Professional Documents
Culture Documents
FRMACO ORGANISMO
Por qu? Theophrastus von Hohenheim (1493-1541): O que no veneno? Cp EFEITO(S): Janela teraputica Quanto deve ser administrado (dose)? com que freqncia? por quanto tempo?
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
A
CIRCULAO SISTMICA
M E
METABOLISMO E EXCREO
D
STIO DE AO
EFEITOS
desejados adversos
P.[X] F= l l
P.[X] F= l
[ ]1
[ ]2
m2 0,33 1 10 200
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
[X] (mol/L)
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
microvilosidades
F (mol/min)
[X] (mol/L)
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
Substratos
baclofeno, ciclosporina, L-dopa, gabapentina, metildopa antibiticos -lactmicos , IECA, cefalexina, ciclosporina, metildopa zidovudina, zalcitabina, dipiridamol ceftriaxona, cido benzico, metotrexato, pravastatina tiamina, desipramina, quinidina, midazolam, verapamil clorambucil, tiroxina
Concentrao de A
Concentrao de B
Concentrao de A
Cm
Cm
A: bem lipossolvel
B: pouco lipossolvel
A: bem lipossolvel
pH e ionizao
SUBSTNCIANO IONIZADA SUBSTNCIA IONIZADA CIDOS/BASES FRACOS
B + H+ <==> BH+
[ NI ] [I]
pKa = pH + log(HA/A-)
ASPIRINA pKa = 4,5 (c. fraco) 100 mg v.o.
pKa = pH + log(BH+/B)
ESTRICNINA pKa = 9,5 (base fraca) 100 mg v.o.
0,1 = [ I ]
Estmago pH = 2 Sangue pH = 7,4
99,9 = [ I ]
Estmago pH = 2 Sangue pH = 7,4
99,9 = [ NI ]
ONS,ETC.
[ NI ]
0,1 = [ NI ]
[ NI ]
Absoro
F=
P.[X] l
Absoro o processo de translocao do frmaco do seu stio de administrao at a circulao local Considera-se somente a substncia inalterada sem sofrer biotransformao A velocidade e a extenso da absoro influenciam muito a magnitude e a dinmica dos efeitos farmacolgicos
transdrmica subcutnea
intramuscular retal
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
retardada prolongada
Supositrios
Barreiras de absoro
Capilares fenestrados
Biodisponibilidade
Propriedade ligada extenso e velocidade do acesso de um frmaco circulao sistmica Depende da via de administrao A extenso avaliada pelo fator de biodisponibilidade (F): F (0 a 1) = A frao da dose que entra na circulao sistmica aps a administrao do frmaco Reduzem a biodisponibilidade oral: Baixa solubilidade Absoro incompleta no TGI Biotransformao na mucosa e/ou no fgado OBS: tambm nos pulmes
Efeito de 1a passagem
intravenosa subl. oral inalatria
subcutnea
intramuscular retal
VANTAGENS: Geralmente segura Vrias formas farmacuticas Auto-medicao Indolor Lavagem gstrica
DESVANTAGENS: Taxa de absoro varivel Irritao das mucosas Efeito de 1a. passagem (c.f. sublingual e retal) Coma Vmitos Cooperao do paciente Estmago vazio/cheio Peristaltismo
Controle da quantidade administrada Grandes volumes (gota-a-gota) Vantagens da via IM: Efeito mais rpido que a oral Vantagens da via SC: Absoro modulada por vasoconstrictores Auto-administrao mais fcil que IV e IM
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
Distribuio
Mesmos mecanismos da absoro: conveco, difuso, transporte mediado
A
CIRCULAO SISTMICA
M E
METABOLISMO E EXCREO
D
STIO DE AO
EFEITOS
desejados adversos
(% da massa corprea)
interstcio 16%
gordura 20%
10 a 50%
Barreiras de distribuio
SNC Miocrdio
Conceito de Vd aparente
Fgado (sinusides)
Pncreas (fenestrados)
(simulao PharmaSim)
Interaes na distribuio
1000 molculas no plasma 99% 10 % ligadas (imediatamente) molculas livres ~10,5 90% 100
redistribuo eliminao
Crebro e vsceras
Gordura
Pequeno aumento na concentrao livre (farmacologicamente ativa) no stio de ao OBS: pode aumentar Vd aparente
Distribuio materna-fetal
Tiopental Pentobarbital
7,6 8,1
3,3 0,005
Me
Frmaco polar
Feto
25 20 15 10 5 0 0 5 10 15
Frmaco apolar
Frmaco apolar
Tempo (min)
Brain concentrations of thiopental and pentobarbital after iv administration in the rat. Adaptado de: Principles of Drug Action - The Basis of Pharmacology, p. 264, 1990.
