TEORI MODEL KEPERAWATAN SISTER CALLISTA ROY

KELOMPOK IV

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL UNIVERSITAS BRAWIJAYA FAKULTAS KEDOKTERAN PROGRAM STUDI ILMU KEPERAWATAN MALANG, 2009

TEORI MODEL KEPERAWATAN SISTER CALLISTA ROY

KELOMPOK IV
Lingga Aris Sandy Lucky Ramanda Lukmanul akim 0910720051 0910720052 091072005! 091072005% 0910720055 0910720057 0910720059 09107200.0 09107200.1 09107200.! 09107200.% 09107200.5 091072!019 091072!020 091072!021 091072!022 091072!02%

M"#amad $ar"ini M"na &"'i(a ) &adia $*+i A &*(i ,a#yu &ingrum &"'i(a I-am*la &"'i(#a Ari*ssandy R &urul Ardliana+a(i &urul /ariyya# &urul 0au1ia# $ian $+i 0i(ria+a(i $"ni Agung & $yaksa Pu(ri , E#rria ,inas(y" 0*ndi Eka Mus("-a

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL UNIVERSITAS BRAWIJAYA FAKULTAS KEDOKTERAN

PROGRAM STUDI ILMU KEPERAWATAN MALANG, 2009 BAB I PENDAHULUAN

1.1

La a! B"#a$a%& K*2*ra+a(an s*3agai sua(u 2r"-*si yang sam2ai saa( ini masi# diangga2 2r"-*si yang kurang *ksis4 kurang 2r"-*si"nal4 3a#kan kurang m*n5an5ikan dalam #al -inansial6 Ol*# kar*na i(u k*2*ra+a(an #arus 3*rusa#a k*ras un(uk m*nun5ukkan 2ada dunia luar4 di luar dunia k*2*ra+a(an 3a#+a k*2*ra+a(an 5uga 3isa s*5a5ar d*ngan 2r"-*si 7 2r"-*si lain6 )ugas ini akan (*rasa 3*ra( 3ila 2*ra+a(82*ra+a( Ind"n*sia (idak m*nyadari 3a#+a *ksis(*nsi k*2*ra+a(an #anya akan da2a( dica2ai d*ngan k*r5a k*ras 2*ra+a( i(u s*ndiri un(uk m*nun5ukkan 2r"-*si"nalism*nya (*ru(ama dalam m*m3*rikan 2*layanan k*s*#a(an 2*layanan

k*2*ra+a(an 3aik k*2ada indi'idu4 k*luarga mau2un masyaraka(6 Sala# sa(u cara un(uk m*nun5ukkan *ksis(*nsi k*2*ra+a(an adala# d*ngan m*ng*m3angkan sala# sa(u m"d*l 2*layanan k*2*ra+a(an yang s*suai d*ngan k"ndisi masyaraka( Ind"n*sia6 M"d*l k*2*ra+a(an R"y4 dik*nal d*ngan m"d*l ada2(asi dimana R"y m*mandang s*(ia2 manusia 2as(i m*m2unyai 2"(*nsi un(uk da2a( 3*rada2(asi (*r#ada2 s(imulus 3aik s(imulus in(*rnal mau2un *ks(*rnal dan k*mam2uan ada2(asi ini da2a( dili#a( dari 3*r3agai (ingka(an usia6 A2likasi 2r"s*s k*2*ra+a(an m*nuru( k"ns*2 (*"ri R"y di Ruma# Saki( (*la# 3anyak di(*ra2kan namun s*diki( s*kali 2*ra+a( yang m*ng*(a#ui dan m*ma#ami 3a#+a (indakan k*2*ra+a(an (*rs*3u( (*la# s*suai6 /a#kan 2*ra+a( m*laksanakan asu#an k*2*ra+a(an (an2a m*nyadari s*3agian (indakan yang (*la# dilakukan 2ada kli*n adala# 2*n*ra2an k"ns*2 (*"ri R"y6

Ol*# kar*na i(u4 k*l"m2"k m*mandang 2*rlu un(uk m*ng*(a#ui dan m*ngka5i l*3i# 5au# (*n(ang 2*n*ra2an m"d*l k*2*ra+a(an yang s*suai d*ngan (*"ri Sis(*r 9allis(a R"y di la2angan a(au ruma# saki(4 s*#ingga da2a( dik*(a#ui a2aka# (*"ri R"y da2a( dia2likasikan d*ngan 3aik dalam 2*layanan k*2*ra+a(an: asu#an k*2*ra+a(an 6

1.2 TUJUAN 1.2.1 T'('a% U)') Mam2u m*ma#ami k"ns*2 m"d*l k*2*ra+a(an m*nuru( R"y dalam mana5*m*n asu#an k*2*ra+a(an 1.2.2 T'('a% K*'+'+ a6 36 c6 Mam2u m*ngid*n(i-ikasi 2aradigma k*2*ra+a(an m*nuru( R"y6 Mam2u m*ngid*n(i-ikasi in(i (*"ri m"d*l k*2*ra+a(an m*nuru( R"y Mam2u m*ngid*n(i-ikasi 2r"s*s k*2*ra+a(an m*nuru( R"y

