2.5.6 Sportski i industrijski objekti 1023 2 Zatvoreni plivaéki bazeni (videti, takode, pogiavije 3.6.9-1) 72.1 Opsti deo Za zagrevanje zatvorenih plivatkih bazena je potrebna znatna toplota koja je i veoma razlivita zbog razlitite vrste izrade Fooece bazena. U daljem tekstu meee je Co ee toplote sa izvesnim pretpostavkama. U specijalnim slucajevima moze da se izvrSi preracunavanje, zbog izmena ovih pretpostavljenih vrednosti. 2.2 Maksimaina potrognja toplote Potrosnja zavisi od velikog broja faktora, narodito od vrste izrade grade, od bro udev, pees, svlagionica itd. U si proragunu sve vrednosti se odnose na ovrsine bazena, izvesne vrednosti su pretpostavljene na osnovu iskustva: temperatura vode.. +28°C tem) vazduha +28...30°C maksimaina vlaznost vaz 70° Ye minimalna koli¢ina spoljnjeg vazduha u pliv. 10 mh me potrebna sveza voda. ‘osnovna povrsina sv osnovna povrsina ulaznog hol: ‘osnovna povrsina sporednih prostorij broj tuseva pogonski dani iteomsonntovth sredooed, rezultira maksimaina potrosnja: a) Isparavanje Pri srednjoj via’nosti unutrasnjeg vazduha od 60% koli¢ina isparene vode izn0st priblizno 0,1 kg'm h, sto odgovara toplotnom gubitke od 2500-0,1 = 250 ki/m? h = 250/3600 =... b) Grejanje Transmisioni gubici zgrade moraju da se proracunaju DIN 4701, a zatim preraunaju na | m? povrsine bazena. Po izvrsenom ispitivanju da, gubitak iznosi od 0,5 do 1 kWim'. Ovde za nekoliko zgrak iznosi Pretpostavljamo da je gubitak . ©) Provetravanje Proracun bazira na sledecim kolitinama spoljnjeg vazduha: 0, 80 kW/m? Bazen 10 m/m* h Svlagionice 20 m’/m? h Sto je u odnosu na bazen 20:0,5 = 10mm? h Tusevi 220 mh u odnosu na bazen 220-0,08 = 18 mor h Ulazni hol 20 m/m? h ‘uw odnosu na bazen 20-0,2 = 4mm? h Sporedne prostorije 20 m/h u odnosu na bazen 20-0,1 = 2m/mh Ukupno 44 m'/nr h Loch, E.: Klimatechn. 4/76, str, 77/81. VDI-Richtlinie 2089 Hallenbader. Bl. 1 (12/78): Brauchwasserbercitung in Hallenbiidern. ‘Duggen, U.: Ki 1/78, str. 9/12. Kremer, K.: Ki 10/76, str. 345/8, KOK-Richtlinien fiir den Baderbau (1977), Tepasse, H.; TAB 1/82, str. 33/38,1024 2. Grejanje / 2.5 lzvodenje grejnih sistema u raznim vrstama zgrada Pri spoljnoj temperaturi od -15°C i srednjoj temperaturi dovodnog vaz~ duha od 28°C, maks. potrosnja toplote za provetravanje je: 44 (28 + 15)°C- 1,25/3600 = 4) Zagrevanie sveze vode 50/12 kg/h (28 10)°C - 4,25/3600 e) Tusevi Pri srednjoj potro8nji vode jednog tua od 300 kg/h potrebna toplota je 300:0,08 (42 — 10)°C-4,25/3600 0,66 kW/m? 0,09 kWim* Svi drugi potrosa¢i toplote u odnosu na navedene vrednosti mogu da se zanemare, npr. toplotn gubi- i kroz zidove bazena, konvektivni gubici, porast temperature zbog posetilaca i dr. Pri dodavanju 15% za opste toplotne gubitke, prikazuje se prema tome maksimalna potrosnja toplote po m* povrsine bazena od 1,15:2,53 = 3,0 kW/m? Raspodela maksimalne Easovne potroSnje toplote na razligite potrosaée je sledeéa: isparavanje O16kWim? = 3% grejanje 0,92 kWim? = 31% provetravanje 0,76 kWim? = 26% sveza voda O.13kWim? = 4% tuSevi 1,03 kWim? = 36% 3,00 kW/m? = 100% Primecuje se da provetravanje u grejanju preuzima znatan deo, sto je ipak bez uticaja na ukupnu pot- rosnju. Prema ovim vrednostima trebalo bi da se izv1Si dimenzionisanje generatora toplote. Za jayni plivacki bazen od 25-12,5 = 312 m’ osnovne povréine potrebno je dakle kotlovsko postrojenje od 312-3 = 936 KW. Prioritetnim ukljucivanjem izmedu grejnih grupa, kao i pomocu rezervoara potrosne vode moze se postici eventuaino smanjenje. \Vreme prvog zagrevanja vode u bazenu zavisi od kapaciteta izmenjivaéa toplote. Ako se isti dimen- 7ioniSe Sa 2 kW/in’ bazenske povrsine, onda je za dubinu vode od 2 m vreme zagrevanja 2-1000(28—-10)K-4,25 2kW-3600 = 21,2 asa. -2.3 GodiSnja potroSnja toplote rezultira po m? povrSine bazena prema sledeéem: isparavanje: 12 h-300 dana-0,07 kW = 252kWh = _grejanje 2000 éasova punog pogona 2000 + 0,80 kW. = 1600 kWh = provetravanje pri srednjoj spoljnoj temperatueri od 8°C 44 m’/h (28 —8)°C-1,25-12 h-300 dana/3600 = 1100 kWh = 22% zagrevanje sveze vode 50 kg/dan-300 dana (28 ~ 10)°C-4.25/3600 = 319kWh = 7% tuSevi pri optereéenju od 50% 0,91 kW/2-12 h-300 dana = 1638kWh = 33% Ukupno 4909 kWh = 100% Godisnja potrosnja toplote je, dakle, = 5,0 MWhim Ovo odgovara broju dasova punog pogona od 20° - 1667 casova, Potrosnja toplote je razligita usled zavisnosti provetravanja i grejanja od spoljne temperature w tok godine | priblitad ima tok prikazan na sie! 28.64, dave wavcrees bases ke Jjakom frekvencijem:2.5.6 Sportski i industrijski objekti 1025 imaju potrosnju toplote koja se nalazi u blizini gornje graniéne linije, a mali bazeni, koji se manje ko- riste, nalaze se na donjoj granitnoj liniji. Za javni plivaéki bazen povrSine od 25-12,5 = 312 m?, moze se dakle pod navedenim uslovima raéunati na godisnju potrosnju toplote od 312-5,0 = 1560 MWh. Sa dnevnim brojem posetilaca od 2 osobe po m* povrsine bazena, poirosnja toplote po posetiocu je SD ons wy. 2-300 dana 8 5 $ E & Slika 2.5.6-4. Srednja dnevna potro’nj jorenih, g deoueptynli tl i 5 Godinje potrebe za toplotom mozemo orijentaciono da pretpostavimo prema sledecem: pocrumski bazeni 1.0...1.5 MWhim? telski bazeni, ugradeni 2.0...3,0 MWh/m* hotelski bazeni, dogradeni ——_3,0...4,0 MWhim* zatvoreni javni bazeni 6.8...8,0 MWhi/m?. Rekuperacijom toplote iz otpadnog vazduha moze da se postigne znatna usteda energije: videti pog- lavlje 2.2.2-4 (toplotne pumpe) i 3.3.8 (rekuperacija toplote). “2.4 Individuatni zatvoreni bazeni Pri manjem koriSéenju privatnih zatvorenih bazena, kao osnov mogu da se uzmu i tuSevi bez transmi- sione toplote: isparavanje 0,1 kg/m? h), provetravanje 10 m'/(m? h). Ostali padi toplote ili njeno dobijanje mogu se prakti¢no zanemariti, Maksimalan zahtev za toplo- tom ta isparavanje: 0,1 kg/m? h)-0,7 kWhikg = 