You are on page 1of 102

ENFERMAGEM NAS EMERGNCIAS

RESPIRATRIAS CLNICAS

Prof. Lda Sobral

RESPIRAO
Definio
a troca gasosa entre o organismo e o meio
ambiente A funa do sistema respiratrio
transferir o O2 da atmoafera para o sangue e
rmover o CO2 do sangue.

RESPIRAO
Definio
a troca gasosa entre o organismo e o meio
ambiente A funa do sistema respiratrio
transferir o O2 da atmoafera para o sangue e
rmover o CO2 do sangue.

INSUFICINCIA RESPIRATRIA AGUDA (IRpA)


Definio
Incapacidade do sistema respiratrio manter a
ventilao e ou oxigenao. O sangue venoso
venosos que retorna aos pulmes no consegue ser
arterializado( Knobel,2005).
uma deteriorao sbita e com risco de vida da
funo da troca gasosa do pulmo ( BRUNNER e
SUDDARTH,2005).

INSUFICINCIA RESPIRATRIA AGUDA


Ocorre quando o organismo incapaz de,
oxigenar os tecidos e remover
dixido de
carbono (SCHELL,2005).
Clinicamente:
A IR definida como PaO2 <60 mmHg
respirando ar ambiente ou PaCO2 >50 mmHg.

1. DFICITS DE VENTILAO
Disfunes do SNC (TCE, intoxicao exgena por
barbitricos, AVC);

Disfunes do sistema neuromuscular (trauma


cervical, poliomielite, miastenia gravis);
Disfuno da caixa torcica (escoliose, trauma
torcico);

1. DFICITS DE VENTILAO
Disfunes das vias areas intra e extratorcicas
(aspirao de corpo estranho, compresso por
tumores);
Problemas pleurais incluindo hidropneumotrax
e/ou fibrose.

1. DFICITS DE OXIGENAO
Diminuio da difuso gasosa atravs da
membrana alvolo-capilar;
Desequilbrio da relao ventilao-perfuso
dos gases;
Diminuio no transporte de oxignio dos
pulmes para os tecidos.

1. CLNICOS
SNC - Agitao, cefalia, convulses, tremores.

Respirao - Alteraes de amplitude, ritmo,


freqncia, padro, apnia.
Inspeo - Sudorese, cianose, uso de musculatura
acessria, batimento de asa de nariz.
.

1. CLNICOS
Ausculta - Roncos, sibilos, estertores, ausncia de

murmrio vesicular.
Hemodinmica - Taquicardia, bradicardia,
arritmias, hipertenso, hipotenso, parada cardaca.

2. GASOMTRICOS

Pa02 < 60mmHg

PaCO2 > 50 mmHg

HIPOXEMIA

Hipoventilao

PO2 e
PCO2

Depresso C.Resp
- causado na
doena muscular
ou neuromuscular

Corrige com O2

Distrbio na
difuso

Shunt Pulmonar

Desigualdade
V/P

Desequilbrio
entre O2 capilar
pulmonar e gs
alveolar

Parte do sangue
pulmonar no
participa das
trocas

Impede as
trocas gasosas

Fibrose
intersticial
difusa
Corrige com O2

Pneumonias
atelectasias

No Corrige
com O2

Bloqueio
Alvolo capilar

No Corrige
com O2

O CUIDADO DE ENFERMAGEM NA
INSUFICINCIA RESPIRATRIA

AVALIAO INICIAL
Histria clnica

Exame fsico

Dados laboratoriais

FATORES PRECIPITANTES DA IR

Sobrecarga de lquidos,
Pneumonia,
Choque,
Tromboembolia e embolia gordurosa e
Transfuses macias,
Sepse,
Peritonite,
Terapia ventilatria prolongada com altas
concentraes inspiratrias de O2

VENTILAO MECNICA

PCO2

> 50 mmHg

PO2

< que 50

Quando no existe melhora com O2

ACHADOS CLNICOS

ou falta de rudos respiratrios


Retraes torcicas inspiratrias severas
Hiperinsuflao mxima do trax
Cianose de lbios e mucosas com concentrao
inspiratria de O2 a 40%
ou falta de respostas aos estmulos dolorosos.

