Barilga Tusul

Óäèðäëàãà òºñºë
“Document” áàã
Òºñëèéí àãóóëãà
Íýã. Òºñëèéí òàíèëöóóëãà
1.1Òºñëèéí ¿íäýñëýë
1.1.1 2005 îíû ñòàòèêèéí ìýäýýëýë
1.1.2 Õºäºº îðîí íóòãèéí øèëæèëò õºäºëãººí
1.2Òºñëèéí òàíèëöóóëãà
1.3Òºñëèéí çîðèëãî
Õî¸ð. Ìàðêåòèíãèéí õýñýã

2.1 Çàõ çýýëèéí õýðýãöýý
2.2 Áèçíåñèéí îð÷èí
2.3 ªâºðìºö øèíæ äàâóó òàë
2.4 Öààøèä ºñºæ õºãæèõ áîëîìæ
2.5 íàêðî îð÷èíû ñóäàëãàà
2.5.1 Ýäèéí çàñãèéí îð÷èí
2.5.2 Óëñ òºð, õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷èí
2.5.3 Õ¿í àì ç¿éí îð÷èí
2.5.4 Íèéãýì ñî¸ëûí îð÷èí
2.5.5 Ýêîëîãèéí îð÷èí
2.5.6 Òåõíîëîãèéí îð÷èí
2.6 íèêðî îð÷èíû ñóäàëãàà
2.6.1 Õýðýãëýã÷èéí ñóäàëãàà
2.6.2 ªðñºëäºã÷èéí ñóäàëãàà
2.6.3 Õàðèëöàã÷ áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí ñóäàëãàà
2.6.4 Çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà
2.6.4.1 Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ
2.7 4Ð-èéí ñóäàëãàà
2.7.1 ¯íèéí ñóäàëãàà
2.7.2 éäýâõæ¿¿ëýëò
2.7.3 Õóâààðëàëò
2.7.4 Á¿òýýãäýõ¿¿í
2.8 Áîðëóóëàëòûí ñòðàòåãè
1
2.8.1 Çàõ çýýëèéã ýçëýõ ¿å øàò

2.8.2 íàðêåòèíãèéí íèéò çàðäàë
2.9 Çàõ çýýëèéí îð÷èíû SWOT øèíæèëãýý
2.10 íàðêåòèíãèéí çîðèëãî çîðèëòóóä
2.11 Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç
Ãóðàâ. ¯éëäâýðëýëèéí õýñýã

3.1 Òåõíèê ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýë
3.2 Áàéðøèë
3.3 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîäîðõîéëîëò
3.3.1 Íàéðëàãà
3.3.2 ¯íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
3.4 Ò¿¿õèé ýäèéí òàòàí àâàëò
3.4.1 Òîîöîî
3.5 Òåõíîëîãèéí á¿ä¿¿â÷
3.5.1 Òåõíîëîãèéí ñõåì
3.5.2 Òîíîã òºõººðºìæèéí òàíèëöóóëãà
3.5.3 Òóñëàõ òîíîã òºõººðºìæ
3.6 Õ¿÷èí ÷àäëûí òºëºâëºëò
3.6.1 Òºñëèéí õ¿÷èí ÷àäàë
3.6.2 ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàëûí àøèãëàëò
3.6.3 Á¿òýýãäýõ¿¿í íèéë¿¿ëýëòèéí òºëºâëºëò
3.7 Àæèëëàõ õ¿÷íèé òºëºâëºëò
3.8 Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëò
3.9 ¯éëäâýðëýëèéí òºëºâëºëò
Äºðºâ. Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýñýã

4.1 Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö
4.2 Ýðõýì çîðèëîãî, ¿éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèóä
4.2.1 Ýðõýì çîðèëãî
4.2.2 ¯éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèóä
4.2.3 íåíåæìåíòèéí áîäëîãî
2
4.3 Àæ àõóé ýðõëýõ õýëáýð
Òàâ. Õ¿íèé íººöèéí õýñýã

5.1 Õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýý òºëºâëºëò, á¿ðä¿¿ëýëò
5.1.1 Õ¿íèé íººöèéí òºëºâëºãºº:
5.1.2 Õýðýãöýý
5.1.3 Õ¿íèé íººöèéí á¿ðä¿¿ëýëò:
5.1.4 Àæèëëàõ õ¿÷íèé òºëºâëºëò:
5.2 Àæèë ã¿éöýòãýã÷èéã ¿íýëýõ ñèñòåì
5.3 Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî
5.4 Õ¿íèé íººöèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº
5.5 Àæëûí øèíæèëãýý, àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò
5.5.1 Àæèë àëáàí òóøààëûí øèíæèëãýý
5.5.2 Àæèëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò
5.6 Õ¿íèé íººöèéí ñóðãàëò õºãæèë
5.6.1 Ñóðãàëò áà õºãæèë
5.6.2 Öàëèí õºëñ, øàãíàë , óðàìøóóëàë
5.7 Õºäºëìºðèéí õºëñíèé æóðàì
Çóðãàà. Ñàíõ¿¿ãèéí õýñýã

6.1 Ñàíõ¿¿ãèéí õýëòýñèéí çîðèëãî
6.2 ¯¿ñãýí áàéãóóëàõ õóðëûí ïðîòîêîë
6.3 Øààðäëàãàòàé õºðºíãº áýëòãýõ àñóóäàë
6.4 Êîìïàíèéã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ àñóóäëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
6.5 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí òîíîã òºõººðºìæ áýëòãýõ
6.6 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí õºðºíãº, êàïèòàë áýëòãýõ
6.7 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí àæèëëàõ áîëîâñîí õ¿÷íèé öàëèí, õºëñèéã
áýëòãýõ
6.8 Ýõëýëòèéí áàëàíñ.
3
6.9 Áàéãóóëëàãûí îðëîãî çàðëàãûí òºëºâëºãºº / 4 æèëýýð
Íýã. ÒªÑËÈÉÍ ¯ÍÄÝÑËÝË

Áèäíèé õèéæ áàéãàà ýíý òºñºë “Õàí-Óóë ä¿¿ðãèéí íèñýõ ÿàðàìãûí
äýíæèä áàðèãäàõ ãýæ áàéãàà áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýðèéí òºñºë þì.
1.1 Óëñ îðîí õºãæèõèéí õýðýýð àìæèðãààíû ò¿âøèí ñàéæèð÷ õ¿ì¿¿ñèéí
õýðýãöýý óëàì á¿ð íýìýãäýæ áàéíà. 2005 îíû áàéäëààð äóíäàæ öàëèí 101.2
ìÿíãàí òºãðºã áàéãàà íü 2002 îíûõîîñ 42.1 õóâü, 2003 îíûõîîñ 24.1 õóâü,
2004 îíûõîîñ 8.7 õóâèàð òóñ òóñ ºññºí áàéíà. Õýðýãëýã÷èä òîõèëîã îðîí
ñóóö áîëîí áºõ áàò ,ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà õàíãàñàí áàéðàíä àìüäðàõ
õ¿ñýë ñîíèðõîëòîé áîëñîí. Ãýâ÷ ìàíàé îðíû õóâüä ¿éë àæèëëàãààãàà
ÿâóóëæ áàéãàà Áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóä íü õýðýãëýã÷äèéí
õýðýãöýý øààðäëàãûã á¿ðýí ä¿¿ðýí õàíãàñàí ìàòåðèàëààð îðîí ñóóöûã
áàðüæ ÷àäàõã¿é áàéíà. Ýíý íü òóñ áàðèëãà óãñàðàëòûí êîìïàíèóäàä
íèéë¿¿ëæ áàéãàà áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýð¿¿ä íü ÷àíàðûí áîëîí
øààðäëàãàòàé òîî õýìæýýãýýð á¿òýýãäýõ¿¿íýý íèéë¿¿ëæ ÷àäàõã¿é
áàéãààòàé õîëáîîòîé. íàíàé óëñàä àëáàí ¸ñîîð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ
áóé 7 õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýëèéí êîìïàíè áàéíà. Ýäãýýð êîìïèàíóóä íü ºñºí
íýìýãäýæ áóé çàõ çýýëèéí õýðýãöýýã á¿ðýí õàíãàæ ÷àäàõã¿é, ñóë
÷ºëººòºé çàõ çýýëèéí îðîí çàé áàéãààã ãýæ ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð
õýðýãëýã÷äèéí õýðýãöýý øààðäëàãàä á¿ðýí íèéöñýí äýëõèéí ò¿âøèíä
õ¿ðñýí áàðèëãûí ìàòåðèàë áîëîõ “ÕªÍÃªÍ ÁÅÒÎÍ”-ûã ¿éëäâýðëýõ êîìïàíè
áàéãóóëàõààð ¿èéäâýðëýñýí þì.
1.1.1 2005 îíû áàéäëààð íèéò 179.1 òýðáóì òºãðºãèéí áàðèëãà óãñðàëò,
èõ çàñâàðûí àæèë ã¿éöýòãýñíèé 82.1 õóâü áóþó 147.1 òýðáóì òºãðºãèéí
àæëûã äîòîîäûí áàðèëãûí áàéãóóëëàãóóä, 17.9 õóâü áóþó 32.0 òýðáóì
òºãðºãèéí àæëûã ãàäààäûí áàðèëãûí áàéãóóëëàãóóä ã¿éöýòãýñýí áàéíà.
4
Íèéò áàðèëãà óãñðàëò, èõ çàñâàðûí àæèë 2004 îíûõîîñ 2.8 õóâü áóþó 4.9
òýðáóì òºãðºãººð íýìýãäýâ. 2005 îíä íèéò áàðèëãûí áàéãóóëëàãóóä 101.2
òýðáóì òºãðºãèéí ¿íäñýí ôîíä á¿õèé îðîí ñóóö, ¿éëäâýð ¿éë÷èëãýýíèé
áàðèëãà îáúåêòûã àøèãëàëòàíä îðóóëñàí íü 2004 îíûõîîñ 14.2 õóâü áóþó
12.6 òýðáóì òºãðºãººð íýìýãäæýý. Áàðèëãûí ñàëáàð ºñºí íýìýãäýæ áàéãàà
íýã ¿ç¿¿ëýëò íü òýðõ¿¿ ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà àæèë÷ûí òîî 2001 îíä
20.4 ìÿíãà áàéñíàà 2005 îíä 48.9 ìÿíãà áîëòëîî æèãä òîãòìîë ºññºí áàéíà. íºí
áàðèëãûí ñàëáàðò àæëèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí æèëèéí äóíäàæ öàëèí
2001 îí 73.7 ìÿíãàí òºãðºã áàéñíàà 2005 îíä 110.9 ìÿíãàí òºãðºã áîëæ ºññºí
áàéíà. / 2005 îíû ñòàñòèêèéí ìýäýýëýë /
Ýíý á¿ãäýýñ õàðàõàä áàðèëãûí ñàëáàð èõ ýð÷èìòýé õºãæèæ áàéãààã

õàðóóëæ áàéíà. Áàðèëãûí ñàëáàð õºãæèõèéí õýðýýð áèäíèé õýðýãöýý
øààðäëàãà èõñýæ, áèäíèé õóâüä ÷ çàõ çýýëèéí òààòàé íºõöºë áîëîìæ áèé
áîëíî.
1.1.2 Õîòðóó øèëæèõ øèëæèëò õºäºëãººí ñ¿¿ëèéí 10 æèëä ýðñ
íýìýãäñýíýýð îðîí ñóóöíû ýðýëò èõñýæ áàéíà. Óëñûí õýìæýýãýýð 2005 îíû
áàéäëààð 611.0 ìÿíãàí ºðõ áàéãààãèéí 58.5 õóâü íü õîòîä, 41.5 õóâü íü
õºäººä áàéãàà áºãººä óëñûí äóíäàæààð íýã ºðõºä 4.2 õ¿í íîãäîæ áàéíà.
Ñòàòèñòèêèéí ìýäýýãýýð ìîíãîë óëñûí îðøèí ñóóã÷èäûí 10% îð÷èì íü îðîí
ñóóöàíä àìüäàðäàã ãýñýí õýäèé÷ ýíý áîäèò áàéäëûã õàðóóëæ ÷àäàõã¿é
áàéíà. Ýäãýýð íü ãîë÷ëîí äýýä ò¿âøèíèé íèéãìèéí á¿ëãèéõýí áàéäàã. ¯¿íèé
ýñðýãýýð áàãà ¿óíä îðëîãîòîé õ¿ì¿¿ñèéí õóâüä îðîí ñóóöíû ýðýëò äýýð
äóðüäñàí á¿ëãèéã áîäâîë ºíäºð áàéíà. Äýýðõ áàðèìòóóäààñ ¿çýõýä îðîí
ñóóöàíä àìüäðàõ õ¿ì¿¿ñèéí ýðýëò õýðýãöýý ºíäºð áàéãààã õàðóóëæ
áàéíà. ééìä áèäíèé ¿éëäâýðëýõ ãýæ áóé “Õºíãºí áåòîí”-íû ¿éëäâýð ýðýëò
õýðýãöýý ºíäºðòýé áàéíà
Òºð, çàñãèéí ãàçðààñ ºðõ á¿ðèéã îðîí ñóóöæóóëàõ õºòºëáºð¿¿äèéã
õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà .¯¿íèé íýã íü “40 ìÿíãàí àéëûí îðîí ñóóö õºòºëáºð” þì.
Îð÷èí ¿åä áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóä ºðãºæèõèéí õýðýýð àæèëëûí áàéð,
àëáàí êîíòîðîî øèíæëýæ òîìðóóëæ ºðãºòãºõ ò¿¿ãýýðýý ÷ ºðñºëäºõ õàíäëàãà
5
áè áîëñîí. Ýíý íü òóõàéí êîìïàíè í¿¿ð öàðàéã èëòãýõ íýãýí ¿ç¿¿ëýëò áîëæ
áàéãàà ó÷èð áàðèëãûí ÷àíàð ºíãº ¿çýìæ ñàéæðèõ áîëñîí. ×àíàðûã
ýðõìýëñýí ìàíàé ¿éëäâýðëýëèéí õóâüä ýíý íü áàñ íýãýí äàâóó òàë áîëæ
áàéíà.
1.2 Òºñëèéí òîâ÷ òàíèëöóóëãà

/Õ¿ñíýãò 1/
Òºñëèéí íýð:
Õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýë
Òåõíèê ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýëèéã òîäîðõîéëîí îëîí óëñûí
Òºñëèéí çîðèëãî: ñòàíäàðò øààðäëàãàä íèéöñýí áàéãàëü îð÷èíä õîð íºëººã¿é,
÷àíàðòàé, õÿìä õºíãºí áåòîíûã çàõ çýýëä ãàðãàõ
Òºñëèéí õàìðàõ
õóãàöàà: 2008-2013 îí
Òºñëèéí õàìðàõ
õ¿ðýý: Õîò ñóóðèí ãàçðóóäûí áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïèàíèóä
Áàðèëãûí ñàëáàðûí çàõ çýýëä õºíãºí áåòîíûã òàíèóëàí,

Òºñëèéí ¿ð ä¿í:
óëìààð ¿íäñýí ò¿¿õèé áîëãîõ
Òºñëèéí Ã. Áîëä-Ýðäýíý / Åðºíõèé ìåíåæåð /
ã¿éöýòãýã÷: Î. Áàò-Óíäðàõ / íàðêåòèíãèéí ìåíåæåð /
í.Ýíõáîëä / ¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæåð /
6
Ý. Ï¿ðýâëõàì / Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð /

Á. Íóðáåê / Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð /
Õî¸ð. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÕÝÑÝÃ
2.1 Çàõ çýýëèéí õýðýãöýý / ¯íäñýí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä /

Óëààíáààòàð õîòûí õýìæýýíä ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéãàà
áàðèëãûí ìàòåðèàë ¿éëäâýðëýã÷ êîìïàíèóä áîëîí ãàäíààñ îðæ áóé
á¿òýýãäýõ¿¿í íü çàõèàëàã÷ áàéãóóëëàãóóäûí õýðýãöýý øààðäëàãàä
òºäèéëºí íèéöýõã¿é áàéíà. ¿¿íèé íýã èëðýëíý îð÷èí ¿åèéí áàðèëëãûí ÷óõàë
ìàòåðèàë áîëîõ ÷àíàðòàé õºíãºí áåòîíîîð õàíãàæ ÷àäàõã¿é áàéíà. ééìýýñ
áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóä ÷àíàðòàé øèíýëýã, äýëõèéí æèøèãò õ¿ðñýí
áàðèëãûí ìàòåðèàëûã ýðýëõèéëæ áàéíà. Õýäèéãýýð ÎÕÓ-ààñ áîëîí áóñàä
îðíîîñ îðæ èðæ áàéãàà õºíãºí áåòîí íü ìàíàé óëñûí áàðèëãûí ¿éëäâýð¿¿ä áîëîí
Õÿòàä óëñààñ îðæ èðæ áàéãàà õºíãºí áåòîíîîñ èë¿¿ áîëîâ÷ ýöñèéí, çàâñðûí
õýðýãëýã÷äèéíõýý õ¿ñýë øààðäëàãàä íèéöñýí õºíãºí áåòîíûã òýð á¿ð
õàíãàæ ÷àäàõã¿é áàéíà. Õàíãàæ ÷àäàõã¿éí ó÷èð íü õîë ãàçðààñ
òýýâýðëýõ ó÷ðààñ òýýâýðëýëòèéí çàðäàë ºíäºð áàéäàãòàé õîëáîîòîé.
ééìýýñ äýëõèéí æèøèãò õ¿ðñýí ÷àíàðòàé á¿òýýãäýõ¿¿íýýð ¿éë÷ëýõ øèíý
áàðèëãûí ¿éëäâýðèéã áàéãóóëàõ óëñ ýõ îðíûõîî õºãæèëä äýâøèëä õóâü
íýìýð îðóóëàõ äýëõèéí æèøèãò õ¿ðñýí õºíãºí áèòîí ¿éëäâýðëýõ êîìïàíè
áàéãóóëàõ çàõ çýýëèéí õýðýãöýý áàéíà.
2.2 Áèçíåñèéí îð÷èí

íîíãîë óëñàä õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýë ÿâóóëàõ áèçíåñèéí îð÷èí íü
á¿ðýí ä¿¿ðýí áàéãàà þì. Ó÷èð íü õºíãºí áèòîí ãýäýã íü õýðýãëýã÷äýä
õ¿ðñýí áàòàëãààòàé àìüäðàõ íºõöëèéã õàíãàñàí ìàòåðèàë þì. Ýíý íü áèé
áîëñíîîð õýðýãëýã÷èä îðîí ñóóöíû òàëààðõ òºñººëºë íü ýåðýãýýð
ººð÷ëºãäºõ áîëîìæòîé.
2.3 ªâºðìºö øèíæ, äàâóó òàë
7
íàíàé øèíýýð áàéãóóëàãäàõ ãýæ áàéãàà õºíãºí áèòîí íü áóñàä áóñàä

á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéã (òîîñãî, áëîê, õººñºíöºð, ìîä ã.ì) áîäâîë öàí öîõèõã¿é,
÷èéã àâàõã¿é, äààö ñàéòàé, øàòàìõàé áóñ, õºíãºí áàéäàã. Ýäãýýð
¿ç¿¿ëýëò íü îð÷èí ¿åä òóëãàðààä áàéãàà àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõýä
òóñ äºõºì áîëæ áàéãàà ìàòåðèàë þì. Äýëõèéí òîìîîõîí õºãæèëòýé óëñ îðíóóä
íü òóñ á¿òýýãäýõ¿¿íýýð áàðèëãà áàéãóóëàìæàà áàðèäàã áºãººä ìàíàé
óëñàä ÷ øààðäëàãòàé íü òîäîðõîé.
2.4 Öààøèä ºñºæ õºãæèõ áîëîìæ

Çºâõºí Óëààíáààòàðûí õýðýãëýã÷èä áóñ íîíãîë îðíû á¿õ àéìàãò ººðèéí
ñàëáàðûã áàéãóóëàõ áîëîìæòîé þì. Õºäººãèéí àéìàã ñóìäûí õºãæèë ìóó, õ¿í
àìûí äèéëýíõ õóâü íü ãýð õîðîîëëûí àéëóóä áàéäàã. Òèéìýýñ àéë á¿ðèéã
îðîí ñóóöàíä àìüäðóóëàõ áîë Öààøèä óëñ ýõ îðîí õºãæèõèéí õèðýýð õºäºº
îðîí íóòàãò áàðèëãà áàéãóóëàìæ èõýýð áàðèãäàõ áîëíî. éíãýñíýýð õºäºº
îðîí íóòàãò àæ àõóé, ¿éëäâýðëýë õºãæèí äýâøèæ õºäººãèéíõºí òýð áîëãîí
í¿¿äëèéí àìüäàðëààð àìüäðàõ íü áóóðàõ áºãººä ñóóðøìàë àìüäðàëä
õýâøèõýä õóâü íýìýð îðóóëàõ áîëíî. Òèéìýýñ ÷àíàð ºíäºð ò¿âøèíä õºäºº îðîí
íóòàãò íü òóñ á¿òýýãäõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéíõýý ñàëáàð íýãæ¿¿äèéã áèé
áîëãîõ òºëºâëºãººòýé þì.
ééìýýñ ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààã äàðààõ òºëºâëºãººíèé äàãóó
ÿâóóëíà.
/Õ¿ñíýãò
2/
Ñóäàëãààí Õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéí Öóãëóóë
Õèéãäýõ àæëóóä
û àðãà ýõ ¿¿ñâýð ñàí îãíîî
1 Ìàêðî îð÷íû
ñóäàëãàà
Ýäèéí çàñàã õî¸ðäîã÷ Ñòàòèñòèê (2005 îíû 2007.02.1
ìýäýýëýë ýìõýòãýë), “íîíãîë 5
óëñûí ýäèéí çàñãèéí,
íèéãìèéí õºãæèë
2000-2004 îíä”
Óëñ òºð, õóóëü õî¸ðäîã÷ Çàñãèéí ãàçðûí âýá 2007.02.1
8
ýðõ ç¿é ìýäýýëýë ñàéò, Áàðèëãûí 6

áèðæ, Áàðèëãà õîò
áàéãóóëàëòûí ÿàì
Õ¿í àì ç¿é õî¸ðäîã÷ Ñòàòèñòèê (2005 îíû 2007.02.1
ìýäýýëýë ýìõýòãýë), òîîöîîëîëò 7
Íèéãýì ñî¸ëûí õ¿÷èí Õî¸ðäîã÷ 2007.02.1
ç¿éë ìýäýýëýë 9
Ýêîëîãèéí õ¿÷èí 2007.02.2
ç¿éë 0
Òåõíîëîãèéí õ¿÷èí 2007.05.2
ç¿éë 1
2 Ìèêðî îð÷íû
ñóäàëãàà
Õýðýãëýã÷ Àíõäàã÷ Áàðèëãûí áèðæ, Âýá 2007.02.2
(Àíêåò), ñàéò, 2
õî¸ðäîã÷
ìýäýýëýë
ªðñºëäºã÷ õî¸ðäîã÷ Áàðèëãà õîò 2007.02.2
ìýäýýëýë áàéãóóëàëòûí ÿàì 6
(2005 îíä õèéñýí
ñóäàëãàà)
Õàðèëöàã÷ õî¸ðäîã÷ Óëñûí ìýðãýæëèéí 2007.02.2
ìýäýýëýë õÿíàëòûí ãàçàð 9
3 4Ð –èéí ñóäàëãàà
¯íý Àíõäàã÷, ªðñºëäºã÷ 2007.03.0
õî¸ðäîã÷ áàéãóóëëàãóóäûí 2
ìýäýýëýë ¿íèéí ñàíàë
éäýâõæ¿¿ëýëò Àíõäàã÷, Îëîí íèéòèéí 2007.03.0
õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéí 5
ìýäýýëýë õýðýãñëèéí çàð
ñóðòàë÷èëãààíû
¿íèéí òàíèëöóóëãà
9
Õóâààðèëàëò Àíõäàã÷, Áàðèëãûí 2007.03.1

õî¸ðäîã÷ äýëã¿¿ð¿¿äèéí 0
ìýäýýëýë ¿çýñãýëýí õóäàëäàà,
áàðèëãûí ìýäýýëýë
õóäàëäààíû ëàâëàõ
Á¿òýýãäýõ¿¿í Àíõäàã÷, Òîíîã òºõººðºìæèéí 2007.03.1
õî¸ðäîã÷ òàíèëöóóëãà, 5
ìýäýýëýë
4 Áîðëóóëàëòûí Àíõäàã÷ 2007.03.2
ñòðàòåãè ìýäýýëýë 0
5 SWOT øèíæèëãýý Àíõäàã÷, Äýýðõ á¿õ ýõ 2007.03.2
õî¸ðäîã÷ ¿¿ñâýð¿¿äýýñ 1
ìýäýýëýë
6 Áîðëóóëòûí ïðîãíîç Àíõäàã÷ 2007.03.2
ìýäýýëýë 2
2.5 Ìàêðî îð÷íû õ¿÷èí ç¿éëñ

2.5.1 Ýäèéí çàñãèéí îð÷èí
Äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í
/Ãðàôèê
2.5.1.1/
Îí 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Äîòîîäûí íèéò
101888 1115 1240 1461 1807 2266505.
á¿òýýãäýõ¿¿
6 641.4 786.8 169.2 985.9 0
í
10
2500000
2266505
2000000
1807985,9
1500000 1461169,2
1240786,8
1115641,4
1000000 1018686
500000
0 2000 2001 2002 2003 2004 2005

1 2 3 4 5 6
2005 îíû óðüä÷èëñàí ã¿éöýòãýëýýð äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í (ÄÍÁ)

îíû ¿íýýð 2266.5 òýðáóì òºãðºã, 2000 îíû çýðýãö¿¿ëýõ ¿íýýð 1329.5 òýðáóì
òºãðºã áîëæ, 2004 îíòîé õàðüöóóëàõàä 6.2 õóâü áóþó 78.0 òýðáóì
òºãðºãººð ºññºí áîëíî. ÄÍÁ-èé 6.2 õóâèéí ºñºëòèéí 5.2 íýãæèéã
¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàð, 1.6 íýãæèéã õºäºº àæ àõóé, àí àãíóóð, îéí àæ
àõóéí ñàëáàð òóñ òóñ õàíãàæ, õàðèí ¿éëäâýðëýëèéí ñàëáàð 0.6 íýãæýýð
áóñàä ñàëáàðóóäûí ºñºëòèéã áóóðóóëàõ ñºðºã íºëººëºë ¿ç¿¿ëñýí þì.
ÄÍÁ-ä õóâèéí ñåêòîðûí ýçëýõ õóâèéí æèí çî÷èä áóóäàë, çîîãèéí
ãàçðûí ñàëáàðò 100.0 õóâü, õóäàëäààíû ñàëáàðò 99.9 õóâü, õºäºº àæ
àõóé, àí àãíóóð, îéí àæ àõóéí ñàëáàðò 99.8 õóâü, áàðèëãûí ñàëáàðò 94.1
õóâèéã òóñ òóñ ýçýëæ áàéãàà íü áóñàä ñàëáàðóóäûíõààñ õàðüöàíãóé
ºíäºð áàéíà.
/Ãðàôèê 2.5.1.2/
11
Áàðèëãûí ñàëáàð äàõü ÄÍÁ-ä ýçëýõ õóâü
2008
2007 2,32
2,43
2006 3,06
2005 2005
2004 2,34 2004
2003 2003
2002 2002
2001
2000
1999
1 2 3 4
2.5.2 Óëñ òºð, ýðõ ç¿éí îð÷èí

Áàðèëàãûí ñàëáàðûí èðýýä¿éí õºãæèë óëñ òºðèéí îð÷èíîîñ
øàëòãààëàõ ç¿éë îëîí áàéäàã ÷ áèäíèé õóâüä øàõàëò äàðàìò áîëîí ÿìàð
íýãýí õÿçãààðëàëòóóä áàéõã¿é áèëýý. Õàðèí ÷ çàñãèéí ãàçðààñ
áàéðèëàãûí ñàëáàðûã äýìæèæ îëîí ç¿éë õºòºëáºð çîõèîí áàéãóóëæ
áàéãààãèéí èëðýë íü 40 ìÿíãàí àéëûí îðîí ñóóö õºòºëáºð áîëîí õîðîîäûí
õºãæëèéã äýìæèõ àÿí çýðýã þì.
Ìîíãîë óëñûí çàñãèéí ãàçðûí “40000 àéëûí îðîí ñóóö” Õºòºëáºð
Çîðèëãî:
éðãýäèéí õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàðò íü íèéöñýí, òîõèëîã, ÷àíàðòàé îðîí
ñóóöòàé áîëîõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëæ õ¿í àìûí àìüäðàõ îð÷èíã ñàéæðóóëàõ.
Çîðèëò:
o Õîò áàéãóóëàëòûí îíîâ÷òîé áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëýõ.
o Ãýð õîðîîëîë áîëîí õîòûí çàõûí àøèãëàëòã¿é áàéãàà òàëáàéä îðîí
ñóóöíû äýä á¿òöèéã áàðüæ áàéãóóëàõ.
o Ãàçðûã ýðãýëòýíä îðóóëàõ.
o Áàðèëãûí ñàëáàðò ýðõ ç¿éí òààòàé îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ.
o Îðîí ñóóöíû óðò õóãàöààòàé çýýëèéí òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ.
À÷ õîëáîãäîë:
o Îðîí ñóóöíû íèéë¿¿ëýëò ºñ÷, õ¿í àìûí àìüäðàõ îð÷èí ñàéæèðíà.
o Õ¿í á¿ð òîãòâîðòîé àæëûí áàéðòàé, òîãòìîë îðëîãîòîé áàéæ óðò
õóãàöààíû çýýëýýð îðîí ñóóöòàé áîëäîã áîëíî.
o Îðîí ñóóöíû óðò õóãàöààòàé çýýëèéí òîãòîëöîî ýð÷èìæèíý.
12
o Àæëûí áàéð íýìýãäýæ, ÿäóóðàë áóóð÷, óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí

ºñºëòºä ýåðýã íºëºº ¿ç¿¿ëíý.
¯íäýñëýë, øààðäëàãà:
o Õ¿í àìûí 80% òîõèëîã áóñ ñóóöàíä àìüäàð÷ áàéíà.
o Òºëºâëºëòã¿é ñóóðüøèëò áèé áîëñîí.
o Îðîí ñóóöíû ¿íý ºíäºð.
o Øèëæèëò õºäºëãººí èõññýí.
o Îð÷íû áîõèðäîë èõ.
o Îðîí ñóóöíû ýðýëò èõ.
Õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èãëýë:
o 10000 íèéòèéí çîðèóëàëòòàé îðîí ñóóö áàðèõ. (200.0 àì äîëëàð)
o 15000 øèíý ãàçàð äýä á¿òýö áàðüæ îðîí ñóóöíû õîòõîí, õîðîîëîë
áàéãóóëàõ. (300.0 àì äîëëàð)
o 15000 ãýð õîðîîëëûã öýâýð áîõèð óñíû øóãàì ñ¿ëæýýíä õîëáîæ, îðîí
ñóóöíû íºõöëèéã ñàéæðóóëàõ. (100.0 àì äîëëàð)
Õýðýãæ¿¿ëýõ áóñàä àðãà õýìæýý:
o Ýðõ ç¿éí îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ.
o Ãàäààäûí õºðºíãº îðóóëàëòûã äýìæèõ.
o Õ¿í àìûã òîõèëîã îðîí ñóóöòàé áîëîõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ.
o Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëòûí ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ.
Íèéãýìä ¿ç¿¿ëýõ íºëºº:
o Îðîí ñóóöíû ººðèéí ºðòºã áóóðíà.
o Îðîí ñóóöíû óðò õóãàöààíû çýýë îëãîõ ñàíõ¿¿ãèéí òîãòîëöîî áèé áîëíî.
o Àæëûí áàéð øèíýýð áèé áîëæ, õ¿í àìûí îðëîãî íýìýãäýíý.
o Áàðèëãûí ñàëáàðò øèíý òåõíèê, òåõíîëîãè íýâòýð÷, ¿íäýñíèé
¿éëäâýðëýëèéí áààç ºðãºæèíº.
o Õîò òºëºâëºëòèéí ÷àíàð äýýøèëæ õîòûí ¿çýìæ ãàçðûí íÿãòðàë,
àøèãëàëò ñàéæèðíà.
o Ýð¿¿ë àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ íºõöºë á¿ðäýíý.
o ßäóóðàë áóóðíà.
Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðººñ õàðàõàä öààøèä îðîí ñóóö, áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí
ñàëáàðò ºñºëò áèé áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
13
2.5.3 Õ¿í àì ç¿éí îð÷èí

