Professional Documents
Culture Documents
xolo roca zaris xma gavigone, dabla Cavedi. hari ise Semovarda saxlSi, rom
karis gaReba arc ki macala.
momismine, bebiaCems miaCnia, rom Sen CemTan SedarebiT bavSvi xar.
meubneba, lursebTan unda iaroo. etyoba mixvda, rom fanisTan urTierToba aRar
minda.
ratom, gana Sen da fanim iCxubeT?
ara, piriqiT, magram vuTxari, rom erTmaneTisaTvis Seufereblebi varT
da xSirad SenTan yofna ar minda, vuTxari isic, rom SegiZlia Tavisuflad
iaro CvenTan stumrad da zogjer me gestumrebi-meTqi. garda amisa, me megona,
fani sxva ymawvilebTanac megobrobs, magram Cemi varaudi ar gamarTlda da axla
biZaCemi meubneba: bodiSi mouxadeo. me ki ar minda, amitom gadavwyvite, sul aRar
Sevxvde. bebiaCemi mainc mTxovs fanisTan viaro da ara SenTan, magram maTTan
loliavisaTvis ar mcalia. moxucebs zogjer dromoWmuli Sexedulebebi aqvT.
marTalia, me damokidebuli var bebiaze, magram ramdenadme isic aris
damokidebuli Cemze. oTxSabaTobiT Tavisufali var, bebias da babuas hgoniaT,
xelobas vswavlob, me ki sionistTa krebebze davdivar. Cven sionistebi ara
varT, magram mainteresebda gamego, ras warmoadgenen sionistebi. bolo dros
raRac ar momwonan da aRarc vivli maTTan. ase rom, SegviZlia oTxSabaTs da
SabaTs dRisiTac SevxvdeT erTmaneTs da saRamosac, kviras ki naSuadRevs,
SeiZleba ufro xSiradac.
mismine, hari, Tu Sens bebias da babuas Cveni Sexvedra ar surT, Sen ar
unda eurCebode maT!
siyvaruls win veravin aRudgeba!
Cven wignebis maRazias gavcdiT da quCis kuTxesTan gavuxvieT, iq davinaxe
peter veseli viRac or biWTan erTad. ardadegebis Semdeg ar menaxa da Zalze
gamexarda. me da harim ramdenjerme SemoviareT mTeli kvartali. bolos
SevTanxmdiT, xval saRamos Svids rom xuTi wuTi daakldeba, mis saxlTan
davelodebi.
ana
paraskevi, 3 ivlisi, 1942
Zvirfaso kiwi!
guSin CvenTan hari movida Cemi mSoblebis gasacnobad. viyide torti, keqsi
da tkbileuloba. davlieT Cai, magram me da haris saxlSi jdoma mogvbezrda da
saseirnod wavediT. cxris aT wuTze ukanve momacila. mama saSinlad gajavrda,
gvian rom davbrundiT. ebraelTaTvis rva saaTis Semdeg Zalze saxifaToa quCaSi
siaruli. piroba miveci, rva saaTisaTvis mudam saxlSi viqnebi-meTqi.
xval harisTan var dapatiJebuli. Cemi megobari iopi ganuwyvetliv
damcinis haris gamo. me sruliadac ara var Seyvarebuli. nuTu ar SeiZleba
megobari gyavdes. ra aris cudi imaSi, rom megobari, anu rogorc dedaCemi
ambobs, kavaleri gyavdes. evam miambo: amas winaT hari yofila masTan da evas
ukiTxavs, vin ufro mogwons, fani Tu aneo. mas upasuxia: es Seni saqme araao. am
Temaze meti aRar usaubriaT, magram wasvlisas haris uTqvams: ra Tqma unda ana,
magram nuravis etyvio da oTaxidan gavardnila.
me vamCnev, haris TavdaviwyebiT vuyvarvar da mravalferovnebisaTvis
momwons kidec es ambavi. margom Tqva: `kargi ymawviliao~. mec ase mgonia. ara,
kargze ufro metia. deda aRfrTovanebulia: `mSvenieri axalgazrdaa, sandomiani,
zrdilio!~ mixaria, hari rom mTel ojaxs moewona, masac moswons yvela.
mxolod esaa, rom Cemi megobari gogonebi bavSvebad miaCnia da amaSi
marTalicaa.
ana
kvira, 5 ivlisi, 1942
Zvirfaso kiwi!
paraskevs gimnaziis wliuri aqti Cinebulad Catarda. Cven Semdeg klasSi
gadagviyvanes. cudi niSnebi ara maqvs. mxolod erTi `susti~ mirevia. xuTi myavs
ana
paraskevi, 21 agvisto, 1942
Zvirfaso kiwi!
Cveni TavSesafari namdvil samalavad iqca. baton kralers brwyinvale
azri daebada, amogveqola kari, romelic Cveni saxlis ukana nawilSi gamodis da
winidan rame migveSenebina. am bolo dros velosipedebs eZeben da xSirad
Cxreken saxlebs. gegma batonma vosenma ganaxorciela: gaakeTa moZravi Taro,
romelic erT mxares kariviT iReba. cxadia, amis gamo misTvisac unda gagvendo
saidumlo da axla mzadaa, yvelaferSi dagvexmaros. roca qveviT Cadixar, jer
unda daixaro da mere gadaxte, radgan safexuri moxsnilia. sami dRis Semdeg
yvelas saSineli kopebi gvajda Sublze. daxra gvaviwydeboda da SubliT dabal
kars vexeTqebodiT. bolos karis Tavze burbuSeliT gatenili baliSi mivaWedeT.
vnaxoT, ra samsaxurs gagviwevs.
cotas vkiTxulob, jerjerobiT isic ki gadamaviwyda, rac skolaSi
maswavles. cxovreba aq erTferovania. batoni van daani da me xSirad vCxubobT.
misi azriT, margo Cemze ufro sandomiania. deda ise meqceva, rogorc patara
bavSvs, me ki amas ver vitan. arc peteri uqnia RmerTs. baiyuSia, mTeli dRe
usaqmurad goravs sawolze, Cxirkedelaobs, xandaxan raRacas Tlis da mere isev
Tvlems. namdvili Zilis gudaa! amindebi Tbilia da sxvenze gatanil
Sezlongebze vnebivrobT.
ana
oTxSabaTi, 2 seqtemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
batonma da qalbatonma van daanebma saSinlad iCxubes. aseTi ram jer ar
minaxavs cxovrebaSi. deda da mama arafris gulisTvis ar Seuyvirebdnen ase
erTmaneTs. Cxubis sababi imdenad umniSvnelo iyo, rom amaze laparakic ki ar
Rirs. Tumca yvelas erTnairi xasiaTi rodi aqvs. peterisTvis or cecxls Sua
dgoma saSinelebaa, magram mas angariSs aravin uwevs, radgan zarmaci da
zlozniaa. guSin ena mTlianad gaulurjda, saSinlad aRelda, magram silurjem
male gauara. dRes ki yelze sqeli Sali Semouxvevia da ambobs, Wvlebi maqvs,
filtvebi, guli da Tirkmelebi mtkivao. ras ar moigonebs es biWi, namdvili
ipoxondrikia (mgoni, amas ase hqvia, ara?).
qalbaton van daans verc deda ewyoba maincdamainc: saamisod uamravi
mizezi aqvs. Tundac erTi magaliTi: TeTreulis saerTo karadaSi qalbatonma
van daanma mxolod sami zewari Cado yovlad keTilSobiluri ganzraxviT, rom
Cveni TeTreuli exmara da sakuTars gafrTxileboda. erTob gaukvirdeba, roca
gaigebs, rom dedam mis karg magaliTs mibaZa. qalbatoni ganuwyvetliv javrobs
imis gamo, rom mis WurWels vxmarobT da ara Cvensas, sul imis cdaSia, Cvens
faifurs miagnos da warmodgena ara aqvs, ra axlos zis masTan! servizi sxvenze
SevinaxeT sxvadasxva reklamebis qveS. da sanam aq viqnebiT, isic iq ideba. Zalze
marcxiani xeli maqvs. guSin maTlafa gamivarda. gacofebulma qalbatonma iyvira:
`o, frTxilad! meti araferi gamaCnia!~ magram batoni van daani ratomRac
melaquceba.
am diliT deda Wkuas didxans marigebda. amas ver vitan. Cveni
Sexedulebebi Zalze gansxvavdeba erTmaneTisagan. mama sul sxvanairia, Cemi
esmis, maSinac ki, roca xuTiode wuTiT gamibrazdeba.
wina kviras erTi ambavi moxda. sababi qalebze dawerili wigni... da peteri
iyo. saWiroa icode, kiwi, rom margos da peters ufleba aqvT waikiTxon yvela
wigni, romelic baton koophoiss biblioTekidan moaqvs, magram am wignis
wakiTxvis ufleba arc erTs ar misces.
cxadia, peters cnobismoyvareoba aReZra, albaT, fiqrobda, ra unda
eweros wignSi, romlis wakiTxvasac ukrZalavdnen. wigni Cumad mopara dedamiss
da nadavliTurT sxvenze daimala. or dRes simSvide sufevda. dedamisma
yvelaferi gaigo, magram ar gasca. uecrad saqmeSi mamamisi Caeria. gabrazda,
peters wigni waarTva da amiT sakiTxi amowurulad CaTvala. magram man ver
gansazRvra, Tu rogorma cnobismoyvareobam Seipyro misi vaJi. peteris azriT,
mamis energiuli moqmedeba sruliad ar niSnavda imas, rom sakuTar ganzraxvaze
xeli aeRo. daiwyo fiqri, Tu rogor Caegdo kvlav xelSi `idumalebiT savse~
wigni. qalbatonma van daanma dedaCems rCeva hkiTxa. dedam uTxra, es wigni
margosTvisac Seuferebelia, Tumca sxva wignebis sawinaaRmdego araferi maqvso.
qalbatono van daan, margosa da peters Soris didi gansxvavebaa,
ganagrZo dedam, jer erTi, gogonebi metwilad biWebze ufro adre
mwifdebian, meorec, margo Zalian bevrs kiTxulobs da icnobs Rrma, seriozul
nawarmoebebs, xolo mesame, margo peterze ufro ganaTlebuli da
gonebagaxsnilia. margom TiTqmis daamTavra liceumi.
principSi qalbatoni van daani daeTanxma dedas, magram mainc ganacxada,
rom araferi saWiroa, axalgazrdebs igive wignebi mivceT, romelTac ufrosebi
kiTxulobeno.
wignis xelSi Casagdebad peteri mxolod xelsayrel SemTxvevas eloda.
meore saRamos, roca mTeli ojaxi direqtoris kabinetSi ijda da
radiogadacemas usmenda, peterma wigni moipara da sxvenze aZvra, cxris
naxevarze dabla unda Camosuliyo, magram kiTxvam ise gaitaca, rom dro
gadaaviwyda, da sxvenidan im dros CamoZvra, roca mamamisi oTaxSi Sevida.
SegiZlia warmoidgino, ra ambavi atyda... mogvesma gamayruebeli silis lawani,
xelis kvra, wigni magidisaken moisroles, peteri ki, albaT, oTaxis kuTxisaken.
col-qmari marto gamovida savaxSmod. peteri aravis mohgonebia, uvaxSmod
datoves, mSieri unda dawoliliyo. gadavediT dRis wesrigze, e. i. SevudeqiT
vaxSmobas. uecrad moisma yurTasmenis wamRebi stvena. gavqvavdiT, gafiTrebulni
SevyurebdiT erTmaneTs, dana-Cangali xelidan gagvivarda. magram am dros
Rumlis milidan mogvesma peteris xma:
tyuilad ggoniaT, rom dabla Camoval.
batoni van daani wamovarda da WarxaliviT gawiTlebulma iyvira:
ara, es ukve metismetia!
mama baton van daans xelebSi swvda, eSinoda peters cudi araferi
damarToso da zeviT erTad avidnen. gaSmagebuli winaaRmdegobisa da saSineli
xmauris Semdeg peteri Zirs Camoiyvanes da Tavis oTaxSi Caketes. gulkeTil
dedikos surda SvilisaTvis buterbrodi gadaenaxa, magram mamamisi ulmobeli
aRmoCnda.
Tu axlave bodiSs ar moixdis, sxvenze daiZinos!
Cven yvelam protesti ganvacxadeT da vamtkicebdiT, rom uvaxSmod
datoveba sakmarisi sasjelia. sxvenze SeiZleba gacivdes, xolo aq eqimsac ki
ver moviwvevT.
peterma bodiSis moxda ar indoma da sxvenze avida. baton van daans Tavi
ise eWira, TiTqos Svilis dardi ar hqonda, magram meore diliT darwmunda, rom
mis vaJiSvils sakuTar sawolSi eZina. Svid saaTze peteri isev sxvenze avida.
mamamisma xangrZlivi Segonebis Semdeg, rogorc iqna, daiyolia, Zirs
Camosuliyo.
sami dRis ganmavlobaSi yvela moRuSuli dadioda da jiutad dumda.
Semdeg yvelaferi Zveleburad warimarTa.
ana
oTxSabaTi, 21 seqtemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
dRes yoveldRiur wvrilmanebze minda giambo. qalbatoni van daani
autanelia. yovel wuTs mTaTxavs imis gamo, rom bevrs vlaparakob. raRacas
moigonebs da sicocxles gvimwarebs. xan ityvis WurWels aRar gavrecxavo da Tu
mainc garecxa, qvabis Zirze darCenil saWmels CvensaviT minis TefSze ki ar
amoiRebs, aramed Sig tovebs, afuWebs. amis gamo margos orjer meti WurWlis
garecxva uxdeba da am dros es qalbatoni eubneba:
Cemo margo, Sen marTlac bevri saqme gaqvs.
da mis magivrad mama Tavis werils Cadebs. ase gaigebs van diiki, rom mama
cocxalia. arCevani SeaCeres zeelandze. romelic belgiis sazRvarTan
mdebareobs da amitom iq advilad SeiZleba werilis kontrabandiT gagzavna.
ana
kvira, 27 seqtemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
dedasTan usiamovneba momivida da es ukve meramdened am bolo dros! Cven
xSirad ar gvesmis erTmaneTis, verc margosTan vaxerxeb saerTo enis gamonaxvas.
Cvens ojaxSi, ra Tqma unda, arasodes ar gaimarTeba iseTi scenebi, rogorc
zeviT, magram me arc Cveni urTierToba momwons. me sul sxva xasiaTi maqvs,
vidre dedas da margos. zogjer ukeT mesmis Cemi megobari gogonebis, vidre
sakuTari dedis. o, rarigad mwyins!
qalbatoni van daani kvlav ucnaurad iqceva. cdilobs, rac SeiZleba meti
gadamalos da Caketos im nivTebidan, rac ojaxs sWirdeba. kargi iqneba, dedac
rom aseve moiqces!..
etyoba, zogierT mSoblebs gansakuTrebul siamovnebas hgvris ara marto
sakuTari Svilebis aRzrda, aramed nacnobebisac. swored aseTebi arian van
daanebi. margos aRzrda ar sWirdeba. igi siyvarulis, sikeTisa da gonierebis
gansaxierebaa. magram is, rac mas Warbad aqvs, me Zalze maklia. CemTvis
araerTxel mouciaT SeniSvnebi sufrasTan, me ki Tavs ver vikaveb ukmexi da
gamomwvevi pasuxebisagan. mama da deda mudam Cems mxarezea, ar vici, ra
meSveleboda uimaTod! `zemourebi~ Zalian xSirad misayvedureben, bevrs
laparakob, yvelaferSi erevi, Tavmdabloba gakliao, magram me mainc Zvel
Secdomebs vimeoreb. mama rom ase momTmeni ar iyos, me albaT didi xania
davkargavdi gamosworebis imeds. Tumca is, rasac Cemgan Cemi mSoblebi
moiTxoven, Zneli gansaxorcielebeli araa.
bostneuli ar miyvars. Tu bevr kartofils da cota bostneuls
gadmoviReb, van daanebi, amas `ganebivrebas~ aweren da saSinlad javroben.
cota kidev daimate bostneuli, meubneba im wamsve qalbatoni van
daani.
ara, gmadlobT, me marto kartofili minda.
bostneuli Zalian margebelia, xom xedav dedaSenic amasve ambobs,
gadaiRe kidev! daJinebiT moiTxovs igi da ase grZeldeba manamde, sanam mama
ar Caereva.
CvenTan unda ecxovra, ambobs gacxarebuli qalbatoni, CvenTan
aseTi ram ar gauvidoda! es ra aRzrdaa! ane saSinlad ganebivrebulia! Cemi
qaliSvili unda yofiliyo!
sayvedurebis niaRvars mudam am sityvebiT amTavrebs. ra bednierebaa, rom
misi qaliSvili ara var!
davubrundeT isev aRzrdis sakiTxs. guSin, roca qalbatonma van daanma
enis tartali moaTava da dumili Camovarda, mamam ai, ra uTxra:
me mgoni, ana kargadaa aRzrdili. imasac ki mixvda, rom jobia Tqven
gauTavebel qadagebas yuradReba ar miaqcios, xolo rac Seexeba bostneuls, me
mxolod erTi ram SemiZlia vTqva: `Vice versa!~1 (1 piriqiT (laT.))
axla ki gvarianad moxvda qalbaton van daans. Vice versa imas niSnavda, rom
TviTonac cota bostneuls miirTmevs. Tavs imiT imarTlebs, Zilis win bevri
bostneuli mawyinariao. rac unda is qnas, oRond Tavi damanebos! sasaciloa,
roca xedav, ra advilad wiTldeba qalbatoni van daani. me es ar momdis da
amazec javrobs.
ana
orSabaTi, 28 seqtemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
guSin bevri ram mqonda kidev dasaweri, magram iZulebuli gavxdi
Semewyvita. minda mogiyve erTi Cxubis ambavi, magram manamde ai, ra unda giTxra.
uadgilod da uxeSad mimaCnia amgvari oxunjoba: oh, mTeli milioni mas xom
ar moxvdeba, anda: erTi yumbarac ikmarebs. marto dirki xom araa am dReSi,
cxadia, ara. yoveldRe axalgazrdebs vagonebSi yrian da germaniaSi agzavnian
iZulebiT samuSaoze. zogi gzidan garbis, zogi droze imaleba, magram aseTebi
Zalze cotaa.
