatus

CJyunog
cJ. liire

iJic

dominica SS. Trinifufis

((i)

(5);

eam/>
'^^f^-

muHeris occisorem, ab ejusdem fratre capite ampiiiatum, et ipsum sanctus ad vitam

cst. et

Sed

dem

Rees

assignat diei 24 aprHis.

45.

S.

Dcifer,

cambrice

Dieyuyr,

Diheufyr,

revocavit,
ecclesisejus

Deifr, Diar, Deir.

42.

i/fflc

nomine
conxfcrat^;

e.cclesis vel sacella

de vHa S. Beunoi. Visunfur in Cambria non iuitius quindecim sub ejus

cta est S.
filius erat
tici) el

ad queni divina revelaiione direWeuefreda posf moriem S. Beunoi {7\

Arwystli Ghff
fiJia;

Dfife,o

(aJ.

ArisfohuJi paraJy-

,^oj;g dedicata, rideHcef

Uanreynoe

seu Llan-

feuno in comitatu

LlanycU
seu
in

in

Hereford, Gicyddehrern ei comitatu Meriouefh,Berriew seu Aber-

rhiw efBettics
comitatu

in comifatu Monfgomery ,Llanasaph Gwespyr (quod sarelJum tiunc dirutum est)

Amelavdi IVJcdyg (8). ^ Fratres habiiif SS. Tyfydrog, Teyrnog cf Tudyr, sororem S. MarcheJl seu MarceJJam (9), pafruos SS. GwynodJ, Merin, Seucfgr, TudgJyd, Tudno

Lyicannedm

et

Tyneio

.-ieu

Deueio
(1

(10).

Pra:cipue coJchafur oiim

Flinf,

Clyiinog-Fawr,

Carngiwch,
Pistyll
et

in

oppido Bodrari
freccntis

\).Nidium tatnen ibidem ejns

oratorium, sed visifur ianpassihus ah cccJesia

Bottwnog,

Dolbenmaen,

Penmorva,
(2)

nomine insignifum

est

Pivhllheli (I) in comitatu Carnarvon,

Aberffraw

et

tummodo

circiter

Trefdaefh in comilatu Aiiglesey

harum

eccle-

siarum quz supersunt tel iusiauratie sunf, seu fere omnes,obtinent nunc anglicani. In HolyiceJl nulJs qiiidem iedes sacra: sitb nomine S. Beunoi dedicatai sunf,sed usque in hodiernum diem agri quidamin eolle fonti S.Wenefredae ex occidenfali parte supereminente appellantur Gerddi St. S. Beunoi.
cultus

distans fons (Ffynnon Diar) quem prodigio.se e terra eJicuisse fertur (12). Illuc solemni pompa accedere consueverant
die

Ascensionis

Domini

memoria: sacro incoJs

recitare.

loci, et Jitanias,
et

decem mati-

data decalogi, epistolam

evangelimn apud ilJim

Beuno

seu Horti

ut efiam a pauperrimis offerretur pro pueris, postquam novies fotitein circuierant,

Mos quoque obtitiuerat

puUus gallinaceus

veJ gaJlinula,

populan.-^

er;/n,i!um i
^""**^

Prxcipue autein celebratur S. Beunous in Clynnog-Fawr, quo loco uJiimiim vitse iempus degissc et suprcmum diem obiisse fertiir. Vidit iJAdem Joannes Leiand antiquam eeclesiam in qua
43.

secundim sexum seilicet ipsius pueri, necnon infanfes ad ires fonfis anguJos usqiie ad collum
aquain demitferentur ut ne pJorarent nocfu
S. Deiferi festiviias

ut
in

(13).

sanctus jacehat sepidfiis, Juxta quam aliera recens tunc xdificaia erai. Quo tempore vero iJliic se contidit

ad diem 16 mariii, apud Ferrarium 7 ejusdem inensis.

46. S. Saturni
(14),

apud ChalJoner signata est vero, ad diem

cambrice Sadurn, ome.
ft

Thomas Pennant, id

est

extremo superiori
erat
et ejiis

Saturiio.

seculo, vetus iJla ecclesia diruta

Joco

_C visebatur saceJJum, qno ab ecrJesia recentiori aditus eratpcr

et

augusfam mesaulam lapidibus amplis pianis coopertam, qum soJa reJiqua videtur ex
In medio saceJlo exstaJxU
aJtaris

Bonedd ySaint(15), ?//; famen adjuncta geneaJogia, et ihidem memoruniur eceJesix seu
siib

reperitureiiam in

^^

ejus vocahuio dedicatm in

in

Mon et in
ef

LJandsadwrn
est

comitatu AiigJesey

antitjuis mdibus.

EmJyn, Hrnnlan

sepuJcrum, in

modum

S. Beunoi ronformatum. llluc

et

in comifatu

rata

quondam concurrere

Denbiyh {iQ).Ha;cahanglicanis instaiiamio 1806, aUera anno 1829, quibusdam

servatis. Inter has
qiii

soJebant infirmi,

noctem

tamen veierum a^dium pariiJms

ronspicitur pariefi

sepulcro incubantes transigere ut vaJetudinem recu2)erareni. PrsBsertim vero affercbaniur infanfes et

pueri, quosqyrimo intingebant sucro fonti ecclesiai

choruin ab inferiori basiUca

dividit in/ixa antiqua effigies capitis,

qus

sacer-

dotem rcprcescntare videiur

est

et

citi

propinquo, deinde sepuJcri lapidi Junds straio impositos nocfem iniegram detinebani. Vigehat

nunr supposiia

vetus inscripHo inter disjertos diruti ^dificii

adhuc eodem

Japides reperia, uhi

exj/ressu^n

Jegitur

charaetere

romano

tempore consuetudo offerendi in eccJesia S. Beunoi dominica SS. Trinitatis, qua

die sancti inemoria coJebatur, vituJos ef

nojnenSa.luvmnns {\7).De Saturni vero

historia nihii
fiir

romperfnm

esi prsefer

ea qiix legun--

agnos

qiios

nasci contigerut signo

quodam

in

aure nofatos

quod vocari consueverat Nod (id est signum) Beuno. Pecuniam exhorum animaJium venditione compa-

apud Poherfum SaJopiensem in Actis S.Wenefredai. EJus memoria antiuntiatur apud CliaJioner ad diem 3 novemhris, in suppJemenfo vero seu inter
addita
et

emendata, ad diem 30 ejiisdem mensis.

op.

p. 117, not. (2) Rice Rees, 2(; Lewis, Topoi/r. Dict. of Wales, ad singula locorum noniiua prster Pistyl eL Pwllheli.
cit.,

U) Rice Rees, WehJi SainlH,

p.

p. 39.

(9)

(3)

Tours

Pennant

in

Wales, lom.

m. (10) Ibid., pp. 30, 44, 48, 52, 54, 55. Cfr. Rice Rees, p. 236. - (H) Cfr. infra Annot. ad Vil. num.22.
Snints, p.
(12) Cfr. Vit. II,

Ibid,, pp. 55, 54,

4-7.

Cfr.

Rice Rees, WelsJt

II,

II,

Anghc. tom.V,p. 631. - (i) !bid p. (5) Cfr. num. piiEc- (6) Wihh Saints, p. 2G8.- (7) Vit II numm. 2ii, 23. - (8) Bon.dd y Saint m Myv. ArcJi., tom.' il,

p. 397-399, Cfr.

Dugdale, Monaat 399, nota editoris

(14) Cfr. Vit. 23-25. (15) Myv. ArcJ,., tom, p. 52. (IG) Gfr. Lewis, Topoqr. Dict. of Wales, ad hec verba. (17) Ibid.
47. S. Elerius

num. 22. II, num.

(13) Thomaa,

St.

Asaph,

p. 281.
II,

DIES TEHTIA NOVEiMBKls.

PeS.EIerii
stniiinntr
,jeiii'iilo!}ici>,

non exiguum hcum occupat Vita S. WenefrediB (I). AgnoHrendus ridL,nofitia. <jenmlof)ica dc Lcuddad sen Lhu-dog
47. S. Elcrius

m
in

'^'

absfi'. ,,

f.lT '^'''^V^f""''^/^"^"'"m hahuisse vide/ur

xui;.cntm
at

*'"'''

""'^'"" "''"'^ f"">""

AUCTORE
C, D.

oua^

UgifMV in
Saint

Bonodd y Saint

(2)

./

fcrc verbis (prxtermissis sriUcel ,a rianfihns lcrtionibus, rjux nuliius momenU rianfilms /erfionibus, qux nnUius momenti sunt ad

(3), his

Achau y
ud

L,laud,juam i.sa ''^"'"'"^ ' ^onte^t"-' v-'-^"''"-^'' 't^n' Wenelieda; lil,. I ^ ""'^
( |

S.

^)

: Lleuddad in Bardsey, et Bagian in CoeletEleriapiulPennantGwylliprininRliyvoniawg etTerygon Iscoed, fueruntfilii Dingadi filii Kuddi HaeII,filiiSeniiIi,filii Cedigi.fiiji Maxeni

rem uosfram)

\ ^'clutis Z. l ^

wa
*.

mmi no^li^eimhopcrChriMumWO.ubCad,.ti;in.

'^''''''''^'".

Claiuiss..

lei

lur

lone Brilannorum regc. Llcni cdebrari aiunt 13 ju,m

Fesiun,

dicm

Wledig;

et

Thenoi.

fijia

Llewddyni Luiddawtr

memoratur in ^larf,jrulorjio Brila,mico Richardi ChaUoner et apud Fcrranum. S,^h ejus nonune olnn f,asse dedicafam ecclesiam Guifhriaci t,-adit

(13),

sh

,. ,lie

trione (4). Infer fUios Di,ujadi ac proinde inte,

esf

..-t<.t

cLt.((r.>*d;

mafficium ron

compuUmdus est etiam, secundum Bonedd y Saint (5), 5. Gwytherin, a q,eo virus, uhi /pscct Ehrius commo,-afi smd et S. WeneEh',-i,
f,-af,-es

ah

a,ujfica,tis tittdo

S.

50. Aha., ecclesias S. Elerii

Wenelredie (10) nomine insignitas

tt rultii.

'''^f'><-o>ujmi,-enrmpotui.Q,iamvi.u-,,ims,,,,:nnn,m

freda scpuUa
firrperam a
cl.

esf,

no,nen accepisse dicitur.

est,

cenmmiur

Rice

Ilei-x

Prxtermittendnm tamen silentio non d. Bire Hees nomen Elcri in notifla

48.

tur jn-oh,d,Ue omnes

Elerii et Hilarii vocab,tfu (17) ucc ,-ideac,.rlesias

qus a
el

S.

Jlilarh

">'nrujnt,dur, td TrefUan in Cardlqanshire,

alleri
attrihiitn;

ijencafo,iica

modo
fiiiam

rifafa

non

Wiosm

Eahc/s

apj)licari Kle,-io nostro, sed 'ejus

sicj,iifirari

Cantarvonshire, Denfmjh

Erhisfo,-kin

judirio

Ihnfnyhshi,,-,

ihidcm

Samil

Eleriam

quamdam

H!la,-ii

Ghm,.rgan~

cujus i>derp,-efationis,credo, nuUa alia pi-obafio affcri pofest nlsi qtiod in Bonedd y Saint notiliis propriisdeEleride
(6)
:

Dingadi

cratas esse, quippe qui pnBcipua

^lnrc (IS), ,hcforis iUins Fictaviensls titulo conseiusu.hrif,us

s.iffi,-icnfrr

cum Brdannis

Gwyqua:

uUa c.ommen-ia hhuissc ,tou fcjatur

.letnonstrut iuscrijjth

(ubi ronsulenda indicafur qeuealoyia LleuddadiJ,p,-a;miftifiir mentio aUrriusEWx,

(7)

therin

(Heqtieenim ha^r

L,bn de Synodis

(piem ,ommuniter direxU

'^^'^'''"""'"'"

HUa-

A//fiIiaBrychani

uxor Geredig filii Cunedd; Wledig et maicr Sanddei, patri. David epilpl Menevensis (8). Venun ,tc Lnr opi,,ioncZZa
et

ZZ
^

chrum^RWH?''-' "'^"'^'."';'

/^ "'-"" P'ovin-

ntnr prohihet nos qtiod e. tma

hahctur

Lujtts G.ytherin u.erit,e:aL

ttotitia

.*.

.an^V^r^"^'
tt.c.tthnem

paJtJnZ2Ze

t,n' ^^dum

^;"' ^f^^^^P^) (^*^): 7-.m, "^"'"'-/'"'.."^^/^^^ ^''^ " *' certmn '"'"^''""" """'" /""-- Elian, ,p,od

fT'

,ensent

,-a.,d-icarum

in

Bonedd y Saint

Lfw.:.: XJ^wf'^''''^'t

"^""^'''"^"'"''^^^'""-

nost,;,q.tem in Gu^ytherin

cuUum

mZu

^/ilrSf ^.X; ^::;:^;

Plrtane^.i

fttisse afi..n,le

^onstat^immoetrefutan^^^^^^^^^^ y Samt, quum in eo docuiuento infer notltias propri<is de Elerl de GwyUierin (9) rt hxc iegatttr :
Eleri ymhenant Gwytherin yn Rhyfoniawg, a Thcon ei fam. Buchcdd Gwenfrewi; Id est Eleri in Pennant Gwythcrin in Riiyfoniawg, et Theo:

ZZl^^Jt
,:i,lelhct
filli

^'In'''' "'

sanLZl^^^^p!'^^^^^
nosro cehhnor,
Callgu Redegoc,
filn

Ipswysi,
(al.

filii

van

Elian Kcimiad, fiiius Caicludwysi, liiii Cyngani. Gadrawdi Calchfynyd; et Theg-

dwn
posf

nia ejus mater. Vita Wcnefredse

Vitai S.

ubi cj: me.ttionc

Chenaf, Gyna, Cliena, Canna), fijiu TewMawr, fuit matereju:. mifacihadmiserim

F.,-c

Wenefredae manifeste significatur Elerius

S. Elerio

noster.
le

licrs (:2:-i), .'um hoc pofi.ts q.tam cum Efer.o fuissc confusum Hilarium Pictaviensem.

cl.

ejtisilem

49.

De

51. S.

liisloria,

Joannes Leland (10)

:

et

ex eo
fuit

S.
S.

Meiifioiie
ajiurl

Joannes Balxns (U) atque a J nunc est

tio. tlO.

Elerius Canibrius olim

"iatii/rohf/os

suo apud Britannos prcGrediderim studuisse primo ad ripas PW;; U-edlderim studni.<;sA nrmn ^H r nns Elvii
,n

fluminis. ubi

fanuni est divo

Asapho sacrum;
vitand^ causa.
apertissimum

%,. ^,,,,,, .,,,, ,,^. "^Z^^^ ^.^^^nniny^o). F^ .^;; .,... Ex solis aufetu S. -.tr WeuefredfB Actis excerpta
,

Theonia. FJe,-li n.ater, non solum cx Actis De ti. T/iifo.ia Wenefreda? (24) nota est, sed cthm ex Ipmis !terii .iiutrr. Ehrt, geneahffh in Bonedd y Saint, ex qua et
.-^

posteaque strepitus
claret,

et frcquentife

tamquam ad eremum

abiisse. Illud

erexisse illuni monastcrium circa vallem Clutinam, in quo numerns erat et virormn et

ChaUoner in suo Marfy,-olo(jh Brihnnlco ad dicm 3 novembrls. IJhi unirerslm adrertendum miU nufUus ex
prxtcr

qux de

sunt

S.

Theonia

rcfert BU-hardtis

feminarum insignis inter quas Guenvreda vel Wenefreda, nobilissima virgo, alumna Beunoi, erat, qure gladium impotentis juvcnis Caradoci
:

WenefrediE nominantur, WcnefrcdjE, .nenflonrm fie,-i In martyroht/iis ch.mcis rel in Ma.-fy,-ofo,f.o Anfjflcano secutidtmi usum Sarisberiensem.
ipsitis

sancfis qui in Actis S.

(1)

Vit. II,

num.
4a

25-33.

Cfr. ihid.. p.

init.

(sub
p. 44.
p. ^;

nmn.

22).

(5)

%r.

A,'ch., loni.

11, p.

46.

p. 9S.

(lo)

(3)

(4) Clr.

Camhro Brit. supra, num. 39.

SS., pp. ^20.

mi
cit., 11,

Iboinas,
(171 Ibid..

St.

(G) iVpisJi Sai,its. p. '275.

42imt.
p.

(51

Tom.

Lewis, Top. Dict. f Wales, v" GwytherinAm/Ji, p. 544.- (Hi) Thomas, p. 545 pp. 544. 3S4.- (18) Rice Rees. HW../; Sai,its

{7) Mijv.Arcfi..

tom.

pp. 328. -.m. 333, 339.

(19)

Hilarii

opp.. ed.

(8)

Ibid., p. 41

e\iv.; Acha,, Saint Cn/nn-it/,

tom.

II.

59 (ap. Rees, 42
in.

C't-.

(10)

Camhro Brit. SS., pp. !271, (iOU. De Scri/-foribus Brilaiinicis,

tom.
II, p. -IS.

p. 4.-57
:

(Migne, tom. X, p. 479).

;

- (20)

Bened Pennaat
'

(9)

Loe.

{11} Scri^it. Brit.,

(13) Metciilf. Llfe

p. 75.

4.

toni. II. p. 5IJ Rice Rees, p. 2f>7 \V. Lewis, v^ Llunellian. (21) Numm.

J.

Rees.

(12) Cfr. supra.

num.

of

Sl.

Wenefride, Pref.

,jSaiiU[Myv. Aidi.,iom. H.
p. 267.

(14) Ibid.,

- (24) Vit.

p. 41j.

12, 14.

- (22) Bonedd
Wdsh
Sainti^,

p. 496,

nut

II,

num. 26-29.

- (25) Ufr. supra num

(23)

47

VITA

::

702

DE SANGTA WENEFREDA.
D

VITA PRIMA SANCTtE WENEFRED^

PERPERAM ADSCRIPTA
Haiir nlimu^ ex
Codtce Mnsci Britaiuiiri Cotioniano
S.

ELERIO.

1.

ClamL A.

>,

secnli

XII, adjertis

varianiibus es 2. ejusdem hiliHoihccs codice Lansdoivne 430,

sec.

XIV.

lectinnih
vriBv

Cfr.

Comm

numm.

7,

7.

PARS PKIOR.
DE HISTORIA
S.Wenedaro
et

pairarei. Sed nnnc,serrc Dei,nisi

videatur,
te

nimium diuHhi
ille
:

hic

morari

S.

WENEFREDiE.

clesidero, quoadiisque de

talibus regis

responsum recipiam, At
leqiie

Carts-

sime

fili,

proqredere;

lNCIPIT VITA SANCT^ WeNFRED^E, VIHGINIS ET

TYRis
rire
'.

rreda,

Quanto
est,

yenecf or/a

salubre

a puerilin
pirginitatein

MARopere regis arcanum opetantopere Dei magnalia non

^

iitum reperias

Dcus pr^ccdat quo neqotium. Teuyth igitur, a domo

ejus * palatium
sibi

sua egrediens
petiit,

domo regis, doinini

iiluin

obnixe intcrpellans, ut
deiiberaret.

faveret

revelare tormentuosum esl.

Quamobrem

quic-

quod de suo ptitrimonio

tur

liie refert

professa,

quid de beata Wenefreda. favente Deo, nobis

tradilione
ipsius

vir venerande, nequaqiiam mihi vel tihi sorti-

veterum maniteslatum est, ad iaudem Dei et ad virginis sufe merita deciaranda,

tuum

sequesirare rus a provinci^ romtnu-

nione, ne sihi sit inutHe vcl mese neccssiiafi. Sed

difxnuiti est, inelioandum ^. In diebus igiquibus Katuanus ^ super Venedoeia; provincias " regnabal, strenuus quidam miles, trium
tui- *

utpote

harum quamcunquc vHlarum trium

elegeris

ad E

dirinuni officium tibiUherc annuo, si jyJacaiusfueris; mihiquc reJ.iquas relinque ".

3.

dumtaxat possessor villarum. nomine Teiiyth, Eylud filius \in Tekeynglia ^ manebat a. Quaium prima Abcluyc, secunda MajTiguen, tcrtia Guenphennaun appellabantur '\ Huic Teuyth propago non luit data. filia sola exeepta, Wenelredanuncupata
'" h.

Andito itaque rcgis responso optimo, donium

:

asseciito.

re|)Gdavit, ciuicquid

rens

Ergo

si

aregeaudieratBennono retemecum mancre dcsidcraveris, ait, ad

ul>i iihi

edumnda
committitur.

Dei minisferium,

vidcafur opportunius in

meo
In

elir/e

Hsec statlra ab ineunte coepit setate

coelesfem
'-

Belut/e solifudine

patrimonio. Beatus Bennonus inquit tnihi mansioncni deiiiifvo.

sponsum

adamare

",

hominesque
dicavit
'^

transitorios respuens, sibi soii

suam

virginitatem. Quod ^* illius genitor comperiens,ex parte solicitatur maeslus, ex parte exultabat gratulabundus. Sibi enim inerat maestitia eo quod

Quod el ita factum est. Bcnnonu^; igitur cum Teuyth patrocinio suum iixit tugurium In convalle.quEeBritonum linguaSechnant pappcllabatur; ecclesiamque parvulam ibidcm struxit, in qua missam celebrabat, erudiens divina qnotidie
pagina virginem Wenefredam. Siquidem Teuytii donmsque Ipsius quotldic raissarum officla adibant ubi Bennonus celebrationera categorizabat.

prole cai-ebat,

illa

sola excepta; et

quod quideni

ad observandum in posterum patrimonium viro illa nubere renuebat. E contra

graviiis ferebat,

vero gratulatio

inerat sibi

suam prolem Dei

se subdere ditioni. Gujus gratiie causa proposuit heros liberalibus artibus suam tradere satam ^".
S.

4.Ea ' tempestate accidit quadem die dominica A Caradoco, Teuyth cum uxore ad missamexistere audiendam, regiiB stirpln

Wenefredamque

in

domo

Bcimoo,
ejus

tipud ptttrem

henigniusime
uncepto
eillam
et

Dumqiie in tali existebat proposito, beatus Bennonus c pr^esul -, superflui tate tiliorum Selym (/ mansione sua privatus, in domo descendit
2.
'

ejus genitoris cuncta-

Juvene,
soUicitalur

tain fuisse.causasecuraferendi raiss^ necessaria,

ipsius. Quem iieros beue llteratum ^ atque religiosum animadvertens, de sua eum consuluit

stupram, ignem videlicet et aquam cuiu sale. Interea Kara- ad et ah eodein, dauc ^ Alauc falius ^. regall stirpc ovius^f, venaprilfienti
^ ferarum fatigatus, domui " appropiavit, potum quaerens nimirum ^, erat enim siticnss. Ad (luam ubi pcrveiiit, quo villfE possessor erat interrogavit secretum enim aliquod habebat, quod
:

tione

virginis
dis.^i'

fonstruendx

votum enucleans. Perpensis itaquc prorsus mllitis elogiis, Bennonus Inquit Si Deo tnum in maiiit mea commeiides lirxdiiun tecum hic hahitaho, divina leye tuam instruens genitam. Ad haec Teuyth Dominc, sihoc in mea potestate constaref, nemo me aridius tale quid
nata, sibi ejusdera
: :

mulatione
deluso,

sibi

denudare gliscebat
'>,

".

Puella igitur^,

in
'-

domo

sola existens

ocius occurrit; eiuiique elegantcr salutans, ad audien-

interroganti

patrem ejus
'^

dum Bennoni
^'

in

missa prjEdicationem

parentes

OulTir oTun

L W nl

'

""r

''"'^''"'^ "^^''"^

"^^^^^ ^'

" ' '^^- -' -^"

(Qua..o-inchoanaum)

erldTe^d

parvulun a>'i . Iiau,de Ten H? ^n '^" Dei ijLnte trld^cSr

m Tenn'rust^^^^^ conZx ^n n ..

^T""""
l

'''''-" '" P^^'-''"^"^" ^"^ hahitationis lucum, liliam suam tradens ei ^'"'^*''"^ '^''' ^''^""'" """^ Sechnant appellatur eccles.amque '?
;

f^^'' '"'"''"" T'^'"

"'^^"'''"

**'''"'' ''""^'^'^ P^g'"^^ ^'^^i"*^"^

'^''''^'^

'^''^^"^

^^^^'

'^

WenelVedLm diligenter instru..it. ^^^^^^^^ P^t celebrltionem verhum

.'.r^'rL",r

"

'"' ''""

"

''''

''"'' '" '"''"'"'

-^''''

- ^i- -

'

"OU.

tamen.

rox

dolZctT7uM7,^7^''"'y^''''''^ '""' tZZos^f Ta n ,"'" 't^^^r'"

'"^'"^ ''''''

T- MXiam^.i f.ht (.d q.am-ghscebatj

2.

"-' on. ;r r^'"''"' - .i % - - emm 2.

"'"^ '^^q" ^"'!'> ^^P'e durantihus, accidit quadam die audiendam, sola Wenefreda domo relictL ^ Carodocus (ei ^'^-'^'^^^ 1 domum Teuiht ^2. valde sitiens ' .,. ^.
-

(s. e.J e. .. 2.

- - (p. e.)

preifi 1

patremlammas

(i.

n.. p.)

suos

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

suos isse dixil '^ Caradoco itaque nyinphaj '' faciem candoie roboroque fonfcctam inluente ipsanique totam fornia " vl vultu i^

7();{

madvc.tensque istud a Caradoco

eju.
lile

ii.n. cum eri, cun,

-^ '*

, jn

ex mss.

idoneam

sui" concupiscenlia ccepit diffusum 20 exardescere. Deprehendcnsque ^ iliani solani In domo absquc allcrius tcslimonio sitim obliviscens pra: amoris ^^ ma{(nitudinc
iliius
'

admirantc,

cor

in

Bennonus ad cadaver revertens

gladu
>ntu.s

liquefactus cst ut ab ignc ccra^-'..Dcinde

,

capul

projcctum,

oap.av,t

Dcum

intu-

corpori dcforis'tc n obnixe - interpcllans ' Ilud

"3 iit ei

carissima viryo.meis adquipsci'

conciqjisro.

vv,ficare'"corpus,negauderetsuperilloint-

consiliis
te

mecum procorum famiHariiaiem pnfrando;

enim
ve/icmi-nler

Ad

Iitec

vireo' ^*

mox cum prece '^ corpus cum viribus rosumpsit annnam, cicatrice nisi ^' cxiii in cervice
^us.
, intecta

Domine mi, quale elogium esthoc, viritam inaenui ut tu ad ancillam tam degenerem vfi eyo ^^ Iterum Domine, nennaquam ^^ hoc agere qneo ^\ Desponsata sum enim alteri viro, cui adpnssens
iiubere

Zl
ur;

,3"*^^^^^-^"*^

^'-

^'^^ vero sanguine

ejus

ibidcm '^^ irriguusscaturivit/.Cujusiapidcsusqucinhodicrnum

liem, utpote in

crepuit, torrcnsque ^^ fons

- dic

debeo ^\
ait
et te
:

Audiens

hec,

Caradocus furore repletus

loqui^*'
et

Dimifte

insul.sa

hxrfrivoUi nugatoria
consenti.

mecum commisceri

Mihi nube,

mussa cliam " ut thus odorat, languonbus medetur ^^ j. 7. Bennonus ilaque, aspicions

prima, sanguinolenti videnct diversis

eao

nxorem diicam. Videns

in Bemulationcni
^^

oam Imjuscemodi
hunc

Dcum
:

propter

Deinile

commotuni, ad industriam se vcrtens, ne viri opprimeretur violentia ait CoHcede mihi, Domine, vesfiarium meum. intrare, ut ornata vestibus decenter ^a
:

mum

igilur puclia viri ani-

percgisse miraeulum, sibi in (fiffrcsso audienlia parenlum suorum inquit ' Sorormi^ magislro siw,

Deus

tibi

desfiuarit

ahastemlere, ubi ^ nare\ Mi/n aufem

focnm; meque oportet Deus mihi providcrU peLdi^

lieincppn,
ille.

iit

roijarernt,

circa

tecumpossim

rommisccre ^^ Linquam enim, ut necesse est ministeriiim mihi injunrfnm, etjuxta restrum ero arbiirlum ^*. Respondit pucli^ Caradocus 67 ^^
aptii.s
:

anno hoc facifo

hunc diem unoquogue

visfro
'
,,^

.-

opereproprio >.

casulam mihi diriqe dc

/,,,-,, ,,,

mdla
fugieiis

fibi incrif
te ^"

videbifur
5.

mora, mihi ^ nimium non idiquantulum operiri *".

nnpendcremeo non extat molesium pcrmaxima mHiioideturdifficuiias,

tepervenerit
:

j^^^^.^^ ^^^^ ^.^.

cordi

"
'-^

sed

^"

id quatiterad

ignoro enim
/lor tibi

'^

quo /lafnfaieris
solticiiudo.

capile
Iriiiirfilitr

per thalamum vallem celeribus adivit passibus pueila. cupicns quam citius so ^ a viri abesse conspectil)us ^ Karadocus itaque videns se virginis induslria dclusum, furore repletus, cum * caicaribus
>

Accepta

sanctus
e.rfat

Dc

Cui
'

igitur licentia,

a/mt

Saxum

supra " quod meas consuevi ruminare preces '. Superponc /wic in coustdnto ferniino casu/am : et si mi/ii advenerit "dmuat ^. Sic ab invicem ^i posl bencdictionem
n,

niedio fonlis rivo,

^''

Ibrti-

tcr

"

punxit

''

equum, pueliam qua^rens compre-

hendere. Puella vero virum ^ prfecesserat quousque ad monasterii ostium pervoneiat. pacis tutelam a Deo et Bcnnono assequi desiderans.

Cumque suum infra limen voluit figere ^ pedem, vir eam " framea anticipavit, ejus abscidens
caput '^
"'d
iiiox,

nbus^ in Johannis Baptistje vigilia, casuiam hoc modo Bennono Iransmittebat. Supersaxura
-^

in supra dicta eremo pcregit vitam, utpote Bennonus sibi consulerat '. In ^ annis quoque ^ singula-

inutuam disgregati sunt -^. S. Bcata vero Wenefreda

fjuofaniiin

multis diebus

suam

casulam,

saxo impositam
sir

et

per inare

illam aptabat

exterius

pemnplore
fjiisdifimliis

Quod parentes sui quamdiu detenti sunt

6.

intuentes
^'.

',

in extasi ali*

Et

"

ad se

rcversi

'\

lacrimis

maduerunt
irretifus

mare '"ad portum Sachlen"AusqueadBennonum'2/.Ita'^Bennonus

virginis

saxum vero ipsam " interius et siccam cum fontis fluciibus labans usque
;

traitslntatn,
tiil 'iiiii iiii.Hit:

qiia

iiiilii/ii.t
,1

mare

dcferebat, et sic per

lieiuiiiiin

ptiirix P(
veiiti injiiriin

^
^

punifo

im'serandis.

li

Bcnnonus quo

/irodif/iosii
foiite iii

que perniciem lianc

donum omniannoaccipiebat.HuiccasuItE

conspiciens, mcestitia per-

hcu
a

maxima

cst;

altareque

relinqucns

occisioiiis

exorio,

S.Beuiwo

ocius ostium " adivit, soire voicns quis hujuscemodi peregisset cjedem. Erectis '" oculis con-

nmcatur
vitdni.

tid

cum

templatus est" K.iradocum cruenlum '^adhuc "> gladio in manu sanguinoicnto stantem; ani-

ob mcritum tanta virtus inerat quod ubieumque Bennonus foret hanc indutus. nec pluvia humectari nec piius ejus posset venlo moveri Talis rei eventu '-^ Bennonus Casulam Siccus ' agnominatus '^ est '^

virginis

iinmanis
nenaliatur.

ian.s

2.ILinquanvarbitrium) om.
2.
"

Num.

5.

-^'^Ved2.-3'Mnsita.

(q. c.)
f.) f.
i

qusimtocius

eum
^ ^

2.

b.

'"

2-

(V

vellet 2.

Hum.

-f

ille

Belia! aita.

%-

^ (a. c.) c. a. 2. -o

- " nVmq'uerfrfri'-o^^^ om.

^

,,3.

contuentes.

add. ex subUu eventu rerum

2.

_m

y.

f'

(c. f.) f. c. 2.

* ^

pungit2. "

(^. e. a. c.)

cup. absc. aut. ipsam

" (d. s.) s. d. 9.

revertenles. et add. et prip doloris vebementia paene deficientes 2.

seJ 2

T
2.

currendo

"

se

madebanl

post modi

om.

'

Nnm.
7.

...^...|.^^ _.
'

,.

,/

1. ,.

_,

i/iii,

.i.

(/iias

11

(Bennuniis-inquit) pro hac

prima

plirnsi feijltur in >

majna pars

ixions, editx infra, nonniil/is rari aiitHni.t lertionibiis.

jnquit. ddect.ssima 2.

cajntis vi Oi'i>nm.

U,

Ih) Vitx pro-

ut cerno add.

2.

^
'

distinctc notare opeiiB

^ ,t. d.) d.

Kino miln autem) hanc soiani,

si i^lacent,

mecum
tuo
2.

memona 2. - (h. f.) om. 2. - om. 2. coi tn meo jocundum existeret 2. -

(!
p.) p. r. 2.

so

(i.

qiixdum ex nwdio fere capite

Num
Onim.

8.

isj.

modo

pr<Tlibato 2.

(uujn. 16). His dictis discesseruut MBeata-consulerat)^)-o/mc;;;(rfl.s-(?fi/H/i(r in 2 iiniinulla desumpta ex niedio capite \m prvlixioris Vitss _ Recordata eliani verborum Benomi lln om.) om. singulis beati add. - ih m
vii
^' (S. a. i.)

1 (c. t.) t. c. 2.

e)

maxime cum ignorem 2. - i^ iturus sis 2. veniat 2, et xuhjiincta mnt iiUima pars capitis
2.
-^ (d. s.)

" Al ubi 2. a-c miseiicnrdiam, ut recentior altrinsecus mutu* caritatis vi-eat " (o. p.) p. o. ./ add. affer. At iila 2. om. 2. i (n,eo-cofdi
t.

2.

"

pretinm risiim nonest ita 1 perhendinari 2; al liees per Bondmare' -"

>

namque
fnum.
2.

add.

2.

- n sup^,.

.,

vi

l.j)

Vitte

prulixioris 7t

2.

2.

2.

2.

'

(super-ipsam) quiim super sa.\um in

loi
2.

renlis
's

(et sic) ac

deinceps

2.

moveri) om.

's

% - u, ,x. r. e.) Tali e. 2. ^ ' (G. S.) Casula Sicca 2. - n coi.nnn,inalHs 2. - Subjiinunmurin 2 major rapifis M (iiumm. 20,21) prolixioris Vitm(quod excerptum coniphtur /lis rerbis.-Prasdiclusauieia locus simul
(ita
r.

">

siccam add.

2.

" Sachelem

medio coaptalam, saxum illam

2.

^^

transvehehat add.

^"

cfr not

^ea

om 2
'*

~
et

9.

Eo

704
Poatea
litnina

DE SANCTA WENEFREDA.
Eo
'

9.

tcniporc, ut mrniorant,

Romam

pctiit,

visitandi oausa

aposlalorum
iiirisit ; et i

Britanuiam
ri'ri-rsa,

sancforum apostolorum ioca, ut ibi in pra^sontia rcliquiarum sanctorum sc totam Deo dcvolo offcrrct. Qwo pcracto, ad desertum

cxcmplum ab ea excipc- D ^ Quanta ^ scicntit-e eloquenlia liaec virgo * prtefulscrit, non est nostnx? facuUatis edissere. Sermoncs quippe ^ eiogii ipsius melle dulclores
sanclos conver.sationis
rcnt
in sensibus audicntium ab onmibus publice Gandida Wenefrcda prienominata ' ost candorc cnim

pristinumrcpcdavit.Indicbusillis,totiusBritanuic
sancti

lactequc

"

nitidiores

ai/itotiaH

ad synodum WcncCrcdi concioualiantui'

aiiis

ni.

reputabantur.

Unde

et

decreto
prxfiritiir

Ad quam rum

sanctis etiam beata

Wene-

cwnobio
rlrginiim

freda ascendit. Ibjdemque onniibus ritu synodali

religiosc institutis, videlicct, ut sancti qui antea

sophite cioquebatur, et confirmiter

de^cbat.

Locus quidcni, quo

cst
",

cum

virginibus conversata

GiiHheriaci
uhi pie

disparati singillatim vivcbant, nullam habentes

Gurthcrin

regulam

nisi

volnntatem, posteagregatimconve-

moritnr die

24 junii.

nirent in locis ad hoc congruis, el eorum couversationcm sub prioribus provectis sibi pnefcclis

dormitionem, viii ^^ kalendas

cui
est

vocatur. Quo etiam " postvitEe cum consodahbus virginibus i^

"*

juiii

sepulta, requicscit in Christo

gloria
in

Iionor,

et

secula seculorum.
vihginis

emendarent. Unde contigit beatam Wenefredam

Amen

". Explicit vita

"*.

sangt^ Wenfred^

undecim virginibus esse praeelectam,

fons beatse Wenefredie
(nitrn. 23)

ut vit* et

ET MARTYRIS

inonachorum nunc sunt de Bazingwert, Ordinis

Cisterciensis)

et

prinia verlm capitis xui

cmii fine cnpitis xiv Oi"'"- 24).

Num.

9.

cfr, not. seq.

Eierio viiyo Weiiefreda in

exempium

(Eo tempore-exciperent) hormn Joco legitur in 9 : Quibus processu temporis ab eodom sanctilatis pralata est. Qute nihll intactum dimitlebat quod ad propriam salulem
pertinere coj^nioscebat.
et

velaliorum exemplum

el utilitatera

quam

domestici propler

vita;

sanetitatem

ralwnlur.

pra>dicitur

flf7(/,

* autem add. % "> Wytern 2. 2

Unde ab universissimplici diligebaturaffectu eltam eNlfanei miraculorum operationem lionorem ei exhibebantet eam reverenler vene^ uamque"2. f ^ ^ conformiler 2. sancta add. "2. " nnminata 2. g^g ,_ o. ut

-"

(q. e.)

ubi

2.- 'Mcc.

v.)oj. 2.

" qure erat octavo2. -

>'

(rciiuiescil-Amen)

per tempora mnlta quievit. Sed po-stea tempore re^is Henrici illinc ad Salopiam translata debito honore veneratur. riorent autem in locis quibus habitaverat et ubi nunc bonoririce est translata innumera oh ejus merita divinorum operum indigentibus miracula. ul in iis qua^ de ejus vitaet translattone scribuntur pleniuset prolixius continetur

"

2.

(vita-martyris) de sancta

Wenefreda virgine

et

marlyre

2.

Hic desinit

2.

ANNOTATA.
a

Vita cambrica S. Be.unoi, filii Selijin seu Selijff dicunfur fuisse nepotes Cgnani seu Conani regis

De

Venerlocia ac T(y<-n(/l/a,
et

dfCadmnornge,
videsis

Powisise
e

(9).

de TeuHh
prxv.,

loco ubi habitabut,

Comju.

Sechnant seu Sichnant aut Sychnant;

id est

numm.

18, 20.

Vailis arida (10).

iJJo

b Cambrice Wennvre\\^ (1) sea Gwenfrcwi (3). SecKndnm Vifam II (3). prias nuiwupafa ernt Brewa, cui vocahido deinde prasfixmn fuerit epitheton Gwen, qnod Candidum signifiraf (4), propter
lineam aJbani qua post marti/rinni cf resuscitafionem siiam circa collum insignita remansit usgue

Locum hunc,hodie Hohjirdl (II), nomine Sychnant nusquam appeJlafum reperi

documentis ; sed aliquis ejusdem vocahuli,
BisJiton, in parte meri-

in aJiis

apud LJangadaJwr, nunc

dionaJi coinitatus

adpiem r/fa:, Auctor vero Vi f ie I ait (o) cam Cnndidam Wenefredam fuisse voritufam propfer catidorem sopliix, id est sapientix, qusB In ea elucebat. Secumlum quosdam, Wenefreda idem. sonat quod Gandida facies, idque confirmant ex nomiuf Bonifacii,

Munmufhensis, indicatur In LibroLandavensi(12),r//^erm inCarnavonshire invisif Th. Pennant (13). f Nomcn Caradori frequenfer occurrif in Lihro Landavensi et aliis documentis cambricis, sed niishic

quam vir de quo

tanfum
Vifa II nus rex
filins

sermo

est.

Is hoc loco dicitur nuiJus autem Alalegitur circa

Alauc, regali stirpe orlus; sed in

Alani regis
filius
:

(14),
vel

celebris
est,

archiepiscopi Mo(juntini,

qui,

ut

regulus in

Camhria fuisse

notuin

primo Wynfrid appelJabatur, quod nomen ex cambrico idtomate assumptum pufaut (6).

annum

630. Audivi aliquein viruin doctum suspiregis

Q Sed

canlem forte indicari fillum aliquem Alani I

Britanniat Armoricanm, qui Cadvani regis
brise

nullum aucforitatew afferunt unde probent facieJU Hngua cambrica significari voce fred aut alia simili. Prxferea gratuito et improlmbilitcr assumunt nomen Wynfrid esse camhricum, et non
in

Cam- p

cognatus fuerit

et

ad eum

venerit suhsidio

ferendo in certatninibus adversus Anglo-Saxones ei revera cognatos iis temporibus fuisse reges Cambrisi
ef Armoricanos inde ostendi potest (juod Cadivaladr, Cadvant nepos ef post CadwulJanuin

potius saxonicum seu germa7iicum sicut alia com-

plura

eamdem particulam
ut

frid seu

fried desietc.

nentia,

.'Edelfnd,

Galfrid,

Goftfrid,

Denique nec demonstranf nomen latinum. Bonifacii translatum esse ex Wynfrid, et illud nomen idem snnare quod Candidam facicm.
c

successor, caiamitafes quiJms Camhria ipsius ziate jyremehafur dccUnans, .se conf.uJisse fertur apud

Alanum II, num suum

Brifanniai
{Vb). Aiii

Hac

Armoricx re(jem, consobriAlanmn, patrem Caradoci,

ratione

(Bennonus)
legitur hoc

in codiee nosfro ple-

unutn fuisse existimant ex prasdpuis Venedociai

duciJjus; alii (10), conjcctura, ut

rumque scriptum

nomen, aliquando etiam Bennonus,s5M(//H ^Qmions qua postrema

:

gratuifa, opinantur

forma
legitur

mihi videtur, niinis Caradocum fuisse unuin fiJio-

scribendi fere constanter utunfur Bobertus

rum

Selijrn

seu

Sehjff,

nepotum

Salopiensis (nisi quod semel et iterum

apud hunc

Powisiz, (juorum
priori domicilio

imporfunitaie

Conani reijis S. Beunous e

S. Wene-

Joannes Tinmuthensis. In Vifa camhrica sancti (7) nuncupatur Beuno et in casibus obUquis Veuno. De S. Beunoo videsis Comm.prsr., num. 39-44.
et

Benomus)

jam migrare
et

coactus erat (17)in ea leguntur ex

Denique qui auctoritatem utriusque Vitx

fredee

minoris faciant

qux

incertis et confusis tradifionihus censeant

lata, fortejudicarint hic

compi-

d Superfluitate, id
(1) Vit. (2)

est

impQrtunitaie

(8).

In

agnoscendum Caradocum

Cambr.

S.

Beunoi {Camhro Brit.

SS., p. 295.

Num. 12. (4) Zeuss Gramm. Celt., ed. Ebel. p. (5) Num. 9. - (6) Ita Butler, not. ad Vit. S. Wenefred^e. (7) Cambro Brit SS p. 13 sqq. _ (S) Cfr. Du Cange, Glossar., ad h v -^
(3)

Rice Rees.

Wehh

280. -

SS., p

17)

(9)

Camhro
Cfr.

Brit.

(U)
(15)
rick,

Comm.

SS pp. 15. 302. pr^v.. num. 18.

,

(10) Zeuss.
(12)
p. 8.

p.

S92.

(13) Toiirs in

IVales.

tom.

III.

p. 122.

W. Wynne.

History of iVahs, Life ofSt. Wenefred, p 30.

Pagg. 173, 432.

(14)

2.

Num.

S.

(Ki) Tli.

Mey-

(17) Gfr. supra, num.

illumj

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

fiUum BioaUaun seu Rivallauc, id est RvqU Alani (hI prmfixum Riw seu Rig secundnm
Hliim,

705

cationem
episcoju,

communem

siauifii

Caradocus circa tempora Josephi Landaveusis vousecraU mmo 1022 scehribus

iuterpreteris) (1); qai sdlicet

mis, inter

aha facinora uxorem

{%

infa-

tudine ab oslio ecclesi ahstuht

Seisill vi et forti

stico (28

Idem concessinn
in

est

S.

Gundleio

(3) et

veim

et iidem forte ulferius opi neutur etiam uomeu Teuith /iUi Ehud exceptum ex eodem Libro Laudavensi, nbi in charta anni 927 adducitur guidam Teiulur, rex Breche

necemprocurantm;

fratris sui

^'Yo.,(29). Denique,
.-

Vita S.

^J^'>nsone ipsius discipulo ab eo discedenfe leqi' ... occpit iaci'imari, donec iacrim* ceciderunt
"^^'^^'' lacrimabiie; unde ir:"'"'"."^'"' ^"'^^"^^'tque decurrens quasi fluxuflr fluxu fluviali; qu. appellatus est nomine ejusdom ^J"''"'''" Samsonis m rifici f.SOi rr>. r

iZil

siti

Ls

niauc. fiiiusElised (5).

Sed

ha^c

uon solum uimiK

T'

gratu,tosuppoueren.tur,sed et eo improbat>ihora dicenda forent quod eadem nomiua Caradoci et Tenith lefpmfur In Vita cambrica S. Beunoi qux tamen e diversis a Vita Wenefreds documentis hausta videfur.

^^^)%tonf'snomuiealicuJussancheonsZ-^^^^ J 0/r. mfra, App. num. 4. k Secundum Metcalf sinus

(32),

Clynnoy, quo advecfa

b.

maris prope

esf

casula

ad

S.

nequam, maledicente eos ahquo saucfo vel utfioue divina ob injuriam imi illatam hquefach cd ferra absorpU memorantur iu
Vita S. Cadoci, cap.
S.Ilfufi, capp. 17,

gSimihprodiffio

viri

Wenefreda transmissa, usque ad recentiora tempora appdlatus esf apud Cambros Porthv Casseg.^.or^ nomen primitusdictum
Porth yCassul, /rf..9;Portum Gasulce. Vbitameu concederecogor Fteefwoodo advertenh (33) nullum hujusmod^ locum usquam indicari pra^ter Porthetiamsi populari sermone in comifatu
existimavif

Beunouma

(6) ef cap.
et

mm

i,^

j.^^^

20

21

(fi),

T7/a S.

ferui.

{%

Paet

in

ita S.

Lasriani, num. 11 (10)

iu

Vita S. Colmaui Drumorensis, num. 15 {{\) Aliam traditionem circa pa-nam divinitus iuflictam Carodoco ejusque posteris propter faciuus
S.

casseg , comitafa Munmufhensi (34); etpra^terea,

Wenefredam pafrafum

culo
]i

XIV Ranulphus

iu scripto consignavif se~ de llijyedeu (12),

Carnavon E smus qmdam hujusmodi nomine desiynarctur nidenon sequi hoc vocabulum
seculo
\'

II

fuiase in

nm

non potius posfqiiam seculo

S.

Miracuh iUius, quo viri aut mulieres decollaU deinde ad vitam revocantur capife corpori
apposito

non minus exempla duodecim iu

Vitis

sanctorum
hujus'
praiter

Bnfannorum

et

imeruorum
S.

ojfendi.

Duas

modt resuscitationes a

Beunoo patratas

S.Wenefredfe,;-^/-?,-,! Vifa ejus

S Tanguidi {Ul S.Keraniseu Cyerani

Uuanensis
S.
(18),

cambriea {n) ahas Vit^ S. Cadori (14), S. Paferni (15), 5. GildL (16)
abbatis

cmtex VitaS. Senani,

via, sed

quo res qua^dam tapuh tmpositm vd nullo vehivulo, aut ipsi sanch saxo umdenfes ifla^si aquis fmninum vd maris transvech fuerinf, insuetum cst in Vitis sanctorum Brifannorum et Hibernorum. Unum cifass<- suf/iidf, is

Boberh Salopiensis litjdlo historia dndem mterpldmn divulgafa fuit. \Neque illud yenus prodigii,

XII ex

Wenofredie

fah ratione casulam

et

Lasriani (21), S.Motua^{n).

Aidi (20) S. Colmani Drumorensis (22) et '

^

S.

Albei (19), S.

accepisse hyitur a S. Dermicio

ad eumdem eadem

sanctorum Brilannorum d Hiberomitfam qum hujus yeneris referuntifr apud AJbertum Le Grand (24) d in Actis sanctorum Hiberuix ex Codice Sahnanficensi norum.
Sic, ut
(25),

hymms in

i Quam plurimos fontes divinifus vdsanctorum orationibus aut iu eorum yratiam e.vcitafos vd etiam, sed rarius, ex eormn sanyuine aiit lacrimis exorfos,et illorum multos deinde miracuhs cdebres

adverso fiumine, tres pefras salis remisisse (35). /// piscina scafuriyini fontis S Wenefredas adjacenfe Javd lapis quinque

circiter

pedes

Vitis

quem eumdem illum esse tradUio popidaris fenet quo casu/am S. Bcuuoo smyults anuis transmittere S. Wencfreda consucremt.Lapis iste Jam fempore Poijerh
Salopiensis
(rfr.
\,t. II,
et

anyficos latitudine patens,

batur,

num. 16) adhuc dicitur.

lapis sancti

Beunoi diceepiscopo-

Fode

hic desiynatur ccetus

quidam

sanctorum Cambrensium vulyatas a cl. W. J. Rees iu Vita vambrica S. Beunoi altera mulw priBter S. Wenefredani, fiha Ynyr Gwent regis, a viro suo decotlala et loco qui ejus sanyuine
aspersus fuit fons hmpidissimus e terra erupisse

iiUer Vitas

rum qm convenit Eboraci, nhi a Wini Saxonum occidentalium circa annum

episcopo

mrratur{%);simihs
(IJ

conseeratus csf antistcs, adsumptis in societatem ordmatioms duobus de Britonum gente episcopis (36) qua occasio7ie inter episcopos qui itiic congregaU erant qu^dam sfafufa fuerint
:

OCOCeadda F

res traditur in Vita S.

Da-

de disciplina

ecclesiastica

d prwsertim

monastica.

Zeuss,

Gramm.

m. ~ (3) ibui.. (o) IM., p. m. - (0) AV.

dav y

Cell., ed.

Ebel. p. 20.
250.

p.

{-1)

Lih.Lan-

(4) Ibicl. p. 262.

l,^:r
ftm
.^"

*''

J. Rees. Cambro Bvithti Saints, ^^'^- P- ^*^- ^^'- ^'t- S. ntuli, cap. 3 {ibid., '^' ^^'^- PP- 1'3' '^- 177. (9) llH,]., p. 193.
''-^

n. 8. (22) !bid., p. 832. n. 14. (23) Ibid., p. 88fi. n. 2.5 -(24) Pagg. 45, 53. ^3. 315, 320, 325. 368, 627, 644. 677, 792 SOO 809.S-25. (-25) Piigg. 32, .311^ 34^''

11)5.169,191.246,254

^"^"'- P-.nifr inlVa Kl"!] Uv. Append., nuin. 7. priEv num.il

e.Mr.

^^' "^'^-

^'"'^-

- (J3)

^^'^-

- fl'
Gfi-.

4IS, 442. 473, 755, 762, 773. 779, 793, 828. Bnt.sh SS., pp, 19, 306. (27) Ibid..
p.

Jl^iJ- P- 833.

130.

933.Ibid.,

(2!n
1.

Ibid.. p.
2.

150.

supra

Uo)

Ibid., p. 197.

1 fZf"^'"-'
n P-47, n. 26.

Albert Le Grund, Vk-s dc. SS. de ^^'"""ifainc, p. 13-14. (17) Ibid., p. 7G7-7rKS.
(10)

-(U)

Camhro

Brlti,]^

Comm. SS.,p. 47.-

(31) (33)

Nuuinu
Op.

p. 126.

(26)

CambZ
171

(2S) Ibid

(30)
St.

p.

(32) Life

of

Wenefride,

p. 64.

i\7'^'L^''^--^''^-'-^Coc/.Salm.,p.im.n. I4.-(19)

(20) Ibid., p. 342, n. IG.

- (21)

Ibid.,

cil. snpra (Gomni. prav., num. 9 extr.), p. 70. Lewis, Topogr. Dict, of England, tom. Ul. p. 556L,h. Landavensis, p. 141. (35) Golgan, Act. SS. Uib'., p. 527; Act. SS. Hih. ex Cod. Salm.. p. 753. (36) Beda' -i.

(31)

Ibid., p. 794,

i/. ., lib. III, cap. 28.

^ovembris Tomus

89

P.ARS

706

DE SANCTA TONEFREDA.

PARS POSTERIOR.
DE MIRACULIS QU^ APUD FONTEM
CONTIGERUNT.
Violatoreti

direxerunt. Qui accelerantes, etiam jumenta templi parieti alligata secum diripuerunt. Sed diu

inde non gratulati sunt

enimvero morte horri-

S.

WENEFRED^

biU infra breve spatium inficiati sunt. Sed et principes iniquitatis, qui illud indiderunt, prius-

quam annus
affecti

circumvolutus

fuit,

nece nefaria

sunt.

Quid dicam vobis? Vix unus de

tenuit; et

10. Incipiunt

miracula ejxjsdem. Quaedam incolis

tanta multitudino cvasit, qui vei

fontJsvel
ecclesias

die cognita vel visa digna relatu decrevimus. Lpao manare fons coepit, ubi martyris san^uis
defluxerat, miraculuni seculis inauditum, dictu

tum tantimi
rentur.
14. Illis
sise

eorum comitaquoniam zelus donms

Domini coniedit eum,

dejecti sunt

dum

S.Wenefredse
diversis
po^nis, etiatn
morte,difi}ii-

alleva-

mirabile stupendumque auditu, in medio fontis

ebullitu inerat. Lapilli videlicet tres limpidissimi,

iterum diebus quidam ejusdem eccle-

item latrones
alii.

diaconus,

cum
in

sacris signls in

coUo suspensis
parochiee

tus midclati

mulicr quse-

dam

cum fontis scaturif;ine ascendentes et descendentes, more artanorum a a jaculatore projectoriun,

ad invicem obviabant. Sicque multis annis duravit.Tempore vero Dacorura in Tekeynglia sub Britonibus subjugatorum, femina qusedam infausta ad fonteni descendit,

protectionis occasione, de viro

suae

quodam

decimam

equis

domum
:

tcme-

raria,

desursum

et

deorsmn

sibi

usque infra metas fundi

casu incidit [in] latrones

asportans. ac martyris perveniens qui nullam martyi-i vel

ejus sacris reverentiam deferentes,

eum
Deo

spoHavel pro

verunt

et

cum

exuviis eum, ut pro

qufe lapillos speculans sibi praeiudere,

ditate accensa,
"corf.

eorum

avi-

unum

arnpuit

et ilico

reliquorum

utrique

uterque*evanuit;deindedomumregressa,instanti morbo correpta est, et infra paucos dies defuncta

est.

sui propitiarentur implorantem, compulerunt. Verumtamen sibi longius abducto, ex nutu Dei et martyris menti incidit ut fugam miret. Inita autem, ab ipso latronum

martyi-e sua
ire

secum

Confessa tamen ante obitum, lapillum redsed quod prius gestum est omnino
*,

duce

pedetentim

investigatus,

denique

vero ^
* cod. eo.

didit:
'

latuit.

eodem * quaerente

illum apprehendere ruina pree-

oon: perpe-

Nimirum

fratres,

quamquam
illis

lapides, martyris

ram Non
est

potentiam suo approbabant testimonio,

cum

legi-

peditus est; et in crure lancea propria perfossus, nervos araisit femoris dum caedere nescit. Et sic

mirum.

mus

sanctos patres

* in

testimonium lapides
vir,

uno

castigato in corpore, reliqui

omnes

correpti

Ug. olim ?

tulisse.
11. Contigit

sunt mente. Et diaconus,

Deo

et martyri

pro
qui-

perjwm,

etiam aliquando quod

sacraria
;

furto

impensa
rebus

sibi liberatione

grates persolvens, cura

increpatus, super fontem et

ecclesiEe

domum
immittit

salvus reversus est.

Quoniam
in

mart jTis perjurium perpetravit sed qualiterbeata

virgo prcesumptoribus
innotuit.
iUiciti

dem
est

angelum

Doininus

circuitu

assentit tempestive

timentium eum,

et eripit eos;

quibus autem non

Capra enim jam esa in ventrefuris horridum balatum protulit et sic illum reum esse patuit. res satis horrenda quod a rationali animali cum testaniento denegatum est, hoc a bruto et, quod mage est insolitum, jam comesto,
: :

timor Domini et sanctorum, ante oculos eorum invenitur iniquitas eorum sibi ad odium, et in verticem ipsorum descendit.
15. Ea nihilorainus tempestate, miles quidam Francus, ejusdem fundi possessor, super rivum
milea Fran-

cus

et

Hxor

reseralum. Nec
sanctis suis

ambigendum

est

quin Domi-

nus propter sanctos mirabilia

faciat,

cum
in

ipse in

omnino

estmirabilis.

matrona
ancillam

12.

Diebus quinetiam Francorum

eadem

terra ultio digna a

Deo

facta est per

eamdem

suam apud
ecclesiam
atrociter rer-

martyrem. Matrona namque qutedam, Eemulationis zelo

molendinum dimetiens, aquam stagnare coepit. Gernens autem miles aquam ad saxum Bennoni erumpere, quod forte suberat stagno in medio rivo 6,prEecepitut in stagno poneretur.Sed quamquam centum juga boum admoverentur, a loco sane non resurgeret tam enim immobilis
fontis
:

ejus.

ducta adversus ancillam,

eam verberi-

extitit

ac

si

fixis

radicibus evelli nesciret. Posopi-

berans,

bus acerbis discerpebat, et furiose illam, ad virginis ecclesiam fugientem tutel^ causa, verberando instabat. Misella vero, ad templmn veniens ac mgredi tentans, ostium reperit firmiter pes-

tremo vero miles operarios suos id ticte agere

nans, eos

iterum atque iterum

compeliit;

ac

putans se solummodo pede posse lapidem evol- F vere, prse ira animi permotus, saxum pede impegit.

sumdatum,
rans,

et

tum

ignorat

antea infra basilicam tutelam spequid agat; ostium tamen

dilacerationi

Sed statim

reflexis nervis in poplite et

obduquin

ratis,

dum

vixit

claudus effectus

est.

Eodem
militis

adheesit, sed

matrona ejus

minime

in *

temporis decursu uxor ejusdem

ausu

* cod. qnni

pepercit.

Prospiciens

profecto

martyr

Dommi

vim

sibi illatam, condolens pudori suo et miserEe compatiens, extemplo a Domino impetravit vindictam. Captiva igitur, diu laniata, sub pedibus

tandem, ut Deus voluit, surrexit et sibi incumbentis maxillae caput suum impulit; quo impulsu gena a compage disjuncta, gulaque retorta ad aurem alteram, sic usque ad obitum deformis permansit. Dignum
prostrata,

dominse su;b

ipsam fontis crepidinem ingressa, cuod proprie infirmorum est, ibi illicite se balneavit. Ast id impune sibi non fuit sterilis enini usque ad finem vito permansit, unde prce omnibus doluit. iEquum quippe fuit ut qui in hereditafem martyris venientes, ejus sanctuarium illicite polluerunt, omnibus postmodmii in eorum circuitu
temerai'io
:

forent illusio et derisum, subsannatio et oppro-

brium. Talibus
quae omnia

et

his mirabilioribus

infinitis
:

nempe

fuit ut

quse a flagris ante spiritus suffoca-

miraculis contra pravos virgo Domini claruit

si literali

tionem cessarenoIuit,usquead corporis et animEe disgregationem a corripiendo eam non desisteretur. Sic, sic, qui

memorite traderentur, temcopia fandi.

pus deficeret

citius

quam

Nunc

vero

latrones,

non verentur Dei et sanctorum tabernacula, implentur facies eorum ignominia. 13. Item dimenso * temporis intervallo, pacis

ad castigationem scelestorum, ne aliquod nefas

in jure virginis facere oblectent, ista sutficiant;

*cod.

dimersoy

jure ubique per patriam violato, Francis atque Gualensibus se ad invicem oppugnantibus, prse-

dones innumeri de Venedocia totam Tekeyngiam depopulantes, octo sacrilegos ad deprsedandum etiam virginis Wenefredse habitaculum cum villa

quia alias ad sulcandum aratrum nostrum est provehendum, scilicet ad virginis beneficia erga Kgros rcvelanda. 16. Tempore quoque Francorum, in eadem rogione quidam dives ^ger, raultam pecuniam habens, sed non semetipsum, audiens

PavahfK'^"^
usiiin

'<'"

broriim apud

famam virginis,

gacnon

fo"-

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

lem recuperal

ginis,

devectus vehiculo

illuc

Qui ad memoriam beaUx virginis pervenieus" facultaie sua tota ecciesiiE et egenis

quantocius telendit

707

aquam

in os misit et vestes

filium

ntem

sm,m verba

recta nro

ipsum pauperem

ero-ata se'

reddit, nihil amplius in

in

as an es
tui, et

Deum

dehcns oblectans, sed

mundi
terti^"

et

martyrem

rogantem nudivit Quo vTo"

EX US.

Domino
unda

Demde
nnrum
in

confidens

se tertio in fontis

loto, et

matT] congratulantur. 21. Alia quoque vice venientes

,lom.JZ2
quidam conso<lescede-

noctis vigilia in ecclesia

cum
ibi

m modum

audires

de^tituerat corporis proprii substantiam sensibus integram viribusque idem recepit quod dilexerat distribuit, quod semper atfectarat invenit. Et sic qui usu pedum carens vehiculo venerat, pedibus utens plene et perfecte incolumis rece^sit
;

baratrum c Que ante a nativitate turpiter curva et ad nates con tracta, jam ossa sua in rectam compagum loca tionem distendebant. Putasne videres iliic tunc iBEtam astantium cohortem, et gratulantem Deo etv]rgini?Videresutique.O quam )usfa recom pensatio. Qui se peculiaii substantia

crunbus

orationihus finita tunc in pedibus

run

-C"" T''''''

""'

'"

f '

contraclus.

et

et in bracliiis ingens

sa us attnbu ta est.

rum hunc aud.entium

bl.s ab"r ed.lus s ab eo est ut juxta vel procul positoaures finnirent.Virtus

Hoc quidem descenso, mem^:^!"-'"'-' ^'-P""S tam hord-

qtrrrnX"'''"--*-^'"-^^^^^^^
largitatem molitam statim adeptus est. Ipsa nan que

-5ft:irt=;IS:,-precbus naturalom
ei

dehiles

membris,

redmtegravit statum.

membrorumUn um

. 1. ferre.s reaimoMa; , hgaminibus per multos annos circumcin: ctus, brachus ferri rubigine miserabiliter corrosis ad idem sanctuarium devenit: peractaque ibidem'
^^:'^,^.'"'^"'^'^^^P''^d^I''^t'spcenitentia*ductus

mneultt fer-

23. Quidam insuper caecus natus, in tabernaculo martyris ritu celebrato, ad fontem
lavit, et vidit, et
24-.

CSBCUS,

abiit ' et

gratias egit.
calculn

gmem
sun
.

Pueri necnon duo, calculo laborante^ virpetentes digestionem naturalem

cons'ecuti

nocte

cum

vigiiiis et

Eo porro manus lavante, atque brachia protensius infra fontem extendente vl^ sunt sibi dufe manus deiicatae a
perrexit.
lacertis suis vinibi

tem

orationibus, diluculo ad fon-

Quorum aiter commuo debriatus

25.

laborans.

privafus ibidem .egritudin

est

mus. propheL

cha-'

cula dissolvero. Quis, fratres,

tum

virginem

prsesentem dubitat? Vir profecto ab ecclesia ad fontem exiens ligatus, a fonte vero ad ecclesiam rediens dissolutus, gratulando Deo et martyri sus, pro signo eadem vincula ibidem
suspendit

horum plerique vermibus usque medullas corrosi opem virginis cognovere enunvero extinctis vermiculis
in

Ad modum

alii

multi

diversis morbis nfflicli.

Nonnulh

sani rapatriavcre'
spirifibu.

mentis

inopes,

immundis

vexati, dentibus dissecantes,

lantes. in vinculis vix adducti,

qu^que vLa pVo-

domum

sanatus
hydropicas,

qu tam patenter ad se clamantibus subvenit 18. Nec est omittendum quid circa
egerit;

illic pendere visa sunt. Perpendite,viri, perpendite, mulieres. quam venerabihter et quam reverende h^ec vir-^o Domuii et martyr ab omnibus est excolenda
'

qu!B multis

annorum

lustris

cum^ ad se venientem ad manus vix tractum

lymphati-

quoniam quidem
fontis

transactis
ita

vigiliis

et

ablutionibus in

fiuctibus,

humore superfluo

illum

allevavit

quod

humanm natur^
mansit.
epilej)tici,

nihil ni^i

ab ad

extirpat; qum etiam tussim obstinatam excludit ventris tortiones et fiuxiones repellit. menstrua

ejus gratuitam pietatem exeubantes. sacri fontis fomento a febribus cujuscumque generis eruit. Multocien.que hasc virgobenignissima hydropicos contemperat paralyticos reformat, podagricos reparat, nielancohcos curat. Nec mmus sciasini removet, cancrum eradicat, disnoim d enervaf. hemorroim

meavere plenaria seipsos regentes ratione Fre quenterquoque febricitantes ad

inde re-

obstrusa

competit temperamentum re-

sterilitatis dissolvit,

fiuum

et

immoderatum

obstruit.

equidem nihilominus manum martyris sensit. Ductus namque ex more ad basi^ hcam ibi noctem vigilando et orando peregit.
Mirabihter
ei

19. Epilentius

numero expheare
cta perstringam,
ffigris

rando pauca cuncta explicare tento^^ Tot et tanta sunt virginis beneficia quod eorum infinitas

sanguinem superQuid enume-

contigit passio,

namque

bis

mvasit; sed in utraque vice nil prevaluit. In crepusculo etenim sibi epilentiam adesse sensit, atque templum festinanter cucurrit invocato vero nomme Domini et martyi-is a presbyteris super eum, confestim maium quod inchoaverat emn derehquit. Aiia die diluculo morbo in eum grassante, in fontem projectus

eum

repudiat. Sed ut breviter cunomnibus languidis, morbidis F quahcumque infirmitate detentis,

martyris

hujus suffragium erga

Deum

pura

fide poscenti-

bus, pie et benignissime atque omni dilatione procul remota extemplo subvenif, atque eos sensibus ac viribus utriusque

hominis ad plenum

investit.

nunquam eum aggressus est. Similiter duo iratres. eadem infirmitate eos invadente in
Projecti,
*eod.
Asserant

est. et

de reliquo
pueri
fonte

omnino

sanati sunt.

Sed

et aiii hujus-

virgmem hanc tegritudincm virtute meritorum suorummaxime delere, quamvis et alias absterGalamitosior eiiim nulla csf quam hfec, quse perdit, cor corrodit, animam pene evoinit, cerebrum discutit, linguamcomedit, spumat. stndet, membra aduncat, se totam discerpit et quia sic est, maxime
gat.

niodi multi et innumerabiles. Asserunf

*namque

26. Nec letheiE oblivionis silentio recondendum quod post expui^ionem Francorum a tofa Venedocia de fonte ejusdem virginis constat factum Fons siquidem marfyris trium dierum spatio iacteo hquore emanare visus est. Verum primo illorum dierum diluculo colorem iactis, verum et saporem servat. Sacerdos namque a matufinis

kqttafontia
iit

lac converaa.

sensum

ecclesia martyris ejusdem, ipsi fonti prieeminenti cominus. rite celebratis summo mane egrediens,
et tale

accurrif velociter, et
vit

quid comperiens.portando seeum lagenam' impletam accurate custodi-

ac diligenter. Dcnuo accelerans

ad hanc curandum inten-

cum

spongia

"'llllis,

20. Mulier

nimm suum. mutum

^eatae martyris

efiam quEedam puerum quemdam,

a nativitate, ad
attuiit.

memoriam
rite

secum

Quse celebratis

solemnns vigiliarum,

vi

eum

fonte perfudit, et

hanc etiam impleret. liquor jam nitorem aliquantulum diminuerat. Sic per tres dies paulatim lacfei coloris cum sapore detrimentum patiens, habitum priorem obtinuit. Et ne quis exislimet ventorum turbine aut pluviarum intemperie hoc accidisse, sciat non breve tempus ante et post,
ut

etiam

708
EX MS.

DE SANCTA WENEFREDA.
28. MemoriEe est revocandum quod ad sceleratorum correptionem supra omlsimus. Duo profecto clerlci In diversis tcmporibus intVa vlrglnis mapalia sacrilegium pcrpctravorunt. Quorum altcr
Fu,^'^ohnii',i

etiam tunc, absque ulla elementorum cominotione fuissG. Et nullatenus indo debct oriri hresi-

hoc scepius venisso ab indigenis cst auditum. Liquore quidem a presbytero recopto infirmis ubique transmisso ct potato, opem, quam virgo agere consuevit, etiam lios
tatio vel diibium, quia ct

manualom librum
est; et

aufercns,statim

cum furto

sanando

bone fons illius lacteus atque duicis saporis apparuit, quae Candida Wenefrida prEenominata, se blandam, lenem, maiisuetam, mellitam, piam, benignam, propitiam, dulcem, misericordem interpellantibus se ostenillis

pr^stitit. Et

quia dignus est operarius mercede sua, vcrberlbus multatus est. Reliquus vero missalem codicem furans, omnibusque
ubi-

doprehonsus

que pro pretio offerens, neminem reperit qui secum mutuaret.Doniquc quldem nutu Dei retroveniens, et sacrilegium ulterius abscondere non

Moftua ad
fitam revocata.

dit.

pervalens, quia promernit suspensus

fuit.

27.

Vilipendendum nullo modo

per lianc virginem circa Vesperascente quadam die, homo cadaver puellse exanime secum ad martyris umbraculum baju-

quod adhuc puellulam actum est.

cst

Qui faclt mirabilia solus hir miracula propter virginom ot marljTcm suam Woncfredam
29.

ad remedium indigentium *, vel ad castigationem impiorum, non cessat operari Deus, qui
vel
in Irinitate perfocta vivit
et

coi/.

induU

geiiUum

autem sacordos lavit, ut sepeliretur. Videns noctem supervenire, humationcm illius usque in

regnat unus per

passio
KAL.
VIII.

omnia secula seculorum Amen. Expucit

SANCT^ WeNEFRED;K VmGINIS ET MARTYRIS,
JUUI.

mane
rio

distulit;

corpus frigore
institis

letali

rigidum suda-

obvolutum,

obsitum, relinquens infra

ecciesiam, valvasque firmiter obserans. Intrans

ANNOTATA.
a HuJKS vocis mterpretationem non repen in Cangii Glossario,
est

veropresbyler ecclesiam sunnno diluculo ad cele-

brandas

vlgilias

ex more, puollam

jam vivontem,

B ab

institis et

sudario penitus dissohitam, cluni-

Ex

ipsa sententia manifestmu

bus et palmis pr^ debilitato adhuc supor aream repentem, omni mortis signo carentom, et se hospitium et cibum rogantem invcnit: et gratanter
si

ea siynificari pHas quibus Itidnnt Jaculatores.

b Cfr. SHpra,pag. 705, Ann. I ej^fr. c Id est strepitiim vel commotionem,

reliqna senientia patet.

ut

ex

Deo

et

martyri gratias reddidit. Quid

mirum

Neqne

lisec

rox

lefjitur

exanimes ad vitam prece sua revocat, quEe

defuncta denuo revixerat?

apud Camjium. d Id est dementiam, grmce

SiSovoiav.

VITA SECUNDA SANCT^ WENEFRED.5

ET EJUSDEM TRANSLATIO
AUCTORE ROBERTO PRIORI SALOPIENSI.
Edita ex
et 3.

1. Cod. Oxon. Bibl. Bodl. Laud. Misc. 114, sec. Cod. Cantabrig. Coll. SS. Trin. 0. 4. 42, sec. XIIL

XII; 2. Cod. Brux. 8072, Cfr. Comm.przv., num.

G.

sec.

XVII;

A. VITA.

PROLOGUS.
Scri^toris in

InCIPIT PROLOGUS
viRGiNis et MARTYRis.

'

IN VITA

SANCT^ WENEFRED^
et patri

sorum salutem prospectat. Eapropter, o reverende pater, bonorum quee penes nos de supernisnuperemicucrunt cognitionem tibi mm invldl, E
rogantibus amicis
^

hac

VHa
;

scribenda

consiUum
bus usus
iioiuiiiUa

Guarino ^ reverendo priori Wigornise, Rotbertus * suus

filius,

Domino

quatenus
:

tibl

potius infusam

nobis gratiam intimarem

tum quia

tu in hujustlbi

vita

i/uibns fontisit

peccator,

co?nobii

Salopesberiensis

modi

officiis

summe

studiosus perpetuam

priorcrjinoffenso

de

Incedere.

Quem

pede viam mandatorum Domlni divinorum bencticiorum aliquam

famam

adquislerls,

tum quia multa prece

inde

tibi dari

postulaveris destinatumque niinia, ut

saiicfa rirffine
Jiic

tradila

preEterdefi-

constat particulam cognovlsse, affectu religionis ceteris debet charilative impertlri quod sibi gra-

fertur, exultatione susceperis.

vir sapiens,

Et quonIam,ut

ait

omnis

affectlo justfe et legitimse tar-

missa,

ciente teslium

aucloritate.

Hoc enlm eorum qui in sunt devotio sibi proprium vindicavit, in una scilicet fidei agnitione pariter communicare quod aliquis dlvinitus Illapsum susceperit.
tis

divinltus collatum est.

ditatis

Impatiens

est,

non ignoro

te anhclo splritu

Ghristo

unum

susplrare donec

Inoffectum aliquid cognoveris

eorum quibus

suppleri dovotio tua prasstolatur.

Dei quippe consilia desiderantibus revelare, virtutis est; nolentibus vero et repugnantibus passlm
ingerere, constantise et fortitudinls esse perhibe-

Exinde tibi nuperrime digestam beatee virglnis Wenefredse ^ vitam diroxi; quam partim per
schedulas in ecclesiis patriie in qua
dlgnoscitur collegi, partim

deguisse

quorumdam
quos
et

sacerdo-

Alloquln si quod de communl omnium quibusdam tributum est voluerit quis in sui ipsius
tur.

tum

reiatlonibus

addidicl,
et

antiquitas

veneranda commendabat
adhibcre
ipse
religionis

quorum verbis fidem

jure attrahere, malens illud sub

quam alionim

utilitati

modlo occultare subministrare, invidise

habitus compellobat.

naevo laborare juste convincetur. CccIItus enim delatum beneficium omnibus volentibus, si tamcn promeruerint, debitum Eestlmatur ot ad univer-

Gujus edendse ' causam primo Doi ^ timor dedit, ne commissl mihi talenti in terram " repositi et

nonad usuramcommondatIreusInvenirer;secundario, virginls amor,

quo declaratis
2.

ipslus merilis

WinS ~
Prologoa.

tot

, mel.edffi, et

T't Ua deinceps,

^''''*'^''' "^'''^ '" 3. 2.

2.

vilam

>

edendi

2.

3
e.t

G,varino
ita

2.

Vigomi^e Robertus

^ (r. a.) a. r. 2.

Doinini,

jmssirn ubicumquc vox

Deus

occurrit, 2.

" teira 2.

honor

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

honor

debitus u fidelibus impendereturtertio pro quorum devotione iurtius mihi colliganda hunc tantum patientcr
ei

neif
in

^^^

favor frafruni,

,ZTi I

'?

''
'

'"'^''"^ '''''""^-

Denique num
fratresque

AUCTORK
KoilERTO
S,\I.OI'IESS[.

sustinui

laborem.

Cetorum quod de
penitus
silui,

in

kn"
c;
.

'^"^^'-''^'^'^^s fabricasset

itinere

Romam
nulla

iiiius

consultus

egi, sicut et

plurimorum ore
libris

ad non-

idmonihr''*'":. '''*'f a D.nl

ill.m

"^'? ^^^n^tituisset, ipse, d.vino

'''''''''

nec oa in

trita funditus omisi aui-i inveni nec qui iila allegationc su-i

prEedicabaut sstimationo liominum digni eraut

quorum sermonibus tidem adhibercm

> m .^^'r cuiLn

pnevisam sibi ^"^^'^"'^^s mansionem. Ducente vcro g'-ossumque ejus ad nu.lto.

'^'^'^^^^^'^^^

"''"f.^"
'

SulTecit

rLun
lcn
I

veromihi.quodettibisuffecturumnoniguoro

ut

1
i

'-"r?"' ^'" "^''"l"'^'"^

^.'^'^*^ P^rvenit ad prfedium ^^ Potentissimi viri. nomine

^"""^" atque
^

'

excel-

omniambi.nioremotoconversationisiI!iusse;ies

sjmplicisennonetexeretur.Ultrotamennuietnn. intermisi voridicorum assertione 00^'^'^. n nimius in verbis invenirer et supcrnuitate

aliann

n n n rmnA t.