Õ¿í àì ç¿éí õ¿÷èí ç¿éëä àæèëëàõ õ¿÷ áîëîí õîòðóó í¿¿äëýëýõ ºðõèéí
òîî ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä òîãòìîë ºñ÷ áàéãàà íü òààòàé áîëîìæ íýýãäýæ
áàéãàà þì. ééìýýñ ¿éëäâýðëýëèéí ñàëáàðò õ¿í àìûí îðøèí ñóóðüøèë, ºñºëò,
õºãæèë, øèëæèëò çýðýã õ¿í àìûí îð÷íû íºëººëºë íýëýýä õ¿÷òýé áàéäàã.
íîíãîëä áàðèãäàæ áàéãàà áàðèëãûí èõýíõ õóâü íü Óëààíáààòàð õîòîä
áàðèãäàæ áàéãàà ó÷ðààñ Óëààíáààòàð õîò äàõü çàõ çýýëèéí õ¿í àì ç¿éí
îð÷íû ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé.
Ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä õ¿í àìûí æèëèéí äóíäàæ
ºñºëòèéí õóðä ìàíàé ýäèéí çàñãèéí á¿ñ¿¿äýä èõýýõýí áóóð÷ áàéíà.
Ñ¿¿ëèéí àðâààä æèëä Óëààíáààòàð õîòûí õ¿í àìûí æèëèéí äóíäàæ ºñºëò 4
õóâü áàéíà. Áàðóóí, Ç¿¿í á¿ñýä ýíý ¿ç¿¿ëýëò çºâõºí 0,2 õóâü, Òºâèéí
á¿ñýä 0,4 õóâü, Õàíãàéí á¿ñýä 1,3 õóâü áàéâ. Ýíý õóãàöààíä ìàíàé óëñûí
íèéò õ¿í àìûí æèëèéí äóíäàæ ºñºëò 1,4 õóâü áàéñàíòàé õàðüöóóëæ ¿çâýë
Áàðóóí, Ç¿¿í, Õàíãàéí, Òºâèéí á¿ñýä ýíý ¿ç¿¿ëýëò óëñûí äóíäæààñ ¿ëýìæ
áàãà áàéãàà íü òîäîðõîé áàéíà. Õýðýâ ýíý õóãàöààíä õ¿í àìûí åðäèéí öýâýð
ºñºëò óëñûí õýìæýýíä áàðàã 2 äàõèí áóóðñíû äîòîð Óëààíáààòàð õîòîä 59,2
õóâèàð, Õàíãàéí á¿ñýä 52,2 õóâèàð, Ç¿¿í á¿ñýä 51 õóâèàð, Òºâèéí á¿ñýä
50,5 õóâèàð, Áàðóóí á¿ñýä 32,6 õóâèàð òóñ òóñ áóóðñíûã òîîöâîë
Óëààíáààòàð õîòûí õ¿í àìûí æèëèéí äóíäàæ ºñºëò õàðüöàíãóé ºíäºð
(ãóðâàí õóâü) áàéõàä íºëººëñºí ãîë õ¿÷èí ç¿éë íü øèëæèõ õºäºëãººíººñ
¿¿äýëòýé ìåõàíèê ºñºëò ìºí ãýæ ä¿ãíýæ áîëîõ þì. ªºðººð õýëáýë, á¿ñ
íóòãóóäààñ Óëààíáààòàð õîòûã ÷èãëýñýí øèëæèõ õºäºëãººí õýò ºíäºð,
õýâèéí áóñ áàéíà.
 Àæèëëàõ õ¿÷íèé åðºíõèé òºëºâ

/Ãðàôèê 2.5.1.3/
Îí 2001 2002 2003 2004 2005
Àæèëëàõ õ¿÷ 832.3 870.8 926.5 950.5 968.3
/ìÿí.õ¿í/
/Óëñûí
14
õýìæýýãýýð/
Àæèëëàõ õ¿÷
980
968,3
960
950,5
940
926,5
920
900
880
870,8
860
840
832,3
820
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
2005 îíû áàéäëûã ºíãºðñºí îíóóäòàé õàðèöóóëàõàä 15.6% ,10.6%

,4.3%,1.8% õóâèàð áà 2001 îíûã 2005 îíòîé õàðèöóóëàõàä 145000
àæèëëàõ õ¿÷íèé òîî íýìýãäñýí áàéãàà íü àìæèðãààíû ò¿âøèí ºñºõºä ÷óõàë
¿ç¿¿ëýëò áîëæ ºãºõ þì.
 Õ¿í àìûí íÿãòðàë

/Ãðàôèê 2.5.1.4/
Îí 2001 2002 2003 2004 2005
Óëààíáààòà
812,5 846,5 893,4 928,5 965.3
ð
Õºäººãèéí 1 045,40 1 054,40 1 039,80 1 034,90 1019.1
Õîò õºäººãèéí õ¿í àì
2500 1060
1054,4
2000 2002 2003 2004 2005 1050
1039,8 1040 Îí
1500 1034,9
1030 Õîò
1000 928,5 965,3 Õºäºº
846,5 893,4 1020
1019,1
500 1010
0 1000
1 2 3 4
15
Õ¿í àìûí íÿãòðàë Óëààíáààòàð õîòîä òºâëºð÷ õîòûí îðîí ñóóö áàðèëãà
áàéãóóëàìæèéí õýðýãëýý ºñºæ áàéãàà íýãýí øàëòãààí áîëæ áàéíà.
Õºäººãèéí õ¿í àì õîò òºâ ãàçðûã áàðààäàõ õàíäëàãà èëýð÷ áàéíà.
 Îíû ýöñýýð áàðèëãûí ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íèé òîî /

ìÿíãà /
/Õ¿ñíýãò 3/
Ñàëáàð 2001 îí 2002 îí 2003 îí 2004 îí 2005 îí
Áàðèëãà Constructi 20.4 25.5 35.1 39.2 48.9
on
Áàðèëãûí ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà õ¿í àìûí äóíäàæ öàëèí óëñíû

äóíäæààñ õàðüöàíãóé äýýã¿¿ð áàéãàà íü ìºí õ¿í àì ç¿éí îð÷èíû äàâóó
òàëóóäûí íýã áîëæ ºã÷ áàéãàà þì.
 Ñàëáàðóóäèéí àæèë÷äèéí öàëèí / ìÿí.òºã /

/Õ¿ñíýãò 4/
Ñàëáàð 2001 îí 2002 îí 2003 îí 2004 îí 2005 îí
Áàðèëãà Constructi 73.7 90.6 85.9 99.6 110.9
on
Óëñûí Average 65.2 71.3 81.5 93.1 101.2
äóíäàæ
2.5.4 Íèéãýì ñî¸ëûí îð÷èí

Íèéãýì ñî¸ëûí íýãýí òîìîîõîí àñóóäëûã íýã íü õîò òîõèæîëò, áàðèëãûí ñàëáàðûí
õºãæèë þì. íàíàé óëñ çàõ çýýëä øèëæèí õ¿í àðäûí àìæèðãàà äýýøëýí, õîò
ñóóðèí ãàçàðëóó õèéõ øèëæèëò õºäºëãººí èõýññýí, ò¿¿íýýñ øàëòãààëàí
õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãëýý, òîõèëîã òàâ òóõòàé îð÷èíä àìüäðàõ õýðýãöýý
íýìýãäñýýð áàéíà. Òèéìýýñ ìàíàé ¿éëäâýðëýë ýðõëýõýä òààòàé íºõöºë áîëîõ
áà õýðýãöýý øààðäëàãà áàéíà ãýæ ¿çýæ áàéíà.
2.5.5 Ýêîëîãèéí îð÷èí

íàíàé “ÕªÍÃªÍ ÁÅÒÎÍ”-íû ¿éëäâýð íü áàéãàëü îð÷èíä ÿìàð íýãýí õîð íºëºº
¿ç¿¿ëýõã¿é. Ãýð õîðîîëëûí ¿íýñ íóðìûí õàÿãäëûã çºâ àøèãëàí á¿òýýãäýõ¿¿í
16
áîëãîí ýðã¿¿ëæ ººðñäºä íü áàðèëãà áîëãîæ ºãºõºä îðøèíî. ¯éëäâýðëýëèéí

õýñýãò áàãà õýìæýýíèé øàòàëòûí ïðîöåññ ÿâàãäàõ áîëîâ÷ òýð õ¿¿
øàòàëòûí óòàà íü áàãà õýìæýýòýé õîð ÿëãàðóóëäàã áà õîòûí òºâººñ
àëñëàãäìàë áàéðëàëòàé òóë òýð íü õîò îð÷èíû àãààðûí áîõèðäîëä íºëºº
¿ç¿¿ëýõã¿é.
2.5.6 Òåõíîëîãèéí îð÷èí

íàíàé ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãè íü ÎÕÓ-ñ îðóóëæ èðñýí òîíîã òºõººðºìæ
áºãººä òýð òîíîã òºõººðºìæ íü ººðèéí ñàëáàðòàà õàìãèéí ñ¿¿ëèéí øèíýëýã
çàãâàðò òîîöîãäîæ áàéãàà áºãººä òýð òîíîã òºõººðºìæ íü ººðèéí ñàëáàðòàà
õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí øèíýëýã çàãâàðò òîîöîãäîæ áàéãàà áºãººä õºðâºõ
÷àäâàðûí õóâüä ñàéí ãýñýí ¿íýëãýý àâñàí þì. ééìýýñ áóñàä áàéãóóëëàãûí
òåõíîëîãèéã áîäîõîä èë¿¿ õýðýãëýã÷äèéí çàõèàëñàí õýëáýð, õýìæýýãýýð
íèéë¿¿ëýõ áîëíî.
2.6 Ìèêðî îð÷èíû õ¿÷èí ç¿éëñ

2.6.1 Õýðýãëýã÷äèéí ñóäàëãàà
Ñóäàëãààíû çîðèëãî:
Õºíãºí áåòîíû õýðýãëýý áîëîí çàõ çýýëä íýâòð¿¿ëýõ áîëîìæèéã íýýí èëð¿¿ëýõ
Óã ñóäàëãààãàà àâàõûí òóëä “Õºíãºí áåòîíû” òàëààðõ õýðýãëýã÷äèéí
òàëààðõ ìýäëýã äóòìàã ãýæ ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð ñóäàëãààíäàà
á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý òàíèëöóóëãûã õàâñàðãàí áàãà çýðãèéí ìýäýýëýë ºãºõ
¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëñàí áîëíî.
/Õ¿ñíýãò 5/
Òýäíèé Òýäíèé õ¿÷èí Òýäíèéã òàòàõ
Ñåãìåíò Õýðýãëýã÷ õýí áý?
îíöëîã ÷àäàë àðãà çàì
1 ÓÁ õîòûí èðãýíèé Áàéíãûí éõ Õºíãºëºëò
áîëîí ¿éëäâýðèéí ãýðýý õèéí õýìæýýãýýð óðàìøóóëàë
áàðèëãà óãñðàëò àæèëëàõ áººíººð ¿ç¿¿ëýõ,
ã¿éöýòãýæ áóé áîëîìæòîé. õóäàëäàà òàñðàëòã¿é
á¿õ áàðèëãà õèéäýã. íàéäâàðòàé
óãñðàëòûí êîìïàíèóä á¿òýýãäýõ¿¿íý
ýð õàíãàõ
17
áàòàëãàà
ãàðãàæ ºãºõ.
Õóâü õ¿í (àìüíû îðîí Íèéò Á¿òýýãäýõ¿¿í ¯íèéí óÿí õàòàí
ñóóö áàðèã÷) áîðëóóëàë èé õóäàëäàí áîäëîãî
òûí ìàø àâàëò áàðèìòëàõ.
2
áàãà õàðüöàíãóé
õóâèéã áàãà.
ýçýëíý.
“Õºíãºí áåòîíû” çóðàã
/ Çóðàã.1 /
Ñóäàëãààíû çîðèëãî: “Õºíãºí áåòîíû” õýðýãëýý áîëîí çàõ çýýëä íýâòð¿¿ëýõ
áîëîìæèéã íýýí èëð¿¿ëýõýä ñóäàëãààíû çîðèëãî îðøèíî.
Ñóäàëãàà
1. Òàíàé áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí àæèë÷äûí òîî
Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãûí ñàëáàðò õýäèé õýìæýýíèé õ¿í àæèëëàæ
ò¿¿ãýýðýý àæèë÷èäûíõ íü á¿òýýìæ õýð çýðýã ¿ð àøèãòàé áîëîõûã
òîãòîîõ çîðèñîí þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.1/
18
Òàíàé áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí àæèë÷äûí òîî
40%
60 áà ò¿¿íýýñ
äýýø
30%
41-60
15%
21-40
15%
20.I
0% 10% 20% 30% 40% 50%
2. Òàíàé áàéãóóëëàãà óëèðàëûí ÷àíàðòàé àæèëëàäàã óó?

Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãûí êîìïàíèóä ººðèéí ¿éëäâýðëýëä àëü êîìïàíèéí
õºíãºí áåòîí áîëîõûã òîäîðõîéëîâ. Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèéí ºðñºëäºã÷èä õýí
áîëîõûã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.2/
Òàíàé êîìïàíè óëèðëûí ÷àíàðòàé àæèëäàã óó?

5%
ßíç á¿ð
20%
¯ã¿é
75%
Òèéì
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
3. Òàíàé êîìïàíè ÿìàð áåòîí àøèãëàäàã âý?

Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãûí êîìïàíèóäûí õýäýí õóâü íü õºíãºí áåòîí
àøèãëàäàã áîëîõûã îëæ ìýäýõèéã çîðèëîî. Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèé îðîí çàé
áàéãàà ýñýõèéã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.3/
19
Òàíàé êîìïàíè ÿìàð áåòîí àøèãëàäàã âý?
50%
Áóñàä
35%
Õºíãºí áåòîí
10%
Áëîê
5%
Òîîñãî
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
4. Òàíàé êîìïàíè àëü êîìïàíèéí “Õºíãºí áåòîí”-í á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èë¿¿

àøèãëàäàã âý?
Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóä ººðèéí ¿éëäâýðëýëä àëü
êîìïàíèéí õºíãºí áåòîí àøèãëàäàã áîëîõûã îëæ ìýäýõèéã çîðèâ. Ýíý íü ìàíàé
êîìïàíèé ºðñºëäºã÷èä õýí áîëîõûã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.4/
Òàíàé êîìïàíè àëü êîìïàíèéí “Õºíãºí áåòîí”-í

á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èë¿¿ àøèãëàäàã âý?
5%
Áóñàä
25%
Õºíãºí áåòîí
40%
Ýðäýñ áåòîí
30%
Íèéñëýë ºðãºº
0% 10% 20% 30% 40% 50%
5. Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîíûã ÿìàð äàâòàìæòàé òàòàí àâäàã âý?

Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóä ººðèéí ¿éëäâýðëýëä
øààðäàãäàõ íººöºº ÿìàð õóãàöààíû äàâòàìæòàé çàõèàëäàã áîëîõûã çîðèâ.
20
Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèé õ¿÷èí ÷àäëàà õýðõýí ÿàæ àøèãëàõ áîëîí

¿éëäâýðëýëèéí à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.5/
Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîíûã ÿìàð äàâòàìæòàé òàòàí àâäàã

âý?
7%
Äàâòàìæã¿é
29%
Ñàðä
40%
14 õîíîãò
24%
Äîëîî õîíîãò
0% 10% 20% 30% 40% 50%
6. Òàíàé êîìïàíèéí íýã óäààãèéí õóäàëäàí àâàëòûí õýìæýý õýä âý?

øààðäàãäàõ íººöºº ÿìàð õóãàöààíû äàâòàìæòàé çàõèàëäàã áîëîõûã çîðèâ.
Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèé õ¿÷èí ÷àäëàà õýðõýí ÿàæ àøèãëàõ áîëîí
¿éëäâýðëýëèéí à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.6/
Òàíàé êîìïàíèéí íýã óäààãèéí õóäàëäàí àâàëòûí õýìæýý õýä âý?

10%
100 ì3 äýýø
36%
50-100 ì3
32%
10-50 ì3
22%
1-10 ì3
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
7. Òàíàé êîìïàíèéí çàõèàëñàí áåòîí öàã õóãàöààíäàà èðäýã ¿¿?

êîìïàíèéí õºíãºí áåòîí àøèãëàäàã áîëîõûã òîäîðõîéëîõûã çîðèâ.
21
/Ãðàôèê 2.6.1.7/
Òàíàé êîìïàíèéí çàõèàëñàí áåòîí öàã õóãàöààíäàà èðäýã ¿¿?
20%
ßíç á¿ð
45%
Õîöîðäîãã¿é
35%
Õîöîðäîã
0% 10% 20% 30% 40% 50%
8. Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîí õóäàëäàí àâàõäàà þóã íü èë¿¿ àíõààðäàã âý?
Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãûí êîìïàíèóä ººðèéí ¿éëäâýðëýëä õºíãºí áåòîí
õóäàëäàí àâàõäàà þóã íü èë¿¿ àíõààðäàã áîëîõûã òîäîðõîéëîõûã çîðèâ.
/Ãðàôèê 2.6.1.8/
Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîí õóäàëäàí àâàõäàà þóã íü èë¿¿

àíõààðäàã âý?
24%
Àëü êîìàíèä
¿éëäâýðëýñýí
17%
Ãàäààä
¿çýìæ
21%
¯íý
38%
×àíàð
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
9. 1ì3 õºíãºí áåòîíû çàõ çýýëèéí ¿íý òàíàé áàéãóóëëàãàä õýð íèéöäýã âý?
22
Ýíý àñóóëòààðàà áàðèëãûí êîìïàíèóä ººðèéí ¿éëäâýðëýëä àëü êîìïàíèéí

õºíãºí áåòîí ¿íý ÿìàð áîëîõûã çîðèâ. Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèé ãîë ºðñºëäºã÷èä õýí
áîëîõûã òîäîðõîéëîõ þì.
/Ãðàôèê 2.6.1.9/
1ì3 õºíãºí áåòîíû çàõ çýýëèéí ¿íý òàíàé áàéãóóëëàãàä õýð

7% íèéöäýã âý?
Ñàéí ìýäýõã¿é
41%
Íèéöäýãã¿é
52%
Íèéöäýã
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Ñóäàëãààíû ä¿ãíýëò
1. Íèéò áàðèëãà óãñðàëòûí ¿éë àæèëëàãààã òîãòâîðòîé ÿâóóëäàã 574
áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóäààñ òºëººëºë áîëãîí 40 êîìïàíèéã ñîíãîí
àâ÷ õýðýãëýã÷èéí áîëîîä çàõ çýýëèéí ñóäàëãààã àíêåòûí àðãààð
àâñàí.
2. Õýð òîãòâîðòîé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã, íàéäâàðòàé ýñýõèéã íü
¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí õóãàöààãààð íü ñóäàëæ ìýäñýí áîëíî.
¯éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí õóãàöàà?
/ Õ¿ñíýãò
6/
¯éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí

Äàâòàìæ Õóâèàð
æèë
1-3 6 15.0
4-6 17 42.5
7-9 13 32.5
10-ñ äýýø 4 10.0
Íèéò 40 100.0
23
 Ìàññ õýðýãëýã÷èä
Áèäíèé ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîõ “Õºíãºí áåòîí” õýðýãëýã÷ á¿õ àæ
àõóé íýãæ áàéãóóëëàãà õóâü õ¿í õàìàðàãäàíà.
Áàðèëãûí ñàëáàðò / øèðõýã/
/Õ¿ñíýãò 7/
2002 îí 2003 îí 2004 îí 2005 îí
¯éë àæèëëàãàà
691 740 687 574
ÿâóóëæ áàéãàà
 Çîðèëòîò çàõ çýýë

íàíàé êîìïàíèé çîðèëòîä õýðýãëýã÷èä áîë áàðèëãà óãñðàëûí êîìïàíèóä þì.
Õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýëèéí çàõ çýýë íü õºíãºí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýõ
øààðäëàãàòàé áàðèëãûí ñàëáàð, õºäºº àæ àõóéí ñàëáàð, áóñàä
ñàëáàðóóä áàéõ áîëíî. Ò¿¿í÷ëýí ìàíàé óëñûí áàðèëãûí ñàëáàð ýð÷èìòýé
õºãæèæ áàéãàà áºãººä ¿¿íýýñ ¿¿äýí õºíãºí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýõ
õýðýãöýý øààðäëàãà ãàð÷ èðæ áàéãàà þì.
íàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ãîë õýðýãëýã÷ áîëîõ Óëààíáààòàð õîò

äàõü Áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóäûí òàëààðõ ìýäýýëëèéã äîîð
õàðóóëàâ.
/Õ¿ñíýãò 8/
¯.àæèëëàã
Áàðèëãà
ä/ àà ÿâóóëæ
óãñðàëòûí Õàÿã Çàõèðàë Óòàñ
ä ýõýëñýí
êîìïàíè
õóãàöàà
Áàÿíãîë 330574,
1 Àãàíèñò ÕÕÊ Á.Ã¿íáîëä 2004
ä¿¿ðýã 99112629
2 ÁÀÓ Ñ¿õáààòà Ë.Ýðäýíýöýöýã 314211 2003
êîíñòðàãøèí ð ä¿¿ðýã
24
ÕÕÊ
Áàðèëãà ×èíãýëòý Ë.Øàãäàððàã÷ 324613,

3 2004
êîðïîðàöè ÕÊ é ä¿¿ðýã àà 313247
Áàÿðñêîíñòðàêø ×èíãýëòý 325800,
4 Í.Áàÿíñàéõàí 2003
í ÕÕÊ é ä¿¿ðýã 323508
×èíãýëòý 311748,
5 Áàðìîí ÕÕÊ Á.Áóðìàà 2002
é ä¿¿ðýã 324613
Áîãäà õîëäèíã Áàÿíãîë 942786,
6 Õ.éäýíáàÿð 2002
ÕÕÊ (õÿòàä õ.î) ä¿¿ðýã 942787
Áðèäæ 450941,
Áàÿíç¿ðõ
7 êîíñòðàãøèí ×.Äîðæäýðýì 458005, 2004
ä¿¿ðýã
ÕÕÊ 99114685
Õàí-Óóë 681955,
Ãàíãàð ÕÕÊ À.Ýíõáààòàð 2002
8 ä¿¿ðýã 99116820
Áàÿíãîë 210646,ô68459
9 ÄªÒ ÕÕÊ Ä.Ãàíáîëä 2003
ä¿¿ðýã 5, 99113600
éíêîí ÕÕÊ (íîí, Áàÿíç¿ðõ
10 Ñ.Â. íóñàñâè÷ 458257 2002
Îðîñ) ä¿¿ðýã
Ñ¿õáààòà 315700,
11 Êî¸îòý ÕÕÊ Á.Ñàíäóéñ¿ðýí 2003
ð ä¿¿ðýã 316916
12 íÂÑ ÕÕÊ Í.Áàò÷óëóóí 2003
ð ä¿¿ðýã 99119995
Áàÿíç¿ðõ 461146,
13 íîäóí ÕÕÊ Ä.Áàòáàÿð 2002
ä¿¿ðýã 460841
Áàÿíãîë
14 íîí òåä ÕÕÊ Ö.Ãàíáîëä 945026 2003
ä¿¿ðýã
15 íîí-Àðê ÕÕÊ Ö.Õóðöáèëýã 2004
ð ä¿¿ðýã 99276295
16 íîíõàóç ÕÕÊ Í.Ýíõìàà 2002
ð ä¿¿ðýã 99159518
Íèéñëýë ºðãºº Áàÿíãîë
17 Á.Ãàíçîðèã 682295 2002
ÕÊ ä¿¿ðýã
Íîìèí êîíñòðàêøí ×èíãýëòý 313232,
18 Ö.Ñ¿õýý 2003
ÕÕÊ é ä¿¿ðýã 314242
Áàÿíç¿ðõ
19 Îðäîñ ÕÕÊ Ë.Òºìºð 90150875 2003
ä¿¿ðýã
25
Îðõîí 20591, 20630,

20 Î÷èð òºâ ÕÕÊ Á.Öýãìýä 2002
àéìàã 21710
Ïóìà êîíñòðàãøèí Áàÿíãîë 689624,
21 Í.Íàöàãäîðæ 2003
ÕÕÊ ä¿¿ðýã 9923182
Õàí-Óóë
22 Ò¿¿õ ñî¸ë ÕÕÊ Ö.Öýðýíæàíöàí 99116926 2002
ä¿¿ðýã
Õ¿æèéí ãàë Áàÿíç¿ðõ 99119220,
23 Í.Îðõîí 2003
êîíñòðàêøí ÕÕÊ ä¿¿ðýã 457474
Õàíàí êîíñòðàêøí ×èíãýëòý
24 Ö.Ýðäýíý 325672 2004
ÕÕÊ é ä¿¿ðýã
×èíãýëòý
25 Õàíãèëöàã ÕÕÊ Ö.íÿãìàðñ¿ðýí 99116641 2003
é ä¿¿ðýã
×èíãýëòý
26 Õàð ÷îíîò ÕÕÊ Ä.Áàÿíöàãààí 312676 2003
é ä¿¿ðýã
Õàðø
×èíãýëòý 320926,
27 êîíñòðàêøèí Ã.Áàòáîëä 2003
é ä¿¿ðýã 99187385
ÕÕÊ
Öàñò èìïåêñ Ñ¿õáààòà
28 Í.Áàÿðñàéõàí 99116282 2002
ÕÕÊ ð ä¿¿ðýã
Öýíõýð á¿ðä Áàÿíç¿ðõ 460362,
29 Æ.Ãýðýë÷èìýã 2003
ÕÕÊ ä¿¿ðýã 99113566
680199,
×èíãýëòý
30 ×íí ÕÕÊ Õ.×èíáàò 689993, 2002
é ä¿¿ðýã
95152622
Ýðýë áàðèëãà Õàí-Óóë 344464,
31 Ö. Æàðãàë 2003
ÕÕÊ ä¿¿ðýã 344463
Õàí-Óóë 319701,
32 Ýðýëò- éìïåêñ Ä.Ýíõòºð 2004
ä¿¿ðýã 343093
2.6.2 ªðñºëäºã÷èäèéí ñóäàëãàà

Ýíý òºðëèéí ¿éëäâýðëýë ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã äàðààõ Ýðäýñ áåòîí,
Àâòî òîð, Õºíãºí áåòîí, íèíæ áóëãà êîíñòðàêøí, Íèéñëýë ºðãºº, Íýìýõ òðåéä,
26
ÒÀÁÎ, Òàâàí òðåéä çýðýã êîìàíèóä áàéäàã. Ýäãýýðýýñ çàðèìûã íü

äóðüäâàë:
2.6.2.1 “Ýðäýñ áåòîí” õõê

Òóñ ¿éëäâýð íü 2003 îíä áàéãóóëàãäàæ MNS 8031-2001 ñòàíäàðòûí
ñèéðýãæ¿¿ëñýí õºíãºí áëîê ¿éëäâýðëýõäýý ò¿¿õèé ýäèéí áîëîâñðóóëàëò ,
îðö íàéðëàãûí òîõèðóóëàã÷ , Ãåðìàí óëñûí “SIEMENS” ¿éëäâýðèéí
ýëåêòðîíèê óäèðäëàãûí ñèñòåìòèéã àøèãëàæ , àâòîêëàâûí 13 àòì-ûí óóðûí
äàðàëòààð 12 öàã øàðæ ñàéí ÷àíàðûí áëîê ¿éëäâýðëýäýã.
¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë

Õîíîãò 50ì2 , æèëäýý 12500 ì3 ñèéðýãæñýí õºíãºí áëîê ¿éëäâýðëýíý.
¯éëäâýðèéí îíöëîã
3 Ýëåêòðîí óäèðäëàãàòàé
4 Àâòîêëàâûí ºíäºð äàðàëòàä óóðààð øàðæ áîëîâñðóóëäàã
Äàâóó òàë áà îíöëîã

/Õ¿ñíýãò 9/
Îíöëîã Äàâóó òàë
Õºíãºí Õîð íºëºº áàéõã¿é
Ãàëä òýñâýðòýé Õóãàöàà õýìíýíý
Äóó øèíãýýíý Óãñðàõàä õÿëáàð
¯íèéí ñóäàëãàà
/Õ¿ñíýãò 10/
Õýìæýý /ìì / 1 ì3 –èéí 1 øèðõýãèéí 1 ì3 -ä
600õ240õ360 55000 2473 19ø
600õ360õ240 55000 2473 19ø
600õ360õ120 55000 1237 38ø
600õ240õ120 55000 812 57ø
Á¿òýýãäýõ¿¿íèé øèíæ ÷àíàð
27
1. Áàéãàëèéí ãàðàëòàé ýðäýñ ò¿¿õèé ýä áîëîõ øîõîé , óñ õýðýãëýæ

1900Ñ –òàé, 13 àòì äàðàëòààð øàðæ áîëîâñðóóëñàí òóë õ¿íèé áèåä
õîð íºëºº áàéõã¿é.
2. Äóëààí òóñãààðëàã÷, õºíãºí , ãàëä òýñâýðòýé, äóó øèíãýýäýã ,
ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà á¿ðýí õàíãàñàí óäààí ýäýëãýýòýé, ÿëçàð÷
ìóóäàõã¿é.
3. Õýð÷èæ , õºðººäºæ , õàäàæ, íààæ, øàâàðäàæ , ºíãºëæ áîëíî.
2.6.2.2 “Õºíãºí áåòîí ” õê

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé äàâóó òàë îíöëîã
5 Íàðèéí õýìæýýòýé
6 ªðºõºä ò¿ðãýí
7 Õîð íºëººã¿é
8 Äóó òóñãààðëàíà
9 Äóëààí àëäàõã¿é ýäýëãýý óäààí
10 Àøèãëàõàä õÿëáàð
¯íèéí ñóäàëãàà
/Õ¿ñíýãò 11 /
Ìàðê Õýìæýý /ìì/ 1 ì3 1 ì2. 1ø
590õ240õ36 46700 16444 2335
0.7 0
590õ360õ24 46700 11014 2335
0
590õ360õ12 46700 5507 1168
0
590õ240õ36 43000 15141 2150
0.5 0
590õ360õ24 43000 15141 2150
0
590õ360õ12 43000 10142 1075
0
28
590õ360õ12 41000 5071 1140

0.4 0
590õ480õ10 41000 4835 1025
0
590õ360õ12 40000 4717 1111
0.3 0
590õ480õ10 40000 3925 10000
0
 Ýçýëõ¿¿íèé õýìæýý íü 1 øèðõýã íü 8 øèðõýã òîîñãîòîé òýíöýíý.

 Äóëààí õàäãàëàõ ÷àíàð ºíäºð
 1ì2 õàíûí ìàññ íü åðäèéí óëààí òîîñãîíîîñ 2 äàõèí áàãà
2.6.2.3 “Ýðýë” õõê

“Ýðýë” õõê-íèé ýëñýí áåòîí ýäëýëèéí ¿éëäâýð íü 1996 îíä
áàéãóóëàãäñàí 10 æèëèéí òóðøëàãàòàé. éòàëè óëñûí òîíîã òºõººðºìæèéã
ñóóðèëóóëæ 1996 îíä àøèãëàëòàíä îðñîí òóñ ¿éëäâýð íü çàì òàëáàéí
òîõèæèëòûí õàâòàíã äºðâºí çàãâàðààð õýðýãëýã÷ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí
ýðýëò õýðýãöýýã á¿ðýí õàíãàñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýí íèéë¿¿ëäýã.
¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë
Òåõíîëîãèéí øóãàì íü èæ á¿ðýí óäèðäëàãààð àæèëëàäàã áºãººä õýâëýõ
ìàøèí íü õîíîãò 12ì3 áåòîí ýäëýë áóþó 7500 øèðõýã çàìûí õàâòàí áà 1200
øèðõýã õàíûí áëîê ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé. ªºðººð õýëáýë õîíîãò 197 ì2
явган хүний замын хавтан, 120 м2 өрлөгийн ханын блок ¿éëäâýðëýõ
áîëîìæòîé þì. Æèëäýý 20000ì3 áåòîí çóóðìàã, òºìºð áåòîí ýäëýë ¿éëäâýðëýõ
áîëîìæòîé. Òóñ ¿éëäâýðèéí éòàëè óëñûí òîíîã òºõººðºìæººð òîíãëîãäñîí
áàðèëãûí ãàäíà ºíãºëãººíèé áîëîí õàíûí ºíãºòýé, ºíãºã¿é áëîê, ¿éëäâýðëýõ
ýëñýí áåòîí öåõ íü æèëäýý 3200 ì3 ýäëýë ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé.
Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëàà ººðèéí áóòëóóð äýýð áóòëàí àíãèëæ,
¿éëäâýðëýëèéí õýðýãöýýã õàíãàí àæèëëàäàã.Çàõèàëàã÷ õýðýãëýã÷äýä
íèéë¿¿ëæ áóé á¿òýýãäýõ¿¿íýý èòãýìæëýãäñýí ëàáîðòîðèéí ÷àíàðûí
29
ñåðòèôèêàò, ïàñïîðòûã äàãóóëäàã.Õýðýãëýã÷èéí çàõèàëãûí äàãóó 100-

300 ìàðêèéí áåòîí ýäëýë ¿éëäâýðëýæ áîðëóóëíà.
Äàâóó òàë áà îíöëîã

Áèäíèé äàâóó òàë áóñäààñ ÿëãàðàõ ãîë îíöëîã áîë ÷àíàðòàé, ñòàíäàðòàä
íèéöñýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ ÿâäàë þì. ééì ÷ ó÷ðààñ áèä íîíãîë óëñûí
õýìæýýíä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ¿éëäâýð¿¿â áîëîõ Äàðõàíû öåìåíòèéí
¿éëäâýð, Äàðõàí óóë àéìãààñ óãààñàí ýëñ, õàéðãà àâ÷ õýðýãëýæ
áàéãàà ó÷èð ìàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íèé äîòîîä á¿òýö ÷àíàðò òà èòãýëòýé
áàéæ áîëíî. íºí ýíý ¿éëäâýð íü îëîí æèëèéí äàäëàãà òóðøëàãàòàé æèëèéí
äºðâºí óëèðàëä òàñðàëòã¿é àæèëëàæ ºâëèéí ä¿í õ¿éòíýýð ýð÷ õ¿÷òýé
àæèëàäàãò ìºí ÷àíàð îðøèíî.
"Эрэл" Барилгын материалын сорилтын лабораторид мөрдөж

байгаа
Монгол улсын үндэсний стандартуудын жагсаалт
/ Õ¿ñíýãò 12 /
Д/ Баталгаат
Стандартын нэр MNS Үнэ
д хугацаа
1300
1 Портланд цемент. Турших арга 976:99 2010
0
Портланд цемент. Техникийн 1300
2 974:99 2010
шаардлага 0
Барилга, барилгын үйлдвэрлэл.
1290
3 Бетон бат бэхийг шалгах, 1272:99 2010
0
тодорхойлох арга
Бетон болон бетонон
4 бүтээгдэхүүн. Бетоны бат 1920:99 2010
бэхийг шалгах, үнэлэх зарчим
Бетоны хүйтэн тэсвэрлэлтийг
5 1918:85 Хугацаагүй
тодорхойлох арга
30
Бетон зуурмаг. Техникийн

6 1185:98 2010
шаардлага
Барилгын ажилд хэрэглэх элс. 2916:200 1390
7 2007
Турших арга 2 0
Барилгын ажилд хэрэглэх элс.
8 392:98 2010 8300
Техникийн шаардлага
Барилга, барилгын материал
барилгын ажилд хэрэглэх
9 346:2000 2010 7300
хайрга, буталсан хайрга.
Техникийн ерөнхий шаардлага
Барилга байгууламжийн ажилд
10 390:98 2010
хэрэглэх дайрга
Бүтээгдэхүүний нэр төрөл
Эзэлхүү Хэмжээ /мм/

Эдлэлийн Эдлэлийн Бетоны
н Урт Өргөн Өндөр
нэр марк марк
/м3/ /е/ /в/ /h/
31
НХ63-12 0.882 6260 1190 220

