You are on page 1of 30

‫

  ات ا ا 


و‬

‫‬
‫   
‬
٢
٣


 

  .

 GIS 
     .

 GIS 
     .

# 

 !" .

* 
  % & ' ( ' ) .$

 
      +(, -. .

 0  1 " ./

 
   
23 
"& .
  4 .#

  0%5 ' 


((, 6 . .*

 
   7 .

/ 
   +.8  & .


3  "4 .

 
4 .

$  .$

 9  .
٤

 .

0 , '- :!
; 9
. &
& 7 , <4
=  
( &   >
B& &  ! @7 .?.
 @A B3 7 A :?.
 7 95  (  
((,
@ A & ' 

 C7) 7( -A 7 :-(  D 5. D- E


D
& D >
.() 
   G% F3" ! ' +2 '( ..3

K-" Geographical Information System 


   J 
'K - 
4 @ '"(3A   ' " 
." 'L B(3 '
"& &
@ < 7 N % <
3  0 8  O (  @
> 
 ! -
M
(& K ) K
7 K K  K
5 K
&" 
 
.( ) 

"  

'K <KP )Q( @


P7 @% "= ' 
   %(
:(3(K  :) S
 >  : ( ) (
 : ( ! ) 
3 R
-7K( K% ' 7 @ G ) & .  :(N
 
 9 @
A) 95 
K% ! N
 
 <43 U!
 )
  :(( JT  @ P7A
:( K
   V& @7( 9
> @
" 5E G) '& 9
>  :(#*


(K  :(  N
 
 @
" V
& B(A ) V & B(A
()
. ( ( @
 / @% N
 
 @7( %  > !8 <43
!)

http://www.pcmag-arabic.com/:95 @ % :U ( :


   W" .
2. Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National Effort Towards

Geographical Information system in Saudi Arabia, Dissertation University of

Pennsylvania

@ %:
 1 " :03 
"   =  :
   G% 3 :
( 3 B
3 . .
http://faculty.uaeu.ac.ae/~myagou: 95
٥


7 '
 G% -3( 
> ' 
( 
"  7 @A 7!"

K  G :  
7 J)T ( @ B   ( 3  9" 
?K
% K ' C(, ' 
  @, :D
"7 D  

K
% >  
%4  
  2-  :
3 
" <P ; % .
9K
 :K
& 3
(K  
"" )  
( 
 && < V &
K( VK3 !K @K D K5E&  .+  +" -7 7"." 7 + A
K
'K7 :
  " 
73 -  ((M   >
K7 'K 
   
& 

 (8 +" B
?Y V
(
.() (  &" 2  + 8 B(3 :
( 
" 

 
               .
٦

GIS 


   .٢

Geographic ) 
   "P J
 Z C


3 <3 [. JE)  
"&  B"(" :( System Information
:() J
 ! @ : ! J A J
4

K 
  " :(#/# DUEKER) 7
 J

G%  
" % 5 G% U3   @ 4 3
@K7
'K J K,  &.K,    '7 9
> ( 
FK
3 :3(  &&  & <P '7 &
3 ' 
3
&K Z" &"  
" " 
   

<KA @ -% () 0> 


" < 3( A && A
."-E @ 
" @% E() A -
3


  " :(BURROUGH 1986) ] " J

<K8 GK% - K" > ' 
 " > @ % 
6&K( @K +> 
7 
" N %  0(  @
>
.".N ,

K-; 
  " :(MULLER 1991)  J

4K G%  C
 0
"7 & " - 
% -Q" 0%
:
"  
= (5,  73 &( " 1 '  :0
"7 

!K) @
K
=  @

(
( %  - '((, J- @A F
3
."
."  

"&  " V

>   5

!"#  * (GIS)     ! (CAD) 


  !"#  $ !#% &' .
www.cadmagazine.net : &'  +  
 
٧

Geographic Information) K
   J^ _

<K
3  0 8 9 '"(3  ?Q" (System: GIS
@A (spatial) K
7 K7" 4_
 .
7 
"&  ! 
"
.N , 6&K( G% 
 features)  
" ! J4
A K
` K-,  <" <P 

"& @7 @A @7
 !
+K <KP  7". O .  '" <P 
23 
) <7., 3Q"  '  ! <
P 
 . (+" -7  J- 
:() 
 ( > 

+
3,  O . +(A <P : R4 .
( A (  A <> 95 <P : & .

