Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN
Muc luc
Tuyt lanh....................................................................................3
Qu ba n cp .............................................................................14
Xa x............................................................................................24
C gai gu.....................................................................................32
Cai gia cua tnh yu..................................................................41
Cac c gai lang ti .....................................................................50
Nang tin ao trng....................................................................61
Tiu ai.........................................................................................71
Mt ngu ......................................................................................80
Bm Trng...............................................................................87
Nhai ............................................................................................94
Ai cho keo, ng n!................................................................100
Ngi ban tui .........................................................................108
a be n may .........................................................................118
Kim Qun cng Thai Ba Ky .................................................124
Hao Nhan .................................................................................130
Erstrat....................................................................................134
S phn mt thin tai .............................................................143
Bach Ngoc ................................................................................162
Nhn danh cng ly ..................................................................169
Ngi rn .................................................................................177
http://ebooks.vdcmedia.com
THAI BA TN
Sanh iu .................................................................................184
Tro ua cua s ngu nhin ...................................................192
Ngi lng thin....................................................................203
Nhng con ri ..........................................................................213
Ba ti ........................................................................................219
Tuyt lanh
1
- Con i My ln nay th nao cung phai tm gp bng c ba
y, - me ti noi, khng bit a la ln th my. - Ti nghip ba lao!
- Lam sao con gp c? Nc My ln lm, u nh lang
Vnh Lc nha mnh. - Ti ap, co le cung khng phai ln th nht.
Ti va thy bc mnh ln bun ci v noi mai me ti vn khng
chu hiu iu n gian o. - Ba y sang My sng vi con trai th
sng ch co g ma me phai bao "ti nghip"?
Me ti th dai, thong tha nh vao chic ng ng ming ba
tru cu ngm chc a hn mt ting ng h.
- Cac anh hin ai, lai sng thanh ph, u hiu c long
ngi gia.
"Ba y" la ba cu Mt, bay mi tui, ban thn cua me ti t
thi con gai. Hai cu quen sng co nhau sut my chuc nm, nay phai
xa nhau, me ti nh cung d hiu. Ti bit th va cung mun c
gp ba Mt sau nay k cho me ti nghe v ba y. Nhng lam iu
nay u d. Trc khi v qu, ti c bao co tn trong oan nha vn
Vit Nam sp thm My. Cu th i u, lam g th n by gi vn
cha bit. Tuy nhin, hiu tnh kh ngi gia, ti cung cm chic
phong b co a ch anh con ba Mt My ma mt ln anh ta a gi
cho ho hang lang ti. Ti ha se c tm thm ba ban cua cu, nu co
th. Con goi cau kh va bo tru xanh th cng quyt khng nhn
THAI BA TN
mang h, v ngh kha nng gp c ba cu cung lang tt bn y la

rt t, nu khng mun noi la iu khng th.
2
Chuyn ba cu Mt i My mt thi tng lam xn xao lang ti
va ca my lang ln cn. S la cach y nm nm, ung mt cai, ba
cu Mt c anh con trai cung c v m trng hu, toc vang va
a con lai bn tui t My v, tuyn b on ba sang sng "bn y"
vi anh ta!
Cha, ngi keo n xem c nh hi. Moi ngi ngac nhin
khng ch v thy anh Hoa con ba, ngay nao con la mt thanh nin
lang chai rt t khi mc qun ao, gy go va en chui chui, th ma
by gi c trng hng, coml, ca vat, lai con ria mep na. Ho
con ngac nhin khi thy "ba m" v anh noi c ting Vit, thm
ch thuc long ca mt oan Kiu. Hn th, "ba y" rt thoai mai, d
gn, hay ci va c bit gp ai cung chao. Thng con lai th v
hm trc, hm sau a thy lui hui chi bi vi lu tre chn trn,
mui tho lo trong xom. Hoa ra ngi My ho cung bnh dn nh ta!
Ma "thng Hoa" cung chng kiu cach ta y nh i anh Vit Kiu
khac. Tr ve ngoai, "no" vn la "thng Hoa" ngay xa nh ho bit chm lam, yu thng me, cht phac va bit knh trong ngi
khac.
"ung la nha co phuc!"
"Sang bn y, tha h ma sng nhe!"
Ba cu Mt goa chng t ngay mi sinh anh Hoa. T by n
nay hai me con vy nui nhau. Nh moi ngi khac trong lang, ba
lam rung, luc ri vic nha nng, ba cung me ti hang ngay xung
ch Hm cach lang my cy s ngi ban my m tru, bung cau,
chuc trng hoc vai th lt vt khac. Anh Hoa luc nho cung c i
hoc nh nhng a tre khac. Anh hoc gioi, thi ai hoc hai ln
nhng khng hiu sao u trt. V con mt phai nui me gia nn
thi chin tranh anh khng b goi nhp ngu, ch nha tham gia dn
qun va ra bin anh ca, luc u con trong hp tac xa ng nghip,
sau hp tac tan, anh cung my ngi na sm thuyn i ring.
Nm 1979, luc nay a gn ba mi tui nhng vn cha v,
mt ln anh cung hai ngi na ln thuyn ra bin nh moi ngay.
Khng may gp bao ln khng v kp, thuyn anh b song anh v,

mi ngi b ht i mt ni. nha ai cung tin ho a cht. Ba Mt
khoc ca thang tri, sau o m mt trn, may lm mi khoi. Ri ba
c mt ngi chau ng ni, na khn na dai, khng chng n
chung. C chau nay tuy d ngi nhng chu kho, bit iu, nn
hai c chau sng cung tam tam. Ba vn nhn lam sao ri rung
khoan, luc nao cung co by ga va i ln trong chung, vn u u
i ch Hm cung ba ban thn la me ti. Mt nm sau, ba bt ng
nhn c th con trai. Lai t nc My. Hoa ra, luc m thuyn,
con trai ba v c tm van, lnh nh trn bin hai ngay m,
ang luc sp cht th c mt tau nc ngoai vt ln, a ti hon
ao nao o thuc Malayxia, y my thang, lam thu tuc va cho
sang My. Th anh vit ngn, hoi hai ngi kia con sng khng, cho
me bit anh manh khoe va ang chun b vao hoc mt trng ai
hoc ln tai My. T o anh u u vit th cho ba, thnh thoang co
gi ca tin. Cung vi thi gian, anh bao tin hoc xong, tm c vic
lam, mua t, nha ring, ly v ri co con...
Hm nay, ung mi hai nm k t ngay gp nan ngoai bin,
ln u tin anh v qu gp lai ba, va nh moi ngi ang khao
nhau trong lang, se a ba sang "bn y" sng hn.
- Th con Sau th sao? - Ba cu Mt hoi. "Con Sau" la tn c
chau d ngi vn sng vi ba cu.
- Th c y trc u nay v y. Hoc lai nha nay, nu
mun. Thnh thoang con gi tin giup c y.
- Con i ln va by ga?
Anh con ci:
- Khng le me nh em theo sang My?
Thng con lai ang ngi canh ku ln thch ch, giong l l:
- em i theo! em i theo!
- Con sao ri rung va cai ao mung?
a chau ln na lai ku ln:
- em i theo! em i theo!
Ba cu Mt ngi im. Ba ngi im rt lu, v qua chng bit nn
ngh g, lam g. Ba mng v cui cung lai c gp con. Mng ca v
ngi con du va a chau, tuy vn thy ho la la va s s. Ba mun
c sng cung con, mun bit cai nc My y la g ma ngi ta hay
THAI BA TN
nhc n nh vy. Nhng g th g, ba cung khng th bo qu hng

lang xom ma i c. Ba i, ai chm soc con Sau mi ln no ln cn
ng kinh? Ai bit ro hn ba tnh kh i ln, an ga va con cho
chiu chung, cho chung n, hoc bit luc nao th nn hai mung,
nhng cy mung ba bit ro tng gc? Ma ri ba se sng th nao bn
y? Khng le ba se cht u o va khng c chn canh ng Mt
chng ba?
g.
Ba Mt em nhng iu nay tm s vi me ti va hoi nn lam
- Th ba bao con va du ba lai y, - me ti noi. - Th la va

sng chung, lai va c nui ln, lam rung nh ba mun. Ti va
ba cung c i ch vi nhau!
Ba cu Mt lng thinh, chc ngh me ti noi co ly. m hm y
ba m hoi con trai iu nay, tuy t ba cung bit vic o kho co th
xay ra.
- Tri, me! Lam sao con lai y c? Va lai co mun, nha
nc cung khng cho.
Ba Mt khng tin nha nc khng cho con ba v sng vi me.
Ba ngh chc no ch tm cach thoai thac ma thi. Nn ba im khng
noi thm g na. T o, ba c th thn i lai khp nha, luc xung
bp, xung chung ln, luc ra vn, co luc ra ca ngoai ng xa du
chng lam g. Ba bc i vt v nh cai bong, u cht khn nu mo
qua, ao gu sn vai, qun en, da nhn nheo va en sm nh mau b
rung ba ang bc ln. Trong canh hoang hn sp tan, bong ba
nh hoa ln vao t.
My hm sau ba theo con ra i, ch mang hai b qun ao va
chic ci tru. C Sau lai nha ba, chm soc an ga, i ln va sao
ri lua chim mi cy. Ca lang ai cung mng cho me con ba. Ch
my ngi, trong y co me ti, th im khng noi g.
y, cu chuyn ba cu Mt lang ti i My cach y nm nm
la th. Va by gi me ti giao cho ti cai nhim vu tm thm ba cu
bn y, cai bn ma ti cha mt ln t chn ti va ch bit loang
thoang qua sach bao va ti-vi.
3
Trong mt thang My, may mn ti c ti Chicag, ni ba

cu Mt ang sng cung con trai. Trn chic b th me ti a co
ghi nh vy. Chicago 2180, Lakeside Drive 370-21, State of
Illinois, USA. Nhng y la a ch cach y hn nm nm, khi
anh Hoa gi th bao y nh se a me i cung. Nghe noi ngi My
thch thay i ch , nn ti chng dam chc co tm c ho theo
a ch nay khng.
Ch con my ngay na la Noen. Chicag tri rt ret. Gio thi
manh khng dt t pha h Michign. Thanh ph hin ai nht va
cung la trung tm cng nghip ln nht nc My nay ung hn la
mt rng chi cht nhng toa nha choc tri bng b tng va knh.
Ngi trn tc-xi, ti c ma khng th hnh dung ni lam sao mt ba
cu nng dn lang ti co th sng ni, ch cha noi hoa nhp c
vi khu rng a lanh leo, xam xt nay.
Ti ang ng trc ca cn h cn tm. No nm tt trn tng
25 cua mt chung c cao tng. My, ni iu nay u ro chu nhn
no thuc loai bnh dn, nu khng mun noi la ngheo. Nhng ngi
thuc tng lp trung lu thng sng nhng cn nha mt hoc
hai tng va xa trung tm thanh ph.
Ti bm chung, ng ch. Khng co ai tra li. Ti c tnh
ng trc l knh nho canh ca ngi bn trong nhn thy, va
bm chung hai ln na. Kinh nghim day ti phai kin nhn. Cha
la cach y my nm, ti va nha th Pham H ln li ti tn thanh
ph Thessaloniki, Hy Lap, thm mt ngi ban tng la lnh l
dng Phap sau chay sang hang ngu Vit Minh. Chung ti cung
bm chung ch nh th nay, nhng mai khng thy m ca nn bo
i. Th ma nm sau gp nhau Ha Ni, ngi ban Hy Lap y
khng nh ung luc chung ti goi, ng trong nha, ang ngu va
khi ng, vn a gia va chm chap, mc qun ao xong i ra th chng
thy ai. Tuy nhin, ln nay ti a ch u lu oan chc trong
nha khng co ngi. Kha nng nhm phong c loai ngay t u,
v trn ca co tm bin nho bng kim loai ghi ro tn ng ba Robert
Nguyn va Mary Nguyn, tc la Nguyn Vn Hoa, vn la thanh
nin dn chai lang ti. Ti bit ro iu o, v trc y nhiu ln
anh co noi anh i tn nh vy cho hp vi bn nay, va cung
ngi ta d goi.
ang luc tht vong nh vao thang may i xung th ti thy
phong bn co ngi m ca. Mt ba gia da trng dt con cho ging
bulldog mau nu, mom to va ngn i ra. Chc y la gi ba a
THAI BA TN
cho xung ph i dao. Sau khi chao va t gii thiu mnh, ti noi
vi ba muc ch ti n y.
- Ba cu trong nha y! - ba gia ap.
- Nhng ti bm chung mai khng thy ai m ca?
- Th ba cu vn vy. u bit g ma noi. Va lai co mun m
cung chng co cha khoa...
Thy ti ngac nhin, ba hang xom noi tip:
- Thng be gi nay trng. ng ba Nguyn i lam cm lun
cha khoa. Mt phn s nha cu khng bit, m ca cho ke xu
vao. Thanh ra coi nh sut ngay cu b nht trong y. Ti nghip.
Ti anh lai, chc chn ho co nha.
Ba gia hang xom la ngi ci m. Ra ph ti con i vi ba mt
chc. Ba cho bit anh Hoa hin lam vic cho mt cng ty in toan,
ch v vn trc hoc ting Vit va vn hoa phng ng, nay day
trng tng hp Chicag. Kinh t gia nh bnh thng nh nhiu
ngi y. Cn h khng thu ma mua theo kiu tra gop. Ca hai
chic t cung vy. Con thng be th hoc lp ba. Hoc ban tru, ht
gi lam b me mi on v.
- Ba cu sng th nao?
- Chung ti la lang ging tt, nhng cung ch thnh thoang mi
sang thm nhau vao cac dp l. Ba cu c rit mt mnh trong phong
ring. Chng y nm ti ch nhn thy cu vai ln khi con chau a
cu ra gii thiu. Khng thy cu ra khoi nha bao gi. Phai noi ca hai
ng ba Nguyn va a chau rt quy cu. Ch tai tnh cu thch th.
Ti cam n ba gia tt bung, thm mng v a co nhng thng
tin cn thit v ba cu Mt, coi nh vic me ti giao a lam xong,
nu khng quay lai c th cung khng con g phai bn khon.
4
Nhng ngay ti hm y ti quay lai, du a qua 9 gi ti. Ch
my giy sau khi bm chung, chnh anh Hoa ra m ca. Anh
nhn ngay ra ti va vn va dn vao phong khach, c chn giay
bam y tuyt dm ln tham, theo ung phong cach My. Chung ti
tng la ban chn tru thi be cho n khi ti i hoc xa. Sau o
hnh nh chung ti con gp nhau vai ln na trc ngay anh mt

tch trn bin. Anh tu tt goi v con ra chao khach. Chung ti noi
vi nhau bng ting Vit. Anh Hoa vn gi nguyn cai giong Din
Chu rt nng.
Ch Mary v anh noi giong min Nam, chc thy day trc
y ngi Nam B. Con thng con th chng ra giong vung nao,
mc du no noi kha soi.
Sau mt luc n lai ky nim xa, anh Hoa noi:
- Chiu nay i lam v, ba hang xom cho bit co ngi t bn
nc sang tm gp, ngh mai khng bit ai, hoa ra la anh.
me.
- Ba cu u? - Ti hoi khi mai khng thy anh nhc g v
- Cu y va vn manh khoe. Cu ang ngi phong mnh.

Co iu, gn y chc do tui tac, cu co ve bt u ln thn. Hu
nh chng noi nng g. Cu c rt trong phong, m m nhn
u o va suy ngh nhng g co tri mi bit. Anh vao thm cu i,
k tht nhiu chuyn qu hng vao, chc cu se mng lm.
Ti theo anh i sang phong bn.
o la mt cn phong kha rng, moi th u trng toat nh
phong bnh vin. T cac bc tng, trn nha, tm ri , chic
ging i phu ga phng phiu cung chic chn gp gon ghe, chic
gi bng, n chic tu ng qun ao va chic chao en u ging tt ca u mau trng. Ca chic gh banh rt su va ln k sat ca
s cung trng. Va lot thom trong o la mt ba gia be nho ang
n nhn ra ngoai qua tm knh ca s ln khng che ri-. Bn
ngoai tuyt ang ri nhng bng ln va day, nhn thy rt ro nh
h thng en chiu sang cc manh cua cac toa nha cao tng bn
canh. Ba cu khng nhn thy chung ti ang bc vao.
- Me i, co anh Ln bn nc sang thm me y nay! - Anh
Hoa noi to. - Anh Ln con ba Hoat lang ta, me nh khng? Ba
Hoat vn cung me i ch Hm y ma!
Ba cu Mt quay sang nhn ti bng cai nhn v cam, chc vn
cha dt khoi nhng y ngha trin min cua mnh va vn cha
nhn ra ti la ai, hoc co nhn ra cung cha tin la tht.
Anh Hoa keo chic gh nho lai gn cho ti ngi, ri khe noi:
THAI BA TN
10
- Cu vn th y, c nh ngi mt hn. Ti ra ngoai nhe,

anh va cu noi chuyn t nhin.
Ti ngi xung gh, nhe nhang cm ban tay khng khiu, en
xam cua ba trong hai tay mnh.
- Chao bac. Chau la con trai ca ba Hoat lang Vnh Yn ta
y. Me chau bao n thm bac...
Ba cu vn nhn ti khng chp mt. Ban tay nho be cua ba
run run trong tay ti. i mt rng rng nh mun khoc, nhng
ba khng noi g.
- Bac vn khoe ch a? Me chau nhc bac lun.
- Ra me anh con nh n ti a? Lang xom vn nh ti a? Cui cung ba cu ln ting.
- Co ch a. Ai cung nh va mng cho bac c sng vi con
chau sung sng bn nay. Nhng by gi qu ta cung kha lm ri,
khng kh nh trc na. Nhiu cai mi lm.
Ri ti bt u k v nhng thay i ln trong lang, t vic
co in li cach y ba nm, nhiu nha co ti-vi, xe may, n vic
huyn cho xy con ng ln rai nha hn hoi, t chay qua lang
ht nh ngoai thanh ph, con uy ban xa th co ca may in thoai.
Ti con cho ba bit ai trong s ngi gia trong lang va cht, con
nha ai va hoi v, ga chng..
- Anh noi lang ta u n ri a?
- Vng, khng con canh t ba nh trc na. Hn th, by
gi nha nao cung n cm trng, khng phai n khoai...
- Va ngay ba ba?
- ung th a.
Ba cu ngi im, ve khng tin.
- Ca nha ng Thu? Ca c Chuyn?
- Vng, ca ng Thu cung th. Thng Dung con ng y con
sm c may cay cay thu cho ca lang y. Con c Chuyn th
cht nm ngoai, chn mi chn tui, nhng lang bao ln xa mt
trm, va c xa ng ra t chc chn ct chu ao lm. Co ca ai
din trn huyn mang tin v mng na. Bac bit khng. Ru Thn
by gi c bin thanh ngha trang cua lang ta. Mi dong ho mt
11
ring. Bao nhiu m ma cac cu ky xa nay u c gom v y,