НХ63-08 0.604 6261 790 220
НХ59-12 0.825 5860 1190 220
НХ59-08 0.526 5860 790 220
НХ53-12 0.741 5260 1190 220
Хучилтын
НХ53-08 0.484 5260 790 220
нүхтэй БМ-200
НХ47-12 0.661 4660 1190 220
хавтан
НХ47-08 0.430 4660 790 220
НХ29-12 0.410 2860 1190 220
НХ29-08 0.268 2860 790 220
НХ23-12 0.331 2260 1190 220
НХ23-08 0.214 2260 790 220
Хучилтын НХ71-15 1.705 7100 1500 220
нүхтэй НХ71-12 БМ-300 1.362 7100 1200 220
хавтан НХ71-06 0.681 7100 600 220
Хучилтын ХХ60-15 БМ-200 0.615 5970 1490 300
хавиргат
ХХ60-30 БМ-300 1.07 5970 2980 300
хавтан
32
Я12.12.14 БМ-200 0.02 1250 120 140

Я15.12.14 0.025 1500 120 140
Я18.12.14 0.03 1800 120 140
Даацын бус
Я22.12.14 0.038 2250 120 140
ялуу
Я25.12.14 0.043 2550 120 140
Я28.12.22 0.075 2850 120 220
Я31.12.22 0.083 3150 120 220
ДЯ12.12.2 0.033 1250 120 220
2 0.04 1500 120 220
ДЯ15.12.2 0.048 1800 120 220
2 0.124 2250 250 220
ДЯ18.12.2 0.14 2550 250 220
2 0.16 2350 250 220
ДЯ22.25.2 0.173 3150 250 220
2 0.125 1500 380 220
ДЯ25.25.2 0.15 1800 380 220
2 0.188 2250 380 220
ДЯ28.25.2 0.213 2550 380 220
2 0.238 2850 380 220
Даацын ДЯ31.25.2
ялуу 2
ДЯ15.38.2
2
ДЯ18.38.2
2
ДЯ22.38.2
0.263 3150 380 220
2
ДЯ25.38.2
2
ДЯ28.38.2
2
ДЯ31.38.2
33
ШГ-11 0.041 1050 .330 148

Шатны
ШГ-12 БМ-200 0.047 1200 330 148
гишгүүр
ШГ-14 0.053 1350 330 148
2.6.3 Õàðèëöàã÷, áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí ñóäàëãàà
Ýëñ õàéðãàíû ¿éëäâýðëýã÷ áàéãóóëëàãóóä:
/Ýõ ¿¿ñâýð Óëñûí ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí ãàçàð/

/Õ¿ñíýãò 14/
¯.à
¹ Íýð, Õàÿã, Óòàñ Çàõèðàëûí íýð Ãàçðûí íýð
ýõýëñýí îí
Áàòìºíõ ÕÕÊ, ÁÇÄ 13-ð Áàòìºíõ ÁÇÄ 13-ð õîðîî
1 2001
õîðîî 3-7 òîîò, 99750669 Ãàíö õóäãèéí àì
Õ¿ðýý òîîñãî ÕÕÊ, ÑÕÄ
ª.íÿãìàðæàâ
6-ð õîðîî áàðèëãûí ÑÕÄ Áàÿíõîøóó
2 2002
öýðãèéí áàéð, 634212, 8-ð õîðîî
99114212
ÑÕÄ 8-ð õîðîî
ÖÄÖ ÕÕÊ, ÑÕÄ 11-ð Ö.Öýðýíïóíöàã
3 Áàÿíõîøóóíû 2001
õîðîî ÕíÊ áàéð, 99119294
æàëãà
íîíãîë Êàðàìèê ÕÕÊ, ÑÕÄ
Á.íàíäàõáàÿð ÑÕÄ 8-ð õîðîî
4 Áàÿíõîøóó, íîíãîë 1997
Áàÿíõîøóó
êàðàìèêèéí áàéð
Òàëñò ýð÷èì ÕÕÊ, ÑÕÄ
Ýðäýíýñ¿ðýí ÑÕÄ áîð òîëãîéí
5 1-ð õîðîî Îðáèò, 2004
ç¿¿í æàëãà
99119572
ÑÕÄ 8-ð õîðîî
Ñ¿ìáýð õóíòàí ÕÕÊ, ÑÕÄ Áàòàà
6 Áàÿíõîøóó 2000
8-ð õîðîî, 99110679
íàéðàìäàë îðä
íîí ëàíä ÕÕÊ, ÁÇÄ 12-ð íºíõõóÿã ÁÇÄ Ãàíö
7 1998
õîðîî, 99184316 õóäãèéí àì
Áýëõ íóóð ÕÕÊ, ÑÕÄ 3-ð Áààòàð
8 ÑÕÄ áýëõèéí àì 1998
õîðîî, 99116196
9 Ãàçàð îðä ÕÕÊ, ÁÃÄ 8-ð Ýíõæàðãàë ÑÕÄ ç¿¿í 2003
34
õîðîî, 99115658 ò¿ð¿¿íèé àì

Ýðýë òîîñãî ÕÕÊ, ÑÕÄ
Ãàíáîëä ÑÕÄ Áàÿíõîøóó
10 áàÿíõîøóó ¿éëäâýðèéí 1997
íàéðàìäàë îðä
áàéð
Ãàíãàð èíâåñò ÕÕÊ, ÕÓÄ
Ãàíáîëä ÁÇÄ Ãàíö
11 Ãàíáàðìàò ÕÕÊ áàéð, 1998
õóäãèéí àì
99188034
ÑÕÄ Áàÿíõîøóó
Ñîëîíãî áýë ÕÕÊ, ÑÕÄ 3-ð Ýðäýíý-Î÷èð
12 íàéðàìäàë îðäûí 2004
õîðîî, 99116975
äýðãýä
Òÿí é Äà ÕÕÊ, ÁÇÄ íîí Æàí ÁÇÄ öàãààí
13 2003
ÕÕÊ áàéð, 99110358 äàâàà
Àèñòè ÕÕÊ, ÑÕÄ 1-ð Íÿìñ¿ðýí Áàÿíõîøóó
14 2003
õîðîî, 99160016 íàéðàìäàë îðä
Áàðèëãà îðä ÕÕÊ, ÕÓÄ
íèæèääîðæ ÑÕÄ 22-èéí
15 Ýðýë ÕÕÊ áàéð, 2001
òîâ÷îîíû óðä
99166885
Áóóõ ÕÕÊ, ÑÕÄ 9-ð Æàìñðàí
16 Íàëàéõ àð ýëñò 2000
õîðîî, 99183630
Âîÿæ êîíñòðàêøí, ×Ä 6-ð Áàÿíñàéõàí
17 Ñîíñãîëîí 2000
õîðîî, 99116371
Àð áàäðàõ ÕÕÊ, ÑÕÄ 1-ð Ýðäýíýáóëãàí
18 ÑÕÄ Ñîíãèíî 2004
õîðîî
Íºõºðñºã òðýéä ÕÕÊ,
Áàäàìäýëãýð ÁÇÄ øàðãûí
19 ÕÓÄ òàâàí ýðäýíý ÕÕÊ- 2002
íóðóó
íèé áàéð
ªëçèéò õàí ÕÕÊ, ×Ä 2-ð íàíäàë
20 ÕÓÄ íîðèí óóë 2002
õîðîî, 99197731
Óëààíáààòàð áàðèëãà
Æ¿ãäýð
21 ÕÕÊ, ÕÓÄ Óëààíáààòàð ÑÕÄ Ñîíñãîëîí 1 2005
ÕÕÊ áàéð, 99114281
ßëãóóëñàí ÕÕÊ, ÕÓÄ Ñàíæààäîðæ
22 ÑÕÄ Ñîíñãîëîí 2005
ãóðâàëæèíãèéí ã¿¿ð
Ñîíñãîëîí áàðìàò ÕÕÊ, Ñ¿õáààòàð ÕÓÄ ãèø¿¿íèé
23 1996
ÑÕÄ 20-ð õîðîî àì
Õýðýì çàì ÕÕÊ, ÁÃÄ 7-ð
24 Íÿìäàâàà Äóíä ñîíñãîëîí 2001
õîðîî, 99091888
35
Ëõà òðýéä ÕÕÊ, ÑÕÄ

Òºìºð-Î÷èð
25 Õ¿íñ òðýéä áàéð, ÑÕÄ áýëèéí ãîë 2001
99110383
íàíàé îðîíä ¿éëäâýðëýæ õºíãºí áåòîí ¿éëäâýð¿¿äèéí ºíººãèéí áàéäàë,

öààøäûí õºãæëèéí òºëºâ áîëîí ¿éëäâýð, òåõíîëîãèéí ºíäºð õºãæèëòýé
îðíóóäûí õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýëèéí òóðøëàãà, ìàíàé îðíû áàðèëãûí
ìàòåðèàëûí ò¿¿õèé ýäèéí íººö çýðýã õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéã ñóäëàæ ¿çýýä, ìàø
ºðãºí òàðõàöòàé, õÿìä òºñºð ò¿¿õèé ýäèéí çàõ çýýëèéí ÷àíàðûí øààäëàãà
õàíãàñàí áàéíãûí ýðýëò õýðýãöýýòýé õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýëýýð øîõîé,
¿íñ, ýëñ, õºíãºí öàãààíû áýõæ¿¿ëýã÷ çýðýã ç¿éë¿¿äèéã ò¿¿õèé ýä¿¿äèéã
îðö áîëãîí õýðýãëýí ºíäºð äàðàëòààð øàõàæ, øàòààõ òåõíîëèîãîîð
¿éëäâýðëýæ áîëîõ ¿éëäâýðèéã ñîãîñîí áîëíî. Ýíý ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèéí
îíöëîã òàë íü äýýðõ ò¿¿õèé ýä¿¿äèéã àøèãëàí ìºí õýâëýã÷ òºõººðºìæ¿¿äèéã
àøèãëàí õºíãºí áåòîíîîð áàðèëãûí äîòîðõ ãî¸ë ÷èìýãëýë, ÿíç á¿ðèéí
õýëáýðòýé ä¿ðñ âààð
áîëãîí õýðýãëýí ºíäºð äàðàëòààð øàõàæ, øàòààõ òåõíîëèîãîîð ¿éëäâýðëýæ
áîëîõ ¿éëäâýðèéã ñîíãîñîí áîëíî. Ýíý ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèéí îíöëîã òàë íü
äýýðõ ò¿¿õèé ýä¿¿äèéã àøèãëàí ìºí õýâëýã÷ òºõººðºìæ¿¿äèéã àøèãëàí
õºíãºí áåòîíîîð áàðèëãûí äîòîðõ ãî¸ë ÷èìýãëýë, ÿíç á¿ðèéí õýëáýðòýé ä¿ðñ
âààð ñàâûã øààðäëàãàòàé íºõöºëä çºâõºí õýâ ñîëèõ çàìààð ººð
çîðèóëàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í õèéæ áîëîõ þì.
2.6.4 Çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà

2.6.4.1 Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ
Ìàð¿åòèíãèéí ñóäàëãààíû çîðèëãî: Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä õàðüöàíãóé ºíäºð
õóðäòàé õºãæèæ áóé áàðèëãûí ñàëáàðûí õºãæëèéí õèðýýð ºñºí íýìýãäýæ
áàéãàà õºíãºí áåòîíû ìàòåðèàëûí õýðýãöýýã õàíãàõûí òóëä êåðàìèê
( øàòààñàí øàâàð áóþó óëààí), ñèëèêàò (öàãààí áóþó øîõîéí)
òîîñãîíóóäààñ èë¿¿ øèíý òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ áîëîìæèéã íýýí èëð¿¿ëýõýä
ñóäàëãààíû çîðèëãî îðøèíî. Òóñ ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íä òîîñãûã ò¿ãýýìýë
òàðõàöòàé õÿìä ò¿¿õèé ýäýýð ¿éëäâýðëýõ áîëîìæòîé øèíý òåõíèê,
òåõíîëîãèéã ýëýðõèéëýõ, ò¿¿õèé ýäèéí áîëîí òåõíîëîãèéí çàðëûã áàãàñãàõ,
36
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõ, çàõ çýýëä áàéíãûí ýðýëò á¿õèé

áàðèëãûí õºíãºí áåòîíûã áîëîí øøàðëàãàòàé íºõöºëä òåõíîëîãèéí íýã èõ
ººð÷ëºëò õèéõã¿éãýýð íýã òºðëèéí ò¿¿õèé ýäýýð ººð çîðèóëàëòûí
áàðèëãûí ìàòåðèàëûã ¿ÿí õàòàí ¿éëäâýðëýë ÿâýýëàõ ÿâäàë þì.
Çîðèëòîò çàõ çýýë: Óëààíáààòàð õîòõä áàðèãäàæ áóé ¿éëäâýðèéí áîëîí
àìèíû îðîí ñóóö, áàðèëãà çàñâàðûí áîëîí èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæóóäûí
áàðèëãûí õºíãºí áåòîíû ýðýëò õýðýãöýý, òýäãýýðèéí óãñðàëòûí àæèë
ã¿éöýòãýæ áóé áàðèëãà óãñðàëò, çàñâàðûí àæèë ¿éë÷èëãýý ýðõýëäýã
á¿õ êîìïàíè áîëîí õóâü õ¿ì¿¿ñ þì. Îäîîãîîð ìàíàé îðîíä áàðèëãà óãñðàëòûí àæèë
ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºëòýé 700 ãàðóé êîìïàíè áàéäãààñ ¿éë àæèëëàãàà
íü òîãòâîðæñîí 145 îð÷èì êîìïàíè áàéíà.
Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ: 2003-2005 îíóóäàä ã¿éöýòãýñýí áàðèëãà
óãñðàëòûí ¿ð ä¿íãýýñ ¿çýõýä Óëààíáààòàð õîòîä áàðèëãà óãñðàëòûí
àæèëä õàíûí ìàòåðèàë áîëãîí ãîë òºëºâ õºíãºí áåòîí àøèãëàæ áàéãàà áºãººä
õàíûí ìàòåðèàëûí øààðäàãäàæ áóé õýðýãöýýã íºõºõ çîðèëãîîð öóòãàìàë
òºìºð áîëîí õ¿íä áåòîíîí, êåðàìçèò áåòîíîí, ìîäîí õàíóóäûã áàðüæ áàéãààãèéí
çýðýãöýý õóó÷èí òîîñãî, èìïîðòûí òîîñãûã ÷ áàðèëãà óãñðàëòûí àæèëä
õýðýãëýæ áàéíà.
 Òîîñãîíû èìïîðòûí õýìæýý:

/Ýõ ¿¿ñâýð Ãààëèéí åðºíõèé ãàçàð/
/Õ¿ñíýãò 15/
Õýìæèõ 2004 2005
Òîîñãîíû òºðºë
íýãæ òîî Òîî
Êåðàìèê òîîñãî Ø 4.134.383 7.057.285
Áàðèëãûí, ãàëä
Ø 1.418.526 1.481.344
òýñâýðòýé òîîñãî
Ä¿í: 5.552.909 8.538.629
37
Îðëîõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òàëààðõ ñóäàëãàà:

/Ýõ ¿¿ñâýð áàðèëãûí ìýðãýæèëòýí/
/Õ¿ñíýãò 16/
çàõ çýýëä
¹ Îðëîõ á¿òýýãäýõ¿¿í í3- íîãäîõ õýìæýý (êã)
ýçëýõ õóâü (%)
1 Òºìºð áåòîí 2500 25-30%
2 Õ¿ðìýí áëîê 1100 5%
3 Õººñºí áåòîí 6%
4
Êåðìàçåò áëîê 600-800 5%
5 Áóñàä 15%
Òàéëáàð: Áóñàä ãýäýãò ìîä áîëîí õóó÷èí òîîñãûã àâ÷ ¿çýæ áàéãàà
áºãººä ò¿¿íèéã 1-2 äàâõàð àìèíû îðîí ñóóöíû áàðèëãàä ãîë òºëºâ àøèãëàæ
áàéíà.
íºí äýýðõ 2003-2005 îíóóäàä ã¿éöýòãýñýí áàðèëãà óãñðàëòûí
àæëûí ä¿íãýýñ ¿çýõýä Óëààíáààòàð õîòîä 5-20 õ¿íòýé áàðèëãà óãñðàëòûí
êîìïàíè äóíäæààð íýã æèëä 24ì õ 12ì –èéí õýìæýýòýé, çîîðüòîé, 6 äàâõàð
áàðèëãà áàðüæ äóóñãàäàã áàéíà. Òóõàéí áàðèëãàä îðîõ áåòîíû õýìæýýã
áàðèëãûí íîðì áà ä¿ðìèéí áîëîí òºñºâò ºðòãèéí òîîöîîíîîñ àâ÷ ¿çýõýä
îéðîëöîîãîîð 1100 ì êóá áåòîí îðäîã. 1 ì êóá – 380 øèðõýã 25ñì õ 12ñì õ 6.5ñì
– èéí õýìæýýòýé áåòîí îðäîã áà áåòîíû ýçëýõ¿¿í 0.00195ì êóá áàéäàã.
éíãýýä òóõàéí áàðèëãàä 1100ì êóá/0.00195ì êóá=564.102 øèðõýã áåòîí
îðäîã áàéíà.
 Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ
Q= n*q*p
№ ¯ç¿¿ëýëò Òýìäýãëýã Ä¿í /òîî/
ýý
1, Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ Q- 4477200000
2, Íèéò õýðýãëýã÷äèéí òîî n- 574
38
3, Íýã óäàà õóäàëäàí àâàõ òîî q- 150

õýìæýý
4, Äóíäàæ ¿íý p- 52000
Q=574*150*52000=4477200000
2.7 4Ð-èéí ñóäàëãàà
2.7.1 ¯íèéí ñóäàëãàà
/Õ¿ñíýãò 18/
Ìàðê Õýìæýý /ìì/ 1 ì3 1 ì2. 1ø
590õ240õ36 46700 16444 2335
0.7 0
590õ360õ24 46700 11014 2335
0
590õ360õ12 46700 5507 1168
0
590õ240õ36 43000 15141 2150
0.5 0
590õ360õ24 43000 15141 2150
0
590õ360õ12 43000 10142 1075
0
590õ360õ12 41000 5071 1140
0.4 0
590õ480õ10 41000 4835 1025
0
590õ360õ12 40000 4717 1111
0.3 0
590õ480õ10 40000 3925 10000
0
39
/ Çóðàã.2 /
Õýðýãëýã÷èéí ñóäàëãàà, ºðñºëäºã÷äèéí ñóäàëãààíä ¿íèéí ñàíàë áîëîí
¿íèéí îäîîãèéí áàéäàë çýðãèéã íàðèéâ÷ëàí ãàðãàñàí áàéãàà. ªðñºëäººíò ¿íý
á¿ðäýëòèéã ñîíãîæ àâëàà. Øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýí çàõ çýýëä
íèéë¿¿ëæ áàéãàà áºãººä ýõíèé óäàà çàõ çýýëä òóëãóóðëàí
• Ýðýëòýä
• ªðñºëäººíò ÷èãëýñýí ¿íèéí áîäëîãî áàðèìòëàõ íü òîõèðîìæòîé þì.
Ãýõäýý ºðòºã + àøèã ãýñýí çàð÷ìèéã áàðèìòàëíà.
2.7.2 Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí áîäëîãî
éäýâõæ¿¿ëýëòýíä áàðèìòëàõ ñòðàòåãè:
Áîãèíî õóãàöààíä çàõ çýýëä ã¿í íýâòðýõ ñòðàòåãèéã áàðèìòàëíà.
éäýâõæ¿¿ëýëòýíä áàðèìòëàõ ñòðàòåãèéí õ¿ðýýíä äàðààõ çîðèëòóóäûã
òàâüæ áàéíà.
• Õºíãºí áåòîíû òàëààð ìýäëýãòýé áîëãîõ
• Òîãòìîë õýðýãëýý áîëãîõ
• Çàõ çýýëä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òàíèóëàõ, àìæèëòòàé íýâòð¿¿ëýõ, çàõ
çýýëä áàòòàé áàéðøóóëàõ.
• Óã çàõ çýýëä àíõäàã÷ áºãººä òýðã¿¿ëýã÷ áàéð ñóóðèéã îëîõ
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé äàâýý òàë, ÷àíàðûí äàâóó òàëóóäûã õàäãàëàí,
õÿìä òºñºð ò¿¿õèé ýä õýðýãëýí íýãæèéí ººðèéí ºðòãèéã áóóðóóëàõ
áîäëîãî ÷èãëýëèéã áàðèìòëàíà.
Áèäíèé ¿éëäâýðëýë íü áàéãàëü îð÷èí, íèéãýì, õ¿í àìûí ýð¿¿ë ìýíäòýé
õîëáîîòîé ó÷èð çàð ñóðòàë÷èëãààíä áàðèìòëàõ áîäëîãî ìààíü õ¿íèéã
èòã¿¿ëýí ¿íýìø¿¿ëýõ þì.
Õýðýãëýã÷ áàéãóóëëàãóóääàà õàíäàí õÿìä ¿íýòýé ÷àíàð ñàéòàé
õºíãºí áåòîí ãýäãèéã îéëãóóëæ òàíèóëàõ õýðýãòýé.
40
1. Õýðýãëýã÷äýý óðàìøóóëàõ òóñãàé õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõ õºòºëáºð¿¿ä

áîëîâñðóóëàõ.
2. Áàéíãûí õýðýãëýã÷äýý çîðèóëñàí ¿íèéí õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõ õºòºëáºð
3. Áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿çýñãýëýí õóäàëäààíä òîãòìîë îðîëöîõ õºòºëáºð
Çóðàãò õóóäàñ, òàðààõ ìàòåðèàë
íàíàé òîîñãûã ðåêëàìäñàí äàâóó òàëóóä áîëîí õýðýãëýã÷
áàéãóóëàãóóäàä îëãîæ áóé øèíý áîëîìæóóäûã òàíèëöóóëñàí áàéíà.
Òàðààõ ìàòåðèàëóóäûã õýðýãëýã÷ áàéãóóëëàãóóäàä áèå÷ëýí õ¿ðãýæ
ºãºõ.
Õîòûí òºâä ñóðòàë÷èëãààíû ñàìáàðûã áàéðëóóëàí õýðýãëýã÷äýä
á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý äàâóó òàëûã òàíèí ìýä¿¿ëýõ.
Ðàäèî, FM-èéí ðåêëàì
Ðàäèî, FM-èéí çàð ìýäýýëýë öàöíà. ¯¿íä áàðèëãà óãñðàëò èä ºðíºõ çóí,
õàâðûí óëèðàëä èë¿¿ èõ äàâòàìæòàéãààð á¿òýýãäýõ¿¿íýý çàðëóóëàõ.
Òåëåâèçèéí ðåêëàì
Òåëåâèçèéí ñóðòàë÷èëãàà íü èìèäæ á¿ðä¿¿ëýõ, çàõ çýýëä íýâòð¿¿ëýõýä
õàìãèéí ¿ð ä¿íòýé àðãà þì. ééìä òåëåâèçèéí ñóðòàë÷èëãàà çàéëøã¿é
õýðýãòýé.
Èíòåðíåò
Õýðýãëýã÷ áàéãóóëëàãóóäðóó èíòåðíåòýýð á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý òàëààð
äýëãýðýíã¿é òàíèëöóóëãà, ¿íèéí ñàíàë, ãýðýý õèéõ áîëîí çàõèàëãà ºãºõ
çààâàð çýðãèéã èëãýýõ áîëíî.
Õóâèàðëàëòûí ñóâãóóä
“Õºíãºí áåòîí”
41
Çººâºð Áàéãóóëëà
õóäàëäàà ãà
õýðýãëýã÷
Õóâü õ¿í Áàéãóóëëàãà

õýðýãëýã÷ õýðýãëýã÷
/Çóðàã.3/
Ãýðýýò õóäàëäàà: Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèòàé ¿ðãýëæ õàðèëöàà õîëáîîòîé

àæèëëàõ áà çàõèàëãà ºã÷, ãýðýý õèéõ êîìïàíèóäàä à÷ààíû ìàøèíààð
á¿òýýãäýõ¿¿íýý õ¿ðãýæ ºã÷ áîðëóóëàõ õóäàëäàà þì. Ýäãýýð êîìïàíèóä íü
çàõèàëãàà óðüä÷èëàí ºãºõ áà ãýðýýò ãàçðóóä íü á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý
ìºíãèéã ìàíàé êîìïàíèéí äàíñàíä øèëæ¿¿ëýõ áóþó êàññàíä òóøààíà.
Çººâºð õóäàëäàà: Ýíý íü àìüíû îðîí ñóóö áàðèõ õóâü õ¿ì¿¿ñò
á¿òýýãäýõ¿¿íýý õ¿ðãýõèéí òóëä áàðèëãûí ìàòåðèàëûí äýëã¿¿ð¿¿äòýé
ãýðýý õèéí á¿òýýãäýõ¿¿íýý áîðëóóëàõ õóäàëäàà þì.
2.7.4 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñóäàëãàà

Õºíãºí áåòîíû ôèçèê, ìåõàíèê ÷àäâàðûã áóñàä ìàòåðèàëóóäòàé
õàðüöóóëàí ¿çýõýä ýíý ìàòåðèàë íü á¿õ ôèçèê øèíæ ÷àíàðààðàà èë¿¿
áàéãàà áºãººä áàðèëãà óãñðàëòûí àæëûí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéíà. Ýíý
áåòîíû ¿éëäâýðèéã îð÷èí ¿åèéí ºíäºð õºãæèëòýé îðíóóäûí òåõíèê, òîíîã
òºõººðºìæ, òåõíîëîãèéí äàâóó òàëóóä áîëîí ººðèéí îðíû õºíãºí áåòîíû
¿éëäâýðëýëèéí òåõíèê, òåõíîëîãèéí ò¿âøèí, ò¿¿õèé ýäèéí áîëîìæ, íººö,
öààøäûí òºëºâèéã õàðãàëçàí ¿çýýä áàéãàëü îð÷èí áîëîí õ¿í àìûí ýð¿¿ë
ìýíäýä ñºðºã íºëººã¿é øàòààõã¿é òåõíîëãèéã àøèãëàäàã, áàéãàëèéí
ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä àøèãëàí ýêîëîãèéí öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã
õºäºëãººíò, ººðººð õýëáýë áàðèëãà óãñðàëòûí òàëáàéä øóóä ¿éëäâýðëýë
42
ÿâóóëàõ áîëîìæòîé, îëîí òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áîëîõ òåõíèê

òåõíîëîãèéí äàâóó òàëóóä äýýð ¿íäýñëýí ñîíãîñîí áîëíî.
Õºíãºí áåòîíû ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò /îíöëîã øèíæ¿¿ä/ ôèçèê-ìåõàíèê

øèíæ ÷àíàðóóä
/Õ¿ñíýãò 19/
Хэмжи
д/д үзүүлэлтүүд D400 D600 D800 D1000 D1200
х нэгж
1 Хуурай сорьцын
дундаж нягт Кг/м3 400 600 800 1000 1200
2 Дулаан дамжуулалтын Вт/м3
итгэлцүүр С 0.13 0.17 0.22 0.29 0.38
3 Ус шингээлт % 8.5 6.6 5.4
4 Уян харимхай модуль ГПа 2.5 4
5 Уур үл нэвтрүүлэлт Мг/мц 3 2 1.15 1
6 Дуу авианы 200 мм ДБ 40 42 46 49
250 мм ДБ 42 44 49 52
үзүүлэлт,
300 мм ДБ 45 47 52 54
ханын зузаан 350 мм ДБ 47 49 54 56
7 мөчлө
Хүйтэн тэсвэрлэлт
г 25 мөчлөгөөс багагүй
8 Гулсалтын итгэлцүүр 2.6 2.6 2.6 2.6
9 21
хоногийнКг/м2 10 21 30 35 63
Шахалтын
28
бат бэх
хоноги
йн Кг/м3 12 25 35 39 63
10 Галыг тэсвэрлэлт Мин 120 минут
1 өндөр 198
Овор хэмжээ зузаан 198 (295)
1
урт 198 (598)
Áîðëóóëàëòûí ñòðàòåãè
Áîñòîí-Êîíñàëòàíû çàãâàð
Зах зээлийн
ОД ?
өсөлт их
43
Зах зээлийн
СААЛИЙН ҮНЭЭ НОХОЙ
өсөлт бага
Зах зээлд эзлэх Зах зээлд эзлэх хувь

хувь их бага
Áîñòîí-Êîíñàëòíû çàãâàðààð á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàõ çýýë äýýðõ áàéäëûã

øèíæèæ ¿çâýë îäîîãîîð ”?” áàéðëàëä áàéíà ãýæ ¿çëýý.
íàíàé êîìïàíè çàõ çýýëä õóðäàí íýâòðýõèéí òóëä õÿìä ¿íýýð íýâòðýõ
ñòðàòåãèéã áàðèìòëàõààð çîðüæ áàéíà. íºí äàðààõ çîðèëòóóäûã òàâüæ
àæèëëàíà.
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã çàðäàëûã íàðèéí òîîöîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí
óÿí õàòàí áîäëîãî áàðèìòëàõ
• íàðêåòèíãèéí àðãà áàðèëûã ºäºð òóòàìûí ¿éë àæèëëàãààíä
íýâòð¿¿ëýõ
• Òîíîã òºõººðºìæ òåõíîëîãèéã äýëõèéí ò¿âøèíä õ¿ðãýæ, îëîí óëñàä
ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ýêñïîðòëîõ
• Áîëîâñðóóëàëòûí ÷àíàð, òåõíîëîãèéí ò¿âøèíã äýýøë¿¿ëýõ ¿íäñýí äýýð
ºðñºëäºõ ÷àäâàðàà áýõæ¿¿ëýõ
2.8.1 Çàõ çýýëèéã ýçëýõ ¿å øàò

Áèäíèé ¿éëäâýðëýõ õºíãºí áåòîí çàõ çýýëä øèíýýð ãàð÷ áóé
á¿òýýãäýõ¿¿í ó÷èð ýõíèé ýýëæèíä õýðýãëýã÷äýä òàíèóëàõ
øààðäëàãàòàé. ¯¿íèé òóëä òîîöîîëñîí ¸ñîîð õºíãºí áåòîíû çàõ çýýëèéã
ýçëýõèéí òóëä áèä áîðëóóëàëòûí àðãà õýðýãñýë¿¿äèéã ìàø ñàéí
áîëîâñðóóëàí òºëºâëºãººíèé äàãóó ÿâóóëàõ, èâýâõæ¿¿ëýëòèéí îëîí
òºðëèéí àðãà àøèãëàí îëîí íèéòýä òàíèóëàõ øààðäëàãàòàé þì. íºí ò¿¿õèé
ýäèéí çàõ çýýëä òîäîðõîé áàéð ñóóðèéã ýçëýõ øààðäëàãàòàé. éíãýõèéí
òóëä ºðñºëäºã÷ººñ èë¿¿ äàâóó òàëûã ¿íèéí áîäëîãî äýýð ãàðãàæ ºãºõ áà
èäýâõæ¿¿ëýëò õýðýãëýíý.
Ìàðêåòèíãèéí íèéò çàðäàë
44
Ä/ä Çàð Äàâòàëò Íèéò Õóãàöà Íýãæèéí Íèéò
ñóðòàë÷èëãààíû à ºðòºã /òºã/ çàðäàë
çàðäàë /òºã/
1 UBS òåëåâèçýýð
íýäýýíèé äóíäóóð 7 õîíîãò 3 24 3,4-ð 75.000 1.800.000
óäàà ñàð (30 ñåê)
7 õîíîãò 2 16 5,6-ð
óäàà ñàð
2 TV5 òåëåâèçýýð
“öàã” õºòºëáºðèéí 7 õîíîãò 2 8 3,4-ð 90.000 1.080.000
áèçíåñèéí ìýäýý óäàà ñàð (30
áóëàíãààð 7 õîíîãò 1 4 5,6-ð ñåê)
óäàà ñàð
3 Ðàäèîãèéí ñóðòàë÷èëãàà
FM 98.9 7 õîíîãò 2 16 4,5-ð 4000 480.000
FM 102.5 óäàà ñàð
7 õîíîãò 2 16 6,7-ð
FM 100.5
óäàà ñàð
7 õîíîãò 1 8 8,9,10-ð
óäàà ñàð
4 Ñîíèí ñýòã¿¿ëèéí ñóðòàë÷èëãàà
ªäðèéí ñîíèí 7 õîíîãò 2 16 3,4-ð 10500 1.008.000
TV 7 õîíîã óäàà ñàð
BUSINESS TIMES
7 õîíîãò 1 8 5,6-ð
10500
óäàà ñàð
7 õîíîãò 1 8 7,8-ð
10500
óäàà ñàð
5 Òàíèëöóóëàõ õóóäñóóä
45
Õóàíëè, 2.00 4-10-ð 200 400.000

0ø ñàð
2.00 4-10-ð
0ø ñàð
Á¿òýýãäýõ¿¿íèé 300 600.000
òàéëáàð
òàíèëöóóëãà
6 ¯çýñãýëýí õóäàëäààíä îðîëöîõ
Íèéò çàðäàë Æèëä 1.000.000
7 Õóäàëäààíû øàð Æèëä 420.000

íîìîíä îðóóëàõ
8 Óðàìøóóëëûí õýëáýð
9 Óðàìøóóëëûí 1000ø 200 200.000

òàíèëöóóëãûí
ìàòåðèàë
Ìàðêåòèíãèéí
ñóäàëãààíû
çàðäàë
10 Çàõ çýýëèéí Óëèðàëä 250.000
ñóäàëãàà
11 Õýðýãëýã÷èéí çàí Óëèðàëä 500.000
òºëºâèéí ñóäàëãàà
12 ªðñºëäºã÷èéí Óëèðàëä 500.000
õàðèó ¿éëäëèéí
ñóäàëãàà
Á¿òýýãäýõ¿¿íèé
õºãæëèéí
ñóäàëãàà
13 Ëàáîðàòîðûí Óëèðàëä 800.000
ñóäàëãàà
14 Øèíý òåõíîëîãèéí Æèëä 500.000
ñóäàëãàà
Íèéò çàðäàë 9.538.000
46
Çàõ çýýëèéí îð÷íû SWOT øèíæèëãýý