" -7  
 A 
 7". && <P : && .
0Q. <
4; A '7( '3 <P : 2 .
&  4 A 
2; 4 <P : 
& 4 .$

 a 8 :N % :<


3 : :<8 :9 % @% 0 "%
G%  0  @2
J
 ! . 03 J , 
;4  


;4  (
2 
  :
 4 :& ) 
  <8
:-% ( :-
> :(Q& @ -3
) - :(<  :+(A)
A B(3 .. G% -2 % :('438 '7 <
3) -
3 : (;(
.( ) 

" (  :
 :&  <7. ' V  G%

:0  
 &" 
  

" '34 J 4  
 7". G% 
   V
"& .
http://www.mwa.gov.sa/html/gis.html: 95 @ %
1 " :03 
"   =  :
   G% 3 :
( 3 B
3 . .
http://faculty.uaeu.ac.ae/~myagou: 95 @ %:

‫‪٨‬‬

‫اﻟﺸﻜﻞ )‪ :(١‬ﻳﺠﻤﻊ ﻧﻈﺎم اﻟﻤﻌﻠﻮﻣﺎت اﻟﺠﻐﺮاﻓﻴﺔ ﺗﻘﻨﻴﺎت ﺳﺎﺑﻘﺔ‪ ،‬ورث ﻋﻨﻬﺎ ﺑﻌﺾ وﻇﺎﺋﻔﻬﺎ‬
‫وﺧﺼﺎﺋﺼﻬﺎ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺼﺪر‪http://www.pcmag-:&'  +  
    ! -  :‬‬
‫‪arabic.com/‬‬

‫‪GIS 


 
 .٣‬‬

‫‪:() 
 , ' 
     @7‬‬
‫;
‪. &   %8 ;7 :  :a= @> N‬‬
‫‪&  ) 

"  
7 @

((, -
." 
  
7‬‬
‫ "
(  ‪.
5 
 G8 
5  
 @ -
3‬‬
‫ "&  &  "
 ' ‪ 4% <7   
5 
&" 3   &8‬‬
‫ ' ‪.03  0%5‬‬
‫‪.'L B(3 
%;" 
"  &  
4 ;3‬‬
‫
(
‪'  - 3 @
3 

"   &  '% OE&) -‬‬
‫‪'(
5 5‬‬
‫ ‪:
" ? - &  @
> 
4 Q"% @ R‬‬
‫ ‪.;  = <"5 @ 
"  &  
4 7 G% +2‬‬
‫
‪.
 5" -P
3 ; ( C

" &  ( 
% 7‬‬

‫‪3443 .2       1 .


 .
. .#/ 0
. .‬‬
٩

.

"
 a ( 7

7
` V &" 
  <
3  3 &8

.


 "& 4 "& 0 4" 


   @
>
. 9 < 
% <-(

.;  = @
"  <" 
T


5  G% 
"  + 8 !   5 %4 

.P
3
.03  0
> G8 0 P  <
3

  ! .٤

K K K


 
E
 
( < A ' @7 
 !- -& <A
:#/% ' '& b( G% '    <A U7 ' 
K% 'K  Z K

 
)" 

"&    '2 ,   +.8 
BK @K .'K2 , 0 = (

 
)   C
(Q  :##
K K
 CK(, 9K2 @ <A a 7 @" (  " "
'
7,
'K7 <K
3  'KL B(3" (  < @7 7 :
 

(K &( A .   <"5 @ C(A U! 03 
)"   "
+K 
& '
"7 PA 
&
"" '"
 '& A (  03 Z!7
.(١) 
  

3443 .2       1 .


 .
. .#/ 0
. .
١٠




+ ) 4 # 4
5

:
 :- 0
P7 
   & ' ( ' )
'L B(3 % :3( :" @% .() % &  %4 %
.() 
 (- %

K   ( < O(  . ' -(A 0


% < % Z
K-3 R5K ( K
"7 ) K
L "(3 78 & :- :

K 
A G% ) :" @% .() B
(A  : & <7."  (A
K% ##  # '% <E ?A G8
. @A ';7
:
 
!K 
"  :9
(  &  ! <3   
  M 
P
** GK8 <4  7 @8 : ) U 
 @ P7Q" 

( 
" ' 
.(٢) # ( ) @

!#

" 
#

%%' $%& 




% % ))

%- ,&  *
+
%' $. !
+
%& . #

%& ' !