c theo th t trn di ma xp, va y ngha lai va ep mt.
- Con Sau dao nay th nao? Co hay ln cn na khng?
- Chau Ha Ni, thnh thoang mi v nn khng ro lm.
Nghe me chau noi th cung bnh thng.
- Con i ln?
Ti ngi im v chng bit noi g.
Ba cu lai trm ngm nhn ra ngoai, ni nhng bng tuyt ln
vn khng ngng ri, thong tha va chp chap nh y ngh trong
u cu.
- Cai Sau oang lm. Khng hiu no co bit tnh con Cut
ui thch n cu mung khng. Ngoai ao nhiu mung, khng kheo
no lai bo tin mua rau lang, trong khi mung thi ca ng. - Ba
cu noi, vi chnh mnh nhiu hn la vi ti.
Ri cu thong tha ly t di gh banh mt hp tru va cai
ng nh bng ng cau bn em t Vit Nam sang. Cung thong
tha nh vy, cu tm mt ming, co ca vi va cau ti, ri a ln
ming nhai.
- Me chau bao mang cho bac t cau tru qu nha, nhng
khng chc tm thy nn chau khng mang theo.
- Bn nay cung co. Thng Hoa no nh mua u o t min
Ty. Tng ca mm t khng thiu cai g.
Mai n luc nay ti mi nhn thy ba cu Mt vn mc chic
qun lua en, chic ao vai gu a sn, va u vn qun chic khn
nhung cu ht nh ngay nao ti gp cu lang. Nu khng co mau
trng cua cac vt trong cn phong sach se, lanh leo toa nha
knh gn ba chuc tng, va mau trng cua tuyt Chicag nhng
ngay cui nm nay, th kho co th hnh dung ba cu ang xa qu
nha hang chuc nghn cy s, mt t nc co th la no u, sung
sng y, nhng vn bun va xa la. Bt giac, ti co cam giac nh
ba cu va i cy v, ang tom tem nhai tru, tro chuyn vi me ti,
th bng b ban tay v hnh nao o b nguyn xi sang y, tach
khoi mau xanh qu hng lang xom, khoi nhng tp tuc va vic
lam vn quen thuc t ngan xa, ti cai thanh ph khng l,
xam xt va lanh gia nay. Cu nh cy mung t ao bun Vit Nam b
nh bt r em cy xung canh ng tuyt qu ngi. Va du c
THAI BA TN
12
gi trong nha knh m ap, c chm soc tt, cy mung y vn

ngay mt ua tan, heo qut. n gian la do b t nhm ch.
- Nc My rng va ep, bac co hay i chi, xem y o
khng? - Ti hoi.
- Khng. Nm nm nay ti khng bc chn ra khoi nha.
Luc lai t a ti v khach san, ti hoi anh Hoa v sao nh
vy. Anh noi co le do cu s. Cha la hm mi n, cu bit nc
My la g, anh a cu ln tn tng cui cung cua toa nha Sears
Tower 110 tng, cao nht th gii. Cu nhn xung chong mt suyt
ngt. Khi xung, thang may chay nhanh qua, cu con nn ca ra tay
ao con. T y anh ru i u, cu nht nh khng chu.
- Bac co nh nha khng? Co mun v thm lai qu khng? - ti
lai hoi.
Ba cu ngi im hi lu, hai mt lai rng rng n nhn
nhng canh tuyt xp ri khng dt ngoai ca s. Ln na ba cu
lai chm trong th gii nhng y ngh au bun khng dt cua
mnh. Ti cung kin nhn ngi im, khng hoi thm cu nao na.
Cui cung, cu chm chap, kho nhoc ng dy t chic gh banh ln
mau trng. Ti nh , nhng cu ra hiu khng cn. Va cung
chm chap, kho nhoc nh vy, cu ci chic ao gu sn ang mc
trn ngi, ut vao hai tui hai ming tru a tm sn, cn thn
vut thng tng thn ao, ng tay ri goi vao mt t bao. Cu con ly
mt si len o gp bn, ct cheo vung vc nh chic banh chng.
Xong, cu knh cn t chic ao vao tay ti. Ln nay th cu
khoc thc s. Hai dong nc mt him hoi t t ln xung va nhoe
dn theo nhng lp nhn su trn khun mt gia nua kh qut.
Ti cung xuc ng khng kem va ch bit ng im, ch xem cu
nh lam g.
- Anh noi h vi me anh la ti nh ba y lm, nh ba con, lang
xom lm. By gi gp anh y, ti co th nhm mt c ri. Ti bit
ti chng con sng bao lu na, va chc chn se phai cht cai x
lanh leo, xa la nay. Vy nh anh mang cai nay v chn canh m ng
lao nha ti, co le by gi a c a v Ru Thn, trong ngha trang
ho Hoang mi xy nh anh noi. Nu c, bao ngi ta p cho ti
nm m gia cho co v co chng. ng y c n, ma cung tui cho
ti...
13
Tuyt vn khng ngng ri. m a khuya, cac ng ph

Chicag vn a rng cang thm rng. Anh Hoa cm lai cho xe i
thong tha v ng trn. Ti ngi yn pha sau. Chic ao sn nhe
tnh cua ba cu Mt e nng trong tay ti, nh th ti ang mt
mnh b cu vt hang van cy s a v ni yn ngh cui cung
trn t me.
Chicago - Ha Ni, 2.1997
THAI BA TN
14
Qu ba n cp
S chu nht tun va ri, muc "Ba con hay canh giac",
bao"Ting coi" co ng mt tin nh sau: (trch)
"n cp siu th, lai con t xng la Vit Kiu tr thc!
Hm qua, tai siu th Bng Hng, mt phu n xinh ep, n
din rt lch s b bt qua tang n cp, giu trong ngi mt banh
xa phong camay, mt ban chai oral-B va hai thoi son mi loai hng
nhat do X nghip my phm Sai Gon san xut. Gia tr vt n cp
tuy khng ln, nhng iu ang chu y la sau khi b nhn vin bao
v phat giac, th t nhn la Vit Kiu Phap v thm qu, cho
xem ca h chiu va con gia bt chc ting Vit l l rt kheo. Khi
c hoi a vy, sao con n cp nhng th chng my gia tr nay,
th p ung khng tra li c. Nhn thy y la trng hp ang
ng, khng loai tr kha nng co m mu bi nho uy tn ng bao
ta nc ngoai pha hoai chnh sach ai oan kt cua nha nc,
ngi quan ly ca hang a a th ti n cng an. Tai y, kham
ngi th, ngi ta phat hin thy co nhiu ngoai t va nhng t
ngn phiu gia tr ln. Nhng li khai cua th rt mu thun va
phi ly, khin nha chc trach khng th khng nghi vn.. Theo yu
cu thit tha cua ng s, va cung giup nha chc trach lam ro
vu vic, chung ti cha cho ng anh cung nh nu ro ch danh
tn tui ke n cp ky cuc o"
15
Hin tng n cp siu th hin kha ph bin va ang co

chiu hng gia tng. Nhim vu cua nhng t bao nh "Ting coi"
la phai kp thi thi coi bao ng, gop phn ngn chn no. Tuy
nhin, cng bng ma noi, co le ca t bao ln ngi oc se chng
quan tm my n mt vu n cp tr gia ba bn chuc nghn ng,
nu khng v nhng ch git gn nh "Vit Kiu n cp", "xinh
ep, n din rt lch s" hoc "trong ngi th co nhiu ngoai t va
nhng t ngn phiu gia tr ln". Ma ri chc s "git gn" cung
"vu vic" y cung b ngi ta qun ngay vao sang hm sau nh
hang trm mu tin "git gn" khac ng nhan nhan trn cac bao
hin nay. Th nhng "Ting coi" s chu nht tip a quay lai
chuyn nay vi bai bao dai co nhan : "Noi thm v vu n cp
siu th con t xng la Vit Kiu", vi giong iu nha nhn va
thin ch hn nhiu.
Tha ban oc, ngi phu n n cp siu th Bng Hng ma
chung ti a tin tun trc hoa ra ung la Vit Kiu tht, t
Phap mi v qu n Tt Tn Ty nay. Hn th, sau khi kim tra lai,
nha chc trach nhn thy nhng li ba khai khng phai khng co
c s, mc du rt kho tin. Do vy ba a c t do ngay ma khng
phai chu bt ky hnh phat nao, ngoai li nhc sau nay khng
xay ra nhng trng hp tng t. Hm qua, trc khi ln ng
v nc, mc du con my ngay na mi Tt, ba co n toa soan
trao cho ban bao chung ti mt bc th dai c bit cung mt luc
con gi cho ng chu ca hang siu th Bng Hng va n cng an
a xem xet vu vic cua ba. Nhn thy y la bc th ang chu y
vai kha canh, va c s ng y cua ngi vit, chung ti xin cho
ng toan b ban oc tham khao.
*
Tha cac ng,
Ti vit th nay b sung nhng g a khai, hoan toan
khng co y bao cha cho vic lam ang xu h kia cua ti, nu
khng mun noi ngc lai.
THAI BA TN
16
Xa nay nhng ngi n cp lun giu dim thoi xu y cua

mnh. Trng hp b bt qua tang, ho cung tm cach chi cai, nu
chi cai c. Vic y d hiu. Nhng ti la mt ngoai l. V ti la
ke n cp ang khinh b, va chnh ti ang em chuyn mnh k
vi cac ng. Xin ng ngh ti la con ngc, mt mu tm thn hay
n gian mun trng trao to ra khac ngi. Ti cung au xot lm,
va sau nhiu ln hoan i hoan lai, ln nay ti quyt nh se noi
ht tt ca. Ti lam th phn nao nhe bt trong long, cac ng
hiu ti hn va nhn tin th phn tch tm ly n cp, nu qua co
mt khai nim tm ly nh th, va cui cung, qua trng hp cua
ti, hy vong cac nha khoa hoc co th rut ra c i iu cho cng
trnh nghin cu cua ho v bnh n cp. Vng, bnh n cp. Hay
ung hn, bnh n cp vt. Va ti, xet v moi phng din, ung la
ngi ang mc cn bnh quai ac y. Ti noi th khng mong
giam ti, ma thc tnh v khng th goi cai tnh xu n cp vt y
cua ti bng cai tn nao khac ngoai vic coi no la mt cn bnh
nh bao cn bnh khac.
Vng, ti la mt ngi n cp, mt mu n cp chnh hiu,
hay cac ng co th goi la mt qu ba n cp. Thc tnh, goi th
khng phai khng co c s. Vn la a con hoang, ti khng bit va
cung khng h mun bit b me e cua ti la ai. Ti ch bit ngi
ta nht c ti u o ri a vao trai m ci, luc ln bn th c
mt cp v chng ngi Phap xin v lam con nui. n nay ti a
35 tui, sng c thn (khng dam ly chng v s e ra mt lu n
cp ging me). Ti ngh ti tha hng gien n cp t ngi e,
chc mt mu u ng xo ch nao o. Co le noi th v me mnh la
khng tt, nhng ti thc s oan ghet ba ta. Th nht v ba bo ri
ti, th hai v truyn cho ti cai bnh n cp kia. B me nui ti
cht t lu, lai cho ti mt gia tai kha kha, u sng sut i ma
khng phai lam lung vt va. Ho la nhng ngi tt va giau co. Ti
c ng ba nui nng, cho n hoc va day d t t theo kiu con
nha giau.
Nh n bu s phn con hoang, tri cho ti b oc thng
minh va ve ngoai a nhn. Vy la ln ln, t luc nao khng bit, ti
tr thanh mt tiu th kha ai trong con mt nhiu ngi, ca Phap
ln Vit Lyon, ni chung ti sinh sng. Co th noi ti chng co
tt xu nao (tr cai thoi n cp vt ma chc na ti se noi ro), lai
chm hoc, nn tt nghip khoa lut trng Sorbone khng my
kho khn. Sau y ti hoc thm ly bng tin s. Ti a co mt
17
s cng trnh nghin cu c anh gia cao trong gii chuy n mn,
va khng phai khng ni ting v phng din nao o. Cac ng
thy cha, hoa ra trn i cung co nhng con n cp danh gia.
Nhng qu ba n cp! Nhng tin s n cp! Nhng g th g, n
cp vn la n cp, va ang khinh b.
Nhng tai sao mt ngi nh ti phai mang hai ting nhuc
nha y? Th ti a noi y la bnh. Mt cn bnh ti mc hang
chuc nm nay ma khng th thuc hay bac s nao giup cha khoi.
Ti sn sang anh i no chu mc bnh ung th hay bt ky
mt bnh nan y au n nao khac, khoi lun cng thng
phong, khoi u tranh t tng chng lai cam d (thng khng
thanh cng) ri sau o lun dn vt au kh.
Noi theo thut ng chuyn mn, nhng triu chng u tin
cua bnh n cp vt xut hin ti vao ngay nhng ngay u cp
sach ti trng. Cung co th sm nhng ti khng nh.
Cung ngi mt ban lp mt vi ti co con be Marie. Ti va no
chi thn vi nhau, sng chung khu ph va c b me hang ngay
a on bng t, cung ng, cung luc. Nhng luc ngh gia gi,
chung ti ch chi vi nhau. No giup ti mn ting Phap, ti giup
no nhng mn khac ti vn gioi hn nhiu. Tom lai, chung ti la
i ban tt nh nhng i ban khac cai tui y.
Mt hm no khoe c ai y tng hp but mau nhn ngay
sinh nht. Mt hp but bnh thng loai re tin cho tre con hoc ve.
Ti cung co loai but y, thm ch khng phai mt hp ma hai, nn
luc u ti chng chu y. Tuy nhin, nhn ky, ti thy o la hang
nc ngoai, khng hiu cua Nht hay Trung Quc, np hp co my
ch nho va hnh nhng a be ng nghnh, bu bm, toc chom,
hai ma o hng nh nhng trai ao. Ch th thi ma bng dng ti
thy thch va rt mun co mt hp but nh th, n ni sut bui
hoc hm y ti khng th ngh v chuyn g khac. "Mnh se bao b
me mua!" ti ngh ri tp trung nghe c giao giang bai. Ti nhn
ln bang ve chm chu lm, nhng ch thy hp but kia ang nm
trong chic cp m cua Marie ngay sat ngi ti. Ti b no am
anh khng sao cng lai ni. Co cai g y t rt su trong tim
thc c quyn ru, thuc duc ti cho tay vao cp cua Marie. Ti bit
ngay hm sau b me se tm mua cho ti mt hp but nh th
ph Tau, hoc nu ti xin, chc Marie se cho ti khng chut do d.
Chung ti vn thng cho nhau u th lt vt. Vy tai sao ti phai
n cp? y chnh la iu ti khng hiu va khng ly giai ni.
THAI BA TN
18
Sach v va ngi ln lun day n cp la xu h. Ti bit. Ti cung

bit, nu b phat giac, ti co th b nha trng phat nng, nht la
b bu xu trc cac ban.
Ti khng bit ru va ma tuy cam d th nao i vi con
nghin, nhng ro rang ti ang b cam d. Mt s cam d gh gm.
Tt nhin ti c ht sc chng lai s cam d o. My ln ti a cho
tay vao cp Marie nhng kp rut lai. Cui cung, nh mt con n
cp loi i thc thu, nhm luc Marie ng dy tra li c giao, ti
nhanh nhen ly chic hp cua no cho vao cp mnh.
Tht kho din ta chnh xac cam giac cua ti luc y. Ngoai ni
s va s xu h, tht la lung, ti thy nhe nhom, thm ch thoa
man, co le cung ging s thoa man cua con nghin khi c tim
chch. Tuy nhin, sau nhng giy phut thoa man ngn ngui o, ti
bt u b lng tm cn dt. Mt ti o bng, ngi toat m hi.
May cac ban va c giao khng nhn thy. By gi, iu ti quan
tm la lam cach nao tra lai hp but khn kh kia. Nhng bng co
chung bao ht gi, Marie vi va ong cp va cung ca lp chay ua
ra khoi phong hoc.
Vy la ti thanh con n cp. bao cha cho mnh, ti vin
u ly do, nhng cui cung vn phai t tha nhn rng mnh a
hanh ng nh mt con n cp. Ti khng hiu v sao co th xy ra
cai iu kinh khung y. Doc ng v nha, nhn thy co g khac
thng, b me gan hoi, nhng ti ngi im khng noi. Ti n, ti
gia v ku mt, khoa trai ca ly trong phong. Sut m hm y
ti nm khoc, hi hn, t x va mnh.
Hm sau n lp, ti tra lai cho Marie hp but, noi rng ti
cm xem va bo nhm vao cp mnh. No tin, tt nhin, v lam sao
co th ngh ti la ke n cp. Dng nh no chng chu y g ti vic
o.
Sau ln y, trong sut nm cung hoc lp mt, ti con n cp
cua no my th lt vt khac. Ln nao ti cung b cai ma lc cam d
kia thi thuc, cung u tranh, dn vt va cui cung vn khng
cng lai ni. Ln nao ti cung khn kheo tm c ly do tra lai ma
no khng chut nghi ng.
Ti bt u s chnh ban thn mnh. khoi b cam d, t
nm lp hai, khi Marie theo b me ln sng Paris, ti xin phep c
giao cho ngi ring mt mnh mt ban tn cui lp. Ti tr nn
sng khep mnh, nm np lo s. Trong lp, ti lun c nhn thng
19
ln bang khoi phai thy cai g o cua ngi khac ma ti co th

nay sinh s them mun n cp. Th ma nhng nm tip theo ti
vn n cp nhiu ln na, luc chic but bi, chic cp toc, luc cun
sach hoc thm ch ch chic ty be t. Co cai ti tra lai c, co cai
khng.
nha, ti n cp cua ca b me, toan nhng th v vn. K
cung la, nhng th y ti co th t do ly dung hoc hoi xin, th
ma ti lai n cp. Vng, ung la n cp, v ti chon luc ng ba i
vng hoc khng chu y ly chung. Ban thn hanh ng n cp
y tao cho ti mt cam giac thch thu ang kinh tm khng ct
ngha ni. Tt nhin nha moi vic n gian hn nhiu. Thng
th sau o ti lai nhng th a n cp vao ch cu. Nu khng,
b me cung ch ry la ti ba bai, t y ly cai nay, cai no cua ngi
khac khin ho phai mt cng tm kim.
Ln ln, ti lng le tm cach ly giai hanh vi n cp cua mnh
va c hiu nguyn nhn cua no. Phai vt va lm ti mi bit c
ngun gc xut thn cua ti s nhp c, rng ti la a con
hoang b bo ri khi mi lot long. B me nui lun du kn vic nay,
ch noi ti la con gai gia nh mt ngi ban Vit Nam khng may
b tai nan cht ca b ln me, va ng ba a nhn ti v nui. Ho con
ba chuyn nh th b me e ti la ngi danh gia, co hoc, thm
ch giau co. Tht ra ti cung khng bit me e ti co phai la mt
con n cp u ng xo ch hay khng. Ti ngh th n gian v
khng tm ra nguyn nhn nao khac ngoai bnh di truyn, khin
mt ngi nh ti co tnh n cp vt. Hay noi cach khac, e ra, ti
a mang trong ngi gien n cp.
Ti oc rt nhiu sach v lnh vc nay. Khoa hoc a tm c
mi lin h gia hanh vi bao lc va ti pham vi mt loai gien nao
o trong c th con ngi, va no co th truyn t th h nay sang
th h khac. Thc t cuc sng cung chng minh iu o. Ti bit
Vin nghin cu y t My Washington ang tin hanh nghin cu
can thip gat bo hoc v hiu hoa loai gien nay con cai nhng
ngi co ly lch ti pham. Nu ho thanh cng, chc chn t l ti
pham trn th gii se giam hn.
Con gien n cp th sao? Liu khoa hoc co th lam c g
giup nhng ngi nh ti khng? Liu cac bac s co th tin
hanh phu thut, ct bo cai g o, hoc tim loai thuc g o ti
khoi b day vo bi s them mun n cp khng?
THAI BA TN
20
Trong tng lai rt co th iu nay se tr thanh hin thc.

