FSSL HKEM YORUMLU ZET N SUNU

BN ARAB VE FSSL HKEM HAKKINDA KISA BLG

Gerek ismi Eb Bekir Muhyiddin Muhammed bin lidir. Miladi 1165 ylnda bir
zamanlar slm topraklar olan spanyann Mrsiye ehrinde dodu. Ailesi spanyann
fethinden sonra (M. 711) Arabistandan gelerek yerlemitir.
spanyadaki Endls Emev Devletinin biliye ehri o dnemin dnya ilim merkezi idi.
bn Arab kk yata bu ehre gelerek fkh (inan ve davran kurallar bilimi) ve hadis
(Hz. Muhammedin szleri) ilimlerini tamamlad. Daha sonra yine bir baka ilim merkezi
olan Kurtuba ehrine gitti. Orada mehur sm Filozofu bn Rdden dersler ald.
bn Rd slm ilimlerdeki enginliini eski Yunan felsefesinde de kantlamtr. Eski
Yunann aklc filozofu Aristonun ve tp filozof Calinos (Galyen) ile ilgili erhler
(aklamalar) yazarak bu filozoflar slm ve Bat dnyasna tantmtr. bn Rd din
ilimleri ilk defa doa bilimleriyle buluturan ilk bilgelerdendir. bn Rd, bn Arabye yet
ve hadislerin d anlamndan i anlamna inme cesareti ve anlama yntemi
kazandrmtr.
bn Arab daha sonra bu etkiyi yle dile getirmitir. Hakikat bilgisine bilge kiiler akl
ve aratrma yntemiyle ykselirler. Resuller ve Nebler ise hakikat bilgisine vastasz
olarak tmel bir ekilde ulamlardr. nemli olan bilgiye nasl ulald deil insanlarn
akl kapasitelerine gre nasl anlatlddr.
eriat ilimlerinin ezbere retildii medreselerin aksine gerek slm Sfileri Platon,
Aristotales, Galyen, ve Plotinus gibi filozoflar yadrgamamlardr. Onlarn kendi
alarna bakan akl ve doa bilimlerinden yararlanmlardr.
bn Arab Endlsdeki bu bilim eitlilii iinde kendisini ok iyi yetitirmitir. lim ve irfan
mertebelerinde hayli ilerledikten sonra Msr zerinden Hicaza gitmitir. Mekkedeki
tefekkr gnlerinde Fthat- Mekkiyye (Mekke Almlar) adl eserini yazmtr. Be yz
altm blmlk dev bir eserdir. Kozmoloji (evreni yaratl ve dzen olarak inceleyen
bilim), astronomi (gk cisimlerini inceleyen bilim), astroloji (gk cisimlerinin canllar
zerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerini inceleyen bilim), slmi ilimler, sfilerin hayatlar,
kendi keif ve ilhamlarn bu eserde toplamtr. imdiye kadar tamam tercme
edilmemitir.
bn Arab Anadolu Seluklular dneminde Konyaya gelmitir. Konyada kald zaman
iinde ocuk yataki Sadrettin Konevyi etkilemitir. Fssl Hikemin ilk defa erh ve
izah Konev tarafndan yaplmtr.
Mevlna Celleddin Rmnin o sralarda on iki yanda olduu ve bn Arabyi
baklaryla derin derin szd rivayet edilmektedir.
bn Arab Konyadan sonra bir mddet Malatyada ikamet etmi ve oradan da ama
giderek yerlemitir. amdaki ilim adamlar ve halk onun geliinden itibaren iki cepheye
ayrlmtr. yetleri ve hadisleri o zamana kadar hi duyulmam tarzdaki yorumlar
nedeniyle bir cephe onu;
Hateml Evliy (Velyet boyutunun zirvesi/Bir velnin ulaabilecei son makam sahibi)
ve rif-i Billah (Allah hakk ile bilen/B srr ile Allah kendi znde fark eden) olarak ilan
etmitir, ve iki anlam da ieren eyh-i Ekber (en byk lim) nvnn vermitir.
bn Arabnin Allah ismi ile iret olunan sonsuz tek/ahad varl tanmlay slbunu
kavrayamayan, yetlerin ve hadislerin her insann zn erh eden i anlamlarn hi
dnemeyen zahiri ezberci ilim adamlar ve takipleri ona;
eyh-i Ekfer (en byk kfir, tanrnn varln ve tanrnn gnderdii ferman namelerini
uydurma szlerle rten) lakabn takmlardr.
nk o, yine ilk defa bilimsel yaz dili ile Allah ve Tanr kavramlar arasndaki fark ilim
adamlarna ve halka aan ahsiyettir. Allah ismi ile iaret olunan idrk edebilenler ona
en byk lim ve rif demilerdir. Fakat Allah ismi ile iaret olunan tede bir tanr gibi
alglayanlar ise bn Arabnin tanry reddini Allah reddi gibi anlamlar ve ona en byk
tanr tanmaz demilerdir.
bn Arab ve gnmzn bn Arablerine gnmzde de hl ayn deerlendirmeler ne
yazk ki yine ayn dinDAR zihniyetlerce devam etmektedir. nk o yaad adan
itibaren slam dnce dnyasn (fkh ekolleri/mezhepler deil) tam ortadan ikiye
blebilen ndir beyinlerden birisidir.
amda veft etmitir. Vdesiyle ya da katledilerek mi ld kesin belli deildir. Kabiri
Yavuz Sultan Selim Han tarafndan amn fethi srasnda tesbit edilerek trbe haline
getirilmitir. kinci Abdul Hamid Han zamannda restore edilmitir. Trbenin giriinde
mealen u dizeler yazldr:
Anlr her asr, yetitirdii deh ad ile Bundan sonra anlacak her asr benim adm
ile
bn Arab Endlsde ve orta dou lkelerinde elliden fazla ilim adam ve byk vellerle
ciddi ilim al veriinde bulunmutur. Tarikat silsilesi Abdul Kadir Geylnye varan
Tilmisanl eyh Ebu Medyen Salihe intisapldr. eyhi ona Sultnl rifn (riflerin
Sultn) iltifatnda bulunmutur.
Abdul Kdir Geyln; Benden sonra marib diyrndan byk bir dnce doacak,
benim hrkam ona teslim ediniz diye vasiyette bulunmutur. Bu vasiyet gerei hrka
kendisine ulam ve onu Konyada iken mnev olu Sadrettin Konevye hediye
etmitir.
bn Arab sde bir hayat yaamay tercih etmitir. Konyada iken kendisine Seluklu
Sultan tarafndan verilen bir kk, kapsna gelen bir dilenciye hediye ederek kp
gitmitir.
Yetmi alt yllk mrnn son dakikasna kadar kitap yazmtr. Eserlerinin says be
yzden fazladr.
Fsusl Hikemi veftndan on bir yl nce olgunluk anda yazmtr. Kendi ifdesiyle,
Reslullah a.s. ryasnda grm ve bz hakikatleri halka akla iretini alarak
yazmaya balamtr.
Eser yirmi yedi blmden olumaktadr. Her bir blmde bir Resule verilen en belirgin
hikmeti yorumlamaktadr. Hikmetler farkldr. Fakat tm hikmetleri varln sadece Allaha
ait olduu bilinciyle aklamaktadr.
Burada ksaca belirtelim. bn Arab eserlerinde ve hayatnda vahdet-i vcut tbirini
yni Tanrnn ve varln birbirinde eriyerek iki zl tek bileik olduu anlamnda asla
kullanmamtr. Kulland dili ve ilim arln kaldramayan yetersiz limler
okuduklarndan anladklarn bn Arabye mletmilerdir.
Yzeysel beyinlerin vahdet-i vcuddan anlad udur: Tanr (Allah ismi kullanlamaz)
kendisini paralayarak evrene yni maddeye ve enerjiye dntrmtr. Madde ve
enerjiden de bitki, hayvan, insan, cin, melek boyutlar olumutur. Her bir para tanrdr.
Tm paralar birleince tek tanr olumaktadr.
Bu dnceye Avrupada Panteizm denir. Hind kkenli inanlardan alnmadr.
bn Arabnin dnce evrenini oluturan inan ise Kurana ve snnete uygun olan
tevhid dncesidir.
Tevhid, ksaca; kesrette vahdeti, vahdette kesreti ap ak alglamaktr. Vahdet ve kesret
srr ayetlerde ve hadislerde en alt tabaka anlay bilinci dikkate alnarak mecz
kavramlarla anlatlmtr. Fakat en yksek bilin kavramlar da bu mecazlarn iine
gizlenmitir. Mesel; Allah en evvel benim nrumu yaratt, her eyi de benim nurumdan
yaratt anlamn tayan hadisi tevhid bilinciyle deerlendirelim.
Allah, nur ve nurdan oluturulan okluk gibi kavramlar grnmektedir. Hlbuki bu
mecazn iinde yatan tevhid gerei udur.
Allah var olan tek hakikattir.
En evvel yaratlan nur, zamansal olarak evvel anlamn tamaz, en yce-en st sfat
anlamna iarettir. Bu da kudret sfatdr, Kdir ismi ile belirginletirilir.
Nur ise Allahn yoktan var edip de nur ve kendisi olarak iki varlk konumuna
brnmesi anlamn tamaz. Nur; Allahn ilmidir.
Allahn yaratmas; ilminde (nurunda) kudret sfat ile sonsuz mnlar seyretmesidir.
Muhammed nur; Allah ilminin sonsuzluunu ifde eder. yle bir sonsuzluk ki sonu
olmayan sonsuz mnlar
te her ey Allahdan gayr varlk kazanmam olan bu mnlardr.
Grld gibi tek bir gerek (vahdet), sonsuz mnlar (kesret) olarak
anlatlabilmektedir. Mnlarn okluu varln okluu anlamn ya da varln para
para maddelerden olutuu anlamn iermiyor.
bn Arabnin tm eserlerinde savunduu ksaca anlatmaya altmz bu grtr ve
k noktas tam anlamyla Muhammed tevhid ilim ve irfndr.
Bz ilim erbb mesel mam Rabbn gibi ztlar eyh-i Ekberin eserlerini okuyanlarn
vahdet ve kesret srrn tevhid edemediklerini ve panteizm felsefesine kaydklarn
grmtr. Yanl anlalmay engellemek iin bn Arabnin dncelerini reddetmi ve
kendisi Her ey Allahn isimlerinin glgeleridir tezini sfizme yerletirmeye almtr.
Aslnda bn Arabnin; Her ey Allahn ilminde varlk kazanmadan yokluk mahiyetinde
mn olarak mevcuttur dncesi ile mam Rabbannin tezi arasnda sonu olarak hibir
fark yoktur. Sadece anlatm teknii farkldr.
Nasl ki bn Arabyi okuyanlarn tamamna yakn yeterli dini, tasavvufi bilgiye sahip
olmad iin panteizme benzeyen vahdet-i vcud dncesine kayyorsa mam
Rabbanyi okuyanlarn tamamna yakn da yine ayn nedenle Allah tedeki bir tanr
gibi dnmek (irk-i haf/fark edilemeyen ikilik zann) dncesinden kamyorlar.
Bu konular o dnemlerde anlalmas zor eylerdi. Anlayanlar ya yanl anlyor ya da
hemen kfirce dnceler hkmn veriyordu. Gnmzn dnyasnda ise sfizmin
tevhid dncesi neredeyse (ilgilenenler iin) ilkokul seviyesinde dahi kavranlabilecek
geni dnce kaynaklar arz etmektedir.
* * *
Panteizme benzeyen vahdet-i vcuda ve Allah tanr gibi anlamak irk-i hafsine kayma
tehlikesi yaamadan yetler ve hadislerin eyh-i Ekber Muhyiddn Arabnin ve
dier byk sflerin tevhid dncelerinin ve eserlerindeki hemen hemen her
kavramlarn gnmzn anlay mantna ve konuma diline dntrlm
aklamalarn ada bilimlerden de yararlanarak hazrlanm sunumlarn
www.ahmedhulusi.org ve www.ahmedbaki.com ve www.okyanusum.com sitelerinden
okuyabilirsiniz Gemite tamamen mecaz olarak yazlm evrensel srlar anlamak iin
mutlaka zel eitim almak ya da kendini zel ynlendirmeyle anlar hale getirmek
gerekiyor. Benim vaktim ve imknm yok diyenler iin bu siteler ilim ve kltr dnyamza
sunulmu bir anstr.
***
Bu almada Fsusl Hikemin paragraflarndan anladmz tevhid mesajlarn yazya
aktarmay deneyeceiz. almamz cmle tekrar ve cmle zetleme eklinde deildir.
Mmkn olduu kadar Arapa ve Osmanl Trkesi ile verilen tasavvuf kavramlarn
kullanmamaya alacaz. Gerekli yerlerde de ksa parantez ilerinde orijinal kavram
ve ya gnmzn anlamn cmle yapsnn devam gibi vereceiz.
Kitabn her paragrafnda hemen hemen bamsz bir kavram anlatlmaktadr. Kitabn
orjinalinde de paragraflar arasnda anlam btnl olmad iin bu almay yava ve
dnerek okursak daha iyi anlalaca kanaatindeyiz.
Bavuru kaynamz MEB yaynlarnnn 1992 basml Fss l-Hikem isimli kitabdr.

DEM KELMESNDEK LH HKMET
Allah ki Kendisini dnebilecek ve kavrayabilecek varlk yoktur. Allah ki Saysz ve
sonsuz gzel isimlere (esml hsnya) sahiptir. Sonsuz isimlerinin mnlarn ve isim
bileiklerinin grnlerini yan- sbite leminde (ilh bilgi boyutunda) seyr etmek
(alglamak) diledi Ya da baka bir anlatmla Allah kendisini dnebilecek ve
kavrayabilecek baka varlktan mnezzeh olunca ztndaki (kendi hakikatindeki) sonsuz
tecellileri yine kendi ztnda grmeyi diledi. Kendi srrn kendine aklamay murd etti
(istedi) diyebilirsin.. * * *
Bir eyin kendi ztnda (kendi ilminde) seyredilmesi ayna gibi baka bir boyutta
seyredilmesine benzemez.
yle ki;
Aynaya bakan aynada kendisinin ruhsuz, cansz, derinliksiz tek boyutlu sretini grr.
Ayna yetersiz, bulank, krk paralar halinde ise grlen sretler de yetersiz, bulank ve
paralar halinde olacaktr.
te bu nedenden dolay, ilh seyirde Hak kendisini hariteki ayna gibi bir yzeyde
seyretmez. lem (evren) dediimiz ey Hakn kendi hakikatinin dndaki aynas
deildir. Hakn lem aynasna tecellisi, sonsuz mnlarn yine kendi hakikatinde lem
olarak seyretmesidir. * * *
lem (her canl boyutunun alglad kendi evreni) dediimiz ey sonsuz ilh isimlerin ve
mnlarnn zahiridir (dsal anlamlardr).
Kendi hakikatini alglayacak bamsz bir varla sahip olmayan lem bu nedenle aynen
ruhsuz bir ceset gibidir. lemin kendi hakikati olan esm boyutunu (salt ilim, saf bilgi
boyutunu) alglayabilmesi iin deta bir ruha (bilince) ihtiyac vard.
Bu ruh da (bilin de) ona nce Feyz-i Akdesden (Hakn en yce makam olan zt/z
boyutundan) bir alt mertebe olan feyz-i mukaddese (Hakn zt makamndan sonraki
sfat/zellikler mertebesine) inecek oradan da leme tecelli edecekti.
Bu ruh (bu bilin) insan tecelliyatnda lemde dem/Havv ismi ile grnd.
lemin sonsuz dsal grnts (anlamlar), sonlu insan bedeni olarak tecelli etti.
Bundan dolay insana sonsuz ilim boyutunun (evrenlerin/lemlerin) kltlm, zeti
anlamnda lem-i asgar denildi.
nsann sonlu gibi grnen dsal tecelliyat sonsuz boyuta evirildii zaman lemler
olarak alr. Sonsuz lemleri sonlu bir dsal grnme indirgersen dem/Havv olarak
tecelli eder ve etmitir.
Yine
nsann cz (snrl) gibi alglanan ruhunun (bilincinin) hakikatini fark edenler onu kll
ruh (snrsz, sonsuz, evrensel, tmel) olarak yaarlar. Resuller, Nebler ve Veller bu
yaam idrakindedirler.
nsann tm bu hakikatleri idrak ederek bilin boyutunda yaamasna meczen ruh
frlmesi denilmitir.
demler ve Havvlar (her an yeryznde yaayan bireyler, insanlar) bu yaratl srlarna
vkf olduka lemlerin ruhu nvnn almaya balarlar. * * *
Melekler byltlerek lem haline dntrlm insan (insan- kebir) olarak anlatlan
evrenin baz kuvvetleri hkmndedir. Her kuvvet bir melektir ve kendisini sadece kendisi
olarak alglar, kendisinden daha alt boyutu ve daha st boyutu fark edemez. Her boyutta
kendi hakikatini bulduu ve bildii iin de her varln bilincini alglarlar. Her kuvvet (her
melek) bir ncekinin st bilinci, bir sonrakinin alt bilinci olduu iin sonuta yine tek bir
tmel bilintir En st boyutta tmel akl ve tmel bilin Cebril olarak tecell eder.
Cebriliyet boyutunu ancak Neb ve Resul olarak halkedilmi insan- kmil
alglayabilir. Bu boyutun hakikati bizlere tamamen kapaldr. Ancak meczi benzetimlerle
anlamaya alrz. * * *
Sonsuz esm boyutunun z ve zeti olan varla insan ve halife denildi. Hakn
huzurunda insan bir gzn gz bebei gibidir. nk Hak kendi mnlarnn tecelliyat
olan lemlerini kulunda gren gz olarak seyretmektedir Kuluna kendinden gayr varlk
vermeden. * * *
nsann dsallna meczen mahlk yani sonradan yaratlm (hdis) denilir. nsann
iselliine, hakikatine mecazen Hak denilir ki Hak kadmdir (balangszdr).
Bylece insan, sonlu ve sonsuz denizi birletiren (cem eden) yegne varlk oldu.
nsan, aslnda tek/ahad olan mny sonsuz anlamlara dntren ve her bir anlam ok
deiik kavramlarla anlatan bir ayra gibidir. * * * Hakn varl paha biilemeyen
sonsuz bir hazine gibidir. nsan- Kmil de o hazinenin koruyucusu olan mhr gibidir.
Hazineyi amak iin nsan- Kmilin ilmini amak gerekir. Hazinenin deerini ancak
nsan- Kmil dile getirebilir.
lemler hazinedir, insan da lemlerin giri kapsndaki koruma mhr gibidir. lemler
diresine insann mhr hkmndeki beyninden (eski tabirle kalbinden) ulalabilir.
nsan bilinci Hakn glgesi olarak ebed var olduka sonsuz hazine de sonsuz olarak
deerlenecektir.
nsan bilinci (mhr) yok olursa hazine (sonsuz ilh ilim/data) de boalm olur. Deerini
aa karacak olan ayra olmaynca hazine de deersiz, bo bir ey hkmne girer.
hiret yaamnn sonsuzluk srr budur. Hazinenin sonsuz deeri iin sonsuz boyutta
insann sonsuz tecellisi gerekmektedir. * * *
Tm isimler deme/Havvya bunun iin retildi, yani varlnda cem edildi (topland).
nsana gre cz (para/snrl) varlk olan melekler varlklarndaki esm eksikliklerinden
dolay insann halife olarak atanmasndaki hikmeti tam olarak kavrayamadlar. Bu
kavrayamamak gerei itiraz ettiler mecaz ile anlatlmtr.
Eer meleklerin yaratl terkiplerinde tamlk olsayd byle bir itiraz aa kmazd.
nsan hakkndaki yetersiz deerlendirme konumu olumazd. Ya da kendi eksikliklerini
fark edecek bilinte olsalard insann hakikatini anlarlard ve bu szlerden kendilerini
korurlard.
Eksiklikleri davalarn daha da ileri gtrmelerine ve tesbihde (Hakn varln her
ynden kavrama yeteneinde) ve takdiste (Hakn varlnn tek varlk olduunu kavrama
yeteneinde) kendilerinin daha stn olduu yanlgsna srklenmelerine neden oldu.
Hlbuki Hakn tesbihi ve takdisi iin insann varl meleklere gre daha tam idi. Hak
insana bu tamln meleklerle konuma motifiyle aklad ki insan kendi deerini fark
edip gereini yaasn istedi.
Ayrca insan henz bilmedii bir konuda kendisini yeterli grp de ben her eyi
bilirim davasna kalkmasn istedi. * * *
Akl, ruh, hayat, ilim ve benzeri kavramlara umur-u klliye ( tmel soyut kavramlar)
denilir. Fakat soyut olarak bir varla sahip deildirler. Ancak her hangi bir varlkta zellik
(sfat) olarak anlalabilirler. rnein, evreni ve kendisini karlatrarak yaamn
deerini ve kaynan aratran beyinin bu faaliyetine akl diyoruz Sonlunun ardnda
gizli sonsuz varlna ruh diyoruz Geliimine, deiimine hayat diyoruz Ulat
deerlere, yarglara ilim diyoruz.
Umur-u klliye (tmel soyut kavramlar) aa kt birimden ayr bir varla sahip
deildir, o birimlerle ayn da deildir. Mesela ruh insandan ayr bir ey de deildir,
insann ayns da deildir. Yine ilim, hayat akl ve dier soyut kavramlar insan deildir
insann haricinde de deildir. * * *
Allah hakknda mutlak ilim ve mutlak hayat sahibidir hkm sabittir. Allah; haydr
(hayatn ve yaamn mutlak hkimidir ve kendi sfatdr) Allah; almdir (bilendir,
bilgindir).
Meleklerde ve insanlarda da ilim ve hayat vardr. Varln kesreti (ok gibi alglanmas)
ilmin ve hayatn da kesretini (okluunu, paralanmln) gerektirmez. Allah, melek ve
insan ayr varlkm gibi kabul etmek umur-u klliyeyi de ok olarak dnmeyi
gerektirmez. lim ve hayat blnmez, paralanmaz ahad olan hakikatlerdendir Dier
sfatlar da bu iki misale gre dnebiliriz.
Allah ile melek-insan arasndaki ilim-hayat fark udur. Allahn hayat ve ilim sfat
kadmdir (balangc yoktur). Melek ve insann ise balangc Allaha gre (hdistir)
sonradandr ki bundan dolay hayatn ve ilmin birimlerdeki tecellisine sonradanlk ismi
verilir. Fakat sadece ismi sonradanlktr, hakikati tek ve blnmez olduu iin yine
ezeldir (kadmdir). * * *
Allah ezel ve ebed varlktr. Balangc ve sonu yoktur.
Allah hakkndaki bu hkm verebilmek, ezeliliin ve ebediliin ztt olan balangl ve
bitili olan baka varlklara baldr. Allahdan baka varlk olmad ve olamayaca da
deimez gerektir. Bu durumda akl ve zihin tkanyor ve zm yle buluyor.
Allah zatnda hibir eye muhta deildir, (lemlerden gandir). Zatnn varl geici
varlklara bal deildir. Geici varlklar ise Onun zatna muhtatr. Varln o zttan alr.
Mesel zt; insan deildir. nsan ztn ilminden var olmu sonradandr. nsan olsa da
olmasa da zt yine zttr deimez. Ztn ilminde insan ve dier mnlar olsa da olur
olmasa da olur. Fakat zt olmazsa insan ve dier mnlar olmaz. Bylece ztn ilminden
var olan mnlara balangl ve bitili denildi. Allahn ezeli ve ebedi olduu bu ekilde
anlald. * * *
Bizim snrl olarak algladmz sanal (vehm) varlmz Hakn ilminde mevcd
olmasndan dolay Hak kendi varlna vcib el-vcd (zorunlu varlk) dedi. Bizim
sanallmza da mmkn el-vcd (zorunlu olmayan varlk) dedi.
yetlerini (kendi varlnn hakikatlerini) kendi ilmindeki sanal varlklarna gsterdi. Bu
sebeple biz Onun varlna kendi varlmz kant olarak bulduk. Onun en byk varlk
delili her kulun kendi
nefsidir (kendi hakikatidir). Baka hibir delil aramaya gerek yoktur. nk kendi
varlna kendi varl olan bizlerden baka delil olabilecek baka bir varlk boyutu daha
mevcut deildir.
Bunun bu halde olduunun bilgisi bizlere Resul ve Neb dillerinden kelimeler olarak
ulat.
Hak kendisini kulu ile vasfetti (tanmlad). Bu srdan dolaydr ki kul Hakda kendini
seyreder, Hak da kulunda kendini seyreder.
Fakat bu seyir baz birimlerde fark edilemez. Eer her birim bu seyir srrn fark etmi
olsayd u anda varlkta okluk algs olmazd okluk zann ve vehmi de olmasayd u
anda kulluk bilincinden doan yaam da olmazd. * * *
Hak kendisine evvel ve ahir dedi. Fakat bize gre evvel ve ahir deildir. nk biz
dediimiz varlk Ondan domu ve Ondan kopmu bir para deildir. Eer Hak bize
gre evvel ve ahir olsayd bu onun iin bir eksiklik olurdu. Hlbuki O tm eksikliklerden
mnezzehtir.
Onun evvellii bir an sonraki hirliine gredir. Onun evvellii bir an sonraki daha da
mkemmelliine gre bir evvelliktir. Her an evvel, her an ahirdir. O her an
mkemmellemektedir.
Gnde en az yetmi kez tvbe etmenin srr budur yetmi says semboliktir * * *
Sonra Hak kendisini zhir ve Btn olarak tanmlad.
lemin varl bizim varlmzla zhirdir lemin yokluu bizim yokluumuzla btndr.
Bizim yokluumuza gayb lemi Bizim varlmza da ehadet alemi denilir.
Bizim yokluk halimiz Onun gazabdr, o gazab da bizim havfmzdr (korkumuzdur)
Bizim varlk halimiz Onun rzsdr, o rz da bizim recmzdr (midimizdir).
Bizler Onun gazabndan rzsna, korkusundan mdine snrz ve doal olarak
varlk her an rzda ve her an mddedir * * *
Allah ahad olan ilmini lemlerin teferruat olarak tecelli ettirince Ceml ve Cell
sfatlarn iki el ile tabir etti. Varl ve varln z olan insan iki eli ile yarattn
sylemekle her an Ceml ve Cell kudretinin yrrlkte olduunu bildirdi.
Allah bu cemal ve celal perdelerinin ardnda kendi zatn gizledi. Bu perdeler
nefsimizdeki ve ufkumuzdaki gzellikler ve iddetlerdir.
lem dediimiz cemal ve celal perdesi kendi varln bilmez Hakn varln da bilmez.
Bundan dolay iinde insan olmayan lem Hak ebediyen kavrayamaz. Hak kendi
varln kavramas iin demi/Havvy cemal ve celal perdelerinin ardn bilinciyle
idrak edebilecek nitelikte yaratt. Ve iki elimle yarattm mecaz ile vahyetti.
te bunun iin Allah blse sordu: ki elimle yarattm (cemal ve celal sfatmla halk
ettiim) mahlka secde etmekten seni men eden ey nedir?
bls ise lemden bir kuvvettir (czdr, paradr) ve insan gibi tmel deildir. blisin
secde etmemesi kendi eksikliini tam olan insanda grmesinden dolaydr. Halifelik de
bundan dolay tmel varlk olan insanda aksetmitir.
blisin ve meleklerin halife olamamas Hak her ynyle ve sonsuzluuyla
kavrayamamalar nedeniyledir. Ve eksikliklerini bilememeleri ve kendilerini tam olan
insandan stn zannetmeleri nedeniyledir.
Her insan halife donanm ile yaratlmtr fakat donanmn fark edip hilafetini aa
karmas gerekmektedir. Hilafetini aa karan insana da nsan- Kmil denilir.
Bylece nsan- Kmil bilincine erimi olann d sreti lemin d sretinden ayrlr
(zgrleir) ve znde de Hak iitme ve grme hakikati olarak kefeder.
nsan da kendini her an alan, her an artan ilim tecellisi olarak alglamak zorundadr.
Benim ilmim tamam oldu diye yanlgya den hilafetten de dm olur. * * *
nsann (demlerin/Havvlarn) bedenlerinin yaratlndaki hikmet sonsuz Allah
isimlerinin zahiri mnlarn seyr iindir. Bilinlerinin yaratlmasndaki hikmet de yine
Allah isimlerinin btn mnlarn seyr iindir.
dem/Havv bir ynyle Hakn kendinden kendine tecellisi bir ynyle de Hakn
kendinden halka (yaratlmla) tecellisidir. * * *
imdi de unu bilmemiz gerekir.
nsan tr tek bir zden tretilmitir. Allah buyurmutur ki:
1-) Ya eyyhen Nasutteku Rabbekmlleziy halekakm min nefsin vahdetin ve haleka
minha zevceha ve besse minhma ricalen kesiyran ve nisaen, vettekullahelleziy
tesaelune Bihi vel erham* innAllahe kne aleykm Rakyba;
Ey insanlar! Sizi nefs-i vahideden (bir tek nefsten; tek bir zden; kozmik bilinten)
halk eden ve ondan da kendi eini halk eden ve o ikisinden bir ok rical (erkekler)
ve nisa (kadnlar) retip (bylece) yayan Rabbinizden ittika edin Ve (ancak)
Onunla (B srr?) birbirinizden istemekte olduunuz Allahdan ve RAHMlerden
(yaknlardan) de ittika edin (haklarn dikkate aln; o tarafla alakanz sk tutun)
Muhakkak ki Allah zerinizde Rakyb (kontrolnde tutan)dir. (Nis Suresi 1. yet, B
Meal)
Allahn bu emri zahiri varlmzn hakikatinin ne olduuna iaret tamaktadr. Btni
hakikatimizin de yine ayn olduuna da iaret ederek bizi ittikaya (korunmaya) davet
etmektedir. Korunmann buradaki zel anlam udur. Hakn hem zahiren hem de
batnen tm isimlerine tam mazhar olduumuzu unutmamamzdr. Kendimizin hakikatini
unutmaya kar korunmal olmamzdr.
(((ibn Arab bu blmde aka bahsetmemi olsa da dem hakkndaki gr ksaca
yledir: Allah saysz dem (z, nefs, canl) yaratmtr. Bu demlerden ilk defa olarak
Allahn varln ve ahadiyetini fark eden insan, Resul ve Neb olan Hz. demdir.
Dierleri Allah fark edemeyen, ahadiyeti anlayamayan insan olarak devam etmilerdir.
Kendisinde ahadiyet ilmi aa kann soyu bilgi ynyle Hz. deme nisbet edilir.
Resulullah a.s.n kendi nesebini de Hz. deme dayandrmas bu srra baldr
Konuya aklk getirmek iin ksa bir alnt yapyoruz. Daha detayl bilgi iin de alnt
kaynan linkte veriyoruz { Adem nefsinin hakikatn bilecek ve gereini
yaayacak bir kapasite ile yaratld iin halife oldu yeryznde!.. Burada,
Adem ismiyle, nsan kastediyorum.
Esasen, bizim bildiimiz Adem`in, yeryznde meydana gelen ilk Adem olmad
yolunda baz gemi beyanlar var. Yani, bizim neslimizin ilk insan olan Adem, esas
insanln balangc olan Adem deil!.. Kur`n- Kerm in bahsettii Adem,
insanln balangc olan Adem Belki de yz milyonlarla ifade edilebilecek bir
sre nce yaam olan Zt!.. Oysa, o Adem`den bu yana deiik sayda Ademlerin
yaam olduu belirtiliyor Mesel; Muhyiddin-i Arabi, Ftht- Mekkiye isimli
kitabnda; K`be de tavaf srasnda bir zta rastladn, (tabii bu Zt, bildiimiz
maddi sretli bir Zt deil, mnev bir sret olarak veya Ruh olarak diyelim), kendisine
kim olduunu sorduunu; o ztn da cevaben: -Ben senin baban Adem`den krk
bin sene evvel yaam Adem`im dediini yazyor Bunun gibi, Hazreti Raslullah
Aleyhisselmn torunlarndan, btn ve zhir ilimleri konusunda son derece vukuf sahibi
ok deerli bir Zt olan mam Cafer-i Sdk da yle diyor: Sen sanyorsun ki, Allah
sizden baka beer yaratmamtr. Hayr!. Vallahi, Allah, bin kere bin Adem
yaratmt ki, siz, o Ademlerin sonuncususunuz! yle veya byle, neticede ilk
Adem, Halife olarak meydana gelmitir; O`nun genetiinden gelen btn insanlar
da ayn ekilde, Allah sreti zere, yani Esm-i ilhnin deiik formller eklindeki
bileimler olarak meydana getirmitir.. imdi bizler iin btn mesele, bu Hilfet hlini,
bilinli olarak hissedip yaayabilmektir Bunu, nasl bileceiz ve yaayacaz? Bir
insann, Halife olmasn idrk etmesi iin nce, geni kapsaml bir bilgiye, ilme ihtiyac
vardr! Gnmzde bu, ksmen kolaylamtr nk, eskiden mecaz yollu anlatlan
pek ok ey, bugn bilimsel olarak aklanp izah edilebilmektedir} [Ahmed Hulusiden
alntdr] http://www.ahmedbaki.com/turkce/kitaplar/bilinc/bilinc03.htm ))) * * *
Allah deme/Havvya kendi nefsinde hem lemin hakikatini gsterdi hem de
evltlarnn ulaaca bilgi mertebelerini gsterdi. dem ve Havvaya alan bu hakikat
benim de nefsimde ilham olarak aa knca bu kitapta belli bir snr iinde yazdm,
fakat her eyi olduu gibi yazmaya ne sayfalar ne de mrler yeter. Allah Reslnn
ilminden anladm kadaryla dem kelimesinde gizlenen ilh hikmetler bunlardr.

T KELMESNDEK NEFS HKMETNN Z
Nefs Arapada flemek anlamnda bir kelimedir. Kullanld konulara gre deiik
anlamlar kazanmtr. En ok; z, benlik, kiilik, kendisi, kendi hakikati anlamlarnda
karmza kmaktadr..
t, sriloullarnn konutuu dil olan branice de Allahn ba, ihsan anlamndadr.
Araplar s olarak telaffuz etmilerdir. Hbilin kardei tarafndan ldrlerek ehit
edilmesi Hz. demi ok zm ve Allahdan tevhid hakikatine sahip olabilecek bir evlt
istemiti. Allah da demin bu dusna ti ihsn ederek icbet etmiti.
Bu blmde arlkl olarak Kulun Allahdan dili ile, hli ile ve potansiyel varl (istidt)
ile istekte (duda) bulunmas ve Allahn da kuluna hangi llere gre balarda ve
ihsanlarda bulunduu ele alnmaktadr.
Dier arlkl konu ise Risalet, Nbvvet ve Velyettir. ***
Hz. dem Allahn snrsz esms ile var olmu bir varlktr. Hbil de snrsz esm
mnlarn fark edip yaayan bir insan- kmildir. Hz. demin dier olu Kbil ise
varlnda mevcut olan snrsz esmnn tam hakkn veremeyen ve bu nedenle kmil
saylmayan bir varlktr. Meleklerin ve blisin dt ayn hataya derek kendini
Hbilden stn zanneder. Hbilin tm esmlar hakk ile yaayan bir halife olduunu
anlad anda da onu ldrr.
Hz. dem ve Havv kendilerinden sonra gelecek olan insanlara Allah ahadiyet ilmiyle
anlatabilecek olan Hbilin lmne bu nedenle ok zlrler. Kbilde ise ahadiyet ilmini
Risalet ve Nbvvet kemlatyla insanlara anlatabilme potansiyeli yoktur. tin doumu
ile dem ve Havvnn bu zntleri son bulmutur nk tin simsnda potansiyel
ahadiyet mertebesini okumulardr.
tin deme/Havvya ihsnn sembolize ederek yle anlatabiliriz.
Allahn ahad olan zt mertebesi snrsz esm ile demin/Havvnn ztnda
(zlerinde/hakikatlerinde/ruhlarnda) tecell etmitir. Gste skp basn yapan nefes
nasl ki tmyle dar flenirse dem/Havv da Hakn snrsz ztnda skan snrsz
esmnn ilhi nefesle (ilh tecell ile) da (efal boyutuna/madd grnmler ve
oluumlar boyutuna) flenmi misalli (zhir olmu) grnmleridir.
t de demin/Havvnn ztndan darya flenen (anne-baba vastasyla doum
eklinde tecell eden) nefesi (z) gibidir.
Allahn demin/Havvnn isteklerine (dualarna) verdii ba ve ihsn ilk etapta tin
bedensel varldr. Asl olan ise o beden olgunlatktan sonra o bedenden aa kacak
olan halife bilincidir. ***
Allahn balar ve ihsanlar iki ksmdr. Birisi ztnn (hakikatinin), dieri esmsnn
(isimlerinin) balar ve ihsanlardr. Allahn zt (isimsiz, sfatsz, fiilsiz hakikati) ve
esms (isimleri / mnlar/sonsuz ilmi) insan, melek, cin gibi varlklar olmasa da
mevcuttur. Zatndan ve isimlerinden tecelli eden balar ve ihsanlar Resuller ve Veller
dili ile anlatlmam olsa da fark ettirilmemi olsa da yine mevcut olacakt. Fakat gizli
hazine (kenz-i mahf) hkmnde kalacakt.
Allahn ztnda; snrsz isimleri (mnlar), sfatlar (zellikleri) ve fiilleri (tecelliyat, zhir
oluu) yok (mstehlek) hkmnde mevcuttur.
Esm lemi sfatlar ve fiilleri de kapsayan snrsz ilim/data boyutudur ve Hakn
ztnn badr.
simler, sfatlar ve fiiller ztn iinde yok hkmnde (sanal/vehm) olarak mevcutken ztn
haricinde de varlk isterler.
Ztn iinde olmak ve dnda olmak kavramlar bir gerei fark ettirmek iin zorunlu
olarak kullanlmaktadr. Zt iin i ve d olmaynca Hak kendi ztnda isimlerine,
sfatlarna ve fiillerine sanki ztnn hricinde imi gibi grnler verir.
Bu geree yni Hakn zt (hilik, zelliksizlik, tanmszlk) boyutundan esm-sfat
(heplik, zellik, tanmlanlabilirlik) boyutuna inerek sonsuz anlamlar oluturmasna
feyz-i akdes (kutsal grnm/yansma) denilir. Feyz-i Akdes dem bahsinde Hakn
zt boyutu olarak tanmlanmt. Bu blmde Hakn ztndan doan isimlerin (esm
boyutunun) ve sfatlarn glgelerini de (varlklarn vehm-sanal zlerini de) yine feyz-i
akdes kavramyla tanmlayabiliyoruz. nk bu boyut henz zt kapsamndadr ve
ehdet (madde ve enerji) lemine inmemitir. nmeyecek fakat indii varsaylacaktr.
Feyz-i akdes (kutsal grnm) henz tam kesafet kazanmam (maddlememi)
Allahn ztndan tecell eden isimlerinin ve sfatlarnn glgeleridir vehimleridir,
hayalleridir, sanallardr. Boyutsuz olan varlk imajlar (programlar) bir boyut daha aa
inince (en-boy-derinlik kazannca) kesfet kazanmaya (maddelemeye) balar. Ve
ehdet lemi dediimiz be duyumuzla ancak drt boyutunu (en, boy, derinlik ve
zaman) algladmz evrenimiz oluur Artk algladmz her ey esm leminin
(snrsz mnlarn) beynimizde oluturduu drt boyutlu grnmleridir.
Ztdan esm lemi, esm leminden ehadet lemi, ehdet leminde de drt boyut
algl varlklar aa kar. Bu hiyerariye Hakn (ztn) halka (biz
grnmlere/esmya/sfata/fiillere) tenezzl (inii-tecelliyat) denilir.
Bizlere ulaan tm balar ve ihsanlar ztn esm boyutundandr. Zt boyutundan hibir
varla direk ba ve ihsan bu nedenle gereklemez. lh tenezzl (ini) hiyerarisi
(detullah/sistem) asla bozulmaz ve deimez.
Ancak Hz.dem, Hz. Havv, Hz.it, Hz.Ms, Hz. Meryem, Hz. s, Hz.
Muhammed gibi (ismini burada sayamadmz dier tm) insan- kmiller ve byk
velyet ehli ztlar zt boyutundan direk ilim (vahiy-ilham) ve kudret (mucize-keramet)
tecellisine mazhar olurlar.
Burada sadece bir rnekle bu konuya aklk getireceiz.
Hz. Meryem Hakn yoktan var etme kudretini kendi nefsinde (znde) mucize olarak
aa karabilmitir. sy annesiz ve babasz yaratlan dem/Havv misli babasz
olarak hakikatindeki zt boyutundan zahirindeki esm boyutunun madde evrenine
tecell ettirmitir.
Kuran ztdan direk ilim (vahiy ve ya ilham) almakta kadn ve erkek ayrm yapmadan
rnekler verir ki kadn ve erkek doasnn ruhsal yeteneklerde eit yaratld
anlalsn *** Esm boyutu ztdan tecell etmesi nedeniyle tm ba ve ihsanlarn ilk
kayna yine de zt boyutudur. Fakat her an bu bilinte olmak kmiller dndaki birimler
iin mmkn deildir. *** ehdet leminde yni evrenimizde oluan her ey avama
(halka) gre esmnn (snrsz mnlarn) tecellileridir. Hakn halk (yaratlmlk)
leminde yine Hak olarak tecell etmesine ksaca feyz-i mukaddes diyebiliriz. Hakn
zten Hak olarak tecelli etmekten baka da bir tercihi ve hkm ve rzs yoktur Btl
(Hakn olmama hali) ebedyen mmtenidir (olmas imknszdr) Ancak Hak ve btl
greceli olarak tanmlanabilir. *** Allahn ihsanlar ve balar iki zellie sahiptir. Birisi
ceml elinden (kudretinden) dieri de celal elinden (kudretinden) verdikleridir.
hsan ve ba denilince sadece cemal elinden aldmz ve bedenselliimize ve
ruhsallmza tatl hazlar verenleri anlyoruz. Halbuki hastalk, ktlk, lm ve benzeri
olaylar her ne kadar sebeplerle bize ulasa da aslnda celal arlkl ve cemal alml
datlan ihsanlar ve balardr.
Cemal elinden gelenleri istemek grevimiz ve kulluumuz icabdr. Ve celal elinden
gelenleri istememek, tedbirli olmak, nlem almak da grevimiz ve kulluumuz icabdr.
*** Birimsel varlmza gelen ihsanlar, balar hangi arlkta olursa olsun doamzn
houna gitsin gitmesin bizim bilincimizin bilerek ya da bilmeyerek oluturduu
istekleridir, dulardr.
Mesel kapya tane plak ayakl dilenci gelse, birisi plak ayaklarn gstererek
bana ayakkab ver dese dieri de sadece plak ayayla orada beklese, ncs
de ayann plak olduunu bilemeyecek kadar kendinde olmasa, de ayakkab
istemi olur. Birisi dili ile istemitir. Dieri plak ayakl hli ile istemitir. ncs ise
hem konumadan hem de kendi hlini bilmeden istidat ile (potansiyel durumu ile/ftrat
ile) istemitir.
Varlk o dilenci gibi her an Hakn ztnn huzurunda ayn anda hali ile istek (du)
durumundadr. Dilimizle bizim iin faydal ya da zararl olacak eyleri bilemeden isteriz.
Hlimizin dus daha kuvvetlidir, dilimizin dusn srekli bozup engellemektedir. Hl
dumzn daha net istekleri olmasayd dil dumzla bir dakika iinde hem kendi
dengemizi hem de dnyann dengesini alt st ederdik. nc du halimiz olan
potansiyel kabul durumumuz (ftratmzn ihtiya dili), gerek ihtiyacmzn ne olduunu
bilemememiz ise hl dumzdan daha etkin olup bizi zorunlu olarak gerek du
kulluuna ykseltmektedir.
Bu du trnde en dikkat edilmesi gerekeni dil ile yaplandr. Resuller ve veller bu
yzden dil ile kiisel istekler ynelik zel dualardan kanmlardr. Dil ile yaptklar
duda tm varln genel istek dilini kullanmay tercih etmilerdir. nki, kiisel isteklerle
elde ettiimiz ihsanlarn almlarna dayanp dayanamayacamz nceden
kestiremeyiz. Bana iyilikler ver demek yerine bize iyilikler ver demek daha gvenli bir
tarzdr.
Her istenilen, her du mutlaka kabul olunmutur. Fakat gerekleme zaman bizim
kiisel zamanlamamza baml olmad iin duamz kabul olunmad zannederiz.
nsan- kmillerin zaman hakkndaki kabulleri; bir saniye iinde kabul olan du ile bir
sene, on sene, bin sene ya da bir milyon sene sonra kabul olan du arasndaki zaman
farkn kaldrmaktadr. *** nsan aceleci bir ftratla yaratlmtr. Dil ile ya da hal ile olan
isteklerinin hemen gereklemesini arzu eder. Fakat potansiyel kabul durumlarnn
isteklerine hazr olup olmadn bilmez. Mesel karn blgesinde dayanlmaz iddette bir
ar hisseden ahs hl lisan ve dil lisan ile o acnn hemen sona ermesini talep eder.
Halbuki o ar onun iin hayrl bir uyarcdr. Karnn uzman bir hekime gstermesi ve
arnn nedenini anlayp ona gre tedavi olmasn ikaz etmektedir. Barsak iltihab
olmu olabilir ve ameliyatla iltihapl ksmn alnmas gerekebilir. Eer ar olmasayd..
ar ila ile ya da dunn at psikolojik etkilerle dindirilseydi hastalk tm vcuda
yaylabilirdi.
Hemen gereklemeyen dular da bu srdan dolay vaktini beklemektedir. *** Potansiyel
kabul durumumuz (ftratmz) her an bize lzm olan cemal ve celal kudretinden ihsan
olunacak olan eyleri Hakdan talep etmektedir. Bamza gelen eylerin ac ya da tatl
olaylar olmasnn tek nedeni potansiyel kabul (lisan- istidat/ftrat) halimizin Haka
durumunu her an arz etmesi ve gerekeni vakti geldike Hakdan almasdr.
nsan potansiyel durumunun (ftratnn) bir ksmn deneyimlerle anlayabilir. Mesel
matematik ilmine balar. Konular az bir gayretle hemen anlyor ise o ilmi almaya
potansiyel kabul program (kabiliyeti/ftrat/zihinsel kapasitesi) msaittir. Matematik
ilminde std olmas atk o kii iin disiplinli almalarna ve yllarn geerek onu
olgunlatrmasna kalmtr. Fakat acele etse; Bu gn mektebe vardm yrn std
olaym dese ftratnn Hakdan taleb ettii belirlenmi vakte isyan ederek duasna set
ekmi olur.
Aceleciliin eytandan (cehaletten, bilgi yetersizliinden), akllca hareket etme,
dnerek acele etmeden olaylar zmenin (teenninin) meleklerden (planl programl
bilin halinden) kaynaklanmas bu anlamdadr.
Her hal ile taleb edilen istek (du) mutlaka kabul olmutur, icabeti (ihsan,
gereklemesi) ise bizim ftratmzn belirledii cemal ve celal terkiplerine ve yine
ftratmzn msait olaca vakte balanmtr. Her ey yerli yerince yerine, vakti gelince
oturacaktr. Sabr, bu bilin halinin anlalm olmasdr.
Sabr, bir diree balanm esirin zorunlu olarak zgrl beklemesi gibi
anlalmamaldr. *** Bize verilen istemek (du) fiili bizim ayan- sabitemizin (esm
terkibiyetimizin/zmzn) kemlata (olgunlamaya) ulama programdr. Bu programn
almasna Allahdan istemek, gerekleen cemal ve celal tecellilerine de
Allahdan almak denilmektedir.
stemek kavram ile dilenmek kavramn ayrmamz gerekmektedir. *** Aceleci olmayan
huzr ehli kmiller yaadklar her olayda kendi ayan- sbitelerinin (esm
terkiplerinin/zlerinin) Hakdan olan isteklerinin aa kn seyrederler. Kmil insanlar
ayan- sbitelerinin kll (snrsz/toplu/tmel) istek (ihtiya talep) programn her detay
ile bilemeyeceklerini anlamlardr. Bu gerek ile Hakn kader programna teslim
olmulardr. Gnlk yaamlarn da en doal ekilde srdrrler. *** Mminun Sresinde
(40/60) beyan olunan Du edin, isteyin icbet edeyim, vereyim hkm en zel
anlam ile tam kulluk (abd-i mahz) bilincini anlatmaktadr. Halka da en genel anlam ile
kulun istek makamnda olduunu Hakn ise ihsan ve ba kayna olduunu beyan
eder.
Tam kulluk bilinci dusn dnya ya da ahiret isteklerine balamaz. Sadece du etmek
iin du eder. Du bir ibadettir, du kulluun zirvesidir bilinciyle du eder. Allaha du ile
tanrdan bir eyler dilenmeyi birbirinden ayrt ederek davran sergiler.
Dil ile du etmek kulluun bir zirve makam ise dier ikiz zirve makam da suskunluk
halidir. Mesel Hz. Eyyb, cell tecellisi olan ihsanlar (belalar) suskunluk zirvesi ile
karlamtr. Belalarn refinin (kaldrlmasnn, if halinin vaktinin gelmesini) de dili ile
bana if ver du zirvesi ile karlamtr. if tecellisi gerekletikten sonra bana
if ver dusn etmitir. Tecelliyatlarn gelmesine-gitmesine her hangi bir itiraz yoktur.
tiraz olamayacan, itiraz ederse kendi kendini itiraz azabna atacan bilmektedir. O
sadece her eyin daha iyiye gitmesi prensibiyle gayret etmitir.
(((Hz. Eyybn vcudundan den kurtuklar yerden alp tekrar yaralara koymas
sadist mantk (kendi kendine azap etme mant) tamaz. Halk hekimliinde baz
kurtuklarn baz yaralar tkettikleri mikroplarla ve salgladklar antibiyotiklerle tedavi
ettii bilinmektedir ve o Resuln o davran tedavi amac tamaktadr Hz. Eyybn
kadere teslimiyeti lrsem leyim anlamnda deildir. Olaylar olduu yaamak fakat her
an iyiye gitmek iin gayret etmek eklindedir)))
Bu srr (sistemin ileme programnn i yzn) Hz. Eyyb gibi okuyabilen nice kmiller
cemal ve celal tecellilleri karsnda isel olarak her an rza halindedirler. Dsal olarak
da kulluklarnn grevleri olan celalden korunma ve cemle snma halindedirler. Bu iki
sr (iki gerek) onlarda cem halindedir (tek gerek halindedir). ***
nsandan baka dier canllarda bu cem hali (tm ztlar tek gerek olarak alglama
bilinci) yoktur. Mesel hayvanlar sadece celal sfatnn grnd mazhardr (tecelli
yeridir). Geici olarak kendi yavrularna veya kendi cinslerine kar cemal sfat tecelli
eder, fakat ksa srer ve kalkar.
Tabiatmz (varlmzn bedensellik yn) tam bir celal tecellisidir. nk varln
srdrmesi iin bir bakmdan hayvanlar gibi mcadele kanunlarna tabidir. Var olmak
iin yok etmek zorundadr. Buna Kahr (ezmek/yok etmek) hali, celal boyutu denilir.
Nefsinde (znde) kahr tecellisi ar basanlara da cell denir. Hz. Ms celli
tabiatldr.
Ruhumuz (ayan- sbitemiz yani esm terkibiyetimiz/zmz) ise tam bir cemal
tecellisidir. Var olmak iin yok etmek kanunlarna bal deildir. Haka (Allahn
sistemine) uyum ile glenir. Ruhundaki Haka uyum tecellisi ar basan birimlere de
ceml denir. Hz. snn hem bedeni hem de ruhu ceml tabiatldr.
Bundan dolay baz Resuller ve Veller celli bazlar da cemldir.
Muhammed tabiat ise her ikisini de (Msy ve sy) cem etmi (birletirmi) haldedir.
Zamana ve zemine gre gerekli olan tecelliyat aa karr. Muhammed tabiatl vellere
ksaca tatl sert diyebiliriz. ***
Hakn dnyadaki tecellsi celal arlkldr. Canl-cansz, inanl-inansz, kmil (bilinci
ak)- nks (bilinci rtl), iyi-kt gibi sfat ayrm yapmadan her nefse isabet eder.
Varl celal iddeti ile dnyadan kopararak, dimi cemal tecelligh olan sonsuz yaam
boyutuna (ahirete) srkler.
Dnya geici olduu iin celal ve kahr da geicidir. Ahiret sonsuz olduu iin cemal
ve lutf da sonsuzdur. Bu gerek Rahmeti ve merhmeti gazabn amtr mesajyla
beyan olunmutur. *** Ruhumuza ve bedenimize gelen her trl ihsan ve ba mutlaka
dumz sonucudur diye belirtmitik.
Dil ile istediklerimiz gerekleince dumz hatrlyoruz. Ben bunu istemitim diyoruz.
Fakat ftratmzla istediimiz eyler ise daha oktur. Neredeyse hayatmzn tamamna
yaknn ftrat isteklerimiz/dualarmz oluturur. Yaadmz olaylar bizim ftratmzn
istediini bu sr ile bilemiyoruz.
Aslnda Ben bunlar istememitim dediimiz eyler yukarda bahsettiimiz hal ve
ftrat lisanyla Hakn sisteminden talep ettiklerimizdir.
Dil ile istediklerimiz ve isteyerek elde ettiklerimiz hl ve ftrat ile isteyip de bilmeden
elde ettiklerimize gredir.
Dil dus ve ftrat dus grecelidir, birbirine gredir.
Bamza gelenler bu nedenle ellerimizle ilediklerimiz yzndendir yni dil, hal ve
ftratmzn cemal ve celal isteklerinin sonucudur Bu iaret nedeniyle rifler ne halk
yarglar ne de Hak yarglar. *** hsanlara ve balara yaptmz hamd/kr de
grecelidir.
Mesela karnmzn ackmas hal ile dudr. Y Rabbi ben acktm demek dil ile
dudr. Karnmzn nimetlerle doyurulmas ile meydana gelen doygunluk hissi hl ile
hamddir. Tm varlk her an hli ile duda ve her an ihtiyalar giderildike ihtiyasz
halleri de hal ile hamdleridir. Bundan dolay hi kimseyi ve hibir varl hamd etmiyor
diye sulayamayz. Hamdi ill ki dil ile duymamz gerekmez. Fakat dil ile hamd kulluun
yine bir zirvesidir, hal ile hamd de yine kulluun dier ikiz zirvesidir.
Hal ile hamd dil ile hamde gre daha dar kapsamldr. Karnmzn doymasyla meydana
gelen doygunluk hissinin hamdi rezzak isminedir (rezzak ismi ile kaytlanm,
snrlanm ve o isme balanmtr). Hakikatte tm esmy (snrsz isimleri/mnlar)
toplam olan Allah ism-i cmisine (snrsz isimleri temsil eden Allah ismine) deildir.
Dil ile elhamdulillah demek ise Allah ism-i cmisinedir. Bu hamde mutlak hamd,
kaytsz-artsz hamd denir. Dil ile yaplan hamd sadece rezzak ismine deil tm snrsz
esmya olur nihyetiyle hakikatimiz olan Hakadr, Allahadr.
Mutlak hamd bilincinde her bir isimde dier sonsuz isimleri klliyen (tmel olarak) fark
edebilmek hali vardr. Bunun iin hakikatte ehli kalbler (bilinci perdesizler) bir ismi
dierinden ayrmazlar, hepsine birden ynelirler. ***
Y Rabbi sen beni benden daha iyi bilirsin, bana ne gerekiyorsa onu ver demek
una benzer.
A bir adamn aln iinde bulunduu toplumun dier fertleri bilmez. Ancak kendisi
bilir. Biz de Hakn huzurunda byleyiz. Potansiyel varlmzn (ftratmzn) gizli
isteklerinin tmelini bilmemize ve kefetmemize imkan yoktur. Ftratmz bilen Hak her
an cemal ve celal yoluyla tm ihtiyalarmz tmel olarak karlamaktadr. Ameliyat
masasnda uursuzca yatan bir hastann tm ihtiyalarnn uzman hekimce karlanmas
ve tedavi edilmesi gibi
Bu hakikatin kabul ve hazm kolay deildir. *** Her bir sfat her bir ismin kaynadr,
kkdr.
Mesel rde sfat mrd ismini lim sfat lim ismini Hayat sfat hayy
ismini Sem (iitmek/hal lisannn alglamak) sfat sem ismini Basar
(grmek/ftratn alglamak) sfat basr ismini Kelam (konumak/mnlar
oluturmak) sfat mtekellm (konuan/mnlar oluturan) ismini Kudret (tek
g) sfat kadr ismini Tekvn (yaratma/abdini kendi esmsyla seyretme) sfat
mtekevvn (yaratc/kendi varln kendinde seyreden) ismini oluturur.
Bu deerlendirme sonsuza kadar byledir
simler ve zahiri grnmleri olan (varlklar/kesret lemi/okluk) Allahn ztnn
uunlardr (ileri ve olulardr). *** Zt, sfat, isim ve fiil sralamas bizi hayatn en byk
srr olan: Yaratl, kader ve du gereklerine gtrmektedir. yle ki
Ztn tecellisi sfatlardr.
Mesel zt hayat deildir fakat Hay sfatnn kaynadr. (((Kat ve karanlk ktlenin
k olmayp n kayna olmas gibidir. Kat ve karanlk ktlede potansiyel k
enerjisinin gizli olmas gibidir)))
Hay sfat balangc olmak (domak) ve sonu olmak (lmek) zelliklerinden oluan bir
zellik deildir . HayHaydan gelen (tecell eden) birimin kaynadr. Hayn bir st
boyutu Hya giden zt mertebesidir Muhy isminin (hayat veren/canlandran ismin)
zahiri grnm hareket eden (doan, byyen, gelien) varlk olarak tecelli eder. Bu
tecelliyatn boyutuna fiil lemi (efal lemi, olular ve grnler boyutu, varlk lemi)
denilir.
Buradaki sralama zamansal ncelik-sonralk deildir. Boyutsal ncelik-sonralktr. ***
ok mehr bir sz vardr: lim maluma tbidir denilmitir.
Yni bilgiyi (ilmi) bilinen ey oluturur.
Bu kural Allah benim ne yapacam nceden bildii iin yazd, ben de yazlan
oynuyorum diye dnmek sakncal bir yorumdur.
Allah ilminin varlk lemindeki olaylardan ncelii zamansal ncelik deildir. Varlk
mertebeleri ynnden bir nceliktir.
Allah ismi snrsz isimleri yani mnalar toplayan kll bir isimdir. Her isim Ondan tecelli
eder. Allah ismi kll deeri ynyle ncedir. Tek tek isimler ise cz deeri ynyle
sonradr.
Mesel yaa daha kk olan bir asker yetenekleri nedeniyle rtbe atlayp general
rtbesine sahip olsa, yaa daha byk olan bir askerin rtbesinin nne geer.
rnekteki Generalin ncelii ve stnl zamansallk asndan deil askeri bilgilere
daha ok sahip olmas itibaryladr. ***
Zt boyutundaki ilim sfatnda varlk lemindeki birimlerin tm snrsz isimlerinin ve
fiillerinin toplu bilgileri mevcuttur. lim sahibinin stnl zamansal adan deil toplu
ilme sahip olmak bakmndandr.
Evrendeki her du, her istek, her alm ezel ve ebed (kadm) olan ztn (Allah isimi ile
iaret olunan ahad varln) kendi hakikatindeki ezel ve ebed (kadm) olan bilgisidir.
Mdem ki yledir: Ben de du etmem, almam demekle elde edeceimiz sonu
kendi hakiki zmzn ac gereidir Du ederim ve alrm demekle elde
edeceimiz sonu da yine kendi hakiki zmzn tatl gereidir.
Kader bu adan birilerinin yazd senaryo deildir, imdinin ve gemiin zaman
engelsiz olarak kendi zmzdeki kendi tercihlerimizin zaman sanallnda almdr.
Du ile alacak olan hakikatler de yine kendi mnlarmzdr.
(((Bu konuda Fusl-Hikem rihlerinin (yorumcularnn) zamanmza hitap etmesi
ynyle en mkemmellerinden olan Ahmed Avni Konuk (1871-1938) Fussul-Hikem
erhinde yle diyor:
Bu marifin (bilginin) zevkine vuslden (vardktan) sonra anlarsn ki sen, sana verdin
ve sen, senden aldn. u kadar ki bu alveri Hakkn varlnda ve Hakkn
varlyla vki olmu (gereklemi) ve olagelmekte bulunmutur. Bu lemde her n-
gayr- mnkasimde, (kesintisiz anda, zamanda) eline geen her bir met (mal) ister
tabna (tabiatna) mlyim (uygun, ho) gelsin ister gelmesin, hep senin haznendeki
metdr (maldr). Beyhde (bo) yere kimseye tan etme! (kzma, ayplama) [Bu
ksm sufizmveinsan.comdan Sn. Asliye Tavanlnn Trkeletirme almasndan
alntdr])))
lmin maluma tbi olmas Allah bilgisini oluturan tecelliyatn zten yine Allahn snrsz
isim ve fiilleri olmasdr. *** nsan- kmillerin dahi kader ilmine kll olarak sahip
olamayacandaki sr udur ki
nsan nefs mertebelerinden ykselerek Haka ular. Levh-i mahfuzdaki kendi ilm
sretini (ayan- sbitesini, tm mnlarn) grr. Fakat Haka vsl olmu birimin cz
iradesi, ilmi, hafzas ve tm zellikleri de aslna dnerek kll (sonsuz-snrsz) olur. O
bilin dzeyinde ncelik, sonralk fark, zaman ve meknn snrl alglamas gibi
kavramlar da hakikatine kavuur. Ksaca damla denize dnce damlalk snr denizin
snr olur. Denizin ilmi damlann ilmi, denizin hafzas damlann hafzas olur. Senlik
benlik, damlalk denizlik kalkm olur.
Haka vsl olan beerde beer sfatlar yoktur artk. Her ey tek ve toplu (ahad) haldedir.
unun- bunun varl, gelecei, kaderi diye blmlemeler hkmn yitirmitir. Hak
tm ztyla, sfatyla, isimleriyle ve fiilleriyle zamansz ve meknsz olarak kendi
hakikatini seyretmektedir.
Kmil ztlar bu boyuttan birimsellik boyutuna dnnce birimselliin tekrar verdii
snrllk ile snrsz ilmi, snrsz kaderi ifade edemezler.
Ancak kmil ztlar fiiller leminden (birimsellikten) kmadan kalblerine (parlak haldeki
aynalar olan bilinlerine) inen vahiy yada ilham ile bir ksm kadere vkf olabilir.
Buna da Allahn dilediine diledii kadar kader ilminden vermesi denilir. *** Hakn
cemlini mahede (Allahn grlmesi) konusuna gelince
Kul sonsuz esm leminin ancak ksm bir tecellsidir. Kendi ksmliini (snrl varln)
snrsz esm leminde seyredebilir. Esm lemi sonsuz byklkte bir ayna gibidir.
Snrl varlk (kulluk tecellisi) esm aynasna bakt zaman kendi isimlerinin zahiri
cemalini sonsuz olarak grr. nk sonsuz ayna sonlu olan grnty sonsuza
evirerek yanstr. Bu durumda aynaya bakann ilmi yeterli deilse grd kendi sonlu
grntsnn sonsuz yansmasn Allahn cemli (Allahn sonsuz tecellisi) zannederek
Ben Allah grdm iddiasnda bulunur.
Bu iddia bilgi yetersizliinden kaynaklanmaktadr. Grd ve seyrettii yine kendi
sretidir.
nsan kendi snrl esm terkibiyetinin almndaki snrszl bilin dzeyinde tefekkr
ederse aynaya bakan varlk, ayna ve snrsz varlk (ahad varlk) ayrmlar da hkmn
yitirir. Gren, grlen ve grmek lemesi de hkmn yitirir. Bylece Hakn ahad
olmas (tek olmas) ve onu grecek baka varlk olmamas hkm aa kar Allah
yine lemlerden gandir yeti ile kendinin kavranlamayacan ilan eder. *** Her
birimin (canl bilinlerin) Allah ilmindeki ilk isim bileiklerine (ruhlarna, deimez
hakikatlerine, z varlklarna) Rabb-i has (idaresi altnda olunan z isim) denilir. Allahn
ztnn sfatlar, isimleri ve fiilleri bu z ismimiz vastasyla bizde tecelli eder. Aklmzn,
imanmzn, kalbimizin ulaabilecei en yksek ilim snr (sidre-i mnteh) burasdr yani
rububiyet boyutudur (varln z olarak ilk tecelli ettii boyuttur). Daha tesinde mutlak
yokluk hkm srmektedir. Hibir kul bu ilim snrndan tesi iin kendisini
zorlamamaldr. Ancak o snrn tesine Muhammed bilin fakr (yokluk) ilmi ile
geebilir, mirc edebilir *** Yukarda Hak gren (Allahn snrsz mnlarnn
tamamn gren) yanlmtr diye hkm vermitik. imdi de u hkm veririz ki; grlen
Rabb-i Hastr (Allahn bizim ilk varlmz oluturan ismidir) ki o isim Hakn ztnn
gayrsndaki bir mndr.
Fakat Hakdan gayr (baka) bir varlk olmaynca, o has isim yine Haka ait olur. Hak
grdm diyeni rifler bu adan deerlendirerek onun yanlmadn da kabul ederler.
*** Dnyadaki varlk hakikatimiz nasl ise ahiretteki varlk hakikatimiz de ayn anlamda
devam edecektir. Dnya yaamnda kendi hakikatini anlayamayan ahiret yaamnda da
kendi hakikatini anlayamaz.
Allahn zt yok hkmnde olan ilm (sanal/z) varlmza aynadr. Sanal varlmz da
Allahn ztna aynadr.
Hallac- Mansr bu srr, Ben olarak grnen sen misin?.. ben miyim? Grnen
varlkta hem sen hem de ben olmak ikiliinden hem seni hem kendimi tenzih
ederim szleriyle if etmektedir (kabiliyetine gre anlatmaya almaktadr).
Hakn varln anlamann sonu onun varln anlamaktan aciz olduumuzu anlamaktr.
Bu sz Hz. Eb Bekre atfedilir.
Reslullah a.s.n Y Rabbi sana olan hayretimi artr sz de Hakn sen ve ben
ayrm yapmadan var olma kudretini ifade etmektedir.
*** lahi balar ister ilim gibi Rabbn ruhsal ihsanlar olsun ister evlat, mal, mlk gibi
cismn (madd) balar olsun ztdaki esm boyutundan tecell ederler ve deer olarak
hepsi de birbirine eittir. Ancak tecelliyat maddi lemde birbirlerine gre tekrar deer
ayrmna tabi tutulur. Mesel Hbilde alan tevhid ilmi onu kardei Kbile gre
dem/Havv iin daha deerli hle getirmitir. Halbuki ayn tevhid ilmi Kbilin
hakikatinde (ruhunda) potansiyel (ftrat) olarak mevcuttur, fakat zeri rtldr.
ki adet gl tomurcuu dnelim. Tomurcuun birisi msait artlar buluyor nce
goncaya dnyor ve sonra da gl olarak alm yapyor. Rengini ve kokusunu
evresine datyor. Bu gl Hbildir ve her devirde tekrar alan Hbillerdir.
Dier tomurcuun evresi ise amurla svanyor. Iksz ve ssz kalan tomurcuk
zndeki goncay ve gl almn zerindeki kaln rt nedeniyle aa karamyor. Bu
hapsedilmi tomurcuk ise Kbildir ve her devirde tekrar alamayan Kbillerdir.
te, Hbil ve it glleri ve Kbil tomurcuu Hakn nazarnda tadklar z nedeniyle
eit deerdedir. Fakat madd lemdeki alm farklar nedeniyle birbirlerine gre tekrar
deer almlardr. Kbilin zndeki ilim, kabuunu atlatp kamad iin Hbile gre
ilimsiz olarak kabul edilmitir.
*** Allah hakkndaki ilmin en yce mertebesi Allahn snrsz mnlarndan ancak
kendi kapasitemiz kadar anlayabileceimizi kabul etmek tevazuumuzdur . Sonsuz
hayatta da Allahn mnlarn sonsuza kadar yine snrl kapasitemizle anlamaya
(seyretmeye) devam edeceimizi kabul gerei ilmimizi snrsz alma tayacaktr.
Resuller, Nebler ve Veller de Allah mnlarn kendi kapasitelerince seyrederler.
Onlarn ilim kapasiteleri bizlere gre neredeyse sonsuz gibidir.
Allah mnlarn bir de Hz. Muhammed seyreder ki onun kapasitesi de dier Resul ve
Neblere gre daha muazzamdr.
Allah mnlarn her kim seyrederse Risalet, Nbvvet ve Velyet bilincinin dnyada ve
ahirette ulaabilecei son mertebesinden yansyan nrun (ilmin) ile seyredebilir. O
son mertebenin ismi snrsz potansiyeliyle o ilimleri aa karan Hz. Muhammed a.s.n
ismi ile anlmaktadr. Dier Resuller, Nebler ve her Vel Allahn mnlarn Son Nebnin
(Htem-i Enbiy Muhammed Mustaf a.s.n) nrundan (ilminden) seyrederler (mnalar
alglarlar).
((( Fssul Hikemin baz paragrafnda anlatlan konuyu tad hassas anlamlar
nedeniyle bir alnt yaparak sunuyoruz.
{ Gerek Nebi ve gerekse Rasl, Allah adyla iaret edilenin Esmsndan EL
VEL isminin zuhru olan Velyet kemltnn mazhar olarak bu mertebeye
kavumulardr.
Dnya yaamnda Nbvvet ve Rislet ilevini yerine getiren bu zevt, bu
kemaltlarn VEL isminin mnsndan alrlar ve lmtesi hret yaamlarnda da
Velyet kapsamnda olan Rislet mertebesiyle yaamlarna devam ederler
Allah adyla iaret edilenin Nebi ismi yoktur; buna karlk El Vel ismi Bkidir!.
Nbvvet dnya yaam iin geerli olan bir ilevdir.
Rislet hem dnya hem lmtesi yaam iin geerli olan bir ilevdir.
Her Neb, her Rasl ve her Vel varln Velyet hakikatndan alr..
Her Nebi zhiri itibariyle Nebi, btn itibariyle Veldir.
Gemiteki her Rasl, zhiri itibariyle Nebi olabilir veya olmayabilir; btn itibariyle
Velidir.
Her Vel varln ve kemltn Velyetinden alr
Nbvvet grevi dnya yaamyla ilgili bir grevdir ve Nebinin hret yaamna
intikaliyle son bulur Esasen Nbvvet, Hatemin Nebi olan Muhammed Mustafa
ile son bulmutur; ondan sonra kymete kadar baka Nebi gelmez. Nbvvet
ilevi bitmitir!.
Nebilerin bazlar ayn zamanda Rasldr Rislet ilevi olan Rasllk ise
kymete kadar geerli bir grevdir.
Nebilik geicidir; Rasllk ise asletendir ve dnyadan ayrlmakla son bulmaz, zira
kendini tanmann sonu yoktur ve dolaysyla bu ilev sonsuz devam eder Rasller
iin Bu yzdendir ki bizler, slm Dinini kabul ve tasdik anlamnda ifde ettiimiz
Kelime-i ehdette Hazreti Muhammed aleyhisselamn Rasl oluuna ehadet
ederiz; ki bu onun sonsuz ileviyle ilgilidir. Bu yzden Abduhudan sonra Nebiyyihu
deil, Rasluhu deriz..
Rislet ve Nbvvet, Velyetin iindeki st snftr Tpk askeriye genel
tanm iinde generaller snf gibi
Nbvvet, iinde yaanlan topluma, onlara hret sadetini kazandracak olan
asgar, en alt snr olan yaam artlarn bildirmek ve o insanlar bu artlara gre
yaamaya davet etmek ilevidir.
Nbvvet gerei konulan kurallar geri dnlmez, asgar, taban snrlardr. lerisi ise ak
ve snrszdr. Buras ok nemlidir ve iyi anlalmaldr.
Rislet, iinde yaanlan topluma, kendi hakikatlerini bildirmek ve bunun gereini
yaayabilmeleri iin gerekli olan almalar ve yaam biimini tebli ederek, onlara bu
yolda yol gstermektir.
Ull-zm ise hem Nbvvet hem de Rislet ilevini deruhte eden Ztlara verilen
isimdir.
Velyet, Hakiktini bilmek ve gereini yaamaktr.
Toplumla ilgili hangi ilevler Nbvvet kapsamnda ise, o ilevlere iaret edilirken
Kurn- Kerimde, Nebi kelimesi kullanlmtr.
Toplumla ilgili yani da dnk olarak hangi kemltn yaanmasna dikkat ekilmek
istenmise, orada Rasl kelimesi kullanlmtr
Allaha ermek ve gereini yaamak iin nelerden szedilmi ise bu ileve iret
sadedinde Rasllkten ve Raslden bahsedilmitir.
Bireyin yaamyla ilgili olarak hangi kemaltn yaanmasna dikkat ekilmek istenmise,
orada da Veli kelimesi kullanlmtr.
Yani Velyet hakikatine dayal bir ekilde, da dnk grev alan yksek kemalt
sahibi zevtn bu durumuna Nbvvet ve Rislet adlar verilerek, onlar, genel
olarak ie yani kendilerine dnk kemlt yaayan Velilerden ayr bir snfta
anlatlmlardr.
Eer bu tanmlamalar istikmetinde yeniden okunursa ilgili yetler, ok daha deiik
boyutlarda mnlar karmza kar
te yandan
Bir dier tanmlama ile, eriat getiren Velilere Nebi; eriat getirmeyip, insanlar
hakikatlarnn gereini yaamaya davet edenlere Rasl, byle bir davet grevi
almamlara da Vel denilmitir
Velyet babadan oula geen saltanat deil; kiinin Hakikt olan Allah adyla
iaret edileni yaamasnn sonucudur.
Velyet kemltnn dayand hakikatn, bir Nebi veya Raslde tenezzlt
hkmyle aa kan ilmine vahiy, velyet kemlatnn urc hkmyle bir Velde
aa kna da ilham denilir.
Peygamber kelimesi kullanldnda btn bu iaret ettiimiz gerekler rtld gibi;
bunlarn sonucu olan pek ok srlar daha ehlinden saklanm olmaktadr
Not: Daha geni aklama iin Nebi ve Rasl blmlerine baknz}
[Ahmed Hulusiden alntdr]
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/P1.htm
Yukardaki alntdaki Vel, Resul ve Neb kavramlar yeterince anlalabilirse
Fussul-Hikemin en etin kavramlarndan birisi olan Vel deyimini anlamak da
kolaylaacaktr ))) *** Allah hakknda ulalabilecek en son bilgi boyutu (ilim) Resullerin
ve Vellerin en sonuncusuna verilmitir. Bu ilmi Resul ve Neblerden grebilenler ancak
Hatem-i Nbvvet (Son Neb) olan Hz. Muhammedin yla grrler. Vellerden
grebilenler de ancak Son Velnin kandilinden mahade ederler.
Hatta Resuller ve Nebler de aslnda o ilmi Hz. Muhammedin z ve asl olan Htem-i
Velyetden (Vel ismine ait ilmin son boyutundan) alrlar. Hz. Muhammed a.s. da
Velyet ilmini kendi hakikati olan Htem-i Velyetden almtr.
Htem-i Velyet deimeyen bir zdr. Resuller, Nebler ve Veller farkl zamanlarda ve
mekanlarda deimeyen zn tecellileri olarak aramza gelmilerdir.
Hz. Muhammed a.s. nasl ki Son Neb ise ve Htem-i Nbvvetin (Neblik ilminin son
boyutunun) son tecellisi olmu ise Htem-i Velyetin (Vellik ilminin son boyutunun) son
tecellisi de Son Vel olarak tecell edecektir.
*** artlanmalarmz gereince Resullerin dnyasal konularda asla yanlmadklarn
kabul ediyoruz. Fakat Hz. Muhammed a.s.n hayatndaki iki olay bizlerin bu yanlgsn
dzeltebilecektir.
Bedir savanda yetmi adet mrik esir edilmiti. Haklarnda hkm vermek iin
Resulullah a.s. arkadalaryla fikir al veriinde (istirede) bulundu. Bir grup (Hz. Eb
Bekir ve arkadalar), esirlerin belli fidye (tazminat) deyerek serbest braklmalarn
istedi. Bir grup da (Hz. mer ve Hz. Muaz olmak zere sadece iki kii) esirlerin
ldrlmelerini teklif etti. Reslullah a.s.n fikri de Hz. Eb Bekir ve ounluktan
yanayd. Ve esirler fidye ile serbest brakld. Bu olay sebebiyle nzil olan ayette
uygulanan kararn hatal olduu Allah tarafndan beyan olundu. Resulullah a.s.
alayarak; Eer bu kararmz nedeniyle azap olunsaydk sadece mer ve Muaz
kurtulurdu. buyurmutur.
Dier olay ise hurmalarn alanmas hakkndadr.
Resulullah a.s.a daha iyi rn almak iin hurma aalarn alamak konusu soruldu. O
da; Alamanza gerek yok zannediyorum. Diye cevap verdi. Hurmalar o yl
alanmad ve ok az rn verdiler. Bunun zerine; Siz dny ilerini benden daha
iyi bilirsiniz. Buyurarak o konuda deneyimi olmad iin yanldn kabul etti.
Resullerin dnyasal bz konularda yanlabilecei bir gerektir. nki Resuller de dier
insanlar gibi tam beeri zelliklere sahiptir. Fakat birka konuda hata yapsalar da
kararlarnn tamama yakn isabetlidir. Resullerin sadece dnyasal bz konularda
debilecekleri hatal karar slm bilimlerde zelle kavramyla anlatlr.
Zelle (dnyasal hata) hibir zaman hakszlk, adaletsizlik, adam kayrma ve benzeri
gnahlar kapsamnda olumaz.
Zelle olay Resullerin Vahiy ve ilh ilimlerinde bir eksiklik oluturmaz. nsan- Kmil
sfatlarndan bir ey eksiltmez. Tam tersine onlarn kulluk makamlarn tamamlar. nki
kulluun en byk zellii beeriyetten kaynaklanan farkl dnebilme, hatal da olsa
zgr karar verebilme gereidir. Bu gerei yaamayann beeriyetinde bir eksiklik olur.
Beeriyetteki eksiklik de kulluktaki eksiklii dourur. Eksik kulluk ise Allaha tam kul
olamama sonucuna gider.
Resuller zelle ile beeriyetlerini tamamlayp kulluun zirvesine kmlardr.
((( Hristiyan ilahiyatlar Hz. sya mutlak yanlmazlk vererek onu ycelttiklerini
zannetmektedirler. Halbuki bu Hz. sya atlan bir iftiradr. Onu beeriyet tamlndan
melekiyet noksanlna tar))) *** imdi tekrar ihsanlar ve balar konusuna
dnyoruz.
Allah ve Rahman isminin ikramlar olan nimetler dier esmlar araclyla lemlere ve
lemlerin varlklarna ular.
Dnyasal boyutta ve kyamet gnnde (lmeden evvel lmek bilincinin yaand
srete) bedensel ve ruhsal kimyamza mutluluk veren, tatl gelen ihsanlara hlis
rahmet (karmsz/salt/saf rahmet) denir. Rahmn ismine hizmet eden isimler
araclyla gelir. Cemal isminin tek bana hkim olduu bir nimetlendirmedir.
ilmesi ac bir ilacn alnmasna benzeyen fakat iildikten sonra derde dermn olup
rahatlamay salayacak olan ihsanlar ise Allah isminin iki eli (cemal ve celal zellii) ile
gelmi anlamnda kark rahmetlerdir. Celal ismi arlyla gelir. *** Vsi ismi ile
kula gerekli olan her trl ba ve ihsanlar ular. Hkim ismi ile ihsan ve ban vakti
tespit olunur. Vhib ismi ile gelenler karlkszdr, kul ihsan ve balarn ne olduunu
fark edemedii iin ibadet ve kr ile mkellef deildir. Cebbar isimi ile gelen rahmet
ise hak ettiimizi alrz. Gaffr ismi ile kulunun gnahlarn rtc olanlar gelir.
Dier isimleri de bunlara gre kyaslayn *** Her bir ismin zel bir ihsan ve ba
vardr ki bylece hakikatte, zt iinde birbirinden hibir fark olmayan snrsz isimler
belirginlesin ve birbirinden ayrlsn
Aslnda tm ba ve ihsanlar ayn kaynaktan ve ayn deerdedir. Fakat ehdet
leminde (dnya boyutunda) isimlerin zhirleri ve oluturduklar eylemler (etkiler)
duyularmza ve duygularmza farkl geldii iin isimleri de birbirinden ayr deerlermi
gibi alglarz.
Bu farkllatrma mant ile hakikatleri ayn olan melek kuvveleri de ayrlatrarak
isimlendiririz. Hayat srfile, lm Azrile, madd nimetleri Mikile ve ruhsal
nimetleri Cebrile ilikilendiririz.
Haka gre ihsan ve balarda nitelik ve nicelik ayrmnn olmamasn bilmek, kesret
leminde her bir nefse o nefsin alglamasna gre ayrlk verilmesini fark etmek itin
ilmidir. itin brnicedeki anlam Allahn zel badr. *** ocuk
anne-babasnn zdr. Anne ve babann znden gelir. Anne-baba iin ocuklarn
says ka olursa olsun hepsinde kendilerini grdkleri iin hakikatte blnme
olmamtr, hepsi de bir deerindedir.
Btnda dem ve Havv nasl ki Hakn aynada kendisini o isimler ve resimlerle
bakalama olmadan seyri ise; dem ve Havv da ocuklarnda kendilerini
seyrederler Blnme ve bakalama olmadan.
Zhirde bu seyir blnme ve bakalama olarak alglanr.
nsan iin kendi nefsini (kendi gzelliini) evlt olarak seyretme nimeti herkese eit
olarak verilmitir. Kimi insan kendi hakikatini evlt tecellisiyle dny boyutunda seyre
balar.
ocuklarda tecelli eden iyi-kt huyun asl cemal-celal tecellisinin ayrlmaz
birlikteliidir.
Bz anne-baba dnya boyutunda kendi hakikatlerini evlt tecellisi ile seyredemez,
onlarn seyri tbb yada keyf olarak (ocuk yapmamak tedbiri ile) engellidir. Burada kendi
hakikatlerini seyirden mahrum olanlar (ocuksuzlar/ocuu olamayanlar) hiret leminde
her trl engel kalkaca iin diledikleri taktirde diledikleri sayda gerek (doal) evlt
sahibi olabileceklerdir.
Cennette reme (doum yolu ile) ocuk sahibi olunamaz eklinde bir dnce vardr. Bu
dncenin asl udur ki ocuk yapmak olarak adlandrlan eylemler aslnda
anne-babann kendi zn zhirde seyir srecidir. Bunun skntl aamalarna hamilelik,
doum ve bakm denilmektedir. Bu olaylarn iyznde ise asl blnme ve oalma
grnts yoktur. Cennette kavramyla kastedilen cennet bilincinde olmaktr. Bu
bilinte bu dnyada da reme yoktur, remenin gerei kendi nefsini (zn)
seyretmektir.
Bu gerekten dolay hiret boyutunda evltlk edinmeye gerek kalmadan herkes kendi
evldn (kendi zn/isimlerini/sfatlarn) cennette seyredebilecektir. Ksaca insan
yaam iin dnya ahiret snr yoktur, dileyenin isteyenin ocuk ihsan ve ba
mutlaka belirlenen vakit tamam olunca gerekleecektir.
((( Mslman olmayanlarn bebekleri ve ocuklar cennette dnyadan ocuksuz olarak
gelen Mslmanlara verilecektir eklindeki akl yrtme kle ticretini ahirete de
tamaya benziyor. Ve akla yatkn gelmiyor))) *** Her ne kadar sretler dem, Havv,
Hbil, Kbil, it gibi isim ve resimlerle deiik tecell ediyorsa da hepsi de tek bir aacn
deiik renk tonlarnda, deiik grntlerde ve deiik tadlarda olan yemileridir
(meyveleridir). *** nsan Hakn grnts deildir. Hak da insann grnts deildir.
Hak kendisi ve grnts olarak ikileme kabul etmez. Hatta insan (lem) Hakn
aynadaki cansz, ruhsuz (zsz) aksi (yanss) da deildir. Hak ite byledir.
Bu hakikati Allah erlerinden pek az sayda vel bilir. Hak ve grnts ayrmnn mevcd
olmadn bildiren bir rif grdn zaman ona inan ki kendi hakikatini anla!..
Biz ayna misalini vahdet ve kesret tmelliini anlatmak amacyla kullandk.
simlerin zhirde seyri deyimini de misal olarak andk. Bu rneklerle
rneklenemeyen ahad anla ***
Bz nazariyeciler (Allahn varln ham akl ile kantlamaya alanlar/hakikat ve
mrifet ilminden mahrm olan, saysal bilimlerden de nasibini almam teorisyenler)
varl ikiye ayrdlar. Allaha vcip (zorunlu) varlk dediler ve var olduunu kantladklar
kendi zanlarnda yarattklar(?) bir varlk oldu ve adna da Yaratc koydular. Kendi
varlklarna da olas (mmkn) varlk dediler ve ayrca kendilerini de var kabul ettiler.
Bu nazariyeler (dnceler/teoriler/varsaymlar) Allah hakkndaki hikmete (gerek
bilgiye) uygun dmez.
Bizden tahkik ehli olanlar ise (olgunlam akl ile varl aratranlar ise) Allahn
varln baka bir varlk icat ederek kantlamaya almazlar. Hakn tecellilerine
baka ismini vermezler. Varl blp paralamazlar. Bu incelikleri bilhassa (zellikle)
Allaha rif olanlar (Allah isminin iaret ettii mnlar bilenler) anlar *** Allahn ihsan
ve ba srlarnn ilmini kendi znden alarak insanlara ilan eden ilk ocuk it
Aleyhiselmdr. nsan tr bu ilmi tayan son ocuu dnyann kyametine yakn bir
zamanda in (Asya) diyarnda douracaktr.
((( in diyar ile iaret edilme nedeni, insanlara Allahn ahadiyet ilmini ulatran
evrensel etkilerin o blgede son olarak tecelli edeceinin keif ve fen ile tespiti/ngrs
olabilir)))
Son halife ocuk it (a.s.) bilinci ile doacaktr. Bu son ocuktan sonra doacak
olanlarda Allah anlama ve tanma ilmi olmayacaktr. Son ocuk onlar Allaha davet
edecek fakat onu anlayan olmayacaktr. Bylece insan tr zerindeki halifelik
kalkacak, sonraki insanlar deta ruhsuz bedenler gibi ((( std A.Hulsinin
tbiriyleinsanslar))) olacaklardr. Bu bir nevi bitkisel ve hayvansal bir yaam
trdr. Yeryznde Allah diyen kalmaynca (((Allah ismi ile iaret olunan varl
anlayanlar kalmaynca dil ile ezbere Allah harflerini sesli olarak kartmak bu gerei
deitirmez))) insanln sonu gelmi saylacaktr. Bu insanln yok olmas
anlamndaki kyamettir. Dnyann kyameti ise (fiziksel yok oluu ise) Allah isminin iaret
ettii varl anlamayan insanslarn zamannda gerekleecektir.

NUH KELMESNDEK SUBBH HKMETN Z
((( NH SRES SRE HAKKINDA ZET BLG
Nuh Sresi, Mekke-i Mkerremede 71. veya 74. srada nazl olmutur 28 ayettir
Adn, Hz. Nuhun risaletini bahsetmesi dolaysyla almtr
Nuh Sresinde: nsanln 2. atas saylan Hz. Nuh ve insanlk-toplum iin ilk
risalet-nbvvet deneyimi. . . Risaletin alan, yntemi ve meseleleri. . . Kader-ecel
meselesinde bir incelik; Allaha kulluk ve Raslne itaat ile ertelenilen (oluturulan)
ecel?. . . Seyr-i slk sreci ve insann atvar. . . Evrim ve insann yaratlmas. . . Adem
Olunun putlar Genetiin nemi nereye kadar ve astrolojinin nemi,. . . gibi konular
aklanmaktadr. . .
AYETLERN MNSI BSMLLAHRRAHMANRRAHIYM
1-) nna erselna Nuhan ila kavmihi en enzir kavmeke min kabli en yetiyehm
azbun eliym; Muhakkak ki biz Nuhu: Kendilerine elim bir azab gelmeden nce
kavmini uyar diye, kavmine irsal ettik.
2-) Kale ya kavmi inniy lekm neziyrun mbiyn; (Nuh) dedi ki: Ey kavmim!. . .
Muhakkak ki ben, sizin iin apak bir neziyrim (uyarcym).
3-) Enbudullahe vettekuhu ve etiyun; Allaha ibadet edin, Ondan ittika edin ve
bana itaat edin (ilahi hkmlere uyun).
4-) Yafir lekm min znubikm ve yuahhrkm ila ecelin musemma* inne
ecelellahi iza cae la yuahhar* lev kntm talemun; Ki, (Allah) gnahlarnzdan
bazn (nefsani i ve beeri sfatlarnz) mafiret etsin ve sizi bir ecel-i msemmaya
(tayin edilmi noktaya?) tehir etsin. . . Muhakkak ki Allahn eceli (lm?), geldiinde
tehir olunmaz. . . Eer bilseydiniz.
5-) Kale Rabbi inniy deavtu kavmiy leylen ve nehara; (Nuh) dedi ki: Rabbim!. . .
Muhakkak ki ben kavmimi gece ve gndz (vahdete) davet ettim.
6-) Felem yezidhm duaiy ill firara; Benim davetim onlara frardan
(hakikatlarndan uzaklamaktan) baka bir ey artrmad (misali-sz gerein kendisi
kabul ettiler).
7-) Ve inniy kllema deavthm litafire lehm cealu esabiahm fiy aznihim
vestaev siyabehm ve esarru vestekberustikbara; Muhakkak ki ben onlar, sen
onlar mafiret edesin diye davet ettike, parmaklarn kulaklarnn iine tkadlar (anlayp
idrak etmediler), elbiselerine (bedenlerine) brndler, (mevcud itikatlarnda) srar ettiler
ve byklendike byklendiler.
8- Smme inniy deavthm cihara; Sonra, muhakkak ki ben onlar cehren (aka,
iitilip anlalr dille) de davet ettim.
9-) Smme inniy alentu lehm ve esrertu lehm israra; Sonra, muhakkak ki ben
onlar iin hem ilan ettim (aleni davette bulundum) ve hem de kendilerine srren/gizli gizli
(iaret yollu szlerle) syledim.
10-) Fekultstafiru Rabbekm inneHU kne affara; Ve dedim ki: Rabbinizden
mafiret dileyin. . . Muhakkak ki O, affardr.
11-) YursilisSemae aleykm midrara; zerinize Semay (Esma mertebesini; ruhani
yamurlar) youn olarak irsal eder (salverir).
12-) Ve ymdidkm Biemvalin ve beniyne ve yecal lekm cennatin ve yecal
lekm enhara; Mallar ve oullar ile (B srrnca) size imdad eder, sizin iin cennetler
(Hakkani vasflarla yaam) oluturur ve sizin iin nehirler (Rabbani ilimler) meydana
getirir.
13-) Malekm la tercune Lillahi vekara; Size ne oluyor ki Allah iin bir vakar
(varlnzda Allahn aa kn yaamay) ummuyorsunuz?.
14-) Ve kad halekakm atvara; Halbuki (Allah) sizi atvaren (tavrdan tavra, halden
hale, neviden neviye geirerek?) yaratt (AdemOlu mkerrem deil mi?).
15-) Elem terav keyfe halekAllahu seba Semavatin tbaka; Grmediniz mi, Allah
Semavat yedi tabaka (halinde) nasl yaratt?.
16-) Ve cealelKamere fiyhinne nuren ve cealeemse siraca; Onlarn iinde Ay
bir nur kld ve Gnei de bir srac (kandil, k kayna) kld.
17-) VAllahu enbetekm minelArd nebata; Ve Allah sizi bir nebat bitirir gibi
Arzdan bitirdi.
18) Smme yuydkm fiyha ve yuhricukm ihraca; Sonra sizi oraya iade edecek
ve sizi (lmle?) bir karla karacak.
19-) VAllahu ceale lekmlArda bisata; Ve Allah, Arz sizin iin bir sergi kld,
20-) Litesluk minha sblen ficaca; Ondan geni yollar edinip sluk edesiniz
(yollanasnz; uruc edesiniz) diye.
21-) Kale Nuhun Rabbi innehm asavniy vettebeu men lem yezidhu maluhu ve
veleduhu ill hasara; Nuh dedi ki: Rabbim!. . . Muhakkak ki onlar bana asi oldular ve
(mekr yollu olduu iin) mal ve ocuu kendisine hsrandan baka bir ey artrmayan
kimseye tabi oldular.
22-) Ve mekeru mekren kbbara; Ve ok byk bir mekr ile mekr ettiler (Hz. Nuh ile
ulaan risaleti, ilim nimetini nankrlkle karladlar; arnmak iin olan ilmi,
nefsaniliklerini daha da kuvvetlendirmek iin kullandlar).
23-) Ve kalu la tezerunne alihetekum ve la tezerunne vedden ve la suvaan ve la
yeuse ve yeuka ve nesra; Ve dediler ki: lahlarnz sakn brakmayn!. . . Veddi,
Svai sakn brakmayn. . . Yasu, Yauku ve Nesri de (brakmayn).
Not: Baz rivayetlerde bu be ilah/put isminin Ademin be olunun isimleri olduu ve
insanlarn bunlara tapnarak Allahdan perdelendikleri eklinde bahsedilmektedir ki her
bir insan iin geerli mecazlarnn anlam olmaldr?. . .
24-) Ve kad edallu kesiyra* ve la tezidizzalimiyne ill dalala; Halbuki (bunlar) pek
ok kimseyi saptrdlar. . . O halde (ey Rabbim) sen de o zalimleri sapknlktan baka
artrma.
25-) Mimma hatiyatihim uriku feudhlu naren felem yecidu lehm min dunillahi
ensara; (Nihayet) onlar hatalar (gnahlar) ndan dolay suda bouldular da (hemen
akabinden) atee dahil edildiler ve kendileri iin Allahdan (kurtaracak) ensar
(yardmclar) bulamadlar.
26-) Ve kale Nuhun Rabbi la tezer alelArd minelkafiriyne deyyara; Nuh dedi ki:
Rabbim!. . Kafirlerden Arz zerinde bir deyyar (bir tek kimse) brakma!.
27-) nneKE in tezerhm yudllu badeKE ve la yelidu ill faciren keffara;
Muhakkak ki sen, eer onlar brakrsan, kullarn saptrrlar ve ok kafir (gerei
reddeden, Rasle itaat etmeyen, perdeli, kozal) facirden (Hakdan sapan, ilahi
emirlerden kandan) baka dourmazlar.
28-) Rabbifirliy ve livalideyye ve limen dehale beytiye muminen ve lilmuminiyne
velmuminat* ve la tezidizzalimiyne ill tebara; Rabbim!. . . Beni, ana-babam,
mmin olarak evime gireni, mmin erkekleri ve mmin kadnlar mafiret et!. . . Ve o
zalimleri helaktan baka (bir eylerini) artrma. (B Mealden alnmtr) ))) * * *
dem/Havv yaratlm olan dier insanlarn iinde ilk defa kendi hakikatlerinin ve her
eyin hakikatinin Hak olduunu fark edendir. Onlarn bu fark edii zlerindeki hilfet
glerini de kullanmalarna imkn salamtr. Ulam olduklar ya da dier kullanmyla
alm olduklar vahiy bilgisini kendilerinin hakikatini fark edemeyen ve zlerindeki
halifelik kuvvetlerini aa karp da kullanamayan dier insanlara anlatmak
istemilerdir. Bu anlatm gereine risalet grevi diyoruz.
dem/Havv, Hbil, it ve dris iinde bulunduklar insan toplumlarna Allah ve Allahn
yaratma sistemini ve varln iletim sistemi olan slm tevhid/teklik kavramlaryla
anlatmlardr (okumulardr/beyan etmilerdir/vahyi tebli etmilerdir).
Onlar dinleyen insanlarn bir ksm tevhid bilgisinden (Allahdan baka varlk yoktur
bilincinden); Ben tanrnn bir parasym, bu nedenle ben de tanrym yanlgsna
srklenmilerdir. Yaamlarnda bu inanta olanlar destekleyenler baz lider kiilerin
lmlerinden sonra tatan, aatan, amurdan putlarn yapmlardr. lnce
serbest kalan ruhlarnn o putlara girdiine inanmlardr. Bu inan Kbenin iindeki ve
dndaki putlarn krlmasna kadar devam etmitir.
Vedd, Sv, Yes ve Yak isimli hakikat bilgisine sahip insanlar yaamlarnda tanr
olmadklarn hatta tanrnn olmadn sadece Allahn var olduunu anlatm olmalarna
ramen onlar da lmlerinden sonra tanrlatrarak putlarn yapmlardr. Zamanla o
putlara Allahn tecellileri inancyla tapmaya balamlardr. Lat, Menat, Uzza ve Hubel
gibi tanr tecellisi saylan Kurey putlarnn da aslnda ok eski dnemlerde yaayan
Velleri temsil ettii bilinmektedir.
Hz. Nuh a. s. ite byle bir dnce ortamnda dnyaya gelmitir. Hem Resul, hem Neb
olup hem de hakikatindeki bilgiyi vahiy kitab olarak insanlara tebli eden drt
Ull-azm (en byk) Resul/Nebnin ilkidir. (Dierleri; Hz. Ms, Hz. s ve Hz.
Muhammeddir)
Hz. Nuha Tufandan sonra tevhid inanl insanlar dnyasn devam ettirdii iin ikinci
dem de denilmektedir. * * *
Risaletin en byk zellii insanlar Hakn birliine (Ahad olduu bilincine) yine
insanlarn en alt zihinsel kavray dzeyinin lisan ile davet etmektir.
Bir Resul; Allahn varlna ve birliine baka tanrlar e komadan iman edin
der. Bu davet cmlesinden halkn anlad en basit anlam udur:
smi Allah olan bir yaratc var. Ondan baka yaratc bir tanr yok. Sizin
inandnz u talardan ve odunlardan yaptklarnz tanr deildir. Tek bir tanr
vardr, ismi de Allahdr. Sizi ismi Allah olan bir tanrya inanmaya davet ediyorum.
Resuln davetini bu ekilde anlayan halkn ilk sorusu: smi Allah olan o tanry bize
gster. Biz de ona tapnalm.
En alt dzey insan zeksnn bu doal sorusu karsnda Resullerin verecei cevaplarn
ilki: O gzle grnmez olacaktr.
Bu cevap karsnda da halk gz ile grp de tapnd bir tanry ya da tanrlar
topluluunu terk etmeye yanamayacaktr. Resule itiraz edecek, szlerine inanmayacak
ve i tartmalara ve savalara kadar gidecektir.
Resuller bu sefer halkn zek dzeyini biraz sarsacak aklamalara balayacaktr.
Allahn tekliinin yukarda grnmeyen bir tane tanr anlamna gelmediini
syleyecektir. Onun tekliinin, ahadiyetinin Hak ve kesret lemi olarak iki ayr varlk
olmadn anlatacaktr. Grnen ve grnmeyen tm varln Hakn deiik
grnmlerdeki tecellileri olduunu gnlk basit kavramlarla tebli edecektir.
Halk bu sefer anlatlan kavramlarn iaret ettii mnlara ynelmek yerine daha kolay
olan zahiri anlamlarna gre akl yrtmeye balayacaktr. Ve u sonuca ulaacaktr:
Mdem ki her ey Hakn tecellileridir, bizim taptmz u putlar (tanrlar) da
Hakn deiik gler tayan grnmleridir. Biz bu putlara tapmakla sonuta
yine Hakdan bakasna tapmam oluyoruz.
te, Hz. Nuhun davetinden halkn anlad sonu budur. Hz. Nuh ahadiyet konusunda
ne syledi ise halk o sylenilenleri toplumsal bilincin altnda yatan ilkel tanr inancna
evirerek anlad.
Aslnda Hz. Nuh onlara Allahn ztnn ve esmsnn iki ayr varlk olmadn sylemek
istemiti. Halk ise, Allahn ztna tek tanr olarak yneldi. Ztndan ayr olmayan,
ztn iinde-dnda da olmayan sadece ztn varsayd snrsz mnlar topluluu
olan esmnn (isimlerin) zahiri tecelliyatlarna da madde lemi olarak yneldi. Bylece
ahada iki ayr varlk (birbirine eklentili ikili varlk) olarak iman etti.
Nuhun daveti halknn bir ksm tarafndan gzle grlmeyen yeni bir tek tanrya ar
gibi anlald. Bir ksm halk tarafndan da her ey tanrdr biz de tanrnn paralaryz
gibi anlald. Bu iki dncenin de yanl olduunu izah etmek iin Hz. Nuh bu sefer
halkn subbuha (Allahn zatna ilave olabilecek baka varlklar olmad bilincini
aa karacak ilme) ard.
Allahn ahad olan zatna ilave olabilecek baka varlk olmadn anlamaya, yine ztn
iinde-dnda varlk olmadn fark etme haline subbuh kelimesinden tretilen
tesbih etmek denilir. Allah tesbih etmek; Allahn varlndan baka varlk olduu
dncesini kendi aklmzdan ve kalbimizden temizlemektir. Bu bilin hali, temizlemek
anlamndaki tenzih kelimesi ile de isimlendirilebilir.
Allah tesbih etmek ya da tenzih etmek Y Rabbi senin ok temiz bir varln var,
sen nuru yaratan nursun Bir de madde diye pis bir varlk var, biz senin temiz ve
pk varln maddenin pis ve karanlk varlndan tenzih ediyoruz (ayryoruz)
Senin temiz isimlerini elimizdeki tesbih taneleriyle sayarak seni tesbih ediyoruz
anlamnda deildir.
Hz. Nuhun halkn tesbihe ve tenzihe daveti ilim ile idi. Fakat halkn tesbihi ve tenzihi
yukardaki temiz bir tanry kutsamak olarak anlalnca Nuhun terkibindeki celal
ismi ve etkisi kabard.
Halknn ceml isminin etkisindeki ilim ve irfan nuru ile ahadiyet bilincine
ulaamayacana karar verdi. Halkn bireylerinin bilincindeki yanl bilgileri celal isminin
yok edici sistemiyle temizlemek iin u duda bulundu:
(((26-) Ve kale Nuhun Rabbi la tezer alelArd minelkafiriyne deyyara; Nuh dedi
ki: Rabbim!. . Kafirlerden Arz zerinde bir deyyar {devreden, gezen} (bir tek
kimse) brakma!.
27-) nneKE in tezerhm yudllu badeKE ve la yelidu ill faciren keffara;
Muhakkak ki sen, eer onlar brakrsan, kullarn saptrrlar ve ok kafir (gerei
reddeden, Rasle itaat etmeyen, perdeli, kozal) facirden (Hakdan sapan, ilahi
emirlerden kandan) baka dourmazlar. ( Nuh Sresi B Mealden alnmtr))))
Nuhun kavminin (halknn) klasik tefsirlerde anlatlan tufan ile nasl ve neden helak
edildii konusuna burada hi girmeyeceiz. Kuran yetlerinde anlatlan Nuh Kavmi
sembolizmindeki hikmetlerin zn (Fussul-Hikem) anlatmaya gayret edeceiz. *
* *
Hz. Nuh; kavminin tevhidden, tenzihten ve tesbihten anlad sonucu kabul etmez. nki
kendisinin anlatmlar halkn o sonular karmasna ynelik deildir.
Asrlarca Nuhun dus ile tm insanln m yoksa belli bir blgedeki insanlarn m yok
olduu tartlmtr.
Asl ve z rahmet ve merhmet olan Hz. Nuh misli hibir Resul/Neb srf dnce
suu nedeniyle yeryznde gezen (o dnemdeki milyonlarca imdi milyarlarca)
insanlarn ya da kavmindeki yzlerce/binlerce insann hepsinin yok olmasn nasl
isteyebilir?
Hatta tufan ile milyarlarca byk hayvan, trilyonlarca bcek, neredeyse saysz miktarda
bakteri ve doadaki bitkiler tamamen helak olacak geriye sadece on-onbe kadar
insan, birer ift hayvan bir miktar bitki tohumu kalacak. Byle bir du daha dorusu
beddu (irkin istek) tam bir doa felketi istei deil midir?
Tufan doa felketi eklinde olsayd, bu felaketin anlatmndan nasl bir fayda doard?
Fayda diye, hikmet diye anlatlan korkun bir tanr ve yeryzndeki yardmcs
hikayesi doard.
Siz de dnce suu ilerseniz iimizdeki baz mbarekler beddua eder yukardaki tanr
da sizi boar!. . sonucu hikmet olur muydu?
Kuranda bu kadar basit bir anlatm m esas alnmtr?
Yoksa eski kitaplardaki ve destanlardaki doa felaketi olarak anlatlan Nuh Kavmi
olayndaki korkun tanr dncesini dzeltici fss/zler mi vardr?
Evet, elbette ki Kurann edeb mcizesinde (dil ile anlatmnn harikalklarnda) yanl
efsaneleri insan zihninden temizlemek ve insann zndeki tufan anlatmak amac
vardr.
Kurann Arap edebiyat essna gre batan sona meczi sanatlarla olan anlatmn
Resulullah dnemindeki en chil Arap dahi anlyordu. Fakat zamanla Kurann anlatm
sanatndaki incelikler yerine tamamen hikayeleri ve mecazlar basit kelimelerle anlama
yntemine dnld.
Fussul-Hikemin bu blmnde Kurann nasl bir rahmet kitab olduu en gzel
ekilde anlatlmaktadr.
* * *
Tufan kelimesi ile insann i lemindeki tecelliler ve d lemindeki tecellilere dikkat
ekilir. nsann varl hem kendi girdaplarndaki tehlikeli derinliklerde hem de dndaki
sosyal ve fiziksel tehlikeler ortamnda bir gemi gibi yol almaktadr.
imizdeki mnevi aclar ve dmzdaki alk, ktlk, lmler, hastalklar, ayrlklar her an
gkten yaan saanak yamur gibi zerimize ve zmze gelmektedir. Bizi tufan iinde
tutmaktadr.
Bedensel ve ruhsal varlmz belli bir boyuttan sonra tek bir hakikat olarak alglanr. Ruh
ve beden ayn olur. Ruhun zahirine beden, bedenin batnna ruh denilir. Ksaca bu
geree varlmz diyebiliriz.
Varlmz ac ve tatl olaylar iinde ya da Allahn snrsz cemal ve celal isimleri
tufannda bir gemi gibi sonsuzlua doru seyahat etmektedir.
Varlmzda her canlnn dii (itaatkar, uyumlu, merhametli) ve erkek (si, uyumsuz,
acmasz) huylarnn tamam mevcuttur. Yani varlk gemimizde tm canllarn pozitif ve
negatif zellikleri (esm mnlar) ayrlmaz ift halinde mevcuttur. Onlar belli standartlar
altnda tutup terbiye edersek yaam enerjimiz dengeli hale gelir.
Daha sonra da varlmz (gemimiz) sonsuz huzur ve istikrar boyutuna (limanna)
ular * * *
Hakikat ehline gre
Allahn tenzihi (varlnn dier varlklar olarak alglanan tecelliyattan ayr bir tanr gibi
dnlmesi), Allahn varlna snr koymaktr.
Ya da
Allahn varl; grnen ve grnmeyen u lemlerle snrszca devam etmektedir
benzetimi (tebihi) ile yine snrlanm olur.
Bu iki dncenin yanlgsndan ancak yle kurtulabiliriz
Hak Uluhiyyet mertebesinde snrsz esmnn (isimlerin/mnlarnn) sahibidir.
Esm; Onun zatnn zelliklerinin sonsuz tufandr (tecelliyatdr, aa kdr,
bitmeyen yansmalardr).
Ey (eyler/kesret lemi); snrsz isimlerin mnlarnn grnleridir. * * *
Snrsz olan ahad zt (tek z); bir alt boyuta snrsz mnlar (isimler) olarak tenezzl
eder (iner). Bu boyutta yani snrsz mnlar boyutunun bir stnde zt boyutu
kalmamtr. Anlatma ok dikkat edersek zt snrsz isimler dourur ve hepsini de
kucana alr demiyoruz. Snrsz zt varl yok olmadan, artmadan, eksilmeden
kesret/okluk/ isimler/mnlar/zellikler olarak alglanr. Bu boyuta esm
mertebesi denilir. Zata bir durgun bir bayrak der isek, bayrak rzgarla dalgaland
zaman zerindeki oluan ekillere de esm lemi diyebiliriz. Zat ve esm arasndaki
balant bu gibidir.
Esm mertebesindeki mnlara da henz boyuta ve zamanla birlikte drt boyuta
inmemi zler anlamnda ruhlar mertebesi denilir. Ruh bir madde bedene girecek
enerji anlamnda deildir. Henz en, boy, derinlik ve zaman boyutunda alglanmayan z
demektir. Bayrak durgunken bayran zerindeki dalgalanmann hayali haline ruhlar
mertebesi diyebiliriz.
Ruh (z) mertebesi bir alt alglama boyutuna rnek z olarak tenezzl eder (iner).
Mesel; tm esmdan olumu, Hakn tm zelliklerini aa karabilecek
potansiyelde, dnen, konuan, boyut art zaman boyutlu varln en ideal imajna
insan ismi verilir. dem ve Havv bu ideal imajn iki deiik yansmasdr. u
dnemde ideal insan imajnn yeryznde birbirine eklen benzemeyen milyarlarca
dem ve milyarlarca Havv yansmas vardr. Her canl tr hakikatte tek bir ideal
imajdr ve madde mertebesinde snrsz yansmalar vardr. Bu boyuta hayal lemi ve ya
misal lemi denilmektedir.
Misal lemi bir alt boyutta ehdet lemi ve ya dier ismiyle madde evreni olarak
aa kar. Her boyutun alglad evreni kendi madde evrenidir. Her boyutun madde
evreni dier madde evrenine gre soyut evren deerindedir.
Buradaki boyutlar bir birinden ayr tabakalar, katmanlar, kesitler deildir. Tek ve tmel
olan ahad ztn boyut inilerinde ald grnmleridir.
simlerin, zlerin, misallerin ve kesretin (madde olarak alglanan okluun) zttan ayr
varl asla yoktur. Her mertebede var olan sadece ve sadece zttr. * * *
Ztn bu nedenle ne tenzihi ne de tebihi basit anlam iermez. * * *
Hakn tenezzlat (varlk mertebeleri olarak tecelliyat) eitli kaynaklarda deiik
isimlendirmelerle ve farkl saylardaki tasniflerle karmza kmaktadr. Tasavvuf
tasnifler z olarak ayn anlamlar tarlar. Sadece zamana ve evreye gre anlatm
farklar vardr.
Yukarda zt, esm, ruh ve ehadet (madde) boyutu olarak drtl bir tasnif rnei verdik.
((( Gnmzn tasavvufi bilin seviyesine gre ve Allahn ilim sfatnn yine
gnmzdeki alm olan bilimlere gre varlk boyutlarnn tasnifi soyut akl
yrtmelerinden kurtularak deneysel fizik ve teorik fizik formulleriyle daha somut
rneklerle aklanmaktadr.
Allahn ilim sfat nasl ki srekli olarak gelien bilimlerle srekli daha mkemmele doru
yenilenerek ilerliyorsa
Allahn ahadiyetini her an insanna o an mantk yapsna gre aklayan tasavvuf
ilmi de yenilenen kavramlarla srekli teklik bilincinin snrsz derinliklerine doru
inmektedir.
ada bilimleri (Allahn ilim sfatnn amzdaki son almlarn) ahadiyet (teklik) ilmi
ile cem edip (kaynatrp) varlk boyutlarn aklayan Ahmed Hulusiden rnek bir alnt
yaparak konuya aklk getirmek istiyoruz
Bu kitapta ise, ok ynl dnen beyinlere, konular, geni bir perspektif ile ve ok
boyutlu olarak aklamaya altm.
ada bilimin verilerinden mahrum beyinlerin, gemiteki, tek hakikati grme yolu
kef veya feth denilen, isel alglama yollar idi. Bu mahedelerini de, ancak iret
yollu, mecazlarla, benzetmelerle dillendirebiliyorlard.
Onlarn yaadklarn yaamamlarn ise, anlatlanlar taklit yollu tekrardan baka
anslar yoktu.
YENLEN hkm aa kt bundan yaklak 60 ksur yl nce!. . Atom (madde)
paraland!
Maddenin, beyindeki, be duyuya gre deerlendirmesi olduu fark edilmeye baland
Ne var ki beynin tek deerlendirmesi deildi bu!
Dalga (wave) okyanusunda yzen, bilin balklar olduumuz dnld!.
Bilin balklar, okyanusun derinliklerine dald; Holografik Gereklik ile yzyze geldi!
Okyanusun tesinde, beynin, holografik beyin olduu kefedildi
Kuarksal katmandan geilip, string teoremiyle, blnmez paralanmaz (ahad-samed)
TEK e iaret edildi.
Ve son bir ey daha fark edildi ki; tm bunlarn algland katman, bir st katmann
(semnn) iinde yalnzca bir alt boyut!.
Evren ire evrenlerin, gerekte, ok boyutlu tek kare resim alglamasyla; ALLAH
ismiyle iaret edilenin eitli isimleriyle tanmlanan zelliklerinin, ANlk grnt
alglamasndan baka bir ey olmad NOKTAsna ulald!
Ve dahi fark edildi ki, O NOKTA, ALLAH ismiyle iret edilenin ilmindeki saysz
Noktalardan yalnzca bir NOKTA!
Bunu da ifade eden tek bir tanmlama var
ALLAHU EKBER!
Holografik Gereklikten (ya da mecazla diyelim, hakikatinden) ald ilhamla yaayan
birileri, seslendirdi bu gerei!.
Bu an yenilenmesi de bylece gereklemi oldu, bize gre!. Bundan sonras ise,
katman ii yatay-detay bilgiden teye geebilir mi bilemem
Yeryznde yaam en muhteem beyin, geleceimizin en muhteem Ruhu; cennet
ismiyle tanmlanan boyutun en muhteem Nuru Muhammed Mustafa (aleyhisselm)n
bahetmi olduu bilgilerden yola karak; Kurn- Kerm isimli bilgi kaynann
ifrelerini kapasitem kadaryla deifre ederek; gnmz anlaynn kaldrabilecei
llerle yazmaya altm bu konular, umarm sizlere yepyeni ve bambaka bir yaam
boyutunun anahtar olur. . . . YENLEN! -Yenilendik mi? . . .
(((Ayrca video sohbet serisinde st Madde isimli sohbette varlk skalas yokluk
boyutundan snrszlk boyutuna kadar bilim ve irfan cepheleriyle gnmzn ve
gelecein mantn kapsayan bir anlatmla izah edilmektedir. Uyan - st Madde )))
* * *
Taklit ehline nerilen tenzih zatn esm mertebesi tecelliyatndaki incelikleri kavramak
eklindedir. rnein Allaha ve Allahn esmsndan oluan varla iki ayr vcd
(varlk) vermemek esm mertebesinin tenzih bilincidir.
Hakikat ehli iin bu tr bir tenzih irktir. nki, Hak Allahn zat varl ve isim
tecelliyat olarak ikiye ayrp da sonra bu ikili tek bir btndr demek znde
ikilem tad iin gizli irk hkmndedir.
Hakikat ehlinin tenzihinde zatn varl ve ya esmnn varl, tecelliyat, grnm ve
benzeri yumuatlm kavramlar yoktur. nce zt var kabul etmek, sonra esm diye bir
alm kabul etmek en sonunda da madde diye bir boyuta kadar inip de te Hakn
varlna en byk kantlar zinciri demek yoka gre bir eye var demek olur ki
fark edilmesi ok zor olan varlk-yokluk yanlgs doar. Bundan dolay hakikat ehlinin
tenzihine irke dmek denilir taklit ehlinin tenzihine de tevhide ykselmek
denilir.
Taklit ehlinin tevhidi, hakikat ehline gre irktir
Fakat her ikisi de kendi boyutunda haktr * * *
Hak varlklardan ayr zanneden (tenzih eden) ya da ayn zanneden (tebih eden) zahiri
ilimlerde lim olabilir. Fakat ya basit tenzihte taklr kalr ya da basit tebihte taklr kalr.
Tenzih-tebih konusunu mslman olan da bilebilir gayri Mslim olan da bilebilir.
Mslman basit tenzih-tebihte takl kaldysa Resullerin beyannn da sadece d
anlamlarnda taklp kalmtr. Verilen rnekleri gerek zanneder, rneklerin iaret ettii
anlamlar idrak edemez, Tufan gibi hikayeleri sadece gemiin bir ans olarak kabul
eder.
Gayri Mslim olanlar ya da Mslmanlktan km olanlar ve ya Mslman olup da
sadece varln zahirini bilimle yorumlayanlar varln irfan boyutuna Muhammed
iman nuru ile inemezlerse Kitapn (varlk tecelliyatnn) bir ksmn aklam bir ksmn
da gizlemi saylrlar. * * *
Bir Resul Hakdan vahyi harfsiz, kelimesiz, cmlesiz, sayfasz, blmsz olarak sadece
mn halinde alr. Hakn huzurunda Arapa, branice (sril lisan) ya da baka bir lisan
diye ayrm yoktur. Resuller vahyin hakikatini Hak lisan zere alrlar ve hangi anadili
konuuyorlarsa aldklar mnlar o dilin kelime kalplarna sokarak umuma (her bilin
dzeyine) anlatrlar.
Resullerin hitap yntemi en nce zahiri anlamlar herkes tarafndan hi dnlmeden
anlalacak nitelikte okumaktr. Mesel De ki o Allah ahaddr sznn zahirini herkes
ilk duyduunda hi zorlanmadan hemen anlar. Fakat her kelimenin hakikati olan
mnsnda snrsz anlamlar yatar. O anlamlar da ancak ilim irfan ehli ztlar zahir ve
btn elikisi oluturmadan anlayp anlatabilirler. Kuann derin anlamlar olduunu
bildiren hadisler kelimelerin sadece basit anlamlarnda kalmamamz hatrlatmaktadr. *
* *
Hakn ilmi snrsz olduu iin ilmi ile meydana getirdii mkevvent (ilminde var kld
var olular) da snrszdr. nsann kinat (insann alglad evreni) dahi Onun snrsz
ilminin snrsz tecellilerinden bir tecelli olduu iin evrenin ucu buca, balang ve biti
noktas yoktur.
Evrenlerin ve evrenlere ait naklarnn, evrenlerdeki canllarnn, olaylarnn da
balangc ve bitii sz konusu deildir.
imdiye kadar var olmu olan ilmindeki tecelliler, bundan sonra var olacak olanlara gre
sonsuzda bir orannda dahi deildir. Ve var olacak tecelliyatnn da snr ve sonu yoktur.
Her an snrsz saydaki var olu ayn an iinde yok olur. Ayn anda daha
mkemmeli olarak tekrar var olur. Hakn bu sistemine tekevvn (meydana geli) ve
tefessd (bozulma-yok olma) denilir.
Hakn ilminini snrn ve tecelliyatnn snrn snrsz olduu iin bilmek, akl ve kalb
ile tmel olarak kavrayabilmek imkanszdr.
Bu gerei Allah hibir kayt ile kayt altna alnamaz kuralyla aklayabiliriz. * * *
Hak hibir eye benzetmeden, tebih etmeden tm varolularn tesindedir diye
tenzih eden (ayran) Onu tede olarak kayt altna alr (snrlam olur).
Hak hibir eyden ayrmadan, her ey Odur diyerek tebih eden (Hak grnen her
ey olarak varsayan) da Onu snrlam olur. Hakn bir ksm budur, bu kadardr, daha
gremediimiz ok ksmlar vardr gibi bir mantk hatasyla Hak tebih ile
snrlamak yanlgsna der. * * *
Hakikat bilgisine sahip kiiler (rifler/muhakkikler) ise Hakn zahirinin snrszln
snrsz evrenle, btnnn snrszln Hakn ilmindeki snrsz ilimlerin var olduu
bilgisiyle bilirler. Bu bilgileri teferruata ve tafsilata (her eyi ve her olay) bilmeye dayal
olan bir bilgi deildir. Hakn teferruata ve tafsilata geliini genel ve z olan bilgi ile
bilirler.
Her bir insan esm-i hsndan (ilahi isimlerden) zel bir ismin grnmdr, sretidir. O
isim onun ruhu ve zdr. Tm kemlat yani snrsz tm dier isimlerin mnlar o
ismin hazinesinde sakldr. zel ismine o birimin Rabb-i Hss denilir. Dier isimler onun
Rabb-i hassnn gizli hazinesi gibi olup her an peyder pey (kesintisiz srekli ksm ksm)
zhir olur, aa kar.
nsan bu nedenden dolay kendisinden aa kan bilir, aa kacak olan hazineleri
snrsz olduu iin kendisi hakkndaki bilgiyi snrlayamaz. Kendini tam olarak hibir
zaman tanyamaz, ben buyum ve bu kadarm diyemez.
nsan kendisini ancak z ve zet olarak (mcmel/genel olarak) bilir.
* * * nsan kendisinin bir ekirdek olduunu ve kendisinden snrsz sayda meyve
hkmnde insan/evld oluacan genel bir bilgi ile bilir. Doacak insanlarn saysn,
tipini, huylarn en ince detay ile (tafsilen) bilemez.
nsandan doacak olan insanlar z olarak ayn olmalarna ramen zahir olarak ayr
grnrler. lk insan ne ise imdiki insanlar da odur ve gelecek tm insanlar da ilk olann
aynsdr. Fakat her insan ayn zamanda farkl zellikler arzettii iin ayr ayr olarak
vardr. Buna vahdetteki kesret gerei yani teklikteki okluk gerei denilir.
Hak; ztnn,isimlerinin ve fiillerinin tecelliyat olarak ve kendi hakikatiyle kesrette
(oklukta/cisimler leminde) grnmler verir. Bu silsile ile dnrsek varln Hak
olduunu kabul etmemiz gerekir. Biraz daha kapsam zelletirerek dnrsek insann
Hakn Hak olarak snrsz isim ve grnmlerle tecelliyat olduunu syleriz.
nsann zihnindeki kavramlarn da nitelii ne olursa olsun kavramlarn da Hak olduunu
syleriz. nsann dilinden kan kelimelerin de nitelii ne olursa olsun Hak kelam
olduunu syleriz.
Zahiri ve btn Hak olan insann elbette ki zihninde oluan kavramlar da dilinden kelime
olarak dklen anlamlar da Hak olmak zorundadr.
Hak olan kavramlar ve kelimeler bireylerin doalarna gre szcklere dnp dilden
k yaparlar. Doasnda temizlik (nezhet) ve tamlk (mkemmeliyet) olan bireylerin
zihnindeki Hak kavramlar vahiy-ilham-irfan olarak aa kar. Fakat doalarnda
gnlk bedensel yaam bilgileri baskn olan bireylerin zihinlerindeki Hak kavramlar da
dillerinden gnlk laflar olarak k yapar. Tm szler ideal ynyle Hak iken bedensel
yaamn basitliinde gnlk konumaya, snrsz irfann anlatmnda yce mnlara
brnerek iitilir.
Beyazt Bistami bu anlama iaret etmek iin; Ben otuz yldan beri Allah ile
konuurum ama insanlar benim kendileriyle konutuumu zannediyorlar demitir.
* * *
Kendisini z olarak bilen Rabbini de z olarak bilir. Bunun iin nefsini bilen Rabbini bilir
denilmitir. nsan Hakn tm yetlerini (snrsz tecelliyatlarn) cem etmi ( toplam)
olan varlktr.
zndeki (enfsndeki) yetler imdiye kadarki var oluunu ifade eder. nsann var
oluu snrsz gemitir. imdisi snrsz gemiin zetidir.
Dndaki (fkndaki) yetler ise sonsuza kadar var olaca halleridir. Sonsuz gelecek
insann sonsuz var olu srecidir ve okuyaca (var olaca) yetler de henz
okunmam (var olua gelmemi) sonsuz gelecekteki yetlerdir.
nsann okuduu yetler (insan var eden tecelliler) olarak enfs (iindeki/zndeki)
yetler denilir. Gelecekte oluacak olan yetler (var olu tecellileri) okunduka
(yaandka) afkilikten kp enfslie dnr.
nsann tm yetleri toplayc (cmi) olmas bu anlama iaret eder. * * *
Hakn zt snrsz isimleri, sfatlar ve fiilleri kapsad iin ve zattan baka varlk
olmad iin zat dnecek, zatn snrsz zelliklerini tek tek sayabilecek varlk
olmad iin Resulullah a. s. Allahn zatn dnmeyiniz sz ile bu bilinemezlii dile
getirmitir.
Allahn zatn dnmeyiniz demek sizin tenizde bir zat var sakn onu
dnmeyin, onu dnmek yasaktr anlamnda deildir. Bu dnce bo bir
meguliyet olur anlamndadr. * * *
Zt mertebesinde Hak, ilah deildir. nki bu mertebede ilahlk yapaca bir gayrs
(kul,) yoktur. Hlk (yaratc) denilemez. nki, zatnda mevcut bir gayr yaratk (mahluk)
mevcut deildir. Musavvir (grn oluturan) denilemez. nki, zatnda gayrs bir
grnm yoktur. Dier tm sfatlarn da bu rneklere gre dnebiliriz. * * *
Ahadiyet (zat) mertebesinde hakn zatndaki bilkuvve (sanal) varlklar birimsel tecelli
talebini de zlerinde tarlar. rnein bir ressamn zihnindeki resimler, tablolar izime
gelmek zahir olmak gereine sahiptir. Ressam da bu gerekleri izerek zahir eder.
Zatda yok hkmndeki esm da zahir olmak diler. Hak bu dilekle ahadiyet (tmellik)
mertebesinden vahdet (tekillik/ mana boyutu) mertebesine iner. Bu mertebede Hak tek
tek birimleri aa karan ilah (birimsellik veren) ismini alr. * * *
Zattaki esm birimler halinde evren olarak zahir olunca evrenin var oluuna Hak hamd
etmesi (anlatmas) diyoruz.
Fatihadaki Hamd lemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur ayeti ile Allahn lemleri
nasl tecelli ettirdii anlatlr. lemlerin aslnn ne olduu fark ettirilmeye allr.
Sen eden lemler, ancak esm tecellisidir. Sen olunan Hak ise o esmnn sahibidir.
Bu durumda sen eden (ven) de sen olunan da (vlen de) kendi hakikatidir. vme
ve vlme karlkl iki varlk arasnda oluan bir al veri deildir. * * *
Hakn kelm (kelimeleri) zatndaki esmnn zahiri grnmleridir. lemlerdeki her
tecelli, her birim Onun kelmdr. Var olu halindeki her mahal ( her tecelli) Hakn
konuan kelam hkmndedir. Msya seslenen ate bu anlamda Hakn kelmdr.
Ms Hakn kelamnn, konumasnn hangi anlamda olduunu bildii iin iiticilik
zelliine sahiptir ve Hak sadece ateten (nefsinden, znden) deil snrsz her
cihetten (kendisinin her zelliinden) alglayabilir.
Cansz cisimlerin kelam (konumas) hal lisan iledir. Mesel arz buluta hali ile sen
nesin diye sorar. Bulut da hal lisan ile ben yamurum der ve yaar. Arzn ve bulutun
konumas bu hal zerinedir. Bitki ve hayvan gibi canllarn konumas ise keif ehli
zatlar tarafndan lisan olarak alglanr. Canllarn mantna gre kulaklar ile iittiklerini
zmlerler. * * *
Tenzih ile tebihin hakikatine inebilmekle ve ikisini de cem edebilmekle evrenin zahirinin
ve btnnn snrsz olduunu, Hak ile tecelliyatnn baka eyler olmadn anlarsn.
Hak hibir eyle snrlama ya da snrszlama gibi hatalara dmezsin. Bu konulardaki
bilgin doru bilgi olur. Hak ve evren hakknda yanl, yetersiz bilgiye sahiplerin yannda
kendi bildiklerinin farkn anlarsn. Onlarn akllarna gre de doru bilgileri anlatrsan,
senin bilginin daha isabetli olduuna karar verirler. * * *
nsann birimsel varl Hakn imdiye kadar aa kan isimler toplam olduu iin Hak
benim ve ben Hak ile aynym diyemezsin. Ayn zamanda ben Hak deilim de
diyemezsin. nki sen (insan) Hakdan gayr bir varlk da deilsin.
rnein okyanusun bir damlas okyanusun tamam olmad gibi okyanusdan gayr bir
varl da yoktur. Bir gemiyi yzdren okyanusun tamamdr. Fakat gemi sadece bir
damla zerinde yzemez, bir damla bir gemiyi kaldramaz.
Yine bir baka rnek Ba ve sonu olmayan bir ipin zerine atlan dmn ayrca bir
varl olmad gibi zuhurat (grnme gelmek) asndan ve zellikler asndan o
dm ipten farkl imi gibi izlenim verir.
nsann varl da bamsz varlk deildir. Fakat zellikleri itibaryla snrz zellikteki
Hakdan (kendi sonsuzluundan) da ayn zamanda farkldr.
nsan srekli olarak sonsuzluu aa karan bir birim konumunu koruyacaktr.
Dnyada da birimseldir. Ahirette de birimseldir. Tmellik ve Hak olduu bilgisi ise her
lemde sadece soyut bilgi olarak kalacaktr.
Bundan dolay insan imdi de iinde Hakln fark etmi bir kuldur (czdr) sonra da
(ahirette de) czlnde (klliliin sadece bilgisini tayan) bir kul olarak kalacaktr.
Hak iiticidir, grcdr dediimiz zaman ve insan da iiticilik ve grclk itibariyle
Haka benzer dediimiz zaman insan ayr bir varlk olarak dnm oluruz, Hak da
ayr bir varlk olarak dnm oluruz. Bylece iki ayr varlk vehmedip, birisini ktlesel
ve yeteneksel olarak daha byk ilan ederek ona tanr zellii vermi oluruz. Daha
kk ktleli ve yetenekli olana da acizlik ve yeteneksizlik vererek tanr kulu ilan ederiz.
Halbuki Allah ve abdi iki ayr ktle ve yetenek deildir. Allah ve abdi ktle de Deildir.
Sadece ve sadece Allah kendi hakikatiyle kim (var) olup, kendisini abdlik halleriyle seyr
etmektedir.
Bunun iin slma giriin ilk kural
Muhammedin (tecelliyatn) Allahn (tecelliyat hakikatinin) Resul (bilgi boyutu) ve
abdi (snrsz zelliklerinin aa kt bilin boyutu) olduunu fark etmektir.
Bu fark ediin ismi kelime-i ehadettir. Bu dil ile takliden balar nasibi olanlar da kelime-i
ehadetin var olu sitemi olduunu anlar. * * *
Nuh, kavmini putlara taparken bulmutu. Onlar bulduu halden kurtaramak iin
putlara tapmayn emri ile uyard.
Kavmi (insanlarn genel fikirleri) o dnemde Hakn kesretini madde zannetmekle
perdelenmiti. Nuh da onlar okluk yanlgsndan teklik bilgisine davet etti. Halk
kendilerini Hakdan ayr bir mahluk olarak bildikleri iin ve Hak bilmedikleri iin
putlara tapmaktan vazgemediler.
Halkn mantk yaps tamamen zahiri boyuta artland iin Nuh da onlar Hakn zahiri
anlam olan tek ilah inancna davet etti. Tek ilah sizin ok ilahlarnzdan daha stn ve
daha temizdir ve yardm istenilecek tek kudrettir dedi.
Nuh onalara yine dedi ki
Hakn zahiri sizin bedenleriniz ve taptnz putlar olarak tecelli ediyorsa Hakn
btn da sizin btnnz ve putlarn btn olarak tecelli etmektedir. Kendi
btnnzn Hak olduunu bu ekilde anlayp paralara tapnmaktan vazgein
Halk Hakn batndaki vahdetinden de bir ey anlamad. Zahiriyetteki okluk yanlgs
batndaki okluk yanlgs olarak devam etti. * * *
Nuh; kavmini anlaylar dorultusunda Hakn zhirine ve btnna ayr ayr davet edince
halk bu iki davet arasn cem edemedi. Elbette ki ok az sayda insan cem etti. Fakat
ounluun ilgi ve zek yaps tevhide uzak olduu iin bu daveti anlamsz ve sama
olarak algladlar.
Nuh da Rabbine ikayetle Y Rabbi ben kavmimi geceleyin (btndaki ahadiyete,
zlerindeki teklik hakikatine, vahdete) davet ettim (anlattm) Gndz de zhire
(Hakn kesret tecelliyatnn aslnda vahdet olduu bilincine) davet ettim (anlattm)
fakat onlara bu davetim (anlattm ilim, irfan, bilgi) onlarn kandan baka
(cehaletini artrmaktan baka) bir sonu dourmad dedi. * * *
((( bn Arabnin en orijinal ve slm tefsir tarihinde ilk defa yaplan yorumlarndan biri
de aadaki blmde anlatlanlardr. Bu orijinallik ve allmn dndaki ilk yorum
olmasndan dolay slam dnyasnda ok byk limler olarak bilinen mehur ztlar dahi
bn Arabyi ayetlere keyf sama anlamlar vermekle sulamlardr. Bu sulamalaryla
kendi yetersizliklerini ve derinliksizliklerini de ortaya koymulardr)))
7-) Ve inniy kllema deavthm litafire lehm cealu esabiahm fiy aznihim
vestaev siyabehm ve esarru vestekberustikbara; Muhakkak ki ben onlar, sen
onlar mafiret edesin diye davet ettike, parmaklarn kulaklarnn iine tkadlar (anlayp
idrak etmediler), elbiselerine (bedenlerine) brndler, (mevcud itikatlarnda) srar ettiler
ve byklendike byklendiler.
Nuh, kavmini Hakn mafiretine davet eder. Kavmi ise parmaklaryla kulaklarn tkar.
nki kavmi Hakn mafiretine dil ile snmann anlamsz olduunu biliyordu. Bu dil ile
yaplan davete kulaklarn tkayarak icabet ettiler. Yani biz Hakn mafiretine yzeysel
bir bilinle snmayz. Biz Ondan gayr deiliz ki Ona snalm. Biz zten Onun
mafireti (aff) halindeki esmsyz diyerek elbiselerine brndler yani esm
terkiplerinin zahiri varlklarnn bilincine erdiler.
Kavmi akl ve zek dzeyleri gerei kavrayabildikleri tecelliyatta sabit kaldlar. Onlar
ancak tekin ve okun Hakn iki vechi olduunu bildiler. Buna Furkan denilir. Furkan
ayrm demektir. Nuhun kavmi de Hakn iki vechini birbirinden ayrarak Furkana
tabi oldu. Kuran ise her vechi cem eden bilgi kaynadr. Hakn her vechini tevhid eden
Kuran bilincinde Muhammed mmeti akl ve zeksndadr. Hakn vechlerine ayr ayr
kulluk edenler de Nuh mmeti akl ve zek dzeyindedir ve Nuh mmeti olarak
harolunur.
26-) Ve kale Nuhun Rabbi la tezer alelArd minelkafiriyne deyyara; Nuh dedi ki:
Rabbim!. . Kafirlerden Arz zerinde bir deyyar (bir tek kimse) brakma!.
Nuh mmetinin anacak ayrmda kalabilecek akl ve zek dzeyinde olduunu anlaynca
onlarn bu bilincinin tamamen yok olmas ve cem (tevhid/Kuran) bilincine ulamalar iin
beddu grnmndeki hayrl duy etti. Kfirlik (bilinci okluk yanlglaryla rtllk)
ancak rtnn (kfrn) ne olduunu anlamakla kalkar. Nuh da kavmine rtnn esmnn
zahiri grnmleri olduu bilgisini vermesiyle kfirlikten/rtllklten)
kurtulmulardr. * * *
Muhammed vellerin (ilim sahiplerinin) daveti halk Hakn ztna deildir. nki zata
davet olunann zattan ayr olmas gerekir. Ayrlk olmaynca davet sadece esm
mertebesinde olur. Birimi oluturan bir ismin celliliinden baka bir ismin cemliliine
sevk faaliyeti de bir nevi davettir.
Her bir birimi kendi zel ismi olan Rabb-i Hs alnndan ekip gtrmektedir (birimde
aa kan dier isimler zel ismin renginde ve zelliklerinde tecelli olur. Bu hkm
deimez. Fakat Rabb-i Hs olan isminin zellikleri bilgi, ilim, irfan ve esm zikri (isim
tekrar eklindeki du) ile deiebilir. Bylece birimin srat (yolu) daha geni ve daha
gvenli hale gelir. * * *
Hak bu dnya boyutunda varlk lemini cebbar esmsyla kuatmtr. Cebbrn
zellii ona ne verirsen aynsyla geri almandr. Hakdan korkmak kuru bir dleklik
deil, Cebbar isminin adaletinden kaamayacan fark etmektir.
Bu gerekten dolay yetler iyilikleri Allahdan bilerek kulun iyi fiilini Allaha balad.
yilikler bu yzden artarak kt kulluk noktasna geri dner. Ktlklerin, kt fiillerin
Allaha deil de nefse balanmas da yine bu srra balanmtr. Ktlkleri nefsimize
baladmz zaman ancak yaptmz ktlk kadar ktlk yansmasna mruz kalrz.
Eer ktlkleri Allaha balarsak bir ktlk snrsz artla birlikte geri dnerek kt
yeri helk eder. * * *
Enbiy, (Nebler) bazen baz zel kiilerin iman etmeyeceklerini bildii halde onlar niin
celal mazharlndan (tecellisinden)cemal mazharlna (tecellisine) davet ederler?
Eer Nebi onu davet etmezse ondaki yani celali tecelli olan mrikteki zellikler aa
kmaz. O mrikteki zellikler aa kmaynca da cemli tecelli olan muvahhidlerin
zellikleri anlalamaz. Bu srr Eb Cehilin cehletinin aa kmas ile Hz. linin
ilminin fark edilmesi eklinde anlayabiliriz.
Cehalet ve ilim birbiri ile arparak birbirlerinin aa kmasna ve srat- mstakimlerini
tamamlamalarna yardmc olmulardr. * * *
Neb tarafndan davet olunan ve davete icabet eden zahiren iman eder. Fakat Rabb-i
Hsnn rtl isimlere ynelik olmas nedeniyle Namaz klsa da, oru tutsa da, hac
yapsa da ve her ibadeti isteyerek icra etse de Yalandan, gybetten, dnya mal
sevdasndan, kibirden ve dier menfiliklerden vazgeemez.
Fakat bazlar da Eb Talip gibi davet olunur ama icabet etmez fiili ibadetleri ve lafzen
slam kabul ve tastik etmez.
Hibir ameli olmasa da yalan sylemez, gybet etmez, dnya sevdasna kaplmaz,
mtevazi olur ve her trl msbet huyu aa karr. nki onun Rabb-i Hs imana
ynelik esmlar aa karr.
Bireylerin son nefesleri tabi olduklar Rabb-i Hs ismi zere olur. * * *
Nebnin daveti hakikatteki z deitirmeye deil, zdeki hakikatleri aa karmaya
yneliktir. Bunun iin Nebler ve Veller insanlara bkp usanmadan ilim, irfan ve bilgi
sunarlar, Allah anlamaya davet ederler.
Hibir Neb/Resul hi kimseyi iman etmedii iin katletmez.
Daveti esnasnda oluan nefsi mdafadan dolay, kendini korumak iin, yok etmeye
geleni yok etmek iin savar. Yoksa durduu yerde sen kafirsin ve hkmn lmdr
fermann vermez.
Bu konular teferruat ile zeyir ve Ykub blmlerinde izah edilecektir. * * *
Allah ve Rahmn isimleri tm esmy kapsad iin insanlar bu iki isme de davet
olunabilir. Bu iki isim tam halifelik bilincini aa karacak tm esmya hmildir
(sahiptir/tamaktadr). * * *
Kavmi Nuha taptklar putlar terk etmeyeceklerini sylediler ve Biz bu putlarda
Hakn bir yzn buluyor ve Ona tapyoruz diye iddia ettiler. Bu iddialarnda Hakn
her birimde tecelli ettiinin farknda olduklarn itiraf etmektedirler. Fakat onlar Hakn bir
ksm hakikatine tapp tamamna tapmamakla Hak blp paralam oldular. Nuh ise
onlara Hakn snrsz varlna kulluk edin ya da kulluk halinde olduunuzu fark edin
dedi.
((( bn Arabnin bu dncelerine Putperestlii savunuyor dediler. Halbuki eyh-i
Ekber burada Hakn esms nasl ki Kbe olarak zahir oluyorsa snrsz olan esm
tecellisi putlar da esmdan baka bir ey deildir diyor. Kbeye ynelip de secde eden
Kbenin temsil ettii Allah hakikatine secde etmi saylr. Nuhun kavmi de ayn bu
gr Nuhun putlara secde etmeyin nerisine kar cevap olarak vermilerdir.
Gnmzdeki bir Mslman srf Kbeye secde etse ve onu putlatrsa ve Kbe
Hakn tecellisidir, ben ona tapmakla Allaha tapm oluyorum dese bu akl yrtme
mantksal olarak dorudur. Fakat bu mantn iinde yatan geree gre ise tutarszdr.
yle ki
Hak kendi ahadiyetini e ayrp da Allah, Kbe ve Kbeye tapan elikisine dmez.
Hakn ilminde bu tr tanrlar uydurmaya yer yoktur.
Gnmzde Hz. Muhammed a. s. n anlatt Allah bedenlemi bir put olarak
gremeyen baz Mslman genler Nuh Neb dneminin ilkel kavminden kalma
grnr tanr inancna dyorlar. Akllar bu basitlii daha iyi kavryor. Ahadiyeti
tanr baba, snn iine giren kutsal ruh, ve Oul (para tanr) s olarak nce leyip
sonra kendi varlklarn drdncleyip onlara ilkel bir ekilde tapyorlar. Din
deitirmelerindeki en nemli nedenlerden birisi de her hangi bir tanry karlkl olarak
grmek merakdr. ))) * * *
Nuh Y Rabbi diyerek Kfirleri yni hakikati rtenleri yeryznn ,iine batr diye beddua
etti. Onlarn yere batmas bir nevi Hakn ztnda gark olup yokluk bilinci ile tekrar
hayat bulmalardr.
Topraa ya da Hakn ztna dnen insan oradan baka bir bilin boyutuna zndeki
esmlar aarak geecektir.
Nuhun daveti umumi (genel) olduu gibi bu davetin sonunda gelecek olan rahmet de
umumidir. Davete herkes nasl karlk verdi ise o karlnn kendisine fayda verecek
olan azabna ve ya ikramna ular. Azap dahi tedavi maksatl olup rahmet tecellisidir. * *
*
Deyyar kavram ile anlatlan, bir daire zerinde devrederek dnmektir. Dairenin
balang ve biti noktas ayndr. nsann balang ve biti noktasnn Hakn varl
olmas gibidir. Nuhun dusndaki devreden szcn varln Hakdan Hak olarak gelip
Hak olarak nihayet bulmas olarak da izah edebiliriz. * * *
25-) Mimma hatiyatihim uriku feudhlu naren felem yecidu lehm min dunillahi
ensara; (Nihayet) onlar hatalar (gnahlar) ndan dolay suda bouldular da (hemen
akabinden) atee dahil edildiler ve kendileri iin Allahdan (kurtaracak) ensar
(yardmclar) bulamadlar.
Bu yetin iaret ettii bir mns da Hz. Muhammedin mmetindeki kmilleri kapsar. Bir
kmilin en byk gnah kendi bedenine Hakdan gayr varlk nisbet etmesidir ki bu his
doal olarak gelir. Ve kmil bu hisden ilim deryasndaki ilme gmlerek kurtulur. Yani
ilim suyunda bedensel kabul hissi boulur ve yok olur. Daha sonra o his ebedi yok
olmamak zere tekrar gelir ve kmil ilmi sayesinde ben bedenim hissinin verdii
yanlgdan artk rahatsz olmaz.
Su hayatn kayna olduu gibi ilim de ebediyetin ve ahadiyetin kaynadr. Kmiller
suda boulduktan sonra her eyi yakp yok eden vahdet ateine atldlar. Atein
zellii okluk halindeki yntlar yakp tek kle dntrmesidir. Bu nedenle vahdet
atee benzetilmitir. Kmiller yokluk bilinci ile bek (sonsuzluk) halinin yaamna
ularlar.
Kuranda denizler yand zaman anlamndaki szlerden suyun (ilmin) atee
(vahdete) dnm kastedilmi olur.
Atete (vahdette) yanarak yok olan (fen bilincine ulaan) Allahdan gayr varlk olmad
irfanna ulat.
nsan iin Allahdan baka kurtarc ve Ondan baka var olmak imkan yoktur. * * *
27-) nneKE in tezerhm yudllu badeKE ve la yelidu ill faciren keffara;
Muhakkak ki sen, eer onlar brakrsan, kullarn saptrrlar ve ok kafir (gerei
reddeden, Rasle itaat etmeyen, perdeli, kozal) facirden (Hakdan sapan, ilahi
emirlerden kandan) baka dourmazlar.
nsan bilinci belli bir kvama ve hazim kapasitesine ulamadan teklik bilgisinin
yzeyselliinde kalr. Yeryznde yani yzeysellikte kalanlar teklik bilgisi ile Firavun gibi
kendilerine tanrlk vererek bu ilgin bilgi tryle dier insanlar da saptrrlar. Bu nedenle
yerin iine batmak ilmin hakikatine ulamak ve perdeliliin bir trnden daha
kurtulmaktr. * * *
Zahir bilgisinde kalarak Ben Hakm ibadete gerek yoktur demekle insan btnndaki
kuvveleri aa karmaktan mahrum kalr. Ms da Hak olduunu biliyordu fakat ibadet
ediyordu. Bu ibadetiyle denizi (batnndaki kuvvetleri) yararak aa kard. Ve kendi
btn olan denizde yol (hayat/sonsuzluk) buldu. Zahiri seviyede Ben Rabbim (Hakm)
diyen Firavun Hakn ahadiyetine abd olmad kendi zahirini tanr edinip kendine kul oldu
ve kendi denizinde (btnndaki
mntakm/intikam alc esmsnda) bouldu. * * *
Bir kii kendisinin Hakn tecellisi olduunu ilan ederek tanrlk dava etse ve
bedenselliinin yemesini imesini dikkate almasa, davasn kendisi yalanlam olur. Hak
elbette ki Hak olarak yemez ve imez, ibadet etmez Fakat Hak, kul olarak tecelli
edince bu sefer kulluun gereini yaar ve kul olarak yer ier ve ibadet eder.
Resuller bu nedenle en gzel ibadeti yapmlardr. * * *
28-) Rabbifirliy ve livalideyye ve limen dehale beytiye muminen ve lilmuminiyne
velmuminat* ve la tezidizzalimiyne ill tebara;
Rabbim!. . . Beni, ana-babam, mmin olarak evime gireni, mmin erkekleri ve
mmin kadnlar mafiret et!. . . Ve o zalimleri helaktan baka (bir eylerini)
artrma.
nsann evi kendi hakikat olan Hakdr. Annesi onu oluturan esm terkibidir, babas
aklnn kllilik (evrensellik/ilahi akl) yndr.
Bu bilince ulam olan tm insanlarn zalim olan bilgisizlik ynleridir. Ve bu
ynlerinin helak olmas ve ilmin aa kmas istenmektedir.
Helak ile anlatlan insanlarn yok olmas deil, dncelerin deierek gelimesidir. * * *
Hz. Nuhun kalbi saf ve temizdir. Vahiy kaynandan gelen ilmi (suyu) bulandrmaz.
Fakat Nuh o suyu dier insanlarn kabna boaltnca temiz olan kaynak suyu kaplarnn
rengini, kokusunu ve tortusunu alarak bulanklar.
Nuh bu sefer dusn genelletirerek tm erkek ve kadnlar kendi kalbine (kendi ilmine)
dahil edip arnm halde hakikate dnmelerini talep etmektedir. * * *
Hz. Nuhun bilgi seviyesine ykselmek isteyen, Gne feleine yani gnein hakikati
olan ziy (yakp yok eden nur/ilim) boyutuna ykselmelidir. Fakat henz Nuhun ilim
boyutunda Yokluk hali anlatlyorsa Muhammed ilim boyutuna ykselen ztlarn ilim,
irfan halleri hi tahmin edilemez Ancak eitli mecazlarla dedi kodusu hkmnde
olan bilgi krntlarnn laf edilir.