#
%, &  #
%$ -  #
%$ - +
/ #
%& ' 01
%33 &&% 2

; 
 44 ' 
   V
"& 
 B( :()<
 :>
>% ' > 3 . B7 @ < : Morgan 1990 (  @ R( : 4

 

1. Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National Effort Towards Geographical
Information system in Saudi Arabia, Dissertation University of Pennsylvania

.7 8*63  / 


 –        . .
١١




 

8#*
9:
.'

:(١)- +(A 0" 


   -

7   •
'2 ,   •


"   •
N ,     •
.
&
&   •

6
7
!
..

:(٢)  -. 1 " $* @ P7 


3 0  1 "

MGE BY INTERGRAPH
ARCGIS BY ESRI
STAR
GFIS IBM
ILWIS BY ITC OF NETHERLAND
MAP INFO
ERDAS
IDRISI 7
A ' Z E7  @

.7 8*63  / 


 –        . .١
2. Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National Effort Towards Geographical
Information system in Saudi Arabia, Dissertation University of Pennsylvania
١٢

Intergraph MapInfo Autodesk ESRI 

SpatialWare GIS Design ArcIMS


S GIS /
MapXtreme Server ArcSDE
GeoMedia Autodesk
S ArcInfo 4


Professional Map
MapInfo Autodesk
GeoMedia ArcView 4!;
Professional World
MapGuide ! < 
S Viewer Pro ArcExplorer
Viewer
S miAware OnSite ArcPad  =
GIS Design
S MapX MapObjects ) 
1
Server
** 
  '4. B(3  :
   W" @
 ( : 4




 A
!)
.-

A K73 K-" K ' &.  


 @ %#* @ P7A @A 

"  !  G% 0


"7  " G" 4   7 . A ((M
K% 'K K% 0 A K
   @  
3 ! .'7
A @ .:
"  B
 @
( G% 
&
&   Z!7 
L &.
:(١) 
   
"&

:/*
6
? >
 ( 45A 
3 
((, 
"  V & 7". <
3 
78 
GK K
;
7 :& @ % @
"  ( B(A Z!7 :@
& @
"
K 0K% .-  5 
 0
 7". 
4 
% <
-(
SVK 3 S<>)>K S2K
; ) <KP K
7 D P 3A  d >, @7
@Y  @ .(% S " &2) S", . S
4%,
.P 7 0 =  A "
  &  ZE

 +    .+ . <      !  ;#

    .9 : .
http://haras.naseej.com/Detail.asp :&'
١٣

: )
!)

>$
K
"&  K(e 0K
  , b38 
   "

7(K K
"  :F K3 O KA @K% 
"  F
3 : &
.-K( % (K" -2 % @7
 :F 3 !-" 4 (

 )
<E @ " & 
"&  "  "( % ( G% 2
A %(
4K5A :F3 @% f" <4) @7 G  (8 03 B 5 
3
E
K3" 
 
78 G8  2=" :?
 <4 
" V &  :V &
% K( K  @7
F
3" :
" % 5 G >  ;
GK% %(K
K :'; . <"5 +" A +  b% . b
.&
&

:4

))
>,
SK

) K;  + A 

 ' '    


;

:K 3 V& 


3 
 %  bA G (g .. S
A S
34
9K5   " &&     G 
;
7 :-
 9
> 0%=
GK (K
 :
 
(  
7 
3 :
 & :<;"
K K K
3 V
& @% 
 . V& 
2
a! +"
. V&
& Z!7 : . @ 3 :-
' 

: !
 >&
GK :K
" @K 
 (  J
4" 
   
K
  


7  

"  
;
>
; -
"&" 4 :0
% 

PQK
 :
 & G P3 
 9"" 
 :g ...
4K @K %   V
& @% :0  V& G% ;
.; g
 ' &  
١٤

: +5
  5
#

>%

45) R4 <
3 (  G 
   (
Z! :+ " 3
:4

 G% +" :


 & 
%) 
 7 G :"(  5 ! ' ( ' :
  .M a()
.
& 

: !)


