You are on page 1of 9

Sistemas Eletrnicos de Comunicao CEFET-MG Campus IV Arax

prof. S.
Pithan

02 - RESSONNCIA NOS CIRCUITOS RLC SRIE


Componentes sob tenso Senoidal
A tenso como funo senoidal do tempo:

v V sin t 0
v tenso instantnea (V)
V tenso mxima ou de pico(V)

freqncia angular(ra d/s)


t tempo(s)

0 fase inicial(ra d)
2f
f freqncia (Hertz)

Resistor
R

l
r 2

RF

v Ri
v
R
i
R resistncia()
i corrente

instantnea (A)

Indutor

di
dt
L indutncia (H)
vL L

iL I sin t
di
LI cos t
dt
vL LjI sin t
vL L

vL jLiL
vL
jL jX L
iL
X L 2 f L

l f
2r

Laboratrio de Fundamentos de Telecomunicaes - 02

Capacitor

dv
dt
C capacitncia(F)
iC C

vC V sin t
dv
CV cos t
dt
iC jC V sin t
iC C

iC jCvC
vC
1
j

jX C
iC
j C C
XC

1
2 f C

Srie RLC
Analisando o circuito srie da Fig. 2.1. A impedncia total expressa por:
Z S R rL jL

1
R rL j. X L j. X C
jC

Variando a frequncia, as tenses em L e C variam em sentidos opostos: VL cresce e


VC diminui com o aumento da frequncia. Para uma frequncia denominada de ressonncia
as reatncias so iguais em mdulo e a impedncia do circuito mnima.

1
O
C

1
(rad / s) ou
LC

fO

1
2 LC

(Hz)

Fig. 2.1 Circuito RLC srie

Na ressonncia se estabelece o fator de qualidade Q do circuito como a razo entre a potncia


armazenada (reativa) e a dissipada em cada ciclo. Como no circuito srie a corrente mxima,
sendo I a corrente eficaz. QS

o L.I 2
R.I

XL
R

02 - Ressonncia 3

BW

f1 fCI
f 2 f CS

Fig. 2.2 Curvas de ressonncia do RLC


srie
As curvas de ressonncia da fig. 2.2 ilustram a diferena entre dois fatores de
qualidade diferentes. As curvas obtidas na prtica (Fig. 2.3) ilustram os parmetros
envolvidos na ressonncia. A amplitude do sinal representa a corrente eltrica no circuito
srie (ressonncia de mnima impedncia). No circuito paralelo a amplitude representa a
tenso (ressonncia de mxima impedncia). O ngulo de fase 0 (zero) na ressonncia, para
frequncias menores que a de ressonncia f fO o circuito tem comportamento capacitivo,
para f fO o circuito tem um comportamento indutivo.

Largura de Banda BW
A BW igual diferena entra a frequncia de corte superior e inferior. Frequncia de corte
definida como aquela onde a amplitude mxima fica dividida por raiz de dois ou a potncia
fica reduzida pela metade da potncia mxima (cai 3dB).

Laboratrio de Fundamentos de Telecomunicaes - 02

A=amplitude
Indutivo

Curva de fase
Capacitivo

Curva de ressonncia

0,1dB/div

f CI

f CS

BW

Fig. 2.3 Curva da ressonncia e fase prticas

BW f CS f CI ;
O fator de mrito ou qualidade tambm pode ser definido como a relao entre a
freqncia de ressonncia e largura de banda.
QS

fO
X
f
Rf O
R
Lo O BW

BW
R
BW
2f O L 2L

f CS freqncia de corte superior

f (Hz)
f (Hz)

f CI freqncia de corte inferior


Formulrio:

X L 2 f L

mdulo da reatncia indutiva

1
2 f C

mdulo da reatncia capacitiva

XC

fO

1
2 LC

BW f CS f CI

BWS

R
2L

frequncias de ressonncia s e p
largura de banda s e p
largura de banda s

02 - Ressonncia 5

BWP
QS

1
2RC

X Lo X Co
f

O
R
R
BW

largura de banda p
fator de qualidade s

Z S ( f ) R j 2fL 1 / 2fC
QP

R
R
f

O
X Lo X Co BW

ZP ( f )

fator de qualidade p

R
1 jQ f / f 0 f0 / f

PRTICA

Ex. prtica_2.1 Calcular os parmetros da tabela abaixo.

f O kHz BW kHz Q X L k X C k

%-------------------------------------------------------------------------clear all; close all


disp('Exerccio da prtica 2.1') % definir as variveis.
L=100e-3; C=0.001e-6 ; R = 1.218e3;
fo = 1/(2*pi*(L*C)^0.5);
fo
XLo = 2*pi*fo*L;
XLo
XCo = 1/(2*pi*fo*C);
XCo
BW = R/(2*pi*L);
BW
Qs = XLo/R;
Qs

Laboratrio de Fundamentos de Telecomunicaes - 02


%--------------------------------------------------------------------------

Ex. prtica_2.2 Retirando os resistores. Calcular novamente os parmetros.

