You are on page 1of 140

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

DOWDZTWO MARYNARKI WOJENNEJ

REGULAMIN SUBY
NA OKRTACH
MARYNARKI WOJENNEJ

GDYNIA
2011

MINISTER OBRONY NARODOWEJ

DECYZJA Nr 242/MON
MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia 21.06.2011 r.

w sprawie wprowadzenia do uytku


Regulaminu Suby na Okrtach Marynarki Wojennej
Na podstawie art. 63 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowizku obrony
Rzeczpospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 241 poz. 2416 z pn. zm. )1 oraz 2 pkt 14)
rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 09 lipca 1996 r. w sprawie szczegowego zakresu
dziaania Ministra Obrony Narodowej Dz. U. Nr 94 poz. 426 ), ustala si co nastpuje:
1. Wprowadza si do uytku Regulamin Suby na Okrtach Marynarki Wojennej,
stanowicy zacznik do decyzji.
2. Traci moc Regulamin suby na okrtach Marynarki Wojennej RP (Tymczasowy) sygn.
Mar. Woj. 1084/90.
3.

Regulamin Suby na Okrtach Marynarki Wojennej RP zostaje wydany w formie


wydawnictwa wojskowego sygn. Mar. Woj. ./. .

4. Decyzja wchodzi w ycie z dniem ogoszenia, z moc od dnia podpisania.


MINISTER OBRONY NARODOWEJ
/-/ BOGDAN KLICH

Zmiany niniejszej ustawy zostay ogoszone w Dz.U. 2004, Nr 277, poz. 2742 Dz.U. 2005, Nr 180, poz. 1496 Dz.U. 2005, Nr 180, poz. 1496 Dz.U. 2006, Nr 104, poz. 708 Dz.U. 2006, Nr 104,
poz. 711 Dz.U. 2006, Nr 220, poz. 1600 Dz.U. 2007, Nr 107, poz. 732 Dz.U. 2007, Nr 176, poz. 1242 Dz.U. 2007, Nr 107, poz. 732 Dz.U. 2008, Nr 171, poz. 1056 Dz.U. 2008, Nr 180, poz. 1109
Dz.U. 2008, Nr 206, poz. 1288 Dz.U. 2008, Nr 208, poz. 1308 Dz.U. 2008, Nr 223, poz. 1458 Dz.U. 2009, Nr 22, poz. 120 Dz.U. 2009, Nr 97, poz. 801Dz.U. 2009, Nr 161, poz. 1278 Dz.U. 2009,
Nr 161, poz. 1278 Nr 190, poz. 1474 Nr 219, poz. 1706 Dz.U. 2010, Nr 113, poz. 745 Dz.U. 2010, Nr 107, poz. 679 Dz.U. 2010, Nr 127, poz. 857 Dz.U. 2010, Nr 182, poz. 1228 Dz.U. 2010, Nr
240, poz. 1601 Dz.U. 2011, Nr 22, poz. 114 Dz.U. 2010, Nr 217, poz. 1427 Dz.U. 2011, Nr 22, poz. 114

SPIS TRECI
ROZDZIA 1 POSTANOWIENIA OGLNE ............................................................................... 7
ROZDZIA 2 ORGANIZACJA OKRTU .................................................................................... 9

2.1.

Zasady oglne

2.2.

Dziay okrtowe, piony, stanowiska dowodzenia, stanowiska bojowe

ROZDZIA 3 PODZIA I NUMERACJA ZAOGI .................................................................... 12


ROZDZIA 4 ROZKADY OKRTOWE .................................................................................. 14
ROZDZIA 5 DOKUMENTY OKRTOWE ............................................................................... 16
ROZDZIA 6 SZKOLENIE I WYCHOWANIE ........................................................................... 17

6.1.

Szkolenie

17

6.2.

Wychowanie

18

ROZDZIA 7 ZAOGA OKRTU ............................................................................................. 19

7.1.

Zasady oglne

19

7.2.

Osoby funkcyjne

19

7.2.1.

Dowdca okrtu.................................................................................................. 19

7.2.2.

Zastpca dowdcy okrtu ................................................................................ 27

7.2.3.

Dowdca dziau .................................................................................................. 30

7.2.4.

Dowdca pionu ................................................................................................... 32

7.2.5.

Bosman okrtowy .............................................................................................. 35

7.2.6.

Dowdca grupy................................................................................................... 36

7.2.7. Szef dziau (grupy).................................................................................................... 37


7.2.8. Dowdca druyny ..................................................................................................... 37
7.2.9. Dowdca przedziau na okrcie podwodnym ..................................................... 38
7.2.10. Marynarz................................................................................................................... 39
ROZDZIA 8 OSOBY CZASOWO ZAOKRTOWANE ............................................................ 40

8.1. Kadra dydaktyczna i praktykanci

40

8.2. Pododdziay wojskowe

40

8.3. Pasaerowie

41

ROZDZIA 9 ORGANIZACJA YCIA NA OKRCIE ............................................................... 43

9.1.

Porzdek dnia

43

ROZDZIA 10 UTRZYMYWANIE OKRTU ............................................................................. 45

10.1.

Zawiadywanie

45

10.2.

Prace okrtowe i alarmowe

46

10.3.

Sprztanie

46

10.4.

Przegld okrtu

47
3

ROZDZIA 11 OBRONA PRZECIWAWARYJNA OKRTU (OPA) .......................................... 49

11.1.

Walka o ywotno okrtu

49

11.2.

Walka o niezatapialno okrtu

50

11.3.

Zapobieganie eksplozjom i poarom

53

11.4.

Zasady walki o ywotno uzbrojenia i sprztu

54

11.5.

Zapobieganie nieszczliwym wypadkom

55

ROZDZIA 12 YCIE CODZIENNE ZAOGI ........................................................................... 58

12.1.

Rozmieszczenie zaogi na okrcie

58

12.2.

Ubir zaogi

59

12.3.

ywienie zaogi

59

12.4.

Zasady wchodzenia na okrt

60

ROZDZIA 13 PRZEPISY OKRTOWE................................................................................... 62

13.1.

Zasady zachowania si na okrcie

62

13.2.

Zasady uycia odzi

64

ROZDZIA 14 STAN SANITARNY OKRTU I OCHRONA ZDROWIA .................................... 67

14.1.

Ochrona zdrowia zaogi

67

14.2.

Woda do picia i przygotowanie posikw

67

14.3.

Przegldy lekarskie i pomoc lekarska

68

ROZDZIA 15 ZWALNIANIE ZAOGI NA LD ....................................................................... 69

15.1.

Zwalnianie onierzy zawodowych na ld

69

15.2.

Zwalnianie na ld marynarzy rezerwy i zasadniczej suby wojskowej

69

15.3.

Urlopy

69

ROZDZIA 16 BUDOWA I REMONT OKRTU ....................................................................... 71


ROZDZIA 17 BAZY BRZEGOWE I PYWAJCE ................................................................. 72
ROZDZIA 18 SUBA OKRTOWA ..................................................................................... 73

18.1.

Zasady oglne

73

18.2.

Suba dyurna

73

18.2.1.

Oglne zasady penienia suby dyurnej ..................................................... 73

18.2.2.

Oficer dyurny zespou okrtw...................................................................... 74

18.2.3.

Pomocnik oficera dyurnego zespou okrtw ............................................ 75

18.2.4.

Oficer dyurny okrtu ........................................................................................ 76

18.2.5.

Pomocnik oficera dyurnego okrtu .............................................................. 77

18.2.6.

Dyurny specjalista ............................................................................................ 78

18.2.7.

Dyurny pomieszczenia .................................................................................... 79

18.2.8.

Wachtowy przy trapie ........................................................................................ 79


4

18.3.

Trbacz

80

ROZDZIA 19 WACHTA

81

19.1.

Oglne zasady penienia wacht

81

19.2.

Obowizki osb penicych wacht

82

19.2.1.

Oficer wachtowy ................................................................................................. 82

19.2.2.

Pomocnik oficera wachtowego ....................................................................... 84

19.2.3.

Sternik odzi ratowniczej................................................................................... 84

19.2.4.

cznik ................................................................................................................. 85

ROZDZIA 20 STANY SZCZEGLNE OKRTU

86

20.1. Szczeglne warunki pywania

86

ROZDZIA 21 ZDARZENIA OKRTOWE

89

ROZDZIA 22 POBYT OKRTU W PORCIE ZAGRANICZNYM

91

22.1.

Wizyty oficjalne

91

22.2.

Wizyty nieoficjalne

92

22.3.

Wizyty robocze

92

ROZDZIA 23 ZESPOY OKRTW

94

23.1. Osoby funkcyjne dowdztwa zespou okrtw

94

23.1.1. Dowdca zespou okrtw ....................................................................................... 94


23.1.2. Szef sztabu zastpca dowdcy zespou okrtw ............................................... 95
23.1.3. Szef logistyki zespou okrtw ................................................................................ 96
23.1.4. Specjalici zespou okrtw..................................................................................... 97

23.2. Starszy oficer na redzie

98

ROZDZIA 24 CEREMONIA MORSKI

99

24.1. Znaki Marynarki Wojennej

99

24.1.1. Bandera Marynarki Wojennej .................................................................................. 99


24.1.2 Proporzec Marynarki Wojennej .............................................................................. 102
24.1.3 Pozostae znaki okrtowe ....................................................................................... 102
24.1.4 Gala banderowa ...................................................................................................... 103

ROZDZIA 25 ODDAWANIE HONORW NA MORZU I W PORCIE

105

25.1 Oglne zasady oddawania honorw na okrcie

105

25.2 Zasady oddawania honorw na okrcie bdcym w ruchu

106

25.3 Ukon bander

106

25.4 Parada burtowa

106

25.5 Warta honorowa

107

25.6 Saluty armatnie

108
5

25.7 Przywitanie przy trapie

110

25.8 Trapowi i wist trapowy

110

ROZDZIA 26 AOBA I POGRZEBY

112

ROZDZIA 27 ZWYCZAJE I TRADYCJE OKRTOWE

114

Zacznik nr 1 ........................................................................................................................ 117

SKRTY STOSOWANE W RSO

117

Zacznik nr 2 ........................................................................................................................ 119

SYMBOLE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ I ZNAKI SI ZBROJNYCH


RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

119

Zacznik nr 3 ........................................................................................................................ 125

SYGNAY DWIKOWE

125

Zacznik nr 4 ........................................................................................................................ 127

ZASADY HONOROWANIA OSB WIZYTUJCYCH OKRT

127

Zacznik nr 5 ........................................................................................................................ 129

SALUTY ARMATNIE

129

Saluty narodowe .................................................................................................................. 129


Saluty witeczne................................................................................................................ 129
Saluty osobiste .................................................................................................................... 129
Saluty aobne ..................................................................................................................... 130
Zacznik nr 6 ....................................................................................................................... 131

WYBRANE SYGNAY NA TRBK

131

Zacznik nr 7 ........................................................................................................................ 134

WZORY OZNACZE STANOWISK DOWODZENIA I BOJOWYCH

134

Zacznik nr 8 ........................................................................................................................ 138

PORZDEK DNIA NA OKRCIE

138

Zacznik nr 9 ........................................................................................................................ 140

PROTOK ZGONU

140

ROZDZIA 1 POSTANOWIENIA OGLNE


1000. Regulamin zawiera zasady regulujce tok ycia i suby na okrtach i pozostaych
jednostkach pywajcych Marynarki Wojennej (MW).
1001. W skad jednostek pywajcych MW wchodz okrty bojowe, jednostki pomocnicze,
bazowe rodki pywajce oraz jachty i odzie:
a) okrty bojowe jednostki pywajce MW przeznaczone do wykonywania zada
bojowych;
b) jednostki pomocnicze okrty i jednostki pywajce przeznaczone do realizacji zada
wsparcia, zabezpieczenia bojowego i specjalnego dziaa okrtw bojowych;
c) bazowe rodki pywajce jednostki pywajce przeznaczone do zabezpieczenia
dziaa okrtw bojowych i jednostek pomocniczych;
d)

jachty i odzie aglowe i motorowe jednostki pywajce przeznaczone do szkolenia,


wykonywania zada ratowniczych, specjalnych i pomocniczych.

1002. Klasyfikacji jednostek pywajcych dokonuje si w oparciu o rangi, klasy i podklasy.


Najwysz jest ranga pierwsza a najnisz - czwarta. Podzia jednostek pywajcych MW
na rangi, klasy i podklasy okrela rozkaz dowdcy MW.
1003. Dla okrtu muzeum zostaje zachowana ranga, ktr okrt posiada bdc w linii.
1004. Okrt jest to jednostka pywajca naleca do MW, noszca nalen jej bander MW,
dowodzona przez oficera MW wpisanego na list oficerw, posiadajca zaog
podlegajc dyscyplinie wojskowej.
1005. Okrty MW podlegaj wycznie wadzom Rzeczypospolitej i posiadaj immunitet.
Poza wyjtkami wskazanymi w ratyfikowanych przez Rzeczpospolit Polsk przepisach
prawa midzynarodowego adne organy obcego pastwa nie mog wykonywa
w stosunku do okrtw aktw wadczych ani ingerowa w ich ycie wewntrzne. Wszelkie
prby ingerencji stosunku do okrtw powinny by zdecydowanie odparte, a w razie
zagroenia ycia zaogi, bd siowego naruszenia immunitetu przysugujcego okrtowi
naley postpowa zgodnie zasadami uycia si (Rules Of Engagement) oraz przepisami
prawa midzynarodowego. Wyjtek stanowi udzia w skadzie si sojuszniczych,
w stosunku do ktrych obowizuj dokumenty sojusznicze, pod warunkiem, e nie s
sprzeczne z przepisami narodowymi.
1006. Na obcych wodach wewntrznych, morzach terytorialnych i w strefach ekonomicznych
oraz w portach zagranicznych jednostki pywajce MW zobowizane s do przestrzegania
przepisw lokalnych pastwa nadbrzenego.
1007. Kada jednostka pywajca, wchodzca w skad MW, nosi nalen jej bander wojenn.
Bandera wojenna przysuguje jednostce pywajcej od daty wcielenia w skad MW do daty
skrelenia z jej skadu.
Rodzaj bandery wojennej nalenej jednostce pywajcej okrela rozkaz organizacyjny
dowdcy MW.
Bandera wojenna symbolizuje tradycje marynarki wojennej, mstwo, honor oraz gotowo
zaogi okrtu do obrony Ojczyzny i jej praw na morzu. Bandera wojenna podniesiona
na jednostce pywajcej jest znakiem przynalenoci tej jednostki do MW.
W adnym wypadku nie wolno opuci bandery przed przeciwnikiem.
Jeli w czasie walki bandera zostanie zestrzelona lub zniszczona, natychmiast podnosi si
nastpn.
Okrt podwodny nie nosi bandery w pooeniu podwodnym.
7

1008. Regulamin suby na okrtach MW" /RSO/ obowizuje na wszystkich jednostkach


pywajcych MW.
1009. Znajomo RSO jest obowizkiem stanw osobowych Dowdztwa MW i COM, orodkw
szkolenia MW, Akademii MW, dowdztw Flotyll, zespow okrtw i komend portw
wojennych. Znajomo RSO w zakresie zachowania si na okrcie i przestrzegania
warunkw bezpieczestwa obowizuje wszystkie osoby dodatkowo zaokrtowane.
Zakres znajomoci RSO przez jednostki brzegowe i lotnicze MW okrela dowdca MW.

ROZDZIA 2 ORGANIZACJA OKRTU


2.1.

Zasady oglne

2000. Organizacja okrtu powinna by podporzdkowana jego przeznaczeniu w taki sposb,


aby zaoga okrtu bya zdolna wykonywa zadania na morzu. Podstaw do opracowania
organizacji okrtu s: etat, ustalenia niniejszego regulaminu, przeznaczenie i waciwoci
taktyczno-techniczne.
2001. Okrtem dowodzi dowdca okrtu (d.o.). Kady dowdca okrtu posiada swojego
zastpc.
2002. Jachtem dowodzi kapitan jachtu posiadajcy odpowiednie uprawnienia.
2003. Zalenie od gotowoci do wykonywania zada okrty zaliczane s do odpowiednich
stopni gotowoci bojowej.
2.2.

Dziay okrtowe, piony, stanowiska dowodzenia, stanowiska bojowe

2004. Podstawowa organizacja okrtu opiera si o podzia na dziay okrtowe (dz.).


W zalenoci od rangi i klasy jednostki pywajcej, organizacja okrtu moe grupowa
dz.o. lub inne elementy organizacyjne okrtu w piony okrtowe (p.o.).
2005. Piony zasadniczo organizuje si na okrtach II rangi.
2006. Piony okrtowe:
a) oglny (p.ogl.)
b) operacyjny (p.oper)
c) uzbrojenia (p.uzbr)
d) eksploatacji (p.eksp);
e) zaopatrywania (p.zaop);
f) specjalistyczne (np.ratowniczy, hydrograficzny).
2007. Dzia okrtowy jest podstawow jednostk organizacyjn na okrcie. Dziay okrtowe
obejmuj etatowy i przydzielony skad osobowy oraz uzbrojenie i sprzt wojskowy,
wraz z pomieszczeniami lub miejscami ich rozmieszczenia.
2008. Dziay okrtowe:
a) nawigacyjny (dz.I);
b) rakietowo-artyleryjski (artyleryjski) (dz.II);
c) broni podwodnej (dz.III);
d) cznoci (dz.IV);
e) obserwacji technicznej (dz.V);
f) elektromechaniczny/napdu gwnego (dz.VI);
g) OPBMR (dz.VII);
h) zdrowia (dz.VIII);
i)

kwatermistrzowski (dz.IX);

j)

informatyczny (dz.X).

2009. Organizacja okrtu dzieli si na codzienn i bojow.

2010. W organizacji codziennej dzia okrtowy dzieli si na sekcje, grupy i druyny. Ich nazwy
ustala si wedug przeznaczenia, np.: sekcja analizy, grupa rakietowa, druyna
bosmaska itp.
2011. W organizacji bojowej wyrnia si: stanowiska dowodzenia /SD/ oraz podlege im
stanowiska bojowe /SB/.
2012. W zalenoci od potrzeb w organizacji okrtu tworzy si inne elementy organizacyjne
niewchodzce w skad dz.o. np.: Bojowe Centrum Informacji /BCI/.
2013. Pionami dowodz dowdcy pionw, a dziaami okrtowymi dowdcy dziaw /kierownicy
dziaw/. Jeeli organizacja okrtu nie przewiduje dowdcy dziau /kierownika dziau/,
to dziaem tym dowodzi zastpca dowdcy okrtu lub dowdca innego dziau. Dopuszcza
si moliwo dowodzenia kilkoma dziaami okrtowymi.
2014. Stanowiskiem dowodzenia (SD) nazywa si miejsce (cz pokadu, pomieszczenie
lub grup pomieszcze) na okrcie, z ktrego dowdca dowodzi i kieruje czynnociami
podlegych mu obsad, uyciem uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz walk o ywotno,
a take utrzymuje czno z przeoonym oraz wspdziaa z innymi SD i stanowiskami
bojowymi (SB).
2015. W celu zapewnienia cigoci dowodzenia okrtem oprcz gwnego stanowiska
dowodzenia (GSD) organizuje si zapasowe stanowiska dowodzenia (ZSD).
2016. Stanowiska dowodzenia (zapasowe stanowiska dowodzenia) dziaw okrtowych i pionw
oznacza si napisem w postaci uamka, np.:

SD
III
oznacza to stanowisko dowodzenia dziaem trzecim broni podwodnej;

SD
p.uzbr.
oznacza to stanowisko dowodzenia pionem uzbrojenia okrtu.

ZSD
II
oznacza to zapasowe stanowisko dowodzenia dziaem drugim - rakietowo-artyleryjskim
(artyleryjskim);
2017. Stanowiskiem bojowym nazywa si miejsce na okrcie, wraz z uzbrojeniem i sprztem
wojskowym, przeznaczonym do wykonywania czynnoci z zakresu ich uycia.
Stanowiskiem bojowym obsadzonym przez wicej ni jedn osob dowodzi dowdca SB.
2018. Stanowiskom bojowym w poszczeglnych dziaach okrtowych nadaje si odpowiednie
oznaczenia i przydziela kolejne numery. Maj one posta uamka, w liczniku, ktrego
podaje si kolejny numer stanowiska bojowego w danym dziale okrtowym,
a w mianowniku - numer dziau okrtowego.
2019. Przykad:

SB 3
II
oznacza trzecie stanowisko bojowe dziau rakietowo-artyleryjskiego (artyleryjskiego).
2020. Na okrtach nawodnych stanowiska bojowe numeruje si w kolejnoci od dziobu do rufy
i z gry w d, rozpoczynajc od nadbudwek. Na jednostkach pywajcych, na ktrych
nie ma dziaw okrtowych stanowiska bojowe oznacza si tylko kolejnymi numerami.
10

2021. Na przykad:
SB-3 - oznacza trzecie stanowisko bojowe.
Na okrtach podwodnych obowizuje zasada, e kady przedzia wodoszczelny jest
stanowiskiem bojowym w obronie przeciwawaryjnej okrtu (OPA) i std przypisuje mu si
kolejny numer (cyfr rzymsk), liczc od dziobu w kierunku rufy oraz od najwyszego
pokadu do najniszego. Numery stanowisk poza kadubem mocnym poprzedzone s
zerem.
Na przykad:
SB-II - oznacza drugi przedzia wodoszczelny.
Na okrtach podwodnych, ktre nie posiadaj przedziaw wodoszczelnych obowizuje
zasada jak na okrtach nawodnych.
2022. Oznaczenia wszystkich stanowisk maluje si farb koloru czerwonego i umieszcza
w okrgu tego samego koloru. Rozmieszczenie oznacze na podlegych okrtach rnych
typw okrela dowdca zespou.
2023. Wzory oznacze stanowisk bojowych i stanowisk dowodzenia przedstawia zacznik nr 7.
2024. Kademu czonkowi zaogi przydziela si cile okrelon funkcj na stanowisku bojowym
lub stanowisku dowodzenia. Przydzieleni w okrelonym rozkadzie na stanowisko bojowe
innego dziau wchodz na czas jego obsugi w podlego subow w tym dziale.
Stanowiska bojowe i stanowiska dowodzenia obsadza si na odpowiednie sygnay
alarmowe.

11

ROZDZIA 3 PODZIA I NUMERACJA ZAOGI


3000. Zaog okrtu dzieli si na dwie burty praw i lew oraz na trzy zmiany wachty tak,
aby zapewni najlepsz obsug stanowisk dowodzenia i stanowisk bojowych
w rozkadach okrtowych. Dopuszcza si moliwo podziau zaogi na dwie zmiany
wachty.
3001. Kademu etatowemu czonkowi zaogi przydziela si funkcj oznaczon symbolem
lub numerem okrtowym.
3002. Numerw okrtowych nie przydziela si oficerom, podoficerom na stanowiskach dowdcy
i zastpcy dowdcy jednostki pywajcej, bosmanowi okrtowemu, szefom i kierownikom
dziaw okrtowych.
3003. Kady czonek zaogi otrzymuje ksieczk zgodnie ze swym przydziaem. Zawiera ona
wykaz podstawowych obowizkw i czynnoci w poszczeglnych rozkadach okrtowych.
3004. Podchorym i elewom nadaje si dublujce numery okrtowe lub oznaczenia penionej
funkcji.
3005. W wypadku obsadzenia jednego stanowiska przez dwch czonkw zaogi, jednemu
z nich przydziela si numer dublujcy.
3006. Numer okrtowy skada si z trzech czci.
Cz pierwsza oznacza przydzia do burty bojowej oraz wachty.
Cyfry 1,3,5 oznaczaj praw burt, a 2,4,6 lew.
Ponadto cyfry 1 i 2 przypisuje si pierwszej wachcie, 3 i 4 drugiej, a 5 i 6 trzeciej.
Cz druga: jedna lub dwie cyfry oznaczaj przydzia do dziau okrtowego
oraz specjalno, do ktrej jest przydzielony czonek zaogi. W tej czci numeru
poszczeglne cyfry przydziela si:
a) 1 specjalistom dz. I;
b) 2 specjalistom dz. II;
c) 3 specjalistom dz. III;
d) 4 specjalistom dz. IV;
e) 5 specjalistom dz. V;
f) 6 specjalistom dz. VI;
g) 7 specjalistom dz. VII;
h) 8 specjalistom dz. VIII;
i)

9 specjalistom dz. IX;

j)

0 specjalistom dz. X.

W drugiej czci numeru mog wystpowa dwie cyfry oznaczajce specjalistw dziau
elektromechanicznego lub tych, ktrzy nie wchodz w skad dziaw okrtowych,
na przykad:
61 motorzysta; 62 drenaysta; 63 elektryk okrtowy; 64 turbinista; 65 elektronik
10 hydrograf; 11 nurek; 12 pokadowy: 13 obsada BCI; 14 pozostali.
Cz trzecia: jedna lub dwie cyfry oznaczaj kolejnego specjalist w danej specjalnoci
w wachcie.
Dublujce numery okrtowe poprzedza si liter D.
12

Sposb odczytywania numeru okrtowego:


1-1-4 czwarty specjalista dziau nawigacyjnego w pierwszej zmianie wachty prawej
burty;
4-2-12 dwunasty specjalista dziau rakietowo-artyleryjskiego w drugiej zmianie wachty
lewej burty;
5-63-7 sidmy elektryk dziau elektromechanicznego w trzeciej zmianie wachty prawej
burty;
D 1-3-9 dziewity specjalista dziau broni podwodnej w pierwszej zmianie wachty prawej
burty dublujcy.
3007. Oznaki funkcji oraz numery okrtowe zaoga nosi tylko na ubiorze wiczebnym
oraz ubraniach ochronnych.

13

ROZDZIA 4 ROZKADY OKRTOWE


4000. Rozkad okrtowy to opis czynnoci poszczeglnych czonkw zaogi podczas realizacji
okrelonych zada w dziaaniu zbiorowym.
4001. Rozkady okrtowe sporzdza si w celu zapewnienia waciwej organizacji zaogi
oraz sprawnego uycia uzbrojenia i sprztu wojskowego, a take celem wykonywania
systematycznie powtarzajcych si przedsiwzi i prac okrtowych.
4002. Rozkady okrtowe dziel si na bojowe i codzienne.
4003. W rozkadach okrtowych uwzgldnia si wszystkie funkcje i numery okrtowe,
przypisujc im odpowiednie obowizki i czynnoci.
4004. adne okolicznoci nie usprawiedliwiaj samowolnego odstpienia od czynnoci
okrelonych w rozkadach okrtowych. Prawo wydania rozkazu w sprawie przerwania tych
czynnoci i zejcia ze stanowiska przysuguje wycznie dowdcy okrtu.
4005. Zasadniczym rozkadem jest rozkad alarmu bojowego. Na jego podstawie opracowuje
si, odpowiednio do przeznaczenia i klasy okrtu, pozostae rozkady bojowe, np.: burty
bojowej; rozkad stawiania i wybierania traw; wachty bojowej; przygotowania okrtu
do wyjcia na morze i do walki; wysadzania grupy kontrolnej; obsugi (ldowania startu)
statku powietrznego; alarmu Do zanurzenia, Do wynurzenia.
4006. Rozkady codzienne okrelaj czynnoci zaogi w codziennym funkcjonowaniu okrtu.
4007. Do rozkadw codziennych zalicza si np.: rozkad zawiadywania, obracania
mechanizmw oraz przegldu uzbrojenia i sprztu wojskowego; wachty morskiej
i kotwicznej; alarmu manewrowego (cumowania, kotwiczenia, stawania na beczkach,
dokowania); sprztania okrtu (codziennego i generalnego); Do agli.
4008. Rozkady codzienne uzupenia si przydziaami zaogi do rodkw ratunkowych,
pomieszcze, koi, hamakw, szafek, bakist i stow.
4009. W miar potrzeby mog by sporzdzane inne, dodatkowe rozkady bojowe i codzienne.
4010. Uzupenieniem rozkadw okrtowych s:
a) tabela numeracji zaogi;
b) tabela stanowisk dowodzenia i stanowisk bojowych;
c) tabela oznakowania przedziaw, grodzi, lukw i wazw;
d) schemat organizacji bojowej okrtu;
e) schemat sektorw obserwacji wzrokowej i technicznej w alarmie bojowym
oraz w burcie i w wachcie bojowej;
f) schemat likwidacji skae;
g) schemat rozmieszczenia pomieszcze gazoszczelnych;
h) schemat rozmieszczenia systemw i urzdze do walki z wod i poarem;
i)

schemat organizacji codziennej okrtu;

j)

strefy wystpowania zagroenia promieniowaniem elektromagnetycznym.

4011. Projekt rozkadu alarmu bojowego na okrtach prototypowych opracowuje d.o.


we wsppracy ze specjalistami dowdztwa zespou okrtw pod nadzorem specjalistw
z Dowdztwa Marynarki Wojennej. W czasie budowy (modernizacji) kolejnych okrtw
danej serii dowdca okrtu, przy wspudziale specjalistw dowdztwa zespou, rozwija
i uzupenia powyszy projekt, a zatwierdza go dowdca zespou okrtw (d.z.o).
14

Na podstawie zatwierdzonego rozkadu alarmu bojowego sporzdza si pozostae


rozkady okrtowe.
4012. W miar zebranych dowiadcze, a take po wprowadzeniu na okrtach zmian
konstrukcyjnych i organizacyjno-etatowych, wprowadza si odpowiednie zmiany
do poszczeglnych rozkadw okrtowych. Aktualizacja organizacji bojowej i codziennej
okrtu jest zasadniczym obowizkiem zastpcy dowdcy okrtu.
4013. Wszystkie rozkady okrtowe, tabele i schematy tworz podstawowy dokument okrtowy
Organizacj bojow i codzienn okrtu. Dokument ten zatwierdza dowdca zespou
okrtw.
4014. Tre rozkadw okrtowych uzupeniaj instrukcje bojowe i stae procedury okrtowe.
4015. Instrukcje bojowe opracowuje i aktualizuje sztab zespou okrtw, a w przypadku
samodzielnego okrtu jego dowdca.
4016. W celu osignicia gotowoci zaogi do wykonywania okrelonych zada na okrtach
ogasza si odpowiednie alarmy. Sposoby ogaszania alarmw okrela zacznik nr 3.
4017. Alarm bojowy jest podstawowym alarmem okrtowym i ogasza si go w celu wykonania
czynnoci okrelonych w rozkadzie bojowym.
4018. Alarm bojowy zarzdza dowdca okrtu, a w dziaaniach zespoowych dowdca
zespou.
4019. W sytuacjach zagroenia okrtu oraz okrelonych przez d.o.- alarm bojowy ma prawo
ogosi oficer wachtowy lub oficer dyurny okrtu.
4020. Po ogoszeniu alarmu bojowego zaoga zajmuje przypisane stanowiska oraz przygotowuje
uzbrojenie i sprzt wojskowy do uycia. O obsadzeniu stanowisk, a nastpnie o gotowoci
do walki, melduje si bezporedniemu przeoonemu.
4021. W celu doskonalenia zaogi w wykonywaniu czynnoci alarmowych na okrcie ogasza si
alarmy wiczebne, poprzedzajc nazw alarmu sowem wiczebny. W czasie tych
alarmw nie przygotowuje si ani nie uywa si rodkw bojowych.
4022. Dowdca okrtu w pywaniu samodzielnym, a dowdca zespou w dziaaniach
zespoowych moe zamiast alarmu bojowego zarzdzi burt bojow lub wacht
bojow, jeli wzgldy sytuacji bojowej, bezpieczestwo pywania i/lub postoju lub potrzeby
szkolenia nie wymagaj obecnoci caej zaogi na stanowiskach.
4023. Burt bojow dla caego okrtu lub tylko niektrych pionw lub dziaw zarzdza si, gdy
zachodzi konieczno dugotrwaego utrzymania okrtu w gotowoci bojowej,
a take w celu zapewnienia bezpieczestwa pywania lub postoju okrtu w warunkach
szczeglnych. Na stanowiskach znajduje si poowa zaogi. Druga poowa moe
odpoczywa w miejscach wyznaczonych zgodnie z zarzdzeniem dowdcy okrtu. Burta
bojowa moe by zarzdzona tylko dla niektrych dziaw okrtowych, dla pozostaych
ogasza si wacht bojow. Praw burt bojow dowodzi dowdca okrtu, a lew zastpca dowdcy okrtu.
4024. Wacht bojow zarzdza si w razie koniecznoci utrzymania okrtu w gotowoci
do dziaa przy uyciu dyurnych rodkw bojowych, a sytuacja nie wymaga wyszego
stopnia gotowoci systemw uzbrojenia okrtu. W tym czasie na stanowiskach znajduje
si jedna trzecia zaogi. Wolne zmiany wachty szkol si, wykonuj prace okrtowe
lub odpoczywaj. Na okrtach, gdzie rozkady przewiduj wacht dwuzmienn zarzdza
si burt bojow.

15

ROZDZIA 5 DOKUMENTY OKRTOWE


5000. Dokumenty okrtowe dziel si na nastpujce grupy: dokumenty organizacyjne,
dzienniki okrtowe, szkoleniowe, eksploatacyjne i materiaowe.
5001. Do dokumentw organizacyjnych zalicza si etat okrtu, organizacj bojow i codzienn,
formularz taktyczno-techniczny, a take rozkaz dzienny dowdcy okrtu.
5002. Dzienniki okrtowe s najwaniejszymi dokumentami, szczeglnie w aspekcie
dowodowym.
Do tej grupy dokumentw nale dzienniki: dziaa bojowych, zdarze, nawigacyjny
(kutrowy dziennik nawigacyjny i zdarze), dziennik zapisw manewrw, maszynowy,
dyurnego elektryka i drenaysty, korespondencji radiowej oraz obserwacji technicznej
i wzrokowej.
5003. Rodzaje dziennikw i innych dokumentw prowadzonych na okrcie, okrela dowdca
Marynarki Wojennej na wniosek szefw pionw organizacyjnych DMW.
5004. Za jako prowadzenia i aktualno dokumentw okrtowych odpowiadaj osoby
funkcyjne, zgodnie z zakresem obowizkw.
5005. Dzienniki okrtowe rozpoczyna prowadzi si z chwil podpisania protokou zdawczoodbiorczego. Sposb prowadzenia dziennikw okrelaj instrukcje zaczone do tych
dokumentw, a w odniesieniu do dziennikw korespondencji radiowej odrbne przepisy
i wytyczne zawarte w dokumentach cznoci.
5006. W czasie pobytu okrtu na morzu z dziennikiem zdarze i nawigacyjnym codziennie
zapoznaje si i podpisuje dowdca okrtu;
5007. Podczas postoju okrtu w porcie obowizek codziennego sprawdzenia dziennika zdarze,
spoczywa na zastpcy dowdcy okrtu.
5008. Z treci zapisw w pozostaych dziennikach okrtowych zapoznaj si i podpisuj osoby
funkcyjne zgodnie z instrukcj ich prowadzenia.
5009. Dokumenty eksploatacyjne i materiaowe dotycz uzbrojenia, sprztu wojskowego
i wyposaenia okrtu. Do tej grupy dokumentw miedzy innymi nale: protok zdawczoodbiorczy, formularze techniczne i wiadectwa uwierzytelnienia, wiadectwa legalizacji,
ksiki ewidencji sprztu i materiaw oraz dowody urzdze.
5010. Do zasadniczych dokumentw szkoleniowych na okrcie zalicza si: dziennik szkolenia,
dzienniki wyszkolenia SB, tygodniowy plan szkolenia oraz dzienniki ewidencji szkolenia.
5011. Za opracowanie i prowadzenie dziennika szkolenia okrtu odpowiada zastpca dowdcy
okrtu, a dziennikw szkolenia na SB - dowdcy SB. Nadzr nad opracowaniem
i prowadzeniem dokumentw szkoleniowych sprawuje dowdca okrtu.

16

ROZDZIA 6 SZKOLENIE I WYCHOWANIE


6.1.

Szkolenie

6000. Celem szkolenia prowadzonego na okrcie jest wszechstronne przygotowanie zaogi


do realizacji zada zgodnie z przeznaczeniem okrtu. Proces szkolenia podzielony jest
na okresy, w ktrych osiganie poszczeglnych poziomw wyszkolenia reguluj programy
szkolenia i inne dokumenty normatywne.
6001. Istot procesu szkolenia stanowi planowa i systematyczna realizacja przedsiwzi
szkoleniowych i metodycznych majcych na celu osiganie, utrzymanie i doskonalenie
indywidualnych oraz zespoowych umiejtnoci zaogi, a take doskonalenie metod
procesu szkolenia.
6002. Treci szkolenia jest przygotowanie zag w zakresie organizacji, przygotowania
i prowadzenia dziaa bojowych przez okrt, a take wykorzystania jego uzbrojenia
i sprztu.
6003. Celem szkolenia jest:
a) opanowanie nawykw w sprawnym wykonywaniu obowizkw i czynnoci
we wszystkich rozkadach okrtowych podczas realizacji zada w porcie i na morzu;
b) nabycie praktyki morskiej i przygotowanie zaogi do wykonywania zada w kadych
warunkach oraz umiejtnoci niezbdnych w walce;
c)

ksztatowanie odpornoci psychofizycznej zaogi na trudy suby na morzu;

d) waciwe wykorzystanie okrtu oraz prawidowa eksploatacja uzbrojenia i sprztu


wojskowego, jak rwnie doskonalenie umiejtnoci walki o jego ywotno.
6004. Organizatorem procesu szkolenia na okrcie jest dowdca okrtu.
6005. Na podstawie zada postawionych przez dowdc zespou, dowdca okrtu okrela tre
zada dla okrtu w kadym okresie szkolenia programowego.
6006. Sposoby, terminy oraz wykonawcy zada w poszczeglnych dziedzinach dziaalnoci
szkoleniowej powinny by okrelone w dzienniku szkolenia na dany rok, za prowadzenie
ktrego odpowiedzialny jest z.d.o.
6007. Szkolenie prowadzi si zarwno w porcie jak i na morzu i obejmuje ono:
a) szkolenie bojowe;
b) szkolenie morskie;
c) szkolenie oglne;
d) szkolenie techniczno-specjalistyczne;
e) podstawy wychowania obywatelskiego i wojskowego.
6008. Szkolenie w porcie przygotowuje zaog do wykonywania zada na morzu.
Prowadzi si je na okrcie, a take przy wykorzystaniu bazy szkoleniowej zespow
okrtw i orodkw szkolenia.
6009. Szkolenie na morzu przygotowuje do prowadzenia dziaa przez pojedynczy okrt i zesp
okrtw, samodzielnie i we wspdziaaniu z innymi siami.
6010. Kady czonek zaogi obowizany jest do zaliczenia znajomoci okrtu oraz uzyskania
dopuszczenia do samodzielnego wykonywania obowizkw na zajmowanym stanowisku,
w terminie okrelonym przez d.o. Fakt dopuszczenia do samodzielnego wykonywania
obowizkw stwierdza si w rozkazie dziennym d.o./dowdcy zespou.

17

6.2.

Wychowanie

6011. Zakres i tre wychowania na okrcie okrela dowdca okrtu, posugujc si


odpowiednimi dokumentami normatywnymi, a take wytycznymi Dowdztwa Marynarki
Wojennej, dowdcy flotylli, dywizjonu i grupy oraz treci obowizujcych programw
szkolenia.
6012. Wychowanie zaogi jest obowizkiem dowdcw wszystkich szczebli.
6013. Do zasadniczych celw wychowania naley:
a) krzewienie wiadomoci narodowej i patriotyzmu;
b) ksztatowanie osobistej odpowiedzialnoci za obron Ojczyzny oraz wpajanie
wiernoci biao- czerwonej banderze i poczucia honoru marynarza Rzeczypospolitej
Polskiej;
c) ksztatowanie wymaganych na okrcie cech osobowoci, zwaszcza dyscypliny,
odwagi i rzetelnoci, a take inicjatywy i samodzielnoci w subie;
d) rozwijanie osobistej kultury oraz yczliwoci pomidzy przeoonymi a podwadnymi
i starszymi a modszymi;
e) wyrabianie morale zaogi, zapewniajcego jak najlepsze wykonanie zada i sprawny
tok ycia okrtowego;
f) upowszechnianie
Wojennej;

najlepszych

tradycji

ora

polskiego,

g) zapewnienie kultury dowodzenia, poczonej


i poszanowaniem godnoci osobistej podwadnych.

zwaszcza

wysok

Marynarki

wymagalnoci

18

ROZDZIA 7 ZAOGA OKRTU


7.1.

Zasady oglne

7000. Zaog okrtu stanowi wszystkie osoby zaokrtowane i wyznaczone na stanowiska


zgodnie z organizacj okrtu.
7001. Podstawowym obowizkiem zaogi jest utrzymanie okrtu w zdolnoci do wykonania
zada. Szczegowe zakresy obowizkw na zajmowanych stanowiskach okrelaj
odrbne dokumenty.
7002. Kady czonek zaogi ponosi odpowiedzialno majtkow za powierzony mu sprzt
i mienie wojskowe, w trybie i na zasadach wskazanych przez obowizujce w tym
zakresie przepisy prawa powszechnie obowizujcego.
7003. Kady czonek zaogi ma obowizek dba o honor polskiego marynarza i dobre imi
okrtu i waciwy wizerunek Marynarki Wojennej.
7004. Osobisty przykad wzorowego wykonywania obowizkw, odwanego i sprawnego
dziaania na okrcie, a take gotowo do powice s codzienn powinnoci kadego
dowdcy.
7005. W trudnych i niebezpiecznych sytuacjach kady czonek zaogi powinien zachowa
opanowanie oraz zdecydowanie przeciwdziaa przejawom rozlunienia dyscypliny.
7.2.

Osoby funkcyjne

7.2.1. Dowdca okrtu


7006. Dowdca okrtu jest przeoonym zaogi i osb czasowo zaokrtowanych, z wyjtkiem
swych przeoonych. Postpuje on zgodnie z przepisami prawa midzynarodowego
ratyfikowanymi przez Rzeczpospolit Polsk, prawa krajowego, jak rwnie regulaminami
i rozkazami przeoonych, a w wypadkach szczeglnych, wedug wasnej wiedzy, majc
na wzgldzie przede wszystkim bezpieczestwo zaogi i okrtu. Powinien wykazywa
samodzielno w podejmowaniu szybkich i zdecydowanych dziaa niezbdnych
dla zapewnienia bezpieczestwa zaodze i okrtowi, a w dziaaniach wojennych dla
wykonania zada.
7007. Dowdca okrtu jest odpowiedzialny za:
a) gotowo bojow okrtu;
b) terminowe wykonanie zada;
c) bezpieczestwo pywania, manewrowania oraz postoju okrtu;
d) organizacj szkolenia oraz tok suby i ycia na okrcie;
e) ochron zdrowia zaogi i stan sanitarny okrtu;
f) gospodark materiaow;
g) dyscyplin na okrcie;
h) ochron
informacji
teleinformatycznego;
i)

niejawnych

oraz

zapewnienie

bezpieczestwa

morale i nastroje zaogi.

Pozostae obowizki zawiera


na zajmowanym stanowisku.

si

kompetencyjnym

zakresie

obowizkw

19

7008. Dowdca okrtu ma prawo do:


a) wydawania rozkazw zaodze i innym zaokrtowanym osobom, za wyjtkiem
przeoonych;
b) ksztatowania zaogi, celem najlepszego przygotowania jej do realizacji zada;
c) wydania rozkazu opuszczenia i zatopienia okrtu, w sytuacjach utraty zdolnoci
bojowej podczas walki, a w czasie pokoju w sytuacji, gdy wyczerpane zostan
wszystkie moliwoci uratowania okrtu, a dalszy pobyt na nim zaogi stanowi
bezporednie zagroenie ycia;
d) wpywania na dobr zaogi okrtu;
e) wyrniania, karania oraz wystpowania z wnioskami o wyrnienie lub karanie
do wyszych przeoonych;
f) ograniczenia racji wody i ywnoci, jeli warunki pywania tego wymagaj;
g) okrelania okrtu, ktrym dowodzi: mj okrt i zaogi okrtu moja zaoga (pozostali
czonkowie tylko nasz okrt);
h) podnoszenia znaku dowdcy okrtu oraz otrzymywania przysugujcych mu honorw
okrelonych niniejszym regulaminem;
i)

nie odstpowania swojej kabiny, take zaokrtowanym przeoonym;

j)

uywania okrtowych rodkw pywajcych jako rodka osobistego transportu


podczas wykonywania zada subowych.