"
^Tllil
t

," ^T. --'-'' ^'-^h Pi-ogeniei mcongruum aut

"'

bTJ "

redarguerer, scions

h.c ad

safrat" tuTu^^
precis

}ZL

'

^ f.^n t^'""^*

' '-^''"'"^^^ "^'^''"'^f^^ grenens houestis

^'^"^
mori-

vitam dignoscendam sumcero posso simulque crcdens ojus opitulatione tuEeqne

virgmis
astlpulatione

JXf

^"^"^''" -'^-'^-ntiacouspicuus appa-

me

adepturum

a Deo mercedem laboris mei

2. Ad hunc ergo cum vir venerabHis venisset, benigne satis ac revcrenter

Bcunous
>

vilJdin roii.ftniriiiiw
fccl<:tigg

"*.

AKNOTATUM.
B
a De Guanno
nuni. 5,
et

Qni diu non difterens quod animo volvebatevolvereotadventus sui causam manitestare. v.ro secretius advocato Domuw, inquit
cst.
:

susceptus

ab eo

(icl

te

sum

rclesfi

Cim emm
Roherfo
rid.

snbnixus insiinrfu

Mnufns
E

Comm. jvmr

dicevsis in locis hactcnus hahitarerim

''

et

GAPUT
S.

I.

et volunconcordes sufficienfer iurenerim, -nusnuam tamen requiesrere potuit spiritus ^ meus,

mansiones proposito meo convenientes

tati

BeunooChristiamoreinardescens,
S.

Wenefreda, magistro

virginitatem
secrat a.

suam Deo con-

S. Beiiitoiis

Theitilli,

r!ru

"11

h-r

\rrA SANGT^ WENEFRED4: VIRGINIS ET MARTYRIS t

^^^^'
'^

aut slne causa mysterii xstimaverim accidisse ^ cum sme hxsdafionc crediderim cuncta solins Dei nutu iicji et hominis jiropositum Dei semper disposifione actitan. Si igifur meis adquiereris desideriis fna,
certt

Domini alium invisere lorum Proinde relictis illis cpca^ mihi plarimum compfacehanf habitacu?is, ad te nunc veni innorans ad quid prxsafja fufurorum dlvina dispositio huc me direxerit K Xon enim foriulfu ^
i^piritn

me admonente

latvr.ter

solhcdudinis intererif, advcnium

meum propri^

saluf,s

operarium

'^^'''"^

""^^

ex una

majoris Britannife provincia, Waliia ^ vocitata, parte finibus regni Anglife, ex altera

^"

occidua

efficere

et

meis pefifionihns

qiu^dam

pafienter mtendere mentisque intellectum eis effica-

<^^t^>-"pendere\Oro^itaquequafcnusdeposses.
stone a projenitorihus tuis jiire hereditario tibi der.rata^^partemDeo et mihi concedas, ut ibi ecchsiam fahrirem, in iUa Deo servifurus ef pro tua saJufe deinceps omnl die ''

Oceano mari collimitata. H.-ee olim a sancfis multorum et dlversorum meritorum est inhabitata et usque ad hunc diem innumeris eorum
prferogativis

multipliciter decorata.
'
.

Ex quorum nuniero
_

postuhturus.

quidam sanctus admodum

3. Ille
1

aute.u, qui

iusignis enituit '"^'b'"= ciiuuiL

*,
,

DcuBeu-

nous nomme, vir summus et in omni illa sanctorum multitudine pr^cipuus. Is itaaue cuni nntc,prfecipuus. Itaque cnm pater-

nmis ODtemperare hus obtemperare

prius contempsisset solum et mundi gloriam calcans perniciosas illius illecebras abdicasset ^ pauper effuglens monachus effectus est, in brevi

num

dignum lau le ^ et in ^ '^^^^!^"'" Jud.r.nhn. hujusmodi .: ,.!!f''"^''' cabat. h,,:.......^

toto conceperat vo untati aunninm pm, voluntati, quoniam eum

jam

animo
,.;.. virum

iiiijielrat,

ab

reveroX

hr.rm
:

eo siiiiinio

affecfu fovn-

illi

vorbis respondit

tnr

quulem

Jusfum

et i/isiiin

est

de

dhpartem tnbuere eipro

pro modulo

collafa nohis sunf suls ei henefiriis (jratias ^ nostro acceptahiles rependcre.

his

qum a Deo

fiUam Wenefredani
jiiefnte im-

Unde

biieitdam
snscijjit.
;

"

Finis prologi add.

Num.
(E. n.)

1.

2.

%
titiiliis <leest in 1
;

ioius

!n<licata hyitur.
fuit 3.
2.
1

Incipit Vita, etc, et in

Walia.

et ita

deinceps.l.

-^

(aut-ded.) om. 3.

- - dignitabatur
.,.

fme

* (a.

i.

e.)

om.S.

x. kal.
^

julii
^^

add

"i

si,^.
o
^'' ''

7-

(n ^'

T) om
Tla
,,

2.

Nuin.
'

accedisse

Na.

3.

(b.s. a. r.)lionorifice3. Smeiendrf. 3. 3o/ 3 (S. ,gi,ur.i,peJe,.e) .,... .0 ,,0 ,.

suscepeval

3.

- L^il^:
inue
2.

*fm

' (d. 1.) 1, d. 3.

3; ,e. in,

-n^Xl^^ " I
'

~ ml
S ^'

/' " ^'

''^'^

' ^olo 2

^' ^" ^"

^"/'f'
^" ^"

"

'

^ ^-

~
"
_

i-

""""'

''

"e b

b. g. e. 3.

.,. 3.

EJUSDEM VIT^ EPITOME

AUCTORE JOANNE TINMUTHENSI.
Edita ex l. Cod. Mus. Brit. Cotton. Tib. E. 1; Ed. Capr/rave, Londin. mio. Cfr. Comm. prxv.,

3.

2.

Cod.

O.Ton.

Bodl.

Tanner 15;

num.8.
paternum contemnens soHum
factus, in brevi

Db SANCTA WexeFREDA VmGINE ET MARTVRE.

1
(1-3).
-,

pr.Tcipuus,

giens et

monachus
illis

Sanctus quidam

'

admodum

inslgnis, noniine

virtutibus clarus in occidiia majoris Bntanni;e regione enituit. Vir quidem summus et in omni sanctilate

Beunous

Cum

et pauper enuperfectum virum egil.

in diversis

denique

tiesque in

Deo

iocis ecclesias fahricasset fraservituros constituisyet, ipse diviao

admonitus oraculo
3.

alias discessit,

provisam

sibi

a Deo

NwD.

1.

fs

y j Beunous nomine

q. s. 3.

(n. B.)

om.

710
AUCTOHK
te

DE SANCTA WENEFREDA.
'

mihi gvaiiosnm

efficis,

qui hoc a

mc pctis quod

ROBERTO
Salopieksi.

egodare plurimtim ffaHdeo^,et qnod mihi in honum redere non ignoro. Accedens ergo ^ quod postulas suscipifo, hanc scilicet riUam Uberam et quietam
atqiie

abdicare et sc intfictam " nuptlls conservare IUa autem ", interius inspirante Dei clementia quotidie crescebat in melius et
sapientia,

i" '^

mente sua a
^^

'^

de

ommhns

proficicbat in Spiritu sancto ardenter

qua;

ad me

sive

ad

successoi-es

meos pertinent ^^ solutam, ex hac deinceps die solius Dei servifiis " mancipatam. Ef quoniam unica est mihi fi/ia, in qua pxne fotius gaudii mei

debriata Jam omnem virum penitus abdicare disponebat atque solius Dei complexibus inhiare cogitabat; sed hoc parcntiluis
'*.

suis innosibi ido-

tescere formidabat. Illos oftendere

non

smmna
etiam

atque

spes

posteritatis

consistit,

illam
^^

neum
hoc
"'

fore credebat,

tibi

commiifens, deprccor quatcnus pro ea

salutiferum esse

Dominum inierpefles,ut ad suam ipsius voiitntatem et meum honorem disponai illiiis conversationem atqiiegaudinm meum provehat de illa ^^. Hfec
dicens, prsedinm illud beato viro tradidit
'*,

Deo vero funditus conjungi scicbat. Parentum voluntatem in

tradita propagationcm sobolis

concordein ct conveniontem non ignorabat

ut viro legitime

"
;

suK

in

sustentaret veruni se ipsam virginem castam exhibere Christo sine ambiguitate multo melius
fore credebat.
5. In hoc igitur certamine spirituali virginis animus non modico distrahebatur anfractu, hinc parentum timore a proposito suo illam revocantc illinc Dei ainore ad perficiendum quod animo
'd exequi,
tiilerveniente

quo ecclesiam fabricaret et habitacula servis Dei inibi mansuris construeret. Ipse vero omnia sua ad alium illum transponens locum '^ ex ad'=^

verso suuni
'"

tabernacuUm], unde sancti viri habitacula omni hora diei " intueri posset '^.
fixit

S. Beunoo,

Ita

vir sanclus

animum

illius in

brevi obtinue-

rat ut si a confabulatione ejus

rio divelleretur,

aliquando necessa-

tur illuc oculorum

jucundum sibi et gratum videresuorum aspectum dirigere quo

concepcriit festinanter iilam impellente . A magistro suo edocta fuerat ^ verbis Domini fidem adhibere prrecipicntis ^ patri et niatri renuntiare Christumque scqui sed seins imbecillis et imma;

mentis alfectu intendebat atque locum, quem omni dovotione spirituali incolebat, corporalis
etiani visionis prgesentia frequentare.
4. (Cap.

Quw suh ipsiiis ilisri-

n)

Cum

vero construendre basihcae

ipse

tamen et^ firmiter animo posuit ad ultimum illud ^ faclcndum, si aliter sui propositi compos csse non posset; verumtamen per bcatum virum prius digimm
in

tura impedimento erat. Statuit

sancfus intenderet,

nonmmquam manus

pHjia riryinitatis Chrislo

comecritndiE
desiderio
accensa,

apponebat, semper quidem sufficrenter sumptus administrans et tani labore suo quam industria opus accelerans. Interdum etiam cum vir beatus '
divina celebraret mysteria, ipse prsesens aderat

duxit parentes suos convenire et illos, cooperante Dei grntia, sibi consentientes efficere \ Voniens ergo ad eum, solito ^ orationi vacantem reperit; audacterque coram illo prorumpens ^ secreti sui
'^

eum conscium
a tno milii

cum uxore sua

et

filia,

Wenefreda^ nomine ^

Si

fecit. Semiiia, inquit, verbi dinni profusa ore ad quantum in mejivoven-

autciu quando * sanctus vir ^ populo prsecepta " Dei revelabat, prtefatam virglnem ad pedes viri

Deiponebat, admonens omnin solcrtcr advertere et patulo suscipcre corde ' qupe ab illo dicebantur. Quod futurorum pr^scius Deus in cassum

'^ mamfestum " tibi fieri roln. luxum aniodo ^^ ahdicare delegi et rirginiiatem meam ad honorem sponsi ccelestis 'integram ef inconiaminatam conservare cUsposui, et

fum excveverint

Omnem

seculi

Jioc,

templum, ardenti percipiebat desiderio quse auril)us

hauriebat et tenaci memoria recondebat, in proximo operibus exhibitura quod tunc in animo
congerebat. Multoties quoque, petita et Iiabita ^ a parentibus licentia, ad virum Dei veniebat, sitibundo ebibens pectore quoe ab ipsius mellifluo proferebantur ore. Et licet a parentibus suis tener-

fieri

non permittebat.

Nam

virgo, futura Dei

'3 pater sanctissime, tua suffragaiione ab utroque ixirente impctrare mihi depostido.

G.

Hc

audlens sanctus, pietate motus, gau-

parenttm
mitiitur

densque quod semen divinum jam

laret, dixit se

in illa pullu- conscnsu per

parentes ejus sollicite conventurum atque hoc quod petebat pro posse suo ' acturum.

Quod facillime factu et leve ad impetrandum erat, tum quia parentes virginis illius ^ patrocinio
se funditus subdiderant qui

rime diligeretur et spes prolis sufe augmentandEe - .. .^,^^ ^..w..o.c.g,^iti,.i,a; n nn^ ^,.n^^.^. posteritatis . .11 ^i _i_. ., ... atque successio in illa sola penderet, gralum tamen habebant quod sanctum virum
i

ad intercedendum

introducebatur,
^^^^^ illorum

tum quia

divini nectaris pleni-

etiam auimos imbuerat. qua uuiverprffisertimque

sos homines
debriari
filiae ^
^

frequcntare gaudebat,

illius

eam
Mt. m.
p.
1.

cupientes

omnem

sermonibus doceri incestum concubitum

habeo ut darem
3.
' '^^^-

praeoptabant.

mentem filiae Proinde cum a viro

"

suae

Dei

desiderium cognovissent, suffusi

lacrimis

Deum
g.)

g L m. 3

(d p. g.)

3.

igitur 3.

'

vox suppleta in margine

i

I.

- " servitio 3.

om.) - man- " om. - gratia - o.n. usg. ad bac " legitirao 2 num.) om. Num,5. -MIn-imp.).^3.-ne.f.)f.e.3.-3p,,c^^^^^ - Mp- u. id quod docuerat om. corr prui s.mcienles ahter-efficere, om. - prius, ut videtnr, iu soiito solit^ - (ergo-p.orumpens) it'Uur ad virum De., rogans ut patrem el matrem conveniret ut Don.inum sequeretuv, et audacter - excreverunt'.i; (ad-excr.)D.3. iimanifesta3. i=ow.3. 'adm. 3
'

ST ,llr ~
3.

"rogansadrf.S.-^fg.m.p.d.i.^p.d.i.g.m.S.-iMb.v.gt.b.v.S.-ifioni.a.-^a.])!
i^ (Ita...

mqtie ad finem numeri) om.

^-

^-'^o.

-'H\
-

p)

H 1*

ebriata o 2.
;
'

?''".' ''

>6 n^-~ l (Jam,..

-^ "'" - f^- ^7/ ''lT"^'i^'" \7 '' ''* "'" ~ ''^'^'"^'^ ""'^' - f^t-<^"^-'
^*

'J-^

Q-

^' (Si

3.

^ fs. V.) V. s. 3.
^^

^-

^-

'"

"""

3'

3.

3.

^^

3.

fin.

3.

"

2.

e.)

3.

a.

i.)

3.

ita

1.

^ (si

3.

2.

3.

'"

quKsiturus mansionem. Pervenit tandem

ad pr^dium
;

cujusdam magni et potentissimi viri. nomine Theuilh cui el dixit Oro ijuatenus de possessione a profieniloribus tuis
:

(4-6). Si

quando autera
'

vir

sanctus populo prfficepla

monilaque

salulis prredieando ostenderel. pra^fatam virgi-

jure heredilario Hhi derivata partetn Deo et mihi concedas, ut fabricata ihidem ecclesia in iUa Deo sen>ire et pro tua
salule deiitceps

nem ad pedes suos

omni die valcnm postulare. Qui libenter unicam filiam moribus instruendam, nomine Wenefredam, comralsit.
annuit, el

sLatuens. oinnia solerter advertere et patulo corde suscipere monuit qu ab illo dicebantur. Virgo vero, inspirante Dei clementia in melius quotidie

crescens et in sapientia proficiens, oranem virum penilus abdicare disponebat. Hoc tamen parentibus innoLescere formidabat. Et veniens ad virum Dei, audacter coram illo

Num.

2.

ojtt. 3.

DIES TERTIA NOVEMBRiS.

benedixerunt ac quod postulabantur ' benigne concesserunt, divinum ei imprecantes adjutorium. Deposito igitur onere quo non mediogravabantur, rerum suai-um opulentiam multilarie diviserunt pauperibus, viduis et orpiianis subsidia adminisLrantes atque Dei servo operosius intendentes; et quoniam videbant filiam suam non nisi filio Dei nuptum dari ^ volentem omnia quse congregantes custodiebant, iili
criter
tri-

Deum

711
nitudo gratiae sufficienter infudorat '^ fn exterioribus quoque non modicam divinilus arcoperat gratiam nam et erat ^^ vultu pulcherrinia ot verbo affabilis atquo toto corpore decenter com:

AUCTOHK

ROBERTO
SaLuPIENSI.

posita.

Unde

callidi insidiatoris

'*

astutias

usquequaque effugere pr^valuit

exorta materia
>-^

non

ox hnc onim

cum

inimico generis humani

buenda

homini terreno nuboret, in divinis officiis expendebant. Ipsi ^" quoque curis eatenus se plurimum opprimentibus expediti, prseceptis Dei funditus se mancipabant, viam justitice inflexibisi

liter

incedentes.

vmieet majori sltidfO

rmm^

(livi-

nanm ""'"'"
contmplatioiii ct

Puella vero, adepta optabile desiderium suuni, nimio afficiebatur gaudio; gestiensque in spiiitu sancto, pedibus beati viri interdum votiva
7.

fieri atque in illa patria virtutem enervari posse, totus contra eam insurgere et vires suas exercere ccepit; nec destitit donoc se illam vicisse et sibi uherius non

eam

cortameninirecompulsa est. Cum enim in exercitus quiB ad salutem portinent studiosissime mvigilaret, cernens diabolus multa sui juris per
dotrimenta

suam

nocituram

putavit.

Quod hujusmodi exordium

habuit.

gloria sponsi sui

assidebat \ sitibundo hauriens pectore quce de ab ipsius defluebant ore. Con-

ANNOTATUM.
a De iis qux koc capite et utroque sequente memorantur cfr.Annotata ad. vit. 1 suprn,
pag. 704-705.

oiniiiioi

cessaque

sibi licentia

propria uti potestate, dila-

viam mandatorum Dei, sem(xerciiio per in anteriora se extendens et penitus posteriora incumbit. intermittens ^. Pro ipsius amore cui se devoverat B nihil in se terrenum admittebat, uni soli ^ cum propheta inhians, inhabitare scilicet * in domo Domini omnibus diebus vitae suje. Jam non praestolabatur parentum ad ecclesiam adventura; sed
virtiitum

tato corde currebat

CAPUT

II.

Caradoco juvene lihidinoso, ad stuprum sollicitata, fugiens capite obtruncatur, sed

ipsa festmato itinere

nonnunquam

illuc

pergens

divinis intererat mysteriis; frequenter

autem

noctibus in ecclesia excubabat ^ Interdum etiam importunam ' se sancto ingerens, soliicitabat eum

sermonem
et

facere atque

de sponsi

sui

moribus
desiderio

niox orante S. Beunoo revocatur ad vitam; fons prodii^iosus

in

vita

tractare ^ Tota quippe

^o

illius

inardescens, tunc aliquantulum gaudii habebat

loco

ubi

caput ejus

cum de amici
tia loqui

excellentia, decore et potenaudiebat; atque hujusmodi ejus refectio

sui

decideral exortus.
8.

omnem

^^

terrenarum rerum jucunditatem cxcelillius

(Cap.

lebat et in
indeficiens

corde spiritualis jucunditatis

retinebat.

sufK fabricam cooperante

delectamentum

m) Postquam beatus Beunous ecclesie Deo consummasset et

>

CamdocHa,
jtiveiiis

reglm

Et

licet

setate tenera esset, perfecta

tamen moribus

et

corde cana erat,

animum

eam Deo consecrasset, finitimi frequenter ad eam veniebant: sed ^ omni fere die prjefat^ ^ virad audienda quce Dei erant ibi conveniebant. Contigit autem quadam die dominiea ^ pergentibus omnibus ad ecclesiam, prse^

stiyi/is,S.We-

nefredam
solnm tiumi
offendem, ad
ttirpe flai/itiitm secitm

totius cupiditatis

con-

ginis parentes

temptorem habens. Inmio quicquid consummatce virtutis virum habere decet, penes illam satis abunde mveniebatur et totum in illa divinte ple-

dictos

smml

virginis parentes illuc ire,

quatenus

patranditm
aoUicitnt ; sed

prasdicationi

\^.

V.

,,,

um.

o.

munims
3.

CL

vna

iiaciare.

(Immo-mfud.) om.

^^ (n. e. e.)

erat

autem

cum de ejus add. 6. - " ita corr. " prius insidiatores 1. 3.

.^rasa roce
(e.

omnium

omnium 2
^

i-^

rehqiia iisq.ad.fiii. mim.)3.

m.) materiam assimpsit (om ^

3.

Num.

8.

'

om.

3.

et add. 3.

om.

3.

* fpr. v. par.) par. pr. v.

2.-

^ (die

dom.) dom. die

(p. s.) et 3.

prorumpens, secreti sui consLium

itiqxiH,

eum

fecit.

Semiiia,

verbi dimii,

-a^tuo mihi profusa

ore,

ad quantum

me excreDeruiit * provfiitum manifestum tihi fieri volo. Omitem sccuU luxum ainodo ahdicare deleiji et rirginitatein meain ad honorem Dei integrain et incoiitaminatain
tn
'^

Toto desiderio inardescens, tunc aliquantulum cum de amici sui excellentia, decore et potentia loqui audiebat; atque hujusmodi ejus refecUo omnium ^ terrenarum rerum jucunditatem excellebat ' et
tractare.

gaudii habebat

in illius

conservare
fragatione

"
"^

disposui.

Et

hoc, o pater sanctisshne, tita suf-

mentum

eorde spiritualis Jucunditatis indeficiens delectaretinebat. Et licet ietate tenera esset, perfecta

ab utroque parcnie niihi impetruri deposco. Hiec audiens sanctus, pietate luotus, dtxit se parentes ejus

conventurum soUicite, atque hoc quod petebat pro posse suo acturum. Proinde, cura a viro Dei &l\se desiderium pater cognovisset et mater, suffusi lacrimis Deum benedixerunt et benigne concesserunt
3 (7), Puella vero pedibus beati viri interJum votiva sedebat, sitibundo hauriens pectore qute de gloria sponsi
sui

tamenmoribusetcordecanaerat, animum totius cupiditatis contemptorem ^ habens. 4 (8). Contigit autem quadam die dominica. pergentibus ad ecclesiara parentibus, iUam necessario domi solam
remanere. Et ecce juvenis quidam, niimine Kadocus ', Alani regis filius, domum intrans. virginem solam juxta

locum sedentera

invenit. Qua-, cognito regis

filio,

concita
:

surrexit, quid sibi placeret

Reffis me, inquit, /tliiim esse

ab ipsius ore delluebanl. Nihil in se terrenum admittebat; frequenter noctibus iu ecclesia excubabat. Interdum
^,

humihter investigans. Et iUe non ignoras, divitH.-; et honori-

bus inultis refertuin,

eliam iraportunam se sanclo ingerens

sollicitabat
^

eum
vita

mew

sermonem

te etinm affluenter locuphtnfurum, si petitioni assentire rolueris, voluntati mem assensum

facere atque de sponsi sui moribus et

priehens. Illa autem, sentJens

eum de concubitu sermonem

2. 3.

Dei divina
3.

9.

^ oin. 2.

3.

excreverint

2.

**

deelegi
2.

2.

servare

2.

'

Num.
Num.

3.

sufTractione
2.

ita cori: in inaiv/ine, in tcxtu

mergens

in 2.

omnem

exceUebatur

contem-

ptatorem
4.

Gradocus

2,

712
virffo

DE SANGTA WENEFREDA.
viri

pVEedicationi sancti
"^^^'''^^^*-'"^
'^

ct
,

celebrationi

niissa?

sit

tandein ut

cameram snam

virgo vero

^7m"}aih','e'
einu (hhtdit
et acl

illormn

filia,

aliquod

rans illam
bilius

cum

ccdefiigani

siaiii

arripit;

", necessario " domi remauere coacta ". Et ecce quidani juvcms, Ghadrocus ^" nomine, filius Aiani ^^ regis, donmm infrans ", virginem solam oilendit juxta focum sedentem '". Qute, cogiiito regis filio, con-

ingredcretm- sn decentiore ornatu atque accepta-

^^^^^

perpessa inconmiodum

est sola

compositam sine dilatione ^ ad se redituram. Tunc illa surgens, fhalanuim est ingressa"
nihilque
-"

differens ex altera parte per ostium

ct
Ibi

camorae egreditur,
cursu iter arripuit.
multitudine tamen
putabat.

enim,

cita

1''

surrexit, quid sibi placeref

IIlo

versus ecclesiam priepeti etsi non timore Dei

piotcgi ac defend"

''

humilitcr

hominum

investigans '^
illius

vero interrogante quo pater

disccssisset et dicente sc

plurinmm
:

illius

colloquio
inquit,

indigere,

puella

respondit

Fater,

9. Qufe fuga mox Juvcni infausto innofuit, qui statim furibundus ctfectus vchementiquc

?""' Cara<foais prodg,

Clitun,

meus ad
te

iracun-

ecclesiani wif, divinis

?",

mysferHs

interesse volens, afque tdeo

est,

sl tibi iiecessarius

misccretur

dia repletus, quod diffugium faccret ne ei com', arrepto glatlio velociter eam insequi

'"'perterrite

panluluni
^'.

^**

operiri oportet

inproximo affunihil qui-

tnrum

Haec dicens simplici animo,

seu alicujus machinamcnti -^ suspicabatur; re autem vera incentiva libidinis

doli vel astutii^

dem

coepit. Et quoniam aliquantnlum spatii domum paternam ab ecclesia dirimebat, facili conamine

res^ixteutm
fupite
o!jtnciicai
.-

assecutus
intuens,

est illam.

Quam
eam

prius torvo vultu

est
:

''opiosus
fci^t loco llhi

his

verbis

affatus

illum adduxerant et

mcntem

Olim

te

illius titillabant

^^

amari,

ad quam cxiilendam totus efTrenis et prceceps Cum enim dixisset puella oportere illum patrem suum exspectarc, respondit juvevolitabat.
nis
:

Nunc

mcts amplexihus conjungere desideravi ad te venientem refugis, et fe jjefentem conet

ca/jut decidit,
e terru

Paiienter,

inquit, advenfuni

illius -*

iemnis. Jampro certo scias quod aut miiu inpra:senfiarum nlfronea commisceheris, aut sine mora

fimpU,

exspe-

gladio

cfaho, si tu

interim in amicitiam

meam
Ihgis

veniens

voluntati
esse

mex assensum. jyrxhueris.

me fifium

non iynoras,
te

isfo capite abscisso vitani fnies. Virginc itaque ad ecclesiam lumina vertente, atque solicite inspiciente si aliquis inde exiret, qui sibi E

divifiis cf Iionorihus multis rcfer-

tum,

eiiam affuenter locujjletafunim, si

me^

petitioni assenfire lolueris. Illa

autem

-'\

senfiens

eum de

concubitu

sermonem

adjutorium ferret, nemo prorsus egrcssus est. Tunc ad juvenem conversa Regis, inquit, aifemiet omnium hominum judicis filio in matrimonio
:

inseruisse, paulu-

copidata, nullum alium

te

excipere

lum demissa vultum roborcque suffusa, sinmlavit quidem prinio graviter se ferre quod cam incomptam et inornatam invenisset. Deinde dixit ei
:

possum;

et

ne

diutius protraham,

nvUum
:

prseter illum

dum

vixero admissura
lia

sum

etenini sine ilHus confume-

hoc

Cum fu, regio orfus genere, posf modicum, Deo anmiente, rex sis faturus, felicitate seculari me opulenter replendam esse non dubito, ttio matrimonio copuJatam. Verumfamcn paidisjier patere donec pafer meus adveniat; et ego inierim tliala-

fieri

non posset ^ Ideoque exime gladium,

exere vires, qualibet feritafe accinctus ut placet nfere ^; certusqtte esfo quia nec ierrores fui ncc
hJanditiai, nec

dilectionis dulcedine

promissiones sive minai \ ah iJJius me diveUere poterunt ^, cujus

astricta sum autem juvenis
et
^**,

mum meum
hi^c dicens,

ampJexihus
lata
^.

jam

devotioni copu-

intrabo, clto

ad
-'^

ie

redifura. Profecto

solummodo ad horam avelli ab eo miserrimum hominem, infelici libidine aceensum, illius amore letaliter torqueri et vehit amcntem fieri; sciebat quoque " quod parentum absentia infestus hostis insanior
quiErebat.Videbat enim

audiens se contemni, suceque libidinis impatiens ", simulque credensillam minui ^-non posse, nec se quietem habere dum virgo viveret '^, evaginato gladio
amputavit. Statimque ut caput ad terram corruit, in eodem loco fons lucidissimus ubertim erumpens emanavit, qui usque hodie ' fluere non desistit, muitis infirillius
'-^

Incestus

caput

^^

virginis

redderetnr

ideoque ab ipsius manibus abstrahi ad prtEscns qualibet occasione cogitabat. Conces:

mantibus

1 li

r.'''

^:f

7''-

'u'''''

'-"

^'^- ^-

'-^ J-

^-

'

^"^^"'^3.

^c

eonfestim

3.

- " placue-

vero

J.

(..

i.

,.) 01,1.

3.

munui

3.

'^

{nec-viveret) om. 3.

- Wenefred.-e virginis 3. te et

^^

(que) vero

3.

' (q.

inseruisse,

demissa vultum roboreque sufTusa simulavit primo quidem pravilerse ferie quod eam incomptam et inoinatam invenjsset, dicens Cum lu yenere regio ortns et annnenle Deo rea- futurus cxistas, felicitate seculari me opuJcuter replemiam csse non diihito, tuo matnmomo copulatum. Verumtamen pnulisper patere, adventum patris mei expectuus; et ego interimtlnilamum meum inlrabo cito adte reditura. Hfec profecto dicens. ad horam ab eo avelli
^
:

paululum

et

meis amplexihns

conjungere desideravi. Nniic ad

te

venientem refugis
ris,

tepetcntem contemiiis. Jain quidcmpro

certo sclas quia aut milii in prwscnti idlronca commisctheaut sine mora gladio meo capul tuiiin ampntabo. Tunc
illa,

mlcrni

ad juvenem conversa, imperterrita respondit Rcgis et omniuin Jioininum judicis fillo in niatrlmonio
:

''';r.'J.';*';"'^^'-.^'idebul

miehci libidme accensum, ilUusamore lelaliLertorqueriet

yelnt

enim hominem miserrimum,

copulata, nullum alium excipere possum ; et ne te diutlus protraham, iiullum pneter illum dum vixero admlssura sum.Ideoqne exime gJadium, exere ^ vires, quaJibet feritale accinctus ut placet iitere; certiisque esto quia - nec terrores tui nec hlanditliE, ncc promissiones sive muiiera, ab illiuS diJevtionis dulcedine nie direlJere poterunt, citjus ampJexi-

amentem
"

Qeri. Concessit

tandem ju venis ut cameram

decenliori ornalu atque

ingrederetur, sperans illam

cum

sine dilatione ad se rediluram Tunc illa surgens *. tlialamum est ^ ingressa, nihilque differens e.^ altera parte per oslium camerie egreditur, ^

acceptahilms

composilam

bus astricta sum et devotloni copuJata. Incestus autem juvenis, se conlemni videns, sujpque Iil)idinis impatiens,

versus ecclesiam prtepeti cursu iter airipuit. 5 (9). Quo juvenis comperto, furibundus slatim

et

virginemque

flecli

non posse nec

se

quietem

dum

il!a

vive-

ret liabereconsiderans, gladio caput ejusamputavit.Statim

yehemenlique ira repletus, extracto gladio velociler eam mseqmlur; et lorvo vultu eam intuens, ait Olim te amavi
:

effectus

ul caput virginis ad terram corruit, in eodem loco fons lucidissimus miraj magnitudinis erunipens emanare ccepit, qui usque hodie fluere non desistit, nmltis infinnts virginis

vultu
5.

2, 3.
'

Num.

amplectabilius exercereS. owi.2.

'^

2.

* oni.

% 3. 5 om.

2, 3.

que om.

2, 3.

'^

{o. e.)

e.\iens 2, 3.

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

mantibus beata?
stans. Et

virginis meritis sanitatem

ecclesii^ vir^

quoniam juxta ostium

ei

pr-

/,, /

,.

^^^
'""'"^"'^' ''''". cur
te

clivi cujusecclesia sita erat, atque in descen.^u ijlius montis caput virginis resectum, facile

caput absciderat, statim cann^ corrutt, m in ecclesia corruit, corpore retrorsum extra eccle ecclesiam remanente. Ad pedem enim
1'

apprchendens

nem

T
?t

aZ
''T
-.

f'

inntum
'

AUCTORB

"''i'*"''^'?^^^'
^""''''^^'"^

coMnsti ef
nefa-

ROBEHTO
SALOPIENSt,

l-T
ecchsia,

M-^''. DeunHiu,
diel

dam

mn

pepemsti nec

domini,-mrem-e.

ruendo

Caradocits. noao, ,/,"

truncum vero corpus quo prius ^* ceciderat Jocum obtinebat. iu. iuic-1 vuiu peues .stamium 10. Inter vero pedes stantium in ecclesia pt
est;

ecclesia

eiapsum

in

tu

mdujne eommisisti,

T'

^'" '""

"'"'"'" ?""'"'
in

prxsenli dinna

et

divinisniysteriis intendentium

(.nn-n n

corruens c.aput

"":';f,r

'^^^ admiratione permaxima oommovi

Omnibusquenimioterroreperculsis,atquedi : nefas graviterque ulciscondum patratum fuisse dicentibus auctoremque illius detestantibu.
narentes puelte, tumultu aliorum commoti, a^cesserunt, rem certius cognituri, Filiamque

liaueh

r^

, ,

""''"'""' '''P'''""'- Mi^niquo .-'->""'" '""uniquo dich,, in ciiclii.in

1!'"' f^'^"!' "^'''' -'Pus n h-"'""' f''""''

defuncti demncti
tel-

dth

:;;r:
to,-M,-,-

uo ,fl^arltLf don>er.sum. Universi vcro hoc vMen, .

-^P"'''"

"""'' ^^everantibus /'"'k'""' '"'"" '"'"^ ^"=""'

rvmrnru'"?"'

""'''"' l"'"'"'" '"'''>Mi

H
suo

'

Del, n

l"''

exanimem

suam

cernentes, l,inc caput abscis um,

manusas umnt.nt"'
e"t sp ritu el f^'
ri
'

'"?"'

7"'^''"'^-

T''

inler

,.,>,,,

illin"

^P',"' ^'^"^""^. ""''tns

'''^'""
'

oLo,.
miicto vifo
fif/

eorpus truncum aspicientes, ad terram lac imosi corruerunt \ tristitiaque et anxietate (,",!
solu

^'"P'''^^- Postea vero ordine

''",^"

lem vocem emittentes, clamosis planctibus

iumoue
1

^,7^""""
t

^"^P"'''' P'-"'

Deutn

fdcta,

rem^suum P^.Merunt. (C. ,.) Cum i.i.ur magnus in ecclesia tumultus orir tur. omn bu
quidem vir.inis interitum lamentantib^sZuis lamentantibus. tamen nmimm ^ miserantibus acerbitatem
illius invaserat, vir sanctus strepitum audiens et seditionem suspi a ccBtum pervenit astantium; cernensque virginem quam Deo consecraturus erat. tam crudeliter

o-

liusfnsufflav

DeinV"""

'':';"^' '" "'^''""'^

s.ati^rSlliiSll^uSt^jrS::!:;:; ^
'ZZT."'''^''''':'^^^^^

mZ
dolo-

^^rZoTZ!^:^'''^^: "S "7^^^^^^^^

^^^^^^ -t-n -[-"

''"''^''^'

ris

qu^

parentes

vero

peremptam. miserabiliter condoluit. Peremptor iilius ^ adhuc juxta exanime corpus tumfdus
cunctis
aspicientibus,
filius

^"" intendentibus et rad t^rT^^Z:?'^^ n^ ? f ^*'^"f '^'' "^^ '^^P"^ ^^^' s ^^^^ dicens bealam

00.1.

autem ad

alt.rp

^i!

''"'

*P^'^ u celebraturus accessif.

,

Sum

'

^^^0^0^^^
H?w.

vir-

fons assistens, gladium suum, cruore virginis

non

madidum,
detergebat.

per

Nam

quia

regis erat,

herbam impune
;

"^^f.^^J"*-'-?*-" ontuim emn f'wiYtixui ^^^^"'^^^^: " ^"' t1 iiaumsse: ^t , ., et idTn debere l.^T/^":!.*^^^'^""^^' ideo eos, devotius humi

tantum se perpetrasse flagitium pufabaf sed

et

pro resurrectione illius Deum inferpellare scienles se multas in posterum per eam commoditates
accepturos.

procumbentes

in admissione tanti facinoris nihil se Deum vereri testatus est. Sanctus vero graviter ferens

Quod

illi

immaturam

satis accurate fecerunt

et

super-

biam
tur,

um
et

ejus et obstlnationem cordis

illius,

et quia

igitur diu

miseram parencalamitatem miserati \ (Cap. v) Postauam

et
^

pueliiB

mortem

pro sceleris sui perpetratione jactanter gloriareaccessit

oratuu. est, vir beatus a

:

u. h.)
'-'

ad eum,
=

in

manibus

manus ad co^Ium tendens

iJ^t^ns
inquit,
''""^

suls virginis

Domiue,

caput tenens, Respiciensque in faciem juvenis, his

affari
:

respxit et

eJe2

ccepit illura verbis

sceleste, inquit,

qui

Zu^ J^ "Zt
- e/^ n
\ i. '-j i v.

deeoris indolcn etre.i.

di,niil^,e.

cantes animis tn. s,er

miseri^ors^llT ,

'"*" ."""'

noJ^i^^ZZ^^Z^Zfl^^J:
rem
*

>^ sul) quo is om. 2. add. 3. extra 3. Num. 10. 1 intentium 2. " rorruere 2. -Hoxmppleta a (Deumque) Dominum 2 (cfr. siqira Prohg. nol. 3). Num. 11. 'miseranlesS. BDominumS.

corr.

1.

quiS t

v 5 ^

{i.

V.) V.

i,

2.

sanct meritis sanitatem prpestans. In descensu enim montis caput virginis abscisum, facile ruendo in ecclesiam relapsum est; ti-uncum vero corpus quo
prius ceciderat

locum obtinebat.
6(10). Interpedesenimdivinis myslenis intendentium caput corruens. admiiatione maxima universos comniovit. Omnihus itaque nimio terrore perculsis \ et dirum nefas

deprecor quatenus qu^ tu iiidigne commisisti, digna recompensatione recipias. m^ dictis juvenis lihco ad terram corruens exspiravil. Mirumque dictu conspectu omnium astanlium corpus defuncti Iiquefactum disparuit, multia asseverantibus ^ iliud a terra absorptum fuisse et cum spiritu suo in baratrum deraertn prmsenti

Bcum meum

Deo ulciscendum asserentibus scelerisque auclodelestantibus. parentes puell*, tristitia et anxietate soluti. flebilem vocem emittentes, clamosis planclibus rem
dolorem 3 suum prodiderunt. Peremptor enim virginis adhuc juxta exanime corpus tumrdus ^ foris aslans, gladium suum, cruore virginis madidum.
per

graviter a

7 (U). Virautem Dei caput virginis. quod inter manus assumpserat, s^pius deosculans. turbatus spiritu flere compelhlur. Post ha^c vero illud corpori componens, pall.umque suun. super illud sternens. in naribus
illius insuf-

herbam deterge-

tat.

Nam

quia

filius regis erat,

impune

flagitium se pcrpe-

admissione tanli facinoris niliil se Deum vereri testatus est. Vir autem Dei Beunous, ejus superhiam et obstinationeni * graviler ferens. accessit ad euni. in manibus caput virginis bajulans; et in faciem juvenis respiciens, ait sceleste, inquit, (]ui juvenilis decoris iiidolem et regite ditjnitatis progeiiiem homicidali
:

Irasse arbitrans. in

iiiacidasti

criiiiine,

ctir te

tantum
ct

adinisisse sceliis non

tito

panitet?
ftedasli,

et accedens ad altare missam celebravit. Qua peracta ad corpus v.rgmis rediens, sermonem luculentum ad populum fecu, dicens intercetera bealam virginem vntum Deo lecisse, sed morle interceptam congruum tempus exsolvendinon habuisse; et ideo debere. devotius humi procumhentes. pro resurrectione ilUus Deum ' interpellare Et faclum est ita. Postquam igilur diu oratum est, vir beatus a lerra surgens, manus ad ctelum lendit. dicens Dumine Jesu Uinsle,pro cujus amore hmc viryo terreiiu respuit
; :

flavit

et

ctelfstia concupivit,
cor.^

i'acein

contiirhasii

ecclesiam

sacrilegio

Heumque
tioii

exaudi,

et

irritasti, nec dules. Nitncaittem, guonitim ecclesiw pipercisti nec diei dominicte rcverenliain e.r/iibieisli,

,ws fe devotis iniocantes animis miscrinscrra pietatis tuw super nos

effunde, votoet

rum nostrorum effcctorem inpriesenti te esse quamguam virginem haiic, pro tuo nomine
*

concedeiis

passam non

Num. 6, Nmn.7.

percussis iDominil.3.

2.

damorem

2.

timidua

3.

obstinaciam 2

'*a3serentibus2.

^ovembris Tomus

I.

90

714
reui in pvmsenti
^ fe ettse

DE SANCTA WENEFREDA.
coticcdeus ; et

quamqiiam

13.

Locus vero ubi sanguis

illius

efTusus est

Loci
^'jrHpi'Zi.

HCJDERTO
SALOriEKSI.

virginem hanc, pro

ttto

ajHore ^jffsflm, non igno-

remus

in ccelestis gaudii sinibus repositam nostro

primitus Sicca Valiis dicebatur; postquam auteni caput virginis abscissum terram tetigil et, ul proe-

n''scdeh-l,

ulterius

non indigere contnhernio, tu tamen,

filiis tuis te

cle~

meniissime pater,

humiliter deprecan-

tibus henitjmtm te et exaudihiletn prxstatis,

suppU^

sumus, fons ibi aqutie salientis emanavit, qui ctiam numet usque in hodiernum diem, sanans omnes languores tam in honiinibus quam in pefati

cationihus eorum assensum jfxhe. Prmcipe

itt

itaque

coribus,Iocus isdem
sortitus

denomine puelloevocabulum

puellxhujus anittia corpori suo inducta, reyimen te et dominationein tam nnimarumquam corporum habere demonstret : quatetius tux f/rafia misericordise rediviva

nomen tuum
tc

magnificetj
bonni

et post

longa

est.Nam illorum lingua Fennan WenefrediE ', nosti-a vero Fons Wenefredee, nominatus est. Fennan enim latino sermone fonfem sonat.Et quoniam de corpore in desccnsu devexi montis
jacente multus fuerat effusus
sanguis, lapides

vitx

spatia,
^,

multiplicato redeat

conversationis
vide-

fenore
licet

ad

sponsum suum, unicum

vivis et gloriaris

Dei Patris FiUum, cum quo et Sijiritu sancto Deus per infinita secida seculo-

aspergine ipsius infecti tam in fontis scaturi-^ine quam in rivo illius seu in amborum margine pas-

sim jacebant;
est,

et,

rum.
revivisr.U,
Jiiiea
\-l.

lapides

illi

quod dlctu vel auditu mirabile conspersi sanguine ^ adhuc pristi-

Gumque omnes

respondissent Aineu, puella

nam

conspersionem retinent,utpatet usquehodie

aJba

iii

quasi a sonnio surroxit, tergensque faeiem

suam

uietiwfiaiii

atque emundans a pulvere

ipsius prius collo tenus

et

sudore, astantes

wartj/rii

scire volentibus.Najn sunt quasi congelato cruore perfusi, nec sltu tcmporis nec assidua pra^terfluentis aqupe eluvione detersi.

circa collitm
pjiis reina-

admiratione et gaudio replevit. Porro ubi eaput

Muscicula

"

vero,

neiitc,

nnde

nouienW^XiGfredae
acccjiit.

reseclum et postea vi divina compactuni atquc resolidatum fuerat, albedo quaidam tenuissima in moduni fili collum ambiebat et locum sectionis obducebat; quod deinceps ad demonstrandam capitis illius resectionem atque miraculi oslensionem, quamdiu
virgo in corpore deguit,

quaj cisdem lapidibus adli^ret, quasi thus redolet. Famosum satis atque patriam illam incolentibus notissimum est, fontem illum

adhuc

pristino

more durare,
tatos
'"'

et lapides, ut

pra;diximus

*,

cruen'

mansit. Inde lerunt

illius

semper uno niodo perprovinciee homines eam

^

merita virginis patenter ostendentes et spem omnibus portantibus eamdem virgincm se invocantibus opitulari posse. Homines vero illius provinciEe, qui nondumDoum
in illo inveniri,

Wenefredam fuisse vocitatam, cum antea, ut ipsi asseverant, Brewa nomlnata sit. Quod enim ipsi
sua lingua Wen dieunt,latinc nmdidum vocant sicque ex occasione albedinis collum circumdantis, es re nomen habcre dieta est, adjecta partiin

cognoverant nec
videntes virginis

illius

justitiam

intellexerant,

Wcn, atque euplionite causa pristini litteris transmutatis, compositum obtinere vocabulum quod Wetiefreda dicitur. Fertur etiam quod postquam de Iioc mundo
cula, quEc est

et de fontis emanationo ])otrarumque conspersione tam apertum et evidens miraculum factuni fuisse, ad pedes beati viri Beunoi provoluti, Dei mysteriis se imbui petierunt. Quos ille benigna devotione

resuscitationein

nominis duabus

suseipiens, sacri baptismatis

unda

purificavit, et

divinoruin praeceptorum sermonibus instructos,

in

Dei servitio confirmavit.

migravit, nulli penitus manifesto apparuerit qui illo candido signo collum ipsius circumdatum non
viderit
-.

Hoc quoque argumento

titulum suse

passionis
toties

admodum
ostendit.

sibi placuisse designat,

quem
se

patenter

demonstrat

quoties

alicui

videndam

CAPUT

ita eorr., jn-ius prfecepti I.

^ vox supplela a corr. 1. Nam. 12. Kum. 13. -^ 1 Weneireda 2. (i. c. s.) musti.s corr. hiuc voci prsepositit quasi

ita corr.,

prius Prfecipue
etiam prius
"

I.

favore 2.

^ vidit 2.

ita

2.

% corr.
1.

iUius fontis quasi sanguineEe,

"

Muscida

2.

dixi-

portentibus

iffnoremics in ca:lestisgaii(h'!finibns repositam, nostro ullerius non indigerc coiitubernio, tu tamen, clementissime
jtater, filiis ttiis te

dicunt, latine catididum sonat: sicque occasione albedinis

collum circumdantis, ex re
particula, qua?
est

nomen babere

dicla est, adjecta

humiliter dejfrecantibus

ie

benigniim

et

AVen, atque euplionije causa pristini

prsebe.

exaudibilem prasslans, supplicutionibiis eoritm assensum Pracipe itaque ut piiellw hujus aiilma corpori suo inducta, regimen te et dominationem iani animarum quam

corporum hubere demonstret

nominis duabus litteris transmutatis, compositum oblinere vocabulum quod M'enefrfda dicitur. Fertur enim (|uod postquam de hoc mundo mif,'ravit, nuIH penitus manifeste
apparuerit qui iliud
9 (13).
^ candidum sig:num non viderit. Locus vero ubi sanguis illius ' eflusus est, non longe a monasterio nomine Basingwerk in Norwallia ^

: quaienus f/ratia tuie misericordim rediviia, nompu tiium magnificet,e{ post longa vitx

spatia, miiKlplicaio honte conversationis frn-ore,

spo7isum suum, unicum ridelicet

Dd

Patris

quQ

et

cum

Spiritu sancto
**.

vtvis ct gforiaris

ad te redeat FHium, cujn Deus per infi-

primilus Sicca Vallis dicebatur; sed post ejus mortem

nita sccula secidorum

8 (H). Gumque omnes respondissent Amen, puella quasi somno surrexit, lergensque faciem suain alque a pulvere emundans et sudore, aslantes admiralione et gaudio repleviU Porro ul)i caput compaclum atque lesolidatum luerat, a
all)edo
et

usque in hodiernum dJem Fons Wenefredie appellatur. Lapides quoque tam in fontis scaturigine quam in rivo illius seu in aml)orum margine sanguine ejus conspersi ^. usque hodie pristinam conspersionem retinent: nam sunt quasi congelato cruore perfusi nec situ temporis nec
-^,
"^

qutedam tenuissima in locum seclionis obducebat

viri

modum
el

fili

collum ambiebat
vixit,

assidua prtertluentis aqua? alluvione detersi.Muscida vero, quae iisdem lapidibus adlKtret, quasi thus redolet. Provincige

quamdiu

semper sic
',

illius

viri,

permansit. Inde lerunt

qui Deuui

nondum

cognoveranl, virglnis

provinciie

illius

dam

eani Wenefre-

fuisse vocntjim,
sit.

cum

anlea, ul ipsi asserant

ipsi

nominala

Quod enim

Britones

in

Brewa ^ sua lin^a Wen

et petrarum conspersionem videnles, ad pedes beati Beunoi provoluti, baptisma

resuscitiitionem, fontis

emanationem

susceperunt.

(Sp.

s.) s.

Sp.
'

3.

~
'

8 (s. s.)

Ntlin. 8.

seculorum secula

ita uterqite cod. et ed.

'^

3. 3.

Breuna %

illum

3.

nitat

L~2

'

'^

^'^'~'

^'''^""'^ '

^ '' corr. in

margine,

in textu

compressi

2.

profusi

2.

nec diulur-

r-IES

TERTIA NOVEMBRIS.
715

CAPUT
S.

III.

Beunoi discessus.

S.

Wene"lem "'''"'
uinci,

eflPnohm virginum conshrulo, coenobio Vir.nriniim /^^.-..-....w. sanclissime ibidem vivil

et

cfftcaciter co,plrrc ^in<^<tciter comnln-e

ccclc,'!

1'""'

N,n,c ""''"''"<"""' bcnclici,,,

""'"''' '"/'"""" *''</'"-

^furh.:.,:. sf.Msti,

^r

'nun cont/re-

T""""'''
,,.,/,,, ,,

"'

cr

sodales suasad

onmem

,c "" wlilc; ,j,;u,ninrji,c

"''"""".
""J"""'-":

virtu-

tem
quje

instituil

singnlis annis
casulan",;

nnttit

S.

Beuno;
aquis

^Z ^'^^'-^ -S^^^^^
cuonia^lti

'onmle,-cMc., im- oslcnsain roL^,ltis ''*'/:""- '""*'- ^"rate. Et

5,, ,-cspe,'si csfis

sMicilc

il

ill.sa

ad

eum

^"^f
;t^r/r/rn
vitx
,

^^^^^^^

'''"''"/'''*'''

"

""""'''' '"''^'^

ln.,

S &-,

14. Qo.ilitcr

vero beala virgo AVonofred.-i po.t

vol c,uon, vil^
s
^

resuscit.-,lionem vi.verit,

,0!,

1,
/

a ,nc,ir'
'

1-','

""'"'"'^ ''"'''I""''",

riamqne

J"'1'^"'""' ^"'^ ""ennissioiic incc

''^'''''''''-

'Zt:
::,,

""uerit
cnrsu, ,.d

,,ivo,

snc ino dicero cur..bimus. (Cap. v,) Cnm igitnr, nt pr cnti sumus, .. n,ortuis surrexissot, tot.i
viri

quom

oonsunnnato pr.sent flnom porvonorif, nnno

pedilnis adli^rens,

illius

d 'and sormonibu, sednla

c,n.-o

^ Z^mZ'T "'"^ '""'^"lZ2^'' r'"^"", ""'"' ^""^"""""'^ '"""'

t

^'" '"''" ""-

Z:;''''"'^''''''' ''"""" '

"

f'"'' '>'''""

mnZ-J^
t^^Z

f'

devotione intendobat, de onmibns portinent plonius instrui volens.

occlesiastica^ disoiplinre

"d De

Qnolcto

dognrato asso magistri sui podibus advolnta volari se obn postulavit. Cuin ciin, iuquit, koc miHconccssuin sil, cllcum

m 7^c' atZ t h ,-an' Z'

vV

Z
!

T"" '"' '""" '"'""""

'"f"'-

^-'""^ '"cum

""'"""' "' " f""'"""" "'^'""^ '"'""'"""' ''"""""" '"" "'T"''," "^'"'" '"''" '""" '-"^ """ ''"''""""''''"'''"

parcj.^2^
a,no,'i

Lcris"Z:;::,

onmem
et

secnh luxum calcantem, soUus Dei

Z^^^i:^:::^^Z^-lTf^''' f'''"' ' "" '"""onm

'"'

ZJh^ r'"

^T" "T' "'"""' >""

,

"'""'"""''
'"'"""
'""'
'''"

^' -'P'-

""""

co,-cli,,

'"

c.nilioni inkiarc,

nnUa

Cebe', essc

sacramenla. Nullteiius vero a te ahst,-ahi aut a pediius tuis ' dicclli notero priusciuam tua hcncciiclionc rcjulai^is
.lisiijM,^
iiujslerns iiiiliala, habitu etiam exlcriore sortis

consejueiuia

,lesi,lcrii ,nei

,l!CiZ^ 7

IZ ZZ

Ze^^Z T'""""' """"'"

Del

,""' ""'"" '""">

'!"'""'''" '""' "'

ieoZZ ri,!^

ZZ
cessn

"""" i'"' ^ '""r"' "'"'" ''"'"">'" '"''1'" 'onlcsta.

"

me fore ,noi.tra.ero. Noli ercjo, pater sancte, meum ,l,u cliffcrrc desi,Min: sed persuasionibu nms acquiesccns, me coli mei compolcm protinns effice. Tnnc vir boatns, voca.is pirenti^s
manifostavif of prcerogafam ei divinam g,-atiam dixit, atqne ipsius volnnfati so s.atisfacoro volle intimavit'. Illis';

Dei

virgmis .anmium of

.^^:

vofum

rins dosignavinn,s

^tv^^^^TZ^

, vnl rnmmm h bsen i.fdoct ris u 'J"'"' stata neret bea us Bo, s ^ '''''' doxtei^a d xit itlln, 7r

16. (C.p
^

"'"" "'^ ''"""""'

'""'""
""'

T'
,

T"' '^"' "''''""

'
'

"""" "''"""""''"'"'""'

-'

^^'

sf^f uo
'

?"'"

'''-""""

'

,1

bon.gne consontiontibus

hol iTKn
ab
cuf
s
t
:

dom unun an

nt'
1 ,

"

'"^"'''P'-

'"""'

"""""
"
'
'

i^.-^.f,;';;-'',';;^'"-^';^
'"P'^^^",'^''
i,

flliajquo sua; dovofionen,

iucnndo .affectn co,plocton.ibus, vir s.anct: ^ coram mulfis illam sacro velamino indnfam consecrav.f, alque regularis propositi disciplinis sufHcionter confi,.n,avit.Qu.o
des,dorii sni
sfa^tin,

inoolis anno^to
'

2",
"""

'^?-f ^,

,,.,;,.

irZ"

Tl
'

;2r;

'7' ''''''"'"
""/'''"''"

post cmnplofnm

auiiie te

,'od7Jii^

nl

vofum, folius

Z^lZa^Z^T"'"
re^d" atmZ^,,^
^r^^^JI^^X::
2 vox
e

^ ""' ^ ^""" *'""'

""'""""""
'''""'"""

vi.lntis

arton/aggre-

d.ons, et regularis disciplinte sf udiis dovotissimo

mha^rens, in brevi totins ordinis peritia,n of observanti,e porfootionem adopta est. Dohinc 1U0t,d,e magis ac ,nagis proflciens, beafum
virn.n

.aioi;,n^n,XZ'Zi,T''"" '""""" '^ """r qnam dhuo "ZZ^Z^

lercaut.

N,,,cZrddZdTr"''

,nea cerha
reiili

n"'"""'''"

relatioue

^^ZIZ^
fcmponim
2.

Num, Num.
''

14.
15.

'

hujus
G f*
(t.

2.

t.

3 vo.r

siippleia

'

(leh^it 2.
16.

Kum.

_
1

,/a corr., ffacorr., /)),, =ui=i. suis 1.

prim
2.

a n eon: 1. ad ^ ita corr., prius, nu i

: ;

2.

om.

9.

j^Etificat
1.

ut videtur, illum

,, tta corr., priits vrius

p.) p.

seculn seculo

I I

jp.-mIo 9 seculo 2.
1

supMi /v""

" a corr. I.-* pviecepU

corr. ndd. vel per futuras

luturas

2.

Virpo autem Deo devola,

J0{14). iidhrpreus,
^

viri

sancti pedihus

sermonihus

etyb ipso tandem saci-um velamen humiHsanciUa Christi

siiscepit.

iDius devolione sedula inlendebat,

flO-17). Vir Dei Beunous, arropta manu virginis aextera, iliam ad fontem duxil. et super lapidem unum, qui lapis saucti Beunoi dicitur. slatuens, dixit : Vides, inquit, miiHc hic vi-stiijin passionis tiigs. Eccc lapti/es
fs// tito sitii-

9'tineconspersi, iepro Deo nisgue tiii conspersionnn

uiic erffo.filia

passam

denioiistraiiies. saninii-

in

lupidibns a Deo prieserratam.

Deo Jiicc erof/ata cognoscc, <jum ct laudis fuw tilnlmn cehbrabunt et in posterorum ientibus deiotionis tuB anioretn cumtdabunt. Primum quiduh-issiinri, a

mea

viliB luce in proximo curituohquid sibi maJHsronsecuturum Terlium est cum a te discessero. super hlus maris locum ad maueu: dum larqiri milii dignabitur Deus; tuis tnmen muneribns me omn, anno invisendum jyrtecepit Aitissimus. Ad prxsentemfonlemcum muncre tuo festinabis, et quicquid

eertissnne sciat se pricsnitis

te

dem est, quod lapuhs isli cruore tno aspersi uulla potcrunt ablut.oucper secula detergl nec assiduo istius agiu, in,p.tu abhu.svd ad tu^passionis ostensionem seniprr cruentati permancbuut. Secundum esl. ijuod ijuicunup.e aliqun infortiuua passus ie rcguisierit et a sua oppressione et invaletudine se hbemri petierit. prima, stcunda aut lertia ccrte vice, quod jmslulaverit se impetrasse ffaudebit ; sin autein

rum ntqueper

ilhid

71G
AUCTORE

DE SANCTA WENEFREDA.
tis

temi>ontm successiones jionmdlis plurimnm profutura.

divinai ostensio,

afqueper hic maneiitium excm-

ROBERTO
Salopiensi.

Tria tHn donativa a Deo

et

erofjata esse

cognosce, quss et

celebrahunt
tuse

in

laudis tux titulum .sohmniter postcrorum mentihus devotionis

veneratione cumulahunt. Prt-

pla ad Dei cognitionem ascendcni plurinii, omnia mundi emolumenta proposituri ' ut Christuni

amorem digna
est,

inum quidem

quod lapides

isti

cruoris tui

quoquc mulfiformrs ct anidiversa infirmitate languenfihushicpassim distribuentur; omnis etiamsefas vel

tucrifaciant. Sanitates

marum etcorporum

aspergine madidi nidla poteruuf per secida ahluiione dctergi nec assiduo istius aqtix impetu afdui,

sexus aliqiiid remedii se in hoc loco

contiqisse

gaudchit.Sed nec britta animalia

ciis

istiiis loci benefi-

sed ad tux passionis ostensionem semper cruentati

Deo ad sum ^ gtoriam majestatis atque ad tux triumphum castitaiis irdc miraciduin faciente. Secundum vero est,quod quicumque aliqua
apparebunt,
infortunia jJassus
te requisierit et

potentia hoc habitaculum protegente

immunia fore denuntio, Deo sua clenienti et ad tni cele-

britafcm honoris fanta in Ulo prodigia facienfe.

vero sic
te

Tu

per

tc

a sua inva-

tetudine seu oppressione se liherari jietierit,

sive

prima

sux quod postuUiverat se impetrasse gaudehit. Si autem contigcrit petentem te trinx vicis petitio)ie quod optav>erat non conscrutum fuisse, certissime sciat se praisentis vita^ luce in proxlmo cariturum, atgue ideo occulto Dei judicio q)recis
secunda aut
e/fectuSj

cerie teriia vice voluntads

compos

Deo placahUcm exhihe et taUm te in omnibu-s effice, quatenus in te nomen sanctum ejiis gloriosum existat et te aspicientibus forma salutis efficiaris. Kgo autem hine nunc ahco, Deo aUas pro modido meo famidafurus, tuique dcvotionem dum vixero intra cordis mei penetralia cum didd memoria hahiturus. 17. (Gap. viii) HiEc dicens, assumpto solumraodo baculo suo abire
coepit,

ab

illa

omnem domus sure

disce^it.

suse fructu in prwscnti frustratiim fuisse: proficere

sibi

tamen ad animx

sua;

medelam

te

invocasse

supellectilem et qulccjuid ibidem manenti per fidelium manus Deus dederat, totum beatas vir-

te aliquid sihi majus quod petehat exterius consequeretur. Tcrtium autem donat/vum hujusmodi est. Cum ad p-iBsens a te discessero, super litus maris Jocum ad manendum convenientem

cnnstanter intelligat, afque per

diviniius prsestari

quam

st

ejusque consortibus derelinquens. Sicque E cuncfis Deo commendatis atquc valcdicto univergini

semperque

largiri miJii digmihitur

Deus;
*

et

Hcet

intervallo discretus fuero, tuis tanien

a te magno muneribus

uno solo clcrico comite ' contentus ad beatam AVenefredam lumina retorquebat, propter corporalem ejus absentiam multis lacrimis madidas genas babens. Illa vero
sis discessit,
illius

super verbis
se

atque discessione impatienter

et
tristitia

me omni anno inrisendum

prssccpit Altissimus.

agens.

miseram lacrimis
et

faciem
et

Cum

ergo quod mihi dirigere volueris in mauibus

hahueris,

gerebat, se relictam

inconsultam dicens
desolatam.
illani

ad praisentem fontem cum muncre tuo festinabis, et quicquid dlud fuerit, Deo prius CQmmissum in fonte confdenter depones.
Videbis statim depositum tuiim afonte per rivum
vi divina

paratum

omnibus mallvolorum incursionibus patere, pastoris prjesentia et diligentia

Cumque

tenlassent plurimi consolatoriis

verbis deli-

nire,ipsaaliquantisperab ecclesia dulcem patrem

deduci

et

impetu decurrentis aqus in ftuvium iUmsum tra-

suum abeuntem deducens ^ donec cum co

tuni vero

erat,

suhtus decurrentem

magnum

nullam prorsus consolationem admittebat; comi-

jici; moxque maris elemento Dei voluntati ohtemperante atque ministerium prsehente, qiiod tu in

nuUus

in via

cum

illa

Ibat qui a lacri-

misabstinereposset, tamacerbo dolore

queri videns. Sanctus vero,
illius

eam

tor-

fonte deposueris

ad mei hospitioli janiiam deferetur,per sinuosa undarum volumina, per tumescentes et undisonas ^ maris procellas, nsque ad meum contubernium inviolate delatum. Hoc quoque 07nnihus annis, dum mthi vita comes fuerit, Deo

non

diutius ierens

lacrimas,

quamvis

pietate moveretur, finem

ponere volens, citato

porrecta
citis

et ipse non mediocri tamen tantis planctibus grossu ab ea divulsus est,

manu

prius et benediclione data. Solli-

prmcipienie contingere oportehit. Erunique hxc tria fl Deo tibi concessa dona, prssrogativB divinitus
tihi

coUatse designativa

^,

et

dum mundus
et

iste

tamen aspectibus virgo eum prosequens, cum jam ulterius non appareret, cum comitibus suis domum reversa est. Nequaquam tamen dissimulare poterat acerbitatem
tristitiae

duravcrii,

ad tux cehbritatem memorix

laudis

quai iliam

gloriam
dictis,

muUorum

narratione magnificata. His

iteruni hujusEcce templum istud

ad ecclesiam eam reduxit,

illam alloquens
:

pro digressione doctoris sui invaserat, quamdiu recens illius mcmoria crat.
18.

modi verbis
et

Elapso autem aliquanto tempore, rediens

et

S.

Wemireda
secundum

hahitacula circumstantia partim meo lahore,

tihi

ad se beata virgq
versionis

ad memoriam reducens consennones seu

vaticinia,

partim parentum tuorum sunq^tihus xdificata

relinquo, quatenus

su^ modum passionisque tltulum atque

prisceplHin

me

hinc abeunte, tu,congregatis

gui inagistvi
sHhditas
inffiiiies

beatl doctoris sui Beunoi

ad servitium Dei tecum mansuris virginibus plurimis, hic in tuo proposito Deo servias, bonam tibi
conversationem
loco isto
et exempUt vivendi a me fihi insinuata nuUatenus intermiiiens. Sciasque quod in

sibi

virilem constantiam aggrediens,

omnem

mcero-

ad

rem

'

funditus deposuit, slatimque

sponsum suum

oniiiem
virlulc.m

Christum, cui se caste vivendo dcvoverat, toto mentis affectu amplectens, illi inhlarc, illuui
sapere, ad

infonnat,
tiilracidlsel

ml mtdtorum

utilitatem

magna

fiet

viriu-

eum

suspirare ardenti desiderio ca?pit.

sanctitHte in

Deinde
~-

vox supplela a corr. 1. * vox suppleta a corr. I. voT subslilHta a corr. pro alia erasa \. ' Eox svppleta Num. 17. ducens a con: 1. 2. I Num. 18. vox subslitutu a corr. pro alia eraaa 1.
^
**

iia corr., itrius

undjnosas 1.

"

destgnativfeS.

"

deposituri2.

fuerit,

Deoprius comutissum

in fonte confidenter deponea.

Videbis statim depositum

et

impetu decurrentis que elemento Dei voluntati obtemperante atque minisierium preebente, gtiod tu in fonte deposueris ad mei hospitioU januam transferetur. His dictis, ad ecclesiani eam reducens, ail E,jo nunc Jiinc abeo, Deo alias pro modulo meo famulaturus, tutgue devotionem, ditm vixero,
:

tuum a fonte per rivum deduci aqux usque ad mare tr^jici; maris-

mesnoria Jutbtturus. Et haec dicens, assumpto solummodo bacuio suo, abire ccepit, omnem domus sua- suppellectilem et quicquid pertidelium manus Deus siiii donuverat, lutum
beataj virgini ejusque consortibus derelinquens.

(1S-!^U).

Beata autem Wenefreda nobiliura

filias

secum

congregans, docebat eas castilalem amare atque spretis orambus mundi blandientis illecebris levi jngo Christi
colla submiltere et per regularis

cum

dulci

norraam

propositi se

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

,o<im

apud

Deinde nobilium
eas
castitatein

omnesregionis incolam

secum congregans, docebat amare atque spretis

filias

717
^^^'^^ft'eda, cum hujusmodi hnni openbus -u boni. perseveranter instarot et per oam
19.

Beata

''^''

mwatione
htthita,

mam
et

iHecebris, ievi jugo Ghristi colla subniittere et per regularis propositi

mundi blandientis
se Dei

omnibus
nor-

et

reeurrente
ip3ius die

profectionia

servifio

mancipare
illius

a.

T.lZr^^Tpr.xceptorum verbornm et
nam
fiti

''^''''' '"n.enradiaref,s^pissime

NonnuIltE

magistri sui
in

aiitem videntes convcrsationis

severitatem

gravitatem, grafia suntdivina compunctte, atquo arripientes monastici ordinis regulam, sacro indumento * se velari
petierunt

modestam

vitae

ad mentem reducc-ns, peipendit diem discessionis

ea ipse d.scesserat et
ceperat.

memoscilicet

casulam, gua
illasa aquia

proximo instare ad

eitm deve-

illius, in

qua

hitiir, mittit

munus

Quod autem

sibi mitti prje-

illa

Quibus beata Wenefreda boni pastorls vices offiria exercens, nunc eas ab < insidiis

et

fraudulenti

pr^donisevangelicisyerbisetsanctorumnitnr,

sen.entiismunitasOessedocebat.nuncS^^
oarum nectoH busamoreminfundebat;assiduisaut madnin^^ tionibus non desistebat illas instruere
in

T ^^:^^,"^^/^^^^
mZ
^

suarum iabore casulam unam compefeuti textura composmt, viro Dei ^^' transmittendam.
^"^^"smittendam. (Cap x) {Cap.

memonam retinens.tam suiipsius quam

sollicita sedulitate in

virginum

'"-' -itt!

sermonis sui affamine divinum

nnn cu n

"' ..^'^^^"^^'^ "^^'^". ^enit beata virgo ph.nbus alus ad fontem, in quo prcecepto
i

rX" Z^'' 7""^^"'" ^^^P^^'^"^^^^'^^= ^^^^Pf^^'""

r^r^r
r"
T^^^^^^^"*'''
'""'"'t, sicque in

institutionibus solerter
sui

intendere, proposiliaue

meminisse atque in his officiosy^xiste^^^^^ Ipsa vero sme mtormisslone eadem faciebat
qufo
die

ll'?/^:!'\^^"^ ^^P^l^'^' ^^^>^^n^ ^ontis ministerio hanc beato viro Beunoo dirigere. Et ecce
homiui miuiine credipanniculus iile,quo casuia involvebatur nullam Issionem ab aqua patiebatur nec vel minimam aquae infusionem sentiobaf: sed omnino
bilc,

subjectis suis facienda edocebat. jejunus et orationibus atque

Nam

niu-abile dictu et nisi fideli

omni

vigiliis

studiose

mtendebat,ctquamer
gregis sibi commissi

sibi subdifje virgines vivere

debebantipsaoperanspraiostendebat.factaforma

ad exemplum bene vivendi In brevi autem tempore ad omnimn virtutum arcem perveniens,patenter insinuabat
Christum
Dei vu'futem et Dei sapientiam, cordis sui amplitudinem obtmere. Hoc autem innumerfe virtutes et crebra miracula liinc aperte manifestahant

cum casula permanens.impetu decurrentis per rivum est deductus alque in magno fiumine transvectus; totaque illa die, cum sequenti ^iocfe, illud virginis munus por marinos
siccus

aqu^

documenta saUitis ubertim ex ore illius' demanantia illud liquido demonstrabant. Exinde plurimum crevit virginum conventus,
illmc
iUius boni

qualiter prius

deductum, mane ad litus illud depulsum super quod vir sanctus habitacula sua composuerat. Cum autem beatus Bounous mane ab ecclesia digressus, super oram maris staret et
est
vi occulfa

fiuctus

ad Dei cognitionem attrahente, et in illarum cordibus divinitatis amorem

ordtnis fragrantia eas

damque

exundat^ aquse in se redirent qliaad se flucfus suos attraherent

pro-

Gaudebalque nimium sancta ilia congregatio talem sibi prreesse ' matronam in qua visibiliter asplciebat oinnia virtulis exercitia
abundareet coslestem cognoscebat gratiam uberius radiare. (Cap. ix) Gum igitur in omnibus
coelestis

mfundente.

admirando intueretur, forte paunum involulum m htore eminus conspicatur; accedensque

pius,

quid

illud esset certius scire conatur,

taque manu ab arena maris illud eiovans, pannumque involutum evolvens, casulam
invenit
nihil

admo-

penitus Ijesionis habentem

pannus quoque

vit^ studiis seduia

insisteret.

finitimi

circa illius amorem coeperunt devoti existere; longe positi autem pro ipsius bona fama adniodum jocundabantur, dicentes nimia Dei clementia perfusos esse quibus ipsa aut conversatione aut familiaritato propius adhferebat. Et multre virtutum exhibitiones in miraculis per eam fiebant. Illud plane et ferocium hominum corda

qui illam exterius obvolverat ita siccus apparebat ac si aquam non attigisset. Cogifante autem illo solertius et causam hujus inventionis discernere conante, simulque admirante

quod

intra bibul^e

mn

arenjB aquosa spatia aliquid non madidum invepotuerif, latenter subiit in mentem ejus

Deo

dilectie virginis

^ magis
tes

illius

devotioni subdebat, et fidelium

sibi

secum deliberafione qualiter ei prsiceperit omni anno munus sibi ^ pararo paratumque
in Ibnte

Wenefreda- memoria; habitaque

men-

reverentiam

exhibere compellebat, et
attrahein illius

pariter
bat.

omnium favorem sibi concilians Jam omnibus fere jocundum erat

manere, quibusdam
salutisque

vicinitate

totius boni delecta-

mentum
sibi

affectantibus.

viam per eam plurimum quibusdam vero propter commoda

virgine iilud transinissum, a beata rirgine per Eequoreos * sinus ilia^se sibi delatum. Deoque inde suppliciter " gratias agens, munus illud benigne susce-

suo qui in rivum fluit deponere, cognovit tandem Spintu sancto sibi revolante, a beata

ptum

in

ecclesia reposuit,

tam

sui ipsius

quam

exterius iu miraculis illata vim in ea coelestis gratiae esse perpendentibus. Omnibus itaque cum

aiiorum servorum Dei usibus deinceps exhiben-

multa veneratione et reverentia claritatem divinam, quas per eam late in proviucia renitebaf,
suscipientibus, subditf^ sibi virgines, quibus iliud clarius elucebat, magis inde proficieljaut. Viden-

dum. Gaudebatquo quam maxime quod verborum suorum beata virgo memor exfiterit ^ et quodtam pra^clara fama illius fuit quodabnia
onmis fere provincia illuminata erat. Orabat aufem Dominum incrementa virtutum in illa
augeri. ef qulcquid in oculis ejus placitum erat in ea mulfipliciter inveniri, aliorumque conscientias

quippe illam quotidianis gemitibus ad Deum suspirare et divina ad eam ti-equenter oracula

tes

per illam
20.

cceiesti

devotione accendi.

majorem ad Deum devotionem assumebant et semper meliores efficiebantur.

fieri,

Ex

effectu vero safis patuit

Deum
'

preces

quotannis,

ipsius suscepisse auresque clementiae

2.

su^ exau-

usque ad
saneti
obittim.

blandimentis
19.

1.

diviao
2.

Num.

veiamento

2.

I.

om.
8

virgo add.

siinphciter 2.

- Hc.

ita corr.,
c. 2.

s.) consequenti prius extiterat 1.

monitas

2.

esse

2.
1.

^^x suppleta a corr. pro alia\ein erasa

a;auorea<. <i-4"ueds

I i.

Num 20.

i(c. s.)s.

S^

raliralirmn"r munu. m.g.sUo suo transmUtebat. et panni^"lus, quo casula sive quiJ tale mvolvebamr, nuUam

'"'"'='P''"'- ,^'"^"''' '^^^" ""' ''^'^^'=

vel minimam a.iu* infusionem sentiesed onmino siccus permanens impetu decu re, is aqu^perrivumest deducius alque per mare transvee'u^^^^ bat,

t^sionem ab aqua

718
AucTonE RoBERTo
Salopiensi.

DE SANCTA WENEFREDA.
iili

dibiles

exliibuisse.

Etcnim

in tantiim ccelestis

exercitii

studium

in virgine profccei-at ut in illa

sumina invonirctur, et ipsa quasi singulare jubar totius provincise forma vivendi cl exempluin bcne agcndi tam pra^sentitotius perfectionis

CAPUT

IV.

Mortuo
per

S.

Bcunoo,

S.

bus quam absentibusapparerct. Efficaciam quoque mirabilem atque divinam habebat ad per-

Wenefreda

revelafioneni

suadcndum quod

Nani quoties commissumsibi-talentumdiviniverbialiisdispensandum

volebat.

mitlitur ad S.

divinam Deiferum; inde

Elerium,

sermono facultas modesta gravitas ut omnes fcre ipsius loquela delinirct et in devotionem Dei devinciret. Proinde univorsi pjene patriam illam inhabitantes crebris admonitionibus coerciti ab omnibus se abstinebant qme sibi salutem impedire*^ poterant, ardentique fervore ad ea inlendebant quce lidei opera esse sciebant et qu beatam virginem vel suas consorlcs affectare videbant. Ipsa vero ad omnia quce beatus vir Beunous ei dixerat vel prseceperat so curiosam
et in sententiis

suscipicbat, tanta venerat ei in

ad S. Saturnum, ac denique

Guilheriacum ad
a

S.

quo aggregatur monaslcrio virginum quod ibidcm rcgebat S. Tbconia.

21.
tuit,

exiiibebat, nihil prorsus intermittens

sibi imperatis.

Cujus discessus cum sanctge virgini innomultis illum lacrymis et orationibus proseest,

sqileunio,
^'^''sosamta,

de omnibus

cuta

atque prasfatum
dostitit.

munus

ulterius trans-

(Cap. xi) SJngulis voro annis in

mitterc

Tunc
in

kalendarum maii munus transmittebat magistro suo, dum vivobat, modo quo superius designavimus et licet magnum spatium ilios ab invicem dirimebat {quinquaginta cnim miliaria aut
die
;

autcm primum, omni

se

humana

consolatione

destitutam

diccns

ta^dere co?pit

locum

quo morabatur; pauluium- ^

eo amplius inter illos distantiam faciebant),unius tanien noctis spatio per sinuosa maris volumina deportatum, ad januain monasterii sui mane in

que procedente tcmpore, cum pars maxima consortum suarumvirginum de hoc seculo migrasset, odio habere locum illum ccepit in quo eatonus
conversata erat;
ris sui,

memorque verborum pr^ccptopost septem annos alium

et incolere

quibus

illani

Ex hoc autem bcato viro additum cognomen est, quod apud WalliEe homines hodiequc memoriale habetur nam Beunous Gasul Sech, id ost Beunous Casula Sicca vocatur, eo quod per aquas ab aquis illEesa ad
litoris

arena

inveniebatur.

locum designaverat, anni ca?pit fastidirc locum et omnia prorsus ^dificiorum genera intermittere. Et quoniam facies cjus alias intendentis
in ultlmi expletione
erat,

debere invisore

eum
virgo

sicca casula deferretur. Accidit autcm,

dum

hunc mittendi moduni singulis annis observaret, ut beatus Beunous, longo confectus senio,
virtutibus plcnus et operibus praeclarus,
et

caducum

Eerunmis obsitum

requiem non habobat spiritus ejus dum ibi degebat. Nec tamen, donoc consummati essent prjefati scptcm anni, habitationem illam dimitfere autuspiam abire facultatcm habcre potuit. Cum autcm omnes evoluti essent, tunc illa, sui ipsius

rclinquens

seculum, ad

compos

effecta, toto

conamine ad

coeleste migraret

Deum mentcm

gaudium. De cujus vita vel

qu juvenis egerit, vol qu^ post mortem mu-abilia fecerit, habentur adhuc in reverenti
obitu. et
6

memoria monumenta, iilius vitae modum et mores designantia 6. Hoc quoque prEecipuum et momoriale dc eo prsedicatur, quod multo plura miracula mortuus faciat

erigens deprecabatur, ut cam ad talem locum destinarot ubi ot sibi placere et aliis proficere posset, locumque iilum in qno prius consolatio-

quam

habuerat, sua bencdiclione perfundere dignaretur^, ut qui illuc orationis gratia aut alicujus remedii consequendi causa ^ adveniret,
invocato
illis

nem

vivens.

nomine

ipsius

atque patrocinantibus

ANNOTATA.
a C(snohii a S. Wenefrcda in Hohjwell conditi miUa uspiam legitur mentio prseterquam Mc apud Bohertmn. Atfamen, teste B. P. Francisco

qui ibidem actus suos ct

correxerint,

amore
tur.