%-------------------------------------------------------------------------clear all; close all


disp('Exerccio da prtica 2.2') % definir as variveis.
L=100e-3; C=0.001e-6 ; R=118;
fo = 1/(2*pi*(L*C)^0.5);
fo
XLo = 2*pi*fo*L;
XLo
XCo = 1/(2*pi*fo*C);
XCo
BW = R/(2*pi*L);
BW
Qs = XLo/R;
Qs
%--------------------------------------------------------------------------

Ex. prtica_2.3 Aumentando a capacitncia. Calcular novamente os parmetros.

02 - Ressonncia 7

f O kHz BW kHz Q X L k X C k
%-------------------------------------------------------------------------clear all; close all
disp('Exerccio da prtica 2.3') % definir as variveis.
L = 100e-3; C = 2*0.001e-6 ; R = 118;
fo = 1/(2*pi*(L*C)^0.5);
fo
XLo = 2*pi*fo*L;
XLo
XCo = 1/(2*pi*fo*C);
XCo
BW = R/(2*pi*L);
BW
Qs = XLo/R;
Qs
%--------------------------------------------------------------------------

Ex. prtica_2.4 Aumentando a resistncia. Calcular novamente os parmetros.

f O kHz BW kHz Q X L k X C k
%-------------------------------------------------------------------------clear all; close all
disp('Exerccio da prtica 2.4') % definir as variveis.
L = 100e-3; C = 0.001e-6 ; R = 2.218e3;
fo = 1/(2*pi*(L*C)^0.5);
fo
XLo = 2*pi*fo*L;
XLo
XCo = 1/(2*pi*fo*C);
XCo
BW = R/(2*pi*L);
BW
Qs = XLo/R;
Qs
%--------------------------------------------------------------------------

Fazer as medies correspondentes aos exerccios e anotar no verso das pginas.


Q1) Como variam a BW e Q em funo do valor de R?

Laboratrio de Fundamentos de Telecomunicaes - 02

Sol: BW diminui e Q aumenta


Q2) Como variam as curvas de ressonncia e fase em funo do valor de R?
Sol: As curvas ficam com as inclinaes mais acentuadas