Cemi sevdiani simRera jer ar damTavrebula. gagigonia raime mZevlebis
Sesaxeb. germanelebma daxvewili wameba moigones. ufro saSineli, vidre sxva
yvelaferi. udanaSaulo moqalaqeebs ganurCevlad apatimreben da cixeebSi
amwyvdeven. xolo roca sadme `sabotaJs~ aRmoaCenen da damnaSaves ver ipovian,
mZevlad wayvanilTa nawils xvreten. Semdeg amas gazeTebSi aqveyneben da
mosaxleobas afrTxileben. ra xalxia es germanelebi! odesRac mec maT
vekuTvnodi, Tumca didi xani gavida mas Semdeg, rac hitlerma kanongareSe
gamogvacxada. qveynad ar arsebobs ufro didi mtroba, vidre amgvar
germanelebsa da ebraelebs Sorisaa Camovardnili.
ana
paraskevi, 16 oqtomberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
uamravi saqme gamiCnda, axlaxan vTargmne erTi Tavi `La belle Nivernaise~-dan
da amoviwere yvela ucnobi sityva. Semdeg uZnelesi ariTmetikuli amocana
gadavwyvite, bolos daviswavle sami gverdi frangulad. amocanebis gadawyveta
ar miyvars da davalebas xSirad gverdze gadavdeb xolme. amocanebis gadawyveta
mamasac uWirs; zogjer me ukeTesad viyvan, magram mainc gviWirs da
dasaxmareblad margos veZaxiT. stenografiaSi yvelas gavaswari. guSin
davamTavre `dampyroblebis~ kiTxva, kargi wignia, magram ioop ter heuls ar
Seedreba.
SenTvis bevrjer miTqvams, rom cisi fon maqsveldi SesaniSnavad wers.
momavalSi Cemma Svilebma aucileblad unda waikiTxon yvela misi wigni. mamam
kerneris piesebi momca wasakiTxad: `bremeneli biZaSvili~, `guvernanti qali~ da
`mwvane domino~. kargi mweralia.
me, deda da margo isev SexmatkbilebiT vcxovrobT da es yvelafers
jobia. guSin saRamos margo CemTan iwva. Zalze viwrod viyaviT, magram
araCveulebriv myudroebas vgrZnobdiT. margom mkiTxa: SeiZleba Seni dRiuri
wavikiTxoo mxolod zogi adgili, vupasuxe me. Semdeg misi dRiuri
movikiTxe. dampirda wagakiTxebo. vlaparakobdiT momavalze; vkiTxe, ra ginda
gamoxvide-meTqi. am ambavs igi saidumlod inaxavs. me yuri movkari, TiTqos
maswavleblobas apirebs. da me mgoni, asec unda iyos. Tumca amden
cnobismoyvareobas ar unda viCende.
am diliT peteri sakuTari sawolidan wamovagde da Tavad wamovweqi.
peteri gacecxlda, magram me misTvis yuradReba ar mimiqcevia. kacma rom Tqvas,
ufro Tavazianad unda mepyrobodes, radgan guSin saRamos vaSli vaCuqe.
margos vkiTxe: rogor ggonia, gonji var? sasacilod gamoiyurebi,
magram lamazi Tvalebi gaqvso, mipasuxa man. gaurkveveli pasuxia, Sen rogor
fiqrob?
naxvamdis!
ana
samSabaTi, 20 oqtomberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
Tumca mas Semdeg ori saaTi gavida, magram iseTi SiSi ganvicade, rom
xelebi axlac mikankalebs. saxlSi hkidia xuTi cecxlmqrobi `minimaqsi~. aravis
gaufrTxilebivarT, rom maT asavsebad movidodnen. amitom sanam winkaridan
CaquCis xma ar momesma, gansakuTrebul sifrTxiles ar vicavdi. megona durgali
movida da gavafrTxile eli, romelic CvenTan sadilobda, rom axla Zirs
Casvla ar SeiZleba. me da mama kars ukan CavsafrdiT da yurs vugdebdiT, rodis
morCeboda is kaci muSaobas da wavidoda. meoTxedi saaTis Semdeg man iaraRi
karadaze dado da Cvens karze daakakuna. oriveni gavfiTrdiT, nuTu rame SeniSna
da gadawyvita Seamowmos, ra imaleba kars ukan. mgoni asec iyo, radgan kakuni,
karis gamoweva, jajguri da biZgebi ar wydeboda. kinaRam guli Semiwuxda imis
gafiqrebaze, rom Cvens mSvenier TavSesafars viRac gadamTieli aRmoaCens. ase
megona, mTeli saukune gavida, sanam baton koophoisis xma ar gavigone: gaaReT,
me var. kari maSinve gavaReT. Turme, saketi, romliTac kari Signidan iketeboda
da romlis gaReba garedanac SeeZlo saidumloebagandobils, raRacas
gamosdeboda, amitom droze ver gagvafrTxiles, rom xelosani movidoda. roca
muSa wavida, koophoisma elis gamoZaxeba gadawyvita, magram mbrunavi kari ver
gaaRo da xmauri atexa. gulidan uzarmazari tvirTi momwyda. kaci, romelic
CvenTan unda Semosuliyo, Cems warmodgenaSi swrafad izrdeboda da bolos
uZlevel goliaTad iqca. axla ki SegviZlia vTqvaT, rom bedma ar gvimtyuna,
yvelaferi keTilad damTavrda!
orSabaTs bevri vimxiaruleT. mipma da henkma CvenTan gaaTies Rame. me da
margo ded-mamasTan `gadavsaxldiT~, col-qmars ki Cveni oTaxi davuTmeT.
SesaniSnavad visadileT. Tumca am dRes uxifaTod mainc ar Cauvlia. mamis
magidis lampaSi mokle CarTva moxda da erTbaSad bnelSi aRmovCndiT.
eleqtromricxveli, romelSic mcveli ixraxneba, sadRac sawyobis boloSi
hkidia da arc ise sasiamovnoa bnelSi xelis faTuri, magram bedma gagviRima da
dazianebuli xazi aT wuTSi SeakeTes. axla ukve SeiZleboda sanTlebisagan
mowyobili iluminaciis Caqroba. diliT adre avdeqiT. henki cxris naxevarze
unda wasuliyo da gvindoda myudrod gvesauzma. gareT saSinlad wvimda.
mixaroda, rom aseT amindSi quCaSi gasvla ar mixdeboda. me da mamam yvelaferi
mivalageT da franguli zmnebis dazepirebas Sevudeqi. mere vkiTxulobdi
SesaniSnav wigns `tyeebi marad mRerian~. mwyins, rom male vamTavreb.
Semdeg kviras eli CvenTan gaaTevs Rames!
ana
xuTSabaTi, 29 oqtomberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
ver visveneb. mama avadaa. didi sicxe aqvs da raRacam gamoayara, rogorc
wiTelam icis. warmoidgine, eqimis gamoZaxebac ki ar SegviZlia. deda uvlis.
bevri ofli adenina. iqneb sicxem dauwios.
diliT mipma gviambo, rom van daanebis bina germanelebs gauZarcvavT.
qalbaton van daanisaTvis araferi gviTqvams. bolo dros igi Zalze nervulobs
da Cven sruliad ar gvainteresebs saaTobiT visminoT, ra saucxoo WurWeli da
Zvirfasi aveji darCa saxlSi. Cvenc xom yvelaferi Zvirfasi bedis anabara
mivatoveT. Civili am saqmeSi verafers gviSvelis.
am bolo dros mec momces ufleba mozrdilTaTvis gankuTvnili zogierTi
wigni wavikiTxo. vkiTxulob niko van suxtelenis `evas siymawviles~. kacma rom
Tqvas, me ver vxedav did gansxvavebas am wignsa da gogonebis sakiTxav wignebs
Soris. mxolod esaa, rom am wignSi zogjer qalebi sakuTari sxeuliT vaWroben
da ucxo mamakacebisagan bevr fuls iReben. me, albaT, sircxviliT movkvdebi,
ucxo mamakacTan marto rom davrCe. Semdeg weria, evas `avadmyofoba~ daewyoo.
mec Zalian minda damewyos, radgan vici, raoden mniSvnelovania es. mamam
karadidan goeTesa da Sileris dramebi gadmoiRo da apirebs saRamoobiT
xmamaRla gvikiTxos yvelas. daviwyeT `don karlosiT~. dedam mamis magaliTs
mibaZa da locvani maCuqa. wigni zrdilobis gamo gadavikiTxe. TiTqos momwons
kidec, magram arafers maZlevs. ratom cdilobs deda iZulebiT gamxados
morwmune?
xval pirvelad gavaCaRebT Rumels. albaT, gabolil oTaxSi mogviwevs
jdoma. didi xania sakvamuri ar gauwmendiaT.
ana
SabaTi, 7 noemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
gana Tqven belgiaSi ara xarT? nuTu oficeri ar Camovida? manqana? nuTu gaqceva
ver moaxerxeT?..
maSin vuambeT, rom zRapari oficrisa da manqanis Sesaxeb TviTonve
gavavrceleT xalxisa da gansakuTrebiT germanelebis mosatyueblad, cxadia, im
SemTxvevisaTvis, Tu Zebnas dagviwyebdnen. duseli aseTma gamWriaxobam daamunja,
xolo roca Cveni moxdenili, eSmakurad mowyobili TavSesafari vaCveneT,
gaocebisagan aRar iyo. yvelam erTad visadileT, Semdeg duselma cota daisvena,
mere Cai davlieT, da bolos igi Tavisi avla-didebis amolagebas Seudga.
duseli male gaSinaurda, gansakuTrebiT mas Semdeg, rac `iatakqveSelTa~
Sinaganawess gaecno (van daanma Seadgina).
TavSesafris prospeqti da gzis maCvenebeli
ebraelTa da maT msgavsTa droebiTi sacxovrebeli dawesebulebis
Sinaganawesi.
Riaa mTeli wlis ganmavlobaSi. moxdenili, wynari, utyeo adgili
amsterdamis centrSi. transporti: tramvai #17 da 13, avtomobili da
velosipedi, xolo visac germanelebma yovelgvari saxis transportiT
sargebloba aukrZales, fexiTac moaRwevs.
binis qira. ufaso.
cximgaclili dieturi sakvebi.
gamdinare wyali: saabazanoSi (abazana ar dgas) da, samwuxarod, zogierT
kedelzec.
mozrdili sawyobi yovelgvari saqonlis Sesanaxad.
sakuTari radiosadguri: uSualo kavSiri londonTan, niu-iorkTan, telavivTan da mraval sxva sadgurTan. radiomimRebi mdgmurebis gankargulebaSia
saRamos 6 saaTidan.
dasvenebis saaTebi: Ramis aTi saaTidan dilis rvis naxevramde, kviraobiT
dilis aT saaTamde. TavSesafris mmarTvelobis gankargulebiT gansakuTrebul
pirobebSi dasvenebis saaTebi SeiZleba dawesdes dRisiTac. sayovelTao
uSiSroebis uzrunvelsayofad miTiTeba zustad unda Sesruldes!..
ardadegebi: jerjerobiT gauqmebulia.
salaparako ena: yvela kulturuli ena... oRond CurCuliT.
tanvarjiSi: yoveldRe.
mecadineoba: stenografia, kviraSi erTi saaTi (weriTi samuSao),
inglisuri, franguli, maTematika da istoria dRis yovel dros.
sakvebis miRebis dro: sauzme yoveldRe 9 saaTze, kvira dReebisa da
dResaswaulebis gamoklebiT.
sadili 115-dan 1 45 saaTamde.
vaxSami civi an cxeli, sxvadasxva dros. damokidebulia ukanaskneli
cnobebis gadmocemaze.
valdebulebani sursaTiT mommaragebeli komisiis winaSe: mudam mzad unda
viyoT kontoris saqmis warmoebaSi dasaxmareblad.
tanis dabana: `abazana~ yovel kvira dRes dilis 9 saaTidan yvela
mobinadris gankargulebaSia: tanis dabana SeiZleba sapirfareSoSi,
samzareuloSi, kabinetSi da kontoraSi visac rogor urCevnia.
alkoholiani sasmelebi nebadarTulia mxolod eqimis rCeviT.
ana
xuTSabaTi, 19 noemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
rogorc velodiT, duseli marTla Zalze sasiamovno adamiani aRmoCnda.
Tumca gulaxdilad rom giTxra, arc ise sasiamovnoa, roca ucxo kaci Sens
oTaxSi cxovrobs da yvelafers xels hkidebs, magram keTili saqmisaTvis zogi
araferia, magram mainc minda giTxra, rom am bolo dros saocar martoobas
vgrZnob. CemSi sicariele damkvidrda. adre amaze ar vfiqrobdi, garToba da
megobrebi avsebdnen Cems fiqrebs, axla ki rTuli problemebi mawuxebs. gavige
isic, rom mamasac ki, romelic yvelaze Zalian miyvars, ar ZaluZs, mTeli Cemi
uwindeli samyaros magivroba gamiwios.
Sen albaT ggonia, rom Zalze umaduri var, ara, kiwi? zogjer iseTi
grZnoba maqvs, TiTqos didxans ver gavuZleb amgvar cxovrebas. gesmodes mTeli
es saSineleba, gawuxebdes sakuTari sadardebeli da amave dros yvelasTvis
xelwamosakravi iyo.
ana
SabaTi, 28 noemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
bevri eleqtroenergia davwviT da limiti gadavxarjeT. axla ukiduresi
momWirneoba gvmarTebs, Torem SeiZleba deni gamogviTiSon da 14 dRe
usinaTlod dagvtovon. oTxidan Tu xuTis naxevridan kiTxva aRar SegviZlia,
amitom sxvadasxva gasarTobs vigonebT da dros ase vklavT. veubnebiT erTmaneTs
gamocanebs, vvarjiSobT sibneleSi, vlaparakobT inglisurad an frangulad,
vmsjelobT wakiTxul wignebze, magram gaWianurebuli yvelaferi
mosabezrebelia. axla me axali gasarTobi vipove, savele binokliT mezoblebis
ganaTebul fanjrebSi viWvritebi. dRisiT erTi santimetriTac ki ar SeiZleba
fardis gadaweva, magram saRamos arc ise saxifaToa. adre ar megona mezoblebis
cxovreba Tu ase sainteresoa. zogs sadilobisas vakvirdebodi, erT ojaxSi
kinofilmi gauSves, mopirdapire saxlSi moxuci kbilis eqimi mSiSara dedabers
mkurnalobda.
marTla, kbilis eqimis gaxsenebaze! batoni duseli, romelzedac
ambobdnen, SesaniSnavad eqceva bavSvebs da Zalian uyvars patarebio,
dromoWmuli SexedulebebiT yofila savse da mudam zrdilobiani qcevisa da
TavdaWeris Sesaxeb qadagebs. rogorc cnobilia, maqvs saeWvo `bedniereba~ am
`didad pativcemul~ vaJbatonTan erT oTaxSi cxovrebisa da radgan Cveni
mozardi sameulidan me yvelaze uzrdelad mTvlian, mudam imis cdaSi var, rom
Tavidan avicilo dausrulebeli sayvedurebi da Wkuis darigeba, an Tavi
moviyruo. magram amas rogorme gavuZlebdi, es kaci rom aseTi `mabezRara~ ar
iyos da yovel wuTSi maincdamainc dedasTan ar garbodes saCivlelad. jer
kidev misi sayvedurebi ver mominelebia, am dros modis deda da cecxlze navTs
asxams, xolo Tu bedi gansakuTrebiT mwyalobs, xuTi wuTis Semdeg qalbatoni
van daani mibarebs da axla is mebuzRuneba.
asea, kiwi! advili nu ggonia, roca cudad aRzrdili arseba mudam
kritikulad ganwyobili iatakqveSeli ojaxis dausrulebeli sayvedurebis
mTavar obieqts igulisxme, mexamrids warmoadgen! saRamos, roca sawolSi
vwevar, im uamrav codvebze da danaSaulze vfiqrob, romelTac maweren.
saCivrebis siuxve imdenad mabnevs, rom xSirad vtiri, anda vicini, gaaCnia, Cems
Sinagan ganwyobilebas. Semdeg ki CameZina yovlad WkuisSemSleli fiqrebiT,
saxeldobr: iseTi ki ar unda gavxde, rogoric me minda, aramed sul sxvanairi,
anda me sul sxvanairi var da ara iseTi, rogoric minda viyo, ise ki ar unda
gavakeTo yvelaferi, rogorc me msurs, aramed sxvanairad. minda, sul sxvanairi
gavxde da ara iseTi, rogoric var, radgan me sul sxvanairi var da ara iseTi,
rogoric minda viyo...
da ai, Senc dagabnie! nu gamijavrdebi! me ar amovSli arafers, rac aq
SaviT TeTrze weria. axla, roca ase Wirs qaRaldis Sovna, furclis amoxevac
codvaa! amitom SemiZlia, mxolod rCeva mogce: nuRar waikiTxav ukanasknel
winadadebas da nu ecdebi gaigo, Torem ise daibnevi, Tavs veRar gaarTmev!
ana
orSabaTi, 7 dekemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
wels xanuka1 (1 ebraelTa saSobao dResaswauli (Zv. w. 164 wlis 25.XII iuda
makabevelma ierusalimSi xelaxla akurTxa antioqos IV mier wabilwuli
taZari)) da wminda nikolozis dRe2 (2 holandielebi wminda nikolozis dRes
ufro zeimoben, vidre Sobas.)) TiTqmis erTmaneTs emTxveva. xanukas aRsaniSnavad
mxolod sanTlebi davanTeT da isic aTi wuTiT, radgan sanTlebi axla Zneli
saSovaria, xolo roca simRera gaisma, namdvili sazeimo viTareba Seiqmna!
batonma van daanma lamazi xis Sandali gamoTala.
magram SabaTs wminda nikolozis dRe meti zeimiT aRvniSneT. Cven Zalian
gvainteresebda, raze eCurCulebodnen eli da mipi mamas, roca zeviT amodiodnen.
vgrZnobdiT, rom raRacas gvimzadebdnen. da ai, rva saaTze grZeli derefnis
gaswvriv kibeze daveSviT da patara gasasvlel oTaxSi aRmovCndiT. me SiSma
Semipyro da mxolod imas vnatrobdi, rom uvnebeli davbrunebuliyavi ukan!
radgan am oTaxs fanjrebi ar hqonda, sinaTle aanTes. mamam kedlis didi
ganjina gamoaRo: o, ra lamazia, wamoiZaxa yvelam. ganjinaSi idga didi
kalaTi Wreli qaRaldiT lamazad morTuli da `Savi peteris~ simboluri
niRbiT damSvenebuli. kalaTi mSvidobianad avitaneT zeviT da yvelam Tavisi
saCuqari miiRo; mas saTanado leqsic axlda. Sen kargad ici, rogori leqsi
iwereba amgvar SemTxvevebSi da amitom aq aRar momyavs. maCuqes namcxvris didi
Tojina. mamam wignis qvesadgami miiRo, dedam kalendari, qalbatonma van daanma
tomara mtvris Cvrebis Sesanaxad, batonma van daanma saferfle. yvelas SeurCies
sasiamovno saCuqari. Cven pirvelad vizeimeT wminda nikolozis dResaswauli da
vTvliT, rom premieram warmatebiT Caiara.
cxadia, Cveni `qvemoTa~ megobrebisTvisac movamzadeT saCuqrebi im
nivTebidan, rac Zveli ukeTesi droidan SemogvrCa. swored dRes gavigeT, rom
saferfle baton van daanisaTvis da wignebis qvesadgamebi mamaCemisTvis batonma
vosenma TviTon gaakeTa.
ana
xuTSabaTi, 10 dekemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
batoni van daani xorcis, Zexvis da sabaylo ganyofilebas ganagebda.
firmam igi miiwvia, rogorc am saqmis saukeTeso specialisti. da axla, Cvenda
sasixarulod, man Tavi gamoiCina, rogorc `Zexvis~ ostatma.