DRS KELMESNDEK KUDDS HKMETN Z
Mukaddes; temiz, pak anlamnda bir kelimedir. Kudds kelimesi de ayn kkten gelir ve
Temizleme, daha temiz, daha pak, hi eksii olmayan anlamlarn ierir.
Kudds kelimesini szlk anlam dna tayp tasavvuf bir terim olarak aklayalm:
Hakn tm eksiklik arz eden sfatlardan temizlenmi olmasdr. Varlnn baka bir
varla muhta olmamas ve hibir eksik zelliinin olmamasdr. Hatta ztnn akl ve
hayal ile ulalabilen kemlattan (mkemmeliyetten) dahi daha yksek ve stn
olmasdr.
****
Hz. dris a.s. ok zor riyazetlerle/bedensellii ruhsalla evirici alk almalar ile
nefsindeki hayvn sfatlardan ve tabii ihtiyalarnn peinde koturmaktan ve akln
megul eden her trl kayglardan-tasalardan temizlenmitir, kudds/temiz/pk/arnm
hle gelmitir.
Bylece ruhsal gleri bedeninin hayvansal isteklerine ve hayvansal yeteneklerine stn
gelerek doa yasalarna bamllktan da kurtulmutur. Be duyunun doas st
bir yaam boyutuna/makamna sram/makam atlam her an mirc/en st bilin
halinde kalmtr. Beeri boyutun maddi varlklaryla konuur grrken ayn anda
melek ve ruhsal boyutun bilinleriyle de konuur grr bir alg almna sahip
olmutur.
Rivyetlere (azdan aza aktarlan fakat kesin olmayan bilgilere) gre on alt yl hi
yiyip imedii ve uyumad hikye olunmaktadr.
***
Hz. dris gibi etin riyzetler yapmadan onun sahip olduu yeteneklere sahip olamayan
insanlar iin bu zellikler kabul edilemez iddialar gibi alglanacaktr.
Bedenselliine esir olmu, akln da tamamen gnlk doal ihtiyalar karlayan i
gdsel zekya evirmi bir beerin (avamdan insann) Kudds bilin boyutunu
alglamas elbette ki olanakszdr ve alglayamamas da normaldir.
Hatt Niin kabul etmiyor? dahi demeye hi kimsenin hakk yoktur. Ona bir st bilincin
gereklerini zorla kabul ettirmeye almak da ayn zamanda o kiiyezulm olur.
Say saymay boncuklarla yeni yeni renen bir bebee yksek matematik anlatmak ve
niin anlamyor diye zulmetmek ne ise bir insan- kmilin bilin hallerini bir avama
anlatp da kabule zorlamak ayn eydir.
Bu nedenle Hz. drisin ruhsalln anlayp da hazmedemeyen z benliklerimizi
ayplamamak, aalamamak ve zorlamamak gerekir.
nki, avam akl doa yasalarna hapis nitelikte yaratlmtr ve yaratl esaslarna
gre alp yarglamalarda bulunacaktr.
* * *
Nuh bahsinde tenzih (Hak yaratlmlardan ayr tutarak anlamak) ve tebih (Hak
yaratlmlara benzeterek anlamak) zerinde duruldu. Tenzihin ve tebihin cem
edilerek/birletirilerek tatbiki tavsiye edildi.
Hak tenzih ve tebihten de mnezzehtir (tenzih ve tebih etmeden alglanmaldr)
denildii zaman cem halinin de stnde bir boyut/anlama tavsiye edilmi olur.
yle ki
Tekkede acemi derviin beyin/akl ve kalb/bilin kapasitesini artrmak iin Fen
(yokluk) hikyeleri anlatlr. Kendi varln yok ederek Allahn varlna ulamasnn
yollar anlatlr. Akl ve kalb/bilin yeterli olgunlua ulanca da dervie; Sen zten
hibir zaman beden ve ruh olarak var olmadn ki kendini yok kabul etmeye zorlama!
denilir.
Hak, tenzih ve tebihden de mnezzehtir denildii zaman; Hak tenzih edecek, tebih
edecek ya da cem edecek ya da hibir ey etmeyecek bir varln (ilahi benden baka
bir beeri benin) var olmad kastedilmi olur. Bu konuyu da yeterince bedensel ve
ruhsal olgunlua erimi olan bilinler kavrayabilir.
Takds ve Tesbh kelimeleri temizlemek szcnde birletirilebilir. Fakat, drisin
Takdisi, Nuhun Tesbhine gre daha genel anlam iermektedir. Bu genel anlam
nedeniyle dris, Nuhdan daha nce yaamasna ramen Fussul-Hikemde daha
sonraki blmde anlatlmtr. Bir bakma bn Arab Nuhun tesbh bilgileriyle drsin
kudds bilgilerine zihinlerimizi hazrlamak istemitir.
* * *
drisin eski Msr, Mezopotamya, eski Yunan ve Roma ncesi talya medeniyetlerinin on
be bin yl ncesine uzanan kalntlarnda ve be-alt bin yllk yaztlarnda Hermes ismi
ile destanlam tanrsallk betimlemeleri vardr.
Msrllar da onu dinsel bilimlerde dnr, mimaride ehirler kurucusu ve kral olarak
gryoruz. Msr rahipleri arasnda tek tanr motifli gizemli bir inancn gizli ekilde
yaandna dair izlere rastlanmtr. Bu izlerin drisin retilerinden/risaletinden kald
zannedilmektedir. Firavunun Ms ile yapt bilgi tartmasnda bu inanc tad ve
teklik/fen fillah konusunu bildii iin Ben sizin en yce Rabbinizim iddiasn
amelsiz/gereini yaamadan ortaya att rivayet edilmitir.
Eski Yunan ve Roma kltrnde on be bin yl nce yaayan drise Hermes denilmekte
ve Tanr Merkr olarak bahsedilmektedir. Onlara gre Hermes (dris) Ba tanr Zeus
ile tanra Atlasn torunudur. Gkte ikinci katta olan Ayda oturan ayaklar kanatl, eli
ylanl, sava miferli gen bir erkek grntsnde bir tanr olarak da tasvir edilmitir.
dris, Tevratta Nuhdan nce yaam Hanok ve Eno isimleriyle gemektedir.
dris, sriliyata dayal slmi kaynaklara gre demin altnc gbekten torunudur.
Kalemle yazan, ine ile diken, ilk defa dokuma kuma giyen, insanlara snflar halinde ilk
defa ders veren bu nedenle de ders kelimesine akraba dris ismi ile anlan ve lmeden
evvel semya kaldrlan bir Resuldr.
Bu efsanevi bilgilerde ve dier kaynaklarda dikkat eken ortak konular; drisin ilim sahibi
olduu, bilge kiilii, el sanatlarnda (terzilik, dokumaclk, giyim) ncl, gk bilimde
(astroloji, astronomi) srlar sahibi ve velyet-risalet gibi bilgi ip ulardr.
Kurann yetlerde verdii bilgiler ile efsanevi bilgileri karlatrarak sonu bulamaya
almak doru deildir. Fakat tamamen bu yol kapatlm da deildir. yetlere
dayanarak elde edilen bilimsel ya da mistik (tasavvufi) yarglar Kurana ve slma ait
deildir ancak o fikirleri beyan eden ahslarn zel dnceleridir.
Kurandaki tm tek harflerin, tm kelimelerin, tm cmlelerin, tm yetlerin ve tm
kitabn tek amac sadece ve sadece insann kendisini tanmasna yardmc olmaktr.
Evrenselliinin ve zaman stlnn temel mant da budur.
imdi bu n bilgilerden sonra anlatlacaklar Kuran ve Risalet srlar olarak deil,
insann kendisindeki kudds zelliklerini drisde sembolize edilerek anlatm olarak
okumaya devam edelim
* * *
56- Vezkr fiyl Kitabi driys* innehu kne sddiykan Nebyya;
Kitabta drisi de zikret Hakkaten O Sddk idi, Neb idi.
57-) Ve refanahu mekanen aliyya;
Ve biz onu Aliy Mekana (Mele-i Ala, yaknlk makam) refettik. (Meryem Sresi; B
Mealden alnmtr)
Ycelik ve ykseklik iki trldr. Birisi mekn/yer ykseklii, dieri rtbe/makam
yksekliidir. Bu yette drisin bedeninin boyut deitirerek gnein (hayat kaynan
sembolize eder ve hay sfatnn bir nevi tecellisidir) merkezine kadar ykseldiine ve
bilincinin de kendi hakikati olan Hakn zat ilmine dntne dir iretler vardr.
* * *
((( bn Arabnin anda astroloji (ilm-i ncum/yldzlarn insanlara etkisi) ve astronomi
(ilm-i heyet/gk ve yldz bilimi) birbirinden ayrt edilemeyecek kadar karm halinde idi.
O dnemin dnyas gne sistemini (yldz olarak bildikleri) gezegenleriyle birlikte bir
btn olarak yeni yeni tanyabiliyordu. Dnyadan ayn ve gnein uzaklklar henz
imdiki deerlere gre bahsedilemeyecek kadar farkl biliniyordu. Ay, gne ve dier
parlak yldzlar (aslnda imdiki bilinen gezegenler) teorik olarak dnyann meknsal
olarak yukarsnda kabul ediliyordu. En altta dnya ve en stte gne ve arada dier gk
cisimlerinin olduu varsaylarak bilim, felsefe, mistisizm ve slm sufizmi bu kabul
zerine bina ediliyordu. )))
***
Riyazat/nefsi terbiye ile vcudunu eiten Resuller ve Vellerin bedenlerinin atete
yanmadklar (Hz. brahim gibi) ve suda boulmadklar-batmadklar bilinmektedir.
Ayrca vcutlaryla havada uabilme (levitasyon), aniden baka yerlerde bedensel olarak
bulunabilme (tayyi mekan/teleportasyon) yetenei gelitirdiklerini Hz.Sleymann
(rzgra binerek umasndan) ve baz vellerin keramet rivayetlerinden bilmekteyiz.
Kat bedenlerini brakarak bir nevi manyetik bir bedenle dier bir tabirle ruhlaryla (astral
seyahatla) boyutlar arasnda ve gk cisimlerinde (zamanda ileri/geri ve zaman akn
durdurarak) yolculuk edebildikleri de baka bir gerektir.

dris de ok ar riyazetlerle vcudunu (bedenselliini ve bilincini) ltifletirerek (k st
enerji boyutuyla zdeletirerek) hem meknsal olarak hem de ruhsal olarak
yceliklere ulamtr.
***
((( Gneten kan k (n) dnyamza sekiz dakikada ulaabilmektedir.
Ik st bir enerji boyutuyla hareket eden ntrinolar ise hibir engel tarafndan
durdurulamadan ayn mesafeyi neredeyse sfr zamana yakn bir an iinde kat
edebilmektedir. Sfr ktleye yakn ve
sfr zamana yakn / fakat tam sfr olmayan zellikleri ile ntrinolar evreni neredeyse
batan-sona (?) geebilmektedir. (Evrenin balangc ve sonu Allah ilminin tecelligh
olmas nedeniyle yoktur.)
Ntrinolarn bir st boyutunda zamann ve ktlenin/hacmin/uzayn tam sfrland bir
paracn daha olduu ngrlmektedir. Bu hayal paraca henz resm bilim bir ad
vermi deildir. Konuyu tamamlamas iin ona sfr zerresi diyelim.
Ve sfr zerresinin de bir st olan ve sfr deerine sahip ktle/enerji/uzay/zaman gibi
deerlere de sahip olmayan son boyut kudret boyutudur.
dris k hznda (saniyede yaklak yz bin km ile) gnee ruhsal/astral plazmik
beden ile gitseydi yaklak sekiz dakikada varrd. Fakat o ntrino boyutunda ntrino
zelliklerine ulam ruhsal varlyla sfr zamana yakn bir an iinde gnee ulaarak
orann bilinli varlklaryla irtibat kurabilmitir.
s ise drisin daha st bilin boyutu olmas nedeniyle sfr zerresi olarak dnlebilir.
s hem bedensel hem ruhsal/astral plazmik beden hem de bilinsel olarak sfr
anda semnn en son katna ve zt boyutuna ykselmitir. snn ykseliinde zaman
ve mekn hesab yoktur.
Son Neb Hz. Muhammed a.s. ise sfr zerresinin ve sfr zelliklerinin dahi olmad
kudret gereinde idi. Onun varl ve bilinci her hangi bir merkeze sahip olmad iin
tm bedensel (isr) ve bilinsel (mirac) seyahatleri iki nokta arasnda ve sfr zamanda
da deildi. Ayn anda her yerde ve her zamanda diye de dnemeyiz. nki her
yerdelik ve her zamandalk baz lleri ve deerleri dourur. Resulullah a.s. Mekkeden
Kudse olan hem bedensel hem de ruhsal olan gece yolculuunu/isry bizlerin
duyularna sdrmak iin zaman ve mekn kelime kalplarna dkerek anlatmtr.
Hz. Muhammed a.s. drisin ve snn tm mucizelerine sahiptir. Mekkeden Kudse
olan yolculuu drisin sfr zamana yakn yolculuunun zamansz olan bir st
mucizesidir. Kudsden sonraki kendi hakikatine bilinteki ykselii ise snn ykseli
mucizesinin yine bir st mucizesidir. s ykseliten sonra tekrar doal hayata
dnmemi, ancak birka havariye grnerek tekrar kaybolmutur. Resulullah a.s. ise
kendi yaratlmlndan (doal yaamdan/halktan) kendi hakikatine (haka) mirac etmi
sonra yine kendi yaratlmlna (doal yaama/halka) dnmtr.
Bu dn sufizmin temel ilkesi olan kendi iinde ilim ile mirac ve doal yaama
devam oluturmutur. Bu esas bedensel yolculuk mucizelerinden biz insanlar iin
daha deerli bir hazinedir.
Resulullah a.s.n Miracdan daha st mucizesi ise sde bir beden olarak doa st
yetenek sergilemeden doal bir yaam srmesi ve her srr bilgi boyutunda
deerlendirmesidir. Onun mmetine brakt en deerli miras doal kulluk ve bilgi
tahsilidir.
Bu mucizeleri yarma havasna sokup da hangi Resuln mucizesi daha stn diye
tartmak doru deildir. nki mucizeler ve tm fiiller tek bir zta ait olduu iin
deerlendirmeleri hangisi stn eklinde yapmak yerine Bize hangi mesajlar var
perspektifinden bakmak daha doru olur.
Bu adan dnldnde bize gelmi ve gemi tm mucize ve kerametlerden daha
fazla mesaj verecek olan nsann kendi hakikatini tanma ilmi olan ahad bilgisinin sakl
olduu Kuran ve Hadis-i eriflerdir.
Aya, gnee ve yldzlara hangi yntemle gidersek gidelim ahadiyet ilmimizde bir art ve
alm salamaz. Fakat Kurandaki bir noktann ve bir B harfinin iaret ettii mnlar
ehlinden dinlemek ve mesajlar zmsemek Gerek Muhammed mucize olan
kendini tanm doal kul bilincini aa karr. )))
* * *
Gnein en yksek mekn olarak iret edilmesi sadece gne sistemi iin geerlidir.
yetlerin zahiri tefsirlerinde (yorumlarnda) ama astronomik kantlar sunmak iin deil
gnein her zaman en yksek, en parlak meknsal konumda olmas ile insan bilincinin
ulaaca en st bilgi boyutu arasnda ilgi kurarak baz kavramlar aklamak iindir.
* * *
35-) Fela tehinu ve tedu ilesSelmi, ve entml alevne, vAllahu meakm ve len
yetirekm amalekm;
Gevemeyin ve sizler stnler iken selme (bara, anlamaya, Hak ile batl
uzlatrmaya) armayn Allah sizinle beraberdir ve sizin amellerinizi asla
eksiltmeyecektir. (Muhammed, 47/35)
Bu yette Hz. Muhammed a.s.n ilim ve irfnna miras olmu Muhammedler iin siz
llersiniz/siz mertebe olarak en st bilintesiniz buyuruluyor. Bu derecelendirme
toplu/mmet olarak Mslmanlar kapsamaz. Kiisel bir derecelendirmedir.
Mslmanlar iindeki gerek Muhammedyi ve Muhammedleri kapsar.
Fakat una da dikkat edilmelidir. Buradaki mmet kavramn Mslmanlar iinde dier
Mslmanlara kar stnlk taslamak iin hizip/ete oluturmak eklinde
anlamamalyz. Gerek Muhammed her trl
hiziplemeden/etelemeden/partilemeden uzaklaarak halk iinde Hak ile birliktelii
tercih eder. ki- be-on ve benzeri sayda gerek Muhammed bir araya gelip de
Allah ismi adna kendilerine bir grup ismi, bir parti rengi ve ya dier insanlara tepeden
bakma tiplemesi vermezler. Fakat meslek olarak dileyen diledii kurum ve kuruluta her
trl dnya grn sergileyebilir.
Bu bilin gereince nfus czdannda slm yazan ve Resulullah a.s.dan sonra doan
tm Mslmanlar drisin, snn, Msnn topluca mmetinden stndr demek
insana hibir deer kazandrmaz. nki, insanlar bir taran dii gibi bir birine eit
deerdedir, ancak ilim ve irfana mr vererek kendi kiisel bilgi daarcklarn
zelletirirler. Bu zelleme ile dier insanlara yaratl olarak yine bir stnlk elde
edemezler sadece kendi hesaplarna Haka yaklam olurlar. stnlkleri kendi
gemilerindeki kendi bilinsizlik hallerine gredir. stnlk hesab bu ekilde
anlalmaldr.
yetteki Allah sizinle beraberdir iareti; Hakn snrsz esms ile var olmak
gereini anlatmaktadr. Allah sizleri tenizden ya da iinizden gzetliyor ve sizi bir
taraftar gibi destekliyor anlamn vermez.
Allahn ycelii/stnl (ekberiyeti) kendisinden baka varlk olmad iin kendi
nndandr. Yni, Allah bakasna gre meknsal ve boyutsal olarak yce/stn (ekber)
denilemeyecek kadar ahad (tek)dir. Allah bir tne ok zam (ok anl) bir tanr deil,
Allah say ve ayrm belirten bir saysnn ifade edemedii ahaddr,
(tek/som/tmel/snrsz/paral olmayan btn)dr.
* * *
yetteki stnlk kavramn sadece bedensel iyi ahlka ve bedensel dini merasimlere
balayanlar oldu. stnlk ve Allaha yaknl daha ok klk ve kyafete balayp uzun
ve yorucu bedensel ibadetlere sarldlar. Bilgi ve ilim merkezlerinden koparak uzletten
doan hret fetiyle toplumda kutsal kiiler olarak kabul grmeye baladlar. Bedenin
temizlik ve disiplin bilgisi olan zahiri fkhdan koptular, ruhun/bilincin arnmasn ve
disiplinini salayan btn fkhdan yani tasavvuf ilimlerinden de uzaklaarak tamamen
cahil bidler oldular.
Bzlar da stnlk kavramn; Allahn ztn, sfatlarn, isimlerini ve fiillerini ok
teferruatl kelimelerle tanmlama zannederek iyi ahlaka ve bedensel ibadetlere deer
vermediler. Zhiri ve btn ilimlerde derinlemelerine ramen bedenlerini disiplin altna
alp da sonsuz yaamda kendilerini karlayacak bedensel ibadet verileri
oluturamadlar.
Halbuki kiinin kendi znde aleviyyete (lilie/ycelie) ulaabilmesi iin ilim ve amel
btnlne ihtiyac vardr.
nki bizim bir gereimiz madd ynmzdr. Dier gereimiz madde olmayan
ynmzdr. Madd ynmz zaman ve mekan algs ile kuatlmtr. Bedenimizin
davranlar zaman ve mekan evreninde her an itibaryla bir enstantane (donuk fotoraf
karesi misali) oluturmaktadr.
Zamanszlk ve mekanszlk algs ile kuatlm olan esm hakikatimiz/sanal
varlmz/bilin yapmz ise her an yeni bir dnce/fikir retir. Her trl dncemiz de
zamansz ve mekansz kudret boyutunda donuklamayan dnce frekanslar
oluturur.
Her birim/birey sonsuz yaamda kendi oluturduu beden enstantanelerinin ve
dnce frekanslarnn kaytlarn okuyacaktr. Bedensel kulluunu ve dnsel
kulluunun gereklerini daha iyi yapm olanlar, daha iyi sonulara ulaacaktr. Yni
herkes kendi elleriyle (bedensellii ve dnselliiyle) ilediklerinin sonucuna
ulaacaktr.
* * *
Bedensel ve dnsel eylemlerimiz Gne Sisteminin son gezegenine kadar ulaarak
madde evreninin bir st boyutuna gei yapar. O boyutta iyi/slih amellerimiz
(eylemlerimiz/davranlarmz) gzel sretlere, kt/k amellerimiz irkin sretlere
dnr ve fiziksel lmden sonraki sonsuz bedenimizi karlarlar. Cennetin ve
cehennemin her birimi kuatm bir gerek olduu ve hatta her birimin kendi sonsuz
ortamn hazrlad bu rneklemelerle anlatlmak istenmitir.
nsan en evvel bedenselliiyle kendi benliini tanr. Bedenine gre zevkler ve aclar
tadar. Bedenselliimizin olutuu uzay ortammz Gne Sistemidir ve sistemdeki her
cisim, ekim ve olay bizi olgunlatrarak ruhsal kimliimize hazrlar.
Bedensel lmden sonraki yaammz da yine Gne Sistemi ortamnda bu ekilde
hazrlanmaktadr. Cennet ortamndaki zevkler dnya ortamndaki rnek zevklerin
sonsuz almlardr.
Ruhsal zevklerin en stn olan tevhid ilmini de yine Gne Sistemimizde
oluturuyoruz. Cennetteki en byk ruhsal zevkimiz, dnyadaki ekirdek tevhid
bilgisinin sonsuz alm olacaktr.
Gne Sisteminin son gezegeni Neptn Sidre-i Mnteh/Kenardaki Aa olarak
isimlendirilmitir. Pltonun gezegenlik zelliinde olmad anlalnca Neptn yine son
gezegen konumunda kabul edilmitir.
((( Bu snr o dnemin evren modeline gre yaplan bir aklamadr. Gnee en uzak
olan Neptn madde evrenin snr olarak kabul ediliyordu. Bu snrn tesinde boluk
vard ve boluun iini de arl ve hacmi olmayan esir/grnmeyen duman kaplyordu.
Ar ise madde ve esir arasndaki snr olarak kabul ediliyordu bn Arab tm
tanmlamalarda kendi ann evren modelini kullanmtr fakat onun asl anlatmak
istedii varln zt mertebesinden efal (madde) lemine kadar nasl tecelli ettiidir. Bu
dncesini de aadaki paragrafnda zetlemitir.)))
nsan- Kmil alglanan ve alglanamayan tm esmnn anlamlarn varlnda cem
etmitir (kapsamtr/tm farkllklar tek z olarak alglamaktadr).
* * *
5-) ErRahmanu alel Aristeva;
Rahman, Ara istiva etti.
Evrenin madde olarak yksekliinin/snrnn sonu var mdr? u andaki bilime gre
yoktur. Fakat yukardaki yet Ar diye bir eyden bahsediyor ve sf mfessirlerin
(Kuran ilimlerle yorumlayanlarn) ounluu Ar madde evrenin en u noktas
(mntehs) olarak tanmlyor. Ar kavramn gnmzn anlayna gre ksaca yle
tanmlayabiliriz:
Allahn snrsz esmsnn be duyumuz tarafndan drt boyutlu (en-boy-derinlik +
zaman) olarak alglanmasna madde evren diyoruz. Madde evren alglamasnn bittii
snra da Ar diyoruz. Bu boyutun st okluun olmad srf ilim/mn boyutudur.
((( dris Fass genellikle mekn ve boyut yceliine ayrlmtr. Mekn ve boyut
kavramlarnn snrlarn ve snrszlklarn anlatan yazy Ahmed Hulusiden alnt
olarak kalc bir bilgi yaplanmas amacyla veriyoruz
* * *
AR
Soyut bir kavramdr!
Ar dendii zaman genelde gklerin tesinde, gkleri ve dnyalar kapsamna alan bir
kat dnlr. Sanki telerde bir yerde bir yce kat var, o bu dnyalar kuatm, Rab da
onun stne oturmu aadakileri oradan gzlyor ve ynetiyor!!!
Krs ismiyle iaret edilen yap, galaksidir!
Ar ise, melekt ile cebert lemi arasndaki muhayyel snrdr!
Ar, soyut olan srf mn ile okluk arasndaki snrdr.
limde vahdetin kesrete dnt snrdr! Yni ilmi ilhi ile Esm ve Efal boyutu
arasndaki snr!
lmin zuhr mahallidir!
Milyarlarla galaksiyi ilminde barndran yapnn ilim boyutudur.
Milyarlarla galaksiyi ilminde barndran, kapsamna alan yapnn bilin yni din tbirle
ilim boyutu, tasavvuf deyimiyle Esm lemi o gnde Ar kelimesi ile izah ediliyor!
400 MLYAR GNEN YER ALDII SAMANYOLU GALAKSS, ARIN NDE, LE
ATILMI BR YZK HALKASI GBDR!
Gne sistemi, iinde bulunduumuz Galaksi`de bir hi mesabesindedir!.
Son tespitlere, verilere gre; Samanyolu adn verdiimiz Galaksi`de 400 milyar gne
var NSAN ve SIRLARI isimli Kitab yazdm zamanki -1984-, verilere gre,
Samanyolu`nda 100 milyar yldzn tespiti yaplmt. u anda (sene 1994), aldmz
verilere gre Samanyolu`nda 400 milyar gnein var olduu tespit edilmi.
Bir aklamasnda Raslu Ekrem yle diyor:
Dnyanz ve yedi kat sem, Krsi`nin iinde le atlm bir yzk halkas kadardr.
Krsi de Ar`n iinde gene le atlm bir yzk halkas gibidir. diyor
Burada bahsedilen, Krs kelimesi ile ifade edilen saha, yap, bizim Galaksi dediimiz
ve Samanyolu ismiyle tanmladmz yapdr; bizim tespitlerimize gre. Yani, 400 milyar
gneten, yani yldzdan oluan bir sistem
Eer gerekten, yle bir hafsalamz geniletip de biraz dnrsek, o 400 milyar
gnein iinde bizim gne, ldeki bir yzk halkasndan baka bir ey deildir.
Ayrca bu 400 milyar gne benzerinin meydana getirdii Galaksi gibi; u andaki
tespitlere gre milyarlarla Galaksi var!. 400 milyar gneten oluan Samanyolu Galaksisi
gibi Milyarlarla galaksi var evrende!.
bu kadarla da bitmiyor!.
Bu yldzlarn, galaksilerin her birinde bizim alglayamadmz dalgasal boyutlarnda ve
onun da altndaki kuantsal boyutta sonsuz sayda lem ve canl-bilinli varlk tr
mevcut!.
Ve eer anlayabilirsek, o milyarlarla galaksinin iinde bizim Samanyolu dediimiz 400
milyarlk galaksi, ldeki bir yzk halkas gibidir
Nitekim bu konuda Hz. Raslullah Aleyhisselm yle buyuruyor:
-Fesubhanallah! Sem gcrdyor! Secde edilmedik bir kar yer yok semda!
Elbette bu sem tanmlamasyla gze hitbeden yapy deil; berzah denilen,
hiret denilen evrendeki dalgasal boyutu anlayacaz..
te bu milyarlarla galaksiyi ilminde barndran, kapsamna alan yapnn bilin yani din
tbirle lim Boyutu, tasavvuf deyimiyle Esm lemi o gnde Ar kelimesi ile izah
ediliyor!.
AR, MEKNSAL DEL; BOYUTSALDIR!
Ar, meknsal deil boyutsaldr!
Yani belirli bir meknda ve mesafede deil; her birimin, birimiyetinden zne doru
gidite yer alan bir boyuttadr AR! Yani boyutsal derinliktedir Ar, meknsal deil!
Ar ise evreni ihta eden, ancak zaman ve mekn kavram dnda olan boyutsal bir
kavramdr.
DNCENN, LMN, BLNCN EYLEME DN SINIRI!
AR, meknsal maddesel bir kavram deildir. Ar, bir snrdr.
Eylemin-fiilin-oluumlarn balad; dncenin, bilinci, ilmin veya baka bir ifadeyle
somutun soyuta dnd mcerretin mahhas a dnd snr ARtr. Arla ifade
edilebilmitir..
Yani Ar meknsal bir kavram deildir!
Evrenin ba veya sonu noktas gibi meknsal bir kavram anlatmaz.
lmin, bilincin, fiile eyleme dn snrdr.
Rahman Arn stndedir yetiyle iaret edilen anlam, Rahman ismiyle Allahn
Rahmaniyet mertebesine iaret edilir.
Rahmaniyet mertebesi, Allahn btn isimlerinin iine alnd esm mertebesinin toplu
addr. Yani varln asl zerinde Allahn ilmi ve kendisindeki esmsnn zellikleri
hkimdir ve tasarrufluk meydana getirir anlamnadr bu ifade..
lmin, fiillere dn snr olarak konan AR isminin kapsam altndaki herey, Allah
isimlerinden bir terkibin mnsn ortaya koyan sonsuz-snrsz varlklar kapsamna alr.
SAYISIZ OLUUMLAR BOYUTUNUN TEKL DNSEL BOYUTLA KESME
NOKTASI
Evrenin orijininde de bir bilin boyutu, bilin safhas, mnlarn olutu bir ANA SAFHA
vardr.. bir de bu mnlarn eyleme dnt Kudret ya da enerji adn verdiimiz
noktadan balayan oluumlar safhas vardr.
Tasavvufta efal boyutu efal lemi denen, bizim bugnk dille saysz oluumlar
boyutu adn vereceimiz alglanabilir veya alglanamayan okluk kavramlarnn geerli
olduu safhann tekil dnsel boyutla kesime noktas, Dinde AR diye anlatlr.
ALLAHIN ARI ISTIVASI
Kesret leminin Onun ilmiyle meydana gelmesi ve ezelden ebede bunun bylece devam
etmesidir.
ARIN ALTI
Arn Alt, efl boyutunu kapsayan alandr!
Arn boyutsal alt iin bir dier tanmlama ile Kinat ya da Evrendiyebiliriz!
Ama mutlak mnsyla Evren! Yoksa, bugn dnya zerinde konuulagelen evren
yni insann evreni deil!
ARIN ALTINA TENEZZL
lhi isimlerin mnlarnn kuvveden fiile kmas; mndan birimsellie, oklua
dnmesi Arn altna tenezzldiye anlatlr.
ARIN ST
Arn st, lmi ilhidir!
simler yni ALLAHn ilminde bulduu zellikler lemidir!
Tamamiyle mcerred (soyut) lem olan CEBERT BOYUTUDUR!
ARA YKSELME
Ara ykselme, maddesel bir biimde deil;Mircn nihayetinde olumu olan boyutsal
bir srama ile ulalan kavramdr
Ara faki yoldan-galaksileri amak suretiyle deil; enfsi yoldankiinin kendi zt
boyutuna ynelmesi ekliyle ulalan bir husustur!
Bizim stmzde altnc kat yer, stnde beinci yer ve Aya kadar birinci kat yer vardr.
Esasen bu anlatm, bizim atmosfer tabakalarn tanmlamaktadr.
ARIN FEVK LLLHL VHDL KAHHAR!
ARIN ALTI da, efal lemidir. Sidre-i Mntehadan balayp alabildiine giden efal
lemidir; Hayli Kebirdir!
Onun iine melei de girer, insan da girer cinni de girer, nsan Kmili de girer.
Tm sar hep bu hayl iindedir.
Haylin d dersen, ARn fevki, Lillahil Vhidil Kahhar!
RAHMAN VE RABBIN AR ZERNDE YER ALMASI
Rahman ve Rabbn Ar zerinde yeralmas demek, o varln zt vasflarla ve
esm-i ilhnin mnlaryla kim ve mevcut olmas, tasarrufunun her an ilmi ilh
dorultusunda Rabbn elinde olmas demektir!
Efl lemi diye bilinen fiiller lemi yani kesret lemi, tmyle melekt diye
bahsedilen lemdir. Bunun bir st ya da alt boyutu olarak tanmlayacamz, esm lemi
yani Allahn isimleri boyutu ise srf mndan ibarettir ki
Rab Arn zerindedir ya da Rahman Arn stndedir gibi tanmlamalar ile hep,
melekt leminin iine giren her eyin, ilh isimlerin tasarrufu ile mevcudiyet ve
devamlarna iaret olunur!
RAHMANIN AR ZERNE ISTVA ETMES
AR-I RAHMAN, Rahman Arn zerine stva etti dendii zaman; ARn st
esm mertebesidir; Rahmani vasflardr; Esmdr..
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/ars/index.htm ))) * *
* *
88. Ve la ted`u meAllahi ilahen ahar* la ilahe ill HU* kll ey`in halikn ill vecheHU,
leHUl hkm ve ileyhi trceun;
Allah ile beraber dier bir ilah (ikinci bir varlk) arma (isimlendirme) !.. Ondan baka
ilah (vcud) yoktur Her ey haliktir (yoktur, ldr), ancak Onun vechi mstesna
Hkm Onundur Ona rcu ettiriliyorsunuz. (Kasas, 28/88)
Bu ayet Hak iin bir ycelik bildirmektedir.
Her ey (hliktir) yaratlmtr ve yoklua gidicidir ifadesi sfat, esm ve efal
boyutunu kapsamaktadr. Fakat buradaki yaratlmtr, yoklua gidicidir hkm; sfat,
esm ve efal boyutunun zta ait olduunu, ztn farkl glgesi ve mnlar olduunu
belirtmektedir.
Hakn katnda yaratlmlk ancak una benzer. Bir insan ayr k kaynann nnde
dursa ayr glgesi oluur. Glgeler insana gre sonradan olmutur fakat kendilerine
ait bir varlklar yoktur, hatta glge dahi deillerdir.
((( yetin nzil olduu dnemde ok tanrl/ilahl inanca sahip olan insanlar iin sadece
bir tane tanr/ilah olduunu kabul etmek ok zor idi. Akllarna ok sama geliyordu.
Resulullah a.s.n tebliiyle o insanlarn ounluu tek tanr/ilah inancn kabul etmitir.
Bu kabulden sonra yetin bir
boyut daha st anlamn da kabul etmek gerekiyordu. Tek tanrnn/ilahn aslnda tanr
olmadn Allahn ahad olduunu Ahadiyetin ne demek olduunu da anlamak
gerekiyordu.
Bu aama en zor olanyd. Ve bu engeli aabilecek insanlarn saysn Resulullah a.s.
binde bir, on binde bir, yz binde bir gibi sembolik ifadelerle belirtmitir.
Bu aamadan sonra ilah/tanr yerine varlk kavram kullanlmaktadr. Tek tanr (tek
Allah) inancna kadar ykselip de orada kalanlar varl Allahn varl (+)
Allahdan baka varlklar olarak ikiye, e, bee ve daha fazlaya taksim ederler.
Resulullah a.s. bu bilin seviyesini dlamam ve cennetin en alt tabakas olarak
onlar da kendisine komu semitir.
Gnmz insan iin ok ilah/tanr olmas fikri artk ok basit gelmektedir. zerinde
durulacak bir konu dahi deildir. Fakat varlk problemi olarak insanlk hl Nuh, dris
a.s. dnemini yaamamaktadr. Deien bir ey yoktur. Bu dnemde yetin varlk
problemine ynelik derinliini gndeme getirmek zorundayz. Fakat her doru her
yerde sylenmez dsturunu da unutmadan
Her doruyu biraz mecz ifadelerle infial yaratmayacak (fikir kargaas) ekilde
sylemekle de dorular ayn zamanda gizlenmemi olur. Varln zt/sfat/esm/efal
olarak anlatm hem konuyu doru olarak sylemek iindir hem de infial yaratmamak
iindir. )))
Bu esaslara dikkat ederek tekrar konuya dnersek
Hakn ztna gre Esm, Sfat ve Efal glge hkmndedir Yaratlm olmas,
sonradan olmas bu anlamdadr.
Onun vechi olan ztnn yaratlmam olmas ve yok olmamas kendi glgesi, kendi
vehmi ve kendi sanal varlklar olan Esm, Sfat ve Efal vechinin snrsz olu ve yok
olu zelliklerine gredir.
Bir bilin (insan, cin, melek veya herhangi bir boyutun bireyi) kendi varlnn hakikatini
salam bilgi ile anlar ve Hakdan gayr varla sahip olmad uuruna ererse Ona
dnmlerden olur. Yani ben de ayrca varm vehminden kurtulur. Bilgi/ilim/irfan
olarak zt boyuta ykselmi olur.
dris asn 57-) Ve refa`nahu mekanen aliyya; / Ve biz onu Aliy Mekana (Mele-i Ala,
yaknlk makam) refettik. (Meryem 19/57) yetiyle anlatlanykselii de bu
anlamdadr.
Resuller, Nebler, limler/bilgeler kendi ykselilerini rneklerle anlatyorlar. Onlarn
kendi husus hallerini anlatmalarnn amac kendilierinin ne kadar stn olduklarnn
reklam etmek iin deildir. bizim onlara hayran olup, vgler dzmemizi de istemiyorlar.
Anlatmlarnn tek amalar, bizlerde de mevcut olan ayn potansiyeli fark etmemizdir.
Onlarla ayn derecede hakkal yakin ilme sahip olamasak da en azndan ilmel
yakin/teorik olarak kendilerimizin de potansiyel deerini anlam oluruz.
* * *
23.Ve Lillahi aybs Semavati vel Ard ve ileyH yurceul emru kllhu fa`budHU ve
tevekkel aleyH, ve ma Rabbke Bi afilin amma ta`melun;
Semavatn ve Arzn gayb (ilmi hereyi kapsam) Allaha aittir Emr btnyle Ona
dndrlr O halde Ona kulluk/ibadet et ve Ona tevekkl et Rabbin, yapmakta
olduklarnzdan (Bi-) gafil deildir (Hd, 11/23)
Her varlk boyutu bir glgedir. Ve gne tam tepede iken nasl ki glge yok olursa
Arz (efal lemi/maddi boyut) ve semvat (esm lemi/varln Allah ilmindeki sanall)
da gerek bilgi dounca Allaha dnm olur. Varlk, yoka eit deeriyle zten doal
olarak abdiyet ve teslimiyet halindedir. Varlk Allahn Rububiyetinden (isimlerinin
glgelerinden) olutuu iin, varln fiili
aslnda Hakn fiilidir. Bu nedenle Hak kendi isimlerinin glgelerinin yaptklarn kendi
fiili olarak bilmektedir.
* * *
63. Emmen yehdiykm fiy zulmatil berri vel bahri ve men yursilrriyaha bren beyne
yedey rahmetiH, eilahun meAllah tealellahu amma yrikn;
Yoksa karann ve denizin zulumatlar iinde size hidayet eden (doru yolu hep
gsteren) ve Rahmetinin nnde mjdeciler olarak rzgarlar irsal eden mi (hayrl) ?
Allah yansra bir ilah m? Allah, onlarn ortak kotuklarndan ycedir-alidir (Neml,
27/63)
Eer ki Allah sisteminde kendi varln ayr, kullarnn varln ayr tutsayd
Kendisi gerek ilah/varlk olur, kullar da geici ilah/varlk olurdu. Geici varlklar
gerek varln varlna, geici varlk olarak ortak olmu olurlard.
Fakat Allahn sistemi byle paral/yamalkl deildir Ahaddr, parasz ve
yamalkszdr.
Dnya ve ahiret yaamnn sonsuz olaslklar (karanlklar) iinde en emin yol ikiliin
deil tekliin yoludur. Allah Rahmeti gerei kullarna ayr varlk vermemitir. Bu bilgi/ilim
tohumlarn da Risalet, Nbvvet ve Velyet rzgrlaryla savurarak zihinlerimize
ekmekte ve alamaktadr.
Bu nimet karsnda Allah yan sra kendimize varlk/ilahlk vermek hayrl bir dnce
deildir.
* * *
Her insanda potansiyel olarak, gizli hazine olarak en yce makam olan zti boyut
vardr. Fakat, hazinenin mhrnn krlp da aa karlmas ve deerlendirilmesi
gerekmektedir.
Topraa gml bir hazine mirasyla doan kendi hazinesinden hi haberi olmadan
kendi hazinesini aramadan-bulmadan-kullanmadan lp giden hazinesiz hkm ile
lr ve hazinesiz hkm ile dirilir.
nsan esmlardan olumu bir varlktr ve zt esm iinde gml bir bilgi
hazinesidir. Bu bilginin bu dnya yaamnda fark edilmesi gerekmektedir. Bu dnyada
kendi hazinesi olan zt bilgi hakikatini fark edemeyen sonsuz yaamda da
hazinesini ebed fark edemeyen esm terkibi olarak kalacaktr.
Ve refa`nahu mekanen aliyya; / Ve biz onu Aliy Mekana (Mele-i Ala, yaknlk makam)
refettik (Meryem, 19/57) yeti ile Hak her kuluna kendi ykseliini salamas iin bir ip
ucu vermektedir.
* * *
30-) Ve iz kale Rabbke lilMelaiketi inniy caln fiyl Ard halifeten, kalu etec`al fiyha
men yfsid fiyha ve yesfikddimae, ve nahn nsebbihu BihamdiKE ve nkaddis
leKE, kale inniy a`lem ma la ta`lemun;
Hatrla ki Rabbin melaikeye: Muhakkak ki BEN Arzda bir HALYFE meydana
getireceim, dedii vakit, onlar da orada fesad eden ve kan dken kimseyi mi (halife)
klacaksn, BZ (Bi-) hamdinle (B srryla, senin Hamdin olarak) tesbih ve seni takdis edip
dururken, dediler (Allah da buyurdu): BEN sizin bilemeyeceiniz eyleri bilirim.
(Bakara, 2/30)
Hilfet, bir mertebedir. Ykselinmesi gereken ve ykselinmesi iin de zel artlar olan
bir mertebedir.
zde Hakn sadece baz esmlarn fark edip snrl olarak kalmann ismi; melekiyet,
ya da eytniyettir. Hakn snrsz mertebe ve isimlerini zde toplayp/fark edip
bilgisini bilgi olarak, fiilini fiil olarak yaamann ismi de insaniyetdir.
nsann toplayc (cem edici) zellii onu hilafet rtbesine ykseltmitir.
Melekiyyet halindeki bilinler kendilerini oluturan ksm esmy tmel zannetmekte ve
tm isimlerin hakkn vererek (Hamdi ile tesbih ederek) kulluk ettiklerini
zannetmektedirler.
nsan da kendini oluturan tmel esmy her ynyle yaayarak ztn tam
tecellisi/glgesi/halifesi sfatn almtr. Hilafet bu durumda asl olarak Hakn sfatdr ve
insan o sfata ykselince halife saylr.
* * *
75. Kale ya ibliys ma meneake en tescde lima halakt Bi yedeyye, estekberte em
knte minel aliyn;
(Allah) buyurdu: Ey blis (benlii ile perdeli) ! (Bi-) ki Elim (Celal ve Cemal
sfatlarm) ile yarattma (zati tecellime mazhar kldma, vahidiyyet zuhuruna) secde
etmene ne mani oldu? Byklendin mi, yoksa Alundan (Ademe secdesi szkonusu
olmayan ondan ycelerden) m oldun?. (Sd, 38/75)
Melekler iki ksm olarak mevcttur. Bir ksm demin yaratln (varlk boyutunu)
alglayanlardr ve secde emri bu ksmn kapsar. Dier ksm ise melike-i
l/stn-yce meleklerdir ki Hakn ztnda kendi varlklarnn ve demin varlnn dahi
farknda deillerdir. Secde emri onlar kapsamaz.
Secde emri bir tanrya tapnr gibi yere kapaklanmak deil, bir eyin daha faziletli
olduunu kabul etmektir.
Bu yette blisin secde etmemesi yce meleklere benzetilmektedir.
Yce meleklerin zellii en anlalr hliyle Allaha secde ettiinde, secdesinin tapnma
simgesi olmadn bilen nsan- Kmilde tecell etmektedir.
Bu bilinle secdeye varmak hibir eye secde etmemektir. Hatt kendisinin gerek
olmayan esm terkibi olduunu bilerek secdesinin kendine secde eden zatn glge
grnts olduunu fark etmektir.
***
Hakn zt blnmeyen, paralanmayandr. inde ve dnda okluk olmayandr. Hak
kendi ztn seyretmek dilediinde say-snr gibi zelliklerden mnezzeh olan zt
saysz ve snrsz mnlar/anlamlar olur. Ve bu boyuta esm lemi denir.
Haka say-snr izafe edilmediinde (verilmediinde) zt denir.
Zt; saysz-snrsz isimler/mnlar/anlamlar olduunda esm/isimler (srf
bilgi/sonsuz bilgi) denir.
Esm/isimler; birimler ve bireyler olarak sret yani en-boy-derinlik olarak zhir olunca
efal (zhiri olular/fenomenler) denir ki madde/cisim/enerji/zaman ismini alr.
Bu deiime, Hakn teklikten (vahdetten) oklua (kesrete) tenezzl (boyut
deitirmesi) denir. Hakn bu drt mertebesi ayn anda drt tane mertebe/boyut
deildir. Her an var olan tek boyuttur ki o da zt mertebesidir.
Bu bilgiyi u misalle anlatabiliriz:
Buhar; gzle grlmeyen, rengi, ekli olmayan ltif (effaf/saydam) varlktr. Bir alt s
ortamnda bulut olur. Bulut btn/z itibaryla buhardr. Fakat buhar z olarak ayrca
bulutun iinde deildir artk. Buharlk yok olmu bulutluk var olmutur.
Bulut; bir alt s ortamnda su/yamur olur. Su; btn/z olarak hl buhardr ve
buluttur. Fakat suyun varlndan baka buhar ve bulut diye bir ey de yoktur artk.
Buharlk ve bulutluk yok olmu suluk var olmutur.
Su; bir alt s ortamnda buz olur. Buz btn/z olarak hl buhar, bulut ve sudur. Fakat
buzun varlndan baka hibir ortam ve boyutta buhar-bulut-su yoktur.
Buz; saysz ve snrsz sretlerle okluk olarak grnmededir artk. Buhar kendi tekliini
buz okluu olarak deneyimlemektedir
Buhar yok olmadan, artmadan, eksilmeden, oalmadan, kendi tekliini blp
paralamadan buzlar olarak tecell etmitir.
Buz ekil olarak buzdur ekil buhar deildir fakat buz ekli ile birlikte hakikat/z
olarak her zaman buhar hkmndedir.
Buhar hibir zaman buz ile ittihad etmemitir (yan yana ya da i ie ikili olmamtr).
Buhar hibir zaman buza hull etmemitir ( buzun iine girmemitir).
nsan da ekil olarak insandr insann ekli ztn ekli deildir fakat insan eklinin
hakikati/z her zaman zt hkmndedir.
Evren her zaman snr-say-ekil veren bir boyuttur. Evren bu boyutuyla
sonradandr/hdistir/yaratlmtr. Evren hakikati itibaryla hibir zaman var olmamtr,
yaratlmamtr, sonradan olmamtr. Ztn snr-say-ekil olarak tecell eden ilmi
hkmndedir.
***
Eb sid-i Harrz, Hak ztlar cem etmekle bildim diyerek buhar rneini bir cmle ile
anlatmtr.
* * *
Zhir (grnen) Btn (grnmeyen) Evvel (ilk) hir (son) bir birlerine zt
anlamlardr fakat ayn hakikatin farkl zellikleri olmak ynyle de birbirinin aynsdr.
Hak zhir olunca kendi btnna gre zhir olur. Hak btn olunca kendi zhirine gre
btn olur. Kendisinden baka varlk yok ki ona gre zhir ya da btn olsun!.. evvel ya
da hir olsun!..
Hak; Eb sid-i Harraz olarak zhir olunca Harrazn btnna Hak dersin. Ve her
tecellyi bu rnee gre kyaslayn
Cell-Ceml ve Hd-Mudill ve Drr-Nf ve Muhy-Mmt ancak Odur.
Esms (isimleri) bir birine zt olan ikili gruplar halindedir. Fakat snrsz esmsnn
tmn Allah ismi ile ifade ediyoruz Allah isminin snrsz ztlar halinde (k/karanlk),
(hayat/lm), (gzel/irkin), (dorultucu/yanltc) gibi glgeleri/yansmalar/tecellileri
vardr.
***
Btn ben dedii zaman Zhiri hayr der.
Zhiri ben dedii zaman Btn hayr der.
Yni, buhar var iken su yoktur. Su var iken buhar yoktur.
Hem zhir halde hem de btn halde iken hayr duyan/alglayan semi olan yine tek
hakikat Odur
* * *
nsann iinden harfsiz-sessiz bir hitap; Karndakine tokat at diye seslense kendi
iindeki hissi duyan yine ayndr. indeki sese uyup da karsndakine tokat atana ceza
lzm gelir. Fakat sesini tokada evirmez ve hareketsiz kalr o duygusunu bastrrsa
yle bir eyi dnmekten dolay cez almaz, gnaha girmez
* * *
Her zaman asl ve z olan bir/vahiddir. ki; biri iki kez saymak ve iki kez var saymaktr.
ki dediimiz zaman iki diye bir ey var etmi olmayz, sadece biri iki olarak
tahayyl ederiz. Hakn kesreti bu misalde olduu gibi yaratr.
Allah ismi ayn bir says gibidir. Dier isimler Allah isminin farkl zelliklerle
dnlmesidir. nsan oluturan saysz isimlerin hepsi de Allah isminde buluup ayn
deere dner.
* * *
Hlk (yaratc) ve mahluk (yaratlm) arasndaki anlk ve ayrlk yledir.
Hak ahaddr, tekdir. Hak kendi ztnda esm lemini var kabul ettiinde bu
varsaym olan esmya mahluk yani yaratlm deriz. Hakn Yaratc sfat
esmya gredir.
Esm lemi her an yaratlm, Hak her an yaratc hkmndedir. Esmnn
varsaymsal bir yaratk olduu fark edilirse Hlk (yaratan) ve mahluk (yaratlan)
ayrl hakkndaki deer yarglar da deiecektir.
***
(((HEME OST: Hepsi/herey Odur.
HEME EZ OST: Herey Ondandr.
Bu iki deyim Farsa olarak hret bulmutur.
Heme ost; var olarak alglanan her ey Odur. Para para grnen varlk Ondan birer
czdr (paradr) anlamlar yklenerek varln tm Onu oluturur sonucuyla kabul
edilmitir.
Bat mistisizminde Spinoza ekolnde; bir zamanlar btn bir ktle olan tanrnn sonsuz
paralara ayrlarak evreni oluturduuna inanlr. Evrendeki paralar bir btn olarak
dnmenin de tanry
bulmak olduuna inanlr. Tanr her eydir ve her ey tanrdr dncesini panteizm
terimi ile ifade edebiliriz. Heme ost/her ey Odur deyimi panteizm ile e anlaml hale
getirilerek vahdet-i vcud felsefesi olarak bn Arabye maledilmeye allmtr. Fakat
bn Arabnin tasavvufi anlaynn temelini tanry reddetmek ve Allahdan
gayr/baka varlk grmemek oluturur. Bu dnceyi de L mevcde ill H/Ondan
baka yokancak O cmlesi zetlemektedir.
bn Arab; panteist deildir ve her ey tanrdr diye bir bilgi de oluturmamtr.
Heme ez ost; Allah her eyi yoktan var etmitir. Zamanla da, madde Allahn gcyle
geici olarak yaratlmtr dncesi tarznda genel geer anlam kazanmtr. Kurana
ve snnete daha uygun olduu da kabul edilmitir.
Bu dncenin kabul Reslullah a.s.n Allah atalarnzn inand gibi bir tanr
deildir mesajn rtmek olur. Ve tekrar Allah ismi ile aklanan hakikati eski Arap
ilahna/tanrsna dntrr. Ve gnmze kadar da bu ekilde gelmitir.
Heme ost/her ey Odur tezini; Allahn esm lemi olarak dnrsek Esm lemine
de Allahn ilminde/hayalinde mevcut mnlar btn dersek panteist felsefeye
kaplmadan Hak daha iyi anlam oluruz.
Heme ez ost/her ey Ondandr tezini; varlk Allahn isimlerinin glgeleridir/tecellileridir
eklinde yorumlarsak tanr ve tanr yaratklar ayrmna dmeden Hak daha iyi
anlam oluruz.

Nakibend byklerinden Ubeydullah Ahrar, tasavvufun balang aamasnda heme
ez ost/her ey Ondandr dncesini tavsiye etmitir. Sfnin ilimlerde derinletike
zten heme ost/her ey Odur dncesindeki ahadiyet hakikatini kendiliinden
idrak edeceini de belirtmitir. )))
* * *
shk blmnde teferruatyla bahsedeceimiz Hz. brhimin olunu kurban etmesi
ryasna bu blmde ksaca deinerek geeceiz
Yeryznde tek tek bireyler halinde alglanan btn insanlar hakikatte Allah isminde
gizli snrsz anlamlarn tecellilerinden baka bir ey deildir.
Her insan tecellisi farkl grnmlerle ve farkl isimlerle ve farkl huylarla birbirinden ayrt
edilir.
Hz. brahim gibi bir Kmil tecell ryasnda kendi olunu kurban ettiini grr. Ve bu
ryasn da oluna anlatr. Olu shk ( baz kaynaklarda smil olarak geer) da Allahn
emrini yerine getir diyerek babasna teslim olur. Bu teslimiyet karsnda Allah semdan
bir ko indirerek oul yerine onu kurban ettirir.
Baba hakikatte nefs-i vahidedir yani erkek ve dii tm insanlarn tamamn ifade eden
bir kavramdr.
Orta dou sril geleneinde tmel kavramlar daha gl alglanan erkeksi (eril)
kelimelerden oluturulmutur. Arap dilinde de benzer zellik vardr. nsanlarn tamamn
ifade eden baba kelimesi tmel insanln cinsiyetiyle ilgili deildir.
Hz. brahimin ryasnda grd kendi bedeni insanln tmel gereidir. Grm
olduu ocuu ise tmel insan gereinin nefsidir/ruhudur.
Rya leminde/esm boyutunda kendisi ve ocuu eklindeki iki ayr sembol ona bir
yanlgy haber veren eitli uyar niteliindedir. Bunlardan bir ka yledir;
Beden ve ruhun Ztn ve esmnn Akln ve imann Hakn ve tecellisinin ksaca,
varln iki ayr varlk olmadn retir.
Babann olu kurban etmesi; tmel varln ikinci bir varlk zannn yok etmesidir.
Ryann sembolizmi ve dnya suretlerindeki izdmleri arasndaki ilgi bu ekilde
kurulur. Allah bir insan denemek amacyla kendi olunu kesmesi emrini vermez. Tarihte
ruhsal hastalklar nedeniyle Tevrat ve Kuran sembolizmini gerek zannedenler kitap
sayfalarndaki bu meczi anlatm kopyalam ve arzal beyin sayfalarna
yaptrmtr kopyala yaptr ilemleri sonucunda ayn ryay grmler ve korkun
fiiller ilemeye kalkmlardr.
* * *
dem ve Havva tek hakikatin iki farkl zellikte tecellisidir.
1-) Ya eyyhen Nasutteku Rabbekmlleziy halekakm min nefsin vahdetin ve haleka
minha zevceha ve besse minhma ricalen kesiyran ve nisaen, vettekullahelleziy
tesaelune Bihi vel erham* innAllahe kne aleykm Rakyba;
Ey insanlar! Sizi nefs-i vahideden (bir tek nefsten; tek bir zden; kozmik bilinten)
halkeden ve ondan da kendi eini halkeden ve o ikisinden bir ok rical (erkekler) ve nisa
(kadnlar) retip (bylece) yayan Rabbinizden ittika edin Ve (ancak) Onunla (B srr?)
birbirinizden istemekte olduunuz Allahdan ve RAHMlerden (yaknlardan) de ittika edin
(haklarn dikkate aln; o tarafla alakanz sk tutun) Muhakkak ki Allah zerinizde
Rakyb (kontrolnde tutan)dir. (Nis, 4/1)
nce demin yaratlmas demin kaburga kemiinden de kadnn (Havvnn)
yaratlmas eski sriliyat hikyelerindendir ve geree uygun deildir.
dem ve Havv birbirinden km deildir, tek olan varln iki farkl tecellleridir.
* * *
Bu lemdeki eitlilik, farkllk, ztlk, artlar (doular) ve yok olular(lmler) nedir ve
nedendir?
Her insan kendi akl ile bunlar zmeye alr. Akl, gz ve muhakeme merkezini /
beynin yarg gcn yanltan vehimin etkisi altndadr.
Vehim; var yok, yoku var, teki ok, oku tek zannettiren bir kuvvedir/duygudur/histir.
nsan akl ve vehim hisleriyle birlikte yaratld iin lem hakknda yzde yz isabetli
bilgiler elde edemez.
Resuller, Nebler ve Veller de akl ve vehimle birlikte yaratlmtr. Fakat onlarn vehmi
akla hizmet eden, doru bilgiler tayan bir eli gibi alr. Bu nedenle hi kimseden
hibir eitim almadan sadece varla bakarak, dinleyerek, hissederek doru bilgiye kendi
zlerinden gelen gle ularlar.
Her Resul/Neb/Vel insanlara muallim/retmen/eitmen olarak gnderilmilerdir.
retmenlerini dinleyen ve anlayan akllar vehimlerinin yanltc etkisinden kurtularak
doru bilgilere ulaabilirler.
* * *
Vehimin etkisi akla doal oluumlar hayret edilecek srlar olarak gsterir. Vehimin
etkisinden kurtulan akl ise hibir ey karsnda hayrete dmez. Sadece ahad varln
hibir zaman kesrete dnememesine hayret eder.
Varlk mutlak yokluktan gelmez ve mutlak yoklua gitmez.
Varlk mutlak varlktan gelmez ve mutlak varla gitmez.
Tm geliler ve gidiler varl ne oaltr nede azaltr. Bu oluum ve bozulma (kevn ve
fesad) Hakn snrsz esmsnn evren olarak yansmas ve snrsz ihtimallerin yine
Hak tarafndan seyridir.
nsann iinde bulunduu boyutu onun her zaman maddi dnyasdr. Be duyusu dnda
kalan gremedii dnyas ise onun her zaman ahiretidir.
* * *
nsan evrene vehmin etkisi altndaki gz ve aklyla bakar. Her eyi ve her olay gnlk
basit ihtiyalar kadar grp alglayabilir. Resul/Neb/Vel ise evrene vehmini hizmetine
alm akl nazaryla bakt iin hem gnlk ihtiyalarn net olarak alglar hem de yarn,
yz yl sonray, bin yl sonray ksaca sonsuz gelecekte kendisine lzm olan bedensel
ve ruhsal ihtiyalar toptan alglar. Yaamn sonsuz geleceinin gereksinimlerine gre
dzenler. Ve buna da hirete hazrlk der. Dier insanlara da tavsiye ederek
hazrlanmalar uyarsnda bulunur.
* * *
Gerein aa k, hakiki bilginin ayaa kalk olarak bahsedilen byk kyametde
ve evrenin bir blmnn/gne sisteminin bozulma evresi olan kk kyametde
varln devamnda bir kesinti ve kopukluk olmaz. Yni varl meydana getiren esm
tecelliyatndaki tm isimler yine faaliyette olur. Fakat o anda kyamet annda
Allah-Kahhar-Vhid isimleri dier esmya gre baskn konuma ykselir.
16-) Yevme hm barizun* la yahfa alellahi minhm ey`* li menil Mlkl yevm* Lillahil
Vahdil Kahhar;
O gn onlar barizlerdir (perdesiz, apayan) Onlardan hibir ey Allaha gizli kalmaz
Bugn Mlk kimindir? Vahid, Kahhar olan (gayr vcud olmayan) Allahndr!.
(Mmin, 40/16)
Bu gn yni bu kyamet annda varln hakiki vechi nedir? Diye sorulur. Bu soru Allahn
her eyi yok ettikten sonra bolua ynelttii bir sual eklinde anlalmamaldr. O
anda Allah ve Vhid (tek) isimleri hari dier esm Kahhar (yok edici, ezici, bastrc)
isminin basknl altnda siliklemitir. Varlkta eserleri hissedilemeyecek kadar azdr.
Bundan dolay Mlk/varlk kimindir? sualine dier esm cevap veremez. Her dim
etkin olan Vhid ve Allah ismi Varlk bu andan sonra Vhid ve Allah isimlerinin
tecelliyatn daha da ziyadeletirecektir anlamnda cevap verirler.
Sual ve cevap eklinde verilen bu yette Hak kyamet gereinin i yzn beyan
buyurmaktadr.
Kyamet kavramnn bir de yle tarifleri vardr.
Kk kyamet; bir insann lmeden evvel lmesidir. Buna ihtiyr lm denir.
Bedensel ve ruhsal riyazetle (perhizle/idmanla/almayla) ilim ve irfan tahsiliyle bo i
ve dncelerden uzaklamakla gerekleen nefs eitimidir. Iztrr/zorunlu/bedensel
lm ise canl bedenin lm ve dalmasdr.
Byk kyamet; yukardaki tanmn aksine bu sefer Gne Sisteminin bozulup
dalmas olarak kabul edilir. Gne Sistemi bir insan vcudu gibi belli bir dzene
sahiptir. Her dzen mutlaka bir gn dalr ve yerine daha iyisi gelir. Gne sistemi ve
galaksimiz ve her sistem ve her galaksi dzeni bir an (milyarlarca yl anlamndaki an)
mutlak bozulacak-dalacaktr. Yenileri daha mkemmeliyle doacaktr.
* * *
Hakn isimleri ztdan mutlaka ztlaryla birlikte tecell eder. Bundan dolay lemlerde ve
evrenimizde houmuza giden ve gitmeyen olaylarn says btn boyutta ayn saydadr.
Hakn dllendirici isimleri dle lyk olaylar istedii gibi cezalandrc isimleri de
cezya lyk olaylar ister ve yaratr/tecell ettirir.
Bu balamda pis olan eylerin tecellisine hak diyebilir miyiz?
Mesel gbreye bu da Hakn bir tecelliyatdr diyebilir miyiz?
Hayr Hak bu tr eylerden mnezzehtir! diyen isbet eder. Hak bir eyle
snrlamaktan, sadece o eye benzemekten tenzih ederek doru sylemi saylr.
Evet Bu ey Hakn esms haricinde deildir, Hak iin snr ve son yoktur! diyen de
isbet eder. Hak blnmekten, snrlanmaktan tenzih etmi olur.
Ve u gerek her iki cevab da kapsar:
Nezih ve hsn temiz ve gzel kavramlar her canl trne gre deiir. Gl kokusu
gbre bceine gre pis ve irkindir. Gbre temiz ve gzeldir.
Bu szlerin hakikatini pisi pis, temizi temiz olarak grmeyen her eyi birbirine eit olarak
grebilen rifler anlar ve rifler insana gre olan manevi ve maddi pislikleri daha iyi
alglarlar ve uzaklarlar Gzellikleri daha net grrler
Her eyi eit grmek her eye eit muamele etmeyi gerektirmez. Her eye hakkn
vermek haktr, adalettir.
* * *
Birimler, bireyler ve trler arasndaki kemlat farklar her eyin kendi zndeki tamln
ne kadarn aa karabildiiyle ilgili bir konudur.
nsan hayvana gre, hayvan bitkiye gre daha fazla esmy tecelli ettirmekle derece
fark yakalar. stnlk zde deil tamamen grntselliktedir ve bilgi boyutundadr.
Bir kii; ressam, nak ve hattat (gzel yazc) olsa ve sadece bir tabloya resim
yapsa o kii kabiliyetinin bir ksmn aa karm olur. Dier kabiliyetleri
btnda/aklda gizli kalr. Fakat o kiiye btnn tam tecelli ettirmedii iin zde eksiktir
denemez. Ama ayn yeteneklere sahip bir bakas hem resim, hem nak hem de gzel
yaz (hat) eseri yapsa grnm olarak daha kmil saylr. Btnda ise iki sanatkr de
birbirine eittir.
Varlk trleri de Hakn ztnda Hakn taml ile tam olduklar iin birbirine zde eittir.
Fakat evrende aa kardklar ilhi tecelli boyutlarna gre derecelendirmeye tabi
tutulur.
* * *
Hakn her ismi kendi eserini aa karabilmek iin dier tm esmya muhtatr.
Mesel Rezzak ismi bir birimi rzklandrmak iin; Hayy, Alm, Sem, Basr, Hlk, Rab,
Musavvir, Ganiyy ve dier tm esmya muhtatr. Zten dier tm esm da her ismin
znde ykldr. Bir ii hep beraber yaparlar. Fakat Rezzakn iini lim, semi, basar vb.
dier esm yapamaz. Her isim kendine zg deeri aa karr baka isimlerin
tecelliyatn veremez
***
Bu blmde dris isminde gizli Kudds hikmetin z anlatlm oldu. Mekn ve boyut
yceliklerinden bahsedildi.
Bunu anlatmaktan amacmz udur ki:
Rtbe ve Boyut ykseklii birbirine kartrlmasn. Chil bir kii vezir rtbesiyle
saraydaki vezir tahtna otursa limlere emreder. Zhiren limlerden yce grnr fakat
hakikatte limler nerede ve hangi rtbede olurlarsa olsunlar zti boyutta zde her an
en yce makamdadrlar.

Not: Bu blmdeki tm yet ve mealleri B MEALden alnmtr

BRHM KELMESNDEK MHEYYEM (DDETL AK) HKMETNN Z
Haka (varln ahad olmasn anlatan ilme) ar derecede k olmak (hakkel yakin ilme
sahip olmak) mheyyem kelimesiyle ifade olunur..
Hz. brhim a.s.da Hakn (ilminin) sevgisi mheyyem derecesinde olduu iin;
babasndan (Hakn ztnn tanr gibi dnlmesinden) ve btl yoldaki kavminden
(Hakn varlndan baka varla sahip olduu zannedilen esm alemi dncesinden)
ve servetinden (efal leminin madde olduu dncesinden) uzaklat.. * * *
75-) Ve kezlike nriy brahiyme melekutes Semavati vel Ard ve liyekne minel
mukniyn;
Bylece brahime, ikan sahibi olsun diye, Semavat ve Arzn melekutunu gsteriyoruz
(eya ile perdelenmesin).
76-) Felemma cenne aleyhil leyl rea kevkeba* kale haza Rabbiy* felemma efele kale la
uhbbl afiliyn;
Gece onu bryp rtnce bir Kevkeb (gezegen; bunlarla manple edilen yap) grd
te bu Rabbim dedi (Kevkeb) batnca/snnce de: Batanlar/snp
kaybolanlar sevmem dedi.
77-) Felemma rael Kamera bazian kale haza Rabbiy* felemma efele kale lein lem
yehdiniy Rabbiy le eknenne minel kavmid dalliyn;
Kameri (Ay; nbvvet mahallini) doarken grd te bu Rabbim dedi (Kamer)
batnca yle dedi: Yemin olsun ki eer Rabbim bana hidayet etmemi olsayd,
elbette sapmlar topluluundan olurdum.
78-) Felemma raeemse baziaten kale haza Rabbiy haza ekber* felemma efelet kale
ya kavmi inniy beriyn mimma trikn;
emsi (Gne; Can) doarken grd te bu Rabbim, bu daha byk dedi
(Gne de) batnca yle dedi: Ey kavmim, dorusu ben sizin ortak kotuunuz
eylerden beriyim.
79-) nniy vecceht vechiye lilleziy fetaresSemavati vel Arda Haniyfen ve ma ene minel
mrikiyn;
Muhakkak ki ben vechiymi (varlm), haniyf olarak, Semavat ve Arzn Fatrna
tevcih ettim (teslim oldum) Ve ben mriklerden deilim (varlk kalmad bende).
(6/75-79; Enm Sresi; B Meal) * * *
Hz. brhim Hak (varln tek bir hakikat olduu gereini) her ynyle sevmek iin
tanmak istedi. nki bir eyi gerekten sevmek Ona k olmak iin Onu gerek kesin
bilgiyle tanmak gerekir. Hz. brhimdeki ilhi akn iddeti varl gerek ynyle
tanma tutkusuna dnt. Semvat ve arzn melektunu yni maddi ve mnevi
varlklarn hakikatini aratrmaya balad.
nce bir kevkeb (parlayan gezegen, yldz) grd. Sonra Ay ve Gnei tefekkr etti.
Hepsinin ortak zellii grnp kaybolmalaryd. Gne gndz grnyor gece
kayboluyordu. Ay ve yldzlar gece grnyor gndz kayboluyorlard. Bu gzn aldatc
bilgisi idi. Ve gz akla daha kesin bilgiye gitmesini sylyordu.
Yldzlar, Ay ve Gnein efal lemindeki (madde boyutundaki) greceli bilgisinin bir st
esm lemindeki varlk halleriydi. Cisimlerin hakikati Hakn isimleriydi. Ve esm
mertebesindeki bilgi daha kesin ve daha kalcyd.
Hz. brahim varln esm mertebesindeki bilgiye ykselince o mertebenin bilinli
birimlerini de alglad. Onlar Hakn esm mertebesine mahsus kld nurani bilgi (varlk
zannn yok eden bilgi) ile donanmlard. Kendi varlklar, Hakn varl ve bakalarnn
varl gibi yarglara sahip deillerdi. lhi akn bu boyutundaki bilinler kendi
nefislerinden (sanal birimsel kimliklerinden) haberdar olmadklar iin o boyutta sadece
Hak vard. Buradaki Celli tecell varlk zannn tamamen yakp yok etmiti ve birimler
hayret halinde deta donup kalmlard.
Bu mertebenin teki ad Rububiyet hakikatidir. Hz. brhimin Yldz, Ay ve Gnein
dolaysyla kendi varlnn Rububiyet hakikatindeki esm terkibi hli bilgisinde yetinmek
istemedi. Bundan dolay; onlar benim Rabbim olamaz, ben bu bilgi seviyesini sevmedim
(bu bilgi seviyesiyle yetinemem) dedi. Ve bir st bilgi boyutunun i yzne iaret etti.
Biz burada, gk cisimlerinin tanr (Rab) olamayaca eklindeki tefsire (yoruma) hi
girmiyoruz. Yldzlarn, Ayn ve Gnein tanr/rab/ilah olamayacan sylemek zaten
bilinen bir gerei tekrardan teye gitmez.
Ve Hz. brhim Rububiyet mertebesinin (esm ve sfat boyutunun) hakikati olan zti
mertebenin ilmine tlip oldu. Bilgi, ilim, irfan ve tefekkr yolculuunda her hangi bir
mertebede taklp kalmad. Allah ismi ile anlatlan gerei hibir snrlamaya sokmadan
kabul etti ve;
Kameri (Ay; nbvvet mahallini) doarken grd te bu Rabbim dedi
(Kamer) batnca yle dedi: Yemin olsun ki eer Rabbim bana hidayet etmemi
olsayd, elbette sapmlar topluluundan olurdum diyerek ulam olduu hakikati
dier kullarn da fark edip kendi nefislerine uygulamasn arzu etti.
Hz. brhime Rabbinin hidayeti esm terkibinin Nbvvet kemltyla var edilmi
olmasdr. Eer Hz. brhimde Nbvvet nru (ilmi) olmasayd Ben Hakm/Enel Hak
mertebesinde taklr ve mertebesizlik, snrszlk, sonsuzluk ve dimi ykseli olan
Muhammedlikten sapm olurdu. O tm mertebeleri geerek Muhakkak ki ben
vechimi (varlm), haniyf olarak, Semavat ve Arzn Fatrna tevcih ettim (teslim
oldum) Ve ben mriklerden deilim (varlk kalmad bende) dedi. * * *
Halil kelimesi sevgili, dost demektir. Ayn zamanda bir eye szmak, zne
ulamak, nfz etmek anlamndaki hull kelimesiyle de akrabadr.
Hz. brhimin Rahmna dostluu, Hllr-Rahmn olmas ya da Halilullah olmas; iki
ayr varln birbirini iddetli muhabbet ile sevmesi deildir. Hz. brhimin kendi
bilincini efal leminin (madde boyutunun) basit bilgisinden zat boyutunun ahadiyetine
(varln tek bir hakikat olmas ilmine) mirc ettirmi olmasdr. Bylece Hz. brhim
kendi hakikatine ait ilimle dost olmutur.
Hz. brhimin tm esmy (ilh isimleri/mnlar/bilgiyi) cem etmesi (tek bir isim halinde
bilmesi) ile Rahmniyet sfatna ykselmesi gereklemitir. Rahmn ismi Allah ismi
gibi tm snrsz esmy ifde eder. Allah ve ya Rahman demek ayn anlamdadr. Hz.
brhim hayret mertebesinde kendi birimsel bilincini ve cz ilmini kaybetmeyince
Rahmniyet mertebesine ulam oldu. ve Rahmn ismi de onu snrsz (kll) ilmi ve
snrsz varlyla (zatyla) istiv etti (kapsad7istil etti). Bylece czlik ve klllik gibi iki
ayr varlk ve irade sans kalkt dostluk/hllet/Halillik mertebesi gerekleti.
Abdin (kulun) ve Hakn bulumasnda da ayn anlamlar gizlidir. Abd; kendi fiil, esm ve
sfatnn gerekte yok hkmnde olduunu fark edince Haka teslim (slm) olur.
Zhir ve btn haramlardan daha iyi korunur ve salat (namaz), savm (oru), hac, zekat
gibi ibadetleri hem zhiren hem de btnen gerekletirme bilincine ular. Bu ibadetler
her iki cephesiyle brhimin dini Haniflik ad altnda Hz. Muhammed a.s. dnemine
kadar ulamtr. * * *
Hakn ve kulun buluup dost olmasn bir baka rnek ile de aklayabiliriz.
rnein bir demir atee tutulunca; atein yakclk sfat demirin soukluk sfatna nfz
eder/hull eder/zne iler. Fakat demir hl demirdir, ate hl atetir. kisi birbirini yok
etmeden kendi sfatlarn da yok etmeden dost olmulardr. Ate, demirde lisn- hal
ile ben ateim ve yakarm der. Demir de ben demirim yakmam der. Demire
dokunann eli yanar. Eli demir deil ate yakmtr.
Demir ve ate hakikatte Hak olmak ynyle ne souktur ne de scaktr. Fakat efal
leminde (madde boyutunda) Hak; hem yakclk hem de yakmayclk zellikleriyle
tecelli eder.
Ate ve demir (yakclk ve soukluk) efal leminde birbirine zt/dman iken esm ve
sfat leminde sadece sanal olarak mevcuttur birbirlerine zt deildir, ayn yerde ve
dostturlar. Mesel bir insann zihnindeki ate kavram ve su kavram ayn yerdedir. Ate
suyu kaynatmaz, su da atei sndrmez. nki ikisi de o insann hayalinde mevcut iki
kavramdr.
Yukardaki rnee gre tekrar dnrsek Tm sfatlar Haka aittir. Hakikatte yanmak
ve yanmamak da Hakn sfatdr. Fakat efal leminde Hak yanan brhim olarak ve
yakan ate olarak iki farkl halde tecelli etmitir. brhim; efaldeki kendi yanmak
sfatn yine kendi yanmamak sfat ile cem ederek/birletirerek sfatlar leminde Hak ve
Kul olarak bulumutur.
Hz. brhimin (Rahman tecellisinin/rahman sfatnn) Nemrutun (celal sfatnn) ateinde
(yok ediciliinde) yanmamas hakikat boyutunun bir gereidir. Tm fiil, isim ve sfatlarn
zata ait olduunu anlatr.
Yanabilen varlk ile yakc varlk zat boyutunda birbirine etki etmez ve bu o boyutun
normal halidir. Bu gerek madde boyutunda bir an grntsel olarak brhim ve
ate sretinde tecelli ederse mucize ismini alr. * * *
brhimin snrl birimsel tecellisine hibir zaman Hak denilmez. Tecellinin hakikatine
Hak denilebilir. Bunu bir prizmadan yansyan k rneiyle anlatabiliriz. Beyaz k
prizmadan nce tek / btn / ahaddr. Prizmadan getikten sonra eitli renkler
olarak tecelli eder. Ve renkler birbirinden ayr grnr.
Renklerin varl prizmann arkasndaki beyaz n varlna baldr. Beyaz k
olmazsa renkler de olmaz. Fakat renkler yok iken beyaz k yine de vardr.
Hakn varlna beyaz k gibi olmazsa olmaz anlamnda zorunlu varlk/vcib el-
vcd diyoruz. Renklerin varlna olsa da olmasa da beyaz a varlk ve yokluk
etkisi etmez anlamnda greceli/zorunlu olmayan/mmkn el-vcd diyoruz. (Vcd;
beden anlamnda deil, varlk anlamndadr)
Hakn varlnn snrsz mnlar cem etmi ahad haline zorunlu/vcib ve evvel/ilk
denir.
Hakn snrsz mnlar halinde tecelli etmi (prizmadan gemi) haline
greceli/mmkn ve hir/son denir. Mmknt, tecelliyat gibi terimlerle ksaltlarak
kullanlr.
Hakn, Hz. brhim mns mmknat leminde Hz. brhim sreti olarak aa kar.
Haka gre Hz. brhim tecellisi mmkn ve hir ve sonradan gibi yaratlmlk
sfatlaryla tanmlanr.
Hz. brhim tecellisine gre de Hak vcib ve evvel ve kadm gibi yaratlmamlk
sfatlaryla tanmlanr.
Bu durumda Hz. brhimin (ve tm tecelliyatn) sonradanl, yaratlml gerek
anlamda deil sanal anlamdadr.
Hastalk, alk, susuzluk, alay edilme, eziyet grme, lnet edilme/uzaklatrlma, azab
edilme, dllendirme gibi zellikler Hakn katnda sadece mn olarak mevcutken
mmknat leminde birimlere etki eden kudret olarak aa kar.
Bu gerek bir hadiste mecazi olarak anlatlr:
((( Resulullah (Allahn Selam zerine Olsun) Efendimiz, Allahu Tealadan naklen
anlatyor;
Allahu Teala yle buyurdu: - Ey Ademolu, hasta oldum; ziyaretime gelmedin.
Ademolu sordu: - Ya Rabbi sen alemlerin Rabbisin Seni nasl ziyaret edeyim?
Allahu Teala buyurdu: - Bilmiyor musun? Falan kulum hasta oldu Ama, sen onu
ziyaret etmedin. Eer onu ziyaret etseydin, Beni yannda bulacaktn Allahu
Teala devamla buyurdu: - Ey Ademolu, senden yemekle doyurulmam istedim, ama
sen Beni doyurmadn. Ademolu sordu:
- Ya Rabbi, seni nasl doyuraym? Sen alemlerin Rabbisin. Allahu Teala anlatt: -
Falan kulum senden yemek istedi. Ama, ona yedirmedin. Bilemedin mi? Ona
yedirseydin beni yannda bulacaktn. Allahu Teala devamla buyurdu: - Ey
Ademolu, senden su istedim, amma vermedin. Ademolu sordu: - Ya Rabbi,
sana nasl su vereyim?. Sen alemlerin Rabbisin. Allahu Teala anlatt: - Falan
kulum, senden su istedi, vermedin. Ona su verseydin Beni yannda bulacaktn..
Bunu da m anlayamadn?
Bu da kudsi bir Hadisi eriftir. Mana kapsn, u ekilde aralayabiliriz: Ey Ademolu..
eklinde yaplan hitap ruhadr. Bu ruh ise kalptir. Bilhassa nefsani perde ile perdelenen
kalb. Bu kalbe yle hitab edilmektedir:
Ben, belli bir zuhur yerine tecelli ettim. Orada zuhura geldim. Yine belli bir
taayynde de ayn ekilde tecelli ettim; zuhur eyledim. Fakat, bu has zuhurla
perdelendim, gizlendim zellikle mutlak hakikatimi mahede edilmeden yana
sakladm. Belli bir ekle girmekten ve bir kayda smaktan yana kendimi kapadm.
Btn bu iler bu belli taayynn znde oldu. Gel gr ki sen, bu taayyn,
bilmedin. Ki O, mutlak hakikatimin ayndr.
Burada, Ya Rabbi, sen alemlerin rabbsn seni nasl ziyaret edeyim? cmlesi, bir
baka mana tar. Onu da burada anlatmak icab eder. u demektir:
Belli bir surette seni nasl mahede edebilirim?. Bilhassa, keyfiyeti ve ekli
olan bir eyde Halbuki sen, bu gzle grlen lemlerin suretine inhisar etmekten
ve belli bir ekil almaktan yana mnezzehsin.
Bilmiyor musun? kelimeleri ile balayan cmleye verilecek mana ise u ekilde
olur:
Sen, yle bir marifete sahib olmadn m ki, mutlak varlm, her taaynde, yani
gze gelen her belli eyde vardr. Sonra taayyn halini her mutlak olan mana tar.
Halbuki sen, anlatld gibi, kendinde bir irfana sahib olmadn. Sonra bilmedin ki,
o hasta kulun hakikati Hakikatimin ayndr. Zira, onda zahir olan Benim.
Bu zuhurun, belli bir mana ekli yle olabilir: smin, isim verilene nisbeti gibi ki, bu, o
hasta kulun Hakikatime nisbeti babnda bir misaldir, benzetmedir.
Kald ki, isim, msemmaya gre ayr deil, ayndr.
Yukardaki aklama nazara alnarak, Bilmiyor musun? eklinde gelen cmlenin
devam olan, Eer onu ziyaret etseydin beni yannda bulacaktn cmlesine de,
bir baka mana vermek icab eder:
Durum yukarda anlatld gibi olunca, anlayamadn ki Mutlak Varlm, onun
izafi varlnda, seyrini tamamlamaktadr. Onu zuhura getirmektedir.
Yukarda anlatlan manalarn tmne, u Ayeti Kerime iaret etmektedir:
O kfredenlerin, amelleri ise ldeki serap gibidir ki susuz onu su zanneder.
(Nur Suresi, Ayet-39)
Mevzuumuz olan Hadisi erifin hepsini burada aklayamadk. Ama kendisi ile bir kyas
yaplacak kadarn akladk. Kald ki bir kyas usul de vardr. Kalan da buna gre kyas
eyle )))
{Bu hadis-erif http://www.ahmetkayhan.com dan alnmtr.}
u yetlerde de iaretler vardr:
64-) Kul ya ehlel Kitabi tealev ila kelimetin sevain beynena ve beynekm ella na`bde
illAllahe ve la nrike Bihi eyen ve la yettehze ba`duna ba`dan erbaben min dunillahi,
fein tevellev fekulhedu Bi enna mslimun;
De ki: Ey Ehl-i Kitab!.. (Hepiniz) bizimle sizin aramzda seva (adil) olan u
kelimeye gelin: Allahdan bakasna ibadet/kulluk etmeyelim, Ona (B gereince)
hi bir eyi ortak komayalm ve Allah brakp da/Allahn gayrndan bazmz
bazmz rabler edinmesin Eer yz evirirlerse o vakit deyin ki: (B gereince)
ahid olun biz Mslimleriz.(l-i mrn, 3/64 B Meal)
Hak kitab (varln her boyutunu) okuyan insan akl Allahn varl yannda baka varlk
olmad gereini de okumaldr/alglamaldr.
111-) nnAllahetera minel muminiyne enfsehm ve emvalehm Bienne lehml
cennete, yukatilune fiy sebiylillhi feyaktlune ve yuktelune va`den aleyhi hakkan fiyt
Tevrati vel nciyli vel Kur`an ve men evfa Bi ahdiH minAllahi festebiru Bi
bey`kmlleziy baya`tm BiH, ve zlike hvel fevzl azym;
Muhakkak ki Allah mminlerden, karlnda onlara cennet vermek zere, nefslerini
(benliklerini, zatlarn) ve mallarn (zelliklerini) (B srrnca) satn almtr (Mminler)
Allah yolunda mukatele (mcahade) ederler, ldrrler (tabiat, atlanmalar, beeri
zellikleri) ve ldrlrler (fena fillah) (Bu Allahn) Tevratta (Zahiri hkmler), ncilde
(Batni hkmler) ve Kuranda (Zahir ve Batn cami lahi Ahkam ve Marifetler) kendi
zerine alp stlendii hakk bir vaaddir! Kim Allahdan daha ok (Bi-) ahdini yerine
getirebilir?.. O halde Onunla (B srrnca) yaptnz bu al veriten dolay sevinin!..
Aziym kurtulu ite budur. (Tevbe, 9/111,B Meal)
nsan akl kendisini para varlk olarak alglama zannn dzeltirse, kll hakikati idrak
edebilir. Btn ve zhir iki ayr ey deil tek hakikatin iki farkl zelliklerle anlatmdr ki
bu gerek Kuranda (gerek bilgide) mevcuttur.
26-) nnAllahe la yestahyy en yadrbe meselen ma beudaten fema fevkaha,
feemmelleziyne amenu feya`lemune ennehlHakku min Rabbihim, ve emmelleziyne
keferu feyekulune maza eradAllahu Bihaza meselen, yudllu Bihi kesiyran ve yehdiy Bihi
kesiyra ve ma yudllu Bihi illel fasikyn;
Muhakkak ki Allah bir sivrisinei ve (hatta) onun da fevkndeki bir eyi misal vermekten
haya etmez Bilfiil iman edenler bunun Rabblerinden (kendi bnyelerinde mteabihi
olan) bir Hak/gerek olduunu bilirler Kendi hakkatlerini rtc olanlara/kafirlere
gelince, onlar da (temsil ve tebih yollu anlatmda) derler ki <Allah (Bi-) bunu misal
vermekle aceba ne murad etti?> (te Allah) bu misal yollu anlatmla (B gereince)
biroklarn saptrr, birounu ise (B srrnca) geree hidayet eder (Allah) bu misal
yollu anlatmla (B srrnca) fasklardan (bilinci gerei alglama yetenei krelmilerden)
bakasn saptrmaz. (Bakara, 2/26 B Meal).
Kuranda verilen her rnein hakikati Haktr. rneklerin trne, cinsine, greceli
temizliine ve pisliine gre ayrm yapmadan anlalmaldr.
((( bn Arabnin Kuran kavramlarnn tamamnn hakikatini Hak olarak alglamas ve
Hakn zt esm terkib ve tecellileri olarak rneklemesi ksr akllarca itirazlara neden
olmutur. Ve ayn dar grllerce anlalmamaya devam etmektedir. )))
18-) nnel mussaddikyne velmussaddikati ve akredullahe kardan hasenen yuda`afu
lehm ve lehm ecrun keriym;
Muhakkak ki tasadduk eden (sadaka veren) erkekler ve tasadduk eden kadnlar ve
Allaha karz- hasen (gzel bir dn) verenler var ya (ite) onlara (verdikleri) kat kat
artrlr Ve onlar iin ecr- keriym (erefli-cmert bir ecir) de vardr. (Hadd, 57/18 B
Meal)
Kendi sanal varlklarn Haka verenler karlnda vcib varlk ilmi ile dllendirilir.
Bu bilgi sadece esm ve sfat mertebesinin ilmidir. nsan sonsuz olarak efal
lemindeki birimsellii, sreti ve kulluu ile kendini tanyacaktr. Esm ve sfat
mertebesinin ilmi ile efal leminin gereklerini ayn deerde kabul etmek Risalet ve
Nbvvetin ayrd Hak ve btl pratikte tekrar kaynatrmak olur. Ki bu da yanl bir
dnce yoludur/dalalettir.
Her mertebeye hakkn vermek adalettir. Her mertebeye ayn deeri vermek zulmdr.
* * *
Tam olan sfatlar; (mesel lmszlk, ihtiyaszlk, benzersizlik gibi) Haka verilir. Eksik
olan sfatlar ise mmknta/tecelliyata verilir. Bu ayrm hakiki deil
varsaymsaldr/itibridir. nki sfatlanacak iki ayr varlk yoktur, snrsz ve sonsuz
mertebeleriyle ahad/tek olan Hak mevcuttur ve tm sfatlar da sonuta Haka aittir. * * *
Aziz ve Celil Allah demi kendi suretinde yaratt Hadisinde kastolunan; Hakn
tm esm ve sfatlarnn insan tecelliyatyla zahir olmasdr. Esm ve sfatlarn varl
Hakn bir mertebesidir ve varl Haktr. Bu durumda Hakdan baka sfat ve esm
olmaynca demin sreti de yani grnen ve grnmeyen hakikati de Hak olur. * * *
2-) ElHamdu Lillahi RabbilAlemiyn;
Hamd (mutlak deerlendirme, kemltlarn izhr) Rabbl lemiyn olan Allaha
mahsustur (bu nedenle her ey Onu tesbih eder; zira herey Onun Esmasnn aa
kmas iindir). (Ftiha, 1/2;B meal)
Hamdde anlam vardr.
Birincisi: Haktan halka (yaratlana) olan hamddir (takdir etme, vmedir) ki, bunun delli
:
56-) nnAllahe ve MelaiketeHU yusallune alen Nebyy ya eyyhelleziyne amenu sallu
aleyhi ve sellimu tesliyma;
Muhakkak ki Allah ve Onun melekleri, O Nebye salat eder Ey iman edenler, siz de
Ona salat edin ve teslimiyet ile selam verin (namaznz salevattr?). (Ahzb, 33/56; B
Meal)
43-) HUvelleziy yusalliy aleykm ve melaiketHU li yuhricekm minez zulmati ilenNur
ve kne Bil muminiyne Rahyma;
Odur ki, sizi (tabiat, nefs) zulumatlardan Nura karmak iin size salat (rahmet; tecelli)
eder, ve Onun melekleri de (salat ederler) Mminlere (B srryla, mminler
olarak-mminlerden) Rahymdir. (Ahzb, 33/43)
Bu iki yetle ve benzeri yetlerle Hak kendi tecelliyat olan esm ve efal lemine hamd
eder yni onlar ver, seyreder. Buradaki hamdin anlam Hakn esm ve sfatlarnn
gerei hakknda deerlendirme yapmasdr. Deerlendirme sonucu da onlarda
kendinden bakalk grmemesidir.
kincisi: Halktan (yaratlmtan) Hakka olan hamddir (takdir etme, vmedir) ki, bunun da
delli:
44-) Tsebbihu leHUs Semavats seb`u vel Ardu ve men fiyhinn ve in min ey`in ill
ysebbihu Bi hamdiH ve lkin la tefkahune tesbiyhahm inneHU kne Haliymen afura;
Yedi Sema, Arz ve onlarn iindekiler (hep) Onu tesbih eder (bakaca varolamazlar)
Hi bir ey yok ki Onun Hamd ile (B srrnca, Onun Hamdi olarak) tesbih etmesin
(Onun Hamd ile tesbih etmeyen mevcud deildir) Fakat siz onlarn tesbihini fkh
etmiyorsunuz/anlamyorsunuz Muhakkak ki O, Haliymdir, afurdur. (sr, 17/44; B
Meal)
75-) Ve teral Melaikete haffiyne min havlil Ari ysebbihune Bi Hamdi Rabbihim* ve
kudye beynehm Bil Hakk, ve kylel Hamdu Lillahi Rabbil alemiyn;
Melaikeyi de Arn (kalbin) havl (havale, muhit) inden kuatmlar (dnyorlar),
Rablerinin hamdini (B srrnca) tesbih (Rablerini tenzih) ediyorlar halinde grrsn
Aralarnda Bil-Hakk (Hakk olarak) hkmolunmu (gerek aa km) ve (dolaysyla):
Hamd, Rabbl Alemiyn olan Allaha aittir denilmitir. (Zmer, 39/75; B Meal)
Bu iki yette iaret olunan hamd; tecelliyatn Hak hamd etmesidir. Tecelliyat/mmknat
dediimiz, esm ve sfatn ve eflin hakiki varl olmadna gre Hak hamd eden yine
Hakdr. Hamd Hakdan Haka olumaktadr.
(((Hamd esas itibariyle deerlendirmek anlamnda kullanlmtr burada. Hamd
Allah iindir demek, deerlendirmek Allaha aittir, anlamndadr. nk Allah ad ile
iaret edilenin yarattklarn hakkyla deerlendirmek ancak ve ancak kendisine aittir!. Bir
yaratlmn byle bir deerlendirme yapabilmesi muhaldir!. Bu yzdendir ki bu cmle
okunarak daha en bata insana izgisi ve kapasitesi fark ettirilmekte, yaratlm bu
sistem hakknda haddini bilerek yaamas ikaznda bulunulmaktadr!.
http://www.ahmedhulusi.org/yazi/salat.htm dan alnmtr..)))
ncs: Halktan (tecelliyattan) halka (tecelliyata) olan hamd (vmek, takdir etmek)
dir. Efal lemindeki mmknatn maddi ve manevi nimetleri mutlaka bir sebebe
balanmtr.
Yamurun yamas bir grup younlama kurallarna ve sonuta buluta balanmtr.
nsann buluta yamurun nedeni olarak sempati duymas bulutta Hakn Rahmet
sfatn grmesidir. Varln bu ve benzeri ekilde cemal ve celal tecellilerini Haka
balamas halkn halka Hamdidir. Halkn hakikatinin Hak olduunu bilirsek Hak
Haka hamd eder sonucuna ularz.
Bu nedenle nsanlara teekkr etmeyen Allaha kretmemi olur denilmektedir.
Btn hamdler her halkarda Hakdan gelmekte ve Haka rc etmektedir/dnmektedir.
Bu durumda iki ayr varlk olmad iin iki ayr varln bir birine hamd etmesi de
imkansz hale gelmi olur. * * *
Zti tecellinin bir bilin tarafndan hakk ile kavranmas kymet-i Kbr/byk
Kyamettir. * * *
Hak zhir ismi ile tecell edip mmknat olarak aa knca Btn ismi, zt ve sfat
gizlenmi olur. Bu durumda kul, Hakkn semi (iiten kula) ve basar (gren gz) ve
sir kuvs (dier kuvveleri) olur.
17-) Felem taktluhm ve lakinnAllahe katelehm ve ma rameyte iz rameyte ve
lakinnAllahe rema* ve liybliyel muminiyne minh belaen hasena* innAllahe Semiyun
Aliym;
Siz ldrmediniz onlar, fakat Allah onlar ldrd Attn zaman da sen atmadn, Allah
att (B harfi yazlmadan?) Mminleri kendinden gzel bir bela ile denemek iin
Muhakkak ki Allah Semidir, Aliymdir. (Enfl, 8/17; B Meal)
Bu yette ak olarak teklik lisan kullanlmtr. Varln ve fiillerin hakikati ok ak ve
net bir ekilde ilan edilmitir. * * *
Allahn kula yaknl ve kulun Allaha yaknl farkl anlamlar ierir.
Allah kulunu severse kulda Risalet ve Nbvvet aa kar. Hz. brhimde grlen
Halil/dost zelliinin sebebi budur.
Kul Allah severse kulda velyet aa kar. Kul nafile/faydal ibadetlerle Allaha
yaknlam ve Allah tarafndan muhafaza altna yani velyete/korunmaya alnmtr.
Korunmann ierii maddi anlamdan ok ilme dnktr. Vel irk hatasndan
korunmaktadr. * * *
Allahn Ulhiyyeti (ilahl), Rubbiyyeti (Rablii), Halikiyyeti (yaratcl) ve
Musavviriyyeti (ekil ve sret vermesi) gibi sfatlar olmasayd kendi esm lemine eki
dzen veremezdi. Esm leminde dzen olmasayd efl lemi (madde boyutu) tecell
etmezdi.
Allahn Ulhiyyetini bizim kulluumuz/yokluumuz anlaml hale getirmektedir. Buradaki
ilahlk ve kulluk bir tanr ve onun emrindeki bir baka varlk ilkisi deildir. lah; kendi
mnlarna yoka eit sanal bir varlk atfeder. Kul sadece bir mn ve glge olarak
mevcuttur. Ayn hamd edenle hamd olunann Hak olmas gibi ilah ve kul ikilii de yledir.
Rablii ve esmsnn Rabbn kulu olmas da ayn ierie sahiptir. Ve dierleri de
ayndr Bu ikili iliki sadece vahidiyyet (tekillik) mertebesinde anlalr. Vahidiyyette
Hakn varl tek ve tmeldir. Esm ve sfatlar ve fiilleri sonsuz ve snrszdr. Ztndan
ztna tecellileri teklikte okluu oluturur.
Mutlak zt (Allah) mertebesinde ise Hak ve esms-sfatlar-fiillleri ayrm yoktur. Mutlak
ztta ilahlk, rablik, yaratclk gibi zelliklerden de bahsedilemez. Tecelliyat yoktur.
Ztndan ztna
inerek kesreti meydana getirmek bu mertebede dnlemez. Sadece Allah mevcuttur,
Allahn isimleri ve glgeleri dahi yoktur.
Her iki mertebe bir birini tarif iin oluturulmu aklama halleridir. Hakikatte var olan
sadece Allahtr. * * *
Kulun hakikati bilinmeyince kulu oluturan Rububiyet mertebesi yni Rab bilinmez.
Bunun iin hadiste Nefsini bilen Rabbini bilir denmitir.
Ayn halde Allahn ahad olan varln bilmek iin de lemin/evrenin bilinmesine ihtiya
vardr. lem/evren ne kadar bilinirse Allah da o kadar bilinir. lem olarak bilinen ise
Allahn isimleri ve isimlerinin/mnlarnn zahirleri olan sretlerdir. Evren olmadan Allah
bilinemez, Allah bilecek, tanmlayacak olan kendi mn sretleri olan lemlerdir.
53-) Senriyhim ayatiNA fiyl afak ve fiy enfsihim hatta yetebeyyene lehm enneHUl
Hakk* evelem yekfi Bi Rabbike enneHU al klli ey`in ehiyd;
Afak (ufuklar)da ve enfsler (nefsler) inde ayetlerimizi onlara gstereceiz (seyr-i afaki,
seyr-i enfsi), ta ki Onun Hakk (yadsnamaz gerek) olduu kendilerine tebeyyn etsin
(aka belli olsun; Hak zahir olsun) (Bi-) Rabbinin herey zerine ehiyd (bir ahid)
oluu yetmez mi (demek ki Hak?) ?. Fusslet, 41/53; B Meal)
Ben mahf (gizli) bir hazne idim. Bilinmeme muhabbet ettim (bilinmemi istedim) ;
halk (tecelliyatm) bilinmem iin yarattm. (Kuts Hadis)
Allahn kendi hakikatini bilmesi iin kendisini kendi mnlar olan isimlerde, sfatlarda ve
fiillerde seyretmesi gerekmektedir.
yette ve hadiste iaret edilen anlam bilme ve bilinme iin Allahn kendinde kendini
seyridir.
Bu seyirin olmad mutlak zt mertebesinde Allah ncesiz, sonrasz, zhirsiz ve btnsz
halde zet olarak bilinir. Bu bilgiyi oluturan da yine Allahn evvel, hir, zhir ve btn
olarak tecelli etmesidir.
Allah hakkndaki bilgiler her mertebenin bir st mertebeyi anlatmas eklinde sonsuz
zincirleme oluturur. Ve nihayeti/sonu yoktur. * * *
Ztn (Allahn) ilminde mevcut olan sanal/vehimsel varlk lemine yan- sbite denilir.
lm sretler olarak da isimlendirilir. Ztta ilm sretlerin olumas ruh frlmesi
kavramyla anlatlmtr. * * *
Ztta beliren bu lm sretler/ruhlar zt mertebesindeki effaflktan/letfetten Efal/madde
lemine inerek katlk/kesfet (beden/sret) kazanrlar. Efal lemi ise yine zt tarafndan
ztn varl ile olutuu iin madde olarak isimlenen yine Hakn varldr.
yan- Sbite (ilm sretler) her mertebede Hakn varlndan baka varla
kavuamadklar iin; yan- Sbite bakalk ve varlk kokusu koklamamtr
denilmitir. Yine Allah sizi yaratmadan evvel yalnzd imdi de yledir mehur
szleri de varln her an yok hkmn belirtir. * * *
yan- sbiteye lem denildi. Bizim her birimiz Hakn varsayd sretleriz ve hepimizin
toplam tecelliyatna lem dendi. Baz sretler bz sretlere ztta boyutsal olarak yakn
olunca madde leminde de birbirine yakn oldular. Ztta boyutsal olarak uzak olan ilm
sretler madde leminde birbirini gremediler ve meknsal olarak uzak kaldlar ve ayr
zamanlarda belirdiler.
Zttaki ilm sretlerin zamansz ve meknsz tmel varlna ruhlar lemi denildi. lmi
sretlerin zaman ve mekn iindeki tecelliyatna da madde lemi denildi. Her iki lem de
ztta ve zt olarak mevcud olunca ruh ayr beden ayr varlk olamad. Sadece zttaki
boyutlar daha iyi tanmlamak iin iki lem tarifi yapld. Bu trif halk nazarnda ruh ve
beden diye iki ayr varlk var yanlgsn oluturdu. * * *
Zttaki ilm sreti kendisini ve dier sonsuz ilm sretleri zttan ayr bir birim olarak
alglamaz ise madde lemine ininceye kadar o bilgisini muhafaza eder. Ve dnya
yaamnda kendisinin ve her eyin hakikatini hatrlar, bilir, tanr.
Zttaki ilm sret ztta iken kendisini zttan ayr bir birim olarak alglar dier sretleri de
ayr kabul ederek madde lemine ininceye kadar zti hakikati unutur ve gafillerden olur.
Bu dnyada beliren her eyi madde olarak kabul eder. Dnya kargaasna kendilerini
kaptrarak tamamen hakikatten uzaklarlar.
Allah zikretmek, zikir ehli olmak hakikatini unutmamaktr. Zikrin anlam da
hatrlamaktr.
Allah zikretmemek, zikir ehli olmamak hakikati unutmu olmaktr.
limlerin gafletten, zikirsizlikten Allaha snmalar hakikati unutmamak isteidir.
37-) Ricalun la tlhiyhim ticaretn ve la bey`un an zikrillahi ve ikamis Salati ve
iytaizZekati, yehafune yevmen tetekallebu fiyhilkulubu vel ebsar;
(Onlar o) Ricaldir ki, kendilerini ne ticaret ne de veri-al Allahn Zikrinden, namazn
ikamesinden ve zekat vermekten megul etmez/alakoymaz Onlar, kendisinde
kalblerin ve gzlerin takallub edecei (dnecei; dnecei; yer deitirecei) gnden
korkarlar. (Nr, 24/37; B Meal) * * *
Hakda mevcut olan ilm sretlerimiz/yan- sbitemiz Hakdan ayr olmad iin
Hakdaki tm mnlar seyretmek talebinde bulunur. Taleb (istek) tmel bir dileme
olduu iin dilek kabul olur. Hakda mevcd mnlarn sretleri bizim aslmza yansr.
Mnlarn aslmza yansma sralamas zaman algsn, mnlarn seyri de olay algsn
oluturur. Esm terkibimizin yapsna gre alglayabildii mnlarn seyrine
kaderimizi yaamak diyoruz. Kader bizim iin nceden belirlenen deil bizim esm
terkibimizin yapsna gre (ftratna gre) alglad ilh mnlar sralamasdr. Bu
durumda kendi kaderimizi kendi yapmz semi oluyor. Bu kaderi bana kim yazd
sorumuza kendi dilein cevab geliyor.
23-) La ys`elu amma yef`alu ve hm ys`elun;
(O) yaptndan sual edilmez Onlar sual edilirler. (Enbiy, 21/23; B Meal)
Allah kaderi yazan bir tanr deildir. Allah snrsz sonsuz esm sfat ve fiilleri var eden
hakikattir, zttr. nsan bir esm terkibidir ve terkibindeki mnlar kader olarak
seyreder/yaar. Bundan dolay bu olay bana Allah niin yazd diyemez. tiraz ettii ey
kendi seyrettii kendi mnlardr. * * *
149-) Kul feLillahil huccetl baliat, felev ae lehedakm ecmeyn;
De ki: HccetlBalia (stn, tam, dorulayc, zdd olmayan delil) Allahndr
Eer dileseydi elbette sizin hepinizi hidayete erdirirdi. (Enm, 6/149; B Meal)
Allah dileseydi insanlarn hepsini tek bir inan zerine yaratrd; eklinde dnlen bu
yetin yanl ve yetersiz anlald verilen anlamlardan ve yaplan tefsirlerden bellidir.
Allahn dilemesi keyfine kalm bir uygulama tarznda anlalmamaldr. Her birimin ve
bireyin esm terkibinin ve ftratnn farkl olmas gereine bal bir ilim ve iradedir.
yan- sbitenin/esm terkiplerinin zlerinde tad gerek bilgi ne ise Hakn yaratmas
da o bilgiyi gerekletirme olarak tecelli eder. Yani bilinendeki potansiyel olaylar lim
(bilen) tarafndan (Allah tarafndan) alnr ve alnan bilginin ayns efal leminde yaratlr.
Bilinen varlklarn (birimlerin) potansiyel kabiliyetleri farkldr. Hibir birimin kabiliyeti
hibir birimle zde deildir. Kaderin yaanmas da her birim iin farkl oluur.
Aslnda Hakn yaratmas tek bir anda olmaktadr. Her birim bu yaratl kudretini kendi
zndeki kader/potansiyel kabiliyet prizmasndan geirerek ayr ayr tecelliler olarak
yanstmaktadr.
50-) Ve ma emruna ill vahdetun kelemhn Bil basar;
Emrimiz ancak bir tek (kelime) dir, bir gz (Bil-Basar) krpmas gibidir. (Kamer, 54/50; B
Meal).
Yaratma kudreti kimi birimden hayr, iman, ilim ve benzeri olumlu davranlar olarak
yansr kimi birimlerden de olumsuz davranlar olarak yansr.
Bylece her birim Hakdan gelen tek eitlendirerek Haka geri verir.
Birimdeki hidayeti ve dalaleti Hakn yaratmas, dilemesi yine birimin ftratna (potansiyel
kabiliyetine) gredir.
yiliklerin Allahtan bilinmesi birimin bilincinin Allah hakikatini anlam olarak hayrl
ameller aa karmasdr. Ktlklerin nefsden (birimin kendisinden) bilinmesi ise o
birimin henz Allah hakikatini anlamam olmasna iarettir. * * *
Kaderin ezelde belirlenmesi Allah ilminin ezeli olmasdr. Birimler Allah ilminde ezeli ilm
sretler olarak mevcut olduu iin birimlerin potansiyel kabiliyetleri (kaderleri) de ezelidir.
Birimler ezeli mnlarn art arda seyrederek zaman algsn olutururlar. Allah ve zatnn
ilm sretleri ve ilm sretlerin snrsz mnlar iki ayr varlk olmad iin kaderi yazan
ve oynayan olarak ikiye blp de anlayamayz. Hak kendinde kendi mnlarn o birimin
hakikati olarak zamansz ve mekansz an iinde seyretmektedir. * * *
((( bn Arabnin fssul- Hikemde kulland yaz slbu zn z tarzndadr.
Tasavvuf ehlinden ancak rif olanlarn anlayaca uzun ve hassas konular birka cmle
eklinde yazar. Bunun iin Fss bir rifin erhinden okumad mddete anlalamaz.
Anlayan da yanl anlar. imdiye kadar kayda gemi krk be civarnda erh vardr.
Ancak bir ka Trkedir dierleri Arapa ve Farsadr. Fssun amza bakan ve
amz ok ok aan en mkemmel erhi 19. Ve 20.yy son Mevlev riflerinden Ahmed
Avni Konuk tarafndan Osmanl Trkesiyle yazlmtr. Bu aklamay vermemizin
amac bn Arabnin birka cmlesini sadece eviri olarak okuyunca deceimiz hatalar
gstermek iindir. Aada nce birka sade cmle evirisini verip sonra A. Avni
Konukun rifne yorumunu vereceiz. )))
Hak bana hamd eder; ben de Hakka hamd ederim. Ve Hak bana ibdet eder;
ben de Ona ibdet ederim. (Sde eviri)
Ve erhi/yorumu:
Hak tm esm, sfat ve fiilleriyle insanda tecell etmitir. Bu tam tecellyi deer vermek,
lutfetmek anlam yklenmi hamd etmek szyle anlyoruz. Hakn bana/insana hamd
etmesi insana tam tecelli etmesidir. Bu lutfuna karlk ben de / insan da Hakn
karsnda varlk iddiasna kalkmadan Ona Onun bende konuan lisanyla hamd
ederim.
Hakn bana/insana ibdet etmesi kulluk ve tapnma deildir. Potansiyel varlmzn
lisan hal ile diledii her mny eksi iitip kabul etmesi ve tam vaktinde eksiksiz ve
fazlasz aa karmasdr. nsan ve varlk Hakdan lisan halleriyle her an dilekte
bulunmasa idi Hakn ibadet kabul etmek sfat eksik kalrd ve eksik olan da Hak
olamazd.
Hak kendisine her hangi bir eksiklik vermemek iin tam kulluk edecek varlk diler ve tam
kulluk edecek liyakatta varlk olmaynca kendi ztndan ayr var etmedii kendi
mnlarn abd/kul olarak tecell ettirir. Bylece kendisine eksiksiz kulluk/ibdet yapan
yine kendisi olur.
((( Evet A. Avni Konuk gibi bir rif Fssu erh etmese idi bn Arab gibi bir ilim
hazinesini doru olarak ancak birka kii anlard. ))) * * *
Ben Onu baz hallerimde, tevhid zevkimin zirvelerinde her isim ve resim altnda tanr ve
tastik ederim.
Baz hallerimde de kesrete derim ve Onu grdm tek tek eyler olmaktan tenzih
ederek inkr ederim. Varlkta Hak olduunu dnemem.
Bu tasdik (kabul) ve inkr beeriyetin her an deiebilen bilgi halidir. * * *
Allah esms ve sfatlar bakmndan bizlerden gan (zengin) deildir. nk biz
kelimesiyle kastedilen snrsz isimlerinin ve sfatlarnn ve fiillerinin tecelligh olan
insandr. Fakat zt bakmndan bizden yani esm-sfat ve eflinden gandir. nk,
zatnda aa kard zellikler aa karaca zelliklere gre her an hi/yok
hkmndedir. * * *
Hak beni/insan kendi zellii olarak seyreder. Her an her ayrntm bilir. Ben/insan ise
Onu klliyen (her zelliini) snrl an iinde bilemeden seyrederim. Ayrnty ise sonsuza
kadar tecrbe ederek yaarm. * * *
Hz. brhim Haka gd oldu/varln fed etti. Yni Hakn ztna, sfatlarna, isimlerine
ve fiillerine iddetli ak nedeniyle dost oldu. Hak da Hz. brhime gda oldu. Yni Hz.
brhimde tm snrszl ve sonsuzluuyla tecell etti. Bu nedenle Hz. brhim kendi
hakikatinin gdas/gerei olan Hak insanlara ikram etmek iin ziyafet snnetini det
edindi.
Zahirde yemek vermek; btnda Hakn ilmini sebil olarak datmaktr. Hz. brhimin;
Halil brhim sofras ilim ve irfan sofrasdr. * * *
Fen fillah olmak dalp yok olmaktan tede anlam tar. Hakn varlnda erimek,
bitmek insann kendi hakikatinin zten Hak tecellisi olduunu fark etmesidir. Hz.
brhimin Halilullahl iki varln yakn dostluu deil, abdin Hakn ztndan gayr
varla sahip olmad bilincidir.
* * *
Hak doruyu syler. Nasl syler? yle ki: Birimler ilim ve ibadet ile Hakn
zelliklerini kazandka ilim ve irfan nurlar artar. Ve dilleri/akl gleri ve
imanlar/bilgileri Hakkel yakn mertebesine ykselir. Ve o birimin dilinde/aklnda
hkmeden Hak olur.

SHAK KELMESNDEK HAK HKMETNN Z
shk bahsine n bilgi oluturmas amacyla baz alntlar aada veriyoruz: Yaratl
22. Blm/Tevrat
1-Daha sonra Tanr brahimi denedi. brahim! diye seslendi. brahim, Buradaym!
dedi. 2-Tanr, shak, sevdiin biricik olunu al, Moriya blgesine git dedi,
Orada sana gstereceim bir dada olunu yakmalk sunu olarak sun. 3-brahim
sabah erkenden kalkt, eeine palan vurdu. Yanna uaklarndan ikisini ve olu shak
ald. Yakmalk sunu iin odun yardktan sonra, Tanrnn kendisine belirttii yere doru
yola kt..
4-nc gn gidecei yeri uzaktan grd.
5-Uaklarna, Siz burada, eein yannda kaln dedi, Tapnmak iin olumla
birlikte oraya gidip dneceiz.
6-7 Yakmalk sunu iin yard odunlar olu shaka ykledi. Atei ve ba kendisi ald.
Birlikte giderlerken shak brahime, Baba! dedi. brahim, Evet, olum! diye
yantlad. shak, Atele odun burada, ama yakmalk sunu kuzusu nerede? diye
sordu.
8-brahim, Olum, yakmalk sunu iin kuzuyu Tanr kendisi salayacak dedi. kisi
birlikte yrmeye devam ettiler.
9-Tanrnn kendisine belirttii yere varnca brahim bir sunak yapt, zerine odun dizdi.
Olu shak balayp sunaktaki odunlarn zerine yatrd.
10-Onu boazlamak iin uzanp ba ald.
11-Ama RABbin melei gklerden, brahim, brahim! diye seslendi. brahim, te
buradaym! diye karlk verdi.
12-Melek, ocua dokunma dedi, Ona hibir ey yapma. imdi Tanrdan
korktuunu anladm, biricik olunu benden esirgemedin.
13-brahim evresine baknca, boynuzlar sk allara taklm bir ko grd. Gidip kou
getirdi. Olunun yerine onu yakmalk sunu olarak sundu.
14-Oraya RAB salar adn verdi. RABbin danda salanacaktr sz bu
yzden bugn de syleniyor.
15-RABbin melei gklerden brahime ikinci kez seslendi:
16-RAB diyor ki, kendi zerime ant iiyorum. Bunu yaptn iin, biricik olunu
esirgemediin iin
17-Seni fazlasyla kutsayacam; soyunu gklerin yldzlar, kylarn kumu kadar
oaltacam. Soyun dmanlarnn kentlerini mlk edinecek.
http://incil.info/kitap/Yaratilis/22
100-) Rabbi hebliy mines salihyn;
(brahim): Rabbim, bana salihlerden hibe et! (dedi).
101-) Febeernahu Bi ulamin Haliym;
Bunun zerine Onu Haliym bir olan ile (B srrnca) mjdeledik.
102-) Felemma belea maahs saye kale ya bneyye inniy era fiyl menami enniy
ezbehuke fenzur maz tera* kale ya ebetifal ma tmer* setecidniy inaAllahu minas
sabiriyn;
(Olu smail) Onunla birlikte saya (Onunla beraber Allah yolunda yrme ana)
ulanca, (brahiym) dedi ki: Ey oulcuum! Muhakkak ki ben seni menam
(uyku?)da gryorum ki ben seni zebh ediyorum (boazlyorum) Bak bakalm
sen ne gryorsun? (Olu) dedi ki: Ey babacm! Emrolunduun eyi yap
(kuvveden fiile kar) naAllah beni sabredenlerden bulacaksn.
103-) Felemma eslema ve tellehu lil cebiyn;
kisi de teslim olup (baba, brahiym) Onu (oulu, smaili) aln/akak zerine yknca,
104-) Ve nadeynahu en ya brahiym;
Biz Ona: Ya brahiym! diye nida ettik (iittirdik; yakiyn hasl oldu).
105-) Kad saddakterrya* inna kezlike neczil muhsiniyn;
.
106-) nne haz le hvel belaul mbiyn;
Muhakkak ki bu apak bir bela (retici, idrak ettirici deneyim) dir.
107-) Ve fedeynahu Bi zibhn Azym;
Ona (Semadan) (Bi-) zibh-i aziym (byk kurbanlk) fidye (bedel) verdik.
108) Ve terekna aleyhi fiyl ahriyn;
Ahiriyn (sonrakiler; vahdet ehli) iinde, Onun zerine (Ona alamet olan bir an, hayrla
yadedili) braktk.
109-) Selmun al brahiym;
Selam olsun brahiyme.
110-) Kezlike neczil muhsiniyn;
Muhsinleri bylece cezalandrrz.
111-) nnehu min badiNEl muminiyn;
Muhakkak ki O, mmin kullarmzdandr.
112-) Ve beernahu Bi shaka Nebyyen minas salihyn;
Ona, salihlerden bir Neb olarak (Bi-) shak mjdeledik.
113-) Ve barekna aleyhi ve al shak* ve min zrriyyetihima muhsinun ve zalimun li
nefsihi mbiyn;
Onun zerine de shakn zerine de bereket lutfettik (ikisini de mbarek kldk) O
ikisinin zrriyyetinden muhsin de var, kendi nefsine apak zulmeden/zalim de var.
(Saffat Sresi 100-113/ B Meal)
100. Ey Rabbim! Bana salihlerden olacak bir ocuk bala.
101. Biz de ona uysal bir oul mjdeledik.
102. ocuk kendisiyle birlikte koup yryecek yaa gelince brahim ona, Yavrum,
ben ryamda seni boazladm grdm. Dn bakalm, ne dersin? dedi. O da,
Babacm, emrolunduun eyi yap. naallah beni sabredenlerden bulacaksn
dedi.
103,104. Nihayet her ikisi de (Allahn emrine) boyun eip, brahim de onu (boazlamak
iin) yz st yere yatrnca ona, yle seslendik: Ey brahim!
105. Grdn ryann hkmn yerine getirdin. phesiz biz iyilik yapanlar byle
mkafatlandrrz.
106. phesiz bu apak bir imtihandr.
107. Biz, (brahime) byk bir kurbanlk vererek onu (smaili) kurtardk.
108. Sonradan gelenler arasnda ona gzel bir ad braktk.
109. brahime selam olsun.
110. yilik yapanlar ite byle mkafatlandrrz.
111. nk o mmin kullarmzdand.
112. Biz onu salihlerden bir peygamber olarak shak ile de mjdeledik.
113. Onu da shak da uurlu kldk. Her ikisinin nesillerinden iyilik yapanlar da vard,
kendine apak zulmedenler de.
( http://www.diyanet.gov.tr/kuran/meal.asp?page_id=449 )
((( Kuran ve hadislerde kurbann smil mi shk m olduuna dair isim olarak bir
aklama yoktur. yetlerin ve hadislerin iaretlerinden anlam karan mfessirler
(yorumcular) farkl grlerdedirler.
Sahabeden; Hz. mer, Hz. li, Hz. bn Mesud ve bn Abbs ve krime ve Sid bn
Cbeyr Tbiinden (Resulullah greni grenlerden); mam Cfer Sdk ve Eb Hanfe
kurbann shk olduuna ihtimal vermilerdir.
Abdullah bn mer, Sid bn Mseyyeb, abi, Hasan Basr, Mchid, Rebi bn Enes,
mam fi ise kurbann smil olduuna ihtimal vermilerdir.
slm dnysnda kurbann Hz. smil olduu fikri daha ok yaylmtr. bn Arab shk
grn tercih ettii iin Fussul-Hikemde altmz smil ismini gremiyoruz.
Tevratda kurbann shak olduu snama eklinde anlatlr. Kuran ise rya ve rya
yorum ilmi ile birlikte anlatr.
Rya ilminin btn (ilh hikmetleri) Risalet, Nbvvet ve Velyet bilincinin ilmidir, zhiri
olan bilimsel yn (psikolojik, biyolojik, fizyolojik mekanizmas) bilim insanlarnn
aratrma sahasna girer.
Ryasnda kendisine ilim ve gizli bilgiler verildiini iddia edenlerin iddialarna tasavvuf ve
bilim evrelerinde hibir deer verilmez. )))
* * *
nsan iin eitli bilgi kaynaklar vardr.
Grme, iitme, dokunma, tad alma ve koku alma duyularmzla topladmz veriler
beynimiz tarafndan ilenerek bilgiye dntrlr. Bunlara duyusal bilgiler denilir.
Anlatm ve anlam kolayl iin bedensel bilgi terimini kullanacaz.
Be duyu aracl olmadan beynimize ulaarak bilgiye dnen veriler de vardr. Resul
ve Neblere vahiy, vellere ilham ve dier insanlara ulaan
duygulanmlar/kalbe doan hisler bu aracsz verilerdir. Rya ise her bilin
mertebesindeki insana ulaan bir bilgi kaynadr. Bu tr bilgilere de kalb bilgi
denilir. Anlatm ve anlam kolayl iin ruhsal bilgi terimini kullanacaz.
Bedensel arnma ve ibadetler bedensel bilginin kalitesini belirler. Resullerin, Neblerin ve
Vellerin bedensel arnma kurallarna son derece dikkat etmeleri ve vcdu evrensel
ayna haline getiren ibdete dknlkleri bilinmektedir. Bu hassasiyet duyu organlarn
en azami kapasite ile alr hle getirir. Bu arta nrnleme denir. Nur hriten
gelen bir ey deil; bedensel disiplin ile zden karlan ilimdir.
Kalb bilgi ancak bedensel bilginin zirvesinde olan bilinlerde katksz ve
karmsz olarak doar. Hz. brhim ve Hz. shk bedensel bilginin saflna ulam
ve ruhsal bilgiyi zlerinden bilinlerine nzil ettirmilerdir.
* * *
((( Hz. brhimin kurbanryasnn anlalabilmesi iin baz kavramlarn
anlalmas gerekmektedir.
Hz. brahimin ryas basit bir beyinsel grnt deildir. mml-Kitapdan, Levh-i
Mahfuza oradan da misal lemine ve en son da ehadet lemine inen bir bilgi trdr.
mml-Kitap, Levh-i mahfuz, misal lemi, ehdet lemi ok duyduumuz fakat ok
soyut anlatld iin hemen hemen hi anlamadmz kavramlardr. Kolay anlalmas
iin be duyu evrenimize yansyan ynleriyle yle tanyabiliriz:
mml Kitap; ALLAH ismiyle iaret edilenin ilminde yaratt lemleri oluturan ana
kitaptr. Tm boyutlar itibariyle Evrendir.Okunmas gereken ana kitaptrYakn
nisbetinde Okunur. (A.Hulusi/Kavramlar)
Levh-i Mahfuz;
Levhi mahfzun, bir minyatriyle senin beynindir; klli mnda da burlar ve yldzlardr!
(A.Hulusi/Kavramlar)
Misal (hayal) lemi;
Birimlerin, bireylerin ve her eyin deimeyen hakiki varlklarnn olduu boyuttur. Bir
yn esm lemine bakar ve varlklarn asln oluturan mnlar kapsar. Bir ynyle
madde lemine bakar. Madde lemi misal lemindeki isimlerin, mnlarn d
grnleridir. (Tasavvuf Terimleri Szl/Anka yaynlar)
ehdet lemi (efal lemi);
Efal lemi, tm varlklaryla, o varlklarn alglayabildii lemdir! (Bkz. E / Evren /
Yaadmz Kinata ait olarak bilinen her ey, Allah lminde Hayl olan varlklardr!)
(A.Hulusi/Kavramlar) )))
* * *
Hz. brhimin kurban ryas mml-Kitapda; Allahn ahad varlk olduunun
bilgisidir. Bu bilgi Levh-i Mahfza; Allahn ahad olduunu anlamak iin var
zannettiin kendi varlnn yok olduunu anla emri olarak iner. Bu emir misal
leminde yni mml-Kitaptan ve Levh-i Mahfuzdan gelen mnlara hayali sretler
giydiren ruhumuzun ekillendirme gcdr. Burada kendini var zannetme mns
evlt suretinde, zann dzeltme emri de evlad kurban etme olaynn grnts
eklindeki rydr.
mml-Kitap, Levh-i Mahfuz ve Misal lemindeki bilgi ve hayal grnmler/olaylar
zaman ve mekan kapsam dndadr. Hz. brhim bu gerei zaman ve mekn kalbna
sokarak anlattnda madde leminin (efal ve ehdet lemi de denir) lisann kullanmak
zorundadr. Hz. shak da tm boyutlarn ilmine ve teviline ( sembollerin eviri bilgisine)
sahip bir Resuldr. Ve Hz. brhim anlatr;
102-) Felemma belea maahs saye kale ya bneyye inniy era fiyl menami enniy
ezbehuke fenzur maz tera* kale ya ebetifal ma tmer* setecidniy inaAllahu minas
sabiriyn;
(Olu smail) Onunla birlikte saya (Onunla beraber Allah yolunda yrme ana)
ulanca, (brahiym) dedi ki: Ey oulcuum! Muhakkak ki ben seni menam
(uyku)da gryorum ki ben seni zebh ediyorum (boazlyorum) Bak bakalm sen
ne gryorsun? (Olu) dedi ki: Ey babacm! Emrolunduun eyi yap
(kuvveden fiile kar) naAllah beni sabredenlerden bulacaksn. (Saffat Sresi/B
Meal)
* * *
Ve Hz. shk ocuk yata olmasna ramen kelime kalplarnda gizli zt ilmi idrak
ederek;
dedi ki: Ey babacm! Emrolunduun eyi yap (kuvveden fiile kar)
naAllah beni sabredenlerden bulacaksn. (Saffat Sresi/B Meal)
Hz. brahimin emrolunduu ey; Allahdan baka varlk var kabuln terk etmektir.
* * *
nsan ruhunun bir yn ulv lem ile (misal/levh-i mahfuz/mml-kitap ile) bir yn sfl
lem ile (efal/madde lemi ile) irtibatldr. Bedensel yaamda iken ruh beyin araclyla
her iki lemden bilgi alr. Yukarda da bahsedildii gibi bu bilgiler vahiy, ilham, ry
ve duyumlanma/kalbe doan hislerdir.
Ulv lemden gelen bilgiler, semboller halindeyse tbire ve tevile (yoruma ve eviriye)
ihtiya vardr. Bu ilim ise ancak kmil bilince ship Resul ve vellerde grlr.
((( Ryann yorum ve evirisine gzel bir rnek olacak bir alnty veriyoruz:
Aziz Mahmud Hdayi ile l. Sultan Ahmedin dostluklarnn ilgin bir balangc vardr
Sultan Ahmed tahta ktktan bir sre sonra bir ryasnda, Macaristan kral ile mcadele
ederken srtst yere dtn, kraln da stne ktn grd. Padiahn bu ryasn
gerek sarayda gerekse saray dnda makul bir yoruma balayan kmad. Bunun
zerine padiaha bu ryasn skdarda oturan, n yeni yeni yaylan Aziz Mahmud
Hdayiye yorumlatmas teklif edildi. Sultan Ahmed ryasn bir kda yazp
cevaplandrmas isteiyle Aziz Mahmud Hdayiye gnderdi. Hdayi hkmdarn
adamn derghnn kapsnda karlad, elindeki mektubu ald daha okumadan cevab
burada deyip kendi mektubunu verdi ve geri evirdi. Aziz Mahmud Hdayi padiahn
ryasn yle
yorumlamt: nsann ryasnda rakip karsnda srtst yere dmesi, gerek hayatta
ona galip geleceine iarettir. Srt insann en kuvvetli yeridir. Toprak da en kuvvetli
dayanaktr. Bu ikisi birleince kuvvet stne doar. Ksaca bu rya Osmanlnn
Macarlara galebe edeceini simgeler.
Sultan Ahmed, bu mantkl ve mjdeli yorumu yapan eyhe kar iinden bir sevgi ve
yaknlk duydu, ite bu sevgi ve yaknlk byk bir dostluun balangc oldu.
(konakdersleri.comdan alnmtr) )))
* * *
((( Ry olaynn slm tasavvufundaki ve gnmz bilimsel verilerindeki ynlerini
kapsayan aklamay Ahmed Huluside Kavramlar blmnden aada tamamen
veriyoruz. (Konularn daha net anlalmasn salayan alntlar her zaman internete
girme imkan olmayan okuyucularn isteklerini dikkate alarak ve sayfa saysndaki art
gz ard ederek btn olarak veriyoruz.)
RYA
Ryalar, o ana kadar yaanlanlarn beyinde semboller eklinde aa
kmasdr.Ryalar, eitli mnlarn, o mnlara uygun sretlere brnerek bize
grnmesi hlidir.
RYALAR BEYN VER TABANINDAK MNLARIN AIA IKMASIDIR!
Ryalar, kh sizin o ana kadar mevcut veri tabannzdaki mnlarn aa kmasdr;
yani bilgisayarnzn hard diskindeki bir takm verilerin ekrana yansmas, grntsdr;
kh da ekrannza internet aracl ile gelen verilerin bilgisayarnzda ilenerek ekrana
yansmasdr!.
te internetten bilgisayara verilen, gelen veriler gibi, beynin radar dalgalaryla alglad
baz d olaylar, gemite ruhun bedenden ayrlp bir yerlere gidip bir yerlerde grmesi
veya o yerleri grmesi eklinde deerlendirilmitir.

