Professional Documents
Culture Documents
municipales
Manual de Gestin
del Canon
Herramienta para la gestin de las inversiones
municipales
Manual de Gestin
del Canon
Este Manua proporcona una gua bsca para autordades y funconaros
muncpaes con nformacn
reevante para fortaecer a gestn de as nversones pbcas fnancadas
con recursos de canon.
E Manua de Gestn de Canon ha sdo desarroado como parte de Programa
Canon. E Programa Canon es una ncatva nnovadora derada por a
Corporacn Fnancera Internacona (IFC) que se vene mpementando con e
apoyo de a Agenca de os Estados Undos para e Desarroo Internacona
(USAID), medante e cua se busca ncrementar e mpacto de a nversn
muncpa sobre a reduccn de a pobreza.
E Programa Canon est conformado por cuatro socos estratgcos
comprometdos con e desarroo soca y econmco de Per: a Presdenca de
Conse|o de Mnstros (PCM), a Confederacn Nacona de Insttucones
Empresaraes Prvadas (CONFIEP), a Socedad Nacona de Mnera,
Petreo y Energa (SNMPE) y a Corporacn Fnancera Internacona (IFC).
Per, Septembre
de 2009
ndic
e
1 Manual de Gestin del
Canon
A1. El Canon
Ou es e Canon? 1
Ob|etvo de Canon 1
Tpos de Canon 2
A2. El Canon Minero
Defncn 1
Determnacn de Canon Mnero 2
Dstrbucn de Canon Mnero 2
Transferenca de Canon Mnero 4
Uso de recursos de Canon Mnero 6
A3. El Canon Petrolero
Defncn 1
Determnacn de Canon Petroero 1
Dstrbucn y transferenca de Canon Petroero 2
Uso de recursos de Canon Petroero 4
A4. El Canon Gas!ero
Defncn 1
Consttucn y fuentes 1
Dstrbucn y transferenca de Canon Gasfero 3
Uso de recursos de Canon Gasfero 4
Fondo de Desarroo Socoeconmco de Camsea - FOCAM 5
2 Manual de Gestin del
Canon
ndic
e
"#. $ntroduccin a la Gestin de $nversiones
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de $nversiones
Los nstrumentos de gestn 1
Organzacn de a entdad asocada a a gestn de nversones 3
Recursos necesaros para una adecuada gestn de as nversones pbcas 4
Coordnacn nterna 5
Buenas Prctcas 6
"2. Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades) !uncionarios ' ciudadanos para la
toma de decisiones
Sstema de nformacn 1
Montoreo de a gestn de nversones 2
Transparenca en a admnstracn pbca 5
Informacn pbca 6
Rendcn de cuentas 7
Buenas Prctcas 9
"3. $denti!icacin de la idea de pro'ecto
Las potencadades
1
E probema
2
Las aternatvas de soucn
3
Procedmento para dentfcar as deas para un proyecto de
nversn
4
Ro de Goberno Regona o Loca una vez que recbe todas
as demandas o ncatvas de nversn 4
La dea de proyecto
6
3 Manual de Gestin del
Canon
ndic
e
Prorzacn de un proyecto de nversn
7
Buenas Prctcas
9
"4
.
Programacin de las $nversiones P*+licas
,anual ' multianual-
Aspectos a tomar en cuenta para a programacn de nversones
1
Programa Mutanua de Inversn Pbca (PMIP)
2
Programacn Anua: Presupuesto Insttucona de Apertura (PIA) y
Presupuesto Insttucona Modfcado (PIM)
4
Programacn Operatva de Inversones (POI)
6
Pan Anua de Adquscones (PAC)
6
Buenas Prctcas
9
".
.
Preinversin
Nvees de estudos en os estudos de prenversn
2
Contendo mnmo de os estudos de prenversn
4
Evauacn de os estudos de prenversn
4
Decaratora de vabdad
5
Buenas Prctcas
6
"/
.
E0ecucin de pro'ectos
Expedente tcnco o estudo defntvo
1
E|ecucn de proyecto
2
Buenas Prctcas
8
4 Manual de Gestin del
Canon
ndic
e
"1
.
Gestin administrativa de pro'ectos
Gestn presupuestara de proyectos
1
Gestn de adquscones de proyecto
6
Buenas Prctcas
9
"2
.
(esultados de la Gestin de $nversiones 3 Post
$nversin
Fnancamento de programa de nversn
1
Efcenca en a e|ecucn de programa de nversn
1
Dstrbucn de os recursos de nversn
1
Operacn y mantenmento de proyectos
2
Evauacn ex-post
3
Buenas Prctcas
4
4ormas 5egales del Canon
5ista de
Acrnimos
1 Manual de Gestin del
Canon
"4
CAP
6GAE7
64PP
648P
9%CA
M $4E$
MAP(
% ME9
M$4EM
M%9
%P$
%7C$
%7$4E(
G PAC
P$A
P$M
P$P
PCM
P6C
PM$
P
P%$
(%9
Banco de a Nacn
Cuadro para Asgnacn de Persona
Dreccn Genera de Asuntos Econmcos y Socaes
Dreccn Nacona de Presupuesto Pbco
Dreccn Nacona de Tesoro Pbco
Fondo de Desarroo Econmco de Proyecto Camsea
Insttuto Nacona de Estadstca e
Informtca Manua de Procesos y
Procedmentos Mnstero de
Economa y Fnanzas
Mnstero de Energa y Mnas
Manua de Organzacn y
Funcones Ofcna de
Programacn de Inversones
Organsmo Supervsor de Contratacones de
Estado Organsmo Supervsor de a Inversn
en Energa y Mnera Pan Anua de
Adquscones
Presupuesto Insttucona de
Apertura Presupuesto
Insttucona Modfcado
Proyecto de Inversn Pbca
Presdenca de Conse|o de
Mnstros Pan de Desarroo
5ista de
Acrnimos
2 Manual de Gestin del
Canon
C
o
n
c
e
r
t
a
d
o
P
a
n
M
u
a
n
u
a
d
e Inversn Pbca
Programacn Operatva de
Inversones Regamento de
Organzacn y Funcones
(:C
7$A9
74$P
7:4A
8 8d(
:E
:9
:$
8
Regstro nco de Contrbuyente
Sstema Integrado de Admnstracn Fnancera
Sstema Nacona de Inversn Pbca
Superntendenca Nacona de Admnstracn Trbutara
Trmnos de
Referenca Undad
E|ecutora Undad
Formuadora
Undad Impostva Trbutara
Manual de Gestin del
Canon
7eccin A
Aspectos Generales del Canon
A1. El Canon
A2. El Canon
Minero A3. El
Canon Petrolero
A4. El Canon
Gas!ero
Manual de Gestin del
Canon
7eccin A1
El Canon
;<u= es el
Canon> %+0etivo
del Canon 8ipos
de Canon
A1. El
Canon
7eccin
A1
1 Manual de Gestin del
Canon
;<u= es el Canon>
E Canon es un porcenta|e de tota de ngresos y rentas que obtene e
Estado por a expotacn econmca que reazan as empresas prvadas de
os recursos naturaes, recbdo y es entregado a os Gobernos Regonaes y
Locaes ubcados en a |ursdccn donde operan as empresas.
El Canon es un derecho constitucional, as lo establece el artculo 77
de la
Constitucin Poltica del
Per:
El presupuesto asigna equitativamente los recursos pblicos, su
programacin e!ecucin responden a los criterios de e"iciencia de
necesidades sociales
b#sicasdedescentrali$acin%Correspondenalasrespectivascircunscripciones,
con"orme a le, recibir una participacin adecuada del total de los ingresos
rentas obtenidos por el Estado en la e&plotacin de los recursos naturales en
cada $ona en calidad de canon%'
La dstrbucn de Canon a hace e Goberno Nacona a os Gobernos
Regonaes y Locaes de departamento o departamentos que se encuentran
dentro de rea de nfuenca, drecta o ndrecta, de as actvdades extractvas
de os recursos naturaes no renovabes.
Qu son recursos naturales no renovables?
(os recursos naturales no renovables son recursos naturales agotables, que
no se pueden regenerar una ve$ que han sido utili$ados% Por e!emplo: gas,
petrleo, oro, cobre, carbn, entre otros%
%+0etivo del Canon
E ob|etvo de Canon es ograr que os Gobernos Regonaes (regones) y
Locaes (provncas y dstrtos) recban recursos econmcos para promover su
desarroo sostenbe a travs de nversones que permtan me|orar a cadad
de vda de a pobacn. Estos recursos deben ser utzados para e
fnancamento o cofnancamento de proyectos u obras de nversn de
mpacto regona o oca, y para nvestgacn y desarroo tecnogco por parte
de as unversdades.
El Canon es entregado como compensacin a la poblacin que recibe el maor
impacto a partir de la e&plotacin de los recursos naturales no renovables%
2 Manual de Gestin del
Canon
A1. El
Canon
7eccin
A1
8ipos de Canon
De acuerdo con as eyes de Per, exsten ses tpos de canon, casfcados en funcn a
recurso natura
que sea expotado:
Canon Minero
Orgnado en e aprovechamento de recursos mneraes metcos y no metcos.
Canon Petrolero
Orgnado en a produccn de petreo.
Canon Gas!ero
Orgnado en a expotacn de gas natural y condensados (cuando camba a temperatura y
presn de
gas extrado, y se converte en qudo).
Canon Hidroenerg=tico
Orgnado en a concesn de generacn de energa ectrca que utce e recurso hdrco
(agua).
Canon Pes?uero
Orgnado en a extraccn comerca de pesca de mayor escaa, de recursos naturaes
hdrobogcos de
aguas martmas, y contnentaes acustres (agos y agunas) y fuvaes (ros, arroyos,
quebradas, torrentes).
Canon 9orestal
Orgnado en e aprovechamento de productos forestaes y de fauna svestre.
3 Manual de Gestin del
Canon
A1. El
Canon
7eccin
A1
Los tpos de Canon ms mportantes que exsten, por os montos que representan para os
Gobernos
Regonaes y Locaes son:
El Canon Minero
Es e aporte que recben os Gobernos Regonaes y Locaes (muncpadades
provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y rentas obtendas por e Estado
por a expotacn econmca de os recursos mineros (metcos y no
metcos).
El Canon Petrolero
Es e aporte que recben os Gobernos Regonaes y Locaes (muncpadades
provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y rentas obtendos por e Estado
por a expotacn econmca de petrleo.
A dferenca de os otros tpos de canon exstentes, e petreo presenta un so+recanon, ya
que para
determnados departamentos se estabec una tasa adcona a a determnada ncamente.
Este tpo de Canon tene eyes partcuares para cada departamento.
El Canon Gas!ero
Es e aporte que recben os Gobernos Regonaes y Locaes (muncpadades
provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y rentas obtendos por e Estado
por a expotacn econmca de gas natura y os condensados de gas natura
(cuando camba a temperatura y presn de gas extrado, y se converte en
qudo).
El Canon de )idrocarburos est# constituido por el Canon Petrolero el Canon *as"ero%
7eccin A2
El Canon Minero
6e!inicin
Dferenca entre Canon Mnero, Regaa Mnera y Derecho de Vgenca de
Mna
6eterminacin del Canon Minero
6istri+ucin del Canon Minero
Ou es e ndce de dstrbucn de Canon Mnero?
8rans!erencia del Canon Minero
A os Centros Pobados se es transfere Canon Mnero?
:so de recursos del Canon Minero
En qu no se deben usar os recursos de Canon Mnero?
Cues son as funcones de os admnstradores de Canon Mnero?
Manual de Gestin del
Canon
A2. El Canon
Minero
7eccin
A2
1 Manual de Gestin del
Canon
6e!inicin
Es una partcpacn econmca que recben os Gobernos Regonaes y
Locaes (muncpadades provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y
rentas obtendas por e Estado por a expotacn econmca de os
recursos mineros (metcos y no metcos).
(a minera metlica comprende la e&plotacin de minerales
metal"eros, es decir aquellos a partir de los cuales se obtienen metales luego
de un tratamiento adecuado% Por e!emplo: oro, plata, cobre, hierro, nquel,
aluminio, plomo, entre otros%
(a minera no metlica comprende las actividades de e&traccin de
recursos minerales que, luego de un adecuado tratamiento, se trans"orman en
productos aplicables en diversos usos industriales agrcolas, gracias a sus
propiedades "sicas +o qumicas% Por e!emplo: cali$a, hormign, sal
comn, arena, arcilla, m#rmol, carbn, slice, eso, arcilla, magnesio,
asbesto, gra"ito natural, entre otros%
Los recursos que os Gobernos Regonaes y Locaes recban por concepto de
Canon sern utzados excusvamente para e fnancamento o
cofnancamento de proyectos de nversn pbca que comprendan
ntervencones orentadas a brndar servcos pbcos, y que generen
benefcos e mpacto regona y oca respectvamente.
6i!erencia entre Canon Minero) (egala Minera ' 6erec@o de
Aigencia de Mina
A pesar de que os tres conceptos estn reaconados a pagos que deben hacer
os ttuares de as empresas
mneras a Estado, tenen
sgnfcados dstntos.
E Canon Minero, es un porcenta|e de Impuesto a a Renta que pagan as empresas
mneras a Estado.
La (egala Minera, es un pago que se hace a Estado tomando en cuenta a produccn de
mneraes
de as empresas mneras.
6erec@o de Aigencia de Mina, es un pago que se hace a Estado tenendo en cuenta e
nmero de
hectreas otorgadas en concesn.
