Professional Documents
Culture Documents
HET ORIGINEELE
JU JUTSU
(DZJOE DZJUTSJ)
DE JAPANSCHE VERDEDIGINGSMETHODE
::
::
ONDERWEZEN DOOR
P. M. C. T O E P O E L ,
Leeraar in J u Jutsu, Boksen en Physlcal-Culture.
M e d e w e r k e r voor Verdedigingssport aan H e t V a d e r l a n d "
B A A R N . J. F. V A N D E V E N ,
" 10.
H a n d l e i d i n g Hockey,
. .
" 11.
12
" 13.
" 14.
" 16.
" 16.
" 17
' 18'
" 19
" 20.
21
" 22
' 23
"24.
26.
" 26.
27
"28'.
V A N B O O V E N , H o c k e y , Engeische R e g e l s . . . .
Volledige H a n d l e i d i n g Roeien. Tweede d r u k
V o l l e d i g e H a n d l e i d i n g Z e i l e n . Derde druk
DISSE, Z w e m s c h o o l .
Derde druk
<
D I S S E , D r o o g z w e m m e n . Derde druk
K F A H L , S c h e r m e n . Tweede d r u k
B o k s e n . B n g e l s c h . Vierde druk
J . E . T O L , W o r s t e l e n . 51 F o t o ' s . V i e r d e d r u k .
J . A . S C H U T T E R , S c h o o n r t j d e n . - Tweede d r u k
A . P. L. SPUYBROEK, K o l v e n . .
H a n d l e i d i n g Rolschaatsenrtlden
D I S S E , 2 6 O p e n l u c h t s p e l e n . Derde druk
. . . .
V A N E . , H a l t e r e n , voor Dames en H e e r e n . - Tweede druk
JAEGER, Sklloopen
W E S T R A , K a a t s e n , Volledige Handleiding
ULYSSES, W i e l r e n n e n en Trainen.
_
H A R T M A N N , W a n d e l e n e n S p r i n g e n . Tweede druk
H A R T M A N N , H a r d l o o p e n , Cross C o u n t r y . - Tweede druk
"
"
"
"
"
1
' 2.'
3
4
6.
6.
7
8.
9.
Regels en W e n k e n . -
. .60 C e n t .
c n j w
w m .
<
.
*?
*
i?
W
"K
'
o
.
f
Tweede druk . .
. ou
TI P n n t
"> o e m
2V
"
>
Ti
_g
'
I "
' .
j~
"
ou
/ 125
'
(
w
J
" 29.
" 80.
" 8L
H a n d l e i d i n g B a l w e r p e n
^,
H a n d l e i d i n g Handboogschieten
' {
T O E P O E L , J u J u t s U , J a p a n s c h e V e c h t - M e t h o d e . - T w e e d e d r u k . . . 90
" 82.
" 83.
" 34.
" 85.
" 87
" <'
"39
B. JOHN, Motorboot-Sport . . . . .
V A N R I E S E N , M a n o e u v r e s . - Tweede druk . . .
G o l f B p e l , R e g e l s e n W e n k e n . ~r T w e e d e d r u k .
S C H A K E R , D e J o n g e S c h a k e r . - Vierde druk
BROEKKAMP, H a n d l e i d i n g D a m m e n . Derde druk
. . .
B R O E K K A M P , D e D a m m e r , g e w i j z i g d e c e n t r u m o p e n i n g . s
LEEFSON* M ^ e s t v o o r k . DanserTen beleefdheidsvormen.
'
'
/
f
. .
'o
a r u t . <o
8e d r . 60
"
,
,'og
,
e
" 40.
H a n d l e i d i n g S k a t s p e l . - Tweede d r u k
9V
'
" 41.
K l e i n e B i l l a r d s c h o o l . Derde druk . . . . . . . . .
' X
"
42
Y V O N N E , S p e l e n b o e k , W h i s t , Oinbre, Pandoeren enz. - J "
*
,
" 48* Y V O N N E W a t z u l l e n w f l S p e l e n ? 100 Spellers. - T w e e d e d r u k .
f 1.25
" 44
S p e l l e t j e s v o o r J o n g e P a d v i n d e r s . - Tweede d r u k "
" 46 I N T O N , T r a i n i n g v o o r R o e i e n e n Z w e m m e n T w e e d e d r u k . 60
.
" 46! A N T O N : P a a r d e n s p o r t , W e n k e n v o o r b e g i n n e r s . T w e e d e d r u k . . 90
,
47
Y V O N N E . H o e l e e r l k D a n s e n ? Derde d r u k . . . . .
" '
D E C O U B R T I N , P r a c U s c h e L i c h a a m s o e f e n i n g . - Tweede d r u k .
M.2S
" 49.
L E C U Y E R , H e t S a b e l s c h e r m e n , m e t 15 F o t o s
w wmi.
" 50.
EVERTS, T e c h n i e k en T a c t i e k Hockey.
VV
" 51.
CHARLEMONT, F r a n s c h Boksen. Tweede druk .
.
"62
C. T U R N E R , R e g e l s B a d m i n t o n s p e l . Tweede d r u k
w
.
" 53' D I S S E , B f l a o n d e r e Z w e m o e f e n l n g e n
- ' 7 5
"
" 64 J O L I Z Z A , T i e n b e k e n d e D a n s e n
" 65' M E A
H e t B o e k d e r P a t i n c e s , 50 P a t i e n c e - S p e l e n . - D e r d e d r u k . .6
,
' 56' S T A B E N O W
B r i d g e , E e n b e k n o p t e H a n d l e i d i n g . - T w e e d e d r u k . . . 60
" 57' M E R K E S T E I J N , H e t r i j d e n v a n B o k
"68. V A N B O O V E N , R u g b y V o e t b a b r e g e l s
" 69
Y V O N N E , S j o e l b a k e n T r l k t a k . Spelregels
" 6U L E E F S O N , N i e u w s t e D a n s e n . . . . . . . .
75
"
" 61.
V A N D E R E E M ,S p e l e n e n K u n s t j e s .
" 62.
V A NSANTEN, W a n d e l s p o r t en T r a i n i n g
" 64.
YVONNE, Boston-Whist en C l u b - W h i s t
" " ' S
"
" 65. E L M A N U , P a n d o e r e n , Z u i v e r P a n d o e r s p e i
g
" 66.
V E R K E R K , W a t e r - P o l o , H o l l . Regels
" 69.
LEEFSON, M o d e r n e Dansen.
" ' ' 60
"
70
Vijfhonderd Raadsels met A n t w o o r d e n
" 7l'
D E HAAN, R h y t m i s c h e G y m n a s t i e k
H E T ORIGINEELE JU JUTSU
HET
JU
ORIGINEELE
JUTSU
(DZJOE DZJUTSJ)
D E J A P A N S C H E VERDEDIGINGSMETHODE
A L S SPORT E N V E R W E E R M I D D E L .
O N D E R W E Z E N DOOR
P. M . C T O E P O E L ,
Leeraar i n J u Jutsu, Boksen en Physical-CulturB. .
Medewerker voor Verdedigingssport aan Het Vaderland".
MET
15 ILLUSTRATIES N A A R FOTO'S.
TWEEDE
DRUK.
INHOUD.
Figuren.
Pag.
Pag.
Voorwoord
Een
en a n d e r omtrent J u Jutsu
Vallen
22
Eerste valoefening
24 . . . .
Tweede
26
valoefening
Derde valoefening
26 . . . .
Klemmen
27
D e armklem
30 . . . .
De
voetklem
33
De
carotisklem
36 . . . .
De
Kom
mee, alsjeblieft!"
. /.
. 40 .
25
25
31
34
37
. 3 9
D e 'worpen
41
De
e n k e l veger
41 . . . .
42
De
maagworp
43 . . . .
44
De
schouderworp
46 . . . .
47
De
handworp
46 . . . .
49
Het
afweren
van
revolver-,
mes-,
stok-
of
van de klem .
afweren
van
revolver-,
vuistaanval
van
onderen,
mes-,
ontwapenen
d e n aanrander en aanleggen
Slotwoord
stok-
. 50 .
52, 54, 56
en
van
v a n de k l e m . 57
60
58,
59
VOORWOORD.
8
hunne wetenschap aan ons barbaren", bekend maakten.
Geld verdienen van ons, dat was best, maar ons hunne
vreeselijke vechtkunst leeren en concurrenten vormen, dat
nooit. Waarschijnlijk verbood ook hunne vaderlandsliefde
als ik dit woord gebruiken mag voor een in Japan zoo geheel
ander gevoel hun ju jutsu aan niet-Japanners te leeren.
Het is dan ook voor 'n Europeaan zr moeilijk, ju jutsu
te bestudeeren.