Tabii bu gemite hibir ekilde izah edilmesi mmkn olmayan bir olaydr ki bunu,
ancak bugnk artlarda bylece aklama imknn bulabiliyoruz.
Bilim ve teknoloji bu dzeye gelebildii iin, telepatinin varln kabul eden her insan,
beynin radar dalgalarn da doal olarak kabullenmek zorundadr!.
BLNCN BAKA BOYUTLARA SEYAHAT
1987`de fiziki Alain Wolf, yakaza hlindeki ryalar, bilincin baka boyutlara seyahati
olarak tanmlamtr.
Trkede Rya dediimiz ey, Arapada ryet den gelir. Ryet, gr; grlen ey
demektir.
RYA, BEYNDEK VER LEVHALARI; FREKANSLARDIR!
Rya beyindeki veri levhalar, frekanslardr. Beyne ulaan frekansa en yakn frekans,
beyinde hangi anlam olarak tasavvur edilmise nceden, ona uygun sret olarak, o
dalgalar beyinde aa kar ve bylece ryalar, semboller eklinde grlm olur!
Mesel, ryada aa konuur aa konumas eklinde algladn ey, esasnda
bir melek! Aa, melein beyindeki veri tabanna gre en yakn ya da uygun bir ekilde
sembolize olarak deifre edilip mnlandrldr! Bu mnlandrl, veri tabanndaki
tarama esnasnda, o frekansn en yakn olan frekanstr.
RYADA GRLEN SURETLER, DIARIDAN GELMEZ!
(Soru: Rya lemi, misl leminin bir parasdr. Rya leminde gelien olaylar belirli
rumuzlarla anlatldna gre, bu rumuzlar deerlendirmedeki yntem nasl olmaldr?..)
Ryada grlen sretler bize dardan gelmez
Ayn ilhamn bitiik yatakta yatan iki kiiye geldiini dnelim Birisi beyin verilerine
gre baka sembollerle grecektir o mesaj, dieri baka
Gn iinde, ayn astrolojik etkileri alan insanlar, nasl farkl duygular hissediyorlarsa; bu
da beyin almlarndan ileri geliyorsa Ayn ekilde ryada grlen semboller de o
kiinin veri tabanna gre sretlenir!.
Bu sebeple rya yorumu, sezgi yollu ryay gren kiiyi OKUMAKTAN geer,
kanaatindeyim
RYADA ZAMANSIZLII YAIYORSUN!
Dnrken ve ryada kendi zgn zamann daha dorusu zamanszl yayorsun
Bunu, ya zevkle ya da skntyla yayorsun
Zevkle veya mutsuzlukla olmasnn sebebi, kabullerin!
RYALAR NN YORUMA MUHTATIR?
Esas itibariyle, her ey yani her grnt, Allah Telnn eitli isimlerinin mnlarnn
bir srete brnm hlidir.
Hatt daha gereiyle, biz o mnlar, beynimizdeki zel alglama sistemi ile grntler,
sretler eklinde alglarz.
Beynin veri tabannn, gecenin iinde bulunulan saatlerindeki meleki=astrolojik tesirler
altnda, o tesirlerle ilgili konularna gre irrite edilmesi
Bunun sonucunda belli bir sentezin olumas Bu sentez sonularnn peyderpey, belli
bir siklusla hayl merkezine ulatrlmas Bu dalgalarn, konuyla ilgili veri suretleriyle
birlemesiyle de rya yani grntnn beyinde olumas
Ryalar o ana kadar yaanlanlarn beyinde semboller eklinde aa kmasdr.
Ryalar daima beyin sentezlerinin sonular ve ryet merkezinde aa kan beynin veri
tabanna GRE grnt sembolleri olduu iin, konunun ehli kiiler tarafndan
yorumlanmasn yani sembollerin deifre edilmesini gerektirir.
YATAY VE DKEY RYALAR
Ryalar bir yatay bir de dikey olmak zere 2 ye ayrlr. Bu yatay ve dikey dediimiz
ryalardan dikey ryalar yaanlan zaman boyutundan gelecee dnk zaman boyutuna
srama ryalardr. Kiinin kendi znde st boyuta sramasyla alkaldr.
nsann bildiimiz madde boyutu; mikrodalga ruh boyutu var bir de biin boyutu var.
imdi bilin boyutunda yle bir derinlik var ki, bu yaadndan 10 sene 20 sene 50 sene
sonrasna ulat gibi Kinatn ilk olutuu devreye ya da sana gre milyon veya
milyarlarla sonra meydana gelecek zaman boyutuna kadar olabilen dikey srama
olaydr. nk bilin boyutunda zaman kavram biter. zaten saniyede 300.000
kilometreye ulatn anda zaten zaman sfr oluyor; zaman duruyor. Onun stnde
boyutsal bir olay var. imdi byk ksmnz boyutsal dediim zaman anlayamayacak
ama
benim de daha fazla anlatabilme imknm yok Maddeyi anlatmak kolay. Mikrodalga
yapy da anlatmak kolay Ama mikrodalga yapnn tesindeki enerji boyutunun
deerlerine girmen ok g.. Ki bu boyuttan zannederim st Madde kasetinde bir miktar
bahsettim. O kasette enerji boyutu alglarndan sz ettim
te uur boyutunda zaman kavram kalkyor. Zaman kavram kalkt iinde 50 sene
sonra ile 1 milyon sene sonra ayn meknda diyeyim veya boyutta diyeyim, ne dersem
diyeyim, byle bir yerde bir arada alglanabiliyor.
ok kaba basit bir misal veriyim.
Bu odada sadece u yaadmz zaman var. Bitiik odada yaadmz zamanla 50
sene sonras birarada serpitirilmi her tarafa ama sonraki odaya gittiimiz zaman orada
50 sene sonrasyla 5 milyar sene sonras bir odaya sktrlm.. Bunun gibi, bunu
boyutsal olarak dnn
RYADA DKEY YKSELME YAPMAK, SENN ELNDE DELDR!
(Soru: stadm, ryada dikey ykselme elde edebilmek iin ne yapmamz gerekir?)
Ryada dikey ykselme yapmak senin elinde deildir
DKEY VE YATAY YKSELMELERLE K GEM VE GELECEE VUKUF
KESBEDER!
nsan uyku srasnda, beyninin hassasiyeti orannda bedenin duyular kaydndan
kurtularak, ykselmeye (urc) balar Bu ykselme ya dikey, ya da yatay bir ekilde
olur.
nsann uykudaki ykselmesi eer yatay ekilde olursa, be duyunun kaydndan
kurtulabilme, bedenden uzaklaabilme gcne gre -ki eitli faktrler rol oynamaktadr
bu durumda- dnya zerinde gezinti yapabilir ve hi grmedii yerlere gidebilir ve oralar
bilebilir. Kez CNlerle de karlamas bu seviyede olur.
Bir uyku srasnda bedenden uzaklaan st yap, yni insan, yni dalga beden yatay
bir geziye km; ve bu arada oralar da grmtr.
Nitekim bundan baka, gerek gemie ve gerekse gelecee ait grlen bir ok
ryalarmz, daha sonra bu ekilde gereklemitir.
te bu tip ryalar (ki asl ryet yni grten gelmektedir), hep uyku srasnda st
yapnn yatay gezisinden ileri gelmektedir.
Dikey gezi veya ykselmeye (urc) gelince
Bunu aklamak iin bir rnek vererek konuya girelim;
Zaman ve mekn denilen ey, bata da bilimsel olarak akladmz gibi izfi bir
eydir Yni, bana veya sana veya bize, gre olarak mevcuttur.
Mesel sonsuz byklkteki bir lde, ba ve sonu grlmeyecek kadar uzunluktaki bir
kervann ortasnda yryorsunuz Grdnz bildiiniz yerler sadece gr sahanz
kadar olan bir ka metrelik sahadr.
imdi sizin iin belirli bir zaman biriminde, yni bir saat iinde grdnz yer, o zaman
getikten ve siz o kadar yrdkten sonra; gemi olacak yni mzi olacak ve o anda
iine girdii saha da hl olacaktr, az nce gelecek iken sizin iin
Kez arkanzdan gelen iin de, sizin bulunduunuz yer gelecek; kendi bulunduu yer
de yaanan an olacaktr ki, halbuki oras sizin iin gemitir
te byleyken hal, giden bir helikopter sizi alp bulunduunuz yerden ve dikey olarak
ykselmeye balasa ne olur?
Eskiden bir saatlik sre iinde grdnz bir ka yz metrelik saha yaanan an iken,
imdi ykselmeniz orannda grebildiiniz yer yaanan an snr iine girer; ve
gemi ile gelecek klmeye balar; yaanan an daimi olarak genilerken
Nihyet sizin iin kabilmek mmkn olsa, yle bir noktaya erersiniz ki, sonsuz
byklkteki lde, sonsuz uzunluktaki kervan tamamyla grebilirsiniz
Yni kervan ehli iin mekn-zaman mevcut iken; artk siz bu kstlamadan
kurtulursunuz! Ykseliiniz, sizi bu kayttan kurtarmtr.
te insan, madde kaydndan kurtulabildii oranda, dikey ykselme hlinde -henz bu
dikey ykselmeyi ryada gerekletirmeye sebep olan durumlarn neler olduunu
bilememekteyiz- gemie ve gelecee vukf kesbeder.
nk, Hi bir ey yoktan var olmaz ve var olan hi bir ey yok olmaz kanunu
gereince, gemite u anki durumumuza gre gemi diyoruz, olmu btn olaylar
uzayda belirli dalga boylar hlinde mevcuttur.
Ve eer ki bizim elimizde bu dalgalar kulamza adapte edecek gte bir radyo veya
gzmze gsterebilecek yapda bir televizyon cihaz olsa, biz btn gemii aynen
yayormuasna grebiliriz.
Kez gelecek dahi, her an, ok daha st semdan (ki sem, slm terminolojisinde,
eitli yksekliklerdeki deiik zellikleri dolaysyla katlar diye anlatlmtr) dalgalar
hlinde gkyzne inmektedir
te insan belirli oranlarda ykselme (urc) ile gemie ve gelecee dnk gr
sahibi olmakta ve artk onun iin btn bunlar yaanan an boyutuna gelmektedir.
te bu nedenle de baz insanlar uykularnda belirli dikey klar yaparak o devirlere
gitmekte; sanki o zamanda o olay yayorcasna kendisini bulmakta; sonra da dnyaya
indii yni beden boyutunda uyand zaman olup-biteni anlatmaktadr.
RYADA NN ACI DUYULUR?
Bu hologramik beden, aynen televizyon dalgalar gibidir Nasl ki tayc dalgalara
yklenmi grnt ve ses dalgalardr, televizyon dalgalar; ite insan ruhu da bylece
tm zihinsel fonksiyonlarn sonucu olan verileri yklenmitir!.
Beynin rettii yklenmi dalgalardan olumutur. Beyin tarafndan retilir; ve beyin,
kendindeki tm dnsel verileri dalga olarak RUHa ykler.
Ryada duyduun ac, beynin ruha yklediini gsterir Kabir azb dahi bu
yklenmeden dolaydr.
NOT: Hologramik beden (Ruh)
RYADA YA KAVRAMI YOKTUR!
Senin kafanda, dnebildiin, ulaabildiin en son noktada; Ben bu beden deilim,
ben bir ruh yapym dncesi var.. Kendini bir ruh yap olarak kabul ediyorsun.
Nitekim, ryanda da kendini nasl gryorsun?.
Bu madde bedenin arlna sahip olmayan, zaman zaman en olmayacak ileri
yapabilen ltif bir beden olarak hissediyorsun kendini. Hatt bazen, kendini dahi
grmyorsun.
Dikkat ederseniz, ryada ya kavram da yoktur, hissedilmez!.
RYA LEMNDE LSAN KAVRAMI YOKTUR
Dnyadan yollanan dalgalar lmtesi boyuta ular ve lmtesi boyutta, rya
leminde olduu gibi lisan kavram yoktur. Okunan yetler orada eitli yaant iinde
olan insana sistemin baz gereklerini hatrlatarak, onun iinde bulunduu skntdan bir
sre iin kurtulmasn salar
RYALARINIZDA U ANK LMNZN NE KADARINI YAIYORSUNUZ?
Ryalarnzda, u anki ilminizin ne kadarn yayorsunuz? Ne kadar, ilminizi rya
boyutunda yaamnza geirebiliyorsunuz?
Rya , lmn kardei olduuna gre!.
http://www.allahvesistemi.org/ruya )))
* * *
Sfl lemden gelen ry halindeki bilgilerin byk bir ounluu yoruma ve eviriye
gerek olmayan grntlerdir. Yeterli bedensel ibadet ve disiplini olmayan bilinler
genellikle sfl lemin ryasn alglar.
* * *
Misal leminden gelen rya grntleri yoruma ve eviriye gerek kalmadan aynsyla
efal leminde (madde leminde, gnlk yaantda) tecell ederse buna karksz, saf
keif denilir. Resulullah a.s.n Nbvvetden nceki bir dnemde grd ryalar bu
halde idi ve ap ak meydana kard.
Misal leminden gelen ryalar Hz. brhimin kurban ryas gibi yoruma ve eviriye
ihtiya duyuyor ise buna hayal keif (kef-i muhayyel) denilir. Tevrat ve Kuranda bu
ryann nce yorumsuz ekli anlatlmaktadr. Sonra da; 107. Biz, (brahime) byk bir
kurbanlk (ko) vererek onu (shk) kurtardk. yetiyle nasl yorum ve eviri yaplaca
rneklenmektedir.
* * *
Allaha yaknlamada koun yani insann hayvanlik ynnn kurban edilmesi una
iarettir.
nsann hayvnlik zellii hayvanlar kadar saf, temiz ve zararsz olan yndr. Bu yn
ile yani saflk, temizlik ve zararszlk stn zellikleriyle Haka kurbiyet (yaknlk) salanr.
Koun kesilip yenilmesi bu anlamdadr. Yoksa bir canl olan kou kesmek, piirmek,
yemek insann mnev ykseltisine etki etmez. Kuran bu konuya u yetle aklk
getirmektedir:
37. Onlarn etleri ve kanlar asla Allaha ulamaz. Fakat ona sizin takvanz (Allaha kar
gelmekten saknmanz) ular. Bylece onlar sizin hizmetinize verdi ki, size doru yolu
gsterdiinden dolay Allah byk tanyasnz. yilik edenleri mjdele. (Hac
Sresi/Diyanet Meali)
* * *
Kurbanlk hayvan olarak ko kk olmasna ramen daha faziletlidir. Deve ve inek
(dana) csse olarak byk olmasna ramen kurbanlkta kodan daha az deerdedir.
(bn Arabnin grdr)
* * *
Hz. shk ztyla insan- kmildir. Bu daha kk yata iken anlalmtr. Hz. shkn
kemlat ko ile sembolize edilmitir.
Deerli olana deerli hediyeler ve deerli kurbanlar sunulur. Hz. brhim ve Hz. shk
iin deerli olan Haka ulatran mertebelerin tm idi. Yni emare nefisten Saliha nefse
kadar tm mertebeler Haka ykselten basamaklar olduu iin hepsi de ayn deerdedir.
Sadece yaantlar ve bilgileri farkldr. Hz. brahim ve shkn kendi bedensel
zelliklerini (ko ile tanmlanan saflk, temizlik ve zararszlk zelliklerini) Haka
yaknlamaya kurban etmelerine karlk Allah da sembolik deeri deve ve srdan daha
yksek olan ko hibe ederek mukabelede bulunmutur.
* * *
Koun deve ve srdan (inek trnden) stnl insana uysallkla teslimiyetidir.
shkn da kendi hakikati olan Allaha teslimiyeti tam ve mkemmel idi. yette onun bu
teslimiyeti;
101. Biz de ona uysal bir oul mjdeledik. (Safft, 37/101) olarak anlatlr.
Haka teslimiyeti iradeyi ve akl tam terk etmilik olarak deerlendirirsek varlk
mertebelerini yle sralamamz gerekir.
Canszlar (ta ve mdenler/cemdat) en st mertebede Haka tam teslim olmulardr.
Hakn varlndan baka kendileri iin varlk, akl ve irade vermek ya da vermemek gibi
bir fonksiyonlar yoktur.
Kendiliinden hibir hareketleri yoktur. Hareket etmemeleri (atom boyutunu dikkate
almazsak) hayat ve bilin sahibi olmadklar anlamna gelmez. Canszlarn da kendi
yaplarna zg bir bilinleri vardr.
u yet cansz zannedilen varln bilin durumunu anlatr:
15-) Ve Lillahi yescd men fiys Semavati vel Ard tav`an ve kerhen ve zlaluhum Bil
udvvi vel asal;
Semavat ve Arzda kim varsa glgeleri (kiilik ve bedenleri) de (dahil) tavan ve kerhen
(isteyerek yahut zorunlu olarak), (B srrnca) sabah ve akam Allaha secde ederler
(hakikatleri olan Allaha mutlak teslimiyet halindedirler). (Rad, 13/15/B Meal)
1-) Yusebbihu Lillahi ma fiysSemavati ve ma fiyl`Ardl MelikilKuddsil`AziyzilHakiym;
Semavatta ne var ve Arzda ne var (hepsi), Melik, Kuddus, Aziyz ve Hakiym olan
(diledii manalar aa karsn diye onlar belli bir ilevle izhar eden, varlkda gayr
olmayan) Allah tesbih ediyor. (Cuma, 62/1/B Meal)
44-) Tsebbihu leHUs Semavats seb`u vel Ardu ve men fiyhinn* ve in min ey`in ill
ysebbihu Bi hamdiH ve lkin la tefkahune tesbiyhahm* inneHU kne Haliymen
afura;
Yedi Sema, Arz ve onlarn iindekiler (hep) Onu tesbih eder (bakaca varolamazlar)
Hi bir ey yok ki Onun Hamd ile (B srrnca, Onun Hamdi olarak) tesbih etmesin
(Onun Hamd ile tesbih etmeyen mevcud deildir) Fakat siz onlarn tesbihini fkh
etmiyorsunuz/anlamyorsunuz Muhakkak ki O, Haliymdir, afurdur. (sr, 17/44/B
Meal)
Bitkiler canszlarn bir alt mertebesindedir. rade ve akl ile byme hareketi
yapmazlar. Bymeleri, oalmalar tamamen tabii kanunlara (doa yasalarna) baldr.
Kendilerine kimlik, ilim, irade, akl verme gibi zellikleri yoktur. Sahip olduklar bitkisel
nefs (bitkisel bilin) sadece yaam sahibi olmay hissetmek halindedir ve bu hislerinde
Hakdan ayrlk algs yoktur.
Hayvanlar bitkilerin bir alt mertebesindedir. Bitkilerden tek farklar yer deitirme ve salt
vehimleridir. Sahip olduklar hayvansal bilin (salt vehim) ile kendilerinde Hakdan ayr
varlk, ilim, irade, bilgi ve akl varsaymlar yoktur. Kendilerini alglamalar salt vehim
gcyledir. Kendilerine varlk vermemeleri Hak bilmelerine bal olmayan bir durumdur.
Bir Hak var bir de benim hayvansal olarak yok hkmnde sanal ve vehimsel
varlm var idraki sz konusu deildir. Sadece varm sezgisi mevcuttur. Bu sezgi
belki de insann en son mertebede ulaabilecei en st bilin boyutudur.
Hareketleri ve oalmalar tamamen tabii kanunlara ve tabii sevklere (i gdlere/ilahi
ynetime) baldr.
Canszlarn, bitkilerin ve hayvanlarn durumu baygn (bitkisel hayatta) olan bir insann
bilin haline benzer. Canldr, hayattadr fakat kendi varlnn ve kimliinin farknda
deillerdir. Vcutlar (ktleleri) hayati fonksiyonlara sahiptir fakat hayat sahibi olduklarn
bilmezler.
((( Bitkilerin ve hayvanlarn ac ve zevk gibi alglar vardr. Bilinleri zaman bir btn
(tek an) olarak alglad iin ac ve zevk alglar da insanlara benzemez. Bitki ve hayvan
acy hisseder. Fakat hissettii ac zaman ok hzl gelecee akt iin srekli
gemite kalr. Hafzas gemi zamanda kalan acy hatrlamaz. Gelecek zamana kar
da bilinci kapaldr. Gelecek zamanda duyaca acy ve endieyi nceden alglayamaz.
Tm duyular an iindedir. An ise gemi hafzasndan yoksun gelecek endiesine de
kapaldr. Acy sadece bedensel tepkiler olarak gsterir. Maddi acy insan gibi hisseder
fakat zaman uzantsz olarak hisseder. Kesilmek, yok olmak, lmek gibi ilve ruhsal
aclar yoktur. ( Bu paragrafdaki ana fikir Risle-i Nur klliyat Meyve Risalesi 3.
Meseleden alnmtr). )))
Canszlar, bitkiler ve hayvanlar kendilerini meydana getiren Rabi (esm terkiblerini) kll
irade gerei alglayamazlar. Yani Rabbim ve ben ayn myz ayr myz gibi bir
muhakeme (yarg) programlar yoktur. Bundan dolay Rab ve ben ayrm yapmadan
kendini tanmadan direk Rabi tanm hkmndedirler.
nsan- Nks (eksik insan, kendisini tamamlamam insan). Hayvan bilincinin bir alt
mertebesindedir. Rabbini yani kendisini oluturan esm hakikatini tanyacak akla, fikre,
iradeye, ilme sahiptir. Tanma program ykldr. Fakat (imdilik burada
aklanmayacak, ileride aklanacak nedenlerden dolay) kendini tanyamaz ve kendini
tanyamaynca Rabbini tanyamam hkm ile hayvanlarn bilin seviyesinin bir altna
iner. Bu inii bedensel ve ruhsal kalitesini etkilemez. Sadece bilgi olarak nsan-
Kmilden farkn izah etmek iin bu tabir kullanlr. nsan- Nks; baz bilgileri henz
aa kmam anlamndadr. Bundan dolay gerek tasavvuf ehli olanlar hibir insan
kalite asyla yarglamaz. Hatta tm varlk boyutlar arasnda kalite asndan farkllk
grmez. Fark yine bilgi bazndadr. Sadece eksik olan bilgiyi fark eder.
nsan- Nks vehmi ile kendisine maddesel beden ve eterik (saydam) ruh varl verir.
Kendi hakikati olan Rabbini yani esm terkibinin hakikatini bilemez. Kendi varl
haricinde bir tanr tasavvur ederek ona ynelir ve ya tanr diye bir varlk olmadna
inanr. Tanr tasavvur etmek ya da tanr reddetmek ayn bilin seviyesidir. Tanr tasavvur
eden Allah anlayamad iin gizli irk bilgisinde kalr. Tanr reddeden de kendi
varlna yaratlmamlk etiketi vurarak gizli tanrlk iddiasnda kalr.
nsan- Kmil ise Allahn varl yannda kendisine varlk vermeyerek, varln, yokluun,
yaratlmln ve yaratlmamln bilgilerinin hakikatine erer.
* * *
Yukardaki sralamada meleklerden ve cinlerden bahsedilmemitir. Sralama insann
alglad evrenine gredir. Genel varlk sralamasnda melekler canszlarn bir st
boyutu ve nsan- Kmilin bir alt boyutudur. Cinler (be duyumuzun alglayamad dier
boyutlarn bilinli varlklar) genel sralamada insan gibi deiken bir ykseli ve ini
arzeder.
* * *
Farkl bir sralama da u ekildedir.
En aada canszlar, sonra bitkiler, sonra hayvanlar, sonra cinler, sonra melekler,
sonra insanlar ve en st mertebede nsan- Kmil vardr.
Bu sralamada birimsel varln kapsad ve aa kard esm terkibiyetine gre
yaplmtr.
nceki verdiimiz sralama ise bilgi seviyesine gre yaplmtr.
* * *
deal insan ilmine ve bilincine en yakn olan ya da tam ideal insan olan beere (insan
trnn bireyine) nsan- Kmil denilir. deal insann ilmine ve bilincine uzak olan beere
de ilmi ve bilinci ideal insannkine uzak ve sreti itibaryle insan anlamnda insan-
nks, insans terimleri kullanlmaktadr. Fakat daha nce de belirtildii gibi bu terimler
varlk kalitesine balanarak kullanlamaz, sadece bilgi farkn aklamak amacyla
kullanlr.
((( Eski tasavvufi eserlerde bilgi farkn aklayan pek ok terimleri, kavramlar,
deyimleri gnmz hitabetine kaba decei iin burada kullanmaktan kanyoruz.
Mesel insan- hayvn terimi eski tasavvufi hitabette hayvana benzeyen, hayvan
gibi insan anlamlarnda kullanlmamtr. Bilgisi tam olmayan bilin/birey anlamlarnda
kullanlmtr. Fakat o terimi bu gn kullansak ve ne kadar da amacmz kelime anlam
ile snrl deildir desek hakaret ierme zannndan kurtulamayz. )))
* * *
Sehl bn Abdullh et-Tster ve biz ((( bn Arab kendisini kasdediyor))) varlk
sralamasnda kulluk makamnn en stne canszlar (ta ve mdenleri) ve onun da
stne insan- kmili yerletirmeyi tercih ediyoruz. nki talarda Rububiyet bilgisinden
dolay meydana gelecek olan stnlk zann meydana gelmez. Ta ne kadar yksee
atarsan at kulluun en yce makam olan yere secdeyi tercih eder ve yere doru der.
74-) Smme kaset kulubkm min ba`di zlike fehiye kelhcareti ev eedd kasveten, ve
inne minel hcareti lema yetefecceru minhl enhar* ve inne minha lema yeakkaku
feyahruc minhlma`* ve inne minha lema yehbitu min hayetillah* ve mAllahu Biafilin
amma ta`melun;
Sonra, bunun ardndan (bir mddet geince) kalbleriniz yine katlat; ta gibidir o
(kalbler), belki daha da kat Muhakkak ki talardan bazlar var ki, ondan nehirler
kaynar/fkrr Ve (o talardan) bazlar var ki, akk diye yarlr da ondan su kar Ve
ylesi de vardr ki, hayetullah dolaysyla aalara der Allah amellerinizden (Bi-)
gafil deildir. (Bakara, 2/74/B Meal)
Tan yere doru dmesi Hakn azameti karsnda hayet duyarak tevazuya tabi
olmasdr. nsan- kmilin halini bu misalle anlamak daha kolaydr. Ve u yette de derin
anlamlar ieren iaretler vardr:
28) Ve minenNasi veddevabbi vel en`ami muhtelifn elvanhu kezlik* innema
yahAllahe min badiHl ulema` innAllahe Aziyzn afur;
nsanlardan, daabbelerden (hayvanlardan) ve enam (kurban edilebilir hayvanlar)dan da
bylece renkleri muhtelif olanlar var Allahdan, kullar (iin) den ancak alimler (Allah
ismiyle iaret
olunan, Azamet-i lahiyyeyi bilenler) hayet duyar Muhakakkak ki Allah Aziyzdir,
afurdur. (Ftr,28/B Meal)
* * *
Sufilerin ekseriyeti (ounluu) canszlar (cemdat/ta-maden-toprak) en alt seviye
kabul ederek Allaha ykselii oradan balatrlar. Bitkilerden, hayvanlardan, cinlerden ve
meleklerden daha stn olmakla ilh sfatlarala sfatlanp ulhiyete (Allahn ulalamaz
varl ile varlk kazanmaya) hak kazandklarn zannederler. Halbuki bu sfat deiimi
insniyetten kurtulup uluhiyete dnmek anlamna gelir ki bu da bakalamak
kkn dourur.
Ta hibir zaman ta olduunu bilmez ve talktan kp ulhiyet kazanmak hesab da
yapmaz. Ta zten ta olarak ubudiyet halindedir ve ylece kalr, deiim kabul
etmez. Ubudiyet ise Allahn varl dnda deildir. Dta olmayan nasl ie girer?
te insan- kmil de ta gibi en yce makam olan ubudiyet makamndadr ve deiim
kabul etmez. Ta ve nsan- kmil bizim nazarmzda en st mertebede olmakta
ortaktrlar. Asllarndan kmadklar iin gerek biddirler.
* * *
Gerei benim gibi grenler gerek bilgiyi gizli anlamlar halinde ve ya ak anlamlar
halinde her yerde syler. Gerei olduu gibi anlatmaktan saknmaz. Grlen gerek ise
udur:
Varlklarda Hak ikardr (aktr). Varln Hakn ztna ireti sadece kendi varldr.
Hakn yaratclna olan inanc ve bilgisi yine varln kendi varldr.
* * *
Ve bizim szmze muhalefet edenin szne deer verme ve buday orak yere ekme.
Yni varlklarn varln Hak olarak grmeyip, varl Hakdan ayr bir mevcut olarak
gren perdeli kiilerin szlerine kulak verme. Her ey ap akken niin kapal ve pheli
ve evhaml bilgilere itibar edeceksin?
7-) HatemAllahu al kulubihim ve al sem`ihim ve al ebsarihim aveh* ve lehm
azabn azym;
Allah, kalblerini, kulaklarn/iitmelerini mhrlemi ve gzlerinin zerinde de bir perde
vardr Ve onlarn mstahakkdr azym azab. (Bakara,7/B Meal)
Ak bilgileri; ak lisanla, yette belirtilen kalbleri ayrlk zann ile mhrl, gzleri iki
varlk ile perdeli, sadece grdkleri ile snrl, akl ktlara (ukl-i cziye ashabna)
anlatma. Onlarn anlayaca kapal lisan ile anlat. Onlara ak anlatm onlarn orak
toprak gibi olan kalblerine ilim ekmeye benzer. Bu da beyhde (bo) bir ura ve israf
olur.
Varln Rububiyet hakikatine dair bilgiye, marifete ftraten kabiliyeti olmayanlar sar,
dilsiz ve kr olarak sembolize edilmitir.
171-) Ve mesellleziyne keferu kemeselilleziy yen`ku Bi ma la yesmeu ill duaen ve
nidaen, summn bkmn umyn fehm la ya`klun;
O kafirlerin misali (yani o kafirleri Hakka, slama davet edenin misali), sadece
dua/arma ve nida/barmadan baka bir ey iitmeyene (hayvanlara, koyunlara) (Bi-)
barann (obann) misali gibidir Onlar sarlar, dilsizler, krlerdir; (nk) onlar
akletmezler. (Bakara,171/B Meal)
46-) Efelem yesiyru fiyl Ard fetekne lehm kulubn ya`klune Biha ev aznn
yesmeune Biha* feinneha la ta`mel ebsaru ve lkin ta`mel kulublletiy fiyssudur;
Arzda hi gezip seyretmediler (ibret almadlar; seyr-i slk yapmadlar) mi ki, onlarla (B
srrnca) akledecekleri kalbleri yahut kendileri ile (B srrnca) iitecekleri kulaklar olsun
nk basarlar ama olmaz, sadrlarn iindeki kalbler ama olur. (Hacc, 46/B Meal)
179-) Ve lekad zere`na licehenneme kesiyran minel cinni vel ins* lehm kulubn la
yefkahune Biha, ve lehm aynn la yubsrune Biha, ve lehm aznun la yesmeune
Biha* laike kel en`ami belhm edall* laike hml afilun;
Andolsun ki Cinn ve nsden (o katmanlardan meydana gelen) oku cehennem (gresel
evren) iin yaratp oalttk Ki, onlarn kalbleri var, onlarla (kalbleri ile hakikatleri B
srrnca) anlamazlar; gzleri var bunlarn, onlarla (idrak edip B srrnca) grmezler;
kulaklar var bunlarn, onlarla (alglayp B srrnca) iitmezler te bunlar enam
(hayvanlar, davarlar) gibidirler Belki daha da sapkn Onlar gafillerin ta kendileridir.
(Araf, 179/ B Meal)
Ak olan Hak grememek, Hak duymamak akl krl ve beyin idraksizliidir.
* * *
Ryada grlen hayali grntlerden ilhi muradn ne olduunu bilmek iin rya tabiri
ilmini bilmeye ihtiya vardr. Bu ilim esmnn btn ve zahiri arasndaki ilikiyi
kefedebilmekle aa kar.
* * *
Rya tabiri ilmi ile ilgili Eb Hureyreden nakil olunan bir hadis yledir.
Bir adam Resulullah a.s.a gelerek grd bir ryay anlatr. Gkteki bir buluttan bal ile
ya yamaktadr. Halkn bir ksm az bir ksm ok olarak nasiplenmektedir. Gkten yere
bir ip inmektedir. O ipe Resulullah a.s. tutunup yukar kar. Sonra bir adam tutunup
kar. Sonra biri daha tutup karken ip kopar. Adam ipi balar ve tekrar yukar kar.
Hz. Eb Bekir izin isteyerek ryay yorumlar.
Buluttan murad slmdr. Yaan bal ile ya alnan lezzet itibariyle Kurandr. Kurandan
kimi az kimi ok ey anlar. Yere sarkan ip Hakdr. Resulullah Hak zeredir.
Resulullahdan sonra bir kii daha o iple ykselir. Sonra bir kii daha Haka tutunup
ykselirken ip kopar fakat sonra tekrar ykselir.
Yorumdan sonra yorumlarnda isabet edip edemediini sorar. Resulullah a.s. bir
ksmnda isabet ettiini bir ksmnda isabet edemediini syler. Hata ettii yerleri sorar
fakat Resulullah cevap vermez.
Tarihi bilgilere gre; Resulullah a.s. Risalet grevini tamamlar yani ipe tutunarak
ykselir. Sonra Eb Bekir de Halifelik grevini normal lme kadar srdrr. Sonra Hz.
mer Halifelik grevini yaparken ehid edilir yani ip kopar.
* * *
Hz. brhim grd ryay yorumlamadan anlatt. Ryann yorumu ise vahiy olarak
geldi ve Allah, shk uysallk ve teslimiyet sembol olan ko ile tabir ederek kurban
olarak bir ko kesilmesi emrini verdi.
Hz. brahim ve shak yorumu bilmesine ramen ryann zahirini anlattlar. Allahdan
gelen vahiy bilgisi halindeki yorum ise aslnda Hz. brhim ve shkn tabir ilmidir.
* * *
Hz. Ysufun tbir ilmi:
43-) Ve kalel melk inniy era seb`a bekaratin simanin ye`klhnne seb`un cafn ve
seb`a snblatin hudrin ve uhara yabisat* ya eyyhel mele eftuniy fiy ru`yaye in kntm
lirru`ya ta`brun;
Melik dedi ki: Muhakkak ki ben (ryada) yedi semiz bakara gryorum ki, onlar yedi
zayf bakara yiyor (fena) Ve bir de yedi yeil baak ile dierleri kuru (yedi baak)
gryorum Ey mele (ileri gelenlerim) !.. Eer rya tabirliyorsanz, ryam hakknda
bana fetva verin (hkmn aklayn). (Ysuf Sresi, 43/ B Meal)
Hz. Yusuf Msrda zindanda hapis iken Msr azizi bir rya grd. Ryada denizden yedi
clz ve yedi semiz inek kar. Clz inekler semiz inekleri yutar. Birbirine balanm yedi
yeil ve yedi kuru baak vardr ve kuru baaklar yeil baaklara stn gelir ve yeil
baaklar yok olur. Aziz rya tabircilerini toplar ve yorumunu sorar. Tbirciler ryann
kark olduunu ve anlamn zemediklerini sylerler. Zindandaki Ysufa mracat
edilir ve Hz. Yusuf buyurur: Yedi yl bolluk olacaktr. Bu yllar iinde ekinin bir ksmn
saklamak lazmdr. Sonraki yedi yl ktlk olacaktr. Saklanan rn o yllarda
kullanlmaldr. Daha sonraki yllarda ise saklanan baaklar tohum olarak kullanlarak
yeniden bolluk salanacaktr.
Hz. Yusuf misal lemindeki mnalar madde lemindeki sretlere ve olaylara Risalet
bilgisi ile balar.
* * *
Ryada (misal leminde) grlen st ilim ile tabir olunur.
Madde leminde st bebekleri besleyip byten gdadr. Ruhun gdas da ilimdir. lim de
ruhu besler ve gelitirir.
* * *
Ryada Resulullah a.s. gren Onun hakikatini grr. eytan Onun sretine giremez.
nk Resulullahn hakiki sreti salt Rahmet/karksz Rahmettir. eytaniyette ise
rahmet yoktur.
Resulullah a.s.n aramzda yaayan bedeni ;
185-) Kll nefsin zaikatl mevt* ve innema tveffevne curekm yevmel kyameti,
femen zuhziha anin nari ve udhlel cennete fekad faz* ve mel hayatd dnya ill metaul
urur;
Her nefs lmn tadcsdr/lm tadacaktr Kiyamet gn ecirleriniz (size) eksiksiz
verilecektir (O vakit) kim Nardan uzaklatrlr da Cennete dahil edilirse, gerekten o
kurtulmutur Dnya hayat aldatc bir meta (faydalanma) dan baka bir ey deildir.
(l-i mran, 3/ B Meal), yeti hkmnce vefat etmitir.
Hayatta iken Onu grenler Onun sonsuz hayattaki asl olan sretine en yakn olan
dnyasal grnmn alglamlardr. Her insann dnyadaki bedeni de ayndr. Yani her
insan sonsuz hayattaki en gzel sretinin bu dnya artlarndaki yansmasn alglar.
Sonsuz hayattaki srette yalanma bozulma olmaz. Fakat bu dnyada bedenlerimiz
dnyasal yansmalarn etkisiyle yalanyormu, bozuluyormu, eksikmi, fazlaym gibi
aldatc grntler verir.
Her insann sonsuz hayattaki bedeni en ideal gzellik ve tamlktadr.
Resulullah a.s.n ve tm insanlarn hakiki sonsuz varlklar hibir zaman alglanamaz.
Alglanan sret hangi lemde/boyutta olursa olsun hakiki varlmzn sanal grnts
olacaktr.
Bundan dolay ryada grlen insan sreti ile dnyada grlen insan sreti hibir zaman
hakiki varlmz tam olarak yanstmaz.
* * *
Ryada Resulullah a.s. grmek ve Ondan ilim ve ya maddi bir ey almak gren ahsn
zamanna ve karakter yapsna gre yorum gerektirebilir.
Mesel ryada Resulullah a.s.dan insanlar irad iin yetki alan bir ahsn zahiri
eitimine baklr. Eitimi, dini ve tasavvufi ilmi Abdul Kadir Geyln, ah- Nakibend,
Mevlna Celaleddin Rm gibi ztlarn ve benzer lim evliyann zahiri ilmine denk ise o
kiiye mrid gzyle baklabilir. Fakat o ztlara zerre kadar benzemiyorsa, zahiri
dini-tasavvufi eitim ve bilgisi hikye ve rya fantezilerine dayanyorsa grd ryann
gerek yorumu yaplr.
Ryasnda Resulullah a.s.dan insanlar irad grevi alan cahil ahsn bizzat kendisinin
ok kuvvetli bir mride ihtiyac olduu anlalr ve lnceye kadar salam dini bilgiler
renmeye ve Allaha salam ibadet etmeye ihtiyac vardr.
Yine rya leminde her hangi bir gerek velden ilim almak da byle yorumlanr. lim
aldn gren ahsn dnyada gerek bir lim velden acilen ilim almaya ihtiyac olduu
anlalr.
Fakat tarihte ve gnmzde bu tr ryalarn tabiri hep yanl yaplmtr.
Ryada Resulullah a.s.dan bn Arab gibi ztlarn ilim almas onda yeni almlar
anlamna gelir.
Fakat bir chilin ilim alma ryas dnya ortamnda cehaletini gidermesi iin ona yaplan
bir ikazdr.
Nice ikaz alm ahslar uykuya yatmadan nce cahil olduklarn unuturlar, uyannca
ryann etkisiyle ilim aldk eyh olduk, evliya olduk, mehdi olduk zannyla halk irada
kalkrlar. Hem kendileri cehaletlerini koyulatrr hem de evresine topladklar insanlar
gereklerden uzaklatrrlar.
* * *
Tabir sadece misal leminden ryaya yansyan tecellilerde yaplmaz. Dnyada grlen
suretlerin de tabir ve yorumu yaplr.
Mesel Resulullah a.s. buyurdu ki;
Hadis No : Ktb-i Sitte/5058
Ravi: Ebu Hureyre
(Ashab, Resulullaha): Ey Allahn Resul! Kyamet gn Rabbimizi grecek miyiz?
diye sordular. Aleyhissalatu vesselam: Bulutsuz bir gnde, le vaktinde gnei
grme hususunda bir itiip kakmanz olur mu? diye sordu. Ashab: Hayr! deyince:
Bulutsuz (dolunayl) gecede ay grmekte itiip kakmanz olur mu? diye tekrar sordu.
Ashab yine: Hayr! deyince: Nefsim yed-i kudretinde olan Zat- Zlcelale yemin
olsun, Rabbinizi grme hususunda da hibir itiip kakmanz olmayacak. Tpk gne ve
ay grmede itiip kakmanz olmad gibi. Bylece kul, Rabbiyle kar karya
gelecek. (Hadis devam etmektedir)
Hakikat ilminde yeteri kadar bilgisi olanlar Rabbi dnyda, kymet ortamnda ve
ahirette grnen tecelliyatn haricinde bir srette dnp de aramazlar. Hadiste iaret
edilen anlamlar grnt ile deil ilim ile tbir ederler.
Mesel Hakdan ve Rabden baka bir ey grmeyen her ortamda ve boyutta Rab ve
Hak diye baka cemaller/grnmler aramaz. Fakat Hak, Rabbi u anda grnmeyen
ve gelecekte grnecek mnevi bir nur zannedenler ise cennet ortamnda cennet
semsnda kendi zanlarnda oluturduklar bir grnty Rab, Hak cemli olarak
seyrederler. Fakat rifler ay ay, gnei gne olarak grp hakikatlerinin Hak
olduunu, Rab ve Hak olarak anlatlann her an olduu gibi saysz sonsuz tecelliler
olarak zaten alglandn bilirler.
72-) Ve men kne fiy hazihi a`ma fehuve fiyl ahreti a`ma ve edallu sebiyla;
Kim bunda (u dnyada) ama (doru yolu-hedefi gremeyen; Hakdan perdeli) ise o,
Ahirette de amadr Yol itibaryla daha da sapkndr. (sr Sresi/B Meal)
yet bu dnyada Hak alglayamayann hibir boyutta alglama ans kalmadn izah
etmektedir.
* * *
Her mertebede o mertenenin alglama artlarna gre grnen/tecell eden Rahmnn
varldr. Misal leminde grnen/var olan, madde leminde grnen/var olan ve hiret
leminde grnecek ve var olacak olan yine Rahmnn (Allahn) varldr.
u anda madde leminde var olan ahslara gre hiret lemi misal, sanal ve hayal
hkmndedir. Fakat hiret lemine intikal etmi olan ahslara gre de madde lemi
misal, sanal ve hayal hkmndedir.
ahs hangi lem ve boyutta ise o lem onun gerek lemi dierleri ise gizli lemidir.
* * *
Tm mertebeler tek ve ahad olan Hakn yansmalardr. Tm mertebeler ve yansmalar
yok hkmnde halktr/yaratktr.
Mesel Zeydin evresine drt ayna konulsa Zeydin sreti aynalarn yapsna gre ok
farkl sretlerde drt aynada birden grlr. Aynada grlen ayna deil Zeydin sretidir.
Srete Zeyd desen doruyu sylemi olursun. nk sret Zeyde aittir.
Srete Zeyd deildir desen yine doruyu sylemi olursun. nk aynann iinde ve
zerinde bir sret hakikatte yoktur.
Zeyd ve aynalar misali ile Hak ayn zannetme. Bu bir aklamadr. Hak her hangi bir
boyuta yansyacak bir tanr deildir. Yansma iin Hakn tanr gibi ayr bir yerde olmas
ve ayna hkmnde olan boyutlarn da ayr bir yerde olmas gerekir. Halbuki Hakn
tecelliyat/yansmas her an ve her boyutu kendi olarak var klmasdr. Hak bir perdenin
ardnda deildir, boyutlar ayna deildir.
* * *
Tenzih ehli Hakn kendi mertebelerindeki tecelliyatn madde kabul edip redderler.
Hakn madde olmadna inanp Hak soyut bir eye benzeterek Hak kendi
tecelliyatndan tenzih ederler.
Tebih ehli ise Hak kendi mertebelerinde tecelli eden ve kendi alglarna gre madde
olan tecelliyata Hak derler. Tebih ehli de Hak kendi madde alglamalaryla snrlam
olurlar.
Tenzih ve tebih akln hakikat perdelemesidir. Hak her hangi bir ekil ve boyut ile
snrlamayan snrsz gr sahipleri (erbb- tlak/hr kiiler) tenzih ve tebih ile
perdelenmez. Hak her tecelliyatta olduu gibi bilirler.
88) Ve la ted`u meAllahi ilahen ahar* la ilahe ill HU* kll ey`in halikn ill vecheHU,
leHUl hkm ve ileyhi trceun;
Allah ile beraber dier bir ilah (ikinci bir varlk) arma (isimlendirme) !.. Ondan baka
ilah (vcud) yoktur Here haliktir (yoktur, ldr), ancak Onun vechi mstena
Hkm Onundur Ona rcu ettiriliyorsunuz. (Kasas, 88/B Meal)
Hr kiiler (tenzih ve tebihi cem ederek daha sonra cemi de terk ederek Hak olduu
gibi kabul edenler) yetteki iret gerei Allahn ahadiyetini hi bir varlk tanmyla blp
paralamazlar.
* * *
rifin kalbi hal zerindedir.
Birincisi: Marifet-i nefs (nefsini bilme) makmnda olan rifin kalbidir. Hak bu kalbe baz
tecelliyat ile sar. Bu kalb cz teceliyatn devamnn olduunu bilir.
kincisi: Veleh (aknlk) ve heyemn (iddetli ak) shibi olan kn kalbidir. Bu kalbe
Hak tam olarak tecelli etmitir. Fakat bu kalb Hak ile birlikte Hakn snrsz srlarna da
sahib olmay ister.
ncs: Kmil-i muhakkkn (eyann hakiktleri kendisine alm (mnkeif) olan
kmil kiilerin) kalbidir. Bu kalbde kalb ve Hak ayrm yoktur. Hakn tam varl ile
mevcuttur. Ve Hadis-i Kuts bu durumu izah etmektedir:
Ben yerime ve gme smadm. Fakat mmin olan kulumun kalbine sdm
* * *
Yahy bin Muaz Bayezd Bestmye bir mektup yazd ve dedi ki:
Ben Hakkn arb- muhabbetinden itiim eyin okluundan sarho oldum
Hz. Bayezd de ona cevap yazd:
arb- muhabbeti kse kse itim; arb bitmedi, ben de kanmadm.
Yahy bin Muazn kalbi birinci ve ikinci hal zeredir. Bayezdin kalbi ise nc hal
zeredir.
* * *
Kmil kalb sahibi Hak olduu gibi kalbine sdrr. Fakat kalbde mevcud olan Hakn
yaratt varlklardan haberdar olmaz. O sadece Hak bilir. Hakn yaratt her ey o
kmilin kalbinde mevcutsa da onun kalbine bir darlk ve sknt vermez.
* * *
Hakn yaratma sfatna ortak olacak ikinci bir varlk mevcut deildir.
Hakn yaratmas ise yaratmak istedii eyi var saymas, ona sret vehmetmesidir. rif
olan ve rif olmayanda Hakn bu yaratma sanat ksmen tecell eder.
rif olmayan lm bir insann canlanarak odasna geldiini vehmetse
(dnse/varsaysa) bu vehimi ile kendi kendisini korkutur.
rif bir insan (Abdul Kdir Geyln gibi) bir lnn canlandn vehmetse o l cismen
canlanarak ehdet lemine (madde buyutuna/bu dnyaya) gelir. Geylninin ve Hz.
snn lleri canlandrma srr budur.
Bu hak olan mucize ve keramettir. Son Neb Hz. Muhammed a.s.n mucizeleri l
bedeni canlandrmaktan daha zor olan l kalbi/ilimsiz kalbi hakikat ilmi ile diriltmek
eklinde tecell etmektedir.
Bir lnn canlandna hid olan insann kalbinde ilim olumaz. Sadece panik ve
korku oluur. Haka yaknlk da salamaz. Fakat kendi kalbinin (bilincinin) ilim ile
dirildiini hisseden kii iin tamamen l/ceset hkmnde olan lemlerin tamam
canlanr ve lm ebed yok olarak ebed dirilik aa kar.
* * *
Hz. Nuhun tufn da bu vehimsel ilh yaratma srrnn bir mucizesi olarak tecelli
etmitir. Hakdan baka yaratc olmad iin ve Hakn yaratmas da kendi ilminde
olduu iin hibir ey yoktan var olmamakta ve var olan da yok olmamaktadr.
* * *
Mevlna Celleddin Rmyi ayn gn pek ok yere iftar iin davet ederler. O hepsine sz
verir. Herkes zanneder ki herkesin gnln ho etmek iin bo sz veriyor
ftardan sonra evine dner. Bir mddet sonra eline bir ayakab teki alan Mevlnann
hnesine koarak gelir ve Efendim ayakkabnzn bir tekini bizim evde unutmusunuz
der. O gn ayn anda krk ayr yerden krk ayakkab teki getirilir
Hak iin tecelliyatta yer zaman ve say snr yoktur. Haka tam kul olmu olanlar da
Hakn baz srlar ikar olur.
* * *
Baz rifler hem bu mekanda hem de dier boyutlarda bir eyi var etmek ve ya orada var
olmak gibi Hak kerametlerle tecelli ederler. Boyutlar arasnda gei yapabilirler.
* * *
riflerin kskand ve zahiren reddettii, rtt ve gizledii var klma srrn ben
burada aka anlattm.
Bu meselenin anlalmas iin Hakn yaratt ile rifin (Nebnin, Resln, Velnin)
mucize ve kerametiyle tecell ettirdii olular sadece szcklerle ayrdk. Bundan
nce bu konu hi bir kitapta yazlmad. Fussul-Hikemde ilk olarak aa kan bu
yaratma ve mucize srr bu kitab her devrin incisi haline getirdi. ((( bn Arabnin bu
konudaki szlerinin daha kapsaml aklamalar iin Ahmed Avni Konukun
Fussul-Hikem Tercme ve erhi shk blmne baknz. )))
* * *
Takvnn (Haka snma ve gnahlarda korunmann) drt mertebesi vardr.
Birincisi: rif olmayan avamn haramlardan kanmasdr.
kincisi: Sekin riflerin (havassn) takvasdr. rifler kemlat kendi nefislerine
vermekten noksanl Haka isnd etmekten kanrlar.
ncs: Sekinlerin en sekininin (Ehassul-havas) takvasdr. Zt, sfatlar, fiilleri ve
varl Haka ait olan ve olmayan diye ikiye ayrmaktan kanrlar.
Drdncs: nc takv trne vsl olduktan sonra birinci takv boyutuna dnerek
haramlar ve helalleri ok daha keskin hatlarla ayran Rislet ve Nbvvet ve Velyet
takvasdr.
lk takv cem mertebesinden ncedir. Allahta seyir (seyr-i fillah) aamasnda oluur.
Drdncs ise cem mertebesinden sonra Hakdan Halka (yaratlmlk lemine)
dntedir. Fark hli yni Hakn varl ile Halkn (yaratlmlarn) hakikatteki
ahahdiyetini tekrar ilim kapsamnda ayrmaktr.
Fark halindeki riflerde halkiyet (yaratlmlk) fakr kelimesiyle ifade edilir. Hakn
varlna var demek ve yaratlmlarn aslnn yok olduunun srrn yaamaktr.
* * *
Abd ( rif kul) baz bilin hallerinde kendisinin abdliinin sanal dahi olmadn
hissederek var olann sadece Hak olduunu kendi nefsine ispat eder. Bu hal iinde
Hakn ztnn tm tecelliyat ile Hlife olarak yine kendisinin var olduunu duyumlar.
Abd bir an gelir baka bir bilin haline girer. Salt kul olduunu hisseder. Hak olmasayd
salt kulluk da olmayacan anlar. Kulluun varl ile Hakn varln birbirinden ayrarak
kendisinin sonradanln duyumlar ve Haka ibadet eder.
rif kendisinin sonradanln hissettii zamanlarda gnlnde bir genilik duyar ve
genileme, geveme, rahatlama, sarholuk halinden lezzet alr.
rif bz anlarda ise enel hak bilincinin salt idrakine der. Rububiyyet srlar alr. Ve
gnlnde skmalar, daralmalar, huzursuzluklar, varla acmalar oluur. nk varlk
var olabilmek iin Hakn Rububiyetine ( rzklandrmasna) her an ihtiya halindedir. rif
kendi sonradanln Hakn kdemi ile ayn hissedince varln ihtiyalarn kendi snrl
varlnn karlayacan zanneder ve yetersiz kalacan, varla varlk veremeyeceini
anlaynca skma hali oluur.
rif tek zt idrakinde iken ayn zamanda kendi cz zatnn etkisinden de kamaz.
Varln tek zta olan dimi yakarn duyar yakarlarn karlklarn verememek
hissi ile bedenen alamaya ve gz yalar dkmeye balar.
Genilik halinde ise rif gler. nk Haka yakaran ve hediyeler alan aciz bir kuldur ve
hediye alan ocuk masumiyetiyle kahkahalara boulur.
* * *
Halifelik bilincinde oluan Rububiyet (varl rzklandrma) ve Mlikiyyet (varl idare
etme) srlarnda rif kendi yokluunu bilir ve varla kar Rablik ve Sultanlk taslamaz.
Bu bilin seviyesinin bir altnda olan riflerde ise tam yokluk bilinci olumaz. Rububiyyet
ve insaniyet sfatlar birbirine kark gibi grnr. Varln yakarna cevap verecek
olann kendi cz varl olduu zannna kaplr ve byk bir skntya der. Ayn
zamanda kendi aciziyetini de bilir. Fakat varln ihtiya yakarlarn ahad varln
tamamen karlamas iin kendisi de yakarmaya balar. htiya ve karlk srlarna tam
sahip olmad iin varln hastalk, yokluk, yoksulluk tecellileri ile ruhsal zdraba der.
Rububiyet srrn sadece bilgi olarak renmi fakat tam rif olmayan bilinler Firavunun
Rablik idiasyla rneklenir. Firavun varln yakarna cevap ve karlk veren
Rububiyetin kendi varl
olduu bilgisini gerek olarak kabul eder ve Rablk iddiasnda bulunur. Hz. Ms ise tam
bir riftir ve rububiyyet bilgisi ile kulluk gereini bir birine kartrmamaktadr.
* * *
Bu blm mesnevden alnan bir beyiti (A. A. Konuk) aklamasyla bitiriyoruz:
Bu mazharda (grnt yerinde) akllar elden gitti; kalem buraya gelince krld.
Abdlik ve Rablik, yokluk ve bek birbirine kart. Fakat ortada sadece Rab var ve Bk
var. Abd ve fn nerede?
Burada akl sahiplerinin akl bandan gitti, dem-beste oldu (sesi soluu kesildi). Bu ilmi
kalemle yazmak szle anlatmak mmkn deildir. Bu ancak hl iidir, tatmayan bilmez.

SML KELMESNDEK ALYY (YCE/EN YKSEK) HKMETN Z
Hak Hz. smilde Aliyy esmsnn zyle tecelli etmitir.
Hz. smilin varlnn, Hakn ztndaki ezel bilgisi Aliyy esms zere idi. Yani ruhunun
hakikati olan ekirdek/z ismi (Rabb-i has) Aliyy esmsdr. smilin bedeni ve ruhu bu
z mnnn alm olarak tecelli etmitir. Efal lemindeki (dnyadaki) yaamnda ezelde
verdii sze uymu, zndeki bilgileri en yksek seviyede gstermitir. Hak, Hz. smilin
bu balln;
50-) Ve vehebna lehm min rahmetiNA ve cealna lehm lisane sdkn aliyya;
Onlara rahmetimizden hibe ettik ve onlar iin sdkn ali lisann oluturduk. (Meryem,
19/50, B Meal)
yeti ile beyn etmitir. Zt boyutundaki ezel ilim ile efal (dny/madde) boyutundaki
oluum bire bir ayndr. Bu aynlk Rabbn kulundan rz olmas olarak anlatlmtr.
Rabb-i Has; bireyin terkibini (bileimini/mnlarn) oluturan z mn ve z
isimdir. Her bireyin ve birimin Rabb-i Has farkldr.
Hz. smilin Rabb-i Has Aliyy esms arlkl idi ve tecelliyat da yle olmutur.
Her birey ve birim de Hz. smil misli kendi arlkl Rabb-i Hasna bire bir uyumlu
olarak tecelli eder. Bu geree gre her birim ve bireyden Rabbi razdr.
Yalnz burada anlatlan varln zne ait yapsal gereklikleridir. Rabbin her birim ve
bireyden raz olmas; Allahn erden (ktlkten) raz olmas anlamna gelmez.
* * *
Aliyy esms Allahn ztna ait isimlerdendir. Allahn ztnn Ahadiyyeti (blnmez,
paralanmaz sonsuz teklii) ve Allahn esm ve sfatnn okluk gibi grnen btnl
(klliyeti/topluluu) Aliyy ismi ile Hz. smile ilikilendirilerek anlatlmtr. Bunun da
sebebi Hz. smilin Hakn ztndaki sonsuz boyutlarn ilmine tam mazhar olacak olan
Son Nebye ait olan mnlar tayor olmasdr.
* * *
Allah kelimesiyle isimlendirilen varln ztnda (znde/gereinde) kesret (okluk)
yoktur. Yine Allah kelimesiyle isimlendirilen varln ztn (zn/gereini) bir
tane, tek, btn, tm, tmel, kll vb. kelimeler meczi olarak kullanlmaktadr. Sadece
unu syleyebiliriz; o varlk Zt/z olarak Ahaddr (blnmez, paralanmaz, sonsuz
Tektir). Ve Allahn ztnn bykln ve sonsuzluunu en iyi ekber kavram ifade
etmektedir.
Ztn Ahadiyyeti (teklii) tecell etmez.
Bu cmleyi daha kolay anlamak iin Zt kelimesini Allah kelimesi olarak kullanalm ve
yeniden aalm:
Allah tecell etmez, nk tecell edebilecei kendinden baka bir yer ve bir ey
yoktur. Kendine de tecell etmez, nk kendi ii-z gibi bir yer ve bir eyler var olarak
da dnlemez.
Allah kendinden kendine de tecell etmez, nk iki tane kendi olmaz. Kendi olan
zaten kendisidir. Kendisi ile arada uzaklk ve yaknlk yoktur. Kendinden kendine nasl
tecelli etsin?
Peki, ismini bildiimiz ve bilemediimiz tm Resuller, Nebler vahye dayal kitaplarda ve
konumalarnda Zt yani Allah ismi ile iaret edilen varl niin anlatmlar? O
anlatlamayan
ve tecell etmeyen ise tm bu anlatmlar ve tecelliyat nedir, niindir ve nasldr? limler,
rifler, klar, veller Allahn ztndan, esmsndan, sfatlarndan ve fiillerinden hakikat
incilerini gerek medrese diliyle gerek tekke diliyle hep anlatmaktadrlar. Bu anlatmlar
mutlaka bo deildir. Bir anlam olmaldr.
Tm anlatmlar Allah ve Kendini arayan insana akln kullanmas ve yol yntem
kazandrmak amac tamaktadr. Arayna yntem katksnda bulunmak iindir.
Resuller, Nebler ve Veller kendi ulam olduklar ilmi Allah, Zt/z, Esm, Sfat,
Efal gibi kavramlarla bizlere anlatmaya almlardr. Anlatlan Allah/Zt deil, ilim ve o
ilmin yntemidir. Allahn anlatmaya ve anlalmaya ihtiyac yoktur fakat insann vardr.
Bu konudaki en ak ve en net bilginin bir ksmn aada veriyoruz.
((( BTN VASIFLARLA TRF EDLEN, HEP AYNI TEK ZTTIR!
Allah adyla iaret edilenin ZTndan bahsedi semboliktir.. nk zt kavramndan
da mnezzehtir ve bu kavram bize GREdir!.
AHAD ile HAYY; ALM ile MRD; HAYY ile KADR; ve tm
kompozisyonlarla anlatlanlar hep ayn tek ALLAHtr!
Yani, btn bu anlatlanlar ile trif edilen ayn Tek ZTtr! O Tek ZTn deiik
vasflardr, zellikleridir bu isimlerle iaret edilenler..
yle bir, TEK ZT ki, ba-son gibi kavramlardan beri; snrsz-sonsuz; blnmesi,
czlerinin varolmas muhal; saysz mnlara sahip; sonsuz - snrsz, czleri olmayan
irade; sonsuz-snrsz cz olmayan kudrettir; varlnn dnda ikinci bir varlk
dnlemez; ii ve d yoktur, merkezi z olmaktan mnezzehtir!
Ksacas, AHADtr.. TEKtir!
Ztn sfatlar bilinir, eserleri de mahede edilir.
ZT, SIFATLARA DAYALI HERHANG BR ANLAMLA KAVRANILMAKTAN TEDR!
Biline ki, Zt, sfatlara dayanan herhangi bir anlamla kavranlmaktan tedir!
Kim ki Zt`tan, Zt`n untndan bahsediyorsa, o bu konuda cahildir, taklit ehli
olduunu itiraf ediyordur farknda olmadan! nk Zt`n ancak sfatlarndan sz
edilebileceinin irfanna sahip olmamtr henz!
Esmnn ulaamad; tefekkrn durduu, fikrin cereyan etmedii, yaamn,
hissiyatn, szn edilemedii Hlik hakknda ne bir sz sylenebilir, ne dnlebilir,
ne de yaantdan bahis alabilir..
Yerleri ve gkleri yaratmadan evvel O, a`mda idi. El n yledir..
O, yle bir mutlak karanlktr ki..
Bilinen, dnlen, hayl edilen, tasavvur edilen, vehmedilen tm mnlar orada der!
Umarm, Kendi iin setiklerinden olmu olalm..
Umarm, Kendi iin setikleriyle beraber bulundurulmu olanlardan olalm..
Ama, her ey olmu bitmi! Bize den, kolaylatrlm olan yaamak!
H!
ZTI TBARYLE NE SONSUZLUUNDAN NE DE SINIRSIZLIINDAN SZ
EDLEBLR!
Aslnda, sonsuzluk derken, Esm lemine iaret ediyoruz. nk, Zt itibariyle
sonsuzluundan sz edilmez!
Mnlar itibariyle sonsuzdur!. Snrszl, vasf ynndendir! Sonsuzluu mnalar,
esms ynnden!. Snrszl, Ben`liinin vasflar itibariyledir.
Zt` hakknda tefekkr edilmez!.
Hkmnce, Zt ynnden, ne sonsuzluundan, ne de snrszlndan sz etmek
mmkndr! Hatt, Ahadiyet dahi, vasfdr.. Zt`nn bir vasfdr, yani, sfatdr!.
ESMLARIN OLUTURDUU, ESMALARDAN TEEKKL ETM BR ZT DEL!
Esmlarn oluturduu, esmlardan teekkl etmi bir Zt deil! Zat`n ilim sfatnn
oluturduu mnlar sz konusudur burada..
Dolaysyla O, diledii esmlar meydana getirmitir!
Diledii esmlar meydana getirmitir. sznn neticesi olarak da O`nun bir sreti
olmaz! Sret derken, fizik sreti deil, mn sreti diyorum. Her hangi bir mn sretini
yaratma mecburiyeti altna kaydna da girmez!
Eer ki, mlmu olan bir eyi meydana getirmek mecburiyetinde olursa, o zaman onun
bir mn sreti de ortaya kar.
Halbuki..
lminde, diledii gibi hkmetmek sreti ile diledii mnlar icad etmi ve bu mnlardan
oluan lemleri yaratmtr.
Yani, lem, ef`l mertebesi itibariyle deil, esm mertebesi itibariyle yaratlm; hakikat
itibariyle yoktan var olmu, yok olan lemlerdir!
Dolaysyladr ki, her ey, O`nun Zt`nda, ilminde mevcuttur ve mevcdat ilmin dnda
vcud kokusu almamtr!
SONSUZA DEK VAROLACAK LEMLER, ZT-I BAHTTA BR HTR!
Allah lemlerden Gan`dir aklamas Zt- Baht dediimiz, Zt`n mutlakiyet sfatna
iaret eder!.
Esasen gerekte Zt` iin, mutlakiyet sz dahi edilemez. nk, aa mertebelere
gre, Zt`a iaret sadedinde kullanlan bir ifadedir bu!
Gerekte, Zt iin, Baht veya Mutlakiyet veya Vcud veya Varlk gibi tbirler
dahi kullanlamaz!.
Sonsuza dek var olacak lemler, Zt- Bahtta bir Hitir!.
ZTIN TM VASIFLARIYLA KENDN BLMES
OKU kelimesinin ardndan BismiRABBK denilmesi, OKUMAK ileminin
RUBBYET KEMLTI zerinden yaplmas icap ettiine iaret etmektedir
Yani, istenilen OKUMAK, ULHYET veya RAHMNYET mertebesinden deil,
RUBBYET mertebesinden olacaktr
ayet, Bismillah denilseydi KRA dendikten sonra, muhatabn ULHYET
kemlt zerinden OKUmas icap edecekti Oysa, ULHYET kemlt ZTI da
kapsamna ald iin, bu kemlt zerinden OKUmak muhaldir, yani olanakszdr!..
Nitekim bu duruma Hazreti Resl u szlerle iaret etmitir:
-ALLAH ZTI zere tefekkr etmeyiniz !.
Yce ZTn, tm vasflaryla kendini bilmesi demek olan RAHMNYET mertebesi
zerinden de OKUmak mmkn deildir, zira Beerin buna kapasitesi yetmez!.
HEREY, EYN VARLIISTE-RADES DIINDA; EVREN MEYDANA
GETREN ZTIN LM VE RADES STKAMETNDE OLUUR
Varlk leminde ne gryorsak, ne alglyorsak, ne dnp tahayyl ediyorsak, btn
bunlarn hepsi de Allah ismi ile iaret ettiimiz yce Zt`n ilmi ve kudreti ile, ilminde,
esmsndaki mnlarn aa kmas sretiyle meydana gelmede.. Yani, her ey,
eyin varlistei-iradesi dnda; evreni meydana getiren Zt`n, ilmi ve iradesi
istikametinde oluuyor.
Btn alglanan ztlar ayn Tek kaynaktan meydana geldiine gre, O Tek kaynak, btn
bu ztlarn fevkindedir!.
Esasen, kinatta, mevcudatta zt yoktur!. nk, Allah`ta zt yoktur!. zt kavram
bize gredir!.
ULHYET
ALLAHlk kemalat!
AHAD olan ALLAHn, kendisinde bulunan saysz zelliklerinin toplamyla oluan
sonsuz kemlt, Onun ULHYETni tekil etmektedir!
Ulhiyet, Onun SIFATIDIR!
Ulhiyet, Onun Ztn da anlatan SIFATIDIR!
Bu sonsuz kemltn ortaya kt yer ise, orijinaliyle evrendir!
Hem ahadiyeti, hem de kesrete ait btn kavramlar iine alr. Bu yoldan da uur, zne
dndnde, erebildii noktaya ular. Bu sebeple ulhiyetin kiideki tecellisinden sz
edilebilir, fakat ahadiyet tecellisinden sz edilemez! Edilse dahi bu, ancak anlatm
sadedindedir. (Ahmed Hulusi/Kavramlar))))
* * *
Zta dir tm anlatmlar sembolik olup bir gerei fark ettirmek amac tamaktadr.
Resullerin dveti zta deil ztn Ulhiyyetinedir. lahlk (tanrlk) ve abdlik (kulluk)
Ulhiyyet boyutunda anlatlr ve anlalr. Resullerin salt (namaz), savm (oru), hac
gibi ibadetleri yapmalar ve bizlere
de teklifleri lahn (kendisine kulluk edilenin) ve meluhun (laha kulluk edenin) hakkn
vermek iindir.
bdet konusunda kamzn olmamas Hakn Abdiyyet tecellisinin efal leminde yok
hkmnde aa km olmasdr. Biz mevcudat/tecelliyat olarak abdlik yapmazsak
bizden baka ne var ki Ona kulluk etsin? Bizim abdliimiz Hakn Hak olduunu anlatan
tek eylemdir.
Ztda snrsz esm ve efal mnlar olmasa ve lemler olarak kendisini seyretmese de
Onun varlnda bir eksiklik meydana gelmezdi. Onun lemleri seyretmesi Onun
varlnda bir fazlalk meydana getirmez. Ztn esm, sfat ve efale ihtiyac yoktur.
htiyac olmad iin de o boyutlara varlk vermemitir. Tm boyutlar Ztda
zamanszlk ire ezelen ve ebeden Hayal ve glge hkmndedir.
Ztn aynas yokluktur. Yokluun da aynas Zttr. Yokluk halindeki kullar;
abdiyette Resuller/Nebler ve Veller gibi ne kadar derinleirse Zt ilim ve irfanda o
kadar derinlemi olur.
* * *
Allah kelimesi ile iaret edilen sonsuz snrsz varlk Ztn lemlerden gan olmas
akl metaforu ile de anlatlmtr.
Mesel: Akl dediimiz ey bir mndr ve ztnda (gereinde/varlnda) okluk
yoktur. Akln var olabilmek iin eylem ortaya koymasna gerek yoktur. Akl eylemde
bulunsa da bulunmasa da vardr. Akln eylem ile kendi varln kantlamasna ihtiyac
yoktur. dem devrinden bu zamana kadar ve sonsuza kadar da daha aa kacak olan
akln eylemleri, eserleri tek bir eylemdir, btndr.
* * *
Her birim Ulhiyyet mertebesinden (Allahn mnlarndan) bir ismin/mnnn
hakikatini alr. Birimi oluturan o isme Rabb-i Has (z Rab) denir. Birimin Allaha
balants o isim iledir. O ismin btn (hakikati, ruhu) o birimin hakikatidir, ruhudur. O
ismin zhiri/madde boyutunda belirii o birimin zhiridir/madde boyutunda beliriidir.
Geri her bir varlk, lemlerin Rabb olan (tm isimleri toplayan) Allah ismindeki
mnlarn tecellisidir, mazhardr. Hibir isim yani hibir varlk sonsuz esmy yani
Allahn sonsuz zelliklerini tmyle tecelli etiremez.
Bu mazhariyet (sonsuz esmy tecelliye nil olmak imkn) ancak nsan- Kmile aittir.
nk nsan- Kmil btn esmy kendisinde toplayan Allah isminin tecellisidir
yle ki:
Kendisinde mimarlk, hattatlk (gzel yazclk), ressamlk ve marangozluk gibi zellikler
olan bir sanatkr bir tabloya resim yapm olsun. O resim o sanatkarn sadece
Ressamlk zelliine mazhar olur. Resimde hattatlk, mimarlk ve marangozluk
mazhariyeti grlmez.
Sanatkr bir cmi yapt zaman o camide Mimarlk zellii mazhar olur. Cmiye gzel
yazlar yazsa, resimler izse ve ahap oymalar yapsa tm zellikleri o camide aa
km olur. Cmi, resime gre sanatkrn tm zelliklerine mazhardr.
nsan ve nsan- Kmil arasndaki fark resim ve cami arasndaki fark gibidir.
* * *
Kavranlmas daha zor olan bir konuyu anlatabilmek iin birimleri bir birinden ayr ayr
Rabb-i Haslar olan varlklar olarak anlattk.
Halbuki Ahad olan ilh Ztda (tm boyutlaryla tek bir btn olan varlkta) blnme ve
paralanma ve tecelli olmaz Varlklarn esm boyutunda sadece hayali, sanal,
vehimsel zleri vardr ve madde (Efal) boyutu ise esm boyutundaki zlerin boyutlu
tecellisidir Dediimiz zaman da ilk cmlemizle elimi oluruz. Bu elikinin gerekte
olmadn ekirdek ve aa metaforuyla anlamaya alalm.
Bir ekirdekte bir aa en ince teferruatna kadar kodlanmtr. ekirdei krp iine
baktmz zaman iinde ne aa grrz ne de aacn hayalini grrz. Fakat ekirdek
doal ortamnda alma urad zaman ondan bir incir aac kar. kan incir aacnn
her bir ekirdeinden yine bir aa karak ormana dnr. Bu sonsuza kadar bu
ekilde srer.
Bir de yle dnelim:
ekirdek; hibir alma uramadan kendinde gizli olan incir aacn ve tafsiltn
(ayrntlarn) boyutlu olarak var sayyor ve seyrediyor. ncirin meyveler verdiini ve
her meyvedeki ekirdeklerin tekrar aa olduunu, aalarn orman olduunu var
sayyor ve seyrediyor. ekirdek; boyut olmad halde boyutlar, zaman olmad halde
zaman var saymyla oluturuyor. Bu durumda ekirdek hi deimeden; tm olular ve
sonsuz deiimleri hayalinde var saym olur. Fakat hibir zaman ne aa ne de
orman ekirdein iinde veya dnda madde ve ruh olarak var olmaz. Ancak
zamansz ve meknsz ilim olarak kalr.
Ztn lemleri ve lemlerdeki birimleri aa karmas ayn ekirdek, incir aac ve incir
orman metaforu (benzetimi) gibidir.
Ztda varln tm mns lemsiz, boyutsuz, zhirsiz, btnsz, balangsz, sonsuz
olarak tek bir z haldedir. Hl ayndr
* * *
imdi tekrar en bataki konuya dnerek her bir birimden Rabbi niin rzdr sualine
ksaca cevap verelim. Rabb-i Has konusu Hz. Hd a.s. blmnde ayrntl olarak
anlatlacaktr.
Her bir birim kendisini oluturan Rabb-i Hass (z ismi) vastasyla Rabbl lemiyn olan
Allaha baldr. Her birimden Rabb-i Hass rzdr ve her birim bu adan siddir,
kurtulmutur, kendi srat (doru yolu) zerindedir.
56-) nniy tevekkelt alellahi Rabbiy ve Rabbikm* ma min dabbetin ill HUve ahzn
Binasyetiha* inne Rabbiy al sratn mstekym;
Muhakkak ki ben, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allaha tevekkl ettim
(Rububiyet hakikat) Yrr hi bir canl yoktur ki O (Rabbimiz) onun (Bi-) nasiyesinden
(bann n ksmndan) tutmu olmasn (terbiye gerei) Muhakkak ki benim Rabbim
(vahdet gerei dolaysyla) srat- mustakym zeredir. (Hd Sresi/B Meal)
* * *
50-) Kale Rabbunelleziy a`ta klle ey`in halkahu smme heda;
(Musa) dedi ki: Rabbimiz her eye halkyyetini (varolu ilevine gre varln ve
zelliklerini) veren, sonra da hidayet edendir (hedefine ermesini kolaylatrandr). (Th,
20/50)
Kendisinden rz olunan kimse terbiyesi altnda olduu ilh ismin sevgilisidir. O kimse
sevilen olunca ondan kan her trl fiil ve dnce Rabb-i Hasna gre (z ismine gre)
sevimli olur. Fakat bu bilgi sadece Hakikat boyutunun maddesel olmayan varlk
anlayna gredir.
Hibir bireyin (ve birimin) kendine ait mstakil (bamsz) varl ve fiilleri yoktur. Bireyin
varl ve fiili onu meydana getiren Rabb-i Hasnn (arlkl z isminin) ve esm
terkibinin (isim bileiminin)
varl ve fiilidir. Bu hakikat boyutu ile varln zne bak tarzdr. Ve bu baka gre
hibir bireyin fiillerini kendisine balanamak doru deildir.
Fakat varla ve fiillerine eriat(*) boyutundan bakld zaman grrz ki Hdi isminin
(hidayete erdiren ismin) tecellisi olan bir bireyin fiilleri, Mudill isminin (delalete/yanl yola
dren ismin) tecellisi olan bireyin fiillerine kar kar, ona itiraz eder.
Hdi isminin bireyde aa kan fiili ile Mudill isminin bireyde aa kan fiili onlar kendi
doru yollarnda srkler. Hdinin doru yolu ve lm tesi yaam cennet ortamna,
Mudillin doru yolu ve lm tesi yaam cehennem ortamna kar.
Hdi isminin grnm olan Bill Habeinin doru yolu cennet ortamna kar. Eb
Cehil ise o yol zerinde almas gereken bir engeldir.
Mudill isminin grnm olan Eb Cehilin doru yolu cehennem ortamna kar. Bilal
Habei de Eb Cehilin yolu zerindeki bir engeldir almas ve kaldrlmas gerekir ki yol
alsn.
eriat boyutunda varln z madde olarak kabul edilir. Varln ruhunun alglayaca
cennet ve cehennem alglar da yine eriata gre bedensel ve ruhsal alglama aracl
ile olacaktr. eriate gre hayrl fiiller varln cennete, erli (kt) fiiller de varln
cehenneme gtrr.
(*) Bu konuda ve tm tasavvuf anlatmlarda geen eriat kavram Arap rfnden
kaynaklanan ynetim modeli anlamnda kullanlmamaktadr. Efal boyutu (madde
boyutunun doal dzeni) anlamnda kullanlmaktadr.
* * *
Zt boyutunda hibir isim ve sfat ayr mnlar olarak mevcut olmad iin falan bireyde
Hak zt ile tecelli etmitir denilemez.
* * *
Hak ve kendini iki ayr varlk olarak alglayp buna gre dndnde teklik
(ahadiyyet) yok olur. Haka ait mnlar var ve Haka ait olmayan mnlar var gibi bir
durum ortaya kar. Bu inan hakikati ikiye bld iin irk olarak adlandrlr.
Hakikatte olmayan irk, birimin hayalinde yanl bir bilgi tr olarak aa kar.
Kendi varln Hakn tecellisi olarak kabul edip Hak dnrsen irk kalkmaya balar.
Fakat tam Vahidiyyet bilinci (teklik bilinci) de olumaz. nk Hakn baka bir varla
dnecei inanc tam olarak reddedilmemitir, hl Hakn nazar ve abdin nazar ayr
ayr alglanmaktadr. Allaha yakn olmak hali bir nebze anlalmtr. Hakn varl ve
Haka ait olan varlk bir birine perde olmaz. Bu hli Rabbimiz her gece dnya
semsna iner hadis-i erifi anlatmaktadr.
Hak kendi nazaryla (alglamasyla) kendisine bakmaktadr (kendisini alglamaktadr)
diye dnldnde; Hakdan gayr varlk kalmamtr. Fakat Hak bu sefer Hak ve
Hakn tecelli etmi sfatlar olarak glgeli varlk kabul edii vardr. Sfatlara ayr varlk
verilmi Haka ayr varlk verilmi olur. Ahadiyyet bilinci bu bilgide de tam deildir.
* * *
Her bir varlk, varln Allah isminin bir alt boyutu olan ve Allah isminde bileik olan
isimlerin ayr ayr olduu esm boyutundan alr. Varln esm boyutundaki Rabb-i Has
(z ismi/arlkl ismi ve terkibi) o varlktan raz olmutur. Bu raz olu sadece Rabb-i
Hasa aittir. Dier isimlerin ve tm isimleri toplam olan Allah ism-i cmisinin de raz
olduu sonucu asla karlamaz.
* * *
Hakikatte her bir isim dier tm isimleri de znde bulundurur. Mesel Vedud (tmel
sevgi) isminde dier tm isimler de vardr. Rabb-i Has Vedud olan bir bireyde Vedud
isminden tecelli eden tm fiiller raz olunmu fiillerdir. Fakat o bireyde Vedud ismine zt
olan isimlerin tecelli eden fiilleri Vedud Rabb-i Has ismi tarafndan raz olunmaz.
Bu rnek, bir bireyde hem raz olunan hem de raz olunmayan fiillerin srrn
aklamaktadr.
* * *
Tm fiillerinden rz olunan ancak nsan- Kmildir. nk, nsan- Kmil tm isimleri
kendisinde toplam olan Allah isminin mnlarnn mazhrdr (grnmdr). Tm
isimler nsan- Kmilde kendi mnlarn tam olarak bulurlar.
nsan- Kmilin Rabbi; Rabbi mutlak olan lemlerin Rabb Rabbl-erbb (Rablerin
Rabbi) olan tm isimleri cem etmi haldeki Allahdr. Bu gerek yet-i kermede
iareten belirtilmitir:
39-) Ya sahbeyissicni e erbabn mteferrikune hayrun emillahul Vahdl Kahhar;
(Yusuf dedi:) Ey zindan arkadalarm!.. Mteferrk (eitli/baka baka) rablar m
daha hayrl, yoksa Vahidl Kahhar olan Allah m?. (Ysuf, 12/39, B Meal)
* * *
55-) Ve kne ye`muru ehlehu Bis Salati vez Zekati, ve kne nde Rabbihi mardyya;
Ehlini (ailesini) namaz ve zekat ile (B srrnca) emreder idi Ve Rabbinin indinde
mardyye idi. (Meryem, 19/55, B Meal)
Hz. smil nsan- Kmil olarak hem Allah isminin tm mnlarna hem de liyy ismine
mazhardr. Hem Allah tarafndan hem de Rabb-i Has tarafndan raz olunmutur.
* * *
27-) Ya eyyethen Nefsl Mutmainneh;
Ey O Nefs-i Mutmainne!.
28- rci`y ila Rabbiki radyeten mardyyeten;
Radiye olarak, Mardyye olarak Rabbine (hakikatna) rcu et!.
29-) Fedhuliy fiy `badY;
Kullarmn (Evliya zmresinin) iine dahil ol!.
30-) Vedhuliy cennetY;
Cennetime dahil ol!. (Fecr Sresi 27-30/B Meal)
Bu yetlere gre mutmain olmu her bir nefs smil a.s. gibi beenilen/raz olunandr.
nk emmre nefs gibi iyilikleri ve gzellikleri kendi varlna mletmez. Baz fiilleri
kendine mlederek kendine kzan kendini ayplayan levvme nefs gibi de deildir.
Mutmain nefs lmeden evvel lmek srryla kendinde fiillerin dayanaca bir varlk
brakmamtr. Zorunlu lm emri ile de Hak aa knca aadaki yetin hakikati
tecelli eder. Hak yni gerek varlk bilinci gelince zanna dayal olan ayr benlik (btl)
gider.
81-) Ve kul cael Hakku ve zehekal batl* innel batle kne zehuka;
De ki: Hakk geldi, batl silindi/yok oldu/can ekierek gitti Muhakkak ki batl yok
olmaya ok mahkumdur. (sr Sresi/B Meal)
* * *
Hak mutmain nefse kendi Rabb-i Hasna dnmesini (rcu etmesini) emreder. Mutmain
nefs sahibi bylece hangi ismin rububiyyeti (terbiyesi) altnda olduuna rif olur ve dier
isimleri kendi z isminden ayrt eder. Ve kendi Rabb-i Hasndan varlk alan dier
mutmain kullarn topluluuna ular.
* * *
Cennet, szlkte aalarn glgeleriyle rttkleri yer olarak tanmlanr. Setr (rtme)
mnsndaki cenn den alnmtr. Zahir limlerine gre ferahlk ve rahatlk veren yer
ve makamdr. Amellerle, fiillerle girilecek bir yerdir. Ksaca amel cenneti olarak
adlandrlr.
riflerin indinde (grlerine gre) daha baka ve daha stn cennetler vardr. Onlar
sfat cennetleri ve Zt cennetleridir.
Sfat cennetleri; olgun kiilerin Hakn sfatlaryla sfatlanp, Allahn ahlkyla
ahlaklanmas halidir. Sfat cenneti kendi iinde mertebelere ayrlr.
Zt cennetleri; riflerden Rabbn tecelli etmesi, onlarla aa kmas ve riflerin de
Rabbleriyle rtnmeleridir.
Hak en yce cenneti kendi Zt olarak belirtir ve Fecr Sresi 30. yette Cennetime gir
buyurur.
* * *
Hakn Zt ile tanmlad cennetlerden en ycesi yan- sbite (Allah ilmindeki
mnlar)dr. Hak o mnlarla rtnr ve mn rtlerinin arkasndan Ztn Zt ile
seyreder. Zt ile rtt cennet yine kendi Ztdr.
Nefsinin yanlglarndan kurtulmu olan rif (Hak bilen) Benim cennetime gir
sznden kendinde mevcut olan ztm idrak et ki kendinde beni bul mnsn anlar.
rifin istei kendi hakikatini idrak etmekte genilemek ve cennetin kendinde gizli
olduunu bilip ona gre daha fazla amel ve tefekkre ynelmektir.
rif olmayan kimse ise bu hitaptan; yeme, ime ve zevk ile nefsin tatmin edilecei bir
yere girme sonucunu karr ve inand cennete ular.
rif ise; Benim cennetim senden baka bir yer deildir. Ztnla, sfatnla ve fiillerinle,
varlm rterek bana cennet olursun der.
* * *
Allah mutlak bilinmezdir. Ancak nsan- Kmilde isimleriyle ve mnlaryla tecelli eder.
Mutlak bilinmezin isimleri ve mnlar da mutlak bilinmezdir. Bylece nsan- Kmil de
mutlak bilinmez olur.
* * *
Rabbin cennetine girmek Rabb-i Has olan (terkibindeki gl isim olan) kendi hakikatini
(nefsini/varln) bilmek ve kendi hakikatine dnm olmaktr. Nefsinin/varlnn hakikati
olan esm terkibini ve z ismi tanmak Rabbini tanmaktr. Bu tanmadan sonra o kiide
ikinci bir ilim ve irfan boyutu alr. Kendi varlnn fakr yani yok olduunu var olann
sadece Allah olduu bilincine ykselirsin. Bu aamadaki bili nceki bilgilerden daha
tamdr. Ruh ve beden ayrlnn olmad bilgisi de bu aamada alr.
Resulullah a.s. Eyy (varlklar) Allah ile bildim buyurmutur. Bu hadis-i erifde dikkat
eken beyan Allahn varlklar vastasyla bilinmedii, varln Allah ile bilindiidir.
Kii kendisini Rabbi ile bilirse tam bilgi oluur fakat Rabbini nefsi ile bilirse eksik bilgi
oluur.
* * *
172-) Ve iz ehaze Rabbke min beniy Ademe min zuhurihim zrriyyetehm ve
ehedehm al enfsihim* elest BiRabbikm* kalu bela ehidna* en tekulu yevmel
kyameti inna knna an haza afiliyn;
Hani Rabbin AdemoulLARndan, onlarn bellerinden (slblerinden, genlerinden) kendi
zrriyyetlerini ahzedip (alp);onlar kendi enfslerine (nefslerine) ihad ederek
(ahidlendirerek; ruhlarn kuvveden fiile kararak): Elestu Bi-Rabbikm= (Ben)
deilmiyim Bi-Rabbiniz (olarak) ?, (onlar da) KALU=dediler, BELA=evet,
ehidna=bilfiil ahidiz Kyamet Gn, Biz bundan gafil idik demeyesiniz. (Araf
Sresi/B Meal)
Rab ile kul arasndaki ahid (szleme), zannedildii gibi bedensiz plak ruhlarla bir
tanr(?) arasnda yaplan karlkl konuma deildir. Rab ile yni varl meydana
getiren Rabb-i Hasn (z ismin) btn ile zhiri arasndaki uyumu anlatlmaktadr. Her
varlk varln ald Rabbine (z ismine) bu szlemede meczen anlatld gibi tam
anlamyla mazhar olmutur yani kul olmutur. Bir de yine her varln tm isimleri
toplam olan Rabbul lemnin Allah isminden ald mnlar ile uyumu sz
konusudur. Her isimde dier tm esm daha belirginsiz etkilerle mutlaka mevcuttur.
((( Bir isim dier sonsuz isimlerin hepsini znde bulundurmakla zerre klln
aynsdr szn hatrlatr. Ve sonsuzluk sonsuzluun her zerresinde aynsyla
mevcuttur olarak zetleyebileceimiz holografik esas da bu gerei hatrlatmaktadr.
)))
Her birim varln Allahdan alan bir isme bal olmak ynnden Rabbinin kuludur. Ayn
zamanda tm varln hakikati Allah olduu iin her varlk Allah Kuludur.
* * *
Herkesin bir itikad vardr. Bakasnda kendi itikadnn aynsn grmesi mmkn
deildir. nk her insann z ismi (Rabb-i Has) ve esm terkibi kenine zeldir.
imdiye kadar iki tane ayn birey ve birim var olmamtr. Bundan dolay da bir kimsenin
dncesi baka birisinin dncesiyle karlanca birbirlerine mutlaka ters den
konular oluur. Anlatklar konular ise Rabb-i Haslar dndaki ortak esm
mnlarndan kaynaklanr.
* * *
Allah indinde Allah her kulundan razdr. nk her kul alm olduu esmnn gereini
aa karmaktadr. Kimi etrafna Darr isminin hkm olan zarar vermek mnsn
kimisi de Nfi isminin (yarar vermek) mnsn yanstr. Allah her ismi cem etmi olduu
iin her isimden ve o ismin tecelliyatndan raz olmutur. Bu raz olmak kt fiillerden,
erden, zarardan memnun olmak anlamnda deildir. Her varln varln ald isim ve
isim bileimlerinin mnlarn olduu gibi aa karmas anlamndadr.
Bz kullar kfr (gerei rtc) halindedir. Allah gerei rtenlerden de raz mdr?
Bunun cevab u yette gemektedir:
7-) n tekfru feinnAllahe aniyyn ankm ve la yerda li badiHl kfr* ve in tekru
yerdahu lekm* ve la teziru vaziretun vizre uhra* smme ila Rabbikm merciukm
feynebbikm Bima kntm ta`melun* inneHU Aliymun Bizatissudur;
Eer kfr (nankrlk) ederseniz (insanlnz-halifeliinizi deerlendirip kretmezseniz;
hakikatnzdan perdelenirseniz), muhakkak ki Allah sizden (yana) aniydir (size muhta
deildir) (Ama Allah) kullar iin kfre (nankrle; ftratlarn zayi etmelerine,
kaybolmalarna) raz olmaz (gerek kullarnda kfr yoktur?) Eer krederseniz, sizin
iin ona raz olur Hibir vazire (yk tayan, gnahkar, nefs) bir bakasnn
ykn/gnahn yklenmez Sonra merciniz Rabbinizedir (O), size (B srrnca)
yaptklarnz haber verecektir Muhakkak ki O sadrlarn zat olarak (B srrnca) Aliym
(sakladklarnz da, hereyinizi de tam bilen)dir.
Baz kullarn Ztda ezeli ilim halindeki varlklar (ayan- sabiteleri/deimez hakikatleri)
Hdi ismine ve o isme uygun isim terkiplerine sahiptir. Bazlar da Mudill ismine ve o
isme uygun isim terkiplerine sahiptir. Her kul efal leminde (dnyada) deimeyen
hakikatini tecelli ettirecektir. Deimez hakikatler(ayan- bite) ile bu dnyadaki
tecelliyatn birbirine uyumlu olmasna sembolik olarak Rabbin kulundan raz olmas
diyoruz. Yoksa Hak imandan razdr, gerei rtmek fiilinden ise raz deildir.
Bu konu Yakub ve zeyir blmnde tekrar ayrntlaryla ilenecektir.
* * *
Varlk merteberi (boyutlar) bir birlerinin aynlar ve ztlar deildir. Tm boyutlar bir
btnn (vhidin) farkl zellikler halindeki grnmleri ve mnlardr. Ztlk ve benzerlik
iin varlkta iki ayr hakikatin yani iki ayr Hakn olmas gerekir. Fakat Hak her an tektir.
Benzerler ve ztlar olmayp varlk tek (ahad) olunca varla tek bir varlk vahdet-i vcd
denilir. Fakat Hak ve lemler olarak da iki ayr varlk yoktur. lemler Hakn ilminde
hayalen dahi var deildir, vehimsel olarak dahi her hangi bir varla sahip deillerdir. Bu
durumda varln birlii (vahdet-i vcud) okluun toplamn deil Hakn varlndan
baka varlk olmamasn anlatr.
((( Vahdet-i Vcd bn Arab tarafndan kullanlan bir kavram deildir. Daha sonraki
limler ve rifler bn Arabnin varlk hakkndaki ilmini, bilgisini ve grlerini yorumlamak
iin icd etmilerdir. Bu erhde de yani Ahmed Avni Konuk erhinde de vahdet-i vcud
kavram gemektedir. Fakat varln hakikatini bn Arab gibi ak ve net grebilen rifler
(A. A. Konuk dhil) vahdet-i vcudu Allah ve Allahdan baka okluun birbiriyle
yaparak btn hle gelmesi eklinde kullanmamlardr. Varln tekliini (Vahdet-i
vcudu) Hakn Zt ile tek (ahad) olmas ve kinat ilminde mnlar olarak tasavvur
etmesi anlamnda kullanmlardr.
Bu konudaki yeterli bilgiye sahip olmayan, bn Arabyi ve onun eserlerinin deerli
erhlerini yeterince incelemeyen yzeysel akllar Hak ve varl okluk olarak
alglamaktadrlar. Kendi inandklar paralardan oluan madde evren modeline riflerin
ilim ve hayaldir ve glgedir demelerine itiraz etmektedirler. Bu itirazlar evreni ezelden
ebede kadar madde olarak yorumlayan materyalizm (zdekilik/maddecilik)
ideolojisine benzemektedir. Gnmzde materyalist filozof ve bilim adam kalmamtr.
Madde denilen yapnn ve enerji denilen gcn ayn z olduu anlalnca evrenin
aslnn hayalden olutuunu bilimsel yntemlerle hesaplamaya balamlardr. Fakat
slm dnyasnn byk bir ounluu evrenin madde olduunu hl savunmaktadr.
Allah ve madde ikileminden kmamakta srar etmektedirler. )))
* * *
Allah her zaman Allahdr, kul da her zaman kuldur. Varln ahad olmas Allah ve
isimlerinin manlar ve bu mnlarn glgeleri olan lemleri ayn yapmaz. Mnlar her
an Allahn yok hkmndeki kullardr ve biz kullar yok hkmmzle Allaha ibadet
etmekteyiz.
* * *
lem-i ehdette (dnya leminde) hakikatleri tek sretleri farkl bir kargaa ve
kaynama vardr. Bu elifbedeki harflerin yan yana gelerek farkl anlamlar oluturmasna
benzer. Halbuki elifbenin asl noktadr ve noktann uzayp harfler suretine brnmesidir.
4-) Huvelleziy halekasSemavati vel`Arda fiy sitteti eyyamin smmesteva `alel`Ar*
ya`lemu ma yelicu fiylArd ve ma yahrucu minha ve ma yenzilu minesSemai ve ma
ya`rucu fiyha* ve HUve me`akum eyne ma kntm* vAllahu Bima ta`melune Basyr;
O, Semavat ve Arz alt gn iinde yaratan, sonra da (yedinci gnde?) Ara istiva
edendir Arza gireni ve ondan kan, Semadan ineni ve onun (Semann) iinde uruc
edeni bilir Nerede olursanz (karada, denizde, hangi makamda olursanz), O sizinle
beraberdir Allah yaptklarnz (B srryla) Basydir. (Hadd Sresi/B Meal)
Bu yette rifler teklikte okluu ve oklukta teklii grrler. Yaratlmlk srrn da
nerede olursanz O sizinle beraberdir iaretiyle anlamaya alrlar. Bu beraberlik yan
yana, ii ie, d da deildir. Hakn varla varlk vermeden kendi ilmi ile ilminde var
saymasdr. Allah kulu ile her lemde ikili birliktelikten uzak anlamda dim tek olarak
birlikte olacaktr.
Hakn varln yaratlmln varlndan ayr tut, tenzih et. Varl Hakn ilmindeki
mnlar olarak kabul et, tebih et. Sonra ikisini de cem et, birletir. Bu kmillerin
detidir. Ona makam- cem derler ve onda asla kusur ve yalan yoktur.
Ey rif! Sen Hakn hakikatini idrak ettin. Varln ahad olduunu bildin. Bundan sonra
ister cem halinde ol ve Hakda yok olan halk/yaratlml gr. ster fark halinde ol ve
lemde yaratlmlktan baka bir ey grme Hak da Hak olarak gr. Artk bu grler
sana bir zarar vermez. Fakat cem ve ya fark halinden birini tastik edip de tekini de inkar
etme.
* * *
nsan hakikat ynyle Hakn glgesidir ve Hak yok olmayaca iin insan da asla yok
olmayacaktr. nsann yaratlmlk yn de hibir zaman bk (sonsuz) ayn olarak
kalmayacaktr. Bebeklikten yenilenip ocuklua, ocukluktan yenilenip genlie,
genlikten yenilenip olgunlua ve yalla tecelli edersin. Dncelerin ve bedenin
hcreleri dahi her an yenilenmektedir. Dnya ahiretle yenilenecektir. Ahirette dahi
yenilenmeler sonsuzca devam edecektir. Gnein her douunda buzlar erir ve suretini
kaybeder. Sonra tekrar suret alr ve tekrar erir ve tekrar ite hakikat her tecelli
ettiinde de insan her tecellide yenilenmektedir. Bu yenilenmenin amac insann
zerindeki varlk zannndan biilmi elbiseyi soymak ve uryan (rl plak) hale
getirmektir ki varlk son bulsun ve Hak kalsn.
Sana gelen ilham senin hakikatindendir. Senin hakikatin ve sen ayr olmadn iin
sana gelen senden gelmektedir. Her sen ayr bir ismin sreti de olsa hepsi Allah
isminin glgeleridir. Ve sen sana gelen ilham teki dediin kullara fsldadka yine
kendine anlatm olursun. Sakn bakalarna bir eyler retiyorum zannetme.
Ey dil bu yeter iki cihanda sana izn
Birdir, bir iki olmaa yok, bilmi ol, imkn
Hak syleyicek sende, senin ortada , nen var?
lemde senin ben dediindir sana noksan.
* * *
47-) Fela tahsebennAllahe muhlife va`diH RusuleHU, innAllahe Aziyzn Zntikam;
Sakn Allah, Rasllerine verdii szden cayc sanma Muhakkak ki Allah Aziyzdir,
Zntkamdr (intikam sahibidir). (brhim, 14/47, B Meal)

16-) laikelleziyne netekabbel anhm ahsene ma amilu ve netecavez an seyyiatihim
fiy ashabil cenneti, va`des sdklleziy knu yuadun;

te bunlar, cennet ashab iinde ol kimselerdir ki, yaptklarnn en gzelini onlardan
kabul eder ve onlarn ktlklerinden (vaz) geeriz (Bu) vadedilmi olduklar sdkn
vadidir (muhakkak gerek bir vaaddr). (Ahkf, 46/16, B Meal)

Buraya kadar rza srlar anlatld bundan sonra sen (vg) srlar anlatlacaktr.

Sen (taktir etme/beenme/vme) ancak hayr filler iin yaplr. Ktlkler karlnda
sen yaplmaz. Hayr vaadinde bulunup da yerine getirene sen edilir. er vaadinde
bulunup da erri gerekletirene sen olunmaz, af edip tehdidinden vazgeer ise sena
olunur.
Cenb- Hak (Hazret-i lhiyye) kullarn yoktan varla karp sevinlerle donatt iin
bizzat sen ister.
Hayr ve er Haka gre deil varlk trlerine gre olan greceli bir kavramdr:

79-) Ma esabeke min hasenetin feminallahi, ve ma esabeke min seyyietin femin nefsike,
ve erselnake lin Nasi Rasla* ve kefa Billahi ehiyda;

Haseneden (pozitiv, Hakka ait ey) sana ne isabet ederse, Allahdandr Seyyieden
(negativ, terkibi yk) sana ne isabet ederse, nefsindendir Seni insanlara Rasl olarak
irsal ettik ahid olarak Allah (B srrnca) kafidir. (Nis, 4/79, B Meal)

Nefse isabet eden nefsin tabiatna uygun geldii zaman Allahdan geldi olarak
deerlendirilir. sabet eden nefsin tabiatna uygun deil ise bu sefer insan Allahn kendi
aleyhine bir ey yapacan kabul etmez ve kendinde hata aramaya balar. Kt gibi
olan eyin hayr m er mi olduunu bilemediimiz iin tm deerlendirmelerimiz
yzeysel olacaktr.
Haka gre aslnda hepsi hayrdr. nk, zahirde varln aleyhine gibi grnen olaylar
hakikatte ve sonu itibaryla hayra dnmektedir. Dnyada ya da dier boyutlarda
Hakdan baka bir g ve
kuvvet yoktur. Aadaki yet yukarda verilen yeti tekrar anlaymza sunarak yanl
bilgimizi dzeltmektedir.

78-) Eyne ma teknu ydrikkml mevt velev kntm fiy burucin meyyedetin, ve in
tusbhm hasenetn yekulu hazihi min ndillahi, ve in tusbhm seyyietn yekulu hazihi
min ndike, kul klln min ndillah* femali halail kavmi la yekdune yefkahune hadiysa;

Nerede olursanz (olun) lm size ular Buruc-i Meyyedede (salam/yksek
burlarda) olsanz bile Eer onlara bir hasene isabet ederse: Bu Allah indindendir
derler ayet onlara bir seyyie isabet ederse: Bu senin indindendir derler De ki:
Klln min indillah= hepsi Allah indindendir (zira ayr bir vcud ve messir
yoktur) u kavme ne oluyor ki, nerede ise bir sz (bile) anlamyorlar (aklszlar) ?.
(Nis, 4/78, B Meal)
* * *
Allah mkfat sznde durucudur, hibir yerde vaz geeceini beyan etmez. Fakat ceza
vereceini defalarca vaad eder fakat cezay af edeceini de vaad eder.
16-) laikelleziyne netekabbel anhm ahsene ma amilu ve netecavez an seyyiatihim
fiy ashabil cenneti, va`des sdklleziy knu yuadun;

te bunlar, cennet ashab iinde ol kimselerdir ki, yaptklarnn en gzelini onlardan
kabul eder ve onlarn ktlklerinden (vaz) geeriz (Bu) vadedilmi olduklar sdkn
vadidir (muhakkak gerek bir vaaddr). (Ahkf, 46/I6, B Meal)

53-) Kul ya badiyelleziyne esrefu al enfsihim la taknetu min rahmetillah* innAllahe
yafiruzznube cemiya* inneHU HUvel afururRahym;

De ki: Ey kendi nefsleri aleyhine israf eden kullarm! Allahn
Rahmetinden/Rahmetullahtan mit kesmeyin (Rahmeti, gadabn ne gemitir)
Muhakkak ki Allah btn zenbleri (gnahlar) mafiret eder Muhakkak ki O, afurdur,
Rahymdir. (Zmer, 39/53, B Meal)

48-) nnAllahe la yafiru en yreke BiH ve yafiru ma dune zlike limen yea`* ve men
yrik Billahi fekadiftera ismen azyma;

Muhakkak ki Allah (B gereince) kendisine irk koulmasn (aklii) mafiret etmez
Ondan bakasn diledii kimseler iin mafiret eder Kim Allaha (B gereince) irk
koarsa (yansra bir varlk kabul ederse; ortak tutarsa), gerekten aziym bir gnah
olarak uydurmu/ (Allaha) iftira etmi olur (nk la ilahe illAllah!?). (Nis, 4/48, B Meal)
buyurdu;
Hakn bu yetlerinde mkfat verilecei iin ve bu szden dnlmeyecei beyan
buyurulduundan dolay: Allaha hamd ve sen ederim diyebiliriz. Fakat cezalarn
balanmasn senya lyk bulduu iin ve cezalandrcln vmedii iin: Allaha
cezalandrc olduu iin hamd ve sen ederim demek ciz deildir.

Allahn mkafata karlk sena ve hamd istemesini mkafatn mutlaklna balyoruz
Allah cezalandrclna hamd ve sen emretmiyor. Affediciliine srarla du etmemizi
istiyor. Affediciliini sen ediyor.

Bu iaretlerden yola karak cezalarn mutlak affna kanaat getirdik.

Her insan hak ettii ve tabiatna uygun gelen mkafat alacaktr. Cennet ehli gl
bahesine giren blbl gibi zevk alrken cehennem ortamnda kalanlar ise ate
semenderi gibi ateten zevk alacaktr, nk, ate atee su suya dnecektir.

((( bn Arabnin din d saylma nedenlerinden birisi de bu tr tevillerde ve tefsirlerde
(eviri ve yorumlarda) bulunmasdr. bn Arab ok derin saylan zahir ulemsnn
(limlerinin) artlanmalarnn ok zerinde anlatm yapmaktadr. Anlatm ok ak ve
nettir. Anlald iin de iddetli itirazlara mruz kalmtr. bn Arabnin dilini ve z
konumalarn belki avam anlayamaz fakat medrese limlerinin anlamamasna imkan
yoktur. Hatta medrese ve tekke eitimini (eriat ve tarikat eitimini) birlikte yrten pek
ok sufiler dahi bn Arabye ok iddetli satamalarda bulunmulardr. )))
* * *
59-) Ve ma meneana en nursile Bilayati ill en kezzebe Bihel evvelun* ve ateyna
Semuden nakate mubsreten fezalemu Biha* ve ma nursilu Bil ayati ill tahviyfa;

Bize (Bi-) ayetleri irsal etmemize mani olan, ncekilerin onlar (B srrnca) yalanlam
olmasdr (siz de yalanlar ve mesul olursunuz) Semuda da mubsre (aydnlatan,
gren, idrak eden) olarak dii deveyi (mbarek nefs) verdik de ona (B srrnca)
zulmettiler Biz (Bi-) ayetleri ancak korkutmak iin irsal ederiz. (sr, 17/59, B Meal)

Mkafatn icrasnn mutlak olmas ve cezann affnn da Hakn nna daha ok
yakmas bir gerektir. Resullerin azabtan ve mkfattan haber vermesi Allah ile kullar
arasndaki perdeleri inceltmek ve kaldrmak iindir. erden korkutarak, hayr sevdirerek
insanlar en alt bilinten en st bilince kadar ayn dil ile ynlendirmek byk bir Rislet
grevidir.
* * *
Azab kelimesi azb kknden tremitir ve szlkte tatl ve irin anlamna gelir.
Cehennem ehli iin kullanlan azab kelimesi; hem maddi mnev elemi hem de
cehennemden alglanacak olan tad ifade eder.
Sinirli tabiat sahibi iin iddetli fke ate etkisi yapar. Fakat o kii fkenin ateinden azab
duyar yani tatl ve irin bir lezzet onun nefsini okar. Cehennem de cehennem ehline
azab yni yaratld esm terkibiyetine uygun tad verecek bir ortam ve boyuttur. Cennet
ehli Rahmin Rahmeti ile sonsuz lezzet iinde olacaktr. Cehennem ehli de Rahmann
Rahmeti ile elem ve keder iinde olacaktr. Elem sonsuzdur fakat elemi hissetmek
Rahmaniyyet gerei sonsuz deildir.
Dnya yaamnda Rahmaniyyet mmin ve mmin olmayanlar birlikte terbiye
etmektedir. Nasl ki bir gn dnyann elemlerinden ac duymak Rahmaniyyet gerei son
bulursa cehennem ehlinin de elemlerden ac duymas yine Rahmaniyyet gerei son
bulup, cehennemde ebed elem iinde brakacaktr.
* * *
Mesnevden bir zet:
Allah Tel Resulullah a.s.n; ii baka d baka olanlarn kalbini konumalarndan
anladn beyn buyurur.
Nasl ki bir adam mlek alaca zaman atlak m deil mi diye ona tokat atarak kontrol
eder. mlek eer atlak ise kard sad da (ses de) atlak olacaktr. Salam ise
kard ses iten ve derinden gelip ahenkli olacaktr. ve d ahengi mlein
kalitesini belirledii gibi insanlarn konumalar da i lemlerinin nasl olduunu iln eder.