Äàâóó òàë Ñóë òàë
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ãîë ò¿¿õèé ýä • Õýðýãëýã÷èä ìàíàé
íü õàÿãäàë ìàòåðèàë áàéäàã áàéãóóëëàãûí ¿éë
ó÷èð ¿éëäâýðëýã÷ íü ò¿¿õèé àæèëëàãààíû òàëààðõ ìýäëýã
ýäýý çàõ çýýëýý õÿìä, ¿íýã¿é õîìñ
øàõóó àâ÷èõ áîëîìæòîé òóëä • Ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé ¿ð ä¿í
¿éëäâýðëýëèéí ºðòºã íü ºíººãèéí àëäààòàé áàéõ ìàãàäëàëòàé
çàõ çýýë äýýð
õóäàëäààëàãäàæ áóé èæèë,
îðëóóëæ áîëîõóéö
á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ äàðóé 5-10
äàõèí õàÿìä ¿éëäâýðëýãäýõ
áîëîìæòîé þì.
• Æèëèéí àëü ÷ óëèðàëä
¿éëäâýðëýë ÿâóóëàõ áîëîìæòîé
• Òºñºë õýðýãæèæ ýõýëñýí
öàãààñàà îð÷èí ¿åèéí
ìýäýýëëýýð ººðñäèéãºº áîëîí
àæèëëàãñäàà õàíãàæ, öààøèä
¿éë àæèëëàãààãàà
òàñðàëòã¿é ÿâóóëàõ á¿ðýí
áîëîìæòîé
• Á¿òýýãäýõ¿¿í íü ÷àíàðûí õóâüä
ýíãèéí íîéòîí àðãààð
¿éëäâýðëýæ,øàòààñàí
òîîñãîòîé õàðüöóóëàõàä 20
äàõèí èë¿¿ þì. Óã òåõíîëîãè íü
òîäîðõîé õýìæýýíä õ¿ðòýë
áóòëàñàí, áàðüöàëäóóëàã÷,
ä¿¿ðãýã÷èéã òåõíîëîãèéí äàãóó
íàðèéâ÷ëàí æèãíýñýæ õîëüñîí
47
ò¿¿õèé ýäèéã ºíäºð äàðàëòààð

/Ð= 120-140 êã/ñì2/ õýâëýäýã
ó÷èð áóñàä òîîñãîíîîñ áàò
áýõèéí õóâüä èë¿¿ ÷àíàðòàé
áîëîõ áîëîìæèéã îëãîäîã áàéíà.
• Õýëáýð õèéö ¿çýìæ ñàéòàé
• Äóó ÷èìýýã äýýä çýðãýýð
òóñãààðëàõ ÷àäâàðòàé
• Ãàëä òýñâýðòýé
• Ýäýëãýý óäààí
• Äóëààí ñàéí õàäãàëíà
Áîëîìæ Àþóë
• Áîðëóóëæ áóé áàðàà • ªðãºæèëòèéí õýìíýëò á¿õèé
¿éë÷èëãýýã äýëõèéí çàõ çýýë áàãà ºðòãººð ¿éëäâýðëýñýí
äýýð áîðëóóëàõ áîëîìæòîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã îðëîñîí ÷àíàð
• Çàõ çýýë öààøèä òýëýõ ìóóòàé õÿìä ¿íýòýé
áîëîìæòîé á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòîîð îðæ èðýõ
• ¯íèéí õóâüä õàìãèéí õÿìä • Ýäèéí çàñãèéí îð÷èí òîãòâîðã¿é
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë • Õºíãºí áåòîíûã îðëóóëàõ

ñîíãîëòûí çàãâàðûã îëøðóóëàõ ìàòåðèàë èõ
• Õóäàëäàí àâàã÷èäàä • ¯éëäâýðýýñ ãàðàõ áåòîíû
á¿òýýãäýõ¿¿íýý õ¿ðãýæ ºãºõ ÷àíàðûã õýðýãëýã÷èä òºäèéëºí
çýðãýýð ¿éë àæèëëàãààãàà ìýäðýýã¿é áàéãàà íü ýõíèé
ºðãºæ¿¿ëýõ ýýëæèíä áîðëóóëàëòàíä
ñºðãººð íºëººëºõ áîëîìæòîé ÷
áåòîíû ÷àíàð, äààöûã
õýðýãëýã÷äýä òóñãàéëàí
õºòºëáºð ãàðãàõ ñóðòàë÷èëæ
¿íýí çºâ ìýäýýëèéã õ¿ðãýñíýýðýý
48
ýíý áýðøýýëèéã äàâàí òóóëæ

áîëîõ þì.
Ìàðêåòèíãèéí çîðèëãî, çîðèëòóóä
 Çîðèëãî
íîíãîë óëñûí ýð÷èìòýé õºãæèæ áóé áàðèëãûí ñàëáàðûã äýìæèæ,
áàðèëãûí îëîí óëñûí ñòàíäàðòàä øààðëàãàä íèéöñýí, áàéãàëü î÷èíä õîð
íºëººã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íýýð çàõ çýýëèéã ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä íàéäâàðòàé
õàíãàõàä ÷èãëýãäýíý.
Çîðèëòóóä
Çîðèëãîî õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä äàðààõ çîðèëòóóäûã òàâüæ áàéíà.
• Õýðýãëýã÷äèéí ýðýëò õýðýãöýýã ìýäýð÷ òýäíèé øààðäëàãàä
íèéöñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òîõèðîìæòîé ¿íýýð ñàíàë áîëãîí
áîëîâñðóóëàõ
• Á¿òýýãäýõ¿¿íýý áîãèíî õóãàöààíä çàõ çýýëä òàíèóëàõ
• Çàõ çýýëä ýçëýõ õóâü õýìæýýãýý íýìýãä¿¿ëýõ
• Ñóäàëãààíû õºòºëáºðèéã òîãòìîë áîëîâñðóóëæ òåõíèê òåõíîëèîãîî
øèíý÷èëæ ñàéæðóóëàõ
• Õýðýãëýã÷èäèéí ýðõ àøèã õýðýãöýý ñîíèðõëûã ýðõýìëýí õ¿íäýòãýíý.
• Øèíæëýõ óõààí òåõíîëîãèéí îëîëò àìæèëòàíä òóëãóóðëàí
¿éëäâýðëýëèéí øèíý òåõíîëîãûã íýâòð¿¿ëýæ àøèãëàõ.
• Ò¿¿õèé ýäèéã õÿìä ¿íýýð áýëòãýí íèéë¿¿ëýõ.
• Áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàõèàëãûã ò¿ðãýí øóóðõàé íàéäâàðòàé,
÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä íèéë¿¿ëýõ
• Òºëáºðèéí ÷àäâàð áà àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøíèé òýíöëèéã õàíãàõ
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàð ¿çýìæèíä òîõèðóóëàí ºíäºð óð ÷àäâàðòàé
àæèëëàõ õ¿÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ.
Ýäãýýð çîðèëòóóä íü ¿éë àæèëëàãààíû ã¿éöýòãýëèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýð
¿íýëýãäýí öààøèä øèíý÷ëýãäýí òîäîðõîéëîãäîæ áàéõ þì.
49
2.11 Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

1.Á¿òýýãäýõ¿¿íèé àìüäðàëûí ìº÷ëºã
Áîðëóóëàëò /àøèã/
Òîãòâîðæèëò
Óíàëò
ªñºëò
Íýâòðýëò
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Õóãàöàà
/ Çóðàã 4 /
1. Íýâòðýõ ¿å øàò
Ýõíèé æèëäýý õ¿÷èí ÷àäëûíõàà 20.4%-èéã àøèãëàíà ãýæ òîîöñîí áºãººä
áîðëóóëàëò ýõíèé æèëäýý 224.224 ñàÿ.òºã áàéõ áà ýíý íü áàãà áàéíà
ãýñýí ¿ã þì. íºí ðåêëàì çàð ñóðòàë÷ëàãààã ìàø õ¿÷òýé ÿâóóëàõ áºãººä
ýíý íü 9.538 ñàÿ.òºã áàéãàà íü ýõíèé æèëèéí çàðäàë èõ áàéãààã
õàðóóëæ áàéíà.
Ýíý ¿åä õóðäàí ã¿í íýâòðýõ ñòðàòåãèéã áàðèìòëàíà. Á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
äóíäàæ ¿íýýð áîðëóóëàõ áóþó èäýâõæ¿¿ëýëòýíäýý èõýýõýí ìºíãº
çàðóóëíà.
50
2. ªñºëòèéí øàò
Áàðèìòëàõ ñòðàòåãè
 ×àíàðàà ñàéæðóóëíà, øèíý îíöëîã øèíæ íýìýõ, òåõíîëîãèî
øèíý÷ëýõ ñóäàëãàà
 Øèíý ñåãìåíòýä áàðààãàà ãàðãàõ. ¯¿íä õºäºº îðîí íóòãèéí
õýðýãëýã÷èä îðíî.Ñóðòàë÷èëãààíû õýâ çàãâàðûã ººð÷ëºõ.
íýäýýëýõ, òàíèëöóóëàõ õýëáýðýýñ èòã¿¿ëýõ, ÿòãàõ õýëáýðò
øèëææ¿¿ëýõ
 Íýãæèéí çàðäàë áóóð÷, áîðëóóëàëò ºñºõ ó÷ðààñ ¿íèéí
ìýäðýìæòýé õóäàëäàí àâàã÷äûã òàòàõ ¿¿äíýýñ ¿íýý áóóëãàíà.
3. Òîãòâîðæèëòûí øàò
 Áàéíãûí õýðýãëýýã áèé áîëãîõ.
 Îíöëîã øèíæèéã íýìýãä¿¿ëýõ.
 Õóâèàðëàëòûí øèíý ñóâãèéã àøèãëàõ. 4 æèëèéí õóãàöààíä
ººðñäèéí áðýíä äýëã¿¿ðòýé áîëîõ
4. Óíàëòûí øàò
 ªðñºëäººíèé áàéð ñóóðèà ºðñºëäººíòýé áîëãîõûí òóëä õºðºíãº
îðóóëàëòàà íýìýãä¿¿ëýõ
 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðëèéã íýìýãä¿¿ëýõ
 Øèíý òåõíèê òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ
Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç
1997 îíîîñ 2005 îíû èíôëÿöèéí ò¿âøèíã õàðãàëçàí ¿çýæ øóãàìàí ðåãðåññèéí
àðãààð äîîðõ 3 æèëèéí èíôëÿöèéí ò¿âøèíã òîîöîæ ¿çâýë:
Îí 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

éíôëÿöèéí
53.1 44.6 20.5 6 10 8.1 8 1.6 10.5
ò¿âøèí
51
/ Õ¿ñíýãò 21/
Îí Y t t2 Y*t
1999 20.5 -3 9 -60.5
2000 6 -2 4 -12
2001 10 -1 1 -10
2002 8.1 0 0 0
2003 8 1 1 8
2004 1.6 2 4 3.2
2005 10.5 3 9 31.5
Íèéò 64.7 0 28 -39.8
Yt = a0 + a1 *t
na0 + a1*∑t = ∑y
a0* ∑t + a1* ∑ t2 = ∑y*t
Yt=10.03 – 0.87t
Õóãàöàà 2008 2009 2010

éíôëÿöè 9.16 8.29 7.42
Ýõíèé 4 æèëèéí áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

52
/ òºã - ººð/
Ýõíèé 12 ñàðûí áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

/
ìÿí.òºãðºãººð /
Ñà ¯éëäâýðëýõ õ¿÷èí Áîðëóóëàõ òîî Áîðëóóëàëò
ð ÷àäëûí õóâü õýìæýý (ì3) (òºãðºãººð)
4 Îí 14.5 2008 îí 2009
280 îí 2010 îí163800002011 îí
¯éëäâýðëýëèéí
5 25.0 460 26910000
õýâèéí
6 õ¿÷èí41.1 790 51350000
20.4% 35% 45% 60%
7 ÷àäàë 43.2 826 53690000
8 àøèãëàëò 33.8 650 42250000
9 Çàõ çýýëä 27.8 5% 8.6%
534 11% 3471000014.6%
10
ýçëýõ õóâü 21.8 420 27300000
11 10.4 200 13000000
Áîðëóóëàõ òîî 4576 7840 10080 13440
12 7.3 150 9750000
1 õýìæýý 5.3 100 6500000
Áîðëóóëàëòûí 224224000 384160000 493920000 658560000
2 4.4 86 5590000
3 îðëîãî 4.1 80 5200000
Ä¿í 4576 267696000
Ãóðàâ. ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÒªËªÂËªÃªª
3.1 Òåõíèê ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýë
53
íàíàé ”ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ íü Óëààíáààòàð õîòûí áàðèëãûí óãñðàëòûí

êîìïàíèóäàä íèéë¿¿ëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé áà ÷àíàðûí øààðäëàãûã á¿ðýí
õàíãàñàí á¿òýýãäýõ¿¿í íèéë¿¿ëýõ áºãººä áèäíèé õýðýãëýõ òîíîã òºõººðºìæ
íü õàìãèéí îð÷èí ¿åèéí îëîí óëñûí ñòàíäàðò õàíãàñàí òîíîã òºõººðºìæººð
òîíîãëîãäîõ áîëíî. ¯éëäâýðëýã÷ áèä îëîí óëñûí ÷àíàðûí ñòàíäàðòàä íèéöñýí
á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ, óëñ èõ îðíû õºãæèëä äýâøèëä õóâü íýìýð
îðóóëàí, óëñäàà áàðèëãûí ñàëáàðò òýðã¿¿íèé áàéãóóëëàãà áîëîõ
ÿâäàë áîë áèäíèé ¿íäñýí çîðèëãûí íýã þì.
Õ¿í àìûí õýðýãëýýíèé ò¿âøèíèé ºñºëò, Óëààíáààòàð õîòûí
ñóóðüøèëò, òºâëºðëèéã äàãàí õýðýãëýã÷èä îðîí ñóóöàíä àìüäðàõ ñîíèðõîë
óëàì á¿ð èõñýæ Óëààíáààòàð õîòûí õýìæýýíä áàðèëãà óãñàð÷ áàéãàà
áàðèëãûí êîìïàíèóä èõñýæ áàéãàà ÷ îðîí ñóóöíû ¿íý æèëýýñ æèëä ºñ÷
áàéíà. Ýíý ¿íèéí ºñºëòºò áàðèëãûí ìàòåðàëûí ¿íýä íºëººëæ áàéãàà áèëýý.
Õýðýãëýã÷äèéí ñóäàëãààíààñ õàðàõàä áàðèëãà óãñðàëòûí êîìïàíèóäàä
íèéë¿¿ëæ áóé ¿éëäâýð¿¿äèéí ¿íý ºíäºð, íèéë¿¿ëýëò óäààí ýðýëò
õýðýãöýýã õàíãàæ, ÷àíàðûí øààðäëàãûã òºäèéëºí õàíãàõã¿é áàéãàà íü
õàðàãäàæ áàéñàí. Áèäíèé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ ýõëýõ ãýæ áàéãàà
“Õºíãºí áåòîí”-íû ¿éëäâýð íü õàìãèéí îð÷èí ¿åèéí òîíîã òºõººðºìæººð
òîíîãëîãäñîí õ¿÷èí ÷àäàë ñàéòàé, ÷àíàðûí øààðäëàãàä íèéöñýí áàéõ áîëíî.
3.2 ÁÀÉÐØÈË
Áàéðøëûí òàëààðõ øèéäâýð íü ¿éëäâýðëýëèéí ìåíåæåð¿¿äèéí
ãàðãàäàã óðò õóãàöààíû ãîë øèéäâýð¿¿äèéí íýã þì. Ó÷èð íü áàéðøëûí ñóë
òàë íü ¿éë àæèëëàãààíä óðò õóãàöààíä íºëººëæ áàéäàã áà ººð÷ëºõºä
áýðõøýýëòýé áàéäàã.
Áàéðøèëòàé õîëáîîòîé øèéäâýð íü èõ õýìæýýíèé õºðºíãº îðóóëàëò
øààðääàã. ééìä ¿éëäâýðèéí ãàçðûí áàéðøëûí õóâèëáàð á¿ðèéã ¿íýëæ
îíîâ÷òîéã íü ñîíãîõ øààðäëàãàòàé þì.
Áèä òºñëèéí õ¿ðýýíä ”Õºíãºí áåòîí”-íû ¿éëäâýðëýëèéí áàéðøëûã
1. Õàí-Óóë ä¿¿ðãèéí íèñýõ ÿàðìàãèéí äýíæ
2. Áàãàíóóð ä¿¿ðýãò
3. 22-ûí òîâ÷îî õàæóóä áàéðëàõ
54
Õ¿÷èí ç¿éëèéã ¿íýëýõ àðãà:

Áàéðëàë
À÷ õîëáîãäîë
Õ¿÷èí ç¿éëñ 1 2 3
Ò¿¿õ ýäèéí îéð
20 80 60 70
áàéäàë
Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 10 60 80 70
Ò¿ãýýëòèéí
15 90 60 80
çàðäàë
Õýðýãëýã÷èéí
30 90 60 90
îéðõîí áàéäàë.
Öààøèä
15 80 90 80
ºðãºæ¿¿ëýõ áîëîìæ
ªðñºëäºã÷èéí
10 80 70 80
îéðõîí áàéäàë
Äýýðõ õ¿ñíýãòýä ¿íäýñëýí ”Õºíãºí áåòîí”-íû ¿éëäâýð áàéãóóëàõ

ãàçðóóäààñ 1-ð õóâèëáàð áóþó Õàí-Óóë ä¿¿ðýãò íèñýõ ÿàðìàãèéí äýíæ
äýõü áàéðëàë õàìãèéí îíîâ÷òîé áàéðëàë áîëîõ þì.
Äàâóó òàë
 Õàìãèéí îíîâ÷òîé áàéðøëûã ñîíãîñîí ãýæ ¿çýæ áîëíî
 ªðñºëäñºí áàéðøëóóäûí äîòðîîñ òýýâýðëýëòèéí çàðäàë õàìãèéí
áàãà ãàðñàí
 Ýíý áàéðëàëûã ñîíãîñíîîð áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èäòýé õàìãèéí îéð
áàéðëàõ áîëîìæòîé
Ñóë òàë
 Ò¿ðýýñèéí çàðäàë ºíäºð ãàð÷ áàéíà.
¯éëäâýðëýëèéí áàéðøèëûí ñîíãîëò ò¿¿íä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éëñ:
Áàéðøèë: Õàí-Óóë ä¿¿ðýãò íèñýõ ÿàðìàãèéí äýíæ
/ Õ¿ñíýãò 26
/
¹ Áàéðøèëûí øèéäâýðò íºëººëºõ Íºëººëºë
55
õ¿÷èí ç¿éëñ
1 ªðñºëäºã÷èéí îéðõîí áàéäàë íàíàéõòàé òºäèéëºí îéðõîí
áàéðàëäàãã¿é Õàìãèéí îéð áàéðëàæ
áóé íü ¿éëäâýð êàìèíàòàä
áàéðàëäàã “Àâòî Òîð” ÕÕÊ íü
áàéðëàæ áàéãàà.
2. Çàðäëóóä Õîòîä áàéðëàæ áàéãàà áîëîõîîð
ò¿¿õèé ýä àæèëàõ õ¿÷èí
òýýâýðëýëòèéí çàðäëóóä
õàðüöàíãóé áàãà ãàðíà.
3. Ò¿¿õèé ýä, áà íèéë¿¿ëýã÷èéí Íèéë¿¿ëýã÷èä Óëààíáààòàð õîòîä
îéðõîí áàéäàë òºâëºð÷ áàéãàà òóë öàã òóõàéä íü
íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé. Ò¿¿õèé ýä
ìàòåðèàëûã õîòîîñ òàòàõ áîëîìæòîé.
4. Áàéãàëü îð÷íû çîõèöóóëàëò Õîòûí òºâä òîìîîõîí õýìæýýíèé ¿éëäâýð
áàðèõûã õîðèãëîäîã ó÷èð õîòûí
òºâººñ çàéòàé. íºí õîðò óòàà áîëîí
áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé ç¿éëñèéã
öýâýðëýæ áàéãàëü îð÷èíä õîð íºëºº
áàãà ó÷èðóóëíà.
5. Àøèãëàòûí çàðäàë Ò¿ëø ýð÷èì õ¿÷, óñíû àñóóäàë
øèéäâýðëýãäñýí ººðñäèéí õàëààëòûí
èõ ¿¿ñâýðòýé.
6. Òýýâýðëýëòèéí ñ¿ëæýý Òýýâýðëýëòèéí õýðýãñýë áîëîõ
à÷ààíû ìàøèí 2 øèðõýã ò¿¿õèé ýäýý
öàã õóãàöààíä çººõ á¿ðýí áîëîìæòîé.
Ò¿¿õèé ýä õàðüöàíãóé îéð õîòûí
òºâººñ òàòàõ áîëîìæòîé.
¯éëäâýðëýëèéí ÷óõàë ò¿¿õèé ýä
áîëîõ ¿íñèéã ÒÝÖ-3 ààñ , ýëñèéã
Áèîêîìáèíàòààñ òàòíà.
56
7. Õîò îðîí íóòãèéí òààòàé áîëîìæ, Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöààñ ãàð÷

áàéãàë õàìãààëàë áàéãàà ¿íñ áóþó øàòñàí í¿¿ðñèéã
äàõèí áîëîâñðóóëæ øèíý
á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýíý. Ýíý
øàòñàí í¿¿ðñ íü áàéãàëüä õîðòîé
öàöðàã èäâýõèò áîäèñûã
ÿëãàðóóëäàã áºãººä á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éëäâýðëýõäýý ýíý õîð íºëººã
¿ç¿¿ëýõã¿é óðâàëä îðóóëíà.
3.3 Á¯ÒÝÝÃÄÝÕ¯¯ÍÈÉ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÒ
3.3.1 Õºíãºí áåòîíä îðîõ öàõèóðëàã íàéðëàãà
(SiO 2 ) öàõèóðûí èñëýã 45%-èàñ áàãàã¿é , (CaO) øîõîé 10%-ààñ èë¿¿ã¿é
(R 2 O) 3%-èàñ èë¿¿ã¿é àãóóëñàí äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí ¿íñ áàéíà.
Íàéðóóëàõ óñ íü MNS3821:85 áåòîí áîëîí áàðèëãûí çóóðìàãò õýðýãëýãäýõ

óñ ñòàíäàðòûí øààðäëàãûã õàíãàñàí åðäèéí óñ õýðýãëýíý. 30-70Ñ
õàëóóíòàéãààð õýðýãëýíý.
Áàðüöàëäóóëàã÷ ìàòåðèàëààð óëñûí ñòàíäàðò øààðäëàãà õàíãàñàí

ïîðòëàíä öåìåíò õýðýãëýíý. Öåìåíòýíä àãóóëàãäàõ Ñ3S>50%, Ñ3À<6% áàéõ
øààðäëàãàòàé.
Õººëãºõ íýìýëòýýð õºíãºí öàãààíû íóíòàã ÏÀÏ-3, ÏÀÏ-4 –èéã õýðýãëýíý.
Ãàäàðãóóã èäýâõæ¿¿ëýã÷ áóþó õºíãºí öàãààíû íóíòàãûã óóñãàõ

çîðèëãîîð ñàâàíãûí ñèíòåòèê íóíòàã ýñâýë åðäèéí áàðààíû ñàâàí õýðýãëýíý.
¯íñíèé õèìèéí íàéðëàãà òýäãýýðèéí ýçëýõ õóâü :
/ Õ¿ñíýãò 27/
(SiO 2 ) (AI 2 O) õºíãºí (CaO) (FgO 3 ) Áóñàä õèìèéí
57
Öàõèóðëûí öàãààí òºìðèéí èñýë áîäèñ

èñýë
50% 12% 6%-7% 20% 11%-12%
Õèéõ á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä:
/ Õ¿ñíýãò28 /
¹ Á¿òýýãäýõ¿¿íèé àíãèëàë
2008-2011 áóþó îäîî 2011 îíîîñ ¿éëäâýðëýæ ýõýëíý.
1 Äààöûí áóñ äóëààíû 1 Äààöûí áóñ äóëààíû
2 Äààö äóëààëãûí 2 Äààö äóëààëãûí
3 Äààöûí 3 Äààöûí
4 ªíãºëãººíèé
5 Õººñòýé áëîê
6 Öåìåòýí õàâòàí
Õèéõ á¿òýýãäýõ¿¿í íü (20x20x40ñì) õýìæýýòýé.
Áóñàä õèéæ áîëîõ á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä: /Õ¿ñíýãò 29/
¯íñýí ãóëäìàé Öåìåíòýí áëîê

¯íñýí õàéðãà Õººñòýé áëîê
Õèéò ¿íñýí Öåìåíòýí õàâòàí
¯íñýí òîîñãî
3.3.2 Õºíãºí áåòîí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
/Õ¿ñíýãò 30 /
Хэмжи
Ä/ä ¯ç¿¿ëýëò¿¿ä D400 D600 D800 D1000 D1200
х нэгж
58
Õóóðàé ñîðüöûí äóíäàæ

1
íÿãò êã/ì3 400 600 800 1000 1200
Äóëààí äàìæóóëàëòûí Вт/м3
2
èòãýëö¿¿ð С 0.13 0.17 0.22 0.29 0.38
3 Ус шингээлт % 8.5 6.6 5.4
4 Уян харимхай модуль ГПа 2.5 4
5 Óóð ¿ë íýâòð¿¿ëýëò Мг/мц 3 2 1.15 1
Äóó àâèàíû 200 мм ДБ 40 42 46 49
250 мм ДБ 42 44 49 52
6 ¿ç¿¿ëýëò, õàíûí
300 мм ДБ 45 47 52 54
çóçààí 350 мм ДБ 47 49 54 56
7 Õ¿éòýí òýñâýðëýëò íº÷ëºã 25 ìº÷ëºãººñ áàãàã¿é
8 Ãóëñàëòûí èòãýëö¿¿ð 2.6 2.6 2.6 2.6
Øàõàëòûí áàò 21 õîíîã Êã/ì3 10 21 30 35 63
9
áýõ 28 õîíîã Êã/ì 3
12 25 35 39 63
10 Ãàëûã òýñâýðëýëò ìèí 120 ìèíóò
ªíäºð ìì 200
11 Îâîð õýìæýý Çóçààí ìì 200
Óðò ìì 400
íàíàé êîìïàíè íü ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý áàò áýõ áàéäàë áîëîí

÷àíàðûí øààðäëàãàä õ¿ð÷ áàéãàà ýñýõýä òåõíîëîãèéí øàò äàìæëàãà
òóòàìä øàëãàæ áàéõ áîëíî.
×àíàð ãýäýã áîë ìàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íèé äàâóó òàë áîëíî. ¯¿íä:
1. Õ¿éòýí òýñâýðëýëò
2. Ãóëñàëòûí èòãýëö¿¿ð
3. Ãàëûã òýñâýðëýëò
4. Äóëààíàà õàäãàëàëò
5. Ñòàíäàðò õýìæýý
6. Øàõàëòûí áàò áýõ
7. Õàòàëòûí áàéäàë çýðýãò ñàð äóòàìä çîõèõ ñîðèë øàëãóóðóóäûí
äàãóó õÿíàëò øàëãàëò õèéæ áàéõ áîëíî.
3.4 Ò¯¯ÕÈÉ ÝÄÈÉÍ ÒÀÒÀÍ ÀÂÀËÒ
59
¯éëäâýðëýëèéí ãîë ò¿¿õèé ýä öåìåíòèéã “íîíãîëðîñöåâåòìýíò” öåìåíòíèé

¿éëäâýðýýñ õóäàëäàí àâíà. Ýëñèéã Áèîêîìáèíàòààñ, øîõîé õºíãºí öàãààíûã
äîòîîäûí êîìïàíèàñ, ¿íñèéã ÒÝÖ-3 ààñ òàòíà.
1 ì êóá õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýõýä îðîõ ò¿¿õèé ýäèéí îðö:
/ Õ¿ñíýãò
31/
¹ Ò¿¿õèé ýä Õýìæýý /êã/

1. ¯íñ 7.5
2. Öåìåíò 10
3. Ýëñ 17.5
4. Õºíãºí öàãààí 2.5
5. Óñ 8.5
6 Øîõîé 5
7 Áóñàä 1.5
/ Çóðàã 3.4.1/
3.4.1 Ò¿¿õèé ýäèéí òàòàí àâàëòûí òîîöîî: /Õ¿ñíýãò 32/
60
1ì3-ä îðîõ 9ð
Îðö 4ð ñàð 5ð ñàð 6ð ñàð 7ð ñàð 8ð ñàð
õýìæýý ñàð
¯íñ 7.5 2100 3450 5925 6195 4875 4005
Öåìåíò 10 2800 4600 7900 8260 6500 5340
Ýëñ 17.5 4900 8050 13825 14455 11375 9345
Õºíãºí 2.5
öàãààí 700 1150 1975 2065 1625 1335
Óñ 8.5 2380 3910 6715 7021 5525 4539
Øîõîé 5 1400 2300 3950 4130 3250 2670
Áóñàä 1.5 420 690 1185 1239 975 801
1ì3-ä îðîõ 10ð 11ð 12ð 3ð

Îðö 1ð ñàð 2ð ñàð
õýìæýý ñàð ñàð ñàð ñàð
¯íñ 7.5 3150 1500 1125 750 645 600
Öåìåíò 10 4200 2000 1500 1000 860 800
Ýëñ 17.5 7350 3500 2625 1750 1505 1400
Õºíãºí 2.5
öàãààí 1050 500 375 250 215 200
Óñ 8.5 3570 1700 1275 850 731 680
Øîõîé 5 2100 1000 750 500 430 400
Áóñàä 1.5 630 300 225 150 129 120
/ Ãðàôèê 3.4.1.1/
61
Ò¿¿õèé ýäèéí òàòàí àâàëò
16000
14000
¯íñ
12000
Öåìåíò
10000 Ýëñ
8000
Õýìæýý /êã// Õºíãºí öàãààí
6000 Óñ
Øîõîé
4000
Áóñàä
2000
0
4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3
Ñàð
3.5 ÒÅÕÍÎËÎÃÈÉÍ Á¯Ä¯¯Â×
Ýíýõ¿¿ “Õºíãºí áåòîí ”-íû ¿éëäâýð íü åðºíõèéäºº 6 ¿å øàò äàìøëàãûã

äàìæèæ ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëäîã. Íýãä¿ãýýðò ï¿íêýð íýãä öåìåíò ¿íñèéã
õîëèí çóóðäàã ýíäýýñ ýëñòýé íýãòãýí õîëèã÷ çóóðàã÷ ìàøèíä î÷èäîã.
Ýëñýý ï¿íêýð õî¸ðä õèéäýã áºãººä ýíäýýñ ýëñ íü øèãøèã÷ øèãø¿¿ð äýýã¿¿ð
äàìæèí äàðààãèéí äàìæóóëàã÷ çàìààð çóóðàã÷ ìàøèíä î÷èäîã ýíý á¿õ
¿éëäýë íü öàã õóãàöààíû õóâüä íýãýí çýðýã ÿâàãääàã. Õîëèã÷ ìàøèíä
¿íñòýé öåìåíòèéã ýëñòýé ñàéòàð õîëèäîã ýíý õººñð¿¿ëýã÷ ñèñòåì þì.
Äàðààãèéí øàòàíä íýãòãýí õººñð¿¿ëýí çóóðàã÷ ìàøèíààñ çóóðìàãûí òóñãàé
õýâýíä öóòãàäàã ýíäýýñ õàãàñ áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã àâòîêëàâä
øàðæ áîëîâñðóóëäàã ýöýñò íü ñ¿¿ëèéí ¿åò øàò áîëîõ òóñãàé òåìðàòóð
á¿õèé óóðèéí çóóõàíä çººëð¿¿ëýí ãºëãºð áîëãîäîã.
62
Õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýõ òåõíîëîãèéí ñõåì
/ Çóðàã 3.5.1/
Òåõíîëîãèéí åðºíõèé ïðîöåññ
Çóðàã 2.2
63
/ Çóðàã 3.5.2 /
3.5.1 Òîíîã òºõººðºìæèéí òàíèëöóóëãà
Ýíýõ¿¿ ¿éëäâýð íü Ãåðìàí óëñàä ¿éëäâýðëýãäñýí “ÑéíÅ” ¿éëäâýðèéí

àâòîìàò óäèðäëàãûí ñèñòåìýýð îðö íàéðëàãàà òîõèðóóëàí ýýëæýýð õîíîãò
80 ì. êóá æèëäýý 22400ì. êóá õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé
ñ¿¿ëèéí ¿åèéí òåõíîëîãè, òîíîã òºõººðºìæòýé ¿éëäâýð þì. Òîíîã òºõººðºìæèéí
¿íý 14978750 òºãðºã ¿¿íä ñóóðèëóóëàëòûí çàðäàë îðæ òîîöîãäîíî.
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû òîíîã òºõººðºìæ / Õ¿ñíýãò 33 /
¯éëäâýðèéí òåõíîëîãèé
äàìæëàãà. Öåìåíò, ¿íñ, õºíãºí
1.
öàãààíû áýõæ¿¿ëýã÷ çýðãèéã
õîëèõ äàðøëàõ òîíîã òºõººðºìæ
2
Ýëñèéã øèãøèæ öýâýðëýí

áîëîâñðóóëæ çóóðàõ åðºíõèé
òîíîã òºõººðºìæë¿¿ äàìæóóëàõ
òîíîã òºõººðºìæ.
64
Á¿õ ò¿¿õèé ýäèéã õîîðîíä íü

õîëèí õººñð¿¿ëýí çóóðàõ òîíîã
3 òºõººðºìæ
4 Çóóðàã÷ààñ äàìæóóëñàí
øèíãýí äóòóó áîëîâñðóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿íèé òóñãàé õýâýíä
öóòãàõ ¿å øàò
5. Äóòóó áîëîâñðóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
àâòîêëàâä øàðàõ
òºõººðºìæë¿¿ äàìæóóëæ
áóé äàìæëàãà.
6. Äóòóó áîëîâñðóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã àâòîêëàâä
øàðæ áýõæ¿¿ëýí
áîëîâñðóóëäàã òîíîã òºõººðºìæ.
7. Òóñãàé òåìðàòóð á¿õèé óóðèéí
çóóõ çýðýã õýñãýýñ á¿ðääýã.
3.5.2 Òóñëàõ òîíîã òºõººðºìæ /