2 Manual de Gestin del
Canon
A2. El Canon
Minero
7eccin
A2
Canon Minero
(egala Minera 6erec@o de Aigencia de Mina
6e!inicin
Es e aporte que
recben os Gobernos
Regonaes y Locaes
(muncpadades
provncaes y
dstrtaes), de
tota de ngresos y rentas
obtendas por e Estado por
a expotacn econmca
de os recursos
mneros (metcos y no
metcos).
Es e pago que as empresas
mneras hacen a Estado por
e derecho de a expotacn
de sus recursos naturaes.
Esepagoanuapormantener
en vgenca una concesn
para reazar en
determnado terrtoro a
expotacn os recursos
mneraes.
E0emplo
La empresa mnera "E
meta precoso", ubcada
en a regn de "E
Amanecer", pag a a
SUNAT un mpuesto a a
renta de 100 mones de
soes. Por o tanto, e
Mnstero de Economa
y Fnanzas dstrbuye
un porcenta|e de este
monto entre e Goberno
Regona y os Gobernos
Locaes de a regn en que
se encuentra.
La empresa mnera "E
meta precoso", vend
300 mones de
dares. Le
corresponde pagar
una regaa a Estado
un porcenta|e de este
monto.
E terrtoro dado en
concesn a a
empresa mnera "E meta
precoso" mde 6,000 Has.
Por o tanto e corresponde
paga un monto anua de
acuerdo a costo de
derecho de vgenca.
6eterminacin del Canon Minero
E Canon Mnero est consttudo por e cncuenta por cento (50%) de
Impuesto a a Renta, que pagan as empresas mneras a Estado por e
aprovechamento de os recursos mneraes metcos y no metcos. Este
monto es dstrbudo entre os Gobernos Regonaes y Locaes de os
departamentos en cuya |ursdccn se encuentran as concesones mneras de
expotacn.
El ,mpuesto a la -enta es el impuesto que a"ecta a las utilidades de las
empresas mineras que reali$an operaciones de e&traccin comerciali$acin
de recursos naturales minerales de manera e"ectiva%
6istri+ucin del Canon Minero
3 Manual de Gestin del
Canon
A2. El Canon
Minero
7eccin
A2
E Canon Mnero se dstrbuye a os Gobernos Regonaes y Locaes Provncaes
y Dstrtaes que se encuentren dentro de Brea de in!luencia (drecta o
ndrecta) de as actvdades de extraccn mnera.
C
a
n
o
n
M
i
n
e
r
o
(os *obiernos -egionales entregar#n el veinte por ciento ./012 del
total recibido por Canon a las universidades pblicas de su !urisdiccin%
Este monto se deber# utili$ar pre"erentemente, en el "inanciamiento
co"inanciamiento de investigaciones de ciencia aplicada relacionadas con
la salud pblica prevencin de en"ermedades end3micas4 sanidad
agropecuaria4 preservacin de la biodiversidad el ecosistema de la $ona
geogr#"ica de in"luencia donde se desarrollan las actividades econmicas
e&tractivas utili$acin e"iciente de energas renovables procesos
productivos%
E Brea de in!luencia es e Brea territorial de os Gobernos Regonaes y
Locaes de departamento o departamentos donde se encuentra ubcada a
concesn mnera en expotacn otorgada de acuerdo a o estabecdo en e
Texto nco Ordenado de a Ley Genera de Mnera
1
.
Para la distribucin de los ingresos provenientes del Canon entre los
*obiernos (ocales Provinciales 5istritales, se utili$ar# la Cartogra"a
5igital Censal elaborada por el ,nstituto 6acional de Estadstica e
,n"orm#tica .,6E,2, que demarca las circunscripciones territoriales de los
distritos provincias del pas, hasta que se disponga la cartogra"a o"icial
con precisin de lmites de la totalidad de distritos provincias del pas%
Porcenta0e
"ene!iciarios
Criterios de 6istri+ucin
10%
Muncpadad dstrta donde se
expota e recurso natura.
S exste ms de una
muncpadad, se reparte en partes
guaes.
25%
Muncpadades de a Provnca
donde
seexpotaerecursonatura,excuyend
o a dstrto o dstrtos productores.
Pobacn e ndce de Necesdades
Bscas Insatsfechas.
40%
Muncpadades de Departamento
donde se expota e recurso
natura, excuyendo a a provnca
donde se encuentra e recurso
natura.
Pobacn e ndce de Necesdades
Bscas Insatsfechas.
25%
Goberno Regona donde se expota
e recurso natura.
80% a Goberno Regona
20% a Unversdad Nacona
1
Aprobado medante Decreto SupremoN 014-92-EM, pubcado e 4 de |uno de 1992.
Para determnar qu monto de canon mnero corresponde a cada
Goberno Regona y Loca, e Mnstero de Economa y Fnanzas (MEF) f|a os
ndces de Dstrbucn Mnera, para o cua tomar como crteros e n*mero
de @a+itantes y as necesidades +Bsicas insatis!ec@as de a pobacn en
cada |ursdccn, y e monto recaudado por Impuesto a a Renta de as
empresas mneras.
;<u= es el ndice de 6istri+ucin del Canon
Minero>
Es a eCpresin num=rica de resutado de a reacn entre e ndcador de
pobacn y e ndcador de as necesdades bscas nsatsfechas. Es decr,
reaconar e nmero de personas que habtan en un terrtoro con a demanda
por servcos pbcos bscos que no han sdo provstos a os pobadores, taes
como: agua potabe, desage, uz, vvenda, postas mdcas, coegos, etc.
7uperintendencia 4acional
de Administracin
8ri+utaria 7:4A8
$nstituto 4acional de
Estadstica e
$n!ormBtica $4E$
Brnda nformacn sobre montos
pagados por Impuesto a a Renta.
Brnda nformacn sobre ndcador
de pobacn y necesdades bscas
nsatsfechas.
Ministerio de Economa '
9inan&as
Dentro de os 3 prmeros meses de
ao.
determna
Monto de Canon Mnero a ser transferdo a cada regn.
8rans!erencia del Canon Minero
E regamento de a Ley de Canon Mnero seaa que as transferencas se
harn a partr de mes sguente de haberse recbdo a nformacn de a
Superntendenca Nacona de Admnstracn Trbutara (SUNAT) sobre os
recursos que as empresas mneras han pagado por Impuesto a a Renta. Hasta
hace agunos aos, dchas transferencas se podan hacer hasta en 12 cuotas
mensuaes. Sn embargo a Ley de Presupuesto de Sector Pbco para e ao
2007 precs que e Mnstero de Economa y Fnanzas (MEF) reazar una
nca transferenca de Canon Mnero dentro de os sesenta (60) das caendaro
despus de termnado e perodo de reguarzacn de Impuesto a a Renta.
El monto correspondiente a cada *obierno -egional o (ocal se
depositar# en la cuenta e&istente para tal e"ecto en el 7anco de la 6acin% (os
intereses
generados en estas cuentas slo podr#n ser utili$ados para los "ines previstos por
la (e del Canon%
En e sguente cuadro se encuentran as entdades pbcas nvoucradas en a
transferenca de Canon Mnero, y uego una breve expcacn de ro de cada
entdad de Goberno Nacona que partcpa en este crcuto:
Mina
Po+laci
n
benes y
servcos
pbcos
Empresa Mnera
Gobernos
Regonaes y Locaes
MINEM SUNAT INEI
Banco de a Nacn
MEF: DGAES
y DNPP
$nstitucin
(ol en la 8rans!erencia del Canon Minero
Mnstero de Energa y
Mnas (MINEM)
Entrega a MEF, dentro de os tres prmeros meses de ao, a
sguente nformacn actuazada de as empresas mneras que
hayan reazado actvdades de expotacn de mneraes en e ao
anteror:
> Lstado de empresas mneras y su Regstro nco de Contrbuyente
(RUC).
> Ubcacn dstrta, provnca, departamenta de os yacmentos
mneros, as como e voumen de extraccn por yacmento.
Superntendenca
Nacona de
Admnstracn
Trbutara
(SUNAT)
Entrega a MEF a reacn de os montos de Impuesto a a Renta que han
pagado as empresas mneras en e e|ercco fsca de ao anteror.
Insttuto Nacona
de Estadstca e
Informtca (INEI)
Entrega a MEF, dentro de os tres prmeros meses de ao, a sguente nformacn:
> Indcador de a Pobacn para cada dstrto.
> Indcador de Necesdades Bscas Insatsfechas.
Dreccn Genera de
Asuntos Econmcos y
Socaes (DGAES) de
MEF
Determna e ndce de Dstrbucn de Canon Mnero. Esta
nformacn, debe ser pubcada en e Porta de Transparenca de
Estado y e Daro Ofca E Peruano. Adems deber ser comuncada a
a Dreccn Nacona de Presupuesto Pbco (DNPP).
Dreccn Nacona de
Presupuesto Pbco
(DNPP) de MEF
De acuerdo con os montos que van a ser transferdos a cada Goberno
Regona o Loca, dspone e depsto de as transferencas en
cuentas especaes a nombre de cada entdad, en e Banco de a Nacn.
Banco de a Nacn
(BN)
RemteacadaGobernoRegonaoLocaanotadeabonocorrespondente,
seaando e tpo de Canon por e cua recbe a transferenca, as como e
perodo a que pertenece e abono en a cuenta.
;A los Centros Po+lados se les trans!iere Canon
Minero>
De acuerdo con o precsado en e artcuo 7, numera 7.1, tera a de a Ley de
Canon, os Gobernos Regonaes y Locaes estn obgados a transferr recursos
para nversn a os centros pobados de su |ursdccn. Sn embargo, a Ley
Orgnca de Muncpadades - Ley N 27972
2
no reaza precsn aguna sobre
a transferenca de Canon Mnero a as Muncpadades de Centro Pobado.
Cualquier persona con acceso a internet puede in"ormarse de los
montos trans"eridos por concepto de Canon 8inero en la p#gina 9eb del
:plicativo de 5istribucin de -ecursos la ;ecretara de 5escentrali$acin de la
Presidencia del Conse!o de 8inistros:
http://sd.pcm.gob.pe/apps/dist/cresumenxmes.aspx
< en la p#gina 9eb del 8E=:
http://ofi.mef.gob.pe/transferencias/gl/default.aspx
:so de recursos del Canon Minero
Las regas para e uso de os recursos estn seaadas en a Ley de Canon
Mnero
3
y su regamento
4
. Sn embargo estas dsposcones han sdo
modfcadas desde e ao 2006 a travs de dsposcones de a Ley Anua de
Presupuesto de Sector Pbco.
9inanciamiento de pro'ectos de inversin en in!raestructura p*+lica
Estos proyectos debern estar destnados a a construccn, reparacn o ampacn de
nfraestructura
pbca que contrbuyan a me|orar a actvdad productva y a cadad de vda de a pobacn.
Por e|empo: puentes, coegos, centros cvcos, ozas deportvas, entre otros.
9inanciamiento de pro'ectos de inversin productiva ' desarrollo sosteni+le
Estos proyectos tenen como fnadad desarroar una actvdad que genere
benefcos econmcos. De esta forma se mpusa aqueas ncatvas de a
pobacn en desventa|a econmca, para crear, consodar o mantener un
proyecto que genere empeos dgnos y durabes.
Las muncpadades en cuyas |ursdccones se expotan os recursos naturaes,
estn obgadas a destnar e trenta por cento (30%) de Canon Mnero
asgnado, para reazar proyectos de nversn pbca en desarroo a as
comundades o centros pobados donde se expota e recurso mnera.
2
Pubcada e 27 de mayo de 2003.
3
Ley N 27506, pubcada e 10 de |uo de 2001.
4
Decreto Supremo N 005-2002-EF, pubcado e 9 de enero de 2002.
Por e|empo: asstenca tcnca en a me|ora de a produccn agropecuara,
mecansmos y estrategas de comercazacn, formacn y desarroo de
competencas, nnovacn tecnogca de a cranza de ganado, entre otros.
9inanciamiento o co!inanciamiento de pro'ectos de inversin en servicios
p*+licos
Estos proyectos tenen como fnadad brndar un servco pbco que genere
benefcos a a comundad, y debern estar enmarcados dentro de as
competencas de Goberno Regona o Loca.
Por e|empo: saud, educacn, mpeza, agua, acantarado, mercados, parques y |ardnes,
entre otros.
9inanciamiento o co!inanciamiento de pro'ectos de competencia de otros
niveles de go+ierno
Estos proyectos debern ser e|ecutados por a entdad (Goberno Regona o
Loca) que cofnanca e msmo. Las transferencas de monto cofnancado se
aprueban por conveno.
Por e|empo: un proyecto de nversn para a construccn de un camno de mpacto
provnca,
cofnancado por e Goberno Loca.
Mantenimiento de in!raestructura p*+lica
Est referdo a os gastos que e Goberno Regona o Loca reaza para que, a
trmno de una obra, os benes construdos mantengan buenos nvees de
funconamento y operacn. De esta manera se puede aargar a vda t
proyectada para a nversn reazada, reducendo as demandas de nueva
nversn para os msmos fnes; para eo se podr utzar hasta e 20% de
Canon Mnero transferdo.
Por e|empo: parchar y seazar pstas, nvear a superfce de os camnos y
trochas, pntar o reparar os techos de centros educatvos y postas mdcas,
entre otros.
Ela+oracin de per!iles de pro'ectos de inversin p*+lica
La eaboracn de perfes comprende os gastos reazados por a contratacn
de benes o servcos para a eaboracn de os estudos de prenversn que
son: perf, prefactbdad, factbdad y evauacn. Para este fn se podr
utzar hasta e 5% de Canon Mnero transferdo.