7009. Dowdca okrtu podlega bezporednio dowdcy zespou okrtw (grupy, dywizjonu, itp.).
Inn podlego okrela rozkaz waciwego przeoonego.
7010. Obecno na okrcie dowdcy grupy okrtw lub wyszych przeoonych nie zwalnia
dowdcy okrtu od odpowiedzialnoci za dowodzenie okrtem i bezpieczestwo
pywania.
7011. Dowdca okrtu jest zobowizany:
a) zna okrt oraz zasady uycia jego uzbrojenia i rodkw technicznych;
b) utrzymywa okrt w odpowiednim stopniu gotowoci bojowej;
c) zapewni waciw organizacj suby i tok ycia na okrcie;
d) ukierunkowywa prac wychowawcz na scalenie zaogi i ksztatowanie jej cech
osobowoci niezbdnych na morzu;
e) zna zaog okrtu w zakresie niezbdnym do celowej organizacji szkolenia
oraz przydziau funkcji w rozkadach okrtowych;
f) traktowa sprawiedliwie zaog, rozwija u niej poczucie godnoci osobistej i troszczy
si o jej warunki bytowe;
g) nadzorowa prowadzenie gospodarki materiaowej oraz okresowo sprawdza stan
zapasw;
h) szkoli osobicie swojego zastpc, dowdcw pionw i dowdcw dziaw
okrtowych w penieniu wachty morskiej i dowodzeniu okrtem;
i)

prowadzi wiczenia taktyczne i oglnookrtowe;

j)

nadzorowa prawidowo i aktualno prowadzenia dokumentw okrtowych;

k) wykonywa nie rzadziej ni raz w tygodniu obchd okrtu;

20

l)

przyjmowa, podczas postoju w porcie, od zastpcy dowdcy okrtu, codziennie


przed podniesieniem bandery, meldunek o zdarzeniach ubiegej doby,
a po zakoczeniu obracania mechanizmw - o sprawnoci uzbrojenia i sprztu
wojskowego;

m) przyjmowa od zastpcy dowdcy okrtu, codziennie po zakoczeniu zaj, meldunki


o wykonaniu planu dnia i zdarzeniach zaistniaych na okrcie oraz wydawa polecenia
na nastpn dob;
n) meldowa niezwocznie dowdcy zespou o zaistniaych na okrcie wypadkach
i awariach oraz podejmowa dziaania zapewniajce szybkie usunicie skutkw
oraz ustalenie przyczyn ich powstania.
7012. Po otrzymaniu zadania, dowdca okrtu zarzdza przygotowanie uzbrojenia i sprztu
wojskowego oraz uzupenienia zapasw do wyjcia na morze. Ponadto jest zobowizany:
a) dokona analizy otrzymanego zadania i okreli zamiar jego wykonania;
b) wyda zastpcy i dowdcom dziaw (pionw) rozkazy zwizane z otrzymanym
dla okrtu zadaniem oraz przygotowaniem okrtu do wyjcia na morze;
c) zapozna oficerw wachtowych z rejonem pywania, tras przejcia, sytuacj bojow,
warunkami nawigacyjno-hydrograficznymi i hydrometeorologicznymi, granicami wd
terytorialnych, akwenami zamknitymi i niebezpiecznymi dla eglugi oraz innymi
elementami majcymi wpyw na wykonanie zadania;
d) zatwierdzi wstpny nakres drogi i poprawno oblicze nawigacyjnych;
e) sprawdzi poprawno wylicze planu zaadunku i rozmieszczenia przyjmowanych
przez okrt dodatkowych ciarw pod wzgldem bezpieczestwa prac
oraz statecznoci okrtu;
f) zatwierdzi teoretyczne wywaanie okrtu podwodnego, a po wyjciu z portu
przeprowadzi zanurzenie kontrolne;
g) zameldowa przeoonemu o gotowoci okrtu do realizacji zadania.
7013. Dowdca okrtu wyznacza czas rozpoczcia bezporedniego przygotowania okrtu
do wyjcia na morze i do walki, z takim obliczeniem, aby mogo ono by zakoczone 15
minut przed odcumowaniem (odkotwiczeniem).
7014. Przed wyjciem na morze i do walki dowdca okrtu jest obowizany:
a) ucili w sztabie zespou dane dotyczce:

sytuacji bojowej na trasie przejcia i w rejonie dziaa;

zasad korzystania z torw wodnych oraz systemw i rodkw nawigacyjnohydrograficznego zabezpieczenia;

organizacji cznoci i wykorzystania rodkw radioelektronicznych;

stanu pogody, zalodzenia i hydrologii w rejonie dziaa;

si i rodkw zabezpieczajcych;

organizacji wyjcia z portu (odkotwiczenia) i pywania okrtu w zespole;

zasad uycia uzbrojenia.

b) uaktualni dane o sytuacji nawigacyjnej i operacyjnej w rejonie, w ktrym zadanie


bdzie wykonywane oraz uzyska zgod na wyjcie z portu (odkotwiczenia),
w przypadku pywania samodzielnego, od Oficera Dyurnego Operacyjnego (ODO);

21

c) przyj od zastpcy dowdcy okrtu meldunek o gotowoci okrtu do wyjcia


na morze i do walki;
d) zameldowa przeoonemu o gotowoci okrtu do wyjcia na morze i wykonania
zada.
7015. Alarmowe przygotowanie okrtu do wyjcia w morze i do walki zarzdza dowdca okrtu
na rozkaz lub samodzielnie, gdy wymaga tego sytuacja. W tym wypadku uzbrojenie
i sprzt techniczny przygotowuje si w jak najkrtszym czasie.
7016. W czasie pobytu okrtu na morzu dowdca okrtu jest zobowizany:
a) podczas pywania samodzielnego:

zarzdzi odpowiedni stan gotowoci okrtu (alarm bojowy, burta lub wachta
bojowa);

wykorzystywa czas pobytu na morzu do doskonalenia zastpcy dowdcy okrtu


i oficerw wachtowych w kierowaniu i manewrowaniu okrtem oraz wyrabiania
samodzielnoci, inicjatywy i zdecydowania w dziaaniu;

zapewni bezpieczestwo pywania okrtu oraz ustala odpowiedni reim uycia


rodkw cznoci i obserwacji technicznej;

zna pozycje okrtu i systematycznie kontrolowa sposoby jej okrelania


z czstotliwoci zalen od rejonu eglugi;

zapewnia racjonalne zuycie limitw pracy mechanizmw gwnych;

analizowa prognozy pogody oraz podejmowa stosowne decyzje w razie jej


gwatownej zmiany;

udziela pomocy innym okrtom(statkom), samolotom (migowcom) ich zaogom


i pasaerom, jeeli moe to uczyni bez naraania na niebezpieczestwo swojego
okrtu i zaogi;

skada przeoonemu i dyurnej subie operacyjnej meldunki o miejscu


i czynnociach okrtu, zgodnie z ustalonymi zasadami oraz o zaistniaych
wypadkach i awariach w czasie pobytu na morzu, a po powrocie - o rezultatach
wyjcia na morze, stanie zdrowia zaogi i sprawnoci technicznej okrtu;

meldowa dyurnej subie operacyjnej o


stwierdzonych
zmianach
w oznakowaniu nawigacyjnym i spotkanych przeszkodach nawigacyjnych,
stwarzajcych zagroenie dla bezpieczestwa eglugi;

omwi z zaog wykonane zadania, wykazujc dobre i ze strony jej dziaania;

odtworzy gotowo bojow okrtu bezporednio po powrocie z morza


oraz doprowadzi okrt do penej sprawnoci technicznej przy wspdziaaniu
sub logistycznych;

stosowa zasady zwykej praktyki morskiej oraz przepisy MPZZM;

b) podczas pywania w zespole:

zna zamiar dowdcy zespou;

manewrowa wedug obowizujcych sygnaw lub zgodnie z zamiarem dowdcy


zespou;

wykorzystywa w peni moliwoci bojowe i techniczne okrtu;

22

kontrolowa prowadzenie nakresu drogi oraz okrela pozycje okrtu tak,


jak przy pywaniu samodzielnym;

ostrzega okrty zespou, jeli ich kurs jest niebezpieczny;

zmienia kurs i prdko okrtu o warto konieczn


niebezpieczestwa, meldujc o tym dowdcy zespou;

stosowa zasady dobrej praktyki morskiej oraz przepisy MPZZM;

do

uniknicia

c) podczas pywania w trudnych warunkach (w rejonach cienionych, w pobliu


przeszkd nawigacyjnych, w rejonach o duej intensywnoci eglugi, w pobliu
brzegw, w lodach, w czasie mgy, itp.):

zarzdzi odpowiedni stan gotowoci okrtu, w tym zapewni czno


wewntrznej pomidzy GSD a SD i SB majcymi wpyw na bezpieczne
manewrowanie okrtu;

wymaga cigego
sposobami;

zmniejszy prdko okrtu do prdkoci bezpiecznej lub zastopowa maszyny


do czasu wyjanienia sytuacji;

prowadzi cigy pomiar gbokoci;

wzmocni obserwacj wzrokow, suchow i techniczn;

by gotowym do wykonania manewru antykolizyjnego;

przebywa stale na GSD (mostku lub pomocie manewrowym) oraz sprawowa


nadzr nad bezpieczestwem pywania;

stosowa zasady dobrej praktyki morskiej oraz przepisy MPZZM.

kontrolowania

d) podczas pywania z pilotem


za bezpieczestwo okrtu;

pozycji

dowdca

okrtu

ponosi

wszystkimi

pen

dostpnymi

odpowiedzialno

7017. Jeeli postpowanie oficera wachtowego zagraa bezpieczestwu pywania, dowdca


okrtu niezwocznie przejmuje bezporednie dowodzenie wacht (burt).
7018. Podczas walki w skadzie zespou dowdca okrtu jest zobowizany:
a) zna zamiar dowdcy zespou oraz miejsce w ugrupowaniu i zadania swojego okrtu;
b) zna miejsce i zadania ssiednich okrtw oraz si wspdziaajcych;
c) utrzymywa wyznaczone miejsce w szyku /ugrupowaniu/ i manewrowa wedug
sygnaw dowdcy zespou;
d) wykorzysta w penym zakresie moliwoci bojowe i techniczne swojego okrtu
dla wykonania zadania zespou;
e) wykorzysta umiejtnoci i zaangaowanie zaogi do usunicia lub zmniejszenia
skutkw ataku przeciwnika, zachowania pywalnoci i niezatapialnoci okrtu
oraz szybkiego odtworzenia zdolnoci bojowej okrtu;
f) skada dowdcy zespou meldunki w ustalonym przez niego trybie.
7019. Dowdca okrtu moe przerwa walk w wypadku utraty zdolnoci bojowej okrtu
lub na rozkaz przeoonego.
7020. W czasie walki dowdca okrtu jest zobowizany:
a) utrzymywa nakazan gotowo bojow okrtu;
23

b) prowadzi cig obserwacje zapewniajc wczesne wykrycie i identyfikacj


przeciwnika;
c) okreli miejsce, czas i obiekt ataku oraz sposb jego wykonania;
d) wykona zdecydowany manewr i uy uzbrojenia, dc do penego wykorzystania
moliwoci bojowych i technicznych okrtu;
e) ledzi sytuacj taktyczn, dc do kolejnego uycia uzbrojenia;
f) zameldowa w ustalonym trybie dowdcy zespou o
oraz powiadomi siy wspdziaajce o sytuacji w rejonie dziaa;

rezultatach

walki

g) informowa zaog o dziaalnoci bojowej okrtu;


h) przedstawi dowdcy zespou dokumenty z wykonanego zadania i odtworzy
gotowo bojow okrtu.
7021. Dowdca okrtu ma prawo odstpi od wykonania zadania bojowego tylko wwczas, gdy
uzna on, e na skutek zmian w sytuacji taktycznej utracio ono swe znaczenie, a czno
z dowdc zespou jest zerwana. O powyszym fakcie powinien zameldowa
po odtworzeniu cznoci.
7022. Dowdca okrtu w czasie awarii okrtowej jest zobowizany:
a) oceni zagroenie i zadba o bezpieczestwo wasnego okrtu i zaogi;
b) podj dziaania majce na celu uratowanie okrtu przed zatoniciem, a jeli zachodzi
konieczno, osadzi okrt na mielinie;
c) przedsiwzi wszystkie rodki, aby zmniejszy rozmiary zniszcze i uszkodze;
d) spowodowa udzielenie pierwszej pomocy osobom, ktre doznay urazw i obrae
ciaa;
e) podj decyzj o opuszczeniu okrtu, jeli sytuacja tego wymaga (w pierwszej
kolejnoci wyokrtowa chorych i rannych, a w razie obecnoci pasaerw rannych,
kobiety i dzieci, w dalszej kolejnoci -zaog nie zajt czynnociami ratowniczymi);
f) zdecydowa o opuszczeniu okrtu przez pozosta zaog, gdy jego uratowanie jest
niemoliwe;
g) w czasie dziaa wojennych zatopi okrt, po dokonaniu zniszcze uniemoliwiajcych
jego wydobycie przez przeciwnika;
h) skierowa, w miar moliwoci, zaog pozostajc na rodkach ratunkowych
na wybrzee wasne, pastwa zaprzyjanionego lub neutralnego;
i)

zabezpieczy przed zniszczeniem dzienniki okrtowe, mapy z ostatnim nakresem


drogi oraz dokumenty niejawne i inne urzdzenia specjalne okrelone w odpowiednich
instrukcjach;

j)

zniszczy dokumenty niejawne i urzdzenia specjalne, jeli uratowanie ich jest


niemoliwe lub, gdy istnieje groba ich przejcia przez przeciwnika;

k) kierowa ratowaniem mienia okrtowego, jeli istnieje taka moliwo;


l)

opuci okrt, po zejciu z pokadu wszystkich czonkw zaogi.

7023. Po opuszczeniu okrtu dowdca okrtu i podlega mu osoby funkcyjne zachowuje w peni
swoje prawa i obowizki w stosunku do podwadnych, do czasu rozformowania zaogi.
Jeeli zaoga zostanie uratowana przez okrty innego pastwa, dowdca okrtu powinien
zapewni godne zachowanie si swojej zaogi oraz pene przestrzeganie przez ni
porzdku obowizujcego na tych okrtach.
24

7024. Dowdca okrtu po zderzeniu z innym okrtem (jednostk pywajc) ma obowizek:


a) zatrzyma okrt;
b) oceni zagroenie i zadba o bezpieczestwo wasnego okrtu i zaogi;
c) nawiza czno i przekaza dane (ustali nazw (numer burtowy), sygna
rozpoznawczy, port macierzysty i port wyjcia);
d) upewni si, czy jednostka nie potrzebuje pomocy;
e) oceni bezpieczestwo wasnego okrtu;
f) nie pomoc poszkodowanym o ile nie powoduje to niebezpieczestwa dla wasnego
okrtu;
g) okreli rozmiary uszkodze, w tym upewni si czy uczestnik zderzenia moe
samodzielnie kontynuowa pywanie i w zalenoci od rozmiarw uszkodze jednostki
podj decyzj o wezwaniu pomocy ratowniczej;
h) w sytuacji zagroenia zatoniciem uszkodzonej jednostki, podj akcj ratownicz,
do czasu nadejcia pomocy ratowniczej;
i)

asystowa w razie koniecznoci i moliwoci uszkodzonej jednostce;

j)

sporzdzi, gdy jest to moliwe wraz z dowdc okrtu (kapitanem statku)


uczestniczcego w zderzeniu, protok z przebiegu zdarzenia i powstaych
uszkodzeniach albo wrczy uczestnikowi zderzenia (dowdcy okrtu lub kapitanowi)
protest morski;

k) w miar moliwoci sporzdzi dokumentacj fotograficzna lub video z miejsca


zdarzenia;
l)

powiadomi niezwocznie o zderzeniu swojego przeoonego podajc rozmiar


uszkodze i podjte czynnoci.

7025. Po zaistnieniu awarii, kolizji lub innego wypadku dowdca okrtu ma obowizek zamkn
i zaplombowa w sejfie okrtowym: dziennik zdarze, nawigacyjny i maszynowy, map
z nakresem drogi, zapis kursografu i echosond, dzienniki obserwacji technicznej
i wzrokowej oraz dzienniki cznoci radiowej. Dalsze zapisy i nakres prowadzi w nowych
dziennikach i na nowej mapie.
7026. Po wejciu do portu dowdca okrtu przedstawia dowdcy zespou pisemny meldunek,
do ktrego zacza meldunki osb funkcyjnych bezporednio zwizane z wypadkiem
oraz dokumenty okrtowe podlegajce zabezpieczeniu i zaplombowaniu po zaistnieniu
zderzenia (awarii). Przedstawione dowdcy zespou pisemne meldunki powinny
odpowiada wymogom odrbnych przepisw o awariach i wypadkach okrtowych,
7027. Po wyrzdzeniu szkody w porcie lub na redzie, dowdca okrtu jest zobowizany:
a) odnotowa w dzienniku zdarze przyczyny i okolicznoci majce wpyw na zaistnienie
zdarzenia;
b) ustali wsplnie z przedstawicielem administracji portowej rozmiar wyrzdzonej
szkody i sporzdzi protok;
c) zameldowa dowdcy zespou o zaistniaym zdarzeniu, a w razie naruszenia
oznakowania w porcie lub na redzie-powiadomi rwnie kapitanat (bosmanat) portu;
d) przedstawi dowdcy zespou pisemny meldunek o wyrzdzonych szkodach, osobach
rannych i wypadkach miertelnych wraz z protokoem i wycigami z odpowiednich
dokumentw okrtowych.

25

7028. Po wypadniciu czowieka za burt, w czasie pokoju, dowdca okrtu ma obowizek


przedsiwzi wszelkie rodki w celu jego uratowania. Podczas pywania w zespole
dowdca okrtu postpuje zgodnie z zasadami pywania zespoowego, w czasie wojny
w zalenoci od sytuacji w rejonie dziaa.
7029. W wypadku urazu lub cikiej choroby czonka zaogi, pasaera dowdca okrtu jest
zobowizany zapewni poszkodowanemu pomoc medyczn.
7030. Podczas pywania z dala od wasnych portw w czasie pokoju dowdca okrtu powinien
skorzysta z porad lekarskich przekazywanych drog radiow lub zada udzielenia
pomocy poszkodowanemu (choremu) w najbliszym porcie zagranicznym. Powinien
przy tym postpowa zgodnie z przepisami midzynarodowego prawa morskiego.
7031. W razie mierci czonka zaogi (pasaera) na morzu lub w porcie zagranicznym dowdca
okrtu, po osobistych ogldzinach zwok, sporzdza protok zgonu i wpisuje go
do dziennika zdarze oraz sporzdza jednoczenie odpis dokonanego wpisu.
Poza dowdc okrtu protok podpisuje nie mniej ni dwch wiadkw, w tym lekarz
okrtowy bd ratownik medyczny (jeli s w skadzie zaogi).
7032. W protokole wymienia si nazwisko i imi (imiona) zmarego, jego nazwisko rodowe, dat
lub rok oraz miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, dat zgonu, okrelenie miejsca
zgonu, imiona i nazwiska rodowe rodzicw oraz przyczyn zgonu.
7033. O mierci czonka zaogi (pasaera) dowdca okrtu powinien niezwocznie zameldowa
dowdcy zespou, zabezpieczy zwoki i wej do najbliszego portu polskiego, po czym
przekaza protok zgonu przeoonemu lub na polecenie przeoonego przekaza zwoki
wraz z protokoem dowdcy okrtu idcego do portu polskiego.
7034. W porcie zagranicznym o mierci czonka zaogi (pasaera) dowdca okrtu powiadamia
przedstawiciela dyplomatycznego (konsula) i postpuje w myl jego polece,
co do przetransportowania zwok do kraju, jeli okrt pozostaje nadal w porcie obcym.
7035. W czasie wojny, podczas pywania z dala od wasnych baz, dowdca okrtu moe
zarzdzi pochowanie zwok przez zatopienie w morzu zgodnie ze zwyczajami morskim
z uwzgldnieniem postanowie Ceremoniau Morskiego, jednake w przypadkach,
kiedy okrt moe w przecigu 24 godzin przyby do portu objtego planem rejsu, naley
zwoki przewie na ld i tam pochowa. Wyjtki od postanowie punktu 7035 mog by
czynione przez dowdc okrtu uwzgldnieniem wskaza sanitarnych i wojskowych.
7036. Po wejciu okrtu do portu czasowego postoju, dowdca okrtu jest zobowizany:
a) powiadomi osobicie starszego dowdc morskiego (dowdc garnizonu) o wejciu
okrtu do portu i czasie jego postoju, a jeli to konieczne o potrzebach
materiaowych i technicznych;
b) uzgodni z komendantem portu wojennego (z kapitanatem /bosmanatem/ portu)
terminy i warunki korzystania z urzdze portowych, jak rwnie zadania okrtu
wynikajce z systemu bazowania;
c) zapozna zaog
i w garnizonie.

przepisami

zarzdzeniami

obowizujcymi

porcie

7037. W czasie budowy i remontu okrtu dowdca okrtu jest zobowizany ustali zasady
nadzorowania wykonywanych prac oraz nadzorowa jako i terminowo ich realizacji.
7038. Dowdca okrtu ponosi odpowiedzialno za terminowe oraz zgodne z przepisami
przygotowanie okrtu do remontu.
7039. W czasie budowy i remontu okrtu dowdca okrtu jest zobowizany:
a) wymaga od zaogi przestrzegania przepisw obowizujcych na terenie stoczni;
26

b) sprawowa nadzr nad realizacj prowadzonych prac stoczniowych zgodnie


z wykazami prac remontowych;
c) wydawa osobicie zezwolenia na wykonywanie prac z otwartym ogniem,
po uzgodnieniu z administracj stoczni zakresu prac, czasu ich wykonania i sposobu
zabezpieczenia;
d) kierowa walk o ywotno okrtu oraz podj wspprac z przybyymi na miejsce
akcji jednostkami specjalistycznymi;
e) wsppracowa z administracj stoczni, odpowiednimi komrkami MON
oraz specjalistami zespou w celu zapewnienia sprawnej i terminowej realizacji
harmonogramu prac.
7040. Przed zadokowaniem okrtu dowdca okrtu realizuje wszystkie okrelone w przepisach
o remontach okrtw czynnoci przygotowawcze. Odpowiedzialno dowdcy okrtu
za bezpieczestwo okrtu podczas wprowadzania go do doku koczy si z chwil wejcia
dziobnicy (tylnicy) na krawd doku (bataporty doku), a przy slipowaniu - dziobnicy
na lini wzkw. Podczas wyprowadzania okrtu z doku odpowiedzialno dowdcy
okrtu rozpoczyna si z chwil zejcia dziobnicy (tylnicy) z krawdzi doku, a przy zejciu
ze slipu dziobnicy z linii wzkw.
7041. Dowdca okrtu zdajcy stanowisko przygotowuje okrt do przekazania nowemu
dowdcy. W tym celu dowdcy dziaw okrtowych (pionw) przedstawiaj dowdcy
okrtu pisemne meldunki o stanie podlegych im dziaw (pionw).
7042. Obejmujcy dowdca zapoznaje si z przedstawionym przez zdajcego stanem zaogi
i okrtu, przeprowadza przegld zaogi i okrtu, sprawdza aktualno dokumentacji
szkoleniowej i technicznej oraz przyjmuje meldunki dowdcw dziaw (pionw).
7043. Obejmujcy dowdca moe wnioskowa do przeoonego o zgod na sprawdzenie stanu
technicznego okrtu i poziomu wyszkolenia zaogi podczas wyjcia okrtu na morze.
7044. Objcie stanowiska dowdcy okrtu nastpuje z chwil podpisania protokou. Protok
zdania i objcia stanowiska dowdcy okrtu podlega zatwierdzeniu przez dowdc
zespou okrtw w obecnoci zdajcego i obejmujcego obowizki.
7045. Zdanie i objcie stanowiska dowdcy okrtu odnotowuje si w dzienniku zdarze
oraz ogasza w rozkazie dziennym dowdcy zespou i dowdcy okrtu.
7046. Pod nieobecno dowdcy zdajcego - objcie obowizkw dowdcy okrtu dokonuje si
przy udziale komisji powoanej rozkazem dowdcy zespou. W tym wypadku formalnoci
objcia stanowiska dowdcy nastpuj w pniejszym terminie.
7047. Nowego dowdc okrtu przedstawia zaodze dowdca zespou. Objcie i zdanie
stanowiska dowdcy okrtu odbywa si na zbirce zaogi, w sposb okrelony
w ceremoniale morskim.
7048. Czasowo nieobecnego dowdc okrtu zastpuje zastpca dowdcy okrtu.
Dowdcw jednostek pywajcych, ktrych etat nie przewiduje stanowiska zastpcy
dowdcy, zastpuje osoba funkcyjna wyznaczona przez przeoonego.
7049. Przed zejciem z okrtu dowdca okrtu jest zobowizany przekaza zastpcy dowdcy
okrtu lub osobie zastpujcej wszystkie polecenia otrzymane od dowdcy zespou,
a take okreli zadania, ktre zaoga powinna wykona w czasie jego nieobecnoci.
7.2.2. Zastpca dowdcy okrtu
7050. Zastpca dowdcy okrtu (z.d.o.) podlega bezporednio dowdcy okrtu. Zastpca
dowdcy okrtu jest przeoonym caej zaogi. Bezporednio podlegaj mu dowdcy

27

dziaw okrtowych (pionw), bosman okrtowy oraz kierownicy innych komrek


organizacyjnych, jeeli etat okrtu takie przewiduje.
7051. Zastpca dowdcy okrtu powinien by przygotowany do zastpienia dowdcy okrtu
w kadych warunkach. Zdobycie uprawnie do samodzielnego dowodzenia okrtem jest
jego podstawowym obowizkiem.
7052. Zastpca dowdcy okrtu jest odpowiedzialny za:
a) planowanie, przygotowanie i realizacj szkolenia, warunki ycia i dyscyplin zaogi;
b) zgranie dziaalnoci wszystkich dziaw okrtowych (pionw);
c) tok ycia i suby na okrcie, wygld okrtu i zaogi;
d) opracowanie organizacji bojowej i codziennej, rozkadw i instrukcji okrtowych
oraz ich systematyczn aktualizacj;
e) ukompletowanie i ewidencj zaogi;
f) stan zapasw okrtowych;
g) przygotowanie okrtu do wyjcia na morze i do walki;
h) konserwacj i utrzymanie okrtu;
i)

organizacj i bezpieczestwo prac okrtowych;

j)

ukompletowanie i sprawno rodkw ratunkowych;

k) porzdek w miejscu postoju okrtu;


l)

nadzr nad waciwym wykorzystaniem systemu alarmowego ochrony pomieszcze


subowych;

m) nadzr nad organizacj i penieniem sub i wacht okrtowych.


7053. Zastpca dowdcy okrtu jest zobowizany:
a) zna faktyczny stan okrtu, uzbrojenia i sprztu technicznego;
b) dba o terminowe i waciwe zaopatrywanie okrtu oraz utrzymywanie stanu zapasw
okrtowych zgodnie z obowizujcymi tabelami nalenoci;
c) opracowywa dokumenty zwizane ze szkoleniem zaogi i przedstawia je
do zatwierdzenia dowdcy okrtu;
d) organizowa wyywienie zaogi oraz nadzorowa przestrzeganie obowizujcych
przepisw w kuchni i magazynach ywnociowych;
e) przekazywa zaodze zarzdzenia
oraz nadzorowa ich realizacje;

dowdcy

okrtu

jego

przeoonych

f) szkoli zaog okrtow w penieniu suby dyurnej oraz prowadzi z ni instruktae


w tym zakresie;
g) uczestniczy w opracowaniu planw Dni Technicznych oraz nadzorowa ich
realizacje;
h) przeprowadza codziennie obchd okrtu w celu biecej kontroli przestrzegania
porzdku dnia, porzdku w pomieszczeniach okrtowych i na pokadzie
oraz utrzymania uzbrojenia i sprztu wojskowego;
i)

kontrolowa prowadzenie dziennika zdarze i innych dokumentw okrtowych;

j)

zapoznawa zaog z planami szkolenia;

28

k) nadzorowa sprztanie generalne okrtu oraz prace okrtowe i alarmowe, zapewni


bezpieczestwo ich wykonania;
l)

sporzdza plany urlopw zaogi okrtu;

m) nadzorowa zwalnianie zaogi na ld, zgodnie z ustaleniami dowdcy okrtu;


n) przydziela pomieszczenia mieszkalne zaodze okrtu oraz osobom czasowo
zaokrtowanym;
o) nadzorowa wykorzystanie okrtowych rodkw pywajcych;
p) kontrolowa gazoszczelno i wodoszczelno okrtu;
q) skada dowdcy okrtu, przed podniesieniem bandery, meldunek o zdarzeniach
ubiegej doby, a po obracaniu mechanizmw - o sprawnoci uzbrojenia i sprztu
technicznego;
r) skada dowdcy okrtu, po zakoczeniu zaj, meldunek o wykonaniu planu
i zdarzeniach dnia, a take przedstawi wnioski dotyczce realizacji planu w dniu
nastpnym.
7054. Zastpca dowdcy okrtu osobicie kieruje przygotowaniem okrtu do wyjcia na morze
i do walki i odpowiada za:
a) sporzdzenie, na podstawie zamiaru d.o. planu szkolenia na morzu i przedstawienie
go do zatwierdzenia;
b) kierowanie uzupenieniem zapasw okrtowych;
c) sprawdzenie ukompletowania zaogi oraz obsadzenia stanowisk zgodnie z organizacj
bojow i codzienn okrtu;
d) sprawdzenie zasztormowania na okrcie;
e) przygotowanie innych dokumentw zwizanych z wyjciem, np. planu zaadunku
i rozmieszczenia dodatkowych ciarw;
f) ponadto bezporednio przed wyjciem okrtu na morze:

ogoszenie przygotowania okrtu do wyjcia na morze i do walki;

sprawdzenie realizacji zada wynikajcych z rozkadw okrtowych;

przyjcia meldunkw od dowdcw dziaw okrtowych (pionw) o przygotowaniu


dziaw (pionw) do wyjcia na morze i do walki;

zameldowania dowdcy okrtu o gotowoci okrtu do wyjcia na morze i do walki.

7055. W czasie pobytu okrtu na morzu zastpca dowdcy okrtu jest zobowizany:
a) kierowa szkoleniem zaogi zgodnie z planem szkolenia bojowego okrtu na morzu;
b) dowodzi lew burt bojow;
c) nadzorowa prowadzenie dziennika zdarze i innych dokumentw okrtowych;
d) kontrolowa dyscyplin penienia wachty morskiej oraz przestrzegania przez zaog
przepisw bezpieczestwa i porzdku dnia;
e) przeprowadza rond wieczorn;
f) organizowa prace zwizane z utrzymaniem porzdku i czystoci na okrcie.
7056. W czasie walki zastpca dowdcy okrtu jest zobowizany:
a) zna zamiar dowdcy okrtu i sytuacj taktyczn w rejonie dziaa;
29

b) nadzorowa ewakuacj rannych z okrtu;


c) zna sytuacj bojow na okrcie oraz uzupenia straty w obsadach SB;
d) meldowa dowdcy okrtu o stanie zapasw okrtowych.
7057. Zastpca dowdcy okrtu kieruje czynnociami zaogi, zwizanymi z opuszczeniem
okrtu. Dba przede wszystkim o zachowanie spokoju i porzdku przy wsiadaniu
do rodkw ratunkowych. Jeli nie otrzyma innego rozkazu, opuszcza okrt
przed dowdc okrtu.
7058. Podczas remontu okrtu zastpca dowdcy okrtu jest zobowizany:
a) zapozna zaog z przepisami obowizujcymi na terenie stoczni;
b) zorganizowa sub dyurn i wachtow oraz kontrolowa sposb jej penienia;
c) dostosowa porzdek dnia do czasu pracy stoczni;
d) organizowa prace konserwacyjne i remontowe, wykonywane we wasnym zakresie;
e) kontrolowa przestrzeganie
bezpieczestwa;

przez

zaog

pracownikw

stoczni

przepisw

f) przygotowa okrt do prb zdawczo - odbiorczych.


7059. Zastpc dowdcy okrtu zastpuje dowdca dziau (pionu) okrtowego posiadajcy
najwiksz praktyk morsk.
7060. Obejmowanie i zdawanie stanowiska zastpcy dowdcy okrtu odbywa si zgodnie
z ustaleniami dowdcy okrtu. Zdajcy obowizki powinien przekaza obejmujcemu
dane dotyczce gotowoci bojowej i stanu technicznego okrtu, a take uaktualnion
dokumentacj okrtow.
7061. Protok zdania i objcia stanowiska zastpcy dowdcy okrtu zatwierdza dowdca
okrtu. Zmian na stanowisku zastpcy dowdcy okrtu odnotowuje si w dzienniku
zdarze i ogasza w rozkazie dziennym dowdcy okrtu.
7.2.3. Dowdca dziau
7062. Dowdca dziau (d.dz.) podlega bezporednio z.d.o. (dowdcy pionu) i jest przeoonym
obsady dziau.
7063. Dowdca dziau kieruje szkoleniem obsady podlegego dziau oraz uyciem uzbrojenia
i sprztu wojskowego. Dowdca dziau jest odpowiedzialny za:
a) gotowo bojow dziau oraz terminow realizacj stawianych przed nim zada;
b) utrzymanie oraz prawidowe uycie uzbrojenia i sprztu technicznego dziau;
c) utrzymanie morale i dyscypliny oraz wychowanie obsady dziau;
d) przygotowanie dziau do walki o ywotno uzbrojenia i sprztu wojskowego;
e) gospodark materiaow dziau;
f) organizacj suby wachtowej i dyurnej w dziale.
7064. Dowdca dziau jest zobowizany:
a) zna uzbrojenie i sprzt wojskowy dziau oraz zasady jego eksploatacji i taktycznego
uycia;
b) zapewni sprawno techniczn zawiadywanego uzbrojenia i sprztu;
c) planowa, organizowa i prowadzi szkolenie obsady dziau oraz dodatkowo
przydzielonej zaogi (numery dochodzce, dublujce);
30

d) prowadzi instruktae do zaj i wicze w dziale;


e) kierowa pobieraniem na okrt
przechowywanie i wykorzystanie;

zapasw dziau,

take

nadzorowa ich

f) zna poziom wyszkolenia obsady dziau, jej nastroje i morale;


g) nadzorowa utrzymanie porzdku oraz stanu sanitarnohigienicznego w przydzielonych
pomieszczeniach;
h) przedstawia z.d.o. (dowdcy pionu) wnioski i propozycje dotyczce usprawnienia
organizacji okrtu oraz uczestniczy w uaktualnianiu rozkadw okrtowych;
i)

zapewni i wymaga od obsady dziau przestrzegania warunkw bezpieczestwa


i higieny pracy i obowizujcych przepisw przeciwpoarowych;

j)

prowadzi dokumentacj szkoleniow i eksploatacyjn dziau oraz gromadzi


i aktualizowa niezbdne do funkcjonowania dziau publikacje narodowe i sojusznicze
i dokumenty normatywne;

k) przeprowadza codziennie przegld dziau, podczas ktrego sprawdza utrzymanie


uzbrojenia i sprztu wojskowego, stan zapasw oraz porzdek w przydzielonych
pomieszczeniach w dziale;
l)

meldowa przeoonemu i informowa waciwego specjalist sztabu zespou


o usterkach uzbrojenia i sprztu technicznego w podlegym dziale, a take o podjtych
przedsiwziciach w celu ich usunicia;

m) sporzdza plany Dni Technicznych i remontu biecego w podlegym dziale


oraz kierowa ich realizacj;
n) meldowa dowdcy pionu (z.d.o.) o realizacji planu dnia, zdarzeniach w podlegym
dziale i zamierzeniach na dzie nastpny.
7065. Dowdca dziau kieruje przygotowaniem podlegego dziau do wyjcia na morze
i do walki, podczas ktrego jest zobowizany:
a) sprawdzi sprawno techniczn zawiadywanego uzbrojenia i sprztu;
b) uzupeni zapasy do ustalonych norm;
c) oceni przygotowanie obsady dziau do wykonania zada na morzu, a jeli to
konieczne, przedstawi przeoonemu propozycje niezbdnych uzupenie lub zmiany
specjalistw;
d) opracowa dokumenty zwizane z wykonywaniem zada na morzu;
e) zameldowa z.d.o. (dowdcy pionu) o przygotowaniu dziau do wyjcia na morze
i do walki.
f) ponadto bezporednio przed wyjciem okrtu na morze:

kierowa przygotowaniem dziau do wyjcia w morze i do walki;

przyj meldunki od podlegych


poszczeglnych stanowisk bojowych;

w wyznaczonym terminie zameldowa z.d.o. (dowdcy pionu) o gotowoci dziau


do wykonania zadania.

dowdcw

(szefw)

przygotowaniu

7066. W czasie walki dowdca dziau znajduje si na SD dziau, kieruje uyciem uzbrojenia
oraz sprztu wojskowego i jest zobowizany:
a) wykona obliczenia taktyczne i przygotowywa dane do uycia uzbrojenia
i wykorzystania sprztu wojskowego;
31

b) zapewni cigo pracy sprztu technicznego oraz uycie sprzt i uzbrojenie zgodnie
z decyzj z.d.o (dowdcy pionu);
c) zna sytuacj w dziale oraz wprowadza niezbdne zmiany w obsadach stanowisk
bojowych;
d) przeciwdziaa negatywnym zjawiskom w zachowaniu obsady dziau, zwaszcza
przejawom paniki;
e) zapewni udzielenie pierwszej pomocy rannym;
f) meldowa na SD pionu lub GSD o stanie zapasw oraz o niesprawnociach
i uszkodzeniach ograniczajcych wykonanie zadania.
7067. Podczas awarii dowdca dziau kieruje czynnociami podlegej zaogi, zgodnie
z ustaleniami i rozkazami.
7068. Dowdca dziau skierowany na budowany (remontowany) okrt powinien pozna jego
konstrukcj oraz zawiadywane uzbrojenie i sprzt techniczny, a take szkoli w tym
zakresie podleg mu obsad dziau. Uwagi i wnioski dotyczce wykonania prac
stoczniowych i montaowych powinien przedstawia dowdcy pionu (okrtu) oraz
waciwemu specjalicie sztabu zespou.
7069. W okresie midzyremontowym dowdca dziau powinien odnotowywa wszystkie usterki
w dziale, a w ustalonym terminie sporzdzi wykazy prac remontowych zawiadywanego
sprztu
i uzbrojenia
oraz prac wykonywanych
we
wasnym zakresie.
Jest on odpowiedzialny za zgodne z odpowiednimi przepisami przygotowanie dziau
do remontu.
7070. Podczas remontu okrtu dowdca dziau jest zobowizany:
a) nadzorowa przebieg prac remontowych prowadzonych w podlegym dziale zgodnie
z obowizujcymi przepisami w zakresie remontw okrtw i sprztu wojskowego;
b) kontrolowa prace wykonywane przez obsad dziau;
c) wymaga od podlegego stanu osobowego i pracownikw stoczni przestrzegania
warunkw bezpieczestwa;
d) meldowa dowdcy okrtu i waciwemu specjalicie sztabu zespou o realizacji
harmonogramu prac remontowych;
e) nadzorowa przygotowanie podlegego dziau do prac zdawczo odbiorczych
oraz uczestniczy w prbach zdawczo-odbiorczych okrtu.
7071. Dowdc dziau zastpuje osoba funkcyjna posiadajca odpowiednie przygotowanie
specjalistyczne.
7072. Obejmowanie i zdawanie stanowiska dowdcy dziau odbywa si zgodnie z ustaleniami
dowdcy okrtu oraz waciwego specjalisty sztabu zespou. Protok zdania i objcia
stanowiska dowdcy dziau zatwierdza dowdca pionu (z.d.o.). Zmian na stanowisku
dowdcy dziau ogasza si w rozkazie dziennym dowdcy okrtu.
7073. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia okrtu i specyfiki dziau
okrelaj przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.4. Dowdca pionu
7074. Dowdca pionu (d.p.) podlega bezporednio z.d.o. i jest przeoonym stanw osobowych
pionu.
7075. Dowdca pionu nadzoruje szkolenie podlegego pionu oraz kieruje uyciem uzbrojenia
i sprztu wojskowego.
32

7076. Dowdca pionu jest odpowiedzialny za:


a) gotowo bojow pionu oraz terminow realizacj stawianych przed nim zada;
b) utrzymanie oraz prawidowe uycie uzbrojenia i sprztu wojskowego wchodzcego
w skad pionu;
c) utrzymanie morale i dyscypliny oraz wychowanie obsady pionu;
d) koordynowanie zaopatrzenia pionu i gospodark materiaow w jego dziaach;
7077. Dowdca pionu jest zobowizany:
a) zna uzbrojenie i sprzt techniczny pionu, oraz zasady jego uycia;
b) planowa, organizowa i nadzorowa szkolenie oraz prowadzi zajcia z podlegym
stanem osobowym;
c) nadzorowa pobieranie na okrt zapasw w dziaach wchodzcych w skad pionu,
oraz ich przechowywanie i wykorzystanie;
d) zna obsad pionu, jej nastroje i morale oraz przydatno subow, jak rwnie
wspomaga podlegych dowdcw dziau w procesie dowodzenia;
e) przedstawia z.d.o. propozycje dotyczce
oraz uaktualnienia rozkadw okrtowych;

usprawnienia

organizacji

okrtu

f) nadzorowa przestrzegania warunkw bezpieczestwa, zwaszcza podczas zaj


i wszelkiego rodzaju prac przy uzbrojeniu i sprzcie;
g) sprawdza dokumentacj szkoleniow w dziaach wchodzcych w skad pionu;
h) wykonywa przynajmniej raz w tygodniu przegld pionu, sprawdza utrzymanie
uzbrojenia i sprztu wojskowego, stan zapasw w podlegych dziaach oraz porzdek
w przydzielonych pomieszczeniach wchodzcych w skad pionu;
i)

meldowa niezwocznie z.d.o. o niesprawnoci uzbrojenia i sprztu wojskowego


w podlegym pionie, a take o podjtych przedsiwziciach w celu ich usunicia;

j)

nadzorowa prowadzenie Dni Technicznych i prac remontowych w podlegym pionie;

k) po zakoczeniu zaj, skada z.d.o. meldunek o realizacji planu, zdarzeniach


w podlegym pionie i zamierzeniach na dzie nastpny;
l)

realizowa wytyczne i wskazwki waciwego specjalisty sztabu zespou, dotyczce


problematyki specjalistycznej oraz meldowa z.d.o. o uwagach i zadaniach od niego
otrzymanych.

7078. Dowdca pionu osobicie nadzoruje przygotowanie dziaw wchodzcych w skad pionu
do wyjcia na morze i do walki, podczas ktrego jest zobowizany:
a) nadzorowa sprawdzanie sprawnoci technicznej uzbrojenia i sprztu wojskowego
w pionie przez dowdcw dziaw;
b) sprawdzi uzupenienie zapasw do ustalonych norm;
c) oceni przygotowanie obsady pionu do wykonania zada na morzu, a jeli to
konieczne, przedstawi z.d.o. propozycje niezbdnych uzupenie lub zmiany
specjalistw;
d) nadzorowa opracowanie dokumentw dotyczcych wykonywania zada na morzu;
e) przyj meldunki od podlegych dowdcw dziaw o przygotowaniu dziaw
do wyjcia na morze;
f) zameldowa z.d.o. o przygotowaniu pionu do wyjcie na morze.
33

g) ponadto bezporednio przed wyjciem okrtu na morze:

nadzorowa przygotowanie pionu do wyjcia na morze i walki;

przyj meldunki od podlegych


poszczeglnych stanowisk;

zameldowa z.d.o. o gotowoci pionu do wyjcia w morze.

dowdcw

dziaw

przygotowaniu

7079. W czasie walki dowdca pionu znajduje si na SD pionu, podlega bezporednio dowdcy
okrtu i kieruje uyciem uzbrojenia oraz sprztu wojskowego i jest zobowizany:
a) koordynowa walk o ywotno uzbrojenia i sprztu wojskowego w pionie, celem
zachowania lub przywrcenia jego zdolnoci do walki;
b) zna sytuacj w pionie oraz wprowadza niezbdne zmiany w obsadach stanowisk
bojowych;
c) przeciwdziaa negatywnym zjawiskom w zachowaniu obsady pionu, zwaszcza
przejawom paniki;
d) nadzorowa udzielanie pierwszej pomocy rannym;
e) meldowa na GSD o stanie zapasw oraz o usterkach i uszkodzeniach
ograniczajcych zdolno bojow pionu.
7080. Podczas awarii dowdca pionu kieruje czynnociami podlegej zaogi, zgodnie
z ustaleniami dowdcy okrtu.
7081. Dowdca pionu skierowany na budowany okrt powinien pozna jego konstrukcj
oraz podlege uzbrojenie i sprzt wojskowy, a take nadzorowa szkolenie w tym zakresie
podlegej mu obsady pionu. Uwagi i wnioski dotyczce wykonania prac stoczniowych
i montaowych powinien przedstawia dowdcy okrtu oraz waciwemu specjalicie
sztabu zespou.
7082. W okresie midzyremontowym dowdca pionu powinien odnotowywa wszystkie usterki
w pionie, w ustalonym terminie nadzorowa sporzdzanie wykazw prac remontowych
podlegego sprztu i uzbrojenia przez dowdcw dziaw oraz prac wykonywanych we
wasnym zakresie. Jest on odpowiedzialny za nadzr nad waciwym przygotowaniem
dziaw wchodzcych w skad pionu do remontu.
7083. Podczas remontu okrtu dowdca pionu jest zobowizany:
a) nadzorowa przebieg prac remontowych prowadzonych w podlegym pionie zgodnie
z obowizujcymi przepisami w zakresie remontw okrtw i sprztu wojskowego;
b) kontrolowa prace wykonywane przez obsad pionu;
c) wymaga od podlegego stanu osobowego i pracownikw stoczni przestrzegania
warunkw bezpieczestwa;
d) meldowa dowdcy okrtu i waciwemu specjalicie sztabu zespou o realizacji
harmonogramu prac remontowych;
e) nadzorowa przygotowanie podlegych dziaw do prac zdawczo-odbiorczych
oraz uczestniczy w prbach zdawczo-odbiorczych okrtu.
7084. Dowdc pionu zastpuje osoba funkcyjna posiadajca odpowiednie przygotowanie
specjalistyczne.
7085. Obejmowanie i zdawanie stanowiska dowdcy pionu odbywa si zgodnie z ustaleniami
dowdcy okrtu oraz waciwego specjalisty zespou. Protok zdania i objcia stanowiska
dowdcy pionu zatwierdza jego bezporedni przeoony.
34

7086. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia okrtu i specyfiki pionu


okrelaj przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.5. Bosman okrtowy
7087. Bosman okrtowy (b.o.) podlega bezporednio z.d.o. i jest przeoonym druyny
bosmaskiej.
7088. Bosman okrtowy jest pomocnikiem z.d.o. w utrzymaniu porzdku na okrcie, uczestniczy
w organizowaniu i prowadzeniu szkolenia morskiego oraz wszelkiego rodzaju prac,
jak rwnie w utrzymaniu i wykorzystaniu okrtowych rodkw pywajcych.
7089. Bosman okrtowy ma prawo wydawa zaodze (za wyjtkiem oficerw i kierownikw
dziaw) polecenia zwizane z przestrzeganiem przepisw okrtowych, utrzymaniem
porzdku na okrcie oraz wykorzystaniem sprztu i urzdze pokadowych.
7090. Bosman okrtowy jest odpowiedzialny za:
a) szkolenie, wychowanie i dyscyplin druyny bosmaskiej;
b) wykorzystanie
i atestacj;

urzdze

pokadowych,

rodkw

ratowniczych,

ich

przegldy

c) utrzymanie burt, nadbudwek, pokadu i urzdze pokadowych;


d) organizacj i wykonywanie prac konserwacyjnych na okrcie;
e) utrzymanie w gotowoci do uycia oraz wyposaenie okrtowych rodkw
pywajcych;
f) prowadzenie gospodarki materiaowej w zakresie rodkw do konserwacji kaduba
i eksploatacji urzdze pokadowych i ratowniczych;
g) porzdek w miejscu postoju okrtu.
7091. Na niektrych jednostkach pywajcych MW moe wykonywa obowizki innych osb
funkcyjnych zaogi okrtu okrelonych w niniejszym regulaminie.
7092. Bosman okrtowy jest zobowizany:
a) zna:

zasady eksploatacji
i podnonych;

urzdze

stan i rozmieszczenie rodkw ratunkowych na okrcie;

przepisy suby redowej oraz zasady sygnalizacji wzrokowej;

przepisy suby ywnociowej i mundurowej dotyczce okrtu;

b) nadzorowa wykorzystanie
za- i wyadowczych;

cumowniczych,

urzdze

podnonych

holowniczych,

kotwicznych

oraz bezpieczestwo

prac

c) prowadzi przegldy urzdze pokadowych oraz kierowa ich konserwacj;


d) utrzymywa w naleytym stanie takielunek okrtowy oraz systematycznie wymienia
zuyte olinowanie;
e) utrzymywa w sprawnoci urzdzenia
zamocowanie acuchw w komorach;

kotwiczne oraz sprawdza okresowo

f) kierowa konserwacj acuchw kotwicznych oraz ich oznakowaniem;


g) dba o czysto okrtowych rodkw pywajcych oraz utrzymywa w nich naleyty
porzdek;
35

h) posiada uprawnienia do kierowania okrtowymi rodkami pywajcymi;


i)

sprawdza utrzymanie rodkw ratunkowych, cum, rzutek i odbijaczy;

j)

sprawowa nadzr nad utrzymaniem porzdku i czystoci w pomieszczeniach


mieszkalnych i sanitarnych okrtu;

k) bezporednio kierowa generalnym i codziennym sprztaniem okrtu.