Cven bevri saZexve xorci SevukveTeT (cxadia, Sav bazarze), gadavwyviteT
Savi dRisTvis Zexvi mogvemaragebina. saintereso sayurebelia:L xorcs jer sakep
manqanaSi gaatareben or-samjer, Semdeg Seaneleben, kargad azelen da bolos
milakis meSveobiT nawlavebs avseben. Cven ukve mivirTviT sadilad Semwvari
Zexvi kombostos mwniliT. magram Sebolili Zexvi rom damzaddes, kargad unda
gamoSres. amitom Zexvi WerqveS Zelze gaWimul Tokebze Camokides. yvela, vinc
oTaxSi Semodis, WerqveS moqanave Zexvebs xedavs da icinis. marTlac sasaciloa.
oTaxSi saSineli aurzauri iyo. batoni van daani (colis winsafari
Semoexvia da ufro sqeli Canda, vidre sinamdvileSi iyo) TavgamodebiT
dastrialebda xorcs. gasisxlianebuli xelebi, gaoflianebuli, alewili
pirisaxe da dalaquli winsafari namdvili yasbis iers aZlevda. qalbaton van
daans, Cveulebriv, yvelafris erTbaSad gakeTeba surs: swavlobs
saxelmZRvanelodan holandiurs, urevs wvnians, Tvalyurs adevnebs xorcs da
amave dros kvnesis, radgan nekni stkiva. ai, ra xdeba, roca pativmoyvare, xanSi
Sesuli (!!) mandilosnebi sqeli ukanalis gasaxdomad yovlad saxifaTo
tanvarjiSs mimarTaven. dusels Tvalis anTeba aqvs, mTeli dRe RumelTan zis
da Tvalze kompress idebs. fanjarasTan Camomjdar mamas mzis nazi sxivi
dahnaTis. albaT, isev revmatizmi stanjavs, radgan moxrili zis da sacodavi
saxiT adevnebs Tvals baton van daanis saqmianobas. peteri daarbeninebs oTaxSi
katas (katas muSi hqvia). me, deda da margo kartofils vfcqvniT, magram am
saqmes meqanikurad vakeTebT da monusxulebiviT SevcqeriT baton van daans.
duselma, rogorc kbilis eqimma, praqtika ganaaxla. moganiWeb siamovnebas
da mogiyvebi, rogor Seudga mkurnalobas. deda auTovebda, roca qalbatonma van
daanma ganizraxa, pirveli pacienti gamxdariyo. qalbatoni van daani Sua oTaxSi
dadgmul skamze dajda, duselma ki saqmianad da mSvidad amoalaga
instrumentebi; sadezinfeqciod odekoloni moiTxova, xolo cvilis nacvlad
vazelini.
amis Semdeg qalbaton van daans pirSi Caxeda, ukana kbilebi gausinja.
daakakuna, moCxrika. qalbatoni wamdauwum tokavda, TiTqos tkivilisagan suli
exuTeboda da yovlad ucnaur bgerebs gamoscemda. xangrZlivi Semowmebis Semdeg
pacients ase egona, Torem sinamdvileSi mxolod ori wuTi Tu gavida
duselma gadawyvita, gamoxruli kbili amoewminda. magram amaze fiqric ki
zedmeti iyo! qalbatoni van daani veluriviT iqnevda xelebs da wixlebs
isroda, ase rom, duseli iZulebuli Seiqna xeli SeeSva kauWisaTvis, romliTac
kbils uwmendda. qalbaton van daans kauWi kbilSi gaeCxira. axla ki aiwyvita
eSmakma! kbilSi kauWgaCrili qalbatoni aqeT-iqiT awydeboda da cdilobda
rogorme amoeZro, magram kidev ufro Rrmad irWobda kbilSi. doinjSemoyrili
duseli sruliad mSvidad idga iqve da am speqtakls uyurebda, danarCenebi
vxarxarebdiT. Cveni mxriv, es simdable iyo: albaT, mec gvarianad viRrialebdi.
bolos, saSineli garjis, oxvrisa da kvnesis Semdeg qalbatonma kbilebSi
gaCxiruli iaraRi amoiZro da duselma isev ganagrZo muSaoba, TiTqos aq
araferiao. muSaobda swrafad. pacients dro aRar rCeboda, raime moemoqmedebina.
dusels albaT arasodes ar hyolia amdeni TanaSemwe. me da batoni van daani
asistentebi gaxldiT da yvelani erTad uTuod ise gamoviyurebodiT, TiTqos
gacocxlebuliyos Suasaukuneebis naxati `Sarlatanebi muSaoben~.
bolos da bolos pacientma moTmineba dakarga da ganacxada, sadils unda
mivxedoo. erTi ram cxadia: qalbatoni van daani ase male aRar miakiTxavs
kbilis eqims.
ana
kvira, 13 dekemberi, 1942
Zvirfaso kiwi!
didi kontoris fanjarasTan myudrod movikalaTe da sqel fardebs Soris
darCenili WuWrutanidan vuTvalTvaleb, ra xdeba gareT. Tumca bindi Camowva,
magram, imisaTvis rom Sen mogwero, sinaTle kmara.
ucnauri sayurebelia, rogor darbian adamianebi quCaSi! ase mgonia,
saSinlad eCqarebaT sadRac da lamisaa sakuTar fexebs gamoedon. velosipedebs
ise miaqroleben, rom Zneli gasarCevia, vin zis zed, qali Tu kaci.
Cveni raioni tipuri muSaTa ubania. umravlesobas siRaribis daRi azis,
bavSvebi ki iseTi WuWyianebi arian, rom mxolod sakeciT Tu Seexebi. namdvili
wvintliani quCis bavSvebia, romlebic Znelad gasageb dialeqtze laparakoben.
guSin, roca me da margo tans vibandiT, aseTi azri damebada: ra kargi
iqneboda, rom SemeZlos am patara sazogadoebidan ramdenime bavSvis ankesiT
daWera, zeviT amoyvana, abazanaSi Casma, dabana, sufTad gamowyoba da saTamaSod
quCaSi gaSveba, maSin... xval iseTive WuWyianebi da Camofxrewilebi irbenen,
Semawyvetina margom.
gareT sxvac bevria saintereso: avtomobilebi, kaparWebi, wvima. mesmis
tramvais borblebis RrWiali da aTasgvar ambebs vTxzav. Cveni fiqrebi iseve
naklebad icvlebian, rogorc Cven TviTon, mudam erT wreSi trialeben:
ebraelebi saWmeli, saWmeli politika, xolo politikidan... raki
ebraelebi vaxsene, ai ra unda giTxra: guSin, roca WuWrutanaSi vicqirebodi,
quCaSi orma ebraelma gaiara. ucnauri grZnoba mqonda, TiTqos me isini gaveci
imiT, rom aq vzivar da maT ubedurebas vuyureb.
zustad Cveni saxlis pirdapir sacxovrebeli barJa dgas. barJaze
cxovrobs mezRvauri Tavisi ojaxiT. hyavT patara ZaRli, romelsac yefiT
vcnobT da romlis kuds mxolod maSin vxedav, roca qimis gaswvriv darbis.
isev dauSva wvimam, adamianTa umravlesobam qolgebs Seafara Tavi. axla
mxolod sawvimarebi da aqa-iq kapiuSonebi moCans.
deda mudam gveqomageba me, margos da peters da xangrZlivi davis Semdeg Tavisi
gaaqvs.
gagvifuWda erTi qila dakonservebuli ena. muSis da mofis didebuli
sadili eqnebaT. marTla, Sen jer ar icnob mofis. igi aq iyo `iatakqveSelTa~
mosvlamde. cxovrobs kontorasa da sawyobSi, afrTxobs virTxebs. misi
politikuri saxelis axsna ar aris Zneli. adre firmas ori kata hyavda, erTi
sawyobSi, meore sxvenze. rogorc ki erTmaneTs Sexvdebodnen, saSineli Cxubi
iwyeboda. Cxubis Tavi sawyobis kata iyo, magram gamarjvebuli mudam sxvenis
kata gamodioda. saxelebic maTi xasiaTis Sesaferi Searqves. sawyobis kata iyo
germaneli, anu mofi, sxvenis kata ki ingliseli, anu tomi. tomi viRacisaTvis
uCuqebiaT, mofi ki axlac aq aris da, roca Zirs CavdivarT, gveTamaSeba.
es-esaa mamam gviTxra, rom metismetad SeSfoTebulia. ra sevdiani Tvalebi
aqvs, sabralo mama!
ver movwydi ina budier-bakeris wigns `karze dakakuneba~. saojaxo romania,
saocrad aqvs aRwerili adamianebis urTierToba. sxva yvelaferi, rasac igi
exeba omi, qalTa sakiTxi, mwerlebi, naklebad momwons da, gulaxdilad rom
giTxra, naklebad mainteresebs.
bombdamSenebma saSinlad dabombes germania.
batoni van daani cud gunebazea. mosawevi araferi aqvs. dava imis Sesaxeb,
SevWamoT Tu ara axla bostneulis konservebi, Cveni partiis sasargeblod
gadawyda. maRali saTxilamuro fexsacmelebis garda, veRarafers vicvam, saxlSi
ki ase siaruli Semawuxebelia. erTi wyvili Calis sandlebi erT kviras meyo,
mere isev fexSiSveli aRmovCndi. iqneb mipma miSovos rame Sav bazarze. mas Tma
aqvs Sesasworebeli. marwmunebs, ise kargad mkreW, sxva parikmaxerTan
aRarasodes wavalo. kargi iqneboda, yursac rom ar vaTlide xSirad.
ana
xuTSabaTi, 18 marti, 1943
Zvirfaso kiwi!
TurqeTi omSi Caeba. yvela aRelvebulia. mouTmenlad veliT
radiogadacemas.
ana
paraskevi, 19 marti, 1943
Zvirfaso kiwi!
sixaruls imedis gacrueba mohyva, rac Zalze usiamoa! TurqeTi ar
Cabmula omSi! iqaur sagareo saqmeTa ministrs mxolod is uTqvams, rom Cvens
neitralitets male bolo moeRebao. gazeTis gamyidveli ki damis1 (1 moedani
mefis sasaxlis win.) moedanze yviroda:
`TurqeTi ingliselebs miemxro!~
ase gaCnda es Wori da Cvenamdec moaRwia.
500 da 1000 guldeniani qaRaldis fuli gaauqmes. didi zarali naxes
spekulantebma da `Savi~ fulis mflobelebma; magram dazaraldnen is
adamianebic, romlebic imalebian. roca 1000 guldenians axurdaveb, unda
daamtkico, saidan gaqvs, Tumca am kviris bolomde SeiZleba maTi gamoyeneba da
gadasaxadebis gadaxda.
duselma xelis bormanqana miiRo da male Cems mkurnalobas Seudgeba.
`uklebliv yvela germanelis fiurerma~ daWril jariskacebs sityviT
mimarTa, Semdeg ki `esaubra~. maTi saubari Semzaravi mosasmeni iyo. magaliTad:
hainrix Sepeli gaxlavarT!
sad daiWeri?
stalingradTan!
sad xar daWrili?
moyinuli maqvs orive fexi, marcxena xelis maja ki motexili!
zustad ase gadmoscems radio marionetebis am sazarel scenas. daWrilebi
TiTqos amayoben kidec xeibrobiT. aqao da, rac ufro uaresad grZnob Tavs, miT
ukeTesi! erTi kia, roca mas fiurerma CamosarTmevad xeli gauwoda (Tuki xeli
saerTod SerCa), ise daibna, rom xmis amoReba ver SeZlo.
ana
xuTSabaTi, 25 marti, 1943
Zvirfaso kiwi!
guSin dedam, mamam, margom da me myudrod movikalaTeT. uceb peteri
Semovida da mamasTan CurCuli gaaba. me mxolod amas movkari yuri: `sawyobSi
kasria gadayiravebuli~ da `karebTan viRac faTurobda~. es margomac gaigona,
magram me damiwyo damSvideba, radgan, mama myisve peters gahyva, me ki usazRvro
SiSisagan carciviT gavfiTrebulvar.
visxediT da velodiT, oriode wuTis Semdeg qalbatoni van daani
gamocxadda. igi kabinetSi radios usmenda, magram mamas uTxovia, radio
gamoerTo da Cumad amosuliyo zeviT. roca Zalian frTxilob, metwilad
araferi gamodis. qalbaton van daans egona, mis fexqveS Zveli kibis safexurebi
saSinlad Wrialebda. gavida xuTi wuTi... bolos gafiTrebuli mama da peteri
dabrundnen da gviambes, rac naxes. jer kibeze Camosxdnen da smenad iqcnen,
magram araferi ismoda. uecrad gaigones ori Zlieri dartyma, TiTqos viRacam
saxlSi karebi gaijaxuna. pimi fexis erTi dakvriT zeviT amovarda, peteri ki
duselTan Sevida. oTaxidan gamosvlamde duselma gulmodgined Caalaga Tavisi
bargi-barxana. fexze gavixadeT da yvelani zeviT, van daanebTan avediT.
gaciebuli van daani sawolSi iwva. Cven mis sawolTan SevquCdiT da, cxadia,
Cveni eWvebi CurCuliT gavuziareT. roca van daani xmamaRla axvelebda, me da
misi coli SiSiT vkvdebodiT. viRacas brwyinvale azri daebada, gadavwyviteT,
van daanisaTvis kodeini migveca. xvela maSinve Seuwyda.
Cven velodiT, velodiT dausruleblad... da radgan karga xans aRaraferi
ismoda, gadavwyviteT, uTuod qurdebma gamoyruebul saxlSi fexis xma gaigones
da gaiqcnen. saubedurod, skamebiT garSemortymuli radiomimRebi inglisis
radiosadguris talRaze iyo momarTuli da yvelas SeeZlo efiqra, rom
oTaxidan es-esaa gavidnen, xolo Tu karebi Semomtvreulia da haersawinaaRmdego
dacvis guSagebi SeamCneven, policias Seatyobineben da amas SeiZleba Zalze
usiamo Sedegi mohyves. miuxedavad avadmyofobisa, batoni van daani mainc
wamodga, tanze Caicva, qudi daixura da mamasTan erTad kibeze daeSva. peteric
maT gaedevna da safrTxisagan Tavis dasacavad CaquCiT SeiaraRda. qalbatoni van
daani, deda, me da margo sulganabulni velodiT. xuTi wuTis Semdeg kacebi
dabrundnen da mogvaxsenes, rom saxifaTo araferia; SevTanxmdiT, onkani ar
mogveSva da sapirfareSo ar Cagverecxa. magram SiSisagan yvelas muceli
astkivda da SegiZlia warmoidgino, ra suni idga erT adgilas, mas Semdeg, rac
yvelam moisaqma.
magram usiamovnebas Cveulebriv kidev ufro meti usiamovneba mosdevs. asea
aqac. jer erTi, vestertumis zarma rekva Sewyvita. me ki Zalian momwonda,
TiTqos mamSvidebda am zaris rekva. meorec, Tumca vicodiT, rom batoni voseni
guSin saRamos Zalian adre wavida, magram ar vicodiT, misi wasvlis Semdeg
gasaRebi elim waiRo Tu ara. iqneb daaviwyda karebis daketva. marTalia, rva
saaTidan TerTmetis naxevramde aRaraferi gagvigonia, magram mainc vRelavdiT.
roca davmSviddiT, CavukvirdiT am ambavs da sakmaod daujereblad mogveCvena,
rom qurdi karebis Semomtvrevas cdilobda ase adre, roca quCaSi amdeni
xalxia. viRacam gamoTqva varaudi, mezobeli saxlis sawyobSi SeiZleba jer
kidev muSaobeno. xolo roca saxls aseTi Txeli kedlebi aqvs, SeiZleba ver
gaigo, saidan modis xma. ras ar warmoidgens adamiani, roca Zlier Relavs.
bolos davweqiT, magram mSvidad aravis eZina. mama, deda da duseli waramara
wamovardebodnen sawolidan. SeiZleba cotas vaWarbeb, magram arc me momixuWavs
Tvali.
diliT Cveni mamakacebi qveviT Cavidnen. undodaT gaegoT, gareTa kari Ria
xom ar iyo, magram yvelaferi rigze aRmoCnda. mTeli es ambavi, romelmac
amdeni SiSi gvaWama, dawvrilebiT vuambeT kontoris personals. Tu fexi
Rame dedam fanjrebi daxura, kvlav autaneli srola iyo. me pimis sawols
Sevafare Tavi, uecrad gavigoneT, rogor gadmoxta sawolidan qalbatoni van
daani, TiTqos gvelma ukbinao, Semdeg Waxani mogvesma... me momeCvena, TiTqos
cecxlgamCeni yumbara pirdapir sawolTan Camovarda da avyvirdi: `Suqi, Suqi!!!~
pimma amomrTveli gadaatriala, megona sadacaa oTaxSi ali avardeba,
magram amis msgavsi araferi momxdara. yvelani zeviT avcvivdiT, gvindoda
gvenaxa, ra moxda. Turme van daanebs Ria fanjridan cecxlis anarekli
daunaxavT. qmars ufiqria, xanZari sadRac Cvens gverdiTaao, colma ki
gadawyvita, cecxli Cvens saxls ukidiao. roca Waxani gaisma, qalbatoni van
daani sawolidan wamovarda da mTeli taniT caxcaxebda. sanaxavi da gasagoni
aRaraferi iyo da Cven isev sawolebs davubrundiT. TxuTmeti wuTis Semdeg isev
agruxundnen qvemexebi. qalbatoni van daani im wamsve sawolidan wamovarda,
kibeebze Tavqve daeSva da duselTan Sevarda. etyoba, masTan eZebda mfarvelobas,
romelic sakuTarma qmarma ver aRmouCina.
duseli aseTi sityvebiT Seegeba: `daweqi Cem sawolSi, Cemo patarav!~
yvelas saSineli xarxari agvityda da amjerad SiSi gadagvaviwyda.
ane
kvira, 13 ivnisi, 1943
Zvirfaso kiwi!
mamam dabadebis dRes iseTi SesaniSnavi leqsi momiZRvna, rom ar SemiZlia
ar gagiziaro. jer imas ajamebs, rac gasul wels ganvicade, Semdeg ki
ganagrZobs:
Sen umcrosi xar ojaxSi
magram aRar xar patara,
SenTvis Znelia amdeni
Wkuis swavlebis atana;
suyvela imis cdaSia,
SegonebebiT gawamos,
rogorme, ramenairad
dagarigos da gaswavlos:
`SeiTviseo Cvengan!
Cven mogvbaZeo marto!