Mijzelf ging het aldus. In 1899 reeds las ik in 'n Engelsch
Magazine een internationaal systeem van zelfverdediging,
't welk o. a. 'n paar klemmen had overgenomen uit ju jutsu.
Deze Japansche bewegingen waren de eenige practische in
't geheele systeem en sedert wou en zou ik meer te weten
komen van die duivelskunst.
De Mandsjoerijsche oorlog vestigde voor goed de aandacht
van Europa op 't Oost-Aziatisch Engeland en met tal van
andere zaken, wetenschappen en begrippen kwam van Japan
ook de nieuwigheid ju jutsu". T a l van boeken verschenen,
ook in 't Hollandsen vertaald. Ik kocht alles waarvan ik maar
hoorde, paste 't geleerde toe op wien zich daartoe leenen
wilde, doch had nooit succes dan bij zwakkeren-dan-ik-zelf.
Was nu 't geheele ju jutsu, dat juist heette de strijdwijze voor
den zwakke tegen den sterke, voor 't jonge meisje tegen den
pootigen bruut-aanrander, was nu dat alles humbug? Mijn
boksvrienden, die me altijd plaagden met mijn experimenteeren in ju jutsu, waren er van overtuigd, dat alles opschroeverij was. Maar ik gaf de studie niet op.
In 't buitenland had ik aanvankelijk evenmin geluk. Wel
zag ik bij enkele eerlijke demonstraties de waarachtigheid van
de macht van ju jutsu, doch de Japs leerden 't ons niet.
Eindelijk, toen de scholen in Piccadilly en Oxfordstreet reeds
opgeheven waren, daar 't Londensche publiek ten slotte de
Japs doorzien had, brachten Engelsche beroepsboksers, met
welke ik getraind had en die mijn hobbie" kenden, me in
kennis met 'n verjapanschten Brit, die zeven jaar lang daag-
9
lij ks gejujutsued had met Japs. T a r r o M y a k i , een eerste klasse
Japansch j.j.-er, had den Brit de kunst indertijd echt geleerd
om met hem een tournee te kunnen maken en sedert had
de Brit steeds met de Japanners verkeerd en gewerkt. D o o r
tijdelijke afwezigheid van zijne collega's, bevond hij zich
zonder engagement en wilde, terwijl hij zorgen moest i n
training te blijven, toch zijne kunst aan niemand leeren, die
hem concurrentie zou kunnen aandoen. N a d a t ik hem op
eerewoord beloofd h a d nooit zelf i n Engeland les te zullen
geven, noch elders 't aan personen te leeren, die zich i n
Engeland zouden willen vestigen, begon het werk. E n n u
bleek hoe de grepen en klemmen die vroeger maar niet gelukken wilden, door ' n klein handigheidje, ' n ietwat andere
houding, ' n eventjes andere richting bij den ruk of draai wl
slaagden. N a korten tijd dwong i k (62V4 K . G . ) soms mijn
leeraar (90 K . G . ) het^ein te geven, dat hij i n mijne macht was.
Eigenaardig is het zeker wel, dat ik i n de wereldstad, waar
twee chique, grootsche j u jutsuscholen niet voldaan hadden,
de ware methode leerde i n een boksring i n 'n vervallen boksschool op 'n te dun bedekten grond, telkens ophoudend als
iemand binnentrad, opdat men vooral niet zou afkijken.
I n L o n d e n werkten we streng sportief. L ' a r t pour 1'art. I n
Parijs, waar ik ' n tijdlang oefende met den sympathieken D e
Ponthieu pre, die, ik geloof wel anderhalf jaar i n Oxfordstreet gestudeerd heeft, alvorens hij van ' n ouden Japanner
iets leerde van j u jutsu, werd meer werk gemaakt van j u jutsu
als verdedigingsmiddel tegen Europeesche wapenen. A a n zijne
methode ontleende ik de eerste klemmen van de verdediging
tegen revolver- of mesaanval.
T e n slotte wijs ik er op, dat j u jutsu niet alleen is eene
verdedigingswijze van sterken tegen sterken, maar ook en
vooral van zwakken tegen sterken. Zelfs dames kunnen, als
zij enkele grepen goed bestudeerd hebben, ook gewapende
mannelijke aanvallers onschadelijk maken. K r a c h t en gewicht
zijn nadeden, daar zware, sterke menschen stijver en gemak-
IO
E E N E N A N D E R O M T R E N T JU JUTSU.
12
en het T o r i . H e t eerste is eene methode van zelfverdediging
tegen plotselinge aanvallen, die ruwer en minder wetenschappelijk is en ten doel heeft het dooden van den tegenstander,
terwijl het j a jutsu slechts beoogt het i n zijn macht brengen
van den vijand, dreigend met d o o d o f verwonding. (Welk dreigement natuurlijk desnoods gemakkelijk volvoerd kan worden).
H e t T o r i of Sjeim is eene uitbreiding van een onderdeel
van het j u jutsu, namelijk van het werk op den grond. Veelal
werpen de strijders zich daarbij neer en beginnen het gevecht
i n liggende houding. Volgens sommigen zou het eene afzonderlijke strijdwijze geweest zijn, van welke het j u jutsu veel
heeft overgenomen.
13
verklaren. V a n toen af was sumo ook bij het volk publieke
vermakelijkheid zonder meer.
Tegenwoordig worden aan studenten, soldaten en politiedienaren de beginselen van j u jutsu onderwezen. Verder onderricht wordt i n speciale j u jutsu-scholen gegeven, van welke
die te Osaka de voornaamste is. T o c h leert men de paar
dozijn a&rgevaarlijkste trucs alleen aan ingewijden. Ik ken ze
natuurlijk niet en vermoed, dat zelfs geen enkele der Japanners, die i n E u r o p a o f A m e r i k a les geven, er v a n op de
hoogte is.
E e n enkel woord over j u jutsu versus Europeesche verdedigingsmethoden. Eerst worstelen, dan boksen.
D e worstelaars hebben i n heel wat serieuze matches de
kans gewaagd en altijd i n enkele minuten verloren.
Ons worstelen wijkt te veel af van echt vechten. D o e l van
het worstelen is den tegenstander een oog en blik (GriekschRomeinsch) of eenigen tijd (catch as catch can of lutte libre)
met beide schouders tegelijk op den grond te drukken.
D o e l van het j u jutsu is de tegenpartij i n z ' n greep vast
te grijpen, dat hij f zich overgeeft f vreeslijk gewond, zelfs
gedood wordt.
Worstelen is dus eene sport ontstaan uit vechten, j u jutsu
is nog vechten, echter met dreigement ml i n plaats van den
genadeslag of ruk.
Hieruit volgt ook, dat i n een werkelijk gevecht, hetzij op
straat of i n huis, de j u jutsuer alles voor heeft op den
Grieksch-Romeinsch-worstelaar, temeer nog daar bij de beoefening van j u jutsu een costuum gedragen wordt, i n vorm
geheel overeenkomend met onze gewone Europeesche kleederdracht, namelijk een jas en een broek, terwijl de worstelaar,
die gewend is" i n nauwsluitend tricot, zonder gemakkelijk te
grijpen kleeding te werken, i n een straatgevecht vaak voor
vreemde verwikkelingen komt te staan, als zijn slachtoffer i n
een v a l zich aan jas, kraag of mouw vastgrijpt
Van
de
drie
groote
categorien
worstelen:
Grieksch-
R o m e i n s c h , c a t c h as c a t c h c a n o f vrij- e n c o r n i s h worstelen,
h a d het eerste natuurlijk de minste kans, m a a r
as
catch
can
mannen
legden, evenals de
ook de catch
cornishers,
die i n
e e n e k l e e d i n g w e r k t e n , v r i j w e l g e l i j k e n d o p 't j u j u t s u c o s t u u m ,
het i n korten tijd
Verscheidene
dagend.
voor
Yukio
wie
hebben
teren.
af.
Japanners
maakten
T a n i doorreisde
niet
binnen
een
verklaard en
tournees,
iedereen
E n g e l a n d , 20.
kwartier
zich
uit-
uitlovend
overwonnen
zou
overmees-
en
moest
binnen
reisde zes m a a n d e n
twintig
Tom
mannen
minuten
zich overgeven.
Connors,
bekendste.
de
e n legde g e d u r e n d e d i e n tijd
Clarke,
Charpellod
Hackenschmidt
en
weigerde
Tani
tenzij d e z e o o k G r i e k s c h - R o m e i n s c h w o r s t e l d e .
Hackenschmidt
zeer
kwalijk
genomen,
d a n hij zelf.