Quam

mores pro illius quod postularct conscqucrc- F potitionem ad Dei aures pervenisse
in

testantur innumerse gentes,

eodem

loco a

anm

Lythgoe,

1834 moustrahatur adhuc ex

diversorum morborurainvaletudinibus libcrata? quod postea patentibus demonstrabitur exemplis,

veteri tradi-

tione locus uhi

dodrante scHicet miUiarii distans ab oppido,inter septremtrionem et

occidentem
(1).

quondam

cum

extiterat,

prius narrationem historioe tcxueri-

mus.
-2. (Cap. xu)

Cum

igitur

hNuUam aliam

freda

Vitam

S.

Beunoi nunc habemus

sollicite orationi instaret,

beata virgo Wene- (livimmda Dei clcmentiam tioneadmo"''"^

^''

prmier camhrica?n illam szpius in Commentario

prxvio ciiatam, quam vuh/avit J.-W. Bees inter Vitas sanctorum Cambrorum.

affuturam et prfeducem itineris sui eain fore depostulans, nocto quadam vigiliis et obsecrationibus intendenti, divinum ci hujusmodi oraculum
sibi

,^;.;',!"/\ate nia
et

Jnsonuit
O'^^^

Assiimpta tecum una tantummodo vircomite, vade ad beatum Deifei-um, qui mora:

mimculis
priBclaram:

tur in loco qui Botavarrus

a.

appelhitur ;

illogue

- (c. s.) s. c. 2.

consultOf
8

expediie

2.

J:i
{1}

''

'

^'^ ^"^^^^'^

-'-

1-

^ulsiit.ta a corr.

,ro aUa erasa

1.

(aut-c.usa) roces

su,,Ut. a

H. Foley,

Reconh of the

english province ofthe Soc.

ofJesm,

voJ. IV, p. 533.

noa^S7t^^^^
q

^-^' '^

-^

Casula Sicca vocatu.

eo ,u.d pe.

nnodie,numd.emmemonale.NamBeunousCasul

freda

admonmone

divina sanctum virum.

nomine

Deife-

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

eonsulio, gnid deinceps factura eris vel quo abitura rof/nosres. Eral quippe vir ille ma-rnus

Imbitavcrat,
ut

coram

Domino,

in

omnlbus mandatis

et justificationibus

ejus sine querela incedens.

De quo

referlur

cum virtutum
benedicto
aeger in

quod

gratia copiosius exuberaret, Ibntem

deterra erumpere

Deum
:

eoque extensamanu' exorasse qualonus quicumque ^

fecerit,

eo suscepta
huissent.

aKgrossaest.Veniensque ad sanctum Deiferum quemocto fere miliariis a loco de quo egressa est distare constabat, bonigno favore ab

virgine comite ^ contenta, oraculo audierat, peregrinationem suam

una sola

AUCTORE HOBERTO
Sacopiensi.

Ta

est.

Cumciue

se merserit, sanitate potitus ad sua revertatur quod ita factum csse plerique ibidem sanitatcm adepti contestati sunt. Cum vero plurima niii-acula per ilium cciebri sermone gesta referantur, unum famGu post obitmn ejus patratum specialius inserere placuit, quatenus
ilio

consederunt

pariter,

adventus sui illi penitus oxponente. Cui vir m hunc modum rospondit Effo, inquit, sanhujus dtcin> co,mlti adhuc prorsns iynarns exido Sed parumper patere, hic nohiscnm hac nocfe deru-ns
ctus
:

orationi diutius incuvirgine causam

I'orsdandir,nubitur
lare qnod sibi
sit

Dominus

dili-^cn-

aliqnid nobisreve-

tius illo inspecto. cujus meriti [uci^it facile dignoscatur. Fures quldam ad latrocinanduni

exeuntes

incosmiterio beati Deiluri duos invenerunt equos' quos secum educentes, libere se ^ abituros
tbre

propositi compenipsa libenter annuit, procul dubio sciens ex responso coslesti ad se facto insinuatum

placitum

dmm. Qnod

et tui

speraverunt. Domini vero illorum, ad co^miterium in quo eos deposuerant veniontes et non illos ibireperientes, furto ablatos cognoverunt. hospitiaque reversi candelas fecerunt.atque

eumdem sanctum se doceri quid acturiesscnt.Sancto igitur tota iiIanocte,ut solitus

sibi luisse

apud

mt,

dem

dicens
p-pda^

Ad

orationem facienti \ vox de Dtc canssim^B jiUa^ njcx

:

ccElis

insonuit

virgini

quatmns ad vicum
Ibt

ecclc-

eat qui vocatnr

WeneHenth-

siam sanctissimi confessoris ingressi, super altare illas posuerunt. Quse quoniam accons^ non erant nec ignem quo eas accenderent ad manum habebant, sanctum Dei bumiliter dcprecati sunt, quatenus aut eas lumine divinitus emisso accenderet
aut inaccensas Eequa acciperet devotione ac si
minatjfi sibi darentur.
illu-

lantns b, ibi desiderii sui votis ex aliqua parte potitura.

enim

virum
esf,

nomine, inventnra

vcnerahikm, Saturunm per quem pleuius andief

quo loco omni vifw
sna;

quiddcmceps actnra
tempore
sit

vef in

itaquo virginom ad se convocans sanctus Deiforus. nihil prorsus reticuit deomnibus quEe divinitus edoctus fueratviamque illi ostendens qua ad prffidictmn sanctum pergere debebat. gaudenter eam incedere admonmt, dicens sibl de coeiestibus insinuatum esse quod apud eumdem sanctum patenter
sit

habitatura.

Mane

Sanctus vero, illorum precibus so pr^sentem adosse ostendens, ipsis coram

positis luce subita

undc

et

major

illis

candelas eorum acccndit ad sanctum Deiforum devotio

:

excrevit, et spes eis suborta est recuperandi

quod

injuste

Nam
se

amiserant. Nec fefellit eos sua opinio. pr^fati fures, pcr omnem vagantes circumeffugisse

auditnra quid sibi conveniat

sute necessitatis seriem.
24. (Cap.xuii)

omnemque

penitus

jacentem provinciam, cum circa mediam noctem

longius
putassent,
solertius
seire

Beata

'

mura gavisa quod amota omni dubitatione ad

vero Wenefreda, pluriali-

qt(i cl ipsi;
(liviiio orii-

volentes locuni ad

tandem ad sepem qua pra^fatum coemiterium ambiebatur

sevenissecompererunt ^; nimioque aflecti dolore, seque non impune, si capi possent, illud latroci-

quem

pervenissent,

quaui certitudinem per bcatuin Deiferum sit perducta et quia Deum curam sui habere cognovent,
sanctissimo
viro

culoiiistnictiis. ilfnni

valcdicons,

Omtheriitci

assumpta

comite sua, ad beatum Saturnum

(ipitd S. Ele-

nium fecissc scientes, iterum flexis habenis dilTugium qujBrere tentaverunt. Sed nec tunc imbecillis

Ad quem cum
suscepta
et

iter arripuit.

riitm

quod

pervenisset, benignissime ab eo

optfifjalcoiise-

erat virtus divina in

illis

manum

potentice

suse ostendere. Nam cum aliquantisper se elongatos putassent, erumpente diei crepusculo, ad

est. Ille siquidem totius propositi ejus itmens prius conscius oflectus responso sibide supernis ^ super Iiac re facto, beatam virginem

ciititram
ifiiCft.

pr^dictum locum reduces fieri compulsi sunt, atquo infra ejusdem coemitcrii ambitum equis *
illorumque habenas in manibus suis tenere. Qui autem equos perdiderant, nondum ab
disiiire ^

omni devotionis affectu suscepit. Dohinc admonens quatenus illa nocte socum maneret, crastina die omnibus quibus indigebat plenius instruenda,
^ ad oralionem primitus ducta eo resedit, dicens se jussu Dci ad illum venisse ut ipsius doctrina voti sui compos efficeretur.Tota itaque nocte ibidcm permanens.mane

consensit, atque

cum

eodem
sia

loco elongati fuerant; sed intcrini in ecclcmorati per sanctum Domini aliquod solatium
sibi fieri

in

proximo

confidebant.

Mane

ergo

illu-

scente de ecclesia exeuntes, viderunt equos suos

in atrio staro, et qui illos

aduxorant eosdem in
*=

benedicentes et sancto Deifero gratias agentes, caballos suos ' susceperunt, fures impunitos abire permittentes. Ex his itaque digestis quanti meriti fuerit vir sanctus,

manibus tenere. Unde

Deum

facto ejusmodi a beato Saturno verba audivit Est locnsqnidam Witheriucus c nuncnpatus, mnltornm sanctorum- pigneribus refertns, et pro Hlorum reverenda conversatione a Deo electus atqne abomnipopnlo in nimia reverentia habitus. Hnnc locum te imisere prxcipit Deiis atqnc dnm advixeris * iua prmsentia inhabitare tuisque exemplis aliornm animos informare. Ibi est quidam mnlta-

ad quem beata AVenefreda divino oraculo

est, facile conjici potost.

rum

virtutnm ahbas, nomine Ekrius,

pergere jussa
"
1'io

quem

juijis

mii__

-'^'

(Cap. xui) Igitur sanctissima virgo,

com-

'>i>-<>ds.S(t-

mittens

Deo locum suum

et

omnes cum quibus

(jemitns etorafio perseverans ita ab omnibus secularihus curis liherum et def^catum reddiderunt ut Jam nil terrenum sapiat, nihil prorsns mnndanx
delectationis

Num. Num. Num.

23. 24.
22.

om. om.

2. 2.

"-

om.
3.

2.

coiiiperiunt

2.

om. %-^ ita

1.

1 1

particula que siippleta a con:

virgo add.

supeiius

H.

om.

2.

fj

qjq

" uterque cod. pro desiliie. Domino 2. dedignaljilur 2. faciente 2.

'

om

codd. adduxeris.

rum, adiit. Erat quippe vii- ille magnus coram Domino, de quo referturquod Ibnteni de terra erumpei-e feceril, mullis
inrirniisaiinitatem conferentem. Cuni

carissimtBfilim meas

Sittuniiim
oiiim
1

i>ei-ije)i$.

autem sancta Wene:

eilse

siiw

Wenefreda giiatentts advintm iwmitie s!t aiidiat el in quo loco tiin/iorc sil mansura discal.
quid aefuru
virgo sancta venisset. ait Est Witheriacns appelfatiis, iifj omni populo in
:

ireda ad

nocte

illa

sanctum DeilVrum peisistenti vox de

venirel, ^ancto Jn orationo

cselu insonuit, dicens

1 (24-29).

Ad (juem cum

Dic

lociis

qulifam,

720
AUCTORE

DE SANCTA WENEFREDA.
fotits

deledafionis affedef,

ccphstibvs

iiifei^fns.

Ad

ROBERTO
Salopibnsi.

dente, hiijus negotii certiludo sancto confessori

hnnc

te

destinarc divino siim prxcepto admonitus,

tibique insHper intimare

quod
ibi

ibi

inventura sis

quicqiiid

animm

ca-Iesfia

desideranti in j^rxsenti

vita sufficere debet,

Nam

sunt

Deo dicat^

vir-

gines,

ah

ipsis infantis

rudimentis

professione

vitx sanctimonialis cf^Uhatnm observanfes ef dili-

paululum circa crepusculum dieiquiescGnti manifestata est; plurimumque gratulabundus effectus ad virginem mane venit, rursusque in illius ruens amplexus,gaudere eam atquesecuritatem exinde habere monuit. Postea vero manuni ipsius arripiens, ad virginum conventum qui in eodein loco
ut proediximus, celebris erat,

Qiiibus

preeerat
^- '^Jieonia

genti devotione proposHo sno intendenfes d,

adtnonitionibi4S
et

tuis

eam
:

inlroduxit his

exemplis, Deinutu, aliquatenus

sermonibus ad

illas

concionatus

Animis

esfote

meliores efficiendo!. Licet enim in famulifio Christi

pervigili

observantia
et

se

cnstodiant,

adventu

devotiores reddentur et

tuo tamen major eas divi-

attentiores ^ carissimse fiHx; est enini opjerx pretium vobis insinuare quanto splendore vos iUu-

strare dignata est misericorditer divina clemenfia.

nifafis sjjlendor iUnsfrabif.

S.

Elcrio

25. (Cap. xv)

Illa,

audita conversatione virgi-

nendum

Ecce hanc devofam sibi virginem ad commavohis et convivendum desfinavit, qua~

benignissime
suscepta,

num, ad laudem earum plurimum alludens, jamdudum se eodem desiderio astrin^i profitetur,
atque

ienus inspecta vita ejus,

exmplis iUius
et

in

Dei
j)ro

famuJatu
esi

devotiores

efficiamini,
cceJis

ipsi

cum

eis

titulum vii-ginitatis libentis.sime

mdiorafione vestra in

velle amplecti;

ducem autem

vise postulat sibi

detur refribufio. Jiasc iUa virgo Wenefreda cujus ad aures vestras

oJim prxclara convolavit
^

quantocius

provideri. Sanetus vero Saturnus

virgini

jam

fama ;

qux, ne
^

diaconum suum heatee

beato Elerio per

committens

et
^

casfifatis srne

detrimentum paterefur,persecutorum
con-

eum illam
illi

destinans, deducere
co^pit.

infesfationes simid et bJandientium tenocinia

tempsif, afque

eam

et ipse

aliquantulum

loquendum multa

de

loci

Cumque inter ipsius quem adibat

ad uJtimum pro rirginitatis suas custodia abscissione capitis mori Jibenter eJegit.
Ilaic esf,

amcenitate retulisset, tandem discedere ab ea volens, benedictionem postulatus ^ impertitur.

inquam, iUa cujus triumphiinsigniaiate E

per eccJesiam emicant,

provincia
soJa
et

Deinde multa

ei

Deo bona

tribui deposcens,

ad

magno

se
et

et cujus tifulis omnis ista donari bono gloriatur. Hxc

propria sanctus regressus

est, et illa quo tendebat appropiavit. Cujus adventum vir sanctus per Spiritum sanctum prKnoscens, citus in occursum

martyrii

egregis confessionis

paJmam a
vos erqo

Deo
venif,

se

adepturam fore non ignoraf.

Ad

vobiscmn mansura atque obifus sui diem

profectus est, et quemadmodmu decebat fidelissimam Dei cultricem illam suscepit, diacono qul cum ea venerat omnia referente qufe suo
iliius

expectatura,

quw Jam merifis

sjiis ccelos petiit, et

cujus inter beatos martyres Jocus retrihutionis conservatur. Vos itaquepro ipsius adventu admodum *

doctori divinitus fuerant intimata, et qualiter Dei admonitione ad illum sit destinata locum. Sanctus vero prius illam rite salutatam atque debita

gaudentes

esiofe et ccelesfem

thesaurum

inter vos

hahitantem devotius ampiectimini, soUicite operibus iliius intendentes atque ipsam toto conamine
imifanfes.

veneratione honoratam, ecclesiam orandi gratia

introduxit;

Efenim ad
quatenus

Jioc
ef

iliam
i->os

huc destinarit
inspncientes

completaque oratione,

sanctus

in

AJtissimus,

iJJani

amplexus

virginis incumbit, et ut constantis sit

merita vestra
tis, et

cum

ipsius meritis in ccelesti reponaiste

animi exhortatur. Postmodum ad secretam collationem eam vocans, cpiid mente conceperit et quid agere deliberavit percunctatur Quamvis
:

locus hic,

dum mundus

duraverit, pro-

enim, inquit,

omnem

vitx tux

sis divinis initiata mysteriis,

modum, vel qualiter vel quomodo proprii

effusi,

pteream celebrifama respergafur. (Cap. xvi) Post hsec verba, ad unam conversus dominam, quje et mater sui ipsius erat et aliis sanctimonialibus
prcelata
istius
:

Tibi, inquit, o

carissima mater, curani

committo.

capitis abscissione passionis titidum sis ade^Ha, quxve sint insignia martyrii tui et cruoris

Deo

dilecise virginis speciaiius

Tu

igitur ejus vestigiis inlimre, tu opera imiiare, tu

parvitafi meai a supernis

sit manifestatum, qux causa tamen fanti itineris laborem assumere te compnderit tuo cupio ore doceri. Cui sic virgo respondit Qui iUa quse modo infimasti fibi reve:

curam omnium qux ad eam peiiinent

sihi

vei quicquid

placere cognoveris instanti solertia exequere.

stt

Notumque

tihi et ceteris

in nostra prxsentia

lare dignatus

est,

ut arbitror, de his

nonfunditus te ignarum reUquit, qum mente revolvo, vel quare ad

hanc beatam virginem divino oracido ad hunc iocum esse transmissam; ex quo majorem
considentibus,

devofionem eirca iJlam habere dehetis,

cura: sit Joeus iste ante
dictis,

ipsum perveni locum.

Nam ut potuit tibi qux circa

revelare, potuit etiam

me fuerunt 2)rferita
et

Deum

et quantz non ignorare. His

plane

sanctus confessordiscessit; et

beataWene-

mihi eventura pariter

manifestare.

Ideoque

freda

cum

ancillis

Dei deinceps conversatura

totius religionis

suscipe

me

tibi

diviniius desHnatam,
ita

meamque
fiJn

remansit.
27. Et tunc

amodo conversationem
ccelesfi jyrseostensuyn

dispone sicut

est

quidem

arcem

arri-

ihiqiie

rurstd

oraculo.

Tunc

vir

sanctus

nocte

illa

quse imminebat hujus consilii diffinitio-

nem
ajjudsancii-

pere festinabat, atque in omnium virtutum culmine constans persistebat, ac si eatenus Imjus-

oh snndita-

tm

suam

el

differre decrevit,

martijrii

illamque hoc patienter

modi
nis
'

sanctitatis

funditus

aliena

extitisset.

Et

ferre satis humiliter exoravit.

26.
moniale^
virgines
admittilur,

famam
otiviiuniore
celfbralur.

quoniam, beato viro referente, prima conversio-

orationibus

Sancto itaque Elerio per totam noctem incumbente, et beata Wenefreda

continuatione precibus inten-

su auspicia

sanctis virginibus revelata

fuerant, ita ai'denti

devotione

omnem

salutis

pariler pervigili

viam aggressa

est velut si tunc

primitus converti ad

om.

2.
1

Num.

Nuin. 26.

Hum. 27.
25.

quanto

citius 2.
2.

certiores

"

evolavit2.

ducere postulans definitionem - vox substituta a corr.pro alia erasa

2.
3

2,

2.

1.

codd.

amodum.

'

conversalionis 2.

maxnna reverenUa

habitus.

pn ueus atguedum
rum ammos

Hunc locum te invisere precemxerts habitare, tuisgue exmpUs alioest ettim

abbas, nomine Ele^-ius,

quemjugis ffemtttts

et

oratio perse-

verans

tnformare. Ibi

muUarum

virtutum

ah omnibus seculanius curis liberum reddiderunt ut Jam nil terrenum sapiat, niJiil mumlmiedcleriaita

DIES TERTIA I^OVEMBRIS

cffipisset. Eratque in illa Jugis abstinen custosque suos bonitatis et sanctimoniEe uer severans oratio, et liumilis conversatio. In
tia,

ad Deura

721
/

exemplum

pationtife et obediontiie ceterje vjmi

La

i'
V

^""'"^''

''"''^

'''^/riVs
'^

ab oppido Benhiqh
^^^^""''^'

AUCTOBE

TZ>
/

''^^'^;' '';:"!!"'

"*''"''"'

"

^>

Hob.rto
J^ALoriENsr.

'^'"'*

"''''*"*^

derivaium opinan-

Theonia nomine, cam solemni

atque
sabat
illius consiliis

airoctu dili^ebat'

rumvu-gnium

sibi

Reverebatur etiara in ilia pervigilora mstantiam et mn-abatur continuam abstben tiara, dulcique gaudio onunura virtutum'ii"ma" perseverantiam amplectebatur. Stenius nnnr.np eum illa de coelestis regni desideriis tractans tractin lacrimas de oculis ejus efnuere faciebat uber
tim, et ipsa teque lacrimabatur. Erat enira eadem matrona magn^ auctoritatis et religionis exiraiEe atque ad orania opera caritatis et misericor' dia3 sollicite intenta. Et iicet

tam sui ipsius quam cetera' commissarum curara disnen

tioniin reJiquiai, et etiam

nonnum nnmmi

(4).

T'?/(r/o

Henllan, incomitatu Dcnhifjh,

qmfuor

mtUianisungliciscum dimidio distans a Bodvari inter meridiem et occidentem, duohus vero Denoirth inter seiJtemfrionem 'f^'-^<^Ple>^'irionem
et

occidenfem.

diem
T"'"'"''''
et

GEwytlienn,
occidenfem.

m comUatu Denbiyh, decem

^
ffe''?^;

'"'^^''"'^ '^'^'

m^r meri-

d De cwnobio illo Guitheriacensi nulla documenfa servata sunt prsterquam hoc loco

Actorum

S. Wenefredae.

omnes vir-ines intestimabili devotione diligeret, sanctara taraen

Wenetredamjocundoaffectususcipiebatetsuo
obsequioconfovebatatqueadilliusvenerationem

GAPUT

V.

PoSt ol)if 11111 S. TlieOnijB ;5. \Ve""'"> ^- ^ nfOIIia?, S

Wp

non minimam operam impendebat. (Gap xvu) Sanctus vero Elcrius qui seorsum cum fratribus sms et condiscipulis Domino in simplicitate cordis et

nefreda coenobio Guilheriacensi pr9eficitur;ipsiusibi(leni

nimia spiritus
illara

afflictione serviebat,

nunquam ad
ccelestibus,
siasticis

non-

veniebat, et

eam

pia niors et sepultura.

28. (Gap.
_

aliis

imitan-

dara proponebat. Froquentius autem de secretis interdum etiam de mysteriis eccle-

xvm) Quadara vero die bealus Ele-

ro.i mrtn,i
^'

cum

illa

ageus, inveniebat

qu ad Deura pertinent uberius redundare atque de necessariis exterioribus solerti astutia pollero. Sic ad suos revertebatur.adrairans in illa
et

eam de

his

sanctimonialium est ingrcssus, sanctara virginem Wenefredam visitaturus et

rius

claustra

Theoium,

?"<"" ^- ^^*'-

cum
tibus

illa

qu Domini
eis

erant tractaturus. Loquendiufius,

fortuito

''"/'''*""
'""'"''"'

autem
incidit

ad invicem
proferendi
:

sermo

exterioris

scientite

affluentiam

de memoria mortis. Tunc sanctus,

Gaudeo,
inquit,

et

interius
finiti-

nacta occasione
aninio revolverat

divinae grati^ plenitudinem.

Nec hoc diu

unde locus ille in ^ brevi celebritatem adeptus est et in ingenti reverentia est habitus. Accurrebant enim undique catervatim fideles populi, cernere cupientes virglnem pro Christi araore prius capite truncatam. sed cujusdani sancti beneficio redivivam

raos latere potuit;

quod frequentius quod Deus ad

magnam

fe destinaverit locum, corpus meum sepidturx tradituram, meique memoriam post obitum mcum kahlturam. Hoc enim a Deo mlhi conccdi sxpius

hunr

effcctam,

niagnifice prjBdicantes

locum quera

mcolebat

G busdam

esse reverentia dignura. Quivero sufficiebat sola ipsius visio et allo-

summa

videiicet aliquis ex suis fumulis huc destinaret qui et me sepeliret et post me hunc incolens locum, celebrem illum faceret. Gui sic beata virgo respondit Non eguidem

deprecafus sum, ut

sive ancillis

ita

futurum

Te

cutio; nonnulli

autem importunius

nec sic est pra;ordinafum a Deo. enim oportet, me superstite et coastante, domiest,

se ingerentes,

in coflo virginis ostendi sibi huraipetebant. Quorum petitionibus reluctari tnnebat, ne et illorura devotio inde minueretur
liter

loeum sectionis

et sibi illud

tes in collo cjus

ad superbiam deputaretur. Qui videupollem sectionis locum obtegen-

nam meam matrem fuam prius humi fradere; atque demum post aUquantorum curricida annorum corpits meum sepelire. Dehinc fu plenus dierum in pace vitam consummahis, afque ud patres
fuos franslatus, in ccelesft reyno invenies qux i/>i conservanda reposueris. His sanctus confessor
auditis discessit. In

tem miro colore alboscentem, a lacrymis abstinere non poterant, Deumque in suis magnaliis benodicentes et nimia pleni admiratione ad propria redibant.

proximo autem patuit illam

infirrailate

veram

protulisse propliotiam. Nain post allquan-

tulum temporis beata Theonia, gravi

coepit urgeri,

correpta,aculeis morlis ad prcesens superventuri

ANNOTATA.
a Vulfjo Bodvari seu Bodfari, in finibus comifaet Denhiyh, sex miUiariis anglicis disfans ah oppido Hotijweil inter meridiem et occi-

Cumque

filiae

ejus, virgines scilicet

qufe sub

illius

disciplina erant, cognovissent velo-

ceai ojusabscessum, niraio fletu et dolore tabes-

tuum Fiint

cere cceperunt.

Vehementer enim

'

lamentabanaluerat et in

tur,quia amittebant

matrem quae eas

Dei
"

lacrimis

2.-3

Num.gg.
(1)

inatnquea.
p. 2S1.

om.

2.

Thomas, Diocese of St. Asaph,

'

(:2)

Lewis,

v Bodvaii. (3)
eaiuiiue

Mumtm.

hist. brii., p. xii.

(4)

Lewis. L

c.

(iffvctet, tuttis ccclfslibus intoififs. Quo cum virgo sancta pei-geret, abbas Elfi'ius per Spiritum sanctuni ejus

lonis

ailventum pra^iioscens, in occursum

hunorifice suscipiens,
acl

illius proficiscitur

vi]'i.'inum

convenlum

Num.

14.

dilectionis 3.
I.

Novembris Tomus

91

722
AUCTORE

DE SANCTA WENEFREDA.
Quas
illa

Dei servitute educaverat et divina mysteria edocuerat.

ifai

ROBERTO
Salopieksi.

verbis consolatoriis confortans,

debere dicebat hujusmodi lugubres voces

videbatur, qui de beneficiis hujus virginis aliquod emolumentum non haberet. Gratuiabatur indc meffabiliter amicus Dei sanctus Elerius, pra^dica-

emitti ubi meliori deterior succedit et ubi jura

tionemque populo de ea
dicens inler cetera quod
fidelis

nonnumquam

faciebat

divinaper malos successores decidunt; ubi vero

bono melior succedit et ilia quse Dei sunt melius semper provehuntur, ibi non luctus
corde

in
et

popuh

illam

Deus ad illuminationem eidem patriae destinaverit

et

desolaliones admittenda; sunt, sed potius hilari

quia inliabitaret illam virtus divinitatis. multi satis compertum habobant nam
:

Quod

virtutes
largitse

meliorationem a supernis emissam suscipere hominis est bonam mentis habitudinem possidentis. Et yos, inquit, i(feo nuum decessum patienter tolemre debpiif!^ quo~
spirituali

cum gaudio

innumerce

et sanitates asgrotis

per eam
^

divinitatis virtutem illam obtinere

testabantur.

Quicumque enim

plurimum coniieger ad ijlam

niam hanc heatissimam virginem Wenefredam vohisam habitJirsE estis, in gua omnia quB ad docfrinam vel ad exemplum salufis pertinenf, sufficienfer invenire potesfis.

veniebat, sospitate recepta incolumis discedebatqui tristis adveniebat, gaudens redibat; qui aliqua oppressus cordis molestia vel alia exterius

lllam ocidis interioribus

accidente causa gravatus accurrebat, statim liberatus a curis se prementibus utque suje volimtatis

et menfis affectu imitamini; ad illam, ad singulare sidus, gress^is vestros dirigite ef omnium agendorum vestrorum curas illi impendite, scienfes procul duhio Deutn vobis ad omyiia

intuemini

qitasi

Nulli
et

compos effectus, ad sua hilaris revertebatur. quidem nocebat, sed miiversis communiter
singulis particulariter
*

in aliquo proficiebat.
illius

Quicumque enim
habitantes
^

per ambitum

pra^dii

coadjidorem

e.visfere,

si

istius

virginis consiliis
filio

corporum aut animarum suarum

consenfientes adquievenfis. Post hec verba, a

infortuniis urgebantur, per illam celerius cupita

B Dominici

suo, sancto scilicet confessore Elerio, vivificam

corporis et sanguinis

communionem
in

remedia consequebantm-. Seipsam ab omnibus implicamentis mundi?.Iibus ^ ita alienam custo- E

se putaret si vel parvisside omnibus quce ad hujus seculi pertinebant luxum in usus sui ipsius vel in necessitatibus suormn admitteret. Frugalitate quoque in

accepit, atque statim de

hoc seculo migrans

diebat ut

immmidam

cwHobio prtEposita.
virtuiurit

manus sanctorum angelorum spiritmn reddidit. 29. Qua decenter composita et, ut talem tantamque decebat matronam, cumnimio planctu et fletu cunctorum sepulta, vir sanctus beatoe Weneceterarum virginum eustodiam et curam commisit. Cujus imperio, quamvis illa plurimum resistere laboraret, tamen verens judicium Dei
frcdfe

mum quid

exercitiv

cunctis
iitcet,

jjreE-

multos
cul-

utebatur. Ad custodiam subjectarum sedula persistebat; ad cavendum etiam callidi hostis astutias cautas eas

omnium admiratione
sibi

virginum

ad Dei

et sufficienter doctas faciebat. Ipsa vero et ser-

tum nem

et vitee

subire
sit

si

ulterius reniti tentasset,

emendaiioadducit,

enarrari

etimrhotitam
corjHyris

suoque oneri non potest quanta obstinatione

tandem consenaliorum cm-am adjecit. Jam vero

totius

monibus suis et orationibus continuis ab inimico generis humani et pervasore Dominici jmis illas
defendebat, indefesse

admonendo quatenus
circumspectfe

in

abstinentife austeritates arripuerit, quas cruces

vel

omnibus actionibus
rent.

suis

essent

qunvi

anjynie,

quanta supplicia corpori suo indixerit,c[uantse

atque propriee salutis cm-am contiimam habe30. (Cap.xx) Gontigit ergo inter hsec,

non sinc niuUipUci

prodigiv,
sanat.

parcitatis seu severitatis sibi ipsi extiterit.Verum,

ut absolute cuncta definiam. nihil prorsus inta-

postquam

Proximum
sKiini e viia

ctum dimittebat quod ad propriam salutem

aliorum exemplum
scebat. In his igitur
et utilitatem pertinere

vel

Deo
ri

dilecta virgo

Wenefreda devoto famulatu

1 ,
. .
.

cogno-

modis

constituta,
et

ab univeret

sis simplici diligebatur affectu,

tam extranei

quam

domestiei

honorem

ei

exhibebant

eam

acceptam superno regi vitam duxisset, ecce -11 T T Dommus Jesus anciUam suam de labonosa hujus vitse servitute ad perpetuce beatitudinis requiera assumere volens, quadam nocte in oratorio orationibus vacanti
innotuit.

discessum

prmoseens,

^j^,^^

g,,g

sapientissi
inis moiiitis

reverenter venerabantur. (Cap. xix) Beatus vero Elerius et ceteri qui in Wallia raorabantur summi

chem obitus sui proxime instare Quae ut se vocatam sensit, confestim

prceparai-e

mstniclas,

videntes in virgine tantam perfectionem, multum ei deferebant atque reverebantur eam.

viri,

gratia Dei se visitatam cognovit, ovantique spiritu

ad perennis regni gaudia se

Optimates quique

et nobiles patriae

eam

dulci

coepit.

Tmic noctibus

continuis in ecclesia orans

devotione amplectebantur et videntes benignam illius conversationem nimis Eedificabantur ^.Multi

quoque minoris dignitatis viri ad illam venientes et modestiam habitudinis intendentes, magnamque ex sermonibus ejus fledifieationem accipientes,
promptiores ad Dei servitium deinceps reddebantur. Sed et latrunculi et aliens possessionis
invasores. inspecta vultus illius habitudine atque auditis sermonibus ejus,corde compuncti smit;

pemoctabat, diebus vero in omni virtute toto conamine persistebat, nihil pro viribus infectum relinquens de omnibus quce facienda didicerat.
Vii-ginibus

autem secum manentibus abscessum

constare
denuntiavit.

suum
ancillsE
bili

cito

Quo

audito,

Dei cceperunt mcerore affici et inconsoladolore torqueri. Quas beata virgosuis conso-

et

quidam illorum exinde mitiores effecti, noimulli vero onmino latrocinia intermittentes, conversi sunt ad Dominum, publicam de commissis suis
poenitentiam agentes. Et ut definite cuncta complectar, nulla setas, nullus sexus, nuUius etiam
negotiationis

lationibus refovere tentans, dicebat illas pro sua corporali discessione non debere constristari,

quoniam de corruptione ad incorruptionem, de ad gaudia transmigrabat; debere eas potius plurimum gratulari et secum congaudere quia ^ad talemDominum pergebat, apud quem
miseriis

pro

illis -

interccdere et eis

quam maxime

patro-

homo
quoque
quod 2.

infra illam

patriam relictus

cinari poterat.

Exhortabatur etiam eas ut a fraudulenter

Num. Num.

29.

2.

a-dificantur

om.

2.

om

"mundabilibus^.
30.

^ (p.

h.) vocessubstitutse

acorr. pro aliis erasis

\.

eis 2.

mtioduxil et virginum curam atque cuslodiam ei commiQuicumque a^ger ad illam veniens, sospitale recepla incolamis redibat, et trisUs omnis IjBtitiam mentis et consit.

solationem reportabat.
15 (30-33). Nocte tandem quadam orationibus vacanli Jesus Cliristus apparens diem obilus sui in proximo instare

'

'

DIES TEHTIA NOVEMBRIS

adjuvari beati Elerii cognitionem rumor iste perlalus est, ipse pra=sertim supor abscessu dilect^ sibi virginis nimiis
mererenttu-. Ut

dulentersumpientisinimici calliditate caverent astudas ver.suti^^ illius nmltiformas esse docens,' suis pra=sert.m exemplis inniterentur, et tales seipsas exhiberent ut ipsius suffragiis

]^ii-

^^^
x,

mu

dl^^nn^.r"'', '^ ''''^^'^^''

T^

''"'

^"^^^^'^
^'"

'-^"'"^i^

et a

AUCTORE

ver nf r^

^^

^^'^culo

autem ad

"""/' ^-^^'^^^^'"is "lol.stia corpus nim. "'' " ' sCm ''""^"^^^' cmier^^ '*'" " P''^^'"^'^ bitum 1 '"""^ niilr advocatu.n ad se beacorp,; b^";" 'Tr'''-'*"'*'""' ''P"^^"""^j'--f^ '''^^'''
deret

7"'

mir,ra-

ROBERTO
SALOPIESgi.

angebatur.

Soens quippe

gemitibus

dote a,vindus donatam,

illam peculiaris grati^ dum ipse in corpor"

1'

peregrmaretur sccum manere nimia devotk>ne optabat nunc autem. quamvis illa de
:

n f^ere^r
,

"""

""^" ,10"- .

'^'^ ^<^Pullur^ fra-

^" ^-'^"---6

ns vices et mores gerebat. iliius in omnibus curam habendo et qu^ sihi profutura sciebat operoshS pcrosm:.
subministrando.
consolata, ct

transiret ^auperturbationibus mundialibus reUcto solatia pcreprinationis su se amittere 0-^0 fern bat rilius tamen aspectibus ot coIIocuUombus quas. mgerendo se stepms inserens, boni pasto-

et

^rumnis ad
in

caiamitate

sine fine

mansurum

dium, se

"'"'' ""^^^"""''^^' ^P'ntum sunm in nnnn. r^ ? '^'^'^^^^"^ ^horis sochmlnL n"^''"^'"^'"''^'

mis

idest.n..;

*''""' '"*'"^^"^'^

hn r*

'

Onuiil
et

"*''

'^"'

^^''^"^' ^^^issidissoluti.

'^""^ ^""^ discessione

r^^ZZT2Z]T^^ '"'"'""" ''^^= '""'^

u^tTTu,"
cmiTnnl
bat quo la nnn
feTanlis

'^""" "*

'^^'^"-^^"s

majorem dolorem pro

iL?""'^"'

"'""^ profusius se vertebat, et eo ""^^" '?"'"'''" "^ P'-fi^^'-^ <^>-^deillius

abscntia
*

sacro viattco
iitiniitri,

31. (Cap. XX.) Interea cc^pit beata virgo viscet iscerum dolore urgeri. Cumque languor
esset, et quotidie increscens obitus sui incitamentis coartari.

gravi

.'""'''"' ^"^n^unitor into-

mens lens

vehe

um
nhn
33.
iliius

'*'

"''^'"'^ P^^^^^^'"^
^*''^*^'^

^"^

^ cognovit se
totisviri-

0^

'"P"'

"^^^^^^*'^''

^>^

Tunc

intendens, ut sui miserereturexorabat et ut anima? sua; pius ^ pr^sul et custos existeret, ne pessimi priedonis pneda
fieret

bus ad

Deum

Omnibus it^quc diverso genere abscessum

lamentant.bus, accurrcns
consolatoriis

<^t

sepelitur i

beatus
illis

Deinde vocato ad se sancto confessore Elerio' mimivit se Dominici corporis et sanguinis viatico' Cernens vero socias suas virgines pro sua x^vitudine nimiis gemitibus tabcficri, verbis consolatoriis eas adhortata est. dicens Nolife, fiU^
:

verb.s

Elerius

cwtnelerio

silentium

pro mco discessii nimia tnstitia affici quoniam relicta prBsenti miseria ad summum et
nolite

incommutahilehonumDeimisericnrdiapervetifnra sum. Nunc gaudeo quod sponsum tcrrenum respui, quod omnia mundi delectamenta * solius Dei amore succensa calcavi vel quod nihiJ iu hoc mundo

pr^cepit. Peractis vero omnibus qu^ ad funus sive ad sepulturam pertlnebant, m loco quo ipsa petierat cum maximo omnium
et

deportari

beat^ Deinde corpus sepel.cndo.um morc compositum in ecclesiam

virg.ms
pertinere

dehmc commendans animam ejus Deo, sollicite procurare c<Bpit omnia qu^ ad exequi.;^
videbantm-.

imposull

uhi

et mtilti

(ilii

sancii

requiescimt.

proprium hahere disposai. Ad illum itaque me nunc perventuram scitote, quem relms omnibus
prsiposui, et in cnjns comparaiione
lia

quoque ccemiterio raulti quidem et magnorum mentorumvinrequiescunt;sed et pr^clariores et majons ^ fam* feruntur sanctissimi
sores Chebius et Senanus
confesa,

gemitu corpus humi est traditum. In eodem

planctu

quornm

caput

prior

ad

.Il.us

tumulatus

est, altcr

ut stercus

arbitrata

sum.

omnia mundial/lius, inquam,

et

vero in

vistone

me per

secula fruituram cognoscite,

cujns

amore meipsam detnmentumfeci

pro omnia

earnis ohlectamenta contempsi. Vo^itaque talem et Dominmn diligenti devotione amplectimini, projjositis vohis et prmostensis sahiiis exempl{s

ordine quo ipsa jaeet requiescit. Qui utique ^ magnai-um virtutum viri fuissc apud indigcnas memorantur, eumdemque locum ob sanctorum adisse frequentiam quos ad exempIum^vitteprEesentis

eodem

tantnm

agonem

adhuc

tota

intentione innitimini, cwlestique sponso, cui

et

fidem

castimoniam servare

pepigistis,

pactum

vestrum custodire conamini. Ipsius enim soUus auxiUo hunc diem spe secura e.vpcctare potestis

memona basilic^e, in quibus quantorum ante Deum s.nt meritorum per crebra mortalibus rraracula manifestatur. Ad I^vam iliius beata ^
ceterum aliorum sanctorum nomina nmnerura .bidem quie.scentium
scit;
tio

illuc convenisse audiera.it. Extant eadera provincia nonnuIlEe in illorum

iheon.a, de qua supra retulimus, sepulta quievel solius Dei co^ni-

inlmicorum vesfrorum insidias devitare pucemqueperpetuam hahere. Leve quipjje et momentaneiim existimate quicquid ocuUs vesfris carnaUhus se ingeret. Non enim debetis rebus intendere

afque

locus

qus hodie sunt et cras evanescunt, nec ab ilUs ^ncommutabiUhus bonis animum flectere qus nun-

omnmo ommum eorum nomina

retmet. Tanta enim sanctorum congei-ie isciem venei-abilis habetur ut nuilus mortalis
seire vel

numerum congestorum coraprehendere

etiam

qimm
dium

deflcient,
est

in

quibns

pax

ef

securitas

ct

(jau-

sempiternum. Post hiec verba, ad oratioconversa, a manibus Domini spiritum suum suscipi deposcebat.

nem
P'^mntur " "'" "ov.

Cum quibus omnibus eumdcra exornat locum' beata virgo Wenefi-eda, virtutibusclara et miraculis innumeris coruscans. Post mortem vero ejus raulti illuc advenientes et per ipsius suftragia
PO^centc^aDeoinfirmitatumsuarummedelam,
votiva sunt adepti reraeclia. Locus autem raagna celebritate deinceps est habitus
iile in

potuerit.

acrius coepit corporis sui dissolutione fatigari.Sed nec tunc inter dolores a saiutari prsedicatione quievit nam omnibus qui ad illam veniebant, terminura vitge suas sollicite observare
:

uIZ^ brium,

^T9^r7n""T-; in ^- kalendarum novera. 32. (Cap. ^^"^ ^^'^"'" XXII) Igituv die ^'^ novein

'

'"

atque

cura .nagna reverentia et veneratione a nraltis

orationis causa cxpetifus. Post aliquantorum vero curricula annorum, beatus Elerius,

idmonendo

prcecipiebat,

ostendens

quantam
'"g^escens
"

summfe sandiscedens,

ctitatis et

nimite pertectionis

vir, vita

^,
'

plenus
^^' ''' '' *" ^'

?/rr i7 Nnm. 33.

'nnotu.t.

"
^

'

''" ""''''^"'''"

I
;

ingravescens

3.

om.
.-

%-Uox mbsUiuta a corr. pro

nonne expIendumV

ecclesia

1.

codd. majores.

vox snppkta a corr.

1.

Ha

codd.

Unde quarlo

noiias novembris plena virtutibus et

operibus bonis spiritum Deo reddidit. sepultaque esl juxta

724

DE SANCTA WENEFREDA.
atque ad pri^dicanda virginls prteconia universos qui adcrant suls sermonibus incltans, cuiu fllia

Dominum. Qui
non

plenus omni sanctitate et religionc niigravit ad in basilicasui nominisfe sepuUus,

usque ad hanc diem multis miraculis coruscare destitit^: qui etiam eidem " loco plurimum
reverentifE et dignitatis conferens miraculis plu-

sua ad propria
multi
in

est regrcssus. Ex hoc miraculo dcvotione bcatEe virglnis accensi passim omnibus audienlibus prfedicabant magnalia vir-

rimis clarescit.

ANNOTATUM.
a Cfr. infra Annof. ad TransJat. niim. 8. h liinc coUiffilur revera oUni extitisse Gnitheriaci

illius. Quidam vero per hujusmodi mirabiopera quje per illam ficbanl flagitanti ^ amore ei inhaerentes, ad ipsam quasi ad singulare refugium accedebant, atque post paululum votis suis

tutum

lia

potiti

ad sua rcmeabant. Quod patenter ex subXXV)

jecto dcmonstrabitur exemplo.

36. (Cap.

ecdesiam

S. Elerii

nomine dedicatam

(cfr.

Comm.

Ex eventu
illis

accidit

quodam tem-

fur

sa-iie.

pnev., 7)Hm, 49).

pore non inodica in

Cumque

illius

partibus perturbatio. s"" 'Hcinitns provincice nobiliores et potentiores /^""''"s;

CAPUT

VI.

vicinis amicis suis internuntiuni direxissent,

Miracula sanctne virginis patrocinio post

quatenus sollicitam rebus suis custodiam adhibcrent et sibi ipsi cautissime prjBcavcrent, nuntius ijlo-

rum
fecit.

a iatronibus

mortem

ejus utroest

beatfe virginis

circumventus ad ecclesiain Wenefredfe vclocitcr confugium

*

Insequentibus autem sempcr

iiluni e vesti-

que loco ubi conversata

impetrata.
LoCUS qiiciil prius
incoltierat,

cum equo quem equitabat ingressus ad ostium ecclesiffi equo

gio inimicis suis, ipse atriuni ecclesiae
desiluit et frenuin

ad seram

ostii ligans tirmavit.

Dcmum quoquenimium
34. (Cap. xxni)

appropriantessibihostes
cucurrit.

versationis

Locus vero in quo prima conbeat^ virginis auspicia claruerunt

declinare volens, ad Latronum vero unus

altarc vcloclter

ceteris protervior, qui nec

mrraculis
iclebris.

nimia fidelium frequentatione venerabilis habetur. Nam multoties ibidem obtutu bcatre virginis
prEeclara fiunt miracula, per quse ct
^

Deum

nec sanctos ejus reverebatur, audacl prte-

beatam
opitulari
illuc

Wcnefredam

suis

incommoditatibus
fidelis

sumptione septa ingrcdiens, ad equum cursu celeri pervenit quem extensa manu arripiens, frcnumque a sera port?e resolvens, nihil virginis
:

posse advenientes intelligunt, ct co devotius

catervatim undique turba
precibus

merita veritus abduxit.

ibi
illis

Homo

vero cujus fuerat

populi aceurrit,

equus, ab ecclesia egressus,

illius corporum et animarum suarum remedia se adipisci sperans. Augetur autem in dies advenientium devotio, videntium rapidissimum fontcm qui de loco erupit in quo prius caput virginis ad terram corruit atque perspicicntium lapides qui in fundo fluminis jacent, in quibus,

non invenit quem deposuerat caballum. Sciens autem quod ab

qui euni fugientem insecuti fuerant, adein^

ptus

sibi

suus fuerat equus, iterum se

:

in eccle-

siam contulit

ubi corain

Deo

et

beata virgine

conscrvato adhuc sanguine, virginis martyrium

rubuisse perspicuum
est.

Ad quod vidcndum

cum

nmlti pronis animis circumfluant, intuentes

quGrimonlam suam deponens, multis lamentis conquerebatur de violentia sibi illata et quia infra septa ccclesia; pacem habcre non potuerit; multaque depostulatione sanctam virginemWenefredam efflagitans quatenus illius proesumptuosEe
nimiuni audacis contumaciEe memor exlsteret atque pro commisso facinore celercm ultionem
et

cruorem lapidibus inhjErentem superdecurrentis aquEE assidua eluvione non posse abstergi, admirantur
rei

novitatem, et virginis proerogativam

magnificantes,

ad propria
iliuc

revertuntur.

Multi

quoque debiles
sua redeunt.
Cca iiatu hwienocHio-

adveniunt

et sani facti

ad

quod eques incepepedes perficere cogebatur. Post modicum vero beata virgo violationem atrii sui seu basilicce suae
inferret, abasilica exiens, iter

rat

35. (Cap. xxiv)

Quidam

vir faber, in illa patria

rum

recipit;

degens, filiam habebat a nativitate sua caecam. q^j audlcns plurcs perbcatje Wenefredae merila
sanitati donatos, filiam

suam,

cjuotidie

petentem

querimoniam sibi non usquequaque ^ negligenter intcrmittore manifestavit. Hoino enim ciui cquum ad ostium ecclesise ligatum solverat et secum abduxerat, gravlssima ccepit infirmitate
curee sibi fore ostcndit, atque

cum gemitu depositam

se

se perduci ad fontem sanctse virginis ^ cum nimia devotione perduxit. Qum sero ibi adducta, de
fonte

languescere. Post paululuin

quoquc

languctr

ille

a toto corpore deductus in dextro se brachio

funditus contulit, tantaque miseria et afflictlone

suum

capul priirium

lavit, et sic

demum ad

ecclesiam est perducta, tota nocte ibidem in-

miserum hominem
mallct

afficiens

corripuit ut

mori

somnis oratura. Quod dum fierct, facto mane ^ rogavit quatenus paululum quiesccre permitteretur. Quo sibi concesso, atque loco ad pausandum sibi parato, diutius obdormivit: dehinc expergiscens bene se videre testata est. intuens autein
illam pater ipsius, atque ita ut asserebat
riens, insinuavit quEe circa filiam

quam

tantis calamitatibusaffligi.Crescebat

etlam quotldianis augmcntis cruclatus, nec poterat alicujus medici cura Icniri; nec destitit donec

compe-

ex congesto ibidem noxio humore totum illud brachium cum manu sua putrefactnm, post nimias et intolerabiles passiones a reliquo corpore
decideret.

suam propter

Sed nec tunc miserrimus homo quiedonec

merita sanctos AVenefreda; operatus fuerat Deus,

scere autprioresmolestias funditus evitare poluit,

^ desistit 2.

Num. 34. Num. 35. Mum. 36.

>

eoJem
2.

f.

ad

' (f. s.

V.) s. v. 2.

super

2.

= {f. 2.

m.) m.

f.

2.

adeptus

mn.

3 ;, ,,j_^ ^,^_ *

flagranti?

om.

2.

""Jr T QM^D lUam 10 tdirdo). eer enim omnipotens Deus multa mira-

""1,^

Senanum.

lani cula operari dignatus est. Inler quie filiam fabii cujusd^ a nativitate ctedam illuminavit.

pro commisso scGlere veniam deprecaretur. Dchinc vero miseratione sanctis virginis a dolore vohementi aliquantulum rclevatus, ad aliorum cautelam

ginis merita humiliter confitcretur ct

DIES TERTIA NOVEMBRIS. donecadpra.fatamecdesiamveniembeats.vir. pedum animalis

725
in
,

^^.. patenter

silieibus

^t

in

arirto

solo

AntToriK

mveniebant; confirm;Uifiue animis et confortati miraculo sibi prtemonstrato ^

clentor inscquebantur. Et

^"'^nTo
S.u.n,.,KN.,.

confi-

ibidem reservatus
tur

est.

Eo namquc

viso terreban-

omnes qui

alienis

aiiqui ulterius atria ecclcsiae

rebus insidiabantur, et ne irrumpere prjEsu-

eo maniiestius animalis vesti^ia cognoscentes. sc nequaquam evadere posso nisi dunissa vacca diffugium qua^rerent, reliquerunt

incedebant,

sempcr quo longius

merent

eam

misora prGBSumptionc tam lacrimabili recompensatione multatum fuisse, virginis merita admirabantur ot
devotioros in ejus obscquiis efficiebantur. Ipse vero qui brachium perdiderat, publica pconitontia
satisfacions beatiB virgini

monebantur. Oi mes nuonnc qui aui illum intucbantur nro tali an.n et tam !'!!! mtuebantur pro ausu

terribiliter

pmI

"?^''^^^^-""^:

nZl

soiam invenientos, fugatis ois qui oam ducebant, quod suum erat receperunt et retrorsum abire

nomore, et ipsi velocissimc fugientes '^" ^^'^'^""'^ f^gientes se n ^ero msequebantur 0"' eos, vaccam
'

quod temerario ausu

septa

Ixisilicre ipsius

irrupcrat et

manum suam

contra

cam

lovaverat, multos ab hujusmodi prse-

sumptione compescuit. Accurrebant catervatim undique popnli miraculum illud insolilum vitlere
illo pleni admiratione redibant prfeconia virginis magnifice prEedicantes.

cupicntes, visoquo

per signa animalis agnoscerent quo incedere deberent, et quod sibi injusta rapina ablatum tuerat celerius consoquerentur. Rodountes vero vaccam

coeperunt. Inquirentes autem sollicito utrum animal suum ejusmodi vestigia faceret in lapidibus et m terra rodoundo rotrorsum, sicut fecerat cum abduceretur, minime invenerunt. Tum quidcm cognoverunt quod beata virgo illorum causa miraculum illud operata fuorat, ut videlicot

aHlmiro 37. (Gap. xxvi) Aliud quoquo non minus mirapmliriio ma- bilo por beataui Wenefredain patratum
lufesrah;

domino suo restituerunt, ot miraculum quod factum erat publice praedicaverunt. Multi quoque
abierunt visuri quae de vestigiis dicebantur, ot invenientes vera fore qute pra;dicabantur, et ipsi

ost

mji.aculum.
prififatfE

Quodam tempore
vaccam
virgini
beatjfi

fures in territorio

ecclesifE

invenientes, nullam

revcrentlam

illam furto deduxerunt.

exhibentes, socum Verumtamen metuentes

ne

vicini populi illos

non cessabant. Ex hoc perterriti sunt plurimum omncs qui aliorum vebus inhlabant et dolum in corde suo machinaprpedicare

pariter

eadem

insequerentur

vaccfe

quam ducebant
sui

et per vestigia recto itinere ad so perdli-

cerentur, diverterunt
in

qua noc

ad viam duram et saxosam, ipsorum nec animalis vestigia

bantur, prfesertimque horribiliter admoniti ne infraterritorium quod ad eccleslam beatas vir-^inis pertinebat aliquid diriporcnt aut aliquatonus

latrocinarentur.
virginis et

cognosci possc putabant.

liUm,

Verum non

cst consi-

non est prudentia neque virtus contra Dominum. Ut enim viam petrosam ingressi sunt,
in

Latrones autem, verentes iram ne Dous proptor iUius contomptum

illorum

graviter

indignatus

praesumptuosam

audaciam

qua magis se occuUare putabant,

nequitia
detegi
cffipit.

ibi

prius

illo-

rum

ulciscoretur, et sic panias darent \ ad basilicam sancta; virginis submissis animis vene-

Statim enim pedes

suos vacca usque ad genua humi infigebat, et tam in saxis quam in dura et arida via vestigia animalis patcnter apparebant; et quo se occul-

runt veniam postulantes. Ubi publica allegatione se deiiquisse confitentes, magnifice virginis merita prjEdicaverunt,

runt ab hujusmodi
tantes,

illicita

atque ouines qui eos audiepraesumptione dohor-

incedero putabant. eo fug?e illorum major Deo merita virgiuis per incessus ipsorum declarante. Illi quippe quo iongius incedebant, eo sibi ipsis tutius fore crodebant et
tius

ad propria rogressi sunt.

cognitio fiebat.

38. (Gap. xxvii) Item de fonte,

qucm

prfeliba-

"ijiiiiiii-n

vimus ubi caput

securius possidere quod abstulerant confidebant sed e contrario illis contingebat. Nam ex quo illi

abscissum ' ad terrani corruit orupisse, veridicorum assertionibus miranda recitantur. Gum pueri tenelli aliquo sui
virginis

cegynti aqiiie
foiilis aOtii-.

''"'""

*"""''"'

quibus vacca furafa fuerat comperorunt animal

suum sibi ablatum furto fuissc, statim cum nimia hominum caterva furcs insequl ccepcrunt viden:

corporis incommodo laborantes Ecgrotant =*, projectos in ipsius scaturigine fontis ot pernicitate fluminis delatos niatres illorum hilares eos et
sospitati restitutos repente suscipiunt. Vulgare

tesque vestigia animahs improssa lapidibus et

aridse terrjE, certiores
effecti,
;

sollicite

pedum

impressionem legebant invocantesque beatse per cujus merita tam evidens miraculum in petris ot in dura huino conspiciebant, currebant viam vaccse vestigiis sibi prfeostensam. Latronos vero clamorem insequentium se audientes, timentesque se capi ab illis cum animali quod ducebant, oxtra viam abierunt sed
virginis auxilium,
;

famosissimum apud omnos lere ^ quod si quis febricitans aut aliquo membro pations se illa aqua pevfudit vol lapidcs, quos cruore ipsius perfusos pcr rivum
est

atque

Wallias habitatorcs,

inveniri prtedocuimus, pationti

rit,

membro adhibuo-

prius

potata

aqua, cx lapidum ablutiono

quatenus

confestim sanitati redonabitur. NonnuUi ctiam illuc lotum eant divinitus admonentur.

nec

sic

occultari

poterant

nam quocumque

persequentes incodebant, semper impressiones

Num. Num.
17
37.

Frequenlius autem ipsa eadem virgine noctu per illuc adveniunt atque inde revertenles votis suis potiuntur.
visioncm exhortante, multi

~ 38,

vox supplela u corr.

(v. a.) a. v. 2.

1.

demonstrato
2.

2.-3 ejusque 2.

39. (Cap.
*

darenlur

^segrotabant

tox suppleta u corr.

Latrones quidam ia lerritorio sanctic Wenevaccam rapientes, diverterunt per viam duram et saxosam, in qua nec ipsorum nec animalis vestigia cognosci posse putabant. Gonfcstim tamen pedes suos usque ad genua humo vacca infigehat, et tam in saxis quam in dura
(37).
fredffi

relicta in

nemore vacca,

latrones velociter fugientes se

occultabant.
18 (3S).

Cum

pueri tenelU aliquo sui corporis incomet pernicitatefluminis rejectos

modo
eorum

iaborautes legrotare cceperint, projectos In ipsius

'

scaturigine fontis

matres

et aiida

via vestigia

patenter apparebant.

Quocumque
inipressio-

hilares et sospitati restilutus repenle eos suscipere

enim latrones procedentes incedebant, semper

nes

consueverunt.

pedum
17.

animalis clare

videri poterant. Sicque

tandem

NDm. Nnm.

18.

clari (s.
1

2, 3.

f.)f.s. 3.

7"2G

DE SANGTA WENEFRJ2DA.
pr^valult in eo bcatl Beunoi vatieinium, ut per in illo prima conversatio fuit, publicc Dei prcedicentur magnalia, atque multi intirmitatibussuisdesiderataconsequanlm-

aUnd furtum
gacrihgum
dirhta
xiUione

39. (Gap. xxviii) In descensu ejusdem rivi peroptimuni habetur molendinum, ad beatfe virginis WeiicfrediE jus pertinens, quod nulla

bealam virginem, cujus

^"''acttlis

^ionoratiiB.

repressum.

unquam imbrium
fluente
^

sive nivis abundantia pcref*

aut aliquo urentis gelu sive

Eestivte

siccitatis

Quod

molestia perstringcnte molerc desistit. semel latrones ingressi, ferramenta illa

alio

seu instrumenta quibus id genus utitur secum

extulerunt,
illa

illa a Deo locum illum benedici et coclcsti visitatione pcrlustrari postulavit, ita patcntibus signis postea declaratum ost a Dco illam super hsec exauditam fuisse. 2

ibidem reniedia. Et sicut

ti-an^poncntes molendino.

In

Veruni, doncc ea

ibi

fucrunt
aliquis
officii,

',

nec rota circuire

cvenire

nec

officialibus

illis

profectus

potuit.

Custodes autcm
^

suum quaque
aliata fuerant,

videntes qua^stum die minorari, propter ea quce

ulterius passi

enim miraculorum et mirandomm qua3ibidemfiuntoperumapprobationepreiatum sanctum vcra prsEconatum fuisse liquido palet cujus prKsagio fuit, locum iliuiu ccelesti gratia
exliibitione

perlustrandum,

Dcumque^

ibi

non

minorationcm

dem

per merita cjus-

virginis

multorum salutem operaturum.Hoc

suam, foras ejeccnmt ea quse a furibus accepcstatimquc rota molendini vertendi liccntiam atque cctcra officialia instrumcnta prlsti:

rant

num

sunt consecula
aliis

morcm. Qua?
locis,

ejccta latrones

quoque hodieque testantur fidelium turma^ iUuc catervatim connuentcs, et propter quee venerint adeptie, cum gaudio ad propria revertentes. Muitoque uberius ibidem super infirmantes *
divinse

iterum

Iransposuerunt

quibus eadem
"

per omnia conligcrunt.

Tandemque

compe-

rientes ista divina dispensatione actitari, videlicet

connnodo vel utilitati ad propriuni illa B detulcrunt locum, pcr suffragia beat virginis veniam postulantes. In cfuo facto sanctae Wenefreda; merita apud omnes illam patriam inhabinuliius loci possent
inservire,

quod

pcenitentia

ducti,

quo sanctissimi corporis ejus gleba tumulata fuit : quod ideo reor factum esse, quod illum locum semper specialius pcculiarem habuerit, in quo conversionis suae primordia micuerunt et ipsa divinis mysteriis est initiata, et in quo signa martyrii ilHus per E omne tempus recentia perseverant. Verumtamen
utrobique mirabiliter divina virtus operatur, et per ipsius suffragia innumera fiunt magnalia,
fegrisque cupita prfestantur remedia. Gificis cnim per illam visus restauratur, et surdis auditus donatur, et omnes fere advenientes votis suis
se

fiunt miserationes

quam

in loco in

t;mtes

'

et

laudes ipsius in excclsis efferunt et

bestialera

dum
si

sibi

malignantium retundunt insanlam, quique in maium cedere non ignorant,

in

quando
40.

sanctorum possessionibus
grassantur.

letali

cupiditate
Lqcus Hinm
ubi corpus
sajictsc

illecti

potitos per

eam

gloriantur,

reguiescit,

locus ille niaxicelebritatem adeptus est in quo primitus beata virgo Wenefreda ' conversata est; adeoquc

Ex hujusmodi occasionibus

ad laudem Domini

mam

nostri Jesu Christi, qul

vivit et

cum Patre et Spiritu sancto regnat Deus per omnia secula seculorum.

Amen.
a con: pro alia erasa
*

Num. 39. ^ quaqua NQm. 40.

1
.

'jmcfixum per supplelum a corr. 1. e que om. 2. ' habitantes 2. 1 (p. b. V. W.) b. T. W. 3 om. 2. p. 2.

"-

voj: suhstituta

I.

cmo 2 '

fuerant 2 '^'^ ^'

Dominutn

2.

infirmitates 2.

10 (39). In descensu ejusdem rivi optiraum

construitur,

molendinum

quod nunquam imbrium

sive nivis abundantia

profluente aut aliqua urentis gelu sive ajstivre siccitalis molestia perstringenle molere desislit. Quod semel latro-

rota clrcuire nec officialibus illis aliquis profectus. donee reporfata fuerant, poterat evenire.

20 [translatio]. Post mullorum annorum

curricula,

nes ingressi ferramenta omnia seu instrumenta secum auferebant, Et cum illa suo molendino detulissent. nec

annoscilicetgxatitemillesimo cenlesimo tricesimo octivo, ossa sanctie Wenefreda; virginis apud '

Salopiam ad monatranslata sunt.

steruim

monachorum cum magDo honore

Num.

20.

Solopiam

2.

B.

TRANSLATIO.
CAPUT
I.

Monacho quodam Salopiensi sanalo per invocationem

fred?e,

S.

Wene-

Guitheriacum ad virginis corpus inde Salopiam transferendum, consentienlibus in id episcopo Benchorensi et principe Wallia?.
Igitur postquam beata virgo Weneinnumcris effulgens virtutibus, ccelestia mllfiZZ' "^'^'^^'t ad i"egna, multis interlabentibus annis. jurreiiquL r^gnante Willermo^ rege, qui primus de Nornimdsc
1.
i) '

Roberliis

prior

mitlitur

Momtchi

(Cap.

^^'^^'''

ficare coepit a. Ad hoc pernciendum cum dillgenli cura intendens. sumptibus suis illud adauxit; dehinc abbatem posuit, fratresque ibidem Deo

servituros

constituit.

/laberecupientes,

niannis regnavit in AngUa, Rogerus comcs, vir

et in onmi morum et religionis honestate conspicuus, in urbe Solopesberiae ccenobium a:diillustris

Processu

vcro

temporis

locus

ille

Deo miserante excrescens, multis ad

profuit.

viam

salutis

ineolentibns divini

cunctisque patriarn illam odoris fragrantiam pra.'buil.

Nnm.

1.

Jiurstis in solo

2 indicain

est

Imc distributio capitum.

Willielmo

2,

Cumqne

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

A Cumque

virtutibus pollerpnt quEe vir tutis erant solerli instantia investigare cceperunt
illi

fratres

'^^^

fq

)7^l
fr.

"^^"ebantur, illam pro certo sanctam

'''''''''
*'

Wene-

AllCTORK

siBpiusque conquesti ad invicem quod reliquii^

sanctorum nimium indif.erent, ad id perquiie n dum summopere animos appulerunt Et ciuo niam ia Wallia, qu=^ vicina erat eis, multorum corpora sanctorum retineri audiei-ant
qula

7^ ^nsBe'"^''f a.ebant.
,'

^"'''"^

^'am pr^fnto

ROBERTO
SAI.OI'IEfISr

Itaquc, consulentibus

UVn
tenTp.r
!!:; turi.

'

"^"''i^fii

ad fontem beat*
'^^'

^^ "'

1'^.,"^''^^^"^ ^^l^'^^''^turi et

fl

''""'' "^"^^

J^^'^

*'"-

pr^

eadem provincia ante multis

FacLum

oia-

est

inliabitata sit san-

ctisquorum merita diversis in locis prEedicabuntur, qualiter aliquem iUorum hahcre possent omnimodis perscrutari studuorunt. Scientes quippe illius patrociniis se plurinimn apud

decantata

est.

Deum

de invaletudine sua convaluit, consortesque suos pro sua sospitate plurlmum " exhilaravit t^ost aliquantulum vero tenqjoris isdem

uam

eadem hora qua missa il.idem infirmus frater apud Salopeshc-

muniri posse cujus honorem quotidiana devotione excolerent ^ jn terris, qui sic eis
patrocinaretur diligenter procurari

mhrmus

frater qui

iJeo ot

perductus est, sanctae virglni gratlas pro sanltate sibi

fuerat

ad

eumdem locum
Cumque

indulta persoluturus.
orasset, et postea
luisset,

conati

sunt.

Verum

in ecclesia prius

plures preeclarissimi et excelientissimi confessores ibidem haberentur, cui potissinmm ten-

cum

de fonte bibisset

ommmodis

derent

"

vel

quem

specialiter

'

desiderarent hs^si-

rmm est reversus. Exinde beat^e vu-ginis

et inde lotus sospes effectus, ad monasto-

memoria
ita ut se

tare ctBperunt.
uno eornm a
graci iufirmitate

fratrum cordlbus devotius inolevit,

2.

(Cap. n) Accidit interea

quod quidam ex

fratribus gravi oppressus infirmitate ceteros fra-

fehces testunarent si vel modicam particulam de ejus sanctissimo corpore consequi possent : et
licet id

ppy

tres

invocatioiirm

S.WenefrediB

vehementer sibi compatientes nimio dolore conturbaret. Qui plurimum pro eo solliciti,

arduum

et difficile et virus

suas excedere

putarent, tentandum

tamen prorsus statuerunt

samto,

supplicibus animis

pro ejus incolumitate deprecati sunt, viclnarum ecdesiarum monachis

ut idem facerent liumlliter demandantes. Ut vero illlus molestla Cestrensis eccles^ monachis nmotuit, et ipsi a&que consternati anitanta fratrls
mis,

Deum

Scientesque nihil voluntati Dei resistere posse, Demn sibi propitium fierl ct coadjutorem adfulurum exoraverunt cuius nntn r.n Jiih .f Tnnpossibi^
iia veirfficll

ripvitri

Josse

n^^^^^^^^^^^^^

pro ipsius sospltate rogatum in ecciesia processeranl. Qulbus ' ante sanctum ^ altare

Deum

3. [Gap. 111] Eodem tempore Rex Henricus b, vir summus et amicus pacls, arcem regni gubernabat;

Rubertum
priorem
orf

prostratis septemque psalnios humili devotione decantantibus ^ unus eoiiun, Radulphus nomine, qui subprioratus officio fungebatur,vIradmodum

cujus auctoritate pax et securitas totam insulam confjniren' obtinebant, eoque ^ magls omnibus (lum viiu/mia

quocum({ue

simplicis animi, obdorniivit.

Visumque
:

iwpiis incedere vellent pacifice licebat. Unde prrefati nant. fratres frequenter nuntios in Walllam transniit-

(lesli-

Qni,

est ei vir-

gineni speciosissimam sibi astaro placldoque vultu in haec verba prorumpere Quid est, Inquit,
l)fo

excellenliores sancti requiescerent, vel potius ubi prjsfatee virglnis tumulus

tentes,

ubinam

fdvendbus

sihi episcopo

Benc/iorensi
ft

qno prostrat/ om^s ? Monachus respondit Frafer quidam cx nostris famHiarihus yrani-ssima
pro eujus incolumitate oranos etpreees nostras supplieiter Deo prosterAd haec iterum illa Et cxjo novi quod
:

infirtnitate cruciatur,
turi^

inventoque loco quo sanctae virginis Wenefredfe ossa quicscebant, nimlo sunt gaudlo exhliarati. Deinde Bimgor:

esset, sollicite qucesiverunt

principe

WaUis,
I.

nense pontifice,cujus
sibi consentiente et

illa

provincia diocesis eratc,

nimus.

cipes

et

nobiles

patriai

frater iUe mentis alienationem patitur. Sed si ejus sanitatem veracifer optatis, iinus ex vobis eat ad

adjutorium poliicente, princonsentaneos sibi et

fontem sanctx Wenefredm

est in illius

faventes effecerunt. Res quotldie gradatim procedeus celerem efficaciam portendere videbatur

et * in

ecdesia

qux iU

atque fratrum animos

lebat.

in

memoria

spe sui deslderii extol-

missam

celehret,

statimque

Sed mors

Ulterabitur frater ^grotus. Htec dicens disparult.

pr^edicti regis Henrlci repente

Monachus vero ad se reversus, et qute vlderat vel C audierat mente pertractans, noluit quidem tunc
visionem illam ceteris denuntiare, timens a soclls suls ludibrio haberi et phantasite deputari quae "
viderat
JKger
:

interveniens nimia calamitate omnem oppressit Britanniam, et negotium istud intermittere ad

tempus cogit. Secundo vero Imperii regls Stephani anno d, sedatls perturbationlbus pristinaque reddita tranquillitate, prcefati ccenobii abbas,
Herebertus nomine e, consllio fratrum priorem suum,vocabuIaRobertum/; in Walliam destinavit, adjunctoque sibi socio quodam monacho Richardo vocKato. Isdem autem prior, iu hujus
rei procui-atione ceteris sollicitior existens, trans-

sicque transactis ferme

xl* ^

diebus

semper gravius patiens lectido decumbebat. Delatus Item rumor est ^ ad monachos " Cestrias de molestissiiua incommoditate qua prsefatus
frater urgebatur, atque loquendi de illo ceteris fratribus occasionem dedit. Gumque nmltis ser-

missis

frequenter

legatis

suis

et

literis
si

per
ipsc

monibus regrotum plangerent condolentes qui vislonem viderat, sumpta audacia,

ei, ille

patriam, hoc in responso acceperat ut,

retulit

ex ordine, cunctis benignlsslmeamicisipsius verbis fidem acconnnodantibus quia jam olim

:

eam

veniret, votl sui compos effectus cum gaudio reverteretur. Veniens itaque, prsesulem Bangor-

nensis ecclesiae prlusadilt; et ab eo

ad

princi-

virglnis ilUus

'"

multa per eam animos ad credendum qute dlcebantur appule'unt, atque visioni fidem dederunt. Nam ad cujus lontem ire et in cujus honorem ibi mlssam can-

merita pra^clara fore audientes. et miracula fieri cognoscentes, facile

pem

illius

terrm

(/

transmissus, satis benigne ab

eo est susceptus. Cui cmn seriem Itineris sui et adventus causam exposuisset; ille hujusmodi verba ei respondit Non equidem sstimarcrim te ^
:

sonosque tuos tantum laborem sine Dei nutu

et

excellerent

Ham,

(Deum-quibus) oi.2. -secundum ^quadraginta 8^.,s(^,.o,.un^oiest) loraoiem

2.
1

2>rimn .ii/Uaba (ap) subsHtiila a corr.pro alia erasa I. * om. om. 2. ^ uUima syUaba (ter) suppleta a corr. 1. 2.

I,

perperam
1.

iii

margine suppjpvit corr.

nullis.

S.

vox suppleta a corr.

1.

2.

vox supphiu a corr.

1.

" proveniri
1.

Mlael2.
l.
^^

roces snppletw a corr.

^ Iionorem a. cox suppUta a corr.

tiuoil
I.

2.

Num.

3,

'

po2.

OHJ.

beafas

72S
ArcroRE

DE

SAJN'GTA

WENEFREDA.

bealss i-trghiis rolnntate assumps)sse.

Forte enim

ANNOTATA.
a

ROBKBTO
Salopibxsi.

ridens debiiam sihi rererenfiain a suis non inferri,

alias asportari desiderat, ut ab alienis

honorem

De

accipiaf

quem

sihi sid

impendere ant confemnunt

Itbens, et bcneplacito
7-esistens
^.

videsis Ordericuni Vitalem{l).

fundatione cmnobii Salopiensis anno 1083

aut negli(junt. Proinde cedo

siio assenlire

me

fateor; ne

indignatiolicef

b Primus hujus nominis, ut constat ex eo quod patdo mferius successorem hahuisse legitur
mcnse augustoannillOO ad menseni decemhrem anni 1133 (^>). c Indc coUigifnr sedem Asaphensem tunc temporisfuisse suppressam sive unitam cum Bcnchormsi. Et re quidem vera nuUus episcopus Asaphen.^is uspiam mcmoratur inter annos 1070 et 1143, quo anno consccrafus fuit GUbertus
tenuit a

nem

cjus in lilfionc pati

compeUar

Ef

omni-

phanum.Regnum

Ste~

bns ininiumlifiis inquinafus,

inpmns vcl deterior, ejus prorumperem,

vohis ea

tanien audacfer
et

omnium hominum ad tumulum

utilitate
velJe

sacra ejus ossa tangens,

traderem,

nisi

pro communi

patrix alias iniendere me oporferef. Ipsam hoc

et

labores cestri

et

visiones rohis ostensai manifcs-

tant.

Eunfes

igitur, viex auctorifatis Ucentia

con~

firmati,

locum

in

quo

heata

rirgo

requiescit

festinanier adite, inrenturi, nt rcor, altquos qui

Benchorensis autem episcopus anno 1137 ridefur fuisse David, consecratus anno 1120, sed quo anno obierit incertum est : jn-oximus ei
indicatur

(3)

vestrx dispositioni rebelles existenf. Sed confidite : quia iUius obtentus eos robis pacificahif cujus
affectus los

Mauritius, qui consecratus

est

anno 1130 U)
ab

d Id
e

est

anno 1137

(5).

tantum laborem
ego

arripere incifavif.

Herebertus,
(6).

abhas

Salopiensis

Verumtamen

ad

anno

ilhs

homines in quorum
corpus requiescit Us voluntatem. meam

1128
f

pafrimonio prsedictai virginis

De

(pio videsis

nuntium destinabo, qui

insinuahit

et

g Princcps
nus; qui iUi
sit (7).

Comm. prxv., num. 5. WaHiz septemtrionalis eo fempore

succes-

et

cief.

His

dictis,

eos aliquanto padficiores vobis effieos in pace dimisit.

erat Gruffgdd, filius Conani, vel fiUus iUius Owelioc ipso anno 1137 in regno

CAPUT

II.

RobeHus

et

socii

ejus,

multiplici visione confirniati, Guitheel

riacum perveniunt
rt

optato thesauro potiuntur.

sancti Spiritus animati coeptum iter tenuerunt. fere ad locum pervenissent in quo beatse

!n itiiicn

visione

4. It^que profecti ab eo, recto itinere tetenderunt ad locum in quo sanctissimum corpus vene-

Cumque
virginis

rabilis

Wenefredte
;

repositum

erat.

Erantque

ossa

simul septem

continebantur,

prior,

deliberato

\ sacerdos, multarum virtutum vir, eadem gente progenitus, fraterque quem de monasterio seeum prior adduxerat. tresque viri alii. Gumque simpliciter in itinere gradientes de eodem negotio loqucrentur, obvium habuerunt hominem

preefatus videlicet prior, et cum eo viri venerabiies, prior CestrensJs quidamque

duos ex sociis, priorem scilicet Cestris et prtefatum presbyterum, per patriam illam bene notos, prsemisit, sollicite

cum

fratribus consilio,

omnia qu^ necessaria

5.

eis erant provisuros. Ipse autem, rotento suo sodali, in quodam

mdtipUci
confortatus,

rure

eadem nocte remanens, propter legationem

audierat nimiis curis afiligebatur. Et ecce,

unum

quam

illius patriae

non ignobilem, quis essot priorSalos-

berise interrogantem. Cui sibi ostenso hsec verba

intulit : Legafiouem virorum qui iUud proidiuni inhabitant in quo sancf^ Wenefreda^ virginis ossa continentur, quod Witheriaeus

decantatis laudibus matutinis,

qucedam

gravis et

honesta persona.mulieris effigiem gerens, cuidam suo servienti apparuit, hoec verba dicens Surrje
:

quanfocius,
ct

et

dic

domino tuo

ut depostfa mwsfifia

nuncupatur,

tibi

dicfurus adveni. Xoveris gravi eos

curis quibus

indignatione

adrersum te commoveri, quod sanctorum corpora penes se reposita, quibus ipsi et omnia sua sunt commissa, asportare conaris,- sciasque pro cerfo qttm nec principis timor nec dominorum suorum comminafio, neque alicujus peeunia cupiditas, eos fibz in hac re consentientes efficient. His dictis discessit. Prior vero consortesque sui, propter h^c verba plurimum contristati, quid facerenl, quo se verterent, funditus ignorabant. Ad Deum tamen^conversi. ab iiJo spiritum
consilii
sibi

Deum

erigat, sciens sese

nimium opprimitur, spem suam ad p cum magno gaudio hinc

discessurum. lUa enim pro cujus amore ef hotiore ad istam estprovinciam desfinaius, et UHus volun-

iatem expedief, afque sui desiderii compotem euni

efficiet.