By gi th t ti phai vt ln vi chnh mnh. Ti ang b bnh ma
khng dam cho ai bit, khng th nh ai giup, phai m thm au
kh mt mnh. Nhn b ngoai, ai cung tng ti la ngi hanh
phuc, trong khi thc ra ti cam thy v cung bt hanh. Ti tt
nghip trng lut ma khng dam i lam. Lam sao ti co th ng
ra xet x hay bao cha cho ai y khi ti la mt con n cp, va bt
c luc nao cung co th n cp cai g y cua ng nghip hay b
cao? Ti tranh ch ng ngi, khng dam lai mt mnh khi n
nha ban chi, du ch vai phut, v trong vai phut ngn ngui y ti co
th khng cng lai c va se lam cai iu ti lun lo s.
Trong chng mc nao co, ti la ngi ban lnh. Ti a vt
qua phn ln cac th thach. Th ma n nay ti vn gi trong nha
mnh 55 chic tha, da, dao n, cung khoang chng y chic but
va nhiu th linh tinh khac ma ti a n cp trong nhiu trng
hop khac nhau nhng sau o khng hoan tra c. Ti nao ti
cung ly chung ra m nhc mnh v s hin din cua ban nng
n cp trong ti, va cung tng thm ngh lc phong no.
Cac ca hang siu th la ni cam d ti nhiu hn ca, va ti
cung s khng dam vao nht. Moi th mua sm, t thc phm n
cac dung sinh hoat, ti u yu cu ngi ban mang n nha, v
ti bit nu ti ca hang, rt co th ti se pham ti. iu y a xy
ra my ln, may khng b phat giac. Thng sau o t ti quay lai
noi qun cha tra tin. Mt s ngi ban hang to y nghi ng,
nhng thy ve b ngoai qu phai cua ti, ho chng noi g.
Mt ln Paris, vic nay xay ra cach y nm nm, tai mt
cua hang thi trang ni ting danh cho ngi giau, ti a b bt
qua tang khi n cp mt chic nt vu. Trc o mt thi gian gian
dai, nh c gng phi thng, ti cng lai c va khng h n cp
mt cai g. Co th v th ma ti a chu quan vi mnh chng?
Ln y ti mua mt chic vay da hi hiu Versace gia 990 la, mt chic s-mi Piere Cardin 200 -la, th ma qu thn xui
khin th nao, ti lai n cp chic nt vu cha y 20 -la ma ti
hoan toan khng cn n. Ti kn ao giu no trong ngc. V y
la ca hang danh cho gii thng lu, gia cao gp ba, bn bnh
thng, nn ngi ta khng t camera theo doi, va nhn vin
khng c phep co bt ky s nghi ng nao i vi khach.
21
Khi ti bc ra khoi ca hang, ang nh ln t v nha th

mt ngi an ng n mc lch s i lai, goi ung tn ti va mi ti
vao quan ca ph gn y " ban chut vic".
- Vic g? - ti kho chu hoi.
Hn bao chuyn vt thi, vao quan se bit. Ti khng chu.
- Chuyn v cai ba ang giu trong ngc y! - Cui cung hn
noi nho nhe, vi s thng cam c y. Hn con nghing mnh ch tay
v pha quan ca ph. - Khng co g nghim trong u, xin ba ng
lo. - Hn trn an ti va mm ci lch s.
Toan b con ngi hn toat ln mt s nha nhn u cang.
Ti c oan hiu hn mun g khi min cng i theo hn. "Hn
mun tng tin mnh y", ti thm ngh. Nhng ti nhm. Hn
noi hn la mt tham t c thu theo doi ca hang nay. Sau
mt hi bong gio xa xi, hn trng trao ngh ti ngu qua m
vi hn i ly vic hn gi kn vu n cp nay, va bng cach y
"bao v uy tn mt qu ba, mt ngi ni ting" nh ti.
Phan ng u tin cua ti la mun tat mt cai tht manh vao
cai mt ep trai u cang cua hn ri n t thu vi ng chu ca
hang. Sau y mun ra sao th ra. Nhng iu duy nht ti co th
lam luc y la ngi lng ngi, chua xot va au n. Ti mun khoc
ma khng khoc c. T gin d, nhuc nha, dn dn ti chuyn
sang lo s. Khng le iu b mt ti vt va giu kn bao nm nay
by gi se l ra? Va trong mt nhng ngi vn yu mn, knh
trong ti xa nay, ti bng l nguyn hnh la mt mu n cp vt
ang ph nh? Ti hnh dung ngay mai cac bao se ng tin git
gn nay va thai cua ngi ta se th nao. Ti co rum ngi
khng dam ngh tip. Trong khi o tn tham t u gia kia vn
kin nhn ch con mi cua hn, vi ve lanh lung va thch thu.
m hm y, gp hn xong, t khach san bc ra, ti a ngh
n cai cht. Ch cai cht mi giai thoat khoi nhng au kh, dn
vt ti phai m thm chu ng by lu nay. Trc y nhiu ln
ti cung ngh ti vic t t, nhng ln nay th s nhuc nha a y
quyt tm cua ti ti nh im.
Ti phong xe ra b sng Seine. Pha di, dong nc en xm
vn lng l chay nh bao i nay, sn sang on nhn ti nh bao
ngi an ba bt hanh khac sut hang trm nm qua. Co le ti a
ngi rt lu trn cu. Khng phai ti s cht, ma ch mun keo dai
THAI BA TN
22
s sng thm t phut suy ngm lai ln na toan b cuc i

mnh.
Cui cung, khi ti cha kp thc hin y nh t t th mt
nhn vin canh sat xut hin. ng ta dung sc keo ti xa thanh
cu, n vao t va a ti v nha. Chc thoat nhn, ng a bit ti
nh lam g. Nhiu nm trong ngh, co le ng gp khng t trng
hp tng t va bit nn c x th nao. Sau o ti m lit ging
sut mt thang, va chng bao gi t chn vao mt ca hang nao
na.
By gi ti noi v chuyn xy ra siu th Bng Hng.
Du chng co ai thn thch, nhng thi gian gn y ti hay
v Vit Nam, khoang vai nm mt ln. Chng phai v nh qu hay
yu nc. n gian i y o cho bun. Ti vn thng xuyn
du lch khp ni trn th gii. Nhng ln trc n Ha Ni, nh
cac thanh ph khac, ti lun tranh khng vao cac ca hang. y th
ma ln nay ti vao siu th Bng Hng. Ln na v chu quan, mt
canh giac vi chnh mnh chng? Ti khng cn th g phai mua,
ch to mo mun bit trong y ngi ta bay ban nhng g, xem co
ging bn Phap khng.
Ti dao my vong khp siu th, hai tay c y cho vao tui ao
khoac. Va ri, nh cac ng bit, chuyn y a xy ra. Cac ng tin
hay khng th tuy, nhng qua tht luc y ti khng lam chu c
ban thn mnh. Co th noi ti n cp nhng th y gn nh v y
thc. Ti ch sc tnh khi nhn vin bao v kham ngi va tm
thy chung.
n cng an ra, ti lai ngh n cai cht. Hm sau oc bao,
y ngh t t cang thm nung nu. Ti thu taxi n cu Chng
Dng. Thc tnh ti khng ngh ra c cach cht nao khac ngoai
vic nhay xung sng Hng. Phu n Paris t t sng Seine. y
khng co sng Seine th co sng Hng. n gian th thi.
Luc y tri cha ti hn, cu lun co nhiu ngi xe qua lai.
Ti ng mt chc, ngh nu by gi nhay xung sng trc con
mt cua bao nhiu ngi to mo th tht l bch. Th la ti v khach
san, nh bung m khuya quay lai. Tuy nhin, vao phut chot,
thay vao o, ti a goi in ng ky tr v Phap bng chuyn bay
sm nht. B bt qua tang n cp Vit Nam a nhuc, ti khng
th cht mt cach nhuc nha y nh th. Ti se chon cach khac,
ni khac. Ti khng th tip tuc sng cuc sng bt hanh nay na.
23
Ti mun ku to cu cu ma chng bit ku ai. Ti ang trong cn

tuyt vong cung cc.
Trc khi vit th nay, ti va oc mt truyn ngn lam ti
rt xuc ng cua tac gia Hoa Vang, co tn la "Quyn khng in"
trong cun "Truyn ngn hay Vit Nam" ti mua hiu sach
Trang Tin hm mi n Ha Ni.
Truyn noi v mt cp v chng ang le se rt hanh phuc
nu anh chng khng b s phn bt sinh ra trong mt gia nh co
"ma in". ng ni in, b in, ca nha in, cui cung, anh ta
cung in. Hanh phuc v, anh ta a cht mt cach bi tham.
Con con anh ta, mt chang trai tuyt vi, mun cng lai s phn,
oi quyn khng b in. Nha vn nhn ai a anh con khng
in ma ch b tan ph, du ba me khng co "ma in" lai hoa in
v qua au kh.
Vy th ti, ke b s phn nghit nga bt mang trong ngi
cai gien n cp, ti cung oi quyn khng n cp! Tuy nhin, cuc
sng thc phu phang va khng d thay i nh tac gia cac cu
chuyn h cu vn lam. Ti bit ti se khng bao gi co c cai
quyn chnh ang va tng nh n gian y. Ti vn mi mai la
mt con n cp, du ti la mt tin s, giau co, mt "qu ba" nh
ngi ta vn goi. Nhng chnh v co hoc va danh gia, ti bit ti
khng th tip tuc sng vi hai ch "n cp" khinh khung o.
Moi ngi, k ca cac ng, co ai lam c g cu ti khng ?
Ha Ni, 31.1.2001
THAI BA TN
24
Xa x
ng Nguyn Xun oan thuc loai ngi v t, bit hai long
vi mnh, vi i. Ma i ng th sng nc ngoai nhiu hn
trong nc. ng la nha ngoai giao chuyn nghip, a qua chc vu
trng mt vu b, hai nhim ky ai s Bc u, mi v hu u
nm nay, ung tui sau mi, con khoe manh va tran tr hanh
phuc. Sang chi ten-nt, chiu ung bia, ti oc sach hoc thm ch
lam th. Chc chn ng cung hai long vi nhng bai th ng vit.
Mt hm co ng ban gia trng ngoai ng n nh ng
oan day h mt lp ting Anh nng cao ma ng m ring a my
nm nay, gi v chng ra nc ngoai sng vi con chau.
Bo th tic, - ng nha giao noi. - Ma ti ch co th tin bac
c thi. Chng vt va g u. Mi ngay hai ting t sau n tam
gi ti. Moi vic c Mai se lo. C y tt va thao vat lm. Bac ch
day. Thy ban co y lng l, ng noi thm: Ti bit vi bac tin
khng quan trong, mc du phai noi rng thu nhp cung kha. Cai
chnh la bac se c thay i khng kh, se cam thy hai long v
mnh con giup c t nhiu cho lp tre.
Mt tun sau ng oan ln lp, chu yu v cai thay i
khng kh va giup th h tre y.
Lp la mt giang ng ai hoc thu bao ca nm. Khi n,
ng ngac nhin thy hoc vin ngi kn gn ht, d n trm ngi.
iu nay chng to ban ng phai la ngi rt gioi va uy tn. Ban
thn ng cung gioi, noi va vit ting Anh thuc loai nht nh b.
Cach thc tin hanh bui hoc th a c ban hng dn ky. Ca
con s mt trm ngi hoc kia cung chng thanh vn , v la lp
dch khng phai giao tip vi tng ngi, chng cn noi to v c
25
Mai a b tr sn chic may phong thanh nho trn ban. ng co th

i lai thoai mai ma giong vn vang to khp phong.
Bui day u tin din ra sun se. Cac bui sau cung th.
Dng nh ngi hoc cung thch ng. Ho chu yu la sinh vin cac
nm cui va can b c quan co nhu cu nng cao ngoai ng. Bng
chng la s s khng giam ma con tng thm. Khng chu y my
n vic c Mai chm ch thu hoc ph, kim tra the, lo chuyn
phn bang, ng n lp ung gi, ri ht gi ra v, trang nghim
va ao mao ung kiu mt ng giao co tui va gioi ngh nh ng
cn co. Cng vic mi me nay lam ng thch, co th noi con cun
hut.
Cui thang c Mai tm n nha ng. C trac ba lm, hai con,
nhn vin phong quan tr cua trng ni ng ang day. Ngi y
a, phuc hu, cn thn, thao vat va co ve ang tin cy nh ng ban
gii thiu. C rut ra t giy chi cht tn ngi va cac con s.
Da, y la tin hoc ph cua lp thang va ri, sau khi tr cac
khoan. C l phep noi. Mi ba triu nm trm mi nghn
ng.
Nhiu th c a? ng oan ngac nhin hoi.
Cung bnh thng thi a. Vao cac thang sau Tt va u nm
hoc thng nhiu hn.
Xa nay vn th?
Vng a.
Lp nao, thy nao cung th?
Khng. Trng nay con ba lp ting Anh na, day thc
hanh, giao vin tre, t ngi hoc nn t hn nhiu. Con cac lp
luyn thi toan ly hoa th co th nhiu hn.
ng oan ngi im khng noi g.
Th c c bao nhiu? Luc sau ng hoi.
Da, sau trm nghn nh moi khi. Trong giy nay em co ghi.
C Mai ap ri l phep chao ng ra v.
Mi my triu ng mt thang. Mi ngay hai gi day.
Nhiu qua. ng oan ngh. Hoa ra bao nm nay cai ng Nm
nha giao nay kim cung kha tht!
THAI BA TN
26
Nh ban noi, ung la ng khng quan tm n kha canh

kinh t cua vic day hoc. Day cho vui nh ng vn ngh. Nha ng
kha gia, co th noi giau. Ch con hai ng ba gia sng vi nhau,
lng hu cao. Hai a con a trng thanh, cung giau. Anh con
ca, hin ang lam cho mt lin doanh Sai Gon, my nm trc
con bit em tin tit kim cua ng mua manh t, va ri st t,
em ban lai hn mt t. S tin nay ng ba ang gi tit kim,
ring lai cung tha sng. Nn khoan tin mi my triu mt
thang kia cang tr nn nhiu, thm ch qua nhiu. ng la ngi
nh vy, lun suy ngh nh vy, chn thanh va trong sang.
Hm sau, hoc xong, ng bao c Mai lai, ngh cho ng bit
ro tnh hnh hoc sinh, hoc ph. Nghe xong, ng noi:
C xem co th giam hoc ph cho moi ngi c khng?
C Mai ng ngac, mt nhn ng hi lu:
Da, em khng tht hiu...
Ti noi giam hoc ph. Tc la co th ha hoc ph t mc mi
ngi mt thang mt trm nghn ng xung nm mi hay bay
mi nghn chng han. C bit ro nn giam bao nhiu. Thu tht,
ti khng cn nhiu nh vy. Ti chc trong s ngi hoc y,
nhiu ngi cung kho khn, c bit cac em t nng thn. C hiu
ri ch?
Da hiu, c Mai p ung. Nhng em thy khng th lam
th c a.
V sao?
V... khng th c. Xa nay ngi ta ch tng ch khng
giam hoc ph...
Nhng y la lp t. Cua ti. Va ti mun giam! ng oan
hi cao giong. La nha ngoai giao, t khi ng cao giong.
Nhng lam th se anh hng n cac lp ting Anh khac. Co
th ca nhng lp khng phai ting Anh. Moi ngi se khng hiu,
se ban tan, d ngh, se cho rng thy...
Ti khng cn bit ngi ta ngh g v ti. y la vic ring,
va ti quyt nh t nay c ch thu nm mi nghn ng mt
thang! Khng ban na. C th ma lam!
ng oan thm ch git manh chic cp trn ban ri bc ra
khoi phong.
27
Ti nghip c Mai. C b sc tht s. m y c trn troc mai

khng ngu c. a mi nm nay c lam cai ngh phu quan ly
cac lp day thm, hoc thm nay, cho nhiu thy, nhiu c, nhng
cha bao gi c gp trng hp nao tng t. Ngoai c tnh qu
bau la mn can va trung thc, c con la ngi d xuc ng va hay
lo. C hnh dung chuyn g se xy ra khi c thng bao cai quyt
nh ky cuc y. Ngi ta se bao lp c pha gia, chi xo nhau. Bao
ng thy nay in, nh to ra nay no. Ngi hoc chc chn se ly
lam ngac nhin kho hiu, oan non oan gia khng bit v sao lp
bng dng giam hoc ph. Ma nao co ai ku u. Lp day cht
lng, so vi nhiu ni khac la con re, lai c bao lu, hoc bu
thoai mai. Ri ho se quay sang nghi ng, ca nhng chuyn ky cuc
nht, nh phai chng y ang co m mu g? Hay thy trot
pham ti li nao o nay lng tm cn dt, lam th chuc ti?
c giam tin cung thch, tt nhin, nhng y ngh hoc vi mt
ngi ti li th chng thch thu g. Rt co th v th ma nhiu
ngi se bo hoc. Nht nh phai co chuyn g o. Nu khng, ai
bng dng t chi tin, nht la nhng ng tin chnh ang? , ma
sao ng y lai lam th nh? Khng th noi v giau. Xa nay cang
giau ngi ta cang mun co thm tin giau hn. Vy th v cai
g? C Mai chu khng sao hiu ni. Hay tht s co iu g khut
tt? Hay bit u ng ta noi th la nhc kheo mnh tng ch
khng phai giam hoc ph?
Vi nhng bn khon nh th, c quyt nh tam thi c ch
mt thi gian xem sao. Bit u y ch la y ngh bc ng thoang
qua, va chng bao lu na ng y se thay i?
Nhng ngay tip theo ng oan khng a ng g n
chuyn nay, vn u u ln lp, trang nghim, ao mao nh
trc, khng may may chu y ti c Mai va nhng vic c lam trong
lp.
Cui thang, c lai n gp ng.
Hoa ra c khng lam nh ti yu cu? ng oan hoi khi c
a cho ng goi tin vi t giy u cac khoan din giai va con s
gn mi lm triu ng.
Da vng. Em xin li, c p ung. Em ngh co th v mi n
thy cha bit. Vic nay khng n gian nh thy ngh. Va lai...
Thi c ri, ng oan ngt li khng chut ngoai giao.
Nu th th c mc ti!
THAI BA TN
28
m hm y c Mai lai mt ngu. C thy tic nhng nm

