Professional Documents
Culture Documents
392
395
R ozdzia trzynasty
zw ikszenia
poday
||6021
Je st to all right.
Potem nastpuje przykad. Ale w owym przykadzie, po
m ijajc to, co wypadnie jeszcze pniej nadmieni, Ricardo
zakada, e proces przebiega wedug descending line. Je st to
jednak tylko przypuszczenie. Aby przemyci to, Ricardo m w i:
W pierwszym okresie kolonizacji jakiego kraju, w ktrym bogatych
i urodzajnych gruntw jest p o d dostatkiem ... kiedy nie zostay [onej
jeszcze zaw aszczone" (tam e, str. 55).
R ozdzia trzynasty
R ozdzia trzynasty
400
R ozdzia trzynasty
tylko
paci
si rent, lecz
402
farm erom
na
*
||636| Ricardo w nastpujcy sposb mwi o swym wasnym
pojmowaniu renty:
J a uwaam j zaw sze za rezultat czciowego
w rzeczywistoci nigdy nie okrela ceny
"monopolu:
renta
(a wic nigdy nie dziaa jako monopoly, zatem nie jest te nig
dy result of monopoly. Result of monopoly mogoby by u R i
carda tylko to, e rent zgarnia nie dzierawca, lecz owner
[waciciel] gruntw najlepszych rodzajw),
lecz jest raczej jej skutkiem. Sdz, e gdyby waciciele ziemscy zu
penie Zrzekli si renty, tow ary w ytwarzane na roli w cale by' nie sta
niay, cz ich bowiem produkuj si zaw sze na gruntach, za ktre
nie paci si lub nie m ona paci renty, gdy produkt dodatkow y w y
starcza jedynie do opacenia zysku z kapitau (tam e, str. 332/333).
405
R ozdzia trzynasty
i trudnoci zaopatryw ania w ywno zwikszone) liczby jego ludnoci
(tam e, str. 6 5 /6 6 ).
warto
go, podobnie jak w arto zboa, okrelana jest przez produkcyjno tej
czci kapitau, ktr w ostatniej kolejnoci zastosow ano w rolnictwie
i ktra nie paci renty. D lateg o te renta nie jest konstytuujc czci
c e n y tow arw (tam e, str. 67).
406
Rozdzia trzynasty
trzeba
koniecznie
stosowa
na
gruntach
przynoszcych
411
R ozdzia trzynasty
(F. W. N ew m an,
nam
moliwo
otrzymywania
U lepszenia
takiego
te niewtpliwie
sam ego
produktu
Je e li np. stosow ane kolejno porcje kapitau przynosz 100, 90, 80,
70 kw arterw , to gdy zastosuj te cztery porcje, renta bdzie rw naa
si 60, czyli rnicy midzy
70 a 100 =
30
70 a
90 =
20
70 a
80 =
10
100
gdy tymczasem
produkt wynosiby
[340]
90
80
70
60
340
125
gdy tymczasem produkt podnisby
si do 440
115
105
95
~60
440
20
125
105 a 115 =
10
115
ludnoci,
~3(j
wynosiby
kw arterw
bowiem
345
105
345
(tam e, str. 7 1 /7 2 ).
413
R ozdzia trzynasty
414
R ozdzia trzynasty
100
60
120
2 f. szt. = 40 szylingom
II
100
65
130
III
100
75
150
R azem 3 0 0
200
4 00
1612/i8 szylinga
K a te
W arto
C en a kosztu
R en ta
R en ta
g o ria
rn iczkow a
k w arte ra
a b so
rnicz
lu tn a
kow a
f . szt.
f. szt.
k w artera
l 5/e f . sz t. = 1 1 . szt.
10
10
10
10
30
30
40
1 6 */8 SZyl.
II
* / f. szt. *
3 */is szyi.
V h t i. szt. = 1 f. szt.
13u / is szy i.
III
V i f. szt. = 8 szyi.