(2.1) Um circuito ressonante srie, alimentado por uma tenso 4,00 Vrms com zero grau,
composto por L 125H C 38,3 pF R 50 , na frequncia de ressonncia, possui
ganho igual a 0 dB. Determinar:
(a) O valor da frequncia de ressonncia, a corrente e a potncia em mW sobre a resistncia R
(na frequncia de ressonncia).
(b) As reatncias Indutiva e Capacitiva na ressonncia.
(c) A impedncia do circuito srie na frequncia de ressonncia.
(d) A largura de banda BW e o fator de qualidade Q.
(e) A tenso sobre L, C e R na frequncia de ressonncia.
(f) mdulo da corrente, em mA, nas frequncias de corte.
(g) A potncia em W e em dB desenvolvida sobre a resistncia R 50 nas frequncias de
corte.
Para um valor de frequncia f = 2,332 MHz:
(h) As reatncias Indutiva, Capacitiva e a impedncia na frequncia f.
(i) Corrente eltrica na frequncia f.
(j) A tenso sobre L, C e R na frequncia de ressonncia.
(g) A potncia em W e em dB desenvolvida sobre a resistncia R 50 , na frequncia f.
%-------------------------------------------------------------------------% clear all; close all
disp('Exerccio 2.1') % definir as variveis.
L = 125e-6;C = 38.3e-12 ;R = 50;Vin = 4;PodB =0;f = 2.3320e+06;
fo = 1/(2*pi*(L*C)^0.5); disp('(a)Freq. de Ressonncia fo = ');
fo
Io = Vin/50;disp('(a)Corrente na frequncia Ressonncia Io =');
Io
Po = R*Io^2; disp('(a)Potncia sobre R = ');
Po
XLo = 1j*2*pi*fo*L;disp('(b)Reatncia Indutiva na fo = ');
XLo
XLo_p = [norm(XLo),angle(XLo)*180/pi];disp('(b)XLo na forma Polar'); XLo_p
XCo = -1j*1/(2*pi*fo*C);%disp('(b)Reatncia Capacitiva na fo = ');
XCo
XCo_p = [norm(XCo),angle(XCo)*180/pi];disp('(b)XCo na forma Polar'); XCo_p
Zo = R+XLo+XCo;disp('(c)Impedncia na fo = ');
Zo
BW = R/(2*pi*L);disp('(d)Largura de Banda BW = ');
BW
Qs = abs(XLo)/R; disp('(d)Fator de Qualidade Qs = ');
Qs
vLo = XLo*Io; %disp('(e)Tenso no Indutor na fo; vLo =');
vLo
vLo_p = [norm(vLo),angle(vLo)*180/pi];disp('(e)vLo na forma Polar'); vLo_p
vCo = XCo*Io; %disp('(e)Tenso no Capacitor na fo; vCo =');
vCo
vCo_p = [norm(vCo),angle(vCo)*180/pi];disp('(e)vCo na forma Polar'); vCo_p
vRo = R*Io;disp('(e)Tenso no Resistor na fo; vRo =');
vRo
Ifc = Io/(2^.5);disp('(f)Corrente na frequncia de corte Ifc =');
Ifc
Pfc = Po/2; disp('(g)Potncia na frequncia de corte PmWfc =');
Pfc
PdBfc = PodB-3;disp('(g)Potncia dB na frequncia de corte PdBfc ='); PdBfc
XLf = 1j*2*pi*f*L; %disp('(h)Reatncia Indutiva na f; XLf = ');
XLf
XLf_p = [norm(XLf),angle(XLf)*180/pi];disp('(h)XLf na forma Polar'); XLf_p
XCf = -1j*1/(2*pi*f*C); %disp('(h)Reatncia Capacitiva na f; XCf = ');XCf
XCf_p = [norm(XCf),angle(XCf)*180/pi];disp('(h)XCf na forma Polar'); XCf_p
Zf = R+(XLf+XCf); %disp('(h)Impedncia na f; Zf = ');
Zf
Zf_p = [norm(Zf),angle(Zf)*180/pi];disp('(h)Zf na forma Polar');
Zf_p
If = Vin/Zf; %disp('(i)Corrente na frequncia f; If = ');
If
If_p = [norm(If),angle(If)*180/pi];disp('(i)If na forma Polar');
If_p

02 - Ressonncia 9
vLf = XLf*If;%disp('(j)Tenso no Indutor na f; vLf =');
vLf
vLf_p = [norm(vLf),angle(vLf)*180/pi];disp('(j)vLf na forma Polar'); vLf_p
vCf = XCf*If;%disp('(j)Tenso no Capacitor na f; vCf = ');
vCf
vCf_p = [norm(vCf),angle(vCf)*180/pi];disp('vCf na forma Polar');
vCf_p
vRf = R*If;%disp('(j)Tenso no Resistor na f; vRf = ');
vRf
vRf_p = [norm(vRf),angle(vRf)*180/pi];disp('(j)vRf na forma Polar'); vRf_p
Pf = R*norm(If)^2; disp('(k)Potncia na frequncia f Pf =');
Pf
Pf_dB = 10*log10(Pf/Po); ('(k)Potncia dB na frequncia f Pf =');
Pf_dB
%--------------------------------------------------------------------------

(3) Para um circuito RLC ressonante srie ser utilizado como filtro deve ter fator de
qualidade Q = 20, O indutor disponvel tem indutncia L = 10 H. A frequncia de
ressonncia deve ser igual 1,00 MHz. Determinar:
(a) O capacitor.
(b) A largura de banda.
(c) O resistor.
%-------------------------------------------------------------------------clear all; close all
disp('Exerccio 2.2') % definir as variveis.
fo = 1e6; Q = 20; L = 10e-6;
C = 1/(4*pi^2*fo^2*L);disp('Capacitor C = '); C
BW = fo/Q; disp('Largura de Banda, BW = '); BW
R = BW*2*pi*L; disp('Resistor R = '); R
%--------------------------------------------------------------------------

You might also like