lam vic u u khng s c vi thy Nm, va ngh ti vic ngay
mai ng oan se noi iu y vi ca lp. Mt vic ang le c lam,
nhng ng khng c lam. Tc la, moi ngi se ngh, co s khng
n gia ng va c.
Nhng c ngac nhin khi hm sau va my ngay tip iu c
lo vn khng xy ra. C khng bit rng ng oan a ch thn ra
phong thu qun xin np thu thu nhp ca nhn. y tng mi me
va c ao nay n vi ng kha bt ng, khi bui sang i chi tennt v, doc ng ng ngu nhin nhn thy cu khu hiu vit
bng sn o a phai mau trn mt bc tng vi troc loang l:
Np thu la ngha vu va quyn li cua cng dn! ung! Mnh la
cng dn, cng dn gng mu, co thu nhp cao, tai sao khng t
nguyn khai bao np thu?
phong thu, anh nhn vin tre sau khi nghe khach trnh
bay y nh cua mnh, thy co s la, ben l phep mi ng sang
phong bn gp lanh ao. Lanh ao, mt ng gia gy et a ngi
gh trng phong hn hai mi nm nay, co tn la Chm, va
nghe va chm chu nhn ng bng i mt nha ngh y canh giac
cua mt can b nganh thu day dan knh nghim.
ng Chm hoan nghnh y thc cng dn cao cua ng, mi
ng ung nc, ri thong tha noi:
Vy la bac a v hu, va ch day thm ting Anh cho vui
nh bac noi?
Vng, ung th.
Va y la lp day t, ch khng phai trung tm ngoai ng
hanh ngh co giy phep va ng ky vi nha chc trach?
Vng.
ng Chm trm ngm suy ngh mt chc ri th dai:
Rt tic tam thi cha co lut nao qui nh nhng ngi
nh bac phai np thu thu nhp t cac ngun tng t.
Ngha la ca khi mun, ti cung khng c np?
Cai nay ti hoi y kin lanh ao. Xin bac cho a ch, se co
ngi n bao bac sau.
Khi khach ra khoi phong, ng Chm thy nh hng hut iu
g, thm ch co cam giac b xuc pham. Xa nay ngi ta ch n
29
gp ng ky keo xin min giam, hoc tm cach gian ln, th ma

by gi bng xut hin cai ng ky cuc nay.
Theo t, y la trng hp ang ng! ng quay sang bao
anh nhn vin no. Nht nh phai co cai g y m am! Cu ngh
th nao?
Em cung ngh ung nh thu trng! Anh kia h hi ap.
Co th ng ta mun to ra mnh lng thin mt vic nho che
du mt hanh vi bt chnh khac ln hn. Nh kiu bon ti pham
t nguyn u thu ti n cp vt trn ti git ngi y ma.
Vy th giao cho cu iu tra vu nay. Phai lam tht kheo va
tht ky. ng qun tm hiu ca bnh an cua ng ta. Bit u lai
chng mt lao gia tm thn lam mt thi gian c quan nha nc!
Mt tun sau, ng oan goi in thoai n phong thu. ch
thn ng Chm trng phong nhc may.
Thu tht vi bac la chung ti vn cha tm c muc nao
trong cac lut thu hin hanh co th ap dung cho bac np thu,
ng noi, thn mt hn mt chut so vi giong iu vn dung hang
ngay. Cai kho cua trng hp bac la ch bac a ngh hu, ch
day t ting Anh, th ngn ng ang c khuyn khch, lai ch
mt lp va chng thu mn ai. Nu bac la mt trung tm ng ky
hn hoi th lai la chuyn khac. ma sao bac khng thanh lp mt
trung tm nh th hp phap hoa vic np thu nh?.. Vng...
vng... Bac noi ung. Ti bit bac ch day cho vui ch khng nhm
muc ch kinh doanh. Th mi kho cho chung ti. Du sao th
ngi t giac nh bac hin gi co th noi la khng nhiu. Vng...
Nht nh th nao chung ti cung tm c cach giup bac thc
hin ngha vu va quyn li cng dn cua mnh. Xin bac yn tm
ch thm mt thi gian na. Khng lu u. Chao bac.
Khng lu u la y ng Chm mun noi ti kt qua iu
tra cua anh nhn vin tre. Sut ca tun va ri ng chng h bao
cao lanh ao, cung chng xem lai lut thu nh ng noi. Cu in
thoai va ri lai cang khng nh y kin cua ng, rng ngi nay
phai co vn . Nu khng a chng hng hai xin ong thu nh
vy. Gn tron i trong ngh, ng tin chc iu y. Nhng vn
g? Cu nhn vin vn cha tm ra. Co le phai nh n cng an. ,
phai bao cho cng an bit va yu cu iu tra giup! ng Chm
ngh, thm hai long vi chnh mnh.
THAI BA TN
30
Trong khi o, ng oan, vi ban tnh hn nhin trong sang

va lac quan vn co, vn tip tuc cach sng ng yu thch - sang tennit, chiu ung bia, ti i day ri v oc sach bao, thnh thoang
lam th. Thc ra ng chng cay cu lm vi cai vic t nguyn lam
giam tin cua mnh ma khng thanh. n gian ng thy day chi
ma c chng y la qua nhiu, nn ngh ha hoc ph hoc xin
ong thu. K ra, ng cung chut t ngac nhin khi ngi ta khng
cho ng lam cai vic tt ep o.
Thang sau, vn khng thy ng tnh g, mt hm sau bui
hoc, ng tuyn b trc ca lp t nay se giam mt na hoc ph. Cho
tt ca moi ngi. Ri ng thong tha xach cp bc ra khoi phong,
c Mai lai mt mnh giai thch thm vi am hoc vin ang
ngac nhin ban tan.
My ngay tip theo moi ngi nhn ng vi con mt to mo,
nghi ky, nhng bit tnh thy nghim, khng thch noi chuyn lac
, nn khng ai dam hoi. Con c Mai th vn rut re t noi, by gi
hu nh chng bao gi m ming. Khng chu y, ng oan vn
nghe lom bom nhiu cu bnh lun sau lng. Ri ng nhn c
my la th nc danh vi nhng li le khim nha y bong gio. K.
ng khng quan tm. ng vn sng theo cach xa nay tng sng.
ng hai long vi y ngh a phn nao giup c ai o vn tai
chnh ma ng chc ho ang gp kho khn. Thm ch ng n thy
ngon ming hn.
*
My li noi thm.
Thang tip theo s ngi hoc khng tng nh ng oan
tng ma con giam. Giam ro rt. C Mai khn kh thc s v b
my ng phong thu va cng an cn vn v ng thy lp d.
Ngi hoc cung cht vn c khng t, n mc cui cung c xin thi
lp ng, sang lam giao vu cho mt trung tm ngoai ng trng
bn, du lng t hn.
Tht vong v khng phat hin thy iu g m am lin quan
n nhn thn ng oan, cui cung nha chc trach i n kt lun
rng vic m lp day t thu phong cua trng la vi pham qui nh
quan ly giao duc va ao tao, anh hng n an ninh, trt t cua
31
khu vc. Vy la lp dch ting Anh cua thy oan b ong ca.
Cung va ly theo no la ba lp ting Anh thc hanh va mi lp
luyn thi ai hoc. Tt nhin khng ai trong s cac nan nhn cam
n ng iu nay.
Con ng th sao? ng vn th, nh xa. Vn hang ngay lam
nhng vic ng a thch - th thao, bia, sach bao va lam th. By
gi co thi gian nn lam nhiu hn. Tuy nhin, cng bng ma noi,
s trong sang cua ng dng nh cung b gn uc chut t. Bng
chng la mt ln ung bia vi nhau, gia chng ng trm ngm
bao ti, cung mt ngi v hu kim thm bng ngh day hoc,
rng nu khng co ly do thuc bach th du sao cung khng nn
giam tin hoc ph hoc t nguyn xin np thu. Tic la tm ly xa
hi tam thi cha chp nhn mt iu xa x nh vy.
Ha Ni, 7 thang 2, 2003
THAI BA TN
32
C gai gu
lang ti co mt c gai gu. Chung ti la ban thn nhau thi
nho, du c hn ti nhng nm tui...
Ma thi, trc khi bt u cu chuyn nay, co le c gia hay
oc bai th di y cua Euardas Mgilaitis ma theo ti la hay,
cam ng, va cung co chung u nh cu chuyn cua ti.
C gai gu
C be sng trong mt khu lang nho
Sng v t vi ba ni mt nha.
Sao lo sn cua hi mn giau co.
Cho c dung - trng dt ao, thu hoa.
C be y ln ln, ch hanh phuc.
Nhng than i, s phn chng nung chiu.
Mang cai bu trn lng nh vt nhuc,
C au bun, c gai ep, ang yu.
Va c th, trong cn phong khep cht,
C tri nhng nm thang ch.
Cho c be - bu tri trong i mt,
Nhng luc bun, hoa mi hot c nghe.

Nh an bm lun v t, vui ve,
Cac ban c vui ca hat bn nha.
Qua i mt ang rng rng ngn l,
C gai gu t khe ca nhn ra.
Ri ba cht, c xe a yn ngh
Bn hang dng ngha a pha sau lang.
Va va khoc, c chau ba yu quy
Va cui u theo sat chic xe tang...
Ri cai oi va cai ngheo cuc sng
Trao chic roi cho c gai lng gu
Va bt c phai hang ngay chn ngng
Ngoai canh ng heo hut nhng chiu thu.
C cung ti thng tt hoa, i dao,
Thng cung nhau nhom la si... Hang gi
Cho c nghe, nhiu ln ti thi sao
Cung nhiu ln ti hat hoc lam th.
Nhng ng n, mt mua ng khc nghit
Lam co cy cung mung thu cht dn...
Va sng, hang ngay chng ret,
Nha tip nha c xach b xin n.
Mt ti no, c nm im, khng dy.
Ca tri sao sa xung toa anh vang.
33
THAI BA TN
34
Nh mon cua hi mn, tri sao y

C gai gu cho vao bu ang mang.
...Ti cui xung chic quan tai nho be C nm yn bn ca s, che mnh
Bng tm lua anh trng thu ep e
Dnh mt vai ngi sao sang lung linh.
C gai y a lam g nn ti
phai mang mt s phn th nay?
Trc c gai, ti thy mnh co li
Va au bun, va day dt lu nay...
ung la ca truyn ngn ch trong mt bai th nho - mt
truyn ngn c in vi y u cac chi tit cn thit.
Ti rt yu th Mgilaitis (1), thm ch con quen ng va
sut mt thi gian dai chung ti trao i th t vi nhau. Cach y
hai mi nm ti tng dch va in hai tp th ring cua ng. Nu
c chon ch mt nha th x-vit trao giai Nben, nht nh ti
se chon Mgilaitis. Tt nhin khng phai v ng la ban ti, ma v
theo ti, ng la nha th s mt cua nn th Lin X, xng ang
hn nhiu nha th nc khac tng c nhn giai thng cao qu
nay. M u cho tp th "Nghch ly cua ban tay" xut ban Vit
Nam nm 1984 ng co li ta vi nhng dong cam ng v tnh
cam cua ng i vi con ngi va t nc chung ta.
Khi oc xong "C gai gu" trong s sach ng mi gi tng - luc
y khoang cui nm 1980 - ti lin vit th hoi ng xut x bai
th nay, va noi thm rng th nho ti cung chi thn vi mt c
be gu bt hanh. ng cho bit ni dung bai th la hoan toan co tht,
tr nhng chi tit c thi v hoa, va bao ti hay vit mt bai tht
hay v ban mnh. Ti a th nhiu ln nhng cui cung lai thi, v
bit co vit g va hay n u, cung se ch la s lp lai m nhat
nhng iu Mgilaitis a noi. By gi, khi cho in lai ln th ba
tac phm cua ng trong mt tuyn tp mi, va ln na oc "C gai
35
gu", ti quyt nh quay lai tai nay, khng bng th ma bng

vn xui.
i qua co nhiu s trung hp ngu nhin. C gai gu cua
ti ngay nho cung co khun mt xinh ep, c bit la i mt. Ti
khng bit v sao c b gu, do bm sinh hay hu qua mt cn bnh
nao o chng? Ln ln ti a thy c mang chic bu sau lng.
Chic bu to khin ngi c co rum lai, khun mt xinh ep nh
lot thom trong i vai nh cao. Du hn ti nm tui, nhng v la
con gai, nho ngi hn, co th v gu na, nn ti xng h tao may
nh ban be cung tui.
Tn c la Hng, mt cai tn ep, co ve hi kiu cach qu ti
thi y, nhng moi ngi ch n gian goi "con gu". Ti cung goi
th, t ra thi gian u. Me ti bao c m ci t nho va sau y,
cung ging c gai gu trong th Mgilaitis, c sng vi ba ni, mt
ngi ban hang xen ch Hm, khng giau nhng chng ngheo
lm. Thm ch c con c i hoc mt thi gian. Sau o ba c bnh
nng cht, c mt mnh khng ni nng ta. C chng con ai
thn thch tr vai ngi thuc ng ngoai Ha Tnh ma t lu a
khng lin lac vi nhau.
Chng con cach nao khac, c phai i xin n ch Hm va cac
lang ln cn. Cui cung, ng long thng, mt a chu trong lang
a c v nui nh con cai trong nha. Cai khai nim a chu thi
y chu yu mang tnh giai cp ch khng v s giau co hay boc lt.
V chng, con cai ngi a chu y cung hang ngay ra ng lam
qun qut t sang n ti nh moi ngi. Khac chng, ho co nhiu
rung hn, bit lo toan, nn sng kha gia hn va co c ngi nha
ngoi ba gian. Ho co ba ngi con i b i cach mang, mt ngi
sau nay thanh v ch huy co tai, c goi la "con hum xam quc l
6". Theo sach v th a chu phai c ac lm. Co th noi chung nh
vy tht, nhng ng a chu nay th chng ging th chut nao.
ng hin, tt bung, hay giup ngi khac nn trong lang ai cung
qu mn ng.
C be gu lang ti khng chn ngng ma chn tru, mt vic
bnh thng cua lu tre trong lang. Ngay nao ti va c cung dt
tru ra bai hoang ng Chua. Khng phai ti co cam tnh g c
bit, ma thc tnh ch mun li dung c. Cha la ti co nhiu sach,
c lai ham oc, nn ti cho mn, vi iu kin mn mt cun, c
phai trng tru cho ti mt tun ti yn tm oc sach, nm ngu
hoc chi lang thang u o.
THAI BA TN
36
T nho, vn khng hiu ng, ti t chi vi bon con trai cung

cac tro n cua chung. Ti khng "cung tt hoa, i dao" hay "oc
th, thi sao c nghe" nh Mgilaitis, du luc y ti a vo ve lam
th va bit chi an mng--lin nh b ti day. Nhng "cung t
la ngi si" vi nhau th co, va kha thng xuyn, v bai hoang
ng Chua trng trai, mua ng rt lanh. Vi li th "co sach", ti
bt c lam moi vic, coi nh chuyn ng nhin, mc du trong
thm tm ti thch c, v khun mt ep, v s du dang ben len,
va ca v noi chuyn vi c rt thu v. C khng co ban nao khac, ca
trai ln gai. Ti cung ch co c la ban duy nht thi y. Nh "c gai
gu" cua Mgilaitis, c lun mc cam v bnh tt cua mnh, va
cung thng "qua i mt rng rng ngn l" len nhn cac ban
cung tui vui chi t sau canh ca.
Nm 1952, qu ti co phong trao u tranh chnh tr. Lang
ti la cai lang Nho Lm c nhc n trong cun "Chuyn lang
ngay y" cua nha vn ng hng Vo Vn Trc vit v nhng
chuyn ky cuc thi o.
ng a chu tt bung kia b em ra u t. Ca lang hop my
m lin u ng. c mm li t trc, ai cung xng vao chi
rua, m a, te nc ai va ct vao mt ng, buc ti ng la tay
sai, la gian ip ngm cua quc. Ly do la ngi ta thy trong
nha ng co my cun sach ting Phap do anh con ch huy cach
mang tng hoc xong tu tai lai. Chc nhng cun tiu thuyt
hay giao khoa g o, nhng v khng ai bit oc nn ng nhin
chung phai la "tai liu phan ng".
Khng hiu sao chnh nhng ngi c gia nh ng xa
nay giup nhiu nht lai u ng quyt lit nht va cung anh
ng au nht. C theo li t th sut i ho b thng a chu Vit
gian nay boc lt, bon rut tn xng tuy! Ngi ta cung bt c gu,
luc y mi tui, tham gia u t, tt nhin co s chun b rt ky
t trc. Th ma trc "can b" va tt ca dn lang, cai con be khn
kh y lai noi ngc ht nhng li c dn.
- ng ch Hng, co phai tn a chu Vit gian phan ng,
tn tay sai quc nay a bt ng ch lam vic hai mi gi mt
ngay, va ch cho n mi ngay mt bat cam khng?
"ng ch Hng nhn thng vao mt ngi va hoi, noi ranh
rot tng ting. ng ln trong am tre to mo chen chuc pha sau,
ti thy hnh nh c ang c n thng cai lng gu cua mnh.
37
- Khng. Chau chn tru hang ngay ng Chua. Thnh

thoang nu cu Tuc bn hoc bai th chau ra bat. Quet nha la vic
cua chau. Chau n mt ngay hai ba vi ca nha. Co hm bui sang
c n khoai luc, cung vi ca nha.
- Nhng hn lun anh p ng ch rt tan nhn!
- Khng, b chau khng bao gi anh chau. ng y rt tt va
thng chau...
- Khng th nh th c. Bon a chu, tay sai quc khng
bao gi thng ngi, nht la nhng ke m ci nh ng ch. ng
ch c nh lai xem. Co g c noi ra. ng s. Cach mang se bao v
ng ch. Ro rang y thc giac ng giai cp cua ng ch con kem,
lp trng cach mang m h! Nao, hay noi i! Hay nh mt bai
nc bot vao mt no i!
"ng ch Hng" vn ng im, rm rm nc mt nhn ng
a chu b nui ang b troi qut tay sau lng, mt may thm tm.
C la ngi duy nht dam cng khai bnh vc ng. Trong khi o
am ng gin d bt u nhao nhao la het:
- anh dp cai lng gu cua no i!
- Con phan cach mang! Tay sai quc!
- Bt no ra u lun!
- Treo ngc no ln ma anh!
Thy c tip din nh th se bt li, ng can b c c t
tnh v ch ao phong trao ben giang tay tat manh vao mt "ng
ch" Hng, lam no loang choang suyt nga. Ri "ng ch" b ai o
tc gin a t ui i, nhng ch cho nhng ngi co lp trng
giai cp vng hn.
C be gu bo ra ng ngi khoc mt mnh. Ti lng le i theo.
Luc y ti cha hiu th nao la u tranh giai cp, la tay sai
quc hay phan cach mang. Ti cung khng hiu v sao dn lang ti
xa nay vn hin lanh, cht phac ma bng dng tr nn hung d
va c ac nh vy. Ti ch bit c noi ung s tht, va cang qu c
hn v a dung cam noi ln s tht o.
Xet v con be, lai tt nguyn nn ngi ta tha khng em c
ra u t va anh p nh nhiu ngi khac. S b va ly, b me
ti cm khng cho ti chi vi c, nhng chung ti vn len lut gp
nhau.
THAI BA TN
38
My hm sau, ngi ta treo ngc ng a chu b nui c ln