K atc-
R en ta
R en ta
c z n a
czn a
g o ria
a b so
lu tn a
rnicz
su m a renty
kow a
f . szt.
su m a renty
w kw arterach
w kw arterach
w kw arterach
10
II
20
5
10
40
20
70
35
III
5
15
20
R ozdzia trzynasty
rubryk
ta b lic
M a rk s
n ie
z a p e n i
d an y m i.
418
B ra k u j c e
liczb y
[A]
K a p ita
K w artery
f. szt.
[ czn a
w arto]
W
[W arto
rynkow a]
WR
[W arto
in d y w id u aln a]
f. szt.
kw artera
kw artera
kw artera
2 f. szt. [ = 40 szyi.]
rniczkow a]
WI
IF
I
F
in
100
100
100
60
65
120
130
2 f. szt. [ = 40 szyi.]
2 f. szt. [ = 40 szyi.]
I ll/ i 8 f. szt. =
75
150
2 f. szt. [ = 40 szyi.]
l 9/is f. szt. =
1 f. szt. 12 szyi.
300
200
K a p ita l
K w arte ry
3*t .
90
I.W
f.
szt.
102*/s
143/<)S f. szt. =
l 4/s f. szt.
1 f. szt. 16 szvl.
1/ 75 f. szt. =
WR
WI
k w a itc ra
10
30
15
40
20
10/o =
30
40
20
70
60
8 6 2/
65
1113/
III
8 6 2/s
75
128 lU
[171/loo f. szt.
2591/5
200
34 2
K a p ita l
K w artery
[ l 74/ioo f. szt.] =
[174/l300 f. szt. =
241/5 szyl.]
1 f. szt. 14 Vs szyl.]
[474/500 f. szt. =
6 21/J5 szyl.]
WR
90
60
110
l 5/o f. szt. [ =
90
65
1194/e
[ l 9/i3 f. szu. =
[ l 7/i5 f. szt. =
7 4/s szyl.]
[ l 34/65 f. szt. =
[18/5 f. szt. =
kw artery
kw artery
35
czn a sum a
czn a sum a
renty
renty
f. szt.
kw artery
54c +
36v na 90
18
10
60c +
4 9 v na 100
27
15
36
20
10/e =
20
63
35
RA
RR
RA
f.
szt.
kw artery
RR
kw artery
cz n a sum a
renty
f.
kw artery
szt.
7 44/25
48/l9
7 14/*5
4 8/i3
844/20
48/l9
[5]
[98/ ib]
744/25
2 5 i3/so
48/l9
[15]
[1641/ io9]
[3321/ ioo]
[198/iu]
2247/5
34V s
135/'ta
5 6 22/ss
33s /is
33
kw artery
20
RR
kw artery
cz n a sum a
czn a sum a
renty
renty
f. szt.
kw artery
9Ve
27V2
6
6
[5]
[15]
20V
384/a
[11]
[21]
20
6 9 2/
38
3 6 2/s
18
11
renta absolutna
cz n a sum a
renty
744/25
11
11
renta absolutna
15
11
f. set.
RR
RA
. szt.
RA
36
na kw arter
RR
kosztu
WD
k w arte ra
15
27
(. szt.
na kw arter
kw artera
II
62/
f . szt.
1374/
I s Vli5 f.
l 24/75 f.
C e n a kosztu
WD
k w artera
8 6 2/s
200
17/ 15 f. szt. =
l 39/o f.
1 f. szt. 16 szyi.
II
270
80c +
360
75
10
10
200
90
20
i. 52*.
270
III
10
na kw arter
l 4/s f. szt.
f. szt.
[S k a d k a p ita u
sto p a renty
a b so lu tn ej]
kw artera
1 f. szt. 16 szyi.
kw artety
czn a
sum a
renty
kw artera
14/s f. szt.
czn a
sum a
renty
10
kw artera
108
kw artery
[R enta
rniczkow a]
RR
10
f. set.
75
f. eat.
f. szt.
RA
90
1^1
f. szt.