OS 10 ACHADOS DA IRPA
SINAIS / EXAMES

RESULTADOS

Conscincia

Sonolncia / torpor / coma

Dispnia

Moderada / intensa

Frequncia respiratria

> 35

Saturao de O2

< 90%

PaO2

<60 mmhg

PaCO2

> 50 -55 mmhg

Cianose

Intensa +++ / ++++

Estado hemodinmico

Instvel

Aspecto Radiolgico

Hipersdensidade
bilateral

PH

< 7.35 ou > 7.45

intensa

e/ou

DIAGNSTICO

-Manifestaes clinicas
-Gasometria arterial
-Radiografia de trax

CLASSIFICAO DA IRPA
TIPO

PaO2

PaCO2

Mecanismo
bsico

Exemplo

I
HIPOXMICA

<60mmHg

< 50mmHg
ou normal

Dficit de
oxigenao

SDRA;
Broncopneumonia
grave.

II HIPERCPNICA

< 60mmHg

>50mmHg

Dficit de
ventilao

Diminuio do drive
respiratrio central;
Doenas
neuromusculares
perifricas;
Obstruo do fluxo
areo.

Mecanismos Bsicos: Hipoventilao, desequilbrio ventilao/perfuso, shunt e


difuso diminuda, alm da hipoxemia de origem extra pulmonar.

METAS NO CONTROLE DA IRpA

Restaurao das trocas gasosas adequadas


para fornecer a distribuio de oxignio aos
rgos vitais;
Tratamento dos distrbio subjacentes.

TRATAMENTO

Aumentar Oferta de Oxignio

Cateter nasal 30%


Venturi 50%
VNI com PEEP

Intubao Traqueal;
Ventilao Mecnica Invasiva (VMI e VNI).

CONDUTA TERAPUTICA

Hidratao E.V
Posio Semifowler
Dieta zero
Manipulao
Correo da acidose
Tratamento especfico da causa

DIAGNSTICOS DE ENFERMAGEM

Permeabilidade ineficaz das vias areas;


Troca gasosa prejudicada (ou risco);
Ineficcia do padro respiratrio (ou risco);
Alteraes do dbito cardaco;
Risco para infeco;
Desobstruo ineficaz de vias areas ( ou risco);
Ansiedade.

PLANEJAMENTO

Manter e favorecer a expanso pulmonar;


Mobilizar as secrees do aparelho respiratrio;
Assegurar a permeabilidade das vias areas;
Manter ou favorecer a oxigenao dos tecidos;
Restabelecer as funes cardiopulmonares;
Melhorar a tolerncia aos esforos.

IMPLEMENTAO
 Manter e promover a expanso pulmonar
Posicionamento adequado;
Exerccios respiratrios.
 Mobilizao das secrees pulmonares
Hidratao;
Umidificao;
Nebulizao;
Estimular aos exerccios fisioterpicos.

IMPLEMENTAO
 Manter as vias areas prvias:
Posicionamento adequado;
Aspirao.

 Manter e promover a oxigenao dos tecidos:


Oxigenoterapia.

 Restabelecimento das funes cardiopulmonar:


Ressuscitao crdio pulmonar.

AVALIAO
O posicionamento adotado o mais adequado
para o cliente?

Aps a realizao dos exerccios respiratrios


houve melhora no padro respiratrio?

O uso de tcnicas de mobilizao das secrees


nas vias areas foi eficaz?

AVALIAO

Aps realizao da aspirao traqueal


houve desobstruo das VA e melhora do
padro ventilatrio?
A tcnica de oxigenoterapia adotada
adequada para atender as demandas do
cliente?