BAB II PEMBAHASAN

2.1

PARADIGMA KEPERAWATAN MENURUT SISTER CALLISTA ROY M*nuru( Sal3ia#4 $"s*n K*2*ra+a(an $asar PSIK 0K ;S;4 #"lis(ik m*ru2akan sala# sa(u k"ns*2 yang m*ndasari (indakan k*2*ra+a(an yang m*li2u(i dim*nsi -isi"l"gis4 2sik"l"gis4 s"si"kul(ural4 dan s2iri(ual6 $im*nsi (*rs*3u( m*ru2akan sua(u k*sa(uan yang u(u#4 a2a3ila sa(u dim*nsi (*rganggu akan m*m2*ngaru#i dim*nsi lainnya6 "lis(ik (*rkai( d*ngan k*s*5a#(*raan <,*lln*s=6 ;n(uk m*nca2ai k*s*5a#(*raan (*rda2a( lima dim*nsi yang saling m*m2*ngaru#i yai(u> -isik4 *m"si"nal4 in(*l*k(ual4 s"sial dan s2iri(ual6 ;n(uk m*nca2ai k*s*5a#(*raan (*rs*3u(4 sala# sa(u as2*k yang #arus dimiliki indi'idu adala# k*mam2uan 3*rada2(asi (*r#ada2 s(imulus6 )*"ri ada2(asi Sis(*r 9allis(a R"y da2a( digunakan6 )*"ri ini m*nggunakan 2*nd*ka(an yang dinamis4 di mana 2*ran 2*ra+a( dalam m*m3*rikan asu#an k*2*ra+a(an d*ngan m*m-asili(asi k*mam2uan kli*n un(uk m*lakukan ada2(asi dalam m*ng#ada2i 2*ru3a#an ka3u(u#an dasarnya6 )indakan dir*ncanakan d*ngan (u5uan m*ngu3a# s(imulus dan di-"kuskan 2ada k*mam2uan indi'idu dalam 3*rada2(asi (*r#ada2 s(imulus6 S*dangkan *'aluasi yang dilakukan d*ngan m*li#a( k*mam2uan kli*n dalam 3*rada2(asi dan m*nc*ga# (im3ulnya k*m3ali masala# yang 2*rna# dialami6 K*mam2uan ada2(asi ini m*li2u(i s*luru# as2*k 3aik 3i"4 2sik" mau2un s"sial <#"lis(ik=6 S*3agai 2*m3*ri asu#an k*2*ra+a(an4 k"ns*2 #"lis(ik dan ada2(asi ini m*ru2akan k"ns*2 yang #arus di 2a#ami "l*# 2*ra+a( agar da2a( m*m3*rikan asu#an k*2*ra+a(an yang 3*rkuali(as k*2ada kli*n

2.2

INTI TEORI MODEL KEPERAWATAN MENURUT CALLISTA ROY

SISTER

2.2.1 K,%+"- Da+a! M,."# K"-"!a/a a% S0+ "! Ca#0+ a R,1 Sis(*r 9aliss(a R"y yang la#ir di L"s Ang*l*s 2ada (anggal 1% Ok("3*r 19!94 R"y m*ng*m3angkan ilmu dan -il"s"-inya 3*rdasarkan ! asumsi dasar4 yai(u > 16 Asumsi dari )*"ri Sis(*m a6 Sys(*m adala# s*2*rangka( 3agian yang saling 3*r#u3ungan dari sa(u 3agian k* 3agian lain 36 Sis(*m adala# 3agian dari yang 3*r-ungsi 3agian yang sa(u d*ngan yang lain saling k*(*rgan(ungan c6 Sis(*m m*m2unyai in2u(4 "u( 2u(4 c"n(r"l4 2r"s*s dan um2an 3alik d6 In2u( m*ru2akan um2an 3alik yang 5uga dis*3u( in-"rmasi *6 Sis(*m k*#idu2an l*3i# k"m2l*ks dari sys(*m m*kanik4 m*m2unyai s(andard dan um2an 3alik langsung (*r#ada2 -ungsinya6 26 Asumsi dari )*"ri M*ls"n a6 P*rilaku manusia adala# #asil ada2(asi dari lingkungan dan k*kua(an "rganism 36 P*rilaku ada2(iadala# 3*r-ungsinya s(imulus dan (ingka(an ada2(asi4 yang da2a( 3*r2*ngaru# (*r#ada2 s(imulus -"kal4 s(imulus k"n(*ks(ual4 dan s(imulus r*sidual6 c6 Ada2(asi adala# 2r"s*s adanya r*s2"n 2"si(i- (*r#ada2 2*ru3a#an lingkungan d6 R*s2"n m*ru2akan r*-kl*ksi k*adaan "rganism* (*r#ada2 s(imulus !6 Asumsi dari umanism a6 Indi'idu m*m2unyai k*kua(an kr*a(i36 P*rilaku indi'idu m*m2unyai (u5uan dan (idak s*lalu dalam lingkaran s*3a3 aki3a( c6 Manusia m*ru2akan mak#luk #"lis(ic