 4A
*

#
)
 B? >'
& K aK8 @K7

   P
3 
  ("
K < K" S 
) 
 & 
"&   9 V& 62
& K aK(  :N hK '3  () 62 ' :(g ..

.'"(  ()

:C*
<)# =;: B#
>.
<7.K 
5 4 '    '&
@A @7" 
, @
& K <8 V
& @% Z! 
 .?
% < 
( U! :N , 6&(
@7
K :K
   
7  (" .& 
7
<7K.A 
3 A :03 & G    ;3 
7 a( ?E @
.g8 ...& b, <
   :<
(  

: D
E# >-
@A K
 K  
7 "& ' 
- 9
 ;.7
@, :;   
- 0 8 
% @
(3    A @ 3 
-2" 
" % &" G% 0  Z 
  
<
-(K :
" ' 7 . <-(
 :
 95  9 :N" 9
K3, @K7
03 
" 0%5 +"  i; (5, @
" <4)
١٥

:&K 03  0  

" 9
 @, : L <% @ 0;() (5,
 > K 'K" :K
= @ @(3  :  0% - ( 

.
- 
7 0+;7

: !#




>F
GK%  "<2 A   <2 , 
" " PQ < 34 V"&
0 A K7 : K !) 
T 
( C
 ?, :
  

5 7 32   92 G (
 :<
3  (;(E
.  ! A

GK% +K" @7, B(A 


 ' 
   ( 7
:0K3  (K" '(
  V
& @% " :<P (  


@K% K"  :VK  3 
3 :@
 ( @% 
>
)  (
(;() ! + Y" 
   
g ..:F V&
!K V3 ' 3( @ % 
" 
 :
" % 5 G%
.'- 
) 
3  ! Z 
 :& .)

:)

8! >3
+K" 
% @, :
   ' 4 7 - &  @8
K
& bA @   P7A  
    (" & 
KP :K
" K% 5 +K"" 
 ! A" F
3 :
 7 A 


K4  (" -P


3 
P :0  
5  &  '5  <
3
K-5 " K
" &" 
% A" P : 3 ' :
%4 5,

 : - > &  @ G- 1 @7
!% .

R4 6
2 :&
 G% 03 > " 0   j2
8
١٦

-; >  (" &


 G% %> : PL V& -8 :<P 03
.3

:G#
>
-
% 9&
  = 7". "% 
   
" &  .
A <3 J- 0>-A A  = <E @  + A @ R.,

3
( 95  EP P()  V
( 
7 6


7(E 0>-,
.
 '2 ) 


  .F

4 
 4 Z!7 
5  
5  0 4" &  
7 
.(١) (GPS) ' 95  
3   " @% .()
.( )' 
 6( &( " A :b A 4 @ A 0  

" 


6+ 4 ##*
<
:
.3


`"& && 
((, &  6 . •
J-  :'34 J 4 + +" -7 V  6 . •
V & 7". 3
. •
'2 , 9&5 3
. •
'7( 9
> 3
. •
١٧

http://www.pcmag-arabic.com/:95 @ % :U ( :


   W" .
5. Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National Effort Towards



 ; .
Geographical Information system in Saudi Arabia, Dissertation University of
Pennsylvania


7  ' 
((A 4% ( @ 
   @7
( U
, ) 
." 0  

"& 1 "  'L B(3 0>-A 
;4 
<7 G% +2 G J( +> ! G  .'7 <
3 ( ' 1 
.(١) 4 ! @
 
 ;

>

A :(&( ' ) "& 9" A ' (vector) - 


"" (<;(, ' ) & <
P @7
:( ) <7.
.(G%, ' ) @ A " A ' 
 ** @ (raster) ( 
""
١٨

  6(


 :?
- ?
" & - 
" ' V
& ^
"& J^  :() <7.
."V
& (
 @

G%" G -;" 

‫‪١٩‬‬

‫ة ات ا ا 


‫ة ت و ‬ ‫ة ت  ‬

‫"‪,‬ی ا‪'(,%‬ل ا‪ <( *+G  -%‬ﺡى‬ ‫"‪,‬ی ا‪*+%‬ت ا‪ )%‬ا‪ '()%‬وا‪ !" #$%‬ی ‬
‫ا‪23‬س‪ ،‬ی ا‪ ،0')%‬ا‪%‬ق‪ ،‬ا‪-%‬ت‬