Õ¿ñíýãò 34/
Ä/ä Çàðäëûí íýð Õýìæèõ Òîî
65
Íýãæ õýìæýý
1. Çóóðàã÷ûí òýðãýíöýð õèéõ
1.1 Äóãóé øèðõýã 4
1.2 Øâåëëåð 8.10 ìåòð 7.2
1.3 Ýãëåíèðîä õàéðöàã 1
1.4 Äâóêòàâð õàéðöàã 1
1.5 Òýýâýð êì 16
1.6 Àæëûí õºëñ öàã 5
2. Öàõèëãààíû óòàñ
2.1 ÊÃ 2.5õ3 ìåòð 17
2.2 ÀÀÂÃ 3õ15õ10 ìåòð 20
2.3 ÊÃ 3.5õ16õ10 ìåòð 40
2.4 ÊÃ 3.5õ16õ10 ìåòð 10
3. Öàõèëãààíû øèò êâ 1
4. íîíîìåòð øèðõýã 1
5. Äóãóé õºðºº øèðõýã 1
6. Óñ õàëààã÷ûí çàãâàð øèðõýã 1
7. Áàãàæ õýðýãñýë
7.1 Æèí øàëãàõ øèðõýã 1
7.2 Õóâèí øèðõýã 4
7.3 Õ¿ðç øèðõýã 4
7.4 Óñ áóöàëãàã÷ øèðõýã 2
7.5 Áýýëèé õîñ 5
7.6 íåíçóðê øèðõýã 2
7.7 Ýëñ øèãøèõ òîð ìåòð 8
7.8 íàñê øèðõýã 5
7.9 Õàëóóí òîãîî øèðõýã 1
7.10 íåòð øèðõýã 5
7.11 ªíõð¿¿ø øèðõýã 2
7.12 Àÿãà õàëáàãà õîñ 6
7.13 Õàäààñ êã 5
7.14 Íèéâèé øèðõýã 4
8. íîäîí õýâ øèðõýã 3
3.6 Õ¯×ÈÍ ×ÀÄËÛÍ ÒªËªÂËªËÒ
3.6.1 Òºñëèéí õ¿÷èí ÷àäàë

¯éëäâýðèéí òîîöîîíä õýðýãëýãäýõ ¿íäñýí ºãºãäëèéí íýã íü õ¿÷èí ÷àäàë þì.
íàíàé ”Õºíãºí áåòîí”-íû ¿éëäâýð õóâüä òºñëèéí õ¿÷èí ÷àäàë íü ºäºðò, ñàðä
¿éëäâýðëýæ áàéãàà õºíãºí áåòîí þì. íàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà
øèíæèëãýýíýýñ ìàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýõ áîëîìæòîé áàðèëãà
óãñðàëòûí íèéò 574 êîïàíèóä áàéíà ãýñýí òîîöîî ãàð÷ èðñýí.
66
¹ Á¿òýýãäýõ¿¿í Õýìæèõ ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë

íýãæ
Æèëèéí
Æèëä ¿éëäâýðëýëèéí
ñ
Õºíãºí áåòîí í.êóá ºäºðò àæèëë äýýä õýìæýý
àðä
àõ õîíîã òºñëèéí õ¿÷èí
÷àäàë
1 Õºíãºí áåòîí í.êóá 80 1 280 22400
920
3.6.2 ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäëûí àøèãëàëò
¹ Á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð Õýìæèõ ¯éëäâýðèéí õ¿÷èí ÷àäëûí

íýãæ àøèãëàëò
ì.êóá 2008 2009 2010 2011
Õóâü 20.4% 35% 45% 60%
1 Õºíãºí áåòîí 4576 7840 1008 13440
ì.êóá
0
3.6.2.1 Á¿òýýãäýõ¿¿í íèéë¿¿ëýëòèéí òºëºâëºëò:
/Ãðàôèê 3.6.2.1.1/
67
Íèéë¿¿ëýëò /2008.04-2009.3/
900
800
700
600
Õýìæýý /m3/
500
Íèéë¿¿ëýëò
400
300
200
100
0
4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3
Ñàð
/ Ãðàôèê 3.6.2.1.2/
Íèéë¿¿ëýëò /æèëýýð/
16000
14000
12000
10000
õýìæýý/m3/
8000 Íèéë¿¿ëýëò
6000
4000
2000
0
2008 2009 2010 2011
îí
3.7 ÀÆÈËÀÕ Õ¯×ÍÈÉ ÒªËªÂËªËÒ
68
Íèéò
¹ Àëáàí òóøààë Îðîí òîî
àæèëàãñàä
Çàõèðãàà 1
1 Çàõèðàë 1
Ñàíõ¿¿ãèéí õýëòýñ 2
2 Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð 1
3 Íÿðàâ 1
Ìàðêåòèíãèéí õýëòýñ 3
4 íàðêåòèíãèéí ìåíåæåð 1
5 Áîðëóóëàã÷ 2
¯éëäâýðëýëèéí õýëòýñ 13
6 Åðºíõèé èíæåíåð 1
7 Àâòîêëàá 1
8 Òýðýã÷èí 2
9 Æîëîî÷ 2
10 Çóóðàã÷ 2
11 Äîçàòîð÷èí 1
12 Òåðì÷èí 2
13 íàíàà÷ 1
14 ¯éë÷ëýã÷ 1
Õ¿íèé íººöèéí õýëòýñ 1
15 Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð 1
Íèéò àæèëàãñàä 20
3.8 ÕªÄªËÌªÐ ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒ

Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëò äàðààõ õî¸ð ¿íäñýí çàð÷èìààð ÿâàãäàíà.
• Õºäºëìºðëºõ òàâ òóõòàé õýâèéí îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ
• Àæèë÷äûã óðàìøóóëàí àæèëëàõ èäýâõèéã ºðí¿¿ëýõ
Õºäºëìºðëºõ òàâ òóõòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ
• Àæëëûí áàéðíû ÷èéãøýëòèéí ò¿âøèíã 30-50 õóâü áàéëãàíà.
• Àæëûí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëãèéã ñàéí áàéëãàíà
• Õàìãààëàëòûí ìàëãàé, áýýëèé, ãóòàë àæèëûí õóâöàñààð á¿ðýí
õàíãàõ
• Îñîë àâààðûã õÿíàëòûí ºíäºð ò¿âøèí ¿ðãýëæ ÷àíä ñàõèæ àæèëëàõ
áîëíî.
69
• Àæëûí öàã íü ºãëºº 08.00-ààñ 13.00 öàã õ¿ðòýë, 14.00-ààñ îðîé

19.00 öàã õ¿ðòýë àæèëëàíà. Õºäºëìºðèéí öàã íü 10 öàã áàéíà.
Àæèë÷èäûí àþóëã¿é áàéëãàõû í òóëä äààòãàëä õàìðóóëíà.
• Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòòàé õîëáîîòîé á¿õèé ë õóóëü òîãòîîìæèéã
äàãàæ ìºðäºíº.
• Àæèë÷äûã ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëä õàìðóóëíà
• Àæèë÷äûí á¿ðýí ä¿¿ðýí àøèãëàæ àæèëëóóëàõûí òóëä õºäºëìºðëºõ
òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëíý.
Õ¿ì¿¿ñèéã óðàìøóóëàí àæèëëàõ èäýâõèéã ºðí¿¿ëýõ

• Áàéãóóëëàãûí çîðèëãûã òîäîðõîé áîëãîæ ,õ¿í á¿ð ò¿¿íä ÷èãëýñýí
áàéõ áóþó íýãäìýë ¿çýëòýé áîëãîõ
• Õºäºëìºðëºõ ¿éë àæèëëàãààã äýýä çýðãýýð õàíãàõ çîõèîí
áàéãóóëàõ.
• Óðàìøóóëëûí ìàòåðèàëëàã áîëîí ìàòåðèàëëàã áóñ õýëáýðèéã
õýðýãëýí àæèëëàõ èäýâõèéã ºðí¿¿ëýõ áîäëîãî áàðèìòëàí àæèëëàíà.
¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÒªËªÂËªËÒ
¹ Õóãàöàà Òºëºâëºëò
• 2008 îíû äºðºâä¿ãýýð ñàðä á¿òýýãäýõ¿¿íýý

çàõ çýýëä ãàðãàíà.
• Äîòîîäûí áîëîí ãàäààäûí êîìïàíèé òóðøëàãà
70
ñóäëàíà.
1 2008- • íýðãýæèëòýí, èíæåíåð òåõíèêèéí àæèë÷äàà
2009 õºãæ¿¿ëýõ.
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý äàâóó òàë, îíöëîã,
÷àíàðààð ÿëãàðàõ òàë äýýð àíõààðíà.
• Áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýðëýëèéí çàõ çýýëä

2 2009- ýçýëñýí áàéð ñóóðèà òýëæ ¿éë àæèëëàãààãàà
2010 ºðãºæ¿¿ëýí òýëýõ áîëíî.
• ×àíàðûí õÿíàëò, á¿òýýìæèéí àñóóäàëä àíõààðàë
õàíäóóëàí çàðäàë áóóðóóëàõ ñòðàòåãè
áàðèìòëàíà
• ¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý ÷àíàðûã

ñàéæðóóëàõûí òóëä õàìãèéí îð÷èí ¿åèéí òîíîã
3 2011- òºõººðºìæ òåõíèê õýðýãñýë áîëîí áóñàä
2012 øààðäëàãàòàé ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëûã
¿éëäâýðëýëèéíõýý 5 äàõü æèëä îðóóëæ èðýí
ñóóðèëóóëæ áàðèëãûí áóñàä ìàòåðèàëûã
¿éëäâýðëýõ áîëíî.
• Çàõ çýýëèéí 30-40% -èéã ýçëýõýä ÷èãëýñýí

áîäëîãî áàðèìòëàí ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëíà.
4 2013- • Á¿òýýìæ, ÷àíàðûí àñóóäàëä àíõààðàë õàíäóóëàí
2014 ¿íý áóóðóóëàõ ñòðàòåãè áàðèìòëàíà.
Äºðºâ. ÓÄÈÐÄËÀÃÀ, ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒÛÍ ÒªËªÂËªÃªª
Çàõèðà
4.1 Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö
ë
Ìàðêåòèíãèéí Үйлдвэрлэлийн Õ¿íèé íººöèéí Ñàíõ¿¿ãèéí

ìåíåæåð ìåíåæåð ìåíåæåð ìåíåæåð
71
Áîðëóóëàã
÷
Òýðãýíöýð÷è Íÿðàâ
Äîçàòîð÷èí
Àâòîêëàá
¯éë÷ëýã÷
Çóóðàã÷
Òåðì÷èí
Æîëîî÷
Ìàíàà÷
í
Óäèðäëàãûí á¿òýö
ÇÀÕéÐÀË
íàðêåòèíãèéí ¯éëäâýðëýëèéí Õ¿íèé íººöèéí Ñàíõ¿¿ãèéí

ìåíåæåð ìåíåæåð ìåíåæåð ìåíåæåð
72
4.2 Ýðõýì çîðèëîãî, ¿éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèóä
4.2.1 Ýðõýì çîðèëãî:

“ ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ ” ÕÕÊ –íû ýðõýì çîðèëãî íü íîíãîë óëñûí áàðèëãûí
ñàëáàðûã íàéäâàðòàé ñ¿¿ëèéí ¿åèéí äýëõèéí ñòàíäàðòàä íèéöñýí ò¿¿õèé
ýäýýð õàíãàõ çàìààð ìîíãîë óëñûíõàà õºãæèë äýâøèëä õóâü íýìýð îðóóëàí
ìîíãîëûí øèëäýã àæ àõóé íýãæ áîëîõîä îðøèíî.
4.2.2 ¯éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèóä:

ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ -íû ýðõýì çîðèëãîä õ¿ðõèéí òóëä ààæèì ààæèìààð øàò
äàðààëñàí ñòðàòåãè çîðèëãóóäûã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàõ áîëíî.
1. Õàðèëöàãèä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã öàã òóõàéä íü õóðäàí øóóðõàé
ò¿ãýýæ áàéõ.
2. íîíãîë óëñûí õýìæýýíä íèéò áàðèãäàæ áàéãàà áàðèëãûí ã¿éöýòãýëä
ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýãëýã÷ áàéãóóëëàãóóäûí õ¿ñýë
øààðäëàãàä íèéöñýí ñàéí ÷àíàðûí á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõ
3. ×àíàðààð òýðã¿¿ëýõ
4.2.3 Ìåíåæìåíòèéí áîäëîãî:

íàíàé òºñºëèéí ìåíåæìåíòèéí áîäëîãî áîë ¿éë àæèëëàãààãàà ýð÷èìòýé
ÿâóóëæ çàõ çýýë äýýð òîãòâîð ñóóðüøèëòàé àæèëëàõ, óëàì
ºðãºæ¿¿ëýõèéí òóëä äàðààõ áîäëîãûã áàðèìòàëíà.
¯¿íä:
Øààðëàãàòàé àæèëëàõ õ¿÷èéã ñîíãîí øàëãàðóóëæ àâ÷ óëìààð
óäèðäëàãûí çºâ òîãòîëöîîíä áàðüæ áàéõûí óäèðäëàãûí øóãàìàí çàãâàðààð
¿éë àæèëëàãààãàà ã¿éöýòãýæ òàéëàãíàäàã áàéõ, ¿éë àæèëëàãààãààíä
ºíäºð õÿíàëò òàâüæ àæèëëàõ, çîðèëò áîëîí õèéãäýõ àæèëóóäàà äýñ
äàðààëàë ýìõ öýãöòýé îíîâ÷òîé òºëºâëºõ. ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëòýä õºðâýõ
÷àäâàðòàé áàéõ,
73
4.3 Àæ àõóé ýðõëýõ õýëáýð
íîíãîë óëñûí êîìïàíèé òóõàé õóóëèéí äàãóó õóâü íèéë¿¿ëýã÷èéí

îðóóëñàí õºðºíãº íü õóâüöààíä õóâààãäàæ, ò¿¿íèéã çàõèðàí çàðöóóëàõ
ýðõ íü êîìïàíèéí ä¿ðìýýð õÿçãààðëàãääàã õààëòòàé áóþó õÿçãààðëàãäìàë
õàðèóöëàãàòàé êîìïàíè þì.
íàíàé “ÕªÍÃªÍ ÁÅÒÎÍ” ¿éëäâýðëýõ êîìïàíèé õýëáýð íü õÿçãààðëàãäìàë

õàðèóöëàãàòàé êîìïàíè (ÕÕÊ) þì. Õààëòòàé áóþó õÿçãààðëàãäìàë
õàðèóöëàãàòàé êîìïàíèéí /öààøèä ýíý õóóëüä "õÿçãààðëàãäìàë
õàðèóöëàãàòàé êîìïàíè " ãýõ / ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷äûí òîî 50-èàñ äýýøã¿é
áàéíà. Õÿçãààðëàãäìàë õàðèóöëàãàòàé êîìïàíè áàéãóóëàãäñàíû äàðàà
õóâüöàà ýçýìøèã÷äèéí òîîã õÿçãààðëàõã¿é. Êîìïàíèé îíîîñîí íýð “ÀËÒÀÍ
ÖÀíÕÀÃ ”ÕÕÊ áîëíî.
Òàâ. Õ¯ÍÈÉ ÍªªÖÈÉÍ ÒªËªÂËªËÒ
5.1 Õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýý òºëºâëºëò, á¿ðä¿¿ëýëò

5.1.1 Õ¿íèé íººöèéí òºëºâëºãºº:
Áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí íººö íü õ¿íèé íººö áºãººä àæèëä òîõèðñîí àâúÿàñ
÷àäâàðòàé õ¿íèé íººöèéã çºâ á¿ðä¿¿ëýõ íü áàéãóóëëàãûí àìæèëòòàé
àæèëëàõûí ýõëýë þì. ééìä ¿¿íèéã çºâ îíîâ÷òîé òîäîðõîéëîõ çàéëøã¿é
øààðäëàãàòàé àñóóäàë þì.
Òºñëèéí àæëûí õ¿ðýýíä õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýýã òºëºâëºõ, á¿ðä¿¿ëæ,
øèëæ ñîíãîõ, õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ, àæëûí òîäîðõîéëîëò
áîëîâñðóóëàõ øààðäëàãàòàé
5.1.2 Õýðýãöýý:
74
Ä/ä ¯éë àæèëëàãààíä Øààðäàãäàõ ìýäëýã íýðãýæèëòýí
òóñãàãäñàí àæèëóóä ÷àäâàð
1. Øèéäâýð ãàðãàõ ªºðèéí ìýäëýã ÷àäâàð Åðºíõèé
çàõèðàë
2. Àæèëòàí àæèëä àâàõ Õ¿íèé íººöèéí ìýäëýã Õ¿íèé íººöèéí
÷àäâàð ìåíåæåð
3. Çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà íàðêåòèíãèéí íàðêåòèíãèéí
øèíæèëãýý ñóäàëãààíû ìýäëýã ìåíåæåð
4. íàðêåòèíãèéí òºëºâëºëò íàðêåòèíãèéí íàðêåòèíãèéí
ñóäàëãààíû ìýäëýã ìåíåæåð
5. Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç Ñàíõ¿¿ãèéí ìýäëýã Ñàíõ¿¿ãèéí
÷àäâàð ìåíåæåð
6. ¯éëäâýðëýëèéí ¯éëäâýðëýë ¿éë ¯éëäâýðëýëèéí
òºëºâëºãºº àæèëëàãààíèé ìåíåæåð
áîëîâñîðóóëàõ ìýäëýã ÷àäâàð
7. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí Ñàíõ¿¿, íÿáî-èéí èæ Ñàíõ¿¿ãèéí
áîëîâñîðóóëàõ á¿ðýí ìýäëýã ìåíåæåð
8. Òîíîã òºõººðºìæèéí Òåõíèê òåõíîëîãèéí éíæåíåð,
àøèãëàëò, òºëºâëºëò òàëààðõ ìýäëýã òåõíèêèéí
÷àäâàð àæèëòàí
9. Ýð¿¿ë àõóéí øèíæèëãýý Ýð¿¿ë àõóéí ìýäëýã Õ¿íèé íººöèéí
îíøèëãîî ìåíåæåð
5.1.3 Õ¿íèé íººöèéí á¿ðä¿¿ëýëò:

Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæèéðèéí ÷èã ¿¿ðýã áîë òóõàéí áàéãóóëàãàä
àæèëëàõ ñîíèðõîëòîé ÷àäâàðëàã àæèë÷äûã á¿ðä¿¿ëýõ ÿâäàë þì.
Õ¿íèé íººöèéã á¿ðä¿¿ëýõ ¿å øàò áîë õ¿íèé íººöèéí òºëºâëºëòèéí
÷óõàë õýñýã þì. Ò¿¿íèé òóëä áîëîìæèéí íýð äýâøèã÷èäòýé õîëáîî òîãòîîõ
áóþó ýëñ¿¿ëýõ ñîíãîí àâ÷ øàëãàðóóëààä øèíý àæèë÷äûã áàéãóóëëàãàä
àæèëëàõ çºâøººðºë îëãîñîí óäèðäëàãûí øèéäâýðèéã ãàðãàíà.
Àæèëëàãñàäûã ñîíãîí øàëãàðóóëæ àâàõäàà:
1. Óäèðäàõ àæèëòàí áîëîí ìåíåæåðò òàâèãäàõ øààðäëàãà
• Ýçýìøñýí ìýäëýã áîëîâñðîë
• Áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàð
75
• Õýëíèé ìýäëýã ÷àäâàð

• Õàðèëöààíû ñî¸ë, áèåý àâ÷ ÿâàõ áàéäàë
• Áè÷èã áàðèìòòàé àæèëëàõ ÷àäâàð
• Àæëûí äàäëàãà òóðøëàãà
• ªºðòºº èòãýëòýé áóñäàä ¿ëãýð äóóðàéë ¿ç¿¿ëýõ ÷àäâàð
• ¯¿ðýã ã¿éöýòãýõ õàðèóöëàã õ¿ëýýõ ÷àâàð
2. Äóíä ò¿âøíèé àæèë÷äàä òàâèãäàõ øààðäëàãà

• Ýçýìøâýë çîõèõ ìýäëýã ÷àäâàð, áîëîâñðîë
• íýðãýæëèéí äàäëàãà òóðøëàãà
• Õýëíèé ìýäëýã ÷àäâàð
• Áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàð
• ¯¿ðýã äààëãàâàð õ¿ëýýæ àâàõ õ¿ëýýëãýæ ºãºõ ÷àäâàð,
õàðèóöëàãà
• Õóâèéí çîõèîí áàéãóóëàëò
3. ¯éëäâýðèéí àæèë÷èä áîëîí ã¿éöýòãýõ àæèë÷èä òàâèãäàõ
øààðäëàãà
• Õóâèéí çîõèîí áàéãóóëëàòòàé áàéõ
• Áîëîâñðîë ìýäëýã ýçýìøñýí áàéõ
• íýðãýæëèéí äàäëàãà òóðøëàãà
• Áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàðòàé ãýõ ìýò øààðäëàãóóä
òàâèãäàíà.
Àæèë÷èäûã àâàõ çàðûã ñîíèí áîëîí ðàäèî òåëåâèçýýð ÿâóóëæ, ýõíèé
ýýëæèíä ýíêåò áºãë¿¿ëæ, óðüä÷èëñàí øàëãàëò àâíà. Ýíý íü åðºíõèé
ìýäëýãèéí áîëîí îíîëûí øàëãàëò áîëíî. éíãýýä òýíöýã÷èäèéã 2 ºäðèéí
ñóðãàëòàíä ñóóëãàæ, äàðààãààð íü ÿðèëöëàãûí àðãà õýðýãëýí ýöñèéí
ñîíãîí øàëãàðóóëàëòàíä îðóóëíà. ßðèëöëàãàä òóõàéí õ¿íèé õóâèéí ¿çýë
áîäîë èðýýä¿éí çîðèëãî, õ¿ñýë ýðìýëçýë, ÿàãààä ýíý ìýðãýæèëèéã ñîíãîí
ààñàí, äóòàãäàëòàé çàí ÷àíàðàà íü îëæ õàðæ ÷àääàã ýñýõ çýðãýýð àâíà.
5.1.4 Àæèëëàõ õ¿÷íèé òºëºâëºëò:
76
/ Õ¿ñíýãò
39 /
Õýðýãöýý Õàíãàëò
Ä/ä Àëáàí òóøààë 2008 2009 2010 2011 Ãàäàà
Äîòîîä
îí îí îí îí ä
Çàõèðãàà
1. Çàõèðàë 1 1 1 1
2. Ñàíõ¿¿ãèéí õýëòýñ
3. Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð 1 1 1 1 +
4. Íÿðàâ 1 1 1 1 +
5. Ìàðêåòèíãèéí õýëòýñ
6. íàðêåòèíãèéí ìåíåæåð 1 1 1 1 +
7. Áîðëóóëàã÷ 2 2 3 3 +
8
õýëòýñ
9 1 1 1 1 +
ìåíåæåð
10. Àâòîêëàá 1 1 2 2 +
11. Òýðãýíöýð÷èí 2 2 2 3
12. Æîëîî÷ 2 2 2 2 +
13. Çóóðàã÷ 2 2 2 3 +
14. Äîçàòîð÷èí 1 1 2 2 +
15. Òåðì÷èí 2 2 2 2 +
16. íàíàà÷ 1 1 1 1 +
17. ¯éë÷ëýã÷ 1 1 1 2 +
18 Õ¿íèé íººöèéí õýëòýñ +
19 Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð 1 1 1 1 +
Íèéò ä¿í 20 20 23 25
5.2 Àæèë ã¿éöýòãýã÷èéã ¿íýëýõ ñèñòåì
Åðºíõèé ìåíåæåð àæèëûí ¿éë ÿâö, ã¿éöýòãýëòýé ãàçàð äýýð íü òàíèëöàæ
àæèë÷äûí àæèëûí ¿ð ä¿íã øàëãàæ ä¿ãíýëò ºãäºã. éíãýõ íü àæèë÷èä
óäèðäëàãûí õîîðîíäîõ õàðüöàà ñàéæèðíà.
íºí ÷àíàð øàëãàã÷ õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåðòýé õàìòðàí ¿éë
àæèëëàãààíû õýâèéí áàéäëûã õàÿíàí øàãíàë óðàìøóóëàë á¿òýýìæèä
õàðãàëçàõ ¿íýëãýýã ºãíº.
Åðºíõèé ìåíåæåð íü ñàð á¿ðèéí ýöýñò çàõèðàëä òóõàéí ñàðûí ¿éë
àæèëëàãàà, ¿éë ÿâö, ¿ð ºãººæ, õýðýãëýýíèé çàðäàë áîëîí ñàíàë ãîìäîë
77
çýðãèéã òàéëàãíàäàã áàéíà. íºí ñàð á¿ðèéí ýõýíä ýíý ñàðäàà þó õèéõ
òóõàé òºëºâëºãººãºº õýëýëöäýã áàéõ.
Áàÿð ¸ñëîëûí ºäð¿¿äýýð ìàíàé àæèëûí à÷ààëàë íü áàãàñíà.
Áàéãóóëëàãûí ñàéí àæèëëàñàí àæèë÷èäàä óðàìøóóëàë îëãîíî. Êîìïàíèé
äîòîîä æóðìûí äàãóó àìæèò ãàðãàñàí àæèëòàí àëáàí õààã÷äàä øàãíàë
óðàìøóóëàë öàëèí õºëñíèé ñèñòåìèéã òîãòîîí îëãîíî. ÕÕÊ-íèé àæèëòàí á¿ð
êîìïàíèé ¿íäñýí êàïèòàë áàéíà ãýñýí çàð÷èìûã ìºðäºíº.
5.3 Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî

“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-íèé àæèëòàí á¿ð êîìïàíèé ¿íäñýí êàïèòàë áàéíà
ãýñýí çàð÷èìûã ìºðäºíº.
Áàéãóóëëàãûí çîðèëãîä õ¿ðýõèéí òóëä áàéãóóëëàãà äàõü õ¿íèé
íººöèéã ¿ð àøèãòàé àøèãëàõ çîõèöóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà íýí ÷óõàë þì.
ªºðººð õýëáýë áàéãóóëëàãûí çîðèëãûã áèåë¿¿ëýõýä òîî, ÷àíàðûí
øààðäëàãûã õàíãàñàí àæèë÷èä áóþó àæèëëàõ õ¿÷íèéã á¿ðä¿¿ëýõ ÿâäàë
þì. Õ¿íèé íººöèéí òàëààð áèäíèé õóâüä òàâèãäàæ áàéãàà çîðèëò áîë ýðõýì
çîðèëãî , çîðèëò áîäëîãî, ñòðàòåãèòàé íÿãò óÿëäóóëàí õ¿íäýý ÷èãëýñýí
¿éë àæèëëàãààã õ¿íèé íººöèéí óäèðäëàãûí àðãà ç¿éã àøèãëàí ÿâóóëñíààð
ºðñºëäºõ ÷àäâàð á¿õèé áîëîâñîí õ¿÷íèéã á¿ðä¿¿ëýõ òºëºâø¿¿ëýõ ÿâäàë þì.
Êîìïàíèé àæèëòàí á¿ð óäèðäëàãûí øèéäâýðèéã áèåë¿¿ëýõ
èòãýë ¿íýìøèëòýé, ºíäºð áîëîâñðîëòîé, ¿íýí÷ øóäðàãà, øóóðõàé àæèë
õýðýã÷, ñî¸ëòîé õàðèöàà, õàðèëöàã÷äàä òýãø õàíàäàõ, òîãòâîðòîé
àæèëòàí á¿ð êîìïàíèéí ýðõýì çîðèëãîòîé õóâèéí ñîíèðõîë íü íÿãò
óÿëäñàí áàéõ çàð÷èìààð àæèëëàõ íºõöºëèéã õàíãàõ öàëèíãèéí
óðàìøóóëàëûí òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ,¿éëäâýðëýëèéí ¿ð àøãèéã òîîöîæ
àæèëëàõ òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð àæèëëàíà.
Òîíîã òºõººðºìæèí äýýð àæèëëàõ èíæåíåð¿¿ä øèíý òîíîã òºõººðºìæèéã
àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
íîíãîëûí õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýäýã ¿éëäâýð¿¿äèéí ñòàíäàðò, æèøèãò
íèéöñýí òîäîðõîé íºõöàë, çààâàð ä¿ðýì æóðàìä òîõèðñîí ¿éë÷èëãýýã
¿ç¿¿ëäýã.
78
Áàéãóóëãûí çîðèëãîä õóðýõèéí òóëä áàéãóóëãà äàõü õ¿íèé íººöèéã

¿ð àøèãòàé àøèãëàõ çîõèöóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà íýí ÷¿õàë þì. ººðººð
õýëáýë áàéãóóëãûí çîðèëãûã áèåë¿¿ëýõýä òîî ÷àíàðûí øààðäëàãûã
õàíãàñàí àæèï÷èä áóþó àæèëëàõ õ¿÷íèéã á¿ðä¿¿ëýõ ÿâäàë þì.
Õ¿íèé íººöèéí òàëààð “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”” ÕÕÊ-íèé õóâüä òàâèãäàæ
áàéãàà çîðèëò áîë ýðõýì çîðèëãî, çîðèëò áîäëîãî, ñòðàòåãèòýé íÿãò
óÿëäóóëàí õ¿íäýý ÷èãëýñýí ¿éë àæèëëàãààã õ¿íèé íººöèéí óäèðäëàãûí
àðãà ç¿éã àøèãëàí ÿâóóëñíààð ÷àäâàð á¿õèé áîëîâñîí õ¿÷íèéã áóðä¿¿ëýõ
òºëºâøººëýõ ÿâäàë þì.
Äýýðõ áîäëîãîä õ¿ðýõèéí òóëä äàðààõ ç¿éë¿¿äèéã áàðèìòàëæ àæèëëàõ

áîëíî.
1. Êîìïàíèé ººð÷ëºëò õºãæëèéí øààðäëàãàä íèéöñýí îð÷èí ¿åèéí õ¿íèé
íººöèéí óäèðäëàãûí àðãà ç¿éã õýðýãæ¿¿ëýõ çàìààð ºìíºº òàâüñàí
çîðèëãî, çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ, ¿éë àæèëëàãààíû ýöñèéí ¿ð ä¿íã
äýýøë¿¿ëýõ.
2. Áàéãóóëëàãûí ºð, àøèã, òîãòâîðòîé áàéäëûã õàíãàõûí òóëä
õºäºëìºðèéí õóâààðèéí òºðºëæèëòèéã íàðèéí òºëºâëºõ, çàðäàëûí
õÿíàëò ºíäºð áàéëãàõûí òóëä Õ¿íèé íººöèéã íýã æèëèéí
õóãàöààãààð òºëºâëºõ
3. Áàéãóóëëàãûíõàà àëáàí òóøààëûí øàòëàë á¿õýíä àæèëòíûã àæèëä
àâàõ, øèëæ ñîíãîõ æóðàì áîëîâñðóóëàëæ ìºðäñºíººð õàìèéí ºíäºð óð
÷àäâàðòàé ìýðãýæèëòýíã ñîíãîí àâ÷ àæèëëóóëàõ.
4. Àæèëëàãñàäûí àæëûí ã¿éöýòãýë, öàëèí óðàìøóóëàë ,
øàãíàëûí òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîñíîîð àæèëäàà ñýòãýë
õàíàìæòàé , ºíäºð ñýòãýãäýëòýé àæèëëàõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ.
5. Àæèëëàãñàäûí õýðýãöýý øààðäëàãà. äîòîîä íººö
áîëîìæèíä òóëãóóðëàñàí ñóðãàëò õºãæëèéí õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõ.
6. Àæèëëàãñàäûí àëáàí òóøààë , àæèë ìýðãýæèëèéí ºñºëòèéã íàðèéí
÷àíãà, øóäàðãà, íýýëòòýé òºëºâëºõ.
7. Àæèëëàãñàäûí íèéãìèéí áàòàëãààã õàíãàõ, àæèëëàãñàäûã
79
õºäºëìºðò èäýâõèæ¿¿ëýõ.
8. Àëáàí òóøààë, íýãæ õýñãèéí õîîðîíäûí õàðèëöàà, ìýäýýëëèéã èë¿¿ îéð
áîëãîõ ¿¿äíýýñ õ¿íèé íººöèéí òºëºâëºëòèéã äîîðîîñ äýýø ÷èãëýñýí
óäèðäëàãûí øàòëàë áèé áîëãîõ.
9. Àæèë÷äûí ñàõèëãà áàò, ¿¿ðýã õàðèóöàëãà, ýðõèéã íàðèéí
÷àíä áîëîâñðóóëàõ.
10. Õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëîõäîî õ¿íèé íººöèéã àëü áîëîõ
äîòðîîñîî á¿ðä¿¿ëýõ.
11. Àæèë÷äûã íýãäìýë íýã çîðèëãîä õºòëºõ.
5.4 Õ¿íèé íººöèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº

Õýðýãæèõ õóãàöàà 2008 îíû 01-ð ñàðààñ 2008 îíû 9-ð ñàð õ¿ðòýë
Ä/ Õèéõ àæèëóóä
Õóãàöààà
ä
1. Áàéãóóëëàãàä àæèëëàõ àæèëëàãñàäûã
2008.01.01-
á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð àæèëä àâàõ ÿðèëöëàãà õèéõ
2008.02.15
àíêåò áºãë¿¿ëýõ
2. Àæèë÷äûã ¿éëäâýðëýë äýýð àæèëëàõ äàìæëàãà 2008.02.16-
òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí ñóðãàëò ÿâóóëàõ, ñóðãàõ 2008.03.20
3. íîíãîë îðîíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã áóñàä
2008.03.01-
¿éëäâýð, êîìïàíèóäòàé õàìòðàí àæèëëàõ
2008.03.30
òóðøëàãà ñîëèëöîõ.
4. “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ-òàé àæèë÷èä àëáàí 2008.03.20-
õààã÷èä àæëûí ãýðýý áàéãóóëëàõ. 2008.03.30
5. Àæèë÷äûí äóíä àæëûí áàéðíû ¿íýëãýý,
2008.05-2008.06 ñàð
øèíæèëãýý ñóäàëãàà õèéõ.
6. Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ
2008.06.01-
òºëºâëºëò ãàðãàæ ¿éëäâýðëýë äýýð íýâòð¿¿ëæ,
2008.07.01
õýðýãæ¿¿ëýõ.
7. Àæèë÷äûí èäâýõè óðàì çîðèã á¿òýýìæèéã 2008.07.15-
80
äýýøë¿¿ëýõ, àìðàëò çóãààëãûí ºäð¿¿ä, Àãààðò

2008.07.18
ãàðàõ.
8. Ñóðãàëò, íýðãýæèë äýýøë¿¿ëýõ, ìýðãýæëèéí
2008.08 ñàð
çýðýã îëãîõ
9. Òîíîã òºõººðºìæèéí ñàéæðóóëàëò àæèë÷äûí 2008.09.10-
àæëûí áàéðàí äàõü õºäºëãººí. 2008.09.15
Áàòàëñàí: Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð /……………………………………./

Õÿíàí áàòàëñàí: Çàõèðàë /……………………………………./
2008.03.20
5.5 Àæëûí øèíæèëãýý, àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò
5.5.1 Àæèë àëáàí òóøààëûí øèíæèëãýý

Àëáàí òóøààëû íýð ………îí…….ñàð………ºäºð
Òàíû íýð Óòàñ:
Óäèðäàã÷èéí àëáàí òóøààëûí íýð Àæèëëàñàí æèë
Óäèðäàã÷èéí íýð Òóõàéí àëáàí òóøààëä
àæèëëàñàí æèë
2. Àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí çîðèëãî þó âý?