Cven ukeT viciT av-kargi,
gamocdilebi varTo!~
mZimea sxvisi Secdoma,
sakuTars vervin xedavs,
da fiqrob: saSvels mogcemdnen,
dagexsnebodnen netav!
sul cota, dReSi aTasi
SeniSvna giwevs, Svilo,
da yvela girCevs raRacas
maswavleblobas cdilobs,
zogSi iqneba styuian,
magram aRivse rwmeniT:
sjobs cxovrebaSi iaro
moTminebiTa SeniT;
damjeri iyav, bevri ram
Senc gijobs, yurad iRo,
tkbilsasurveli mSvidoba
Tu gsurs ojaxSi iyos...
ukanaskneli weli,
ukanaskneli xani
Sen Zalze wamoizarde
da aiyare tani;
Zvirfaso kiwi!
ai, Cemi axali idea. roca sufrasTan vzivar, sakuTar Tavs ufro
velaparakebi, vidre sxvas; amas ori upiratesoba aqvs: jer erTi, yvela
kmayofilia imiT, rom cotas vlaparakob, meorec, maTi msjeloba ar maRizianebs.
umetes SemTxvevaSi maTi Sexedulebebi sisuleled meCveneba, Cemi ki sworad,
Tumca jobs CemTvis Sevinaxo. asec viqcevi. roca iseT kerZs daamzadeben,
romelsac ver vitan, varwmuneb sakuTar Tavs, rom kerZi gemrielia da
SeumCnevlad yvelafers gadavsanslav. diliT, roca adgomis droa, rac me
Zalian ar msiamovnebs, sawolidan wamovxtebi da Cems Tavs veubnebi: `aba gabede
dawola!~ swrafad gadavwev `SuqsaniRbav~ fardebs, odnav SevisunTqav garedan
Semosul sufTa haers da iseTi grZnoba maqvs, TiTqos Zili arasodes ar
momsurvebia. xolo mere, roca logins vasworeb, dawolis araviTari survili
aRar maqvs.
ici, deda ras eZaxis amgvar moqmedebas? `cxovrebaSi msaxiobobas~.
sasacilo sityvaa, ara?
am kviris damdegidan warmodgena ar gvaqvs zust droze. Cveni sayvareli,
erTguli vesterturmis zari sadRac waiRes. albaT, gadaadnoben da qvemexebs
Camoasxamen. axla Cven arasodes ar viciT zustad, romeli saaTia. imedia, rames
moigoneben, rac mSvenieri zaris xmas Secvlis da mTel ubans misi dakargviT
gamowveul dards ganuqarvebs.
sadac unda gavCnde, zeviT Tu qveviT, yvela gaocebiT miyurebs fexebze.
axali, moxdenili fexsacmeli macvia. zamSis, Rvinisferi. sakmaod maRali,
msxvilqusliani fexsacmeli naxmaria da amitom mipma mxolod ocdaSvidnaxevari
guldeni misca. ise davdivar, TiTqos oCofexebze vidge da gacilebiT ufro
maRali vCanvar, vidre sinamdvileSi var. guSindeli dRe marcxiani iyo. marjvena
xelis TiTSi msxvili nemsi SemerWo yunwidan. amis Semdeg Cems magivrad margom
gafqcvna kartofili. mere SubliT karadis kars davejaxe da ise magrad, rom
kinaRam kibeebze davgordi. da radganac dajaxebam didi xmauri gamoiwvia,
momxvda kidec. Tan Sublze sveli tilos dadebac ki ver movaxerxe, radgan
wylis moSveba ar SeiZleboda. axla marjvena Tvals zemoT didi kopi mazis.
garda amisa, mtversasrutiT moviwewkve marjvena fexis neki. magram imdenad
viyavi dakavebuli, sxva usiamovnebebze imdens vfiqrobdi, rom am ambavs
yuradReba ar mivaqcie da ugunuradac moviqeci. Wriloba gamimizezda, fexi
Semixvies da veRar vicvam Cems mSvenier fexsacmels.
duselma misdauneburad kinaRam dagvRupa. man daavala mips (romelsac
araferi gaegeboda amisa), eyida akrZaluli wigni, pamfleti hitlersa da
musolinze. TiTqos gangeb, im diliT mips eseselTa motocikleti daejaxa. mipma
Tavi ver Seikava da miaZaxa: `ai, Tqve `mamaZaRlebo!~ sabednierod, yvelaferi
keTilad damTavrda da mipma gza ganagrZo. fiqric ki mafrTxobs, roca
warmovidgen, ra moxdeboda, mipi rom policiaSi waeyvanaT!
ana
oTxSabaTi, 18 agvisto, 1943
Zvirfaso kiwi!
dRes agiwer Cvens erTaderT yoveldRiur movaleobas kartofilis
fcqvnas.
erTs moaqvs gazeTi (nafcqvenebisaTvis), meores danebi (cxadia,
saukeTesos TavisTvis itovebs), mesames kartofili, meoTxes ki didi,
wyliT savse qvabi.
iwyebs batoni duseli. fcqvnis uxeirod, magram swrafad. kartofili
setyvasaviT cviva qvabSi, TviTon ki aqeT-iqiT iyureba da amowmebs: yvela masaviT
muSaobs Tu ara? Turme ara!
miyure, ane, xedav rogor miWiravs dana xelSi, vTli zemodan qvemoT,
ara, ase ara, ai, ase!
me ase ufro mexerxeba, vambob moridebiT.
sadac misTvis mudam gvaqvs Semonaxuli rame gemrieli. igi dajdomasac ver
aswrebs, rom qalbatoni van daani ukve TxovniT mimarTavs: `o, eli, rom icode,
rogor minda...~
eli Tvals mikravs, jer ar yofila SemTxveva, romelime zeviT amosuli
megobrisaTvis qalbaton van daans rame ar daevalebinos. amitom ar uyvarT
masTan asvla.
eqvss TxuTmeti wuTi aklia. eli midis. me ki ori sarTuliT dabla
veSvebi, jer samzareuloSi Sevdivar, mere kabinetSi, Semdeg ki muSis vuReb
sardafis kars, sadac naxSirs vinaxavT, da virTxebze sanadirod vuSveb. bolos
kontoraSi vbrundebi da kraleris savarZelSi vjdebi. batoni van daani axali
korespondenciis ZebnaSi yvela ujras da saqaRaldes qeqavs. peters sawyobis
gasaRebi miaqvs da muSi mihyavs. pimi sabeWd manqanas zeviT miaTrevs, margo
myudro kuTxes eZebs. kontoris saqmeebi aqvs gasakeTebeli. qalbatoni van daani
quraze wyliT savse did qvabs dgams. dedas kartofiliT savse qvabi Camoaqvs.
yvelas Tavisi movaleoba aqvs. peteri swrafad brundeba sawyobidan. upirveles
yovlisa, puri unda moitanos, romelsac yoveldRe kraleris kabinetSi
gvitoveben. dRes rogorRac daviwyebiaT! mas isRa darCenia, mTavar kontoraSi
gavides da aiRos. garedan rom ar dainaxon, daoTxili micocavs karadisaken,
purs iRebs da imaleba, ufro sworad damalvas apirebs, magram amasobaSi muSi
Tavze gadaevleba da saweri magidis qveS Zvreba. peteri yvela kuTxeSi eZebs
katas, bolos dainaxavs, epareba da cdilobs kudSi swvdes. kata Cxavis, peteri
oxravs. da ai muSi kmayofili zis fanjaraze da pirs ibans. peteri ukidures
saSualebas mimarTavs. katas puris naWers uwvdis da amiT yvelaferi Tavdeba.
muSi ankesze egeba. peters kata mihyavs. kari swrafad ixureba.
mTel am ambavs WuWrutanidan vucqeri, Semdeg ki muSaobas ganvagrZob.
mesmis kakuni. samjer meordeba, es ki imas niSnavs, rom vaxSamze meZaxian.
ana
orSabaTi, 23 agvisto, 1943
Zvirfaso kiwi!
ganvagrZob Cveni TavSesafris yoveldRiuri cxovrebis aRweras. saaTi
rekavs. dilis cxris naxevaria.
deda da margo nervuloben.
Cumad, mama... oto, Cumad... pim!
ukve cxris naxevaria, wyali unda davketoT!
Cumad iare!
ase afrTxileben mamas, romelic jer kidev ar gamosula `saabazano~
oTaxidan. zustad cxris naxevarze oTaxSi unda viyoT. amis Semdeg wylis
moSveba, sapirfareSoTi sargebloba da aqeT-iqiT sirbili akrZalulia. saxlSi
absoluturi siCume unda sufevdes.
roca qveviT kontoraSi aravin araa, xmauri ufro ismis da, cxadia,
sawyobamdec aRwevs.
cxris oc wuTze van daanebi kars aReben da iatakze samjer akakuneben:
`anes fafa mzadaa!~.
me aCqarebiT mivcocav zeviT da ZaRliviT viReb Cems ulufas. Semdeg
qveviT Camovdivar, vCqarob, yvelaferi unda movaswro: Tmis davarcxna, pot de
chambre1-is (1 Ramis qoTani (frang.).) gadaRvra, sawolebis gasworeba. Cumad, saaTi
rekavs!
zemodan ismis, rogor moipareba fostlebSi fexgayrili qalbatoni van
daani oTaxisaken. ukan qmari mohyveba, Semdeg ki sruli siCume mkvidrdeba.
axla SegiZlia datkbe Cveni ojaxuri idiliiT. me vkiTxulob an vwer.
amasve akeTeben deda, margo da mama. yvelas gvirCevnia, es wynari naxevari saaTi
kiTxvaSi gavataroT (mamas, ra Tqma unda, xelSi Tavisi sayvareli dikensi
uWiravs). Cumad zis Tavis gasaSlel WraWuna sawolze, romelzedac wesieri
leibic ki ar agia. leibis magivrobas ori Txeli pliumo eweva: `me arc es
mWirdeba, isedac iolad gaval!~, ambobs mama xSirad. rogorc ki wignis kiTxvas
Seudgeba, Tavs aRar swevs. zogjer Cumad icinis da cdilobs raRac waukiTxos
dedas CurCuliT. `axla ara, geTayva, amisaTvis ar mcalia~, eubneba deda. pimi
cota guldawyvetilia, magram cota xnis Semdeg isev ganagrZobs kiTxvas.
mogvianebiT kvlav aRmoaCens romelime gansakuTrebiT saintereso adgils da
kidev erTxel mimarTavs dedas: `ara, Cemo kargo, Sen es aucileblad unda
waikiTxo~!
sawolze Camomjdari deda an kiTxulobs, an qsovs, an keravs da amave
dros raRacas swavlobs. uecrad rame gaaxsendeba da aucileblad maSinve
gvetyvis: `ane, ici ra... margo, aba Caiwere! erTxans siwynarea. anazdad margo
wigns xmauriT xuravs. mamis warbebi rkalad ixreba da sasacilod miiwevs
zeviT, Sublze naoWebi uCndeba, magram gatacebiT ganagrZobs kiTxvas. deda da
margo CurCuleben. CemSi cnobismoyvareoba iRviZebs da yurs vugdeb, bolos
pimsac CaiTreven saubarSi... cxra saaTia, sauzmis droa!
ana
paraskevi, 10 seqtemberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
yovelTvis, roca Sen gwer, raRac gansakuTrebuli unda moxdes, ufro
xSirad cudi, vidre kargi.
axla ki kargi ambavi unda gaxaro. oTxSabaTs (8 seqtembers) saRamos Svid
saaTze yvelam radios irgvliv moviyareT Tavi da gadacemas vusmendiT: `Here
folows the best news of the whole war. Itali has capitulated~.1 (1 gadmogcemT mTeli omis
manZilze yvelaze sasixarulo cnobas. italiam kapitulacia gamoacxada (ingl.).)
italiam xeli moawera usityvo kapitulacias!!!
rva saaTze `oranes~ gadmocema movismineT.
`Zvirfaso radiomsmenelebo! erTi saaTis win, roca Cveni morigi gadacema
davamTavre, SesaniSnavi cnoba miviRe. italiam xeli moawera kapitulacias.
moZvelebuli cnobebi udidesi siamovnebiT Cavyare saqaRalde yuTSi.
daukres inglisis, aSS-is da ssrk-s saxelmwifo himnebi. radiosadguri
`orane~ yovelTvis amxnevebs msmenelebs da amasTanave zedmet optimizmsac ar
iCens.
arc sazrunavi gvaklia. didad gvawuxebs batoni koophoisis mdgomareoba.
Sen kargad ici, ra Zlier gviyvars yvelas. miuxedavad imisa, rom xSirad
avadmyofobs, bevr tkivils itans, cot-cota unda Wamos, naklebi iaros da Tavs
gaufrTxildes, mainc mkvircxli, Tavaziani da saocrad mxne kacia.
`roca batoni koophiosi oTaxSi Semodis, iseTi grZnoba maqvs, TiTqos mze
amovida~. Tqva amas winaT dedam da marTlac asea. axla ki nawlavis mZime
operacia unda gaukeTon da sul cota oTx kviras mainc ver vnaxavT. unda
genaxa, rogor gamogvemSvidoba, TiTqos saavadmyofoSi ki ara, raimes sayidlad
midioda.
ana
xuTSabaTi, 16 oqtomberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
rac ufro didxans grZeldeba Cveni aq yofna, miT uaresad veguebiT
erTmaneTs. sufrasTan veravin bedavs xmis amoRebas, radgan, rac unda Tqva,
mainc cudad CamogarTmeven an ukuRma gaigeben. depresia damewyo. valerianis
wveTebs vsvam, magram arafers mSvelis da dRiTi dRe sul ufro cud gunebaze
vdgebi. aTi patara TeTri abis gadaylapvas erTxel xmamaRla, Tavisuflad
gacineba ajobebda, magram aq sicils TiTqmis gadaveCvieT. zogjer imisic ki
meSinia, sanam es mZime dro gaivlis, davmaxinjdebi. piri mokumuli damrCeba,
saxeze ki mwuxarebis naoWebi gamiCndeba.
kidev erTi axali ambavi da isic usiamo. sawyobis erT-erT mosamsaxures,
vinme m.-s eWvi Seepara, rom saxlis ukana mxares raRac xdeba. Cven amas
yuradRebas ar mivaqcevdiT, didad cnobismoyvare da urwmuno rom ar yofiliyo.
da, rac mTavaria, ar viciT, ramdenad sandoa. erT dRes kralerma gadawyvita,
ikisra da pomadian Tavs SiSvel mkerdze madebda: xixini Tu ismiso. jer erTi,
misi Tma miRutunebda, meorec, im udavo faqtis miuxedavad, rom igi 30 wlis
winaT medicinas swavlobda da eqimis wodeba miiRo, mainc merideboda. ra saqme
aqvs am kacs Cems mkerdTan? Cemi Seyvarebuli xom ar aris! xolo imas, Tu ra
xdeba Cems gulSi da saRia Tu ara, mainc ver gaigebs. garda amisa, jer kargad
unda gamoiwmindos yurebi, radgan Cemi azriT, cota yurT aklia.
rogorc iqna movrCi! isev fexze var. erTi santimetriT gavizarde da ori
girvanqa movimate. Tumca jerac fermkrTali var, magram energia momemata da
muSaoba mominda.
am xnis ganmavlobaSi CvenTan axali araferi momxdara. marTla, uCveulo
ambavia, erTmaneTSi yvela SesaniSnavad varT. aravin ar Cxubobs, ager naxevari
welia, rac Cvens saxlSi aseTi simSvide ar yofila.
elis jer kidev ar SeuZlia CvenTan mosvla.
saSobaod yvelas daurigeben damatebiT zeTs, tkbileuls da jems purze
wasacxebad. maCuqes lamazi, savsebiT Tanamedrove ornaxevarcentiani monetisagan
gakeTebuli gulis qinZisTavi, romelic didebulad brwyinavs da krialebs.
duselma dedas da qalbaton van daans torti miarTva, romelic misi TxovniT
mipma gamoacxo. esRa aklda SromiT qancgawyvetils. mipisa da elisaTvis mec
maqvs raRac Senaxuli. TiTqmis ori Tvea vagrovebdi Saqars, romelsac fafaze
mosayrelad maZlevdnen da axla batoni koophoisi am Saqrisagan Saqaryinuls
gaakeTebinebs.
amindi Zils gvgvris, Rumeli bolavs, saWmeli kuWze gvawveba, rasac
naklebad esTetikuri bgerebi mowmobs.
TiTqos omic ar iZvris adgilidan...
ganwyobileba nulze dabalia!
ana
paraskevi, 24 dekemberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
araerTxel miTqvams SenTvis, rom Cven aq didad varT damokidebuli Cvens
ganwyobilebaze. am bolo dros gansakuTrebiT mwvaved vgrZnob Tavs. ai, Cveni
mdgomareobis Sesaferisi gamoTqma: `xan zeciuri aRmafrena momicavs, xan Rrma
mwuxareba~. zeciuri aRmafrena maSin momicavs, roca vfiqrob, Tu ra kargad
movewyveT aq sxva ebraelebTan SedarebiT, Rrma mwuxareba ki... diax, aseTi
ganwyobileba meufleba, roca mesmis, rom Cveni kedlebis miRma cxovreba Tavisi
gziT midis. dRes CvenTan qalbatoni koophoisi iyo da gviambo, rom misi
qaliSvili kori sportiTaa gatacebuli, megobrebTan erTad naviT seirnobs,
warmodgenebSi monawileobs. Tumca me Suriani ara var, magram roca aseTi ram
mesmis, udidesi survili mipyrobs, kvlav aRmovCnde megobrebs Soris,
vimxiarulo sxvebTan erTad, udardelad da mxiarulad vicino! swored axla
iwyeba saSobao da saaxalwlo ardadegebi, Cven ki vsxedvarT aq, rogorc
gankicxulni. simarTle rom iTqvas, me arca maqvs ufleba amgvari ram mogwero.
albaT, umaduri mogeCvenebi. amave dros cotaTi vaWarbeb kidec, Tumca, rac
ginda, is ifiqre Cemze... ar SemiZlia, gulSi davitio yvelaferi. amitom erTxel
vTqvi da axlac vimeoreb: `qaRaldi yvelafers aitans!~
roca quCidan yinvisagan loyebawiTlebuli adamiani Semodis da mis
tansacmels qaris ganumeorebeli suni asdis, minda Tavze sabani wavifaro, rom
gaveqce Tavisuflebaze fiqrs: `rodis, rodis gveRirseba, gavideT gareT, sufTa
haerze!~
vici, damalva ar SeiZleba, piriqiT mamacurad, yoCaRad unda meWiros Tavi,
magram sakuTar azrebs ver verevi, tvins miRrRnian. merwmune, roca weliwadnaxevari gamoketili xar, uaresic mogiva, dae, vcdebode, merqvas umaduri, magram
grZnobebs xom versad gaeqcevi. minda vicekvo, vixtuno, davqrode velosipediT,
viyo Tavisufali, vixilo qveyana, davtkbe Cemi axalgazrdobiT! magram amas
mxolod Sen gwer, sxvebTan ver gamovamJRavneb. yvelam rom wuwuni movrToT da
daRvremili saxiT viaroT, sanamde mivalT?
zogjer vfiqrob:
`esmis ki vinmes Seni, iqneb ise giyureben, rogorc patara gogonas,
romelic mxolod garTobaze fiqrobs? SeiZleba, ar vici da verc veravis
vkiTxav, radgan im wamsve avqviTindebi... raoden Svebas vigrZnobdi, erTxel mainc
rom SemeZlos tiriliT guli vijero! vcdilob, ar SevimCnio es, yovelgvar
Teoriebs vTxzav da mainc yoveldRe sul ufro da ufro mwvaved vgrZnob,
rogor maklia namdvili deda, romelic gamigebda. amitom, rasac unda vakeTebde,
rasac unda vwerde, mudam erTi fiqri mitrialebs momavalSi Cemi
SvilebisaTvis viyo iseTi deda, rogorsac CemTvis vnatrob: `dediko~, romelic
yovel sityvas tragediad ar gadaaqcevs da seriozulad moekideba yvelafers,
rac mis Svils aRelvebs. vgrZnob, rom azri ise ver gamovTqvi, rogorc mindoda,
magram sityva `dediko~ yvelafers ambobs. ici, ra movigone! dedas rom rogorme
dediko davuZaxo? xSirad veubnebi `ged~, aqedan gamodis `gediko~, ese igi
damaxinjebuli `dediko~. ra siamovnebiT vityodi marTla dedikos `d~-ze
maxviliT. kidev kargi, rom deda verafers xvdeba, Torem guli etkineboda.
kmara! daufaravad giTxari, rac CemSi Rrma mwuxarebas iwvevs da mgoni
marTlac momeSva gulze.
ana
SabaTi, 25 dekemberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
dRes Sobis pirveli dRea. ganuwyvetliv vfiqrob pimze, romelmac SarSan
Tavisi pirveli siyvarulis ambavi miambo. maSin me misi sityvebis mniSvneloba
ise ar mesmoda, rogorc axla. netav kidev erTxel melaparakos am sakiTxze,
rogorme mivaxvedrebdi, rom kargad mesmis misi.