‫"‪,‬ی ا‪')%‬ات ا‪*% C%‬ة ا‪+%‬ت‬


‫ا‪') '%‬ات ا‪( *,%‬‬ ‫"‪,‬ی ‪8‬در ا‪*+%‬ت و أ'ا‪ 4‬و'ا"‪4‬‬

‫‪8 :%9‬در ا‪+%‬ت ا‪ ) )%‬و"‪',‬ی(‪ 4‬إ‪<%‬‬


‫"‪,‬ی ‪8‬در ا‪'(9)%‬ت ‪*%‬ة ا‪+%‬ت‬ ‫ا?> ر) (‬
‫ا‪ '%‬‬

‫"‪,‬ی ا‪'*%‬ا‪ B‬و ا‪')%‬ات ا‪ A," #$%‬ا‪+%‬ت‬


‫إدل ا‪+%‬ت ا‪*% '%‬ة ا‪+%‬ت‬ ‫ا‪ )%‬‬

‫ا‪ :%9)%‬وا‪ D$%‬ا‪+(% #?4C%‬ت ا‪ )%‬‬


‫ر> ا‪+%‬ت ا‪$+% '%‬‬
‫ا‪ )%‬‬

‫ا"‪ #$‬ا"!‬

‫ﺵ )‪'8":(٤‬ر *‪$‬ح ‪!O‬ء ة ت ﺝ‪L‬ا‪ K‬‬


‫ا‪8)%‬ر‪ :‬آ‪ AQ R‬ا‪'(9)%‬ت ا‪L:%‬ا‪ K‬و‪http://www.gisqatar.org.qa ،K %‬‬
٢٠

4 H
I#
6/91 >$
! .B(3  3   ' 3 & 
2  ( -.
5 ' '7 <
3 
% @
P7 >8 % ( G8 bA &
P7A 5 P7A 3"4A a =  <= 0>-, "(" Z!7 .
45
&(  (  .- +> 0 &(  ( 6"4A  A

P7 - ' 4 
A ? 

 0 4  4 <7 @ 0
 'L B(3 0>-A ' & '8  2=" .
   @
" 7 .'2 ' ?
% @7 %
P7" 2; 5  (A @A
' 
% 
A  !  e 
 7".  
   
  7".
.
  <"

!)
7
!
>,
G% < ' - 
   ( 1 " 0% Z

E  G% < '  ArcGIS <P 
)  
.ERDAS <P

(DBMS)
" 0%5 1 "  @ ") 
;4  0 =
<2;
0
P7 <  A  7 !8 Access/Oracle <P
-. 5 .ID))   &( " 
 -5  9 -&"  -4
3 ' 0
> @ 
" 0%5 1 " ' 3 (3 
2  (
@7 '2 ' ) <3 ( <& ' 0
> :1 " -(
' 
"
-
> @7
'  O ' 0
> :(& J 3A 0 .%

" J
4 G% 0  ' % ( :(

:4: 4)
-( '43= <
3   ' 0
> 2
A P3 7 .-% ( 
٢١

N `A  B(3 < ' @


" 9 < 1 " ! 9
&
.03

( 
K*
) :!
6
>&

   ' 
((A E%  +> 
." 0 "
B
' &  .@
(  :@

;  :C
 
 +2%A <.
:B
  :
" V 
." 0 "(" "%) ' -2
 <"  V
( 
;
7 :@  :@,  :0 =  :
 >
 
.((M @
"

2 
." 0 @A  
   

" 
"& "(
@
 " @

45  @

8 @ 44 J @ 4.A


N"  
   ' ;  Z!7 .@

 @
(-
  A " <3
@ 
   ' @
4
. 7 
( <P 
% 0-. <3
, N"  C
7"

4;
= # 4
7
>%
'7 <
3 G% -  ' @7 
   
A 05
@K 0K ) 0
3) ?" U! N" B  <
3  :'43= 
.3   

K K

 JK 0% 
   
 " 
:'K7 CK
  :K O ( ' :
7 
" <
3
٢٢

<K
3 :   (>3 A) 
3 +.8 :'7 
  :B7  
.'5  C
2 a! <
3 :&
 &(8 :7".
٢٣



  8:? 
) .$


/ .
Z! 
  0%5 '  <8 ?" '
 > 
0K%5 +K" 'K 0K& <A ' 
5 
 G8 
5  ?
 @ -
3"
C
K(Q 'K K 3 3  " ;7 
2 
% ' 
.(١)  >
  @
( 
3 .