YAKB KELMESNDEK RUHA AT HKMETN Z
((( Bu blm ruhun hikmeti olarak isimlendirilmesine ramen bn Arab yaad
dnem gerei ruhun yapsal zellikleri konusuna hi deinmemitir. Ruhun glenmesi
konusunu din gereinin anlalmasna balamtr. Arlkl olarak da sid ruh ve
k ruh bilgisini amtr. Blm ismini tamamlamas amacyla ruh hakknda Kuran,
Hadis, ada bilimlere dayanlarak yaplan ilm aklamalar blm sonuna ekledik.
))) * * *
Hz. Yakb a.s. dedi ki;
87-) Ya beniyyezhebu fe tehassesu min Yusufe ve ehyhi ve la tey`esu min
ravhllah innehu l yeyesu min ravhllahi illel kavml kafirun;
Ey oullarm! Gidin, Yusufdan ve kardeinden tahassus edin (haber edinin,
aratrn; arnma almalarnz gevetmeyin) Ravhullahdan (Allah rahmetinden)
yese dmeyin nk kafirler kavminden bakas Allah rahmetinden mit
kesmez. (Ysuf:12/87, B Meal)
Hz. brhim ve Hz. Yakb a.s. dedi ki;
132-) Ve vassa Biha brahymu benihi ve Ya`kub ya beniyye innAllahestafa
lekmdDiyne fela temutnne ill ve entm mslimun;
brahim bununla oullarna (B srrnca) vasiyette bulundu, Yakub da (vasiyette
bulundu:) Oullarm, Allah sizin iin bu Diyni (Allaha teslim olma sistemini) seti;
o halde mslim olmadan lmeyin/ancak mslimler olarak ln, dedi. (Bakara:
2/132, B Meal)
Bu iki yette Hz. Yakb a.s.n lisan ile Allahn rahmetinden ve Allahn dininden
bahsedilmektedir. Ruh kelimesi direk ya da dolayl olarak kullanlmamasna ramen bu
blm Yakb ismi ile u nedenle ilikilendirilmitir.
Din; ruhun bu dnyadaki ve ahiret yaamndaki zelliklerini, dnyadaki beden ve
ahiretteki nur beden zerindeki tasarruf (ynetim) srlarn aklar. Ruhun srlarnn
anlalmas dinin hkmlerinin ve zelliklerinin anlalmasna baldr. Bu blm ruhun
ve dinin hakikatinin anlalmasna ayrlmtr. * * *
Ruhun iki tasarrufu (idare ekli/ynetim ekli) vardr.
Birisi akl aracl ile gerekleir. Allahn ahlk ile ahlaklanmay, ilh sfatlar ile
sfatlanmay ve Rabban olgunlua ulamay akl kullanarak gerekletirir. Bu zelliklerle
akl ulviyet ( ycelik) kazanr.
Dieri beden aracl ile gerekleir. Bedenin ilerine yine beden aracl ile nazar eder.
Bedenin daha iyi ve daha salkl bir yaam srmesini salar.
Ruhun ahlak, sfatlar, sal sz konusu olmaz. nk ruh deimeyen, bozulmayan
tm isim, sfat ve fiillerden mnezzeh olan Hakn hakikatidir. Ruhun ynetimiyle akl ve
bedenin ortaya koyduu davranlar, akln ve bedenin zelliklerinin gstergesi olur.
Genellikle bu ince ayrm dikkate alnmadan ruhun olgunlamas/tekml deyimi
kullanlr. Hlbuki olgunluk ve ya hamlk ruhta deil, akln ve bedenin davranlarndadr.
* * *
Dinin tasarrufu da (ynetimi/idaresi de) iki ekildedir.
Bir yn siysettir ki dnya dzeni (nizm- lem) onunla korunur. Siyaset, bir atn
bakm, tmar, iyi hle getirilmesini anlatan kk harflerden tretilmitir. At terbiyecisine
de seyis denilir. Dinin dnyay insann yararna fakat dier canllarn zararna
olmamak zere daha iyi kullanlr hle getirmesine siyaset denilir. Din siyaseti
insanlar din adna ynetmek iin deil, dnyay insan iin deitirmek zere emreder.
Dikkat edilirse Mslman iin yazlmad, insan iin yazld.
Dinin dier yn nefsi korumaktr. nsann beden ve akl salna zararl etkilerden ve
fiillerden korunmas nefsin korunmasdr. Demek ki din insann akl ve beden saln
korumaya ynelik ilh kanunlarn tmdr. Tp, eczclk, mzik, ziraat, hayvanclk ve
benzeri tm sanatlar ve meslekler insann nefsini koruduu mddete dinden bir czdr.
Dinin nefsi korumadaki dnyasal amac insan sonsuz hayatn skntl ortamnda daha
kuvvetli klmak iindir. Akl ve bedenin ilim ve salkla kuvvetlenmesi ruhun yani sonsuz
yaamadaki varlmzn kuvvetlenmesi olacaktr.
Hz. Yakbun evltlarn (Kurann/Allahn tm insanlar) Allahn dinine teslim olmaya
armas ruhun (gerek varlmzn) daha iyi tannmas iindir. * * *
87-) Ya beniyyezhebu fe tehassesu min Yusufe ve ehyhi ve la tey`esu min
ravhllah* innehu l yeyesu min ravhllahi illel kavml kafirun;
Ey oullarm! Gidin, Yusufdan ve kardeinden tahassus edin (haber edinin,
aratrn; arnma almalarnz gevetmeyin) Ravhullahdan (Allah rahmetinden)
yese dmeyin nk kafirler kavminden bakas Allah rahmetinden mit
kesmez. (Ysuf:12/87: B Meal)
Din Allahn sistemine (evrendeki ve sonsuz yaam evrenindeki dzeninin gereklerine)
teslim olmay aklar. Teslim olmak iin aratrmak ve renmek gerektir. Aratrp
renenler ise mesel rahmet sfatn yle aklar.
Bu yette Risalet ilmi Hz. Yusuf ve kardei Hz. Bnyamin ile sembolize
edilmitir.nsandan Allahn Rahmet sfatnn zelliklerini aratrmas istenmektedir.
Rahmet sfatnn altnda ise mit vardr. Allahn verdii mit ise kuru moral destei
deildir, gerek vaaddir. nsann varln Allahn rahmeti kaplamtr. Bu insann
varlnn Allahn rahmeti var olduka var olmas demektir. Allahn rahmeti sonsuzdur
ve insann da varl ahiret ile birlikte sonsuzlar. Bu ekilde inanmak hak olan mittir,
lm sonras yaama inanmamak ise Allahn rahmetinden mitsizlie (yese) dmektir.
mitsizlie denler dahi yine rahmet kapsamnda kalp varlklar sonsuzlaacaktr.
nk Allahn rahmeti dnda hibir varlk kalamaz. * * *
54-) Ve enibu ila Rabbikm ve eslimu lehu min kabli en yetiyekml azb smme
la tunsarun;
Rabbinize ynelin (tevbe edin) ve size azab gelmeden nce Ona teslim olun
Sonra yardm olunmazsnz. (Zmer, 39/54: B Meal)
Ravhn bir anlam da kolaylk ve honudluktur. Ravhn ztt ise azabtr yani elem ve
acdr. Azabn gelmesi ravh halini yani kolayl ve honudluu bozar. Azabn gelmesi
ise kiinin Rabbi olan kendi hakikatini tanmadan lmesidir. O halde lmeden evvel
mutlaka kiinin Rabbini tanmas ve Allah hakknda bilgi sahibi olmas gerekir. * * *
19-) nned Diyne ndAllahil slam ve mahtelefelleziyne utlKitabe ill min ba`di ma
caehml lm bayen beynehm ve men yekfur Bi ayatillahi fe innAllahe seriyul hsab;
Muhakkak ki Allah indinde ed-Diyn (geerli tek diyn), SLAM (teslim olma)dr
Kendilerine Kitab verilenler (ehl-i kitab), onlara ilim geldikten sonra, aralarndaki
hased/zulm yznden ancak ihtilafa dtler Kim Allah ayetlerini (B gereince)
rterse, muhakkak ki Allah Seril Hisabdr. (l-i mrn, 3/19: B Meal)
Allah indindeki (Allah katndaki) din:
Btn Neblere Hakn bildirdii ve onlarn da kendi mmetlerine bildirdikleri din slmdr.
Bu da Allahn sistemindeki tek dindir. Allahdan baka bir sistem koyan ve Allahn
olmayan bir sistem ise yoktur. Demek ki insan teslim alan her sistem Allahn sistemidir.
slm da bu teslimiyetin genel addr.
Kulun (abdin) zhir ve btn olmak zere iki yn vardr.
((( Bu gerek, Mesnevde yle dile gelir:
Ey insan! Sen ancak bir dncesin. Bize bakan ise kemik ve ettir.)))
Kulun Haka teslim olmas da yine iki yn ile olur.
Kulun btn ile (ruhu ile) teslimiyeti Hakn gnderdii Resullerini ve Neblerini ve onlarn
ortaya koyduklar bilgileri (haberleri) phe etmeden tastik etmektir. Bu tastik iman
seviyesindedir, yni ok genel bilgileri deerlendirerek akla uygun bulmaktr. Bilgilerin
detayna dini ilimler yntemiyle inildike iman daha kuvvetli inan haline dnmeye
balar. Ve basamak basamak Hak kendinde bulmaya ve delilsiz inanmaya kadar
gtrr.
Kulun zhiri ile (bedeni ile) teslimiyeti Allahn Kitapnda Resul diliyle emrettii eyleri
organlaryla eylem (fiil) haline getirmesidir. Mesel; kul Hakn emrettii oru, namaz,
hac, zekat ve beden ile yaplacak dier eylemleri yaparsa zhiren iman etmi ve teslim
olmu saylr.
Kul zhiren ve btnen teslim olmadka tam itaat etmi (kmil iman) olmaz. * * *
nsanlar indindeki (insanlarn kabulne gre) din:
nsanlara gre olmasna ramen Hakn da geerli sayd din iki trdr.
I. Hakmlerin (hikmet sahibi kiilerin) retileridir. Fetret dneminde (Hz. Muhammed
a.s.dan evvelki tm dnemler iin kullanldnda) yaam baz insanlar Hakn varln
akllar ile bulmulardr. Bu bilgileri de kendi kltrlerine gre insanlara belirli kurallar
btn olarak aklamlardr. Bu kurallara beenilen kanunlar (kavnn-i mahmde)
denilir. Sokrates, Platon (Arap diline Eflatun olarak gemitir), Buda, Konfuys gibi
hakmlerin (filozoflarn/hikmet sahiplerinin) nefsi artma yollar beenilen
kanunlardandr. (((Buda ve Konfuys adna sonradan karlan tenasuh (ruh g)
inanc bu beenilen esaslardan deildir. )))
((( Sokrates eski Yunan uygarlnda zengin ve soylu snf demokrasisi tarafndan
lme mahkum edilmi bir hakmdir. lm nedenlerinden birisi de ok tanrl Yunan
dinini ve tanrlar inkar etmesidir. Tanrlar yerine evrende tek dzeni salayan tek bir g
olduu retisini yaymtr.
Platon Sokratesin rencisidir. Varl glge ve gerek olarak ikiye ayrmtr. Bu
retisini maara rnei ile yle aklar:
Maarann giriinde bir ate yanmaktadr. nsanlar ve canllar ve canszlar atee srtlar
dnk olarak zincirle sabitlenmilerdir. Varlklarn glgeleri maara duvarlarna der.
Ate yanp dalgalandka glgeler de hareket etmektedir. Sabit varlklar kendi varlklarn
bilemezler sadece glgelerini seyrederler. Ve glgeleri kendileri zannederler. Ne
zamanki zincirlerinden kurtulup da atee
dnerlerse kendi hakiki varlklarn alglam olurlar. Glgeler evreninden gerekler
(idealar) evrenine ykselirler.
dea; varln deimez gerei, ruhu, hakikati anlamndadr. Platon bu bilgileri
kendinden nce yaam olan Resullerin bilgilerinin dilden dile aktarlan efsanelemi
hikyelerinden elde etmitir. Kendi bilgileriyle yourarak idealar retisini kurmutur.
Endls slm filozoflarndan bn Rd eski Yunan eserlerini evirip batya tantan ilim
adamdr. bn Arabi bn Rdn bilgilerinden yararlanmtr. dealar teorisi bn Arabde
ayan- sbite/ varln Hakn ilmindeki deimez, yok olmaz mnlar olarak
tekrar yorumlanmtr. Fakat bn Arab varl gerek ve glge olarak ikiye ayrmaz.
Varl asla var olmam, hl Hakn ilminde mevcut ve varlk kokusu
koklamam mnlar olarak kabul eder. mam Rabbni ise varl Hakn ilminde
mevcut mnlarn glgeleri olarak anlatr. mam Rabban halkn idraklerini sarsmadan
varln hakikatini aklarken bn Arab hi kimsenin idrak seviyesini dikkate almadan en
st bilgi ile varl izah etmitir.
Resulullah a.s.n; Y Rabbi eynn (varln) hakikatini bana gster dus
slm sufizminin k noktalarndan birisidir. )))
II. Sfilerden nsan- Kmillerin Resullerin ve Neblerin getirdikleri kanunlara ters
dmeyen arnma kurallardr. Bu kurallar dinde yoktur fakat dinin kanunu olan
eriatn maksatlarna da uygundur. slm dnyasndaki tarikat adablarndan olan
sesli-sessiz zikirler, sem (Mevlevlikte grlr), inziv, ile, rabta-hatme
(Nakibendilikte grlr), gibi kurallar bunlardandr. Tarikat adabn kabul etmek ve
uygulamak dine ilve (bidat ve irk) olmad gibi din ddr diyerek reddetmek de
imandan karmaz.
Hz. Muhammed a.s ve Hz. s a.s. arasnda geen fetret (bozukluk/boluk) dnemindeki
Hristiyan keilerin resmi kilise retilerine ters fakat gerek Hristiyanla uygun
retileri de bu gruptandr.
Filozoflarn, hakmlerin ve keilerin retilerinin Hak indindeki geerlilii Hz.
Muhammed a.s. ile sona ermitir. nsanlar indinde ise taktir ve yaratl amac gerei
doal bir dzen olarak srmektedir.
Hz. brahim ve Hz. Yakb tm insanla bir Resul ve Neb tarafndan bildirilen dine
zhiren ve btnen tbi olmay tavsiye etmektedirler.Ne yazk ki Zamanla din sadece
zahiri kurallar btn zannedilmi ve Batni yn aratrma d kalarak din tamamen
bedensellie ekilmitir.
Dine btnen tabiiyet evrendeki (byk kitaptaki) yetleri bilim ve irfan ile okumay
zorunlu klar. * * *
19-) Ya eyyhelleziyne amenu la yahllu lekm en terisn nisae kerhen, ve la
ta`duluhnne litezhebu Bi ba`d ma ateytmuhnne ill en ye`tne Bi fahetin
mbeyyinetin, ve airuhnne Bil ma`ruf fein kerihtmuhnne feasa en tekrahu eyen ve
yec`alellahu fiyhi hayren kesiyra;
Ey iman edenler!.. Kadnlara zorla miras olmanz (miras yoluyla zorla almanz) size
helal olmaz Kendilerine vermi olduklarnzn bir (Bi-) ksmn alp gtrmeniz
iin onlar sktrmayn Ak (ahitlerle isbatlanm) bir (Bi-) fuhu yapmalar
durumu mstesna Onlarla (Bi-) maruf ile muaeret edin (snnetullaha uygun
beraber olun/iyi ve gzel geinin) Eer kendilerinden holanmadnz ise, olabilir ki
siz bir eyden holanmasnz da Allah onda (o tiksindiiniz eyde) pek ok hayr
klmtr/koymutur. (l-i mrn, 3/19: B Meal) * * *
Allah sistemine din, dinin uyulmas gereken kurallarna da rkn (esas) denilir. Dinin
esasn fiilen kendi nefsine uygulayan kii dini in etmi olur. Mesel, salat (namaz)
dinin bir esasdr. Namaz bedeniyle icr eden (klan) dini in etmi olur. Kul dini in
edince (var edince, aa karnca) Hak da eriat hkmn (kural, ess) indirmi olur.
Kul bedeni ile namaz fiilen aa karnca dine teslim olmu olur. Bu durumda fiil ile
teslimiyet ayn dr. Fiil yok ise teslimiyet de yoktur. Teslimiyet/slmiyet; her birimin kendi
isteyerek, zgr iradesiyle oluturduu fiil ile ayndr. Dtan zorlama ile icra edilen din,
slmiyet ve teslimiyet deildir.
Demek ki din senin fiilinden inendir, gkten inen deildir. Byle olunca sen ancak
senden aa kan din ile kurtulmu (said/mutlu/mesud) olursun. Saadet senin
sfatndr ve saadet yine senin fiilinden kandr.
steyerek yaplan her fiil filin (yapann) vcdunda (varlnda) Haka teslimiyeti
oluturur. Hak da bu teslimiyete o fiili yaratarak teslim olmu olur. Bu durumda sen Haka
itaat etmi olursun Hak da sana itaat etmi olur. Ve sen kendindeki kemli
(tamamlanml/klliyeti/olgunluu) kendinden kendine indirmi olursun. Bu durumu u
hadis-i erif anlatmaktadr:
Beni zikredenin arkada, kredenin dostu ve bana itaat edene mutim (itaat
ederim). * * *
Senin saadetini nasl ki senin fiillerin meydana getirdi ise esmy da Allahn fiilleri
meydana getirdi. Ve Allahn fiilleri sensin ve Onun fiilleri sonradan yaratlandr
(muhdesttr). Allah kendi fiili olan senin ilahndr. Allah kendi fiilleri olan sonradan
yaratlmln/srn(eserlerinin) ilahdr. Ve sen de, senden kyor gibi kabul edilen
eserlerin nedeniyle sad (saadetli, cennetlik) ismi ile isimlendirildin. * * *
nsann btn (ruhu); zhirine (bedenine) etki edendir. Ruhda bedeni etkileyecek sonsuz
sayda fiiller/sfatlar (uunt) vardr. Ruh bedeni etkileyerek kendinde mn halinde
mevcut olan potansiyel fiilleri madd boyutta beden ile aa karr. Aa kan yani
hareket ve grnm olarak tecelli eden bu mnlara hdis fiiller (sonradan yaratlmlar)
denilir ve efal lemi (dnya boyutu/madde boyutu) olarak isimlendirilir.
Mesel; ruhunda cmertlik potansiyel fiili ve sfat olan birisi, elindeki ve ya ilmindeki
zenginlii bol bol insanlara datmadka cmert olamaz, ona cmert ismi de
verilemez. Ne zaman ki datm fiilini yaparsa ruhundaki kadm/ezel cmertlik sfat
bedeninde hdis/balangl fiil olarak yaratlm olur. O ruha da cmert ismi
verilir. Ali, Aye, cmerttir denilir.
Allahn ztndaki sonsuz mnlar Allahn fiili olan kullarnda aa kar. Kulda
aa kan snrl ve hdis (sonradan, yaratlm) fiillere bakarak o fiillerin snrsz ve
kadm (ezel, yaratlmam) hakikati anlalr. Ve Allah o isim ile isimlenir. Yni; kulda
yaratlan cmertlik fiili Allahn cmert ismi ile isimlenmesine neden olur.
Bu sr sebebiyle Hak gerekten idrak etmi olanlar her fiilde fili (yaratlmta gerek
yaratcy) grrler. Kendi fiillerini ve bakalarnn fiillerini kendi abdiyetlik ynne
vermezler kendi Hakkniyet ynlerine balarlar.
Allahn cmert ismi datmak fiilinin Rabbidir (oluturan zdr). Datmak fiili de
ismi cmert olan Rabbin merbubudur (kuludur). Bu sralamaya ksaca Rububiyyet srr
denilir. Allahn Rablerin Rabb olarak isimlenmesi bu nedenledir.
Allahn yaratc olmas da yine ayn sralama ile isimlendirilir. Hakda mevcut mnlar
Hakn fiili olan kulunda fiil olarak yaratlnca, Allah, yaratc (hlk) sfat ile sfatlanm ve
isimlenmi olur.
Allah kulunu in eder ve kul da Allahn sonsuz mnlarn fiil olarak in eder. Kul bu
insyla kendi zndeki Haka inzl olur (iner, dner, ular). * * *
96-) VAllahu halekakm ve ma ta`melun;
Halbuki sizi de yaptnz eyleri de Allah yaratmtr?. (Safft, 37/96: B Meal)
Dini yukarda Allaha mahsus olan ve insana mahsus olan olarak ikiye ayrmtk. Bu
ayrmn amac Allah ve insan kavramlar arasndaki balar anlatmak iindi. imdi bu
konu anlatld ve dinin her eidiyle birlikte sadece Allaha ait olduunu yete dayanarak
sylyoruz.
Fakat bu yetin hkm birimin teslimiyet sfatn oluturan madde bedeni doal lm ile
dalp yok olduktan sonra anlalr. Birim Hakn ztnda (ilminde) mn (ayan- sbite)
olarak mevcutken varlk dilemitir. Hakdan yni kendi hakikatinden varlk
hissini/zannn alarak kendini belirli bir mddet madde beden zannetmitir. Bu
bedensellik dneminde her birim taktir olunan dine bedeniyle teslim olmu ve kendi
dinini Hakn fiiline vesile (arac) olarak var etmitir.
Doal lm ile madde zann sona erince birimin zhiri, bedensel teslim olma zellii
kalkar. Bedensellikte teslim olarak aa kard tm fiiller ve mnlar beden
daldktan sonra tekrar Allahn olmu olur. Bylece tm dinler, sistemler, retiler
Allahn yaratm olduu tecelliyat hkmne dner.
Fakat her birim madde beden zannnda iken benim fiilim Hakkn fiilidir demek ve
inanmak hakkna sahip deildir. nk sen var iken Hak yoktur sen yok iken Hak vardr.
Resullerin aklad slm Allahn sistemini aklayan en st bilgi trdr. slamn
stnl dier dinleri inkar etmeyip sadece btl (hkmsz) demesiyle ilgilidir. * * *
27-) Smme kaffeyna `al asarihim BiRusuliNA ve kaffeyna Bi`Iysebni Meryeme ve
ateynahul`nciyle ve ce`alna fiy kulubilleziynettebe`uhu re`feten ve rahmeten, ve
rehbaniyyetenibtede`uha ma ketebnaha `aleyhim illebtiae rdvanillahi fema raavha
hakka ri`ayetiha* feateynelleziyne amenu minhm ecrehm* ve kesiyrun minhm
fasikun;
Sonra Rasllerimizi (B srrnca, Rasllerimiz olarak) onlarn eserleri (tevhid) zere
takviye ettik (ard arda gnderdik) Meryemin olu say da (sa ile de; B srrnca
sa olarak da) takviye ettik (onlarn arkasndan gnderdik) ve Ona nciyli (kudsi
marifetler, batni hkmler) verdik Ona (sa a.s.a) tabi olanlarn kalblerinde refet
(efkat, rikkat, snrsz hogr, kendi gibi sevmek) ve rahmet (merhamet, aktiv sevgi)
oluturduk Ve Rehbaniyyet (i, yani dnyadan tam zhd ve riyazat ile srf
uhrevi-ruhani yaam da onlarn kalblerinde oluturduk), ki onu (Rehbaniyyeti,
manastrlara kapanmay) onlar ibtida ettiler (ilk trettiler);onu onlara biz
yazmamtk (farz-mkellef klmamtk) Ancak Allahn Rdvann (kudsi yaam,
Semavatn melekutunu) taleb etmek mstesna (bunun iin yaptlar Ve bunun iin
maksat hasl oluncaya kadar yapmak gerekir de Fakat mr boyu-daimi rehbaniyyet,
Arzda halife olsun diye yaratlan insann varolu hikmetine aykrdr; hibir nbvvet ve
risalet insanla byle bir teklif getirmez; Tevbe: 122?) ! (Ama) ona hakkyla riayet
etmediler (rehbaniyyetin gereini gzetmediler, hakkn korumadlar bile) Onlardan
(ruhbanlardan tahkiken) iman edenlere (Hz.Raslullah kabul edenlere) ecirlerini
verdik (Ama) onlardan (ruhbanlardan) ou fasklardr (Hakdan ve sistemden gafil,
bilinleri asl ilevini yitirmi kimselerdir). (Hadd, 57/27: B Meal) * * *
Hz. sdan sonra Hz. snn getirdii din yni Hak olan bilgi unutulmu ve
deimitir. Yine de bu deiim iinde olanlardan bazlar Hak idrak amacyla ruhbanl
(toplumdan soyutlanmay) icad etmilerdir. Akllar ile ulaabildikleri tevhid gereinin
cretini mkfatn almlardr. Ama ruhbanlarn ou tevhid bilgisine kendi akllar ile
ulaamadklar iin fsk (Hakdan sapm) hkmndedir ve mkafat yoktur.
Hz. Muhammed a.s. ile birlikte ruhbanln da hkm kalkm ve Allahn indinde kabul
olan kul kaynakl din olma zellii iptal olmutur. * * *
Resuller Kmil (tam) insandr ve getirdikleri bilgi (vahiy) de kmildir. Resul olmayan
hakmler (filozoflar, bilgeler) ise nkstr (eksiktir) ve aa kardklar bilgi (ilham) de
eksiktir.
Sokrates ve Platon gibi filozoflarn retileri Risalet bilgisine ok uzak, risalet aklna
yakndr.
Hristiyan keilerin inanc Risalet bilgisine kalb olarak yakndr fakat Risalet aklna ok
uzaktr.
Bu iki reti ruhu Haka dnecek bir varlk olarak kabul etmilerdir. Bu inanlarnn
mkfatn alacaklardr.
Buda ve Konfuys gibi bilgelerin retileri ruh g esasna dayanr. Risalet bilgisinin
sadece bedensel arnma (inziva, perhiz) ynne yakndr. Tek yaratc ve yaratcsna
dnecek ruh esasna sahip olmad iin Haka bir ey vermezler. Bir ey almayan Hak
da onlara bir ey vermez. nk Risalet bilgisi Haka ne verirsen onu alrsn esasna
dayanr. * * *
Resulullah a.sn vahiy bilgisine ters dmeyen ruhsal ve bedensel arnma retileri dini
deitirmeye ynelik olmad iin faydal fiiller olarak kabul edilebilir. Bu fiiller kiiyi
slm ve din kavramnn gereini anlamaya tevik ediyorsa faydaldr, aksi ise
zararldr. * * *
Kul Hakn emirlerine itaat ile teslim olursa Hak da kulunun tabiatna ho gelecek
karlkla muamele eder. Yani kulun bedensel ve ruhsal teslimiyetinin karln cennet
nimetleriyle verir. Daha dorusu dine uygun fiiller sadece cennet nimetini kendisine
eker. Cehennem elemini ekmez.
Dinin emirlerine zhiren ve btnen teslim olmayan kii iin ise iki seenekli karlk
vardr. Onun hli;
1. ok mafiret eden, gnahlar balayp affeden Gafr isminin kendisinde aa
kmas iin aff ister. Ya da; 2. Kahhar ve Mntakm isimlerinin mnlarnn zahir
olmasn ister.
Teslimiyet ve ya si olmak birimin ezeli ilimdeki yan- sbitesinin (Hakn ilmindeki ezeli
ilm varlnn) gereidir. Bu konu kader srrna girer. Kader srr gayblerin gaybdr
(grnmezliin, bilinmezliin en ileri boyutudur). Geni aklamas zeyir blmnde
yaplacaktr.
Din kulun kendi varlk hakikatinin karln almasdr. Din kulun sevinecei veya
sevinmeyecei eyle karlk almasdr. Haka teslim olanlar iin u ayet nazil olmutur:
119-) KalAllahu haza yevm yenfeus sadikyne sdkuhm* lehm cennatn tecriy
min tahtihel enharu halidiyne fiyha ebeda radyAllahu anhm ve radu anHU, zlikel
fevzl azym;
Allah buyurdu: Bu, sadklara sdklarnn fayda verdii gndr inde ebedi
kalclar olarak, altlarndan nehirler akan cennetler var onlar iin Allah onlardan
raz olmutur, onlar da Ondan raz te budur byk kurtulu. (Mide, 5/119: B
Meal)
Haka teslim olmayan kullar iin de u ayet nzil olmutur:
19-) Fekad kezzebukm Bima tekulune fema testety`une sarfen ve la nasra* ve men
yazlim minkm nzkhu azben kebiyra;
(Allahdan gayrna kulluk yapanlara da): te (mabudlarnz,) sylemeniz (onlar ilah
edinmeniz itibar) ile (bile) sizi (B srrnca) gerekten yalanladlar Artk ne (azab)
sarfa (kendinizden savmaya) ve ne de nasra (yardma) g yetiremezsiniz Sizden
kim zulmederse, ona byk bir azab tattrrz. (Furkn, 25/19: B Meal)
Kula azab vermek kulun tabiatna ho gelmez, byk bir ac ve elem verir. si kulun hali
iin iki seenek sz konusu idi. Ya azab cezas ya da af edilme cezas. Cez
karlk anlamnda olup hak ettiini almaktr.
silik iin azab karl olduu gibi af karl da vardr. si kulun ftratnn (z isminin
ve esm terkibinin) Hakdan talebinde azab ile karlk bulmas adalet gereidir. Af ile
karlk bulmas ise merhametin gazab am olmas gereidir.
16-) laikelleziyne netekabbel anhm ahsene ma amilu ve netecavez an
seyyiatihim fiy ashabil cenneti, va`des sdklleziy knu yuadun;
te bunlar, cennet ashab iinde ol kimselerdir ki, yaptklarnn en gzelini
onlardan kabul eder ve onlarn ktlklerinden (vaz) geeriz (Bu) vadedilmi
olduklar sdkn vadidir (muhakkak gerek bir vaaddr). (Ahkaf, 46/16: B Meal)
Kulun sdk (verdii szde durmas), esm terkibinde ne varsa efal leminde (dnyada)
onunla tecelli etmesidir.
Kimi kul teslimiyet ile cennet nimetleri esmlarnn tecelliyatn aa karmak iin
yaratlmtr. Bu kullarn sddkiyeti bu yndedir. Kimi kullar ise Mntakm/cehennem
azab ve ac verme esmlarnn tecelliyatn Gafr/Af edici, balayc, rtc
esmlarla birlikte aa karmak iin yaratlmtr.
Bir drtlk (rubi):
Ey her neyi gizledim ise sana ikr olan Zt-i ecell al! Btn isyn, senin
Gaffr ism-i erfnden mmd-vr olarak iledim. Farz edeyim ki, senin
fermnna birok muhlefetlerde bulundum. Nihyet, sen her neyi diledin ise,
ben onu yapmadm m? * * *
Mutlak zt mertebesinde Hd (hidayet edici), Mudill (dalalet veren), Darr (Zarara
uratan) ile Nfi (Yararlandran) isimleri bir aradadrlar fakat farkl mnalarn da korurlar.
Allahdan varlk isteyen isimler ltif sretlere brnerek zt mertebesinden bir alt
mertebeye esm mertebesine inerler.
Bu iniin amac isimlerin tam ve en mkemmel tecelliyatn gstermesi iindir. Esm
mertebesinde tam tecelliyat amac gereklemedii iin ltif sretli isimler biraz daha
kesifleerek (younlaarak, katlaarak) hayal sretlerle melekut lemine inerler. Bu
boyuta; misal, hayal, berzah, tafsil lemi de denilir.
Bu boyutta da tam tecelli olumaz. En, boy ve derinlik vardr fakat arlk henz
olumamtr. simlerin vcudlar saydamdr/effaftr. Kat madde zellii kazanmamtr.
Ayn aynadaki sretler gibidir.
simler en mkemmel tecelliyat, Hakn snrsz zelliklerinin tamamn znde
bulundurarak madde lemine (efal lemine) inerek tamamlar. Bu lem algladmz
madde boyutudur. Her tecelli snrl ve geicidir fakat bu snrlln znde snrszlk,
geiciliin znde bek (sonsuzluk) gizlidir. Tm st boyutlar bu en alt boyutta
mevcuttur. Bu boyutun isimleri; uhd- mutlak, lem-i ehdet, lem-i mlk, lem-i
nst, lem-i halk, lem-i hiss, lem-i ansr, lem-i ecsm, lem-i mevld ve
benzerleridir.
Ebul Hasen Gr der ki: O yce Zt tenzih ederim ki nefsini (zn) ve Ztn
(hakikatini) ltif klp Hak olarak isimlendirdi. Ve kesif klp (katlatrp) Halk (yaratlm)
olarak isimlendirdi.
Abdul Kerim Cil nsan- Kmil isimli kitabnda der ki: Hak Tel varln zdr.
(Semvt ve arz ve onlarn aralarnda olan varlklar ancak Hak ile yarattk Hicr,
15/85) buyuruyor. Varln hakikatini kar rnei ile anlayabiliriz. En evvel gz ile
grlmeyen su buhar vardr. Buhar younlar ve bulut olur. Bulut effaftr, ltiftir. Bulut
yamur olur. Yamur da ltif ve effaftr fakat buluta
gre daha kat ve daha ardr (plazmadr). Yamur katlaarak kar olur. Kardan saysz
ve sonsuz vcutlar yaplr. Kar her ekli kabul eder.
Hakikat indinde (hakikat bilincinde) suyun drt hali (buhar, bulut, su, kar) ayndr. Kardan
yaplan heykellerin ekilleri farkl gibi grnse de hepsi de ayn zdr.
Fakat eriat indinde (insanlarn bilincine gre olan eriatta) insanlarn isimleri, itikatlar,
fiilleri birbirine zt olup tecelliyatlarna gre hkm giyerler. Ne zaman ki tm bedensel
grnmler sona erer hakikat aa kar, tm itikadlar Allahda son bulur.
Varln Rahmnn nefesi olarak ateten kat ve souk maddeye kadar ini rnei s
blmnde tekrar anlatlacaktr. * * *
Ayan- sbite (varln/kulun Allah ilmindeki sanal varl, z) Hakn aynasnda grlr.
Hak da ayan- sbite aynasnda grlr. Bu durumda Hak sanal varlklarn sanal varlklar
da Hakn aynas olmu olur.
Hakda tm mnlar bir btn olarak mevcuttur. Fakat ayn zamanda her mny
dierlerine kartrmadan ilminde muhafaza eder. Abdin ayan- sbitesi zde isimsiz,
sfatsz, fiilsizdir.
Abd Hak aynasnda kendisini ilk grd yerde hangi isim var ise o yerdeki isimle
isimlenir, o ismin sfatlaryla sfatlanr ve o ismin fiilleriyle fiillenir. Bu yansma ile abd,
Hakdan ald zellikleri yine ayn anda Haka vererek yaratlmalarn dilemi olur.
Mesel bir abdin z Hakn Deyynismi (hesaba eken hkm veren) mnsnn
olduu yerde yansmsa o abd dnya yaamnda dindar olarak tecelli eder. Bu
kesinlemi hkm ve kesinleecek kader olur. Deimesine imkn yoktur. Ancak o abd
madde leminin hangi ortamna inerse o ortamn dindar olur.
Madde leminde abdden (kuldan) aa kan her olu ve i Hakn aynasndan kendi
ald mnlardr. Abde bu mnlar Hak zorla vermemitir, abd kendi almtr.
Abd z halde iken Hakda grd mnlar onun kaderidir. Fakat o mnlar abde ait
kader deil Hakn kendine ait kaderidir. Ve abd o mn zerinde yansynca Hakn ezeli
ve ebedi kaderi abdin de kaderi olur. Hak abdin kaderini bu ekilde nceden bilir.
Fakat bilinen sonradan olacak olan deil kendi ezeli ilmidir. Abd o ezeli ilmi madde
leminde yanstaca iin bu sefer de ezeli kader gelecekte yaratlacakm gibi bir
havaya brnr. Abdin iradesiyle oluturaca mlumat/bilinen hkmne dner.
Halbuki abdden aa kacak olan her i ve olu Haka aittir ve sonunda Haka dner.
84-) Kul klln ya`melu al akiletih feRabbkm a`lemu Bi men huve ehda sebiyla;
De ki: Herkes kendi akilesi (varolu proram) zere amel eder Ve Rabbiniz yol
itibaryla kimin daha doru gidiatta olduunu (B srrnca) en iyi bilendir. (sra,
17/84: B Meal) * * *
Kiinin zamanszlk boyutundaki zelliklerini zaman boyutunda aa karmas
kolaylatrlmtr. Dindar ze dindarlk kolaydr. Dindar olmamak lmden beter gelir.
Dindar olmayan ze de dindar olmamak kolay gelir, dindar olmay dnmek dahi
lmden beter bir eydir. * * *
Zt mertebesinde bilen-bilinen ayr ve iki ayr ze sahip deildir. Esm ve sfat
mertebesinde bilen-bilinen iki ayr z (Rab ve abd) olarak farka gelir.
Efal leminde (madde boyutunda) en, boy, derinlik, arlk, zaman gibi boyutlarla kdem
(ezelilik) ve hdislik (sonradanlk) olarak ikili srete brnerek grnr.
Tekliin ve ikiliin rnekleri insann yapsnda da rnekler olarak mevcuttur.
Yeni domu bir bebekte alamak ve glmek fiilleri mn olarak mevcuttur, ztnda
birdir. Fakat birbirine karmam halde birdir. Bebek hi alamasa da hi glmese de
alamak ve glmek fiilleri sfat olarak zatnda (znde) bulunur. Ne zaman ki alar ve
gler alamak ve glmek mnlar sfat ve fiil olarak ikiye ayrlr. Sfat ztnda
eksilmeden ve artmadan bk kalrken azndan kan her alama ve her glme balar
ve biter. Her seferinde ayr seslerde ve tonlarda tecelli eder. Ztndaki mn ise
ebediyen ayn kalr.
Hakn ztna ait, sfatlarn ve fiillerini de bu rnek misali ok daha farkl benzetimlerle
dnebiliriz. * * *
Efal leminde (dnyada) grlen birimlerde bir birine benzerlik vardr. Mesel Ali ile Veli
insan sreti olarak ayndr fakat beden ve yz grnm olarak farkldr. Allahn ztnda
ise sadece tek bir insanlk kavram vardr. nsanlk kavramnda Ali, Veli, Aye,
Fatma gibi birimler ve bedenler tek mn olarak birbirinden ayrlmadan ayn z
halindedir. Fakat be duyu evreninde insanlk kavramnda ahad/tek/btn olan birim
mnlar ayr bedenler halinde alglanr. * * *
Bir sonraki an (zaman dilimi) bir evvelki ann karldr, sonucudur. Bu karlk ve
sonucun dindeki ad cezdr. nsann Rabb-i Has olan esmda tm iyi haller ve tm
kt haller birlikte mevcuttur. Fakat bir an iinde bz zellikler oluur. An biter aa
kan zellikler yok olur ve yeni zellikler aa kar. Bu bylece srer gider.
Her an bir nceki ann sonucudur. Bu sonuca hakikat dilinde karlk anlamna gelen
cez denilir. Bu cez yni karlk nefsin houna giden tadlar olduu gibi hoa
gitmeyen elemler de olabilir. Mesel tokluun cezas alktr. Aln cezas tokluktur.
Cez kavram duruma gre hem haz hem de elem anlamnda kullanlabiliyor.
nsan kendi hakikatindeki tm aclarn ve mutluluklarn toplamdr. Tm aclar ayn anda
yaanmad gibi tm mutluluklar da ayn anda yaanmaz.
nsann an iindeki davranlarnn karln (cezsn) bir an sonra hemen almas
kader srrnn bir zelliidir. Bu srr anlayan limler anlatmamay, halktan gizlemeyi
tercih ettikleri halde, Fususl-Hikemde aka blmler iinde yeri geldike anlatlmtr. *
* *
nsann Rabb-i Hasnda gizli olan mnlar deimeye uramakszn aa kyorsa,
hibir ey deimeyecekse, Resul gnderilmesinin anlam nedir? Bunu bir rnekle
aklayalm.
Resullerin daveti ile doktorlarn hizmeti arasnda benzerlik vardr.
Herkes hastalndan kurtulmak iin doktora bavurur. Doktor da hastal yok etmek iin
bedeni kuvvetlendirmeye yarayacak ilalar verir, tedvi uygular. yi olacak hastann
bedeni (mizc/tabiat) kuvvetlendike hastal yok olur. Fakat iyi olmayacak hastala
sahip hastann bedenine uygulanan tedavi o hastal iyiletirmez. Sadece hastaln
tespitine yarar. Belki de verilen ilalar hastaln artmasna neden olur.
Resuller ve gerek vellerin daveti insanlarn hakikatinde mevcut olan potansiyeli aa
karmak ve birbirinden ayrmak iindir. Mesel; Rislet ile birlikte iki mer (Ebu Cehil ve
Hz. mer) zlerindeki potansiyeli aa kararak davetin gayesine hizmet etmilerdir.
Birisi z gerei Resulullaha itaat ile karlk vermi dieri de z gerei Resulullaha
isyan ile karlk vermitir.
Doktorlar hastann iyi olup olmamasn dikkate almadan tp ahlk gerei, hasta istemese
de tedvi uygulamakla kendini grevli kabul eder. yi olmayacak hastay bir an nce
ldrmek iin uramaz. Yaatmak iin urar. Fakat hasta doktorun tedvisine iddetle
karlk verirse doktor da nefsi mdafa ile mer mdafaya ynelir. Resuller de
insanlarn kalbindeki deiimsizlik esasn dikkate almadan Rislet ilmi ile kyi davete
devam eder. Ancak davetine sava ile karlk alrsa tercihi olmamasna ramen bu sefer
nefsi mdafaa iin savar.
Resullerin sava davet amal deildir. Savunma ve engelleri kaldrma amaldr.
Savunma ve engelleri kaldrmak iin savamak karar Allahdan direk vahiy alan Resuller
ve Neblere mahsustur. Onlarn dnda hi kimse Allah adna sava karar almak ilhi
yetkisine sahip deildir. Bu yetkiye sahip olduunu syleyen vahiy gereini yalanlar.
Savalar ancak vatan savunmasna bal olarak millet adna alnabilir, din ve Allah adna
yaplamaz. Gemite yaplan bu tr din savalar halk galeyana getirmek iin din bir
grevmi gibi gsterilmitir. Hz. Muhammed a.s.n vefatyla birlikte Allah adna ve Allah
emriyle dnemi ebediyen kapanmtr. Adalet ve insanlk iin meru savunma ise her
zaman geerlidir. * * *
((( bn Arab Fussul-Hikeminde Allah srekli vp insann tesine iten klie
deyimleri kullanmaz. nsann gereini cesaretle aklar. Mesel bizler hep Haka hizmet
etmekle tam insan olacamz zannederiz. Hakn da insana hizmet eden bir hakikat
olduunu dnmeyiz ve sylemeyiz. Kaderimizi Hakn nceden bildiini dnrken
Hak khine benzettiimizi hesap edemeyiz. Halbuki bn Arab insann Haka kendi
kaderini sunduunu ve fiil haline dntrmesini istediini sylemektedir. Hakn da
insann bu isteine itaat ettiini ve ald bilgiyi olduu gibi fiil leminde yarattn
anlatmaktadr.
Hidyeti ve dalaleti verenin Hak olduunu izah ettikten sonra Hakn verdii hidayet ve
dalaletin insann kendisinin Haka verdii bilgiye bal olduunu aklamaktadr.
Konuyu nce cebriye mantyla ( Allah yazar kul oynar olarak) anlatr. Sonra kaderiye
mantyla (Kul yazar Allah yaratr olarak) anlatr.
Neye nasl inanacamzda bocalamaya baladmzda son anlatm devreye girer.
Yazan ve oynayan ikileminden, cebriye ve kaderiye paradoksundan karak sonucu Zt
boyutunda teklik hkmne balar. Efal lemini (madde boyutunu), sfatlar ve isimler
lemlerini de zta ekerek her eyin tek iradede balayp tek iradede bittiini ispatlar. Ve
bu bilgi anlald anda kulun Hak sulamas yarglamas son bulur. Hatta
vglemesi dahi uslen devm eder. Bana gelen kt eyler iin isyn edecek,
sulayacak, bana neden bunu yapyorsun diyecek bir muhatab bulamaz. Bana gelen
iyi eyler iin vecei, minnet duyaca bir tanrsnn olmadn bilir. lmi bu ok tehlikeli
zirveye kadar ykseltir ve insann idrakine sunar. Bu zirveden insan Madem ki ben
tanrnn bir parasym ya da Onun aynsym benim yaptm Onun yaptdr
uurumuna atlayabilir ve Nefs-i Emmrenin Firavunluk batana saplanr. Her eyi
kendisine ciz ve hell kabul eder. Kendisine yaplan ve nefsinin houna gitmeyen fiillere
hcum eder. Yada zirvedeki o ilimle tekliin gizemli huzurunu yaar, tek irade olmann
sorumluluu ile kendisine ve bakasna (!) hep hayrl fiilleri tavsiye eder ve iler. Gerek
kulluun iradeyi hayrda hep hayrda kullanmak olduunu fark eder.
bn Arabnin her konuda sunduu seenekler akln ve netliin en u noktasdr.
Fakat uurumun ve huzurun da en u noktasdr. Bu nedenle bn Arab eserlerini erh
eden eriat ve tarikat ilmine shib gerek limler dahi ok ekingen davranmlardr.
Yine de gerekleri saklamayp, mecaz rtleri altnda ifade etmilerdir. ))) * * *
Hakn btndaki daveti kullarn ayan- sbitelerinin Haka verdii iman ya da imanszlk
z zere gereklemitir. Hakn zhirdeki daveti Resullerinin diliyle olup btnlarndaki
hkmler hi dikkate alnmaz. Bu dvetle saidin (cennet ehlinin) ve knin (iman
etmeyecek olann) Haka zde verdii bilgi alr.
Dvetle grevlendirilen Resul Hakn zahirde de dvet et emrini alnca k iin bu
davetin bir eliki olduunu grr. Hakn kendi deimez emrine kar niin davetiye
kardna hayret eder fakat grevini de yapar.
Daha sonra anlalr ki davet saidin ve knin birbirinden ayrlmas iindir. Bu davet
olmasayd imdi biz dhi zahirimize bakarak said yada k olduumuzu
anlayamayacaktk. Daha dorusu iman ve imanszlk gibi bir kavram gnlk
yaammzda olmayacakt.
Her bireyin zahirindeki iman alametleri kesin deildir. Btndaki hkm ise tamamen ilme
ve kefe kapaldr. manl olup olmama bedensel lm annda aa kar fakat dier
insanlar len kiinin hangi hkm zerine gittiini yine de bilemezler. Bu konu o kadar
kapaldr ki sadece ve sadece Resul ve Neblerin iman ile leceklerine ve ldklerine
hkmolunur. Dier hibir ahs iin ne yaarken ne de ldkten sonra haklarnda hkm
ve yarglama yaplamaz. Ancak zahiri hallerine gre dini trenler geleneksel biimlerde
icra edilir. Mezarlardakiler iin de dnyada iken evreye verdikleri imaja gre
deerlendirme yaplr. * * *
Risaletin ve Velyetin davetindeki srlardan birisi de amurla kapl elmas ve amurla
kapl kmr birbirinden ayrmaktr. Nitekim tm Resuller kendi zamanlarndaki
kiilerden dlarn temizlemilerle ve zlerinden de emin olduklaryla tanklk
salamlardr. Sonsuz yaamda dnyada tantklaryla sonsuz dost ortam ekirdei
oluturmulardr. * * *
((( Bir Resuln direk davetine muhatab olmayan bizler bir nevi yine fetret ehliyiz. Tm
Resullerin ve Son Nebnin Kurandaki sbit bilgilerine sahibiz. Bu bilgileri zlerindeki
rislet ilmine gre aanlarn bilgileriyle deerlendirip kendi zmzdeki risalet
boyutuna ykselmemiz yaplabilecek tek seenektir. Sufizm bu ykselii fen firresul
kavramyla tanmlamtr. Fakat zdeki risalet boyutunun bilincine ve yaamna
ykselmeyi ifade eden bu kavram zamanla Hz. Muhammed a.s.n nurani bedeniyle
ryalarda, tenhalarda bulumak zannna dnmtr. Hayalindeki bir sretin
Resulullah a.s. olduunu zanneden, hayal mekanizmas denetim zrller kendilerine
yeteri kadar hayranlk creti deyenlere Resulullah a.s. ile randevu (??) ayarlama
ilerine bakmaktadrlar.
Resullerin davetine bizim tek ulama yolumuz; bamzdaki akl ile gnlmzdeki iman
cem edip kendi zmze apmz lsnde bilgi ile inmek ve zdeki risalet nurunu
idrak etmektir. ))) * * *
Resullerin davet grevinde bizim aklmzla analiz edemeyeceimiz nice derinlikler vardr.
Baz ayetler de bu derinliklere ve inceliklere dikkat ekmektedir. Resulullah a.s. Hd
suresi ve benzeri ayetler beni ihtiyarlatt buyurmaktadr.
12-) Felealleke tarikn ba`da ma yuha ileyke ve daikun Bihi sadruke en yekulu
levla nzile aleyhi kenzn ev cae meahu melek* innema ente neziyr* vAllahu al
klli eyin Vekiyl;
(Raslm!) Belki de sen, Ona bir hazine inzal edilseydi, yahut beraberinde bir
melek gelseydi ya demelerinden (vahiy mucizesini ihmal edip kevni mucize
istemelerinden tr), sana vahyolunann bazsn terkedecek ve sadrn (B srrnca)
onunla daralacak (m?) Sen ancak bir uyarcsn Allah hereye
Vekiyldir.(Hd,11/112: B Meal)
5-) Elyevme uhlle lekmt tayyibat* ve taamlleziyne utl Kitabe hllun lekm* ve
taamkm hllun lehm* vel muhsanat minel mu`minati vel muhsenat
minelleziyne utl Kitabe min kablikm iza ateytmuhnne curehnne muhsniyne
ayre msafihyne ve la mttehziy ahdan* ve men yekfr Bil iymani fekad habita
ameluhu, ve huve fiyl ahireti minel hasiriyn;
Bu gn size TAYYBAT helal klnmtr Kendilerine Kitab verilmi (insan istidad
zere/ yahudi ve nasara) olanlarn yemekleri size helaldr Sizin yemekleriniz de
onlara helaldr Mmin kadnlarn iffetli olanlar ile sizden nce kendilerine Kitab
verilenlerden iffetli olan kadnlar da, ecrlerini (mihirlerini) vermeniz, zinadan uzak
durmalar ve (unu bunu gizli) dost tutmamalar
artyla size helaldr Kim el-MAN (u malum tek slam mann) tanmayp (B
gereince) gerei rterse/nankrlk ederse, elbette onun ameli boa gider
(slama iman etmemek irktir). (Mide, 5/67: B Meal)
6-) Felealleke bahun nefseke al asarihim in lem yu`minu Bi hazel hadiysi esefa;
imdi sen, bu hadise (sze, Kurana B srryla) iman etmezlerse belki de
arkalarndan kendini harab edercesine (Allah sevgisi dolaysyla Allah halkn sevme
ve efkat) zleceksin (yle mi?). (Kehf, 18/6: B Meal)
99-) Ma aler Rasli illel bela* vAllahu yalem ma tbdune ve ma tektmun;
Rasle den ancak tebli etmektir Allah, aa vurduklarnz da
sakladklarnz da bilir. (Mide, 5/99: B Meal) * * *
Zt mertebesindeki iman ve imanszlk ayrmnn olmamas ile efal lemindeki
(dnyadaki) imana davet arasnda bir balant yoktur. Resuller sadece davetle grevlidir,
kiilerin davete icbeti Hakn ilmindeki bilinemeyen gereklerdir. Resullere bazen
mucize olarak baz kiilerin iman durumu alabilmitir. Veya Hz. dris a.s.dan gelen
astroloji ve beden dilini okuma ilmi ile Resuller belli bir snra kadar iman belirtilerini
okuma ve kefetme yeteneine de sahiptirler.
Eer kiinin iman durumunu aka grselerdi, iman etmeyecek olanlar davette
bezginlie urayabilirlerdi. Bir Resuln bezginlie uramayacan iddia etmek o
Resuln insani ve beeri sfatlarn eksiltmeye girer. Melekletirilir. Melekleen bir Resul
ise insanlktan uzaklaaca iin daveti akla yatknlktan kar. Bu hataya Hristiyan ve
Yahudi ilahiyatlar dmlerdir. Onlar Resulleri ykseltmek amacyla meleklik
makamna oturturken nsan- Kmil olan Ms ve s a.s.larn zaten meleklerden yksek
olan seviyelerini gzden karmlardr. Bu hatay sonradan dzeltmek isteyen
Hristiyanlar bu sefer sy tanrlk makamna teleyerek aralarna ulalmaz bir boyut
koymulardr.
Melekiletirilen ve ya tanrlatrlan Resuln davetinde insan doasna ters uygulamalar
kaca malumdur. nsanlarn altndan kalkamayaca teklifler gelmeye balar. Kuran
bu gerei yle vurgular:
286-) La ykellifullahu nefsen ill vs`aha* leha ma kesebet ve aleyha mektesebet*
Rabbena la tahzna in nesiyna ev ahta`na* Rabbena ve la tahmil aleyna sran
kema hameltehu alelleziyne min kablina* Rabbena ve la thammilna ma la takate
lena Bih* va`f anna, vafir lena, verhamna, ente
mevlana fensurna alel kavmil kafiriyn;
Allah, hibir nefse/kimseye teklif etmez (mkellef tutmaz), kapasitesi dndakini
Kiinin kulluk vazifesi olarak (Allah iin) yaptnn kazanc lehine, nefsi iin
abalayp kazand aleyhinedirRabbimiz, eer unutursak veya (kasdi olmakszn)
hataya dersek, bununla bizi mesul tutma (affet?) Rabbimiz, bizden evvelkilere
yklemi olduun ar ykleri bize ykleme (mafiret et?) Rabbimiz, g
yetiremeyeceimiz eyleri (B srrnca) bize ykleme (rahmet/merhamet et?) Affeyle
bizleri (sil gnahlarmz) Mafiret et bizleri (varlk gnahmz rt) (zel
rahmetinle) rahmet buyur bizlere SEN MEVLAmzsn; o halde kafirlere (hakikat
reddedenlere, gerei rtenlere) kar bize zafer ihsan et (Bakara, 2/286: B Meal)
Resul mmetine ar teklifte bulunursa mmetinin helkna sebep olur. lemlere rahmet
olandan ise ar teklif kmaz. Ar teklif getirmemek iin mmetin anlad dilden ve
kaldrabilecei kapasiteden davetine ise ilgi grmeyince bu sefer de zlmeye balar.
Kendisinin grevini lykyla yapamadn kabul eder. Ve Allahdan zlme uyarsn
alr.
Resulullah a.s. amcas Eb Tlibin zhirine iman teklifinde ok srarl davranmtr.
nk onun zndeki taktir kapal kalm ve kefedilememitir. Bu srar zerine u yet
nzil olmutur:
56-) nneke la tehdiy men ahbebte ve lakinnAllahe yehdiy men yea`* ve HUve
a`lemu Bil mhtediyn;
Muhakkak ki sen sevdiini hidayet edemezsin Fakat Allah dilediini hidayet
eder O, hidayet kabul edenleri (B srrnca) daha iyi bilir. (Kasas, 28/56: B Meal)
Eb Tlibin zahiren iman etmeme sebebi kendisi ldkten sonra yeenini zerindeki
koruma otoritesinin devam etmesi amacn tamaktadr. nk Eb Tlib eine hi
rastlanmayan bir ekilde yeenini kendi evlatlarndan daha ok sevmitir. O dnemin
Arap rfnde lmden korktuu iin din deitirdi imajn vermemek ok nemliydi. Eer
Eb Tlib lm deinde zahiren imann dile getirseydi korkaklkla sulanp alay
edilecek ve otoritesi son bulacakt. Onun Arap rfne gre merte, cehennemi gze
alarak lmesi zerine Eb Tlibi Eb Cehil ve dier azgn mriklere kar koruyan
mlyim mrikler Resulullah uzaktan desteklemeye devam etmilerdir ve ou da
ileride iman etmilerdir. Bu incelik Eb Tlibin gznden kamamtr. Resulullah a.s.n
srarndaki neden ise; Bu dnyada birlikte olduu gibi amcasyla br dnyada da
birlikte olmak iddetli arzusudur. O amcasna kar davetteki srarn cennet ve
cehennem srrna deil, birliktelik srrna dayandrarak yapmtr. * * *
9-) Kul ma knt bid`an miner Rusuli ve ma edriy ma yfalu Biy ve la Bikm* in
ettebiu ill ma yuha
ileyye ve ma ene illa neziyrun mbiyn;
De ki: Rasllerden bir bida deilim (Rasllk yoktu da onu ilk idda eden,
Snnetullahda bulunmayan bidat eden deilim) Bana ve size (B srrnca, benim ve
sizin varlnz olarak) ne yaplacan (dirayeten, ahsen) bilmem (vahyen-ilmen
bilirim) Bana vahyolunandan bakasna tabi olmam ve ben apak bir neziyr
(uyarc, Rasl) dan baka da deilim. (Ahkaf, 46/9)
Gelecei ve kiilerin zlerindeki hkmleri Resuller ve Byk Velyet ehli ztlar her
zaman bilmezler. Ancak Allahn bildirmesi ile bilirler ki o durum da ok ndir olur. zlerin
ve gelecein kefi mucize ehli olan Resullerle ve keramet ehli olan Byk Velyet
sahibleriyle snrldr. Bu mertebelerden aada olanlar kk Velyet shibleri de dhil
olmak zere zlerdeki ve gelecekteki hakikat tamamen perdelidir. Ancak limler, rifler
bsretleri ile bu gne bakarak yrn hakknda tutarl n grlerde bulunabilirler.
Resullerin mucizelerinin snrlarn Sdi u manzumesinde anlatr:
Biri o olunu gib edenden, yan Yakb (a.s)dan sordu ki: Msrdan Ysuf (a.s)un
gmleinin kokusunu duyardn. Niin Kenndaki kuyunun iinde onu grmez idin?
Cevben buyurdu ki: Bizim halimiz imee benzer. Bir dem zhir oluruz ve dier dem
btn oluruz. Bazan semda otururuz; bazan da bastmz yeri grmeyiz. Eer derv
bir hl zere kala idi, iki lem elden giderdi, dny ve ukb ahkmna uymak mmkn
olmaz idi. * * *
Bir gn Resulullah a.s.n devesi Kusv kaybolmutu. Onun aranmasn istedi.
Mnafklar devesinin nerede olduunu bilmeyen birisinden Resul mu olur diye dedi
koduya baladlar. Bunun zerine Cenb Hakk kuluna devesinin yerini haber verdi ve
Resulullah a.s.n tarif ettii yerden alp getirdiler.
zlerin ve gelecein kapal ve perdeli olup bazen mucizelerle bilinmesinin nedeni
Resullerin gzlerinin perdeli olmas deildir. Bilinecek zler ve gelecek olaylar kesret
lemine aittir. Kesret lemi ise Hakn sonsuz snrsz mnlarnn tecelliyatdr. Bu
tecelliyat beer olan bir Resuln
gznn kapsamas imkanszdr. Resuller ancak bu kesret iinde ok zel eyleri ve
olaylar mucize eseri ile bilirler. Kesretin sonsuzluu ancak sonsuz olan Allah tarafndan
ihata edilebilir.
255-) Allahu la ilahe ill HUvel Hayyl Kayyum* la te`huzuHU sinetn vela nevm*
leHU ma fiys Semavati ve ma fiyl Ard* men zelleziy yefeu ndeHU ill Bi iznih*
ya`lemu ma beyne eydiyhim ve ma halfehm* ve la yuhytune Bi eyin min lmiH
ill Bi ma a`* vesia Krsiyyhs Semavati vel Ard* ve la yeuduhu hfzuhma* ve
HUvel Alyyl Azym;
ALLAH ki, tanr yoktur ancak O vardr (Ondan gayr vcud yoktur);Hayy (gerek diri)
ve Kayyumdur (kendi kendine kaim; zira kyambinefsihi) Ne uyuklama (gaflet) ne
de uyku Onu yakalayabilir (kayyumiyet sfat?)... Semalarda ve Arzda ne varsa
Onundur Onun katnda kim efaat edebilir ki Bi-izniH (Onun izni olarak)
olmakszn..? Bilir nlerinde ve arkalarnda olanlarn hepsini (B srryla) dilemesi
(izni) olmadan Onun ilminden bir (Bi-) eyi kapsamak mmkn deildir Krss
(bilin), Semalar ve Arz iine almtr Onlarn muhafazas Ona ar/zor
gelmez O, Aliy (snrsz yce)dir, Azymdir (azameti sonsuz). (Bakara, 2/255:B
Meal)
12-) Allahulleziy haleka seb`a Semavatin ve minel`Ard mislehunn*
yetenezzell`emru beynehnne lita`lemu ennAllahe al klli eyin Kadiyrun, ve
ennAllahe kad ehata Biklli ey`in `lma;
Allah (Odur) ki, yedi Semavat ve Arzdan da onlarn mislini (yedi Arz) yaratt (hem
zahir hem de batn itibaryla dnlmelidir) Emr (i, ilahi iler) onlarn arasnda
(Semavatndan inen emirler, beynin hassalar ve azalar zerinde gereklerini izhar etmek
zere) iner de iner (srekli iner) ki, Allahn hereye Kadiyr olduunu ve Allahn
hereyi (B srrnca) ilmen ihata ettiini bilesiniz. (Talk, 65/12) * * *
Kiilerin zlerinin Resullere dahi kapal olduu anlatld. Ancak Resuller ok keskin
ferset ve basretleriyle kiilerin konumalarna bakp hkm verebilmektedirler. * * *
((( Bu konu ile ilgili bir hikye Mevlnann Mesnevsinden Fussul Hikem rihi
(yorumcusu) Avni Konuk tarafndan buraya ilve edilmitir. )))
Hz. s arkasna bakmadan son srat hz ile daa doru komaktadr. Onu grenler
sanki arkasndan bir aslan kovaladn zannettiler. Fakat arkasndan onu kovalayan
hibir tehlike yoktu. Merakllar da snn arkasndan kotular. Ona ne olursun dur da
neden katn bize anlat dediler. s hzn drmeden hem kotu hem de Bir
ahmaktan kayorum dedi.
(((Tasavvuftaki ahmak modeli dnyann ilerinden beenmedii ile ahiretin ilerini
yarglamasdr. yle ki.
Bir kmil bir kiiyi Allah anlamaya dvet eder. O kii de unu syler; Allah adaletli
olsayd kydeki bin tavuk iinde gzyle sadece benim bir tavuu grp ldrmezdi.
Kmil iin tavuk derdine dm o zavallnn ahmaka fikrinden kamaktan baka re
kalmaz. Kmil iin o kii ahmak deildir fakat o kiiden kan fikirler ahmakadr.
Kmiller insann hibir trnden kamaz sadece islah olunamaz olan fikirlerinden
kaarlar. Hz. snn da ardnda ahmak bir adam grnmyordu. Belli ki o ahmaka
fikirlerden kayordu. )))
Mesnevden bir baka hikye:
Birisi Hz. sya dedi ki:
Ey Mesh! Sen lleri diriltirsin, krleri grdrrsn, sarlar iitirsin, amurdan ku
yapar ve iine fleyip uurursun. Bunlarn hepsini hangi sr ile yaparsn ve o sr nerede
ie yaramaz?
Mesh s cevap verdi:
Evet hepsini Allahn izni ile yaparm. Bu sr sm-i Azamdr. Ben o ismi bir lee bir kez
okudum dirildi fakat bir ahmak kalbe yz bin kez okudum ve frdm hibir etkisi olmad!
* * *
Bu blmle ilgili Ahmed Avni Konukdan rifne sualler ve rifne cevaplar:
Ezelde k (ahmak) yazl birisine Resuller ve veller tesir edemiyor, onu deitiremiyor.
Ahmak rifi deitirebilir mi? Bu kamak niye?
Ahmak da rifi deitiremez. Fakat ahman sohbetine itirak eden rifin azndan
kacak olan bo szler bir mnya brnr. O mnlar da bir srete brnr ve rifin
kalbinin ykselecei ulv makamn nne geer, onun yolunu tkar.
Mevlna buyuruyor:
Bu senin ylan ve akrep gibi olan szlerin, ylan ve akrep olup senin kuyruunu tutar.
Yakb blmnde her an hesab grlerek ahirete doru bir giditen bahsedildi. Bu iin
akas yoktur. Azdan kan her bo mn o anda rif de olsa Resul de olsa sahibine o
anda cez olur ve zarar verir. Geri Resullerden kesinlikle bo sz kmaz. Veller de
Allahn korumas altndadr;
62-) Ela inne evliyaAllahi la havfn aleyhim ve la hm yahzenun;
An gznz!.. Allah Veliylerine korku yoktur (hi bir eyleri kalmam) ve onlar
mahzun da olmazlar (kemalatlar halisdir). (Yunus, 10/62: B Meal)
Mevlna Hz. snn hikyesini anlatyor ki ahmaka mnlardan Resuller ve veller dahi
korkuyor, bizim iin daha da zararl olsa gerektir.
Vellerin korku nedeni ise udur: Birisi Resulullaha vahiy ktibi olur. Fakat bir mddet
onra zndeki k hkm aa karak geici olarak brnd cemal libaslarn soyar
atar. Resulullah gren bir kii dahi nefsindeki hkme boyun eiyorsa? * * *
RUH HAKKINDA LM AIKLAMALAR RUH NEDR?
Bu kitab yazdktan sonra pek ok chil kii, kulaktan dolma ilkel bilgilere dayanarak bize
sordu
-Kur`n`da Allah Raslne dahi bu konuda bilgi verilmedii yazl olduu halde, siz nasl
olur da RUH hakknda aklamalarda bulunursunuz..
Evet, nce bu sualin cevabn vererek aklamalarmza balayalm
yahudi bilgini kendi aralarnda, Hz Muhammed`e sual sormak zere karar alrlar
ve derler ki;
-yet gerekten Allah Rasl ise, bu soruya birden cevap vermeyecektir; zra daha
evvel de hi bir Rasl bu konuda aklama yapmamtr.
Ama cevap verirse, biliriz ki arlatandr
te byle dnp, anlaarak huzuru Raslullah`a gelip birinci sorularn sorarlar:
-RUH nedir?..
Hazreti Raslullah, ilhi inyet ile onlarn niyetini bildii iin, suale cevap vermez ve
cevab erteleyerek, yahudi bilginlerine:
-Yarn gelin, inallah cevap veririm, der
Ertesi gn geldiklerinde de onlara, 17`nci sre olan sr sresinin 85`inci yetini okur;
der ki:
-Yes`eluneke anir RUH Kul er RUH`u min emri Rabbiy ve ma utiytm minel ilmi illa
kaliyla
Burada vurgulanan gerei dilimize yle evirebiliriz:
(Yahudiler) SORUYORLAR, RUH NEDR?.. DE K (o yahudilere) RUH RABBN
EMRNDENDR!.. VE BUNUN LMNDEN SZE KLL BR L
VERLMTR(17-85)
yet biraz izan sahibi isek, grrz ki, bu yetin muhatab, limler arifler, veliler,
nebiler deil; maddeyi ve maddecilii esas alan grn sahibi YAHUDLERDR!..
Yni, Yahudilere denmektedir ki:
Her eyi maddeden ibaret sanp, gremediini inkr eden; stelik dorusunu
aklad takdirde Raslln reddetmeye karar verdiiniz; tefekkr, be
DUYUSUNDAN ileri geemeyen siz Yahudilerin RUH hakknda ilmi yoktur!..
Siz ancak elinizdeki kadaryla kalmaya mahkmsunuz nk maddetesini
deerlendirmekten cizsiniz
Zaten bu yzden, gerek lemin lmtesi ruhlar lemi olduunu aklayan Hazreti
SA`y da inkr ettiniz, kabullenemediniz yle ise nasl olur da RUH hakknda bilgi
sahibi olabilirsiniz ki!
Nitekim, ayn gr paylatmz deerli slam limi ve velisi MAM GAZAL dahi
hya-u Ulumiddin isimli kitabnn 1`inci cilt Rub`ul ibdat blmnde yle
demektedir:
-Yoksa sanma ki, Hz.Raslullah Efendimiz (salla`llahu aleyhi ve sellem) RUH`un
hakikatn bilmiyordu!..
Zra, RUHUNU bilmeyen kendini bilmemi olur!.. Kendini bilmeyen ise nasl Rabbini
bilebilir?..
RUHUN hakikatn Nebi ve Rasller bildii gibi; baz veliler ve limlerin bilmesi dahi uzak
deildir!..
Evet sz MAM GAZAL`den almken O`nun RUH konusunda ok deerli
aklamalarnn yer ald iki eserinden sz etmeden gemeyelim
nce birinci eserinin sadece adn verelim, arzu edenler bu kitab temin edip
okuyabilirler
MKAT`L ENVAR (Nurlar Feneri) isimli eseri Bedir yaynevi tarafndan yaynlanm
kk bir kitapk olup; RUH`un hakikat, ALLAH`n teklii ve varlkta ALLAH dnda
birey olmad yolundaki MAM GAZAL`nin grlerini ihtiva etmektedir Konuyla
ilgilenenlere bu eseri bulup okumalarn tavsiye ederim.
mam Gazali`nin Kitab- maznun-bih al gayr ehlihi isimli kitabndan ruh ile ilgili baz
grlerinden bahsetmeden nce; Gavs `zm Abdulkdir Geylni`nin Kaside-i
Ayniyyesindeki u aklamasna dikkatlerimizi yneltelim:
-O`na RUH fledim buyurulmas kinyedir!.. Ey mnakaac kii, RUH O`nun ayn deil
midir?..
Lkin Hak`k hullden tenzih et!..
Zira, O`nun gayrs yoktur!.. Ve her ey O`nun tekliine dnktr!.. Ey oklukta olan
mevl!.. Ey eyann hliki !. Ztn hereyi meydana getiren orijindir!.
Gavs `zm Abdulkdir Geylni`nin gerek Kaside-i ayniyyesindeki bu satrlarnda; ve
gerekse de Risle-i GAVSYYEsindeki aklamalarnda, (daha geni olarak incelemek
isteyenler ayn isimli kitabmzdan konuyu aratrp bilgilenebilirler) grlmektedir ki,
RUH hakknda gemite ok nemli aklamalar yaplmtr.
imdi burada sz daha fazla uzatmadan nce GAZAL`nin baz aklamalarna
geelim, sonra da RUH hakkndaki kiisel dncelerimizi aklyalm
Gazali rahmetullahu aleyh yle diyor
-Kavli ilhideki tesviye (15-29) ve RUHUN ne olduunu bana sordular
Cevap verdim ki, tesviye, RUH`u kabul eden mahalde fiilden ibarettir. Bu mahalde Adem
hakknda evld ve ahfad tasfiye ve tdil artyla meniden ibarettir.
Nefh ise, nutfede ruhun nrunu itigaline bs olan eydir
te bunun gibi nutfede de bu zellik hsl olursa, hlik RUH`ta hi bir deime meydana
gelmeyerek, O`ndan nutfede RUH ihds olunur
Burada son derece hassas ve kesin bir ekilde dikkat etmemiz gereken konu udur:
Nutfede esas ve tidal vuku bulmazdan evvel, insan RUHunun henz yaratlmam
olmasdr.
Gazali, RUH hakknda yle devam etmektedir:
-RUH cisim dahi deildir Suyun kaba girmesi gibi bedene dardan girmi deildir!
Cisim blnebilir. RUH ise cisim olmad gibi blnebilir bir ey de deildir. Eer ruh
blnebilseydi, onun bir parasnn bir eyi bilip dierinin bilmemesi mmknd Tek
yerde iki zddn olmas eliik bir fikirdir.
Cz kelimesi ruh iin uygun deildir. nk, cz kle izfet demek olup, bu hususta ise
ne kl ne de cz vardr. Ruh blnmez bir yapdr. Ve yer de tutmaz
Ve kadim deil hadistir anlamna olarak RUH mahlktur, denilir. nsan RUHLARI
nutfede zuhruyla hadis olmutur
Gazali`nin bu ve daha baka bu konudaki izahlarndan sonra ortaya kard sonular
ise yle sralamak mmkndr:
A- Ruh aslnda gayr mahlk, bki, kendiliinden kim ve TEK`tir!..
B- Cesetlere taalluk olmad zaman RUH tek cevherdir Yni, O`nda okluk, ayrlk
yoktur!..
Dier bir deyimle, falann veya filann ruhu deil, genel TEK RUH`tur!.
C- Cesetlere taalluku hlinde bir takm eitli vasflar kazanr ve bu vasflarla cesetten
ayrldktan sonra da bki kalr.
Bu vasflarn aykrl sebebiyle ruh ta da bir hususiyet, bir zellik peyda olarak, falan
veya filann ruhu bylece taalluktan nce TEK iken, oalm olur
RUH hakkndaki mam- Gazali`nin bu grlerini daha detayl olarak ar yaynlar
arasnda km olan ehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi`nin yazm olduu ALLAH`
inkr etmek mmkn m isimli kitabnda bulabilirsiniz!..
RUH konusunda nemli aklamalar yapm olan bir dier hakikat ehli, ehlullah da
Abdlkerim Ceyli hazretleridir.
NSAN-I KML isimli kitabnda, Ruh adl melek blmnde tasavvuftaki adyla
Ruh-u `zm olan bu tek orijin ve asl RUHtan szeden Abdlkerim Ceyli, ayrca
Ruhlkuds blmnde de ok detayl bilgileri bize sunmaktadr. steyenler RUH
hakknda byk ounluu mecz olan bu bilgileri ad geen eserlerde tetkik
edebilirler
imdi biz gelelim gnmz anlay ile RUHun ne olduu hakkndaki bildiklerimizi
sralamaya
RUH ismiyle iaret edilen varlk, orijinal yaps itibaryle TEK`tir ve akla gelen her eyin
orijini ve asldr
Bildiiniz ve dndnz ve dnemediiniz her ey RUH tan meydana gelmitir.
Her eyin RUHtan meydana gelmesinin mislini sanrm yle verebiliriz:
Madde adn verdiimiz her ey atomlardan meydana gelmitir Ne isimle, hangi
zelliiyle iaret edersek edelim, o ey gerekte, atomlardan olumutur.. Atomlarn
zne, derinliine inersek, en alt boyutta karmza kan ey ENERJ`dir..
Enerji, bu boyuttaki yaps itibariyle blnmez, paralanmaz, sonsuz-snrsz gtr;
nk varln ALLAH`n kudreti oluturmaktadr!..
ALLAH`n ZT`na gre sonradan yaratlm olabileceinden szedilen enerjinin
getiimiz asrlardaki ad RUHtur!
Ve bu RUH, ALLAH`n KUDRET sfatnn zuhru oluunun yansra; Akl Evvel
ismiyle iaret edilen evrensel uur; ya da bir baka tanmlama ile kozmik bilintir!..
Her nesnenin yapsndaki bilin, onun zn oluturan asl ve orijini olan RUHta
mevcut olan bilinten ileri gelmektedir Ancak onda ortaya kan bilin, ortaya kt
mahallin kbiliyet ve istidad nisbetinde olmaktadr.
RUH, boyut boyut younlaarak, kabul edilen bir biimde, deiik varlklar suretinde
alglayclarca deerlendirilmekte; ve bylece de okluk grnts vermektedir!..
Esasen, Abdlkerim Ceyli`nin de bahsettii gibi, RUH bir melektir.. yle bir melek
ki, varlk leminde, hangi isimle anlan, hangi varlk olursa olsun, her ey, hep bu
melekten olumutur! Her eyin asl, orijinidir! Ve dahi btn meleklerin ve
varlklarn asl O`dur!
Buzdan meydana gelmi saysz nesneleri dnn Buzdan yaplm insan, hayvan,
eya ve her ey!.. Bunlar her ne kadar ayr ayr varlklar ise de, gerekte hepsinin asl
ayn tek eydir SUdur! GAZdr; (H2O)! Hepsinin orijini atomlardr; gibi
RUHU NSNYE GELINCE
Sperm ile yumurtann rahimde birlemesinin 120. gnnde, cenin, baz kozmik nlarn
etkisiyle, melein ruhu nefhetmesi diye trif edilen bir biimde, dalga retimine balar.
Beynin ekirdei durumunda olan bu yap, genetik veri tabann deerlendirmesine
vesile olan ilk temel kozmik tesirleri alarak n programa kavuur ki; bylece onun
kilesi yni programnn dorultusu belirlenmi olur..
te bu anda kiisel ruh yani insn ruh meydana gelmi, yaratlm olur! Bu andan
evvel, bireysel ruh mevcut deildir!.
Bu sebepledir ki, eer 120. gnden sonra ocuk alnrsa cinayet hkmne girer!..
Zira, 120. gnde cenindeki beyin ekirdei, dalga bedeni yni kiilik ruhunu
retmeye balamtr ki, ceninin ldrlmesi hlinde dahi, bu ruh yaamna sonsuza
dek devam eder
Kiiliin temel zelliklerini ise, genlerindeki bilgiler meydana getirir..
Genetik veriler, tohum; tohumun gelimesini ve zelliklerinin ortaya k biimini
salayan toprak, gbre, su, nem gibi faktrler de astrolojik programlama gibidir!.
Beyin, geliimi ve yaam sresince, kendisindeki btn bilgileri RUH ad verilen, bir
tr dalgadan oluan hologramik bedene ykler!.. Bu hologramik beden, aynen
televizyon dalgalar gibidir Nasl ki tayc dalgalara yklenmi grnt ve ses
dalgalardr televizyon dalgalar; ite insan ruhu da bylece tm zihinsel fonksiyonlarn
sonucu olan verileri yklenmitir!..
LM denilen, beynin faaliyetinin durmas ve vcudun manyetizmasnn kesiliiyle
beraber, kii kendini bu hologramik dalga beden olarak hissedip yaamaya balar
Ba`s ba`del mevt denilen hldir bu anlattmz!
Ancak, o kii yaam boyunca neleri dnm, neleri hissetmise; ne tr endie ve
korkulara kaplm, sevgiler duymusa, o dalga beden yaantsnda da bunlardan
gayrn bulmaz!..
Bu sebeple kii, fizik-imik bedende kendini ne lde ve nasl tanm ve
kabullenmise; daha sonra kendini iinde bulaca hiret leminde yani dalga
boyutta, hologramik dalga bedende de kendini o zellikleriyle bulur
Nitekim Hazreti Rasl bu geree yle iaret eder:
-Nasl yaarsanz o hl zere lrsnz; ve ne hl zere lrseniz, o hl zere b`s
olursununz Ve kymette de o hl zere harolursunuz
lp de dirilme denen olay, ldkten sonra kymette olmayp; bedenin kullanlmaz
hle gelmesinin hemen sonraki annda olumaktadr!.
Yni yaam, biyolojik beden boyutundan, ruh-dalga beden boyutuna gei eklinde
ve bilince gre kesintisiz bir ekilde devam etmektedir!..
Bu yzden de demekteyiz ki, lm tadan her kii sonraki anda ruh bedenle diri bir
halde; akl-bilinci tamamiyle yerinde olarak mezara gmlr!..
Ve de kymete kadar diri bir halde kabir leminde yaamn srdrr!..
Nitekim, mentde sylemekte olduumuz vel ba`su ba`del MEVT kavram bunun
ak delilidir!
Grld gibi BA`S olay kymete braklmyor; lmn hemen sonrasnda olarak
vurgulanyor!. (1)
(1) BA`S olaynn kayna olan ALLAH`n BS isminin manasn iyi anlamak iin,
mam GAZAL`nin Esm-l Hsn erhi isimli kitabn tetkik edebilirsiniz
Bu hususlar geni olarak incelemek isteyenler Hazreti MUHAMMED`N AIKLADII
ALLAH isimli kitabmzn LMN YZ blmn okuyabilirler.
Evet, insan ruhu, 120. gnden itibaren, btn yaam boyunca, tm zihinsel
hslasyla yklenir; ve beden kaydndan kurtulduktan sonra da dnya yaamndayken
elde etmi olduu verilere ve enerjiye gre bir biimde yaamn srdrr
Dnya durduka, dnyann manyetik ekim alan iinde kalan ve dnyann ikizi
durumunda olan dalga dnya yani berzah leminde yaayan ruhlar; kymetle
birlikte, ya yetersiz enerjileri dolaysyla dnya ile birlikte gnein dalga ikizi olan
cehennemin iinde yerlerini alrlar; veyahut da kaabilen dier ruhlarla birlikte
cennet ismiyle bilinen galaksi ii yldzlarn dalga ikizleri iinde yolculua karlar
Ancak dikkat edilmeli ki
lmtesi yaamn bir gn, Kur`n- Kerimin ifadesine gre, dnya senesi ile bin
yldr Yine Hazreti Rasl`n aklamasna gre, sadece srat gei bin senelik
yoldur
Orann bir gn, dnya senesiyle bin yl olursa, bin yl ne kadar eder, art siz
dnn Ve buna gre de dier zaman llerini dnebilmeye aln
byle olunca, olay ister istemez ok daha geni boyutlu dnmek gerekmektedir
Evet RUH konusunda bir iki hususu daha vurgulayalm
Ruha ait olarak bilinen hususlarn tamam gerekte beyne aittir! Bu yzdendir ki
RUHun hastal olmaz! RUH hastal tbiri tamamiyle yanl bir ifadedir!
Gerekte beyin hastalklar ve fonksiyon bozukluklar sz konusudur
Her beyin, kendi zel ifresiyle kendi ruhunu rettii iin, o beyin kullanm d kaldktan
sonra, ruhunun baka bir beyne gemesi diye bir ey de asla sz konusu olmaz!. Yni,
reenkarnasyon, yeniden bedenlenerek dnyaya geri gelme asla gerek deildir;
aldatmacadr!.. Bu tr olaylar kesinlikle CN kandrmacasndan baka bir ey deildir
lm bir kiinin ruhuna siz beyin dalgalarnzla dua veya Kur`n okuyup
yollayabilirsiniz Ve eer o kii dnyada iken o tr bilgiler alm ise, yolladklarnz
deerlendirebilir. Aksi halde gndermi olduunuz mesajdaki enerji belli bir sre ona
ferahlk verir ve hemen eski hline dner.
Belki de milyarlarca sene srecek olan kabir lemi yaamnda, kii RUH olarak diri ve
uurlu kaldna gre azb duymaz deniyor, yle ise, kbir azb nedir ve nasl
oluyor?
oka sorulan sorulardan biri de budur Cevabn verelim
Kii kabirde ve kabir leminde uurlu, aynen dnyada olduu gibi akl banda bir
haldedir Kendi bedenini, evresini de grmektedir. Mezar iindeki eitli haerat, fare,
ylan, yan vs gelip kendi yzn, yanan yemeye balad zaman, o bunu tamamyle
kendinin yendii eklinde alglayacaktr! Zira, btn yaam boyunca, o bedeni, o yz
kendisi olarak kabullenmi ve bu kabulleni de olduu gibi dalga bedenine, bilincine
yklenmitir!.. Bu nedenle otomatik olarak olaya bu bilinle bakacak; ve bunun sonucu
olarak da, ister istemez byk bir azb duyacaktr!..
Bunun mislini yle verebiliriz Gn boyu bir takm eylerden korkuyorsunuz ve
derken uyuyorsunuz Uykunuzda o sizi korkutan eyler ryanza giriyor!.. Evet,
fizikman bedeninize yaplan bir ey yok, ama gndz bilincinize yerlemi olan o
korkutucu eyler, sizin o anki yaantnz kbusa evirmitir!..
Kabir yaam esas olarak devredir;
a- Mezar ii yaam;
b- Kabir lemi yaam;
c- Berzah lemi yaam.
Kabir lemi yaam ile berzah yaam hakknda detayl bilgiyi ALLAH isimli
kitabmzda bulabilirsiniz
te mezar yaam da, eer dnyada iken bu ortama kar tedbir alnmam ise, otomatik
olarak kbusa dnecektir Uyanmas mmkn olmayan bir kbus!.. Bu durum da dini
terminolojide kabir azb diye anlatlmtr
Gndzleriniz ve bilin dzeyiniz nasl ryalarnza yansyorsa ve o ryalar deitirmek
elinizde olmuyorsa; kabir yaants da onun benzeri bir ekilde, artk deitirmeniz
mmkn olmayan bir tarzda kyamete kadar srp gidecektir
Ve kabirdeki bu bitmez tkenmez kabusa, azaba kar, u anda yaarken tedbir almanz
ve bu durumdan kendinizi korumanz da mmkndr ki bu yzden Din gelmitir
Yani DN, yukardaki hayl edilen bir tanrya tapnma gayesiyle deil, nsann
lmtesi ebedi yaam renip, artlarna kar kendini hazrlamas amacyla; kendi
hakikatn anlayp, ALLAH` idrka almas iin gelmitir
Ki bu konuda ok daha geni ve tafsilatl bilgiyi SLM ve NSAN VE SIRLARI isimli
kitabmzda bulabilirsiniz.
RUH gc denilen ey, beynin gl dalga yaymndan baka bir ey deildir. Ayrca,
beynindeki bu zellik aynen RUHa da yklendii iin elbette ki ruh da bu gce sahip
olmaktadr
Evliyann feyiz vermesi denilen olaya gelince
Bu kii, yapm olduu youn zikir ve riyazat sonucu, beyninde olduka nemli bir
kapasiteyi kullanabilir hle gelmitir. Bu sebeple, ok gl verici dalgalar
yayabilmektedir.
Byle birini bulduunuz zaman, o kii, gl verici beyin dalgalarn sizin beyninize
ynlendirir te o anda, sizin beyninizde, o gne kadar almam ek bir kapasite
devreye girer ve o ana kadar anlamadnz, farketmediiniz bir hususu kolaylkla anlar
hle geliverirsiniz Konutuu birka cmle, beraberinde byle bir g olduu iin,
sizde nemli gelimeler salar Ve bylece denir ki ben filanca zt`a gittim ve bana
yle feyiz verdi O anda zverdim bir ok meseleyi!.
Esasen beynin yayd dalgalar iki trldr;
1) Genel yaygn dalgalar
2) Ynlendirilmi dalgalar
Btn insanlarn beyinleri zaten genelde yaygn dalgalar yaymaktadrlar
Dua ise ynlendirilen dalgalar trnde oluur (1)
(1) Baknz DUA ve ZKR
Mesel yamur duas, belli bir gurup insann, tek bir amaca ynelik olarak beyin dalgas
retmesi; yamur yamas iin o blgede bulutlar toplayc belirli bir manyetik alan
oluturma abasdr!..
Bunun gibi, zellikle kadnlarn belli bir istek uruna bir araya toplanp u kadar tesbih
ekip, dua okuyup, o istei talep etmeleri, hepsinin beyin glerini tek bir istee ynelik
olarak odaklamalardr
Hac da bunun ok ok byk ve gl bir eklidir Bu konunun incelikleri ve srlarn ise
TEMEL ESASLAR ile NSAN ve SIRLARI isimli kitabmzda bulabilirsiniz.
Eer ok sayda insan, ayr ayr topluluklar halinde bile olsa, ayn anda ve ayn istee
ynelik ekilde belli bir konsantrasyondan sonra dua ederse, istekte bulunursa, byk bir
ihtimal ile o istek gerekleir.
Nitekim stikll sava srasnda eitli topluluklarn, mevlid veya sair isimler altnda
yapt toplantlarda ettikleri dualar; yni beyin dalgalarn tek bir gaye uruna
ynlendirmeleri ve odaklamalar, toplum zerinde byk mnevi g oluturmutur
Mnevi yardm denilen ey, hep beyinlerin tek bir gayeye odaklanarak g
yaymalarndan baka bir ey deildir
Esasen, burada ayrca belirli bir melek veya kendilerini uzayllarolarak tantan
cinlerin glerinden faydalanmak iin yaplan balantlar da sz konusu olabilirse de,
burada o konuya girmek istemiyoruz
RCL GAYB denilen yksek mnevi g sahibi kiiler, ird kutuplar dahi
ounlukla, yeryzne eitli ilimleri, gl beyin dalgalar ile yayarlar Ve bu yaynlar
almaya istidatl beyinler tarafndan bu dalgalar alnarak deerlendirilir
Belirli konularn dnya zerinde, hem de birbirinden habersiz kiiler tarafndan
alglanarak yrrle konulmas; hep bu ekilde gl ynetici beyinlerin yaptklar
yaynlardan ileri gelmektedir
Hatt eitli modalar bile dnya zerine hep bu ekilde yaylmaktadr, diyebiliriz Bu
hususlar, deerli lim ve rif Muhyiddin A`rabi tarafndan Ftuhat Mekkiye isimli
eserinde benzetme yollu anlatmla ksmen aklanmtr steyenler o esere
bakabilirler
RUH kelimesi bize iki byk zellii ifade etmektedir:
1. Bilimin de son olarak eritii ve foton adn verdii, imdiki verilere gre maddenin z
mhiyetinde olarak bildiimiz, kl enerji zerreciklerinin sahip olduu enerjiyi meydana
getiren bir Zdr RUH!.. Yani, Evrensel Kuantsal btnlk!..
Bu aklamadan da anlalaca zere, evrenin her zerresi RUHla ve RUHtan
meydana gelmitir
RUH olmadk hi bir zerre mevcut deildir Zra, zerre, kuant onunla mevcuttur!..
Her kl zerrecik, hareketini salayan enerjiyi RUHtan almaktadr
Dolaysyla evren, ilk varolduu andan itibaren RUHa sahip ve RUHla kim
olmutur; kinatn yokoluuna kadar, yani kymete kadar da sahip olacaktr
Dini tbirle, RUH ile kinat yaradlmtr RUH ile kim ve var olan varlkta gerei
itibaryle asla yok olma dnlemez
3.RUH ad verilen ve her kuantta yerini bulan Z ayn zamanda UUR kaynadr
Yani, evrende mevcut bulunan her nesnede birimsel lde bilin vardr Ancak bilelim
ki, bilin blnr ve czlere ayrlr bir ey deildir.
Dolaysyla kainatta var olan her hareket asla tesadf olmayp, tad UURun
sonucu olarak, bize bugn dzensizmi gibi gzkse de, gerekte dzenli hareketler
gstermektedir
UURsuz sanlan hayvanlar veya cisimler veya zerrecikler dahi, tamakta olduklar
birimsel bilin dolaysyla gerekte, belirli bir dzen iinde hareket etmektedirler
Ancak, kendileri bu durumu idrk edecekleri bir sistemden, yapdan te olduklar iin; bu
zelliklerini kendileri bilememekte; biz dahi be duyumuzun kaydnda kaldmz srece
onlarn bu durumunu idrak edememekteyiz
Nitekim dini yoldan da bir delil gstermek gerekirse, fikirlerimizi isbat eden ite bir yet:
H BR EY HAR OLMAMAK ZERE, (HER EY) O`NU TESBH VE HAMD
EDER!.. FAKAT, SZ ONLARIN TESBHN DRK EDEMEZSNZ (17-44)
Evet, nk bilimin bugn kuant diye adlandrd zerreciklerin ne mhiyetini, ne
bilinle ilikisini, ve ne de nasl bir dzenlilik iinde bulunarak bir vazife fa ettiini, be
duyuyla kstlanm, bedenle kaytl insann anlamasna imkn yoktur!.. Bu ancak
bilinebilir, kavranabilir Hepsi o kadar!..
imdi de Kur`n- Kerim`den RUH hakknda bilgi veren bir yeti nakledeceim:
SYLE: RUH, RABBNN EMRNDENDR; SZE LMNDEN KLL BR MKTAR
VERLMTR(17-85)
Son devirlerin nl slam dnr ve mutasavvuflarndan smail Hakk Bursevi bir
eserinde bu yeti aklarken klil kelimesinin ikll kelimesinden geldiini; iklalin
mnsnn da bir eyi yerden kaldrmak olarak anlaldn belirtmekte ve netice
olarak burada, herkesin kendi kapasitesince bu konuda bilgi sahibi olabilecei,
mnsnn verilmek istendiini sylemektedir
Foton adn verdiimiz kl zerreciklerin belirli bir oranda ve dzende bileimi, bu
maddetesi boyutta (lemde), NSAN, CN dediimiz varlklarn asl yapsn
meydana getirirken; bu bileimin belirli llerde younlamas da, saydmz
yaratklarn katlarn veya baka bir tbirle brndkleri nesneleri meydana
getirmektedir, insann ve cinnin perisperisi gibi; kez bu bileimin, yle bir zellii daha
mevcut bulunmaktadr ki, o da ksmi bilin sahibi olarak nitelendirdiimiz fotonlarn, bu
yapdaki bileiminin en briz ekilde insanda grdmz ve bildiimiz mndaki
BLNCi meydana getirmesidir.
Evrende, varolan herey iinde, insann deerlendirebilecei oranda UURa
dolaysyla RUHa sahip yaratklar NSAN ve CNlerdir.
Keza insann saydmz dier yaratklardan ayrlmas,
1.Sahip olduu UURun gc ve kapasitesi ynyle;
2.Bileimin tekilerden daha fazla younlamas ve madde kaydna girmi olmas
zellikleriyle meydana gelmektedir
Sanyoruz ki, RUH kelimesinin ne mn tam olduunu bylece bir oranda da olsa
aklam olduk
RUH hakknda son devrin nl tefsirlerinden Hak dini Kur`n dili adndaki eserde,
Elmal`l Hamdi Yazr da u bilgiyi vermektedir ki, dikkat edilirse bizim yazdklarmzla
tam bir uyum hli vardr:
RUH denildii zaman balca nokta-i nazar mlhaza edilegelmitir.
Mabihil hareke, yani hareket balangc;
Mabihil hayat, yani hayat balangc;
Mabihil idrk, yani idrk balangc
Hareket balangc mlhazasyla RUH maddenin tam mukbili olarak kuvvet demek
olur. Madde veya kuvvet, madde veya RUH denildii zaman bu mlhaza kastedilir. Bu
mn RUH`un en umumi, geni mnsdr. Mesel elektrik bu mnca bir ruh ve her
kuvve-i muharrike bir ruh demektir.
Hayat balangc mlhazasyla RUH ise bundan hususidir. Zira kuvve-i hayatiyye,
mutlak kuvveden ehastr. Birisi genel mnsyla hayattr ki nebati hayata da yaygn olur.
Bu mncadr ki, alelumum nebatta dahi ruh itlak edildii vkidir. Birisi de mehur
mnsyla hayat, yni hayat- hayvaniyyedir ki, hayat- insaniyye mntehi olur. Bu
mnca RUH, ruh-i nebatiden ehass ve binenaleyh, onu da mutazammndr.
Sonra idrk mebdei, yni ihsasa iktiran eden vicdan basitten ma`rifet, taakkul, ilim, irade
ve kelm ve saire gibi en yksek derecelere kadar alelumum uur hdisatnn ve
binenaleyh bir hayat-i mneviyyenin medr olmak mlhazasyla RUH gelir ki, RUH`un
en mmtaz haysiyyetini ifade eden bu mnnn en briz tezhr nefs-i insnde tecelli
ettiinden, buna ruh-i insn tesmiye edilmitir.
Nefsi insnyi, ruh-u hayvaniden ayrdettiren ve insan ma`rifeti Hakk`a iysal ederek
kendini ve gayrn bildiren bu ruh hakkndadr ki, Ve nefahtu fihi min ruhiy
buyurulmutur.. Biz bunu kendisiyle duyar, vicdan, irade, teakul, kelm btni gibi
eserleriyle tanrz.
Fakat ruhun hakikati, hakikati insaniyenin maverasnda olmasayd, insan `yn eyadan
hi bir hakikati idrk edemez, veya btn hakikat insandan ibaret olmak lzm gelirdi.
Halbuki insann mehulat pek oktur.. Ne kadar olursa olsun bildii de yok deildir..
Binenaleyh idrk balangc olan ruh, insann hayat cismniyesinde, bedenine
nefholunan hava, k, s gibi hayat mneviyyesinde nefsine nefholunan bir balangtr;
ki nefsi insnnin kilesi hidyet ve dalletteki hissesi bunun derecei nefhi ile
mtenasiptir (Hak Dini c:4 sa: 3198-3199) * * *
RUH
nsan ismiyle bilinen lmsz varln, ebedi yaamn srdrd dalga bedendir
Grnts hologramiktir!.. Beynin rettii, Yklenmi dalgalardan olumutur
Beyin tarafndan retilir ve ve beyin kendindeki tm dnsel verileri dalga olarak
RUHa ykler.
Beynin, sinir sistemi araclyla bedende oluturduu bio-elektrik enerji kesildii anda,
bedenin mknatsyeti de kesildii iin fizik bedenden bamsz olarak yaamna devam
eder; ki bu durum LM denilen eydir.
Enerjisini beyinden alan dalga beden (ruh), ayn zamanda beyinle karlkl alveri
iindedir; ve beyni enerji ynnden takviye etmektedir Ayn, bir otomobil motorunun
akden hem enerji temin etmesi, hem de aky arj etmesi gibi
Herhangi bir sebeple ruh, fizik bedenden ayrlr ve uzunca bir sre geri dnmez ise,
beyin bu enerjiden mahrum kald iin durur ve lm dediimiz olay meydana gelir
Hafza-bellek esas olarak bu dalga bedendeki bilgi ykdr Beyin, ihtiya
duyduu bilgileri buradan alr
Eer, beyinde herhangi bir fonksiyon yetersizlii olursa, dalga bedendeki bilgileri geri
alamad iin unutma veya hatrlayamama dediimiz olay meydana gelir
Ruhlarn birbirini ekii veya itii denilen olay ise, ruhlar reten beyinlerin, astrolojik
etkiler sonucu, eskilerin ate-toprak-hava-su diye ayrdklar drt farkl frekansta retim
yapmalardr
Ruh bedenin dardan grn aynen bir hologram gibidir
Ruh, bedenden ilikisinin kesildii son anki grnt zeredir
Otuz yanda kolu kopmu bir insan, elli yanda lse, ruhunun kolu hi kopmamasna
mevcuttur nk, ruhta meydana gelen zellikler ve grntler bir daha hi
kaybolmaz!..
RUH bedende, yani dalga bedende var olan btn zellikler, beyin tarafndan
retildii iin, beynimizi ne kadar geni kapasiteli kullanabilirsek, ne kadar ok enerji
retebilirsek, o kadar gl bir RUHA sahip oluruz Dnya hiretin tarlasdr,
burada ne ekersen, orada onu biersin demelerinin sebebi, ite budur.
badet denilen alma ekillerinin sebebi hep beynin geliip glenmesi ve dolaysyla
bu zelliklerin ruha yklenmesidir
Beynin retip ruha ykledii, ruhun kendini dnyann ve gnein ekim alanndan
kurtarmasn salayacak olan antimanyetik enerjiye eski dilde, din terminolojisinde
NUR ad verilmitir.
Kiinin NURu ne kadar oksa, cehennemden o kadar kolay kurtulabilecektirYani kii
ne kadar ruhuna enerji ykleyebilmise, bu ekim alanlarndan o kadar kolaylkla
kurtulabilecektir.
Eer bu enerji ykleme iini ihmal etmi ise, o takdirde de kendini gl ekim
odaklarndan kurtaramyacak ve ebedi olarak o ekim alannda hapis kalacaktr.
Bu ruh ad verilen bireysel bilinci tayan yap, bir dier ifade ekliyle yklenmi
dalga bedendir! Yni, grnt ve ses yklenmi televizyon dalgalarnda olduu gibi
Seyyal bir yapya sahiptir Zaman ve mekn kaydnn dndadr Ayn anda bir ka
yerde bulunabilme zelliine sahip olabilir
En byk zellii ise; kar karya brakld her eyin hakikatine ynelmesi, o eyin
asln hakikatn aratrmas Bildiimiz bilin bu ruhta yer ald iin, gene bilince
ait tm zellikler bu yapdan alglanr..
Hcreleri birarada tutan, yani bedeni bir btn hlinde koruyan beynin yayd bioelektrik
enerjidir ki buna tasavvufta harareti griziye denilmitir ( Ahmed HULS/ RUH
NSAN CN )


YSUF KELMESNDEK NR (NURA T) HKMETN Z
Bu blmde nura ait hikmetler ve srlar Hz. Ysuf a.s.n ismine irtibatlandrlarak
aklanmaktadr.
inde bulunduumuz lem madde lemidir. Madde leminin bir st boyutuna nrn
lem ve ya misal lemi denilir
Madde leminde Hakn tecelliyat ayr ayr ve kat cisimler halinde alglanr. Misal
leminde ise Hakn tecelliyat yine ayr ayr birimler halindedir eni, boyu, derinlii vardr
fakat arl yoktur, effaftr, deikendir. Sreti baka z baka olabilir. Mesel; misal
leminde grlen l bir insan dny leminde kiinin Hakka ilim ile teslimiyeti
eklinde tbir olunur.
Misal lemindeki lm sretinin zn anlamak ve madde dnyasndaki bir olaya
balamak bir ilimdir. Sadece bir motifle rneklediimiz iki lem arasndaki bu anlam
transferi yni ry tbiri ilmi Hz. Ysufda belirginlemitir.
***
Misal leminin nrn olmas varlklarn o boyutta effaf, deiken ve kendiliinden
grnme zelliini ifade eder. Bu konu kapsamndaki Nrnilik, kutsallk, mbreklik
anlamnda deildir.
Madde lemindeki varlklarn grlmesi iin hariten gelen bir a ihtiya vardr. Gne,
mum, lamba gibi k kaynaklar olmasa varlklar kendilerini gsteremez.
Misal leminde ise harici k kaynana ihtiya yoktur. Varlklar kendiliinden grlrler.
Mesel ry geidi ile ya da Velyet zelliine ait boyut atlama ile misal lemine
giri yapanlar oradaki varlklar harici k olmadan alglar yni grr. Bu zellikten
dolay misal leminin varlklarna nrn yni kendini kendi z ile gsteren diyoruz.
***
Misal lemine ait bilgiler tabir ilmi ile anlalabilir. Bu ilim ilk defa Hz. Ysufda aa
kt iin Ysufdan sonra bu ilmi bilen, Onun mertebesinden ve rhniyetinden alr.
***
Hakikat nru ile ey dediimiz yaratlmlar ve varlklar alglanr fakat kendisi
alglanmaz. Hakikat; sfatlardan ve sonradan olarak isimlendirilen tecelliyattan mnezzeh
olan kendi Ztdr. Resulullah a.s.a Rabbini grdn m? diye sorulunca, O bir
nurdur ben Onu nasl grrm? diye cevap vermitir. Yni, o saf ve plak bir nurdur
(nr-u mcerreddir) ki grmek mmkn deildir buyurmulardr.
Ztn ayn olan gerek nur isim sfat ve fiil olarak varl oluturur. Varlk bu ynyle
Allahn nurudur. Nuru varlk olarak idrak mmkndr fakat varl aradan kaldrdn
zaman hakikati olan Allah idrak mmkn deildir.
Bir rub (drtlk) evirisi:
Gne felek (dny) zerine bayra diktii vakit, onun parlaklnda gz onun
nurundan dolay kamar. Fakat araya bulut perdesi girince gnee bakan gnein
nurunu kusursuz olarak tamamen grr.
Gne rneini biraz derinletirelim. Gzmz plak olarak gnein ktlesini gremez.
Sisli camla baktmzda dahi grnen gnein gerek varl olan ktlesi deil o
ktleden doan ktr. Ktlesini gz kavrayamaz (idrak edemez, alglayamaz). Akl
gnein bir ktlesi olduunu gzden te olarak idrak eder. Fakat akln idrak ettii
gnein yine hakikati deildir, hakikatinin zerreler olarak
tecelli etmi perdesidir. Gz ve akl hibir zaman hakikati plak ve perdesiz olarak
alglayamaz, ihata edemez. Akl ve gzden te olan duygumuz (kalbimiz) gnein
hakikatinin Hakn kudreti olduunu ve kudretin saf enerji olarak tecelli ettiini idrak
eder. Duygumuz dahi Hakk alglamam olur sadece Hakn perdelerini alglam olur.
Zt dahi bir hakikattir ne gz, ne akl ne de duygu (kalb) Onu idrak edemez. Her birey
akl ve kalb seviyesine gre Ztn tecelliyatnn perdelerini teker teker kaldrr. Rislet ve
Velyet akl ve kalbi seviyesinde yni bilincin en son zirvesi olan Muhammed Bilinde
son perde olan kudret sfat da kalkar. Geriye sdece plak hakikat olan Zt kalr.
Fakat bu sefer de idrak eden ve idrak edilen perdeleri de kalkar. Zt hem idrak eden
hem de idrak olunan olarak sadece kendisi kalr. Kendisini kendi alglayarak, yine
alglanamayan, idrak olunmayan olarak kalr.
***
Nrun zdd zulmettir. Nur, kendiliinden grnen ise zulmet, kendiliinden ve
her hangi bir k ve akl kayna vastasyla dahi grnemeyendir.
Zt; grnemeyen ve alglanamayan Hakkdr. Btl; olmayan ve alglanamayan
zulmettir. Nur ise iki grnmez ve alglanmaz olan Hakk ve Btl arasndaki
alglanan ve grnendir. Nur ile Hakikatin tecelliyat olan varlk alglanr. Nur ile
btln olmad ve olamayaca idrak edilir.
81-) Ve kul cael Hakku ve zehekal batl innel batle kne zehuka;
De ki: Hakk geldi, batl silindi/yok oldu/can ekierek gitti Muhakkak ki batl yok
olmaya ok mahkumdur.(sr/81; B Meal)
Bu yet ile Hakk ve Btl ok farkl bir pencereden tefekkr edebiliriz. Btln en alt
anlam Hakk olmayan dnceler ve anlamlardr. Bu dncelerin ve anlamlarn
doduu beyin sahiplerine Btln temsilcisi gzyle baklr. Bu adan Hakk ve Hakk
temsil eden dnce ve anlamlar rten her ey btl saylr.
Hakk gelince de btl yok olur. Fakat gelen Hakk nedir? Nereye ve nasl gelir?
Hakkn gelmesi; bir bireyin bilincinin hakikat bilincine ykselmesidir. Bilinci
Muhammedlemi olan birey kesret leminde (dnyda) var olan her eyin Hakkn
tecellsi olduunu bilinci ile idrak etmeye balar. Bylece btln zaten olmadn ve
olmayann da tecelliyatnn olamayacan anlar. Hakk ancak bu ekilde gelir. Kiisel bir
olaydr. Toplumsal deildir. Hi kimse kimseye Hakk getirip de zorla datamaz. Kiiler
ancak kendi zlerinde Hakka ulap btln yok olduunu seyreder.
Bu geree gre bir birey ve ya bir kurum Hakkn temsilcisi ve besi olamaz.
***
Gerei kategoride dnebiliriz.
1. Hakikat nuru (aydnlk, hak, varlk), 2. Zulmet (karanlk, btl, yokluk) ve 3. Ziy (k,
gr, idrak).
Bu kategorinin kendine ait bir erefi (deeri, zellii) vardr.
Hakikat nurunun erefi; dier iki unsura gre ilk boyut olmas ve aslnn Hakkn
balangsz varl ile ayn olmasdr. Sonradan olarak kabul edilen tecellilerin varl
hakikat nuru ile alglanr. Yine Hakkn Ztnda gizli ve rtl olan mnlar o nur ile
aa karak varlk kazanr.
Zulmetin (karanln) erefi; hakikat nuru ile birlikte olmasna baldr. Hakikat nuru
zulmet ve karanlk ile evrelenirse ve zulmet ve karanlk fonu zerine oturursa idrak
olunabilir. nk nur zulmetin zdddr ve ancak zdd ile aa karsa anlalr.
Ziyann (aydnln) erefi; nur ile zulmetin uyumasndan ve kaynamasndan
domasna baldr. Gzn grmesi hakiki nur ve mutlak yokluktan doan k ile
salanr. Akln grmesi olan alg ise varlk ve yokluk ztlarndan doan grecelilik ile
salanr.
Gerek varlk ztt olan mutlak yokluk ile yani adem ile((( a harfi ksa sesle
okunur))) akledilebilir, anlalabilir. Varlk iin nriyyet yokluk iin zulmet vardr.
Hakkn varlna nur demek doru olduu gibi ademe (mutlak yoklua) da zulmet
demek dorudur. te bunun iindir ki lem dediimiz mmknta yni Hakkn tecelliyat
olan evren zulmet ismi ile tarif olunmaktadr.
Allahn yaratlmam ezeli ve ebedi nuru evreni (olsa da olmasa da Allahn varlna
eksiklik ve fazlalk getirmeyen sanal varlklar boyutlarn) oluturur. Yani zulmetin
kayna nurdur. Nurun grnlebilirlii ve alglanlabilirlii de zulmete baldr. (((
Merhum Filibeli Ahmed Hilmi Amak- Hayalin 3. Blm Ey Nrda aydnln ve
karanln hakikatini Rci ve Aynal Baba sembolizmi ile anlatmaktadr. )))
Resulullah a.s.n; Allah varlklar karanlkta yaratt. Sonra zerine nuru serpti
anlamndaki szlerinin ba taraf bu geree iaret etmektedir.
Adem (mutlak yokluk), vcd (mutlak varlk) ile anlalr. Mutlak varl ve mutlak yokluu
ayr ayr akl ile idrak etmek mmkn deildir.
Nasl ki beyaz nokta beyaz fonda grnmez. Siyah nokta siyah fonda grnmez.
Noktann grnmesi iin ya nokta siyah olacak fon beyaz olacak. Ya da nokta beyaz
olacak fon siyah olacak. te noktay grnr klan siyahn ve beyazn ayn anda ayn
yerde birbiri ile uyum halinde bulunmasdr.
Mutlak varlk ve mutlak yokluk da ancak bu ekilde birbirini akla idrak ettirebilmektedir.
***
Hakkn Varlk mertebelerini be olu ile aklayabiliriz.
1. Zt Mertebesi: Mutlak gayb denilir. Hi kimse buradan bahsedecek bir ilim ve bilgi
bulamaz. Oray hibir isim ve grnm temsil edemez.
2. Esm Mertebesi: Hakk bu boyutta ilh (tanrsal) isimlerle anlr, anlalr. simler mn
olarak ayr, z olarak ayn ve toplu haldedir.
3. Ruhlar Mertebesi: simler ve mnlar ayr halde bulunur. Bu mertebeye isimlerin
mnlar bir i ve olua iaret etmesi bakmndan bz kaynaklarda efal mertebesi
ismi de verilmitir. Bu i ve olularn birimsel olarak bir varlkta aa kt madde
boyutuna da bu nedenle Efal lemi de denilmektedir.
4. Misal Mertebesi: Hakkn eitli effaf sretler ile belirginletii boyuttur.
5. His ve ehdet Mertebesi: hissettiimiz, grdmz ve algladmz iinde
bulunduumuz boyuttur. Hakkn var olu ve yok olu (kevn ve fesad) lemidir.
Misal ve hayal lemine k/aydnlk/effaflk hkm ile nur hkimdir. Dny dediimiz
efal lemine karanlk/katlk hkm ile zulmet hkimdir. Misal lemi ruhlar lemine daha
yakndr, his ve
ahdet (dnya) lemine daha uzaktr. Ziya, aydnlk ve k madde leminin st
boyutlarnn semboldr. Zulmet, karanlk ve katlk dnya boyutunun sembolleridir.
***
Hayal (misal) lemi iki ksmdr:
1. Bir ksm yukarda tarif edilen yndr, ayrm iin Mutlak Hayal denilir. Dier
ksm
2. nsan vcdundaki ksmdr. nsan vcudu misal leminin bir uzantsdr. nsann hayal
lemi de mutlak hayal leminin uzantsdr. nsann hayal lemini ayrm iin greceli
hayal kavramn kullanabiliriz. (lem-i hayal-i mukayyed / kaytl hayal lemi / bal hayal
lemi gibi orijinal kavramlar vardr.)
Din ve inan ayrm olmadan her bireyde aa kan beenilen huylar (ahlk-
hamde) ve slm ahlk kaynakl amel-i slihann mutlak hayal lemindeki misalleri;
balar, bostanlar, iekler, meyveler, nehirler, kkler, huriler, glmanlar ve benzeri
tasvirlerdir.
Yine din ve inan ayrm olmadan her bireyde aa kan kt iler (amel-i seyyie)
ve bir mslmandan aa kan gayri slami huylar misal leminde; akrep, ylan, vahi
kpek, kurt, kaplan, zebani, ate, zakkum (ac iecek/zehir), karanlklar ve benzeri
tasvirlerdir.
Bireylerin huylar bu iyi ve ya kt misallerle sembolize edilerek anlatlr. Mesnev ile
rnek anlatm:
nsann gnlnde yer tutan her bir kt huy maher gnnde bir sret olacaktr.
Sende stn olan kt huy ile harolman zorunludur. Ne zaman ki dnyada senin
elinden ve dilinden kan bir keskin zarar bir mazlumun gnlnde yara at ise o yara
cehennemde bir zakkum aac olur ve o aacn ac meyveleri cehennemde senin
yiyeceine dnr. Bu rnek, senin ylan ve akrep gibi olan ilerinin ve szlerinin ayn
ylan ve akrep olup senin kuyruunu tutmasdr
Burada ad geen ve gemeyen kt huylardan kurtulanlar ancak tezkiye-i nefs
(arnma) ile tasfiye-i kalb (kalbini temizlemi, safletirmi) olan zevt- kiramdr (temiz
kiilerdir).
***
nsanda olan hayal leminin (hayal-i mukayyedin) bir taraf mutlak hayal lemine bir
taraf da insann kendi bilincine (nefsine) ve bedenine bitiiktir.
Hastalk nedeniyle kiiler baz hayaller grebilir. Uyku nedeniyle de baz hayaller
grlebilir. Bu iki nedenle insan hayalinde bz gzel ve ya irkin, iyi ve ya kt, sevimli
veya sevimsiz sretler grlebilir. Bu sretler insan belleinin ve doann ilikisi ile
oluur. Hafzada canlanr, birletirilir ve hayal gc ile rya veya bilin bulankl
hallerinde grlr. Bu grnmler yanl ve bozuk rya (haylt- fside) ve tabire gerek
olmayan kark ry (adas ahlm) olarak adlandrlr.
Mesel iddetli ate nedeniyle bir hastann ryasnda grd bir evliya Seni biz
zamann gavs olarak atadk dese bu kark ve tabire gerek grlmeyen basit bir
vizyondur.
Kii ayn vizyonu bedensel ve ruhsal olarak salkl durumda da grebilir. Hkm
deimez yine anlatmaya, dinlemeye ve tabire gerek olmayan doal bir oluumdur.
Ancak, gren anlatt ise ona bu gerek hatrlatlr. Israrla yorum isterse onu yanl
yollara sevk etmeyecek tarzda bilgiler verilir. Her eye ramen vizyon sahibi zayf bir
psikolojiye sahipse kendisini gavs olarak, evliya olarak grmesi nlenemez.
Bu tr vizyonlar daha ok mistik konularda yani din, tasavvuf gibi alanlarda olur. Bunun
da nedeni psikolojisi zayf olanlar mistik arenada ok rahat manevralar yapar. Toplumun
bilgi eksiklii de bu
tr hastalklarn nedenini dindarln akl bozmas olarak deerlendirir. Halbuki neden
din veya mistik konular deil kiinin psikolojisinin bozulmaya msait tabiatta olmasdr.
Ndiren de olsa kendisini Napolyon, Spermen, kral, kedi, kpek ve benzeri vizyonlarla
badatranlar da olabilmektedir. Kendisini Napolyon zanneden birisinin hastalk nedeni
Napolyondur denilemez. Kendisini evliya zannedenin hastalk nedeni de Velyet
gerei deildir.
Bedensel istekler, arzular da bu tr vizyonlar, ryalar oluturur. ok tuzlu yiyen
ryasnda akar sular grr. k sevdiini grr. A tavuk buday, kedi fare, fare peynir
ryas grr. Tm bunlar dnce ve i gdlenmelerin oluturduu sretlerdir. Mutlak
misal leminden gelmeyen, sfl lem dediimiz madde boyutunun enerjisiyle ekillenen
grngler ve anlamlardr.
Kalb aynasn eitli nefs terbiyeleri ve mcahede (cihat) ile saflatran rifler gnlnden
dnyasal karlar da drerek mutlak misal (mutlak hayal) lemini tm nranliiyle
(akl ile) kefeder. Bu keif ister ryada olsun ister yar uyku yar uyanklkta
(yakazada) olsun haktr, doru ve gerektir.
nk mutlak misal (mutlak hayal) mertebesi Hakkn ilim hazinesidir. Oradan hata
ve yanlg sdr olmaz.
((( bn Arabnin Fussu, Geylnnin Gavsiyesini, mam Rabbannin mceddidlik
hrkasn rya ve ya yakaza/vecd/coku/ikinlik halinde misal leminden almas bu
geree sadece birka rnektir. Nice Allah dostlar temeli bilgi, takv, slih amel ve
zahiri ilimler olan gayretlerinin zerine nefs ile cihad da ekleyerek Hakkn misal lemi
hazinesinden nice ilimler, kermetler almlardr. Ve bizim anlayacamz misallerle
anlatmlardr. )))
***
riflerin (Hakk bilenlerin) ryalar ikiye ayrlr:
1. Kefi mcerred:
Misal lemi ile dny lemindeki sretler ayn ekilde grlr. Tabire ve tevile (yoruma
ve eviriye) ihtiya duymayacak kadar ayn ve aktr.
rnek Resulullah s.a.v. hicretten alt sene nce bir ryada kendisinin ve ashabnn
ban tra ettirmi olduklar halde emin ve korkusuzca Mescid-i Harama girmi
grdler. Hicretten alt sene sonra bu rya aynsyla gerekleti.
Bu tr ryalar avamda da ok ok nadir olarak grlebilir. Fakat riflerdeki gibi tekrar
tekrar olmaz. mr boyunca bir veya birka kez olabilir. Yine de kayna misal lemi
deil, sfl lemdir. nki grenin zndeki mukayyed hayal merkezi ile mutlak
hayal lemi arasnda irtibat yoktur. Birka kez tekrarndan sonra geri dnlemez
hatalara ve zarara neden olabilir.
2. Kef-i Muhayyel: Mutlak hayal/misal lemi ile dnydaki sretlerin birbirini tutmamas
ve tabir ve tevile (yorum ve eviriye) ihtiya olmasdr.
rnek Resulullah a.s.a ryasnda st ikram edilir. ip kalann Hz. mer r.a.e verir.
Y Resulullah bunu ne ile tevil buyurdunuz dediklerinde; lim ile tevil ettim buyurdular.
Stn ilim ile ilikilendirilmesi yledir. St bedenin gdas olduu gibi ilim de ruhun
gdasdr.
Tevile muhta avam ryalarnn tevile gerek olmadn yukarda akladmz iin
burada tekrar etmiyoruz.
nemli bir hususu ise belirtmekte yarar var. Rya tabirinde belli bir yntem ve klie
bilgiler yoktur. Mesel ate gren kiinin ryas nefis mertebesine, yana, cinsiyetine,
toplumsal statsne ve dier etkenlere gre yorumlanr. Ate birisi iin kt huya iaret
ederken dieri iin iyi huya iaret edebilir. Bu nedenle ismi ve yazann kimlii ne olursa
olsun rya tabiri kitaplar referans olamaz. Genellikle bu tr kitaplar mam ibl ismi
kullanlarak yaynlanr. Her sz rif ve lim olan bu zta it olduu kabul edilse bile
kendisinin ryay gren kiiye zel hitab gerekir. Biz bu ayrm yapamayz. Dolays ile
yine hatal yorum oluur.
***
Nur ismindeki hikmet Risalet ve Nbvvet iin yaratlm olan ztlarda aa kar. Aa
kan bu nurun hikmeti mutlak misal lemi zerine yaylr. Oradaki mnlar kapsar.
Risaletin gelmesinden nce oluan bu durumla sdk ryalar balar. Bu dnem vahyin
balangcdr.
***
Hz. Aye sadk rya ile vahyi birbirinden ayr kabul etmitir. ehadet (dny) lemi ile
misal (hayal) lemini ayr tutmutur, buraya kadarki bilgisini aklam daha ileri bilgisini
amamtr.
Resulullah s.a.v. nsanlar uykudadr lnce uyanrlar sz ile daha st bilgiyi dile
getirmitir. ehadet ve misal lemlerini birbirine eklemi ve i ie katmtr.
nsanlar bedenlerindeki duyular ile canl ve hayatta iken uykudadr. Uyku ise misal/hayal
lemine aittir. nsanlar ldkleri zaman bu uykudan uyanrlar, yani bedenleri ile
dnyadan uyanrlar ruhlar ile misal/hayal leminden uyanrlar.
Dnyada grlen her ey misal/hayal lemindeki bir eyin benzeri ve younlam
hayalidir. Fakat gaflet uykusunda olan insan dnyadaki bu sretlerden misal lemine,
misalden ruh lemine, ruhdan esm lemine ve esmdan da Zta dikey ykseli
yapamazlar.
Ancak lmeden evvel lmek ile dima var olan sonsuz varln vechini seyirde yok olan
kimse bu fen (yokluk bilgisi) ile bekya (dimilik bilgisine) ulap uyanr (gerei
idrak eder).
iir:
Mahbbumuzun hsnne yne bu lem Her zerrede o vechini gsterdi demdem
115-) Ve Lillahil meriku vel marib feeynema tvellu fesemme VECHULLA innAllahe
Vasiun Aliym;
Marik (dou, doma yeri) de marib (bat, batma yeri) de Allahndr (Onun
Esmasnn aa kdr) (2:107) O halde nereye dnerseniz Allahn vechi
oradadr Muhakkak ki Allah Vasidir, Aliymdir.
Resulullah a.s. btn mertebelerde ve her zerrede Hakkn vechini her an daima seyir
halinde idi. Bir an dahi o seyri kesintiye uramazd.
***
Grene gre uykudaki ryada grlen sretler ile uyankken grlen sretler birbirinden
farkl lemlerde ve farkl boyutlardadr. Fakat Reslullah a.s. iin byle bir ayrm sz
konusu deildir. O misal lemindeki ve dnyadaki sretlere bakt zaman sretlerin en
derin anlamlarn ayn anda kavryordu. Bunun iin Onun uykusu ve uyankl arasnda
alglama asndan fark yok idi.
***
Resulullah a.s. tek boyutta tm boyutlar ayn anda (ceman) yaad iin uykusunda
grd sdk ryay da uyankken melein kalbine brakt bilgiyi de Misal leminden
almtr. Ryadaki sretler ve vahyi getiren melek de misal/hayal leminden bir srettir.
O tm dnya yaamn bir uykuya ve uykuda yaanan ryaya eit tuttuu iin
Risaletinden evvelki alt aylk sadk rya ile Risaletinden sonraki vahiy dnemi rya
iinde rya olarak btnlemitir.
***
ki lemdeki sretler ayn ve ya ayr da olsa mnlar bakmndan ayn olup birbirleri ile
anlam kanalyla irtibatldrlar. Misal leminde grlen st ve dnyadaki st ilim mns
ile birletirilir. Ekmek, et, meyve ve dier gdalar da srette ayrdr ama gd
mnsnda ayndrlar. Duruma ve grene gre her gdann iki lemdeki sreti bir mn
ile birletirilebilir.
***
Resulullah a.s. vahiy annda ayn ortamdaki varlklardan boyutsal rtlerle rtnr
(baka boyutlara ykselir) idi. Uyku ve uyanklk aras bir konuma girerdi. Vahiyden
sonra zerindeki gayb rtlerinden soyunur ve ehadet lemine dnerdi. Bedeninin
uyankl dnyadan tamamen kopmad iin Onun uykusuna tam anlamyla kendinden
geme denilemezdi.
***
Resulullah a.s. a adam sretinde grnen melek misal lemindendir. Oradaki sreti
bakadr dnya boyutuna geiinde ald sret bakadr. Melein misal leminde
gerek bir sreti vardr. Fakat kanatl uan gzel bir bayan ya da kuvvetli bir erkek
sretinde deildir. Melein misal lemindeki sretini aklmz daha ok ekil olarak deil
melek bir g, kuvvet ve grev trne gre ald anlamlarla kavrar.
Resulullah a.s. gelen adam sreti ile deil z ile kavrad. Sahabe ise zahire gre
hkm verip o adama engel olmak istediler. Bunun zerine Resulullah a.s. o adamn dini
retmek iin gelen Cebril olduunu beyan buyurunca sahabe btna riayet etti.
Burada aklmza bir soru geliyor. Sahabe iinde meleklerden daha st makamda olan
Hz. li, Eb Bekir, mer, Osman gibi ztlar da vard. Onlar gelenin melek olduunu niin
kefedemediler?
Bu suali burada ksaca cevaplayalm. Sahabe Mucizenin kaynanda olmasna
ramen mucize grmeyi tercih etmemilerdir. Onlar mucizeden daha kalc ve daha
stn olan Allahn ilim sfatn Resulullah a.s.n dilinden kan zahiri szlerle tahsil
etmeyi tercih etmilerdir. nsan- Kmil mertebesinde olan pek ok sahabe bu dnyada
hibir keramet sergilemeden ilim sfat ile sonsuz leme gmlerdir.
***
4-) z kale Yusufu li ebiyhi ya ebeti inniy raeyt ehade aere Kevkeben veemse vel
Kamere raeythm li sacidiyn;
Hani Yusuf babasna: Babacm!.. Muhakkak ki ben onbir kevkebi (gezegenler,
kardeleri), Gnei (Baba, Ruh) ve Kameri (Ay, ana, kalb) ryet ettim (grdm)
Onlar, bana secde ediyorlar grdm (hilafet, nbvvet), dedi. (Ysuf, 12/4; B Meal)
Hz. Ysufun bu ryasndaki gk cisimleri insann olan hayal merkezinde grlen tbire
muhta sretler idi.
Gne, Nbvvet boyutundaki babasna ay, gneten k alan teyzesine semdaki
doan ve ykselen yldzlar da babasnn varlndan gelen kardeleri idi.
Ysuf a.s.n ryasndaki sretleri kendi hayali ynnden grmtr. Eer onlar
ynnden olsayd bu sretlerle grnmeyi kendilerince tasavvur edip Ysuf a.s.n hayal
merkezine girmeleri gerekirdi. Ve Ysufun ryasnda aldklar ekilleri ve sergiledikleri
davranlar da bilmeleri gerekirdi.
Ysuf a.s. babasna ryasn anlattnda Babasnn (Hz.Yakubun) da haberi yoktu. Ve
kardelerine anlatmamasn istedi. Fakat bu rya Hz. Ysufa has olarak gereklemitir.
nsan- Kmil mertebesindeki bir mrid-i kmil mridinin ryasna hayal/misal lemi
kanalyla giri yaparak onu terbiye edebilir. Mridlerin pek tercih etmedii bu yntem
ndiren grlmtr. Ve genellikle mridinin ilim seviyesini geen bir halifenin daha st
mertebeli bir mridden ryada terbiye ve ilim almasyla gerekleir. Yani iki tarafn da
bu kermetin arln ve sorumluluunu kaldrabilecek ilim mertebelerinde olmalar
gerekir. Bir mride sadece baz tarikat adablarn icra etmek ve ktlklerden korunmak
amacyla balanan eriat ve tarikat ilimleri tahsil etmeyen ballarn ryasna Kmil
mridler girmez girseler dahi onu yetkilerle donatmazlar.
leriki yaamlarnda Hz. Yusuf ve Hz. Yakub rya ile birbirlerini grme imkanlar (mucize
yetkileri) olmasna ramen bu yola tevessl etmemiler, zaman artlarnn haberleme
yntemlerini tercih etmilerdir.
***
5-) Kale ya bneyye la taksus r`yake al hvetike feyekiydu leke keyda* inne eytane
lil nsani advvn mbiyn;
(Babas) dedi ki: Oulcuum!.. Ryan kardelerine kssa etme, sonra sana bir
tuzak kurarlar Muhakkak ki eytan (vehim) insan iin apak bir dmandr.
(Ysuf,12/5; B Meal)
Hz. Ykub Ysufa bu uyarda bulundu. Kardelerinin kendisini kskanp tuzak kuraca
dncesi Ysufun kalbinde yer ederse bir resulde olmamas gereken kin ve dmanlk
duygularnn olumamas iin Hz. Yakub tuzak kurma plann eytana atfetmitir. Amac
hem Ysufu uyarmak hem de Ysufun kardelerine dmanlk yerine merhamet ve
muhabbet beslemesini salamakt.
***
100-) Ve refea ebeveyhi alel Ari ve harru lehu scceda ve kale ya ebeti haz te`viyl
ru`yaye min kabl kad cealeha Rabbiy Hakka ve kad ahsene Biy iz ahreceniy minessicni
ve cae Bikm minel bedvi min ba`di en nezeaeytanu beyniy ve beyne hvetiy inne
Rabbiy Latyfn lima yea` inneHU HUvel Aliymul Hakiym;
(Yusuf) ebeveynini (baba-anasn) Ar zerine refetti Onun (Yusuf) iin (hepsi)
secdeye kapandlar (Yusuf) dedi ki: Babacm!.. te bu nceden (grdm)
ryann tevilidir (hedefine varmasdr) Rabbim onu hakk kld (gerekletirdi)
(Rabbim) bana hakikaten (B srrnca) ihsanda bulundu eytan benimle
kardelerim arasna nez ettikten (fit soktuktan, ifsad ettikten) sonra, (Rabbim) beni
zindandan kard ve sizi de (B srrnca) bedvden (badiye, tara, l) getirdi
Muhakkak ki Rabbim dilediine Latyftir nk O, Aliymdir, Hakiymdir.
(Ysuf,12/100; B Meal)
Hz. Ysuf ryasnn gerekletiini grd ve misal lemindeki sretlerle dnyadaki
izdmleri olan akrabalarn iki ayr lem olarak niteledi. Ryay uykusunda grmt,
akrabalarnn hallerini ise uyanklkta grd ve birbirine balad. Uyandn kabul ederek
ryann gerekletiini syledi.
Resulullah a.s.n idrakine gre bu durum ryasnda uyandn grp de ryasn tabir
eden adamn haline benzer. Resulullaha gre dnya yaam dahi uykuda grlen bir
ryadr. Grdmz ryalar ise bu durumda dnya ryasndaki ryalardr. Yani dnya
ryasn gren kii uyumak ryas grr uyumak ryasnda tekrar rya grr
ryasnda uyanmak ryasn ve tabir etmek ryasn grr.
Rya iinde rya, rya iinde rya grdn bilmeyen bir ahs hep ryada olduunu
ve uyanamadan bu ryann ebed sreceini fark edince ebed uykudan ve ebed
ryadan km saylr Fakat tm sistemle birlikte ayn uykuya ve ryaya devam ettiini
de bilir.
Bu bilinteki bir ahs bu ebed uykuyu ve ryay bilirse ve nsan- Kmil yaamyla doal
yaantsna devam ederse o Muhammed mirasn vrisi saylr.
((( bn Arabnin bu paragraf tamamlayan szlerini yorumlamadan veriyoruz. )))
nsaf nazaryla bak! Efendimizin s.a.v.in ilim miraslar anlalmas zor ve gizli srlar
nasl biliyorlar? Ne gzel miras brakandr O, ne gzel mirastr Onun ilmi, ne gzel
mirasdr Onun ilmini alm olanlar!
Fahr-i lem Efendimiz, ilim ve irfanda varln en limi ve en rifi olduu gibi hikmetlerin
beynnda dahi btn insanlarn en ak ifade edeni, en gzel konuandr. nk Onun
reticisi Haktr.
iir evirisi:
Bir kimsenin std Hlk ola, nazar et ki irfndan onun liki ve nasibi ne olur? Eer ona
halkn en limi ve ehl-i irfnn en rifi der isem bu sz yerinde ve mnsibtir.
O erefli Nebnin ilim miraslar dahi tamamen bu hal ile vasflanmtr. Uzun uzun
beyan buyurduklar hakikatler ve bilgiler vehimden, hayalden ve nefsin arzularndan
deildir.
***
Tm Resullerin ve Neblerin ve Vellerin velyetleri Muhammed Velyette z olarak
toplanmtr. te bu Muhammed Velyete miras olan veller btn Resullerin ve
Neblerin lisan ile konuurlar, onlar gibi dnrler.
Bir vel Hz.Ysufun merebinde Onun lisanyla konuunca misal lemi ve ehdet
(dnya) lemindeki sretleri nce birbirinden ayrr, onlar tbir eder ve mnlarn bulur.
Sonra o mnlar ve sretleri hem her iki lemde hem de tm lemlerde ayrmadan bir
btn olarak alglar ki bu da Muhammed lisan zere konumas olur. Her iki lisana gre
konutuu iin o velnin lisanna Ysuf-i Muhammed denilir.
***
Buradan sonraki konular Alemlerin hayal ve glge olduunu ifade etmektedir
Hakkdan baka dediimiz lemlerin tamam Hakka gre bir glge hkmndedir.
Glgenin ise kendine ait bir varl yoktur. Hareketi ve duruu (sknu) kendinden
deildir glgenin sahibine aittir.
Bir adamn glgesi adamn kendisi deilse ayn zamanda da baka bir ey de
deilse te bu lem de Hakkn kendisi deildir fakat Hakkdan baka bir ey de
deildir. Bu rnekten ama lemlerin ancak bir hayal ve glge olduunu anlamaktr.
Glgeyi esas oluturur.
1. Glgenin sahibi, 2. Glgeyi oluturacak ziy (k), 3. Glgenin decei yer.
Glgenin sahibi mlum oldu ki Hakkdr. Ziy Hakkn zhir isminin nrudur ve glgenin
decei yer de Hakkn mnlardr.
Glgenin decei yerin olmadn dnrsek bu sefer glge Hakkn hayal
hazinesinde kalr, decek bir zemin ve yer bulamaz. lemler bu nedenle potansiyel
(hayal) bir varla sahiptir. lemlerin Hakkdan baka tecelli edecek bir yeri yoktur.
***
Bilmek ve bilinmek bakmndan Hakk ve glgesi hkmnde olan lemler ile arasndaki
iliki yine bir adam ve glgesi arasndaki iliki gibidir.
Bir adam kendi glgesi hakknda ne kadar bilgiye sahiptir?
Cevab Glge sadece vardr ve varl baka bir varlk olmayp sadece yokluktur.
Yokluk halindeki glgede bilinecek her ey teferruatyla ve en ince detay ile kendi
nefsinde mevcuttur. Glgeyi bilmek iin glgeyi incelemesine gerek yoktur. Kendi
varln bilmesi glgesini bilmesidir.
Glge de sahibinin varlndan haberdar olacak kadar bir akla ve uura sahip deildir.
Glge sahibi olan adam hakknda ne kadar bilgiye sahipse kul da sahibi olan Hakk
hakknda o kadar bilgiye sahiptir.
45-) Elem tera ila Rabbike keyfe meddezzll* velev ae lecealehu sakina* smme
cealneemse aleyhi deliyla;
Grmedin mi Rabbini, (sabahleyin, zeval vaktinden nceki) glgeyi (?) nasl uzatt?
Eer dileseydi onu elbette sakin (hareketsiz, sabit) klard Sonra, Gnei (st
bilinci) ona delil kldk. (Furkan, 25/45 B Meal)
Hakk kendi varlnn glgesi olan mnlarn yine kendi varlna ait olan esm sretleri
zerine yayd ve geniletti. Eer dileseydi kendi glgesi olan kendi tecelliyatn kendi
esm sretleri zerinde zhir klmaz Ztnda sakin ve sabit klard. Ve bu glge ve
sahibi bilgisine sadece nsan- Kmil bilinci ulaabilir.
Hakkn glgesini mmknat (sanal varlk olan kullar) zerine drmesi ile kullar mutlak
yokluktan kurtulurlar. Hakkn yok hkmnde kullar olarak zhir olurlar. Bu nasl
olmaktadr?
Hakkn Ztnda kendinden baka hibir hkm altnda varlk mevcut yoktur. Glge
benzetmesine muhatab olan yine kendi hakikatidir. Kendi hakikati ile zhir olmakta ve
zhir olduu isim ve sret altndaki kulunu her hli ile kabul etmektedir. Hatta ismi ve
sreti yle bir hakimiyet ile kuatmaktadr ki kulluktan daha yce bir mertebe
yaratmamaktadr ve ebediyen kulluk bilincinde bk olmaktadr. Bu noktadan sonras
dile gelmez bir gzelliktir.
21-) Ve in min ey`in ill ndena hazainuh ve ma nnezziluhu ill Bi kaderin ma`lum;
Hibir ey yoktur ki onun hazineleri (her mertebedeki karl) bizim indimizde
olmasn Biz onu ancak malum bir kader (belli bir mikdar) ile (B srrnca) indiririz.
(Hicr, 15/21; B Meal)
Hakk kendi Ztnda mutlak yok olan mnlarn her lemde tedrcen (derece derece,
zaman geldike) aa karmaktadr. Dnyada akl ve beden nimetlerindeki yava
yava gelime bu tecelliye baldr.
Mesel gl aac bu yl glleri aa karr. Gelecek yl aa kacak gller gl
aacnda bilgi halinde mutlak yokluktadr. Daha sonraki ve daha sonraki yllarn glleri
de yine ayn halde mutlak yokluktadr. Her yl tam zamannda o yln glleri zhir
olmaktadr.
Hakkn Ztnda mutlak yoklukta olan glge hkmndeki varlklar da an be an aa
kmaktadr. Henz tecell etmeyen kullar, sahibinde mevcut olup henz yere dmeyen
glge gibidir.
46-) Smme kabadnah ileyna kabdan yesiyra;
Sonra onu (o uzatlm glgeyi) kolay bir kabzedi ile kendimize kabzettik
(fena)(Furkn,25/46; B M eal)
Kul Hakkn zhir isminin nuru ile tecell eder ki buna doum denir. Her doan geliir ve
geliimini tamamlayp lr. Bu gelime Hakkn kulunu yava yava kendi ztna
ekmesidir. Zhir isminin nuru kalknca kulun geliimi ve hareketi sona erer ki bu srra
lm denir.
Ksaca lm, glgenin shibine ekilmesidir. Her i ve olu Ondan gelir ve yine Ona
dner.
Hakkn ztndaki ayan- sbite (ilm varlklar, sanal varlklar) Hakkn aynadaki
sretleridir. Sretler ve Hakk iki ayr varlk olmayp ahadr, tektir. Tevhid ehlinin ilm zevki
de bu ahadiyet srlarn aratrmak, amak ve gerektiinde en uygun lisanla beyan
etmektir, if etmektir.
***
Hakkn varl ahad haldedir. Kullar olan glgeler farkl mnlar halindeki okluk
tecellisidir ve hepsi de glge ismi ve hakikatiyle yoktur ve Hakka aittir. Glgelerin bu
okluk gibi alglanan tekliine glgelerin teklii denir.
Mesel bir kiinin be ayr fotoraf makinasyla resmi ekilse resimler betir fakat be
resim hakikatta tek bir kiidir. Hakkn da saysz ve sonsuz glgesi ve resmi olmasna
ramen Hakk her an tektir.
Hakkn varl asndan her ey dediimiz eylerin Hakkn glge hkmnde kullar
olduu akland Ve glgelerin lem olduunu ve lemin de glge hkmnde yine
Hakk olduu da akland. Bu hakikatleri bilmekle zekn ve kavrayn daha da artr ve
gerei aratr.
***
lemin glge ve hayal olduu aklandktan sonra leme kendi nefsi ile kimdir
(kendiliinden var olabilmektedir) denilemez. Hatta geici olarak dahi vehimsel bir
varla sahip deildir.
Tek olan ey birisi hakikat ve birisi de hakikatin glgesi olarak iki ey hkm ile kendisini
vasflamtr. Hakikat ve glge arasndaki bakalk bu vasflanma nedeniyledir. Yoksa
gerekte ikilik mevcut deildir.
***
nsan kendi hakikatinin Hakk olduunu fark eder. lmi sret ve glge olmak bakmndan
da sretinin sonradan olmu bir kul olduunu fark eder. Bu konuyu her lim ayr ayr
rneklerle ve ayr ayr delillerle aklar. Tm aklamalar insann hakikatini ve kulluunu
deitirmez.
1. okluu gren yaratlmlar grr.
2. okluktaki teklii gren Hakkn varln grr, Hakk grr.
3. Hem okluu hem teklii grenler; hem yaratlm hem Hakk grr.
4. Ztn teklii ile esmlarn okluundaki teklii gren ve hem Hakk hem de esmy bir
btn olarak idrak eden Allah hakkyla tanyan ehlullah zmresine dahildir.
5. Yaratlmlar grmeden Hakk mahade eden yokluk mertebesi olan cem
makamnda hal sahibidir.
6. Hakk yaratlmlarda ve yaratlmlar Hakkda mahade eden kimse cem
makamndan sonra ulalan bek ve fark makamnda tam gr sahibi kmildir. Ve
bu makam sahibi dierlerinden daha limdir. (Kn erhinden alnmtr.)
***
Hakkn glgesinin dt yerin sreti glgenin yani kulun sreti olur. Yere baz rifler
cam kadeh ile benzetmelerde de bulunmulardr. Camn rengi iindeki suya renk verir.
Cam bulank ise su da bulank olur. Cam effaf ise su da effaf grnr. Yalnz camn
rengi ve sreti dahi Hakkn tecelliyatdr. Bundan dolay hibir sreti ve akl seviyesini
Resuller ve Veller aalamazlar, elenmezler, lakap takmazlar, gybetini etmezler.
Her ahsn farkl akl ve sretleri vardr. Her Resul ve Velnin de farkl zellikleri vardr.
Bu farklar Hakkn glgesinin dt kadehden (bedenden ve bedensel kabiliyetlerden)
kaynaklanr. Fakat her kadehin iindeki su ayn effaflkta ve ayn renksizliktedir.
Kadehin rengini ve grntsn alan suyu her kadehin arkasnda ayn z ile grebilmek
gerekir.
***
Hakkn gzyle gren kullar vardr. Bu kullar kendi gzyle grdn varsayan
kullardan Hakka daha yakndr.
Bir de Hakkn kulunun gz ile grmesi vardr ki bu kulluk bilinci dier ikisinden daha
stndr. Ve Risaletin ilim vrisleridir.
Her grmek ve her iitmek ve her bilmek ancak Hakkndr. Bu ayrm ve derecelendirme
ise akl ve bilinci gelitirmek ve perdeleri olduka inceltmek iindir.
***
Varla ok farkl benzetmeler yaplr. Tm benzetmeler varlk zannn dzeltmeye
ynelik mecazi anlatmlardr. Mesel insana sen hayalsin, grdklerin hayaldir, sen
glgesin her ey glgesin diye aklamada bulunursun. Buradaki mecaz ile hakikati de
kartrmamak gerekir. Hayal olmak kendi varln inkar etmek ve her ilediini Hakk
iliyor demek deildir. Hayal ve glge olmak Allahn varlndan baka varlk olmadn
ilim ve irfan ile anlamak ve Allahn dzeninde akaya ve ben tanrym demeye yer
olmadn anlamaktr.
Kii kendisinin aslnn ne olduunu zannederse zannetsin Allah sistemindeki gerek
adalet asla deimez.
Glge ve yokluk rnekleriyle oklukta teklik ve teklikte okluk nasl meydana gelmektedir
konusu anlatlr. Ve sonu olarak tekliin ve okluun dahi hakikati tanmlamak amac ile
kullanld itiraf edilir. Allahn tekliini ve varln yokluunu en ak halde hls Sresi
ifade etmektedir. Ve hls Suresi Hz. Hud blmnde ayrntl olarak aklanacaktr.
***
lemlerin asl zerine gnmz verilerine gre hazrlanm bir yazy konuyu
tamamlamas iin ekliyoruz.
HALK HALK EDLMLER
HALK, bir mnda halkolmu, yaratlm, eskiden yokken, sonradan varedilmi
mnsnadr. Yani, ilh isimlerin terkibiyet hkmyle ikre kt andaki hlin ad
Halk olur.
KNATTA YARATILMI NE VARSA HEPS DE, HEPMZ DE, HEREY DE ALLAHIN
ESMSIYLA VARLIK VE HAYAT BULURUZ. ARAMIZDAK FARK, OLUUM
FORMLMZDEK SMLERN G FARKIDIR!
Kinatta yaratlm olan her birim her an var olduu srece Allaha kulluk hlindedir.
Bunun farknda olup olmama meselesidir olay, Allaha kul olduunun farknda olma ya
da olmama meselesidir. Yoksa kulluk edip etmeme deil!
Firavunda Ona kulluk ediyor, blis de O na kulluk ediyor, Ebu Bekir de O na kulluk
ediyor
Ksacas aklnza gelen yaratlm her varlk Allaha kulluk halindedir!
Ne demek bu?
u demek; Yaratlm olan her varlk Allahn simlerinin iaret ettii mnlar ortaya
kartan mahallerdir
Var olan btn varlklar Allahn simlerinden meydana gelmi birer terkip, birer
formldr! Biz bu terkiplere deiik isimler takarzhayvanderiz, nsan deriz,Cin
deriz,Melek deriz, nebat deriz, vs Ama bu isimler ardndaki varlk, Allahn Esm
Terkipleridir ,
Allahn bize bildirilen 99 isminin deiik formller eklinde bir araya gelmi hlidir!
Yani kinatta yaratlm ne varsa hepsi de-hepimiz de-her ey de Allahn esmsyla
varlk ve hayat buluruz!
Birbirimiz arasndaki fark; bizim oluum formlmzdeki isimlerin g farkdr!
Baz isimler birimizde daha fazla arlktadr, baz isimler dierimizde daha fazla
arlktadr. Dolaysyla de birbirinden farkl varlklar meydana gelmitir.
Esas itibariyle bu esm bileiminin deiik formlleri, sayszdr! Onun iindir ki Allahn
hi bir yaratt bir dierine benzemezMilyarlar kere milyarlar kere milyarlarca kar
tanesi der yeryzne, bir tek kar tanesi bir dieriyle benzer deildir, e deildir. Bir
yaprak bir dieriyle e deildir.
Bir insan bir dieriyle e deildir. Ama hepsinin de ham maddesi, o Allahn iaret ettii,
bize rettii o belli isimlerdir. Nasl ki insan bedenine baktnz zaman eitli isimlerle
andmz eitli organlar-yaplar-uzantlar var.. ama neticede tek bir bedendir
diyoruz Veya atomlardan ibarettir diyoruz,110 atomdan ibaret bir kitledir diyoruz. te
bu varln esas da 110 atom deil, 99 isimdir diyoruz.
KNATIN HAMMADDES OLAN 99 SM DAH ALLAH NDNDE YARATILMITIR!
Esasnda burada anlalmas gereken ok nemli bir nokta var;
Bu 99 isim de bize baz eyleri anlamamz iin verilmi ana rneklerdir! Esas, bu 99
dan ibaret deildir! Konuyu anlayabilmemiz iin bu 99 isim verilmitir ve de daha nemli
bir noktaya geliyorum, dikkatinizi ekerim;
Bu 99 isim dahi yaratlmtr! 99 smin mns dahi Allah indinde yaratlmtr! Allah o 99
ismin mans ile de kayda girmez!.
99 isim, bu kinatn hammaddesidir! Bir anlk ilimde yaratn neticesi bu kinat, bu 99
isim diye iaret ettiimiz zelliklerle meydana gelmitir. Bir baka Allah indindeki AN
da varolmu bir baka kinat bizim hibir ekilde
akledemeyeceimiz-kavrayamayacamz-hayl edemeyeceimiz bambaka
mnlardan olumutur! Onun iinde zaten byle bir kinata bizim muttal olmamz
mmkn deildir.
SINIRSIZ BR PLATFORMDAK SONSUZ NOKTALARDAN YALNIZCA BR
NOKTADAN MEYDANA GELM BR AININ NDE MEYDANA GELEN SONSUZ
AILAR. HALK EDLMLERDR!
Bir misal vermee alaym; K harfini dnnK harfi.. Bir uzun izgiBu izginin
dnn ki st sonsuz, alt sonsuz imdi K harfinin yle bir as var Bu a, bu
izgi zerinde bir noktadan kar.
Allahn sonsuz ve snrsz varl ve ilmini bu izgi gibi dnsek, bunun bir anndan
meydana gelen bu a (gen demiyorum dikkat edin, a! gen dersem bir yerde
kapanacak, kinatn sonu vardr anlam kar, kinatn sonu yoktur!) Allahn bir ANlk
ilminden varolmu sonsuz halk edilmilerdir, halk edilmilerin sonu yoktur ve bu, bir
andr.. Bunun gibi saysz an lardan oluan saysz da kinatlar vardr!
Bu saysz kinatlarn her birisi, Allahn sonsuz yaratclk ilminin eseridir!
Haydi imdi farz edelim ki, Allah anlatp konumaya balayalm!!!.
Bizim bu konuda syleyebileceimizi Kurn ak-net bir ekilde sylyor, meleklerin
dilinden ;
Allahm bize izhar etmi olduun ilim kadaryla biz seni bilebiliriz.
Bize izhar ettiin ilim, uur- anlay ne kadarsa biz o kadaryla Seni bilebiliriz, Seni
bilmemiz asla mmkn deildir!
Allah ilminde bizim bu kinat ve bu kinatn bir yerinde u alglanan, grnen hayli
sretleriz ve bunun gibi saysz sretleri vardr!
Bu sretlerden ikr olan her ey Allahn yaratmas ile meydana gelir.
Sizi de, yapageldiklerinizi de Allah yaratmtr
yeti bunu vurgular. Anlamas bunu zor deil!.
Biraz nce mislini verdim.. Kafanzda yarattnz o insanlar birbiriyle karlatrn
imdi o insanlar birbirleriyle karlap, birbirlerine eitli davranlar ortaya koyduu
zaman onlarn mstakil - bamsz varl var da onlar m bunu koyuyorlar, yoksa sizin
yaratnza gre onlarda meydana gelen o zelliklerin sonucu olan o davranlar m
ortaya koyuyorlar?
Elbette ki, ikincisi..
yleyse bizim her birimiz Allahn yaratt varlklar olmamz hasebiyle her an Onun
hkmnn ikre kmasna- Onun diledii zelliklerin ikre kmasna arac olan
varlklarz.
Ve bu yaptmz i, Hakiki Kulluk un t kendisidir!
Ben seni, sen beni ne kadar bilebilirsin? Ben seni kendim kadar bilebilirim! Sen de beni
kendindeki kadaryla bilebilirsin. Bende, sende hi olmayan bir zellik varsa Sen onu hi
bilemezsin Sende, bende hi olmayan bir zellik varsa, ben onu bilemem
Bu kinatn haritasnda, aslnda-orijininde olmayan zelliklerle var olmu bir baka kinat
varsa, onu, bu kinata ait hi bir varlk bilemez.
te bu noktadan hareket eder, olay dnrsek
Allahn o sonsuz varl dediimiz varlk dahi bizde izharla bu mnlara gre sonsuz
snrszlk kavramdr. Yoksa hakikati itibariyle Allah sonsuz-snrsz kavramndan da
mnezzehtir.
Ben, anlatma sadedinde K diye verdim misali Bunu tek bir izgi diye de alma..Bunu
snrsz bir pltform olarak dn, bu snrsz platformun bir noktasndan meydana gelen
bir a olarak aln.. Bir izgi olarak alrsan, nihayet belli alardr. Kolay anlalsn diye
ben byle syledim. Esasnda bunu snrsz bir pltform dn, yle bir geometrik ekil
dn ki sonsuz olsun! o sonsuzda meydana gelen bir a diye dn
imdi, bunun biraz daha ilerisine gidelimO noktadan meydana gelen ann iinde -o
a, sonsuz bir a-ann iinde meydana gelen sonsuz alar dn..
O Tek ann iinden meydana gelen sonsuz alar, halk edilmilerdir!.
TM HALK EDLMLER, ALLAH NDNDE BR HTR!
Peki, bu kadar varlk nereden-nasl meydana geldi!?
Varlk orijini itibariyle o sonsuz-snrsz Tekde okluk nasl meydana geldi?
Bu hayl adn verdiimiz varsaymlar ortam ve varsaylan varlklar nasl meydana
geldi?
Bunu son derece basite ve herkesin anlayabilecei bir hle getirebilmek iin misl
vereyim Bu misl Allaha uygulanmaz elbette ama konuya yaklam salayabilmek iin
byle bir misl veriyorum
Kafanzda dnn, ister imdi, ister yataa girdiinizde gece, dnn
Bir dnya dnn, o dnyann zerinde bir tane zengin-tane fakir, bir tane gzel- bir
tane irkin, bir tane yakkl -bir tane yakksz sanal insanlar yaratn kafanzda ve
onlara kendi kapasitenize gre belli zellikler bahedin Sonra bunlar birbiriyle
kaptrn
imdi o kafanzda yarattnz dnya ve zerindeki insanlar, kendi balarna mstakil bir
varla sahip midir?..
Hayr!
Varlklarn nereden alyorlar?
Sizden alyorlar, siz kendiniz onlar kafanzda yarattnz!
Peki, onlardaki bu zellikler, grlen-alglanan bu zellikler kime aittir?..
Size aittir!
Siz onlarda o zellikleri meydana getirdiniz!
Peki, onlardaki bu zelliklere bakarak ben bu zelliklere bakarak Onlar meydana
getiren sen bu zelliklerden ibaretsin! diyebilir miyim?
Hayr!.
Sen onda bu zellikleri meydana getirdiin gibi bir bakasnda da baka zellikler
meydana getirirsin Hem onlarn varl sana aitti, senin varln dnda onlarn hibir
varl yoktu, onlardaki btn zelikler de sana aitti, o zellikleri de sen meydana
getirmiindir Onlarn kendi balarna varlklar olmad gibi zellikleri de yoktur!
Ama onlara ve onlarn o zelliklerine bakarak seni de kaytlayamam ve Sen bu
zelliklerle varsnda diyemem, sen bu zelliklerden ibaretsin de diyemem..
te, lemin varoluunu, kinatn ve iindeki okluun eseri olan oklarn zelliklerini
bu ekilde anlamaa alalm
Allah, sonsuz-snrsz ilim ve kudret sahibi olan mutlak varlk kendi ilminde -nasl ben
sana diyorum ki kendi uurunda yarat!..
te Allah kendi ilminde yaratm olduu saysz zelliklerle bu okluk leminin saysz
varlklarn meydana getirmitir!.
Bizler Allahn ilminde yaratlm tek tekleriz!
Bizim btn varlmz, btn zelliklerimiz-hereyimiz Allaha aittir Ama Allah bizim
varlmzdaki bu zelliklerle kaytlanmaktan-trif ve tasnif edilmekten mnezzehtir,
beridir, tedir!
Eer bu misli size anlatabildiysem unu anlayacaksnz, uraya geleceksiniz; Biz Allah
indinde bir Hiz!
Resim, Ressam ne kadar ihat eder? Ressam bir an dnr, yle bir resim yapcam
der, oturup birka saat alr veya bir ka gn alr bir resim ortaya karr. Ortaya
kan resim aslnda ressamn bir anlk dncesinin eseridir. Ressamn ok ksa sreli
bir tasavvurunun-ekillendirmesinin bir eseridir. O resim ressam ne kadar anlatr
yanstr?
Btn bu varolmu olan kinat, ilk insanlar deil, tm insanlarn zerinde yaamakta
olduu dnya ve dnyada varolmu canllar deil, btn gne sistemi deil, gne
sisteminin iinde bir zerre olduu 400 milyar yldzdan oluan galaksi deil, milyarlarla
galaksiden varolduunu hissettiimiz- algladmz kinat, ucu-buca-ba -sonu
olmayan kinat esas itibariyle Allahn kendi indindeki bir AN lk bir dncesinin
hslasdr!
Tasavvufta nsan- Kmil; veyahut da Ruh-u Azam; veyahut da Akl- Evveldiye
anlatlan, hakikat itibariyle anlatlan, bizim KNAT adn verdiimiz sonsuz-snrsz
olarak bize gelen, tm yaratlmlardan oluan kinat, Allah indindeki BR ANLIK
YARATIdr!
Bu bir anlk yaratn sonucunda bu bize sonsuz gelen kinat ve iindekilerin hepsi
varolmutur!
Oysa o bir anlk ilmin ve dncenin eseri olan sonsuz-snrsz kinat gibi saysz
kinatlar dahi Allah indinde mevcuttur!
TAHKK MANA VARDIIMIZDA TRAF EDERZ K ALLAH VAR, GAYRI YOK!
GAYRI BR HAYLDEN BARETTR!
Galaksinin bykln hi bir yeryzne gelmi insan akl-hafsalas alamaz
Drt yz milyar yldz!.
Aralarndaki mesafe, her birinin arasndaki mesafe k yllar ile llyor. nsan mr
birinden dierine gitmee msait deil.
Hele ki bu galaksi gibi milyarla galaksi var, Evrende bilebildiimiz
Peki Bu sonsuz, bize gre sonsuz olan bu bykl aklmz-hafsalanz almazken,
meknsal mndaki bu bykl hafsalamz almazken, insan vcuduna gelelim..
Hcrelerden olumu bir biyolojik beden diyoruz
Halbuki bu hcrelerden olumu biyolojik beden tamamen bir atomik kitle, biyolojik
beden ayn zamanda da bir atomik bedendir.. Btn hcreler, bedenimizin tamam
atomlardan meydana gelmi bir kitledir!
Eer insan vcudunu imkn olsa da bir elektron mikroskobuna koyup 60 milyar defa
bytlm olarak o vcudu grsek, vcut dediimiz ey ortadan kaybolur, sadece
atomik bir kitle kalr! Hidrojen, oksijen, helyum, azot vs atomlardan ibaret , 110 eit
atomdan ibaret bir kitle kalr. Mikroskobun stnden baktmzda bugn biyolojik
bedendir de dediimiz Ahmed, Mehmet, elektron mikroskobunun altnda 110 atomdan
ibaret bir kitledir!.
Ahmed, Mehmed atomdan ibaret de Hulsi farkl bir ey mi?
Hayr!
Bu da atomlardan ibaret bir kitle, bu da atomlardan ibaret bir kitle, bu da atomlardan
ibaret bir kitle ..
Bunlar atomlardan ibaret birer kitle de u hava dediimiz, bolukdediimiz ey
atomlardan ibaret bir kitle deil mi?..
O da atomlardan ibaret bir kitle!.
O zaman bu bedeni deil de btn buray o mikroskobun lmna yatrdmz zaman
ortada ne sen-ne ben-ne bakas var sadece 110 eit atomlardan ibaret bir kitle var.
Benim gzme gre bu insanlar varken elektron mikroskobunun gzne gre insanlar
kavram kalkt, atomlar dan ibaret bir kitle kald. Bu gz bebei dediim nesne,
geirdii k dalgalar dolaysyla beyine nesnelerin var olduu zannn-vehmini veriyor
ve beyinde oluan haylde byle ayr ayr varlklarn varln var sandryor insana!
Elektron mikroskobunda ben-sen-o-biz-siz-onlar yok oldu; atomlardan ibaret bir dnya
kald!. Elektron kere elektron mikroskobunun lmna dnyay koyarsak-gnei
koyarsak-galaksiyi koyarsak bunlarn tm; sadece nlardan ibaret tekil bir yap olarak
kalr!.
Tekil yap daha da st alc dzeyiyle deerlendirilirse, sonsuz-snrsz bir kudret hlini
alr! Bir baka bak as ile; sonsuz-snrsz kudret, kendinden gayrnn olmadn dile
getirmektedir!
Nerede?
Kitapta!.
Limenil mlkl yevm? (Bu anda mlk kimindir?)
lillhil Vhidil Kahhar (Tek ve Kahhar olan Allahndr!)
Biz sanyoruz ki Kymetin belli bir aamasnda yukardaki megafonla seslenilecek de o
megafon kendi kendisine duyurulacak.. !!!
Bu dediim boyutlar itibariyle, HER AN kymet kopmakta ve o kymetin hakikatin de
Allah tarafndan kendi varl dnda baka bir varln olmad dile getirilmekte!
ehidallah enneh l ilhe ill h
ehdet etmektedir ki Allah kendisinden gayr varlk mevcut deildir Amma bizdeki
tecelli gerei var sanmaktayz ki;bir O var, bir de bizler var! Ne zamanki bu gerei
anlayp-idrak edip- hissedip-fark edip-hissederiz, ite o zaman tahkiki imana varrz ve
itiraf ederiz ki; Allah var, gayr yok.. . Gayr, bir haylden ibarettir
te onun iindir ki Evliyaullahtan gemi pek ok zevat Btn lemlerin varl -asl
-hakikati hayldir demilerdir. ( AHMED HULS / KAVRAMLAR)

