Professional Documents
Culture Documents
MUC LUC
TI ................................................................................................................................................2
CAI CHT CUA CON VOI CHT ............................................................................................10
CAI GIA CUA NIM TIN ..........................................................................................................17
CAI XOAN ..................................................................................................................................25
CU VNG.................................................................................................................................31
CHIN TRANH..........................................................................................................................38
C N ......................................................................................................................................46
CUC TR V CUA A CON LM LI ..............................................................................55
UA .............................................................................................................................................61
GANH XIC NG LUN ............................................................................................................67
KY S V MT NGON EN A TT .....................................................................................77
LAO HA.......................................................................................................................................89
MT NGI VT I ................................................................................................................96
MT CHUYN GN GING NH T ..............................................................................102
MT VN NGUYN TC ................................................................................................111
NU CON SNG CH U ? .............................................................................................119
PHN AN BA ........................................................................................................................127
NG LAO HAT XM ...............................................................................................................134
NHNG C GAI AO TRNG .................................................................................................142
CU CHUYN M N EN ..................................................................................................157
CHIC .......................................................................................................................................169
M, MT GA YN ............................................................................................................175
M THANG ...........................................................................................................................183
MT NGI AN BA CO CON CHO ...................................................................................193
SNG TIN SNG GIANG PHNG .....................................................................................200
TM...........................................................................................................................................214
PHN KT CUA CU CHUYN ...........................................................................................221
LP TRE BY GI ..................................................................................................................233
NGI MY MC THNG ...................................................................................................247
THAI BA TN
TI
1
Ngay xa co ng vua tn la Thch, ln ngi cha c bao
lu th bng co gic ngoai xm keo n. Th yu, vua phai em ca
hoang tc xung bin, va t o ln thuyn chay vao pha Nam.
Thuyn i sut ba ngay ba m khng ngh, n vung bin x
Ngh th gp bao, thuyn chm, ch ba ngi may mn c song
anh dat vao mt hon ao nho la thoat cht. o la hoang hu va
hai cng chua con nho.
Hon ao y khng xa t lin, nhng v nho va toan a nn
khng co ngi , tr mt nha s tre m ngay tung kinh nim
Pht mong c ao. Nh c nha s giup , chm soc, ba ngi
phu n ngay mt bnh phuc. Trong khi o, khng hiu sao nha s
bng tr nn bn thn va hay suy ngh vn v. Vn sng tach bit
lu ngay, ln u tin c gp nhng ngi phu n ep, lai bt
lc va mt ni heo lanh nh th nay, nn dn dn du khng
mun, trong u nha s cung ny ra nhng y ngh m am. Va ri
mt hm, khi hai cng chua a ngu, ng ta len n vi hoang
hu, nh gi tro chim chut. Du rt bit n va knh trong nha
s, hoang hu mt mc t chi. Cui cung, khi thy nha s rut
dao doa git, ba toan p u vao a t t gi tron trinh tit.
Thy th, nha s hoang s, va khi cn bt phat tnh cam lng
xung, ng ta rt i xu h va hi hn.
- i, nhuc nha thay! Ta a pham ba ti ln cung mt luc. Nha s nga mt ln tri ku to au kh. - La s, ta khng lo tu
thn c ao, ma qu d xac tht cam d, o la ti th nht.
Ti th hai la cng ep mt ngi an ba b nan ang c mnh
che ch. Va cui cung la co y nh git ngi!... - Ri sn con dao,
ng t m vao c cht.
V phn mnh, hoang hu cung hi hn khng kem. Ba cho
rng ang le phai tra n, chnh ba a git cht n nhn mnh. Ba
m xac nha s than khoc hi lu va cung cm dao t t theo.
Sang hm sau, hai cng chua tnh dy oan hiu ht moi chuyn.
V cung au xot, ho nm tay nhau nhay xung bin.
V sau, nu gng tun tit cua hoang hu, ngi ta lp
mt ngi n lang Knh, nay thuc huyn Quynh Lu, tnh
Ngh An, trn mt mom nui a nhn thng ra hon ao nho ni
xay ra tn bi kch. Trong n co ca tng nha s, chc ngu y rn
e nhng ngi khng bit kim ch tnh cam...
2
o la cu chuyn v s tch n Knh ma ngay be ba ngoai
ti vn k cho ti nghe. Sau nay ln ln, oc trong "Truyn c dn
gian Vit Nam" cua Nguyn ng Chi, ti cung thy ung nh
th, khac chng ch cu ch va cach din at. Rt co th chnh
ba ti a k cho nha vn nghe khi ng n y thu thp tai liu.
Ba ti lam ngh bun ban, ni ting la ngi rt co ban lnh
va tao tn. Nghe noi co thi ba ti a tng la ba chu toan quyn
cua hai thuyn ln chuyn ch ca va nc mm cua lang Knh
vao tn Ha Tnh ban, khi ra ch y cau kh va mt, bi... ng
ngoai ti cht sm, vic bun ban lai lun thua l, lam cho tnh
tnh ba ti cung thay i theo, dn dn tr thanh ngi nghit
nga, va c bit la rt m tn.
Ngoai me ti, ba ti con co mt ngi con na la cu ti. o la
mt ngi tht cao ln, ep trai, tt bung va vui tnh, nhng rt
THAI BA TN
THAI BA TN
3
D n mi nm nay, by gi ti mi co dp tr lai qu ngoai
Quynh Lu. Ba ti cht cui nm 1968, trong mt trn phao My
bn t bin vao. Ba con thn thch chng con ai, tr mt ng gia
nm nay a gn tam mi tui ma me ti noi ti phai goi la cu.
D nhin, mt trong nhng vic ti quan tm u tin la n
Knh.
- Ngi ta pha i ri, - ng cu ti ap cc lc.
- Nhng v sao a? - ti vi hoi, ngac nhin va lo lng.
- i dao, ai ma bit c cac ng y! My ng ln xa hop
hanh cai phat ng g o vai bui, th la v bt dn d pha ngi
THAI BA TN
thoang xut hin trn bao nay, bao no. Nhiu khi, ngh v nhng
hy sinh ma ba phai ganh chu va nhng hy vong ba a t vao
ti, ti c ay nay nh ngi mc n lu cha tra, hay thm ch
thiu thanh tht va khng song phng.
4
Sang hm ri lang Knh, ti ra ch Mu mua mt i b cu tic la khng co mau trng - nhet vao chic cp da to ma ti vn
xach i cng tac thay va-li, ri lng le i v pha mom nui a ni
trc o tng co ngi n ni ting.
Bui sang, tri tht ep. Bin lng, gio nhe nhng song vn
v manh vao nhng tang a ln nm ngay di chn ti. Ti
ng lng mt phut, thm cu mong cho vong linh ba ti c
yn ngh ni chn sui. Nh cu be rut re ngay nao, ti m cp,
nhe nhang gi hai con chim trong long tay, gi ln cao va t t
ni m cac ngon. c t do, i chim con ng ngac m to mt
nhn quanh my giy mi p canh bay i...
Mt cai g y t t, m du bng chay qua tim ti. Ti cht
hiu: cung i chim y, tui th va tut khoi tay ti bay i. Bay
i vnh vin.
Trn khng, i chim a bin mt t luc nao. Va ch con lai
la nhng chic lng t nhe mau trng chung lai ang nghing
nga ln thanh vong trong gio.
Quang Ba, 11.5.1985.
THAI BA TN
10
1
Bit ti vit vn, mt anh ban hin la ky s lm nghip lm
trng X.V min Ty Ngh An, co vit cho ti mt bc th. Trong
th anh k ti nghe v con voi keo g duy nht cua lm trng,
vi dung y khng giu dim la ti da vao o vit mt truyn
ngn ma theo anh (nguyn vn) "chc chn se thu hut c s
chu y va suy ngh cua ngi oc".
Bc th nm trn ban lam vic cua ti a hai thang nay. Ti
oc i oc lai no my ln va quyt nh cho in toan b di y,
tr nhng oan ring t khng cn thit. Ban thn no, theo ti,
a la mt cu chuyn hoan chnh, tuy s lc va vi giong k trc
tip gm nhng s kin trn trui, ln xn. Ngi vit khng nht
thit bao gi cung phai thm tht cai nay cai no vao mt cu
chuyn co tht, cho du lam th co th tng thm mt vai hiu qua
nht nh.
"Anh T thn mn,
ung vao ngay thanh lp, tc la cach y ba mi nm, mt
n v b i tng lm trng chung ti mt con voi trc y tng
lam nhim vu tai an va keo phao phuc vu qun ta trong nhiu
trn anh ln Ha Lao. V thanh tch chin u o, no c
thng mt huy chng va nhiu bng khen, giy khen, hin ang
11
THAI BA TN
12
13
THAI BA TN
14
15
2
y, bc th anh ban ky s lm trng X.V Ngh An gi
cho ti la th. Ti con bit vit g thm, thm ch vi y nh "lam"
mt truyn ngn nh anh gi y? Gn y, ti co dp ti tn lm
trng, va vi t cach phong vin mt t bao trung ng, ti xin
c trc tip gp giam c va b th ang uy. Nhng iu ban ti
THAI BA TN
16
17
THAI BA TN
18
19
doa nao t pha nhng con ngi ma chung a gp. Vng, ung la
th. Chung u ngay trc mt chung ti, xung quanh chung ti,
thm ch ca trn vai va u chung ti. Ma chung ti la ai th anh
a bit. Sau nhng phut ng ngang y thi v ban u trc s ca
tin th ngy cua by chim k la, chung ti a nhanh chong tr lai
vi thoi quen ban nng y tnh thc dung c mang theo t
t lin.
Vic u tin la chung ti nht trng luc n. Khng ngon
lm, nhng cung tam tam, t nht la i vi nhng ngi lun
phai sng trong canh kham kh. Tip n la n tht chim. Rt
n gian: mt ngi ng thng cha tay v pha trc. Se co mt
con n u vi i mt m to hao hc nhn xung quanh. No se
c ban tay con lai cua anh ta v v vao lng, ri vn c, vt
sang canh cho vai ngi khac vt lng, a ln la nng. Tip
theo no la mt con khac, ri mt con khac, mt con khac na,
cung vi nhng i mt m to n t nh th. Tt nhin cung
nh th, chung se c v v vao lng, se b vn c vt sang bn
canh. Va chng kin cai canh c ao y la chung ti, nhng
chang trai v t ngi quanh ng la, va nhm nhoam nhai tht
chim, va noi ci vui ve, qua vui ve.
Tuy nhin, chng bao lu sau o, cai tro y cung chan, phn
v tht chim hai u tanh, khac hn mui v tht cac loai chim t
lin. Nhan ri, chung ti lang thang trn ao, dm nat di got
giay nhng qua trng mau xanh xanh xinh ep, hay tin chn a
bay nhng con chim kh khao nm ngang gia ng i. Mt cu
ni ting tinh nghch con ly gy anh vao chung. i, nhng con
chim ngu ngc ti nghip. Anh bit khng, c con nay b anh
cht la con khac lai sa vao, hoan toan khng y thc v mi nguy
him ang e doa. Cung rt v t, chung ti a thi nhau tr tai
thin xa. Va than i, muc tiu vn lai la nhng con chim hai u
ang u pha trc, xa hay gn tuy kha nng tng ngi. Ting
sung qua co lam an chim hoang s, nhng la cai s m h khng
ct ngha ni. Chung git mnh bay ln cao, nghing ngo nhn
quanh ri lai ng ngang u xung. Chung cha hiu chuyn g
THAI BA TN
20
21
ra lnh cac ng ch phai bng moi cach lam cho an chim tr lai
ao nh cu. Thi han mt tun! Giai tan!
y, anh xem, cu chuyn hoa ra th y. Thu tht, mai n
luc y chung ti mi y thc ht vic mnh lam. Moi ngi lng le
ai v v tr ngi y, xu h khng con dam nhn vao mt nhau.
Lin sau y, chi b hop. Ti la ang vin, ti co d. Tiu oan
trng hi lu nhc lai nhng iu a noi trc toan n v, va
theo ngh cua ng, chi b a thng qua nhng im sau
(nguyn vn):
1 - Bng moi cach a an chim tr lai ao trong thi gian
ngn nht.
2 - Cac trung i hop t kim im mt cach nghim tuc.
3 - T nay cm khng c n tht chim, trng chim, cm
khng c lam phng hai n chim va trng chim di bt k
hnh thc nao.
4 - Cm khng c n sung, tr trng hp chin u.
5 - Bao cao v t lin.
Tip n la nhng ngay nng n, cng thng cua chung ti.
Co th noi hu nh toan b s chu y cua n v ch nhm vao mt
vic la lam cho an chim tr lai ao. Nhng bng cach nao?
Chung ti a th tt ca moi cach co th ngh ra c. Trc ht la
thu don sach lng chim va vo trng v. Tuyt i khng gy mt
ting ng nao co th lam chim s, va han ch n mc ti thiu
s xut hin cua ngi trn mt ao. Anh th tng tng xem,
hn mt trm con ngi lng le, ron ren i lai trn ao nh
nhng thng n trm. Mt trm con ngi y, mt trm chin s
tng vao sng ra cht trn nhng chin trng ac lit nht, mt
trm chang trai khoe manh, ang yu va v t - thm ch qua v
t n mc a co mt hanh ng lm l va nay ang thc tnh hi
hn mun chuc li. Nu cung la ngi vi nhau th co th n
gian hn nhiu! Ti c x khng tt vi anh ? Th th xin li, va
THAI BA TN
22
23
THAI BA TN
24
25
CAI XOAN
THAI BA TN
26
27
THAI BA TN
28
29
Xun chu nhim hp tac xa. Trong o co mt anh con tre, kha ep
trai va lch s, hnh nh lam ngh bao ch, ai in g o. Anh ta
co sang nha ti chi my ln, cho Cai Xoan mn sach va k
chuyn g o nghe co ve say sa lm... Nhng khng le chnh hn
co th lam cai iu gh tm y? Ma vao luc nao, u? Co bao gi
cai Xoan lam g ma chung ti khng bit u?
- Th ti co th lam g giup bac c?
- Ti cung chng bit na. Nhng ng giao la ngi co hoc,
nhiu ly le, co th ng sang noi chuyn vi no chng? ng la li
thuyt phuc, an ui ri mach chung ti cach giai quyt th nao cho
n. Hay ng ln tnh tm h ti cai thng y xem co ung th
khng? Con be ang ch gp hn, v luc nao no cung nhn v pha
ng quc l! Chc hai a co hen ho vi nhau... Vng, phai lam
mt cai g y, lam gp, khng th no se tm cach t t. G ch
tnh no th ti bit. ng cu no vi!
Sau khi nghe ti ha nht nh th nao cung n nha ng va
sn sang lam nhng g co th, ng ta ra v, ve yn tm hn i
chut.
m hm y, i ng mt, ti ln ging ngu sm, nh
bung sang hm sau se n gp Cai Xoan. ang nm suy ngh
mng lung th khoang mi mt gi bng co ting p ca manh.
Me ti ra m. ng bac Cai Xoan ht hai noi khng ra ting:
- ng giao, ng giao i. Cai Xoan cht ri!
Ti vi va mc qun ao ri i theo ng. Doc ng ti bit
thm rng Cai Xoan cha cht, ma a c a i cp cu bnh
vin huyn; rng m y no a ung thuc su t t, la th dao
nay trong nha ng bao gi cung co sn, v ang v dp phun tr
su cho lua. Chc no ung nhiu, v khi c cang i vin, no
trong tnh trang rt nguy kch, hoan toan m man bt tnh.
Sang hm sau co tin bao bnh vin v rng cai Xoan a cht.
Ngay tip la l chn ct.
Sng s v moi vic xay ra qua nhanh chong va bi tham, ti
lng le bc i gia am ngi ang chm chap i theo quan tai
THAI BA TN
30
be nho, gia ting khoc nao n va ting ken trng n iu. Trong
u ti ln lt hin ln hnh anh mt a be b bom cht t
chn t khi con c b trn tay me, ri a be y bt u tp i
bng mt chn con lai cua mnh vi s giup cua i nang nha
be t. Cung vi no, nhng i nang xinh ep, co mau sc s y
cung ln dn ln, cui cung c xp thanh mt day theo th
t nh mt b su tp c ao.
Ri ti ngh ti ke a git noi. Co th o la tay thanh nin t
tnh v ma ng bac Cai Xoan a noi. Cung co th la ngi khac,
mt ngi nao y trong s nhng ngi vn gp va chao hoi nhau
hang ngay cai lang nho be nay. Nhng ai? Ai a n lam hai mt
a be ti nghip nh no? Bt cht ti bng cam thy au nhoi
trong tim, au v ngh rng cai ac khng b trng phat ang u
o k ngay bn ta, di trm ngan mt na khac nhau. Cai ac y
sn sang tn cng bt c luc nao ma ta phai anh bt lc.