Nam

gaudens
adventu

in proximo adepturus est. Unde et doinum redibit ^ et socios suos suo

Ixiificahif. {Gap. nn) Alia quoque visio ipsa nocte eidcm priori hujusmodi accidit. Qui-

dam magnae
beriensis
-

religionis abbas, qui

ejusdem Salos-

cffinoi)ii

pater fuerat, sed confectus

submissis animis postulaverunt, et qui soloimpeni sui verbo ventorum et maristempestates sedaverat,ut has^ inimicitias pacificaret et isforum homnmm animos sibi confcederaret humili mente deprecati sunt; deinde confidentia
(a.
JJ

omitti

senio et multis virtutibus plenus ab hac vita discesserat, Godefritlus nomine, ei apparcns, a
curis quibus

angebatur compescuitillum^dicens: Noli pusillanimis esse, sed confide, quia bene vin-

cemus inimicos nostros, et obsistentes nobis Dei adjutorio superabimus *; sciasque nos in proximo

m.) m.

a. 2.

- *j,Whs compellor
2.

1.

m.

0.

ledidit

Salopesber.ensi.

2.

vox suppUta a corr.

1.

* *

sperabibus

2.

H(l,

lom.
toni.

I,
I,

Wales, p. 94-96.

" ^'

iiw,

'^^"^t'co>i

Aiiglicamm, tom. V,

p. 514.

(7) CIV. F.

Walle Das ev,

alte

consecuturos

DIES TERTIA NOVEMBRJS

simma devoHone desidevamus, ha3C Post hB3C verba ab oculis ejus evanuit. Ex- hi evanuit Ex his itaque visionibus oborta est aHquantula securltas
consecutnros quod
in

potuentk

,.^ v

;, ; ^dhhdnm
/
.

vestrum applicate

AUCTOBE
ROBERTl)
Saj.opiensi.

mentibus eorum,
ista

et
^

reddita est spes obtinendi

igitur

quod pctebant.

summo mane

inter

vestrum exequar, et istorum animos ad quorum jus h!Bc villa pertinet vesfr^ voluntafi subdere

mentibus audientium aliquantulum jocunditatem indulserant. cum repenle quidam de hestcrnis nuntiis adveniens

eos referri cceperant

et

operam dabo. Et quoniam

7.

vesfris oculis sors obfu-

fitdlos, dtcife

(Cap.

qux vultis, quiasunt audireparati. VI) Tunc prior, eodem presbytero

interprete,

secm-itatem augmentavit, admonens quatenus illum ocius sequerentur, Deo annuente

mediante

seu

quod

votive desiderabant inventuri atque abituri '.Qui statim ascensis equis iiluc advenientes, peractis prius orationibus sacerdotem loci illius secretius solum evocaverunt, ut eis in adjutorium esset

astabat allocutus, causam itineris sui eis exposuit, et ut ei assensum prteberent blandis sermonibus admonuit nihilque de visionibus nec
;

qu^

catervam hominum

ab incoHn,
post nonnttllatn cQutattionein.

Sfinrtum

de

aliis

rebus qute acciderant

virginis

'

eis reticens, et

obnixius obsecrantes.
GnHhmaci,
favmte rur3U3 loci
gaeerdote,
insifjni
visioiic rl

Sacerdos vero patienter verbis illointcndens, hujusmodi responsum dedlt Ego quidem, inquit, levi conamine ad vota vestra perduci potero, hinc quia arctius vobis confcedera6. (Cap. v)

admonitione et impulsu tantum assumpserit laborem publice contestans, pene eos ad satisfaciendum sibi flexit.

ejusdem

quia

aufefre

siimntur

mm

homo,

Verum quidam

nem

emergens, totam concioturbavit, non esse juslum dicens ut sancti a

vir Belial, subito

ipso

tus esse volo, ittinc quia jam olim voJuntafem

Dei

et

prwnioiiito,

virginis super hoc negotio cognovi, ut in ^Jrssenfiarum ' etpie vohis ostendam. Sahhato vigilia>

suo natali soio evellantur et ad patriam nihil ad eos pertinentem deporlentur; aiebat eliam, clamitans quasi furiis ageretur, se illud
nullatenus
coinpripati posse.

Qnidam vero tumultum

illius

paschx

quam prxsentem cernitis pernoctabam, B matutinahs hymnos cum tcmpus adesset decantaiurus. Cumqne transcurso ex ordine psalterio coram altari super gradnm me rollocarem paulisper requieturus, visionem vidi qua: me pJurimwn
in ecclesia

mentes, ceteros consultum ire rogaverunt atque ex onmiuni docreto verbis illatis convenienter respondere. Quibus hoc consentientibus et ad consilium abeuntibus. prior mentem prEefati hominis in malitiam obstinatam videns,
et

quod

comminando admomiit. Et, ut videbatur, nondum me gravis somnus oppresserat, cum qitidam Juvenis
splendidissimus,angelicumpr3iferensvultiim,coram~

perterrnit, et ne vobis rehellis existerem

ipse solus obstaculum eis esset, consilio fratrum internuntium ad illum misit; dataque pecunia
arctius

eum

sibi confoederavit et

remisit. Ceteri

vero,

qui

ad socios suos hoc simpliciter solo

me

stetit, et

me jnilsare

ca^pit dicens

Surge.

Ego

vero putans illmn excitare nale inciperem., respondi

me
:

ut officium noctur-

est fempus inchoandi officium; non surgam. Itte, ut mihi visum fuit ^, discessit, et me gravior oppressit som71US. Et ecce idem denuo veniens, duriusque me pulsans : Surge, surge, inqult.Ego vero ndquiescere
ei

Nondnm

araore Dei concedebant, videntes illum subitn funditus emollitum, plurimum achnirati, vi divina illud actitari -eestimabaut, eoque magis accendebantur rogata perficere. Post multorum igitur

ilU nolens priora verha respondi; pallioque quo

verborum ambages, post innumera intercedentium causarum discrimina. omnes in uno concordantes.quod rogati fuerant benigne concesserunt. Priorautem consortesque sui, Dco et sibi gratias
exhibentes, locum sibi ostendi petierunt. 8. Porro locus in quo tantus thesaurus retinei/uod fx
roniefrrio,
/xeiiis in

indutus eram caput

spatium,

meum

cooperiens,

totus

iu

somno solutus sum. AUquautiilum

intercesserat

cum

juvenis iterum

affuit,

manumque

suam

pallio

ittud vi

quo induehar admovit, a capite meo nimia aJjstraheus et subtus scapulas dedu:

batur C(Bmiterium est ab alio ccemiterio ubi nunc morientium corpora condiuntur ^ discretum, plurimorum aliorum sanctorum corporibus refer-

lemerarioa
rjiis rioliito-

tum b quod hactenus

:

in tanta

ab

incolis reveren-

eens; tertioque dixit

sequere.

Surge, surge, surge,

et
et

me

ren

tia est

habitum ut nullus
illud
nisi

riirinitua

Tunc

tantte temeritatis esse

inirnissiit

fe^tinus surgere mihi videhar

eum
suo

audeat qui

gratia

orationis

intrare

(quarum

<t

e vestigio sequi.

Venimus itaque usque ad sepulcrum

Weuefredm. Quod
:

heatie virginis

ille

digito

prsEsumat. In cujus medio, id est ad caput sanctaa Wenefredae, lignea stat ecclesiola, magnis

iina disti/ictius narr(i~l

mihi ostendens

Diligenter, inquit, locum istum

nofato, et verba quse ego tibi dixero tenaci reconde

populorum frequentationibus honorata ad quam facihs patet accessus omnibus ibidem orare
;

tur)

cele/iri,

sequenti, qui

memoria. Si huc venerit aliquis in hoc anno, aut iji lapidem istum- liinc amocere voluerit,
qusi sacro corpori sup^erposita

volentibus.

Multi

languidi,

mulli

morborum

molestiis oppressi, illam

intrant.

diversorum ad poslulan-

laminam^ ostendens

fueratd.,caveneullatenusconfradicas.Quodsiptd-

verem istum hinc ej/cere voluerit, similifer patere, nulla ratione resisteus. Si autem ossa virginis hinc
asporlare
appo7xe, in
voluerit,

Nec diu dilala dolent protinus sanctorum meritis indulta sibi sanitate sospites ad propria revertuntur. Nullum bi-utum animal, nuHius generis
sibi

dum

remedia
:

quae poslulant

nam

non repugnes, sed mannm omnihus quihus poteris adjutorium ei

si tiegligens fueris
ef,

bestia illud interius attingere et vivere

titur
:

permit-

statim enim ut

herbam qufe super sancto-

prsbens. Vnde

sermonum

rum corpora
moritur.

crescit pascens

meorum coutemptor

inrentus,

qum

divinittts tibi

Nemo

attigerit, cadens etiam temerarius illud ingrediens

intimata sunt facere distuleris, miserabili et longo languore cruciains stafim post hoc vitam amittes. IIis dicfis, visio, ut reor, angeHca, dispaniif. Idrirco

impunitus evadit. (Cap. vn) Denique refertur

me vohis henigno corde cooperari noveritis et quod proposif.um vestrum expedire valuerit pro posse
nteo vigilanfer subministrare.

quod biennio anlequam prfefafi fratres illuc advenissent, quidam ex inhabitantibus ibidem more patrio ex crudis animalium peliibus calciamenta sibi conficiens, ligaminibus quibus illa
pedibussuis astringerot indigueril. Est autem
in

De me ergo securitaquihiis

fem hahentcs, reliquos convenite eosque

~
^

eodem

atrio inter

sanctorum sepulcra quercus

Isto 2.

>

"

corr. inceperanl
1.

Kum. 6. Num. 7. Num. 8.

^jirius prieseiiti

ita uterque cod. ^priua lueril fuerJt

1. ' 1
;

2.

4>aininam ?

2,

poteritis 2.

codd. accetlerant. -- ^prins artari?

iia itten/ue cod.

1.

venire

2.

Novembris Tomns

I.

92

imra!

730
ALICTORB

DE SANCTA WENEFREDA.
tun atque desiderio suo
potituri, prfefatus

RoBEmo
SALOrlEKSI.

mire proceritatis, ah antiquis temporibus pro sanctorum veneratione intacta.Dellberans autem pra?fatus liomo de tenera ipsius arboris cortice,

sodales suos, instmctu, ut reor, sancti Spidtus prteveniens \ solus, nemine ducente

pdor D

qui liber vocatur, sibi ligamina facerc, arrcpta

securi
atl

vel prEeos'

quercum

nil

veritus properavit. Eleva-

taque nianu cum securi arborem percutiens, multo aliud quam spcrabat invcnit. Nam percussa quercus in percussionc sua ita sccurim
astrinxit ut nullatenus
ita

tendente,roclo tramite ad tunibain sanct^ Wene" freda? pervenit. Et qui nunquam eatenus ibi fuerat,necprius locum tumuli aliquo
de^^ignante
iilud
nil

cognoverat, solus

Deo pra;duce atrium

manum

aridain et

moveri posset; et securis brachium inflexibile vcl

ad sanctiE virginis sepulcrum devians vemt; stansque ad caput beatre

et socios expectans, quasi divino

mgrcssus,

virginis

indomabile rcddidit ut ea ad usus suos liomo

flectero nequaquam posset. Scd neque manum a securi abstrahere poterat nec ullatcnus eam movere; verum quadam vi divina manubrium

mtenus est admonitus, illud esse sepulcrum beat^ virginis, ibique habere se et
desidcrabant \ Venientes vero qui
gnaturi erant,
"

quodam oraculo
socios quod locum desi-

securis

maimm

liominis retinchat, et
:

totum bra-

rabiliteribi

chium quasi mortuum reddiderat sicquc misependens et gemebundis vocibus claflebilcs

ostenderunt quom ipse pra?elGgerat et cui assistebat. Tunc, remoti^ lajcis, et tam monachis quam clcricis qui ibidem
ei

eunidem

pro temeritate sua pcenas dabat. Ad cujus clamorem ingens utriusque scxus multitudo accuiTit; vidensque a securi pendentem,
plurcs quidem in lacrymis autem condoluerunt, quid
resoJuti sunt,
ei acciderit

mans,

aderant psalmos decantanlibus, duo ex fratribus

omnes
et que

fuerit
Ille

hujusmodi calamitatis causa inquirentes. autem ex ordine onmem rei seriem enarrans,

pro insolita miseria universos ad sui compassioinflexit. Qui eum eum admonuissent quatenus reatus sui pceniteret et, quia sanctis reve-

nem

rentiam non exhibuerat, culpam confiteretur et veniam deprecaretur, ipse hoc devotius agere Cffipit. Parentes quoque iliius, ad tumbam sanctEe

designavimus cuni fossoribus ct ligonibus terram fodere coeperunt. Aliquantulum spatii intervenerat, cum iam exacto nimio sudore, preno laboribus fessi, ad optatum pcrvcncrunt thesaurum. Quo invento devotis animis Deo gratias reddiderunt; atquJ ^ extracta de pulvere ossa, ut tunc temporis commodum illis erat, in mantilibus decenter ligata composuerunt; sicque valedicentes in illo prredio commanentibus, cum inmienso gaudio remeare
coeperunt.

prior videlicet Cestrias et frater quem de steno cum priore venisse superius

mona-

WenefredK prostrati solo, ut ejus misereretur lacrimabiliterpostulabant;et quia nomen illius

ccterorum sanctorum ibidem quiescentium vocabulis celebrius erat et merila exsupcrabant. ad illam corde et corpore conversi, indulgentiam de illo commisso deprecabantur. Cumciue omnes, tam ille qui paliebatur quam ei compavirginis

ANNOTATA.
a

Hoc incisum (laminam,

etc.)

non pertinet ad
:

sermonem
sifjuifcat

angeli, sed sacerdotls

qnihns verbis

unanimiter dicerent Sancfa Wenefrpda, misem-e ejus; subito miseratione Dei languidus sanato brachio manum ad se traxit et securis ab
tientes.
:

gestum angeli fabellam lapideam cui inscripfum erat Wenefredce epitaphium demonstrantis.

arbore decidit. Hoc videntes qui astabant Deum glorificaverunt et in beatfe virginis veneratione
devotiores extiterunt.

h Cfr. supra (pag. 723) Vif. II vum. 33, tibi horum sancforumprxcipui fuisse dicuntur SS. Chebins
S.
est
et

Sannanus.
camhrice Cghi, Vifa
latina
edita
(1).

Chehii,

Quercus adhuc

stat

ibi

W.

percussa recenter, quse recitata manent vera fuisse docens. Ex hujus miracuU eventu et aliorum plurimorum quse ibi claruisse *
sit
'',

quasi

J. Rees inier Vitas SS.

Camhrorum

Videsis et Rice Bees (2). Festivitas ejus celehrari dicifiir die 6 novemhris, ad quam diem de eo tra-

cfandiforie locus
ditur

erit.

noscuntur, locus
ingonti
effossntii,

S. Sannan

idem

esse cre-

ille

prteclarus habetur atque

cum

apud

S.

incolas devotione celebratur.

Senano episcopo Hiherno, cujus

9. (Gap. viii)

Ad hunc

Salo}}iam
defeniitt
et,

ergo locum prjefati fra-

tres

cum

perducerentur, pro quo venerant habi-

memoria assignainr diei 1 Martii Ecclesix fijus ^ nomine dedicatai indicantur in Llansannan (Denhigshire) et Bedwellty (Monmouthshtre) (3).

CAPUT

iir.

Sanctuni corpus inter insignia

niiracula Salopiani defertur cl

ibuleni solemni ponipa in nionasterii ecclesia collocatur.

sperascente die, a
levabant.
suscepti.

nis

,-n

i,in.re

autem inler mutua verba frequentiu== inserebant, quod inultis et magnis diviliis pr^eferrent, si quod ab eis portabatur cujus meriti
esset agnoscercnt.

f Unum

^^'^"^0.,

varioque v.am sermone

quodam

fideli
illis,

hospitio sunt aegrotus qui-

Discumbentibus vero

dam

in socretiori parle

doinus planctus terribiies

Nec diu

et miserandas ^ voces emittere coepit. Intcrrogante vero * priore illius doloris quae causa
fuisset,

distulit

Deus

hoc

et in

'

iUorum
(i.hl. 1.

responsum

cst ei
ibi

satisfacere voluntati.
i

Nam

languidum

niniia cor-

adve-

poris invaietudine

retineri,

magnaque

se a

^ lue
'

claiissime 2.
1.

P"eniens
inlqui o"^j

-"^voces ibique habeve mpplet^ a corr.

"

1.

^ oin.

I.-

//

pnus,

corr. desiderabal

1.

Num.
(1)

10.

hoc

oni.

eorum

Cnnlro

Britis.J.

S,., p.

_ 183-187. 2.

miserandes

1.

om.%

(2)

UW,

SS., 2GG..G7.

(3) Ibid..

p.

m.
Doo

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

Dco mercede habiturum, si unde ad sanitatom perduct

aliatam

benedixit, ac deinde dc pulvere invento in capite beatEe virginis modicum

in illa

aquam

aliquid ei confprret possef. Tunc prior

731

mittens, infu-mo dari praecepil. Qui sine dilafione parari locum sibi ad pausandum petens, statim obdormivit. Post paululum vero surgens, sanum se et incolumcm invenit, Deo et sanctfe
vir^ini

venerafione devoti eran bened,ctionem Dei et suam detulU. Dies igitu s denommata et per vieinarum parochiarum conve,t ,, denuntiata;

de ponfifice red.cns, authorilate omnibus qu, , virg.nis

ipsius

fultus,

cat.

gratias exsolvcns. Et

hoc miraculo

fide

connrsFgnis

mata, legati lajtiores effecti sunt et in vir^inis vencratione dcvotiores. Multis quoque aliis
innotuit cis in via

divinum esse nnmus quod

fere-

bant.
11. (Cap. ix) Septimo itaque die. ad urbcm Salopesberias, do qua ^......- fuerant, ~^--. .^.-^ cmissi .u.,.uu, veniente ven.entcyroxinu^ubi 1,^^^^, ^^ monastcrium deslinaverunt se nro'
et

in ecdcsia
eivitati

est sacratissimum corpus heatft. vir<:inis AVenofredccuniversisgenua flcctentibus. pluribnsque pr^nmno gaudio a fletu se non continentibus.

adrnoniti sunf, qul venerand^ translationi mteresse voluissent. Statutaque ' itaque die procedentihus fratribus ohviam cum crucibus et camleiis et numerosa popuii multitndine. allatuni

omnes

ad quam convenhe

!';.

^^'^''"'"*'

VT-"^"' ^'^'"^

P' ^^"^^^ P'Knore suscipiendo

^"P^i" eos patenter
""'' ^''''"^ '''^'"'^

'^

micare com-

'^^'-^-^"^ ^^'''^-^ clenuntiaturos. Cong eCfliif^^- P^^^ ^^^^ gatlo vcro tota his auditis plurimum est '::;l:- 'L-

IZT '''TT^
"'

Wenefrod^

ttmisionem
i>j>^tmio,

consulultque ut in ecclcsia sancti

E^ridii

gavS; quK in
deno

ubert

urnis exuu sua esifl, sanctissimEe reliquiiK urbisexi(usitaestfl,sanctissimerenquiLdepo-

P.^^"^'.'"''^"^
t '''"^'''''"^\"*"'

inVn" '^^
.,

^^^"'"i'^^^^"^- can.pos "''^"'''^"^*: h-atrcsque, qui cum

Tl

ornamontis -^^LcteMa; obviam "-^"m.^ ecdcsia; ooviam

nerentur, incongruum fore dicens tantum thcsau

modlcum timere compellebant, ne

"^"^'"L-ntis pluvife aliquld honori
^''^'"'^'^^'''^t^'--

rum

in

monasterio

>

rocipi, nisi

cum

'^''!^^"'"''.

authoritate et

benedictione episcopi atque magno totius provinei^populi occursu. Placuit hic sermo umveisi., .. prioremque iterum ad episcopum destinaverunt,

XT. non usquequaque tZT

^

rWnr'''"'^

T'""

^t

quod summa
inceperant,

^-^l<>brandum

illius

authoritatc confirmandum quod de pignore

ccelitus sibi

concesso facturi erant. Interim

*,

fra-

tres

a conventu deputali sunt

qui officla noctis

et diei corain beatse virginis corpore devotivis ^ animis celebrarent. Quibus ad ea quse Dei erant sollicite intendentlbus et quotidie excubias diligenti devotione observantibus, adveniebant per circuitum fideles populi, precibus et meritis sanvilla

ct^ virglnis se committentes. Eratque in eadcm juvenls quidam, nimia corporis attritus

rum susceptione reliquiarum, videres aquas nubmmprope terram vi dlvina suspensas, interdumque slngulas guttas ad terram emittentes se quodammodo ad cadendum paratas designantes
virtute retentas. Contemplabantur universi qui aderant, pluribus pltu-inium pertunescentibus ne gravis inuudatio irrueret el; eos perfurbafos diffugere compelleret:
illud

^ perfectum intermittcre co-e- ^ rentur. Horum votiva ad Deum perlafa desideria obtentu sanclne WenefrodiB voluntate sua potu-i meruerunt, Deo sua clementia perlucidum ibidem faciente miraculum. In omni enim illa processione egredientium de monasterio et in sancta-

sed

coDlesti

molestia, nulliusque

membrorum suorum
enim capite

vale-

tudine potitus

Inclinatus

fere

ad

terram, nullatenus caput erigere valebat; sed amissis totius substantife suje officlalibus instrumentis, spem sanitatis funditus amiserat. Hic, audito rumore de advontu beatne virglnis, equum

pluriniis

quantocius parari pra-cepit. Quo ascenso, amicorumque suoruin manibus ex utraque parte
sibi

vero divina potcntia aquas, ne deciderent, coercitas comperientibus, et inde virglnls merita amplius vonerantlbas. Igitur post sanctai-um susceptionem rellqularum, cum fratres ad monasterium regredi cospissent, placuit

onmibus ut

prsefatus prlor, qui

ad prrefatam ecclesiam in qua rcliquia; contincbantur ^ est perductus; ibidemque in oratione pernoctaus, circa finem noctis acerbissimo est compagum suarum dolore vexaretentus,

easdcm

detulerat, multitu-

sanctce

taruin

dinem alloqueretur, atque oinnos instrueret quanvirtutum vel quorum meritorum ossct

virgo cujus ibidem translatio fiebat.

Cumque hoc
aerem
voli-

tus.

Mano autem

diufius feclsset, nubibus per vicinum

paulisper rcquiescens, post

tantibus et

modicum,
ratlsque
^

claresceiite

jam

dic, incipicnte sacer-

cumfluam
susceptum
corpus,

dote officium missEe, convalescere cospit, despe-

minitantibus, atque eirpatriam infuslone sua irrorantibus,

est a fratribus sauctissimx virginis

casum suum

omnibus qul

adorant,pristIniK sospitati

estrestitutus; rclictoque post evangeliuin lecto,

in

quo tota nocte laborans jacuerat, ad

altare

presbyterooblationcm " suam porrecturus. Dehinc Deo et beatte virgini grates pro sanitate suseepta devotissimereddens, ad parentum donuim suis pedibus remeavit, qui
ot

festinus processit,

Deo

decenti reverentia resonantibus in sublime Dei laudibus; atquo ad monastorium est doiatum, ot super altaro quod construclum est in

cum

honore sanctorum apostolorum Petri el Pauli veneranter collatum. Ubi ad osfendendam boatEe vlrginis prEerogativam tegrotis sanitafes tribuuntur ct fiuut inuumer;e virtutes

aliorum manihus inde abductns fuerat.

K0t>. '.''inii

ad gloriam

et lau-

dem

Dei

12.

Hoc miraculum

cul honor, decus, iinperium,

per feterna

congregatiouis anlmos
brevi por provinciam

^Tiih'T"-'
i>'-o''igiam
P^"i'iH;in((ere
siispEiisw,

admodum

secula scculorum.

Amen

",

Ifelificavit, ct in

"'^^'f>atum, audientnuu mentes ad metum et "everentiam plurimnm excitavit; crescebafque

ANNOTATUM.
a De Ula erdesia vuhsis Pennaiif, Tours Wales, tom. III, p. 232.

in

^'wmierii

quotldlanis snccesslljus in majus nomen illius et memoria, universis pene quoesfionem facientibus

Num.
cod. jff.

11.

_ ~

>

monasteriuni
utcrquccod.

2.

p, o,.

2.-7 relinebantur
i/;,,

priiis et que om.

^
1

1.

Uerum

9.

prius, ut videtur, deputaverunt

1.

1.

" ita uterqi

2. li.

" >t<t ita

corr.,i)n'us niJluttonem corr.,i)niis nblutionem

Nmn. 12

suscipienda 1. ^y/r/uspreciuribus

seqtiitur in 2 attestcUio GuHeltni

1. *vox supph-ta a corr. 1, Farrar, fjuam recilarimus Cumm.prxc.num. 6(suiira,imij. (>9'4).

progiessioue

2.

LECTIONES

732

DE SANGTA WENEFREDA.

LECTIONES DE SANCTA WENEFREDA

EX
BREVIARIO SECUNDUM USUM SARISBERIENSEM

EXCUSO PARISIIS ANNO

1557

a.

Legtio
nobilibus

1.

Venerabilis Dei servus Bennons,

viris,

scilicet

Bengo patre

et

Perhen

matre, juxta Sabrinam in provincia quse dicitur Powis oriuiicUis, a primordiis infantije duos vel
(res dios

cum

noctibus jejunans, pervigil in ora-

tionibus, vix
divelli.

ad prandium ab ecclesia poterat Qui parentibus relictis monachus effectus,

in loeis

desiderium suum adepta, se semper extendens ad interiora, soh Deo inhians nullaque admittens terrena, pedibus beati vlri assidebat votiva, sitibundo haurions corde quod de sponsi sui moribus aiebat. Gum autem in exercitiis quae ad salutem animee pertinent studiosissime invigilaret, cerncns diabolus in illa provincia virtutem
Puella,

diversis

ecclesias construxit, et fratres

suam

enervari, totus contra

v.

Deo dignos divinis obsequiis mancipavit, sibi provlsam a Deo qu.Tsiturus mansionem. Ducente
vero illum Spiritu sancto, pervcnit ad prfedium

Lectio

Quadam aulem die dominica,

ad ecclesiam pergentibus

eam

insurgere

ccepit.

vir-

ginis parentibus

ut Dei

mysteriis et sancti viri interessent priEdicationibus, virgo AVenefreda

cujusdam nobilissimi
filius

viri,

nomine Teuith, qui

unius potentissimi senatoris, a rege seculi,

modo domi remanere

pati-is

quodam corporis incotncoacta; ecce quidam juve-

Eiliulh

apparebat.

nomine h, omni honestate conspicuus Ad hunc vir Dei cum advenissct,quod

:

nis,nomine Caradocus,regisAIani filius,palatium

ingrediens, eam solam reperit; statimque de concubitu sermonem inseruit, dicens se regis E filium divitiis et honoribus refertum, ot illam
affluenter locupletaturura, si suse voluntati daret assensum. Illa vultu demisso, rubore suffusa,

"

secreto volvebat in pectore nobili viro advocato

Domhie, ad te sum coslesti msthidu tlffitinatus, non sine cetia causa tuse fuorumque salutis, si meis acquieveris petitiouibus.
secretius propalavit

Peto ifafjue quafemis de possessione

torihus derivata
iihi

tibi

a pro(/eni~

dissimulans aniini propositum, simulavit primo

se graviter
petiit ut

partem Deo et mihi concedas, ut ecAemtm fabrtcem pro te et omnihus c/iristt-

ferre

quod incomptam

invenlsset,

saltem

modicum

pateretur doncc a tha-

colis

Deo

servituris.
n.

Lectio

quasi coelltus

Cujus petitionibus vir nobilis, admonitus, benigne annuens, vil-

lamo decentius redilsset. H.x^c dicens,solummodo ad horam evelli ab eo quoerebat. Quod tandem
procus temerarius concessit. Lectio VI. Illa vero mox thalamum ingressa, ex altera parte camerce versus ecelesiam iter

lam, in qua ad eum venerat, Dei servitiis liberam et de se et de omnibus successoribus ejus concessit

ab onmi exactione solutam. Sicque nutu Dei

sanctus in brevi
illo

arripuit

vir

animum

illius

obtinuerat ut

quse fuga mox juveni innotuit. Ille vero, arrepto gladio, velociter insequens apprehendit
:

statim de

loco ad alium sua suppellectilia

nomine Wenefredara, quam sufe posteritatis spem habebat unicam, ad Christi honorem ct ad omnemhonestatemilli committerel informandam. Sancto Dei itaque basilicfe
transferret, et filiam,

descensu cujusdam montis ante ostium, Olim te amavi et legalihus ampkxihus tc mihi conjungerG desideravi. Quare tepetenfem confeinnis ?Aut statim mihi
in

eam

ecclesi^, et his verbis allocutus est

consenties, aut vitam isto f/ladio

consummahis.

Illa,

conslituendte opus diligentissime accelerante et Christi mysteria dietim devotissime celebrante,

ille

prius ad ecclesiam lumina convertens, ct nemi-

nem

aspicicns, furibundo confidenter respondit

nobilis vir Teuith, ex

adverso non longe inde

Ber/is xternifiliojuncfa

sua figens tabernacula, mente sincera Christi servitio adhiercbat cura uxore devota. Legtio III. Wenefreda vero, coslesli dogmate

malrimonio, nuUiim alium

admissura sum
jilacei ufere: nec

dum
Ille

vixero.

Exime

(jlaclium et ut

minx

nec hlanditia; separabunt

me

ab

illius

mox

amore.

inebriata, omnia Christi mandata quse a doctore suo prjedicabantur, ardenti desiderio et auribus patulis hauriebat, tenaci memoria recon-

vero, extracto gladio, caput F

debat,in proximo operibus exliibitura quod tunc animo congcrebat. Omnem vero virum abdicare disponebat; sed hoc parentibus suis innoin

Mox vero ubi caput virginis ad terram corruit, fons hominibus et pecoribus saluberrimus ubertim emanavit. Lectio VII. Corpore vero virginis in ioco quo
ejus amputavit.

tescere

ceciderat remanente, caput ipsius de proclivi ruit in ecclesiam inter pedes adstantium. Unde
stupefacti et attoniti

formidabat.

IIIos

offendere

non

sibi

idoneum

ibre credebat;

Deo

funditus conjungi

salutiferum esse sciebat. In hoc igitur certamine

spirituali virginis

tam parentes quam alii accurrunt quanlocius, rem certius cogniturl; virdecolla-

animus non modico distrahebatur anfractu. Non inmiemor tamen virgo doctoris
esse

ginemque devotam comperientes esse

sui prfEdicantis renuntiare patri et matri et Christum sequi, eum eonscium sui audacter fecit
secroti.

tam, lamentabilem prodiderunt clamorem. Quem vir sanctus audiens, ad coetum pervenit adstantium; virginem quoque quam Deo consecraturus
erat

peremptam cernens,

et

peremptorem

ipsius

Lectio IV. pater, inquit, sanctissime, hnjyetra mihi ah tUroque parente omnem seculi luxum

gladium suum per herbain tergentem adhuc

cruore conspiciens, his verbis inipium aggressus: prolis, inquit, regi^ dignitafis c homicida scelesfus, cur non poenitet te tantum sceest

madidum

amodo
ccelesti

licere

abdicare

et

virginitatem

meam

sponso integram canservare. Htec audiens vir sanctus, faeillime quod pctebat obtinuit ab ulroque parente tum quod illius funditus inhiabant consilio, tum efiam quod illos
:

lus perpetrasse?

Facem

conturhasti

et

ecclesiam tuo

sacrilef/io fcedasti,

nec diei (lominicx revercntiam

imbuerat

dlvini nectaris plemtudo. Parentes igitur, onere

deposito illam nubendi seculo, coeperunt rerum

exhibuisti. Nunc ipsmn Deiim meum deprecor quatenus quse tu indigne commisisti, digna recompcnsatione recipias. His dictis, juvenis ad terrani

suarum opulentiam

corruens

Christi pauperibus erogare.

illico exspiravit.iVIirumque diGlu,corpus defuncti liquefactum in conspectu adstantium

disparuit,

DIES

TERTU

NOVEiMBRIS.

disparuit, multis asserentibus tellure dehiscente fuisse absorptum et cum spiritu suo in

baratrum

demersum.
Lectio
vni.

deosculans et
altare

Dchinc caput virginis sanctus suo ordine cornponens

reliquo

vamsaluus. Et ^uoniam
tiombus sohrtev intmdite
et

alias vocai

me Deus

et

corpori adegit; et pallium

suum supersternens, ad missam celebraturus accessit. Qua peracta

exemplis.

Ad

virginem
*

ad corpus remeans, hoc sermone ad populum usus Scitote, carissimi, hanc Dei est virginem votum
:

sanctimonialis fecisse

et

interceptam morte tempus

mansuras congregare. Tlic vero annis septcm Veractis, te dmnitus admoniiam oportehit
alium
invisere locum.

^^^J^^^%^ii:Demeisexerciiiissuccedere^prai. cqnt Deus et virgines in Dei servitio kic tecum

,a

suecen-

dere

exsolvendi non hahuisse.

Unde condecet nos humi

procumbentes devofius Deum pro ea interpellare multas in posterum per eam hahituri commodiiates. Ipse vero manus ad ccelum expandens dixit i)omme Jesu Christe, pro cujus amorc h^c
:

ANNOTATA.
a Lectiones
istas

virgo, terrena respuens, coelestia concupivit,

quamnostro

qiiam non ignoremus ipsam,pro tuo nomine passam, in ccelestis gaudU finihus repositam

WenefVecU^ et auctoritate sua maxime commendandum documentum extnlit IHeeiwood (1), nescio qua ratione
adductus,
tpse alto loco (2) merito advertat

dam

tamquam prmcipmim qiml-

c,rea historiam S.

quum

non indigere contuhernio, tamen, votorum bonorum effector clemeniissime,prxcipe ut auima

ulterins

hujuspuellxredivivagratiatuxmisericordixnomen
in iua plehe, et posi longa vit^spatia,multipUcatohonsBconversationisfcenore, ad te redeat sponsum simm, untcum Dei Fatris FiUum, cum quo et cum Spiriiu sancto vivis et gloriaris Deusper tnfinita secida secuhrmn.

tuum magnificct adhur

verhum ex Boherti Salopiensis lihello esse excerptas idque certe non ante seculum XV, nec proinde aliqutd novi rohoris Roberti testimonio afferaut Quas tamen, quoniam et ah aliis post Fleetwoodum lau^ dat^sunt, et Breviarium Sarisheriense rarissime in bihtiothecis siveprimtis sive etiam puhticis
ritur,

easdem fere ad

m aliquo

r^pe-

Cum-

que omnes respondissent Amen, puelJa quasi e somno educta resedit, tergens et emundans faciem suam a pulvere et sudore; surgensque
ecclesiam intravit et Deo gratias inde libavit. Porro ubi caput ipsius colio temis resectum
et

virgmem spectante

monumento antiquo ad sanctam

lectores

uostros

defraudare

videamur, hoc loco exhibere visum est ex duplici apographo ad majores nostros olim transmisso,

postea virtute divina

compactum
locum

fuerat, albedo

qu^dam
Legtio

in

modum

quod nobts servavit codex nunc Bruxellensis 8OG7I 8074. Sed denuo recudendum non duxlmus sermonem panegyricum seu exhortationem ad festivdatem S. Wenefreds rite celchrandam,
antiquo Ms.
Festiale,
libri

fili

sectionis

semper

obducebat.
IX.

quem ex qui inscriptus est Festivale seu

Homines

autem

illius

provincitE,

qui nondum Deum cognoverant, videntes infausti juvenis confusionem et gloriosffi virginis resuscitationem, pedibus beati viri Bennoi
provoluti,

Dei mysteriis petierunt imbui. Quos iile devote suscipiens, sacri baptismatis unda purificavit et
divinis

penes Thomani Ward, de Longbridge edidit Thomas Hearne, Peter Langtoft 's Chronicle. etc. (Oxford 1720,'in-S") Append.p. cxcvf-cci, quiim prssertim quam antiquus sit codex isie ms. nohis non constef. b Teuith apud BoUrtum dicitur prope

Warwicum

unius

summi atque

sermonibus instructos

in

Dei servitio con-

fuisse filius excellentissimi senatoris ot a

:

firmavit.

At

sancti viri
'/.

Wenefreda, tota die pedibus adhoerens, iilius sermonibus

Dei

virgo

cum.

sedula intcndebat et se velare a * suis parentibus obnixe deposcebat. Vir autem sanctus coram
aliis eam sacro velamlne consecravit atque regularis propositi disciplinis plenissime informavit. Qu^e statim

regesEcuNDi, EIiuthnomine{3) ubi is qui fectiones Sarisherienses conscripsit, in codice suo pro voce secundi legif seculi. manifesto errore.
c Verha

Beunoi apud Eohertum

(4)

sceleste

parentibus et multis

^ indutam

totius virtutis

ordinis

arcem aggrediens, in brevl totius adopta est peritiam. Unde vir Dei adnio-

dum

Caradocum. At rursus illum hoc loco haUucinatum esse prohahiUus videtur : neque enim, si Teuifh
genere orius
regio id dissimulare voluisse censendus est Roherius ubi (5) ejus nobilitatem prmdiesset,

qui juvenilis decoris indolem et reci^ dignitatis PHOGENiEM homicidali maculasti crimine, ita interpretatus est lectiouum Sarisheriensium scriptor quasi S. Wenefredam respicerent, non

Icetificatus,parentes in

unum
:

convocatos et

alios Doi servos sic est affatus Vos, inquit, hacfenus meis peiitionihus et consiUis promptos exhi-

caoit.

(2J Ibid., p. 60.

(3) Vit. II,

num.

1.

(4) Vit. II,

num.

10.

APPENDIX.

'

734
AUCTOHE
C. D. S.

DE SANCTA WENEFKEDA.
D

APPENDIX.
DE FONTE
S.

WENEFRED.E

IN

HOLYWELL EJUSQUE CULTU ET DE MIRACULIS

CONTIGISSE NARRANTUR.

QU. APUD

EUM

I.

De

fontibus sacris genera-

iioni

mutantur.

Gregorius

vero
,

iu

camdem
e.piscopum

scntentiam ad

MelHtum ahbatem posfea

tim. Descripfio fontis S.

nefredse.
Foiitiutii

Wesacri,

Londinienscm, scrihens : Cuni vero vos Deus omnipotens ad reverendissimum virmn fratrem nostrum Augustinum episcopum perduxerit dicite ei quid diu mecuni de causa Augloruni
cogitans traetavi, videlicet
dostrui in eadeni gento

SttlTOnDII

1)1

Perm celebrantur apud Camhros fontes vocahnlo mnrfi

ulti
scilieef aJicitjns

quia fana idolorum

uitncitpaf/, (id
et

Cumhriit septemtrionali,

qitos

oUm

plebis christianx concnrsns fiebaf,

fitj

adhuc ad uonmdlos

sive

ad sanctum honoranef

dei^eant; sed ipsa quje in eis sunt idola destruantur, aquu benedicta fiat.in eisdem fanis aspergatur, altaria construantur, roliquia? ponantur. Quia si fana eadem bene constructa sunt, necesse est ut a cultu dEemonum

minime

dum

sirc

prxcipue sanifafes

alia hcneficia impe-

fonfinm in Wallia septemfnonali indiceni ex Samuelis Leicis lexico

tjratia.

irandi

En hujnsmodi

topographico

{V)

per nomina nppidorum

tutelarium

vel vico-

B rum,
et

adjectis
:

sanctoruin

rocahulis;

videlicet

in

comifatu Flint, Caeru-ijs (S. Michael)

veri Dei debeant commutari ut gens ipsa eadom iana iion videt destrui, de corde erroroni deponat et Doum verum cognoscens ac adorans, ad loca quje consuevit familiain
:

obsequium

dum

Hollywell (S. Wcnefreda). In comitatu DenUfjh

(S.

rius concurrat. Et ([uia

boves solent

in sacrificio

Witjvair

Maria),

Llanrudd

(S.

PefrusJ,

dsemonum multos
tionis vel

Llantlegla (S. Thecla), Llanraidhr in Kinmerch

(S. Dijvnog),

etiam hac de re aliqua solemnitas immutari, ut die dcdicaiis

occidere, debet

Prion
et

(S. Dijvnog); cpiihus

addenda
George
:

sunt ex
(S.

Thoma Pennant
(2)

Disert sen Llansantfraid

Sf.

Asaph)
(S.
ef

Kegidock seu

(S. Georgius) (3).

In comitatu Angleseij

LlanIn

sanctorum martyrum quoponuntur, tabernacula sibi circa easdem ecclesias, quae ex fanis commutatae sunt, de raniis arborum faciant et religlosis convinatalitiis

rum

illic

reliquiEE

allgo

Galgor), Llandi/vrgdog (S. Cijbi seu

S. Seiriol), Llaneilian

Chehius
Gud's well

(S. Eilian).

comiiatu Carnarvon

Croes

(S.

: Llandehrog (Deus) *^, BnjnMaria), Clynnog (S. Beunous) (4),

viis solemnitatem celebrent noc diabolo jam animalia inimolent, sed ad laudem Dei in esum suum animalia occidant et donatori omnium de satie;

tate sua gratias referant rius

ut duni eis aliqua exte-

Llanheris (S. Peris), Llandeiniolen (S. Deiniolen), LJanelhaiarn (S. Aelhaiarn), Llangjhi (S. Cj/bi),

Llanllyvni (S. Rhedijw). In comitatu Merioneth : Bettivs-Gwervil (S. Maria), DoUf/elleg (S. Maria), Llandrillo (S. Trillo), Llanenddwyn (S. Endfl-

ad interiora gaudia consentire facilius valeant. Nam duris mentibus simul omnia abscidere impossibile esse non
reservantur,

gaudia

dubium

est quia is qui locum summum ascenderenititurnecesse est ut gradibus vcl passibus,
;

wyn), Llangower (S. Gwyr). In comitatu Montgomery : Garth-Beihio (S. Tytlecho), Llanervul (S. Ervul), Llangadvan (S. Cadvan).
(jiionnn uoii2. Illius

venerationis originem repetnnt plerique

idolola-

nulli forle

Atfamen ne quod factum est, id contiinto adomnes sacros fontes exfendamns prohibet nos, ut alia argumenta omittam^prodigium rcccnsfonsubinde
et

non autem

saltibus, elevetur (8).

forte frequenter

eruditi a

olim

more Celfarum antiquornm, quos

fiumina etfontes,
et

fis

ftilno-

exorfi

Lapurdx

* in

GalUa meridionali,

tot et

*Lourdes

rttm numi-

trico cultu

siec deas fptw iispra;-

tunfis miraculis sanitafum nniverso orhe cathoUco

mim

cultu

sidere censebantur,

consecrtiti

testimoniis

honorare consuevisse multis monumentis asserunt (5) ipiod sin:

Jam

notissimi.

recfat crificx

De singulis itaque quid secunditm ^ normam sif pronuntiandum inquirere

affirmandum,
et

eranf,

gulatim constat de Deva fiumine {G); censentque iidem,prudenfi consilio ab apostoUcis viris qui
fidem cafholicam
illis

convenif, et sicut nihil inconsiderate

ita

nec propter pr^Judicia rfitionalistarum

(jentibus invexerunt

ordina-

tum

esse ut,

quum

superstitiosos usits alia ratione

abrogari posse flesperarenf, inanimn

vocahulis suhstituerentur
que, resectis ntique

acatholicorum aut eoruindeni irrisionis inefu quid(piam temerenegandum vel dissimidandum est.
3. Jatn inter iUim yeneris fontes mdlus in Anglia magis celehris esf fonte S. Wenefred^^ a fpio oppi-

numinum
his-

ceUhei-rimis

nomina sanctorum,

/""S. Wene'^

qux ab Ecclesix circa cultum sanctorum doctrina et disciplina abhorrebant, honor tribuerefur quo antea colehantur falsa
numina. Et quidem id legitime
ipsa ratio
ilhi
et

flum Holyvvell, id esf Sacer Fons, Camhris Trefynnon, id est oppidum fontis, et eadem significatione

fieri

potuisse
alios,

et

nomen
hile,

tlocet el

approharunf, prxter

duo

Anglosaxonibus AVelston seu Wellsfoicn, accepif. Est fiufem hoc oppidum haiid ignoincolarum circiter noveni millihus frecptens,

prxcltira Ecclesim Uitinx luinina, Augustinus

Gregorius

M. Quorum prior ad Publicolx

quse-

: Cum templa, ait (7), idola, luci, quid hujusmodi... in }ionoreni Dci veii convertuntur, hoc de illis fit quod de ipsis hominibus, cum cx sacrilegis et impiis in veram religio-

sita

respondens

non j)rocuI ah ostio Devm fiuminis in sepfemtrionali Camhris! seu Wallia; parte, hodie Flintshire
nuncupata, situm editiori
loco, cui suhjacet

pera-

et si

nmna

vallis rivo irrigua, fpn

a fonie

S. \VcnefrediB

exortus, hrevi paulo amplius unius milliarii cursii

Devse Bstuario

infiuit.

Secuiidum hitnc rivum inde

(1)

secus notetur.
p. 117.

Topogr. Dict. of Wales, ad sioguia verha cilala. nisi (2) Pennant. Tours in Wales, tnm. II

Comni. prjev num. 43. (5j Cfr. J.-G. BuIIiot. Le atltf dcs emtj: sur !es 2>lateaux E^htens (in M^molrcs liis t) ht Sorhonne cn 1867

(3j Ibid.,

lom.

III. p.

157.

'

(4) Cfi-.

ecltiqitr, tom. I (1S70-I872), p. 308-319; Thoma.^, History of thc diorese of St. Asaji/i, p. 22. (G) Pennant, op. cit., tom. II, p. 215-217. (7) Epist. 47,

peiiodico Heime

al. al.

154. n. 3 (Migne, P. L., lom. XXIII. p. 185). - (8) Epist. 76,

71 (Miffne, P. L., tom.

Arch6ologie, p. 11-32) et L-ex-vo(o dc In

LXXVII,

p. 1215).

Dea Bibracta

in

a cenfum

N S

S A N C T /E

WENEFRED

/E.

P"?- ^ss

TaB.

I.

CONSPECTUS EXTERIOR ^DICUL^ SUPERIORIS ET ADITUS AD FONTEM.

Tab. U. Gokspectus interior inferioris porticationis.

a centum fere annis

cina,

DIES TERTIA NOVEMBRIS

s^dificata:

'

mnmillx off! quarwn rot^ decurrentium epmlem a.l'-

sunt

^^^
/r

/It""

Y'""'""''"'"

'

"'^"'

'""''"'''>

'^^mdens

AUCTOHE
c:.

,. monastern ejuondam de Basinyu^erlc appellah, qnod lat,, quod alu anno 1131, anm aUl m pauJo

Bohjnell, septemtnonen. versus, nsuntur insignes

D. s.

pmdo

tum,
hijtis

alit

,-orr.iat"^

Ffynnon Gwen onuuum In Anglia copiosiJi,nus^ ^^^^^ hons aquarum non minus milleet
frewi),

4.

vero etiam ant!>piius censent (2) Jpse antem fons (cambrice

serius eondicondi-

ZZ, 'iT "T"' '"" Ze^lt", '""/ !" ejusdem fere '"l dms
et

'"'''"" '"

'>"
altilu-

'""

"

'""'""^'.'/'''-

'"J''

ejusdcn

structur., nisi quod

gul^suntetearum concamerationes non

/1. -A hombuyih
."'"'"^"*"'^'"'
curvaturse
/,,;,,.
.^^

quadrJi

j^i^

ita ornat^ ,onc^^^:

* tUDS

umU

cados* seu quatuordecim fere miUia rum protumht, tanio impetu ut

cos

ducentos anolil
hectolitro-

ammahum

arcuum concurrunf, pr^ter

et

phanfasticorum figuras

^'luita conspici

alia orna-

in scaturinine

Aqua admodum pellucida est et frigida, qnippe qn^gradum, ut aiunt, caloris quinquaqesimui semmdum thennomefrum quod a Fahrenheit nun cupatur, numquam exccdat; sed prater puritatem eifr,gus, nulam vnn medicam anahjsi
chemicain

suiwfcies perpetuo ^stu fervere videatur

quarumdam

scuteUa quibus insignia qentihtia familiarum nobilium et efiam rem-

(^* '' ^'"^^ ^-'^' / ^^cahs ad fontem aditus est (ad l^vam fabuU prun^) duas effgies item lapide exsculpfas, qua-

aZ!rfr
Denique

"^'^"''""

rum aUera

riri,

altera n,atron^caput,<^)reprLn.

tant.

B musco dunmtus
S.

quasi ferrugine infecti vestiti sunt museo suaoeolente. Ruhigtnem iUam lapidibuset suaveolentiam

laptdtbus qut subrutula

et

in^^detegerclicuit.LahrumquofonlisaoZoriZ reciinuntur et ^?"""" piscina proxnna ^'-"''' (3) "' -* o) strati sunt i!!^::''";..^'

elegans

w"
, ,

totius fabrica: Utolo superimposita e^t ^dicula *'*''' qu^ olim (10), "^ '' ""'"''" ' oratorium

f'?''"
,

erat

scJ^^.:":^::.!'""' domtmcaU angUcanorum;

scol^
.

'

"

"""" '^"'"'"' esi -

^v.nt/* (ttri/itiaia

v,dentur

m piscina

^dificu partem,

inferiorem vero

cinma
vitatis,

ohtinet

qua fons continetur, locatiom parochtis catholicus a rectoribus ciest.

inditas in

Wenefred^

memoriam marturii
Actorum
sancta^ rir-

penes quos ilUus iwssessio

tradit uterque

(4). Hecentiores vero (5) muscum tUum odoriferum aiunt iripUcis esse ge^teris. Cujus primnm aperitis rei herbarix vocatur

gmis senptor

H.

De

cultu sacri fontis

et

Jungermanet

ecclesia S.

nia asplemoides etreperituretiam in aUisfontibus sacns Cctmbri^, in UandgsiUo

seiUcet

Hoiywell

Llandemtolen; secundo nomen impositum est Schwenckfeld Muscus subrubeus, a Linna^o vero Byssus lohthus, quod quibus adha^rct hcpidibus aspeetum bgsst seu holoserici viUosi
et

in

Wenefredje apud usque ad seeu-

lum XVI.
.

ntinui.^ ntiquissimam,

tmnconferat; cntque iUudfacile agnosci e. eorumoccurrere i?i

riol^ fragran-

quz

raLi. ''"'onis

satis certa videafur, vene- Fontem Hlitm

sacri fontis

'^^f}<^P^dumcolore,quippequiquasisanguineismacuhs supisi appareant, et satisfrequens

rerjmiibus septcmtrionalibus, pr^sertim in
Wenefrede^;;-or.^;er. aiunt, terva gelatinosa, eamque

^donatio atione b ^Urburgx

potest

memoriom offendimus
comitissa

in

Ht

sncrum
doeii-

ab

Adeliza

cwnobio

celebnitum
certa

Cesirensi
:

de Hahwell (U)

Lapo-

cmno 1093 facta ecclesi^ fuissf menta ex quo nomine scilicet coUigi
semlo

Z'\r b.

J^^T

'^'''"'"'

'""'''"

^^"'^f'^^

' fonte

qu^ vocatur Consimul cum Jungennannia

femporibus celehrem fuisse iUum fontem. Hujus rei deinde magis cUstinctum testimoiis

Jam

festaiitiir

ah

1'j-lremo

XI et
XII,

asplenioide magna copia inveniri infonte quodam apudvicum Brgn-Egu-hjs{&) in comitatu Denbigh

AdeUz^

niumpmbetpiaperegrinafio quam anno 1113 iUuc mstituisse fertur Richardus comes Cesfrensis
fiUus (12).

iiiiiuite

Idem

et

eruitur ex multifudine

cujusaqux, nt asserunt, omnino iisdem pronrieta''^''s.aud^nt.uiius:;:: fns quoque famquam '''slam,uamLLraldedi,,::^;::^;^, notatu valde dignum fraditur qnod numquam tofo decursu
rivi

Zs;;:sz:t
Devx flumini
decus praitm-ea

SCir^Tf
1240 donata
Basingicerh
data,
:

d hodierna

ntfiuentts gehi constrictm snnt.

5.

^;" ^i^!"!'^;"':'^ confecfx eodem certe sectdo a Eoberto Sahpiensi. 7. Ecclesia de Haliwelle saltem inde ab anno
fuit

" :m^'::2,:Ti '7- "' T'monachis

miraculorum qux referuntur in posteriori parte VitcB primx, secuh XII, nt safis """""'""""" demonsfratimt
'

''*

diiii .ieciilis

Ad

fontis S. Wenefredas

vicini

ccenobU

de Xlllrt

XIV;

confert
sectdo

perpulchrum

XV [7] iUi

Cujus quo faciUus speciem reprmsentare valeremus, dupUci effigie conspectum ejusdcm, htm exferiorem ex deUncatione, ut vocant, photographica recente, tum interiorrm
est.

ctum

mdificium quod extremo contegendo et ornando exsiru-

qua

recensita est in charta eo anno Davidfilius Leleicini Principis North-

nam

ivalliz
vel

multas possessiones iUi ra^nobio concessit

confirmavU (14). Eam fenuerunt Basingiverkenses usque ad annum 1.537, quo anno illorum
monasferitim ab Henrico VIII rege sitpprcssum Ceferum concursum ad sacruin fontem et famam miraculorum pcrseverasse secidis XIII
est (15).

partis infcrioris ex
incisa expri-

sculptura extremo secido

XVIlI^ri

mendos curavimus. Inferioris porticatioms, ad qmma via pubUca per sumptuosi operis portam m^adl^,amtabulmprimxccrnitttrjscalishipictescenstis est, frontem (qui extremx parti aexterx, sub a;dtcuia, ejusdem fabtd^ respondet)

XlVtestatur Uanulphus Iligeden his i^ersicuUs qiuhus, ut sttpra notavimus (16), pecuUaris aUqua traihtio traditio refertttr de pwna C Caradoco occisori ei posteris ejns divinitus infiida
et

occupat Uihrum ociogonum, quo exipsa scatttrigine

cxtertortbtis consurgentes eohimeUarum lasctcuh, supenus fornice conchtsi perventistam

Ad Basingwerk

7Zir7 "yUs
(1)

!'''!r"''''--

fons oritur

''"ff"^^''

^"'J'^^^

'"^--^-

Q"i satis vulgo dicitur. Et tantis bullis scatnrit

Quud niox
existimant. Cfr.
prfev.,
cit.
il.id.

injecta r.Jicit;

Lewis,
r.

T,>pnf,r. Dirt.

quo
(^)
^

of

Wahs,
i>i

v HoIyHell.

("i)

De
13.

v.desis Penn.int. Toiirs

Wcdes,

tom.l
;

p.
II.

31^1.num.
Lewis.

C,

(o)

num. seq.-(4) Pennant. Toars

num. 13 exlr. num.

//

Vit. in

I,

num.O
^'-

- (13) Bradsliaw, Life of

in Waln>, tom.
I.

- (10) Vid. tab. - (H) Cfr. Comm

I.

St.

Werhvrg
Gomni!
2R.3.

extr.
I.

Vit.

ap. Pennant.
3.

Tonrs

Walcs, tom.

~ 1 ,s,^p7"-ibid. W Cfr.
icJimond

"^^ '^'^''''

^^

''

p. 53-.54i

pra?v..
(1.5)

(14) Monast.

p.

3"2. (13)

Anr/lic, tom. V, p.

<^^ CCr. infra,

num.

9.

(D)

Margaretie
ejus,

et conjugis

nempe comitissa. de comilis de Derf.y, ut vulgo

Titonias, Diocese of Sf. AsajjJi, p. iG7.

exti'.

(16) Pag. 705.

Tam

annnt,

736
AUCTOHE
G. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA
Tam magnum
fliimen procreat
ris,

nuUa de
:

j^raiciaro opere ejusque auctoriJms in

iJJius

Ut Cambrife snfficiat. .^gri qui dant rogamina Reportant medicamina.

documenfis scriptts
ria
sit

femporis reperitur
cf

oaturigi,,^
'^structuni:

memo-

a quilms constructmn nonnisi ex scutis gentilifiis quibus decorata est

7inde et

quandonam

Rnbro
in

guttatos lapides
sacri sanguinis

porticatiofiis
licet.

concameratio

aiiquafenus

In scatebris reperies,

Quorum quvm pkraque

domus de Sfanley (caput
(8)

defjnire e.rhibeant insigne

signum

nobiJis
tofi

Jupi),

hujus pie(7)
f>/

Quem

Venefrcda^ virginis

xdificium deberi existimarunt

;

Pennant

Guttur truncatum fuderat. Qui scelus hoc pati-averat

Lewis

majoriJjus (9) repraisententur, altero caput Jupi perisceJide cinctuni, aitero

qumnque duobus scutellis

Ae

nati ac nepotuli

Latrant ut

canum

catuii,

qus manifeste referenda

SfanJeif,

Donec
Vel ad

sanctse suffragium

doJium u?ide exsurgit virgula vir^ns sunt ad GuJieJmum comitem Cestrensem et eqnitem ordinis a

Poscant ad hunc ronticulum

periscelide nuncupati, et

urbem

Salopise
(1).

Ubi
idemquepfo
seculo
8.

cjuiescit

hodie

uxorem ejus Elisabetham Hopion, inde coJlegemnt fabrieam ante annum 1495 erectam esse, quo nempe anno GuJieJmus
StanJey senfentiam capitis sulnit. AJii fatnen affir-

Ineunfe semlo

XV, Martinm V Bom.

indulgentias

Pont.,

XV
V

Hemico
chis

rege

AvgJim, deprecantibus monaconcessit

marunt Margarefam, comitissam de Richmond mafrem Henrici VII, circa annum 1490 icdificium
exstruxisse (10)
:

compi-oharit

Bas/ngwerketisibus,

et

quidem,

in adifu interiori,

indHlgevtim
u Maiiio

uno
effi~

sacrum fmtem
brari jussit

visitanttbus (2).

Eodem

tenijwe,
cele-

lapidi parieti tnfixo iiisculpfs conspiciuntur

gies

S.P.concessa:,

festum S. WenefrediB in tota provincia sua

feslMfd^
solftiiiii.t

Henricus ChickJey

archiepiscopus

conjugis iJJius (11) ef in aliquo scutelJorum a fornice dependentium draco

ef et

capitum Margaretse

Cantuariensis constitutione data anno 1415; in

fj^ua

vertagus, quibus insignta donius regise iJJius t,em~

S.WenefredEe
(I

h^c Jeguntur

Henricus, efc, venerabili fratri

poris indicantur (12), ac prseferea tota porficatio

inferior
sfijlo,

Cantuanostro...
dicti
ot

rieitsi (trch >>

Londonensi episcopo, salutem...

Ad

hsec

ut aiunt, architcctonico

miram

simi-

piscopo
institiiUi,

provmcialis concilii auctoritate decernimus,

litudinem prse se fert

Hetirici
steriensi.

cum
(

ceJebri iJJo saceJJo, qui

otiam statuimus per praesentes, quod festa

VII
Sed

vocari solet, in ecclcsia

et

Westmonaest

principuvi
libefalitates

sanctoi-um

David

et

Wenefreda; virginis ciam nostram antedictam suis temporibus, videlicet sancti David prlmo, sancti Geddae secundo
martii
diebus,

episcoporum et de cetero per totam provin-

Ceddis

aJio scuto

13j, cut

superposita

corona regia, incisa cermmtur tria

Henrici VIII

poma granata,
uxons

quee insignia sunf Cafharivee, infelids iJJius

(14).

novembris,

cum

Wenefredie autem tertio die regimine chori et novem lectio-

Unde denique deduciinur ad opinandum, non unius, sed plurium benefactorum

nobiJium, qui omnes vixerunt extremo secuJo
et

XV
denique pro
seculo

num

perpetuis futuris temporibus etiam celebrentur. Vobis venerabih confratri nostro, tenore
pr.^sentiura

ineunfc
10.

XVI,

opera xdificium esse perfectum.

mandantes

et firmiter

injungentes

popuJi

quatenus festa prsdicta singuiis annis de cetero

sic,

XVI non decrevisse concursum famani niiracuJorum apud sacrnm fontem lucuJenfus testis affoinr a Baronio Thomas
Seculo
et

XVI

testimonium
TlioniiB

ut pri-eferlur, solemniter celebretis et per

GoJdweJI,uJfimus episcojms cathoJicus Asaphensis,

qui anno 1558,
dentino

vestram civitatem et dicecesin faciatis tam per clericos quam per laicos modo prsemisso solemniter celebrari. VoUimus etiam et mandamiis quatenus vobis, confratribus et coepiscopis nostris
ecclesias Gantuariensis suffraganeis,oranibussin-

Goldwell

regnum capessente

ElisabetJia, in

Asaphensis
episcopi.

exiJium actus, anno 1562 sedit in ConciJio Triet

deinceps fere
(15).

Pomx deqit

et

ibidcm

obiit

anno 1581

De eo

itaque

Martyrologiuni

Bomanum ad

Baronius in Nofis ad d. 3 Novembris :

guHs per Hteras vestras aucloritate nostra ac

dicti

concilii

nos

modo

injungatis et mandetis, quibus et consimili injungimus et mandamus,

singuli eadem festa, sicut prsemitaimis solemniter celebrent et per

in iisdem Actis (S. Wenefredce) de perenni fonte et miracuUs illic fieri solitis describuntur, majora his accepi a fidelissirao teste ocu-

Que autem

quod ipsorum
titur, singulis

lato Reverendiss.

D.Thoma

episcopo Asaphensi, F

Romani

Pontificis in

obeundis episcopahbus fun-

suas civitates et diceceses

modo prsemisso faciant

ctionibus suffraganeo, vitse sanctitate, fidei confessione atque doctrina conspicuo,

perpetuis temporibus futuris a clero et populo solemniter celebrari... (3). Devotionis erga S.We-

nuper Romae
impetravit

dolore

omnium optimorum ex
a Martino

huraanis sublato.

nefredam tunc iemporis indicio quoque est quod anno 1439, IsabeJJu comitissa de Warwick, vidua Michardi Beauchamp, vestem j^retiosam S. Wenefred.^e
ctas

Idem episcopus a Summo

ut induJgenfisB

Pontifice

concessx confirma-

rentur (16)

et,

ut crederelicet, etiam augerentur.

donasse

Jei/ifur,

qua, uf conjicere

Jicet,

san-

effigies
(4).

bus

Accessit et

tndueretur in prscipuis solemnifatiregia liberaJitas. Tempore

III.

De missione

Soc.

Jesu

sciJicet

libris

Bichardi 111 regis (an. 1483-1485), ut ex rationum adliuc servatis constat, e regio

xrario solvebantur quotannis marcse decem pro sustentatione et slipendio sacerdotis apud orato-

rium
etprasertim
9.

S. Wenefredse (5). Denique eodem seculo ad finem vergente exorest

apud Holjwell el Resideulia S. Wenefredse usque ad hodiernum dieni.

e liistoria

jiracJarum
iedificiim

devotionis erga foniem S.Wenefredee

Piaperegf*^

natus

suprn ipsius

fous spJendida ilJa a^de quam superius descripsimus (6). Quod famcn haud parum mire(1)

cf eccJesise

sub ejus nomine dedicatx

iu IloJy-

"""^
P. IJenricQ

weil inde ab ineunte seculo

XVIII Jani

pJura
St.

Gurneil

Polychronicon, tom.

nant,

Tours

in

Waks, tom.

(Ed. 1865), p. 428. (2) PenI, p. 51 (3) Labhe. Concil.,

(9) Cfr.

pag. 735, tab. H, ad Ifevam.

(10)

Tliomas,

tom. XII,
piffiv.,

^sa^/i., p. 4C9; Foley,i?eco)Y/s, tom. IV, p.o31.

(U) Gfrcit..

p. 295. Hinc supple quw dicta sunt supra Gomm num. 37 med. (4) Pennant, tom. cit.. p. 44.

(5)

Harleian Mss..
(7)

numm. 433.
~~

438

(cil. il.id.).

supra,
(13)

num.
Cfr.

5,

ciica

fin.

(12) Pennant,
II,

tom.

p. 43.

(6)

Tom.

Num. 5.

cil.,

p. 42.

(8j Dict.

of Wales,

V Holywell. -

(M) Penad dexteram. nant, p. 42. (15) Thomas. Diocese of St. Asaph, p. 225. (16) Pennant, tom. cit., p. 51.

pag. 735, tab.

Jiabemns

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

an. Jeor>

nd

fontent

Anglica! S,WeDefred Socidatis Jesu. Fatres scilicet Socielafis eo secuh non jtmela, et (feinceps usqne ad nostra tempora pauciscmiprxcivuam

liahemtisdocumenta, prwserHm in Littms et alns monumentis Justoriai prooinciai

anmds

737
AUlTOHB
C. D. S.

^Z
7ka

'"

^""" '"''"""-' ^""'"'"' '"'"""--

curam spiritualem cathoUcorum

nohilibun
rifis ct tiid'
tyoiiis.

in oppido Hohicircumjacentibus locis obthiuernut. Primam in hoc genere mcmoriam reperimus in

well

et

ct>Jr'T
'nllolgiveU

,""'"""'

''"'

l"""""'

""'">

clarl
rici

cathoUcx

epistola prx-

fidei

prxconis

et

martyris

Hen

aie tnri.sti nafali r '7r'::"' (4).

"'""" ""''""" '<"'"

'

1005

Garnett, scripta die 28 mensis augusU an qua refert se acerrime a : satelUtihul

posset, maxi^ partem xstatis impendisse iter agendo ad invisendum sarrum fontem S.WenefredK atque tum in eundo tum in redeundo subinde

conquisdum, quum jam nuUuni perfugu locum uhi secure consistere

regiis

reperiret

mam

tm

excepit P. Hiunfredus Evans, aUas ^'own, qm sex annos missioni pra^fuit (5). Quo tmporequanta fuerit cathoUconm

^on^un
"'?

snentm

confiuentium frequenfia

et

adsacnLfonquam acriter illam

foiitem,

dies substifisse

aUquot occidtum in domihus amicorum quorumdam, uhi, quanfuni persecutionis

acerljitas

patiehatur, fideles confirmabat prxdicatione divini mrbi ef sacramentorum administratione{\). Jn quo

itinere et

dam
Sir

viros ac

alferum patrem Socieiatis et aUos quosmatronas socios habuit, ut

colUgitur
in

consdn secreti
rati

^edditas legentium oculis suhjicimus. Prima his verhiscoHcepta est Admodum : honoratis Dominis
regi^e Maje.statis.

[^^J^^ny^foUsupremiiniiUspanibusprorege ^'%'^- ad secretuin regis c "r con.hum anglice scripta^, q,^ et ipsa^ nunc asservanfur LondinUiu archivo pubUco (6). Haslatine

exconfessione Jacohi

GdrvegJamuU quondam

Eoerardi Diglnj : qui sriUcet juridice examinafus, indicavit dominam suam mense augusto an. 1605 pereqrinationem
snsce-

domo nohdis

viri *

Uommi,secundum mandatum dominationum vestrarum quod mihi a vestris honoratis

natiombus denuntiatum
domiest

Admodum hono-

pisse

adfontem S. Wenefredce cum domna Vaux et sacerdotihus Darcg et Fisher (suh quibus nominibns Udehant PP. Garnett et Percy : solehant enim

mense aprili proxime elapso, quantum potui operam dedi ut impedi- E rem concursum prave circa religionem
fontemS. Wenefred^ in comitatu Flint tumjubendo eos apud quos advona^ hospitantur,
'

mm ad

sentien-

Societatisvirihujusmodl supposificia nomina assumere, quo faciUus persecutorum manus evadcrent)

ac nonnuUis aliis
est
(2).

horum nomina
constituendo.

aperire judicibus pagorum '^ in vicimo residentibus, tum apud fontem custodes

Justicesof

peace

hlem de

Qu^

adeo

se ipso eonfessus

Everardus Dighj, de quo charta anni 1623, in archivo Londinensi nunc asservata : Nobilis vir Everardus Digby fatetur se peregrinatum esse ad fontem S. Wenefredse cum Darcy et Fisher,
comitatu universo triginta equituni (3). Circa idem tempus vel paulo ante contigit
sanatio

admodum comperi ubi in rem inquisivi in ultimo solemm comitatus conventu, quum antea illuc
mult* turbiE virorum ac mulierum, non pauci nobilioris conditionis
ut fertur, ibidem missa
inter

efficacia fuere ut,

quera-

^stivo tompore peregrinationis causa connuerent

quos

miraculosa P. Eduardi Oldcorne, qui eodem quo P. Henricus Garnett anno 1606,paucis anfe

modi hac

erant, et etiam celebraretur, nihil iiujussit

cestate

notatum

eum

J.

Brydgeman.
die 28 octobris

diehus, illustri martyrio

sanati-one
cula.
Aposlolioi

vifam

finivit

de qua

sermo recurret

Pole, in comitatu

inferius,

inter

mira-

Montgomery,

ibidem labores
P.

Joannia

Beiinett

12. Paulo postjam magis stabilem sedem apnd HohjweUhahuit P.Joannes Benneit, aUas Price, quiprimus hujus missionis conditor dici potest. De eo hmc refcrunt vwmoria; Sociefatis. Natus erat in

14.

ubi concursum

Uiqm ad ati nim 1625.

po.rochiaCombe,pirope Holgwell,circa annuml550. Juvenis profanas et sacras Utferas edoctus est Duaci et ibidem sacerdos ordinatus. Deimh reverSHs in pafriam, sacerdos secularis
7ninisteriis

cessaturum existimabat, testaiur sequens UbeUus qui subscriptione caret, sed ab eodem illo niissus
: Index papistarum et sacerdofum qui convenerunt apud fontem S. Wenefredse in festo S. WenefredEe anno 1629. Nobilissimus Dominus * Gulielmus Howard; Nobiiissimus Dominus de Salopia *; nobilis vir**Thom. Jarrett [Gerard], nobilis vir Guiielmus Norn>* nobihs vir Cuthbertus Ciifton; D. * Preston de Manneriis, D. Anderton de Lostockc, D. ^Vestbie

Verum hallucinafum esse supremumjudicem piomm ad sacrum fontem jam

Viu" nihilomi-

nus vulde
insignis fuit

aum

1629,

vtdetur,

sic

inscriptus

sacris
fide

summo

studio perfunctus

est,

cathoUcos in

Lord
]

confirmans et mulfos hxreticos ad vcram Ecclesiam redurens, donec anno 1582 vel 1583 captus
et 2}ost

'Shrewsburie

dirissimi carceris molesUas et bis repeequulei tormeida forfiter folerata, in exilium pulsus cuni aUis sacerdotibus iriginta die 24
tita

fud

**Sir
Mr.

septvmhris an. 1584.

sione,
t>

Tunc Remos

se

contuUt: uhi

iinpetrata maximisvotis in Societatem Jesu admis-

iirociuium

sepfcnihris

Virduni auspicatus est die anni scquenUs, et post annos quafuor,

Ucet acres incusserint

de Wesfbie, D. Anderton de Clerton [Clayton], D. Anderton de Foarste, D. Jarrett [Gerard] de Ince, D. Bradshaw de Haye [Haigh Hall], D. HarringtondeHeigletonhyc, D. Blundell do Crosbie, D. Scarisbricke de Scarisbricke, nobilis vir Joannes Talbot de B;ishshaw, D. Latham

minas judices

regii illa

qua

row

et

crdium /u-omulgaruut
plicia

quinque ejus
et

fratres,

qui
*

de Mosboomnes sunt

scntcntia, perducUiuni sup-

sacerdotps;

nobilissinui

matrona

foakeland
plurimis

luifiirum si quando in Angliain rcdierit, iiihi/ominus spretis pericuUs omnihus reditum a superioribus iinpcfravit. Intvgros iiidc annos tri-

[Falkland]

cum

*Lady

ipsa

D. Everard sacerdos;

D. Price et D. Cleifon sacerdotes....

aliis nobilis

cum

ffnda

quinque
et

impendtt

augendo

cafhoUcorum

nuinero

conditionis viris et matronis e diversis regionibus, numcro mille et quadringentis ve!

(luingentis, inter

fervori,paitperiorum priEsertim ethumi-

uorum curam agens apud HolgurU. Denique

(!)

quos fere eentum

et

quinqua-

ginta sacerdotes, qui plerique bene noti sunt.

H. Foley, Hecordsof the

enfflish

province S.

J.,

tom.

p.

564-567; Poley,
^''

i?ec(-rf,
^'^^-

^^'^- ^'"'- ^- ^- ^^''" ^^'^^'''^- P- ^"~<L'l^7' !?' 1*; wialJi. lanner. Sorirlas Jtsti ajwsio/onon imilatrix,

lom. IV p iaS-nlfi

*"^-

P"- ^^*='

falFoIpr
j^^^^^^^

f> Edite'ii;id..

tom; IV pp osi'

535.

Novemhris Tomus

I.

93

738
omninwdis
tmpedtre
moliens,

DE SANCTA WENEFREDA.
Itaquejam majori
.

15.

vi

agendum existimanmt
novis iqitur consilHs

magisfratus anqlicani.

De
-j

qtm nnnno conceperat

Joanues Bridgeinan
nis
secreti
consilii
:

ita

idem supremus judex

Admodum honoratis DomiAdmodum honorati regii.

prsedictus pagus id deprecarentur : quibus assensus fuisset Gulielmus ab Hugone, nisi Gulielmus Joannis dixisset quod etsi totus pagus eum

indemnem

proestaret,

tamen non assentiretnr

ut

Domini,

secundum mandatum dominationum

ferramenta remanerent. Prcedictus Ricius Joannis

vehementer ad

id incitabat fratrem, et

vestrarum mihi injunetum die 9 proxime elapsi mensis decembris, quo jussus sum ut omni modo impedirem peregrinationes ad Holywell et tempestive rationem redderem eorum quee iti hanc rem peregerim, et etiam vestris dominationibus
indicarem
tatis
si

aberat

cum

prope

meliosa

revellerentur ferranienta, et contuverba proloquebatur de sanctis et in

in

derogationem S'^WenefredEe.
Comltiis
dicti

festo

S''

Michaelis

1637,

Judex

mandati ratlonem

exeglt, relatunique ei est

qui nobilioris conditionis aut digni-

huic superstitioni indulgerent, rescripsi ad

1" ut tollerent cpjasvis

quod ferramenta sublata essent et imago calce superinducta, etsi nullam reclperet impressio-

judices pagorimi qui in vicinio fontis resident,

eisque mandavi

caupohujus-

nas que necessariai non ^ndentur, quia

in

nem; et quia caupones non erant parati dcferre nomina eorum qui ad fontem accesserant, mulctam eis pecuniariam imposuit quod peractum
:

modi doniibus

facilius recipiuntur peregrini; 2" ut

fuit, uti Intellexi.

onines caupones,

cibariorum institores

et

reli-

genus hominum, apud quos advena; hospitari solent, adigant ad describenda nomina et domiciha eorum qui ad ipsos deversantur et
id
fidelitcr

quum

Predictus Judex pro certo sequenti januario mortuus est morbo qui vocatur JVIiserere, e^^erens excrementa sua per os ad tres dies.
Praedictus Rlcius Joannis

usum

alterius lateris

de his referant
iis

in

comltiis majoribus

corporis sui

amisit

quo tempore sublata sunt

B apud

comitatus; 3 ut diligenter custodiam agi curent

tbntem

anni teniporibus quibus con-

sueverunt peregrini ad lllum confluere, id est tenipore verno et sestivo. Heec sunt qu^ judicavi in prfesentiarum provideri posse, donee ipse illuc
conferre

ita perrexit languere usque ad sequentem februarlum, alque sic oblit, cum esset vir robustus annorum quadraginta.

ferramenta, atqiie

Prsedictus GuIIelmus Joamiis die mercurii heb-

domadfe sanctse amisit

cineres redacta esset,
:

domum

me valeam.Ibo
post

domade

autem. volente Deo, hebproximum pascha. Tunc locum

cum omnino

suam, quje ad nesciret unde

inspiciam et quod

optimum

videbitur consilium

ignls eo pervenisset qui ita acer fuit ut domum totam, quae erat ad quinquaginta vel sexaginta

exequar, sive parietibus claudendo scaturiginem fontis. ubi superstitionem Illam peragi audio, slve
alia

pedes ampla, absumeret

spatlo.

Eodem

instanti,

quam * dimidiee hore cum famuli ejus ararent

substiterunt jumenta.
ita

irnnori

quam?

quavis ratione quse efficacior videbitur ad

duobus inde
ut ne latum

milliariis,

implenda mandata quai

denuntiare dignata
est.