CUIDADOS
Verificar alteraes sugestivas de aumento do
trabalho da respirao (sudorese);
Atentar para o nvel de conscincia e
capacidade de tolerar um aumento no trabalho
da respirao;
Observar os sinais de hipoxemia e hipercapnia;
Comparar os resultados da gasometria arterial
atual com as anteriores;
Observar o estado hemodinmico;

CUIDADOS
Providenciar
atelectasia;

medidas

para

impedir

Promover a expanso torcica e a eliminao


das secrees, conforme prescrito;
Monitorar constantemente a
respiratria, ritmo e profundidade;
Avaliar estado volmico (PVC);

freqncia

CUIDADOS

Promover mudana de decbito, observando


a posio de melhor adaptao respiratria;
Acompanhar
hematcrito;

nvel

de

Acompanhar
paciente.

evoluo

hemoglobina

radiolgica

do

SNDROME DA ANGSTIA RESPIRATRIA AGUDA


(SARA)
Definio: Sndrome de insuficincia respiratria de
instalao aguda
-Leso e edema pulmonar sbito

Caractersticas

-Complacncia pulmonar reduzida: <50 ml/cm HO


-Infiltrado pulmonarbilateral ao Rx;

Sndrome do desconforto respiratrio agudo (SDRA)

FATORES PREDISPONENTES
DIRETOS

INDIRETOS

BRONCOASPIRAO

SEPSE

INFECO PULMONAR DIFUSA

POLITRAUMA

QUASE AFOGAMENTO

POLITRANSFUSO

INALAO DE GASES TXICOS

PANCREATITE

CONTUSO PULMONAR

EMBOLIA GORDUROSA

ASPIRAO DE SECREES
GASTRICAS

COAGULAO INTAVASCULAR
DISSEMINADA

HIPOTENSO OU CHOQUE

INTOXICAO POR DROGAS

FISIOPATOLOGIA
Instalao do fator predisponente

Fatores de risco diretos (aspirao de contedo gstrico,


pneumonia, leso inalatria, contuso pulmonar, entre
outros) ou indiretos (sepse, traumatismo, pancreatite,
politransfuso, entre outro).

Inflamao difusa da membrana alvolo-capilar

Leso e extravasamento de lquido para dentro dos espaos alveolares e intersticiais

Diminuio da produo de surfactante, com colapso alveolar


Diminuio da complacncia pulmonar

Diminuio da CRF, hipxia grave e hipercapnia

MANIFESTAES CLNICAS
Pode ser extremamente rpido (1 2 horas),
Mais freqente aparecimento 24 48 horas aps o
evento precipitante, quando se estabelece-se o edema
pulmonar:
 Dispnia;
 Hiperventilao;
 Estertores crepitantes
 Infiltrados finos radiografia de trax.

MANIFESTAES CLNICAS
 O incio da SDRA pode ser extremamente

rpido (por exemplo, 1 2 horas), porm mais


freqente o seu aparecimento 24 48 horas
aps o evento precipitante, quando se
estabelece-se o edema pulmonar:
 Dispnia;

 Hiperventilao;
 Estertores crepitantes
 Infiltrados finos radiografia de trax.

MANIFESTAES CLNICAS

 Num ritmo rapidamente progressivo, aparecem


os infiltrados bilaterais, a hipoxemia refratria ao
oxignio e a grave queda na complacncia, com
pulmes
rgidos
quase
inexpansvel

sofrimento respiratrio ao doente.

MANIFESTAES CLNICAS
 As conseqncias fisiopatolgicas da SDRA

incluem:
 Hipoxemia grave,
 Diminuio da complacncia pulmonar
 Reduo da capacidade residual funcional
 Aumento de areas de efeito shunt
 Hipertenso arterial pulmonar
 Criao de um "nicho" para infeco
pulmonar superimposta.