d6 O2ini manusia dan nilai yang akan da(ang *6 M"3ilisasi an(ar manusia 3*rmakna 2.2.2 T",!0 A.a- a+0 S0+ "! Ca#0+ a R,1 $alam asu#an k*2*ra+a(an4 m*nuru( R"y <19?%= s*3agai 2*n*rima asu#an k*2*ra+a(an adala# indi'idu4 k*luarga4 k*l"m2"k4 masyaraka( yang di2andang s*3agai @ "lis(ic ada2(isys(*mAdalam s*gala as2*k yang m*ru2akan sa(u k*sa(uan6 Sys(*m adala# sua(u k*sa(uan yang di #u3ungkan kar*na -ungsinya s*3agai k*sa(uan un(uk 3*3*ra2a (u5uan dan adanya saling k*(*rgan(ungan dari s*(ia2 3agian83agiannya6 Sys(*m (*rdiri dari 2r"s*s in2u(4 au(2u(4 k"n(r"l dan um2an 3alik < R"y4 1991 =4 d*ngan 2*n5*lasan s*3agai 3*riku( > 1. I%-' R"y m*ngid*n(i-ikasi da2a( 3a#+a in2u( s*3agai s(imulus4 m*ru2akan k*sa(uan in-"rmasi4 3a#an83a#an a(au *n*rgi dari lingkungan yang r*sidual6 a= S(imulus -"kal yai(u s(imulus yang langsung 3*r#ada2an d*ngan s*s*"rang4 *-*knya s*g*ra4 misalnya in-*ksi 6 3= S(imulus k"n(*ks(ual yai(u s*mua s(imulus lain yang dialami s*s*"rang 3aik in(*rnal mau2un *ks(*rnal yang m*m2*ngaru#i si(uasi dan da2a( di"3s*r'asi4 diukur dan s*cara su3y*k(i- dila2"rkan6 Rangsangan ini muncul s*cara 3*rsamaan dimana da2a( m*nim3ulkan r*s2"n n*ga(i- 2ada s(imulus -"kal s*2*r(i an*mia4 is"lasi s"sial6 c= S(imulus r*sidual yai(u ciri8ciri (am3a#an yang ada dan r*l*'an d*ngan si(uasi yang ada (*(a2i sukar un(uk di"3s*r'asi m*li2u(i k*2*rcayan4 sika24 si-a( indi'idu 3*rk*m3ang s*suai 2*ngalaman yang lalu4 #al ini m*m3*ri m*nim3ulkan r*s2"n4 dimana di3agi dalam (iga (ingka(an yai(u s(imulus -"kal4 k"n(*ks(ual dan s(imulus

2r"s*s 3*la5ar un(uk ("l*ransi6 Misalnya 2*ngalaman ny*ri 2ada 2inggang ada yang ("l*ransi (*(a2i ada yang (idak6 2. K,% !,# Pr"s*s k"n(r"l s*s*"rang m*nuru( R"y adala# 3*n(uk m*kanism* k"2ing yang di gunakan6 M*kanism* k"n(r"l ini di3agi a(as r*gula("r dan k"gna("r yang m*ru2akan su3sis(*m6 a= Su3sis(*m r*gula("r6 a6 Su3sis(*m r*gula("r m*m2unyai k"m2"n*n8k"m2"n*n > in2u(82r"s*s dan "u(2u(6 In2u( s(imulus 3*ru2a in(*rnal a(au *ks(*rnal6 )ransmi(*r r*gula("r sis(*m adala# kimia4 n*ural a(au *nd"krin6 R*-l*ks "("n"m adala# r*s2"n n*ural dan 3rain sis(*m dan s2inal c"rd yang di(*ruskan s*3agai 2*rilaku "u(2u( dari r*gula("r sis(*m6 /anyak 2r"s*s -isi"l"gis yang da2a( dinilai s*3agai 2*rilaku r*gula("r su3sis(*m6 3= Su3sis(*m k"gna("r6 S(imulus un(uk su3sis(*m k"gna("r da2a( *ks(*rnal mau2un in(*rnal6 P*rilaku "u(2u( dari r*gula("r su3sis(*m da2a( m*n5adi s(imulus um2an 3alik un(uk k"gna("r su3sis(*m6 K"gna("r k"n(r"l 2r"s*s 3*r#u3ungan d*ngan -ungsi "(ak dalam m*m2r"s*s in-"rmasi4 2*nilaian dan *m"si6 P*rs*2si a(au 2r"s*s in-"rmasi 3*r#u3ungan d*ngan 2r"s*s in(*rnal dalam m*mili# a(*nsi4 m*nca(a( dan m*nginga(6 /*la5ar 3*rk"r*lasi d*ngan 2r"s*s imi(asi4 r*in-"rc*m*n( <2*ngua(an= dan insig#( <2*ng*r(ian yang m*ndalam=6 P*ny*l*saian masala# dan 2*ngam3ilan k*2u(usan adala# 2r"s*s in(*rnal yang 3*r#u3ungan d*ngan 2*nilaian a(au analisa6 Em"si adala# 2r"s*s 2*r(a#anan un(uk m*ncari k*ringanan4 m*m2*rgunakan 2*nilaian dan kasi# sayang6