7093. Na aglowych jednostkach pywajcych MW bosman okrtowy sprawdza codziennie
omasztowanie, olinowanie i oaglowanie.
7094. W czasie przygotowania okrtu do wyjcia na morze i do walki bosman okrtowy kieruje
przygotowaniem urzdze pokadowych oraz sprawdza:
a) umocowanie okrtowych rodkw pywajcych i przedmiotw ruchomych;
b) rozmieszczenie rodkw ratunkowych, rzutek i odbijaczy;
c) zaryglowanie wazw oraz zamknicie lukw i iluminatorw;
d) przygotowanie kotwic do rzucenia;
e) rozwinicie i umocowanie lin sztormowych na pokadzie.
7095. O przygotowaniu urzdze pokadowych melduje z.d.o.
7096. Bosmana okrtowego zastpuje wyznaczona osoba posiadajca odpowiedni sta
i praktyk morsk. Fakt ten stwierdza si w rozkazie dziennym dowdcy okrtu.
7097. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia i specyfiki okrtu okrelaj
przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.6. Dowdca grupy.
7098. Stanowisko dowdcy grupy obsadzane jest przez oficerw lub podoficerw w zalenoci
od specyfiki okrtu.
7099. Dowdca grupy (d.gr.) podlega bezporednio dowdcy/kierownikowi dziau (szefowi
dziau) i jest przeoonym caej obsady grupy. W skad grupy mog wchodzi druyny
zapewniajce wykonywanie okrelonych obowizkw. Dowdca grupy kieruje szkoleniem
obsady grupy oraz uyciem uzbrojenia i sprztu wojskowego.
7100. Dowdca grupy jest odpowiedzialny za:
a) sprawno i eksploatacj zawiadywanego uzbrojenia i sprztu wojskowego;
b) wyszkolenie dochodzcej obsady w wykonywaniu czynnoci na stanowiskach
bojowych grupy;
c) przygotowanie grupy do walki o ywotno uzbrojenia i sprztu wojskowego;
d) utrzymanie porzdku w pomieszczeniach grupy.
7101. Dowdca grupy jest zobowizany:
a) zna uzbrojenie i sprzt wojskowy grupy oraz zasady jego uycia;
b) kierowa szkoleniem obsady grupy oraz prowadzi instruktae do zaj i wicze;
c) wymaga od obsady grupy przestrzegania warunkw bhp;
d) nadzorowa prace stoczniowe oraz kierowa pracami remontowymi i konserwacyjnymi
wykonywanymi przez podleg grup;
e) zna poziom wyszkolenia oraz morale podlegej obsady;

36

f) nadzorowa utrzymanie porzdku w pomieszczeniach grupy oraz wykonywa


codziennie przegld tych pomieszcze;
g) przygotowa podwadnych do penienia suby i wachty;
h) meldowa
niezwocznie
dowdcy/kierownikowi
dziau
(szefowi
dziau)
o
niesprawnociach
zawiadywanego
uzbrojenia
i
sprztu
wojskowego
oraz o podjtych dziaaniach w celu ich usunicia.
7102. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia i specyfiki okrtu okrelaj
przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.7. Szef dziau (grupy)
7103. Szef dziau (grupy) podlega bezporednio dowdcy dziau (grupy) i jest przeoonym
podoficerw i marynarzy dziau (grupy).
7104. Szef dziau (grupy) uczestniczy w procesie szkolenia i wychowania podwadnych oraz jest
odpowiedzialny za:
a) sprawno uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz prawidow jego eksploatacj;
b) przygotowanie podwadnych do penienia sub i wacht;
c) utrzymanie porzdku w pomieszczeniach dziau (grupy);
d) przestrzeganie przez
eksploatacyjnych.

obsad

dziau

(grupy)

przepisw

bhp

instrukcji

7105. Szef dziau (grupy) jest zobowizany:


a) zna zawiadywane uzbrojenie i sprzt techniczny na poziomie umoliwiajcym jego
eksploatacj oraz nadzorowa utrzymanie i konserwacj;
b) prowadzi osobicie treningi i wiczenia na SB oraz nadzorowa szkolenie
realizowane przez dowdcw druyn;
c) meldowa niezwocznie dowdcy dziau (grupy) o wszelkich zdarzeniach w dziale
a przede wszystkim o niesprawnociach zawiadywanego uzbrojenia i sprztu
technicznego;
d) nadzorowa prace stoczniowe oraz
wykonywanych we wasnym zakresie;

uczestniczy

pracach

remontowych,

e) zna podwadnych, ich cechy osobowe oraz wyniki osigane w procesie szkolenia;
f) wyznacza, instruowa i sprawdza przygotowanie podwadnych do penienia suby
i wachty.
7106. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia i specyfiki okrtu okrelaj
przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.8. Dowdca druyny
7107. Dowdca druyny (d.dr.) podlega bezporednio dowdcy grupy lub szefowi dziau i jest
przeoonym obsady druyny.
7108. Dowdca druyny uczestniczy w procesie szkolenia i jest odpowiedzialny za:
a) stan wyszkolenia swoich podwadnych;
b) dyscyplin i morale druyny;
c) utrzymanie i eksploatacj zawiadywanego uzbrojenia oraz sprztu wojskowego;
d) porzdek na SB i w pomieszczeniach mieszkalnych druyny.
37

7109. Dowdca druyny jest zobowizany:


a) zna zawiadywane uzbrojenie i sprzt wojskowy oraz prowadzi jego konserwacj;
b) ksztatowa u podwadnych cechy marynarskie oraz wpaja im nawyki kultury
morskiej, a take wyrabia u marynarzy przywizanie do okrtu i zamiowanie
do suby na morzu;
c) zna kadego podwadnego, jego cechy osobowe oraz wyniki w wyszkoleniu
i w dyscyplinie;
d) zna obowizki podwadnych wynikajce z rozkadw okrtowych;
e) sprawdza codziennie utrzymanie podlegych stacji zawiadywania oraz meldowa
przeoonemu o stwierdzonych niesprawnociach;
f) wymaga od podwadnych przestrzegania porzdku dnia, ustalonego ubioru
i przepisw okrtowych;
g) przygotowa podwadnych do penienia suby i wachty oraz do prac okrtowych;
h) uczestniczy w pracach remontowych.
7110. W czasie walki dowdca druyny (jako dowdca SB) jest zobowizany:
a) zapewni dziaanie uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz usuwanie zaistniaych
niesprawnoci;
b) prowadzi walk z wod i poarem na SB;
c) organizowa pierwsz pomoc rannym oraz zapewni poraonym czciowe zabiegi
sanitarne.
7111. Szczegowe zadania i obowizki wynikajce z przeznaczenia i specyfiki okrtu okrelaj
przeoeni w odrbnych dokumentach.
7.2.9. Dowdca przedziau na okrcie podwodnym
7112. Dowdc przedziau na okrcie podwodnym (OP) wieloprzedziaowym wyznacza si
spord zaogi obsugujcej dany przedzia zgodnie z rozkadem alarmu bojowego.
7113. Pod wzgldem organizacji ycia i utrzymania porzdku w przedziale dowdca przedziau
podlega z.d.o., a w zakresie przygotowania przedziau do za- i wynurzenia i obrony
przeciwawaryjnej przedziau dowdcy pionu eksploatacji.
7114. Dowdca przedziau kieruje obracaniem mechanizmw, przygotowaniem przedziau
do wyjcia w morze i zanurzenia oraz czynnociami obsady przedziau w czasie
wszystkich alarmw i w obronie przeciwawaryjnej.
7115. Podczas przygotowania okrtu do wyjcia na morze i zanurzenia dowdca przedziau
osobicie sprawdza ukompletowanie indywidualnych rodkw ratunkowych i urzdze do
regeneracji powietrza oraz sprawno latarek do owietlenia awaryjnego i przyrzdw
pomiarowych. Sprawdza rwnie przygotowanie wszystkich systemw oraz umocowanie
sprztu ruchomego. O przygotowaniu przedziau do wyjcia na morze i zanurzenia
melduje z.d.o.
7116. Dowdca przedziau jest zobowizany:
a) zna swj przedzia, jego budow i wyposaenie;
b) zna poziom wyszkolenia oraz morale podlegej obsady przedziau;
c) utrzymywa czno z GSD oraz niezwocznie meldowa o niesprawnociach
w przedziale;

38

d) sprawdza systematycznie szczelno przedziau;


e) kierowa uruchamianiem urzdze do regeneracji powietrza oraz wykonywaniem
pomiarw zawartoci gazw w przedziale;
f) kontrolowa ukompletowanie
przedziaowej;

sprztu

obrony

przeciwawaryjnej

apteczki

g) doskonali umiejtnoci obsady przedziau w walce z wod i poarem.


7.2.10. Marynarz
7117. Marynarz podlega bezporednio dowdcy druyny lub bosmanowi okrtowemu.
W zalenoci od rangi okrtu marynarz moe podlega bezporednio dowdcy
grupy/szefowi grupy, dziau/kierownikowi dziau/zastpcy dowdcy okrtu. Jest on
odpowiedzialny za dokadne i terminowe wykonywanie obowizkw okrelonych
w rozkadach okrtowych, a take za utrzymanie zawiadywanego uzbrojenia i sprztu
technicznego.
7118. Marynarz jest zobowizany:
a) zna swoje obowizki okrelone w rozkadach okrtowych, zawiadywane uzbrojenie,
sprzt wojskowy, przeznaczenie, zasady wykorzystania oraz rozmieszczenie rodkw
walki o ywotno SB;
b) zna podstawowe dane okrtu oraz obowizujce na nim przepisy;
c) podnosi kwalifikacje oraz doskonali systematycznie swoj wiedz specjalistyczn;
d) umie obsugiwa powierzone uzbrojenie i sprzt wojskowy;
e) dba o mienie wojskowe oraz utrzymywa w czystoci wyposaenie osobiste
i przechowywa je zgodnie z przepisami, a take przestrzega ustalonego na okrcie
ubioru;
f) przestrzega przepisy bhp przy obsudze uzbrojenia i sprztu technicznego
oraz w czasie wykonywania prac okrtowych.
7119. Podlego oraz obowizki innych, niewymienionych w niniejszym regulaminie, osb
funkcyjnych, niewchodzcych w skad etatowy okrtu okrela dowdca okrtu zgodnie
z wytycznymi dowdcy zespou. Szczegowe obowizki tych osb ujmuje si
w dokumentach okrtowych.

39

ROZDZIA 8 OSOBY CZASOWO ZAOKRTOWANE


8000. Osoby zaokrtowane, nie wchodzce w skad zaogi, jeli inaczej nie okrelaj przepisy
organizacyjno-etatowe, okrela si jako osoby czasowo zaokrtowane.
8001. Do osb czasowo zaokrtowanych zalicza si np.: kadr dydaktyczn oraz praktykantw
uczelni wojskowych i orodkw szkolenia, skad osobowy przewoonych pododdziaw
wojskowych, czonkw zag okrtw innych pastw biorcych udzia we wsplnych
wiczeniach, a take pasaerw.
8002. Wszystkie osoby czasowo zaokrtowane podlegaj dowdcy okrtu za wyjtkiem jego
przeoonych.
8003. Dowdca okrtu moe przyj na okrt dodatkowe osoby tylko za zgod dowdcy
zespou. Fakt zaokrtowania odnotowuje si w dzienniku zdarze.
8004. Przydzia osb niewchodzcych w skad zaogi do rodkw ratunkowych ustala z.d.o.
Wszystkie osoby czasowo zaokrtowane s zobowizane do udziau w treningach
z uyciem rodkw ratunkowych.
8.1. Kadra dydaktyczna i praktykanci
8005. Uczelnia lub orodek szkoleniowy wyznacza kierownika praktyki oraz okrela jego
podlego, zakres uprawnie i obowizkw, w porozumieniu z dowdc zespou okrtw.
W miar moliwoci kierownikowi praktyki przydziela si na okrcie oddzielne
pomieszczenie.
8006. Kierownik praktyki jest odpowiedzialny za:
a) realizacj programu praktyki;
b) udzia kadry dydaktycznej w realizacji programu praktyki;
c) utrzymanie dyscypliny i przestrzeganie RSO oraz bhp przez uczestnikw praktyki.
8007. Zakres praktyk okrtowych okrelaj programy uczelni i orodkw szkolenia.
8008. Praktykanci uczelni i orodkw szkoleniowych podlegaj przepisom obowizujcym
zaog okrtu.
8009. Praktykanci peni wachty i suby okrtowe tylko jako dublerzy.
8010. Kadra dydaktyczna zaokrtowana wraz z praktykantami podlega bezporednio
kierownikowi praktyki i jest odpowiedzialna za terminow realizacj obowizujcego
programu. Kadr dydaktyczn mona wyznaczy do penienia suby i wachty zgodnie
z jej uprawnieniami.
8011. Indywidualne praktyki okrtowe kadry dydaktycznej realizuje si zgodnie z otrzymanymi
programami uczelni i orodkw szkolenia.
8.2. Pododdziay wojskowe
8012. Pododdzia wojskowy rozmieszcza si na okrcie zgodnie z odpowiednim rozkadem
lub wedug planu sporzdzonego przez zastpc dowdcy okrtu. Poza pomieszczeniami
mieszkalnymi, z.d.o. wyznacza rwnie miejsce przechowywania broni i wyposaenia
pododdziau.
8013. Kolejno przyjcia na okrt ludzi i techniki bojowej okrelaj szczegowe rozkady
i instrukcje okrtowe.
8014. Z chwil zaokrtowania skad osobowy pododdziau podlega d.o. oraz przepisom
okrtowym i jest zobowizany do cisego ich przestrzegania.

40

8015. Dowdca pododdziau odpowiada za zdyscyplinowanie podwadnych i terminowe


wykonywanie czynnoci przewidzianych w porzdku dnia.
8016. Skad osobowy przewoonego pododdziau moe by wyznaczony do prac okrtowych,
zgodnie z wytycznymi dowdcy okrtu w uzgodnieniu z dowdc pododdziau.
8017. W celu utrzymania naleytego porzdku w przydzielonych pomieszczeniach dowdca
pododdziau wyznacza odpowiedni skad suby dyurnej.
8018. Przewoony pododdzia ywi si oddzielnie lub wsplnie z zaog okrtu w zalenoci
od istniejcych warunkw. Organizacj ywienia pododdziau na okrcie ustala z.d.o.
w porozumieniu z dowdc pododdziau. Sposb zaopatrzenia pododdziau w ywno
okrelaj waciwi dowdcy.
8019. Przed wyjciem okrtu na morze skad osobowy przewoonego pododdziau musi by
zapoznany z czynnociami wykonywanymi po ogoszeniu sygnaw alarmowych.
Wykonywanie tych czynnoci sprawdza si podczas wiczenia oglnookrtowego.
8020. Przed przyjciem na okrt pododdziau kompletuje si dodatkowe rodki ratunkowe
dla wszystkich zaokrtowanych osb.
8.3. Pasaerowie
8021. Osoby czasowo przebywajce na okrcie i niewykonujce na nim okrelonych zada
subowych nazywa si pasaerami.
8022. Pasaerw przyjmuje si na okrt za zgod dowdcy zespou, a do odbycia rejsu
zagranicznego za zezwoleniem dowdcy Marynarki Wojennej.
8023. W szczeglnych okolicznociach dowdca okrtu moe przyj pasaerw
bez zezwolenia, o czym powinien zameldowa waciwemu dowdcy. Przyjcie
pasaerw bez zezwolenia w zasadzie ogranicza si do ratowania rozbitkw na morzu
w czasie prowadzonej akcji ratowniczej.
8024. Uratowani w czasie pokoju rozbitkowie powinni by przekazani odpowiednim miejscowym
wadzom w jak najkrtszym czasie. W przypadku konfliktu zbrojnego postpowanie
z rozbitkami okrelaj obowizujce Rzeczpospolit Polsk normy prawa
midzynarodowego.
8025. Przyjcie kadego pasaera na okrt odnotowuje si w dzienniku zdarze,
z wyszczeglnieniem imienia, nazwiska, miejsca i podstawy zaokrtowania, a przy jego
wyokrtowaniu - czasu i miejsca zejcia z okrtu.
8026. Pasaerw rozmieszcza na okrcie z.d.o. zgodnie z ustaleniami dowdcy okrtu,
uwzgldniajc w miar moliwoci wiek i starszestwo. Kobiety umieszcza si
w oddzielnych pomieszczeniach, jeli warunki na to pozwalaj. Wszystkich pasaerw
przydziela si do rodkw ratunkowych.
8027. Pasaerowie zobowizani s do przestrzegania przepisw okrtowych. Nie mog oni
narusza ustalonego porzdku dnia, ani ingerowa w zarzdzenia dowdcy okrtu. Nikt
z pasaerw nie ma prawa zej z okrtu bez zezwolenia z.d.o.
8028. Osoby wojskowe zaokrtowane w charakterze pasaerw mog by wykorzystane
do prac okrtowych na rwni z zaog.
8029. Z.d.o. ma prawo wyznaczy do prac podoficerw i marynarzy, natomiast dowdca okrtuoficerw. Osobom wyznaczonym do prac okrtowych udziela si instruktau zwizanego
z charakterem wykonywanych prac.
8030. Wszelkie kwestie sporne pomidzy zaog i pasaerami rozstrzyga z.d.o.

41

8031. Oficerw Marynarki Wojennej jeeli posiadaj odpowiednie uprawnienia, a sytuacja tego
wymaga d.o. ma prawo wyznaczy (za zgod oficera) do penienia wachty morskiej.

42

ROZDZIA 9 ORGANIZACJA YCIA NA OKRCIE


9.1.

Porzdek dnia

9000. Organizacja ycia na okrcie powinna zapewni bezpieczne pywanie, szkolenie i postj,
a take utrzymanie porzdku i dyscypliny. Sprzyja temu kultywowanie dobrych zwyczajw
i tradycji morskich.
9001. Porzdek dnia na okrtach ustala dowdca zespou.
9002. Na okrtach w remoncie porzdek dnia dostosowuje si do czasu pracy stoczni
oraz zakresu prac wykonywanych przez zaog.
9003. W czasie pobytu okrtu na morzu organizuje si porzdek dnia wg moliwoci
lub potrzeby organizowania wacht morskich.
9004. Przykadowy rozkad dnia na morzu okrela zacznik nr 8.
9005. W porzdku dnia uwzgldnia si czas subowy i czas wolny.
9006. W czasie subowym przewiduje si toalet, sprztanie okrtu i bazy, przegld zaogi,
podniesienie bandery, przegld i obracanie mechanizmw, sze godzin szkolenia bd
obsugi sprztu lub prac okrtowych, a take apel popoudniowy oraz czas na spoywanie
posikw. Ponadto, w czasie subowym uwzgldnia si instrukta dla suby okrtowej,
odpraw i zmian tej suby.
9007. Dla zapewnienia bezpieczestwa postoju okrtu, w razie potrzeby, wyznacza si burt
subow.
9008. Dowdca okrtu w sytuacjach szczeglnych moe zmieni porzdek dnia na okrcie.
9009. Czynnoci zwizane z toalet porann, spoyciem posiku, sprztaniem wyznaczonych
pomieszcze musz by zakoczone przed zbirk do podniesienia bandery.
9010. Po podniesieniu bandery, zaoga uczestniczy w przegldzie i obracaniu mechanizmw,
szkoleniu lub pracach okrtowych.
9011. Po zajciach przeprowadza si apel popoudniowy na wyznaczonym miejscu. Zaoga
ustawia si w kolejnoci pionw, dziaw. Meldunek o gotowoci zaogi do apelu
popoudniowego skada zastpca dowdcy okrtu. Po zoeniu meldunku, z.d.o. odczytuje
rozkaz dzienny oraz zapoznaje zaog z planem szkolenia w dniu nastpnym,
zarzdzeniami przeoonych i zmianami w systemie alarmowania. Dowdca okrtu
omawia wykonanie planu dnia oraz wydaje odpowiednie wytyczne na dzie nastpny.
9012. Przed zarzdzeniem ciszy nocnej wietrzy si i wentyluje pomieszczenia mieszkalne,
po czym rygluje przewidziane w rozkadzie okrtowym luki i wazy.
9013. O godzinie 22.00 zarzdza si cisz nocn. W pomieszczeniach mieszkalnych gasi si
normalne owietlenie i zapala nocne.
9014. W dni witeczne i wolne od zaj pobudki dla zaogi nie ogasza si.
Zaoga zobowizana jest wsta w czasie ustalonym przez dowdc okrtu.
Nie prowadzi si te adnych zaj, z wyjtkiem prac alarmowych.
9015. W celu sprawdzenia bezpieczestwa okrtu organizuje si jego obchd zwany rond
okrtow. Ronda okrtowa moe by dzienna, wieczorna i nocna, w zalenoci od czasu
jej wykonania.
9016. Osoby wykonujce rondy okrtowe powinny sprawdzi:
a) podczas rondy dziennej - porzdek na pokadzie i w pomieszczeniach, stan rodkw
ratunkowych, zamknicie i zabezpieczenie pomieszcze subowych i specjalnych
oraz przestrzeganie przez zaog przepisw okrtowych;
43

b) podczas rondy wieczornej - bezpieczestwo postoju okrtu na okres nocy (w tym


pod wzgldem zagroenia poarowego i wodnego), prac cum, zamknicie
oraz zaplombowanie komr amunicyjnych i pomieszcze specjalnych;
c) podczas rondy nocnej stan rodkw ratunkowych, palenie si wiate
postojowych/pozycyjnych, prac cum (acucha kotwicznego), penienie wachty
i suby, zabezpieczenie magazynw broni i komr amunicyjnych, bezpieczestwo
postoju pod wzgldem zagroenia poarowego i wodnego oraz warunki odpoczynku
zaogi.
9017. W porcie rondy okrtowe wykonuje oficer (podoficer) dyurny, a w ruchu okrtu
i na kotwicy wyznaczony przez dowdc okrtu oficer, z wyjtkiem rondy wieczornej,
ktr wykonuje z.d.o., d-ca dz. VI (pionu eksploatacji) wraz z b.o.
9018. W czasie wykonywania rond okrtowych zaoga realizuje przedsiwzicia zgodnie
z porzdkiem dnia.
9019. Ronda wieczorna powinna by zakoczona nie pniej ni 30 minut przed ogoszeniem
ciszy nocnej. Po zakoczeniu rondy wieczornej dokonuje si sprawdzenia stanu
osobowego zaogi.
9020. W porcie przeprowadza si co najmniej jedn rond nocna, a na kotwicy - jedn w czasie
kadej wachty.
9021. Przeprowadzenie rond okrtowych i wynikajcych z nich czynnoci odnotowuje si
w dzienniku zdarze. O wynikach rondy, jeli stwierdzono zagroenie bezpieczestwa
okrtu, melduje si niezwocznie d.o., a podczas postoju okrtu w porcie d.o. lub oficerowi
dyurnemu zespou.

44

ROZDZIA 10 UTRZYMYWANIE OKRTU


10.1. Zawiadywanie
10000. Uzbrojenie, sprzt wojskowy oraz pomieszczenia, pokady i inne czci okrtu przydziela
si w zawiadywanie poszczeglnym osobom funkcyjnym, zgodnie z rozkadem
zawiadywania. Za zawiadywanie sprztem i uzbrojeniem w dziale (pionie),
odpowiedzialny jest dowdca dziau (pionu), natomiast na SB i stacjach zawiadywania dowdca (szef) grupy i dowdca druyny (bosman okrtowy).
10001. Na kadej stacji zawiadywania wyznacza si miejsce do przechowywania etatowego
wyposaenia. Pozostawienie na stacji zawiadywania innych przedmiotw i materiaw jest
zabronione. Uycie sprztu i wyposaenia dla potrzeb innych dziaw (pionw)moe
nastpi tylko za zgod dowdcy tego dziau (pionu), ktremu ten sprzt podlega.
10002. Zawiadujcy ponosz odpowiedzialno za sprawno i utrzymanie przydzielonych stacji
oraz s zobowizani:
a) zna znajdujce si na wyposaeniu zawiadywanej stacji
wojskowy oraz zasady jego eksploatacji;

uzbrojenie i sprzt

b) posiada wymagan dokumentacj techniczn i eksploatacyjn;


c) nadzorowa prawidowo obsugi, a take wykonywa terminowe przegldy.
10003. Zawiadujcy pomieszczeniami (przedziaami) odpowiada za ich utrzymanie, kontrol
sprawnoci lukw, wazw i iluminatorw, ukompletowanie systemw i sprztu do walki
z wod i poarem.
10004. Osoby funkcyjne zawiadujce komorami amunicyjnymi i zbiornikami z cieczami
atwopalnymi
ponosz
odpowiedzialno
za
bezpieczestwo
poarowe
i przeciwwybuchowe przydzielonych stacji zawiadywania.
10005. Codziennie po zakoczeniu zaj zawiadujcy powinni sprawdzi pomieszczenia
pod wzgldem bezpieczestwa przeciwpoarowego i wodnego, w tym stan zz, grodzi,
wazw, armatury, otworw zaburtowych i systemw okrtowych, jak rwnie instalacji
elektrycznej. Szczeglnie dokadnie powinni sprawdzi te pomieszczenia, w ktrych
wykonywano prace remontowe i konserwacyjne. O wynikach sprawdzenia zawiadujcy
melduj bezporednim przeoonym.
10006. Osoby zawiadujce sprztem przenonym, np. poarowym, awaryjnym, ratunkowym
i innym powinny systematycznie kontrolowa jego sprawno, ukompletowanie
i rozmieszczenie oraz zgodno uycia z przeznaczeniem.
10007. Osoby funkcyjne zawiadujce rodkami i materiaami zaopatrzenia odpowiadaj
za waciwe ich pobieranie, przechowywanie i wydawanie oraz biece prowadzenie
wymaganej ewidencji.
10008. Przegldy i obracanie mechanizmw przeprowadza si w dni robocze z wyjtkiem
Dni Technicznych i remontw, natomiast w pitek odbywa si tygodniowy przegld
i obracanie mechanizmw. Czas trwania tych czynnoci okrela porzdek dnia, a sposb odpowiednie instrukcje eksploatacyjne. Kieruje nimi zastpca dowdcy okrtu
i uczestniczy caa zaoga.
10009. Po przegldzie i obracaniu mechanizmw uzbrojenie i sprzt techniczny doprowadza si
do pooenia wyjciowego. Zastpca dowdcy okrtu, po przyjciu meldunkw
od dowdcw dziaw (pionw), melduje dowdcy okrtu o wynikach przegldu.

45

10.2. Prace okrtowe i alarmowe


10010. Prace zwizane z konserwacj kaduba, pokadw, nadbudwek i pomieszcze wykonuje
si siami zaogi. Prace te powinny by ujte w tygodniowym planie szkolenia
i realizowane zgodnie z porzdkiem dnia.
10011. Prace okrtowe z zakresu utrzymania gotowoci bojowej, bezpieczestwa postoju okrtu
nazywa si pracami alarmowymi. Prace te mog by wykonywane w kadym dniu
i w dowolnej porze. Organizacj prac alarmowych, w tym obowizki i czynnoci
poszczeglnych czonkw zaogi, okrelaj rozkady okrtowe.
10012. Przydzielanie poszczeglnym dziaom (pionom) prac oraz sprawdzenie ich wykonania
naley do zastpcy dowdcy okrtu. Za wykonanie przydzielonych prac oraz ich jako
odpowiadaj dowdcy dziaw (pionw).
10013. Zastpca dowdcy okrtu moe przydzieli obsad kadego pionu (dziau) do prac
w innym dziale (pionie), jeli sytuacja tego wymaga.
10014. Przed rozpoczciem prac okrtowych zarzdza si zbirk zaogi, z wyjtkiem suby.
Po sprawdzeniu obecnoci, dowdcy dziaw (pionw) zapoznaj podwadnych
z zakresem prac i warunkami bhp.
10015. Prace poza okrtem wykonuje si wycznie na zarzdzenie dowdcy zespou,
ktry okrela rodzaj, zakres i czas trwania tych prac oraz liczb zaogi do ich realizacji.
Za przygotowanie zaogi i terminowe skierowanie jej do pracy odpowiada zastpca
dowdcy okrtu, natomiast za organizacj i bhp - osoba do dyspozycji, ktrej skierowano
zaog.
10016. Praca dugotrwaa i uciliwa powinna by wykonywana w systemie zmianowym.
10.3. Sprztanie
10017. Czas sprztania codziennego i jego czstotliwo okrela porzdek dnia. Codziennie
sprzta si pomieszczenia okrtowe oraz pokady i nabrzee w miejscu postoju okrtu.
Sprztanie codzienne obejmuje:
a) usuwanie brudu, mieci, wody, lodu, niegu z nadbudwek i pokadw;
b) zamiatanie pomieszcze mieszkalnych, subowych i korytarzy;
c) mycie zabrudzonych miejsc;
d) usuwanie kurzu oraz wycieranie wilgoci z uzbrojenia i sprztu wojskowego;
e) wietrzenie pomieszcze i wynoszenie mieci;
f) uprztnicie nabrzea w miejscu postoju oraz wyawianie zanieczyszcze pywajcych
przy okrcie.
10018. Zakres sprztania okrela oficer (podoficer) dyurny okrtu, w zalenoci od warunkw
atmosferycznych. Przy intensywnych opadach niegu organizuje systematyczne
odnieanie nadbudwek, pokadu i nabrzea.
10019. Niezalenie od sprztania codziennego, zaoga powinna uporzdkowa pomieszczenie
mieszkalne po kadym spoyciu posiku i przed zarzdzeniem ciszy nocnej.
10020. Utrzymanie porzdku na okrtach, ktrych zaoga jest zakwaterowana w obiektach
brzegowych lub bazach naley do suby dyurnej i wachtowej.
10021. Sprztanie generalne odbywa si w wyznaczony dzie tygodnia zgodnie z porzdkiem
dnia (na morzu wedug moliwoci i potrzeb, zgodnie z decyzj dowdcy okrtu).
W sprztaniu generalnym uczestniczy caa zaoga. Generalne sprztanie poprzedza si
obchodem okrtu wykonywanym przez z.d.o. i bosmana okrtowego. Po obchodzie z.d.o.
46

wydaje dowdcom dziaw (pionw)i b.o. wytyczne do sprztania oraz zleca im prace
nieprzewidziane w rozkadzie sprztania.
10022. Sprztanie generalne obejmuje:
a) trzepanie oraz wietrzenie pocieli, materacy i chodnikw;
b) mycie pomieszcze okrtowych, grodzi, szalunkw i podg;
c) mycie nadbudwek, pokadw, burt,
pywajcego oraz pranie pokrowcw;

trapw,

kratownic,

okrtowego

sprztu

d) osuszanie i czyszczenie zz;


e) wietrzenie pomieszcze oraz polerowanie metali;
f) dezynfekcj umywalni, azienek i ubikacji.
10023. Zabrania si spukiwania nadbudwek i pokadw ze rodkw myjcych i produktw
ropopochodnych za wyjtkiem rodkw ekologicznych. O zakoczeniu sprztania
w pionach (dziaach) dowdcy melduj z.d.o. Po przyjciu meldunkw, z.d.o. sprawdza
rezultaty sprztania. Uczestniczy w tym take dowdca dziau zdrowia i bosman okrtowy,
a zaoga pozostaje na stanowiskach, zgodnie z rozkadem sprztania generalnego.
10024. W razie stwierdzenia niedocigni z.d.o. okrela zakres prac uzupeniajcych oraz
wyznacza zaodze termin ich realizacji. O wynikach sprztania z.d.o. melduje dowdcy
okrtu.
10025. Jeli dowdca okrtu uzna za konieczne, osobicie sprawdza wyniki sprztania
generalnego przy udziale z.d.o., dowdcy dziau zdrowia i bosmana okrtowego.
10026. Wylewanie za burt produktw ropopochodnych, a take wyrzucanie wszelkiego rodzaju
zanieczyszcze i mieci jest zabronione. Podczas postoju w porcie odpady segreguje si
i zdaje do
specjalnych pojemnikw na nabrzeu (mieciarek pywajcych),
z zachowaniem bezpieczestwa przeciwpoarowego, sanitarno-epidemiologicznego
i ekologicznego.
10027. W czasie pobytu na morzu odpady w zalenoci od wyposaenia okrtu spala si
w specjalnych piecach lub zmniejsza si ich objto w zgniatarkach a nastpnie
magazynuje w odpowiednich pojemnikach (workach). Przy braku sprztu do utylizacji,
posegregowane odpady przechowuje si w przystosowanych do tego celu pojemnikach
(workach) i przekazuje na jednostki wsparcia logistycznego lub zdaje w porcie.
10028. Kady czonek zaogi jest zobowizany dba o porzdek na nabrzeu i czysto wd
w basenach portowych.
10.4. Przegld okrtu
10029. Przegld okrtu przeprowadza dowdca okrtu i jego przeoeni. Sprawdzeniu podlega
utrzymanie okrtu, uzbrojenie i sprzt wojskowy, porzdek na okrcie oraz warunki
socjalno-bytowe i wygld zaogi. Dowdca okrtu jest zobowizany przeprowadzi
przegld co najmniej raz w miesicu, a dowdca grupy okrtw raz w proczu, dowdca
zespou - raz w roku.
10030. Przegld okrtu moe by wczeniej zaplanowany tak, aby zaoga moga doprowadzi
okrt do naleytego wygldu, lub przeprowadzony bez uprzedzenia. Wyniki przegldu
naley odnotowa w dzienniku szkolenia okrtu.
10031. Do przegldu okrt powinien by odpowiednio przygotowany: pokrowce zdjte, uzbrojenie
i sprzt wojskowy w pooeniu wyjciowym, sklarowany takielunek, okrtowe rodki
pywajce podniesione i zamocowane, iluminatory zamknite, wszystkie pomieszczenia
okrtowe, z wyjtkiem komr amunicyjnych i pomieszcze specjalnych, otwarte
47

i owietlone, w pomieszczeniach mieszkalnych wszystkie szafki i bakisty otwarte, awki,


stoy opuszczone, a naczynia stoowe jednolicie ustawione.
10032. W mesie oficerskiej powinny by przygotowane do wgldu zasadnicze dokumenty
okrtowe, w tym organizacja bojowa i codzienna oraz wszystkie dzienniki okrtowe
i dokumentacja planistyczno-szkoleniowa. Ubir zaogi ustala osoba przeprowadzajca
przegld.
10033. Przegld okrtu rozpoczyna si od przegldu zaogi. Po przegldzie zaoga zajmuje
stanowiska zgodnie z rozkadem zawiadywania. Osoby, ktre nie maj przydziau
w wymienionym rozkadzie, zajmuj miejsce wyznaczone przez dowdc okrtu.
10034. Podczas przegldu dowdcy okrtu towarzyszy jego zastpca. Po przybyciu dowdcy
okrtu do pomieszczenia (przedziau) lub na stanowisko bojowe, jego dowdca podaje
komend: UWAGA i skada meldunek, np.: Panie kapitanie, dowdca druyny
motorzystw, mat Nowak, melduje stanowisko bojowe nr 2 dziau elektromechanicznego
do przegldu". Komendy UWAGA nie podaje si, jeli w pomieszczeniu
lub na stanowisku bojowym nie ma innych czonkw zaogi.
10035. Po przegldzie okrtu dowdca okrtu sprawdza dokumentacj okrtow.
10036. Zaoga pozostaje na swoich miejscach do chwili podania komendy: Zej ze stanowisk
zawiadywania. Przed zejciem ze stanowisk zaoga nakada pokrowce na uzbrojenie
i sprzt techniczny, po czym gasi wiato i zamyka pomieszczenia.
10037. Po zakoczeniu przegldu, dowdca okrtu omawia jego wyniki ze swoim zastpc
i dowdcami dziaw (pionw). W dziaach (pionach) wyniki przegldu omawiaj ich
dowdcy. Zasadnicze uwagi i wnioski dowdca okrtu wpisuje do dziennika zdarze
i szkolenia okrtu. Stwierdzone niedocignicia usuwa si niezwocznie.
10038. Jeli przegld okrtu wykonuje przeoony, dowdca okrtu skada meldunek o gotowoci
okrtu do przegldu i towarzyszy przeoonemu. Oficerom sztabu zespou towarzysz
dowdcy odpowiednich dziaw (pionw) okrtowych.

48

ROZDZIA 11 OBRONA PRZECIWAWARYJNA OKRTU (OPA)


11.1. Walka o ywotno okrtu
11000. Walka o ywotno okrtu obejmuje przedsiwzicia zmierzajce do zapewnienia jego
statecznoci, pywalnoci, zdolnoci do ruchu i walki pomimo doznanych uszkodze
w wyniku oddziaywania przeciwnika i zaistniaych awarii.
11001. Znajomo zasad walki o ywotno okrtu naley do zasadniczych obowizkw zaogi.
Dowdcy wszystkich szczebli odpowiadaj za wszechstronne przygotowanie swych
podwadnych do walki o ywotno okrtu.
11002. Dowdca okrtu podejmuje decyzje dotyczce przeciwdziaania powstaym uszkodzeniom
i awariom, majc na wzgldzie bezpieczestwo zaogi, okrtu i wykonanie otrzymanego
zadania.
11003. Zastpca dowdcy okrtu odpowiada za organizacj szkolenia zaogi w walce
o ywotno okrtu oraz wspdziaanie SDSD i SBSB w tym zakresie. Opracowuje plany
i prowadzi wiczenia oglnookrtowe z OPA, zgodnie z programem szkolenia
i wytycznymi dowdcy okrtu. Kontroluje ukompletowanie sprztu ratunkowego.
11004. Dowdca dziau elektromechanicznego (dowdca pionu eksploatacji) odpowiada za:
a) stan techniczny systemw oglnookrtowych przeznaczonych do walki o ywotno
okrtu;
b) ukompletowanie i stan techniczny sprztu do walki z wod i poarem;
c) stan dokumentacji dotyczcej niezatapialnoci i statecznoci okrtu.
11005. Dowdca dziau elektromechanicznego (dowdca pionu eksploatacji) kieruje walk
o ywotno okrtu. Przedsiwzicia OPA ograniczajce zdolno bojow okrtu musz
by zaakceptowane przez dowdc okrtu. W sytuacjach wymagajcych
natychmiastowego dziaania decyzj podejmuje dowdca pionu eksploatacji (dowdca
dziau elektromechanicznego).
11006. Dowdcy pionw, dziaw, grup, SB i przedziaw s zobowizani szczegowo zna
podlege pomieszczenia subowe oraz pomieszczenia z nimi ssiadujce, umie
wykorzystywa rodki cznoci oraz sprzt do walki z wod i poarem, pozostajcy w ich
dyspozycji. Wymienione osoby funkcyjne powinny systematycznie sprawdza stan
techniczny podlegych pomieszcze, ukompletowanie sprztu do walki z wod i poarem
oraz stan sprztu ratunkowego, znajdujcego si w tych pomieszczeniach.
11007. Walk o ywotno uzbrojenia i sprztu technicznego oraz walk z wod, poarem
i niebezpiecznym steniem gazw prowadz obsady stanowisk bojowych
pod kierownictwem dowdcy przedziau (pomieszczenia). Jeli obsady stanowisk
bojowych nie mog opanowa sytuacji wasnymi siami, dowdca przedziau
(pomieszczenia) melduje o tym na GSD (SD dowdcy pionu eksploatacji).
W pomieszczeniach, gdzie nie wystpuj stanowiska dowodzenia i stanowiska bojowe,
walk z wod i poarem prowadz okrtowe grupy OPA.
11008. Kady czonek zaogi, po wykryciu nieszczelnoci kaduba, poaru lub innych oznak
majcych wpyw na bezpieczestwo okrtu, natychmiast melduje na wasne SD (oficerowi
dyurnemu lub innej osobie funkcyjnej) o miejscu i charakterze awarii, po czym
przystpuje do jej usuwania. Kolejne meldunki o usuwaniu awarii skada si
systematycznie, w miar postpu prac.
11009. Po przyjciu meldunku oficer wachtowy (oficer dyurny) ogasza, wszelkimi dostpnymi
rodkami (np.: dzwonkiem i przez rozgoni), odpowiedni alarm, podajc miejsce
i charakter zdarzenia.
49

11010. Jeli obsada SB nie moe zaj swojego stanowiska, pozostaje w pomieszczeniu
ssiednim (lub w innym, zgodnie z poleceniem kierujcego akcj) i podlega jego
dowdcy. Nikt nie ma prawa samowolnie opuci miejsca zdarzenia do momentu
przybycia obsady lub grupy OPA.
11011. Jeli obsada przedziau (pomieszczenia) nie moe opanowa sytuacji siami wasnymi jest
wspomagana grupami OPA.
11012. W przypadku korzystania ze wsparcia innej jednostki dowdca okrtu wskazuje miejsce
zdarzenia. O sposobie wykorzystania wsparcia decyduje dowdca okrtu.
11013. Okrt musi by wyposaony w kompletne zestawy sprztu do walki z wod i z poarem
oraz sprztu ratunkowego. Wymieniony sprzt moe by uyty tylko zgodnie
z przeznaczeniem.
11.2. Walka o niezatapialno okrtu
11014. Walka o niezatapialno okrtu obejmuje przedsiwzicia zmierzajce do utrzymania
zapasu jego pywalnoci, mimo uszkodze podwodnej czci kaduba. Jej zasadniczym
zadaniem jest uszczelnianie przebi i usuwanie wody z przedziaw, uszczelnianie
i wzmacnianie grodzi, usuwanie niesprawnoci systemu osuszania oraz wyrwnywanie
przechyw i przegbie, przy zachowaniu odpowiedniej wartoci parametrw
okrelajcych stateczno okrtu.
11015. Okrt powinien by wyposaony w dokumentacj statecznociow, opracowan
i uaktualnian przez biuro konstrukcyjne przygotowujce dokumentacj do budowy
lub po modernizacji okrtu. Dokumentacja ta powinna zawiera ustalenia dotyczce
utrzymania niezatapialnoci i statecznoci przy rnych prawdopodobnych uszkodzeniach
okrtu. Za aktualno tej dokumentacji odpowiada dowdca dziau elektromechanicznego
(dowdca pionu eksploatacji).
11016. Dowdca okrtu, zastpca dowdcy okrtu i dowdca dziau elektromechanicznego
(dowdca pionu eksploatacji) s zobowizani zna dokumentacj dotyczc
niezatapialnoci i statecznoci okrtu oraz umie wykorzystywa j w praktyce.
11017. Wszystkim przedziaom, pomieszczeniom i zbiornikom okrtowym nadaje si odpowiednie
nazwy i numery, ktre umieszcza si na lukach i wazach. Jeli na okrcie wystpuje kilka
pomieszcze lub zbiornikw o tym samym przeznaczeniu, dopisuje si im rwnie
odpowiednie numery, np.: pomieszczenie zaogi nr 2, zbiornik paliwowy nr 3. Numeracj
pomieszcze wodo- i gazoszczelnych umieszcza si w kadym przedziale grodziowym
i w kadej nadbudwce od dziobu do rufy i z dou do gry. Przedziay grodziowe numeruje
si cyframi rzymskimi, natomiast pomieszczenia wodo- i gazoszczelne, rozmieszczone
w tych przedziaach - cyframi arabskimi, z tym e pomieszczenia pooone na poziomie
dna zewntrznego (podwjnego) oznacza si cyframi od l do 9, a na poziomie dna
wewntrznego od 11 do 19. Cyfry od 21 do 29 przypisuje si pomieszczeniom pooonym
na pierwszym midzypokadzie od 31 do 39 - na drugim itd. Pomieszczeniom wodo
i gazoszczelnym, pooonym na poziomie pokadu gwnego przydziela si numery
od 101 do 199, na drugiej kondygnacji nadbudwki od 201 do 299 itd. Numeracj kabin,
pomieszcze mieszkalnych i oglnego uytku rozpoczyna si w pierwszym przedziale
grodziowym, na poziomie dna zewntrznego (podwjnego) i prowadzi od dziobu do rufy
kolejno na wszystkich midzypokadach i kondygnacjach, zachowujc cigo. Numery
nieparzyste nadaje si pomieszczeniom rozmieszczonym po prawej burcie, a parzyste
- po lewej.
11018. Wszystkie wazy okrtowe dzieli si na trzy kategorie i oznacza literami: Z, R, A
od wyrazw: Zamknite, Rozkaz, Alarm. Za stan i utrzymanie wymienionych wazw
odpowiadaj osoby funkcyjne, wykazane w rozkadach okrtowych. Rozmiary, kolor liter,
ich to i obramowanie przedstawia zacznik nr 7.
50