@K% 0 "%  U! Digitizer 5  &( " U


 
5  :G, 
(

P K3= <K8 K
 K-
5    &  
% 92 & 6&(
'K VA K- @8 )8 K;7 
&" 
% U
 
5  .0 ; &( "
@
K K) K
&" K
7 K <KP ' h E
.(١)Topological Vector Spatial Data Representations


% ' Scanner 
2 3( &( " &  0+ 5 :
P 
(
'K 6
34 5  - B& - ) U
 
5  9 -;
7 
(
Raster 
7".K 
E 
&" 
7  <P ' h E
.(١)Spatial Data Representation


C+ .$
K

"
  &  <E @   <
3 1 V
P 

K%"& "& )  . Plotter &  (    )  (" Z! 

.(٢) Printer 

"


1. Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National Effort


Towards Geographical Information system in Saudi Arabia, Dissertation
University of Pennsylvania
، ،W%X%‫ ا‬A%9%‫ دول ا‬#K #)(3‫ وا‬#‫)ا‬9%‫> ا‬-$% 4$T‫ و‬4$)‫ ـ واه‬K‫ا‬L:%‫('ت ا‬9)%‫ ا‬AQ، ‫'اد‬:%‫ا‬+ <( ), .‫د‬ .٢
١٩٩٢

٢٤


=   .,
 
%  05 B"( @7  <
3  %; 0  '
"(7 "
Z! @ ` -5)  " @7 -
 
 
.(١) 
A ! 
2


 !
.,


/ M •
Z!K7 K
5 A 0 
` "` Base Maps 
((, &  S
@
3, @
P7 ' .- "34 

"  G8 "(" <3
.(٢) J
7 J%2
 + " -(
(Q G8 3 G8 Z! UM
(

@K K 0%5 C


(Q (
  " "
 >
  S
' K3 <7.K
 >
 
5 @8 F
3 5  ;7 F
3
GK8 $ @K b A )3 '  -8 7 J
7 < @ %*
.(٢) '"(3A   1 " J
7 J28 *

(٢)


;
6 •
' 44 1 N  '      % 5 .
(K5A <K"5 @K N K -Q  @  
  
&
& C
 " @% .()  


"
    % .
 7 . <" @ , <
. 
;
7 G% B
 45 .

1. Heather Kennedy ,ESRI Press, ESRI Press Dictionary of GIS


Terminology,2001
=  > &  =   ?%      ! 9# #   + .٢
344@
٢٥

G#
 6


!8 44K 
   V
"& j C(A & . V
(  0

K
= 
 F 3= B& Z! @8 7 .3  J & @ P7A 
;( @7
.(١) 
 B
() "& 

 

( ١)
01 ! •
G% Z!
P 
    ;"  O4   % .
.' % @

 <. G8 @
3, B` ' UM
 @
( 3 (  % .
 0%5 F
3 "& 
= @"
    .
.< ! ' 
    P
3 
&
& B
(, G% OE&=  .

344@ =  > &  =   ?%      ! 9# #   + .١
٢٦

 
.&


 !  ( > ' - ' (5,   = 9
 <P  @
7
:() -- A @ @7

<  '  @ 0


;( - @
" 

( 0
5
 .
((M
 J  J A 
3 .
 J , -% @
  @ @

;( 
3 .
"&  
3 .
'"(3A   1 " 
3 .$
-
Q 
;
7 J
7
 .
 <.
 J( ' - 
3 ./
b A - @ >   G% <43 
78 ' F3" •
03 & G% Pilot Study 
"
 ( " O . + " •
UM
 
    ;"  O4 O58 OE&8 •
O . ' % @
 G8
   ' 
  ' 44 1 C
(Q •
44 
"
   1 " 
4 •
O . !
; ' ((M @ P7A Z . •
' @
&&  @

 4 ;4" : '( Z . •


 !
; 
4 
%
   + ." '- ) 0 ( 
7 O . G8  •
.'"(3A

344@ =  > &  =   ?%      ! 9# #   + .١
٢٧


.%

:-K
'K J  :
  " J
 0>  !
@A K  :" @% .() 
 GPS ' 95  
3 " ?5E%
@K% K
> K Z7
 . ! G% GA 0  +8 ' ( 5 @7
' F3" S -  G% – 
"  9   :
>
= B7 @ ? " GIS
!K G% J  9
&( .1 " (  44 (
 & U  B
 www.gis.com 9K5 <P " 0
>`  8 95  "% D 2
A 
 www.giscafe.com www.geocomm.com
. (١)
www.geographynetwork.com