DIAGNSTICO

 Clnico:

histria,
respiratria aguda)

exame

 Radiolgico: infiltrados
bilateralmente (bases)
 Gasomtrico:
50mmHg)

Hipoxemia

fsico

(falncia

pulmonares

(PO2

abaixo

finos

de

METAS PARA O TRATAMENTO


A meta adaptar os volumes de ar corrente com
base na mecnica pulmonar do paciente, em vez de
normalizar a gasometria arterial;
Preveno de novas leses ao pulmo;
Manuteno da oxigenao pulmonar;
Otimizao da distribuio de oxignio aos tecidos.

TRATAMENTO
 Identificao e tratamento da causa;
 Ventilao mecnica
 Modo: volume controlado x presso controlada

 FiO2: deve ser suficiente para manter uma


oxigenao adequada (PaO2 > 90mmHg ou SatO2
> 92%).
 PEEP: 5 a 10 cm H2O, cuidadosamente devido
ao risco de barotrauma.

TRATAMENTO
 Restrio de fluidos para diminuir edema

pulmonar.
Medicamentos:
 xido Nitroso (NO2): inalado diminui a hipertenso

pulmonar, melhorando as trocas gasosas


 N-Acetil-Cistena: EV, aumenta a produo de
surfactante
 Corticides: EV, diminuem a resposta inflamatria
 Drogas vasoativas: manuteno de um bom dbito
cardaco

PAPEL DO ENFERMEIRO
Prticas de controle de infeco minimizam a
colonizao bacteriana e a pneumonia associada a
ventilao;
Tcnica estril na aspirao de secreo
endotraqueal e oral;
Se possvel, usar tcnica fechada de aspirao e
hiperoxigenao antes e depois para minimizar o
impacto da aspirao no consumo de oxignio.

PAPEL DO ENFERMEIRO
Mudar a posio para obter melhor ventilao e
perfuso nos pulmes;
Posicionarnento no leito: aposio de Fowler ou
semi-Fowler -permite adequada expanso torcica e
diminui o risco de broncoaspirao.

PAPEL DO ENFERMEIRO
Observar e controlar de sinais vitais: refletem as
condies gerais do paciente, sendo capaz de
reconhecer e diferenciar as manifestaes de
angstia respiratria e aumento do trabalho
respiratrio:
-Frequncia respiratria (FR): observada com
ateno;

PAPEL DO ENFERMEIRO
Padro respiratrio, expanso torcica, expirao
prolongada,diminuio ou ausncia do murnrio
vesicular; rudos adventcios, utilizao de
musculatura acessria (tiragem intercostal e
furcular ou batimento de asa de nariz);

PAPEL DO ENFERMEIRO
-Frequncia cardaca (FC): deve ser observada,

buscando taquicardia (pode ser indicativa de baixo


dbito cardaco), bradicardia ou arritmias;
-Presso arterial (PA): a ateno deve voltar-se
para sinais de aumento seguidos por queda da
presso arterial;

PAPEL DO ENFERMEIRO
- Saturao de O2: tambm indicar a resposta do
paciente oxigenoterapia instituda, considerando
para o seu registro a observao da perfuso
tecidual e a retirada de esmaltes que impeam a
correta leitura, alm de realizar rodzio do local de
colocao do sensor;

PAPEL DO ENFERMEIRO
Estimular a drenagem da secreo;
Adotar medidas para evitar broncoaspirao;
Reduzir a febre acima de 38,5 pois cada grau
centgrado de aumento da temperatura aumenta o
consumo de oxignio em torno de 10%;

PAPEL DO ENFERMEIRO
Avaliar os sinais neurolgicos: nvel de
conscincia, respostas estimulo verbal e
doloroso, agitao, inquietao, sonolncia.
Alreraes pupilar (miose, midriase), fotorreao e
simetria, podem estar associados a alteraes na
funo respiratria e manifestar-se durante a
evoluo do quadro.

PAPEL DO ENFERMEIRO
Fazer controle da dor e ansiedade: pode
desencadear quadro de insuficincia respiratria
Permitir que o paciente expresse seu medo e
garantir um ambiente tranqilo podem contribuir
para amenizar sua ansiedade.