2. O' -' Ou(2u( dari sua(u sis(*m adala# 2*rilaku yang da2( di ama(i4 diukur a(au s*cara su3y*k(i- da2a( dila2"rkan 3aik 3*rasal dari dalam mau2un dari luar 6 P*rilaku ini m*ru2akan um2an 3alik un(uk sis(*m6 R"y m*ngka(*g"rikan "u(2u( sis(*m s*3agai r*s2"n yang ada2(i- a(au r*s2"n yang (idak mal8ada2(i-6 R*s2"n yang ada2(ida2a( m*ningka(kan in(*gri(as s*s*"rang yang s*cara k*s*luru#an da2a( (*rli#a( 3ila s*s*"rang (*rs*3u( mam2u m*laksanakan (u5uan yang 3*rk*naan d*ngan k*langsungan #idu24 2*rk*m3angan4 r*2r"duksi dan k*unggulan6 S*dangkan r*s2"n yang mal ada2(i2*rilaku yang (idak m*ndukung (u5uan ini6 R"y (*la# m*nggunakan 3*n(uk m*kanism* k"2ing un(uk m*n5*laskan 2r"s*s k"n(r"l s*s*"rang s*3agai ada2(i- sis(*m6 /*3*ra2a m*kanism* k"2ing di+ariskan a(au di(urunkan s*cara g*n*(ik <misal s*l dara# 2u(i#= s*3agai sis(*m 2*r(a#anan (*r#ada2 3ak(*ri yang m*ny*rang (u3u#6 M*kanism* yang lain yang da2a( di2*la5ari s*2*r(i 2*nggunaan an(is*2(ik un(uk m*m3*rsi#kan luka6 R"y m*m2*rk*nalkan k"ns*2 ilmu K*2*ra+a(an yang unik yai(u m*kanism* k"n(r"l yang dis*3u( R*gula("r dan K"gna("r dan m*kanism* (*rs*3u( m*ru2akan 3agian su3 sis(*m ada2(asi6 $alam m*m*li#ara in(*gri(as s*s*"rang4 r*gula("r dan k"gna("r su3sis(*m di2*rkirakan s*ring 3*k*r5a sama6 )ingka( ada2(asi s*s*"rang s*3agai sis(*m ada2(asi di2*ngaru#i "l*# 2*rk*m3angan indi'idu i(u s*ndiri4 dan 2*nggunaan m*kanism* k"2ing6 P*nggunaan m*kanism* k"2ing yang maksimal m*ng*m3angkan (ingka( ada2(asi s*s*"rang dan m*ningka(kan r*n(ang s(imulus agar da2a( 3*r*s2"n s*cara 2"si(i-6 ;n(uk su3sis(*m k"gna("r4 R"y (idak m*m3a(asi k"ns*2 2r"s*s k"n(r"l4 s*#ingga sanga( (*r3uka un(uk m*lakukan ris*( (*n(ang 2r"s*s k"n(r"l dari su3si(*m k"gna("r s*3agai 2*ng*m3angan dari k"ns*2 ada2(asi R"y6 S*lan5u(nya R"y m*ng*m3angkan 2r"s*s in(*rnal s*s*"rang s*3agai sis(*m ada2(asi d*ngan m*n*(a2kan sis(*m

*-*k("r4 yai(u % m"d* ada2(asi m*li2u(i -isi"l"gis4 k"ns*2 diri4 -ungsi 2*ran dan in(*rd*2*nd*nsi6 16 M"d* 0ungsi 0isi"l"gi 0ungsi -isi"l"gi 3*r#u3ungan d*ngan s(ruk(ur (u3u# dan -ungsinya6 R"y m*ngid*n(i-ikasi s*m3ilan k*3u(u#an dasar -isi"l"gis yang #arus di2*nu#i un(uk m*m2*r(a#ankan in(*gri(as4 yang di3agi m*n5adi dua 3agian4 m"d* -ungsi -isi"l"gis (ingka( dasar yang (*rdiri dari 5 k*3u(u#an dan -ungsi -isi"l"gis d*ngan 2r"s*s yang k"m2l*ks (*rdiri dari % 3agian yai(u > a6 Oksig*nasi > K*3u(u#an (u3u# (*r#ada2 "ksig*n dan 2r"s*snya4 yai(u '*n(ilasi4 2*r(ukaran gas dan (rans2"r gas <Vair"419?% dalam R"y 1991=6 36 &u(risi > Mulai dari 2r"s*s ing*s(i dan asimilasi makanan un(uk m*m2*r(a#ankan -ungsi4 m*ningka(kan 2*r(um3u#an dan m*nggan(i 5aringan yang in5uri6 <S*r'"nsky4 19?% dalam R"y 1991=6 c6 Eliminasi > Bai(u *kskr*si #asil dari m*(a3"lism* dari ins(*s(inal dan gin5al6 < S*r'"nsky4 19?% dalam R"y 1991= d6 Ak(i'i(as dan is(ira#a( > K*3u(u#an k*s*im3angan ak(i'i(as -isik dan is(ira#a( yang digunakan un(uk m*ng"2(imalkan -ungsi -isi"l"gis dalam m*m2*r3aiki dan m*muli#kan s*mua k"m2"n*n8k"m2"n*n (u3u#6 <9#"419?% dalam R"y4 1991= *6 Pr"(*ksi: 2*rlindungan > S*3agai dasar d*-*ns (u3u# (*rmasuk 2r"s*s imuni(as dan s(ruk(ur in(*gum*n < kuli(4 ram3u( dan kuku= dimana #al ini 2*n(ing s*3agai -ungsi 2r"(*ksi dari in-*ksi4 (rauma dan 2*ru3a#an su#u6 <Sa("4 19?% dalam R"y 1991=6 -6 )#* s*ns* : 2*rasaan dan > P*ngli#a(an4 2*nd*ngaran4 s*s*"rang 2*rka(aan4 rasa 3au m*mungkinkan