Convenios de inversin p*+lica local ' regional con participacin del sector
privado
Esta nueva modadad de uso de Canon Mnero nace a raz de a pubcacn de
a Ley que mpusa a nversn pbca regona y oca con partcpacn de
sector prvado. De esta manera e mpuso se efectuar medante a suscrpcn
de convenos de os Gobernos Regonaes y Locaes con as empresas, as
cuaes pre-fnancan y/o e|ecutan proyectos de nversn pbca en
nfraestructura, os que debern estar en armona con as potcas y panes de
desarroo nacona, regona y/o oca.
7upervisin del avance ' calidad de o+ras p*+licas
E Goberno Regona o Loca deber contratar a una empresa para a supervsn de avance y
cadad de as
obras de os proyectos que se e|ecutan por conveno de fnancamento con empresas prvadas
seecconadas.
9inanciamiento de pro'ectos de in!raestructura de servicios p*+licos
trans!eridos
Los Gobernos Locaes fnancan a reazacn de proyectos vncuados a
nfraestructura de servcos pbcos de agua potabe, desage, eectrfcacn,
etc.; que son transferdos a as empresas muncpaes, empresas pbcas,
empresas prvadas o entdades que admnstran dchos servcos.
Compra de terrenos ' ma?uinaria pesada
Sempre y cuando taes adquscones estn enmarcadas en a defncn,
caracterstcas y necesdades |ustfcadas dentro de un proyecto de nversn
pbca, de acuerdo con os estudos de prenversn y a decaratora de
vabdad correspondente.
Casos eCcepcionales
Dependendo de as crcunstancas, y por norma ega expresa, e Canon Mnero
puede usarse para fnes especfcos y de carcter tempora.
Por e|empo: atencn de a pobacn afectada con desastres naturaes como headas,
nundacones,
sequas, terremotos, etc.
Qu es un ro!ecto de "nversi#n blica
$"%?
>n P,P es una intervencin limitada en el tiempo que utili$a total o
parcialmente recursos pblicos, con el "in de crear, ampliar, me!orar o
recuperar la capacidad productora o de provisin de bienes o servicios de una
Entidad4 cuos bene"icios se generen durante la vida til del proecto 3stos
sean independientes de los de otros proectos%
El proecto de inversin pblica debe constituir la solucin a un
problema vinculado a la "inalidad de una Entidad a sus competencias%
;u e!ecucin puede hacerse en m#s de un e!ercicio presupuestal, con"orme al
cronograma
de e!ecucin de los estudios de
preinversin%
Fuente: Drectva Genera de Sstema Nacona de Inversn Pbca
;En ?u= no se de+en usar los recursos del Canon
Minero>
No se puede gastar e dnero de Canon Mnero en inversiones
!inancieras como por e|empo: e
aumento de capta de empresas muncpaes, adquscn de bonos de
tesoro pbco y otros.
Tampoco corresponde fnancar proyectos vncuados a resover os pasivos
am+ientales generados por a expotacn mnera, dchos gastos deben ser
asumdos por as empresas mneras que os generaron, de acuerdo con a
egsacn vgente de gestn ambenta.
;CuBles son las !unciones de los administradores del Canon Minero>
Reazar as nversones para e desarroo humano ntegra en sus |ursdccones.
Rendr cuentas a a pobacn sobre e uso y destno de os recursos, de manera perdca.
Crear ndcadores y mecansmos para e montoreo y evauacn de
mpactos y costo-benefco de as nversones reazadas con os recursos.
Rendr cuenta semestramente a a Contraora Genera de a Repbca sobre os gastos
efectuados
con os recursos.
Para reali$ar los gastos se deben tomar en cuenta las normas del ;istema
6acional de ,nversin Pblica .;6,P2, las normas de
adquisiciones contrataciones del Estado las normas sobre
adquisiciones de bienes inmuebles del Estado%
(os *obiernos -egionales deben e!ecutar los proectos de inversin
pblica dentro de las normas del ;6,P%
(os *obiernos (ocales que han sido incorporados al ;6,P por norma
e&presa, por adhesin voluntaria o por haber iniciado una operacin de
endeudamiento e&terno, deben e!ecutar los proectos de inversin
pblica dentro de las normas del ;6,P%
7eccin A3
El Canon Petrolero
6e!inicin
6eterminacin del Canon Petrolero
6istri+ucin ' trans!erencia del Canon Petrolero
:so de recursos del Canon Petrolero
Manual de Gestin del
Canon
A3. El Canon
Petrolero
7eccin
A3
1 Manual de Gestin del
Canon
6e!inicin
Es e aporte que recben os Gobernos Regonaes y Locaes (muncpadades
provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y rentas obtendos por e Estado
por a expotacn econmca de petrleo.
: di"erencia de los otros tipos de canon e&istentes, el petrleo presenta
un &obrecanon, a que para determinados departamentos se estableci una
tasa adicional a la determinada inicialmente%
Este tipo de Canon tiene lees particulares para cada departamento que lo recibe%
Los recursos que os Gobernos Regonaes y Locaes recban por concepto de
Canon y Sobrecanon sern utzados eCclusivamente para e fnancamento o
cofnancamento de proyectos de nversn pbca que comprendan
ntervencones orentadas a brndar servcos pbcos, y que generen
benefcos e mpacto regona y oca respectvamente.
6eterminacin del Canon Petrolero
La determinacin de Canon y Sobrecanon Petroero est precsada en una
sere de normas especfcas para os departamentos en cuya |ursdccn se
reazan as actvdades de expotacn econmca de petreo: Loreto, Ucaya,
Pura, Tumbes y Hunuco.
5oreto '
:ca'ali
Canon: 10% ad vaorem sobre a produccn tota de petreo.
Sobrecanon: 2.5% de vaor de a produccn petroera.
Piura '
8um+es
Canon: 10% ad vaorem sobre a produccn tota de petreo.
Sobrecanon: 2.5% de a partcpacn sobre a renta que produce a expotacn de
petreo.
HuBnuco
Canon: 10% de vaor de a produccn de hdrocarburos en a zona.
Para determnar qu monto de Canon y Sobrecanon Petroero corresponde a
cada Goberno Regona y Loca, a Dreccn Genera de Asuntos Econmcos y
Socaes de Mnstero de Economa y Fnanzas (MEF) f|a os ndices de
distri+ucin, eaborados en base a a nformacn proporconada por e
Mnstero de Energa y Mnas, Per Petro S.A., y e Insttuto Nacona de
Estadstca e Informtca (INEI).
Ministerio de
Energa ' Minas
Per* Petro
7.A.
$4E
$
Ministerio de
Educacin
Acanza nformacn fscazada de
petreo a nve departamenta,
provnca y dstrta.
Acanza
ndcador de
necesdades
bscas
nsatsfechas y
proyeccones de
pobacn.
Acanza a
reacn de
nsttutos
superores
tecnogcos y
pedaggcos
estataes.
Ministerio de Economa '
9inan&as
determna
ndce de dstrbucn.
Los crteros para construr os ndces de dstrbucn de Canon Petroero, son os sguentes:
8um+es '
Piura
En base a ndce de actua de dstrbucn equtatva provnca por terrtoro y a
nteror de cada provnca por una combnacn de factores de pobacn,
pobreza, contamnacn ambenta y necesdades bscas.
5oreto '
HuBnuco
De acuerdo a os porcenta|es de dstrbucn estabecdos por e artcuo 8 de a
Ley N 24300 (Ley para efectos de artcuo 121 de a Consttucn, consderarse
renta a totadad de os mpuestos drectos que percbe e estado, dervados de
a expotacn de recursos naturaes).
:ca'ali
De acuerdo a os ndcadores de pobacn, necesdades bscas nsatsfechas y
nvees de produccn de hdrocarburos por crcunscrpcn.
6istri+ucin ' trans!erencia del Canon Petrolero
ECanonySobrecanonPetroerosedistri+u'eaosGobernosRegonaesyLocaesPr
ovncaesyDstrtaes que se encuentren dentro de Brea de in!luencia
(drecta o ndrecta) de as actvdades de expotacn.
El rea de influencia es el rea territorial de los *obiernos -egionales
(ocales en cua circunscripcin se realice la actividad de e&plotacin de
petrleo, de acuerdo a lo dispuesto por (e para cada uno de los
departamentos%
H
u
B
n
u
c
o
P
i
u
r
a
8
u
m
+
e
s
:
c
a
'
a
l
i
5
o
r
e
t
o
La dstrbucn de Canon Petroero es partcuar para cada departamento
nvoucrado y benefca a os Gobernos Regonaes, Gobernos Locaes,
Unversdades Pbcas, Insttutos Superores Tecnogcos y Pedaggcos
Estataes e Insttuto de Investgacn de a Amazona Peruana.
Porcenta0e "ene!iciarios
52%
Goberno Regona
40%
Muncpadades Provncaes de Departamento
5% Unversdad Nacona de a Amazona
3% Insttuto de Investgacn de a Amazona Peruana
40%
Gobernos Locaes de Muncpadades Dstrtaes y Provncaes de Departamento
20%
Gobernos Locaes de Muncpadades de a Provnca donde se expota e recurso
20%
Goberno Regona
10%
Goberno Loca de a Muncpadad donde se expota e recurso
5% Unversdades Pbcas
3% Insttutos Tecnogcos Naconaes
2% Insttuto de Investgacn de a Amazona Peruana
50%
Muncpadades Dstrtaes y Provncaes de Departamento
40%
Goberno Regona
5% Unversdades Naconaes
20%
Goberno Regona
20%
Muncpadades Dstrtaes y Provncaes donde se ubca a produccn
50%
Otras Muncpadades Dstrtaes y Provncaes de Dstrto
5% Unversdades Pbcas
5% Insttutos Superores Pedaggcos y Tecnogcos Naconaes
100%
Conse|os Muncpadades de Dstrto de Puerto Inca
Una vez que e MEF determna os ndces de dstrbucn de Canon y
Sobrecanon Petroero, a Dreccn Nacona de Tesoro Pbco (DNTP)
depostar en una cuenta de Banco de a Nacn os montos transferdos a os
Gobernos Regonaes, Locaes y otras nsttucones.
:so de recursos del Canon
Petrolero
A gua que en a determnacn y dstrbucn, e uso de os recursos de Canon y Sobrecanon
Petroero
est reguado por una egsacn especa para cada departamento.
5oreto '
:ca'ali
E|ecucn de panes y programas de nversn.
Piura '
8um+es
Fnancamento o cofnancamento de proyectos de nversn pbca u obras de
nfraestructura de mpacto regona o oca.
HuBnuco
E msmo que Loreto y Ucaya: e|ecucn de panes y programas de nversn.
Cualquier persona con acceso a internet puede in"ormarse de los
montos trans"eridos por concepto de Canon Petrolero en la p#gina 9eb del
:plicativo de 5istribucin de -ecursos la ;ecretara de 5escentrali$acin de la
Presidencia del Conse!o de 8inistros:
http://sd.pcm.gob.pe/apps/dist/cresumenxmes.aspx
< en la p#gina 9eb del 8E=:
http://ofi.mef.gob.pe/transferencias/gl/default.aspx
7eccin A4
El Canon Gas!ero
6e!inicin
Constitucin ' !uentes
6istri+ucin ' trans!erencia del Canon Gas!ero
:so de recursos del Canon Gas!ero
9ondo de 6esarrollo 7ocioeconmico de Camisea 3
9%CAM
Defncn
Consttuc
n
Dstrbuc
n
Transferen
ca
Uso de recursos de FOCAM
Manual de Gestin del
Canon
A4. El Canon
Gas!ero
7eccin
A4
1 Manual de Gestin del
Canon
6e!inicin
Es e aporte que recben os Gobernos Regonaes y Locaes (muncpadades
provncaes y dstrtaes), de tota de ngresos y rentas obtendos por e Estado
por a expotacn econmca de gas natura y os condensados de gas natura.
Los recursos que os Gobernos Regonaes y Locaes recban por concepto de
Canon Gasfero sern utzados eCclusivamente para e fnancamento o
cofnancamento de proyectos de nversn pbca que comprendan
ntervencones orentadas a brndar servcos pbcos, y que generen
benefcos e mpacto regona y oca respectvamente.
Constitucin ' !uentes
E Canon Gasfero est
consttudo por:
E 50% de monto recaudado por Impuesto a a Renta de as empresas que reazan
actvdades de
expotacn de gas natura.
E 50% de monto recaudado por concepto de Regaas por a expotacn de gas natura.
Un porcenta|e de os ngresos que obtene e Estado por expotar e gas natura provenente
de
contratos de servcos, de ser e caso. Este porcenta|e se estabece medante Decreto
Supremo.
En ta sentdo, dado que as fuentes menconadas se recaudan con
dstnta perodcdad (anua y/o mensua), a fn de determnar e monto
tota de Canon Gasfero se deber tener en cuenta dos procedmentos
dstntos, uno para e monto provenente de Impuesto a a Renta y otro para e
monto provenente de as regaas y a partcpacn de Estado en os contratos
de servco.
2 Manual de Gestin del
Canon
A4. El Canon
Gas!ero
7eccin
A4
Procedmento para estmar e monto de Canon Gasfero provenente de Impuesto a a Renta:
$4E$
Proporcona e ndcador de Pobacn y de
Necesdades Bscas Insatsfechas de cada
muncpadad dstrta y provnca.
Ministerio de
Energa '
Minas
Ministerio de Economa ' 9inan&as
Dentro de os
prmeros tres meses
de ao nforma a
Mnstero de
Economa y Fnanzas
de os
ttuares de concesn,
nmero de RUC y
dstrto donde se ubca
e recurso.