Regia Majestas mihi

Jo.

quidem unguem

loco dimoveri pos-

sent neque ab eo qui stivam tenebat

neque qui

Brydgeman.

Ludlow, die 3 februarii 1636.

ipseetmanda16.

boves agebat:ut eos solvere coacti sint et domum se conferre, quam recenter combustam repererunt.

Quod animo proposuerat, mox

re executus

iorum dhus
divinamuitionem

estjudex; sed nec timc defuit divinss omnipofeniim "^^^'^'0 ^ confundenda iniquonm inohmina.

referunt
sanctos,

Protestantes varii doctl et graves totum hoc qui quamvis antea acres fuerint in
:

jam

aiunt nolle se in posterum sanctos

tempore, ut experiuntur. videtur,conscriptaetadmajoresnostrostransmissa,

ijjso illo

Utrumquc

7ios

docet pagina

aut

quid ad illos spectat contingere. 17. Majores inde animos sumpsisse mdenftir
si

Eesidentia

afque
codici

cum aUis docnmentis de S.Wenefroda /Hser^a

mmc

hihliothecse regiae Bruxellensis signafo

illa latine his

nmn. 8072. Pagina

Declaratio
S.

verUs concepta
circa

rerum quse contigerunt

fontem

Winefredae, authoritate D, Joannis Bridgmanni, equitis aurati,supremi Cestrise Judicis,

confirmata.

1642 actnm inter eos est de spafiosa domo adornanda recipiendis Hs qui ad saerum fontem recurrebant. llUus consilii at4ctor erat vir quidam nohilis, dives et pius, qui et impensas ad illud exsequendum prashere in se suscipiehat idem signipcavit patrthus Sociefatis fore ut
catholici.

Etenim anno

cirrifer

PatrumSocielatisJesu,

postnonmllas contra-

dictimes

.-

illa

domus semper

ipsis paferef.

Verum

qni inter

Anno Domini

1637.

catholicos

minus recte senfiehant de Societate,modis

Imprimis dictus D. Joannes Bridgemannus comitiismajoribus Flintias aprili 1G37 concepitet promulgavit mandatum ad aediles templi pagi
S'^-

intercessere, affirmantes magnam inde offensionem concepturos profestantes; etetiam apud puhlicos niagistrafus egerunt ne res ad effectum

omnihns

Winefredse, ut ferramenta quse circa fontem erant tollorent et imaginem D. Winefred^ defor-

perduceretur, eoque progressi sunt ut apud ipsos profitereiUur intentum hospitium parari coUegio

et cauponas exceptis duabus inhlberent, atque etiam ut onmes hospites 60 confiuentes examinarent eorumque ad se nomina sequentibus majorlbus comitiis defer-

marent, simul ut hospitia

Jesuitarum, Opera itacpie

fuerunt; xdifcatum

jam

incepta iyiferrupta
est

tamen

conclave

safis

rent; idque a syndicis comitatus in albuni referri

jussit.
ffidiles

amplum, quod, uhi in oppido hahiia sunt infra ejusdem anni decursum comitia judiciaria solemniora (assisias vocant), petenti supremo judici iis
agendis concessum
ratione
et est, et

Gulielmus Joannis

et

Gulielmus ab Hugone,

protestantium, et prEEcipue cujusdam Ricii Joannis, praedicti Gulielmi Joannis fratris, uti affirmatur a varlis acribus protestanlibus, prsedicto Gulielmo Joannis In id etiam vehementer propenso, ferraraenta a fonte erui

dem rum

templi eo anno constituti, in virtute ejusraandati et instigatione variorum malitloso-

mefu,

ilhic

notatum, nonsine admijudicandos adductos esse

quosdam eorum qni

tani acriter

domus

sedificationi

obstiteranf, capitalimn

criminum

reos.

Hxc

de-

sumpta sunt ex Litteris annuis provincix Anglicx S.J.an. 1642-1643 {{).

18. Vir
ille

nobilis,

cujus nomen non indieant

in

Ifoh/ii-<l'

quidam
(1)

viri

jusserunt, etsi nobiles authoritate prEediti et totus

p.

cotistil"'"-

ex

UttersB,

videtur

fuisse

Georgtus Petre

qui

quod animo conceperat de cotistituenda in Hohjwell

Ap. Foley, Retords, toni. IV.

535-536.

yesidenfia

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

residentia

Societaiis,

739

nihilominus per se

et

per

cof/natos suos

exequ/

non

destitit.

Inter

cartas

nemim quondam in preshyferio catholico oppidi Hoh/well, nunc autem in presbi/terio ad Hornhy
asservafas{\) inventus esf libeUus in quo suhinscripiione Dc caupona Slcllae * in Holywell *TheStarIna refertur duplici pactione inita anno 1039 guosdam agros cum domo et hnrto adjacenfe comparntos fiiisse a Georgio Petre de Greenfield in comitatu Ftint;
po!ifeu vero,
et

expostularunt nobiiis viri in hac regione degenlis, qui ipsorum petitioni quoad

aucwr
^. D. s.

anno WG9, Annatn, uxorem Georgii

Davenport caupone

Thomam James de Greenfield coemisse a Thoma domum cum horto cauponx

Stella insigne eraf,

quumfontom illum devotionis causa adiret. cul sacellum imminet, dedit Patri qui illic habitabat centum quadraginta circiter scuta (fere triqinta
ad ilhid ornandum et sacris usibus aptandum: quod et factum ost cum magno pietatis incifmento. Sed jam (anno 1600) iterum prionbus usibus est restitutum (8). Fiam illam ad sacrum foniem Jacobi regis peregrinafionem
institutam ferunf die 29 augusti an. 'l6HH, eaque occasione ihidem ilU donafum
esse

sacellum favebat. Ros itaque a rege et regina delata est ad legitimos \nL ces; quibus secundum reginam decernentibus ^^%\^ majestati placuif saccllum tradere in manus lalrum. Quumque hactenus habendiscomitiis et ahis profanis usibus locus deputatus fuisset. rex,

d.ctum

jus patrocinii in nre-

(JacohoU)

cw

lihras anglicas)

eadem Anna Fetre hanc possessionem concessam esse GuUelmo Vavasour ef Georqio Walher Vi) Jam rero iuter sncios Auglos eo fempore reperiuntur sacerdos nomine Gidielmus Vavasour
(3) et

proximam; ac denique ab

coadjutor femporalis nomine Georgins Walker{4^). Ujide, et quia in eadem. dnmo mox consfifuta
Besidentia
Socieiafis
(5),

indusium quo

fuit

avia ejus

Maria Stuart

recte

tegebatur ipsa die qua

colligii.ur

iUos

fundos ah illustribus conjugihus Georgio et Anna comparafos fuisse eo fine ut Fatres Sociefatis
ibi-

capite truncata est (9). 21. Sed hxc prospera

lucium conversa
ipso

dem
abfiniio eeiic
lG7il.

est.

collocarent.

rerum facies mox in Jacobo II nimirum rege eo

vMx lamen ahquan^diu

pffSfTHtiouis
i-ocellis

19.

Idque eoprobahilius apparei quod ipso anno

qu3i hactenus

anno 1688 conjuratioue protestanfium regno

1670 missio Wallife Septemtrionalis,

cu7n reliqiia
cisci

Xaverii,

WaUia suhjecta erat Collegio S. Franjam sui juris esse et proprium

esf

cedere coacto, popularis furor deniio in cathoUcos exnrsit, nec ah eo immunis fuit Eesidentia S. WenefrediB. Efenim, ut referunt eaidem Litiers

annux anni
sis

sub nomine Residentife S. Wenefredfu, eique proicipua sedes assignata

ojjpidiim Hoiijiven et regio excolenda Wallia sep-

habere superioremjussa

1688, agmtes de F. Roderico Uoberts, iUo anno, post discessum regis, caferva plehis,
fal-

temfrionalis

cum

comitatu

rumorihus excitata, irruit in domum ejus, ipsam et saceUum diripuit, imaginem crucifixi
fune pedibus altigato contumeiiose per vias raptaiam in foro puhUco combussit simul

Salopim; desi</nari

MrsNortliwales

autem consuevit in patrum epistolis supposifis nomine Domna; WaUix Septemtrionalis^velDomnx

ex catalogis antiquse provincis superiorum Besidentisi ah an/io 1670 usquc ad annum 1773dedurfam{lj}.Numerus aitfem soriorum, secundum eosdem catatogos, uumquam excessii octo et suhinde decrevii usque ad duos vel etiani unum.
'".

cum

Ubris qui in
ris

Flint

Hahemus

domo

repertifueranf. Interea tempo-

Mrs. FlJGt

anglicoi seriem

Pater, nullibi satis tutus, hinc indc discurre-

bat,

jugis,

nunc in seinierutis casis, in summis montium nunc in fossis et silvis sub dio latitandi

el

anm

1688

20.

De illa

Besidentia Littera;

magis stahl\ituregiaUbeyalitutv

anuux anni 1672:

Jacohi

IIH

ilariw ejus
COIlJllf/is,

Residentiam S.Wenefredseincolebant patres sex, quorum operatrigintaquinquehaeietlcl ad ecclesiam catholicara reducti sunt... Anno 1673:Psiives quinque hujus Residentise copiosam messem ani-

causa vitam transigere coactus. Toto hiennio magnani asstatis partem de nocte in apertis campis excnbavit. et tamen, qu?e providentia Dei est, nihil inde valetudo detrimenfi cepif. SiBpe etiam
in eo fuit ut in

sed semper,

Deo

manus persequentium incideret, ciim sancta virgine eum proteagUata,

genfe, enasit {10).

marum
tercB

collegerunt. Gonversiones ad catholicam

fidem recensentur quinquaginta duas... (7). Litanni 1688, conscriptB anno 1690, postquam egerunt de oppido Welshpoof, quod ad Residentiam
S. Wenefredai pertinehaf, ifa perguut
:

22. Miseram. iis temporihus Residentix conditionem demonstranf qms de ea leguntur iu Ufjris

rationum
fredje.

S. J.; videUcei

temporaUa missionum angUcarum Anno 1690... Residentia S. WenePatres duo, coadjutor temporalis unus. F
rei
:

Aliud est

Horum duo
tia S.

in vincula conjecti sunt et

oppidum, nuncupatum Holywell, quod nomen

accepit ex celebri fonte S. Wenefredre. Locum istum ^stivo tempore magno numero frequentant
pii peregrini, qui illuc confluunt etiam e remotis AnglifE partibus ob continuas infirmitatum sana-

carcere detinentur (11).

Anno 1693... Residen:

adhuc

Wenefred^. Patres duo, coadjutor uiuis cpos nobilitarunt diuturna in carcere custodiaet
sEevissima discriniina. Nihil ex redditibus suis

percipere

valuit.

Summa

scutorum 4502
'.)60)

(seu

quas Deus prodigiose operari dignatur apudfontem.Exstatibi antiquum et perpulchrum saeelluni, do cujus administrandi jure iis exorta
tiones,

debelur a catholicis, qui propter temporuni acerbitatem

ei

Ubrarum angUrarum
(

cirdter

solvere nequemit
S.

12).

Anno
quibus

1696...

Residenlia

Patribus Residentiae S. Wenefredfe id sibi vindicantibus ex eoncessione regina=^, in cujus

est,

Wenefredie. Patres duo.

et

Eadem

repetuntur de

carceribiis

molestiis
e

exerciti fuerunt.

potestate esse diccbatur; ex alia vero parte hcec

erat loci celebritas ut quidam de clero seculari vehementer reclamarent illud slbi deberi. Qui uitelligentes reginam magis propensam esse in pristinos Residentim missionarios, intercessionem
530
((J)

manibus persecutorum ovasit, sed ex iis quse in illa evasione passus est gravem eontraxit infirmitatem. Res temporalis adhuc

Unus patrum

admodum
23.

in

angusto erat

(13).

Nec omnino

cessavit

persecutio

exordio

etiampont

(1) CtV. ibid.,

p.

et p. 333, not.

(3) U.id., toni. VII, p. 79(i.

(2) Ibid., p. 530.

nuinin.

i)3,

'i4.

(4) Ibid., p. S(H. p.

[h) Gfr. iiifra

qua loci possessionem P. Thomre (seu Roderico) Roberts, tunc temporis supeilori itesidentice S. Wenefreda' (ibid,,
tom. VIII, pp. c, ciii) trudi jubet, (Oj Pennaiit. Toars in Wales, toni. 1. p. 5-J. (iO) Foley. tom. V, p. 943-yW:

Foley. tom. VII.

y.vM-cxv.\vm,

passim,
cantur,

De
cfr.

iisdem, quoruin noinina catalojris citulis indi-

CoUectanea (biograpUicaJ

S. J. ordiiie alplia-

I)elico disposita. ibid., p.

IV, p. oTi.

1-878, passim.

F. Lythgoe, Mission of Hulywell iu Letters

and

(7)

Foley, tom.
et icteitur

tom.

V (Roehamptou

IStiS), p. :J50.

(S) Ibid.,

tom. V,

p. 934-935.

Ubi

p. KLiii.

{[2) Ibid., p.

CLVi.

(13)

notices,

(H) Foley, tom.

clvii.

VII,

Iliid., p.

epistola Mariie reginjB

ad nobilera virum Rogerium Mostyn.

secuU

740
sHppi'eaaam
Societatem

DE SANCTA WENEFREDA.
XVJIl. Efenini, Edmundo Ploieden,
ut legitur in epistola a
alias

secuU
P.
tos

Gage,

scri-pta die

1 augusfi on.

17 18, Qnieslioves tunc comilia agenequituni, duce

pauperes, Us conditionihus ut commendafifia epistolaparochi sui instrucU sinf e.t sUpem conferant

j)

Prestonii miserunt turniam

well,

Hitchinore sacerdote apostata, ad oppidum Hoiyqui illic diripuerunt utrunnjue oratoriuni

calliolicorum. Coutigit Stcllte {I) plerasque res

qnotidianam denariorum anglirorum sex, nuam plerumquc suppfet ditiorum liberalifas. Pi,!m opm sustentant volunfarix contribufiones, quas fovere
dlgnafa est Sancfitas Pii IX S. P. he.nedictione sua apostoUca, qitam henefactoribus contulif apimsita suhscriptione libello snppUci a P. Mauritio Manii porrerto, his vcrbis : Bcatissime

suas tompestive in tuto coliocare. Senex quidam, D. Wilmot, comprehensus fuit ad Claves decussatas
(2),

sed

mox

soluta cautione dimissus (3).

Pater Est in Wallia, Anglije Priucipatu, sancluarium

sanctje Winefredfe

Indevero magis

quietis nti licnit temporibus; nec,

(4),

prster niiraeula noiinulla

reperi qiiod spectat

qnidquam

infcr

CoIUefanea proviiicix anglira: adiiiodum insiqne

in quo per intercessionem hujus sanctfe copIossB grati.-t a Dnmino obtiiicntur; atque idcirco ad eum locum fretiuontissimus

ad Residentiam
ejits
et

S, Wenefredai

nsque ad

annum

1773. Post supj^ressam eo anno

collejjia

Sociefatem Jesu,

residenfia;

in

Anr/Ua dissotuta non fuerunf, sed permissu vicariorum apostoUcorum remanserunt sub cura

cx diversis Anglife partibus fidelium concurUt autem devotio erga hanc sanctam ot fulelium 00 confluentiuni salus meliori modo procurari et foveri possit, missionarius qui preefati
fit

sus.

sanctuarii sj^iritualem

curam

gerit,

Patrum qui ea tunr incolehant : iidem mulforum annorum spafio deinceps su/Jcrioris loco habehant P. Tliomam More, qni tempore siq^jjressa: Socie-

aimuento

ot

instigante Revorcndissinio

loci

Ordinario,

pro

AngUs munere fungebatur (5). Patres Pesidenfim S. Wenefredas, qui secnndum ratalof/um anni 1773 duo tanfim
tatis

ProvinciaUs
ef

Itaqne

pauperibus eo confluentibus hospitium jedificare fundare intendit, et enm in fiiiom jam plures eloomosynas collegit. Quo voro molins ad Dei gloriam et religionis nostrEe exaltationem
et

h^c

numero

erant,

P. Micliael

Moseleij,

Kesidentix

superior, et P. Ignafius Tijrer, in oppido HoJijireU perstitenmf sacerdotaU ministrrio operain navantes usquead ohitum suunu P. Moseleij ibideni vita
excessit

fundatio cedat, idem missionnrius ad podos Sanctitatis TuiE supplicat ut huic pio opori et omni-

bus qui nd

iilnd

perficiendum

opom

ferent apo-

stolicam bonedictionem iinpertiri dignetur. gratiam, etr. Dio 23 decemb. ISfil.

Quam

anno 1777,

a^tatis

sua;

quinquagrsimo

Benedicat vos Deus

et dlrigat in

ocfavo; P. Tt/rer uuteui unno 1798, xtatis sexagesiino quinto (6). Sed interea P. MicliaeU suffectus fuif

omnibus corda

vestra et intclligentias vcstras.

Eduardus Wright, qui Societafi rooptatns aniio 1768, xtafis decimo septimo, ipso aiino 1777 vel brevi post in Holywell consedit, ibique
postqunm rursus vota einisevat in restifuta anno 1S2G, xtatis sum septuagesimo
(7).

PIUS PP. fX

(10).

obiif,

IV. Miracula
intercessione

S.

Wenofredfe

Sociefate,

quarto
pcnhiravU
;^4.

palrafa seculis

dum

Hosduospatres, Ignafiuni Tyrer ef EduarWright, profecto designat Thoinas Pennaiit,

XVIIetXVIIl.
Jain
nem
devenimus ad miracula quaiper intercessioS. Wonefiedfe ef apiid ejus fontein a Deo
l.

ubi ait: In oppido Holywell visuntur... duo oratoria catholicorum. Alterius redditibus sustenta-

Sanatio

tur

sacerdos seeularis seu

P- Edimydi
*''''''"*.

parochus, alterius
Ordinis Jesuitarum.
est

sacerdos aliquis

quondam

Utrumque beneficium dotatum

administrant
fideicommissarii.

agris

quos

impetrata iradunfur. Antiquiora, qux ncmpe ante conscriptam uiramque sanctxvirqinis VHam contigerunf, simul rum his Vifis supra exhihui-

5. J., circa
uii.

lOOO.

Illorum

domus

oh'm fuere quasi deversoria perigrinis nobiliori-

bus recipiendis, ut videtur, deputata. Uni insigne erant Claves decussatag, alteri Stella (8).
nsqite

mus[{\):qi,x quidem non iis indiciis asserta sunt qux per se plcnam exigant fidem, eo tamen facilius
credi possunt

quod

similia,pra!serti}n

quodad

iiifirteiii-

morum

ad

25.

Domus

istse

infer se contingebanf.

curationempertinet{l^), concessa sunt

Loco ejus

iempoya

qim nuncupata

erat Steila xdificafa sunt hodier-

TnZiZnn
comVtiu.

rathoUcorum dedicatum anno 1832 sub titulo S.WenefredEe, in quo exstat ehgans altare statua lapidea et parficula reliquiarum prxclars virginis (9) decoratum. Qum
vero nota erat vocahulo Clavium decussatarum

"'i^*-^%'^'-'"'" ^^ ovatorium

porihus recentioribus, idoneis testimoniis confirmata. Horuni series exorditur a priiiiis annis
seculi XVII : nulla enim pariicularia memoria! tradita reperimus a pie secidiXIIusqueadfinem seculi XVI, quamvis utique fofo illo xvi spatio /oHs S. Wenefredae miraculis celebris haberi non
destiferit

vemmdata
ptosfea vero

fuit

anno 1802

et

sacclhtm dirittunr

{\3).Prima ifaque ordine temj^oris occurfidei posfea

rifsanatio P.

rursus a cathoUds comparata, ante hos viginti quinque fere annos opera P. Maurifu Mann, S. J., tunc temporis rafholicorum parochl

cathoUcx

Eduardi Oidcorne, anno ISO/J

Sorietatis
:

e Soc. Jesu, odio

occisi,

quam

his

verhis refert egregius

historiographus

apnd Hohjwell, accommodata est Iwspitio pauperuin ad fontem S. Wenefred^e jna^ peregrinafionis
gratia accedentium
et

P. Mathias Tanner (14) Inter qui (labores pro saluteanimarum exantlatos) jejuniis, cilicio, flagris,vigiliis

pa?ne immaniter

habitatiout sancfimonialium

et justo

amplius

in se

desseviens,
rupit,

Congregationis S. Pauli de Carifafe (nuncnumero et hospitU curani agunt ac pueros reUgionem et elementa litterarum docent. In HIo

nimia

contentione

venam

pectoris

novem), qux

hospitio recipiuntur

a mense maio ad novembrem

nec unquam satis deindo curato malo, copiosum sanguinem constanter offudit. Accessit ad extremam corporis debilitateni, qua vix podibus quandoque insistero potis crat, pertinaciter

(I) Cfr.

p. 529.

(i)

p. CLXix.

p.

num. seq. {2} Cfr. ibid. De quibus dicetur seq.

((i)

(3) (5)

Foley, tom. IV Folev,

fin)

(S) Jhslor,,

tom. IV,

1. c', p. 257 of Whitfoni uml Hoh/u-e/l (1795), cit. ap Folev 539. (9) Cfr. supra, C6mm. pra3v., num 35

Ibid., p. 93-2.

tom

Foley. tom.

IV, p. 5-29 et tom. VII. p.

VIl'

(7)

Lythgoe,

-'

(II) Pafj. 7(JG-7(.I8 et pa^'. 72^-726.

12)

936. Quod vero ad sacriiium. .'JO.

iis'/iie ail

legorum ptenas,
(13) Cfr. suprn,

cCr.

supra.
7-10.

num.

num.

10. el infra,

(14) Socictus

Jesu

sfingitinis iirofusioufm militans, p. 63.

adhferens

DIES TEHTrA NOVEMBRIS.

adhferens palato raalum, gangr^nie

741
persiniile.

Quod
ad
S.

cun, nulla vis nu-dica abrumpere posset

Beale

rlnmnT

^^''"
,.

wv

^*''

Wencfridam virgincm

n,.^p. Pi^fectus,

^ "^^'"

^'ocuranda!
i..ifur

ADr.TORE
C.

recurrit. Gelebris

Londm.um

detulit.

Convocato

D.S.

illic

in Wallise tractu sanctae martyri sacer habetur foniifulus, eo ipso loci ubi caput virginis

deciderat, prorumpens.

grinatione Pater
sacrificio

dum

opem implorat, repcnte sublato omni malo iiitegro convalcscit, non alio
fiducia

magna

resectum suscepta peretendit, et peracto missEe

Ad quem

Lo.Khmcnsi collegio atque recitato comm^ntaHo disputata rcs est atque D"' Rhes pcrnons^ medendi vioe atque pr^cepta; qn^ omnia scriplo cons.gnata D. Beale ipsis Iradiderat. Litteris porro ad v.rum nobilem Rogcrium
rescriptis
testati

sunt Londinienses medici,

medirum

usus remedio quam lapilli san^uineis maculis notati, quales nieros fonticulus ilie vchit, ad insanabile nlnus applicatione.
AUaniciialio-

sua quidcm sententia, et morbum ipsius optime agnovisse et apta adhibuisse mcdicaniina- esse sane virum eximia docfrina prjeditum.
declararent; omnium quippe fcre ipsorum illum fuisse magistrum. Si autcm mhil profecisset quam inierat

ipsius

ncs,soUemii

27. Scqueuiia mivarula (1) memorlai nosfrx ser~ vavif, ad calcem smpe vitati lihelli de

omnes

cui se

impares

facile

;:i::^;
quashm-etici auaslm-elici
immeriio
trl-

"f - ^^- -/ "^"" ^^'^^''"'(

^^^^fP);/^''"

Vita S ^ei,!, aUas Luyto,,

Wf

.-x.M.,yt-. ^jni ^rdralfe : rjni

quuni aO anno quum ab at.

buHtit tiniii-

cirriter 1700 iii Residentia S. Wenefredie apostoUco ministerio operam dederit et ejus JResidentiai

fridigx;
riiidird

ad supero. minravit apudHoJ,jn^ell,^tatissu^sexagesLseptiio\^ sednlo roller,it qu^ ad devotio,L errja S. Wene: fredam auyendam. ronfrrre ralerent'HanJa2n B su^ narrationipr^misitprofestationem Provrl seqnenti
(4)
:

1710, qao anno

^^18^0,..^..
anc

qui roman^ cathohcEe Ecclesije erat addictus. jegroto suasit ^^'^" '"'"'''

nullum jam tunc in rerum natura ii.si roliquum esse remedium. Haud admoduni placuit equifi hujusmodi opistola, qu^ in commendando suo medico tota erat. Sed D. Rhes,
via,

medendi

Tb art

atl '2
n
t

'

M^^^^
''

"^'"

'^'''"''^'

''

*'"^'*^'

^^"^*'""^"^ mq.etraret. qno.

lct

te

d
fi

Z."c.W
in
i

"'""'

'"''T'
'^""^

niir.culosa Ik^u
'^ll"-'^;^^^^^

digios^ infirmitatum
S.
,

S-'*'''^

curationes

apuc

fontcnn

Wcnefrodo. impctrat^, incre lui^ e piotesi"^it,uuub ci m,.1 \tantibus^uilam aham causam habere videntur
11

''"'''''^

n ''^^r- s paiuit R Rogerius cons

iter est
cis

frigidi, jam pridcm expenntam. Ad majorem Dei honorcm, qui sanctam illam mlrum iii modum honorare digna-

quam

eificaciam balnoi

aggrcssus. Emensis

med ci Ua^l^^Es^:;;";;^

recuperand^B. atniip nsn^m,,.

rientia

octo ot septuaginta, qute Rotherwas inter et Hoita

tus est, nonnnlla roferam miracula recentiora, et vere christianolectorijudicandum relinquam num
frigidae
sint.

aquje naturali virtuti h^c adscribenda

altius repetam quam a superiori ne quis contradicat aiendo multa asseri

Neque
ffivo

seculo,

longo

dissita quae
licet

admittere renuat,
possit.

sana mensjurc quidem falsa demunstrare non

miraculosum Ihutom sanatus ost atque ab omni macula scabicque mundatus, quasi esset puer recens natus;in hac autom prospera valetudine usque permansit Quo factum est ut idem Rogerius, qni non erat hoc temporc catholicus, miraculosa illa sanatione aliisque, qu^ ad veram fidem amplectendam moverent, impulsus momentis,
immersit.

lywell intercedunt. ubi se in

Testimonia authentica, dum lijec scribo, prae oculis habeo et, prfeterquam quod hinc inde
nonnuila brevitatis causa contrahere visum est, quodnimiaproIixitatesermonis,quod ad adjuncta
spectat, sunt consignata. ipsis testium verbis refe-

manus. gratias agens atque preces fundens coram Omnipotenti Deo, qui utrumque tantum et animae et
corporis

catholic^e veritati victas reddiderit

commoduni

sibi tribuisset.

Totam

rei

seriem nar-

ram. Testes autem

IIU,

religione veri et probitate

spectabiles, rebus gestis interfuerunt, et aliqul etiani attestationem suam tradiderunt sua

morum

smc atque nurui, Mariai Bodenham.filii natumajoris sponsae. Non pauci pr^terea sanationi interfuerunt tostes,

ravit ipse Rogerius uxori

nompe

manu
//.

subscriptam.

Rofierii

Boiicnhdin,
(iiiiio

1G06;

millesimosexcentesimosexto, Rogerins Bodenham, clarissimi ordinis a Balneo nuncupati oques, postquam quartana molestissime fuerat tentatus. crure morbidis
vir nobilis

28.

Amio Domini

supra nominatus Thomas Bealo, Gulielmus Green ejusque uxor, Richardus Bray, Joanues Herley pluresque alii nobilis viri Rogorii Bodenham
famuli.
29. Anno Domini millesimo sexcentesiino trigesimo septimo, nionso docembri, Doinna Joanna

Hl.

Joniiiioi

Wakeiiuin,

Wakeman, conjux

D.

Joannis
in

humoribus nimium oppleto dolebat; qui postoa humores ita sublati sunt ut jam indc morbus
leprae satis similisoriretur. Peritos multos

Wakcman, ex

nn. imS,

advo-

cavit medicos;

piurimnm tamcn

fidebat Doctori

comitatu Sussex, ulcore in uboribus orto afflicta ost. Tentatis omnibus medicEe rei artibus, quum neque levanion neque commodum indo ullum exporiretur,

Rougloy vico pagi Horsham

diis

Joanni Davidi Rhes, Cambro-Britanno, qui stucum doctoris laurea Sience peractis, postPatavii docuerat,

pronuntiarunt optimi chirurgi,

nisi

amputarentur

quam artem medicam tmn

pluribus Italiie in locis

tum
in

exercuerat,

domum

ubera, nullam esse valetudinis restituend^ viam negabant tamen iidem posse so spem faccre foro ut etiam hac ratlono sanaretur Kgrota : existima-

Angliam redierat medicinam facturus. Is annum sexagosimum agebat, quando primum ejus consilia sibi vir nobilis Rogerius exoptavit. Vir autem doctus, adhibitis vicissim quaecumque mcdicamina aut casus suadere aut ars excogttare pote-

bant sciiicet cm-ationem jam non recipere ulceratum pectus. ideoque, si quis ilhid amputai-e
conaretur, forte

mortom

nobilis

feinijiie

esse

maturaturum. Quie
supra
fecerunt; ast
illa,

quum

necessariis matronae

dictje renuntiarent, ipsi

tamen bonam spem

quum nihilo secius eegrotum neque sanasset neque aliquo modo recroasset, ipsi auctor fuit ut
rat,

tentiam jam
statuit atque

privatim monita eorumque sonnon attendens, ad Deum confugere

coram Londiniensi niedicoium

gratia, valetudinis

collegio, consilii

ad S. Wenefroda; fonteni in comitata

igi-

sua^ infirmitatem exponeret.

Flint

piam suscipere peregrinationem. Mense

Qua de

re fidele seque ac

conimentarium
(1)

doctum ipse D. Rhes conscripsit, quod D. Thonias

(2}

millosimi sexcentesimi trigesimi octavi Londinio profecta est, comitante viro ejusSt. Wetiefride, p. 138.

tur junio anni

Num.

2S-37.

Pag. 139 sqq.

p.

(3)

D.

66l-G64et toni. VII,

cxv

et p.

M9.

Foley, tom. V.
(4)

Life of

que

742
AOCTORE
C. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
fratro D.

Richardo Wakeman, alquc qnodam autem tempore siib Irevi ejus uberis papilla patebant magna^ riniEB duJE, quas protestantes isque ot catholici viderunL
D. Francisco Nash. Ipso

que

se cibo reficeret,

eidem

retulit

quam ob rem

illud

Quum

co verbis de Holvwell sermonem protraxit. Oinnia autem audivit altera mulier, qua^ membris dotortis debilitata

institueret iter, multisque

cum

in locutn pervocaturBcclcy, ibidem dcrcliquit segrota onmia emplastra atque malagmata, utpote qua; firmam fidem atque spem constituens in Omnipotentis Dei mipericordia atque precibus

vero in comitatu Worcester

ost qui

ventum

atquc annos jam sex vel septem contitmos lecto

detenta. in

proximo cubiculo jacebat. Ulam enim

in

domo sua receperat supra dictus Cooke, qui textriuum exercebat, ])ublicis pagi
miseliam
impensis nutriendam. suo

beatte

harum rerum usum

lineos

virgimsWenefredce,numquam sibi amplius fore cogitabat. Pannos solum sccum detulit, quibus pectus detergerct

Jam

sui igitur consobrino valedicebat pia viatrix et cceptum

Quando

iter

pergere parabat, suppliciter oravit

unilier, ut illius alloquendi sibi

decumbens copia fieret. Qua

obtestatur, ut

enim iude erunii>ebat saniei copia, ut, ciuavis reperta via, etiam usque ad segrolic calceamenta dcscenderet. Sinuil autem
reficeret; tanla

atque

concessa, pcr Ghristi dolores

eam

ac

primum

in

fontcm oppidi Holywcll cegrota

pro se denarium unum, quem ipsi tradebat, in Holywell deferat, atque primo, quem obvium habucrit, pauperi eroget, hac interposita hiimili
precc ut pro se in fontem se pauper immergorc

immersa est, substitit statim qui ex ubcribus manabat humor. Dein, licet noctem non amplius unani il)idem pernoctarit, ter tamen in fontcm descendit; atque ab ipso hoc tempore, ad diem
usque
passa
sui obilus, qui

dignetur atque orare ut

membrorum suorum
est
fuit

ustim

recuperet.

Quod promissum

atque

pcrfectum. Acceptus S. Wenefredse

tanta fide ac devotione ad fontem

donarius

nulluui in

pectore

sive

quinque post annos accidit, dolorem sive vulnus

suum missus

quum
quod

prcesertim nil amplius possideret misella

in

est, nulluni etiam vulneris remansit indicium, prseter tenuem aliquam cicatricem, qufe locum designabat quo olim miraculo coierant

sanctffi tribueret.

septem dies

Domna vero Glec, sex vel HoIywcII commorata, ubi jam ^

Tulnerati pectoris rimse. Tres

rit liberos,
illo

eadem postea pepe-

ueque tamen, inter ablactandum, ex ubere quod antea ulceratum fuerat,minimum experta est incommodum. Qua^ omnia scripto
D.

reineans et in Kidderiniuster veniens iterum apud consobrinum divertit,niaxima adniiratione vidit distortam antea mulierem plane ab iufirmitate recreatam; et quum inquireret cjuo

donmm

tempore sanitatem
die,

recepisset,

retulit

Wakemau

qui in perpetuam hujus

ipsa imrno hora,

repertum est ipso qua denarius ille unus in

inipio

iiitefeei

memoriam non hunc tantum, sed et sequentem simul eventum litteris cominendavit. 30. Auno Domini millesimo sexcentesimo tribeneficii

in beatiim

virginem
conviciatore
divitiilus
miiltato,

dum supra dictus D. Wakeman apud Holywcll versabatiir,vidit jnxta foutem hominem jacere morluum; qui nebulo pridie coram ipso atque aliis, qui sacrae peregrinationis causa illuc
gesimo,

Holywell pauperi datus erat, surrexisse a lecto fegrotam atque in domo et extra domum, plurimum admirantibus omnibus pagi incolis, ambulasse.

Quam

procul factam

miraculosam immutationem tam nequaquam sane virtuti frigidi

auditis

balnci adscribere licet.Totam

diligenter

examlnatam,

autem rei seriem maxime, qui

acces5erant,plurimum illudcrat atque insultaverat B. Wcnefreda;, qua? pro castitate servanda gloriosum pertuiit martyrium.Vocato igitur judice
et selectis

cornm

ipso prfesentes adfuerunt et facti veritatem

plerosfpte, si
esse

ex civibus assumptis arbitris fquos non omnes, proUstcmtes fiiisse dubium

Antonio Cooke et Domna Clec, manu sua seripto mandavit D. Jacobus Bridges, vir nobihs alque honestus,idein ille qui postea,quum
testati suut,

supremi judicis

in

nequit)

postquam inspectum

est cadaver,

anno

millesimo

Worcester fungeretur officio, sexcentesimo quinquagesimo

atque seria de hac re instituta consultatio,demum hiEc verba lata est scntentia Justo Dei judicio vir iste occidit, quod iii hunc locum inhoneste se gessit.
in
:

primo,regisnomen prouuntiaro non timuit: quam ob causam a seditiosis plurima perpessus est, ita ut vix patibulum effugere valuerit. 33. Domna Maria Numan, conjux D. Joaunis

V. Mariis

itemque

alii$

31. Licet hic obiter et illos

memorare

qui

anno

Numan,

sarri funtts
violaioribus ;

qui a rationibus erat viro nobili Jere-

Numaii,

ait,

millesiiuo sexcentesimo trigesimo septimo mandarunt ut S. Wenefreds imago deformaretur

atque tollorentur ferrese massas quibus innitebanpii. ne prono raperentur aqute impetu. Ambo siquidem qui, licet improbantibus pluribus moderati animi protestantibus, id fieri -impeturfideles

mise Smitli, tunc rectori alicujus e navibus regis Anglipe bellicis, ab fetatis sueb anno quinto

mG

febrium vehementi impetu

in

cam

redacta erat
ut

inembrorum omnium

debilitatem,

annum

etiam agensduodeviccsimum, neque stare neque

soIumpedepremerevaleret.Ossaquoquebrachio-

raverant,

omnesque

qui jussa orant

exsecuti,

paulo post insuetis infortuuiis et calamitatibus ad ceterorura terrorem multati sunt (1).
IV. itifirms
prociil

32. Praecipua S.

foiite pnsitse.

hujuscemodi miracula ad Ipsum Wenofrodse fontem patrata sunt. At silentio

mota ut alterum ex parte prasteuderetur et promlneret; crurium vero ossa prorsus luxata uncias plures supra ossa femorum porrigebantur. Quoniara vero
alteri

rum

ejus ita suis sedibus erant

an. I(j47

praitereunda non videtur segrota quEedam. qu^ quamvis a fonte longe abesset, a morbo tamen
levata
est,

amplissimos in regia aula viros habebat uecessa-

ad

laudcm

S.

WenefrediE. Mense

millesimi sexcentesimi quadragesimi septimi, uxor D. Joannis Glec, in suburbio

civitatis

nempe junio aimi

adjumentum, ut miserte levamen afferretur. Quibus opitulantibus, regiorum medicorum de infirmitate sua sententiam accepit; qui reuuntiaverunt uaturale malo
sibi

rios, illorum sibi expetlit

remedium nullum

afferri

Worcester

posse;

quumque

ali-

liortulaui.

iter in

Holywell

pedibus est aggressa, ut inconmiodfe valetudini, qua tunc erat correpta, speratum inveniret leva-

men. Qujb

quanto post a rege manu esset tacta, non placuit Deo ut hac via valetudini commodfE restitueretur. Inde sestivum bis, scmel hibornum tempus
transegit balneis utens frequentioribus
iii

in

comitatum

Flint pei-

Kidderminster

comitatu

contendens,

quum

in illo loco

apud consobrinum

suum, D. Anlonium Cooke,

(1) Cfr.

Sommerset

aliisque Anglije locis,

qui proptor plu-

divertisset atque ibi

rimas sanationcs erant celebriores,

immo

et

apud

supra,

num.

](i.

tres

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

tres Scotise fontes:

y^.

his vero

unum tantnm

o^f

n.
'icul

assecuta, soilicet ut

surnma cum diffeuUaTe

ne

'

'"^
'^f'''''
'

'^' ^" <="P'-^""

AUCTOHE
C. D. S.

Postea in Galliam deducta est, et ter ibidem tor tivo musto immersa, atque a chri ian" imo rege Lutetia, Parisiorum manu tacta i Fl ad Sichem aliosque pios locos dela a Anui"i nis octodecim hebdomades comnroraia 1n Hnl"
t

X
f
'''

sto
schol

It

""""''
l"
'

.' ''"'"'^^'"'^ '''"'

-^

^*'''"<^'^'- '"di.nagi'''^^iP""^'.

omnes e

ade, Rnw

'""" '''! ^"'''''^ '"''"-""ri"''"'^ "'"' ''"-^ ^*''"'^ 1"*

V"

'''"''""

'f

"""'''''

^"^"^'"^"^

fegl IptibrageMt -7,u IuTh

^"

mLm, n
5": dem

Ilamir/^:^

..:;--!-

qui-

''"'""'''"^'

^^

'"^"'"

^'"^

'^s^^^ll^C^-'

'^P.'':'!

est S. Wenefredse fontem venisse, quin se melius haberet; nihilominus tamen summopere cupiobat tertium piam
illuc

f L"""'^."^: bis jam antea illam ad

f ''l

peregrinationem suscipere, cujus

rei cogita-

somnis ^que ac vigilans recreabatur. Idcirco exacto fere mense maio anni millesimi
tione in

sexcentesimi scxagesimi sexti Londinium relinquens, in Holy well advenit feria sesta post pentecostem, quse erat ejusdem anni dies junii
sexta.

pventurum, ni puer miraculo servatus esset. 35. Gornelius, filius Joannis Nicholai, viri ex pago Tremaine, qui in comitatu Gardigan millia anglica duo a civitate Gardigan distat, annos natus septemdecim, quum jam patre atque niatre

rca alterum talum aliquantum conU.;a e,'a?pel Iis; quare significaretnr quid pessimi fuisset

J IT^

^'>'>'""

"<'^"'^

VII. Conidii

Nicholu i,

anno Hi74 ;

Ubi vero in sacrum fontem descendif, illico ossa sua moveri atque in locum suum vi ahqua rostitui

sentit;

Domna Degg

porro, juvantibus aliis, ex Wolverhampton, qu

cum amita aliorum se famumancipavit. At die vicesima prima monsis decombris anni millesimi sexcentesimi septuagesimi tertii, propinquis jam tenebris, magna subito correptus est debilitate, tantis etiam a genibus ad
latui

esset orbatus, simul

prjEcipue

cum affini

suo D. Paling aliisque ex comitatu Stafford piis viatoribus illo temporeprope fontem aderat,pedibus insistere ccepit, quod annos jam continuos

pedes usque afflictus cruciatibus ut neque incedere neque pedihus insistere valoret. Postquam
autera medici complura remedia, ut emplastra, malagmata, adhibuerant, unmo et cultro spicilloque carnes usque ad ossa perforaverant aut
inciderant, atque hcec protraxerant ad diem usque paschje nullo segroti commodo. sed potius

decem

et octo, debilitate obstante, nequiverat; in

immo

aqua paulum ambulat. Et quum

die

dominica SS. Trinitati sacra se quinta vice in fontem immersisset, in posterum nullo juvante ambulare valuit, atque feria sexta sequenti iter

magno
ut

ipsius detrimento,

ad

S.

statutum denique est Wenefredai fontem deduceretur. Sed

Hiberniam est aggressa. Testati sunt miraculum illud tum ipsa matrona, tum omnes supra nominati, coram Joanne Hughes de Combes et Roberto Price de ^hvyducha,qui illis testimonia
in

ria,

quoniam affmes ipsius magna laborabant penuneque aliud reperiebatur consilium, lecto

feretroque impositus est juvenis, et per

domos
vero,

bon

plebis caritati

commendatus.
illis

Tum

quse est eximia prse ceteris gentibus

alacritas in adjuvandis

sua subsignantibus arbitri aderant. Jam vero si balneo frigido vis inesset occulta, quje membris
sanandis par esset, inutile prorsus
fuisset, post-

qui

Cambrorum summis prenmnest

tur necessitatibus,

ubi

compertum

quo

et

quam

bis in

cassum ad

illud

mulier venerat, ter-

tia vice

rem

tentare. Audierat

autem

S.

vaticiniuni

de tertium explendis
:

in illo loco

Beunoi devo-

G
Clii

eodem

(innoaccessit

VlpmHgiosa irrasei-vatio

quse quum peregisset, miranda sanatione est remunerata. 34. Die quarta aprilis anni miUesimi sexcentesimi sexagesimi sexti, pomeridiani temporis hora
tionis officiis (1)

finem deferendus esset grotus, auxiliantibus pluribus, iter nonaghita anglica millia longum ad Holywell usque perfecit. Quo undecima die junii advenit, dieque sequenti sunnno mane in fontem delatus est; quse erat feria post

quem ob

euJHsdam
pueri suO
''otani

molas

Hugo quidam, filius Thomfe Wilpago Wliitford comitatus Flint villici, natus annos octo et mensesnovem, corpore quatuor pedes alto et congruentibus illi staturae reliquis membris, quum simul cum uno ex condiscicirciter quinta,

pentecostem sesta. Ubi vero primum in aquam immersus, statim se oimiino sanatum persensit, tuni in fonte tum extra fontem ambulare ccepit; atque inde, admirantibus omnibus qui
est

liams, in

lugendam

ojus

infirmitatem

antea

viderant

optima semper nsus est valetudine. 36. Nulla sane ratione efficacius demonstrantur vera miracula

VIIl.Biigerii
W/iiistone,
riri
('

quam

ubi qui ea

fieri

posse

^iimrim
<ielapsi

pulis pueriliter luderet prope officinam

quamdam,

pertinaciter infitiabantur, ipsi ea confiteri coguntur; porro vix reperire est

secta

qu prope a sacro fonte abest, conatus saltu fontem superare, alteram non attigit oram et tres
fere

sectam suis erroribus

prte
illa,

Trnn iilantiuiit, iiinio

obstinatius

et

fcrocius

inhaercntem

Pii>7

passus ab

magna molse

aquariffi rota

in

aquam decidit, qure hoc in loco fertur impetu vehementi; moxque prono flumine e conspectu
delatus est. Perire illum, qui adstabant judicarunt,

vulgo Tremulantium * vocant. Qui quum omnem prorsus divinam efficaciam inesse denegent aquae baptismatis, tanta tamen fuit in Roge-

quam

* Qtiakei-s

neque

id

absque

causa,

quum

pr^ter-

quam quod in manifestum

periculum venerat ne

aqua mergeretur, omnino etiam erat verendum ne contritus elisusque interiret siquidem rotam inter et alvei solum, quod lapidibus stratum erat, vix duarum unciarum seu pollicum anglicorum spatium intercedebat; puer autem in fossam sub illam rotam praeceps ferebatur. Videns autem
:

rium Wethstone fontis S. Wonefredai virtus ut, errore deposito,persanctum baptisma pius fieret catholicus. Vir ille m Sidmore, oppido pagi Bromesgrave in comitatu Worcestcr, sartoriam artcm exercens, et parentum disciplina Trenmlantibus

apuero addictus, quum annum ageret sexagesi-

mum,
esset.

SiEva

oppressus infirmitate adco debilis

factus est ut

jam neque cibos ori admovendo par Postquam autem hebdomadas decem et

(!) Cfr.

supra Vit.

11,

num.

l(i

ante med. (p.7I6).

seplem

744
/UCTORK
C. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
postea, quun; segritudine vel debilitate tentai-en tur, Holywell adicrunt, sperantes fore ut sana rentur; qui mihi renuntlarunt se meliore

seplem

in lecto jacuerat, paululum remissis diris cruciatibus, qui antea totuni, ut ita dicam, perlu-

jam surgere possct, sic erat viribus attenuatus ut nequiret operi cuilibet manum admovere, sed baculis humeros
tamen
fulciens,

strabant corpus, licet

antoa jam

uti valetudine.eic-.

ad stipem ostiatim porrigere cogeretur. Quo in miscro statu quuni annos tres
perseverasset,

manum

testimonium haec subsigno, die secunda octobris

anni millesimi sexcentesimi sexagesimi septinii" Robertus Hill. In eodem tcstimonio declarat

quam - In quarum rerum

aquodam

vicino suo, qui e comicertior est factus

in

tatu Flint oriundus

erat,

Robertus Hill suam ipsius filiam, annos quatuor dccim natam, e morbo rclevatam esse,
nihil nisi

aliquo hujus comitafus loco, cui S. Wenefredoe Fons nomen esset, pluriraos debiles i^egrotosque

postquam'

38.
secnll
stoia;,

frcquenter sanitati esse redditos.

ipsi in

Quo

cognito,

raentem

venit, meliore
sibi in

tandem suadente

aqua ex Holyweli asportata usa erat. Nulla supersunt documenta de miraculh v filhari,,^ XVIII pra^fer fragmentnm quoddam euiliaTt
aiino

hoc fonte auxiliari; quam cogitationera tam fidenti amplexus est animo ut de rei eventu ne minimum quidem moveret dubium. Anno igitur millesimo sexcentesinio sexagesimo scptimo, baculis nitens, iter
aggressus
est,

spintu,vellc

Dominum

qiiod assereatur hodie in archivo tissimi Cardinalis Archiepiscopi

sis.

Emincn-

i72l

Westmonasterien-.

Missa

fiiil

hxc

epistola ab oppido

Holywell die

23 junii 1733 ad

D. Heigham, cni domirdinm erat in via dicta Drury Lane; sed a quonam incertum, quum fragmentum suhscrlptione
careat.

qnemdam

coraitante pueila, ipsius

filia

atque

Hsec itaque in ea epistola legnntur

iioc loco concessas. Ipse vidi

iter, temporc meridiano in Holywell pervenit, die vicesiraa octavi mcnsis augusti ejusdem anni. Nequaquam tanien induci potuit ut se in fontem immergeret, quia id papisnmm atque superstitionem olere reputabat; sed ad oram fontis assidens, aquam ex illa poculo

post plurium dierum

Multas audivi

celebrari prodigiosas sanationes protestantibus

sumptam

bibit,

et

mox

quasi in exstasim est

quamdam Gathariex pago Rockliffc in comitatu Curabcrland mense junio anni 1721 huc venientem impositam asino, comitante eam ipsius sorore E Maria, ut ei in ascendendo jumento et ex eo
nam Harket
descendendo opem
reversa
est.

ferret.

raptus; inde ad

Animal venditarunt
et
feliciter

se

rediens, alterum

poculum

postquam infirma sanata

ejusdem aqua? plenum expctivit; quod ubi hausit,

procul a se statim

donmm

ambos suos baculos projecit, sequemirabiliter, subito atque perfecte sanatum esse animadverlit. Dein multas fundens pr gaudio
lacrunas,

circum fontem ambulavit. Inde

brevi, divina
fidei

mentem

ejus illuminante gratia et

momentis

rite perpensis,

RomauEe cathoHcEe

Biennio post quidam veniens ex Carlisle retulit mihi ipsam bene valere et ibldem esse in fanmlatu. Anno sequente, vii- quidam venit Edino baculis gressum sustentans quibus uni columellarum fontis suspensis expedltus rediit: sed aliquis post mensem eadem inde clam

abstulit.

Uterque

hic

Ecclesije

nomen

infirmus

erat

dedit, et simul

cum

prote-

filio

suo,

stans

(I).

amios undecim nato, sanctum baptismatis sacramentumaccepit; cui clarissimi hujus coraitatus viri patrinorum loco esse voluerut.
gnnm
attes-

37.

Hic

nisi

metuerem supervacanea
mentera tjedio

V. Sanatio WenefredcT Whiie,

rei

e/usdem

tafus est aUer ratEe repetitione iectoris

sectse

nar-

afficere,

anno 1803.
Inter
infirmitafum curationes apud sacrnm fon- Samtionem tem S.Wenefred^e impetratas prxcipue 'Ua*, insignis

totam de

nsseclu,

liberet

subjungere
miraculi

quam coram me habeo

Tremulantium assecl^,
testificationem!

IX.

Ciijus et

Roberti

Hill, severissimi

per oguamsacri
filki

hujusce

veritate

foiillsemorho
relevatn fuii;

G latarum eram exactor, sumquenunc ejusdem urbis

incola, testificor

Liceat saltem nonnulla ipsius verbis referre : " Ego, Robertus Hill, ex comitatu Worcester, qui antea in pago ejusdera comitatus,cui nomen Bromesgi-ave, pecuniarum in pauperum

ea est c^ux exordio q)riBsentis secuJi contigit in muliere nomine Wenefreda White: non quod procligii

gratiam col-

singularitate reltquas superet, sed quia ddi-

genti statim post

eventum instituta inqnisifione

Rogenus ipsenarravit; pergitinde " Quodadme attmel, possum certe testari me novisse illura
:

neque artera suam exercere posset, neque sine bacuhs mcedere, atque adeo debilera ut cibos ori admovere non valeret. Hoc loco refert Robertus Hill Rogerii decem dierura iter et subitaneam apud iontem sanationem, eo prorsus modo quo h^c
in-

optime cognoscere et co^^novisse Rogerium Wiston, qui et Whetstone, vimm sartorem, annos fere sexaginta natum etinhac urbe habitantem; testor me scivisse ilium per hos tres ultimos annos claudum fuisse et infiinmm ut

me

iilam prorsus certam esse liquido constat. Hujus inquisitionis auctor fuit et moderator vir doctissi-

prudentissimus Joannes Milner episcopus i. p. /., qui et ejusdem fidetem relationem ipso tempore in pubUcam lucem dedit
et

mus

Castahalensis

Unde quum fama miracuU multorum

hraretur

{%

ore cele-

summa cathoiicorum exultatione et mtcrore protestantium , his cura^ fuit ut qux inde prxsumptio oriebatur pro doctrina cathoUca de invocatione sanctorum et ipsius catholica; Ecclesix
sanctitate aliquatenus convetleretur. Ilanc
sihi

opcram

firmum

et

debilem,utpote

quem

tribus his ultimis

assumpsit Fctrus Boberts, vir magni inter suos nominis scientise et gravitatis opinione,perfe-

valetudme, artera suam exercere valet, admirantibus valde BromesgraviK incoHs;

anmsfrequenterviderimadostiummeum,bacuIis lulcientem humeros, mendicandi gratia ventitantem. Ex quo vero ab Holywell rediit, firma gaudet

citque edita adversus episcopi libellum fere xqualis

quorum plures

molis lucuhratione (3). Ubi, quod sane maynai ei laudi deputandum, nequaquam fallacibus caoillafionibus molitus est rerum ventatem in dubium vocare,sed totus fuit in fulcienda sectx sux opi-

nione de non invocando sanctorum patrocinio ac

"^ntsy,.lr,,,retothemiyaculoHsct,rcof Wtnefrid
l^oh-erha,,,,ton, at St.

(3)

mite of
in

Winefn<rs IVell, aiias Hohj,,.! Fht.hu-e on the 28 of Jani ISOo: n-ith ohserratLs rcon. B.J ike RR. J.-M. Third ecIiUon, London l^G

documents...

Animadversioiis on a pamphhH enlifled " Authentic . By the Reu. Peter Eoberls, A. M., Reotor of

1-

Llanarmon Dyffnjn Ceiriog and Vicar of Madeley. London 18U.

de

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

Ae cessafione miraciilontm in Ecclesia jiost tem pora Christi et apostolornm, et in prxdicanda naturah vniute aqux frigidx ad rurandos mor~
hos, cujus soli efficaciai

745

mente caper

tur,

unum

s^piusque Deum, ne

tale infor-

nem adscrihendam esse censuit. Quod nltimum quamprohahde sit, faciie judicalnt prndens lector ubi per/er/erit gu^ jam suhjmujimus documenta
a Mdneroanf,iiceeflita,et ad rerhum, quantum fas fud, latnie reddda. Ipsum itaque episcopum jam res fuirrantem audia^nus (I).
inqutrenfe dc

Wenefyedx WiiHesamUio

eacxoffiao

40. Eo tempore quo In comitatu Suftbik munc Hs mei fungebar officio, quuin a

prudontis et

TbTd.
joannc

MUna;

oppido Wolveicertior essem factus nuper in gratmm alicujus incolfe ejusdem oppjdi niinime dubmm esse patratum miraculum; et postea compcrissem hujus facti narratione, spar^im iam disseminata, infmitas moveri fliscfuisitiones'

'Yfhampton habitant,
r'''''^'

^^"^'"^'^'^^- q^

i-^

raur. Et cjuamquam aiiquoties, quando videlicet paulo se mclius habebat, baculo innixa vel etiam id tamen non diu, sino baculo, incedere poterat' numcjuam a doiore aut ab infirmitate levabatur' interdum quin immo se ipsam movere prorsus non valebat, et ut recens infans aliorum manibus e iecto deferenda erat et in lectum referenda yua extrema infirmitate per sex aliquando contmuas hebdomadas permansit, dolore tamen et.am um in spina ot sinistro latere pr^valente. aululum vero a prjedicta morbi graviore tenta-

accidere permitferet, instanter dopreca-

..cto.
G.

D. s.

lone recreata, ccepit uti baculo.

quo sinistrum

ulc.ens

levare;

deb.Ie

controversias, partes

et

meas esse

al.quando nec linteolum

humerum, conabatur sinistrum crus subsed jam infirmum brachium mox ita tactum est ut, non baculum dico, sed et
fei-re,

arbitratus

quemadmodum

sum ut
in'

postulant

sanctfe

Ecclesia;

mquirerem,
vera,

ultimo generali conciiio statuta, in singuia supradicli facti momenta accuratissime atque rite
et

m vulgus ipse afferrem. Ubi ergo

fui,

qu^, cognita causa, reperissem

in

Baculum ergo dextro humero supponens, cogente necessitate, uno pede incedens claudicabat, trahens secum, tamquam jam esset mortuum, totum sinistrum latus.
valeret.
4i^.

van

nec ad caput ele-

tum
quffi

comita-

et

Stratford redux

judicavi, ut

omnibus e re esse iilam ipsam viderem et interrogarem

prte

miraculo dicebatur sanata. Cognovi puellam Wenefredam White nomine, annos viginti sex natam, san.^ mentis nec non animi modesti cujus insuper pudicis moribus et simplici pietati
esse.

derh.II et Dnum Stubbs audierat asseverantes nequaquam ipsi, utpote insanabili laboranti morbo, sperandum esse ab arte medlca auxilium

has igitur summas angustias redacta prorsus deplorata, ut qu?e pluries Drem Un-

Ad

assrruit

gere;

ad ommpotentis Dei subsidium decrevit confuquum vero legendo audiendoque compe-

ab omnibus familiaribus praeclarum tribuebatur testmionmm. Decem amplius annis apud Iionestissimam negotiatricem, Dnam Withenbery in via dicta Salopiensi, ad Woiverhampton, habitaverat Wenefreda, primo quidem, quamdiu hujusmodi laborem praestare valuit, tamquam
ancilla,

infinita Ipsius liberalitate et potentia atque precibus Beatissimte Virginis et S. WenelredEe plures in Holywell. oppido comitatus Flint, miracuio esse sanatos. magno mota desiderio, ad

risset,

illum

locum ut deduceretur

in

animo

cogitabat.
ilio

postea

vero

tamquam

hospes,

vereretur aliunde, ne ita ab hberaretur qui forte ad ejus salutem

quum

Sed
ot

doiore

cujus

nempe
pue-

Eeternam

necessitatibus subveniebant tum quiKstus ex parvulo aliquo ludo, in quo elementa litterarum
ruios docebat, factus,

sancl.ficationem a divina Providentia fuisset constitutus, id ratum ac firmum sibi esse professa
est, nihil

tum etiam

ea in re nec agere,

immo nec

Dn;

Withen-

desiderare,

necessariorum beneficentia. Ecce jam attestationem puell^, qualem ab ipsius ore acceptam descripsi.
soUemniet

bery

aliorumque

quod suaderent qui animje ejus in salutis via regendce curam suscepissent. De consilio igltur
nisi

41. Interrogata a

me Wenefreda White

circa

valetudinem, sollemni JsUm^"'"""'"^ declaratione testatur, parata etiam, si opus sit, dicta sua jure jurando firmare, se a pluribus jam ^ annis incommoda valde infirmaquo usam
esse

P^^*^^'t3"^

suam regram

Rev. D. Walsh, quem primum adierat. tota re cum Rev. D. Blount communicata, postquam is ab ipsa accepisset queenam ad morbi sanationem
iliam inducerent rationes, eas se probare iterque prasdictum permittere deciaravit. Ubi ergo primum ad iter est comparata, in Holywell prolicisci contendit, humili credens fiducia F nec potentiam deesse Deo nec bonitatem, ut quod in tot alios exhibuerat miraculum sanationis, in se etiam exhibere dignaretur quam fidu;

optandam

ex interiore morbo orta,iLa eam affligebat, ut per hos tres uitimos et amplius

valetudine;

qu

annos antequam ad Holy^veil tenderet, iabori suo

famulari exsequendo prorsus inhabilis exstiterit, Primus, inquiebat, morbi sui effectus notabilis
fuerat acerbus in Ijbvo latere doior, qui postea

ciam antequam se

itineri

committeret. alicui

amicfe aperuit. Profecta autem Wenefreda die

etiam tum ad kevam axiliani, tum ad spinam usque pervenit; videbaturautem ipsi quasi in eo
laevum crus ut propter nimiam nervorum contentionem luxarentur; quo
fiebat ut si quando conabatur incedere, post se, ut ita dixerim, crus trahere cogeretur. Frequenter

25 junii, vecta primum publica Salopiensi rheda, deinde altera, sub vesperum sequentis diei Cesattigit; ubi optimam nacta ultemora pergendi occasionem, iu carpento Dni Price, qui in Holywell ad Equum Aibum

triam civitatem

essent Iteva axilla et

rius sine

insuper tumescebat spina, praesertim superiore parto et inferiore; quibus partibus postquam levandi doloris ergo imposita essent caustica et catapiasmata, plurima inde expressa sanie, dufe
in

habitat, reliquum iter confecit et sequenti die ad Holywell bene mane pervenit. In itinere autem et in ipso adventu tam gravibus torquebatur cruciatibus, ut subvereretur

ipsius

hera

se

ne ea fierent vera qua formidare dixerat, ut scllicet

remearet.

domum numquam
tempons septima,
bus, quos

dorso,ab utraque parte

spinae,

effecte

sunt

43. Sequenti vero die, 28 junii,

rimse, qujE plures

menses hiantes permanserunt.

est spinae et ideo capitis

hora matutini
ex

'> mulier

Acerrimus inde ortus

etiam dolor, qui per octodecim ultimos. quibus segrotavit, menses, ita eam sine intermissione
cruciavit, ut in
Op.

peractis quotidianis piis operipraestare constanter consueverat

maximam

formidinem veniret ne

quam

quo Holywell adire animo erat meditata, egressa e domo Doje Humphreys in Via Fontis sita, ad
devorterat,

maxima

difficultate fessa tra-

(IJ

cit., p.

5 sqq.

i^ovembris

Tomus

I.

94

hens

746
AucTORE
C- D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
plures annos familife hac civitate residentis, valetudines regere solitus sum, quoniam nunc mihi

hens menibra, ad locnm cui S. Wcnefrcda^ Fonti nomen, devenil, comitantibns Dna Midghail et Donmabus Bromley, qute ex Liverpool eadem, qua Wenefreda, die Holywell advcncrant. Ex quibus una ipsiin fontem descendcnti benignumprEestitit

Ego

subscriptus, qui
in

Dn Withenbery,

denuntiatur testimonium, ut

adjumcntum. Quando autem

in

aquam

est

scilicet ea cxponain quas viderim atque noverim de proeterita etprcesenti valetudine Wenefredas White, hujuscc familitTB

immersa, tanta admiratione simul ct quasi vi quadani cst oppressa, ut neque scnsus colligcre, neque de valetudine cogitare potuerit, donec vestem, quam descensura in solium induerat, exuere inciperet. Quod quutn in domuncula

ancilla?,

annum nunc vigesimum septimum

:

agentis, h:Bc idco testificor

quod ex tabulis meis constat, ad invisendam Wenefredam nie contuli die senPriinuin,
1

Needham, qua; apud fontem regi-otis minianimo se jam stare potis esse, immo sinistro cruri non minus quam destro inniti, omncs vero dorsi accrbos dolorcs aliasque intirmitatesprorsusrecessisse; verbo, sc omni ex
Dnje
strat, perflceret, advertit

quam morbus tenebat, gravissimis manifestus indiciis. Ex quo morbo etiam vertebrarum dilatatio cum earumdern ligaminum remissione

tembris auni 1802; quotempore,necnonet postea eam infirmam valde atque fegram inveni,
interior

nempe

secuta

est,

et

nervis

rigentibus,

notabilis

in

parte optime vaicre agnovit. Inde quindecim dies in Holywcll morata, bis vel ter rursus se in fonte
abluit.

sinistro prajserlim latere debilitas.

Hac

paralysi

magis ut consuetudini
faceret satis,

et

importunis amiut aliquod ui-

paulatim factum est ut.iamnequerectastare,nec se de loco in locum conferre nisi paululum atque
baculo recto humero supposito, valeret. Ut autem eam aliquatenus recreare a dolore conarer, subindc medicamina ipsi adhibebam aliqua, sive D.
Underhill, qui tunc in Tottenhall habitans eam aliquando invisebat, eadem imperaverat, sive ea

corum precibus
ferius

quam

tuin

counnodEe valetudinis acciperet incrcmenprorsus siquidem sjmata jam erat ex primo

baIneo;porro incedere, currere et laborare ita valcbat, ut quum optimc. Ex Holywell autem Puddington, comitatus Gestrioe oppidum, adiit,
ubi familiaris ipsi aliqua habitabat; indeCestriam
redicns, ibique plures dies
reteiita, meiise

apud necessarios suos

denmm

erant qure huic rci forent usui; im-' primis vero, ut vertebrarum dilatationi occurreretur, probante jnin nominato D. niedico, ab
ipsi visa

mihi

integro a sanatione sua

elapso.

freda

domum numquam
morbo

se rocepit. His addebat

Wene-

se a die 28 junii hujus anni, quo

levata, rursus in pristinam infir-

utraque spinte parte dorsum foramine apcrui; quas rimas per plures menses apertas opera data servavimus. Quibus omnibus nil proficientibus,

die est a

jam

mitatem aut
QuEe
recitata,

in prsEtcritos dolores recidisse.

testiticatio

quum coram

subscripta esset

ejus morbum, ut vera dicam, insanabilem, mortera vero non valde remotam esse judicabam. Licet vero die 14 augusti anni 1804 ultima eam

ipsa

dictorum fidem. suo interposito

nomine,

stabilire voluit.

Wenefbeda White.
aanata,

tamquam medicusinvisissematcjue inspexissem, pluries nihilominus ab iioc tempore eam videre et cum ea colloqui mihi contigit, quin
vice

hanc ihq)Vicem subjedt D. Milner adnoiafjonem, quun<m prior ad teinpua qito jirimum Hlam vulgamt, altera ad secundam ejus
44. Jsfl rehifioni

tamen animadverterem eam aliquid melius

se

habere. Die etiam 22 vel 23 mensis junii nuper elapsi cum ea conversatus eram, paucis vidclicet

editionem perfinet.

ante diebus, quam, uti referunt, in Holywell proficisceretur.

Quinque jarn elapsi sunt menses a quo Wenefrcda ad sanitatem rediit; quo toto tempore
I.

Mense autem sequenti, nempe juHo,

vaIens,robustaet labori deditaexstitit.Sexmillia anglica uno tenore pluries pedibus emensa est,

ex itinere redux csset et obvia mihi in via venisset, maxima admiratione stuporeque affectus vidi eara eadem corporis firmitate
et celeritate incedere,
jetatis puella.

fere elapso,

quum

quin tamen ullo raodo

viee

sentiret laborem;

qua quEevis

alia

ejusdem

immo

sinistro lateri impositum centum pondo onus portavit. Sinistrum etiam brachJum, quod ipsa testanto,morbo suo dm-ante,seseunciaminus

Testata
ultro

mihi insupcr est, et erat cur crederem, omnia evanuisse funesta ^

dextrum, jam eadem prorsus, qua dextrum, pollet ampMtudine. U. Quum hanc alteram hujus operis editionem in lucem missuri sunius, annus a patrata sanatione integer elapsus est, per quem totum ab onmi sua pristina infirmitate Wenefreda reman-

in circuitu patebat

quam

indicia. qute superius

commemoravi ipsam
;

die

prsecedenti advertisse firma atque distentajam esse spinEE ligamina, permanente tamen ipsorum
aliqua dilatationc, quae prfeteritam potius
infir-

et

confinm,runtiuuu.

Aliquando etiani fere tredechn millia pedibus continenter est emensa. 45. Pr^ter lianc declarationem coram me exsit libera.

quam quse prfesens afferret incommodum. Recta jam omnino consistebat, movebatque se cum ea firmitate et alacritate,
significaret

mitatem

quae secundae valetudinis est signum.

Quam

adeo

medk-unim

promptam, rationi erat consentaneum ut ante omnia illoruni honestorum medicorum expeterem

miram, adeo absolutam et celerrimam commutationem fateor me nulla medica ratione, quani quidem crjgnoverim, nullove experimento, quod
egerim, valere explicare.

sententiam, de quibus in narrando Wenefreda nmUos annos '"J^^tirat mentionem. Quia auteni aiter ex his, D. Undeihill, sedem jam a pPEeterito die egerunt,

"^"mraT

Samuel Stubbs. chirurgus.

Domini

Nostri natalicio mutaverat, et ex vicinia oppidi Wolverliampton inlVIanchester migrarat,neIonga necessario intercederet mora, ab ejus testunonio inde repetendo abstinere coacti sumus. Sed

Wolverhampton,

11 sept. 1805.
rjusdemhern.

46.Porro,quuminterpIurimos,quicuinAVenefreda White familiariter egerant, nulli ccrte, post

qui Wolverhampton tunc habitare non cessaverat, confestim adiens, petivi ut de prtedicto facto relationem

Dnum

Dnum
ipsius

Slubbs,

chimrgum eximium,

Stubbs, aptius et consultius de valetudine

tum anloquam

iter susciperet,

tum

post-

mUii subministraret. Qui humanissime sequentia communicavit

quam perfecerat, referre nobis possent, quam qui cum ea plurimos annos in eadem domo vixerant
et apud quos adhuc pergit habitare, ideo Dnam Witlienbery ejusque filiam de his rebus interro-

mecum

gare

tradiderunt

DIES TERTIA NOVEMBRIS. * gareimprimisyisumestQuaBoreprimumdicto eshmonio posteaeademinhuncmodumscnpto rpm t r 0^7011.;^,"'''?'.^';

^'"
^cnpiis mandavit e a(

^*^
^'^'^'^^"i^e

mp

sequentia
:..^/...
..

AUCTORT
C. D. S.

in

h;^^

lilustrissime

Domine,

Carissime Domine,

Mihi id sumo, ut te faciam certiorem jam a decem annis vivere

quie ante hos tres annos interno

Aggredior ea

mecum

tibi

WeneCredam Whiteafifecta

Wenefreda White

breviter exponere

qu^ de

novi, id,

nempe tiniebat ne etiam ex tam mot.one m extremum incideret discrimen

taretur, quia

mcurnt penculnm nonnumquam siquidem adoo debilis mfirmaque videbatur, n[ vetaret D.Stubbs quominus ab uno cubiculo in aliud
VI re
:

incommodo, non tantum laborem pr^estare, sed necme sese adjuvare poterat; immo pluries pr^s ns

atque aperte peraeturus. Per

quantum

pote^o, clure

in extremo sfaro visa est. aliquando etiam prorsus impar, qu^e se in quamlibet paitem moveret; modo

L n V h"'^'"'s^pe eam v.derem.

illos videlicet duos '^"'^"' "''^' frequenter eontigit ut

membrorum

nor

levi

etiam per hos tres annos extremis munita est Ecclesiae sacramentis. Quumque illi a Dnis Un
derhill

Piuries

usu carens, modo immobilibus inerfibusque bracnus stomachi insuper alionunque viscorum qu.^ ad cibi coctionem pertincnt, in^quabile erat m.n.sferium; recordor efenim

inferiorum

Cfr. iium.

medico

et

cumque impcndi

nuilum tamen Unde qm aegrot.-e subvenire solebant pr^dicti mcdici, ubi viderunt eam, morbo ingravescente,
.

Stubbs chirm-go omnes nu^ poterant, impenderentur cur^ serium experiebatur levamen'

appetentiam, modo prorsus de ec,sse;voxaliquando vixaudiebatur;venarura autem pulsus, quamvis valde debilis, raro mea quidemsententiarenuntiarevidebaturinproxirao
doloies ahcui singulan

pu chre affmsse

illi

modo

cibi

morbo

in dies

debihorem

fieri,

certiorem

me

fecerunt
ille

hic circa uitima festa Christi natalicia,

pascha msanabili morbo

esse debere,
si

circa

^gram

dere valeijat.
ineunte

trahere. Ulfimo vero hoc anno latere sinistro fere toto capta, vix aliquantulum baculo nitens inceNibil igitur proficionte

puelte abunde aliquamdiu vitam posset

afflictse

opinabar rem ad nervos Quomam vero v.debatur ipsius corporispertinere! E constifutio esse paralytica, timore mihi aliquando innato ne morbus ex infirma spina oriretur. effectum
est,

quamquam

valui adscribere-

quantum

que parte ejus

diatat.oiast

recordor, foramen aliquod ab utrarei qu.^ videbatur vertebrarum

medicorum opera, quum mense junio superiore exposuisset mihi optare se ad S. Wenefredae adire fontem,
ut infir-

levamen impefraret, buic rei tentai.d^ assensum pr^stiti; sed quia summopere verebar ut qusE adeo debilis erat itineris labores tolerare posset, utve umquam domum vivens rediret, crumena ipsius reposui scliedulam

mitafis suae

omnes ^que frustra fuerunf, ita ut demura, inutili defat.gatus exspeclatione, u.orbum prorsus
med.abilem esse pronunciaverim. Quod accidit circa prox.ma Domini natalieia.
Devotusservus, JOANNES UnDERH.LL.
Manchester, die ISseptembris 1805.
irro-

illud in cassum. Major autem est adh.b.torum medicaminum nmltitudo. quara ut eorum omnium meminisse posslm; de cetero

si

Postquam igitur die 25 mensis junii hujus anni ex Wolverhampton Gestriam est profecta,
die

quredocebat quEenam ea esset,undeve veniret ut' qmd accideret, continuo de re ipsa monerer'

Ad RR.
48.
jecit

D>

vel

M.

5 juiii litteras a nescio quo accepi, quibus rogafu Wenefredffi certior fiebam illam

brorum

omnino memin

usum

recepisse

atque

perfectam

Huic documento rtirsus dupUcem hanc subD. Mdner adnotaUonem (locis

indicatis

lUr,

tractandte vel invisendi nofi vocabant, morata, extremo raense julio Wolverhampton redux, ostendit se a pristinis

vemssesanitatem. Ipsa vero aliquot diesCestrife alusque locis, quo eam res

prxc.)

num

eam
]ysi,

I. Ex ipsius grotce. necnon ex utriusque Dn-T Withenbery testimoniis constat numquam

horrendisque doloribus prorsus levatam, rectam,

dextro brachio fuisse oranino captam.

quando totum corpus.

nisi

robustam etlabori iinpigre incumbentem, ambulantem etiam currentemque et qure antea sinistra manu nec baculum ferre valebaf, jam eadem
;

universali irruente para-

fere iramobile reddebatur; soHta infirmitas erat pofius hemiplegia

usu smistri
II.

elenim ejus quiedam. qua

lateris

hanc autem usque diem eadem optima permansit gaudens valetu-

grave toUebat pondus.

hboro privabatur.

Ad

dme; quodmanu mea

testor.

W.
W. Hampton,
Ego,
cari
filia

WlTHENBERY.

die 13 septembris, anni 1805.

dictffi

supra

W. Withenbery,

testifi-

possum

et testificor vera esse

qusecumque

hic

Eegrot^ morientibus fif, penna adraoverentur, euraderaque, quum die sequenti Dnara Withenbery breviter raane inviseret, de ipsius Domnffi valetudine esse percunctatum addens putare se tempus non esse tale quid de'
labiis

Minime denegat hic D. medicus Wenefredara interdum in eo visam esse ut moreretur- et re quidem vera asserunt DnaWithenbory ejusque fiha ipsum saltem semel imperasse ut
sapores
varii, ut in

supra narrata sunt.

misella

Wenefreda White

sciscitandi.
ite,n,u.

W. WlTHENBERY jun.

49.E comitaf u Lancaster redicns, per Liverpool

urbem

Ad RR. DD. Drm.

^Kdicits
4^7.

iter d.rigere placuit,

quum

M.

valde cuperom

*"trowt,es,

Paucis post diebus

quam

haac testimonia

accepi,

quum

invenire atque interrogare tres illas niatronas, in ea urbe coraraorantes, quas sibi in Holywell occurrisse et secum, ipso quo curata est

in comitatu Lancaster aliquibus

tempore

negotiis vacarem, Dnum Underhill in Manchester conveni, eo animo ut ejus de

praesentes fuisse puella erat testata. Industria igitur atque huraanitate amicorum meorum
feli-

Wenefredte White

valetudine,

quo tempore

ipse

eam

curabat, audi-

citer contigit, ut ipsas tres invenire et brevi illo tempore, quo ibiconstiti, eis colloqui

cum

potuerim.

748
AucTOBE
C. D. S.

DE SAIVCTA WENEFREDA.
Unaqufeque
igitur seorsim, vocatis testibus,

rini.

triam

meam

ei in
;

balneum dcscendenti adjumen-

Qj.^ j-jj^p

renuntiavit, quae postea conscripta sub-

tum
Dnte

prtebere

signavit

cum ipsa tum ad Humphreys domum redii, tum eodem mane

et brevi postea
:

Liverpool, die 27 septembris anni 1S05.

Ego

infrascripta testificor

me

in

Holywell

cum

ad abbatiam Greenfield contendi ambulabat autem recta et valida; dicebat se esse omuino ab omnibus infirmitatibus suis levatam; quodutique
credo.

parvulo puero, privigno meo,

iter

habuisse; ubi

die 27 mensis junii proxime elapsi pucllam

dam

ex Wolverhaniptom offendi,

quamWenefredam
infir-

Die 27 septembris 1805.

Eliz.

Bromley,

White nomine, quje ideo se huc

mitatis.

contulerat, quia

High-street, Liverpool.

sperabat se impetraturam esse sanationem

qua

tota altera corporis

parte afflige-

Adfuerunt supra

scriptis testimoniis

eadem domo, qua ipsa, eam vix in cubiculo aiiquot passus incedere posse,quin baculo alterum humerum fulciret. Sequenti mane, die 28 junii, quando cum supradicto puero et Dabus Bromlcy eam ad
batur.

Quum

vero

in

Rev.TnoMAs
J.

Fisher, Edmund-street.

divertissem, adverti

Slater, Steel-street.

52.

Ex Liverpool
et

in

Holywell
quibus

redii per in

Pud-

etpme,"^'os,

dington

Cestriam,

civitatibus,

fontem ire contendentem comitabar, magnam ipsam experiri difficultatem ad locum usque, etiam juvante baculo, perveniendi lestis fui. Sed vixdum ab uno momento in balneum dcscenderat,

rogante me, testati sunt viri bonesti, in Puddington nempe Dnus Thomas Weld et Rev. Dnus Radulphus Platt, Gestrife vero Rev. Dnus

quum

interroganti miiii

quomodo

se haberet,

asserit se

habere.