Ha Ni, 1987
31
CU VNG
THAI BA TN
32
33
THAI BA TN
34
35
Lao ci:
- Th ti hoi la hoi v con ln y ch? Ba xem ging cua ti
co tt khng?
Chu nha lai nhu may nhn ng, nhng khng noi g. Mt luc
sau ba mi ln ting:
- Gia nh ng ma lam cai ngh nay, ng khng thy xu h a?
- Tai sao ti phai xu h? - lao Nht cao giong. - Ti xu h
th ai a c n y cho ba? (chu nha lai nhn khach canh cao).
No cung la mt cai ngh bnh thng nh bao ngh khac. Co iu
phai quanh nm vt va vi no ma ti vn chng kim c ng
nao tha. Nhng khng sao, i ngi ta n nhau cai hu, ma
cai hu cua ti th ba bit y...
Hai ngi noi chuyn thm mt luc na, ri xem chng
"thng u" a lam xong cai vic cua noi, lao Nht cm ly chic
non rach, nh ng dy ra v.
- Khoan a. Sp co ging y, - ba Ba noi.
Lao Nht bc ra sn, nga mt ln xem. Qua th tht: bu
tri mi quang ang luc nao by gi a b my en che phu. u
o vang ln nhng ting sm ngn va ron. Mt vai giot nc to va
tha bt u ri, lai trn nn t m nhng chm en nh
nhng ng xu.
- Nm nay ging sm tht, - lao Nht no khi quay lai, min
cng ngi xung ging. Ba Ba lai a cho lao mt bat nc. Ca
ln nay lao cung ung mt hi ht sach.
Cha y hai mi phut sau, lao Nht va con ln cua lao lai
i trn ng lang. Cn ging a tanh hn, tuy trn tri vn con
sot lai vai manh my ti ta ang bay nhanh v pha cu Bung.
Treo lng l trn nhng ngon i thp cua xa Din Li, mt tri
le loi chiu nhng tia sang vang, lanh leo. Con ln vn ung nh
i trc. No b anh au va nhiu hn cai mc ang phai chu,
nhng vn bit bao gi "xong vic", no cung b chu i x mt
cach bt cng va v l nh th, nn no vn nhn nhuc chu ng.
THAI BA TN
36
*
ang trn ng t lang Xun Tnh v nha, n ging nc
n cach ng Chua, lao Nht bng cam thy mnh c chiu
sang t ngt. Lao ng lai, ng ngac nhn quanh. Trong th anh
sang k la o, lao nhn thy nhng giot nc li ti ang nhay mua.
K la hn, chung co mau, rt nhiu mu. kim tra lai cam giac
cua mnh, lao xoe hai tay trc mt, va ca hai ban tay nhn nheo,
xam en va cau bn cua lao cung co mau nh vy. V cung ngac
nhin, lao ngc nhn ln cao va cht thy mt hnh cung khng
l na xanh na o. Mt u cua hnh cung o cm xung ung
mom nui co ngi n th An Dng Vng. No vn ln cao, vt
qua ca hai xa Din An va Din Trung, vt qua ca cai lang Xun
Nho cua lao ri cui cung cm u con lai xung...
i! By gi th lao hiu: Cu Vng! Cu Vng ri ung vao
ngi lao, lao Nht Ln, mt thng gia khn kh!
Co le phai n my phut lao ng dy ngy ra khng bit
lam g. Bt cht, mt y ngh k la bng n vi lao. Lao nhanh
chong vt bo ht qun ao, va ri, hoan toan trn trung, nh mt
ngi in thc s, lao bt u nhay mua, tm tap trong th anh
sang k diu y. Ngi lao c chiu sang rc r, lun i t
may nay sang mau khac. Nhng giot nc li ti xanh, o, tm,
vang bam quanh lao, tao thanh mt ng vin k ao. Lao vo u,
xoa tay, xoa chn, k co khp ngi. Lao nm ca xung mt
ng lm chm a nhon va cat nheo sau cn ging. Co luc lao
m mt khoc hu hu, co luc lao lai ci ln in dai, ming khng
ngt xuyt xoa nhng cu g o v Cu Vng, v Tri Pht va v
cai hu cua i lao.
m hm y lao Nht b cam nng, va hm sau, gn tra,
khi ba Ba n tm lao tra tin cng hm trc qun cha ly,
ba thy lao a nm cht trn ging. Ba cui xung nhe nhang
vut ln hai mt lao, du hai mt lao a nhm nh ngi ang
37
THAI BA TN
38
CHIN TRANH
39
THAI BA TN
40
41
THAI BA TN
42
co tha ban cho Nha nc. Trong mt thi gian ngn, anh sm u
th cn thit cho gia nh. Tnh anh hin va t noi. Ca vi v, anh
cung ch noi khi nao tht cn thit. Ban ngay anh lam lun tay,
lam hung huc moi vic. Ht vic, anh ngi im, thng nhn trn
trn mt im nao o trc mt. Va rt bun. Ti n, anh vn
ngu ring, tt nhin khng phai gia san nha, ma trn mt chic
ging nho mi mua, t sat ca s. Ch v th sau khi sinh e,
vn nho be, lai cang tr nn nho be hn, bao gi cung lng le nh
cai bong. Vi y thc cua mt ngi co li, ch rt mun chiu
chung chng, mun san se bt nhng y ngha nng n anh ang
chu ng, nhng rt tic, moi c gng cua ch u v ch trc ve
lanh am tan nhn cua anh, nn ch c tranh gp mt va thng
ngi im mt goc nao y.
Con thng be th tht la, cang ln ln cang ging Nam. Mt
s ngu nhin? Hay ln na buc phai suy ngh v li giai thch
v ly cua Xuyn? iu nay qua co lam Nam bn khon khng t.
c be tht khau. Nam hoan toan khng co ac cam nao vi no, du
chnh no la tr ngai ngn cach hai v chng, la nguyn nhn cua
moi bt hanh trong gia nh. Ngc lai, anh thng no, nh
thng Xuyn, v anh, va anh cam thy thc s kh s khi phai
giu khng bc l tnh cam o. Nhiu luc cao hng, hoc v v
bn, anh con b va git ca ta cho con. Tuy nhin, sau nhng ln
u tranh, dn vt nh vn thng xay ra, cui cung cai con
ngi nh kin, c chp trong anh vn thng, va anh vn cng
quyt khng chu cho thng be mang ho anh, vn bt cha lai
thanh "bac" mi khi no quen ming goi anh bng "b". Nhiu m
nghe v m con khoc ging bn, anh nhng mun lai gn v
vut ve, an ui c, mun lam iu g o tht tt ep cho c, y th
ma anh vn nm yn, trn trn nhn ln trn nha, hoc bo ra
ngoai san hut thuc cho ti tn sang. Nhng luc y anh rt cau
gin. Anh gin Xuyn, gin a be, gin ban thn anh - nht la
ban thn anh. Con ngi anh, cai tnh anh la th, bit lam th
nao c?
Mt hm, Nam sang nha ti chi.
43
THAI BA TN
44
45
THAI BA TN
46
C N
47
THAI BA TN
48
49
THAI BA TN
50
51
vic ng lam la bnh thng. Thm ch trn kha canh nao o con
"mang tnh nhn ao". By gi, cung vi tui tac va s c n,
dn dn ng nhn nhn moi vic di mt goc khac hn, va
cang ngay ng cang hay ngh n chung, cung nh hay ngh ti
Tri, Pht,...
- Th la mai chau khng i hoc vi ng na a?... - ng hoi.
- Khng a, mai me chau dn chau i. Mai th ba, th le, con
cac th chn b chau dn, - c be ap.
- Chau thch ng hay b me dn i hoc?
a be khng tra li ngay. No ngc ln nhn, do xem ng
hoi th co ham y g, ri vi cai cach lau lnh cua tre con, no ap:
- Chau thch ca ng, ca b me chau.
Nhng ng tha bit no noi th khoi lam mt long ng,
ch trong thm tm no thch i hoc vi b me no hn. Bt giac
ng th dai, chng gy i tip. Va nh xua i nhng y ngha
nng n, ng thm hat giai iu quen thuc trong mt ban giao
hng cua Mza ma ng a nhiu ln biu din.
ng t trng v nha ch cach bn nm day ph, nhng
keo dai bui a tin cui cung nay, ng c tnh dn a be i
vong veo hi lu ht ph nay n ph khac. bu lai vic phai i
xa nh th, ng mua cho no mt luc hai que kem scla va mt
chic bong bay hnh con voi, co u ca voi va bn chn, duy chic
ui th phai dan bng giy nha mau o.
Cui cung hai ng chau cung v ti nha. T cng, nhn c be
chay lon ton ln bc thang vi chic cp da mau vang trn lng,
i n xanh to trn mai toc va chic ao bludng rt din mau o,
sc s va nh nhanh nh con bm, ng ng th ngi hi lu.
ng co cam giac nh va tut khoi tay mt cai g o ep e,
m ap, mt hanh phuc be nho ma sut ca tun qua ngu nhin
ng c giao gi tam, nay n han phai tra lai.
Mt tun, hai tun ri ca thang tip theo sau o, hang ngay
ng vn u n ra ngi gh a cng vin - si nng, suy
THAI BA TN
52
53
*
- Cuc, cu cu! - ng khe goi. - Nao, lai y ta cho n! Lai gn
na, ng s! Nao, nao! Tht ro ngc!
an chim vn khng chu n gn ng thm na. ng vung
cho chung mt nhum gao. Tranh nhau n xong, chung lai ng
THAI BA TN
54
nghing ngo nhn ng, va lai kin nhn ch i cai khoang cach
ma chung ngh la an toan. Nhng ng c mun chung n n
trn long tay mnh! ng cung kin nhn khng kem chung, cai
kin nhn cua ngi gia khi quyt tm lam bng c iu g o.
C th, ht gi nay n gi khac, nh mt ngi hanh kht, ng
ngi yn vi ban tay nga, trn o co nhng hat gao nho mau
trng xinh ep. Va trong khi ch an chim n nhn mon qua t
long tay ng, ng nga ngi xung thanh gh, t t nhm mt.
Nng m va d chu, nhng trong long, ng thy tht c n va
lanh leo. Mt ln na trc mt ng lai hin ln tt ca cuc i
dai ng a sng, vi tui tre si ni, bng bt, vi nhng thanh
cng ngh nghip va nhng nm thang tui gia bt hanh. Nhng
du c tranh khng ngh ti, xuyn qua tt ca vn la hnh anh
nhng a con oan trai cua ng ma ng, la b, ng a tm moi
cach ngn khng cho chung ra i. ng a nhn tm git chung
khi con trong bung me...
Mt bui sang no, nh thng l, ng lai ngi gh a quen
thuc trong Cng vin. Vn nhng y ngh y, vn ban tay
nga vi nhum gao trng, va vn nhng con chim b cu y... Co
iu ln nay ng ngi lu, rt lu, lng nga vao thanh gh, con
u th ta vao gc cy moc sat bn canh. Ting keng bao ht gi
trng hoc vang ln t lu, ri coi thanh ph bao mi hai gi,
ri mt tri nga sang pha ty, ng vn ngi yn khng nhuc
nhch. bn gi chiu, khi mt ng hoa s ang ve cach y
khng xa sinh nghi, i lai xem sao th thy ng a cht, tay phai
vn gi chic mu pht sn cu, tay trai bung thong xung mep
gh, nhng hat gao trng ri vai bn chn ng. Ca luc y my con
chim b cu cung khng dam n gn nht n, ma ch ng t xa
nghing ngo nhn ng mt cach nghi ky.
Tht la mt lu chim ngc nghch!
Ha Ni, 1987
55
1
Hang nm, c vao ngay mng bay thang Ging m lch la ca
lang D.T nhn nhp hn ln. Cai nhn nhp y con lan sang
nhng lang xa ln cn. Vao ngay y, t sang sm, ngi ta i
goi nhau i ch, n tra nha nao trn ban th t tin cung co
sn mt mm c vi nhng que hng trm nghi ngut khoi. Va
trong khi lu tre hoc am thanh nin mi ln v t ci noi bn
canh, nhng ngi gia ng chp tay trc ban th, cui u lm
rm cu khn nhng iu g o ma ch mnh ho bit. Cui cung
mm c c ha xung, mt ln na, trong khi canh tre n ung
vui ve, nhng ngi gia - thng ngi ring vi nhau mm trn,
- va nhm nhap ung ru, va khe khe nhc lai nhng g a
xy ra vao cai ngay khung khip y...
Cai khung khip y la ngay mng bay thang Ging m lch
nm 1954, ngha la lu, a lu lm ri, n mc by gi nh lai,
ngi ta khng khoi khng mu thun vi nhau v cac chi tit,
thm ch ca nhng chi tit quan trong. Mi ngi k mt cach, va
tt nhin, ai cung cho mnh ung. Chung quy lai th s vic xy
ra ai khai th nay.
Vao nm gi sang cai ngay khung khip y, mt chic may
bay khu truc Phap bt ng t pha bin bay vao, nem mt loat
THAI BA TN
56
nm qua bom xung D.T. luc y hng con la mt cai lang nho nha
ca ng sat st bn nhau. Chic may bay y con ln thm hai
vong na, va sau mi vong ln no lai chuc xung nem nhng loat
bom dai va chnh xac nh trc. Ri no vut ln, bay mt v pha
bin.
Sau y la mt ni kinh hoang tht s. Lang D.T nm dai
thanh mt vt, b ba ln nem bom trung ngay vao ba phn u,
gia va cui, thanh ra ca lang, hu nh khng con ngi nha nao
nguyn ven. S ngi cht th lai cang khung khip hn. V luc y
con sm, hoc ngi ta ngu cha dy, hoc dy ri nhng cha i
u ra khoi lang. Co ngi bao cht hai trm, co ngi bao ba,
cung co ngi noi nhiu hn. Con vic v sao lang D.T. b nem
bom ch khng phai mt lang nao khac, ma lai mt cach da man,
mang tnh huy dit nh th, trong khi sut mt thi gian dai
trc y cung nh sau nay ca cai huyn Din Chu rng ln
cha h b nem bom ln nao, th khng ai hiu ni, mc du ngi
ta a a ra nhiu gia thit khac nhau.
T y hang nm c ung vao ngay mng bay thang Ging
m lch la ca lang D.T. nha nao cung co gi. Va kem theo gi la
nhng cu chuyn rm ra, nhng hi tng au bun, nhng
ting khoc...
2
Nm nay v D.T d "gi lang" con co thm mt ngi. Ngi
y a lp tc thu hut s chu y cua dn lang. o la mt ng gia
khoang 65 tui, toc bac trng, da de trng hng hao nhng hnh
nh khng c khoe lm, v ng a phai dung gy i lai. ng
v lang trc ngay co gi hai hm, tc la vao ngay mng nm
thang Ging. Khng ai nhn ra ng, va co le ng cung chng nhn
ra ai quen trong lang, t ra vao nhng phut u. ng noi tn
nhng ngi ng mun gp, nhng ngi ta lc u khng bit.
ng phai tm hoi ngi cung tui, t gii thiu mnh la ai, t u
ti, vn vn, luc y ngi ta mi ng thanh "", "a" ca ln.
57
THAI BA TN
58
59
3
Rang sang ngay mng bay, khi mt tri cha ln va sng
mu con dy c, co mt ba ganh rau cai xung ch ban sm. n
cy a cut cui lang, v mai nhn xung ng tranh nhng
THAI BA TN
60
61
UA
THAI BA TN
62
63
THAI BA TN
64
65
Hoa, c gai xinh ep, thng minh, hoa khi cua ca mt trng ai
hoc ln thu , cui cung sut i phai vy mt mnh, khng
c hng cai hanh phuc gia nh ma c co quyn c hng...
- Sao, sut i? - Mt ngi ngi canh ngng ung bia, hoi.
- Vng, sut i, - ngi k chuyn ap, ri sau mt phut
trm ngm, noi thm: - V cuc i cua Kiu Hoa khng dai - c
cht khi va tron ba mi tui.
- Cht?
- Vng, cht. Cht v bng huyt sau khi sinh... Mnh bit cac
cu ang ngac nhin. Cung ung thi. S la Kiu Hoa co cha.
Khng chng ma cha mi ngoan... Cha, nu cac cu bit iu y
tac ng n trng mnh va th trn N manh nh th nao! C y
chng h giu gim, co ve nh mun ph trng khiu khch na
la khac, nhng c cung khng chu noi ai la b cua a be. Mai
sau nay, khi Kiu Hoa cht mnh mi hiu c y chu tm lam th
tra thu i, tra thu bon mnh. Cac cu bit y, phu n tht
kho hiu, Kiu Hoa lai cang kho hiu hn. Khng ai bit c y
ngh g trong u. Mt ngi thng minh, cng rn n th ma
cui cung vn khng chu ni va a lam mt hanh ng cc oan,
v ngha nh vy!