0,07 kW/m? provetravanje: 10 m(em b) (Q8 + 15) K0,35 Whi(a*K) = 0.15 kW/m? 0.22 KWim? Godisnja potrosnja toplote je za isparavanje: 365d/god-24 hid -0,07 kW/m? = 613 kWh/(m? god.) za provetravanje: 365 d/god, -24 b/d -10 mm? h- (28 — 8) K-0,35 Whim? K 13 kWh/(m* god.) 1226 KWhi(mF god.) zaokruzeno 1,25 MWh/(m god.) Prema tome, bazen od 30 m? vodene povrsine ima godisnju potrosnju toplote od 30 m*1,25 MWhi(m* god.) =37,5 MWhigod. Ovo priblizno odgovara potrosnji toplote u jednoj proseénoj porodiénoj kuci. ‘Ako bi se povrSina vode pokrila za vreme nekoriSéenja bazena i istovremeno ograi hha mogla bi se godisnja potrosnja toplote znatno smanjiti. jo protok vazdu- -2.5 Vrste zagrevanja Za snabdevanje toplotom potrebne su sledeée grejne grupe: zagrevanje vode u bazenu, grejanje, pro- vetravanje, tuSevi.1026 2. Grejanje / 2.5 Izvodenje grejnih sistema u raznim vrstama zgrada a) Zagrevanje vode u bazenu Protivstrujnt aparati su najpogodniji (slika 2.5.6-5). Izmenjivat toplote od plemenitog éelika se prik- Ijucuje na kotao centralnog grejanja. Osim uobiéajenih oblika iztade postoje jos i mnogi specijalni oblici za poveéanje koeficijenta prelaza toplote i za smanjenje dimenzija. Pri minimalnom kapacitetu moze se izmenjivaé toplote postaviti i u kotlu (zagrevanje vode u plivaékim bazenima), slika 2.5.6- 6a, Jeftino je, mada je stepen korisnost leinjeg zagrevanja mali. Regulisanje pri zagrevanju vrai se pomoéu meSackih ventila tli ukljuéivanjem ili iskljuéivanjem eirkulacione pumpe. Maksimalna toplo- ta potrebna za isparavanje, provetravanje i vodu za tuSeve iznosi priblizno @ = 0,18 kW po m* bazen- ske povrsine. Gasno grejanje: Protoéni gasni grejaé je veoma podesan za mala postrojenja (slika 2.5.6-6b); jeftin je {aiannchalad Rrosaete uti eto ton vos kala agreje za oko 20 do 30 K. Ponekad se izvodi i direktno grejanje na gas, uglavnom za otvorene bazene (slika 2.5.6-6c). Pri tome se bazenska voda dovodi u direktni dodir sa odvodnim gasovima koji se hlade na oko 45°C, Ne bi tcbalo da usled toga imamo higjenskih problema, mada se voda obogaéuje sa CO,. Ovde je velikt stepen korisnosti— oko 95% —u odnosu na goryu tplotnu moé fq (toplotna moc), Za druge vests i moze da se ukljugi i izmenjivaé toplote, tako da se voda za plivanje zagreva indirektno. Blize 0 tome dato je u DVGW-Arbeitsblatt-u G 677 (10.80.). g Vemtilacioni uredaj Bazenska hala Slika 2.5.65. Grejanje i'provetravanje satvorenh bvena Koto Elektriéno grejanje: Koriste se protoéni grejagi, kao i elektrigni kotlovi, koji rade sa niskim strujnim optereéenjem. Voda u bazenu greje se samo noéu i na taj naéin sluzi kao akumulator. O toplotnim pumpama videti u poglaviju 2.2.2-4.6.2. b) Grejanje i provetravanje (videti poglavlje 3.6.9-1) Grejanje plivacke hale od 50 do 60% vrsi se pomosu stati¢kih grejnih tela, a ostatak preuzima vaz- dusno grejanje. Grejno sredstvo je skoro uvek topla voda. Staticka grejna tela se