Jam

cum

aliis

fervorem caloris cxperiri et commode vero, resumptis vestibus, mecum et sociis in diversorium rediit, maxima
et alacritate, relicto

incedens

cum firmitate

etiam

prope

fontem, in sanationis testimonium, quo nitebatur baculo. Sumpto deinde cibo, nobiscum

ad abbatiam Greenfield, quEe ferc duo millia passuum ab Holy^vell aiest, ambulando perrexit,
indeque item
rediit.

Wenefredam White m eisdem locis eo tempore preesentem adfuisse, quo ipsa testabatur, et quindecim circiter dies in utroquc simul E oppido connnorantem per totum illud tempus optima valetudine visam esse gaudere. 53. Jam in Holywell redux, quum comperissem mmmUi qm ibi diem supremum obiisse D. Price, tabernarium yai in ^o/yw// ad Equum Album, viduam ejus, quse nunc cauPenswicli,

ponam

exercebat, adire studui, quo de nonuullis

adjunctis, quae

Wenefreda White
dictis

narrando

Atque, ut

niihi ostenderet se

protulerat, fierem certior.

prorsus esse sanitati restitutam, ab uno colle cita decucurrit,dicens aliqua in liunc modum " Hodie
:

Quantam autem

jusce narratio
attulerit,

Wenefred

huconfu-mationem

mane

firmius,

quam

ego valebam, incedebas;

loquente statim

nunc vero

te celeritate

possum

ex hoc testunonio apparet, quod ipsa litteris mandavi, praesente atque

vincex-e.

ISABELLA MmCHALL,

audiente aliquo amico; quodque quum corara ea recitatum esset, suo nomine adscripto confu-mari
voluit
:

ex Gerard-street, Liverpool.
qutelUiin

50.

Quando simul cum Dna Migdhall

Elisabeth

et fratria

fontem

mea
27

Ego subscripta recordor ante Iios duos menses puellam quamdam ex Wolverhampton, litteras ad me ferentom viri mihi optime noti in isto loco
habitantis, Cestria in Holywell venisse

descendmti

junii,

Bromley adveni in Holywell, die obviam habui in domo Dn* Humphreys,

quodam

ad quam deverteramus, Wenefredam White, quae ipso die mane huc advenerat, infirma valetudine et languenti altero enim corporis latere capta erat, totumque corpus ita erat incurvatum, ut
:

vectam. Quae debilis valde et infirma, etiam adhibito baculo scalaria non valebat ascendere, nisi ancilla niea juvante. Quum
igilur feria quinta

meo

carpento

mane apud me

advenisset, et

mox

divertisset

ad

domum

Dnai

Humphreys,

axillaejus emineret

quantum
ego,

in latitudinem patet in illa parte cor-

manus mea; quod

poris,

manum

Wenefreda postulante, imponens, verum

agnovi. Sequenti die quuni mane ipsi ad fontem eunti comitem me adjunxissem, intrantique in balneum pr^esto fuissem, in aquam eam immersi;

mane rursum me adit, pulchre F incedens recto corpore, rogatque quomodo valerem. Respondenti vero mihi me eam non cognoferia sexta

item

Sum, Inquit, puella verhampton advecta est.

scere
:

"

illa

qUEe heri ex WolIstane,

aio,

quse

baculo innixa venit?

quo

facto,

repente e manibus meis elabitur, idque

Baculum

utique, inquit,

ea ratione ut

nequaquam

id fieri potuisse existi-

mem,
rasset.

nisi mirabili

modo integras vires recupeAhquamdiu autem diutius cum fratria

ad

mea
* t!ie

in fonte

indutse,

Domum

morata, postquam rursus vestibus Fontis * accessimus, inveni

WelMiouse

Wenefredam

AVhite, quse baculo suo signa quteindebat: quae postea me prEesente ambulans et currens aiacriter, sanatam se esse fidem mihi

dam

ad fontem rehqui. Sanata enim sum ab infirmitate mea, ita ut ipso hoc mane pedibus ad Abbatiam iverim indeque sim regressa. Magna quidem defixa sum admiratione tantam in illa patratam esse commutationem. Post hcec autem ipso mane circa forum ambulavit Wenefreda, dieque sabbati vespere mecum theam bibit; optima autem
videbatur
uti sanitate.

JoANNA Prige.
54.

fecit.

Maria Bromley,
Tithebarn-street, Liverpool.

His peractis,

domum reperire

in

animum

ct

)>'orl>o

Die 27 septembris 1805.

astiterunt,

Sl.Vidi Wenefredam\VTiitein domo Dnae Humphreys die 27 junii vespere, debilem, gravi infirmitate, ut apparebat, affectam,et baculo innixam

ad quam Wenefreda White in Holywell diverterat, indeque ad Domum Fontis me contuli; in utraque autem domo, praeter eos qui ipsas regebant, alios etiam inveni testes qui ad priorum dicta confirmanda paratos se exhibuere.
induxi,

admodum
Z?'"^'"'

Jam

claudicantem; iterumeam sequentidiemanevidi, quando ^gre ad fontem pergebat adverti fra;

vero, sicut in Liverpool feceram, ita et hicid firmum ratumque habui, ut in exscribendis quoe

referebantur, iisdem,

quoad poterat

fieri,

uterer

vocabulis

DIES

TERTU NOVEMBRIS.
hora
circiter

vocabulis quibus testes utebantur; utque recitatis distincte coram eis qure ab ipsis clicta notave-

749 vemsse baculo iimitentem; eamdem die sequenti,

temporis matutini dccima, rur^us se

auctohe
^" ^- S.

ram,

tum demum eorum expeterem apponi

'

subscriptionem. Ubi autem tales repperi, qujbus facultas csset qujE scirent ipsi scriptis consignare
id ut prpestarent orabani.

quammS. Wencfred^ Fontem

conspcctum meum dedisse, omnino recto stantem corpore, et ab infirmitate curatam, postdcsccndcrat.

Ego Maria Ilumphreys, ex Holyweli, memini

pueliam

quamdam domum meam

Eduardus Wright.
Holyweli, die 30 septembris an. 1805.

27 junii, qure erat hebdomadis batur autem valde languida

devertisse dic feria quinta; vide-

et debilis:

pedem
sibi

sine bacuii adminiculo vix valebat movere, defatigataque plurinmm, lU aliquamdiu quiescere

Ego
vidisse

liic

attestor ante hos

quamdam
etiam

fontem comitibus Dna Midghall et utraque Dna Bromley' hora circiter septima matutina profecta esset' circanonam rediitabsque baculo, rectaincedens-

rogabat. Et re vera per duas horas lecto incubuit.Sequenti vero dic quuni ad
liceret

me

White vocari
baculo
sequenti

tres menses me quK se Wonefrodam dicebat, magna cum difficultate, juvante, incedentem; qu^ die

puellam,

qunm ad me currendo venisset, neque ullomodo claudicare videretur, narravit mihi se semel in fonte S. Wenefredae immersam, statini a
morbo
esse curatam.
Elis. Jones.

autem se belle valere baculum reliquisse.

dicebat

et in

Domo

Fontis

Maria Humphreys,
Well-street.

Holywell, die 30 seplembris, an. 1805.

Holywell, die 30 septembris an. 1805.

Memor sum mc
quadam
quinta

ante hos tres menses feria

in

Wenefredam White

domo

Ex omnibus qute in Holy well audiebam, etiam cognovi plurimos etiam inibi superesse, quolquot videlicet Wenefredam diebus 27 et 28 junii viderant, qui parati essent,
57.
illud

unde,

rite.

Pm^ensis

allato

DnEeHumphreysvidisse, valde infirmam, quantum ex specie dinosci poterat, multum claudicantom et imparem qu^ sine baculo incederet

sensuum suorum
sanationem

quam

testimonio, mirabilem tostari puella aegrota a mane die

diei sequentis erat experta.

27 junii ad meridiem

nempe sexta, mane eadem domo, at ipsam, me valde admirante, ambulantem firmo gressu
seciuenti,
feria

die

autem

eam mihi

occurrisse in

et

pulchre valentem. Asserebat autem se ad fon-

tem, qui in hac urbe habetur, vires suas recepisse.

ROBERTUS ClUBB,
HoIyAvell, die SOseptembris
etpaucispost

Nullum vero prorsus testimonium audivi vel comperi, quod factum narratum aut negandum aut in dubium adducendum suaderet. Insuper de ii? qui in Wolverhampton habitant, antea jam eram monitus omnes omnino, qui cum domo Dn!B Withenbory aliquam consuetudinem haberent, prompto animo testaturos esse tum de languido

atque
in

infirmissimo

habitu

WencfredEe

an 1805.

55.

Ego Joanna Needham,

custos

DomusFontis

Holywell, recordor puellam quamdam una ''t"llr' circiter hebdomada ante festum diem cestivi solstitii (qui boc anno in chemo julii incidit) carpento D. Price vectam Gestria ad hmic fontem advenisse, languida valde utentem valetudine, et satis

Walliam iter susciperet, tum de firma prosperaque, qua utebatur, valetudine, quando uno post mense inde erat reversa. Supervacaneum vero duxi plura audirc atque examinare testimonia. quoniam qua? jam facti
veritatem significabant longe abundantiora esse in quolibet forensi judicio solent requiri ut res vel maximi momenti vere evenisse existimetur.

antequam

videbam quam quse

commotmn animo; mea autem

rato

sententia despe-

morbo tenebatur totum alterum ipsius corporis latus. Postquam vero in balneas deseendeG rat, vidi eam ambulare, domus mese scalaria
currendoascendereatqueab
dere, quasi ingenti

58.

monia

Animadvertere autem juvat htBcce testiillis omnibus instrui adjunctis qu?e docti

(e.iimn

"""'o

ei

scriptores,

immo

et rigidissimi critici in hls

rebus

?"'''''f.

motam

currendo descengaudio quod recupeeis

postulant, ut

earum assentiantur

veritati. Siqui-

dem non tantum pulcherrime

quoties de iisdem rebus

conveniunt testes

rasset sanitatem.

Baculum hic reliquit, suo nomine; plane autem videbatur

inscripto
e

sermonem hahcnt, sed

morbo

recreata esse.

et quando alii alia in narrando addunt adjuncta, omnia tum inter se, tum eum Wenefredfe White

JOANNA NeEDHAM.
Holywell, die 30 septembris an. 1805.

dictis

eximie congruunt. Neque

fieri

potuit ut,

communicatis consiliis, longam falsarum rerum continuationem seriemque exeogitaverint, utpote

qui

Memoria teneo

singula supra scripta adjuncta.

nequaquam

unius

conditionis,

religionis,

Maria Needham.
Holywell, die30 septembris an. 1805.

patriie atque domicilii essent; reperiuntur siquidem inter eos protestantes, catholici, Angli, Wallii;

aliqui

in
alii

Wolverhampton habitant,
in

alii

in

Liverpool,

Holywell; verho,

ita constituti

Eadem

recordor.

sunt, ut

maximam partem ad hanc usquc diem

aliis

JOANNES HUGHES.
Holy^vell, die
coiispexere;

alii

ab

ignorentur.

Dc

his

vero

rebus

30 septembris an. 1805.

testantur, quce aperte atque

runt,

propalam accideaut nobis tempestate,

neque

eae

in catholico aliquo saccllo

56.

His documentis ultimo

denmm

loco subji-

templo, sive remota

quadam a

cere volui sequentes litteras testimoniales, ciuas

ad

me

Rev. D. Wright

in diversorio attulit

Ego
quse

infra scriptus testificor puellam aliquam,

sed in balneis protestantis cujusdam civitatis, atque non ante hos quatuor menses; porro omnibus et singulis plane perspectum erat, si forte falsi quidpiam nomine suo consignarent, fore ut

nomen se haberc

aiebat WoncfredamWhite,

ex Wolvcrhampton, die 27 junii 1805 ad

me

perpetuum inde incurrerent periculum ne, fraude patefacta. in horainum venirent vitupcrationem
:

monueram

750
AucTORE
G. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
quam
fiddissime latine reddifa
et

nionuerani enim singulos

in hi

me ipsorum testlmonia publicum esse emissurum. Referunt demum

testes facta

chronologicam disposifa,
qu3s sunt
et

jam

secundum seriem n

quse, licet

constitutis in

rerum

natura legibus adversentur, ejusniodi tamen sunt,

quaj ipsorum testium dici debeant judicii atque
cognitionis,

sincerifutem
ef

quidem fionnulla qu^ Clarkii non solum

diserte infitiantnr,

proferimus. Iter miraculi veritatem

in duhium non famen hujus-

vocanf, sed

quippe qua; immediate sub sensum

cadant. Viderunt videlicet pueliam spina incur-

vata distortam, dextro latere propter paralysim

dicam.jam prsemortuam,bacuIo juvante repentem, omnibus moi-bi acerbissinii atque desperati signatam indiciis; quae exiguo
et.

captam

ut ita

vim infringere valeant (\) SoIIemne testimonium a Ghristophoro Clark coram comite de Denbigh * magistratibus aliisque,dictum in Downing, Holywell, die 10 novembris anni 1859.
ut ceterorum
1.

modi

61.

.v^'"^'""

FilTr'"''

^^^^^

obviam so dedit recto stans ambulans et currens firmo atque alacri gressu, omnimodis optimae valetudinis manifesta; exiguo post tempore, inquam: etenimbi post mensem, illi post diem unum, nonnulli tribus vel duabus horis, immo paucis tantum elapsis mopost tenipore eis
corpore,

Christophorus sexagesimum sextum; domicilium habet in Woolley Bridge,

agit

Annum

qui

locus circiter
chester,

duo
Is

millia a GIossop, prope

Man-

distat.

quum anno

tBtatis

decinio

sexto, in octava

peditum

legione, militiEe

nomen

dedisset. aliquot post annis,

amio nempe 1816

mentis.

Qua

in

re

multitudinis

experientiam
:

confirmat virorum doctorum sententia

duo enim
subipso-

propter caligantes oculos missione donatus est' quin tamen annuum ipsi publice prsestandmn statueretur; sed quum, septem interjectis annis,

DD.

niedici, qui

annos plures

tegrota? puellpe

venerunt, miserabilibus verbis valetudinem ejus

ponunt ante oculos, atque declarant

omnem

rum artem in morbo puellfe curando frustra fuisse quem idcirco jam irremediabilem repu:

oculorum usu prorsus esset destitutus, ubi priea legio, in qua olim meruerat, ex Candia redux fuit, annuum sibi stipendium tribui postulavit; quod facere ideo hucusque distulerat, quod

mum

litteras amiserat, quEe

suam dimissionem

testa-

tabant.
miractdi
verttas

bantur.
Ipso igitur petente,

59. Ex his itaque jure ef marito condudH D. MUphnte ^- ^f ^iQ^g gfiam ^^rorsus co7idudendum : Tanta
igitur oculis meis affulgenteevidentia, quid mihi judicandum, quid pronuntiandum? Scio equidem

evocatus,

quum

coram consilio in Ghelsea a D. Glerk, militum valetudini

pr^posito, esset inspectus, cekcus i-enuntiatus est et idcirco in beneficiariorum numerum relatus,
die 5 septembris anni 1827.
dies non, ut fieri solet,

procaciter nimis Deo, veritatis amatori, iliudere illum, qui qualibet fallacia aut fraude prEecIaram
ipsi

Abhinc

in singuios
ghj]],-

navare operam reputet; scio nullo istiusmodi subsidio neque totius rei christiance causam

neque prEecipue sanctam Ecclesiam catholicam indigere. Sed illud etiam compertum habeo ignavi esse animi atque perfidi, ne vellicent aut irrideant
profani et increduli homines, Altissimi manifestationes atque mirabiHa opera negare vel occulere.

denariis, quia nempe puerulo egebat, quo duce uteretur. Missis autem ante hos tredecim annos a militice

cum tribus denariis cam anglicam cum novem

unam marcam angiicam * accipiebat, sed unam mar-

summis moderatoribus ubique

rent ut
illi

litteris,

quie jube-

qui ob csecitatem

annuum

accipiebant,

Non dubitabo
ScripturEe, in

igitur declarare, verbis

usus sacrae
sana-

iterum ab aliquo militum medico examinarentur, secundum prsescriptum inspectus est Chr.CIark a

hac mirabili

et supernaturaii

quodam quadragesima^
in Clones,

tione esse digitum Dei (Exod. VIII, 19); porro

septimee legionis medico

in

hac misera eetate, qua ubique vitia dominantur atque incredulitas, Deum non sine testimonio semefipsum reiiqmsse (Act. XTV, 16), vel, ut plane
et

oppido comitatus Monaghan

Hiber-

nia,

et

cskcus

(ienuo est judicatus. Quotannis

exinde mense julio mittebatur a supremo militiGE consilio formula typis impressa, qua locis signatis

aperte dicam, evidens miraculum patratum

interscripta ipsi Clu-istophoro

esse in

medio

coram

congi-e-

nostri.

gatis in ballivia civitatis

Manchester Gomilatus

t JOANNES MlLNEH.
Wolverhampton, die29 octobris anni 1805.

magistratibus, testandum erat

caecitatem.
62.

suam perdurare
m-am
magistra''^"*
'^'''^^"''""'''

Idem

igitur,

quum

die l^ novembris, qute in

feriam hebdomadis sextam incidebat, ad S.Wene-

Vl.Sanatio Christophori Clark,

cseci,
Cliristophori
Clarkii,
visuin,

anno 1859.

guo

Non mimts insigne sanatione Wenefredx censendum videfur prodigium

rari dignafa est
loi-um orbatus
in

fontem venisset, flexisque genibus Deum et beatam virginem suppliciter orasset, oculos suos fontis aqua abluit. statimque lucem vidit. Fusis deinde abundo prjs gaudio
fredae

omnipotentem

Irtgiuta

White quod divina bonitas yer infercessionem S.AVenefreds opeChrtsfophoro

ClarJc
:

lacrimis,

quum

oculos detersisset, distincte

fascise

jam
filiae

agnoscebat indicabatque quo colore

suae, sive

amplius
tinnis riiruerai,

quum jam ab amplius

esset,

qui

triginta annis lumine ocu-

filii sui focale aliaque essent infecta. Confortata abhinc ita in dies est oculorum ejus acies, ut hodie firniior etiam sit quam erat ante-

apiid fontem
S.

anno 1859 apud sacrvm

recepif.

quam
e libro
vit, et

Wenefredic
repente
ftdepti,

fontem repente visum

cfecus factus est; nobis etiam prEesentibus

Accurate, stafim

postquam id

majoribus typis impresso nonnulla recita-

contigif, in

eventum inquisivit nobi-

quod

lissimus vir Viceco7nes Fielding, (posfea, morfuo pafre anno 1865, Comes de DenbigkJ, func supre-

esset diei tenipus in parvulo horolo-

gio rotato subtiliter agnovit.

High

Sherifr

mus in comitatu FUnt magisfratus regius -, neo ullam diligentiam prstermisit utperse etper alios qusecumque iestimonia ad rem in jjlena luce
candam juvare possent, colligeref. Testimonia illa, quorum autographa hodie in p-esbyterio catholico aimd Holywell asservanttir ex anglico
, f

(Subsciptum)

Christophorus f Clark (cujus hoc signum)

Testes

coUo-

MaRIA FlELDING
Denbigh
Jos. L.

sermone

Patterson.

1) Cfr. infra,

num.

68-74.

62.

II.

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

(ittestaiionc

filifccaiiponis

apifJ

qnem

diveiierat

Sollemne testimonium ab 63. AnnaTimlin coram co.nitc cle Denbigh, ma-istratibus aliisque dictum m Downing, Hoiyvvell, die 10
ri.

751
ervoxvln'''

it'

^"'T'"

'''' '''' t^^-tando

'VUCTOHE
C. D. S.

novembris'

anni 1859.
Testis
fiiia

aute,n ciarke sumptus publicos in singulas hobdocas.

est D. Timiin, qui in

bulum

exercet.

Ad

Holywell sta
die

iilorura

domum

bris hujusce anni devertit hospitandi gratia Chr. Clarlc, cui parvulus puer dux itineris erat Advertit testis Christophorum prorsus esse caecum, ita ut puerulus ipsi potum parare atque fundere, escas etiam manibus ipsius

H octo

madas duodecun vel quatuordecin. marcas Non prorsus. sed ex parte

angli-

tantum c^cus

Ex
G6.

EEdibus civitatis.
tabulis dispensationem

V Ex

referentibus * in Salford.

annuorum

plurima
* Pension
Office

cogeretur.

Oculos

c^ci subalba

admovere memhranula

tegebat.

Die 54 novembris anni 1850.

Carissinie doctor Noble,
officii virum tabulaSeys nomine, qui epistolam tibi dabit ex qua de rebus ad nobilissiraum virura

Quando vero

a fonte die

1-^

novembris regres-

sus est Christophorus, colorem com^e testis aliaque nmlta indicavit, narravitque quomodo visus
sibi esset restitutus.

Ad^teinitto rationura mei

*,

num

''

(Subsignatum)

Fielding et

Quartermasler

AnnA TlMLlN
Testes

MarIA

bus araphssime docebere. Ipsi nobilissimo viro rescnpseram, statira ut ab eo ex Holywell, Downing.m comitatu Nortliampton*,acceperam
litte-

benefic.arium Christophorura Clarke pertinenti-

FlELDINC.

Denbigh
Jos. L.

Paterson.

accfdimt,

64.

m. Testimomum GuUelmi
Div.
1",

remiserunt, qui hiyusce rei publice gerunt officium. Ipse autem facile adverles non ita omnino constitutum esse ut nempe sex denarii
prseter soiitos
sibi

ras; ast epistolam

meam

immo

Flinl

ad

me

sumptus

qum

diutiir-

Beady, tribuni

militaris.

nam

viri

cwcitatem

Manchester,

ceiiam
rrddant,
*

diell novembris anni 1859.

comparet, tribnantur, sed potius ut ille marcam anglicam unam cura denariis novem accipiat, quia omnino ca;cus est atque idcirco missione donatus. Hc quidem Jn htteris meis nobilissimo viro explicabara:

honirai, ut

ductorem vi

Major

Tribunus * Ready plurimum saiutai virum

nobilissimiun Fielding.

rum

Quod spectat GhristophoClarke, qui olim in octava peditum legione

fecit,

nunc precor ut eum humanissime velis dorere Quo agondo gratissimum facies fidissimo
tuo
G.

quje

stipendium
publicis
rei

asserit

praedictus

Ready ex
Clar-

Ready tribuno

et

militaris

tabulis

constare

ex principibus militum uni.

Doctori Noble.
etc.
etc.

novem

kium, quia omnino caecus esset, die 5 septerabris anni 1827 esse exauctoratum, publicosque nanctum esse sumptus, marcara anglicam unara cum
denariis per singulos dies; additis

nempe

67. VI. F. 40364.

Ex

regio

valetudinario

in

puerulum vife ductorem compararet. Non equidem animadverti utrum puero comite singulis vicibus ad me ternis mensibus pecunice accipiendtE gratia accederet. Ipsum autem Clarlce habeo bons indolis hominem. In tertiapagina ejusdem foUi, in cujus duplici
sibi

solitEe stipi denariis sex,

quibus

Ohelsea in meridionali Wallia.

ofTicialium

jntblicvrum

Die 6 decembris 1859.

Domine

carissime et nobilissime,

priori scripfa sunt pra^cedentia, addidit eadem

nia7ius

Demandata niihi provincia est, ut te faciam certiorem huc advenisse quam die 3 hujusce mensis dabas epistolara, atque ut te raoneam
quo tu in hac epistola, cujusmargine hic est appositura (Ghr. Clarke.olhn octav^ legionis militem), non ftiisse anno 1816, quo nempe tempore missione est donatus, ab ullo commendatum ut corara hujus que nomen
in

hominem

illum de

Testiacor,

quantum optmie comperi,

qui
fecit,

Ghrislo-

phorum

Clarke,

oUm

in

octava peditum

legione stipendia
3 octobri anni

cfecuni fuisse

quando die

1859 a

me annuam pecuniam

publice

datam

accipiebat.

G. Ready, tribunus, ex prinStaffofficer

vaietudinarii curatoribus examinaretur; quo ex facto illud conjicere licet illum a suo prjeposito

cipibus militura

unus

non
rios

*,

annuis tribuendis prsefectus

in
1''

fuisae taiem judicatum, qui inter beneficiaannuraerandus esset.

Coram

divisione

in

curatoribus tamen delata rcs ejus est

Manchester.
tfstimonia
*

die 5 septerabris anni 1827;

quo tempore quum

65. IV.

Ex domo

praspositi securitati publicee *

Consubulary

in coraitatu in GIossop.

Derby. Prjefecturie adininistratio * Die 11 novembris 1859.

oranino c^cus esse videretur, sumptus publice iili decretus est in singulos dies marca anglica una cura denariis novem; quo ampliorem
ca;cis

Superinten-

(enfs Office

Proefectus Williams certiorem facit D. Vice-

comitem Fielding, quum in virum illum Christophorum Clarke, de quo idem vir nobilis in sua
nesterna schedula meminit, ipse qusestionem haberi jussisset, repertum esse ab his sex ultimis
annis Glarke in
i'era

non licet. Nullum vero in hoe valetudinario reperire est documentum, quo efficiatur illum postea ab aliquo ex proepositis valetudini militum esse inspectum; neque ceterum necesse fuit ut id fieret. quoniam multo ampliores accipiebat sumptus,' quam qui nunc viris omnino ceecis per leges tritribuere

bui sinuntur.
In litteris
tur, id

Wooley Bridge habitasse, uxohabere atque liberos; uxorem quidem pileo-

autem qute dimissionem

asseritur, ejus

ejus testan-

tantum

csecitatem videri

ex

752
ArcTORK

DE SANCTA WENEFREDA.
in eo esse

ex ophthalmia quadain proficisci. Meruit autera annos sex dies trecentos et decem.

mutatuin inde a phu-ibus annls ad hoc usque tempus.

Tui sum,

vir nobilissJme, servus

Sum

tibi,

vir nobilissime, devotissimus.

obedientissimus.

F. Summer.
7 1 X. Epistola viri nobilissimi Eduardi Howard ad virum nobilissimum Fielding. Carissime miatque nobllissime D. Fieldlnw
.

A.
* Secretary

J.

MoNHEAD,

in valetudinario

scriba ab epistohs atque

9'<onm
tamen
f^ffinnationea

tabularum cuslos
68.

*.

and
Regislrar
et

Ad
Vn. Nos infrascripti, cognovimus ante plures annos Christophorum Clarke. vidimusque illum siBpo ab alio in incedendo dnctum. Credimus eumdem Cfecum fuisse ad mensem usque novembrem anni 1859; quo tempore quum ex Holywell rediret, affirmavit nobis se, oculis in fonte S. Wenefredse lotis, visum recepisse; quod
cur in dubium vocemus, nulla nobis est ratio.

te

schedulas tuas remitto simul

et litteris

cum mag^

guorunt'
ejus

stratuum relationibus

ab aiiquo decu-

dam

rione datis. Animadvertes

civium.

auteni has ultimas scntentia?non favere, qure Glarkium CEecum fuisse pronuntiat. Illud tamen de his notare volo, nequa-

quam me hujusmodi
est

testimonia magni ajstimare

satis

momenti. Etenim naturte

ut

consentaneum

homo

etiani
iis

ductore possit in
tioni suee

Cfecus sine baculo sinequc locis incedere, qute habita-

Wualley Bridge.

Thomas Dupply.
JoANXEs Platt.

Jacobus Bro\vn. Joannes Harrison.

Aaron

Sykes.

Thomas Roberts.

propinqua sunt. Solebat quidem et apud nos in civitate senex aliquis solo adjutus baculo a domo sua circumquaque versus urbem (illud intelligo quod nunc urbs vocatur) longam
progredi viani;
esse

GuiLIELMUS TodD.
69. VIII.

immo

audivi

eumdem
est iter

solitum
insi-

abhinc ad Manchester usquo equo

se
conferre,

cotjtradicen-

Ex

sedibus civitatis * GIossop.

"^'^

dentem

quod

tredecira

tihus

millium anglicorum.
^^ decembris 1859.

Town

Hall

Ut vero ad Clarkium revertar, extra omne

dubium positum
Domine,

est

plerosque

ipsius vicinos

illum CiECum esse reputasse.

Ex

instituta

me

in vicinia

oppidi

Wooley
his

Bridge inquisitione

iilud constat,

communem

nomen Clarke, ex quo huc habitaturus advenit, numquam fuisse csecum, neque ullo modo se melius nunc quam antea habere. Ipse autem sex annos
illum, cui

in locis esse sententiam

virum

Habere te credo documentum aliquod a sex mercatoribus et cauponibus subscriptum, quorum unus tantum catholicus est, ceteri vero, quod
sciam, methodistas; qui porro omnes, ni forte catholicum excipias, nullo commodo, nullo emo-

lumento moveri poterant, ut hoc testimoniura

Clarkimn cognovi, ccecum habui.

neque

umquam
G.

illum

ut

Wyld,
*.

quidam est quocum habitabat Clarke quando in Wooley Bridge veniebat. Quos omnes testari intelligo
Clarkium revera fuisse cEecum. Tabernarius etiam quidam, Harrison nomine, de eo velut caeco loquitur, dicens Glarkium,
hauddifficUe

subscriberent. Catholicus vero vir

Sergeant

secuntati publicae prsepositus decurio

Ad
quidem aiHs,
70.

F.

Summer.
Epistola
F.

IX.

Summer

de relatione

G.

Wyld

decurionis.

Glossop, die 22 decembris 1859.

Vir nobilissime,

C
Vidi

praefectmn Williams et

cum eodem de

Clarkio locutus sum. Quae iile ad virum nobilissimum Fielding ea de re exposuit, ea omnia ex

quando per cauponam ipsius incederet, fere semper in sportas atque hujusmodi aUa impingere visum esse. Shepherd vero quidam, qui carbonem vendebat prope locum in quo hfe merces via ferrea advehmitur, Clarkium miratus est jam lumine oculorum utentem, quum antea, inquiebat, non p solus sed cum ductore huc ad carbonem conqui-

rendum

veniret.

Wyld decurionis originem trahunt, qui sex annos in vicinia oppidi Wooley Bridge habirelatione

Priusquam autem ab Holywell rediret, atque ideo priusquam vulgo sciretur illum esse sanatum, gravissimis verbis ostendebat jam dictus Harrison quantamfidem illius ccecitatiadhiberet: " Ni ceecus est, aiebat, hk insignis nebulo ille est
dicendus.

demum animadvertisse aliquando se Glarkium absque ductore et absque baculo ex altero vite margine descendentem, viam trajicientem
et in
altero

ad te notam aliquam cum his litteris mitto. Ipsum Wyld postea quum ego convenissem atque de his rebus interrogarem, asseveravit mihi se per sex illos annos Clarkium vidisse in Hadfield absque ductore et absque baculo incedentem; postea quoque se illi occurrisse in via, Clarkiumvero respexisse ut ipsum agnoscereti
tavit. Illius

Vir etiam

quidam

satis liberi judicii, cui

Ro-

binson nomen, quique Clarkium per annos novem cognovit et hoc tempore sjepe eum in locuin pium ducere solebat, testabatur se vidisse illum

jam margine ambulando pergentem. Vidi ego et D. Robertum Lees, qui in Wooley

semper ductore viae utentem, affirmabatque dubium esse nulli posse quin ille ceecus esset. Et certe quidem universa ipsius agendi ratio virum CEEcum referebat; inde ex his qute renuntiant
ii,

Bridge vitam degit, et Clarkium cognovit ex quo ille huc vcnit habitatum; qui me fecit certiorem neque se neque vicinos suos umquam putavisse, ex quo huc Clarke advenit, illum cEecitate laborare;insuper minime sibi vel vicinis videri aliquid
{!) Cfr.

qui

hominem bene

noverunt, constat
decurionis testirefutantw.

eumdem CEecum fuisse. 71 Quid ergo jam credemus

nionio ?

MUii quidem certum est illum errasse. Clarke etenim, utpote vir bone indolis (1), minime a

supra, nura. 63,

securitatis

DIES

TERTU NOVEMBRIS
^^^

securitfiti? publica;

custodibus

fuit

observandus

Potest insuper certe otiam c;cus aliquis in loco vel m v.a quam optinR. noriUuilo negotio ince-

n ^P'!"^^""
'"

quodcfue

facics, si

'"^""'

^'^'^^''^

dero,qumbaculo,iuveturautdactore;siveroulterius

quandoque

per''it,

tunc dunlnrp

prrf

^''^ ^* interrogare poteris, quin ^ te iDsi agnoscant. Quo maffis res scnitnh^^;. \.:.

n?''"

huc venies Ouutn ^abeas plurimn nonnna

AUCTOHE
t:.

D. s.

H/idf e(

" -.V.O .-udin ca^cos iclem facluros, muitoque iUud mugis si decurio utpote qui antea castris inorui.sset, militum
-'

-^-"-

iUnd

---

-'-

'niraculnm

gradiebalur; tunc enim vel sonitu

veri potuit.

modo forte Clarkc commo-

dernno

W yW rt

alii

ub ip.o

citati.

ammo

effinxerit iantm fuisse

Mihi etiam renuntiatum est esse in Mottram adolescentein aliquem, Nestorem

singuiis

Us aut dementim nf, quum ratione umplo puhhre alerrtur sfipeudio,

tenus

Qnis enim ,iti Clurkium femrritnc^citati.

tam

palam

hebdomadis ab

Bridge sinc duclore tendere solet, nempe trium millium anglicorum viam. Mihi autem ipsi cum Wyld decurione de his rebus agcre non conligit. Si vero virnobili<=simus

nomine nui Mottram ad Stalev

rmrum

se nulla-

l>uld,c,s

sexennm repertum fui.se rjui impudentissimum dlud mendaciumpatef.u-rrd magistratHms, iisque prmsertnn quibus quofannis de perdurante illa

esse demonstraret vicinis suis et etiam conqu^sforibus, nec ullum inter hos toto

Denbigh

vel quivis alius in

h^c

atque tum de his rebus anquirere voluerit' gralissimum mihi accidet nobilissimum virum'
videre.

nostra loca veniat

jcdatepublicum e.r offirio testimonium proferendumerafii)? n.rr utirpu- abunde

sufficere videntur
ceferis

" !/lda et ahorum testimonia non solum confrarns nullatenns pr^valere,

f't

omnmo per

sed nec

quidquam
crrtu ni
iiinnino

se

mlere censeamus.

Nolo quidem eo progredi ut censeam decurionem AVyld ita errasse ut que in juniore aliquo Clarkc,qm ibidem habilat,observant,ml nostrum referrot; sed quidquid id est, magis certe idonei testes ea de re sunt mercatores superius nominati quam D. Lees vel cuslos alitjuis publicte
securitatis.

74. XI. Epistola Gulielmi

lissimum Fielding.

Ready ad virum nobi-

Lytham. die 20 augusti [1S60J.

Vir nobilissime,

/>i-oiiunliart
/lo/rsf.

ego sum, qui hujusmodi factum ideoaffirmem,quianonnuliiilludtesfentur;nolim

is

Non

profecto

litterasrequisisti

Ut ad ea cpi^ de beneficiario Clarke a me pcr respondeam,scias illum,quando

scilicet

cum veritatis detrimento miraculum' extol-

tales gratias non raro occurrere inter catholicosullam admirationem, quEe' incrcdulitatem sapiat, excitare...

lere.

Ast scimus

petivit, visum jam recupeequidem nullam mihi apparere rationem cur dubitem quominus vere sanatus sit

ultima vice

annuum

rasse. Profiteor

neque

aut cfum antea certa fuerit

illius

Qua; (adim-SHS proteskuitium

in

hac re incredu-

tum missione.tum annuis sumptibus donatu<^ ost Pluribus ea de re cum D^Noble, quum in Mantioni

CfBcitas,ob quam'

litatem dicta) licet.nihil ampliusadeapertine;mt,

quse Glarkio peculiaria sunt, cjuam ad qutevis

similia,

chester adesset, collocutus mhil deesse reputo. ut

sum atque
sit

huic sanaperfectum miracu-

runt. In

numciuam tamen satis examinari poteanimo habeo, te probante, in inquirendo

Vere tuus sum
Ed.

lum.

Jam ipse inilitiam atque

imssum
feci,

beneficiariorum

curam
lit-

pergere.

acceptis a gratiosissima Regina

teris solitis;a

qua insuperampliore ordinejegati*

in

Howard.

nempe, sum donatus. Ideo quum meo nuineri Manchester vicarius successerit centurio
tu,
vir

Lieutenanl
Ciilonel

Heliston,

Glossop, die 26 deeembris anni 1859.

nobilissime, abhinc
Ittterae;

delat^ sunt
exstitit

hucuscfue ad me gratissimum autem mihi

quam

[P. S.j Dubito equidem multa aovisso D. Lees de Clarkio; quuni non comperiam eum illi um-

tuo desiderio facere satis.

Tibi sum, vir nobilissime, addictissimus.
G. Ready, legatus.

occurrere potuisse.

[2 P. S.J Si

huc venire

velis, vel ipse, vel

cum

Domina Fielding, atque hic de re cognoscere, id ut facias precor. [3 P. S.] Liceat mihi id etiam notare nihil nisi pecunife detrimentum incurrere potuisse Clarkium,
vidi,
si

nobilissima

Ad

vir. nobiiiss. Fielding.

visum recuperaret. Quando ipsum

illi

VII. Alia

qujiedam

miracula

hic

'lieutenanl

procenturionem *, ni fallor, Holman, potuisse etiam dicere quot in aliquo conclavi congregati essent homines (de numero illorum
nihil

aliquem,

edendum offerrem, recurecentiora. minime velle ex his, que in ipso acciderunt, emolumentum quiddenlque relationes miraculormn piam invenire. Cfecorum quidem quorumdam Sul>juugimus nonmdiorum qux recentius contigerunt, ah hominum valde acuti sunt aliorum sensuum anno 1859 ad prssentem annum 18SG. Uas oi"gana. Audivi, ut id exempli causa promam, relationes consciipserunt rel cotlegerunf
aliquid
savit
:

quum

qua

re mihi visus est

foUetn
Hiino 185H

sannli
rcfcritnfur

Societatis

Jesu qui

illo

Fatres tempore i^arochi munere

apttd Bollywell functi sunt,

Mann
giiis

(rm. 1858-1870),

nimirum Mauritius Joannes Bapfista diPieiro

comperi).

obscuro conclavi venias atque in dlo circumcirca inambules, nullum experieris

in

Si

autem

sensum

(1870-1870), Joannes Baron (1870-1878), GeorKammerlocher (an. 1878-1883) et Thomas Sivift (1883-1886); easdemque, sicui praicedentes,
catholici.

quando ad

murum
muro

appropinquabis,

reperimus ibidem in archioo presbyterii

atque, ut puto, caput

(IJ Cfr.

impinges.

Non tamen

miracula omnia quas in documentis

supra.

num. 61 postmed.
I.

Novembris Tomus

95

iUis

754
AUCTOHK
C. D. S.

DE SANCTA WENEFHEDA.
memorantur, describenda diiximus, sed sohimabiit

illis

modo insigniora qiixdam et majori pondere testiVHmiorum finnain. Quoad cetera recoJere jucat qnx sapienfer adcertil P. Manritius Mann in epistola dctta die 20 octobris an. 1803, ubi Quamvis,
:

inde atque in Hull contendit, ubi undecim

deguit,

hcbdomadas
Doctore

medicinam

ilH

adhibcnte

impetrentur sEinationcs, quaruiii ndnnuUas ex propria nolitia affiruiare possum, alias aiiunde novi, jaiu experientia aliquot annoruui mihi constat aclmodum difficilo csse
aif,
liic

perniuUfe

cx medicis valotudinarii oculis sanandis ibidem constituti; sed et id frustra. Dcinum in Holywell pervenit dle 4 februarii 1864, ducente uxore. Priumm ibi ferla

Brown, uno

quadam

sexta mane, quo tempore oculls calere alque quasi aduri se sensit, iterum sabbato, tertio deni-

que

ferla

sccuuda sequente

a])Iutis

oculls,

singularealiquod miraculum alTerre quodsevera

disquisitione, in judiclaria lite usurpari solila, uL

jam

dlnuuierare potult quot in S.Wencfredce fonestra quas in pedicula supra fontem visltur, essent

oumino ccrfum pronuntiare iiccat. Tam multai ad id condlliones requiruntur tcstiiuouio opus
:

vltreffi

quadratura\ Feria autcm (piarta Clncrum clarius atque longius cernebat.

jani

foret medici qui sedulo inspexisset infirmum priusquam huc accederet; institucndum deinde accuratum examen testium et attestationum,

H^c coram M. Mann S.

descripta sunt.
79. IV.

J.

renuntiata, ab

eodem

ctc, ctc.

hinc sanati recedunt quoruui curatio mihi nonnlsi post mouses aHquot inuotescit
:

Quidam

rii

Laurentius Maher, quum die 10 januaanni 1859 acerrimo in dextra nianu dolorc esset correptus, frustra curls usus erat nllquamdiu tuui Dris Bickerstoth. septemtrionalis valetudinarii in Llverpool medici, tum etiam alterius

'"finiiiis;

neque cniin ea anni tempcstate quo solent

peregrini ad fontem so conferre,

uiihi

onmes

inspicere

fas

cst.
iis

Qux
guse

liect

ex parte etiain vere dici

prolafuri sumus, ncqua-

medici,

valeant de

jam

per hos Die

quam famen inde sequitur h.rc non posse ac dviiere prudeufcr admiiti a viro catholico, cui nec ipsum miracnli vocabulum dispUcet, quin et certum est ea

Evan Thomas nomine. Quo toto tempore, ncmpe quatuorultimos mcnses, ^Tavisaugusti in Holywell advcult, atque dlc 2
:

simi exstiterunt ilHus cruclatus.

1

ad fontom accossit
oedicula oravcrat,

nnmquam
vir crureex

postquam voro paulisper

petens
in

in

in

vrra Christi Eeclcsia defutura.

quum fontem

70.

I.

Joannes Fitzgcrald, operarius cx Llvercryoxyli

eum
illuc

manum
Inde ab
lapidi S.

immcrsisset, statlm os o

coUlsione
itiassiE ferreee

pool,

quum

magnnm volumon
est.

manu

excldit.

in navali
In

Holyweil aliquamdiu

recedens.

omporio Hustrlpon vcrsarot, massa ferrea

decldente prostratus
neo.

Ixsiis,

crus

dio 15 augusti redlit, atquc rursus,

quum manum

luxato insuper calca-

Quod licet quinque post dlcbus in locmu suum restltuisset Evan Thomas, Ita tamen crus tumescere eoepit, ut siue baculis incedere homo jam non valeret. In Holywell autem veniens,
postquam
super
S.

Bcunol impositum teneret, os aliud sex longum dccidit, atquc brevi tempore omnino sanata est manus. Testificor supra scripta vera esse atquc sinpollices anglicos

cera.

ter in

fontem descenderat,

tertla vice

L.

Maher.

Beunoi lapidem, quem vulgo lapidem voti dicunt, flexis genibus, Deum atque S. "Wcnefredaiu,utsesanare dignarentur, oravit.hide surgens a fonte ablit, relictis post se, qui super fontem appenderoutur, suis baculis. Quod evenit
dieGjuIii anni 1859.
yuella unius

80. V. Lltterce missie a P. Mauritio

Mann.

annodeiude

Ad

fontem sacrum

S.

WenefredcE,

.euumiL,

die 12 octobris 18G3.

77.

II.

Margarota Browlan sexdecim annos

ficare in

Carissime Pater KiiTgdon,

Dolet mihi quod de peregrinoruin, quod edi-

oculorum
usu orbdta,

dextro oculo capta rcmanserat. Postquam vero die 3 augusti anni 1859 iterum in S. Wenefredfe

fontem descenderat, viro aliquo ducente, ad S. Beunoi lapideui venit; super quo stans uiauibus junctis etpremens fronte fontis putea],Deum, BB. Virginem et S. AVenefredam sollicitis obsecrabat
precibus,

anlmo habemus, hospitio ad te nondum pluribus scrlbere potuerim. Illud saltem tibi nunc
narrabo, quod libenter puto te lecturum. Insignls ante unum mensem patrata est sanatio puellos cujusdam, conveutus S. MargaretjE In F Edinburgh alumnce. Quum enim alia qutedam ojusdcm domus alumna huc cestivo temporo pi^

usum Hoc testimonlum, sicut et superlus alterum, coram Rev. P. M. Mann dictum est atque subsidextrl ocull

respiciens advertit recepisse.

quum

se

peregrinationis ergo veuisset,

atqnesecum

aliquid

gnatum.
vir item

aquse ex S. Wenefredje fonle detullsset, in conventum regressa enarraro coepit quas circa aqure

oculis captiis,

78. Ilf. Joannes Ryan, ex oppido Thurles In comitatu Tipperary oriundus, annos natus sexa-

hujusce efficaciam hic vidernt audicratve admiranda. Cujus condiscipula aliqua, quas genu adeo

ginta sex et struendis parietibus quEBstumfaciens, postquam tres ultimos annos in Hartlepool laboraverat, ante

hos sex mensos,

quum lapidem
oculum
feriento,

somimm ctiam vis inali arcenocte quadam, quando jam ibat cubituni, simplici atque fu-mlssima fide aquam supra dicgravlter dolebat ut
ret,

incideret, scintilla sinistrum ejus

vulneratus est; exorta vero inde inflammatioi quse dextrum etiamocuium invasii. Elapsoigitur circiter mense, advenit tamquam tegrotus exter-

laboranti genu admovit, atque mox arctissimo eomplexa somno. mane sequenti se oninlno sanatam csse animadvertit. Inde ad sacellum

lam

nus ad valetudinarium civitatis Ncwcastle-adTyne, ubl oculis curandis opera dalur. Asseverat

descendit, ut sacris mysteriis in gratiaruui actio-

nem

celebratis et

hymno Te Deum
in

interesset;

oadem autem nuncusque

valetudine.

autcm

prospera permansit

vir nobilis Joannes Flfe, qui medicus illi subvenit, per hos ultimos annos viginti se illius

casu nullum reperisse graviorem. Adhibitis itaque octo causticis atque hirudinibus qulnque, lotis etiam saipe oculis, nihii estprofectum. Adiit ergo Ryan doctorem Down in Rotterham;
ast

Hujusmodi litteras, quEE mihi tales nuntient curationcs, stepe acclplo; ast in his rebus nou facills negotii est rem ita testimoniis et probationibus confirmare, ut
liceat.
in

vulgus

eam

emittere

postquamhebdomadastresejus curas operamque erat expertus, quoniam nihilo se melius habebat.

81.
street,

VL Anna Murray

(qute habitat

G,

Kaye

'""!'''
'"^

Middlosbury, in oppido Stoekton ad Tees

'"''

numen)

DIES TERTIA NOVEMBRI;

AUCTOnK
C. D. S.

curalionis cogitatione coiicopit pavorem, nlque omnom proisus spem sanationis abjecif. Veniens

undecies exinanita, eaque rc humoris centum quartae anghcEE ox ejus corporo erant cxpresste ingentem vel sola nov^ hujusmodi

post lempiis jani ncqiie incedere neque staro yaluisset. Auditis vero niiris oporibu. quiB ad b.\\ enelredEe fontem pafraban[ur,viruiii suum poposnf ut se ad Hoiywell deducerct;
ipsi

enim

Holywell,

quoniam,

dcbilis erat ut ni

cx Ibntis gradibus insistcns, corpus ter ablueref, akruo uhi rim o.-,f ...^r d 4^^^^^ vcio fasciam sibi confecit, q.r^; rdeWncfum semper corpus voluit. Ipsa autL
die

tum

tamon in absumptis viribus, nimis fontem se immergeref id

tan-

persuasissnnuni erat lore ut Deus, deprecatrice b. \\ enefroda, se sanitati

restituoret.

Qum

die

octobris

1872,

quEB

crot

hebdomadis

eg.t, uf uni

quarla, quum in Holywell advonissct atque ad .uupc cauponam Capitis Regii devertissct, "t"^ ^ ,--.,,...... die sequenti ,^

feria

aliquidsecumaquJatqu

.r

^"^

^'

^-^-

4Z

anni 1804 in Holyuollrediit, u

impefrata

absoIutasanationcdobitasageretgraUas
aVH< ,jn<vhs!-

^Z^ '''""'P" '""""" "^ r^'"'"" T ""'''''' tT" ''Tr^' '''^^"" ^ ' -"""'''
'

''''''''

-"'-^lit; visa autom aqua, ^'^''"^ ^'^--^' "^^

f*^^'"
^^^^^^''-'ndit

''''''''''

^^"^^^' '"^^
'''''''^^

'i"''

'^''^''

S2. VII.

Excerptum ox

epistola

mo

xiorbo ,f

quadam Domi-

celiae E. Fletcher.

carponto, pedibus ad devorsoriuni nsque, quod in exfreiua Via Majori* situm est.rediit Dna

SU]il'fi'tl

mond, magna,

Ham-

Hidi Stroet

^"'^ "';-"Ittm aeiluctci,

lOG Walgate Wigan o

in festo S. Nicolai anni 1871.

Eodem vcro die cum Dno Hammond nd Mostyro usque, qui locus ab Holywell qualuor cireitor
anglica abest, ambulavit, ct dic scqucnti ^'^j' ^^ ^0""'^!^ civitatcs invlsit, omuia ibi pcr^''S^-^^ns loca, qute visu digna essent.
niillia

ut ipsa nobis affirniavit, admiratione conunofa de tanlo in se peracto prodigio.

*continclionis

nervoium

Die 13 dccembris 18G5 '" primo morbi * impctu ' ,. i^^^"' c)-,ann rtie Jojanuaru ISGGalforo affectasum.Indequum dic SO junn viginti quinque ejusmodi accessus passa, nocte eadem exfremam unctionem
accepissoni. a die 8 jnlii ca?perunt
lili

Quo autom

tempore D.

et

Dna

Hammond

in

Holywoll luan-

quotidieme vexare

impetus saltem

serunt, in gratiarum acfionemnovendialem devo*^onem suscepermit, atque singulis diebus sacris

tios

res,

qumdecmi nempe
1

diebus singulis, scepe pluetiam, inimo duodeviginti.

18G7 in

^^ refecerunt sacramenfis. ^lpsa tandom Dna Hammond,

Die autem

litteris

die

sepfembris

delata, quuni nihilo melius umquam propter pessimam valetudinem doiuum die jam 26 .sepfembris 1S67 reduei necesse habuissem,

Birkenhead vaierem, sed

15 dccembris anni 1879 ad me datis, testatur se in restituta olim valctudino ifa pcrmansisso, uf

ne

minimum quidem

modum umquam

revcrtcntis morbi incumsit.

expcrta

dccubui atque die 2 novembris iteruni extrema munita sum uncfiono. Quo etiam tempore, quoniam acerrimo dolore prcmob.^r, ocfo hirudines mcis tomporibus admotie sunt, atquc inde eosperunt dojso meo causticum imponere.

lecfo tuni

GeORGIUS KAMMKRLOCHEn, S.
84. IX.

J.

Guratio Eduardi Lloyd.

hiius

/xifrlnpudh
S. Viti
ti<il>Jrrliis,

moverent atque illud scmpor prollucns procurarent; hebdomadibus igitur duabus cx quo prinuun adhibitum erat causticum transactis,
aliud

ut pus

Eduardus Lloyd, anno ISGO natus atque

prfficipui in civitafe

Holywell negotiatoris, ejus-

demque

profestanlis. qui in

Domo
Vifi,

Alborti in Via

eodcm

Majori habitat, omnino a S.

in loco substituerunt, qui

vulnus

conservaret apertum. Tandem die 4 jnlii 18G8 prima vice post mensem septembrem vestibus

quod dicunt, tripudio levalus est mensi seplembri anni 1S74,

in fontcin eratimmerPronuntiatum juiu erat gravissinuim esse .."..L.uiuiii Jam fi iu gravjssinuim atque pessimum pueri morbum; qui neque incedere, neque loqui, nequc immo cibos ori admo-

postquam paulum tempus

Jnflntn ^.'t^r, mduta exlra

1. domum deducta sum,a qua sedecim

1 7
,

sus.

ipsas

assiduis

hebdomadas cum quafuor diebus abfui, tamen sine infermissione vexata morbi
julii

vere valebat.

accessibus. Ast die 2

ISC9 facta pofestate in

Adsunt
hujusce

Holywell tendendi, quum ipsa die profecfa ab Harrington Cestriain iter facerem, veiicmentis-

Quam

duobus impotibus affecfa sum, atque otiam altero die 3, quando jam decubueram. Die vero 6 julii in S. Wenefrcda; fonfem mo primum imniersi. Gratife jam sint Doo Optimo, S.Woncfredai et Dominaj Nosfrfe a SS. Corde nuncupat^e nam abhinc. nullum expcrta sum morbi impctum. Hebdomadam solum unam ab his accessibus libera rcmanebam, quoties sacras ultimas unctiosimis
:

Holywell testes complures, qni veritatem declarare parati sunt. ipse hic declaro et attestor.
in
facti

Georgius Kammerlocher, S.
S5. X.

J.

Sanatio eujusdam pueri.

allir r
fw:f!tiiir

Septem abhinc heixlomadibus pucr quidam, Dni Lucas (29, Wellinglon street, Wigan) filius!
natus annos undecim, ex niachinatione aliqua,
vocant, septem fere passus aila, misere decidit; qua re quum graviter, capite priesertim, sugillatus esset, id

ca/iitis

suril<i3 et

miitii^
rffrrt<ts,

nes receperam. Subveniebaut autem mihi quatuor pra^stantissimi medici et chirurgi tres nullce etiam omissse sunt impensns, nullje cura^ ut ad sanitatem redirem. Maxime quidem diuturnus hujusinodi impe;

quam grucm

tandem

evenlt ut sur-

dus

et

mutus

fieret.

Quum

plures mcdici advocati

essent atque pronuntiassent

numquam

fore ut

loquendi
ante

tus sesquihorani duravit.

usum atque audiendi puer rocipercf, unam hebdomadam delalo a patre suo in
omnibus atquo gaudentibus
et loquela.

Emma Fletcher.
""'trmia
^tomaclii
'"tiy'!tate
"fflicta,

Holywell, quando secunda vice in fontem immersus erat, mirantibus

S3.

Vin. Sanalio Dnre

Ju]i;t

Julice

Hammond.
(S'

auditus i'estitutus est

Cujus

facli pln-

Dna

Hammond
s Hili,

ex Greonwich

Mary's

rimi adsunt testes, prjesertim

Lodge, Croom

Greenwich

S. E.) in

Holy-

ad quam deverterant aegrotus

quum cauponam, cum patre, catcrvatim

756
AucTtmK

'

DE SANGTA WENEFREDA.
plurinium

vatim multi adiorint, qui

cuperent

remediis atque perseverante

debilitute, in

puerum
sanatio.

;egi.ota in

videre, in

quo hujusmodi paliata essot

tanloque etiam

eadem D
jam

cibi fastidio, ut

Dic 17 septembris 1875.

Sententia matris sanati pueri.

non videretur speranduni, etiamsi humanilus quid non pateretur. fore ut tolerabilem
aliquara

Wellmgton street adii; quas mihi testata est supra scripta omnia vera esse; optime vaiere puerum atque artem aliquam doceri. Desumpta sunt liiec cx epistola Bev. P. Gradwell, quara ad me die 19 scptembris 1878 rescripsit, postquam ab ipso petieram, ut in illo
"

Pueri

matrem

rccuperni-GtvaIetudinem.mensemaiol877amicus quidara illi cx S.Wenefredae fonte aquam et

in

cum

mus

prfcbuit. Instituta ergo die 31 niaii, in festo'

loco de re narrata mquircret.

Henrigus G. Walmesley

apud sacruin fontem

Die 20 septembris 1878.
adohsveittnhi
stomaci,!

S.

Wenefredae.

tandem omnimodis libenter uti cibis atque ita vires resumere valuit. Mense augusto potuit a sua domo ad Holpvell usque, ut S. WenefredEe gratias ageret, pium
iter

quo die co?pit icgi-ota inusitatam cibi appetcntiani experiri, qupe postea in dies crevit, quousque

in diera

GorporisChristi,novendialisprccatio,cujusexitus SS. Cordi Jesu sacrum incidebat;

86. XI. NaiTatio

de morbo

^08 Ilcs, ex Kenisford,

et sanatione Susanprope Fairford, in comitatu

suscipere; hoc vero dic. qui est 28 augusti ]877 e morbo recreata, omnibus jam vacare potest domesticis officiis, quibus adimplendis

quinque

fere

annos iinpar
J.

fuerat.

dehditale }h;-

GbcestriiE.

87. Epistola patris Df^ P.

Susannje

Iles

ad Rev
,

niuiu

^^"s^ novembn anni 1872 vehementissimo

uiorbo coiTepta est Susanna, quo, prostratis attritisque viribus, cibi insuper prorsus privata est appetentia, qua antea minime caruerat. Num-

Baron, S.

"'f"^

exhausta,

Reevey Kempsford, prope

comitatu GlocestriEe.

"^"'"'""
Fairford, in

vero ab hac intirmitate eonvaluit, nisi anno 1877 mense julio, quo nempe tempore in

quam

Die 2 septembris 1877.

honorem S. Wenefredse precationem peragebat novendialem, quibus singulis diebus aquam ex fonte S. Wenefredte allatam hauserat. Per hoc autem quinque fere interjectorum

Reverende
Litteris tuis,

et carissime

Domine,

quas hoc mane accepi, rescribens,

annorum spatium modo gravius, modo levius morbo afficiebatur. Anno etenim 1874 lateris pri-

mum
vi

dolori, mox ejusdem dilatationi implicita, morbi eompuJsa est ut per tres menses in

animo gratias et ipse quod tanta benignitate filiam meam ct Dam Powell, quando in Holywell venerunt. exccpisti. Susannam quidem tibi testor, idque grato animo, semper convalescere atque
tibi

primuin

ingentes ex

ago, et uxor raea mccuni,

etiam a medicis. Convaluit tamen aliquantum, valde tamen debili utens valetudine, doinesticis exsequendis
officiis

lecto jaceret, desperata

revera

videri
te

se

pulcherrime

habere.

Misit

sane ad

D- Powell quse de Susanna narranda

iis

habebat. additis

quEe ipse insuper

eam

edocui.
et
te

impar atque crebro lectido incumbere coacta. Alium mali impetum mense martio 1870 per

Quae affirmare valeo orania verissiraa esse singula. Ubi vero primum potero, medici nd
testiraoniura transmittara. Id maturius ideo

hebdomadamunam
in limine

expertaest; quoquumiterum mortis esset posita, extreniEe unctionis

non

sacramento munita est. Inde paulnlum recreata, certis temporibus iterum adversa valetudine tentabatur, ita ut vix aliquem
sive

prajstiti, quia quum neque ipsa medicum vidisset neque medicamine ullo usa esset tcmpore aliquo antequam melius habere inciperet, quunique

cibum sive sorbilem

firmum

immo per
fastidiret.

in corpore retinere valeret, atque sex sequentes menses omnem omnino

antea a quatuor medicis varia imperata remedia adhibuisset, animo reputabara vix aliud quid a medico asseri posse, nisi illam commode

mcassum

firmum cibum

prjeter farinaceos

stomachus eius

Quatuor medici de ejus valetudine sententiam tuierunt, videlicet tresalii prster familiEe medi-

valere ejusmodique prosperam valetudinem unicuique inspicienti patere. F In rao.-bura antc hos quatuor annos incidit,

cumque

cum, qui fegrotK fere subvenire solebat qui viri ; docti consiliis sententiisque communicatis, quEcreperire potuere

postquam hactenus optiraa semper et inconcussa fuerat valetudine; ab illo vero tempore usque ad susceptam novenam, ne semel quidem praiidiura
Ulthno autem illius novena^ dic hora vespertina e lecto ad matrem " Mater, respiciens inquit, videtur recreatus et quasi immutatus stomachus meus; aliquid itaque
:

arcanumaliquid atque id usque tempus, quo in illum pnrao delapsa est, optima semper usa esset valetudme, atque nulla neque amicis neque medicis appareret causa unde originem seu occasionem
rairum;

runt, ast frustra. Visus est finera usque morbusipsius

medicamina adhibuesiquidem ab initio ad

vel cffinam integram sumpsit.

quum ad

cibi velini accipere.

.,

Ab

illo

die crevit in eaappe-

valde prospero eventu adhibitis. tandem meunte niense martio anni 1877 ab onmi coepit abstinere remedio, nisi quod semel mense nempe maio, lagunculam aliquam, eamque prorsus in cassum, hausit. Tres igitur continuos menses antequam

tempore absque

acciperent singuli morbi impetus. Medicamentis omnimodis, jubentibus medicis, diuturno

ullo fere

nuncque prorsus satis magna est, major certe quain uniquam fuerat ex quo in morbum implicita cst. Qufe autem ultra horti januara ab uno fere anno non erat progrcssa, nunc in vico ambulare atque domestica opcra adimplere
valet.

tentia ciborum,

Non
id

video equidem qui hujusmodi sana-

tio cuivis raedicationi possit adscribi.

Hactenus

nonduni

assequi potul ut

eam
ad

rnedicus diem

unum

vel

alterum

videret

atque inspiceret;
te illius testi-

devot.o,

Tenta

etiara fuerat, si forte loci al.quid profic. posset, neque ullum ex

um

omne prorsus medicamentum

inco^pta esl novendialis

oraisit

quod ubi

fuerit factum, statim

nioniura mittam.

nerat ^grot^

mutatione ea re obveergo

Gratissimura

tibi

mc

volo atque fidissimum.

coraraoduin.

Deficientibus

W.
Revdo
J.

Iles.

Baron.
88.

Testimonium

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

aueslatisuni;

Testimonium D. Hodges medici. Testorme,quandomense maio 1877 visitabam

S8.

Dam Susanam

Iles in

domo

patris sui in

Kemps-

vograndi corruptam esse macie atque, morbo in morem adducto,

ford, aniraadvertisse illam

aquam al.quatenus descenderat, conquestus erat se multis toto corpore doloribusaffici.

Diesequenti, 2 septembris, postquam surrexerat. se ipse vestibus induit. in

757 atque sine labore aut incommodo prsestare visus est, quamquam vespere diei quo primum
in

VUCTOHK
G. D. S.

innammatoveletiamulceratostomachocontinuo laborare; quo fiebat ut nullam jam exDenretur experiretui cibi appetentiam atque ipsarum vel farillimarum ad concoquendum escaiomi nonnisi perexiguum quid adhibere uno tempore valeret.

Ab

illo

vero
Iles

Susannam
tunc
fusa

vidi,

domum meam
eadeni
fieri;

in

eximia uti
gaudio.

amplius Dam donec die 10 septembris Cirencester advenit. Videbatnr valetudine atque subpinguis
die

numquam

domo anrihvit' ab eisque descendit, in ^llm sacrain contendit, atque totum dieni pedibus mcedere perrexit, adjuvante quidem baculorum adminicuio, quia nempe postquam tot menses in lecto jacuerat, nervis etiamtum erat infirmis. Inde
scalaria ascendil
singulis fere diebus in

aquam

descendit, quous-

colore egregio erat et ingenti periVIihi interroganti respondit se

que ab Holywell recessimus; quod die 10 octobris accidit. Tunc autem tcmporis in incedendo jam nonnisi duabus minoribus arundinibus nitebatur.

optime habere, nullo negotio ordinrtrios cibos adhibere, immo illos appetere, atque sat longum itcr conficere posse quin laborem sentiret,
Circencester, die 29 seplembris 1877.

Nunc aulem pulcherrime

que
vult, potest

valet atque

quocum-

contendere.
familiae

Medicns hujusce

G. HoDGEs, medicus.
quttdam
comitiali

Doctor Nevins, Abercromby Square, Liverpool.

89. XII. Sanatio Ludovicse Walkei'.

Medici in consilium adhibiti

scriptis

morho
(iffecta,

Ego Ludovica Joanna Walker ba&c

niando ut
esse,

testificer me a comitiali morbo levatam quo duos annos pressa eram, ita ut per hos sex ultimos menses ter vel quater singulis hebdomadibus ejusdem impetus experirer. Inde etiam in usu vocis impediebar, at(iue insuper erysipe-

Doctores Long ct Cameron. Doctor Bell (New-Brighton).

Doctor Hesly.
Die 22 decembris anni 1879.
N. B. Superius scripta narratio ad nos missa Dna Helena Doran, Georgii matre. G. Kammerlogher, S.
J.

genibus eram affecta. A quibus onmibus protinus recreata sum. ubi primum in S. Wenefredii? fontem descendi. Gratias pro eare ingenlate in

est a

Wenefredfe, cupioque ut hsec mea sanatio in aliorum connnodum palam fiat. Medicos ante habueram D. Steward (NetherS.

tes

Deo refero atque

91. XIV. Mira atque subita sanatio mulieris cujusdam nervorum contractione laborantis.

miilii-r

ex

coiilrartione

road. North) et D. Bicksteth (Rodney street), ex Liverpool. Religioni autem ipsa addicta
field

Bogne
Reverende Pater,
Imperat mihi gratus in

street, Dublin.

iifrronuH
Jiiiii iiiorti

sum protestantium atque

officio

in

aliquo fungor. Jetlow street, Liverpool,

Wesleiano sacello Walton Road,

proxima.

Demn

atque in S.

We-

Die 8 octobris 1877.

Jiivenis

90. XIII. Sanatio Goorgii

Doran, ex Liverpool.

parulyticus,

nefredam animus, ut hanc curationem patefaciam, quam, me prassente, effecit aqua sacri S. WenefrediE fontis; ipse siquldem aquam iuinc,
ut

Georgius Sydney Doran, ex Liverpool (40,West Derby street), quum annosnatus tredecim atque
Collegii S. Francisci Xaverii in Liverpool esset

jam

tibi

paucis declaraturus sum, porrexcram

qute Dublinii etiam habitat (12 street, AVest Landrow).

ffigrotse,

Boyne
feria

C alunmus,
incidit,

die sabbato

februarii 1879 in
collectione

morbum
tum

Annis abhinc

circiter octo.

mensis

julii

irrnente

tum

cerebri,

quadam

quinta, hora pomeridiana secunda vel

matione; ex qua insuper

paralysis orta est. In

membranarum cerebrum involventium inflammembrorum omnium

tertia, de more prandendi eausa domum properabam. Prandium paratum erat; sed soror niea

illa autem pericuH plena valetudine sine intermissione versatus est.quous-

cum
cui

aliis vicinis,

feminis

maxime,
ferebat

in

domo

mea

paulum

distante

opem

alicui

femin^,

pervenimus; quod iter die susceperamus. Tunc Georgius qui, utpote omnino debilitatus. sicut puer aliorum ope vestibus indm' atque exui
Holyvveil
11 augusti

que

in

ubi primum in Holywell advenit, in aquam calidam demissus est^cjuod non sine aliquo commodo ad diem usque 25 augusti fieri non ost cessatum, quin tamen uUo modo pede terrie
solebat,

Nicholl, marilala! veio quaeque ab hesterna die graviter aegrotabat. Vocati fuerant presbyter et medicus. sedis nullam ei opem ferre quiverat, et morti jam proximam esse omnes statuebant, quum subito tam vehementi tamque horrendo

proprium Catharinje

Cummingham nomen,

Quum vero jam ad miraculosum fontem esset delatus atque super gradus fontis positus, ita ut crura ejus in aquam immergerentur, paulo validior exsistere visus est, sed neque tunc vel minimum ambulare valens. Septembris autem die 1, quum Rev. P. Kan\merlocher ad nos in domo Dnse Freice, apud quam diverteramus, venisset atque puero sainsistere valeret.

morbi correpta est impetu, ut nocte dieque vix simul homines eam in lecto continere possent. clamoresque ipsa ederet, qui iongo ctiam
plures
spatio audiebantur; ita etiam jactabatur, atque caput columnis lecti sive cuilibet rei sibi occurrenti

conabatur impingere,

oculis, toto
in

ita denique capite, corpore agitata videbatur, ut mirum

modum

speciem illorum

referret.

quos

vidi

depictos a diemone possessos.

communionem dedisset, auctor illi fuit ut, sumptis vestibus, nuncjam ad fontem tenderet
illique se

crani

Quando jam cibi sumendi causa sedebam, misellam aadio tetros edentem clamores; quo audito, comedere desinens atque misericordia
commotus, animo
revolvere
ccepi

totum immitteret; quod

ille

prEestitit

haberemne
sancti

758
AUCTOnt
C. D. S.

DE SANCTA WENEFREDA.
93.

sancti sacrivo aliquid, quod, dclicicnle Ininiaiia

XVI. Guliehuus Radekin ex Oldam

in

comihernia

ope, ipsi levaminis causa deferrem.Qunin

in

tandem
hanc

tatu Lancastria3, annos duos natus,

quum

mentem
in

venisset mihi esse aliquid aqua^ cx

S. AVenolVeda^ Ibnte,

gaudio exsidtans,

illico

aquani

in quo, ut

poculo aliquo ad cubiculum asporlavi supra scripsl, prostratajacebatjuvenis

a medicis deploratus, monse augusto anni 1883 ad S. Wenefreda3 fontem delalus est. Postquam

afTectus esset atque ideo vinctura ligaretur

autem
fuit,

seinel a

femina; quo tempore quinquc eam muliercs in lecto mancrc cogebant, una vidclicet crura retinens,brachia
aiia^

ifa

matre sua in fonttm immersus ab infirmitate esl sanatus, ut abhinc

reinoveri vinclura potuorit,

rius adhibere fuit necesse.

quam numquam

ulfe-

etcorpus;aderantetiam!iegrota;

Monse junio anni 1886

valebat,

pater et juvenis ejusdom conjux; qni quoniam

huc advenit
et

ipsius
:

mafor. qure S. Wenefredte

ipsam nullo modo

valebant recreare,

magno

gratias ageref puer

aufem optimo usque

angore afficiebantur. Ubi auteni patrem cjus poposci ut ipsain moncret adesse me cum pauca ex S. AVenefredfo fonte aqua, interrogaretque
utruin hancce vellet bibere,(iuoniam misella loqui

sex niensessubvenorat,Ho\vard nomine, falcbatur sine miraculo hanc sanationcni

ei

medirus qui

non esse patratam.

Catharina Radekix,
T. SWIFT.

nequibat, nutu se id velle manifestavit.

igitur coehieari, quale in

Sumpto

beri solet, ter ipsi,

sumenda thea adhiquantum parvum hujusmodl

Filii et

mater pueri.
94. XVII.

cochlcar contincre potest, tantum aquie biben-

Joannes Tyc, vir quidain inops. qui

dum

porrexi in nomine Patris et

Spirllus

sancli.

Inde

quum

signis

ostendisset

ipsum

membris captus vix baculo juvante incedere valebat, petivit die 8 junii {188G) ut ad S. Wonefred;^ fontein deporfaretur. Qui quum huc hora matutini temporis nona advenisset, quo tempore sola? mulieres illuc habent aditum, in aquam

""ffrmw
impotcns,

poculum sc haljcre velle, illudque ei porrexissem, avide totum exhausit, et vix duobus post momentis

mulieribus inclamavit nt a se retinenda desis;

terenf

quihus

id

exscqui nolentibus, idem iterum

descendore

prohibitus,
in

id

consecutus

est ut

firniius imperavit, ut quos

robusta et quieta jam

pedem solum

fontem immergeret. Quod vix

esset.Tandem hjerentes atque

confinnavi
jussi. Illa
ct

id audere tlmentes petiiionem legrotfe ut adimplerent vero pulcherrime valebat, quieta jam

cuni omnibus circa se stantibus colloquebatur,

priKstitorat, quum repente prosilJt et se prorsus .sanatum declarat. Inde firmo pede ambulavit, immo et cucurrit, atque baculum prope fontem reliquit. E Livorpool oriundus erat, sod habita-

plurimum, gaudentibus etiam amiomnino siquidem erat sanata. Ab illo aulem terapore in hac prospera valetudine permansit. Deo atque S. WenefredK sint
vlcinis
:

gaudcnte cis atque

me

bat in oppido Hibernlre Wegford. Gaudio oxul-

tans
S.

abiit,

de sua

sanatione gratias Deo T. SwiFT.

et

AVenefredpe agens.

gratise!

Humilis tuus in Christo

filius,

95. Conclusionis loco afferam tria miracnla

ipse,

fjitse

iiliiis tilceri-

Christiaxus Rourke.
P. S.

Eamdem aquam
illl

ineunte nmisejulio hnjns anni 1886 in Hohfifell versarer, narrari aw/ivi ah Hs ejnilms

dim

hiis iu

ei'ui'e

(ih iiiDiin
trii/iiitfi

aliis

efiam, qui oculis

concessa

laborabant, dedi; et

quoque, quantum scire

vel videre potui, sanati sunt.

92.

stint. Hornm i^rimurn retuUt mi/ii G-i/lidmtis Ashead, incola vici Altrincham jjroj^e Mancltester,

iifflictiis,

annos natns sexacjinta dnos. Trifjintafcrc

alia cvure

XV. Curatio Mari^ Keighrey.

76,

annos

admodum

lahoraverat crure pessimis ulce-

doUns,

rihus infecto. Tres

hehdomadas

transegit in vale-

Hagley Road-Birmingham.
Die 27octobris anni 1882.

tudinario civitatis Manchester; deinde

omue

/jeniis

Roverende Pater,

remediorum exhausit qux ad illud malum ciirandum commendata audiehat, sed mdlo jJrofectu. Dcnique renit HobjiceU, primum fjnidem
mensejulio anni 1883, iternm dein
et terfio

Quod

tibi

latius tibi scripto

promiseram, jam exsequor,nempe ut exponam quomodo per aquam

annis

ex S.Wenefred^ fonte haustam

cruri

mirum

in

modum

1885, ac singidis vicibns ter nqua fotitis ahlutus est, alHs interea remediis cnnctis omissis.
et

1884

remedium. Quum onim duodecim menses crure doluissem, pronuntiabat jam medicus mihi in posterum in lecto esse jacendum, neque spem uliam superesse sanitatis. Missa autem mihl a Da Morris, D* Lemkey famula, ox S. Wonefreda^ fontc aqua,
sit

meo

allatum

anno 1883 haud modicum levamen experamplius anno 1884, ac denique anno 1885 a diutina sna infirmitate yrorsns sanatus. Prxsentis itaque anni 1886 jiercfjrinationem in fjratiarum tantum actioneni snscepit.
tus
est,

Jam

primum eam adhibui, protinus evaiuiit in crure dolor, atque post hebdomadam, per quam
ubi

9G. Narravit milii idem vir se snperiori anno 1885 latjenam aqttm c fonte haustse secuni detuUsse

iiifans con-

pnhioniblis

doniuin.

Quo

reversus incidit

apnd cognatos

suos

ad

cclrermi

yedaclits,

eadem

uti

aqua non destiterani, sanata sunt

tria

quibus in crure etiam afticiebar vulnera.

in infantulam qnamdam bimidam, nomine Aiesiam BaijneU, ri convidsionuut eo redactain ntjam

Impar equidem sum explicando verbis quantum antea expcrta sim dolorein ast nunc optime
;

supremum spiritnm af/eret. Quai statim ut aJiquot aqux illius fjttttulas oreexcepit, continuo convaluit
nec ullos deinde spasmos experta
97.
est.
tnulier ex

se habet crus

meum, oplime
neque

a duobus
utor.

jam menprospera

sibus se habuit,

umquam tam

valetudine usa snni,

Si

quam nunc

ampliora cupias a me ea de re significari, gratissimum mihi accidet voluntati tuae obsequi.

Prxterhunc GuUelmum Ashead vidt apud Holijirell die S mensis jtdH proxime pnBteriti intdierem,7iomine Catharinam Coudrick, quai illuc
ante pancos dies veneraf, die nempje
2'.)

hvmopiijsi

viribns
exhiiiisi-

juiiH, qtioti-

Perfectam

meam

curationem adniirantur valde

quos inter protestantes habeo amicos.

Tui observantissima,

diana fere a bimestri spatio cojjiosi sanjuinis exscreatione ad eam virium imbeciUitatem adducta ui, queinadmoduni mihi referehat et tjestu demonstrahat, nec hrachia Jain retro movere valeret ad
vestis

Maria Keighrey.

sux fibulam a tergo conserendam. Eadem autem

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

759
,,nod sane

nenfi,nam

t>emopt>;si
ita

sananda.

dhm

reml
nllinn

./.^ r.'^!

aptiim videbatnr, statini

,Z

^""

'^"

'""

''-'^"-^-

-^^
'"

AllflTOriK

melius se hahere

ccepit nt nec toto il/o

norem dicrinn spatla

hospitio vucare P^s.^et.

/""'

'"""

'""''"'"'

''!'"''

G. D. S.

DE 8ANCT0 HUBERTO
EPISCOPO CONFESSORE
LEODII IN BELGIO.
c. u. s.

ANNO
DCCXXVII.

I.

De documenlis

antiquis
S.

hd>Uof/iecx puhlirx

Va/encenensis, signato ihidem

circa vifani et
B
S.Huberti

cultum

Hu-

bci'ti.

dme admodum

numero 409, eodemque anno vuh/avU infer Monumenta qua:dam ininora ad xvum Merovinqicum spectantia (3). Codex i/te Valeurenensis, amp/Uu-

sm Leopatrorininm a tot .wulis tanfa pdneia et, uf connnunis fert fama, tam felici sHCcessu, adcersus horrendum e canum rahidorum morsibus vuh,o ronsequentem
lyiien.v
episco,,o, cnjirs

^e

S.