Dentro de os 10 das
hbes de recbda a
nformacn, socta
a SUNAT os montos
de Impuesto a a
Renta pagados por os
ttuares de concesn.
Medante Resoucn
Mnstera aprueba os
ndces de dstrbucn
y cacua e monto de
Canon Gasfero.
Transfere e Canon
Gasfero a os
Gobernos Regonaes
y Locaes hasta en 12
cuotas consecutvas
mensuaes.
7:4A
8
Proporcona montos de Impuesto a a Renta
pagados por os contrbuyentes.
Procedmento para estmar e monto de Canon Gasfero provenente de as
Regaas y de a partcpacn de Estado en os contratos de servco:
Per* Petro 7.A.
Reaza e ccuo que
as empresas deben
pagar cada mes.
Empresas ?ue
reali&an
actividades de
eCplotacin de
gas natural
Per* Petro
7.A.
Ministerio de Economa ' 9inan&as
Pagan regaas
cada mes, en
funcn a voumen
de produccn
fscazada de cada
pozo de produccn.
Deposta e dnero
en una cuenta de
Banco de a Nacn.
Medante Resoucn
Mnstera aprueba
os ndces de
dstrbucn y cacua
e monto de Canon
Gasfero.
Transfere e Canon
Gasfero a os
Gobernos Regonaes
y Locaes hasta en 12
cuotas consecutvas
mensuaes.
C
a
n
o
n
G
a
s
!
e
r
o
6istri+ucin ' trans!erencia del Canon Gas!ero
E Canon Gasfero se distri+u'e a os Gobernos Regonaes y Locaes
Provncaes y Dstrtaes que se encuentren dentro de Brea de in!luencia
(drecta o ndrecta) de as actvdades de expotacn.
El rea de influencia es el rea territorial de los *obiernos -egionales
(ocales en cua circunscripcin se realice la actividad de e&plotacin del gas
natural sus condensados, otorgados ba!o los contratos dispuestos en el
?e&to @nico <rdenado de la (e <rg#nica de )idrocarburos%
;Cmo se ela+ora el ndice de distri+ucin del Canon Gas!ero>
La eaboracn de ndce de dstrbucn est a cargo de Mnstero de Economa y Fnanzas
(MEF), en
base a crteros de pobacn y de necesdades bscas nsatsfechas.
Ministerio de
Energa ' Minas
$4E
$
Ministerio
de
Economa '
9inan&as
Dentro de os prmeros tres meses de
ao nforman a MEF a nformacn
necesara para eaborar os ndces de
dstrbucn.
Eabora ndce de
dstrbucn.
8rans!erencia del Canon Gas!ero
Una vez que e MEF determna e ndce de dstrbucn, a entdad que canaza
a transferenca de Canon Gasfero es a Presdenca de Conse|o de Mnstros
(PCM), a que o dstrbuye a travs de una cuenta aberta por a Dreccn
Nacona de Tesoro Pbco (DNTP) de MEF.
E Canon Gasfero es dstrbudo a os Gobernos Regonaes y Locaes de
acuerdo a os sguentes porcenta|es:
Porcenta0e "ene!iciarios
40%
Goberno Locaes de Departamentos de as regones donde se expota e recurso natura.
25%
Gobernos Locaes de Dstrtos y Provncas donde se expota e recurso natura.
25%
Gobernos Regonaes donde se expota e recurso natura.
10%
Gobernos Locaes de Muncpadades donde se expota e recurso natura.
:so de recursos del Canon Gas!ero
Los recursos que os Gobernos Regonaes y Locaes recban por concepto de
Canon Gasfero sern utzados eCclusivamente para e fnancamento o
cofnancamento de proyectos de nversn pbca que comprendan
ntervencones orentadas a brndar servcos pbcos, y que generen
benefcos e mpacto regona y oca respectvamente.
:dem#s de lo mencionado en el p#rra"o anterior:
A Cada *obierno -egional trans"iere directamente el /01 de los
recursos percibidos por concepto de Canon *as"ero a las 'niversidades
blicas de la regin% (os "ondos ser#n destinados e&clusivamente a la
inversin cient"ica tecnolgica que potencien el desarrollo regional%
Cuando en la regin e&ista m#s de una >niversidad Pblica, el *obierno
-egional los recursos en partes
iguales, en caso no e&ista ninguna universidad, el *obierno -egional podr#
disponer del monto correspondiente%
A (os *obiernos (ocales donde se reali$a la actividad de e&plotacin,
deber#n destinar el B01 del monto que les corresponda, a la inversin
productiva para el desarrollo sostenible de las comunidades donde se
e&pide dicho recurso natural% 5icho monto es determinado comunicado
por la PC8%
Cualquier persona con acceso a internet puede in"ormarse de los
montos trans"eridos por concepto de Canon *as"ero en la p#gina 9eb del
:plicativo de 5istribucin de -ecursos la ;ecretara de 5escentrali$acin de la
Presidencia del Conse!o de 8inistros:
http://sd.pcm.gob.pe/apps/dist/cresumenxmes.aspx
< en la p#gina 9eb del 8E=:
http://ofi.mef.gob.pe/transferencias/gl/default.aspx
9ondo de 6esarrollo 7ocioeconmico de Camisea 3 9%CAM
6e!inicin
Es un fondo monetaro ntangbe creado por a Ley que crea e Fondo de
Desarroo Socoeconmco de Proyecto Camsea - FOCAM
1
, destnado a
contrbur a desarroo sostenbe de os departamentos por donde pasan os
ductos prncpaes contenendo os hdrocarburos de os Lotes 56 y 88, a fn de
me|orar e benestar de as comundades nvoucradas y coadyuvando a a
preservacn de ambente y de a ecooga.
(os departamentos en los que se distribue el =<C:8 son
:acucho, )uancavelica, ,ca, el #rea de (ima Provincias%
El departamento de >caali tambi3n se inclue dentro de los destinos del
=<C:8, sin embargo cuenta con una reglamentacin distinta%
E FOCAM ser destnado a os departamentos menconados excusvamente para:
Fnancar proyectos de nversn en nfraestructura econmca y soca de sus Gobernos
Regonaes
y Locaes.
Fnancar proyectos de nvestgacn en as unversdades pbcas.
El =<C:8 se crea en virtud de uno de los /C compromisos asumidos el D de
mar$o del /00D por el *obierno del Per con el 7anco ,nteramericano de
5esarrollo .7,52, en el marco del Pr3stamo Programa de =ortalecimiento
,nstitucional de :poo a la *estin :mbiental ;ocial del Proecto
Camisea'%
Para ver los compromisos asumidos por el gobierno peruano, ver el siguiente
linE:
http://(((.labor.org.pe/descargas/)ompromisos*+,-ob.
*+,."/.*+,
)amisea.pd
f
Constitucin
E FOCAM est consttudo por e 25% de as regaas que recbe e Goberno
Nacona provenentes de os Lotes 88 y 56, uego de efectuadas as
deduccones de Canon Gasfero y otras deduccones correspondentes a
Per Petro SA, OSINERG y e Mnstero de Energa y Mnas.
1
Ley N 28451, pubcada e 30 de dcembre de 2004.
6istri+ucin
Los recursos de FOCAM sern dstrbudos entre os Gobernos
Regonaes, Gobernos Locaes y Unversdades Pbcas, de os
departamentos de Ayacucho, Huancaveca, Ica, Ucaya y e rea de Lma
Provncas, de acuerdo a ndce de dstrbucn eaborado por e Mnstero de
Economa y Fnanzas (MEF).
;Cmo se ela+ora el ndice de distri+ucin para los departamentos de
A'acuc@o) Huancavelica) $ca ' el Brea de 5ima Provincias>
$4E$ Ministerio de Energa '
Minas
Asam+lea 4acional de (ectores
> Proyeccones de a
pobacn estmada para e
ao en que se reaza a
dstrbucn a nve
departamenta,provncaydstr
ta.
> Indcador de necesdades
bscas
nsatsfechas,segndepartame
ntos,
provncas y dstrtos.
> Crcunscrpcones por as
que atravesa e trazo de os
ductos prncpaes
procedentes de os otes 56 y
58.
> Longtud de os ductos
de gas natura y qudos
asocados
exstentes en a |ursdccn.
> Reacn de Unversdades
Pbcas de os departamentos
de Ayacucho, Huancaveca,
Ica y
Lma(exceptoLmaMetropotan
a).
Ministerio de Economa '
9inan&as
Cacua os ndces de dstrbucn de FOCAM correspondente a cada uno de os Gobernos Regonaes,
Locaes y Unversdades Pbcas.
9
%
C
A
M
9
%
C
A
M
;Cmo se ela+ora el ndice de distri+ucin para el departamento
de :ca'ali>
E ccuo se efecta sobre a base de promedo smpe de a partcpacn
reatva de a superfce y de as necesdades bscas nsatsfechas, esta tma
ponderada con a pobacn. Para e caso de as Unversdades Pbcas, a
dstrbucn se reazar en partes guaes.
Porcenta|es de dstrbucn de FOCAM para os departamentos de Ayacucho,
Huancaveca, Ica y Lma:
Porcenta0e
"ene!iciario
s
Ayacucho, Huancaveca, Ica y Lma
(excepto Lma Metropotana)
Criterios de 6istri+ucin
30% Gobernos Regonaes.
Segnmportancareatvadendcador
compuestodepobacnynecesdades
bscas nsatsfechas y de a ongtud
de os ductos en cada regn.
30% Muncpadades Provncaes.
Segnmportancareatvadendcador
compuesto de pobacn y
necesdades bscas nsatsfechas y
de a ongtud de os ductos en cada
provnca.
15%
Muncpadades Dstrtaes
(por donde pasan os ductos).
Segnmportancareatvadendcador
compuestodepobacnynecesdades
bscas nsatsfechas y de a ongtud
de os ductos en cada dstrto.
15%
Muncpadades Dstrtaes
(por donde no pasan os ductos).
Segn mportanca reatva de
ndcador compuesto de pobacn y
necesdades bscas nsatsfechas.
10%
Unversdades Pbcas. En partes guaes.
Porcenta|es de dstrbucn de FOCAM para e departamento de Ucaya:
Porcenta0e "ene!iciarios
60%
Gobernos Locaes de a provnca Ataaya.
13%
Goberno Regona de Ucaya.
10%
Gobernos Locaes de a provnca de Corone Porto.
10%
Gobernos Locaes de a provnca de Padre Abad.
4% Unversdades Pbcas.
3% Gobernos Locaes de a provnca de Purs.
8rans!erencia
La Dreccn Nacona de Tesoro Pbco (DNTP) de MEF depostar os montos
de FOCAM de acuerdo a os ndces de dstrbucn, en una cuenta especa en
e Banco de a Nacn denomnada "MEF-Focam", a favor de os Gobernos
Regonaes y Locaes.
Los depstos a favor de as Unversdades Pbcas son efectuados
drectamente por Per Petro SA.
:so de recursos del 9%CAM
Los fondos de FOCAM debern ser destnados a fnancamento de
pro'ectos u o+ras de in!raestructura (construccones) de mpacto
regona y oca respectvamente.
En el caso de >caali, el *obierno -egional los *obiernos (ocales deber#n
destinar prioritariamente los recursos del =<C:8 para el "inanciamiento
de proectos de inversin pblica de mane!o ambiental sostenible, que
"avore$can a las comunidades nativas, asign#ndoles no menos del /01 del
total percibido%
Los proyectos que tengan como destno os recursos de FOCAM debern
cumpr con aguno de os sguentes crteros:
Oue tengan as caracterstcas de un proyecto de nversn pbca de acuerdo con
os crteros
estabecdos en e Sstema Nacona de Inversn Pbca - SNIP, cuando e sean apcabes.
Oue mpque gastos destnados a fnancar e mantenmento de a
nfraestructura econmca y soca exstente.
Oue srva para formuar estudos (por e|empo dagnstcos, acondconamento de
gestn,
zonfcacn ecogca y proyectos de prenversn).
Oue permta a capactacn y asstenca tcnca para desarroar capacdades de gestn y
formuacn
de proyectos de nversn pbca, as como e segumento y montoreo.
Oue srva para accones destnadas a a conservacn de medo ambente y a ecooga.
El diseFo, implementacin e!ecucin de los citados proectos deber#n
respetar las normas de proteccin del medio ambiente%
;En ?u= no se puede usar los recursos del 9%CAM>
En e pago de remuneracones y retrbucones de as personas que presten servcos a as
entdades
benefcadas, ba|o cuaquer contrato.
Benes y servcos para e mantenmento de nfraestructura, dstnta a a nfraestructura
econmca
y soca exstente, que sean de propedad de as entdades benefcadas.
Intervencones fuera de as crcunscrpcones de os departamentos benefcados.
Cualquier persona con acceso a internet puede in"ormarse de los
montos trans"eridos por concepto de =<C:8 en la p#gina 9eb del
:plicativo de 5istribucin de -ecursos la ;ecretara de 5escentrali$acin de
la Presidencia del Conse!o de 8inistros:
@ttpDEEsd.pcm.go+.peEappsEdistEcresumenCmes.aspC
< en la p#gina 9eb del 8E=:
http://ofi.mef.gob.pe/transferencias/gl/default.aspx
Manual de Gestin del
Canon
7eccin "
Gestin de los (ecursos del Canon
"#. $ntroduccin a la Gestin de $nversiones
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de $nversiones
"2. Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades) !uncionarios ' ciudadanos para la
toma de decisiones
"3. $denti!icacin de la $dea de Pro'ecto de $nversin
"4. Programacin de las $nversiones P*+licas ,anual '
multianual- ".. Preinversin
"/. E0ecucin de pro'ectos
"1. Gestin administrativa de pro'ectos
"2. (esultados de la Gestin de $nversiones 3 Post $nversin
Manual de Gestin del
Canon
7eccin "#
$ntroduccin a la Gestin de $nversiones
"#. $ntroduccin a la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
#
1 Manual de Gestin del
Canon
En os tmos aos, os Gobernos Regonaes y Locaes han vendo recbendo
transferencas de dnero por concepto de Canon, o que hace necesara una
adecuada gestn de recursos provenentes de msmo, a fn generar benefcos
e mpactos socaes y econmcos a nve regona y oca.