- Th rt cuc ngi ta vn khng bit ke tung t giy kia a,
cai thng khn kip y? - mt ngi hoi.
- Khng, nhng mnh bit. - Ngi k chuyn ngng noi, im
lng hi lu. - Thng khn kip y chnh la mnh.
Moi ngi cung im lng. Mai luc sau ngi k chuyn mi
noi tip:
- Xin th vi cac cu rng mnh khng phai la ngi c ac.
Mnh ch ua. ua mt t cho vui thi ma. Mnh co mt ngi ba
con lam bac s bnh vin X, ni mnh thng n ly nhng tp
giy sn co ch k va con du ng nh mun ngh ngay nao th
in vao y. Mt hm, khng hiu ngh th nao, tin tay mnh
vit cai t giy tai hai kia va len no trong phong giao vin
trc gi hop. Tt nhin sau o mnh rt hi hn. Luc u mnh
THAI BA TN
66
67
THAI BA TN
68
69
THAI BA TN
70
71
b ng nem cht khng phai la v, ma la thng con ca, anh cua hai
a hin gi. Con v ng, khi thy con cht, a m a be nht,
a th t bo ra Bc. Nhng cung co ngi cho rng ng Lun
khng bao gi nem ngi, khng phai do ng s nem chch, ma v
ng s ngi lam mu khng chu ni se x dch khoi cai th a
nh. Va lai, mt phn v ng la ngi tt bung, khng mun mao
him nu khng v hoan canh qua thuc bach. Tom lai, y kin co
nhiu va khac nhau khng t, nhng tt ca u thng nht mt
im, rng ng Lun va ganh xic cua ng trc y a lam n
phat at hn nhiu. Con v vic ai b ng git, nu qua tht ng co
git, th cn c vao nhiu mt ma xet, co le o la v ng.
Luc nay ganh xic ng Lun ang gp bui kho khn. Cac tit
muc co la mt, hp dn tht y, nhng du sao vn cha u c
ao bt c ngi nng dn bo cng vic keo n xem ng
uc, va iu nay mi la quan trong nht - chu moc tui ly tin,
tt nhin la nu trong tui co tin, tra cng cho cai mnh va
c thng thc. C th my cha con ng Lun keo xe i lang
thang khp ni, ht huyn nay n huyn khac. Chng trnh
biu din cua ho tr nn phong phu hn. Hai thng be ln ln hoc
thm c mt s tro mi. Ban thn ng Lun, ngi co bit tai
nem dao gm kim lun nhiu muc khac, nh nm nga hon
a to ln bung cho ngi khac cm bua p, hoc bn cung, tung
ta, vn vn. Chic may hat th oc ach hn trc, tuy vn phat ra
c bai hat Phap vui nhn no. Ch co hai cai hu nh khng
thay i, o la con cho thng minh va mon tin t oi thu c sau
mi bui din.
Vao mt nm mt mua oi kem va ganh xic ang trong tnh
trang ti t nht, mt m no sn ga Vinh, khi b con ng Lun
ang ngi n phn cm t oi cua mnh sau bui din, th mt
ngi phu n bc n cha tay xin n. Ngi phu n co le cha
n ba mi, n mc kha tm tt, mt d coi nhng xanh gy,
tiu tuy bi oi n va lo lng. C ta i chic non tum hup, chic
tay nai bn hng, cha ban tay mt cach rut re ngng ngp,
ming l nh noi cu g khng ro. Tuy th, ngi c vn toat ln
THAI BA TN
72
73
THAI BA TN
74
75
*
Ti rt yu xic, ngh thut cua cai ep va s dung cam. Co
le mt phn v th ma ti a bo cng ln theo truyn thuyt v
ng Lun va ganh xic cua ng qu ti nhng nm trc khi ch
mi c hoan toan thit lp. lam g ? t ra cung bit
c con ngi cua cai ngh thut ma ti yu quy y trc kia a
sng va phai tra gia cho ngh nghip cua mnh nh th nao. Tic
la sau cai cht cua c L, ti khng bit g thm v ng Lun, ngoai
mt iu chc chn rng t y khng ai con thy c xe keo tay
cua ng ln trn nhng neo ng quen thuc na. Co ngi noi
ng a em con tr v Bc, t bo hn ngh xic. Cung co tin n
ng bo i vao mt tnh nao y pha trong, tip tuc biu din va
con lam cht thm my ba v na, rng ng t t cht theo c L;
rng ng a b bt v ti git ngi, vn vn...
Mi y, mt ng giao Quynh Lu co noi vi ti rng sau
khi min Bc c giai phong, ganh xic ng Lun a nhp vao
oan xic Trung ng va hin gi chc hai con ng ang lam vic
o. y la mt gia thit co ve tin c. Khi tr lai Ha Ni, ti
n do hoi cac oan va ca trng xic Mai Dch. Tic thay ca
THAI BA TN
76
77
KY S V MT NGON EN A TT
1
cng ty S.B, khi c hoi ai la in hnh tt cua cng nhn
en bin nhng nm gn y, moi ngi u nht tr nu tn
Nguyn Thiu Sn, ao trng ao en Hon mc. Sau y la mt
s y kin nhn xet v anh ta.
Giam c cng ty:
, o la anh chang tuyt diu. "Ngi hung" cua chung ti
y. Nm nm lin la chin s thi ua. Tuy khng phai nhim vu
cua mnh, nhng a tnh nguyn ra ao va lin mt mach cho
n tn by gi. Cung trong chng y nm, cu ta cha xay ra
mt s c nao, c bit la khng bao gi ku ca kho khn, khng
bao gi xin v t lin! Mt anh chang t li, khim tn, thng
minh, co y thc k lut tt. y th ma trc khi ra ao tng thuc
vao loai "co vn " c y. Th nao anh cung phai ra Hon Mc
thm cu y, va nu co th, th vit h cho mt bai kha kha vao.
Chung ti mun moi ngi hiu hn na v cai ngh gian kh
thm lng nay. Va lai, cung cn nu mt cai gng cho lp tre noi
theo, ch noi tht, bon chung quen sung sng t lin, ra ao
cha m ch la a oi v ht trui.
Th k cng oan:
Him co trng hp nao nh cu Sn - nm nm lin khng
i phep ln nao. Hnh nh cu y khng h mun ri ao i u,
THAI BA TN
78
2
Nhng tm hiu thm khi i trn tu VS.735.
Nguyn Thiu Sn qu Thai Bnh, nm nay va tron 32
tui, m ci ca cha ln me va hin khng con ai thn thch. Hoc
xong ph thng, Sn c chon sang Rostok, Cng hoa Dn chu
c, hoc trung cp k thut, nganh sa cha may tau bin trong
ba nm. Sau o lai lam vic tai nc ban bn nm na la by
nm. V nc, c phn cng tac cng ty S.B nay, tt nhin la
theo chuyn mn a hoc - sa cha may thuy.
79
THAI BA TN
80
81
3
Hon Mc la mt ao a nho nhng kha cao xa ngoai bin,
nm trn lung tau chay vao cang Ca ng. Khi tau VS.735 ch
chung ti t ao Long Chu n, tri a nga v chiu. Gio thi
manh, song ln, co le phai n cp nm, cp sau - y mua nay
bao gi song cung ln.
Khac vi cac nha en khac thng oan ngay gi tau t t
lin ra nong long ng ch sn t trc, nha en Hon Mc nay
to ra th vi iu o. Tau chung ti phai keo coi dai my ln
mi thy mt bong ngi chui ra khoi ngi nha chung chim treo
chnh vnh trn vach a. Ngi y thong tha tut xung theo
mt chic thang st thng ng, va mt luc sau tin v pha
chung ti trn chic thuyn nan nho va rt nng.
- May lai cho thng Ba vao t lin ri ha Sn ?
ng trng tram hoi, khi chic thuyn nan va ap vao thanh
tau. ng la mt ng gia nho be, da en xam, nghe noi a tng coi
THAI BA TN
82
83
THAI BA TN
84
chic gh, trn ban la chic en du, chiu iu cy, ban c tng
ang anh d va mt b tu l-kh a qua nhau nat. Trong mt
goc tng co treo hai khu sung trng, chic ban a nga vang
va chic ai ban dn chc ht pin t lu. Ngay pha di, trn
chic hom g khng khoa la chng sach ln xn, co ca my
cun ba cng kha dy, ti oan la sach k thut bng ting c.
t lin, ngi ta k vi ti rng nm 1955, mai rut chay
khoi nc ta, bon Phap qun khng tip t cho ao Hon Mc nay
va a ng gia coi en cht oi. Khi ta ra tip quan th xac ng
a thi ra nm trn san xi mng. Nghe noi n tn by gi, gp
hm tri m, nn nha lai ni ln hnh ngi ng gia, u ca u va
tay chn. Luc nay, nh lai chuyn y, bt giac ti cui xung nhn
xem co thy g khng, nhng tht may la khng thy g.
Khng con ch nao khac, ti t chic tui du lch kha mt
mi mua xung chic ging khng man, khng chiu, cung mt
hang vi my chic xoong bn. Bn gi chiu, chung ti n ti,
khng ai noi vi ai cu nao.
y la ba cm u tin ti c n vi cng nhn en bin
trn ao. S kham kh o lam ti ngac nhin n sng st, du ti
chng phai la ngi c qua nung chiu v khoan n ung, va
cung tng nm mui cac bp n sinh vin nhng ngay gian kh
nht. t trn t bao cu nhau nat la mt bat nc mui mau
vang nhat (do mui bn), mt a rau sam luc hai t ming t
hai met vung noi trn, mt xoong canh long bong my ming b
o va ch t t lin ra, va mt ni cm gao hm bc mui sc
sua. Hay Sn c tnh don th nay th thach hoc to thai vi
ti chng? Khng, sau nay i cac ao khac, ti hoi va bit i
sng cua nhng ngi coi en bao gi cung kham kh nh vy.
Mt thang mi co mt ln tau t t lin ra, chu yu mang sach
bao, tin lng, gao va mt t rau xanh, thnh thoang co thm
mt i cn ca kh. Gao va nc ngot thuc "hang chin lc",
phai d tr t nht u dung cho my thang, nn quanh nm anh
em phai n gao hm.
85
THAI BA TN
86
87
THAI BA TN
88
89
LAO HA
THAI BA TN
90
91
THAI BA TN
92
93
sao lao hay ra khoi nha. Luc u ch i dao, quanh qun, sau ri
chng gy i ht thn nay n thn no, hoan toan khng muc
ch, hay vi muc ch nao o ma ngi khac khng bit. Mt
iu la lung na la bao gi ra ng, lao cung mc nhng b
qun ao lao mc t thi con lam chanh tng. T lu, ngi ta hu
nh a qun s tn tai cua lao, th ma ung mt cai, lao lai xut
hin vi b qun ao lac long kia, khin moi ngi ngac nhin, va
cam thy ng ng. Ngi ta ngh co le tui gia a lam lao qun
tr. Tre con, va ca ngi ln bt u giu ct lao, nhng lao pht
l tt ca. Khng nhng th, thy chng ai lam g mnh, cang ngay
lao cang to ra can r hn.
Mt hm, i ngang mt am th cay ang lam vic, lao dng
lai, gi gy ch xung rung, noi:
- , chung may phai cay su vao! C gai t kiu y se lam
hong rung ta mt.
My ngi kia ng ngac khng hiu lao noi g.
- Rung cua ta! Ngay xa rung nay la cua ta, b cac ngi
cp, nhng sp ti ta se ly lai ht!
- Sp ti la bao gi? - Mt ngi hoi to, co y chm choc.
- C i y, khng lu na u. Nhng khng v th ma
chung may c phep cay nng, lam rung ta bac mau...
Lao cha noi ht cu th - p! Mt nm bun t rung bay
ln, ri ngay trc mt lao. Lao gin d gi gy chi rua my cu
ri bo i.
Ln khac, lao chn mt ba ang i ch va noi:
- Hi cai cach, ngi ta ly cua ti hai chic chum cho ba, ba
cha lam v ch? Sp ti i i, ti se oi lai, ba nh ly!
Vn yu bong va va a an phn, ba kia lung bung vai cu g
o ri tm cach lanh xa lao.
Lai mt ln khac, lao lao xc ch gy vao mt bac nng
dn, tuyn b ngay xa, ng cha bac ta tng cay rung re va a
tm cach n bt thoc cua lao.
THAI BA TN
94
95
THAI BA TN
96
MT NGI VT I
97
THAI BA TN
98
99
- Khng, - ti ngac nhin nhn anh ta. - Sao anh lai hoi th?
- Chng sao ca. - Anh ta ap, bt ng tr nn ci m, khng
lm l nh trc. Nhng mt anh ta l mt ve gin d c ac.
Ti oan anh ta ang co iu g o mun noi ra cho nhe ngi. Va
ti kin nhn ch i.
- Tic la ng khng c nghe ba ta k, k mt cach say sa
va thch thu, v cai cht th tham cua ng ni ba ta nh th nao...
- Im lng mt luc, anh ta th dai noi tip: - Va cung la ng ni cua
ti na.
- Ra ba ta la ngi ba con vi anh? - Ti hoi.
- La ch gai ti.
- Va ng ni cua anh la mt trong nhng ngi xy lng
nay...
- Vng.
- Va xy xong a b chnh Khai nh git cht?
- Vng.
Ti khng hoi g thm, ch im lng ngi ung nc, ch anh
ban xe th t k tip. Ti a tip xuc vi nhiu loai ngi, trong
nhiu hoan canh khac nhau, nn bit gn nh chc chn rng
trong nhng trng hp th nay, ngi noi chuyn se chng bao
gi chu ri anh, nu cha k ht cho anh nghe nhng g anh ta
va nhc n.
Qua ung th, mt luc sau, ngi ban ng cua ti ln
ting, ve trm ngm nh t noi vi mnh nhiu hn la noi vi ti:
- Cung v cai lng nay ma ti va ch ti gin nhau y, thm
ch con t nhau na. Ch ti la mt ngi tt, rt tt, ch khng
phai loai vt i nh ti. Khng chng, khng con, sut i ch
vy nui em, ri em ln - giup cac chau. Th ma, ng bit
khng, ch ti lai lam cai cng vic... - anh ta dng lai tm t, cai cng vic khn nan y. Tc la t nguyn m ngay hu ha cai
thng a git ng ni mnh. Quet nha cho no, lau chn, phui bui
cho no! Va ma mai thay, lai con say sa k cho ngi khac nghe
THAI BA TN
100
101
THAI BA TN
102
MT CHUYN GN GING NH T
1
Ngoai ca s ma vn ri ra rch.
a thanh l, my hm nay m nao ho cung nm oc truyn
cho nhau nghe tht khuya trc khi ngu. Ho la hai giao vin ph
thng c s hai tnh khac nhau v Ha Ni d lp bi dng giao
vin day gioi do B t chc. Ho c xp cung phong. Mt ngi
cao to, da ngm en, t noi, trng ging mt anh nng dn nhiu
hn la mt ng giao. Con ngi kia th trng mp, co b ria ta
rt cng phu, tnh tnh ci m nhng d lam ngi ta kho chu, v
noi chuyn vi ai, chc chc ng ta lai v vao vai, thm ch vut
ca toc ngi y. Ho cung tui bn mi lm, cung day vn,
nn thng cu chuyn cua ho du co bt u bng tai nao, cui
cung cung quay v cai tai ho thch la vn hoc. m u tin
vi nhau, ho thc n tn sang tranh lun mt vn g o.
m th hai vn vn y, co iu n mi hai gi th bn m
tng yu cu im lng. m th ba, ng thp trng mn c
u v cun Ga Kh cua xtiepxki. Th la ca hai ngng tranh
lun, lun phin oc cho nhau nghe.
m nay, sau khi oc ht oan Natalia Philippna mi
khach n nha thng bao quyt nh se ly ai, va o mi
ngi buc phai k mt chuyn xu xa nht xy ra trong i
mnh, ng thp trng up cun sach ang oc gi ln bung, hi lu
t l nhn ln trn nha ri noi:
103
2
Chc anh a gp khng t nhng gia nh bt hanh phai nui
mt ng gia bai lit toan thn, nhng tng ngay mt hay hai se
THAI BA TN
104
105
THAI BA TN
106
107
THAI BA TN
108
3
Ngi k chuyn im lng kha lu, cho n khi t ging bn,
ng ban cung phong phai ln ting hoi, chc st rut mun nghe
tip.
109
- Ri sau th sao?
- Chng sao ca. Gia nh chung ti bt u mt cuc sng
mi, bnh thng nh bao gia nh khac. Cung chng tai hoa nao
giang xung u chung ti nh me ti vn thp thom ch i.