3*rin(*raksi d*ngan lingkungan 6 S*nsasi ny*ri 2*n(ing di2*r(im3angkan dalam 2*ngka5ian 2*rasaan6< $risc"ll4 19?%4 dalam R"y4 1991=

g6 9airan dan *l*k(r"li(6 > K*s*im3angan cairan dan *l*k(r"li( di dalamnya (*rmasuk air4 *l*k(r"li(4 asam 3asa dalam s*lul*r4 *ks(ras*l dan -ungsi sis(*mik6 S*3aliknya in*-*k(i- -ungsi sis(*m -isi"l"gis da2a( m*ny*3a3kan k*(idaks*im3angan *l*k(r"li(6 <Parly4 19?%4 dalam R"y 1991= #6 0ungsi syara- : n*ur"l"gis > u3ungan8#u3ungan n*ur"l"gis m*ru2akan 3agian in(*gral dari r*gula("r k"2ing m*kanism* s*s*"rang6 M*r*ka m*m2unyai -ungsi un(uk m*ng*ndalikan dan m*ngk""rdinasi 2*rg*rakan (u3u#4 k*sadaran dan 2r"s*s *m"si k"gni(i- yang 3aik un(uk m*nga(ur ak(i'i(as "rgan8"rgan (u3u# <R"3*r(s"n4 19?% dalam R"y4 1991=6 i6 0ungsi *nd"krin > Aksi *nd"krin adala# 2*ng*luaran #"rman s*suai d*ngan -ungsi n*ur"l"gis4 un(uk m*nya(ukan dan m*ngk""rdinasi -ungsi (u3u#6 Ak(i'i(as *nd"krin m*m2unyai 2*ran yang signi-ikan dalam r*s2"n s(r*ss dan m*ru2akan dari r*gula("r k"2ing m*kanism* < dalam R"y41991=6 26 M"d* K"ns*2 $iri M"d* k"ns*2 diri 3*r#u3ungan d*ngan 2sik"s"sial d*ngan 2*n*kanan s2*si-ik 2ada as2*k 2sik"s"sial dan s2iri(ual manusia6 K*3u(u#an dari k"ns*2 diri ini 3*r#u3ungan d*ngan in(*gri(as 2sikis an(ara lain 2*rs*2si4 ak(i'i(as m*n(al dan *ks2r*si 2*rasaan6 K"ns*2 diri m*nuru( R"y (*rdiri dari dua k"m2"n*n yai(u (#* 2#ysical s*l- dan (#* 2*rs"nal s*l-6 a6 )#* 2#ysical s*l-4 yai(u 3agaimana s*s*"rang m*mandang dirinya 3*r#u3ungan d*ngan s*nsasi (u3u#nya dan gam3aran (u3u#nya6 K*suli(an 2ada ar*a ini s*ring (*rli#a( 2ada saa( m*rasa k*#ilangan4 s*2*r(i s*(*la# "2*rasi4 am2u(asi a(au #ilang k*mam2uan s*ksuali(as6 36 )#* 2*rs"nal s*l-4 yai(u 3*rkai(an d*ngan k"nsis(*nsi diri4 id*al diri4 m"ral8 *(ik dan s2iri(ual diri "rang (*rs*3u(6 "+ard C Val*n(in*

P*rasaan c*mas4 #ilangnya k*kua(an a(au (aku( m*ru2akan #al yang 3*ra( dalam ar*a ini6 !6 M"d* 0ungsi P*ran M"d* -ungsi 2*ran m*ng*nal 2"la 72"la in(*raksi s"sial s*s*"rang 2ada dalam #u3ungannya s*s*"rang d*ngan da2a( "rang lain4 yang dirinya dic*rminkan dalam 2*ran 2rim*r4 s*kund*r dan (*rsi*r6 0"kusnya 3agaimana m*m*rankan dimasyaraka( s*suai k*dudukannya6 %6 M"d* In(*rd*2*nd*nsi M"d* in(*rd*2*nd*nsi adala# 3agian ak#ir dari m"d* yang di5a3arkan "l*# R"y6 0"kusnya adala# in(*raksi un(uk saling m*m3*ri dan m*n*rima cin(a: kasi# sayang4 2*r#a(ian dan saling m*ng#argai6 In(*rd*2*nd*nsi yai(u k*s*im3angan an(ara k*(*rgan(ungan dan k*mandirian dalam m*n*rima s*sua(u un(uk dirinya6 K*(*rgan(ungan di(un5ukkan d*ngan k*mam2uan un(uk a-iliasi d*ngan "rang lain6 K*mandirian di(un5ukkan "l*# k*mam2uan 3*rinisia(i- un(uk m*lakukan (indakan 3agi dirinya6 In(*rd*2*nd*nsi da2a( dili#a( dari k*s*im3angan an(ara dua nilai *ks(rim4 yai(u m*m3*ri dan m*n*rima6 2.2 PROSES KEPERAWATAN MENURUT SISTER CALLISTA ROY M*nuru( R"y *l*m*n dari 2r"s*s k*2*ra+a(an m*li2u(i 2*ngka5ian (ingka( 2*r(ama dan k*dua4 diagn"sa k*2*ra+a(an4 2*n*n(uan (u5uan4 in(*r'*nsi dan *'aluasi6 0"kus dari m"d*l ini adala# ada2(asi dan (u5uan 2*ngka5ian adala# m*ngid*n(i-ikasi (ingka# laku yang ak(ual dan 2"(*nsial a2aka# m*m2*rli#a(kan malada2(i- dan m*ngid*n(i-ikasi s(imulus a(au 2*ny*3a3 2*rilaku malada2(i-6 Em2a( m"d* ada2(asi da2a( digunakan s*3agi dasar k*rangka k*r5a un(uk 2*d"man 2*ngka5ian6