HD KELMESNDEK AHADYETE AT HKMETN Z
Her yaratlm birim, Vhid (tek) olan Hakkn bir esmasnn grnmdr. Yaratlm
birimler esm grubu bileimidir ve esmlardan birisi dierlerine gre daha fazla
baskndr. Baskn olan o esma birimin temel yapsn, karakterini oluturur. Bu arlkl ve
baskn olan esmya o birimin zel ismi (ism-i hss) denilir.
Hakkn esms say ile saylamayacak anlamda snrsz saydadr. Her bir ismin arl
altnda aa kan birimler de (yaratlm eyler de) saylamayacak anlamda snrsz
saydadr
Birimi oluturan arlkl isme din ilimlerde ve tasavvuf ilminde Rab denilir. Rab
kelimesi, terbiye edici anlamndadr. Her Rabbn (z ismin/arlkl ismin) grnm olan
birime merbb denilir. Merbb; alkl isme bal olan birey, arlkl ismin kulu
anlamnda kullanlan zel bir kavramdr.
Gnlk konuma dilinde Allah ismi ile Rab ismi ayn anlamda kullanr. Yani Rab
kelimesi Allah kelimesi ile e anlamda kullanr. Halbuki iki isim de farkl anlamlar tar.
Allah ismi saysz ve sonsuz esmy (isimleri) ifade eden, hepsinin anlamn kapsayan
bir isimdir. Rab ise Allah isminde mevcut olan bir isme denilir. Kiinin Rabbi
denildiinde, kiinin Allah anlamn karamayz, kiiyi grnr hale getiren
Allahn bir ismi anlamn karrz.
Mesel arlkl ismi (ism-i hss) hdi olan bir kiinin Rabbi, Allahn hdi esmsdr.
lemlerdeki her bir mahluk yani her bir yaratlm birim/kul bir ismin grnmdr.
Esm snrsz sayda olduu iin esm tecellileri olan grnmler de snrsz saydadr.
Bu grnm okluu kesret kavram ile ifade edilir.
te Hz. Hd a.s. bu merbblarn (esm grmlerinin) okluklarn bir tarafa brakp her
birimi farkl zellii olan bir esm olarak deil, Allah ismi olarak grmtr. Birimlerin
renklerini, ekillerini, karakterlerini dikkate almam sadece zlerindeki ahadiyeti
(hakikatlerinin birliini) alglamtr. Bu nedenle Ahadiyet ismindeki sr Hd ismi ile
ilikilendirilmitir.
Hd a.s.n bu rububiyet hakikat ilmini Kuran u yet ile ifde eder:
56-) nniy tevekkelt alellahi Rabbiy ve Rabbikm ma min dabbetin ill HUve ahzn
Binasyetiha inne Rabbiy al sratn mstekym;
Muhakkak ki ben, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allaha tevekkl ettim
(Rububiyet hakikat) Yrr hi bir canl yoktur ki O (Rabbimiz) onun (Bi-)
nasiyesinden (bann n ksmndan) tutmu olmasn (terbiye gerei) Muhakkak
ki benim Rabbim (vahdet gerei dolaysyla) srat- mustakym zeredir.
(Hd,11/56; B Meal)
*** Ahadiyetin (birliin/tekliin) mertebesi vardr:
Birincisi: Tevhid-i Zttr.
Ztn ahad oluudur. Bu mertebede asla varsaymsal, sanal okluk yoktur. hls
Sresinin ilk yeti bu gerei aklar:
1-) Kul HUvAllahu Ehad;
De ki: O (senin hakikatn olan) Allah EHAD (mutlak tek bir vcud)dr (varln
gayrndan deil)! (B Meal)
Bu mertebede; Zt ile birlikte isim, sfat ve fiil gibi ayrmlar yoktur.
kincisi: Tevhid-i esm ve sfattr.
simler ve sfatlar bu idrak mertebesinde tek bir anlam olarak bilinir. sim ve ismin
grnm diye iki ayr alg yoktur. Sadece bu iki ayr alglama akln hayal gc ile
yaplr. Mesel; kahredici ile kahra urayan ayrm gerekte yoktur sadece var
kabul edilir. Kahhar (kahredici) bir isimdir ve o isim Allaha aittir. Dier isim ve sfatlar da
bu rnee gre dnmeliyiz. Sonu olarak tm isimlerin sahibi ve hakikati olan Allah
tek varlktr. Bu anlamdaki teklik anlayna isim ve sfatlarn ahadiyeti diyoruz.
4-) Lev eradAllahu en yettehze veleden lastafa mimma yahlku ma yeau, subhaneHU,
HUvAllahul Vahdl Kahhar;
Eer Allah bir ocuk edinmek irade etseydi, elbette yarattklarndan dilediini stfa
ederdi (szp seerdi) Subhandr O! O, Vahid, Kahhar olan Allahdr!. (Zmer,
39/4; B Meal)
Allahn ocuk edinmesini bu konu kapsamnda Allahn Ztndan baka isimlerinin ve
sfatlarnn ayrca varl olmamas isim ve ismin grnmnn ayr olmamas gibi
anlayabiliriz. ((( Baz din mensuplarnn Allaha mecazen de olsa ocuk edinmesi
yaktrmasnn da yanl olduunu bu yet beyan etmektedir. Fakat bu tr yorumlar
tamamen konumuz dnda kald iin ayrca deinilmeyecektir)))
ncs: Ahadiyet-i Efaldir: (Fiillerin/etkilerin teklii)
Allahn isimlerinin varl oluturduu beyan edilmiti. Varlk dediimiz en alt mertebe
yni grnmler kendilerini oluturan Rabbin (ism-i hssn) etkisi altndadr.
Grnmler, Rabbin etki ediciliini (filliini) kabul edendir (mnfaildir).
Etkilenen grnmler saysz sonsuz okluk halinde olmasna ramen her birisine etki
eden tek kuvvet ve hakikat fil-i hakiki olan Allahdr.
Allahn bu etki edici teklii Rububiyet ynyledir (grnmlerin Rabbi olan esmnn
teklik hakikati ynyledir).
***
Allaha giden doru bir yol vardr. Bu her yerde ap ak bellidir, hibir yerde gizli
deildir.
Kozmik lemde ve grnmeyen st boyut lemlerde her eyin Allaha ait glgeler ve
mnlar olduu kolay anlalr bir bilgi yoludur. Bu bilgi baz rifler tarafndan aka
anlatlmtr.
Varln Hakkn varlndan baka olmamas gerei doru dnce ve doru yoldur.
Tarik-i vahdet de (tek yol) denilir. Her birimi Hakka ulatracak en kestirme bilgi ve ilim
bu yoldur.
Ve bu yol her birimin kendi nefsindedir (zndedir).
yle ki; her bir isim iin o ismin tecellisi olan bir kulu vardr. Ve o isim o kulun
Rabb-i Hssdr. Ve o kul o ismin hem kuludur ve hem de aa kt yerdir
(mazhardr).
Kul zhirdir, cisimdir. Rab (z esm) ise btndr, ruhdur.
Byle olunca yaratlmlarn nefesleri saysnca Hakka yol vardr. Ve her yaratlm emri
altnda olduu z esmsnn gerekleri zerine hareket edip o ismin yolunda yrr. O
yol o ismin (Rabbin) srat-mstakimidir.
Mesel mmin Hd isminin Kfir Mudill isminin zehir Drr/Zarara uratan
isminin bal Nfi isminin mazhardr. Bu mazharlarn (grnmlerin) her birisi z
isimlerinin yolunda yrrler.
Fakat bu isimlerin yollar dierlerine gre doru yol (mstakm) deildir. Mmin kfiri,
kfir mmini eri yolda grr.
***
lh isimler ile isimlenen Ahad (tek) olandr. simlenenin bu ahadiyeti tm isimlerin ve
mazharlarnn Allah ismi ile anlatlan ahad varlk olduunu ifade eder. Bu sistemle btn
isimlerin yollar tm isimleri kendinde toplayan Allaha ait olur.
Allah isimlerinin tmel olarak anlamnn aa kt varla Mazhar- Uluhiyyet denilir.
Bu varlk tm yollarn birletii yerdir. Bu birleim noktasn da Hz. Muhammed a.s.n
zhiri ve btn temsil eder. Btn Nebler ve btn Kmil Veller o yol zerindedir. Ve
dier eitli yollar bu ana yoldan dal budak salm yan yollardr.
***
Bykte ve kkte, Hakk bilende ve bilmeyende Allah tam ve eksiksiz olarak
grnendir.
Varln her trnde, varln hakiatini bilende ve bilmeyende var olan tek gerek Allahn
zt ve kendisidir. Rahman olann nefesi (ilmindeki Mnlar ve mnlarn sretleri olan
varlklar) her birimde eit olarak mevcuttur, birimler arasnda z fark yoktur. Her zerre
bir ismin grnmdr ve her zerre o ismin doru yolunda yrr.
***
Rahmet iki ksmdr. Birisi Ztnn rahmetidir, dieri sfatlarnn rahmetidir. Her rahmet
genel ve zel rahmet olarak tekrar ikiye ayrlr. Bylece rahmet drt esas zerine bina
olur.
Burada Hakkn Ztnn genel rahmetini aklyoruz.
Bu rahmete ulamak var olmak, varla gelmektir. Var olmak iin her hangi bir gzel
amel ilenmi olmak ve ya ileyecek olmak gibi artlar aranmaz. Bu karlksz ulalan
bir rahmettir. Allahn kendi esmlarna ve fiillerine tenezzl (inii, tecelliyat) ile aa
kar. Bu tecelliyat ile var olan varlklar yine Hakkn kendisinden baka varla sahip
deildir.
***
56-) nniy tevekkelt alellahi Rabbiy ve Rabbikm ma min dabbetin ill HUve ahzn
Binasyetiha inne Rabbiy al sratn mstekym;
Muhakkak ki ben, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allaha tevekkl ettim
(Rububiyet hakikat) Yrr hi bir canl yoktur ki O (Rabbimiz) onun (Bi-)
nasiyesinden (bann n ksmndan) tutmu olmasn (terbiye gerei) Muhakkak
ki benim Rabbim (vahdet gerei dolaysyla) srat- mustakym zeredir.
(Hd,11/56; B Meal)
Hd Sresinin 56. yeti ile sr Sresinin 44. yetin arasnda anlam ilikisi vardr.
44-) Tsebbihu leHUs Semavats seb`u vel Ardu ve men fiyhinn* ve in min ey`in ill
ysebbihu Bi hamdiH ve lkin la tefkahune tesbiyhahm* inneHU kne Haliymen
afura;
Yedi Sema, Arz ve onlarn iindekiler (hep) Onu tesbih eder (bakaca varolamazlar)
Hi bir ey yok ki Onun Hamd ile (B srrnca, Onun Hamdi olarak) tesbih etmesin
(Onun Hamd ile tesbih
etmeyen mevcud deildir) Fakat siz onlarn tesbihini fkh
etmiyorsunuz/anlamyorsunuz Muhakkak ki O, Haliymdir, afurdur. (sr,
17/44; B Meal)
Tesbih etmek ve hamd etmek hayata sahip olmak ile mmkndr. Bu durumda varlkta
cansz veya hayat sahibi olmayan yoktur. Cansz cisimler dediklerimiz dahi
kendilerine zg bir hayata ve bilince sahiptir. Mnev zevk sahibi olanlar her eyde
hayat ve ilim sfatn mahede ederler. Ve her ey z ismi ile Allahn esmsna bal
birer hakikattir.
*** Hd/56. yette Rabb-i Hss (z isim, arlkl isim) gibi bir kavram aka
belirtilmemitir. Fakat tm isimlerin yollar nsan- Kmil olan ztta birleir. Hz. Hd
a.s.da bir Neb ve bir nsan- Kmildir ve Allah ismindeki dier isimleri varlnda
toplamtr. Bu nedenle Hd a.s. bu ilmin kayna saylmaktadr.
***
Her bir varlk z isminin doru yolu zerindeyse o varlklar tekrar doru yola davet
etmek niin yaplmaktadr?
5-) yyaKE nabudu VE iyyaKE nestaiyn;
Yalnz sana kulluk ederiz VE yalnz senden yardm dileriz Yani: Ancak dilediin (izhar
ettiin) kulluk halin olarak varz ve bunun devam gene Sana, Senin Hamd ilevine
baldr; Mstean Baki Sensin!. (Ftiha/1; B Meal)
Davet z ismi deitirmeye deildir. Zaten hibir varln z ismi ebediyen deimez.
Fakat her ismin bir glgesi vardr. Mesel Hd (doru yolu gsteren) isminin glgesi
Mudlldir (Dalalete drendir). z ismi mudll olan varln yolu glgenin asl olana
dorudur. Yani Mudll isminin grnm olan birimin zorunlu ve doru yolu Hd ismine
dorudur. Bu yol al bir nevi ilh davettir ve varln her fiili bu davete icabettir.
Btn yollar kendinde toplam olan Muhammed yol (Tarkat- Muhammediyye) tm
eksik ve glge yollarn son var noktasdr. Fatihann 5. yeti de bu gidii ve gidi iin
yine Hakkn fiiline ihtiya olduunu aka beyan ediyor.
Kendi yolu zerinde yryen Hakka mtdir yani Hakka itaat halindedir. Mt olana da
gazap hak deildir. Fakat kendi z ismi yolunda olan baka z isim yolunda olana gre
dieri sapm yoldadr ve gazaba uram kabul edilir. ayrilmadubi aleyhimVe
laddaaalliyn lh kelmn bu iretlere gre tekrar dnmeliyiz.
Mudll ismi kulu olan birimden rzdr, Hd isminin kulundan rz deildir. Mudllin kulu
ve Hdnin kulu ayr grnm tabakalarndandr, fakat Allah isim tecellileri olarak da
ayn tabakadandr.
Yanl yola sapmak geici hkmdedir ve ilh gazab da geicidir. Ezelde isimler ve
sfatlar ayr deildi. Rahmn nefes ile varlk tecelli etmitir. Bylece isimler ve tecellileri
birbirinden ayr ayr ve zt grnler olarak aa kmtr. Ebedde (gelecekte) her bir
ismin kulu kendi yolu ile Hakka ulanca yine tm isimler ve sfatlar aslna dnm
olacaktr. Bylece genel rahmet gazab aarak hkmn gerekletirecektir.
***
Hakkdan baka dediimiz tecelliyatn tamam dabbedir yani canl yryen ruhu olan
varlklardr. Ve her varlk kendi kendine yrmemektedir, yrtlmektedir. Yrtld
yer de onun yolu olmaktadr. Bir ey yrynce yol meydana gelir. Yrtlme yoksa yol
meydana gelmez.
Yrtlen varln hareketi Hakkdandr ve Hakk ile birlikte yrmektedir. Bu durumda o
varlkta yryen Hakkn kendisidir. Bu yrye (hakikate) seyr-billah (Allahla seyr) ismi
verilir.
***
simlerin zhirlerinin grnmlerini madde olarak kabul edersek ve bu grnmler senin
z ismine iataat ederse Hakkn baz isimleri sana itaat etmi saylr.
Senin z ismine itaat etmeyen grnmler senin z ismine ait olmayan isimlerin
grnmleridir. Tm tecelliyatn sana boyun ememe srr budur. Her birim kendi z
isminin anlamlarnn kesiflemi (maddelemi) tecelliyatna sz geirebilir.
Allahn Hd ismi bir birimde, Mudll ismi baka bir birimde aa kar. Hakk iki ayr
birimde o birimden rz olmutur. Fakat iki birim birbirinin varlndan ve z isminden raz
olmamtr, aralarnda gazaplanma ve isyan oluur.
Hd mazharnn Mudll mazharn Hakka davet etmesi; Mudll mazhar olan
birimin/bireyin rtlerini iyice kalnlatrr, dalaletini artrr.
Mudll mazharnn Hd mazhar molan iman ehline olan kahr ve iddeti; Hd
mazharnn Hakk yolundaki hidayetini iyice kemle ykseltir.
***
Hakkn nurlar (tecelliyat) ve varlklarn esrar (gremediin ynleri) hakknda
sylediimiz bu kelm (mnlar) hakikate susam olanlar incelesin ve doruluunu
aratrsn. in hakikatine uygun olduunu kendisi idrak etsin. nk benim
mazharmdan yani benim varlmdan syleyen Hakktr. Ve ya Hakkn kelam harf ve
sese brnp benim kelamm sretinde zhir olmaktadr, aa kmaktadr. Bu
szlerimiz sr/44. yete gre ilhama dayanmaktadr. Resulullah a.s.n vahyi gibi
anlalmamaldr.
Yedi Sema, Arz ve onlarn iindekiler (hep) Onu tesbih eder (bakaca varolamazlar)
Hi bir ey yok ki Onun Hamd ile (B srrnca, Onun Hamdi olarak) tesbih etmesin
(Onun Hamd ile tesbih etmeyen mevcud deildir) Fakat siz onlarn tesbihini fkh
etmiyorsunuz/anlamyorsunuz Muhakkak ki O, Haliymdir, afurdur. (sr,
17/44; B Meal)
((( bn Arabnin szleri Allah sistemini Hd isminin penceresinden anlatmak
bakmndan Hakktr. Allah sisteminde bir tanr ve o tanrnn ayrca yarattklar mant
ile anlatm yapan szler de Mudll ismi penceresinden gelmek itibaryla Hakktr. lim
ve hikmet ehlinin tercih ettii kelam Hd, Mt, Adl gibi isimlerden aa kanlardr.
)))
21-) Ve kalu li cludihim lime ehidtm aleyna* kalu entakanAllahulleziy entaka klle
eyin ve HUve halekakm evvele merretin ve ileyH turceun;
Cildlerine dediler ki: Niin aleyhimize ahitlik ettiniz? (Cildleri) dediler ki: Hereyi
nutkettiren Allah bizleri konuturdu Sizi ilk defa (nceden, balangta) O
yaratt Ve Ona rcu ettiriliyorsunuz. (Fussilet 41/21; B Meal)
Bu yet varlklarn kendi hal lisan ile konutuklarna iaret etmektedir. Her bilin
tabakasnda o mertebenin varolu amacn Hakkn lisan olarak dnebiliriz.
Fakat Hakkn lisan da derece derecedir ve en son derecesi nsan- Kmilin idrak ve
szleridir.
Varlk eitli keml (olgunluk/tamlk) mertebelerine sahiptir. nsanlar da ayn ekilde
farkl tamlklardadr. nsan- Kmil her ynyle tam olduu iin Hakkn isimleri ve sfatlar
ve fiilleri onda eksiksiz aa kar.
nsan- nksda (tam olmayan insanlk zelliklerine sahip bilinde) Hakkn zellikleri
znde tam olmasna ramen zahirinde tam olarak tecelli etmez. Mesel cansz olarak
kabul edilen cisimler konuamaz (nutk edemez). Fakat onlarda konuma zellii vardr
ama znde ekinik (potansiyel) haldedir. te cansz cisimler, konuma zelliine gre
konuan canllardan (hayvandan) daha alt mertebededir, eksik saylr. nsan- naks da
kelam ynyle (Hakkn ilmini idrak edip aa karmak ynyle) nsan- Kmilden daha
alt boyuttadr.
***
Gzn grd her bir mahlukun hakikati (ayn) ve zt Haktr. Zr (nk) Hak o
mahlk sretinde zhir olmutur. Ancak perdelenmi kiilerin zanlar Hakkn o sretini
mahluk olarak isimlendirir. Ve grnen o srette Hakk kendisini perdelemi olur, rtnr
(tesettre girer). Fakat rifler Hakk her trl rtnmeden (tesettrden/perdeden)
soyarlar ve rtsz, tesettrsz grrler.
Bir iir:
Bamdaki iki gzle Hakk grmedike
Onu bir an vazgemem talebden
Bu gzle Hakk grlmez derler amm
Diyenler yle olsun, byleyim ben (Abdullah Bayn)
***
Vellerin z isimleri farkldr, tecelliyatlar farkldr. Bu farklardan dolay ilhi ilimlerden
duyduklar zevkler de farkldr. limlerinin kapasitesi ve zevk halleri de birbirlerine hi
benzemez. Avamn da her hali, ilhi ilim zevkleri ve kavray kapasiteleri de farkldr.
Tm ilmi zevkler ve kapasiteler tek olan Hakkn ztndandr ve orada yine tek zevk ve
tek kapasite olarak hakikatine dner (rcu eder).
***
Ahad olan Hakk tek olan hakikatini kulunun iitme duyusu, grme duyusu eli, aya ve
dier uzuvlaryla (organlaryla) ayn kld. Kulunun organlar oldu. Kendi hakikatinde
ahad olan tek sfat kulunun her bir organnda farkl sfatlar olarak aa kt. Birinden
aa kan ilim dierinden aa kan ilme benzemedi.
Hatta her bir kulunda tek olan ilim sfat farkl zelliklerle, farkl tatlarla zhir oldu. Ac
topraktan kan suyun ac, ifal topraktan kan suyun ifal, renksiz ve tatsz topraktan
kan suyun yavan olmas gibi Hakkn ilmi de kimisinde zarar olarak kimisinde yarar
olarak kimisinde de ne yarar ne zarar olarak aa kt.
rif-i Billahdan kan ilim tatl ve ifal su gibidir. Susuzluu, huzursuzluu giderir. Bilince
bulanklk vermez, hakiki letafete ve yaratl gereine uygundur.
Akl ve gz perdeli olanlardan doan ilim ac su gibidir. Ac suyun bedenin letafetini ve
alma dzenini bozmas gibi perdeli ilim de o ilmi alanlarda huzuru ve skneti
bozar, fikirleri kartrr, pheleri artrr, varlklarn hakikatini ahadiyetten ayrla doru
srkler.
Mesnevden:
Her kimin gnlnde phe ve dolaklk varsa, o kimse cihanda gizli bir filozoftur. Vakit
vakit itikat gsterir; fakat felsefe damar yzn karartr.
((( Filozof sadece kendi akl kapasitesi ile hakikati deerlendirmeye alr. Risalet
ilminin verileri ile kapasitesini geniletmez. Buradaki filozof kavram filozof olan kiilere
ynelik bir sulama deildir. Risalet ilminin sadece zahiri temizliini anlayan akl sahipleri
de filozof gibi tek ynl bilgi sahibi olarak tarif edilmektedir)))
***
66-) Ve lev ennehm ekamt Tevrate vel nciyle ve ma nzile ileyhim min Rabbihim
leekelu min fevkhim ve min tahti erculihim* minhm mmetn muktesdeh* ve kesiyrun
minhm sae ma ya`melun;
ayet onlar Tevrat, ncili ve Rablerinden onlara inzal olunan ikame etselerdi,
elbette fevklerinden ve ayaklarnn altndan yerlerdi Onlardan mmet-i
mukteside (orta yolu tutan, hepsinin hkmn koruyan zmre) vardr Onlarn
ounun yaptklar ne ktdr!. (Mide, 5/66; B Meal)
lmin iki kaynandan birisi stten (fevkden) yani Rabbni boyuttan gelen ilimdir dieri de
aadan yani madde leminden gelen ilimdir. Rabbani ilimlerden faydalanmak (yemek)
iin dncenin artlmas, madde leminin ilimlerinden istifade etmek (yemek) iin
beden tabiatnn artlmas ve iki arnmann da birletirilmesi gerekmektedir. Bu
arnmalar ve birletirmeyi yapmayanlar ncili ve Tevrat sadece zahirde anlayanlar
gibidir.
***
Hakka giden yolda yrmek (tarikat seyri sluku) ayakta dengeli ve uyank olarak
yrmekle tanmlanr. lim bazen ercl/ayak kelimesi ile ifade edilir.
Her birimin alnndan tutulmas Rububiyetin ahadiyet zelliini anlatr. Bu srr kefetmek
(anlamak, idrak etmek) ilm-i ercl ile (tasavvuf ilmi ile) mmkndr.
lm-i ercl bilen kii tasavvufdaki yryn (ilerlemenin) esfel-i sfilinden (aalarn
en aas olan madde ve kiisel artlanmalardan) baladn ve ykseklere (rububiyet
ilmine) doru gittiini grr.
Esfel (alt,aa) boyuttan Hakkn mahade edildii esm (st) boyutun bilincine ulaan
Hakkda Hak ile yrmeye balar. Ve doru yola ulam olur. Artk doru yoldaki
ilerleyii alnndan (z isminden) ekip gtren Rablerin Rabbi olan Allahtr Kendinde
grnen, yolda ilerleyen, gidilen , gtren ve yol hep Hakktr.
115-) Ve Lillahil meriku vel marib feeynema tvellu fesemme VECHULLAH *
innAllahe Vasiun Aliym;
Marik (dou, doma yeri) de marib (bat, batma yeri) de Allahndr (Onun
Esmasnn aa kdr) (2:107) O halde nereye dnerseniz Allahn vechi
oradadr Muhakkak ki Allah Vasidir, Aliymdir. (Bakara; 2/115; B Meal)
4-) Huvelleziy halekasSemavati vel`Arda fiy sitteti eyyamin smmesteva `alel`Ar*
ya`lemu ma yelicu fiylArd ve ma yahrucu minha ve ma yenzilu minesSemai ve ma
ya`rucu fiyha* ve HUve me`akum eyne ma kntm* vAllahu Bima ta`melune Basyr;
O, Semavat ve Arz alt gn iinde yaratan, sonra da (yedinci gnde?) Ara istiva
edendir Arza gireni ve ondan kan, Semadan ineni ve onun (Semann) iinde
uruc edeni bilir Nerede olursanz (karada, denizde, hangi makamda olursanz), O
sizinle beraberdir Allah yaptklarnz (B srryla) Basyrdir. (Hadid, 57/4; B Meal)
Reslullah a.s. Buyuruyor: pinizi braksanz Allahn zerine der idi ve Arzda yere
gmldnz vakitte de Allah sizinle beraberdir.
nsan Hakkdan baka kaacak bir yer arasa asla bulamaz.
***
86-) Ve nesukul mcrimiyne ila cehenneme virda;
Mcrimleri de vird (susamlar, yaya) olarak Cehenneme sevk ettiimiz (gn) !.
(Meryem, 19/86; B Meal)19-) nna erselna aleyhim riyhan sarsaren fiy yevmi nahsin
mstemirr; Muhakkak ki biz onlarn zerine,srekli (meakkati kesiksiz olan)
uursuz (gadab ilahiye mstahak olan) bir gn iinde sarsar (uultulu,
dondurucu, helak edici) bir rzgar irsal ettik. (Kamer/19; B Meal)7-) Sahhareha
`aleyhim seb`a leyalin ve semaniyete eyyamin husumen feteralkavme fiyha sar`a
keennehm a`cazu nahlin haviyeh;
Onu (o rzgar Allah) onlara, yedi gece ve pepee sekiz gn (dz) teshir etti (onlara
g yetirtti, musallat kld, hkmettirdi) O kavmi (Hud kavmini) orada ii bo hurma
ktkleri gibi yere yklmlar olarak grrsn. (Hakka/7; B Meal)
z isim sadece kulu olan birimi alnndan doru yola sevk ederken, esmnn hepsi
de(Rububiyet-i Ahadiye de) btn ruh sahiplerini topluca srat- mstakimlerine sevk
etmektedir.
Hud kavmini batdan esen rzgar helak etti. Nefs ve insan doasnn karanlk yn
batdan esen rzgara benzer. Bu rzgar onlar nefslerinden srkleyerek Hakkdan
uzaklk cehennemine att. Cehennem Hakkn varlndan baka bir boyut olarak
algland iin azap yeri olarak tanmlanr. Fakat Hakkn varlndan baka bir mekan
ve boyut deildir. z ismi ile cehenneme srklenen birimler kendilerini Hakkdan gayr
varlk zannederler.
Cehennem Muhakkak ki Cehennem, kafirleri (B srrnca) muhyttir. (9/49)
srr ile u an dahi kuatm durumdadr. Hakikatte ise hibir birim Hakkdan uzak
deildir. Sadece zannnda bu uzakl vehmeder. Birimin ve ya bir toplumun helak
nefsindeki ayrlk zannnn yok edilerek Hakka dndrlmesidir. Bylece helak olmak ve
cehennem azab sonu olarak onlar hakknda greceli bir cennete dnm olur.
Alnlarndan Rableri tarafndan tutularak doru yollarnda srklenenlerin yolculuklarnn
sonu bylece yine Hakka kmaktadr.
Fakat onlarn greceli cennete ve Hakkn hakikatine dnleri mutlak, tam ve snrsz
nimet deildir. Sadece yaknlk nimetine olan snrl yaklamdr. Alnlarnda (z
isimlerinde) cehennemlik yazan birimlerin ulaacaklar kemlat cehennem hakikatidir.
Yani Hakkn hakikatini cehennem boyutu olarak idrak ederler. Bu hkm ebedi olarak
deimez. Hakka ulamalar da z isimleri olan Rabb-i Hsslarnn hkmlerine
ulamalar ile snrldr.
Bu snrl nimeti ve yaknl u misalle anlatabiliriz:
Bir kle yzn gremedii bir prensese ve prenses de kleye k olur. Kle
sevgilisinin olduu saraya alnr, fakat ar ilerden azat edilmez. znt ve zorluk
oluturan ar iler onun iin azap iken sevgilisinin saraynda olmas da bir nimettir.
Fakat sevgilisinin yzn bir perde arkasndan grebilmektedir. Bu hkm kle iin
sevgilinin cemaline snrl yaknlk olur, hem nimet hem azap olur. Prensesi perdesiz
olarak grmek cennet nimeti ise, perdeli olarak grmek bir nevi cehennem azabdr.
iir:
Seninle nr- cehennem bana ne nimettir Sen olmaynca nam-i cinn ne nkmettir:
Seninle olduktan sonra cehennem atei benim iin ne byk bir nimettir. Seninle
olmaynca nim cennetleri benim iin ne kadar nho bir cezdr.
***
85-) ve nahnu akreb ileyhi minkm ve lkin l tubsrun;
Biz ona sizden daha yaknzdr, fakat grmezsiniz. (Vka, 56/85; B Meal)
Alnndan Rabbinin tutup yrtt birim, ekmi olduu azap ve dt uzaklk ile
kendisi hakkndaki hkm gereklemi bulur. lm esnsnda da Hakk yine onunladr
fakat rif olmayanlar bu birliktelii gremezler.
lnn gznden tabiat perdeleri kalkar. Gr keskinleir. Fakat yaamda iken Hakk
perdesiz grmeye davet eden Resulullah a.s.a tabi olmayan Eb Cehil gibi birimlerin
perdesi ancak alnlarndan tutan Rabb-i Hass grececek kadar kalkar. Mutlak Zt
perdesiz olarak gremez.
Onlarn bu snrl gr almas yaamda iken kendilerini inandklar tanrnn bir paras
olarak grmekten doar. Firavun da Rububiyet ilminin belli bir seviyesine kadar bilgi
elde edebilmiti ve kendisini mutlak Rab ilan etme hatasna dmt.
((( bn Arab baz konularda yetler ve hadisler ile balant kurmadan Hakkn
kendisine ikram ettii velyet ilmine ve diline koyduu Hakk lisana dayanarak
aklamalarda bulunmaktadr (Ahmed Avni Konukun yorumundan alnmtr ) )))
***
72-) Ve men kne fiy hazihi a`ma fehuve fiyl ahreti a`ma ve edallu sebiyla;
Kim bunda (u dnyada) ama (doru yolu-hedefi gremeyen; Hakdan perdeli) ise o,
Ahirette de amadr Yol itibaryla daha da sapkndr. (sr, 17/72; B Meal)
Bu yette Hakk mahede etmekte sid (cennet iin yaratlm) ile k (cehennem iin
yaratlm) arasnda ayrm yaplmamtr.
Biz insana ah damarndan daha yaknz (Kf, 50/16) yetinde de ayrm yoktur,
hkm tm insanl kapsamaktadr. nk Hakk varl kendi Ztndan ini
mertebeleriyle meydana getirmitir.
Bu bilinteki bir kmilin nazarnda varlk vehimsel ve sanal olmaktan da te Hakkn
kendisi olarak mahede edilir. Bu hakikati bilen mminler ile kef ehli ztlar Hakkn
mutlak tevhidini hissettiler ve grdler. Bu iki snf dnda kalan; perdeliler, zhir limleri
ve halkn avam Hakk akl ile anladlar ve varl da yaratlm olarak kabul ettiler.
Onlarn indinde Hakkn varl baka ve halkn/yaratlmn varl bakadr.
Bu grup perdelerinin kalnl nedeniyle ayr ayr iki varlk ispat ederler. Hakk
yaratlmn varlna; yaratlm da Hakkn varlna ortak komu olurlar.
Mutlak tevhid ehlinin ilmine dayanarak iki varlk yok, tek varlk var szleriyle
bahsedenler imanszlk ile sulanrlar. Bu tifenin (grubun) ilmi ac ve tuzlu su gibidir.
Onlar dinleyenin susuzluunu gidermez. Fakat mutlak tevhid ehlinin ilmi ise tatl ve
lezzetli su gibidir. enleri mrifete ve hakikate doyurur.
***
nsanlar iki ksmdr. Bazlar zerinde yrdkleri yolu ve sonunu bilir. O yol onun iin
srat- mstakimdir. Bazs da yrd yolu ve sonunun Hakk olduu bilgisine kar
kapaldr, bilemez ve anlayamaz.
iir:
Perdeler kalkmadan evvel der idim Zikr edip kir olan ancak ben!.. Gece gitti, sabah
oldu grdm Zikr mezkr ile zkir hep Sen
Perdeler kalkmadan evvel zikir ederek kredenin ben olduumu zannederdim. kilik
gecesi sona erdi.Teklik sabah olunca anladm ki; zikreden, zikrolunan ve zikir sadece
sen imisin.
rifler hem kendi yollarnn hem de yollarn bilmeyenlerin yollarnn Hakka vardn
bilirler. Fakat riflerin bu bilgisi gfillerin yoluna doru yol hkmn de getirmez. Yine de
riflerin yoluna gre eri yol olarak kalr.
Mesnevden;
Getirdi evliyay Hak zemne Ki rahmet olsun onlar lemne Eer kasvetle kalbin olsa
mermer Sohbet-i rifle cevhere dnr
Ve hakikate ularsn.
Lhzack rif-i Hakla sohbet yidir yz senelik takvdan
***
rif insanlar Hakka davet ederken; davet ettii Hakk, varl, davet edilenlerin Rabb-i
Hssn (z isimlerini), esm terkiblerindeki zellikleri, hkmlerin deiim artlarn bilir.
rif olmayanlarn daveti ise bu ilimlerden yoksundur. Sadece vehmettikleri Hakka yani
Hakkn haricine (masivaya) arrlar.
***
24-) Felemma raevh aridan mstakbile evdiyetihim kalu haz aridun mmtruna* bel
huve mesta`celtm Bih* riyhun fiyha azbn eliym;
Vaktaki onu (tehdid olunduklar azab, bulutu) vadilerine istikbal etmi (ynelmi)
geni bir bulut olarak grdklerinde, dediler ki: Bu bize yamur indirecek bir
buluttur Hayr, o kendisini (B srrnca) acele istediinizdir (O), iinde elim bir
azab olan bir rzgardr. (Ahkaf/46; B Meal)
Hd a.s.a isyan eden kavim kendilerine azab edecek bulutu grnce yamur getirecek
bir rahmet zannettiler. Hakk onlarn bu zannn boa karmad. Yamurun yamas ve
topraktan gda karmas beden iin fayda olacakt fakat bu uzun zaman iinde kavmin
isyan iyice artacak ve Hakkdan uzaklklar daha ziyade olacakt. Bulut yamur yerine
onlara rzgarla bir azab getirdi. Bu azab onlar nefislerinden artarak greceli olarak
Hakka ulatrd.
Bu greceli rahmeti yine bir rnekle izah edelim:
Meyhne ortamna alm bir sarhoun zerindeki mahzen rutubeti kokan kirli
elbiselerini karp yeni bir elbise giydirmek ve bir saraya yerletirmek onun iin bir anda
oluan rahatlktr. Fakat onun
alt ortamdan, arkadalarndan, bamllndan kurtulmas uzun mddet zor gelir,
ruhsal eziyet eker. Sonunda da yeni saray ortamna adapte olarak dle ular.
Hd kavmini yok eden rzgar da onlarn bedenlerine geici bir ac verdi ise de ilerinde
bulunduklar fakat kendilerinin alkanlklarndan dolay bilemedikleri azap ortamndan
kurtuldular. Azap grnen helaklarda rtl bir ltuf vardr. Azab kelimesi tatllk ve
irinlik anlamndan tretilmitir. Helak olmak, yok olmak zahirde her ne kadar elem verici
grnse de shhate kavumayla sonulanr. Dnya yaamndaki kstl ruhsal
zelliklerinden, baz perdelerden kurtulup hakiki ve bir daha helak olmayacak olan bk
zelliklere kavutular.
***
Hakk kendi varln zahir ve btn olarak vasflamadan nce ztnda mevcud olan ilm
sretleri kendi nefsi olarak bildi. Sonra aa knca (tecelli edince) kendi zahirini
perdeli bilinler nazar ile Hakdan gayr/baka ismi ile tarif etti. Zahirinin btn,
btnnn zhir olduu bilgisini yine perdeli bilinlere alglama engeli koydu. Kendi
hakikatinin tecelli eden varlklar ile ayn olduu srrnn aa karlp anlalmasn
kendi zahirine haram (yasak/engelli) kld. Bylece zahir batna batn da zahire ebedi
olarak uzak dt.
Bu srr keif ehli ancak ilminde ve irfannda akl ve iman hali ile idrak edebilir. Bu idrakin
da aa kaca bilinler ounluk yannda ok azdr, yok denecek kadar bir saydadr.
Hak ahad olan hakikatini tecelliyatndaki okluk ile perdeledi. Tek olan ztn; ben, sen,
biz, onlar, unlar, bunlar gibi eitli grnler ile rtt. Mesel suyu eitli deiik
kaplara boaltsak ve her birisine farkl isim ve lisan vererek konutursak zahirde ayrlk
grnr. Her buz kalb ben suyum dese de doru sylemi olur. Buzun ekli suya perde
olmutur. in hakikatini bilenler ve idrak edenler ise perdelenmemitir.
Perdelenenler zahirde kaldlar, perdelenmeyenler btna dalarak ilim ve bilgide daha
fzl (stn) hale geldiler.
***
38-) Ve ma min dabbetin fiyl Ard ve la tairin yetyru Bicenahayhi ill memn
emsalkm ma ferratna fiyl Kitabi min ey`in smme ila Rabbihim yuherun;
Arzda debelenir hibir canl ve (B srrnca) iki kanadyla uan hi bir ku yoktur ki,
sizin emsaliniz mmetler olmasnlar (meshe urayan mmetler?) Biz Kitabta hi
bir eyi tefrid etmedik (eksik brakmadk; mustahaklarn buldular) Sonra (onlar)
rablerine harolunurlar. (Enm 6/38; B Meal)
Her canl trnn kendi cinsinden resul ve nebileri vardr.
Ve bazlar da rifin dncesine gre her zhir olan (grlen) eyin kendi btnna
neb olduunu sylemilerdir. Onun iin Eer nbvvete imann varsa, her bir zihne
gelen eye sayg gstermekten baka karlk verme diyen veliler vardr.
***
Hak Teel, demden Muhammed a.s.a kadar beeryetten olan btn Resullerin
ruhlarn hicr 586 senesinde spanyann Kurtuba ehrinde iken misal leminde bana
gsterdi. O misal leminde bana ilhi srlar ile sadece Hd a.s. hitab etti.
Resullerin ve Neblerin misal leminde toplanmalar bn Arabnin zamannn
kutuplarn kutbu ve Htem-i Evliy (Son Velilerden) olmas nedeniyle onu kutlamak
iindir.
((( bn Arabnin bu beyanna ksa ve z bir yorum getirmekle yetiniyoruz )))
Farknda msn ?. Ryada (dnya hayatnda) beni gren (Risalet ilevimle
Snnetullah hakikatini aan, yaayan bir zata erien) hakikaten beni grmtr!.
(Ondan yansyan ilim-hal bendendir!) nk eytan benim suretime giremez!.
(Beeriyet; hakikatime perde ekemez! O zatn beeriyetine taklp sakn
mesajndan perdelenmeyin! Ahmed HULS/Okyanusum.comdan alnt)))(((
Son Vel zelliine de yine ksa bir yorum getirmekle yetiniyoruz
bn Arabnin en az anlalan ve en ok tartlan beyanlarndan birisi de Son Vel
konusudur. Bizim iin idraki imkansz olan bu alana hi girmeden sadece Son Velnin
anlayabildiimiz bir ilevinden bahsedelim.
bn Arabnin bir beyanna gre Tm Nebler ve Resuller klarn SON NEB Hz.
Muhammed a.s.dan alrlar. Son Neb de n Son Velnin Hakka ait olan Velyet
mertebesinden alr. bn Arab kendisinin Son Vel olduunu beyan edince dneminin ve
sonrasnn zahir ehli tarafndan insafsz eletirilere uram ve hl uramaktadr.
Halbuki Son Neb Hz. Muhammed a.s. Hz. demden kendisine kadar olan Resullerin
hakikatini Kuranda ve hadislerinde aklamtr. Bu aklamalar bir nevi Son Nebnin
deniz feneri gibi o resulleri tek tek kla (bilgi) ile bize gstermesidir. Yani tm Resullerin
bizim tarafmzdan idrak edilmesini salayan k Son Nebnin ilim dr Son Nebyi
de her ynyle tanyp bizlere tantan en derin bilgi, ilim ve irfan kayna; deniz feneri ve
ya projektr gibi olan bn Arabdir.
Hz. Muhammed a.s. ilmini (n) ve nurunu Son Vel olan bn Arabnin bilincinden alr
demek, yanltr ve Son Velilik konusu genellikle bu yanl ekilde anlalmaktadr.
Gnmzde de bn Arabyi her hangi bir hataya dmeden anlamak neredeyse
imknszdr. Ancak dili Osmanl Trkesi ve tamamen tasavvufi terimlerle yazlm
Ahmed Avni Konukun Fussul-Hikem erhi dikkatli bir okuma ile bn Arabyi bize her
ynyle tantmaktadr.
Yine tasavvufi konular temel kavramlar ile inceleyerek analiz etmek isteyenler iin
std Ahmed Hulsinin bilgi kaynaklar hem Ahmed Avni Konuk Fussul-Hikem
erhini hem de bn Arab ve dier ztlarn eserlerini kapasitemiz kadaryla anlamamz
kolaylatrmaktadr)))
Bu kapsamdaki aydnlatma konularnn makam mevki kavgas gibi anlalmasnda
kesinlikle hibir yarar yoktur. Fakat her bir insanda dierlerine gre mutlaka daha stn
ya da daha alt dzeylerde bilgi aa kmaktadr. Fakat yar var imi gibi sralama
yapmak, isim ve kii desteklemek zaten tasavvuf ile uzaktan yakndan samimi olarak
ilgilenenlerin alanna girmez
***
bn Arabnin ilm mizac ile Hz. Hd a.s.n Risalet ilmi benzeim halinde olduu iin bn
Arabye Hz. Hd misal leminde ilm zevklerden ve srlardan bahsetmitir.
***
Resulullah a.s.n o kulumun gren gz, tutan eli olurum diye balayan mehur
kutsi hadisi vardr. Burada Hakkn gc kulunun duyu urganlarnn gc olarak
belirtilmitir. Bu benzetmeyi ruhan glerden olan akl, ilim, hayat gibi sfatlarda da
grebiliriz. Resulullah a.s. ruha gre en alt mertebede bulunan organlarn glerinden
rnek vermitir. Hakka en yakn olan hatta ondan ayr olmayan ruhan gleri kapsam
d brakmas dnlemez. Resulullah a.s.n bir rnekle benzer her rnei anlatma
metodu vardr.
***
47-) Ve kezlike enzelna ileykel Kitab* felleziyne ateynahml Kitabe yu`minune Bih* ve
min halai men yu`minu Bih ve ma yechad Bi ayatiNA illel kafirun;
Bylece sana Kitab inzal ettik Kendilerine Kitab verdiklerimiz (B srryla) Ona iman
ederler te bunlardan (Araplardan) Ona (B srryla) iman eden kimse de vardr
(Bi-) ayetlerimizi ancak kafirler (gerei reddeden kilitlenmiler) bile bile inkar
eder.(Ankebut/47; B Meal)
Allahn snrsz yetlerini okuyan Resuller ve Nebiler ve Veliler gerekleri rtmeden,
zamann idrakine gre aklamaktadrlar. Ancak Allahn evren kitabndaki ve Resullere
verilen kitaplardaki yetlerin ak anlamlarn idrak edenlerden bazlar kskanlk
nedeniyle rtme ve inkar yoluna bavurabilmektedir.
3-) Huvel`Evvelu vel`Ahru vezZahiru velBatn ve HUve Bi kulli ey`in Aliym;
Odur Evvel (Ondan nce bir ey yok; herey Ondan sonradr, Ondan balar; hereyi
Onda zp anlamaya almak arttr), Ahir (Ondan sonra bir ey yok), Zahir (Onun
fevknde bir ey yok; herey sadece Ondan zuhur eder), Batn (Onun altnda bir ey
yok; tek bir vcud, sadece Allah?.. Ne isimle ynelinirse ynelinsin hep ayn vcud
szkonusudur; mahiyetinin ihata edilmesi de mmkn deildir) O Bi-klli eyin
Aliymdir. (Hadd, 57/3)
Mesel bu ayette ap ak anlatlan drt temel zelliin Hakkn ayr ayr deil btn/ahad
zellii olduuna her gerek vel ve lim deinmitir.
Bu tr anlamlar kapaldr, anlalamaz ancak gerei sadece Allah bilir biz sadece
zahiren okumakla grevliyiz gibi ve benzeri aklamalar, gerei gizleme kapsamna
girebilmektedir.
Aklamalar reddetmek, anlamlar inkar etmek ve limleri ve rifleri bu almalardan
men etmek gerekleri kapatmakla, kskanmakla ayn davrantr.
***
bn Arabnin ksaca deindii Allah mdadr hadisinin aklamasn bir alnt ile
veriyoruz.
((( Mutlak bilinli kulluk, ancak FAKR ile tamam olur!.
(FAKR:Tam olarak yokluunu hissedip yaama hli!
Vehim fitnesinden kurtulup, kendini Haktan ayr bir varlk zannetmekten arnmak,
Znde var olan Allah grp,benlik belsndan kurtulmak! Emaneti sahibine teslim
edip, izfi(gresel)benliin gerekte hibir zaman varolmam olduunu idrak etmek.)
Hz. Raslullah Aleyhisselmn;
FAKRmla iftihar ederim!.
dyerek iaret ettii ALLAH varl yannda hiliine iaret de mevcuttur!
VECH denilen bu vcud ancak bilin gzyle veya kalp gzyle grnen bir vcuddur.
Ksacas, mevcdat yoktur, TEK vcud vardr!..
Bunun da tesine geilince.
Bu mahededen de ileriye geilirse eer, bu defa, Ehadiyeti ilhde, mutlak
BENlik kavram dahi yok olur ve Hlik oluur!..
Hlik yani mdan ne bir mertebe olarak szedilebilir ne de hl olarak.Allah
mdadr hkm bu nokta ile alkaldr!..
Allah iin, daha dorusu ALLAH isminin iaret ettii mn iin, zaman bildiren gemi,
hal, gelecek kavramlar kullanlamaz!.. Allah, bu kavramlardan mnezzehtir!.. Bu
sebeple, Arapada, Allah mda idi denilmise dahi, bu muhataba olay anlayna
gre izah etmek iin kullanlm bir ifadedir. Biz dahi kitaplarmzda bu ifadeyi bylece
naklettik.
Ancak dorusu ve gerei odur ki; Allah, zaman kavram ile kaytlanmaktan mnezzeh
olduu iin, ..idi veya ..cek kavramlarndan beri olarak, sreklilik mns iinde
anlalmaldr!..
Bu yzden de hads-i erfte geen mny ehlullah, Allah mdadr olarak
mahede eder. Ezelen ve ebeden!.. Ve hatt ezel-ebed kavramndan mnezzeh
olarak!..
MYET
Vhidin zt Ahadiyyet, kendini bilii Eniyyet, ztnda hilik hli m iyetEvet
bunlarn tm birden de tekrar edelim ULHYETtir!. Ahmed
HULS/KAVRAMLAR )))
***
72-) Ve men kne fiy hazihi a`ma fehuve fiyl ahreti a`ma ve edallu sebiyla;
Kim bunda (u dnyada) ama (doru yolu-hedefi gremeyen; Hakdan perdeli) ise o,
Ahirette de amadr Yol itibaryla daha da sapkndr. (sr, 17/72;B Meal)
Hakk bu lemde idrak edilemezse, Resuln hitab anlalamazsa ahirette de Hakk
anlamak imknszdr.
Bu ayetin genel hitab iman etmemi olanlara, slam dini haricinde kalanlaradr. Fakat
Mslman olup da Hakkn cemali ile kastedileni bu dnyada anlayamayan,
gremeyenin de br dnyada gremeyecei belirtilmektedir.
Mslmanlardan bir grup daha vardr ki durumu ok farkldr. Dnyada iken dnya gz
ile Hakkn cemalinin grlemeyeceine inananlar vardr. Ancak ahretteki gz ve o
gzn stn kapasitesi ile Hakkn ahirette grleceine olan inanlar da kesindir. Bu tr
bir itikada sahip kiilerin Hakk mahedesi inandklar gibi gerekleecektir. Fakat onlar
yine de bu dnyada riflere gre gaflet uykusunda saylrlar.
***
Hakk idrak ederek Onun cemalini bu dnyada mahede edenlere erbb- uhud
denilir. Bunlarn haricinde kalanlar yetitikleri artlar gereince Hakk grlemeyecek bir
ilah gibi dnrler. Ve zihinlerinde toplumun ve kendilerinin inanlarna gre bir ilah
tasavvur ederler. Hayallerindeki tasavvur ettikleri ilaha ibadet ederler. Aslnda
dndkleri tasvir ettikleri ilah kendi nefislerinin hayali olduu iin bir bakma kendi
nefslerine kulluk ederler.
rifler ise hayallerinde tasvir ettikleri ilaha kulluk etmezler. Onlar Hakka zel bir snr
getirmeden kendilerinin Hakkdan gayr olmadn bilirler. Ve ibadetlerinde iki ayr varlk
esas yoktur.
hlas suresinde Hakkn domad belirtilmesine ramen gafiller Hakk hayallerinden
dourmaktadrlar. Onun dengi olmad halde, hayallerindeki ilah denk olarak grrler.
Bu inan sahiplerine Hakk inanlarna gre tecelli edince Onu kabul ederler. Fakat
inanlar dnda tecelli edince o tecelliden yine hayallerindeki ilaha snrlar.
riflere gre Hak iin tecelli koulu ve snr olmad iin gafillerin hayallerinden doan
ilah grntsn de Hakk olarak tastik ederler. Fakat belli bir sret ile snrlanm olduu
iin o grntye ve snrl, snrsz hibir grntye ynelmezler.
Ryet (Hakkn grlmesi) kiilerin kalbinde meydana gelen Allah bilme ilmi miktarnca
gerekleir. Bu dnyada bu ilim ne kadar ise ahirette de o miktarda ryet olacaktr.
riflerin ryeti hem bu dnyada hem br dnyada ayndr, bu gnn iini yarna
brakmamlardr.
***
115-) Ve Lillahil meriku vel marib feeynema tvellu fesemme VECHULLAH innAllahe
Vasiun Aliym;
Marik (dou, doma yeri) de marib (bat, batma yeri) de Allahndr (Onun
Esmasnn aa kdr) (2:107) O halde nereye dnerseniz Allahn vechi
oradadr Muhakkak ki Allah Vasidir, Aliymdir. (Bakara, 2/115; B Meal)
rif Hakk hibir itikad ile snrlamaz. Bu Hakdr, bu Hak deildir, bunlarn toplam ve
daha fazlas Hakdr gibi snr ya da snrszlk belirten itikadlara dahil olmaz. nk Hak
mutlaktr, hibir tanmlama ve kstlamaya tabi deildir.
Hakk kabulden baka kiinin Hakk seyrini engelleyen engeller vardr. Bunlarn
banda nefsimize ac veren skntlar, hastalklar, kazalar, lmler ve dnya
meguliyetleri gelmektedir. Nereye dnerseniz Onun yzn grrsnz ikaz ile ac
olaylarn da Hakkn bir yz olduunu kabul etmek gerekmektedir.
Nasl yaarsanz yle lrsnz, nasl lrseniz yle dirilirsiniz hadisi gereince kiinin
hangi anda lecei belli deildir. rifler bu ikazla her olayda ilerinden gizlice ya da
dlarndan aka Hakk her an grmekten kopmak istemezler. Bir an gaflete dp
Hakk grmemek ve o anda lmek Hakkdan bakas ile birlikte iken lmek olur. Ve
Hakkdan son anda ayrlmak ebedi ayrla neden olur.
Namaz klarken Hakkn vechinin kbe istikametinde de olduu tefekkr edilir. Fakat
sadece o istikametle snrlanmaz. Namazda ise Resulullah a.s.n Kbeye dnmesine
uyulur ve edepten taviz verilmez.
iir:
Hacnn matlab Kabe ve benimki ddar ,
O evin tlibi olmu, ben ise shibinin.
***
Her itikada Hakkn bir vechi vardr. nanmak iin ynelen kalblerde inanmakdan baka
bir ey yoktur. Onlarn her birisi itikadlarnda Hakkn vechinden bir vech bulduklar iin
isabet etmi olurlar. Her isabet eden bir sevab kazanr ve her sevab kazanan kendi
Rabb-i hss yannda saiddir. Bununla beraber greceli said olanlarn Rabb-i hslar
onlar ebedi kalacaklar cehenneme alnndan eker gtrr. Ve yollarnn sonu
cehennem olur. Orada azab tadarlar. Ebedi kalc olmakla birlikte Hakkdan ebedi ayrlk
bir mddet sonra onlarn ebedi azab olarak cehennem dahi nimet olmaya balar.
Azab zaman ile snrldr, fakat cehennem ortamnda kalmak zaman ile snrl deildir,
ebedidir.



SLH KELMESNDEK FETHLERE AT HKMETN Z
Semud (halkna da) kardeleri Salihi (gnderdik). Dedi ki: Ey kavmim, Allaha
ibadet edin, sizin Ondan baka ilahnz yoktur. O sizi yerden (topraktan) yaratt ve
onda mr geirenler kld. yleyse Ondan balanma dileyin, sonra Ona tevbe
edin. phesiz benim Rabbim, yakn olandr, (dualar) kabul edendir. (HUD SURES
/ 61)
Dediler ki: Ey Salih, bundan nce sen iimizde kendisinden (iyilikler ve yararllklar)
umulan biriydin. Atalarmzn tapt eylere tapmaktan sen bizi engelleyecek
misin? Dorusu biz, senin bizi davet ettiin eyden kuku verici bir tereddt
iindeyiz. (HUD SURES / 62)
Dedi ki: Ey kavmim, grnz nedir syler misiniz? Eer ben Rabbimden
apak bir belge zerindeysem ve bana tarafndan bir rahmet vermise, bu
durumda Ona isyan edecek olursam Allaha kar bana kim yardm edecektir? u
halde kaybm arttrmaktan baka bana (hi bir yarar) salamayacaksnz. (HUD
SURES / 63)
Ey kavmim, size ite bir ayet olarak Allahn devesi; onu serbest brakn,
Allahn arznda yesin. Ona ktlk (vermek niyeti)yle dokunmayn. Yoksa sizi
yakn bir azab sarverir. (HUD SURES / 64)
Onu ldrdler. (Salih) Dedi ki: Yurdunuzda gn daha yararlann. Bu,
yalanlanmayacak bir vaaddir. (HUD SURES / 65)
Emrimiz geldii zaman, tarafmzdan bir rahmetle Salihi ve Onunla birlikte iman edenleri
o gnn aalatc azabndan kurtardk. Dorusu senin Rabbin, gl olandr, aziz
olandr. (HUD SURES / 66)
O zulmedenleri dayanlmaz bir ses sarverdi de kendi yurtlarnda dizst km olarak
sabahladlar. (HUD SURES / 67)
Sanki orada hi refah iinde yaamamlar gibi. Haberiniz olsun; Semud (halk)
gerekten Rablerine (kar) inkr etmilerdi. Haberiniz olsun; Semud (halkna Allahn
rahmetinden) uzaklk (verildi.) (HUD SURES / 68) (Kuran Fihristi. Netden..) * * *
61-) Ve ila Semude ehahm Saliha* kale ya kavmi`budullahe ma lekm min ilahin
ayruHU, HUve eneekm minel Ard vesta`merekm fiyha festafiruHU smme tubu
ileyH, inne Rabbiy Kariybun Muciyb;
Semuda (Semud kavmine) kardeleri Salihi (irsal) ettik Dedi ki: Ey kavmim!..
Allaha kulluk edin Onun gayrndan bir ilahnz yoktur O, sizi Arzdan ina etti
ve orada istimar etti (vefatnza kadar, mr boyu yaatt) O halde Ondan mafiret
dileyin ve Ona tevbe edin Muhakkak ki benim Rabbim, Karyb (yakn)dr, Muciyb
(icabet eden)dir.
62-) Kalu ya Salihu kad knte fiyna mercvven kable haz etenhana enna`bde ma
ya`budu abana ve innena lefiy ekkin mimma ted`una ileyhi muriyb;
Dediler ki: Ey Salih! Bundan nce iimizde gerekten mercvven (mit
beslenen) idin Babalarmzn tapp ibadet ettiklerine ibadet etmemizden bizi nehy
mi ediyorsun?.. Dorusu biz, bizi kendisine davet ettiinden muriyb (evham veren,
pheci) bir ek iindeyiz.
63-) Kale ya kavmi eraeytm in knt al beyyinetin min Rabbiy ve ataniy minHU
rahmeten femen yansuruniy minAllahi in asaythu fema teziyduneniy ayre tahsiyr;
Dedi ki: Ey kavmim, grdnz m (bir dnn) ?.. Ya Rabbimden bir beyyine
zerinde isem ve O kendinden bana bir rahmet vermi ise?.. (Bu durumda) eer
Ona syan eder isem beni
Allahdan (korumak iin) kim yardm eder? Siz de tahsir (hsrana gtrme, zarar
verme)den gayr bana bir ziyadeniz olmaz.
64-) Ve ya kavmi hazihi nakatullahi lekm ayeten fezeruha te`kl fiy Ardllahi ve la
temessuha Bi suin feye`huzekm azbn kariyb;
Ey kavmim!.. te size bir ayet (mucize, hakikatnza ait zellikler iin bir alamet)
olarak Nakatullah (Allahn dii devesi; nefs-i insani) Onu brakn Allah Arznda
(ftrat noktasnda) yesin Ona (Bi-) ktlkle (maddeci bilinle) dokunmayn Yoksa
azab- karyb (yakn bir azab) sizi yakalar.
65-) Feakaruha fekale temetteu fiy darikm selasete eyyam* zlike va`dn ayru
mekzub;
(Fakat) onu (o deveyi) ayaklarn keserek ldrdler/kesip devirdiler (Bunun
zerine Salih) dedi ki: Yurdunuzda gn faydalann te bu yalanlanmayacak
bir vaaddr.
66-) Felemma cae emruna necceyna Salihan velleziyne amenu meahu Bi rahmetin
minna ve min hzyi yevmeiz* inne Rabbeke HUvel Kaviyyul Aziyz;
Emrimiz geldii vakit Salihi ve Onunla beraber iman etmileri, bizden bir (Bi-)
rahmet olarak kurtardk O gnn rsvaylndan da (kurtardk) Muhakkak ki
senin Rabbin Kaviydir, Aziyzdir.
67-) Ve ehazelleziyne zalemus sayhat feasbehu fiy diyarihim casimiyn;
O zulmedenleri (drdnc gn) o malum sayha (iddetli titreimli korkun ses;
srafilin Suru) yakalad da yurtlarnda yapp-arlap-mhlanp (kudretsiz)
kekaldlar.
68- Keen lem yanev fiyha* ela inne Semude keferu Rabbehm* ela bu`den li Semud;
Sanki orada hi yaam-enlik ortaya koymamlard Dikkat edin, kesinlikle
Semud (kavmi) Rablerine kafir olmulard Dikkat edin, uzaklk (zahir ile,
maddecilikle perdelenen) Semud (kavmi) iindir. (Hd:61-68/B Meal) * * *
Sen yalnzca bizim benzerimiz olan bir beerden bakas deilsin; eer doru szl isen,
bu durumda bir ayet (mucize) getir-grelim. (UARA SURES / 154)
Dedi ki: te, bu bir dii devedir; su ime hakk (bir gn) onun, belli bir gnn su ime
hakk da sizindir. (UARA SURES / 155)
Ona bir ktlkle dokunmayn, sonra byk bir gnn azab sizi yakalar. (UARA
SURES / 156)
Sonunda onu (yine de) kestiler, ancak piman oldular. (UARA SURES / 157)
Bylece azab onlar yakalad. Gerekten, bunda bir ayet vardr, ama onlarn ou iman
etmi deildirler. (UARA SURES / 158) (Kuran Fihristi. Netden)
154-) Ma ente ill beerun mislna* fe`ti Bi ayetin in knte mines sadikyn;
Sen bizim gibi bir beerden baka deilsin Eer doru syleyenlerden isen
hadi (B srrnca) bir ayet (mucize, kantlayan alamet) getir!.
155-) Kale hazihi nakatn leha irbn ve lekm irb yevmin ma`lum;
(Salih) dedi ki: u bir dii devedir (ite Allahn ayeti, mucize?) Onun bir irbi (su
ime nbeti, sudan hakkna den nasibi) var, size de malum bir gnn irbi var.
156-) Ve la temessuha Bi suin feye`huzekm azb yevmin azym;
(Sakn) ona (Bi-) ktlk (nefsinizle) ile dokunmayn (Yoksa) sizi aziym bir gnn
azab yakalar.
157-) Feakaruha feasbahu nadimiyn;
(Onlar ise) onu (dii deveyi) vahice boazladlar; fakat nadim (piman) oldular.
158- Feehazehml azb* inne fiy zlike le ayeten, ve ma kne ekseruhm muminiyn;
Nihayet o azab onlar yakalad Muhakkak ki bunda bir ayet (mucize, sfat, iaret)
elbette vardr Onlarn ekseriyeti (Hakka, hakikatlerine) mmin deillerdir.
(uara:154-158/B Meal) ***
Hz. Slih a.s.n kavmine gsterdii deve mucizesinin ne olduu hakknda tefsir bilginleri
gr belirtmilerdir.
1. Gr: Kavmi Hz. Slihden bir mucize istemiler ve mucizenin ieriini de kendileri
belirlemilerdir. Kayadan bir dii deve karmasn istemiler, Hz. Slih de onlarn gz
nnde cansz bir kayadan canl bir deveyi karmtr.
Bu gre ait deliller Kuran yetlerinde ve muteber (gvenli) hadis kaynaklarnda yoktur.
Fakat dier grlere gre daha fazla yaygnlk kazanmtr.
Devenin mucize olabilmesi iin ne gibi zelliklere sahip olmas gerekir sorusuna tefsir
bilginleri; devenin normal yoldan domam olmas, dadan ve ya kayadan yoktan aa
kmas gerekir eklinde cevaplar ve yorumlar getirmilerdir.
2. Gr: Blge halknn en yakndan tand hayvan devedir. Normal dii bir devenin
veremeyecei kadar st vermesi o dnem iin bir mucize olmaldr. Bu gr de
tamamen tahminlere dayanmaktadr.
3. Gr: yetlerde devenin yemesinden ve su imesinden bahsedilmektedir. Tefsir
bilginleri bu kelimelere dayanarak blge halknn alk olmad bir halde devenin ar
yemesinin ve imesinin mucize olabileceini tahmin etmektedirler. Su hakknn bir gn
deveye ait olmas, tm kavme ve hayvanlarna yetecek miktardaki suyu bir gnde
imesine iaret etmektedir. Bu da bir mucizedir.
Kavmin deveyi kesmeleri snrl olan otlaklar ve yine snrl olan su kaynan
tketmekten korkmalarna bal olabilir. nk olay bir l toplumu iinde gemektedir.
Hz. Slih a.s. Tevratda ismi gemeyen ve srailoullarndan olmayan bir Nebdir. Bu
nedenle Hz. Salih ile ilgili rivayetlerde sriliyat (hurafelerle karm Resuller tarihi)
bilgileri yoktur.
Tefsir bilginlerinin belirttii gr de Kuran n deve zerinden iaret ettii mucizeye
uygundur. ***
Gzlerin grme alkanlnn ve doa ile ilgili bilgilerin tamamen dnda dan alp
devenin k Slih a.s.n mucizesi idi.
Ftuh, fetih kelimesinin ouludur. Ve u anlamlara sahiptir:
Fetihler.
Ftuht, almlar, almak.
Yardm.
Ltf-u lhye ulamak.
Zafer. Galibiyet.
Aklk. Gnl ferahlklar.
Hz. Slih a.s. Allahn fettah/aan isminin mazhardr (grntsdr).
Dan yarlmas ve devenin meydana kmas (zuhuru) mucizesiyle Hakk Teal Hz.
Slihe gaybn kapsn feth ettini (atn) bizlere beyan etti.
Ve bu fetih (ama) sebebiyle Hz. Slihin kavmindeki bazlarnn da iman gzn grme
alkanlklarn ve toplumun geleneksel inanlarn yararak hakikat bilincine alm oldu.
Bu deerli almdan sonra alma neden olan devenin yeme ime haklarna riayet
ederek ona dokunmadlar.
Bazlar ise deve mucizesini kuvvetli ve grlmemi bir sihir olarak yorumlad. Hz. Slihi
de sihirbaz kabul ettiler ve Onun yaratl mucizesinden daha stn olan ilim mucizesini
dinlemeye ve anlamaya yanamadlar. Bu mucize de onlardaki iman rtme gcn
am oldu. Bylece Hz. Slihden renecekleri tevhid ilmine kar inkarda ve rtde
(kfr halinde) kaldlar. * * *
Btn ilhi isimlerin hepsi gaybn anahtarlardr. Fettah (aan) ismindeki yaratma,
meydana getirme, aa karma gibi srlar Hz. Slihin ismi ile ilikilendirilerek bu
blmde anlatlmtr. * * *
Bilinmelidir ki her bir Neb zamannn nsan- Kmilidir. Bu nedenle btn isimleri
toplam olan Allah isminin mazharlardrlar (Allah isminin tm zelliklerini aa
karanlardr). Fakat yine de her bir nsan- Kmilin zerinde glip (stn) olan bir ism-i
hs (z isim) vardr.
Her Nebnin akl ve ilmin zne yolculuklar bir binit (binek, tat) ile sembolize edilmitir.
Geminin Nuh a.s.a, Devenin Slih a.s.a ve Burakn Muhammed a.s.a mucize binek
olarak tahsis edilmesinde ilh iretler ve anlamlar vardr.
Slih a.s.n z ismi olan fettah/aan (Srekli aama kaplar aan, tm kapanklklar
geirten) devenin da yarp grnmesiyle anlatld. Binei ile (z ismi) ile gaybn
hazineleri olan dier isimlerde gizli anlamlar ve ilimlerde ftuhatta
(fetihlerde/almlarda) bulundu.
Bu durum sadece nsan- Kmillere ve Neblere mahsus deildir, her bir Ben Adem
(insan) iin de bir binek (z isim) vardr. O z isminin grnts olan madde bedeni
vardr. Allah her insan biniti olan z ismi ile terbiye eder (aamalar yaptrr).
z isimler Allah ilminde mn sretleridir. z isimlerin mnlar dnyada madde
bedenlerin grnleri ve huylar olarak tecelli eder. nsan madde leminin en alt boyutu
olan canszlar lemine (toprak bedene) iner. Oradan bitki, hayvan, beer, cin ve melek
boyutlarndan z isim binitiyle geer. Meleklerden daha stn olan nsan- Kmil
boyutuna ular. Getii tm boyutlar kendi z isim penceresinden alglar ve kendi
hakikati olan Allah da yine kendi z isim snrlamasyla bilebilir.
Tm fetihler (ftuhat/almlar) ruhta z isme dayal olarak gerekleir. Ruh, Msnn
sasna dayanmas gibi z isme dayanr.
z isme dayal geliim aamalarnda kiinin bilincinin ynelimleri z isimde hayvanlarn
ve bitkilerin yansmasna neden olur. Bu yansmalar rya ya da hayal olarak alglayan
bir kii; z isim ve z isimde yansyan grnty ayn zannedebilir. Daha ok mlhime
nefs sahipleri bu tr yansmalar alglaynca karsndaki insana; Senin hakikatin
aslnda falanca hayvandr diyerek byk bir yanlgya derler. Hatta kendilerini kurtarc
zannederek insanlarn ruhunu hayvan suretinden kurtarmak ve insan suretine evirmek
iin urarlar. Hem kendileri bu yanllk iinde kalrlar hem de evrelerini bo yere
megul ederler. Fakat z isimde yansyan sretleri alglayan kmil mrid ise yanlgya
dmeden sfiye rehberlik edebilir.
Konu ile ilgili yetler:
17-) Ve ma tilke Bi yemiynike ya Musa; O senin (Bi-) sa elindeki nedir, ya Musa?.
18- Kale hiye asaye, etevekke aleyha ve eh Biha al anemiy ve liye fiyha
mearib uhra; (Musa) dedi ki: O, benim asamdr Ona dayanrm, (B srrnca)
onunla koyunlarma (aatan) yaprak silkelerim ve onda baka ihtiyalarm da
var.
19-) Kale elkha ya Musa; Onu brak, ya Musa! dedi.
20-) Feelkaha feiza hiye hayyetn tes`a; (Musa da) onu att Bir de ne grsn o (asa;
Musann nefsi) koan bir ylan!.
21-) Kale hzha ve la tehaf* senuydha siyretehel ula; Onu al ve korkma!.. Onu sana
ilk siretinde iade edeceiz! dedi. ***
Her Neb ve Resul ahad olan (btn, tek olan) hakikati (slm) kendi z ismi ile
seyreder ve aklar. Bunun iin farkl eriatlar ve mezhebler oluur. Aslnda eriatlar ve
mezhebler tek hakikatin alglayana gre deiik renkleridir. * * *
z ismin grnts olan madde beden binitine binenler gereki dnce yollarnda akl
ve iman ile ilerlerse okluk grntsne aldanmazlar. okluk labirentinin kmaz
koridorlarnda ksr dngye kaplmazlar. Kendi z isimlerinden Allah ismi hakikatine
dnerler. Bylece kendilerinden fni (yok) olup Hakkla bki (sonsuz) olurlar. Bu yolculuk
Allahn seyri ismi ile isimlendirilmitir.
Madde bedene binenlerden bazlar ise okluun ve okluun oluturduu olaylarn
karanlk lemlerinde akn ve sersemlemi olarak dolarlar. Bir trl bu karanlk lemin
dndaki teklik aydnlna kamazlar.
Bylece bir ksm insan hakikate ularken bir ksm insan da cehalet ve uzaklk
karanlnda kalr. * * *
Madde beden binitlerinde Hakka giden yolda hakkyla var olanlar mahede ashabdr
(gren seyreden kimselerdir). Bunlar kinat aacnn (ecere-i kevnin) meyvesidir.
Hakk varlklar bilinmesi (marifeti) iin yaratt. Her varln hakikati ayn ve tektir bilgisi ile
varl tanyanlar karanlklarda kalmazlar. eitli ftuha (almlara) ularlar. Bunlar akl
ve iman cem etmi sfilerdir.
Fakat akl yrtme yolu ile varlklardaki olaan st zelliklerin hayretinde kalanlar
hakikat bilgisinden perdelenir. Bunlarn ftuhu da (almlar da) bir aacn z olan
meyveyi deil aacn kklerini, kabuunu, dallarn ve yapraklarn incelemek olarak
aa kar. Bunlar sadece akl ile yol almaya alan filozoflardr.
Her iki ksmn Allah ilmindeki z isimleri hangi anlamlar kapsyorsa bu dnyadaki
almlar da ayn dorultuda olacaktr ve yle de olmaktadr. * * *
Yoktan var etmek iinin z teklik srrna dayanr. Teklik; saynn iki eit paraya ve daha
fazlasna blnememesi halidir.
Saysal teklik; rakamnda balar. ten nceki tek rakam olan bir bir say deildir,
tek mndr. Btn saylarn kaynadr. ki adet teke bir ift, adet teke
tek denilir.
Aslnda tekde artma, yan yana gelerek anlam deitirme ve oalma yoktur. Sadece
tek hayalen iki tane, tane, drt, be, alt tane gibi varsaylr. Bu bilinle yaplan
saysal ilemlerde artma, eksilme, blnme gibi olaylarn sanal olduu bilinir.
Bir bir say olmaynca iki de ift saylarn balangc olunca, kavram tek
saylarn balangc ve birincisidir.
Zt mertebesi say olmayan tek/ahad/btn/snrsz bir tekliktir. Ztn ii, z ve d
yoktur. Ztda mevcut isim ve sfat da yoktur. smin ve sfatn Zta ait olmas; isim ve
sfatn Zt iinde olmas deil, isim ve sfat icd etmesi (yaratmas) ile ilgili bir
tanmlamadr.
Bu adan isim ve sfat yaratlm olur. Fakat Ztdan baka bir varl olmaynca da ayn
zamanda yaratlmam olarak kalr.
Allahn yaratmas; Zt, irade ve kelam/ilim ile gerekleir. (((Kelam, Trkede
sz/konuurken kan ses anlamndadr. Allahn kelm ise sz ve ses gibi anlamlarla
iaret edilen ilim mertebesidir. )))
Zt, irade, kelam; n yni ilk tekilliin balad boyuttur ki Uluhiyyet
(ilahlk/tanrsallk) kavram ile tanmlanr. Allah ismi ile anlatlan ahad varlk
tanmlanamad iin Allah isminden baka bir isimle anlmaz.
Allah ismi; Zat, irade ve kelam olarak tanmlanmaya balaynca insann zihninde,
hayalinde bir yaratc ilah mns doar. Allah ve ilah kavramlar da bylece iki ayr
anlam arz eder.
Allah ve ilah kavramlar arasndaki bu hassasiyet hem Kuranda hem Hadislerde ve hem
de hakikat ehlinin eserlerinde zellikle ayr ayr kullanlmtr. Allah kavram;
tanmlanamayan, anlatlamayan, kendi yannda ikinci bir (sanal da olsa) varlk kabul
etmeyen ahad ifade ederken ilah kavram tanmlanan, anlatlabilen sfatlar ve isimler
boyutunu ve tecellilerin oluumunu ifade eder. Baz yerlerde ilah ve tanr kavram e
anlaml olarak kullanlmsa da e anlam tam olarak ifade etmez.
lah; Allahn sfat ve isim mertebesinde ald isimdir. Tanr ise insanlarn vehminden
doan her hangi bir yaratcdr. Bu nedenle ilah ve tanr kavramn da e anlaml olarak
kullanamayz.
rade ve kelamdan evvelki mertebe olan Zt boyutunda hibir sfat olmad gibi
yaratc sfat da mevcut deildir. Bu mertebeye geen blmde Ama makam olarak
aklama getirilmitir.
lh Zt (Allahn Zt) irade ve kelam/ilim ile yaratc olur. te buna iaret olarak Hakk
Teal;
40-) nnema kavlna liey`in iza eradnahu en nekule lehu KN feyekn;
Bir eyi (n olmasn) irade ettiimiz vakit yalnzca kavlimiz ona: Ol! dememizdir
(Artk) o olur (tekevvn eder, hikmetle kevne gelir).> (Nahl, 16/40; B Meal)
buyurmaktadr.
Bir eyin yaratlmas iin zt, irde ve kavl(emir) olmaldr.
ey dediimiz varlk Allahn emridir. Allahn emri ise Allahn ilminde mevcut olan ve
ilim haricinde varl olmayan mnlardr.
Allahn rdesi kendi ilminde ilmi ile var kld mnlarna zahiri grnm (tecelli)
vermek dilemesidir. Varlk ya da tecelliyat dediimiz eyin aa kmas ancak ilim
ve irade ile gereklemi olur.
Kn ol demektir.
Varln kn denilerek aa karlmas Uluhiyet mertebesindeki ayan- sbitenin
(ezeli ilim sretinin) ruhlar mertebesi ile birlikte ehadet leminde (madde boyutunda)
grne gelmesidir. Bu hakikat Allahn yaratma sistemidir ki; zannedilen tanrsal
yaratma dncesine hi benzemez. Zannedilen tanrsal yaratma dncesinde ezelde
ilmi olmayan bir ey tanrnn varl ile birlikte ikinci bir varlk kazanr. Hlbuki Allahn
yaratmasnda Allah ile birlikte ikinci bir varlk ortaya kmaz. Ezeli ilimdeki varlk sretleri
varlk kokusu koklamadan olduu gibi kalr.
Tek kavram tek olarak kaldka tek ve ift saylar aa kmaz. Zt da Zt
mertebesinde Ahad olarak kald mddete isimlerin ve sfatlarn okluu aa
kmaz.
Zt, irade ve kavlden (ilmindeki manaya ynelik ol emrinden) birlik (ferdiyyet)
olumutur.
Ahad para ve czlerden olumam tek anlamndadr. Ferdiyyet ise ahad olann
ayr anlam olarak dnlmesidir. Ahad; Zt, irade ve kelam zellikleriyle
dnnce l aynlk kavram oluur. Buna da ferdiyet denilir. Ferdiyette ayr gibi
alglanan zelliklerin birlii/teklii sz konusudur.
(((Burada teslis (leme) ehlinin (Hristiyan dncenin) Allah hakk ile
tanyamadklar iin dtkleri yanlgya da iaret vardr. Teslis inancnda tanr
blnebilen, kendini ayr varla ayrabilen bir varlk olarak alglanr. Bir paras tanr
(baba/zat/z/ruh) olarak kalrken bir paras madde bedene dnerek s
(oul/sfat/varlk) olmu bir ksm da Oulda ve Havarilerde sz olarak varln
korumutur. Bu dnce ve kabul slm; hlas Sresi ile reddetmektedir. Teslisi
(lemeyi) sadece din olarak belli bir alan ile snrlamak da yanltr. Varlk ve yaratl
hakknda ferdiyeti idrak edememenin genel ismine de teslis denilebilir))) * * *
Ztn, Zta ait iradenin ve emrin (Ol emrinin) alglamasn yapacak olan eyde de
zellik vardr.
1. O ey Allah ilminde ezel olarak mevcut bir ilm mndr.
2. Hakkn iradesi ile verdii ol emrini alglar.
3. Ezel ilmin ezel emrine ezeli olarak itaat eder.
Allahn Zt, irade ve ilim ile verdii varln kendisinin ilm bir sret olduunu hatrlayp
iiterek ve itaat edip kendi zahirini tanyarak kabul eder.
Varln ayr ayr tanmlanan zellii de aslnda tek olan hakikatini mn olarak
alglamasdr. Bu alglamaya varln ferdiyeti (birlii) denilir. * * *
Allah ilminde Allah ilmi olarak ezel bilgi olan ayan- sbitemiz yok hkmndedir.
Yok hkmnde olan yan- sabitemizin zt da (hakikati de) yoktur. Bu yok olan ztmz,
Allahn Ztndandr.
Ayan- sabitemizin iitmesi Allahn iradesi iledir. itmek sfat, gerekte var olmayan
kulun sfat olamayaca iin iitme yine Hakkn kendi iitmesi olur.
Ayan- sabite ise Allahn kn/ol emridir, baka bir ey deildir.
40-) nnema kavlna liey`in iza eradnahu en nekule lehu KN feyekn;
Bir eyi (n olmasn) irade ettiimiz vakit yalnzca kavlimiz ona: Ol! dememizdir
(Artk) o olur (tekevvn eder, hikmetle kevne gelir). (Nahl, 16/40; B Meal)
* * *
yetin anlatmna gre Ol emri Allah ilminde zten mevcut olan bir eyedir. O ey
Allahn ztna gre Ztdan sonraki bir boyutta mevcut olduu iin sonradanlk zellii
grecelidir. Zta gre sonradandr, ezeli ilim olmasna gre de sonradan deildir.
Bu varolu Hakkn ztndan ztna tecellisidir. Hakkn iki elinden birisi, emri veren
aktif/etkenliktir dier eli emri kabul eden pasif/edilgenliktir.
Fail (etken) olan btn isminin ztdr. Mnfail (edilgen) olan zhir isminin ztdr. Btn
ve zhir ayn ztn iki anlam olmas nedeniyle yine tek hakikattir.
Ol emri ile kendi varln btndan zhire kendisi olarak icd etmektedir
(yaratmaktadr). * * *
Allah ilminde ezelen mevcut olan ilm suretin aa kmas Hakkn emri iledir, aa
kann varl ise Hakkdan baka bir ey olmad iin kendi varl iledir.
Mesel; kendisinden korkulan bir mir (otorite) klesine (abdine) Kalk! diye bir emir
verse, kle bu emre uyarak hemen kalkar. Klenin kalkmasnda mirin emrinden baka
bir etken yoktur. Ayaa kalkmak ise klede potansiyel olarak bulunan fiildir. Ancak mirin
emri ayaa kalkmasna sebep olmutur. u halde sebebiyet bakmndan fiil mire
balanr. Klenin fiiline mirin kalk emri denilir.
Kulun Hakkn ezeli ilminde yok hkmndeki ilm sretinde tm fiiller potansiyel olarak
mevcuttur. Mesel zahir olmak fiili emir olarak Hakkn ilmidir ve ezelidir, ilm srette
(ayan- sbitede) potansiyel olarak mevcuttur. Zhir olmak fiili ilm sretimizin hakikati
olan Hakka aittir. Zhir olmaktaki Hakkn etkisi ancak ezeli ilim sahibi olarak yine kendi
ezeli fiiline sadece emir vermesidir. Bu emir de kendinden kendine olan emridir. * * *
Doru yoldan ayrlm bir grup lim sadece akla dayanarak kul kendi fiilinin
yaratcsdr demilerdir. Kulda aa kan fiili, kula Hakkdan baka varlk vererek kulun
kendisine balamlardr. Hlbuki kulun gerek varl olmad iin fiil de kulun gerek
fiili deildir, Hakkn fiilidir.
Fiilin yaratlmas iin kudret sfat gereklidir. Kulun ademiyyeti (*) srrnca kulda
kudret yoktur. Kudretin olmad yerde de bir fiil yaratlamaz. Kulun fiilinin Hakka
balanmas da bu nedenledir.
(*) Ademiyyet yokluk anlamndadr. (a harfi ksa okunur) * * *
23-) La ys`elu amma yef`alu ve hm ys`elun; (O) yaptndan sual edilmez Onlar
sual edilirler. (Enbiy, 21/23; B Meal).
Her bir kulun Allah ilmindeki bilgisinin ezel olmas, her birimden aa kan
mnlarnda ezel bilgi kapsamnda olmasn gerektirir. Birimlerin zleri Allah
isimlerinden meydana geldiine gre ve bir isim de z isim olduuna gre, her birimden
her an aa kan mnlar da Hakkda mevcut manalardr. z ismi sid (Allaha hakk
ile iman etmi, irkten temizlenmi) olandan aa kan iman, slih amel (iyi iler),
faydal ilimler, yce haller ve kemlat (olgunluk, mkemmellik) gibi
tecelliyat Hakkn ezeli bilgisinde ve birimin deimeyen yan- sabitesindedir. Bu
rnein tersi olan k (Allaha hakk ile iman etmemi, irkten temizlenmemi) olan iin
de hkm ayndr.
Birimlerin her trl halleri ezeli olarak kendilerine ait olduu iin her trl iyi ve kt
hallerin dnya boyutunda aa kmasndan o birimden bakas sorumlu deildir. Hakk
o birimin tesinde bir yaptrc ve ya engelleyici bir tanr gibi olmad iin birimin
fiillerinden sorumlu tutulacak bir tanr bulunamaz, mevcud olan ancak Allahtr. Bu sistem
Allah gereindeki kul ve Hakk ayrm olmamasndan kaynaklanr. Kuldan aa kan
her fiilin sonucunu ac ve ya tatl olarak yine kul yaar ve bu sistem dnya ve sonsuz
yaam boyutunda da deimez. * * *
Ahadiyyet mertebesi (teklik boyutu) hibir sfat ve isim ile sfatlanmaz ve isimlenmez.
Mesel, Ahadiyyet mertebesinde Allah Hayydr diyemezsin. nk hayy yaam/hayat
sfatdr. Ahadiyyette ise ne yaam ne de lm sfat vardr. Yaamak ve lmek Allahn
kendi mnlarndan var etmi olduu kullarna ait zelliklerdir. Kullar kendileri iin geerli
olan sfatlara bakarak Ahadiyyet mertebesinin hakikati olan Allah da hayydr (hayat
sahibidir, diridir) ve lmszdr diye tefekkr eder. nk kul kendini ne kadar
tanyabilirse Allah da o kadar tanyabilir. Kul kendi hayatna bakar ve snrl olduunu
grr. Allah kendisinden daha stn bir vasfla tanyabilmek gayreti ile Allah sonsuz
hayat sahibidir der. Kul yine kendisinin lml olduunu grr ve Allah lmsz
olarak niteler. Kul kendisinde bulabildii ve bulamad tm zellikler ile Allah tanmlar
fakat Allah tm bu tanmlamalardan mnezzehtir.
nsan- Kmil ise kendi hakikatini, sfatszln ve isimsizliini fark etmi kiidir. nsan-
Kmil de kendisinde bulduu ve bulamad zelliklerle Allah tanr ve anlatr. Kendisinin
de hi domam ve hi lmeyeceini, domann ve lmenin dnya boyutunda alglanan
iki tecelliyat olduunu idrak eden nsan- Kmil bu bilgi ile Allah bilir.
Ahadiyyet mertebesini akln, zeknn, idrakn ve vehimin gc ile anlamaya almak,
tanmlamak ve oradan bahsetmek mutlak cahilliktir. Ahadiyyet mertebesinde tm sfat ve
isimler tek halde, hibir zellie sahip olmadan potansiyel olarak (kuvve olarak) yok
olmulardr.
Mutlak Zt sfat ve esm mertebesine indike; ilim, iitme (sem), grme (basar), kudret
gibi sfatlarla tannmaya balanr. Bu sfatlar gerekte olmayan okluk grntlerini
(kesreti) meydana getirir.
Her isim bir sfatn zelliklerine brnm olduu iin sfat isimlerin kkdr, kaynadr.
Esm sonsuz sayda (saylamayacak sonsuzlukta) olmakla beraber hepsi de tek Ztn
tecelliyatdr. Bu ok gibi grnen aslnda tektir. lemlerin okluk grnm Kdir
isminin sonsuz tecelliyatdr.
sim ztdan baka ayr bir ey deildir. Zttan ayr varlklar olmad iin yok hkmnde
ztta tek olarak mn halinde var kabul edilir. simler de lemlerin ve birimlerin
varsaymsal varlklarn oluturur. Ztta mn olarak var kabul edilen hibir ey mutlak
yok kabul edilerek silinmez. Ztn mnlar zt gibi yok olmayandr. Bunun iin var
olan hibir ey yok olmaz. Ancak daha gelimi ve daha gzel ve daha mkemmel
olarak Hakkn ztndan kesintisiz varlk almaya devam eder.
Asl isim ve ismin asl da zt olan birim ve bireyler bu kesintisiz tecelliyat ile kendilerini
bir an dnyada sonraki an dnyadan daha mkemmel olan ahirette ve ahiretin de daha
mkemmel st boyutlarnda her an yeni bir tecelli ile seyretmeye devam ederler.
Kendisini said (Allah hakk ile tanyan ve irkten kurtulan) olarak bulan birim her boyutta
said olmann huzurunu tadar. Kendisini k (Allah hakk ile tanmayan, irkten
kurtulmam) olarak bulan birey de her boyutta kendisini Hakkdan uzaklam bir para
olarak bilir ve kendi greceli benliinden doan azab her boyutta tatmaya devam eder.
Ve bu azaba alarak Allahdan ayr olmak zannnn verdii azaba kar baklk
kazanr.
Latfe (anlaml espri): Bir baba oul, hl ve vakitleri yerinde iken iddetli yoksullua
derler. Olu babasna: Baba, bu aresizlikle hlimiz ne olacak? der. Babas da Bir
sene sabret! diye cevap verir. Olu: Bir seneden sonra zengin mi olacaz? sulini
sorar. Babas: Hayr; zengin olacak
deiliz, fakat zrtlkle lfet (yoksullua alkanlk) olacandan, artk zab iinde
olmayacaz cevbn verir. ***
Mrifet sahibleri bilirler ki; her eyin z ve zhiri Hakkdr. zde ne var ise zahirde de o
vardr. Btn varln znn ezeli ilim olduu iin duran ve hareket eden her eyin
fiilinden etkilenmezler. Tm fiilleri tek bir geree balarlar.
Mrifet sahibi olmayanlar ise kendi balarna geleni hariten isabet etti zannederler.
Hlbuki her birimin bana gelen kendi ezeli ilm sretinin (z isminin) grnr hale
gelmesidir.
Bir Arap atasz vardr; Azn fledi, ellerin balad denilmitir ve bir hikye ile
anlatlmtr.
Bir adam denizin kar kysna gemek iin kayk arar fakat bulamaz. Yannda bulunan
tulumu az ile frr ve elleri ile balar. Tulumun zerine binerek kar kyya doru
kula atmaya balar. Tam denizin ortasna gelince az zayf balanm olan tulum
geveyip hava karmaya balar. Adam boulmak zereyken ok uzakta olan birisinden
yardm ister. Yardma yetiemeyeceini anlayan adam boulana seslenir; zlme,
aznla iirdin ellerinle baladn.
Bilinsin ki Allah ilmindeki hkmler ezelden ebede kadar grnme gelen her varlk
zerinde gerekleecektir.
Kader srr ezel ilm sretlerdeki (ayan- sbitedeki) her bir mnnn birimde aa
kmasdr. Ezel mnlarn birimsel zta, fiile, sfata brnerek grnmesidir. lm
sretler Hakkn ztndan hari gerekler deildir ki Hakkn bilineni olsunlar, Onun
ilminde meydana km olsunlar. Onlar ancak ve ancak Hakkn sfatlar ve ztnn
fiilleri, ileri ve tecellileridir. Bundan dolay Hakkn ztna ait tecelliyat, Hakkn haricinde
bilmesi gereken ey deildir. Kendi mnlardr.
Allah ahad olduu iin isimleri, fiilleri ve sfatlar da ahaddr. Tecellisi de ahadr. Ahad
olan tecelliyi sonsuz birimlere ayrp da ahadda olmayan czn kaderini aratrmak ve
hkmler karmak eksik bir ilimdir. Hibir zaman doru bilgi vermez.
Onun kendi mnlar artmaktan, deimekten, iyi ve ya kt olarak nitelendirilmekten
mnezzehtir. Ancak Hakk ve Hakkn tecelliyatn ayr grme boyutunda kader iinden
klmaz bir bilmeceye dnr.
* * *
3-) Ve ma yentku anil heva; (O), hevasndan (nefsinden, beeriyyetinden) nutketmez
(konumaz; Hakkani hitabtr; Onun snneti, snnetullahtr).
4-) n huve ill vahyun yuha; O vahyolunan bir vahiyden baka deil. (Necm, 53/3-4;
B Meal)
Resulullah a.s.n szleri bu yetlerin hitlii ile Hakkn szleridir. Fussul-Hikemde
bahsi geen her ey Resulullah a.s.n ilham ile vcuda gelmitir. Bundan dolay
Fussul- Hikemin amac da Hakk anlatmaktr.
47-) Fe`tiyahu fekula inna Rasla Rabbike feersel meana beniy israiyle ve la
tuazzibhm* kad ci`nake Bi ayetin min Rabbik* vesSelm al menittebeal hda;
Artk ona gelin ve deyin ki: Dorusu biz senin Rabbinin Raslleriyiz!
srailOullarn (ruhani kuvveleri) bizimle beraber gnder, onlara azab etme!..
Gerekten biz sana, senin Rabbin tarafndan (B srrnca) bir ayet olarak geldik
Selam, hudaya (rehbere; yol gstericiye) tabi olan zerine olsun. (Th, 20/47; B
Meal)
* * *
Mesnevden alntlar
Mdem ki renksizlik rengin esiri oldu, Ms Ms ile cenkte oldu.
Renksizlik mutlak tekliktir. Renk lemin ileri ile megul olmaktr. simleri Ms olan iki
ahs Hakkn ilminden zhir olmu iki tecellidir. kisinin de z isimleri ve esm terkibleri
farkl ve zt olduklar iin bu dnya leminde bir birleri ile kavgaya tutuurlar.
Ne zaman ki renksizlie ulatn, Ms ile Firavun bar yapar.
Bilincin ile dny boyutunun stlerine seyahat edersen, dnyada zahir olan tm ztlarn
Hakkn ztnda ayr ve gayr olmadn grrsn. Her ztlk orada yok olmu sadece
Hakkn boyas olan bar ile boyanmtr.
Bu acaib bir eydir ki renk renksizden kar ve dier renklerle kavgaya tutuur.
Nedendir?
Yahut bu cenk deildir, hikmet iindir. Har fur (eek alp satan dellallar)
sanatlar gerei sret kavga ederler. Eek satlnca kavga biter bar balar.
Gl ve diken bir asldan kmtr. Sid ile k de hakikatte bir tohumun iki daldr.
Asllar Hakk ve zhirleri mahluk olursa Hakkn adalet hkm gle holuk ve dikene
aclk verir. Biri gzel kokarken dieri azap verir. Fakat gl ve dikeni zhirleriyle deil de
btnlaryla grrsen tek gerein iki yz olduunu idrak edersin. Ve gl ve diken
arasndaki kavgann kavga deil de kendi gereini zikir olduunu duyarsn.
30-) Evelem yeralleziyne keferu ennes Semavati vel Arda kneta retkan fefetaknahma*
ve cealna minelMai klle ey`in hayy* efela yu`minun;
O kafir olanlar grmediler mi ki (zigotta) Semavat ve Arz bitiik/birleik idi de biz
onlar (kromozom verilerinin karlkl ile) yarp ayrdk Her diri eyi sudan
oluturduk Hala iman etmiyorlar m?. (Enbiy 21/30; B Meal)
Hakkda gizli mnlar ehadet leminde grnme geldike renklerin ve ekillerin
farklar seyredilir. Daha dorusu zt kendi renksizliini renkler dnyasnda seyreder. Bu
seyrin Hakkdaki hkm kavga ve cenk deil sonsuz mnlarn hayranlkla ve hayretle
gsterimidir.
Bu ben ve biz dediimiz tecelliyat kendin ile oynamak iin dizdin. Ben ve sen
gereini kaldranlar sevgilinin denizinde boulsun.
lemlerde grnen her ey Hakkn aynasndaki esm gzellikleridir. Esmlarn
ztlklarn grmek hayreti artrrken esmlarn aynln grmek vahdet denizinde
tevhide ermektir. * * *
Allahn snrsz ilim hazinelerinin FETHN ak ve anlalr bir dil ile anlatan bir yazy ve
FETH SRESni aada tamamlayc bilgi olarak veriyoruz.
FETH
(LH SIFATLARLA TAHAKKUK ETME-LMEDEN EVVEL LME)
FETH ise, fizik - biyolojik beden yaamna devam ederken, ruh dediimiz dalga bedenin
-nsal bedenin- bamszln kazanma hlidir ki, bu durum tasavvufta, LMEDEN
LMEK diye tanmlanr.
FETH, LH SIFATLARLA TAHAKKUKTUR!
Fethin birisi zulmn olmak zere yedi basama vardrKeif basrete aittir.
Fetih ise tahakkukla alkaldr! lh sfatlarla tahakkukla, demek istedim
FETH, BERZAH LEMNN FETHDR, K BU FETH ANCAK YAARKEN LMEK
SURETYLE GEREKLER!
Sana yle bir FETH verdik ki, bu kesin ve apak FETHE eritir!. Ki bylece Allah
senin gemi ve gelecek tm zenbini balar; ve sana olan nimetini tamamlar; ve seni
gerek yola erdirir. Ve sana yle bir zafer verir ki, hi kimse kar koyamaz!.
Nakletmi olduumuz bu yet-i kermenin zhir yni ilk anda anlalan mans btn
tefsir ve mellerde mevct olduu iin burada bunun zerinde durmayacam. Allah
Telnn bize ihsan buyurduu aklk ve irfan nisbetinde buradan anladmz mnnn
aklayabileceimiz kadarna gelince
FETH, kapal olan bir eyin almas, ya da kiinin elde edemedii bir eyi elde etmesi
anlamlarna gelir. Bu anlamlarladr ki, dnya hayat iinde bir kiinin elde edebilecei en
byk FETH, hret leminden bir blm olan berzah leminin FETHidir. Ki bu FETHde
ancak yaarken lmek suretiyle gerekleir!.
FETH K TRLDR
FETH iki trldr;
Zhir FETH.
Btn FETH.
1- ZHR FETH
FETH Sresi, zhir anlam itibariyle Hudeybiye anlamas ve Mekkenin fethi ile alkal
bir ok hususu aklar. Ancak ne var ki, asla bu kadaryla da deildir kapsamndaki
anlamlar.
Bu srenin derinliklerinde yle nemli btn yni i anlamlar sz konusudur ki, bunlar
ancak ehli kiiler bilir.
Biz bir iar tefsir hazrlamadmz iin burada bu derinlie girmeyeceiz. Ancak, ilk
yetin btn anlamndan da szetmeden gememiz mmkn deildir!. Zir, bu yet
tasavvuftaki ok nemli bir hususa iaret etmektedir.
2- BTIN FETH
Btn FETH dahi iki trldr.
a- FETH.
b- FETH- MBN
NURN FETH SAHPLERNN SAYISI YERYZNDE 40I BLE BULMAZ!
FETH esas itibariyle yedi derecedir. Bu yedi derecenin birinci dereceden olannn
gereklemesiyle birlikte kii FETH sahibi olmu olur.
FETH kesinlikle kiinin almasna bal, yni almakla elde edilir bir ey deildir.
FETH nedir?.
Kiinin iinde bulunduumuz u boyutta, bu bedenle yaarken; bir anda, beden
bamllndan kurtularak, sanki lm gibi, tamamiyle ruh beden yaamna gemesi ve
ruhtaki zellikleriyle yaamn bu dnyada srdrmesi hlidir.
lmeden evvel lmek denilen hlin hakkel yakn yaanmasdr. Bize retilene gre,
byle kiilerin yeryznde saylar krk bile bulmazm, nurn FETH sahipleri olarak.
Evet, FETH bu ynyle de ikiye ayrlr:
A. FETH-i zulmn B. FETH-i nrn
A- FETH ZULMN
FETH-i Zulmn, mslim ya da gayrmslim tm insanlarda meydana gelebilir. zellikle,
Hindularda, Budist felsefe mensuplarnda grlen ve FETH eseri olan baz haller hep bu
FETH-i zulman neticesidir ki, din terminolojisinde bu hallere istidra ad verilir.
FETH-i Zulmnnin iki byk iareti vardr. Birincisi bu tr FETH kendisinde meydana
gelmi kii Hazreti Raslullah aleyhisselm kabul etmez. kincisi de, birimsellikten, yni
kendini bir birim olarak grmek perdesinden kurtulamamtr!.
FETH-i Zulmn sahipleri, kiinin tm gemiini bilebildii gibi, ayn anda birka yerde
bulunabilme, kabir ahvalini anlatabilme, CNlerle rahatlkla iletiim kurabilme ve daha
baka baz akl almaz davranlar ortaya koyabilme zelliklerine sahiptirler.
stidra yollu oluan fetihte 7 mertebeden yalnzca iki mertebesi mevcutur.
B- FETH NURN (FETH MBN)
FETH-i Nrnde dahi benzer zellikler meydana gelir!. Ancak bir farkla ki, bu zevt ksa
srede bu yaama adepte olduktan sonra gelimelerine devam ederler, FETHin nc
derecesinde Hazreti Raslullah ile ve sir Nebi ve Evliy ile buluurlar ve berzah
leminin eitli srlarn gh olurlar. Bundan sonra da ricli gayb arasnda yerlerini
alrlar.
FETH 7 AAMADIR!
Fetih de yine 7 kademedir, aamadr. Evliyaullah arasndaki 7 mertebeye tekbl eder.
Fetih gelmi olan yani lmeden evvel lm olan yani fiili lm tatm olan kii sanki
ehidler gibi ehidler nasl fizik bedeni terketmekle birlikte o anda ruh boyutunda serbest
olarak yaarlar dnya zerinde her olay grr bilir mdahale edebilirse ite fiili lm
tatm olanda ki lmeden evvel lmenin tahakkukudur bu, kii fizik bedenden kendini
kurtarmtr ruh beden boyutunda yaar, dilerse herhangi bir yerde bedenlenir,
bedenlenerek orada tasarrufta bulunur, dilerse bulunduu yerden dnya zerinde olan
bir olay sanki orada yayormuasna bilir grr yaar dilerse mdahale eder veya
etmez. Yani ruh beden olarak sanki fizik beden lm gibi, fizik bedenden kurtulmu bir
yaam iine girmitir Fetih dediimiz olaydr bu.
FETH MBN ODUR K, K BU FETH KALDIRABLR!
FETH- MBN odur ki, gelen kii bu FETH kaldrabilir. Bu ne demektir?.
Kiiye FETH geldii zaman, yni fizik - biyolojik beden bandan kurtulduu zaman, bu
yaam eklini hazmedemeyip kendini iinde bulunduu boyutun artlarna kaptrabildii
gibi, buna g yetiremeyip bedenden tmyle de kopabilirler; ki bu da onun mutlak
manda lm tadna yolaabilir.
FETH geldikten sonra, mutlak manda lm gelmedii takdirde, o kii beyin araclyla
gcn arttrmaya, ilmini ok daha st seviyeye ykseltmeye devam eder yni ilerleme
devam eder. FETHin arkasndan lmn gelii ise onu bulunduu yerde snrlar.
FETH, ALIMAYA BALI DELDR!
Hakkal yakin almaya bal deildir. Saidlik gibi kii varolurken nasip olmusa dr.
yani feth dir!
DNYADA BR KDE AIA IKACAK EN BYK NMET, FETH NURNDR!
Ebrarn gzellikleri, mukarreblerin kusurlardr hkmnce, Allahn Vahdniyetini
seyirden, beer yaam artlarnca perdelenmekten ileri gelen kusurlarn balar. Ve
tam kemliyle ihsan ettii bu FETH ile dnyada oluabilecek en mkemmel nimeti ihsan
etmek suretiyle sana olan nimetini tamamlar. Zir, dnyada bir kiide aa kacak en
byk nimet FETH-i Nrndir. Adet, dnyada yaarken cennete girmek gibi bir eydir
bu.
Ve sana yle bir zafer verir ki, hi kimse kar koyamaz!. Yni bu FETH-i Mbne nil
olarak yaptn almalar ile seni yle bir zafere, baarya ulatrr ki Allah hi bir akl
selm sahibi sana, akladklarna, bildirdiklerine kar koyamaz.
te bu yet-i kerme FETH- MBNe ermi kiinin hlini anlayabileceimiz kadaryla
byle izah eder.
FETH, HAKKEL YAKNN SONUCUDUR!
lmeden nce lmek denen srrn hakk-el yakini ancak mardiye nefs kemlinde
gerekleir!. FETH hli de bunun sonucudur!. Bunun ehli de dnya zerinde ancak
onlarla saylr!.
Fetih ehli olan grevliler dnya zerinde tm cereyan eden ilere vkftrlar. Keif
ehli ise sadece grev alan ile snrldrlar.
FETH EHL, FETH KENDLERNDE AIA IKTII SIRADA KABR
SORGULAMASINI YAADII N ARTIK KNC BR DEFA DAHA BU
SORGULAMAYI YAAMAZ!
lmeden nce lmek denen hlin mertebesi vardr.
a-lm-el yakn;
b-Ayn-el yakn;
c-Hakk-el yakn.
Birincisi -LM-, konuyu yakn derecesinde mahede ederek olaya ikn kazanm
olmaktr. Bu yukarda bahsettiimiz artlara tbidir. Ne var ki, o olaylar ok farkl
tepkimelerle geitirir.
kincisi -AYN-, olay kendindeki kuvvelerle deta yaam gibi grr, alglar, hisseder ve
hazrdr o artlara Ama gene de aynen birincide olduu gibi ayn aamalardan geerek
yaar.
ncs -Hakk-, ise ki bu zevtn says fevklde azdr- Mardiyye mertebesindeki
evliyullahta; veya baz ender sra d inansz insanlarda istidra denen bir biimde
gerekleir. Buna tasavvufta fetih denilir. stidra yollu oluan fetihte 7 mertebeden
yalnzca iki mertebesi mevcuttur.
Bunlar, dnyada, bildiimiz biyolojik bedenle yaarlarken; ayn anda, biyolojik bedenden
tam bamszmasna da yaama zelliini elde etmilerdir. Bunlar bahsi geen
sorgulama olayn fetih kendilerinde aa kt srada bir ekilde gemilerdir ki,
artk onlar iin ikinci bir defa kabr lemi sorgulamas sz konusu olmaz.
Nitekim, Hz. Rasulullah aleyhisselmn boyut deitirmesi srasnda Allah sana ikinci
bir lm tattrmaz denerek bu geree iaret edilmitir. Yani, sen yaarken fetih
yoluyla bu aamay getiin iin, normalde herkesin yaad lm tatma olay
srasnda yaanacaklar yaamazsn; anlamndadr. FETH Sresinin banda da bu
olaya iaret edilmitir zaten. Ne var ki, olayn bu derinlii almam olanlar konuyu
Mekkenin fethiyle ilgili olarak deerlendirmilerdir. Bu gerei bilmeyenler, ikinci lm
olayn gelecekte ilerde bir zamanda oluacak baka bir lm olayna balamlardr.
FETH GELM KLER DLEDKLER TAKDRDE IINSAL BEDENLERN
YOUNLATIRARAK ARAMIZDA BYOLOJK BEDENLE GRNEBLRLER!
te bu fetih gelmi, yani lmeden lm, ruhuyla, nsal lemde yaama yeteneini
elde etmi kiiler; diledikleri takdirde bu bedeni younlatrmak suretiyle aramzda
biyolojik bedenle grnebilirler ve eitli iler baarabilirler.
Nitekim bunun bir rnei de HIZIR aleyhisselmdr!. Diledii anda biyolojik bedene geip
grnr, diledii anda da dalga boyutta yaamna devam eder.
Bu esastan olmak zere gerek Abdlkdir Geyln hazretlerinin ve gerekse daha baka
fetih ehli zevtn ayn anda birka yerde grlp yemek yemeleri, hep bu trden
olaylardr.
Hazreti SA da, u anda yaamakta olduu RUH ya da bir tr hologramik nsal
bedenini tekrar younlatrmak suretiyle yeni batan aramza dnecektir ki, bu dn
ya da, ayrld andaki 33 yan sureti ve ekliyle gerekleecektir. Muhakkak gerei
en mkemmel ekilde bilen Allahtr.
Evet, Rabbimin bu konuda mahede ettirdii bu. krnden aczimi itiraf ederim, bana
rettiklerine.
FETH EHL VECHULLAHI DAM MAHEDE NDEDR!
Helk olma ifadesi ile anlatlan mn, esasen iinde yaadmz u anda ve her anda
geerlidir Ve bu durum keif ve fetih sahibi basret ehli ztlar tarafndan daimi olarak
mahede edilebilmektedir.
Ban ne yana dndrrsen ALLAHn VECHini grrsn (2/115)
yeti zten bu durumu ak-seik vurgulamaktadr.
FETH EHLNN GEM VE GELECEK TM GNAHLARI BAILANMITIR!
Sana yle bir FETH verdik ki. Kiide bu FETHin olumas onun hi bir almasna
bal olmakszn tamamiyle Allah tarafndandr. Allah vergisidir ki, bu kesin ve apak
bir FETHe eritir. Bylece sen artk berzah leminin bir ferdi olarak dnyada yaarsn
her eyin iyzn ve hikmetini bilirsin, dolaysyla bundan sonra senden hi bir zenb
meydana gelmez. O gerekler iinde yaayan bir Ferd olarak, Allah senin gemi ve
gelecek tm zenbini balar.
FETH EHLNDE GNAHIN HTIRASI DAH IKMITIR
Kendini var kabul ettiin srece, gnah fil varolmasa dahi htralar benliini megul
edecektir! Bu meguliyet ise gnah htrasdr ki, benliinin yaamyla balantldr.
Ne zamandr ki, benliinin varolmadn, hakikatn yaarsn, ite o zaman, nefsinden
gnah da, htras da km olur.
SANA AIK-SEK FETH HSN ETTK: ALLAH GEM VE GELECEK TM
GNAHLARINI BAILADI.
yetlerinde iaret edilen mn da anladmz kadaryla bu hususa iaret eder.
Fetih tasavvuftaki anlamyla, kiinin benliinin ve benliinin oluturduu perdelerin
ortadan kalkmas ve Hakkn sfatlarla tahakkuk etmesi hlidir ki, bir devirde ancak ok
ok ender kiilerde oluur! Bunlar, Hakkn gzyle grr, iitir, syler, tutar, yrrler!
Fetih gelmi kiiler, benliklerinden kurtulmu olduklar iin, gemi ve gelecek
gnahlarndan da balanmlardr.
nk, onlardan gnah ve htras kmtr nk benlikleri ortadan kalkmtr!
Beden ve bedensel deerler onlar iin hibir anlam tamad gibi, ruhsal deerler dahi
onlardan dmtr! Onlar mukarreblerdir, Ferdiyet sahipleridir.
Kiilik isimlerinin ardnda, seyreden-seyredilen ve seyr hep ayn TEK olmutur!
FETH EHLNDE YAANAN LM, LEDN LMDR
Ledn ilmi, Ztn, esmsna olan ilimdir
Taalluku ayn- sbiteyedir! kram yollu bir kula verilirse bu ilim -Hzr ve Ztiyyn- gibi
bir insann tm gemiini ve gelecekte cennet veya cehennemdeki hlini ve btn
mertebelerde nereye ulaacan icmlen bilir
Bu ilim, kiide FETH denilen bir hl sonunda yaanr hle gelir
FETH, FL LMN NETCESNDE MEYDANA GELR!
Senin uur boyutunda varlkta Hakkn varlnn dnda birey grmez hale gelerek
hereyden her olandan raz bir halde ancak aksiyona reaksiyon verir bir halde
yaamandr. Hkmi lmn neticesi, tasavvufta KEF dediimiz haldir. Kefin 7
mertebesi vardr. Hkmi lmn sonunda eer o birimin mn boyutunda grev almas
sz konusuysa, Ricali Gayb denilen Evliyaullah arasna girmesi sz konusuysa, bu
grevi almasyla birlikte onda fiili lm olur. Fiili lmn sonunda da onda FETH
dediimiz hl meydana gelir.
FETH ZELL, IIK HIZINI AMAKTIR!
(Soru: Ik hzn amak Fetih zelliine sahip olmak anlamna gelir mi?..)
Evet!.
BTIN KAPANIKLIKLARIN AILMASI, FETTAH SM LE MMKNDR!
Ayn ey bkknlk dourur, tkankl getirir.
Peki, insann kendini yenilemesi yeni eyleri ortaya getirmesi, yeni eyleri amas nasl
mmkndr?
Burada demek ki bu sorunla karlayoruz
te o yeniyi ortaya karabilmenin yolu, FETTAHtan geer.
Fettah isminin mns sende alr, hkmn icra ederse, sende yeni yeni eyler
almaya balar; yeni yeni eyleri grr, hisseder, yaar ve ortaya koyarsn.
FETTAH isminin zikri, insanda almlar yapar!. Hem zahri problemlerin
zmlenmesi ynnden, hem de BTIN kapanklklarn almas fetholmas
cihetinden!
Konumamzn banda ne dedik?..
Sendekileri ortaya karabilmen iin ayna olarak karna konmutur ESML HSN!
Yani esml hsn, yani Allahn isimleri, sendeki vasflara ayna olarak karna
konmutur!.
tedeki Allahn(!), ilhn, Tanrnn isimleri deildir onlar! Sende mevcud olan
mnlardr onlar!.
Bu mnlar sende ald kadar, bu zellikler senden dar taar!. Bunun yolu da
zikirden geer, bilgiden deil!. (AHMED HULS/FETH/KAVRAMLAR)
FETH SRES (B MEALDEN)
Fetih Sresi, hicretten sonra, yani Medine-i Mnevvere dneminde (tm sreler
itibaryla 109. veya 113. srada) nazl olmu bir sre olmasna ramen, Hicri 6. ylda,
Hudeybiye dnnde, Mekkede nazil oldu
Rivayet edildiine gre, Hz. Raslullah s.a.v. yle buyurdu: Dn gece yle bir sre
inzal edildi ki dnya ve iinde bulunan her eyden, bana daha sevgili O sre:
nna fetehna leke fethen mubiyna, li yafiralekAllahu ma tekaddeme min zenbike
ve ma teahher
Enes B.Malik r.a. ise Fetih:2, yani Ki bylece Allah senin gemi ve gelecek tm
zenbini mafiret eder ve nimetini senin zerine tamamlar; ve seni tam
doru/kestirme yola, srat- mustakime hidayet eder ayeti Hudeybiye dnnde Neb
s.a.v.e nazl olduunda yle buyurdu: Bu gece bana yle bir ayet nazil oldu ki
Arzda bulunan hereyden bana sevgilidir Sahabe Heniyen Merien (bu nimet
sana afiyet olsun, gnl huzuruyla) ya Nebyallah bu ayet sana ne yaplacan beyan
ediyor, sana ait; ya bizim durumumuz? demeleri zerine de Ve dahi imanl erkek
ve kadnlar iinde ebedi kalacaklar, altlarndan rmaklar akan cennetlere sokmas,
onlardan ktlklerini silmesi iindir te bu indallahda aziym bir kurtulutur
ayeti bildirildi
Bu minval zere seferi halde cereyan eden dier olaylara bu sre aklk getirmi oldu
Abdullah . Abbas r.a.n rivayetine gre Ahkaf: 9da, Bana ve size ne yaplacan
bilmem ayeti nazl olunca, incelii anlamayan yahudiler ve mrikler sevinerek
Kendisine ne yaplacan bilemeyen adama biz nasl uyarz? dediler te Fetih: 1-2
ayeteleri ile anlatlan fetih ve inam buna da bir cevapt
Fetih Sresi, adn 1., 18. ve 27. ayetlerindeki Feth kelimesinden ve Hz. Raslullahn
fetihlerini bahis etmesinden, Fethi tanmlamasndan dolay almtr Fetih Sresi, 29
ayettir
Bu Srede, Hudeybiye seferi yannda bahsedilen dier konular zetlersek:
zellikle Hz. Raslullaha lutfedilen Fetihler, ilahi nimetler ve nitelikler ile mmet-i
muhammedin (Tevrat ve ncilde de bahsedilen) zellikleri hakkndadr
yleki:
Hz. Raslullah s.a.v.e zahir-batn tm fetihlerin verildii; bunun bir gerei olarak da
gemi ve gelecek tm gnahlarnn mafiret edildii, ilahi nimetin Onun zerine Onda
tamamland, srat mustakyme tam hidayet edildii ve Allahn Aziyz ve Nasyr olarak
onu bu fetihlere muzaffer kld
ilk ayetlerde aklanyor Hz. Rasllahn ahiyd, mjdeci ve uyarc olduu; Ona biat
edenin Allaha biat etmi sayld; BiaturRdvan sahibi mminlerden Allahn raz
olduu ve feth-i karib ile ganimetlere nail olunaca; Hz. Raslullahn ryasnn aynen
kmas ve MUHAMMED ismine nisbetle RASLULLAH olduu ve Onun risaletindeki
misyon ve hidayet gc ile slamn yeryzndeki tm din anlaylarna galip gelecei
haber veriliyor
Srede vurgulanan nemli bir husus ta SNNETULLAHn asla deimeyeceidir
AYETLERN MNSI
BSMLLAHRRAHMANRRAHIYM
1-) nna fetahna leke fethan mbiyn; Dorusu sana yle bir fetih verdik ki, Feth-i
Mubiyn (apak fetih)dir.
2-) liyafire lekellahu ma tekaddeme min zenbike ve ma teahhare ve ytimme nmeteHU
aleyke ve yehdiyeke sraten mstekyma; Ki bylece Allah senin gemi ve gelecek
tm zenbini (varln) mafiret eder (rter?) ve nimetini (rahmetini, sfatlarn) senin
zerine tamamlar; ve seni, srat- mustakime (Zatna) hidayet eder.
3-) ve yensrekellahu nasren Aziyza; Ve Allah sana yle bir zafer nusret eder ki
Aziyzdir; hi kimse kar koyamaz.
4-) HUvelleziy enzeles sekiynete fiy kulubil mu`miniyne liyezdadu iymanen mea
imanihim* ve lillhi cnuds Semavati vel`Ard* ve knAllahu Aliymen Hakiyma;
manlarnn kat kat artmas iin, mminlerin kalblerine sekine (skun, gven
duygusu) inzal eden Odur Semavat ve Arzn ordular (tm kalbler) Allahndr
Allah Aliymdir, Hakiymdir.
Bu ayetlerle ilgili aklama:
Kuranda fetihle ilgili tanm vardr:
Feth-i Kariyb (yakn feth), bu srenin 18. ve 27 ayetlerinde ve nasrun minAllahi ve
fethun kariyb; ve beiril mminiyn, diye Saff Sresinde geer Bu fetihden, Hz.
Raslullahn yansra baz mminler de pay sahibidir, ayetin de iaret ettii zere
Cziyyetin-izafiliin bilin zerindeki etkisinin kalkmasdr
Feth-i Mubiyn (apak/aan fetih) Fetih:1-2nin de tarif ettii zere Hz. Raslullaha
has bir fetih olup; Onun gemi ve gelecek tm gnahlarnn ismi Allah olan
tarafndan mafiret edilmesini salad Buna lmeden evvel l ile iaret edilmitir ki,
bu dnya yaamnda ruhsal zellikler ile yaama halidir ki,zenb kavram sz konusu
olmaz Nitekim Hz. sa a.s. lm keffarettir, gnahn cezas lmektir ile bu
hususa iaret etmitir Dier bir ifade ile, lahi zelliklerle tahakkuk, Zati vasflarla
yaama hali Kiiliin hakiki bedeni ruh olduuna gre de hakikatimize ait ilahi glerin
beyin vastasyla ruha kaydedilmesi dolaysyla, bu zellikler ile bu dnyada yaamak
demek gene ruh gc ile yaamak demektir
Nitekim Hz. Raslullah s.a.v. daha nce hi bir nebye verilmeyip yalnz kendisine
verilen zelliklerle ilgili yle buyurmutur: Benim gemi ve gelecek zenbim
mafiret edildi; Bana Kevser verildi; sizin sahibiniz (yani arkadanz ben) Kyamet
gnnde HAMD Sancann sahibidir ki Adem ve ondan beri herkes (her neb) o
sancan altndadr
El-FETH (mutlak feth), nasr sresinde aklanr: Nasrullah (Allah nusreti) ve el-Feth
(mutlak feth, lm) geldiinde, fevc fevc Allahn Diynine dahil oluyor olduklar
halde insanlar grdnde, Rabbinin Hamdi ile tesbih (tenzih) et ve Ondan
mafiret dile Muhakkak ki O, Tevvabdr.
Nasr Sresi ile ifade edilen Hz.Raslullaha verilen el-FETH; SLAM garib olarak
zuhur etmitir Benimle olan zuhuru gibi tekrar zuhur edecek; ne mutlu o
gariplere Hadis-i erifinin iareti zere, insanlk iin bir daha gerekleecektir ki buna
da Kuran (batnen), yevml FETH= Mutlak FETH Gn, demektedir te bu Hz.
Mehdi Rasln zuhur dnemidir ki Byk Kiyamet Gn de denir (Secde: 28-29,
Nahl: 1)
5-) liydhlel mu`miniyne velmu`minati cennatin tecriy min tahtihel`enhar halidiyne fiyha
ve ykeffire anhm seyyiatihim ve kne zlike ndAllahi fevzen azyma; Ve dahi imanl
erkek ve kadnlar, iinde ebedi kalacaklar, altlarndan rmaklar (ilimler) akan
cennetlere (Hakkani yaama) sokmas, onlardan ktlklerini (beeri kiilik
zelliklerini) silmesi iindir te bu indallahda aziym bir kurtulutur.
6-) ve yuazzibel mnafikyne velmnafikati velmrikiyne velmrikatiz zanniyne Billhi
zannessev* aleyhim dairetssev* ve adbAllahu aleyhim ve leanehm ve eadde lehm
cehennem* ve saet masyra; Bir de Allah hakknda (B srrnca) su-i zannda bulunan
(tanr yerine koyan) mnafk (gayr gren) erkek ve kadnlara, mrik (aky) erkek ve
kadnlara azab etmesi iindir Ktlk (zan) onlarn balarna dnsn/patlasn
Allah onlara gadap etmi (yzlerini Hak tarafndan evirmi), onlar lanetlemi
(yaknlktan tard etmi) ve onlar iin cehennem hazrlamtr; oras ne kt bir
dn yeridir.
7-) ve lillhi cnuds Semavati velArd* ve knAllahu Aziyzen Hakiyma; Semavat ve
Arzn ordular (kuvveleri) Allahndr Allah Aziyzdir, Hakiymdir.
8- inna erselnake ahiden ve mbeiran ve neziyra; (Ey enNeb!) Muhakkak ki biz
seni (vahdete, Hakka) ahiyd, (risaletine, istidatlar ile olumlu cevap verenleri, vuslat
ile) mjdeleyici ve (gerei reddedenleri) uyarc olarak irsal ettik.
9-) lituminu Billhi ve RasliH ve tuazziruhu ve tvekkruh* ve tsebbihuHU bkreten ve
asyla; Ki; (B srryla) Allaha ve Onun Raslne iman edesiniz, Ona
(Raslullaha) yardmc olasnz, Onu yce bilip sayg gsteresiniz ve sabah
akam Onu tesbih edesiniz.
10-) innelleziyne ybayiuneke innema ybayiunAllah* yedullahi fevka eydiyhim* femen
nekese feinnema yenks al nefsih* ve men evfa Bima ahede aleyhullahe feseyutiyhi
ecren azyma; Gerektir ki (Raslm) sana biat edenler (el tutuup ballk sz
verenler) Allaha biat etmilerdir (tam fanisin?) ve Allahn ELi onlarn elleri
zerindedir (Raslullah, ALLAH ismi mazhar) Kim ahdi bozarsa ancak kendi
aleyhine bozmu olur; Allahla olan ahdine (B srrnca) kim vefa gsterirse, ona da
(Allah) byk ecir verir.
11-) seyekul lekel muhallefune minelarabi eeletna emvalna ve ehluna festafir
lena* yekulune Bielsinetihim ma leyse fiy kulubihim* kul femen yemlik lekm minAllahi
eyen in erade Bikm darren ev erade Bikm nefa* bel knAllahu Bima tamelune
Habiyra; Bedevilerden (cihaddan?) geri braklanlar: Bizi mallarmz ve oluk
ocuumuz megul etti/alakoydu; bizim iin mafiret dile diyecekler Onlar
kalblerinde olmayan (Bi-) dilleriyle sylyorlar De ki:Eer (Bi-) size bir zarar
irade ederse ya da (Bi-) size bir fayda irade ederse sizin iin Allahdan (onu
nlemeye) kim bir eye malikdir?.. Hayr, Allah yaptklarnzdan (B srrnca)
haberdardr.
12-) bel zanentm en len yenkaliber Rasl velmuminune ila ehliyhim ebeden ve
zyyine zlike fiy kulubikm ve zanentm zannessev* ve kntm kavmen bra; Aslnda
siz Raslullah ve mminlerin, ailelerine asla geri dnmeyeceklerini zannettiniz
Bu sizin kalblerinizde sslendi/gzel grnd de bylece kt zanda bulundunuz
ve helak haketmi bir kavim oldunuz.
13-) ve men lem yumin Billhi ve RasliH feinna atedna zilkfiriyne saiyra; Kim
Allaha ve Raslne (B srrnca) iman etmezse, bilsin ki kafirler iin Saiyri (alevli
bir atei) hazrlamzdr.
14-) ve lillhi Mlks Semavati velArd* yafiru limen yeau ve yuazzibu men yea* ve
knAllahu afuren Rahyma; Semavat ve Arzn mlk Allahndr Dilediini
mafiret eder (gnahl halini rter), dilediini azablandrr (nefsine terkeder) Allah
afurdur, Rahymdir.
15-) seyekull muhallefune izentalaktm il meanime litehuzuha zeruna nettebikm*
yriydune en ybeddilu kelamAllah* kul len tettebiuna kezlikm kalellahu min kabl*
feseyekulune bel tahsdunena* bel knu l yefkahune ill kaliyla; Bu (savatan?) geri
braklanlar, ganimetleri almak iin gittiinizde: Brakn bizi, size tabi olalm
(sizinle gelelim), derler Onlar, Allah kelamn (hkmn) deitirmek istiyorlar
De ki: Siz bize asla uyamazsnz; daha nce Allah bylece buyurdu (hkmetti)
Bu kez yle derler: Hayr, siz bizi kskanyorsunuz Bilakis onlar, anlay kt
kimselerdir.
16-) kul lilmuhallefiyne minelarabi setdavne il kavmin uliy besin ediydin
tukatilunehm ev yslimun* fein tutyu ytikmullahu ecren hasena* ve in tetevellev
kema tevelleytm min kabl yuazzibkm azben eliyma; Bedevilerden o geri
braklanlara de ki: Siz son derece gl, cengaver bir kavimle savaa davet
olunacaksnz Onlarla savarsnz yahut onlar slam olurlar (Onlarla slam kabul
edesiye arpacaksnz) Eer itaat ederseniz Allah size gzel bir ecir verir Ama
daha nce yz evirdiiniz gibi gene dneklik yaparsanz (Allah) sizi elim bir azab
ile azablandrr.
17-) leyse alelama harecn ve l alelareci harecn ve l alelmeriyd harec* ve men
yutllhe ve RasleHU ydhlh cennatin tecriy min tahtihelenhar* ve men yetevelle
yuazzibh azben eliyma; Kre (gerei gremeyen; aki), topala (seyr-i sluka yeterli
olmayan) ve hasta (ek ve nifak zere olan, evham-vesvese sahibi) olana (tahkik iin)
zorlama/mesuliyet yoktur Kim Allah ve Raslne itaat ederse (Allah) onu
altndan rmaklar akan cennetlere sokar Kim de yz evirirse (Allah) onu elim bir
azabla azablandrr.
18- lekad radyAllahu anilmuminiyne iz yubayiuneke tahteecereti fealime ma fiy
kulubihim feenzelessekiynete aleyhim ve esabehm fethan kariyba; Andolsun ki Allah,
mminlerden, o aacn altnda sana biat ettiklerinde raz/honud oldu, onlarn
kalblerinde olan (ball, himmeti) bildi de zerlerine sekine (itminan) inzal etti ve
kendilerine feth-i kariyb (i sevap olarak) verdi.
19-) ve meanime kesiyreten yehuzuneha* ve knAllahu Aziyzen Hakiyma; Onlar,
alacaklar bir ok ganimetlere (ilimlere) de nail etti Allah Aziyzdir, Hakiymdir.
20-) veadekmullahu meanime kesiyreten tehuzuneha feaccele lekm hazihi ve keffe
eydiyenNasi ankm* ve litekne ayeten lilmuminiyne ve yehdiyekm sratan
mstekyma; Allah, size elde edeceiniz bir ok ganimetler vad etmitir
(ndAllahda saysz animetler var?) Bunu da size aceleden/pek abuk verdi ve
insanlarn ellerini sizden vazgeirdi ki, bu mminler iin bir ayet/iaret olsun ve
sizi srat mustakme hidayet etsin.
21-) ve uhra lem takdiru aleyha kad ehatAllahu Biha ve knAllahu al klli eyin
Kadiyra; Ve henz onlara gcnzn yetmedii daha baka eyler de vad etti ki,
onlar (ancak B srrnca) Allah kuatmtr Ve (Zaten) Allah her eye Kadiyrdir.
22-) ve lev katelekmlleziyne keferu levellevl edbare smme l yecidune Veliyyen ve
l Nasyra; Eer kafir olanlar sizinle savasalard, elbette arkalarna dnp
kaacaklard Sonra da hi bir veliy (koruyucu) ve nesyr (yardmc) bulamazlard.
23-) snnetAllahilletiy kad halet min kabl* ve len tecide lisnnetillhi tebdiyla; Bu
nceden beri ileyip duran Snnetullahdr; Snnetullahda
deiiklik/Snnetullah iin tebdil (bedel) asla bulamazsn.
24-) ve HUvelleziy keffe eydiyehm ankm ve eydiyekm anhm Bibatni Mekkete min
badi en azferekm aleyhim* ve knAllahu Bima tamelune Basyra;
Sizi onlara muzaffer kldktan sonra Mekkenin (Bi-) batnnda/gbeinde, onlarn
ellerini sizden sizin ellerinizi onlardan uzak tutan Odur Allah yaptklarnz (B
srrnca) Basyrdr.
25-) hmlleziyne keferu ve saddukm anilMescidil Harami velhedye makufen en
yebla mahlleh* velevl ricalun muminune ve nisan muminatn lem talemuhm en
tetauhm fetusybekm minhm mearretn Biayri lm* liydhlellahu fiy rahmetiH men
yea* lev tezeyyelu leazzebnelleziyne keferu minhm azben eliyma; Onlar o
kimselerdir ki, kafir oldular, sizi Mescid-i Haramdan (kalb makamndan)
alakoydular, bekletilen (Beytullaha adanan) hediye kurbanlarnn (nefslerinizin)
yerlerine ulamasna mani oldular ayet orada (onlarn arasnda) kendilerini
henz bilmediiniz iin ineyip ezeceiniz ve bu bilgisizlik (Bi-gayri ilim,
bilmeyerek yaplan i) yznden zleceiniz mmin rical/erkekler ve mmine
kadnlar olmasayd (Allah sava nlemezdi) Dilediini rahmetine sokmak iin di
bu Eer birbirlerinden ayrlm olsalard, onlardan kfre sapanlar elbette elim
bir azab ile azablandrrdk (Said ve salihler zmresinin bulunduklar yere gadab ilahi
inmez Enfal: 33 ve Ankebut: 32?).
26-) iz cealelleziyne keferu fiy kulubihiml hamiyyete hamiyyetel cahiliyyeti feenzelellahu
sekiynetehu al RasliH ve alelmuminiyne ve elzemehm kelimetet takva ve kn
ehakka Biha ve ehleha* ve knAllahu Biklli eyin Aliyma; O zaman kafirler, kalblerine
hamiyyeti (gayret, izzeti nefs, kibirlilik, taassubu), cahiliyye taasubunu
yerletirmilerdi Allah da Raslnn ve mminlerin zerine sekine inzal etti ve
onlar kelime-i takva (la ilahe illallah) zere ilzam etti (sabitledi) Onlar bu sze (B
srrnca) ehakk ve ehil kimselerdi Allah her eyi (B srrnca) Aliymdir.
27-) lekad sadekAllahu RasleHUrrya BilHakk* letedhulnnelMescidel Harame
inaAllahu aminiyne muhallikyne ruusekm ve mukassriyne l tehfun* fealime ma lem
talemu feceale min duni zlike fethan kariyba; Andolsun ki Allah, Raslne ryasn
Bil-Hakk (Hak olarak) dorulad (ryasnn gerek olduunu tasdik etti; gerektir)
nallah, (kiminiz) kafalarnz tra etmi ve (kiminiz salarnz) ksaltm olarak,
gven iinde Mescid-i Harama kesinlikle gireceksiniz (feth?) (Allah) sizin
bilmediinizi bildi de size bundan nce feth-i karib myesser kld.
28- HUvelleziy ersele RasleHU Bilhda ve diynil Hakk liyuzhirehu aleddiyni kllih* ve
kefa Billahi ehiyda; O, Rasln Bil-HUDA (hidayet gc, rehber olarak) ve Hak Diyn
(gerek diyn; sistem ruhu) ile irsal etti ki, onu (yeryzndeki) tm din anlaylarna
stn klsn (hidayet yollu gerei gstersin); ehiyd olarak (B srrnca) Allah yeter.
29-) Muhammedn Raslullah* velleziyne meahu eiddau alelkffari ruhamau
beynehm terahm rkkean scceden yebteune fadlen minAllahi ve rdvana*
siymahm fiy vcuhihim min eserisscudi zlike meselhm fiytTevrati, ve meselhm
fiylnciyli kezern ahrece atehu feazerehu festaleza festeva al sukhi yucibzzrraa
liyeyza Bihimlkffar* veadAllahulleziyne amenu ve amilussalihati minhm mafireten
ve ecren aziyma; MUHAMMED, Raslullahdr! Onunla beraber bulunanlar (inam
zere olanlar), kffara (gerei reddedenlere) kar sert (onlarn dnce ve
yaamlarndan hi etkilenmezler), kendi aralarnda ok merhametlidirler (birbirlerinin
alm ve retkenliine katkda bulunurlar, birbirlerini severler) Onlar (mmet-i
Muhammedi) rku eder (hayet, tazim), secde eder (fena, teslim) ve Allahtan fazl
(ilmi stnlk, tecelli) ve RIDVAN (ehl-i cennet iin en stn nimet; Allahn ebediyyen
gazab etmeme teminat; sfat cenneti) ister halde grrsn Simalarna gelince,
vechlerinde/yzlerinde secde (fena) eseri vardr Bu onlarn Tevrattaki (nefse
dnk hkmler) meselleri (misal yollu anlatmlar) dr ncildeki (kalb ahvaline,
batn hkmlere; tebihi) mesellerine gelince: Bir ekin ki filizini yarp karm,
sonra onu kuvvetlendirmi, kalnlam da (tevhid; slam, snnetullah) gvdesi
zerine dorulmutur/dikilmitir (insanda, mutlak vcud tam zahirdir); ekincilerin
(UlulAzm Rasllerin, Enbiyann) houna gider (slam mmetinin zellikleri Ki, hadis-i
eriflere gre slamn zahir ve batna gre tam zuhuru iki Zatla gereklemitir, Hz.
Muhammed.s.a.v. ve Hz. Mehdi Rasl a.s Buradaki tebihi bu ynden de
deerlendirmek lazm) (Allah bunlar artrmakla) byle yapar ki, onlarla (B srryla,
onlar olarak) kffar (gerei reddedenleri) fkelendirsin Allah onlardan (hakikatine)
iman edip bunun gerei salih amel edenlere mafiret ve ecr-i azym vad etmitir.
UAYB KELMESNDEK KALBE AT HKMETN Z
Kalb ile ilgili hikmetin Hz. uayb a.s. ismi ile ilikilendirilme nedeni udur. Kalb Adl
(Her birimi ne iin var ettiyse, ona hak ettiini veren) isminin d grnmdr. Kalb
bedeni dengeleyen, bilince g veren, enerjisellik ve bedensellik arasndaki btnl
salayan bir organ ve gtr. Vcudun btn hcrelerine ulamas ve onlara hayat ve
enerji pompalamas ynyle Allah isminin tm isimlere kendi zelliklerini vermesine ve
hepsinin anlamn toplamasna benzer..
Hikmet ehlinden Hakm Sen bir drtlnde mealen diyor ki;
Yedi lemin seyredildii ran kral Cemin sihirli cam kadehi senin kalbindir. Sevincin
ve zntnn karargh senin kalbindir. Eer evrensel boyutlar grmek dilersen tm
varlklar o kalbin iindedir. Ba gz varln maddelemi kesitini grr, madde tesi
srlar da ancak kalb gz (kll akl ve imann en st olan kan) alglar. ncelikle kalb
gzn a (akln bilgi ve ilim ile sonsuz akla ulatr, imandan kana yksel) ve daha
sonra varln hakikatini seyret (akl ve iman ile yorumla).
uayb a.s. isimlerin tm mnlarn kapsayan Allah isminin btn srlarna kalbi ile ahit
idi. Allah isminden doan isimlerin mnlarn da tek tek bilir gereini yaar ve bylece
Allahn ahlk ile ahlklanm olurdu. Bu zellii nedeniyle onun zerinde kalbi sfatlar
egemendi ve o bir nsan- Kmil idi.
Meyden halkna yle nasihatte bulundu:
85-) Ve ila Medyene ehahm ayba* kale ya kavm`budullahe ma lekm min ilahin
ayruHU, kad caetkm beyyinetn min Rabbikm feevfl keyle vel miyzane ve la
tebhasnNase eyaehm ve la tfsidu fiyl Ard ba`de slahha* zlikm hayrun lekm in
kntm muminiyn;
Medyene de kardeleri uayb (irsal ettik) (O da): Ey kavmim!.. Allaha kulluk
edin Onun gayrndan bir ilahnz yoktur Size Rabbinizden bir beyyine (vazh
hccet, apak kant) geldi (Artk) lmeyi ve tartmay tam yapn nsanlarn
eyalarn eksiltmeyin/hakkn vermezlik etmeyin Islahndan sonra Arzda ifsad
yapmayn Eer mminler iseniz bylesi sizin iin daha hayrldr. (Araf Sresi;
B Meal)
lh fetihler (almlar) kmilin kalbinde alr, fetih belerini (uab)/ksmlarn idrak
eder ve insanlara bu almlarn ilmini yanstr. lhi fetihlerin uaybin kalbinde de
olumas nedeniyle Slih kelimesindeki fetih hikmetinden sonraki blm kalbe
ayrld.
***
Kalb kelimesi ile kastedilen anlam Allah bilen (rif-i billah/Allah ile bilen) nsan-
Kmilin bilincidir/zdr. Kalb (bilin/z) Allahn tam rahmet hazinesinden verilen ilh
bir yansmadr. Ve rahmet ilh sfatlardan bir sfattr fakat btn isimler ve sfatlarn
hepsi ona smaz ama tm isim ve sfatlar Allah isminde cem olur (toplanr). Yani
Allah ismi; rahmet sfatnn doduu ve tm isimleri kapsayan Rahman ismini de kapsar.
nsan- Kmil Allah isminin mazhar (tecellisi) olduu iin insan- kmil kalbi hem
Rahman ismini ve hem de Rahman isminden tecelli eden her mny iine alr.
Hak, Allah Allah ile bilen rif-i billah olan nsan- Kmilin kalbine sar. Hak, bz
isimlerin tecellisi olan ve sadece kendi isimleri ile Allah bilen kalblere smaz. Hak yine;
gayr- rifin (rif olmayan bilgisizlerin), sinin (tevhid ilmini bilerek reddedenin), chilin
(tevhid ilmine kar kapal olann) ve aknin (cennet hlini yaamayann) kalblerine
smaz.
Kuts hadisde: Ben arzma (madde boyutuna) ve semma (mn boyutuna) smadm
fakat tak (Allah eksik anlamaktan korunan) ve nak (eksik anlamaktan temiz) olan
mmin (tm mnlara hakk ile inanan) kulumun (Allah isminin tecellisinin) kalbine
(bilincine, z ismine) sdm buyurulmaktadr.
Kalb, ancak nsan- Kmilin ismidir, rif olmayanlarn kalbine kalb denilmesi sadece
bz isimlerin sadece zahirini kavramasndan dolaydr.
***
Hak, zahir limlerinin grne gre rahmeti yaratan rahmdir, rahmeti kabul eden
merhm deildir. (((Buradaki Merhm kavram halkn dilindeki lm/l
anlamnda deildir. Rahmet sfatnn tecell ettii, grnd birim anlamndadr. )))
Bu durumda Rahm sfatl yaratc Hak, yaratcnn rahm sfatndan tecell eden
rahmet ve rahmeti kabul eden merhm eklinde Hakdan baka bir varlk anlay
ortaya kar.
Fakat havassn (sekinlerin) ve hakikat ehlinin grne gre Hak, hem rahmdir hem
de rahmeti kabul eden merhmdur. nk Hakdan baka (gayr) yoktur ve lem
denilen grnmler Hakkn kendi hakikatinin yansmasdr. Byle olunca rahmet sfat
ayr unsura blnmemi olur. Hak; kendinden kendi sfatlar ile kendine rahmet etmi
olur.
rifin bilinci teklik bilgi ve yaam mertebesinde rahmdir. okluk bilincinde (kesret
bilgisi ve yaamnda) rif merhmdur.
Bu gerek sfizm dilinde yle anlatlr:
Kozmik evren, Allah ilmindeki mnlarn be duyu ile alglanma hlidir. Allah ilmindeki
mnlar Allah isimlerinin effaf (latif) sretleridir.
lh isimler (esm) Allahn ahad ztnda (tek varlnda) yokluk (adem) sknts iinde
idiler. Bu sknt yokluk halinden varlk haline ini isteidir. Ahad zt (tek varlk, tek
gerek, tek z) bu istei Rahmn Nefes ile yni tecelliyat srr ile kendi isim mnlarn
varlk boyutunda seyre balad.
***
3-) Ve ma yentku anil heva;
(O), hevasndan (nefsinden, beeriyyetinden) nutketmez (konumaz; Hakkani hitabtr;
Onun snneti, snnetullahtr).