_______________________________________________________________________
3. Ýíý àëáàí òóøààëààñ ºìíº õàìãèéí ñ¿¿ëä õààíà ÿìàð àëáàí òóøààë
ýðõýëæ áàéñàí âý?
______________________________________________________________
4. Òà áóñàä õ¿ì¿¿ñèéã øóóä óäèðäàæ àæèëëàäàã óó? Òèéì---- ¯ã¿é-----
Õýðýâ òèéì áîë òýäíèéã íýð àëáàí òóøààëààð íü æàãñààí áè÷íý ¿¿? (òèéì
áîë õàðèóëíà, ¿ã¿é áîë àñóóëò)
Íýð Àëáàí òóøààë
81
5. Õýðýâ òà áóñäûã óäèðääàã áîë ººðèéí óäèðäàõ àæëûí õýñýã áîëîõ

àæèëëàãààíóóäûã äîîðõ æàãñààëòààñ ñîíãîíî óó?
Àæèëä àâàõ Òºñºâëºõ
×èãë¿¿ëýõ Òóøààõ
Ñóðãàõ Àæëûã íü ¿íýëýõ
Öàãèéã íü õóâààðèëàõ Óðàìøóóëàõ
Õºãæ¿¿ëýõ Öàëèí , øàãíàë ºãºõ
Çºâëºõ Õàðèóöëàãà òîîöîõ
Çààâàðëàõ Áóñàä ………………
Àæëûí ¿¿ðã¿¿ä- Òà þó õèéäãýý, õýðýâ áîëîìæòîé áîë õýðõýí õèéäãýý áè÷íý
¿¿? Õàìãèéí ÷óõàë áîëîí õàìãèéí õ¿íä ¿¿ðãýý ÷ îðóóëàí áè÷íý ¿¿?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------
À. ªäºð òóòàì ã¿éöýòãýäýã àæèë ¿¿ðã¿¿äýý áè÷íý ¿¿? Áîëîìæîé áîë ¿¿ðýã
á¿ðèéí ºäðèéí àæëûí öàãò ýçëýõ õóâü õýìæýýã íü òîäîðõîéëíî óó?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Á. Òîäîðõîé õóãàöààíä ã¿éöýòãýäýã ¿¿ðã¿¿äýý áè÷íý ¿¿? (Äîëîî õîíîã, ñàð,
óëèðàë, æèë á¿ð ãýõ ìýò÷èëýí æ¿éöýòãýõ õóãàöààã íü òîäîðõîé áè÷íý,
áîëîìæòîé áîë òóõàéí õóãàöààíä õè÷íýýí óäààí ã¿éöýòãýäãýý áè÷íý ¿¿?
Â. ¯å ¿å (òîäîðõîé õóãàöààíû äàâòàìæòàé) õèéäýã àæèë ¿¿ðãýý áè÷íý ¿¿?
______________________________________________________________
6. Òàíä àæëûí ¿¿ðãýý õýâèéí ÿâóóëàõàä ÿìàð õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä ñààä áîëäîã
âý?
______________________________________________________________
7. Àæëûí õàðèëöàà õîëáîî- Òà àæëûí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý áàéãóóëëàãà
äàõü ººð áóþó ÿìàð àëáàí òóøààëòàé çàéëøã¿é õàðèëöàõ øààðäëàãà
ãàðäàã âý? Òèéì ---- ¯ã¿é--- õýðýâ òèéì áîë õàðèëöàõ çîðèëãî, ÿìàð
õóãàöààíä õýäýí óäàà õàðèëöäàãàà áè÷íý ¿¿?
Õàðèëöàõ àëáàí Õàðèëöàõ çîðèëãî Õàðèëöàõ õóãàöàà,
òóøààëûí íýð äàâòàìæ
82
8. Õýðýâ òà àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõòýé õîëáîãäîí ººð áàéãóóëëàãà,

ººðèéí áàéãóóëëàãààñ ãàäóóðõ àëáàí òóøààëòàíòàé õàðèëöàõ
øààðäëàãà ãàðäàã óó. Òèéì --- ¯ã¿é--- (Õýðýâ òèéì áîë äîîðõ õ¿ñíýãòýä
õàðèóëíà óó?)
Õàðèëöàõ àëáàí Õàðèëöàõ çîðèëãî Õàðèëöàõ õóãàöàà,
òóøààëûí íýð äàâòàìæ
9. Òàíû àæëûã ÿìàð õýëáýðýýð , õýðõýí ÿàæ õÿíàäàã âý?

______________________________________________________________
______________________________________________________________
10. Àæëàà èë¿¿ ñàéæðóóëàõûí òóëä þóã àíõààðàõ õýðýãòýé âý?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
11. Õýðýâ òà òàéëàí ìýäýýëýë õºòºëäºã áîë ò¿¿íèéã õýçýý ãàðãàæ õýíä
õ¿ðã¿¿ëäýã âý?
Òàéëàí ìýäýýëëèéí íýð ßìàð çîðèëãîîð õýíä ßìàð õóãàöààíä

çîðèóëæ
12. Òàíû ýðõýëæ áóé àëáàí òóøààëûã õýâèéí ýðõëýõýä ÿìàð õóóëü
ä¿ðýìæóðàì, ñòàíäàðò, çààâàð ãýõ ìýò ìýäýýëë¿¿äèéã çàéëøã¿é ìýäýõ
¸ñòîé âý? Æàãñààí áè÷íý ¿¿?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
83
13. Áîëîâñðîë- Ýíý àæëûã ã¿éöýòãýõýä øààðäëàãàòàé áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã

òîäîðõîéëíî óó?
Áîëîâñðîë øààðäàãäàõã¿é Êîëëåæè , òåõíèêóì
Áàãà Äýýä áîëîâñðîë
Á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë Äýýä áîëîâñðîëîîñ èë¿¿
Á¿ðýí äóíä áóñ áîëîâñðîë
ªºð áóñàä øààðäàãäàõ ìýðãýæëèéí ¿íýëýõ , ñåðòèôèêàò, ëèöåíç çýðãèéã
áè÷íý ¿¿?
14. íýðãýæèë- Ýíý àæëûã ã¿éöýòãýõýä øààðäëàãàòàé ìýðãýæëèéã
òîäîðõîéëíî óó?
______________________________________________________________
15. Òóðøëàãà- Òàíû àæëûã ã¿éöýòãýõýä øààðäàãäàõ òóðøëàãûã
òîäîðõîéëíî óó? Ãýõäýý ýíý íü òàíû ººðèéí àæëûí òóðøëàãûã àñóóãààã¿é
ãýäãèéã ñàíà.
Òóðøëàãà øààðäàãäàõã¿é 1-ýýñ 3-í æèë
Íýã ñàðààñ áàãà õóãàöààòàé 3-ààñ 5-æèë
1 –ýýñ 6 ñàð 5-ààñ 10-í æèë
6-ààñ 1 æèë 10-ààñ äýýø æèë
16. ×àäâàð- Òàíû àæëûã ã¿éöýòãýõýä øààðäàõ óð ÷àäâàðóóäûã
òîäîðõîéëíî óó? Ãýõäýý ýíý íü òàíû ýçýìøñýí ÷àäâàðûã àñóóãààã¿é
ãýäãèéã ñàíà.
¹ Óð ÷àäâàð
1 íýðãýæëèéí
2 Àæèë ã¿éöýòãýõ
3 Àñóóäàë áîëîâñðóóëàõ
4 Ñàíàë áîäëîî áè÷ãýýð
èëýðõèéëýõ
5 Ñàíàë áîäëîî àìààð
èëýðõèéëýõ
6 Õ¿íòýé ÿðèëöàõ
7 Îíîâ÷òîé øèéäâýð
ãàðãàõ
8 Óäèðäàí çîõèîí
áàéãóóëàõ
9 ªºð÷ëºëò õèéõ
1 Á¿òýýë÷ ñýòãýí áîäîõ
0
84
1 Áèå äààí àæèëëàõ

1
1 Õàìòðàí àæèëëàõ
2
1 Õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ
3
1 éðýýä¿éã òºëºâëºõ
4
1 Õ¿íòýé ÿðèëöàõ
5
1 ……………….
6
17. Õýëíèé ìýäëýã- Òàíû àæëûã ã¿éöýòãýõýä ãàäààä õýëíèé ìýäëýã
øààðäàãäàõ áîë ýíý õ¿ñíýãòýíä õàðèóëíý óó?
Ãàäààä ßðüñíûã
õýëíèé íýð îéëãîõ
18. Òóñãàé ñóðãàëò- Ýíý àæëûã ã¿éöýòãýõýä òîäîðõîé ñóðãàëòàíä

çààâàë õàìðàãäàõûã øààðäàõ óó? Õýðýâ òèéì áîë ñóðãàëòûí íýðèéã áè÷íý
¿¿?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
19. Òîíîã òºõººðºìæ - Òà àæëàà ã¿éöýòãýõäýý ÿìàð íýãýí áàãàæ
õýðýãñýë, òîíîã òºõººðºìæ¿¿äýý àøèãëàõ áàéäëààð íü õîâîð , õààÿà, áàéíãà
ãýæ àíãèëàí áè÷íý ¿¿?
¹ Òºõººðºìæ Õîâîð Õààÿà Áàéíãà
1.
2.
3.
4.
5.
20. Áèåèéí õ¿÷íèé áàéäàë- ººðèéí àæèë äýýðýý òîõèîëääîã áèåèéí õ¿÷òýé
õîëáîîòîé òààëàìæã¿é ¿éëäë¿¿äèéã òîõèîëäîõ áàéäëààð íü
Õîâîð Õààÿà Áàéíãà
Õ¿íä çé¿ë çººõ
Áèåä ýâã¿é ÷ºëººòýé
85
áóñ áàéäàë
Àæëûí íýìýãä¿¿ëñýí õóðä
íýäðýõ ýðõòýíä
ÿäàðãààòàé ¿éëäë¿¿ä
Äîðãèîí ÷è÷èðõèéëýëòýé
áàãàæ
Áóñàä
21. Ñýòãýë ñàíààíû áàéäàë- ªºðèéí àæèë äýýðýý òîõèîëääîã ñýòãýë
ñàíààíû áàéäàëòàé õîëáîîòîé òààëàìæã¿é ç¿éë¿¿äèéã òîõèîëäîõ áàéäëààð
íü
Îëîí íèéòòýé õàðüöàõ Õîâîð Õààÿà Áàéíãà
Õýðýãëýã÷òýé õàðüöàõ
Áàéíãûí óäèðäàõ õÿíàõ
àæèë
Öàãò øàõàãäàõ
Òîãòìîë õóâààðèàð
àæèëëàõ
Ãàíöààð àæèëëàõ
Òîìèëîëòîîð àæèëëàõ
Áóñàä
22. Àæëûí áàéðíû áàéðøèë- ªºðèéí àæëûí áàéðíû áàéðøëûã õàíãàëòòàé

ýñâýë õàíãàëòã¿é ãýæ òîäîðõîéëíî óó?
Õàíãàëòòàé Õàíãàëòã¿é
Ãàäààä îð÷èí …….. ……..
Äîòîîä îð÷èí …….. ……..
Îð÷íû òîõèæèëò …….. ……..
23. Ôèçèê îð÷èí – Äîîðõ àæëûí ôèçèê îð÷íû õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí ìóó, ñàéí, îíö
ãýæ ¿íýëíý ¿¿?
íóó Ñàéí Îíö
Ãýðýëò¿¿ëýã …….. …….. ……..
Àãààðæóóëàëò …….. …….. ……..
Òåìïðàòóð …….. …….. ……..
Òàâèëãà õýðýãñýë …….. …….. ……..
Äîðãèîí ÷è÷èðõèéëýë …….. …….. ……..
86
24. Îð÷íû íºõöë¿¿ä - ªºðèéí àæëàà õèéäýã îð÷íû äîîðõ íºõöë¿¿äèéã ¿íýëíý
¿¿?
Òîîñ øîðîî ……..
Áîõèð …….. …….. ……..
Õàëóóí …….. …….. ……..
Õ¿éòýí …….. …….. ……..
¯íýð …….. …….. ……..
Óòàà …….. …….. ……..
Äóó ÷èìýý …….. …….. ……..
×èéã …….. …….. ……..
Áóñàä …….. …….. ……..
25. Ýð¿¿ë ìýíä áà àþóëã¿é áàéäàë- Àæëàà ã¿éöýòãýõ ¿åä òîõèîëääîã

òîõèîëäîõ áàéäëààð ¿íýë.
ªíäºð ãàçàð àæèëëàõ …….. …….. ……..
Öàöðàã èäýâõè …….. …….. ……..
íåõàíèê îñîë …….. …….. ……..
Õºäºëãººíò îáúåêò …….. …….. ……..
Äýëáýðýõ áîäèñ …….. …….. ……..
Öàõèëãààí àþóë …….. …….. ……..
Ãàë …….. …….. ……..
5.5.2 Àæèëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò
ÀËÁÀÍ ÒÓØÀÀËÒÀÍÛ ÀÆËÛÍ ÁÀÉÐÍÛ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎËÒ
ÍÝÃ. Åðºíõèé ç¿éë

1.1
1 Áàéãóóëëàãûí íýð “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ Óäèðäëàãûí õýñýã
2 Àëáàí òóøààë Çàõèðàë
87
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí íàðêåòèíãèéí ìåíåæåð,

òóøààë ¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæåð, Õ¿íèé
íººöèéí ìåíåæåð, Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð
1.2 Õàðèóöñàí àæëûíõàà òºëºâëºãººíèé áèåëýëòèéã æèë, óëèðëààð

òàéëàãíàõ áà ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí òàëààðõ ìýäýýëëèéã
áàéãóóëëàãûí àæèëëàãñàä àëáàí õààã÷äàä íèéòýä òàíèëöóóëàõ áà Æèë
á¿ðèéí ýöýñò òàéëàí ìýäýýëëýý Óëñûí õàÿíàëòûí ãàçðóóäàä ºãíº.
Áàéãóóëëàãûí íèéò àæèëëàãñàääàà ¿íýí áîäèò ìýäýýëýë îëãîæ á¿õ
àæèë÷äûã ýåðýãýýð èäâýõæ¿¿ëýõ óõóóëãà õèéõ.
ÕÎ¨Ð. Àëáàí òóøààëûí øààðäëàãà
Øààðäëàãà Òàéëáàð
№
Åðºíõèé øààðäëàãà
1 íýðãýæèë, áîëîâñðîë Áèçíåñèéí óäèðäëàãûí ìàãèñòàð áîëîí ò¿¿íýýñ
äýýø çýðýãòýé
2 Òóðøëàãà Àæëûí àðãà áàðèëä ñóðàëöñàí òóõàéí ñàëáàðò
õî¸ðîîñ äîîøã¿é æèë àæèëñàí áàéõ
3 Óð ÷àäâàð Óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ, çºâ îíîâ÷òîé
øèéäâýð ãàðãàæ ÷àääàã áàéõ
Òóñãàé øààðäëàãóóä
1 Êîìïúþòåðèéí ìýäëýã Êîìïúþòåðèéí õýðýãëýýíèé ïðàãðàììóóäûã á¿ðýí
ýçýìøñýí, éíòåðíåòèéí îð÷èíä àæèëëàõ
÷àäâàðòàé, Áèçíåñèéí õýðýãëýýíèé ïðîãðàìì
2 Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã ÿðèàíû áîëîí áè÷ãèéí óð
÷àäâàð ýçýìøñýí áàéõ
3 Ñýòãýë ç¿éí ìýäëýã Áóñäûã óðàéëàí äóóäàõ ìàíëàéëàõ èòã¿¿ëýõ
¿íýìø¿¿ëýõ ÷àäâàðûã ýçýìøñýí áàéõ
4
ÃÓÐÀÂ. Àëáàí òóøààëûí çîðèëãî
Êîìïàíèéí ¿éë àæèëëàãààã îëîí íèéòýä òàíèóëàõ, ñóðòàë÷èëãààíû áîëîí

áîðëóóëàëòûí àæèëòíóóäûã óäèðäëàãààð õàíãàõ, êîìïàíèéí ¿éë
88
àæèëëàãààã òàñðàëòã¿é ÿâóóëàõàä øààðäàãäàõ ò¿¿õèé ýäèéã îëæ

íèéë¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã õÿíàí çîõèöóóëàõ õàðèëöàà õîëáîîíû á¿õ ¿éë
àæèëëàãààã öàã òóõàéä íü áàéãóóëëàãûí íèéò àæèëëàãñäûã òºëººëæ
÷àäàõóéöààð øèéäâýð ãàðãàõàä îðøèíî.
ÄªÐªÂ. Àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí ¿¿ðýã
11 Øèéäâýð ãàðãàõ, Ñòðàòåãè áîëîâñðóóëàõ

12 Á¿õ ÷èã ¿¿ðã¿¿äèéã çºâ ç¿éòýé áàéäëûã õÿíàõ ÷èãë¿¿ëýõ
13 Á¿õ òºðëèéí òºëºâëºãºº áîëîâñîðóóëàõ
ÒÀÂ. Àëáàí òóøààëûí àæèë ¿¿ðãèéí õóâààðü
№ Àæèë ¿¿ðãèéí õóâààðü

1. Áàéãóóëëàãûí ñòðàòåãè, ìàñòåð, òºëºâëºãººí¿¿äèéã áîëîâñðóóëàõ,
Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí ººð÷ëºëò øèí÷ëýëòýä òîõèðîõ
øèéäâýð¿¿äèéã ãàðãàõ.
2. Òºëºâëºãººíèé äàãóó àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, ã¿éöýòãýëèéã
õÿíàõ
3. Óäèðäàæ áóé íýãæèéí àæèëëàãñäûí àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòûã
áè÷èõ, àæèëëàãñäûã áàéíãûí óäèðäëàãààð õàíãàõ
4. Õýâëýëèéí çàõèàëãûã íýìýãä¿¿ëýõ, áîðëóóëàëòûã ºñãºõ àæëûã
óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ
5. Áàéãóóëëàãûí àæèëòàíä òàâèãäàõ óð ÷àäâàðûí ñòàíäàðòûí
øààðäëàãûã òîäîðõîéëæ, ýíýõ¿¿ ñòàíäàðòûã õàíãàõ ãàçàð, àëáàäûí
àæèëòíóóäûí íººöèéã á¿ðä¿¿ëýõ
ÇÓÐÃÀÀ. Õàðèëöàõ îáúåêò (àæëûí óÿëäàà õîëáîî )
6.1. Êîìïàíè äîòîðõè áîëîí ººðèéí íýãæ äîòîðõè õàðèëöàà
¹ Ãàçàð íýãæ Àëáàí òóøààë Õàðèëöàõ àñóóäàë

1 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Çàõèðàë Àæëàà òàéëàãíàõ, ¿¿ðýã
äààëãàâàð ºãºõ,
ìýäýýëëýýð õàíãàõ, ºäºð
òóòìûí ¿éë àæèëëàãààãàà
õàíãàõ, õÿíàõ
89
2 Àëáàäûí äàðãà, ìåíåæåð, Àëáàäûí äàðãà, ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,

ýõ áýëòãýã÷ ìåíåæåð, ýõ ã¿éöýòãýñýí àæèëä ÿâöûí
áýëòãýã÷ õÿíàëò òàâèõ
3 Ãàçàð, àëáà, áèçíåñèéí Àæèëòàí, Õ¿íèé íººöèéí óäèðäëàãûã
íýãæ àæèëëàãñàä õýðýãæ¿¿ëýõ
6.2. Áàéãóóëëàãûí ãàäóóðõè õàðèëöàà
¹ Áàéãóóëëàãûí íýð Àëáàí òóøààë Õàðèëöàõ àñóóäàë

1 Øààðäëàãàòàé Øààðäëàãàòàé Àæèë òºðëèéí õîëáîîòîé
áàéãóóëëàãà àëáàí àñóóäëààð Áàéãóóëëàãûí
òóøààëòàíòàé ºðãºæèëò õºãæëèéí
òàëààð
2 Àëáàäûí äàðãà, ìåíåæåð Õàìòðàí àæèëëàõ, áóñàä
õîëáîãäñîí àñóóäëààð
òóõàéí àëáàí
òóøààëòàíòàé øóóä
õàðüöàõ
ÄÎËÎÎ. Àëáàí òóøààëûí õ¿ðýýíä øèéäâýð ãàðãàõ ýðõ ìýäýë
7.1. Êîìïàíèé ýðõýì çîðèëãî áîëîí ñòðàòåãèéí ÷èãëýëèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä

ãîë ò¿ëõýö ºãºõ øèéäâýð ãàðãàõ
7.2. Çàõèðëûí òóøààë, øèéäâýð ãàðãàõàä õàðèóöñàí àæëûí ÷èãëýëýýð
ñàíàë ºãºõ, ãàðñàí òóøààë øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ
7.3. Ýðõýëñýí àæèëòàé õîëáîîòîé ìýäýý, ñóäàëãààã õîëáîãäîõ
ìåíåæåð¿¿äýýñ ãàðãóóëàí àâàõ
7.4. Àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòîîð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ íºõöºëèéã
õàíãàõ òàëààð øààðäëàãà òàâèõ
7.5 Áàéãóóëëàãûí á¿òöýä ººð÷ëºëò îðóóëàõ ñàíàë ãàðãàõ
õýðýãæ¿¿ëýõ
ÍÀÉÌ. Õ¿ëýýõ õàðèóöëàãà
90
• Àëáàíû àæëûí ýöñèéí ¿ð ä¿í áîëîí õºäºëìºðèéí ñàõèëãà áàò, ¸ñ ç¿éí

òàëààð äàðààõ çºð÷ë¿¿äèéã ãàðãàñàí íºõöºëä çàõèðàë, àëáàíû
àæëûí ýöñèéí ¿ð ä¿í øààðäëàãûí ò¿âøèí õàíãàõã¿é áîëñîí íºõöºëä
• Ãàðãàñàí øèéäâýð íü êîìïàíèé ýðõ àøèãò õàðøèëæ àëäàãäàë
ãàðãàñàí áîë
• Õºäºëìºðèéí õóóëü áîëîí òýäãýýðò íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí ýðõ ç¿éí
àêòóóäûã çºð÷âºë
• Áàéãóóëëàãûí äîòîîä æóðìûã óäàà äàðàà çºð÷âºë
• Êîìïàíèé íóóö àëäàãäóóëñàí áîë
• Ýíýõ¿¿ àëáàí òóøààëûí òîäîðõîéëîëòûã áèåë¿¿ëýýã¿éãýýñ êîìïàíèé ýðõ
àøèãò íîöòîé õîõèðîë ó÷èðñàí áîë
ÅÑ. Àæëûí áàéðíû íºõöºë, íººö õýðýãñýë
9.1 Àæëûí áàéðíû íºõöºë: Õýâèéí
¹ ¯ç¿¿ëýëò¿¿ä
1 Òîíîã òºõººðºìæ Êîìïüþòåð, ïðèíòåð, ñêàéíåð, óòàñ, ñ¿ëæýý,
ôàêñ
2 Áè÷èã õýðýãñýë Øààðäëàãàòàé á¿õ áè÷ãèéí õýðýãñýë
3 Áóñàä Àæëûí øèðýý, ñàíäàë áóñàä õàíãàìæèéí ç¿éëñ
9.2 Àæëûí áàéðíû íºõöºë: Òóñãàé øààðäëàãà

1 Òàâèëàãà Àëäàðûí ñåðâàíò,
2
3
Òîäîðõîéëîëò áàòàëñàí:
Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð /……………………………./
Õÿíàí áàòàëñàí:
Åðºíõèé çàõèðàë /…..………………………../
2008.03.20
91

1.1
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ íàðêåòèíã àëáà
2 Àëáàí òóøààë íàðêåòèíãèéí ìåíåæåð
3 Øóóä õàðüÿàëàãäàõ àëáàí Çàõèðàë, àëáàíû äàðãà
òóøààë
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí òóøààë Áîðëóóëàã÷

òàéëàãíàõ áà ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí òàëààðõ 7 õîíîã òóòàì, ¿¿ðýã
äààëãàâàðûí áèåëýëòèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä øóóä õàðúÿàëàãäàõ àëáàí
òóøààëòàíä òàíèëöóóëíà.
№ Øààðäëàãà Òàéëáàð
1 íýðãýæèë, áîëîâñðîë Áèçíåñèéí óäèðäëàãûí áàêëàâð áîëîí
ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãòýé, ìºí íàðêåòèíãèéí
óäèðäëàãûí áàêëàâð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø
çýðýãòýé
2 Òóðøëàãà Àæëûí àðãà áàðèëä ñóðàëöñàí
3 Óð ÷àäâàð Óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ ÷àäâàðòàé
1 Êîìïúþòåðèéí ìýäëýã Êîìïúþòåðèéí õýðýãëýýíèé ïðàãðàììóóäûã
á¿ðýí ýçýìøñýí, éíòåðíåòèéí îð÷èíä
àæèëëàõ ÷àäâàðòàé, Áèçíåñèéí
õýðýãëýýíèé ïðîãðàìì,
2 Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã äóíä ò¿âøíýýñ
äýýø
3 Õàðèëöààíû ìýäëýã íýíäëýõ õ¿íäëýõ ¸ñ, áèå àâ÷ ÿâàõ
áàéäàë.
4 Íàéðóóëàã÷ Ðåêëàìíû íàéðóóëàã÷, äóó ä¿ðñûí
ýâë¿¿ëýã÷
5
92
Êîìïàíèéí ñòðàòåãèéí òºëºâëºãººíä òîäîðõîéëñîí çîðèëãîä õ¿ðãýõèéí òóëä

ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààã òàñðàëòã¿é, õýâèéí ÿâóóëàõ, êîìïàíèéí ¿éë
àæèëëàãààã îëîí íèéòýä òàíèóëàõ, ñóðòàë÷èëãààíû áîëîí áîðëóóëàëòûí
¿éë àæèëëàãààã èäýâõèæ¿¿ëýõýä îðøèíî.
• Òºëºâëºõ, àæëûí áýëòãýë õàíãàõ

• Áàéãóóëëàãûí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ îëîíä òàíèóëàõ
• Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòûí ¿¿ðýã
• Ò¿ãýýëòèéã ñàéí ÿâóóëæ, áîðëóóëàëòûã öàã òàõàéä íü ã¿éöýòãýõ
• Õÿíàëòûí ¿¿ðýã
• Òóñëàõ ¿¿ðýã

1 Æèëèéí òºëºâëºãºº ãàðãàõàä àæëûí ñàíàë îðóóëàõ, òóñãàãäñàí
àæëóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ, ã¿éöýòãýëèéí òàéëàíã áè÷èæ óäèðäàõ
àëáàí òóøààëòàíä òàíèëöóóëàõ
2 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí ¿éë÷èëãýý, ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð
õýðýãëýã÷, æèæèã äóíä áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí äóíä ñóäàëãàà
ÿâóóëàõ. /æèëä 1 óäàà/ òàéëàãíàõ
3 Áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã öàã òóõàéä íü õýðýãëýã÷äýä ò¿ãýýõ,
òàíèëöóóëàõ õýðýãëýã÷äèéã ìýäýýëýýð òàñðàëòã¿é õàíãàæ
áàéõ
4 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ, ñóðòàë÷èëãààã
õèéõ, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí òîîã íýìýãä¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð òîäîðõîé
93
àæëóóäûã ñàíàà÷èëàí õýðýãæ¿¿ëæ ¿ð ä¿í ãàðãàæ àæèëëàõ

5 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí ¿éë àæèëëàãàà, ¿éë÷èëãýýã
÷àíàðæóóëàõ, íýð òºðëèéã íü îëøðóóëàõ, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí òîîã
íýìýãä¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð òîäîðõîé àæëóóäûã ñàíàà÷èëàí
õýðýãæ¿¿ëæ ¿ð ä¿í ãàðãàõ

1 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ””ÕÕÊ Åðºíõèé Àæëàà òàéëàãíàõ,
çàõèðàë ¿¿ðýã äààëãàâàð àâàõ,
òóòìûí ¿éë
àæèëëàãààãàà õàíãàõ
2 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Áîðëóóëàã÷ ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,
ã¿éöýòãýñýí àæèëä
ÿâöûí õÿíàëò òàâèõ
3 íîíãîëûí Áàðèëãûí Ñàëáàð Àæèëòàí, Àæèë òºðëèéí õîëáîîòîé
àæèëëàãñàä, àñóóäëààð
ìåíåæåð¿¿ä

áàéãóóëëàãà àëáàí àñóóäëààð
òóøààëòàíòàé
2 Àëáàäûí äàðãà, ìåíåæåð Àëáàäûí äàðãà, Õàìòðàí àæèëëàõ,
ìåíåæåð áóñàä õîëáîãäñîí
àñóóäëààð òóõàéí
àëáàí òóøààëòàíòàé
øóóä õàðüöàõ
94

7.4. ¯éëäâýðýýð îðæ ãàð÷ áàéãàà àæèëä õÿíàëò òàâèõ

òàëààð äàðààõ çºð÷ë¿¿äèéã ãàðãàñàí íºõöºëä åðºíõèé çàõèðàë,
àëáàíû àæëûí ýöñèéí ¿ð ä¿í øààðäëàãûí ò¿âøèí õàíãàõã¿é áîëñîí
íºõöºëä
• Óäèðäëàãûí ¿¿ðýã äààëãàâàð áèåë¿¿ëýýã¿é áîë
• Ýíýõ¿¿ àëáàí òóøààëûí òîäîðõîéëîëòûã áèåë¿¿ëýýã¿éãýýñ êîìïàíèé
ýðõ àøèãò íîöòîé õîõèðîë ó÷èðñàí áîë
1 Òîíîã òºõººðºìæ Êîìïüþòåð, ïðèíòåð, ñêàéíåð, óòàñ, ôàêñ,
95
ñ¿ëæýý, ãýðýë çóðãèéí àïïðàò, êàììåð,

õóâüëàã÷ ìàøèí
3 Áóñàä Àæëûí øèðýý, ñàíäàë áóñàä õàíãàìæèéí
ç¿éëñ

1
2
3
2008.03.20
96

1.1
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ ¯éëäâýëýëèéí àëáà
2 Àëáàí òóøààë ¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæåð
òóøààë
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí òóøààë ¯éëäâýðëýëèéí àæèëëàãñàä

ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãòýé, ìºí Æèæèã äóíä
¿éëäâýðëýëèéí óäèðäëàãûí áàêëàâð
áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãòýé
äýýø
áàéäàë.
97
Êîìïàíèéí ñòðàòåãèéí òºëºâëºãººíä òîäîðõîéëñîí çîðèëãîä õ¿ðãýõèéí òóëä

ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààã òàñðàëòã¿é, õýâèéí ÿâóóëàõ, êîìïàíèéí ¿éë
àæèëëàãààã õýâèéí ÿâóóëàõ, ¯éëäâýðëýëèéí áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
¿éëäâýðëýëèéã öàã òóõàéä íü ÷àíàðòàé ãàðãàõ çàõèàëãûã òîâîëñîí öàãò
íü ò¿ãýýõ ò¿¿õèé ýäèéí õàíãàìæèéã öàã òóõàéäàà òàòàí àâàëò õèéæ ¿éë
àæèëëàãààíû õýâèéí áàéäëûã ÷àíä õàíãàõ

• Çºâ ç¿éòýé ¿éëäâýðëýëèéã áèé áîëãîõ
• Íººöèéã óäèðäàõ
• Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòûí ¿¿ðýã

àæëóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ, ã¿éöýòãýëèéí òàéëàíã áè÷èæ àëáàíû
äàðãàä òàíèëöóóëàõ

ÿâóóëàõ. /æèëä 1 óäàà/
3 Õèéñýí ñóäàëãààíóóäàä ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, ò¿¿íèé ìºðººð õèéõ

øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýýíèé ñàíàëûã áîëîâñðóóëæ àëáàíû
äàðãàä òàíèëöóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ
4 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”” ÕÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ, ñóðòàë÷èëãààã
98


1 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Åðºíõèé Àæëàà òàéëàãíàõ,
òóòìûí ¿éë
2 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Àæèëëàãñàä ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,

99

7.5 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé îðö íàéðëàãà, øèíý á¿òýýë á¿òýýãäýõ¿¿í
òåõíîëîãèéã ñàéí ýðæ õàéæ áàéõ

íºõöºëä

1 Òîíîã òºõººðºìæ Êîìïüþòåð, ïðèíòåð, óòàñ, ñ¿ëæýý, òóñãàé
òîíîã òºõººðºìæ, õóâüëàã÷ ìàøèí
100

ç¿éëñ

1
2
3
2008.03.20

1.1
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ Õ¿íèé íººöèéí àëáà
2 Àëáàí òóøààë Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæåð
òóøààë
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí òóøààë Ñóðãàëòûí ìåíåæåð, ÷àíàð
øàëãàã÷, ¿éë÷ëýã÷,
Áàéãóóëëàãûí íèéò àæèëëàãñàä

òàéëàãíàõ áà ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí òàëààðõ ñàð òóòàì, ¿¿ðýã
101
ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãòýé, ìºí Õ¿íèé íººöèéí
ìåíåæìåíòèéí áàêëàâð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø
çýðýãòýé
3 Óð ÷àäâàð Óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ ÷àäâàðòàé,
Õ¿í òàíèõ èòãýë õ¿ëýýëãýõ èòãýë
õ¿ëýýõ, Õàðèëöààíû óð ÷àäâàð
äýýø
áàéäàë.
Êîìïàíèéí ñòðàòåãèéí òºëºâëºãººíä òîäîðõîéëñîí çîðèëãîä õ¿ðãýõèéí