PAPEL DO ENFERMEIRO

Manter suporte nutricional: estimular a ingesto


lquida auxiliar na fluidificao das secrees e
reposio dos lquidos perdidos pela rpida
respirao.

O ENFERMEIRO E O PACIENTE SOB SUPORTE


VENTILATRIO
Os pacientes devem ser monitorados, tanto para
evitar ocorrncias acidentais (desconexo do
ventilador ou extubao em momentos de agitao,
por exemplo), quanto para manter a contnua
avaliao das condies do indivduo, para
identificar necessidades de alteraes do tipo de
ventilao, dos parmetros ajustados ou
modalidade, adequando aquilo que o paciente
requer.

O ENFERMEIRO E O PACIENTE SOB SUPORTE


VENTILATRIO

Avaliar e identificar qualquer disfuno no


funcionamento do ventilador ou problemas
relacionados aos dispositivos de suporte
(mscaras, cnulas).

MEDIDAS PARA PREVENO DE INFECO


Limpeza, desinfeco, esterilizao e manipulao
adequada de materiais e dispositivos respiratrios
(inaladores, traquias, circuitos invasivos e no
invasivos).
Vigilncia epidemiolgica na UTI, por meio de um
trabalho integrado e colaborativo entre o Controle
de Infeco Hospitalar (CIH) e os enfermeiros
assistenciais.

PNEUMONIA

Infeco aguda que causa inflamao do


parnquima pulmonar (espaos alveolares e
tecido intersticial).
Inflamao do
Tecido Pulmonar


Edema e
Lquido

Broncopneumonia: processo inflamatrio de causa


infecciosa, afetando bronquolos e alvolos difusamente.
Pneumonite: processo inflamatrio de causa infecciosa
ou no, com leses intersticiais.

MEDIDAS PARA PREVENO DE INFECO


Troca peridica das extenses dos ventiladores
mecnicos de acordo com a periodicidade
estabelecida em padres e rotinas institucionais.
Manipulao assptica e uso de gua destilada
estril no acessrios respiratrios (nebulizadores e
urnidificadores).

CLASSIFICAO ETIOLGICA


Quanto origem
Pneumonia Comunitria: adquirida na comunidade, acontece
tanto na comunidade ou em 48 horas aps internao hospitalar.

Pneumonia Nosocomial: Adquirida nos hospitais, so


desenvolvidos aps 48 horas da internao hospitalar, por qualquer
tipo de doena (clnica ou cirrgica).

PNM Adquirida por Aspirao- refere-se as conseqncias


pulmonares, resultante da entrada de substancias exgenas ou
secrees orofarngeas e ou contedo gstrico nas vias inferiores.

CLASSIFICAO ETIOLGICA


Quanto ao agente causador


Pneumonia Bacteriana: Streptococcus

pneumoniae (forma mais comum). causada


tambm por cepas de Staphylococcus,

Streptococcus, Pseudomonas, Klebsiella, Proteus,


Legionella, Chlamydia etc. Pode inclusive ser
causada pelo Mycobacterium tuberculosis
(pneumonia tuberculosa)

CLASSIFICAO ETIOLGICA


Quanto ao agente causador


Pneumonia Viral: Influenza (forma mais comum).
causada tambm por vrus parainfluenza, adenovrus,
citomegalovrus (imunossuprimidos), varicela-zoster,
Epstein-Barr e Hantavrus.
Pneumonia Fngica: Candida e Aspergillus
PNM por Pneumocytis Carinii (Pneumocistose):
infeco oportunista em pacientes soropositivos para HIV.

CLASSIFICAO ETIOLGICA

Outros tipos de Pneumonia


Pneumonia Eosinoflica: diversas etiologias
tendo em comum a infiltrao de eosinfilos.
Pneumonia por agentes fsicos: radiao
ionizante e aspirao de ar superaquecido durante
incndios.