Fourner
tegen
doch
Tani
gemiddeld
waren
te
de
vechten
M e n heeft d i t
m . i . handelde
hij v o l k o m e n juist.
Men
de
moet
mannen
worden
er
w e l o p letten, d a t
ingedeeld
Japanners
van
Uyenishi,
en
55
v a n het dubbele
Piccadilly,
n a a r h u n lichaamsgewicht i n allerlei
alleen met
gelijken strijden, d e
K . G . niet terugdeinzen
voor
kleine
Europeanen
gewicht.
de
beste
ju
jutsuer,
directeur
L o n d e n , legde o. a . : Peter
Charles. Lauri,
worstelen
categorien
der
school
in
Judge.
jutsu
een
boksers
en
vertooning.
versus
binnen tien
werkelijk gevecht
ju
jutsuers
Een
minuten.
ernstige
geleverd. W e l treden
tegen
elkaar
kamp
zou
i n theaters
op,
d o c h dit is
dan
ook verschrikkelijk
slechts
15
17
altijd gehandicapped. Maar ju jutsu is open to all". Iedereen
kan het leeren, de zwakke met goede hersenen overwint de
menschelijke domme kracht.
Ju jutsu versus Fransch boksen. Fransch boksen wordt
miskend, maakt eene periode van verval door op het oogenblik. Het bestaat, als het goed is, uit Engelsch boksen plus
schoppen en trappen. Maar dit laatste is te gevaarlijk dan
dat Fransch boksen zooals het Engelsche in echten gevechtsvorm kan beoefend worden in matches tusschen beroepsathleten. E n juist door die wedstrijden in Parijs publieke
vermakelijkheden is het Engelsch boksen in Frankrijk ih
de mode en degenereert de mooie nationale vechtsport tot
een acrobatisch gedoe. Ik beoefende Fransch boksen en stel
het als middel voor physical culture en als verdedigingswijze
boven Engelsch boksen, doch zooals het thans onderwezen
wordt is 't 'n dwaas huppelen.
Tusschen Fransch boksen en ju jutsu nu, is wl gematcht.
De vertegenwoordiger van 't Europeesch vechten was Georges
Dubois, een Fransch-bokser, schermer en gewichttiller, wat
de Engelschen zouden noemen een allround athlete. Hij
woog 73 kilogram, bij eene lengte van 1.68 meter.
De Japansche sport werd verdedigd door Rgnier, wegend
63 kilogram (dus 10 kilo lichter!), lang 1.65 meter.
Rgnier is een Franschman, beschaafd, ontwikkeld mensch.
Als beroepsworstelaar werkte hij in Engeland onder den naam
de PontWeu. Hij volgde k 1'infini de ju jutsu-lessen in de
Oxfordstreet-school, pikte er iets op, doch werd volstrekt niet
wat men noemt een goed ju jutsuer.
E n toch overwon deze kleinere, lichtere man, die van
't ju jutsu de finesses niet kent en zelfs vele eenvoudige
bewegingen niet op 't gelukkigst uitvoert, zijn geduchten tegenstander, die zijne sport terdege kende.
De strijd vond quasi-geheim plaats in een fabrieksgebouw
te Courbevoie bij Parijs, op 26 October 1905. Ongeveer vijf.
2
18
honderd sportsmen waren tegenwoordig. Beide heeren waren
geheel gekleed en geschoeid.
N a 't commando: Allez, messieurs!" loopen de tegenstanders op elkaar toe, blijven dan elkaar eenige seconden
opnemen. Dubois schopt naar Rgniers scheen, deze springt
op zij en tegelijk op Dubois toe, grijpt hem om 't lichaam,
werpt hem door beenlichting ter aarde, laat zich op hem vallen
en legt de vreeselijke armklem aan. Dubois geeft zich over.
Alles met elkaar heeft de partij 26 seconden geduurd, waarvan Rgniers aanval slechts 6!
Dit is zeker wel overbluffend.
N a deze korte vergelijking van ju jutsu met de andere
verdedigingsmethoden een paar woorden over de wijze, op
welke ik de stof heb bewerkt.
Wie ju jutsu beoefenen wil moet leeren:
i . 't Methodisch vallen zonder zich te bezeeren (h joetsji,
samengesteld uit woorden, beteekenend vleugel en slaan).
2 . De grepen, worpen en klemmen.
3 . De slagen.
4 . (Voor wie wil deelnemen aan wedstrijden) De training.
In de meeste handleidingen wordt wonderlijk genoeg het
sub i. genoemde geheel overgeslagen, hoewel men dat zoowel in 't ju jutsu als in 't daaglijksch leven het meest nopdig
heeft. Alle valwijzen te beschrijven was onmogelijk, toch hoop
ik door 't geven van goede algemeene raadgevingen en 't uitvoerig behandelen van enkele vallen, den lezer voldoende
kennis verschaft te hebben, om hem na eenige oefening in
staat te stellen er bij vallen, 't zij bij sport, werk of thuis,
gelukkig af te komen.
0
zo
Kortom, zonder eenige overdrijving, alles wat de tegenwoordige
hygine vergt. Dat lange vooroefeningen 't lichaam zouden
moeten stalen, enzoovoort, is ook al eene vergissing. Iedereen,
die niet zwaar ziek is, kan wat zijn physiek betreft terstond
gaan ju jutsuen voor oefening of vermaak. Wedstrijdwerken
moet natuurlijk aan uitzonderingsmenschen worden overgelaten. Voor 't gewone ju jutsu is iedereen geschikt. Natuurlijk
is 't goed zich te oefenen, dat is voor iedereen wenschelijk,
doch een conditie- sine qua non is 't niet. Voor hen die
systematisch willen werken, beveel ik aan mijne eigen methode,
neergelegd in mijn handboek: Hoe versterk ik mijn lichaam?"
uitgave van J . F. van de Ven, Baarn.
Ik zei boven, dat iedereen physiek-geschikt is voor ju jutsu.
Eene andere quaestie is of iedereen voldoende koelbloedigheid heeft en voldoende loyaal is om deze sport te beoefenen.
Dit ontken ik. Om zeker te zijn de grepen en klemmen te
kunnen krijgen en toepassen in 'n onverwacht straat- of
kamergevecht, moet men ju jutsu practisch beoefend hebben,
anders staat men er zijn natuurlijk uitzonderingen de
eerste oogenblikken verlegen en in dat tijdsverloop kan de
strijd reeds beslist zijn. E n nu is juist dat instudeeren van
ju jutsu voor de helpers van zenuwachtige leerlingen zeer
gevaarlijk. Wie wat haastig is, wat bang of van schneidigkeit"
in zijne bewegingen houdt, wage zijne huisgenooten of vrienden
vooral niet aan experimenten. De klemmen zijn zoo uitstekend,
dat 't minste krachtgeven pijn, kneuzing of breuk veroorzaakt.
Ook hun, die zich zoo kalm en koelbloedig gelooven, dat zij
de verantwoordelijkheid van oefenen met een ander aandurven, raad ik uitdrukkelijk: Wees voorzichtig, zoek geen
effecten, werk slechts voor oefening". Als iemand zich overwonnen meent, tikt hij met vrije hand of voet op 't lichaam
van zijn tegenstander, of op den grond. Laat, zoodra dit sein
gegeven wordt, uw partner geheel los.
In Parijs wordt, om zeker te zijn alleen met leerlingen te
arbeiden, die voldoende koelbloedigheid bezitten, geischt,
21
22
VALLEN.
Naar men wil is de kunst van h-joetsji uitgevonden door
'n ouden Japanner, die, zelf gebrekkig door een val, het
springen en altijd gelukkig neerkomen der katten had bestudeerd. Indien in Japan dronkenschap even vaak voorkwam
als in ons beschaafd" land, zou ik eerder meenen, dat hij
zijne methode van de dronkaards had afgekeken. Deze toch
vallen zonder zich te bezeeren, waar 'n nuchter man zich
verwonden zou, doordat:
i. De nuchtere mensch zijn lichaam stijf houdt en hoekig,
de dronkaard 't zijne slap en rond.
2. Eerstbedoelde een of beide armen uitstrekt om den
val te breken en daardoor minstens zijn polsgewrichten kneust.
3. De nuchtere zich verzet tegen het vallen, dus als hij
ten laatste valt, met zijne volle lengte stort,' waardoor de
valafstand zoo groot mogelijk zijnde, ook het neerkomen met
maximum-hevigheid geschiedt, terwijl laatstgenoemde, slap,
bij het vallen in elkaar zakt, dus met kleineren afstand of
hefboom valt.