òóëä ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààã òàñðàëòã¿é, õýâèéí ÿâóóëàõ, êîìïàíèéí
¿éë àæèëëàãààã õýâèéí ÿâóóëàõ àæèëëàõ ¿÷íèéã áàéíãà áýëýí áàéëãàõ,
àæèë÷äûã àæèëëàõ õ¿ñýë ýðìýëçýëòýé áàéëãàõ, Íèéò àæèëòàí àëáàí
õààãäûí öàëèí, øàãíàë óðàìøóóëëûí áîäëîãûã çºâ óäèðäàí çîõèöóóëàõ,
Óäèðäëàãûí ºãñºí ¿¿ðýã äààëãàâàðûã íèéòýä öàã àëäàëã¿é õ¿ðãýõ,
Àæèë÷äûí ýð¿¿ë ìýíä ¸ñ ç¿éä àíõààðàë òàâüæ àæèëëàõ

• Çºâ ç¿éòýé àæèëëàõ õ¿÷íèé áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëýõ
102
• Íººöèéã óäèðäàõ
• Àæèëëàãñàäûí ñóðãàëò, øèí÷ëýëèéã çîõèîí áàéãóóëàõ

àæëóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ, ã¿éöýòãýëèéí òàéëàíã áè÷èæ
óäèðäëàãàä òàíèëöóóëàõ
2 Õ¿í õ¿÷íèé á¿òýýìæ, àæëûí èäâýõè ñàíàà÷ëàãûã ºðí¿¿ëýõ öàëèí

õºëñíèé òàëààðõ ìýäýý ìàòåðèàëûã ñàíõ¿¿ãèéí õýëòýñò öàã
òóõàéä íü ºã÷ áàéõ
3 Àæèë÷äûí ñóäàëãààíóóäàä ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, ò¿¿íèé ìºðººð

õèéõ øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýýíèé ñàíàëûã áîëîâñðóóëæ àëáàíû
4 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ àæèëëàõ ¿÷íèéã

áýëòãýõ, Àæèëëàõ ¿÷íèéã ººðèéí êîìïàíèä òàòàõ, òîîã íýìýãä¿¿ëýõ
÷èãëýëýýð òîäîðõîé àæëóóäûã ñàíàà÷èëàí õýðýãæ¿¿ëæ ¿ð ä¿í
ãàðãàæ àæèëëàõ

÷àíàðæóóëàõ, íýð òºðëèéã íü îëøðóóëàõ
6 Áàéãóóëëàãûí òàëààðõ õ¿ñ÷ áàéãàà ìýäýý ìàòåðèàëààð àæèë÷èí

àëáàí õààã÷äûã òàñðàëòã¿é õàíãàõ
103

òóòìûí ¿éë
2 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Àæèëëàãñàä ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,


104

íºõöºëä

1 Òîíîã òºõººðºìæ Êîìïüþòåð, ïðèíòåð, óòàñ, ñ¿ëæýý, áóñàä,
ç¿éëñ

1
2
105
2008.03.20

1.1
1 Áàéãóóëëàãûí íýð “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ””ÕÕÊ
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ Ñàíõ¿¿ãèéí àëáà
2 Àëáàí òóøààë Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð
òóøààë
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí òóøààë íÿðàâ

ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãòýé, ìºí Ñàíõ¿¿ãèéí
ìåíåæìåíòèéí áàêëàâð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø
çýðýãòýé
106

äýýø
áàéäàë.
Êîìïàíèéí ñòðàòåãèéí òºëºâëºãººíä òîäîðõîéëñîí çîðèëãîä õ¿ðãýõèéí

¿éë àæèëëàãààã õýâèéí ÿâóóëàõ, ¯éëäâýðëýëèéí áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
• Òàéëàí áîëîâñîðóóëàõ
• Áàéãóóëëàãûí õºðºíãèéí á¿õ òºðëèéí ¿íýëãýý øèíæèëãýý õèéõ
• Õºðºíãº îðóóëàëòûã óäèðäàõ
• Óäèðäëàãàä øààðäëàãòàé ìýäýýëýýð õàíãàõ
• Êîìïàíèé ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäâàõûã ¿íýëýõ
• Öàëèí õºëñíèé ñèñòåìèéã ÿâóóëàõ

107

ÿâóóëàõ. /æèëä 1 óäàà/
3 Õèéñýí ñóäàëãààíóóäàä ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, ò¿¿íèé ìºðººð õèéõ

øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýýíèé ñàíàëûã áîëîâñðóóëæ àëáàíû
4 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”” ÕÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ, ñóðòàë÷èëãààã

5 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”” ÕÕÊ-èéí ¿éë àæèëëàãàà, ¿éë÷èëãýýã
6 Õýâëýë, äýâòýð öààñíû áîðëóóëàëòûã íýìýãä¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð
àæèëëàõ

òóòìûí ¿éë
2 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ íÿðàâ ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,
108


ñàíàë
ºãºõ, ãàðñàí òóøààë øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ
ìåíåæåð¿¿äýýñ ãàðãóóëàí àâàõ ¿íýëãýý øèíæèëãýý ÿâóóëàõ
7.5 Ãàð÷ áîëîõ á¿õ ýðñäýëýýñ çàéëñ õèéõ àðãà òåõíîëîãèéã
õýðýãæ¿¿ëæ àæèëëàõ
7.6 ¯ð àøãèéí òîîöîîã ¿íýí çºâ áîäîæ áîëîâñîðóóëàõ
7.7 Òàòâàðûí áîäëîãûã øèéäýõ øèéäâýð ãàðàõ

íºõöºëä
109


1 Òîíîã òºõººðºìæ Êîìïüþòåð, ïðèíòåð, óòàñ, ôàêñ, ñ¿ëæýý,
ç¿éëñ
1
2
3
Åðºíõèé çàõèðàë . /…..………………………../
2008.03.20
110

1.1
2 Õàðúÿàëàãäàõ õýëòýñ ¯éëäâýðëýëèéí õýëòýñ
2 Àëáàí òóøààë Äîçàòîð÷èí
3 Øóóä õàðüÿàëàãäàõ àëáàí ¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæåð
òóøààë
4 Øóóä õàðüÿàëàõ àëáàí òóøààë Òîíîã òºõººðºìæèéí èíæåíåð,
Öàõèëãààí÷èí, Àâòîêëàá,
Òýðãýíöýð÷èí, Áëîê ç¿ñýã÷,
Æîëîî÷, Çóóðàã÷, Äîçàòîð÷èí,
Òåðì÷èí, Ñàí òåõíèã÷, ¯éë÷ëýã÷
1.2 Õàðèóöñàí àæëûíõàà òºëºâëºãººíèé áèåëýëòèéã ñàð, äîëîî õîíîãîîð

òàéëàãíàõ áà ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí òàëààðõ ºäºð òóòàì, ¿¿ðýã
1 íýðãýæèë, áîëîâñðîë éíæèíåð òåõíîëîãèéí áàçëàâð ò¿¿íýýñ
äýýø çýðýãòýé.
2 Òóðøëàãà Àæëûí àðãà áàðèëä ñóðàëöñàí, òóñ
ìýðãýæëýýðýý 3-ààñ äîîøã¿é æèë
àæèëëàñàí
á¿ðýí ýçýìøñýí
2 Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã Ãàäààä õýëíèé ìýäëýã äóíä ò¿âøèíä
ýçýìøñýí
111
áàéäàë.
Êîìïàíèéí ¿éëäâýðëýëèéí òºëºâëºãººíä òîäîðõîéëñîí çîðèëãîä õ¿ðãýõèéí

¿éë àæèëëàãààã õýâèéí ÿâóóëàõ, ¯éëäâýðëýëèéí áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
• Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõ

• Óäèðäëàãàä øààðäëàãòàé ìýäýý ìýäýýëýë õ¿ðãýõ
• Îðö íàéðëàãûã çºâ òîõèðóóëàõ
• ¯éëäâýðëýëèéí õýâèéí ÿâàãäàõ ñèñòåìèéã õàíãàõ

Æèëèéí òºëºâëºãºº ãàðãàõàä àæëûí ñàíàë îðóóëàõ, òóñãàãäñàí
1
“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí ¿éë÷èëãýý, ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð

2
áàðèìòëàõ áîäëîãûã ¿éëäâýðëýëèéí õ¿ðýýíä õýðýãæ¿¿ëýõ
Õýâèéí ¿éë àæèëëàãààã óäèðäàõ íººöèéã çºâ àøèãëàõ
3
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ãàðöèéí ÷àíàð òîî õýìæýýíä àíõààðàõ
4 “ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºñãºõ, áàðàà
112
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàð, àæèëëàõ õ¿÷íèé õóâèàðëàëò, òîíîã

òºõººðºìæèéí øèíý÷ëýë ñàéæðóóëàõ, èííîâàöèéí óäèðäëàãûã
õýðýãæ¿¿ëýõ
“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-èéí ¿éë àæèëëàãàà, ¿éë÷èëãýýã
5

1 Àæëàà òàéëàãíàõ,
¿¿ðýã äààëãàâàð àâàõ,
¿éëäâýðëýëèéí
“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ ìýäýýëëýýð õàíãàõ, ºäºð
ìåíåæåð
òóòìûí ¿éë
2 ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõ,
“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ”ÕÕÊ Àæèëëàãñàä ã¿éöýòãýñýí àæèëä

Øààðäëàãàòàé
Øààðäëàãàòàé Àæèë òºðëèéí õîëáîîòîé
1 àëáàí
áàéãóóëëàãà àñóóäëààð
Õàìòðàí àæèëëàõ,
áóñàä õîëáîãäñîí
Àëáàäûí äàðãà,
2 Àëáàäûí äàðãà, ìåíåæåð àñóóäëààð òóõàéí
ìåíåæåð
113
7.1. Çàõèðàë áîëîí ¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæåðèéí òóøààë, øèéäâýð ãàðãàõàä

õàðèóöñàí àæëûí ÷èãëýëýýð ñàíàë ºãºõ, ãàðñàí òóøààë
øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ
ìåíåæåð¿¿äýýñ ãàðãóóëàí àâàõ ¿íýëãýý øèíæèëãýý ÿâóóëàõ
7.5 Ãàð÷ áîëîõ á¿õ ýðñäýëýýñ çàéëñ õèéõ àðãà òåõíîëîãèéã
õýðýãæ¿¿ëæ àæèëëàõ
7.6 ¯ð àøãèéí òîîöîîã ¿íýí çºâ áîäîæ áîëîâñîðóóëàõ

íºõöºëä

114
1 Òîíîã òºõººðºìæ Øààðäàãäàõ òîíîã òºõººðºìæ, PC

ç¿éëñ
1 Áàãæ õýðýãñýë ¿éëäâýðëýëèéí õýñýãò íýâòðýõýä
øààðäàãäàõ õóâöàñ õýðýãëýë
2
3
Åðºíõèé çàõèðàë . /…..………………………../
2008.03.20
5.6 Õ¿íèé íººöèéí ñóðãàëò õºãæèë
5.6.1 Ñóðãàëò áà õºãæèë

Õýðâýý á¿ðä¿¿ëýëòèéí ¿éë àæèëëàãàà íü ºíäºð ìýðãýøñýí àæèë
ãîðèëîã÷äûã öóãëóóëæ ÷àäñàí òîõèîëäîëä àæèëëàã÷äûí ñóðãàëòûí
õýðýãöýý áàãà áàéæ áîëîõ òàëòàé. Õàðèí îð÷èí ¿åèéí çàðèì
áàéãóóëëàãóóäàä ýñðýãýýð íü îãò ìýðãýæèëã¿é õ¿ì¿¿ñèéã öóãëóóëàí
òýäýíä ººðèéí õºòºëáºðèéí äàãóó ñóðãàëòûã ÿâóóëñíû äàðààãèéí ñîíãîëò
õèéõ ÿâäàë áàéäàã. Ýíý íü îëîí ãàçàð ñòàíäàðòàä íèéö¿¿ëýõýýñ èë¿¿ áàãà
öàã õóãàöàà, çàðäàëòàé áàéäàã áàéæ áîëîõ þì. Õ¿íèé íººöèéí ñóðãàëòûí
òºëºâëºãºº áîë ¿éë àæèëëàãàà ýð÷èìòýé ÿâóóëæ òîãòâîðæñîíû
äàðààãààð øààðäëàãàòàé àæèëëàõ õ¿÷èéã ñóðãàæ àâàõ áîëíî.
115
5.6.2 Öàëèí õºëñ, øàãíàë , óðàìøóóëàë

/ õ¿ñíýãò 40 /
116
Øèéä
âýð Õ¿÷è
¯¿ðýã Òåõíèê
Ä/ Àëáàí òóøààë Áîëîâñ ãàðã í Ýðõ Íèéò
õàðèó èéí
ä ðîë àõ ÷àðì ìýäýë îíîî
öëàãà ìýäëýã
ò¿âø àéëò
èí
Çýðýã 5 5 5 5 5 5 30
1 Çàõèðàë 100
¯íý öýíý 20 20 10 15 15 20
Ñàíõ¿¿ãèéí Çýðýã 5 5 5 5 5 5 30
2
ìåíåæåð ¯íý öýíý 20 10 10 13 15 18 86
Çýðýã 4 4 4 4 4 4 24
3 Íÿðàâ
¯íý öýíý 15 8 15 15 13 15 81
íàðêåòèíãèéí Çýðýã 5 5 5 5 5 5 30
4
ìåíåæåð ¯íý öýíý 15 18 20 15 15 10 93
Çýðýã 4 4 4 4 4 4 24
5 Áîðëóóëàã÷
¯íý öýíý 15 8 13 10 15 18 79
Çýðýã 4 4 4 4 4 4 24
6 Åðºíõèé èíæåíåð
¯íý öýíý 15 20 13 15 13 13 89
Çýðýã 4 4 4 3 4 4 23
7 Àâòîêëàá ¯íý öýíý 15 18 15 13 15 15 83
Çýðýã 4 4 4 4 3 4 23
8 Òýðãýíöýð÷èí
¯íý öýíý 15 18 15 13 13 15 81
Çýðýã 4 4 4 4 4 4 24
9 Æîëîî÷
¯íý öýíý 15 15 18 18 15 18 81
1 Çýðýã 3 3 4 4 4 4 22
Çóóðàã÷
0 ¯íý öýíý 15 18 15 13 15 13 83
1 Çýðýã 4 4 4 4 4 4 24
Äîçàòîð÷èí
1 ¯íý öýíý 15 18 13 15 13 18 92
1 Çýðýã 4 4 4 3 4 4 23
Òåðì÷èí
2 ¯íý öýíý 15 15 13 13 15 18 79
1 4 22
Çýðýã 4 4 3 3 4
íàíàà÷
3 ¯íý öýíý 15 15 18 13 15 18 81
1 Çýðýã 4 4 4 3 3 3 21
¯éë÷ëýã÷
4 ¯íý öýíý 15 18 18 13 15 18 83
1 Õ¿íèé íººöèéí Çýðýã 5 5 5 5 5 5 30
5 ìåíåæåð ¯íý öýíý 20 15 15 15 10 10 95
117
• Óðàìøóóëàëûã àëáàí òóøààëûí çýðãýýð íü ¿íýëíý.

• Öàëèí õºëñèéã àëáàí òóøààëèéí ¿íý öýíýýð áîäíî.
• Íýã îíîîã õýäýýð ¿íýëíý ãýäýã íü òóõàéí ¿åèéí íºõöºë áàéäëààñ áîëæ
ººð÷èëíº.
5.7 Õºäºëìºðèéí õºëñíèé æóðàì
ÍÝÃ. Åðºíõèé ç¿éë.
“ÀËÒÀÍ ÖÀíÕÀÃ” ÕÕÊ-íèé àæèëòíóóäûí õºäºëìºðèéí õºëñèéã

òýäãýýðèéí àæèëäàà ãàðãàñàí õºäºëìºðèéí á¿òýýìæ, ÷àíàð, õàðèóöëàãà,
ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð, àæëûí öàã àøèãëàëò, á¿òýýë÷ ñýòãýëãýý
çýðãýýñ õàìààðóóëàí îéëãîæ óëìààð àæèëòíóóäûí àæëûí á¿òýýìæ,
õàðèóöëàãà, èäýâõèéã äýýøë¿¿ëýõ çàìààð áàéãóóëëàãûí àøèãò
àæèëëàãààã íýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîòîé.
ÕÎ¨Ð. Öàëèí òîãòîîõ
2.1 Òóõàéí àæèëòíû ñàðûí öàëèíã àëáà õýëòñèéí ìåíåæåð¿¿äèéí

ñàíàëûã ¿íäýñëýí õ¿íèé íººöèéí ìåìåæåð ýöýñëýí òîãòîîíî.
2.2 Öàëèíã æèëä íýãýýñ äîîøã¿é óäàà òîãòîîõ áºãººä àëáà òóñ á¿ðèéí
õóâüä àæëûí îíöëîã àëáàí òóøààëûí çýðãýýñ øàëòãààëàí çàðèì
øààðäëàãà òàâèãäàõ áîëîõ áîëîâ÷ äîîðõè íèéòëýã ¿ç¿¿ëýëòèéã
àøèãëàíà.
2.3 íîíãîë óëñûí õºäºëìºðèéí õóóëèéí äàãóó àæèë÷äûí öàëèíã äîîä
õýìæýýíýýñ äîîðäóóëàõã¿é íºõöºë áàéäàëä òîõèðóóëàí îëãîíî.
2.4 éæèë òºðëèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã áàéãóóëëàãûí õºäºëìºðèéí
õºëñíèé ¿íýëãýýã õàðãàëçàí àëü áîëîõ ºíäºð òîãòîîõûã ýðìýëçýõ.
ÃÓÐÀÂ. ¯íýëãýý òîîöîõ.
118
3.1 Çàõèðàë íü àëáàí ìåíåæåð¿¿äèéí àæëûã òýäíèé àæèë÷äàà õýðõýí

ýîõèîí áàéãóóëæ, óäèðäàæ áàéãàà áîëîí óëèðàë, æèëèéí òºëºâëºãºº,
çîðèëòûí áèåëýë, áóñàä èæèë òºñòýé áàéãóóëëàãàòàé õàðúöóóëñàí
¿ç¿¿ëýëò çýðãýýð ¿íýëæ ä¿ãíýíý.
3.2 Öàëèíã òîãòîîõäîî äàðààõ ¿ç¿¿ëýëòýýð ¿íýëíý

1. ¯íäñýí àæëûí áèåëýëò, ÷àíàð
2. íýðãýæëèéí óð ÷àäâàð
3 Àæèë ìýðãýæèëäýý ºñºæ äàäëàãàæñàí áàéäàë
4 Öàã áàðèìòëàë
5. Àæëûí õàðèóöëàãà. Õºäºëìºðèéí ñàõèëãà
6. éäýâõè ñàíàà÷ëàãà
7. Õàðèëöàõ ÷àäâàð
8. éäýâõè ç¿òãýë
9. Àëäàà äóòàãäàë ãàðãàñàí, àðãà õýìæýý àâàãäñàí
ÄªÐªÂ. Íýìýãäñýí õºëñ.

4.1 Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí ºäºð, äîëîî õîíîãèéí àìðàëòûí ºäºð áîëîí èë¿¿
öàãààð àæèëëàñàí àìæèëòàíä äóíäàæ öàëèí õºëñèéã íü 2
äàõèí íýìýãä¿¿ëæ îëãîíî.
4.2 Ýýëæèéí àìðàëòûí îëãîâðûã àæèëòíû ñ¿¿ë÷èéí 6 ñàðûí äóíäàæ öàëèí
õºëñíèé õýìæýýãýýð òîãòîîíî.
ÒÀÂ. Öàëèí áà õºíãºëºëòèéã õàñàõ íºõöºë¿¿ä

5.1 Àæëààñ ÷ºëººã¿éãýýð áóþó àëáàíû àæëààñ áóñàä òîõèîëäëîîð ¿äýýñ
ºìíº 30 ìèíóòààñ äýýø õóãàöààãààð àæèë äóíäóóð òàñàëñàí
òîõèîëäîëä ¿äýýñ ºìíº àæëààã¿éä òîîöîæ ¿äýýñ ºìíºõ àæëûí öàëèíã
õàñàõ, ¿äýýñ õîéøèõ 30 ìèíóòààñ äýýø õóãàöààãààð òàñàëñàí
òîõèîëäîëä ìºí ¿äýýñ õîéø àæèëëààã¿éä òîîöîí öàëèíã íü õàñ÷
îëãîõ.
5 2 Àæëààñ õîöîðñîí òîõèîëäîëä àâàõ àðãà õýìæýý.
119
• Ñàðä õîöîðñîí ýõíèé óäààä ñàíóóëãà ºãºõ /10 ìèíóòààñ áàãà

õóãàöààíä õîöîðñîí òîõèîëäîëä/
• Àæëûí ºäºð ýõëýõ öàãààñ õîöîð÷ èðñýí ìèíóò ò¿òàìä 500
òºãðºãººð áîäîæ õºíãºëºëòººñ ñóóòãàõ.
5.3 Õýðýâ àæèëòàí íü ººðèéí áóðóóãààñ áàéãóóëëàãàä ÿìàð íýãýí ýä
õºðºíãèéí õîõèðîë ó÷ðóóëñàí òîõèîëäîëä õîõèðëûã áàéãóóëëàãûí
äîòîîä æóðàìä ýààãäàñíû äàãóó ººðèéí ºì÷ õºðºíãººð áîëîí öàëèíãààñ
ñóóòãàæ òºëíº.
Зургаа. САНХҮҮГИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ , ТӨЛӨВЛӨЛТ
6.1 Ñàíõ¿¿ãèéí õýëòñèéí çîðèëãî
Öàã õóãàöààã îíîâ÷òîé ìýäýð÷ , ýðñäëèéã ò¿âøèí á¿ð äýýð íü ¿íýëñýíèé

¿íäñýí äýýð îðîõ ãàðàõ ìºíãºí óðñãàëûã óäèðäàæ ñàíõ¿¿æèëòèéí
òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàí ýçýìøèã÷èéí áàÿëãèéã õàìãèéí èõýýð
àðâèæóóëàõàä îðøèíî.
6.2 ¯¿ñãýí áàéãóóëàã÷äûí ïðîòîêîë
ÕÕÊ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷äèéí

õóðëûí ïðîòîêîë
120
2007 îíû 02 ñàðûí 25 ºäºð Äóãààð ¹ 1 Óëààíáààòàð

õîò
ÕÕÊ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ õóðëûã òóñ êîìïàíèéã ¿¿ñãýí

áàéãóóëàã÷èä 2005 îíû 02-ð ñàðûí 25 íû ºäðèéí 15.00 öàãààñ
Çàëóó÷óóäûí õîëáîîíû 205 òîîò ºðººíä ýõë¿¿ëýâ.
Õóðàëä: Ã.Áîëä-ýäýíý, Î.Áàò-óíäðàõ, Ý.Ï¿ðýâëõàì, í.Ýíõáîëä, Á.Íóðáåê íàð

îðîëöîâ. Òóñ êîìïàíèéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ õóðàë íü “íîíãîë Óëñûí Êîìïàíèé
òóõàé õóóëèéí 70.1” –ð ç¿éëèéí äàãóó ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷äûí ãèø¿¿äèéí
èðö 100% áàéñàíûã ¿íäýñëýí õóðëûí ¿éë àæèëëàãààã Ã.Áîëä-ýðäýíý
ýõë¿¿ëýâ.
Õýëýëöýõ àñóóäàë:
1. ÕÕÊ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ áîëñîí øàëòãààí, êîìïàíèé ¿éë
àæèëëàãààíû ÷èãëýë.
2. ¯¿ñãýí áàéãóóëàã÷äûí òóñ êîìïàíèä îðóóëàõ õºðºíãèéí õýìæýýã
òîãòîîõ, êîìïàíèé ä¿ðìèéí ñàíãèéí õýìæýý.
3. ÕÕÊ-èé îíîîñîí íýð, ä¿ðýì, çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö.
4. ÕÕÊ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ, óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðä¿¿ëýõòýé õîëáîãäîí
ãàðàõ çàðäëûã õýðõýí õàðèóöàõ òàëààð.
Ãèø¿¿äèéí ñàíàë:
Ñàíàë1 Ã.Áîëä-ýðäýíý:
Áèäíèé çàðèì íü óäàõã¿é ñóðãóóëèà òºãñºíº, çàðèì ìààíü õýäèéíýý
àæèë ìýðãýæëèéíõýý ãàðààã ýõëýýä 2-4.æèë áîëñîí áàéíà. Áèä
íèëýýä äýýð ¿åýñ ë ººðñäèéí õ¿÷ ÷àäâàðàà íýãòãýæ áèçíåñ õèéõ
õ¿ñýë ñîíèðõîëòîé áàéñàí. Òýãâýë ºíººäºð áèäíèé õ¿ñýë áèåëýëýý
îëîõ öàã áîëñîí áàéíà. íèíèé áîäëîîð ìàíàé óëñàä àëèâàà áèçíåñèéã
ýðõëýõýä òîõèðîìæòîé íºõöºë áîëîöîî ìàø èõ áèé ãýæ èõ ë ÿðüäàã ø¿¿
äýý. Òýãâýë ýíý öàã ¿åä áèäýíä õèéõ ç¿éë ìàø èõ áàéíà. ßìàð ÷
121
áèçíåñ õèéñýí áèäíèé ºìíº íýýëòòýé áàéíà. Òèéìýýñ òà á¿õýí ººðñäèéí

ñàíàë áîäëîî ÷ºëººòýé õóâààëöàæ ººðñäèéíõºº áèçíåñýý ýõëýõ öàã
áîëñîí áàéíà.
Ñàíàë 2 Î.Áàò-óíäðàõ :
Ñàíëûã á¿ðýí äýìæèæ áàéíà. Õàðèí áèçíåñèéí ÷èãëýëýý áàðèëãûí
¿íäñýí ìàòåðèàë áîëîõ Õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýë ñîíãîâîë ÿìàð âý? Ýíý
òºðëèéí ¿éëäâýðëýë ìàíàé óëñûí õóâüä õºãæººä óäààã¿é ÷,
ºðñºëäºã÷èä ìààíü Õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýëèéí çàõ çýýëèéã á¿ðýí
ýçëýýã¿é áàéãàà íü áèäíèé íýã áîëîìæ. Òèéìýýñ ýðñäëèéí ò¿âøèí
õàðüöàíãóé áàãà ãýæ áîäîæ áàéíà.
Ñàíàë 3 Á.Íóðáåê
Õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýë áèäíèé õóâüä õýòýðõèé ýðñäýëòýé ç¿éë
ãýæ áîäîæ áàéíà. Ó÷èð íü áèä ýíý òºðëèéí òóðøëàãà þó ÷ áàéõã¿é
ø¿¿ äýý. Õàðèí ìèíèé äýâø¿¿ëýõ ñàíàë áîë “ Õóðóó çàé ” –èé
¿éëäâýðëýë ýðõëýõ ñîíèðõîëòîé áàéíà. ¯¿íèéã áèä óðüä íü ñóäëàæ
áàéñàí áîëîõîîð íèëýýä ìýäýýëýëòýé áàéãàà. Ýíý òºðëèéí áèçíåñ
ýðõýëæ õºë äýýðýý áîññîíû äàðàà Õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýë
íýâòýð¿¿ëýõýä íýã èõ îðîéòîõã¿é áàéõ ãýæ áîäîæ áàéíà.
Ñàíàë 4 Ì.Ýíõáîëä :
íàíàé ýã÷ íýãýí áàðèëãûí êîìïàíèä àæèëëàæ áàéñàí ë äàà. Òýãýýä
ýã÷ýýñãýý çàðèì àñóóäëûí òàëààð ëàâëàæ áàéñнû õóâüä õýëýõýä
ýíý ñàëáàð ñàéí ýðõýëæ ÷àäâàë ìàø èõ àøèãòàé, öààøèä õºãæèõ
á¿ðýí áîëîìæòîé ñàëáàð ãýæ áè õýëýõ áàéíà. Ýíãèéí íýã æèøýý
õýëýõýä 2004 îíîîñ ýõýëñýí 40 ìÿíãàí àéëûí îðîí ñóóö áàðèõ Çàñãèéí
ãàçðûí òºñºë õýðýãæèæ ýõëýýä áàéíà. Ýíý ìàíàé óëñûí õóâüä îðîí
ñóóöíû òîî ºñºõ íýãýí ñàéõàí øàëòãààí áîëæ áàéãàà þì. Ýíý ìýò îëîí
øàëòãààíààð ýíý ñàëáàð ºäðººñ ºäºðò ºðãºæèí òýëæ áàéíà.
Ñàíàë 5 Ý.Ï¿ðýâëõàì:
íèíèé õóâüä òà á¿õíèé ýíý ñàíàà ìàø ãàéõàëòàé ñàíàà áàéíà ãýæ
õýëýõ áàéíà. Ó÷èð íü ìàíàé íýã àõ Õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýðëýëýýð
122
ìýðãýøñýí áºãººä ýíý òàë äýýð íýëýýí ÿâñàí, òåõíèê òîíîã òºõººðºìæ
ìîíãîëä îðóóëààä èð÷èõñýí çàðàõ ãýæ áàéãàà íü áèäíèé õóâüä
çàðäàë õýìíýõ íýã áîëîìæ þì. íàíàé óëñûí õóâüä ÷ ºíººäºð ýäèéí çàñàã
íèéãìèéí ñýðãýëòèéí áàéäàëòàé áîëîîä áàéãàà áºãººä áàðèëãûí
êîìïàíèóä òîîñãî ãýõýñýý èë¿¿ Õºíãºí áåòîí ñîíèðõîõ áîëñîí áàéíà ëýý.
Òèéìýýñ Õºíãºí áåòîíû òºðëèéí áèçíåñ ýðõëýâýë ç¿ãýýð ìýò
ñàíàãäàæ áàéíà.
Á¿õ ãèø¿¿äèéí 100%-èéí ñàíàëààð Õºíãºí áåòîíû ¿éëäâýð
áàéãóóëàõààð áîëñîí.
Õóðëûí øèéäâýð:
1. ÕÕÊ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ, ¿éë àæèëëàãààíû ÷èãëýëèéã
Õºíãºí áåòîí ¿éëäâýðëýæ Áàðèëãûí ñàëáàðò õ¿÷ ò¿ðýí îðîõ .
2. ÕÕÊ-íèé îíîîñîí íýðèéã ãèø¿¿äèéí 100%-èéí ñàíàëààð “Àëòàí
Öàìõàã” ãýæ íýðëýâ.
3. Ä¿ðìèéí ñàíã áîëîí, ¿¿ñãýí áàéãóóëàõòàé õîëáîîòîé ãàðàõ
çàðäëûã õýìæýýã 500 000 000 òºãðºã ãýæ òîîöîæ, íàðèéí
òîîöîîëîëûã òîîöîæ ãàðãàõûã Ý.Ï¿ðýâëõàì -ä äààëãàâ.
4. ÕÕÊ-íèé ä¿ðìèéã “Êîìïàíè áàéãóóëàõ òóõàé õóóëü” áóñàä
õóóëü òîãòîîìæèíä ¿íäýñëýí áàòëàâ.
Õóðëûí ïðîòîêîë õºòºëñºí

Ãèø¿¿í ........................... Ý.Ï¿ðýâëõàì
/Òàìãà/
6.3 Øààðäàãäàõ õºðºíãº áýëòãýõ àñóóäàë
¹ Àíãèëàë Õýìæèõ íýãæ Òîî õýìæýý
1 ¯éëäâýðèéí áàðèëãà/ò¿ðýýñ/ í.êâ 33x72
123
2 Ãàçàð í.êâ 50x100

II
1 ¯éëäâýðèéí òîíîã òºõººðºìæ Êîì 1
2 À÷ààíû ìàøèí ø 2
3 Áàãàæ õýðýãñýë ø
III
1 Êîìïüþòåð ø 5
2 Hp printer ø 1
3 Ôàêñ ø 1
4 Óòàñ ø 2
5 Øèðýý /çàõèðëûí/ ø 1
6 Ñàíäàë /çàõèðëûí/ ø 1
7 Øèðýý /ìåíåæåðèéí/ ø 4
8 íåíåæåðèéí ñàíäàë ø 4
9 Õóðëûí øèðýý ø 1
1
Õóðëûí øèðýýíèé ñàíäàë ø 10
0
1
Ø¿¿ãýý /áè÷èã õýðýã/ ø 1
1
1
Ñåéô ø 1
2
1
Àãààðæóóëàã÷ ø 5
3
1
Óñ öýâýðø¿¿ëýã÷ ø 1
4
1
Õîãèéí ñàâ ø 6
5
1
Òîîñ ñîðîã÷ ø 1
6
1
Õºøèã /êîì/ ø 2
7
1
Ñàìáàð ø 1
8
1
Ãýðýë /ºäðèéí/ ø 20
9
2
ªëã¿¿ð ø 3
0
2
Áè÷èã õýðýã багц 1
1
2 Öýâýðëýãýýíèé ìàòåðèàë багц 1
124
6.4 Êîìïàíèé ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
íàíàé êîìïàíè øààðäëàãàòàé ñàíõ¿¿æèëòûí ýõ ¿¿ñâýðýý áàíêíààñ óðò

õóãàöààò çýýë àâ÷ ¿éë àæèëëàãààãàà ýðõëýõ þì.
Çýýë àâàõ Áàíêíû ñîíãîëòîä äîîðõè ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã èë¿¿ àíõààðàí ¿çýõ
áîëíî.
1. Çýýëèéíõóãàöàà óðò
2. Çýýëèéí õ¿¿ãèéí õýìæýý áàãà.
3. Áàðüöààíû íºõöºë íü óÿí õàòàí.
4. Ýðãýí òºëºãäºõ íºõöºë íü óÿí õàòàí
5. Øààðäëàãà íü óÿí õàòàí.
ÕÀÀÍ ÁÀÍÊ
Бизнесийн зээл
ÃÎËÎÌÒ ÁÀÍÊ
Зээлийн нөхцөл
Нөхцөл Төгрөг Валют