-ecordemos que:
(os recursos que los *obiernos -egionales (ocales reciban por concepto de
Canon ser#n utili$ados para el "inanciamiento o co"inanciamiento de proectos
deinversinpblicaquecomprendanintervencionesorientadasabrindarservicios
pblicos, que generen bene"icios e impacto regional local
respectivamente%
E Programa Canon ha dentfcado ocho mbtos reaconados a a gestn de
nversones, vncuando accones reaconadas a a gestn tcnca de
proyectos (programacn, dseo, e|ecucn, etc.) con accones reaconadas
a a gestn admnstratva de proyectos (programacn presupuesta,
contabdad, fnanzas, requermento de servcos, etc.).
Los ocho mbtos de anss en a gestn de
nversones son:
Organzacn y
recursos. Acceso a
nformacn.
Identfcacn de a dea de proyecto.
Programacn de nversones
(mutanua y anua). Prenversn.
E|ecucn de proyectos.
Gestn admnstratva de proyectos.
Resutados de a gestn de nversn (post nversn).
2 Manual de Gestin del
Canon
"#. $ntroduccin a la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
#
Acceso a a Informacn de as Autordades, Funconaros y Cudadanos
Identfcacn
de a Idea de
Proyecto
Prenvers
n
E|ecucn de
Proyectos
Programacn
de Inversones
(Mutanua y
Anua)
Gestn Admnstratva de
Proyectos
Resutados de
a Gestn de
Inversones
(Post
Inversn)
Identfcacn
de a Idea de
Proyecto
Prenvers
n
E|ecucn de
Proyectos
Organzacn y Recursos para a Gestn de Inversones
7eccin "1
%rgani&acin ' (ecursos para la
Gestin de $nversiones
5os instrumentos de gestin
Regamento de Organzacn y
Funcones (ROF) Cuadro para
Asgnacn de Persona (CAP) Manua
de Organzacn y Funcones (MOF)
Manuaes de Procesos y Procedmentos (MAPRO)
Caracterstcas de una organzacn efcente
%rgani&acin de la entidad asociada a la gestin de
inversiones
Organzacn de SNIP que debe ser consderada en e dseo organzacona
de Goberno
Regona o Loca
(ecursos necesarios para una adecuada
gestin de las inversiones p*+licas
Coordinacin interna
Ou es un comt de gestn?
"uenas PrBcticas
Manual de Gestin del
Canon
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1
1 Manual de Gestin del
Canon
La organzacn de Goberno Regona o Loca es un aspecto muy mportante a
tener en cuenta cuando se quere usar os recursos de Canon de manera efcaz
y efcente. Sn un buen dseo de a organzacn, os proyectos a e|ecutar
pueden tener muchas dfcutades en su operacn y resutado fna.
(a eficacia se re"iere al grado de avance +o cumplimiento de una
determinada variable respecto a la programacin prevista, en cambio la
eficiencia es la capacidad para optimi$ar los insumos .entendi3ndose
como la me!or combinacin la menor utili$acin de recursos para producir
bienes servicios2 empleados para el cumplimiento de metas%
Por eo, as entdades pbcas deben revsar permanentemente s
cuentan con una organzacn adecuada para a gestn de todo e Programa
de Inversones. Es decr que deben evauar s cuentan con a estructura,
procesos, persona, nfraestructura, tecnooga, y mecansmos de coordnacn
y toma de decsones que es permta mane|ar os recursos dsponbes para
nvertr.
Es importante que el diseFo de la organi$acin se encuentre en
armona articulado con el Plan de 5esarrollo Concertado .P5C2, las acciones
contenidas en los Planes Estrat3gicos ,nstitucionales, el Plan <perativo
,nstitucional el Presupuesto ,nstitucional%
5os instrumentos de gestin
Los nstrumentos de gestn son documentos tcncos que reguan aspectos de a gestn
nterna de as
entdades pbcas.
Los nstrumentos de gestn reaconados a dseo de a
organzacn son os sguentes: Regamento de Organzacn y
Funcones (ROF)
Cuadro para Asgnacn de
Persona (CAP) Manua de
Organzacn y Funcones (MOF)
Manua de Procesos y Procedmentos (MAPRO)
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1
2 Manual de Gestin del
Canon
En los *obiernos -egionales (ocales, los instrumentos de gestin son
aprobados por <rdenan$a -egional <rdenan$a 8unicipal, respectivamente%
3 Manual de Gestin del
Canon
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1
(eglamento de %rgani&acin ' 9unciones ,(%9-
Norma a gestn nsttucona y estabece: ) estructura orgnca de a
entdad: rganos y undades orgncas, por e|empo gerencas, reas,
|efaturas, sub gerencas, ) funcones generaes y especfcas de a entdad y de
cada uno de sus rganos y undades orgncas; y, ) reacones de
coordnacn y contro entre rganos, undades orgncas y entdades.
Cuadro para Asignacin de Personal ,CAP-
Contene a correcta defncn de cargos, acorde con a estructura orgnca de
a entdad, sobre a base de su estructura orgnca vgente prevsta en su ROF.
Los cargos contendos en e CAP son casfcados y aprobados por a propa entdad.
6ormas aplicables para la elaboracin aprobacin del -<= C:P%
-<=: 5ecreto ;upremo 6G 0DBH/00IHPC8 de "echa /I de !unio del
/00I% C:P: 5ecreto ;upremo 6G 0DBH/00DHPC8 de "echa CJ de !unio
del /00D%
En la p#gina 9eb de la Presidencia del Conse!o de 8inistros se encuentra el
8anual para la elaboracin del -<=, los "ormatos ane&os para la
elaboracin del C:P%
http://(((.pcm.gob.pe/"nformacion-ral/sgp/sgp0rof1cap1tupa.htm
Manual de %rgani&acin ' 9unciones ,M%9-
Asgna competencas y funcones especfcas de cada rea y cargo vgente de a organzacn
de a entdad.
Manual de Procesos ' Procedimientos ,MAP(%-
Identfca as accones de cada actvdad que reaza a entdad, su secuenca
gca y smpfcada, os responsabes y pazos prevstos para su
cumpmento.entdad.
4 Manual de Gestin del
Canon
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1
Caractersticas de una organi&acin
e!iciente
E dseo de a organzacn debe ser dnmco y fexbe, reazndose
os cambos que sean necesaros, en funcn a as estrategas y
prordades en un proceso de me|ora y adaptacn contnua, con e fn de
ograr os ob|etvos de gestn en benefco de a comundad, ogrando un
equbro entre os costos de as accones y a dsponbdad de os recursos
fnanceros.
La estructura orgnca debe tener pocos nvees de |erarqua, con reas que
ntegren procesos para evtar a burocraca. Los procesos deben ser caros y
smpes, que permtan una adecuada atencn a cudadano y una racona
asgnacn de persona y de recursos materaes y econmcos de a
entdad. Es decr, a organzacn tendr una estructura horzonta, con
menos |efaturas y mayor persona operatvo.
La asgnacn de persona debe
ser racona:
> Las personas deben ser contratadas para efectuar as tareas que
corresponden a su especadad
y no contratar a persona no
cafcado.
> La organzacn so debe crecer cuando sea necesaro ncrementar a
produccn de benes y servcos a a comundad, sempre y cuando est
asegurado e fnancamento de os gastos correspondentes a corto y
medano pazo.
Los recursos materaes y econmcos de a entdad deben ser asgnados
adecuadamente, segn os
presupuestos nsttuconaes aprobados,
aprovechndoos a mxmo.
Los procesos deben ser caros y smpes para que permtan una adecuada
atencn a a pobacn, emnando as defcencas o accones de poco vaor
y mtan acanzar mayores nvees efcaca y efcenca en a e|ecucn de
as nversones.
%rgani&acin de la entidad asociada a la gestin de inversiones
Las normas de Sstema Nacona de Inversones (SNIP) estabecen una
organzacn de Sstema Nacona, o cua no sgnfca necesaramente a
creacn de nuevas reas dentro de a entdad. En os Gobernos Regonaes y
Locaes basta con ncorporar en e ROF as funcones que se estabecen en e
SNIP dentro de os rganos o undades orgncas afnes que exstan en a
entdad.
. Manual de Gestin del
Canon
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1
%rgani&acin del 74$P ?ue de+e ser considerada en el diseFo organi&acional del
Go+ierno (egional o 5ocal
E SNIP estabece que a organzacn para a gestn de as nversones debe contempar as
funcones de:
Grgano o :nidad
%rgBnica
9unciones
Organo Resoutvo
Representar egamente de a entdad.
Ofcna de Programacn
de Inversones (OPI)
Reazar a evauacn de os estudos de prenversn, emtendo
a decaracn de vabdad o no vabdad de un proyecto de nversn
pbca, conforme a as facutades que e son deegadas por e rgano
rector de SNIP.
Undad Formuadora (UF)
Formuar os proyectos de nversn en concordanca con os
neamentos de potca dctados por a nsttucn en e marco de sus
funcones.
Undad E|ecutora (UE)
E|ecutar e proyecto de nversn pbca de acuerdo a a normatvdad
presupuestara, fnancera y admnstratva vgente.
(a 5irectiva *eneral del ;istema 6acional de ,nversin Pblica publicada el /C
de mar$o del /00K, precisa la organi$acin del Lrgano -esolutivo, <P,, >=
>E, as como sus "unciones responsabilidades%
Para ver el te&to de la 5irectiva, escribir la siguiente direccin en
internet:
http://(((.mef.gob.pe//-2/docs/legal/normasv/snip//irectiva1-
eneral1 &3"12ar+,,4.pdf
(ecursos necesarios para una adecuada
gestin de las inversiones p*+licas
Para una adecuada gestn de as nversones pbcas es necesaro que
se dentfque y evae s a entdad cuenta con os recursos necesaros para
gestonar e Programa de Inversn vgente. Para eo se debe evauar s en a
entdad se cuenta con o sguente:
(ecursos @umanos, en cantdad y con experenca para a gestn de persona
tcnco y
admnstratvo para a gestn de nversones.
Am+ientes de tra+a0o e instalaciones, sufcentes y adecuadas para e
traba|o de as personas que gestonan as nversones.
E?uipos ' @erramientas, en cantdad y adecuados para a gestn de os procesos para
e desarroo
/ Manual de Gestin del
Canon
"1. %rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de
$nversiones
7eccin
"
1 y e|ecucn de nversones.
8ecnologas de in!ormacin ' telecomunicaciones, dsponbes y accesbes que
permtan a os
recursos humanos de a entdad coordnar a gestn de as nversones.
Coordinacin interna
Dada a mportanca de una adecuada gestn de nversones, e Goberno
Regona y Loca, deber contar tanto con recursos necesaros para gestonar e
Programa de nversn, como con mecansmos de coordnacn nterna a fn de
aceerar os procesos de gestn y toma de decsones. En ta sentdo, se
propone a conformacn de Comts de Gestn en a entdad.
;<u= es un comit= de
gestin>
Es e mecansmo apropado para ograr una adecuada gestn de
nversones y est consttudo por todos os funconaros de a entdad que
estn vncuados a a gestn tcnca y admnstratva de as nversones.
Los Comts de Gestn funconan permanentemente en reunones semanaes o
quncenaes, en as que se reaza e montoreo de avance de os proyectos y
de Pan de Inversones, tomando decsones en reacn a a asgnacn de
responsabdades ndvduaes o de grupo para atender a soucn a os
probemas o defcencas detectadas o para me|orar a productvdad y
resutados de as accones.
Los acuerdos de Comt de Gestn de Inversones deben formazarse a
travs de Resoucn de Gerenca Regona o Muncpa, en e que se defnan
a naturaeza y acance de as obgacones y as responsabdades para os
funconaros y traba|adores que se derven de os Acuerdos de Comt, os
cuaes deben tener e carcter de obgatoro cumpmento. E ncumpmento
de estos acuerdos deber ser sanconado conforme a a egsacn vgente.
Para que la institucin pblica sea e"ica$ e"iciente en la gestin de inversiones
debe e&istir:
Moluntad poltica para "ortalecer las capacidades institucionales superar
las debilidades e&istentes en la organi$acin%
Capacidad t3cnica para adecuar e!ecutar de manera e"iciente las
disposiciones procedimientos establecidos en las normas legales%
"uenas
PrBcticas
7eccin
"
1
7eccin "1
%rgani&acin ' (ecursos para la Gestin de $nversiones
$nstrumentos de Gestin
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
ROF
La estructura debe estar formazada y en funconamento, sn que se
produzcan confctos de competenca entre reas y as funcones asgnadas.
CAP
Las reas para a gestn de nversones cuentan con os cargos necesaros
para atender as competencas asgnadas, en razn a voumen de nversones
y a especadad de traba|o que desarroan.