M"d* ini 5uga m*li2u(i 2sik"l"gis4 k"ns*2 diri4 -ungsi 2*ran dan m"d*l in(*rd*2*nd*nsi6 R"y m*r*k"m*ndasikan 2*ngka5ian di3agi m*n5adi dua 3agian4 yai(u 2*ngka5ian (a#a2 dan 2*ngka5ian (a#a2 II6 16 )a#a2 I > P*ngka5ian 2*rilaku Ini m*ru2akan (a#a2 2r"s*s k*2*ra+a(an yang 3*r(u5uan m*ngum2ulkan da(a dan m*mu(uskan kli*n ada2(i- a(au malada2(i-6 )*rmasuk dalam m"d*l ini adala# k*3u(u#an dasar manusia a2aka# da2a( di2*ngaru#i "l*# k*kurangan a(au k*l*3i#an6 misalnya (*rlalu s*diki( "ksig*n 4 (*rlalu (inggi gula dara# a(au (*rlalu 3anyak k*(*rgan(ungan6 P*ra+a( m*nggunakan +a+ancara4 "3s*r'asi dan 2*ngukuran un(uk m*ngka5i 2*rilaku kli*n s*karang 2ada s*(ia2 m"d*6 /*rdasarkan 2*ngka5ian ini 2*ra+a( m*nganalisis a2aka# 2*rilaku ini ada2(i-4 malada2(i- a(au 2"(*nsial malada2(i-6 26 )a#a2 II > P*ngka5ian -ak("r 7 -ak("r yang 3*r2*ngaru# Pada (a#a2 ini (*rmasuk 2*ngka5ian s(imuli yang signi-ikan (*r#ada2 2*ru3a#an 2*rilaku s*s*"rang yai(u s(imuli -"cal4 k"n(*ks(ual dan r*sidual6 a6 Id*n(i-ikasi s(imuli -"cal S(imuli -"cal m*ru2akan 2*ru3a#an 2*rilaku yang da2a( di"3s*r'asi6 P*ra+a( da2a( m*lakukan 2*ngka5ian d*ngan m*nggunakan 2*ngka5ian 2*rilaku yai(u> k*(*ram2ilan m*lakukan "3s*r'asi4 m*lakukan 2*ngukuran dan in(*r'i*+6 36 Id*n(i-ikasi s(imuli k"n(*ks(ual S(imuli k"n(*ks(ual ini 3*rk"n(ri3usi (*r#ada2 2*ny*3a3 (*r5adinya 2*rilaku a(au 2r*si2i(asi "l*# s(imulus -"cal6 S*3agai c"n("# anak yang di ra+a( diruma# saki( m*m2unyai 2*ran 2*rilaku yang in*-*k(i- yai(u (idak 3*la5ar6 0"cal s(imulus yang da2a( diid*n(i-ikasi adala# adanya -ak(a

3a#+a

anak

k*#ilangan

sk*dul

s*k"la#6

S(imulus

k"n(*ks(ual yang da2a( diid*n(i-ikasi adala# s*cara in(*rnal -ak("r anak m*nd*ri(a saki( dan -ak("r *ks(*rnalnya adala# anak (*ris"lasi6 S(imulasi k"n(*ks(ual da2a( diid*n(i-ikasi "l*# 2*ra+a( m*lalui "3s*r'asi4 2*ngukuran4 in(*r'i*+ dan 'alidasi6 M*nuru( Mar(in*14 197. dalam R"y 19?94 -ak("r k"n(*ks(ual yang m*m2*ngaru#i m"d* ada2(i- adala# g*n*(ic4 s*D4 (a#a2 2*rk*m3angan4 "3a(4 alk"#"l4 (*m3akau4 k"ns*2 diri4 2*ran -ungsi4 in(*rd*2*nd*nsi4 2"la in(*raksi s"sial4 k"2ing m*kanism*4 s(r*ss *m"si dan -isik r*ligi4 dan lingkungan -isik6 c6 Id*n(i-ikasi s(imuli r*sidual Pada (a#a2 ini yang m*m2*ngaru#i adala# 2*ngalaman masa lalu6 *ls"n dalam R"y4 19?9 m*n5*laskan 3a#+a 3*3*ra2a -ak("r dari 2*ngalaman lalu r*l*'an dalam m*n5*laskan 3agaimana k*adaan saa( ini6 Sika24 3udaya4 karak(*r adala# -ak("r r*sidual yang suli( diukur dan m*m3*rikan *-*k 2ada si(uasi s*karang6 !6 $iagn"sa k*2*ra+a(an $iagn"sa did*-inisikan $iagn"sa k*2*ra+a(an s*3agai sua(u m*nuru( #asil dari (*"ri ada2(asi R"y 2r"s*s 2*ngam3ilan

k*2u(usan 3*r#u3ungan d*ngan kurang mam2unya ada2(asi6 k*2*ra+a(an dirumuskan d*ngan m*ng"3s*r'asi (ingka#laku kli*n (*r#ada2 2*ngaru# lingkungan6 M*nuru( R"y <1991= ada ! m*("d* dalam m*m3ua( diagn"sa k*2*ra+a(an > a6 M*nggunakan % <*m2a(= m"d*l ada2(i-4 yai(u -isi"l"gis4 k"ns*2 diri4 -ungsi 2*ran dan in(*rd*2*nd*n

TIPOLOGI ADAPTASI MASALAH P#ysi"l"gical m"d*l 16Oksig*nasi i2"ksia:s#"ck K*rusakan '*n(ilasi K*(idakad*Eua( 2*r(ukaran gas P*ru3a#an 2*r-usi 5aringan K*(idakmam2uan dlm 2r"s*s k"m2*nsasi 2ada 2*ru3a#an k*3u(u#an "ksig*n 26&u(risi &u(risi kurang : l*3i# dari k*3u(u#an (u3u# An"r*ksia &aus*a : V"mi(ing K*(idak *-*k(i-an s(ra(*gi k"2ing (#d 2*nurunan ing*s(ik !6Eliminasi $iar* Ink"n(in*nsia K"ns(i2asi R*(*nsi urin* K*(idak*-*k(i-an s(ra(*gi k"2ing (#2 2*nurunan -ungsi *liminasi6 %6 Ak(i-i(as dan is(ira#a( K*(idak ad*Eua(* ak(i-i(as C is(ira#a( K*(*r3a(asan m"3ili(as C K""rdinasi In("l*ransi ak(i-i(as Imm"3ilisasi Sl**2 d*2ri'a(i"n R*sik" gangguan 2"la (idur K*l*la#an <0a(igu*= 56 Pr"(*ksi Fa(al8ga(al In-*ksi