4K K
 " @M.K" K-
95 – 3 @(3 S 
"  " 


4K K K :(GIS) K
   (CAD) B(3"
D K
 D K% K 95 ! 
 :www.cadmagazine.net B(3"
1K " 
 0  - :
; 

   @ % G8  2=" :D

K K 3&4 '" % U>
8  " >

 :ArcView
.- <7 4 J
 9 


K >  
   
 @A 7! @A '" :
"   "("
!K
; GK8 G(K 
"  73  >  :
"  & ' 0
 

'K 9
.K +PK(" :Z! && A 
& 
   9
.
0K3 K
"   =  (http://www.gisqatar.org.qa) &5 ->A
٢٨

K
"  K7 ' J.7( 1 " (( :(http://www.gis.gov.ae)
.0  
   7 7 J.7( 0 N
 J.7( ' :
(

http://www.pcmag-arabic.com/:&'  +  


    ! -  .١
٢٩

M

.'

: !
M


1 .  A        1 .


 .
. .#/ 0
. •
3443 .2 
1    9# 

1 B     ! //+ . /;  . •
3443 .2
3 9 2     ! 9" !   //+ . /;  . •
.  99;#  %#'C+ %#*  8     !    + D+  . •
3  E 2 !  = . .'F 
 .;   :  / 
 –        . •
.7 8*63 &/# 
     ! G  / . •
               •
 

9H &'  # (GIS)     ! # ! ;#
  + •
I;# > 
   .' =
    9# 
B%#
3444    =#  % J   – ? !"# – #
 
> &  =   ?%      ! 9# #   + •
344@ = 
 E !' E #  2 = .     ! ! ;#
  + •
3446
J   .
#$ D K

   B    ! ! ;#
    #;   + •
J   – ? !"# – #
   9# ! E <
F 
    =#  %
! ! ;#
 <
F LM L"   #   9H #  + •
  – ? !"# – #
   9# ! E    
    =#  % J
٣٠

: !*
M


• Roger Tomlinson ,Thinking About GIS, ESRI Press, Sep. 2003


• Paul A. Longley ‫و‬Michael F. Goodchild ‫و‬David J. Maguire ‫و‬David W.
Rhind, Geographic Information Systems and Science,2003
• Paul A. Longley ‫و‬Michael F. Goodchild ‫و‬David J. Maguire ‫و‬David W.
Rhind , Geographic Information Systems and Science,2001
• Heather Kennedy, ESRI Press, ESRI Press Dictionary of GIS
Terminology,2001
• David E. Davis , GIS for Everyone, 1999
• Al- Ramadan, Baqer Mohammed (1994): A Framework for a National
Effort Towards Geographical Information system in Saudi Arabia,
Dissertation University of Pennsylvania
• Ricardo, Cuberos (1997): Sigtur –Zulia: An Application of GIS
Technologies for tourism Planning

:5
;!: N+ M


(GIS)     ! (CAD) 


  !"#  $ !#% &' •
www.cadmagazine.net : &'  +  
  !"#  *
G    ." N"  G   D+     ! A 9# •
http://www.mwa.gov.sa/html/gis.html : &'  + L  9
!   +  #
F L K < "  G  ? E H 9
H / •
ttp://www.psrcewd.edu.sa/managremote.html: &'  +    
    

F   "    ! :; .  #$ •
RBQ  L#P D " – L* #* = A  "# F  .
http://www.ngisc.gov.eg/Confernces: &'  + 3446 =1/ #

U L#    T   GIS) )     ! D+  •
&'  +
    .  
http://faculty.uaeu.ac.ae/~myagou:
http://www.pcmag- :&'  +  
    ! -  •
arabic.com/
. <      !  ;#

    .9 : •
http://haras.naseej.com/Detail.asp :&'  +    .+
http://www.gisqatar.org.qa 9       ! / •

You might also like