canh cy, cho t rm pha di bt ng khai a giu tai liu
quc u. Nong qua khng chu ni, ng nhn ng la gian ip
nc ngoai va xin c tha xung dn i ly tai liu mt. ng
dn ca oan ngi hao hc i khp ng, khp lang nhng chng
thy tai liu nao. Ngi ta lai anh p, lai treo ng ln t v
ti ngoan c, con dam ua vi cach mang. Na thang sau ng cht
v cac vt bong qua nng, hai ngay trc khi co giy trn gi
xung "sa sai" va minh oan cho ng.
Nhng nm cai cach rung t, ac, thoc gao va ca ngi
nha cua gia nh c u b tch thu em chia cho nng dn. Nha ti
cung c chia mt i chum rt to, b v trong ln may bay My
nem bom trung nha nm 1966.
Ri moi vic cung dn dn i vao n nh. Vi ba me nui
thao vat, bit tnh toan lam n, gia nh c lai kha gia va ln na
lai co th giup hang xom, k ca nhng ngi tng anh p va
chm la t cht b c. Gia nm 1967, tt ca thanh nin lang ti
cung vit n xung phong ra trn. Ca ti, c gai gu va Tuc, con trai
ng a chu phan ng. Nhng ba chung ti khng c nhn. Ti
c gi sang Lin X hoc sau nay hoa bnh v xy dng lai t
nc. Hng v cai bu trn lng. Con Tuc th vng "thanh phn
khng c ban". Sau nay, khi chin tranh tr nn ac lit, Tuc c
nhp ngu, va anh a hy sinh mt trn Nam Lao.
Thu tht t y, do bn bu hoc hanh, ri cng tac, hoc n
gian do v tm, ti t khi ngh ti c ban gu tui th cua mnh.
Sut bay nm nc ngoai ti chng mt ln gi th cho c, cung
khng mt li thm hoi. V nc, ti c bit c a la ba can b
phu n cp huyn, mt in hnh tt v moi mt, c d ai hi
chin s thi ua toan tnh. Ba, va ca ti na, rt vui nhng ln
him hoi chung ti gp lai nhau. Ba noi t, ch nhn ti va ci, nu
ci ben len nh ngay nao. Ti cung chng bit noi g hn ngoai
nhng cu xa giao na ua na tht ma ngi ta vn noi trong
nhng trng hp tng t. Thm ch chung ti khng nhc ti
chuyn cu. Chuyn tui th chung ti ep y, nhng cung bun
lm.
Nm ngoai ti v thm qu ung luc ba mi cht ngay hm
trc, va ngi ta ang chun b lam l quan. Hi chut t sng s,
ti vi ti c nhn ba ln cui. Ba nm o trn ging sach se
trai nm day bn chic quan tai i sn. Khun mt ba vn ep,
39
c bit rt thanh than, nh sut bao nm nay ba khng h co cai

mc cam cua ngi b tt nguyn, khng h tng xy ra nhng s
kin khung khip cua cai nm 52 no. Ba cht nh mt ngi thc
s hanh phuc. Ba xng ang c hng hanh phuc tron ven nh
bt ky ngi phu n bnh thng nao. Nghe noi co ln ai o em
long yu thng ba, mun hoi lam v nhng khng hiu sao ba t
chi. Sau nay co ngi bao sut i ba ch thm yu mt ngi
nhng chng bao gi noi ra. Ngi y la ti. chng minh, ngi
ta cho ti xem ba a nng niu ct gi th nao nhng cun sach ti
vit, ca nhng bai bao nho nht cua ti ma khng bit ba gom
nht t bao gi va bng cach nao. Nhng ti khng tin nh th, va
ngh ngi ta ch ua.
Con luc nay, thp hng xong, ti lng le cui u ng bn
ba. ang gia tra, tri u am va co ma lt pht. Bt giac ti cht
nh bai th "C gai gu" cua Mgilaitis, bai th cua ng ma cung la
cua ti.
...Mt ti no, c nm yn khng dy.
Ca tri sao sa xung, toa anh vang.
Nh mon cua hi mn, tri sao y
C gai gu cho vao bu ang mang.
...Ti cui xung chic quan tai nho be C nm yn bn ca s, che mnh
Bng tm lua anh trng thu ep e
Dnh mt vai ngi sao sang lung linh...
C gai y a lam g nn ti
phai mang mt s phn th nay?
Trc c gai ti thy mnh co li
Va au bun, va day dt lu nay...
THAI BA TN
40
Ha Ni, 7.4.2001
(1). Euaras Mgilaitis (1919 - 1997), nha th ln Litva,

trc y la mt nc cng hoa cua Lin bang X-vit; anh hung
lao ng Lin X, giai thng Lnin v vn hoc.
41
Cai gia cua tnh yu

Bit m nay kho long ngu c, ng nhe nhang bc xung
khoi ging, c khng lam v thc gic. Co th v ng a ngu, cung
co th con thc nhng gia v ngu nh moi ln. "K", ng thm
chc li ri lng le ra ng ngo ai ban-cng. Chc a khuya. ng
c tnh khng xem ng h st rut. Ca thanh ph ang
php phng trong gic ngu chp chn. T trn cao nhn xung,
thanh ph nh con quai vt khng l sau mt ngay sn ui va vt
ln vi con mi, by gi kit sc nm bep xung t, dui trm
nghn chic chn ky d, ph pho th mt cach nng nhoc. Thnh
thoang no lai ku ln tham thit bng ting coi tau rn r keo dai
t pha ga Hang Co.
Tri hi lanh. ng tic a khng khoac thm chic ao ngoai,
by gi quay vao ly th lai ngai. ng ang bun. Cai bun nham
chan v no xy ra qua thng xuyn. Thng xuyn n mc gn
nh tr thanh tm trang bnh thng, khin ng i khi cung
chng bit co tht ng bun hay khng.
ng bt la hut thuc, l ang nhn con quai vt nm bt
ng pha di, va ngh:
Mt chang trai em long yu c gai,
Nhng c kia yu ngi khac, va ri
Ngi khac y lai yu c gai khac,
nang bun va tht vong khn ngui.
THAI BA TN
42
Va sau o, v tht tnh, c gai

Khng may may ken chon, a ly chng
Thanh bt hanh. Va chang trai cung vy,
Phai sut i au kh, phai ch mong...
Cu chuyn trn khng co g mi la.
Bao i nay thng vn th... Co iu
Nu xy ra vi chnh ta, ta se
Hiu th nao la cai gia tnh yu.
ung, vi ngi ngoai cuc th moi vic co ve n gian, thm
ch nghe nham chan. Nhng nu cai iu y "xy ra vi chnh ta",
nh ng y chng han, th... Cha, cai ng nha th Hain (1) ngi
c y ch bng my dong n gian ma noi ht, noi ung toan b
cu chuyn va ni bun cua ng. Ma ng ta sng cach y nhng
hai trm nm, lai tt chu u. Hoa ra cu "Trong tnh yu khng
ai au kh ging ai" ngi ta vn noi khng hn hoan toan ung.
ng ngh trng hp cua ng xa nay chc khng him, ta hay ty
cung vy. No xy ra ung nh Hain a vit.
ng tng yu mt c gai va luc u cung c c yu lai. Sau
v mt chuyn hiu nhm v vn, rt v vn, c t ai, tuyn b ct
t ng yu mt ngi khac"cho ng bit tay". Nhng cai anh
"ngi khac" y lai khng yu c, hay chnh xac hn, yu vi
nhng suy tnh nho nhen. Th la tht vong, va cung v t ai, loai
t ai kiu tre con, ang le quay lai vi ng, ngi vn yu c tha
thit va chc con c c yu, c "khng may may ken chon, a ly
chng". Ly chng ch ly chng. Th thi. Khng tnh yu.
Khng n o. ng va anh chang nho nhen kia bit c khng s
. Lai suy ngh kiu tre con! Tt nhin, c a phai tra gia t cho
hanh ng tre con y cua mnh.
Con ng, ng khng n ni bng bt, thiu suy ngh nh c,
v luc y ng nhiu tui hn va noi chung chn chn hn. ng tm
moi cach cu van tnh yu nhng v ch. C gai ng yu va yu ng
y a khng u s tnh tao va dung cam cn thit vt qua long
43
t ai b phong ai thai qua cua mnh. Cui cung ng ly v, mt

ngi t nh, co trnh , lai xinh ep, xinh hn ca c ngi yu cu.
Mt ngi tt moi phng din. Th ma khng co hanh phuc.
Khng phai ng khng yu v. ng co yu. Nhng o khng con la
cai tnh yu ng tng trai qua vi "ngi kia". V sao th chnh ng
cung khng t ly giai ni. Tnh yu la th, va co th no mi b n,
ky diu va lam ngi ta m say. ng bun, mt cach lng le va m
h. Vn la ngi ng n, lai hay mc cam, ng thy nh th
mnh phan bi v, v du khng mun, ng vn thng ngh ti
"ngi kia", c bit ngay ln u ho gp nhau va yu nhau "ngay
t cai nhn u tin", ht nh trong cac cun tiu thuyt lang
man. V sao? Ca hai u khng bit. Co le o cung la mt b n
na cua tnh yu.
Cai ngay y, thc ra noi m th ung hn v luc o la ban
m, hai ngi ngu nhin ngi cung gh, cung xe t Sm Sn v
Ha Ni sau t ngh mat mt tun. Trc o ho gp nhau hang
ngay, n cung nha, tm cung bai, nhng cha noi chuyn vi nhau
ln nao. Ca hai co ve y n nhau, co ve mun lam quen nhng
khng bit bng cach nao. Th ma gi ho c ngi canh nhau sut
ca chng ng hang trm kilmet, lai vao mt m ep tri,
chng b ai chu y... Ho noi chuyn thu v lm, hp nhau lm, khi
gn n Ha Ni, ho a bt u cm tay nhau. Th la yu, hay t ra
cam giac yu yu. Tht nhanh va cung tht t nhin. C nh ho
c sinh ra yu nhau vy. Mi mt gi m hm y, sau khi
chia tay vi c gai, ng thong tha i b v nha tn hng nhng
giy phut ky diu va qua. ng sung sng oc thanh li mt bai
th khac cua nha th Hain ma ng yu thch:
Anh va em khng hen
Cung i chuyn xe m.
Hai a cung vui ve Ch mnh anh vi em.
Sang ra, ta kinh ngac
Thy ngi khach th ba
La Tnh Yu lu ve
THAI BA TN
44
Len vao ngi bn ta.

Luc y, tc la cach y hai mi lm nm, ng la mt can b
tre cua Vin nghin cu hat nhn, con c ang la sinh vin nm
cui khoa vn trng ai hoc tng hp. Chnh nhau nm tui,
chnh ly tng cho mt tnh yu nghim tuc. Chiu chiu ng ap
xe n trng on c v nha. Hai ngi hai xe. Nhng ngay tht
ep va hanh phuc. Du lam khoa hoc, tm hn ng rt lang man.
Thm ch ng con lam th tng c. Tic rng trong lnh vc nay
ng khng gioi lm, nn cui cung, thay cho nhng bai th h huc
vit nhiu m lin, ng chep tng c mt bai ng tng cua
Hain, nhng mai sau mi bit la cua Vichto Huyg (2):
Th anh ri trang giy
Bay n u vn em
Nu th anh co canh,
i canh cua con chim.
Th anh se che ch
Ngi nha em bnh yn
Nu th anh co canh,
i canh cua nang tin.
Th anh se chung thuy
Bay theo em sm chiu
Nu th anh co canh,
i canh cua tnh yu.
Thi y ng ngheo nn chng co g hn tng, ngoai th,
ma lai th ngi khac. C cung khng mong i g hn ng. Mt
ln, khi on c cng trng, ng tng c mt bai th khac. Ln
nay th ung la th Hain, vi hai kh u va cui nh sau:
45
Nh nang th ct canh,
Em hay n cung anh,
n sng Hng lp lanh,
Tri min nam trong xanh.
y, nm trn co,
Trong gic m ban ngay
Ta tha long theo gio
Cung tnh yu ngt ngy...
- Anh nh a em n sng Hng n tht y a? - c ci
hoi khi oc xong.
- Khng, anh ch mun mi em i n kem nha hang Thuy
Ta. Va nu em ng y, ngay mai ta ap xe sang C Loa chi.
Ho n kem nha hang Thuy Ta, ri hm sau cung i C Loa.
Ln nay hai ngi mt xe. Chnh trong cuc da ngoai ang le phai
rt vui y, cai chuyn "v vn" kia a xy ra. Hnh nh ng noi
mt cu ngu ngc nao o khin c t ai. Cha ht, ngh c hiu sai,
ng c cai lai bng nhng cu thm ch con ngu ngc hn, lam
chuyn thm nghim trong. Th la cai s c v vn y lam tnh
yu cua ho tan v. n gian th thi. u do cung la mt iu ng
ngn na cua tnh yu.
Bit mnh sai, ng tm cach giang hoa va xin li, hy vong
my hm sau u lai vao y. Nhng ng nhm. C gai vn cng
quyt khng chu, la iu n tn by gi ng khng hiu ni. Hay
ng a v tnh cham phai ni au thm kn nao cua c? ng a
xuc pham c su sc iu g chng? C khng cho phep ng a
on hang ngay nh trc. Khng gp g, khng noi chuyn. Chm
ht. Cung khng mt li giai thch v sao. Nhng ng yu c va
bit c vn yu ng. Th th tai sao lai nh vy? "Chu. Tnh yu
la th. Phu n la th!" ng bun ba lc u.
Sut my thang lin sau o, thn th nh ngi mt hn,
m nao ng cung lang thang quanh nha c. Khng dam vao, ma
cung chng mun vao. Co ngu nhin thy c, ng cung khng tm
cach gp. ng a b t chi, va ng la ngi t trong. Cai t trong
THAI BA TN
46
cung thuc loai ng ngn ma ng khng vt qua c. Nhng

hm nha c co khach, t di nhn ln, ng lai nh n Hain, va
bun ru ngh:
Nha em co vu hi,
Thp en xanh, en vang.
Anh nhn ln ca s
Thy bong em i ngang.
Em khng nhn, khng bit
Anh ang ng trong m,
Va cang khng th bit
Anh ang bun v em.
V tnh yu, ln na
Anh lai bun m nay.
Tim xn xang... ch tic
Em khng bit iu nay.
Tip n, moi chuyn din ra ung nh Hain noi. C yu
ngi khac. Mt nha th co tai xa nay c rt hm m. Nhng nha
th nay yu c cung nh yu bao c sinh vin tre khoa vn lang
man ging c. Khac chng, co yu hn mt t v nha c giau va co
ng b la can b cao cp. Cui cung, qua mai mi cua ba me, c
ng y lam v mt pho tin s va nc ngoai v, mt ngi t t,
cung con nha can b cao cp nh nha c. T bui u gp nhau
cho n ngay ci cha y hai thang. Luc nay c a la mt phong
vin, thnh thoang co bai in cac bao. ng cung c mi d ci.
ng i, mang sn trong ngi mt bai th khac cua Hain tng
c, nhng vao phut cui, ngh th nao lai thi. Bai th y ng con
gi ti nay:
Em hay noi cho anh nghe: v sao
47
Gia mua xun ma hoa hng a heo;

Va trc anh, do nguyn c th nao
Bng hoa tm cui u bun lanh leo?
Em hay noi: v sao chim hoa mi
Hot bun ba lam tim anh nhc nhi;
Sao anh nghe nh muc nat cai g
Trong hi th cua rng xanh, ng ni?
Em hay noi: sao sut ngay mt tri
Lun gin d nhn canh ng nhn nho?
Sao bong en lun bao trum khp ni,
Ca trai t m u nh nm m?
Anh au bun, anh tht vong, u Hay giai thch cho anh nghe iu y.
Va em yu, em hay noi anh nghe:
Sao em n bo anh i nh vy?
Sau o, vi ng, hu nh chng con g na. Ri ng cung ly
v, co con, vic cng, vic nha khng co g ang phan nan. Gia nh
ng sng bnh thng nh cac gia nh cng chc bnh thng
khac. Co phn con kha hn. Co th noi hanh phuc. B ngoai nhn
vao, chc khng t ngi ghen t. Ban thn ng cung t thy hai
long. Vy ng con oi g hn na? Ba v du dang, yu, hiu chng.
a con trai ngoan, hoc gioi.
Vng, tt ca ung nh vy. y th ma sao ng vn thy co cai
g thiu vng, mt s luyn tic m h, mt ni au m khng noi
nn li. ng bit tt ca co th ch do ng a cam hay ngh v mi
tnh u bt thanh. Nhng co phai li ng u? Ai dam chc nu
ho ly nhau, cai c gai hay t ai ngay xa y se lam ng hanh
phuc hn ngi v hin nay cua ng? Suy cho cung, o ch la mi
tnh bng bt vi nhng kt lun cung vi vang va bng bt khng
THAI BA TN
48
kem. ng bit th, va a c nhiu ln xua ui nhng y ngh vn

v y trong u. Nhng ly tr la ly tr, tnh yu vn la tnh yu. Va
sng bn ba v ly tng cua mnh, ng vn khng th khng i
khi ngh ti ngi an ba kia. Ngi an ba nhn tm, ng bong
a lam ng au kh. V ngi y ma ng nhiu m phai mat ngu
nh m nay. Tnh yu la th, bit lam th nao c.
Con "ngi y" th sao? B ngoai co ve cung bnh thng. T
ngay chia tay, ho cha mt ln tm gp nhau. Cach y a lu, khi
cung a con n trng L Ngoc Hn, thnh thoang ho co nhn
thy nhau nhng ch gt u chao t xa, hoa hon lm mi trao
i i thng thng. Duy nht mt ln, khi ca hai ngi cung n
qua sm va bit con phai ch lu, ng gi y c vao quan ca ph i
din ngi tam. C ch im lng nhn ng. Vn i mt ep ngay xa
y nhng by gi m bun, rt bun. Cui cung, c cui u khe
noi: "Em co li vi anh. Anh tha th cho em nhe". Ri nh s
khng dam ng thm vi ng, c vi va phong xe bo i. T o ho
chng bao gi gp nhau na. Vy la c cung chng hanh phuc g.
Co th nh ng, c cung b cai tnh yu ky diu, la lung, am m
va b n y lam nhiu m mt ngu. Bit u luc nay c cung ang
ng trn ban cng nha mnh, bng khung ngh v no nh ng...
Con quai vt thanh ph vn nm xoai di chn ng. Nhiu
con mt khac mau a nhm. Hi th va ting rn r cua no hnh
nh phn nao lng xung. ng khe rung mnh v lung kh lanh
bt cht thi t pha sng Hng. ng lng le i vao, nm xung
canh v. By gi th v ng chc chn a ngu, ting th nhe va
u. Nh anh trng chiu qua ca s, ng thy khun mt ba va
thanh than, va nh lo lng iu g. ng khe cm tay ba t ln
ngc mnh. T nhin ng thy thng ba. Thng cho ca chnh
mnh. Mt luc sau ng thip i, bn tai vn vng vng bai th cua
Hain, nhng nghe nh u o t xa, rt xa, va mi luc mt nho
dn...
Mt chang trai em long yu c gai
Nhng c kia yu ngi khac; va ri
Ngi khac y lai yu c gai khac,
nang bun va tht vng khn ngui.
49
Va sau o, v tht tnh, c gai

Khng may may ken chon, a ly chng
Thanh bt hanh; va chang trai cung vy,
Phai sut i au kh, phai ch mong...
Cu chuyn trn khng co g mi la.
Bao i nay thng vn th - Co iu
Nu xy ra vi chnh ta,ta se
Bit th nao la cai gia tnh yu...
Ha Ni, 9.4.2002
(1). Th Henric Hain (Henric Heine, c, 1797 - 1856).