Moi vic u tri chay tt ep, c nh chng ai con nh ti thng
em ut bt hanh va nhng nm thang nng n trc o. Sau nay
ti nghim rng chung ta, con ngi, mi ln gp iu g kho chu
trong cuc sng, chung ta thng mong no chong tri qua qun
i. Qun mai mai. Nhng co qun c hay khng th lai la
chuyn khac. C ly ti lam th du. T y n nay a bao nhiu
nm tri qua, th ma ti vn lun dn vt, suy ngh v vic mnh
lam. Co luc ti t cho mnh v ti. Luc ti lai ngh ti la mt ke
git ngi, v du sao ti cung a l i ng bac s tim nhm
thuc lam cht em ti, nu qua tht ng ta nhm thuc. Con nu
ng ta khng nhm ma chu y lam th chm dt bi kch cho gia
nh ti chng han, th ti cua ti lai cang ln hn, v ti a
nhung tay vao ti ac, du gian tip.
Th y, ti la ngi thao bo c ganh nng cho ngi khac,
nhng v tnh lai cht ln vai mnh mt ganh nng khac, mt
ganh nng v tinh thn ma co le sut i ti phai ganh chu... Luc
nao ti cung co cai cam giac cua Raxcnhicp sau khi git mu
cm gh tm. Ti nhng tng se khng bao gi noi l vi ai
iu nay, th ma hm nay... Nay, theo anh, ti lam th co phai la
mt ti li khng nh?
ng kia va tr ngi va ap:
- Ti khng bit. Nhng chuyn cua anh nghe gh gh th
nao y. Co cai g o phang pht xtiepxki. oc ng ta hp dn
tht y, nhng khng hiu sao ti vn khng thch lm. ng
ta, moi s kin, moi nhn vt u c y ln thai qua, n mc
hu nh phi ly, bnh hoan. Chuyn cua anh cung th. Nghe anh,
i luc ti c tng nh ang nghe mt cu chuyn cua t hoc
gn ging nh t, vi nhng nhn vt y b him. Nh cai ng
bac s mu kia cua anh chng han. Phai chng chnh ng ta a git
a be? o la mt cu hoi. Nhng v sao phai git, khi ng ta
THAI BA TN
110
111
MT VN NGUYN TC
THAI BA TN
112
Qua Quan Lan, anh ban nha bao ch nhng chic coc ong
thanh vong tron rng trn mt ch nc nng va hoi o la g.
Ngi lai tau giai thch o la cach dn chai bt sam. Sam bin
vung nay rt nhiu, thng bng chic a to, nu bit ch bin,
se la mon n va re lai va ngon. Mt c im kha k la cua
ging nay la bao gi chung cung i co i, mt con c, mt con
cai, va thng dnh cht vao nhau. Ngi ta bt chung tng i,
ban chung cung tng i, va thm ch lam tht chung n cung
tng i, tht con nay trn ln tht con kia. t khi gp ring tng
con, ma co gp cung khng ai bt, v cho y la im g.
- Tuyt! Tuyt diu! - anh nha bao ku to mt cach hn
nhin. - Nu ti la nha th, ti se vit ngay mt ban trng ca
lm li v nhng con sam k diu nay. Th nao cung phai mua mt
i mang v Ha Ni.
- treo ln tng lam biu tng tnh yu, hay cho ca i
uyn ng y vao xoong luc nhm ru? - Ti hoi ua lai, lam
anh ta phn nao hi cut hng.
Tau chung ti c th i, i mai - chm chm, u u, vt
ht ao nay n ao khac. Ti co cam giac nh vnh Ha Long la
v cung v tn, va chung ti se khng bao gi thoat ra khoi cai
bat trn ri rm nhng ep m hn nay. Thnh thoang lai xut
hin nhng chic thuyn con ang nep vao chn nui a hoc
ng chi vi gia vnh. Ti ngac nhin khi thy trn thuyn co
ca tre con, rt nhiu tre con.
- Mi thuyn la mt gia nh y, - ng gia lai tau bao ti. Tre con sinh ra va ln ln ngay trn mt nc, co khi hang thang
lin khng t chn ln b.
- Th t lin ho khng co nha a? - ti hoi.
- Phn ln la khng.
- Ho sinh sng bng cach nao?
- Bng cach dn chai vn sinh sng. anh ca i gao. Khng
i c gao th n ca tr ba. Khng co ca th nhn.
113
THAI BA TN
114
*
Trng tram X. a ngoai bn mi, be va gy, co khun mt
en, anh lai v song va gio bin. Anh t noi, i mt be, lai t khi
m to, nn d gy cho ngi ngoai cai cam giac kho gn, ngai
ngai.
n xong, ng gia lai tau chui xung khoang ngu ngay, co le v
mt. Con ti va anh trng tram th ra ngi trn ct neo trc
mui tau.
m thang t, tri nhiu sao. Ngoai bin, hnh nh sao to va
sang hn t lin.
Chung ti noi chuyn vi nhau v thi tit, v vu ca nm
nay, v Ha Ni, v tnh hnh bin gii. Noi chung, cu chuyn ri
rac, phn ln gm nhng cu hoi va nhng cu tra li ngn gon.
- Anh co th k qua, bng cach nao anh thoat cht ln m
tu nm kia c khng? - Cui cung, ti hoi iu ti quan tm.
- Gp may thi, - anh ap. - ung gia luc song d nht th
may hong, con tau khng con lam chu c mnh na, nc p
115
THAI BA TN
116
hoc tin anh. Khng, xin li, noi chung ti khng co cam tnh lm
vi dn lang vn, lang bao cac anh. V sao th cac anh t bit.
Dn gian a noi iu o. Nhng thi, vic cac anh, cac anh lam,
vic ti, ti lam.
Quay lai chuyn ng trng phong kia. ung, ti a khng
cu ng ta, v ng ra khng ang ti phai tra gia nh th. Cai
phao to va chc tht, co th cu sng ca hai ngi, nhng cung co
th v thm ng ta, ti se cht. Xin anh ng qun iu o. Tam
thi luc nay ng ngt li ti. Ti se giai thch tt ca. ng ta, cai
con ngi v tnh cung ri vao mt hoan canh him ngheo nh ti
y, la mt ngi xu, rt xu, khng nhng khng giup ch g cho
xa hi ma con ngc lai. Cai gh trng phong kia khng phai
bng tai nng va lao ng chn chnh ng ta at c, ma bng
thu oan, bng nnh hot va la ao. Lam vic vi nhau hai mi
nm nay, ti la g.
Anh bit y, cuc sng ao rt vt va, bun chan, va tt
nhin khng ai thch ra ao, nu khng b bt buc. Mt s ngi,
c t lin, a tm cach ut tin cho hn. Va hn nhn,
nhng khn kheo va tinh vi lm. Ai lam g c hn ? Phn v
hn phu trach t chc, phn v khng co bng chng. th ch
nhng ngi hn a nhn hi l, hoc hn c nhng ngi khac
khng n canh ra ao, hoc hn bt cac c gai (phn ln ao la
cac c gai) t lu n han c v t lin va rt cn v t lin
ly chng, phai lai thm mt thi gian na. Bao lu th co
tri mi bit c - mt nm, hai nm, nm nm, hay co th sut
i khng chng. Bao gi hn cung tm c l le bao cha cho
vic lam sai trai cua hn. Cac c y oi v a? Hn se em l tng
va ngha vu cua ngi oan vin ra noi. Anh suy b ngi nay
ngi no? Hn se gi n tinh thn trach nhim, n yu cu cp
bach cua cng tac, va nht nh th nao hn cung noi rng anh la
ngi khng th thay th c, vn vn. V mt xao quyt th co
le t ai bng hn.
Vng, hn la ngi th y. Ai cung bit, nhng ai cung s
va khng mun gy s vi hn. Con ti th khng. Ti a thng
117
THAI BA TN
118
119
NU CON SNG CH U ?
THAI BA TN
120
121
THAI BA TN
122
123
THAI BA TN
124
125
THAI BA TN
126
127
PHN AN BA
1
Qu ti dao nay bng r ln phong trao sa sang, xy ct lai
m ma t tin. Hnh nh y con la chu trng cua chnh quyn
xa. Xa cp cho mi dong ho trong lang mt l t ring trn ngon
i cao rao Ru Thn. Sau o mi ho, tuy kha nng tai chnh va
oc thm my, quy tp m ma cua ca ho lai trong y, theo th t
thi gian va a v ngi a cht. Tt nhin la co xy tng bao
quanh, co ban th chung, co bia a ghi ro lai lch dong ho. Co ho
giau con thu p cac con vt nh voi, nga, ngh, rng, hay
thm ch con xy ca mt miu th nho nho. Va quan trong hn ca
la chnh gia mi l t nh vy, v tr ni bt nht, ho nao
cung xy mt ngi m ln cua cu t sang lp ra dong ho, hay t
nht cung chi ho cua mnh. Hin nhin, cu t nay phai la ngi
danh gia va tng co chc v cao trong xa hi tn phn ve vang
cho am con chau ngheo kh va qua tm thng ang sng.
Ho Mac nha ti, mt dong ho ng uc va co vai v trong
lang, khng th thua kem cac ho khac, hn vy. Khn mt ni,
cai dong ho y th lc y cua ti, ma trc y co ngi tng
lam ti chc chu tch xa, n thi im nay vn cha xac nh ro
ngun gc ng t cua mnh. Ngi ta ch bit ai khai la ngay xa
ngay xa co mt ngi ho Mac t Ky Anh ti cung t nay sinh
THAI BA TN
128
129
ting Vit cua ng, nh ng noi, ti "co th tin chc vao tnh
xac thc" cua nhng g ng khng nh.
2
Nm Mu Ngo, nin hiu Chnh tr th nht di triu vua
L Trang Tng (1558), con cua Thai S Chiu hun Tnh Vng
Nguyn Kim la hu tng oan qun cng Nguyn Hoang lp
nhiu cng ln khi anh nha Mac, c qun thn va dn chung
yu mn, ngng m. Thy vy, con r Nguyn Kim la Trnh
Kim em long ghen ghet v lo sau nay Hoang se ln at mnh.
Khi Nguyn Kim mt, Kim c ct nhc lam Thai s Minh
Khang vng, uy th to lm. By gi th Kim quyt tm tm
cach hai Hoang. Hoang phai gia v in, nh ch mnh la Ngoc
Bao, v Kim, xin cho vao trn gi Quang Nam va Thun Hoa.
Hai x nay la ni rng thing nc c, lai c cac tng gioi
nha Mac lu nay cai quan nn nghe vy Kim ng thun ngay, co
y mn tay nha Mac git Hoang h mnh. Kim con xin vua
phong cho Hoang lam thai uy oan quc cng, gi chc trn thu
tng qun binh hai x Thun, Quang, va hang nm theo l, thu
thu dng np triu nh.
Ngay hm sau oan quc cng Nguyn Hoang cung cac cng
t Thai Bao Hoa qun cng, Thuy qun cng va cac tng Vn
Nham, Thach Xuyn, Tin Trung va Tng Lc em mt nghn
qun thuy ra ca bin ri nhm pha Nam ma tin.
n ca Yn Vit (tc la ca Vit ngay nay), Hoang b tng
nha Mac Thun - Quang la c Lp qun cng em ba mi
chin thuyn va mt nghn qun b anh cho thua ling xing.
m y Nguyn Hoang nm m thy co ngi an ba mc ao
xanh, qun xanh, tay cm quat the. Ngi nay bao Hoang mun
dit c Qun Lp th phai dung k my nhn, du hn lai gn
ma git i. Hoang tnh dy, ngac nhin v con nghe thoang
thoang mui nc thm cua ngi an ba y, ben tin la tht. By
THAI BA TN
130
131
THAI BA TN
132
3
Cung nhng tai liu su tm c, ng Thai Ba Cn con gi
kem cho ti mt bc th nh sau:
"Vn Hung ba Vu Doan Trung va Ng Th Lm la hai cu t
chi ho Mac nha ng Din Chu. Thn th va s nghip hai cu
th nao th ng a bit qua cu chuyn trn. iu nay co th d
dang khng nh lai qua tai liu s cua cac thi L - Nguyn.
Chc ng se ngac nhin hoi: "Vy tai sao ho nha ti khng phai
Vu ma la Mac?" Vn chnh ch y, va y cung la cu hoi ma
ti phai bo ra gn hai thang nay tm cu tra li h ng.
T ng gia pha s tch sut nm trm nm nay cua dong
ho Mac Ky Anh ma may mn ngi ta con gi c, ti a oc
k va co th bao ng bit nhng thng tin b sung sau y:
Sau khi b chng bt hy sinh phm gia mnh at muc ch
cho ng ta, ri sau o lai b chnh ng ta ep ly ngi khac, ba
Ng Th a theo chng mi v Ky Anh. y, cuc sng cua ba
khng tri qua trong canh "an nhan, sung sng" nh Nguyn
Hoang noi, ma ngc lai. Ba b Vu Doan Trung lanh nhat. Du
sao th i vi ng ta, ba vn la ngi an ba a b u. S uy
chua, ng ta khng dam lam g, nhng tuyt nhin khng mt ln
chung chn gi vi ba. Chng bao lu sau ng ra ly v le, sinh ra
rt nhiu con, lam ng uc thm dong ho Vu ma n th hin
nay k sat n th ho Mac nha ng. Ba Ng Th ch con bit mt
mnh m thm chu ng. Ngm lai, ba thy trong i mnh ch
mt ngi an ng duy nht thng yu ba, du trong mt thi
133
THAI BA TN
134
NG LAO HAT XM
135
nao mun xem lai cho chc, se phai tra thm mt ln na. Lai co
nhng anh va rao hang, va lin thong oc mi phut lin
khng ngh mt bai ve nao y co th do chnh anh ta ngh ra ct
choc ci, va y nhng cu tuc tu.
Noi chung, nhng tro nh th co nhiu, nh thng vn thy
trn bt k chuyn tu nao khac, luc u con c ngi ta tan
thng, ri sau cung nhat dn. Suy cho cung cai g cung co gii
han, trong o co ca s to mo, long thng ngi, tin bac - va
nht la tin bac. Thanh ra chng bao lu sau hanh khach a lai
quay lai vi trang thai th , chan nan nh cu. Tri sp sang.
oan tau vn nm l mt ch nh mun thi gan vi s st rut
cua moi ngi. Khng kh luc nay a lng xung, ch y o pha
cui toa vong lai ting tro chuyn cua mt tp lnh tre chc mi
c v phep ln u, va ting rao ngai ngu cua nhng em be ban
nc chc chc lai i ngang trn sn ga m ti...
Bng mt ng gia hat xm xut hin, lng le bc vao toa. Do
dm lach qua u cac th ac lnh knh va nhng cp chn va
co va dui chn ht ca li i, ng n ngi di ngon en in
m m duy nht treo l lng chnh gia toa. Ri t nga chic
mu a sn troc ht lp vai boc ngoai trc mt, chm chap ln
dy chic nh be nho xu x, ng gia hng giong, bt u hat:
Em i, , bun lm em i,
Bun au la cai, , kip cua anh...
o la bai vong c v cuc i mt anh chang hat rong tht
tnh ang than thn trach phn vi ngi yu, ma theo li bai
hat, chc chn phai thuc loai xinh ep. Co th anh chang si tnh
y chnh la ng lao hat xm ang ngi kia k kh xin tin, va
bai hat nay t ng ngh ra. Cung co th khng phai th. Nhng g
th g, phai cng nhn rng ng hat hay va chn thanh, co iu
bun, rt bun. Gia m khuya, giong ng nghe sao ma nao n.
Gp nhng nt cao, ng phai ngc mt ln tri, rn c, lam ni
ro nhng ng gn to gy guc. Di anh in m m, nhn ng,
ngi ta d co cam tng nh t hai vong en cua cp knh ng
THAI BA TN
136
137
THAI BA TN
138
139
Chng bit lam g hn, anh thanh nin min cng nht ln:
- Thi tuy cu. Ti tht long mun giup cu, ma c ngh nay
no... , hay la... - Anh ta dng lai mt chc nh n o iu g. Hay la ti th giup cu bng cach khac vy. Nao, cu a a
chic nh cua cu cho ti.
Khng ch c ng y, anh ta vi v ly chic nh luc y
ang nm trn ui ng lao, nhanh chong la chon th ngi va bt
u chi mt bai g y.
Ngay nhng m thanh u tin a lam ngi nghe chu y.
Anh ta chi hay, say m, va khng ai ng rng t chic nh be
nho, xu x y co th lam nn nhng giai iu ep va mt ma
nh th.