Cemi azriT, pimi maSin imitom iyo gulaxdili, rom `yvelas gulis
mesaidumlea~ da zogjer masac uCndeba survili, sxvas gauziaros sakuTari
gulisnadebi. pimi Cveulebriv Tavis Tavze arafers ambobs da margos albaT
warmodgena ara aqvs, ramdeni ram ganucdia cxovrebaSi. sabralo pimi, ver
damarwmunebs, rom yvelaferi daiviwya. aseT rames adamiani verasodes daiviwyebs.
ufro TavdaWerili gaxda. minda cotaTi mainc davemsgavso mas, oRond ar minda
is gadavitano, rac man gadaitana.
ane
orSabaTi, 27 dekemberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
Cems sicocxleSi pirvelad miviRe saSobao saCuqari. Cvenma orma megobarma
qalma koophoisTan da kralerTan erTad saucxoo siurprizi mogvimzades. mipma
Rvezeli gamoacxo da aseTi ram waawera: `mSvidoba 1944~. elim sadRac naxevari
kilo omamdeli namcxvari iSova. garda amisa, peters, margos da me TiTo boTli
kefiri mogvarTves, ufrosebs ki TiTo boTli ludi. yvelaferi lamazad iyo
SefuTvnili. yvela pakets Sesaferisi leqsi axlda.
Sobam swrafad gairbina.
ana
oTxSabaTi, 29 dekemberi, 1943
Zvirfaso kiwi!
guSin saRamos kvlav momeria sevda. Tvalwin bebiko da lisi warmomidgnen!
bebiko, Cemi Zvirfasi bebiko! ra cudad gvesmoda misi tanjva. mas ki yovelTvis
ecala CvenTvis, yvelafers xvdeboda, rac Cven gvawuxebda. maSin ukve mZime
avadmyofi iyo, iqneb icoda kidec es ambavi, magram, rom ar SevewuxebineT,
arafers ambobda. Cemi bebiko mudam keTili da alersiani iyo. aravin wasula
misgan ise, rom rCeva, nugeSi da daxmareba ar mieRo. maSin me saSineli
gaugonari viyavi, magram rac unda Camedina, yvelafers mounaxavda gamarTlebas.
Cemo bebiko, marTla Zalian giyvardi Tu Senc ar gesmoda Cemi! ar vici,
verafers vityvi: Tumca Cven erTad vcxovrobdiT, magram albaT mainc martoobas
grZnobda. diax martoobas, radgan, Tu gverdiT iseTi aravin gyavs, visac qveyanas
urCevnixar, SeiZleba bevrs uyvarde da mainc martoobas grZnobde. neta sad aris
lisi, cocxalia Tu ara? ra dReSia? RmerTo daifare da dagvibrune igi! lisi,
me Sens magaliTze vxedav, rogor SeiZleboda warmarTuliyo Cemi cxovreba da
Cems Tavs mudam Sens adgilze vayeneb. gana amis Semdeg aqauri ambebi ase
ubedurs unda mxdides, gana im wuTebis gamoklebiT, roca Senze da im
adamianebze vfiqrob, romlebsac aseTive xvedri xvda wilad, madlieri,
mxiaruli da kmayofili ar unda viyo?
magram mxdali da egoisti var! ratom melandeba mudam yovelgvari
saSineleba, ratom vfiqrob amaze imdens, rom mzad var xmamaRla viyviro?
imitom, rom CemSi araa WeSmariti rwmena! RmerTma imdeni momca, ramdenic ar
damimsaxurebia, me ki yoveldRe vakeTeb raRac iseTs, rac saWiro araa.
roca axloblebze vfiqrob, Tvalze cremli madgeba. sinamdvileSi
dilidan saRamomde unda vtirode. Cven mxolod erTi ram dagvrCenia: vevedroT
RmerTs, iqneb saswauli moaxdinos da zog maTgans sicocxle SeunarCunos. da me
vloculob, vloculob mxurvaled, mTeli guliT.
ana
kvira, 2 ianvari, 1944
Zvirfaso kiwi!
am diliT saqme araferi mqonda da Cemi dRiuri gadavikiTxe, aRmovaCine
iseTi werilebi, romlebSic RvarZlianad, TiTqmis aRSfoTebiT vlaparakob
dedaze. me SemeSinda da Cems Tavs vkiTxe: nuTu es Sena xar, ane, nuTu SenSia
amdeni siZulvili, nuTu es SesaZlebelia?
vijeqi skamze gadaSlili rveuliT xelSi da vfiqrobdi: rogor moxda,
rom CemSi amdeni RvarZli da siZulvili dagrovda. Sevecade Cavwvdomodi
maSindel anes da gamemarTlebina, radgan Tu ver agixseni, risTvis wavuyene
dedas amdeni braldeba, sindisi Semawuxebs. me yovelTvis viyavi da axlac var
ganwyobis adamiani. mxatvrulad rom vTqvaT, xSirad im myvinTavs vgavar,
romelsac wyalqveS yvelaferi damaxinjebulad eCveneba. yvelafers subieqturad
vudgebodi da sul ar vcdilvar dinjad gavrkveuliyavi sxvis naTqvamSi. maSin
iqneb ukeT gamego mowinaaRmdegis argumentebi da sxvagvarad moviqceodi,
daviokebdi Cems ficx xasiaTs da Seuracxyofas ar mivayenebdi sxvebs.
me mxolod Cems Tavs vxedavdi, Cem TavSi Cavikete da aravis dardi ar
mqonda, gwerdi Cems sixarulze, dardze, dagrovil geslze da guls
vimsubuqebdi. Cemi dRiuri axla CemTvis uzomod Zvirfasia, radgan mogonebebis
wignad iqca, Tumca SemiZlia bevri ram wavSalo, xazi gadavusva da qveS
mivawero: `warsuls Cabarda~.
xSirad gavbrazebulvar dedaze, xandaxan axlac vbrazob. marTalia, mas
Cemi ar esmis, magram, arc me mesmis misi. Cemi dedaa, nazad da kargad mepyroba,
magram xSirad usiamovneba mimiyenebia misTvis da ra gasakviria, Tu
gamibrazdeboda, ra gasakviria, Tu am ambavma da yvelaferma, rasac igi aq
ganicdis, nervebi auSala da ficxi gaxada. me amas ver vxedavdi, Seuracxyofas
vayenebdi, uxeSad veqceodi da mwuxarebas vmatebdi.
aman didi gaugebroba, didi usiamovneba gamoiwvia da orives vnebas
gvayenebda, magram axla yvelaferi es warsuls Cabarda.
advili gasagebia, ratom ar mindoda arafris danaxva da sakuTar Tavs
ratom vayenebdi tkivils. Cemi urCoba borotebis gadmonTxeva iyo, magram
Cveulebriv pirobebSi ganvmartovdebodi da mowmeebis gareSe rogorme
davZlevdi am nakls. Caviketebodi Cems oTaxSi, ramdenjerme magrad
davabakunebdi fexebs da dedis zurgs ukan movioxebdi guls.
wavida is dro, roca deda Cems gamo tiroda. me ufro gonieri gavxdi da
dedac cotaTi damSvidda. roca gajavrebuli var, enas kbils vaWer, dedac ase
iqceva da gacilebiT ukeT vcxovrobT. me ar SemiZlia miyvardes deda ise brmad,
rogorc es bavSvebs sCveviaT, CemSi raRac ewinaaRmdegeba amas, magram sindiss
qandakebas vucqeri, eqstazi mipyrobs, misi mSveneba ise moqmedebs Cemze, rom
cremls Zlivs vikaveb, ah, neta myavdes megobari gogona!
ana
xuTSabaTi, 6 ianvari, 1943
Zvirfaso kiwi!
udidesi survili mqonda vinmesTan mesaubra, da ar vici ratom, avirCie
maincdamainc peteri. zeviT, peterTan mudam vpoulobdi myudroebas, magram igi
imdenad morcxvia, rom xelis SemSlelsac ki ver daiTxovs oTaxidan. amitom
adre ver vbedavdi didxans davrCeniliyavi masTan, megona moswyindeboda Cems
gverdiT yofna.
axla ki SeumCnevlad vcdilob, rac SeiZleba didxans davrCe masTan da
saubari gavaba. guSin kargi sababi momeca. am bolo dros peteri krosvordebis
maniiTaa Sepyrobili da mTeli dRis ganmavlobaSi mets arafers akeTebs.
gadavwyvite, davxmarebodi. da ai, Cven vsxedvarT magidasTan erTmaneTis
pirispir, peteri skamze, me ki divanze. yovelTvis, roca muq lurj TvalebSi
Cavxedav da vakvirdebi, rogor dasTamaSebs pirze Rimili, guli saocrad
mekumSeba. ase mgonia, mis suls vwvdebi da vkiTxulob. saxeze meryeoba, umweoba
da amave dros Tavisi mamakacuri Zalis Segneba aweria. misi morcxvoba ise
maTvinierebs, rom mudam mis Tvalebs veZeb. Zalian minda vTxovo: `nu geSinia,
miambe yvelaferi, rac SenSi xdeba~. saRamo miiwura, Cvens Soris ki araferi
momxdara. me mas mxolod sis haisteris statia gavacani, vuambe, ratom
wiTldebian adamianebi, Tumca ara ise, rogorc Sen mogwere. yovelive amas
imitom vambobdi, rom mindoda odnav gaTamamebuliyo.
saRamos sawolSi Cavufiqrdi yvelafers da ar mesiamovna, peteris
keTilganwyobilebas rom aseT did mniSvnelobas vaniWeb. sakvirvelia, ras ar
gaakeTebs adamiani, oRond Tavisas miaRwios. nimuSad SegiZlia me gamomiyeno.
gadavwyvite, xSirad mivakiTxo peters da vaiZulo, guli gadamixsnas. ar
gegonos, Seyvarebuli viyo, amaze laparakic zedmetia. van daanebs rom vaJis
nacvlad qaliSvili hyolodaT, me albaT masac davumegobrdebodi.
am diliT adre gameRviZa, Svidi saaTic ar iqneboda. im wamsve cxadad
aRdga Cems SegnebaSi wuxandeli sizmari. me vzivar magidasTan, Cems pirdapir
zis peteri... peter veseli. Cven ilustrirebul wigns vaTvalierebT. sizmari
imdenad cxadi iyo, rom suraTebic ki maxsovs. magram sizmari amiT ar
gaTavebula. Cveni mzera erTmaneTs Sexvda da me didxans vixedebodi mis
mSvenier Taflisfer, xaverdovan TvalebSi. bolos peterma Zlivs gasagonad
miTxra: `es rom mcodnoda, aqamde movidodi SenTan!~
am sityvebma ise amaRelva, rom maSinve piri vibrune. uecrad loyaze
peteris loya vigrZeni da raRac saocrad sasiamovno grZnoba dameufla. mis
loyas gaRviZebis Semdegac vgrZnobdi da ase megona misma mSvenierma Tvalebma
Rrmad Camxeda gulSi da amoikiTxa, ra Zlier miyvarda da miyvars. magram roca
momagonda, ra Sors iyo Cemgan, Tvalze cremli momadga da guli naRveliT
amevso, Tumca sixarulic mewvia, radgan vigrZeni, rom peteri mTeli guliT
miyvars. saocaria, ra cxadi sizmrebi maqvs aq. pirvelad sizmarSi bebia (mamis
deda) vnaxe da ise cxadad, rom mis saxeze naoWebs vamCnevdi. mere momevlina
meore bebia (dedis deda) mfarveli angelozis saxiT, Semdeg ki lisi, romelic
mTeli im ubedurebis simboloa, rac Cems megobar gogonebs da ebraelebs Tavs
daatydaT. roca misTvis vloculob, vloculob yvela ebraelisa da yvela
devnili da ubeduri adamianisaTvis.
axla ki myavs peteri, Cemi sayvareli peteri, ase cxadad me igi arasodes
daminaxavs, arafrad mWirdeba fotosuraTi. igi Cems mexsierebaSia aRbeWdili da
Zalian miyvars.
ana
paraskevi, 7 ianvari, 1944
Zvirfaso kiwi!
ara, ara, jobs ase darCes. Sen naCuqar suraTs me yoveldRe vuyureb da
is Cemi megobari gaxda.
axla ki mesmis, ratom daaTrevs yvelgan muSis da efereba. masac enatreba
alersi. marTla, damaviwyda momewera, ai, kidev ra Tqva:
SiSiT me arafris ar meSinia, magram roca rame mtkiva, vnervulob,
Tumca amasac gadaveCvevi.
peters arasrulfasovnebis grZnoba saSinlad aqvs ganviTarebuli.
magaliTad, igi fiqrobs, rom Cven Zalian Wkvianebi varT, TviTon ki Zalze
suleli. roca frangulSi vexmarebi, aTasjer mixdis madlobas. male
aucileblad vetyvi: `Tavs nu isuleleb, samagierod, inglisursa da
geografiaSi Sen Cemze Zlieri xar~.
ana
paraskevi, 18 Tebervali, 1944
Zvirfaso kiwi!
roca zeviT avdivar, cxadia, mxolod erTi ganzraxva maqvs. `is~, vnaxo.
Cemi aqauri cxovreba bevrad ufro saintereso gaxda, raRac azri moeca,
sixaruli Seemata.
Cemi megobruli grZnobis `sagani~ mudam saxlSia da metoqeebis ar meSinia
(margos garda). ar ifiqro, Seyvarebuli var, ara, es ase ar aris, magram mtkiced
mwams, rom Cemsa da peters Soris lamazi grZnoba ganviTardeba, rac
dagvamegobrebs da erTmaneTis ndobas mogvipovebs. rogorc ki SesaZlebloba
momecema, maSinve masTan gavrbivar. axla aRar iqceva uwindeburad, roca ar
icoda, rogor Semoevlo CemTvis. piriqiT, maSinac ki laparakobs, roca TiTqmis
gasuli var oTaxidan. dedas maincdamainc ar moswons, me rom ase xSirad
avdivar zeviT. meubneba: nu awuxeb peters da moasveneo. nuTu ar esmis, rom es
Cemi Sinagani gancdebia? yovelTvis, roca peterTan avdivar, deda ucnauri
TvaliT miyurebs, roca iqidan CamovdivarT, mekiTxeba, sad iyavio. sazizRari
Cveulebaa, ver vitan.
ana
SabaTi, 19 Tebervali, 1944
Zvirfaso kiwi!
isev SabaTia da amiT TiTqmis yvelaferia naTqvami. dilam mSvidobianad
Caiara. cotaxans `zemourebs~ vexmarebodi, `mas~ ki mxolod gakvriT gavexmiane.
samis naxevarze sabani aviRe da qveviT kabinetSi Cavedi, mindoda magidasTan
davmjdariyavi da Tavisuflad mekiTxa da memuSava. mcire xnis Semdeg `momiara~,
xelebSi TavCarguli magidaze davemxe da mwared avtirdi. cremlebi Rvarad
Camomdioda. Tavs Zalze ubedurad vgrZnobdi. ah, neta movidodes `is~ da
manugeSebdes. oTx saaTze isev zeviT avedi. kartofili mqonda Camosatani da
vimedovnebdi, rom `mas~ iq Sevxvdebodi, magram sanam `saabazanoSi~ Tmas
vivarcxnidi, gavigone, rogor Cairbina sawyobSi mofisTan. cremlebi veRar
Sevikave, jibis sarkes xeli davavle da sapirfareSoSi Cavikete. gulmokluli
vijeqi da Cemi wiTeli winsafari Camodenili cremlebis muqi laqebiT daifara.
`ase verasodes ver movipoveb peteris ndobas~ gavifiqre me, `iqneb
arafrad magdebs. iqneb ar sWirdeba Cemi megobroba, iqneb mxolod sxvaTa Soris,
fiqrobs Cemze? kvlavac marto davrCebi umegobrod, upeterod. iqneb male
yvelaferi gamomecalos: imedic, nugeSic da molodinic!~
erTxel mainc momeces SesaZlebloba davayrdno Tavi mis mxars, iqneb
gamiqarwyldes uimedobisa da martoobis grZnoba. SeiZleba misTvis sruliad
arafers ar warmovadgen da yvelas ase alersianad uyurebs. SeiZleba Cemi
warmosaxvis nayofia, TiTqos misi mzera me mekuTvnis. o, peter, rom SegeZlos
daminaxo an momismino. magram me ver avitan simarTles, Tu mxolod gamawbilebs.