11019. Wazy do komr amunicyjnych, pomieszcze z materiaami atwopalnymi, zbiornikw


balastowych, forpikw, studzienek zaworw dennych i eektorw oraz znajdujce si
na grodziach wodoszczelnych poniej linii wodnej oznacza si liter Z. Wazy te powinny
by zawsze zaryglowane, a podczas nieobecnoci ludzi w wymienionych
pomieszczeniach zamknite.
11020. Wazy do komr amunicyjnych i rakietowych oraz innych pomieszcze, w ktrych
przechowywane s materiay wybuchowe, niebezpieczne oraz bro musz by
podczone do elektronicznego systemu sygnalizacji otwarcia tych pomieszcze.
Szczegowe zasady zabezpieczenia tych pomieszcze reguluj oddzielne przepisy.
11021. Wazy oznakowane liter Z mona otwiera podczas:
a) alarmu bojowego, wykonywania prac porzdkowych, remontowych i przegldu
pomieszcze;
b) zaadunku i wyadunku amunicji oraz materiaw atwopalnych;
c) wentylowania i chodzenia pomieszcze.
11022. Wazy oznaczone liter Z mog otworzy tylko osoby zawiadujce wymienionymi
pomieszczeniami na rozkaz dowdcy pionu, dziau (grupy) lub oficera dyurnego okrtu.
Zabrania si pozostawiania otwartych wazw Z bez nadzoru. Wazy te zamyka si
natychmiast po ustaniu przyczyny ich otwarcia. Fakt otwarcia i zamknicia tych wazw
odnotowuje si w dzienniku zdarze.
11023. Wazy rozmieszczone na midzypokadach, pokadzie gwnym i w kondygnacjach
nadbudwek, zapewniajce gazoszczelno okrtu, oznacza si liter R.
11024. Wymienione wazy rygluje si:
a) na rozkaz oficera dyurnego (wachtowego);
b) po zarzdzeniu przygotowania okrtu do wyjcia na morze i do walki oraz wszelkiego
rodzaju alarmw.
11025. Na okrtach podwodnych w morzu wazy grodziowe i wejciowe powinny by zawsze
zamknite. Wazy te otwiera si tylko na rozkaz z centrali lub na czas przejcia zaogi.
11026. Wszystkie pozostae wazy oznacza si liter A. Wazy te rygluje si po ogoszeniu
wszelkiego rodzaju alarmw i w trudnych warunkach pywania.
11027. Wazy oznaczone liter A mog by otwarte po ogoszeniu alarmu tylko za zezwoleniem
dowdcy lub oficera wachtowego.
11028. W burcie i w wachcie bojowej niektre wazy, oznaczone literami Z, R i A, mog
pozostawa otwarte w celu zapewnienia komunikacji wewntrz okrtu i wentylacji
przedziaw. Zgod na otwarcie tych wazw wydaje dowdca okrtu.
11029. Wszystkie iluminatory okrtowe zamyka si w czasie przygotowania okrtu do wyjcia
na morze i do walki oraz po ogoszeniu rnego rodzaju alarmw.
11030. Podczas postoju okrtu w porcie i na kotwicy, iluminatory rozmieszczone poniej pokadu
gwnego otwiera si na rozkaz oficera dyurnego (wachtowego).
11031. Zamykanie na klucz pomieszcze z otwartymi iluminatorami jest zabronione.
11032. Suba dyurna okrtu powinna okresowo sprawdza szczelno kaduba oraz pooenie,
otwarcie, (zamknicie, zaryglowanie) wazw, lukw i iluminatorw.
11033. Wszystkie zamykane pomieszczenia okrtowe powinny by wyposaone w dwa komplety
kluczy. Pierwszy komplet kluczy przechowuje oficer (podoficer) dyurny okrtu
w specjalnej szafce, w miejscu penienia suby. Wydanie i przyjcie kluczy z tego
51

kompletu odnotowuje si w ksice ewidencji kluczy. Klucze do komr amunicyjnych


i rakietowych, magazynw broni i amunicji strzeleckiej oraz klucze do pomieszcze
specjalnych przechowuje si zgodnie z odrbnymi przepisami. Drugi, zapasowy komplet
kluczy przechowuje z.d.o. w specjalnej szafce, zamknitej na klucz i zaplombowanej.
Zabezpieczony klucz do tej szafki przechowuje oficer (podoficer) dyurny okrtu. Klucze
z tego kompletu mog by wydane tylko osobom upowanionym, za zezwoleniem
zastpcy dowdcy okrtu. Otwarcie szafki i wydanie kluczy z drugiego kompletu oficer
(podoficer) dyurny okrtu odnotowuje w dzienniku zdarze. Na maych jednostkach
pywajcych jeden komplet kluczy przechowuje d.o., drugi komplet kluczy znajduje si
u oficera dyurnego jednostki.
11034. Skrzynki z zapalnikami i zaponnikami przechowuje si w specjalnej szafie wodoszczelnej,
a w razie jej braku - w wydzielonym sejfie w miejscu wskazanym rozkazem d.o.
Szaf (sejf) z zapalnikami i zaponnikami zamyka oraz plombuje pieczci numerow
waciwy dowdca pionu (dziau). Klucze od tej szafy (sejfu) przechowuje z.d.o.
11035. Klucze do zaworw zraszania i zatapiania komr amunicyjnych przechowuje si
na stanowiskach zatapiania tych komr, w specjalnych uchwytach umieszczonych
na grodziach pomieszcze. Wymienione klucze powinny by pomalowane farb koloru
czerwonego i zaplombowane plomb metalow. Uywanie tych kluczy do innych celw
jest zabronione.
11036. W celu usprawnienia obsugi systemw okrtowych wszystkie magistrale, kolektory,
przewody i zawory powinny by pomalowane i oznaczone zgodnie z obowizujcymi
przepisami.
11037. Wykonywanie otworw w poszyciu kaduba, grodziach wodoszczelnych, pokadach
i wazach jest zabronione. W grodziach wodoszczelnych otwory mog by wykonywane
tylko za zezwoleniem dowdcy okrtu. Wszystkimi pracami zwizanymi z wykonaniem
otworw kieruje dowdca pionu eksploatacji, (dziau elektromechanicznego), ktry jest
zobowizany:
a) okreli miejsca wykonania otworw oraz przygotowa sprzt do natychmiastowego
ich uszczelnienia;
b) utrzymywa rodki do osuszania w gotowoci do uycia;
c) kierowa wejciem ludzi
bezpieczestwo ich pracy;

do

pomieszcze

awaryjnych

oraz

nadzorowa

d) wystawi wachtowych przy otworach, jeli sytuacja wymaga, aby pozostay w stanie
nie zalepionym.
11038. Przegldy kaduba okrtu przeprowadza staa komisja wyznaczona w rozkazie
organizacyjnym dowdcy okrtu. W skad komisji wchodz: przewodniczcy zastpca
dowdcy okrtu, czonkowie: dowdca dziau elektryczno mechanicznego (pionu
eksploatacji) i bosman okrtowy. W zalenoci od potrzeb dowdca okrtu wyznacza
dodatkowych czonkw komisji.
11039. Staa komisja, raz na kwarta lub na rozkaz dowdcy okrtu, przeglda: kadub, grodzie
wodoszczelne, luki i wazy, pokady i urzdzenia pokadowe, systemy oglnookrtowe,
sprzt i rodki do walki o ywotno okrtu, a take urzdzenia i sprzt ratunkowy.
11040. Przegldu podwodnej czci kaduba i urzdze podwodnych okrtu dokonuje nurek.
11041. Po przeprowadzeniu przegldw komisja sporzdza protok. Wyniki przegldw komisja
wpisuje rwnie do dziennika zdarze i dziennika maszynowego.
11042. Podczas postoju okrtu w doku, podwodne czci kaduba, przeglda komisja dokowa.
Protok z tego przegldu jest podstaw do uzupenienia wykazu prac remontowych.
52

11.3. Zapobieganie eksplozjom i poarom


11043. Zapobieganie eksplozjom i poarom jest obowizkiem caej zaogi. W tym zakresie zaoga
zobowizana jest:
a) przestrzega przepisw, instrukcji i zarzdze dotyczcych bezpieczestwa
przeciwpoarowego oraz niekontrolowanych eksplozji materiaw niebezpiecznych
na okrcie;
b) utrzymywa w sprawnoci sygnalizacj przeciwpoarow, wentylacj, instalacje
ganicze i sprzt poarniczy;
c) usuwa systematycznie z pomieszcze zbdne materiay atwopalne (na przykad:
naoliwione szmaty i pakuy) oraz osusza zzy z pozostaoci paliwa i oleju;
d) utrzymywa sprawne urzdzenia oraz instalacj energetyczn i elektryczn;
e) wentylowa okresowo pomieszczenia zagroone niebezpiecznym steniem gazw;
f) zapewni szczelno systemw paliwowego, olejowego i hydraulicznego;
g) systematycznie kontrolowa parametry przechowywania (temperatury, poziomu
wilgotnoci, itp.) rodkw bojowych w komorach amunicyjnych.
11044. Palenie tytoniu na okrcie moe odbywa si wycznie w miejscach wyznaczonych
w rozkazie dowdcy okrtu.
11045. Wszystkie prace poarowo niebezpieczne mog by wykonywane tylko za zezwoleniem
dowdcy okrtu i pod nadzorem dowdcy dziau elektromechanicznego (pionu
eksploatacji). Rozpoczcie i zakoczenie prac poarowo niebezpiecznych naley wpisa
do dziennika zdarze.
11046. Za prace poarowo niebezpieczne uwaa si spawanie, zarwno elektryczne jak
i gazowe, cicie i szlifowanie metali i klejenie. Zabrania si posugiwa otwartym ogniem
(uywa wiec, lamp naftowych, pali tyto) w pobliu wylotw szybw wentylacyjnych
oraz uywa go jako owietlenia w komorach amunicyjnych, magazynach broni i amunicji
strzeleckiej, zbiornikach wszelkiego rodzaju paliw i smarw, pomieszczeniach
akumulatorw, magazynkach bosmaskich i ywnociowych, a take w magazynkach farb
i pomieszczeniach wieo malowanych oraz sabo wentylowanych.
11047. Zraszanie i zatapianie komr amunicyjnych oraz magazynkw materiaw
niebezpiecznych wykonuje si na rozkaz dowdcy okrtu, a podczas postoju w porcie
w wypadkach szczeglnych rozkaz o zraszaniu lub zatopieniu komory moe wyda oficer
dyurny okrtu. Osoba funkcyjna, ktra podja decyzj o zraszaniu lub zatopieniu komory
amunicyjnej, powinna upewni si o wyjciu z niej ludzi.
11048. Rozkad zaadunku (wyadunku) rodkw bojowych powinien zawiera czynnoci
umoliwiajce natychmiastowe odcumowanie i zmian miejsca postoju, jeli zajdzie taka
konieczno oraz odpowiednie zabezpieczenie OPA.
11049. Z okrtu bdcego na morzu w ruchu palce si rodki bojowe (miny, bomby gbinowe,
torpedy, rakiety i inne materiay wybuchowe) naley wyrzuci za burt, zwikszajc
przy tym prdko do "caa naprzd". W porcie lub na kotwicy ww. rodki bojowe wyrzuca
si za burt woln od jednostek pywajcych, po czym niezwocznie odchodzi si (odciga
na cumach) na bezpieczn odlego.
11050. Przed rozpoczciem remontu okrtu wyadowuje si i zdaje do magazynw portowych
amunicj, jeli nie byo innego zarzdzenia dowdcy zespou okrtw. Zezwala si
na pozostawienie na okrcie odpowiedniej iloci materiaw pdnych niezbdnych
do zabezpieczenia remontu.

53

11051. Po odwoaniu alarmu bojowego armaty powinny by niezwocznie rozadowane,


a amunicja przekazana do odpowiednich komr chyba, e wymogi gotowoci okrtu
stanowi inaczej.
11052. Wszystkie wazy do zbiornikw i rurocigi paliwowe powinny by szczelne, a zawory
napeniania i kontroli stanu paliwa zamknite.
11053. Za naleyte przechowywanie materiaw atwopalnych na okrcie w miejscach
wyznaczonych w rozkazie dowdcy okrtu odpowiadaj dowdcy dziaw (pionw).
Benzyna i inne materiay atwopalne powinny by przechowywane w szczelnych,
nietukcych si pojemnikach w dobrze wentylowanych pomieszczeniach, z dala od rde
ciepa. Wymagania przeciwpoarowe w wymienionych pomieszczeniach s takie same,
jak w komorach amunicyjnych.
11054. Przechowywanie w przedziaach
i rozcieczalnikw jest zabronione.

okrtu

podwodnego

benzyny,

farb,

lakierw

11055. W celu zachowania bezpieczestwa poarowego okrt musi posiada plan ochrony ppo.
oraz aktualn instrukcj ppo., ktrych przestrzeganie jest bezwzgldnym obowizkiem
czonkw zaogi i osb dodatkowo zaokrtowanych.
11056. Kable i przewody elektryczne powinny by zabezpieczone przed wilgoci i wod
oraz chronione przed paliwem, olejami i smarami. Szczeglnego nadzoru wymagaj
przewody lamp przenonych i przyrzdw elektrycznych. Stosowanie na okrcie
prowizorycznych pocze elektrycznych oraz pozostawianie bez nadzoru akumulatorw
podczonych
do adowania jest zabronione.
11057. Podczas demontau silnikw spalinowych i turbin gazowych posugiwanie si otwartym
ogniem w pobliu wykonywanych prac jest zabronione. Zakaz ten obowizuje rwnie
w czasie demontau urzdze pomocniczych, zwaszcza pomp, filtrw, chodnic,
podgrzewaczy oraz rurocigw napenionych cieczami atwopalnymi.
11058. Wyrzucanie za burt lub na nabrzee (molo) naoliwionych paku i szmat, zuytego
czyciwa, mieci i innych materiaw atwopalnych jest zabronione. Wszystkie
nieczystoci powinny by systematycznie usuwane z okrtu.
11.4. Zasady walki o ywotno uzbrojenia i sprztu
11059. Walk o ywotno uzbrojenia i sprztu technicznego kieruj dowdcy wszystkich
komrek organizacyjnych okrtu w ramach swoich kompetencji.
11060. Obsady stanowisk bojowych s zobowizane do niezwocznego usuwania zaistniaych
uszkodze. O rodzaju uszkodzenia i podjtych czynnociach dowdca stanowiska
bojowego melduje na SD swojego dziau lub SD, ktremu podlega w danym rozkadzie.
Jeli przywrcenie penej sprawnoci uzbrojenia i sprztu technicznego jest niemoliwe,
naley dokona naprawy doranej, tak, aby uzbrojenie, urzdzenie umoliwiao okrtowi
kontynuowanie wykonywania otrzymanego zadania.
11061. Wykorzystywanie uszkodzonego uzbrojenia i sprztu w warunkach normalnej eksploatacji
jest zabronione. W warunkach bojowych i awaryjnych decyzj o uyciu nie w peni
sprawnych urzdze podejmuje dowdca okrtu. Okrt powinien by wyposaony
w instrukcje okrelajce zasady uycia UiSW.
11062. W celu stworzenia warunkw do usuwania niesprawnoci we wasnym zakresie wszystkie
dziay wyposaa si w okrtowe zestawy czci zamiennych. Za waciwe i pene
ukompletowanie czci zamiennych oraz ich konserwacj i przechowanie odpowiadaj
dowdcy dziaw (pionw).

54

11.5. Zapobieganie nieszczliwym wypadkom


11063. Przestrzeganie przepisw BiHP na okrcie jest bezwzgldnym obowizkiem kadego
czonka zaogi oraz osb dodatkowo zaokrtowanych.
11064. Kady czonek zaogi powinien przej szkolenie z zakresu BiHP, potwierdzone
uzyskaniem odpowiedniego zawiadczenia.
11065. Kade prace na okrcie naley poprzedzi instruktaem BiHP z zakresu prowadzonych
prac, udokumentowanym wpisem w dzienniku zdarze.
11066. Eksploatowanie mechanizmw okrtowych niesprawnych oraz bez aktualnej legalizacji
i atestw jest zabronione.
11067. Za stan techniczny i legalizacj pokadowych urzdze podnonych odpowiada d.dz.VI
(dowdca pionu eksploatacji). Jest on odpowiedzialny za przeprowadzanie wymaganych
przegldw tych urzdze, zgodnie z obowizujcymi przepisami i dokumentacj
eksploatacyjn. Na dwigach, bomach, urawikach odziowych i taliach umieszcza si
napis o dopuszczalnym obcieniu roboczym oraz dat ostatniej prby.
11068. Za waciw eksploatacj urzdze podnonych w dziaach okrtowych (pionach)
odpowiadaj ich dowdcy.
11069. Przed rozpoczciem prac na wysokociach i za burtami okrtu osoba kierujca tymi
pracami zobowizana jest skontrolowa wszystkie rodki zabezpieczenia i upewni si,
czy speniaj one wymogi bezpieczestwa pracy. Prace mog by rozpoczte tylko
za wiedz oficera dyurnego (oficera wachtowego) i pod nadzorem wyznaczonych osb.
Jeli prace wykonuje si w pobliu anten, bezpieczestwo tych prac zapewniaj waciwi
dowdcy. Wszystkie narzdzia i przedmioty wykorzystywane przy pracach powinny by
zabezpieczone przed upadkiem.
11070. Podczas pobytu okrtu na morzu, w czasie wykonywania wicze i prac na pokadzie,
obsady musz wystpowa w kamizelkach (pasach) asekuracyjnych. Okrt, na ktrym
prowadzone s prace zaburtowe i na wysokoci podnosi sygnay zgodnie z przepisami
midzynarodowymi i wewntrznymi. Podczas postoju w porcie dowdca okrtu reguluje
zasady uywania rodkw asekuracyjnych.
11071. Opuszczanie ludzi za burt mona wykonywa wycznie za zgod dowdcy okrtu
i wiedz oficera dyurnego (oficera wachtowego). Prace za burt wykonuje si ze stoka
bosmaskiego, awki bosmaskiej, pontonu lub odzi roboczej. Pracujcy za burt powinni
mie kamizelki (pasy) asekuracyjne i linki asekuracyjne o odpowiedniej dugoci oraz by
nadzorowani przez odpowiednio przeszkolonych czonkw zaogi. Organizatorem
i kierujcym pracami zaburtowymi jest bosman okrtowy.
11072. W czasie remontu okrtu wszystkie rusztowania powinny by sprawdzone pod wzgldem
bezpieczestwa pracy i posiada odpowiedni atest. Podczas postoju okrtu na doku
powinny by dwa trapy lub schodnie zewntrzne, ktre musz by zabezpieczone siatk.
11073. Przed wyjciem okrtu
zasztormowane.

na

morze

wszystkie

przedmioty ruchome

musz

by

11074. Na okrcie podwodnym w ruchu zabrania si wychodzi na pokad bez zezwolenia.


Wazy w nadbudwce kiosku musz by zamknite i zaryglowane. Waz wejciowy
w pooeniu nawodnym jest zamykany na rozkaz dowdcy okrtu. Pojedyncze osoby
mog wychodzi na pokad tylko za zgod dowdcy okrtu, ubrane w kamizelk (pas)
asekuracyjn i zabezpieczone link. Wyjcie na pokad nadzoruje oficer wachtowy,
a ubezpiecza wyznaczony czonek zaogi.
11075. Gaszenie poaru, a take prace w zadymionych pomieszczeniach okrtowych prowadzi
si w aparatach izolacyjnych (ratowniczo-ochronnych). Do pomieszczenia zadymionego
55

bd objtego poarem wprowadza si osoby asekurowane z zewntrz link. Przy wazie


do pomieszczenia wystawia si grup nadzorujc z zadaniem utrzymywania cznoci
z pracujcymi, a w razie koniecznoci - udzielenia natychmiastowej pomocy. Wymienione
grupy wyposaa si w sprzt ratowniczo-ochronny.
11076. Wszystkie zbiorniki, a take pomieszczenia o sabej wentylacji powinny by dokadnie
przewentylowane oraz odparowane przed rozpoczciem w nich prac. Jeli taka moliwo
nie istnieje, prace w wymienionych zbiornikach i pomieszczeniach naley wykonywa
w aparatach izolacyjnych. Osoby pracujce w zbiornikach lub w pomieszczeniach o sabej
wentylacji powinny by asekurowane z zewntrz linkami i nadzorowane przez
przeszkolonych czonkw zaogi. Wchodzenie do zbiornikw i pomieszcze o sabej
wentylacji bez nadzoru jest zabronione. Osoby pracujce w zbiornikach
i pomieszczeniach powinny posugiwa si przenonym owietleniem o bezpiecznym
napiciu.
11077. Podczas wykonywania prac podwodnych naley przestrzega warunkw bezpieczestwa
zawartych w przepisach nurkowania. Okrt, przy ktrym prowadzone s prace podwodne
podnosi sygnay zgodnie z przepisami midzynarodowymi i wewntrznymi. Po zejciu
nurka pod wod, prowadzenie prac wybuchowych, uruchamianie urzdze
hydrolokacyjnych,
demagnetyzacyjnych
i
ochrony
katodowej,
szasowanie
(przedmuchiwanie) balastw, obracanie rubami, jak rwnie manewrowanie sterami
i innymi podwodnymi urzdzeniami okrtu jest zabronione.
11078. Wchodzenie za porcze, osony i inne urzdzenia zabezpieczajce podczas pracy
mechanizmw jest zabronione.
11079. Podczas demontau urzdze i systemw okrtowych naley zamkn zawory odcinajce
na rurocigach, w ktrych utrzymywane jest cinienie i zaopatrzy je w tablice
ostrzegawcze, wykonane wedug polskich norm. Otwieranie wazw do pomieszcze
i zbiornikw, w ktrych utrzymuje si nadcinienie lub podcinienie jest zabronione.
Podczas sprawdzania szczelnoci przedziaw i zbiornikw przy lukach i wazach naley
wystawi wachtowych oraz umieci tablice ostrzegawcze.
11080. W przypadku, gdy do pomieszczenia przedostaje si para wodna lub inne niebezpieczne
gazy, naley niezwocznie nakaza opuszczenie danego przedziau i gdy to moliwe,
uruchomi wentylacj wycigow.
11081. Naruszona izolacja instalacji energetycznej powinna by niezwocznie uzupeniona,
zwaszcza w pomieszczeniach, gdzie przebywaj ludzie.
11082. Przebywanie w pobliu anten emitujcych promieniowanie mikrofalowe jest zabronione.
Wszystkie stanowiska naraone na niebezpieczne promieniowanie musz by
wyposaone w zabezpieczenia i osony oraz oznakowane zgodnie z przepisami.
11083. Obsug baterii akumulatorw wyposaa si w specjaln odzie ochronn.
W pomieszczeniach baterii powinny znajdowa si rodki neutralizujce dziaanie
elektrolitu. Wszystkie prace zwizane z obsug i konserwacj baterii naley wykonywa
narzdziami izolowanymi, przy uruchomionej wentylacji.
11084. Przed zaadunkiem na okrt butli z gazami technicznymi naley sprawdzi ich
dokumentacj techniczn (poddozorow) oraz ukompletowanie. Butle przechowuje si
w odpowiednich stojakach oraz zabezpiecza przed upadkiem i przemieszczeniem.
W razie przechowywania butli w pomieszczeniu, naley je systematycznie wentylowa.
Przechowywanie butli z tlenem razem z gazami, materiaami atwopalnymi i smarnymi jest
zabronione. Zabrania si rwnie umieszcza butle w pobliu rde ciepa. Wszystkie
butle gazowe znajdujce si pod cinieniem powinny by systematycznie kontrolowane
pod wzgldem szczelnoci.

56

11085. Osoby funkcyjne zawiadujce materiaami wybuchowymi i atwopalnymi, rodkami


trujcymi i cieczami rcymi oraz preparatami promieniotwrczymi ponosz
odpowiedzialno za ich przechowywanie i wykorzystanie. rodki trujce oraz inne
niebezpieczne dla ycia substancje powinny by przechowywane w wydzielonych
pomieszczeniach, w specjalnych opakowaniach zaopatrzonych w napisy ostrzegawcze.
Pomieszczenia, gdzie przechowuje si wymienione materiay, powinny by zamknite
na klucz i zaplombowane.
11086. Osoby pracujce w pobliu mechanizmw, ktre bd obracane lub uruchamiane,
powinny by uprzedzone o tym przedsiwziciu. Tylko za zgod dowdcy okrtu i wiedz
oficera dyurnego okrtu (oficera wachtowego) mona uruchamia mechanizmy gwne,
manewrowa urzdzeniami podnonymi, obraca liniami waw. Zabrania si
wykonywania obsugi technicznej pracujcych mechanizmw, jeli nie maj one
odpowiednich zabezpiecze.
11087. Kady okrt wyposaa si w komplet indywidualnych i zbiorowych rodkw ratunkowych,
aparatw izolacyjnych, aparatw ucieczkowych, odziey ochronnej i sprztu ochronnego
(np. kaptury i rkawice pomienne). rodki ratunkowe i aparaty izolacyjne powinny by
sprawne, posiada aktualn legalizacj, rozmieszczone w wyznaczonych miejscach
i przydzielone zaodze i osobom dodatkowo zaokrtowanym.
11088. Nadzr nad przestrzeganiem postanowie zawartych w tym rozdziale sprawuje zastpca
dowdcy okrtu.

57

ROZDZIA 12 YCIE CODZIENNE ZAOGI


12.1. Rozmieszczenie zaogi na okrcie
12000. Okrtowe pomieszczenia mieszkalne dzieli si na kabiny i pomieszczenia zbiorowe.
12001. Pomieszczenia mieszkalne powinny by wyposaone w szafki, koje stae lub skadane,
stoy stae lub przenone oraz dodatkowy sprzt. Pomieszczenia mieszkalne powinny
zapewnia warunki higieny i posiada dobr wentylacj oraz waciwe owietlenie
i ogrzewanie.
12002. Zabrania si wykorzystywania jako pomieszcze mieszkalnych: maszynowni, warsztatw,
sterwek, pomieszcze maszyn sterowych i agregatw prdotwrczych, pralni, piekarni
oraz wszelkiego rodzaju magazynw (nie dotyczy okrtw podwodnych).
12003. W pomieszczeniach zbiorowych wyznacza si starszego pomieszczenia. Funkcj t
powierza si osobie zajmujcej najwysze stanowisko subowe bd posiadajcej
najwyszy stopie wojskowy. Starszy pomieszczenia odpowiada za przestrzeganie
regulaminowego toku ycia w danym pomieszczeniu zgodnie z wymogami suby
okrtowej oraz za stan znajdujcego si w nim sprztu.
12004. Wszystkie pomieszczenia mieszkalne przydziela si w zawiadywanie okrelonym
czonkom zaogi.
12005. W celu zapewnienia porzdku w pomieszczeniach mieszkalnych zastpca dowdcy
okrtu ustala sposb przechowywania umundurowania, wyposaenia osobistego, sania
koi oraz rozmieszczenia sprztu. Ustala te sposb oznaczenia szafek (bakist) i koi
numerami okrtowymi. Jeli okrty s wyposaone w hamaki, okrela sposb ich
oznakowania i przechowywania. W kadym pomieszczeniu mieszkalnym powinny
znajdowa si spisy sprztu ruchomego oraz niezbdne instrukcje. Obrazy, kasetony
i inne ekspozycje rozmieszcza si tylko za zgod dowdcy okrtu. Naley dba o czysto
i porzdek w pomieszczeniach.
12006. Spanie i leenie na kojach w czasie subowym jest dozwolone za zgod waciwego
dowdcy i wiedzy oficera (podoficera) dyurnego okrtu. Podczas alarmw, wicze,
zaj i prac oglnookrtowych w pomieszczeniach mieszkalnych mog przebywa tylko
osoby przewidziane w danym rozkadzie bd zwolnione z zaj lub posiadajce
zwolnienie lekarskie.
12007. Dowdcy zespou lub wyszemu przeoonemu przydziela si kabin dla osoby
dodatkowo zaokrtowanej, a w razie jej braku - jedn z kabin oficerskich. Kadr czasowo
zaokrtowan rozmieszcza si w pomieszczeniach zbiorowych, z uwzgldnieniem
zajmowanych stanowisk i stopni wojskowych. Oficerowie okrtowi powinni pozosta
w miar moliwoci w swoich kabinach. Plan przydziau kabin dla osb czasowo
zaokrtowanych sporzdza zastpca dowdcy okrtu.
12008. Przy zaokrtowaniu sztabu zespou wytyczne do opracowania powyszego planu wydaje
oficer upowaniony do tego przez dowdc zespou.
12009. Przed opuszczeniem pomieszcze okrtowych zaoga powinna sprawdzi zamknicie
iluminatorw, wygaszenie zbdnego owietlenia oraz zakrcenie kranw. Za wykonanie
powyszych czynnoci w pomieszczeniach zbiorowych odpowiada osoba, ktra wychodzi
z pomieszczenia jako ostatnia. Podczas alarmw i przegldw pomieszczenia powinny
by otwarte. W pomieszczeniach mog pozostawa tylko te osoby, ktre wykonuj
czynnoci zgodnie z rozkadami okrtowymi.

58

12.2. Ubir zaogi


12010. Ubir zaogi powinien by dostosowany do warunkw pogody, rodzaju zaj
i wykonywanych prac. Ubir ustala dowdca zespou lub dowdca okrtu, zgodnie
z zasadami okrelonymi w rozporzdzeniach Ministra Obrony Narodowej
Osoby penice sub dyurn i wachtow wystpuj w odpowiednich zestawach
ubiorczych. Obsady odkrytych stanowisk mog korzysta z przedmiotw wyposaenia
specjalnego.
12011. Kady czonek zaogi odpowiada za przedmioty zaopatrzenia mundurowego, pobrane
zgodnie z zestawem nalenoci. Konserwacj oraz drobne naprawy przedmiotw
mundurowych zaoga wykonuje we wasnym zakresie. Nadzr nad utrzymaniem
i uytkowaniem przedmiotw wyposaenia mundurowego sprawuj dowdcy wszystkich
szczebli. Szczegowy przegld stanu umundurowania i wyposaenia zaogi
przeprowadza si podczas apelu mundurowego, zgodnie z odrbnymi przepisami.
Do suszenia wypranych przedmiotw wykorzystuje si suszarnie bd inne wyznaczone
miejsca.
12012. Przedmioty zaopatrzenia mundurowego lub osobiste zaoga przechowuje w szafkach
(bakistach) bd w specjalnie przystosowanych pomieszczeniach szatniach. Za zgod
z.d.o. uytkownicy pomieszcze, szafek (bakist) mog zamyka na klucz lub kdk.
12.3. ywienie zaogi
12013. Na okrcie mog by oddzielne mesy dla oficerw, podoficerw i marynarzy.
W mesie obowizuje jednolity ubir, zarzdzony przez zastpc dowdcy okrtu.
Zabrania si przebywania w mesie w okryciu wierzchnim, w ubraniu roboczym bd
nieprzepisowym, a take w nakryciu gowy. Obsugiwanie zaogi w mesie oraz jej
porzdkowanie i sprztanie po posikach naley do mesowych. Jeli etat okrtu nie
przewiduje mesowych, ich obowizki wykonuj wyznaczeni przez bosmana okrtowego
czonkowie zaogi. Codzienne i generalne sprztanie mesy odbywa si zgodnie
z rozkadem okrtowym.
12014. Oficerowie spoywaj posiki w mesach oficerskich.
12015. Podoficerowie i marynarze spoywaj posiki w mesach podoficerskich i marynarskich,
w razie ich braku - w pomieszczeniach mieszkalnych.
12016. Zaog ywion w mesach przydziela si do stow zgodnie z rozkadem okrtowym.
12017. Do pobierania posikw z kuchni i do mycia naczy wyznacza si bakowych ze skadu
zaogi i osb czasowo zaokrtowanych. Gdy na okrcie s pentry, wwczas obsug
stoow powierza si mesowym. Utrzymanie porzdku w mesie i pentrach nadzoruj
wyznaczone osoby funkcyjne. Jeli zaoga spoywa posiki w pomieszczeniach
mieszkalnych, przydzia do stow powinien odpowiada przydziaowi do pomieszcze.
Przy kadym stole wyznacza si starszego stou, ktry odpowiada za wyznaczanie
bakowych, dzielenie posikw, przestrzeganie dobrych obyczajw w czasie ich
spoywania, a take czysto i porzdek. Funkcj starszego stou powierza si
dowdcom druyn lub najstarszemu sub.
12018. ywienie zag prowadzi si na jednostkach pywajcych. W przypadku braku moliwoci
etatowych lub technicznych, ywienie podczas postoju w porcie moe by prowadzone
w oparciu o stowk brzegow.
12019. Zasady sporzdzania jadospisu reguluj odrbne przepisy. Jadospis umieszcza si
w miejscu dostpnym dla kadego czonka zaogi.
12020. Posiki wydaje si w godzinach okrelonych w porzdku dnia. Na 15 minut przed
wydaniem posiku oficer (podoficer) dyurny okrtu jest zobowizany sprawdzi jego
jako, po czym zezwoli na jego wydanie. Niezalenie od powyszego, zastpca
59

dowdcy okrtu wraz z lekarzem okrtowym powinien przynajmniej raz dziennie


sprawdzi stan sanitarnohigieniczny kuchni oraz jako przygotowywanego posiku. Fakt
ten odnotowuje si w dokumentach subowych. Podczas pobytu okrtu na morzu posiki
wydaje si za zezwoleniem oficera wachtowego.
12021. Zezwala si na wydawanie posikw chorym w pomieszczeniach, w ktrych przebywaj.
Za dostarczenie tych posikw odpowiadaj bakowi.
12022. Dla grupy pracujcej poza okrtem posiki dostarcza
a jeli to niemoliwe, wydaje si im suchy prowiant.

si

do

miejsca pracy,

12023. Dla osb subowo nieobecnych gotowany posiek powinien by przechowywany w kuchni
okrtowej, przez czas okrelony w odpowiednich przepisach sanitarnych.
12024. Pomieszczenie przeznaczone do spoywania posikw, szkolenia, spotka towarzyskich
i odpoczynku kadry nazywa si mesa.
12025. Osobom czasowo zaokrtowanym miejsce w mesie wyznacza z.d.o. Przy braku miejsc
osoby te spoywaj posiki w drugiej kolejnoci.
12026. Przewodniczcym mesy oficerskiej jest zastpca dowdcy okrtu, mesy podoficerskiej
bosman okrtowy, a marynarskiej najstarszy sub spord jej uytkownikw.
12027. Uytkownicy mesy oficerskiej, podoficerskiej i marynarskiej wybieraj spord siebie
gospodarza mesy. Wybrany nie moe odmwi przyjcia obowizkw i powinien j peni,
co najmniej przez 3 miesice. Po upywie tego terminu, gospodarz mesy moe si uchyli
od dalszego penienia powierzonej funkcji. Gospodarz mesy odpowiada za waciwe
wyposaenie mesy oraz kieruje czynnociami obsugi stoowej. Jeli mesa jest le
prowadzona, zastpca dowdcy okrtu moe wyznaczy innego gospodarza, o czym
powinien zameldowa dowdcy okrtu.
12028. Czas spoywania posikw w mesach okrela porzdek dnia. Podczas pobytu okrtu
na morzu drug kolacj podaje si zgodnie z ustaleniami dowdcy okrtu. Przed
rozpoczciem posiku dowdca okrtu (w razie jego nieobecnoci - przewodniczcy mesy)
pierwszy zajmuje miejsce przy stole i zezwala na spoywanie posiku.
12029. Podchorowie uczelni wojskowych spoywaj posiki w mesie zgodnie z programem
praktyki.
12030. Podczas pobytu okrtu na morzu spoywanie alkoholu jest zabronione. Spoywanie
alkoholu jest dopuszczalne tylko w czasie postoju okrtu w porcie, w przypadkach
okrelonych w odrbnych przepisach. Toasty w mesie wznoszone s na siedzco.
12.4. Zasady wchodzenia na okrt
12031. Zaoga, przeoeni dowdcy okrtu oraz oficerowie sztabu zespou mog wchodzi
na okrt bez okazywania dokumentw tosamoci, jeli oficer (podoficer) dyurny okrtu
zna ich osobicie. Czonkw zaogi powracajcych z podry subowej, urlopu bd
przepustki, suba dyurna wpuszcza na okrt po sprawdzeniu waciwych dokumentw.
12032. Zgod na wejcie na okrt czonkom zaogi, poza godzinami subowymi, udziela
dowdca okrtu lub osoba przez niego upowaniona. Czonkw zaogi mona odwiedza
w czasie wolnym od zaj. Odwiedzajcy mog wej na okrt za zezwoleniem oficera
dyurnego. Odwiedziny odbywaj si w pomieszczeniach wyznaczonych przez dowdc
okrtu. Za zachowanie wprowadzonych na okrt odpowiadaj osoby wprowadzajce.
12033. Zaoga moe, za zgod zastpcy dowdcy okrtu, przyjmowa goci w swoich mesach,
nie duej jednak ni do godziny 24.00. Za zachowanie si goci odpowiada osoba
wprowadzajca.

60

12034. onierzom spoza zespou zezwala na wejcie na okrt oficer (podoficer) dyurny okrtu.
Po przedstawieniu si, pyta przyby osob, np.: Komu mam zameldowa o przybyciu
pana kapitana?. Jeli interesant przybywa do dowdcy okrtu lub zastpcy dowdcy
okrtu, oficer (podoficer) dyurny powinien zameldowa o jego przybyciu, po czym
zaprowadzi go do wskazanej osoby. O przybyciu innych interesantw oficer dyurny
powiadamia odpowiednie osoby funkcyjne. Osoby te ponosz odpowiedzialno
za zachowanie i zejcie z okrtu interesantw. Nazwiska osb przybyych na okrt
wpisuje si do dziennika zdarze.
12035. Wchodzcych na okrt pracownikw stoczni kontroluje suba dyurna okrtu wedug
wykazw numerw stoczniowych, sporzdzonych przez budowniczego. Ewidencj
pracownikw prowadzi si w osobnym dokumencie, odnotowujc w nim czas wejcia
na okrt, rodzaj wykonywanej pracy oraz wynoszone i wnoszone przedmioty,
a take czas zejcia z okrtu.
12036. Zwiedzanie okrtu wymaga zezwolenia dowdcy zespou. Do kadej grupy zwiedzajcych
przydziela si spord zaogi oprowadzajcych, ktrym podaje si zakres zwiedzania.
Wejcie zwiedzajcych na okrt oraz ich zejcie z okrtu nadzoruje suba dyurna
i wachtowa. Po zakoczeniu zwiedzania do dziennika zdarze wpisuje si liczb osb
zwiedzajcych. W czasie postoju okrtu w obcych portach podczas zwiedzania naley
zorganizowa ochron okrtu, tak, aby zwiedzajcy nie mogli wnie na okrt
niebezpiecznych przedmiotw. Za organizacj zwiedzania odpowiada zastpca dowdcy
okrtu.
12037. Zwiedzanie okrtu muzeum odbywa si wedug odrbnych przepisw.

61

ROZDZIA 13 PRZEPISY OKRTOWE


13.1. Zasady zachowania si na okrcie
13000. Przestrzeganie przepisw okrtowych jest podstawowym obowizkiem zaogi.
Kady jej nowy czonek (osoba czasowo zaokrtowana) musi by zapoznany z zasadami
zachowania si na okrcie oraz z obowizujcymi na nim warunkami bezpieczestwa.
13001. Na okrcie jest zabronione:
a) korzystanie z innego sposobu wchodzenia na pokad i schodzenia z pokadu ni
po trapie, sztormtrapie, lub w miejscu do tego przeznaczonym;
b) przebywanie podczas alarmw, wicze i prac w innym miejscu ni to jest okrelone
w rozkadach okrtowych;
c) poruszanie si podczas alarmw inn burt ni praw w stron dziobu, a lew
w kierunku rufy;
d) gromadzenie si przy trapach i na jednej burcie oraz zatrzymywanie si
na schodniach, trapach i w wskich przejciach;
e) prowadzenie rozmw z osobami penicymi sub (wacht) i rozpraszanie ich uwagi;
f) uruchamianie oraz zatrzymywanie wszelkiego rodzaju mechanizmw przez osoby
nieuprawnione;
g) siadanie i opieranie si na porczach, relingach, nadburciach, polerach i rnego typu
osonach oraz spuszczenie ng za burt;
h) pozostawianie za burt w czasie ruchu okrtu cum, odbijaczy i innych przedmiotw
zabezpieczajcych;
i)

pranie bielizny poza wyznaczonymi miejscami oraz suszenie


zaopatrzenia mundurowego w miejscach do tego nie przeznaczonych;

przedmiotw

j)

przechowywanie mokrych przedmiotw mundurowych w szafkach lub w bakistach;

k) wychylanie si z iluminatorw i lukw oraz wyrzucanie przez nie mieci, papierw,


szmat i innych nieczystoci, a take pozostawianie odpadkw oraz rzucanie
niedopakw na pokad i za burt;
l)

prowadzenie gonych rozmw i pieww, a take uywanie przeklestw, obraliwych


sw oraz gwizdanie;

m) rozmawianie z pokadu z osobami znajdujcymi si na molo lub nabrzeu;


n) uprawianie gier hazardowych oraz handlu wrd zaogi;
o) przebywanie na pokadzie w ubiorze innym ni nakazany;
p) palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi;
q) wnoszenie, przechowywanie, posiadanie i spoywanie lub zaywanie alkoholu
i narkotykw oraz innych podobnie dziaajcych rodkw i substancji
oraz znajdowanie si w stanie nietrzewoci lub odurzenia, po uyciu alkoholu,
narkotyku lub pod wpywem podobnie dziaajcego rodka i substancji.
13002. Bez uzyskania zgody osb uprawnionych na okrcie zabrania si rwnie:
a) wchodzenia na maszty i schodzenia za burt;
b) zdejmowania pokrowcw z uzbrojenia i sprztu technicznego;
c) otwierania iluminatorw w czasie ruchu okrtu i podczas postoju noc;
62

d) wynoszenia jakichkolwiek przedmiotw wyposaenia okrtowego;


e) spania w czasie nie przeznaczonym na odpoczynek;
f) przekazywania wasnej ywnoci do kuchni okrtowej i przyrzdzania z niej posikw;
g) przechowywania w pomieszczeniach mieszkalnych broni strzeleckiej;
h) posugiwania si wszelkiego rodzaju aparatur utrwalajc obraz i dwik
oraz uywania prywatnych telefonw komrkowych;
i)

wsiadania do odzi zarwno wasnego, jak i innego okrtu.

13003. Zezwala si na palenie tytoniu tylko w miejscach wyznaczonych przez dowdc okrtu.
Miejsca te wyposaa si w odpowiednie popielniczki.
13004. Palenie tytoniu jest zabronione:
a) podczas alarmw, wicze i prac alarmowych, a take na stanowiskach suby
dyurnej i wachtowej;
b) w czasie pobierania i zdawania amunicji oraz materiaw pdnych i atwopalnych;
c) podczas wykonywania prac konserwacyjnych wewntrz okrtu oraz w wieo
malowanych pomieszczeniach okrtowych;
d) na odziach motorowych i aglowych stojcych przy burcie okrtu;
13005. Za zezwoleniem dowdcy zespou na okrcie mona trzyma psa lub kota do zwalczania
gryzoni. Zwierzta musz by poddane obowizujcym szczepieniom ochronnym.
13006. Zaoga schodzca z okrtu na duszy czas np. wyjedajcy na urlop lub w podr
subow, powinna zda swoje wyposaenie wyznaczonej osobie funkcyjnej
na przechowanie. Dowdcy dziaw (pionw) zobowizani s powiadomi sub dyurn
o przedmiotach wynoszonych z okrtu przez ich podwadnych. Przedmioty wynoszone
z okrtu i wnoszone na okrt przez zaog, zwaszcza paczki, powinny by sprawdzone
przez sub dyurn okrtu.
13007. Kady, kto znalaz na okrcie zgub (przedmiot, pienidze), powinien niezwocznie
przekaza j subie dyurnej. Oficer (podoficer) dyurny okrtu jest zobowizany
powiadomi zaog o znalezieniu zguby i zwrci j wacicielowi, a gdy ten nie zgasza
si - przekaza znaleziony przedmiot zastpcy dowdcy okrtu. Zdarzenie to powinno by
odnotowane w dzienniku zdarze.
13008. Zbirk zaogi moe zarzdzi dowdca okrtu lub zastpca dowdcy okrtu.
Zaoga, wywoana na pokad, ustawia si w ustalonym szyku, wedug kolejnoci dziaw
(pionw). Podczas zbirek obowizuje zasada poruszanie si biegiem z zachowaniem
zasad bezpieczestwa oraz ciszy. Po sprawdzeniu obecnoci i przyjciu meldunkw
od szefw dziaw, bosman okrtowy melduje zbirk zaogi zastpcy dowdcy okrtu.
Oficerowie wstpuj do szyku po zoeniu meldunku przez bosmana okrtowego.
13009. Kadego czonka zaogi, obowizuje na okrcie powtarzanie otrzymanych komend,
a po ich wykonaniu - meldowanie. Komend skierowan do nieobecnego czonka zaogi,
powtarza, wykonuje i melduje osoba zastpujca. Przyjcie meldunku o wykonaniu
komendy potwierdza si sowem: KWITUJ.
13010. Przeoonemu lub starszemu stopniem oddaje si honor na okrcie raz w danym dniu,
przy pierwszym spotkaniu, poegnaniu. Jeli przeoony przybywa do pomieszczenia
(na SB), ten, kto go pierwszy zauway, podaje dononym gosem komend: UWAGA.
Gdy warunki na to pozwalaj, wszyscy znajdujcy si w danym pomieszczeniu zwracaj
si w stron przeoonego i przyjmuj postaw zasadnicz, a najstarszy stopniem
(stanowiskiem) skada meldunek. Podczas alarmw i wykonywania prac alarmowych
63

meldunkw nie skada si. Obsady SB, SD wykonuj czynnoci zgodnie z rozkadami
okrtowymi.
13011. Przeoonym przechodzcym (na molo, w odzi, motorwce) wzdu burty okrtu, osoby
znajdujce si na pokadzie oddaj honory przez zatrzymanie si i sfrontowanie,
a oficerowie dodatkowo salutuj. Starszym stopniem przechodzcym (na molo, w odzi,
motorwce) obok okrtu, osoby znajdujce si na pokadzie oddaj honory na oglnie
przyjtych zasadach.
13012. Na okrcie wszystkie osoby zwracaj si do siebie bezporednio. Zasada proszenia
starszego stopniem o pozwolenie zwrcenia si do modszego nie obowizuje.
13013. Na gwnym stanowisku dowodzenia (GSD) moe przebywa tylko jego obsada.
Inne osoby musz uzyska na to zgod dowdcy okrtu bd jego przeoonych.
Przebywanie na GSD w czasie wachty jest dozwolone za zgod oficera wachtowego.
13014. Przed rozpoczciem rejsu zagranicznego zastpca dowdcy okrtu zapoznaje zaog
z obowizujcymi przepisami celnymi.
13015. Kady czonek zaogi, ktry zauway wypadnicie czowieka za burt, musi wyrzuci koo
ratunkowe w kierunku toncego oraz doniosym gosem zaalarmowa: CZOWIEK
ZA LEW (PRAW) BURT i natychmiast zameldowa o tym na GSD (mostek) lub
oficerowi wachtowemu (dyurnemu) okrtu wskazujc miejsce zdarzenia.
13.2. Zasady uycia odzi
13016. Postanowienia niniejszego regulaminu dotyczce odzi obowizuj rwnie wszystkie
kutry, motorwki i pontony Marynarki Wojennej, bez wzgldu na ich przynaleno
organizacyjn.
13017. Kada d powinna by przypisana w zawiadywanie odpowiedniej osobie funkcyjnej.
Osoba zawiadujca odpowiada za sprawno i utrzymanie odzi, a take za jej
ukompletowanie zgodne z wymaganiami eksploatacyjnymi.
13018. Dowdc odzi jest wyznaczona osoba. W przypadku, gdy nie zosta wyznaczony
dowdca, odzi dowodzi sternik.
13019. Sternikw odzi wyznacza dowdca okrtu (zespou okrtw), spord osb, ktre
posiadaj odpowiednie uprawnienia. Fakt ten odnotowuje si w rozkazie d.o. (dowdcy
zespou). Sternik jest odpowiedzialny za bezpieczestwo pywania oraz wygld odzi,
a take za ubir jej obsady. Odpowiada rwnie za waciwe zachowanie si pasaerw.
Wszystkie osoby przewoone odzi s obowizane stosowa si do polece dowdcy
odzi. Jeli w odzi znajduje si oficer korpusu Marynarki Wojennej specjalnoci morskiej,
powinien on obj dowodzenie, gdy bezpieczestwo pywania tego wymaga.
13020. odzi lub innego rodka pywajcego znajdujcego si na okrcie mona uy
za zezwoleniem dowdcy okrtu lub zastpcy dowdcy okrtu, a w czasie ich
nieobecnoci - oficera dyurnego (wachtowego) okrtu. Obsada odzi moe zaj
wyznaczone miejsca tylko na komend sternika. Obsada wsiada do odzi w nastpujcej
kolejnoci: dziobowi, rodkowi, wzorowi i sternik, natomiast pasaerowie - w tym
pasaerowie kutrw i motorwek - od najmodszego do najstarszego stopniem.
Przy wysiadaniu obowizuje kolejno odwrotna.
13021. Za przestrzeganie norm obcienia odzi odpowiada sternik. Odprawy odzi dokonuje
oficer dyurny (wachtowy) okrtu. d moe by odprawiona tylko przy penej obsadzie
i kompletnym wyposaeniu. Jeli d wychodzi poza rejon portu, oficer dyurny
(wachtowy) okrtu powinien upewni si, czy sternik zna swoje zadanie. Sternik odbija od
burty okrtu (miejsca postoju) na rozkaz oficera dyurnego (wachtowego) okrtu. Jeli
schodzcych z okrtu egna dowdca okrtu lub jego przeoony, sternik odzi stosuje si
do ich polece. Obsada moe wysi z odzi tylko na komend sternika. W czasie
64

postoju przy nabrzeu zarwno obsadzie, jak i sternikowi nie wolno si oddala
od miejsca zacumowania.
13022. Podczas wsiadania do odzi i wysiadania z niej oficerw, sternik podaje komend:
UWAGA i salutuje siedzc. Jeli w odzi znajduje si przeoony sternika bd starszy
stopniem, powysze czynnoci nale do niego. Na komend: UWAGA, do chwili
zajcia miejsca przez najstarszego przeoonego, obsada odzi oddaje honory siedzc
przez wyprostowanie tuowia, a obecni w odzi oficerowie salutuj nie wstajc z miejsca.
Jeli d przechodzi w pobliu przeoonego, od dowdcy okrtu wzwy, sternik wydaje
komend: WIOSA WZWY i salutuje. Na odzi motorowej obowizuje w tym czasie
zmniejszenie prdkoci, natomiast na odziach aglowych jednomasztowych - zwinicie
foka, a dwumasztowych - opuszczenie kliwra. Starszym stopniem honory oddaje tylko
sternik przez salutowanie. Podczas holowania, regat, a take przy silnym wietrze
i wysokiej fali honorw nie oddaje si. Wyprzedzanie odzi, na ktrej znajduje si
przeoony, moe nastpi tylko za jego zgod (za wyjtkiem regat).
13023. Po odcumowaniu odzi sternik powinien sprawdzi, czy zza burty wybrano odbijacze
i cumy, a jeli podniesiono bander, flag lub proporzec - czy nie s one okrcone wok
drzewca. Sternik odzi ponosi odpowiedzialno za bezpieczestwo pywania,
przestrzeganie przepisw portowych i suby redowej, a take za stosowanie si do
ustale oficera dyurnego okrtu (oficera wachtowego). Podczas pywania powinien
obserwowa zmiany wiatru i stanu morza oraz podejmowa odpowiednie decyzje.
W wypadku awarii kieruje walk o ywotno odzi, a w razie koniecznoci - ratowaniem
ludzi. Sternik zobowizany jest rwnie udzieli pomocy tym odziom, ktre jej potrzebuj.
13024. W odzi kady musi zaj wyznaczone miejsce. Wstawanie, wychylanie si, wysuwanie
rk lub ng za burt, a take siadanie na nadburciach jest zabronione. Zabronione jest
rwnie gone zachowanie si i gwizdanie. Wsiadanie do odzi oraz wysiadanie z niej jest
dozwolone tylko po zakoczonym manewrze zacumowania.
13025. odzie nosz tak bander, jaka przysuguje okrtowi, do ktrego nale.
Bander i inne znaki podnosz w momencie odcumowania wtedy, gdy na ich burcie
znajduje si oficer oraz zawsze na obcych wodach terytorialnych i wewntrznych
niezalenie od tego, kto przebywa w odzi. Bander opuszcza si po podaniu cum.
Na odziach wiosowych bander podnosi si na drzewcu rufowym, a na aglowych
na maszcie lub gaflu gwnego agla. Kutry i motorwki podnosz nalene im bander
na drzewcu rufowym. Podczas holowania bander podnosi tylko ostatnia d w zespole.
W czasie regat odzie okrtowe bandery nie podnosz.
13026. Spuszczone na wod odzie powinny by odpowiednio sklarowane, zarwno wewntrz,
jak i na zewntrz, odbijacze wyoone za burt, a ponadto w odziach zakryte dulki i wyjty
ster. Jeli bezpieczestwo tego wymaga, w odzi powinna stale przebywa wydzielona
cz obsady. Obsada odzi moe wystpowa w innym ni zaoga ubiorze. Ustalenie
ubioru obsady naley do obowizkw sternika.
13027. Po zachodzie soca i przy zej pogodzie wszystkie odzie, motorwki i pontony powinny
by podniesione na pokad, z wyjtkiem tych, ktre utrzymuj komunikacj z ldem.
13028. Postj odzi przy trapie okrtu jest dozwolony tylko podczas wsiadania do nich
i wysiadania z nich pasaerw, a take w czasie przyjmowania i przekazywania na okrt
przesyek. Podczas oczekiwania na miejsce przy trapie, odzie powinny utrzymywa si na
trawersie okrtu lub za jego ruf. Przy silnym wietrze i wysokiej fali sternik moe poprosi
o podanie z okrtu holu odziowego. Miejsce i sposb cumowania odzi przy burcie okrtu
okrela zastpca dowdcy okrtu, w zalenoci od stanu pogody.
13029. Kadej odzi przydziela si odpowiedni sygna zawezwawczy, ktry powinna zna caa
obsada. Po podniesieniu sygnau zawezwawczego na okrcie, d powinna
w najkrtszym czasie powrci do jego burty.
65

13030. Kada d powinna nosi numer taktyczny bd nazw swojego okrtu.


Oprcz wymienionych oznacze, odzie powinny by odpowiednio ponumerowane: jeli
nale do lewej burty liczbami parzystymi, a do prawej nieparzystymi. Powysze
oznaczenia oddziela si od numeru taktycznego lub nazwy okrtu mylnikiem. odzie
aglowe powinny nosi na swych aglach numer taktyczny swojego okrtu, a po mylniku
- rwnie cyfr wskazujc przynaleno do danej burty. Oznakowanie umieszcza si
na kadubie odzi, po prawej i lewej burcie, w czci dziobowej. d oznakowuje si
rwnie na tylnicy, z prawej i lewej strony steru, tak, aby oznakowanie zawsze znajdowao
si powyej lustra wody. Oznakowanie agli powinno by wykonane z materiau
w czarnym kolorze. Wymiary i kolory oznakowa s nastpujce: na kadubach 12,
a aglach 35 cm; kolor biay na tle stalowym, a czarny - na biaym. Szczegowe ustalenia
dotyczce oznakowania odzi wydaje dowdca zespou okrtw.
13031. Okrt w ruchu powinien by przygotowany do spuszczenia odzi na wod, na wypadek
alarmu Czowiek za burt. Podczas przygotowania odzi naley sprawdzi
funkcjonowanie urzdze podnonych oraz ukompletowanie odzi i szczelno jej dna.
Obsada odzi przed spuszczeniem na wod powinna naoy kombinezony ochronne
lub pasy (kamizelki) asekuracyjne.