(2). Th Vichto Huyg (Victor Hugo, Phap, 1802 - 1885). Tt
ca cac bai th trong truyn nay u do tac gia dch. Xem "Thai Ba
Tn. Th dch", NXB Lao ng, 2001.
THAI BA TN
50
Cac c gai lang ti

Vit truyn nay, tc la v tnh ti a cham n mt ni au
khac cua chin tranh. Mt ni au m thm, c bit va kho noi.
Cung v th ma xa nay du bit, ngi ta c ngai ngai khng mun
nhc ti. V t nh, va ca v thng ma anh bt lc. o la vic t
chin tranh tr v, hang van, co th hang triu cac c gai nh th
khng ly c chng. i vi phu n, th hoi con ni au nao ln
va "kho noi" hn?
Ti c nghe k va bit kha nhiu chuyn nh th. Trong
mt truyn ngn gn y ti co s dung t chi tit t cu chuyn
cua mt ba ban. Ba k vi ti ma c nh xng ti vi cha ao. Theo
ba th chnh ba a git cht mt c thanh nin xung phong ti
nghip.
S la vao cui nm 1971, cai c gai thanh nin xung phong
trong mt n v toan n sut nhiu nm lin rng Trng Sn
heo hut y a b phat hin "lam chuyn by ba" bn b sui khi len
i tm mt mnh. Va ba ban ti, luc o la ngi phu trach n v,
chng nhiu tui hn bao nhiu, a em c ra kim kim trc moi
ngi. "Chung ti "qun" c y gh lm. c bit la ti. Ch huy
ma. Tuy nhin, ming noi vy thi, ch trong long th thng. Ti
chu tr bui hop y. By gi ngh lai thy tht chua xot va cung
bun ci. Ngh mt ng, noi mt neo. Khng t ngi cung ln
ting ph bnh c gai o nh ti. em ca ao c cach mang va ly
tng ra ma ph bnh. Cai thi y la th. No phai th" Ri ba bun
ba noi thm: "Sang hm sau chung ti thy c y treo c cht trn
canh cy sau lan. Tt ca do ti, do ti ht!" Ba con cho bit cung v
ly do tm, sinh ly y ma n v ba ngay cang co nhiu chuyn ky
cuc, th du bng dng v c my a ci sng sc nh mt lu
51
in, ri sau lai m nhau khoc. "Co a in tht. C trn trung

chay tng ngng gia rng."
chin trng a th, v nha cac c cang kh hn, v phn
ln a ngoai ba mi, lai nng thn. Ma nng thn th ai ly gai
gia, nu con ngi ly?
Khoang mi nm u sau chin tranh, mt s t bao manh
dan cp vn nay. Cung ch noi chung chung, thng chung
chung, ch chng gi ra c giai phap cu th nao. Ca xa hi bit.
Ca xa hi mun lam cai g o giup ho, nhng cui cung vn bt
lc. Khng le cho quay lai ch a th? Th la hang van, hang
chuc van cac cu thanh nin xung xong c lm lui sng mt mnh
va chun b tinh thn keo dai nh th sut i. May cng oan
va cac cp chnh quyn khng con kht khe nh trc v ti cha
hoang. Con ngoai gia thu cui cung c chnh thc tha nhn.
Ti nh mt ln, vao nm 1983, trn ng i Bao Lc, Cao
Bng, th xe cht may, chung ti phai ngu lai qua m mt n
v sa cha ng b, ung vao ngay n v nay c tuyn dng
thanh tch g y. Lin hoan, n ung vui ve lm. Nhng ch toan
an ba, va u a ba bn chuc tui. Th ra ho cung la thanh nin
xung phong chuyn nganh. Cu th la sau chin tranh, ca mt n
v c b hu nh nguyn xi t Trng Sn ra y.
m hm y, sau ba lin hoan ma chung ti cung c mi
d, ti nghe co ting khoc, khng phai mt ma hnh nh nhiu
ngi. Thu trng n v, mt ng gia hom hem ang ch v hu,
bao ti:
- Cac ba y vn th y. C co dp vui lai m nm m nhau
khoc. Chuyn chng con y ma. Ti nghip.
- Th quanh y khng co an ng a? - ti hoi. - Cac c quan,
x nghip hay n v b i nao o chng han?
- Trong vong ban knh hai mi cy s th khng. Xa hn mt
chut co mt cng trng khai thac a va mt i bin phong. Cung
kt ngha, giao lu, thm hoi nhau u chuyn, nhng chng ch g.
Ch thm nhiu vu cha hoang. - Ri ng thu trng cua hn hai
mi ba cng nhn y th dai, noi mt cu lp lng: - Ti n kh
vi cac ba y!
Ti chng bit ng noi kh la kh theo ngha nao.
THAI BA TN
52
*
Nu lang la hnh anh cua xa hi thu hep, th lang ti cung
phan anh y u tnh trang nay cua toan xa hi. Thi chng My,
nhiu c gai lang ti la thanh nin xung phong, mt s hy sinh
nhng phn ln sng sot tr v, (bo lai ng sau gn mi nm
tui tre, cai tui d ly chng nht) va ri... chng. qu ti, con
gai ngoai hai mi lm cha ly c chng th b chnh thc coi
la , b gat khoi danh sach nhng i tng co th t vn .
Nh nhng ngi cung tui thi y, t nhng c be toc vang
hoe v chang nng sut ngay ngoai ng chn tru, bt cua, lam
rung, tt ca cac c gai lang ti hoc xong ph thng u ua nhau
vit n xung phong, ri ra i, ming hat vang bai ca "ng ra
trn ngay nay ep lm". Moi ngi, moi chuyn tht hn nhin, v
t. Tht vui. Tht ep. Va cai cuc sng du gian nguy nhng hn
nhin va vui ve y ch b hng hut khi chin tranh kt thuc, ho bt
cht thy mnh a khng con tre, va l m cam thy nhng mi lo
ang i. Ti co mt bai th th nay, co le noi c phn nao cai
tm trang y cua ho:
Cac c gai lang ti
Ln ng i dit My,
Khoac ba-l, va ri
T c, thanh ng ch.
Ho i vao chin tranh
Ma nh i vao hi,
Nhng c gai hin lanh,
Vui, hn nhin qua i.
Nhiu, nhiu nm chin trng
Ho cung vui nh vy,
Du oi, du b thng,
53
Bom ri va la chay.
Va ch ngay hoa bnh
Ho bun khi tr lai
Bng sng s thy mnh
Khng con la con gai.
Bun cang bun gp i,
V hnh nh luc y
Khng ngi nao lang ti
Bit ho bun nh vy.
Noi trong lang khng ai bit ho bun la cach noi cua th,
nhn manh ni bun va s mc cam cua ho. Trn thc t ai cung
d dang nhn thy iu o. G th g, vi phu n, nht la phu n
nng thn, chuyn chng con vn la iu quan trong nht. No
khng n thun la hanh phuc ring t, ma con uy tn cua ca gia
nh. Dn lang thng cam va thng ho lm. Tuy vy khi, ken v
cho con trai th lai chon nhng c mi ln.
qu ti ngi ta ly v ga chng cho con rt sm. an ng
tui cac c ma cha v th ch co th la mi i b i v - s nay
khng nhiu do a hy sinh hay c b me lo ci xin trc khi ln
ng - hoc nhng ngi "nh nhang" do v cht, li d, hoc
nhng ngi tt nguyn va ca nhng loai thuc "thanh phn bt
hao". Khng con ai khac, mt s c thanh v nhng ngi y. S
khac xin i lam cng nhn mo a Hoang Mai canh tranh vi
nhng c khac cung ang chng y. Con phn ng lai lang
lam rung, sng cung nha vi b me gia, hoc nu b me cht th
thui thui mt mnh. n gian la s cn bng cua cai quy lut cung
cu t nhin v nam n trong hn nhn a b pha v.
Thng vn th, trong mun van cai thiu thn sau chin
tranh, co mt cai thiu ma phu n thm tha hn ai ht. o la
thiu an ng ly chng. Thi nao cung vy, u cung vy.
Vit n y, ti cht nh n bai th cua Iulia runhina v tai
nay. Ba tng la n sinh trung hoc xung phong ra mt trn trong
THAI BA TN
54
cuc chin tranh v quc v ai cua nhn dn Lin X. i t ba

cung khng my xun xe. Ba mi t t cht cach y my nm,
nghe noi co lin quan n s sup cua nha nc X-vit ma ba a
hy sinh tui tre cua mnh bao v.
Thng trn, tr v nha,
Cac n sinh - chin s
Mang hai mi tui i
Nh hai mi th ky.
Cac hun chng, du sao,
Vn t hn vt seo.
Hnh nh i con dai
Ma a thanh cac "cu".
Cac c gai v nha.
Nha khng con, gic t.
Khng cha me, anh em,
Khng chic dao, cai ct...
Ngha la lai t u
Bt u vao cuc sng.
Bt u din i giay
Kiu nha binh th rng.
Vng, nhng din vi ai
Khi khp lang khng thy
Bong mt chang trai nao?
Sau chin tranh la vy.
55
Thiu an ng yu
a tr thanh ni kh.
Cac th h sau nay
Chc kho tin iu o.
Ba mi nm sau, Vit Nam, cac c gai lang ti cung ri
vao hoan canh tng t. Con by gi, tc la thm ba mi nm
na, chung ta vn cam thy kho tin vao cai s tht y, du no a
thc s tn tai. Ngay trong lang ta, quanh ta, hay thm ch vi
ngi thn cua ta. Mt ni au nhc nhi ma xa nay chng ai co
th lam g c giup . Khng ca mt li an ui hay mt c ch
nho bay to s thng cam u ym.
*
Cui nm 1978, trn ng cng tac t Ha Ni vao Sai Gon,
ti ghe thm nha va c bit c Duyn i tu. C cung la mt
trong nhng cu thanh nin xung phong lang ti va cung canh
ng.
C Duyn la con gai nha hang xom, hn ti hai tui, nhp
ngu t nm 1965. Khng hiu sao phai hn mt nm sau khi chin
tranh kt thuc mi thy c tr v. C la ngi ni ting xinh ep
trong lang. Nghe noi a co hen c g o vi ng anh con bac ti.
Sau nay, khi anh ti hy sinh Quang Tr nm 1968, khng thy ai
nhc n chuyn y na. Co th ngi ta y t tranh cho c nhng
phin toai trong vic chng con sau nay.
ung nh trong bai th cua runhina, khi c tr v th
chng con g na. Nha c trung bom, ca b me va cu em trai u
cht. C cung phai t mnh lam lai tt ca, bt u t vic dng
mt ngi nha la, sm sa ac, ri hoa dn vao np sng chung
cua lang va... y tm chng. Chnh xac hn la ch ngi ta n
hoi mnh lam v. Nghe k lai th cung co kha nhiu ngi tm n
vi c, nhng vn ch la nhng ngi "co vn ", chc v th nn
c t chi. Co ve nh c sn sang sng c thn sut i ch khng
chu ly nhng ngi c thy khng xng ang.
Trc y, tuy thuc hang em ut, nhng nh ng anh, ti
thng c c cho i chi cung, k ca nhng m hai ngi va
THAI BA TN
56
am thanh nin ln hn ra b Knh Nha L hat i cung con trai,

con gai lang Phuc Nhan bn kia knh. C hat hay, i ap nhanh
va sc sao. Chc thi y nhiu ngi m c ch khng ring g anh
ti. Hn th, c lai chn chn, co ban lnh va lun c bu lam b
th chi oan. Sau chin tranh, du khng tch cc nh trc nhng
c vn tham gia y u cac hoat ng xa hi trong lang xa. C
cung la ngi lao ng gioi, bit lo toan, sng hoa thun vi xom
ging va c moi ngi yu mn. Tom lai, tr chuyn chng con,
moi vic vi c u n thoa. Vy tai sao bng nhin c bo i tu?
Theo ngi ta k lai th cach y na nm co anh can b
tnh v lam vic xa. Chng hiu quan h hai ngi th nao ma
sau o c Duyn bo lang vao Vinh, noi a xin c vic lam nha
nc y. Th ma cha y hai thang sau th thy c quay v,
ri xin vao nha chua, cung ct toc, mc ao nu va sng hn chua.
o la chua Yn Quang, nm canh quc l, pha bn kia sng
Bung, chua ln nht trong ca huyn Din Chu, cach lang chung
ti khoang mi lm cy s. C chng giai thch v sao. Ngi ta
ch co th oan gia oan non, rng chc phai co chuyn g y
nghim trong xy ra gia c va anh can b no, nn mt ngi ban
lnh va yu i nh c mi co cai quyt nh cc oan nh vy. Co
ngi bao c b la, rng anh kia a co v va ch mun quan h vi
c nh b bch hay mt dang v le. Cung co ngi noi chuyn phc
tap hn nhiu.
Dn dn cai s kin git gn nay cung lng xung. Ngi ta
a t ban tan v c, va cui cung chp nhn moi vic nh no hin
co. Thay cho hai ting "c Duyn" gian d trc y, by gi moi
ngi, ca gia ln tre, u goi c la "s c am Duyn". Khng bit
nha chua co chc danh "s c" khng, hay ch s ng, s ba va chu
tiu thi. Cung khng bit v u co ch "am" y. Nhng ti thy
dn lang vn goi th: S c am Duyn.
Ln y v vi, ti khng co thi gian ti chua Yn Quang xem
cu th th nao, nhn tin noi chuyn i cu vi c Duyn, nu c
chu noi. Du sao c cung suyt la ch du ti, va ngay trc chung
ti cung tng chi thn vi nhau.
Mai ba nm sau ti mi gp c, ln gp th hai k t ngay c
i thanh nin xung phong. Hm y tri khng ma nhng u am,
lai khng ung ngay l nn canh chua cang co ve bun va c tch.
57
Ti dng xe vao gc cy bn ng, nh khng vao chua vi

ma ng bn ngoai quan sat mt chc a. Hnh nh chua ch co
bn hoc nm ngi. Mt v s gia tru tr, mt ba s na cung gia,
va hai ngi khac tre hn. Mt trong hai ngi y la c Duyn, by
gi la "s c am Duyn".
Khi ti n, c ang quet sn chua. Mt c bun bun nhng
thanh than, hu nh v cam. Mt khun mt con gi c nhiu
net ep, khin ti khng th khng nh ti mt c Duyn linh
hoat, yu i ngay nao, khi c cho ti i theo trong nhng m hat
gheo bn knh Nha L. Ti cung hnh dung khun mt y th nao
sut mi nm chin trng khoi la. Mi ngi mt s phn, mt
hoan canh, tt nhin. Mt khi c chon cach sng thoat tuc nay th
hn phai co ly do cua no. Ti khng co quyn va khng mun can
thip. Tuy nhin, ng nhn c t t a nhng nhat chi trn sn
chua vn a sach bong, ti cbng cam thy bun, va thm ngh:
ng i l bc nhn duyn,
C bc chn vao ca thin,
Quet nht tng bng hoa ai,
qua cai thi con gai.
Nay gia... Nu khng troc u,
Chng bit toc bac n u.
Ti ng thm chc na ri lng le ap xe v lang, khng
mun khuy ng s yn tnh trong long c sau bao song gio cua
cuc i. Nhng c co thc s cam thy thanh than trong long
khng? C co hoan toan dng dng vi nhng g si ng ang
din ra xung quanh khng?
T y, nhng ln him hoi v thm qu (ca nha ti t lu
a don ln thanh ph), ti u tranh thu ti chua Yn Quang. Ln
nao cung ch ng ngoai nhn vao. Sau ln gn y nht, tc la
vao nm 1995, tr lai Ha Ni, ti co vit bai th v c Duyn, mt
trong nhng c gai lang ti ma cung la cua nhiu lang khac khp
THAI BA TN
58
ca nc. Bai th a ng bao. Ti ngh no noi u nhng g ti

mun noi v ni au chin tranh nay. Mt ni au khng cua ring
ai.
S c am Duyn
Lai van chua Yn Quang Vn u u ting mo,
Hoa ai vn ri vang
Trn sn nn gach o.
Ngoai ng ting t
Xen ln li nim Pht.
Ch sau chua, ven h
Khng con ba chu qut.
Va s c am Duyn
Tay vn ln trang hat
Nh ngay mi nhp thin
Con ng ngang, dut dat.
La thanh nin xung phong
Nhng nm gian kh nht,
V, nh th, mun chng,
C nng nh ca Pht
tm s thanh thi
Trong li kinh, hng khoi,
Mong ru sach bui i
a lam c mt moi.
Kia, s c ang ngi
Quay lng ra mt ph,
Quay lng ca vi i,
Lng yn nh tng g.
S c ang ngh g?
Phai chng con vng vn
Chut bui i, nhiu khi
Nh nhng ngay mt trn?
Phai chng ni ca thin
S tnh tm, hanh phuc,
Hay s c am Duyn
Vn c Duyn trn tuc?
Vn th chua Yn Quang,
Vn u u ting mo,
Hoa ai vn ri vang
Trn sn nn gach o.
Va ting coi t
Vn bay vao inh oi...
Ti ng nhn s c
Thy mnh nh co li
Trong vic s ngi
Quay lng ra mt ph,
59
THAI BA TN
60
Quay lng ca vi i,
Lng yn nh tng g...
Ha Ni, 21.4.2001
61
Nang tin ao trng

Trong tp th "Ban tay hnh chic la" cua ti xut ban nm
1997 co mt bai th th nay:
Nang tin ao trng
Nh cun phim quay chm,
Em thng n trong m.
Ban tay em rt m,
i mi em i ch.
Ngay nho nha hai a
Cach nhau mt canh ng.
Anh tng em hoa sa,
Em qung i, nh khng ?
Va ln ln, co le
Ta a thm yu nhau.
Ma hnh nh khng th Cai thu y ban u.
Mt ln, sau bui hoc
THAI BA TN
62
Ta dng lai u thn,