Huberto,

celebri illo Trajecfensi

exiguus, quippe cujus memhraux ocfodecim fanfum cenUmefra In alfltudinem, unde-

morhnm

cim vero cenUmetra cuin dimidio in latitudlnem patent, nullis ornamentis, satis rudi mauu e.rarafus est e.rtremo secn/o VIII ve/ ineunte IX, id est Ipsa fere xfafe qua vixit UhelU scriptor : is etenim

rathohca: plehes in

Behjio prxsertim

el

finitimi^

pnorum documentorum qim

regiondms invocare coimievenint, mnlta nuidem mcmorix fradita snnt, sed non oninia mfjue cerfn admUfenda. In ipso ir,itnr Umine disquisifionis nostrB pnmis neeesse videtur accurafam praici-

opussHumconfecitpost annum 743, quo faeta esf translafio corporis S. HubtTti m,cujustranshdionls descriptione conr/udltur Uliel/us.
'

eirca sanrti no-^fri

/ustoriam hahcmus profcrenda, recensionem instifuere et qum sinyuUs sit aitribuenda auctoritas

3. AHerum deinde ejusdem scrij^tionis apoqrap/ium noh/s ipsis reperire contigif anno 1S7S iu Legeudario oUm monastcrii sancfi Gerardi Broniensis, nunc asservafo in hihUot/,eca majoris

et

Xaimir-

ceiisi iifimiis,

qmntumfasesf, ritc perpendere. In qna rerensione facienda nuUus aUus opportunior ordo apparuit
ipsum ordinem temporum sequeremur quibus diversa docnmenta conscripta videntur
ut

Seminaru c/ericaUs Xamurrensis, descrlpto circa medium secu/um XI; et mox inde edidimus
(5).

Codex

iste

membraneus, quadraginta quatuor cen-

quam

timetra a/titndlne,triginta unum /afitudine pateus, foiia continet 240, co/umnis hinis, quarum sinqulx
Uiiels

ronstautquadraginta

tribus.

JI:Z;;.
ahusVnh-n....

^^'''"''
^:

NonnuUa
et

''"2"^ loco se offert

^?"^^'^""^
^^'^^"

'foUa

Vifa co^ra,

ad ca/cem

rodiris excisa sunf,

reiieiisi

f"\ lian, qui

""""^ "

quod

ex indice

discipulo Vel fumi-

cum

eo vixit et ipslus

morU

V^tarumtoti Legendarlo prafxo constat prxterea ;

in corpore codicis desiderantur

interfuit

atque sejndturx ac pauris jwsf annis

ris elerationi.

c enarrandis

et

primx corpoQul ufinam quam proUxum in his in cehbrandis ilUus virtnfibus. tam
in coUigendis ae descrl-

08-83, 124-131
sicut et

foUa 19-42, .52-09, 234; at foUum 143 duplex esf[ foUum 234; denique foUum 249, loeo suu
ef

diUgentem se exhlbuisset

bendis slngulis aUis actibus et eventihus quibus diufurnus beati viri ponfifirntus Insiynifus fuif.

motum, reperitur iiifer foUa 240 et 241. Vita Hubcrti inciint folio 143 recto, desiiiH rero foUo 148 verso. Hujus prior pars,posf proJogum,
S.

distrihuta

e.sf

iu

lUud tamen ex ejus hiruhratlone rommodi no/^is accidit qod nonnuUa sa/fem pra^ri,nui Uneamenta mde /lahemus qia/jus iu definiendo S. Huberfi a:fa~ tem et aUa qumdam secure iunifamur. Vita ista
hactenus nota tanfum eraf
post
eje

appnsitis disUnrta (e quihus fainen

termissus

est et

norem capita numeris in marqine numerus I prceerasi VII et Vnil),quihus,uf lu

altera

quam pauh

annnm
lis

passim apparrf, Indlcari credendum est uocem lectiones in c/ioro rerifandas quo die sancti festivitas annua celebrarl
solebat
:

a/ils legendariis iUius (ctatis

82.5,

rogante

Walcaudo Leodiensi
ecclesiasficus scriptor

lertlonibus

istis

episcopo,

respondent

secundum iUam concinnavit admodum

fem,Jorlbus

totidcm

iiumeri,
4.

novem

celebrafns

Ex

Jonas AureUanensis ( ). Qui quamquam professus 1

erat
se
:

videUcet priores, editionis nostrs. his itaque duohus codicihus, sedulo inter

^ti/h

admo-

reiirjiose

institisse

vetustloris srripforis

vestigiis

nec enim

aila cudinuis, aif,

(3); vix

quam ab

ejus

relatione
ter

compcrimus

tamen

ita confiden-

hujus affirmationis sinceritati credere /icebat ut non re/iemens adesset eruddis wque ciris ac pUs fc>. Huberli culforlhus deslderium primigeniam

Vitam primlgeuiam inferius inter documeuta de S. Huljcrto primo loro exhi/jemus. Stg/o admodum harhara illa est, ut aiiu vulgo monumenta ejusdem zvi, nec duhium videfur, quum prxserfim duo codlces nostri, quamipiam Ifa quoad singulas luulfas iediones inter se discrepantes ut

se iferum collaUs,

</um
Oarfjiirii,

dlam Vitam
eruit
cl. v.

proi ocuUs /tabendi.

Huic

desiderio

in

summa
esse.

tandem safisfacfum

ex eodem arc/ietg,io derivati censeri nequeant tainen eumdem referant fextum, har/iaij)si

est anuo IS74, quo auno eam Gu/le/mus Arndf e codire antlquissimo

riem iUam

scripfori,

non

/ibrariis, aftribuen-

dam

Unde nec eamdem subindc

proposltis

De qua alcaudum,
(IJ

cfr. inlra,

niinim. 19. 20.

extr.

(2) Epist. tledic.

ad

chigerzeit, p. 52.

- (4) CrV. infia, num. 51.- (5) In B,dJeli3

S(5r.

{3J

IQeiiw Veid-nuVcr aiis thr Merc-

dc la Coinmi<>xion roijule Whufoire (Brux.),

IV, lom. V.

aliis

760
AUCTORK
C. D. S.

DE SANCTO HUBERTO EPISGOPO.

fas nobis fuii,
tiisi

aliis leetionibjis rorrigere

ttbi

alloquens ait discipulis

forte aliquod

mendim

ex Ubrarii oscitantia irre-

unum

(9), saiis perspicue se ex his discipulis fuisse indicaf. Vnde ei

psisse certiim

iieJ probahile mdehatnr. At non ita defercndum dnximns formsscribendi sen,ut aiunt, orfhoyrapliix, qua singuli scribx usi sunt, ne gravi

liitcris e.rculiiim

quod hnmilem aliqnem famulum ea xfaie adeo ut verhosam illnm Vitam quam^
licet

vis stijlo

fastidio tegentium ahsque nllo notabHi

commodo

qnidem
fnisse

harbaro, scribere valuisset, vix ac ne vix supponere, crediderim pofiifs ipsuni clericum
inferioris

lectionnm rariantium apparatns nimts augeretnr;

domesficnm

qradus
et

sed ea tantum in hoc gene^'e discriinina notanda

duximus
pertinet

qu3; forte

ad primigcniam scriptionem

quales episcopi solebant nonnnllos secum habere dncere ad sacras functiones peragendas. Quod

et

melius defiuiendnni Juvure jyossint.

Qnod

anteni.

aliquaienus confirniuiur ex ierniiuo meis contubernalibus, quo utitur scripior

in

ad nomina virorum qux in eadeni occurrnnt, eas formas scrihendi expriniere visuni est (juse
usurpantur
in aiitiquissimo codice Valencenensi
itli

prologo

ad

designandos eos qui ejusdem

eraiii
:

cum

eo conditionis

et

qu-o

uHque termino convenienter siqnifican-

et in

nsn fulsse videntur ipso tempore quo

vive-

tnr clerici
i?ifcrioris

bant,

Hugbeitus

scilicet

seu

Hucbertus, La.nd-

bertus scu Lantberlus, Florbortus, Garlomannus

midio

neqneenim alU m Vita legunniireris, quoniam longo illo annornm tur, quod sane fere triginta spatio, qno sanctus pontificali niunere
sen Karloiuannus
:

rectefamuli gradus. Crediderim quoque il.lum non amplius quindecini menses cum sancto
esse

HU domestici, non autem ita

fainiUarifer

versatum.

Qua

enini

ratione

factum

qui minutissima quxque domini sui his ultimis mensihus dicta et gcsta ac dein ejus
essef ut

fnnctns
tionis

est

(1),

cum plurimis
multa

certe ovinis condiilli

hominibns

negotia

tractanda

funuset duplicem corporis translationem iamfuse descripserit, idem elecHonem ipsius ei eonsecratio-

fuerint.

mm

et

apostolicos labores
in quibus

et

episcopalia aciu

et

mtctorem hahet domesticnm quifm

Ft hinc reducimnr ad illnd quod initio dolebamus,tam pauca nempe apiid anonymum nostrnm
5.

munern,

omnibus sane

inultis praiconiis

erai locus, silentio praitermisisset vel brevissime

esset coinplexus, si et

dam

sancti

referri de S. Huberli historia. Nihil de genere ejus

et

horum

fuisset testis oculatus?

orfus loco;

niliiJ

de Hs qux gessit anfe cpiscopa-

Cerie, ut ex posteriori

Vifm

quam

prai
ei

mnnihus

tuni; deniqne, prxter generalia prxconia de illius virtutibus

et

habemus parte
admirationis
7.

liquet,

nec facundia

deerat neque

miracida quxdam, nulla fere particuegerit

laria

qum

episcopns.
ef

Attamen

profitetur

et amoris erga sanctum affectus. Vernm, quod ad facuudiam speciai, forte

ct
-^-

ex Yita

scriptor in fine prologi sui

deinde ter in ipsa

refragabitur aliquis

memorando

qua^ advertit

cl. v.

Amulphi

Vita {2} distincte significat se de sancti fuisse

familia. Sed Jnre dnbitare Ucet uirum id de toto
tenipore pontificatus S. Huberti o(i so/?Ort de ulfi-

mis mensibus intelligendum

sit.

Etenim,

xibi

pribeati

Josephus Demarteait inptrzclaro sanelibello quem in Vitam qua de nunc agimus conscripsH {I0),quadain nimirum hujus capita vix non ad verbum desumpta esse ex Vita S. Arnulphi episcopi Metensis{\\). H!BC confecta est

mum

se

tamquam famuhim

vcl

clericum

ponfificis introdnxit (3), iude ea

exorditur quas

tantum narrare ad pQstremos menses non plus

:

quindecini illius poniificatus spectant

tres siqui(4) lecto

Chdulpho, Arnulphi filio, Reverentissime Domine Chiodulphe pontifex, habeto conscriptam ciuam poposcisti vitam et gesta
episcopo, ufpatei ex ejus clausula: Ecce,

dem menses post

attritam- casu
et

mannm

decuhuisse significatur sanctus

intra iUud tem-

poris spatiuni visione

ccelesti dignatus, qna post anni circulum ex hac vita ad supeniam pafriaui

quippe atque perfGcte censedem, crebro relegas et Acta (12). Contendit quidem cl. v. H. E. Bonnell (13j clausulam istam non ab ijiso scriptore
suisti ut cujus tenes
ViisB,

genitoris tui. Juste

migraiurum novit (5). Hxc autem narratio admodumprolixaest,quandohrevismnocompendio

se

sed ah

aUo quopiam

forte longe posteriori

esse

adjectam, hoc solo argumento nixus quod

eomplexus
tificatus

dum

est scripfor (6) superiores ejusdein ponannos ampliiis riginti quinque. Advertenquoque prolixa illa narratione de ultimis

Faulus Warnefridi in liheilo suo de Episcopis Mettensihus non memorat hane Vitam petenie
Clodidpho conscriptam fuisse
levitnfem- merito
:

cujus argumenii

sancti actibus ea tantiim referri quse

coram omni

irridet

J.

Friedrich (14); nec

familia ipsius gesta sunt

et

ah infimi etiam gra-

mnlfo efficacius inde repeiiposset quod in nonnulUs

codicihus Vitain Arnulphi refereutihus illa clausula desideratur (15). Ceteruni et si clausulx ratio

dus famulis potuerunt conspici, nihil vcro quod sive iniimiorem aliquam cutn viro Dei familiariiaiem sive altiorem ejus consiUormn cognitionem
manifestei.
clericiim, qiii

non haheretur, aliis argumentis satis constaf Vitam Arnulphi ab eodem conscriptam esse cui dehemus
Vitas S. Ainati, S. liomarici
is

6.

Nolim tamen inde concludere scrtptorem

Hs qni humilioribiis famuliiii
S.

paiicos

fuisse aliquem ex

taiiium

autem

vixit

et S. Adelphi (16); extremo seculo VII, id est Clo-

menses apud

muneribus

apud

Hubertum
se

fungehantur.

ipamn versatus eese

Quamquam
ejus (7),
alio

enim semel

nominat

servum

dulpho Metensi episcopo (17). Quo auteni anno Clodulphus obierit non consentiunt quldem recentiores scriptores,

videlur

quod facile spirituali sensu infeUigitiir, famen loco officii divini cantandi participem

Pagius, Cointius, coinpilatores

Gallise Christianse, etc, sed

se exhibet (8), et iibi

qus contigerunt
:

in morte

omnihus indnbium est ipsnm ad superos migrasse ante nnnum 700. Vifa
autein S. Huberti, ut

sancii episcopi nnrrare incipiens ait

Mane vero

factosexta feria una

cum

egregiofiiio suo Flor-

scripta non est ante

Jam indicavimus (18), conannum 743. Unde, si quxdam

communia
sunt, sequdur eadem ex Vita S. Arnid -

berto praestolantes eramus ejus gloriosum egressum. Tunc electus Dei sacratissimus pontifex
(1) CIV. infra,

utriqne Vits manifeste

aiictorem Vitx S. Huberti

geschichte Deutschlnmls, tom.
Paris.
lat.

Ibinit.

(9)

(3)Num,

numm.iO.Sl.
8 extr.

(4)

(2)

Numm.
i).

(6)

Num. 1-6. (7) Num. 9 extr. (8) Num. 8 extr. Num. 15 init. (10) Saint Hubert d'apris son plns

Num.

Rextr., Qexlr.,
(o)

II, p.

244, nol. 2.

(15)

Num.

10.'

5327. sec.

IX-X (Archiv, tom, XI.

p.

p. 263);

Ut Dua-

cen. 791. sec. XIl (Archiv, lom. VIII,

sec.

426); Brux.98-10i).

XII (Calal. codd. hagr.

bihl. rey. Bni.c.,

;

ancien hiop-aphe, jn Bulletin de Vlnstitut arcMologique

Z<i<9ms. lom. XVI {18S2).

Ju]ii, p.

435.

(U) Editain Acl. SS.,{om

(13)

et 380-382, sec.

XV

(ibid., p. iil2)

tom. I, p. 39-40) Leod. Univ. 59, al. 210,

(12) Ibid., p. 440.

IV Die Anfflnge des

sec.

XIV

(Aiialect. BolL,

Km-oUngischen

Hauses,

pp.

47,

138.

lom.

cit., p.

(14) KircJten-

p. 129.

(17) Cfr. ibid. (18) Supra, num. 2.

tom. V, p. 328). (16) Friedricii. 262. not. 3; Mabillon. Act. SS. 0. S. B., sec. II,

phi

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

'plnmvtwitHmesse,nonvireve>-sa.Porroquxdam
essecoiiimt/uarertocol/igiture.rro/!atioiied}iarum

repetere
vara!/,'/f,

necesse e^t

iit/}

*'

'

F, "v ^', ^'""' ^'trmsque capita

auctoke
C. D. S.

Vitarum,

quam jam
S.

instituit

cL Demartcau

et

nos

/n./, i^^io

rehJT r concoraant. uiut)

I

'"''

"^'"^^'

<i^leetu sive

etiam

,m solim

S.

PnoLOGUs Vit^
Hugberti,

HuBEnTi.

Scripturus vitiim beati

aclasancfsstmi Ainuiri
antistitis, auxiliante

hoc opus adesse me deposco qui se petentilms munificum largitorem piissime spopondit adfuturum. Etenim cum hujus sancti pontificis
antistilis
il!ius in

munus

S,m

iMn

ehceve adgreilior, vires non suppetunt, imperitia denegante. Adgrediar tamen lacultate qua valeo,'
vitiP
stilo

cursum

quta ad illum spem erigo qui iHxit

iiflimj)lebo
illi(,J...

A/jeri

<>.<

luinn,

Dom.no de boms Aper! .,.. taum. L.go reticenda non sunt qu^que in
:

ego adim,Moi,l,.d

et ,;/o

exemplum

Ergo labiis supprimere reticendo nullatenuscredimusquicquid exemplo bone actionis divulgata proficiunt alque sectatoribus suis incunctanter parte tribuunt cnm sanctis...
..l>in,fr

proficiunt atque suis seclatoribus procul dubio municjpatum trjbuunt cum sanctis

n.s divulgata

bon^e actio-

Dioilon
loijueiuli,

2 extb. Vir aulem electus anno xiii, consilio inito, coacervata clericorum seu etiam populorum ingente caterva, accitis quoque episcopis et sacerdotibus secum, pariter pergunt ad oppidum. quo in loco sancLus jacebat. Ibique excubias
9.

ViT. S.

HuBEnTi

si;m.

domnus Hugbertus

in

celebrant

cum

reverentia ab urna lapidis aulerentes,

cum

crucibus et cereis hujus sancti corpus gi-abbato imponunt: atque mox arripientes itinera, cum gaudio remeant ad locum sanctie passionis nam suavitatis odor nimius
:

aderat. Sed qualia deinceps in itinere reperienda claruernnt iracula, jam tradita .sunt in gesta illtus sancti...

serf ctla7ri

10. Vix. S.

venil.

Cum

Et illud omitti non conesset ahnificus sacerdos infra parochia ipsius

nusi. i.

HuBEnTi

Wiodh secunda dominica quadragesim.x' tenipus, qu^dam feniina opus servile injuncta fuerat panem facere! Mox, ipsa faciente, manus ejus ambre sunt contracl: cui
in vilia

per eumdem claruerunt miracula, ut valeo, demonstrabo. ViT. S. AnxuLPHi NUM. 33. Aliud denique rursus m.raculum non sileam, quod nuper. narrante viio religioso Arengisilo abbale. comperi. Siquidem mulierquie-

ab urna lap.dis auferentes. grabato imponunt; atque mox aiTipientes .t.nera, cum gaudio remeant ad urbem nam suavilatis odor ex his sacris membris cunctos replebat evehentes. Sed qualia deinceps in ilinere
-

bus episcopis secum, una pergunt ad heremum. loco excubias cum reverentia celebrantes. sancta

ViT S. Arni-,.phi num. 27. Post obitum beati Arnulfi anni fere jam acto tempore. vir electissimus successor ejus Goericus episcopus, consilio inito, coacervata clericorum seuetiampopulorum catervaingenti, ascitis quoqueduo-

Quo in membra

dam,

continuo digitiadficti in palma ungulaj transpunctfe ligati illa continuo velocique cursu ejulando ad sanctum virum perrexit, devoluta ad pedes ejus lacrimabili voce clamitans, adjuvare se postulans. Ipse vero domnus egrediens erat ab ecclesia circumdatus plebe.
adhfeserunt. At
Dixit ad illam
:

Vadp

in

facere hoc

ojju.<

nerrile

nomine Donilni d emeiida ; noli nmplinx in t/ie saneto. Tantiim

aceiiiie.^.

cnde :

si ohservaheris,

sanitdtem

Et statim directi

sunt articuli

manus

illius

femiate, et abiit incolumis qua-

prius venerat intirma.

est. Tunc magnis valadsuprascriptum abbatem pervenit At ille pri^cepit eidem qualinus ad sepulcrum saticti antistiliscum tide festinaret. Ubi cum venisset, ostia obserata .epngulis inveml et iheo ante valvas sanctfe basilica^ semetipsam prosternen.s, se in orationem dedit cuin lacrimis, vociferans atque deprecans sanctum Arnulfum episcopum ut se sanaret. Statimque digiti iilius. qui jam dudum fortiter palm.s inhfeserant. resoluto rigore

nomine Cencerella, in suburbano Mediomatrici degens, ausa fuit dominica die operari. Sed mox divinitus verberata. utraque manu contracta

lata angoribus,

pristinam

medelam
;

receperunt
fma-

et reineat

ad propria incolumis

et L-eta

Hurerti num. (i. ... Peridemnamque temmiraculonm pus, quo triduanum jejunium universalis celebrare confjiiariimdiim

II. Vit. S.

suevit ecclesia, vir sanctus

castella prffidicando pergeret,

coDsnetnm ordinem cum

atlileta per oppida et veniensque Trijecto, juxta crucibus et sanclorum reliquias

Dei

atque promiscui populi generis orandi extra civitate egrediens,... ecce ex dimediis catervis femina arrepta da'monio clamare ccepit. Hanc ille cum audisset.signum crucis injecit,

morem ex urbe processit et ecce ex niediis catervis femina arrepta a dmonio clamare coipit. Hanc ille cum vidisset, vexUlo cracis injecto mox ab advei-sario ereptam
:

Per idem namque temquo triduanum jejunium universalis celebrare consuevtt ecclesia, vir ^andus extra civitatem cum crucibus atque promiscuo genere populi, o.-andi gratia secundum
pus,

venerat tr.stiset conti-acta. ViTA S. ARxui.r.Hi .NUM. 10.

sanavit.

et dedit

alapam

ipsius

et

obmutuit. Qua? statim quasi

defuncta ad pedes ejus tremebunda proruit, et per ore morbus fluentei- in terra decurrens;et ab adversario erepta sanavit.
ejus
nan-/itioiu;,i

la. ViT. S. HuBERTi xuM. 7. Itaque demum ad villam Aimala veniens, cumque jam ad pausum pergeret, dixerunt pueri ipsius a foris venientes quod micantes acies ignita e ccelo viderent. At ille foras progressus, dum intenta mente ad astra cerneret, considerans ait Prope est diesDomini,prope est dieajiidicii. guam beatiis est ille
:

quam

in flammam ignis signaculum crucis depictum; et statim de cwlo ex obliquu crucis vox facta est, dicens Ceniis hoc. inquit, signam ? Ua,- nocte
:

Vir. S. Arnulphi num. 23. IHico aulem cuidam ex fratribus talis apparuit visio. Intuens in cislum vidit Um-

Arnnlfus

'eins,-ojm^

qiii

paralus

est.

~ |NuM. 8) His dictis nunttaverunt

ille
:

jjer ipsitni tolinn cii-ifatem istinn

ei

quod

domus
cursu
ecce
iu

illius

arderet. At

velocissime surgens, rapido

ita
viilt

nb incendio liberacit. (i\um. 22) Casu contigit ut promptuarium regis ignis vomns vexaret, atque eructans excelientissima fiamma domos
..'.

illuc peirexit,

dicens

Si

Deiis

iit

ai-deam,

sum. Tunc nos tenentes ei manus sustentatus usque ad larem porvenimus. Qui introgressi domum, at contra vidimus per ostium domus minaciter fiamma lambere. Mox contra Jngentes flammas elevatis manibus, ore canens Deus, iu ndjutorium meum intende, etcontinuo crucissigno injecit. A divina potenlia ignis in
ejus
:

manu

circumquaque affines minaciter lamberel... Quo auditu, nos veloci gressu ad domum viri sancli perveninms statimque apprehensa manu ejus illius, ait Romaricus Eijredere, dominc, ... ne te in /lac urbe iffuii^ con.-iumat. Ad
haec inquit
ittiic, et

Neqiiaquam, dilectissime; sed deducite me rideamu^ /loc impium qiujd ijrassalur inrcndium
;

et

ponite ine vicinum H/fus;

S6 retortus

niliil

prorsus

damnum

fecit,

sed per ejus merita

nostra.

eccc in
ctas,

evidenter

extinxit.

Tunc ad

lectula

completa

canenles, transivimus quieti.

et si itn rult Drus iit ardeum, Tunc nos tenontes manus ejus sanad larem pervenimus... Tunc ille elevans manus,

manu

ejas snm.

contra ingentes nammas vexillum crucis injecit el mox miro inodo tamquam ccelitus percussus, nil alibi nocens,
:

infra

parietes

in

semelipsum

retortus

ignis

interiit.'

(NuM. 23) Nosque deinceps. jam securi de periculo subacto. gratias agentes Deo, dictis matutinis. ad lectulos nostrus
'Sitmpsit,

HuBERTi NUM. II.- Itaque servus Domini comnionitus, promptior in vigiliis, in orationibus, in jejuniis, in elemosynis magis erogavit infra annum juxta praidictum tenipus. Cunrque jam omnipotens Deus suum athlelam ad destinatum bradium volens vocare ad ullt13, ViT. S.

In his igilur alque celeris angelicam ageret vita.n. jam omnipotens Deus. suum athletanr ad destinatum volens vocare b.avium. pd ultimum urgetur dieni. Quo coni^^b.

remeavimus. ViT. S. Arnulphi num.

innumerabilibus bonis

dum

Quo comperto... (Num. 15( Mane vero facto sexta leria, una cum egregio filio auo Flurberlo pra*stolantos eramus ejus gloriosum egressum. Tunc eleNovembris Tomus I. ctus
uvgueretur diem.

mum

perto, adest vir religiosissiinus Romaricus,

cum

ceteris

monacbis ejus pijestolans egressuni. Tunc eleetus Dei et sacratissimus ponlifex eum alloquens ait Hone vir et (imabilis Domino, ohsecra C/irislum jiro nte. Jauique adest
:

96

dies.

762

DE SANCTO HUBERTO EPISCOPO.

:

C D.

AUCTORE
S.

ctus Dei saciatissinius pontifex alloquens ait iliscipulis

dien.

amnhiUs, obsecrnte Christum pro tiie. Jntmjue a^est dies In quo jtidici meo prmsentaiidas a/iparcbo. Qnid

Boni

viri et

faciatn ? Nil honi (/esni iu seculo

catis

quo judid meo pressentandus ap/jarebo. Quid ; omuibus sceleribus et uecvallalus coartor : pro qiiibus Dominum, ut renlam
in
:

facidtn? Niliil boni rjessi In hoc secitlo; oninibiis

et

^cflrriltiis

peccntls vnllntus coartor

pro quibns Donilno,

est.

merear, obsecro, snpplicale. Haec vir

est
:

rcniam sanclus, quia sciiptum

ut

plum

(NuM.
auleni

merear, obsecro, supplicato. HiPc vir sanclus ait. quia scriest Justus hi primordlo sermonis accusator sui
est
;26)

Interea venit hora. ut sancta

ijla

aniniamanipji

In prlmordio sermonis accnsator sul

illa

Interea venit

bus sanctorum angelorum ad

illic

Chrislum gestaretur.

anima manibus sanclorum angeloruni ad Christum gestaretur... Fit autem ilico gaudium magnum procul dubio supernarum virtutum in ccelo. el ingens luctus pauperum Christi atque mouachorum. Adest mox juxta murem sanctum et sacrum evangelium. Quo lecto.
hora, ut sancta

gaudium mngnuni procul duhio supevnarum virtutum in ccelo. et ingens lurtus pauperum Christi atque
et

monachorum in seculo. Adest mox juxta morem sanctum evangehum sacrum. quod lector inter psallentium luctus
cantus personat voce...

et

psallentium luctus st cantus persouant voces...

mn

tameu

[^.

jj^j-

},jg

nemhd

profecfo

jam dubium

esse

nam

ex tnbns

illis

miraculis duo posteriora

eo

cum
est

*"^"

potest

noMer quxdam ex Vita S, AniulphiJiauserit et S. Huberto accommodarit. Unde ef crsHrgit quxsfio utrum non sola verba et modos loqitendi, et efiam siibinde ip.fas res ad dominuni smim ef magisfrvm exaltandum et
quin
scriptor

visione

eadem

die

et

tempore contigisse referunsuspectam videri

fur quo

Jam cum

S.

Huberto versabatur, Xon

igifur cur infifiemur

ut

admodum

minimuw dicam,

ejus in fiac re sincerifatem.

ornandnm inde
patet, quatenus
et

acceperit.

Qnm tamen

susjncio, nt

Sed neque inde jure seqiiitur eumdem jam nulla fidedignum esse quoad cetera et praiserfini quoad
ea

non peritiam
{!)

soUtni scribendi sed

qim
et

trodit de

uUimis

actibus, de morte et de

sinceritatem anonijnii snspecfam reddat, radere

dupliri trauslafioue S. Hubeiti,

qux

et

recentia

nequit in

prolognm
et

neque in ea qua: certe comutrique sancto convenire

eranf
nisi

mulfos

testes

adhuc
sire

superstites Jiabuerant
et

muniter

simili

modo

quod utique sermones

alia

nonnuUa

in

"

per S consfaf, quolia sunt generalis desrripfio

describendo

pompam

populi Jucfum, ad ormt- ^

rei veritaest.
Jiic

pompx tum
tum

in translatione corporis S.

Lambertl

tum pofius quam secundum absolufam

tem adjuncta supponere fas 16. In summa, Jiabemus

in translatione S. ArnulpJii (2), ifeinque pia

et

utriusque sanrti, Huberti

ArnuIpJii, praiparatio
et

festem cosBfum
i'i7a;

ef.

fide

ad morteni
bus usus

et,

ea instante, sensus Jrumilifati?

qui ultimis saUem S. Huberti

clerici domestiei

temporibus

in

'"^mtmi

quod ipsa verba quiHubertus non ita fidelifer expressa censenda sunf, quod fadle idiro et a priori fateri
contritionis de peccatis (nisi
est S.

licuisset),

ac

demHm

officia et cseremonix quse sta(3).

i\7/(?7

tim post illorum obifum peracta sunf

cerfe

munere cum eo familiariter conmiraculorum nonnuUorum relafionem excipias, nuUa ex parte suspectum, sed non adeo cerfse auctoritatis quoad ea quae ad primos annos regiminis sancfi prxsidispertinent. VUerius
versafus
esf ef, si

mirum esf quod iUa seiafe, qua, deficientibus scjiolis, tam pauc.i rix aliquid scienfias liiterarum
conquirere valerent,

vero quistiam Ulefuerit definlre, etiam conjecfando,

admodum

dlfficUem sibi labo-

proposuit

non auslm Hujusmod i quidem conjecturam timide cl. JosejjJiu.S' Demarfeaii (7), eumdem
.

rem

levaret

barbarus

VifcB scripfor vertm ef

modos

scilicef fuisse

scripforem F/Va; S. Huberti

et

Vltx

loquendi ex alHs similibus scripfis, qucB prse manibus Jiaberet, expiscando

(4).

prlmlgenia} S. Lamherti,

Festaf niJiilominus

pleraque ab anonymo nostro proprio marte concinnata esse, idque copiosa sane ef satis expedita
oratione:

quam aliquantum expolifam edldit Mabillonius {^) ac posf eum Consfuntinus SugsJcenus noster (9) et mox secundum
pristinam scripturam edifurum
se pollicitus est

quamquam

prseter superius cifata, nonet

nulla
quoad rdiqua

et

ex Vifa S. Martini
ita

ex aliis onfiquioriesset

doctissimns amicus noster Godefridus KurtJi (10). Nec desunf ad lianc opinionem confirmandam

bus (5) excerpfa Jiaud

15.

mgre reperire
et singulis

qua:dam argumenta.
lucubratione dolenda

Eadem

scilicet

in

utraque

Sed gravior

est

difficuUas circa tria miraadjunctis,

est hret)itas et reticentla clrca

cula quas non verbis quidem

jjriecipuos sancfi Jiisforix eventus.{\\),

eadem

vero

sed quoad substantiam,ut ita dicam^eadetn Jegimus utraque Vita (6), quorum prxterea tertio adjun-

prolixitas in celebrando generalibus formulis illins

virtufes
et

quxcumqne ad piam

sdificafionem
barharies

gitur utrobique visio ignis in ccelo apparentis. Licet

legentium conferant.
et

Eadem quoque stijH

enim non omnino repugnef ut ejusdem generis prodigia a diversis sancfis diversis temporibuspatrafa

imperitia latini sermonis. Sed Jioc temporis,

et

illud

attamen quod inter pauca illa quse S. Hubertus operatus narraiur tria fnerinf quse eadem S. ArnulpJw attribuuntur in ea Vita quse auctori
sint,

commune
rentur,

complurium aliorum JiagiograpJiorum vltlum fulf. Neque mirandum esset quod

inter se similia utrobique legesii

nonmdla admodum

quum certum
notam
fuisse,

Vitam LambeiH scriptori

illius

nosfro pro exemplari in scribendo

id, credo,

prx

oculis fuif,

nostro

quippe qui ad gesta

remiffat (12).

cuiquam prohabile videri potest. Nec ad anonymum excusandum culpam rejicere licet in errorem aliquem popularem quo, ut non raro facfum novimus, qux uni viro cuidam prxclaro
vix

sancti lectorem

suum

Pauca tamen

in summa ex Vita iUa Lamberti excerpsit anonymus noster, prxterquani ex ultimo capite (ante

miraeula

et

translationem) , uhi agitur de

sunt.

ils

qUB

conveniunt

et

aliis

adscripta

sijit,

qitem errorem

morfem sancti prxsuUs consecuta

paraUelos
Jiic

Locos

nimisfacile sequendo idem minus sagacis quidem

jtfdicii, 7ion

rursus exscribimus.

tamen commenti reus pronwitiarefur

imiiatus

est

Hiam Vitam
S. Lamberti,

17. Vit* Lamb. kum. 6 (13)... Per annosseptem ibidem vitam sanctam et angelicam duxit devotione intentissima,

ViT^ HuB. NUM. 3. Postea igitur Hugbertus in timore Domini magis confirmatus, amplius se certaminam dedit,

(1)

Sopra num,

8.

(2)

Num.

9.

(3)

Num.

13.

12.

1,

(7)

Opusc.

Kurth, Stude critique mr saint Lambert et son premier biographe [in Annales de 1'Acad^mie d'archiologie de Belgique, 3's6rie, toni. IH, 1876), p. 101-103;
(4) Cfr. G.
J.

cit., p.

70.

(8) Act.

SS. 0. S. B., sec.

p.

III,

part.
cit., cit..

p.

69.

p. 44, not. 2.

Demarp.

pp. 58, 59.

teau, Saint

22-25.

Hubert d'a^-^ aon plus ancien hiographe,

infra

(11) Cfr. supra num. 5 et Kui-th, op- (12) Vit. Hub., num. 2 extr. - (13) Jct.
in

(9)

Act. SS., tom.

Sept.

574.

(10) Diss.

(5) Gfr.

num. 17.

SS., tora.VSept., p. 575.

(6)

Supranumm.

lo/ll,
in

DIES TERTIA NOVEMBHIS.

in iaboribufi. in jejuniis. in vigilijs. in oralionibus, in carilale, in longatiimitale et in oinni custodia sanctoium

763
in jejuniis, in vigiliis, in castitate. in

Erat itaque ... nutiitor giegis, pastor ecciesia; perfeclus, plebi monila Christi prajcepta
proebens.
VlT. Lamb. num. 21 MED. ... Ideo vtlmini cum ipso interempti fuissentU8,quia absenlinni ejn^ ferre non ^jossiimus. Et jam isla sennociuanles nulio modo

exempla irtiilabatm', ViT. Lamb. nubi. 13.

sanctorum patriavcharum exempla seeuC"'''VlT. HlTB. NUM.

If)

loneanimii.i

'"

'""

AUCTORB
C.

D.

S,

MED.

Hic Praf

quibant

tiani

Ergo cum corpusrulum ad portum peivenisset, petienmt eum ex more rleponi de nave in feretro
temperai-e a
fletu...

quem indiLum
agentes.

in

hymnis. populus

cum

basilicam S, Pelri deferunt clerici lamentis: ibique excubias

cum

hcam

>,on possumus. N.m. 17 me... et u fletu quibant temperare. - N.,i. 17 kxtr Po lea vero unacun. sancto corpore gralulabundi usque^ad bas'

tuamferre

nullo

modo

sancti Petri.

quam

vicissim

noctem pervigilem ducunt.

mult^ lumm.bus accensis noctem

ipse paraverat, deferentss, ib

pervigiiera

qu

hymnidicas voces propsallentes usque ad

ducSnt,

suh magno servatur honore vallatustumba. resurreclurus inglorig ... Cujus ani,'eli Dei
...

ViT. Lamb. num. 22.

solis ortu ege-

Ibi

Vm
r-

H.B. UM.

diebus ac noctibus psallentes in ipsa basilica. et ad instar vocis ipsius sancli ac beatissimi Landeberti cum ahis ejus simih raodulatione dulcissima resonantes. Quem m ulti ex loci ilUus civibus audienles et mirantes, cupienlesque introire basilicam, nullo

custodientes

monumentum,

pceb,.,

19-Dumiasepulcropositussurrectuccelilus.

gloria. . colidie

miracula coruscanl

Quem

tes ipsum ieclum cum .t.epitu resonantem.quando ci.i .p.um adstantes eramus; et

ad illius sancti sepucro nos videntes et audienalii.

multi

^unt,qu.ndo ibiorationem

qui nobis testati

modo

erant ausi intrare,

ViT,

nocte

Lamb. num.

23.

...

inefrahlUs poteutia Crealoris

et misericoniiam, qni tanta dignatu^ cs ostendere 8eri.-is tnia itt non solum aninms eoruni, sed et cadavera permlttas custodiri ah anffeWs tuis?

gniens hnniani. quls potest investiyare potentiam

: et ips, m timore et pavore conversi non audebant dmtius persisteie in basilica.,. ViT. HCB. NUM. 31 MED.Dbus omnipotens, creator generi.humnn,, o niundi red.mptor,

lunt

in die e sancl. illius chori crepitantem crebrius audie-

facientes.

tamquam

rare nu.er.cordin

quis tna potest enar-

...

qnl tanta
(,bid.

in tuis sanctis

nnrahd.a ostendere...?

dlyuatus es

extb

ca:!um aunnas servorum taonim etiam cadaeera eornm in terra

Quia on solum in prxmia datnrus es, sed

)

immata

custodis.

(jrnrrtO

censeiidu!*

inde non est

ipse couscri/isissr.

hw/e pauciora sttnt ih qnx notaviwns in coUatione Vifa; S. Hiiberti ctni Vita S. Arnnlphi. Itaqiie ex ilia qm/icmnque similiIS.

Ha>c

.^arte

manfWvetibl ipsum Jouam

fuissej,n,hil

(neque enim ulfo indich demonsirafur quod affirtranslationi inter-

tiidiiie

vequaqnam
in

seqiiitiir
et

cumdem
Huberti,

esse scripfo-

rem Vitx Lamberti

sertim
oratio.

Vita;

quum prs-

addidU Vita; primw, sed solummodo hanc pohtiori et ornatiori sfylo donarif,
ut ipse

posteriori

haud pauh

profitefur In episto/a dediraforia

(exfr.J
:

copiosior ffaat

ad IVaicaudiim
\\\\

Prxterea adrersus /lanc opiniouem efficax, ni failor, arf/umentum prxbeuf verba proJogi (med.) : Veritur a quibusrlani meis contubernalibus simplices atque minus peritos tantum arripere opus.ne quandomanibus virorum peritorum

Fidem ergo dictorum,

nec

inqniens,

(rosvo

cudinms quara ab ejus relatione comperimus; nobis tantum sufficit superficiem litteratur^ vei modico decoras.se sermone. cujus ille aut contemptor fuit ant
alia

scripfori) attribuimus,

inscius.

verba et incomposita oralione derisui habeantur ab eis. Sed ego nihil horum vereor, cujus studium
est

legendum

inciderit,

pro

rusticitatis

siibsidiis

iUius

Safis itaque nobis erit indicasse quibus nsi simus in adornanda editione nostra Vitx, quam jam vu/garunt

Laurenfius

imitationi
ifa

sanctorum pandere

fratribus...

Certe

locufus supponi nequif vir qui

diii

jam facundiam
et
illis

suam

Suriiis (6) ex antiquls mss, ef Joannes Roberfi (7), qui upc ipse quos adhibuerit codices distiurfe indicarif (8).

anfc dcmonstrasset describendo t,itam

S.

miracula

Lamherti prsclaro pro

tempo-

/ibellum

i-ibns libeJ/o, qiiique

proinde longe altcrius condi-

20. Viginfi septem codices manuscri/jfos Jons! ronfinentes vidi aiit indicafos reperi.

enjus lucu-

briUionem

tionis erat
qiii

c Denique
berti

prs contiibernaUbits illis minus peritis ntimquam manum scribendo admocerant.

et

quinque iuspiciendi occasio vel otium r/on adfuif, Vindohoncnsem 5.50 (sec. X), Vaticanum Reg.Suec. 1890 (sec. XI), Cafalaunensem *

Horum

forfe alicujus conprmafionis loro addi

217

Chilons-

pofest scriptorem nostrum

nequaquam,

uf S.

Lam-

hiographnm
MerovingioB

(1),

mmis addictum

(scc.Xi).LondinirnseinBurm'ijinss.351(sec.XIl) et Bero/inensem Tfteol. in-fol. 207 (in. sec. XIII).

sar-Marne.

fuisseparsensu

Heliquosddigentercontuliinterse.Equibnsunderim
se/effi,quosprxcipuimomenfijudicariadco)istitumditm te.rtum primsecum. Ceterorum undedm,
videlicet

tibus

stirpis, infensuni

vero Caroiiu-

gis, ufpote

qui insigni

rereretifia; et dilectionis

hquatur de Carlomanno uhi

derit aliquis interea
^itain ll/fini
<:oseram exiio''''''

agit de elet>atione cor-

poris S. Huberti (2); sed forte etiam jure respon-

Britxellensium 2750

(sec.

animum
fuisse

ejus in illa re tempore

Jnnas

enmdem (3). 19. IL Hxc de Vita prima sen anfiqnissima. Pauca dicenda hahemus dc secunda, quam sci/icet
octof/infa fere
pori.<<

Carhmanni jam non

XIII), Farisinorum lat. 5278 (sec. XlII-Xl I ';, 11 706 et 17030 (sec. VIIj, Hays-Comitis J. 3 (sec, XIV), Namarcensis 2

XI) ac 7483 (sec. 5308 (sec. XU-XIII),

(sec.

(sec.

XIV-XV), Leodiensium Univ. XIV) ac 18, al. 229 (sec. XVI)

25
(sec.

58, al.
(9) et

210

^iffliauens. fidjecta
'''"iislatione

post annis, occasione translati cor-

Semi-

narii 6. G.

XV),qui vel nimium

S.

Huberti Leodio ad Andaginense ccenobium

mittili (ut

anni

S'2.5

Walcaudo Leodiensi e/Hscopo concinnacit Jonas episcopus, Aure/ianensis utique (nemo enim alius hujus
nominis
valuit
illa

(inno 825, deprecante (an. 8n~po,sf S3I)

Brux. 2750, qiti cap. i-v med. tanfum hahctj rel multis mendis ex imperitia aiit oscifantia librariorum admissis respersi vel denique admodum
recentes sunt et nihil nolatu dignum exhi/;ent, variantes lectioncs adscribere supervacancum diiximus. Codices aittem Bruxellenses 18018 (sec. XII)
et

astate

clartiit),

qni

adeo

gratia
et

apud Ludoricuin

Piuin imperatorem

aliis scriptis

insignis prxdicatur (4).

Is prxter

2495
al.

(sec.

XVJ,
(sec.

Vltrajectinus

desoriptionem posterioris illius translationis, quam ex relatione Walcandi accepisse

^Ev.

Med.
Univ.
Vifai

Scri^jf. Eccl.

22

XVj

et

Leodiensis

dubium nun

est

278,

228

(sec.

XV), non textum integrum

If K ^uiin.
, .

p. 36,
;

o^

P-

AJ sqq.

^^' ^"'"- "" (^^ ^^'de la France, tom. V, A. Ebert, Ml!/. Gescft. der Litteratur des Mifle-

'

P(4)

'^'^"

P- ^^"^^-

'"^'^'*'

Cfr. Hi^t.

litt.

*d.

"

P-

'^2-5-230,

(6)

Ad

Snovembris.

(h) Hist. litt.,

tom,

cil

p 30

{?) Hist.

S.

Huberti p 52

(S) Cfr. ihid.. p.

114-117.-

(9)

De quo

cfr. infja,

num.

31-33.

a Jona

7G4
AUCTORE
c.

DE SANGTO HUBERTO EPISCOPO.

conscriptai aiH

a Jona
(jiie

aliquam

ejns

parfem exhicodiinini

solo

codice

praimittuntur
i,

singulis
etc,

D. e.

capifihus
episfola

bent, sed

sofummodo compmdium
in sinfjulis
:

aliqiiod, illud-

inscriptiones cap.

cap.

ii,

Deest

non idem

unde istorum

dediratoria.

niiUa ratio hic habenda

f-,r

esf.

B*
in

cofiicihus

21.

Porro quos adhibuimns undecim codices

undechn

tres classes disfrihuere Juimbif.

Prima

chissis (A),

qua puriorem Jonx textum

tinet diios

referri censemus, conet

Bibliofhecx Regix BruxcUensis 9636 otim monasterii S. Laurentii Leodiensis, exaratus .sYc. XII. Deesf tanfum index capitidorum sed eorumdisfrihutio numerisad singidorum initia

codices,

Namurcensem 15
laf.

Parisi-

appositis

signata

est.

Severe
qitod

num

laf.

9740. Secunda rlassis (B) complerlitiir

sex,

hujus
vel

rodiris
iit

Jibrarius

cuJpandus est passim pro

codices

Parisinum
''^'277,

d(i09,

Iia(janum

arbilrio suo,

(Hagx-Comitis)

Bruxeltenses
al.

14656 ac
et

omiserit
sibi

videfiir, multa verba mutaverit aut ordine perturbaverit : nnde

9630, Trerirensem Cir. 388,

.'nem

906,

Meten-

multas

proprias

lerfiones rarianfes hahet.

397, qui prxter singuHs proprias, non paucas

Harum

lectiones varianfes exhibent

omnibus communes
tres,

s/ngnJarium rarietafitni arrurataiu recensionem usque ad numerum 10, non fainen

nJfra dcsrrihere

hujus elass/s codicem p^rxcipue secutus videtur

Roherti.
lensis

visum

est,

uf lector
et

Tertix rlassis (C) codiecs

Bruxel-

apograplii ritr perspertam feneat

steriti
(jctitr.

ef fariem nepJus asqito

edinius.

nempe 7460, Andomaropolitanus 716 et Duacenus 793, matjis acredunt ad secundam classem quam ad primam, sed rt prnprias quasdam tribus communes subinde varietates habent. ^^. Aceipe Jam eorumdem mar/is disfinctum eJenchum et notitiam. Namurcensis Civ. 15, oJim Monasterii sancti D A^ Huberti in Arduenna, foJiorian 272, mjuspra;-

levtionum variantitim ahimdantia. defatiIdemque prdisfandum. duximiis quoad

sequenteni,
siniHi
riitione.

utrumque codicem
deturpatum.

B^

Trevirensis Civ. 388, aJ. 966, secidi XII Desiderantnr in eo cpistola dedicaforia et pro-

Jogus.

B^

= =

Mefensis 397,

olini

ecclesia;

catJicdraJis
ef

cipua pars
tinet

(fol.

1-200) exarafa secido XII, eonet

scculi

XIV. Eadem

desideranfur,

prxfcrea

Passiones

Vitas

sanctonm quorum fesfiC^

vero folia

inde.v capitnlorum.

vifates
et

celehrantur mensihus ocfobri, novembri

reliqua

BibJiofhecx Begix Bruxellensis 7400, oliin

decemhri,

12 Passiones

ccenobii Vallicellensis, dein

seciili

Cafharinx et S. TJiornx Cantuariensis et alterani Vifam S. Huberfi (1), descriptas manu seculi XVI. Exordinm' singulorum capitum Vitx signatum est littera rapitali majori ef prmierea in moryine minio depicti nunieri quibus eorum ordo indtcatur : horum tamen mimerorum octo priores abrasi .^unt, forte quod non
S.

C-

Musei Bollandiani XIII. Desiderafur epistola dedicatoria. AudomuropoJitanus 716, oJim parfhenonis
XIII. Desideranfur
epi-

Ctnri-marisci, seculi
stola dedicatoria et

index capitulorum.

C^

sis,

Duacensis 792, olim ca^nobii MarcJuanensecnli XIII. Desideratur epistola dediea-

toria.

respondebant distributioniJectionum quseinfesto

23.

III.

Vitsi S.

Huberti recitandse erant, et aUi nnmeri airamento descripii prioribus suhstifuti; inde vero
S.

Huberti a Jona AureUanensi

Liber miraciitonim

ronscriptx siibjitngimus Uhros mirarulornm qni in

a
et

capite ix simuJ

Hsde.ni Jocis

numeri minio

A^=
lat.

atramento nofati sunt. Parisinus Bibl. Nat.

nonnuUis codicibus eidem adjecti Jeguntnr et inter primus cirea meditm moniimenta Hubertina proximum ab ea loeitm
seciilum

xtate sihi rindicanf. Libros,

Jaf.

9740, olim Siippl.

243.3, exaratiis seculo

XII. Nullis signata

sunt numeris capitulorum exordia, sed tantiim littera majori minio depicta.

B^

Parisiniis

lat.

5609,
4432.7,

oHm

Miracuiorum Ubrnm a tnm (2), alfer repjeritnr longe antiquior iu codicibus BruxeJlensibus 14656 et 9636, qiios superiori numero notavimus siglis B^ et B*. Ocfo is tantuni
miracnla
ratur
refert,

inquam : nam prxter Joanne Boberti edi-

IX

videlur
toiiscriptus;

Colbertinus

5443,
(0'"

dein

Pegius

quoriim

primum

conf/gisse nar-

formse

minoris

,20x0,17), e.raratus seculo IX. Nihil contind prxter Vitam S. Hiiberfi a Jona conscri-

ptam,

cum

epistola

dedicatoria,

prologo

et

indice capitulorum. Folio 1 verso, in

inferiori,

margine
Hinc-

legifur hscc nofa litferis

et

capifalibus
recto
:

inscnpfa, qux

continiiafur foL
1|

2
:

marus
('/

arcliiepiscopus

dedit sancto Remigio,

anno 825; sextuin vero Sevoldo abbate monasterii Sancfi Hitberfi, id est inter annos 836 et 855 (3), qnin immo, st in hac re Jihro secundo plane coiifidere licet,primQ vel secundo anno regiminis ejns, sciUcct 837 ; septimum deindc biennio post. Vnde, quoniam nnlla apparet rafio cur octavum Jongo
ipso translationis sancli Huberti

seu

folio adscififio in capite codicis

^^.

Liber sancti

intervaUo temporis prxcedenti successisse creda-

mus,

admodum
Hinc

probabiie est oeto

illa

miracuta
suspideberi

Remigii Remensis, volumen

et xij.

Exordia

intra viginfifere a translatione annos concludendaesse.

capitum signata sunf suis iiiimeris mitiio depictis,

ulterius alicui in

sednumerus

ii

erasus

et

duo prima capita

ii,

cari librum iUiimcidem

mentem venerit Jonx AureJianensi

disfributa suni in octo Jectiones, appositis recentiori

qui

Vitam sancti expoHvit,

qunm
huic

przserfim

mann

atramento nnmeris

etc,

ttsque

scr/pfor

nusquam

se

monacJmm

Sancti Huberti

ad

viii.

B^

= Bihliothecai Pegix Hagm Comitis 277, formss

XI. Neque
iu

fuisse significet. Sed conjecturai

obstat insignis sane
stijli

imprimis

diversitas, qui in hoc libro

secundtis

minoris, exaratus ineunte seculo

Jioc

codice niimeri capitulorum signati sunf in

ipsa Vita, sed singuJorum exordium littera capitali

longeminus expedifus est et eJegans quam in Vita. 24. AJterum MiracuJorum e.rempiar seu Ubruin exhibuerunt nobis, praiter editionem Joannis Roberti (4), eodices diio bihliofhecx cirifatis

extremo
seculo

XI:

majori indicatum.
BihliotJieca!

Vesideratur

epistoia

Namur-

dedicatoria.

B^

Hegix BruxeUensis 14656, olim Musei Bollandiani, exaratus seculo X. In hoc

censis signati
sterii

nnmeris 15 et 2, uferr/ne olim monaSancti Huberti, qiioriim prior (5) secuJo XII,

aiter secuJo

XV

exaratus

est.

Hunc secundum
p.
34.

(1) Dequa infra num. 28. (2) Hist. S. Huberti, p. 72-112; et inde in Act.SS. 0. S. B.,sec. IV, part. i, p. 297-305.

Mon. Genii 571, not. Scr. tom. VIII, (4)Cfr. etinfra,nuin.32imt. {5)Cfr.supra,num.22,A'.
(3) Cfr.

Hist.,

Jibrum

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

lihnim comtriptnm esse constat drca finem

7(J5
secttli

undecim. Etenim miraculum xx,x, qnod

Mum-

mum,

se comperisse testatm- iicrinfor vim P,yfo;o testatur scriptor viro e<iTe-io

loci liujus

!wnr{l'V,t,"'''"" ' ""0 ,'7-'T'f

oi,-

"'" ''^!^"^'""^ '"''"

-'^

AUCTORK
^. D. S.

moriacho. postiaodum vero Hastericnsi seu Valciodorensi (Hasfcriense cideJicet coenobium jamdudim tunc cum Valciodorcnsi conjnncfnni eraf) al)bate reforcnfe,^^ insnperiorl
(xxviii)

Lamberto,

miraculis anxif. mt 7/ i^O.lV. Qna^hactenusrecen..nhnnsdocnmcHta

S.

Huberto

de
S.

certiora ..unf,

nfpofe a

roa^u. ^el

scrmo

cni uxor eraf.

arino
stianiE

dc Alberto comite ^''amnrcensi, Ida. Lamhertum. e vivts e.rcessisse

est

1050
(1),

ainnt
sed
in

compilatorcs

Gal!i;e
et

Ghri-

nnlla auHoritate

errore.

Nam

manifesto Ghronico Valciodorensi, quem

soliim fonlem hahnernnt in hac partc narratiir

tnm XIAnselmuscanonicns S.Lamberfi Ubrosuode Gestis cpiscoporum

coxvamea-npias, nnlla refnstiori auctoritate nituntur.Prumun inter ea locnm occupat notifia qnnm <e S. Huberto fmdidit paulo po.t medinn/seru^
(1-J)

dicendum de as qna^seqnuntnr :hmc enim non anfe quartnm a sancti ohdu seculum confei-ta sunt ct, ..i Vitam

snppanhns

,.riordZ

Hubeilo

conscripta. Secus

SfClllo

XI

trtufidit

Atisehum
Leoilieiisis ;

/
et

Tungren.ium

Albertns comes Namnrmisis, pator Godcfridi in ^uosdam Lamherto ahhati luurian^t^tZ

'

rnZTrr^'-/

Leodiensmni. Quai quum '"'"'""'"''' hrerissima '^j'^

'^'l'""
"'^'>'-'^''''

sif v< ''f> '"' l^oc

afrocifer

sa^riisse (2)

Alhertnsantcm ilT

Godcfridi
7iis

idemr,lL ro>On.e, terti^^hlons

Z t ^" n^mi
e.r.

^,^TT''^^^^^^^^^ 2'^'"
tgifur successit sancto

^"^t"' 'tagueAnsdmus,cap. '' ^ sancto ""'"' ^''^^"""' '"' lG:T)e -""^ Huperto'

cU.lM.Koep,,,

"-^

comes Namurcensis fuit ab anno 1003 usqne IIO.J (3). Ifaqne de anno ohifns Lamherti nihU certi hahenins. Illnd solnm norimns

ad annum

Cantatorio seu Chronico

SuncU Huberti,Godescal-

patcr Hupertus in ordine episcopali tricesimus. cujus vilam qui plenius nosse voKint. ad Vitmi ejus. quns virtutibus plena apud nos habetm-

Lamborto venerabilis

eum^snccessoremLambcrtii^^ahhaten/iamfni^se

^r^il^L^^^Z^^^^
Sua.

"?
'^'

'""^ ^''^""

annol075{o).Nonanfr.manf.annnmlOsJahso^
lutnm
fni.^..e

n'^
.^'^
h,

''

^'^^^'""^

librnm liquido constat ex e.vordio

nhi scripfor

miracnli
nensis,
H.ao,

XXII,

iVnonm ^"^^''^
^^
i

'h^ o Is.urum. Hic

Noslris

nnnr

cum

ossibus beati

temporibus. in^nit^

quidlm

H^^:::
scUicet

annuente abbate
(C),

X- JT
humi
^un

^^^
eodin
,
'

pel.cis

memou,^ Theodo-

ean.den. possessionen,

eZI

voluit; sed nullo assensu provincialium id obtinerep^tu L Cu ulod on tradictionem prudenter abSas

airtis

mutuare

,en

nnn;

iZ"^^^- ^P-^P^^ n ^ unam t "''f""^

-.
'

' ^^'' ^'''""""' '"

''

^"""^

perp^Sill

nutufieri,expostuIatoaItaneiusdemDO^se..inni^ a domno Eiix.xoo

.o..^^Z^^^
(7).

A\~l\ v
v n

^^^T^^^""^^ ^ 7
'

Xtl

'"T

ecclesiam ordi''' pro temporis opportunitate

/ *''"*""'

'^

""^

mores ipsorum
^'''''^
'''^'''''^

ibidem constituit. Jam vero halZTsdllZ Elinandi quo constat concessio^mZn^ld^Z ,..,... seu altarinmfartam .... anno 10H2 /tv altarinm fnrfm es.se .,. 7/i>;o Ar/ifni
itaque hoc
nensi,

IZ
^i;^

tod' T,'^'''^

"'"'^''"'"f'"^ ^^'^ "^'^^^'"^

l."^'^

^^iZln
est

"^"S plenu:., in seneetute

hco de Theoderico iUo ahhate Andaqiqui obiit anno 1086, rer/iminis sui friqesimo
(8).

Domnium, a semet dictatam

nunc

s~

perseverant

^^"'^"^ ''''''' bona mifjrans ad

in

ecclesia, quEe

sevnndo
/s

amvfm
Slahu-

25.

Hxc

de fempore vonscripti

apostolorum principis, apud nos accepit sepulturam. In qua cum post septuaginta annos corpore jam futur resurrectionis
tato
gloria demuinveniretur. obtentu Ludowici, filii Karoli
in

lihri

secundi

h>hH moiia(.7(iii

perf/nef,

leiisem.

Miraculorum. Quod autem ad personam auvtoris conpdcnter asserit Hoherti monachnnt illum fuisse Andafjinensem seu Sancti Ilnhcrfi, ad

Magni

pagum Arduennam
proprium
illi

est

translatus.

ibique ex satis amplis reditibus fidelium devotione oblatis

verba citata exordio snperioris numeri, Lamberto loci hujus monacho, nofans (9): Kempe
DAINI

conditum

est

monaopus
vel

G quam

,s^;!;L:t^.!isacrum gregem pertinore. Et alio loco {{()), postrecte indicavit certo conslarc,

sterium (14).
27. V.

Anselmi -'- .-.-.i=:^::;;c quem editum

de vita et conver.^^atione ipslus Huberti ante episcopatum a plerisqne et haberi et legi ait Nicolans canonicns Leodiensis in Vifa S. Lamherti (15). In qucm locnm adnofnrit
:

Ak-

Eodem feretempore quo

paulo phira
fecnfo

XII

vjris fidelibus

2\'iculaiis,

horuui Mira-

culorum scriptorem eodeni tempore vixisse cum authore Gantatorii, nempe cum Theoderico abbate vel paulo post, snhjnnfpt : Imo mihi pro-

euindem utriusque operis esse scriptoi-em argumenta liuic rei affcram, ubi occasio tulerit. Arvjnmcnta hcxc nnsqnam
vidctur,
:

babile

admodum

secundo lihro vllum locum ubi se auctor Andac/inensem monachum fnisse prodat. Qnin imnio es rerbis citatis
illo

allata reperi; sed neqnc in tofo

Constanfinns Sni/skenns noster {[C,) Haud dubie designat hic libellum qui Gonversio S Huberti con.itis inscribitur ecliiu.fmr e's a Joanne Rnberti. in cujus cap. 3 ista
.

commenti-

tia

ordinatio cuin

aliis

adjunctis fabulo.^is narra-

deLamberto manifvste vollifjitur ipsnm non fuisse Andayinensis, sed Stahulensis camobii alumnum.

tur. Fateor id mihi non adeo ridcri perspivnum, quin immo, nt verins dicam, haud dnhie esse fal-

quum

e.-c

Chron/co

Valciodorensi constet Lamhe,--

tiimnon ex Andajinens/, sed ex Sfab/densi monaster/o a Poppone h,/Jns abhate ad Valciodorense egendum fnissc direcfnm (U). Sed e.v Andaginensibus utique acvepisse censendus est ea q/iai scri/jfo oonsi(jnavit,et przcipuelih-imprimum Mirac/do(1)

reperi a/w/rapha cnjusqna irft;i tn/iiir omniaqnai referunfur omn/a 'tna hfjuntur apud Nirolaum (17). Sed imprimis omnia ista apoyrapha posferiora sunt ^tati huj/fi scri-

sunu

Non panva quidcm

dam

ViiaiS. Huberti in -^' "^""^^i' ""

'jitii'

ptoris,

qui floruit ante medimn seculum XIL Deinde,qnsi infer illa aliquanto vcf//sfafc p/-x^ta//t nulla om,/ino hahe//t p,'a:tvr eadem illa
qua: aij/td

Nivola/im legmitu,', eaque iisdem omnino verbis

p. 595).

Tom.

p. 724.

Iir. p.

573.

(3) Cfr. J.
I,

(^2) Ap. d'Ach6i7. Siiicileg., tom. II, Borgnet in Bioi/i-aphie luUionale (de la

(9j Hist. S. H/iheHl, p. 229, not. 207.

(loj Ibid ~ (lej IbJd

*'

Belgique), tom. d Ach6ry, loc.

p. 580.

p. 107-198.

cit.

(4)

{6)

Anipliss. Coll.,

Vid. Miiac. XXI. tom. p. 501.

I,

(5)

Mou. Ge,;n.
(7J

Chron. Valeiodoi: ap. Hist., Sci-. tom. VIII,

p.215,not.I3S.-(ll)D-Acli6ry. V'V'-ff..tom.Il p 7^'

- (12) Num.
Germ.

S. Htthertt, nuni.

53 (Mou.

Durand. (8) Cantalor. seu Chron. Germ. Hist., Scr. tom. VIII,
et

Maitene

1-7 et num. 0, (13) Cfr. R. Kooplce, in Mon Hist., Scr. toni. VII, p. 150. (U) Ibid.. p. 198.

(15) Act. SS.,

lom.

p. 617, annot.if.

Sept., p. (iI6.

(I7J Cfr.

num. num.seq.

70.

pattcis

766
AUCTORE
C,

DE SANCTO TIUBERTO EPISCOPO.

hcfio}tihu><,

paucis admoduin varlantihus

el el/(iiii

crprrsm,
snpe-

novembris. FoVio 237 i^erso lcgifnr ha-rtiofa

rubris
desrripfa
:

lifferis

D.

S.

adjeeta eadon

illa

daitmJa

qiiaiii

Iste

liber

pertinet

fratribus

rins, 3:.ordio
rihiis

hnjus uumeri, citavimns. In reeentio-

vero apofjraphis, seeiih

XV

exaratis, aJin

juxfa

monastcrii sancti Pauli dicti Rubeevallis in Zonia Briixpllam. Qui et scriptus est in eodem

quwdam

addifa

sunf.

Denique,

qnod ma.riine

advertendum, JEgidius Auresevalleusis, qui panlo aufe nicdlum secnlum XJll Ansehni Gesta episcoporuni
S. Hiiberto
Lcocliensiuiii

monaslerio ac finitus anno Domini m".cgcc^lxv in octnva sancti Johannis evani^eliste, per manus fralris Jnhannis Back presbyteri donall. Orate
pro
00.
Vifai

inferpolando auxif,
refuJit prsster

de

agens,

niliil

ea
et

qux
apiid

leqnnfnr apud

Jonam AnreJianensem
ef ipse cifaf

Teiiium denique ejusdrm qnod Jain miniis presse N/colai

30.

exeinplar

"" nnte

verhis inkan-ef

finm
seciHi

Nicolanin, ciijus efiam

reinitfifnr

sentejdiam qna

offend/mns in codieibus charfaceistrihns seculoXV

XIV

ad alinm

Uhellnin prius edifnm, qnein

significat.

erandis, Le/)diensi
tiuuc

scilicet J'nir.

278,

al.

328 ofim

concinnatiB.

rieqnaqnaiH

a se aliunde nofnm
fradifionum,

Sed
qn<E

neque Joannes VUramosanus,

dilif/entissinius iile

Leodiensinm

earnm

efiani

monasfer/i Saucfi Trudonis, Metensi 577, et tertio Musei nostt-i BolJandianij qiii prasfer hanc Vitain S. Huberli conftnet Vifain S. Jiidoci fJundricp cnnsrripfam.
31.

maxinie fabulos^ sunt, coUecfor, in Chronico suo, conscripstt et in quo quod exfremo secuh tam niidfa f/r S. Huberto uarraf, qnidqnnm, ut

XIV

VL Denique

ingenteni

farraginem

fradifio.
.^rri~

f'n>lixam
dcindi' Vitam
S.

num

deS. Hnberlo. quarum apnd anfiqniores

infra diceinus, norit de

conversione

sancti per

ptores nulla exstanf vestigia, extreino seculo

XIV

Huberli

apparitionem cervi,quss in opusculo edito a Hoberti Jegifur, qnainque rerfissitne censendus est non prxfiirniissurns fuissc, si nnvisset.

inproV/xo suo Chronico gallice conscripfo servaoit nobisJoannesde Prafis* sen Vlframosaii>/s**.Qu^
iifique nohis

inde cxcerpenda

des Preiz
et

lcctoribus nostris
'

gus

ct

seor-

28.

Admoditm

ifaque prohaJule

iiilhi

ridefur

sim subtituh liheJJuin iJJum, de qun NirnJans,si non censeiidnsesf

Vita
S.

proponenda fnissent laiine reddita, nisi hoc nos lahore Jevassef AdoJphns Happarf, monarhus
Sanrfi Hnberfi Andagineusis, Trajectensis
ortii.

d'(lullre-

ineuse

sujiposifus (1), ailhnr in ine.rpJorato aJiqno rodiee

delitescere;
;

Huberli

descripKi
reperiinitin-

qim

autetn apof/ra^jhis

mox

cifandis

Dnplicem

is

Vifam

S.

Huberti conscrips/f, quain

aJiis

desrripta esf

Vifa S. Huberti, eain snh hreviori

hactenus inedifam

ri/m

midfts dorinneutis

fornia primo cxcerpfam esse ex /psins Nicohu fetu,

idesf Vita S.Lamherti,deindevero

continef codex ui/iir Vuiversitaf/s Leodiens/s s/gnatns tiumero

csf,

eamdem

velaniiet

18,

al.

229. Codex

iste

chartaceus

quiorem illam dfafain apud N/colaiiin,seniel

Ue-

foliorum tVd (0-,305

0,20).

Hunr ipsum
exisfimn-

rum aurfam

post seciduin

XIV ad dnpj/ceni

Ulam

Hupparfi anfographum
riint (5), sed

esse nonunlli

forinam perrenisse qitam exhibent nonnnlU eodices. Triplex igifnr illins Vdx exemplar distingnendum
et

manifesto errore. Eteuim

Happartum
prz-

floruisse exordio seridi

XVI
S.

rx

iis

quai Jegiinfur

seorsim nobis

edendum censn/mus. Priinnm,

Vita S.

in ipsn coilicc consfaf. HaiC neinpe inscriptio

tofnm
herti

qitantnm, ut diximus, ex

Lam-

fixa
S.

esf

aJteri

ex

Vitis

Huberti

Gesta

cujiis exordio id

haustnm, praifixo fanfummodo prologo ex ipsum confirmatnr, codices prxnobis

Hubcrli noviter edita.

Audrea;,per

scilicet

anno

1511, in

festo

me N.*AduIphum

Happart(O)

buernid

Nonnus.

qnafuor,
75,

hihliothecx

civitatis

Namurcenses nempe quoad hanc partem se~

pra:faiioni vero alferius

culi (2), et 2, ejusdem ztatis, utergue oliin monasfrrii Sanrfi Hnhrrfi Andagiuensis, LeotUrusis 18, al.
et
hiiic nffinfn
alitt

XIV

hxc adjecta sunt : Anno Domini 1.52G. 8 die mensis April. complevi Eedilioneni iu vitam S. Huberti... (7). Prxferea fol. 57,iucipif

Cfr. Vii.

VI

jiromm.

Catbalogus

Abbatum

229, descripftis inennfe secnlo

X ]'II {S),
Ara-

monastGrii Andaassertus

ginensis

sub

annalium
:

calculo

per

Parisifius 17639, ifem seculi

29.

XVII.
hibliofhecse

N.
est

Adulphum

Hajjpart, P. S. H., cni iusrr/pta

Secundnin rontinenf rodices

haic dedicaiio

Reverendo

in

Cln-isto Patri

duBiVila

demiai VJfraJecfiua; yFv.

Med.

Script. EccJ. 22,

ac Doniino suo D. Nicolao a Malesiis EcclesiEe

oV/m

Trajectum, ac BruxeJlensis 197, olim arnoh/i Bubexvallis, uterqnr seciiJi AT, ef edifio lioherfi
hihJiothecx regix

ficuoh/i

Curthusiani apud

Anduomensis

(sic)

Abbati dignissiino N. Adulei

phus Happarl.

S. D.

re vera terminatus
:

est
...

priino catalogns har notdia

Anno Domini

1503

ex Ms. Carthusife Leodiensis et Monasterii

brEe-Vallis (3).

Ru-

Reverendus
S.

in Christo

pator ct D.
est

Dominus
eleclus.

Nieo-

Codex VJfraJectinns, inemJjrauens,

(0"-

laus a Malesiis ex custode in

Abbatem

Ecclesiffi

foiiorum circiier 216

cforuin

,32x0,22), prsifer cdia qusedam opuscula, continet Passiones et Vitas san-

Huberti

Andaginensis

Hujus

dignissimi prselati rcligionem. patientiani, con-

quorum
ef

festivitates ceJehrantnr

mensibus
et

stantiam, magnaniniitalem, quibus antecessores

noveinbri

decemJ/ri.
quie iJiud
:

Ad

caJcem

roliiminis

suos prajcedit,
(obiit

cum tiominem nondum

exuit

eadem manu
tafa Jeguidnr

totmn descripsit, hsec adnoFinitur per fratrem Swedcrum de

Nicolaus do Malaise anno 1.538} scribere

in

disluli... (8).

Boecholt, anno Domini m^.ccccxxvi".

das maii vel circa.

xiii

kalen-

M. At

eodem

codice,

et

eadem

iiutnu

qna

ex Clifonico

Idein

Swederus

anno

reliqua oinnia, descripta legutitur fol. 157" qus-

Joannis
IJItrmnosam

Domini m-.ccc.lxxx" ipso die beatl Alexii vestilus fult Colonie. Item anno Domini m.ggc.xgvi. fuil inissus Trajeclum. Beinde alia inanu : Item anno Domini m.ccgc.xxxiii obiit idem diieclus patcr domiius Zwederus, qui Iiunc librum ct alios
libros nobisscripsit, poslqiiam
liler vixit in
liii
;

dam
t/fido

exrerpfa ex Pefro
:

CrafepoJ/o, hoc prafixo

Fr.Petrus Kratepolius Minorita,Theologi3e Baccalaureus, edidit anno Domini 1578 elenchum

pestis

de

Leodiensium Anlistitum,

in

quo de
retert.

annis laudabi-

palrono nostro Huberto htec succincle Prxferea, fol. 44', versus gaUici quos a/l
berti

S.

Hu-

loco,

ordineet nobiscum sepultus sexto octavo die aprilis... Codex Bmxellensis 197
viendmcneus, foliornm 238 (O-, 36 x 0,26
Vitas sanctornm quorutn
5)

tumidum Hub. Huberti ponebat

et

in cripta

D. Pelri 158:2,

eodem
(sic)

ioco,

Ex martyiologio

item

Romano
edito,

Gregorii 8

Pontificis
S.

complecfitur

antiua occurrit a die

(1) Cfr. infra,

memoria ISmensis augusti ad ultimum

notu

BaronU

de

Max. jussu Huberto ad diein

3 uovemhris; Martyrologiuin autein

--

Bomannm

num.

92.

(2) Cfr.

supra,

(3)

De quo

infra

numm.

31, 32.

num.

23, A'.

(5)

(4) Hist. S.

Huberti,

p. 3.

p. 706.

Biblioffrapkie nationaU: (de la Belgjque), lom. VIII,

(6J Fol. 140'.

- (7) Fol. 2^ -

(S) Fol. 70'.

cuttt

DIES.

TERTIA NOVEMBRIS.
767

A enm

nofls

BuronH pnnnini edihnn

est

Sed d cuhihujo ahhaluin, de qno dictuni est exfremo snperiori ntmero, arfjer-lm sunt nofitis de ahbatibus qui 8ur.eesserunt Nicofao de Malaise

anno 1586.

Vennn

utt.nlins

nohU

nfrnn.,,u- /A,^.,,;

,,^,".

-VUCTORE
G. D. S.

comfilit nullu-. ni;

esse vra-f.r

''".
"''''^'^'"'''

"' """"'"'' '"ox

Nil

"^ '/o fidhibitos

fere haunit

33.

neniquecodieem Leodiensem e.
.f

alio anfi-

Adiilphus
iiai>p'i>'l,

gniori desrriptnm esse indicaf

ZmaZlZ: n
,,.

^/

^"''?"^" ^'^""'"' '""^

Index eonun

qn*

1'

" ""' "'""*"'" f''"'"'" '"'"'

titulos

signatum non

fohim qjfo
diversns.
iipliir

in

indirem retexere visnm codice nostro continentnr :

Hunr

est ipsins hujus codiois rncipimif opnscnla, sed numcrns omnino

est.

.,2 qmd

! ;!! ''.'.'''/r^ ni codice inripit foL 140',

1;

"'

''''"'J'^"'-

'^^'^'l

Vit^

IJmc

FoL !. Proiogus

in vitnni ef gesta S*' Iluberti

r/mdque nuncprimum edemus infra. Postea vero qnum narrafio iUa niniis Jejnna sibi rideretur eom expol.nd,nn .1 ornandam
suscepif,

desinif foi 157.

ante episcopatum,;^?;- Ad. liappurt. Fol 2'. Index eorum quje in hoc
nentur.

pr^nuss,s fradifionibus fabulosis de nos reg,b.,s Franror

,

,nZ^

orqie et pt

libro conti-

r.f.ra rero,

prima Vifa

qL

Fol 2K Vita

S^i Huberti ante episcopatuni per N. Adulphuni Happart rehgiosum S' HubeHi

referrhantnr, multa et inani verborum fere amplificando.

^n ,om^
^ed
lofiul

Jtaqne illudserLl
esf

dumexemplarintegrnmederevisum non

Fol. 22'. Vita S. Hnherti ex Nicolai Leodiensis Vita S. Lamberfi excerpta.

Fol. 24'. Vita S.Huberfi anrfore

nensi,

Jona Aureliaprologo
et

i>>orisrap.l,hns..ingula respondeant iidirare ac rleniqne vnum alternmvc exscrihcre,

unde

cum

epistola

dedicaioria,

indice cajntnlorum.

FoL 37'. Miracuhrum

genter
descriptns,

liber

II {'S),ad,nodnm

35. ^ibd dixi de Legenda S. fluberti quam qafhceconscripsd circa medium secnhnn

AUa de
S.

nerjli.

tusLe

prMermissis suhinde vel manifeste adulferatis,ita utjam nullumsensum reddant, qnihnsdam vocibus : nndc
et in iJlo

Prevoft, edifam Bruxeflis anno

XV hL-

Huberto
scripta

im

,./ ,

receiitiora.

Hhro

edendo codicis hnjns raiionem habendam duximus.

non

solnm pr^stUit Hnhertus ille quod galliccredd.dit aliqnantoampfificalam Vifam S. Huberti quam nifra didnm.is loco quinfo, ct Vitam concinnafam a
et lihrnm nrimiracidornm.Recentioribus vero tfmnoribus muta desancfi nostri rita et cultu

FoL

Baronii nota de S. Hiiherto ad Murhjrologinm Bomanum. Versus galUci

44'.

Jona Anrelianensi; quihus adjunxit

mum

ab Huherlipositi in cnjpta B. Petri Leodii

Hnb

FoL 44,: Modus et assertio novenarii instituti peregrmorum sancti Huberti per prrefatum D. Adulphum Happart editum. FoL 52'. Vita S. Beregisi abbatis. FoL 57\ Gataiogus abbatum monasterii Anda...

edita sunt

scripta et iupis qua^ distinctius recensita videsis in nr^-

<^l<^roelenrhofontiumhistoricornmmed,ia^riLm debemus doctissimo riro U/gssi

Chevalier

aUt

in

C"'T'" His adde ^r^''^. ^. (). egregias

Josephi.

^'^'-'^'^-

Srriptornm
v

disquisitiones cl

gmcnsis sub annalium calcuio assertus per N. Adulphum Happart. rum eontinnatione

usquead annum 1611. Documentum hoc desinit foL 72, lin. 0; rehquum hoc folium et sequentia usque ad 75 vacua relicta sunt.
'

hunc ofdinemsequendumduximusnfprimo(l[)ijHa-securnis ex antiqniorihns docitmentis de S. Huberto liret indicaremus, deinde vero (12) qux traditione tantum longe seqniori
asserere

Demarfean (9) et nuperrimum libriim cl v Henrici Gaidoz (10). Qnihns suhsidiis muniti }am Wsieamdem materiam tractareaggredientes,

Fol

76'.

fol. 133':

Liber qui Cantatorium dicitur. Desinit Folium 134 vacuum reUctum est.
Vita

FoL
Sti

135'.

Huberti.