66

ROZDZIA 14 STAN SANITARNY OKRTU I OCHRONA ZDROWIA


14.1. Ochrona zdrowia zaogi
14000. Zadania ochrony zdrowia zaogi realizuje si poprzez terminowe kontrole lekarskie
i szczepienia ochronne, zapewnienie odpowiednich warunkw sanitarnohigienicznych,
waciwe wyywienie i umundurowanie, a take profilaktyk zdrowotn.
14001. Dowdca dziau zdrowia (osoba funkcyjna odpowiedzialna za stan zdrowia zaogi) skada
dowdcy okrtu okresowe meldunki o stanie sanitarnym okrtu i zdrowiu jego zaogi,
ktrych czstotliwo okrela jego przeoony.
14002. Przestrzeganie przepisw dotyczcych stanu sanitarnego okrtu i ochrony zdrowia
oraz wytycznych w tym zakresie jest obowizkiem kadego czonka zaogi. Za czysto
okrtu i przestrzeganie organizacji ywienia zaogi odpowiada zastpca dowdcy okrtu,
natomiast za stan sanitarny poszczeglnych pomieszcze okrtowych i higien osobist
podwadnych - bezporedni przeoeni.
14003. W czasie pobytu okrtu na morzu - w miar moliwoci i potrzeb, lecz nie rzadziej ni raz
w tygodniu - naley zapewni zaodze kpiel. Personel kuchenny powinni korzysta
z natrysku zarwno przed, jak i po zakoczeniu pracy. Zaodze wykonujcej prace
uciliwe naley zapewni kpiel w ciepej wodzie, zaraz po ich zakoczeniu (zejciu
z wachty).
14004. Pomieszczenia okrtowe powinny by systematycznie wentylowane zarwno
przez otwarte wazy i iluminatory, jak i regularne uruchamianie wentylacji oglnookrtowej.
Pomieszczenia mieszkalne wentyluje si po pobudce, przed spoywaniem posikw
oraz przed zarzdzeniem ciszy nocnej.
14005. Dopuszcza si organizowanie kpieli dla zaogi w wyznaczonych akwenach i na otwartym
morzu. Kpiel zaogi kieruje osoba wyznaczona przez dowdc okrtu. Temperatura
wody podczas kpieli nie powinna by nisza od 18C. Przed rozpoczciem kpieli,
na pokadzie, przygotowuje si koa ratunkowe z rzutkami. Przy burcie, przy ktrej odbywa
si kpiel, powinien manewrowa okrtowy rodek pywajcy wyposaony w dodatkowe
rodki ratunkowe. Naley take wyznaczy osoby zabezpieczajce kpiel. Kpicym si
nie wolno odpywa poza okrtowy rodek pywajcy oraz gono zachowywa si.
Kpicy musz mie na sobie prawidowo zawizane pasy ratunkowe.
14006. Jeeli na okrcie wystpuj insekty lub gryzonie, to przeprowadza si dezynsekcj
(deratyzacj). Tryb i sposb wykonania tych zabiegw okrelaj oddzielne przepisy.
Nadzr nad zwalczaniem insektw i gryzoni na okrcie sprawuje dowdca dziau zdrowia,
a na okrtach, gdzie brak takiego etatu - lekarz zespou okrtw.
14.2. Woda do picia i przygotowanie posikw
14007. Woda do picia powinna by pod staym nadzorem sanitarnym. Zbiorniki na wod do picia
podlegaj okresowym przegldom, malowaniu (cementowaniu), a w razie potrzeby
odkaaniu. We do pobierania wody do picia powinny by oznakowane, odpowiednio
utrzymane i przechowywane w czystoci. Uywanie tych wy do innych celw jest
zabronione. Zawory czce system wody sodkiej z innymi systemami okrtowymi
powinny by zamknite i zaplombowane. Otwarcie tych zaworw moe nastpi tylko
za zezwoleniem dowdcy dziau (dowdcy pionu eksploatacji). Na zawory
odpowietrzajce zbiorniki wody sodkiej zakada si odpowiednie filtry zabezpieczajce
przed skaeniami.
14008. Woda do picia przechowywana w zbiornikach okrtowych podlega badaniom
laboratoryjnym zgodnie z obowizujcymi przepisami sanitarnymi. Pobieranie prbek
wody
67

i dostarczanie ich do bada naley do obowizkw dowdcy dziau zdrowia (osoby


funkcyjnej).
14009. Na okrcie, gdzie nie wystpuj osoby funkcyjne odpowiedzialne za dziay zdrowia
i kwatermistrzowski nadzr nad ywieniem zaogi sprawuje zastpca dowdcy okrtu.
14010. Kuchnia
okrtowa
powinna
by
utrzymana
w
czystoci
i
porzdku.
Osoby funkcyjne biorce udzia w procesie przygotowania i wydawania posikw musz
posiada odpowiednie badania lekarskie. Personel kuchni obowizuje ubir przewidziany
dla kucharzy.
14011. Prawo wstpu do kuchni okrtowej, poza personelem kuchennym, maj osoby
wyznaczone przez dowdc okrtu.
14012. Skargi na wyywienie powinny by niezwocznie przedstawione zastpcy dowdcy okrtu
i rozpatrzone w moliwie najkrtszym terminie.
14013. Organizacj prac pomocniczych przy przyrzdzaniu posikw (np. obieranie ziemniakw)
ustala zastpca dowdcy okrtu.
14014. Na okrtach, na ktrych nie wystpuje dowdca dziau zdrowia, jako przyrzdzonych
posikw sprawdza lekarz zespou z takim wyliczeniem, aby kady okrt by sprawdzony
co najmniej raz w dekadzie. Opinie o jakoci posiku i stanie sanitarnym kuchni lekarz
zespou powinien wpisa do ksiki pracy kierownika stowki onierskiej.
14.3. Przegldy lekarskie i pomoc lekarska
14015. Przed i po wykonaniu dugotrwaych rejsw (misji), po zakoczeniu suby bojowej,
a take w innych przypadkach, dyktujcych tak konieczno przeprowadza si
dodatkowe przegldy lekarskie zaogi.
14016. W razie wykonywania zada w rejonach, w ktrych istnieje moliwo zaraenia si
chorob zakan zagraajc zdrowiu zaogi przeprowadza si na rozkaz dowdcy
Marynarki Wojennej - dodatkowe szczepienia ochronne.
14017. O nagym zachorowaniu lub wypadku czonek zaogi obowizany jest zameldowa
bezporedniemu przeoonemu lub subie dyurnej, po czym powinien by skierowany
na badania ambulatoryjne.
14018. Podczas pobytu na morzu na wniosek lekarza, chorzy mog by zwolnieni od wszystkich
zaj i prac bd tylko od tych, ktre maj zasadniczy wpyw na przebieg leczenia.
Czas zwolnienia od zaj, a take termin leczenia szpitalnego wszystkich czonkw zaogi
podaje si w rozkazie dziennym dowdcy okrtu (dowdcy zespou).
14019. W porcie zagranicznym na leczenie szpitalne wyokrtowuje si czonkw zaogi,
na wniosek lekarza. Decyzj tak kadorazowo podejmuje d.o.

68

ROZDZIA 15 ZWALNIANIE ZAOGI NA LD


15.1. Zwalnianie onierzy zawodowych na ld
15000. Zejcie z okrtu moe nastpi tylko za zgod dowdcy okrtu. Wymienione osoby
funkcyjne mog wstrzyma na czas okrelony zejcie podlegej kadry na ld, jeli warunki
suby tego wymagaj. Kadra moe zej z okrtu po zakoczeniu zaj i prac, a w dni
wolne od zaj - wedug ustale dowdcy okrtu. Zejcie na ld moe nastpi
po zgoszeniu ubycia subie dyurnej. Przed zejciem z okrtu stojcego na kotwicy
zaoga powinna by poinformowana o sposobie powrotu na jego pokad. Na zejcie
zastpcy dowdcy okrtu na ld wyraa zgod dowdca okrtu. Dowdc okrtu zwalnia
jego bezporedni przeoony. Zasady zwalniania na ld zaokrtowanych oficerw
i podoficerw sztabu ustala szef sztabu.
15001. Zaoga zwolniona na ld powinna przyby na okrt zgodnie z czasem rozpoczcia zaj
ustalonym przez dowdc okrtu. O swoim przybyciu na okrt melduje subie dyurnej.
Jeli sytuacja tego wymaga, dowdca okrtu moe zarzdzi stawienie si zaogi na okrt
w dniu wolnym od zaj. W tym wypadku powinien wczeniej okreli, kto spord zaogi,
poza skadem suby dyurnej, w jakim czasie i w jakim celu ma przyby na okrt.
15.2. Zwalnianie na ld marynarzy rezerwy i zasadniczej suby wojskowej
15002. Marynarzy zwalnia si na ld w czasie wolnym, zgodnie z podziaem na burty.
Ilo zwalnianych marynarzy ustala dowdca okrtu z takim wyliczeniem, aby pozostaa
na okrcie zaoga zapewnia bezpieczny postj okrtu oraz utrzymanie nakazanej
gotowoci bojowej, okrelonej w odrbnych dokumentach. Zasady wychodzenia
marynarzy na przepustki jednorazowe reguluje Regulamin Oglny SZ RP. W razie
uchybie w subie d.o. ma prawo wstrzyma marynarzowi korzystanie z uprawnie
wynikajcych z przepustki staej. Marynarze nie mog schodzi na ld w dniu objcia
suby. Dowdcy dziaw (pionw) i b.o. maj prawo wydawa przepustki jednorazowe,
uprawniajce marynarzy do przebywania poza garnizonem.
15003. Na 15 minut przed zejciem z okrtu oficer dyurny okrtu (zespou) zarzdza zbirk
wychodzcych na ld, jeli wystpuj w mundurach, po czym sprawdza ich wygld
zewntrzny oraz znajomo zasad zachowania si w miejscach publicznych, a gdy okrt
stoi na kotwicy - zapoznaje marynarzy ze sposobem powrotu na jego pokad.
Jeli oficer dyurny nie ma zastrzee, zezwala wychodzcym na ld na zejcie z okrtu.
15004. Marynarze mog wychodzi na ld w ubiorach cywilnych.
15005. Powracajcy z ldu marynarze melduj swoje przybycie subie dyurnej okrtu (zespou),
ktry dokonuje odpowiednich adnotacji w ksice ewidencji wychodzcych z okrtu.
Powracajcy z ldu marynarze zobowizani s zameldowa subie dyurnej
i bezporednim przeoonym o wszystkich zajciach na ldzie, jak rwnie o zwrconych
im uwagach. O spnionych i nieobecnych suba dyurna melduje dowdcy okrtu
i oficerowi dyurnemu zespou.
15006. Jeli powracajcy z ldu nie zastan swego okrtu w porcie, powinni niezwocznie
zameldowa si u oficera dyurnego zespou w celu otrzymania odpowiednich dyspozycji.
15.3. Urlopy
15007. Zaoga wykorzystuje urlopy przez cay rok, zgodnie z rocznym planem urlopw.
Wnoszone do planu poprawki podaje si wczeniej do wiadomoci zainteresowanych
czonkw zaogi. Plan urlopw dowdcw okrtw i ich zastpcw sporzdza dowdca
zespou.

69

15008. Oficerowie i podoficerowie wyjedajcy na urlop powinni przekaza protokolarnie swoje


obowizki osobom zastpujcym bd osobom wyznaczonym doranie przez waciwych
dowdcw. Przekazanie obowizkw ogasza si w rozkazie dowdcy okrtu
15009. Za przygotowanie marynarzy do wyjazdu na urlop odpowiadaj bezporedni przeoeni,
ktrzy powinni zadba o terminowe wystawienie dokumentw podry. Marynarzy, jeli
wystpuj w mundurach, zwalnia si na urlop na tych samych zasadach, jakie obowizuj
podczas ich zwalniania na ld.
15010. Czonkowie zaogi melduj swj powrt z urlopu bezporednim przeoonym.
Powracajcych marynarzy rezerwy i zasadniczej suby wojskowej suba dyurna
odnotowuje w ksice ewidencji wychodzcych z okrtu. Przybywajcy z urlopu osobicie
rozliczaj si z pobranych dokumentw podry.

70

ROZDZIA 16 BUDOWA I REMONT OKRTU


16000. Z chwil rozpoczcia budowy okrtu powouje si grup organizacyjno-przygotowawcz,
zadaniem ktrej jest nadzorowanie wykonywanych prac oraz uczestniczenie w odbiorach.
Skad tej grupy zaley od wypornoci i przeznaczenia budowanego okrtu. W skad tej
grupy wchodz: dowdca okrtu, zastpca dowdcy okrtu, dowdcy pionw (dziaw)
okrtowych i bosman okrtowy. Do prb odbiorczych okrt powinien przystpi
z uzupenion i odpowiednio przeszkolon zaog. Jeeli jest to nowy typ okrtu prby
przeprowadza obsada stoczni, a zaoga okrtu uczestniczy, jako obserwator oraz moe
wchodzi w skad komisji odbiorczej.
16001. Termin przekazania Marynarce Wojennej nowo zbudowanego okrtu uzaleniony jest
od wynikw prb stoczniowych na morzu. W celu przyjcia okrtu powouje si komisj
odbiorcz. Zasady powoywania i prace tej komisji okrelaj odrbne przepisy.
16002. Podczas prb zdawczo-odbiorczych zarwno uzbrojenie, jak i wszystkie urzdzenia
okrtowe powinny by obsugiwane przez specjalistw wykonawcy, a nadzorowane
przez czonkw komisji odbiorczej i zaog okrtu. Prby zdawczo-odbiorcze prowadzi si
zgodnie z harmonogramem prb, ktrymi kieruje przewodniczcy komisji zdawczej.
Komisja odbiorcza koczy sw dziaalno z chwil podpisania protokou zdawczoodbiorczego. Po podpisaniu protokou nowo zbudowany okrt przechodzi
w podporzdkowanie MW.
16003. Zaog na okrt pozyskany z innego pastwa formuje si z takim wyprzedzeniem,
aby do czasu przyjcia okrtu zapewni jej wymagane przeszkolenie. Okrt przyjmuje si
na podstawie prb zdawczo-odbiorczych, prowadzonych w porcie i na morzu.
Harmonogram wymienionych prb nadzoruje specjalna komisja odbiorcza okrelona
w warunkach umowy przez zamawiajcego.
16004. Pierwsze podniesienie bandery wojennej jest rwnoznaczne z wcieleniem okrtu
do skadu si Marynarki Wojennej.
16005. Przed skierowaniem okrtu do remontu zapoznaje si zaog z zakresem prac
remontowych, a take z przepisami obowizujcymi w czasie remontu.
Szczeglnie dokadnie naley zapozna zaog z warunkami bezpieczestwa
oraz przepisami przeciwpoarowymi, porzdkowymi i sanitarnymi, obowizujcymi
na terenie zakadu remontowego (produkcyjnego).
16006. Przed rozpoczciem remontu przygotowuje si zaog do walki z wod i poarem
w warunkach zakadu remontowego. Za organizacj i przeprowadzenie wiczenia
przeciwpoarowego odpowiedzialny jest wykonawca.
16007. W czasie remontu okrtu wszystkie zamierzenia organizacyjno-szkoleniowe naley
realizowa tak, aby zapewni terminowe wykonanie prac remontowych.
16008. Odbir wyremontowanego uzbrojenia i sprztu wojskowego przeprowadzaj osoby
funkcyjne, zgodnie z obowizujcymi przepisami. Odbir kocowy przeprowadza komisja
odbiorcza, na podstawie prb zdawczo-odbiorczych, prowadzonych zarwno w porcie,
jak i na morzu. Prby zdawczo-odbiorcze prowadzi si zgodnie z programem prb,
opracowanym przez zakad remontowy i uzgodnionym ze zleceniodawc.
Za terminowe przygotowanie okrtu do prb odpowiada zakad remontowy, a za jego
gotowo do wyjcia na morze - dowdca okrtu. Po zakoczeniu prac remontowych
i wykonaniu prb, komisja odbiorcza podpisuje protok zdawczo-odbiorczy.
16009. Remont dokowy moe by prowadzony oddzielnie lub rwnolegle z innym rodzajem
remontu. Przed zadokowaniem okrtu dowdca dziau elektromechanicznego (pionu
eksploatacji) powinien sprawdzi przygotowanie doku do dokowania zgodnie z planem
dokowania. Za ochron fizyczn okrtu stojcego na doku odpowiada dowdca okrtu.
71

ROZDZIA 17 BAZY BRZEGOWE I PYWAJCE


17000. Zaogi okrtw mog by zakwaterowane w bazie brzegowej lub na bazie pywajcej.
Wymienione bazy, poza odpowiednimi warunkami mieszkalnymi, powinny zapewni
zaogom waciwe warunki subowe, szkoleniowe, sanitarno-higieniczne i gospodarcze.
17001. Baza brzegowa wraz z caym wyposaeniem podlega dowdcy zespou okrtw.
Jeli etat zespou nie przewiduje komendanta bazy, dowdca zespou powierza jego
obowizki jednemu z dowdcw okrtw lub oficerowi sztabu.
17002. Podczas przebywania w bazie zaogi podlegaj dowdcom okrtw, a w sprawach
porzdkowych komendantowi bazy.
17003. Za organizacj suby i ycia w bazie, a take za utrzymanie porzdku na jej terenie
odpowiada dowdca zespou.
17004. Zaodze kadego okrtu przydziela si osobne pomieszczenia mieszkalne, subowe
i gospodarcze oraz rejon sprztania codziennego i generalnego. Plan rozmieszczenia
zag w bazie oraz plan przydziau rejonw sprztania zatwierdza dowdca zespou.
17005. Za waciwe uytkowanie pomieszcze, jak rwnie
w przydzielonym rejonie odpowiada dowdca okrtu.

za

utrzymanie

porzdku

17006. Czynnoci zag na wypadek poaru w bazie brzegowej okrela oddzielna instrukcja,
zatwierdzona przez dowdc zespou.
17007. Sub dyurn w bazie brzegowej peni czonkowie zakwaterowanych zag, zgodnie
z ustaleniami dowdcy zespou.
17008. Po wyjciu okrtw na morze pozostajcy w bazie brzegowej czonkowie zag podlegaj
oficerowi dyurnemu zespou. Jeli nie wydano innych zarzdze, wyznacza si ich
do penienia suby dyurnej i wykonywania prac na terenie bazy. Wykaz osb
pozostajcych w bazie dowdca okrtu powinien pozostawi oficerowi dyurnemu
zespou.
17009. Przed wyjciem okrtu na morze pomieszczenia mieszkalne, subowe i gospodarcze
powinny by zamknite i zaplombowane, a klucze zdane na przechowanie oficerowi
dyurnemu zespou. Jeli zaogi opuszczaj baz w trybie alarmowym, pozostawione
pomieszczenia zamyka i plombuje oficer dyurny zespou. O zamkniciu i zaplombowaniu
pomieszcze oficer dyurny dokonuje adnotacji w ksice meldunkw.
17010. Przed powrotem okrtu do miejsca staej dyslokacji dowdca okrtu powinien przekaza
do sztabu zespou zamwienie dotyczce uzupenienia zapasw oraz napraw uzbrojenia
i sprztu technicznego. Kolejno uzupeniania zapasw na okrtach okrela dowdca
zespou. Dowdca okrtu powinien zapewni sprawne przyjcie zapasw i nie dopuci
do przestoju rodkw transportu.
17011. Organ zaopatrujcy dostarcza na okrty zapasy zgodnie z obowizujcymi normami
nalenoci i wedug zamwie dowdcy okrtu (zespou) wasnymi rodkami transportu.
Za pene, sprawne i terminowe zaopatrzenie okrtw odpowiada szef organu
zaopatrujcego.
17012. Powysze ustalenia odnosz si rwnie do okrtw dyslokowanych w miejscach
czasowego bazowania.

72

ROZDZIA 18 SUBA OKRTOWA


18.1. Zasady oglne
18000. W skad suby okrtowej wchodzi: suba dyurna i wachtowa. Zadaniem suby
okrtowej jest utrzymanie okrtu w nakazanym stanie gotowoci, a take:
a) kierowanie tokiem ycia zaogi, zgodnie z obowizujcym porzdkiem dnia;
b) obsugiwanie systemw i urzdze okrtowych oraz nadzorowanie bezpieczestwa
pywania i postoju;
c) utrzymywanie cznoci wewntrznej i zewntrznej;
d) nadzr nad utrzymaniem porzdku na okrcie oraz dopilnowanie przestrzegania
przez zaog przepisw okrtowych.
Zadania suby okrtowej okrela dowdca zespou, w zalenoci od przeznaczenia
okrtu i warunkw jego bazowania.
18001. Sub okrtow mog peni tylko te osoby, ktre na podstawie zdanego egzaminu,
zostay dopuszczone rozkazem dowdcy zespou (okrtu) do jej penienia.
18002. Osoby penice sub okrtow w zalenoci od wykonywanych obowizkw, powinny
zna: organizacj suby okrtowej, rodki do walki z wod i poarem, zasady otwierania
i zamykania wazw (lukw), systemy wentylacji i klimatyzacji oraz przepisy dotyczce ich
obsugi, organizacj cznoci wewntrznej i zewntrznej, sygnay alarmowe
oraz obowizki zawarte w instrukcjach suby okrtowej.
18003. Za przygotowanie podwadnych do penienia suby okrtowej odpowiadaj bezporedni
przeoeni. Instruktae do penienia sub prowadz osoby funkcyjne, wyznaczone
przez dowdc zespou (okrtu).
18004. Na co dzie suba okrtowa wystpuje w ubiorze wiczebnym, a w czasie uroczystoci
oraz postoju okrtu w obcym porcie - w ubiorze subowym. Osoby penice sub
okrtow powinny by wyposaone:
a) oficer dyurny okrtu i pomocnik - w gwizdek oficerski;
b) oficer wachtowy - w lornetk i gwizdek oficerski;
c) wachtowy przy trapie gwizdek bosmaski. Po zachodzie soca wachtowy
przy trapie zakada kamizelk ratunkow.
18005. Oficer dyurny zespou okrtw i jego pomocnik wystpuj w ubiorze subowym zgodnie
z Regulaminem Oglnym SZ RP.
18006. Nikt ze skadu suby okrtowej nie ma prawa samowolnie opuci swego stanowiska.
Po zarzdzeniu wyszego stanu gotowoci bojowej lub wiczenia oglnookrtowego,
osoby penice sub okrtow wykonuj czynnoci wpisane w rozkady okrtowe,
lecz nie mog by kierowana do innych zaj i prac.
18007. Samowolne zamiany lub zastpstwa podczas penienia suby okrtowej s zabronione.
18.2. Suba dyurna
18.2.1. Oglne zasady penienia suby dyurnej
18008. Organizacj i skad suby dyurnej w zespole i na okrtach okrela dowdca zespou.
Do penienia suby dyurnej czonkw zaogi wyznacza si w rozkazie dziennym
dowdcy okrtu lub dowdcy zespou, z wyprzedzeniem okrelonym w Regulaminie
Oglnym SZ RP.

73

18009. Gdy sytuacja tego wymaga, dowdca okrtu moe wystawi dodatkowo na okrcie,
nabrzeu (doku) wacht lub grup marynarzy z broni.
18010. Na okrtach w ruchu, gdzie rwnolegle peni si sub dyurn i wacht, oficer dyurny
(podoficer dyurny) podlega oficerowi wachtowemu.
18011. Za organizacj i jako penienia suby dyurnej w zespole odpowiada szef sztabu
zespou, a na okrcie - zastpca dowdcy okrtu.
18012. Sub dyurn w zespole okrtw peni wyznaczeni przez dowdc zespou oficerowie
i podoficerowie. Plan penienia suby dyurnej w zespole okrtw sporzdza szef sztabu
zespou.
18013. Do penienia suby dyurnej na okrcie wyznacza si ca zaog, z wyjtkiem dowdcy
okrtu, zastpcy dowdcy okrtu i lekarza i jeeli warunki na to pozwalaj bosmana
okrtowego.
18014. Plan penienia suby dyurnej na dany miesic sporzdza zastpca dowdcy okrtu.
Jeeli na okrcie peniona jest suba w poszczeglnych dziaach (pionach) to plany tych
sub opracowuj dowdcy dziaw (pionw) i przekazuj z.d.o.
18015. Odpraw suby dyurnej przeprowadza oficer dyurny zespou, obejmujcy sub
w danym dniu. Czas, miejsce i porzdek odprawy okrela dowdca zespou. W odprawie
uczestniczy cay skad nowowstpujcej suby. W czasie postoju okrtu poza m.s.d.
odpraw suby dyurnej przeprowadza oficer dyurny okrtu, zgodnie z ustaleniami
dowdcy okrtu.
18016. Suba dyurna moe na zmian odpoczywa (spa), do 4 godzin, od capstrzyku
do p godziny przed pobudk. Odpoczywajcy mog si rozebra.
18017. Po zdaniu suby penionej w systemie 24 godzinnym zwalnia si z zaj subowych.
18018. Zaodze penicej wacht do czwartej rano naley wyduy odpoczynek, co najmniej
o godzin.
18.2.2. Oficer dyurny zespou okrtw
18019. Oficer dyurny zespou okrtw podlega bezporednio dowdcy zespou. Oficerowi
dyurnemu zespou podlegaj wszystkie suby, penione w zespole w danym dniu.
18020. Oficer dyurny zespou odpowiada za:
a) bezpieczestwo postoju okrtw;
b) terminow realizacj zada wynikajcych z porzdku dnia;
c) utrzymanie porzdku na okrtach i nabrzeach;
d) waciwe funkcjonowanie podlegych sub.
18021. Podczas przyjmowania suby oficer dyurny powinien zapozna si z rozliczeniem
bojowym, zadaniami przewidzianymi do wykonania, a take z poleceniami wydanymi
przez dowdc zespou i ich realizacj. Powinien te sprawdzi funkcjonowanie systemu
cznoci oraz aktualno sygnaw alarmowych.
18022. Przekazanie suby oficera dyurnego zespou (okrtu) nastpuje po odprawie suby
oraz po otrzymaniu meldunkw o objciu obowizkw przez cay skad podlegej suby.
Zdanie i objcie suby obaj oficerowie melduj dowdcy zespou (okrtu) lub jego
zastpcy. Objcie suby oficer dyurny okrtu melduje nadrzdnej subie dyurnej.
18023. Oficer dyurny zespou okrtw jest zobowizany:
a) kierowa przechodzeniem zespou na nakazan gotowo bojow, do czasu przybycia
dowdcy zespou lub szefa sztabu;
74

b) nadzorowa realizacj porzdku dnia oraz przestrzeganie zarzdzonego w zespole


ubioru;
c) kontrolowa porzdek na okrtach i nabrzeach oraz czysto wd w basenie
portowym;
d) sprawdza, co najmniej raz w dzie i raz w nocy, prawidowo penienia suby
dyurnej na kadym okrcie;
e) zna rozliczenie bojowe zespou;
f) meldowa niezwocznie dowdcy zespou o zaistniaych wypadkach i zdarzeniach;
g) kierowa stan osobowy zespou do zaj poza miejsce staego bazowania, jeli
wynika to z zarzdze lub polece, oraz zapozna ich ze sposobem alarmowego
odwoania na okrty;
h) utrzymywa sta czno z oficerem operacyjnym oraz skada mu przewidziane
w organizacji suby meldunki;
i)

nadzorowa prac grup cumowniczych podczas wychodzenia okrtw z portu


i wchodzenia ich do portu;

j)

kierowa sztormowym zabezpieczeniem postoju okrtw w porcie;

k) w razie zaistnienia poaru organizowa ratowanie ludzi, sprztu i dokumentw


oraz kierowa jego likwidacj do chwili przybycia stray poarnej;
l)

sprawdza jako przyrzdzanych posikw w miejscu ywienia zaogi;

m) zoy, przy pierwszym spotkaniu, dowdcy zespou i jego przeoonym meldunek


o przebiegu suby.
18.2.3. Pomocnik oficera dyurnego zespou okrtw
18024. Pomocnik oficera dyurnego zespou okrtw podlega bezporednio oficerowi dyurnemu
zespou. Pomocnikowi oficera dyurnego zespou podlegaj wszystkie suby okrtowe
pod wzgldem obrony przeciwawaryjnej.
18025. Pomocnik oficera dyurnego zespou odpowiada za:
a) bezpieczestwo postoju okrtw;
b) gotowo sub okrtowych do walki o ywotno okrtu;
c) stan dokumentw oficera dyurnego zespou.
18026. Podczas przyjmowania suby pomocnik oficera dyurnego zespou powinien zapozna
si ze stanem technicznym poszczeglnych okrtw, zwaszcza ze sprawnoci
systemw do walki z wod i poarem. Powinien te zapozna si z planem treningw
prowadzonych ze subami i grupami awaryjnymi. Pomocnik oficera dyurnego zespou
przebywa w pomieszczeniu oficera dyurnego zespou lub na okrcie, jeli sytuacja tego
wymaga.
18027. Pomocnik oficera dyurnego zespou okrtw jest zobowizany:
a) kontrolowa, co najmniej raz w dzie i raz w nocy, prawidowo penienia suby
na poszczeglnych okrtach oraz gotowo systemw do walki z wod i poarem;
b) meldowa oficerowi dyurnemu zespou o niedocigniciach majcych wpyw
na bezpieczestwo postoju okrtw;
c) nadzorowa utrzymanie naleytego porzdku
a take czysto wd w basenach portowych;

na

okrtach

nabrzeach,

75

d) w wypadku poaru lub awarii na okrcie zespou, wspomaga kierowanie


czynnociami zaogi do czasu przybycia dowdcy okrtu lub dowdcy dziau (pionu
eksploatacji).
18.2.4. Oficer dyurny okrtu
18028. Oficer dyurny okrtu podlega bezporednio zastpcy dowdcy okrtu, a pod wzgldem
suby - oficerowi dyurnemu zespou. Oficerowi dyurnemu okrtu podlegaj wszystkie
suby okrtowe.
18029. Oficer dyurny okrtu odpowiada za:
a) bezpieczestwo postoju okrtu;
b) funkcjonowanie podlegych sub;
c) prawidow obsug urzdze i systemw oglnookrtowych;
d) porzdek na okrcie i nabrzeu;
e) terminow realizacj porzdku dnia;
f) waciwe prowadzenie dokumentw suby dyurnej.
18030. Podczas przyjmowania suby oficer dyurny okrtu powinien zapozna si
z obowizujc gotowoci bojow okrtu, z aktualnie uruchomionymi urzdzeniami
okrtowymi, sposobem zacumowania lub zakotwiczenia okrtu, z planem zaj,
poleceniami przeoonych i ich realizacj, prognoz pogody, miejscem pobytu okrtowych
rodkw pywajcych, a take z zarzdzonym ubiorem. Powinien te sprawdzi czno
z oficerem dyurnym zespou.
18031. Oficer dyurny okrtu jest zobowizany:
a) kierowa przechodzeniem okrtu na wprowadzony stan gotowoci bojowej do czasu
przybycia dowdcy okrtu lub jego zastpcy;
b) kierowa realizacj porzdku dnia oraz nadzorowa przedsiwzicia wynikajce
z planu szkolenia;
c) wpuszcza na okrt osoby postronne oraz nadzorowa wejcie i zejcie z okrtu
zwiedzajcych;
d) zna stan zaogi oraz liczb osb postronnych przebywajcych na okrcie;
e) zna rozliczenie bojowe oraz miejsce pobytu i sposb alarmowego odwoywania
zaogi, okrtowych rodkw pywajcych na okrt;
f) prowadzi dziennik zdarze oraz nadzorowa prowadzenie innych dokumentw
przez podleg sub;
g) sprawdzi co najmniej raz w dzie i raz w nocy porzdek na okrcie, w tym
prawidowo penienia suby i terminowo wybijania "szklanek" dzwonem
okrtowym;
h) nadzorowa prac urzdze
w pomieszczeniach okrtowych;

zapewniajcych

odpowiednie

warunki

ycia

i)

meldowa zastpcy dowdcy okrtu, a w razie jego nieobecnoci oficerowi dyurnemu


zespou o zdarzeniach majcych wpyw na bezpieczny postj okrtu;

j)

ogosi na okrcie, w wypadku poaru lub awarii alarm poarowy lub wodny i kierowa
czynnociami zaogi do czasu przybycia swoich przeoonych;

76

k) kontrolowa wygld zewntrzny marynarzy wychodzcych na ld w mundurach


wyjciowych oraz udziela instruktau na temat zachowania si na ldzie,
a take odnotowywa ich wyjcie i powrt;
l)

meldowa dowdcy okrtu i oficerowi zespou o wypadkach i zdarzeniach;

m) przedstawi, po zarzdzeniu ciszy nocnej, oficerowi dyurnemu zespou wykaz zaogi,


ktra powinna przebywa na okrcie;
n) nadzorowa bezpieczestwo postoju okrtu, zwaszcza podczas wykonywania prac
z otwartym ogniem oraz uzupeniania zapasw paliwa i amunicji;
o) kierowa sztormowym zabezpieczeniem postoju okrtu w porcie;
p) kontrolowa czysto wd przy okrcie oraz nie dopuci do ich zanieczyszczenia
przez zaog okrtu;
q) wita przy trapie przeoonych;
r) zoy dowdcy okrtu i jego przeoonym, przy pierwszym spotkaniu, meldunek
o przebiegu suby;
s) utrzymywa czno z oficerem dyurnym zespou oraz skada mu przewidziane
w organizacji suby meldunki;
t)

przekaza na sygna alarmu bojowego dziennik zdarze na GSD i zaj stanowisko


zgodnie z rozkadem okrtowym;

u) meldowa objcie i zdanie suby zastpcy dowdcy okrtu lub jego przeoonym.
18032. Miejscem penienia suby oficera dyurnego jest okrt. Pomieszczeniem wyznaczonym
do penienia suby jest dyurka okrtowa. Jeli okrt nie dysponuje odpowiednim
pomieszczeniem dla oficera dyurnego, jego miejsce podczas penienia suby ustala
dowdca okrtu.
18033. Na jednostkach pywajcych o maych stanach etatowych zaogi, w miejscu staego
bazowania, okrtow sub dyurn peni podoficerowie dyurni okrtw, wyznaczeni
spord podoficerw i marynarzy. Podoficer dyurny okrtu podlega bezporednio
zastpcy dowdcy okrtu lub d.o., jeeli funkcja z.d.o. nie wystpuje, a pod wzgldem
suby - oficerowi dyurnemu zespou. Podoficerowi dyurnemu okrtu podlega suba
okrtowa.
18.2.5. Pomocnik oficera dyurnego okrtu
18034. Do penienia suby pomocnika oficera dyurnego okrtu wyznacza si czonkw zaogi
zgodnie z planem sub, sporzdzonym przez zastpc dowdcy okrtu. Pomocnik
oficera dyurnego podlega oficerowi dyurnemu okrtu. Pomocnikowi oficera dyurnego
podlegaj dyurni pomieszcze oraz dyurni specjalici w dziaach (pionach) w zakresie
bezpieczestwa postoju okrtu.
18035. Pomocnik oficera dyurnego okrtu odpowiada za:
a) terminowe zarzdzenie przedsiwzi wynikajcych z porzdku dnia;
b) utrzymanie porzdku na pokadzie, nabrzeu oraz w pomieszczeniach mieszkalnych
i sanitarnych;
c) stan dokumentw oficera dyurnego okrtu.
18036. Podczas przyjmowania suby pomocnik oficera dyurnego okrtu powinien sprawdzi
porzdek na okrcie, zwaszcza czysto wzw sanitarnych, oraz zapozna si
z planem zaj i zarzdzonym ubiorem. Powinien te sprawdzi pooenie wazw, lukw
i wazw na grodziach wodoszczelnych. Pomocnik oficera dyurnego okrtu przebywa
77

w pomieszczeniu oficera dyurnego lub w miejscu, gdzie jego obecno jest podyktowana
potrzebami suby.
18037. Pomocnik oficera dyurnego okrtu jest zobowizany:
a) nadzorowa realizacj porzdku dnia oraz przestrzeganie przez zaog przepisw
okrtowych;
b) sprawdzi co najmniej raz w dzie i raz w nocy prawidowo wykonywania
obowizkw przez sub okrtow, pooenie wazw, lukw i wazw na grodziach
wodoszczelnych oraz porzdek na okrcie;
c) sprawdzi pomieszczenia, w ktrych wykonywano prace remontowe, zarwno
pod wzgldem porzdku, jak i bezpieczestwa przeciwpoarowego;
d) kontrolowa wydawanie posikw zaodze oraz porzdek w mesach i pomieszczeniach
mieszkalnych po ich spoyciu;
e) zarzdza zmiany marynarzy penicych wacht przy trapie;
f) prowadzi ewidencj zaogi wychodzcych na ld i powracajcych z ldu;
g) sprawdza stan zacumowania okrtu, pooenie i czysto trapu, a take porzdek
okrtowy;
h) zabezpieczy na sygna alarmu bojowego, dokumenty suby dyurnej, zamkn
pomieszczenie oficera dyurnego okrtu i zaj stanowisko zgodnie z rozkadem
okrtowym.
18.2.6. Dyurny specjalista
18038. Dyurnych specjalistw w dziaach (pionach) wyznacza si spord czonkw zaogi.
Stan liczebny dyurnych specjalistw uzaleniony jest od klasy okrtu (np. dyurny dziau
rakietowo-artyleryjskiego, dyurny dziau broni podwodnej, dyurny motorzysta, dyurny
drenaysta i dyurny elektryk). Pod wzgldem suby dyurni specjalici podlegaj
oficerowi (podoficerowi) dyurnemu okrtu, a w zakresie specjalistycznym - dowdcom
dziaw (pionw).
18039. Dyurny specjalista odpowiada za:
a) obsug urzdze i systemw oraz usuwanie drobnych niesprawnoci;
b) utrzymanie rodkw do walki o ywotno okrtu w gotowoci do uycia;
c) utrzymanie porzdku na podlegych stanowiskach bojowych;
d) prowadzenie dokumentw przewidzianych w organizacji suby.
18040. Podczas przyjmowania suby dyurni specjalici powinni zapozna si ze sprawnoci
obsugiwanych urzdze i systemw, stanem zapasw, pracami wykonywanymi w dziale
(na okrcie) oraz z poleceniami przeoonych i ich realizacj. Dyurni specjalici
przebywaj w pomieszczeniach wyznaczonych przez dowdc okrtu lub w miejscach,
gdzie ich obecno jest podyktowana potrzebami suby. Dyurni specjalici wykonuj
obowizki zgodnie z instrukcjami zatwierdzonymi przez dowdc zespou (okrtu).
Po zarzdzeniu alarmu zajmuj stanowiska zgodnie z rozkadem okrtowym.
18041. Na okrtach podwodnych dyurni specjalici: motorzysta, drenaysta i elektryk peni
obowizki podoficera dyurnego w centrali na trzy zmiany w czasie postoju okrtu
w porcie.

78

18.2.7. Dyurny pomieszczenia


18042. Dyurnego pomieszczenia wyznacza si spord zaogi przydzielonej do danego
pomieszczenia lub zespou pomieszcze. Dyurny pomieszczenia uczestniczy
we wszystkich zajciach. Po zarzdzeniu ciszy nocnej kadzie si na odpoczynek ostatni.
Dyurny pomieszczenia podlega pomocnikowi oficera dyurnego okrtu (podoficerowi
dyurnemu okrtu).
18043. W odniesieniu do zaogi dyurny pomieszczenia odpowiada za:
a) sprawne wykonywanie zarzdze suby okrtowej;
b) czysto i porzdek w pomieszczeniu;
c) przestrzeganie przepisw okrtowych.
18044. Podczas przyjmowania suby dyurny pomieszczenia powinien sprawdzi porzdek
w pomieszczeniu, ukompletowanie sprztu do walki o ywotno okrtu oraz sprawno
wszystkich urzdze, w tym owietlenia normalnego, zapasowego, dyurnego
i awaryjnego.
18045. Dyurny pomieszczenia jest zobowizany:
a) utrzymywa czysto i porzdek w pomieszczeniu;
b) meldowa pomocnikowi oficera dyurnego okrtu o zaistniaych wypadkach
oraz o niesprawnoci urzdze i systemw znajdujcych si w pomieszczeniu;
c) wykonywa funkcj bakowego;
d) nadzorowa otwieranie (zamykanie) wazw wodoszczelnych,
i iluminatorw;

wazw, lukw

e) nie zezwala na wynoszenie z pomieszczenia bez zezwolenia przedmiotw


stanowicych jego wyposaenie;
f) sprawdza owietlenie pomieszczenia, zwaszcza po wyjciu z niego zaogi
i po zarzdzeniu ciszy nocnej;
g) skada pomocnikowi oficera dyurnego okrtu przewidziane w organizacji suby
meldunki.
18046. Jeli zachodzi konieczno, dowdca okrtu moe zarzdzi dyury take w innych
pomieszczeniach okrtowych, zwaszcza w sanitarnych i gospodarczych. Podlego
dyurnych oraz zakres ich obowizkw okrelaj instrukcje okrtowe.
18.2.8. Wachtowy przy trapie
18047. Wachta przy trapie peniona jest przez zaog w systemie trzy-zmiennym. Czas penienia
wachty wynosi cztery godziny. W wyjtkowych sytuacjach np. niska temperatura czas ten
moe by skrcony. Wolna od wachty zaoga uczestniczy w zajciach okrtowych.
Wachtowy przy trapie podlega bezporednio oficerowi (podoficerowi) dyurnemu okrtu
i odpowiada za:
a) czysto trapu i jego prawidowe zamocowanie;
b) porzdek w rejonie trapu, na pokadzie i nabrzeu;
c) obserwacj otoczenia pod ktem bezpieczestwa postoju okrtu.
18048. Podczas przyjmowania suby wachtowy powinien skontrolowa czysto trapu i jego
zamocowanie, porzdek w rejonie trapu, wyklarowanie bandery i znakw okrtowych,
a take stan cum okrtu. Powinien take sprawdzi czno z oficerem (podoficerem)
dyurnym okrtu.
79

18049. Wachtowy przy trapie jest zobowizany;


a) przebywa w rejonie trapu lub innym miejscu wyznaczonym do penienia tej suby;
b) meldowa oficerowi dyurnemu o naruszeniu przepisw okrtowych w rejonie trapu,
na pokadzie i nabrzeu, a take o zagroeniu bezpieczestwa postoju okrtu;
c) meldowa oficerowi (podoficerowi) dyurnemu o przybyciu (zejciu) na okrt osb
postronnych oraz schodzcej z okrtu zaodze;
d) oddawa wist trapowy oficerom si zbrojnych wchodzcym na okrt i schodzcym
z okrtu;
e) powiadomi oficera dyurnego o przybyciu przeoonych, a take o pywajcych
rodkach zbliajcych si do okrtu;
f) sprawdza prac cum, wyklarowanie bandery i znakw okrtowych, a w nocy - palenie
si wiate postojowych;
g) utrzymywa porzdek w rejonie trapu oraz sprawdza, czy za burt okrtu nie wisz
cumy lub zbdne przedmioty;
h) w razie wypadnicia czowieka za burt, wyrzuci w jego rejon koo ratunkowe
i ogosi alarm Czowiek za burt i obserwowa miejsca akcji;
i)

wybija szklanki (czas) dzwonem okrtowym. Po zarzdzeniu alarmu bojowego,


wachtowy przy trapie zajmuje stanowisko zgodnie z rozkadem okrtowym, jeli nie
otrzyma innych polece;

j)

meldowa oficerowi dyurnemu okrtu o podniesionych (zapalonych) sygnaach


na punkcie redowym.