MOF
Los cargos de as reas para a gestn de nversones tenen funcones
y responsabdades equbradas y compatbes con as funcones
asgnadas y se ha deegado a funconaros de segundo o tercer nve
|errquco a toma de decsones en aspectos de gestn tcnco y
admnstratva
MAPRO
Los procedmentos para a gestn de nversones estn defndos, aprobados
y en funconamento, son adecuados a tamao de programa de nversn y
cumpen as accones exgdas por os sstemas admnstratvos de Estado. Se
emnan as reas que no agreguen vaor a cco de gestn y que detengan
os procesos o generen excesvos tempos de espera para a toma de
decsones.
6iseFo organi&acional
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Dseo estructura
La nsttucn cuenta con un ROF aprobado e mpementado de acuerdo
a tamao de programa de nversn, sn que se produzcan confctos
de competenca entre reas y as funcones asgnadas son concordantes con
as competencas defndas por os sstemas admnstratvos de Estado.
Asgnacn de
cargos
La nsttucn cuenta con un CAP aprobado e mpementado y as reas
cuentan con una adecuada asgnacn de cargos en razn a voumen y
especadad de traba|o que desarroan.
Asgnacn de
funcones
La nsttucn cuenta con un MOF aprobado e mpementado para cada rea y
cargo de a organzacn, y se ha deegado a toma de decsones en aspectos
de gestn tcnca y admnstratva de os proyectos.
Procesos y
procedmentos
Los procedmentos para a gestn de nversones estn defndos, aprobados
y en funconamento, son adecuados a tamao de programa de nversn y
cumpen con os sstemas admnstratvos de Estado.
Coordnacn
Interna
La nsttucn cuenta con procedmentos formaes de coordnacn
nterna; adems, exste una nstanca especa para a coordnacn en temas
sobre a gestn de nversones.
(ecursos Humanos
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Seeccn y
contratacn de
persona
Las reas vncuadas a a gestn de nversones cuentan con e
persona necesaro, e cua es contratado a travs de procedmentos
formaes y transparentes, en funcn a mrto, competencas y experenca.
La tasa de rotacn de persona es ba|a.
Remuneracones,
honoraros y
compensacones
Las remuneracones de persona se asgnan en base a crteros
defndos en funcn a a responsabdad, carga de traba|o y nve de
competencas de traba|ador.
Admnstracn de
persona
Exste un rea y funconaro responsabe de a gestn y admnstracn
de persona que tene tenen conocmento sobre as normas que
reguan a admnstracn de persona.
Desarroo de
persona
Exste un pan de capactacn de persona y se tene conocmento de a
nea de carrera o desarroo dentro de a nsttucn.
$n!raestructura ' e?uipamiento
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Ambentes de
traba|o
Las reas vncuadas a a gestn de nversones desempean su traba|o en
un oca en condcones ambentaes apropadas y que favorece a
coordnacn y e traba|o en equpo.
Equpamento
Epersonaquereazaactvdadesvncuadasaagestndenversonescuentacon
e equpamento necesaro y adecuado para a reazacn de sus actvdades.
Uso de tecnoogas
nformtcas y
teecomuncacones
Se han mpementado y se usan sstemas nformtcos y
tecnooga de teecomuncacones apropadas para me|orar a gestn de as
nversones.
7eccin "2
Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades) !uncionarios ' ciudadanos
para la toma de decisiones
7istema de in!ormacin
Monitoreo de la gestin de inversiones
Ou son os ndcadores?
8ransparencia en la administracin p*+lica
La transparenca en a gestn pbca es obgatora?
$n!ormacin p*+lica
Ou son os portaes de nformacn pbca?
(endicin de cuentas
Cundo se debe producr a rendcn de cuentas de as autordades a os
cudadanos?
"uenas prBcticas
Manual de Gestin del
Canon
"2. Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades)
!uncionarios ' ciudadanos para la toma de
7eccin
"
2
1 Manual de Gestin del
Canon
La nformacn es mportante para que as autordades, funconaros y
cudadanos puedan adoptar decsones adecuadas y oportunas para a gestn
efcaz y efcente de as nversones pbcas. Para eo es necesaro que a
nformacn est actuazada y dsponbe, y sea confabe.
Sn un sistema de in!ormacin, se generara confusn e ncertdumbre, tanto
en a organzacn como en a pobacn, creando desconfanza frente a as
decsones que se adoptan en Goberno Regona o Loca en reacn con a
gestn de as nversones pbcas.
7istema de in!ormacin
Un Sstema de Informacn determna os procesos y actvdades crtcas que
deben ser controadas, organzando y procesando un con|unto de indicadores
que deben ser accesbes en dferentes nstancas de a organzacn, a fn que
puedan servr de soporte para a toma de decsones y que aseguren un
desempeo apropado en a gestn de as nversones pbcas.
(as decisiones deben tomarse sobre la base de un conocimiento sustentado
de la realidad no slo por e&periencia o intuicin personal%
Un sstema de nformacn para a gestn de nversones debe:
Ser defndo por os dversos agentes que partcpan en a gestn nsttucona.
Amentar os procesos de evauacn, proporconando os datos
requerdos para eaborar os ndcadores que permtan reazar os
dagnstcos y as evauacones de os resutados, efectos e
mpactos de as accones reazadas en reacn con a gestn de as nversones.
Garantzar a cadad de os datos y su regstro, defnendo os
procedmentos de vadacn y anss de consstenca. Es necesaro
programar e ngreso de datos de as dstntas fuentes.
Defnr os ndcadores correspondentes a cada mbto de desarroo de terrtoro, y de os
procesos
y sus resutados, tomando en cuenta:
> La facdad y perodcdad en a obtencn de os nsumos de datos requerdos.
> Fuentes y forma de ngreso a sstema.
> Procesamento y sada de a nformacn haca os usuaros.
2 Manual de Gestin del
Canon
"2. Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades)
!uncionarios ' ciudadanos para la toma de
7eccin
"
2
Usuaros de un sstema de nformacn para a gestn de nversones
4ivel Estrat=gico
4ivel 8Bctico 4ivel %perativo
:suarios
> Presdente
Regona o Acade
> Conse|eros
Regonaes o
Regdores
> Cudadanos
> Representantes de
organzacones pbcas
o prvadas
> Presdente
Regona
> Gerente Regona
> Acade
> Gerente Muncpa
> Gerentes
> Subgerentes o
|efes de Undad
> Lderes de
proceso o
actvdades
> Supervsores
> Traba|adores que forman
de a gestn de
nversones
Monitoreo de la gestin de inversiones
Es un proceso de segumento de Pan de Inversn, basado en a recoeccn,
organzacn y anss de nformacn reevante para a gestn de os
proyectos, reazados en forma contnua y que permta a toma de decsones
durante a e|ecucn de todas as fases de cco de a gestn de nversones.
A travs de montoreo o segumento, os funconaros y traba|adores de a
entdad dentfcan, gestonan y procesan os datos para generar
perdcamente ndcadores en as dferentes fases de cco ntegra de a
gestn de nversones.
E montoreo de a gestn de nversones es un proceso compe|o, ya que
corresponde a as autordades muncpaes, cudadanos y organzacones de a
socedad determnar as meddas correctvas o cambos que resuten necesaros
para que as nversones cumpan con os ob|etvos yas demandas de
desarroo.
(os ob!etivos de reali$ar un monitoreo de las inversiones pblicas son:
A =acilitar la evaluacin de los resultados e impactos de las inversiones en la
me!ora de la calidad de vida de la poblacin%
A *enerar in"ormacin til que permita me!orar el conocimiento sobre
el proceso de gestin integral del ciclo de las inversiones tener un maor
control sobre las acciones que se desarrollan para la reali$acin de las
inversiones%
A ,denti"icarelgradodeavancedi"icultadesqueseen"rentanduranteelproceso
de gestin de inversiones, "acilitando la toma de decisiones para alcan$ar
los me!ores resultados en la e"iciencia, e"icacia calidad de las inversiones%
A 8e!orar los mecanismos de transparencia, acceso a la in"ormacin por parte
de la poblacin4 as como la rendicin de cuentas de la gestin de
inversiones%
;<u= son los
3 Manual de Gestin del
Canon
"2. Acceso ' uso de in!ormacin de las
autoridades)
!uncionarios ' ciudadanos para la toma de
7eccin
"
2 indicadores>
Son un nstrumento fundamenta en a gerenca pbca moderna, ya que
permten reazar a evauacn y e segumento de gestn de as nversones
muncpaes, tanto a nve de e|ecucn de nversones como en sus efectos e
mpactos, postvos o negatvos, para e desarroo oca.
>n indicador:
A Es toda cantidad, valor o elemento que permite conocer el estado
de un hecho, e&presando su variacin, comportamiento, la intensidad o
relacin de una o m#s caractersticas, variables, hechos o "enmenos%
A Puede ser presentado como una ci"ra absoluta, porcenta!e, promedios u
otras medidas estadsticas%
A ;irve para observar medir los cambios cuantitativos .maores o menores2
cualitativos.positivosonegativos2quepresentaciertavariableendeterminado
momento del tiempo o entre di"erentes perodos de tiempo%
A 5ebe ser til para reali$ar el an#lisis de una situacin, permitiendo
tomar decisiones sobre lo que se hi$o, se est# haciendo o se debe hacer en
el "uturo para el logro de los ob!etivos propuestos%
Los ndcadores para a evauacn de desempeo en a gestn de nversones pueden ser
de: nsumo,
proceso, producto, resutado e mpacto.
8ipo de
$ndicador
6e!inici
n
E0emplo
Insumo
Mde (cuantfca) os recursos fscos,
humanos y fnanceros utzados
en a e|ecucn de pan de
nversones.
Nmero de profesonaes, cantdad
de horas de traba|o utzadas
o
dsponbesparadesarroaruntraba|o,
das de traba|o consumdos, etc.
Proceso
Mde e desempeo de a
productvdad acanzada por as
personas, reas o grupos de traba|o
enreacnconosprncpaeshtosde
cco de gestn de nversones, para
o cua se compara as cantdades
de actvdades panfcadas respecto
de a cantdad de actvdades
reamente e|ecutada en un perodo
de tempo determnado como de
corte para a evauacn.
Das de demora de proceso
de compra.
Producto
Mde a cantdad de benes o
servcos que e proyecto o e pan
de nversones genera a favor de a
comundad.
Nmero o cantdad de
kmetros de carreteras
entregadas y en funconamento.
Resutado
Mde e progreso en reacn con e
ob|etvo seaado para e proyecto o
paraepandenversn,asmedcones
para e ndcador se reazan
despus
deapuestaenmarchadeunproyecto,
es decr durante a fase de
operacn en a post nversn.
S e ndcador de producto seaado
era e nmero o cantdad
de kmetros de carretera
construdas, e ndcador de
resutado podra ser e "voumen
de carga que se transporta por
dcha carretera en un tempo
determnado".
Impacto
Mde e efecto drecto o ndrecto que generan as
nversones en a ocadad, normamente
as medcones se reazan en e
medano o argo pazo.
Contnuando
con e caso
de as
carreteras,
e
ndcador
podra ser
"Ingreso
per cpta
en as
pobacones
sobre as
cuaes nfuye
a carretera
construda".
Los ndcadores para e segumento de a gestn de nversones pueden ser de: nsumo,
proceso,
producto, resutado e mpacto.
8ipo de
$ndicador
6e!inici
n
E0emplo
Insumo
Mden (cuantfcan) os
recursos fscos, humanos y
fnanceros utzados en
a e|ecucn de os proyectos.
Estos ndcadores son tes para
dar cuenta de os recursos
necesaros para e ogro fna de
os proyectos de nversn.
> Nmero de profesonaes.
> Cantdad de horas de
traba|o utzadas o
dsponbes para
desarroar un traba|o.
> Das de traba|o consumdos.
Proceso
Mden e desempeo de a
productvdad acanzada por as
personas, reas o grupos de traba|o
en reacn a os prncpaes htos de
cco de gestn de nversones. Para
eo, se comparan as
actvdades panfcadas respecto de
a cantdad de actvdades
reazadas, en un perodo de
tempo determnado. Estos
ndcadores son tes para a
evauacndedesempeoenmbtos
donde os productos o resutados
son ms compe|os de medr.
Das de demora de proceso
de compra.
Producto
Expresan a cantdad de benes
o servcos que e proyecto o
e Programa de Inversones
genera a favor de a
comundad; estos ndcadores de
producto estn seaados enos
Estudos de
Prenversn y en e
Expedente Tcnco.
Nmero de kmetros de carreteras
entregadas y en funconamento.
Resutado
Mden e progreso en
reacn con e ob|etvo seaado
para e proyecto o para e Pan de
Inversn. Las medcones para
e ndcador se reazan despus
de a puesta en marcha de un
proyecto, es decr, durante a
fase de operacn Estos
ndcadores deberan
estr seaados en e Estudo
de Prenversn correspondente.
S e ndcador de producto seaado
era a nmero de kmetros
de carretera construdas, e
ndcador de resutado puede ser e
"voumen de carga que se trasporta
por dcha carretera en un tempo
determnado".
Impacto
Mden e efecto drecto o
ndrecto que generan as
nversones en a
ocadad. Normamente
as medcones se reazan en e
medano o argo pazo.
Contnuando
con e caso
de as
carreteras,
e
ndcador
puede ser
"Ingreso
per cpta
en as
pobacones
sobre as
cuaes nfuye
a carretera
construda".
8ransparencia en la administracin p*+lica
Transparenca sgnfca dsponer de as herramentas de nformacn
necesaras para obtener una rendcn de cuentas cara de os
funconaros y servdores pbcos. Tene como ob|etvo nformar cmo
fueron utzados e dnero, os recursos y os resutados y ob|etvos ogrados en
e e|ercco de a funcn pbca.