Em nhn anh trach moc,
Hnh nh ch c hn.
Hnh nh anh nhn thy,
Cung co th la khng,
Nhng ca hai luc y
ng lng im gia ng.
Ri anh i, i xa.
Con tre con, e then,
Hnh nh hai chung ta
Khng noi li ho hen.
Va bt ng, mt hm,
Bit khng, anh a khoc
Nghe tin em trung bom
nga ba ng Lc.
Cung t y, trong m,
Nh trong phim quay chm,
Vi i mi i ch,
Vi ban tay rt m
Em thng n cung anh,
Bun bun nhn, im lng.
Em - ni au cua anh.
Em - nang tin ao trng.
63
Nu co th goi la tnh yu, th o la mi tnh u cua ti. Th

mng va bun nh hu ht nhng mi tnh u khac. Va nu ch
noi v no, co le vi chng y dong, bai th a noi u.
Trong ky c moi ngi, c bit khi v gia, nhng mi tnh
nh th lun la mt ky nim lang man, khng ro net va ep. Ngi
ta thng ch mun gi lai va nng niu nhng ky nim ep. Tuy
nhin, y khng phai la iu ti mun noi y. Cu chuyn nay
cua ti co y ngha khac hn. Sut nhiu nm qua ti thng ngh,
hay co th noi, b am anh bi hnh anh "nang tin ao trng" vn
m m n cung ti trong gic ngu, vi "ban tay rt m va i
mi i ch" nh a vit.
Trong th, t hoc nhiu nhng s vic co tht a c thi v
hoa. "Nang tin ao trng" la Lin, c ban gai tui hoc tro cua ti.
Nha hai a khng cach nhau mt canh ng, ma ngay cung
thn, ch khac ngo. Vng, chung ti chi thn vi nhau, rt thn.
Co th goi yu nhau cung c, mc du la tui y vao thi y,
chung ti cha hiu th nao la tnh yu nn kho co th lam cai vic
goi la to tnh, lai cang khng th noi n chuyn "th c". n
gian thch nhau, "yu nhau", nhng chng ai noi g. Co th li tai
ti v du sao ti cung la con trai, ang le phai chu ng. Nhng
luc y ti mi ch bc sang tui mi bay. Thi y con trai mi
bay tui, lai nng thn, ng nghch lm. Noi chung, hng con la
nhng a tre.
Lin kem ti mt tui, hoc lp di, nhng la con gai, chc c
nhay cam va phat trin hn ti v chuyn nay. ung la qua co mt
ln ti tng c my bng dm but (ch khng phai hoa sa) hai
trm trong vn ba Cht Hoet, nhng khng hiu sao c gin d
vt i. Sau o v t ai, ti chng bao gi tng hoa cho Lin na.
Cung co ca vic mt ln c nhn ti vi ve trach moc, co th la cai
nhn "m ui" nh ngi ta vn noi, va cung co th "ch c
hn" nh trong th ti vit. Nhng ti chng bit co ung tht th
khng, cung chng nh ti co nhn thy iu y khng. Ti ch nh
luc y ti a khng hn Lin. Cha mt ln chung ti hn nhau.
Khng phai khng thch, ma v ngng, v khng bit hn. Th
thi. Chuyn nay xy ra khng phai "mt ln sau bui hoc, ta
dng lai u thn", ma trong hm tru n.
Hm y i hoc v, gn ti nha th bng may bay My keo n
nem bom Bn King. Chung ti vi chui xung mt trong nhng
chic hm c ao sn canh y. Nha chung ti cach Bn King
THAI BA TN
64
khng xa. Bom n to lm, va v s, Lin c m cht ly ti. Ti

cung s, nhng c to ra bnh tnh th hin s dung cam cua
mnh. Ti khng chu ng m Lin, nhng tt nhin cung khng
y c ra. Khi ht may bay, Lin vn m cht ti. Co th v vn
con s, cung co th v nhng ly do khac. Ti khng bit. C ngc
ln nhn ti hi lu. n nay ti con nh rt ro khun mt c luc
y. Mt khun mt tht xinh, tht trong trng, i mt tron, n
t va xa vi. i mi mong he m. Cp vu nho cua c ap cht
ngc ti nong ran. Th ma khng hiu sao ti lai ngoanh i ni
khac. Chc luc y ti trng n n va bun ci lm.
My thang sau, chung ti xa nhau, khng ng chng con bao
gi gp lai. Ngay 10 thang Tam nm 1967 ti ln ng i hoc xa
(ti nh chnh xac ngay y v a khc no ln xa nha, by gi vn
con). Lin th mt nm sau tnh nguyn i thanh nin xung phong
va a hy sinh cui nm 1971. Co iu khng phai nga ba ng
Lc, ma mt bn pha sng Gianh, Quang Bnh.
Luc y ti ang hoc Matxcva, khi nghe tin nay, qua tht
ti a khoc. Hay thm khoc. Hnh nh vy. Ti khng la ngi uy
m, nhng d b xuc ng. Hn na, Lin lai la ban gai duy nht
cua ti thi hoc sinh, du phai thu nhn rng trc y ti khng
hay ngh n c. Thm ch ca th cung khng vit. Noi bn cung
c, hoc v tm cung c, nhng qua ung nh th. By gi,
khi bit Lin hy sinh, ti khoc v xuc ng. V ca mc cam v s
th , hi ht cua chnh mnh. Sau o ti lai b cun vao cuc sng
sinh vin si ng, hu nh chng con luc nao ri ngh v Lin.
Nu co, cung ch thoang qua vi ni thng tic m h, chung
chung nh i vi nhiu ngi ban cung tui a hy sinh trong
chin tranh. Suy cho cung, gia ti va Lin mi ch la tnh ban
tui hoc tro ch cha phai g khac. t ra luc y ti ngh nh vy.
Thang bay 1974 ti v nc, tnh c c ba me Lin cho xem
cun nht ky cua c ngi ta gi v trong chic ba l cung mt s
vt dung ca nhn khac. Cun nht ky a lam ti rt xuc ng. Nh
no, ti mi bit rng Lin vn thm yu ti va a sng cung tnh
yu y sut nhng nm thang ngoai mt trn. Cam giac day dt,
hi hn ngay cang ln dn. Ti a vit mt truyn ngn co tn
"Nhng c gai ao trng" v Lin va bn c ban thanh nin xung
phong cung nhom. Cng vic cua ho la ban m mc ao trng i
trc dn ng cho t b i vt qua h bom va tranh nhng
ni co bom n chm. Cui cung ca nhom hy sinh, trong o co Lin.
65
Trong cun nht ky co mt s chi tit rt cam ng. o la vic cac

c ch m c mt iu gian d va rt con gai, la mong ht chin
tranh c din nhng chic ao trng lam duyn vi cac chang
trai, ch khng phai vi nhng chic t mu. Cac c, trong o co
ca Lin, con co mt ni s na, la s phai cht ma cha c chang
trai nao hn. Ngha la Lin cung a cht vi ni s th ngy ma
nhc nhi y.
Gia nhng nm nc ngoai ti vit th cho Lin...Gia cai
ln cung trong hm tru n no ti hn c... Nhng ti a khng
lam iu co le Lin rt mong i y. By gi iu nay ang day dt
ti. Ti bt u ngh nhiu v Lin va cai cht cua c. Hnh anh
Lin nh thin thn ao trng cung bt u n vi ti ban m.
Ti thng c bit nhng nao. Ti thy mnh gn nh la ngi co
ti.
Sau khi cac c cht, oc nht ky cua Lin vi mong c c
mc ao trng i gia ban ngay y, ngi ta a cho xy m nm c
thanh hnh bng hoa nm canh lun quet vi mau trng trn ngon
i xanh bn b sng Gianh, ni cac c hy sinh. Nm 1982 ti a
ti thm ngi m bng hoa trng y. Sau o ti ln Trai sang tac
a Lat va vit truyn "Nhng c gia ao trng" a noi. Ti nh th
nao cung se con quay lai ni y.
Nm thang c lng le tri qua. T luc nao khng bit, ti a
tr thanh mt ng gia vi nhng suy ngh vn v, nhiu khi lm
cm, c trng cua ngi gia. i khi i gia ph, nhn nhng c
gai tre hanh phuc n din tuyt ep, ti nhng mun noi to vi ho,
rng mt thi a co nhng c gai cung tre trung nh ho tng khao
khat mt iu duy nht la c mc ao trng i lai gia ban ngay,
nhng chic ao trng vai phin bnh d by gi chng ai them mc.
Tt nhin ti a khng noi, phn v khng th bng dng noi to
nh th vi ngi khng quen, phn v ti khng mun lam ho mt
i du chut t cai hanh phuc ho ang c hng. Chng phai Lin
va nhng ngi nh c a lng le chin u va lng le hy sinh
hm nay ngi khac c hanh phuc y sao?
Nhng luc y, ti lai bun bun ngh n Lin, trong u v
tnh lai vang ln bai th v nang tin ao trng cua ti:
Nh cun phim quay chm
THAI BA TN
66
Em thng n trong m.
Ban tay em rt m,
i mi em i ch.
Ngay nho nha hai a
Cach nhau mt canh ng.
Anh tng em hoa sa,
Em qung i, nh khng?
Va ln ln, co le
Ta a thm yu nhau,
Ma hnh nh khng th Cai thu y ban u.
Mt ln sau bui hoc
Ta dng lai u thn,
Em nhn anh trach moc,
Hnh nh ch c hn.
Hnh nh anh nhn thy,
Cung co th la khng,
Nhng ca hai luc y
Lng im i gia ng.
Ri anh i, i xa.
Con tre con, e then,
Hnh nh hai chung ta
Khng noi li ho hen.
67
Va bt ng mt hm,
Bit khng, anh a khoc
Nghe tin em trung bom
nga ba ng Lc.
Cung t y, trong m,
Nh trong phim quay chm,
i mi em i ch,
Vi ban tay rt m
Em thng n vi anh,
Bun bun nhn, im lng.
Em - ni au cua anh.
Em - nang tin ao trng...
*
Cu chuyn nay co th kt thuc y. Tuy nhin, nhn tin
ti mun noi thm i iu. Ngi gia hay noi dai, ai cung bit
vy. Ma ti a la ngi gia nn khng la ngoai l. Va lai, chuyn
nay cung t nhiu lin quan n Lin, nang tin ao trng cua ti.
Trong nha, ti c v con t cho cai tn "ng ngay xa", v
ti thng em chuyn "ngay xa" giao duc con. Mt ln, khi ti
ang lp lai ip khuc "ngay xa" y, con gai ti bng ct ngang va
hoi:
- V sao b khng phai i b i ma c i hoc nc ngoai?
- Trc ht thi y khng co t "phai" va "c" nh con noi.
- Ti ap. - t nc cn g, ngi y lam vic o. Chng ai tranh
cai hay trn tranh. B i hoc nc ngoai la v sau chin tranh t
nc cn ngi co kin thc xy dng lai.
- Th b co vit n xung phong ra trn khng?
THAI BA TN
68
- Co. Tt ca hoc sinh n tui trng b u vit n xung

phong ra trn. n cua ca tp th va tng ca nhn.
- Con oc sach thy noi nhiu ngi c i nc ngoai
nhng c nng nc vit n xin lai chin u. Sao b khng lam
th?
V ti lm con, ra hiu im tranh cho ti khoi lung tung,
nhng ti bao khng cn, c no noi.
- Luc y b khng ngh ti vic nay. Theo con, b co nn lam
th khng?
Con be khng tra li ma hoi thm:
- B noi tht i: Co phai luc y b a mng v khng phai ra
trn, ma c c i hoc Lin X khng?
- ung th, - ti ap sau my giy suy ngh. Ti a noi ung
s tht v vn khng quen noi di.
Sau o khng ai noi g thm. Ban n c don sach, va mi
ngi bt u lam vic cua mnh nh thng ngay. Con be ln hoc
bai. Hnh nh me no ang trach mng iu g. Con ti th lai ngi
trc chic may vi tnh quen thuc. Nhng hi lu ti chng go
c ch nao ca. Ti c vn v suy ngh mai v cu chuyn va ri
vi con gai.
ung, ti a kp ra i trc khi cuc chin tranh ac lit thc
s bt u, va luc tr v, no a kt thuc, hay chnh xac hn, gn
nh kt thuc. Cuc i ti din ra sun se, t ra ti con c sng
lanh ln ch khng b thng hoc phai cht nh Lin. anh rng
ti chng co li g trong vic nay. Nhng du sao... Chnh cai "du
sao" y lun lam ti mc cam, c bit t sau cai cht cua Lin,
nh th ti c tnh trn tranh cuc chin tranh y. Qua ung ti
a khng vit n xin c lai chin u. Ti a thm mng
thoat khoi canh chin tranh, lai c hoc hanh t t mt nc
chu u. Ti bit mi ngi mt vic, khng vic nao cao sang hay
thp hen hn vic nao, min la mi ngi lam tt vic cua mnh.
Ti ngh ti a khng bo ph nhng thang nm lu hoc cung
kin thc tch luy c. Nu c phn cng lai ra tin tuyn,
nh bao ngi khac thi y, ti se chp nhn vic nay mt cach t
nhin, va co le se chng la ngi lnh hen nhat. Ti cung se sn
sang chp nhn iu ti t nht. Ti bit th. Ti bit ti chng co
69
g phai bn khun, va moi lp lun cua ti u co ly.Vng, qua

ung th, nhng du sao, du sao...
Sau mi m gp lai nang tin cua ti vi i mi i ch va
c m ao trng y, ti lai c qun quanh suy ngh rt lu. Ai o
co th cho ti noi th to ra nay no. Khng. Ti ch noi tht long
mnh. Tin y th noi th thi, ch khng h co y nh bc l vi
ai. Co chng, ch trong th. Th giup ta noi nhng iu su kn
nht ma khng s b ngi i hiu lm.
Va trong mt m mt ngu nh th, ti a vit mt bai th
th nay. Tic by gi t ai oc th nn khng bit:
T cuc chin tranh kia
Khng hiu sao gn y
m nao nm cung vy,
Ti m toan may bay,
Bom ri va la chay.
Ma ti khng tham d,
May bay my hin v,
Hoan toan khng hung d.
Chung lng le tm ti,
Ch tm ti, tht la,
Ri t t bom ri,
Nhe nhang nh chic la.
Bom n cung rt m.
Khng b thng, mau chay,
Ti nm cht, trai tim,
THAI BA TN
70
Ch trai tim bc chay.

Ti ku, ti van nai
Hay cu ti, va i.
Nhng hnh nh khng ai
Mun nghe va mun ti.
Ma ti nh ln tranh,
Nay chin tranh lai v
lam ti bt hanh.
Va c th, m m,
Sau mt ngay moi mt,
Du khng au, du m,
Ti lai nm - cht...
Ha Ni, 17.4.2001
71
Tiu ai
Antn Skhp, nha vn Nga th ky mi chn ni ting v s
trng truyn ngn, co ln noi vi ban be mt y ai khai th nay,
rng nu nha vn thc s co tai th t bt k cai g, thm ch t cai
tm thng va nho nht nht, cung co th vit thanh mt truyn
ngn. Va chng minh cho quan im nay cua mnh, ng a vit
truyn ngn Cai inh. Xut phat im n gian ch la chic inh
g trn tng, ngu nhin cac ban nhn thy khi ng dy chia tay
sau ba n, va na ua na tht yu cu ng th vit v no. Th
ma thanh truyn hay, mang y ngha trit ly cao.
Hm no, tnh c ti em chuyn nay k vi v. Ba y lun la
ngi u tin oc nhng g ti vit, i luc co vai nhn xet xac
ang ma du bao thu, ti vn phai tha nhn, lng le lam theo.
noi.
Sao ng khng th lam nh Skhp? - ba y than nhin
Ti khng phai Skhp. ng y la thin tai. Va lai, ngh cua

ti, nh ba bit, khng phai vit ma dch, - ti noi vi s khim
tn chn thanh. My chuc nm nay ti ch dch, dch th, mt ngh
ti cho khng kem vinh quang so vi sang tac. Thnh thoang luc
chan ti mi vit truyn, ri th vit ch chng tham vong g
nhiu.
anh th, nhng c th, xem ng co la ngi thc s co
tai hay khng.
Mau t ai ti ni ln:
Th th th! Th ba mun ti vit v cai g?
THAI BA TN
72
V ti a mt nhn quanh. Phong lam vic cua ti lun ngn

ngang u loai sach bao; chic ging mt va ngh va ngu; chic
gh xoay vt y qun ao mc d; trn ban co chic vi tnh cung
chng a nhac; tng treo my bc tranh sn du loai re tin va
chic an vi--lng ky nim mt thi sinh vin am m ma by gi,
du a thuc ngi gia, lai to beo, thnh thoang ti vn em ra co
c bt chp s phan i cua hang xom va gia nh. Ti thm mong
v chon chic an hoc chic vi tnh, biu tng cua tnh cam va
cng ngh hin ai t nhiu con co th pha ra cai vit. Nhng
khng, cui cung ba y nhn ti, noi nh ra lnh:
ng hay vit v cai gai lng ang cm trn tay y!
Sao, vit v cai nay? - ti tht ln, ngng gai, cha ra trc
mt chic gai lng bng nha mau hng re tin mua Thng Hai
nm ngoai khi hai b con ti ti o theo mt tour du lch ca goi.
Mt u no co hnh ban tay nm ngon, ngon ut b con cun lao lu
gm gay, u kia la qua bong cao su sn o a sn rach i ch, co
lo xo dung m lng. Mt san phm chng my ngh thut
nhng rt tin li, va ti vn thng cn n.
ung, ng hay th vit v no. Chic inh cua Skhp con
nho nht va tm thng hn nhiu. t ra no cung cho bit tai nng
ng n mc nao.
Ti lai cham t ai.
c. Ngay mai vao gi nay mi ba xung oc. Bit u ti
chng thng minh hn ba tng!
Co n lai mt mnh, ti thn th hi lu ngi nhn chic gai
lng khn kh ma t o ti phai tm u cam xuc va tr tng tng
vit thanh mt truyn ngn vi ung ngha cua no. n Chua,
cai truyn y cui cung cung c vit xong, chm na ngay. Ti
khng t tn Chic gai lng, ma la Ban tay nga ngoc, va hp ni
dung, va nghe th va dung tuc.
*
Du con tre, nha ngoai giao M. t lu a say m thu chi

c, c bit nhng th lin quan n Trung Quc. Chi vi ung
ngha cua no, khng bao gi o gia tr bng tin. Va cung rt sanh.
Chuyn cng tac Bc Kinh ln nay la dp him, v anh phu trach
mt Vu chu u B nn t iu kin sang y. Ngay ngay ngh
73
u tin anh nh mt ng nghip lu nm s quan dn i lung