18050. W niektrych sytuacjach okrtom stojcym przy jednym molo lub burta w burt, wyznacza
si marynarzy do penienia wachty na molo (nabrzeu). Wacht na molo (nabrzeu) peni
si w systemie trzy-zmianowym, tak jak wacht przy trapie. Wolni od wachty marynarze
uczestnicz w zajciach okrtowych. Wachtowy na molo (nabrzeu) podlega
bezporednio oficerowi dyurnemu okrtw, a jeli takiego nie ma - oficerowi dyurnemu
zespou. Zakres odpowiedzialnoci i obowizkw wachtowego na molo (nabrzeu)
okrelaj instrukcje okrtowe.
18.3. Trbacz
18051. Jeli zachodzi konieczno, na okrtach nawodnych w skadzie suby dyurnej (wachty)
wystpuje trbacz. Trbacz podlega oficerowi dyurnemu, a w czasie ruchu okrtu oficerowi wachtowemu i na ich zarzdzenie wykonuje sygnay na trbce. Podczas
przywitania i poegnania przeoonych wchodzcych na okrt i schodzcych
z okrtu trbacz zajmuje miejsce na gwnym pokadzie, zgodnie z ustaleniami dowdcy
okrtu.

80

ROZDZIA 19 WACHTA
19.1. Oglne zasady penienia wacht
19000. Wachta jest rodzajem suby okrtowej. Wacht zarzdza si wwczas, gdy istnieje
konieczno cigej obecnoci czci zaogi na stanowiskach bojowych.
W zalenoci od charakteru wykonywanych zada, na okrcie moe by zarzdzona
wachta bojowa lub morska, a podczas postoju okrtu na kotwicy - wachta kotwiczna.
19001. Wacht dowodzi oficer wachtowy, ktremu bezporednio podlegaj wszystkie suby
i wachty na okrcie. W czasie ruchu okrtu wacht peni si w systemie na dwu lub trzy
zmianowym, w zalenoci od stanu liczebnego zaogi, a podczas postoju okrtu
na kotwicy (beczkach) - na trzy zmiany.
19002. Oficer wachtowy podlega bezporednio dowdcy okrtu. Nikt poza dowdc okrtu nie
ma prawa ingerowa w zarzdzenia wydane przez oficera wachtowego.
19003. Przed wstpieniem na stanowiska zmiana nosi nazw nadwachty, a po zejciu
ze stanowisk - podwachty. W razie koniecznoci podwachta moe by uyta
do wzmocnienia wachty, a take zmiany wachtowych. Wacht peni si cztery godziny.
Jeeli zachodzi konieczno, dowdca okrtu moe skrci wacht do dwch godzin
lub wyduy j do szeciu. Skrcenie (wyduenie) wachty moe dotyczy wszystkich
stanowisk lub tylko niektrych. Zmiana wachty odbywa si w godzinach:, 08.00, 12.00,
16.00, 20.00, 24.00 i 04.00. W celu rotacji wacht, wacht w porze od 16.00 do 20.00
mona dzieli na dwie czci: od 16.00 do 18.00 i od 18.00 do 20.00.
19004. Na 15 minut przed zmian zarzdza si przygotowanie nadwachty do odprawy.
Przygotowanie wachty do odprawy nadzoruje pomocnik oficera wachtowego.
Na 10 minut przed zmian wachty zarzdza si zbirk wachty do odprawy.
Nadwachta ustawia si na wyznaczonym miejscu w ustalonej kolejnoci.
19005. Odpraw przeprowadza obejmujcy wacht oficer wachtowy. Bezporednio po niej
wachtowych dziau elektromechanicznego (pionu eksploatacji) odprawia obejmujcy
wacht oficer wachtowy mechanik. W toku odprawy sprawdza si obecno wachtowych,
ich ubir oraz znajomo obowizkw. Oficer wachtowy sprawdza zdolno wachtowych
do penienia wachty poprzez zapytanie: CZY WSZYSCY S ZDROWI I ZDOLNI
DO PENIENIA WACHTY. Odprawa wachty koczy si podaniem komendy przez oficera
wachtowego, np.: BACZNO. DRUGA ZMIANA WSTPI NA STANOWISKA.
Wstpujcy na wacht przyjmuj stanowiska, sprawdzajc ich stan, porzdek i aktualno
dokumentacji, przejmuj dane o obowizujcych parametrach, po czym melduj
przeoonemu o objciu wachty. Po otrzymaniu meldunkw o obsadzeniu stanowisk przez
wstpujc zmian, oficer wachtowy podaje komend, np.: PODWACHTA ZEJ
ZE STANOWISK. Na t komend podwachta schodzi ze stanowisk.
19006. Na okrtach podwodnych nie organizuje si zbirki do odprawy wachty. Odpraw
przeprowadza si na stanowiskach bojowych za pomoc wewntrznych systemw
cznoci. Po przyjciu meldunkw o obsadzeniu stanowisk, obejmujcy wacht oficer
wachtowy i oficer wachtowy mechanik sprawdzaj we wszystkich przedziaach
obsadzenie stanowisk, znajomo obowizkw przez podleg zmian, parametry
pracujcych urzdze i systemw. Po sprawdzeniu przedziaw, oficer wachtowy wydaje
zgod na zejcie podwachty ze stanowisk.
19007. W czasie penienia wachty oficer wachtowy stale przebywa na GSD.
Jego pobyt w kabinie nawigacyjnej powinien by ograniczony do niezbdnego minimum.
Zamiana oficera wachtowego, nawet na krtki czas, moe nastpi tylko za zgod
dowdcy okrtu. Podczas penienia wachty oficer wachtowy prowadzi okrt, kieruje
uyciem uzbrojenia przy nagym spotkaniu nieprzyjaciela, uchyla si od atakw okrtw
podwodnych oraz wykrytych pociskw rakietowych, torped i min.
81

19.2. Obowizki osb penicych wacht


19.2.1. Oficer wachtowy
19008. Obowizki oficera wachtowego peni osoby posiadajcy odpowiednie uprawnienia.
19009. Oficer wachtowy odpowiada za:
a) utrzymanie okrtu w nakazanym stanie gotowoci;
b) biece ledzenie sytuacji i jeli wykonywane zadanie lub bezpieczestwo okrtu
wymaga natychmiastowej reakcji, podejmowanie samodzielnych decyzji w tym
zakresie;
c) bezpieczestwo pywania (postoju) okrtu;
d) waciwe penienie wachty przez podleg zmian.
19010. W sytuacjach trudnych i niejasnych oficer wachtowy jest zobowizany wezwa na GSD
dowdc okrtu. Oficerowi wachtowemu zabrania si wykonywa czynnoci, ktre nie
wynikaj z penienia wachty.
19011. Po zarzdzeniu alarmu oficer wachtowy przekazuje obowizki zastpcy dowdcy okrtu
lub wyznaczonej osobie funkcyjnej i zajmuje stanowisko zgodnie z rozkadem okrtowym.
19012. Podczas obejmowania wachty oficer wachtowy powinien zapozna si z:
a) zarzdzeniami dowdcy okrtu;
b) sytuacj taktyczn oraz gotowoci UiSW do uycia;
c) sytuacj nawigacyjn;
d) pozycj, kursem i prdkoci okrtu, a podczas pywania w zespole z elementami
szyku i ugrupowania;
e) niesionymi przez okrt sygnaami i palonymi wiatami;
e) prac urzdze nawigacyjnych;
f) faktyczn i prognozowan sytuacj hydrologiczn i meteorologiczn;
g) sygnaami
rozpoznawczymi
radioelektronicznych;

oraz

ograniczeniami

pracy

rodkw

h) pracujcymi urzdzeniami i systemami okrtowymi oraz parametrami pracy napdu


gwnego;
i)

realizacj porzdku dnia.

19013. Fakt objcia i zdania wachty odnotowuje si w dzienniku zdarze.


Powyszy zapis potwierdzaj swoimi podpisami zdajcy i obejmujcy oficer wachtowy.
Podczas zmiany wachty, gdy na GSD przebywa dowdca okrtu lub jego przeoony,
obowizuje meldowanie o objciu i zdaniu wachty.
19014. W trakcie penienia wachty oficer wachtowy zobowizany jest:
a) dba o bezpieczestwo pywania okrtu, postoju lub kotwiczenia;
b) kontrolowa utrzymanie kursu i prdkoci okrtu, a podczas pywania w zespole
wyznaczonego miejsca w szyku i ugrupowaniu;
c) sprawdza systematycznie pozycj i jej dokadno;
d) nadzorowa penienie wachty na stanowiskach obserwacji wzrokowej i technicznej;
e) kontrolowa palenie si wiate pozycyjno-sygnaowych i zaciemnienie okrtu;
82

f) meldowa dowdcy okrtu o zagroeniu bezpieczestwa pywania, a take o zmianie


warunkw hydrometeorologicznych;
g) kierowa przekazywaniem sygnaw zwizanych ze zmian kursu i prdkoci okrtu,
a take ich nadawaniem podczas ograniczonej widzialnoci;
h) kontrolowa pooenie urzdze opuszczonych za burt oraz nadzorowa ich prac;
i)

informowa prowadzcych nakres drogi o rozpoczciu i zakoczeniu wszelkich


manewrw, a take o zmianie warunkw hydrometeorologicznych;

j)

wsppracowa z prowadzcym nakres drogi w zakresie dokadnoci prowadzenia


okrtu oraz przyjmowa od niego meldunki poprzedzajce zwrot na nowy kurs;

k) wykonywa obliczenia zwizane z manewrowaniem okrtu w skadzie zespou


oraz dublowa czynnoci wykonywane na okrcie flagowym;
l)

kontrolowa sprawno urzdzenia demagnetyzacyjnego oraz innych systemw


obrony biernej;

m) nadzorowa uycie radiostacji okrtowych, zgodnie z wytycznymi dowdcy okrtu;


n) przestrzega zasad ceremoniau morskiego przy spotkaniach innych jednostek
na morzu;
o) nadzorowa przebieg porzdku dnia i realizacj planu szkolenia zaogi;
p) kontrolowa treci zapisw w dzienniku zdarze i dzienniku nawigacyjnym;
q) w razie wybuchu, poaru lub awarii ogosi odpowiedni alarm i kierowa walk
o ywotno okrtu do czasu przybycia na GSD dowdcy okrtu.
19015. Oficer
wachtowy
na
okrcie
podwodnym
pozostajcym
poza wykonywaniem wymienionych obowizkw zobowizany jest:

zanurzeniu,

a) ledzi zmiany trymu, przechyu, pywalnoci i gbokoci zanurzenia;


b) dokonywa okresowo pomiaru
z gbokociami na mapie;

gbokoci

pod

stpk

c) ledzi wyniki pomiarw, gstoci elektrolitu, napicia


oraz zawartoci wodoru w przedziaach bateryjnych;

porwnywa

baterii akumulatorw

d) kierowa uyciem systemu wentylacji oglnookrtowej;


e) kierowa manewrami urzdze podnonych;
f) monitorowa zmiany warunkw hydrologicznych w rejonie pywania;
g) kierowa przemieszczaniem
zachowanie ciszy na okrcie.

zaogi

pomidzy

przedziaami

oraz

nadzorowa

19016. Obejmujc wacht w czasie postoju okrtu na kotwicy (beczkach) oficer wachtowy
powinien zapozna si z:
a) gotowoci okrtu do odkotwiczenia;
b) iloci acucha na kluzie (sposobem zacumowania do beczek);
c) gotowoci drugiej kotwicy do rzucania (jeli posiada);
d) gbokoci, rodzajem dna i elementami prdu w miejscu zakotwiczenia;
e) planem wykorzystania odzi okrtowych;
f) pozycj okrtw na kotwicowisku i miejscem starszego na redzie;
g) biecym stanem liczebnym zaogi, w tym z liczb osb postronnych na okrcie;
83

h) zarzdzeniami dowdcy okrtu, wydanymi na czas postoju okrtu na kotwicy.


19017. W czasie postoju okrtu na kotwicy (beczkach) oficer wachtowy przebywa na GSD.
19018. W razie przybycia na GSD dowdcy okrtu lub jego przeoonych, oficer wachtowy podaje
komend: UWAGA" i skada meldunek uwzgldniajcy parametry ruchu okrtu oraz dane
o sytuacji w rejonie pywania. Po zoeniu meldunku, za zgod przeoonego, podaje
komend: "SPOCZNIJ".
19.2.2. Pomocnik oficera wachtowego
19019. Na okrtach nawodnych w skad zmiany wachty moe wchodzi pomocnik oficera
wachtowego. Podlega on oficerowi wachtowemu i wykonuje jego polecenia.
19020. Pomocnik oficera wachtowego odpowiada za:
a) terminow realizacj porzdku dnia;
b) utrzymanie porzdku na okrcie;
c) przestrzeganie przez zaog przepisw okrtowych.
19021. Po zarzdzeniu alarmu bojowego, pomocnik oficera wachtowego zajmuje stanowisko
zgodnie z rozkadem okrtowym.
19022. W czasie penienia wachty pomocnik oficera wachtowego jest zobowizany:
a) nadzorowa zbirk wachty do odprawy oraz zameldowa oficerowi wachtowemu o jej
wykonaniu;
b) sprawdza penienie wachty przez podleg zmian;
c) sprawdza porzdek na pokadzie oraz w mesach i pomieszczeniach mieszkalnych,
jak te umocowanie przedmiotw ruchomych na sztormowo;
d) kierowa przyjmowaniem (oddawaniem)
(odchodzcych) do burty okrtu;

cum

od

jednostek

dochodzcych

e) budzi w por wstpujc zmian wachty oraz kucharzy i mesowych;


f) prowadzi dziennik zdarze;
g) sprawdza palenie si wiate nawigacyjnych i zaciemnienie okrtu.
19.2.3. Sternik odzi ratowniczej
19023. Sternikw odzi ratowniczej wyznacza si spord czonkw zaogi majcych odpowiednie
kwalifikacje. Sternik odzi ratowniczej podlega bezporednio oficerowi wachtowemu i jest
przeoonym caej obsady.
19024. Sternik odzi ratowniczej odpowiada za przygotowanie odzi do spuszczenia na wod i jej
wyposaenie zgodnie z obowizujcymi normami.
19025. Po zarzdzeniu alarmu "Czowiek za burt", sternik odzi ratowniczej zobowizany jest;
a) zaj jak najszybciej miejsce w odzi i nadzorowa wsiadanie obsady;
b) sprawdzi prawidowo
ratunkowych;

naoenia

przez

obsad

indywidualnych

rodkw

c) kierowa czynnociami obsady odzi;


d) obserwowa miejsce znajdowania si rozbitka;
e) manewrowa odzi tak, aby w jak najkrtszym czasie bezpiecznie podnie rozbitka
i przekaza go na okrt.

84

19.2.4. cznik
19026. cznika wyznacza si spord zaogi dziaw pokadowych.
19027. cznik podlega oficerowi wachtowemu i jest wykorzystywany wwczas, gdy meldunki
lub zarzdzenia nie mog by przekazywane za pomoc rodkw cznoci wewntrznej.
cznik przebywa na GSD.
19.2.5. Wachty specjalistyczne
19028. Wachty specjalistyczne na stanowiskach bojowych powinny zapewni:
a) utrzymanie UiSW w ustalonym stanie gotowoci;
b) obserwacj morza i powietrza, w tym wczesne wykrywanie i identyfikacj celw;
c) czno zewntrzn i wewntrzn;
d) bezpieczestwo pywania i postoju okrtu, a take gotowo sprztu do walki o jego
ywotno;
e) kontrol mikroklimatu
rakietowych;

komorach

amunicyjnych,

hangarach

kontenerach

f) wytwarzanie energii i doprowadzanie jej do odbiorcw.


19029. Osoby penice wachty specjalistyczne odpowiadaj za:
a) obsug UiSW zgodn z instrukcjami i rozkadami okrtowymi;
b) prowadzenie obowizujcych dokumentw;
c) utrzymanie porzdku na stanowiskach bojowych, w pomieszczeniach i przedziaach.
19030. Za przygotowanie podwadnych do penienia wacht specjalistycznych odpowiadaj
dowdcy pionw (dziaw).
19031. Po zarzdzeniu alarmu bojowego osoby penice wachty specjalistyczne przekazuj
obowizki i zajmuj stanowiska zgodnie z rozkadem okrtowym.

85

ROZDZIA 20 STANY SZCZEGLNE OKRTU


20.1. Szczeglne warunki pywania
20000. Za szczeglne warunki pywania przyjmuje si:
a) trudne warunki hydrometeorologiczne (ograniczona widzialno, sztorm, ekstremalne
temperatury, zalodzenie);
b) pywanie w zaciemnieniu;
c) pywanie w rejonach cienionych;
d) pywanie z pilotem lub wykorzystaniem holownika.
20001. Za trudne warunki hydrometeorologiczne przyjmuje si:
a) widzialno poniej 30 kabli;
b) stan morza i pogody zagraajcy bezpieczestwu pywania;
c) ekstremalne temperatury powietrza powyej +30 C i poniej -10C;
d) zalodzenie akwenw mogce spowodowa uszkodzenie kaduba, rub napdowych,
zatkanie wlotw systemw chodzenia urzdze i uszkodzenie sterw okrtu.
20002. Za rejon cieniony uwaa si taki obszar wodny, ktry swoimi rozmiarami
i gbokociami ogranicza moliwoci manewrowe okrtu.
20003. Podczas przechodzenia przez akweny cienione, na GSD (w sterwce) powinni stale
przebywa: dowdca okrtu, dowdca dziau nawigacyjnego, oficer wachtowy,
oraz najbardziej dowiadczony sternik.
20004. Zapobieganie zderzeniom podczas pywania w szczeglnych warunkach polega
na stosowaniu prdkoci bezpiecznej, nadawaniu odpowiednich sygnaw dwikowych,
zapaleniu wiate przewidzianych dla okrtw w ruchu, prowadzeniu systematycznej
obserwacji radarowej, wzrokowej i nasuchu, zachowaniu gotowoci do natychmiastowego
wykonania manewru, a take na podejmowaniu dziaa zapobiegajcych nadmiernemu
zblieniu do obiektw staych i pywajcych oraz sprawdzaniu, czy manewr wasny daje
zamierzony skutek.
20005. Okrt wychodzcy na morze musi by przygotowany do sprostania kadym warunkom
hydrometeorologicznym, do stanw granicznych, ujtych w formularzu okrtowym.
20006. Podczas pywania w szczeglnych warunkach, na okrcie naley:
a) uszczelni okrt;
b) przygotowa kotwice do rzucenia oraz wystawi wacht przy windzie kotwicznej;
c) wzmocni obserwacj wzrokow i techniczn, a take uprzedzi wacht maszynow
o moliwoci nagych manewrw;
d) zapewni obecno dowdcy dziau elektromechanicznego (pionu eksploatacji)
na SD;
e) podnie urzdzenia podkilowe (zalodzenie, gboko);
f) ograniczy poruszanie si po odkrytych pokadach (jeeli jest to niezbdne wymaga
naoonych pasw ratunkowych);
g) zachowa bezpieczn prdko.

86

20007. Podczas zespoowego pywania w trudnych warunkach dowdca zespou powinien:


a) wyznacza, stosownie do istniejcych warunkw, prdko bezpieczn zespou
i odlegoci midzy okrtami;
b) kontrolowa utrzymanie przez okrty wyznaczonego miejsca w szyku;
c) powiadomi okrty zespou o wykonywanych manewrach antykolizyjnych.
20008. Dla okrtw stojcych w porcie lub na kotwicy, waciwa suba operacyjna zarzdza,
stosownie do prognoz pogody lub faktycznego wzrostu siy wiatru, odpowiednie gotowoci
sztormowe. Gotowo sztormowa powinna zapewni bezpieczny postj okrtu w trudnych
warunkach hydrometeorologicznych. Zakres czynnoci, ktre naley wykona
w poszczeglnych stopniach gotowoci sztormowej, okrelaj odrbne przepisy.
20009. Na rozkaz przeoonego okrt moe wykonywa zadania na morzu w penym
zaciemnieniu. W tym wypadku okrt powinien prowadzi wzmocnion obserwacj
wzrokow i techniczn oraz tak manewrowa, aby nie dopuci do nadmiernego zblienia
z innymi jednostkami pywajcymi. Jeli sytuacja nawigacyjna na takie manewrowanie nie
pozwala, naley zapali wiata pozycyjne. Okrt pywajcy w penym zaciemnieniu jest
zobowizany wczeniej wykona odpowiedni manewr i zej z drogi kadej napotkanej
jednostce pywajcej. Podczas pywania w zespole okrty mog pali tylko dyskretne
wiata torowe. Jeli okrt zauway inne wiata na dowolnym okrcie zespou, powinien
go niezwocznie o tym powiadomi. Pywajc w penym zaciemnieniu, naley zwraca
uwag, aby owietlenie repetytorw i innych przyrzdw byo odpowiednio przyciemnione.
20010. Dowdca okrtu zobowizany jest do korzystania z usug pilota w tych miejscach,
gdzie obowizek ten nakadaj zarzdzenia lub miejscowe przepisy portowe.
20011. Dowdca zobowizany jest traktowa pilota jako swojego doradc w sprawach
nawigacyjnych.
20012. Przestrzeganie prawa drogi i przepisw miejscowych, nadawanie sygnaw
manewrowych, ostrzegawczych i zwrcenia uwagi, a take sygnaw podczas
ograniczonej widzialnoci, naley do obowizkw dowdcy okrtu. Nazwisko pilota
oraz czas jego wejcia na okrt i zejcia z okrtu odnotowuje si w dzienniku zdarze.
Okrty Marynarki Wojennej s zwolnione od obowizku przyjmowania pilota w portach
krajowych zgodnie z miejscowymi przepisami portowymi.
20013. Holowanie moe mie miejsce na otwartym morzu, w ograniczonych akwenach
oraz w portach, zarwno w warunkach normalnych, jak i w czasie udzielania pomocy
ratowniczej.
20014. Przed rozpoczciem holowania, zarwno na jednostce holujcej, jak i holowanej, naley:
a) zapozna si z parametrami
manewrowymi i stanem kaduba;

jednostce

holowanej,

jego

moliwociami

b) przeanalizowa tras holowania oraz przewidzie ewentualne miejsca schronienia;


c) okreli sposb oraz parametry holowania, zwaszcza prdko i dugo holu;
d) przygotowa do uycia hole, osprzt i inne urzdzenia pokadowe;
e) ustali sposb dowodzenia zespoem holowniczym, sygnay porozumiewania si,
a take przedsiwzicia wynikajce z praktyki holowania;
f) udzieli zaodze instruktau dotyczcego warunkw holowania.
20015. Za waciwe przygotowanie okrtu do holowania odpowiada dowdca okrtu.

87

20016. Dowdc
zespou
holowniczego
jest
dowdca
jednostki
holowanej.
Jeli wykonuje si jednoczesne holowanie dwch lub wicej jednostek, dowdc zespou
holowniczego wyznacza dowdca zespou, spord dowdcw jednostek holowanych.
20017. Dowdca zespou holowniczego odpowiada przede wszystkim za bezpieczestwo
holowania. Odpowiedzialno ta spoczywa na nim od chwili rozpoczcia holowania
do czasu jego zakoczenia.
20018. Przed rozpoczciem holowania dowdca zespou holowniczego ustala z dowdcami
jednostek holujcych i holowanych organizacj holowania. Wszystkie czynnoci
przygotowawcze oraz rozkazy (sygnay) dowdcy zespou holowniczego odnotowuje si
w dzienniku zdarze (dzienniku kutrowym). Odpowiednie zapisy wykonuje si rwnie
w dzienniku nawigacyjnym.
20019. Dowdcy jednostek, podporzdkowanych dowdcy zespou holowniczego, powinni
nadzorowa bezpieczestwo holowania oraz utrzymywa czno z jednostk holujc.
Oficerowie wachtowi, zarwno na jednostce holujcej, jak i na jednostce holowanej,
powinni przebywa w miejscach, skd mog obserwowa cay zesp holowniczy
i odbiera nadawane w nim sygnay, przy czym szczegln uwag powinni zwraca
na prac holw.
20020. Luzowanie i skracanie holu mona wykonywa tylko za zgod dowdcy zespou
holowniczego.

88

ROZDZIA 21 ZDARZENIA OKRTOWE


21000. Zdarzenia okrtowe to wypadek morski lub awaria okrtowa, powstaa na jednostce
pywajcych podczas ich ruchu, postoju na kotwicy i porcie.
21001. Wypadek morski to zdarzenie na morzu lub na wodach z nim poczonych, na ktrych
okrty uprawiaj eglug albo zdarzenie podczas ktrego nastpia mier lub powane
obraenie ciaa czonka zaogi lub osoby czasowo zaokrtowanej, gdy nastpia utrata
okrtu lub uszkodzenie jego uzbrojenia albo wyposaenia powodujc obnienie
gotowoci do realizacji zada wynikajcych z jego operacyjnego przeznaczenia.
21002. Wypadkami morskimi s w szczeglnoci zdarzenia polegajce na:
a) zatoniciu, zaginiciu lub utraceniu okrtu bd jego uzbrojenia;
b) mierci lub uszczerbku na zdrowiu czonka zaogi bd osoby czasowo
zaokrtowanej, w zwizku z wykonywaniem obowizkw, pobytem na okrcie,
zachowaniem si okrtu, dziaaniem i stanem jego urzdze oraz innych elementw;
c) zaginiciu czonka zaogi lub osoby czasowo zaokrtowanej;
d) zderzeniu z okrtem, statkiem lub obiektem;
e) zetkniciu z dnem lub przeszkod podwodn czy nawodn (nie dotyczy okrtw
podwodnych podczas kadzenia si na dno oraz okrtw transportowo-minowych
w trakcie podchodzenia do brzegu);
f) uderzeniu okrtu w budowl, urzdzenie lub instalacj, w nastpstwie ktrego okrt
spowodowa ich uszkodzenie lub dozna uszkodzenia;
g) powstaniu poaru lub wybuchu na okrcie;
h) zanieczyszczeniu rodowiska w nastpstwie utraty lub uszkodzenia okrtu;
i)

zagroeniu albo ograniczeniu bezpieczestwa okrtu lub znajdujcych si na nim


osb na skutek:
uszkodzenia lub niesprawnoci konstrukcji, urzdze okrtowych, uzbrojenia,
systemw dowodzenia oraz innych elementw wyposaenia okrtu;
zmian w zakresie statecznoci i pywalnoci okrtu.

21003. Do awarii okrtowych w MW RP s zaliczane w szczeglnoci uszkodzenia:


a) ukadu napdowego;
b) uzbrojenia;
c) systemw dowodzenia i kierowania uzbrojeniem;
d) okrtowych mechanizmw i urzdze pomocniczych.
21004. Ze wzgldu na okolicznoci w jakich nastpio zdarzenie okrtowe dzielimy je na:
a) Nawigacyjne ktrych przyczyny s zwizane wycznie ze sposobem dowodzenia
okrtem (prowadzeniem nawigacji, manewrowaniem);
b) Techniczne ktrych skutkiem jest czasowe wyczenie okrtu z uytkowania
w wyniku uszkodzenia urzdze okrtowych majcych wpyw na sprawno
techniczn okrtu, a ponadto poary i wybuchy niezalenie od ich skutkw;
c) Nawigacyjno- techniczne ktrych przyczyny naley si doszukiwa zarwno
w prowadzeniu okrtu, jak i obsudze silnikw gwnych lub innych urzdze
okrtowych, cznie z wadliwym ich dziaaniem lub niewaciwym postpowaniem
zaogi okrtu;

89

d) Wypadki z ludmi jeeli nastpiy w zwizku ze sub i dziaaniem urzdze


okrtowych, a ich skutkiem jest mier lub powstanie uszczerbku na zdrowiu czonka
zaogi lub osoby czasowo zaokrtowanej.
21005. Okolicznoci, przyczyny oraz skutki wypadkw i awarii okrtowych badaj komisje
awaryjne odpowiedniego szczebla. Zasady oraz tryb postpowania w wypadku
zdarze okrtowych ustalaj odrbne przepisy.

90

ROZDZIA 22 POBYT OKRTU W PORCIE ZAGRANICZNYM


22000. Marynarka Wojenna stanowi rodzaj si zbrojnych pastwa, ktry poprzez suwerenno
pokadw wasnych okrtw i ich immunitet, posiada niewspmierny potencja
dyplomatyczny. Okrt (zesp okrtw) stanowi samodzieln jednostk si zbrojnych
dysponujc moliwociami przebywania w innych pastwach wg zasad okrelonych
przepisami prawa midzynarodowego.
22001. Jednostki Marynarki Wojennej mog przechodzi przez obce morze terytorialne wody
wewntrzne lub wchodzi do portu zagranicznego zgodnie z przepisami
midzynarodowymi i przepisami pastwa nadbrzenego.
22002. Wizyty skadane przez okrty Marynarki Wojennej dziel si na nastpujce rodzaje:
a) wizyty oficjalne;
b) wizyty nieoficjalne;
c) wizyty robocze.
22003. Dowdcy okrtw skadajcych wizyty w obcych portach odpowiadaj za przestrzeganie
narodowych i midzynarodowych procedur obowizujcych przy skadaniu wizyt,
a jednoczenie s zobowizani do przestrzegania zarzdze pastwa gospodarza.
22004. Wizyty oficjalne skadane przez okrty w obcych portach wymagaj otrzymania zgody
dyplomatycznej ze strony pastwa przyjmujcego.
22005. W przypadku skadania wizyt oficjalnych, nieoficjalnych i roboczych, dowdca okrtu
(zespou okrtw) ma prawo zwrcenia si, drog subow lub dyplomatyczn,
o umoliwienie ldowania pokadowych statkw powietrznych na najbliszym lotnisku
wojskowym lub cywilnym. Po uzyskaniu takiej zgody dowdca okrtu (zespou okrtw)
jest odpowiedzialny za przestrzeganie procedur uycia tych statkw, zgodnie
z miejscowymi uregulowaniami wojskowymi i/lub cywilnymi.
22006. Podczas oficjalnych i nieoficjalnych wizyt skadanie wizyt wadzom lokalnym odbywa si
zgodnie z midzynarodowymi zwyczajami.
22007. Skadanie wizyt przedstawicielowi dyplomatycznemu wasnego pastwa, jeeli jego
siedziba znajduje si w porcie, do ktrego wszed okrt, odbywa si zgodnie
z narodowymi procedurami przyjtymi przez odpowiednie ministerstwa. Wizyta skadana
wasnemu przedstawicielowi dyplomatycznemu jest zawsze pierwsz wizyt skadan
w porcie.
22008. Podczas skadaniu wizyt wadzom cywilnym dowdcy towarzyszy przedstawiciel
dyplomatyczny lub konsul, a podczas skadania wizyt wadzom wojskowym, zarwno
morskim jak i ldowym, dowdcy towarzyszy attache obrony lub attache morski
albo w razie jego nieobecnoci inny pracownik przedstawicielstwa dyplomatycznego
lub pracownik urzdu konsularnego.
22.1. Wizyty oficjalne
22009. Wizyty oficjalne skadane s na zaproszenie przedstawicieli innego pastwa
lub w przypadku, gdy jest to umotywowane wanymi wzgldami narodowymi bd
midzynarodowymi.
22010. Podczas wizyt oficjalnych najczciej w skadzie delegacji lub na pokadzie okrtu
znajduje si osoba upowaniona do reprezentowania pastwa, np.: prezydent, premier,
czonek rzdu, wzgldnie wysoki dostojnik pastwowy (wojskowy). Oficjalny charakter
wizyty jest przez obydwie strony wzajemnie uzgadniany.

91

22011. Podczas wizyt oficjalnych dowdca skada wizyty miejscowym wadzom lokalnym wedug
nastpujcej kolejnoci:
a) najwyszym wadzom cywilnym;
b) najwyszym wojskowym wadzom morskim rezydujcym na ldzie;
c) najwyszym wadzom wojskowym.
22012. Ustalenia i postanowienia dotyczce skadania wizyt oficjalnych przez okrty bd
realizowane na drodze dyplomatycznej przy wspudziale attache obrony.
22.2. Wizyty nieoficjalne
22013. Wizyta nieoficjalna suy zacienianiu wizw dobrossiedzkich pomidzy marynarkami
wojennymi obu stron. Gwnym celem wizyt nieoficjalnych jest promowanie
i utrzymywanie naleytych kontaktw pomidzy dowdztwami marynarek wojennych.
22014. Podczas wizyt nieoficjalnych dowdca skada wizyty miejscowym wadzom lokalnym
wedug nastpujcej kolejnoci:
a) wadzom cywilnym;
b) wojskowym wadzom morskim rezydujcym na ldzie;
c) wadzom wojskowym.
22.3. Wizyty robocze
22015. Podczas skadania wizyt roboczych ogranicza si wszystkie formalnoci z nimi zwizane
tylko do niezbdnego minimum. Podczas wizyty roboczej nie oddaje si salutw
armatnich, a skadanie wizyt wadzom lokalnym ograniczone jest zazwyczaj do zoenia
wizyty najstarszemu dowdcy morskiemu na ldzie (gospodarzowi wizyty)
lub w przypadku braku wadz marynarki wojennej skada si wizyt najstarszemu dowdcy
wojskowemu na danym obszarze.
22016. Wizyty robocze skadane s w portach midzy innymi z nastpujcych powodw:
a) wsplnych wicze i operacji si sojuszniczych (o ile wizycie nie nadano charakteru
oficjalnej lub nieoficjalnej);
b) zaopatrzenia logistycznego;
c) wykonania napraw i remontw;
d) transportu materiaw;
e) transportu personelu;
f) poszukiwania i ratownictwa;
g) innych.
22017. Ustalenia i postanowienia dotyczce skadania wizyt nieoficjalnych oraz roboczych
przez okrty s realizowane poprzez attache obrony akredytowanego w kraju wizyty
okrtu, a take poprzez waciwe instytucje na szczeblu dowdztw marynarek wojennych,
jeeli zawarto dwustronne porozumienie w tej sprawie.
22018. Zasada ta nie obowizuje w przypadku wizyty okrtu (zespou okrtw) znajdujcych si
w skadzie staych zespow sojuszniczych. Uzgodnie dotyczcych ich pobytu w obcych
portach dokonuje dowdztwo zespou sojuszniczego.
22019. Wszystkie postanowienia dotyczce wizyt roboczych skadanych przez okrty i zespoy
okrtw, bdcych pod narodow lub sojusznicz kontrol, realizowane s w ten sam
sposb, jak w przypadku wizyt nieoficjalnych.
92

22020. Zgoda na przejcie okrtu (zespou okrtw) przez wody terytorialne innego pastwa,
a zwizane przykadowo z wiczeniami w prowadzeniu nawigacji lub kotwiczeniem,
bdzie udzielana zgodnie z procedurami przyjtymi dla wizyt roboczych, o ile strony nie
zawary porozumie dwustronnych stanowicych inaczej.
22021. Dowdca okrtu (zespou okrtw) znajdujcego si w niebezpieczestwie ma prawo
prosi o udzielenie jego zaodze miejsca schronienia i pomocy bezporednio
u odpowiednich wadz lokalnych pastwa nadbrzenego. Proba powinna by
dostarczona wadzom lokalnym bezporednio przez dowdc okrtu zgodnie z narodow
procedur postpowania w takich sytuacjach.
22022. Attache obrony/attache morski lub ich zastpcy s oficjalnymi przedstawicielami Ministra
Obrony Narodowej w kraju wizytowanym przez okrt (zesp okrtw). Do obowizkw
dyplomatw wojskowych naley udzielenie dowdcy okrtu (zespou okrtw) wszelkiej
pomocy niezbdnej do realizacji programu wizyty okrtu w porcie, zwaszcza
w odniesieniu do kontaktw z przedstawicielami wojskowymi kraju gospodarza.
22023. Dowdca okrtu (zespou okrtw) ma obowizek zgoszenia attache obrony/attache
morskiemu lub ich zastpcom wszelkich zdarze o charakterze dyscyplinarnym
zaistniaych na ldzie z udziaem czonkw zaogi polskiego okrtu, zwaszcza tych
odnoszcych si do kontaktw z ludnoci cywiln lub czonkami zag innych okrtw.
22024. Dyplomaci wojskowi maj obowizek udzielenia wszelkiej pomocy dowdcy okrtu
(zespou okrtw) w przypadku zaistnienia choroby lub mierci czonka zaogi okrtu.
W przypadku braku attache obrony/attache morskiego (zastpcy) akredytowanego w kraju
wizyty okrtu o powyszych wypadkach dowdca okrtu (zespou okrtw) ma obowizek
bezzwocznie powiadomi ambasad RP lub najbliszy konsulat RP.
22025. W stosunkach midzynarodowych uznaje si nastpujc rwno stopni wojskowych
i stanowisk dyplomatycznych:
a) komandor porucznik = konsul;
b) komandor = konsul generalny;
c) kontradmira = charg daffaires,
d) wiceadmira = pose nadzwyczajny i minister penomocny;
e) admira floty = ambasador nadzwyczajny i penomocny.

93

ROZDZIA 23 ZESPOY OKRTW


23000. Z okrtw Marynarki Wojennej mog by tworzone zespoy stae (grupa, dywizjon) jak
rwnie zespoy dorane w celu wykonania okrelonego zadania, np.: zespoy
uderzeniowe, desantowe, osony, ochrony, wsparcia ogniowego, szkoleniowe.
23001. Zespoy zadaniowe (dorane) mog skada si z okrtw jednej lub kilku klas. Struktur
i organizacje oraz obowizki osb funkcyjnych staych zespow okrelaj odrbne
przepisy. Skad, zadania oraz podlego poszczeglnych zespow ustalaj odpowiednie
dokumenty organizacyjne, a take rozkazy i zarzdzenia przeoonych. Na dowdcw
zespow doranych wyznacza si zazwyczaj staych dowdcw zespow lub oficerw
z ich dowdztw.
23.1. Osoby funkcyjne dowdztwa zespou okrtw
23.1.1. Dowdca zespou okrtw
23002. Dowdca zespou okrtw (d.z.o.) jest przeoonym skadu osobowego zespou.
W zalenoci od przeznaczenia zespou, podlega on dowdcy wyszego szczebla
lub bezporednio dowdcy Marynarki Wojennej.
23003. Dowdca zespou okrtw jest odpowiedzialny za:
a) gotowo bojow i mobilizacyjn zespou;
b) morale i dyscyplin podlegych zag;
c) organizacj szkolenia, suby i ycia w zespole;
d) wyszkolenie podlegych dowdcw okrtw;
e) stan techniczny okrtw i ich utrzymanie.
23004. Dowdca zespou okrtw zobowizany jest:
a) posiada uprawnienia do samodzielnego dowodzenia jednym z okrtw wchodzcych
w skad zespou;
b) ukierunkowywa szkolenie zespou;
c) szkoli podlegych dowdcw grup i dowdcw okrtw;
d) doskonali dowdztwo zespou w planowaniu i realizacji typowych zada;
e) zna waciwoci okrtw swego zespou, a take zasady ich eksploatacji;
f) wychodzi systematycznie na morze z zadaniem nadzorowania szkolenia
i przyjmowania zada od podlegych okrtw oraz prowadzenia z nimi wicze
taktycznych;
g) przeprowadzi przegld kadego okrtu swego zespou, co najmniej raz w roku,
a take przed przyjciem okrtu do zespou i przekazaniem okrtu pod inne
dowdztwo;
h) postawi przed kadym wyjciem zespou na morze zadania dowdcom okrtw
oraz zapozna ich z sytuacj na trasie przejcia, ugrupowaniem zespou i miejscami
poszczeglnych okrtw w szyku, organizacj: obron, maskowania i WE, obserwacji
i cznoci, jak rwnie z organizacj pywania w trudnych warunkach i udzielania
pomocy ratowniczej;
i)

wyznacza w czasie wykonywania zada na morzu szyki zespou, jego kursy


i prdkoci, nadzorowa zuycie zapasw, a take utrzymywa czno
z przeoonym i wspdziaajcymi siami.

94

23005. Osoba, ktra nie posiada uprawnie do samodzielnego dowodzenia okrtem nie moe
samodzielnie dowodzi okrtem w morzu.
23006. Podczas pobytu na morzu dowdca zespou, o ile nie jest jednoczenie dowdc okrtu,
nie ingeruje w dowodzenie okrtem. Wszystkie zarzdzenia dotyczce zaogi przekazuje
dowdcy okrtu, a zauwaone bdy w kierowaniu omawia z nim po powrocie z morza.
Jeli jednak postpowanie dowdcy okrtu zagraa bezpieczestwu pywania, dowdca
zespou powinien niezwocznie przej dowodzenie okrtem.
23007. Przejcie dowodzenia nastpuje w momencie wydania przez dowdc zespou pierwszej
komendy na ster lub telegraf bd po owiadczeniu skierowanym do dowdcy okrtu:
OBEJMUJ DOWODZENIE OKRTEM.
23008. Dowdca zespou przekazuje z powrotem dowodzenie okrtem dopiero po zakoczeniu
podjtego manewru. Rozkaz wydany dowdcy okrtu: OBJ DOWODZENIE
OKRTEM jest rwnoznaczny z jego przekazaniem. Przejcie przez dowdc zespou
dowodzenia okrtem oraz jego przekazanie dowdcy okrtu odnotowuje si w dzienniku
zdarze.
23009. Dowdca zespou wyznacza okrt (okrty), na ktrym ma by zaokrtowany
wraz ze sztabem. Okrt, na ktrym przebywa dowdca zespou podnosi jego znak
i przyjmuje nazw okrtu flagowego.
23010. Jeli dowdca zespou jest czasowo nieobecny, zespoem dowodzi jego zastpca.
23011. Obejmowanie i zdawanie stanowiska dowdcy zespou odbywa
z "Regulaminem oglnym Si Zbrojnych RP" i Ceremoniaem Morskim.

si

zgodnie

23012. Zdajcy stanowisko powinien przekaza obejmujcemu zadania zespou i dane o ich
realizacji oraz informacje dotyczce gotowoci bojowej, morale, dyscypliny
i ukompletowania zag, stanu zuycia rocznych limitw rodkw materiaowych i godzin
ruchu, a take dane o gospodarce kwatermistrzowskiej, materiaowo-technicznej
i finansowej.
23013. W szczeglnych wypadkach obejmowanie i zdawanie stanowiska dowdcy zespou moe
si odbywa komisyjnie.
23.1.2. Szef sztabu zastpca dowdcy zespou okrtw
23014. Szef sztabu zastpca dowdcy zespou okrtw podlega dowdcy zespou i jest
bezporednim przeoonym caego skadu osobowego sztabu. W czasie nieobecnoci
dowdcy dowodzi podlegymi siami, wykonuje wszystkie jego obowizki i posiada pene
uprawnienia, chyba, e dowdca zastrzee dany obszar kompetencyjny do swojej
wycznoci.
23015. Szef sztabu zastpca dowdcy jest uprawniony do wydawania polece
oraz podejmowania merytorycznych decyzji, rozstrzygania spraw niewymagajcych
decyzji dowdcy, podpisywania dokumentw w zakresie nadzorowanej problematyki
oraz reprezentowania dowdcy w stosunkach zewntrznych zgodnie z ustalonymi
przez niego zasadami.
23016. Wytyczne i polecenia szefa sztabu zastpcy dowdcy majce istotny wpyw
na gotowo bojow i mobilizacyjn, przebieg szkolenia okrtw lub decyzje wice si
z uyciem si i rodkw, wymagaj uzgodnienia z dowdc zespou.
23017. Do podstawowych obowizkw szefa sztabu zastpcy dowdcy naley:
a) koordynowanie realizacji przedsiwzi (w zakresie powierzonej mu problematyki)
wynikajcych z rozkazw wyszych przeoonych;

95

b) koordynowanie opracowywania materiaw na posiedzenia zespow, kolegia


i odprawy organizowane przez dowdc dywizjonu oraz wyszych przeoonych;
c) przygotowanie stosownych opracowa
w pracach rnych komisji i zespow;

reprezentowanie

dowdcy

zespou

d) reprezentowanie i wsppraca z innymi jednostkami wojskowymi oraz organami


administracji rzdowej i samorzdowej, a take organizacjami spoecznymi w zakresie
problematyki zleconej przez dowdc;
e) nadzr i koordynacja realizacji zada przez komrki organizacyjne bezporednio
podlege dowdcy zespou;
23018. Szef sztabu zespou okrtw jest odpowiedzialny za:
a) skuteczn, cig i terminow prac sztabu zespou;
b) opracowanie i aktualizacj dokumentacji z zakresu szkolenia oraz gotowoci bojowej
i mobilizacyjnej zespou;
c) organizacj dowodzenia i zabezpieczenia bojowego dziaa zespou;
d) realizacj ustale dowdcy dotyczcych porzdku, dyscypliny oraz penienia suby
w zespole;
e) rozwj, utrzymanie i wykorzystanie bazy szkoleniowej, jeli organizacja zespou nie
przewiduje inaczej.
23019. Szef sztabu zespou okrtw jest zobowizany:
a) planowa i organizowa szkolenie zespou oraz nadzorowa przestrzeganie ustale
dotyczcych rodkw materiaowych i godzin ruchu;
b) realizowa przedsiwzicia zwizane z utrzymaniem zespou w ustalonych stanach
gotowoci;
c) doskonali taktyczne umiejtnoci oficerw sztabu oraz przygotowa ich do pracy
na stanowisku dowodzenia zespoem;
d) zapewni sprawne funkcjonowanie okrtowego stanowiska dowodzenia;
e) sprawdza wykonanie rozkazw i zarzdze dowdcy zespou;
f) nadzorowa przygotowanie okrtw zespou do wykonania zada na morzu;
g) kontrolowa jako penienia suby, porzdek, dyscyplin oraz przestrzeganie
warunkw bezpieczestwa w zespole;
h) prowadzi instruktae do penienia suby dyurnej w zespole;
i)

koordynowa wspprac z innymi zespoami i oddziaami Marynarki Wojennej.