4-) n huve ill vahyun yuha;
O vahyolunan bir vahiyden baka deil. (Necm, 53/3,4 B Meal)
Bu yetlerin iretine gre Resulullah a.s.n konumas Hakkn mnlarnn ayns ile
Hz. Muhammed a.s.n lisan olarak aa kmasdr.
***
Rahmnn nefesi Zt mertebesinde yok hkmnde olan isimlerin mn sretleri
olarak esm leminde aa kmasdr. Var olmak, zhir olmak istei isimlerin
gereidir ve Ztn rahmeti isimleri kapsar ve onlar bu suretle varlk tecellisine
ulatrr. Bu nedenle rahmet Zt kapsamaz, Zt rahmeti kapsar.
***
Esm (isimler) Zta (Allahn tek varlk olmak gereine) iaret eder. Ztn ahadiyeti
isimlenen birimin zt ile ayndr. Ya da baka bir anlatmla birimin kendine has bir zt
(varl) yoktur birim olarak var olanlar Ztn isimlerinin grnmleridir.
lemler denilen varlk boyutlar isimlerin ezeli mnlarnn zahirde tecelli etmesidir.
Varln zahiri ismin btnnda gizlidir. Btnda gizli olan bu d grnmn zahire
kmam potansiyel hakikati varlk istei olarak anlalr.
Ulhiyyet (Allah zellikleri) kulluk zellii ile var olur. Allahn gerek kulu ise esms ve
sfatlardr. Allahn Rabblk (Rububiyyet) zellii de rablerin (isimlerin) birim olarak
tecelliyat ile var olur. Aksi halde Ulhiyyet (teklik boyutu) ve Rubbiyyet (esm boyutu)
iin varlk dnlemez.
Hak Tel Zt bakmndan kendi isim ve sfatlarnn tecelliyat olan lemlerden gandir
(zengindir/akndr). Yani var olmu ve var olacak olan lem tecellileri Hakkn ilmini
tketemez. Her zamanki tecelli, henz tecelli olmam ilim yannda yoka eit
hihkmndedir.
Fakat Rububiyyet (Rabblk) ynyle Rabb lemlerden gan deildir. nk lemlerin
varl ile isimlerin varl ayndr. Rabb lemlerden gandir diyemeyiz.
Rabb Ztn sfat ve isim boyutu olmak bakmndan Ztn varlndan baka bir varla
sahip deildir. Zt (Allahn snrsz mns/varl) esmlarn zellikleri olarak aa
kar.
Zenginlik/gn ve fakirlik/iftikar birbirine zt zelliklerdir. Zenginlik esmlarn rahmet
ile varlk haline gelmesidir. Hakkn rahmeti kendi esmasna olan rahmetidir.
***
Rahmn nefes verme (isimlerin aa kmas) iki mertebede olur.
Kendisinde isim, sfat ve sret bulunmayan Ahad olan Zt mertebesinde esmlar sadece
varsaylr. lim mertebesinde ise esmlar ay ayr anlam kazanr. Buna Ztndan
Ztna tecell (feyz-i akdes) denir.
Esmlarn d grnmlerinin lemler olarak aa kma mertebesine de esm
tecellileri (feyz-i mukaddes) denir.
Her iki tecelliyi kalb iine alr.
***
nsan- Kmilin kyamet gnnde yani varln hakikati olan esm boyutunun ilmi
aa kt srete Hak Tel tecell eder. Maherdeki halk yani madde boyutunun
okluk yanlgsndan esm boyutunun tmellik boyutuna yolculuk eden birimler tecelli
eden Hakkn Hakk olduunu kabul etmez. nk her birimin zannnda Hakk farkl
kavramlarla tasavvur edilir. Bunun zerine Hakk her birimin zannna gre deierek
sonsuz tecelliler vermeye balar. Her birim kendi zannndaki tasavvuru yakaladnda
Hakk grdn kabul eder ve herkesin kendi grd gibi grdn zanneder.
Halbuki her birim Hakk farkl farkl sretlerde alglamaktadr.
nsan- Kmil ise daha ilk tecellide, tecell edenin Hakk olduunu tasdik eder. Hakkn
tecellisini kalbine alr. Hakkn tecellisi deiince rifin (nsan- Kmilin) kalbi de yeni
tecelliyi almak iin deiir. Hakkn sonsuz deiimine rifin kalbi de sonsuz deiim ile
uyum salar. Bylece ekilden ekle kalb olan (evrilen) Hakk ile birlikte rifin kalbi de
ekilden ekle kalb olur. ((( Kalb kelimesi, bir halden dier bir hale evirme, deitirme
anlamndadr. Bedenimizdeki am kozala eklindeki kan pompas organmz srekli
alp kapanarak deitii iin kalb ismini almtr. )))
rif Hakkn her tecellisini tand iin Hakk tam olarak o kalbe sar. rif olmayanlarn
kalbi ise ancak tanyabildii kadaryla Hakk sdrr. Tanyamadn Hakk deil
diyerek kalbinin dna atar.
rif varln hakikatini bilince kalb aynas parlad denilir. rif olmayann mahlkat
olarak algladn rif Hak tecellisi daha dorusu Hak olarak alglar. Artk o kalbe bu
anlamyla mahlkatn sevgisi ve nefreti girememi olur. ocuktan, anadan, yardan
maldan gemek sadece Hakka k olmak bu anlamdadr. Gerek tasavvufta doal
balarmz olan sevdiklerimizi terk etmek ve zannmzda kendi imajladmz sanal ilaha
k olmak diye bir ey yoktur.
ok kuvvetli souk sabah rzgarnn estii yerde sivrisinein tutunamad gibi rifin
irfan gc karsnda da hibir varlk zann kalbde tutunamaz.
***
Daha nce bir gerei fark ettirmek iin Hakk kulun zann zere tecelli eder demi idik.
imdi de bu iin asln beyan edeceiz. Ve nceki rneimizin tam tersini dneceiz.
Hakk nasl tecelli ederse kulun kalbi ve zihni o tecelli zere zanna ve irfana tabi olur.
Yoksa Hakk kulun zannna ve irfanna tabi deildir.
Bu tecelli hakikati rifin Zt tecelliyi yaamasn anlatr. Ztdan Ztna olan tecelli
(feyz-i akdes)de Hakk var zannedecek esm terkibiyyeti yoktur. rif kendine Hakkdan
ayr varlk vermez. Hakkn kendinden kendi kalbine feyzi (inii/tecellisi) sz konusudur.
Bu tecellide seyir (idrak/ilim/irfan/yaant) hlinde olan sadece Allah ismi ile anlan varlk
vardr, bakas yoktur.
nceki tecelli ifadesi esm terkibiyyetinin yni kendini var sayan birimin, esm tecellisini
(feyz-i mukaddes)i alglamasna gredir. rif olmayan birimler kendilerine sanal varlk
vererek grd her eye Hakk nazaryla bakar, kabul eder. Bu trdeki bilin seviyesini
de ok yce bir mertebe zanneder. Halbuki bu mertebede henz gizli irk vardr.
***
Allahn iki tecellisi vardr. Gayb tecellisi ve ehadet tecellisi.
Gayb tecellisi yukarda aklanan Zt tecellidir. Ztnn kendi manalar olan esm ve
sfatlara iniidir ve feyz-i akdes olarak bilinir. rifin kalbi tecell olaynn olmad Zt
boyutu zerinde sabittir. Aadaki iki yet bu tecelliyata iaret eder.
123-) Ve Lillahi aybs Semavati vel Ard ve ileyH yurceul emru kllhu fa`budHU ve
tevekkel aleyH, ve ma Rabbke Bi afilin amma ta`melun; <!--[if
!supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->
Semavatn ve Arzn gayb (ilmi hereyi kapsam) Allaha aittir Emr btnyle
Ona dndrlr O halde Ona kulluk/ibadet et ve Ona tevekkl et Rabbin,
yapmakta olduklarnzdan (Bi-) gafil deildir. (Hd, 11/123; B Meal)

1-) Kul HUvAllahu Ehad;
De ki: O (senin hakikatn olan) Allah EHAD (mutlak tek bir vcud)dr (varln
gayrndan deil)!. (hls, 112/ 1; B Meal )
ehadet tecellisi esmlarn evren elbisesi ile zahir olmasdr. Bu da iki trldr.
Birisi Varlk (vcud) tecellisidir. Dnyann ve ahiret leminin varln esmlardan
almasdr.
Dieri ise Hakkn rif ve rif olmayan kiilerin kalblerine nur ismi ile tecellisidir. Buna
uhud (keif) tecellisi denilir.
Nur tecellisinde Hakkn kendinden kendisine olan tecellisi riflerin idrakidir. Bu bir eyin
ayn kiinin bir elinden teki eline gemesine benzer. Bu idrakte tebih ve tenzih yoktur
rif olmayanlarn idrakinde ise Hakk ya her eyden tenzih edilir ya da her eye ve ya
baz eylere tebih edilir. Hristiyanlarn Hakk sya tebihi (benzetmesi) ve baka
eylerden tenzihi (ayrmas) nur tecellisinin gizli irk boyutunda kalmasna rnektir.
***
rif olmayan fakat Hakkn varlna ve birliine inananlarn ba gz ile ahirette
grdkleri Hakk, Hakkn onlara verdii kll ve ya cz ilhamdr. Onlarn kalbine o halde
iniidir. Bu bilin seviyesinde inanlarn ve itikatlarn reddi ve inkr vardr. Herkes kendi
zannna uyan ve benzeyen inanlar kabul eder, benzemeyenleri de reddeder.
rifler ise Hakk hibir snr ve kayt altna almadan bilir ve tanr. Dnya, berzah ve
ahiret ayrm yapmadan Hakk her an idrak eder. Bu bilin seviyesinde ise tm
inanlarn ve itikadlarn Hakk olduu bilinir ve tasdik edilir. ((( Bu tanmlamalar yapan
bn Arabnin tm dinleri, putperestlii ve tanr tanmazl Mslmanlk ile ayn kabul
ettii iddia edilerek dinden kt sylenmitir. Halbuki bn Arab itikad ve yaay ile
tam bir Mslmandr. Dinleri ve inanlar birletirmek gibi bir iddias yoktur. Onun tam
anlalmas iin eserlerini bir btn olarak okuyup deerlendirmek gerekir. Bu konudaki
dncesine gre; Mslman olanlarn slm gereinin hakikatine ulanca varla
bak as deiir. Ve birimlerin zerinde yrdkleri yollarn Hdi isminin doru yolu mu
yoksa Mudil isminin Hakkdan sapan yolu mu olduu belirginleir. Sadece birimleri
oluturan isimler Hakktr. Putperestlik ve irk Hakk sistemi iinde tevhidin zttdr. )))
***
nsan- Kmilin hli her srette grnen Hakkn hakikatini idrak halindedir.
Bir gn Mevlna yolda giderken bir rhib ile karlar. Rhib Mevlnaya selam vermek
iin tevzu ve hrmetle eilir. Mevlna da ondan daha ok yere eilir ve bekler, rhib
dorulduktan sonra dorulur. Niin yle yaptn soranlara; rhibin Resulullah a.s.a ait
olan alak gnlllk huyunu taklit ederek galebe almak (stn gelmek) istediini fakat
kendisinin gerekten alak gnlllk ile eilerek rhibe stn geldiini ifade eder.
Mevlnann genel olarak ilmine bakld zaman insan- kmilin varl btn olarak
deerlendirdii anlalr. Rahibe olan tevazusunu hem snnete hem de Hakkn ahadiyet
gereine balad grlr. Bunu da yle dile getirir:
Keder ve zntnn ne gc vardr ki bizim admz ansn?
El rp ki biz gamdan ve kederlenmekten vazgemiiz.
Biz gerei sylyoruz sen ise inkr etmekle megulsn.
Biz snrszlk makamnda olduumuz iin her iki lemin kabulnden ve reddinden
kurtulmuuz.
Bir baka beyit.
Onun zerinde ister cppe ister gmlek olsun.
Onu hangi srette grrsem greyim benim canmdr.
***
Tecellilerin nihyeti (sonu) olmad gibi, Hakk bilmenin (mrifetin) de sonu yoktur.
Hakk tarafndan tecelli zelliinde son yoktur, rif tarafndan marifet isteinde de son
yoktur.
Sadden bir beyit:
Ne Onun gzelliklerinin sonu vardr ne de Sadnin sznn sonu.
Su iip kanmamak hastalna tutulmu ola kimse, su iinde susuz lr.
Halbki tatl su deryas ylece bkdir.
***
114-) Feteallellahul Melikl Hakk* ve la ta`cel Bil Kur`ni min kabli en yukda ileyke
vahyuHU, ve kul Rabbi zidniy ilma;
Melik ve Hakk olan Allah ne ycedir! Onun vahyi sana bitmeden nce Kuran
(B srrnca, Kuran olarak) acele etme ve: Rabbim ilmimi (arnmlm, yakiynimi)
artr de.
Bu yet Hakk bilmenin sonu olmadna iaret etmektedir ve rifin dus da ancak
Rabbim ilmimi artr eklindedir.
***
Hakk zt ve hakikat yn ile tektir. simleri ve isimlerinin tecellisi ynyle de okluktur
(kesirdir). Hakkn bu vahdeti ve kesreti alacak kadar derin bir srdr. Akl, fikir, idrak,
zek ve irfan sonsuz denizin sahiline gelinceye kadar ie yarar. O deryaya daldktan
sonra hepsi yok olur. Artk suya dalan da deryadr.
Resulullah a.s. Allahn ztnda tefekkr etmeyiniz buyurdular. nk Zt konuulacak
ve tarif edilecek snrl bir ey deildir.
Kmillerin bu mertebeye mutlak varlk demeleri sadece sonsuzu tanmlamalarla
anlatabilmek iindir.
37-) nne fiy zlike le zikra limen kne lehu kalbun ev elkas sem`a ve huve ehiyd;
Muhakkak ki bunda, bir kalbi olan yahut ahid olarak kulak veren (Hakk iiten)
kimse iin elbette zikra (t, ibret) vardr. (Kf,50/37; B Meal)
Allahn beyan ettii hakikatlerde kalb sahibi iin nasihat vardr. nk hakikat dediimiz
ey Hakkn esms ve sfatlardr ki her an deierek tecelli olmaktadr. Kalb de her an
bu deiime tabi olup Hakk her tecellide tanmakta ve kabul etmektedir.
Akln delili ve nasihati ise daha bakadr. Akl kelime kk itibar ile balamakdan gelir.
ki ztt ya da iki ayny birbiri ile karlatrarak aralarndaki benzerlikleri ve ztlklar
bulur. Her eyi ayr ayr zellikleriyle tanr ve tanmlar.
rifin nasihat alarak Hakk tanmasna neden olan aklna kalb denir Nasihat almadan,
bir stadn ilminden ve irfanndan nasiblenmeden kendi karlatrma gc ile Hakk
bilmeye alan akla ksr akl denilir. Ksr akl ile Hakkn zellikleri snrl olarak bilinir
ve bilinemeyen dier zellikleri ise inkar edilir. rifin akl ile zahir liminin akl arasndaki
fark, Hakka bak asyla ilgilidir. rif
Hakk snrsz ayla, rif olmayan ise kendi snrlaryla alglar. rif isabet eder rif
olmayan ise isabet edemedii gibi isabetsiz olduunu dahi fark edemez.
Sadece kendi akl ile Hakk bilmeye alan kendi aklnda Hakk snrlar ve zel bir ilah
olarak dnr. Dier ksr akllnn kendi akl ile icad ettii ilahn ilah olmadn iddia
eder. Bylece ayr ayr ilahlar olan akllar birbiri ile atmaya ve aralarna antipati
tohumlar ekmeye balarlar.
Bu atmadan yara alan kiiye aklnda icad ettii ilah yardm edemez. Ve kendi
bana terk edilmi bir halde kalr.
22-) La tec`al meAllahi ilahen ahare fetak`ude mezmumen mahzula;<!--[if
!supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->
Allah ile beraber (kafanda) baka bir ilah oluturma (Onun gayrn vehmetme, Onun
gayrndan bir ey umma) !.. Yoksa (bu irk sebebiyle) knanm/aalanm ve kendi
bana/yapayalnz terkedilmi (yardmsz) olarak oturup kalrsn. (sr, 17/22; B
Meal)

25-) Ve kale innemet tehaztm min dunillahi evsanen meveddete beynikm fiyl hayatid
dnya* smme yevmel kyameti yekfru ba`dukm Bi badn ve yel`an ba`dukm
ba`da* ve me`vakmn naru ve ma lekm min nasriyn;
(brahim) dedi ki: Siz ancak dnya hayatnda (bo-izafi yerde, maddi hazlarda)
aranzda bir mevedde (sevgi) iin Allahn gayrndan (eyleri, birbirinizi) putlar
edindiniz Sonra kyamet gn kiminiz kiminizi (birbirinizi B gereince) kfr (inkar)
edecek ve baznz baznza (birbirinize) lanet edecektir (fani zevkler uruna kendinizi
tanmay ihmal etmeyin?) Barnanz Nardr ve sizin bir yardm ediciniz de
yoktur. (Ankebt, 29/25; B Meal)
Aklnda oluturduu ilaha iman eden kimse ilahnda bz vasflar hayal eder. Hayalindeki
vasflara uymayan eyleri de kendince deliller bulup o ilahdan def eder (uzaklatrr). Ve
inand ilaha bu ekilde yardm eder.
Hakbuki bu sanal ilah kendisini oluturana yardm etmez, edemez. nk o ilahda bir
g ve kuvvet yoktur. Yaratlm bir ey kendi yaratcsna elbette yardm edemez.
Bu konuya rifler ise yle yaklarlar. Ahad olan Zt her birime farkl zellikleri olan
ilahlar olarak yansr. Daha dorusu yansyan Zt tek bir ilahtr fakat yansd yerdeki
birimlerin renkleri, sretleri, akllar, idrakleri, zeklar ve artlanmalar farkl olduu iin
kiilerin itikadna gre tecelli etmi olur. Her birim kendinde tecelli edene ilah bakasnda
tecelli edene ise sahte ilah dedii iin Hakkn ahadiyetini inkar etmi olur. zelletirdii
ilahn bir nevi kendisi var ederek ahadiyetin, Ulhiyetin gcnden yardm gremez. rif
ise hem kendi birimsel varlnda tecelli edeni hem de her birimde tecelli edeni tek bir
ilah olarak idrak eder. Bylece rif Allahn yardmndan mahrum kalmaz.
Muhakkak ki bunda, bir kalbi olan yahut ahid olarak kulak veren (Hakk iiten)
kimse iin elbette zikra (t, ibret) vardr. (Kf,50/37; B Meal)
Hakk tam ve eksiksiz bilen rif-i Kmil btn sretlerde Hakk Hakk olarak seyredince
Hakk yle bir bilinir ki ne srette zahir olursa olsun inkr olunmaz.
Nefs basamaklar ve ruh ile alglanlan ilim ruh ve nefsin sbitliine bal kalarak
snrlanm olur. Fakat kalb srekli deiim zellii gsterdii iin Hakk her deiim ve
oluumda bilir ve seyreder. Kalb deien btn mertebelere, sretlere ve biimlere
dnen olur.
Hakkn Ztndan baka bir Zt, varlndan baka bir varlk olsayd birbirine zt ve ya
benzeyen iki ayr mevcud olmas gerekirdi. Hlbuki Hakkn Ztndan baka ona
benzeyen ve ya ona benzemeyen ikinci bir mevcut yoktur.
Durum bu gerekten ibaret olunca kendi varln perdesiz olarak tanyan ve ya perdeli
olarak kendi varln tanyamayan ve inkr eden yine Hakkdan ibarettir. Bu ilim rifin
zevkidir, rif olmayanda bu zevk yoktur. rif kabul ve red yaam dndadr. rif
olmayan ise kabul ve red skntsndadr.
Bir rub :
Komu, arkada ve sohbet eden hep Odur.
Dilencinin eski psk elbisesinde
Pdihn deerli elbisesi iinde olan hep Odur.
Farkta ve cemde olan, vahdette bekleyen hep Odur
Bir hadis-i erfde buyrulur: Mminin kalbi, Rahmnn parmaklarndan iki parmak
arasndadr. Onu istedii vech ile (yne) dndrr.
Kalbin mmine ait olmas Allah tam ve eksiksiz bilene (rif-i kmile) iaret etmektedir.
***
Vahyin tavsiye ettii imana hemen tabi olanlar vardr. Onlar vahyi doru mu deil mi
incelemesine almazlar. Kalblerini ikna eden ey Resul a.s.n emn sfatna sahip
olmasdr.
Vahiy ve iman konusunda aratrma yapacak kadar bilgisi ve phesi olmayan kiiler
uzman bir hekimin tp ilmine gvenenler gibidir. Bir hastann kendi hastal hakknda
aratrma yapacak kadar bilgisi olmaz, hekimi sorgulayacak kadar da tp bilmez fakat
hekimin uzman olduuna gvenerek onun tedavisine teslim olur.
Resullerin ve riflerin ilmine teslim olmak bir hastann uzman hekime bedeninin ve
cannn gvenliini teslim etmesine benzer.
Cahil birisinin ilmine teslim olan ise tp konusunda cahil olan fakat kendisinin hekim
olduuna inanan kimseye teslim olan hastaya benzer. Cahile teslim olan teslim
olduundan daha da cahil kabul edilir.
***
Resuln bildirdiine ahid olmak drt aamal bir idrak halidir.
Birincisi gz ile grmektir.
kincisi misal/hayal leminde basret ile alglamaktr.
ncs hem beden gzyle grmek ve hem de basret ile alglamaktr.
Drdncs tm alglama organlarndan syrlarak gzden ve basiretten de tede
hakikatleri idrak halidir.
Burada akla kavuturulmas gereken misal/hayal mertebesinin hitliidir. Bir resul
kendi grm ve hakikatini yaam olduu bir bilgiyi haber verir. Mesel Allahn
varlna iman
etmemizi ve ahid olmamz ister. Biz de duymu olduumuz bu bilgiyi hayalimizde
canlandrp aklmzla grmeye alrz. Gz ile grerek ahitlik daha kolay olmasna
ramen insan doas bunu atlayp hayali ile grmeyi tercih eder.
Resulullah a.s. bu ikinci mertebe hitlii : hsan (gzellik), senin Onu grr gibi
Allaha ibadet etmendir ve Allah tel musallinin (namaz klann) kblesindedir
szleriyle aklamtr.
Musalli (namaz klan kii) kendi hayalinde tasvir ettii Hakk nnde ve kble
istikametinde kabul ederek gnl rahatl ile Allaha ibadet eder. Bu ekilde onun
hitlii hayal olur.
Dier hitlik daha kesin bilgi halidir, Resullerin ve riflerin hitliidir. Ve u yet ile
bu kesin hitlie iaret olunur:
115-) Ve Lillahil meriku vel marib feeynema tvellu fesemme VECHULLAH innAllahe
Vasiun Aliym;
Marik (dou, doma yeri) de marib (bat, batma yeri) de Allahndr (Onun
Esmasnn aa kdr). O halde nereye dnerseniz Allahn vechi oradadr
Muhakkak ki Allah Vasidir, Aliymdir. (Bakara, 2/115; B Meal)
Salt (namaz) hakkndaki ayrntlar Hz. Muhammed blmnde anlatlacaktr.
***
Resuln ve rifin klli aklndan beslenmeyen akl vehime bal olarak alr. Madde
tesi boyutlarda tahminen gezinirken madde dnyasnda da ya inkra ya da hayret
sarholuuna der. Bu gn hayretle Hakka isnad ettii eyi yarn inkar edebilir.
Bylece zanlar arasnda kalr.
Doruyu ve yanl ayrmada mihenk ta Kuran ve Resullerin halleridir. Vehime bal
akl dikkate almadan Resullere tabi olan ve onlarn bilgilerini takliden renenler mahzun
olmaz. Resuller onlar terk etmezler biz sizden beryiz demezler, onlarn ellerinden
tutarak kendi hitlik mertebelerine ynelmelerini salarlar.
Fakat vehime bal akl ile kendisini hakikat ehli zanneden ve evresine toplananlara
vaadlerde bulunanlar Resuller gibi deildir. Bir an gelir kendileri de aknla ve
kmaza der. Pelerinden gelenlere de yardm edemezler hatta bana uymasaydnz,
ben sizi bana tabi olmanz iin zorlamadm derler.
***
Birimlerin inanlar zlerinde (ztlarnda) deil, sadece belleklerinde depolanm bilgi
ynlar eklindedir. z her zaman Hakkn tecellisi olarak kalr.
Belleinde Hakka kar silik bilgilerini depolam olan kendisini si ve gnahkr kabul
eder. Tevbeyi gerekletirmeden lnce de kaderiye ekolnn inanc gibi mutlak ceza
ile karlaacan kabul eder. Halbuki Allahn balama sfat da vardr ve
balayacak gnahkar olmasn gerektirir. Kaderiyyecilerin kendi kaderini tamamen
kendi tayin etme inanc bu adan tam doru deildir.
Bunun iin iki neden vardr.
1. Kiinin z ismi hdi ise o kii sad (cennetlik) olarak yazlmtr. Dnya yaamnda
baz doal engeller ve belalar nedeniyle din ve ibadetle ilgili davranlar gstermeyebilir.
Gnah ve isyan ortamnda yetimi olabilir. Tevbesiz vefat etse, ezelde ayan-
sabitesinin Hakka verdii bilgi zere said olarak cennete girer. Ya da Hakkn rahmeti,
azameti ve saltanat karsnda gnahlar eriyip yok olur.
mer Hayyamdan bir rub:
Ey yce kudretinden zhir olduum zt- kerm!
Ben senin nimetinde naz ile yetitim
mtihan kastyla yz yl gnah edeceim
Bakalm benim gnahm m ziyde yoksa senin rahmetin mi?
2. Hakk gnahkrlarn affedilebileceine dir mit vaad vermitir. Bu vaadini
gerekletirmesi iin hibir engel yoktur.
Bir yet:
16-) laikelleziyne netekabbel anhm ahsene ma amilu ve netecavez an seyyiatihim
fiy ashabil cenneti, va`des sdklleziy knu yuadun;
te bunlar, cennet ashab iinde ol kimselerdir ki, yaptklarnn en gzelini
onlardan kabul eder ve onlarn ktlklerinden (vaz) geeriz (Bu) vadedilmi
olduklar sdkn vadidir (muhakkak gerek bir vaaddr). (Ahkaf, 46/16; B Meal)
mer Hayyamdan bir rub:
Cihanda gnah etmemi olan kimdir?
Syle! Gnah ilemeden nasl yaanr?
Y lh! Benimle senin arandaki fark nedir?
Benden hat Senden at (ba, ihsan) zuhura gelir.
***
Bedensel lmle ve ya lmeden evvel lmekle birimin aklndan ve bilincinden perde
kalkar. Her birim zannettii Hakk grr. Bu gr ile grmediine inanmak olan iman
hali son bulur ve mahede hali balar. Perde bir kez kalknca tekrar perdelenme
olmaz. Bu gerek ruh g inancn reddeder. lm ile birlikte yakn hali (kesin bilgi)
balaynca tekrar dnyaya dnp de perdelenmek imknsz hale gelir.
Hakkn ahiretteki tecellisi ayn dnya tecellisinde olduu gibi devaml ve tekrar
etmeyendir. Yani ayn tecelliyi iki kez vermez. Her seferinde bir baka ve bir st
tecellidedir. Dnyadaki zan ve kefinden baka tecellilere hid olan birimler iin ahirette
bu anlamda bilgi alm meydana gelir. Fakat bu bilgi alm dnyada iken perdesini
kaldrmayann ahirette perdesinin kalkmas eklinde olmaz. Dnyada Hakk idrak eden
ahirette de idrak etmeye devam eder. Dnyada Hakk idrak edemeyen ahirette de idrak
edemez sadece tecelli farklarn inkra devam eder.
72-) Ve men kne fiy hazihi a`ma fehuve fiyl ahreti a`ma ve edallu sebiyla;
Kim bunda (u dnyada) ama (doru yolu-hedefi gremeyen; Hakdan perdeli) ise o,
Ahirette de amadr Yol itibaryla daha da sapkndr. (sr, 17/72; B Meal)
((( bn Arab bir eserinde Hallac, Cneyd-i Badadi ve Sehl ve bz veliler ile berzah
leminde grtn onlarn bilgilerini ykselttiini beyan etmektedir. Bu beyan
yukardaki yet ile elimez. nk yetin hkm dnyada iken perdeli olanlar
kapsamaktadr. )))
riflerin ve riflere tabi olanlarn dnyadaki tevhid ilimleri ahirette de terakkiye
(ykselmeye) devam eder. Taklit ehlinin baz idrak eksiklikleri de gider ve alm
meydana gelir.
Abdul Gafur Lr isimli rif vefat ettikten sonra bir fakir onu ryasnda grr ve sorar.
ldkten sonra terakki, ilerleme var mdr? Lr; bn Arab ile bulutuunu ve terakki
konusunu sorduunu ve dnyada iken yazdm gibi terakki ve ilerleme vardr cevabn
aldn belirtir.
((( Bu ksmda (ahirette bilgi alm) bn Arabnin ve Ahmed Avni Konukun grleri
yorumlanmadan zetlenmitir. )))
***
25-) Ve beirilleziyne amenu ve amilussalihati enne lehm cennatin terciy min tahtihel
enhar* kllema ruziku minha min semeratin rzkan, kalu hazelleziy ruzkna min kablu ve
utu Bihi mteabihen, ve lehm fiyha ezvacn mutahheratun ve hm fiyha halidun;
man edip salih amel ileyenleri ise oka mjdele, ki onlar iin altlarndan nehirler
akan Cennetler vardr Onlardaki herhangi bir semereden bir rzk ile her
rzklandka onlar derler ki ite bu daha nce de rzklandrldmz
ey-misali-idi Ve o (rzk) onlara/ya da onlar o rzka, (B srrnca) mteabih olarak
sunulmutur Onlar iin orada tertemiz eler vardr ve onlar orada ebedi
kalclardr. (Bakara, 2/25; B Meal)
nsan ezeldeki ilm sretinden beri srekli ilerlemededir. Hakkn ztndan esm
mertebesine, ruh boyutuna, misal lemine ve dnyaya inii ilerlemenin bir ksmdr.
Dnyada iken ektii bedensel hastalklar, yoksulluklar ve eziyetler ruhsal skntlar
ilerinde zorunlu ve doal bir ykseli program tar. Ayrca farknda olarak ilim ve
amel ile de ykselie hz katabilir.
Hakkn ztndan dnyaya ini ve Hakkn snrsz ilim boyutlarna doru tekrar ykseli
insan iin durdurulamaz bir ilerlemedir. Her birim kendi potansiyeline gre ilerlemeye
devam eder. Hibir zaman birimsel varl mutlak yok olmadan sonsuza kadar bu
yolculuk devam edecektir. Tercih edilen bilerek ve idrak ederek gerekleen
Muhammed yolda ilerleme olmaldr.
***
Dnyann yok oluu ile oluacak byk kyamette yaratlmlk zellii rtlr ve Hak zt
ile aa kar.
16-) Yevme hm barizun* la yahfa alellahi minhm ey`* li menil Mlkl yevm* Lillahil
Vahdil Kahhar;
O gn onlar barizlerdir (perdesiz, apayan) Onlardan hibir ey Allaha gizli
kalmaz Bugn Mlk kimindir? Vahid, Kahhar olan (gayr vcud olmayan)
Allahndr!. (Mmin, 40/16; B Meal)
Bu gerek aa knca teklik (ahadiyet) boyutundan baka varlk anlay kalmaz.
Sonra yeniden esmlarn okluu ile tecelliyat balar, kesret boyutu alglanr. Bedenler
dnyadaki bedenlerin daha mkemmeli olarak bas olunur (yeni varln idrak eder).
Her birimde zahir olann ve kendisi olarak da zahir olann Hakkn zt olduunu idrak
eden kii Hakk bilmi olur.
dem ismi ile anlatlandan murad (kastedilen) tm esmlar ve sfatlar nefsinde
toplam olan insan- kmildir.
nsann z ve zahiri Hakkn Ztnn ayndr. nk birbirine benzeyecek iki ayr Hakk
yoktur. Bu ilme zhir limlerinden byk bir ksm ulaamadan lr. Bunu ancak
Resullere ve riflere tabi olan kalb sahibleri fark eder.
***
29-) Yes`eluhu men fiysSemavati vel`Ard* klle yevmin HUve fiy e`n;
Semalarda ve Arzda kim varsa hepsi Ondan ister/talebeder; O her yewm (gn,
an, tecelli) yeni-orijinal bir olutadr. (Rahmn, 55/29;B Meal)
Hakkn ahad olan varl ve Zt tm esm ve sfatlar ile birlikte her an yeni bir halde
tecell etmektedir. Hibir boyutta ve hibir esmda ve hibir zerrede durgunluk yoktur.
Tm boyutlaryla birlikte varlk bir an iinde yok olmakta ve sonraki an iinde yeniden
yenilenmi ve deimi olarak var olmaktadr. Bu yok olu ve var olu arasnda bir ey
yok olmadan ayn kalsayd o ey iki tane olurdu. Bu olu Hakkn varlna ilve olmak
bakmndan yanl ve imknsz bir akl yrtmedir. Ya da bir ey yok olsa ve tekrar var
olmasa bu da Hakkn varlnda eksiklik olumas anlamna gelir. Ve Hakkn eksilmesi,
eksiklik kabul etmesi imknszdr. Art ve eksili olmadna gre Hakkn varl hep
ayndr fakat daha mkemmele doru sonsuz bir deiim halindedir.
***
Kalb kavram ile kastedilenin gnmzde nasl anlalmas gerekir? Bu sorunun cevabn
gnmz insannn aklna gre veren bilgi kaynandan aktaryoruz.
***
KALB
Tasavvufta UUR anlamndadr.
slm terminolojisinde ur ya da bugnk deyimiyle bilin, kalp kelimesiyle,
gnl kelimesiyle tanmlanr.
RUHTAK UUR, TASAVVUFTA MECAZ YOLLU-MSAL YOLLU KALB DYE
FADE EDLMTR
Kalb ve ruh kelimeleriyle iaret edilen mny iyi bilmek gerektir evveliyetle.
Ruh, u anda bildiimiz madde bedenin yerine, ebediyen kullanlacak olan ikinci
bedenimizdir; ki yaps halogramik zelliklere sahip dalga trndendir. Bu bedendeki
uura da kalb denilir.
(Soru: Kitaplarnzdan, kalbin bilin olduunu anladm. Fakat baz yetlerde, gsn
iindeki kalp diye anlatlan ifadeyi zemedim?.)
Kalp, urdur!.
Mecaz yollu anlatyor misal olarak!.
Efendimize gelmi chil Arabn biri; Ben Allah biliyorum demi. Efendimiz de;
nerede?. Diye sormu. Arap; Gkte demi!. Efendimiz de; tamam, sen iman
etmisin, gle gle demi.
Kurn, btn topluma, btn insanlara hitap etmiyor mu?. Ve dolaysyle bir ksm dar
anlayllara da hitap etmesi iin onlarn anlaynca da bir eyler yazmas, ihtiva etmesi
lzm!.
Yoksa onlar bir ey alamaz ki!.
Anlay seviyesine gre eitli hitaplar vardr Kurnda!.
KALBTEK KARA NOKTA
Abdlkdir Geylni, kalpteki kara noktadan bahseder.
Tabii, kalpteki kara nokta deyince, kalbin iinde kara nokta aryoruz!!!.
Abdlkdir Geylninin bahsettii Sevde-i zm dedii kara nokta, kalptedir. Yani,
uurda!.
Hayet duygusu sonunda oluan HLK noktasdr.
KALBN KARARMASI
Kii, yapt yanltaki niyetine gre, 40 gnden krk yla, ya da mrnn sonuna kadar
karln alr ki, buna kalbin kararmas denir
nsanlarn, gnahlar yznden, kalpleri kararr, Kurnn da iaret ettii gibi!.
Hi bir iyilik cezasz kalmaz!.
Hi bir yanl da karlksz kalmaz!.
KALBN MHRLENMES
Dnyadayken, yaptnn cezasn ekmeye balama sisteminin ad Kurn dilinde
MEKRdir!.
Eer o kiiye iman zere gitmeme durumuna yol aarsa fili, bu defa da kalbi
mhrlenmitir, (anlay krelmitir) denir!.
Anlayn krelmesi, genel olarak, basiretin gerekleri deerlendirememesinin addr!.
Unutulmamaldr ki, dnce de beynin bir fiilidir!. Ve kii, filinden mesuldr, bunun
sonucunu kanlmaz bir biimde yaayacaktr!.
Kt dnce ilk aklna geldii anda, kii mesl olmaz; ama onu devam ettirmeye
balad andan itibaren sistem gerei, znden gelen bir biimde beyin kendisini o
konuda krletirmeye, kilitlemeye balar!.
Birisini sulamann karl, Allah takdir ve iradesini inkr yolundan ilerleyerek,
imanszla kadar uzanr; ve o kii bu hl zere lrse, hrete imansz gider!.
Yuhasibkm BHLLAH hkmn icra etmitir!.
Kalp kararmasnn veya krelmesinin iareti odur ki; kii bilgi ezbercilii ve taklitle
yaamn srdrp; Allah adyla iaret edilenin ahlkyla ahlklanmaktan geri kalr!
Gnn, maddi zevklerle tketip, taklit fillerle kendini tatmin eder!.
Dncenin yanll, o konuda iman esaslarna ters dlmesi dolaysyladr!.
man esaslarna ters den her dnceyi devam ettirmenin sonucu, kalbin biraz daha
kararmas demek olarak, hakikatn gereini yaayamamay getirir!. Bu da, kiinin
kendisini cezalandrmas demektir!.
Kim, ne zaman, ilminin gereini yaayamyorsa, o kendi kendini perdelemeye
balamtr nk, asla bulunulan noktada durmak mmkn deildir!.
nsan daima bulunduu yerden ilerler bir baka noktaya doru, dncesi
istikametinde Eer dncesi isabetli ise, o yolda ilerler ve almlar artar Eer
dncesi yanl ise, o takdirde de hakikatten uzaklaarak, taklitte kendine karargah
kurar! Taklitte kalmak ise, en byk cezalanmadr slm kabul eden iin
KALB EHL
Allahn LM sfatnn zuhuru olarak varlnda bilin ve uur var.. Kalb ehlisin!
(Soru: Efendim, Yere ge smam mminin kalbine sarm hitbnda El Mmin ile
iaret edilen bilin galaksiyi mi kapsyor?)
Kalb kelimesi tasavvufta UUR anlamndadr Kalb sahipleri denince, yksek
bilin sahibi kiiler kastedilir Allaha iman etmi kiinin bilinci tm yaratlmlara Allah
bakyla bakar
KALB GZ
Kalb gz denildii zaman gaye uur gzdr. Bedende nasl bir uur mevcut ise,
ayn ekilde ruh bedende de bir uur mevcuttur ki; ite bu uurdan, bu uurdaki idrk
zelliinden kalb gz veya basret isimleriyle bahsedilmitir
KALB GZ AIKLII
Varln bir takm srlarna vkf olma hali!.
Nefs-i Mutmainne`de ve Nefs-i Radiye`de keif vardr. Onlarn ilimleri ilmi Btn`dr. Kalp
gz akl vardr..
KALB GZ
Kalb gz denildii zaman gaye uur gzdr. Bedende nasl bir uur mevcut ise,
ayn ekilde ruh bedende de bir uur mevcuttur ki; ite bu uurdan, bu uurdaki idrk
zelliinden kalb gz veya basret isimleriyle bahsedilmitir!.
KALPLER, ANCAK ALLAH ZKR LE TATMNE ULAIR!
Kalpler ancak ALLAH ZKR LE TATMNE ULAIRLAR buyuruluyor Niye? ..
nk insan, sonsuzu dnmeye ynelik bir kapasiteyle yaratlmtr ve
sonsuzluk-snrszlk ise ALLAHn vasfdr!.
L uhsiy senen aleyke ente kem esneyte al nefsik
diyen Raslullh aleyhisselm;
sana hakkyla sen (vg) etmem mmkn deilidir; ancak sen kendini hakkyla
bildiin iin, kendi kendine sen edersin
itirfnda bulunurken sonsuz-snrsz yce Ztn kesinlikle kavranamayacana iarette
bulunmaktadr
Bu durumda bize den ne oluyor.. ?
Bize kendini tantt nisbette Onu tanmak!.
Onun aynasnda, kendimizi seyredip tanmak!.
Kendimizdekilerden, Onun sonsuz snrsz kemltna, yce zelliklerine, hikmetlerine,
hayran kalmak!.
Allahm, hayretimi arttr
diye DU eden Rasl Aleyhis-Selm bu husus hakknda bizi uyaryordu herhalde
Allah tanmann yolu da, zikirden geer!.
Zikir, ya Zt, Sfat ve Esmy iine alan toplu isim ALLAH ismi ile yaplr Ya da,
Allah eitli zellikleriyle tanmaya ynelik dier isimleri ile yaplr
(Soru: Rad/28; te onlar, iman edenler ve kalpleri Allah anmakla huzura
kavuanlardr. Dikkat edin, kalpler ancak Allah anmakla huzura kavuur.)
stadm , buradaki Allah anmadan ne anlamalyz?..
ALLAH isminin iaret ettii mny anlamak iin yaplan tefekkr, burada zikir olarak
anlatlmakta ve bu tefekkrn sonunda erilen gerek ile iman ehlinin huzur bulacana
iaret edilmektedir..
nsanlarn, idrka dayanan ilimden mahrum kalp ezbere dayanan bilgi birikimiyle
mukallit olarak yaamamas demektir.
(Soru: zr dileyerek; bunu saken gerekletirme imkn olabilir mi?.. Teekkrler.)
Evet Kiinin herhangi bir eyi baarma konusundaki phe ihtiva etmeyen azmi
bunu gerekletirir
Nasl ki, bir kii suda boulacakken bulduu bir dala o anda baka hi bir ey
dnmeden sadece yakalamay dnerek uzanrsa, istee byle uzanmak gerekir!.
KALBN ORUCU
Havasn orucu ise, kalbin veya ruhun orucu olarak bilinen orutur!.
Kalbin yni uurun orucu nasl olur?.
Kalb yani uurun, be duyu, artlanmalar ve bunlara dayal olarak vehmin kendisine
var kabul ettirdii varlklardan bilincini artmas, bu tr kabullerden kesilmesi, onun
orucudur. (AHMED HULS/KAVRAMLAR/KALB)

LT KELMESNDEK MELKE AT (DDETL KUVVETE AT) HKMETN Z
Bu blmde Lt kelimesinde gizli melk (iddetli kuvvet) ile ilgili anlamlar aklanacaktr.
Melk; iddet demektir. Hz. Lt a.s. ile kavmi arasnda karlkl iddetli kuvvete
dayanan bir mcadele yaanmtr. Lt kavmi bedensel yaama dnk bir dnce
sistemi iinde idi. nsan toplumunu dzenleyen kurallar hakl olann hakkn korumak
ilkesine dayanmyordu. Hayvan srlerinde geerli gl ve byk olan her zaman
her eyi yapar kural iliyordu..
Hz. Lt a.s. onlar hayvansal bir dny grnden insan bilin boyutuna ve yaantsna
davet etti. Kavmi oluturan her birey sr ruhu ile ortak hareket ederek Hz. Lt a.s.a
kar ok iddetli bir kuvvet ile cephe aldlar. Hz. Lt ise onlara kar tek bana olduu
iin bedensel kuvvet asndan ok zayf kald.
80-) Kale lev enne liy Bikm kuvveten ev aviy ila rknin ediyd;
(Lut) dedi ki: Ah keke (Bi-) size yetecek bir kuvvetim olsayd, yahut bir rkn-i
edide (salam bir direke/kaleye) snsaydm. (Hd, 11/80; B Meal)
Bir hadis-i erifte Hz. Ltun bu duasndan sonra gelen her Resul koruyan bir topluluk
olduu aklanmtr. Eb Tlibin Hz. Muhammed a.s. korumas ve sahabenin ilk
gnden itibaren snlacak kale haline gelmesi Hz. Ltun bulamad bir imkndr.
Korunma imknndan mahrum olan Hz. Lt kavmin hepsine yetecek kadar iddetli
mucizev bir gce sahib olmay arz ediyor. Rkn-i edid ile de kuvvetli olan bir
sna, kendisine destek verecek olan bir grup olmasn arz ediyor.
Kendisine verilecek olan iddetli bir g ile kavim bireylerinin nefislerindeki (zlerindeki)
hayvansal igd dnce zelliklerini insani dnce zelliklerine evirmek istiyor. Bu
dnmn konuma ve ikn yntemiyle gereklemeyeceine karar veriyor. z sz
ile deitirme imkn kalmaynca zn d grnm olan bedenleri iddetli bir azap
ile temizlemeden baka re kalmadn gryor.
Hz. Lt fetih sahibi bir insan- kmildir. Birimlerin zleri olan esm terkiblerini / isim
bileiklerini birimlerin fiillerine ve bedensel ekillerine bakarak okuyabilmektedir. Kavim
bireylerinin zlerinin sz ile deimeyecek yapya sahip olduunu anlamas kader
srrnn ona almasna iarettir. Ve hayvansal iddet zelliine sahip zleri Hakkn
iddetli kudret ve kuvveti ile deitirmeye karar vermitir.
Ayn durum ile Hz. Muhammed a.s. da karlamtr. Sahabe, iddet gsteren mrik
kavmin Hakkn iddetli kuvveti ile helak edilmesini istediinde, Resulullah a.s. kabul
etmemitir. Mriklerin gerei bilmeye kar kapal (perdeli) olduklarn, geree kar
ak (perdesiz) olsalard iddetli direni gstermeyeceklerini belirtmitir. Hatta onlarn
perdelerinin kalkmas, gerei grmesi iin du etmitir. Fakat ayn zamanda dnyasal
dzen gerei mrikler hangi gc uyguluyorsa onlara kar ayn gc uygulayarak
mcadeleye de devam etmitir.
Resulullah a.s. dier resullerden ayran en byk zelliklerden birisi toplu helk
imtiyazn kullanmamasdr. Her Resulde toplu helak etme mucizesi mevcuttur fakat Hz.
Muhammed a.s. bu mucizesini kevn (fiziksel) olarak kullanmam ilm olarak
kullanmtr. Onun ilm mucizesi bireyi ikilikten kurtarmak ve ikilikten kurtulan bireye
sadece ahad yaatmaktr.
Fiziksel mucizeleri gren bireylerde ilm alm olmaz. Sadece korku meydana gelir.
Ktlk ileyince grecei cezadan korkar. Bu da bir ekilde artlanmadr. nsani bir
eitim ve renme deildir.
lm mucize ise insan tm korkulardan, tm perdelerden ve tm artlandrmalardan
arndrr. Ktlkten deil kt bir fiil ilemek dncesinden dahi korkar hale getirir.
***
80-) Kale lev enne liy Bikm kuvveten ev aviy ila rknin ediyd;
(Lut) dedi ki: Ah keke (Bi-) size yetecek bir kuvvetim olsayd, yahut bir rkn-i
edide (salam bir direke/kaleye) snsaydm. (Hd, 11/80; B Meal)
Hz. Ltn lisanndan ifde olunan bu yetin hakikat dilindeki mnlarndan birisi de
yledir.
Ben henz Allahda yokluk (fen fillah) hlindeyim. Allahn ilminde bir mndan baka
hibir varlm yok. Hibir varlm olmaynca bir gcm kuvvetim de yok. Bu bilin
hlinde ruhu ve bedeni olmayan bir glge misli sadece kulluk makamndaym.
Fenfillah (Allahda yokluk) bilgi ve bilincinden sonra Allah ile var olmak (Bekbillah)
bilgi ve bilincine ykselmek gerekleir. Kii bu bilinte kendisinden zhir olan (aa
kan) tm fiillerin Allahn isim ve sfatlar olduu gereini unutmadan yaar. Kii
(kiiden kast; insan- kmil olan Resuller ve vellerdir) bu bilin ile Allahn cd
(yaratma) ve idm (ldrme/yok etme) kalesine snr (o gler ile tasarruf eder). Kart
g ne kadar iddetlenirse iddetlensin onu yok edecek gc mcizeye bal yaratma
kudreti ile tecell ettirir.
Hz. Msnn denizi yarmas, Hz. Nhun tfan, Hz. Slihin sayhas (yok eden iddetli
ses) Bek billah/Allah ile var olmak bilincinde insan- kmilde aa kan cad ve
idam/yaratma ve yok etme mucizeleridir.
(((nsan- Kmil Fenfillah ve Bekbillah bilinci ile ulat kudret/kuvvet sfatn
uygulayacak Hakkdan baka olan bir varlk veya varlklar gremez. Bunun iin nsan-
Kmilde kiisel intikam, toplumsal katliam gibi amalar olumaz. bn Arab, kavimlerin
helkinde helk olayn tarihsel olgu olarak tartmaz. Sadece olayn esm, sfat ve zt
boyutundaki anlamlar zerinde bilgiler verir. Kurann da amac bizi bu olaylarn zahirini
taklidi bilgi ile tasdik ettirmek deil, bu hikyeler ile iret edilen nefsimize it
gerekleri idraktir. )))
***
((( Fenfillah ve Bekbillah kavramlarnn iki ayr varlk arasnda oluan bir aktivite
olmadn anlamak ve yanl anlalmay nlemek amacyla konu ile ilgili baz
paragraflar bilgi kaynandan aktaryoruz. )))
FENFLLAH:
Allahn, kendi isimlerinin mnlarn seyretmeyi dilemesiyle, kendisinin ve tm
mevcudt diye bildiinin meydana geldiini anlad zaman, kii otomatik olarak FAKR
haline der. Bu fakr hali ise tasavvufta fenfillah diye bilinen haldir.
Fen fillah
Allah adnn iaret ettiinin, kendi kendineliinin addr!.. Hakikat itibariyle
Gayr , Msiva kavramnn yok olduunun yaanmasdr Fenfillh!.
Yani; sen , fen fillah olamazsn!.
O yzden de, bunu farkettirmek iin, nce fennn fens demiler; sonra o da
yetmemi, fennn fensnn fens demiler
Gerekte ise, kii fenfillah olmaz!..
Fenfillah, o isimle iaret olunann, kendi kendinelii iinde Ulhiyetini seyridir
Bunun minyatr diyebileceimiz de, bir birimde, kendi seyrini seyrediidir
Dolaysyla, fenfillah, gerei itibariyle bizim anladmz gibi; bir birimin, ALLAH
adyla iret edilende, fenya ermesi gibi anlalamaz..

Allah`da kendini yok etmek, fenafillah, muhaldir!. Zira, ikinci bir varlk yoktur ki, o ikinci
varlk kendini Allah`da yok etsin!.
Bir Allah, bir de sen(!) varsn!.. Sen, bu varln yok edecek bir eyler yapacaksn da, O
yukardaki Allah`a ulaacaksn? Yok yle bir ey!.
Senin nefs`ini tanma olayn var!.
O yzden de, Raslullah aleyhisselm, hi bir zaman, fenfillah diye bir ey den sz
etmemitir; ve bu anlama gelecek bir kelime de kullanmamtr.
Ama, Raslullah aleyhisselmn azndan: Nefs`ini tanyan Rabbi`ni tanm olur
aklamas ve hkm kmtr!. (Daha fazla bilgi iin: Ahmed Hulside
Kavramlar/fen)
BEKBLLAH
Yoklua yni fakra erende eer Bk olann yaam ba gsterir ise; gren gz,
iiten kulak olarak aa karsa, yni ksacas Allah adyla iaret edilen, Bk
olduunu ortaya koyarsa, o zaman bu hle Bakbillah denilir.
Evliyaullahn yksek mertebelilerinde zhir olan bir mertebedir bu.

Vahdet konusu, FEN kavramn iptal eder!.
Fninin varln kabul edersen, Vahdeti inkr edersin!.
Vahdet esas ise, zten fni yoktur; fen bulacak nesne yoktur!
Allah Bkidir! demek; fni ve fenlk szkonusu deildir demektir.
Bki ile fni yanyana olur mu?
Bkinin varl, fnii kabul eder mi?
imdi biz zaman kabul iinde, fninin varln kabul ediyor; daha sonra Bkinin
ortaya kacan dnyoruz!
Bki esas olduuna gre; Allahn fni ismi var olmadna gre, kkende fnilik ve
fen olmadna gre, varlkta Bkinin dnda bir ey yoktur! (Daha fazla bilgi iin:
Ahmed Hulside Kavramlar/Bek)
***
Fenfillah mertebesi iin insan- kmil kendisinde g ve etki bulmaz. Bundan dolay
Bu varlk Hakktr dese de Ben Hakkm dese de ikisi de birdir. Glen-i Rzda
buyrulur:
Huddan gayr varlk yoktur el-hak Dilersen Hakk de, istersen Enel-Hakk
***
Fenfillah bilincinden sonra balayan Bekbillah ilim ve yaantsnn hkmleri bakadr.
Dvene elsiz gerek. Svene dilsiz gerek (Yunus Emre) dizesi sadece Fenfillaha
kadar olan tasavvufi ykselii ifade eder. Bundan sonras kiisellikten ve birimsellikten
syrlm olan insan- kmillerin Hakk tebli etme sistemi balar.
Bekbillah sadece insan- kmilin makamdr.
Bu makamda Mutlak Zt (Allah gerei) kendisini en mkemmel olarak insan-
kmilde aa karr.
nsan- kmil Mutlak Ztn (Allah gereinin) tecell etmemi tm hakikatlerinin ve tecell
etmi tm hakikatlerinin srlarna shiptir.
nsan- kmil, Mutlak Ztn (Allah gereinin) her an en son tecellisini yanstr. En alt
varlk seviyesi ile varln en son mertebesini kendi bilincinde toplar. Bir st mertebeye
ykselirken bir alt mertebe ondan dmez.
(((Bunun iin onlara bakan mlhime nefis sahipleri kendi akllarnn ulaabildii
mertebeleri grr. Onda mevcut olan en alt varlk mertebesini grr. Daha stn
gremez. Onu ya kendisinden aa zanneder ya da onunla eit zanneder. Bazen de
insan- kmilin st mertebelerinin glgelerini grr ve kendi zellii zannederek, insan-
kmilden daha stn olduu zannna kaplr. Onun baz hallerini beenmez, eletirir.
)))
***
Tm varlk mertebelerini toplayarak ykselme hli en tam ve en mkemmeliyle Hz.
Muhammed a.s.da aa kmtr. Onun Son Neb (Htemn-nebiyyn) olmas tm
esmnn en mkemmel ve dengeli ekilde aa kmas nedeniyledir. Onda bir
esm dier esmya baskn ya da zayf olmaz. Her esmnn tam hakk yansr.
Dier Neblerde ve byk vellerde de esmnn tm aa kar. Fakat onlarda baz
esm dierlerine gre ya daha kuvvetlidir ya da daha zayftr.
***
Ey sret-i Hak, keml-i mutlak Sen nr- vcdsun muhakkak
Olsaydn eer ademde pinhn Zulmette kalrd hayyiz imkn
Zhirde eeri sen beersin Btnda fakat neler, nelersin
Cisminde okundu srf- furkn Rhunda sezildi remz-i Kurn
Cisminle Kurey ve Arabsn Rhunla cihniyna isimsin
Efkr seni anlamakta acez Ezvk- ehi dilenci bilmez
Ancak seni, sen bilirsin ey h Mmkn m o cha olmak gh
Menr- kemlidir mebbed Sall sall al Muhammed
Hakkn en mkemmel tecellisisin Varln tm mnlarn kendinde toplamsn
Eer kendi nrunu bize yanstmasaydn, bildiklerini aklamasaydn Zulmette kalrd her
ey, ve her ey Hakka irk olurdu
Zhirde grn olarak beeriz ve aynyz Fakat zde tm lemleri kapsam tamsn
Hak ve btl Furkan olarak beden dilinle sze dkp anlattn Ruhunda ise tm ztlar
cem ettiini Kuran ile iaret ettin
Bedeninle Kurey kabilesinden ve Arabdansn Ruhun ise tm insanlarn ruhunu rksz
ve renksiz cem eden bir gerektir
Fikirler seni anlamakta acizdir Dilenci hlk zevkini tatmad iin nereden bilsin
zevklerini
Ancak seni sen bilirsin ey h Mmkn deildir hn makamna ulamak
Muhammed a.s. sonsuzluun fermndr.
((( Ahmed Avni Konukun iiri kelimelere bal olmadan anlam olarak aktarlmtr.)))
***
Fenfillah bilincinde olan kiide cd (var etme) ve idm (yok etme) gcn kullanabilme
imkn yoktur. cd var olan bir eyi baka bir eye deitirmektir. Mesel kuru bir sopay
canl ve gerek bir ylana dntrmek bir eit var etmedir. cdn (var etmenin) halk
editen (yoktan yaratarak var etmekten) fark aktr.
((( Allahn yoktan var etmesi yaratmas dahi kendi ilmini kullar olarak cd
etmesidir. nk Hakk kendi varlndan baka bir varlk ile e olmaktan ve onun varl
ile lekelenmekten mnezzehtir. Allahn yok etmesi de yine kendi ilm sretleri olan
tecellilerini grnmez hale getirmesi, dnya boyutundan ahiret boyutuna atlatmasdr.
Yine Hakk kendi ilmini mutlak olarak yok etmekten mnezzehtir. nki Allahn
nnda artmak olmad gibi eksilmek de yoktur. )))
Bekbillah bilincinde ise insan- kmilin tm esmnn hepsinin toplam kuvvetiyle cda
(var etmeye) ve idma (var olann zelliklerini yok ederek baka bir zellie
dntrmeye) mucize olarak imknlar vardr.
Hz. Msnn ss tm bu anlatlanlar Kuran lisan ile izah etmektedir. Kuru sopa olan
s kuru sopalktan yok olup canl ylan olarak var olmutur. Bu sihir deildir.
Sihirde cd ve idam yoktur, sadece hle ile farkl gstermek vardr.
Hz. Slihin yokdan aa kan devesi ise Hz. Msnn s ve ylan var etme
mucizesinden farkl bir var etme mucizesidir. Madde perdesi ardnda olan esm
lemindeki isimlerin bileerek deve haline dnmesi ve madde lemine iniidir.
Bu var olu aslnda tm madde leminde grnen birimlerin de var olu sistemidir.
nsan- Kmil evrende tasarruf etmek iin tam bir huzur haline girer. ve d
kuvvetlerinin hepsi ile o eye ynelir. Ve o ey ya Hz. Slihin devesi gibi yoktan var
olur ve ya Hz. Msnn ss gibi bir anda baka olarak var olur. Yok olmalar da ayn
sistem ile gerekleir. Firavun ve askerleri ve dier kavimler gibi bu dnya boyutuna
yok olur, ahiret boyutuna var olur.
Hibir ey yoktan var olmaz ve var olan da mutlak yok olmaz.
40-) nna enzernakm `azben kariyba yevme yenzurulmer`u ma kaddemet yedahu
ve yekullkafiru ya leyteniy knt turaba;
Dorusu biz sizi yakn bir azab ile (bu gerekten perdeli yaamanz dolaysyla u an
iinde bulunduunuz azab hali iin) uyardk (her an lm size yakn; arnma ve takva
almalar yapmadan lrseniz ya?) ! O gn kii ellerinin (kendine) ne takdim
ettiine (ne hazrladna) bakar ve kafir olan (gerei reddeden mahrum) yle der
keke toprak olsaydm!. (Nebe Sresi/40; B Meal)
Bu yet bir bilincin insan olarak yok olup, toprak olarak var olamayacana iret
etmektedir. Toprak olmak burada mecaz olarak kullanlmtr. Bilincin ve z varln
tamamen yok olmayacan ifde etmektedir.
***
Hz. Lt duas ile bekbillah mertebesine ykselir ve ona iki iddetli melek (kuvvet)
verilir ve isyan eden kavim bu ekilde helk edilir.
5-) Feiz cae va`d ulahme beasna aleykm baden leNA liy be`sin ediydin
fecasu hlaleddiyar ve kne va`den mef`ula;<!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
<!--[endif]-->
O ikisinden ilkinin vadi (vakti) geldiinde, iddetli g (meleki kuvveler) sahibi
kullarmz zerinize basettik (Onlar) yurtlarn aralarna girip aratrdlar (Bu)
meful (yerine getirilmi) bir vad idi. (sr,17/5; B Meal)
***
54-) Allahulleziy halekakm min da`fin smme ceale min ba`di da`fin kuvveten
smme ceale min badi kuvvetin dafen ve eybeten, yahlku ma yea`* ve HUvel
Aliyml Kadiyr;
Allah Odur ki, sizi zaf (zaaf, zayflk; kuvve olmay)dan yaratt Sonra, zafn
(zayfln) akabinden bir kuvvet oluturdu Sonra, kuvvetin akabinden zaf
(kuvvetsizlik, acziyet) ve eybe (yallk, ihtiyarlk) meydana getirdi (Allah) dilediini
yaratr O, Aliymdir, Kadiyrdir. (Rm, 30/54; B Meal)
54. Allah o hereye gc yeten ki, sizi bir gszden yaratmakta; sonra
gszln arkasndan kuvvet vermekte; sonra da kuvvetin arkasndan gsz
ve ihtiyar yapmaktadr. Dilediini yaratyor; O, yle hereyi bilen, hereye gc
yetendir. (30/54; E. Hamdi Yazr Meali)
Hz. Lt Fenfillah hlinin idraki iinde iken bu yetin (gerein) mnsn Risalet nru
ile biliyordu. Bu yet henz nzil olmamt, Hz. Muhammed a.s.a nzil olacakt.
Bizlerin Allahn yetlerini renmesi duyarak/ilmel yakndir. Rislet nru ile yaratlm
olanlar ise ezel ve ebed Allah sistemini yni Allahn yetlerini bizim gibi duyarak idrak
etmezler. Onlar Allah hakikatini her an yaayarak/hakkel yakn idrak ederler.
Hz. Lt Rislet akl (nru) ile kendi varlnn Allah ilminde yoktan ibaret bir glge
olduunu bildi. Kuvveti kendine balamad. Kuvvetin Allaha ait olduunu idrak edip
kendisi z olarak (bir isim terkibi olarak) zahiri varln kabul etti.
Dny boyutundaki birimlerin her trl kuvvetleri (akl, ruh, g vb.) ve duyular (grme,
iitme vb.) Allahn sfatlar olup kullarn esm terkibi olan bedensel varlklarnda tecell
eder. Kendi varlnn ve kuvvetlerinin iyzn idrak eden kul emneti shibine teslim
etmi olur. Bilmeyenler ise bu hakikate Risalet akl ile deil, cz akl varsaym ile
bakarlar. Varl ve kuvvetleri ya kendilerine geici olarak blnm ve gelmi kabul
ederler. Bu dncenin ad irktir. Ve ya bz filozoflar Allahn ahadiyetini inkr ederek
varln ve varlkta oluan kuvvetlerin sonsuzdan beri kendiliinden var olduunu kabul
ederler. Bu dncenin ad da maddeciliktir (materyalizmdir).
((( 19 Mart 1938 ylnda veft eden Ahmed Avni Konuk bu erhi (yorumu) yazd
dnemde izfiyet teorisi maddecilii etkileyerek deitirmiti. Eski materyalist felsefe bu
sefer enerjinin varln ana unsuru olduunu ve enerjinin ezeli ve ebedi g olduunu
savunmaya balad. Bilimleri ve bilim felsefelerini yakndan takip eden Ahmed Avni
Konuk bu deiimi dikkate alarak erhine (yorumuna) u szlerle devam eder. )))
Bedensel varlmz ve kuvvetlerimiz ayr ayr unsurlar (zler) deildir. Madde ve
enerjinin asl (z) ahad (tek) olan Allahn varlnn yine ahad olan ilmi, ismi ve sfatdr.
Onun ilmi alglama aralarna gre madde ve enerji olarak var saylr ve lem dediimiz
evreni oluturur. Evren ise kendiliinden var olan Allahdan bamsz ezeli vcuda
(varla) sahip deildir. Evren, ancak Allah ilminin i ve d duyulara gre alglan ve
seyridir.
Varl ezeli madde ve enerji dnm olarak deerlendiren bu materyalist gr
Ahadiyyet bilincine sahip olmadklar iin bizim nazarmzda ok basit bir dnce olarak
kalmaktadr.
((( 1930lu yllardan itibaren batdaki izafiyet teorilerini ve yeni enerji katkl
materyalizmi slm dini adna (???) takip eden insanlar da dnce hayatna girmitir
ve Ahmed Avni Konukun ve dier tevhid ehlinin varlk Allahn ezeli ve ebed ilminin
tecellsidir yorumlarn ok yzeysel olarak anlamlardr.
Hatta onlar varl Allahn kendi hakikatinin dnda bamsz madde olarak yarattn
ve kyametle mutlak yok edeceini ve ahirette yeni tr bir bamsz varlk yaratarak
ruhlar yeniden o varln iine sokup dirilteceini slm adna (???) savunmulardr.
Bunlar A. Avni Konuk gibi ada tevhid ehlinin varlk grn Allah enerjidir ve
evren ezeli enerjiden olumutur eklinde yetersiz dzeyde anlayabilmilerdir. Bu
dnce eski materyalizm felsefesini deta devralarak Allah adna (???) maddenin
bamsz varln savunma hatasna devam etmektedir. Maddenin hakikatini Allahn
isim ve sfatlar ile yorumlayan dnce sistemini de tasavvufi tevhid ilmi yetersizlikleri
nedeniyle anlayamamaktadrlar.
Tevhid ehline slm eriatndan sapmak ve Allaha enerji demek iftirasn atmlardr
Ayn dnce 21. Yzylda da devam etmekte ve gnmzde bilim ve dini Allahn
sonsuz sistemi olarak deerlendiren tevhid ehli de ayn iftiralara maruz kalmaktadr.
halbuki gerek tevhid dncesi varl u ekilde yorumlamaya devam etmektedir )))
Mesel buzun vcdu (varl) ve buzun kuvveti (potansiyel enerjisi) suyun varlna
gre sonradan olumutur. Buz suya muhtatr fakat su buza muhta deildir. Asl
olan buza gre kadim (evvel)
olan sudur. Su buz olmakla yok olmam, buza dnmemi evveliyetini kaybetmemitir.
Suyun donma zellii (sfat) zahir olunca suda o sfatlar (donma zellii) seyredilmitir.
Suya gre buz diye ikinci bamsz bir varlk yoktur. Buz zlnce mutlak yok olmu
olmaz nk buz hibir zaman var olmamtr. Sadece, su kendinde her zaman
potansiyel g olarak var olandonmak sfatn seyretmitir.
te bunun gibi evrenin ve insann varl Allahn isim ve sfatlarnn grnmnden
baka bir varla sahip deildir. (Misal olarak veriyoruz) Allahn ilmi deta suyun
younlaarak buz olmas gibi younlaarak varlk tecellisi dediimiz evreni ve insan
ve birimleri oluturur. Allah ilminin tecellisi olan birimler tecell olmak itibar ile
sonradan saylr. Hakikatte ise Allahdan baka ne evvel, ne son ne zhir ne de btn
vardr. Tek var olan ezeli ve ebedi olan zhir ve btn olan Hakktr. Hakk Ahad olan tek
gerektir. Blnmez, paralanmaz, iinde ve dnda ikinci varlk olumaz. Madde ve
enerji Allahn ilmidir.
***
54-) Allahulleziy halekakm min da`fin smme ceale min ba`di da`fin kuvveten
smme ceale min badi kuvvetin dafen ve eybeten, yahlku ma yea`* ve HUvel
Aliyml Kadiyr;
Allah Odur ki, sizi zaf (zaaf, zayflk; kuvve olmay)dan yaratt Sonra, zafn
(zayfln) akabinden bir kuvvet oluturdu Sonra, kuvvetin akabinden zaf
(kuvvetsizlik, acziyet) ve eybe (yallk, ihtiyarlk) meydana getirdi (Allah) dilediini
yaratr O, Aliymdir, Kadiyrdir. (Rm, 30/54; B Meal)
54. Allah o hereye gc yeten ki, sizi bir gszden yaratmakta; sonra
gszln arkasndan kuvvet vermekte; sonra da kuvvetin arkasndan gsz
ve ihtiyar yapmaktadr. Dilediini yaratyor; O, yle hereyi bilen, hereye gc
yetendir. (30/54; E. Hamdi Yazr Meali)
***
nsann asl hakikat acz halidir. Yani insanda Allahn kuvvet ve gcnden baka bir
kuvvet ve g yoktur. Bundan dolay insann acz hali olan bebeklik ve ok yallk
insann gereini daha iyi ifade etmektedir. Genlik dneminde grlen dinamizm ise
insann Allah ilmindeki acz hakikatinden uzak dt bilin boyutuna benzetilir.
Bebek acizliinden genlie geen insan genlikteki greceli kuvvetini zamanla
kaybederek tekrar ihtiyarlk acizliine derek aslna dnmeye balar.
Acizlik gerei asldr yoktan var edilmeyi temsil eder, dinamizm gerei gelip geicidir
yokluu geici olarak unutmay temsil eder.
23-) Ve kada Rabbke elle ta`budu ill iyyahu ve Bil valideyni hsana* imma
yeblanne ndekel kibere ehadhma ev kilahma fela tekullehma ffin ve la
tenherhma ve kul lehma kavlen keriyma;
Rabbin, ancak Ona/kendisine kulluk yapmanz ve (Bi-) ana-babaya ihsan
hkmetti Onlardan biri veya her ikisi senin yannda ihtiyarlarla ererse sakn
onlara f (bile) deme, onlar azarlama ve onlara kerim (kerametli, erefli, gzel) sz
syle. (sr/23; B Meal)
Yalanm insanlar tasavvufi anlamda fenfillah temsil eder. Yallara hizmet ve
hrmet acz bilincinden uzak olan genlik haline bir hatrlatmadr.
5-) Ya eyyhenNasu in kntm fiy raybin minel ba`si feinna haleknakm min turabin
smme min nutfetin smme min alekatin smme min mudatin muhallekatin ve ayri
muhallekatin linbeyyine lekm* ve nukirru fiylerhami ma neau ila ecelin msemmen
smme nuhrickm tflen smme liteblu eddekm* ve minkm men yeteveffa ve
minkm men yredd ila erzelil umri likeyla
ya`leme min ba`di lmin ey`a* ve teralArda hamideten feiza enzelna aleyhel
maehtezzet ve rabet ve enbetet min klli zevcin behiyc;
Ey insanlar!.. Eer basdan (ruhani diriliten) phe iinde iseniz, (bilin ki) dorusu
biz sizi bir topraktan, sonra bir nutfe (su, sperm)den, sonra bir alaka (donmu kan,
genetik yap, embriyo)dan, sonra muhalleka (ekli-yaps-azalar belli, fiziksel hlkat
tam) ve gayr muhalleka (belirsiz) bir mudadan (bir inem etten) yarattk, ki
(nefh-i ruh ile) size ak seik beyan edelim Dilediimizi muayyen bir ecele kadar
rahimlerde tutarz, sonra sizi bir tfl (ocuk; seyr-i sluk geirmemi) olarak karrz,
sonra kemale erme anza (bul a ve sonrasna?) ulamanz iin (gerekeni
salarz) Sizden kiminiz vefat ettirilir ve sizden baznz da ilimden (bilmekten)
sonra bir ey bilmesin (akletmesin) diye erzel-i mre (mrn en rezil, en aa, en
aciz ana) reddolunur Arz, hamide (hayat olmayan, hi bir ey bitmeyen, l
olarak) grrsn Fakat biz onun zerine o suyu (ilmi) inzal ettiimizde,
titrer/harekete geer, kabarr ve her gzel iftten nebat bitirir. (Hac, 22/5).
Yallk ve ocukluk hibir ey bilmeme halini yani ilmin hakikatinin Allaha ait
olduunu da temsil etmektedir.
Her Neb ve Resul (Hz. s hri) krk yana doru davete balamtr. Krk ya
ihtiyarln ve aczin balayp Allahn g ve kuvvetinin fark edilmeye baland ve
Bekbillah temsil eden dnemdir.
***
rif (Allah kendi ilmine dayanarak bilen vel) varlk zerinde daha ok tasarruf
uygulamaya dnk yaar. rif Allahn emrinde olduunu bilir. Kendisini mirin emrinde
bir memur olarak kabul eder ve bu yetki ile olaylara daha ok mdahale eder.
rif-i Billah (Allah Allah ile bilen vel) ise kendisine hibir varlk vermez, dier varlklara
da varlk vermez. Allahdan baka bir ey grmez ve alglamaz. Bunun iin de olaylara
ve varla hemen hemen hi mdahale etmez.
Bz nsan- Kmillerde ise hem zhiri hem de btn kerametler aka grlr. Abdul
Kadir Geylni ve Ahmed Rf gibi ztlar kerametlerini gizlememek dercesine sahiptir.
Resuller Nebler ve Kmil Veller tm mertebeleri kapsadklar iin her olaya ilgili
mertebeden mdahele eder. rif-i Billah olan bu nedenle pasivize olmu deildir.
Hatta rif-i Billah riflik mertbesini daha iddetli kullanma kapasitesine sahiptir.
***
18-) Ve tahsebhm eykazan ve hm rukud* ve nukallibhm ztel yemiyni ve
zte imal* ve kelbhm basitun ziraayhi Bil vesyd* levittala`te aleyhim
levelleyte minhm firaren ve le muli`te minhm ru`ba; Onlar (kabirdeki gibi) uykuda
olduklar halde (demek ki olayda ruh beden artlar da geerli) sen onlar
ayktrlar/uyanktrlar sanrsn (demek ki zahiri bedenleri faal, 5 duyu alyor)
Onlar sa tarafa da sol tarafada kalbederiz=eviririz (arty da eksiyi de taddrrz ki
ntrlesinler) Kpekleri (nefsleri) de (maarann) (Bi-) nne-avlusuna iki kolunu
(tabiat ve egodan kaynaklanan vasflar) bast etmi=uzatp yaymtr (etkisiz, fena
halinde) Eer onlar zerine muttali olaydn elbette onlardan yz evirir firar
ederdin/kaardn (onlarn himmetlerinin kendilerine yaatt hallerinin enteresanl
dolaysyla) Ve elbette onlardan korku-heyecan dolardn/doldurulurdun (aa
kan haller ve melekeler dolaysyla). (Kehf/18; B Meal)
Bekbillah halinde olan rif-i Billahn varlk zerinde tasarrufunun olmamas bir ynyle
de u anlamdadr.
Bekbillah ve rif-i Billah olan zamannn ferdidir (esiz en stndr) ve nsan-
Kmilidir. nsan- Kmil kendi varln aynadaki yansyan varlk ile ayn kabul eder.
Aynadaki sretin bir arlk kaldrmas sadece grntdr, gerek deildir. nsan- Kmil
de halk iinde yer, ier, gezer, al veri eder, evlenir, boanr ve her fiili ondan
grlr. Halbuki o tm fiillerin Hakka ait olduunu idrak etmi ve yaamna geirmitir.
Ashb- Kehf nsan- Kmili anlatmaktadr. Biz onlar uyank zannederiz halbuki onlar
uykudadr ve onlar Allah saa sola dndrmektedir.
Niyazi-i Msr diyor ki:
z yoktur ki znden biline Dahi tozmaz ki tozundan biline Sen onu sanma
sznden biline Hakkat ehlinin olmaz nin
***
Rehatda (Can Damlalar isimli menkbe kitab) yazar ki:
Timurun torunlarndan Mirza Bbr yzbinlerce asker ile Semerkand ehrini kuatr.
ok asker kaybeder fakar ehri alamaz. Nakibend Hz.lerinin halifelerinden Ubeydullah
Ahrar Hz.leri de savaa bil fiil itirak etmi ve kaleyi savunmakatadr. Babr tasavvuf ehli
ile sohbeti olan bir hakandr. Kaleyi alamama nedenini Ubeydullah Ahrarn himmeti ile
oluan kermete balar. Ve Ahrar Hz.lerini ince bir ekilde eletirir. Der ki;
Ubeydullah Ahrar evliyadr fakat kermetini btl yolda kulland iin evliyal
dmtr. Onun rif-i Billahl sahtedir
Bu sz duyan Ubeydullah Ahrar Hz.leri yle cevap gnderir;
Bbr ah duyduu ile inanmakta, hakikatten ise habersiz yaamaktadr. rif-i Bilahn
tm fiilleri Hakka ait olduu gibi biz dier her fiilleri de Hakkdan biliriz. O bilmiyor mu ki
Allah buyuruyor;
17-) Felem taktluhm ve lakinnAllahe katelehm ve ma rameyte iz rameyte ve
lakinnAllahe rema ve liybliyel muminiyne minh belaen hasena innAllahe
Semiyun Aliym;
Siz ldrmediniz onlar, fakat Allah onlar ldrd Attn zaman da sen atmadn,
Allah att (B harfi yazlmadan?) Mminleri kendinden gzel bir bela ile denemek
iin Muhakkak ki Allah Semidir, Aliymdir. (Enfl; 8/17 ; B Meal)
Arif-i Billah adem-i bda/yokluk lkesine gitmi onda hi bir fiil ve sfat kalmamtr,
tm fiil ve sfatlar Resulullah a.s. gibi olmutur. Resulullah a.s. kendi eli ile atmasna
ramen Hakk o fiili kendi zerine ald Ben attm dedi. Fakat Nuh ve Hd Resuller
kavimlerini Allahn iddetli gcne havale ederek helk ettiler, o kavimleri Allah yok etti.
Biz ise Hz. Muhammed a.s.a uyarak kendi elimizle savayoruz. Sen de kendi elinle
savayorsun. Takdir Allaha kalmtr
rif-i Billah riflik penceresinden tm olaylar uhd-i ahadiyyet (Teki seyir) olarak
deerlendirir. Esm mazharlar olan grnmler arasndaki zt olaylarn atmasn dahi
bir dengelenme olarak grrler. Her birimin kendi doru yolu zerindeki fiillerini
seyrederler. Ancak bu seyir Teklik Bilinci zerine kurulu kiisel bir ilimdir ve madde
dnyasnda uygulama alan yoktur.
Dnya (madde) boyutunda ikili sistem ess zerine kurulu olan eriat bilincinin
yaants yrrlktedir. Tasavvufta esmlarn zt kavramlar olarak seyredilen
dengelenme mcadelesi eriatta sava, kavga, ktal olarak deerlendirilir. rif-i Billah
olan nsan- Kmiller ayn anda hem tasavvufi seyri yaar hem de eriat yaants olan
nefsi mdafa iin silahla savar. nsann
bedenine ve ruhuna zarar veren haramlar reddeder, slm gereinin kapal kalmasna
rz olmaz zamana ve zemine en uygun olan teblii yapar.
Bu konu Hz. li k.v. (Allah vechini nurlandrsn) ile ilgili bir olay ile aklanmaktadr.
Bir sava esnsnda Hz. li dmann ldrmek iin klc havaya kaldrr. Bu arada
dman yatt yerden yzne doru tkrr. Hz. li ldrmekten vaz geer. Dman
Neden ldrmediini sorunca, nce Allah iin ldreceini fakat yzne kar
tkrlnce kzdn ve niyetinin intikam almaya dntn syler. Bunun zerine
dman o anda hakikati anlar ve Mslman olur.
nsan- Kmillerin halleri bu inceliktedir. Her eyi yerli yerinde grrler sistemde ne eksik
ne fazla kabul ederler. Her zaman zhirde ikili sistemin adaletini icr ederler btnda ise
tekliin esaslarn tefekkr ederler.
***
bn Kid , iblye der; Ey ibl! Allah yeryzn ikiye bld. Yarsn bana yarsn
sana verdi. Sen de benim gibi mneviyatta ve zhiri hayatta niin tasarruf etmiyorsun?
ibl cevap verir; Y bn Kid! Ben hissemi sana baladm. Biz tasarrufu Hakka
braktk ki bizim iin tasarruf etsin.
9-) Rabbulmerik velmaribi la ilahe ill HUve fettehzHU Vekiyla;
(O, senin Rabbin) markn ve maribin Rabbidir Ondan baka ilah (vcud)
yoktur; o halde Onu vekil edin!. (Mzzemmil, 73/9 ; B Meal)
7-) Aminu Billahi ve RasliH ve enfiku mimma ce`alekum mustahlefiyne fiyh*
felleziyne amenu minkm ve enfeku lehm ecrun kebiyr;
man edin (B srryla) Allaha ve Onun Raslne Hakknda sizi tasarruf
sahibi/halife kld eylerden infak edin Sizden iman eden ve infak eden
kimseler var ya, onlar iin ecr-u kebiyr vardr. (Hadd, 57/7 ; B Meal)
nsan- Kmil kendi varln Hakkn varlndan ayr kabul etmedii iin zahirinden kan
fiilleri kendi birimselliine balamaz. Fakat insana ve topluma zararl fiiller onlardan
aa kmaz.
Tasarrufta (varla manevi ve ya maddi olarak etki etmekte) kiisel istekler kermetin ve
mucizenin aa kmasna engel olur. nsan- Kmil olan Resullerin mucizelerinde ve
vellerin kermetlerinde kiisel istekler sz konusu deildir. Hatt varlkta bir eksiklik,
fazlalk, hata, yanl gibi eyler grmek ve doast g kullanarak ksa yoldan
dzeltmek amac gdlse iddetli kuvvet/mucize ve kermet aa kmaz.
iddetli kuvvet olan kermet ve mucizenin iyzn anlamak bu snrdan sonras iin
bizlere kapaldr. Bilginin snrlar buraya kadardr. Bundan sonras nsan- Kmillerin
(Resul ve vel) ve riflerin ilimleri, irfanlar ve yaamlardr.
***
Yedilerden (abdaldan) bir zt Eb Medyen el-Maribye (bn Arabnin eyhidir) gelir.
Efendim, biz sizin mertebenize ulamay arzu ediyoruz. Fakat sizde bizim kadar tasarruf
(varl maddi ve manevi olarak etkileme) gremiyoruz. Bunun sebebi nedir?
Eb Medyen Hz.leri nefsinde Yzlerin (ahyrn) ve Yedilerin (Abdln) bilinlerini
toplam olmasna ramen onlar kadar varla kerametle mdahele etmezdi. nk,
kermetler esm mertebesinde isimlerin hakikatlerini aa karmak ve kendi srat
mstakimlerine oturtmak iin
aa kar. Zt mertebesinde ise esmlar tek tek mevcut deildir. Sonsuz esm ve
mnlar ahad (tek) halde ve yok hkmndedir. Mertebesi yksek olan Eb Medyen
Zt hakikatine kulluk etmekte olduu iin mertebesi dk olan evliya esm boyutunda
ondan aa kan hibir eyi gremez. Hakikatte ise esm ve sfatlar Zt
mertebesinden inzl olur/iner. Bu iniin hakikati yksek dereceli velilerde gizlidir. Hatt
esmlar nsan- Kmil olan Ztdan topluca ve kesintisiz olarak yansr.
nsan- Kmil bu nedenle varla iddetli kuvvet ile mdahale etmiyor izlenimi verir.
Acz; fiillerin Hakka ait olmasdr.
Zaf/zayflk; dnyasal isteklerin yok derecesine kadar gerilemesidir.
((( bn Arab ilim arttka nsan- Kmilin acz ve zayflk grntsnn de artacan
buyuruyor. Ve Eb Medyenin kendisine tm ilmini verdiini ve baka ilim kaplarn da
aarak acz ve zayfln artrmasn saladn sylemektedir. Bu durumda bn
Arabnin aczi ve zayfl ilim ile artarak Hakka snm olmas daha ileri derecededir.
Hibir vel kendisinin mridinden ileri derecede olduunu kabul etmez ve iddia da
etmez. Onlar cizlikte ve zayflkta ileri olduklarn itiraf ederler. Acz ve zayflk ilim ile
arttka da tasavvuf bilimciler (mutasavvflar) aczi ve zayfl ileri olann daha st
derecede olduunu yorumlarlar)))
***
9-) Kul ma knt bid`an miner Rusuli ve ma edriy ma yfalu Biy ve la Bikm* in
ettebiu ill ma yuha ileyye ve ma ene illa neziyrun mbiyn;
De ki: Rasllerden bir bid deilim (Rasllk yoktu da onu ilk idda eden,
Snnetullahda bulunmayan bidat eden deilim) Bana ve size (B srrnca, benim ve
sizin varlnz olarak) ne yaplacan (dirayeten, ahsen) bilmem (vahyen-ilmen
bilirim) Bana vahyolunandan bakasna tabi olmam ve ben apak bir neziyr
(uyarc, Rasl) dan baka da deilim (Ahkf, 46/9 ; B Meal).
***
Resulullah a.s. Hakk tam olarak vekl tutup Allah indinde tam acz ve zayflk halini
yaamtr. Birimlerin zhir perdelerini kaldrp zlerini ve zlerdeki ftri programlar
deifre etmek istememitir. Halbuki her ey Onun iin aktr. Fakat O ak olanlar
bizzat kapatm bizlerden daha ok beeriyetin artlarna uymutur. lim ve irfan
konusunda ise almadk kap brakmamtr. Varln hakikatinin Allahn deimeyen
sistemi olduunu ve sistemi tanmakla Allahn azabndan korunulaca uyarsn
yapmtr. Bu uyarlar ve insanla sunduu ilim ve irfan tam bir vahiy halidir. Bu hali
yeti kerime ile sbittir:
3-) Ve ma yentku anil heva;
(O), hevasndan (nefsinden, beeriyyetinden) nutketmez (konumaz; Hakkani hitabtr;
Onun snneti, snnetullahtr). (Necm, 53/3 ; B Meal).
***
Allahn Ztna (isimsiz ve sfatsz varlna) acz ile kulluk etmek ezeli ve ebedi olmak ile
dllenerek en st bilin mertebesine ulatrr. Bu mertebede Resullerin mucizeleri ve
Vellerin kermetleri i yzn asla bilemeyeceimiz bir sistemle zhir olur. Anlatm
nasl olursa olsun hibir zaman keramet ve mucize tanmlanmam olarak kalr. Belki
en yakn tanm udur: Mucize ve keramet Allahn karar verdii anda ve diledii meknda
olur. Resuln ve velnin bu konuda hibir iradesi yoktur.
Allahn esm mertebesine kulluk ise Ztna kullua gre sonradanlk zellii tar.
Velayet mertebesi dk olan ztlarda kermetlerin daha fazla fark edilmesi bu
nedenledir.
Bu tanmlar dahi insan mantnn iki varlkl alglama sistemine gredir. Tek hakikatte
aa kan mucize ve kerameti asl tam olarak ifade edemez.
***
Bir drtlk evirisi:
Ak nedir diye sorarlarsa, dilemeyi terk diye cevapla Dilemekten kurtulmayan kimse
sekin deildir. rif ahlar ahdr ki lem onun zerine salmtr, ahlar salan
hediyelere hi iltifat eder mi?
***
eyh ibl Biz tasarrufu zerafet gerei (nezketen) terk ettik demitir. Bu tr szlere
naz ehlinin kelm denilir. Ve derin anlamlar tar.
Bir vezirin halk zerindeki yaptrm gc pdiaha aittir. Vezir ben gcm pdiaha
devrediyorum ve gcm zerimden karyorum diyemez. Der ise souk ve irkin bir
davran olur. Ayn zamanda yanl bir mantk tar. Zten g pdiahndr. Vezirin
hibir gc yoktur. Olmayan bir eyi devredemez ve zerinden karamaz, ona ikram
edemez.
Fakat vezir nezaketen; Benim gcm pdiaha aittir ve ben bu gc sahiplenemem
anlamnda gcm veriyorum diyebilir.
Pdiah vezire halkma unu yap, bunu yapma diye emir verir. Fakat yine gcn
devretmi olmaz. Vezirin yaptrm gc cebren ona yklenmitir. Vezirin fiilleri ve
iradesi artk padiahndr. Vezire ait bir irade ve fiil yoktur.
Vezirin kendi aczini bilmesi ilminin tam olmasndandr (keml-i mrifetindendir). Yoksa
pdiahn maln pdiaha hediye etmek deildir.
rif (hakikati bilen ve yaayan kii) her ne vakit evrende tasarruf ederse Allahn emri ve
zoruyladr, Allahn iradesi ve gcyledir. Kendi hr iradesiyle deildir. nk rif
huzurdadr yni yokluk bilincindedir. Allahn huzuru kiinin kendi acz ve yokluk
halini yaamas ile ilgili bir konudur.
Risalet makamnn asl ve n tasarruf ister. u halde Resul Allahdan ald Risaleti
kavminin ve insann kabul etmesi iin mucize gstermek zorundadr. Mucize iddetli
ve taklit olunamaz kuvvet veya taklit olunamaz ilim eklinde olur. Allahn dini yani var
edi sistemi taklit olunamaz iddetli kuvvetler (mucize) ile anlatlm olur.
***
Risalet makam kavmine kar mucize ile tasarrufu gerektirse de Velyet makamnda
keramet ile tasarruf gerekmez.
Resul dinin btnn ilim ile zahirini mucize ile aklamakla grevlidir. Fakat veller dinin
zahirini keramet ile aklama grevlisi deillerdir. Hatta velyetin gerei kermeti
gizlemek ve Hakk aa karmaktr.
Velnin kerameti aa karmas gerekiyorsa o zaman vel mzurdur, keramet aa
kar.
Resuller kavmini ve ya insan hidayete erdirmek iin mucize delilini aa karrsa
iman zorunlu olur. Eer mucizeyi isteyip de iman eden olmazsa helak olmak
zorunluluu devreye girer ve Resuller de bu helak nleyemez.
Bir hadis rivayetinde anlatlmaktadr. Birka nder mrik, Resulullah a.s.dan
Mekkedeki bir tepeyi (kk da) tamamen altna dntrmesini isterler. Gerekten
Resul isen bu mucizeyi yaparsn, deilsen yapamazsn derler. Resulullah a.s. onlara
tepeyi altna evirdii takdirde gerek iman edip etmeyeceklerini sorar. Mrikler biraz
dnr ve sen tepeyi altna dntrme ve bizden de iman isteme diyerek oradan
ayrlrlar.
O mrikler mucizeden sonra iman etmemek seeneinin kalmadn biliyorlard.
man etmezlerse helak olmalar zorunlu oluyordu.
Bu nedenle Resuller mucize seeneini tercihli olarak hibir zaman arzu
etmemilerdir. Mucizeden sonra iman etmedikleri takdirde kavimlerinin ve insann
helakn istemedikleri iin mucize olayna yanamamlardr. Sadece teblii tercih
etmilerdir.
***
Mucizeleri gren her insann mutlaka iman etmeyeceini Resulullah a.s. biliyordu. Hatta
ayet ile de bu bilgi vahyolmutu:
2-) Ve in yerav ayeten yu`ridu ve yekulu shrun mstemirr;<!--[if
!supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->
Eer bir ayet (mucize) grseler (nasl olduunu anlamak yerine ondan) yz evirir ve:
Devam edip giden/gl bir sihirdir derler (ilahi sfatlardan, sistem realitesinden
gafildirler). (Kamer, 54/2; B Meal)
Mucizenin her kalbi imana getirmeme nedeni zeyir blmnde izah edilen her insann
zn oluturan ilhi ismine bal bir olaydr. z ismi mudil (Dalalete/imanszla
dren) esms olan birey mucize ve ya ilim ile iman etmez. O kendini oluturan ismin
yolunda gitmek zorundadr. Mucizeler ancak iman etmeleri takdir olunmularn imanlarn
aa karr.
Mucizeleri imdiki zamanda baz insanlar toplu hipnoza, k krlma olaylarna
balayanlar da mevcuttur. Hlbuki mucize, hipnoz ve gz aldanmas deildir. Resullerin
iddetli g ve kuvvet ile allmam doa olaylar meydana getirmeleridir.
***
Resullerin mucizelerinin tesiri herkese olmad iin u yetler nzil olmutur:
56-) nneke la tehdiy men ahbebte ve lakinnAllahe yehdiy men yea`* ve HUve
a`lemu Bil mhtediyn;
Muhakkak ki sen sevdiini hidayet edemezsin Fakat Allah dilediini hidayet
eder O, hidayet kabul edenleri (B srrnca) daha iyi bilir. (Kasas, 28/56 B Meal)
99-) Ma aler Rasli illel bela* vAllahu yalem ma tbdune ve ma tektmun;
Rasle den ancak tebli etmektir Allah, aa vurduklarnz da
sakladklarnz da bilir. (Mide, 5/99; B Meal)
272-) Leyse aleyke hdahm ve lakinnAllahe yehdiy men yea`* ve ma tnfiku min
hayrin felienfsikm* ve ma tnfikune illebtiae vechillah* ve ma tnfiku min
hayrin yveffe ileykm ve entm la tuzlemun;
(Raslm) onlarn hidayeti senin zerine (bir bor) deildir Fakat Allah dilediine
hidayet eder Hayrdan ne infak ederseniz, ancak kendi nefsiniz iindir/kendi
lehinizedir (Nitekim) ancak vechullah arzulayarak/vechullah iin infak
edersiniz Hayrdan ne infak ederseniz, tam tamna size denir; ve siz zulme
uratlmazsnz. (Bakara, 2/272; B Meal)
***
nsan- Kmil Hakkn be mertebesini cem etmitir. Be mertebenin z olarak nsan-
Kmile altnc mertebe ismi de verilir.
***
29-) Ma yubeddelul kavlu ledeyYE ve ma ene Bi zallamin lil abiyd;
Benim katmda kavl (Hakkani sz, hkm) deitirilmez Ve ben kullara (Bi-)
zulmedici deilim. (Kf, 50/29 ; B Meal)
Allahn sonsuz ve snrsz zellikleri birer isim ile anlatlr. Bu isimlerden doksan dokuz
tanesi Resulullah a.s. tarafndan saylmtr. Deiik rivayetlerle yzn zerinde isim
vardr. Fakat doksan dokuz esm kavram ile mehur olmutur.
Her bir isim bir birimin zn oluturur. Her birimde dier isimler de vardr. Fakat esas
karakter z isim tarafndan oluturulur. z ismin ve dier isimlerin oluturduu birime
esm terkibi (isimler bileii) denilir. Bu isimlerin zellikleri dnya boyutunda kiisel fiiller
olarak aa kar.
Her birim Allah zelliklerinden oluan isimlerin bileii olduu iin birimler Allah ilminde
ezeli bilgi olarak mevcuttur. Varlklarnn ilmi ezeli olunca Allah o isimlerin zelliklerini
dnya boyutunda zaman ve mekn alm ile tecelli ettirmektedir.
Birimlerin her zellii ve her fiili kendilerine ait olup ezelde Allah bu bilgileri almtr. Ve
zaman geldike de zahirde var etmektedir.
Bu adan ezelde kendimiz hakkndaki bilgimiz Allah tarafndan asla deitirilmez. Allah
kendi isim bileii olan kullarnn tercihini etkileyip deitirmedii iin zulmetmez.
23-) La ys`elu amma yef`alu ve hm ys`elun;
(O) yaptndan sual edilmez Onlar sual edilirler. (Enbiy, 21/23 ; B Meal)
Allah sonsuz ve snrsz olan tek varlktr. Ona benzeyecek ya da benzemeyecek ve ya
ayns olabilecek ikinci bir varlk yoktur. Kendisinden baka ikinci bir varlk olmaynca da
Hakk takdir edecek ya da sulayacak ya da bu neden byle diyecek ikinci bir irade
mevcut deildir.
Varlkta ilim, akl ve irade olarak mevcut olan yine kendi hakikatidir. Varln her trl fiil
ve dncesi, fiil ve dnceyi ifade eden szleri de tek varla aittir. Varln sual
edilmesi ise dnya boyutunun okluk bilincinde bedensel ve ruhsal yapsna zt dier
varlklarla evrelenmi olmasdr.
Zt zellikler her birimde hoa gitmeyen durumlar oluturur. Bu bir bakma varln bir
birini sorgulamasdr. Ya da sonsuz isimlerin bir birini belirgin hale getirmesidir.
57-) Ve zallelna aleykmlamame ve enzelna aleykmlmenne vesselva* klu
min tayyibati ma rezaknakm* ve ma zalemuna ve lkin kanu enfsehm
yazlimun;
Ve sizi bulutla glgeledik/bulutu stnze glge yaptk ve zerinize Menn (kudret
helvas) ve Selva (bldrcn kuu) inzal ettik (Dedik) sizi rzklandrdmz
tayyibattan yiyin Onlar bize zulmetmediler, lakin nefslerine/kendilerine
zulmetmekteydiler. (Bakara, 2/57 ; B Meal)
Birimlerin varl Allah ilminde sanal birimler halindedir. Birimlerin rzk Hakkdan baka
varlk olamamak gereidir. Bu gerekleri bilmemekle birimler sadece kendi bilinlerini
bilgisizlik iinde (zulmette) brakrlar.
***
Allahn ztnn zelliklerini bilmesi ayr iki mertebe arasnda gerekleen bilgi al verii
gibi anlatlmaktadr. Gerekte ise varlk iki ve ya be veya daha ok boyutun ini ve k
boyutlr deildir. Tek hakikat olan Hakkn katmansz, snrsz, sonsuz ve merkezsiz
hakikatidir.
Ztn isim, sfat ve fiilleri var etmesi ise kendi mnlarn alglamakta olmasdr.
***
Dnya hayatnn oyun ve elence olmas, birimsel varlmzn iin ciddiyetini fark
edemediini ifade eder. Yoksa her ey ok ciddi bir varla sahiptir ve asla amayan bir
sistem vardr. Tesadfe yer yoktur.
***
Mesnevden:
Bu, ben ve biz varsaymlarn kendin ile hizmet oyunu oynamak iin yaptn.
***
Srlar muhafaza etmekte kuvvetli olan Resuller ve Veller Ben Hakkm demezler.
Demezler nki ben ve Hakk isneyniyyeti (ikilii) dourur. Ya sadece ben demek ya
da sadece Hakk demek tevhiddir, tekliktir. Hakkdan baka ben ve ya ben den
baka yoktur. Tek ben olan Hakkn gerek benliidir.
***
Bu blmde Resullerin dini beyan iin tasarruf hakk olduu halde bu glerini
kullanmadklar sadece tebli ederek insanlara efkat gsterdikleri akland.
Kendilerinde varlk grmeyen vellerin de tasarruf iddiasnda olmadklar akland.
Lt kelimesindeki melk (iddetli kuvvete it) hikmetler aklanrken kader srr da bir
adan izah edildi. Fiili oluturann ve fiili kabul edenin (etkileyenin ve etkilenenin) tek
varlk olduu, alann da verenin de Hakk olduu anlatld.
Bunlar, bunlardan evvelkiler ve bunlardan sonrakiler Muhammed ilim ve bilgilere aittir ve
bu bilgiler riflerin zevklerinden bir damladr.
***
Mucize ve Kermet kavramlarnn yksek mnlarnn kolaylatrlarak anlaymza
sunuluu
KERMET
Allah ikram!
KERMET, ALLAHTAN KAYNAKLANIR; KUVVETN ULHYETTEN ALIR,
LMNCE!
Eer artlanmalar perdesini kaldrmakla birlikte kii, tabiat perdesini iman nuru ile
kaldrmsa o zaman ondan gzken olaanst hallere kermet ad verilir. Yani kii
bu halde iman nru ile hareket ediyor. Akl, iman nuru ile hareket ediyor!
Sirius yldzndaki tanr yollamyorsa zel ulakla Allah VELlerine ikramlar, nasl aa
kmakta ALLAH Velilerinde keramet?
Destekleyen bir TANRI yoksa Sirius yldzndan KFRLER, nasl aa kyor onlardan
insanlar ciz brakan olaanst olaylar, kermet karl olarak?
Ben de sizin misliniz olan bir beerim
diyen en muhteem insan, Allah Rasl ve Hatemen Nebiyyin Muhammed Mustafa
aleyhisselm Bizler gibi bir bedene sahip!.
Kermetleri hadsiz hesapsz Gavs zam Abdlkadir Geylni, Ahmed Rufai ve niceleri;
bizler gibi bir bedene sahip!.
El-kol, bacak beyin ayn da.
Tpk kfirlerde olan el-kol, bacak, beyin gibi
Farkl olan tek bir yanlar var bugnk bilimsel verilere gre; BEYN LETM
SSTEMLER!.
TANRI DEL ALLAH ise
Kaynak ayn kaynak
Beer ayn bedene sahip ayn beer
Ama birinden kana Rasl ya da Nebi ise, diyoruz mucize
Dierinden kana Veli ise, diyoruz, kermet
Kfirden kana ise diyoruz istidrac!.
Ayn kaynaktan gelen ayn su, musluun ald isim yznden deiik isimle
tanmlanyor!.
Musluk olay Allaha balyor; mucize, kermet diyoruz!.
Musluk olay vehmettii benliine balyor, istidrac diyoruz!.
Oysa aa k SSTEM hepsinde ayn!. Beynin eseri!.
Hatt bazen istidrac olarak nitelenenler cin kkenli iken; Mucize ve kermet ise Allaha
ait!.
Mucize veya keramet daima istidractan gldr!. Niin?
Kermet ve mucize ise Allahtan kaynaklanr, kuvvetini Ulhiyetten alr ilmince
Onun iindir ki, Allaha iman etmi olann arz genitir Ulhiyet arznda ve semsnda
seyreder!.
KEVN (MADDE BOYUTUNA AT) KERMETLER
Belli riyzatlar ve tabiatla mcadeleler sonucunda, kiide belli mrifetler oluur. Bu
mrifetler belli kevn -madde boyutuna ait- kermetleri de dourur!. Bunlara rif
denilir!. Bunlar daha vel deildirler!.
LM KERMETLER
lm kermetler ise ikinci mrifet mertebesi olan Mrifetullah sahibi mardiye nefs
bilincine erimi evliyaullah hazertna aittir Bununla kartrlmaya!
EN BYK KERMET, EVRENSEL KOZMK BLN BOYUTUNDA YAAMAKTIR!
nsan, bir bilin varln addr ki; bugn et-kemik bedeni kullanr; yarn, ruh bedeni;
cennete girebilenler ise nur olarak yaarlar!.
Dnyada yaarken, kendini bedensiz soyut bilin varlk olarak hissedemeyenler, daha
sonraki boyutlarda bunu hissedip yaama olanan elde edemeyeceklerdir.
Dnyada bedenle yaamann hakkn vereyim diye yalnzca i-e-a hakkyla
urarken; bilin varlk olmann hakkn ihmal ederek bunu hissedemeyenler, ebeden
kozmik evrensel bilin boyutunda kendilerini tanyamayacaklardr.
Dnyada mertebe ve kermet peinde koan bedensellikle kaytlanm birimler, en
byk kermetin evrensel kozmik bilin boyutunda yaamak olduunun farknda bile
deiller!.
EVLYANIN KERAMET, VEHM KUVVETNN TASARRUFUYLADIR!
nsan iin eer er diye kabul edilebilecek bir ey varsa o da vehimdir. Vehimden daha
erli bir ey yoktur!
Eer aklnla vehmi hkmn altna alrsan velyetin en st mertebesine karsn!.
Eer akl, vehmin hkm altna girerse, ekvetin, sapmln en berbat derecesine
dersin!.
Btn evliyann kermeti, vehim kuvvetinin tasarrufuyladr. Kendindeki vehim kuvvetini
tasarruf altna alarak o kermetleri izhar eder.
EVLYAULLAH NAZARINDA LMSZ KERMET
Kendini tanmak, hakikatini bilmek ancak ilim sfatnn aa kmasyla mmkndr
lim sfatnn aa kmas da topluma dnk olarak; Muhammed aleyhisselm ile
gereklemitir.
Kudret sfat da en geni ekliyle Deccalda aa kacaktr!.
lim sfat, ancak Ztna setiklerinde aa kar. Kudret sfatndan daha faziletlidir!.
lim sfat ise o devirde Mehdide de aa kmaktadr!. Bu yzden de Mehdi,
Deccalden deerli olmutur!.
Daha nceki kavimlerde de kudret sfatnn aa kmasyla byk gelimeler
yaanmtr o toplumlarda Medeniyet ve teknoloji olarak bizden ok daha ileri
toplumlar da olmutur gemite Ama ne var ki o toplumlarn hi biri Muhammed
mmetindeki lim zuhuruna ulamamtr!.
Bunun sonucunda da kudret zuhru onlarn zehiri olmu ve helk olmulardr!.
ARTLANMALAR VE TABAT PERDES KALKAN K KERMET SAHB OLUR;
ZNDEN GELEN BR BMDE!
Eer bu kii, tabiat perdesini iman nuru ile kaldrmsa o zaman ondan gzken
olaanst hallere kermet ad verilir ALLAH ikram anlamnda!. Yani kii bu
halde iman nuru ile hareket ediyor Akl, iman nuru ile hareket ediyor!.
Birinci aamada, artlanmalar kaldrd artlanmalar kaldrarak, halka tbi olmak
durumundan kendini kurtard!.
kinci aamada, tabiat perdesini kaldrdilhi ikram denen znden gelen birtakm
hallere nil oldu!. Keramet sahibi oldu!.
KERMET, ALLAH DLEMES VE TAKDR SONUCU ZF (GRESEL) GAYBIN
BLNMESDR!
GAYBI ANCAK ALLAH BLR, bakas bilmez denilen gayb, mutlak gaybtr!
Mutlak Gaybn dndaki izfi gayb ise, ALLAH dilemesi ve takdiri sonucu olarak
bilinebilir
Ve bu bili, Allahn murad dorultusunda ok ynl olabilir
Gerek kermet ad verilen yoldan Evliyaullahn keif ve fetih sonucu erdikleri; ve
gerekse de istidrac yollu gerekten sapm kiilerin bildikleri alglayamadklarmz hep
bu durum sonucudur.
DUA, KERAMETTR!
Dua, olabildiince zndekileri aa karmak amacna dnktr.
Akl olan, ilmi olsun veya olmasn duaya ok ok devam eder
Bu yazdm ok iyi anlamaya aln
Dua, yeni tecellilerin aa kmas mekanizmasna dnk olarak faaliyet gsterir.
Dua`da yarat srr gizlidir!
Hangi mertebede olursa olsun, duadan geri kalan, ok fazla eyden mahrum kalr!
Dua, insana verilmi, yaratma srrdr nsan, dua ettike, Allah onunla yaratr!
Duadan mahrum kalan, yaratl kemltnn srlarn aa kartmaktan mahrum kalm
olandr.
DUA, insana bahedilmi en mkemmel g olarak tanmlanabilir.
Dua, diyebilirim ki, kermettir!
NEB VE RASLLERDE OCUKLUKTA GRLEN OLAANST HALLER
(Soru: Neb ve Rasllerde bulu andan nce grlen olaan st hller nasl
aklanabilir?)
Ftr istidat gerei melek kuvvetlerin aa k
KERMET, HAKKAT YAAMINA AT ZELLKLERN DIA VURUMUDUR!
Hakikat, bu almalar yapmak suretiyle kiinin o almalarn neticesine ermesi; yani
Allaha ermesi!.
Hakikat yaamaya balad zaman, o hakikati yaamann neticesinde ondan belli
zellikler sdr olmaya balar; ondan belli zellikler ortaya kmaya balar.
te ondan bu belli zelliklerin ortaya kmas hli de MRFET diye anlatlmtr.
Veya bir dier ifadesiyle yle anlataym;
Hakikate eren kii grr ki; ben dedii varlk mevcud deil, gerekte ayr ayr birok
birimler yok; varolan, sadece Allahtr!
Ve sadece varolan Allahtr! anlay iinde kendi birimsellii kavram silinir gider!
Birimsellik kavramnn kalkmas neticesindeki oradaki yaam, Allahn murad zere olan
bir yaamdr ki, o kiiden de Allaha elde ettii bu yakn neticesinde baz enteresan
gelimeler oluur, allmadk olular onda yaanr.
Bu yaam ekline dair zellikler eer da vurursa, etraftakiler tarafndan Kermet
diye isimlendirilir!
KERMET DENEN OLAYLAR; NSAN BEYN LE ALKALIDIR!
Beynin radar dalgalarn ve telepati dalgalarn kabul eden her insan, kapsaml bir
kapasiteye sahip beyinli kiilerin, gemiin kermet denen olaylarn yaayabilmesinin
de son derece doal ve mkul olduunu rahatlkla fark edebilir. nk, mucize ve
kermet denen olaylar da, insann dnyasnda, insan beyni ile alkal olan olaylardr.
Bilgisayarlar inceleyenler, insan beyninin alma dzenini ok daha rahat fark
edebilirler
Dardan gelen veriler nasl bilgisayarn hard diskine geiyorsa; ve daha sonra da hard
diskten istenilenler ekrana yansyor, grnr hle geliyorsa; fakat bu bilgiler bilgisayarn
iinde nasl mevcut bilgi hli ile deil de sadece 0-1 esasna dayal iki tr kayt ise, insan
beyninde ve hcrelerinde de ayn ekilde pozitif ve negatif esasa dayal belli frekanslarla
programlanm veri tabanlar vardr!.
Siz bunlardan hangisine ynelirseniz onlar sizin ekrannzda yani st yap uurda
meydana kar!.
nemli olan; insann kendi kapasitesini olabildiince geni boyutlarda kullanabilmesini
temin etmektir!. (Ahmed Hulsi/Kavramlar/Kermet)

ZEYR KELMESNDEK KADERE T HKMETN Z
zeyr Kuranda ismi geen byk ztlardandr. Resul olup olmad hakknda ak bilgi
yoktur. Tevrat da ve Tevrat kaynak olarak kabul eden tarihiler Resul olduunu kabul
etmektedirler. slm dnyasnda da genellikle Resul olduu gr kabul edilmektedir..
zeyr a.s.n zellii kader srrn yaayarak anlamak istemesidir. Fakat kader srr
anlalmas, kavranlmas en zor konulardan birisidir. Zor olma nedeni ise akl ve bilin
kapasitesi yeterli hale gelmeden bu srr istemektir. zeyr a.s. bir Resul akl ve
bilincine shibtir ve akl-bilin kapasitesi ok yksektir. Fakat kader srrn tam olarak
idrak etmek isteyince yine de Allah sistemi gerei Allahn kudret sfatn dnya gz
ile grmesi gerekmitir.
259-) Ev kelleziy merra al karyetin ve hiye haviyetn al uruiha* kale enna
yuhyiy hazihillahu ba`de mevtiha* feematehullahu miete amin smme beaseh* kale
kem lebist* kale lebist yevmen ev bada yevm* kale bel lebiste miete amin fenzur
ila taamike ve erabike lem yetesenneh* venzur ila hmarike ve li nec`aleke ayeten
lin Nasi venzur ilel zami keyfe nnizha smme neksuha lahmen, felemma
tebeyyene lehu kale a`lem ennAllahe al klli ey`in Kadiyr;
Yahut u kimse (zeyir) gibisini (grmedin mi) ki atlar, damlar/duvarlar stne
km/alt st olmu (ahalisi helak olmu) bir karyeye (kasabaya, kente) uramt
da: Allah uray lmnden sonra nasl diriltir?, demiti (Bunun zerine) Allah
onu yz sene (lik bir sre iin) ldrm, sonra basetmiti Ne kadar kaldn?
dedi (Allah) O da: Bir gn veya bir gnn baz/biraz dedi (Allah) buyurdu:
Hayr, yz sene kaldn te yiyeceine ve ieceine bir bak; hi bozulmam
Eeine bak Seni insanlar iin bir ayet (ibret) klalm diye (bunu yaptk)
Kemiklere bak, nasl onlar atyor/iskeletini kuruyor sonra et giydiriyoruz
onlara Kendisine i aka belli olunca/durum netleince yle dedi: (imdi)
biliyorum, ki Allah hereye Kadiyrdir. (Bakara, 2/259; B Meal)
zeyr a.s. Allahn var etmesi, ldrerek yok etmesi ve ldkten sonra tekrar var etmesi
hakknda phesi yok idi. Fakat bizim gibi bir bedensel yaam sahibi insan olduu iin
aklnn iman ettiini bedeninin de deneyimlemesi gerekiyordu. Bylece akl ile iman
ettiine bedeni ile de hit olarak imann en st derecesi olan kana ulaacakt.
Kuranda Hakk Tel Hz.leri konuyu zeyr ismi zerinden bizim gibi dar kapasitelileri
eitmek iin anlatyor. Hitap zeyre deil her ada yaayan ve renmek isteyen
dnce sahiplerinedir.
yetin tarihsel bilgisi iinde bz mnlar da vardr.
Yklm, terk edilmi bir ehir harabesi insan bedenine benzemektedir. Bir ehir gibi olan
bedenimiz de zamanla ypranmaktadr. Genlik, gzellik ve dinlik an be an bizi terk
etmektedir. Bedensel lm ile birlikte etler ve kemikler de bir bina gibi kmekte ve
toprak olmaktadr.
Allahn lm, rm, toprak olmu bedenleri yeniden canlandracana (ihysna)
her mmin inanr. nanmak sadece akl iledir. Ne zaman ki inandmz eyi bedensel
olarak da yaarsak akla dayal iman daha da kesinleerek kan haline gelir.
kan (kesin iman) iin akl ve deneyim gereklidir. Bize gre akl olmayan zeyrin
merkebi de lm (bir rivayete gre)diriltilmi fakat akl olmad iin ikan sahibi
olmamtr. Sadece bedensel deneyim yaamtr. Onun da farknda deildir.
Bu yette ok ak olarak lmeden evvel lmek bilinci anlatlmaktadr. zeyr nce diri
idi. Sonra lmn ikiz kardei uyku ile yz yl boyunca l ve gafil hkm ile yaad.
Sonra akln ve bilincin dnya boyutuna kapal olduu lm/uyku/gaflet/bilgisizlik
yaamndan uyand. Bylece Resulullah a.s.n nsanlar uykudadr, lnce uyanrlar
hadisinin dnyasal gafletten ilme ve ifana uyan mns gereklemi oldu.
zeyr a.s. ruh ve beden olarak ben varm zannndan yaad bu deneyim ile ben
yokum, var olan sadece Allah bilincine ykselmi oldu. Tasavvufi bilin yolculuunda bu
aamalar; yaratlmlktan Hakka ulamak, Hakk olduunu idrak etmek ve tekrar
aydnlanm bilin ile yaratlmlk boyutuna inmek olarak zetlenebilir.
Bu bilin almn yaam olan kii kader srrn kolayca anlayp hazmedebilecek
kvama gelmi kabul edilir.
***
Kaza; birimin znde tad deere gre verilen hkm demektir. Mesel, bir kiinin
z Allahn hd isminden olumakta ise o kiinin hkm hidayet ehlidir.
Hdi ismi Allahn zaman ve mekndan bamsz olarak kendisine verdii ezeli bir
hkmdr yni ezeli kazadr.
Allahn kendine verdii isimler(*) sonsuzdur ve bir birinin ayns deildir. Her isim/mn
bakadr, tekrar yoktur. Tm isimler ve mnlar zt mertebesinde z ve d yok
hkmndedir. Allah ismi altnda toplanmlardr.
Ztda tek/toplu olan Allah isimleri bir alt boyutta yni esm mertebesinde ayr ayr isim
ve anlam olarak birbirinden ayrlr.
Nasl ki iimizdeki scak nefes bir btndr. Souk bir cama flendiinde zerre zerre
buhar olarak cama yapr ve zerre zerre tecelli eder. Tm isimler ve anlamlar da Allah
ismi iinde (Allah ism-i cmisinde) tek ve btndr. Bir alt boyutta bamsz isimler ve
anlamlar olarak tecelli eder ve bu tecelliyat Rahmni nefes/Allahn ruh frmesi
kavram ile sembolize edilmitir.
frlen ruh; isim ve anlamlarn bir alt boyutta tecelli etmesidir. Ruh diye bir enerjinin ya
da soyutun bir varlktan kp baka bir varla szmas, girmesi (hulul) deildir.
(*)Bakasna isim vermez nk kendisinden baka isimlenecek ve isim verilecek varlk
yoktur.
***
lh isimlerin anlamlar (btnlar) ve anlamlarnn grnmleri/zhirleri Zt boyutunda
yok hkmnde ve btndr denilmiti.
Bu btnlkten ayrlan her bir isim; dier tm sonsuz isimleri ve anlamlar kendi zne
alarak (holografik btnlk prensibiyle) bir birim olarak aa kar. Mesel; Allahn
Darr/ Zarara uratan. Her er kabul edilenin mutlak var edicisi ismi dier tm isimleri
kendi penceresinden yanstr. Fakat yansyan isimler Darr isminin rengiyle, tadyla,
kokusuyla yansr. Bu gerek krmz camn beyaz krmz olarak yanstmasna
benzer.
Ik ve renklerin yansma ilmini bilen her renkte beyaz akl ile grr. Her isimde
var olan tek mn ve tek fiil Hakktr.
***
Ztdaki Hdi anlam dnyada Allahn ahad varlk olduunu bilen bir birim olarak
tecelli eder.
Hdi anlamnn tecellisi olan bir birimde dier tm anlamlar da vardr. Fakat dier
anlamlar salt olarak deil Hdi isminden Hdi anlamna uygun olarak aa kar.
Mesel; ahadiyet ilminden yoksun olan bir chil ahadiyet ilmine sahib olan bir lime iftira
atar. lim de chile iftira atarsa mntakim (*) ismini dntrmeden tecelli ettirmi
olur. Cahilin aklnn erecei ekilde ilim ile cevap verip cahilin cehaletini giderir ise
mntakim ismini hdi isminden dntrerek yanstm olur. lim ve iyilikle intikam
alm olur.
(*)MUNTAKM: Zarar vereni yaptnn karlyla detiren/intikam alan
***
Ztdaki Hdi anlam Allahn sonradan kendisine takt bir isim deildir. Ztda
nceden sonradan gibi zaman dilimi olmad iin her anlam ve isim ezeli ve
ebedidir. Ztn/Hakkn/Allahn Hdi ismine verdii hkm de ezeli ve ebedidir. Bu
hkm zaman alglamasna ve ikili varlk/ikili konuma mantna gre alan insan
aklna gre anlatlmtr. yle
Hdi ismi Allahdan kendisindeki anlamlara gre hkm vermesini istemitir. Kendisine
varlk verilmesini istemitir. Her anlam/isim de ayn ekilde kendisine varlk istemitir.
Her isim Hakka kendindeki ezeli bilgiyi vermi ve Hakkdan verdii bilgiye uygun hkm
istemitir. Ve Hakk her ismin ezeli olan anlamna gre hkmn vererek sabitlemitir. Bu
hkmn tamamna tmel kader denilir.
Allah, u isme u kaderi yazaym da benim yazdm onun ileride oynayaca kaderi
olsun diye hkmetmez. nk Allahn kaderini yazaca bir varlk mevcut deildir.
Ancak Allahn zamansz, balangsz ve bitimsiz sonsuz anlamlar vardr. Her anlama
bir isim verilir. ok ksa bir sz ile kader Allahn kendi deimez isimleri, mnlardr
ve esm terkibleridir diyebiliriz.
Kader kalemi de bylece bir yazarn elindeymi gibi anlalmaktan kar Kader;
Hakkn kendi ilmi ve mnlar olarak anlalabilir.
***
Bir birim: Ben para fakiri olmay istediimi, byle bir bilgiyi Hakka verdiimi
hatrlamyorum. Kendi kaderimi kendim bu ekilde yazm olamam diye sorabilir. Ki
genellikle sorulmaktadr.
Birimin kendi hkmn hatrlamas mmkn deildir. Unutmu da deildir. Hatrlamak
iin nceki bir zaman diliminde yazmak, sonra unutmak ve gelecekte oluacak olan
imdide hatrlamak gerekir.
Para fakiri olan birim ezeli ve ebedi bir esm terkibidir. Kendi yazd ya da kendine
yazlan bir senaryoyu sahnelememektedir. Ne ise odur. Kendi znde dier tm isimlerin
anlamlar da vardr. Gelecekte bir zaman diliminde mutlaka parasal zenginlik esmlar
onda aa kacaktr. Fakat sadece dnyasal zaman algs iinde acele etmemelidir.
Sonsuz zaman iinde her birim kendisinin en mkemmel geleceine doru akp
gitmektedir.
23-) La ys`elu amma yef`alu ve hm ys`elun;
(O) yaptndan sual edilmez Onlar sual edilirler. (Enbiya,23 ; B Meal)