De algemeene regels voor ju jutsu-vallen zijn deze:
Oefen u eerst in ju jutsu-loopen, d. w. z. beweeg u zijwaarts
en voor- en achteruit met gespreide beenen, plat op de voeten
blijvend, uw gewicht gelijk op beide voeten verdeelend, geleidelijk bewegend, zonder schokken of rukken, vooral licht
werkend. Hef uwe voeten nooit in de hoogte, houd ze ook
23
bij 't verplaatsen dicht bij den grond, 't V o o r - en achteruitloopen geschiedt niet door voor- en achterwaartsche passen,
maar door eerst een der voeten, terwijl de beenen gespreid
blijven, iets achter- (of voor)uit te plaatsen, daarna den anderen
voet. Overtuig u er van, door ' n ander te verzoeken u ' n
duwtje te geven of aan uwe kleeren te trekken, dat gij werkelijk i n evenwicht zijt en dit gemakkelijk blijven kunt. T r e k t
de ander u naar rechts, ruk dan niet naar links. H o u d u
slap, ga mee met den ruk, maar verschuif terstond, j a tegelijkertijd uwe voeten, zoodat uw geheele lichaam verplaatst,
maar uw evenwicht niet verbroken wordt door den ruk.
D a a r n a het vallen zelf.
Buig zoodra gij uw evenwicht onherstelbaar verloren acht,
zoo diep mogelijk door op uw been of beenen, opdat ge
laag bij den grond zijt en dus met kleineren hefboom valt.
H o u d uw lichaam slap, opdat noch schouders, n o c h zitdeelen uitsteken, maar alles r o n d is, trek zelfs uwe zitdeelen
ietwat i n , als gij achterover valt.
Hef, zoodra gij valt, beide armen omhoog en sla ze op den
grond een ondeelbaar oogenblik vr uw lichaam den vloer
raakt. M e n lette op, dat de armen en handen geheel recht
zijn, ook i n den elleboog en van schouder tot vingertop tegelijk
den grond bereiken. D e armen moeten vooral slap worden
gehouden en vlak naast het lichaam komen. D e slag moet
hevig zijn e n slechts een gedeelte van ' n seconde vr 't neerkomen van 't lichaam worden gegeven.
Professor Uyenishi berekende, dat de kracht van de slagen
der armen altijd de valkracht van het lichaam overtreft, zoodat alle gevaar van vallen opgeheven wordt, trouwens wie
geoefende j u jutsuers zag vallen, heeft geen wetenschappelijke
verklaring meer noodig om overtuigd te worden van de
waarde van hunne val-methode.
Heeft m e n bij het vallen met eene der handen iets beet,
d a n slaat men alleen met de vrije hand en geeft, met de
andere stevig vasthoudend, een zoo hard mogelijken ruk aan
24
't voorwerp 't welk men beet heeft, waardoor mede de val
gebroken wordt.
Naderhand kan men zelfs op den hardsten grond vallen,
doch voor 't instudeeren is een zacht neerkomen gewenscht.
Onze gewone worstelmatten en gymnastiekmatrassen zijn ge*
heel ongeschikt voor ju jutsu; de voet zinkt er te veel in
weg, men is daardoor te langzaam en kan moeilijk evenwicht
honden. De Japansche ju jutsumatten, welke wel 5 a 6 centimeter dik zijn, van boven glad als asphalt, doch sterk veerend,
zoodat men ook zonder eenige valkennis zich zonder gevaar
kan laten neerwerpen, zijn de eenig bruikbare. Deze matten
zijn echter zeer kostbaar en ik zou niet weten hoe in Europa
aan 'n tweede stel te komen. Op 'n zacht grasveld of in dik,
droog zand kan men echter, na eventueele steenen en andere
harde voorwerpen verwijderd te hebben, zonder gevaar oefenen.
,
Eerste valoefening.
25
26
Onthoud dan wel, dat ge u rechtop, langzaam latende achterover vallen, terstond onder het vallen hurkt, inzakt, verder
k i n op de borst, slag met de handen en armen als bovenbeschreven.
Plaat I toont het neerkomen.
Tweede Valoefening.
Deze oefening leert hoe te vallen als door den enkel veger
(zie pag. 41) het evenwicht verbroken is. Sta rechtop op beide
beenen. H e f het linkerbeen recht naar voren,, leun te ver
achterover en buig tegelijk langzaam door op het recn/erbeen,
al uw gewicht op den rechtervoet brengend, hef tegelijkertijd
uw rechterarm, dezen geheel recht houdend, naar voren,
'n oogenblik vr uw lichaam neerkomt, slaat gij met den
geheelen rechterarm stevig op den grond z , dat de hoek
tusschen lichaam en arm hoogstens 4 5 bedraagt. Verder
hoofd voorover, lichaam slaphouden, enzoovoort als vroeger
aangegeven. W o r d t deze v a l i n de practijk uitgevoerd, d. w. z.
i n eene partij j u jutsu, dan blijft de linkerhand den tegenstander vasthouden en geeft ge bij het vallen met deze hand
een krachtigen ruk, die den val reeds breekt.
0
27
dan 45 met uw lichaam en sla in n slag met uw gestrekt
linkerbeen op den grond. Herhaal deze beweging met linkerarm en rechterbeen.
0
KLEMMEN.
Ik heb het woord klem" gekozen voor wat de Japs noemen
k-t, de Engelschen lock, de Franschen clef en de Duitschers
Grifi, 'n enkele maal Kniff en _onder welke verstaan worden
al de zeer verschillende, soms eenvoudige, soms ingewikkelde
lichaamshoudingen van den ju jutsuer. door welke bij zijn tegenstander geheel n zijne macht heeft, doordat hij, indien
hij dit wenscht met zoo geringe krachtsinspanning*, dat 'n
klein kind dit effect zou kunnen bereiken, eenig lichaamsdeel
van zijn vijand kan breken, kneuzen of scheuren of wel hem
bewusteloos maken of dooden. Grepen" zooals men locks"
wel in het Hollandsen vertaald heeft, zijn in ju jutsu en
worstelbeteekenis bepaalde wijzen van met de handen iemand
bij het lichaam of de kleeren vatten, 't zij om hem te werpen,
't zij om eene klem" te verkrijgen.
In dit werk geef ik zoo duidelijk, dat iedere man of vrouw,
ook al heeft hij of zij nooit sport of athletiek beoefend,
de bewegingen dadelijk uitvoeren kan, vier Memmen, vier
worpen en twee verdedigingswijzen (klemmen, worpen, gevolgd
door slotklem) tegen met stok, mes of revolver gewapende
aanranders. Als gij alle deze oefeningen terdege kent, zijt gij
nog geen kampioen ju jutsuer. Er bestaan nog zeer veel
andere, toch zoudt gij, dank zij uwe valkennis en begrip van
het wezen van ju jutsu, u in een eventueelen wedstrijd lang
kunnen stand houden. Maar voor adspirant-wedstrijders is
deze handleiding niet bedoeld. Daargelaten of in Europa een
wedstrijd met al zijn opwindenden invloed in het zoo
vreeselijke ju jutsu wenschelijk ware, de overgroote menigte
verlangt alleen een voldoend aantal trucs te kennen, welke
28
ook den. niet-athleet in staat stellen onder alle omstandigheden zich duchtig teweer te kunnen stellen tegen gewapende
of ongewapende aanranders. Hiertoe zijn de volgende eenvoudige oefeningen geheel voldoende.
Het zal vreemd lijken, dat ik begin met klemmen", die
alle, behalve de kom mee, alsjeblieft", meestal slechts kunnen
worden uitgevoerd als de aanrander of tegenstander vooraf
door 'n worp neergegooid is. Echter is hef beter eerst de
klemmen" te kennen, opdat, als ik later bij de worpen naar
n of meer klemmen verwijs, men bij het begin van den
worp reeds weet wat het doel is.
Uitdrukkelijk waarschuw ik bij het instudeeren vooral niet
ruw te zijn en nooit met rukken te werken. Gelijdelijk, glijdend,
geen brute schokken. Gaat het bij een werkelijk gevecht
op leven en dood en is er geen aanleiding iets te wagen om
vreeselijke verwonding van den tegenstander te voorkomen,
ja, ruk dan maar. Geloof echter niet te spoedig, dat ruwheid
noodzakelijk is. Dadelijk vechten en dan zoo ernstig mogelijk
bezeeren, dat is de eenige verdediging van den weerlooze.
Afwachten tot hij wordt aangevallen en dan nog zacht optreden, dat is 't voorrecht en tegelijk de plicht van den
weerbare.
Wie bij het oefenen als slachtoffer optreedt, schame zich
niet de drie tikjes te geven ten teeken, dat hij zich als overwonnen beschouwt. Die schande" is gauw over en straks is
de ander in uwe macht. Maar als ge te lang wacht, bezeert
ge u door eigen schuld en mogelijk zoo erg, dat dit niet
spoedig over is.