PNM POR ASPIRAO


Geralmente ocorre por aspirao de flora
orofarngea de indivduo: com resistncia
alterada perda de reflexo protetores das vias
areas, estado de conscincia ineficaz,
alimentaes por sonda, Hrnia de hiato,
obstruo intestinal e distenso abdominal,
Intubao endotraqueal.

PNM NOSOCOMIAL
Bactria invade trato respiratrio inferior por:
Aspirao de organismo orofarngeo
Inalao de aerosis que contenham bactrias
Contaminao de mos de profissionais de
sade ou equipamentos respiratrios
Disperso hematogenea para pulmo a partir de
outro local de infeco.

FATORES PR-DISPONETES
Bactrias
Vrus
Fungos
Protozori
os

IMUNOSSUPRESSO

NEUTROPENIA

PNM ADIQUIRIDA COMUNIDADE


PNM NOSOCOMIAL

Gran
Negativo

RELAO ENTRE CONDIES CLNICAS DO PACIENTE E AGENTES


INFECCIOSOS MAIS FREQUENTES

TIPO DE PNEUMONIA

GRUPO DE RISCO

Pneumonia por S.pneumoniae


resistente penicilina

Idade > 65 anos, alcoolismo,


imunossupresso, co-morbidades
mltiplas, tratamento prolongado com
corticide, tratamento recente com betalactmico

Pneumonia por Enterobactrias

Residncia em asilos, DPOC, ICC, comorbidades mltiplas, tratamento recente


com antibiticos

Pneumonia por Pseudomonas sp

Bronquiectasias, fibrose cstica,


desnutrio, tratamento prolongado com
corticide

Pneumonia por Legionella sp

Tabagismo, etilismo, DPOC,


imunossupresso

QUADRO CLNICO
 Febre

de elevao rpida (39,5 a 40,5C)


acompanhada de calafrios
 Pode estar ausente em 20% dos
pacientes, especialmente nos idosos

 Tosse inicialmente seca. Depois produtiva com


aspecto acastanhado, tinto de sangue
 Dor torcica (pleurtica) agravada pela tosse
 Tendncia em deitar-se sobre o lado
acometido


QUADRO CLNICO
 Sudorese intensa

 Nuseas,

vmitos

diarria

na

PNM

por

Legionella
Taquipnia
 Pode ser acompanhada de uso de
musculatura acessria + batimento de asa do
nariz
 Taquicardia

QUADRO CLNICO
 Bochechas ruborizadas, olhos brilhantes, cianose

de lbios e leitos ungueais


 Sndrome de condensao pulmonar
  expansibilidade,  MV, estertores, FTV,
macicez ou submacicez, estertores finos
 Delrio e confuso mental

EXAMES COMPLEMENTARES
 Rx do Trax
 Consolidao lobar ou multilobar com
broncograma areo
Exame de escarro
 Tcnica adequada
 > 25 neutrfilos e < 10 clulas epiteliais p/c
 Pesquisa de BAAR
 Hemocultura (baixa sensibilidade 10%)

EXAMES COMPLEMENTARES


Gasometria arterial (se SatO2 < 92%)

 Bacterioscopia e cultura do lquido pleural


 Broncoscopia com coleta de material e obteno
de fragmentos pulmonares
 Sorologia para HIV (entre 15 e 54 anos)

COMPLICAES
 Empiema

 Abscesso pulmonar
 Derrame pleural
 Endocardite
 Pericardite
 SARA e Sepse

TRATAMENTO:

ANTIBIOTICOTERAPIA
Escolha do antimicrobiano levando em
conta a idade, fatores de co-morbilidade e
gravidade da doena (agente etiolgico
no demonstrado)

OUTROS TRATAMENTOS
 Oxigenoterapia em pacientes com cianose, dispnia,
distrbios circulatrios ou delrio
 IRpA  ventilao mecnica
 Analgsicos e antitrmicos
 Broncodilatadores
 Repouso
 Hidratao adequada e correo dos DHEAB
 Alimentos pastosos e fceis de ingerir

DIAGNSTICOS DE ENFERMAGEM
Troca gasosa comprometida relacionada a
ventilao diminuida inflamao e infeco
envolvendo os espaos aereos distais.
Depurao ineficaz das vias areas relacionada
ao excesso de secrees traqueobrnquicas.
Dor relacionada ao processo inflamatrio e
dispnia.
Risco de leso relacionada infeco resistente.