Tumca cremli jer kidev mdioda, magram imedi momeca da lodinis unari
damibrunda.
ana
Cemi fiqrebi: Cven aq bevri ram gvaklia da kidev didxans gagrZeldeba ase.
es mec iseve vici, rogorc Sen. me ar vlaparakob materialur xelmokleobaze,
Cven aq sakmarisi gvaqvs yvelaferi, marto isa maqvs mxedvelobaSi, rac sulier
simSvides gvirRvevs. mec SensaviT mwyuria Tavisufleba da haeri, magram axla
mwams, rom rac dagvaklda, askecad agvinazRaurdeba. yovelive es am diliT
gavige uecrad, roca fanjarasTan vijeqi da Sinagan gancdebze vfiqrobdi.
avxede zecas, vigrZeni RmerTis siaxlove da bednieri, WeSmaritad bednieri
viyavi. o, peter, sanam CvenSi bedniereba suldgmulobs, bunebis xilvis,
janmrTelobis da bevri sxva ramis SegrZnebis bedniereba, sanam yovelive amas
Sens TavSi atareb, mudam, mudam bednieri iqnebi! yvelaferi SeiZleba dakargo:
simdidre, saxeli, gulSi Casaxuli bedniereba ki mcire xans Sesustdeba, magram
Semdeg kvlav aRdgeba da mTeli sicocxlis manZilze gagyveba. sanam SegiZlia,
uSiSrad axedo cas, sanam guli wminda gaqvs, bedniereba mudam SenTanaa.
ana
kvira, 27 Tebervali 1944
Zvirfaso kiwi!
gaTenebidan daRamebamde mxolod peterze vfiqrob. viZineb da Tvalwin
midgas, ZilSi mesizmreba, xolo roca viRviZeb, vgrZnob, rogor Semomcqeris
TvalebSi. me mgoni, me da peteri arc ise ganvsxvavdebiT erTmaneTisagan,
rogorc erTi SexedviT Cans da minda agixsna ratom: me da peters namdvili
deda gvaklia. dedamisi qarafSutaa, arSiyoba uyvars da misTvis, misi Sinagani
gancdebisaTvis maincdamainc Tavs ar iwuxebs. marTalia, dedaCemi did interess
iCens Cemdami, magram dedis gumani da mixvedriloba aklia.
orive vebrZviT Cvens grZnobebs. Cven jer gaubedavni, metismetad
moridebulni da mokrZalebulni varT imisaTvis, rom ufleba mivceT vinmes,
Cvens Sinagan samyaroSi SemoiWras. xolo roca amgvari ram mainc xdeba, Cemi
upirvelesi survilia `Tavis gamoxsna~. magram radgan SeuZlebelia, me Cems
grZnobebs vmalav da vcdilob, ise uxamsad moviqce, rom yvelam inatros: neta
male mocildebodes aqaurobaso.
peteri ki piriqiT, Tavis TavSi imaleba, TiTqmis arafers ambobs,
wynaradaa, ocnebobs da SeSinebuli gaurbis yvelas.
magram rodis da sad unda vipovoT erTmaneTi bolos da bolos? me ar
vici, ramden xans SeZlebs gonebiT Tavisi grZnobebis daokebas.
ana
orSabaTi, 28 Tebervali, 1944
Zvirfaso kiwi!
ar vici, ra momdis, mudam mis gverdiT varT da ar SemiZlia mivuaxlovde.
Tavi ise miWiravs, rom veraferi SemniSnos, vcdilob mxiaruli, Tavisufali
viyo, maSinac ki, roca sulis siRrmeSi yovelgvari imedi iwureba.
peter veseli da peter van daani erT peterad gadaiqca, alersian,
sayvarel peterad, romliskenac Zlier mimiwevs guli. deda autanelia, mama
alersiania da amis gamo kidev ufro autaneli, margo ki yvelaze autaneli,
radgan ginda Tu ara, gamicineo. me ki minda Tavi damanebos yvelam.
amas winaT sxvenze avedi. peteri ar movida CemTan. ratomRac gareT gavida
da raRacis keTebas Seudga. CaquCis yoveli dartyma mxneobis raRac nawils
maclida da ufro metad davnaRvliandi. sadRac kurantebi rekavdnen: `Tavi
maRla! guli gaimagre!~
vici, rom santimentaluri var, isic vici, rom saso warmekveTa da
goniereba davkarge.
damexmare! damexmare!
ana
oTxSabaTi, 1 marti, 1944
Zvirfaso kiwi!
moeReba, SeiZleba germanelebma moigon kidec omi. saSinlad maSinebs is, rom
SimSiliT davixocebiT. ra gasakviria, Tu mudam karg xasiaTze ara var~.
batoni vand daani:
`minda movwio, movwio da kidev erTxel movwio. maSin yvelaferi asatania:
politikac, sakvebic da kerlis Wirveulobac. xolo roca mosawevi ara maqvs,
xorci mainc unda mqondes sadilad. Tu ara da cxovreba autanelia, yvelafers
viwuneb da yvelasTan vCxubob, kerli ki saocrad suleli qali mgonia.
qalbatoni franki: `sakvebi ar aris mTavari, magram saSinlad mSia da
erTi naWeri Wvavis puri menatreba. me rom qalbaton van daanis adgilze viyo,
didi xania gadavaCvevdi Cems qmars amdeni papirosis wevas, magram axla momeci,
geTayva, erTi sigareti, iqneb nervebi davimSvido... ingliselebs bevri Secdoma
mosdiT, magram frontze saqme mainc kargad midis. marTals Tu maTqmevinebT,
mixaria, rom poloneTSi ara var~.
batoni franki: `yvelaferi rigzea, me araferi ar minda. mTavaria simSvide.
dro jer wina gvaqvs. Tu kartofils maWmevT, savsebiT kmayofili viqnebi, oRond
Cemi ulufidan cota elis gadaunaxeT~.
batoni duseli: `droze unda davamTavro Cemi disertacia. politika?
didebulia! Cven aq aRmogvaCenen? SeuZlebelia!~ me, me, me...
ana
oTxSabaTi, 15 marti, 1944
Zvirfaso kiwi!
uh... oh... oh... mTeli dRe mxolod es ismis: `Tu esa da es moxda, namdvili
gaWirveba maSin naxeT... xolo Tu isic avad gaxda, qveyanaze momxedavi aRar
gveyoleba... da Tu kidev...~, erTi sityviT, gagrZeleba SegiZlia TviTon
warmoidgino. me mgonia, Sen am xnis ganmavlobaSi kargad gaicani yvela
`iatakqveSeli~ da ar gagiWirdeba mixvde, vin ras ambobs.
am `Tu, Tu~-s mizezi isaa, rom batoni kraleri Sromis begaris
mosaxdelad gaiwvies, eli gacivda, mips jerac ar mouxdia gripi, xolo baton
koophioss mZime sisxlis dena daewyo kuWidan da xandaxan guli uwuxdeba.
saSineli ambavia.
sawyobis mosamsaxureebi xval isveneben da Tu eli Sin darCa, Cven karis
gaRebas ver movaxerxebT. TagvebiviT gasusulebi unda visxdeT, rom mezoblebma
araferi gaigonon. pirvel saaTze henki mova, rom daxedos mitovebulebs da ase
vTqvaT, zooparkis darajis roli Seasrulos... dRes zogi ram gviambo
garesamyaroze. didi xania ar gvsmenia, ra xdeba am kedlebs iqiT; rom genaxa, ra
xarbad vusmendiT. aris aseTi suraTi `bebias zRaprebi~, imas vgavdiT.
jer erTi ambavi ar hqonda moTavebuli da meoreze gadadioda, cxadia,
sakvebzec vilaparakeT, bolos mipis mkurnal eqimze SeCerda:
`eqimi? eqimze nurafers mkiTxavT! am diliT davureke, rogorc iqna,
telefonTan asistenti movida. gripiani avadmyofisaTvis recepti vTxove da
iciT, ra mipasuxa: rvidan cxris naxevramde gamoiareT da waiReTo. Tu gripi
mZime formaSi gaqvs, telefonTan, albaT, TviTon eqimi modis da geubneba: aba,
gamoyaviT ena... TqviT a-aaa... yvelaferi gasagebia, yeli gaqvT gawiTlebuli,
recepts afTiaqs gadavugzavni, midiT da wamali wamoiReT. naxvamdis! wertili
dasmulia. rogor mogwonT amgvari mkurnaloba? momsaxureba telefonis
saSualebiT!~
Tumca didad ver vusayvedureb eqimebs, bolos da bolos TiToeuls
mxolod ori xeli aqvs, axla ki, samwuxarod, pacientebis ricxvi maqsimums
aRwevs, eqimebisa ki minimums. magram Cven mainc TavSeukaveblad vxarxarebdiT,
roca henkma eqimTan telefoniT saubari gadmogvca. advili warmosadgenia,
rogor gamoiyureba axla eqimis mosacdeli oTaxi. ufaso pacientebs axla zed
aravin uyurebs, xolo im adamianebs, romelTac seriozuli araferi sWirT da
mxolod wuwuni uyvarT, dRes, albaT, aseT rames eubnebian: `ra dagrCenia aq,
dadeqi boloSi, jer is unda gauSva, vinc marTla avadaa!~
ana
masaviT meocnebe arseba var, rom mec iseve ganvicdi yvela siZneles, rogorc
igi.
Cemi pasuxi:
`Zvirfaso margo!
yvelafers jobia, davicadoT, vnaxoT, ra moxdeba. ar SeiZleba, didxans
gagrZeldes ase, male Cemsa da peters Soris ase Tu ise yvelaferi gairkveva. me
ar vici, rogor ganviTardeba movlenebi da odnavadac ar vixedebi win, magram
erT rames mainc gavakeTeb ise, rom Sen arc ki gkiTxav: roca me da peteri
namdvilad davmegobrdebiT, vetyvi, rom Senc mogwons da Tu saWiro iqna,
yvelaferSi daexmarebi. ar vici, ras fiqrobs peteri Senze, magram aucileblad
vkiTxav. me mgoni, cudi azrisa ar unda iyos, piriqiT! SegiZlia Tavisuflad
moxvide CvenTan zeviT da saerTod yvelgan, sadac Cven viqnebiT. darwmunebuli
iyavi, xels ar SegviSli, radgan Cven xmisamouReblad SevTanxmdiT, rom
gulaxdili saubari gveqneba mxolod saRamoobiT, bnelSi. guls nu gaitex! mec
medgrad vdgavar, iqneb Seni droc movides. da ufro malec, vidre Sen fiqrob!~
ana
xuTSabaTi, 23 marti, 1944
Zvirfaso kiwi!
nel-nela yvelaferi mowesrigda. Cveni `spekulantebi~, sabednierod,
cixidan gamouSves! mipi guSindels aqeT kvlav CvenTanaa, elis xvelam gauara,
mxolod koophoiss mouwevs kidev didxans saxlSi jdoma. guSin Cvens Tavze
TviTmfrinavi Camoagdes, mfrinavebi gadarCnen, TviTmfrinavi ki skolas daeca.
sabednierod, bavSvebi skolaSi ar iyvnen, magram cecxli gaCnda da amboben,
msxverplic ariso. germanelebi umowyalod esrodnen mfrinavebs, romlebic
paraSutiT eSvebodnen. mosaxleoba gaacofa aseTma laCrulma sisastikem. Cven, me
vgulisxmob mSiSara qalebs, saSinlad SegveSinda. Cemi azriT, srola
saZaglobaa.
axla me xSirad avdivar zeviT peterTan da mis oTaxSi sufTa haeriT
vsunTqav. sasiamovnoa mis gverdiT jdoma da fanjaraSi yureba. roca oTaxidan
gavdivar, van daansa da dusels ar SeuZliaT, binZuri xumroba ar gamomayolon.
`anam meore saxli ipova~, amboben isini, anda: `gana wesia, axalgazrda kacma
axalgazrda qali saRamoobiT bnel oTaxSi miiRos?~ am `gonebamaxvilur~
SeniSvnebs peteri saocari gulgrilobiT Rebulobs. dedamissac ainteresebs,
raze vlaparakobT, siamovnebiT gamogvkiTxavda, magram gawbilebis eSinia. peteri
ambobs, ufrosebs SurT Cveni axalgazrdoba da guli mosdiT, rom yuradRebas
ar vaqcevT maT xumrobas. zogjer peteri CvenTan Camodis dabla, cdilobs Tavi
Seikavos, magram sircxvilisagan mainc kibosaviT wiTldeba da xmas ver iRebs.
albaT, Zalian usiamo grZnobaa!
mama ambobs, vipranWebi, magram marTali araa. me mxolod Zalian
pativmoyvare var. aqamde aravis ar uTqvams CemTvis, lamazi xaro, mxolod erTma
biWma miTxra skolaSi, roca icini, sasiamovno saxe gaqvso. guSin peterma
namdvili komplimenti miTxra da minda, Cveni saubari gadmogce. peteri xSirad
meubneba: `aba gaicine!~ es me meniSna da vkiTxe: ratom mTxov, gavicino?
imitom rom momwons. loyebze fosoebi giCndeba, netav risgan?
ara, es ar aris marTali!
rogor ara, me vici rom lamazi gogo ara var, arasodes ar vyofilvar
da arc arasodes viqnebi!
me srulebiTac ar vfiqrob ase, Cemi azriT, Sen lamazi xar!
tyuilia!
raki me vambob, SegiZlia damijero.
me, ra Tqma unda, vupasuxe, rom isic lamazi ymawvilia. yvela Cvens uecar
damegobrebaze laparakobs, magram Cven mSoblebis miTqma-moTqmas yuradRebas ar
vaqcevT. maTi yoveli SeniSvna uxamsobaa. nuTu Cvens mSoblebs axalgazrdoba
da dainaxa, rom sawyobis kars marcxniv didi Tamasa aklia. Semdeg zeviT
amovida, Cveni ojaxis brZolisunariani wevrebi fexze daayena da oTxiveni
dabla Cavidnen. qurdebs swored maSin miuswres, roca iqaurobas Zarcvavdnen.
van daanma daufiqreblad iyvira: `policia~! mZarcvelebi SeSindnen da gaiqcnen.
policielebs rom xvreli ar SeemCniaT, mamakacebma momZvrali Tamasa Tavis
adgilze daamagres, magram garedan viRacam magrad daartya fexi da isev
moglija. aseTma Tavxedobam oTxives Tavzari dasca. batoni van daani da peteri
mzad iyvnen moeklaT aramzadebi. van daanma Ronivrad daartya culi iataks da
uecrad siCume Camovarda. kvlav ganizraxes momZvrali ficris miWedeba, magram
axla sxva dabrkolebam SeuSala xeli.
quCaSi mezoblad mcxovrebi col-qmari idga, jibis farnis Suqi mTel
sawyobs anaTebda.
`daswyevlos eSmakma~, CailuRluRa erT-erTma oTxTaganma da... uecrad
rolebi Seicvala policielebidan qurdebad iqcnen. Cveni kacebi Cumad
amovidnen zeviT. peterma swrafad gaaRo samzareulos da kabinetis kar-fanjara,
telefoni iatakze daanarcxa da bolos yvela SeniRbul kars ukan aRmoCnda.
aseTia pirveli nawilis dasasruli.
advili SesaZlebelia, col-qmarma policia gamoiZaxos. es ambavi kvira
saRamos, aRdgomis meore dRes moxda da kontoraSi aravin iyo. samSabaTamde
gaunZrevlad unda vmsxdariyaviT. warmoidgine, ra Znelia ori Rame da erTi dRe
SiSiT iyo Sepyrobili. araferze fiqris Tavi ar gvqonda, visxediT ukuneT
sibneleSi, radgan qalbatonma van daanma sinaTle Caaqro, vCurCulebdiT da
yovel gafaCunebaze vsisinebdiT: `su, su!~
gaxda TerTmetis naxevari, TerTmeti, Cami-Cumi ar ismis. mama da van daani
rigrigobiT Semodian CvenTan. uecrad, Tormetis naxevarze qveviT isev xmauri
atyda. TiToeuli Cveganis sunTqva ismoda, magram aravin ganZreula. nabijebi
saxlSi, kabinetSi, samzareuloSi, mere... Cvens kibeze! yvelas sunTqva Segvekra,
rva guls bagabugi gahqonda. nabijebi Cvens kibeze, mere viRac mbrunav karadas
ejajgureba. am wuTebis gadmocema SeuZlebelia.
`axla ki daviRupeT~, gavifiqre me da ukve warmovidgine, rogor mivyavarT
amaRamve gestapoSi. mbrunavi karada kidev orjer SeanjRries, Semdeg raRac
davarda Zirs da nabijebis xma TandaTan miwyda. jerjerobiT gadavrCiT. yvelas
kankali agvivarda. mesmoda viRacis kbilebis kawkawi, xmis amoRebas veravin
bedavda.
saxlSi xmauri aRar ismoda, magram moZravi karadis win sinaTle enTo,
imitom xom ar aanTes, rom karadam daaeWvaT? iqneb policielebs sinaTlis
Caqroba daaviwydaT? uecrad rom dabrundes vinme? yvelam ena amoidga. etyoba,
saxlSi aRaravinaa, magram xom SeiZleba Semosasvlel karTan modaraje
policieli idges.
SiSisagan akankalebulebs mogvinda... magram vedroebi sxvenze idga da
amitom peteris liTonis saqaRalde wavbilweT. pirveli van daani miadga, Semdeg
mama, dedas moerida da mamam WurWeli oTaxSi moutana. amiT me, margom da
qalbatonma van daanma siamovnebiT visargebleT, bolos dedamac. qaRaldze
moTxovnileba didi iyo, sabednierod, jibeSi medo ramdenime furceli.