C en a kosztu
RA
WD
117
135
szt.
RR
WI
65
f.
RA
WR
60
K w artery
[R enta
a bso lu tn a]
90
K a p ita
[R e n ta
rniczkow a]
400
II
abso lu tn a]
[R en ta
C en a kosztu
[W arto
54c +
3 2 2/5v na 8 6 2/6
6 24/ +
na 100 =
50c +
3 7 4/2v na 100
I I 8V4. A wic 88/4e/# =
40v =
555/ec +
na 100 =
renta absoluti
90
4 4 4/ =
100
1222/o 122/% =
renta absolutna
R en ta
r n icz
kow a
g
K a p ita l
A ) 60 + 4 0 v
30
40
10
27
36
lu tn a
10
R en ta
a b so
f. szt.
I I I
) 54 + 36 v
(60
4 0 v)
) 54 + 3 2 2/s v
83
37*/ v)
2 2 17f e
40 V
34V *
f.
szt.
33
362/
renty
r n icz
122
czn a
su m a
4 4 4/s v)
renty
kow a
(555/
R e n ta
lu tn a
R c n ta
ab so
czn a
su m a
(6 2 1/2
D ) 50
k w art.
k w art.
kw art.
15
20
70
15
20
63
35
135/i9
20
5 6 22/25
335/ 19
18
20
6 9 2/s
38
35
Ricardo cignie d a le j:
419
otrzymywanego
w skutek
kolejnego
stosow ania
okrelonych
Na
a teraz
420
R ozdzia trzynasty
do
prow adzenia
przedsibiorstw a.
Przychd
kapitau
bdzie
421
ponad
ten
Zys k.
przynosz
inne
R ozdzia trzynasty
4 25
.'Rozdzia trzynasty
.1 produktu surowego otrzyma zwrot tej czci kapitau, ktr musi wy
datko w a, a take zapaci sw rent i osignie ogln stop zvsku. N ie
zastosuje kapitau w w ysokoci 11 000 f. szt., jeli ostatni 1000 f. szt.
nie m oe by tak produkcyjnie zastosow any, aby przynosi mu zwyky
zysk z kapitau. O bliczajc, czy Zastosowa ten tysic, czy nie zasto
sow a, farm er zastan aw ia si jedynie nad tym, czy cena produktu suro
wego jest dosy w ysoka, aby Zapewni mu zw rot w ydatkw wraz Z Zy
skiem , gdy wie, e nie bdzie placil dod atkow ej renty. N aw et po wy
ganiciu umowy dzieraw nej renta, ktr paci, nie zostanie podw yszo
n a; gdyby bowiem w aciciel ziem ski dlatego zad a wyszej renty, e
na gruntach zastosow ano dodatkow o 1000 f. szt., to farm er wycofaby
t sum, w myl bowiem naszego zaoenia zastosow anie tej sumy po
winno przynie farm erow i jedynie oglny i zwyky zysk, ktry moe
on osign stosujc kapita w kadej innej gazi produkcji. D latego
te farm er nie bdzie m g pozw oli sobie na zapacenie renty od tej
sumy, chyba e cena produktu surow ego jeszcze bardziej si podniesie
lub, co n a jedno wychodzi, obniy si zwyka i oglna sto pa zysku
(tame, str. 3 9 0 /3 9 1 ).
421
R ozdzia trzynasty
429
ten
R ozdzia trzynasty
432
nadw yki
wartoci
produktu
ponad
wyoony
kapita
433
R ozdzia trzynasty
434
ilo w gla wzronie, to jego cena spad nie i niektre kopalnie przestanie
si eksploatow a. W kadym jed n ak razie cena m usi wystarczy na
pokrycie w ydatkw i zyskw w tej kopalni, ktra znajduje si w eksploa
tacji i nie jest obciona rent. A wic cen okrela najmniej wydajna
435
R ozdzia trzynasty
R ozdzia trzynasty
439
R ozdzia trzynasty