ASMA AGUDA
Condio inflamatria crnica das vias areas,
manifestada em individuos predispostos.

Estreitamento das
VA

Geralmente reversvel,
porm, em pacientes
com asma crnica, a
inflamao pode
determinar obstruo
irreversvel ao fluxo
areo.

Tosse, sibilos, sensao de opresso


torcica e dispnia, principalmente
noite.

ASMA:PATOGNESE
Predisposio hereditria a
fatores genticos - Atopias

Alrgenos
especficos
Agentes fsicoqumicos
Infeces

Anormalidade
bsica

Hiperatividade
brnquica
(interferncia
na ao da
adenilciclase)

Asma
Broncoespasmo
Secreo
Edema

Clima

Esforo fsico

Estresse

ASMA -

FISIOPATOLOGIA

inflamao da mucosa brnquica


liberao de eicosanides (prostaglandinas,
tromboxanos, leucotrienos, prostaciclinas)
aumento do fluxo sangneo brnquico

Vasodilatao

congesto e
hiperpermeabilidade
microvascular com
edema e lquido
intraluminal

tampes de muco
e contrao da
musculatura lisa
peribrnquica

reduo do calibre das vias areas determinando


aumento da resistncia das vias areas
hiperinsuflao pulmonar com alteraes na
relao ventilao-perfuso

ABORDAGEM CLNICA

Manifestaes Clnicas
Sibilncia
Tosse (com ou sem expectorao)
Dispnia
Taquicardia
Uso da musculatura acessria

CONDUTA TERAPUTICA
 Epinefrina (Adrenalina) SC ou Inalatria

 Mucolticos: Terbutalina + Guaifenesina (Brycanil),


Carbocistena (Mucolitic), Ambroxol (Mucossolvan)
 Broncodilatadores: Aminofilina, Bromidrato de Fenoterol
(Berotec), Brometo de Ipatrpio (Atrovent)
 Oxigenoterapia
 Posio semi-Fowler
 Hidratao endovenosa
 Correo da acidose
 Corticides

PNEUMOTRAX

PNEUMOTRAX
Conceito:
Presena de ar na cavidade pleural

PNEUMOTRAX
Fisiopatologia
Ruptura em uma das superfcies
pleurais
Ruptura de um bleb na pleura
visceral
Ruptura traumtica da pleura
parietal

Perda da presso negativa


intrapleural
Colapso pulmonar

Pneumotrax hipertensivo

Fisiopatologia
Presso Intrapleural
-8 a -9 na inspirao
-3 a -6 na expirao

Presso Intrabrnquica
-1 a -3 na inspirao
+1 a +5 na expirao

Fisiopatologia
Ruptura em uma das
superfcies pleurais
Ruptura de um bleb na
pleura visceral
Ruptura traumtica da pleura
parietal

Perda da presso negativa


intrapleural
Colapso pulmonar

Pneumotrax hipertensivo

Fisiopatologia

Reduo dos volumes pulmonares


Diminuio da Complacncia Pulmonar
Reduz a capacidade de difuso
Hipoxemia se 50% do pulmo for afetado
Efeito shunt

Dependente da condio respiratria


subjacente do paciente

Classificao e Epidemiologia
Traumticos
Aberto x fechado

Espontneos
Primrio x secundrio

Pequenos: colapso de at 10% do pulmo


Mdios: colapso de 10% a 30%
Grandes: Colapso de mais de 30%
Hipertensivo ou valvular