WurWeli yarda, Cven vCurCulebdiT, saSinlad daviRaleT. Tormeti saaTi
gaxda.
daweqiT iatakze da daiZineT!
me da margos baliSebi da sabnebi mogvces. margo karadis maxloblad
dawva. me magidis fexebSua. iatakze naklebad yarda, magram qalbatonma van
daanma mainc moitana Cumad cotaodeni qlori. garda amisa, WurWels Zveli
Tavsaburi gadaafares.
saubari, CurCuli, myrali suni, SiSi, muclis yuyuni, waramara viRacas
uWirs, modi da daiZine! samis naxevarze ise daviRale, rom oTxis naxevramde
aRaraferi gamigia. gamomaRviZa qalbatonma van daanma, radgan Tavi fexebze
damado. `momeciT rame Casacmeli, mciva~, viTxove me da marTlac momces, magram
nu ikiTxav, ra. piJamaze gadavicvi Savi Salis Sarvali, wiTeli svitri, Savi
mniSvneloba ara aqvs im dRes, roca pirvelad akoceben! hoda CemTvisac asea.
saTvalavSi ar miiReba is SemTxveva, roca bramma marjvena loyaze makoca da
arc mister uokeris xelze kocna. momismine, minda giambo, rogor makoces
pirvelad.
guSin saRamos, saaTis rvaze, me da peteri taxtze visxediT. uecrad
mxrebze xeli momxvia.
cota CaviwioT, vuTxari me, Torem yovelTvis TaviT yuTs
vejaxebi!
peterma Caiwia, ramdenic ki SeiZleboda, me mklavqveS xeli gavuyare da
mivekari. man kidev ufro magrad momxvia xeli. Cven adrec xSirad vmsxdarvarT
erTmaneTis gverdiT, magram ise axlos, rogorc am saRamos, arasodes. peterma
ise magrad mimikra mkerdze, rom guli amiCqrolda. rac dro gadioda, miT
ufro kargad vgrZnobdi Tavs. peteri sul ufro magrad mikravda gulSi da
bolos Cemi Tavi mis mxarze aRmoCnda, misi ki Cemsaze. xuTiode wuTis Semdeg
isev gavswordi, magram man swrafad momkida orive xeli Tavze da kvlav
mimizida. o, ra kargi, ra SesaniSnavi grZnoba mqonda, xmis amoReba ar SemeZlo,
mxolod am wuTebiT vtkbebodi. peterma rogorRac uxerxulad momisva xeli
loyaze, mklavze, eTamaSeboda Cems kululebs. erTmaneTs mikrulni adgilidan
ar viZrodiT.
kiwi, me ar SemiZlia agiwero is grZnoba, romelic dameufla.
araCveulebrivad bednieri viyavi, me mgoni iseTive grZnoba hqonda masac. cxris
naxevarze wamovdeqiT da peterma savarjiSo fexsacmeli Caicva. saxli unda
daeTvalierebina, da amitom sul Cumad unda evlo. me mis gverdiT videqi. Tavad
ar vici, rogor moxda. magram sanam qveviT CavidodiT, peterma loyaze makoca,
sadRac marcxena loyasa da yurs Soris. me ise Cavirbine kibe, rom ukan arc ki
momixedavs da... mouTmenlad veli dRevandel saRamos.
ana
orSabaTi, 17 aprili, 1944
Zvirfaso kiwi!
rogor fiqrob, moewoneba dedas da mamas, rom biWebTan erTad taxtze
vzivar da vikocnebiT, miT umetes, biWi ukve Cvidmeti wlisaa, me ki TxuTmetisac
ara var jer? Cemi azriT, dasaZraxi amaSi araferia, aq mxolod sakuTari Tavis
imediT unda viyo. me ise mSvidad, ise saimedod vgrZnob Tavs, roca mis
mklavebSi vocnebob, rom sunTqva mekvris. saSinlad vRelav, roca loyaze mis
loyas vgrZnob. ra kargia, roca ici, rom viRac gelodeba!
magram am ambavSi marTlac bevria `magram~. dajerdeba ki peteri yovelive
amas? marTalia, me ar damviwyebia misi dapireba, magram peteri mainc vaJia!
me kargad mesmis, rom yovelive es CemTvis naadrevia. TxuTmeti wlis
mxolod axla vxdebi da uecrad aseTi damokidebuleba. me TiTqmis
darwmunebuli var, rom margo arasodes ar akocninebda vaJs, sanam daniSvnaze an
qorwilze ar Camovardeboda laparaki. me da peters ki aseTi gegmebi ara gvaqvs.
me mgoni, arc dedas ar ukocnia aravisTvis, sanam mamas gahyveboda... ras
ityodnen Cemi megobari gogonebi, rom gaigon, rogor viweqi peteris mklavebSi,
rogor scemda Cemi guli mis mkerdze, rogor medo Tavi mis mxarze, mas ki
Cemsaze?
ah, ana rogor ar grcxvenia, magram marTali rom giTxra, sasircxvilos me
verafers vxedav amaSi. Cven aq Caketilebi varT, mowyvetilni mTel samyaros,
mudam SiSsa da avis molodinSi, gansakuTrebiT am bolo dros. ratomRa unda
gavurbodeT erTmaneTs, Tu erTmaneTi gviyvars? ratom unda vicadoT manamde,
sanam gavizrdebiT? ratom unda gvawuxebdes amdeni kiTxvebi?
me Tavad vikisre yvelaferi da me vageb pasuxs. igi arasodes ar momayenebs
tkivils, ar gamaubedurebs. da Tu asea, ratom ar unda moviqce ise, rogorc
guli mikarnaxebs, rom orive bednieri viyoT. miuxedavad amisa, Sen albaT amCnev,
kiwi, rogor vmeryeob. etyoba, Cemi Tandayolili patiosneba ver egueba aseT
kekemalulobas. rogor fiqrob, valdebuli var Tu ara, yvelaferi vuambo mamas?
rogor migaCnia, SeiZleba Cveni saidumloeba vandoT mesame pirs? maSin xom Cveni
nazi urTierToba gaqreba. gana aseTi gandoba sulierad ufro metad
damamSvidebs. unda movelaparako `mas~.
diax, bevri ram maqvs salaparako `masTan~, radgan marto alerss
araviTari azri ara aqvs. saWiroa meti ndoba, yvelafris gaziareba, xolo imis
Segneba, rom erTmaneTs vendobiT, kidev ufro Zliers gagvxdis!
ana
samSabaTi, 18 aprili, 1944
Zvirfaso kiwi!
yvelaferi rigzea. es wuTia, mamam gviTxra, rom oci maisisaTvis
mniSvnelovani operaciebia mosalodneli rogorc ruseTSi, aseve italiaSic da
dasavleTSic. rac ufro didxans vsxedvarT aq, miT ufro warmoudgenlad
mimaCnia Cveni ganTavisufleba. rogorc iqna, guSin me da peters Soris gaimarTa
saubari, romelsac ager aTi dRea ver movabiT Tavi. me mas Cveni, qaliSvilebis,
mTeli saidumloeba gavumxile da ar momridebia Sevxebodi yvelaze intimur
sakiTxebs. saRamo ormxrivi kocniT damTavrda, TiTqmis tuCebSi. es marTlac
SesaniSnavi grZnobaa.
iqneb rodisme avitano zeviT Cemi wignaki, romelSic Cawerili maqvs
yvelaferi, rac momwons da orive erTad ufro Rrmad CavwvdebiT brZnul
azrebs. me ar makmayofilebs marto xvevna. Zalian minda, isic CemsaviT
fiqrobdes.
zamTris cvalebadi amindebis Semdeg mSvenieri gazafxuli dadga. aprili
marTlac didebulia, arc Zalian cxela da arc Zalian civa, xandaxan wvima
cris. Cveni wabli TiTqmis sul gamwvanda, aqa-iq ukve gamoCnda patara
sanTlebi. SabaTs elim didad gagvaxara. mogvitana yvavilebi, nargizebis sami
kona da CemTvis SesaniSnavi cisferi hiacintebi.
naxvamdis, kiwi, algebras unda Cavujde.
ana
oTxSabaTi, 19 aprili, 1944
Zvirfaso megobaro!
(ase hqvia erT films dorit kreiseris, ida viustisa da harald
paulsenis monawileobiT).
ra SeiZleba iyos amaze uaresi, roca Ria fanjridan gascqeri bunebas,
gesmis Citebis galoba, grZnob loyaze mzis sxivebs da sayvarel ymawvilTan
xelgadaxveuli, mikruli, gasusuli dgaxar. ara mgonia, amgvari siaxlove cudi
iyos, radgan aseT dros siCume kargad moqmedebs Cemze. o, netav aravin
gviSlides xels, muSic ki ara!
ana
paraskevi, 21 aprili, 1944
Zvirfaso kiwi!
guSin dRis meore naxevarSi viweqi, yeli mtkioda. wola pirvel dResve
saSinlad mombezrda da, radgan sicxe mqonda, avdeqi. dRes mis udidebulesobas
iorkis taxtis memkvidres, mefis asuls elisabeds, 18 weli Seusrulda. bi-bi-sim
gadmosca, rom igi jer ar gamoecxadebinaT srulwlovanad, rogorc es saerTod
miRebulia samefo ojaxSi. Cven sul imis fiqrSi varT, Tu romel ufliswuls
gahyveba colad es mzeTunaxavi, magram Sesaferisi veravin aRmovuCineT. SeiZleba
misi da, mefis asuli margaret-roz, momavalSi belgiis ufliswuls boduens
gahyves colad.
CvenTan ki ubedurebas ubedureba mosdevs. es esaa, Semosasvleli kari
SevakeTeT, magram axla sawyobis muSa gamotyvra. rogorc Cans, kartofilis
fqvils iparavda da cdilobs yvelaferi elis gadaabralos. cxadia, mTeli
TavSesafari Relavs. eli sibrazisagan gaafTrebulia.
gamocdileba maqvs, vidre sxvebs, radgan me iseTi ram ganvicade, rac TiTqmis
aravis ganucdia Cems asakSi. meSinia sakuTari Tavis. meSinia, rom male avyvebi
vnebas da Tu es moxda, rogorRa moviqce momavalSi sxva ymawvilebTan? ra
Znelia yovelive es, guli da goneba mudam erTmaneTs ebrZvis. yvelafers Tavisi
dro aqvs, magram var ki darwmunebuli imaSi, rom swored SevarCie dro?
ana
samSabaTi, 2 maisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
SabaT saRamos peters vkiTxe, rogor fiqrobs, xom ar unda vuambo
yvelaferi mamas. peteri odnav SeiSmuSna, magram mainc miTxra, saWiroao. me
gamexarda. es misi Sinagani siwmindis kidev erTi damamtkicebeli sabuTia.
rogorc ki qveviT Cavedi, mamas wylis mosatanad wavyevi da kibeze vuTxari:
mama, Sen cxadia, xvdebi, roca me da peteri erTad varT, erTi metris
daSorebiT ar vsxedvarT erTmaneTisagan. rogor ggonia, es cudia?
mamam maSinve ar mipasuxa, mere ki Tqva:
ara, ana, es cudi araa, magram am viwro sivrceSi frTxilad unda iyo...
man kidev Tqva raRac amdagvari, magram amasobaSi zeviT avediT. kvira
diliT Tavad damiZaxa da miTxra:
ane, me kidev erTxel Cavufiqrdi yovelive amas (me SiSma Semipyro),
da mivedi im daskvnamde, rom aq TavSesafarSi, es ar ivargebs! me megona, Sen
da peteri mxolod amxanagebi iyaviT. peters uyvarxar?
arc ufiqria amaze, vupasuxe me.
ai, ra, ana, Sen ici, rom me Zalian kargad mesmis Tqveni, magram mainc
TavSekaveba gmarTebs, zedmetad nu gaaTamameb. nu adixar ase xSirad zeviT.
amgvar ambebSi kaci ufro aqtiuria, qals meti TavSekavebis unari aqvs. gareT
sul sxvagvari viTarebaa, Tavisuflad cxovrob, sxva ymawvilebsa da gogonebs
xvdebi, SegiZlia sadme waxvide, gitacebs sporti da vin moTvlis, kidev ra.
magram Tu Tqven aq xSirad iqnebiT erTad, Semdeg ki guli agicruvdeba, maSin
yvelaferi bevrad ufro garTuldeba. Tqven xom isedac yoveldRe xedavT
erTmaneTs, frTxilad iyavi, ana, nu miitan am ambavs gulTan axlos.
me arc mimaqvs, mama. garda amisa, peteri Zalze wesieri da kargi
ymawvilia.
marTalia, magram susti nebisyofisaa da advilad eqceva rogorc kargi,
aseve cudi gavlenis qveS. imedi maqvs, rom bolomde kargi darCeba, radgan
ZiriTadad mainc wesieri adamiania.
Cven kidev bevri vilaparakeT da SevTanxmdiT, rom mama petersac
moelaparakeboda. kviras nasadilevs zeviT viyavi da peterma mkiTxa:
elaparake mamas, ana?
velaparake da Senc gadmogcem yvelafers, vupasuxe me. am ambavSi igi
cuds arafers xedavs, magram misi azriT, aq, am siviwroveSi SeiZleba advilad,
waveCxuboT erTmaneTs.
ki magram, Cven xom SevTanxmdiT, ar viCxuboT. me mtkiced maqvs
gadawyvetili, rom asec iqneba.
mec, peter, magram mama fiqrobs, rom aq yvelaferi sxvanairadaa, rom
Cven mxolod amxanagebi varT. Seni azriT, Cven ukve aRar SegviZlia viyoT
amxanagebi?
me mgoni SegviZlia, Sen rogor fiqrob?
mec ase mgonia. mamas vuTxari, rom Sen savsebiT gendobi. marTlac
gendobi, peter, gendobi mTlianad, iseve, rogorc mamas. me mimaCnia, rom Sen
ndobis Rirsi xar, xom asea?
imedi maqvs (igi gawiTlda da daibna).
me mjera Seni, mjera, rom kargi xar da cxovrebaSi bevrs miaRwev.
Cven kidev bevr sakiTxs SevexeT da bolos me vTqvi:
roca aqedan gavalT, albaT, CemTvis aRar Seiwuxeb Tavs.
igi aenTo: ara, ane, ara, marTals ar ambob! aseTi ram arasodes ar unda
ifiqro Cemze!
am dros damiZaxes...
orSabaTs peterma miTxra, rom mama masac elaparaka.
mamaSens miaCnia, rom amxanaguri grZnoba SeiZleba siyvarulSi
gadaizardos, magram me vuTxari, rom Tavisuflad SeuZlia gvendos.
axla mama Txoulobs, rom vuklo zeviT siaruls, magram me ase ar minda,
marto imitom ki ara, rom peterTan yofna msiamovnebs, aramed, imis gamoc, rom
mamas vuTxari, peters yvelaferSi vendobi-meTqi. diax, me mas vendobi da minda
es davumtkico kidec. rogorRa davumtkiceb, Tu undoblobis gamo qveviT
vijdebi.
ara, mainc vivli zeviT!
amasobaSi duselis dramac damTavrda. SabaTs saRamos sufraze man
holandiur enaze winaswar momzadebuli, mSvenieri sabodiSo sityva warmoTqva.
van daans maSinve moubrunda guli. etyoba duseli mTeli dRe swavlobda am
`gakveTils~. kviras misi dabadebis dRe iyo da mSvidad Caiara. Cven vaCuqeT 1919
wels Camosxmuli erTi boTli Rvino, van daanebma (axla maT ukve SeeZloT rame
mierTmiaT misTvis) erTi qila pikuli da samarTebeli, kralerma moutana
limonis jemi, mipma wigni, elim qoTniani yvavili. is ki yvelas TiTo
kvercxiT gagvimaspinZlda.
ana
oTxSabaTi, 3 maisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
jer is axali ambebi, rac am kviraSi moxda. politikur sferoSi
ardadegebia, araferia axali, sruliad araferi, magram axla ki mjera, rom
jarebs gadmosxamen. yvelaferi rusebs xom ar unda gaakeTebinon. Tumca axla
imaTTanac araferi xdeba.
batoni koophoisi ukve yoveldRe dadis kontoraSi. peters taxtisaTvis
axali zambarebi uSova da amitom peterma avejis gadamkvrelis roli unda
ikisros, rac maincdamainc ar exaliseba. koophoisma mogvitana rwyilebis
mosaspobi fxvnilic. ho, marTla, SenTvis ar miambnia, rom mofi dagvekarga?
xuTSabaTs aqeT ukvalod gaqra, albaT didi xania katebis samoTxeSia da
romelime `cxovelTa megobarma~ gemrielad Sesansla. an iqneb misi tyavisagan
bavSvis qudi Sekeres. peteri Zalze damwuxrebulia.
SabaTs aqeT meored Tormetis naxevarze vsauzmobT. diliT erTi jami
fafis meti araferi gvaqvs. ase rom, erTi ijra mogvaklda. bostneuli Zneli
saSovaria. dRes gvqonda kolrabi, romelic cota Sempala. kolrabi, ispanaxi da
salaTa, sxva araferi gagvaCnia. amas daumate uvargisi kartofili SesaniSnavi
Sexamebaa ara?!
or Tveze metia, `avad~ ar vyofilvar. SabaTs isev damewyo. Tumca es
usiamo da uxerxulia, magram me mainc mixaria, rom yvelaferi ise mimdinareobs,
rogorc saWiroa.
Sen ar gagiWirdeba imis gageba, rom CvenTan xSirad gaismis
sasowarkveTilTa RaRadi: `ratom aris, ra saWiroa saerTod omi? ratom ar
SeuZliaT adamianebs mSvidad cxovreba? vis sWirdeba? vis sWirdeba es saSineli
gapartaxeba?~ TavisTavad kiTxvebi gasagebia, magram amomwuravi pasuxi aqamde
jer aravis miuRia. marTlac, ratom uSveben ingliselebi uzarmazar
TviTmfrinavebs, ratom akeTeben mZime yumbarebs da amave dros asawyob saxlebs
dangreulTa aRsadgenad? ratom xarjaven yoveldRiurad milionebs omis
saWiroebisaTvis, xolo medicinis, xelovnebisa da RaribebisaTvis erTi centic
ar emetebaT? ratom unda SimSilobdnen erTgan, roca sxvagan sursaTi lpeba?
ratom aris adamiani aseTi suleli?
ar mjera is ambavi, TiTqos omi mxolod xelmZRvaneli moRvaweebis,
mTavrobebisa da kapitalistebis bralia. ara, albaT, patara adamianebic arian
rac moxda, moxda. amieridan mainc unda vecado, rom aseTi ram aRar
ganmeordes. daviwyeb cxovrebas Tavidan, albaT, ufro gamiadvildeba, radgan
peteri myavs. misi mxardaWeriT yvelafers SevZleb! axla marto aRar var. me mas
vuyvarvar, mec miyvars. maqvs wignebi, istoriuli naSromebi, dRiuri, gonji ara
var, arc suleli, vetrfi cxovrebas da minda kargi adamiani viyo.
diax, ane, Sen adreve icodi, rom Seni werili sastiki da usamarTloa,
magram mainc amayobdi amiT. dReidan ki isev mamis kvals unda gahyve da
aucileblad gamosworde.
ana
orSabaTi, 8 maisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
miambnia rodisme SenTvis Cveni ojaxis istoria? me mgonia, ara. ase rom,
mismine. mamaCems Zalian mdidari mSoblebi hyavda. babuaCemma TviTon gaikafa gza,
bebiaCemi ki mdidari da warCinebuli ojaxidan iyo. axalgazrdobaSi mamac ise
cxovrobda, rogorc yvela mdidris Svili. yovel kviras mejlisebi, stumrebi,
dResaswaulebi, lamazi qalebi, nadimebi, wveulebebi... magram inflaciis dros,
romelic pirvel imperialistur oms mohyva, mTeli qoneba dakarges. mamam
brwyinvale aRzrda da ganaTleba miiRo da guSin bevri icina: 55 wlis manZilze
pirvelad amofxika qvabidan narCenebi.
dedac mdidari ojaxidanaa. Cven pirdaRebulni vusmenT, roca gviyveba
qorwilebze, sadac 250 kacisaTvis sufra iSleboda, mejlisebze, nadimebze. axla
Cvenze ar iTqmis mdidrebi ariano, magram imedebs omis Semdgom droze vamyarebT.
merwmune, me sruliad ar mainteresebs iseTi uferuli cxovreba, romelzedac
deda da margo ocneboben. siamovnebiT wavidodi erTi wliT parizSi, erTi wliT
londonSi, viswavlidi enebs, xelovnebis istorias. aba, miTxari, ra mosatania
amasTan margos survili, palestinaSi wavides da mowyalebis da gaxdes. me mudam
vocnebob lamaz kabebze, saintereso adamianebze. minda bevri ram vnaxo, bevri
ganvicado. me Sen yovelTvis geubnebodi amas. garda amisa, arc isaa cudi,
yvelaferTan erTad cota fulic Tu geqneba.
mipi qorwilSi iyo dapatiJebuli da am diliT yvelaferi mogviyva.