Parasal fakir olan bir isim tecellisi gerek varla sahip deildir. Var olmad iin ben
varm zann ile yine zannnda tasarmlad Allah sorgulayamaz. nk Allah o birimin
tesinde sorgulanacak olan baka deildir.
Birimin sorgulanmas ise yine tedeki baka varlk tarafndan deildir. Birimin z olan
ismin srekli deien ve gelien anlamlarla tecelli etmesidir.
Gerekte gemi ve gelecek olmad iin kader eskiden yazlmaz. Bir g de eskiden
yazmaz. Akl ve beden gerekli ilim almlarna ulaabilirse nce zamanszl idrak eder
sonra kader konusunu zamanszlk bilincine gre deerlendirir. Kuran ve hadislerde
kaderin nceden olduu beyan edilmektedir. Fakat bu ncedenlik zamansal adan deil
boyutsal adandr. Hakkn zt, esm mertebesine gre nceki boyuttur. Kader srr da
Hakkn ztnda tmel olarak mevcuttur. Bu tmellik esm leminde ve dny boyutunda
aa kan tecelliyata gre boyutsal (mertebe/makam) nceliktir.
Zamann gemiten gelecee doru ak zann dny boyutunda tecelli ile balar ve
hibir zaman kaybolmaz. Dnyada ve ahirette de bu zan ile var olacaz. Bu zaman
zann iinde zamanszlk gereini ilim irfan olarak fark edeceiz. Zaman zann
ve zamanszlk gerei bir birinin fonudur. Biri olmadan dieri anlalmaz.
Birim; Ben zamanszm der ve zamanszlk fonuna bilincini sabitler. Birbiri ardnca
gerekleen olaylar zaman ak olarak seyreder. Cadde kenarnda sabit duran bir
insann akan ara trafiini seyretmesi gibidir. Ya da
Birim; Ben zamann iindeyim der ve zamanszl akl ve bilinci ile anlamaya alr.
Ayn hzda dz ve sarsntsz rayda hareket eden iki trenin hareketi, trenin iindeki
gzlemcilere gre anlalamaz. Sbitmi, gitmiyormu gibi alglanr.
Zamann ve olaylarn etkisi altnda kalmadan varl seyredene Ebul-vakt/Ebl vakit
denilir, zamann babas, zamann kayna demektir.
Zamann ve olaylarn etkisi ile varl seyredene ve dnsel skntya dene
bnul-vakt/bnl vakit denilir, zamann arklar altnda ezilen, zamann ocuu
demektir.
Kader konusunu Ebul-vakt bilinci ile alglamak gerekir.
Allahn mnlar zamanszlkta (Zt ve esm boyutunda) birbirlerine gre farkllklar,
ztlklar ve benzerlikleri ile sbittir. Dnya boyutunda aklmz ve bedenimiz bu sbitlikleri
arka arkaya film eridi hareketi gibi alglar ve geen zaman sans ile seyreder.
Film eridini sinema makinesinden kardmzda her karenin sbit ve tek anlam
tadn grrz.
***
Ahad ve gerek olan Allah kendi mnlarn nsan- Kmilde kader srlar ile
seyretmektedir.
Seyir yeri nsan- Kmil deil de insan- nks (ham insan/olgunlamam birim)ise
kader konusu anlalmaz hkm ile hkmlenir ve ebedi fikir karmaklna bulanr.
***
Zamansz boyuttaki hkmlerin (kaziyenin/taktir olunann)bir sebebe balanarak ve bir
zaman sans iinde detaylanmasna kader denilir.
Bedensel snrlarmz nedeniyle Allahn tmel kader mnsnn tmel tecellisini
kendimize gre birimselletiriyoruz. Bedenimize it, bedenimize gre planlanm,
bedenimize ve bilincimize gre biilmi ve dikilmi bir birimsel kader var zannna
dyoruz.
Bu zan da bizi kader konusuna kar perdeliyor.
Ztdaki tek mn lemlerde tek tecelli olarak yansmaktadr. Bu gerek
birimselletirilerek anlatlrsa anlatm tarzna gre eitli kader ekolleri oluur.
Cebriye, kaderiye gibi ekollerin yanlgs kader konusunu tmel kaderin dna
birimsel olarak tamalarndan kaynaklanr.
***
Allah indinde bir mnnn sonsuzca alm sz konusudur. Mesel ilim tek bir
mndr. lmin alm ise sonsuzdur. Cahillik de bir mndr ve alm da sonsuzdur.
Resulullah a.s.n ben gnde en az yetmi kez tevbe ederim demesinin hikmeti ilmin
srekli artmasna iarettir. Tevbe dil ile yaplan tekrar deil, nceki bilin seviyesinden bir
st bilince bir st bilince durmadan ykselmektir. Yetmi says da sembolik olarak
defalarca, hi durmadan anlamnda kullanlmtr.
Allah her an yeni bir i ve olutadr mealindeki yet, bir mnnn srekli st
mnlarna ykselmesini de anlatr. Bu da varln tmel olarak bir anda yok edilip
dier anda yeniden var edilmesidir. nsan bilinci bu an iinde yok olu ve ayn an iinde
daha st almla var olu halini zaman olarak alglar.
Bu zaman algs olaylar birbirine balar ve kader arkn dndryormu zann verir.
Hlbuki bir an nce yok olan (helk olan) tamamen yoklua dnmtr. Defter
kapanm, hesap grlmtr. Yeni an yenidir. Yeni olan haller eskinin devam deil,
daha mkemmel bir st boyut almdr.
Her an yeni bir i ve olu gereini fark edemeyen kader srrn da fark edemez.
***
Bir ey nasl olur da hem yok hem var olur?
Bir mn Allahn Ztnda yok hkmnde iken esm boyutunda ve dnya
boyutunda nasl var olmaktadr?
Allahn Ztndaki yokluumuz mutlak yokluk anlamnda deildir. nk mutlak
yoktan hibir ey kmaz. Ztdaki yokluumuz bedensel ve bilinsel tecellimizden
evvelki (bir st boyuttaki) yokluumuzdur. Ztda beden ve bilin olarak yokuz fakat
bilgi olarak varz.
Mesel bir erik ekirdeinde erik aac yoktur. Aa ekirdekte yok hkmndedir. Ayn
zamanda gvde, dal, meyve, tat, koku, renk ve grnm ekirdek iinde potansiyel
(tasarm) olarak mevcuttur.
Erik aac ekirdekten ktktan sonra; Ben neden eriim? Ben neden eftali deilim?
diye soramaz. Sorsa bile ona; Sen potansiyel olarak erik idin. Erikden eftali kmaz
denilir.
Hakkn ilminde ezeli olarak said/cennetlik olan cennetlik amellerle aa kar. Aksi de
ayndr. Said olmak bir birime verilmi anlam deil, said zelliin kendisidir.
***
Kader srna sahip olmay isteyen Resuller ve Nebler kader hakkndaki bilginin en
ykseklerine ularlar. Fakat hidyete (kurtulua) davet ettikleri kiilerin zlerinin iman
ehli mi yoksa dallet ehli mi olduu bilgisine ulaamazlar. Eer bir kiinin znn ne
olduunu bata bilselerdi beeriyetlerine bouna davetten dolay bir bkknlk gelirdi.
Bir kii lnceye kadar znn hangi hkm zere var olduu bilinmez. ldkten sonra
son durumuna baklr ve son durumuna gre mmin ve ya mmin deil hkm verilir.
ldkten sonra da ayn yargya devam edilir.
Bu yarg insana gredir. Bir de Hakka gre olan durum vardr. nsann iman ve
imanszlk durumu son nefesi esnasnda tam olarak aa kar. slm dinini hi
duymam birisinin z ezelde said/cennetlik ise o kii son nefesinde mmin olarak
lr. Cennete girer. Bir kii son nefesine kadar Mslmanlk amelleri iler fakat son
nefesinde z gerei imansz olarak lr ve cehenneme girer.
Cennet ehli ve ya cehennem ehli olmak amellerimizle ilgili deilse neden iyi amel
ileyelim diye sorulmutur. Hibir ey yapmayalm ve ya nefsimizin houna gidecek
ekilde yaayalm diyenlere insan ne iin yaratlmsa o amacn yolu ve ileri ona
kolaylatrlr diye cevap vermitir.
Resulullah a.s. kendisinin dahi amelleriyle cennete giremeyeceini fakat kendisinin
znn said olarak yazld iin cennete gireceini belirtmitir.
((( Bu konudaki detayl bilgi iin link http://www.ahmedhulusi.org/kitap/akiliman.htm
)))
***
Zahirde ibadeti olan ile ibadeti olmayann birbirlerinden stnl yoktur. stnlk
sadece Allahn sistemini bilerek Allahn tavsiye etmedii eylerden korunmaktadr. Bu
korunmaya da takv denilmitir.
Bu konu tasavvuf hikyelerinde bir menkbe ile yle anlatlr.
ok deerli bir mridin derghnda bir mridin kalb gz alr. Mrid, eyhinin znn
deimeyen kader levhasnda ki yani cehennemlik yazldn kefeder. O andan
itibaren eyhine kar souk davranmaya balar. Mridin durumundaki zahiri deiiklii
fark eden eyh sebebini sorar. Mrid durumu anlatr. Mrid, kendisinin krk yldan beri
ayn hkm grdn fakat iyi amelleri ilemekte bir an dahi gevemediini syler.
Geek takv, cennet ve cehennem istei olmadan yaplan ibdet ve ilim almasdr.
Hz. Muhammed a.s.n bizlere iaret ettii kader anlay bu kapsamdadr.
***
mmetler ilimlerde (ulm), bilgilerde (marif), inanlarda (akid) ve renme
kapasitesinde (istidt) birbirlerine gre farkl konumda gelmilerdir. Hz. Muhammed
a.s.dan nce gelmi olan mmetlerin hakikat ilmini kavrama potansiyelleri dktr.
mmetlerin stnln ayn inanca sahip toplumlar olarak anladmz gibi bir dnem
iindeki tm insanlk seviyesi olarak da anlayabiliriz.
Tercih edilen tm insanln anlay seviyesidir.
Hz. dem zaman diliminde yaayan insanln akl ve bilim birikimi Hz. s zaman
dilimindeki tm insanla gre daha dkt.
Hz. Muhammed a.s.n zaman diliminde yaayan ve Ondan sonra yaayacak olan
toplumlar genel anlamyla Muhammed mmeti olarak isimlenir. Genel Muhammed
mmeti iinde Mslman olan insanlarn toplamna ise Mslman topluluu
anlamnda Mslman mmet denilir.
mmetlerin stnlklerini genel insanlk anlay seviyesi eklinde anlamak daha isabetli
olur. Aadaki yetleri bu kapsamda deerlendirebiliriz.
253-) Tilker Rusl faddelna ba`dahm al ba`d* minhm men kellemAllahu ve
refea ba`dahm derecat* ve ateyna Iysebne Meryemel beyyinati ve eyyednah Bi
Ruh-l Kuds* ve lev aAllahu maktetelelleziyne min ba`dihim min ba`di ma
caethml beyyinatu ve
lakinhtelefu feminhm men amene ve minhm men kefer* ve lev aAllahu
maktetelu ve lakinnAllahe yef`alu ma yriyd;
te Rasller (ki) onlarn bazsn bazs zerine stn kldk Onlardan kimi ile
Allah konumu, kimini de dereceler olarak refetmi/ykseltmitir Meryem
Olu saya beyyineler verdik ve Onu (B srrnca) Ruhl Kuds ile teyid ettik
Eer Allah dileseydi onlardan sonra gelenlerden, kendilerine beyyineler geldikten
sonra birbirlerini ldrmezlerdi Fakat ihtilafa dtler de onlardan kimi iman etti
kimi de inkar etti Eer Allah dileseydi birbirlerini ldrmezlerdi Lakin Allah
dilediini yapar. (Bakara, 2/253; B Meal)
55-) Ve Rabbke a`lemu Bi men fiys Semavati vel Ard ve lekad faddalna
ba`danNebyyiyne al badin ve ateyna Davude Zebura; Rabbiniz Semavatta ve
Arzda bulunan bilinleri (B srrnca) daha iyi bilir Andolsun ki biz Neblerin
bazsn bazs zerine tafdil ettik (fazlalandrdk) Ve Davuda da Zebur (Nbvvet
kapsamndaki ahkam deil, tesbih-dua-zikir-kr gibi hususlar ihtiva eden bir kitab)
verdik. (sr, 17/55; B Meal)
Resuller ve Neblerin birbirlerine stnlkleri Allah bilmek ve Allaha yakn olmak
anlamnda deildir. Her Neb ve Resul Allah bilmede ve Allaha yaknlkta ayndr.
285-) Amener Rasl Bi ma nzile ileyhi min Rabbihi vel mu`minun* klln amene
Billahi ve MelaiketiH ve KtbiH ve RusuliH, la nuferriku beyne ehadin min
RusuliH, ve kalu semi`na ve eta`na ufraneke Rabbena ve ileykel masyr;
Er-Rasl (Raslullah), Rabbinden kendisine NZAL olana (B srryla) iman etti,
mminler de (iman ettiler) Hepsi, (B srryla) Allaha, meleklerine, kitaplarna ve
Rasllerine iman etmitir Onun Rasllerinden hibirini ayrt etmeyiz iittik
ve itaat ettik, ufransn (mafiretini isteriz) Rabbimiz, dnmz sanadr, dediler.
(Bakara, 2/285; B Meal)
Resuller ve Nebler zaman dilimine gre insanln anlay kapasitesiyle konumulardr.
Resuller ve Nebler kendi zamanlarnn bilgi birikim dzeyine gre dierlerinden farkllk
arzedebilir. Bu da zde stnlk deil zahiri bilgilerde oluan farkllktr. Zhiri bilimlerin
ve bilgilerin getirdii fark z deitirmez. Eer deitirseydi gnmzn zahiri bilginleri
z olarak gemi Resullerin znden stndr derdik. Fakat stnlk gnlk bilimlerde
deil Allah bilmek ilmi olan mrifettedir.
Hz. Muhammed a.s.kendisinden sonraki insanlk tabakalarnn Allah bilme ilmine
ihtiyalarnn gemi mmetlere gre daha fazla olduunu grd. nceki Resullere gre
daha fazla bilgi aa kard. Daha fazla bilgi aa karma yn ile dier Resullerden
daha stn sayld.
Kuran yetleri ve hadisler i ie ok anlamldr. Resulullah a.s. ii ie anlaml
konumakta tm Resullerin en stndr. Kendisinden sonra Neb grevi aa
kmayaca iin kendisindeki Vellik zelliine mmetinin limlerini vris (miras)
olarak gstermitir.
Veller yetlerdeki ve hadislerdeki i ie sonsuz mnlar Muhammed Nbvvet nru ile
zamann idrakine (anlay mantna gre) gre aa karmaya devam ederler.
Muhammed ilmin gerek miraslar bizlere Allah hakk ile anlatabilenlerdir.
***
71-) VAllahu faddale ba`dakm al ba`din fiyrrzk* femelleziyne fuddlu Bi raddiy
rzkhim al ma meleket eymanhm fehm fiyhi seva`* efe Bi n`metillahi
yechadun;
Allah rzkta baznz baznza tafdil etti (stn tuttu, fazla verdi) stn tutulan
kimseler rzklarn, sa ellerinin malik olduklarna (ellerinin altndakilere) (B srrnca)
dndrc deillerdir (vermezler) (Oysa) onlar onda (rzkta/ vahyin
aklanmasnda, sistem realitesinde)
eittirler Allah nimetini (B srrnca, Allah nimeti olarak) bilerek inkar m ediyorlar?.
(Nahl, 16/71; B Meal)
50-) Kale Rabbunelleziy a`ta klle ey`in halkahu smme heda;
(Musa) dedi ki: Rabbimiz her eye halkyyetini (varolu ilevine gre varln ve
zelliklerini) veren, sonra da hidayet edendir (hedefine ermesini kolaylatrandr).
(Th, 20/50; B Meal)
Rzk; ruh ile ilgili ilh ilimler ve beden ile ilgili beslenme, giyinme ve barnma gibi iki
zellik arzeder.
Hakkn Ztndaki her bir isim (esm) dier esmlarn mnlarn kendisinde kendi z
yapsna dntrerek toplar. Dny ve ahiret yaamnda her birim kendi zndeki bu
mnlar ilim rzk ve bedensel rzk olarak sonsuzca aa karma periyoduna
girer.
Zt boyutunda iken rzk bir seferde bir anda toplanmtr. Bu tek seferde toplanan rzka
ezelde bilinen kader (kader-i mlm) denilir. Bilinen kader, bir ismin (esmnn) znn
sahip olduu anlamlarn tmdr. Ezeli olan ve deimeyen hkm/kaza budur. Bu
hkmde miktar olarak art ve eksili olmaz. nk her birimin nimeti sonsuzdur.
Sonsuzun artmas ve eksilmesi akl ve mantk kurallarna gre imknszdr. Bu sonsuz
nimet dnya boyutunda srekli deiim ve geliim tecellisiyle aa kar.
Her esmnn z ve zne gre toplad dier anlamlar deiik olduu iin ruhsal ve
bedensel rzklar da farkl farkl aa kar. Ezeli zaman boyutunda bir seferde sahip
olunan rzk, dnya ve dnyann kesintisiz devm olan hiret zaman boyutunda azar
azar ve aama aama hissedilir.
***
Allahn ilminin bilinene bal olmas, bilinenin de (mlumun da) Allahn ilminin sonsuz
mnlar (esmlar) olmas nedeniyledir.
Mesel yetmi yl mr olan bir birimin yetmi ylda sahip olaca ilim ve tketecei
bedensel rzk bir mn olarak btndr. Aa k ise aama aamadr.
Ayn birimin yetmi ylda ileyecei iyi amelleri ve kt amelleri de ezeli boyutta
tmel haldedir. Dnyasal boyutta eitli zamanlarda eitli nedenlere balanarak aa
kar.
***
Kader mekanizmasn bilmek baz insana huzur verir. Bana gelenlerin ve
gelmeyenlerin hepsinin ezeldeki kendi znn gerei olduunu bilir. Sadece sebepleri
gerekletirir, sonu ne olursa olsun Neden byle oldu? Neden yle olmad? diye
kendisine azab etmez.
Mesel bir meyve ekirdeini topraa diker. ekirdein fidan olmasnn zahiri artlara
bal olduunu bilir. Topra sular, kabartr ve ekirdein filizlenmesini bekler. Fakat
ekirdek ryebilir, kmayabilir. Zahiri artlar yerine getirdim fakat kmad diyerek
kendine zulmetmez. ekirdek fidan ve aa olursa gerekli zahiri bakmlara devam eder.
Kader mekanizmasn bilmeyen ise oluturduu artlarn sonucunun mutlaka pozitif
olmasn ister. Sonu negatif olunca kendisi hri her birimi ve zannnda oluturduu
Allah imajn yarglamaya balar. Kendisine bu ekilde azab eder.
Kader mekanizmasn bilen baz insanlar ise kendindeki eksikliin hibir zaman
giderilmeyeceini anlar. Eksikliin alma ile tamamlanamayacan bilmesine ramen
bkmadan usanmadan alr. Her an mkemmelliin ve nsan- Kmil olmann hasretini
eker. Bu tip birimler chillere gre daha stndr.
***
Allahn gazab ve rzas; Allahn birimlere, birimlerin dndan uygulad bir ceza ve
dl deildir. Ezeli mn olan bir birimin zn meydana getiren esmlarn durumu
gazab ve ya rzay oluturur.
nsan- Kmilin z olan esmlar tm anlamlar tam olarak toplayp tam olarak aa
kardklar iin Allah onlardan raz olmutur denilir. Ya da onlar Allahn rzasna
ulamlardr denilir.
Kmil olmayan zlerde ise tm mnlar tam hakk ile aa karamamak durumu
vardr. Bu eksiklik o zn tecellisi olan birime cahillik zellii verir. Cahillik hakikat ilmine
kar perdeli olmaktr. Hakk bu perdelilikten raz olmaz hakkn raz olmamas ise bir
ynyle gazaptr. lh sistemi okuyamayan sistemde eksiklikler ve fazlalklar grr. Bu
grten de azap doar. Bu azaba ilh gazap denilir.
Rzaya ermi olanlar rzann farknda olurlar.
Fakat gazab ehli kendilerinin azapta olduunu fark edemeyebilir. Bedensel zevklerini en
iyiye ykseltmek iin tm mrn stn bir gayretle geirir. Bedensel meguliyetleri onun
ilim eksikliini hatrlamasna engel olur. Bedensel ar almay ilhi bir dl olarak
alglar ve azab hissetmez.
Bir retmen abuk renen rencilere iltifat ederek onlarn ilminden raz olduunu
belirtir. retmenin iltifat rencinin ahsna deil rendii ilminedir.
retmen abuk renemeyen, renme engeli olan encileri renmeye tevik iin
azarlar, gazap gsterir. Fakat gazaba ramen bilinte renme engeli var ise retmen
durumu olduu kabul etmek zorunda kalr. Gazab kalkar, onlar azarlamaz. Ne kadar
anlyorlarsa o kadarn anlatr.
nsanlarn zndeki potansiyel ilim ve iman durumu bu ekilde Allahn rzasn ve ya
gazabn eker. Rza srekli olur. Gazap ise geici olur.
Birimlerin dnya ve hiret boyutundaki rzaya ulamas ve gazaba dmesi de ayn
rnekteki gibidir.
Her birim z olarak Ztda tm eksikliklerden ve ztlklardan arnmlk halindedir. Dnya
ve hiret boyutunda ise eksiklikleri ve fazlalklar arnmaya muhta huylar olarak belirir.
Allahn Rububiyeti (terbiye ile artmas) birimlerin arnma ortam olan cehennemin bir
boyutudur.
***
Hakikatte tek olan kader srr tek tek birimlerin hepsinde toplam olarak yine tmelliini
korur. Kader bu tmellii sayesinde ok salam ve ok azametlidir. Tm varl tmellii
ile kuatmtr.
***
Birimlerin birbirlerine geen ve gemeyen hkmleri vardr.
retme ve renme, muhabbet ve dostluk, ekime ve dmanlk gibi eyler birimlerin
etkilemeleri ve etkilenmeleri ile gei yapar.
Birimlerin zlerine it zellikler bakasna gei yapmaz. Mesel Nbvvet ve Rislet ve
Velyet zellikleri bir birimden dierine bulamaz. almaya ve disiplinli nefs eitimine
bal olan gzel ahlk da bakasna gemez sadece rnek olup bakalarna yeni ufuklar
aabilir.
Bunun nedeni her birimin Rabb-i hassnn (varln oluturan temel esmnn/z ismin)
deimez anlam olmasdr. Birimlerin zaman iindeki kendi deiimleri ise z isim iinde
olan dier esmnn anlamlarnn genilemesi veya daralmas ile gerekleir.
***
Nebler ilimlerini zlerindeki ezeli potansiyel gerei direk olarak Hakkdan alrlar. Vahiy
almak iin herhangi bir retmene ve ya kendi gayretleriyle vahiy alma hazrl
yapmalarna gerek yoktur. Hakk aracsz olarak tanma, Hakkn sonsuz ilmini akl ve
bilin yardm olmadan direk okuma boyutunun ad melekiyyettir. Meleklik Hakkdan
baka varlk alglamamak halidir. Bir Neb melekiyyet boyutu ile vahyi alr, nce kendi
aklna ve kendi bilincine tebli eder. Direk alglad ilme nce kendisi kaytsz ve artsz
teslim olur. Sonra tmel akln kullanarak insanlarn cz aklna gre vahyi yetler olarak
beyan eder.
9-) Kul ma knt bid`an miner Rusuli ve ma edriy ma yfalu Biy ve la Bikm* in
ettebiu ill ma yuha ileyye ve ma ene illa neziyrun mbiyn;
De ki: Rasllerden bir bid deilim (Rasllk yoktu da onu ilk idda eden,
Snnetullahda bulunmayan bidat eden deilim) Bana ve size (B srrnca, benim ve
sizin varlnz olarak) ne yaplacan (dirayeten, ahsen) bilmem (vahyen-ilmen
bilirim) Bana vahyolunandan bakasna tabi olmam ve ben apak bir neziyr
(uyarc, Rasl) dan baka da deilim. (Ahkf, 46/9; B Meal)
Nebler ve Resuller Hakkn ilmine Rislet ne Nbvvet zellikleriyle ularlar. Hakkn
ilmini ve kader ilmini tmel olarak alrlar. lmin ve kaderin birimselliine ise Nbvvetin ve
Risletin ayrlmaz yn olan velyet zellikleri ile ularlar.
***
Hakk ruh gznden ve beden gznden perdeyi kaldrnca iki gr birleerek tam ilim
(ilm-i kmil) hali oluur. Bu halde keif (gerei alglamak) sahibi olan zt ba gz ve
akl ile idrak ettiini ruh/kalb gz (alglamas) ile de idrak eder.
Abdul Kdir Geyln Hz.leri dneminde bir kii ba gz ile Hakk alglyorum iddiasyla
ortaya kt. eriat ulems (din bilginleri) o kimseyi dinin zahiri bilgilerine saygl olarak
konumaya davet ettiler. Fakat o kii iddiasna devam etti. Bu gibi durumlarda Hakk
gryorum demenin cezas ya iddiadan geri ekilmek, ya hapis ya da lm idi. Yasalar
uygulamadan nce Geyln Hz.lerinin grne bavurdular.
Hz. Gavs Geyln buyurdu ki:
Bu adam iddiasnda dorudur. Fakat mrifet ile ilgili bilgide noksan vardr. Hakk Tel
hazretleri beden gznden ve ruh gznden perdeyi kaldrm. Kalb gznn nuru (nr-
basarireti) ile ba gznn alglamas (nr- basar) birlemitir.
Hakk idraki kalb gz ile gereklemi iken o, bu hakikati bilmiyor. Hakk beden (ba)
gz ile gryorum zannediyor.
Din bilginleri bu aklamadan tatmin olup Gavs Geylnnin mrifet ilmine hayran oldular.
***
zeyr a.s. yklm bir beldede yklmadan nce yaayanlarn aynsnn Hakkn kudreti
ile tekrar olumasn zor bir ihtimal olarak grd. nk varlk dnyasnda hibir ey bir
an evvelki haline geri dnmyordu. Geri dnmesi Allahn sistemine ters idi. Allah kendi
koyduu geri dnmeme kanunu kendi bozar myd? Bozmaz myd? Bu tr bir soru
zeyr a.s.n zndeki kader srrn renmek programndan/ftratndan domutu. Yine
de bu sorusunun cevabn almas ve ilmini tamamlamas gerekiyordu.
Yz yl uyudu ve uyand. Yiyeceklerini hi bozulmam olarak buldu. Merkebinin ise
kemikleri kalmt.
Hi yoktan kemikler yaratp, et ile donatmak ve hayat vermek rm kemikleri eski
haline dndrmekten daha zordur. Yz yl l hkm ile kalmak ve yeniden hayat
vermek de bir
mucizedir. Fakat Hakka gre zor ve kolay ayrm yoktur. Her i ve olu ayn derecede
kolaydr. Bu mucizelerle hem Allahn geri dnmeme sistemi bozulmam oldu hem de
geriye dnmekten daha zor grnen mucizeler zeyre gsterilerek ilmi tamamlanm
oldu.
***
260-) Ve iz kale brahymu Rabbi eriniy keyfe tuhyil mevta* kale evelem tu`min*
kale bel ve lkin liyatmeinne kalbiy* kale fe huz erbeaten minet tayri fesurhnne
ileyke smmec`al al klli cebelin minhnne cz`en smmed`uhnne ye`tiyneke
sa`ya* va`lem ennAllahe Aziyzun Hakiym;
Hani brahim (de bir zaman): Rabbim gster bana, lleri nasl diriltirsin?,
demiti (Rabbi) dedi: man etmedin mi ki?.. (brahim) dedi: Elbette (iman ettim;
ilmel yakin olarak bildim); ama kalbimin mutmain olmas iin (Allah) buyurdu: O
halde KUtan (ku cinsinden) drt (eit) al/tut Onlar kendine ek/altr/zabdet,
sonra onlardan birer cz olarak her bir dan zerine koy Sonra onlar ar,
sayederek/koarak sana gelirler (zira boazlanmalarndan sonra artk onlar sen
dirilttin) Bil ki Allah Aziyzdir, Hakiymdir. (Bakara, 2/260; B Meal)
zeyr a.s.n Hakkdan istei Hz. brhim a.s.n istei gibidir. llerin nasl dirildiini
grmek istemitir. Grmek istei Hakkn kudretini, yoktan var ediini, ldrn ve
yeniden canlandrn denemek iin deildir. Ya da phe duymaktan da deildir.
Kalb ve beden algsn birletirmek ve yaayarak bilme/Hakkel yakn ilim seviyesine
ykselmek iindir. Bu istek soru gibi grnmesine ramen bir dudr ve hemen kabul
olunmutur. Fakat zeyr a.s. yeniden dirilmeyi kendi nefsinde yaamtr. Belde halknn
diriliini grmesine gerek kalmamtr. nki kendi nefsinde dirilii yaamak bir
bakasnn diriliini dndan seyretmekten daha etkilidir.
59-) Ve ndeHU mefatihul aybi la ya`lemuha ill HU* ve ya`lem ma fiyl berri vel
bahr* ve ma teskutu min verakatin ill ya`lemha ve la habbetin fiy zulmatil Ard
ve la ratbin ve la yabisin ill fiy Kitabin mbiyn;
Gaybn anahtarlar Onun indindedir (o halde gayba deil, Ona ynelin) (Hi
kimse) bilmez onlar, ancak O (bilir) O bilir, Karada ve Denizde ne var ise
Onun bilmesi dnda bir yaprak dmez Ne Arzn karanlklarnda bir habbe
(tane), ne de ya ve kuru (bir ey) yoktur ki Kitab- Mubiynde (NSANda)
bulunmasn. (Enm, 6/59; B Meal)
zeyr a.s.n varln tmel kader srlarn bilmesi ise yet gerei imknszdr. nki
Resul, Neb ve Velnin bilinci ve akl, iinde bulunduu an gerei snrldr. Hakkn ilmi
ise her an snrszdr. Snrl olan akln ve bilincin snrsz olan tmel kader ilmini
kuatmas mmkn deildir.
Esm mertebesinde sonsuz isimlerin her birisi birer anahtardr. Anahtarlar sadece kendi
zlerindeki sonsuz kader ilminin kapsn aabilir. Sonsuz isimlerin hepsini aan anahtar
ise Allah ismidir. Allah ismi ise sonsuz ve snrsz varla iaret eden bir isimdir. Allah
isimli anahtar ancak sonsuz ve snrsz olan varlk kullanabilir. Her yapran dmesini,
karada ve denizde olan tm zerrelerin durumunu sadece snrsz olan Zt bilir. nsan ise
snrsz olan Ztn ilminde bir zerredir. Zerrede sonsuz ilim olduu gibi yansr fakat insan
kendinde sakl olan dier sonsuz birimlerin kaderinin ayrntlarn bilmez.
26-) `Alimlaybi fela yuzhiru `al aybihi ehada;
(O,) gaybn bilenidir (ilim sfat Onundur) Kendi gayb zere bir kimseyi izhar
etmez/muttali klmaz.
27-) lla menirteda min Raslin feinnehu yeslk min beyni yedeyhi ve min halfihi
rasada; rtiza ettii (setii; arndrd) bir Rasl mstesna Muhakkak ki O (Allah),
Onun (O Rasln) nnden ve arkasndan rasad (gzeten, koruyan) koyar. (Cin,
72/26-27; B Meal)
nsan- Kmil mertebesindeki ok az zt kader srnn baz bilgilerini bilebilir. Mesel tm
varl znde toplam olan nsan- Kmil her birimin zhiri grnn kendi nefsinde
seyredebilir fakat her birimde gizli olan sonsuz tmel kader ilminin tamamn kuatamaz.
Her birimin zt blnme olmadan birleme ve szma olmadan Hakkn ztdr. nsan zt
bakmndan sonsuzdur fakat bedensellik ve birimsellik zann ile kendisini snrlamaktadr.

***
Allahn Ztnda yok hkmnde olan esm mnlar Allahn kudreti ile varlk kazanr.
Esmlar Allahn kudret ve dier sfatlarna anahtar olur ve onlar aar. Sfatlar da
esmlar zhiri grnme kavuturarak anahtar olur ve aar. Bylece esmlar sfatlarn,
sfatlar da esmlarn anahtar olur. nsan esm ve sfatlarn tecellisi olmak itibar ile ayn
zamanda bir anahtardr.
***
lim, hayat, iitme, grme gibi sfatlar esmlardan oluan birimlerde yansr. Yaratma
sfat ise yansmaz. Bunun nedeni; Allahn yaratmas kendinde ezeli mevcut olan kendi
ilmine btn ve zhir anlamlar vererek var etmesidir. Allah kendi ilminden hri, kendi
ztndan hri her hangi bir eye varlk vermedii iin yaratma/halk sfat birimlerde
tecelli etmez. Allahn yaratmas mutlak yokluktan deil kendi ilm varlndandr.
49-) Ve Raslen il beni israiyle enniy kad ci`tkm Bi ayetin min Rabbikm, enniy
ahlku lekm minet tyni kehey`etit tayri feenfhu fiyhi feyeknu tayran Bi iznillah*
ve bril ekmehe vel ebrasa ve uhyil mevta Bi iznillah* ve nebbikm Bi ma
te`klune ve ma teddehrune fiy buyutikum* inne fy zlike le ayeten lekm in
kntm muminiyn;
(Onu) srailOullarna (yle diyecek olan) Rasl yapacak: Hakikaten ben size
Rabbinizden (B srrnca) bir ayet/mucize olarak geldim/getirdim Ben size
amurdan ku eklinde (bir ey) yaratrm; onda nefhederim (Can flerim) de
Bi-iznillah (Allahn izniyle o gerek) bir ku olur (Anadan doma) kr ve alacaly
iyiletiririm Bi-iznillah lleri diriltirim Evlerinizde ne yiyip ne biriktirdiinizi de
(B srrnca) size haber veririm Eer mminler iseniz bunda sizin iin gerekten
bir ayet/ibret vardr. (l-i mrn, 3/49; B Meal)
zeyr lm olan belde halknn gzleri nnde ihysn (yeniden canlann) birimsel
varl ile seyretmek amacyla istemiti. Allahn yaratmas, ldrmesi ve ly yeniden
ihys (canlandr) Allahdan baka bir varlk tarafndan anlalamayacak, srrna
ulalamayacak durumlardandr. Hatta Allahn her trl i ve oluunu Allahdan bakas
idrak edemez. zeyr nsan- Kmil idi. Kendisine Allahdan baka varlk zann
vermiyordu.
Allahn yeniden yaratmasn kendisine birimsel varlk zann vererek, Allahn varln
ayr kendi varln ayr olarak dnerek seyretmek diledi. Bu bilin ile seyr
olmayacan biliyordu. Ve bildii gibi de oldu. Allahn yeniden yaratmasn hrite
seyredemedi sadece kendi nefsinde yaad.
Hz. snn yetteki hitb kendi birimselliinden deildir. nki birimsellikte yaratma
kudreti tecelli etmez. Hz. snn buradaki hitb kendi birimselliini kaldrp Hakkdan
baka varlk olmadn hissettii boyuttandr.
Bu durumda amurdan ku ekli oluturup canlandrp uurmak Hz. snn birimsel
bilincinin fiili deil Hakkn s tecelliyatyla aa kard fiilidir.
Hz. snn bu mucizesi her an oluan evrensel mucizeyi gzden karanlar iindir.
Evrensel mucizeyi her an grenler ise ilve bir mucize istemezler.
Topran bitkilere dnm, bitkilerin kular tarafndan yenilmesi, kuun yediklerini
yumurta haline getirmesi, yumurtann yavru olup umas asl ve gerek olan mucizedir.
Evrende bu trde var
olu mucizeleri her an gereklemektedir. Hz. s evrensel mucizenin minyatrize
edilmiini zaman hzlandrarak gstermitir.
zeyr ise lm haline giriini ve yeniden canlann yz yl sren bir zaman
yavalamas diliminde yaamtr.
ki mucize grnte farkl olmasna ramen zde ayn deerdedir.
***
Neblerin ve Resullerin ilh keif ve almlar Velyet zellii ile olur. Her Neb ve her
Resul ayn zamanda Veldir. Neblik ve Resullk grevi dnya ile snrldr. Velyet ise
hiret yaamnda da devam eder.
Allahn emir ve yasaklarn halka bildirme grevi Neblik ve Rislet gereidir. Neblik ve
Resullk grevi almam olan nsan- Kmiller (Veller) Allahn emir ve yasaklarn halka
bildirmekle grevli deillerdir.
Veller ancak znde ilh srlara kabiliyeti olanlara ulamak, onlardaki potansiyeli aa
karmak iin gayret ederler.
Hz. Muhammed a.sdan sonra hi kimse Allahn emir ve yasaklarn halka uygulatmak
ile grevlendirilmez. Bu grev Nbvvetin gereidir. Ondan sonra hi kimse Neb
olamayacana gre Allah adna insanlar ynetme, emir ve yasaklar uygulatma dnemi
de ebed kapanmtr. Bu grev padiahlara, ahlara, krallara, bakanlara,
babakanlara, cumhur reislerine de verilemez. Hatta sadece ad halife asl saltanat olan
hilafet makamna da verilmez. Drt halife dahi insanlar Allah ve Resulullah adna onlarn
yetkisiyle deil kendi devlet bakanlklar sfatyla ynetmilerdir.
Neb ve Resul olmayan Vellerin halk (yaratlmlar) zerindeki tasarrufu
siyasi/ynetimsel deildir.
Hz. snn yeryzne iniini zhiri anlamda kabul edenlere gre dnrsek Hz. s
dnya boyutunda tekrar bedensel olarak tecelli etsin. Hz. Muhammed a.s.dan sonra
Neblik ve eriat (sadece Nebnin uygulayabildii sistem) olmayaca iin Hz. s Vel
sfat ile gelir. Neblii der. Ve insanlar zerinde Allah adna ya da daha nceki bir
Neb adna ynetim ve zorlama oluturamaz. Din adna insanlar toplayp velyet
sfat ile savaamaz.
Mehdnin de durumu zhiren dnlse
Mehd de Neb olmad iin Allahdan emir ve yetki alamaz. Zhirde ve baka
boyutlarda Neb yetkisine benzer iler yapamaz. nki Son Nebden sonra kevn
(fiziksel) mucizeler de kapanmtr. lm mucize ise ancak Kurana ait ve Muhammed
tevhid ilmine it bilin almlar olmak zere devam etmektedir
((( Hz. snn ve Mehdnin durumu daha nceki blmlerin ekinde ak bilgi olarak
verildi. )))
***
257-) Allahu Veliyylleziyne amenu yuhrichm minez zulmati ilenNur* velleziyne
keferu evliyahmt tautu yuhricunehm minen Nuri ilez zulmat* laike
ashabn nar* hm fiyha halidun;
Allah iman edenlerin Veliysidir Onlar karanlkLARdan Nura karr Fiilen
kfr (hakikatlerini rtme) halinde olanlara gelince, onlarn evliyas Tauttur (Allah
dndaki ilahlar) (O taptklar ilahlar) onlar Nurdan karanlkLARa karrlar te
onlar Nar ashabdr Onlar onda (Narda) ebedi kalclardr. (Bakara, 2/257;B Meal)
28- Ve HUvelleziy ynezzill ayse min ba`di ma kanetu ve yenuru rahmeteHU, ve
HUvel Veliyyl Hamiyd;
O, onlar (kullar) mit kestikten sonra ays (yamuru, rahmeti) indiren ve rahmetini
neredendir (yayandr) O, Veliydir, Hamiyddir. (r, 42/28; B Meal)
Allahn Resul ve Neb ismi yoktur. Bu isimler tam kulluk halini temsil eder. Resuller
ve Nebler tam kuldur.
Allahn Vel ismi vardr. Kullar esm mertebesinde Vel ismine mazhar olurlar ve
Allahn isimlerinin zellikleri ile donanm olurlar.
Mesel souk bir demir atee sokulduu zaman kzarr. Atein yakc zellii ile donanr.
Kzarm olan demir Ben ateim ve yakcym dese doru sylemi olur. Demir ile ate
dnm yaamadan, ayn varlk olmadan, ayr ayr kaldklar halde yakc zellik
demirde tecelli eder.
Kul hibir zaman kulluktan bakaya dnmez. Hakkn durumu ve kulun durumu ate ve
demir gibi deildir. Gerek olan Hakkdr, kul ise Hakkn ilminde Hakkn esm terkibidir.
Kul kendisini yok edemez var da edemez nki kulun Hakkdan ayrl ve birliktelii sz
konusu deildir. Dny boyutunda kendi hakikatini tanr, esm boyutundaki yok
hkmndeki varln bilir ve esm mertebesine it olan Allahn Vel isminin zelliklerine
mazhar olur ve Vel tecelliyatna ular.
***
Nbvvet Hz. Muhammed a.s.dan sonra kalkmtr. Hi kimse melekiyet boyutu ile ve
ya meleksiz olarak Allahdan Neblik ile ilgili bilgi ve vahiy alamaz. Ancak Cenb-
Hakk kullarna lutfedip her kulunda Hz. Muhammed a.s.dan yansyan zndeki
nbvvet nurunu almad. O nur ile Hakkn sfatlar, esms ve fiilleriyle ilgili ilimler
anlalabilir.
Gerek limler yine o nur ile yet ve hadisler nda her zamann dertlerine reler
bulur.
yet ve hadis ile zm sunulmam olan konularda limler eldeki bilgilere dayanarak
itihat ederler. tihat, hkm karma usuldr. Gerek itihat limleri zhiri konularda
Neblerin miraslardr.
Hakikati bilen limler (ulem-i rifn) ise ilh mrifetlerde velyet nuru ile direk ilham
aldklar iin btnda Neblierin miraslardr.
***
Nebler ayn zamanda veldir ve Nebnin Vellii Nbvvetinden stndr sz
duyulduu zaman slm ilimleri bilmeyenler itiraz ederler. Bu konuda bilgileri yetersizdir.
Ve bir evliyann vellii bir Nebnin nbvvetinden stn olamaz derler. Bu konuda ise
isabetli dnrler.
in hakikati ise yledir.
Nebnin dini emir ve yasaklar bildirmesinin dnda vahdet ilminden kendi szleriyle
verdii haberler de vardr. Vahdet ilmi Hakkn tek (ahad) varlk olduu ile ilgilidir. Hakka
yneliktir.
eriat (Nebnin bildirdii emir ve yasaklar) ise insanlarn gnlk bedensel yaamlarna
yneliktir.
Halk (insanlar) ikili (isneyniyyet) konuma mantndan anlar. Nbvvetin dili de ikili
anlatm mant zerine kuruludur. Yni Allahn varl ve insann varl gibi ikili anlatm
mantn kullanr.
Fakat Kuranda (Resulullahn bize okuduu bilgi kaynanda) teklik mantnn
kullanld yetler de vardr.
17-) Felem taktluhm ve lakinnAllahe katelehm ve ma rameyte iz rameyte ve
lakinnAllahe rema* ve liybliyel muminiyne minh belaen hasena* innAllahe
Semiyun Aliym;
Siz ldrmediniz onlar, fakat Allah onlar ldrd Attn zaman da sen atmadn,
Allah att (B harfi yazlmadan?) Mminleri kendinden gzel bir bela ile denemek
iin Muhakkak ki Allah Semidir, Aliymdir. (Enfl, 8/17;B Meal)
Bu gibi yetler ve teklie (ahadiyete) ynelik hadisler Muhammed Neb a.s.n Veliyy-i
rif (tam bilen vel) sfatndan gelir. Yni Nebler ve Resuller vahdet konularn velilik
sfatlar ile aklarlar.
Vahdet (teklik), ikilikten daha tam ve eksiksizdir. Vahdet daha mkemmel olduu iin
Nebnin Vellik makam Resullk makamndan daha tam, eksiksiz ve daha
mkemmeldir.
Neb ve Resul olmayan evliyann velayet makam Neb ve Resul olan Vellerin velyet
makamlarndan daha dktr. Vellik Neblikten stndr denildii zaman kastedilen
Hz. Muhammed a.s.n Velayet makamnn Nbvvet makamndan stnldr. Baka
bir velnin Nebden stnl sz konusu edilmez.
nk Neb olmayan vel Hz. Muhammed a.s.n Nebliine tabidir (baldr). Birisine
bal olann hibir zellii stn olamaz. Burasnn dikkatle anlalmas gerekir.
***
3-) Hurrimet aleykml meytet veddem ve lahml hnziyri ve ma hille li
ayrillahi Bihi velmnhanikat velmevkuzet velmteraddiyet vennetyhat ve
ma ekeles sebu ill ma zekkeytm ve ma zbiha alen nsubi ve en testaksimu Bil
ezlam* zlikm fisk* elyevme yeiselleziyne keferu min diynikm fela tahevhm
vahevni, elyevme ekmelt lekm diynekm ve etmemt aleykm n`metiy ve
radyt lekml slame diyna* femenidturre fiy mahmesatin ayre mtecanifin
liismin feinnAllahe afurun Rahym;
(unlar) size (slam Diyn edinen mminlere; mmet-i Muhammede) haram
klnmtr:
MEYTE (slami esasla zebh edilMEyerek kendi kendine lm, kan iinde kalm
tezkiyesiz hayvan; le),
DEM (kan), domuz Eti, (B gereince) Allahdan ayr adna (irkle) boazlananlar;
(henz canl iken) yetiip tezkiye ettikleriniz mstesna
MNHANKA (boularak ldrlm),
MEWKUZE (d bir darbe ile vurularak ldrlm),
MTEREDDYE (yuvarlanarak lm),
NATIYHA (toslanarak/sslerek lm), yrtc canavarlar tarafndan yenmi
hayvanlar;
NUSUB (dikili adak ta, put) zerinde boazlananlar ve fal oklaryla (B srrnca)
ksmet aramanz Btn bunlar FISKtr (Diynden kmaktr)
te bu gn (bu haramlarn anlalp, gereinin yaanmas sonucu) kafirler sizin
dininizden yese dmlerdir (bu haramlara riayet edildiinde hi tesirleri kalmaz)
Artk onlardan korkmayn, benden hayet edin (Bu ayetin anlatt sistem
dolaysyla) bu gn sizin iin diyninizi ikmal ettim, zerinizdeki nimetimi
tamamladm ve sizin iin diyn olarak SLAMa (Allaha tam teslimiyete) raz oldum
Her kim batnn boluu/alk dolaysyla muzdar kalrsa, gnaha meyletmeksizin
(bunlara) mecbur olursa, muhakkak ki Allah afur, Rahymdir. (Mide, 5/3; B Meal)
Her mmetin istidt (kapasitesi/potansiyeli) ne kadarsa Risalet ve Nbvvet ilimleri de o
kadar nzil olur. Eer Hz. Muhammed a.s. zaman diliminde ve Ondan sonraki
dnemlerde yaayacak olan insanlarn Rislet ve Nbvvet kanalyla nzil olacak
bilgilere daha ihtiyac olsayd Nbvvet Hz. Muhammed a.s. ile mhrlenmezdi (son
bulmazd). Dinin inzli (Allah tarafndan bildirilii) son bulduysa insanlar iin slm
anlamak yeterlidir. Hz. Muhammed a.s.n anlatt slm ne eksiktir ne de fazladr.
Sadece Resulullahn dil mucizesindeki mecazlarn iaret ettii gereklerin ehil bilinler
tarafndan zamann ihtiyalarna gre almas gerekmektedir.
eriat getiren Nbvvet ve Risalet, Resuln ve Nebnin veftyla birlikte son bulmak
zorundadr. Bu mertebeler babadan oula, anneden kza gemez.
yette lmimi artr denilmitir, Risaletimi ve Nbvvetimi artr denilmemitir. Sfatlarn
ve isimlerin de art istenilmemitir. Zten sfatlar ve isimler sonsuzdur. Hakkn
tecellileri de sonsuzdur. Sonsuz olan artr demek beyhdedir. Ancak sonsuz olan
tantacak olan kiisel ilmimizde genilenme ve art taleb edebiliriz.
mmetin bilinen kaderi Hakkn indinden para para srekli indiinden Nbvvet ve
Risletin ilmi de mmetin ihtiyalarna gre aama aama bildirilmitir.
***
101-) Rabbi kad ateyteniy minel mlki ve allemteniy min te`viylil ehadiys*
FatresSemavati vel Ard ente veliyyiy fiyd dnya vel ahireti, teveffeniy mslimen
ve elhkniy Bissalihyn;
Rabbim! Gerekten sen bana Mlkden verdin ve bana hadiselerin tevilinden
rettin Semavat ve Arzn Fatr!.. Dnyada ve Ahirette Sensin Veliym
Mslim olarak beni vefat ettir ve beni salihlere kat!. (Ysuf,12/101; B Meal)
eriat dnya yaamyla ilgili emir ve yasaklardr. Hlbuki insann dnya yaam sona
erince dnya ileri (amelleri) de sona erer. Nbvvet ve Risalet de dnya yaam ile son
bulur. Fakat Velyet dnyada da ahirette de son bulmaz. Bu gerek Hz. Ysuf dilinden
yukardaki yet ile beyan olunmutur.
***
Vel ismi asaleten Hakka aittir.
Kullar ise;
Allahn ahlk ile ahlklanrsa bu ahlk sfatlarnda ve isimlerinde tecell ettirirse
kendi ztnn (varlnn) olmadn var olan ztn sadece Allah olduunu kabul
edebilirse vel ismine vekleten shib olur. Vel olan Allah Bk olduu iin velyet
sfatlaryla sfatlanan kul olarak bek bilincine ular.
***
Hakk, kullar zerine ezelen ve ebeden veldir. Vel ismi ve vellik sfat bkidir. Nbvvet
ve Risalet Velayet boyutunda zel bir mertebe ve rtbedir. Velyet gc olmadan
Risalet ve Nbvvet gereklemez (tahakkuk etmez). Fakat Neblik ve Resullk zel
rtbesi olmadan Velyet gerekleir (tahakkuk eder). Lokmann ve Zlkarneynin ve
zeyrin Kuranda ad geen fakat Resul ve Neb
rtbesi olmayan Veller olduu kabul edilmektedir. Ayrca ismi gemeyen Hzrn da
Vel olduu kabul edilir.
Hakk Tel Hazretleri kader srrn tmel olarak Neblerine ve Resullerine amaz. Eer
aar ise kimin iman edeceini kimin iman etmeyeceini kefederler. Ve dvetleri
anlamsz olur. Kader srr alnca davet son bulur. Davet grevinin son bulmasyla
Risalet ve Nbvvet rtbesi der, geriye sadece Velyet ilmi ve Vellik kalr. Velyetin
ise davet grevi yoktur. Risalet ve Nbvvet olmadan velyet tahakkuk eder fakat
velyet olmadan Rislet ve Nbvvet tahakkuk etmez.
zeyr a.s.n davet grevine devam etmesi iin kader srr ona tmel olarak almamtr.
Tmel olarak almasnn imknsz olduu daha nce izah edilmitir. (Resul ve Nebnin
beeriyeti snrl olduu iin Allahn snrsz varln ve ilmini birden kapsayamaz, ancak
her an tecell ettirerek sonsuza kadar sonsuzun aynas olabilir)
((( Kader srrnn neden alamayaca Hz. Ms ve Bir Kulun (Hzrn) yolculuk
hikyesi ile ileride anlatlacaktr. )))
***
7-) Ve kezlike evhayna ileyke Kurnen Arabiyyen li tnzire mmel Kura ve men
havleha ve tnzire yevmel cem` la raybe fiyh* feriykun fiyl cenneti ve feriykun fiys
sayr;
Hem mml Kuray (karyelerin anasn, Mekke-i Mkerreme halkn) ve Onun
havalesini uyarasn ve hem de kendisinde phe olmayan cem gn (iin)
uyarasn diye sana bylece (Onu) Arapa bir Kuran (halinde) vahyettik
(Onlardan) bir frka cennettedir, bir frka da saiyr (alevli ate) dedir. (r, 42/7; B
Meal)
105-) Ma yeveddlleziyne keferu min ehlilKitabi ve lelmrikiyne en ynezzele
aleykm min hayrin min Rabbikm* vAllahu yahtassu BirahmetiH men yea`u,
vAllahu zlfadlil azym;
Ehl-i Kitabtan kafir olanlar ile mrikler, Rabbinizden size bir hayr indirilmesini
istemezler (Ancak) Allah rahmetini (B srrnca) dilediine has klar (zel rahmeti
vardr) Allah, ZlFadlilAzymdir. (Bakara, 2/105; B Meal)
hiret yaamnda Rislet ve Nbvvetin getirdii eriat kalkaca iin hiret ibdet yeri
deil mkfat ve ya azb yeridir.
Fakat snf vardr ki bunlara dny yaamnda bir Nebnin eriat ulamamtr.
1. ki Nebnin arasnda yaayan insanlar nceki eriat duymamllardr ve sonrakine de
yetiememilerdir. Bunlara fetret ehli denilir.
2. Dny yaamn mecnunlukla (akl melekesini kullanamamakla, delilikle) geirmi
olanlar.
3. Ergenlik ana (dini ve toplumsal sorumluluk ana) giremeden len ocuklar.
Bu snfn cennetlik ve cehennemlik amelleri yoktur. Ne atetedirler ne de
cennettedirler.
Sadece bu snfa zel olarak dnya ve hiret yaam arasndaki gei zaman
diliminde (berzah leminde) zel rahmet ile ibadet ortam oluur. Allahn Adl ve
Hakem esms tecelli ederek cennetlik olanlar cennete cehennemlik olanlar cehenneme
sevk edilir.
((( bn Arbnin velyet nru ile izah ettii orjinal keiflerinden birisi de bu konudur.
)))
***
Kaza ve Kader konusunu gnmz insannn anlayaca dil ve mantk ile hazrlayan
std Ahmed Hulsinin bu yazsnn linklerini veriyoruz:
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/kaza/..
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/K1.htm
Ayrca Risalet, Nbvvet ve Velyet kavramlar iin aada linki verilen siteyi ziyaret
etmenizi neriyoruz.
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/index.htm

S KELMESNDEK YKSELTLMEK HKMETNN Z (1)
Nebee kelimesinden Hz. s iin iki anlam karlmtr. Birisi haber vermek tir. Dieri
yceltilmek, yukar kaldrlmak, ykseltilmektir.. * * *
Neb kelimesi ihbr anlamnda olup Trkeye; haber vermek, haber almak, alnan
haber, anlatmak gibi szcklerle aktarlabilir. Hz. snn ftratnda (ilh isimler
terkibinde/bileiminde) insanlara Allah anlatmak taktiri (potansiyel program) n
plandayd. Bu taktirden dolay henz annesinin karnnda iken Hakk yle vahyetti:
24-) Fenadaha min tahtiha ella tahzeniy kad ceale Rabbki tahteki seriyya;
Onun (Meryemin) tahtndan (altndan): Mahzun olma, Rabbin senin alt tarafnda bir
seriyye (nehir, su ark) oluturdu diye (Cebrail) nida etti. (Meryem, 19/24; B Meal)
Ve Hz. s beikte iken yle konutu:
30-) Kale inniy Abdullah ataniyel Kitabe ve cealeniy Nebyya;
(ocuk, sa) dedi ki: phesiz Ben Abdullahm; (bu nedenle) bana Kitab verdi ve
beni Neb kld. (Meryem; 19/30; B Meal)
Hz. snn ftratndaki Neblik (Nbvvet, Allah anlatmak) taktiri onun krk yan
beklemeden hatta domadan evvel anne karnnda vahiy almasn gerekli kld. Ve
doduu ilk gnlerde de konumaya balad.
Bu mucizenin bizlere anlatlmasnda baz hikmetler vardr.
Hayat ve bilin sahibi her birim Hakkn esiz ve benzersiz birer tecellisidir. Var olu
aamalarnn her boyutunda Hakk yanstmak yn ile Hakkn habercisidir. Bu
gerei fark edip de dile getirenlere kitab okuyan yni kendindeki hakikati bilinli
olarak fark eden denilir. Her birim, her insan indirilmi bir kitabdr. nsan trnde
ftratlarnda okuma program alr olanlara kendisine kitab indirilmi ve kitab
okumu ve okuduunu haber vermi Neb denilir. Kendilerini ve varl okuyamayan
insanlar da o Neblerin mmeti olur.
Okumay yaratl gerei hi kimseden renmeyenler anne karnnda ve
bebeklikten itibaren diye tarif edilir. Bu zellii tayanlara Neb denilir. Okumay bir
Nebden ve ya bir bilgi kaynandan sonradan renenler de okuyucu zelliine ular
fakat onlara Neb denilemez. Nebden Neblik zelliklerini renmi anlamnda
Havari, Sahabi, Vel, rif, Tilmiz/renci gibi nvanlar alrlar.
Aradaki bir fark da udur:
Neb doumdan itibaren Allahn Tek ve Gerek Varlk olduunu bilir. Hibir zaman
bilin bulanklna dmez.
Neb olmayan okuyucu ise yaamnn belirli bir nna kadar Allahn varln ve kendi
varln ayrma tabi tutarak irk iinde kalabilir. Ya da Allahn tek varlk olabileceini
inkr ederek ateist/tanr tanmaz olarak yaayabilir. Takdirindeki program almaya
balaynca da Neb kaynakl bilgilere ynelerek okumas gerekeni okumaya balar. Ve
zndeki blnmez paralanmaz Nbvvet nrunun hkimiyetine girer.
* * *
Neb kelimesinin dier anlam rifatdr. Ykseklik, yksek ve byk rtbe sahibi
olmak, lian olmak anlamlarn tar. yette bu anlam yle beyan edilmitir:
158-) Bel rafeahullahu ileyH, ve knAllahu Aziyzen Hakiyma;
Bilakis, Allah Onu kendine refetti (ykseltti) Allah Aziyzdir, Hakiymdir. (Nis;
4/ 158; B Meal)
Hz. s kelimesinde tercih edeceimiz anlam ykseltmek olacaktr. Haber vermek
anlam zten tm Neblerin ortak zelliidir.
( bn Arabnin ykseltmek anlamn kastettiini bn Arabnin mnevi olu ve rencisi
Sadrettin Konev Hz.leri kulaklar ile iitmi ve Fkk adl eserinde de aklamtr. )
* * *
((( bn Arab bu blmn ilk paragraflarnda Hz. snn babasz olarak yaratln
birka z cmle ile anlatmaktadr. Hz. demin annesiz ve babasz, Hz. Havvnn da
demin varlndan (ayn nefsden/ayn zden yaratldn hatrlarr. dem ve Havvnn
yaratlna itiraz etmeyen o dnem sriloullarnn snn sadece babasz
yaratlmasna itiraz etmelerini tutarsz bulur. Allah iin hibir yaratn zor ve imknsz
olmadn hatrlatr.
erhlerde (yorum kitaplarnda) ise her dnemin tb ve kimy bilgi dzeylerine gre
yorumlar vardr. Gnmz bilimine en yakn yorum Ahmed Avni Konuk tarafndan
yaplmtr. ok deerli lim ve Ahmed Avni Konuk 1938de veft etmitir. Onun
yorumlar 1930lu yllarn biyoloji ve hcre bilgilerine dayanmaktadr. Yine de dneminin
ok stnde ok mkemmel yorumlar yapmtr. Bz fikirlerini burada ksaca
belirteceiz. )))
[ Hz. demin bedeninin amurdan yaratlm olmas hcrelerden oluturulmutur
anlamna gelir. Arapada amurun plazma/jel hline salsal denilir. Salsal (amur)
mayalanm ekimi yourtsu olmu st kelimesinden tretilmitir. Salsal (amur)
protoplazma olmaldr. Protoplazma; canl hcrenin vcudunu oluturan, yar sv,
renksiz, saydam, stoplazma ve ekirdekten oluan canl hcre maddesidir. Cenini bu
madde oluturur. Darwin teorisini benimseyenlere gre demin bedeni de
protoplazmadan yaratlm olmas lzm gelir. Byle de olsa cism-i dem (demin
bedeni) yine de anasz ve babasz yaratlmtr. Protoplazma yaratc bir bilin deildir o
da bir tecelliyattr A.A. KONUK ]
((( Ahmed Avni Konuk sadece protoplazmaya iaret etmitir. Protoplazmann nasl
olutuunu ise Darwin ekolne gre aklamamtr. Aklamama nedeni teorinin
deneysel ve bilimsel ynnn olmamasdr.
lve olarak, ksaca, ilk protoplazma oluumunu Darwinist ekole gre aklayalm:
Teoriye gre Dnya souduktan sonra atmosfer olutu. Henz atmosfer ss ok
yksek iken akan imeklerin, yldrmlarn enerjisi bataklktaki serbest atomlar birbirine
balayarak ilk canl moleklleri oluturdu. Molekller de birbirine balanarak aama
aama hcreye kadar dnt. Hcreler birleerek ilk ilkel organizmay oluturdu. Her
canl bu ilk ilkel organizmann milyonlarca yllk evriminin sonucudur. Hayat bu ekilde
tamamen tesadflerin (rastlantlarn) eseri olarak balad
Darwinizm ekolnn bu tesadf temelli teorisi planl yaratla inanan bilim
insanlarnca kabul edilmemektedir. Kart teoriler retilmektedir.
Varln srrna rif olan Ahmed Avni Konuk Farzedelim ki ilk insann oluumunu
Darwin ekolne gre kabul etsek bile yine de Hz. dem annesiz ve babasz olarak
yaamda aa kmtr diyerek dncesini belirtiyor. Fakat Darwinist teoriye asla
inanmamakta ve katlmamaktadr.
Havvnn yaratln ise yle yorumlamaktadr. )))
[ Havv; kokmu amurda oluan canlnn diil yndr. Yni demin diil trdr. Her
canl kendisinin kart cinsi ile tecell eder. Darwinizm ekolnn Havvnn demin
varl ile birlikte olutuunu aklayan vahyi inkr etmesi tutarszlktr. A. A. KONUK ]
((( Havvnn demin kaburga kemiinden yaratld sadece Tevratda geen
yetlerde vardr. Kuranda ise byle bir yet yoktur. Kuran yle der:
Allah sizi tek nefisten yaratt. Buras gelip geici yerdir (Enam Suresi: 98)
Sizi birtek nefisten yaratp onunla huzura kavusun diye eini ayn nefisten
yaratan Odur. (Araf Suresi: 189).
Sizi tek nefisten yaratt, sonra ondan einizi meydana getirdi. (Zmer Suresi :30)
(Diynet Mealinden alnmtr)
Hadislerde geen kadnlarn kaburga kemii gibi esnek olmas tanm Havvnn
yaratl ile ilgili deildir. Erkeklere gre daha nzik bedensel ve ruhsal yaplar
olduunu izah eder.
Havvnn demin bedeninden kopup dmesi eski alarn sriloullar
hikyelerindendir. Ki o alarda o ekilde dnmek gayet normaldir. Bu ekildeki
dnenleri aalamamak gerekir. Ancak dncenin imdiki zamana gre hatal
olabilecei uygun bir dil ile ifade edilebilir.
Kurann mesaj demin ve Havvnn yni erkein ve diinin ayn zden yaratld
ynndedir.
Allah sizi amurdan yaratt (Enam Suresi: 2)
Allah insan amurdan yaratmaya balad. ( Secde Suresi: 7)
Biz insan amurun szlmnden yarattk. (Mminun Suresi: 13)
Ben amurdan bir insan yaratacam (Sad Suresi: 71)
Biz insan pimi amurdan, deimi cvk balktan yarattk. (Hicr Suresi: 26).
)))
* * *
((( 1930lu yllarn banda bilim dnyasnda henz klonlama dncesi yoktur. lk
klonlama teorisi 1938de aklanmtr.
Klonlama; bir canldan alnan hcreye ayn canldan alnan bir baka hcrenin bir
blmnn alanmas ile oluturulan reme modelidir. Yni ksaca babasz remedir.
(Klonlama bilgileri ve klonlama tarihi hakknda bilgi edinmek iin bir adres:
http://www.biyolojidunyasi.com/Genetik.asp )
Gnmzde Hz. snn Babasz Yaratl klonlama bilimi, bilimsel dnce ve sfizm
ortak platformunda bilim insanlarnca daha gzel yorumlanabilir.
Bu konuda ancak u kadarn aratrmalarmza gre syleyebiliriz:
Hz. Meryem vahiy alabilecek bir nsan- Kmiledir. nk Cebrili zhiren grp
iitmitir. Vahiy mertebesindeki bir zt olan Hz. Meryem eeysiz remeyi iki bin yl nce
bedeninde kendi mucizesi olarak aa karmtr.
nsan- Kmil iin evrenin sonsuzluu sr olmad gibi canlnn temel yapta olan hcre
de sr deildir. Meryem gibi bir nsan- Kmilenin bu mucize srrn bilim belki tam olarak
aklayamaz ama mantkl ve tutarl yorumlarda bulunabilir. Gelecein bilim dzeyi ayn
olay daha farkl teori ve deneylerle yorumlamaya devam edecektir.
Hangi ada olursak olalm nsan- Kmil ve nsan- Kmile eliyle aa kan Allahn
mucizeleri iin kesin aklama yapamayz. )))
* * *
eriat ve akl; evrene ve insana yaratlm ismi ile bakar. Tasavvuf ise evrene ve
insana var olu ve tecelliyat ismi ile bakar. Bu yorumlar tasavvufun bakna gre
hazrland iin yaratl kavram yerine var olu ve ya tecelliyat kavramlar tercih
edilmektedir. Tasavvufun daha st bilin boyutlarnda var olu ve tecelliyat kavramlar
da terk edilerek hi var olmamlk ve tecellinin imknszl kavramlar zerinde
durulur.
* * *
Var oluu yni tecelliyat aama aama ele alarak incelemek, her aamann
ayrntsn retir. Her aamay gerekli akl/iman ve bilim yolu ile anladktan sonra
ulalan genel bilgi u ekilde ifade edilebilir:
Var oluun drt aamas vardr.
1. Evrenin snrsz tecelliyat:
Evren; snrsz ilme shib Allahn snrsz ilminin grnmdr. Allah iin, ilminde ilmi
ile var ediine ve var edi yntemine snr yoktur.
2. Cansz birimlerin ve canl birimlerin tecelliyat:
Var oluun z ayn ilim olmasna ramen ilim, Allahn irade ve kudreti ile birimlere
ayrlmaya balar. Zerrelerden (atom alt paracklardan) krelere (gezegenlere,
yldzlara, galaksilere) kadar cansz diyebileceimiz birimler olarak grn alr.Fakat
bizim snrl algmza gre cansz olan her birimin kendine gre bir canll ve bilinci
olduunu vahiy bilgisine ve vellerin keiflerine dayanarak syleyebiliriz.
Dnyamzda canl birimler hcre boyutu ile ilk tecellisini verirler. Hcre canlsnn
anne ve babas yoktur. Cansz (?) atomlarn Allah ilmindeki sonsuz saysal dzen ve
formllere gre bir araya gelerek hcre trlerini tecelli ettirmesi ilk annesiz ve
babasz var olutur.
3. Trlerin tecelliyat:
Allah ilminde olabilirlik iin snr olmadna gre dnyamzda da olabilir canl trne
de snr yoktur. Yine de snrsz aklamak iin snrl veriler oluturmak zorundayz.
Canllk trn bu nedenle;
bitkiler, yar bitki yar hayvan zellii gsterenler (mantarlar, deniz sngerleri,
virsler vb.), hayvanlar ve en st basamak olarak insanlar eklinde snflyoruz.
Bu snflama insan boyutunun be duyusuna ve boyutuna (zaman ile birlikte drt
boyutuna) gre yaplandr. Biz insanlar Allahn sonsuz ilmindeki sonsuz var edi
kudretini bu ekilde snrlayarak alglayabiliyoruz. nsan- Kmil iin alglamada snrlar
kalkacaktr. Canl trleri ok daha farkl olarak seyredilecektir.
Snrl alglamaya gre deta, bir yapboz sanat iindeyiz. Cansz (?) olan atom alt
paracklar belli bir dzene gre diziliyor ve atomu oluturuyor. Cansz (?) atomlar
diziliyor canl ve bilinli (?) hcreyi oluturuyor. Hcreler yan yana ve st ste dizilerek
demi ve Havvy tecell ettiriyor.
Buraya kadarki yapboz sanatnda eeyli tecelliyat oluturma aamas yok. Buradan
sonra sonsuz var olu formllerinin eeyli tecelliyat oluturma aamas balyor.
4. Trlerin oalma tecelliyat:
Bu aamada her canl trnn benzer ve ya benzemez oalma formlleri (lh yapboz
sanat) devreye girer.
Mesel terliksi hayvan denilen bir deniz canls ve sngerler blnerek rerler.
Yakndan bildiimiz st ve kavak aacnn rzgrdan krlan dallar yamurla
amurlaan topraa der yeerir ve aa olur. Bu da bir tr blnerek var olu eklidir.
Bu tr reme teceliyat daha ok tek hcreli canllar, yar bitki yar hayvan ve bitkiler
boyutunda grlr.
Eeyli reme tecelliyat iekli bitkilerin ve hayvanlarn tamamna yaknnda ve insan
trnde zorunlu yasa olarak grlr.
Hz. Meryemin s a.s. tecell ettirmesi Allah ilmindeki var olu formllerinden
eeysiz remeyi tercih edebilecek yetkiye nsan- Kmile sfat ile shib olmasndan
kaynaklanr.
Ayrca mbetteki odasna girenler her an tze olan yiyeceklerle karlarlard.
Yiyeceklerin nereden geldiini soranlara Rabbimin katndan diye cevap verirdi. Bu
mucize/kermet yokluk mertebesi olan esmlardan yiyecek tecell ettirmedir.
Hz. Meryem Cebrilden direk vahiy almas ynyle bir adan Rislet Nruna da
sahibtir. Yni kadn Resule bir rnektir. Yiyecekleri doa yasalar haricinde esm
mertebesinden direk tecelli ettirmesi, sy yine esm mertebesinden babasz fakat
anneli olarak tecelli ettirmesi Onun bu kermetlerine mucize de diyebileceimizi
dndryor.
Kuran Hz. Meryemi Resul sfatn kullanmadan; Resullerin fiilini (mucizesini) gsteren
bir insan olarak tantr. O dnemin Yahudi din adamlar ise Meryemi zin ile
sulamlardr. Sulamalar; var olu aamalarn, Allahn tecelliyat srlarn ve bir
kadnn nsan- Kmile olabileceini kabul edememekten kaynaklanmaktadr.
Meryeme zin suu isnd eden Yahudi din adamlarn imdi daha iyi anlyoruz. nsan
iin eeysiz remeyi Allahn klonlama ilminin bilimde kefine kadar sadece taklidi bilgi
baznda kabul ediyorduk.
Klonlama bilimini kesin delil olarak kabul edip de klonlama eittir s inanc
hatasna da dmemeliyiz. Allahn sonsuz ilmi aldka aklamalarda deiebilir.
Bilimin almnda deiimler olur. Ama tecelliyat ve var olu gerei z olarak hibir
zaman deimez. manmz bilim ile ipotek altna almadan tecelliyat ve var olu
gereini snrsz tahkik (ilh akl nuru ile tefekkr) etmeliyiz. Bu tefekkre Habe
kralnn davran bir rnektir.
Mekkeden Habeistana hicret eden Mslmanlar Habe kral nnde Meryem ve
s konusunu anlatrlar. Kral, Resulullah a.s.n dilinden aa kan vahiy bilgisi ile
tahkike ve tefekkre balar ve geree tahkiki olarak imaneder.
* * *
Hz. snn babasz (eeysiz) olarak domasn ve dier mucizeleri; sfler bir tecelliyat
tr, zhir ehli (eriat boyutu ile snrlanm bilinler) ise tedeki Allahn kendi
koyduu yasay ineyerek oluturduu mucize olarak tanmlar.
ounluk Kurandaki mucize kavramn tedeki Allahn kendi koyduu yasay bir
kez inemesi olarak anlad iin bu gr slmn resm iman yasas
zannedilmektedir. Oysaki eriatn zahiri gr snrsz Allah ilminin snrsz var edi
sisteminin sadece bir yorumudur. Sfilerin btni grleri de bir yorumdur.
Bir de aklc slm filozoflarnn gr vardr. Filozoflarn gr hem sfilerce hem de
zhir ehlince ho karlanmaz.
Filozoflar derler ki: Denizin yarlmamas nasl normal ise bir kez yarlp kapanmas da
normal doal bir olaydr. Ms denizin yarlmasn nceden tahmin etmi ve kendisi
yarm gibi gstermitir. Her kadnn eli remesi nasl ki normal bir ey ise bir kadnn
bir kez esiz remesi de normal bir olaydr. Ayn ikiye yarlmamas nasl normal ise bir
kez ikiye yarlp tekrar yapmas da normaldir. Biz gzmzn grmeye alk olduu
eylere normal derken bir kez grdmz eye mucize diyoruz. Aslnda mucize diye bir
ey yoktur. eitli olaylar vardr. Altmz ve almadmz olaylar vardr. Olaylar
normal ve mucize olarak ikiye ayrmak hatadr.
Filozoflarn bu gr Allahn tecelliyat srrna ermi, tevhid ilmi ile esm mertebesindeki
mnlar mucize olarak tecell ettiren Rislet ve kermet olarak tecell ettiren Velyet
yaamna akl erdirememekten domutur.Kuran Meryemin mucizesini ve dier
mucizeleri reddedenlerden bahsederken sadece onlara snr koymaz. Hitap her an
her bireyini kapsar.
Mucize ve kermetler insanlardaki mevcut potansiyeli (zndeki var olu amacn) aa
karmaya neden olmaktadr. Bu geree Kuran yle iret etmitir:
26-) nnAllahe la yestahyy en yadrbe meselen ma beudaten fema fevkaha,
feemmelleziyne amenu feya`lemune ennehlHakku min Rabbihim, ve
emmelleziyne keferu feyekulune maza eradAllahu Bihaza meselen, yudllu Bihi
kesiyran ve yehdiy Bihi kesiyra* ve ma yudllu Bihi illel fasikyn;
Muhakkak ki Allah bir sivrisinei ve (hatta) onun da fevkndeki bir eyi misal
vermekten haya etmez Bilfiil iman edenler bunun Rabblerinden (kendi
bnyelerinde mteabihi olan) bir Hak/gerek olduunu bilirler Kendi hakkatlerini
rtc olanlara/kafirlere gelince, onlar da (temsil ve tebih yollu anlatmda) derler ki
<Allah (Bi-) bunu misal vermekle aceba ne murad etti?> (te Allah) bu misal
yollu anlatmla (B gereince) bir oklarn saptrr, bir ounu ise (B srrnca)
geree hidayet eder (Allah) bu misal yollu anlatmla (B srrnca) fasklardan
(bilinci gerei alglama yetenei krelmilerden) bakasn saptrmaz. (Bakara, 2/26; B
Meal)
* * *
nsann bedensel yn doada doal sre iinde var olur. nsann doada var olu
sreci anne ve babann hcrelerinin bulumas ile balar ve en fazla yz elli yl iinde
tekrar zlr, dalr, yok olur. Yni doum ve lm arasndaki insan mr en fazla
ortalama yz yl, tamamen rme ve untulma elli yldr.
Hz. snn bedensel var oluu doann tam olarak tanyamad bir ekilde tecelli
etmitir. Oluumu ve geliimi mucize tarznda olunca bedensel lm de mucize
tarznda olmas iin mr uzamtr.
Fssul-Hikem yazld tarihte Hz. s bin iki yz yanda idi. imdi ise iki bin
yan gemi durumdadr. mr hir zamanda zuhur edecek olan Hz. Mehd
zamanna kadar uzamaya devam edecektir.
Buradaki zahiri kavramlar i dnymza/btnmza etki eden yn ile de anlayabiliriz.
hir zaman; bilincimizin ulaaca olgunluk adr. Bilin bilgi, iman ve ilim ile
olgunlanca Resulullah a.s.n tevhid ilmi bizim iin mehd etkisi yapar. Ve bu etki
bizi izli irkten kuratarr. Bizi kurtaran tevhid ilmi Mehdolarak dnlebilir.
s; insann birimsel ruhunu sembolize eder. snn Mehd ile bulumas birimsel
ruhumuzun yni bilincimizin Resulullah a.s.n ilmi ile bulumasdr. snn veft;
bilincimizin lmeden evvel lme srrn tatmasdr.
snn yeryzne inmesi Muhammed ilmin bedenimize ve bilincimize etkisidir ve
hazmidir.
snn yeryzne indikten sonra yemesi-imesi ve evlenmesi nefsimizin halk iinde
Hakk ile olmasdr. Zhirimizin halk ile btnmzn Hakk ile olmasdr.
snn ldkten sonra Resulullah a.s.n kabrine defnedilmesi bilincimizin fen
firresul hakikatini anlamasdr. Varln tek bir zn tecellisi olduuna kesin bilgi
oluturmaktr.
Mehd ve s ile ilgili kavramlar fakta (nefsimizi evreleyen d olaylarda)
deerlendirmek bizleri ok byk yanlglara srkler.
Btn olarak deerlendirilmesi de izofren/kiilik blnmesi hastalna msait
olanlarda slk ve ya Mehdlik iddias olarak aa kar.
Hem zahiri anlam hem de btn anlam yetersiz, semboller ve iretler zlememi
olursa getirecei yanlglar ok byk olur.Bu konularn zhiri ve btn Allahn snrsz
ilmindedir. O ilmin zhirini ve btnn ancak kendi nefsinde byk fetihi gerekletiren
ztlar idrak edebilir. O ztlarn bizlere anlattklar bilgiler ile de bizler kendimizi yanl
anlam vermelerden muhafaza ederiz.
* * *
Hz. snn mr madde bedeni itibar iledir. Anne karnnda iken oluan ruhu ise
lmszdr. lmsz olunca ruh itibar ile mr uzad denilemez.
Anne karnnda cenin halinde iken oluan/tecelli eden ruh, hiret bedeni (bedenin
nsal/nr ikizi) anlamndadr. Her insann ahiret bedenine meczen ruh denilir.
Her insann madde bedeni ve anne karnnda cenin halinde iken beyninin oluturduu
lmeyecek olan hiret bedeni ne demektir? Ksa bir alnt ile aklayalm:
((( Sperm ile yumurtann rahimde birlemesinin 120. gnnde, cenin, baz kozmik
nlarn etkisiyle, melein ruhu nefhetmesi diye trif edilen bir biimde, dalga
retimine balar.
Beynin ekirdei durumunda olan bu yap, genetik veri tabann deerlendirmesine
vesile olan ilk temel kozmik tesirleri alarak n programa kavuur ki; bylece onun
kilesi yni programnn dorultusu belirlenmi olur..
te bu anda kiisel ruh yani insn ruh meydana gelmi, yaratlm olur! Bu
andan evvel, bireysel ruh mevcut deildir!.
Bu sebepledir ki, eer 120. gnden sonra ocuk alnrsa cinayet hkmne girer!..
Zira, 120. gnde cenindeki beyin ekirdei, dalga bedeni yni kiilik ruhunu
retmeye balamtr ki, ceninin ldrlmesi hlinde dahi, bu ruh yaamna
sonsuza dek devam eder Ahmed Hulsi/Ruh nsan Cin )))
nsann ve tm birimlerin Allah ilmindeki ezeli ve ebed bilgisine ilm sret ya da yan-
sbite denilmektedir. Burada bahsettiimiz ruh Allah ilmindeki ezeli bilgimiz deildir.
Dny boyutunda oluan ve bizi hiret yaamnda sonsuzca birimsel zelliklerimizle
var klacak olan dimi bedenimizdir.
Hz. snn lecek olan bedeni dnyasal bedenidir. lmsz olan ruhu ise her insan
gibi anne karnnda oluan birimsel ruhudur.
nsana nefh edilen (frlen) ruh ise insann sonsuz isimlerin tecellisi olan hakikatine
iaret etmektedir. Hz. snn rhullah/Allahn rhu sfat Allah isminin tecellisi
anlamndadr. Aada ayrntl olarak aklanacaktr.
((( Ruh ile ilgili ayrntl aklamalar Ahmed Hulside Kavramlardan ve kitaplarndan
incelenirse Fssul-Hikemdeki ruh kavramlar daha kolay anlalr hale gelir. )))
* * *
Hz. s bedensel olarak yaamdadr. Bu yargy takliden onaylayabiliriz. Fakat
dnen insan mutlaka nasl? diye soracaktr. Sus sorma! Sadece kabul et ve taklit
et demek dnen insan iin yeterli cevap olmaz. an bilimsel verilerine gre de bir
aklama ister.
Bu sorunun cevabn zamann greceli olmas ile anlayabiliriz. Hz. s u anda nur
boyutunun a yakn olan hz ile yaamaktadr. Bu boyuta bir gn iinde ykseldiini
kabul edersek madde boyutunda bin yl geer. Bir gn nur boyutunda bekler ise
madde boyutunda bir bin yl daha geer. O boyuttan bir gnde de inerse madde
boyutunda bin yl daha gemesi gerekir.
Hz. s iin bir gn olan zaman bizim iin bin yldr.
Hz. snn inmesine bin yl var diye bir hkm verdiimiz zannedilmesin. Bu
varsaymlar Sadece k hzndaki zaman srecine gre yaplan basit bir yorumdur.
Akln sorularna bir nebze geici cevaplar sunabilmektir.
* * *
57-) Kll nefsin zikatl mevti smme ileyNA turceun;
Her nefs lmn tadcsdr/tadacaktr Sonra bize rcu ettirileceksiniz. (Ankebt,
29/57; B Meal)
Bu yet hkm gereince Hz. s a.s. hangi durumda olursa olsun mutlaka bedensel
olarak lmek fiilini gerekletirecektir. nk bedensel lm varlk tecellisindeki tm
eksiklikleri gideren en byk rahmettir. Hi kimse bu rahmetten kendisini uzak tutamaz.
* * *
157-) Ve kavlihim inna katelnel Mesiyha Iysebne Meryeme RaslAllah* ve ma
kateluhu ve ma salebuhu ve lkin bbihe lehm* ve innelleziynahtelefu fiyhi lefiy
ekkin minhu, ma lehm Bihi min lmin illettibaaz zann* ve ma kateluhu yakyna;
Ve Biz Allah Rasl MeryemOlu sa Mesihi ldrdk szleri yznden
(Aslnda) Onu (Hayat sfatnn mazhar, ruhl kuds) ldrmediler ve Onu asmadlar;
ancak (o) onlara benzer gsterildi (tebih olundu)Onun hakknda ihtilafa denler,
Ondan yana tam bir ek iindedirler Zanna tabi olmalar mstesna, Onunla
ilgili ilimden bir eye sahip deiller (gerek bilgileri yok) (Onlar) Onu yakiynen
ldrmediler.
158- Bel rafeahullahu ileyH, ve knAllahu Aziyzen Hakiyma;
Bilakis, Allah Onu kendine refetti (ykseltti) Allah Aziyzdir, Hakiymdir. (Nis,
4/I57-158; B Meal)
Hz. snn lp lmedii hakknda iki rivyet vardr.
1. Hz. s a.s. hibir zaman tutuklanmamtr. Onu ihbar eden kii Ona benzedii iin
tutuklanarak armha gerilmitir. Hz. s da baka bir yerde iken Hakkn huzuruna diri ve
salam olarak ykselmitir.
2. Hz. s Romallar tarafndan tutuklanmtr. Onunla birlikte iki tane sulu (bir hrsz bir
ktil) armha gerilmitir. Roma kanunlar gerei armha gerilenler nce ivilenir sonra
ayak kemikleri krlarak acs artrlr ve lm abuklatrlrd. ki sulunun kemikleri
krlrken Hz. s vefat etmitir. Onun lp lmediini kontrol etmek iin gsne bir
mzrak sapladlar ve lm olduunu grdler.
* * *
34-) Ve ma cealna li beerin min kablikel huld efein mitte fehml halidun;
Senden nce hi bir beer iin ebedilik klmadk ayet sen lrsen, onlar
ebediler (lmszler) midir?. (Enbiy, 21/34 B Meal)
Hristiyanlar arasnda oluan eitli gr ayrlklar zamanla slm ilim adamlarn da
etkiledi. Hristiyan bir gurup sy ispiyonlayan Yahudann yznn aniden snn
yzne dntn kabul eder. Bu inan neredeyse tm Mslmanlarn da ortak
yorumu haline gelmitir.
Bu iddia yukardaki yetin iretine tamamen terstir. Resulullah a.s.dan nce istisnsz
tm insanlarn kesin olarak ldne dir hkm yette ak olarak okunmaktadr.
Fakat Hz. snn bedensel var oluu normal yoldan olmad iin bu yrtin hkm onu
kapsamamktadr. (Aada aklamas gelecektir).
* * *
[Ruhullah s Siccn olarak isimlendirilen tabat cehenneminden temizlenmi bir
halde tecell ettii iin bu saf (ar-duru) beden grnmnde kalma sresi uzad. bn
Arab r.a.e it bir cmledir.]
Bu cmle ile s hakknda dnlen iki olaslk aklanmtr. Yine yetlerin hakikatini
anlamamza da yardm etmektedir. yle ki:
s a.s.n bedeni tabiat artlanmalarndan arnmtr. Esm mertebesinin nuraniyetini
tecelli ettirmektedir. Bu gibi bedenler esm leminin ltif varl olmakla beraber
madde boyutunda ba gz ile grlr, beden eli ile dokunulabilir.
Bunun rnei misal leminde oluan rylardr. Ryay gren, ryasnda grd bir
sreti maddesel olarak alglar, madde duyusu ile dokunur ve ses ile konuur. nk
misal lemindeki varl o boyutun artlarna gre de madde olarak alglanr. Bu
nedenle ryada kendisine bir bak saplandn grse korku ve ac alglar. Fakat
dnya boyutundaki bedenine bak saplanmamtr, etkilenmemitir. Uyannca ba ve
izini gremez. Bedeni salamdr, ac da misal leminde kalmtr.
Hz. s a.s. iin rya rneini tersine evirerek anlamalyz.
Hz. snn bedeni madde boyutuna ait deildir. Fakat madde boyutunda tecelli etmitir.
Buradaki ivilenmesi, mzraklanmas Onun st boyuttaki bedenini deforme etmemitir.
nk bizim boyutumuz s iin ry lemi hkmndedir. Bize gre Hz. s ac
ekmitir. Bize gre bedensel olarak lm tatmtr ve ruhsal olarak Hakkn katna
ykselmitir. Fakat bunlarn hepsi onun iin rya hkmndedir. Ve Bedensel olarak
lmemitir.
* * *
Ysuf blmnde grdmz zere dny dahi misal lemi gibi hayldir. imdilik
bizler bu lemin artlarna bamlyz bu nedenle de her eyi madde olarak alglyoruz.
Ltif hayal (effaf hayal) boyutunun artlarn yaayan nsan- Kmil kesif hayal
(kat/madde tecellisindeki hayal yni dnyasal beden) boyutuna inebilir. Bu boyutun
artlarna tabi olmaz, yine ltif hayal gibi davranabilir. Fakat madde boyutunun artlarna
tabi olan bu dnyann birimleri serbest hareket edemez.
Zaman ve mekn perdesini yrtm olan vellerin bu dnyadaki kermetleri bu sr ile
aa kar. Hz. snn bedensel olarak dn madde boyutunun alglamasna gre
bedensel olacaktr. Fakat sya gre ruhsal boyutun artlar geerli olacaktr. nsan-
Kmiller madde boyutunda dilerlerse madde boyutunun atlarna uyarlar dilerlerse st
boyutlarn artlarna uyarlar. s da nsan- Kmil olduu iin madde boyutunda diledii
boyutun artlarn oluturabilecektir.
Aslnda ry/hayal boyutu ile madde boyutu arasnda ltiflik ve kesiflik dnda bir fark
yoktur. Hatta bazen duruma gre alglama oluur. Uyuyan bir insan ry grd anda
dny onun iin hayale, ry lemi de madde boyutu hkmne dnr.
* * *
34-) Ve ma cealna li beerin min kablikel huld efein mitte fehml halidun;
Senden nce hi bir beer iin ebedilik klmadk ayet sen lrsen, onlar
ebediler (lmszler) midir?. (Enbiy, 21/34 B Meal)
Bu yetin bir hkm de madde boyutu artlarna gredir. Resulullah a.s dan nce
madde boyutunda yaam fakat nurani-ruhani boyuta ykseltilmi olan Hzr ve lyas
gibi ztlar kapsamaz. nk onlarn bedenleri madde boyutunda iken kat/kesif hayal
hlinden effaf/ltif hayal hline ykseltilmitir.
te s, Romallar ve Yahudiler arasndaki bant da byledir. s bu lemde nurni (st
boyut) bedensel yaam ile, Yahudiler ise madde boyut bedensel yaam ile
yaamlardr. Yahudiler snn bedenini kendi bedenleri gibi zannedip tutuklattlar,
armha astrdlar ve ldrdk zannettiler. armhta len dier iki sulunun bedeni gibi
snn da bedenini armhta l gibi buldular.
Halbuki snn bedenini onlarn kendi alglamalarna gre l idi. sya inananlar da
onun bedenini lm olarak algladlar. O dnemin Yahudi cenze geleneine gre bir
yere defnettiler. Sonra onu koyduklar yerde bulamadlar. nk s kendi bedenini st
boyut artlarna gre kullanmaya balad ve kalkt gitti. Ayn bedenle havarilere birka
kez daha grnd. Onlarla konutu. Onlardan phe iinde olanlar ona dokundular.
Ve hl Hz. s da Hz. Hzr ve Hz. lyas gibi bedensel olarak st boyutta ve hayattadr.
Ve Biz Allah Rasl MeryemOlu sa Mesihi ldrdk szleri yznden
(Aslnda) Onu (Hayat sfatnn mazhar, ruhl kuds) ldrmediler ve Onu asmadlar;
ancak (o) onlara benzer gsterildi (tebih olundu)Onun hakknda ihtilafa denler,
Ondan yana tam bir ek iindedirler Zanna tabi olmalar mstesna, Onunla
ilgili ilimden bir eye sahip deiller (gerek bilgileri yok) (Onlar) Onu yakiynen
ldrmediler. (Nis, 4/157; B Meal).
155. Balarna gelenler; ahitlerini bozmalar, Allahn ayetlerini inkr etmeleri,
haksz yere peygamberleri ldrmeleri ve Kalplerimiz klfldr demeleri, daha
dorusu, kfrleri yznden Allah, kalpleri zerine mhr basmtr da pek az
mstesna, iman etmezler.
156. Kfrleri sebebiyle, Meryem aleyhinde byk bir yalan sylemeleri
yznden
157. Biz, Allahn resul Meryem olu sa Mesihi ldrdk demeleri yznden.
Oysaki onu ldrmediler, onu asmadlar da; sadece o onlara benzer gsterildi.
Onun hakknda tartmaya
girenler, onunla ilgili olarak tam bir kuku iindedirler. Onlarn, ona ilikin bir
bilgileri yoktur; sadece sanya uymaktalar. Onu kesinlikle ldrmediler.
158. Tam aksine, Allah onu kendisine ykseltti. Allah Azzdir, Hakmdir.
159. Ehlikitaptan her biri lmnden nce ona mutlaka inanacaktr. Kyamet gn
de o, onlar aleyhine bir tank olacaktr. (Nisa, 4/155-159; Y. N. ztrk Meali)
Hz. say ldrdk szleri yznden o dnemin madde beden bilincinin yanlgs
anlatlmaktadr. Bu cmle sonra tm insanlara dnerek iin i yzn aklamaktadr.
Her insann bilincine hitap etmektedir.
nsanlar bedensel olarak lm anna (sekerata) girince bir st boyutun alglamas balar.
Bu dnya boyutunda iken s hakknda dnen, yanlg iinde olan ehli kitab sekerata
girince gzlerinden ve bilinlerinden perde kalkarak Hz. sy grrler. Onun ile ilgili
hakikati anlarlar.
Kuran bu hakikati sekerata girmeye gerek kalmadan anlamamz salyor. snn
hakikatini anlatmaktan amac tarihi bir olay ve tarihi bir hikyeye dnm olan
tartmak deildir. Her insann iinde yaad boyutu, bir st boyutu ve daha da st
boyutlar akl ve iman ile anlamasn salamaktr.
Bu anlayn en alt dzeyi duyarak bilmektir (ilmel yakin). Bizler kendi madde
bedenimizin aslnda snn bedeni gibi olduunu bu yetlerden duymu olduk. Sekerat
ile birlikte, lm esnsnda bu duymu olduumuz bilgi ile yeni ortama daha abuk
adapte olabiliriz. Daha az arrz.
Bir st bilgi grerek bilmektir (aynel yakin). Hz. snn armhta ldn zan
eklinde gren havariler daha sonra onun hibir deformasyon izi olmadan eski haline
dnm bedenini grdler. Dokundular. Bu rnek grerek oluan bilgiyi anlatyor.
En yksek bilgi boyutu tadarak/yaayarak bilmektir (Hakkel yakin). Madde tesi st
boyutlarn yaam artlarna beden ve bilin ile giri ve k yapabilmektir.
Resulullah a.s.n isrs (zaman ve mekn madde beden k hz ile katetmesi) ve
mirac (k hz stnde zamanda bilin beden ile ileri geri gitmesi) ve Allah ile vuslat
/bulumas (kendi hakikatinin Hakkdan baka olmadn akl, iman, ikan hlinde idrak
etmesi) tadarak yaanan ve tadanda phe brakmayacak olan bilgi trdr, Hakkel
yakindir.
Hz. snn kendine gre rya boyutunda bize gre madde boyutunda bedensel olarak
ldrlmek deneyimini yaamas, bedeninin tm yaralar ve izleri bir anda kapatarak
normal yaama dnmesi, boyutlar arasnda diledii gibi gei yapmas hakkel yakin
bilgi trdr.
Kurann amac zaman dedektifi gibi gemi olaylar yle olmad byle olduya
balamak deildir. Grmediimiz, yaamadmz sadece duyduumuz bir olaya byle
inanmazsan kfir olursun, cehenneme girersin gibi bir yarglama ile yaklamaz.
Anlatlan olaylarn gereini Resulullah a.s. mutlaka biliyor. Hakkel yakin olarak biliyor.
Bizden hidlik istiyor. Ama grmediimiz, yaamadmz (mesel) snn armh
olaynda kendisinin anlattna takliden evet doru dememizi beklemiyor.
Grmediimiz, yaamadmz olaya doru desek bizim bu ahitliimiz bir deer
tamaz. Sadece duyduumuza doru demi oluruz.
Kuran ve Resulullah bizden grmediimiz olaya doru dememizi mi istiyor yoksa
olayn i yzn anlatarak kendi nefsimizde lm gereini kefetmemizi mi istiyor?
Elbette ki kendi nefsimizde yaam ve lm, dnya ve hiret bilgimizi derece derece
ykseltmemizi istiyor. lmeden evvel en asgari (en az) dzeyde de olsa Allahn
sistemindeki gerekleri anlamamz istiyor.
Hz. snn durumunun nasl olduuna Hakkel yakin ve aynel yakin ahit olamayz ama
Kurann rnei zerinde ilmel yakin olarak tefekkr edebiliriz. Hakkel yakin bilginin
nasl olduunu akl ve iman ile tahmin edebiliriz.
* * *
Ruhullah Allahn ruhu.
Hz. sya niin ruhullah denilmektedir?
Bu sorunun cevabn vermeden nce Allah ve tanr isimleri arasndaki fark
anlamamz gerekiyor. Bu fark ksaca belirtelim:
Tek (ehad) var olana, kendisinden baka var kavramndan mnezzeh olana
mutlak varlk diyoruz.
Mutlak varlk balangc ve sonu ve merkezi olmayandr. i ve d olmayandr. inde
ve dnda baka varlk ile birlikte olmayandr.
Mutlak varl ksaca bir ses (sz) ile anlatmak iin dnya yzeyinde yaayan ilk
Kmil nsan Hz. dem; ben, sen, o eklindeki znelerden nc zneye iret eden
O szcn kullanmtr.
O nun uzakta olmayan, tede olmayan, grnen ve bilinen olduunu ifade etmek
iin; ite belirteci ile desteklemitir.
Bu anlatm mant Arapa dil yapsna el-h olarak girmitir. El ite anlamnda
bir belirtetir. ngilizcedeki the belirteci gibidir. H nc ahs tanmlayan O
szcdr.
El H (ite grnen O) Arap dilinde zamanla Allah szcne (kelimesine)
dnmtr.
nsan- Kmilin dilinden ve beyninden kan Allah kelimesi mutlak varlk
anlamndadr. Mutlak varl anlatan bir isimdir.
Mesel Hz. Muhammed a.s. mutlak varl Allah ismi ile anlatmtr. Bu
anlatmda geen Allah isminin ahad olan tek varln/mutlak varln ismi olduu
anlalmaldr.
Dier insanlar (mrik Araplar) da kafalarnda tasarmladklar Grnmeyen, uzakta
olan, telerde tek bana bir boyutta duran, dier varlar gibi var olan tanry ite
o/Allah szckleriyle anlatmlardr.
Szcklerin (ismin/kelimenin) ayn olmas anlatlann ayn olmasn gerektirmez. Hz.
Muhammedin Anlatt Allah ile dier insanlarn (mrik Araplarn) anlatt Allah
szc (ismi) arasndaki fark kolayca ayrmak iin pratik bir zm vardr.
Bu pratik zmde:
Hz. Muhammedin Anlatt Allaha Allah isminden baka isim kullanlmyor.
Dier mrik Araplarn anlatt Allaha Trkedeki tanr szc (kelimesi)
kullanlyor. (Dier dillerin tanr anlamna gelen szckleri de kullanlabilir.)
Allah mutlak varlktr. Kendisinden baka varlk ve g yoktur hkmn Hz. li k.v.
El an / hl / imdi de yledir sz ile aklamtr.
Tanr ise grnmeyen zellikli, mega gleri olan bir eydir. Kendisinden baka mini
varlklar ve minimum gleri olan yaratlmlarla birliktedir.
Allah ve tanr isimleri arasndaki bu fark belirttikten sonra Hz. snn Ruhullah olmas
ne demektir konusuna dnebiliriz.
* * *
Allah ismi mutlak varln ztnn (znn) zel ismidir.
Bir de mutlak varln zelliklerinin isimleri vardr. Mesel mutlak varlk olan Allah
Alm/bilendir. Rahman/sonsuz zellik sahibidir. Muhy/hayat verendir. Allahn
zelliklerine dir doksan dokuz civarnda isim saylmtr, daha sonsuz zellikleri ve
sonsuz isimleri vardr. Fakat doksan dokuzu tanmlama ve anlama iin yeterlidir.
Hz. snn z ismi (Rabb-i hass, yni s olarak tecelli eden varl oluturan esms)
tm isimleri toplam olan Allah ismidir.Hz. s esm mertebesinden (zellikler
mertebesinden) deil Zt mertebesinden (Allah ismi mertebesinden) tecell etmitir.
Allah ismi ile anlatlan mutlak varlk/mutlak ztn zne ruh szc ile de iaret edilir.
Rhullah/Allahn ruhu demek; Allahn z, zt, sonsuz varl ile e anlamldr. Hz.
snn z ismi (Rabb-i hass) Allah ism-i cmiidir (tm isimlerin shibi/tm isimleri
toplam olan Allah ismidir).
Allah isminin iret ettii mertebeye Ulhiyyet yni Allahn esmlar var etmeye,
tecell ettirmeye balad mertebe denilir. Allah isminden tecell eden sonsuz isimler
mertebesi Ulhiyyete gre ikinci mertebedir. s ikinci mertebedeki isimlerden deil
birinci mertebe Ulhiyyetin ruhundan tecell eden bir grnmdr. Bunun iin
Ruhullah denilir.
ly diriltmesi, amurdan kuu canlandrp (ihy edip) uurmas, anadan doma krn
gzn amas Ulhiyyet mertebesinin ismi olan Allah isminin tecelliyat gerei aa
kan mucizelerdir.
* * *
Btn Nebler ve kmil Veller insan- Kmil olmak yn ile Allah isminin tecellisidir.
Hepsi de Ulhiyyet mertebesinin hkmleri ve zellikleriyle zhir olmulardr. Fakat
Hz. snn dier tm nsan- Kmillerden fark udur:
Allahn sonsuz isimlerinin zahiirileri lem dediimiz evreni ve dnya doasn oluturur.
Anne ve babann hcreleri de doadan (isimlerin zahiri varlndan) oluur. snn varl
doaya dnm esmdan deil, direk Allah ismindendir. Dier nsan- Kmiller ise
esm tecellisi olan doadan anne ve baba vstas ile zhir olmulardr.
Bu nedenle Hz. snn doumu ve lm doa yasalarna baml deildir.
Hz. snn doa denilen en alt varlk boyutuna inmeden tecelli etmesi ilk anda stn bir
zellik gibi anlalmaktadr. Fakat yle deildir. Allah ismi tm isimlerin ruhudur. Tm
isimler Allah ismindeki mnlar lemler/evrenler ve doa olarak tecell ettirir. Allah
ismi varln btndr. Doa Allah isminin zhiridir.
Hz. Muhammed a.s. en alt mertebe olan doadan aa karak Allah isminin hem
btnna hem de zhirine mazhar (grnt) olmutur.
Allah isminin btnnn ve zhirinin ismi Muhammed Hakkattr. (Hakikat-
Muhammediyye)dir.
Hz. s Hakkat- Muhammediyyenin sadece btnn temsil eder. smi Muhammed zt
ise Hakikat- Muhammediyyenin hem btndr hem de zhiridir. Allah isminin tam ve
btn mazhardr.
* * *
Esm; kll (geni) anlamllar ve cz (dar) anlamllar olmak zere iki blmdr. Geni
anlamllar dar anlamllara gre daha kapsaycdr, bilgi ve ilev bakmndan daha
etkindir.
Mesel Hayy (sonsuz dirilik, canllk sahibi) ismi kll (geni) anlamldr. Ve;
Alm (Manalarn oluturduu tm kompozisyonlarn her hlini bilen),
Sem, (Yaratklarnn hitplarn her hli ile alglayan),
Basr, (Yaratklarnn her hlini deerlendiren ),
Mtekellim, ( Syleyen,konuan, mnlar oluturan)
Mkevvin (Yaratan, yapan, mnlarna zahiri grnm veren) isimlerine gre daha geni
kapsamldr.
nk hayat sfat yukardaki zellikleri kuatr. Hayat sfat olmazsa onlar aa kmaz.
simler arasnda genilik ve dar anlamllk bakmndan mertebe fark vardr.
Allah ismi en geni ve kuatc olan isimdir. Btn Neblerin ve kmil Vellerin Rabb-i
hassdr (z ismi, z rabbidir). Bu ismin mnlar byk ztlardan fiilen aa kar.
Avam (Neb ve kmil Vel olmayan) insanlarda da Allah ismine mazhar olmak potansiyeli
vardr. Fakat genellikle bedensel ihtiyalar, bedensel an ve hret peinde koarlar.
zlerini disiplinli bir yaam ile denetleyerek Allah tanma ilmine yneltmezler, ilgisiz
kalrlar. Nefsin sfatlarn artmakta tembel ve gevek davranrlar. Tm bunlarn
sonucunda da potansiyellerinde var olan Allah isminin tecelliyat gereklemez, fiilen
aa kmaz.
Avam ldkten sonra kendindeki bu potansiyel zellii anlar. Fakat i iten gemitir,
tekrar dnyasal boyuta, bedensel yaama dnmek olanakszdr. hirette ise potansiyel
glerin alm durur. Bu pimanlk bir hadisde ve yetlerde yle beyan edilmitir:
len herkes piman olacaktr. yi kimse, daha ok iyilik yapamadna piman
olacak, kt kimse ise, ktlkleri terk etmediine pimanlk duyacaktr. (Hadis)
99-) Hatta iza cae ehadehml mevt kale Rabbirciun;
Nihayet onlardan birine lm geldiinde dedi ki: Rabbim beni geri dndrn.
100-) Lealliy a`mel salihan fiyma terekt kella* inneha kelimetn huve kailuha* ve
min veraihim berzehun ila yevmi yb`asun;
Ta ki terketmi bulunduum eylerde (ihmal ettiim vahdete-sisteme uygun
amellerde, iman zere yaamda, kuvveden fiile karmadklarmda, onlarn yerine;
geride braktm dnyada, bedende) salih (snnetullaha uygun) amel yapaym
Hayr (asla mmkn deil), bir kelime ki onu kendisi syler (sistemde yeri ve
geerlilii yoktur) Arkalarnda (eer geri dn mmkn olsayd nlerinde)
basolunacaklar gne kadar bir berzah (engel, perde, aralk, boyutsal bakalk)
vardr (geri dnemezler?; reenkarnasyon da mmkn deildir). (Mminun ; 99-100; B
Meal)
* * *
Hz. s ile ilgili ada bilgiler:
(Soru:
Hz. Meryemin Hz. saya hmile kal ile ilgili soru: Hz. Meryeme gelen melek ne
yapmtr? Sperm grevi nasl olumutur izah eder misiniz?..)
Meleklerin yollad impulslarn genetii etkileme ve mutasyonlar oluturma zellii
vardr Bu boyuttaki bir gelime ile Hz. Meryemin hmile kaldn dnyorum Bir
ekilde yaratan, baka bir ekilde de yaratabilir.
(Soru:
Hz Meryemin bana gelen bu mutasyon, yaanan tek vaka mdr? Deilse bu
erefe nil olmu baka yaantlar da var m?.. Varsa, habersiz olabilirler mi?
Teekkr ederim.)
Kurnda yalnzca Hz. Meryemden bahsediliyor Ama yalnzca ona mahsustur diye bir
snrlamann farknda deilim Allahn snrlamad eyi benim de snrlama hakkm
yoktur Dolaysyla bu konuda kesin bir ey diyemem
SEV HAKKAT NUZL ETTNDE B SIRRI AILARAK YAANMAYA BALANIR
eitli yetlerde geen B-il HAK=varlklar Hak ile kim ifadesi ise, bahis konusu
edilen yaplarn Allah isimlerinin iret ettii anlamlar ile meydana geldiini, varlklarn
Rubbiyet mertebesinden aldklarn anlatr!.
Hakk isminin iret ettii manlardan biri de, mahedemize gre, esml
hsnadaki tm anlamlarn sahibi anlamnadr.
Hakk olan Rububiyet sahibinin, varl blnp paralanamayaca, ii ve DII
OLAMAYACAI iin de, her zerre ad altnda tm isimleriyle esm mertebesinin
zellikleriyle seyredilmektedir gene kendisi tarafndan!
Eer, kii lmeden evvel lmek diye bahsedilen hakikate erme srrn yaayacaksa,
kk kyamet denilen haller de yaamnda aa kmaya balar..
Mehdyet ile Rububiyet hakikati idrak edilir.
Arkasndan, Deccaliyet kendini gsterir ve kii Rubbiyeti benliine atfederek,
hakikatinin HAKK olduu gereinden hareketle,
nefsaniyetini-egosunu-bedenselliini Rab olarak kabullenme sebebiyle mlhime
nefs girdabna der Hakikatinde Hakk grmek derecesinden, bedenselliinde
Firavunluu yaama derecesine der.
Derken nasibinde varsa sev hakikat nzul eder ve B srr alarak yaanmaya
balar.
sa (aleyhisselm), yeryzne indii zaman; (birimselliindeyken, bedensellik
anlaynda iken) Deccal, suyu grm tuz gibi erir gider Varln yalnzca, Allah
adyla iaret edilenin esm mertebesinden ibaret olduunu hissetmesi sonucu,
Deccaliyeti (tanrlk vehmeden benlii) eriyip yok olup gider. El Mudil isminin arl
geriler
VEL ismi seyrinde arlk kazanr
Her yapt iin ncesinde B-ismillah diyerek Allah namna o fili ortaya koyduunun
bilinciyle yaayarak irkten arnr; o fil ile kaytlamaz Allah adyla iret edileni
Araya, benliini katarak irke dp, eytaniyete (vehmine) tbi olmaktan korunanlardan
olmu olur!.
Bazlarnda, bundan sonra, Daire-i Museviyet ve Daire-i seviyet hakikatleri
tesinde, hakikat-i Muhammediye ve hatt hakikat-i Ahmediye srlar yaanr,
EKBERiyet mahedesi iinde; ve B srryla seyri mellah devam eder. Bazlar
da Allah Rasl vrisleri olarak seyri anillah ile halk arasnda grev alr.
Allah EKBERi yaayarak salta (namaza-ynelie) girip, B-ismillah.la gerisini
getirebilen ne mbarektir!.
nsanln iinden sivrilen ok ender, beyinler dolaysyla teknolojik bir srama olmu ve
aya gidilmi, Pltona uzanan uydular atlm ise de; gerekte, genel seviyesi itibariyle
toplumlar hl yzyllarca mzide yaamaktadrlar. ster Amerikan toplumu iin olsun,
ister Sovyet toplumu iin olsun, ister Japon toplumu iin olsun bu byledir!.
Yiyen, ien, zevk ald eyler peinde koan, seks yapan, daha fazlasna sahip olmak
iin elinden geleni ardna koymayan, korktuundan kap sevdiine erimek iin didinen;
toplumun artlanma yollu gtt insan!. Asrlar ve asrlardr bu byle sregeliyor!.
Bu sregelen gereklere insann hakkati ve gidecei yer itibariyle iaret etmi olan son
derece yce insan Hazreti sa aleyhisselm!. Allah bize deerini idrk ettirsin. Ama ne
are ki 2000 senedir geen milyonlar iinde hesaba ve kyasa girmeyecek kadar az
sayda insan Onu anlayabilmi!. Szlerine kulak vermi! Milyarlk Hristiyan kitlesinden
sz ediliyor gnmzde, oysa Hristiyanlarn hi birisi Hazreti saya kulak vermi deil!.
Onun ne dediini anlam deil!.
Hazreti Raslullah aleyhisselmn bildirdii zere, kendisi hlen yaamakta olduu
lemden geri dnecek, bir sre aramzda yaayacak halkn yanl anlad gereklerin
dorusunu aklayacaktr.
HZ. SAYI NASIL GREBLECEZ?
SA ALEYHSSELM BEYNN DREK OLARAK ALGILADII DALGALAR LE
GRLR
ster uzayl deyin, ister cin deyin, ister baka bir adla ann, sonuta, normal gzle
bakanlarn gremedii, ancak bir ksm insanlarn grdklerini iddia ettikleri, baz
varlklar vardr, farkl bir boyutta yaamakta olan!. Bunlar, gzden beyine giden
mesajlarla deil, beynin direkt olarak alglad bir ksm dalgalar ile o kiiye grlr(?)
olmaktadrlar.
Bir ksm beyinlerin alglad bu dalgalar, ayn zamanda bizim ruh adyla bildiimiz,
lm sonras bedenimizi de meydana getiren dalga trdr.
nsan beyninin rettii bu dalgalardan oluan baz vel ruhlar yani lm tesi yaam
bedenleri de, dier boyut canllar gibi, lm tesi yaam boyutundan, bu dnyadaki baz
kiilere benzer trden dalgalar yollayarak, grnebilir.
Nitekim, lmnden gn sonra inananlarna grnen Hz. sa aleyhisselm ile Hzr
aleyhisselm dahi bu yoldan grlmlerdir.
Ne var ki, normal gzn gremedii bu tr dalgalar alglayarak, gren(?) insanlar,
ou zaman yeterli veri altyaps olmad iin, grd cin olmasna ramen,
oyuna gelerek veli grdn sanr.
te bu fetih gelmi, yani lmeden lm, ruhuyla - mikrodalga lemde yaama
yeteneini elde etmi kiiler; diledikleri takdirde bu bedeni younlatrmak suretiyle
aramzda biyolojik bedenle grnebilirler ve eitli iler baarabilirler.
Nitekim bunun bir rnei de HIZIR aleyhis-selmdr! Diledii anda biyolojik bedene
geip grnr, diledii anda da dalga boyutta yaamna devam eder.
Bu esastan olmak zere Gerek Abdlkdir Geyln hazretlerinin ve gerekse daha baka
fetih ehli zevtn ayn anda birka yerde grlp yemek yemeleri, hep bu trden
olaylardr.
Hazreti SAda, u anda yaamakta olduu RUH ya da dalga bedenini tekrar
younlatrmak suretiyle yeni batan aramza dnecektir ki, bu dn ya da, ayrld
andaki 33 yan sureti ve ekliyle gerekleecektir. Muhakkak gerei en mkemmel
ekilde bilen Allahtr.
Evet, Rabbimin bu konuda mahede ettirdii bu. krnden aczimi itiraf ederim, bana
rettiklerine. (Ahmed HULS/KAVRAMLAR/ Hz. sa ile ilgili baz blmler seilerek
kopyalanmtr.)

S KELMESNDEK YKSELTLMEK HKMETNN Z (2)
Hz. snn bedensel varl bir annenin ve babann hcrelerinden oluarak doan bir
insan kadar normaldir. Eer bedensel varl, iinde doduu toplumun bedensel
varlna benzemeseydi o toplumun kayglarn, korkularn, beklentilerini, zevklerini,
neelerini, ihtiyalarn ksaca insan tanyamaz ve resullk sfatnda eksiklik olurdu.
Bireysel ruh olarak da tam bir insand. nsanlarn bireysel ruhlarn tanyabilmesi yine
kendisinin de bireysel ruh sahibi bir insan olmasna balyd. Ve ruhsal ynden de
toplumundaki insanlardan hibir fark yoktu.
Hz. snn bedenine ve ruhuna madde boyutundan bakldnda byleydi. Yahudi
toplumu Hz. Meryem, Hz. Yahy gibi birka ahsiyet dnda tamamen madde bilinci
ile yayordu ve Hz. sy da kendileri gibi madde boyutunun esiri zannediyorlard.
Hakikatte Hz. snn varl tamamen nurn ve ruhn bir z idi. Madde st boyutta idi.
Nr ve ruh varl ile en alt boyuta inince kendisini madde olarak alglad fakat ayn
zamanda madde olmadn da biliyordu.
Romallar ve Yahudiler Hz. snn madde gibi grnen bedenini esir alp eziyet
ettiler. O da eziyeti alglad. Bedeni yaraland. Fakat madde beden olmad iin tm
yaralar ve lm gibi olan bedeni bir st boyutta hemen dzeldi. Tekrar alt boyuta
inerek havarilerine salam madde beden olarak grnd.
Hz. snn yaad bu gerei bizler de rya ve dnya boyutlar arasnda yayoruz.
Ryamzda kendimizi madde beden olarak alglarz. Bize ikence ederler. Ac ekeriz.
lrz. Uyannca da bedenimizi salkl, canl ve salam olarak buluruz. Tekrar uyusak
kendimizi rya boyutunda yeniden diri, salam ve madde beden olarak alglarz.
Hz. s ile aramzdaki fark udur. Bizim rya boyutuna giriimiz ve kmz irademiz
ddr. Hz. snn ruh boyutundan madde boyutuna girii ve k ise kendi iradesi
iledir. Madde boyutundaki olaylar bizim artlarmza gre yaamtr. Madde
boyutundan kendi boyutuna dnnce tm yaadklar ry hkmne dnmtr.
nsanlar da lmeden evvel lnce st boyutlarn bilgisini alglamaya balarlar.
badetler ve ilim almalaryla ve ftratlarndaki takdir orannda hakikatlerin ya
bilgisini ya da hem bilgisini hem de yaantsn kefederler.
Hakikatlerin bilgisine ulaanlarda aciziyet bilinci hakikatlerin yaantsna
ulaanlarda ise yokluk bilinci balar. Gerek yokluk bilincine ulaanlar Kmil
Vellerdir.
***
Her Resul ve Neb nce kendi kiisel ruhunda ve bedeninde kendi hakikatini tanr.
Henz Nbvvet ve Risalet grevi almam ise, kendisini Neb ve ya Resul olarak
alglamaz. Fakat varlkta Allahdan baka varlk olmadn bilir. Bu bilgisini grevli bir
Neb ve Resul gibi aklamaz. Mesel Hz. Muhammed a.s. ocukluunun, genliinin ve
Vahiy almadan nceki olgunluunun hibir dneminde kendisini Son Neb ve Resul
olarak alglamamtr. Buna dir hibir kayt yoktur. Hatta yal bir bilgenin bir pazar
yerinde verdii hutbeyi Hz. Eb Bekir ile dinlemilerdir. O hutbede Son Nebnin
glgesinin zerlerine dt, belki de Onun aralarnda olduu aklanmaktadr. Buna
ramen Hz. Muhammed a.s. bahsedilenin kendisi olduunu zerre kadar dnmemitir.
((( daha detayl bilgi iin
http://www.ahmedbaki.com/turkce/kitaplar/mustafa/mustafa26.htm ...)))
Kendi hakikatini doru olarak tanmas iin insanlardan, kendisinden nce yazlan
kitaplardan, cinlerden ve ya baka boyutlarn bilinli birimlerinden bilgi, eitim ve
mesaj almamas gerekir. Ancak Cebril ismi ile anlatlan melek boyutundan ve
kendi hakikati olan Allahdan vahiy alarak grevine balar.
Hayatnn belirli bir dnemine kadar normal bir yaam srenler ( nceleri tefecilikle
geinen Davud T ve alkol bamls Bir-i Haf gibi) gerek bir tevbeden sonra
ibadetlerle ve devrin koullarna gre olan ilim tahsili ile nsan- Kmil mertebesine
ykselebilirler. zlerindeki mevcud olan potansiyel Velyet ve Rislet nru Hakikat-
Muhammedden yansma eklinde aa kar. Bu aa k doutan aracsz
olmad iin o nsan- Kmillerin velyet nuru ve risalet nuru ztlarna it deildir, ancak
Hakikat-i Muhammedden onlara olan yansmadr. Bu nedenle Hz. Muhammed a.s.dan
sonra gelen nsan- Kmiller Muhammed Velyetin ve Muhammed Risalet nurunun
gerek vrisleri olarak aramzda yaarlar.
Uzayl tanrms varlklar var zanneden medyumlar aslnda uzayllardan (?) mesaj
almazlar. Kiisel bilinleri bz beden ve beyin nron (sinir) balant hastalklar
nedeniyle blnm kiilik zellikleri gsterirler. Kendi bilinlerinin bz boyutlarn
baka varlklar, uzayllar olarak alglar ve alglarn iinde bulunduklar toplumsal
inanlara gre isimlendirirler. Sahte peygamberler, sahte evliyalar, sahte Mesihler bu
nedenle ortaya kar. Bu tr hastaln ismini cinlerin aldatmas olarak kabul
edebiliriz. Bunlar iinde bulunduklar toplumun bedensel ve ruhsal yaplarn beyin
rahatszlklar nedeniyle Resuller ve Nebler gibi alglayamazlar. Ve iddialar bu nedenle
insan doasnn ve insan aklnn yani Allah Sisteminin gereine kar tutarszlklar
gsterir.
Hz. snn (ve tm Resullerin/Neblerin/Kmil Evliynn) bedensel ve ruhsal zellikleri
mkemmel derecede salkldr. Her insan gibi ruhsal duygular ve bedensel duyular
vardr. Fakat
Bedeninde ve ruhunda (znde) yansyan her duyu ve her duygu avama gre en hassas
ve en st snrdadr. Ayrca Allah snn bedenini beeriyete it kayg, tasa ve
bulanklklardan temizlemi ve esiri olmaktan korumutur.
*** Allah Tel onu cismen tathr ve rhen tenzh eyledi ve tekvn sebebiyle onu
misl kld.
bn Arabnin bu orijinal cmlesini nce gnmz diline aktaralm.
Allah Hz. snn cismaniyetini temiz ve ruhunu nezih kld ve yaratma (tekvin)
iinde onu kendisine benzetti. (A.A. KONUK erhindeki alm)
imdi de buradaki temel kavramlar aalm.
Bedenin ve ruhun temiz olmas:
Varln her boyutunu oluturan Ztn (Allahn hakikatinin) mnlardr. Mnlarn daha
kolay anlalmas iin yet ve hadislerde isimler ve sfatlar ile isimlendirilmilerdir.
Varlmzn en st boyutuna Allahn ztndaki bilgi halindeki varsaymsal varlna
yokluk diyoruz. simler ve sfatlar boyutundaki soyut varlna ruh diyoruz. Efal/fiiler
lemindeki yni dny boyutundaki tecelliyatna da cismniyet/bedensellik diyoruz.
Hz. s kendisinin beden olarak tecell eden grnmnn sadece madde
hantallnda olmadn biliyordu. Madde gibi alglad bedeninin aslnda ruh ve
yokluk hli ile ayn olduunu da biliyordu. Onun bu bilgisine bn Arab bedeninin ve
ruhunun temizlii diyor.
Bizim bu bilgi eksikliimiz ve bilgi eksikliinden doan yaant eksikliimiz bedenimizi
ve ruhumuzu yanl tanmamza ikisini ayr ayr zannetmemize neden oluyor.
Bedenimizi madde kabul ediyoruz, ruhumuzu soyut varlk kabul ediyoruz bylece de
madde hantallna brnyoruz. Bizim bu yetersiz alglamamz nedeniyle bizim
bedensel algmz kirli saylyor.
Aslnda temizlik ve kirlilik bedenin yapsnda deildir. Sadece tanmadadr. Bedenini
hakikatiyle tanyan bilincin bedenine temiz beden denilmektedir.
Varlk, Allah ismindeki sonsuz mnlarn tecelliyat olmas bakmndan tmel ve
birimsel olarak temizdir. Cansz kabul ettiimiz cisimlerden balayarak bitkiler,
hayvanlar, cinler, insanlar ve meleklere kadar her varlk boyutunun z ayndr ve
tertemizdir. Ancak varlklar trler arasnda bir birine gre temiz ve pis zellii alr.
Mesela, ylan iin temiz olan beden ancak baka bir ylann bedenidir. Ylana gre insan
bedeni pistir. nsana gre de temiz olan baka bir insann bedenidir. nsana gre ylann
bedeni pistir.
z olarak ylan ve insan ayn zden ve ayn derecede temizdir.
Varln ve kendinin ayn z olduunu alglayan insanlara (nsan- Kmillere) bu ilimleri
nedeniyle mukaddes/kutsal, temiz, nurlu denilmitir. Tevrat, Zebur, ncil ve
Kuranda geen mukaddes ruhlar, mukaddes bedenler tanm ilk etapta Resullerin,
Neblerin ve Vellerin bedenleri ve ruhlar birinci kalite, dier insanlarnki ikinci kalite gibi
anlalmaktadr. Halbuki bu tanmlar bedendeki kutsall deil bilgideki ycelii
anlatmaktadr.
Hz. snn tebliinden uzaklaan Hristiyanlar zamanla vaftiz olayn bedeni gnahtan
artma ve birinci kaliteye ykseltmeye evirmilerdir. Vaftiz olmayan bedenleri ve ruhlar
ikinci kalite ve pis olarak kabul ederler. Bu tutum zamanla Hz. Muhammed a.s.n tebli
hakikatinden uzaklaan Mslmanlara da sirayet etmitir. Kelime-i ahadet getirmeyen
ve gusl (boy abdesti) almayan insanlarn bedenlerinin ve ruhlarnn pis/mundar olduu
zannedilmeye balanmtr.
Bu yanl tanmlama dier dinlerde ve inan sistemlerinde de grlmektedir.
Hz. s gibi varl ve kendini hakikatiyle tanyan her birim kendini bilgisizlik kirinden
temizlemi olur ve bu temizleniin adna da Allahn temiz ve nezih klmas denilir.
Kul ve insan olarak Hz. snn TEKVN/VAR ETME sfatn yaamas:
Tekvin kelimesinin geleneksel dini kavramlar bilimindeki (ilm-i kelamdaki) anlam; var
etmek, meydana getirmek ve yaratmaktr. Allahn ztna it bir sfattr. Yni sadece
Allahda oluabilecek bir zelliktir.
Tekvin/yaratmak sfatn daha iyi anlamak iin yle bir karlatrma yapabiliriz.
Hayat Allahn sfatdr. Fakat kullarnda yaam ve canllk formunda tecelli eder. Hayat
sfatna kullar yaam ile sahip olabilir.
Tekvin/yaratmak sfat ise kullarda olumaz, tecelli etmez. Kullar yaratma sfatna
ship olamaz. Kullar ancak var olan bir eyi deitirerek baka ekillere evirebilirler.
Buna da cad, keif, oluturma denilebilir.
te tam bu noktada bn Arab geleneksel ilm-i kelamdan (dini kavramlar biliminden)
ayrlr. Ve yaratl hakkndaki kefe dayal ilmini yle beyan eder.
bn Arabye gre yokluk diye bir ey yoktur. Yokluk insann kstl algsna gredir.
Allaha gre yokluk yoktur. Allah yaratmak istedii bir eyi bizim anladmz gibi
mutlak yokluktan aniden var etme (halk) ile yaratmaz. lminde ezelden beri yok
hkmnde mevcud olan birimin bilgisini nce esm lemine indirir, sonra ruhlar ve misal
lemine indirir en sonunda da efal lemi dediimiz madde ve enerji boyutuna indirir.
Allaha gre kendi ilmindeki mnlar, birimler, eyler yok hkmnde sanal
varsaymlardr. Bu sanal varsaymlar hangi mertebede olursa olsun, ister esm
boyutunda, ister ruh boyutunda ister madde boyutunda Allaha gre yine yok
hkmndedir, asl ayr bir ey olarak yaratlmam saylr. Fakat bu ilhi tecelli ini
basamaklar, kullara gre mutlak yokluktan yarat/halk olarak alglanr. Aslnda bu
Halk/Mutlak Yoklukdan Yarat deil, ilminde mevcud olan mnlar mkevven
klmasdr (tekvin etmesi/baka bir grn vermesidir).
Hz. s tekvini/yarat srrn mutlak yoktan aa karmak olarak kabul etmedii iin
ve Allahn yaratma sfatnn srrn bildii iin ve kendi varlnn Allahn varl hricinde
bir ey olmadn da bildii ve yaad iin:
amurdan ku yapm ve doal bir kua dntrerek uurmutur.
Bir ku var edip uurmas iin amur kullanmayabilirdi. Avucundan niden bir ku da
uurabilirdi. Fakat bu yaratl modeli Allahn var edii gibi deildir. Onun iin Hz.
s yaratma modelini Allahn tekvin/yaratma sistemine benzeterek aa karmtr.
Burada geleneksel yaratma anlay sona ermekte hakikat ve mrifet boyutunun
yaratma anlay dile getirilmeye balamaktadr. eriat boyutuna gre bu anlay ve
anlatm kfr, dinden kma, irk iddias, Firavunluk olarak kabul edilir. Fakat
hakikat ve mrifet bilgisine gre Hz. s Allahn mnlarnn s isminde ve sretinde
tecelli etmesidir. Tecellide tecell eden yaratma sfat yine Allahn yaratmasdr. Eer
Hz. snn varl Allahn varlna yine Allah tarafndan eklenmi bir ek, ilve, yaratk
olmu olsayd snn fiili sya it olacakt. Ve s yaratma fiilinde Allaha ortak
(mrik) olmu olacakt. s Allahn bir mns olmas bakmndan yoktur, tecelli eden
Allahn mnasdr. Bu adan hibir isminde, sfatnda ve fiilinde ortak olamaz. s
tecelliyatndaki tm isimler, sfatlar ve fiiller Allaha ittir.
Yaratmak sfat Hz. s misaliyle anlatld. Bu anlatmn amac Hz. sy yceltmek iin
deildir. O zten bir nsan- Kmil Vel ve Neb olmak bakmndan ycedir. Bu
anlatmn amac YARATMAK sfatnn hakikatinin aklamasna yneliktir.
Kullarn yaratmas ve Allahn yaratmas diye bir ayrma gitmek, ya da hem Allah yaratr
hem de kullar da Allahn izni ile yaratr gibi bir inanca srklenmek hataldr. Allah tek
(ahad) varlk olmas nedeniyle varlkta (tecelliyatta) oluan her trl yaratl da tek bir
fiildir. Bu fiile ister Allahn fiili diyelim istersek Allahn tecelliyatnda tecelli eden fiil
diyelim hepsi de ayn kapya kar.
s misali ile anlatlan yarat srr sadece " s ile snrlanarak anlalmamaldr.
Snrlama yapmak Allah ismi ile anlatlan teki bir birim ile snrlamak ve zdeletirmek
olaca iin hataldr. sda ve her birimde tecell eden yarat grnmleri snrl be
duyumuzun snrsz snrlayarak alglamasdr.
Buradaki konuya da iaret eden bir alnt veriyoruz.
((( "L" nn manas ancak "Allah'n lemlerdeki tasarrufu lem sretleriyledir"
bakaca deil... uyars anlaldktan sonra fark edilir ve nasipte varsa yaanr!.
Sr "L ilahe" nin anlalmasnda, ve "illallah"n alm olan lemlerdeki tasarruf"
konusundadr. Bu ok iyi anlalmaldr. oklar anladm sanarak bunu hi idrak
etmeden kendini vahdet ehli diye avutarak geer gider. Ahmed Hulsi/Mesaj )))
Ancak unu da belirtmekte yarar vardr.
Hibir birim kendinden aa kan snrl fiili Allahn fiili olarak kabul edemez.
Mesel; yalan syleyip de syleyen ben deilim, Allah syledi ya da Allah
syletti demek Allahn snrsz fiilini bir birimde aa kanla snrlamak olur. Bu da
snrszn yanna evresi tel rg ile evrilmi bir para ilve etmeye benzer ki bu
dncenin ad irktir. Firavun kendi zulmn lemlerin Rabbi olan Allahn fiili olarak
savundu. Hz. Ms da kulluk hlinde aa kan ibadet, ilim, iyilik gibi fiilleri Hakkn
fiili olarak savundu. Bu tartmann sonunda Msnn dncesine deniz (sonsuzluk)
ald. Firavunun dncesi Msnn dncesinin ardndan denize (sonsuzlua) girdi
fakat deniz (sonsuzluk) nce onu bodu (dnceyi reddetti) ve sonra ceset olarak
(deersiz, yanl bir dnce olarak) deerlendirdi. Kuran da bu misali bizim kendi
nefsimizle kyas etmesi iin beyan etti.
Biz, srailoullarn denizden geirdik; Firavun ve askerleri azgnlkla ve
dmanlkla pelerine dt. Sular onu boacak dzeye eriince (Firavun):
"srailoullarnn kendisine inand (ilahtan) baka ilah olmadna inandm ve ben
de mslmanlardanm" dedi. (YUNUS SURES / 90)
imdi, yle mi? Oysa sen nceleri isyan etmitin ve bozgunculuk
karanlardandn. (YUNUS SURES / 91)
Bugn ise, senden sonrakilere bir ayet (tarihi bir belge, ibret) olman iin seni
yalnzca bedeninle kurtaracaz (herkese cesedini gstereceiz). Gerekten
insanlardan ou, bizim ayetlerimizden habersizdirler. (YUNUS SURES / 92) (
http://www.kuranfihristi.net/ Diyanet)
90-) Ve cavezna Bi beniy israiylelbahre feetbeahm fir`avn ve cnudhu bayen ve
adva* hatta iza edrekehl areku kale ament ennehu la ilahe illelleziy amenet Bihi benu
israiyle ve ene minel mslimiyn; srailOullarn denizden (B srrnca) geirdik...
(Hemen) fravun ve onun ordusu bayen (haddi aarak, zalimce) ve adven
(dmanca) onlar izledi... Ta ki arak (bat, suda boulma) ona eriince: man
ettim ki ilah yoktur, ancak srailOullarnn kendisine (B srrnca) iman ettii vardr
(srailOullarnn kendisine B srrnca iman ettiinden baka vcud yoktur)... Ben
mslimlerdenim dedi.
91-) Al ANe ve kad asayte kabl ve knte minel mfsidiyn; MD mi?.. Daha nce
gerekten (hakikatna, sisteme) syan etmi ve ifsad edicilerden olmutun (denildi).
92-) Felyevme nnecciyke Bi bedenike li tekne limen halfeke ayeten, ve inne kesiyren
minen Nasi an ayatina le afilun; (Ey fravun) bu gn seni bedenin ile (B srrnca
bedensel olarak) tenciye edeceiz (kurtaracaz/ssz ve uzak yere atacaz/seviyeni
ykselteceiz), arkandan gelen kimseler iin bir ayet olasn diye... nk
insanlardan bir ou ayetlerimizden kesinlikle gafillerdir. (Yunus Sresi/B Meal)