Зээлийн хэмжээ 4 тэрбум хvртэл 4 сая хvртэл
Зээлийн хугацаа 2 жил хvртэл
Зээлийн хvv /сарын/ 1.8%-2.6% 1.2%-2.2%
Зээлийн шимтгэл Нэг удаа 0.3%-0.5%
ÌÎÍÃÎË ØÓÓÄÀÍ ÁÀÍÊ
125
Бизнесийн бvх тєрлийн зээл
126
н
о.
Б
а
р
ь
ц
а
а
х
є
р
є
н
гє
н
ь
б
а
н
к
н
ы
ш
а
а
р
д
л
а
г
а
х
а
127
ÀÍÎÄ ÁÀÍÊ
Зээлийн төрлүүд
ÕÀÑ ÁÀÍÊ
Зээлийн Зээлийн хэмжээ Зээлийн Зээлийн хvv Зээлийн эргэн

бvтээгдхvvн (тєгрєгєєр) хугацаа (30 хоногт) тєлєлт
Сар бvр
1,500,000 хvртэл 1-12сар 3-3.8%
Гарааны хэсэгчлэн
зээл
Єсєлтийн 1,500,000- Сар бvр
3-18сар 2.5-3.3%
зээл 5,000,000 хэсэгчлэн
Хєгжлийн 5,000,000-аас Уян хатан
3-24сар (₮ ) 2-3.3%
зээл дээш тогтооно
ÕÀÄÃÀËÀÌÆ ÁÀÍÊ
АЖ АХУЙ НЭГЖИЙН ЗЭЭЛ
Зээлийн
төрөл
№ 1. 2. 3. 4.
Жижиг, дунд Хөрөнгө
Том аж ахуйн Шуурхай
Бүтээгдэхүүн бизнесийг оруулалтын
нэгжийн зээл зээл
дэмжих зээл зээл
128
Yндсэн
хөрөнгө,
Үйлдвэрлэл, Үйлдвэрлэл, тоног ААН-ийн
худалдаа, худалдаа, төхөөрөмж богино
үйлчилгээ үйлчилгээ худалдан хугацааны
эрхлэгч ААН, эрхлэгч ААН, авах, үйл санхүүгийн
Зориулалт байгууллагы байгууллагын ажиллагааг дутагдлыг
н эргэлтийн эргэлтийн аа өргөтгөх, нөхөх(гаали
хөрөнгийн хөрөнгийн барилга йн татвар,
санхүүжилтэ санхүүжилтэн барих, их яаралтай
нд зориулсан д зориулсан засвар төлбөр г.м)
хийх,
өргөтгөх г.м
а. 100.0 сая
а. 100.0 сая төгрөгөөс а. 200.0 сая а. 10.0 сая
төгрөг банкны төгрөг төгрөг
хүртэл б. өөрийн хүртэл б. хүртэл
Хэмжээ
Түүнтэй хөрөнгийн Түүнтэй б. Түүнтэй
тэнцэх 20% хүртэл б. тэнцэх тэнцэх
валют Түүнтэй валют валют
тэнцэх валют
Зээлий 2.8%-2.2% 2.6%-2.0% 2.4%-1.8% 3.0%
н хүү
төгрөг
2.3%-2.0% 2.2%-1.8% 2.0%-1.7% 2.6%

валют
129
Худалдаа,
үйлчилгээни Худалдаа,
й vйлчилгээний
чиглэлээр чиглэлээр 12
12 сар сар хүртэл
Хугацаа
хүртэл
үйлдвэрлэл- Vйлдвэрлэли
ийн йн 24 сар
3 сар хүртэл
чиглэлээр18 чиглэлээр 18 хүртэл
сар хүртэл сар хүртэл
а.Үл хөдлөх
Үл хөдлөх Үл хөдлөх Үл хөдлөх
Барьцаа хөрөнгө б.
хөрөнгө хөрөнгө хөрөнгө
Орон сууц
Áàíêíû çýýëèéí íºõöºë¿¿äèéã ¿íýëñíèé ¿íäñýí äýýð íàíàé êîìïàíè íü 50 ñàÿ

òºãðºãèéã ñàðûí 2.5%-ûí õ¿¿òýé, 5 æèëèéí õóãàöààòàé ÕÀÀÍ áàíêíààñ
àâàâ.
Çýýëèéí ýðãýí òºëºëòèéí ãðàôèê / æèëýýð /

Ýõíèé Ñàðä òýíö¿¿ ¯¿íýýñ Ýöñèéí
Æè ¿ëäýãäý ä¿íãýýð òºëºõ Õ¿¿ ¯ëäýãäýë ¿ëäýãäý
ë ë òºëáºð /2.5%/ ºð ë
4000000 3557674
1 0 16423260 12000000 4423260 0
3557674 2982650
2 0 16423260 10673022 5750238 2
2982650 2235119
3 2 16423260 8947951 7475309 3
2235119 1263329
4 3 16423260 6705358 9717902 0
1263329
5 0 16423277 3789987 12633290 0
130
Çýýëèéí ýðãýí òºëºëòèéí ýõíèé 3 æèëèéí ãðàôèê / ñàðààð /

Ýõíèé Ñàðä òýíö¿¿ ¯¿íýýñ Ýöñèéí
Ñà ¿ëäýãäý ä¿íãýýð òºëºõ Õ¿¿ ¯ëäýãäýë ¿ëäýãäý
ð ë òºëáºð /2.5%/ ºð ë
4000000 3963139
1 0 1368605 1000000 368605 5
3963139 3925357
2 5 1368605 990785 377820 5
3925357 3886630
3 5 1368605 981339 387266 9
3886630 3846936
4 9 1368605 971658 396947 2
3846936 3806249
5 2 1368605 961734 406871 1
3806249 3764544
6 1 1368605 951562 417043 8
3764544 3721798
7 8 1368605 941136 427469 0
3721798 3677982
8 0 1368605 930449 438156 4
3677982 3633071
9 4 1368605 919496 449109 5
3633071 3587037
10 5 1368605 908268 460337 7
3587037 3539853
11 7 1368605 896759 471846 2
3539853 3491489
12 2 1368605 884963 483642 0
3491489 3441915
13 0 1368605 872872 495733 7
3441915 3391103
14 7 1368605 860479 508126 1
3391103 3339020
15 1 1368605 847776 520829 2
3339020 3285635
16 2 1368605 834755 533850 2
17 3285635 1368605 821409 547196 3230915
131
2 6
3230915 3174828
18 6 1368605 807729 560876 0
3174828 3117338
19 0 1368605 793707 574898 2
3117338 3058411
20 2 1368605 779335 589270 1
3058411 2998010
21 1 1368605 764603 604002 9
2998010 2936100
22 9 1368605 749503 619102 7
2936100 2872642
23 7 1368605 734025 634580 7
2872642 2807598
24 7 1368605 718161 650444 3
2807598 2740927
25 3 1368605 701900 666705 7
2740927 2672590
26 7 1368605 685232 683373 4
2672590 2602544
27 4 1368605 668148 700457 7
2602544 2530747
28 7 1368605 650636 717969 8
2530747 2457156
29 8 1368605 632687 735918 0
2457156 2381724
30 0 1368605 614289 754316 4
2381724 2304407
31 4 1368605 595431 773174 0
2304407 2225156
32 0 1368605 576102 792503 7
2225156 2143925
33 7 1368605 556289 812316 1
2143925 2060662
34 1 1368605 535981 832624 7
2060662 1975318
35 7 1368605 515166 853439 8
36 1975318 1368605 493830 874775 1887841
132
8 3
6.5 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí òîíîã òºõººðºìæ áýëòãýõ
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû òîíîã òºõººðºìæ / õ¿ñíýãò

44 /
Ä/ä Íýð òºðºë Òîî õýìæýý Íýãæèéí ¿íý ¥ Íèéò ¿íý ¥

1 Áåòîí çóóðàã÷ 1ø 4 028 450 4 028 450
2 Áëîêèéí õýâ 3ø 2 526 550 7 579 650
3 Ñóñïåíçèé çóóðàã÷ 1ø 1 282 250 1 282 250
4 Ëàáîðàòîðûí áàãàæ 1 êîì 439 300 439 300
5 Òåõíîëîãèéí áàðèìò áè÷èã 1 êîì 1 647 950 1 647 950
Ä¿í 14 978 750
Òóñëàõ ¿éë àæèëëàãààíû òîíîã òºõººðºìæ /

õ¿ñíýãò 45/
Ä/ä Çàðäëûí íýð Õýìæè Òîî Íýãæèéí Íèéò ¿íý

õ Íýãæ õýìæý ¿íý /òºã/ /òºã/
ý
1. Çóóðàã÷ûí òýðãýíöýð
õèéõ
1.1 Äóãóé øèðõýã 4 4000 160000
1.2 Øâåëëåð 8.10 ìåòð 7.2 2800 18400
1.3 Ýãëåíèðîä õàéðöà 1 3500 3500
ã
1.4 Äâóêòàâð õàéðöà 1 39000 39000
ã
1.5 Òýýâýð êì 16 250 4000
1.6 Àæëûí õºëñ öàã 5 2000 10000
2. Öàõèëãààíû óòàñ
2.1 ÊÃ 2.5õ3 ìåòð 17 800 15000
2.2 ÀÀÂÃ 3õ15õ10 ìåòð 20 1400 28000
2.3 ÊÃ 3.5õ16õ10 ìåòð 40 4000 160000
2.4 ÊÃ 3.5õ16õ10 ìåòð 10 800 8000
3. Öàõèëãààíû øèò êâ 1 50000 50000
4. íîíîìåòð øèðõýã 1 5000 5000
133
5. Äóãóé õºðºº øèðõýã 1 25000 25000

6. Óñ õàëààã÷ûí çàãâàð øèðõýã 1 25000 25000
7. Áàãàæ õýðýãñýë
7.1 Æèí øàëãàõ øèðõýã 1 7500 7500
7.2 Õóâèí øèðõýã 4 3000 12000
7.3 Õ¿ðç øèðõýã 4 1800 7200
7.4 Óñ áóöàëãàã÷ øèðõýã 2 3000 6000
7.5 Áýýëèé õîñ 5 500 2500
7.6 íåíçóðê øèðõýã 2 900 1800
7.7 Ýëñ øèãøèõ òîð ìåòð 8 1500 12000
7.8 íàñê øèðõýã 5 300 1500
7.9 Õàëóóí òîãîî øèðõýã 1 8000 8000
7 íåòð øèðõýã 5 1500 7500
.10
7 ªíõð¿¿ø øèðõýã 2 1500 3000
.11
7 Àÿãà õàëáàãà õîñ 6 1000 6000
.12
7 Õàäààñ êã 5 800 4000
.13
7 Íèéâèé øèðõýã 4 2000 8000
.14
8. íîäîí õýâ øèðõýã 3 45000 135000
9. íàòåðèàë õóðààõ 155100
àãóóëàõ
10. Áëîê õýâëýõ áàéð 56300
Ä¿í 830700
6.6 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí õºðºíãº, êàïèòàë áýëòãýõ

Òîî
Õýìæèõ Íýã á¿ðèéí
¹ Àíãèëàë õýìæý Íèéò ä¿í /òºã/
íýãæ ¿íý /òºã/
ý
I
1 ¯éëäâýðèéí í.êâ 33x72 850 2019600
áàðèëãà/ò¿ðýý
ñ/
134
50x10
2 Ãàçàð í.êâ 0 0
0
2019600
II
¯éëäâýðèéí
1 Êîì 1 14 978 750
òîíîã òºõººðºìæ
2 À÷ààíû ìàøèí ø 2 5000000 10000000
Áàãàæ
3 ø 830700
õýðýãñýë
25809450
III
1 Êîìïüþòåð ø 5 250000 1250000
2 Hp printer ø 1 180000 180000
3 Ôàêñ ø 1 139.000 139.000
4 Óòàñ ø 2 20.000 40.000
Øèðýý
5 ø 1 150000 150000
/çàõèðëûí/
Ñàíäàë
6 ø 1 40000 40000
/çàõèðëûí/
Øèðýý
7 ø 4 80000 240000
/ìåíåæåðèéí/
íåíåæåðèéí
8 ø 4 30000 120000
ñàíäàë
9 Õóðëûí øèðýý ø 1 200000 200000
Õóðëûí
1
øèðýýíèé ø 10 20000 200000
0
ñàíäàë
1 Ø¿¿ãýý /áè÷èã
ø 1 150000 150000
1 õýðýã/
1
Ñåéô ø 1 450000 450000
2
1 Àãààðæóóëàã
ø 5 100000 500000
3 ÷
1 Óñ
ø 1 65000 65000
4 öýâýðø¿¿ëýã÷
1
Õîãèéí ñàâ ø 6 3000 18000
5
1 Òîîñ ñîðîã÷ ø 1 40000 40000
135
6
1
Õºøèã /êîì/ ø 2 80000 160000
7
1
Ñàìáàð ø 1 100000 100000
8
1
Ãýðýë /ºäðèéí/ ø 20 2400 48000
9
2
ªëã¿¿ð ø 3 10.000 30000
0
2
Áè÷èã õýðýã ø 30.000
1
2 Öýâýðëýãýýíèé
ø 20.000
2 ìàòåðèàë
4170000
Íèéò ä¿í 31999050
6.7 Êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí àæèëëàõ áîëîâñîí õ¿÷íèé öàëèí, õºëñèéã

áýëòãýõ
136
Íèéò Ñàðûí Ñàðûí æèëèéí
Îðîí
¹ Àëáàí òóøààë àæèëàãñ ¿íäñýí ÝíÍÄØ öàëèíãûí íèéò
Óäèðäëàãà òºñºë òîî
àä öàëèí / 19%/ ñàí öàëèí
Çàõèðãàà 1
1 Çàõèðàë 1 250000 47500 202500 2430000
Ñàíõ¿¿ãèéí
2
õýëòýñ
Ñàíõ¿¿ãèé
2 1
í ìåíåæåð 200000 38000 162000 1944000
3 Íÿðàâ 1 120000 22800 97200 1166400
Ìàðêåòèíãèéí
3
õýëòýñ
íàðêåòèíã
4 1
èéí ìåíåæåð 200000 38000 162000 1944000
Áîðëóóëà
5 1
ã÷ 180000 34200 145800 1749600
Áîðëóóëà
6 1
ã÷ 180000 34200 145800 1749600
13
õýëòýñ
Åðºíõèé
7 1
èíæåíåð 230000 43700 186300 2235600
8 Àâòîêëàá 1 160000 30400 129600 1555200
9 Òýðýã÷èí 1 100000 19000 81000 972000
1
Òýðýã÷èí 1
0 100000 19000 81000 972000
1
Æîëîî÷ 1
1 150000 28500 121500 1458000
1
Æîëîî÷ 1
2 150000 28500 121500 1458000
1
Çóóðàã÷ 1
3 100000 19000 81000 972000
1
Çóóðàã÷ 1
4 100000 19000 81000 972000
1
Äîçàòîð÷èí 1
5 120000 22800 97200 1166400
1
Òåðì÷èí 1
6 120000 22800 97200 1166400
1
Òåðì÷èí 1
7 120000 22800 97200 1166400
1
íàíàà÷ 1
8 100000 19000 81000 972000
1 ¯éë÷ëýã 80000 15200 64800 777600
1
9 ÷
Õ¿íèé íººöèéí
1
õýëòýñ 137
2 Õ¿íèé
1
0 íººöèéí ìåíåæåð 200000 38000 162000 1944000
Òàéëáàð: ÝÌÍÄØ = Òîîöîãäâîë çîõèõ öàëèí *19%,

Ãàðò îëãîõ öàëèí = Òîîöîãäâîë çîõèõ öàëèí – ÝÌÍÄØ
6.8 Ýõëýëòèéí áàëàíñ.

Ä/ä Äàíñóóä Äò Êò
1 Õºðºíãº
1.1 Ýðãýëòèéí õºðºíãº 20550
1.1.1 íºíãºí õºðºíãº 20000000
Ýðãýëòèéí ä¿íãèéí õºðºíãº 2002055
0
1.2 Ýðãýëòèéí áóñ õºðºíãº
1.2.1 Ãàçàð 0
1.2.2 Áàðèëãà 20000000
1.2.3 Òîíîã òºõººðºìæ 14 978
750
1.2.4 Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë 0
1.2.5 Áóñàä ¿íäñýí õºðºíãº 5000700
1.2.6 Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë 0
Áèåò õºðºíãèéí ä¿í 3997945
0
1.3 Áèåò áóñ õºðºíãº
1.3.1 Çîõèîí áàéãóóëàëòûí çàðäàë 0
Áèåò áóñ õºðºíãèéí ä¿í 0
Ýðãýëòèéí áóñ õºðºíãèéí ä¿í 3997945
0
Íèéò õºðºíãèéí ä¿í 6000000
0
2 Ýõ ¿¿ñâýð
2.1 ªð òºëáºð
2.1.1 Áàíêíû çýýë / ñàðûí õ¿¿ 2.5% õóãàöàà 40000000
60 ñàð /
ªð òºëáºðèéí ä¿í 40000000
2.2 Ýçýìøèã÷èéí ºì÷
Ýçýìøèã÷èéí ºì÷èéí ä¿í 20000000
Íèéò ýõ ¿¿ñâýðèéí ä¿í 6000000
0
138
Îí 2008 îí 2009 îí 2010 îí 2011 îí

õýâèéí õ¿÷èí
20.4% 35% 45% 60%
÷àäàë
àøèãëàëò
Çàõ çýýëä 5% 8.6% 11% 14.6%
ýçëýõ õóâü
Áîðëóóëàõ òîî 4576 7840 10080 13440

õýìæýý
Áîðëóóëàëòûí 224224000 384160000 493920000 658560000
îðëîãî
6.9 Áàéãóóëëàãûí îðëîãî çàðëàãûí òºëºâëºãºº / 4 æèëýýð /
Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç
Ýõíèé 4 æèëèéí áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

/ òºã - ººð/
139
Ýõíèé 12 ñàðûí áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

Ñà ¯éëäâýðëýõ õ¿÷èí Áîðëóóëàõ òîî Áîðëóóëàëò
ð ÷àäëûí õóâü õýìæýý (ì3) (òºãðºãººð)
4 14.5 280 16380000
5 25.0 460 26910000
6 41.1 790 51350000
7 43.2 826 53690000
8 33.8 650 42250000
9 27.8 534 34710000
10 21.8 420 27300000
11 10.4 200 13000000
12 7.3 150 9750000
1 5.3 100 6500000
2 4.4 86 5590000
3 4.1 80 5200000
Ä¿í 4576 267696000
Íèéò áîðëóóëàëòûí òîî õýìæýý = 4576ì3

Íèéò áîðëóóëàëò = 267696000
ÎÐËÎÃÛÍ ÒÀÉËÀÍ
Æèëýýð / õ¿ñíýãò 49
/
íºðèéí
Òàéëàíò æèëèéí
äóãàà ¯ç¿¿ëýëò
ä¿í
ð
1.1 ¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû îðëîãî
1.1.1 Áîðëóëàëòûí îðëîãî 267696000
1.1.2 Áîðëóóëàëòûí õîðîãäîë áà áóöààëò 267696
1.1.3 Áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò 267696
Áîðëóóëàëòûí ä¿í 267160608
1.2 Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã 75976248
1.3 Íèéò àøèã(Àëäàãäàë) 191719752
1.4 ¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë
1.4.41 ¯íäñýí áîëîí íýìýãäýë öàëèí 28771200
1.4.2 Íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë 6748800
140
1.4.3 Çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé çàðäàë 2000000

1.4.4 Àøèãëàëòûí çàðäàë 6122952
1.4.5 Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 24235200
1.4.6 Àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë 1000000
1.4.7 Òýýâðèéí çàðäàë 1600000
1.4.8 Ýëýãäëèéí çàðäàë 3331875
1.4.9 Çàð ñóðàë÷èëãààíû çàðäàë 9538000
1.4.10 Øóóäàí õîëáîîíû çàðäàë 1200000
1.4.11 Øàãíàë óðàìøóóëëûí çàðäàë 287712
1.4.12 Çýýëèéí õ¿¿ãèéí çàðäàë 16423260
¯éë àæèëëàãààíû çàðäëûí ä¿í 131238999
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû àøèã
1.5 60480753
/àëäàãäàë/
¯íäñýí áóñ ¿éë àæèëëàãààíû àøèã
2 0
/àëäàãäàë/
2.1 ¯íäñýí áóñ ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé
0
àøèã, àëäàãäàë
2.2 Òîðãóóëü, õºíãºëºëòèéí àøèã, àëäàãäàë 0
2.3 Íîãäîë àøãèéí îðëîãî 0
Âàëþòûí õàíøèéí ººð÷ëºëòººñ ¿¿ññýí
2.4 0
àøèã, àëäàãäàë
2.5 Õóâüöàà, áîíäûí çàðäëûí õîðîãäóóëãà 0
Õàðààò áîëîí õàìòàðñàí ¿éëäâýðýýñ îëñîí
2.6 0
àøèã
2.7 Áóñàä 0
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû àøèã
0
/àëäàãäëûí/-ûí ä¿í
Òàòâàð òºëºõèéí ºìíºõ àøèã
3 60480753
/àëäàãäàë/
3.1 Îðëîãûí òàòâàðûí çàðäàë 12096150
4 Òàòâàðûí äàðààõ àøèã /àëäàãäàë/ 48384603
4.1 Öººíõºä íîãäîõ õóâü 0
Åðäèéí àæèëëàãààíû àøèã
5 0
/àëäàãäàë/
5.1 Îíöãîé øèíæòýé ç¿éëñ- öýâýð 0
Òàéëàíò ¿åèéí öýâýð àøèã
6 48384603
/àëäàãäàë/
6.1 Íýãæ õóâüöààíä íîãäîõ àøèã /àëäàãäàë/ 0
Áîðëóóëàëòûí õîðîãäîë Õýâèéí õîðîãäîë ãàðàõã¿é. Õàðèí Õýâèéí áóñ

õîðîãäîë áîðëóóëàëòûí îðëîãûí 0.1% èàð òîîöîîãäîíî.
141
Áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò íü áîðëóóëàëòûí îðëîãûí 0.1% èàð òîîöîîãäîíî.
Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé çàðäàë

/ õ¿ñíýãò50 /
¹ Ýð÷èì õ¿÷íèé Öàãèéí Ñàðä Íýãæèéí Ñàðûí Æèëèéí
çàðöóóëàëò õýðýãëý àæèëëà ¿íýëãýý çàðäàë çàðäàë
ý /êâò/ õ öàã /òºã/
1 ¯éëäâýðëýëä 5 192 64 61440 737280
ãàðàõ ýð÷èì
õ¿÷
2 Õýðýãëýýíýýíä 1 192 64 12288 147456
ãàðàõ ýð÷èì
õ¿÷
Ä¿í 71424 857088
Ýëýãäëèéí çàðäàë
Àíãèëàë ¯íèéí ä¿í Ýëýãäëèé Ýëýãäëèé Ýëýãäýë
í í õóâü
õóãàöàà
1 Òîíîã òºõººðºìæ 14 978 750 10 æèë 10 % 1497875
2 Àâòî òýýâðèéí 10000000 10 æèë 10 % 1000000
õýðýãñýë
3 Òàâèëãà ýä 4170000 5 æèë 20 % 834000
õîãøèë
Ä¿í 3331875
Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëûí çàðäàë / ñàðûí /

Õîíîãò ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í 80ì3
142
Ñàðä ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í / àæëûí 24 õîíîã / 1920ì3

Æèëä ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í / àæëûí 280 õîíîã / 23040 ì3
Ä/ íàòåðèàë Çàðäàë Õýìæè Òîî Íýãæèé Íèéò ¿íý
ä õ íýãæ õýìæýý í ¿íý
/òºã/
¯íñ Òí 14.4 1000 14400
Öåìåíò Òí 19.2 72000 138240
0
Ýëñ Òí 33.6 3000 100800
Øîõîé Êã 9600 400 384000
0
Óñ Òí 16.32 500 8160
Õºíãºí öàãààíû èñýë Êã 480 4550 218400
0
Ñóëüôàíîë Êã 0.5 1820 910
Êîìïîíåíò À Êã 0.5 683 342
Êîìïîíåíò Á Êã 0.5 683 342
Íèéò ä¿í 63313
54
Õºäºëìºð õàìãààëàëòûí çàðäàë

Çàðäëûí íýð Òîî õýìæýý /ø/ Íýãæèéí ¿íý /Òºã/ Íèéò çàðäàë
/òºã/
Àæèë÷äûí õóâöàñ 20 20000 400000
/ºâºë/
Àæëûí õóâöàñ /çóí/ 20 10000 200000
Ãàë õàìãààëàã÷ûí 4 16000 64000
òºõººðºìæ
143
Áýýëèé 600 200 120000

Íèéò ä¿í 784000
Äóëààí àøèãëàëòûí çàðäàë

Ä/ä Äóëààí Òàëáàéí 2008 îí 2009 îí 2010 îí 2011 îí
àøèãëàëòûí õýìæýý
çàðäàë
1. ¯éëäâýðèéí 33õ72 612295 612467 612467 612467
2
Íèéò ä¿í 33õ72 612295 612467 612467 612467
2
Òàéëáàð: - Õàëààëòûã 1ì3 íü 429.50¥ òºëáºð òºëíº ãýñýí çààëòûí äàãóó

äóëààíû çàðäëàà òºëíº. Äóëààí íü 10 ñàðûí 1ýýñ 4 ñàðûí 1 õ¿ðòýë 6 ñàð
áàéíà.
Óñíû òóõàé õóóëèíä “Óñûã îðëîãî îëîõ çîðèëãîã¿éãýýð õ¿í àìûí óíä, àõóéí
õýðýãöýýíä áîëîí áýë÷ýýðèéí ìàë óñëàõàä àøèãëàõûã àõóéí çîðèóëàëòààð
óñ àøèãëàõ ãýíý”. íàíàé áàéãóóëëàãà óñûã çºâõºí àæèë÷äûí óíä, àðèóí
öýâýð, ¿éëäâýðèéí òàéëáàéí öýâýðëýãýýíèé çîðèóëàëòààð àøèãëàõ
áºãººä óñ àøèãëàëòûí çàðäàë íü ìàíàé êîìïàíèéí ò¿ðýýñýëæ áóé òºëáºðò
áàãòñàí áîëíî.
Äóëààíû çàðäëûí òîîöîî:
E h = V h × Pu h × t h = 2376 × 429.5 × 6 = 6122952
144
Eh - äóëààí õàëààëòûí çàðäàë
Vh - õàëààõ òàëáàéí õýìæýý /ì3/
Puh - õàëààëòûí òàðèô
t h - æèëèéí õàëààëòûí õóãàöàà /7 ñàð/
Çàðäëûí òºñºâëºëò
ä/ Çàðäëûí íýð 2008 2009 2010 2011
ä
1 Öàëèíãèéí çàðäàë 28771200 2877120 3324240 3674160
0 0 0
2 Çàñâàð 2000000 2000000 2500000 2500000

¿éë÷èëãýýíèé
çàðäàë
3 Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 24235200 2423520 2423520 2423520
0 0 0
4 Àëáàí òîìèëîîëòûí 1000000 1000000 1500000 1500000
çàðäàë
5 Ýëýãäëèéí çàðäàë 3331875 3331875 3331875 3331875
6 Çàð 9538000 7153500 4769000 4769000
ñóðòàë÷èëãààíû
çàðäàë
7 Øóóäàí õîëáîîíû 1200000 1200000 1200000 1200000
çàðäàë
8 Çýýëèéí õ¿¿ãèéí 16423260 1642326 1642326 1642326
çàðäàë 0 0 0
9 Äóëààíû çàðäàë 6122952 6122952 6122952 6122952
10 Õºäºëìºð 784000 784000 804000 824000
õàìãààëàëòûí
çàðäàë
11 Áóñàä çàðäàë 2000000 2000000 2200000 2400000
Íèéò ä¿í 92406487 9002198 9635568 1551814
7 7 55
145
Àøèãëàñàí ìàòåðèàë:
Íîì:
1. Ø. Áàéãàëìàà, íàðêåòèíãèéí òºëºâëºëò áà ñèñòåì, ÓÁ 2003
2. Ø. Áàéãàëìàà, ¯íý á¿ðäýëò áà ¿íèéí ñòðàòåãè, ÓÁ 2003
3. Ë. Îòãîíöýöýã, Êóðñûí òºñºë áè÷èõ çàð÷èì, ÓÁ 2003
4. Ñ. Äîðæñ¿ðýí, Õºðºíãº ¿íýëýõ àðãà ç¿é, ÓÁ 2005
5. Ä. Ä¿ãýðæàâ, Áèçíåñèéí ýðõ ç¿é, ÓÁ 2005
6. Ñ. Á¿æèíëõàì, Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò, ÓÁ 2003
7. Ö. Öýöýãìàà, ¯éëäâýðëýë ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò, ÓÁ
2004
8. Ö. Öýöýãìàà, Õ¿íèé íººöèéí ìåíåæìåíò, ÓÁ 2001
9. Õ.Ï¿ðýâäàâãà, íåíåæìåíò, ÓÁ 1997
146
Âåá ñàéò:
1. www.google.mn
2. www.legalinfo.mn
3. www.mongoliatrade.mn
4. www.mongolia-gateway.mn
5. www.mongolbank.mn
6. www.nso.mn
147

Barilga Tusul

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Barilga Tusul

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Óäèðäëàãà òºñºë

Õî¸ð. Ìàðêåòèíãèéí õýñýã

2.8.1 Çàõ çýýëèéã ýçëýõ ¿å øàò

Ãóðàâ. ¯éëäâýðëýëèéí õýñýã

Äºðºâ. Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýñýã

4.3 Àæ àõóé ýðõëýõ õýëáýð

Òàâ. Õ¿íèé íººöèéí õýñýã

Çóðãàà. Ñàíõ¿¿ãèéí õýñýã

6.9 Áàéãóóëëàãûí îðëîãî çàðëàãûí òºëºâëºãºº / 4 æèëýýð

Íýã. ÒªÑËÈÉÍ ¯ÍÄÝÑËÝË

Ýíý á¿ãäýýñ õàðàõàä áàðèëãûí ñàëáàð èõ ýð÷èìòýé õºãæèæ áàéãààã

1.2 Òºñëèéí òîâ÷ òàíèëöóóëãà

Áàðèëãûí ñàëáàðûí çàõ çýýëä õºíãºí áåòîíûã òàíèóëàí,

Ý. Ï¿ðýâëõàì / Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð /

Õî¸ð. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÕÝÑÝÃ

2.1 Çàõ çýýëèéí õýðýãöýý / ¯íäñýí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä /

2.2 Áèçíåñèéí îð÷èí

2.3 ªâºðìºö øèíæ, äàâóó òàë

íàíàé øèíýýð áàéãóóëàãäàõ ãýæ áàéãàà õºíãºí áèòîí íü áóñàä áóñàä

2.4 Öààøèä ºñºæ õºãæèõ áîëîìæ

ýðõ ç¿é ìýäýýëýë ñàéò, Áàðèëãûí 6

Õóâààðèëàëò Àíõäàã÷, Áàðèëãûí 2007.03.1

2.5 Ìàêðî îð÷íû õ¿÷èí ç¿éëñ

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005

2005 îíû óðüä÷èëñàí ã¿éöýòãýëýýð äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í (ÄÍÁ)

Áàðèëãûí ñàëáàð äàõü ÄÍÁ-ä ýçëýõ õóâü

2.5.2 Óëñ òºð, ýðõ ç¿éí îð÷èí

o Àæëûí áàéð íýìýãäýæ, ÿäóóðàë áóóð÷, óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí

2.5.3 Õ¿í àì ç¿éí îð÷èí

 Àæèëëàõ õ¿÷íèé åðºíõèé òºëºâ

2005 îíû áàéäëûã ºíãºðñºí îíóóäòàé õàðèöóóëàõàä 15.6% ,10.6%

 Õ¿í àìûí íÿãòðàë

Õîò õºäººãèéí õ¿í àì

 Îíû ýöñýýð áàðèëãûí ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íèé òîî /

Áàðèëãûí ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà õ¿í àìûí äóíäàæ öàëèí óëñíû

 Ñàëáàðóóäèéí àæèë÷äèéí öàëèí / ìÿí.òºã /

2.5.4 Íèéãýì ñî¸ëûí îð÷èí

2.5.5 Ýêîëîãèéí îð÷èí

áîëãîí ýðã¿¿ëæ ººðñäºä íü áàðèëãà áîëãîæ ºãºõºä îðøèíî. ¯éëäâýðëýëèéí

2.5.6 Òåõíîëîãèéí îð÷èí

2.6 Ìèêðî îð÷èíû õ¿÷èí ç¿éëñ

“Õºíãºí áåòîíû” çóðàã

Òàíàé áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí àæèë÷äûí òîî

0% 10% 20% 30% 40% 50%

2. Òàíàé áàéãóóëëàãà óëèðàëûí ÷àíàðòàé àæèëëàäàã óó?

Òàíàé êîìïàíè óëèðëûí ÷àíàðòàé àæèëäàã óó?

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

3. Òàíàé êîìïàíè ÿìàð áåòîí àøèãëàäàã âý?

Òàíàé êîìïàíè ÿìàð áåòîí àøèãëàäàã âý?

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

4. Òàíàé êîìïàíè àëü êîìïàíèéí “Õºíãºí áåòîí”-í á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èë¿¿

Òàíàé êîìïàíè àëü êîìïàíèéí “Õºíãºí áåòîí”-í

0% 10% 20% 30% 40% 50%

5. Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîíûã ÿìàð äàâòàìæòàé òàòàí àâäàã âý?

Ýíý íü ìàíàé êîìïàíèé õ¿÷èí ÷àäëàà õýðõýí ÿàæ àøèãëàõ áîëîí

Òàíàé êîìïàíè õºíãºí áåòîíûã ÿìàð äàâòàìæòàé òàòàí àâäàã

0% 10% 20% 30% 40% 50%

6. Òàíàé êîìïàíèéí íýã óäààãèéí õóäàëäàí àâàëòûí õýìæýý õýä âý?

Òàíàé êîìïàíèéí íýã óäààãèéí õóäàëäàí àâàëòûí õýìæýý õýä âý?

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

7. Òàíàé êîìïàíèéí çàõèàëñàí áåòîí öàã õóãàöààíäàà èðäýã ¿¿?

Òàíàé êîìïàíèéí çàõèàëñàí áåòîí öàã õóãàöààíäàà èðäýã ¿¿?

0% 10% 20% 30% 40% 50%