K*(idak *-*k(i-an k"2ing (#d 2*ru3a#an s(a(us imun Kuli( K*ring .6 S*ns* R*sik" in5uri K*#ilangan k*mam2uan s*l-8car* R*sik" dis("rsi k"munikasi S(igma S*ns"ri m"n"("n : dis("rsi &y*ri aku( Fangg6 P*rs*2si K"2ing (ak *-*k(i- (#d 2*ru3a#an s*ns"ri 76 9airan dan *l*k(r"li( $*#idrasi ;d*m R*(*nsi cairan in(ra s*l y2*r: y2" Kals*mia4 kal*mia4 &a(rium K*(idaks*im3ngan asam83asa K*(idak*-*k(i-an r*gulasi sys(*m /u-*r 2da 2*ru36 2 6 ?6 0ungsi n*ur"l"gi P*nurunan (ingka( k*sadaran P*ngurangan -ungsi m*m"ri <daya inga(= K"n2*nsasi (ak *-*k(i- 2d 2*nurunan -gs6 k"gni(iR*sik" (*r5adi k*rusakan "(ak s*kund*r 96 0ungsi *nd"krin K*(idak*-*k(i-an r*gulasi:2*nga(uran #"rm"n yg dir*-l*ksikan dlm -a(igu*4 iri(a3ili(as dan in("l*ransi 2d 2anas K(dk *-*k(i-an 2*rk*m3angan r*2r"duksi K(dk s(a3ilan sys(*m #"rm"n

SEL0 KO&SEP MO$E

K(dk s(a3ilan siklus in(*rnal s(r*ss6 16 P#ysical S*lFangguan 3"dy imag* $is-ungsi s*ksual K*#ilangan Ra2* )rauma syndr"m* 26 P*rs"nal s*lAnsi*(as K*(idak 3*rdayaan P*rasaan 3*rsala# arga diri r*nda# )ransisi P*ran K"n-lik P*ran Fangguan : K*#ilangan P*ran K*s*2ian 9*mas kar*na 2*r2isa#an

ROLE 0;&9)IO& MO$E

I&)ER$EPE&$E&SI MO$E

)a3*l 2616 )i2"l"gi masala# ada2(asi m*nuru( R"y4 19?9

36 M*ng"3s*r'asi r*s2"n kli*n yang 2aling m*n"n5"l 2ada sa(u m"d* ada2(i-4 misalnyaG m"d* -isi"l"gis su3 k*3u(u#an cairan6 9"n("# kasus un(uk diar* in(ak* > 1200 ml4 "u( 2u( > !500 ml4 k*lu#an #aus <H=4 (urg"r (idak *las(is4 k*l"2ak ma(a (am2ak c*kung6 $ari r*s2"n 2asi*n (*rs*3u( da2a( disim2ulkan 3a#+a diag"sa k*2*ra+a(an 2asi*n m*nuru( R"y adala# d*-isi( '"lum* cairan6 c6 M*nyim2ulkan r*s2"n kli*n dari sa(u a(au l*3i# dari m"d* ada2(i- yang (*rkai( d*ngan s(imulus yang sama6 Misalnya m"d* yang (*rganggu adala# > m"d* -isi"l"gis4 k"ns*2 diri dan in(*rd*2*nd*nsi6 9"n("# kasus G kli*n m*ng*lu# (idak mau makan4 makan #anya #a3is I 2"rsi4 // (urun 2 Kg dari n"rmal6 $ari da(a (*rs*3u( kli*n m*ngalami gangguan k*3u(u#an nu(risi > nu(risi kurang dari k*3u(u#an <m"d* -isi"l"gis=6 Kar*na kli*n