Metablito polar
Metablito polar
Tubocurarina Fetal Tempo Materna 3,0 0,0 5 3,2 0,0 6 1,1 0,1 9 2,1 0,1 11
Tiopental Materna Fetal 8,5 5,5 8,0 3,5 4,8 2,5 2,0 1,2
Trmino da ao
ELIMINAO
Metabolismo (Biotransformao): Reaes anablicas e catablicas Fgado, rins, etc. Excreo Rins, fgado, pulmes, etc. Redistribuio
Biotransformao
geralmente inativa o frmaco em certos casos ativa o pr-frmaco (ex.: L-DOPA, aciclovir, AZT, oseltamivir) pode gerar um metablito ativo (ex.: diazepam, aspirina) pode gerar metablito txico (isoniazida) freqentemente gera metablitos polares, ionizados a taxa de eliminao pode influenciar o efeito farmacolgico alguns frmacos so eliminados inalterados (digoxina)
HO HO
Ex. pr-frmacos
Ativao do oseltamivir
(Tamiflu, antiviral)
esterases O O HN O NH2 . H3PO4 O O HN O NH2 O OH
Fosfato de oseltamivir
Carboxilato de oseltamivir
Ativao da L-DOPA
(antiparkinsoniano)
NH2 OH O HO HO
DOPA descarboxilase
NH2
L-DOPA
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
Dopamina
Prof. Newton G. Castro - UFRJ
Fluxo no fgado
capilar biliar
espao de Disse
intestino
0,02 Desmetildiazepam
veia porta
vescula biliar
Reaes de biotransformao
Fase I : hidrlise esterases peptidases
Reaes de biotransformao
Fase I : oxidao, reduo, metilao, etc. hidroxilases, desalogenases, metiltransferases, etc.
Reaes de biotransformao
Fase II : conjugaes glicuronidao, sulfatao, etc.
Variabilidade farmacogentica
Goodman & Gilman 11 ed., rep. de Furuta et al. (2004) Pharmacogenomics 5:181
Prof. Newton G. Castro - UFRJ Prof. Newton G. Castro - UFRJ
Farmacocintica clnica
Farmacocintica clnica
Distribuio e eliminao do diazepam em funo da idade, pacientes de 20 a 80 anos
20
40
60
80
IDADE (anos)
Interaes na biotransformao
Metabolismo heptico: Induo enzimtica
Fenobarbital, fenitona, fenilbutazona, rifampicina, etc.
Cp de Warfarina
Tempo de coagulao
FB Inibio enzimtica
Cimetidina, cetoconazol, carbidopa, IMAO, dissulfiram
60 120 180
Dias
Inibidor
Cimetidina Tiotepa Fluoxetina Paroxetina CPZ, ranitidina
Indutor
Tabaco (fumaa) Fenobarbital Prednisona Secobarbital Dexametasona
com Erva
http://www.georgetown.edu/departments/pharmacology/clinlist.html
Excreo renal
120 ml/min
99% do filtrado glomerular so reabsorvidos frmacos lipossolveis so facilmente reabsorvidos cidos fracos (rico, etc.) secretados via transportadores relacionados glicoprotena P (PGP: )
Transporte mediado
competio
Excreo renal e pH
Excreo de bases fracas:
Interaes na excreo
Secreo tubular renal:
pH = 7,0
pH = 7,0
BH+ B
Farmacocintica clnica