Domini Theodcrici abbatis Exordium tanfnm hnjus Vifa;

desinens foL 135., lin. 2; relisequentia usqne ad 139 racua

et magis incerta asseruntur veletiam rerte falso proUita sunL

descripfnm
relicta sunt.

est,

quum folium
FoL
cet
140'.

II.

Quo

et

in

fenipore S. Hubertus f calhedrani episcopalem

sil.

Gesta S" Huberti noviter

1511
in

edita, scili-

anno

subliiDalus

festo

Andreee per

me

N.

Adulphum Happart.

FoL 157\ Exrerpta ex

giiiimssquo
ma.,h-

Fefri Crafepolii elencho Leodiensium antistitnm edifo anno 1578.

^^''

Circa tempus
S.

istnd nihil aliud nos edocet coitvus

S.

HuLertum
fiiifin

^'^"^-/^''""'

Happart magni

^tRohem

' ^'"' f'""*'' ""'^' "'^^"' '^sua ad Vitam S. Huberti hausit recensens : Quartum itidem Ms., ait, est cujusdam Adolphi Happart Andainensis monachi, qui, diligentissinms
in S. Huberti vita aliisque affinibus describendis, profitetur sancte se nihii allaturum quod ab idoneis authoribus non hauserit

Joannes P^raUpoinena
fecit

Huberfi biographus nisi hoc unum, ilhim scihcet sfafim post S. Lani/jertum, qui sedem Inngrensem quadraginta annos tenuerat, eidem episropum subrogatum fuisse. Vnde quxstio

aute

necif/i

Vfl

S. Laiiiberio successinse,
tt(tn-rsiis

(4); ef alio loro (5)

Happart suo more diiigenter uu g^.u^.

v\hZ nbus,

,^^os ipse

me

e pluribus scripto^ piur.uu^ scripxoleg^se profiteor, qu^ huc

mpore suscepfi ah Huberto episropafus eadem est cum illa alia, a niultis recentioribus, ef quidem ernditione inter omnes prsstantibus viris multum discussa,de anno ohituali S. Lamherfi. Vfinam vero utdiscussam, ifa tandem eliquatam eamprofiteri licereL At qnantum absit hinc affafim demonstratnr qnod, qunm Henschenius qnod,qunm noster in Comte

de

Hi-nsclienium
et

alios

mentario pra^vio de S.

(^donginescaitatisLeodieneis)sp.a^nUo\\,^t
(1) Fol.
(4)

Amando U3) Lamherti

anno
707 at aut

murtgrium murtyrium

contigisse

censuerit

l^p.

(^) Fol. 2'.

Hist. S. Huherti, p.
lies

115.
p.

(3) Gfr. siipra (5)

Ibid., p.

(6)

Diclionnaire des h-gendes,

601. sqq.

aum. 24. 159 exlr. (7) Ri^peri

sources historiqiies du moyen &ye, Part. (Biograpbie), v' Hubert (S'). (8) Bibl. des ^criv. de la C. de J., ed. II, tom. III, p. 226-231. (9) Saint Hubert et sonpremier

torre

biogra,>he. Liige 1877 .Saint Hubeii d'aprh aonplm aneim bwgraplie (ex Bultelin de Vlnstitut arcfi^ologigue li^neois tom XVI), Li^ge 1882. (10) La Rage et S' Hiibert?^,\s 8S7. ,11) ,1 et ni. (12) I IV sqq. 3; Num. It;* {Act. SS., tom. I Febr., p. 837).

etiavi

7G8
AucTORE
C. D. S.

DE SANGTO HUBERTO EPISCOPO.

iii

etiaiH seriiis, Pagiiis

Crifica (1)
et

magis defimie

lum XII, et auciores primxpariis V/ia; S. Huberti

Nico/ao antiquiores (17). sive posteriores : hi enini Hubertum Romai statim post Lamberti necem a Sergio 2mpa ordinaium indicant (18). 39. Similem traditioncm refernnt et Notre
sive

J(g 7^7^ MabiUoniiis vcro

Coiuiins (3) (2) Sngslienus deniqite, qui Acta circa aniium 708,
S.

Lamhcrfi ad diem decimam sepfimam septem-

bris in collcctione nosira

suscepit,

BoUaudiana Uhistranda anno 709 prohahilius illnd mariyrinm

dtixerit (4),
ereriit

Aureaevallenses inennte sccuio

XIII collectiB

UKgtie u,l

(19),

innectendum
conjeciuras

horum omninm laboriosas documentmn certissimum, dipJoma scilicet a Pippino majore domus in favorem, Epteruacensis monasterii daium sub die m
Idus Maias Aniio
iionis 700,
xii

qnas

olini

ediderunt Lahhe

sub titulo Chronici brevis Leodiensis et Martene, ubl lcgitnr : Circa

730, 3 kalendas julii obiit beatus

annum Domini
Hugbertus,

regni domini itostn Cliilde-

berti gloriosissimi regis seu

Dominicx incarna-

quodque siibscnptionc sua prxter alios confirmavii, primo loco posi Drogonem Pippini filiuni, Chuchobertus episcopus (5), quo nomine Hubertum episcopum Trajectcnaem ad Mosam indigitari recfe notavit v. cl. Lud. Weiland (G).
Accuratius iiaque foia
nohis resumenda csi (7).
illn

quamvis ejus reslivitas recolitur 3 nonas novembris, quando Karlomannus corpus ejus de terra Icvavit ct in allum coliocavit. Qui praefuit sedi Tungrensi annis 30, quamvis in vita
beatae OdEe legatur prcefuisse annis viginti, snh apostolicis Sergio, Johanne VI, Sisinnio, Constantino,

Gregorio

II,

imperatoribus Tiberio Absi-

qussstio

rursus hic

maro, Leone expulso, Justiniano II cum Tiberio suo tllio, Philippico, Anastasio, Theodosio et Leone (20). Non infitiahor equidcmjiaud unum in
hoc testimonio notari posse errorem
;

demomtmni
teattnwnia

iV^Xl

Antiquissimmn omnium circa annum marLamberti ac proinde electionis Huberti ff^sl'^"o>'''""' uobia prsehent Annales Leodienses.
37.

neque famen

^y-

g_

indc everfitnr ris ejus, qnaienus consifintem ira-

diiionem confirmat qua S. Hubertus circa

annum
asse-

medium seculum XI exaratij uhi legitur ad annum 701 : Sanctus Lantbertus martirizatur (8). Qui vero Hsdem satis affines videntiir ct paiilo
circa

700 episcopali
riiur.

dtgnitate

ornatus

fnisse

40. Denique ejusmodi tesiimoniorum

agmenpost smiiumXlV,

1000 conscripH, Annales Laubienses, nihU quidem hahent de nece S. La mberii, sed exordiwn poufificatns ipsius indiantiquiores, circa
scilicet

annum

medium seculum XIV claudit contimiatio tertia Gestorum abbatum Trudonensium, ^ihi hxc
notaia repcrimns : 19. Post paucos vero dies ..., sanctus Lambertus Trajectensis epyscopus eUgitur, ... et consecratur anno etatis suc 21...

ad annum 656 : Sanetus Theodardus martyrizatur, cui succedit sanctus Lambertus filius Apri
cant

addaniur quadraijinta anni, qui a hioijrupho cosevo S. Huberti eideni pontificatui tribuuutur, dediicimur ad annnm 696 vel 697, quo anno S. Hubertus episcopales infulas
comitis
(9). si

Cui

20.

Anno Domini
epyscopatus

685,
28...

...

suscepisse dicendits essef.

Anno

eiiam 6!>7 eadem

e.r

innectunt Annales Stabulenses,

ittique quoad

Leodiensihus

697. S.

hanc partem derivati (10), liis verbis : Lambertus martyrizatur. Hubertus subhos accedH, quod ad

stituitur(ll}.
et

sequentium

38

Ad

summam

rei spe-

ciat, Sifjeherius

Gemblarcnsis, in celehrisuo Chro-

ad annum 1111, ultimum scilicei vitse ad annum 658 notans : Theodardo episcopo martyrizato, sanctus Lambertus, filius Apri comilis, episcopatum Trajeclensem illustravit gloria nobiUtatis (12). Et ad annum 098 : Sanctus Lambertus Plpinum principem increpare C ausus, quod pelicem Alpaidem suse legitimas uxori Plectrudi superduxerit, a Dodone fratre
nico quod
suai deduxit,

ipsius Alpaidis Leodii martyrizatur et Trajecti

tumulatur. eique sanctus Hucbertus episcopus subrogatur (13). Sigehertum secuti sunt{14-) Annaies

22. Anno Domini 691, Lamberti anno 35... 23. Anno Domini G93, ... epyscopatus sancti Lamberti anno 37, plus minusve... 36. Anno Dominl G97... 27. Anno sequente, cum sanctus Lambertus Pipinum principem caritative corrjpuisset de pelicatu Alpaidis, a Dodone duce Ardenne, fratre hujus Alpaidis, martirizatur, et Trajccti tumulatur anno epyscopatus sui 40,etatis veroGl.-.^^l^.E^j" liis omnihns ifaqne coUigiturscriptorem nosirum cnni Sigeherto elecfioneni Lambertl iUigasse anno 658, ejnsdein vero marfyrium et consecrntionem Huberti anjio 698. Qui utique mox non satis sihi constans, de Huberto scrihit n. 30 : Fuit autem in epyscopatu annis 32, et obiit post annos hos anno Domini 735, 3 kal julii. Ha^c imperitiam scriptoris manifesfant, nequaquam ^ vero inde constanfia traditionis circa fempus snscepti ah Hubcrto episcopaius labefactatnr. 41. His autem testimoniis nonpaucis etplerisque umejnsdm domestieis, quibus Hubertus ctrca anmim 700 vel ^'"'''

sancti Lamberti
...

anno

epyscopatus autem

sancti

...

Xantenses ad annum 698

Sanctus Land-

paulo ante

bertus Tungrensis episcopus in Leodio vico occigiensis, qui fere

fnisse traditur,

episcopnm Trajectensem consecratus unnni video opponi possetesiimo-

Ekkehardus Vraneodem tempore (ohiit enim anno 1129) qno Sigehertus Ghronicon universale cou~ scripsit, ubi ad annum 700 : Hujus (Tiherii
ita j^erspicue

ditur (15).

Non

nium

scriptoris qul ineunte seculo

XIV ad Anna-

qnxdam adjecii, suh tHulo Auctarii Gremifanensis cnm Hs AnnaUhus edita. Is scilicet, tempora Leonis III summi pontificis cum Pippini
les Meliicenses
et

imp. an. 700-705), ait,iempore occisus est sanctus Lantpertus episcopus sub Hildeberto rege (16).

Ehroini temporihus confnndens

et

per alinm turet

pem errorem Ehroinnm

Pippini, quem primuni

At

Sigeherto

et

aliis

consonunt

Nicolaus

hactenns citatis j^rorsus canonicus Leodiensis, qui

Vifam

scripsit S.

Lamberti anie medium secu-

regem Francorum appeUat,i)rincipem seu majorem domus faciens,his vcrbis S. La inherti cxdem refert ad annum 700 : Sanctus Lambertus sub Leone III
p. 39.

(1)

Ad
I.

an. 698, n.

part.

p. 77.

1.

(2)

Act. SS. 0. S. B., sec.

p. 4G1.

(.3)

Annal., lom. IV.

Iir,

(11)
(15)

Ibid., p. 41.

p.

(i)

Comrnen-

(13) Ibid..p.

328.

(12) Ibid.,

tom. VI,

p. 3^5.

il>'s

(14) Cfr. Bonnell.

Dle AnfUnye
II.

tar. pi-jvv. tle S.

p. J37).

(5)

Lamberto, S VIII (Act. SS., tom. Mon. Genu. Jllst., Scr. toni. XXIII,
94.

Sepl,,

KQVslingischen Haiises,
p. 518.

149; Oelsner, KHnif/

Scr. tom.

I'i/>pii'i

Dipl. tom.

Mon. Gcvm,, loc. cit. (7) Qujp pra;senti paragrapho continenlur, jam gallico idiomate vulgavi anno IS77 (Uannh de la niorl dc S. Lamherl) in Periodico Prh-is Historiques. (8) Mon. Germ. Uist., Scr.
I, p.

(6)

p. 54. et

Mon. Germ. UisL,

p. ii^O.

(16) Ibid.,

tom. VI,
p. ()34

(18) Cfr. infra,

num.

tom. IV,

p. 15.

tom. XVI,

8S. extr.

p. 15^.

(17) Cfr. supra. niini. :27. Scr. (19) t:fr. Mon. Genn. Nist.,
{'20)

Ibid. p. (>81.

(21) Ibid.,

(9) Ibid., p. 11.

tom.X.p. 367-369.

(10) Cfr. ibid.,

tom. XIII,

papa

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

papa
et Jusliniano II
I

imperatore a Ebroino prinoceiditur (1)

dum

cipe Pippini
io

ibidem nnni=,

regis

Franeormn

^dmcn e^i, ll?

1^^

''^"' '''""'' ^'

""'"'"i
AUCTORE
C. D. S.

fhs annos

HenM,s (4)
708
rel

rmAnalibus.^,^/,^.,,,-, ,,,,,,, a,/ , /,, Lu,nbe.H c^de,n

profe

por

,^t "u-nn vi tam n ^^0.'

11

^"'^"
'^"'

"^"^ '"'"'""^
'^'''^'-'^'

^-

,in

"f
"^' '^'"P'=^ P^'-

700 rejicieda,
dnplicis

eMa,U, U

,iZZi

sTs
a

esset
i t.r,.,

*""'' ""'"
1

cu,-entprobab,lia,;ju,eto.Nit,mUwscincettesti-

momo

auctoi-itatem

docmenti co^vi. cujm ut,-iusque haud facile in su.pieioncm nuiscmam

45 Sed

Mal^,^" ^1,7"" *','/*<'

,.",""'

i"'^'":"""" (13) edito 0 ,ta ,>e,-spicue Uxc

exmentionv
hasiliciE
S.

Lambirti
714,

,-c,i. ,ttu,

TrajeeUdie 6

se,LZsa^Zt^ ZIIT"'

''"".

'T

'-^- ^-"'-''' LeodLn

ad annnm

vero sxprns laudaius antiquissimns scHptor Vitm

S.Huberti,
pastorali

cjid

Lamhertnm

quadrarjitifa
:

awws

munere fnndnm affinnai (G) unde omnino ccrium viderljmerat Imjusmartyrium non
43.

contigtsse ante
S.

Lamberhis
Hedisse
est.

annum 707. Verum jam ex alio

magna

-/"''' ^i 'ffercessiouem sanationem, ,ta perrjit Gorleschalcus (14) Quo audito coeporunt hoinines sanctum Dei debita veneratione do die in diem ju^iter cxpetere et
:

cum

dili^^entia

locum illum

r.^A/

dicendiis

citato, quod die 3 maii Epternacensi concessit Pippinus, manifestum est errasse himc scriptorem dum solidos quadraginta

dijilomafe snjmi (7) anni 70G monasterit)

annos Lamherti episcopaini

graintto

trihuit.

Nam

eiiamsi
es.^c

Lambertns) venerari. Et Jam cum basilicam populus ibidem coepisset sedificare, auditis miraeuhs per universarn regionem illam, quaa Dominus pro servo suo dignatus est ostendere, omnis populus laudes dabat Deo. Deinde num seq E

occisus ftterat

supponamns hoc diploma confectnm

episcopatus Huborti, quum Lamimins 17septemhris occuhnerit, neque ex alia jiarte jure conjicere liceat, TJieodardnm, postqnam dieOseptemhris anni 667 cum Childerico rege Trajecii
convenissef, itahrevi

annojmmo

aha sanatio virrjinis item daperju .^criptor Item ox hoc

refertnr
:

c^ca:, atrjne inde

amplius concur-

rebat mistus populus utriusque sexus, senes et parvuh, ad basilicam in honore ipsius sancti dificandam, sicque auxiliante

Domino

consummata
recepit,

velociter

usque ad

jmt ad eumdem reqem,qui annnm 073 Ansirasi^ rerjnnm tenuif (S)

ut ante

est. Similiter

ubi virgo lumen ex fide

credentibus in testimonium basilica

At semel evncuata hoe modo hiorjraphi nostri in hac re auctoritafe, nihil imperlil qnominus secundum antiquam traditiottem Lamherfnm circa finem
secnli sepiitni,

diem 17 septemhris ejusdem anni jam fnes snx rVmcesis erjressns, in Ahatia occisusfnerit{9)et Lamherfnsin ejnslocum snhsii^ tntns, ex his onmibus sequitur vel ex solo hoc dnpihct dijjhmate non amjjlins annos solirlos 37 sedem Trajecfensem a Lamherto occnjmtam fuisse

iter su$cej)isse

nomine est consfructa et assidue venerata Etiam fideles ot devoti Deum timentes composueejus

runt lectum et fabrili arte ornaverunt illum. et sic posuerunt illum in locum ubi jaculatus luerat
pontifex. Ita

Dominus magnas

et

absque numero

virtutes atque mirabilia operatus est cotidie. 46. Non dissimnlandum esi tdique eo loco

memo-

CllJltS

rari basiHcx xdificafionem- anfe corporis translationem vel ullum de eo translatione

susceptum.

hafiilicw coii-

structioiiem
nimiscotifiixe
relulit

consiiium:

non aufem Jam currente

namposi dtata modo verbaseqnifur{\5)

seculo

octavo, e vivis erej}fum dicamiis.

Prohtihilem
seiileutim

"ostrxroiifir-

44. Ad quod confrmandum forte nrgeri possei argumenfnmjam dirdttm ah hujits oj)inionis
fitutorihits j)rolrttum,

narraiio jjwns peremj)torihns Lamheiii divinitus immissx, rpiB narratio incipit his verbis : Post annicirculooxpleto...: ac deinde (IG) fantuinth
translatione urjitur.

Godc-

sciialcHs,

imtioiiem

Vifa Huberti rth hujus contnhernali conscrtpfa ler/imus (10) a sancto prxsule

Ltenim

m antiquissima illa

quod hticusqne non

Verum ex hoc
incidit

ipso

exordio
accurate

rdtigimtts

nuineri
digestx

27

su.<^picio

non

satis

rerum

seriei.

Incredihile

enim omnino

anno xiii pontificafns sui translatumfuisse Trajecto corj)us S. Lamherfi in iMsilicam qnam

apparet intra

unum annitm

ah ohiiu S. Lamberti
inimicis,

ejns spj)ulfurx paraverat Leortii. Atfjui basilicam

basilica! xdificafionem consnmmrttam esse, viventibus adhuc et prxvalentibits sancii episcopl

b.Lamherfi memorix dedicafam Leodii '"" ^-uuccu ..uussc exstiiisse anyin-ru 7

t.

^^

woaldnm t^innnit fihnm """"'f n-nnn ^n^;^....,, muinanm Pijypiiii nhum inen. hoc inea hnn anno occisum futsse asserunt. liesponderunt vero adversrtrii (11)
basiUcam aliquam
in

rSAlT;"';/"

"''" ^"^

'-''-

honorem

chrns ckrns et P^'"""' r,-aJecten.is.Eteni,n,,estcGodescM:^, ^ ^' ^. 1 1 non A fuerunt ausi decoratum parare sepulcrum.' sed eum magno motu in fumba patris una

tantimique terrorem incntientihus uf neqne fnnns tatns iUiits sicnt decehat celehrare aeceOai cefehrare ansi sint

cuni

S.

Lamherti Leodii

Sidtficatam esse strttim j)ost

ejits

mortem

et

ante

sancfi corporis ejus Trajecto translatirmem, idque aperte indicari in viia S. Lamberfi a Godeschaho
(tittcono

edifa.

Leodiensi anfe medium secidum octavum Ef ea rpiidem rcsponsio nnnam /''"^"^*'"'"'"'" paieretur
r^^-'^",

refnint;.,

cadavere mancipatus est sanctus et multum festinanter saxo coopertus. Unde tanrlem in hanc oj)iiiioncm dedncimnr, ut credamus doiiinm vei cubividum ubi occuhuit Lamhertus j)aganorimi Leodiensium devotione celehrntum ac mox, crebrescenfe miraculorum fama, jnis donis ornainm ^cememtracutorumtama, jnisdonisornainm et iu ei
ipsius
^"''''""'

OoMac^^^ Ch ''"-r n
hu^"^^^^ rhserta
lntjt,..mr>rlt

n-'

'''''

'''""

verha legunittr (12)

Postmo-

"""'' ^'^"n>o-ium fttisse; Gorhsehahum qttamquam rjuinquaginta tantitm circifer a)inis jirjst Lamherti necem hnjtts Vitrnn scripserit
-^ro,
p.
1

<U IInd..^Scr. toni. IX, p. 5oI. (2) Dispnlalio iiistorica ((eprimis Tnngroriim episro/jis lln appendice ad Chapeaville, Gesfa PoiHificnm Tiniffrensinm, Tvaj,'ctensinm et U'Odiemittm, lum. I). mim. 101. (3) Fa^l. Betg. et Bnv ff">nl, ad an. 696. (4) Exegesis de episr. Tini.jr.e, Tra-

im Zeit(d,cr der Mtroiringer.

tar. prrpv.

7M7l>,~

(9) Cfr.

Canimen-

de
S.

S.

p. 5S6).

- (10) Xum. 2.

Theod.nrdo. nn. 23. 24 (Act.SS.,lom.

(

prav. de p.53G).

Lambcrto.

n.

lll Sept Suyskenus, Commenlar. 118-121 (Acf. SS., tom. V Sept..

1

1)

Cfr.

^'''/..nuni.Sl
Oci->>'.

Uf/. 5i-.,tom.VIIMaii.p.xL.i).-(5) W.t., Dipl. tom. I, p. 2S. (6) Vit. I. num.

.1/
1.

y'>

^^^^.^^'^.-{S^TikUQv, AniHiIen desfranh-ischen Reichs

isovembris

Tomus

(13) CIV. Kuitli. Snint Lanihert son premier bloyraphe, 26. - (14) Num. 25 exlr. (Act. SS., tom. V Sep(.. (15) Numm. 27. 28. Num. 29 seq. (17) Num.
et p.
{lll)

(12) Chapciiville, Gest. Poiit. Tinir/r., tom.I, p.Sfe,'

p. 579).'

22.

J.

97

seu

770
AUCTOriE
n. D. S.
seii

DE SANGTO HUBERTO EPISCOPO.

(1),

expoliverU

sacellum istud non distinxisse

in

ab ecclesia
S.

eodem loco construxit Hubertus, genere erroris non insneto hujus sevi

quam postea

die 24 decembris (14), si eo tempore agebafur tertius decimus atmus episcopatus S. Huberti, sequitur

sc}-ipforibHS.
repeteri- licct.

manifeste hujus exordium innectendum esse mensi sepfembri anni 698. Veruni uftro fateor von
ita

47.

Quod si

quis retorsenf, id quoque credi posse

(2),

constare utruni
S.

Sigebertus

amium

translaiionis

de contivnalore Fredegarii

anctore Gestorum

regum Francorum (3), siacensis (4), Adone Vlennensi{5)., scrijitore Annalium Meiensimn (6) et auctore libeUi de Majorilms domus (7), qui Grimoaldum anno 714 in basdica S. Lamberti Leodii occisum fradunf, non equidcin negabo illud omnino fieri potuisse, paiiim tanten probabih existimo fot scriptores, qui certe tion omnes ex eodem fonte hausisse supponi possunt, in eodem errore admittendo convenisse. Unde, mea quidem sententia, sua manet argumento probabi~
auctore item chronici Moislitas,
De- errore

distincta tradiiione

Lamberti consignarii ex certa quadam et an potius computando annuni

legerat

decimum terfium poniificatus S. Huberti, quem apud anonymum scriptorem Viias cosev^ ab anno 698, cui ejusdem pontipcafus exordium

jamiUigarat{\^);quarationescriptoresrece7iiiores

postquam in animum induxissent S. Hubertum anno 708 vel 709 successisse S. Lamberto (16), consequenter censuerunt

hujus translationcm locum

habuisse anno 721 vel 722 (17). Sigeberto c^uidem

adjungendus
qui
ef

est scripfor

ipse 7iotavit

Annalium Xantensium ad annum 710 Translatum est

:

48.

Sed forte adhuc quorumdam hmc legentium

ita secure confidant

corpus beati Landberti episcopi

Trajecto in Leodium (18); sed
iUis

et

martyrjs a

veterum
acriptorum
circa tempus
suscepti a
S.

animo scrupuhis manserit, ne

berti

jam

safis consfat

tesfimoniis citatis veferinn scriptorum qui

Lam-

AnnaUbus quoad hanc partem

Sigeberti Cliro'

obitum

et

Huberti consecrationem extremo

nicon loco fontis fuisse (19).

Lamberto
mttneris

episcopalis.

VII contigisse referunf, quod scilicet iidem exordium prxsulatus Lamberti ponunt ante annum 660 : quod omnino perperam facfum ostendit dipioma supra citatum (8) Chihlerici IL Inde autem hunc errorem apnd veteres illos ortum censeo
seculo

fere

III.

Quo

loco,

anno

et

die e

S.

Huberlus

obierit.

unde apud pJerosque erudifos recentiores alter iste circa tempus martyrii Lamberfi, quod niniis sero, ut vidimus, anno 707 vel 708 vel etiam 709 innectunt. Nimirum, quum ex unaparte ex monumentis
et

Locum obitusS. Huberti distincte indicat scriptor

Vitds
COXV.-B

S,

Hubertus

fuisse

villam

ram {W),quBad
sitam in Bracbanfe,
seu

ipsius
vel

nuncupatam Fudominium pertinebat,

ohiii

apud

Vuram
Diicis in

traditione Leodiensis ecclesise comperirent

e tuvis

Lam-

saltem ita ut ex Bracbante

bertum vergente seculo septimo

alia rcro parfe

ereptmn, ex

phum

seu

apud antiquum Huberti biograpotius apud Jonam AureUanensem , qui

pago Bracbantino brt-AH ititiere duorum milliariorum prope adiri jmssef {^\)^et triginta drciter
eorum qui sola nominis aliqua

Brnbantia

milliariorumintervallodistantemLeodio^fi^.Vnde
excluditur opinio
similitudine inducti locum illmn ex

quod jmtet ex multitudine veterum codicum adhuc superstitum

ejus lucubrationem expolivit et inde,

qui scriptionem ejus referunt

(9),

magnam apud

omnes gratiam
dracjinta

sibi

comparavit, quum, inquam,

legcrent

iis existimarunt fuisse qui in tractu Leodiensi Furonis vill^ vocabulo tiofi erant et adhuc sunt * ; neque enim

* vulgo

Fou-

apud biographum iUum

Lambertum qua-

annos ecclesix Tungrensi seu Trajectensi

horum idhts ad ullum ita

oriente

triginfa miUiariis Leodio distat nec ron-rSv&que,

brevi ttinere ex

prxsedisse, sponte inde deducti sunt ut in chronicis

fas erat, quippe

Bracbante commeare qui omnes a septemtrione et

Furfe

Fouron-le-

Comte,

ete.

exordium episcopatus iUius sub anno quadragesimo vel quadragesimo primo ante ejus obitum
suis

Leodium
est

spectant. Itaque longe

sententia

nomitie

apud

communior anongmuin
sive

notarent

et etiam ceteram intermedii temporis chronologiam ordinarent, ut ridere est ajmd scri-

nostrum
Ducis
*,

significari

oppidum Furse

Vurse
vulgo Ter-

ptorem iUum Gestorum abbatum Trudonensium, cuJHS testimonium supra (10) cum aliis nonpaucis
attuli.

disfatis,
tise

xquali fere spatio BruxcUis et Lovatiio quod inde saltem a seculo XIII Brabati-

vueren

ducihus app)rime in deUciisfuit, adeo ut splen-

didis sedibus et arce constructis iUic ssepissime

residere consueverint (23). Sentetdix iUi favet traditio popularis

Detestimonio

Sigeboii
exordiuni

prmulaius
S.

Ex his igitur qua hactenus disputata sunt certum nobis videtur exordium pontificaius S. Huberti iUigandum esse uni ex quaiuor ultimis
49.
scttis

Vurana

et

attfiquum saceUum quod

S.

olim ibidem

in

honorem

Huberti

annis seculi

VIL Annus

iste

forte
si

magis

definite

sed jatn ineunte seculo

XV11

Huberti constrHctum, dirutum (24), non-

amio 698
definite iUi-

statuiposset fuisse
lationis corporis S.

annus 698,
Lamberti,

de tempore transsanctus noster

tertio
liceret

nullas sancti reliquias servabat nunc in thesauro

ecclesix j^nrochialis

quam

gantis.

secundum Vitam cosvam instituit anno decimo sui regiminis {\\), satis confidere
auctoritate testimonii Sigcberti

concursu populi
gloria

et

repositas, quodque frequetiti miraculorum fama celebratur:

Gemblacensis. Is

de quihus fusius dicetur infra in appendice de posfuma S. Huberti. Favet etiam traditio
S.

nempe

in suo Chronico ad annum 710 : Sanctus Hubertus, ait, coelitus ammonitus corpus sancti Laniberti Trajecto Leodium cum magna miraculorum gloria refert, sedemque episcopalem in

poptdaris qua Heverlese ecclesia pirope Lovanium a

pronum

Huberto consecrata fertur (25) unde coticludere est hanc iUam ipsam esse quatn tn Vita
:

eamdem urbem
S.

coaeva sanctus pontifexconsecrassenarraiurpaucis

transfert (12).

Porro,

quum

ante obifum

suum

diebus (26). Hevetieatn alluit

Lamhertus martgrium

subierit die

17 septem-

Diliafluvius*,qua

duorum milliariorum

itinerefsi
cireiter

(i^olaDyle

bris (13) et illius translatio facta fuisse tradatur

milUaria iUa censeas fuisse gallica 2500

num.
tom.
cit.

(1) Cfr. p.

Num. Kii (R,:c. des Hist. de hi Frmice, tom. !I. p. 453}. (3) Num. 50 (ihid., p. 571). (4) Ad an. 713 (ihidp. 654).- (5)ihid.. p. 670. (6) Ad an. 714 (ibid..
26 sqq.
(2)

Kurth, Saint Lamhert

et

$on premier hior/raphe,

38.

(16) Cfr. supra. num.36. numm.

II,

(17) Cfr.

Ad.
(18)

SS.,

Sept., p. 552,
Hist., Scr.

194, 195, 19S.

Germ.

tom.

p.

220.

Mon.
Ibid.,

(19) Cfr. scnptores

16.

supra. p. 768, not. 14. (20) Vit.

12.

T,

num.
13.

(21

p.6Sl).-(7)Ihid.,p.700.-(8)Num.42.-(9}Cfr.supra,num.
20.

- (10) Num. 40. - (II) Vit.

u.

numm.

13.

(22) Ibid..

I.

H{8t.,Sct. tom.VI. p. 329.

Annot.

- (13) Act. SS., lom.V Sepl.. 578, ~ (U) Cfr. infra, num. 117. - (15) Cfr. supra,
p.

num.2.~-

(12)

Mon. Germ.

videsis infra in Annot. ad Vit.

Hist. S. Huberfi, p. 23G.
Mecldiit.,

(24) Roberti. num. (25) Van Gestel. Hist. Archiep.

I.

num.

16.

- (23) Plura de eo loco

num.
12.

tom.

I,

p. 219.

(26) Vit.

I,

meirorum,

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

metforum, qualia in Vitts sanctorum illius xtatis non raro computarl soJent) (!) naee deferri potuit Hubertus usque ad vicum Neerijssche et inde
equo
{'2)

771

circiter

Faram. Dmique ipsa Fura Leodio distat septuaginta quinqm miliibus metrorum
iu

ad solam pompam ehvaiionis corpori. scd ad ea omma qu^ eodem capite ronfineZu, ac proindead revehfiones illas
esse

dmn

AUCTOllK
t:-

D. s.

mliltiplicelTZlu

dieSO maii

Non est iyitur cur hac re refragemur (3). 51. Solidum quoquc fundamentum al annum emortualem S. Huherti definieudum prmhet
communi sententis
Vitm coaivx,

seu miUiariis galUcis triginta.

53. Itaque
berti

anni 727 diem 30 maii

statuere

obitu

dum

(4)

sayictum

illius

auctor corpus solemni

quotquot sancU nostri historram ddigentius inspexerunt, imprimis

,nsigne,u

S Hu-

collegerunt
pleriqiie

^qi.

scriptores
rtcentiores.

pompa

elevatum fuisse memorat anno decimo

obtinente.

^^^'' ^""" berti (1 8), Carolics Cointius

f Tvfw"'"'
etaiii nudti.

^'^^"^^' ^''^^
(
1

-^-'"-^- lio-

9),

Anionius Faqim
in noiaiionibus

sexto post obitum ipsius, Garlomanno anno tertio

Baronius autem

ad

Quum enim MartetU corjnomen, vita decesserit die 21 (autfortel5) octobris anni 741 (o), facile constat ah eadem recurrente die anno 743
Carolus, cui

Francorum principatum

sn

ipsit (21),

cans, sed,ut conjicere

nullum hujus assertionis fontem

licet,

i,idi-

compu-

anni tertii imncipatus Carhmanni exordium. Porro m.artijrotojia antiqua memoriam S. Huberti episcopi alia diei 30 maii,
esse

fandum

alia diei
sole-

editam,

Chronici. Leod^ensis, de quo mox numero sequente sermo nohis erif. Deinde vero, Vitam nactus ex anonijmo coa^tanco a Jona elaboratnm et a Siirio

aucforifafem secutus

3 norein/^ris illif/ant. Neque alterutra harum mnitatum recoU translationem sancti

Leodio

quum

corporis
(6)

Andagium, qus

contifjit

anno 825

vatum esse anno decimo sexto ab ejus lomanno rege tertio Jam anno
regni

in ea legeret corpus S.

Huberti eh
ohitu, KarFrancorum

e^/mde certo colliyitur quod ea trauslatio facta est pridie calendasoctohres.-cujus rei testem Jiabemus

pdissimum Jonam iUum quieam

rel breci

ipso ejus tenipore

TffZ-^i^f' Caroh Marfell. pi>o aftributo, ita decepius hoc hco Carlomannum, CaroU
iruhcariputarit
:

Zr

'^''

n-gis,perperam utiqne
est ui

Magni frafrem
annus /mjus

post descripsit

unde,

(7).

Bestat itaque ut sioe

quum

iertius

30 maii sive die 3 novemhris priorem eleoationem cehbrari stainamus. Neque rursus inlcr hunc utrumque diem quis potius seligendus
die
sit

arduum
coxoo

defnire
nostro
feria

erit, si

consideretur ah

diserte

asseri,

anomjmo Hubertum obiisse

Carlomaniu regis exordium sump.erit a die 24 septeuibris 770, obitum Huberti refrrendu.n putavd ecclesmsticorum Annalium parens ad annum 754 (22). Sed mox, erroris sui monitus,

eum

ipse

notavif

et correxit,

alium quidem, sed

loL

corporis vero elevationem decimo sexto post ejus ohitum anno institutam diedominica
sex-ta (8),

743 Utteram dominindem hahuerd F{\% dies 3 novemhris eo auno incidit in diem dominicam (U); sequenU vero anno, quifuit
dominicaJihus dies (12) SOmaii in sabbatum(lS). Itaque die 3 uolembris anni 743, non vero 30 man anni
744,
hssextilis,
litferis

Quum enim annus

(9)

annumjam 728 a^siquando lUinus excusandiisest Bartliolomsms 7-Vw qui in dupUci opere quod ad laudem Leodiensis
ecclesis

lev,orem,subsUtuens,

conscripsif,

Maias mortahtafem posuisse traditum aitm), qnamvis

ipse in

Hubertum

die

III ante
inferius

kal.

ED

adiiotaUone paiilo

ad aiterum

corpuH eievatum

esse,

tandem

tuto colliqimus.

annos sexdecim demas, deduceris ad annum 727, qui annus Utteram dominicalem habens A^ (U), diem 30 maii feria sexta occurrensi

autem

sanctum Lide

locorum suhjecta (24) referat et probet Buciierium, diem illam emorfuahm III aufekai Junias anni 727 fuisse sfatueniem,
elevationis

iiorum

vero

Illnonas novembres anni

743.

At

ipse Biiciie-

tem exhibet{io). Nemini igifnr dubium

quin antnpuora martyrolofjia 30
recenttora diem

esse potest

rius mendum tgpograpJiicum in sua Disputatiune historica corrigcenegiexii, unde opiid ipsianperperam lcgitur ouin niortis diem esse 3 calendiis junii seu 29 niaii.
54. Idem Bucherius hoc ipso loco ad a,{otori~ consentientitatem pi-ovorat veterum annalinm, infer quos Fla- bus nonnullia centium adnumerat. Et FlacenUus untiqnis

maU obitualem
elevationis
et

3 novemhris prioris

^
'

memortm celebrands destinatam indicaverint, hurum dierum altera anno 727, cdtera
attnbuenda
sit.

anno 743

Hubertum primum
cahndas Junias
quiores

Et modeste etiam

quidem (25) antistitem Leodiensem teiHo

AnnalibuH.

hic corriqenda

venit assertio cl

W. Anuit,

qui in inscripfione

3 novembris emortualem dici Neque enint in hac inscriptione diem emortualem, sed qua celebratur festum indicari, legcnti
ait{{^).

antiquoi Vitx diem

Nam
nici hiEC

Quinam aiitem antiAnmdes idem refcrant, ignorare mefaieor. Not Aure^vallenses, qux suh titido Cln-oohiisse ait.
ef

Leodiensis a Lahheo
hahenf
:

Martene edita

siint,

Circa

facile appnret.
^ita coieca

annum Domini

730 3 kaien-

nosfrum aUnijus arguendnm esse fadle liquet consideranU annum dccimum sextum a sancU obitu, ab eodem indicatum, non necessario referenoscitaniiai
^" '^"^'^'^' PohjjMnqued-Irmlnon, tom.
I.

sccuudum hxc e/ecafum fuisse sacrum corpus non aimo decimo sexto jJosf sancU oliitum, sed anno decimo sextojam ultra quinque menses completo. Attamen nerpie cotnputationem nostram inde labefactarinequeanoinjmum
fugit nos,

52.

Nec

das julii obiit beafus Hugbertus (2ii). Minus etiam accurufe Annahs Leodienses ad anuum 735 : Obiit sanctus Hugljertus episcopus (27); ifemque
suo Chronico

Annahs Stabuhnses et Sigebertus Gemhlacensis in ad eumdem annum 735 : Obiit sanad ann,an

Ctus Hucbertus (28). Rerte qnidcm, quod

atiinef,

Annahs Laubienses

727. Sanctus Et'o-

bertus mi-ravit ad Christmn {^^Jtemque Annafes Quedlinhurgenses, Wcissemhurgenses ei Lamberii

ria S. Huberti,
(20) Critica in

UJ V\ "t.
roi

nun. 13.

num. 13 post med.

(4)

I.

p. 163.
Vit.
I,

p. I9S.

(19)

Annnl., tom. IV,

7^7,
n. iv.

(3j Cfr. el

Num.

20.

Annot. ad

Baronium, an.

(5) Cfr.

rrnnktschm Reiches 714-741, p. 103. -(7) Ib,d.- (8) Vit. I. num. \h. (9)
,f''' -l^) Ibid.,p.
l';^)

Breysig, Jahrbiicher dcr

diera
(23)

(6) Vit. II,

Ibid.,

"^" ''''''''^"' ''^ ''"/^^.

tom- 1.

P- 15-

- (H

num.33. numm. 20,21.)

3 novembiis. (22) Annal.. lom. IX, p. 213. Flores Ecclesia Leotjiensis, p. 29 extr.; Sancta Legiu

p. 765.

(21)

AdnoL ad

Ronianw Ecclesim filia,

Legia, p. 122.

Ibid.. p. 109.
p.

15.-(I3)ILid.,p.IlS.-(14jIbid.,

ibid., p. 112.

- (IG) Kfehn Denkm&ler aus

15.Mero-

rorum,

etc.

p.

105

(lih. v,

cap. 20j.

(24) Sancta

(25)

Cataloyus

omnium

antistitum Tunga-

fler

{27)
Ibid.,

IMd., Scr.tom. IV.p.

Scr.

*>nujerzv,t,

p. 50. (17) Dispulatio historica de i-imis i unrjrorum seu Leodiensiinn episcopis, p. 51. (18) Histo-

Mon. Gtrm. HisL, Scr. tom. XVI, p. 681. 12ettom.XVI,p. 63G.' (28) tom. XIII, p. 41; tom. VI, p. 331. (29) Ibid
(2G)
p. 12.

Src.

tom. IV,

Hersfeldensis

772
AucTonK
C. D. S.

DE SANGTO HUBERTO EPISCOPO.

:

Hersfeldensis seu Asrhdfiiahuir/oisis

ctus Egbertus migravit ad Ghristum

727.
(l).
:

SanIidem

curx

erit et ut

a Jegentibus

observetur enixe deprecainur.

2)ropositis,

commenfarium nostrum D His j^rocemii loeo

vero diem obitualem silentio prBtennittuut

circo

hunc siipra statuta

snnt, nullatenus
ct

nt qns iUorum

jam ad

singuJas quxstiones tractandas

accedamus.
56. Quo loco et genere orlimdus fucrit S. Hubertus nullatenus significat coa-vse Vitx scriptor

tesfimonio confinnare liccat. Scd

forte duhitaet

hunt aliqui

num

in

Annalium Laubiensium
cifatis

Quedlinburgensinm lods
sen Egberti desiijnari
noster Leodtensis
et

nomine Egoberti inteVlgcndns sit Hubertus

S.HiiwT Aquifanuni ortu /'/,s\tc iiidicare videfur aucfor f"'^seAgZ anonginus AnnaHum Lobiensium qui desinuiit '"""* 'j''(".
in

non potius S. Eghertus monachus illc Hyensis de quo Beda in sua Hisforia ecclesiastica non semel mcmlnit (2). Et rationein
dnJntandi praibet non soJum similitudo nominis,

annum 982
nem

et

recens ex rodice seculi

XI vel forte
nientin.-

etiam decimi

edifi

sunt (10).

Is

scilicef,
(

injiciens de obitu sancti, ita pergit

11 )

Guius

[amita] (12) sancta Oda, uxor Boggis ducis Aqui-

et niaxime quod scriptor Annalium Lauhiensium manifeste Bedx scriptis fonfe usns est, quod indicant notse ab eo sif/nafas ad annuin 72') : Hucusque Beda, et ad annum 731 : Beda obiit. Sed

sed

eMprimo quod scriptor ille non Bedx Historiam ecclcsiasticam, sed soluin Ghronicon de sex ^tatibus mundi adhihuisse videfnr, quod dcinonsfrat ipsa nofa ad annum 725 : Hucusque Beda nam re vera Chronicon ad Lennis lllimperaforis
confra

tanorum, multum non solum Leodicense sed et alia episcopia prsediis suis vidua ditavit, ad ultimum in Leodicensi parrochia requievit. Distincfius jam Nicolaus canonicus Leodiensis S. Lamherti hiographus, ineunte seculo XII : Eo tempore, aif, quo Ebroini crudelilas rcgnum

Francorum
nobiiis,

graviter ojipriniebat, erat adoloscens

annum nonuin, D quum Historia

Chrisfi VSo^fantumpertingitiS)
ecclesiastica

ex ipsis

annorum

Aquitanus genere, sub Theodorico rege comes pniatii, Hubertus nomine... Hlc ... considerans Ebroinum ad omnem malitiam proniptissimum, ... execratus omnes actus illius, Franciam

nnmeris adscripfis capife idtimo dedncfa indicetur usque ad annum 731 {4;) porro in Chronico inentio quidem fit prxdicationum S. Egberti Hyen'.

Sequanorum

deseruit. et in

Austriam ad
ei,

Fipi-

num

...

se contulit. Adhserebat

quasi comes

sis

(5),

nequaquam vero de anno

in

ohifus

ejus.

individua, amita sua Oda, quje erat Boggis Aquitaniee ducis recens defuncti vidua (1.3). De patre
sancti

Praeterea

ipsa
S.

Historia ecclesiasfica Seejnus

omnino

silet

Nicolaus.

Hunc priinum

indi-

inemoratur

Egbertus Ilgensis obiisse

anno

eavif extremo seculo

XIV Joannes
et

Vltramosanus

729 (6), nusquam veroanno727.DeiqncvefnstiS' simum exemplar Aniudimn Lob/ensium, non ita

fuisse

Berfrandum, fiUum

successorcin Boqqisi

ducis Aquitanix (U).

raonasterii

pridemeditumacl.v.GeorgioWaitz{7) ex codice Bamhergensi secuU XI (8), ad Ghronici Bedx

caput de yesfis
siib

At Privilegium erectionis Beata? Marise de Alaon seu, ut vulgo

ram

quidein,

nam

Anastasio imperatore (perpead Leonis III tempora hxc

filium, sed frafrein facit Boggisi (15),

Hoc tempore constat Hubertum Leodiensem obiisse et Floreberlum, filium ejus successisse (9), n/A// wro (/e
referenda eranf), hsec habet:

nuncupatur, Charta Alaonis, Berfrandiim non quod inagis concordat cum citato loco ex Nicolao Leodiensi, ubi Oda,uxor Boggisi,amita S. Huberti f?;Wyr.

sanctuni

Sed antequam ulterius progrediainur, de illo famoso dipJomate, quam hrevissime fiert potmt,
nonnulla recolenda sunt.
57. Charfam AJaonis, qux data supponitur anno quinto regni prfestantissimi Garoli (Calvi)

obitu Egiicrti Hijensis.

Ex

Charta

Alaonis,

IV.
Aucloriiate

De
S.

S. Huberti nalalibus.
ininus certa
vel

regis, indictione octava, id est

non

satis

longe Jam devenimus ad ea quse solum sunt de Huberto, utpote

tradifionihus nixa seculo

anno 845, primits anuo 1G87 CardinaUs de Aguirre infer Concilia Hispani0e(16)ex apograpJio quod descrivuJgavit

prxcipue

ptum

ferebatur e codice
et

ecclesias

cathedraUs VrgeJ-

XII

aut

XIV

jm:

litanx (17),
bafiones

inde

De

Vic

et

Vaissette inter Pro-

ninm

scrijJto consignafis,

nullo aiifiquiori vestigio.

C Attamen hxc prorsus

id faJsas

ad tomum I
et

negligere nefas

duximns

Fauriel{\9), qui
et

Historisi Occitanx (18) et authenficam eam pronuntiarunt ^

neque enim hujusmodi traditiones quasi a priori

amandare

j)rndentia

ef

experientia sua-

propugnarunt (20), sicut et Josephus de la Canal Suspectam illam hahuit MalnJIonius (22). (21).
nosfris temporibus, post alios, infer quos doctis-

denffSed potius diligenter disquirere c.onvenit qu!Bnam ex earum sive collusione sive confradictione

At

alHs monumentis, famquam jjIus minns probahdes retinendoi, quznam vero

sive inter se sive

cum

Benjaminus Gui'rard{^'S),eamdem acerrime impugnarit Josephus Franciscus Babanis (24), et quidem co pondere argumentorum ut inde oinnes,
siinus

iamquam

valde suspectx aut indubie commentitix rejiciendm videaufur. In qua restudiose invigilan-

ni faJIor, alicujus nominis eruditi viri

eam

sine

hmitafione spuriam judlcarinf.

dum
pari
uJtra

En

tihi

liorum
9
"ii'fi'^'

ne animuin nostrum aliquo praijudicio occuet

argumentorum sununa.
58.
piio, a

in

unam

quam

vel alteram partem czco affectu cogunt Jeges artis critics inclinari
et ipsos,

InsoJita

et

singularis dipJomatis consoi-

consuetis illa letafe et quasi jure receptis

sinamus. Id
(1) IMt]., Scr.
lib. IV,

quod ad nos
34.

attinet, cavere

fonnuiis prorsus abhorrens, primo aspectu ilJud

tom.
(Ed.
II, p.

tom.
;

III, p.

9,

(2)

Lib. ni, capp.

rapp.

3. 2()

lib. v.

capp.

Hi^f. Brit., p. 101.

(6)

10. 22. 23, 2i.

(4) Ibid., p. 286.

4,

27

341

(3)

Mon.

(5) Ibid.. p. 100.

Lib.

III,

cap. 27;

lib. v.

capp. 22, 23, 24.

cap. VI.
II,

inde Happart, Vlt S. Uuherli, (infra

Cfr. infia,

Vit. IV),
p.

(1.5)

num.

62.

(16) Tom.

HI,

131

lom. XIII, p, 22i. (8) Secundum Wattenbach {Deutschlands Geschichtsquellm, ed. V, tom. I. p. 354, not.3)
Hist., Scr.

(7)

Mon. Germ.

tom .IV, p. 129). Hinc ex parte descripta le-rilur inylcf. .9.9., tom.X,p. 131-133. (17) Cfr.infra.num. 59. (18) Histoire (/e'iu'rale du Lanf/uei/oc, tora. I. Preuves,

seculi X.
exlr.

(9)

Tom.

(11)

cit.. p.

227.

(10)
7).

n. Lxvii (p. a5).

GFr. supra,

num. 54
Cfr.

it/oH.

Germ.

//(V., Scr.

tom. XIII, p.227.

Amxal StahuL

(ibid., p.

41, not.

(12) Vox

hoc loco

prielermissa est in codice, spatio vacuo relicto. In ^miaUhtis Stahtileiisibus suppleta est vox ainita. (13) Acl SS

(19) Biatoire ile la Gaulc me'rliiionale, 501. (20) Vaissette, tom. I, p. 688. note Lxxxm; Fauriel, tom.cit., p. 513. (21) Espaiia Sagrada, tom. XLVI. p. 207. (22) Atmal, lib. xxxi, num. 33 (tom. I, p. 569). (23) Cfr. Fauriel, tom. cit., p. 513. (24) Les M^rovingieits

tom.

III, p.

d'A<}uitaine;

tom.Vsept.,p.611,num.4S. Cfr. infia, Vit. III. num. (U) CJironiquc de Jean <rOiUremettse,lih. I

1.-

essai historigue d'Alaon. Paris 1856, in-S".

et

critigue sur la CJiarte

(Ed. Borgnet,

mlde

DIES TERTIA NOVEMBHIS.

vcdde suspectum facit. Agehalnr nimlrum, secundinn eiiunfiafa in ipso dlpfomah', de impefrnnda n

773

Curolo Cah-o

ref/e

roufirmatioiic possessionis pra--

m ipsoCJuirularto Alaonensi extreiuo 7iZ!^' A'"'""l: '' ^'VcUitanum. b) Sed

srcnlo

ef

ctck
C. D. S.

XI

diorum quorumdam et bmeficiorum ecclesiasticorum qna^ ad condendum monasferium Afannense

in Arat/onia ante derennium- legaverat
(jisilus

Waudre-

comcs, paferno tjeuere ex stirpeChariberti, frafris Dacjoherti I refps, materno ex Sadrer/is/li',

(5), desidcrafur et nuUa ejus uspiam repementio. c) Antonlus de Yepes, penes Dormer asserud fulsse apographum ChnrfJ

Caual

nur

qL

ducls Afiuitania: suh Clotario 11, ejusdem Dmjoheriiiwtre, oriuudus. Couflrmafionem autemillam
ita

coHcedit Carolus ut
in

prolixa

omnes
dedifcfa,

ntraque linca

admodum, per Wandre</isUl proaros

mnf/no suo opere nln nntiauorum monasferlorum Ordinis Benedicti fundafioues recensuU (6). d) Xec Petrus de Marrn, qul ef In.e archiva septemtrlonalis Hlspania^ sedulo prrlu-

de Ula

nUe

silet In

sfravit

nica,

niiUum Wandre-f/isilo jus fnisse in fundos UIos qno^ rondendo ccenobio attrihuerat. liiijusmodl dissertationi hic lorus non erat; sed ea omuino ad eum scopum prxcipue videtnr directa ut cerlam fareret

historica dissertatione oslendat

ad colligenda documenta de Marca Ilispaquidquam susplcatus esf de Cliarfa Uta,

paulopost Comptc.
Gl.
4^'

nuam

in archivo ecclesia^ rrgelUtana: reiirrerlt

Nonpauci

tur

modt loquendi qui

nsu

In Cliarta Alaonis offrndnneerte seculo nennnauum

<lrmustr,..

IX

""

quam

rerepti eranf ef seculo

sibi

mente confiuxerant coijnationem

scriiiUircs

XII
...

fnntum

ref/Ia;

domus His/mnica! rum

pani quidam

Meroirinf/iris regihus HIs-

usurpan consuererunf, quales .mnt consarifjuinous

noster * ac

vel serius

homo

liffius,

secuU

XVII,

quem

limifancum

infer nnos

<-on-

'

""/i/"

noire

famosns

iUe apocri/phoriim venditor Joannes Tainai/iisde Salazar, rui dehemus indigestam et nuinquam safis e.r/)!odendam cninplfafionem cui

stitmt, visis patentibus litteris, advocatia stcrU, qusi et/icrcdltariojure

ficatur),

(mona-

'^"'"

frausmittendasir/ni~
(sperfans

ad reg-em FRANcr^ immediate

et

Martyrologicum Hispanicum tifulum feclf : nt ImprofiahUe non vldeatur eumdein etiam Chartai Alnonls fitisse ronfectorem {]).
argimento 59. ^' ratlo

monasterium), feuda, decimaruni

etc.;slcut

-a-erla,' tilulo
et

fifuU duci.s, cotnitis, vice-comitis

et

2)raiserf.im comitissae et vice-comitissie,

hsfere virorum

muUerum

Snspidonem fallacm

muUum

quisim/unominllms suhjuncti

auget ipsa

qna Charfa Alaoius In publimm lurem data Prlinum, ut diximus, iUam edldlt Cardinalls de Aguirre, non ex aUquo exempUiri vel apographo
esf.

snnt,snipissimcctlam adjecfo nominc aUcuJus loci, quasi eo tempore istud genus hxreditarioi nohilitatis

vuUjo

vlf/eret.

62. 5"

anfiquo quod

i/ise

vel allus

qulsjnam

vlderif, sed

cvrca

secundum aj)Of/raphum recens UU fradiium a sacerdote Dldaco Jose/}ho Dormer, hlstoriographo ref/io Araf/onlm, quod is se Invenisse aiehat In
Hlstoria Cafalaunlx
exscrlpsisse

Denlque pleraque eorum qux in Charta historiam duciim AquHanix memorantur

vel

"imnjpfia,

cum^ aliis cerfis documenUs constare neqneunf ita in hls indicata repcrluntur ut veferatoris
lacia

fal-

quam

iiiedUam reUquerit
Is

unum

quldam Franciscus Compte;

e.v

manifeste apparcat (7). Ne infiniU simus, aliquod ejus cominenforum specimen

afferre
if/nofos

autem dlploma
In

satis erlt. Inter alios

exemplari reperfo

Archlro

erc-le-

prorsus

sim cafhedralls UrjeUitana: asserehatur ab eodem Dormero, qni et duo aUa apographa ejusdem
reperta esse affirmabat Inter chartas Antonll de

nempe non paiicos cefemi/uin queindam Introducit Amandum

fillam

dueem Vasconlx, qul

suam Giselam nxorem

Yepes et Prudentii de Sandoval, ex Franclsct Coinpfe exemplarl, ut putabat, desumpta (2). Tres

coUocaverit Chariberto, frafrl Dagoherfl I, Tolosoi seu Aquifanix regi, et eidem Ainando uxorem
fuisse slgnlficat

Amantiam, fiUam Serenl ducis

aufem
Ineunte

Istl vlrl

fforuerant extremo seculo

ef,

XVI vel

XVII

jam

vlfa

quando hmc seribehat Dormer, exresseranf. Porro slmiU omnino rafione,

Pabanis, prolafa sunt eodcin

AqiUtanix. En verha Chartx : Nccnon onmia bona Amaxdus dux w Vasco.via dodit filij: su^ Gisel^
et postea rcliquit nepotibus suis Boggiso duci et suo fratri Bcrtrando, quos HAnioERTUs rex habuit ex GisELA uxoRE, ct Inferlus : ... de villis ot hfere-

nt recte advertlt
secvlo
tof

aVm documenfa iUa apocri/pha qu3s macidls Inde usque ad nosfra fempora insper-

XVII

ditatibus quas

Gisel^

filife

et postea

dux Amandus prinmm roginje Boggiso duei suoque fratri ^

serunt scrlpta de hlstorla Hispanla;, pra^serfim

Chronica sciUcet Pseudo-Dexfrl, Pseudo-JuUanl, LuLtprandi, HautherU, Libeeccleslastica,

rati, etc. (3).
manifeate

Bertrando nepotibus reliquit, cum eis qu;e a MATRE AmANTIA ET A SeRENO. QUONDAM AqUITANLE
DucE, Avo, tenuit prEedicta Gisela regina... Omnes isU,prxfer Charihertum, Ignofi sunf anfli/uis scriptoribus qul Aquifanlx historiam nttigerunf; sed

GO. 5" Accedit

vum.

VldeUceto)

De

muUIpIex argumentum nef/atlcwuohlo Alaonensi ex pro-

Amandi, Sereni

et

Amantise

nomlna reperire
c[nsropI IIIIus
ipsius dlsrijndum

fesso egit ejusque antlquifatem asseruit docfisslinus

pofulf fahnrius In Vita S.

Trajecfensis, cujus,

Amandl

Joanues Brlz Martinez In sua Hisforla inonasferli S. Joannis de la Pena (4) et ad illam antlquitatein

secundum

vlndicandam afferf dlploma dnfum, utexIsUmaf, anno 908 a Carolo, cognomento SimpUel, rege Francia;. Qui ufique, si diploma CaroU CaU-I novlsset datum anno 854, multo potlus protuUssef iUud. Jam vero idem scriptor prior fuerat Alaonensis ccenohil,
et

et hioi/rnphum Baudemuudum, pater Serenus nomine, genitrix vero Amantia vocabafur (8). Inde veio Vaissefte confirmatlonein pro aufhentia

Charta: repetere non metulf

Serenus, inqniens,

dux Aquitanife
fit

et

Amantia

ejus uxor, avi Giselfe,

uxoris Chariberti regis Tolosje,

in

archiva regni Aragonix

erat, inter

et

Catacerte

quorum mentio Charta Alaonis, nobis aliunde nofi suul, ex

launix diUgenterperscrutaius
(1)

qux

Vita S.

Amandi

episcopi Trajectensis,

eorumdem

Rabanis. p. 23-28 el

p.

20.^-210.

(2)

Nola

an. 1687 a

i/nieral de la Ordeii de
7 vol. in-lol.

D.

J.

Dormeio

tianstnissa ad Cardinalem de Aguirre et

(7)

In quo

San Denito {Valladolid 1C09-1615), tamen yenere argumenti circa

ed, Cotic. Uis/).

p. 192-191.

(3)

tom. IV (ed. IIJ, p. 135; gallice Rabanis, p. 186-190. (4)

ap. Rabanis,
III>,(oria dtiil.
ir,

tur Rabanis,

qnaedam reprehendendo Chartani Alaonis excessisse videut ubi agit de Hunoldo et Waiferio (cfr.
Halin, Jahrbiicher 741-752. Excurs. VII,
p.

S. Jiian ih la

Pvna ;/ dcl Bei/iio de Araijon (IG-JO), cap. 19, ciuod inscriptum est Dil titido de Reij dc
fforsa,
1/

H.

160-169) et

liifja-

ubi tradiliones Illetenses de Boggiso

sqq.).

etOda longe

prtevalere

Alaon.

de la f/raiide aiUtf/iiedad de Nueslra Siilora de

(5) JSsj). Safjr., loni.

XLVI.

p, 208.

contendit tradilionibus Leodiensibus

((j)

Coronica

(cfr. infra.

num.

6ti

(8)

Act. SS., tom.

Febr., p. 849,

num,2.
filii.

774
AUGToniC.
fiiii.

DE SANGTO HUBERTO EPISGOPO.

Tempus quo vixil sanctus ille, qdi fuit Gisel cum Charta concordat (1). Ver?tm
scriptor, caUidi-

genere
vel 636),

Saxonorum optimatis

interficitur.

D. S.

AVUNCULUS,

Cap. 78.

imprimis dlssimulaf dorfissimus

tate saue tanto viro indigna,

Anno xiv regni Dagoberli -fC/(j-. 635 cum AVascones fortiter rebellarent et
in

non solnm

in Vita

multas preedas
vef-so

regno Francorum, quod Ghaexercitum promovere

S.

Amandi

nulla ratione dici Serenum

ducem

ribertus tenuerat, facerent, Dagobertus de uni-

et pafrem Giselz, sed ct quos pari titulo avos Giselx appeliat, alterum secunduni Chartam fuisse ejus jjroavum, alferam vero ejus aviam,

Aquitania:

regno Burgundise

jubet, statuens ois caput exercitus,

doindum
tibus,

...

nomine GhaQui cum decem ducibus cum exerci-

jjrioris filiam, nt

proinde Jure affirmare nequaef

quam possit Sercnum

Amanfiam, qui

in Cliarta

nominantur, nohis notos esse ex Vita S. Amandi, id)i nominantur Serenus et Amantia ejns uxor,
j^arentcs S.
filia, S.

Amundi, non Serenus

S.

et

Amantia

ejus

Amandi

Trajectensis soror. Itaque ut ali-

est Arimbertns, Amalgarius, LeudeWandalmai-us, Waldericus, Ermenus Barontus, Ghairaai-dus ex genere Francoruni Chranuielenus ex genere Romano, Wilibaldus patricius ex genere Burgundionum, Aigyna ex GENEHE Saxonum, cxccptis comitibus pluribus, qui id

bertus,

qna ratione Charta cum Vita

Amandi
Amandi,

in con-

ducem super

se

non habebant,

in

Wasconia cum

cordiam reduci queat, snpponendum

esset

Serefiliani

num
fuerit
esset

et

Amantiam, parentes

S.

exercitu perrexissent, et tota WasconiiB patria ab exercitu Burgundice fuisset rcpleta, Wascones

genuisse qus eodem quo matcr nomine vocitata

nupta ducl Vasconlx qui fratri ipsius homonijmus. Hxc sane non omnino repu-ef

de inter montium rupibus egressi ad bellum properant... Tandem AVascones oppressi seu perdomili veniam et pacem a superscriplis ducibus
petentcs, promittunt se glorise et conspectui Dagobcrti regis prtesentaturos et su ditioni
traditos cuncta

gnant, sed non ita facde sine certa auctoriiate

videntur probabiHa. Neque etiam ita concordaf

ratio
sette,

Churibertus

femporum. Efenim, secunduui ijtsum Vaisobiit anno 631 (ii), tres ex Gisela

ab eodcm Jnjuncta impleturos...

Anno XV

regni Dagoberti,
illius

Wasconcs omnes E
(7)

susceptos filios relinquens, Chilpericum,

et

Boggisum

seniores terraB

cum

Aiginane duce

ad

Amaiulus aufem, secunduin computafiones Godefridi Henschenii, obHt anno 684 (3) qui igitur fere ejusdem xiatis fuerit cum Giselu, cujus avuucnlus dicitur. Eursus quidem id non omniuo repugnaf, sed profecto non e.sV cur ex concordantia temporum pro authentia Charfx
;

Berfraudum

S.

Dagobertum Glippiacum venerunt, ibique in ecclesia domni Dionysii regio timore perterriti
confugium fecerunt. Glementia Dagobcrti vitam habent induitam ... (8). Aimoinus ifem De Gestis Francorum, lib. IV, cap. 14 : Anno xlih Chlotarii
regis... Palladius

quidam ejusque

fihus

Sedocus
duce

inde arguaiur
ifJius

(4).

Tolosatium episcopus,

incusante atnano Cap. 15.

G3. Sed

quamvis ex Vita S. Amandi acceperit

quod

rebellionis

Wasconum

gmealogia

Chartx fabricator 7iomina Sereni (quem, sciUcet patrem S. Amandi, nescio qua oscifanfia, ducem
Aquitanite
fecit

exilium truduntur...
Ghlotarii
...

fuissent conscii, in

Anno

xliv regni

qufdam Hermarius, gubernator pala:

Yepes

(5)

unde forte falsario

occasionem
confngendi)

dedit
et

genealogiam

modo expositam

Amantix; non tamen, iit videtur, Amandi ducisVasconix.Hoc autem apud Fredegarium et Aimoinum aliosque illius sequaces reperire pofuit : apud quos legimus ab anno 026, qui fuU
aniepenuliimus Clotarii 11
regis,

tii Aribertii regis simulque bajulus a pueritia, AGiNANO super se irruente, perimitur is erat saxo GENERE unusque ex optimatibus aula? rcgiEe...

Anno xiv Dagoberti, dum ei nuntiatum fuisset Wascones a suo imperio deficere velle, cxercituni Burgundionum cum xii ducibus eo
Cap. 28
...

usque ad

637

vel

638, inira quos eosdem annos

annum Amandi sui

(6),

dirigit...

Hujus

tantse multitudinis, quse

Wasco-

niam
tur,

hello subegit, licet multis rectoribus uterefuit

ducis gesia ex Charfa includif Vuissette

in

princeps

Audoenus...

Ad quem

accedensibi,

Vasconia imperitasse ^-Eghinanem quemdam, qut ct Aighinaniis, Aglno, Agnianus, Anianus, Ainandus et semel etiam vel ifcrum Aniandus appellafur

tes

Wasconum

primores, rogaverunt parci

promittentes se Dagoberti regi prEesentaturos et de quibus arguerentur satisfacturos... Cap. 31,

(errore forte alicujus librarii

litter^

nempe

in et

m,

ut

notum

esf,

in

antiquis codicibus facilUme

inter se confunduntur).

seu Ainandus non fuit

rehellionis

Verum Aighinanus ille e meridionali GalUa

oriundus nec dux Vasconise nec aucfor et caput Vasconum adversus reges Francos, sicut de Amando suo refert Charta; sed confra

Quinlodecimo vero regni sui anno, omnes fere F seniores Wasconi cum amando duce (non titique suo scu Vasconnm, qui nusquam hacfenus nominafus fuit, sed Saxone illo qui eos devicif et quasi capfivos ad regem deduxeril) ad eum Clippiaco
ejusque formidantes prEesentiam in oratorium sancti Dionysii confugerunt... (9). Jain hoc solo exemplo ahmide, credo, demonstrafum
:

venerunt

nnus eorum ducum qni Vascones ad subjecfionem adduxcrunt. Audiamus de his Fredegarium seu scriptorem qui vulgo hoc nomine designafur, et Aimoinnm. Freet

Saxo genere

reheiles devicerunt et

est

quam

fallaciter

et

audacter Chartx auctor

erui
tmjiiit-

hisioricas traddiones

defurpaverit.

degarius ifaque Chronici sid cap. 54 : Anno xlui regni Chlotharii (Chr. 626) ... Palladius ejusque

64. Ex harnm itaque rationum complexu, quibus nulla probabUis responsio (prseierquam fovfe

adprimum argumentum exposifum snpra nnm.58)

ex Vaissetfe
et

Sidocus episcopus ^losani incusanle Aigliynane duce, quod rebellionis Wasconorum

filius
,

Fauriel afferri jjofest, satis liquido

fuissent conscii, exilio retrnduntur...

concludendum videtur Chartam Alaonis prorsus

Cap. 55.
...

Anno

XLnii regni Ghlotharii (Chr. 627)

homo,
paiatii

apocrypham ac forte seculo XVII conficfam esse, et vchemenfer dolendnm nobis quod collega qnon-

nomine

Ermenharius,
filii

qui

gubernator

dam

noster, P.

Josephus Van Hecke,

dum Com-

Chariberti

Chlotharii erat, a pueris ^Egynanis

tnentai-ium suiim scripsit de S. Oda, dissertationem

{1) Hist.

giWrnle du Longucdoc, tom.

(3)

I.

p. 690.

(2)

Aliiando,
nartii et

al.

Amando.

Ibid.,

114.
II,

p.

331.
(4)

Acl.SS., tom.
p. 40-47.

Rabanis,
(6)

p. 67.

I,

Coronica, etc, lom. Hist. du Laiiguedoc, liv. vii. capp. 1, 3,

(5)

Feb., p. 839.

num.

Bouquet.

pp. 434, 442-443.

Gfr.

[Ita
(8)

Chron.

S. Benigni.]

Not. Rui11,

Script. lier.

Franc, tom.

(9) Ibid.,

tom. IV. pp. 153, 124.

132, 133.

13 {tom.

pp. 329-331, 337-33S}.

Rabanis,

p. 47-50.

(7)

"

Ed.

cum

Colb.

Rahanis,

DIES TERTIA NOVEMBRIS.

Babanis, qum forfe eo tetnpore

775
fjuo scribehat

noncd

dum emt

66.

fuh/us fuuism, non vidit ei anctoritati scriptortim iitiqueprinuHominis, Vaisseffe inquam, Faitriel et de la Canal, ita concessit nt
hi

Equidem illam opiniounn, qu^ S. Hubertuu.

quafepr^hmt testimoniu
Joannis

'' afiii

anti-

'l<'i<>ra,

fiindaniento.

famosum

quss Oiinm,

Chartam per

se

ipse

minits

nftente

inspictens,

nimisfacile eam stipposuerit authenticam et inde genealo(jiamS,\hih<ivi\secmdiimcorrnptu7nillum fontem a Vaissette instructam eidem

et C/iart^ Alaonis, Bo(/'jisi(luci8 sufis probahif^ AqiiitanoP^ onuntiarenon ausim. Ner ,nidfo J,ps .olidun rum lueorem, pr^hent traditiones dc S. Oda et Bo,qi

Utramosam

ntpofe

ejus
It

Commentario

itiseruerit (1).
J)e

y,^ ,t ips^ nec vaide antiqua. mcerta: et inmcem contradicforia^ sunt.

(nnus

t^

saneti ami-

ni2
attu-

tam

faciuiU.

Jam

eadem

65. Bejecta itaque spurii illius documenti aurtoritate, rideamus jmn qux px aliis traditionibus de genere S. Huberti erui mleant. Purentes sancti

iestimomum
Joannis
Ulframo-

(7) Anmdes Lohienses ac Stahulenses ex Lobiensihus derivafos et Nicolaum

qiti

b.
et

Odtm, Boggisi uxorem,

S.

tam

Leodiensem Huberti coqna-

sam,

primus, nifaUor, indicavit Joannes Vltramosanus

fuisse

ejus fcmporihus in Leodiensi dia^cesiconesse sifjnificant : quibus addi pote.^t SigeGemblacensis, qui exeunte seculo XI vel

Berfrandum, filium et successorem Boqgisi ducisAqnitania!,etHiigbernam,sororemS.Odzm qux ipsa nxor fuerit alterius Boggisi domini Pic-

versatam
Oertus

tavensis{3]. Paitlo alifer in epistota cajiitu/i S.Odai Amaniensis ad monachos co^nobii sancfi Arnulplii

Xllineunfein Ciironicosiio notavit ad annum 711 Sancta Oda, uxor Boggis, ducis Aquitauorum;
sanctitate claret in Gallia,
ditavit

qu^

ecclesias Dei sua

Metensis data anno

m<i

(4) dicitur

Huberti mtncupata ftiisse Phigberfa sororem Odam in conjugem accepisse

S.

mater et hnjus idem iUe

B quam

Boggisus dvx Aquitaniai, post morfem prioris uxoris ex qtta gemterat Bertrandum. Ex ifht epistola
rulgavit

Du

Bouchet anno 1046

S.

ailafisa JoanneVItramosano, qua^ Boggisum, durem A^piitanim avum S. Huberti fuisse indicant (9). Idem

in Leodiensi adverfimus non conoordare tcstnnonia Nicolai ejusque sequacium vel pr^cessorum cum traditionibits

munificentia
(8).

et

moriens

quiev.t parochia

Jam

rel

ex

Jounnis

dum

tamen, secun-

Boberfi

alteram traditionem,

Historia

S.

Huberti,

Odam, coupiqem E

edita

avno 1021, nhi ex Uappart cifatm sunt narrationes Joannis Vltramosani, accipere potuit fabricafor Chartx Alaonis nomina Boggisi et Bertrandi. Atfamen fatendum est emndem non parum ab iisdem docu^nentis disseniire, pra^sertim a Joanne Ulframosano. Efenim qnum apud hunc
Boggisus dux dicafur genitus Hilderico, filio Clotarii I regis, et pater fuisse Bertrandi, qui et
ipse
filios

Boggtsi,sororemfuisserefcrtm'dri.^S. Huberii (10) Ifaqite, ad ]ia:c conciliunda, duplivem Boggimm inditxd, alferum arum, ulternm conju.jem amit^ S. Huijerti (U).
67.

Sed

cf

Jam

occurrit tertia
et

testimomorum

classts,

qnx Boijgisum

Ex iiedem
Oilu
,'t

Odam

parenfes faciunt

.S.

hahuerit S.

Hubertum

et

Evdonem

Arnulphi Mefensis e^nscopi, nwrfui aiuio 040 vel 641 (12). Hanc parenfelam sane, salfem quod ad Boygisum spectat, efficaciter demonstraret,

Bi)t/(/iso

genitHin
tradtint
S.

si

Charta Alaonis Hiidericus, Boqgisus et Bertrandus dicuntur fuisse fratres, filii Chariberti,
frafris
filios,

(5), iu

authenticum esset, diploma Ludovici I imperatoris pro monasterio Glanderiensi datum anno 8H0
in

Arnul/flium

Dagoberti I
nixfuit
lafur)

quo scKino

est

de

rerjis, et

Boggisus duos qenuisse

qui postea

Eudonem (eumdem
et et

scilicet

dux Aquitaap^jeliiljeris

apudJoannem-frater S. Huberti hnifarium ; dc Berfrandi vero

Domino Bodagislo patre S. Arnulphi Metensis episcopi ecclesiie Giandcriensi co!latis; sed documentum isfud indubie spurium pronunfiavit vir in hoc genere studiorum versatissi-

(13), curiis, villis ot beneficiis a

Metenmn

omnino silet Churta. Vnde forte aliqui suspicari possmt falsarium non ex traditionibns Leodiensibus, quas ex lihris Boberti et Bouchetii
nosse
in

mus Th.Sichel
Ilorum
S.

(14)

et

secundum ipsitm

cI.E. Miihl-

hacher {l5).IIoc
forte
in

itaqiie nfgIecfo,ad ah'a

accedamus.
est

poterat, sed ex alia

quadam

omnium fons hahendus

traditione,

quam

Vita

Odm,

meridionali Galiia vigeniem reperit, genealogiam

p/ii ef

sttam
secus

ducum Aquitanix
admitfendum

hausisse,

quum i^rseserfim
rerum

qua hzc sancta simul et mafer S. ArnitlS. Huberti amifa asseritur. Nimirum : GioGhristi

riosa

fanmla Oda

(ita
filia
...

Vitse scriptor)

esset

ipsitm grafuifa

quas per traditiones Leodienses acceperat perturbatione ulfro magis manifesfam reddere voluisse
confradictionem documenti sui cum aliorum recens editorum testimoniis. Unde et idterius Hsdem ojn-

potentissimi Gallorum regis

lissimi

Boggis, nobi-

Aquitanorum ducis, uxor fuit ... (Nitm. t) ^ Post aUquot annos sponsus ejus, dux gloriosus ... ex hac vita migravit... Post niortem viri beata

nandum
Boggisum
ferunt
filio

videri potest

dnas hic haheri fradifiones

voinmiine est quod
et

disfinctas, quibus illud tantiim

ef

Bertrandum

Eudonem pertinuisse

Oda in sancta viduitate permansit... Gum igitur his et aliis virtutum insigniis coruscarct, dilccfus fihus suus.venerabihs Arnulphus,ad annos
puber-

diicitm Aquifanix a Chariberto II et fratre Dagoberti I ortam : qitx traditionex quamvis singidx per se exigiia aiicto-

ad stirpem

Clofarii

Arnulphus in juventute genuit Aiisigisum ducem, et post eloctus est

igitur

tatis devenit...

Beatus

Metensis episcopus

...

(Num.

3) Sic igitur beata

Oda ex magnis
ribus,

ritate

gaudeant,

quum

regibus, fidei christiauie culto-

alfera seculo

XIV,
sit,

alfera
atta-

secido

XVIIprimum

scripjfoconsignafa

men ex earum conciirsu longe prvhabilius censenditm quod in utraque communiter affirmafur. Atqne inde ulterius, habita rafione tradifionis de S. Oda, itxore Boggisi et aniifa S. Huberti et
(6),

videlicet atavo, Childcberto Dagoberto, claruit decorata... Fuit etiam beata Oda amita beati Huberti episcopi Leodiensis (16).
patrt', fratre
sit Vita S. Ods definire non Xconscriptam timide opinafus est P. Jo.^epims Van Hecke: QnonmmJnipiiens^M), S. Odam pcr S. Arnulplium, Mctonsem episco-

Clodoveo

08.

Qitam anfiqua

Vitn s. udie,

ausim.

hunc ex eadem
bunf.

Eam

seculo

stirpe originem duxisse existima-

(1)

Act. SS., tom.

Oct., p. 133.

num.2.-(3)Ibid.. num. 1 extr. f4) Cit. infra, num. 7o! (5) Vit. VI, num. d. (6) Cfr. supra, num. 5C et infra, num. 6fi. (7) Supra, num. 56. (8) Mon. Germ. Hist.,

(^) Infia,

Vit,

VI

Karolingisclieii Iliiuses.pi). 98,

190.

(13) Ed. et

apud Calmet,
L.,

Uist.de
p. 413.

Lonaim:

tom.

II.

Preuv.p. 12S,

CIV, p. 1283.

fecr.
(1^1)

tom. VI,
Ibid..

p. 329.
2,

(9)

infra Vit. VI.

numm.

12.-

(11) Ibid.,

numm. 1, 2. num. 1. (12) Act. SS.,

;

(15) Begenten des Kaiserrptc/is itnter die fCarolinger, p. 350. (16) Act. Si>.. tom. Oct.,