***
Hz. snn ly diriltmesi, amay (kr) grdrmesi, czzamly iyiletirmesi, be
ekmeklik bir sepetten bir ky doyuracak kadar ekmek karmas gibi yaratl srlarn
da ayn ereve iinde Allah ilminde yok hkmnde bekleyen mnlar var edi olarak
deerlendirmeliyiz. nsan- Kmil mertebesinin Nbvvet, Rislet ve Velyet
snfndan tecelli eden tm mucizeleri ve kermetleri de bu idrak ile deerlendirmeliyiz.
Bir yapran kprdamas, bir yaprak bitinin yaratl ve ya bir galaksinin oluumu ayn
deerde ve ayn muazzamlktadr.
***
s a.s. ve tm Nebler, Resuller ve Kmil Evliya insan- kmildir. nsan- Kmil Allah
isimlerinin (sret-i ilhiye/snrsz mnlarnn) tecell ettii bir varlktr. Allahn sfatlar
olarak aa knca yaratlm/kul ismi ile anlr. Ayn zamanda da Allahn ztnn
(hakikatinin) tecellisidir (mazhar- ism-i zttr).
Allah ismindeki snrsz mnlarn (isimlerin) hkmleri ve eserleri tam anlamyla nsan-
Kmil yaamnda fark edilir.
Kuranda ve hadislerde bahsedilen demden murd (cinsiyet ayrm olmadan) nsan-
Kmildir.
Kendi hakikatini tam tanyamam ve asla tanyamamak takdiri ile var olmu birimlere ve
bireylere de insan- nks (bilgisini tamamlayamam anlamnda) eksik insan
denilir.
***
nsan- Kmil sonsuz ve snrszn tecelliyat olmasna ramen Zta gre snrl,
balangl ve sonlu bir zahiri grnmdr. Yni ztn sonsuz glgelerinden bir glgedir.
Ztn snrsz, sonsuz ve tek (ahad) olan;
tekvn (mnlar var etme), halk ( ztdan mnlarn tecellisi,yaratma), cd (vcuda
getirme, yeni form verme), i'dm ( boyut deitirtmeyle yok etmek, baka boyuta
transfer etmek) ve ihy (canlandrma) gibi ve benzerleri olan sfatlar bir glgeden tecelli
edince k yerine gre snrl/kaytl olarak kabul grr.
nsan- Kmillerde ( Neblerde, Resullerde ve Kmil Vellerde) tecelli eden bu ve dier
ilh sfatlar renme yolu ile bilim haline de dnmektedir. Bir insan- nks
renme yntemiyle ilh fiillere benzer bir ey yapabilir ve bu fiili mucizeden ayrt etmek
iin istidrac kavram kullanlr.
(Bu konu ayrntl olarak Hrun blmnde anlatlacaktr. Burada zet olarak vermekte
de yarar grlmektedir.)
Mesel Hayat Allahn ztnn sfatdr. Bu sfat madde boyutunda cansz gibi grnen
sretlere etki edince onlarda eseri olan sesi ve hareketi oluturur.
Tatan, topraktan, metalden ve benzeri eylerden yaplm bir srete (heykele, puta)
hayat sfat etki edince o sretin zellikleri olarak alglanr. Sret (heykel, put) insan
eklinde ise hayat onda konuma, dnme ve hareket fiili olarak aa kar.
Buza (nek yavrusu) eklinde ise brme ve hareket olarak aa kar.
nsan- Kmil sretlere hayat sfatn etki ettirmek mucizesine/Hakkn fiiline sahiptir.
Sretlerin canlandrlmasna (ihysna) ruh flenmesi denilir. Ruh flenmesi srete
dardan giren bir ey deildir. O sreti yni madde boyutunu esm ve ruh boyutu ile
alglamas yetersiz olanlara hissettirmektir.
((("RUHUMDAN nefhettim"in anlam ise, "Ztma ait sfat ve esmm ile var
kldm"dr... A.HULS/KAVRAMLAR )))
***
Hz. Ms ve Hz. Hrun ile Msrdan k yapan Smiri isimli ahs Msdan
rendii mrifet (hakikati idrak ilmi) ile sril oullarnn nnden bir at zerinde
giderek yol gsterenin cebril olduunu anlar. Cebril Allahn l bilinlere ilim
sfat ile ve l bedenlere hayat sfat ile can veren kudreti ve kuvvetidir (meleidir).
Tm bu zellikleri ve daha fazlasn ifade etmesi bakmndan Cebriliyyet boyutuna
ruh da denilir. ((( Ruh tanm A. A. Konuk erhinden yorum yaplmadan
alnmtr...)))
Smiri, Rhun (Cebrilin) temas ettii eyde hayat oluacan da renmiti.
Cebril olarak bedenlenen kiinin atnn (ruhun at olarak grnen boyutunun) ayaklarnn
bast topraklar ruh yni hayat ve can boyutuna ykseliyordu. Smiri o topraktan
bir avu alr ve gizler. Deniz geildikten sonraki durak yerinde Hz. Ms Tr dana
knca altnlar ve dier metalleri toplar, eritir ve buza sretinde bir put yapar. Buza
heykelinin iine gizledii hayat toran atar. Hayat sfat o sretin zellii olan sr
sesi ( Arapas huvar ) olarak tecelli eder. Eer o sret (put) insan eklinde olsayd
kan ses (hayat tecellisi) insni zellikler gsterecekti. Tek olan ruh bulunduu yerin
zelliini canlandrr.
Smirinin bu ilmi sonradan bir bakasndan renilmitir ve o nsan- Kmil deildir.
Onun bu fiiline bu nedenle mucize denilmez, istidrac denilir.
Buzann sadece barmas Hz. Slihin tatan kard yiyen ien devesi ve Hz.
snn amurdan yapp uurduu kuu gibi tam canllk gsterememe nedeni
Smirinin nks (eksik bilinli insan) olmasdr.
((( Smirinin hikyesinde geen motifler, tasvirler sadece anlatm iindir)))
148-) Vettehaze kavm Musa min ba`dihi min huliyyihim clen ceseden lehu huvar
elem yerav ennehu la ykellimhm ve la yehdiyhim sebiyla* ittehazuhu ve knu
zalimiyn; Musann kavmi, ondan sonra (yani: Musann Tura kndan sonra),
kendilerinin (bedensel) ss eyalarndan meydana gelen, (buza gibi) brebilen
CLEN CESEDEN (buza cesedi) edindiler (yani bir buza edindiler ki ondan maksad
brebilen bir CESEDdir; cesed kii, hayvani bilin)... Grmediler mi ki o (cesed)
onlarla ne kelam edebiliyor ne de bir yola hidayet edebiliyor (btn bunlar insani
ruhun zellikleri) ?.. Onu (ilah) edindiler (bedensel bilincin hkmne girdiler, srf o
oldular) ve zalimler oldular (nefslerine zulmettiler). (A'rf, 7/148; B Meal)
*** Hz. s a.s. Allahn zt (varl) ile kendi zt (varl) arasnda ikilik (bakalk)
olmadn idrak halinde idi. Bu bilinle Lht (zt) leminin hakikatini yayordu.
Kendisine nefhedilen ruhu esm ve sfat olarak idrak ediyordu. Bu bilin nedeniyle de
Allahn sonsuz mnlarn yaant olarak aa karyordu. Bu yaantsna ceberut
boyutunun bilinci diyebiliriz.
Bedensel be duyu stndeki duyular da almakta idi. Bu nedenle bedensellik ve
maddesellik onun iin daha farkl eyler arz ediyordu. Bu bilin haline de onun
melekiyet/melekt yn denilmektedir.
Tm bu bilin hallerine ship olarak ve gereini yaayarak insanlarn esiri olduklar
madde dnyasnda s sretinde tecelli etti. insanlar onu ancak snrl be duyular ile
alglayp deerlendirebildiler. Onun bu yaantsna da nsut(insanlk) boyutundaki
grn diyoruz.
Hz. sy yeniden tanmlamak gerekirse onun Lht, Cebert ve Melekt yaamna
ruh yn Nst yaamna da beden yn diyebiliriz. Yaamndaki arlk merkezi
tamamen ruh ynl olduu iin ona Ruhullah yni Allahn ruh hakikatinin tecellisi
denilmitir.
Hz. s iin sralam olduumuz bu boyutlar tm varlk iin dnmeliyiz. Kendi
hakikatini bilen ve gereini yaayan iin varlk tm boyutlar ile tekden ibarettir. Bu
gerei anlatan ak-anlalr bir alnty aada veriyoruz.
((( Nst lemi, bildiimiz be duyuya hitb eden madde lemidir.
Melekt lemi ise be duyu ile alglayamadmz soyut varlklar lemidir. Meleklerin
eitli trleri, cennetler ehli hep bu snftr.
Cebert lemi ise esm ve sfat lemidir. Yani isimlerin ve sfatlarn mnlarn tekil
eden lemdir.
Lht ise Zt'n lemidir.
Bu hususta ncelikle bilmemiz gereken ey odur ki, bu anlatmlar hep meczdir.
Gerekte, mekn anlamnda byle ayr ayr lemler mevcut deildir!.
Nst lemi denen madde lemi, bilindii gibi, be duyuya hitb eden bir lemdir. Bu
lemde yer alan insan dnelim;
nsann bir madde bedeni vardr.Madde bedenin tesinde bir dnce, uur dnyas
vardr.Ve dahi bu dnceleri kapsamna alan benlii vardr.
imdi dnelim... dnce dnyanz madde bedeninizden ayr olarak kabul edilebilir
mi, yani madde bedenden ayr bir yerde midir?.
Elbette hayr!.
te ayn ekilde, madde leminden tamamyla ayr bir yerde melekt ve cebert lemleri
de dnmemek gerekir.
Bu hususu daha iyi anlatabilmek iin yle bir misl verelim;
nsan bedeni itibariyle nst leminde yaar...
nsan ruhu itibariyle melekt leminde yaar...
nsan vasflar itibariyle cebert leminde yaar...
nsan "zt" itibariyle lht leminde yaar...
"Allah, demi kendi sreti zere yaratmtr", hads-i erfi ite bu yaradl srrna
iaret eder.
Elbette ki bu hadste geen "sret" kelimesi madd ekil anlamnda deildir. nk
Allah, ekilden ve kayttan mnezzehtir.
Evet, buray bylece anladktan sonra imdi yukardaki ifadeyi biraz daha aalm;
Madde ile dnce dnyas arasndaki saha, erat"tr. Yani kurallar sahasdr. Bu
sahada belirli kurallara uyularak yaplan fiili almalar, neticede kiiyi hakikate
ynelmeye sevk eder. te bu merhalede kii erat safhasndan tarkat safhasna geer.
Tarikat safhas, kiinin ekilden ze, olularn, fiillerin ardndaki sr ve sebepleri
kefetmeye gei safhasdr. Tarikat dzeyindeki kii, neyin neden nasl ne ekilde
olutuunu aratrmaya balar...
Buradaki mnsyla tarikat, mesel; Nakibendlik, Kdirilik Rufilik gibi anlamayalm.
Burada bahsedilen Tarikat, fiilin veya ekilin ardn aratrma safhas olarak
anlatlmaktadr.
Nitekim Melekt, melekler lemi olmann tesinde mnnn maddeye dnt
lem olarak da bilinir.
Cebert lemi ise mnlar lemidir.
Cebert yani salt mnlar lemine ait mnevi sretler, melekt leminin soyut varlklar
ile madde leminde ortaya karlar.
Bir dier ifade ile, yani gnmz ilmiyle izah etmek gerekirse, kozmik alt bilin lemine
ait mnlar, kozmik nlar araclyla madde leminin maddi sretleri eklinde
dnrler. Bu evrensel mnda da byledir, bireysel yani insan mnda da byledir.
Biraz daha aalm...
Madde bedeninizle ortaya koyduunuz fiilleriniz vardr ki, bu boyuta tasavvufta "Ef'l
lemi" ya da Nst veya ehdet lemi denilir.
Grme, duyma, hissetme, alglama gibi zelliklerinizin olduu boyut ise Melekt lemi
olarak anlatlr.
Cesaret, cmertlik, titizlik, merhamet, hkmedicilik gibi zelliklerin olduu boyut ise
benlik duygusu, ilim, irade, kudret gibi vasflarla birlikte kiinin Cebert lemini
meydana getirir.
Her mn ve zellikten ar bir halde sadece "ben varm bilinci kiinin Lht
Boyutunu tekil eder. Ayn zamanda bu boyuta "ZT lemi de denilir.
A.HULS/KAVRAMLAR )))
*** 16-) Kitabta Meryemi de zikret... Hani o ehlinden (ailesinden uzaklap) ark bir
mekana (dou bir yere) ekilmiti.
17-) Onlarn (ehlinin) dunundan bir hicab edindi (aralarna perde edindi; onlardan
kendini tecrid etti)... Ona ruhumuzu (ruhl kuds, cebrail) irsal ettik de Ona tam bir
beer olarak temessl etti.
18-) (Meryem) dedi ki: Muhakkak ki ben, (B srryla) Rahmana snrm senden...
Eer takyy (ok korunan, tecerrd eden) isen.
19-) (Ruh) dedi ki: Ben yalnzca senin Rabbinin Raslym!... Sana zekiyy (temiz)
bir olan hibe edeyim iin.
20-) (Meryem) dedi ki: Bana bir beer dokunmad ve ben de bir bay (iffetsiz
kadn) olmadm halde benim nasl bir olum olur?.
21-) Oras yle (dediin gibidir)... (Ancak) Rabbin dedi ki: <O (nu yapmak), bana
kolaydr... Onu insanlar iin bir ayet ve bizden bir rahmet klalm diye...
Hkmedilmi bir emr (i) idi dedi (Ruh).
22-) (Meryem) Onu (ruh-ul kuds, say) yklendi... Onunla (B srrnca) kasyy
(uzak) bir mekana (batya) ekildi.
23-) Doum sancs onu hurma aac dalna doru getirdi... Keke ben bundan
nce lseydim ve bsbtn unutulup gitseydim dedi.
24-) Onun (Meryemin) tahtndan (altndan): Mahzun olma, Rabbin senin alt
tarafnda bir seriyye (nehir, su ark) oluturdu diye (Cebrail) nida etti.
25-) O hurma aac daln (B srrnca) kendine doru hazzet (salla, harekete geir),
zerine olgun, taze hurma decektir.
26-) Artk ye, i, gzn aydn olsun!... Eer beerden birini grrsen: Ben
Rahman iin bir oru adadm; artk bugn insiy (insan cinsine ait biri) ile
konumayacam de.
27-) (Meryem) Onu (ocuu) tayarak onunla (ocukla B srrnca) kavmine geldi...
Dediler ki: Ya Meryem!... Andolsun sen feriyy (korkun, tuhaf, grlmedik) bir ey
ettin.
28-) Ey Harunun kzkardei!... Senin baban kt bir kii deildi... Senin anan da
bay (iffetsiz kadn) deildi.
29-) Bu sebeple (Meryem) Ona (ocua) iaret etti (ocuu gsterdi)... Sabiy
(ocuk) olarak mehd (beik; beden)de olan kimse ile nasl konuuruz? dediler.
30-) (ocuk, sa) dedi ki: phesiz Ben Abdullahm; (bu nedenle) bana Kitab verdi
ve beni Neb kld.
31-) Ve nerde olursam olaym beni mubarek kld... Hayy olduum srece salat
(namaz) ve zekat (B srrnca) bana vasiyyet etti (hkmetti).
32-) (Bi-) valideme berr (kld; douranmn hakkna riayet ediyorum);cebbar, aky
klmad.
33-) Doduum gn, leceim gn ve Hayy olarak basolacam gn Selam
bana.
34-) te sa, Meryem Olu (budur)... Hakknda pheye dtkleri hak sz (
sylyoruz).
35-) Ma kne lillahi en yettehze min veledin subhanehu, ZA KADA EMREN
FENNEMA YEKUL LEHU KN FEYEKN; ocuk (dourulacak nesne) edinmek
(kendinden gayr vcud olmayan) Allah iin olacak ey deildir; O, Subhandr!...
BR N OLMASINI HKMEDERSE ONUN N YALNIZCA OL DER; O OLUR.
(Meryem Sresi; B Meal)
*** Allahn hayat, ilim, kudret ve dier tm sfat ve isimlerinin mneviyat olan melek g
Rhul-emn Cibrl a.s. (Cebril) gen bir erkek sretine brnerek rmakta Hz. Msnn
gerek eriatna uyarak gusleden (boy abdesti alan) Hz. Meryeme grnd.
Hz. Meryem gelen delikanlnn kt bir niyet tadn doal olarak dnp korktu. O
artlar iinde rmakta tek bana plak (ryan) halde bulunan bir bayan, karsna
aniden kan bir erkein niyetine zorla cinsel birlemekten baka hibir anlam
veremezdi.
ffetli bir vel olan Meryem er nikh (toplumsal onay/yasal onay/evlilik kurumu)
olumadan gerekleecek olan cinsellii iman, akl ve Msnn gerek eriat adna
kabul etmeyecek yapda idi. Tm i ve d glerini toplayarak o delikanlnn elinden
kurtarmas iin Allaha snarak: Muhakkak ki ben, (B
srryla) Rahmana snrm senden... Eer takyy (ok korunan, tecerrd eden) isen
dedi. Meryemin B srr ile Allaha snmas Allah kendisini bu zorluktan kurtaracak
bir tanr/ilah gibi dnmesi deildir. Eer byle dnseydi B srr ile Allaha snm
olmazd.
51-) Ve la tec`alu meAllahi ilahen ahar* inniy lekm minhu neziyrun mbiyn;
Allah ile beraber baka bir ilah (vcud, messir) oluturmayn... Muhakkak ki ben
sizin iin Ondan apak bir uyarcym. (Zriyt, 51/50; B Meal)
Hz. Meryem bu yetin srr (hkm) ile kendisindeki Allahn sfatlarn, isimlerini ve
fiillerini tam olarak tecell ettirmeye balad. Yni kendisini madde dnyasnn
snrllndan st boyutlarnn glerine tad. Bylece kendisine ktlk yapmay
dnen delikanl ile bulunduu boyutlar ayrd. Delikanlnn madde boyutunda kalmas
gerekiyordu ve kendisini alglamamas gerekiyordu. Fakat st boyutlarda da delikanly
kendisine bakarken grnce onun bir melek olduunu idrak etti.
Hz. Meryem kendisindeki Allah mnlarn tam tecelli ettiremeyecek zayflkta olsayd
Allaha tam snma gereklemez ve delikanlnn melek olduunu da zemezdi.
indeki korku ve phe gitmezdi. Kesret (madde) boyutunda kendisine yardm edecek
bir tanr/ilh dnr dururdu. Bu durumda melekden etki eden yni flenen (nefh
olunan) ruh, madde dnyasnn endie, korku ve pheleriyle kararak korkun
grnml bir ocuk (s) olarak tecell ederdi. O ocuk da Allahn Ztn, sfatlarn,
isimlerini ve fiillerini tam olarak aa karamazd. Konumas Hak zere olmaz ve
herkes ondan kaard.
Fakat Hz. Meryem nsan- Kmile olmak bakmndan Allaha B srr ile tam snmtr.
Cebrilin fizii dzgn ve gzel bir delikanl olarak grnmesi ve Allahn emri ile
birleme/sperm olmadan bir ocuk sahibi olacan haber vermesini hemen anlamtr.
Cebrilin tecellisi Hz. Meryemin i dnyasndaki bir dusnn sonucudur. Meryem
ulam olduu Allah hakikatini Allah hakikatinin mnsndan uzaklam olan Yahudi
toplumuna beyan etmek istiyordu. Fakat bir kadn Rasul (Allahn hakikatini beyan eden
bilin) olarak kabul etmeleri mmkn deildi. Meryem de kendindeki hakikati tam olarak
aa karacak erkek bir evlt arzu etti.
O dnem iin Yahudilerde Meryem ile evlenebilecek erkeklerin hi birisinde yeterli
hakikat ilmi mevcut deildi. Yetersiz birisi ile evlense doacak ocuun kapasitesinde
daralma olacak ve Meryemin ilmi tam olarak tecelli edemeyecekti.
Meryem Allahn tekvin/yaratma sfatnn srlarna sahip bir nsan- Kmil ve Kmil Vel
olduu iin babasz bir ocuk tecell ettirmeyi dnd. Bu dncesi kendi zndeki
Allah isminin sonsuz mnlarn at ve kendi dusn karsnda Cebril olarak buldu.
lk anda beeriyeti gerei korktu fakat bu korku ve aknl abuk geti.
ocuun gelecekteki hlini nasl tasavvur ettiyse Cebrili o srette grd yni gen bir
delikanl sretinde grd.
Meryem st boyutlarn bu gereklerine gre babasz olarak bir ocuun
tekvinini/yaratln mucize olarak balatt ve sonucunu madde dnyasnda madde
dnyasnn koullarna gre yaamaya balad.
Kuran snn bu gereini insann daha iyi tefekkr edebilmesi iin hem tarihi olay yn
ile hem de mn yn ile misallendirerek beyan etmitir.
*** 42-) Hani melaike dedi ki: Ya Meryem (Aliye; li kadn) !.. Muhakkak ki Allah,
seni stfa etti/seti, seni tertemiz kld ve alemlerin kadnlarna (stfa yollu; alma
gerekmeden) stn kld.
43-) Ya Meryem, Rabbna kanit ol (Rabbine, onun ibadetleri ile itaat et), secde et ve
rku edenlerle beraber rku et.
44-) te bu (nlar) sana vahyetmekte olduumuz ayb haberlerindendir... (Yoksa ki)
Meryemi, onlarn hangisi kefil olup himayesini stlenecek diye kalemlerini
attklarnda, sen onlarn yannda deildin... (Bu konuda) tartp yarrlarken de sen
onlarn yannda deildin.
45-) Hani melaike yle dedi: Ya Meryem, Allah kendisinden bir Kelimeyi (B
srrnca) sana mjdeliyor... Onun ismi, el-Mesih (ki ondan maksad) MeryemOlu
sadr... (O Mesih) dnyadada ahirette de Veciyh (an ve erefi ziyadesiyle yce; her
iki boyutta Onu stte-yzde tutan kuvvelere-ruha sahip) ve mukarrebun
(yaklatrlmlardan)dandr.
46-) Beikte ve kehlde (30-50 aras yata) insanlara konuacaktr... Ve (O)
salihlerdendir.
47-) (Meryem) dedi ki: Rabbim nasl benim bir ocuum olur, bana bir beer
dokunmam olduu halde?... (Allah) buyurdu: te byle, Allah dilediini
yaratr... (O) bir iin olmasn hkmederse ona yalnzca <Ol!> der; o da olur.
48-) Ona Kitab, Hikmeti, Tevrat ve ncili talim edecek.
49-) (Onu) srailOullarna (yle diyecek olan) Rasl yapacak: Hakikaten ben size
Rabbinizden (B srrnca) bir ayet/mucize olarak geldim/getirdim... Ben size
amurdan ku eklinde (bir ey) yaratrm; onda nefhederim (Can flerim) de
Bi-iznillah (Allahn izniyleo gerek) bir ku olur...
(Anadan doma) kr ve alacaly iyiletiririm... Bi-iznillah lleri diriltirim...
Evlerinizde ne yiyip ne biriktirdiinizi de (B srrnca) size haber veririm... Eer
mminler iseniz bunda sizin iin gerekten bir ayet/ibret vardr.
50-) Tevrattan nmde (ellerimin arasnda) bulunan tasdik ediciyim... Size haram
klnanlarn bazsn sizin iin helal edeyim diye (irsal olundum)... Rabbinizden (B
srrnca) bir ayet/mucize olarak size geldim... (O halde) Allahdan ittika edin ve bana
itaat edin.
51-) Muhakkak ki Allah benim de Rabbimdir, sizin de Rabbinizdir... O halde Ona
(Rabbiniz olan Allaha) kulluk edin... te bu srat- mustakymdir.
52-) Vaktaki sa onlardan kfr hissedince yle dedi: Kimdir ensarm (yardm
edicilerim) Allaha (giden yolda) ?.. Havariler dedi ki: Biziz ensarullah/Allah
yardmclar... man ettik (B srryla) Allaha... (B srrnca) ahid ol, dorusu biz
mslimleriz.
53-) Rabbimiz (B srryla) iman ettik inzal ettiine ve Raslne de tabi olduk; bizi
ahidlerle beraber yaz.
54-) Bilfiil mekr ilediler (helak etmek iintuzak kurdular)... Allah da mekr yapt
(tuzaklarn iptal edecek kuvveleri galip getirdi)... Allah mekr yapanlarn en hayrlsdr.
55-) Hani Allah yle buyurmutu: Ya sa seni, BEN vefat ettireceim (fiziki
lmn gerekletireceim), seni kendime refedeceim (ykselteceim), seni bilfiil
kafir olanlardan (gerei reddeden perdelilerden) tertemiz edeceim ve sana tabi
olanlar kyamete kadar kafir olanlarn fevknde klacam... Sonra
merciniz/dnnz banadr; ihtilafa dtnz hususlarda, aranzda Ben
hkm vereceim. (Al-i mrn/B Meal)
***
Meryemin korku ve endie hali (kabz hali) geince sadr (gs, bilinci) geniledi
(inbisat oldu), ferahlad (inirah balad).
Bu ferahlk ve genilik nnda Cebril Allahn s mnsn Meryemin yumurtasna
nefh etti, yni mnev g olarak etki ettirdi. Ve Meryemin rahmindeki yumurta (z)
bylece spermsiz (eeysiz) olarak alanm oldu.
Alanma olay Meryem, Cebril, Allah ismi ile tarif olunan varlk arasnda gemi
gibi anlatlmaktadr. Fakat tm tecelli Meryemin kendi znde gereklemitir. Bu
anlatm bir gerei fark ettirmek amac ile mecaz yollu, misal bir yntemdir. Her ey
Meryemde balamakta ve Meryemde bitmektedir. nk Hz. Meryem Allah ismi ile
iaret olunan tek varln tm mnlarnn tecelli ettii bir nsan- Kmildir.
171-) Ey Ehl-i Kitab (zahiri yahudi ve nasara) !.. Diyninizde ly karp haddi
amayn... Allah zerine Hakk olmayan sylemeyin... Meryem Olu sa Mesih
yalnzca Allah Rasl ve Onun (kudsi) Kelimesidir... Onu (O Kelimeyi) Meryeme
ilka etmitir ve kendinden (Allahdan) bir ruhdur (O)... O halde (B srryla) Allaha
ve Rasllerine iman edin... (Zattan sfatlar ayrp) tr (baba-oul-kutsal
ruh;Zat-Hayat-lim) demeyin (itikat etmeyin)... Sizin hayrnza olarak (buna) son
verin... Allah ancak lahun Vahiddir (Tek Bir Vcuddur)... Subhandr O (Zat)
ocuu (orta) olmaktan... Semavat ve Arzda ne varsa Onundur... Vekiyl olarak
(B srrnca) Allah kafidir.
172-) Ne Mesih (sa) ve ne de Mukarreb Melaike Allaha bir kul olmaktan asla
ekinmezler (Allah ismiyle iaret edilenin dilemi olduu manalar aa kartan bir
mahaldirler, bundan da ekinmezler, zira kaytlanma kaygs yoktur)... Kim Onun
ibadetinden burun kvrp (benlii ile) uzak olur ve kibirlenmeyi dilerse (iyi bilinsin ki
O) onlarn hepsini kendine har edecektir. (Nis, 4/171,172; B Meal)
Cebrilin kelimeyi yni Allahn ilmini/vahyini Resullere aktard gibi Allah Kelm
(Kelimetullah) olan sy da Meryeme aktarmtr. Resuller de bu misale gre Allahn
mnlarna harf, kelime, cmle, sre elbiseleri giydirerek ses ve ya yaz ile mmetlerine
aktarrlar.

S KELMESNDEK YKSELTLMEK HKMETNN Z (3)
Hz. s a.s. Hz. Meryemin gerek yumurta hcresinden var olmakla tam olarak madde
boyutuna aittir. Ayn zamanda yumurtay alayan ve bebek oluumunu balatan
babasz oluum mucizesiile de tam olarak esm boyutuna aittir.
Aslnda esm boyutundan bakldnda her insan bir ynyle annesiz ve babaszdr.
nk esm boyutunda madde boyutunun yaratl hkmleri geerli deildir. Her
esm Allahn bir mns olmak bakmndan yaratlmlk zellii tamaz.
Madde boyutunda Meryem ismi ile tandmz, zelliklerini anladmz varlk esm
boyutunda Allahn sadece bir mnsdr. Tm varln Hakkn ztndan alr.
Esmullahdr yni Allahn isimlerinden bir isimdir, bir mndr.
Esm boyutunda madde boyutundaki; insanlk, domak, lmek, bedensellik, srilli
olmak, diilik, annelik, dourmak gibi greceli zelliklerden mnezzehtir.
Madde boyutunda s ismi ile tandmz, zelliklerini anladmz varlk da esm
boyutunda Allahn sadece bir mnsdr. Tm varln Hakkn ztndan alr.
Esmullahdr yni Allahn isimlerinden bir isimdir, bir mndr. Esm boyutunda
madde boyutundaki; insanlk, domak, lmek, bedensellik, srilli olmak, erkeklik,
babasz olumak, baba olmak gibi greceli zelliklerden mnezzehtir.
Esm boyutunda sadece Meryem ve s deil madde boyutunda tecelli etmi olan her
varlk/birim/birey ayn haldedir. Kimse kimsenin varolu nedeni deildir. nk esm
boyutunda nedensellik yoktur. Her varln tek ve direk nedeni Allahn ezel ve ebed
mnlarndan bir mn olmaktr.
Esm boyutundaki Meryem (ve her birey) madde boyutuna inince madde boyutunun
nedensellik yasalarna tabi olur.
Meryem, s (ve her birey iin) esm boyutundan madde boyutuna indi demeyiz de
falanca babadan oldu, filanca anneden dodu deriz. Aslnda Meryem, is (ve her birey)
domamtr, sadece esm boyutundan madde boyutuna tecelli etmitir/inmitir/
zhir olmutur.
Esm boyutundan madde boyutuna inii iin memeli canllarn doum yapmasna,
kularn yumurtadan civciv karmasna, bitkilerin tohumdan filizlenmesine, ieklerin
tozlaarak meyveye dnmesine, tek hcrelilerin blnerek yeni canllar oluturmasna
yaamn balangc diyoruz.
Akl, iman ve ikan gzyle madde boyutunun yaamn balangc grntsne Kmil
insanlar aldanmazlar. Nitekim Hz. dem ve Hz. Havva ismi ile andmz annesiz ve
babasz insanlar doum gibi nedenlere baml kalmadan esm/cennet boyutundan
dny boyutuna inerek insan yaamn balatmlardr. Hz. dris, Hz. lyas ve Hz. Hzr
gibi nsan- Kmiller de lm nedenini gerekletirmeden esm/cennet boyutuna
ykselebilmilerdir.
Hz. Meryem Kmil bir insan olduu iin Esm boyutundaki s isimli mny baba
nedenini kullanmadan sadece annelik ve doal sreler nedenini kullanarak dnya
boyutuna indirmitir.
Hz. Muhammed a.s.n bu tr mucizeler gstermeme sebebi bu ksmn sonunda izah
edilecek olan ilm mucize bahsinde anlatlacaktr.
***
49-) Ve Raslen il beni israiyle enniy kad ci`tkm Bi ayetin min Rabbikm, enniy
ahlku lekm minet tyni kehey`etit tayri feenfhu fiyhi feyeknu tayran Bi iznillah* ve
bril ekmehe vel ebrasa
ve uhyil mevta Bi iznillah* ve nebbikm Bi ma te`klune ve ma teddehrune fiy
buyutikum* inne fy zlike le ayeten lekm in kntm muminiyn; (Onu) srailOullarna
(yle diyecek olan) Rasl yapacak: Hakikaten ben size Rabbinizden (B srrnca) bir
ayet/mucize olarak geldim/getirdim... Ben size amurdan ku eklinde (bir ey)
yaratrm; onda nefhederim (Can flerim) de Bi-iznillah (Allahn izniyleo gerek) bir
ku olur... (Anadan doma) kr ve alacaly iyiletiririm... Bi-iznillah lleri
diriltirim... Evlerinizde ne yiyip ne biriktirdiinizi de (B srrnca) size haber veririm...
Eer mminler iseniz bunda sizin iin gerekten bir ayet/ibret vardr. (l-i
mran/49 ; B Meal)
Esm boyutunda bir kuun var olmasnda tek neden Allahn bir mns olarak evvel
ve hir isimleri gerei ezel ve ebed bir ilim olarak mevcud oluudur. Hz. s madde
boyutunun nedenselliindeki yumurtadan civciv olarak k amurdan ku yapp
flemek nedeni ile mucizevi olarak deitirmitir. Esm boyutundaki ku mnsn
madde boyutuna bu yntemle indirmitir. Bu ini yni tecelliyata da bir ku yapmak ve
canlandrmak denilmitir.
yette kuun canlanp umas iin kn fiili yni olmak fiili kullanlmtr. Meallerde
kn fiili yaratmak kavram ile evrilebilmektedir. Fakat bu rnekteki
kuun yaratl yoktan yaratmak anlamndaki halk edi fiilinden ayr bir anlam
iermektedir.
Allah Hlk/yoktan yaratc sfat ile ilminde ezelde (balangsz olarak) kuun
mnsn yoktan yaratmtr/yoktan var etmitir. Yoktan yaratl sadece allahn
ilminde var olu anlamndadr.
Allahn ezeli ilmindeki bu mn (ayan- sbite) ztndan bir alt boyuta yni esm
boyutuna kn/ol emri ile iner. Ol emri yoka verilmez, ezeli ilimde yok hkmnde
mn olan kuun yan- sbitesine ol emri verilir ve ku zti ilimden esm boyutuna
iner. Bu inie tekvin/bir boyuttan baka bir boyuta var olu denilir. Bir bakma esm
boyutu iin yaratltr. Fakat mutlak yokdan/ademden yaratl deil, ezeli ilimdeki
mndan baka bir boyuta var editir. Kabaca sylersek bir transferdir.
Hz. snn amurdan ku yapp canlandrmas (ihys) mutlak yokluktan yaratmak
deildir, boyutlar aras bir indirgemedir, tecelli ettirmedir ve kn/ol fiili ile anlatlmtr.
((( bn Arabyi klasik/snn slm kelamclar ile kar karya getiren konulardan birisi
de budur. Kelamclara gre Allahn yarat mutlak yokluktan yaratmadr ve yaratlan
ey Allahn varlndan sonra olduu iin hdis/ezel olmayan zellikte kabul edilir. bn
Arabye gre ise Allahn yarat mutlak yoktan yaratma deildir. Eer eyler mutlak
yoktan yaratlm olursa Allah ile birlikte var olacaklardr. Bu durumda Allahn ahad /
tek varlk olmak sfat btl (geersiz) olacaktr. Bu nedenle Allahn yarat.. sonradan
oluturma ve kendi ezeli ilminin haricinden yaratma tarznda deildir. Allah balangsz
(ezeli) ve bitisiz (ebed) ilminde her mnya ezeli ve ebedi olarak sahiptir. Bu ezeli ve
ebedi mnlara yan- sbite denilir. yan- sbite Allahn ilmi ve mnlar olmak
bakmndan ezeli ve ebedidir, yaratlmamtr, varlk kokusu koklamamtr. Ztndan,
esmsna ve efaline inii/tecellisi bakmndan ise greceli olarak hadistir/sonradan
yaratlmtr. )))
***
Kuran imanmz iki bin yl nceki bir insann ldrlp ldrlmediine, amurdan
kuun uup umadna inanp inanmadmz lmek iin nzil olmamtr. Bu
rneklerdeki hakikati anlayp kendi hakikatimize iman etmemiz iin nzil olmutur.
Grmediimiz, duymadmz olaylar hakkndaki tanklmz insan yaps (?) hukukta
dahi geerli deilken iki bin yl nceki olay hakknda ilh hukuk bizden onay ya da
ret karar bekler mi? Grmediimiz, bilmediimiz snn lm hakknda doru ya da
yanl demekle asla mkellef deiliz. Bizlerin mkellefiyeti o olaylarla anlatlan hakikati
kavramaktr. Fakat yetler asla yanlmayan kaynaktan geldii iin olaylarn zhiren de
anlatld gibi olduuna iman ederiz.
Kuran yetleri Hz. Meryemin, Hz. snn ne kadar hakl olduklarn iki bin yl sonraki
bizlere anlatmak iin beyan olmamtr. Bu yetlerle anlatlan hakikati dnmemiz ve
kendi varlmz tanmamz iin beyan olmutur.
***
Ben size amurdan ku eklinde (bir ey) yaratrm; onda nefhederim (Can flerim)
de Bi-iznillah (Allahn izniyleo gerek) bir ku olur... (Anadan doma) kr ve
alacaly iyiletiririm... Bi-iznillah lleri diriltirim...
Hz. s a.s.n dilinden verilen bu yette geen Bi-iznillah/ Allahn izni ile yni B srr
ile kavramn da genelletirerek dnmeliyiz. Bi-iznillah kimi bilinler Allah yaptrtt
olarak idrak edecektir, kimi bilinler de Allahdan baka fil yoktur olarak idrak
edecektir. Her iki idrak de kendi bilin boyutlarna gre dorudur. Aradaki tek fark
Allah yaptrtt idraki iinde ikilik/gizli irk perdesi barndrmaktadr.
s Allah yannda ne ise (bir mndr) her ey de yledir. sda ( ve her birimde) tecelli
eden var etme ve hayat verme fiilleri B srr ile Allahn fiilidir. Tasavvufta bu srra
fiillerin tevhidi denilir. Her boyuttaki (lemlerdeki) vahdet ve kesret halinde aa
kan fiil sadece Allahn fiilidir.
((("L" nn manas ancak "Allah'n lemlerdeki tasarrufu lem sretleriyledir"
bakaca deil, uyars anlaldktan sonra fark edilir ve nasipte varsa yaanr!. Sr "L
ilahe"nin anlalmasnda ve "illallah"n alm olan" "lemlerdeki tasarruf"
konusundadr. Bu ok iyi anlalmaldr. oklar anladm sanarak bunu hi idrak etmeden
kendini "vahdet ehli" diye avutarak geer gider! Ahmed Hulsi/Tefekkr/okyanusum.
comdan alnt )))
***
Bir yananza tokat atlnca dierini evirin, Sezarn hakkn Sezara, Allahn
hakkn Allaha verin, Romallara verginizi, haracnz kendi elinizle gtrp verin,
yneticilere itiraz etmeyin
Hz. s a.s. bu gibi szlerle kendisine tabi olanlara eriat oluturdu. O dnemde
yapabilecei baka bir ey de yoktu. Karsnda dnyann sper imparatorluu olan
Roma ve kendisine tamamen cephe alm olan bir Yahudi toplumu vard. snn
tabiatnda Meryemin diiliinden kaynaklanan itaat, efkat, iddet kartl gibi
duygular basknd. Babasz olmas nedeniyle savalk ruhu, iddetle problem zme,
devlet kurma, kral olma gibi duygular n planda grnmyordu.
Bu yumuaklk ve itaat gibi grnen uygulamann znde ise Roma imparatorluunu
sarsacak, din deitirtecek ve batllar ebedi olarak Yahudilerle dost yapacak bir
oluumun balangc vard. Birka yz yl iinde gerek Hristiyanlk olmasa da Hz. s
adna Roma ynetimi Hristiyanlam ve dnyann en byk din devleti haline gelmitir.
Kuranda beyan edilen Muhammed eriatta ise Mslmanlarn cizye vermemesi (hara
vermemesi) tavsiye edilmektedir. Zulme raz olmayp, zulm ortadan kaldrmak iin
mcadele emredilmektedir.
Hz. snn yeryzne ikinci tecellisinde Mehdi ile buluup Muhammed eriata tabi
olaca rivayet olunmaktadr. ((( Bu zahiri anlatmn nefs dnyamzda nelere iaret
ettii daha nceki blmlerde yorumlarla ve stad Ahmed Hulusinin konu ile ilgili
sayfalarna verilen linklerle izah edildi. )))
***
Hz. s a.s.n tevzusu (alak gnlll, itaatkr tutumu) yaratltan gelen ftr bir
zelliktir. Kardan her hangi bir menfaat ve kar elde etmek iin yaplmaz. Doal bir
haldir. Tm insanlar, tm varl ve tm olaylar Hakkn tecellisi olarak alglatr.
Kendisine bu bilgi gurur vermez. Nefs tuzana dmez. nsanlar bilgi stnl
basksna srkleyerek kendisine an, hret ve makam gibi geici eyler salamaz.
Bir de bu tevazunun tersi vardr. Gcnden korktuu kiilerin nnde sahte duygularla
eilmek suretinde tezahr eder. Gllerden bu yntemle dnyalk kar salar. Bu
sahte tevazusunu nefsini tatmin iin kullanr ve kendisini akll ve stn grerek
yanlglara srklenir.
***
Cebril a.s.n asl sreti nurani olup g ve kuvvet halindedir. Bildiimiz ekillerle ve ya
brnd sretlerle alakal deildir. Hz. Meryeme insan sretinde grnmtr.
Grnd sret Hz. snn genlikte ve olgunlukta alaca suretin benzeridir ve ya
aynsdr. Bu suretle Hz. Meryeme s tecelliyatna dnecek olan hayat sfatnn
gcn dokunma ve temas olmadan, maddi bir ey olmakszn flemitir yni mnevi
olarak transfer etmitir.
Hz. s da llere dnyasal hayat sfatn iade ederken ve dier mucizelerinde
Cebrilin annesine grnd insan sreti zerinde kalmtr. Eer Cebril Meryeme
hayat flerken baka bir srette olsayd s da o srete dnmedike mucize
gsteremezdi.
***
Cebril a.s.n hakikati ile ilgili ek bilgiler:
((( Hanf kkenli Muhammed aleyhisselm, tanr ve tanrlk kavramnn asl sz
konusu olmadn idrk etmi bir kii olarak putperest kavmi iinde yaarken, nihyet 39
yanda Tanr ve tanrlk kavram yoktur yalnzca ismi Allah olan vardr (La
ilhe illa-Allah) gereini eitli tanrlara tapnan putperest topluma iln etti!. Burada en
ncelikli konu, ismi ALLAH olann ne olduunu fark etmektir. smi ALLAH olan, bu
konu eer iyi irdelenirse, grlecektir ki idrk edilesi telerdeki bir tanr olmayp,
her birimin ve eyin dernundaki, znde bir kuvvedir, kudrettir!. Her ey ve birim
kendi dna afkna ynelerek deil, kendi zne ve dernuna ynelerek o kuvve
ve kudrete ular ve ulaabilirse de O varlk indinde birimsel yokluunu fark
eder!. Var olan yalnzca ALLAH imi der bir muvahhid olarak!... Bu anlayta,
gklerden insana inen melekler deil, insann znden, dernundan bilincine tenezzl
eden kuvveler, ilim (cebriliyet) sz konusudur. Beyin daima kendi veri tabanna
ulaanlar ve veri tabanndan aa kanlar Musavvir ismi sonucu suretlendirerek
bilinte aa kard iin, beyinler melekleri sretler eklinde grr.
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/cebrail/cebrailiyet.htm
ZTI-Hakkn varl; MNSI-Esm terkibi; YAPISI-Nur yani enerji...( ALM",
"BASR", "FETTAH", "HAKM" ve "MUHY" gibi Allah simlerinin arlkl anlamlar)
GRNTS -"NUR" yapl "bilin birim" olmas sebebiyle, iletiim kurduu kiiye,
eritirmek istedii anlam tayan nsal impuls gndererek, onda diledii grnty
oluturur!. "Biri hari hemen tm "grnt"ler, onun "alglanmasn istedii
grntler"dir.. nk orijini itibariyle, bize gre, grnt kavramndan soyut-mcerred
varlk snfndandr. BEYNLERDEK MDAHALES (Skma)-Ek kapasiteler
oluturmak GREV-Seilmi kiileri "SIKARAK" amak(beyinlerine baz Allah
isimlerinin(Rabbani isimlerin) frekansndan impulslar gndererek, bu yolda alm
oluturmak); ve daha sonra da "Allah'n evrensel dzeni ve deerleri hakknda
bilgilendirerek" o topluma yol gsterilmesine vesile olmak... Rasl-Nebi ve Velilerin
beyinlerine "Alim", "Basir", "Hakim", "Fettah", "Muhyi" gibi bir ksm isimlerin
frekansndan impulslar gndererek, bu yolda alm oluturmak; lemlere dnk ilmi
transfer etmek... HZ.RASLULLAHA TEBL ETT-LEVH MAHFUZdan bir
defada OKUduu Kurn- Kerim(daha sonra peyderpey Hazreti Muhammed
Aleyhisselma tebli etmitir)
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/cebrail/index.htm

KESRET KAVRAMI KALKTIINDA CEBRL DE KALMAZ!

CEBRL A.S
MRCIN 3.AAMASI OLAN
BTIN(Enfs) SEYRDE(Asl Mirc aamasnda)
Sidret-i Mnteha (bilin boyutunda-uurunda kesret kavram kalkp, Teklii mahede
etme noktasnda
-Efal(okluk) leminin son bulduu noktadan sonraki sfat mertebesinde)
ELK ETMEMTR Ben buradan sonra yokum!
Bir adm daha atarsam, yanarm!
nc blm ise, Sidret-i Mnteha denilen; efal leminin, okluk leminin son bulup;
Cebrilin; ben buradan sonra yokum dedii noktadan balayp, Hz. Raslullahn
kendi hakikatine ynelmesi suretiyle Rabbini, btnnda mahede etmesi; MRC
denen olaydr.
Bu nc blm btn - enfs bir seyirdir; fki bir seyir deil!.
Birinci blm, Tay-yi Mekn olaydr. sra olaydr, Mekkeden Kudse!.
kinci blm, Semlar, Cennet ve Cehennemi gezmesidir, Cebrilin eliinde. Bu da
Mirc deildir.
Esas Mirc denen nc blm ki, bu enfsdir. kinci blm de afki idi. Semlar
gezii Cennet ve Cehennemi gr afki idi. Afki seyir idi. ncs, enfs seyirdir,
Rabbini btnnda grmesidir.
Kb- gavseyn ev edn, yani yayn iki ucunun yaknl hatta daha da yakn
nisbetinde kendi hakikatinde, znde Rabbini mahede etmesi etmesi!. te bu
Mircdr...
Sidre-i Mnteha, mn itibariyle kesret kavramnn bittii noktadr. Yani bilin
boyutunda-uurunda kesret kavram kalkp, Teklii mahede etme noktasn hissettiin
anda sen sidre-i mntehadasn!
(Soru; Cibrilin son makam oluyor deil mi?)
Kesret kalkarsa Cibril kalr m geride???
Mirca karken ne oldu orada Cibril? Yok oldu! nk kesret kavram kalkt.
Kesret kavram kalknca Cibril kald m?
Onun bir adm tesinde ben yokum... Yanarm dedi.
te bu sebepten kesret kavramnn bittii yer, Sidre-i mntehadr.
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/cebrail/miracinucuncu
asamasi.htm
Daha fazla bilgi iin linklerin devamn inceleyebilirsiniz.
***
Hz. s a.s. Meryemden gelen beeriyet yn ve Cebrilden gelen nuraniyet yn ile
Hz. Nuhun olu Sam diriltmitir. Samn yaad tarih bilinmemekle birlikte on binlerce
yl evvel yaad tahmin edilmektedir. Sam dirilip snn Nbvvetini tasdik eder ve
tekrar ahiret boyutuna dner. Akl sahibleri bu dirili karsnda hayrete derler.
Bir lnn sadece sz ile diriltilmesi Allahn zelliklerindendir. Mucize olarak bir kuldan
aa kmasn akl kolay kolay kabul edemez. Hlbuki Hz. s ayn zelliklerin tecellisi
olarak amurdan kua hayat verip uurunca akl bu mucizeyi daha kolay kabul ediyor.
Aslnda tm mucizeler ayn zelliktedir. Yine de mucize sahibi Kmil nsanlar akllar
daha fazla zorlamamak ve akl kabn atlatmamak iin tedbirli davranmlardr. Hz. s
ve ya bir baka mucize sahibi zt dileseydi amurdan ku yerine amurdan insan sureti
yapp ihy edebilirdi.
Risalet ve Nbvvetin ispat iin mucize gstermek gerekmitir. Fakat mucizeler insan
akln Allahn hakikatini idrake tamaz. Eer tasayd her Resul ve Nebinin zamannda
yaayan tm insanlar iman ederdi.
Mucize sadece Kmil insandaki Risalet ve ya Nbvvet grevini fark ettirmek iindir.
Onlarn gerek mucizesi insan aklna yol aan ilm mucizelerdir. Akl ancak ilm
mucize olan Kurann iaret ettii gerekleri kavrayabilirse Allah hakknda kesin bilgi
aa kar. Yoksa akl aciz brakan kevn mucizeler (doast grnm ve oluumlar)
sadece bir an korku ve panik meydana getirir, sonra unutulur gider. lm mucize ise
devamldr, ahirette de devam eder.
***
Kmil nsanlarn Resul ve Neb grevi olmayan sadece Vel olan snfndan da
ihy/diriltme kerametleri grlmtr.
plkteki rm l bir kedi Hz. A. Kadir Geyln tarafndan ismi ile arlm ve
canlanarak yanna gelmitir.
Beyazid Bistm ezilerek lm bir karnca zerine nefesini fleyince karnca
canlanmtr.
Abdurrahman Cm Hz.lerini snamak iin bir padiah bir tavuu halatm ve diriltmesini
istemitir. Pimi tavuk hazretin emri ile canlanmtr.
Evliyaullahda bu tr olaan st hallerin rnekleri oktur. Fakat bu rneklere akllar
sadece hayret eder, hatta phe eder ve bazen de itiraz eder. lme bu kevn
kerametlerden direk yol bulamayabilir
Mucize ve ya keramet insan canlandrma eklinde de olsa akl yine de Allaha yol
bulamayabilir.
Hz. Abdul Kadir Geylni herkesin gz nnde eski bir mezardaki ly canlandrm ve
tekrar mezara dndrmtr. hitler zerinde bu olay ok korkun ve esiz
grnmtr. Fakat insanlarn toplu olarak din deitirmesine ve ya tasavvufa
ynelmesine, Geylniye mrid olmasna neden olmamtr.
Zaten Kmillerin olaan st eyler gstermesi din deitirtme ya da insanlar tolu olarak
bir tarafa srkleme amac tamaz. Kendilerinde mevcud olan Muhammed ilm
mucizeye dikkat ekme amac tar.
***
17-) Lekad keferalleziyne kalu innAllahe HUvel Mesiyhubn Meryem* kul femen
yemlik minAllahi ey`en in erade en yhlikel Mesiyhabne Meryeme ve mmehu
ve men fiyl Ard cemiya* ve Lillahi mlks Semavati vel Ard ve ma beynehma*
yahlku ma yea` * vAllahu al klli ey`in Kadiyr; Andolsun ki Allah,
MeryemOlu Mesihtir diyenler kafir olmulardr... De ki: ayet MeryemOlu
Mesihi, Onun anasn ve Arzda kim varsa ceman helak etmek dilerse Allaha
kar kim bir eye maliktir?... Semavatn, Arzn ve ikisi arasndakilerin mlk
(hakikatnz olan) Allahndr (herey Ona ait zelliklerin bir tecellisidir; Ondan gayr
vcud yoktur)... Dilediini halkeder... Allah her ey zerine Kadiyrdir. (Mide, 5/17
B Meal)
Hz. snn ly diriltmesini grenlerden bazlarnn dncesi HULL inancna sapt.
Hull, iki ayr eyin birbiri iine BLEME olmadan girmesidir (asal gazlarn bileik
oluturmadan karm gibi). Hull daha ok bilinen reenkarnasyon kavramna
benzeterek aklayabiliriz. Reenkarnasyonda serbest kalm bir ruh (?) baka bir
bedenin iine szarak girer (hull eder) ve o bedeni kullanr.
Hz. snn Allahn mucizesi ile ly dirilttiini, amurdan kuu canlandrdn, krleri,
czzamllar ve delilleri iyiletirdiini grenlerden bazlar RUH olarak zannettikleri
TANRInn snn bedenine szarak girdiine inandlar ve mucizeleri o ruha baladlar.
Tanrnn snn bedeninde konulandna (yerletiine) inandlar.
Bazlar bu inanc daha da ileri gtrerek s Tanrdr dediler. snn bedenini tanrnn
minyatrize ekli kabul ettiler. Tanr ruhunun snn bedeninde olduunu ve tanrnn
bedeninin snn bedeni olduunu vehmettiler (zannettiler).
Bu nedenle onlar gerein zerini yanl inanla rttler (kfr haline dtler). Kfr; bir
gerein zerini gereki olmayan bir dnce ile rtmektir. Kfr kelimesi Arapada,
topraa ekilen tohumun zerini rtmek fiilinden tretilmitir. sya tanr diyenler de
Allahn ve snn varlk gereinin zerini yanl bilgi/inan ile rterek rtc yni kfir
olmulardr.
Onlarn rttkleri gerek Allahn sonsuz ve snrsz Ahad (tek) varlk olmas
gereidir. Bu gerei nce u blmlere ayrdlar:
1. Tanrnn ruhu. 2. Tanrdan baka ruhlar. 3. Tanrnn varl (bedeni). 4. Tanrdan
baka varlklar (bedenler). 5. Tanrnn sz, tanrnn fiili, tanrnn zellikleri 6.
Tanrdan bakalarnn szleri, tanrdan bakalarnn fiilleri, tanrdan bakasnn
zellikleri
Bu rnekleri daha fazla oaltabiliriz. Fakat bir fikir vermesi bakmndan bu kadarn
yeterli kabul ediyoruz.
Bu kadar varlk eidi iinde tanr deta skarak, younlaarak (minyatrize olarak) s
ekline dnerek aramza gelmitir. sy grmek tanry grmektir, sya dokunmak
tanrya dokunmaktr diye inanmlardr.
Kuran bu inancn yanl olduunu beyan eder. Resullerin ve Neblerin anlatt, Allah
inanc bu kadar s (yzeysel ve basit) deildir.
Allah hakikat olarak bir ve ya birka ey eklinde deildir. Allah her ey deildir. Allah
lemler deildir. Allah lemlerde bir insan suretine skarak aramza inecek bir gkyz
tanrs deildir.
Kullardan birisine ve ya bir kana tanrsallk ve ya tanrlk vermek Allah gereinin
zerini yanl bilgi ve inan ile rtmektir.
Allah sonsuz ve snrsz olan Ahad (tek) varlktr. lemler ve lemlerde grnen okluk
Allahn ilminin yansmalar, boyutlar ve tecelliyatlardr. s da, snn annesi Meryem
de Allahn ilminde mevcut olan bir mn boyutudur. Her insan ve her birim de onlarla
ayndr, her ey Allahn ilminde mevcut olan
kullardr/mnlardr/glgelerdir/tecellilerdir.
Bu gerei kavramakta zorlanan ve Allah tanr olarak kabule msit olan bilinler
Hristiyanln somutlam tanr inancn ok abuk kavramakta ve Hristiyanla
gemektedir.
Baz bilinler de Allahn soyut/grnmeyen tanr olduu fikrini kolay anlalr bulmakta
ve o inanta kalmaktadr.
s, Meryem ve her birim Allahn mnlarndan bir mndr ve o mnnn bu haldeki
bir tecelliyatdr demekbir yere kadar hatal deildir. Fakat sadece s Allahn ilmidir,
sadece s Allahn mnsdr ve skarak sadece onda tecelli etmitir demek her
yerde hatal bir sz ve inantr.
Hlbuki Allahn varl birka para deildir. Ve Allahn varlndan baka varlk da
yoktur. Bu nedenle Allahn varl baka varlklarla birlemez, onlarn iine girmez. Veya
baka varlklar kendi varlklarndan kurtularak Allahn varlna dnmezler. Allahn
Ahadidiyeti ite bu kadar salamdr ve irkin olumasna tamamen kapaldr. Ancak
bireyler kendi zanlarnda sanal irke derler. Hatta bu sanal irk dahi Allahn onlarda o
dnceyi takdir edip yaratmasyla olutuu iin hakikat ehli sanal irkin de muhal
(olanaksz) olduunu bilir.
***
171-) Ya ehlel Kitabi la talu fiy diynikm ve la tekulu alellahi illel Hakk* innemel
Mesiyhu Iysebn Meryeme Raslullahi ve KelimetuHU, elkaha ila Meryeme ve
ruhun minHU, fe aminu Billahi ve RusuliH, ve la tekulu selasetn, intehu hayren
lekm* innemAllahu ilahun vahd* subhaneHU en yekne leHU veled* leHU ma fiys
Semavati ve ma fiyl Ard* ve kefa Billahi vekiyla; Ey Ehl-i Kitab (zahiri yahudi ve
nasara) !.. Diyninizde ly karp haddi amayn... Allah zerine Hakk olmayan
sylemeyin... MeryemOlu sa Mesih yalnzca Allah Rasl ve Onun (kudsi)
Kelimesidir... Onu (O Kelimeyi) Meryeme ilka etmitir ve kendinden (Allahdan)
bir ruhdur (O)... O halde (B srryla) Allaha ve Rasllerine iman edin... (Zattan
sfatlar ayrp) tr (baba-oul-kutsal ruh;Zat-Hayat-lim) demeyin (itikat etmeyin)...
Sizin hayrnza olarak (buna) son verin... Allah ancak lahun Vahiddir (Tek Bir
Vcuddur)... Subhandr O (Zat) ocuu (orta) olmaktan... Semavat ve Arzda ne
varsa Onundur... Vekiyl olarak (B srrnca) Allah kafidir. (Nis, 4/171; B Meal)
Hristiyanlardan bazlar Tanrnn ayn anda grnm verdiine inandlar.
1. Tanr tam bir beer (insan) sretine brnp Baba grnmne dnt ve st
boyutlara yerleti. (Gklerdeki baba figr)
2. Oul sretine brnp snn bedeni olarak aramza indi. (Aramzdaki tanr figr)
3. Mukaddes ruh (Rhul Kuds/Kutsal ruh) olarak Cebril sretinde dnya ve st
boyutlarda grnd. (e giren ruh figr)
Tek olarak kabul ettikleri tanrya bu zellii verip ( teslis/leme) sonra da
aslnda birdir dediler.
Baba zelliine varlk.
Oul zelliine hayat.
Kutsal ruh zelliine ilim dediler.
Bu zelliin Meryem olu sya girerek birletiine, snn insanlnn armha
gerilerek yok edildiine kalan tanrlnn ve ilminin aslna dndne inandlar.
zetlediimiz bu inan ve benzeri Hristiyan mezhepleri (inan ekolleri) gnmzde hl
devam etmektedir. Bilim ve fende ilerlemi olan insanlarn hl bu inanc neden devam
ettirdiini u yet izah etmektedir:
33-) ve men yudlilillahu fema lehu min had; ... Allah kimi saptrrsa, artk onun
iin hidayet edici yoktur. (Rad 13/33; B Meal)
***
Hz. s :
1. Cebrilin ( sonsuz mnlarn/sonsuz ilmin) Allahn ilminde mevcud olan s mnsn
Meryeme frmesi (Meryemde ocuk olarak tecelli ettirmesi) bakmndan
Kelimetullahdr yni Allahn Kelimesidir.
2. ly diriltmesi bakmndan Ruhullahdr yni Allahn Hayat, Kudret, rade gibi
sfatlarnn tam tecelligahdr.
3. Tam bir biyolojik bedene ve birimsel bilince ship olmas bakmndan Abdullahdr
yni Allahn s olarak tecelli etmi bir mnsdr.
***
29-) Feiza sevveythu ve nefaht fiyhi min RuhY fekau lehu sacidiyn; Onu
tesviye edip (o hcresel yapy dzenleyip, dengeleyip; o beyni nefhi ruhu kabil hale
getirip), o yapnn iinde RuhUMdan nefhettiim vakit, Ona secdeye kapann. (Hicr
15/29 B Meal) Hz. dem ve Hz. snn yaratllar arasndaki fark:
Hz. demin bedeni sonsuz esm ile ifade olunan mnlar yni kll ruhu alabilecek
kapasiteye gelene kadar olgunlatrlmtr. Sonra ruh (sonsuz esm/sonsuz
mn/sonsuz ilim) nefhedilmitir. Yni Hz. demin bedensel kapasitesi kalbi ve beyni
sonsuz ilmi alabilecek kapasiteye gelinceye kadar aama aama gelimitir. Sonra Allah
ismindeki sonsuz mnlarn ilmini idrak etmitir.
((( tasavvufta sfinin zamanla olgunlaarak hakikat ilmine ykselmesi ve bir anda ilmin
onda almas deme ruh nefh edilmesi ile benzemektedir )))
Hz. s ise sonsuz mnlar ilmine (ruha) bedensel olgunlamadan evvel ship
olmutur.
Hz. dem hem babasz hem annesizdir ve bedeninin sreti sonsuz esmlarn zahiri
suretlerinin bir zetidir.
Hz. s sadece babaszdr, babadan alamad d sreti Ruhdan yani Cebrilden
almtr.
Anneli ve babal doanlar ise d sretlerini anne ve babann ve evvelki atalarnn
grnmlerinden alrlar.
Her birimin sureti aslnda esmlarn d suretidir. Fakat demde ve Havvda dolaysz
yoldan tecelli etmitir. sda yar dolaysz bir tecelliyat vardr. Dierlerinde ise dolayl bir
tecelliyat vardr.
***
122-) Evemen kne meyten feahyeynahu ve cealna lehu nuren yemiy Bihi
fiynNasi kemen meselhu fiyz zulmati leyse Bi hricin minha* kezlike zyyine
lilkafiriyne ma knu ya`melun; l iken kendisini (Hakikat lmi ile) dirilttiimiz,
insanlar iinde onunla (B srrnca) yrmesi iin kendisine bir nur oluturduumuz
kimse (nin durumu), karanlklar iinde kalp (birimsellii ile) ondan (B gereince)
kamayan kimseninki gibi olur mu?... Yapmakta olduklar kafirlere bylece
sslendirildi. (En'm, 6/122; B Meal)
Buraya kadar bedensel dirili ve bedensel var olu mucizeleri anlatld. Bu ksmdan
sonra ve sonrasndaki baz ksmlarda ilim ile dirili olan ihy-y mnev anlatlacaktr.
lim ile oluan gerek varlk ve gerek yaamda drt bilin boyutu vardr.
1. Varln istisnsz ilh bir esm boyutu olduunu idrak etmek.
2. lh boyutun Allahn ztndan baka varla sahip olmadn idrak etmek.
3. lim ile kendi hakikatini kefetmek.
4. Dny ve ahirete ynelik ahs kar hrslarndan arnp nurni (saf, temiz, ihlasl) bir
yaam srmek.

Hayat sfat her mnda, her esmda ve her birimde (kesrette) istisnsz aa kan en
kapsaml sfattr. Her birim kendi zelliine gre hayat sfatn yanstr. Allahn var ettii
sistemde cansz, hayatsz bir eyin, bir zerrenin dnlmesi imknszdr.
Tecellilerin ve hayat eitliliinin sayya gelen snr yoktur. Bu snrszl anlamak bu
ilmin durulacak yeridir. Hayret ve hayet aamasnn balangcdr.
Hayret ve hayet yaplabilecek hibir eyin olmadn anlamak ile iine dlen bir
kalb sknts/kabz halidir. Hayrette ve hayette kalan kii bu nedenle ve sonsuzluun
verdii aciziyet haliyle muzdaribdir (rahatszdr). Bu rahatszl onu fikirden fikire
gezdiren bir harekete iter. Hareketin olduu yerde hayat vardr. Dnce ve fikir
hareketinin olduu yerde ise sonsuz hayat vardr. Sonsuz hayatn olduu yerde ise
atalet yni tembellik, lm ve cehlet asla barnmaz. Bu hakikate iareten
Hadis-i erifte; lim ile diri olan kimse ebeden (asla) lmez" buyrulmutur.
Hayret ve hayet hli yni hayat varlktr. Varlk ise birdir, o da Allahn varldr.
Mnev hayat kavram ile kastedilen de bu bilin ile yaamaktr ve bir dier ad ilh
yaamdr.
Hayy/hayat ve ilim/lim sfat Allahn ztnn isimlerindendir. Mutlak zt
mertebesinde Ztn aynlardr.
Allahn ztnn ezel ve ebed ilminde ilm sret olarak varsaylan birimlerin sanal
varlklar (yan- sbiteleri) ilim sfat ile zhir olur (grn ve olu kazanr). Bu
grn ve olua da hayat denilir.
***
Kendiliinden grnene ve bakasn gsterene nur/ilim denilir. Nuru/ilmi grmek iin
nuru/ilmi gsterecek bir a/bilgiye gerek yoktur.
Nurun kendisi zten ilimdir ve her eyi gsterendir. yan- sbiteler ilim ile grnnce ve
grnene de hayat ismi verilince hayat ilmin nuru olur. Nur hayattr. lmin olmad
yerde hayat yoktur, nur yoktur zulmet, karanlk ve mutlak cehl/salt bilgisizlik vardr.
Kendi birimsel varlnn sanal bir aldatmaca olduunu fark edemeyen varln tek
olduunu idrak edemeyen karanlklar iinde kalmtr. Yok hkmnde, bitkisel bir varlk
bilinci srmektedir. ldr. Bir kii o l ve karanlk olan bilince ahadiyet ilmini yni
nru ulatrsa onu diriltmi olur. O dirilen kii ller ve karanlklar arasnda yryen,
hareket eden bir nur haline dnr.
l, karanlk, bilgisiz nefisleri dirilten marifet-i ilhiyedir (lh ilimdir). Ahadiyet ve
tevhid (teklik ve birlik) bilgisidir.
(En'm, 6/122) yet hakknda daha teferruatl bilgi Hz. Ms blmnde tekrar
verilecektir.
***
Mnev ihy (ilim ile dirili) ceset ile diriliten daha yce ve daha ereflidir. nk ilim
ile dirili nce ruhun hakikatinin Allah ilminde bir mn olduunu hatrlatr. Bylece
aklmzn ldkten sonra tekrar dirilecek miyim?phelerinden kurtuluruz. Allah yan
sra ikinci bir varla sahip olmadmz iin u anda da var olmadmz biliriz. Var
olmayan bir eyin yok olmayaca da mlum ve zorunlu sonutur.
Ruhun bu hakikatini anlamaki cesedin fnlii skntsn bertaraf eder. Bylece
ceseden de dirilmi oluruz.
Cesetleri dnya boyutunda diriltebilmek zelliine mazhar olmu nsan- Kmillerde
(Resul, Neb ve Byk Vel) ceset diriltmek mucizesi ok az grlmtr. lim ile
dirili mucizesi ise srekli devam eder, daha ok grlr ve kyamete kadar da
grlmeye devam edecektir.
((( Bu ksmn sonuna Ahmed Avni Konukun birka cmlesini anlatmndaki muhteem
sanat gstermek iin yorumsuz olarak ilve ediyoruz. )))
Nitekim, emr-i l-i Rislet-penh Hz. Muhammed a.s. ile Hz. eyh-i Ekber
(eyhlerin en by misk-i ezfer M.bnl-Arab r.a.) efendimizin, mmet-i
Muhammed'e (Mslmanlara) ithf buyurduu (armaan olarak gnderdii) bu
Fussu'l-Hikem syesinde, binlerce mrde-nefis olan (l nefisli) kimseler, hayt-
ma'neviyyeye (manevi canlanmaya) nil olmular (ermiler) ve bundan sonra da
kymete kadar olacaklardr.

S KELMESNDEK YKSELTLMEK HKMETNN Z (4)
((( Bu blmn baz ksmlarnda bn Arabnin Ve Ahmed Avni Konukun baz
gerekleri anlatm tarzna sadk kalarak zet ve yorumlarda bulunduk. Mesel Ben,
Biz, Ey Yolcu, Benim gibi hitaplarla balayan konularn anlatm akn
deitirmeden verdik )))
***
Eer O olmasa idi ve eer biz olmasa idik, olan olmaz idi.
Kendisinden baka varlk olmayan Allah olmasa idi ve boyutlarn oluturan sfatlar
olmasa idi ve sfatlarnn eserleri olan isimlerinin sretleri yan- sbiteler olmaz idi.
yan- sbiteler olmasa idi, yan- sbitelerin dnyada younlaarak grnm kazanm
olan varlklar (yan- kevniyye) olmaz idi.
Madde, enerji, dnce, hayal, ruh, kudret her ne der isek diyelim, var denilen her
ey (kesret) ve ya sonsuz varlk denilen tek ey (vahdet), Allahn sfatlarndan ve
isimlerinden baka bir ey deildir.
Varla ister kesret (zerreler) hkmyle bakalm istersek vahdet (sonsuz tek) hkmyle
bakalm varlk Allahdan baka bir varla sahip deildir. Hatta varlk varlk deildir
sadece ve sadece tecelliyattr.
((( HER ZERRE, HAKKIN VARLII DIINDA HBREYE SAHP DELDR!
Hakk ismi ile kastettiimiz varlk, her zerrede, her zerre ad altnda tmyle;
yani, ztyla, sfat dediimiz benlii hviyeti ile ve bu benlii hviyetine ait saysz
mnlar ve bu mnlarn bir ksmnn isimleri olan Esm-l Hsn ile ve bu
mnlarn ortaya k demek olan, Efal mertebesi hli mevcuttur...
Bu byle tahta, ta, hayvan, nebat, gaz, dnya, yldz, galaksi, kara delik veya
boluk gibi hangi isimle neyi kastedersek edelim, bu isimlerin msemmas olan
varlk ancak ve ancak Hakk n varldr!.. simlerin msemmasnda, Hakktan
gayrna ait hibir varlk kesinlikle mevcut deildir.
Ksacas, her zerre, Hakkn varl dnda hibir eye sahip deildir!... ( Ahmed
HULS/Kavramlar/Hakk) )))

Bu durumda varlk nceden yok idi diyemeyiz. Varln nceden yok olmas iin
Allahn isimlerinden olumamas, Allahn isimlerinin ayr, varln ayr olmas gerekir.
Hlbuki Allahn isimleri Allaha sonradan taklm adlar deildir. Her isim Allahn ezeli ve
ebedi bir ilmini (mnsn) anlatmak iin kullanlan bir kelimedir.
Her zerre Allahn sonsuz isimlerinden (esmsndan) bir ismin (mnnn) grnmdr
(tecellisidir).
Sonsuz boyutlaryla tek bir tecelli olan lem (mkevvent) sonsuz ve snrsz tek varlk
oan Allah isminin tecellisidir.
Her zerrenin ve ya sonsuz lemin ncesi mutlak yokluk deil, Allahn ilminde henz
zahiri grnm kazanmam greceli bir yokluktur. Varln z, asl, kayna Allahn
ilmidir.
Her zerre ve ya sonsuz lem Allahn ilminden zuhur eder (tecelliyata gelir) bir mddet
sonra tekrar geldii ilim boyutuna dner. Bu nedenle hibir ey yoktan var olmaz ve var
olan hibir ey de yok olmaz.
Resulullah a.s.n fakr/yokluk hali olarak ifade ettii mn; varln Allahdan baka bir
varlk olarak var olamayacadr. Onun Ben yokluumla nrm szn, benim
varlm Allahn ilminin zhiri grnmdr, ben Allah ilminden baka bir varlk deilim
eklinde anlayabiliriz.
lemin tecelliyat Allahn ndr, her mnsn tek tek aa karp kendisi olarak
seyridir ve tm mnsn tek tecelli olarak yanstp ahadiyetini (tekliini) yaamasdr.
Onun olmamas sfatlarnn ve isimlerinin ve fiillerinin de olmamasn gerektirir. O var ise
sfatlar, isimleri ve fiilleri de vardr. Ya da sfatlarnn, isimlerinin ve fiilerinin var olmas
Onun Ztnn da var olduunu gstermektedir.
Onun varl sfatlar, isimleri ve fiilleriyle ahaddr, btndr. Ondan baka sfatlanan,
Ondan baka isimlenen ve Ondan baka fil (eylemci) yoktur. O tam olarak
anlatlamayan ve tanmlanamayandr.
Onu en yakn anlatm ve en yakn tanmlama yledir. Ahadiyetine O (hve/h)
diyoruz. Sfatlarna, isimlerine ve fiillerine ise lem, varlk, tecelliyat ya da ksaca
biz diyoruz. Bundan dolay Eer O olmasa idi ve eer biz olmasa idik, olan
olmaz idi denilmitir.
***
Biz, hakkatte kullarz ve Allah Tel muhakkak bizim Mevl'mzdr.
Her birimiz hakikatte tek tek Onun kullaryz ve btn olarak varlk yine Ona btn
olarak kulluk etmektedir.
nsanlar dny zerinde ok farkl grnmlerle, dncelerle ve fiillerle Ona tek tek
kulluk etmektedirler. Her insan ve her canl dny zerinde farkl bir yne hareket
etmektedir. Her birimin yaam izgisi zeldir ve dier hibir eye benzemez. Her birim
kendi izgisinde Ona kulluk etmekte ve Ona dnmektedir.
Dny dahi bir kuldur. Ve kendi evresinde ve kendi yrngesinde dnerek Ona kulluk
etmektedir. Dnyann da bir bilinci ve yaam vardr. Dny zerindeki birimlerin ayr ayr
olan kulluu dny boyutunda tek kulluk haline gelir.
Tm gezegenler zerlerindeki her birimle birlikte gne boyutunda tek kul haline gelir.
Gne sistemi bir btndr ve sistemin kulluu tek bir kulluktur.
Galaksi boyutunda yz milyarlarca gne sistemi Samanyolu ismi ile tek kul haline
gelir. Ve Ona kulluk eder.
Tm galaksiler snrsz evreni oluturarak evren ismi altnda yine tek kul haline gelir.
Ve Ona kulluk eder.
Evrende insan (be duyu) alglamalarmzn dnda snrsz boyutlar vardr. Snrsz
boyutlarn tm de tek kul haline gelir ve Ona kulluk eder.
nsandan snrsz makro evrene doru olan almdan baka bir de insandan snrsz
mikro evrene doru bir alm vardr.
Her zerre (atomun sonsuz kk paras) kendi evresinde ve yrngesinde dnerek
Ona ayr ayr zerreler olarak kulluk eder. Zerreler birleerek her bir st boyutta tek kul
haline gelerek atom
boyutuna kadar ykselir. Zerreler atom olarak kulluuna baka bir boyutta da devam
eder. Atomlar birleerek insan bedenini oluturur ve yine tek kul haline gelir. Ve Ona
bu sefer insan boyutunda kulluk eder. Bu sralama snrsz evren ve boyutlarna kadar
ykselir, ve snrsz sonsuz tek bir kul olarak Ona kulluk eder.
Hibir boyutta Ona kulluk etmemek mmkn deildir. nk kul dediimiz mnlar
topluluu Onun sfat, ismi ve fiilidir. Her boyut tek bir boyut olarak sonsuz sonda tek
bir kul olur.
Allah hkmlerini ve fiillerini ve eserlerini bizde aa kan mnlar ile oluturur.
nk, Allah kendi mnlar olan bizlerin yni sfatlarnn, isimlerinin ve fiillerinin mutlak
velsidir (sorumlusudur). Mutlak idare edenidir (mutasarrfdr). simleri (kullar, mnlar)
zt tarafndan idare olunandr. dare olunmak kulluun gereidir.
Bizim madd varlmz Onun mnlarnn (isimlerinin) belirmelerinden, aa
kmalarndan ibarettir. Bundan dolay bizler mutlak kuluz (mutlak tecelliyatz) ve Allah
tel da mutlak velyeti nedeniyle bizim Mevlmzdr.
***
Allah demi (insan) kendi sreti zerine halk etti hadis-i erifindeki sret Allahn
sfatlar anlamndadr.
Halk etti (yaratt) kavramndan murad tecell ettirmektir.
demden (insandan) murad Allahn btn sfatlarna, isimlerine ve fiillerine
mazhariyettir (grnt yeri olmaktr).
Fakat Allahn tm sfatlarna, isimlerine ve fiillerine tam (kmil) mazhariyet her insan
sretinde aa kmaz. Sadece nsan- Kmil Allahn tm mnlarna boy aynas
olur. Allah sadece nsan- Kmil boy aynasnda tam olarak kendisini seyreder.
iir:
Gerek sevgili kendi sretini gstermek diledi demin su ve amur varlnda adr
kurdu Kendi cemlini seyretmek iin demi toraktan ayna eyledi Ve onda kendi aksini
grp her eyini onda buldu.
***
Bilindii zere her insan Allah isimlerinden bir ismin mazhardr (grnmdr). Ve o
isim o insan oluturan isimlerin iinde en etkin olandr ( Rabb-i hassdr, terkibindeki
gl isimdir). Etkin isim (Rabb-i hass) o insan alnndan tutup (bilincini kontrol altna
alp) kendi mnsnn en olgun hline doru sevk eder.
O insandan aa kan her dnce ve her eylem o ismin etkisi iledir. Ve o isim ya
ceml ya da celldir.
Enbiy (Nebler) ayr ayr isimlerin (ayr ayr Rablarn) etkisi altnda olan kiileri, btn
isimleri kendinde toplam olan Allah isminin (Rablarn Rabbinin) terbiyesi altna
sokmaya gayret ederler.
39-) Ya sahbeyissicni e erbabn mteferrikune hayrun emillahul Vahdl Kahhar;
(Yusuf dedi:) Ey zindan arkadalarm!.. Mteferrk (eitli/baka baka) rablar m
daha hayrl, yoksa Vahidl Kahhar olan Allah m?. (Ysuf; 12/39; B Meal)
Sadece bir ismin (bir Rabbn) etkisi altnda kalanlar insan- nkstr (eksik insandr).
Fakat her insan- nksta (eksik insanda) Allah isminin tm mnlarna ayna olabilecek
potansiyel g ve yetenek vardr. Kendisini idare eden gl ismin snrl etkisinden Allah
isminin snrsz kulluuna ykselme ans vardr. Bu ansn olduunu anlatan Neblerin
ve Vellerin davetine uyarak kendi potansiyelini aa karmas iin gayret etmesi
gerekir. Ne kadar gayret ederse o kadar Allah isminin tecellisi olmaya yaklar.
39-) Ve en leyse lil nsani ill ma sea; nsan iin ancak sayettii (yapt, amel
olarak iledii; kuvveden fiile kard, gerekletirdii) vardr. (Necm; 53/39; B Meal)
Ama ne yazk ki insanlarn ou tam insanla (nsan- Kamillie) daveti duyar, takip
edecei yolu anlar fakat bu geree tabi olarak ameller ortaya koymaz. Olduu gibi
kalmay, durgunluu, ataleti, yerinde saymay tercih eder. Nebnin ve Velnin ilmi ile
dinamizme gelmeyi tercih etmez. Nebnin ve Velnin kendisini srtna bindirip nsan-
Kmilllie tamasn umar. Bu umudu botur. Allahn sisteminde sadece; nsan iin
ancak sayettii (yapt, amel olarak iledii; kuvveden fiile kard, gerekletirdii)
vardr. (Necm; 53/39; B Meal)
nsan- Kmil olanlar Neblerin davetine kulak vererek, ilimlerine tabi olarak, eitli
yollarla nefislerini terbiye ederek terkiplerindeki gl ismin dar emberinden ktlar.
Allah isminin geni diresine girdiler ve Hakkn ztnn grnd ayna oldular.
Ve kendilerinden tm isimlerin (Allah mnlarnn) eserleri, hkmleri ve fiilleri aa
kt.
Mesel lye nefh ettiler (nefeslerini frdler) l dirildi.
Tatan, topraktan hayvan heykelleri yaptlar ve canlandrdlar. (Dier mucizeleri,
kerametleri ve basit oluumlar da bunlara kyas ediniz)
Bunlar Allahn Muhy (can verici), Tekvn (ilmindeki mny zhire yanstc), Halk
(zahirde bir an evvel grnmeyeni bir an sonra grnr klc, yaratc) ve dier tm
sfatlarna tam ayna olduklar iin yapabildiler. Hatt o fiiller sadece Hakkn oldu.
***
Soru: Her bir nsan- Kmilin btn isimleri kendisinde toplayan Allah isminin
tecelliyat olduunu rendik. Allah ismi nsan- Kmilin gl ismi (Rabb- hass, z
ismi, etkin ismi) olmutur ve bu duruma sonradan ulamtr. Hlbuki nceden onlarn da
ayr ayr isimlerden oluan bir terkibiyetleri (bileimleri) vard. O terkibiyette bir isim etkin
idi. Onlar da o etkin ismin kulluunu yapyorlard. Bir yette de Allahn sisteminde
deime olmayaca yle beyan ediliyor:
30-) Feekm vecheke liddiyni haniyfa* ftratAllahilletiy fetaren Nase aleyha* LA
TEBDYLE L HALKILLAH* zliked diynl kayyim, ve lkinne ekseranNasi la ya`lemun;
Vechini Haniyf olarak (bir tanrya tapnmakszn, Allaha irk komakszn) o Tek
Diyne dorult... O Allah Ftratna ki, insanlar onun zerine yaratmtr... Allah
yaratna tebdil (bedel) yoktur... te bu, Diyn-i Kayymdr (hep payidar, daim
geerli Sistemdir)... Fakat insanlarn ekseriyeti bilmezler. (Rm, 30/30; B Meal)
Bu durumda bir hakikati baka bir hakikate evirmek mmkn grnmyor. Nasl oluyor
da nsan- Kmil (Neb olmayan) kendi z ismini (Rabb- Hassn) terk ediyor, o ismin
srat- mstakiminden (zorunlu yrngesinden) kyor?
Cevap: Hayr nsan- Kmil z isminin srat- mstakimi zerinde yrmekten kmyor.
Sadece bir ismin dar erevesi ile snrlanmaktan kyor. Ve ayn anda dier tm
isimlerin hkmleri ve eserlerini aa karmaya balyor.
Bu nedenle Neb/Resul olmayan nsan- Kmilde z ismin her zaman etkin kalmas
nedeniyle tm isimlerin aa k bir Nebde ve bir Resulde olduu gibi hibir zaman
ayn l ve ayn denge zerinde olmaz.
Yine de tm isimlerin aa km olmas Allah ismindeki tm mnlarn aa kmas
anlamna gelir. Neb ve Resullerle ayn l ve ayn dengede olmasa da nsan- Kmilde
tm isimler Allah isminin etkisi ile aa kmtr. Kemlat ancak bu anlamdadr.
u halde nsan- Kmil btn isimleri kendinde toplayan H (Allah) isminin zel bir
tecelliyatdr.
Btn isimlerin hkmleri ve eserleri tam l ve tam denge ile aa km olan tek
nsan- Kmil Htem-i Enbiy (Son Neb) Hz. Muhammed a.s.dr.
Neb doutan tam denge ve tam l zerinde doar. Allah isminin tm mnlarn
aa karm olarak dnyamza gelir. Doumundan bedensel vefatna kadar da tam
l ve tam dengeyi muhafaza etmek iin en gerekli ibadetini hi aksatmadan yapar. Bu
nedenle ok zahmet eker, ok ile eker. Nebnin ameli doal hli olan en yce
mertebede kalmak ve o mertebenin sonsuz mnlarn her an seyretmek iindir.
Neb zyle domam olan ve z isminin snrl etkisini aarak Allah isminin snrsz
etkisine ulaan nsan- Kmillerin ameli ise Hz. Muhammed a.sn ulat nsan- Kmil
kvamna ulamak iindir.
nsan- Kmil mertebesine aadan ykselerek ulaan Vel d grnm olarak dima
kendi z ismini temsil eder. Fakat i grnm olarak z ismin dar etkisinden km Allah
ismi ona z isim olmutur. Her byk Vel fen firresul ve fen fillah ve bek billah
kavramlaryla kendi varln sona erdirmi olarak tanmlanr.
Muhammed mertebe tek bir mertebedir. Ve o mertebeye ulaan her bilin tek kul
olarak Allaha kulluk eder.
Ftrat gerei Neb ve Resul olarak var olmu nsan- Kmiller ile yaamnn belli bir
aamasndan sonra alarak nsan- Kmil olan veller arasnda hibir zaman
eitlenmeyecek bir mesafe vardr. Vel nsan- Kmiller hibir zaman Velyetin bir
snf olan Resul ve Neb mertebesine alarak ulaamaz. Ancak fen firresul
srr ile kendi zlerinde de mevcut olan ve Hz. Muhammed a.s.dan yansyan Risalet
nurunu fark ederler. Bu fark edileri onlar resul mertebesine ykseltmez. Ancak risalet
nuru ile zahire ve btna bakan veliler haline gelirler.
***
Sen bizim d grntmze bakp da, Sen de bizim gibi bir insansn dersin. Fakat biz
snrl olan bu d grnmn yannda Hakkn snrsz olan varlna tam ayna olmu bir
i grnme sahibizdir.
Senin insan tanmn sadece bedensel ve ruhsal bir varl anlatr. Bizim insan
tanmmz ise snrsz ve sonsuz tek (ahad) varla ayna olan bir gnl (kalbi, bilinci)
anlatr. Ancak insan sadece nsan- Kmildir. Dierleri nsan- Kmil olmak iin
gayret gsteren insanlardr.
nsan- Kmilde Hakkn tecellisi ztnn sonsuzluu iledir. nsan- nksdaki Hakkn
tecellisi ztnn bz isimlerle snrlanm halidir.
Ve Hakk insan- nksa snrsz zt ile tecell etmez nk onlarda bu tecelliyi
kaldrabilecek potansiyel g yoktur.
Her eksik (nks) birimde aa kan zt, snrsz ztn ayndr. Fakat o birim
kendisindeki snrszl idrak edemez. Buna da Allahn o birimde snrl olarak tecelli
etmesi denilir.
Her tam birimde (nsan- Kmilde) aa kan zt snrsz ztn kendisidir. Ve o nsan
kendi ztnn snrszln bilir.
***
nsan- Kmil tek varlk olan Hakkn nurunun (ilminin) deta younlaarak maddlemi
bir tecellisidir. nsan- Kmilin madde grnmne bakarak onun ltf (basit aklla idrak
edilemeyen) hakikatinden perdelenmemek gerekir.
En ltif olan en kesif (en kat) olmadka tam tecelli etmi saylmaz.
19-) Allahu Latyfn Bi badiH yerzku men yea`* ve HUvel Kaviyyl Aziyz; Allah
kullarna (B srryla?) Latiyfdir, dilediini rzklandrr... O Kaviyydir, Aziyzdir.
(r, 42/19; B Meal)
Buradaki B ayr ayr olmamay, varln tek bir hakikat olmasn ifde eden bir harftir.
Allahn ztnn ahad (blnmeyen, tek, tmel) olan nru (ilmi) ltif (grnmeyen) halden
grnr (kesif/youn) hle gelerek varl oluturmutur. Varln younlam zahiri
grnts, ltif asln perdesidir. Sadece perdeyi grmek ve perdeye madde varlk
demek ltif olan tek gerei mn ve madde olarak ikiye ayrmaya neden olur. Bu
ikiye ayrmak da tek hakikatten perdelenmektir.
Varlkta ayr ayr ve tek tek grnen her ey aslnda Hakkn ltif varldr. Ltif varlk
her birimde farkl zahir olur. Farkl zahir olu her birimi dierinden z olarak farkl
yapmaz. Fark sadece d grnmdedir.
D grn perdesine aldanmayan, Hakk her hal ve her artta ltif olarak idrak eden
ancak nsan- Kmildir. Bu gerei Hz. Mevlna Celleddin-i Rm (r.a.) yle dile getirir:
demin/Havvnn madde bedeni ve grne gelmesi Hakkn kendisini dem/Havv
zahiri ile rtmesi ve perdelemesidir. dem/Havv Hakkn ztnn grntsdr.
Kbe Hakkn ztna iaret eden bir belirtetir. Secde Kbenin tana ve arazisine deil
temsil ettii hakikatedir. Secde Kbeye deildir. Kbenin ta grnts secde olunacak
istikameti belirten bir niangahtr. Kbenin ta yaps tamamen oradan kaldrlsa
secdeler yine o yne olur. Kbenin oturduu alan dahi secde olunacak kutsal bir yer
deildir.
nsan- Kmil de Kbe gibi bir belirtetir. nk nsan- Kmil Hakkn ztn iaret eden
bir ilim ve irfan tecellisidir.
Ancak Nebler dahil hibir Resule, velye ve hibir nsan- Kmile secde edilmez. Eer
bir insana secde edilmi olsayd Hakk, secde olunan insan kadar bir hacme sahip tanr
olmu olurdu. Her secde edilen de bir tanr olurdu. Bylece Allahdan baka tanrlar
edinilirdi. Halbuki Allah hakikatte tanr deildir ki baka tanrlar olsun... Allah kendi
varlndan baka varlk var etmedii iin tanrl redetmektedir. Bu sr nedeniyle tanr
ve tanrlk kavram ebediyen btldr.
Meleklerin ve cinlerin deme secdesi dahi demin bedenine deildir. demin ruhuna
deildir. dem ile temsil olunan hakikatedir. Secde ile iaret olunan hakikat ba yere
koyup bir tanrya tapnmak kadar kuru ve baist deildir. Secde, Allahn hakikati ile kulun
hakikatinin tek hakikat olduunu idrak halidir.
Bz nsan- Kmiller (Hallac- Mansur gibi) secde hakikatini takn duygularla ifade
ederken blisin deme secdeyi red ediindeki srr da if etmilerdir. Bu yzden
sulanmlar ve yarglanmlardr.
Hallaca gre secde eden melekler demin zahiri ve btni varlnn ve kendilerinin
tek hakikat oluunu tastik anlamnda secde etmilerdir. Secde etmeyen blis ise Hakk
demin sadece zahiri varl ile snrlamamak iin secde etmemitir.
***
Hakkn mertebe mertebe taayynt (aa k, tecelliyat, boyutlar oluturmas) una
benzer:
Elimize bir ekirdek alsak bunun ismine ekirdek deriz.
Topraa gmdkten sonra kabuunu atlatarak yeerince kan filize fidan deriz.
Fidan ismi ekirdein bir boyutta ald baka bir isimdir.
ekirdek yarlmadan nce kendisinin fidan boyutuna ekirdek olarak perde idi.
Yarlp fidan olunca da fidan ismi ile kendisinin ekirdek boyutuna perde oldu.
ekirdek, fidan, gvde, dal, yaprak, meyve, ekirdekler ve ekirdeklerden oluacak olan
ormanlar tek bir hakikat olup ok eitli mertebelerde aa kar. Ve her mertebe
(boyut) dier mertebelerin (boyutlarn) perdesi olur.
imdi sen de insana ve ya baka bir birime bakp Allahdan perdelenme.
nsan bahr-i vcb (varl zorunlu olan Allahn zt) ile bahr-i imkn (varl Allahn
glgesi olan tecelliyatlar) arasndaki berzh- kbrdr (en byk geittir). Bylece
Hakkn ltif olan sonsuz varl ile yine Hakkn sonsuz tecellileri olan maddi
grnmlerin tek bir hakikat olduu insan ile bilinmektedir.
19-) Meracelbahreyni yeltekyan; Salmtr (biri tuzlu, biri tatl) iki denizi (Sema ve Arz
denizleri, yani Ruh ve beden denizleri);kavuup kucaklayorlar (insanda).
20-) Beynehma berzahun la yebyan; Aralarnda bir berzah var, birbirinin snrn
aamyorlar (bylece kendi orijinalliklerini ve iki deniz halini muhafaza ediyorlar).
(Rahmn, 55/19,20; B Meal)
***
Ey Allah yolunun yolcusu!
Tm ztlar tek hakikat olarak idrak ettiin zaman.
drak edilen ve idrak eden arasndaki ztl da kaldrp idrak halinden kurtulduun
zaman.
Ve henz tecell etmemilik (yansmamlk), henz taayyn etmemilik (zahir
olmamlk) boyutuna ykseldiin zaman.
Fark edeceksin ki, senden sonsuz mnlar, sonsuz hkmler ve sonsuz fiiller
yansmaktadr. lemler senin glgelerin olmaktadr. Ve sen kendini seyretmektesindir.
Bu hal iinde iken benlik duygunu iptal et. Geriye sadece gerek ben kalsn.
Gerek ben Hakktr ve lemler de Hakkn glgeleridir.
Bu durumda sen lemlere Rahman sfat olursun. Zir (nk) nsan- Kmil zahiri
ve btn ile varla rahmettir. Hz. Resulullah s.a.v. hakknda yle beyan edildi:
107-) Ve ma erselnake ill rahmeten lil alemiyn; Biz seni ancak alemler iin bir
rahmet olarak irsal ettik (zahiri irk, toptan helak dnemi bitti; istidad msayit olanlar
da veliy olacak). (Enbiy 21/107; B Meal)
Ey Allah yolunun yolcusu!
Sen insan- Kmil olunca Hakkn deimez varl ile Hakkn her an deien tecelliyat
hkmndeki geici varlklar arasnda irtibat ve gei boyutu olursun. Bu zelliin
nedeniyle de Hakkdan aldn halka (tecelliyata) ulatrrsn. Hakkn sonsuz ilminden
aldn mnlar hakikat imine susam olanlara iebilecekleri damlalar kadar datrsn.

***
mer Hayyamdan bir drtln aklanmas:
lh ak meyhnesinde ak arabn zikretmek Allahn Cell ismini anmaktr. Dny
ilerini ho ve bo gren rindlik ve ak arabn taparcasna sevmek benim amelimdir.
Ben bu dnyada lemlerin canym. lemlerin her boyutu benim tekliimden domutur.
***
Hakkn glgeleri olan bizler Allahn ezel ve ebed ilminde ezel ve ebed mnlar
olarak hep var idik. yan- sbiteler idik. lh isimler idik.
Hakk zamansz ve meknsz anda kendi hakikatinden kendi hakikatine tecell etti.
Bylece bizlerin mn halindeki varlmz zhiri grnmler de kazanm oldu.
Zatndan zatna olan bu tecelliye feyz-i akdes denildi.
Hakkn bizim zahirimize brnp kendi varl ile biz olarak tecelliyatna (oluuna) da
feyz-i mukaddes denildi.
Hep denildi ki nsan Hakka aynadr. Bir de bunun tersini dnn. Belki de ayn
zamanda Hakk insana aynadr.
Ezel ve ebed mnlardaki yni bizlerdeki zellikler Hakk aynasna yansd. Biz Hakka
kendimizdeki ezel ve ebed mnlar verdik. Ayna da bizim verdiimizi yine bize yanstt.
Biz aynaya ne verdi isek ayna bize onu verdi. Bu durumda Hakk hi kimseye
zulmetmemi oldu. Bamza gelen her ey kendi ellerimizle ezelde Hakka
verdiklerimizin ayns ile bize iadesi oldu.
Ayna kendisine verilenden baka bir eyi gstermez.
Mesnevden iki alnt:
Bu cihan (varlk lemi) bir dadr ve bizim fiilimiz bir barma, bir sestir. Kulamza
gelen, cihan dana arpan kendi barlarmzn yanklardr.
Bu cihan bir dadr. Ve senin azndan kan dedi kodu daa arparak yanklanr ve
yine sana geri dner.
***
Benim kalbim ve ruhum; Rabb- hassm (beni oluturan gl esma) olan hakikatim ve
Allah ilmindeki ezel-ebed mn sretimdir.
nsan- Kmil olmak bakmndan benim Rabb- hassm (beni oluturan, bende tasarruf
eden gl isim) btn isimleri kendinde toplam olan Allah ism-i camisidir. Allah
zatndan zatna olan
tecellisinde (tecell-i Akdesde) benim hakikatimin potansiyel mnlarn bilir. Ve
kendisindeki tm mnlar bende seyreder.
Sonsuz ve snrsz mnlaryla mekna ve zamana smayan Allah benim Rabb-i
Hassm olan kalbime (hakikatime) sar.
Benim yok hkmndeki varlm bir z ve bir d olarak var sayar. Kendindeki tm
mnlar bana yklemek iin kalbimi ve beynimi ruhu (sfatlar) kabul edecek kvama
gelinceye kadar olgunlatrr. Son ekli verir ve kendindeki tm mnlar ykler (nefh
eder). Bylece tm mnlar (melekler ve cinler/canlar) benim hakikatime secde etmi
(toplanm) olur. Ve yok ve l hkmndeki mn varlm bylece ihy olunur (diriltilir).
29-) Feiza sevveythu ve nefaht fiyhi min RuhY fekau lehu sacidiyn; Onu tesviye
edip (o hcresel yapy dzenleyip, dengeleyip; o beyni nefhi ruhu kabil hale getirip), o
yapnn iinde RuhUMdan nefhettiim vakit, Ona secdeye kapann. (Hicr, 15/29; B
Meal)
nsan- Kmil Hakk kendi zat olarak, kendi hakikati olarak tanr ve bilir. nsan- Kmilin
kendisini bilmesi Rabb olan Allah bilmesidir. nsan- nks da Allahn varlk srlarn
nsan- Kmilin aa kard ilim ile bilir. ***
Biz Ahad olan mutlak varln (Allahn) kendisinden kendisine tecellisinden evvel Onun
varlnda lemler, mnlar ve anlar/zamanlar idik.
nk bizim ve btn varlklarn mn sretleri Onun Ztnn i ve olulardr. Onun i
ve olular Onun ezel ztnda ezel varlk mnlardr. Bu nedenle cmlemiz (tm
mevcdat) Onun varlndan baka bir ey deil idik ve hlen de deiliz. nk O tek
varlk iinde ve dnda ikinci bir varlk/varlklar var etmeyendir.
Ahadiyet (ZT/BRlik) boyutu Sfat/sim/Fiil boyutunu sanal olarak oluturur. Aslnda
Zt boyutunda sfat, isim ve fiil diye sonradan oluma mnlar bulunmaz. Sfat, isim ve
fiiller Ztn var sayd vehimsel mnlardr.
Varl aklamak ve anlamak iin Zt boyutunun sfat, isim ve fiiller boyutunu
oluturduunu kabul ediyoruz. Bu kabul ediin de amac zhiren okluk grntsnn
btnen teklik (kesret ve vahdet aynl) olduunu anlamamz iindir.
Biz ezelde yok idik dediimiz zaman Allahn Zt boyutunun u anda dahi kendisinden
baka varlk/varlklar ile birlikte olmadn anlatm oluyoruz. Ezelde eklindeki zaman
belirteci eski zaman, gemi zaman anlamnda deildir. Gemi, imdi ve gelecek
zaman diye hl aslnda yoktur. Anlatm ve anlama kolayl iin bu zaman belirteleri
kullanlr. ster ezel diyelim, ister ebed diyelim istersek an diyelim kastedilen hlen
tek an olan andr. Ve u an dahi o andr.
Bu zaman hakkndaki bilgilerden sonra "Allah Tel var idi ve onunla berber bir ey
mevcd deil idi" rivayetini yeniden dnelim. Ve u anda dahi Allahn hlen
tek/ahad olduunu kavramaya alalm.
Ne zamanki insan bu gerei unuttu, bu unutmadan dolay Hakkn varl Zt, sfat,
esm ve efal gibi farkl mertebeler olarak alglanmaya balad.
Ne zamanki insan her mertebenin ayr olmadn ilim ve bilgi ile rendi, tm boyutlar
ortadan kalkt ve sadece Allah ismi ile tecell eden tek varlk kald.
***
Soru: u anda dahi Allah ile birlikte Allahdan baka varlk ve varlklar mevcut deilse;
"Benim Allah ile bir vaktim vardr ki, o vakte ve hle Allh'n gayri (bakas)
smaz." Hadisini nasl anlamalyz?
Cevap: nsan- Kmilin her an Allah var, Allahdan bakas yok eklindeki
Mahviyyet/yokluk hli bazen kesintiye urar. Eer ki Mahviyyet/yokluk yni teklik
bilinci nsan- Kmilde kesintisiz olarak devam etse evre ile doal balants tamamen
kesilir. Varl Hakk ve beer olarak iki kategoriye ayrmaz. Ulam olduu ilmi ve irfn
beer boyutunda bocalayan insanlara anlatmaz. Teblii ve irad terk eder. nsan-
Kmil Mahviyyet/yoklukhlinden sahv/uyanklk/varlk hline yni sfatlar, isimler ve
filler boyutuna kesinti nedeniyle dnce varlk ile doal irtibata geer. Varln anlad
dilden ve seviyeden konuur. Varla hakikatini retmeye alr.
Mahviyet/yokluk hline stihlk/bitmilik-tkenmilik hli de denilir. nsan- Kmiller
Mahviyyet ve istihlk hallerinde coarak baz bilinli szler sarfederler.
((( Bu szlere bilinsizce sarfedilmi cmleler diyemeyiz. nk nsan- Kmillerin
coku hli zm arabndan gelen sarholuk gibi deildir. zm arab sarhounun
bandan bilin gider ve anlamsz sama szler sarfeder. Hakkn ilmi ve irfn ile mest
olan nsan- Kmil ise st bilin hallerine ykselir. O halin hakikatini anlatan szleri alt
bilinlere gre ar gelir. Bu nedenle derin anlamlar tayan szlere meczen
atahat/coku szleri denilmitir. )))
nsan- Kmillerin cokulu szlerine rnekler:
Men ren fekad rea'l-Hakka (beni gren Hakk grmtr) (Hz. Muhammed a.s.)
Ene'l-Hak (ben Hakkm) Leyse f cbbet sivallah (cbbemin iinde Allahn
gayr yoktur) Sbhn m a'zame n (ben kendimi tesbih ederim, benim anm
ne ycedir)
((( BEN GREN HAKKI GRMTR! (Soru: Rasllulah Efendimiz
aleyhisselmn "Beni gren hakk grmtr" aklamas nda dnerek Raslullah
aleyhisselmn Ruh-u zmn mnlarndan sadece bir mnnn yeryznde aa
kt mahal olmasn nasl dnelim aabilir misiniz?...) Hz. Muhammed aleyhisselm,
BEN derken, aslnda beden boyutunu kastetmiyor Kendisinde aa kan Esm
boyutuna iaret ediyor!... (Ahmed HULS/Kavramlar/Hakk) )))
nsan- Kmiller coku hlinden doal beeri duygulara dnnce de
Ene'l-abd'z-zell (ben zelil (hor, hakir bir kulum) derler.
6-) Kul innema ene beerun mislkm yuha ileyye ennema ilahukm ilahun
vahdun festekymu ileyH vestafiruHU, ve veyln lil mrikiyn; (Raslm) de ki:
Ben sizin misliniz beerim, ancak; (yle ki) ilahnzn (SZi yaratannzn?) lahun
Vahid (Bir Tek Vcud) olduu bana vahyolunuyor (dtan bilgi gibi, deil?)... O halde
Ona istikamet edin ve Ondan mafiret dileyin... Veyl olsun mriklere!.
(Fusslet, 41/6;B Meal)
*** Bu blmde geen konulara ada anlam yanstacak stad Ahmed
HULSden (Kavramlar/Hakkdan) alntlar.
HAKK, SMLERN MNLARININ TMNN YEGNE SAHB OLAN
VARLIKTIR!
te bu terkibiyet hli "halk" ismiyle kastedilmitir. "Hak ve Halk" diyoruz ya....
te, terkibiyet hlinin ad "Halk"tr. Hlik isminden Halk meydana gelmitir. Halk
olmu dediimiz ey bu terkiblerdir.
Halketmek, var olmayan bir eyi var klmaktr. "Halk" diye bir ey yok!.. te yok
olan bir eyi, var klyor!.. Ama neyle var klyor, gene kendi mnlaryla!.. Mnlar
deiik terkipler eklinde meydana getirerek, her bir terkipte deiik oranlarda
ikre kartmak suretiyle, halk ismi msemmas meydana geliyor. "Halk" ismi ile
iaret ediliyor. Ama "halk" isminin msemmas Hakkn mahiyeti itibariyle Hakkn
kendisidir!.. Ancak biz "Hak" kelimesiyle bu Esm-l Hsn'y, bu Esm-l
Hsn'ya sahip olan varl kastederiz. Yani, bu isimlerin manlarnn tmnn
sahibini!..
Eer bir terkib durumuyla bu isimlerin manlar bir mahlde toplanmsa, o zaman
ona "hakk" deil "halk" adn veririz!..
Dolaysyla, terkibiyetten doan tbirler, "halk" adna balanr, "Hak" adna
balanmaz! "Hakk" dediimiz zaman, bu isimlerin mnlarnn sahibi olan varl
kastederiz. Halk veya mahlk dediimiz zamanda bu terkibi kastederiz!
Mahlkta ve halkta dediimiz haller, halk olarak mahede edilmesi dolaysyla,
geerli olan tbirlerdir. Eer ayn hallerde o isim terkibinin mnsnn asl olan
Hakkaniyetini mahede edersen; terkibiyet ynn deil de, o ismin asln;
mndaki asliyetini mahede edersen, o zaman "Hakk" adn verirsin!
Bu neye benzer; akvaryuma bakyorsun akvaryumda suyu gryorsun. Ama,
balklar gsterip akvaryumda yayorlar, diyoruz. Akvaryumda yayorlar, derken
akvaryumdaki, "suda" demek istiyoruz. Ama konumada, akvaryumdaki "suda"
demeden, sadece ksaca akvaryumda diyoruz. Halbuki balk akvaryumda deil
suyun iinde yayor!.. Akvaryumdaki suyun iinde yayor!..
Eer burada sen, akvaryumdaki suyun denizdeki su olduunu veya gldeki su
olduunu, gldeki sudan farkl bir ey olmadn mahede ediyorsan, o suyun
gldeki su olduunu mahede ettiin gibi; herhangi bir terkipde ortaya kan
mannn sahibi olan, o manya sahip olan ana varln mahede ederek "Hakk"
diyebilirsin!..
Fakat o mahlde, bir isimler terkibi olduunu ve bu isimlerin deiik oranlarda bir
araya gelmi olduunu mahede ettiin zaman, ona "Hak" deil "halk" dersin; ve
o noksan olarak nitelendirilen hali ona balayabilirsin.
Zaten noksanlk denilen hallerin olumas zaruridir ve elzemdir!.. nk o noksan
denilen haller olmasa, keml denilen mn anlalmaz, mahede edilemez!..
Her bir noksanlk, bir kemlin ortaya kmasna vesiledir.ilh isimlerin, bu
terkiplerle, eitli noksanlklar eklinde mahede edilmesi gereklidir ki, o
isimlerin keml ynleri de neticede mahede edilebilsin, seyredilebilsin!..
***
HAKKI BLMENE RAMEN HL TERKB KAYITLARLA
TABATIN HKMYLE ALIKANLIKLARINLA YAIYORSAN,
BU YAAMININ NETCESNDE SENN N AZAB SZKONUSUDUR! Beerden
meydana gelen fiiller, eer terkib hkmnn neticesiyse, tabiat, duygular,
artlanmalar ve neticesi alkanlklar ortaya koyar!..
Alkanlklar, artlanmalar, tabiat, duygular dediimiz ey ise, tabi hkmyle
ortaya kmas halinde, ilhi emirlere ters der!..lhi emirlere ters dmesinin
sebebi de , beeriyet kaytlar iinde, yni Hakkn belli isim terkibi, mnlar
iinde kalmas dolaysyladr..Ki bu da kiinin neticede kibette cehennemini
meydana getirir.
***

HAKKAN KONUMA Zten bizim genel olarak din hakkndaki btn
konumalarmz ya ef'l mertebesindendir, Rabbani bir konumadr; veyahut esm
mertebesinden olur, "Hak"kn bir konuma olur!.. Bunun tesindeki
konumalarmz zaten ok ok enderdir!
Esm mertebesinden olan konuma nasl olur, ilh isimlerin mnlar hakknda
olan konumalar, "Hak"a ait Hakkan konumalardr!..ilh isimlerin mnlar
konuulduu zaman Hak'tan szedilmi olur.
***
ESM MERTEBES TBARYLE ALLAHA HAKK DYE HTAP EDLR! "Hak"
nedir?..
lh isimlerin btn olan mertebenin addr! Yani btn isimlerin kl halinde
bulunmas hsebiyle, yani esm mertebesi itibariyle Allah'a "Hakk" ismiyle de
hitap edilir.
***
ZHR GZYLE GRDNE HAKK DYEMEZSN! Snrl mahedede,
mahede edilecek mahalde verilecek isim, "halk" ismi olur!.. Snrsz mahede
sz konusu ise, bu defa mahede edilene verilecek isim "Hakk" olur. Zhir
gzyle, "Hakk" grmek muhaldir! nk zhir gz, mutlak olarak snrl grr!
Zhir gz mutlak olarak snrl grd iin, zhir gzyle grdne "Hakk"
diyemezsin, "halk" demek mecburiyetindesin!.. nk, snrl olarak mahede
ettiin her ey terkiptir ve "halk" ismine balanr!.. ***

S KELMESNDEK YKSELTLMEK HKMETNN Z (5)
Kuran- Kerm varlk srrn (srdan ama, varlk hakikatidir) Cebrilin Meryeme Hakkn
kelimesini (mnsn/ruhunu) flemesi ve snn babasz olarak domas (tecellsi)
misali ile de anlatr. Ya da bu yetlerden varln hakikatine dir bilgiler karabiliriz.
yle ki;
Allah; sonsuz snrsz olarak var olandr. Allahn sonsuzluunda ve snrszlnda
varsayd sonsuz mnlara sonsuz sayda esm (isimler/mnlar) diyoruz. simlerin
(esmnn) btn olan mnlarn ve zhiri olan sretlerin oluturduu mertebe Cenb-
Hakk kavram ile anlatlr. (Cenb; byk/byklk/ycelik demektir).
Nasl ki Allah ve Rab kelimeleri ayr ayr anlam ieriyorsa Allah ve Hakk
kelimeleri de ayn deil ayr ayr anlamlardadr. Mesel Zeyd Hakktr diyebiliriz fakat
Zeyd Allahtr diyemeyiz. Zeyd Hakkdr deyimimizle Zeydin varlnn Cenb-
Hakkn varl olduunu anlatrz, Cenb- Allahn varlolduunu syleyemeyiz.
Hallac- Mansurun Enel Hakk sz de ayn anlamdadr. Hallac bu sz ile varln
hakikatinin Allahn Hakk olarak tecell eden mns olduuna iaret etmitir. Ben
Allahm ya da Allahn parasym gibi akl ve iman dna taacak anlamda bir sz
sarfetmemitir.
Ben Hakkm (Enel Hakk) demek bakadr, Ben Allahm demek bakadr.
Ben Hakkm demek benim cz varlm aslnda bir hayalden ve varsaymdan
ibaret olup aslm ve hakikatim Allahn sonsuz ilminden olumaktadr anlamndadr.
Allahn varl oluturan ilim boyutuna Hakk kavram iaret etmektedir.
Brisinin Ben Allahm demesi ben kullar olan bir tanrym ve kullarn varl
ayrdr benim varlm ayrdr anlamna gelir ki bu sz yanltr. Yanltr nki, Allah dahi
kendisinden ayr olan varlklarn tanrs deildir.
Allah; ilmi ve ilmi ile kendi hayalinde varsayd sanal kullarndan (yan- sbiteden)
ayr bir tanr deildir. Allah; kendi iinde ve dnda (i ve d yoktur) varlklar yaratp da
onlara tanrlk yapacak bir sistemi kabul etmemektedir. Allah kendi hakikatini tanrya ve
tanrla dntrmemektedir.
Bu kural bilen lim veller hibir zaman Ben Allahm demez Ben
Hakkm yni Benim varlm Allahn ilminden var olmu bir yokluktur derler.
Kendisinin Allah olduunu ya da Allahn bir paras (cz) olduunu iddia
eden ve ya inanan her kim olursa olsun bu iddas ve ya inanc ile cehletini ortaya
koymaktadr. Allahn tanr olmas iin kendinden ayr varlk yaratmas ya da kendisinden
kk paralar oluturmas ve onlara tanrlk yapmas gerekir.
Hz. brhimin balta ile kk tanrlar krmas ve baltay byk tanrnn boynuna
asarak Kk tanrlar kskanan byk tanr krmtr demesi de Allahn tanr ve
tanrlktan mnezzeh olduunu gstermektedir.
snn var oluunu anlatan yetlerde geen her kelime ve kavram da bizi Allahn her
eyi ilminde ve hayalinde var edi hakikatine gtrr.
((( TASAVVUF, BTNYLE GZL RKN KALKMASI ALIMALARIDIR!
slamn dnce sistemi ve yaam olan Tasavvufun belli bal prensipleri vardr.
Tasavvuf, akl banda - uurlu - yksek tefekkr gc olan stn istidat ve kabiliyetli
insanlarn konusudur!
Azndan kan kula duymayan mecnunlarn, psikiyatrik vakalarn tasavvufla, hele
hele Allaha erme gibi fevkalade muazzam kesinlikle bir ilgisi olamaz!..
Nefsi bilme; Rabb bilme; Meliki bilme; Allah bilme; marifetullah bilme;
Allahn tm varlkta yrrlkte olan sistemini mahede etme gibi saysz ilimleri
kapsamak, akl- kl iidir en azndan!..
Btn bunlar, deli divanelike, meczuplukla olmaz; uurla olur!. Hem de ok st
dzeyde bilinle..
Bir takm adamlar gryoruz ortalkta, babozuk dolayorlar!.. Bir takm dzensiz,
uursuz, sama laflar ediyorlar!.. Biz de bunlara, Vahdeti yayorlar meczuplar, hakikat
yayorlar, bilmem neyi yayorlar diye nazar ediyoruz... Hi alkas yok!.
Mantksal btnlkten yoksun konumalar yapan Hakikat ehli yoktur!.
Zira Vahdet olay, tamamiyle bir basiret, bir uur olay!... Nerede bir basiret- bir uur
olay, nerede bir deli samas!...
Dnn ki bir Ben Hakkm diyor, sonra ondan vazgeiyor, dnyor, Ben
basit, aciz bir kulum, ben bilmem neyim diyor... Bunlar uurlu ifadeler deil!..
uurunu, btnyle, ar ekilde bu konuya, teksif etmekten dolay, bu kiiye halkn
deli demesi; delicesine bir alma iinde olduu mnsndadr!. Yoksa; sistemsiz
-sama sapan eyler sylemek deildir, delilikten murad...
Bir kii bu iin byle olduuna inanr, iman ederse; bunu bylesine yaayabilmek iin,
bedenselliinden - huylarndan- artlanmalarndan kopabilmek amacyla youn bir takm
almalara girerse; herkesin genel anlayna ters den bu almalara girmesi
dolaysiyle de millet ona deli der.
-Yahu bu adam deli. Bunu terketti, unu terketti vesaire derler.. Ama, halkn ona
deli demeleri, deli olduu anlamna gelmez!. Nitekim, Raslullah aleyhisselma dahi deli
demilerdir, mecnun demilerdir..
Esasen, Tasavvuf btnyle gizli irkin ortadan kalkmas; gizli irki douran,
zannndaki Ben varm artlanmasnn kalkmas almalarndan baka bir ey
deildir. )))
http://www.allahvesistemi.org/ahmedhulusidekavramlar/kavramlar/tasavvuf/index.htm
den alnmtr.
*** Allahn hakikatini ve Allahn var edi sistemini Hz. Musann ve Hz. snn
anlatt tarzda anlamaktan uzaklam olanlara ehl-i kitap denilmitir.
Hz. Muhammed a.s.n anlatt Allah ve Allah sistemini anlamaktan uzaklam
olmann ad da ehl-i kitaptan olmaktr.
Ehl-i Kitapdan olmann tasavvufi anlam baka bir dinden olmak deildir. Allahn kitab
olan varlk sistemini okumamak, yalan yanl bilgileri tekrar etmektir.
***
((( "KRA" nn yazl bir metni okumak deil, basret ile "Sistem realitesini
"OKUmak" olduunu yllar nce aklamtk...
Bu "KRA" kelimesi kadar yanl anlalan bir dier ok nemli kelime de "KUL"
yani dilimize "DE K..." diye evrilen kelimedir.
"KUL" hitabndan murad "imdi bildirdiimi hissedip yaa" demektir!. Denileni
tekrar etmek teyp veya ipod iidir... ya da papaan ii! nsana, "KUL" hitabyla
balayan konularda, "anlattmz bu realiteyi idrak et, hisset ve yaa" denmesi
hasebiyle, iaret edilen manann tefekkr nerilmektedir! Yani ksacas, "KUL"
euz veya "KUL huvallahu.... gibi hitaplar, syleneni uursuzca tekrar et
anlamnda deil, "bunun anlamn hisset yaa" anlamndadr!. te bu mana ile,
"KUL" hitabyla balayan yetler yeniden okunmal ve nelerin hissedilerek
yaanmasnn nerildii fark edilmelidir. ))) (zel bir sohbetten/Ahmed Hulsi/
Okyanusum.comdan alnmtr)
Ehl-i kitap nlerinde okuyabilecei (tefekkr edebilecei) insan ve evren adl ak bir
kitap olduu halde okuyamayan (tefekkr edemeyen), atalarnn rettii ezberini tekrar
edendir.
Fakat Ey ehl-i kitap eklindeki ikaz hitab Allahn sistemini (insan ve evrenin
varoluunu) okuyabilme eitimine sahip olanlar iindir. mknszlklar iinde domu,
ailesi sadece kalpsal dini bilgileri retebilmi, Hakikat ilmini tantan ve ya yaatan
kaynaklara ulaamam olan sde vatandalar OKUMAKdan sorumlu deildir. Yal
annemizi, babamz, byklerimizi ya da yeteri kadar alt yaps olmayan insanmz
tasavvuf gerekleri bilmiyor, anlamyor diye sulayamayz, hor ve hakir gremeyiz. Her
kul yaratl amacn tecelli ettirmektedir hem de eksiksiz ve fazlasz tecelli ettirmektedir.
Nis/171. yetin hitb hem Rasulullah a.s. zamannda yaayan hem de her dnemde
yaayan ve nlerinde srekli ak duran insan ve evren kitabna bakan fakat
OKUMAK STEMEYEN eitimli insanlaradr. Hangi dinden ve ya inantan olursa
olsun okunmas gereken insan ve evren kitabn okuyamayan ya da okumak
istemeyen bireyler ehl-i kitap kapsamndadr. Ehl-i Kitap mnsn Yahudilik ve
Hristiyanlkla snrlayamayz mslman olup da okuyaca kitap ak iken
okumak yerine ezber tekrar yapyorsa o kii de ehl-i kitap bilin boyutu gibi
dnmektedir.
***
171-) Ya ehlel Kitabi la talu fiy diynikm ve la tekulu alellahi illel Hakk* innemel
Mesiyhu Iysebn Meryeme Raslullahi ve KelimetuHU, elkaha ila Meryeme ve
ruhun minHU, fe aminu Billahi ve RusuliH, ve la tekulu selasetn, intehu hayren
lekm* innemAllahu ilahun vahd* subhaneHU en yekne leHU veled* leHU ma fiys
Semavati ve ma fiyl Ard* ve kefa Billahi vekiyla;
Ey Ehl-i Kitab (zahiri yahudi ve nasara) !.. Diyninizde ly karp haddi amayn...
Allah zerine Hakk olmayan sylemeyin... MeryemOlu sa Mesih yalnzca Allah
Rasl ve Onun (kudsi) Kelimesidir... Onu (O Kelimeyi) Meryeme ilka etmitir
ve kendinden (Allahdan) bir ruhdur (O)... O halde (B srryla) Allaha ve Rasllerine
iman edin... (Zattan sfatlar ayrp) tr (baba-oul-kutsal ruh; Zat-Hayat-lim)
demeyin (itikat etmeyin)... Sizin hayrnza olarak (buna) son verin... Allah ancak
lahun Vahiddir (Tek Bir Vcuddur)... Subhandr O (Zat) ocuu (orta)
olmaktan... Semavat ve Arzda ne varsa Onundur... Vekiyl olarak (B srrnca) Allah
kafidir. (Nis/171; B Meal)
***
Ey Ehl-i Kitab (zahiri yahudi ve nasara (((ve onlar gibi dnen mslmanlar)))) !..
Diyninizde ly karp haddi amayn... Allah zerine Hakk olmayan
sylemeyin...
Din, Allahn var edi sistemi ve sistem gerekleridir. nsan Allah, kendisini, dier
insanlar, canllar, evreni ve hireti Allah Sisteminin gereklerine gre tanmal ve
tantmaldr. Allah Sisteminde olmayan, gereklere uymayan eyleri var saymak ly
karmak ve haddi amaktr.
Mesel;
Allah gklerde oturan baba(ncilde geer) bir insanla (Ykub ile) gre tutan
pehlivan (Tevratda geer) gibi sembollerle tanmlamak Allahn sonsuzluuna ve
snrszlna aykrdr, Allah basit bir gk tanrs seviyesine indirgemektir.
Gkte oturan baba semboln Hz. s Allahn zt anlamnda kullanmtr.
Allahn Ykb ile gremesi ve yenilmesi sembolizmi Yahudilik tasavvufu olan
KABBALA kaynaklarnda Hz.Ykubun grnlerin aldatclndan varln (Allahn)
hakikat ilmine ulamas olarak yorumlanr. ncilin ve Tevratn bu ar tebihi (Allahn
birimlere benzetilerek anlatm) Kuranda birletirilerek TEVHD ile denge haline
getirilmitir. Tevhidin buradaki anlam; Allah her zerrede hissetmek fakat hibir ey ile
snrlamamaktr.
***
Hz. s kendi toplumunda tanr iin kullanlan baba (branicesi abbadr) kelimesinin
harflerini deitirmeden kullanmtr.BABAnn ieriini Allah mnsna ekmi ve
Allahn zel bir Yahudi tanrs olmadn tanmlamtr. Bunun zerine kat Yahudi din
snf tarafndan Romallara teslim edilerek cezalandrlmtr.
Arap toplumu da Rasulullahdan nce gkte oturan ve Araplar destekleyen ve
zellikle Kurey kabilesi sempatizan olan zel bir tanrya inanyorlard ve ismine
de Allah diyorlard. Rasulullah a.s. ayn Hz. s gibi Allah ismindeki harfleri
deitirmeden ieriini TEK VE AHAD VARLIK anlamna ekmitir. Bylece Hz.
Muhammed a.s.n inand, tand ve anlatt Allah, bir tanr olmaktan km
gerek, hakiki, tek ve ahad olan varlk mnasn kazanmtr.
Oyunca elinden alnan ocuklarn agresiflemesi gibi Araplarn da inand tanrs ve
tanrsnn zel ismi ellerinden alnnca lgna dnmler Hz. Muhammed a.s.n anlatt
Allahn tanr olmadn anlamlar ve eski tanrlarn geri almak iin saldrya
gemilerdir.
Tarih tekerrrden (ayn olaylarn oyuncular deierek tekrarndan) ibarettir denilmi.
Tanrs elinden alnan eski Yahudi ve Arap toplumu gibi her an bir tanrs vardr. Her
an yenileyici bilinci ve ilmi de vardr. Yenileyici bilinler eskiye dnerek tanrya
dnen Allah ismine yeniden Muhammed mn yklerler ve ortam yeniden
gerilir. Bu bylece devam eder gider.
Melekleri havada uan, kanatl, erkek, dii ve ya cinsiyetsiz yar insan yar ku imaj ile
tanmlamak da haddi amaktr.
Rasuller meleklerin kanatlar tanmn meleklerin kuvvetleri ve grevleri
anlamnda kullanmlardr Bu gibi aklamalar dahi dinin dokunulamaz, dnlemez,
anlalamaz dogmalar (deimezleri/kr inanlar) haline getirilmilere saldr kabul
edilir.
Halbuki din bizden anlamamz ve anlayarak iman etmemizi istiyor.
***
MeryemOlu sa Mesih yalnzca Allah Rasl ve Onun (kudsi) Kelimesidir...
Meryem ismi branicede hizmeti demektir. Hz. snn annesi dounca tapnaa
hizmeti olarak adanm ve isim verilmeden tapnaa braklmtr. Byynce de
tapnakda hizmete balam ve Meryem (tapnaa adanm hizmeti kz) olarak
arlmaya devam etmitir.
Tapnak (mbet) Allaha nasl ibadet (tefekkr ve secde) edileceinin retildii yerdir.
Allah sisteminde (slmda) snrlar belirli bir tapnak yoktur. Tm yeryz ve tm
evren Allah ve sistemi olan slmn renilecei snrsz tefekkr ve secde yeridir.
Hz. Meryem, balangta Yahudilik inancyla snrlanm olan bir tapnaa deta
hapsedilmiti. Orada dnce snrlarn kaldrnca tapnak snrlarn da kaldrm bir
bilin haline geldi. Allahn ilim ve varedi sistemi olan Cebriliyet boyutu ile
sfatland. Cebriliyet srr ile sy babasz
olarak dnyaya getirdi (var etti). Meryemin bu fiilini Hristiyanlarn bir blm onun da
tanr(a) olduuna baladlar. Halbuki Meryem zndeki Kn srrn aa karm bir
kul idi.
Tanrnn olu s dncesini Hz. Muhammed a.s. vahiy ile; Meryemin olu
Mesih (yanl bilgiden kurtarc) ve s (Allahn kurtarc gc) olarak dzeltmitir.
Ayrca Meryem ismi Allahn Ztna hizmet/kulluk eden esm boyutuna
oul ismi (sfat) ile de esm terkibiyetiolarak tecell eden madde boyutuna ve
kesret/okluk algsna iaret edilmektedir.
Rasul (haberci) sfat Allahn ztna (snrsz varlna) ynlendiren iaret levhas ve
bilgi kaynadr. Genel anlamda varlk/evren tmel olarak bir iaret levhas ve
bilgi kayna anlamnda Rasuldr. Rasuln Kurandaki anlamlarndan birisi;
varl okuyan akldr. Her insanda varl okuma potansiyeline sahip akl
mevcuttur. Akln ileten, aklna varl okutarak Hakk tanyan her birim zndeki
RSALET gcn aa karm olur.
Risalet gcn en mkemmel aa karan Hz. Muhammed a.s. olmutur. Hz.
Muhammed a.s. RSALET GC ile Allahn gafil bilinlerden koruduu
korunan kitab yni ak olan sistemi OKUMUTUR. Okuma tekniini de yaam ve
szleri ile aklamtr ki insanlar da zlerindeki okumagcn fark etsinler ve
OKUSUNLAR.
snn Allah Rasul olmas; varln/evrenin s bedeni ve bilinci ile tecelli ederek
konumasdr. Burada Rasul s grntsne brnen Allah deil, Allahn ilmi olan
evrendir. Ete kemie brnmek ve (YUNUS) s diye grnmek sylemini
Allaha deil, Allahn snrsz ilmine (snrsz evrene) benzetmek daha doru olacaktr.
Ete kemie brndm Yunus diye grndm szn snrsz olan Allah; Allah
ete kemie brnd Yunus diye grnd formunda anlamak, Allah mnsn
paralanan ve her paras bir insana dnen bir eski a tanrsna benzetmek olur.
Fakat Allahn snrsz ilmi (evren/varlk) ete kemie brnd Yunus diye
grnd formunda dnlrse Yunus Emrenin mesaj daha doru anlalacaktr.
Allahn (snrsz ztn/snrsz hakikatin) sya ve ya birimlere, bireylere dnmesi
yanl inantr. Kilisenin tanr aramza s bedeni ve ruhuyla inmitir tezi bu adan
hataldr.
snn Allahn kelimesi olmas Allah isimlerinden yni Allahn mnlarndan sadece bir
mn olmasna iaret eder. Bu iareti her birim ve her birey iin geniletirsek; her birim
ve her birey Allahn bir kelimesidir sonucuna ularz.
Kurann reti yntemi bir ve ya birka rnek vermek ve bu rnekleri de bize
genellettirmek tarzndadr. Sadece sy Allah kelimesi sfat ile snrlarsak dier birim ve
bireylerin de s gibi birer kelime (mn) olduunu grmezden gelirsek Kurann
mesajna da snr getirmi oluruz.
***
... Onu (O Kelimeyi) Meryeme ilka etmitir ve kendinden (Allahdan) bir ruhdur
(O)...
Allahn sisteminde var olu gerei nce ilim boyutunda birimlerin/bilinlerin mn
(ruh) olarak tecelli etmesidir.
Allah birimleri/bilinleri kendi ilminden var eder. Bu sistem gerei hibir birim/bilin
Allahn varlndan baka bir varla sahip deildir.
O halde (B srryla) Allaha ve Rasllerine iman edin... (Zattan sfatlar ayrp)
tr (baba-oul-kutsal ruh; Zat-Hayat-lim) demeyin (itikat etmeyin)... Sizin
hayrnza olarak (buna) son verin
Allahn var edi sistemini; fe aminu Billahi ve RusuliH/ O halde (B srryla) Allaha
ve Rasllerine iman edin... gereince;
1. Allah,
2. Allahn emri/ruhu,
3. Varl Allahn varlndan, ruhu Allahn ruhundan olan yaratklar olarak
ayr kategoriye ayramayz.
Allahn varlna kendisinden baka varlk olmayan zet dncesiyle iman
edebiliriz.
Rasullerine Allahn ilminin tm varlk olarak tecellisi zet dncesiyle iman
edebiliriz.
Allahn emrini / Allahn ruhunu da (Ruhul Kuds) tmel varlk boyutu ya da
Allahn var kabul etme gc olarak dnebiliriz. Bylece varl ayr blme
ayrmaktan (teslisden) bilincimizi arndrrz.
Varln ayr z olduu dncesinden kurtulmann tasavvuftaki sembolik sylemleri
unlardr:
Znnar (Papazn belinde ucunda ha takl kaln ipi) kesmek
Ha krmak (kilisedeki ha deil, bilinteki lemeyi krmak)
***
Sizin hayrnza olarak (buna) son verin
Bilincinde leme tayan her birey Allah, ruh ve varlk hakkndaki bilgisini ve
inancn dzeltmelidir.
Dzeltirsek ne olur? Dzeltmezsek ne olur? Diye sormak en doal hakkmzdr.
Rasulullah a.s.n vahiyle gelen teklifindeki hikmet ne olabilir? Bo bir teklif olmad
gerektir ama teklifi kabul ne kazandrr?
Bu sorularn tek bir cevab yoktur. rnek olmas bakmndan birka aklama getirelim.
Varl e ayran ehl-i slib gibi dnenlere yni han temsil ettii Allah,
Allahn Ruhu, Allahdan bakas mantna dahil olur.
Kendi varlndaki Allahn hakikatini karp atar, Allah bir tanr olarak tesine oturtur.
Bylece Allah ismi ile iaret edilen kuvvetleri, sfatlar, isimleri, fiilleri kendisinde
pasivize eder. Rasuller ve Kmil Evliya kendilerini Allah hakikatinden ayrmadklar iin
bu dnya boyutunda mucize/keramet diye tanmlanan Allah gc ile yaamlardr.
Bu inan ve g ile Hz. Nuh zahiri tufan, Hz. Musa zahiren denizi yarmak, Hz. s
zahiren ly diriltmek ve Hz. Muhammed a.s. zahiri sz ile Kuran aa
karmak mucizelerini gstermilerdir. Bu mucizelerin btni yn ise zhirinden ok
daha kuvvetli, azametli ve stn olan ilim mucizesidir.
Bu dnyada Allahn varlna kendisini ikinci bir varlk olarak ilve etmeyenler (gizli irke
dmeyenler) ahiret boyutunda Allahn yaratma/halk sfatn kendi zlerinden direk
olarak aa karacaklardr. Ahirette bir eyin olmasn istedikleri zaman;
meselY Rabbi, bana unu yarat ve gnder demeyeceklerdir. Allah sipari
kabul ederek bir eyler yaratan tanr konumuna sokmayacaklardr. Olmasn istedikleri
ey ne ise sadece ol/kn diyecekler (ol diye dnecekler) ve istedikleri ey o anda
olacaktr. Bu srrn (gerein) tasavvuftaki sembolik sylemi kn/olsrrdr.
Kurandaki;
nnema emruh iza erade eyen en yekule lehu KN FEYEKN;
Bir eyi irade ettiinde Onun emri ancak ona Kn= Ol! demesidir (zaman sz
konusu deildir)... (Artk o) olur (tekevvn eder; hikmetle kevne gelir). (YSN/82; B
Meal)
yeti insann halife yn ile var edi potansiyeline iret etmektedir.
Varln zne yni kendi zne akl ve kalb ile mirac etmeyenler iin bu trl
konularn hibir deeri olmayabilir. Fakat Rasuller ve Veller iin bu tr konular insana
retmenin, aklamann ve sonsuz gelecek iin yol amann ismi Rislet Grevidir.
***
Allah ancak lahun Vahiddir (Tek Bir Vcuddur)... Subhandr O (Zat) ocuu
(orta) olmaktan... Semavat ve Arzda ne varsa Onundur... Vekiyl olarak (B
srrnca) Allah kafidir.
Allahn tek ilah olmas genellikle tek kanun koyucu olarak yorumlanr. Kanun koyan
bir ilah tasavvuru kanun karan ve aadaki varlklara gnderen bir tanr modeli basit
dncesine gtrmektedir.
Allahn ztnda, sfatlarnda ve fiillerinde blnme, paralanma olmaz.
Allahn hkimiyetine (Melikiyyetine); sonradan ilave olma, sonradan hkm dme,
yardmc varlklar edinme ve bakasyla ortak i yapma gibi kirler bulamaz.
Allahn tek ilah olmas akledebilenlere Onun tek varlk tek g ve tek fil olduuna
dir bir iarettir.
lahlk (uluhiyyet) boyutu esm terkibinden oluan birimsel varlk boyutunun evrensel
yasalardr. Gnmz bilimi Allahn ilahlk zellii ile dzenledii evrensel yasalara
doa kanunlar demektedir.
Allahn yasama, yrtme ve yarg gcnde ayrlklar prensibiyoktur,
ayniyyet/aynlk prensibi vardr. nk Allahn varlndan baka varlk yoktur. Bu
durumda ayrlk prensibi zahiren varm gibi grnr fakat hakikatte semalarda
(varlk boyutlarnda) ve arzda (madde boyutunda) tm maddi ve mnev olarak ne varsa
Onundur.
Allah kendisine yardmclar, araclar, sebepler ve vekiller var etmeyen tek varlktr.
*** Allahn var edi sisteminde bir zerre ile bir demi, bir sy ve ya snrsz
lemleri topyekun olarak varetmek arasnda hi bir fark yoktur. Biz beeri ynmzle
grmeye alk olmadmz annesiz-babasz dem ve anneli- babasz s gibi var
olu modellerine mucize diyoruz. Anneli babal var olulara da normal var olu
diyoruz.
Bir baka boyutun artlarna gre bir canlnn aniden veya yava bir srele ortaya
ktn kabul edelim. dem ve Havvnn yoktan belli bir srele tekml ve ya
niden varoluu gibi dnelim. O boyutta her ey kendiliinden olurken Bir birim, bir
erkek ve bir diinin birlemesi ile uzun bir hamilelik ve sancl bir doum olay ile bir
defaya zg olmak zere tecelli etse O boyutun bilinleri bu eeyli remeye alglar
ve artlanmalar alk olmad iin mucize diyeceklerdir. Halbuki eeyli reme biz
be duyulu ve (art zaman) boyutlu varlklar iin normal varolutur. O boyuta gre
ise eeyli reme mucize varolutur.
Allaha gre ise normal var edi ve ya mucize var edi diye bir ayrm yoktur.
snn anneli-babasz varolu mucizesi ile demin annesiz babasz var olu
mucizesi tecellisi belki de bu tr varolu modellerinin baka boyutlar iin mucize
olmad mesajn vermektedir.
Topyekun lemlerin varoluu, tecellisi, yaratlmas her ne dersek diyelim ve her trl
varolu modeli tekden oka baka gre eit deerdedir. Fakat okdan teke
baka gre her canl kendi boyutunda baz eyleri mucize baz eyleri de normal
grr.
Mucize ciz brakmak anlamnda bir kavramdr. Mucizenin ilk etaptaki amac; insan
aklnn bir olay ile ciz braklmasdr. Rasuller akl ciz brakma gsterisi ile
kendisinin stn bir gcn (Allahn) emrinde olduunu insanlara kabul ettirir. Mucizenin
ilk etab bylece gerekleir.
lk etaptaki ama ile kilitli kalrsak mucizenin ikinci etabndaki amacna ulaamayz.
ciz kalm bir akl ile yar korku yar hayret ieriindeki bir iman Allahn ve
Rasulnn istedii iman mdr? Yoksa Akl olmayann iman yoktur hadisi
gereince bizden cizlikte bloke olmam bir akl ile dinamik bir iman m isteniyor?
Normal varoluu gryoruz. Mucize var olular da grmler (biz de imanla kabul
ediyoruz). Mucize ve normal var olular tefekkrle aklmz kalkndrmamz tesine
gememiz ve Allahn var edi sistemini kalknm/st/kll/ilh akl ile kavramamz
belki de ikinci etaptr.
kinci etapta iman ikan ismini alr. nc etap ise iman ve ikann da tesidir.
Oraya yalnzca Rasul Aklna Fen firrasul geidi ile kontakt kurmu olan ok
yksek mertebeli Veller ulaabilir.
Madde boyutunda fizik, kimy, biyoloji kanunlarna stn gibi gelen mucizeler; mucizeye
gerek duymadan iman ve ikan ve daha da tesine bizi gtrecek olan yolculuun ilk
admdr.