k*kurangan nu(risi m*ngaki3a(kan 2"s(urnya (am2ak kurus4 #al ini m*m3ua( kli*n m*ngalami gangguan /"dy Imag* < M"d* K"ns*2 diri =4 k"ndisi ini 5uga m*ngaki3a(kan kli*n (idak da2a( m*m*nu#i k*3u(u#annya s*#ari8#ari < M"d* In(*rd*2*nd*nsi = %6 P*n*n(uan (u5uan R"y <19?%= m*nyam2aikan 3a#+a s*cara umum (u5uan 2ada in(*r'*nsi k*2*ra+a(an adala# un(uk m*m2*r(a#ankan dan m*m2*r(inggi 2*rilaku ada2(i- dan m*ngu3a# 2*rilaku in*-*k(im*n5adi ada2(i-6 P*n*n(uan (u5uan di3agi a(as (u5uan 5angka 2an5ang dan (u5uan 5angka 2*nd*k6 )u5uan 5angka 2an5ang yang akan dica2ai m*li2u(i > idu24 (um3u#4 r*2r"duksi dan k*k*uasaan6 )u5uan 5angka 2*nd*k m*li2u(i (*rca2ainya (ingka# laku yang di#ara2kan s*(*la# dilakukan mani2ulasi (*r#ada2 s(imulus -"cal4 k"n(*ksual dan r*sidual6 56 In(*r'*nsi In(*r'*nsi k*2*ra+a(an dilakukan d*ngan (u5uan 4 m*ngu3a# a(au m*mani2ulasi s(imulus -"kal4 k"n(*ks(ual dan r*sidual4 5uga di-"kuskan 2ada k"2ing indi'idu a(au 1"na ada2(asi4 s*#ingga s*luru# rangsang s*suai d*ngan k*mam2uan indi'idu un(uk 3*rada2(asi6 )indakan k*2*ra+a(an 3*rusa#a m*m3an(u s(imulus m*nu5u 2*rilaku ada2(i-6 al ini m*n*kankan k*m3ali 2*n(ingnya m*ngid*n(i-ikasi 2*ny*3a3 s*lama 2*ngka5ian (a#a2 II6 .6 E'aluasi E'aluasi m*ru2akan 2*nilaian *-*k(i-i(as (*r#ada2 in(*r'*nsi k*2*ra+a(an s*#u3ungan d*ngan (ingka# laku 2asi*n6 P*ra+a( #arus m*ngka5i (ingka# laku 2asi*n s*(*la# diim2l*m*n(asi6 In(*r'*nsi k*2*ra+a(an dinilai *-*k(i- 5ika (ingka# laku 2asi*n s*suai d*ngan (u5uan yang di(*(a2kan6

BAB III PENUTUP

2.1

KESIMPULAN /*rdasarkan analisa (*r#ada2 m"d*l ada2(asi R"y4 maka k*l"m2"k m*nganalisa 3a#+a m"d*l k*2*ra+a(an r"y l*3i# m*n*kankan m*kanism* 2ada k"2ing manusia un(uk s*cara #"lis(ik yang m*miliki 3*rada2(asi (*r#ada2 2*ru3a#an

lingkungan6 K"ns*2 ini 5uga m*n*kankan 2*n(ingnya indi'idu un(uk m*m2*r(a#ankan 2*rilaku s*cara ada2(i- dan mam2u m*ru3a# 2*rilaku yang malada2(i- agar da2a( m*ningka(kan k*s*#a(annya6 M"d*l k"ns*2(ual R"y 3*risi % *l*m*n yai(u manusia4 lingkungan4 k*s*#a(an4 dan k*2*ra+a(an6 Manusia di2andang s*3agai si(*m ada2(asi k*#idu2an yang 2*rilakunya da2a( diklasi-ikasikan m*n5adi r*s2"n yang ada2(i- a(au r*s2"n yang in*-*k(i-6 Lingkungan (*rdiri s(imulus in(*rnal dan *ks(*rnal6 K*s*#a(an adala# 2r"s*s m*n5adi (*rin(*grasi dan da2a( m*nca2ai (u5uan un(uk #idu24 2*r(um3u#an4 r*2r"duksi4 2*nguasaan6 )u5uan k*2*ra+a(an adala# m*ningka(kan r*s2"n ada2(asi yang 3*r#u3ungan d*ngan ada2(asi m"d*4 m*nggunakan in-"rmasi (*n(ang (ingka( ada2(asi manusia dan s(imulus -"kal4 k"n(*ks(ual4 dan r*sidual6 S*(*la# 2*nulis m*lakukan analisis S,O) 2ada k"ns*2(ual calis(a R"y4 2*nulis m*nyim2ulkan 3a#+a k"ns*2(ual ini da2a( digunakan di Ind"n*sia d*ngan m*m2*r(a#ankan k*un(ungan4 m*man-aa(kan k*s*m2a(an4 m*m2*r3aiki k*l*ma#an s*r(a m*n*kan ancaman yang ada6 #((2>::a3imu#lis63l"gs2"(6c"m:2007:05:m"d*l8ada2(asi8r"y6#(ml

2.2

SARAN

$alam 2*n*ra2an asu#an k*2*ra+a(an4 ada 3aiknya a2a3ila 2*nulis m*ncari (*"ri m"d*l k*2*ra+a(an m*nuru( 3*3*ra2a ("k"# k*2*ra+a(an4 s*lain m*nuru( ("k"# yang suda# di2*la5ari6 $ari k*gia(an (*rs*3u(4 di#ara2kan akan 3anyak in-"rmasi yang da2a( dis*ra2 "l*# 2*ra+a( dan da2a( m*m3an(u dalam 2*nga2likasian (*"ri m"d*l k*2*ra+a(an (*rs*3u(6

DAFTAR PUSTAKA

Sal3ia#6 200.6 )*"ri M"d*l 9alis(a R"y6 #((2>::+++62sik8-kusu6ac6id6 $iaks*s (anggal 1 $*s*m3*r 20096 Jam 106206 P"((*r C P*rry6 20056 0undam*n(al k*2*ra+a(an <'"lum* 1=6 Jakar(a> EF9 0ri*dman4 Marylin M6 20026 K*2*ra+a(an K*luarga <*disi !=6 Jakar(a> EF9 S*(ia+a(i4 dkk6 200?6 Asu#an K*2*ra+a(an K*luarga6)im Jakar(a

Mur+ani4 Ari(a6 200?6 P*ngan(ar K"ns*2 $asar k*2*ra+a(an6 Jakar(a6 )IM 200? Maya4 0i(ra6 200?6 )im P*nga5ar k*2*ra+a(an k"muni(as6 Jakar(a> )IM 200? Mu3araka(4 ,a#i( IE3al6 200?6 P*ngan(ar K*2*ra+a(an K"muni(as6 Jakar(a6 Sagung S*("