Traumticos
Presente em 15 a 50% dos pacientes com
trauma torcico
Fratura de arco costal
Impacto sobre vtima em inspirao completa com
a glote fechada
Tiro
Facada

Traumticos
Pequenos
Leses superficiais no parnquima pulmonar

Mdio e grande
Feridas penetrantes do parnquima pulmonar ou laceraes profundas

Hipertensivo
Leses das vias areas importantes
Laceraes pulmonares com leso de brnquios perifricos
Abertura traumtica da parede torcica

Abertos
Abertura traumtica da parede torcica

Espontneos
Primrio
Ausncia de doena subjacente
Idade: 20 a 30 anos
Incidncia: 9 por 100.000 habitantes
Sexo: 4-6 vezes mais prevalente em homens
Fumo
Lado direito

Espontneos primrios
Resultam da ruptura de blebs
Bleb: Espao preenchido por ar entre o
parnquima pulmonar e pleura visceral
Incidncia de 15%
pices pulmonares ou ao longo das fissuras

Recidiva
20 a 50% - primeiro episdio
60 a 80% - segundo episdio
Fatores de risco

Espontneo secundrio
Relacionado a uma doena subjacente
Recidiva mais alta
Idosos
Comprometimento da funo pulmonar

DPOC
Destruio progressiva das paredes alveolares
Lentamente
45 a 65 anos
Mortalidade de 15 a 20%

Espontneo secundrio
Neoplasias malignas
Metstases pulmonares
Perfurao do espao pleural
Obstruo brnquica expiratria

Tuberculose
Catamenial
AIDS
Pneumonia por Pneumocystis carinii

Quadro clnico
Depende da etiologia, da extenso e da capacidade
ventilatria do paciente
Assintomtico
15% dos pneumotraces espontneos

Dor
Intensa
Tipo pleural

Dispnia
Ortopnia, tosse seca, hemoptise

Quadro clnico
Exame fsico
Expansibilidade diminuda
Hiperssonoridade
Ausncia de FTV
MV diminudo ou abolido
Cianose
Sinal de Hamman

Quadro clnico
Pneumotrax hipertensivo
Agitado
Cianose
Distenso jugular
Desvio da traquia
Desvio do Ictus cordis
Hipotenso arterial
Taquicardia
Queda progressiva do estado de conscincia[
Choque

Interpretao radiolgica
Distanciamento entre
pleura visceral e parietal
rea hiperlcida
Ausncia de trama vasobrnquica
Inspirao x expirao

Diagnstico diferencial
Quadro clnico caracterstico
Insuficincia coronariana
Disseco artica
Ruptura espontnea do esfago
lcera pptica perfurada

Conduta e Tratamento
Diminuio dos sintomas
Corrigir a insuficincia respiratria
Promover a expanso pulmonar
Fechamento da leso
Curativo valvular

Evitar recidivas

Conduta e Tratamento
Conduta expectante

Pneumotraces pequenos
1,5% do ar intrapleural absorvido diariamente
Sedar tosse
Analgsicos
Exerccios respiratrios (7 dia)
Controle radiogrfico

Toracocentese
Aspirao do ar na cavidade pleural
Pneumotrax hipertensivo

Conduta e Tratamento
Drenagem pleural
Tratamento padro
2 EIC, LHC ou 4 EIC, Linha axilar anterior
Dreno em selo d gua
Aspirao pleural contnua
Manter por 24h aps a expanso completa do
plumo e fechamento da fistula

Conduta e tratamento
Tratamento cirrgico
Fstula area macia
Permanncia por mais de 5 dias
Recidiva a partir do segundo episdio
Bolhas suturadas, ligadas ou grampeadas com
sutura mecnica
Abraso ou pleurectomia
Videotoracoscopia

Referncias
Manual de Urgncia e Emergncias em ProntoSocorro. Erazo. 7 edio.
Medicina Interna. Harrison. 14 edio.
Material Unifest - Pneumotrax
http://www.medstudents.com.br
http://climed.epm.br

You might also like