La nformacn transparente de a gestn permte a formuacn de me|ores
potcas pbcas, ms
sdas y crebes, que cuentan con e respado de una opnn
pbca ben nformada.
(a transparencia de la gestin pblica local comprende:
A >na clara de"inicin de "unciones responsabilidades: la delimitacin de la
estructura responsabilidades de la institucin, las "unciones de las
distintas #reas de gestin del gobierno, relaciones entre el *obierno
(ocal los ciudadanos las organi$aciones de la sociedad civil,
deben estar de"inidas di"undidas%
A El acceso del pblico a la in"ormacin: se debe publicar in"ormacin
"iscal de gestin completa, dando a conocer las "echas en las que
esta estar# a disposicin de los ciudadanos%
A (a transparencia en la preparacin, e!ecucin publicacin del
presupuesto: supone no slo la publicacin o"icial, sino aquella que
permita una me!or comprensin de la in"ormacin que se proporciona para
todos los ciudadanos%
A (a garanta de integridad: ha que asegurar la calidad de los
datos "iscales la in"ormacin sobre la gestin municipal% :simismo
debe e&istir una rigurosa evaluacin de la in"ormacin, que permita a
los ciudadanos veri"icar que es real con"iable%
Los responsabes de a transparenca en a gestn pbca son:
La autordad eegda por voto popuar o os ttuares de pego de cada una de as
nsttucones o
dependencas pbcas de todos os nvees
de goberno. Los funconaros pbcos que
reazan a gestn pbca.
Los servdores pbcos que poseen o admnstran a nformacn de as accones
correspondentes
a a gestn pbca.
Los cudadanos y as nsttucones de a socedad cv, a travs de e|ercco contno de
derecho a
acceso a a nformacn, con o cua crear en a nsttucn pbca as capacdades de
transparenca.
;5a transparencia en la gestin p*+lica es o+ligatoria>
La transparenca en a gestn pbca mpca una responsabdad tca y
mora de as autordades y funconaros que admnstran os recursos que son
pbcos. Dcha responsabdad debera ser sufcente para que exstan
mecansmos de transparenca de a gestn pbca.
Sn embargo, a egsacn en e Per ha estabecdo dos normas de obgatoro
cumpmento sobre as cuaes deben responder tanto autordades, funconaros
como servdores pbcos:
Ley de Transparenca y Acceso a a Informacn Pbca, Texto nco Ordenando de a Ley
N
27806 - Decreto Supremo N 043-2003-PCM. Norma pubcada e 24 de abr de 2003.
Regamento de a Ley de Transparenca y Acceso a a Informacn Pbca - Decreto
Supremo N
072-2003-PCM. Norma pubcada e 7 de agosto de 2003.
$n!ormacin p*+lica
Es toda aquea nformacn contenda en documentos escrtos,
fotografas, grabacones, soporte magntco o dgta, o en cuaquer otro
formato, creada u obtenda por una entdad de Estado, que se encuentre en su
posesn o ba|o su contro. Eo ncuye a documentacn o nformacn
fnancada por e presupuesto pbco, as como as actas de reunones ofcaes.
Toda nformacn que posea e Estado se presume pbca.
Cuaquer cudadano o nsttucn, sn expresn de causa, puede soctar a
nformacn pbca que e nterese. En este caso, a nsttucn deber atender
a soctud en un pazo no mayor a sete das, pudendo extenderse e pazo,
por sete das adconaes, en caso exsta motvo |ustfcado y ste sea
comuncado a soctante.
Costo para acceder a la in"ormacin pblica:
Elsolicitanteslodebeabonaralainstitucinelcostoquedemandalareproduccin
de la copia en el medio elegido para la entrega de la in"ormacin ."otocopia,
disEette, C52% 5icho monto debe estar previamente aprobado publicado en
el ?e&to @nico de Procedimientos :dministrativos H ?>P: de la entidad%
5)ual6uier otro pago exigido por la instituci#n es ilegal7
;<u= son los portales de in!ormacin p*+lica>
Todas as entdades pbcas estn obgadas, por ey, a contar con un Porta de
Transparenca, excepto as ocadades que por razones tecnogcas a
ocadad no cuente con acceso a Internet. En dcho caso, a entdad est
obgada a pubcar en perdcos muraes ubcados dentro de a nsttucn o en
ugares pbcos de mayor acceso a os cudadanos, a nformacn bsca de
transparenca de a gestn.
(as entidades de la :dministracin Pblica establecer#n progresivamente, de
acuerdo a su presupuesto, la di"usin a trav3s de ,nternet de la siguiente
in"ormacin:
A 5atos generales de la entidad de la :dministracin Pblica que
incluan principalmente las disposiciones comunicados emitidos, su
organi$acin, organigrama, procedimientos, el marco legal al que est#
su!eta el ?e&to @nico <rdenado de Procedimientos :dministrativos, que la
regula, si corresponde%
A (a in"ormacin presupuestal que inclua datos sobre los
presupuestos e!ecutados, proectos de inversin, partidas salariales los
bene"icios de los altos "uncionarios el personal en general, as como sus
remuneraciones%
A (as adquisiciones de bienes servicios que realicen% (a publicacin incluir#
el detalle de los montos comprometidos, los proveedores, la cantidad
calidad de bienes servicios adquiridos%
A :ctividades o"iciales que desarrollar#n o desarrollaron los altos "uncionarios
de la respectiva entidad, entendi3ndose como tales a los titulares de la
misma a los cargos del nivel subsiguiente%
A ,n"ormacin sobre las "inan$as pblicas%
A ,n"ormacin adicional que la entidad considere pertinente%
Fuente: artcuo 5 de Texto nco Ordenado de a Ley N 27806, Ley de Transparenca y Acceso a a
Informacn Pbca.
(endicin de cuentas
La gestn de os recursos pbcos supone un compromso tco de hacer un
buen uso de dnero que es de todos os cudadanos y cudadanas. La Ley de
Canon seaa que os funconaros, servdores y autordades pbcas tenen a
obgacn de hacer buen uso de os recursos y rendr cuentas semestramente.
En ta sentdo, a rendcn de cuentas consttuye a tma etapa de cco de
nversones, a travs de a cua se presenta a a comundad os resutados
obtendos como consecuenca de as accones reazadas en a e|ecucn de as
nversones pbcas, a o argo de ao. En este proceso se nforma sobre e
ogro de as metas de nversn y os productos que por dcha nversn se han
generado y puesto a servco de a coectvdad; srve para evauar e grado de
mpacto que han generado as nversones en e desarroo y en a me|ora de
benestar de os cudadanos.
Fases de proceso de rendcn de cuentas de as
nversones pbcas
Recoeccn y
procesamento de
nformacn
Eaboracn
de Informe de
Rendcn de
Cuentas
Aprobacn de
Informe por parte
de ttuar de a
entdad y Conce|o
Regona o Loca
Pubcacn y
dfusn de
nforme de
Rendcn de
Cuentas
Segumento y
fscazacn de
os acuerdos
concertados
Reazacn de
audencas pbcas
de rendcn de
cuentas
Educacn y
formacn
cudadana para
e proceso de
rendcn de cuentas
(as normas que disponen la obligacin de rendir cuentas son:
A Constitucin Poltica del Per%
A (e de 7ases de la 5escentrali$acin H (e 6G /77JB, publicada el /0 de
!ulio del /00/%
A (e <rg#nica de *obiernos -egionales H (e 6G /7JI7, publicada el
CJ de noviembre del /00/%
A (e <rg#nica de 8unicipalidades H (e 6G /7K7/, publicada el /7 de mao
del /00B%
A (e del Canon H (e 6G /7N0I, publicada el C0 de !ulio del /00C%
A 5irectiva de -endicin de Cuentas de los ?itulares de las Entidades,
emitida por la Contralora *eneral de la -epblica publicada el CI de
mao del /00C%
;CuBndo se de+e producir la rendicin de cuentas de las
autoridades a los ciudadanos>
E ttuar de a entdad debe rendr cuenta de su gestn ante su respectvo
rgano de goberno y os cudadanos, como mnmo, una vez a ao. Las normas
no defnen a forma o procedmentos para reazar a rendcn de cuentas, sn
embargo, conforme a o dspuesto en e artcuo 197 de a Consttucn Potca
de Per, corresponde a Conce|o Regona o Muncpa regamentar
medante ordenanza a forma de partcpacn cudadana en os procesos de
rendcn de cuentas.
E nstructvo para e Proceso de Presupuesto Partcpatvo, pubcado e 11 de
abr de 2008, recomenda que a rendcn de cuentas se reace en Taeres de
Traba|o con os agentes partcpantes, a ms tardar e mes de marzo de cada
ao.
(a Contralora *eneral de la -epblica ha establecido a trav3s de
diversas 5irectivas la in"ormacin que las entidades deben entregar
peridicamente para la rendicin de cuentas, para el cumplimiento de
normas re"eridas a la gestin de los recursos pblicos%
(as -esoluciones que aprueban dichas 5irectivas, as como la
in"ormacin relacionada a la rendicin de cuentas se encuentran publicadas
en la p#gina 9eb de la Contralora *eneral de la -epblica:
http://(((.contraloria.gob.pe/rendicion)uentas/index.asp
"uenas
PrBcticas
7eccin
"
2
7eccin "2
Acceso ' uso de in!ormacin de las autoridades)
!uncionarios ' ciudadanos para la toma de decisiones
Monitoreo de inversiones
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Indcadores
Est dentfcada a demanda de nformacn nsttucona y se cuenta
con ndcadores para su medcn perdca.
Reportes
Est defnda e rea y funconaro responsabe para e montoreo de
as nversones y se generan reportes para a toma de decsones.
Meddas correctvas
Los reportes de resutados de ndcadores generan recomendacones
de meddas correctvas que son mpementadas, dentfcando
as responsabdades de cada rea y funconaro.
Evauacn de cco
de gestn
Se reaza una evauacn perdca de a gestn de nversones.
$n!ormacin ' conocimiento
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Acceso a
nformacn externa
Est dentfcada a demanda de nformacn requerda para a toma de
decsones. La nsttucn cuenta con dcha nformacn actuazada y es
empeada como sustento para sus decsones.
Dagnstco de a
|ursdccn
Exste un proceso defndo y se cumpe para a actuazacn de dagnstco
de a readad de a |ursdccn, e cua permte dentfcar a demanda
pobacona y a potencadad de terrtoro.
Gestn de
conocmento
Exsten mecansmos de gestn actuazada de a nformacn
y documentacn sobre a readad de a |ursdccn e nsttucona y
son usados por as autordades y funconaros.
8ransparencia ' (endicin de Cuentas
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Acceso a
nformacn pbca
Exste un procedmento estabecdo que permte a os cudadanos e
bre acceso a a nformacn pbca de a nsttucn.
Transparenca
La entdad tene un porta de transparenca actuazado que facta a
cudadano a comprensn de a nformacn pubcada. O, en su
defecto, exste una vtrna o perdco mura en e oca nsttucona.
Rendcn de
cuentas
Est defndo e proceso, normas y mecansmos para a rendcn soca
de cuentas.
7eccin "3
$denti!icacin de la $dea de Pro'ecto de
$nversin
5as potencialidades
El pro+lema
5as alternativas de solucin
Procedimiento para identi!icar las ideas para un
pro'ecto
de inversin
(ol del Go+ierno (egional o 5ocal una ve& ?ue
reci+e todas las demandas o iniciativas de
inversin
5a idea de pro'ecto
Priori&acin de un pro'ecto de inversin
"uenas prBcticas
Manual de Gestin del
Canon
"3. $denti!icacin de la $dea de Pro'ecto de
$nversin
7eccin
"
3
1 Manual de Gestin del
Canon
La dentfcacn de a Idea de Proyecto de Inversn consste en recoger y
organzar as demandas o ncatvas de nversn de os cudadanos y
organzacones de a |ursdccn. E ob|etvo es ordenar, agrupar, vadar y
prorzar as demandas de a pobacn para que puedan ser convertdas en
soucones a travs de proyectos de nversn. Es mportante verfcar os
probemas que deben souconarse o as potencadades que deben
desarroarse a fn de ograr un desarroo humano ntegra y sustentabe.
5as potencialidades
Potencadades son os recursos, oportundades y artcuacones que exsten en
nuestro terrtoro y estn dsponbes para superar as mtacones y generar
mayores oportundades para e desarroo humano ntegra y sustentabe.
Las potencadades son dversas y se presentan como recursos o capta
exstente que, tenendo demanda
en e mercado, no se utzan o se utzan
parcamente.
Las potencadades tenen dos
caracterstcas:
Exstenca de uno o ms recursos o capta, nadecuada o
nsufcentemente utzados en un determnado ugar.
Posbdad de ser utzados, s se combnan efcentemente, para generar
nuevos procesos productvos. Es mportante no confundr as potencadades
con recursos naturaes. S ben os recursos naturaes
pueden contrbur a desarroo, su soa exstenca
no o garantza.
E|emp
os:
6e!inicin
Correcta
Actvdades de ecotursmo
6e!inicin
$ncorrecta
Ro para hacer canota|e
6e!inicin
Correcta
Incatvas de gremos empresaraes para mpusar nversones
6e!inicin $ncorrecta
"3. $denti!icacin de la $dea de Pro'ecto de
$nversin
7eccin
"
3
2 Manual de Gestin del
Canon
Empresas
El pro+lema
Un probema normamente est asocado a:
Necesdades nsatsfechas.
Inconvenentes para poder satsfacer taes necesdades.
Exstenca de ago mao o defcente, en vez de ago que se consdera bueno o me|or.