23.1.3. Szef logistyki zespou okrtw


23020. Szef logistyki zespou podlega dowdcy zespou i jest bezporednim przeoonym osb
podporzdkowanych mu etatem zespou i odpowiedzialny jest za:
a) sprawno techniczn okrtw, ich eksploatacj oraz remonty, a w wypadkach
szczeglnych wprowadzanie ogranicze pracy lub zakaz eksploatacji sprztu
technicznego;
b) wyszkolenie techniczno-specjalistyczne dziaw (pionw) elektromechanicznych
oraz zag w walce o ywotno okrtu;
c) funkcjonowanie gospodarki materiaowo technicznej w zespole okrtw;

96

d) utrzymanie normatywnych zapasw rodkw materiaowych


eksploatacyjnych mechanizmw i sprztu technicznego;

oraz

resursw

e) utrzymanie dyrektywnych wskanikw sprawnoci technicznej rodkw bojowych


i materiaowych oraz UiSW.
f) sprawno techniczn i utrzymanie okrtw pozostajcych w konserwacji.
23021. Szef logistyki zespou jest zobowizany:
a) uczestniczy w opracowywaniu i uaktualnianiu dokumentw z zakresu gotowoci
bojowej i mobilizacyjnej zespou;
b) szkoli
dowdcw
okrtw,
ich
zastpcw
oraz
elektromechanicznych (pionw) w walce o ywotno okrtu;

dowdcw

dziaw

c) szkoli dowdcw dziaw (pionw) elektromechanicznych pod wzgldem technicznospecjalistycznym oraz w dowodzeniu podlegymi, dziaami (pionami);
d) nadzorowa szkolenie techniczno-specjalistyczne w dziaach elektromechanicznych
(pionach) oraz kierowa szkoleniem nurkw OPA;
e) zna stan techniczny okrtw oraz kontrolowa w podlegych, dziaach (pionach)
dokumentacj eksploatacyjn;
f) nadzorowa eksploatacj sprztu technicznego w dziaach elektromechanicznych
oraz kierowa planowaniem i realizacj Dni Technicznych i remontw w zespole;
g) zapewni sprawno techniczn okrtw,;
h) nadzorowa prowadzenie gospodarki materiaowej w zespole okrtw;
i)

planowa i nadzorowa remonty okrtw oraz legalizacj urzdze i sprztu


wojskowego;

j)

nadzorowa zabezpieczenie przeciwpoarowe oraz przestrzeganie na okrtach


warunkw bezpieczestwa;

k) przeciwdziaa przyczynom uszkodze i awarii na okrtach;


l)

nadzorowa przestrzeganie przez podlege zaogi przepisw o ochronie rodowiska


naturalnego;

m) sprawowa nadzr nad uzyskaniem przez specjalistw uprawnie poddozorowych.


23.1.4. Specjalici zespou okrtw
23022. Specjalici zespou okrtw podlegaj szefowi sztabu zastpcy dowdcy.
23023. W odniesieniu do podlegych dziaw specjalici zespou sprawuj nadzr nad:
a) wyszkoleniem techniczno-specjalistycznym;
b) sprawnoci uzbrojenia i sprztu technicznego, jego eksploatacj i remontem;
c) utrzymaniem obowizujcych zapasw materiaowych i technicznych.
23024. Specjalici zespou okrtw s zobowizani;
a) uczestniczy w opracowywaniu i uaktualnianiu dokumentw gotowoci bojowej
zespou w zakresie swojej specjalnoci;
b) wspomaga dowdcw dziaw w opracowywaniu planw szkolenia oraz nadzorowa
ich realizacj;
c) kierowa szkoleniem techniczno-specjalistycznym w podlegych dziaach;
d) kontrolowa sprawno UiSW oraz prawidowo jego eksploatacji;
97

e) uczestniczy w opracowaniu instrukcji o uyciu UiSW oraz systematycznie je


uaktualnia;
f) szkoli specjalistw podlegych dziaw w zakresie swojej specjalnoci;
g) prowadzi zajcia specjalistyczne z dowdcami okrtw i ich zastpcami oraz
przyjmowa egzaminy z zakresu swej specjalnoci uprawniajce do samodzielnego
penienia wachty i dowodzenia dziaem (pionem);
h) uczestniczy w przyjmowaniu od zag okrtw zada programowych i ogniowych;
i)

inspirowa wynalazczo i nowatorstwo w zakresie swojej specjalnoci;

j)

sprawdza
przygotowanie
podlegych
dziaw
do
wyjcia
na
oraz utrzymanie obowizujcych zapasw materiaowych i technicznych;

morze

k) nadzorowa prowadzenie gospodarki materiaowej w zakresie swojej specjalnoci;


l)

suy pomoc kierownikowi praktyki w organizowaniu szkolenia suchaczy szk


wojskowych, odbywajcych praktyki w podlegych dziaach;

m) sprawdza przestrzeganie przez zaogi warunkw


wykonywania zada szkoleniowych i prac alarmowych;

bezpieczestwa

podczas

n) organizowa szkolenie specjalistyczne i metodyczne w swojej specjalnoci;


o) uczestniczy w opracowaniu wykazw prac remontowych oraz nadzorowa realizacj
remontw w swojej specjalnoci.
23025. Szczegowe obowizki i uprawnienia flagowych specjalistw okrela dowdca zespou.
23.2. Starszy oficer na redzie
23026. Jeli okrty z rnych zespow lub zespoy okrtw stoj czasowo na jednym
kotwicowisku, najwyszy rang dowdca (wedug zasad oddawania honorw na morzu)
zostaje starszym oficerem na redzie (st.of.r.).
Starszy oficer na redzie jest zobowizany:
a) nadzorowa bezpieczestwo postoju oraz ruch okrtw w rejonie kotwicowiska;
b) regulowa czynnoci wynikajce z ceremoniau morskiego;
c) ustala organizacj obserwacji wzrokowej i technicznej oraz wyznacza okrtom
sektory prowadzenia ognia;
d) kierowa organizacj przedsiwzi z zakresu obrony okrtw na kotwicowisku;
e) ostrzega okrty o nagych zmianach warunkw atmosferycznych;
f) wyznacza okrty do penienia wszelkiego rodzaju dyurw (np. radiowych),
a take do utrzymywania w gotowoci rodkw pywajcych;
g) organizowa przewz zag zwolnionych na ld;
h) organizowa pomoc ratownicz dla okrtw znajdujcych si w niebezpieczestwie;
i)

nadzorowa stosowanie zasad zwykej praktyki morskiej.

Starszy oficer na redzie moe wydawa rozkazy i zarzdzenia wynikajce z jego funkcji.
Wszystkie zespoy oraz okrty stojce na kotwicowisku s zobowizane
do ich przestrzegania i realizacji.

98

ROZDZIA 24 CEREMONIA MORSKI


24000. Ceremonia Marynarki Wojennej opiera si na oglnie uznanej symbolice, zwyczajach
i normach postpowania ludzi morza, wytworzonych w czasie odwiecznych zwizkw
czowieka z morzem, a take na zasadach i normach dziaania si zbrojnych pastwa. Ich
przestrzeganie jest niezbdne w stosunkach midzynarodowych. Zasady te zostay ujte
w normy regulaminowe, ktre pozwalaj w cigu krtkiego czasu, bez zbdnych
wyjanie i uzgodnie, przekaza otoczeniu, w sposb naturalny, duy adunek przey
emocjonalnych o trwaym skutku wychowawczym. Gbia i trwao oddziaywania zaley
przede wszystkim od stopnia znajomoci, uznania i regulaminowego stosowania tej
symboliki przez uczestnikw uroczystoci.
24.1. Znaki Marynarki Wojennej
24001. Do znakw Marynarki Wojennej zalicza si: bander wojenn, bander jednostek
pomocniczych, flag dowdcy Marynarki Wojennej, flag Marynarki Wojennej, flag
lotnisk (ldowisk) Marynarki Wojennej; flagi: admiraa, admiraa floty, wiceadmiraa,
kontradmiraa i generaa; proporczyki: szefa sztabu MW, dowdcy flotylli, dowdcy
dywizjonu, dowdcy grupy oraz znak dowdcy okrtu. W celu uhonorowania marszakw
Sejmu i Senatu, jako znak okrtowy, stosuje si Flag Rzeczypospolitej Polski z Godem.
24002. W celu uhonorowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jako znak okrtowy, stosuje
si proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W celu uhonorowania Ministra
Obrony Narodowej, Marszaka Polski i Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,
jako znaki okrtowe, stosuje si flagi odpowiednio Ministra Obrony Narodowej, Marszaka
Polski i Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ponadto w celu uhonorowania
dowdcw (komendantw, szefw) jednostek organizacyjnych podlegych Ministrowi
Obrony Narodowej, jako znaki okrtowe, stosuje si flag dowdcw (komendantw,
szefw) jednostek organizacyjnych podlegych Ministrowi Obrony Narodowej.
24003. Zabrania si uywania wymienionych znakw do dekoracji. Wyjtek stanowi ekspozycje
muzealne.
24.1.1. Bandera Marynarki Wojennej
24004. Rodzaj bandery nalenej poszczeglnej jednostce pywajcej oraz dat pierwszego
podniesienia i ostatniego spuszczenia bandery ustala dowdca Marynarki Wojennej
w rozkazach organizacyjnych. Podczas postoju okrtu bander podnosi si na drzewcu
rufowym, a podczas ruchu na gaflu masztu gwnego. Na okrcie podwodnym w ruchu
bander podnosi si na drzewcu przy (na) pomocie, a podczas postoju w porcie
na drzewcu rufowym, jeli wystpuje. Odstpstwa od tych zasad musz by uzasadnione
(np. remont masztu, drzewca).
24005. Bander na okrcie podnosi si wedug nastpujcych zasad:
a) podczas postoju okrtu w porcie i na kotwicy bander podnosi si o godzinie 08.00,
a spuszcza o zachodzie soca; w celu oddania ukonu bandera moe by
podniesiona przed godzin 08.00 i po zachodzie soca, o ile warunki na to pozwalaj.
b) do codziennego podniesienia bandery przeprowadza si zbirk zaogi na pokadzie
okrtu. Zbirki nie zarzdza si podczas remontw i Dni Technicznych, wykonywania
prac okrtowych, alarmw, przygotowania okrtu do wyjcia na morze i do walki, w dni
sprztania generalnego oraz w dni wolne od zaj subowych; w tych wypadkach
bander podnosi suba okrtowa, bez udziau zaogi;
c) w portach polskich nie zarzdza si zbirki zaogi do spuszczenia bandery,
a w ceremonii tej obowizek uczestnictwa ma jedynie suba okrtowa; w portach
zagranicznych przy spuszczeniu bandery stosuje si taki sam ceremonia, jak przy jej
99

podnoszeniu, a godzin podniesienia i spuszczenia dostosowuje si do zwyczajw


lokalnych;
d) po spuszczeniu bandery skada si j w kostk o mniejszym formacie, tak, aby godo
z orem stanowio wierzchni stron kostki i w asycie suby odnosi do miejsca jej
przechowywania;
e) komend: BACZNO!, podczas podniesienia (spuszczenia) bandery, podaj si
na t burt, ktr okrt jest zacumowany do nabrzea; tak samo postpuje si, jeli
okrty cumuj burta w burt. Wyjtek stanowi sytuacja, gdy okrt flagowy
zacumowany jest bezporednio pomidzy okrtami cumujcymi burta w burt; w tym
przypadku komend podaje si na t burt, z ktrej znajduje si okrt flagowy.
Podczas postoju na kotwicy komend: BACZNO! zawsze podaj si na praw
burt;
f) w czasie podnoszenia (spuszczania) bandery onierze znajdujcy si na nabrzeu
i nie bdcy w szyku, frontuj do bandery i salutuj, a osoby w ubiorach cywilnych
zdejmuj nakrycie gowy, przyjmuj postaw zasadnicz i rwnie frontuj.
Pododdziay przechodzce w szyku zwartym, na komend dowdcy, zatrzymuj si,
frontuj, przyjmuj postaw zasadnicz, a ich dowdcy salutuj.
g) okrt w ruchu ma zawsze podniesion bander, bez wzgldu na por doby;
h) z chwil rozpoczcia walki obserwacj bandery przejmuje osoba wyznaczona do tego
w rozkadzie alarmu bojowego; jeli zajdzie konieczno wymiany bandery, podnosi
si szybko now, po czym rwnie szybko spuszcza si zniszczon;
i)

na jachtach jednomasztowych bander wojenn podnosi si na drzewcu rufowym,


a na dwumasztowych na rufowym maszcie.

24006. Na okrtach, ktre wchodz w skad staych, midzynarodowych zespow sojuszniczych


podnosi si dodatkowo, na maszcie gwnym, flag sojuszu oraz umieszcza w widocznym
miejscu (np. na kominie, nadbudwce), po obydwu burtach okrtu, znak sojuszu.
24007. Codziennie, za wyjtkiem okolicznoci okrelonych w pkt. 24004 b, w wyznaczonym
miejscu na pokadzie na 15 min przed podniesieniem bandery, zarzdza si zbirk zaogi
do podniesienia bandery, a w dni witeczne rwnie proporca Marynarki Wojennej
lub gali banderowej. W dni powszednie, na zbirce do podniesienia bandery,
przeprowadza si przegld zaogi. Na 5 minut przed godz. 08.00, na sygna okrtu
flagowego (punktu redowego) sygnalista podnosi na prawym noku rei do p flag
sygnaow i ogasza gosem PI PRZED! Na polecenie z.d.o. wyznaczona osoba
funkcyjna powiadamia d.o. o gotowoci zaogi do podniesienia bandery, a dwie lub trzy
osoby, ze skadu nowo wstpujcej suby, zajmuj miejsca przy drzewcu rufowym.
Po przybyciu d.o. na miejsce zbirki, z.d.o. skada mu meldunek o gotowoci zaogi
do podniesienia bandery, a nastpnie dowdca wita si z zaog. Na jedn minut przed
godz. 08.00, sygnalista, na sygna okrtu flagowego (punktu redowego), podnosi flag
sygnaow do miejsca i gono ogasza MINUTA PRZED! W tym momencie z szyku
zaogi wystpuje trbacz (na okrtach, gdzie nie ma trbacza wachtowy pierwszej zmiany
nadwachty) i zajmuje centralne miejsce na pokadzie, frontujc jednoczenie w stron
drzewca.
24008. O godz. 08.00 sygnalista, powtarzajc sygna okrtu flagowego (punktu redowego), zrywa
flag i ogasza gono: CZAS UPYN! Na ten sygna d.o. podaje gosem komend:
BACZNO NA BANDER!, po ktrej trbacz gra (z.d.o. podaje gwizdkiem
oficerskim) sygna BACZNO NA PRAW (LEW) BURT!, a nastpnie oficer
(podoficer) dyurny okrtu podaje gosem komend: BANDER MARYNARKI
WOJENNEJ PODNIE!. Na t komend wyznaczeni czonkowie zaogi, stojcy przy
drzewcu, powoli i miarowo podnosz bander. W trakcie podnoszenia bandery trbacz,
100

gra sygna podniesienia bandery (na okrtach, gdzie nie ma trbacza zastpuje go
marynarz wachtowy, oddajc wist trapowy), a wszyscy oficerowie salutuj. Ceremonii
podniesienia bandery towarzyszy wybijanie szklanek dzwonem okrtowym.
24009. Na okrtach podwodnych szklanek nie wybija si.
24010. Spuszczenie bandery, ktre w zalenoci od okolicznoci okrelonych pkt. 24004 b,
odbywa si z udziaem caej zaogi lub tylko suby okrtowej, dokonuje si w ten sam
sposb, jak jej podniesienia.
24011. Przeniesienie bandery z drzewca rufowego na maszt (gafel) nastpuje w momencie
oddania ostatniej cumy lub puszczenia kotwicy, a z masztu (gafla) na drzewce rufowe
w momencie zaoenia oka pierwszej cumy na poler (beczk) lub w momencie rzucenia
kotwicy. Na komend dowdcy okrtu (z.d.o.): BANDER PRZENIE! wyznaczony
czonek zaogi spuszcza (podnosi) bander na drzewcu rufowym, a sygnalista podnosi
(spuszcza) bander na maszcie (gaflu). Spuszczanie i podnoszenie bander odbywa si
rwnoczenie.
24012. W czasie aoby bander podnosi si do poowy drzewca. W takim wypadku, podczas
podniesienia (spuszczenia) bandery, powinna ona by najpierw podniesiona do miejsca",
a nastpnie opuszczona do poowy lub cakowicie. Jeli zarzdzona godzina rozpoczcia
aoby przypada po godzinie 08.00, opuszczenia bandery do p dokonuje suba
dyurna. W tym celu oficer dyurny (oficer wachtowy) podaje najpierw komend:
BACZNO NA BANDER!, a nastpnie: NA ZNAK AOBY BANDER MARYNARKI
WOJENNEJ DO P - OPU!
24013. W czasie ruchu okrtu bandery na znak aoby nie opuszcza si.
24014. W czasie aoby bandery nie przewizuje si kirem.
24015. Przy wchodzeniu na okrt i opuszczaniu go, kada osoba oddaje honor banderze
przez zwrot gowy w jej kierunku, a osoby bdce w mundurach dodatkowo salutuj
w momencie przekraczania burty okrtu.
24016. Bandera na okrcie moe by podnoszona z parad. Bander z parad podnosi si
(spuszcza) tylko na okrtach mogcych wystawi wart honorow i gdy w podniesieniu
(spuszczeniu) moe uczestniczy orkiestra.
24017. Bander z parad podnosi si (spuszcza):
a) w dniach pobytu na okrcie gowy pastwa polskiego lub obcego, premiera,
marszakw Sejmu i Senatu, marszaka Polski, ministra obrony narodowej, szefa
Sztabu Generalnego WP dowdcy Marynarki Wojennej, jeli wizyty te przypadaj
w dniach wit narodowych;
b) podczas pierwszego podniesienia i ostatniego spuszczenia bandery na okrcie;
c) na zarzdzenie przeoonych, jeeli wzgldy subowe i midzynarodowe tego
wymagaj.
24018. Ceremonia podniesienie (spuszczenia) bandery z parad przebiega w ten sam sposb,
jak podczas codziennego podnoszenia bandery, jednake w trakcie podnoszenia
(spuszczenia) bandery orkiestra gra hymn pastwowy, a dopiero potem podaje si
komend: SPOCZNIJ!.
24019. Podczas pobytu okrtu w porcie zagranicznym, zaraz po skoczeniu ceremonii
podniesienia bandery, orkiestra gra hymn narodowy kraju, na ktrego wodach okrt si
znajduje, a jeeli w pobliu cumuj okrty z innych pastw, orkiestra wykonuje kolejno
wszystkie waciwe hymny, wedug starszestwa dowdcw okrtw. Dopiero
po zakoczeniu ostatniego hymnu podaje si komend: SPOCZNIJ!.
101

24020. W dniach podniesienia bandery z parad nie wykonuje si na zbirce do tej ceremonii
przegldu zaogi.
24.1.2 Proporzec Marynarki Wojennej
24021. Proporzec Marynarki Wojennej, jako symbol mstwa i niezomnego ducha bojowego
zaogi okrtu, nawizuje do szczytnych dziejw i tradycji ora polskiego na morzu.
Proporzec na okrtach podnosi si na drzewcu dziobowym, jednoczenie
z podniesieniem bandery, w niedziele, w dni wit pastwowych i ustawowo wolnych
od pracy, a take podczas podnoszenia gali banderowej.
24022. Na okrtach przebywajcych w portach zagranicznych proporzec podnosi si (spuszcza)
codziennie wraz z bander. Proporzec podnosi si rwnie na okrcie w ruchu, jako
element maej gali banderowej. Do podniesienia proporca wyznacza si dwch czonkw
zaogi.
24023. Podczas oddawania ukonu bander proporzec pozostaje na miejscu.
24024. Na znak aoby proporzec opuszcza si do poowy drzewca jednoczenie z bander.
24025. Nie podnosi si proporca na bazowych rodkach pywajcych, motorwkach i kutrach,
a take odziach i jachtach Marynarki Wojennej.
24.1.3 Pozostae znaki okrtowe
24026. Znaki Marynarki Wojennej, inne ni bandera i proporzec, zawsze podnosi si na maszcie
gwnym, bez wzgldu na por doby, wedug nastpujcych regu:
a) znaki Marynarki Wojennej przysuguj tylko obywatelom polskim;
b) flag lub proporzec podnosi si (spuszcza) w chwili przekroczenia linii burty
przy wejciu na pokad (zejciu z pokadu) osoby, ktrej dany znak przysuguje;
c) z chwil wejcia na pokad przeoonego dowdcy okrtu spuszcza si znak dowdcy
okrtu, a w jego miejsce rwnolegle podnosi si znak przysugujcy przeoonemu;
d) gdy na okrt przybywa kilku przeoonych, ktrym przysuguj znaki, podnosi si znak
przeoonego najwyszego stanowiskiem;
e) flagi osb honorowanych znakami Marynarki Wojennej, nie bdcych przeoonymi
dowdcy okrtu lub dowdcy zespou okrtw, ktrego znak jest podniesiony
na okrcie, podnosi si obok znaku dowdcy okrtu (zespou okrtw), o ile osprzt
i takielunek okrtu na to pozwalaj; w innych sytuacjach flag t podnosi si
na prawym noku rei masztu gwnego;
f) znaki przeoonych i dowdcw podnosi si tylko tym osobom, ktre zostay
wyznaczone na stanowiska;
g) proporzec dowdcy grupy okrtw podnosi okrt grupowy, bez wzgldu na obecno
na nim dowdcy grupy.
h) od zachodu do wschodu soca okrt flagowy, podczas pywania i postoju w skadzie
zespou, niesie biae wiato szczytowe widoczne wok widnokrgu;
i)

znak dowdcy okrtu symbolizuje tradycje Marynarki Wojennej oraz oznacza, e okrt
jest dowodzony przez oficera Marynarki Wojennej. Pozostaje on stale na topie masztu
gwnego, bez wzgldu na obecno dowdcy na okrcie i spuszcza si go przy
podnoszeniu flagi pastwowej lub znaku przeoonego dowdcy okrtu.

24027. Wygld, barwy i proporcje znakw okrtowych okrela Minister Obrony Narodowej
odrbnym rozporzdzeniem. Wielko znakw okrtowych dobiera si w zalenoci
od wypornoci okrtu. W zespole okrtw obowizek ten spoczywa na jego dowdcy.
102

24028. Na odziach, kutrach i motorwkach znaki okrtowe, przysugujce odpowiednim osobom


(za wyjtkiem znaku dowdcy okrtu(podnosi si na drzewcu dziobowym lub na maszcie,
o ile wymienione jednostki go posiadaj. Kade podniesienie i spuszczenie flagi
lub proporca odnotowuje si w dzienniku zdarze (dzienniku kutrowym).
24029. Z chwil przybycia na okrt prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na maszcie gwnym
podnosi si proporzec prezydenta RP, a inne znaki spuszcza. Gdy na okrt przybywa
Marszaek Sejmu, Senatu lub prezes Rady Ministrw na maszcie gwnym podnosi si
flag pastwow, a inne znaki rwnie spuszcza. Jeeli na okrt przybywa gowa obcego
pastwa, wwczas flag narodow tego pastwa podnosi si z prawej strony znaku
Marynarki Wojennej, ktry jest podniesiony na tym okrcie, o ile osprzt i takielunek
okrtu na to pozwalaj. W innych sytuacjach flag narodow, przynalen gowie obcego
pastwa, podnosi si na prawym noku rei masztu gwnego.
24030. W przypadku przybycia na okrt wicej ni jednej gowy obcego pastwa flagi narodowe
podnosi si kolejno na rei masztu gwnego poczynajc od prawego noku. Kolejno
podnoszenia flag pastwowych ustala protok dyplomatyczny, a w razie jego braku flagi
podnosi si w kolejnoci alfabetycznej.
24031. Z momentem wejcia okrtu na wody terytorialne obcego pastwa na prawym noku
gwnego masztu podnosi si flag pastwow danego pastwa. Okrt nosi j do chwili
opuszczenia wd terytorialnych (wewntrznych) tego pastwa.
24.1.4 Gala banderowa
24032. Wielk lub ma gal banderow podnosz wszystkie okrty Marynarki Wojennej. Gal
banderow podnosi si z okazji przybycia na okrt: prezydenta RP, gowy obcego
pastwa, marszaka Sejmu lub Senatu, prezesa Rady Ministrw, ministra Obrony
Narodowej, a take z okazji: wit narodowych i wojskowych, na rozkaz przeoonego,
po przybyciu okrtu do portu lub na kotwicowisko, gdzie znajduj si inne jednostki
z podniesion gal banderow, oraz jeeli inne wzgldy kurtuazyjne i subowe tego
wymagaj.
24033. W ramach wielkiej gali banderowej na okrcie podnosi si: bander na drzewcu rufowym
i bandery na wszystkich masztach, jakie okrt posiada, proporzec Marynarki Wojennej
na drzewcu dziobowym oraz zestaw flag sygnaowych kodu midzynarodowego, rozpity
od drzewca dziobowego, poprzez szczyty masztw, do drzewca rufowego. Sztagi,
na ktrych podnosi si flagi kodu, musz przebiega poniej bandery i proporca Marynarki
Wojennej.
24034. Zestaw flag sygnaowych, podnoszony podczas wielkiej gali banderowej, tworz flagi kodu
midzynarodowego spite ze sob w nastpujcej kolejnoci:
AB1 CD2 EF3 GH4 IJ5 KL6 MN7 OP8 QR9 ST0 UV pierwsza zastpcza WX druga
zastpcza YZ trzecia zastpcza.
W razie koniecznoci, wynikajcej z dugoci sztagw, docza si kolejny zestaw flag,
spity w tej samej kolejnoci, co zestaw pierwszy.
24035. Maa gala banderowa zastpuje wielk gal, gdy okrt jest w ruchu, a take na postoju,
gdy warunki atmosferyczne uniemoliwiaj podniesienie wielkiej gali banderowej.
24036. W skad maej gali banderowej wchodz: bandera podnoszona na drzewcu rufowym,
bandery podnoszone na masztach okrtu oraz proporzec Marynarki Wojennej,
podnoszony na drzewcu dziobowym.
24037. Przy podnoszeniu gali banderowej nie podnosi si bandery na maszcie, na ktrym
podniesiono proporzec prezydenta RP, flag pastwow, flag marszaka Polski, flag
ministra Obrony Narodowej oraz flag dowdcy Marynarki Wojennej. Jeeli osoby te
przybywaj na okrt po podniesieniu wielkiej gali banderowej, bander Marynarki
103

Wojennej, podniesion na maszcie gwnym, zastpuje si przysugujcym im znakiem


MW.
24038. Przy podniesionej gali banderowej nie spuszcza si bander i proporca na znak aoby,
ktr odkada si do dnia nastpnego. Kiedy gal banderow podnosi si z okazji
przybycia na okrt gowy obcego pastwa, flag narodow tego pastwa podnosi si
na maszcie gwnym, z prawej strony bandery wojennej lub polskiego znaku, ktry zosta
na nim podniesiony.
24039. Do podniesienia gali banderowej podaje si komendy i sygnay na tych samych zasadach,
jak przy podniesieniu bandery, a oficer dyurny podaje komend: WIELK (MA) GAL
BANDEROW PODNIE!.
24040. Bazowe rodki pywajce nie podnosz proporca MW podczas wielkiej i maej gali
banderowej.
24041. Gal banderow zawsze podnosi si i spuszcza rwnoczenie z podniesieniem
i spuszczeniem bandery, a w przypadku przybycia okrtu do portu lub na kotwicowisko,
gdzie inne jednostki maj podniesion gal banderow, w momencie oboenia ostatniej
cumy lub po komendzie KOTWICA TRZYMA!. Wielk gal banderow zastpuje si
ma na 30 minut przed planowanym odcumowaniem lub odkotwiczeniem.
24042. W dniach, kiedy podnoszona jest gala banderowa, na zbirce do tej ceremonii,
nie wykonuje si przegldu zaogi, a na pokadzie obowizujcym ubiorem jest ubir
galowy. Jeeli okrt nie bierze bezporednio udziau w uroczystociach dowdca moe
zarzdzi ubir wyjciowy. Podczas ruchu okrtu, w dniach obowizywania gali
branderowej dowdca zarzdza dla zaogi ubir zgodny z potrzebami.
24043. Okrt podnoszcy wielk gal banderow z okazji wasnego wita powinien uprzedzi
o tym fakcie wszystkie jednostki stojce w pobliu (w tym samym basenie), przynajmniej
na jeden dzie wczeniej przed uroczystoci.
24044. Z chwil spuszczenia gali banderowej, jeli nie byo innego zarzdzenia, okrty iluminuje
si gal wietln, ktr gasi si o godzinie 24.00.

104

ROZDZIA 25 ODDAWANIE HONORW NA MORZU I W PORCIE


25.1 Oglne zasady oddawania honorw na okrcie
25000. Na okrcie honory oddaje si wedug nastpujcych zasad:
a) okrty w ruchu oddaj honory w czasie od wschodu do zachodu soca, a na postoju
od podniesienia do spuszczenia bandery;
b) okrty zacumowane oraz bdce w ruchu oddaj honory przy kadym spotkaniu
jednostki ze znakiem przeoonego, niezalenie od rangi jednostki, na ktrej przebywa
przeoony;
c) honory oddaje si na komend: BACZNO - NA PRAW (LEW) BURT!, podan
za pomoc trbki lub gwizdka oficerskiego; jeeli okrty stoj burta w burt, honory
oddaje tylko okrt zewntrzny;
d) po usyszeniu komendy do oddania honorw wszystkie osoby znajdujce si
na pokadzie (jak rwnie na nabrzeu na wysokoci okrtu) frontuj w wyznaczonym
kierunku, przyjmujc postaw zasadnicz, a oficerowie salutuj, do chwili podania
komendy: SPOCZNIJ!; od oddawania honorw zwolnione s te osoby, ktrym
zajcia subowe lub wykonywana praca na to nie pozwala;
e) komendy do oddawania honorw podczas postoju okrtu w porcie podaje si trbk
lub gwizdkiem rwnie wtedy, gdy przeoony dowdcy okrtu przechodzi nabrzeem
bd przepywa w pobliu okrtu motorwk (kutrem, odzi), a take wtedy,
gdy wchodzi lub schodzi z okrtu;
f) gdy na okrt przybywa kilku przeoonych, honory trbk lub gwizdkiem oficerskim,
oddaje si tylko najwyszemu rang; podobnie postpuje si przy zejciu
przeoonych z okrtu, do czasu, gdy przeoony, ktremu na okrcie oddano honory,
znajduje si na jego wysokoci;
g) w sytuacjach, gdy na okrt przybywaj osoby nisze stanowiskiem (rang),
ni aktualnie znajdujce si na nim, z.d.o. (oficer dyurny okrtu), w celu ich
przywitania, podaje wycznie ustnie komend: BACZNO! i to tylko wtedy, jeeli
przeoony wyszy stanowiskiem (rang) nie przebywa w pobliu trapu; jeeli na okrt
wchodzi osoba nisza stanowiskiem (rang) ni osoba znajdujca si w pobliu trapu
z.d.o. (oficer dyurny okrtu) jedynie salutuj a wachtowy (trapowi) oddaje wist
trapowy;
h) komendy trbk lub gwizdkiem oficerskim wydaje si na okrcie rwnie wtedy,
gdy przeoony nie opuszcza okrtu, lecz bierze udzia w odbywajcych si
uroczystociach pastwowych lub wojskowych;
i)

okrty bdce w alarmach, a take okrty na ktrych wykonuje si prace niemoliwe


do przerwania, honorw nie oddaj;

j)

honory trbk (gwizdkiem oficerskim), podczas postoju w porcie, oddaje si dowdcy


okrtu, dowdcy grupy i dowdcy dywizjonu, ale tylko przy ich pierwszym przybyciu
(ostatnim zejciu) w danym dniu na okrt, o ile wystpuj w mundurze;

k) wyszym przeoonym oraz osobom, ktrym przysuguj znaki inne ni dowdcy grupy
i dywizjonu, honory trbk (gwizdkiem oficerskim) oddaje si w kadym wypadku ich
wejcia (zbliania si) na okrt oraz podczas jego opuszczania, o ile wystpuj
w mundurze. Ceremonia przywitania przy trapie moe by ograniczony na osobiste
yczenie osoby, ktrej ta forma uhonorowania przysuguje;
l)

sygnay do oddania honorw gwizdkiem oficerskim wykonuj oficerowie wachtowi


lub dyurni, a w przypadku przybycia na okrt przeoonych dowdca okrtu;
105

m) w dniu aoby honorw trbk (gwizdkiem oficerskim) nie oddaje si.


25.2 Zasady oddawania honorw na okrcie bdcym w ruchu
25001. Na okrcie bdcym w ruchu honory oddaje si wedug nastpujcych zasad:
a) oddawanie honorw obowizuje przy kadym mijaniu (wyprzedzaniu) okrtu polskiego
lub obcego w odlegoci mniejszej ni 3 kable, a take mijania okrelonego miejsca
na brzegu, jeli przepisy miejscowe to nakazuj;
b) komend do oddania honorw podaje si w momencie, gdy stewa dziobowa okrtu
salutujcego zrwna si ze stew dziobow (rufow) okrtu salutowanego; komend:
SPOCZNIJ! na okrcie salutowanym podaje si w kilka sekund po komendzie:
BACZNO - NA PRAW (LEW) BURT!, a zaraz po nim komend t podaje si
na okrcie salutujcym; jeli z wanych powodw okrt salutowany nie odpowiedzia
na oddawane mu honory, komend: SPOCZNIJ!, na okrcie salutujcym, podaje si
w momencie rozminicia si stew obydwu okrtw;
c) bazowe rodki pywajce, oddaj honory pierwsze okrtom, na ktrych podniesiona
jest bandera wojenna;
d) okrt, na ktrym jako znak okrtowy podniesiony jest proporzec prezydenta RP
lub flaga pastwowa, nie oddaje pierwszy honorw adnemu innemu okrtowi;
wyjtek stanowi spotkanie okrtu ze znakiem gowy obcego pastwa na jego wodach
terytorialnych;
e) w codziennym pozdrawianiu si na morzu, jako pierwszy honory oddaje okrt niszej
rangi. Okrty tej samej rangi, idce pod tym samym znakiem, oddaj honory
w zalenoci od starszestwa ich dowdcw;
f) okrty, na ktrych podniesiony jest znak dowdcy okrtu, dowdcy grupy
lub dywizjonu, oddaj pierwsze honory okrtom, bez wzgldu na ich rang, na ktrych
podniesione s pozostae znaki Marynarki Wojennej, nawet jeli osoby, ktrym one
przysuguj, nie s przeoonymi.
25.3 Ukon bander
25002. Zgodnie z dobrymi tradycjami morskimi jednostki pywajce, nie nalece do Marynarki
Wojennej, spotykajc okrt na morzu lub w porcie powinny odda mu honor, bez wzgldu
na to, jaka jest jego przynaleno pastwowa, opuszczajc swoj bander do p masztu
(gafla, drzewca) w momencie zrwnania si ze stew okrtu. Okrt odpowiada
poprzez opuszczenie swojej bandery do p masztu (drzewca) i natychmiast podnosi j
znw
do miejsca. Ceremonia ta nazywa si ukon bander.
25003. Do oddania ukonu bander dowdca okrtu (oficer wachtowy, a w porcie oficer dyurny)
podaje komend: DO BANDERY!, po ktrej sygnalista wachtowy (wachtowy przy
trapie) podchodzi do bandery i przygotowuje j do oddania ukonu. Po opuszczeniu
bandery przez jednostk cywiln dowdca okrtu (oficer wachtowy, w porcie oficer
dyurny) podaje komend: ODSALUTOWA!, po ktrej sygnalista wachtowy (wachtowy
przy trapie) opuszcza bander do p masztu (gafla, drzewca) i natychmiast podnosi j
do miejsca.
25004. W razie aoby, gdy okrt ma opuszczon bander do poowy, dla oddania ukonu
podnosi si j najpierw do miejsca, nastpnie opuszcza do poowy na znak ukonu,
po czym ponownie podnosi si j do miejsca i ponownie opuszcza do poowy.
25.4 Parada burtowa
25005. W czasie przejcia morzem lub podczas postoju, dla uhonorowania przedstawicieli
najwyszych wadz pastwowych lub wyszych dowdcw morskich i wojskowych,
106

ktrych wejcie na okrt (przemieszczanie si w pobliu okrtu) jest zapowiedziane,


a take na zarzdzenie przeoonych w innych okolicznociach (np. parada jednostek
pywajcych), ustawia si zaog okrtu w paradzie burtowej, o ile liczebno zaogi
oraz warunki hydrometeorologiczne na to pozwalaj.
25006. Sygnaem do ustawienia parady jest komenda: ZBIRKA NA PRAWEJ (LEWEJ)
BURCIE - DO PARADY BURTOWEJ! Po tej komendzie zaoga ustawia si na pokadzie
wzdu nakazanej burty okrtu (na okrtach podwodnych zaoga ustawia si na pokadzie
dziobowym i rufowym). Podoficerowie i marynarze ustawiaj si w szeregu na gwnym
pokadzie, od dziobu do rufy i na szpardekach, w taki sposb, aby nie byo przerw (luk)
miedzy nimi. Staj oni w rozkroku, z rkami zaoonymi do tyu. Dowdca okrtu
i pozostali oficerowie ustawiaj si, w postawie zasadniczej, na pomocie, w szyku
ustalonym dla danego typu okrtu przez dowdc zespou okrtw.
25007. Po komendzie: BACZNO NA PRAW (LEW) BURT!, do momentu wydania
komendy: SPOCZNIJ!, Dowdca i pozostali oficerowie salutuj. Parad burtow koczy
si na komend: KONIEC PARADY BURTOWEJ! ZAOGA ROZEJ SI!.
25008. Komendy do parady burtowej wydaje si na tych samych zasadach, jak przy oddawaniu
honorw na okrcie.
25009. Podczas grania hymnu pastwowego podoficerowie i marynarze biorcy udzia
w paradzie burtowej nadal stoj w rozkroku, trzymajc rce zaoone do tyu. Oficerowie
w tym czasie salutuj w postawie zasadniczej.
25010. Na okrcie, na ktrym podczas parady wystpuje orkiestra wojskowa, wystawia si
rwnie wart honorow.
25011. Na okrtach aglowych, podczas parady jednostek pywajcych, dopuszcza si
rozstawienie zaogi w paradzie na rejach, z zastosowaniem wszelkich warunkw
bezpieczestwa.
25.5 Warta honorowa
25012. Na okrtach pierwszej i drugiej rangi wystawia si wart honorow. Warta honorowa
moe by wystawiona na okrcie trzeciej rangi, o ile liczebno zaogi na to pozwala.
Obowizek ten okrela swoim rozkazem dowdca zwizku taktycznego, do ktrego
naley okrt. Warty honorowej nie wystawia si na okrtach podwodnych, bez wzgldu na
ich rang. Wart honorow wystawia si bez wzgldu na por doby, jednake od zachodu
do wschodu soca, tylko wtedy, gdy owietlenie pokadu na to pozwala.
25013. Wart honorow wystawia si podczas postoju okrtu w porcie, w nastpujcych
sytuacjach:
a) dla uhonorowania osb, ktrym zgodnie z zacznikiem nr 4 przysuguje warta,
podczas ich zapowiedzianej wizyty na okrcie;
b) podczas uroczystoci z udziaem orkiestry wojskowej;
c) podczas podniesienia bandery z parad;
d) na zarzdzenie przeoonych.
25014. Warta honorowa skada si z: dowdcy warty i co najmniej szeciu marynarzy. Liczba
wartownikw musi by zawsze liczb parzyst. Warta ustawia si w jednym szeregu,
poczynajc od dowdcy warty. Jeeli liczba wartownikw przekracza szeciu, wart
ustawia si w dwuszeregu.
25015. Warta honorowa podlega zastpcy dowdcy okrtu, ktry kieruje ni poprzez sub
dyurn okrtu. Warta wystpuje w ubiorze subowym: dowdca warty - z broni, szabl

107

i sznurem galowym; marynarze w pasach z adownicami i karabinkami SKS. W stroju


subowym wystpuje rwnie trbacz, o ile uczestniczy on w uroczystociach.
25016. Dowdc warty honorowej jest oficer modszy lub podoficer starszy, ktry odpowiada
za gotowo warty do wystpienia. Wart wystawia si podczas podniesienia
(opuszczenia) bandery na pokadzie (w wyjtkowych sytuacjach: na szpar deku) rufowym,
a dla oddania honorw lub podczas uroczystoci z udziaem orkiestry, w pobliu trapu,
w miejscu wyznaczonym przez dowdc okrtu.
25017. W ustalonym czasie dowdca warty zarzdza zbirk warty na pokadzie, sprawdza
wyposaenie i wygld zewntrzny wartownikw, a nastpnie melduje zastpcy dowdcy
okrtu o gotowoci warty do odprawy. Po odprawie warta powinna przebywa w jednym
pomieszczeniu, w gotowoci do natychmiastowego wystpienia.
25018. W celu wywoania warty na pokad z pomieszczenia, w ktrym ona przebywa, suba
dyurna okrtu, na rozkaz z.d.o. przekazuje komend: WARTA NA POKAD!,
a dowdca warty podaje komend: WARTA POD BRO! Nastpnie wyprowadza
wart
na
pokad
i
ustawia
w
ustalonym
wczeniej
miejscu.
Z chwil usyszenia komendy: BACZNO - NA PRAW (LEW) BURT!, wydan
trbk lub gwizdkiem oficerskim, dowdca warty z szabl w pooeniu do nogi wystpuje
krok na wprost, z jednoczesnym zwrotem w lewo i podaje kolejno komendy: WARTA
BACZNO!, NA RAMI BRO!, PREZENTUJ BRO!, WARTA NA PRAWO
(LEWO) PATRZ!.
25019. Po wykonaniu komend przez wartownikw dowdca wstpuje do szyku, robic krok
do tyu wraz z jednoczesnym zwrotem i wykonuje szabl chwyt PREZENTUJ BRO!
Po komendzie SPOCZNIJ!, wydanej trbk lub gwizdkiem oficerskim, dowdca warty
wystpuje jak poprzednio i podaje komendy do przyjcia postawy swobodnej: WARTA
BACZNO!, NA RAMI BRO!, DO NOGI BRO!, WARTA - SPOCZNIJ!
25020. Osoba przybywajca z wizyt na okrt, dla uhonorowania ktrej wystawiono wart,
dokonuje przegldu warty w asycie dowdcy okrtu, a nastpnie wita si z ni sowami:
CZOEM WARTA (MARYNARZE)! Podczas przegldu warty, dowdca warty nie skada
meldunku, a jedynie oddaje honor szabl osobie dokonujcej przegldu. W trakcie
przywitania z wart dowdca okrtu staje, w postawie zasadniczej, z lewej strony osoby
witajcej si z wart i salutuje.
25021. Podczas uczestniczenia warty honorowej w podniesieniu (opuszczeniu) bandery,
dowdca warty podaje komendy do przyjcia postawy zasadniczej i prezentowania broni
przez wartownikw, zaraz po komendzie: BACZNO - NA PRAW (LEW) BURT!,
wydanej trbk lub gwizdkiem oficerskim. Nastpnie oficer dyurny podaje komend do
podniesienia bandery lub wielkiej gali branderowej.
25.6 Saluty armatnie
25022. Saluty armatnie, zgodnie z przyjtymi zwyczajami midzynarodowymi oraz dla nadania im
waciwej rangi, oddaj tylko te okrty, ktrych uzbrojenie stanowi artyleria co najmniej
redniego kalibru (od 76 mm wzwy) lub specjalne dziaa salutacyjne. Saluty oddaje si
w czasie ruchu okrtu: od wschodu do zachodu soca, a na kotwicy lub w porcie
od podniesienia bandery do jej spuszczenia. Dopuszcza si oddawanie salutu o kadej
porze doby, o ile jest to salut narodowy, bd oddawany na cze gowy pastwa. Saluty
armatnie oddaje si wycznie na rozkaz: dowdcy Marynarki Wojennej, jego
przeoonych lub osoby upowanionej przez dowdc Marynarki Wojennej.
25023. Saluty dzieli si, ze wzgldu na okolicznoci w jakich s oddawane, na: saluty narodowe,
saluty witeczne, saluty osobiste i saluty aobne.
25024. Liczba pojedynczych strzaw, oddawanych w czasie salutu, zaley od tego, z jakiej okazji
lub dla uczczenia, kogo oddawany jest salut. Strzay, podczas salutu, oddaje si
108

w odstpach, co 10 sekund. Wyjtek stanowi saluty aobne oddawane w czasie


pogrzebu, o ile ceremonia pogrzebowa (msza w.) nie odbywa si na (przed) okrcie,
a w miejscu oddalonym od miejsca jego postoju. W takich okolicznociach strzay salutu
oddaje si, co jedn minut. Szczegowo okrela to zacznik nr 5.
25025. Salut narodowy oddaje si wycznie podczas midzynarodowych wizyt kurtuazyjnych
(w portach obcych i polskich) i to tylko wtedy, gdy na drodze dyplomatycznej zostao
uzgodnione jego zwrcenie przez okrt lub bateri nabrzen pastwa, dla uhonorowania
ktrego oddaje si salut narodowy. Podczas oddawania salutu narodowego, na czas jego
trwania, na okrcie bdcym w ruchu, podnosi si na maszcie flag honorowanego
pastwa z prawej strony bandery Marynarki Wojennej; w porcie i na kotwicy, flag
honorowanego pastwa, podnosi si na prawym noku rei masztu gwnego.
25026. Salut witeczny oddaje si w czasie obchodw wit pastwowych lub wojskowych,
a take podczas wizyt zagranicznych w dni wit pastwa, na wodach ktrego przebywa
okrt. W przypadku wizyty zagranicznej czas oddania salutu witecznego oraz liczb
strzaw (ktra nie moe by wiksza ni 21) uzgadnia si na drodze dyplomatycznej.
Salutu witecznego nie zwraca si.
25027. Salut osobisty oddaje si podczas spotkania na wodach otwartych, kotwicowisku, redzie
lub w porcie okrtu ze znakiem prezydenta RP albo gowy obcego pastwa, a take
dla uhonorowania oficjalnych wizyt na okrcie, podczas jego postoju w porcie
nastpujcych osb: premiera, marszakw Sejmu i Senatu, marszaka Polski, ministra
Obrony Narodowej, ambasadora Polski (tylko na terytorium pastwa, w ktrym jest
akredytowany), admiraw i generaw WP, oraz konsula generalnego RP lub konsula RP
(tylko na terytorium pastwa, w ktrym s akredytowani). Salut osobisty mona odda
naczelnym dowdcom w siach zbrojnych pastw obcych lub dowdcom sojuszu,
do ktrego naley pastwo polskie, jednake czyni si to na odrbny rozkaz dowdcy MW
(jego przeoonych).
25028. Jeli salut osobisty przewidziany jest do oddania przy spotkaniu dwch okrtw na morzu,
na ktrych znajduj si osoby uprawnione do jego otrzymania, pojedyncze strzay salutu
oddaje si na przemian z obydwu okrtw strza za strza. Pierwszy rozpoczyna salut
okrt, na ktrym znajduje si osoba uprawniona do salutu nisza rang; przy rwnoci
osb honorowanych uwzgldnia si kolejno rang okrtu, starszestwo dowdcw itd.
Okrt, ktry oddaje wiksz liczb strzaw w salucie, koczy rwnie salut.
25029. Wszystkie osoby, ktrym przysuguje salut maj prawo zrezygnowa z niego.
25030. Saluty aobne oddaje si dla uczczenia pamici tych osb, ktrym przysuguj saluty
osobiste, a ponadto w razie zgonu dowdcy okrtu lub zespou okrtw. Szczegy
okrela zacznik nr 5.
25031. W celu oddania salutu armatniego dowdca okrtu 30 minut przed jego oddaniem wydaje
rozkaz: PRZYGOTOWA OKRT DO SALUTU!, na ktry zaoga przygotowuje okrt
do salutu zgodnie z organizacj bojow. 20 minut przed salutem dowdca okrtu podaje
komend: OBSADA (OBSADY) DZIAA (DZIA) - NA STANOWISKA!. Na ten sygna
obsada zajmuje stanowiska i przygotowuje si do oddania salutu. Jeli oddawany jest
salut narodowy dowdca podaje kolejn komend: FLAG (nazwa pastwa)
PRZYGOTOWA DO PODNIESIENIA!. Sygnalista wachtowy podwiesza wyznaczon
flag do odpowiedniej flaglinki. 10 minut przed salutem dowdca okrtu podaje komend:
ZBIRKA ZAOGI NA RDOKRCIU (RUFIE, itp.)!. Komend zaodze przekazuje
suba dyurna (wachtowa). Zaoga staje na zbirce w wyznaczonym miejscu. Minut
przed salutem dowdca okrtu podaje komend: ADUJ!, a o wyznaczonym do oddania
salutu czasie najpierw komend: FLAG (nazwa pastwa) PODNIE!.
Sygnalista wachtowy podnosi wyznaczon flag do miejsca. Nastpnie dowdca okrtu
podaje komend: PIERWSZA PAL!. Dowdca (szef) dziau rakietowo-artyleryjskiego
109

powtarza komend, po czym osobicie kieruje salutem uwzgldniajc waciwe interway


midzy kolejnymi wystrzaami. Przy oddawaniu salutu narodowego, w momencie jego
rozpoczcia, jeli na okrcie znajduje si orkiestra, rozpoczyna ona gra hymn
pastwowy i koczy go z chwil zakoczenia salutu. Po oddaniu ustalonej liczby strzaw,
dowdca okrtu podaje komendy: ZAKOCZY SALUT!, ROZADOWA DZIAA!,
"FLAG (nazwa pastwa) - SPU. ZAOGA - WYKLAROWA OKRT!.
25032. Podczas pogrzebu na morzu salut rozpoczyna si w chwili przesuwania zwok przez burt
okrtu. Podczas pogrzebu na ldzie pierwszy wystrza oddaje si w chwili wynoszenia
zwok z domu pogrzebowego lub w oznaczonym czasie. Jeeli ceremonia pogrzebowa
odbywa si na (przed) okrcie zacumowanym w porcie salut aobny oddaje si zgodnie
ze scenariuszem ceremonii, zatwierdzonym przez dowdc Marynarki Wojennej.
25033. Saluty armatnie oddaje si wycznie amunicj lep z zachowaniem penych warunkw
bezpieczestwa okrelonych odrbnymi przepisami. W celu odliczania strzaw dowdca
okrtu powinien wyznaczy osob funkcyjn, ktra, na czas salutu podlega dowdcy
(szefowi) dziau rakietowo artyleryjskiego. Oddanie salutu oraz liczb oddanych strzaw
odnotowuje si w dzienniku zdarze.
25.7 Przywitanie przy trapie
25034. Jedn z dodatkowych form uhonorowania osb wchodzcych na okrt oraz schodzcych
z okrtu jest przywitanie przy trapie i odprowadzenie do trapu.
25035. Dowdca okrtu wita osobicie i odprowadza do trapu: osoby wizytujce okrt, swoich
przeoonych, dowdcw zespow i dowdcw innych okrtw bdcych w tym samym,
co on lub wyszym stopniu, oficerw polskich i obcych posiadajcych wysze od dowdcy
okrtu stopnie wojskowe oraz swoich osobistych goci.
25036. Zastpca dowdcy okrtu wita i odprowadza do trapu: dowdc okrtu, dowdcw innych
okrtw oraz oficerw, ktrzy s mu, co najmniej rwni stopniem, a ktrych nie spotyka
przy trapie dowdca okrtu oraz swoich osobistych goci.
25037. Zastpcw dowdcy okrtu wita i odprowadza do trapu oficer dyurny (wachtowy) okrtu.
Oficerowie okrtowi witaj przy trapie i odprowadzaj do trapu swoich przeoonych
z tytuu specjalnoci, a take przybywajcych do nich goci.
25038. W powitaniu (poegnaniu) przy trapie zawsze uczestniczy oficer dyurny (wachtowy)
okrtu.
25039. Niewymienione wyej osoby przybywajce na okrt, przy trapie zawsze spotyka (egna)
oficer dyurny (podoficer dyurny) okrtu.
25040. W celu wywoania do trapu osb funkcyjnych na okrcie, do dowdcy okrtu wcznie,
ustala si dwikow sygnalizacj wewntrzn.
25041. Dowdcy zespow okrtw i wysi przeoeni spotykaj osoby wizytujce lub swoich
przeoonych, w zalenoci od okolicznoci, w pomieszczeniach wewntrznych okrtu
lub przy trapie.
25042. Przy wejciu na okrt i zejciu z niego oficerw starszych, nie bdcych przeoonymi,
osoba odprowadzajca do trapu podaje ustnie komend: BACZNO! W pozostaych
przypadkach witajcy (odprowadzajcy) jedynie salutuje.
25.8 Trapowi i wist trapowy
25043. wist trapowy oddaje si umundurowanym oficerom Wojska Polskiego i si zbrojnych
innych pastw, przy wchodzeniu na okrt i schodzeniu, bez wzgldu na por doby przy
pomocy gwizdka bosmaskiego.

110

25044. wist trapowy przysuguje rwnie podoficerom Marynarki Wojennej,


dowdcami tylko na dowodzonych przez nich jednostkach.

bdcym

25045. W yciu codziennym wist trapowy oddaje wachtowy (wachtowi) przy trapie, a w czasie
oficjalnych wizyt odpowiednia liczba marynarzy trapowych, ustalona dla poszczeglnych
osb w zaczniku nr 4.
25046. Oficerom okrtowym na wasnym okrcie oraz przeoonym dowdcy okrtu wist trapowy
oddaje si bez wzgldu na ubir. Dopuszcza si oddanie wistu trapowego innym
oficerom suby czynnej, rezerwy lub bdcych w stanie spoczynku, wystpujcych
w ubiorze cywilnym, o ile wachtowy (trapowi) zostali powiadomieni, e posiadaj oni
stopie wojskowy, uprawniajcy do otrzymania wistu trapowego.
25047. Oddawanie wistu trapowego rozpoczyna si w chwili, gdy osoba, ktrej on przysuguje,
wstpuje na doln platform trapu i koczy, gdy wstpuje na pokad. Przy jej zejciu
z okrtu, wist rozpoczyna si w momencie wstpienia na grn platform, a koczy
w chwili zejcia z trapu. Jeeli trap jest wysoki, wist dzieli si na dwie (lub wicej) czci.
25048. Na komend BACZNO! oddajcy wist trapowy przyjmuj postaw zasadnicz
trzymajc gwizdek bosmaski midzy kciukiem, a wyprostowanymi palcami prawej doni
na wysokoci ust. Oddajcy wist frontuje w stron osoby, ktrej wist bdzie oddany.
Koczc wist wykonuje zwrot w kierunku osoby, ktra wesza na pokad i opuszcza rk
ze gwizdkiem bosmaskim po komendzie SPOCZNIJ!.
25049. Jeeli na okrt wchodzi (opuszcza go) jednoczenie kilka osb, wist trapowy otrzymuje
tylko osoba najwysza stanowiskiem (rang), a jeeli stanowiska (rangi) s rwne, wist
trapowy oddaje si tylko pierwszej z nich.
25050. Wszystkie osoby, ktrym przysuguje wist trapowy maj prawo z niego zrezygnowa.
25051. Ze wzgldu na specyfik na okrtach podwodnych wistu trapowego nie oddaje si.

111

ROZDZIA 26 AOBA I POGRZEBY


26000. Bander wojenn oraz proporzec Marynarki Wojennej, na okrtach i odziach okrtowych
opuszcza si na znak aoby do poowy drzewca (masztu, gafla) w wypadku zgonu
czonka marynarza, onierza lub innej osoby czasowo zaokrtowanej. Znaki dowdcw
opuszcza si Do p w wypadku zgonu dowdcy okrtu, jego przeoonych, a ponadto
za granic - w wypadku zgonu gowy pastwa wizytowanego lub miejscowego
przedstawiciela dyplomatycznego RP. W razie mierci konsula RP bander opuszcza si
na znak aoby wtedy, gdy jego siedziba urzdowa znajduje si w porcie postoju okrtu.
26001. W kraju, na rozkaz dowdcy Marynarki Wojennej, moe by zarzdzona aoba
dla wszystkich okrtw w wypadku zgonu gowy innego pastwa lub z innych przyczyn.
Rozkaz powinien okrela, ktre znaki naley opuci Do p.
26002. W razie mierci czonka zaogi okrtu, onierza lub osoby czasowo zaokrtowanej
odpowiednie znaki Marynarki Wojennej opuszcza si Do p na czas znajdowania si
zwok
na okrcie. Jeeli zgon czonka zaogi okrtu nastpi na ldzie, znaki Marynarki Wojennej
pozostaj opuszczone Do p do zachodu soca w dniu zgonu lub w dniu otrzymania
wiadomoci o zgonie, a take w dniu pogrzebu.
26003. W razie utonicia czonka zaogi i nie odnalezienia jego ciaa znaki Marynarki Wojennej
opuszcza si Do p do zachodu soca w dniu zdarzenia. Jeeli wypadek zdarzy si
w nocy, znaki opuszcza si na czas dnia nastpnego.
26004. W razie zgonu czonkw najwyszych wadz pastwowych lub gowy obcego pastwa,
znaki Marynarki Wojennej opuszcza si Do p codziennie, a do dnia zakoczenia
ceremonii pogrzebowej.
26005. Znaki MW opuszcza si Do p w dniu otrzymania wiadomoci o zgonie i w dniu
pogrzebu przeoonych od dowdcy Marynarki Wojennej wzwy, chyba, e specjalny
rozkaz dowdcy Marynarki Wojennej stanowi inaczej. W odniesieniu do innych
zasuonych osb czynnoci te wykonuje si rwnie na specjalne zarzdzenie.
26006. W razie zgonu dowdcy zespou okrtw lub dowdcy okrtu jego znak opuszcza si
Do p" w dniu zgonu lub otrzymania wiadomoci. Jeli na polskim lub obcym okrcie
wojennym opuszczono bander Do p" na znak aoby, to wszystkie okrty znajdujce
si w porcie wykonuj t czynno, nie oczekujc na wezwanie. Gdy na okrcie,
na ktrym opuszczono bander na znak aoby znajduje si orkiestra, wwczas wykonuje
ona stosowne utwory.
26007. W dniu aoby, zachowujc stosown cisz, na okrcie nie podaje si komend gwizdkiem
oficerskim ani trbk, a jedynie gosem. Oddaje si natomiast wist trapowy, zarwno
przy podniesieniu (opuszczeniu) bandery, jak i przy wejciu (zejciu) na okrt oficerw.
26008. Przed pochowaniem marynarza, onierza lub innej osoby czasowo zaokrtowanej
w morzu zwoki zaszywa si w ptno aglowe i obcia przy stopach ciarem. Zaoga
okrtu ustawia si na burcie zawietrznej okrtu, w miejscu ustalonym przez dowdc
okrtu. Szeciu trapowych ukada, przykryte bander zwoki na drewnianej pochylni,
w miar moliwoci obitej kirem i uoonej w poprzek okrtu tak, aby stopy zmarego
skierowane byy w kierunku burty. Dowdca okrtu wygasza krtkie przemwienie,
po czym daje znak, na ktry trapowi najpierw zdejmuj bander i skadaj j w kostk,
a nastpnie przechylajc pochylni, wolno zsuwaj zwoki do morza. Jeeli na okrcie
znajduje si kapelan organizuje si uroczystoci religijne przewidziane dla danego
wyznania lub odprawia si msz ekumeniczn. Jeeli zmaremu przysuguje salut armatni,
a warunki na to pozwalaj, oddaje si go podczas zsuwania zwok do morza.
Jednoczenie bosman okrtowy oddaje wist trapowy. Prdko okrtu w czasie

112

pogrzebu zmniejsza si do minimalnej. W dzienniku zdarze dokonuje si adnotacji


o pogrzebie, w tym zapisuje si wsprzdne miejsca pochwku zwok.
26009. Pochowanie osoby w morzu nastpuje w drodze wyjtku od oglnej zasady chowania
osb na cmentarzach. Na rozkaz dowdcy Marynarki Wojennej, w przypadkach
wskazanych przez przepisy powszechnie obowizujcego prawa, zgodnie
z ceremoniaem pogrzebu na morzu, mog by pochowane osoby zasuone
dla obronnoci i bezpieczestwa pastwa.

113

ROZDZIA 27 ZWYCZAJE I TRADYCJE OKRTOWE


27000. W czasie pywania z dala od wasnych baz na okrcie obowizuje czas strefowy,
a podczas postoju w portach zagranicznych czas miejscowy. Na okrcie czas okrtowy
reguluje si zgodnie z decyzj dowdcy.
27001. Na okrtach nawodnych, stojcych w porcie lub na kotwicy, wybija si czas dzwonem
okrtowym. Kade pojedyncze uderzenie, tzw. szklanka, oznacza p godziny,
a podwjne - pen godzin. Czas wybija si w okresach czterogodzinnych, liczc
od pnocy. Wybicie kadego okresu rozpoczyna si pojedynczym uderzeniem w dzwon,
np. o godzinie 08.30, a koczy czteroma podwjnymi uderzeniami, np. o godzinie 12.00.
27002. Z nabrzea, innego okrtu lub okrtowego rodka pywajcego pierwszy wchodzi na okrt
najwyszy stanowiskiem lub najstarszy stopniem, a nastpnie pozostae osoby - kolejno
wedug posiadanych stopni. Zasada ta obowizuje rwnie przy schodzeniu z okrtu
na nabrzee, a take przy przechodzeniu z okrtu na okrt, gdy stoj one burta w burt.
Przy zejciu z okrtu na okrtowy rodek pywajcy, pierwsi schodz najmodsi,
a najstarsi stanowiskiem (stopniem) ostatni.
27003. Podczas zajmowania miejsc w rodkach pywajcych, sucych do przewozu ludzi, ktre
kursuj wedug okrelonych rozkadw, nie obowizuje kolejno przy wsiadaniu,
natomiast po zakoczeniu przejcia wod pierwszy wysiada najstarszy stanowiskiem
(stopniem), a nastpnie pozostae osoby, wedug starszestwa.
27004. Poegnanie okrtw wychodzcych na morze oraz ich przywitanie po powrocie z morza
odbywa si przez dowdc zespou. Okrty udajce si z wizyt do portu zagranicznego
s egnane oraz witane w kraju przez wyszych przeoonych. Okrty skierowane
do rejonu dziaa bojowych (misje specjalne) s egnane oraz witane po powrocie
przez dowdc Marynarki Wojennej lub jego przedstawiciela.
27005. Po formalnym przejciu dowodzenia okrtem organizuje si ceremoni uroczystego
przekazania dowodzenia. Odbywa si ono na zbirce zaogi i jeeli to moliwe, podczas
pobytu okrtu na morzu. Na zbirk przybywa dowdca zespou (inny wyszy przeoony)
wraz z dowdc obejmujcym stanowisko. Dowdca zdajcy okrt podaje komendy:
BACZNO! NA PRAWO PATRZ! i skada meldunek: Panie Komandorze, melduj
zaog ORP (nazwa okrtu) na uroczystej zbirce z okazji zdania i objcia stanowiska
dowdcy okrtu!. Dowdca zespou zajmuje miejsce przed rodkiem szyku i wita si
z zaog. Po przywitaniu, dowdca zdajcy stanowisko wydaje komendy: BACZNO!
SPOCZNIJ! i zajmuje miejsce po prawej stronie dowdcy zespou, a obejmujcy po lewej
- obaj w odstpie jednego kroku. Zdajcy stanowisko podaje komend: ZAOGA
BACZNO!, po ktrej dowdca zespou przedstawia nowego dowdc okrtu,
np.: Rozkazem dowdcy Marynarki Wojennej wasz dowdca, (stopie, imi i nazwisko),
zosta przeniesiony na stanowisko subowe (nazwa). Na dowdc ORP (nazwa okrtu)
rozkazem (czyim, numer) zosta wyznaczony (stopie, imi i nazwisko). Po tym
wystpieniu, dowdca obejmujcy obowizki, podaje komend: ZAOGA, NA MOJ
KOMEND SPOCZNIJ!. Po tej komendzie dowdca zespou wrcza znak dowdcy
obejmujcemu stanowisko. Dowdca obejmujcy przekazuje go bosmanowi okrtowemu,
ktry udaje si ze znakiem na GSD pomost sygnaowy) i wsplnie z sygnalist dokonuj
jednoczesnej wymiany znakw zdajcego i obejmujcego dowdcy. Po powrocie b.o.
dowdca zespou wrcza znak dowdcy zdajcemu obowizki i skada podzikowanie
zdajcemu stanowisko oraz informuje zaog o przebiegu suby nowego dowdcy.
Zdajcy dzikuje zaodze za wspln sub, a obejmujcy wita j w krtkim wystpieniu.
Od tego momentu okrtem dowodzi dowdca obejmujcy.
27006. Oficer, ktry zosta wyznaczony na stanowisko dowdcy okrtu po raz pierwszy,
otrzymuje z rk dowdcy Marynarki Wojennej patent dowdcy okrtu (dokument),
symbolizujcy jego kwalifikacje oraz odznak honorow dowdcy okrtu MW.
114

Uroczysto ich wrczenia organizuje si na ORP Byskawica, jako symbolu


najchlubniejszych tradycji Polskiej Marynarki Wojennej. Ceremoni t mona organizowa
w innym miejscu, o ile nie ma moliwoci zorganizowania jej na ORP Byskawica.
27007. Zgodnie z tradycj przywilej chrztu okrtu przysuguje kobietom. Dla kadego okrtu
ceremoni chrztu organizuje si tylko raz. W uroczystociach udzia bior przedstawiciele
wadz pastwowych, wojskowych i zaproszeni gocie, oraz przedstawiciele przyszej
zaogi. W celu nadania uroczystego charakteru ceremonii wojskowej asyst honorow
powinny stanowi orkiestra i kompania honorowa.
27008. W trakcie ceremonii chrztu okrtu dokonuje si jego powicenia, a matka chrzestna,
recytujc formu: PY PO MORZACH I OCEANACH WIATA, SAW IMI
(narodowo) STOCZNIOWCA I POLSKIEGO MARYNARZA! NADAJ CI IMI (nazwa
okrtu), rozbija o burt butelk szampana.
27009. wito okrtu organizuje si w rocznic pierwszego podniesienia na nim bandery
Marynarki Wojennej. Z tej okazji na okrcie i wszystkich jednostkach stojcych w jego
pobliu podnosi si wielk gal banderow. Na uroczystej zbirce zaogi i zaproszonych
goci d.o. przedstawia krtko histori okrtu (ewentualnie jego poprzednikw noszcych
to samo imi), a z.d.o. odczytuje rozkaz okolicznociowy.
27010. W dni wita okrtu mona udostpni okrt do zwiedzania i zorganizowa spotkanie
koleeskie. Dowdca okrtu moe zwolni, po uroczystej zbirce, zaog z dalszego
wykonywania zada w tym dniu.
27011. W Marynarce Wojennej powszechnym zwyczajem jest skadanie wiecw i wizanek
na morzu ku czci zag zatopionych okrtw (jednostek pywajcych). Okrt,
ktry znajdzie si na takiej pozycji na morzu staje w dryfie lub zmniejsza prdko
do minimalnej, a zaoga i osoby czasowo zaokrtowane staj na zbirce na pokadzie
gwnym. W trakcie zbirki dowdca okrtu, (zastpca dowdcy okrtu lub osoba przez
niego wyznaczona)odczytuje rozkaz okolicznociowy (apel polegych), koczc go
sowami: CZE ICH PAMICI!, na ktre zaoga odpowiada: ZGINLI MIERCI
MARYNARZA!, (CHWAA BOHATEROM! lub ODESZLI NA WIECZN WACHT!).
Delegacja zaogi z bosmanem okrtowym rzuca wieniec, oficer wachtowy uruchamia
syren okrtow, a oficerowie salutuj. W przypadku, gdy na okrcie znajduje si
kapelan, naley odmwi krtk modlitw. W dzienniku zdarze wpisuje si pozycj
okrtu i cel zbirki.
27012. Poegnanie czonka zaogi okrtu (jednostki pomocniczej), koczcego sub wojskow,
organizuje si na okrcie, na ktrym zakoczy sub wojskow. Uroczysto zaczyna si
od podniesienia bandery, w ktrym po raz ostatni, jako onierz suby czynnej,
uczestniczy odchodzcy do rezerwy. Po podniesieniu bandery dowdca okrtu
przedstawia przebieg suby koczcego sub wojskow i dzikuje za wspln sub.
W miar moliwoci, we wszystkich przedsiwziciach, zwizanych z poegnaniem
czonka zaogi, naley zapewni udzia jego najbliszej rodziny. Za przebieg uroczystoci
i jego form odpowiada dowdca okrtu.
27013. Kada jednostka Marynarki Wojennej powinna nosi w widocznym miejscu herb pastwa
(biay orze na czerwonym tle). Na okrtach nawodnych umieszcza si go z reguy
na dziobowej czci pomostu bojowego. Ponadto okrty mog posiada goda okrtu,
ktre odzwierciedlaj nazwy im nadane. Goda umieszcza si na podkadach w ksztacie
koa (symbolizujce przekrj lufy armatniej) lub w ksztacie tarczy (symbolizujcej tradycje
rycerskie).
27014. Czonkowie zag okrtw mog nosi na umundurowaniu odznaki pamitkowe
i rozpoznawcze okrtu, zawierajce jego nazw oraz symbole morskie. Zasady
nadawania prawa do noszenia odznaki opracowuje dowdztwo okrtu. Na podobnych
zasadach czonkowie zag okrtowych maj prawo do noszenia: odznaki dowdcy
115

okrtu, odznaki marynarza jednostek pywajcych lub odznaki marynarza okrtw


podwodnych.
27015. Opierajc si na tradycjach morskich zezwala si na organizowanie dla nowych czonkw
zag okrtowych ceremonii chrztu morskiego na zasadach penej dobrowolnoci udziau
z poszanowaniem godnoci osobistej osb podawanych temu ceremoniaowi.
27016. Wizyty skadane podczas rejsw, szkoleniowych, wicze itp., poza uzyskaniem zgody
na wejcie do obcego portu, nie podlegaj innym procedurom dyplomatycznym.
27017. Podczas wizyt oficjalnych i nieoficjalnych okrtw (jednostek pomocniczych), ceremonia
morski przewiduje, o ile jest to moliwe, spotkanie okrtu przybywajcego na morzu,
na granicy wd terytorialnych, w celu przekazania (przejcia) na okrt wpywajcy
przedstawiciela dyplomatycznego wasnego pastwa lub oficera komplementacyjnego,
oraz wprowadzenie go w asycie na miejsce przewidzianego postoju. Jeeli okrt
wizytujcy jest uprawniony do oddawania salutw, w myl zwyczajw midzynarodowych,
oddaje w miejscu i czasie wczeniej uzgodnionym, stosowny do okolicznoci salut.
27018. Zgodnie z wielowiekow tradycj, uznawan przez wszystkie pastwa morskie, toasty
w messie okrtowej wznosi si na siedzco.

116

Zacznik nr 1

SKRTY STOSOWANE W RSO


AMW

- Akademia Marynarki Wojennej

b.o.

- bosman okrtowy

BCI

- bojowe centrum informacji

BG

- bomby gbinowe

bp

- bazowy rodek pywajcy

d.dr.

- dowdca druyny

d.dz.

- dowdca dziau okrtowego

d.g.

- dowdca grupy

d.g.o.

- dowdca grupy okrtw

d.g.t.

- dowdca grupy taktycznej

DMW

- Dowdztwo Marynarki Wojennej

DSO

- Dyurna Suba Operacyjna

ODO

- Oficer Dyurny Operacyjny

d.o.

- dowdca okrtu

d.p.

- dowdca pionu

dz.

- dzia

d.z.o.

- dowdca zespou okrtw

GSD

- gwne stanowisko dowodzenia okrtem

KPW

- komenda portu wojennego

k.m.

- kierownik maszyn

- adunek(i) wyduony(e)

m.s.d.

- miejsce staej dyslokacji

MPZZM

- Midzynarodowe Przepisy o Zapobieganiu Zderzeniom na Morzu

117

MW

- Marynarka Wojenna

OP

- okrt podwodny

OPA

- obrona przeciwawaryjna

ORP

- Okrt Rzeczypospolitej Polskiej

RSO

- Regulamin suby na okrtach Marynarki Wojennej

p.o.

- pion okrtowy

SB

- stanowisko bojowe

SD

- stanowisko dowodzenia

st.of.r.

- starszy oficer na redzie

SP MW

- Szkoa Podoficerska Marynarki Wojennej

SZ RP

- Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

sz.dz.

- szef dziau

sz.g.

- szef grupy

UiSW

- urzdzenia i sprzt wojskowy

ZSD

- zapasowe stanowisko dowodzenia

ZT

- zwizek taktyczny

ZtSyD

- zautomatyzowany system dowodzenia

z.d.o.

- zastpca dowdcy okrtu

118

Zacznik nr 2
SYMBOLE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ I ZNAKI SI ZBROJNYCH
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

GODO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

FLAGA PASTWOWA Z GODEM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

PROPORZEC PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ


119

FLAGA MARSZAKA POLSKI

FLAGA MINISTRA OBRONY NARODOWEJ

FLAGA SZEFA SZTABU GENERALNEGO WOJSKA POLSKIEGO

120

FLAGA DOWDCY MARYNARKI WOJENNEJ

FLAGA MARYNARKI WOJENNEJ

BANDERA WOJENNA

121

BANDERA JEDNOSTEK POMOCNICZYCH MARYNARKI WOJENNEJ

PROPORZEC MARYNARKI WOJENNEJ

FLAGA LOTNISK (LDOWISK) MARYNARKI WOJENNEJ

122

FLAGA ADMIRAA

FLAGA ADMIRAA FLOTY

FLAGA WICEADMIRAA

FLAGA KONTRADMIRAA

FLAGA GENERAW

123

PROPORCZYK SZEFA SZTABU


MARYNARKI WOJENNEJ

PROPORCZYK
DOWDCY FLOTYLLI

PROPORCZYK
DOWDCY DYWIZJONU

PROPORCZYK
DOWDCY GRUPY

ZNAK DOWDCY OKRTU

124

Zacznik nr 3
SYGNAY DWIKOWE
W dowodzeniu okrtem stosuje si odpowiednie sygnay dwikowe, nadawane dzwonkiem,
buczkiem i syren okrtow. Wszystkie sygnay alarmowe oraz wynikajce z codziennego ycia
zaogi dubluje si gosem przez rozgonie okrtow.
Sygnay nadawane za pomoc:
dzwonka:

Alarm bojowy

Alarm powietrzny

Alarm o skaeniach

Alarm wodny

Alarm poarowy

Alarm manewrowy

Alarm zaadunku (wyadunku) desantu

Alarm traowy

Alarm minowy

Alarm czowiek za burt

Alarm opuszczenia okrtu

Odbj alarmu

Odbj alarmu o skaeniach

Przydzia do rodkw ratunkowych

Zbirka zaogi

( ok.5 s)

Przygotowanie okrtu do
wyjcia na morze i do walki

( ok.30 s)

Sygna poprzedzajcy

(ok.2 sekund przed wydaniem kadej


komendy przez rozgoni okrtow)

buczka:

Szybkie zanurzenie

Otwarcie i zamknicie odwietrznikw

125

syreny okrtowej:

Alarm Czowiek za burt

( nie mniej ni 5 krtkich dwikw)

Za pomoc syreny okrtowej daje si rwnie sygnay manewrowe, ostrzegawcze


i zwrcenia uwagi, zgodnie z midzynarodowymi przepisami o zapobieganiu zderzeniom na
morzu oraz przepisami miejscowymi.
Dwik krtki powinien trwa okoo 1 sekundy, a dwik dugi od 4 do 6 sekund.
Dowdcy zespow mog wprowadzi do praktyki okrtowej rwnie inne sygnay
dwikowe, uwarunkowane wymaganiami techniczno-eksploatacyjnymi.
gwizdka bosmaskiego:

wist trapowy :

rozpoczyna si, gdy osoba, ktrej wist przysuguje,


wstpuje na trap, a koczy, gdy schodzi z niego,
zarwno przy wchodzeniu na okrt, jak i schodzeniu
z niego.

wist trapowy daje si rwnie podczas podnoszenia i spuszczania bandery, jeli trbacz
nie gra przypisanego sygnau.

wisty sygnalizujce :

daje si w celu doprowadzenia wysiku kilku


osb do cakowitej jednoci np. podczas
podnoszenia odzi na pokad.

Szereg krtkich wistw oznacza zakoczenie pracy.

126

Zacznik nr 4
ZASADY HONOROWANIA OSB WIZYTUJCYCH OKRT

Osoby wizytujce

Liczba
trapowych

Warta
honorowa

Lp

1 Prezydent RP,

Prezes Rady
Ministrw,
Marszaek Sejmu,
Marszaek Senatu

2 Gowa obcego

Orkiestra ( jeli jest na


okrcie) gra:

Z chwil
zbliania si do
dziobu lub rufy
okrtu oraz przy
schodzeniu z
okrtu osoby
wizytujcej

Po
komendzie:
BACZNO
na
praw(lew)
BURT, do
chwili
przywitania
si z osoby
wizytujcej z
wart
honorow i
zaog okrtu

Oficera
BACZNO
modszego
na
lub
praw(lew)
podoficer

Przed
wejciem na
trap podczas
wchodzenia
na okrty i
schodzenia z
okrtu osoby
wizytujcej,
jeli na
okrcie nie ma
orkiestry

Przywitaniu
si osoby
wizytujcej
z wart
honorow
i zaog
okrtu

haso
wojska
Polskiego
3 razy

marsz
powitalny

hymn
pastwowy

haso
wojska
Polskiego
3 razy

marsz
powitalny

hymn
obcego
pastwa

BURT
8

pastwa

3 Minister Obrony

Sygnay podawane przez


trbacza do oddawania honorw

Oficera
BACZNO
modszego
na
lub
praw(lew)
podoficer

BURT

Narodowej,
Marszaek Polski

4 Marszaek obcego

haso
wojska
Polskiego
3 razy
-

hymn
obcego
pastwa

pastwa,
ambasador
nadzwyczajny
i penomocny
(w kraju, gdzie jest
akredytowany)

5 Dowdca

hymn
pastwowy

Marynarki
Wojennej, admira,
admira floty,
genera, genera
broni, minister

6 Wiceadmira,

BACZNO

genera dywizji,
minister
penomocny
(w kraju, gdzie jest
akredytowany)

7 Kontradmira,
genera brygady

na
praw(lew)
BURT
6

BACZNO
na

127

praw(lew)

8 Komandor, konsul
generalny (w
swoim okrgu
konsularnym)

9 Dowdca zespou

BACZNO
na
praw(lew)

okrtw w stopniu
starszego oficera
(tylko na okrtach
swojego zespou),
konsul (w miejscu
urzdowania)

10

Dowdca okrtu
( podczas
oficjalnych
wystpie)

BURT

BURT

Uwagi:
1. Po komendach BACZNO, na praw(lew(-BURT orkiestra gra marsza
powitalnego. Przerywa gr na czas oddawania wistu trapowego i przyjcia meldunku
od dowdcy okrtu oraz na czas witania si osoby wizytujcej z wart honorow i zaog.
2. wist trapowy przysuguje rwnie przedstawicielom organw wadzy pastwowej,
lecz tylko wtedy, gdy ich wizyta ma charakter oficjalny.
3. W celu oddania honorw prezydentowi RP, prezesowi Rady Ministrw, marszakom
Sejmu i Senatu, ministrowi Obrony Narodowej i marszakowi Polski poza wystawieniem
warty honorowej i orkiestry zarzdza si zbirk zaogi na pokadzie.
4. Jeli w skadzie warty honorowej nie wystpuje trbacz, komendy: BACZNO
na praw(lew(-BURT podaje zastpca dowdcy okrtu za pomoc gwizdka
oficerskiego.
5. Po zakoczeniu wizyty, osoby schodzce z okrtu egna osobicie dowdca okrtu.
W ceremonii poegnania mona zrezygnowa, na yczenie osoby wizytujcej, z udziau
warty honorowej i orkiestry.

128

Zacznik nr 5
SALUTY ARMATNIE
Lp.

Osoby salutowane

Liczba strzaw

Okolicznoci oddawania
honorw

Saluty narodowe
21

Podczas skadania wizyt


kurtuazyjnych i tylko wtedy, gdy
ma si pewno, e salut bdzie
zwrcony strzaem za strza

Saluty witeczne
2

Zgodnie z obowizujcym
zwyczajem nie wicej ni
21

W
czasie
obchodw
wit
pastwowych i wojskowych w kraju, a
take podczas skadania przez okrty
wizyt oficjalnych w obcych portach

Saluty osobiste
3

Prezydent,

21

Po zoeniu wizyty oficjalnej na


okrcie. Przy spotkaniu na morzu
okrtu z flag nalen danej osobie.
Po przybyciu okrtu do portu lub
redzie, gdzie znajduje si okrt z flag
pastwowa bd z flag gowy innego
pastwa

19

Podczas schodzenia z okrtu, na


ktrym przebywali w charakterze
oficjalnym.
Przy spotkaniu okrtu z flaga nalen
danej osobie

Gowa obcego pastwa

Szef rzdu,
Minister obrony narodowej,
Marszaek

Ambasador penomocny
i nadzwyczajny

19

Przy kadym oficjalnym zejciu z


okrtu tylko na terytorium pastwa,
w ktrym jest akredytowany

Dowdca Marynarki Wojennej,


admira

17

Po zoeniu wizyty oficjalnej na


okrcie. Przy spotkaniu okrtu z flaga
nalen danej osobie

Pose nadzwyczajny,

17

Podczas schodzenia z okrtu, na


ktrym przebywa w charakterze
oficjalnym tylko w czasie postoju
okrtu w granicach pastwa, gdzie jest
akredytowany
W tych okolicznociach, co admiraowi

Minister penomocny,
Admira floty
8

Wiceadmira

15

Kontradmira

13

10

Komodor

11

(komandor na stanowisku
admiralskim)
11

Konsul generalny

11

Podczas schodzenia z okrtu, na


129

12

Konsul

ktrym przebywali w charakterze


oficjalnym tylko na terenie portw,
ktre znajduj si w strefie ich
dziaalnoci i tylko raz podczas postoju
okrtu w danym porcie

Saluty aobne
13

Osoby
tabeli

wymienione

niniejszej

Zgodnie z salutami
osobistymi

14

Dowdcy okrtu (zespou)


w stopniu starszego oficera

15

Dowdcy okrtu
w stopniu modszego oficera

W czasie ceremonii pogrzebowej


pierwszy strza oddaje si w chwili
wynoszenia zwok z domu aoby
lub w oznaczonym czasie.
Podczas pogrzebu na morzu salut
rozpoczyna si w chwili spuszczenia
zwok do wody. Dowdcy okrtu salut
oddaje tylko ten okrt, ktrym
dowodzi

Uwagi:
1. Oddawanie
salutw
narodowych
wymaga
wczeniejszego
porozumienia
zainteresowanych stron.
2. Podczas oddawania salutw narodowych, witecznych i osobistych pojedyncze strzay
oddaje si w rwnych odstpach, co pi sekund, a w czasie oddawania salutw
aobnych co minut.
3. Na morzu salut oddaje si od wschodu do zachodu soca, a na kotwicy lub w porcie
od podniesienia do spuszczenia bandery.
4. Przy salutach osobistych podnosi si na maszcie flag tego pastwa, ktre salutowana
osoba reprezentuje, bd flag nalena osobie, na cze ktrej jest oddawany salut.
Przy salutach aobnych wymienione flagi, a take bander i proporzec Marynarki
Wojennej spuszcza si do poowy.
5. Jeli w obcym porcie podniesiono znak pastwa wizytowanego, to salut narodowy uwaa
si za salut osobisty.

130

Zacznik nr 6
WYBRANE SYGNAY NA TRBK

131

132

133

Zacznik nr 7

WZORY OZNACZE STANOWISK DOWODZENIA I BOJOWYCH

134

135

Dla okrtw zbudowanych po 2007 roku


Numery pomieszcze, zbiornikw, magazynw itp. zawieraj nastpujce informacje:
numer pokadu;
numer wrgi;
pooenie pomieszczenia wzgldem paszczyzny symetrii (PS) okrtu;
jego przeznaczenie.
Numerem 1 oznacza si pokad gwny. Pokady usytuowane poniej pokadu gwnego
oznacza si kolejno 2,3,4....itd. Pokady powyej pokadu gwnego oznacza si kolejno 01, 02,
03.....itd. Na okrtach posiadajcych ldowisko migowca, pokadem gwnym jest pokad na
ktrym jest ldowisko.
Numer pokadu - jest pierwsz czci numeru pomieszczenia. Jeeli pomieszczenie
usytuowane jest na wicej ni jednym pokadzie, to numer pokadu odnosi si do pokadu
najniszego.
Numer wrgi - druga cz numeru pomieszczenia. Odnosi si do pocztku
pomieszczenia umiejscowionego na danej wrdze, liczc od rufy w kierunku dziobu. Jeeli
pocztek pomieszczenia usytuowany jest pomidzy wrgami, to przy oznaczeniu pomieszczenia
przyjmuje si pierwszy numer wrgi w kierunku dziobu za pocztkiem pomieszczenia.
Trzecia cz numeracji pomieszcze odnosi si do usytuowania pomieszczenia
wzgldem paszczyzny symetrii (PS) okrtu. Pomieszczenia, przez ktre przechodzi PS okrtu
oznaczone s cyfr 0. Pomieszczenia znajdujce si na prawej burcie od PS maj numery
nieparzyste (1,3,5.....itd.). Pomieszczenia znajdujce si na lewej burcie od PS maj numery
parzyste (2,4,6....itd.). Pierwsze pomieszczenie w kierunku od PS do prawej burty oznaczone jest
numerem
1,
drugie
numerem
3,
itd.
Pierwsze
pomieszczenie
w kierunku od PS do lewej burty oznaczone jest numerem 2, drugie numerem 4, itd.
Czwarta i ostatnia cz numeracji pomieszczenia to litera, ktra okrela podstawow
jego funkcj jak poniej ( dwuliterowe oznaczenie odnosi si do okrtw
i pjp przystosowanych do transportu adunkw suchych i pynnych):
A pomieszczenie adunkowe: magazyny i pomieszczenia wydzielone, pomieszczenia
chodnicze;
AA pomieszczenia adunkowe: pomieszczenia towarowe i pomieszczenia chodnicze;
C pomieszczenia dowodzenia i sterowania okrtem oraz pomieszczenia kierowania ogniem:
bojowe centrum informacyjne (BCI), pomieszczenie cznoci wewntrznej, sterwka,
pomieszczenie wyposaenia elektronicznego;
E pomieszczenia nadzoru i kierowania siowniami okrtowymi: pomieszczenia siowni
gwnych i pomocniczych, pomieszczenia wyparownika, pomieszczenia maszynki sterowej,
pomieszczenia stacji pomp, pomieszczenia napdu pomocniczego, pomieszczenia agregatu
awaryjnego;
F zbiorniki paliwa okrtowego i oleju smarnego (dla uytku okrtu);
FF zbiorniki paliwa okrtowego i oleju smarnego (dla innych jednostek);
G zbiorniki benzyny (dla uytku okrtu), koferdamy, stacje pomp dla benzyn, pomieszczenia
do przechowywania sprztu dla tego typu paliwa;
GG zbiorniki benzyny (dla innych jednostek);
J- zbiorniki paliwa lotniczego F44 (dla uytku okrtu);
JJ- zbiorniki paliwa lotniczego F44 (dla innych jednostek);

136

K chemikalia, materiay niebezpieczne (inne ni olej i benzyna) dla uytku okrtu;


L pomieszczenia mieszkalne: kabiny, przejcia i korytarze,
i pomieszczenia medyczne, przedsionki, mesy, pomieszczenia zaogi;

szpital

okrtowy

M magazyny amunicyjne: magazyny, pomieszczenia obsugi, wieyczki, magazyny broni,


pomieszczenia obsugi broni;
Q inne pomieszczenia nieprzyporzdkowane do pozostaych liter: pralnia, kuchnia, sklepy,
biura, pomieszczenia elektryczne i elektroniczne, pentry, nienazwane pomieszczenia
mechaniczne.
T pionowe szyby transportowe, wyjcia ewakuacyjne, wyjcia bezpieczestwa;
V przestrze pusta: koferdamy ( inne ni w przypadku benzyn);
W zbiorniki wodne: zbiorniki wody sodkiej, zbiorniki drenaowe, zbiorniki balastowe.
Przykad:

Legenda numeracji i opisu pomieszcze przykad oznaczenia: 3-75-4-M


3
75

- numer pokadu;
- numer wrgi, na ktrym zaczyna si dane pomieszczenie idc od rufy;

- drugie pomieszczenie od PS na lewej burcie;

- litera okrelajca przeznaczenie danego pomieszczenia (wedug tabeli


zamieszczonej poniej).

Podstawowe funkcje pomieszcze okrelone s poprzez nastpujce litery:

Zaopatrzenie i magazyny

Pomieszczenia mieszkalne,
azienka i WC

Uzbrojenie

Amunicja

Nawigacja i czno

Przejcia i korytarze

Napd i energetyka

Przestrze pusta

Paliwo i olej

Woda

137

Zacznik nr 8
PORZDEK DNIA NA OKRCIE
0010

Kolacja nocna podwachty

0350

Odprawa nowowstpujcej wachty

0400

Zmiana wachty

0600

Pobudka

0600 0630

Sanie koi

0630 0650

Toaleta poranna

0650 0715

niadanie

0715 0750

Sprztanie okrtu

0730

Pobudka nocnej zmiany

0730 0750

niadanie nocnej zmiany wachty

0750

Odprawa nowowstpujcej wachty

0800

Zmiana wachty

0800 0830

Przegld i czyszczenie uzbrojenia. Czas dla nadwachty na niadanie

0830 1130

Zajcia i prace wedug planu wyjcia na morze

1130 1145

Sprztanie okrtu

1200

Obiad

1220

Odprawa nowowstpujcej wachty

1230

Zmiana wachty, obiad podwachty

1355 1400

Zbirka do zaj

1400 1650

Zajcia wedug planu wyjcia na morze

1550

Odprawa nowowstpujcej wachty

1600

Zmiana wachty

1650 1710

Sprztanie okrtu

1730 1750

I-wsza Kolacja

1750

Odprawa nowowstpujcej wachty

1800

Zmiana wachty, kolacja podwachty

1800 1950

Czas do dyspozycji zaogi

1950

Odprawa nowowstpujcej wachty

1930-1950

II-ga Kolacja

2000

Zmiana wachty

2100

Ronda wieczorna

2330

Kolacja nocna nadwachty

2350

Przegld nowowstpujcej wachty

2400

Zmiana wachty

*- jeeli takie wystpuj na okrcie

138

Przykadowy rozkad dnia na morzu suba na burty bojowe lub dwie zmiany:
Prawa burta bojowa

Czas

Lewa burta bojowa

0010

Kolacja nocna

Pobudka

0345

Na stanowiskach bojowych wedug rozkadu


burty bojowej

Zbirka burty do przegldu

0350

Objcie burty bojowej

0400

Zdanie burty bojowej

Na stanowiskach bojowych wedug


rozkadu burty bojowej

0700

Pobudka i toaleta

0730

niadanie

080

Zbirka burty do przegldu

Zdanie burty bojowej, mycie si

0810

Objcie burty bojowej

niadanie

0810

Na stanowiskach bojowych wedug rozkadu


burty bojowej

Sprztanie okrtu

0900

wiczenia lub prace okrtowe

1000

Obiad

1130

Zbirka burty do przegldu

1210

Objcie burty bojowej

1220

Zdanie burty bojowej

1230

Obiad, czas wolny

1330

Sprztanie pokadu

1345

wiczenia lub prace okrtowe

1550

Zbirka burty do przegldu

Zdanie burty bojowej

1600

Objcie burty bojowej

Kolacja

1730

Na stanowiskach bojowych wedug rozkadu


burty bojowej

Zbirka burty do przegldu

1750

Objcie burty bojowej

1800

Zdanie burty bojowej

1810

Czas wolny

1950

Zbirka burty do przegldu

Zdanie burty bojowej

2000

Objcie burty bojowej

Sprztanie okrtu

2010

Na stanowiskach bojowych wedug rozkadu


burty bojowej

Wydawanie hamakw

2030

Ronda wieczorna

2100

Kolacja nocna

2330

Zbirka burty do przegldu

2350

Objcie burty bojowej

2400

Na stanowiskach bojowych wedug


rozkadu burty bojowej

Na stanowiskach bojowych wedug


rozkadu burty bojowej

Zdanie burty bojowej

139

Zacznik nr 9
PROTOK ZGONU
Nazwisko /nazwisko rodowe/
Imi /imiona/
Data i miejsce urodzenia
Stan cywilny

Dane dotyczce

Ostatnie miejsce zamieszkania

osoby zmarej

Data, godzina
zwok/*

miejsce

zgonu

/znalezienia

Pe
Numer pesel
Nazwisko /nazwisko rodowe
Dane dotyczce
wspmaonka

Imi /imiona/

osoby zmarej

Ostatnie miejsce zamieszkania


Nazwisko /nazwisko rodowe/

Dane
dotyczce
rodzicw
osoby zmarej

ojca
Imi /imiona/
Nazwisko /nazwisko rodowe/
matki
Imi /imiona/

Przyczyna zgonu
Jako przyczyn zgonu wpisuje si chorob:
a) lub uraz, ktre zapocztkoway acuch zdarze chorobowych, prowadzcych bezporednio do
zgonu lub okolicznoci wypadku, lub uycia przemocy, ktre spowodoway uraz miertelny;
b) ktra rozwina si jako skutek choroby, urazu, zatrucia, wypadku lub uycia przemocy, bdcych
wyjciow przyczyn zgonu;
c) ktra staa si ostateczn przyczyn zgonu, w nastpstwie chorb, urazu, zatrucia, wypadku lub
uycia przemocy, bdcych przyczynami zgonu, wyjciow i wtrn;
Jeeli po wyczerpaniu wszystkich stosownych rodkw, nie mona ustali przyczyny zgonu oraz gdy nie
ma podstaw do podejrzewania zabjstwa lub samobjstwa, wpisuje si przyczyna zgonu nieustalona".

/Podpisy/
(Dowdca okrtu stopie, imi i
nazwisko)

(wiadek stopie, imi i nazwisko)

(wiadek stopie, imi i nazwisko)

140

You might also like