axaldaqorwinebulebi mdidari ojaxidan yofilan da qorwilic mdidruli
gadauxdiaT. Cven Suri aRgveZra, roca mipma gviambo, rogor gaumaspinZldnen:
bostneulisa da xorcis wvniani, Semwvari, puri da yveli, kvercxiT Sekmazuli
salaTa, rostbifi, namcxvari, Rvino, sigaretebi da amave dros yvelaferi
blomad (cxadia, sanovage spekulantebis daxmarebiT iSoves). mipma aTi Wiqa
Rvino dalia. erTi damixedeT am alkoholis mowinaaRmdeges. xolo Tu mipma
amdeni dalia, raRa iTqmis mis qmarze. albaT, blomad ylapa. cxadia, bevri
imxiarules. qorwilSi dapatiJebuli hyoliaT qalaqis policiis ori
TanamSromeli, romelTac yvelas suraTi gadauRes. etyoba, mips arasodes ar
aviwydeba `iatakqveSelebi~, orive policielis vinaoba da misamarTi Caiwera, im
SemTxvevisaTvis, Tu raime moxda da patiosani holandielebi dasWirda. mipma
agviwera gemrieli kerZebi. Cven, romelTac sauzmeze mxolod ramdenime kovzi
fafa gvaqvs da mere aRar viciT, SimSils ra movuxerxoT, Cven, romlebic
yoveldRe naxevrad mouxarSav ispanaxs (vitaminebis gulisTvis) da dampal
kartofils vWamT, Cven, romlebic cariel kuWebs mxolod salaTiT, kolrabiT
da ispanaxiT vivsebT; ispanaxi, mudam ispanaxi! iqneb amgvari kvebis Sedegad
odesme iseTive Zlierni gavxdeT, rogorc popeie1, (1cnobili multiplikaciuri
filmis gmiri.) Tumca raRac ar mjera.
mips rom Cven qorwilSi waveyvaneT, sxva stumrebs, albaT, araferi
darCebodaT! rom icode, rogor SemovexvieT mips, rogor vugdebdiT yurs,
TiTqos arasodes gvenaxos arc moxdenilad Cacmuli adamianebi da arc
gemrieli kerZebi. da es Cven, milioneris SviliSvilebs. rogor airia yvelaferi
am qveyanaze.
ana
mas Semdeg, rac miwaze 5 milioni kilogrami yumbara Camoyares, daiwyo desantis
gadmosxma. dRes brZolaSi monawileobs 20.000 TviTmfrinavi. sanam desantis
gadmosxma daiwyeboda, germanelebis yvela sanapiro batarea mwyobridan
gamoiyvanes. Seiqmna momcro placdarmi. Tumca cudi amindia, magram mainc
yvelaferi kargad midis. armiac, xalxic `one will and one hope~1-iTaa (1 erTi
surviliT, erTi imediT (ingl.).) gamsWvaluli.
ana
paraskevi, 9 ivnisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
jarebis gadmosxma brwyinvaled mimdinareobs! mokavSireebma daikaves baio,
sofeli safrangeTis sanapiroze. axla kaienisaTvis ibrZvian. amocana naTelia,
mosWran naxevarkunZuli, romelzedac Serburia gaSenebuli. samxedro
mimomxilvelebi yovel saRamos gviyvebian, Tu ra siZneleebs awydebian jarebi,
da ra zRaprul gambedaobasa da simamaces iCenen aRfrTovanebuli jariskacebi.
radioTi inglisSi dabrunebulma daWrilebmac ilaparakes. miuxedavad cudi
amindisa, sahaero Tavdasxma grZeldeba. bi-bi-sim gadmosca, rom Turme CerCilsac
surda jarebTan erTad monawileoba mieRo desantis gadmosxmaSi, magram
eizenhauerisa da sxva generlebis rCeva yurad iRo da inglisSi darCa. xedav, ra
mamaci berikacia, axla albaT samocdaaT welsaa gadacilebuli!
Cven cota davmSviddiT, vimedovnebT, rom omi am wlis damlevamde
damTavrdeba. droc aris!
qalbatoni van daanis metiCroba autanelia. radgan jarebis gadmosxmaze
laparakiT aRar SeuZlia tvini gviRrZos, axla cudi amindis gamo gviwyalebs
guls. minda, Tavi civi wyliT savse vedroSi Cavayofino.
garda van daanisa da peterisa, yvelam waikiTxa `ungruli rafsodia~,
kompozitorisa da virtuozis franc listis biografia. wigni Zalze
sainteresoa, magram me mgonia, avtori bevrs laparakobs qalebze. listi Tavis
droze ara marto didi da saxelganTqmuli pianisti iyo, aramed 70 wlamde
qalebis didi madevaric. hyvarebia mari dagu, Tavadis qali karolina
vitgenSteini, mocekvave lola montesi, pianisti agnes kingvorsi, sofia monteri,
Cerqezi Tavadis qali olga ianina. baronesa olga meiendorfi, msaxiobi lila...
gvari damaviwyda da a. S. da a. S. bolo ar uCans! magram wignis is adgilebi,
romlebSic musikasa da xelovnebazea laparaki, meti interesiT ikiTxeba. vin
araa moxsenebuli: Sumani, klara viki, heqtor berliozi, iohanes bramsi,
beThoveni, ioaximi, rixard vagneri, hans fon biulovi, anton rubinSteini,
frederik Sopeni, viqtor hiugo, onore de balzaki, kileri, humeli, Cerni,
rosini, kerubini, paganini, mendelsoni da sxva mravali.
listi kargi kaci iyo. Zalian didsulovani, Tavmdabali, magram saSinlad
amayi. exmareboda yvelas, yvelaferze maRla ayenebda xelovnebas,
Tavdaviwyebamde uyvarda qalebi da koniaki, ver itanda cremlebs. erTi sityviT,
namdvili jentlmeni iyo. uariT aravin gaustumrebia, arafrad agdebda fuls,
uyvarda maRali sazogadoeba da religiis Tavisuflebas aRiarebda.
ana
samSabaTi, 13 ivnisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
Cemi dabadebis dRe ukan darCa. TxuTmetis gavxdi. sakmaod bevri ram
maCuqes: Springeris xelovnebis istoriis TxuTmettomeuli, sacvlebis
garnituri, ori sartyeli, erTi cxvirsaxoci, ori boTli kefiri, erTi qila
jemi, namcxvrebi, dedam da mamam botanikis saxelmZRvanelo momarTves, margom
oqros samajuri, van daanebma kidev erTi wigni, duselma biomalci, mipma da
elim rveulebi da tkbileuloba, kralerma wigni `maria-tereza~ da sami naWeri
namdvili yveli. peterma vardebis SesaniSnavi Taiguli. sawyali biWi, bevri
ecada, rame eSova CemTvis, magram veraferi moaxerxa.
nuTu marTla sanaqebo Tvisebaa rom sxvisi gavlenis qveS ar veqcevi? gana
sworia, rom mxolod Cemi sindisis karnaxs vemorCilebi? marTali giTxra, verc
ki warmomidgenia, rogor SeiZleba kacma Tqvas: `me susti var~ da mainc susti
darCes. ki magram, Tu kacma icis, rom sustia, ratom ar ebrZvis sisustes, ratom
ar cdilobs nebisyofa gamoiwrTos? peterma mipasuxa: `ase bevrad ufro
advilia~. amgvarma pasuxma, cota ar iyos, damanaRvliana. advili! gana uqnaroba,
mudam sakuTari Tavis motyueba, advilia? o, ara, ar SeiZleba ase iyos, marTali
araa, ar SeiZleba, rom sizarmacem da... fulma ase swrafad garyvnas adamiani.
me didxans vfiqrobdi, ra pasuxi gameca, rogor STamenerga peterisaTvis
sakuTari Tavisadmi rwmena da, rac mTavaria, gamomesworebina. ar vici, SevZleb
Tu ara amas.
xSirad miocnebia, ra kargi iqneboda vinme rom bolomde gulaxdili
yofiliyo CemTan, magram mxolod axla mivxvdi, ra Znelia bolomde Cawvde
vinmes da amave dros rame urCio, miT umetes, roca cnebebi `fuli~ da `advili~
CemTvis sruliad ucxo da axalia. peteri ukve cdilobs me dameyrdnos, magram
es araviTar SemTxvevaSi ar unda moxdes. iseT adamianebs, rogoric peteria,
sakuTar fexebze dgoma uWirT, xolo Tu Segnebulad cxovroben, kidev ufro
uZneldebaT gzis gakvleva auracxel problemebs Soris. me axla ratomRac erT
adgilas vtrialeb. guliT ki minda Cavwvde am sazizRari cnebis Sinaarss
`advilia~. rogor gavagebino peters, rom rac axla advili da mSvenieri Cans,
mas iseT ufskrulSi CaiTrevs, sadac arc megobrebia, arc silamaze, arc
sayrdeni da saidanac verasodes veRar amoxval.
Cven yvelani vcxovrobT am qveyanaze, magram ar viciT, ratom da risTvis.
vcxovrobT im mizniT, rom bednierni viyoT, vcxovrobT sxvadasxvanairad da
mainc erTnairad. Cven samni karg pirobebSi gavizardeT, SegviZlia viswavloT,
mivaRwieT raRacas, samives gvaqvs safuZveli, ukeTesi cxovrebis imedi viqonioT,
magram... amis ufleba Cven TviTonve unda movipovoT; es ki arc ise advili da
ioli mosaxerxebelia. bednierebis mosapoveblad Sroma da sikeTisaken swrafvaa
saWiro da ara spekulantoba da sizarmace. es SeiZleba sasiamovno geCvenebodes,
magram kmayofilebas mxolod Sroma ganiWebs.
me ar mesmis im xalxis, romelTac Sroma ar uyvarT, magram peteri arc
aseTia. mas ubralod garkveuli mizani ara aqvs. Tavs sulel adamianad,
araraobad Tvlis da ar hgonia, rom rames miaRwevs. sabralo biWi, misTvis
ucnobia is sixaruli, rasac sxvisi gabedniereba iwvevs, magram me amas ver
vaswavli. mas araferi swams. RimiliT laparakobs qristeze, gmobs RmerTs.
marTalia, didi orTodoqsi arc me var, magram guli mtkiva, roca vxedav, ra
martosuli, urwmuno da Ratakia.
adamianebs, romelTac religia aqvT, unda uxarodeT, radgan yvelas rodi
aqvs unari iwamos zebunebrivi Zala. adamians ar unda aSinebdes sikvdilis
Semdeg sasjeli. salxinebeli, samoTxe da jojoxeTi iseTi cnebebia, romelTa
arsebobaSi bevrs epareba eWvi, magram miuxedavad amisa, esa Tu is religia, sul
erTia romeli, WeSmariti gzidan acdenis saSualebas ar aZlevs adamians.
umTavresi aq RvTis winaSe SiSi ki araa, aramed is, rom ar dasce sakuTari
Rirseba da sindisi. ra kargi iqneboda, yvela adamiani dawolis win
gaixsenebdes, rac mTeli dRis ganmavlobaSi moimoqmeda da awon-dawonides, ra
iyo kargi da ra cudi!
Tavisda uneburad ecdebodnen dRiTi dRe ukeTesni gamxdariyvnen. am
saSualebis gamoyeneba yvelas SeuZlia, radgan araferi Rirs da yvelasaTvis
xelmisawvdomia. xolo vinc ar icis, unda icodes, rom `sufTa sindisi adamians
Zalas matebs!~
ana
SabaTi, 8 ivlisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
firmis mTavari warmomadgeneli, batoni b. bevervikSi iyo da xendro
iSova. Camoitana daaxloebiT ocdaoTxi yuTi rogorc CvenTvis, aseve mTeli
cercvi TasSi Caagde da ase Semdeg! Tvalebi amiWrelda, yvelgan mwvane, mwvane
Wotebi, kanebi, dampali cercvi, yvelaferi mwvanea.
gamovSterdi, magram raRaca rom vakeTo, mTeli dRe yovelgvar sisuleles
vroSav, yvelas vacineb da amave dros iseTi grZnoba maqvs, TiTqos mowyeniloba
bolos momiRebs. yovelTvis rogorc ki cercvis kanis gaZrobas viwyeb, sul
ufro vrwmundebi, rom arasodes, arasodes viqnebi marto diasaxlisi!
bolos 11 saaTze vsauzmobT, magram pirvelis naxevridan oris TxuTmet
wuTamde muSaoba unda ganvagrZoT. axla ukve guli mereva, TiTqos zRvam mawyina,
da ara marto me, yvelas. mZinavs oTxamde, magram Zilis Semdegac ver movsulvar
gons am sazizRari cercvisagan.
ana
SabaTi, 15 ivlisi, 1944
Zvirfaso kiwi!
xelSi Cagvivarda biblioTekis wigni cnobismoyvareobis aRmZvreli
saTauriT: `ras fiqrobT Tanamedrove axalgazrda qaliSvilebze?~ minda dRes am
Temaze gesaubro. wignis avtori qalia. `Cveni drois axalgazrdobas~ Tavidan
fexebamde akritikebs, magram mTlianad ar uaryofs da arc im daskvnamde midis,
rom `arafris maqnisni arian~. piriqiT, igi im azrisaa, rom Tu axalgazrdoba
moindomebs, SeuZlia axali, didi da mSvenieri samyaro Seqmnas. mas saamisod
yvela monacemi aqvs, magram zerele ambebiTaa garTuli da cxovrebis WeSmarit
silamazes yuradRebas ar aqcevs. me mgonia, calkeuli adgilebi piradad me
mexeba. da amitom vecdebi bolomde gadagiSalo Cemi Sinagani samyaro da davicva
Tavi amgvari sayvedurebisagan.
Cemi xasiaTis erT-erTi ZiriTadi Tviseba, rasac yvela Cemi nacnobi amCnevs
TviTkritikaa. Cems saqciels gverdidan vuyureb, TiTqos Cem win ucxo
adamiani dgas. yovelgvari mikerZoebis, yovelgvari mogonili Tavis marTlebis
gareSe vdgavar am meore anes pirispir da vakvirdebi, kargad iqceva Tu cudad.
TviTdakvirveba arasdros ar mwyindeba da sakmarisia raime vTqva, rom imwamsve
vfiqrob: `ara, ase ar unda yofiliyo~, anda `ase jobia, ase ufro sworia!~
xSirad me Cems Tavs bevr rameSi vamtyuneb da ufro da ufro vrwmundebi, ra
marTalia mama, rodesac ambobs: `yovelma bavSvma TviTon unda aRzardos
sakuTari Tavi~. sxvebs SeuZliaT mxolod rCeva an miTiTeba miscen, magram
Tavisi xasiaTi adamianma TviTon, sakuTari xeliT unda Camoayalibos. amave
dros me vgrZnob, rom bevri energia maqvs, Zlieri, Tavisufali, axalgazrda var
da ase mgonia, yvelafris gakeTeba SemiZlia. roca yovelive es pirvelad
vigrZeni, gamexarda, da ara mgonia, bedis ukuRmarTobam, romelic yvelam unda
gamoscados, advilad gamtexos, Tumca amaze adrec bevri milaparakia SenTan.
axla vayeneb mTavar Teziss: `dedas da mamas Cemi ar esmiT~. mSoblebi Zalian
manebivrebdnen, kargad mepyrobodnen, micavdnen, erTi sityviT, akeTebdnen
yvelafers, risi gakeTebac SeeZloT. miuxedavad amisa, didxans vgrZnobdi
saSinel martoobas. vfiqrobdi, yvelam mimatova, Cemi aravis esmis. mama
yovelnairad cdilobda daewynarebina Cemi mborgavi suli, magram unayofod.
bolos me TviTon ganvkurne sakuTar Tavi imiT, rom Cemi saqcielisa da
zraxvebis sapirispiro mxare davinaxe. rogor moxda, rom mamam veraviTari
Semweoba ver aRmomiCina brZolaSi? ratom aRmoCnda uZluri dasaxmareblad
gamowvdili xeli? imitom, rom mamam swori gza ver monaxa, mudam ise
melaparakeboda, rogorc bavSvs, romelsac mxolod Tavisi bavSvuri dardi
awuxebs. es sityvebi ucnaurad JRers, radgan swored mama iyo yvelaze
gulaxdili CemTan, swored man Caminerga rwmena, rom me sakmaod bevri mesmis,
magram erTi ram mas mainc gamorCa mxedvelobidan: ar ufiqria imaze, rom CemTvis
yvelaze mniSvnelovani Cemi brZolaa, brZola imisaTvis, rom zedapirze
amovtivtivebuliyavi. ar SemeZlo aseTi gamoTqmebis gagoneba: `tipuri
movlenebi... sxva gogoebi... cxadia, gaivlis~... da ase Semdeg. ar mindoda
mompyrobodnen ise, rogorc yvela sxva gogos. msurda ane, pirovneba,
vyofiliyavi. pims es ar esmoda. saerTod ki me ver vendobi iseT adamians,
maTgani fiqrobs, rom avad gavxdi, maCeCeben Tavis tkivilis wamals, nervebis
dasawynarebel abebs, Sublsa da majas misinjaven. iqneb sicxe gaqvs, iqneb kuWi
ar moqmedebs, mesmis yoveli mxridan, Semdeg ki imis gamo mlanZRaven, rom cud
gunebaze var. amdenis atana aRar SemiZlia. roca ase Camacivdebian, jer
namdvilad vWirveulob, Semdeg sevda mipyrobs da bolos isev Semovabruneb
guls cudi mxridan gareT, kargidan ki SigniT. da vcdilob movnaxo saSualeba,
romelic damexmareba gavxde iseTi, rogoric minda viyo da rogoric SeiZleba
vyofiliyavi kidec!.. qveyanaze rom sxva adamianebi ar arsebobdnen.
ana
aq wydeba anas dRiuri.
bolosityvaoba
4 agvistos `mwvane policiam~ TavSesafari aRmoaCina. daapatimres yvela
ltolvili, maTTan erTad kraleri da koophoisic. dapatimrebulebi germaniisa
da holandiis sakoncentracio banakebSi gagzavnes.
gestapom daarbia `TavSesafari~. uwesrigod dayril Zvel wignebsa da
Jurnalebs Soris mipma da elim anas dRiuri ipoves, ramdenime gverdis
gamoklebiT, rac mkiTxvelisaTvis interess moklebulia, dRiuri mTlianad
daibeWda.
`iatakqveSelTagan~ mxolod anas mama gadarCa. kralerma da koophoisma
holandiis sakoncentracio banakSi bevri tanjva gamoiares da TavianT ojaxebs
daubrundnen.
ana gardaicvala 1945 wlis martSi, bergen-belzenis sakoncentracio
banakSi, holandiis ganTavisuflebamde ori TviT adre.
mTargmnelis minaweri
gamoxda xani, oto franki meored daqorwinda, SveicariaSi dasaxlda da
bazelSi gardaicvala, mTargmnels wilad xvda pativi masTan da ane frankis
muzeumTan amsterdamSi mimowera hqonoda.
erT-erT werilSi batoni franki mwerda, anas dRiuris TargmniT Cveni
ojaxis bedi gaiziareTo. es marTlac asea.
n. a.