Eementos que restan posbdades para generar oportundades de desarroo humano en
un terrtoro.
Es mportante no confundr e probema (necesdad nsatsfecha, nconvenentes,
dsmnucn de
oportundades), con a defncn de una aternatva de soucn.
E|empos:
6e!inicin
Correcta
Ata tasa de enfermedades respratoras en a comundad
6e!inicin
$ncorrecta
Fata un centro mdco en a comundad
6e!inicin
Correcta
Insegurdad cudadana
6e!inicin
$ncorrecta
Ausenca de pocas
En ambos casos as defncones ncorrectas son aternatvas de soucn.
Los probemas de una comundad pueden ser nnumerabes, por eo es ndspensabe que a
momento
de hacer e anss se asgne una prordad u orden de mportanca en a que deben ser
atenddos.
Por o tanto, a a hora de defnr un probema se debe dentfcar sus causas y
efectos, a fn de conocer su mportanca e ncdenca en e benestar de a
pobacn.
Efecto
PROBLEMA
Aternatva
de soucn
Causa
5as alternativas de solucin
Una dfcutad que suee presentarse en a panfcacn de as nversones es a
nadecuada dentfcacn de as aternatvas de proyecto para a soucn de os
probemas o e desarroo de potencadades.
Por e!emplo, si la poblacin identi"ica como problema se han incrementado
las en"ermedades in"ectoHcontagiosas en el pueblo', considera que la
solucin al problema identi"icado se traduce en una demanda de
inversin: que la municipalidad realice un proecto de ampliacin de la
posta m3dica'%
En e momento de evauar e probema y a soucn panteada, e equpo
tcnco de a muncpadad debe reazar una adecuada dentfcacn de
probema, sus causas y efectos. Fnamente propone as sguentes aternatvas
de soucn:
Ampar un turno con ms persona mdco para atender a mayor demanda de atencn de
enfermos.
Reazar un programa de educacn en saud preventva para a pobacn, para que
asuman buenos
hbtos de hgene que mten a propagacn de enfermedades contagosas.
Efectuar una fumgacn o vacunacn, segn corresponda, a fn de erradcar a causa de a
enfermedad.
Las aternatvas de soucn no necesaramente se tenen que convertr en
ntervencones muncpaes con carcter de proyecto de nversn. En este
caso, pantean a reazacn de actvdades de a gestn de rea de saud
muncpa o de otras nstancas de Goberno Nacona o Regona.
El equipo t3cnico del *obierno -egional o (ocal tiene la responsabilidad de
proponer las di"erentes alternativas de solucin, luego de anali$ar el
problema, sus causas e"ectos%
Procedimiento para identi!icar las ideas para un pro'ecto
de inversin
Un dagnstco partcpatvo de a readad terrtora permte comprender y
coocar dentro de contexto de terrtoro a demanda para e desarroo
ntegra de a ocadad. Adems, permte dentfcar as potencadades,
mtacones y probemas, o que proporcona a nformacn necesara para
formuar estrategas orentadas a souconar os probemas ocaes.
El diagn#stico participativo es un proceso mediante el cual, a trav3s de
diversas actividades, t3cnicas e instrumentos se recoge, consolida anali$a
in"ormacin de la realidad distrital, provincial o regional%
;u resultado es in"ormacin integral ! socialmente compartida de las
distintas dimensiones del desarrollo local: poblacional, social,
cultural, geogr#"ica,
ambiental, poltica econmica%
6iagnstico
Participativo
permte
dentfcar
Potencadades
Probemas
Aternatva de
soucn
(ol del Go+ierno (egional o 5ocal una ve& ?ue
reci+e todas las demandas o iniciativas de
inversin
Una vez que e equpo tcnco dentfca todas as demandas o ncatvas de
nversn, deber reazar en
prmer ugar as sguentes
accones:
Verfcar que as demandas de nversn correspondan a as competencas
de nve de goberno. Verfcar que as demandas de nversn no sean
atenddas por otro proyecto oca, regona o nacona. Comprobar en campo
que as demandas de nversn guardan correspondenca con a readad y
ob|etvos de desarroo oca.
Agrupar as demandas de nversn a fn de evtar e fracconamento,
atomzacn o dspersn de a nversn.
Reazar coordnacones con otras nsttucones pbcas y/o prvadas a fn de
evauar a posbdad de compementaredad o fnancamento compartdo
de os proyectos.
En caso a demanda de nversn de os cudadanos no cumpa con os
requstos para convertrse en Idea de Proyecto de Inversn, a demanda debe
quedar regstrada, y se recomenda comuncar a os cudadanos que e
probema ser resueto con a programacn de actvdades y servcos
ordnaros, que brnde a entdad que corresponda.
6o toda demanda o iniciativa se resuelve con proectos de inversin, muchas
veces pueden ser resueltos con acciones de coordinacin,
mantenimiento, provisin de recursos, entre otros%
En e proceso para defnr a Idea de Proyecto de Inversn, se recomenda que e
equpo tcnco
desarroe o sguente:
:+icar el
pro+lema
Recopar fuentes de nformacn y verfcar os datos en e terreno con os afectados.
Caracteri&ar
el
pro+lema
Precsarocazacngeogrfca,seaandoascaracterstcasdereaensusprncpaes
condcones para e desarroo de as actvdades econmcas, socaes, cuturaes,
as como as caracterstcas geogrfcas, cmtcas y pobaconaes de a zona.
$denti!icar la
antigHedad
del pro+lema
Indagar sobre os antecedentes de probema, precsando s e probema se
presenta de manera contnua o perdca. Indagar en as nsttucones pbcas o
prvadas, s exsteron en e pasado proyectos o programas para souconar
e probema y cues fueron sus resutados.
Precisar
causas '
e!ectos del
pro+lema
Reazar una descrpcn breve de as causas y efectos de probema, anazando
cues son as aternatvas posbes para abordaro, con vsn de corto
pazo, medano o argo pazo.
$nvestigar
eCistencia de
pro+lemas
a!ines
Identfcar os programas o proyectos que pretenden souconar un probema
smar en otras ocadades. Rescatar eccones de dchos proyectos y proyectar
aternatvos.
Pro'ectar
evolucin
del
pro+lema
Indcar cu ser a evoucn de probema en caso no se soucone. Se
recomenda estabecer a nea base con ndcadores, que permtr reazar
comparacones entre a stuacn sn proyecto y con proyecto.
5a $dea de Pro'ecto de $nversin
La descrpcn de as prncpaes caracterstcas de proyecto requere de un
traba|o tcnco y partcpatvo, en base a o cua se eabora una Fcha Tcnca
en a que se defne una ruta crtca para e desarroo y e|ecucn de proyecto,
debendo organzarse un regstro de estas Fchas Tcncas de Idea de Proyecto
de Inversn para evar un contro y segumento apropado.
(ecopilacin de
in!ormacin
9ormulacin ' registro
de la
$dea de Pro'ecto de
$nversin
Programacin del
desarrollo de la $dea de
Pro'ecto de $nversin
Deben dentfcarse as
fuentes de nformacn
secundara y reazar traba|o
de campo tcnco con os
potencaes benefcaros, a fn
de obtener nformacn
prmara que permta
a me|or defncn de os
antecedentes y
caracterstcas de a dea de
proyecto.
Debe generarse una Fcha
Tcnca de a Idea de Proyecto
deInversn,dondeseprecsan
as caracterstcas tcncas, se
estabecen resgos y
meddas de mtgacn, as
como a ruta crtca de
desarroo y e|ecucn. Las
Fchas Tcncas se regstran
en una nca base de datos
a cargo de un soo
funconaro que controa
su estado de desarroo.
Se reazan os procedmentos
para a asgnacn de
prordades en e
desarroo de os proyectos,
adems se coordna a
atencn oportuna de as
necesdades de recursos y
accones admnstratvas
correspondentes.
Se recomenda a equpo tcnco de Goberno Regona o Loca que a defncn
tcnca de proyecto se reace con a partcpacn de os actores y potencaes
benefcaros, a fn de dentfcar adecuadamente e probema, sus causa y
efectos, con o cua se puede dscutr as dferentes aternatvas, seecconando
a ms adecuada sobre a cua se defne y descrbe a Idea de Proyecto de
Inversn.
Priori&acin de un pro'ecto de inversin
Luego de haber dentfcado a me|or aternatva para a soucn de cada
uno de os probemas y que e equpo tcnco regstre Idea de Proyecto
(puede ser en una fcha), os cudadanos, a travs de presupuesto
partcpatvo, debern estabecer e orden de prordad con a que ser
programada a panfcacn mutanua de os proyectos nscrtos en e
Banco de Ideas de Proyectos de Goberno Regona o Loca.
Para a asgnacn de prordad es necesaro tomar en cuenta os crteros para
prorzar a asgnacn de os
recursos regonaes o ocaes en os proyectos, es decr, consegur resutados
con a menor nversn posbe.
La prorzacn es a asgnacn de os recursos muncpaes a proyectos de
nversn, y debe cumpr dos aspectos:
E!iciencia
Consegur resutados con a menor nversn posbe.
E!icacia
Souconar probemas y acanzar os ob|etvos de desarroo oca y regona.
Los crteros para asgnar a prorzacn de recursos tenen que ser
vaorzados asgnndoes una puntuacn, segn su nve de mportanca, por
e|empo de 1 a 5 (a puntuacn se desgna en equpo). La vaoracn se reaza
a partr de as necesdades de a comundad, de as prordades nsttuconaes,
de a capacdad tcnca y presupuestara de Goberno Regona o Loca, de
entorno cutura, etc. Este anss debe reazarse a cada uno de os proyectos
propuestos; os proyectos que obtengan a mayor puntuacn sern os eegdos
para ncar e proceso de nversn.
6iagnstico
Participativo
Potencadades
Probemas
Aternatvas de
soucn
Aternatva
eegda
Idea de
proyecto
Prorzacn de
proyectos
A contnuacn se presenta un modeo de Fcha con os crteros y taba de puntuacn:
Criterios
1 2 3 4 . 8otal
Atende as causas de os probemas de a pobacn ms pobre o
vunerabe de a comundad?
Es dentfcado como prortaro por a mayora de a pobacn para
resover probemas o satsfacer necesdades bscas?
Favorece a capacdad productva de a pobacn, sea en nversn soca
(capta humano) o nversn en nfraestructura econmca (capta fsco)?
Incrementa e vaor de nversones reazadas en aos anterores y que
no fueron concudas? Una obra nconcusa tene cero vaores reaes
en su contrbucn a a produccn soca o econmca.
Concentra os recursos y esfuerzos nsttuconaes? Las pequeas
nversones
sueennoatenderascausasreaesdeosprobemas,snosusefectos;porotant
o, os resutados de mpacto en benefco de a pobacn son muy
mtados.
Garantza su sostenbdad a nve nsttucona, soca y fnancero?
Lo
contraroproducecomoresutadonversonesqueseconvertenen"eefantes
bancos", es decr, exste a nfraestructura pero sta se deterora
rpdamente por fata de recursos para fnancar su operacn y
mantenmento).
Cuenta con aportes fnanceros de otras nsttucones pbcas o
prvadas?. Los proyectos que tenen otros aportes en su fnancamento
deben contar con una mayor atencn a momento de determnar su
prordad, ya que eos apuntan a a soucn de probemas que nvoucran
mbtos mayores a de os de carcter oca.
Cuenta con aportes adconaes de tpo fnancero, matera o abora por
parte de a pobacn?. A os proyectos que tenen estas caracterstcas
deben asgnrsees una mayor mportanca, ya que ndcan de manera
drecta e compromso de dcha pobacn para a sostenbdad de a
nversn.
La nversn o expotacn de servco es reazada por e sector prvado,
medante concesn u otra modadad permtda por ey?. Con ese tpo de
proyectos e goberno regona o oca puede concentrar sus recursos en a
soucn de probemas socaes.
Soucona os probemas en menor tempo?
Soucona os probemas de un mayor nmero de pobadores de a comundad?
Tene un mpacto postvo en a conservacn o recuperacn de ambente?
Genera ngresos a Goberno Regona o Loca?
8otal
Una vez que as Ideas de Proyecto de Inversn (potencaes proyectos) han sdo prorzadas,
se debe
ncar a evauacn y programacn de as msmas.
"uenas
PrBcticas
7eccin
"
3
7eccin "3
$denti!icacin de la $dea de Pro'ecto de $nversin
$denti!icacin de las demandas de inversin
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Identfcacn de
as demandas de
nversn
Exste en a nsttucn un procedmento defndo que contempa
dstntas fuentes para a recopacn de as demandas de nversn en a
|ursdccn.
Regstro y contro
de as demandas
de nversn
Exste un formato de soctud de nversn a cua os cudadanos
pueden acceder y se cuenta con un funconaro responsabe de a
atencn de as demandas de nversn.
Asgnacn de
prordades
Estn defndos os procedmentos y crteros para prorzar a atencn
de as demandas de nversn, verfcando prevamente e nters de os
potencaes benefcaros y a pertnenca de a nversn con respecto a os
ob|etvos de desarroo.
%rgani&acin de las demandas de inversin
6imensin
"uenas PrBcticas (ecomendadas
Pertnenca de
demandas
Est defndo e procedmento para que e rea tcnca verfque que a
demanda de nversn corresponde a as competencas de nve de goberno y
reace un anss de resgos y potencadades durante su e|ecucn.
Organzacn de
as demandas
Exsten procedmentos y crteros para agrupar as demandas de nversn, a
fn de evtar e fracconamento, atomzacn o dspersn de a nversn y
asgnar a prordad para su desarroo.
Coordnacn
nternsttucona