Ik moet hier waarschuwen tegen de vele waardelooze zoogenaamde ju jutsu-klemmen, die hier te lande en elders!
vaak voor echt-Japansch worden versleten. Vele zijn zeer
aardig op papier, doch te naef om praclisch uitvoerbaar te
zijn, ze zijn, waar de Japs hun geheim bewaarden, ontstaan uit
de behoefte der blanken naar desnoods imitaties van
de trucs der gelen. Maar de kunst bij de slimme Japanners
29
i n 2000 jaar ontwikkeld tot wat ze n u is, wordt heusch
niet nagemaakt of verbeterd door Europeanen. Bij elke echte
j u jutsu-klem is tegenstand bieden met de niet-gevangen
lichaamsdeelen onmogelijk, j a elke poging daartoe veroorzaakt
'n onwillekeurige beweging van den overwinnaar, die het tegenspartelend slachtoffer nog meer pijnigt. V e r d e r steunen i n de
echte klem beide armen of (en) beenen van den j u jutsuer
op elkaar, en werkt hij met zijn lichaamsgewicht, zoodat de
klem nooit kan l o s g a a n " en zonder dat men bijzondere spierkracht behoeft te bezitten, op den h e f b o o m " wel honderdmaal de hoogstens noodige kracht kan worden uitgeoefend.
Vingers i n de oogen steken of i n den neus, vingers verkeerd buigen, enzoovoort zijn kinderachtige fantasien op
't echte j u jutsu.
V o o r kleeding drage men een zeer sterk jakje zonder knoopen, zeer wijd en ruim over elkaar slaand, met half korte,
wijde mouwen, zooals de kiekjes 't toonen. 't Jakje wordt dichtgebonden door ' n gordel van 't zelfde goed. V e r d e r een linnen
broekje. D e Japs dragen niets meer dan dit. Europeanen,
die meestal slecht ontwikkelde teenen hebben, en deze dus
spoedig verwonden, raad ik voetbedekking te dragen en wel,
om tegelijk de kuit en scheen te beschermen bij het leeren
van den enkelworp, zeer zware lange kousen. N a veel moeite
elders verschafte de Breifabriek Poot & C o . , te Leiden, mij
eene kous, die ik kan aanbevelen en die weinig slijt. Schoentjes
mogen volstrekt niet gedragen worden. W i e geen echte Japansche
j u jutsu-matten heeft, doet voorts wl een of meer zware truien
met lange mouwen aan te trekken om zoolang hij nog geen
val-expert is, niet te hard neer te komen, ook zijn elastieken
kniebeschermers met reepen vilt er op genaaid, zeer goed
o m de k n i e n te beschutten, terwijl in elk geval een goed
passende suspensoir, zooals Engelsche en Amerikaansche
jockey's en sportslui die gebruiken, onmisbaar is. Meest practisch zijn wel die, welke geheel van rubber en i n den vorm
van ' n nauw zwembroekje zijn.
3
De armklem.
(Zie plaat 3. In de photo is om de ligging van den gevangen
arm beter te toonen, een variant gegeven van de arm-klem.
De beste houding is met 't rechterbeen over 's vijands borst,
deze omlaag drukken).
31
3- ^
armklem
32
te liggen haakt gij uwe voeten over elkaar. Daar gij vlak
boven zijn oksel gedraaid zijt, ligt gij nu bijna onmiddellijk
daartegen met uw kruis. Uwe tegenelkaar gedrukte liezen
omklemmen 's vijands rechterbovenarm. Laat u nu achterover
vallen, houd uw greep met linkerhand, zorg, dat de elleboog
zoo ligt, dat bij het strekken van den arm de handrug omlaag,
de palm boven komt. en pak met uw rechterhand zijn gevangen
rechter, trek aan de hand, opdat de arm over de rechterzijde
van uw lichaam gestrekt wordt en draai, uwe bovenbeenen
stijf tegenelkaar opdrukkend en uw geheele lichaam oplichtend,
opbollend, met uwe heupen 't hoogst, met uwe beide kuiten
en uwe schouders als rustpunten, de gevangen rechterhand
rond in de richting van den duim en druk ze tegelijk omlaag.
Als ge wenscht laat uw linker de mouw los en helpt uw
rechter. De gevangen arm wordt toch door uwe beenen
vastgehouden.
Dit alles is n e beweging en behoort in oorlogstijd" in
enkele seconden verricht te worden.
E r n s t i g e w a a r s c h u w i n g . De klem is hier gegeven zooals zij 't vreeselijkst werkt, pas haar zoo niet toe bij
het oefenen. Begin om te leeren, er mee, dat 't slachtoffer
zich niet verzet en leg dan in langzaam tempo en uiterst
voorzichtig de klem aan. Ruk dan b.v. bij het achterovervallen 's vijands arm niet mee, strek dien pas over uw lichaam
als gij ligt en doe 't dan kalm, oplettend of ge reeds pijn
veroorzaakt of 't signaal gegeven wordt Licht als 't spel is,
uwe heupen niet op.
Bijzondere gevallen. Grijpt de onderliggende man met de
linkerhand, dan blijft de beweging hetzelfde, lees dan steeds
voor rechts links en omgekeerd. Zit gij bij den aanvang niet
op uw vijand, maar ligt of staat gij naast hem, dan is 't
toepassen 't zelfde. Grijp, zoodra hij een arm uitsteekt, dezen
beet zwaai uw linkerbeen (als de rechterarm gegrepen wordt)
35
over zijn keel,. enzovoort. I n dit geval kan uw rechtervoet
als op de photo eerst of aldoor tegen 's vijands oksel gedrukt
worden. Ik prefereer echter dadelijk n a 't overzwaaien van
't kinhoudend been, 't opdrukken van 't borsthoudend.
Slaat de man de vingers van beide handen i n elkaar, u
aldus belettend den gevangen arm te strekken, steek d a n
uw linkervoorarm onder zijn rechter, plaats den uwen met de
beenderen tegen zijn rechterpols, onmiddellijk onder de hand,
grijp met uwe rechterhand uw linkerpols en trek met beide
zijn pols naar u toe. Zijne b a n d wordt dan op den arm
gedrukt en hij moet van pijn loslaten; strek daarna zijn
rechterarm.
Studeer alle variaties, als linkerarm, naast den man liggen,
staan, e n z o v o o r t goed, maar voorzichtig i n .
L e t i n deze beweging en altijd als druk op den elleboog
wordt uitgeoefend, op, dat 't steunpunt iets boven den elleboog
komt. D u s hier, dat zijn elleboog boven uw rechterdij l i g t
Pas steeds den Japanschen greep toe o m iemands armen,
d. w. z. grijp niet met rondgehouden hand en naar ronde
armgedeelten, doch breng uwe hand vlak tegen de vlakke
zijden van zijn pols of open hand. M e t zeer weinig kracht
houdt gij dan zijn arm nog zekerder d a n dat gij r o n d met
rond willende houden, gaat knijpen.
De voetklem.
Jap. esjei nt of beenbreker. Zie plaat 4).
34
F i g . 4. D e voetklem.
35
om zijn enkel, druk uw rechterarm tegen uw lichaam,
plaats, alles in ne beweging, uw linkerhand op zijn rechterscheen iets onder de knie, leg uwe rechterhand op uw linkeronderarm, geef als 's vijands voet nog niet goed ligt dezen
'n oogenblik ietwat vrij, maak daarvan gebruik door voorover
te buigen en den voet met de wreef stijf in uw oksel te
drukken, pers den rechterarm tegen uw lichaam, druk met
gestrekten linkerarm 't gevangen been neer, trek uw rechteronderarm, op welken zijn achterbovenenkel rust, omhoog, via
uwe rechterhand en linkeronderarm op 's vijands eigen been
steunend en ga goed rechtop staan, ja buig u achterover,
den vijand bij 't been optillend.
Dit alles is voor oorlogstijd", handel bij 't oefenen niet
zoo geprononceerd, vergenoeg u daar met den stand door
Apollo en Uyenishi op de photo ingenomen.
Bij 't aanleggen van deze klem in liggende houding wordt
('t gevangen been 's vijands rechter zijnde) uw rechterbeen over
's vijands lichaam gelegd in de richting van zijne lengte-as en
tusschen zijne beide beenen in, uw linker daaraan evenwijdig
aan den buitenkant van zijn rechterbeen, daarna op zijn lichaam
uwe voeten in mekaar haken en uw lichaam strekken, desnoods als in vorige klem heupen opwippen afzettend op 't
gestrekt gehouden rechterbeen.
Bij trappen met 't linkerbeen volgt uit bovenstaande hoe
dan te handelen. Le.es dan steeds voor rechts links en omgekeerd. In sommige boekjes door niet-ju jutsuers geschreven
wordt aanbevolen bij 't grijpen van b.v. 't rechterbeen dit onder
den linkerschouder te nemen op de bovenomschreven wijs,
dan tusschen 's vijands beenen te gaan staan en zijn linkerbeen neer te drukken met uw rechtervoet. Dit is zr onhandig, omdat:
i. Gij, door met n voet op 'n anders been te staan,
uw evenwicht in groot gevaar brengt, 'n onvergeeflijke fout.
2. 't Onmogelijk is 'n been vast te houden met 'n voet.
3. Gij u blootstelt aan 'n trap met 's vijands linkervoet,.
36
wat .niet mogelijk is als gij buitenwaarts blijft, want trapt hij
dan links, voordat de klem werkt, dan danst gij slechts naar
links, den gevallene op zijn 'rug latende ronddraaien.
Ten overvloede is, als gij uw aandacht bepaalt bij wat
noodig is, n.1. de voetklem, deze zoo snel gelegd en werkt
hij zoo vreeslijk, dat 't slachtoffer niet denkt aan tegenweer.
Ligt uw tegenstander voorover, plaats dan als hij schopt,
b.v. met linkerbeen, uw linkervoet in zijn linker knieholte en
vouw 't onderbeen op 't bovenbeen, door de teenen met uw
rechterhand te grijpen en omlaag te drukken en met uw
linkerhand 't been bij den enkel vast te houden. Zijn kuit
moet over uw linkerwreef, iet over uw teenen komen, plaats
dus uw voet flink ver over zijn dij.
De greep in achteroverliggende houding is zekerder dan deze.
De carotisklem.
Na de bovenbeschreven armklem is deze zeker wel de.
meest bekende en geduchte. Men vergelijkt haar met den
knock-out slag, den kaakstoot van het Engelsch boksen, daar
hij als deze alleen verdooving van den tegenstander beoogt.
Echter, al is de kaakstoot een betrekkelijk zachte verdedigingswijze, de carotisklem is humaner. Zij verdooft niet
terstond, dreigt aanvankelijk slechts, volgt geen onderwerping
dan volgt geleidelijk, zonder eenige ruwheid, verdooving.
Naar men wil zouden Japansche chirurgen op deze wijze
hunne patinten verdooven voor het uitvoeren van operaties.
De verdooving treedt in doordat de slagaderen worden toegedrukt en de bloedtoevoer naar het hoofd dus tijdelijk
ophoudt of althans vermindert. De truc is zonder gevaar naar
't schijnt, althans ik bemerkte nooit nadeelige gevolgen en
hoorde of las er evenmin van. 't Ju jutsu kent ook eene verstikkende klem, de luchtpijpklem, deze is echter gevaarlijk,
ook in de gevolgen en bij 't oefenen, waarom ik alleen de
humane, meer verfijnde carotisklem geef.
37
38
Deze klem kan onder alle omstandigheden worden toegepast, 't zij beiden staande, op de knien, liggende, n
liggend, hoe men ook wil, zelfs als gij neergeworpen wordt
en onder ligt. Deze laatste positie verduidelijkt photo 5, zij
is natuurlijk de meest ongunstige, maar toch gelukt de klem
best, als gij nauwgezet gestudeerd hebt.
Sla uw beide beenen om 's vijands lichaam en belet hem
aldus op te staan. Houd hem met uw rechterhand bij mouw
of jaskraag neer en plaats eerst zorgvuldig uw linkerhand,
breng deze namelijk langs den linkerkant van 's vijands hals
en grijp flink naar achteren zijn jaskraag stevig beet (bij
straatvechten dus niet den boord, doch de jas. Stijve linnen
boorden doen de truc nog eerder gelukken dan op blooten
hals) met de vingers onder, den duim op den kraag, trek nog
niet om geen argwaan te geven, laat uw rechterhand los,
steek deze ongemerkt onder uw linkerarm door en plaats ze
als uw linker, doch aan 's vijands A&rachtemek. Span nu
plots uwe voorarmen, draai uwe handen met de palmen naar
boven, zoodat dus de beenderen van uwe handen van de wijsvingers (soms duimwortel) tot en met den pols rechts en links
tegen de weeke streek drukken, die beneden 't kaakbeen,
onder 't oor ligt. Uwe armen staan als 'n schaar, maar draaien
om 't steunpunt (waar zij op elkaar rusten)."" Zoek 't effect
meer in 't gemakkelijke omdraaien, dan in 't krachtig drukken.
Ook voor deze klem is kracht overbodig, koelbloedigheid,
zekerheid en goed begrip noodzakelijk.
Om den vijand 't opstaan te beletten, houdt gij f met
uw beenen zijn lichaam omklemd, f gij schopt bij 't aanleggen van de klem, als in de photo, met uwe voeten met
kracht tegen 's vijands dijen.
In liggende houding moet de klem f met stijfgestrekte, f
met sterk gebogen armen worden uitgevoerd, in staande
positie is alleen de gebogen wijze zeker.
39
40
4i
DE WORPEN.
Ook al meent men terstond een klem te kunnen toepassen,
toch is 't goed uw aanvaller vooraf te werpen. In 'n ernstig
gevecht op straat stort hij vaak zoo hard neer, dat verder
werken overbodig is, maar ook al komt hij er physiek goed
af, de psychische invloed van den val ontwapent uw tegenstander, verwart hem en in dit oogenblik legt ge zeker en
vlug uwe klem.
Bij het instudeeren der worpen is het dragen van 'n ju jutsucostuum noodzakelijk. Men zorge er voor nauwkeurig te werken
als in de inleiding aangewezen, n.1. voor alles evenivichihoudend,
dansend, glijdend; meegevend zoodra de ander u trekt of rukt.
Buig nooit voorover, doe niet houterig''. Wie 't bevalligst
beweegt, werkt 't best. Ook bij de worpen doet kracht niets.
Wie er zonder krachtgeven niet komen kan, stake 't oefenen
en leze eerst den worp. Gij werkt ook hier steeds met hefboomen, dus is luttele kracht noodig.
De enkelveger.
(Zie plaat 7).
42
F i g . 7. D e enkelveger.
43
't linker bijtrekken. Zorgdragend voor alles zelf uw evenwicht
te bewaren, slaat gij met gestrekt been uw linkervoet met de
voorzooi (vooral niet met de teenen of met den zijkant van
uw voet) tegen het achterzijgedeelte van zijn rechterenkel
en veegt" dezen weg en omhoog naar voren rechts. De beenbeweging moet vooral geen schop of trap zijn, doch 'n oplichten
en wegduwen, zij bedoelt den ander te werpen, niet hem te
bezeeren. Tegelijk met den beenaanval, trekt gij even met 'n
ruk aan de kleeren van uw partner dezen omhoog en dan terstond, in eenen door, naar links en omlaag, tegelijk draait
gij zelf linksom, hem met uwe armen meetrekkend, onderwijl
uw linkerelleboog naar uw linkerzijde brengend. Door dezen
gemakkelijken worp gooit gij den sterksten man neer.
Behoud vooral als hij valt uw evenwicht, ga door met links
draaien en loop achteruit, zijn rechterarm bij de mouw
vasthoudend, gij hebt nu alles gereed voor de armklem, die
ge 't best aanlegt, door uw partner rond te draaien, totdat
ge met n ruk uw linkerbeen op zijn hals werpt, zitten
gaat, enzovoort als onder de klem beschreven. Gij kunt in
'n straatgevecht ook den arm loslaten en 'n andere klem
aanleggen, daar uw aanvaller toch te onthutst is om niet te
blijven liggen, doch de zekerste weg is de armklem.
Om gelegenheid te krijgen den worp bij 't vooruit loopen
te doen, stapt gij achteruit, uw partner volgt u en zoodra
hij op 't punt is zijn voorwaarts geplaatsten voet neer te
zetten, duwt gij dien weg.
Deze worp heet in 't Japansch bij voorwaartsche beweging
esjei hr en bij zijwaartsche o kjoerei esjei, respectievelijk:
't been wegvegen en 't been wegzenden of dragen.
De maagworp.
(Jap. sjoctemei of zich opofferen. Zie plaat 8).
44
F i g . 8. De maagworp.
45
als hij niet uitstekend vallen kan, groote kans loopt, zich
ernstig te bezeeren. H i j wordt uitgevoerd als uw vijand op
u toeloopt of wel vooroverhangt als 'n worstelaar en er is
dan bijna geen kracht voor noodig. O p de photo slaat de
te werpen man stil en krom, wat onjuist is. D e aanvaller
echter is i n juiste positie. W i l uw tegenstander niet op u
toeloopen, duw hem dan achteruit, hij werkt dan tegen en
schiet dus vooruit zoodra gij uw achterwaartschen druk staakt.
Gij hebt uw op u aanloopenden vijand bij den jaskraag of lapels
of grijpt hem daar zoodra hij bij u is. Buig door op uw rechter- of
linkerbeen, buig ook het andere, hef het omhoog en plaats uw
voet alles geschiedt natuurlijk zr vlug i n de maag van
uw vijand, niet te hoog, de voorzooi moet de punt van de
maag drukken, zet u zachtjes op uw zitvlak, zak geheel achterover, uw vijand meerukkend aan zijn jaskraag en hem meegevend met uw been. Zorg stevig te liggen op uw schouders.
Zoodra uw vijand, die door zijn g a n g " , traagheid of te wel
s c h o t " i n deze beweging veel meer helpt dan gij, door uw
rak en zijn g a n g " zoover doorgeschoten is, dat uw hem
steunende voet bijna loodrecht boven uw heup is, strekt gij
plots met 'n ruk uw been en laat zijn kraag los. H i j schiet
dan i n een boog door de lucht en komt met het hoofd omlaag
neer. Is zulks nog noodig, dan kunt gij arm-, voet- of carotisklem aanleggen. Bij sport-ju jutsu wordt 't afzetten met den
voet zacht uitgevoerd en de greep aan den kraag van den
geworpene aangehouden. Z o o d r a hij ligt, duikelt gij over uw
hoofd achterover en komt dan schrijlings op zijn borst met
de beste kansen zoowel voor carotis- als voor armklem.
Deze worp is bij kalm instudeeren veel moeilijker dan bij
werkelijk vechten of matchen, i n 't laatste geval is geen kracht
noodig, doet 's vijands gang alles. Oefen u er i n zoo stevig
op uwe schouders te liggen, dat gij den ander eenige tellen
in balans houdt op uw gestrekt been. I n gevecht of match
houdt ge natuurlijk geen rusten of s t a n d e n " , dan gaat
alles vlug.
46
Zorg vlak voor, bijna onder uw tegenstander te gaan zitten.
Loopt hij snel op u toe, dan behoeft ge daarop zoo nauw
niet te letten.
De schouderworp.
(Jap. si-o-ei-needzj of schouderworp. Zie plaat 9).
Onder den naam handworp" geef ik hier 'n werpen-doorpijn, niet thuis behoorend tot 't wedstrijd-ju jutsu, omdat een
geoefend ju jutsuer dezen aanval gemakkelijk zou afslaan, maar
47
F i g . 9. De schouderworp.
48
aardig om in gezelschap te vertoonen en bijzonder belangrijk
voor straatgevechten-in-Europa.
Men ga als volgt te werk in een straatgevecht of bij gevaarlijk dreigen van overmacht. Loop vastberaden op den
aanvaller toe, grijpt met uwe linkerhand zijn rechterhand bij
de dunzijde (valt de ander aan, des te beter, dan geeft hij
u zijne hand), ruk die hand snel in kleinen boog tot op
de hoogte van zijn rechterschouder, zijn arm in den elleboog
buigend, pak onderwijl met uw rechterhand de pinkzijde van
zijn rechterhand en voer nu tegelijk de volgende bewegingen
uit: Druk de gevangen hand plat op den voorarm, palm
omlaag, draai de hand buitenwaarts, d. w. z. naar uw linkerhand en draai zelf om uw eigen as, voor uw evenwicht
zorgend, links om. G a door met drukken en draaien, zorgend,
al drukt gij den arm ook steeds lager, dat de arm toch
gebogen blijft, niet zakt" ten opzichte van 's vijands rechtersohouder. Als gij de truc goed uitvoert toch, gaat door de
pijn de schouder mee, werkt ge niet goed, dan zakt de arm
alleen en is loswerken mogelijk.
Als gij deze beweging uit zelfbehoud ruw uitvoert, wordt
de arm vreeselijk gehavend alvorens uw slachtoffer op den
grond ligt en is dus daarom verder werken overbodig. Gaat
gij humaner te werk, zoodat de man valt zonder nochtans
gewond te zijn, dan kunt ge gemakkelijk de armklem aanleggen. Ook de carotis- en beenklem kunnen worden toegepast. Minder zekere maar in Europa voldoende klemmen, bij
welke gij niet op den grond behoeft te zitten, zijn:
a. Druk, als de man ligt, uwe voeten aan weerszijden tegen
den elleboog van den gevangen arm, dezen aldus vastleggend,
houd zijne hand in dezelfde positie, draai deze naar buiten
en druk ze neer als hij zich verzet.
b. Plaats, zoodra de man ligt, uw rechtervoet op zijn rechterschouder met uw hiel in zijn oksel, buk u voorover, strek
den gevangen arm zijwaarts over den grond uit, den greep
behoudend en draai verder bij verzet
49
5o
D e positie der handen bij dezen worp behoort bij geopende
hand van den tegenstander aldus te zijn. L i n k e r h a n d duim-,
rechterhand pinkzijde. D e vier vingers v a n elke hand o p
' n r|jtje naar boven tegen de ondergedeelten van de beide
buitenste middenhandbeentjes aan de handpalmzijde. D e beide
duimen drukten op den handrug, de rechter bovenaan iets
lager dan tusschen de knobbels v a n pink- en ringvinger, de
linker vlak daarnaast bij den ringvinger. Tarro M y a k i plaatst
de tweemaal vier vingers op den pols. H o u d t de vijand de
vuist gebald, houd dan uwe handen ook meer i n vuisthouding, niet gespreid als boven, druk dan ook met het
geheele eerste l i d van den duim en belet met de muizen van
de duimen en met de handpalmen 't losmaken van de gevangen vuist.
D e beweging geschiedt even gemakkelijk op de linkerhand.
Zorg i n oorlogstijd" er vooral voor alles i n n zwaai te
doen, van 't eerste vastgrijpen van de hand totdat de man
neerligt toe.
Wees bij het toonen van deze truc i n gezelschap vooral
voorzichtig. Beter, dat hij mislukt doordat gij te angstvallig
te werk gaat, dan dat een ongeluk geschiedt.
5i
52
Fig. i i .
53
arm door, buigt dan ook den rechter en grijp met de rechterhand uw linker, die is blijven drukken tegen 's vijands pols.
Druk nu als in photo 11 met uw beide handen den gevangen
voorarm achterom naar beneden, terwijl de bovenarm door
uw rechteronderarm in schouderlijn gehouden wordt. De
gemartelde onderarm moet in 'n hoek van pl.m. 6o ten
opzichte van den bovenarm staan. Bij vuistaanval gaat gij
nu terstond door met den smoorgreep, bij mes- en revolveraanval kunt gij uw aanrander met zijn eigen wapen treffen,
door zonder den achterwaartschen druk op te heffen zijne
rechterhand met uwe beide handen te grijpen, die hand om
te draaien naar binnen toe,, naar rechts ten opzichte van
uzelf, wat vreeselijke smart veroorzaakt en dan 't mes in zijn
keel te slaan of zijne vingers zoo te persen, dat 't schot
er door gaat.
Ook kan men aldus handelen, wat humaner is. Dit geldt
ook bij stokaanval. Draai de hand steeds naar rechts en vouw
ze op den voorarm, met de palm omlaag. N u moet de man
na n of meer seconden wel zijn wapen loslaten. Gij kunt nu
hem van u stooten en 't wapen oprapen en hem daarmede
dreigen of wel 't ding als 't gevallen is wegtrappen en den
smoorgreep aanleggen.
Dit geschiedt aldus. Houdt de hand van uwen aanvaller
in geheel dezelfde positie als nu met uw rechterhand, die ge
daartoe met de opwaarts gehouden palm tegen zijn omlaag
gedrukte palm houdt, uwe vingers en duim om den handrug
klemmend. Laat nu met uw linkerarm los, ruk aan den
gevangen arm, uw slachtoffer rechtsom (naar uwe positie
gerekend) en spring zelf vlug om den arm heen totdat gij
achter hem komt te staan in den stand van photo 12. Uw
linkerarm slaat gij fluks over zijn linkerschouder, onder zijn
kin en brengt uw hand en pols aan de rechterzijde van zijn
hals, daar flink naar achteren zijn jaskraag stevig grijpend
(op de photo is de hand los voorgesteld). Uw rechterhand
heeft nu 's vijands rechter in den ondergreep en niet zooals
54
55
op photo 12 in den bovengreep, terwijl de gevangen hand ook
eenigszins gevouwen, met de palm neer behoort te zijn.
Overigens is de photo juist. Draai nu de rechterhand. Trek
met uw linker aan den jaskraag, uw voorarmbeenen tegen
's vijands keel drukkend, loop snel achteruit, trap uw vijand
in de knieholte op de veegwijze" en help hem met 'n ruk
in zittende houding op den grond. Gij verkrijgt nu een bijzonder soort van carotisklem op de volgende wijze: (zie
photo 13, op welke echter links is, wat als vervolg op 't behandelde rechts moest zijn, enzovoort. Dit is geen bezwaar,
daar de klem dezelfde is en men altijd met beide handen
moet leeren werken. Dit is de klem na 't afweren van aanval
met linkerhand). Gij knielt achter uw man, met de linkerknie
verder achteruitgaan belettend. Uw linkerarm en hand blijven
n vorige positie. Uw rechter laat de gevangen rechterhand
los, hem naar de hoogte stootend, en schiet onder 's vijands
rechterbovenarm door totdat zij tegen zijn achterhoofd ligt.
N u 't hoofd, desnoods met behulp Van uw schouder, voorover drukken. Uw linkervoorarm tegen de keel houdend totdat
hulp komt of in nood totdat bewusteloosheid intreedt.
Men kan ook den rechterarm over 's vijands rechterarm
brengen, vuist achter zijn schouderblad. Deze arm nu
achteruit drukken en alleen met uw linkerschouder 't hoofd
neerbuigen.
Het hierboven gegeven einde van de verdediging kan door
heeren zoowel als door dames worden toegepast. Een heer
kan na 't losmaken van 't wapen den vijand ter aarde werpen
door de klem te verscherpen, den man even links achteruit
in een cirkel te laten loopen en hem 't rechterbeen achter
den linkerhiel te plaatsen. De man valt dan z, dat de
armklem gemakkelijk kan worden toegepast.
Het afweren van aanval met linkerhand geschiedt op dezelfde wijze, met links voor rechts en omgekeerd. Ook kan
b.v. de rechtsche aanval worden gepareerd door rechtervoorarm, terwijl dan uw linker de klem voltooit.
56
57
Oefen vlijtig, maar voorzichtig alle vier deze variaties, 't Is
goed werk voor uw lichaam en kan in een hachelijk oogenblik uw leven redden.
Het afweren van revolver-, mes-, stok- en vuistaanval van onderen, ontwapenen van den
aanrander en aanleggen van de klem.
De photo's 14 en 15 stellen voor een man, die zijn revolver
uit den achterzak trekt om op eene dame te schieten. De
parade hiertegen is de lastigste. Is de revolver reeds den zak
uit en opweg naar omhoog, dan wordt des aanvallers pols door
zwaai met gestrekten linkerarm van rechtsonder naar linksboven gemakkelijker aangeslagen naar links. Voor mes, stok
en aangrijpen gelden geheel dezelfde bewegingen als voor de
revolverdefensie.
Men ga als volgt te werk. Loop op 's aanranders rechterschouder toe, schiet uw linkerhand en arm (de arm goed
gestrekt houdend) tusschen zijn rechterarm en zijde door en
sla in n zwaai tegen den onderarm, dat deze schuin naar
achteren omhoog geworpen wordt. Dit geschiedt gemakkelijk
daar de aanrander juist de revolver uit zijn zak trekt, dus
den arm in de hoogte brengt. Zwaai nu uw rechterarm, stijf
als een molenwiek, over zijn rechter bovenarm, een weinig
aan den achterkant treffend, dat zijn arm knakt en in gewone
richting doorbuigt in den elleboog, druk den aanrander
linksom (wat zijn stand betreft) en spring om zijne rechterzijde achter hem, tot gij met uw gezicht naar zijn achterhoofd
gewend staat. (Zie photo 14). De gevangen arm buigt door
deze beweging nog meer, komt op des aanvallers rug. Houdt
hem daar gebogen met uw linkerhand en voorarm en grijp met
uw rechter zijn rechterhand vlak, draai door naar de duimzijde
58
59
6o
om, wat men noemt naar u toe" en richt 't wapen tegen uw
aanvaller (zie photo 15), of vouw de hand met de palm op
den voorarm en draai en vouw totdat 't wapen valt. In 't eerste
geval kunnen heeren de klem verscherpen, snel achteruit
loopen, been in de knieholte wegvegen" en den aanrander
werpen, gevolgd door armklem.
Dames handelen als volgt:
Met rechterhand nog even scherper draaien en vouwen,
linker loslaten en om de keel slaan als in verdediging tegen
aanval van boven, daama werpen en carotisklem aanleggen
als eveneens daarin beschreven.
Voor aanval met linkerhand geheel dezelfde verdediging.
Men leze rechts waar links staat en omgekeerd.
SLOTWOORD.
Ik heb eenige trucs van de vreeselijke Japansche verdedigingswijze durven geven, omdat ik er van overtuigd ben, dat
ze niet naar den smaak van onzen Hollandschen vechtersbaas is, en juist wel gewaardeerd zal worden door zijne
slachtoffers. Ik kan echter niet genoeg waarschuwen tegen 't
voorzichtig instudeeren van deze methode. Ik zelf loop vaak,
juist van zenuwachtige beginners, pijnlijke rukken op als ik
hun ter oefening hand of been toevertrouw en toch kan ik
door oefening nog telkens ontkomen, waar 'n vriend-slachtoffer reeds pijn lijden zou.
In gevechten en matches vooral vlug werken en zonder
een oogenblik te wachten. De eigenaardige kracht van ju
jutsu is, dat het den vijand ontstelt. Beroemde worstelaars
zijn in matches herhaalde malen met denzelfden worp gelegd
en in dezelfde klem gevangen zonder .dat zij de truc doorzien hebben.
De uitvoerige wijze, op welke ik alles behandeld heb, zal
6i
op eerste gezicht de methodes wel eens gecompliceerd doen
schijnen. Voert men ze echter nauwkeurig uit, dan blijken ze
eenvoudig. Ben ik soms meer duidelijk geweest dan voor u
noodig was, bedenk dan dat ik --^jarenlang naar eene handleiding of een leeraar heb gezocht, die 'n beetje uitvoerig was,
althans iets meer gaf dan 't begin en 't einde van de truc.
1..
J. F. VAN DE VEN's
op linnen
3..
P. M . C TOEPOEL,
R i j k l o f van Goensstraat 43, D E N H A A G .
PRACTISCHE BIBLIOTHEEK
GELLUSTREERD.
No. I.
S C H R B B E R , L o n g e n - G y m n a s t i e k . Derde Druk
60 Cent.
,.
60
60
f 1.25
4. T O E P O E L . P h y s i c a l C u l t u r e . Lichaamsversterking
5.
6.
7.
8.
9.
10.
60 Cent.
90
60
75
75
H I I . D e B R A N D , . L u c h t s c h e e p v a a r t , popnl. beschouwing.
60
f 2.25
75 Cent,
75
75
90
35
7o
75 ,.
75
21.
22.
23.
24.
"5
75
75
90
20
A N L O N , Paria Italiano?
75
A N T O N , Parolas Esperante
ANTON, Sprechen Sie Deutsch ?
ANTON, Habla usted E s p a n o i ? .
VAN DER BOOM. Wereld-Hulptaal. Systeem I d o " . Tweede Druk. .
25. L U R A S C O , De V l i n d e r v e r z a m e l i n g
26. Y V O N N E , F r b e l w e r k j e s
90
90
.,
f 1.25
30.
T O K P O E L , K n o t s z w a a i e n en B a l s t o o t e n
90 Cent.
32.
B. P. S C O U T , P a d v i n d e r s . Handleiding. T w e e d e Druk
60
75
60
35
75
75
90
75 ,,
, .
.
79. C A T E N I U S V A N D E R M E I J D E N , V r u c h t e n - R e c e p t e n
75
f 1.25
60 Cent.
90
35
60
90
75
60
60
/ 1.60
1.75
60 Cent.
35
75
60 ,
f 1-25
1.25
90 Cent.
60
60 ,.
35 ,.
. 60
60
60
f 1.25
1-25
,1.25
90 Cent.
90
60
j&cupA/
H O F L E V E R A N C I E R S V A N H. M. DE KONINGIN.
AMSTERDAM
DEN HAAG
115 Kalversrraa
1 24 Noordeinde
NIJMEGEN
GRONINGEN
1 31 7 Van Berchenstraar
3 Kleine Pelsrerstraal
CAMERA'S
Foto-Artikelen
ProjecMe-Lanl-aapns
voor Lichtbeelden
BIOSCOPEN
BINOCLES