suc cac ca hang nho, ph nho ma thng ch ngi ban a mi
bit, va cung la ni co nhiu c may tm c th g o c ao ma
khng qua t. Nhng th y tht ra co nhiu, rt thch, rt ang
mua, nhng v t tin, cui cung, n o mai, anh quyt nh mua
mt cai ma chc t ngi mun mua. Chnh ng chu ca hang (mt
ngi Hoa be lot chot, mt nhon va nhn nhum) cung khng
ngh anh se mua no, nht la vi cai gia rt cao lao oi va khng
chu bt mt xu. Vng, no t tht, nhng ang gia ng tin, va
anh gt u. Dn chi c thng vn vy, a thch cai g th
khng th nao dt ra c.
o la mt chic gai lng hnh ban tay mt c gai, c lam
bng nga hay th g trng cng mn nao o, lu ngay a nga mau,
nhng cha st gay va cung cha co vt xc su nao. No kha to
va nng so vi nhng th cung loai ngay nay, d phai bng canh
tay tht cua mt a be. Anh hoi thuc i nao, ng gia nho be ch
ap: Lu ri. Lu lm ri. Chnh xac i nao lao chng bit,
nhng no co t lu, lu lm ri. Anh tinh lm, tinh lm!
Qua bn vi cac ban bao cao va hop hanh, v nc n mt
tun M. mi co dp ly ra xem. Ngi chi c ch thc ngm
ngha chi cua mnh khng nh ngi bnh thng. Ho cn co
hng, co thi gian thch hp. Luc y a gn mi hai gi m. Anh
tt vi tnh, thn trong m va-li ly no ra. Thoat u anh co hi
tht vong, chc mt phn v s tin ln phai chi cho no. ep, co th
rt quy, nhng cung ch la cai gai lng hnh canh tay phu n, th
dung khng hiu sao ngi phng Ty t ai s dung v mt
mc cam m h nao o. Chc ho thch nhng ban tay bng xng
bng tht m ap va du dang hn.
Anh cm no trn tay, ngm ngha t moi goc , thm ngh
ung no la c tht, chc thuc mt gia nh quyn quy nao o
cach y mt vai trm nm, kho co th lu hn. Cac ngon tay bup
mng thon dai, mong c ct nhon va cung rt dai, sn mau hng
nhat. Ch khuyu tay co ng cham thanh np ngn sng ng.
Cao hn mt chut la mt ct ngang rt phng va nhn, c nh b
li kim sc cht mt nhat t i. Phn trn khuyu tay hi gp,
va u dai lam tay cm. Anh cho nh th la tan nhn t pha
ngi ngh ra kiu dang nay cho no.
M. ngi yn, mn m canh tay nga rt lu, mi luc cang thy
thch. My ln nh ct lai vao va-li ma khng hiu sao c chn
THAI BA TN
74
ch mai. Nhiu khi co cam giac nh ang nng niu mt ban tay
tht, thm ch thy mm, m m. Cui cung anh nm xung
ging, chn man, no bn canh va tt en. Nha anh t ngi.
Ca hai c con gai ang hoc ph thng bn My, ni anh mi kt thuc
nhim k cng tac nn cac con lai hoc nt chng trnh. Gia nh
anh xa nay co thoi quen mi ngi ngu mt phong. By gi th
mi ngi mt tng. V anh tng hai, anh ngu lun phong lam
vic tng mt, con ba giup vic th trong phong bp rng gn ba
chuc met.
ang thiu thiu ngu, bt cht nga lng, M. cm lun canh
tay nga gai nhe. Tht d chu. Gai ung ch nga, ln nao cung
ung, sc va gon. Bt cht anh bng git thot khi co cam giac ban
tay nga kia xoai ngon xoa xoa vao ch nga. Xoa hai ln. Anh ht
hoang dung tay kia kim tra lai. Vn la canh tay nga c nh
trc, cng va v tri giac. Th dai nhe nhom, anh cho mnh va
nm m, ri quay ngi ngu tip, canh tay nga canh, gn nh
cham mt.
Mt luc sau, co th mt gi hoc lu hn, anh lai l m cam
thy co ban tay ai ang du dang mn trn ma mnh. V ngh lai
m, anh nm yn tn hng cai cam giac d chu y. Nhng s
mn trn ln nay co ve mi luc mt tht hn va cung u ym hn.
Anh tnh ngu hn, nhng ngon tay phu n thon dai kia con dnh
trn ma. Anh s tay, git mnh v thy co ngi nm canh, m va
mm. V a? C y co bao gi t xung th nay u? Anh kheo leo
lun tay v pha chic cng tc en ngu.
i, c la ai th nay? - anh ngi bt dy, khe tht ln sau
my giy lng i v ngac nhin va s hai. o la mt c gai xinh
ep, rt khac thng, ca v dang ngi, cach n mc, kiu u toc
va ca cach son phn. Phai c lm anh mi khng ku to, hai mt
nhn trn trn khng chp. Anh lui lai cho n khi cham lng vao
tng, trng ngc p thnh thch.
Thip la Tiu ai, n s cua Thai T an nc Yn, c gai
tho the ap, ch thoang chut ngng ngung kiu con gai ai cac
ch khng h bi ri.
Tiu ai nao? Thai T an nc Yn nao? Ti khng hiu.
Chang thch c Trung Hoa ma dng nh khng am
tng lm v lch s nc nay. Vng, thip la Tiu ai, n s va
cung la t thip yu cua Thai T an nc Yn cach y hn hai
75
nghn nm. V mun dit Doanh Chnh, tc Tn Thuy Hoang,

tr hu hoa, Thai T phai nh n Kinh Kha, mt thch khach ni
ting nc Nguy. Nhng ngay trc luc ln ng, ngai tm moi
cach chiu long Kinh Kha: nao vang bac chu bau, tic tung, nao
an hat sut ngay vi v s cung tn m n hu ha. y vy ma
Kinh Kha co ve khng my mn ma lm vi vic ngi ta yu cu
lam. Mt ti no, khi xem thip an, ng ta but ming khen i
tay thip ep. Th la sang hm sau Thai T cht tay thip, cho vao
chic hp phu lua o em n. By gi chang nh ri ch?
Tiu ai noi, khe cui u e l ung cung cach phu n cai thi
xa xa y. M. vn nhn nang khng chp mt. Nang tht xinh ep,
du dang. Tuy nhin, anh vn cam thy co cai g y ang ng, hi
ranh ma trong anh mt c gai b n nay.
Vng, - anh ap. - Ti co bit tch y, du khng dam tin la
tht hay gia. Co phai sau y Kinh Kha v thng cam a em
chn ct t t i tay cua c khng?
Khng. Nhiu ngi ngh, vy nhng thc ra khng phai
th. ng y qua rt thch i tay ep cua thip, nn cho mi thy
thuc n p kh, t o lun gi chung bn mnh. Sau nay, Kinh
Kha b Tn Thuy Hoang git hai, i tay thip tht lac, qua ht
ngi nay n ngi khac. Mt tay thip b ngi Anh thiu chay
cung Di Hoa Vin cua T Hy Thai Hu cach y khng lu, con
tay na th hin ang y vi chang. Cung v th ma thip co
mt hm nay. Chang khng thch thip chng? - Noi oan, Tiu ai
choang tay m c M. Mt ma lc nao o khin ngi anh mm
long, ngoan ngoan tun theo y nang. - T nay thip se bn
chang, chiu chung chang nh xa a tng chiu chung Thai T
an nc Yn...
Ri t nhin en tt, khng ai bt ma tt. M. thy mnh t
t ri vao khoai lac m, co tht ma khng co tht.
T m y, ho sng vi nhau nh v chng. Vng, ch ban
m, khi M. tt en ln ging, con ban ngay Tiu ai vn ch la
canh tay bng nga v tri giac c anh t bn canh gai lng
khi nga, v anh thch cam giac c ban tay nga ngoc cua nang
gai. Ngoai ra, moi chuyn vn bnh thng. m nao cung mt
ngu v hoan lac nhng anh chng v th ma xanh xao gy yu.
Khng h co biu hin thay i nao du nho trong cach anh lam
vic c quan hoc c x vi v nha. Anh nhanh chong thch
THAI BA TN
76
nghi vi cuc sng mi, hn th, con ly lam thch. Tiu ai qua la
ngi an ba am m va bit chiu chung. i luc anh cung
thoang lo s khi ngh mnh ang dan du vi ma, mt vic chng
hay ho g. Con nang, anh nhn thy, dng nh khng co y lam g
hai anh. Nang vn yu kiu, l phep va cang ngay cang to ra gn
bo, c nh mun th ch v anh vy. Nhng v sao nang phai lam
th? Nang thc s cn g anh? Ma ri lam sao co th xay ra c
cai chuyn k quc nay gia mt k n thi Tn Thuy Hoang va
anh, mt cng chc ngoai giao bnh thng cua th ky hai mi
mt? Va quan trong hn, tt ca nhng vic nay se a anh n
u? Hanh phuc gia nh anh se ra sao? La ngi duy l va tnh
tao, M. t t cho mnh nhng cu hoi khng d tra li y. L m
cam thy nguy him ang n gn, anh thc s mun chu ng
lam cai g o, ma phai lam ngay khi cha mun. Tuy nhin, sc
quyn ru cua Tiu ai qua ln khin anh c kht ln cai vic cn
lam y ht ngay nay sang ngay khac, cho n mt hm...
Mt hm v anh bc vao phong lam vic cua chng, mt
iu t khi xay ra. Ch la giam c mt doanh nghip lam n phat
at, xa la vi vn chng va c, nhng th ch cho la v vn,
mc du cha bao gi ku ca hoc ngn can chng. Ch la ngi v
tt, quan xuyn, chung thuy, thng yu chng con. S co mt cua
v lam M. bi ri, nh th b bt qua tang ngoai tnh va ang giu
ngi tnh ngay trong cn phong nay. Ri vic, v anh ghe vao hoi
vai cu vu v, ch chng co muc ch cu th nao.
Cai g th nay? - ch hoi khi nhn thy canh tay nga trn
u ging.
Th em thy y, - anh ap, ci gng gao. - Cai gai lng
y ma. Anh mua Bc Kinh va ri. Ngi Tau ngh ra lm th
c ao tht. No c lm y, co t thi... - anh cht ngng v bit
mnh a i qua xa.
Ch v khng noi g, cm no ln tay, ngm ngha mt luc ri
th a ln ma gai gai. Bt cht ch ku thet ln:
Tri i, cai cua n nay no cu em! Anh xem nay!
Mt vt xc mau o khoang vai phn bn khoe mt trai ch.
Nham nh! No bng g ch u phai ngi ma cao cu
c! - anh noi, c giu ve ngac nhin lo s. Nhng mong no sc,
ang le em nn cn thn.
77
V anh vt canh tay xung ging, m mt bc ra khoi

phong.
M. nhn, thy no xu hn ngay thng, ve nh ang cau co
mt cach c ac. Ti hm y anh hoi Tiu ai v sao lam vy, nang
im lng mai mi noi: Thip nh thi ch chng c y.
M. y sau mi ln anh ln ngu vi v theo ngha vu, Tiu
ai lun to ra kho chu, mc du khng noi g. Anh bit nang ghen
vi v anh. Tht k cuc. Hn th, sau mi ln M. Tiu ai nm
mt mnh, khng hiu sao v anh thng ku kho chu trong
ngi, ngay mt xanh xao, moi mt. Ca iu nay cung k cuc nt,
v ban thn anh th chng sao, mc du k t ngay co Tiu ai anh
hu nh khng ngu. Anh thc s lo lng cho v.
Em ch co lam hai v anh y nhe! - mt hm anh bao
nang. Nang lng le gt u, nhng anh vn nhn thy nhng tia
nhn ang s trong mt nang. Du thch cuc sng hai mt hin
tai, anh khng th tip tuc th vi tnh mang v va hanh phuc
gia nh. Cai vic g o cn lam by gi tr nn ro net va thi
thuc hn. Tom lai, anh ang lng le tm cach thoat khoi Tiu ai
th nao cho m thm nht. Cac truyn cua Nguyn D va B Tung
Linh a day anh iu nay. ng dai dt ma ua vi ma!
Mt ti no, va ngi xung trc may vi tnh, M. thy H.,
mt ng nghip tre B xng xc bc vao, noi co tai liu nh
anh dch gp kp hop ngay mai. H. la ngi hanh tin, thch bay
bng, lang man, co kha nng nhng c x d nn khng c
ngi ta thch, k ca anh. Cung v tnh lang man bay bng y, co
ngi goi la hm, mai n by gi anh ta vn cha v, du a ba
mi lm tui. i tng nao cung b anh ta ch khng tinh t
hoc qua tm thng.
Xong vic, H. con nn na lai, ao mt qua gia sach, nhn
mt lt khp phong ri cm chic gai lng c ln tay, khen ly
khen va hoi mt thi v no. M. kho chu trc s sung sa cua
con ngi lun ch ngi khac thiu tinh t nay. Nhng bt ng,
mt y tng vut loe trong u: Hn thch th sao khng cho lun
i! Hn ang sng mt mnh, co th Tiu ai se la ngi hp vi
hn.
Nu cu mun, mnh tng cu y. Coi nh qua i Trung
Quc va ri, anh noi.
THAI BA TN
78
Anh giu em? Cai nay la c, chc phai quy va t lm?

Khng, bnh thng thi. Cu khng thch a?
H. nhn anh ng vc. Khi thy anh nghim tuc, lin gt u,
cam n ri rt va vi v ngay nh s b oi lai.
Con lai mt mnh, M. thn th hi lu. Vy la anh a thoat
c Tiu ai, khng phai khng nh tic nhng giy phut hanh
phuc bn nang. Trong nha by gi ch con lai mt ngi an ba la
v anh, chc t nay se lai khoe manh bnh thng nh trc. Anh
mng a trut c cam giac co li vi v, nhng cung thm lo se b
Tiu ai lam hai v ti chia tay nang cach y. Ma la chua hay tra
thu...
Tuy nhin, anh a lo mt cach v ch. Mt tun, mt thang
ri my thang tri qua, chng co chuyn g khng hay xay ra vi
anh. Con H. th beo tt hn ra, yu i, yu ngi hn, ve hanh
phuc ngi ngi trn mt. Hn th, anh ta by gi khng mun
nghe ai noi chuyn manh mi cho mnh na, my ln con hung
hn tuyn b se sng c thn sut i. Hnh nh anh ta c tnh
tranh mt M.
Khng sao, - anh ngh. - Th la moi vic u n. Mt winwin deal. Thut ng ngoai giao ch mt vu dan xp hai bn u
co li.
*
Ti hi hp theo doi tng biu hin nho trn mt v khi ba y

oc truyn ngn nay. Cha g th ch t phut na ba y se cho bit
ti la thin tai hay bt tai. oc xong, ba y hi lu nhn ti, nht
la cai gai lng hang ch ngu nhin ti ang cm trn tay, ve nh
nghi k iu g. Cui cung, mt vn than nhin nh luc cha cm
tp giy ban thao, v ti ch noi mt cu ngn gon: Ban tay nga
ngoc khng n! Phai i thanh Tiu ai!
Ri than nhin bo ra ngoai, lai mnh ti vi cam giac mu
m khng hiu mnh thuc loai nha vn nao.
*
*
79
Xin c thm my dong: Mc du khng thch, ti vn i

tn truyn ngn nay thanh Tiu ai theo yu cu cua v. Suy cho
cung vic nay khng quan trong. Cai quan trong va ang lam ti
bn khon khng t, la ngay hm sau, bt ng ti phat hin thy
chic gai lng bng nha v hai cua ti bng bin u mt. Nha
ch co v chng ti va ba gia giup vic hay lam v bat a nhng
cha tt mt cai g bao gi. Th ma t nhin mt. La tht!
Khng le v ti nghi co Tiu ai trong nha?
Ha Ni, 10.5.2002
THAI BA TN
80
Mt ngu
Nh nhiu ngi gia khac, ng Dung mc chng mt ngu,
c bit thi gian nay, khi ng mi v hu. Sut my chuc nm
ng lam uy ban chm soc, bao v ba me, tre em cua thanh ph.
Cng vic nhan, chng co g ly thu, thm ch v b nh nhiu khi
ng ngh. y th ma bng nhin khng con c lam cai cng vic
te nhat va v b y na, ng cam thy hut hng, ngi c th nao,
tha tay chn, tha thi gian, tha nhng suy ngh chng u vao
u, ang le cung tha ca ngu, v ng nm rt nhiu. Th ma lai
mt ngu.
Vao mt m mt ngu nh th, luc y a khuya, chc phai
n mi hai gi, ng bng nghe con Mc nha ng sua gt. Thng
no vn sua vu v khi co ai trong xom i v khuya. Nhng ln nay
th ting no khac. Ting sua bao co ke gian. No khn lm, v mt
nay, co th noi con khn hn ca ngi. Ri im. Chng mi lm,
hai mi phut sau lai sua. ng nghe no nhay x ln canh cng, va
hnh dung thy no bam hai chn trc ln thanh st, tho cai mom
y rng nhon ra ngoai, nhn ke gian vi ve hm doa. Ngo nha
ng ti, ch c chiu sang bng ngon en tron tu mu 60 watt treo
trc cng nha ng Hoach cui ngo theo yu cu cua t dn phong
khu ph, nhng chc con Mc nha ng nhn rt ro. Nghe noi
khng ch mui, ma mt loai cho cung tinh lm. Con bec-gi cua v
chng ng Ban, chu mt quan nhu ln chn cu Long Bin, nha
giau nht xom nay, cung sua gay gt khng kem. y nhiu nha
nui cho, vy la chung ua nhau anh thc ca xom dy. Ca con cho
Nht be bng nm tay nha ng Hoach cung ti toe ln ting.
ng Dung i ra ban-cng, nhn xung va thy hai thng
choai choai ang i ngang, eo nhau bng xe ap, ti nha ng
81
Hoach kch ng, chung quay ra ri bin mt. By cho tip tuc
sua chc na ri cung im. Ngo ph lai chm trong im lng. i nha
con o en. Moi ngi chc a ngu, hoc gia v ngu, coi nh khng
co g xy ra. t nht i vi nha mnh. y la xom mi, nm khut
trong mt ngo cut sat ph Nguyn Vn C, gm mi tam cn nha
ring bit do thanh ph xy ban, ai co tin th mua, do vy c
coi la khu xn, thm ch trong giy t ban nha ghi la Khu bit th,
mc du nha c cai no dnh vao cai kia. Ngi mua la dn cac ni
khac n, chu yu thuc loai kha gia. Nha ai bit nha ny va ch
giao tip mc lch s va phai. ng Dung a mt nhn mt
vong, chng thy ng tnh g, ben quay vao nm.
Cai bon choai choai nay la gh lm y, - ba v ng thng
noi. - Chung nghin ngp, c bac, git ngi nh ngoe. Tt nht
ng dy, nh gp chung phai tranh tht xa! ng thy v noi
ung. Hu nh chuyn g ba y noi cung ung. Ca xom nay ai
cung ngh ging ba. Co le v th ma hm nay, nh nhiu hm
khac, chng ai, k ca ng trng xom kim t vin t tun tra ma
ng khng bao gi tham gia, chay ra ui chung, hoc ch t hoi
chung m hm vao y lam g. Nhiu ln chung ngang nhin tum
ba tum bay anh bac hoc tim chch ca ban ngay ma khng ngi
nao dam noi mt cu. Coi nh khng thy. Khng bit. Khng dy!
Dy vao ng nh chung m cho mt nhat ma cht a?
Lat sau, cho lai sua ran. Chc hai thng kia quay lai. K.
Nha mnh khng la i tng cua chung. - ng ngh. - Va lai, con
Mc se chng chu yn cho chung mun lam g th lam! Tao
thach bon may vao y! - