Professional Documents
Culture Documents
wmaw
paeom;
(1)
rvdrfbl;/
a[haumif yef;&D /tckaiGxkwfay;&if rif;oufomr,f/ *gwfwkdifNyD;rS qkd&if
rif;'kua&mufvdrfhr,f/
uGsefawmfrSrodyJ/
udkb[m *gwfwkdifwJhtwGuf *gwfu pmoifwa,mufvkdufvmNyD; yef;&Dudk
ac:oGm;w,f/ *gwfukda&mufwJhtcg ab;udk vufoD;eJU okH;av;csufavmufyJ
xkd;&w,f/ 0Sufxm;wJhaiGudk jyygr,fjzpfvmw,f? aiGjyef&Nyd;wJhaemuf
OD;av;[m oltpfudk udkpHxGef;udk tusKd;taMumif; &Sif;jyNyD;yef;&Dukd ESifxkwf
ypfvkdufw,f/trIqufrvkyfawmhygbl;/
yef;&dxGufoGm;vkdU okH;av;&uf MumwJhtcg rD;zdkxJrSm xrif;csufae&if;
r,fwifurodef;wifudk'dvkdpajymvdkufw,f/
wifwif&,f? ukdyef;&DukdESifxkwfvkdufwm usrodyf0rf;omwgbJ/ 'Dvl[m
raumif;bl;/vl,kwfrm/
tif;...../
armifEkudkolUtcef;xJac:NyD;t&ufacsmhwkdufw,f/
b,fwkef;uvnf;/
wifwif&,f/'DvkdwkdufaewmMumvSNyD/
nD;ighudkcsufcsif;bmvkdUrwkdifovJ/
armifEkt&kdufcH&rSmoem;vkdU/
nD;uvJat/csufcsif;wkdifa&maygh/
'Dxufqkd;wmawmif&Sdao;w,f/ wifwifhudk usr tckrS zGifhajymr,f/
bmvJ/
'Dyef;&DqkdwJhaumif [m usrudk vlysKdpum;ajymw,f/ nbufrSm vlMuD; awG
tdyfaysmfaewkef; olUtcef;xJrSm oleJU vmtdyfbkdU cPcP ac:w,f/
olac:wkdif;
usru
olUukd
tareJUcsnf;yJ
uavmfwkwfwmyJ/
r,fwif&,f?ighudkcsufcsif;wkdifa&maygh/
waeUrSm rd;zkdacsmifxJrSm usrvufudk qGJw,f/ usru b,fcHrvJ/ rateJU
uavmfwkyfNyD; yg;jyef&kdufwmaygh/ tJ'Dawmh olu usrudk apmufujrif;r
vkdUvnf; qJw,f/ eifaumif;aumif; owdxm;/ eifhjcifaxmifxJudk
igarmifEkvTwfvkdufr,fvkdU usrudk Mudrf;w,f/ aemuf 2&ufavmufMumawmh
oef;aumif ausmfausmfavmufrSm armifEk usrjcifaxmifxJ 0ifvmNyD; usrudk
twif;zufxm;w,f/ usrvJvefU Ekd;NyD; olUudk wGef;ypfvkdufw,f/ yxrawmh
tdrfrufrufovkdvkd jzpfaew,f/ aemufudk armifEkrSef;odawmhrS 'Daumifav;
'DrSm bmvmvkyfwmvJ? eifhtdyf,meifjyefoGm; wifwifhudk atmfNyd;wkdifvkduf
(*)
1922ckESpf/ rwfvxJrSm armifEk[m ae&Sife,fausmif;u 8 wef;atmifw,f/
tJ'dtcsdefu armifEkrSm ynmqufoifbkdU &nf&G,fcsufr&sdbl;/
ynm&JUwefbkd;udkvnf; olrodbl; 'gayrJh olUrdbawGu txl;ojzifh
olUtazu ausmif;qufxm;csifw,f/ jzpfEkdif&ifolUom;ukd 0wfvkHjzpfap
cskifw,f?tJ'gaMumifh &efukefo&ufawmausmif;wkdufxJrSm
zGifhxm;wJhtrsKd;omausmif;rSm ynmqufoifbkdU olUtaz udkpHxGef;u
pDpOfw,f/
&efukefudk roGm;cif av;ig;&ufavmuftvkdrSm 0g;c,frukef;vrf;u ? ukvm;r
barmif vkdUac:wJh oli,fcsif;wa,mfu&JU tdrfrSm bk&m;ukd;ql uyfw,f/
]
tJ'DESpf rwfv pmar;yGJtjyD; ausmif;ydwf&uftwGif; armifEk[m 0g;c,frudk
jyefoGm;w,f/ {NyD v 13&uf oMuFeftMudK&ufukd a7mufwJhtcg armifEkeJU
oli,fcsif; av;ig;a,muf[m &,fp&m t0wftpm;rsKd;pkHawGudk 0wfNyD; NrKdUxJrSm
a&yufcHxGufbkdU qkH;jzwfMuw,f? tJ'D qkH;jzwfcsuft& NrdKUxJudk rxGufcif
urf;em;vrf;u w&kwfacgufqGJqkdifudk oGm;Nyd; armifEkwkdUvlpk[m
t&ufawGudkaomufMuw,f? taomufvGefoGm;wJhtwGuf 'DaumifawG[m
NrdKUxJudk a&yufcH rxGufEkdifawmhbl;/ acgufqGJqkdifxJrSmbJ0wfvpfpvpf
Munfhraumif; &Iraumif;awGjzpfNyD; olwkdU&UJ tefzwfykHawGay:rSm vJaeMuw,f?
olwkdU&JUrdbawGodawmhrS 'DaumifawGudk xrf;NyD;ac:oGm;Mu&w,f?
armifEk[m tJ'daeUuwJu rl;aevkdufwm oMuFef b,fvkdwufoGm;w,f qkdwm
rodvkdufbl;/ olUrdbawGvnf; tifrwef pdwfylNyd; trl;ajyatmif
{u&mZfjrpfwkdU oHyk&m&nfwkdU tp&SdwJh tdrfeD;em;csif; awG ajymorQ
aq;rD;wkdawGeJU tawmfajz,l&w,f/ tdrfrSmae&if aemufxyft&ufrl;aerSm
pkd;wJhtwGuf armifek&JUtaz udpHxGef;[m ausmif;ydwf&uftwGif;
wvkdif;&Gmpktem;u pyg;usnfrSoGm;aezkdU olYom;udk em;csw,f/
olUoli,fcsif;awGygrS vkdufoGm;r,fqkdvkdU udkpHxGef;[m olUom;&JUtvkdudk
vkdufNyD; oli,fcsif;awGudk cGifhjyKcJh7w,f? pyg;usnf[m 0g;c,frok?ef
eJUrsufapmif;xkd;jrpfwbufurf;rSm &Sdw,f? tawmfom,mwJhae&mav;ygyJ/
pyg;usnf&JU a&SUrSmESpfxyftdrfuav;wtdrf&Sdw,f? tJ'DtdrfrSm armifEkeJU
oli,fcsif;awG aeMuw,f? ukdpHxGef;[m olUom;eJU oli,fcsif;awG pm;zkdUqkdNyD;
pm;p&mawG tjynfhtpkH 0,fay;xm;w,f? tJ'Daemuf pyg;usnfudkapmihfaewJh
olU&JUnD 0r;fuGJ ukdb0kdif;udk ac:NyD;? a[h b0kdif; 'DaumifawGudk 'DrSm
aysmfatmifxm;aemf/ jrdKUzufurf;udk roGm;apeJUvkdUrSmoGm;w,f? nDb0kdif;[m
tudk&JUtrdefUudk t"dyg,fjyefwmvGJaew,f/ 'dtcsuft& 'daumifawG vkdcsifwm
bmrqkd vkyfay;vkduf/ 'DaumifawG jrdKUbufurf;udk ul;roGm;&if NyD;a7mvkdU
rSwfxm;vkdufw,f? tJ'gaMumifh ESpf&ufavmufMumawmh armifEku jrdKzufudk
ul;csifw,f vkdufydkUprf;ygvkdU ajymwJtcg rifhtaz ihgwD;vdrfhr,f/
igrykdUEkdifbl;/ vkdU udkb0kdi;fu jyefajymw,f/ 'Dvkdqkd&if t&ufaomufcsifw,f
&Smay;ygvkdU armifEkuajymwJhtcg at;'gawmh ig&Smay;r,fqkdNyD;
csuft&ufwykvif;udk udkb0kdif;&Smay;w,f/ aemufESpf&ufavmufMumvkdU
armifEku Od;av; rdef;rr&Sdbl;vm;? &Smay;prf;ygvkdU
ylqmwJhtcgrSmvnf;udkb0kdif; at;?'gawmh ig&Smay;r,fqkdNyD;
rdef;rwa,mufudk ac:vmw,f? udkb0dkif;uvnf;wlawmfarmif
b,fvkd vSnfhay;&rvnf;/
vufa0SUoifuGm/ aemufjyD;awmh abmuefuGm/ 'gawGvkyfae7if
rdef;rvkdufcsifwJhpdwfawG aysmufukefrSmbJ/
aemufwaeUupNyd; armifEk[m vufa0SUxkd;wmvnf;oifw,f/ abmvkH;vnf;
upm;w,f/ vufa0SUxkd;wJhtcg abmvkH;upm;wJh tcg tm;&Sdatmif
tarmcHEkdifatmifqkdNyd; tajy;usifh&w,f/ MudK;ckef&w,f
bm;wef;ay:rSmupm;&w,f/ tJ'dvkdvkyf&wJhtwGuf rdef;rvkdufwJU bufudk
olUpdwfawG vGifhaewm tawmfMuD;enf;oGm;w,f/
(c)
&efukefae&Sife,fausmif;udk a&mufwJhtcg tEkdifusifhcH
vlwef;pm;bufuvl&JMuD;vkyfcsifwJh pdwf[m a&S;wkef;uxuf
armifEkrSmjyif;xefvmw,f/ 'gayrJh olU ESvkH;om;[m olUOD;aESmufxuf
ykdNyD;Mud;aewJhtwGuf oloGm;NyD;umuG,fwJhol[m wu,ftEkdifusifhcH&wJhol
[kwfovm;/ r[kwfbl;vm;qkdwm olrpOf;pm;Ekdifbl;/ pGmw,fvkdU
ol,lqwJhol[m wu,fh vlpGm[kwfovm;
r[kwfbl;vm;qdkwmolrawG;wwfbl;/ tEkdifusifhaew,fvkdU
olowif;&wJhol[m tEkdifusifhwJhol[kwfovm;r[kwfbl;vm;qkdwm
olrawG;wwfbl;/ ausmif;om;wa,muf[m odyfjyD;pGmw,fvkdUolUpdwfxJu
xif&kHeJU oleJUqkdifqkdif rqkdifqkdif twif;0ifNyd;&efjzpfwmyJ/ tJ'dvkdyJ
ausmif;om;wa,muf[m b,folUudk tEkdifusifhvkdufw,fvkdU
wa,mufa,mufu vmajym&ifvnf; oleJUqkdifqkdif rqkdifqkdif oGm;Nyd;&ef
jzpfwmyJ/ &efjzpfwJhtcg olucsnhfEkdifwmr[kwfygbl;/ olESHwJhtcg ESHcJh7w,f/
cHwJhtcg cHcJh7w,f/ b,favmufyJcH&cH& oloHa0*r&bl;/ jzpfcsifvm&if
ZGwfw&GwfjzpfwmyJ/
'DvkdjzpfcJhwmawG avQmufajym&&if qkH;rSm r[kwfbl;/ tJ'Dawmh tJ'gawGxJu
vlodtawmfrsm;wJh tjzpftysuf wckESpfckavmufudk ajymjy&Od;r,f/
1923 ckESpfxJrSm ae&Sife,fausmif;awGudk tpkd;&u todtrSwfjyKw,f/
tJ'gaMumifhtodtrSwf jyKwJhausmif;eJU todtrSwf rjyKwJh ausmif;qkdNyD;/
ae&Sife,fausmif;awG[m 2jcr;fuGJoGm;Muw,f? o&ufawmausmif;wkduf u
&[ef;awmfawG[m todtrSwftjyKrcH7wJh ae&Sife,fausmif;udk axmufcHw,f/
tJ'gaMumifh todtrSwf tjyKcH&wJh ae&Sife,fausmif;[m txufwef;udk
a&Twd*kHapwD taemufbufapmif;wef; eJUrsufESmcsif;qkdifrSm&SdwJh
t8Fvdyfppfom;awG&UJ ppfwef;vsm;wckrSm zGifh7w,f? tJ'Dppfwef;vsm;&JU
taemufbufjcrf;rSm ausmif;tdyfausmif;pm;awGaew,f/ armifEk[m tJ'drSm
ygw,f/
rif;wdkUcGifh&ovm;/
r&bl;/
rif;wkdU tjypf&Sdovm;/
r&Sdbl;/
bmjzpfvkdU r&SdovJ/
q&mbausmf&JU wynfh[m zkd;pdefyGJudk oGm;Ekdifw,fqkd&if
wjcm;ausmif;om;awGvnf; oGm;Ekdif&r,f/
q&mbausmfudk qGJoGif;rvmeJU/ q&mbausmfrSm tjypf&Sd&if olUukd
wjcm;oyfoyf tjypfay;&r,f/ rif;wkdU&JUudp?omrif;wkdUajz/rif;
wkdUrSmtjypf&Sdovm;/
r&Sdbl;/
b,fausmif;om;rqkd tcGifhr&yJ yGJxGufMunfhw,fqkd&if tjypf&Sdw,f/
rif;wkdUt&kdufcH&r,f/
uGsefawmfwkdU t&kdufrcHbl;/
rif;wkdUudk r&kduf&atmif rif;wkdUu a7TrIefpm;NyD; arG;xm;wmvm;/
uGsefawmfwkdU udk a&TrIefpm;NyD; arG;xm;w,fvkdU uGsefawmfwkdU wcgrs
rajymbl;bl;/ 'gayrJh t&kduf awmh b,fenf;eJUrS rcHbl;/
q&mbausmf rw&m;wmvkyfw,f qkd&if igjyefvmatmif apmihfNyD; ighudk
rif;wkdUwkdifygvm;/ q&mbausmfuk dta7;r,l&if ightqkd;aygh/ tckawmh
rif;wkdUu 'Dvkdt&GJUwkdufwm aumif;ovm;/
armifEkvnf;bmrS jyefrajymbl;/ cyfwnfwnf&yfMunfhaew,f/
tawmfav;MumwJhtcg q&mwifhu oGm;Mu/ oGm;Mu/ 'g[m aemufqkH;yJ/
aemufwcg'grsKd;jzpf&if rif;wkdUeJU igeUJawGUr,fvkdU armifEkeJU odef;armifudk
Mudrf;armif;vTwfvkdufw,f/
aemufwckuawmh tawmf&,fp&maumif;w,f/ tJ'Dtjzpftysufukd owd&wkdif;
olrSm;avjcif;vkdU awG;rdNyD; armifEk[m aemifw&aew,f/
1924ckESpfrSm ar;cGef;awG aygufMum;wJhtwGuf q,fwef;pmar;yGJudk
ESpfMudrfwkdifwkdif a&TUqkdif;ypf&w,f/ tJ'dvkd a&TUqkdif;NyD;wJh aemuf
pmar;yGJvkyf&if ajzbkdU armifEk[m ausmif;rSmtoifhapmihfae&w,f/ q,fwef;rSm
armifek[m okH;ae&majymif;cJh&w,f/ a&S;Od;pGm a&Twd*kHapwDawmfem;u
t8Fvdyfppfom; ppfwef;vsm;udk ajymif;&w,f/ ajcmufvMumwJhtcg
tJ'dae&mu jynfvrf; a*:&cg; ppfwef;vsm;udk ajymif;&w,f/
pmar;yGJESpfMudrfa&TUjyD;aemufwMudrftwGuf apmifh&wJhtcg jynfvrf;
q,fwef;ausmif;om;tm;vkH;pmar;yGJ0ifcGifh jyKvkdufw,f/
q,fwef;pmar;yGJMuD;twGuf atmifpm&if;xGufvmwJhtcg tprf;pmar;yGJrSm
uswJ ausmif;om;awGxJu armifEkeJU armfvjrDKifu ausmfpdefwkdU&JU eHr,fawG
ygvmw,f/ausmfpdefu u wef;u atmifw,f/ armifEku c wef;u
atmifw,f/tJ'dtprf;pmar;yGJrSm yxr&wJh iokdif;acsmif;u armifodef;qkdwJh
ausmif;om;ususefae&pfw,f/
tcef; (4)
q,fwef;pmar;yGJatmifwJhtwGuf armifEku bmrS rjzpfbl;/ olUtaz
OD;pHxGef;[m0rf;omvGef;vdkU ajcrdukdifrd?vufrudkifrd jzpfNyD;
rdwfaqG&if;csmawGudk omru eJeJyg;yg;avmufom oduGsrf;zl;wJh vlawGudkyg/
olUom;pmar;yGJatmifwJhtaMumif; avsmufajymw,f/ aemufwaeUusawmh
armifEk&JU oli,fcsif; awGukd tzdwfckdif;NyD;
olUom;pmar;yGJatmifwJhtxdrf;trSwfeJU tdrfrSm npmxrif;auGs;w,f/
olUom;&JU atmifyGJtwGuftxl;[if;qkdNyd;olukd,fwkdifcsufw,f/ [if;awGu
xl;vnf; xl;ygw,f/ Muufom;[i;fusawmh xl;oxufxl;atmif
tcsKdvnf;r[kwf/ tcsOfvnf;r[kwf? i&kyfoD;axmif;a&m? EGm;EkdU a&m? tkH;EkdUa&m
wjyKHMuD;xnhfwmyJ? {nfhonfawG rMudKufMubl;xifw,f/ tJ'D[if;udk
odyfrEIdufMubl;/ a[haumifawG xnhfpm;MuuGm? uvsmPD[if;qdkwm 'gyJ vkdU
0rf;omtm;&ajymjyD; armifEkoli,fcsif;awG&JU yef;uef xJudk uvsmPD [if;awG
OD;pHxGef;twif;vkdufxJhay;w,f?
armifEk[m aumvdyfausmif;udk a&mufwJhtcg urm opfwckxJudk
a&mufvm&ovkd jzpfaew,f? taqmuftOD;awGuvnf; olt&ifaechJ&bl;wJh
bkef;MuD;ausmif;tkdMuD;awG ppfwef;vsm;awGvkd r[kwfbl;/
tawmfcrf;em;oyf,yfwJh taqmuftODawG awGU&wJh ausmif;olausmif;om;awG
tawmfrsm;rsm;uvnf; jrDKUr txufwef;ausmif;rSwkef;u olawGUcJh&wJh
olvkdigvkd/ ausmif;olausmif;om;rsKd;awG r[kwfbl; / t*Fvdyfpm/ jrefrmpm/
tu&m ocsFm/ uifrp&D/zD;qpf/ Oya'tp&SdwJh bmom&yftoD;oD;rSm
tifrwef xl;cGsefwJh vl&nfcGsefawG/ pifjrifhay:rSm pum;ajymaumif;wJh
ausmif;om;awG/ abmuefaumif;wJh ausmif;om;awG / wif;epft&kdufaumif;wJh
ausmif;om;awG/ twkckd;p&m wu,fxl;cGsefwJh ausmif;om;awGjynfhaewmbJ?
tJ'DurmopfxJudk a&mufvmwJhtcg armifEk&UJ pdwf[m t&ifvkd
r[kwfawmhbl;/ ajymif;vJcsufawG trsm;MuD; jzpfaew,f/ t&ifwkef;u
txufwef;pm;awG udk qufNyD;oifcsifwJhqEolUrSmvkH;0 r&SdcJhbl;/ tckqkd&if
armifEk rif;cyfwnfwnfajymaewmvm;/
uGsefawmf qkH;jzwfNyD;NyD/
iguefUuGufw,fuGm/
udkxGef;wifvnf; olUtcef;eH&Hudk pkdufMunfhNyD; pum;rajymyJ Nidrfaew,f/
aemufESpfrdepfavmufMumwJht cg igtckcsufcsif;rvkdufEkdifao;bl;uGm/
pma&;p&menfenf;&Sdaew,f/ aeUvnf 1 csuf avmufrS jyefvm/ tJ'dawmhrS
igvkdufr,f/
armifEk[m wcsufwD;jyefvmwJhtcg udkxGef;wif[m olUtcef;rSm r&Sdawmhbl;/
oltcef;ydwf xm;w,f tcef;&JU aomhcavmufwHxJrSm ol[m rdwfaqG
wa,mufvmac:vkdU jrdKUxJudk vkdufoGm;&w,f? tJ'djrdKUxJurS
armifEkeJUcsdef;xm;wJh tdrfudkoGm;NyD; tJ'drSm apmifhaer,fqkdwJharmifEktwGuf
pmwapmifukd nSyfxm;ypfcJhw,f? rcifjrifhwkdUtdrfuk darmifEkvkdufoGm;wJhtcg
{nfhcef;xJrSmudkxGef;wifudkvnf; rawGUbl;/ rcifjrifhudkvnf; rawGUbl;/
tJ'dtdrfu tMuD;tuJjzpfwJh acgif; eJU tawmfuav;
tuGsrf;w0ifjzpfaeMuNyDjzpfwJhtwGuf armifEku uGsefawmfh oli,fcsif;
udkxGef;wif ra&mufao;bl;vm;vkdU vSrf;ar;vkdufw,f? tJ'dacgif;u
a&mufaeNyDtcef;xJrSm vkdUajzw,f/ rcifjrifhaum b,foGm;ovnf; vkdU
armifEku xyfNyD;ar;wJhtcg ukdxGef;wif ac:oGm;w,f/ ESpfa,mufvkH;
tcef;xJrSm vkdU xyfajzw,f/ rcifjrifhu zmyJ
(pmom;twkdif;&kduf&jcif;jzpfygonf?) b,folrqkd ac:Ekdifw,f/
oleJUrawGUcifwkef;uvnf; b,folac:ac:vkdufaewmyJ? oleJUawGUNyD;
b,folac:ac:vkdufaerSmbJ qkdwmawGudk tJ'dtcsdefrSm armifEkarhaew,f/
ig,lawmhr,fvkdU ajymxm;wJh rdef;rukdrS ol'Dvkdvkyfwmaumif;ovm;vkdU
awG;rdNyD; armifEk[m axmif;ueJa'go xGufvmw,f/ tJ'da'goaMumifh
x&rvm;/ xGufoGm;&rvm;/ tcef;xJudk 0ifNyD; twif;&kduf&rvm;/ tjyifuyJ
uavmfqJ&rvm; qkdwmawGudk rqkH;jzwfEkdifao;yJ awGa0aewJhtcsdefrSm
armifEkudkodovm;vkdU udkxGef;wif cyfus,fus,f ar;vkdufwJhtoH[m
tcef;xJu a&S;OD;pGmxGufvmw,f/ tJ'daemufodom;yJ qkdwJh rcifjrihf&JU ajzoH
xGufvmw,f/ armifEkvnf; a'gojzpf&mu tJ'dtoHawGudk em;axmifaew,f/
rcifjrihf armifEkudk arw?m&Sdvm;/
r&Sdbl;/
rcifjrihf armifEkukd ,lrvm;/
'dcsmwdwfudk r,lcsifbl;/
rcifjrifh udk,fudk arw?m&Sdvm;/
&Sdwmayghukdudk/
udkxGef;wifeJU rcifjrihfwkdU[m tcef;xJrSm tar;awG tajzawG
eJUqufNyD;ESpfyg;oGm;aeMuwmudk armifEk[m qufNyD;em;raxmifcsifawmhbl;/
tJ'gaMumifh 'kH; 'kdif;eJJU tdrfay:u qif;csoGm;w,f/ tdrfeJU udkufw&mavmuf
a&mufwJhtcg olUvufxJu xD;udk ajymif;jyefudkifNyD; apmifhaew,f/
15rdepfavmuftMum ukdxGef;wifqif;vmwJhtcg armifEk[m udkxGef;wifudk
xD;eJU&kduf&atmif twif;ajy;oGm;wmyJ/ tJ'D (36) vrf;xJrSm &SdwJY
uvm;wa,mufu armifEkudk qD;zufygao;w,f/ armifEk[m a'goeJY
wtm;wGef;ypfvdkufwm aMumifh tJ'Dukvm;[m vGifhNyD;vJusoGm;w,f/vrf;xJu
ukvm;awGcyfrsm;rsm;m tJ'dvJoGm;wJhukvm;udk jrif&wJhtwGuf ukvm;vkd
atmf[pfNyD; armifEkudk twif;ajy;zufxm;Muw,f/ tJ'gaMumifh armifEk[m
ukdxGef;wifudk r&kduf&bl;/ udkxGef;wif[m cyfvSr;fvSrf;uaeNyD; rif;ighudk
tcktrsm;MuD; pdwfqkd;r,f/ aemufMu&if rif;ighukd trsm;MuD; aus;Zl;wifr,fvkdU
armifEkudkajymw,f/ armifEkvn;fa'goodyfxGufaewmaMumifh pum;rsm;rsm;
rajymEkdifbl;/ rif;aumif;aumif;owdxm;/ qkdwmavmufudkyJ jyefajymEkdifw,f/
bmxyfajym&rvnf; vkdUpOf;pm;aewkef; &efukefa7mufwJhaeUu ukdxGef;wifrSm
vufMu,foD; wpkH aysmufoGm;w,f qkdvkdU udkxGef;wifudk olay;xm;wJh
a&TMu,foD;awGudk armifEkajy;NyD;owd7w,f/ tJ'gaMumifh cav;vkd jzpfNyD; /
igha&TvufMu,foD;awG jyefay;vkdU atmfNyD;awmif;w,f/ ukdxGef;wifvnf;
a&TMu,foD;av;awG uAsmu,mjzKwfNyD; olUtem;rSm &yfaewJh
ukvm;wa,mufeJU armifEkudk tay;ckdif;vkdufw,f/
armifEk[m olUtcef;udk jyefa&mufwJhtcg wHcg;ydwf/ twGif;u rif;wkH;ukd
aoaocsmcsmxkd;/ jcifaxmifcs/ apmifacgif;jrD;jcHKNyD; &IdufMuD;wiif
ikdyGJqifypfvkdufw,f/ 'gayrJh 'Dvkdikdwm[m rcifjrihfudk r&vkdU idkwm [kwfr,f
rxifbl;/ 'dtcsdefrSmzmo,fr rcifjrifhukd oltawmfpdwfemaeNyD/ olUa'goudk
olEkdifatmifrxdef;EkdifwJht wGuf idkcsvkdufwmyJvkd ol,lqEkdifp&m
taMumi;f&Sdw,f/
aemufwe*FaEG ESpfywfavmufMumawmh rcifjrifhudk arhNyD;pmNunfhcef;xJu
jyZmwfawGeJU qGef;eufawGxJrSm pdwfjyefvnfvmwJhtcgarmifEk[m
ukdxGef;wifudk wpdrfhpdrfhaus;Zl;wifvmw,f/ [kdaeUu vrf;rvnfacgifMuD;rSm
vlawG0kdif;NyD; MunfhaewJhMum;xJu zmo,frwa,muftwGuf vlod&SifMum;
atmfMuD;[pfus,f 7efjzpfcJh&wmudkvnf; wpdrfhpdrfhawG;NyD; armifEk&Sufaew,f/
tJ'gaMumifh waeUrSm armifEk[m udkxGef;wifqDudk
oGm;NyD;awmif;yefw,f/oljyefawmif;xm;wJh a&TvufMu,foD;udk vnf;
udkxGef;wifudk jyefay;vkdufw,f/
rcifjrifhtay:rSm armifEkpdwfysufoGm;atmif ukdxGef;wif'Dvkdvkyf7w,f/ tJ'daeU
armifEkudk wcsufwD;rSm vmvdkU csdef;vkdufNyD;wJhaemuf olwa,mufxJ
rcifjrifhwkdUqDudk xGufvmw,f/ acgif;vkyfolm rcifjrifh eJU tawmf
pD;yGm;jzpfaeawmh rcifjrifhudk b,fvufvTwfcsifrvJ/
tJ'gaMumifhukdxGef;wif[m odyfajymaebkdUrvkdbl;/ udkxGef;wif&JU tMuHudk
acgif;vkyfol[m csufcsif;oabmwlNyD; [kdaeUutwkdif; jzpfoGm;atmif
olyg0kdif;ulvkdufwmygyJ? armifEk tifrweffuHaumif;w,f/ tJ'daeUu
pdwfysufroGm;bJ wacgufjyefvm&if olUwynfhawG 0kdif;&kdufwmudkarmifEk
r&IrvS cH&r,f/
aemufwvavmufMuwJhtcg *sifrcgem jyZmwftoif;u wifquwJh
]csD;usL;p&maumif;wJh u&kdufwef }( Admirable Creighton )qkdwJh
jyZmwfukd MunfhbkdUtwGuf armifEk[m *sKAvDa[m xJrSm xkdifaew,f/
armifEk&JUab;rSm yg&pdruav; ESpfa,mufeJU olwkdU&UJ rdb eJUwlwJh yg&pd
a,muFsm;MuD;wa,muf yg&pD rdef;rMuD;wa,muf xkdifaeMuw,f/
yg&pDruav; ESpa,mufpvkH;[m rdef;racsmav; awGyJ/ 'gayrJh
armifEk&JUab;rSmxkdifaewJh tMuD;ruav;u ykdNyD;acsmw,f/armifEk
rufavmufatmift&yf&Snfw,f/ txl;ojzifh olUrsufvkH;uav;awG[m
odyfvSwmyJ/ toufu armifEkxufeJeJykdMuD;vdrfhr,fvkdU cefUrSef;&w,f/
'Dyg&pDruav;[m vS&kHwifrubl;/ odyfNyd;awmhvnf;azmfa&GwmbJ/
armifEk[m arhNyD; tcrf;tem;tpdtpOfudk r0,fcJhbl;/ tJ'gudk yg&pDruav;u
jrifw,f?tJ'gaMumifh armifEkudk olUvufxJu tpdtpOfpmtkyftwtkyfay;w,f/
armifEku cifAsm;bmeJUMunfhrvnf; vkdUar;wJhtcg olUnDreJU twlwl
Munfhr,fvkdU jyefajymw,f/ jyZmwfrjycif jyZmwfukdzwfbl;vm;vkdU
oluarmifEkudkar;w,f/ armifeku rzwfbl;bl;vkUd ajzw,f/ tJH'Dtcg olu
zwfNyD;NydvkdU ajymjyD;jyZmwfeJUywfoufvkdU olUoabmxm;udk ajymw,f/ jyZmwf
yxrydkif;eJU 'kwd,ykdif;jyD;wJhtcg rSmvnf; jyZmwfaumifawGeJU ywfoufNyd;
b,folawGuaumif;w,f/ o&kyfaqmifEkdifw,f/ b,folawGunHhw,f/
b,folawGuaysmhw,f/ tp&Sdojzihf tJ'Dyg&pdruav;u armifEkukd
azmfazmfa&Ga&G ajymjyw,f/ armifEkuvnf;olUoabmxm;awG udk
jyefajymjycsifaew,f/ 'gayrJh yg&pDruav; u
t*Fvdyfpmaumif;vGef;wJhtwGufarmifEk[m olajymcsifwmawGudk jyefrajym&Jbl;/
yg7pDruav;ajymwmawGudkom acgif;Nidrfhvkduf/&,fvkduf? jyKH;vkdufeJU
Mudrf;armif;xm;w,f/tJ'dyGJrSm tqkdwifoGif;r,fhausmif;ol[m
pDpDatmifMuD;jzpfaw,f/ 'Dausmif;ol[m touftm;jzifh armifEkeJU
&G,fwlcsif;avmufjzpfrSmyJ/ 'gayrJh pDpdatmifMud;[m
abmhbfqHawmufxm;wJhtjyif olUrsufESmuav;[m tifrwefcsKdNyd;
EkaewJhtwGuf olUukdjrif&olwkdif;u cav;vkdU xifMuw,f/
pDpD[m olUtcsdefa&mufwmeJU wjydKifeuf? oLUtqkdudk raMumufr&GHU
rwkefrvIyf? cyfat;at; uav; wifoGif;oGm;wmbJ/
pum;ajymodyfaumif;w,f rqkdEkdifbl;/ 'gayrJh rnHhbl;/
tjcm;ausmif;olokH;OD;uvnf; tawmfem;axmifaumif;atmifolUenf;eJUol
ajymqkdoGm;MuwmyJ/ pifjrifhay:u ausmif;olav;a,mufajymNyD;wJhtcg
em,uvkyfolu y&d?wfrsm;vn;f 0ifa&mufaqG;aEG;Ekdifw,f vkdU
cGifhjyKvkdufwmeJU wjydKifeuf armifEk[m jAKef;ueJ xvkdufwmbJ/ olUrsufpdxJrSm
bmudkrS oJoJuGJuJG rjrif&bl; / a&xJikyfNyD; rsufpdzGifhMunfae&ovkd
0g;wm;wm;MuD;jzpfaew,f/ tJ'Dwkef;u olbmawG ajymcJhw,fqkdwmawmh
pkHprf;vkdUr&bl; / ol[m tqkdudk uefUuGufw,fqkdwmavmufyJ od&awmhw,f/
tJ'dnpum;ajymwatmifjrifoGm;wJhtwGuf armifEk[m odyfaysmfaew,f/
'gayrJh aysmfwmcsnf;oufouf r[kwfbl;/ rMumcP xaeMu olUa&m*g [m
aysmfwmeJU twllwl wvSnfhpD olUpdwfxJrSm ay:aewm armifEkawGU&w,f/
'dwMudrfrSmawmh a&m*g xatmifvkyfay;ol[m wjcm;r[kwfbl; /
pum;&nfvkyGJrSm tqkdwifoGif;oGm;wJh pDpDatmifMuD;jzpfaew,f/
pDpDatmifMuD;udk Munfhvkduf&if olUrsufESmuav;[m tpOfjyKH;aeovkd
xif&w,f/ 'guvGJNyD; olUrsufeSmrSm rufp&m qkdvkdU bmrS rawGUbl;/
udk,fvkH;ukd,faygufuvnf; ydefuyfuyfuav;/ a&m8gonfuav;eJUwlw,f/
abmhbfqHawmufeJU Armt0wftpm;udk 0wfxm;jyef w,fqkdawmh AsKH;ueJqkd7if
tqifrajyovkdvkdjzpfaew,f/ 'Dvkdqkd&if armifEk[m pdpDrSm bmudk
rufoGm;wmvJ/
pum;7nfvkyGJnu armifEk[m twif;om pum;xajymvkduf&w,f/
aMumufpdwfawG vTrf;aewmaMumifh olajymcsifoavmuf ususee
rajymvkduf&bl;/ pdpDuawmh 'Dvkdr[kwfbl;/ cyfat;at; cyfwnfwnfbJ
tqkdwifoGif;wJhtcg rSm oltqkd[m usufvmwJhtqkdvkdU ajymcsifajymEkdifw,f/
'gayr,fh twkduftcHbufu ajymwmawGudk jyefajzbkdUusawmh
usufxm;vkdUr&bl;/ tJ'gudk tcsufusus jyefajz&w,fqkdwm rvG,fbl;/
tJ'drvG,fwJh tvkyfukd pDpDatmifMuD;[m cyfat;at;
cyfwnfwnfvkyfEkdifw,f/ tJ'd wnfMunfrI ow?d&SDrInmPfxufjrufrIawG[m
todnmPf7bkdU rcufygbl;/
tazuHqkdwmbmvnf;/ 'duHqkdwmwu,f&Sdvm;/
&Sdwmayhgvluav;/
uGsefawmfuawmh r&Sdbl;xifw,f/ owfcsifowf/ ckd;csifckd;/ bmudkvkyfvkyf
aumif;wmvkyfvkyf/ raumif;wmvkyfvkyf/ b,fvkdrS
tusKd;ray;Ekdifbl;/vlawGao&if ajrMud; jzpfoGm;wmyJ/ olwkdUraocif
vkyfcJhMuwJh aumif;wmawGeJU raumif;wmawG[m b,fvkdtusKd;ay;rvJ/
'Dvkdr[kwfbl; vluav;/
[kwfygw,f taz
vluav; avmurSM taMumif;eJU tusKd;qkdwm&Sdw,f/ wckckjzpfwm[m tusKd;/
tJ'd[m jzpfatmifvkyfay;vkdufwm[m taMumif;/ Oyrm vlawG wd&dpmefawGukd
rif;jrif&w,f r[kwfvm;/ tJ'dvlawG wd&dp?mefawGqkdwm taMumif;/
taMumif;r&SdyJ bmrSrjzpfekdifbl;/
tJ'dtaMumif;awGudk tusOf;csKyfNyD; tukokdvfeJU ukokdvfvkdUac:vkdufwmyJvkdU
zcifOD;pHxGef;u ajymjywJhtcg armifEk[mbmrS rajymbJ awGNyD;
pOf;pm;aew,f/
tazajymwm usaemf em;rvnfbl;/ usaemhfudk 'dtaMumif;w&m;awG ajym&if
cyf&Sif;&Sif;ajymyg/ a[m'gawGa[m'gawG tukokdvduHawG /
a[m'gawGa[m'gawG[m ukodkvf uHawG/ tJ'Dvkd cyf&Sif;&Sif;ajymyg/
vluav; 'dtukodkvfeJu ukodkvdtaMumif;udk ajym&r,fqkd&if 31
bkHtaMumif; a&S;OD;pGm ajym&r,f/ tJ'dvkdajymrS vluav;[m ukokdvf
tukokdvf taMumif;udk vG,fvG,feJU oabmaygufr,f/
usaemf'gawG udk em;raxmifcsifbl;/ usaemhudkcyfwkdwkdbJ ajymyg/
tukokdvfuHawGqdkwm bmawGvJ/ ukokdvfuHawGqkdwm bmawGvJ/
vluav;onf;cHNyD;em;axmifygOD;/ 31bkHu pNyD; ajymyg&ap/ em;axmifNyd;&if
vluav;oabmusvdrfhr,f vkdU usaemfxifw,f/
usaemf em;raxmifcsifbl;/ tukokdvfuHawGqkdwm a[m'gawG/
ukokdvfuHawGqkdwm a[m'gawG tJ'dvkd wkdwkdajymyg/
'Dvkdqkd&ifaumif;NyD/ tukodkvfuHawGu pNyD; taza jymr,f/
[kwfuJhajymyg/
1/ owfwm/ 2/ ckd;wm/ 3/ ukd,fhvifukd,fr,m; r[kwfwJholawGeJU
arxkHrSd0Jwm/4/ vdrfajymwm/ 5 / *kH;wkdufwm/ 6/ qJwm/Mudrf;wm/
atmfwmtp&SdwJh Murf;Murf;wrf;wrf;ajymqkdwm/ 7/ odrfzsif;wJh tusKd;r&SdwJh
pum;awGudk ajymwm/ 8/ olwyf;&JUom;orD; r,m;/ pnf;pdrfOpmawGudk
qufNyF;ajymygOD;/vkdUar;w,f/
1/ ay;urf;pGefUMuJwm/ 2/ ukd,furaumif;wmrvkyfatmif/ EIwfu
raumif;wmrvkyfatmif/ rdrd&JU udk,feJU EIwfudk apmifhxdef;wm/ 3/ bk&m;w&m;
oHCmawmfawG&JU *kPfawmfawGudk tzefwvJvJowd&wm/ 4/ rdbq&m/
ynm&Sd/ 7aoh? &[ef;pwJh olawmfaumif;awGudk &kdaoudkif;nTwfwm/ 5/
tultnDvkdaomolrsm;udk tultnDay;wm/ 6/ aumif;rIwckudk
jyKvkyfNyD;wkdif;tjcm;aom ewf tp&SdwJh ow0gawGom"kac:Ekdifatmif
trQa0wm/ 7/ olwyg; trQa0wJhtcg rdrdudk,fwkdifuvnf; om"kac:wm/ */
olwyg; a[majymwJh opmav;yg; w&m;udk ukd,wkdif Mum;emwm/ 9/
rdrduvnf; olwyg;tm; opmav;yg;w&m;udk wwfpGrf;Ekdifoavmuf
a[majymwm/ 10/ uHqkdwm&Sdw,f/ raumif;wJh uHudk vkyf&if
raumif;usKd;jzpfr,f/ aumif;wJhuHudkvkyf&if aumif;usKd;jzpfw,f
vkdU,kHMunfwmawG[m ukodkvfuHawGjzpfw,f
'DukokdvfawGxuf ykdNyD; aumif;wJhukodkvf uHawG &Sdygao;w,f/ vluav;/
tJ'DukodkvfawGudkpsmef ukokdvfvkdUac:w,f/
psmefukodkvawGjzpfatmif bmawGudk vkyf7vnf; taz/
t&m0wfxk wckckay:rSmjzpfap/ ow0gwOD; tay:rSmjzpfap/ rdrd&JU pdwfudk
rdrdtvkd&Sdoavmuf wnfNidrfatmifxm;Ekdif&if psmef ukokdvfjzpfwmbJ
vluav;/ aowJh tcsdeftxd 'dpsmefukokdvf awGjzpfatmif tm;xkwfEkdif&if tJ'd
yk*kdvf[m aowmeJU wjyDKifeuf jA[mbkH 20 &SdwJHtxJu wckckrSm jA[m
jzpfw,f/
vluav;vlawGxuf ewfawGu ykdNyD;wefckd;MuD;w,f/ pnf;pdrf&Sdw,f/
touf&Snfw,f/ ta&miftqif;&Sdw,f/ vluav;tckajymcJhwJhtyg,f av;bkH/
vlbkH1bkH/ ewfbkH6bkH/ jA[mbkH 20 udk aygif;vdkuf&if 31 bkHjjzpfw,f/'D 31
bkHxJrSm ow0gawG[m tckajymcJhwJhukokdvfuHawG tukokdvf awG
tavsmufaowJhtcg b0topfawGjyefjyefNyD; jzpfMu&w,f/ tukokdvfawG
vkyfcJhwJh ow0gawGu i&J wd&dpm?ef/ Nydwm/ tol&u,f qkdwJh tyg,fav;bkH
xJu wbkH bkHrSm b0topfawGjzpfMuwmaygh/ ukodkvf &kd;&kd;vkyfcJhwJh
ow0gawGu vlUbkH/ ewfbkHawGrSm vlawG jzpfMuayhg/ psmefukokdvfawGudk
vkyfcJhMuwJh ow0gawGu jA[mbkH 20xJu wbkHbkHrSm jA[mawGjzpfMuaygh/
taz jA[m jzpf&ifb,fawmhrS rtkdbl;/ rembl; raobl;vkdU Mum;bl;w,f/
tJ'grSef&JUvm;/
rrSefbl; vluav;/ 31 bkHxJrSm raowJhow0g&,fvkdU b,frSmrS r&SDbl;/
oufrJht&0wfxk jzpfjzpf/ ouf&SdbJjzpfjzpf/ jzpfvmwmrSeforQ ysuf&r,f/
tcef;7
bk&m;qkyefvkdufwJhtwGuf armifEk[m waeUaomtcg bk&m;jzpfr,fqkdwm
b,folrS rajymEkdifbl; bk&m;jzpfbkdUqkdwm rajymxm;eJU/ bk&m;wqlql&UJ
Asm'dwfay;wmudk cH&NyD; bk&m;avmif; jzpfvmbkdUqkdwmawmif rvG,fbl;/
armifEk[m olUtazajymwmudk Mum;&NyD; AsKH;ueJjzpfay:vmwJh o'?gw&m;eJU
AsKH;ueJ qkawmif;vkdufjcif;omjzpfw,f/ bk&m;wql jzpfbkdU usihf&rJU
tcdsefumvMud;udk ykdydkNyD;odvmwJhtcg tJ'dtcsdefumvMuD;twGif;rSm
ra&SmifrvTJombJawGU&rJh/ tkdemaouGJ tp&SdwJh oHo&m 0#fqif;&JawGtaMumif;
ukd ydkydkNyD;pOf;pm;vmrdwJhtcg armifek[m bk&m;tjzpfusihf&rSmudk
aMUumufvmw,f/ armifEkvkdyJ bk&m; qkawmif;cJhayrJh oHo&m0#f qif;&JawGudk
aMumufvmMuwJhtwGuf bk&m;qkudk pGefUNyD; 'Db0rSmbJ wr*f wzkdvf&atmif
usifhoGm;MuwJh yk*kdvfawG 'keJUa';bJ/ tJ'dawmh oHo&m 0#fqif;&J awGudk
aMumufp jyKvmwJh armifEk[m olUbk&m;qkukd pGefU/ 'Db0rSmbJ wr8fwzdkvf
&atmif tm;xkwfNyD; yuwdom0utjzpfeJhbJ Zmwfrodrf;ygbl;qdkwmvnf;
b,folrS rajymEkdifbl;/
'gayrJh bk&m;qk yefvkdufwmaMumifh olUtwGuftrsm;MuD;aumif;oGm;w,fqkdwm
awmh ajymEkdifw,f/ b,fvkdaumif;oGm;w,fqdkwm wckpD&Sif;jyyg&ap/
cyfvG,fvG,feJU owfjzwfavh&SdwJh wd&dpm?efawG tay:rSm
olb,fvkdpdwfajymif;oGm;w,fqkdwm a&S;OD;pGmMunfh&atmif/
bk&m;qkyefNyD;wJhaemuf nbufrSm tdyf,m0ifwJhtcg olcwfcJhbl;wm awGxJu
MuufESpfaumifudk armifEk xl;xl;jcm;jcm; jrifaew,f/ waumifu Muufz/
aemufwaumifu Muufr jzpfaew,f/ Muufz[m olUtdrfatmufudk
0ifvmwJhtcg armifEk[m ausmhuGif;eJUaxmifNyD; zrf;w,f/ NyD;awmhrS
tdrfatmufu wkdifwwkdifrSm wkyf/ acig;udk 'kwfwacsmif;eJU &kdufNyd;
wajz;ajz;owfw,f/ aoawmhrS yef;&dukd tcsufckdif;NyD;
olwkdUESpfa,mufpm;Muw,f/ Muufrudk awmh a':ao;ao;&JU Z&yf em;rSm
olUcav;awGeJu tpm&Smpm;aewkef; armifEk[m tkwfcJusKd;wckeJU
ypfowfcJhw,f/ tJ'dMuufrudkawmh olrpm;vkduf&bl;/ olUtdrfcPjyefaewkef;
olUoli,fcsif;awG[m wefaqmif;awmfNuD; t0u tdrfwtdrfrSm
csufpm;ypfvkdufMuw,f/
'DMuufzeJU Muufrudk wpdrfhpdrfhjrifNyd; olrSm;avjcif;v dkU armifEk tMud;tus,f
oHa0*&w,f/ 'dMuufawGudk oem;vmNyd; armifEk[m ikdcsifovdkvdk
jzpfvmw,f/ 'ghxuf MuD;us,fwJh tEkdifusifhrI [m &Sdao;ovm;vkdU
vSnfhMunfhvdkufwJhtcg
&kwfw&ufqkdawmh
yGJxkdifwckoGm;zkdU
twGuf
ausmhaeatmif zd;vdrf;0wfpm;vmw,fvkdU xifr,fqkd&ifvnf; xifEkdifavmufwJh
trsKd;ord;wa,mufudk awGU&w,f/ aemufwMudrf jyefMunfhwJhtcg jrjrqkdwJh
trsKd;orD;[m wjcm;r[kwfbl;/ cyfvSrf;vSr;fu ESpfMudrf/ okH;Mudrf
avmufjrifvdkuf&bl;wJh
OD;atmifjidrf;&JU
ord;axG;
rjr&Djzpfaewmudk
awGU&w,f/ rjr&d[m aps;udkvmvm/ yGJxkdifudk oGm;oGm; / tdrfrSmbJaeae/
qHxkH;MuD;udk armufaeatmifxkH;/ yef;awGudka0aeatmifyef/ oeyfcg;eJU
aygif'gudk azG;aeatmif wudk,fvkH;vl; aumif;ayhqkdwJh a&arT;wkdU /
atmf'duvkH;wkdUudk
MudKifaeatmifjzef;/
olUtaz/
olUtaray;xm;wJh
vuf0wfvufpm;
qkd&ifvnf;
&SdorQtukef
cs0wfae&rS
auseyfw,fqkdwJhowif; udk t&ifwkef;uwJu armifEk[m aqGrsKd;awGqDu
okd;okd;oefUoefU Mum;cJhzl;w,f/ tJ'gaMumifh a&S;wkef;u 0kd;wkd;0g;wm;
jrifcJh&bk;ayrJh
oljrif&wJh
jrfjrqkdwm[m
rjr&DyJvkdU
oltwwfqGJvkdufjcif;jzpfw,f/ tckvkd jrjrudk jrif&NyD; w,fvSyguvm; vkdU
armifEk[m
olUpdwfxJrSm
rSwfcsufcsvkdufw,f/
jrjr[m
a':a':jrDKifeJu
pum;ajymaewkef;
armifek[m
jrjrudk
wcsufckd;Munfhvkdufw,f/
w,fusufoa&&SdwJh
[mrav;ygvm;vkdU
olUpdwfxJrSm 'kwd,rfyDrSwfcsufcsjyefw,f/ aemufokH;av;rdepfMumwJhtcg
wMudrfckd;Munfhjyefw,f/ odyfcspfp&m aumif;w,fuG,fvkdU wwd,rfyd
rSwfcsufcsvkdufjyefw,f/ jrjr xoGm;wJhtcg a':a':jrDKifu armifek rif;rjr&Dudk
rodbl;vm; / rif;&JUausmif;tkyfa[mif; OD;atmifjidrf;&JU orD;av;vdkU ar;w,f/
cyfvSrf;vSrf;u
cPavmufjrifbl;wmygbJ/
tJ'gvnf;odyfrMumygbl;/
ESpfMudrf/
okH;Mudrf?
avmufygyJ?
tckvdk
eD;eD;uyfuyf
cyfMumMumav;jrifbl;wmawmh 'g[m yxrqkH;tMudrfyJvkdU armifEku ajzw,f/
aemufav;ig;rdepfavmufMumwJhtcg
armifEk
xjyefvmw,f/
armifEk[m olUtr0rf;uGJwifwifeJU awGUwJHtcg trMud; rjr&d[m
w,fcspfp&maumif;ygvm;vkdU pum;pvkdufw,f/ tJ'g[m bmjzpfovJvkdU
olUtrMuD;u jyefar;w,f/ usaemfvkdcsifw,f/ olUudk usaemMudKudaeNyD/ vkdU
armifEku ajzw,f/ odyfMudkufae&if olUtazMud;udkrif;oGm;ajymygvm;/ rif;&JU
ausmif;tkyfa[mif;bJvkdU
trMud;u
tMuHay;w,f/
usaemf
ausmif;q&mMud;vkyfwkef;u *RwfqwfqwfEkdifvGef;vkdU tzkd;MuD;u saemhudk
rkef;oGm;NyDxifw,fv/ tJ'dawmh oabmwlbkdUudk rqkdxm;eJU tawGUcHrSmawmif
r[kwfbl;vkdU armifEk[m olUxifjrifcsufudk wifjyw,f/ 'dvkd rajymygeJUuG,f/
rif'[m uavuacs tpm;xJurS r[kwfbJvkdU trMud;u tm;ay;w,f/
olucsnfhyJ
wzufowfavQmufMudKufvmcJh&wm
trSefpifppfqkd&if
olwzufowfMudKufcJh&wJhrdef;uav;awG[m tckpmtkyfxJrSm az:jyxm;wmxuf
rsm;ao;w,f/ wcsKdUusawmhvnf; pdwf0ifpm;p&m raumif;bl;vkdUxifwJhtwGuf
csefxm;ypfcJhw,f/
wcsKdUusawmhvnf;
iJhp7mtaMumif;awG&SdaevkdU
csdefxm;ypfcJh&w,f/ tJ'dvkd wzufowfMudKufMudKufNyD; armifek[m arw?mpm
awG
teE?ay;cJh&aywJh
rdef;cav;awgqDu
pmrajymeJuU
Vif;weJUwlwmrsKd;awmif olUwoufeJUwudk,f wcgrSr& bl;wJhpmudk ol&wJhtcg
ol&ifyGifhrwwf
jzpfvmwm
enf;awmifenf;ao;w,f/
armifek[m
rjr&D&JUpmudk
a;ig;ajcmufacgufavmuf
zwfjyD;wmawmif
rwif;wdrfEkdifao;bl;/ {nhfcef;ux olUtdyfcef;xJ0if/ olUckwif ay: vSJNyD;
av;ig;ajcmufMudrf jyefjyefzwfaewmudk Munfh&wm c;gydkufaqmifem&DwvkH;
aumuf&xm;wJh arsmufwaumif udk Munfh&wmeJU odyfwlaew,f/ ighudk
ukdufdkEkwJh/ trMud;u oifay;vkdufvkdU ac:wmrsm;vm; / olzwfbl;wJh
0w?KawGxJu
orD;&n;fpm;pmawGtm;usNyD;
ukdudkekvkdUac:wmvm;/
'grSr[kwf&ifvnf; yef;waemfu ighnDrf0r;fuGJ/ nD0rf;uGJuav;awGu ighudk
udkudkEkvkdUac:wmtm;usNyD;
ac:wmvm;
vkdU
trsKd;rsKd;tzkHzkHawG;NyD;
tJ'DukdukdEkvkdU
a&;xm;wJh
pmaMumif;uav;udk
wjcm;pmykd'fawGxuf
tMudrfaygif;rsm;pGmykdzwfaew,f/
tJ"dtcsdefu opfpm0g'd owif;pmwkdufrSm vufaxmuft,f'Dwm vkyfaewJh
olUoli,fcsif;wa,muf
cGifh,loGm;vkdU
olUae&mrSm
armiEkcP0ifNyd;
tvkyfvkyfaew,f/ tJ'dpm&wJhaeUu owif;pmwkdufoGm;wJhtcg armifEk[m
rjr&d&JUpmuav;udk tdrfSM xm;rypfcJhbl;/ oleJU twlwl,loGm;w,f? vrf;rsm
pmaysmufrusatmifqkdNyD; olUtay:tusFd &JU ab;tdyfxJrSm xnfhw,f/
tdrfxJu tdrfjyifudka&mufwJHtcg olpdwfajymif;oGmw,f/ pmeJU olUtoJeJU
ykdeD;atmifqkdwJh pdwful;eJUpmudk ab;tdyfxJuxkwf/ &SyftuFsdtdyfxJrSmxnfhNyd
;ukef;vkduf uGvkduf&fi atmufudk usroGm;atmifvufudkifyk 0geJU tay:u
zdxm;vkdufw,f/ owif;pmwkdufudk a&mufNyD; olUpm;yGJrSmxkdifrdwmeJU
wjydKifeuf tvkyfvkyfp&m&SdwmawGudk wjydKifeuf tvkyfvkyfp&m&SdwmawGudk
armifEk bmrS rvkyfekdifao;bl;/ b,fvkyfekdfifOD;rvJ/'Dowif;pmxuf trsm;Mud;
ykdNyd;
ta&;MuD;aewJh
tvkyfwck
olUrSm&Sdaew,f/
tJ'gaMumifh
owif;pmtvkyfudk rudkifcif rjr&d&JU pmaMumif;uav;udk av;ig;Mudrf
avmufxyfzwfvkduf&ao;w,f/
tJ'dvkd tMudrfMudrf zwfNyD;wJhtcg t&if u olpmay;cJhwJh rdef;cav;awG[m
oleJU zl;pmrygvkdU pmrjyefwm/ rjr&Dusawmh zl;pmygwmaMumifh pmjyefwmyJvkdU
wufuokdvfausmi;olausmif;om;awGtm;vkH;[m olUom;orD;awGjzpfaew,f/
'ghtjyif 'Dausmif;om; ausmif;ukda&mufp vlopf / touftm;jzifh qkd7if
16ESpfavmufbJ&SdOD;r,f/ t&G,fi,fvGef;wJh twGuf olUukdjrif&if cav;vdk
qufqHcsifp&m jzpfaew,f/ tJ'gaMumifh acwfwausmif;tkyf[m rdztaeeJU
ajymvkdufwm ygyJ/ 'gayrJh tJ'dwkef;u ukdEkwkdUvlpk&JU pdwfxJrSm t*fvdyfqkd&if
b,ft*fvdyfyJjzpfjzpf/ e,fcsJUorm;jzpf&r,f/ tJ'dt*Fvdyf[m bmbJvkyfvkyf
e,fcsJU&nf&G,fcsufeJU vkyf&r,fvkdU w,loefpGJxm; Muw,f/
'dvkdw,loefpGJxm;wJhtwGuf tJ'Dausmif;om;&JU owif;udkMum;&wJhtcg
e,fcsJUorm; rsufESmjzlLu Armudk apmfum;w,f vkdU ,lqNyd; udkek[m
odyfa'gojzpfw,f/ tJ'gaMumifh acwfwausmif;tkyfudk olukd,fwkdif
oGm;awGUNyd; tdrfjyefbkdUcGifhawmif;r,f/ bmjzpfvkdUjyefcsifwmvJar;&if
tdrfupm&vkdU jyefcsifw,fvkdUajzr,f/ pmjypr;fvkdU acwfwausmif;tkyfu
ar;&if atmufpzkdUeJU udef;b&pf qkdwJh jAdwdoQ wufuokdvfawGrSm
ausmif;om;awG&JUpmudk q&m awGu awmif;Munhf0Hovm; / t*FvefrSm
rvkyf0HhwJhudpfpudk bmjzpfvkdU 'DrSm vmvkyf&wmvJ/ cifAsm;Armudk
apmfum;wmbJ tp&SdwJh&efpum;awG ajymzkdU txd udkek qkH;jzwfxm;w,f/
tJ'dqkH;jzwfcsuft& aemufwaeUusawmh udkEk[m acwfw
ausmif;tkyfeJUoGm;awGUw,/f /
usaemftdrfjyefcsifw,/f
bmudpfpjyefcsifwmvnf;/
tdrfupm&w,f/
at;............ aumif;NyD/ jyefEkdifw,f/
&efjzpfp&mr&SdawmhwJhtwGuf acwfwausmif;tkyf eJU 7efjzpf&atmifoGm;wJh
ukdEk[m bmqufvkyf&rSef;rod jzpfaew,f/ tJ'gaMumihf rdepf0ufavmuf
acwfwausmif;tkyfudk MuufaoaoMunfhaerdw,f/
p/
wufuokdvk or*f*Ou?Xukdek[m waeUusawmh 'D'kwf*sme,fwdkufudk
tvnfoGm;w,f/ tJ'DrSm 'kdUArmtpnf;t &kH;
ocifacgif;aqmifwOd;eJUawGUw,f/ pum;ajymaeus&if;
em&d0ufavmufMumwJhtcg Od;Ow?r[m vmr,fh a&G;aumufyGJrSm
aiGwaxmifEIef;eJU vufcHNyd; ig;yGifhqkdiftzGJUbufu rJw&m;
awGvkdufa[may;awmhr,f/ OD;Ow?r[m t7ifwkef;uvkd trskKd;om;acgif;aqmif
r[kwfawmhbl;/ tJ'dawmh trsKd;om;aeUus&if wufuokdvf
igEkdifiHa&;rvkyfcsifbl;/
cifAsm;'dvkd acgif;a&Smifvkd U b,fjzpfrvJ/
[ 'g acgif;a7Smifwm r[kwfbl;/
EkdifiHa&;vkyfoifhwJhvlawG EkdifiHa&;udkrvkyf&if acgif;a&SmifwmyJ/
ighrSm EkdifiHa&; vkyfcsifwJh 0goemr&Sdbl;/
abD,eftoif;xJrSm cifAsm;'k Ou?X 0ifvkyfao;wmyJ/ EkdifiHa&;rSm
0goemrygbl;qkdwm b,f[kwfrvJ/
igtdrfudk cPjyefaewkef; Od;bcsKdu ighemrnf udk owif;pmxJ rSma
usnmvkdufwm/ &efukefjyef a&mufNyd; azbD,ef toif;xJrSm rygyg&apeJU vkdU
OD;bcsKdudk igajymao;w,f a&G;aumufyGJNyD;wJhtxd cPaeygOD;vdkU qkdwmeJY
igcP 0ifaewmf/ a&G;aumufyGJNyD;wmeJU igxGufvkdufwmyJ/
0goemqkdwm 'DvkdyJ EkdifiHa&;vkyf&if; olU[meJUol jzpfvmrSmayhg/
zkd;atmifqef;udk igMunhfaew,f wjcm;vlawGqkd&if vluJcwfodyfaumif;w,f/
zkd;atmifqef; vluJcyfvkduf&if rSefaewmcsnf;bJ/ ighudkusawmh zkd;atmifqef;
vluJcyfvkdUr&bl;/ igbmvJqkdwm tckxufxd zkd;atmifqef; rodao;bl;/
cifAsm;bmvJ/
ig EkkdifiHa7;orm;r[kwfbl;/ wyGJwkd;orm;
bmvn;fAs wyGJxkd;orm;qkdwm
igajymjyr,f zkd;tmifqef;aoaocsmcsmrSwfxm; EkdifiHa&;orm;qkdwm
xkdif&ifvnf; EkdifiHa&;pdwfeJUxkdifwmyJ/ oGm;&if;vnf; ekdfifiHa&;pdwfeJUoGm;wmbJ/
x&ifvnf;EkdifiHa&;pdwfeJUxwmbJ/ vSJavsmif;ae&if vnf;EkdifiHa&;pdwfeJu
vSJavsmif;aewmbJ/ EkdifiHa&;orm;wOD;rSm EkdifiHa&;pdwf[m b,fawmrS
raysmufbl;/ iguawmh 'Dvkdr[kwfbl;/ pdwfxdckdufp&m udpfp ay:vm&if
xvkyfvkdufwmbJ/ tJ'dudpfp NyD;oGm;&ifi gb,foleJUr SrawGUcsifbl;/
acsmifuav;wckrSm yKef;Nyd; ai;aecsifw,f/ awG;aecsifw,f/ a&;aecsifw,f/
wjcm;bmudkrS rvkyfcsifbl;/
cifAsm;bmawG avQmufajymaewmvJ/ tcktcsdef[mai;aebkdU/ awG;aebkdU
a&;aebkdU tcsdefrsKd;vm;(ukdEk[m tJ'dar;cGef;udk &kwfw&uf rajzEkdifbl/
wrdefpavmuf acgif;atmufpkdufNyD;awG;aew,f/)
zkd;atmifqef;a& 'DvkdvkyfyguGm/ rif;wkdUEkdifiHa&;0goemygwJholawG u 'kdUArm
tpnf;t&kH;xJudk0if / rif;wkdUrsm wkdufyGJwckck 0ifp&m&Sd&if ighudk ac:vkduf/
ig0ifwkdufay;r,f/ tJ'dvkdwkdufwkef; aooGm;7ifvnf; Ny;Da&m wkdufyGJNyD;wJhtcg
ighacsmifuav;udk igjyefNyD;ai ;aeEdkifatmif awG;aeEkdifatmif a7;aeEkdifatmif
ighudk jyefvTwfyg/ &moufyef EkdifiHa&;orm;rsKd;qkdwmawmh
igrvkyfyg7apeJUuGm/ igrvkyfcsifbl/
vGwfvyfa&;&NyD;&if cifAsm;vkyfcsifwmvkyf/ r&ao;cifawmh ekdifiHa&;vkyf&rSmyJ/
vmygAsm/ 'kdUArm tpnf;t&kH;xJudk tckyJoGm;0if&atmif/
(udkEKeJU udkatmifqef; wkdU[m tck0ifr,f r0ifbl;qkdNyD; wa,mufeJU wa,muf
tcsdtcs ajymaeMuwm ESpfem&Davmuf &SdoGm;w,f/)
uJ zkd;atmifqef;&,f igvnf; ajym&wm armNyDuGm/ tJ'dawmh 'dvkd vkyfyg/
'dudpfpukd igaoaocsmcsm pOf;pm;bdkU wvavmuf tcsdefay;yg/
vkyfraeygeJUAsm/ tckyJoGm;0if7atmif/
ukdekvnf; pdwfaygufaygufeJU uJ'Davmuf0ifcsifvSwm 0ifuGmqkdNyD;
udkatmifqef;aemufudkxvkdufvmw,f,/ bwfpfum;ay: wufcgeD; Muawmh
zkd;atmifqef;a&/ ighehr,fa&SUrSm ocifvkdU wyf&rSm aMumifw,fuGm vkdU udkeku
ajymw,f/ uRefvkdUwyf&wmxuf ocifvkdU wyf&wm ykdraumif;blvm; vkdU
udkatmifqef;u jyefar;w,f/ udkekvnf; bmrS jyefrajymbl;/ bwfpfum;
ay:wufoGm;w,f/
tJ'dtcsdefu 'kdUArmtpnf;t&kH; u yef;qkdwef; txufvrf;u
wkdufcef;uav;wckrSm zGifhxm;w,f/ rD;&xm;blwm&kHMuD;eJU uyfaew,f/
ukdekeJU udkatmifqef;wkdU[m tcef;uav;xJudk 0ifoGm;wJhtcg
"mwfr;dMudK;jzwfxm;w,fxifw,f/ napmifh '70rfawGudk ifwJh vufqGJrSeftdrf
&JU cyfrSdefrSdef rD;a&mifxJrSm 'kdUArm tpn;ft&kH;Ou?X
ocifxdyfwifudk,fawmfMud; eJu ocifokH;av;ODukd awGU&wf,f ukdatmifqef;u
oleJU ukdEk wkdU 'kdUArm tpnf;t&kH;xJudk 0ifcsifw,fvkdUajymw,f/ ukdEku bmrS
rajymbl;/ ikwfwkyfMuD;xkdifaew,f/ Ou?X ocifxdyfwifukd,fawmfMud; [mudk
atmifqef;udk toif;om;vufrSwf 2apmifxkwfay;vkdufw,f/
wa,mufukd0ifaMu; wrwfuspDeJU udkatmifqef;u ig;rl;ay;vkdufw,f/
tJ'dtcsdefupNyD; udkekeJU udkatmifqef;wkdU i,feHr,fawG aysmufNyd; ocifEkeJU
ocifatmifqef; jzpfoGm;Muw,f/
q&mudkarmifudk cifAsm?
pmtkyfxJuygwJY tjrifig;jrifudk usaemf Ak'f""rfreJY wdkufqdkifNyD;
avYvmMunfYygw,f/ usaemfodxm;wJY Ak'f"ujrifjywmawGeJY enf;enf;awmY
uGmovdkyJ/ q&mbBuD;0d[m&Du onfydkYpf rzwfjzpfao;vdkY
raqG;aEG;wmvm;awmY rodygbl;/ olYudk today;vdkufygOD;r,f/
tJ'Dae&muxr,f/ tp&dSojzifh.t"dXmefwifNyD;ykwD;pdyfavh/*gxmqkdavh
y&dwf&Gwfavh&Sdw,f/ tJ'Dawmh tJ'daeUu ykwD; av;ywf pvkH;NyD;rS xr,f vdkU
t"dXmef vkyfNyd; ykwD; 15 rdepfyJ &Sdao;w,f/ ocifpkd;[me*g;eD qkdifa&SUudk
a&mufvmw,f/ ocifEk[m qkdifxJrSm &Sdw,fvkdU wa,mufa,mufu olUudk
ajymvkdufw,fxifw,f/ tJ'dqkdifa&SUuaeNyD; ocifEk/ocifEkeJU
tus,fMuD;ac:aew,f/ q,fav;ig;Mudrfavmuf ac:vkdUr&awmh
qkdifwHcg;ukdtjyifbufuaeNyd;w0kef;0kef;eJU xkaew,f/ tJ'geJU qkdifwHcg; ukd
rzGifhwJhtcg tay:xyfu rSefwHcg;udkcJeJU aygufjyefw,f/ ocifEkuvnf; ykwD;
av;ywf jynhfrS xr,fqkdwJh t"DXmef&SdwJhtwGuf atmufukdrqif;Ekdifbl;/
ZGwfayNyD; av;ywfrjynfhrcsif; twif;ykwD;pdyfaevkdufw,f/ tJ'gNyD;wJhaemuf
'D&efukefrSmom qufae&if wa,mufNyd;wa,mfmuf 'Dvkdvm
aESmihf,SufaewJhtwGuf 81&ufwkdif wkdif ykwD;ukd;ywfjynhfwJhtxd
pdyfygr,fqkdwJh olUt"DXmef[m ysufoGm;awmhrSmyJvkdU ocifEkawG;rdw,f/
tJ'gaMumifh aemufwaeUnukd a&mufwJhtcg b,foludkrS todray;bJ
armfvjrdKif&xm;eJU awmifpGef;udk xGufvmw,f/ tJ'DawmifpGef;urS aMumifw&m
jroydwfqkdwJh awmifuav;ay:udk oGm;w,f/ tJ'Dawmifay:rSm
t"DXmefatmifwJhtcg ocifEk[m Oykofapmifh y&dwf&GwfNyD;
ykwD;pdwfaevkdufw,f/
(c)
tif;aomufwJhtwGu f&&SdcJhwJh ykwD;pdyfwJhtusifh OykofapmifhwJhtusifh
y&dwf&GwfwJhtusifh qkdwJh tusifhokH;yg;xJu y&dwf&GwfwJh tusifhay:rSm aemif
okH;ESpfavmufMumwJhtcg ocifEk,kHMunfcsuf[m ykdNyD;jyif;xefvmw,f/
tJ'gaMumifh tJ'dokH;ESpf avmufMumwJhtcg t"dXmef wifNyD; aeUpOf ykwD;pdyfwm
udkavQmhypfvkdufw,f/&Hzef&HcgrSyJ pdyfawmhw,f/ aemufNyD;awmhvnf;
wESpftwGif; tenf;qkH; &ufaygif; 180 &ufaygif; 150 Oykof apmifh&r,fqdkwJh
t"dXmefrsKd;vnf;rvkyfawmhbl;/ &Hzef&HcgrSyJ Oykofapmifhawmhfw,f/ 'gayrJh
y&dwf&GwfwJhae&mrSm a&S;uxufykdvmw,f/ aeUpOfaeUwkdif; ocifek[m "rpMuFm
eJU tew?vufcPm okwfukd &GwfNyD;wJhtcg r*Fv okwf &wemokwf arwfwm
okwf/ cE?mokwf/ tm#mem#d,okwf q'Domygvokwf ykAFAPSokwfawGud
&Gwfw,f/ tJ'Dukd;okwfudk tif;aomufptcsdefuwnf;u &Gwfvmvkdufwm
tckxdbJ/ rxkdifEkdifavmufatmif aeraumif;wJhaeUrsKd;rSoom r&GwfrdyJ
aecsifae w,f wjcm;aeUawGrSm r&GwfyJraebl;/ wcgwcg reuf
upNyD;ntxd waeUvkH;vkH;rtm;7yJ tvkyfrsm;cJh&wmrsKd;awGudk
(p)
tJ'dtaMumif;aMumifhvnf; y&dwf&Gwfwmudk ocifekd odyfMudKufaew,f/ 'gayrJh
'DrQom ruao; ygbl;/ y&dwf&Gwfwmudk ocifekodyfMudKufwJh taMumif;xl;wck
aemufxyf&Sdygao;w,f/ tJ'dtaMumif; uawmh 'dvkd/ ocifek[m wufuodkvd
ausmif;om;b0upNyD; woufvkH; ol&ifqkdifcJh&wJh jyoemawG renf;ygbl;/
tJ'djyoemawGxJrSm wcskdKUjyoemawG[m odyfNuD;us,fw,f/
'DjyoemawGaMumifh wekdifiHvkH; [m acsmufxJMubkdU vufESpfvkH;avmuf vkdwJh
b0txd jzpfcJh7w,f/ wcsKdUjyoemawGusawmh oLutouf[m aorif;&JU
cHwGif;xJudk usa7mufbkdU vufESpfvkH;avmufom vkdawm wJh b0txd
a7mufcJh&w,f/ tJ'dvkdtcgrsKd;rSm ocifEk[m ykxkZofjzpfwJhtwkdif;
pdwf"mwfawG[m atmufqkH;tqidhtxd tMudrfMudrf usa7mufcJh&w,f/
tJ'dvkdjzpfvm&if olbmrSrvkyfawmhbl;/ olU
ydwfjzLobufudkydwfjzLvkHcsnfudkvJ/ bk&m;cef;xJ0if ol&GwfaeMuf/ y&dwfudk
&GwfwmyJ/ tJ'dvkd &Gwfvkduf&if olb,fvkdjzpfvmwf,f/qkdwm
arQmfrSef;Munfhekdifatmif &kyf&Sifwum;xJu tjzpftysufuav;wckudk
jyefajymjycsifw,f/ ppfyGJwcktNyd;rSm taotaysmufeJU 'Pf&m&wJh
ppfom;awGuvnf; odyfrsm;/ ppfyGJuvnf; jyfi;xefwJhtwGufppfom;awG[m
rvIyfcsif avmufatmifvnf; yifyef;/
tpma&pmrpm;aomuf&wmMumwJhtwGuf tm;jywfvkrwwfvnf;jzpfae/
tJ'dtxJrSm pdwf"mwfawGuvnf; tifrwef usqif;aewJhtwGu fppfom;awGu
[kdae&mwpk/'Dae&mwpk wkH;vkH;yufvufjzpfaeMuw,f/ tJ'dvkdtcgrsKd;rSm
qkduf'&rfwD;wJh ppfom;wa,mufu olU'kwfuav;ESpfacsmif;eJU qkduf'&rfudk
wD;aeuUs twkdf; wD;vkdufw,f/ 'DtoHudk Mum;&wmeJUwjydKifeuf
wkH;vkH;yufvufjzpfaewJh ppfom;awGrSm tm;awG jyef0ifvmovkd jzpfNyD; twif;
ukef;xMuw,f/ tJ'dvkdx7mu tprSm awmh cyfjznf;jznf; cyf,dkfif,dkifbJ/
tawmfuav;Mumvmawmh ajcukefvufyrf;usaewJh trlt,mawG
wjznf;jznf; aysmufoGm;NyD; olwkdUppfcsdaeMutwkdif; csDwufoGm;EkdifMuw,f/
ocifEkvnf; ol&GwfaeMu y&dwfawGudk &Gwfvkduf&fi tJ'd&kyf&Sif um;xJu
qkduf'&rfoHMum;&wJh ppfom;awGvkdyJ/ pdwfyifyef;/ udk,fyifyef;jzpfaewmawG
aysmufoGm;w,f/ wkdifajctxdusqif;aewJh olUpdwf"gwfawG jyefwufvmw,f/
tm;ofpawG ,kHNunfcsuftopfawG arQmfvifhcsuftopfawG
wcJeufay:xGufvmMuw,f? tJ'DtaMumif;aMumifhvnf; ocifEk[m
y&dwf&Gwfwmudk odyfNudKufaew,f/
(q)
ocifEk[m t&ifwkef;u &kyf&Sifudk odyfMudKufw,f/ wufuokdvf
ausmif;om;b0wkef;uqkd&if &kyf&Sifum;opfvJ wkdif;wum;rS rvGwf7bl;/
udkEk&kyf&SifMunhfwkdif;vkdufaeMu bkwvifudkodef;az[m pmar;yGJMuD; pdpfcgeD;
wvavmuftvkdrSm &kyf&Sif Munfh&atmif rvkdufyg&apeJU? pmusufyg&apvkdU
awmif;yef,l&w,f / udkEkuawmh reufjze fpmar;yGJpawmhr,f /
'duaeUnaerSm olMudKufwJh&kyf&Sifudk MunfhjzpfatmifoGm;Munhfvkdufao;w,f/
tJ'd&kyf&Siftjyif tqkdtwD;trIwf aumif;aumif; qkd&if tem;u rcGmcsif;bl;/
tJ'd0kdif;awGrSm wnvkH;wD;Mu rIwfMu qkdMuwmyJ/ udk[m NyD;wJhtxdxkdifw,f/
y&dwf&GwfwJht&om udkolawGUvmwJhtcg ol&JU nnf;aiGUpdwfawGudk
ajzazsmufbkdU tyef;ajzbkdUtwGuf a&S;wkef;uvkd &kyf&sifwkdUtqkdtu twd;
trIwfwkdUudk ocifEkr&Smawmhbl; y&dwfawGudk wcgwcg pMuFavQmuf&if;
wcgwcgxkdif&if; &GwfaewmeJUyJ olU nnf;aiGUrIawGajyaysmufukefw,f/
tyrf;ajzNyD;om;jzpfoGm;w,f/
(Z)
trSeftwkdif;ajym&&fi tif;aomufp/ ykwD;pdyfp/ y&dwf&Gwfp
Oykofapmifhpwkef;u ocifEk[m vlawGukd ESdyfpufaewJhpkef;/ua0 /
waq/rSifpmtp&SdwJh raumif;qdk;0g;awgudk EkdifapekdiwJh wefckd;?'Dyg'f
vkdcsifvkdUaomufwm pdyfwm7Gwfwm apmihfwmygbJ wjcm;twGuf r[kwfygbl;/
tJ'Dwkef;u qkd&iftif;aomufwmwkdU ykwD;pdyfwmwkdU y&dwf&GwfwmwkdU
OykofapmifhwmwkdU udk olvkdcsifaewJh wefcdk; ?'dy'gwfawG
ay;pGrf;ekdifwJhvkyfief;awGtjzpfeJUom ocifEk jrifcJhw,f/ 'gayrJh
wpwpMumvmwJhtcg 'gawGudk ol'dvkd rjrifawmhbl;/ vufpoyfawmh
'Dtif;aomufwmawG/ ykwD;pdyfwmawg y&dwf&GwfwmwG OykofapmifhwmawG[m
oli,fi,fwkef;u usa&mufcJh&wJh vlqdk;b0udk oljyefusroGm;ekdifatmif
MuHhMuHhckdifckdifumqD;ay;aewJh ausmuftkyf wHwkdif;MuD;awGyguvmvkdU
olUpdwfxJrSm jzpfay:vmaewJh jyKjyifajymif;vJrIawGt& ocifek jrifvmw,f/
ocifEk&JU EkdifiHa&;rdwfaqGawGxJrSm tif;aomufwm/ ykwd;pdwfwm/ y&dwf&Gwfm/
OykOfapmihfwmoufoufvGwf pm;wmawGudk &,fp&mtaeeJU ,lqaewJholawG
awmfawmfrsm;rsm; &Sdw,f/ waeUusawmh tJ'dtxJu rdwfaqGwa,muf[m
ocifEkeJU awGUw,f/ tJ'dvkdawGUwJhtcg 'Doli,fcsif;u
ocifEkudktif;aomufwm ykwD;pdyfwm/y&dwf7Gwfwm/ Oykofapmifh
oufoufvGwfpm;wmawGudk aemufwD;aemufawmufvkyfcskifw,f/
av;ig;q,fcGef;awmifpajymvmNyd;/ ocifEku a[hvl/ ciAsm;udk usaemhudk
aemufwd;aemufawmufvkyfcsifvkyf/usaemftif;aomufwmykwD;pdyfwmawG
y&dwf&GwfwmawG/ Oykofapmifh oufoufvGwfpm;wmawGudkawmh
aemufwD;aemufawmuf rvkyfeJU. usaemf rMudKufbl;vkdU rsufESmwif;wif;eJU
ajymvkdufrS tJ'doli,fcsif;[m t&Sdef &yfoGm;NyD;
olaemufwD;aemufawmufvkyfrdwJhtwGufocifekudk awmif;yefw,f/ tJ'Daemuf
ocifEkudkacsmhwJhtaeeJU 'Dtif;aomufwmawG ykwD;pdyfwmawG/
y&dwf&GwfwmawG oufoufvGwfpm;Nyd; OyKof &uf&SnfapmihfwmawG&JU
tusKd;aus;Zl;awGudk usaemfodyg&ap/ usaemhfrSm 'gawGvkyfbkdU qef'
&Sdygw,fvkdU ocifEkudk 'ddrdwfaqGu ajymw,/f
tuskKd;awG trsm;MuD;&Sdw,f/ ocifEka7; aemifb0rSm jzpfrJhtusKd;awGudkawmh
rajymapcsifbl;/ usaemfwkdUu vlNydef;awG aemifb0taMumif;em;rvnfbl;/
cifAsm;udk ajym&if 'db0rSmjzpfrJh tusKd;aus;Zl;awGudkyJ ajymjybkdU
usaemfpdwful;xm;ygw,f/ vkdU tpcsDNyd; cyfwnfwnfajymjyw,f/
tif;aomufwJhtcg &kd;&kd;aomuf&wmr[kwfbl;/ rdrd&JU umrykdifrdef;rrSwyg;
wjcm;rdef;awGeJU arxkHrrSD0Jyg/ t7ufraomufygvkdU bk&m;a&SUrSm
t"DXmefjyK7w,f/ tJ'dt"dXmefusKd;oGm;&if aoG;tHNyd; ao&ygapvkdU
usdefpmqkd&w,f/ tJ'dvkd t"DXmefjyKNyD; usdefpmqkdxm;wJtwGuf usaemf[m
rdef;rawGeJU &Iyf&IyfayGayG vkyfvkdUvnf; rjzpfawmhbl;/ t&ufaomufvkdUvnf;
rjzpfawmhbl;/'dvkdr&Iyf& raomuf&wmaMumifh1/ 'drdef;r? 'Dt&ufawGtwGuf usaemf tcsdefrjzKef;&awmhbl;/
2/ 'Drdef;r 'dt&ufawGtwGuf usaemf[m aiGrjzKef;&awmhbl;/
3/ 'Drdef;r 'dt&ufawGtwGuf usaemf [m
tusifhysufwJhvlysufrjzpf&awmhbl;/
4/ usaemfhrdef;r usaemfhom;orD;awGvnf; vlysuf&JU rdef;r/ vlysuf&Ju
om;orD;awGqkdNyD; emrnf rysuf&awmhbl;/
5/ acgif;aqmifwOD;tjzpfeJU MunfnKdwmaMumifh usaemhfudk
vkdufaeMuwJHvlawGvnf;vlysuf&JU aemufvkdufawG wynfhawGqkdNyD; emrnf
rysuf&awmhbl;/ usaemftckajymwJh[mawG[m tif;aomufwmudk
taMumif;jyKNyD; usaemf omru usaemfeJUywfoufaewJh vlawGyg vufiif; 'dX
cHpm;&wJh tusKd;awGyJvkdU ocifEku ajymjyw,f/
'DrdwfaqGeJU ocifEk[m jy'g;wvrf;/oHwvrf; jzpfaew,f/ 'drdwfawG[m
a&TUqkdif;ypfvkdufw,f/
aemufwaeUrSm Akdkvfatmiffqef;[m zqyv XmecsKyfudk a&mufvmNyD;
ocifEkeJUawGUw,f/ ocifEkqkdwJh twdkif;vkyf&rSmbJ/ rvkyf&if
vGwfvyfa&;jyem[m jrKyfoGm;vdrfhr,f/ 'gayrJhtmPmzDqefwJhtcg
usaemfwkdU vlawG tMurf;rzufbkdU tawmfxdef;ay;&r,f/
tMurf;zufvkduf&ifawmh vGwfvyfa7;wkdufyGJvnf; ysufoGm;rSmbJ/
vGwfvyfa&;eJUvnf; a0;oGm;rSmbJ vkdU ocifEkudkajymw,f/ nzufrSm
tvkkyftrIaqmiftpnf;ta0; pwJhtcg ocifEkeJU OD;ausmfNidrf; wkdUbmrS
ajymp&m rvkdbl;/ vGwfvyfa&;[m ta&;BuD;qkH;jyemjzpfw,f/ tJ'Dawmh
'Djyemudk OD;pm;ay;Nyd;aqmif&Guf&r,f/ 'DvkdOD;pm;ay;NyD; raqmif&Guf&if
vGwfvyfa&;udk usaemfwkdUrsufajcjywfoGm;vdrfhr,f/ 'dvGwfvyfa&;ukd
OD;pm;ay;Nyd; aqmif&Gufr,fqkdjyef&ifvnf; wESpftwGif; vGwfvyfa&;ay;ygvdkU
1947 ck Zefe0g&Dv 31 &ufaeU rwkdifrD ausnmcdkif;&kHeJU rvkHavmufao;bl;/
rausnm&if usaemfwkdUu bmvkyfr,fqkdwmyg yg7r,f/ tJ'gryg7If
usaemfwkdU&JU qkH;jzwfcsufudk NAdwdoQ tpdk;&wkdUu zkdfifwGJcsifvnf;
wGJxm;vdrfhr,f/ pufuL pkwfxnhfwJh jcif;xJ
qkwfypfNyd;xnfh&ifvnf;xnfvdrfhr,f/ tJ'gaMumifh NAdwdoQ tpkd;&wkdU u
rausnm&if usaemwkdUbmvkyfr,fqkdwm xnfh&r,f/ rxnhfvkdUvnf;
rjzpfbl;qkdwJh tcsufawGudk AkdvfcsKyfatmifqef;[m tus,fcsJUNyd;
wem&Davmufajymw,f/ uefUuGufrJhol wa,mufrS r&Sdbl;/ tJ'Dvkd ajym
NyD;wJhaemuf tmPm zDqefw,fqkdwm rvkyf&if rjzpfvkdU omvkyf&rSm
vG,fwJhudpr[kwfbl;/ tdEd,rSm r[wr*ED[m tEkenf;eJU tmPmzDqefbkdU
olUvlawGudk nGefMum;w,f/ vlwcskKdUom em;axmifw,f/ wcsKdUem;raxmifbl;/
usaemfwkdUArmawG[m odyfpdwfqwfw,f/tEkenf;eJU b,favmuftxd
tmPmzDqefEkdifrvJqkdwm apmifhMunhf&rSmyJ/ tdED,rSm wcsKdUvlawG[m
tMur;fzufvmwJhtcg r[wr*ED[m tmPmzDqefa&;udk &kwfodr;fypfw,f/
usaemfwkdUvlawGvnf; usaemfwkdUpum;udk em;raxmifMubJ tMur;fzufvm&if
tmPmzDqefa&;udk csufcsif;&yfypf&rSmbJ? tp&SdwJh owday;pum;awGudk vnf;
AkdfvfcsKyfuajymoGm;w,f/ AkdvfcsKyfajymNyD;wJhaemuf tvkyftrIaqmiftzGJU [m
tqkdudk wnDwnGwfwnf; qkH;jzwfcsufcsvkdufNyd;jynfwGif;rSmvnf;
ausnmw,f/ NAdwdoQtpkd;&udkvnf taMumif;Mum;w,f/]
1946 ck Ekd0ifbmvtukefavmufudk a&mufwJhtcg OD;ausmfNidrf;udk
AkdvfcsKyfatmifqef;u ac:vkdufw,f/ Od;ausmfNidrf; jyefvmwJhtcg bdvyfudk
vmNyd;aqG;aEG;MubdkUNAdwdoQtpkd;&uAkdvfcsKyfwkdUudk zdwfNyd; AkdvfcsKyfwkdUuvnf;
'dvkdqkd&ifomawmifr0ifcsifao;w,f/
bmjzpfvkdUvJ/
'dem,u wufvkyfae&if EkdifiHa&;u xGuf&awmhrSm r[kwfbl;/ 'Dpum;udk
Mum;wJhtcg AkdvfcsKyfatmifqef; [m tawmfpdwfqdk;w,f/ 'DocifEkqkdwJhvl[m
EkdifiHa&;vkyfazmfudkifbufawGeJUtwlwlekdifiHa&;vkyfzkdUudk b,fawmhrS
pdwfrul;bl;/ tcGihfaumif;&wmeJU EkdifiHa&;u xGufajy;bkdUbJ
pdwful;aew,fvkdU awG;rdNyd; pdwfqkd;ykHay:w,f/ 'grSr[kwf&ifvnf; oluawmh
tifrwef arwmxm;Nyd; ay;w,f/ 'DocifEk[m olUapwemudk rwKefUjyefbl;vdkU
awG;rdNyd; *&kPma'gaomjzpfwmrsK;dvJjzpfEkdifw,f/ tJ'gaMumifh olUpum;xJrSm
a'gooHawG ygvmNyd; us,fus,favmifavmifjzpfvmw,f/ ocifEkvJ
olEkdifiHa&; rvkyfcsifygbl;qkdwm od&ufom;eJU olUukd bmvkdU EdkifiHa&;orm;
twif;vkyfckdif;ae&wmvJ/ qkdNyD; pdwfqkd;vmw,f/ olUpum;awGxJrSmvnf;
a'gooHawG ygvmw,f/ olwkdUESpfa,muf tcsDtcs ajymaeMuwm
tawmfqlnHaewmbJ/ XmecsKyftvkyform;awGeJU {nhfonfawG[m
'DESpfa,mufbmrsm;jzpfovJqkdNyD; ajy;vmMuao;w,f/ 'gayrJh
AdkvfcsKyfatmifqef;udk olwkdUaMumufw,f/ tMumBuD;&yfNyD;em;raxmif&Jbl;/
em&D0ufavmufMumwJhtcg AkdvfcsKyfatmifqef;[m xkdif;ae&mu
AsKH;ueJxxGufoGm;w,f/ ocifEkuawmh AkdvfcsKyfeJU tmacsmufatmif
jiif;ckH&wmaMumifh armaewmeJU olUpm;yGJrSmxkdif awGUcsifwJh{nhfonfawGudk
aemufrS vmawGUMubkdU csdef;NyD; tarmajzaew,f/ tawmfuav;MumwJhtcg
AkdvfcsKyfatmifqef;u w,fvDzkef;eJU pum;ajymcsifw,fvkdU XmecsKyfu
vlwa,muf vmajymwmeJU w,fvDzkef;&Sd&mudk ocifEkxoGm;w,f/
[,fvkd? AdkvfcsKyfvm;/
cifAsm;a&G;aumufyGJ0ifygAs/
r0ifbl;/
The Country is doomed vkdUa'goeJU tus,fBuD;atmfNyD;
AkdvfcsKyfatmifqef;[m w,fvDzkef;udk aqmifhcsypfvkdufw,f/ The Country
is doomed qkdwm[m wkkdif;jynfBuD;ysufpD;awmhrSmbJ vkdU wkduf&kduf t"dyfyg,f
&w,f/ wkdif;jynftwGuf aqmif&GufoifhwJhvlawG[m tckvkdom
acgif;a&SmifaeMur,fqkd&if wkdif;jynfBuD;ysufpD;awmhrSmbJ vkdU olqkdcsifwmbJ/
a'goodyfjzpfaewJhtwGuf olajymcsifaewmudk tukefrajymyJ tckvkd
wkdwkdawmif;awmif; ajymvkdufykHay:w,f/
wkdif;jynfjyKvTwfawmfqkdwm omref Oya'jyK vTwfawmfeJU rwlbl;/
ZGwfvkyfawmhrJhEkdifiHopf twGuf tajccH Oya' BuD;udk a&;;qGJ&rJh
wifjybdkUaumif;ygw,f?
tJ'Dtpnf;ta0;rSm
rif;&JU
tpDtpOfawGudk
rif;wifjywmayghuGm
b,ftpDtpOfawGudk
ajymwmvJ
0efMuD;csKyf?
uGefjrLepfacgif;aqmifawGudk olwkdU&JU XmecsKyfrSm twif;wufzrf;NyD;/
axmifxJoGif;
xm;bdkU
tpDtpOfayghuGm?
[m/ 'gwifjyvdkU b,fjzpfrvJ? tm&Svli,feJU jynfolU&JabmftzGJUawGxJrSm
uGefjrLepfawG
trsm;MuD;&dSaew,f?
tvkyftrIaqmiftzGJUxJrSm
olwkdUudk,fpm;vS,fuwqifh 'DtpDtpOfudk olwdkUodr,f? olwkdU odNyD;&if
olwdkUowif;ydkUvkdU oef;xGef;eJU *kd&S,fwdkU csufcsif; odoGm;rSmyJ? [kwfw,f/
odoGm;rSmyJ?
'DtpDtpOfudk
wifrjyeJUuGm?
uGefjrLepfawGtwGuf pdwfrat;&wJhtxJ zqyvxJu qkd&S,fvpfawGtwGuf
pdwfylp&m wck ocifEk&JU acgif;ay: wufa&mufvmjyefao;w,f? wufvmyHku
'Dvdk/ waeUrSm v,f,meJU opfawm a&;Xme 0efMuD;ocifwif[m
om,m0wDudk c&D;xGufrJhtaMumif; 0efBuD;csKyf ocifEkudk tpD&ifcHw,f?
ocifwif oGm;&rJha'o[m eJeJMurf;wJhtwGuf olUudk,f&HawmfwyfxJu
Adkvfwa,mufeJU &Jabmfq,f a,mufavmuf ocifwifudk apmifha&SmufzdkU
ocifEkxnfhay;vkdufw,f? Adkvfvkyfoludkvnf; 0efMuD;udk aumif;aumif;apmifh
aemf? rif;ayghqvdkU 0efMuD;udk wckckjzpf&if rif;udkig jyif;jyif;xefxef
t&;,lr,fvdkU ocifEk[m wdwdususrSmvdkufw,f? c&D;u jyefvmwJhtcg tJ'D
Adkvfuav;u uRefawmf wjcm; b,fae&mrSroGm;bl;? 0efMuD;tem;rSm
tNrJuyfaew,f? 0efMuD;tdrfomoGm;&ifawmif uRefawmf vdkufoGm; NyD;
tjyifbufu apmifhaeygw,fvdkU ocifEkudk tpD&ifcHw,f? aemuf
(3)&ufavmufMumwJhtcg ocifEk&JU rdwfaqGwOD;qDudk rdef;rwOD;&JU "gwfyHkESifh
pmwapmif a&mufvmw,f? tJ'Drdef;r[m vif&dSr,m;/ 0efMuD;ocifwif[m
'Drdef;rudk AdkvfwJay:ac:NyD; rk'def;usifhvdkufygw,fvdkU pmxJrSm a&;xm;w,f?
ocifwifudk
ocifEkodvmwmBumNyD;?
ocifwifrSm
rdef;rawGeJU
&lyf&lyfayGayGvkyfwwfwJh
0goemrsKd;awmh
b,fenf;eJUrSr&dSbl;
qdkwm
ocifEkaumif;aumif;odw,f? ocifwifeJU &if;ESD;olwkdif;vnf; 'DtaMumif;udk
aumif;aumif;odygw,f?
'gayrJhwkdifpm
&vmwJhtcg
pHkprf;wmaumif;w,fqdkwJhoabmeJU
olxnfhay;vkdufwJh
udk,f&Hawmfu
Adkvfuav;udk ocifEkpHkprf;Munfhw,f? ol[m 0efBuD;csKyfeJU twlwl wcef;xJrSm
tdyfwJhtwGuf olrodyJ 0efMuD;tdyfcef;xJudk b,folrS rvmEkdifbl;?
aemufNyD;awmhvnf; ol[m 0efBuD;oGm;&mudk tMrJwrf; uyfvkdufaewJhtwGuf
0efBuD;[m olrodyJ 'DudwfprsKd;b,fenf;eJUrS rvkyfEkdifbl;vdkU ajzw,f?
av;ig;csufxdk;wmudk
cH&NyD;rS
jyefxdk;csifoljzpfw,f?
tJ'gaMumifh
uGefjrLepfawGeJU
aqG;aEG;bkdU
qdkwJhtBuHudk
olvufcHvkdufw,f?
aqG;aEG;bdkUtwGuf tpDtpOfawGvkyf&atmif ocifEk[m ucsifjynfe,f OuX
qrm;'l;0g; qif0g;aemifudk uGefjrLepfawGqD vTwfvkdufw,f? uGefjrLepfawG[m
olwkd&JUXmecsKyfudk ydwfxm;w,f? qrm;'l;0g;udk t0ifrcHbl;? ocifEkvnf;
tawmfpdwfwdkvmNyD;? 'gayrJh 'DudwfP[m cav;upm;wJh udwfp r[kwfbl;?
wEkdifiHvHk;&JU aoa&;&Sifa&;udwfpMuD;jzpfw,f? onf;cH? rif;pdwfvdkufrmefyg
oGm;rvkyfvdkufeJUvkdU olUudk,folqHk;rNyD; 'kwd,0efBuD;csKyf AkdvfvufsmeJU
qrm;'l;0g;
wdkUudk
uGefjrLepfawGqD
xyfNyD;
vTwfvdkufjyefw,f?
tJ'DtBudrfrSmvnf; uGefjrLepfawG[m olwkdU &JU XmecsKyfudk ydwfxm;w,f?
tpdk;&
udk,fpm;vnfawGudk
t0ifrcHbl;?
tJ'DvkdeJ@ rwfv (27)&ufaeUudk a&mufvmygw,f rwfv(27)&ufaeU[m
zufqpf *syefudk pNyD; awmfvSefMuwJh awmfvSefa&;aeUjzpfw,f? tJ'DaeUrSm
ocifEk[m
tmZmenfukef;
vlxktpnf;ta0;rSm
rdefUcGef;ajymw,f?
ocifoef;xGef;u AEKvyef;NcH vlxktpnf;ta0;rSm rdefUcGef;ajymw,f/
ocifEku
aoG;xGufoH,dkjzpfrJhvrf;pOfudk
rvkdufMuygeJU?
Nidrf;csrf;
a&;vrf;pOfudk vdkufMuyg? uGefjrLepfawG/ qkd&S,fvpfawG face=WinKalaw
jynfol@&JabmfawG
tp&dSwJhEkdifiHa&;
orm;awG
nDnGwfEkdifMu&if
0efMuD;csKyf&mxl;ua&m
zqyvOuX&mxl;uyg
olxGufay;NyD;
trsm;vufcHEkdifolwOD;udk
wifajrmufay;yghr,f
vdUajymw,f?
ocifoef;xGef;uawmh
zqyvtpdk;&udk
vufeufeJUjzKwfcs&r,f?
Ag;u&macsmufBuD;xJrSm
zqyv
tavmif;
aumifawG[m
awmifvkdyHkoGm;apr,fvkdU ajymw,f? ocifoef;xGef;u tJ'Dvkd wcJeuf
[pfatmfvdkufwJh
toHBuD;[m
ol&JUwjcm;
Ncdrf;ajcmufoHawGudk
vTrf;rkd;xGufvmum
wEkdifiHvHk;
,lusKH;r&
Mum;cJh&onf?
uGefjrLepfawG[m tJ'Davmuftxd uJvmwJhtcg zqyv tpdk;&[m uGefjrLepf
awGeJU aqG;aEG;&atmifqufNyD; BudK;pm;bdkUqkdwm rjzpfEdkifawmhbl;? tJ'gaMumifh
uGefjrLepfacgif;aqmif
awGudkzrf;bdkU
0efBuD;csKyfocifEk[m
trdefUcsay;vkduf&w,f? &JeJU jynfaxmifpk&JtzGJU0ifawG/ uGefjrLepf XmecsKyfudk
wufNyD;zrf;wJhtcg acgif;aqmifawG wa,mufrSr&dSawmhbl;? tJ'DawmhrS
usm;udkowfowfvGwfpm;bkdU
awmif;yef&wmurS
atmifjrifEkdifp&m
taMumif;&dSao;w,f? &yf&Sif; tyif; oGif;vdkufwmudk cHae&wJh uGefjrLepf
awGudk Nidrf;csrf;a&;vrf; vdkufatmifajymbdkU qdkwmuawmh b,fenf;eJUrS
atmifjrifEkdifp&m taMumif;r&dSEdkifbl;? 'gudkodvsufom;eJU igjywfjywfom;om;
&dSvdrfhr,fvdkU
cefUrSef;&w,f?
'DvufeufudkifawmfvSefa&;udk
&ifqdkifbkdUtwGuf
tpdk;&rSm
bmrSjyifqifrIr&dSao;ygbl;?
tJ'gaMumifh
tpdk;&[m
a0;wJh&efoludk
vpfvsL&Ixm;&NyD; eD;&m&efoludkom ig;yGuf&m ig;pmcsaeovdk/ [kda&TUwdkuf/
'Da&TWwkduf vkdufeJUwkdufae&wmyJ? tJ'Dvkdjzpfuwwfqef; wkdufaewkef;
arvxJudk
a&mufvmwJhtcg
jynfolU&JabmfawGu
uGefjrLepfaomif;usef;olawGeJU tpdk;&pyfMum;rSm aphpyf ay;csifw,fvkdU
tqkdjyKvmw,f?
'DvkdtqdkjyKvmwJh jynfolU&JabmfawGxJrSm pdwf"mwfydkrdkjyif;xefwJhvlpku
t*FvefeJU tar&duefudk ArmEdkifawmftpdk;&u ppfausnmzkdUtMuHay;w,f?
0efMuD;csKyf ocifEk[m jynfolU&JabmfawGeJU &efrjzpfcsifbl;? tJ'Dawmh
'DtMuHrjzpfEkdidwJhtaMumif;udk
pdwf&Snf&Snf&Sif;jyw,f?
tJ'Dtcg
tJ'DjynfolU&JabmfawGu 'Dvkdqkd&if 0efMuD;csKyf/ pwdppfausnmay;ygvdkU xyfrH
tMuHay;jyefw,f? 0efMuD;csKyfuvnf; 'D 'kwd,tMuHudk Mum;&jyefwJhtcg
ESpfrdepfavmuf pum;rajymEdkifbl;? idkifwkdifwkdif MuD;jzpfaew,f? 'DtMuHeJU
ywfoufNyD; ocifEkeJU jynfolU&Jabmf acgif;aqmifwcsKdU[m tawmfuav;
tMudwfte,f aqG;aEG;vkduf&ao;w,f? aemufqHk;rSm qkdAD,uf ,leD,Hvkd
EkdifiHrsKd;awmif t*FvdyfeJU tar&duefudk wu,fvnf; ppfrausnm&Jbl;? pwdvJ
rausnm&Jbl;vkdU ocifEku &Sif;jyawmhrS 'Dudwfp[m NyD;oGm;w,f?
tJ'Daemuf uGefjrLepfawG/ qkd&S,fvpfawG/ jynfolU&JabmfawG yg0ifEdkifwJh
vuf0JnDnGwfa&;udk wnfaqmufbkdU vuf0JnDnGwfa&; vrf;pOfwckudk
a&;qGJcsifw,fvdkU jynfolU&JabmfawGu awmif;qdkwJhtwGuf qkd&S,fvpf
acgif;aqmifwcsKdU/
jynfolU&Jabmfacgif;aqmifwcsKdU/bkwvifOD;odef;azeJU
oludk,fwkdif nD!Gwfa&; vrf;pOfwckudka&;qGJNyD; 1948ckESpf arv (25)&ufaeU
atmifqef;tm;upm;uGif; vlxk tpnf;ta0;MuD;rSm ausnmvkdufw,f?
ocifEkwkdUu nDnGwfa&;&bkdUtwGuf/ tifrwef tifrwefNuD;us,fvSwJh
arQmfvifhcsufMuD;eJ 'Dvuf0J nDnGwfa&;vrf;pOfukd ausnmvkdufaywJh
ukda&TuGefjrLepfawGuawmh
NzKHawmifrNzKHbl;?
'gayrJh
'Dvuf0J
nDnGwfa&;vrf;pOfxJrSmygwJhtcsuf(5)csufteuf/
aemufqHk;tcsufaMumifh
taemufEdkifiHwcsKdUrSm txl;ojzifh t*FvefrSm owif;pmwcsKdUeJU yk*dKvfwcsKdU[m
'Dvuf0J nDnGwfa&;vrf;pOfudk tawmfuav; pdwf0ifpm;vmwm awGU&w,f?
tJ'DaemufqHk;tcsufqdkwmuawmh wjcm;r[kwfygbl;? uGefjrLepf/ qkd&S,fvpf/
jynfolU&JabmfeJU rmpfh0g'ukd ouf0if,HkMunfaewJh EkdifiHa&;orm;awG
yg0ifwJhtzGJUwckudk rmhpf0g' pnfyifjyefUyGm;a&;twGuf zGJUpnf;ay;rnfvkdU
aMumufp&mtef'&,f
wckck{uefjzpfawmhr,fqkdwmvJ
'Dqkd&S,fvpfacgif;aqmifawG MudKwifNyD;odaeNu w,f? 'DrQruao;bl;?
ocifEkqkdwJh vl[m wcgwcgus&if tifrwef tudkif&cufw,f? olUudk
tudkifrSm;
oGm;&if
pdwfvkdufrmefyg
awGUu&mawGudk
wZGwfxkd;
vkyfwwfw,fqdkwmvJ qdk&S,fvpfacgif;aqmifawG MudKwifNyD; odaeMuw,f?
tJ'gaMumifh wjcm;acgif;aqmifawG b,folrS vkdufrvmMuyJ OD;ausmfNidrf;
wa,mufxJudk a&G;NyD; vTwfvkdufMuwmjzpfw,f? OD;ausmfNidrf;[m ocifEkeJU
i,faygif;MuD;az:qkdawmh
ocifEktaMumif;udk
aumif;aumif;odw,f?
b,ftajcrSm b,fae&mukdif&r,fqkdwmvJ aumif;aumif; odaew,f?
b,favmuf odw,fqdkwm oabmaygufatmif om"uav; wckudk
ajymjy&tHk;r,f?
1936ckESpf
wufuodkvfoydwfudkvSefNyD;wJhaemuf
jrefrmEdkifiHvHk;qkdif&m
ausmif;om; nDvmcHwck udk usif;ybdkU pDpOfMuw,f? tJ'DnDvmcHrSm udkEku
obmywdvkyf&r,f? obmywd[m nDvmcHrprDS armfvjrKdif uRef;udk
cPjyefaeyg?
nDvmcHaeUusawmhrS
&efukefudk
jyefvmyg?
nDvmcHudk,fpm;vS,fawG[m
obmywdudk
oabFmqdyfrSm
vmMudK/
NrKUdwywfvSnfhNyD;rS nDvmcHudkwufygvdkU ausmif;om;acgif;aqmif awGu
wkdufwGef;wmeJU udkEk[m obmywdrdefUcGef;udka&;/ tJ'DrdefUcGef;udk b,folrS
rjyif&bl;vdkU aoaocsmcsmrSmNyD; armfvNrKdifuRef;udk jyefoGm;w,f? 'DrdefUcGef;udk
yHkrESdyfcif wufuodkvf or* tvkyftrIaqmiftzGJUu zwfMunfhwJhtcg
rxnfhoifhwJh pmydk'fwydk'fudk awGUMu&w,f? 'gayrJh olUrdefUcGef;udk
b,folrSrjyif&bl;vdkU aoaocsmcsmrSmoGm;wJhtwGuf 'Dpmydk'fudkjzKwfypf&rSm
tvkyf trIaqmiftzGJUtwGuf tawmfcufaew,f? tJ'gaMumifh ocifEkudk
udkifwwfwJh udkausmfNidrf;udk ocifEkeJU armfvNrdKifuRef;rSm awGUbkdU
vTwfvkdufMuw,f?
udkausmfNidrf;u
udkomvSudk
ac:vmw,f?
olwkdUESpfOD;[m reuf(8)em&Davmuf armfvNrKdifuRef;udk a&mufvmMuw,f?
bmudwfp
vdkufvm
MuwmvJvkdU
udkEkuar;wJtcg
oabmywd
rdefUcGef;taMumif;udk udkausmfNidrf;[m wvHk;wyg'rS xnfh rajymbl;?
ysif;vdkUtvnfvdkufvmwmvdkU ajzw,f? udkausmfNidrf;/ udkomvS udkEkwkdU[m
waeUvHk;xkdifNyD;
a&S;a[mif;aESmif;jzpfawGudk
a&mufwwf&m&m
avQmufajymaeMuwmyJ? udkausmfNidrf;uawmh olU0go em twkdif;&,fp&mawGudk
wcgwcg
Mum;nSyfNyD;
ajymw,f?
nae(3)em&Davmuf&dSawmh
wjcm;pum;awGudk
ajymae&mu
udkausmfNidrf;[m
trSwfwrJh
ajymvkdufovdkvkdeJU obmywdrdefUcGef;&JU tJ'Dpmykd'fudk xnfhzdkU vkdao;ovm;vkdU
udkEkudkar;vkdufw,f?
tJ'DtcsdefrSm
olU0rf;udk
ysm;&nfeJUtdaeatmif
te,fcHxm;&NyD; jzpfwJhtwGuf olUrdefUcGef;udk b,folrS rjyif&bl;vdkU
rSmxm;cJhwmudk
udkEkarhaeNyD?
tJ'gaMumifh
igh
ar;raeygeJUuGm/
rif;wkdUMudKufovkd jyifygvkdU ajzvkdufw,f? aemufem&D0ufavmufMumwJhtcg
naepm pm;MuNyD; nae(5)em&DxGufwJh oabFmeJU udkausmfNidrf;/ ukdomvSwkdU
&efukefjyefoGm;Muw,f? ocifEkudk tJ'Dvkd udkifwwfwJhtwGuf ocifEkqD
OD;ausmfNidrf;udk vTwfvdkufMuwmygyJ? tJ'gaMumifh &efoleJU tMudwf
te,fwkdufae&wkef; ppfAkdvfawGu 'Dvkdtusyfudkifwm aumif;ovm;vkdU
ocifEku a'goeJU ajymwJhtcg OD;ausmfNidrf;[m bmrSjyefrajymbJ Murf;jyifudk
pdkufMunfhNyD;
Nidrfaew,f?
wrdepfavmufMumawmhrS
'Dvdk
tMuyfudkifwm[mraumif;bl;? 'gudk b,folrS rjiif;Ekdifygbl; 0efMuD;csKyf?
'gayrJh tMuyfudkifwJhvlawGu udkifaeMuNyD? 'Djy?emudk b,fvdkajz&Sif;rvJ?
uRefawmfhtaeeJUuawmh
0efMuD;csKyf
pOf;pm;Ekdifatmif
tajctaeudk
wifjywmygyJ? 0efMuD;csKyf MudKufovdk ajz&Sif;ygvdkU OD;ausmfNidrf;u qufajym
w,f?
'Dvkdtusyfudkifwmudk ig&JUtlawG/ toJawG/ &dk;wGif;csOfqDawGxJuyg
igrkef;w,f? igb,folU udkrS rcefUbl;? olwkdUvkyfcsifwm vkyfMuygap?
0efMuD;csKyf[m
uRefawmfwkdU&JUacgif;aqmifyg?
tJ'Dawmh
0efMuD;csKyfMudKufwJhtwkdif;vkyfyg?
igb,folUudkrS rcefUbl;uGm? olwkdUvkyfcsifwmvkyfMuygap? 'dkUrSmvnf;
ajcrJhvufrJhr[kwfyJ? rif;wkdU qkd&S,fvpfawGuvnf; qdk&S,fvpfygwDudk
pepfwuszGJUpnf;NyD; vlxkudkpnf;&kH;/ iguvnf; ighudk axmufcHwJh
vlxkudkppnf;&kH;r,f? 'Dvlxk&J axmufcHrIeJU 'dkUuvnf; jyefcs&rSmyJ?
'Dvkdqkd&if
0efMuD;csKyf
olwkdUudk
cPavmuf
rawGUEkdifbl;vm;/
igrawGUbl;?
tJ'DtcsdefrSm
rsuf&nfawG[m
OD;ausmifNidrf;&JU
rsufvHk;tdrfxJu
wawGawGpD;usvmwmudk ocifEk awGU&w,f? tdrf0rS "jra&mufaeNyD;?
tJ'gawmif b,fvkdtajctaejzpfaeNyDqdkwm rodao;yJ 'D"jrawGudk ypf&atmif
aoewf0,fbdkU ta&;ydkif&Hk;rSm ig vkdifpifavQmufr,fqkdwJh pum;rsKd;awGudk
ajymaewJhvlvdk/ 0efMuD; csKyfqdkwJh EGm;MuD;uvJ olUNcH0udka&mufaewJh
ppfAkdvfawGudkwkdufzkdU
vlxkudkpnf;&Hk;r,fqdkwJh
pum;
awGudk
ajymwkef;&dSao;w,fvdkU awG;rdwJhtwGuf u&kPma'gojzpfNyD; ikdwmvm;?
'grSr[kwf&ifvnf; *rl;&I;xkd;jzpfaewJh [mNuD;udk b&dwftkyfcsifvkdUidkwmvm;?
b,folrS trSefrajymEdkifbl;? trSefudk OD;ausmfjidrf;eJU olUudk,fapmifhewf awGom
aoaocsmcsmodrSmyJ?
ocifEk[m olUvl,HkawmfjzpfvkdUvnf; OD;ausmfNidrf;udk cspfw,f? 'ghtjyif
tJ'DtcsdefrSm
OD;ausmfNidrf;
udk
olcspfp&mtaMumif;awGvnf;
trsm;MuD;&dSao;w,f? tJ'DtaMumif;awGudk 'Dae&mrS eJeJavmuf az:jycsifw,f?
uGefjrLepf olykefxwJh tcsdefupNyD; EkdifiHa&;avmuxJrSma&m tkyfcsKyfa&;
,ef'&m;xJrSmyg ocifEk[m vlawG&JU oabmudk pHkprf;bkdU tcGifhtvrf;awG
trsm;MuD;&dSw,f?
wcsKdUvlawG[m
cyfa0;a0;u
tuJcwfwJhtcg
odyfow?d&dSovkdyJ?
teD;uyfMunfhwJhtcgusawmh
[efawmif
rvkyfEkdifavmufatmifudk
ow?daMumif/ ol&Jabmenf;wmudkawGU&w,f? wcsKdUusawmh tpdk;&eJU olykef
b,f[muomrvJ/ omwJhbufudk ajcpHkypf0ifr,fqdkwJh cGwkyf/ om,mpD;/
tacsmiform; pdwfawG arG;/ vufwbufu tpdk;&bufudkxm;/
ajcmufwbufuolykefudk vSrf;ay;NyD; &efoleJUwdwfwdwfykef; tquftoG,f
vkyfaeMuwmudk awGU&w,f? wcsKdUusawmh vuf&dSwdkufyGJ[m vlxku
tmPmqif;oufwJh
pepfudk
,HkMunfjrwfEkd;wJh
vlawGuwbuf/
aoewfajymif;0u tmPmqif;oufwmudk ,HkMunfjrwfEdk;wJh vlawGu wzuf/
wkdufaeMuwJh wkdufyGJjzpfw,fqdkwJh tifrwefjrifvG,fEkdifwJh tcsufuav;udk
tmayguf atmifajymjywmawmif/ em;rvnfcsifa,mifaqmifaeMuw,f?
trSefpifppfqdk&if 'DvlawG[m csufqdkecGufu rD;awmufaewJhvlawGyg?
b,fol[mbmqkdwm
olwdkUaumif;aumif;odygw,f?
tdyfcsifa,mifaqmifaewJhvludk
tEdI;&cufw,fqkdwmudk
rodcsifa,mifaqmifaewJhvlawG jzpfaevdk U olwkdUudk t&Sif;jy&cufaewmygyJ?
olwkdU'Dvkd rodcsifa,mifaqmifaewm taMumif;&dSygw,f? 'DwkdufyGJ[m b,fvkd
wkdufyGJyJqkdwm
olwdkUtodnmPfxJrSm
&Sif;aeNyD?
olwkdU&JU
tlawGtonf;awGxJu 'Drdkua&pDudk vdkvm;aeayrJh olwkdUtaeeJUuawmh
'Drdkua&pDudk rul&Jbl;? toufaiGUaiGUuav;om&dSawmhwJh 'Drkdua&pD[m
ta&;edrfhoGm;NyD?
uGefjrLepfawGwufvm&if
b,fhES,fhvkyfrvJ
'Drkdua&pDbufawmfom;awGeJU twlwl vlxk&Hk;awmfwuf/ um;pifwif/
&ifcGJrSmudk rcH&Jygbl;cifAsm;? tJ'gaMumifh xrif;a&ylvm vQmvTJqkdwJh pum;vkd
'DwkdufyGJxJrSm olwkdUryg&atmif 'DwkdufyGJ[m zqyvqkdwJh uRJeJY uGefjrLepfqdkwJh
uRJESpfaumif
cwfaeMuwJh
uRJcwfyGJyg?
jynfolvlxkuawmh
'DuRJESpfaumifpyfMum;rS
teif;txdt&ScHae&wJh
ajrZmyifjzpfygw,fvdkU
aMuG;aMumfNyD; uRJESpfaumif cwfyGJudk a0;&mu a&Smif&Sm;aeMuw,f?
OD;ausmfNidrf;[m tckajymcJhwJhvlpm;awGxJrSm ryg? ol[mow?dodyf&dSw,f/
a&mufcJhMuao;w,f?
u&ifeJArm jyefcsMu&if OoQpfoD;ESpfvHk;udk udkifNyD;xkovkd ESpfzufpvHk;
emMutHk;awmhrSmbJ? &dSpkrJhpk tkd;tdrfav;awGvnf; avmifpmeJUjymyHk
jzpfukefMutHk;awmhrSmbJ? uGJ&SusKd;yJh aoausysufpD;MuwJht xJ bmrStjypfr&dSwJh
rdef;reJU uav;awGvnf; wyHkwacgif;MuD; ygukefMutHk;awmhrSmbJqdkwJh
pOf;pm;rIawG[m oloGm;av&mudk vdkufNyD;
xrif;vHk;wapajcmufovkdjzpfaewJhtwGuf 0efMuD;csKyf jzpfvmNyD;wJhaemuf
'Du&if-Arm jy?emudk ocifEkypfrxm;bl;? wwfEkdifoavmuf ajz&Sif;w,f?
apmbOD;MuD;? ref;*sdrf;xGef;atmif? q&momudk tp&dSwJh u&ifacgif;aqmifawGeJU
ocifEk[m tMudrfMudrf awGUqHkaqG;aEG; w,f? tJ'D u&ifacgif;aqmifawGudk
zdwfac:NyD; jrpf0uRef;ay:&dS u&if-Arma'oawGudk c&D;xGufMuw,f?
a&mufwJhae&mwkdif;rSm u&if-Arm temqdk;MuD;udk aysmufygapqkdwJh apwemeJU
cspfMunfa&;w&m;awG a[m Muw,f? cspfMunfa&;udk tm;ay;rJh
aygif;oif;qufqHa&;awGudk MudK;pm;NyD;vkyf<uw,f?
tJ'Dtcsdefwkef;u u&if-Arm temqkd;MuD;[m? ief;ref; tawmfvkdufaeMyD
jzpfwJhtwGuf ocifEkwkdU? apmbOD;MuD;wkdU[m rMumaomwaeUwGif
pwifjzpfay:vmawmhrJh u&if-Arm t"du&kPf;awG udk rydwfyif
rwm;qD;EkdifcJhMuygbl;? 'gayrJh 'DMudK;yrf;rIawGaMumifh aemifaomtcg u&ifArm t"du&kPf;awG ay:vmayrJh ocifEktpdk;&[m u&ifvlxk wpdwfa'o&JU
axmufcHrIudk aumif;aumif; &&dScJhw,f? zqyveJU autif,ltzGJU(2)zGUJ[m
tzGJUtm;jzifhaomfvnf;aumif;? rltm;jzifhaomfvnf;aumif; wkdufaeMuayrJh
wcsKdUacgif;aqmiftcsif;csif; wOD;eJUwOD; em;vnf;rIawG? ,HkMunfrIawG?
cspfcifrIawGudk txl;auseyfavmufatmif &cJhMuw,f? tvsOf;oifhvkdU
'Dae&mrSm om"uwckudk xkwfaz:jycsifw,f?
tcsdefuawmh 1948ckESpf ZGefvukefavmufbJ? r*Fvm'Hku wyf&if;(3)[m
wjcrf;yJhNyD; olykefxoGm;NyD;? o&ufu wyf&if;(1) wwyfvHk;uvnf;
&efukefukdodrf;zkdU qif;vmaeNyD;? tpdk;&uvnf; tifrwefMuD;
tm;udk;&mrJhjzpfaew,f? tJ'Dvkd tcsdefrsKd;&JU aeUwaeUrSm apmbOD;MuD;wkdU
vlwpk[m 0efMuD;csKyf ocifEkeJU awGUyg&apvkdU ta&;wMuD; cGifhawmif;w,f?
0efMuD;csKyfeJUawGUwJhtcg vuf&dS tajctae&JU tef'&m,frsm;yHkudk aqG;aEG;MuNyD;
ref;*sdrf;xGef;atmifu 0efMuD;csKyfbmrS rpdk;&drfeJU? uGefjrLepfawG
&efukefNrdKUxJ0ifvm&if 0efMuD;csKyfudk vHkjcHKwJhae&mwckrSm 0Sufxm;NyD;
tumtuG,f ay;r,fvkdUajymw,f? 'DtcsdefrSm ocifEk&JUtzGJUwGif;u
vlwcsKdUawmif uGefjrLepfudk vufurf;vmMuNyD;? &JtzGJUeJU wcsKdUt&m&dSawG[m
tifrwefpdwfrcsrf;omp&maumif;wJh owif;w&yfukd
tpdk;&tzGJU0ifawGMum;&w,f? 'Dowif;[mwjcm;r[kwf/ tif;pdefXmecsKyfu
autif'Dtkd awG[m tif;pdef? MudKUukef;? orkdif;rSm wm0efusaewJh tpdk;&
trIxrf; t&mxrf; wcsKdUqDu vufeufawG
vkdufodrf;aew,fqdkwJhowif;bJjzpfygw,f? 'DvkdvufeufawG odrf;wJhae&m[m
&efukefNrdKUeJU (7)rdkif twGif;rSm&dSw,f? tJ'gaMumifh
vufydkufMunfhraeEdkifawmhwJhtwGuf tpdk;&tzGJU[m tJ'Dt&yfawGudk
vufeufudkif trIxrf;? t&mxrf;wcsKdUvTwfNyD; autif'DtkdawG vufeuf
rodrf;atmif twm;ckdif;vkdufw,f tckvdkwm;&if;u 1949ckESpfZefe0g&D
(31)&ufaeUusawmh tpdk;& vufeufudkiftzGJU awGeJU autif'DtkdawG
y#dyujzpfvmMuNyD; tif;pdefu autif'DtkdawG[m tif;pdefNrdKUudk
odrf;vdkufMuw,f? tif;pdefaxmifMuD;xJu ESpfaxmifavmuf&dSwJh
tusOf;om;awGudkvnf; vTwfypfvkdufMuw,f? tpdk;&aiGwkdufxJu
&dSorQaiGawGudkvnf; xkwf,loGm;Muw,f?
tif;pdef[m &efukefNrdKU&JU tayguf0rSm &dSaewJhtwGuf tpkd;&tzGJUeJU
&efukefNrdKUom;awG[m b,favmuf ajcrudkifrD vufrudkifrd rsufvHk;jyL;
rsufqHjyL; jzpfaeMur,fqdkwm pHkvifwdusatmif pma&;NyD; azmfrjyEkdifygbl;?
pmzwfolawG udk,fh[mudk,fomawG;MunfhMuayawmh?
tJ'Dtcsdefu pNyD; autif,l u&iftrsKd;om;tzGJU acgif;aqmifwJh
autif,lykefuefrIMuD; ay:aygufvmwmygbJ?
tckvkdjzpfae&wJhtxJ u&if-Armtajctaeudk qkd;oxufqdk;atmifvkyfay;rJh
tjzpftysufwck xyfNyD; jzpfvkdufjyefao;w,f? jzpfyHku 'Dvkdautif,l olykefrxcif av;ig;&ufavmuf tvkdrSm rtlyifc&kdiftwGif;
&efukefNrdKUeJU rdkifav;ig;q,favmufa0;wJh Arm&Gmav;w&Gmudk
autif'DtkdawGu pD;vkdufw,f? &Gmol&Gmom;awGqDu ypfpnf;Owfpmudk
vk,lNyD;wJhaemuf aeUpOfaeUwkdif; &Gmol&Gmom;awGxJu 4-5-6a,mufudk
xkwfxkwfNyD; &Gmv,frSm autif'DtkdawTu owfjyw,f? oHk;av;&uf
MumwJhtcgrSm ukefwifwGJMuD; wcsKdUudk qGJNyD; ykodrfu &efukef jyefvmaewJh
oabFmwpif;[m &Gmem;udk a&mufvmw,f? tJ'DoabFm[m ykodrfudk
ukefypfpnf;awGydkUNyD; jyefvmwmjzpfwJhtwGuf tJ'DoabFmay:rSm
vufeufudkifwcsKdUygvmw,f? Arm&Gmom;awG[m tJ'DoabFmudk jrifwJhtcg
olwkdUudk u,fzkdUvSrf;ac:w,f? ykvdyfawG&GmxJ0ifvmwJhtcg &GmxJrSm
autif'DtkdawGr&dSawmhbl;? tJ'gaMumifh ykvdyfawG[m &Gmol&Gmom;awGudk
oabFmeJUwGJay:rSmwifNyD; &efukefudk ac:vmw,f?
&efukefMuawmhowif;axmufawGeJUawGUNyD; aemufwaeUreufxGufwJh
owif;pmawGxJrSm [kwfwmxufawmifydkNyD; a&;vkdufMuao;w,f?
owif;pmawGxJrSm ygvmwJhtjzpftysufudkMunfhNyD;(1) u&ifawGu ArmawGudk owfw,fvdkU r,lqMuygeJU ,lq&ifrSm;vdrfhr,f?
(2) Arm&Gmom;awGudk owfwJhtxJrSm vHk;0rygwJh u&ifvlaumif;awG
trsm;MuD; &dSygw,f? tJ'gaMumifhtJ'DvkdowfwJhvlowfyGJ[mvlqdk;awGu
vlaumif;awGudk owfwJhvlowfyGJvkdUom ArmawGu ,lqMuapcsifw,f? 'Dvkd
,lqrSomvQif rSefvdrfhr,f?
(3) u&ifwcsKdUudk face=WinKalaw ArmwcsKd@u owfMu&ifvnf;
tJ'DowfyGJxJrSm vHk;0rygwJh Armaumif;awG trsm;MuD;&dSygw,f? tJ'gaMumifh
tJ'Dvkd owfwJhvlowfyGJ[m vlqdk;awGu vlaumif;awGudk
owfwJhvlowfyGJvkdUom u&ifawGu ,lqMuapcsifw,f? 'Dvkd,lqrSomvQif
rSefvdrfhr,f?
(4) tpdk;&taeeJUawmh Arm&,f/ u&if&,fqkdNyD; rcGJjcm;bl;?
ausmom;&ifom;rcGJjcm;bJ vlqdk;rSeforQudk tpGrf;&dSoa&GU Oya't&
ta&;,lygr,fqkdwm av;eufpGm uwdjyKygw,f?
(5) jynfwGif;rSm tifrwefqdk;aewJh tajctaeqdk;MuD;udk ydkNyD;qdk;rvmatmif
jynfolvlxk w&yf vHk;u tpdk;&udk 0kdif;ulnDMuygqkdwJh tcsuf(5)csufygwJh
arwm&yfcHcsufwckudk 0efMuD;csKyf ocifEkausnmcJhw,f?
tJ'Dvkd ausnmvkdufcgrS wufaewJh pddwfawG[musroGm;bJ Armvlxku ydkyD;
cufxefvmw,f? 0efMuD;csKyf ocifEkudkvnf; trsm;MuD;a'gojzpfw,f?
u&ifvufxJ wGHaw;udk tyfvkdufwm 'Daumifaygh? ykodrfrSm u&ifawGu
ArmawGudkcsawmh olbmrSrajymbl;? ArmawGu jyefcsr,fvkyfawmh
oluAsmu,m vkdufoGm;NyD; ArmawG&JU vufudkqGJxm;w,f? [kwfwmaygh?
u&ifawG ykodrfudk pD;awmhr,fqdkwm olod&ufom;eJU/ pHzdk;oifqkdwJhu&ifudk
{&m0wD txl;wkdif;rif;MuD; cefUNyD; olykodrfudk vTwfvkdufwmbJr[kwfvm;?
tckvnf;vkyfjyefNyD? u&ifawGowfw,fqkdwm xif&Sm;aevQufom;eJUawmif
'g[m u&ifr[kwfbl;? vlqdk;awGygvdkU vlxkudk olwywf&kdufjyefw,f?
'Daumif[m Armtppfr[kwfbl;? u&ifujym;/ olUar;&kd;MuD;awGudk
Munfhygvm;qdkwJh a'gooHawG[m &efukefNrdKU Arm&yfuGufawGxJu wcJeuf
xGufvmw,f? tJ'DtxJ rD;avmif&mavyifh qkdwJhpum;vdk
eHr,fMuD;owif;pmwapmifu (u&ifEk)udkzrf;? orwqDukdac:oGm;/
orwa&SUudka&mufawmhrS 0efMuD;csKyf&mxl;u EIwfxGufygNyDqdkwJh EIwfxGufpmrSm
vufrSwftxdk;ckdif; tp&dSwJh aqmif;yg;rsKd;awmif azmfjyvkdufao;w,f?
trdefUay;w,f?
aemufwaeU a&mufwJhtcg Adkvfae0if;eJU &efukef&Jrif;MuD;wkdUudk ac:NyD;
0efMuD;csKyf[m tvHk u&if&yfuGufudk oGm;w,f?
tJ'DtcsdefrSm ppfOD;pD;csKyf prpf'Gef;[m cGifh,loGm;wJhtwGuf olUae&mrSm
Adkvfae0if;u acwfw ppfOD;pD;csKyf wufvkyfvkdU w&ufESpf&ufavmufbJ
&dSao;w,f? 0efMuD;csKyfa&mufwJhtcsdefrSm tvHk u&if&yfuGuf udk
&efukef&JawGapmifhaeMuNyD/
0efMuDk;csKyf[m u&if-Arm jy?emudk ajz&Sif;bkdUtwGuf u&ifacgif;aqmifwcsKdUeJU
awGIqHkaqG;aEG;Mu&if; face=WinKalaw wcsKd@acgif;aqmifawGeJU
txl;cifrif&if;ESD;vmw,f? ocifEk[m olwkdUudk rarhbl;? tJ'gaMumifh tvHk
u&if&yfuGufudk a&mufa&mufcsif; 'Dacgif;aqmifawG b,frSmvJvkdU pHkprf;w,f?
ref;*sdrf;xGef;atmif[m tJ'Dtcsdefu tif;pdef autif,lXmecsKyfrSm
&dSaew,fxifw,f rawGUcJh&bl;? q&momxkdudkom awGU&w,f?
q&momxkdeJUtwl u&iftdrf wtdrfpDudk avQmufoGm;NyD; 0efMuD;csKyf[m
u&ifawGudk tm;ay;pum;ajymw,f?
tJ'Dvkd ajymaewkef; em&D0ufavmufMumwJhtcg Armwa,muf[m
tjcm;Armwa,mufudk MuufwaumifeJUtwl qGJac:vmNyD; 'Daumif
u&iftdrfwtdrfu 'DMuufudk vkvmwm uRefawmfawGUwmeJU
'DudkqGJac:vmw,fvdkU 0efMuD;csKyfudkwkdifw,f? Adkvfae0if;vnf; a'gojzpfjzpfeJU
Muufolckd;udk qHk;rvdkuf wm tawmfemw,f?
pum;ajymNyD;wJhaemuf &efukef &Jrif;MuD;bufudkvSnfhNyD; 'D&yfuGufrSm
Arm&JawGudk csrxm;csifbl;? &Jrif;MuD;&JU &JawGudk uRefawmf,Hkygw,f? 'gayrJh
tajctaet& vrf;rawmfu w&kwfujym;awGudk txl;ykvdyftjzpfcefUNyD;
'DrSmcsxm;csifw,f? 'Dudwfpudk 'DuaeUbJ jzpfajrmufatmif &Jrif;MuD;
txl;*&kpkdufNyD; aqmif&Gufay;ygvkdU0efMuD;csKyfu trdefUay;w,f?
aemufwyf em&D0ufavmufMumwJhtcg olrdwfaqG q&momxkdbufudk vSnfhNyD;
q&momxkda& 'DrSm tajctae[m odyf pdwfrcs&ao;bl;? tJ'Dawmh q&momxkd
uRefawmftdrfrSm vdkufaeyg? tajctae pdwfcs&awmhrS
uRefawmfjyefydkUay;ygr,fvdkU ajymNyD; 0efMuD;csKyf[m q&momxkdeJUtwl
tdrfjyefoGm;w,f?
0ef}uD;csKyf tdrfjyefa&mufvdkU rsm;rMumrD w&kwfujym; txl;ykvdyf tvHk
u&if&yfuGufawGrSm csxm;NyD;ygNyDqdkwm &efukef&Jrif;MuD;u 0efMuD;csKyfudk
tpD&ifcHw,f?
autif,lolykefxwJhtcg qmOD;oGif? [oFwOD;jr tp&dSwJh yk*dKvfMuD;awGu
b,f&efoleJUrS rawGU&bl;?
[oFwNrdKUudk a&mufwJhtcgrSm yifhoGm;wJh aAm"dyifudk bk&m;MuD;
ausmif;wkdufxJrSm 0efMuD; csKyfudk,fwkdifpdkufw,f? oleJUtwl tNrJwrf;ygwJh
y&dwfq&mawGu y&dwfawG &GwfMuw,f? 0efMuD;csKyfu tpdk;&
bufawmfom;awGeJU NrdKUolNrdKUom;awGudk csD;usL;pum; tm;ay;pum;awG
ajymMum;w,f? tJ'Daemuf t&m&dSawG[m 0efMuD;csKyfOD;Ekudk wkdufyGJjzpfcJhwJhae&m
ac:oGm;w,f?
[oFwjrdKUutjyef anmifwHkNrdKUudktvGef yef;waemfjrpf0udka&mufwJhtcg
autif'DtkdawG[m tumtuG,f,lNyD; OD;EkwdkUtzGJUudk pypfw,f? OD;EkwkdUtzGJUu
jyefypfwJhtcg ywf0ef;usifwckvHk; odrfhodrfhwkefoGm;w,f? OD;Ekwkd@bufrSm
tustqHk;r&dS aoewfwif oabFmuav;&JU a&wyfAdkvfwOD;om teJi,f
'Pf&m&w,fvdkU Mum;od&w,f?
1949ck azaz:0g&Dv tv,favmufudk a&mufwJhtcg ysOf;rem;e,frSm
uGefjrLepfawGudk wkdufzkdUcsxm;wJh ucsifwyf&if;(1)xJu
ucsifppfAdkvfaemfqdkif;[m ucsifppfom;wcsKdUudk acgif;aqmifNyD; tpdk;&udk
ykefuefw,f? aemfqkdif;[m ykefuefaewJh u&ifwyf&if;(1)eJUaygif;NyD;
Armjynfajrmufydkif;udk csDwufoGm;Muw,f? tJ'DolykefwyfawG[m
txufArmjynfujrdKUawGudk wjrdKUNyD;wNrdKUodrf;w,f? tJ'Daemuf arNrdKUrSm
tpdk;&xdef;odrf;xm;wJh u&ifppfAdkvfawGeJU &JabmfawGudk olwkdUwyfxJoGif;NyD;
rwfv (13) &ufaeUrSm tJ'Dolykefwyf[m ref;'av;NrdKYudk odrf;vkdufMuw,f?
NrdKUawG olykefvufxJuswkdif; 0efMuD;csKyf [m pdwfrcsrf;romjzpfw,fqkdwm
txl;ajymaezdkU rvdkygbl;? 'gayrJh ref;'av;[m txuf Armjynf&J
hjrdKUawmfvnf;jzpfw,f? Armjynf&JU 'kwd,tMuD;qHk;NrdKUvnf;jzpfw,fqkdawmh
ref;'av;jrdKU olykefawGvufxJ usoGm;NyDqdkwJhowif;udkMum;&wJhtcg
0efMuD;csKyf[m ydkNyD;pdwfrcsrf;romjzpfoGm;w,f? tJ'gaMumifh ref;'av;udk
tpdk;&u jyefodrf;EkdifwJhtajctae b,favmuf&dSovJqdkwmawGudk 0efMuD;csKyf
tifrwefodcsifw,f? tJ'Dtcsdefwkef;u 0efMuD;csKyfoGm;EdkifwJh teD;qHk;ae&m[m
a&TbdkbJ? 'kwd,urmppfMuD; twGif;u t*Fvdyftpdk;&[m a&TbkdrSm
av,mOfysHuGif;wck aqmufxm;w,f? tJ'Dav,OfysHuGif;[m roHk;wmMumvkdU
uGif;xJrSm jrufawGawmiftawmfrsm;aeNyD? a&TbkdrSm pHkprf; MunfhwJhtcg
ref;'av;txl;wdkif;rif;MuD; OD;0if;eJU ref;'av;u qkwfcGmvmwJh tpdk;&wyf
tNuGif;tusefawG[m ppfudkif;NrdKUrSm acwfw ckdaeMuNyD; ref;'av;udk
jyefodrf;zkdUtwGuf tm;pkae w,fqdkwJhowif;udk 0efMuD;csKyfMum;&w,f?
tJ'gaMumifh 0efMuD;csKyf[ma&Tbdku rdkif(60)avmufa0;wJh ppfudkif;udk
wa,mufvnf;ygvmw,f?
a&Tbkdav,OfysHuGif;udk qkdufNyD;wmeJU wjydKifeuf toifhapmifhaewJh c&kdif0efeJU
c&kdif&J0efwdkUu tifrwef pdwfylNyD; 0efMuD;csKyf&,f 'DtcsdefrSm tmjzpfvkdU
'Dudkvm&wmvJ 'DrSmtajctaeu odyfqdk;aeNyDvdkU 0dkif;ajymMuw,f?
&Sm;udk;&JU pmukd&w,f? olUudk tultnDay;p&m&efukefrSm bmrSr&dSbl;?
tJ'gaMumifh 'DrSmbmrsm; &dSovJvkdU pHkprf;&atmif vmwmbJ?
olUudk tultnDay;bkdU qdkwmawmh xm;ygtHk; 0efMuD;csKyf&,f? 0efMuD;csKyf&JU
vHkNcKHa&;udkawmifrS uRefawmfwkdU 'DrSm ray;Ekdifawmhbl;? tJ'Dawmh
0efMuD;csKyfa&TbdkrSm tMumMuD;raeeJU tckcsufcsif; ab; uif;&mudk xGufoGm;bkdU
uRefawmfwkdU awmif;yefygw,f?
&Sm;udk;udk bmrStultnD ray;Ekdifawmhbl;vm;? eJeJ pOf;pm;MunfhygtHk;?
olqDudk ykdUay;ygqdkNyD; av;ig;&ufavmufu &JcsKyf&Hk;u 0g,mvufpufwvHk;
ydkUvkdufw,f? armfawmfum;vrf;udk &JabmfjzLawGjzwfvkdufwmeJY 'Dpufudk
uRefawmfwkdU ydkUray;Ekdifawmhbl;? 'Dpuf[m 'DrSmbJ &dSao;w,f? [kwfNyD
'Dvkdqdk&if 'Dpufudk uRefawmf av,OfysHeJU oGm;ykdUay;r,f?
0efMuD;csKyfroGm;ygeJU trSeftwkdif;tpD&ifcH&&if rHk&Gm[mtcktcsdfefrSm olykefawG
vufxJusoGm;Ekdifp&mtaMumif; &dSw,f? &Sm;udk;udk &JabmfjzLawG odyfNidK;w,f?
tJ'Dawmh rHk&Gmudk zdwdkufMuvdrfhr,f?
rHk&Gmay:rSm av,OfysH0JNyD; tajctaeudkavhvmr,f? aumif;&ifqif;r,f?
raumif;rqif;bl;? &Sm;udk;qDudkydkUbkdU 0g,mvufpufudk tckcsufcsif;
oGm;,lcsDAsm?
tJ'DrSm csif;ppfAdkvf ar*smZmxef;u 0efMuD;csKyf roGm;ygeJU? face=WinKalaw
a&Tbkd@rSm ae&pfyg? uRefawmf rHk&GmNrdKU ay:rSm 0JNyD;avhvmr,f?
tajctaeaumif;&ifqif;NyD; 0g,mvufpufudkay;r,f? raumif;&ifpufudk
uRefawmfjyef,lcJhr,fvkdU 0ifajymw,f? tm;vHk;u ar*smZmxef;oGm;bdkU
qkdwmudk oabmwlw,f? 'gayrJh 0efMuD;csKyfa&TbdkrSm ae&pfbkdUqdkwmawmh
oabmrwlbl;? a&TbdkrSm tajctaetifrwef qkd;aeygw,fvdkUajymNyD;
tMudrfMudrfawmif;yefMuw,f? 0efMuD;csKyf[m 'DudwfptwGuf wckckvkyfrNyD;cif
&efukefudk rjyefcsifao;bl;? tJ'gaMumifh &efukefudk rjyefbJ
jrpfMuD;em;udkxGufoGm;w,f? 0efMuD;csKyfudk jrpfMuD;em;rSm xm;NyD;
ar*smZmxef;u a&TbdkrSm 0g,mvufpufudk vm,l&w,f? rHk&GmNrdKUay:rSm
av,OfysH av;ig;ywfavmuf0JvdkufwJhtcg &Sm;udk;eJU olU&JtzGJU0ifawG
jynfaxmifpktvHudk udkifNyD; vrf;ay:xGufvmMuw,f?
rHk&GmNrdKU[m csif;wGif;jrpf&JU vuf0Jbuf urf;ay:rSm&dSw,f? vusFmbufurf;udk
([kwfuJh MuKd;pm;ygr,f)
usef;rma&;0efMuD;? twGif;0efeJU nTefMum;a&;0efawGudk awGUwJhtcgrSmvnf;
0efMuD;csKyfu bmjzpfvkdU e,faq;&kHawGudk q&m0efawG rykdUao;ovJvkdU
ar;w,f? q&m0efawGr&dSvdkU 'Dyk*dKvfawGuajzw,f?
(wEdkifiHvHk;twGuf q&m0efawG b,favmufvdkrvJ)
(tckavmavmq,ftwGuf q&m0ef oHk;&mavmufvkdr,f)
(aq;aumvdyfu wESpfrSm q&m0efb,favmufxGufovJ)
(av;q,favmufxGufw,f)
(0efMuD;csKyf[moufjyif;csvkdufw,f)
aq;aumvdyfu q&m0efawG xkwfay;EdkifwJhtxd apmifhraeEdkifbl;? tdEd,eJU
ygupfpwefu q&m0efawGudk csufjcif;oGm;iSm;acs? q&m0efawGr&dSbJ
aq;&kHawG[m a[mif;avmif;MuD;jzpfaewm usufoa&r&dSbl;? q&m0efawGudk
tdEd,eJUygupfpwefu cyfjrefjrefiSm;NyD; e,fawGudk csufjcif;ydkUvkdufyg?
([kwfuJh)
(aq;aumvdyftopfwck aemufxyf zGifhray;Ekdifbl;vm;)
(oufqdkif&myk*dKvfawGeJU wkdifyifNyD; taMumif;jyefyghr,f)
(q,fwef;atmifNyD;&if q&m0efjzpfatmif b,fESpfESpfoif&ovJ)
(7-ESpf)
(rsm;w,f? (5)ESpftxdavQmhcsvdkU r&bl;vm;)
(oufqkd&myk*dKvfawGeJU wkdifyifNyD; taMumif;jyefyghr,f)
aemuf&ufteJi,fMumwJhtcg ref;'av;rSm aq;aumvdyf
wausmif;zGifhEkdifr,fvkdU oufqdkif&mwkdUu taMumif;jyefw,f? (7)ESpfu
(5)ESpftxdavQmhcsbdkU udwfprSmawmh q&m0efMuD;awG
jyif;jyif;xefxefuefUuGufMuw,f? q&m0eftwwfudk ig;ESpfxJoifvmwJh
q&m0efwa,muf[m vlrrmawGudk trsm;MuD; owfypfvdrfhr,fvkdU
tJ'Dq&m0efMuD;awGu taMumif;jyMuw,f? 0efMuD;csKyfOD;Ekvnf; avQmhray;bl;?
'Dudwfpudk jyefNyD;pOf;pm;ygtHk;vkdY q&m0efMuD;awGudk arwm&yfcHw,f?
'kwd,tMudrfrSmawmh q&m0efMuD;awGu
0efMuD;csKyf&JUtvkdudkvdkufavQmwJhtaeeJU (8)wef;? (9)wef;? (10)wef;rSm
olwkdUjyXmef;wJh aq;ynmawGudk tpdk;&uoifMum;ay;bkdU wm0ef,l&if
(7)ESpfu (6)ESpftxd wESpfavQmhay;r,fvkdU tqkdjyKMuw,f? 'Dtqkdudk
0efMuD;csKyfvufcHvdkufw,f? tJ'Daemuf olwdkUajymwJhtwkdif; oifay;wJhtjyif
pmoifausmif;awGrSm q&m0efavmif;uav;awGtwGuf pwkdifyifawG
wkd;ay;vdkufw,f?
aqmufNyD;oGm;w,f?
pmtkyfMuD;twkdif;om vkyfaeMur,fqkd&if tJ'DwESpftwGif;
NyD;oGm;wJhvkyfief;awGudk ig;ESpfavmufvkyf&r,f? ukefusrJhaiGuvnf;
tckukefuswmxuf av;ig;qavmufwkd;NyD; ukefvmr,f?
1953ckESpf bwf*sufvTwfawmfxJrSm b?ma&;0efMuD;[m 'DpDrHudef;&JU
atmifjrifrIudk rSwfwrf;wifwJhtaeeJU 'DpDrHudef;twGuf tpkd;&u 195253ckESpftwGif; aiGodef;aygif; w&mhwq,f xkwfay;cJhw,f? jynfolvlxkxHrS
&&dSwJhaiGtm;eJU ypfpnf;tm;udk aygif;vkduf&if odef;ESpf&mbdk;avmuf
&dSvdrfhr,fvdkU ausnmcJhw,f?
tcef;(27)
1952ckESpf tmZmenfaeUrSm 0efMuD;csKyfOD;Ek[m rdefUcGef;wckajymw,f?
'DrdefUcGef;xJrSm wjcm;tcsufawGtjyif tcsufwcsuf ygvmw,f? tJ'Dtcsufudk
'Dae&mrSm eJeJavmufajymjyyg&ap?
ArmEdkifiHrSm v,fawGtrsm;MuD;&Sdw,f? 'Dv,fawGaMumifh ArmEdkifiH[m
urBmay:rSm qeftrsm;qHk;wifykdUa&mif;cswJhEdkifiH jzpfaew,f? 'Dv,fawGtjyif
tzdk;wefuRef;opfawGxGufwJh opfawmawGvnf; trsm;MuD;&dSw,f?
owfwkwGif;rsKd;pHk&dSw,f? ywfwjrm;wGif;awG&dSw,f? a&eHwGif;awG&dSw,f?
jynfaxmifpkom;awG vlcsrf;om;awGjzpfatmif tbufbufu
ulnDaxmufyHhEkdifwJh {&m0wDjrpfMuD;uvnf; jynfaxmifpkudk
ta&SUeJUtaemufESpfjcrf;cGJNyD;? ajrmufbufu awmifbufudk pD;qif;aew,f?
rdk;av0ovnf; txl;aumif;w,f? vlOD;a&usawmh tifrwef eJw,f?
tJ'gaMumifh uRefawmfjynfaxmifpkxJrSm jynfwGif;ppfrjzpf&bJ
pdwfcsrf;csrf;omomeJU tvkyfvkyfcGifh&r,fqdk&if jynfaxmifpkjrefrmEdkfifiH[m
rdom;pkwkdif;udk tdrfwaqmif? armfawmfum;wpif;? vpOf0ifaiG (800)u
(1000)&atmifvkyfay;EkdifwJhtxd csrf;omwJhEkdifiH jzpfw,fqkdwJhtcsufudk
rdefUcGef;xJrSm OD;EkxnfhajymoGm;w,f?
cyfaemufaemuf owif;pmq&mwcsKdU[m olwkdU&JUowif;awGxJrSm 'DrdefUcGef;udk
az:jywJhtcg rdom;pkwkdif;udk tdrfwtdrf? armfawmfum;wpif;? vpOf0ifaiG
(800)u (1000)txd ay;r,fvkdU OD;Ekuwday;NyD tp&dSwJh
&Dp&macgif;pOfMuD;awGudk wyfay;vkdufMuw,f?
aemifig;ESpfavmufMumwJhtcg 'DtcsufudkwyfNyD; ajym&r,fqdk&if OD;Ek[m
'Dtwkdif;ajymr,frxifbl;? tJ'Dig;ESpftwGif; OD;Ek[m
jynfolydkifvkyfief;awGtay:rSm tMuD;tus,fpdwfysufaewJhtwGuf 'Dtcsufudk
xyfajym&r,fqkd&if 'Dvkdajymvdrfhr,fxifw,f? EkdifiHuawmh tifrwefcsrf;omwJh
tJ'Dvkd ygoGm;rSmpdk;vkdUbJxifyg&JU?
3/ 'Dvkdqkd&if 0efMuD;tzGJU&JU tkyfcsKyfrI vkH;0vGwfuif;NyD;
tcsKyftjcmtmPmykdifwJh jynfolykdif vkyfief;tzJGUawGudk zGJUay;NyD;awmhrS
'DtzGJUawGrSm pD;yGm;a&; aumif;aumif; em;vnfwJh pD;yGm;a&:orm; awGudk
ttkyfcsKyfckdif;ygvm;/ bmjzpfvkdU'DvkdrvkyfovJvkdU ar;p&m &Sdw,f
tajzuawmh wdkwkdygbJ? EkdifiHa&;orm;awG&JU rsufpdxJrSm pD;yGm;a&;orm;awGudk
acgif;ykHjzwf tjrwfMuD;pm;awGvkdUbJjrifaew,f
tJ'gtjyif jrefrmEkdifiHrSm jrefrmawG[m wcgrS tcGifhta&; r&cJhbl;wJhtwGuf
rif;wkef;rif;MuD; vufxufupNyD; OD;EkwkdUtmPm &aewJhtcsdeftxd vuf&Sd
jynfolydkif vkyfief;awG&JU av;ykHwykHavmuf&SdwJh pD;yGm;a&; vkyfief;rsKd;awGudkbJ
&dk;&kd;om;om;eJU atmifatmifjrifjrif tkyfcsKyfcJhbl;wJh jrefrm trIaqmifawG ?
jrefrm refae*smawg ? jrefrm 'g&kdufwmawG? teJtusOf;avmufjzpfjzpf?
ay:cJhzl;w,fqkdwm b,folrSvnf; rMum;zl;bl;/ jrifvJrjrifzl;bll;/
'Dvkdray:cJhzl;wJhtwGufvuf&Sd pD;yGm;a&;orm;awGxJu EkdifiHa&;orm;awG
pdwftcsqkH; t,kHMunfqkH; vlawGudk qGJxkwfNyD; 'Djynfolykdifvkyfief;awG ud
kxkd;tyfonfhwkdifatmif 'DpD;yGm;a&;orm;awG[m jynfolydkifvkyfief;awGudk
teJqkH; q,fESpfavmuf prf;w0g;0g;eJU tkyfcsKyfae&tkH;rSmbJ?
jynfolykdifvkyfief;awGudk urmh pHcsdefrSD vkyfief;awGjzpfvmatmif
tkyfcsKyfbkdUqkdwm[mtmPmykdifawGudk vmbfxkd;NyD;oGif;ukefvkdifpif&atmif
,l&NyD;wJhtcg vkdifpifa&mif;pm;&wJh vkyfief;awGavmufrvG,fbl;/
tmPmykdifawGudk vmbfxkd;NyD; qefaumif;awGudk qefa[mif;awGtjzpf
vdrfxkwf&wJhvkyfief;avmufrvG,fbl;/ 'DvkdrvG,fwJhtwGuf
'dpD;yGm;a&;orm;awG[m pvQif pjcif; jynfolykdifvkyfief;awGudk b,fenf;eJUrQ
pepfwus tkyfcsKyfwwfMutkH;rSm rvG,fbl;/
aemufNyD;awmhvnf olpdwftcsqkH;? t,kHMunfqkH;qkdwJh pD;yG;ma&;orm;wcsKdUudk
jynfolykdifvkyfief;wcskKdUrSm 0efMuD;csKyfOD;Ek[m wm0efay;tyfcJhzl;w,f/
'DvlawxJu oltifrwef txifMuD;wJh vlwcsKdU[m azmufvGJazmufjyef
vkyfoGm;wmudk olukd,fwkdifawGUae&wJhtwGuf 'DpD;yGm;a&;orm;awGudk
aemufxyf pd;yGm;a&; wm0eftyfESif;bkdUqkdwm OD;EktwGuf odyfrvG,fawmhbl;/
tJ'gaMumifh jynfolydkif vkyfief;awGukd pD;yGm;a&;orm;awG&JU vufxJ
0uGufNyD;tyf&r,fqkdwmudk vuf&Sdtajctaet& vkyfbkdUrajymeJU OD;Ek
pOf;pm;vkdUawmif rjzpfbl;/
tckajymcJhwJh tcsuf 3csufaMumifhvnf; OD;Ek[m jynfolykdifpepfudk
tjrpfuaeNyD;awmhvnf; ajymif;ypfcsifw,f/ b,fvkdajymif;ypf&r,fqkdwm
'DvkdpNyD; ajymvkdufw,f?
yefepfMuD;cifAsm; uRefawmfhudk ratmfbl;qdk&if cifAsm;udk uRefawm f pum;wcGef;
avmufajym csifw,f?
bmjzpfvkdUatmf&rSmvJ ajymyg?
aeUwkdif; reuftdyf,mxwMudrf ntdyf,m0ifwMudrf Ak"f'Ho&PH *pmrd
"rHo&PH *pmrd/ oHCHo&PH *pmrdvkdU qkdvkdU qkdcsifw,f? qkdEdkifyghrvm;?
qdkEkdifygw,fvkdUqkdNyD; Ak'Ho&PH *pmrd "rHo&PH *pmrd oHCHo&PH *pmrdvkdU
OD;Ekudk yefepfMuD;u acgufqkdjyw,f?
tdEd,udk aemufwacguf tvnfvm&if tdyf,macgif;&if;rSm xm;NyD;
yefepfMuD;udk udk;uG,fbkdUtwGuf nmPfawmfao;ao; ausmufqif;wk
(odkUr[kwf) aMu;qif;wkwql yifhvmr,fvkdU pdwful;NyD; OD;Ek&efukefudk
jyefvmw,f? aemufwvausmfausmf avmufMumwJhtcg rwfv(2)&ufaeUrSm
0efMuD;csKyf OD;Ek[m tmPmodrf;cH&w,f? axmifwaxmifxJrSm tcsKyfcHae&&if;
waeUusawmh axmift&m&dSwOD; OD;EkqDudkvmNyD; yefepfae&l;
tedpa&mufoGm;NyDvkdU Mum;w,f? om;trdom;tz jzpfjzpf
nDtudkarmifESrjzpfjzpf vifeJUr,m; jzpfjzpf oli,fcsif;rdwfaqGjzpfjzpf
wOD;eJUwOD; cspfcifMuwJholawG[m waeUaomtcg uGJMu&rSm "rwmbJ
&SifuGJaomfvnf;aumif;? aouGJaomfvnf;aumif; uGJ&r,fvkdU pOf;pm;7if;
cspfcifaygif;oif; qufqHjcif;um; auGuGif;aemufqHk;&dSacs\ qkdwJh oHa0*
oHaygufuav;udk tusOf;om; OD;Ek[m tMudrfaygif;rsm;pGm wa,mufwnf;
&Gwfqkdaew,f?
w&kwfjynf
(u)
w&kwf uGefjrLepfawG[m 1949ckESpftwGif;rSm w&kwfjynfrMud; wckvkH;udk
odr;f,lEkdifcJhw,f/ tJ'dtcsdefupNyD; w&kwfjynfeJU tar&duef jynfaxmifpkwkdU&JU
y#dyufc [m waeUwjcm; ykdrjdkyif;xefvmwJht wGuf 'DEkdifiHMuD; ESpfEkdifiH[m
ppfjzpfawmhrvm; qkdNyD; wubmvkH; &ifwrreJU apmihfMunfhaeMu&w,f/
OD;Ek[m ubmolubmom; wOD;jzpfwJhtwGuf tckajymovkd
apmifhMunfhaewJholawG&JU xJrSm wOD; tjzpfeJU {uefrkcs ygrSmygbJ/ 'gayrJU
wjcm;ubmolubmom;tawmfrsm;rsm;xuf ykdNyd; &ifwrr jzpfp7m taMumif;
wck OD;EkrSm&Sdaew,f/ 'DtaMumif;udk 'Dae&mrSm enf;enf;avmufajymyg&ap?
OD;Ek[m 'kwd,ubmppfMuD;twGif;u 1940 jynhfESp f'DZifbmvxJrSm
apwemaumif;tzGJU0if ( Goodwill mission ) wOD;tjzpfeJU w&kwfjynf
trsm;MuD;ulnDEkdifvdrfhr,fvkdU MuifMuifememajymygw,f/
OuXMuD; armfqDu tjyef 0efMuD;csKy fcsKtifvkdif; &JU tdrfrSm npmpm;&w,f/
yDuif;rSm tdrfaumif; tdrfMuD;tdrfus,faw Gtrsm;MuD; &Sdw,f/
'gayrJh0efMuD;csKyfcsKtif;vkdif;[m tifrwef csKd;NcHNyD; w&kwf {u&mZf bk&if &JU
eef;awmf0if;MuD;twGif;u tdrfuav;wvkH;rSm aew,f/ w&kwf{u&mZf
vufxufwkef;uqkd &if tJ'dtdrfuav;rSm &Sifbk&if&JU pm;awmfuJ 'grS
r[kwf&if tJ'D pm;awmfuJeJU tqihftwef;wlwJh yk*kdvfrsKd; aeoGm;ykHay:w,f/
taemufEkdifiHowif;pmq&m wOD;u 0if'grD,m0if;twGif;u 0efMuD;csKyfOD;Ek&JU
tdrf[m aumifqm*sife&,f qkdwJh oHrSL;av; aewJhtdrfxuf
trsm;MuD;nHhzsif;w,f vkdU ysuf&,f jyKcH&wmudk OD;Ek[m trsm;MuD;
*kPf,lcJhbl;w,f/ 0efMuD;csKy fcsKtifvkdif;&UJ tdrfudk jrif&awmhrS
olNcdK;NcHw,fqdkwm 0e0efMuD;csKyfcsKtifvkdif; tdyfaeoavmufbJ
&Sdao;w,fqkdwm olod&w,f/ 0efMuD;csKyfcsKtifvkdif;&JU ZeD;[m
tJ'dtcsdefwkef;u taMuma&m*g jzpfaew,f? tJ'gaMumifhOD;Ek wkdUeJUtwl
npmrpm;Ekdifbl;/ olUtcef;xJu csdcsdeJUeJ eJU xGufvmNyD; OD;EkeJU a':jr&Dudk
EIwfquf&kHbJ qufEkdifw,f/
(C )
w&kwfjynfudk OD;Eka&mufwJhtcsdefrSm w&kwfjynfolvlxkMuD; w&yfvkH;[m
tar&dueftpkd;&udk txl;pdwfemaeMuw,f/ tar&duef tpdk;&udk tJ'dvkd
pdwfememeJU txl;tkH<uNyD; tar&duefqefUusifa&;qef' jyyGJawGudk w&kwf awG
cece vkyfaeMuw,f/ w&kwfawGrSm vlodyfrsm;w,f r[kwfvm;/ tJ'Dawmh
yDuif;NrdKU&JU &yfuGufawGtm;vkH;u vlxkawG[m w7yfuGufNyD; w&yfuGuf
olUtcsdefeJU ol xGufxGufNyD; qef'jyaevkdufMuwm[m waeUvkH; rqkH;awmhbl;/
OD;EkwkdUtjyifxGufwkdif; tar&duef qefUusifa&; qef'jyyGJawGudk waeUvkH;
tcsdefra&G;awGUae&w,f/ {nhfa*[mrSm xkdifae&ifvnf; tar&duef
qefUusifa&; a<u;aMumfoHawGudk w&kwfawG toHukef [pfaewm tcsdefra&G;
Mum;ae&w,f/
w&kwfjynfolvlxkuvnf; tckvkd jzpfae&wJhtxJ OD;Ekudk,fwkdifuvnf;
armf?vL? acsmif tp&SdwJHh w&kwfacgif;aqmifawGeJU 7if;&if;ESD;ESD;rjzpfao;bl;/
odcgpbJ&Sdao;w,f/ tJ'dvkdtcsdefrsKd;rSm wjcm;{nhfonfawmfawGomqkd&if
yDuif;NrKdUtvnfacgif w&kwf tpkd;&tzGJUESihf w&kwf acgif;aqmifMuD;I,fawG
a&SUrSm w&kwftar&duef cspfMunfa&;taMumif;ajymr,f rxifbl;/ tJ'dtcsdef
tJ'Dae&mrskKd;rSm 'DvkdrdefUcGef;rsKd;udk {uef pOf;pm;rdrSmbJ? OD;Ek uawmh
tifrwefnhHwJhvl 'Dvkd pOf;pm;EkdifwJhnmPf olUrSm r&Sdbl;/ 'drdefUcGef;udk
odyftm;usp&mBuD;ygbJ/
tJ'Dvdkqdk&if tESpfav;q,fausmftwGif; tBudrfaygif; ESpf&mxufreJ
atmfaigufcJh&wJh taMumif;awG[m b,favmuf BuD;us,fwJhtaMumif;awGvJ/
rSwfrdorQxJu enf;enf;avmuf jyefajym&tHk;r,f/
tdrfaxmifuspwkef;u udkEk[m reufuwnf;u xGufoGm;wm
aeYvnf(2)em&DavmufrS jyefvmw,f/ tJ'Dtcsdefxd rjr&D[m aeYvnfpm
rpm;&ao;bl;/ udkEkudk apmifhaew,f/ udkEku tcsdefeJYpm;yg/ olYudk rapmifheJY/
tqmvGefoGm;&if a&m*gjzpfwwfw,fvdkY rjr&Dudk ajymw,f/ 'gayrJh
aemufwBudrfrSmvnf; rjr&D[m 'DvdkyJ apmifhaew,f/ wwd,tBudrfusawmh
udkEk xaigufwmygbJ/
udkEk[m pmGufpmwrf;awGudk rjr&DqDrSm tyfxm;avhSdw,f/
olvdkcsifvdkY jyefawmif;wJhtcg wcsdKUpm&GufawG[m aysmufaew,f/
pdwfaumif;aewJh tcgawmh ta&;BuD;wJh pm&GufjzpfayrJh aysmufoGm;wJhtwGuf
udkEk bmrSrjzpfbl;/ 'gayrJh pdwftcefYroifhwJhtcg ta&;rBuD;wJh
pm&Gufuav;udk awmif;r&wmeJYvnf; xaigufypfvdkufwmbJ/
wcgwcg vlwcsdKU udkEkqDudk vmwwfw,f/ tJ'DvlawGu udkEkudk
udpwckck ajymwJhtcg udkEk[m odyfoabmusoGm;w,f/ tJ'DvlawG
jyefoGm;wJhtcg 'Dvlawg ajymoGm;wm odyfaumif;wJh taMumif; udkEku rjr&Dudk
0rf;om;tm;& azmufonfcsw,f/ tJ'Dtcg rjr&Du udkudkEk 'DvlawGudk odwm
b,favmufMumNyDvJvdkY ar;w,f/ rMum;ao;ygbl;/ tckrS odwmyJvdkY
udkEkuajzw,f/ tckrS odwmyJvdkY udkEkuajzw,f/ tJ'Dtcg rjr&Du udkudkEk[m
wzufom;udk odyf,HkvG,fw,f/ csifhcsdefNyD;rS ,HkygvdkY r,m;taeeJY owday;&if
olYudk ,HkvG,fw,fvdkY ajym&rvm;qdkNyD; udkEku xaigufwmbJ/
udkEk[m wa,mufa,mufu tifrwefpGrf;w,f qdkNyD; aq;enf;wck
ay;vm&if tJ'Daq;udk csufcsif;azmfwmyJ/ tJ'Daemuf oludk,fwdkifvnf;
pm;Munfhw,f/ olrsm;udkvnf; tpm;cdkif;w,f/ tprSawmh rjr&D[m
bmrSrajymbl;/ MunfhaewmyJ/ waeYrSm udkEkazmfxm;wJh aq;wckudk rdwfaqG
trsdK;orD;wa,mufu EdIufpm;vdkufw,f/ 'Daq;[m wcgpm;&if a&G;aphavmuf
pm;&w,f/ 'gudkrodwJhtwGuf tJ'D trsdK;orD;[m uGrf;oD;wjcrf;pmavmuf
pm;vdkufrdw,f/ rMumcif wudk,fvHk; ylvmNyD; tawmfzsm;oGm;w,f/ tJ'Dtcg
rjr&Du udkudkEk[m aq;taMumif;udkvJ em;vnfwmr[kwfbl;/ tJ'Dawmh
aq;awGazmfNyD; vlawGudk avQmufauR;ae&if vlawGudk avQmufowfaeovdk
jzpfvdrfhr,fvdkY udkEkudk owday;w,f/ ol apwemaumif;eJY vkyfwJhtvkyfudk
vlawGavQmufowfwJh tvkyfvdkY ajym&rvm;qdkNyD; udkEk[m xaigufwmbJ/
om"kac:&jcif;
xdknwGifrS uREkfyfonf rnfonfhenf;ESifhrQ jyef r&Edkifawmhonfh tcGifhta&;
qkH;&IH;rIudkvIdufvSJpGm ESajrmrdygawmhonf/ okdUaomf aumvdyfausmif;
raeEdkifjcif;rSm uREkfyf\tjypfr[kwf? twdwfuH\ nHUzsif;rIjzpfonf[k
qkH;jzwfvkdufojzifh 0rf;enf;avmufatmif r&Sdyg/ twdwfuHudkcsNyD;
0rf;enf;jcif;onf uREkfyf\0goemr[kwfyg/ xdkUaMumifhvnf; uREkfyfonf
tjcm;vlrsm;xufvlvm;ajrmufuwnf;u pdwfqif;&JrI enf;cJUygonf/
awG;NyD;aqG;jcif;[l tvGefenf;jcif;udkqdkvdkyg onf/ xdkpOfu uRekfyfonf
'kwd,tdrfaxmifESifh om;uav;wa,muf &cJUNyDjzpf&m?
ESrwa,muftaMumif;
ae&m uRekfyf\arG;aygufazmfrsm; taMumif;udk nSyf azmfjy&ayOD; rnf/
armifESr &Spfa,mufarG;onfhteuf ig;a,mufrSm i,fpOfuyif aoqkH;Mu
nDESifhwlrsm;
uREkfyf\ESratmufwGif nDwa,muf&Sdao;\/ nDrSmrl uREkfyftdrfaxmifjyKaom
tcsdefwGifrdbrsm;ESifhraeyJ uREkfyfESifhtwl vdkufae&m xdkpOfu
uREkfyfwkdUnDtpfudkESpfa,mufcifrifMuykHrSm rnfonfh nDtpfudkESifhrQ rwlykHudk
rdbESpfyg;wkdUu 0rf;omtm;&ESifh wajymajym&Sd&SmMu \/ uREkfyfonf
nDuav;tm; ausmif;xm;ay;&ef wm0ef,laomfvnf;
(okH;wef;rQoma&mufonf/) uRekfyfawmvdkufpma&;jzpfpOfu wa,mufESifh
wa,muf rcGJcsifMuonfESifh uREkfyfwkdUe,fvSnfh&modkU p&dwftukefcHNyD;
ac:oGm;avh&Sd\/ xdkUaemuf ol&d,wdkufokdU uRekfyfa&mufaomtcgwGifvnf;
uREkfyfESifhyif twlaexdkifvsuf&Sd&m t*Fvdyfpmudk uRekfyfyifoifay;
zwfoifhzwfxdkufaom t*FvdyfpmtkyfrsKd;udk zwfapjcif;tm;jzifh t*Fvdyfvdk
ta&;tom;wGif uRekfyfudk rrSDaomfvnf; ajyma&;qdkp&Sdjcif;rl uREkfyfxufyif
omygao;onf/
nDawmfarmifum; uRekfyfuJUokdUrQ wuokdvf0ifwef; ratmifaomfvnf;
]OD;acgif;vQLd;}jcif;r&Sd? wuodkvfrsm; ae&bl;vQif aMumifudk
]tawmifwyf}ay;ouJUokdU jzpfoGm;vdrfhrnfxif\/ ESru arG;cJUonfh
wlwa,mufrSmvnf; nDawmfarmifuJUokdUyif ]OD;acgif;axmif}
olwa,mufjzpfav&m rEav;NrdKUwGif vQrf;vQrf;awmufqdkavmufonfh
tajctaersKd;odkU a&mufcJU\/ (&mxl;udkqdkvdkjcif;r[kwf? ]wGifus,f}jcif;udk
qdkvdkjcif;jzpfonf/) olwkdUESpfa,mufonf wuodkvfteD;okdUyif ra&mufcJUMu
a&mufzkdUvnf;rvdk[l olwkdUudk,folwdkU (rsufpduef;wapraMumuf)
xifaumif;xifMuayrnf/ okdU&mwGif uRekfyf\rsufpdum;
wuodkvfausmif;om;\ pdwf"mwfESifh [efyeftrlt&m rsKd;
(Poise)jznfhpGufay;vkduf&vQif trsm;BuD;wufzdkU &Sdao;onf[k
jrifrdygonf/ if;nDrSm uREkfyf\wOD;wnf;usef&Sdaom
arG;aygufazmfjzpfygawmhonf/ nDuarG;onfh wlwa,mufrSm
uREkfyfESifhpdwfoabmxm;cyfqifqif&Sdonfqdkum olUtazu
auseyfykHr&aomfvnf; wuodkvf av;ESpfaecJUbl;onfhtwGufaMumifh
uREkfyfxufomaomtcsuftvufrsm;&Sdjcif;udk uREkfyfjrifEdkifygonf/
pdwfavvGifhjcif;
uREkfyf\rSwfwrf;udk tcsdefumvtm;jzifh a&SUodkUausmfvTm;jcif;?
tawG;tac:rsm;udkazmfjyjcif; tjzpftysuftaetm;jzifh eHab;okdUacsmfxGufjcif;
ponfwkdUudk ae&mwGif &yfwefU 1914ckESpfodkU jyefqif;um
qufvufazmfjyygawmhrnf/ xdktcsdefwGif uREkfyfonf
v,f,mpdkufysKd;a&;bufqdkif&m'k0efBuD;\ awmvkdufpma&;tjzpfESifh
trIxrf;vsuf&Sd&m 0efBuD;u pdkufqyfonfh ta<u;rSmvnf; ausvkeD;ygNyD/
(w&mausmfavmuf usefawmhonfxif\/) txufydkif;wGif
t&dyft>rufazmfjycJUbl;onfhtwkdif; (uREkfyf\Zmwmt&) tvkyftudkifajymif;
vJzdkU tcsdefqdkufa&mufvmonfh vuPm&Sd\/ e,fvSnfh&aomtvkyfudk
]tDwDwD}jzpfvmonfhtjyif ZeD;onf (yxrtdrfaxmif)ESifhvnf;wusuf
usufjzpfpjyKvm\/ olqdk;onfigqdk;onf[k ra0zefvdkawmhyg/ okdUaomf
uREkfyf\avvGifhcsifaomtjypfu rsm;vdrfhrnf[k 0efcHzdkU toifh&Sdygonf/
aemufqkH; ZeD;onfu if;\zcif&Sdonfha&eHacsmif;NrdKUokdU orD;uav;ESifh
tvnftywfoGm;csifonf[k ajym&mwGif uREkfyfu0rf;ajrmufpGmcGifhjyKvdkuf
av\/ xdktcsdefwGif uREkfyfrSm b0ifjrifha&m*g aysmufcJUNyDjzpfaomfvnf;
pdwfonftaMumif;rJUavvGifhvsuf&Sd\/ pHa'0Dum; xdkpOfu&Sdygao;onf/
okdUaomf olUudkowd&r[kwf? rnfolUtm;rQvnf; ydk;yef;csifaompdwfrsKd;
ay:vmonfr[kwf? tdrfraecsifyJ tvum;vnfywfaecsif\/
e,fokdUrxGuf&aom&ufrsm;wGif &kH;okdUtvkyfoGm; 0wfaus0wfukefvkyfcJU
NyD;aemuf &kH;rSjyefvmaomtcg oli,fcsif;rsm;\tdrfwGif wnxdkwn
tdyfavh&Sd\/ wcgw&HwGif bdvd,ufckH rkd;vif;jcif;rsm;vnf;ygao;\/
rdbrsm;rlum; 0ufvufodkUa&mufoGm;MujyefavNyD/ wcgw&HwGiftdrfaxmif
usvsuf&SdNyDjzpfaom ESr\tdrf wnwavtdyf\/ xdk&ufrsm;wGif uRekfyfonf
yJUwufrygaomavSuJUodkU yifv,fxJwGif vIdif;avykwfcwfwdkif; arsmcsif&mokdU
arsmygvsuf&Sd\/ avmu uREkfyftzdkU rnfonfh&nf&G,fcsufrQ r&Sd?
&yfwefUpOf;pm;jcif;vnf;r&Sd? vkyfcsif&mvkyf jzpfcsif&mjzpfaeawmh\/
okdUqdkaomfvnf; qkd;qdk;&Gm;&Gm; tvkyfrsKd;um; ryg/ pmzwfcsifvQif