koriste u raznim oblicima: radijatori i plogasta grejna tela, konvektori i zagre- jane klupe, preteZno podna grejanja sa bakarnim ili sintetickim cevima (maks, temperatura poda 30°C) i dr. Na prozorima bi trebalo da budu zavese od toplog vazduha, kako bi se povisila unutraénja povrsinska temperatura. Regulisanje temperature razvodnog voda vrsi se u funkeiji od spoljne tem- perature. ©) Usteda energije je moguéa na slede¢i nacin: 1. Usavrsiti toplotnu izolaciju bazena i hale, 2. Pokrivanjem povrsine bazena u vremenu kada se ne koristi; time se znatno smanjuje gubitak usled isparavanja i potrebne toplote za provetravanje sa minimalnim ulaganjem. 3. Ponovno dobijanje toplote iz otpadnog vazduha pomoéu ugradivanja regenerativnog ili rekupers- tivnog izmenjivata toplote; pri tome je srednji stepen korisnosti = 0,5 (Videti poglavlje 3.3.8) 'Y Dobler i dr.: BWK 7/79, str. 285/91.2.5.6 Sportski i industrijski objekti 1027 lelazni gas Potrosna voda { eae ! Od bazena = Ka bazenu Slika 2.5.6-6, Veste zagrevanja unutraSnjih bazena; 18) kotao i grejaé vode za plivanje, b) gasni protoéni grejad, c) direktno gusno grejanje Grejanje Slika 25.6-7. Grejanje plivatkog bazena sa elektrodnim kotlomn Potrebna toplota za provetravanje umanjuje se otprilike na polovinu. Isto tako moze da se koristi clektrigna ili gasna toplotna pumpa, 4. Ponovnim dobijanjem toplote iz odvodne vode bazena, kao i vode od ispiranja i tuSeva, 5. Iskoriséavanjem sunéeve energije sa vodom u bazenu kao akumulatorom. Korisna sunéeva toplota iznosi otprilike $00 kWh/godina po nm povrsine kolektora (videti poglavije 2.2.2 -5). Eventualno apsorpcioni krov sa elektriénom ili gasnom toplotnom pumpom. 6. Ugradivanjem toplote pumpe sa odgovarajucim izvorom toplote, npr. retnom vodom ili zmi- jastim cevima u zemlji; potpuni elektriéni pogon bez loznog ulja ili gasa; ulaganje je znatno (videti poglavije 2.2.2-4). Na osnovu proraéuna ckonomitnosti treba ispitati pomogu kojih metoda ée troskovi biti najnizi. 3 Crkve" “3.1 Op$&ti deo Pri proracunu potrebne toplote za grejanje crkava_nailazi se na izvesne poteSkoée zbog nestacionarnog grejnog pogona, nepovoljne gradevinske fizike i velikih visina prostorija, kao i zahteva od strane institucija za zastitu kultumo-istorijskih spomenika i odr2avanja orgulja. Iavettaj sa Insttuta za gradevinsku fiziku: Pravilno grejanje u istorijskim zgradama/VDI br.896/91 Gossens, H.; Uticaj mikroklime na ljude i umetnika dela u crkvama (posebno izdanje ..Das Miinster 1973. ‘Uputstva za grejanje u crkvama sa zasedanja nadieznih iz biskupije i gradevinara u Majncu 1972. DIN 4701, deo 1, odeljak 7.1: Potrebna toplota retko grejanih prostorija ‘VDI 2067: Proraéun ekonomiénosti postrojenja za potroinju toplote. Schmidt, K. Fos Suvremeno groan rkivetptim gerdaboen HLH 619 Breiden, H.; Elektri¢no dircktno grejanje crkava / HLH 95/4 ‘Schmidt, K- H.: Deutsche Bauzeitung 9/82, str. 1227/30.