Chi xong, khi moi ngi con cha ht ngac nhin th anh ta
a mt nhn quanh mt lt ri noi to:
- Tha ba con, ti la ngi keo an chuyn nghip, cng tac
tai mt oan vn cng a phng. Nh ba con a thy, luc nay
co mt ng, v khng mun b quy ry, a nh bo ra mi ng
ui ng cu nay i ch khac. Nhng may thay, chnh ng ta a
b ui i. Ti co ngh biu cu t tin nh a ha, nhng khng
hiu sao cu khng nhn. V vy by gi ti se cung cu an, hat
phuc vu ba con. Mong ba con giup chut t bu vao s tin cu
a t chi khng nhn cua ti va cua ng khach no. - Ri anh ta
quay v pha ng lao hat xm: - Nao, mi cu, ta hat. Nhng bai
hat g vui vui mt t. Ti ng y vi cu rng co th cuc i ang
bun tht, nhng khng v th ma c hat mai nhng bai nao n,
ai oan. Nao, ta hat bai g nh? Chc cu hat c quan ho. Th th
ta hat bai Ngi i cung c:
Ngi i, ngi ng v
Ngi i...
Sau mt thi noi nhanh va si ni, anh thanh nin bt u
hat, t keo nh m cho mnh, chc chc lai nhn ng gia khch
l ng cung hat. ng gia vn tip tuc ngi yn, nhng ri, khng
THAI BA TN
140
141
THAI BA TN
142
1
N.V. ngay 20 thang 11 nm 197...
Ret! Ret qua! Ba a mt ging m cht ly nhau, mnh
nm gia, hai chn trum kn u va chn, th ma mai vn khng
sao ngu c. Co le do trong hang m va nc nh bam y tng
a mi ret th. m nay ra bn pha, trng, lai gio manh, khng
hiu se th nao?
Khng ngu c, nm suy ngh vn v mai cung chan, anh
dy vit nht ky. Xa nay mnh t vit nht ky, lai vit d nn rt
ngai, ca vit th cung th. Nhng luc nay... bit lam g cho ht
thi gian luc nay?
iu u tin mnh mun vit la - nh nha. Nh va thng
me qua! Me by gi ang lam g nh? Chc bun va gin mnh
lm. Hay tha li cho con me nhe, v con a bo me nha mt
mnh, gia yu va khng ai giup . Hm c tin con ghi tn i
thanh nin xung phong, me khng noi g, con c gng ci
con yn tm, nhng con bit trong long me rt bun va co th con
trach con a khng hoi y kin me trc. Me i, con hiu long me.
Ban thn con, con cu chng d g khi phai xa me, xa ngi nha
tranh be nho, thn yu cua ta. Nhng vic con ra i la cn thit.
Rt cn thit. Va con tin me hiu iu o...
143
THAI BA TN
144
145
tic lm. Lai thng na. Thng me nha. Thng bon ban
phai bun, phai ganh thm mt phn vic.
Khng hiu sau khi cht se th nao nh? Khng le mnh se
chng con bit g na? Chng bit ca vic mt ngay nao o chin
tranh se kt thuc, moi ngi se tm gp lai nhau, se i hoc, lam
vic, hay ch n gian la se c sng mt cach hoa bnh? i, hoa
bnh!... Cht chc phai au lm. Hn th. Khng au sao c,
mt khi c th mnh b xe ra tng manh? Ngi khac ngh th
nao v cai cht? Cai Lc va cai Vn, cai Ut hay cai Yn chng
han? Chung co s nh mnh khng ? Chc la co. Nhng chung
khng bao gi l iu y ra ngoai. Chung vn lng le lam vic,
cac tp thanh nin xung phong cha ng cung th. Anh em lai
xe, lai pha cung th. Mnh cung th.
27 thang 11
oc lai trang vit va ri, thy tht bun ci. Toan chuyn
vn v khng u. Luc nay, to mo, mnh hoi Ut:
- Nay Ut, em co s cht khng ?
Ut t l mt luc, ri thay cho cu tra li, no hoi lai:
- Em hoi ch, ch phai noi tht nhe, ch Lin. a bao gi co
ngi con trai nao hn ch cha?
- Cha... Sao em hoi th?
- Em cung cha. Con gai cht ma cha c hn k cung th
nao y, ch nh? - no noi, giong m mang va hi bun, ri lai ruc
vao chn, m mnh n nghet th. Con be ro n la.
1 thang 12
Ca bon c mt phen hu va. Chiu hm qua, mt thng
"Con Ma" bt cht phong lin my qua tn la vao ung ca
hang. May khng ai vic g. Ly do tht n gian: trc o my
a tm xong, bao nhiu lot, v sinh phi tut ca mt dy
ngoai nng. Tuy bit lam th co th se nguy him, nhng k! C
tru thng M, xem hn ti n mc nao. Va thng M a cho bit
hn ti n mc nao. "C thy xu-ching an ba la mo n!", mt
a chm choc.
THAI BA TN
146
147
2
- Cai nay mai gn hai nm sau khi no hy sinh ti mi nhn
c c y. - Ba Ngha va noi, va ht u ch cun nht ky ti
ang oc d. - Cung mt t qun ao va t trang cua no. Ti a nh
thng ln nha Ca Chung bn canh oc cho nghe. Ti nghip con
be. Ti ch co mnh no. Nhiu khi ngh ma t rut. Cu xem, ti
gia yu th nay, y vy ma tri bt phai sng lu hn con, sng
ma nghe nhng li kia cua no...
Ri ba th dai, cui xung sang nt me gao mi gia.
Nha ba Ngha va nha ti cung chung mt xom, ch cach nhau
my ngo. Chng cht sm, ba cha qua nm mi ma a trng
gia yu nh mt ba cu.
THAI BA TN
148
149
3
10 thang 12.
Mi a c phat hn hai met vai trng. Pplin pha nilng hn hoi. may ao thay nhng chic ao a mau, lai xe ku
lam ho c ln vao mau trng cua t.
Ca hang si ni hn ln. i lam v, va chp mt c mt
chc a vung dy, a nao cung hy hoay may may ct ct.
ang bn bu nh th, bng cai Vn ngng tay, ngi th ra
mt luc, ri noi:
- K cung bun ci tht y, chung may a. Bon mnh th t
mn may moc tng mui nho, nh mt ty a xuyt xoa, nh th
may ao ci khng bng, lai con kiu nay, kiu no na. Nhng
th hoi lam g? Ban ngay th khng dam mc, ma cung chng
bit mc cho ai, con m, m th th nao ma chng c! T th
t mun c ca tm ma khoac. Cang ro! Cang khoe! Con hn
phai vt va th nay lam duyn... vi nhng chic -t mu!
Mt cai Vn n t nh mun khoc. No noi la noi th thi,
ch trong t, no vn la a a din nht, ky tnh nht trong
chuyn n mc, va chc chn ln nay ao cua no cung se c may
cn thn va ep nht.
- Canh lai xe la chua tu y nhe. - Mt chc sau Lc ln
ting, co le xua i s im lng bt tin. - Mt hm co mt chang
THAI BA TN
150
151
THAI BA TN
152
Liu mnh se con phai gia thm bao nhiu tui na trc khi
chin tranh kt thuc? Con Ut th se vnh vin cai tui ma by
gi no co, chin tranh hay khng chin tranh cung th. Vnh vin
yn ngh vi cam giac thanh than cua mt ngi a cng hin cho
ngi khac cai quy nht mnh co. ung, thanh than, nu khng
k ni s rt con gai kia ma no vn cam thy u o su trong
long cho ti khi xung m. Ti nghip con be...
27 thang 12
Xe vao nhiu qua, co le sp anh ln. Ban ngay t c ngu
hn, v thng phai i cha ng giup cac i thanh nin xung
phong.
Hang ngay bn a vn mc ao t chiu, nhng chic ao
c may ep, gp vut phng phiu, ngm ngha, sa sang cho
nhau ti n, nh cai Lc mt ln a chua xot noi, lam duyn
vi nhng chic xe mu. K cung bun ci, bit ngi khac
khng thy mt mnh va mnh khng thy ngi khac, ch nhng
cuc gp g thoang qua trong my phut, lai trong hoan canh ac
lit nh hin nay, th ma ca t trc khi i lam a nao cung
chm chut ve ngoai cua mnh qua cn thn nh vy. Mt ban
nng rt con gai, va co le cung ch con gai mi hiu ni. Chao, c
g hoa bnh! c g c mc nhng chic ao trng nay t do i
lai gia ban ngay...
28 thang 12
Hm nay Yn hy sinh!...
Con lai ba ngi: Vn, Lc va mnh. Mnh c c lam t
trng.
Yn i, thng may qua! May la a duy nht co ngi yu
ch i, th ma may a hy sinh... May qua kn ao, may chng
cho chung tao bit ngi yu cua may la ai, u, chung tao
bao cho anh y bit may la ngi nh th nao.
153
31 thang 12
Hu nh m nao cung co xe va ngi cht. Mi ln ra
pha, u o su trong tim, mt y ngh nho thi, nhanh thi,
nhng sc nh mui dao lai nhoi ln - y ngh rng hm nay se n
lt ai y? - mnh, cai Vn, cai Lc, hay thm ch ca ba co th se
khng tr v na? Tht khung khip!
Trc khi bc ra khoi hang, ba a nhn nhau im lng,
nhng rt hiu...
Xe vn thng...
4
Nht ky cua Lin ghi n y th dng. Bt giac ti ngc
ln nhn tm bang lit s c lng kn treo trang nghim trn
tng. Th ra Lin hy sinh ung vao ngay 31 thang 12 nm 197...,
ngay cui cung ghi trang nht ky. Va cung la ngay cui cung
trong nm. Ti nhm tnh - Lin a khng gng sng thm c
my gi na bc sang nm th hai mi ep e cua i mnh.
T trn tng, qua lp knh phu nhe mt lp mang bui
mong, mt c be toc tt ui sam, khun mt con hoan toan tre
con vi i mt th ngy m to ang nhn ti. o la Lin. Chc
y la bc anh duy nht cua con gai ba Ngha con gi c, chup
vao dp Lin tt nghip lp mi , khi cn lam mt thu tuc ly
lch nao y. Ti khng dam nhn vao i mt y; khng dam
nhn ca vao i mi ang he m, i mi cha mt ln trong i
c bit cam giac cua mt cai hn u ym.
Ti lng le tra lai cun nht ky cho ba Ngha, l ang trao
i thm t cu ri ra v.
Sang hm sau, trc s ngac nhin cua moi ngi, ti thu goi
ac ra i, nhng khng phai i Ha Ni, ma ngc lai, vao Vinh
mua ve -t Quang Bnh, ti bn pha N.V. ma Lin noi n trong
nht ky.
THAI BA TN
154
5
tru s uy ban xa S. ni co bn pha N.V. ngay no, sau khi
nghe ti t gii thiu va noi ro muc ch chuyn i cua mnh,
ngi ta ch cho ti n gp ng Nam, pho chu tch xa.
ng Nam la ngi vui tnh va ci m. ng nhn qua mt
lt sut ngi ti va hoi:
- Anh la ba con cua c Lin a? - Nhng khng ch ti tra li,
ng noi lun: - Chnh ti la ngi tm thy va oc cun nht ky
o. Ti nghip cac c gai. Hi y ti la trung i trng dn qun
xa. Ti c lnh iu cac c dn qun cua ti dn xe oan trn,
con ba c thanh xung phong th lam ngay sat bn pha. Vao cai
m cui nm ang nh no, hnh nh mi gi th phai, bt
ng mt chic "Thn Sm" t au lao n nem mt loat bom,
khng ln vong nao, cung chng them bn phao sang, th ma
trung pha, trung lun ca ba c gai. Anh xem th co au khng ... ng Nam dng lai, ngi im mt chc nh c nh iu g, ri noi
tip giong trm hn xung: - Thm ch m y, bn vic thng xe,
chung ti chng kp nht ht cac mu xac b bom cht t vung
vai khp ni. Mai n chiu hm sau mi tm c ht, xac nh
cai g la cua ai va lam l chn ct. Sau nay, chin tranh kt thuc,
khi ngi ta nh a cac c - ca nm c - vao ngha trang lit s
xa, ti em chuyn nht ky cua c Lin ra k, va ngh xy
ring m cho cac c canh bn pha cu. y kin cua ti c chp
nhn. By gi ta ra thm m cac c ch?
Noi ri, ng pho chu tch xa hm h i trc, tt qua mt
canh ng lua va tr bng thoang thoang hng thm, v pha
dong sng L. ang trai rng, trng loa di anh mt tri thang
T. Ti lng le bc theo ng, vi cam giac hi hp nh sp c
chng kin mt cai g y linh thing va v ai.
Trn nh mt ngon i xanh vn su ra tn mep sng,
ngi ta xy m nm c gai thanh nin xung phong thanh nm
canh cua mt bng hoa, u chum vao nhau. Mt bng hoa mau
155
THAI BA TN
156
157
CU CHUYN M N EN
THAI BA TN
158
159
THAI BA TN
160
161
- Vng.
- Do bac khng mun?
- Mun ch. Sut chng y nm luc nao ti cung mun v
nha. Nht la by gi, khi ti chng con sng c bao lu. Im
lng mt lat, ti hoi:
- Chc qu hng, bac co nhiu ky nim su sc...
- Khng. Trc ht ti khng co qu hng theo ngha ng
hiu. B lac chung ti sng nay y mai o trong rng. B me ti
cht sm. Mt hm ti ang i sn th b ngi da trng bt cho
xung tau ch sang Phap, nh trc y ngi ta tng bt ngi
da en ch sang My lam n l. Luc y ti va tron mi bay tui,
va theo phong tuc cua b lac, ti sp c phep ly v.
- Ngha la hin nay bac chng con ai thn thch bn y?
- Sao lai khng? Vi chung ti, ca b lac u la ngi thn
thch. Va lai ra i, ti con lai hai thng con trai... - Thy ti co
ve ngac nhin khng hiu, ng gia da en khe mm ci ri noi: Vng ti co hai a con tht. S la b lac chung ti co l phu n
goa chng khng c i bc na, nhng vn phai tip tuc phat
trin noi ging. Th la ho c giao cho bon tre mi ln chung ti
chung ti tp lam an ng... Con con th coi nh con chung cua
toan b lac. Ti c giao mt ba goa bn mi tui...
Chung ti cung ngi im hut thuc.
Thi sinh vin Matxcva, ti co sng chung nhiu nm vi
mt ban hoc ngi Xngan, tn la Ali. Anh ta k co b i lnh
cht ng Dng. Ti bit chuyn nay khng lin quan g n
ng gia da en ang ngi trc mt, nhng nhn tin, ti cung
em k cho ng nghe.
- Chc chn o khng phai la con ti, - ng noi khi ti dt li.
- Luc anh kia ra i, ti a sang Vit Nam t lu.
- Th ba v Vit Nam cua bac ra sao? - Ti hoi.
- Chung ti sng yn n vi nhau nm nm, co mt a con.
Mt hm say ru, ti anh v ti, th la ba y m con i mt.
THAI BA TN
162
163
THAI BA TN
164
*
o la cu chuyn co tht xay ra vi ti trong m Nen va
qua. Man sng mu nhe nhe lun i thay mau theo anh en ht
ra t cac ca hiu. Tri se lanh, nhng ting nhac mt moi,
nhng con ngi n mc ep cm tay nhau i trn ng ph n
ao, hay lng le quy trc anh Chua. Mt ng lao da en gia yu
nga tay xin tng ng ch mt ngay nao o (nhng ngay nao?)
co c mt nghn la c tr v cht trn mt manh t
Chu Phi xa xi... Tt ca nhng iu trn phn nao lam cu
chuyn cua ti mang chut mau sc ly ky, huyn ao. Va rt co th
ban oc ngh y ch la mt Christmas Story(1) do ti pha ra,
nh ngi Anh thng pha ra nhng cu chuyn m Nen vui
ve. Khng. Nu y la mt cu chuyn m Nen th cung ch la
cu chuyn co tht, va nh cac ban thy, khng ly g lam vui
lm.
Sau bui l, ti con dao lang thang rt lu trn cac ng
ph. Ti ngc v pha B H, ri hoa vao dong ngi t Nha th
Ln ra, i theo ph Trang Thi n Ca Nam, re v pha Cng
vin Lnin. Ri t o, sut doc ng v nha, ti lun suy ngh
vn v quanh cu chuyn cua ng gia da en ti nghip. Cha la
ngi gia, nhng ti rt hiu tm trang hoai c, hiu y mun tr
lai vi ci ngun, vi t tin xa xa cua ng... Bt giac, ti bng
nh lai mt cu chuyn khac, cung v mt ng gia ngoai quc,
mt s phn b n ma lu nay ti lang qun trong bao s b
bn cua cng vic.
165
THAI BA TN
166
167
*
m hm y, ti nm trn troc mai khng sao ngu c. T
ngoai ph, chc chc ting ci noi cua nhng ngi i chi m
Nen v mun lai vong vao. T u o xa xa con vng lai ting
ken xcxphn trm ru r, khi to khi nho...
Sang hm sau, tnh dy, ti vi va phong xe n khu nha th
nho ph Ham Long. Ti co mt ngi ban lam vic B Ngoai
giao. Sp ti anh ta i cng tac qua Bc Phi. Ti mun bao iu
y cho ng gia Xngan ang thng kia. lam g th chnh ban
thn ti cung cha ro. Ti ch bit ng a nh ti giup , va thc
tnh ti rt mun lam c iu g o giup ng.
Khu nha th con vng ngi, ba bn nhng mu thuc la
tha va cac vun giy loai. Ngoai mt ba gia be nho mc ao dai en,
trum khn en ang quet don, xung quanh khng con ai khac.
Ti vong xe v pha ai s quan Phap, hy vong gp ng gia
kia y, nhng bn tm ca st nng n bao gi cung ong im
m, ti vn chng thy ng ta co ro ngi i gi m ca nh ti
tng tng.
ng ch thm mt luc, bt ng vi chnh mnh, ti cho xe
i v pha Lo uc, ni my nm trc ti a gp ng gia ngi
Phap no.
THAI BA TN
168
169
CHIC
THAI BA TN
170
171
THAI BA TN
172
173
THAI BA TN
174
175
M, MT GA YN
THAI BA TN
176
con bit tt ca s tht, cai s tht b phai mang nng trong tim
hang chuc nm nay. Con se ngac nhin nhng ng vi oan ghet
b. B... B khng phai la b cua con. Hn th, b la mt thng
git ngi, ma ngi b git lai chnh la b e cua con, mt ng
ch cua b..."
ng Phat khng dam ngh tip. ng a tng tng thy
trc thng Bc se phan ng th nao. Luc u, vi cai tnh v t,
bng bt cua no, no se ng nghe ng mt cach l nh nh moi
khi, nhng khi y ngha cua cu noi kia n c vi no, mt cach
kho khn va chm chap, no se ng ngac nhn ng, hai mt m to
v ngac nhin. Sau o... Sau o co th no se hoang s lui lai my
bc, co th se tip tuc ng yn khng noi g, hai mt y gh
tm va cm gin. Cung co th no la ngi chn chn hn ng
tng, bnh tnh nghe ng k ht moi chuyn va se tha th cho
ng. Nhiu tnh hung co th xay ra, ng Phat khng hnh dung
ht. ng ch bit chc mt iu, la sau chuyn nay, quan h gia
hai b con ng se khng con nh trc. Thm ch co th ng se
chng con c goi no la con na. Va iu y lam ng rt au
kh.
ng Phat ng lng ngi. Mt s mt moi gh gm p n,
lam c th ng run ra, lao ao nh sp nga. ng a tay nm
cht hai song st quet sn mat lanh, nhn m m vao man m
trc mt. Xa xa, nhng tha rung mi gt xong anh ln mau
nc bang bac. m khng trng, sang th, chc tri phai nhiu
sao lm...
*
Chuyn a lu, nhng trong u ng Phat tt ca vn con mi
nguyn nh va xay ra hm qua. Vng, chnh ng a git b
thng Bc. Bng chnh i tay nay y. o la mt s tht khng
th chi cai, ma ri ng cung khng bao gi nh chi cai s tht
o. Ngc lai, hm nay ng con mun t mnh se noi ra tt ca.
Nm y, trong chuyn tau thc dn Phap ch ng va nhiu
tu chnh tr khac ay ra Cn ao, ngi ta phat hin thy mt
177
THAI BA TN
178
na mai khng dam noi ro s tht. C th, ht ngay nay sang ngay
khac, ng sng trong la di, mt s la di bt buc v li ch
cua ngi khac - cho tn n luc v ng cht nm nm sau o. T
y n nay ng sng mt mnh nui thng Bc, con ring cua v
va by gi ng nhin cung la con cua ng. ng nh bung ch
no n tui trng thanh se noi ht cho no bit. He va ri, con
ng tt nghip ph thng, thy no vui qua, ng lai chn ch.
Thi, c no yn tm thi ai hoc cai a, sau hng hay,- ng
ngh. - By nhiu nm con ch c, mt vai thang na co la
bao. Ri con ng thi u ai hoc, a co giy goi tp trung mi
ngay nay ma ng Phat vn cha noi c nhng iu nh noi.
c, ngay mai! Nht nh ngay mai mnh se noi! Nhng ngay
hm sau tt ca lai din ra ung nh ngay trc o. Bao gi ng
cung tm c ly do tr hoan. Cang gn ti ngay con ng ln
ng, ngha la cang gn ti thi han cui cung ma ng co th
cho phep mnh keo dai, long ng cang bi ri, hi hp. ng va
s, va ch i giy phut ma ng ngh phai n va nht nh th
nao cung n.
*
ng Phat vn ng yn bn ca s, trm ngm nhn khoang
khng m ao trc mt. Ting may bm nc pha knh Nha L
ang chay u u khng hiu sao bng nhin im bt. Xung
quanh la mt s yn tnh hu nh tuyt i, va iu o cang lam
ng thm nn nao kho ta. Thng Bc vn cha v. ng khng
gin no, v ngay mai a la ngay no ln ng. No con phai gp g,
tam bit ban be cua no na ch! No la mt thng be tt, ng bit
th, nhng du sao ng vn co cam giac cua mt ngi t nhiu b
xuc pham. ng la b no ma vao cai m cui cung nay no lai n
ng nha mt mnh ch no lu nh th. Nh phn ln nhng
ngi co tui khac, ng sng vi qua kh nhiu hn la hin tai,
luc nao cung chm ngp trong suy ngh va nhng li c thoai m
thm bt tn. Con con ng th hoan toan ngc lai - si ni, ao at,
179
*
Thng Bc ch tr v khi con ga trng nha bn rut re ct
ting gay u tin.
- y cht, b vn cha ngu a? - No hoi. - B thc lam g khuya
th?
- B i con, - ng Phat ap. Va khoi do d thm, ng
quyt nh i thng vao cu chuyn. C gi bnh tnh, ng khe
bt u bng cai cu ma ng ngh rt ky trc o: - Bc nay, b
co chuyn mun noi vi con. B...
THAI BA TN
180
181
cho con vao cai ngay trong ai nay cua no? ng co th lam
c g giup no? y nh noi ht s tht cua ng th sao? Va du
khng mun, trc mt ng Phat lai hin ln cai hnh anh ma
ng va tng tng ra. ng xu h, m to mt ri lc manh u,
c xua no i nh xua mt con rui dai dng bam vao ng.
Thng Bc a quay lai t luc nao, hnh nh qun vic b va
nh noi iu g o, no vui ve bao ng:
- Hm nay y ma, b a, chung con lin hoan vi nhau vui
lm. n nh con ma cung hat my bai c y, b xem co ng
khng? Thng Qun, con bac Vi trng ga cung phai hat. No
trung tuyn b i, ngay mai i. Tic la khng cung ng. Con
cai Lin, Lin lun y, a nhn c giy bao trung cp thu y ri,
nhng con nhng mt thang na mi tp trung. Chung con gp
lai, lin hoan mt ln tt. Quy lm...
Thy b ngi im khng co phan ng g, thng Bc bng dng
lai. No ngh ngi mt phut ri ha giong noi:
- Thi b i ngh i, mai con dy sm i lam. Con thy dao
nay b co ve mt moi, gia i trng thy.
ng Phat vn ngi im. , ma co le mnh gia va yu tht ri.
n phai v hu mt...
Thng Bc vn kin nhn ng yn trc mt ng.
- Hnh nh luc nay b co iu g nh noi vi con?...
B co iu g nh noi vi con a?. ng Phat a i mt mt
moi nhn con trai. Co ch! B co nhiu, rt nhiu iu mun noi
vi con. B mun noi rng con, chng y nm vi b, ln ln
bn b, con khng h bit, va hnh nh cung chng to ra mun
bit, rng v con, b a phai au kh th nao. Con ch sng vi
hin tai va tng lai, ma b ch la qua kh, nn b ng yn, lam
cai h hng moi s nng n cua cuc sng. Ngay mai con i, v t
va sung sng, con se bay nh con chim, va con qun rng con a
lai pha sau cho b mt ganh nng khng nho. Cung th bao
nm nay, lam ngi be ghi cai ga xep be nho nay, cha mt
THAI BA TN
182
ngi nao trn nhng oan tau vun vut lao qua y n b, mt
con ngi be nho, m yu ang ng gi c hiu an toan cho oan
tau i qua. Vng, b be nho, m yu, b sut i ng yn mt
ch, nhng th hoi thiu b, oan tau co dam ao at lao qua nh
th khng? Thiu b, con co c sng nh con ang sng hm
nay va se sng ngay mai khng? B khng trach, nhng qua con
a khng ngh ti iu o, nhng ngi i tau cung khng mt
ln ngh ti iu o?... ng Phat ngh nh th, mun noi nh
th. Mt ng meo xch hn i, i mi mp may nh khng
thanh ting. Di anh trng m chiu qua ca s, hai giot nc
mt ln ang ln trn ma ng nga thanh mau trng uc.
- Ka b, co chuyn g th b? - Anh con lo lng hoi.
ng Phat khng ap, th thn nhn vao mt im nao o
trc mt. Mai mt luc sau, ng mi ln ting:
- Khng, khuya ri, con vao ngu i, - ng hung hng ho ri
khe noi tip: - B ch mun dn con mai i, c gng hoc tp, ng
bn tm lo ngh g v b...
Va nh chm dt cu chuyn, ng Phat ng dy, do dm
bc v pha ca s.
Mt oan tau khng hiu la tau g, lai rm rp i qua khu ga
yn tnh. ng Phat ng nhn theo va ngh ti vic ngay mai,
trn sn ga be nho nay, ng se ng cm c ra hiu an toan cho
mt oan tau khac, trong o co con ng, cung se lao i, khoe
manh va vng tin nh th.
Ha Ni, 1983
183
M THANG
Hai ngi gia ngi noi chuyn vi nhau, khe khe va thong
tha nh nhng ngi gia vn thng noi chuyn vi nhau.
m thang chap tri ti va lanh. Gio thi nhe tng t ngn
lam canh ca g khng cai then chc chc lai p vao khung cach
cach ... Co ting chut ui nhau cht cht u o sau chic ci
xay cu, nhng con meo vang t lu a nm khoanh tron bn ng
tro m ngay sat ngon la, vn li bing khng chu dy ui bt,
ma ch khe ngng u, a mt nhn mt cach tic re ri lai u
oai nm xung nh cu. Trn bp, ni cam li si ong oc, co le a
d chn, nhng thnh thoang ngi nay hoc ngi kia lai l ang
cho vao bp mt khuc cui gc nao o.
Nhng si khoi manh bc ln, ngon ngoeo, chm chap. Chc
chc mt vai tan la ri ln ao ho, lai nhng chm trng nhe
va xp.
Ba la mt phu n nng thn bnh thng, trac bay mi tui,
chic khn en cu buc trum ln u, che mt phn ln khun
mt thanh tu va th than. Mt tay ba lun cm chic que ci d d
xung t. Con tay kia ba t ln u gi, hu nh bt ng.
Trng ba co ve l nh nh ang suy ngh mt chuyn g xa xi
u o, nhng thc ra ba ang rt chu y lng nghe ngi ngi
i din.
Ngi ngi i din la ng, ng mi t Phap v. ng la Vit
Kiu v thm qu ln u sau hn nm mi nm xa cach. Hm
THAI BA TN
184
*
Cai ngay xa y, tc la cach y hn nm mi nm, ba la
mt c gai xinh ep ni ting khp vung. Con ng la chang trai
185
con nha bn, cung ni ting khng kem - v khoe manh va v tao
tn. Hai ngi cung nhau ln ln va yu nhau, mt tnh yu t
nhin, gian d trong khun kh nng thn phong kin va lac hu
thi o. Gia nh nha ng va nha ba u ngheo, xa nay vn chi
thn vi nhau, nn noi chung khng phan i cuc tnh duyn
nay. Nhng tng moi chuyn u se vao y, ai ng bt cht tai
hoa xung u i ban tre. S la trong lang co lao chanh tng
thy ba xinh ep, lin nay ra y nh ly ba lam v ba. Ngay y
chanh tng quyn to lm, mun lam g vi ai, ngi y phai chu.
Khng hiu t u hn moi ra mt mon n hai trm ng bac,
bt b ba tra ngay, nu khng phai ga con gai cho hn tr n.
Mt thu oan khng ly g lam mi va tinh vi, nhng bao gi
cung mang lai kt qua mong mun. Va th la am ci c d
nh gia hai ngi la khng thanh. Khng con cach nao khac, ba
anh phai lau nc mt nghe b v lam le, hay ung hn, lam
ngi hu trong nha ng chanh. Con ngi yu cua ba, khng noi
cung bit, a au kh va tc gin nh th nao.
ng ru ba cung bo trn tht xa, nhng ba khng dam v s
lin luy n gia nh. ng a cm dao nh n nha lao chanh
tng va m cht hn, ri sau mun ra sao th ra. May thay, ba
bit va kp ngn lai. Cui cung, sau khi a thoa thun vi lao
chanh tng, ng quyt nh bo nha ln tnh kim tin mang v
chuc lai ngi yu. Hm ng i, cung vao mt m mua ng gio
va ret th nay, ba a theo ng ti tn ra xe la, va o, va khoc,
ba va noi vi ng rng ba a co thai, rng ba se ch ng v, ch
mai.... ng m cht ba vao long. Hai ngi c th ng lng hi
lu, ri bt cht ng bung ba ra va nhay ln mt oan tau luc y
bt ng ang chay qua, vi nim tin hu nh chc chn rng ch
t thang sau ng se quay v vi u s tin cn thit.
Ac thay, s phn a khng chiu ng. Cui cung th ng cung
tr lai c qu hng, co iu khng phai sau t thang nh ng
mun, ma sau nm mi nm. a con ng hoi ba luc nay la a
con ba cho ng bit m y... Thy ba ngi im khng noi g, ng
i tai, vi hy vong chc na bt chuyn, ba se cho ng bit
iu ng quan tm nht.
THAI BA TN
186
187
THAI BA TN
188
189
THAI BA TN
190
191
- Mi mt gi, - ba noi, sau mt luc dai hai ngi im lng. ng h nha ti bao gi cung go tha mt ting.
ng ng dy, hung hng ho nh ngi co li. Ba vn ngi
yn, cung khng ngc nhn ln.
- Ba khng bao gi noi g vi con v ti a? - Cui cung ng
hoi.
- Khng.
- By gi no co nhn ti la b khng? - ng lai hoi, cang rut re
hn trc. - A ma luc nay ba a noi...
Im lng.
Trc mt ba lai hin ln canh ba m con nh ln tnh tm
chng, canh nhng nm thang c n, lam lu, nhng m dai
khoc thm, up mt xung gi.
- Ti khng bit, nhng co le la khng.... - ba noi.
ng ng yn, ngi co lai, u hi cui xung nh mt cu
hoc tro khng thuc bai ng ch c giao cho im yu.
- Ti mun nh ba mt iu.... Ti xin ba...- ng lp bp noi. Ti khng th.... Ba cho phep ti c gp con, du ch mt ln, du
phai giu ti la ai... Ti khng th v n y ma khng gp no ...
c khng... ba? - Tay ng run run, hi cha ra pha trc va
khe cham vao mai toc buc khn cua ba.
Cam thy khach ng ma mnh th c ngi mai, khng tin,
ba ng dy.
- Cai o tuy ng, - ba noi. - Nu ng mun, ti se cho ng a
ch. Co th con se tha th cho ng cung nn.
Thay cho li cam n, ng t mt ban tay gy kh ln vai ba.
Ba vn ng yn, nhng thc ra ba cam thy nh lao ao, sp
nga khi ban tay kh gy y cua ng cham vao ngi ba.
- Nhng cui cung, sau tt ca nhng g a xay ra, ba co tha
th cho ti khng? - ng khe hoi, khe n mc cac t dnh vao
nhau khng thanh ting.
THAI BA TN
192
193
THAI BA TN
194
195
ng nhn thy chnh ban thn ng, mc chic qun sooc trng cun
cn, cp knh rm en che kn na mt, u i chic mu trng
bng vai ni-lng ang i gia nhng hnh ngi trn trung nm
phi nng ngn ngang trn cat. Khng co ngi an ba co con cho
nho, ma ch co c phin dch Antnhia, mt c gai mi hai mi
lm tui ma a phat ph n mc nghe n c ta, sau khi nhn
n hang tun lin ma vn v hiu, a phai nh n phu thut
giam bt trong lng tha cua c th. Ri ng thy ng cung
nha th Hoai Giao va nha ph bnh Lng Bao at, com-l, ca
vat chnh t, ang vao thm nha lu nim Skhp Yanta. (Nm
kia, ba ngi c Hi Nha vn c i d mt cuc hi thao vn
hoc quc t Matxcva). Khi cuc tham quan kt thuc, ngi ung
ca ph trong quan giai khat bn canh, mt ban ng nghip X
Vit hoi ng thch truyn ngn nao nht cua Skhp.
- Ngi an ba co con cho nho, - ng ap ngay khng chut do
d, du bit Skhp con nhiu truyn khac ni ting hn v nhiu
phng din.
- Th ng co ngh, - anh ban ng nghip X Vit nhay mt
ci mt cach ranh manh, - rng chung ta, trong i, ai cung co
mt ngi an ba co con cho nho cua ring mnh khng?
Ln y, nha vn M. a khng tra li cu hoi nay. Thc ra ng
chng quan tm lm ti no, ma ch xem nh mt trong nhiu, rt
nhiu cac cu noi tao lao khac ma ng a nghe hay a noi.
Nhng luc nay, di n tng cua cu chuyn va oc, vi
tm trang chan chng cua mt ngay xu tri, ng khoanh
tay bn ca s nhn Vnh Ha Long, ng lai ang ngh n no va
t hoi:
- nh, mnh a bao gi co mt ngi an ba co con cho nho
nao cha" Mt ngi an ba co th lam thay i hn ca suy ngh
ln cuc sng cua mnh ? Va nu co th ngi y la ai?
Ging nhn vt Gurp trong truyn ngn Skhp, nha vn
M. a bc qua cai tui bn mi cua i ngi ngn ngui. Mc
du co u iu kin xy cho mnh mt t m gia nh nho nho,
THAI BA TN
196
197
THAI BA TN
198
May moi chuyn tri qua mt cach m thm, va cung khng qua
keo dai nh ng tng. Co iu, du sao no cung lai mt du n
kha su trong long ng. Cung co th v no ma xa nay ng co thai
ma mai, hi ht nh th i vi phu n chng?
"Co ung la trong i mi chung ta, ai cung co mt Ngi
an ba co con cho nho khng?" - nha vn M. t hoi mnh, mt vn
l ang nhn vao mt im nao o. "Co th la th. Va khng phai
mt, ma hai, ba, hoc nhiu hn, nu o la nhng ngi an ba
d dang n vi ta, thm ch co ca tnh yu va nc mt, nhng
ri cung d dang nh th, ho tut khoi y thc cua ta. Con nu o
la ngi an ba nh nhn vt cua Skhp th khng, khng phai
ai cung co c cai may mn gp nhng ngi nh th...
Nha vn M., mt ngi an ng ng tui, tng trai, dang
ngi cn i, khoe manh, co th noi la ep trai va kha lch lam,
bi luc hi lu trong k c mnh nhng ngi phu n a i qua
i ng. Ri lc u mt cach chua chat, ng noi to thanh ting:
- Ngi an ba co con cho nho! Quy tha ma bt no i!
Co ting go nhe vao ca. o la c trc khach san, mt c gai
ben len, rt gy, nhng co khun mt ep. C ta vao nhc ng a
n gi n chiu.
"Hay Ngi an ba vi con cho nho cua mnh chnh la c ta? nha vn M. mm ci ma mai, khi c gai va khep canh ca lai
sau lng mnh. - Hay nhng c gai hm hnh mi c in mt vai
bai th hay truyn ngn, a vnh mt, tng mnh la nha nay
nha no? La my c gai nc ngoai beo tt, - qua beo tt - om
dang mt cach vung v, dt nat, nhng hay to ra hiu bit, vi cai
ve bao gi cung khinh khnh, xet net, ma ng gp khach san
Caraven Sai Gon thang trc?"
Ti hm y, sau khi a ngi phong n ung mt gi, ung
ht na chai ru chanh loai ti sc sua mui cn, n mt a to
ph xao va mt chic banh nng "k hoach ba" do khach san t
lam, nha vn M. vui ve tr lai phong mnh. Va trum chn kn
u, trc khi lam mt gic n tn mi gi sang hm sau, ng
199
THAI BA TN
200
201
*
... Cach y hai mi nm, chnh xac hn - hai mi nm ba
thang sau ngay - cung khuc sng nay, v ng cheo thuyn a
ng sang b bn kia ln Sai Gon tp kt ra Bc. Luc y ho va
ly nhau va cung hoat ng trong vung tam chim, ng la du
kch, con v ng la giao lin. Khi chia tay - bui sang, gio thi
manh - ng trn chic thuyn con chong chanh, ng t mt tay
ln vai v, noi la sau hai nm ng se tr v. Con v ng, vn t li
va rut re, ch cui u ng im, hi lu mi noi c mt cu ma
c lm ng mi nghe ro: "Anh i gng manh gioi. Em ch... Bao
lu em cung ch..."
Tt ca ch co th. Ri ng nhay ln b, vi vang khoac ba l
chay theo anh em. Ch vai li noi bnh thng ngi ta vn noi
trong cac bui chia ly, - khng dung dng, khng nc mt nhng ca ng va ba u bit o la li th quan trong nht ma ho
phai gi...
Va ri sao?
Va ri hm nay ng tr lai vi ba nh a ha. Co iu khng
phai sau hai nm, ma la hai mi nm. Hn th, khng ch mnh
ng, ma cung vi mt ngi v khac ng a t min Bc vao.
Con ba? Ba la ngi bao gi cung ung va a noi la lam. By gi,
thm mt ln na, ng bit ro hn v c tnh y cua v. Trong
sut hai mi nm qua ba ch i tng ngay mon moi mong ng
tr v.
THAI BA TN
202
203
THAI BA TN
204
205
THAI BA TN
206
207
*
Sang hm sau, thng Ly cheo thuyn a ng Ban va ba
Thoa ln chua Bai Vet. Khi m hoi ba Thoa cung i, ng Ban
khng tin ba se ng y, hay t ra cung khng n ni d dang nh
th. Nhng s thc lai din ra khac hn. Ba Thoa ch im lng gt
u ri bo vao bung thay qun ao. My hm nay ba t noi, va
nh ng a nhn thy - bnh tnh mt cach la lung. ng c oan
ba ang ngh g trong u, va phai tha nhn rng du ly nhau
a nm nm nay, ng vn con bit qua t v v. ng ch bit ba la
THAI BA TN
208
209
THAI BA TN
210
211
THAI BA TN
212
*
... ng ban lai ra ngi bn sng. Bong m bung xung t
luc nao. Gio nhe nhe thi lam ung a nhng chic la ngai ngu.
u thang, trng cha ln nhng tri y sao. ng c ngi th,
trn trn nhn dong sng ang trai rng mt mau bang bac trc
mt. Mt gi, hai gi hoc co th ba gi... ri bt cht, nh nh ra
iu g, ng ng dy, i v pha chic thuyn con ang ct mt
gc cy canh y. Khi ng va x thuyn ra khoi b th co ting
thng Ly hoi vong xung:
- Chu y a, chu Hai?
- chu y, sao chau con cha i ngu?
Thng be khng ap, im lng mt luc, no noi:
- Tri khuya, la sng nc, chu cn thn y, chu Hai a.
- , chau vao nha i, - ng du dang bao no. Chc no lo lng,
theo doi ng t ti n gi. Ti nghip thng be.
*
Dong nc lng l tip tuc a thuyn ng Ban chm chm
tri v pha th xa Cu Long, v pha bin. "Ch nay la ch nao
nh?" - ng Ban t hoi nhng khng a mt nhn hai bn, ma
vn ngi im, chic u be nho nh cang tut su hn vao i vai
gy.
Mua nay nc xung, sng Tin Giang phng lng. Tht kho
ma tin c rng, cung vi con ngi, con sng nay va trai qua
mt cuc chin tranh gh gm, vi nhng vt thng su, nhng
xao ng d di ma no phai ganh chu, va ganh mt cach dung
cam. Th ma kia, by gi trc mt ng, no vn trm tnh, nhn
hu lam sao, vi tm long m rng nh mt c hy sinh v b
213
bn. Bt giac ng lai ngh ti hai ngi v cua ng. ng sau cai
ve bnh than b ngoai va nhng vic lam lng le cua ho la nhng
xuc ng d di cua tnh cam, la long v tha bao la ch nhng
ngi phu n mi co. Con ng, ng th sao? ng cung la ngi
nhn hu, khng ai phu nhn iu o. ng yu mt cach chn
thanh ca ba Bay ln ba Thoa. Va hoan toan khng co chut gia di
nao, ca trong nhng li ng noi vi ng ch b th chi b c quan
my nm trc. ng noi th nao nh? , ng noi rng ng vn
yu, vn chung thuy vi ba Bay khi quyt nh ly ba Thoa! - ng
Ban nhch mep ci chua chat trong bong ti. Cung nh mi gn
y thi ng con tin mt cach th ngy rng ng co th cung sng
vi ca hai ngi an ba mt luc. Nhng luc nay, mt mnh trn
chic thuyn con gia dong sng bao la, ng hiu rng iu y la
khng th c, cung nh khng th cung mt luc chic thuyn
cua ng cp bn hai b cua mt dong sng. Vy th ng bit lam
th nao by gi, khi ca hai ngi an ba a khc t ng, v hanh
phuc cua ng va cua ca chnh ban thn ho?
Va cung chnh luc nay, ng mi hiu c mt cach ro rang,
rng nhiu nm qua trn dong sng cuc i, khng t luc ng a
con thuyn cua ng t do tri, nh sut m nay ng a gac
cheo, dong nc lng l cua con sng t do cun i...
", ma mnh b tri ti u ri nh? Chc a xa lm". - ng
Ban t hoi, cht git mnh khi ngh ti canh sang mai ng phai
vt va cheo ngc dong tr lai bn cu.
ng ngi thng ngi, lc manh u nh c ru nhng y ngh
nng n con sot lai. "Bit lam th nao c! Cach nay hay cach
no, cung phai quay lai thi", - ng bun ru ngh va thn th nhn
pha trc, ni bnh minh bt u nhum hng mt nc sng
Tin Giang phng lng.
Cn Th, 1984
THAI BA TN
214
TM
215
Khng le chu khng bit noi g hn ngoai hai ch "v sao" ngu
ngc y? Khng bit lam g hn ngoai vic hang ngay chui u
trn trang giy hoc co ca cai an vilng be t y? V sao a? V
chau mun cht!
- V vn!
Ti noi ri bun ba xach an i xung, lai Tm mt mnh,
hai tay m u ngi trn sn thng nha ngh Bai Chay rng va
hoan toan vng ngi gia m khuya yn tnh. Ti khng gin
Tm v nhng li xuc pham kia cua c, v bit xa nay tnh c
vn th - hn nhin ang yu, nhng tht thng, hay nh mt
s ban be vn quen goi, ng bong.
T pha bai bin co ting ken co trm va mm nh nhng
bun bun vong lai - hnh nh mt giai iu nao y cua
Rakhmanhinp. o la Quan, con c goi la Quan Bi (bi at),
sinh vin nm cui Nhac vin Ha Ni. Cu ta yu Tm m mn,
va cung v th ma theo c xung y. Con Tm th chng h chu y
n tnh yu cua cu ra, ma cung co th chu y nhng ti khng
bit - thanh nin by gi la th, khi yu khi khng, vui va bun
thay i lun, kho long oan ni. Ch bit Tm rt ghet ken co,
nn khng bao gi Quan dam mang ken lai gn nu khng c
phep. Ti nghip, anh chang c thui thui nh th mt mnh vi
chic ken sut m ngoai bai bin, va dai dng thi nhng bai
bun ai oan bay to ni long mnh vi ngi yu. Thi trong
nha th khng c, v ng chu nhim nha ngh a hai ln doa
ui, nu c tip tuc "lam mt yn tnh cua ngi khac". Cu ta
cung chng bit chi vi ai. Tm th hoc la ngu hoc tp mua,
con ti th luc nao cung bn, khng m an cho Tm th trn tm
ch yn tnh ngi vit. Cung i vi chung ti xung y con co
mt i na va u Nhac Vin. Chang chi pian, nang hat, nhng mi ngay ch xut hin nha ba ln vao gi n, con th
anh ch dt nhau i chi u bit tm.
"Phai n bao Quan ln vi Tm mi c", ti ngh va
thm hnh dung thy Tm ang ngi khoc, i vai gy run run
theo ting nc...
THAI BA TN
216
217
THAI BA TN
218
- Nhng c ta a bay?
- ung th, bay nhiu ln. C ta gioi lm, con co th oc c
y ngh cua ngi khac, hoc li xung nc ma khng chm...
- Th ma cui cung c ta a cht...
- Vng, v tai nan. Nh ngi khac co th cht v tai nan may
bay, v trt chn ri xung vc...
Tm khng hoi g thm. C ngi im, thn th nhn mai mt
im nao y trc mt, ri noi, khng ro vi ti hay vi c:
- Nhng cht ma c bay, c bit th nao la hanh phuc
thc s th cung bo. Con hn sng ma th nay... Con hn nh anh
Quan, bao gi cung ng tin, cn thn, bao gi cung thc t...
- Nhng nhng iu cu ta noi khng phai khng co cai
ung. Ma sao chau tan nhn vi Quan th? Chau khng yu a?
Theo chu, cu ta la mt ngi tt y ch - tnh tao, tht tha, tt
bung...
- Chnh v th ma chau khng th yu c.
- La tht. Th th chau yu ai?
- Yu chu.
Tm noi hai ch y tht t nhin, nh th khng phai v
mnh, ma v mt ngi nao y. Ti th v qua t ngt, khng
tm c cu nao hn ngoai cu ti thng noi trong nhng
trng hp tng t.
- V vn. C in ri sao?
Tm ngi, hai tay m gi, u guc xung. Chic ao mong
dnh cht vao c th gy nhng cn i cua c. Luc y ti rt
mun lai gn, mun t tay ln vai c va va noi vai li an ui,
nhng khng hiu sao, mt cai g y a gi ti lai. Co le o la
cam giac xu h, v du sao ti cung ln hn tm gp hai ln tui.
Trc y ch xem Tm la mt c be ma ti, vi t cach la ban
cua b me c, ti co trach nhim phai giup , che ch.
- Vng, chau in, chau la rta. Nhng ngi ta khng
in, ngi ta khng bit g ca, khng thy g ca!...
219
*
Ti hm sau, va ca nhng hm tip theo, nh khng co
chuyn g xay ra, Tm vn tp mua va ti vn m an cho c.
Mi ln tp xong, Tm lai say sa th l vi ti cai y ngh ang
nung nu trong c, rng c mun bay va co th bay nh rta.
Con ti th, sau khi khng con g noi na v cun sach cua
Paven Vginp, ti bt u dai dong noi v chc nng cua vn
hoc, rng vn hoc phai chp canh cho c m cua con ngi, nng
con ngi ln cao hn cuc sng hang ngay bun te, vn ti
nhng hanh ng phi thng, ep e, vn vn...
Tt ca nhng iu y c Tm lng nghe mt cach ht sc
chm chu.
*
Mt bui sang, ti ang ngu th Quan t u bng x ca
chay vao.
- Tm a c a i bnh vin cp cu.
- Co chuyn g xay ra vy ? - Ti tung chn vung dy, hoi.
- Ri t sn thng tng sau xung sn phu tng bn! Theo
chun oan ban u - gay xng sn va mt tay. Mt chic canh
ma Tm m c dung bay ra Vnh Ha Long... - Quan mm ci
mt cach ma mai.
- Cu noi th ma khng bit xu h a? - Khng gi c bnh
tnh, ti quat to. - K lai ro rang xem nao. Bao gi? V sao?
THAI BA TN
220
221
1
Cn ma p n tht bt ng. Nhng dong ma thng ng
day va lin tuc. Cai nong va cai lanh gp nhau, tao thanh mt
cam giac hng nng d chu.
Trn cac ph, ngi i ng va xuyt xoa, va vi va chay
tm ch tru. Trong s nhng ngi chay tru ma mun mang
ngo N.S. hm y co mt c gai tre. ap xe n y th c dng lai
trc cng ngi n c u ngo. C dng xe vao con s t bng xi
mng ang thiu thiu ngu mt cach hin t trc mt. Ri c bc
ln bc thm co mai che cao rao, rung mnh ru nhng giot nc
ma khoi ngi. C bo non - may ma hm nay c mang theo non va ang nh phy cho sach nc th cht nhn thy co ngi bn
canh. C git mnh, lic nhn tht nhanh. o la mt chang trai
trac hai mi lm tui, eo knh trng, khun mt thng minh va
d coi. Chang trai ang ng oc cun sach g o. Thy co ngi,
anh ngc nhn ln, nhng lai vi cui xung trang sach.
Cng n tuy to, nhng ch c lp bng mai ngoi be t va
u ch tru cho vai ngi. o la khng k nu co gio, ma se ht
xuyn bn nay sang bn kia, luc y ng tru y cung chng g
ngoai mt ph. Theo ban nng, c gai khe ne x ra, nhng
khoang cach gia hai ngi vn chng tng thm c bao nhiu.
Nu chu y lng nghe, ngi nay co th nghe ro ting th cua
THAI BA TN
222
223
THAI BA TN
224
225
THAI BA TN
226
227
THAI BA TN
228
3
Nha vn X.V. kho chu khi nghe co ting go ca. Anh khng
thch b quy ry trong khi lam vic. Khac vi phn ng cac ban
tre cung gii, anh a yn tnh, t giao du, va hu nh sut ngay
ong ca ngi l nha, vit va vit. Tht khng hp vi hoan canh
mt ngi nh anh t nao - c thn, ep trai va ang c chu y.
- Ch hoi ai? - anh hoi, thm ngac nhin khi thy khach la
mt c gai, tay lai b a con nho. Khi thy c gai o mt, ngp
ngng cha bit tra li th nao, vi s nhay cam ring cua ngi
tng trai, anh mm ci, khe noi: - Mi ch vao.
229
THAI BA TN
230
- Da, hay lm a.
- Ti phai cam n ch y, - nha vn X.V. hng hai noi tip. Cam n ch a gi cam hng cho ti vit thm mt truyn ngn.
"Cam n! Thm mt truyn ngn... - c gai chua xot thm
nhc lai. - Khng hiu co bao nhiu truyn ngn loai nay tt ca?".
Ri c ngc ln, nhn thng vao ngi i din. Khng hiu
sao c bng thy rt bun.
"Nm nm qua, nhng g a xy ra vi anh y?".
Nm nm qua, nha vn X.V. thay i kha nhiu. T mt
sinh vin mi tt nghip, hn nhin va th mng, anh a tr
thanh mt ngi an ng chng chac, t nhiu kp va vp vi cuc
sng. T mt ngi mi bt u cm but, anh a chim c mt
v tr kha ni bt trong s nhng cy but tre. Nm nm qua, anh
a khng tic mt cai g at c iu o. Ban be phai khm
phuc ngh lc va sc lam vic cua anh. Anh lun c khng bo l
mt c hi nao, du nho, vit va in tac phm cua mnh. Ngha la
tt ca cuc sng cua anh, tt ca suy ngh cua anh c tp trung
cho mt muc ch duy nht - la vit. Vit mt cach say sa, kin
nhn, va i luc - cay cu. Nn d hiu v sao anh qun, trc ht
la qun mnh, sau la qun ngi khac. Anh lun nhc mnh phai
i tht su, su hn na va th gii vn hoc, nhng anh lai qua
hi ht va nng can vi mt th gii khac con su va phc tap
hn, la th gii tm hn. Tm hn cua nhng ngi anh chon lam
mu cho nhn vt tac phm...
- Ch bit khng, chuyn cua mnh cung hay y nh? - Anh
ng dy, bt u i i lai lai trong phong, u gt gt theo nhp
bc chn. - Gp nhau tnh c. Ma. Ngi n c. Nhng li tm
s chn thanh. Cu chuyn nh vit. Va by gi, sau nm nm
gp lai nhau. ung nh hm y ch noi, tt ca ht nh trong tiu
thuyt! Mt tiu thuyt hay. Ma trong o ch la nhn vt chnh...
"Nhn vt chnh cua mt cu chuyn vn hoc tng tng...
Va cai gia phai tra la nm nm ch i trong cuc i sng thc".
C gai bun ru ngh va cui u th dai mt cach kn ao. "Anh
y i vao cuc sng ch tm vn hoc, ch khng phai chnh ban
thn cuc sng. Va cuc gp g no, vi anh y cung ch la mt
231
THAI BA TN
232
233
LP TRE BY GI
1
ng Thn, vn xa la mt nng dn ni ting khoe manh va
ngang tang nht nh tng X. tnh Ha Nam. Nghe n co thi ng
tng tay khng vt nga mt con bo mng, tng bn ba khp ni
trong nc ( kim ming n), sang ca tn Cao Min va Xim
La. ng t cho mnh tng trai, va v th thng nhn i bng
con mt kht khe, giu ct. By gi la mt ng gia a gn bay
mi, nho tho, gy va hi gu, vi i lng may rm moc ngc
bac gn ht trng tht ng, trong khi b ru ma ng rt chm
chut lai en va qua tha, n mc ng phai lun tay vut vut
chung tum lai vi nhau cho ten.
Mt sang cui he, tri trong va ep, ng Thn ngi -t t
Mc Chu tr v nha. ng ln li ln Mc Chu ban vi ng
em Ut v vic bc m xy lng cho t tin, cai vic ng cho mt
dong ho nh dong ho nha ng khng th khng lam. Th ma ng
em can b y lai phan i, bao ng ch thch bay ve nay no, nn
ng ung ung bo v. n tn luc nay, khi a i c gn na
ng, cn gin cua ng vn cha lng xung hn.
- Thi by gi tht ung la khng sao hiu ni! - ng va l
ang nhn nhng ngon i xanh nhp nh xa xa, va kho chu
ngh v ngi em bt hiu sut my nm lin khng mt ln chu
THAI BA TN
234
235
tt ep kia cua mnh. Nhng may thay, anh kia lai chui xung
oc sach, va ng Thn lai l ang nhn ra ngoai. Va suy ngh. ng
ngh v ngi nha, v vn tao lai nha ng, v vic by gi xa hi
co tin ln tht y, nao tivi, tu lanh, xe nay xe kia, nha may, x
nghip moc ln c goi la nh nm; trong nha a bt u co cai b
gh xa-lng, cai ging m-ec, y th ma cai ao c con ngi
th lai chng tt hn thm t nao. Ngi ta cy tre, cy khoe, c
ao ao i ln chng bit s la g. Nht la bon tre. Thng nao cung
ht thng nao, mi ba tui ranh ma a i ng khnh khang, n
mc n ky cuc, noi nng th chng bao gi them y trn di.
Co khuyn bao chung cung nh nc u vt. Chung ngi im
lng nghe y, co ve ngoan ngoan na la khac, y th ma sau o
c vic chung chung lam, co a lai con lao lu dam trach b me
chung la c hu, lac hu. "i - ng Thn th dai. - C a nay th
cht, cht ht! Tht chng con hiu ra lam sao na".
ng Thn lai th dai thm ln na. ng bun. V co mun,
ng cung khng th t gia v khng bit rng nhng li buc ti
khe kht kia v bon tre chnh la nhm vao thng Thng, thng
chau ch tn cua ng. B no cht sm, me i bc na, nn t be
no vn vi v chng ng. Va cung chnh v no ma ng co thai
nh vy vi lp ngi mi ln quanh ng.
Chau ng lam vic cng trng Thuy in Sng a mi
c mt nm, va ri no v phep thm nha, thay i n mc
hu nh khng con nhn ni. No to ra, khoe hn, cng cap hn iu y la tt. Nhng t u ra, va lam g cai u bm xm
y? Cai b ria lun phun ang ghet y? Va ca cai ao khng bao gi
chu cai cuc t t, ma luc nao cung buc tum pha di h ca
bung, ca ngc kia na? Tom lai, thng Thng, thng chau t noi,
hay rut re cua ng bng chc a tr thanh mt trong nhng a
"mi ba tui ranh a i ng khnh khang, n mc n ky cuc,
noi nng th c oang oang, coi tri cha bng cai vung..." nh ng
vn thng nhn xet.
"H, th la no h!", ng gin d bao ba lao v ng nh th,
nhng v ng, vn khng a cai nhau, lai qua chiu chau, nn ch
THAI BA TN
236
237
2
Vn manh dan va t tin, khng them hoi ai, ng Thn xach
tui vt qua cu phao, ri i thng ti ngi nha to nht, ep
nht, ni ng tin chc giam c cng trng ang lam vic.
y, cung manh dan va t tin nh th, ng v vao cai lng to phe
cua mt ngi ang oc bao bc tam cp, mt ngoanh vao
trong, hoi phong giam c u.
Ngi nha y hoa ra la nha lam vic cua chuyn gia, va ngi
co tm lng rng la mt ngi Nga. ng ta ngc ln, nheo mt
ci thn thin. ng Thn cung lung tung ci lai ri vi va i ra.
T o, ng khng con dam ng t nh trc. ng a bt u
hoi ngi nay ngi no, thm ch vi ve rut re ma xa nay ng
cha tng co.
3
Phong Giam c ang luc ng ngi. ng Thn bc vao,
lng le ngi xung chic gh trng goc phong, va ch va quan
sat. Co th noi la t nhiu ng tht vong v ng giam c. ng ta
qua tre, khng b v chut nao, va u cung chng hoi nh ng
tng tng. Con cach ng ta c x vi nhng ngi n lam vic
th lai cang khng n - n gian qua, nhanh chong qua. "Khng
c, - ng thm nhn xet, - thu trng ma th th hong. Khng
THAI BA TN
238
239
THAI BA TN
240
4
- Ai kia ma ng th? - ng hoi, ch tay xung oan ngi n
mc sach se va u cac la tui i gia ng.
- Ngi Ha Ni ln tham quan thuy in Sng a y, b a.
ng Thn khng noi g thm, nhng trong long thm kiu
hanh rng ng, mt lao nha qu, ma c ngi ring mt mnh
mt xe, con nhng ngi thanh ph lch s kia th phai cuc b.
Khi t i ngang, nh th v tnh, ng tho u ra ngoai, khe ho
mt ting.
Xe ln n nh mt qua nui b bat ngang, anh thanh nin
gi tay qu mt vong rng trc mt ri noi:
- B bit khng, ca vung nay, t y sang y, bng ca my
xa nha b cng lai, chng bao lu na se b ngp ht, ngp su
di my chuc met nc.
- y cht, sao lai th? - ng Thn lo lng hoi.
- lam h cha nc, tha b. Mun co in th tuc-bin
phai chay, mun tuc-bin chay th phai co nc, nc t trn cao
gii xung, b hiu ch?
ng Thn khng tht hiu, nht la cai tuc-bin ma anh ta no,
nhng v s b ci la dt, ng khng hoi tuc-bin la g, ma ch noi:
- Th ly nc u ra ma lam ngp chng y t?
- Rt n gian: Ngn cai sng a nay lai, khng cho no chay
na.
"Hn noi th ma nghe c, c nh la be cai b rung chim
khng bng!".
241
- Th ai lam vic y, cai vic ngn sng a nh anh noi? ng Thn quyt nh dn anh ta vao th b, cho ht thoi bc phet.
Ai ch ng th khng d ma bp ni.
- Con, thng Thng cua b! - Anh thanh nin ap giong tht
t nhin va hoan toan nghim tuc. - Va nhiu ngi na nh bon
con, tt nhin.
ng Thn lai "hm" mt ting to y khng hai long, ri ngi
yn.
- B khng tin a? - Anh lai xe lai hoi, khi xe t trn cao
quanh xung mt p. - B co bit b ang u khng ? ang
chnh gia dong sng a xa y. Xe ang i trn mt p chn
sng.
ng Thn vn dai c ra khoi thanh xe nhn xung, nh th
mun bit co phai ung la xe ang i trn t hay khng .
- Con cai kia? - ng ch tay v pha con knh ao xuyn nui
a, lam dong chay tam thi cho Sng a. Anh thanh nin giai
thch cho ng ro. - Va cung do anh va thng Thng ao?
- Vng.
ng Thn lai "hm" ting na. Mt chc sau, ng bng hoi
mt cu khng u vao u:
- Nghe noi cac anh cui thang ht tin mua thuc va ung
nc, thng phai ghi n chu quan phai khng?
- Cung co luc nh th.
- Ca thng Thng.
- Vng.
Hai ngi khng noi g thm cho ti khi xe n tn ca hm.
- Cai g th nay? - ng Thn hoi.
- ng hm.
- Tc la hang nui?
- Khng, ng hm, - anh thanh nin noi. - Tuy-nen, b bit
ch?
THAI BA TN
242
243
THAI BA TN
244
245
5
Ngi trn chuyn -t chiu Hoa Bnh - Ha Ni, ng Thn bn
khon mai khng bit co nn noi cho v bit ng a ghe vao cng
trng hay khng. ng cung bn khon ca vic, v nha, nn ln
ch huyn mua khung treo bng khen cua thng Thng, hay
THAI BA TN
246
247
NGI MY MC THNG
THAI BA TN
248
249
THAI BA TN
250
251
THAI BA TN
252
253
THAI BA TN
254
ru ngu trong cn say cua ru, tin bac, chu ngha anh hung mu
quang va cai goi la "vai tro lanh ao" cua nc M. May ma ti
kp tnh ng... "
"Nhng ng khng ngh cai gia anh thc cac ng dy y
la qua t a? - ti noi xen vao. - Cai gia o chnh nhn dn chung
ti phai tra. ng xem, nu mt ngi lnh M thc tnh, mt
a be nh th phai cht, th..."
"Vng, ti hiu. Tt nhin la khng th nh th. Ti b dn
vt, ng bit, y th ma nhiu khi ti vn ngh cai ngay ang
nguyn rua kia cung khng phai khng co ch cho ti. ng th
tng tng xem, nu ti khng gp a be y, khng buc phai
mt ln bt mnh nhn xung i tay ma suy ngh... Nu ti c
th tip tuc sng trong cn say mu quang y va c th tip tuc
t, git, ma khng h ngh mnh sai, mnh ang t, git... Tht
kinh khung!"
Henri Clac ngi im luc lu, hai tay hn ln mt ban, ngon
tro tay phai trng, kha thon va dai mit ming chic cc cao c
bng pha-l trong sut. Bt giac, trc mt ti cht hin ln
khun mt lem luc vi i mt m to y hoang s cua mt be
gai ang chp tay van lay mt thng lnh M to ln ng git no.
Ri a be y bin mt, nhng ch cho tng c ba Maria vi
i mt xanh cung ngc nhn ln vi hai tay khep vao nhau
trc ngc. Ri ba ta cung bin i nt, va kia, xac hai a be,
cung gai, mt bay tui, mt ba tui u la con bac ti, ang m
nhau ngu trong nha. May bay M p n nem bom na-pan, khng
chay kp, chung b thiu chay, en xt va nham nh nh hai oan
g ngn ang chay d. Luc o la u nm 1967, ung dp ti v
phep thm nha. Chnh tay ti t bi trong ng tro di nc con
bc khoi tm xac hai a chau. Khng hiu ln y thng M
nem bom lang ti co b hai cai cht nay thc tnh, am anh nh i
vi ng ngi M ang ngi trc mt ti hay khng ? Chc la
khng, v hn bay cao qua, nhanh qua, va co le ting khoc yu t
cua chau ti cung kho ma at ni ting ru may bay phan lc lot
255
THAI BA TN
256
257
THAI BA TN
258
259
"Tha ng,
Th la ti a noi ht, hay t ra cung gn ht cu chuyn cua
ti cho ng nghe. By gi, qua long ti nhe nhom hn nhiu. Tic
la trc khi ln ng v M, ti khng c gp ng ln na
k nt cu chuyn, va nu co th, nh ng mt vic nho. o la
vic giup ti giai quyt bc anh kia. Phai noi rng ngay t luc
mi gp ng, ti a co y nh xin c chup chung mt bc anh
thn mt vi ng, va ti se gi no lam ky nim, con bc anh kia,
ti se tng ng, hay nh ng gi h, cung goi la ky nim chung
ta a quen nhau. Tc la y ti mun qua o co th t an ui rng
ti a c xa ti.
By gi tr v nc, tuy khng c chup anh cung ng,
nhng long ti thanh than hn, va khng hiu sao ti vn ngh la
ng tin ti, thng cam hoc thm ch a tha li cho ti. Ti bit
ngi Vit Nam cac ng lun la nan nhn cua u loai xm lc,
ap bc, do vy cac ng phai lun canh giac, cng rn chin u
t bao v mnh. Nhng cac ng cung la nhng ngi co trai tim
bit tha th va giau long lng. Lch s dn tc cac ng a
chng minh iu o. Mt phn do tin nh th nn ti mi manh
dan noi chuyn vi ng. Con bc anh, luc nay ngh lai, ti quyt
nh vn trao cho ng, nhng vi mt y ngha hoan toan khac.
Khng phai ti s gi no trong ngi, mong ng ng hiu nhm.
Ti mun s dung no vao vic khac co ch hn, cho cac ng va ca
cho ti. ng hay mang tm anh nay trng bay vin bao tang
chng ti ac chin tranh cua My Vit Nam. Ti se sn sang chu
ng tt ca, min sao cai vic ti a lam se khng con lp lai, bt
c u va bt c luc nao.
Th la chin tranh a chm dt trn t nc cac ng.
Trong sut hang chuc nm qua, Vit Nam a la hon a th vang,
la tiu chun anh gia nhiu hin tng xa hi va gia tr tinh
thn cua ngi M. By gi Vit Nam vn con la mt th thach,
mt mon n, mt oi hoi day dt nhng cung rt chnh ang i
vi lng tm nc M va mi cng dn cua no. Ring ti, Vit
Nam a n nh mt iu bt hanh, nhng ng thi, Vit Nam
THAI BA TN
260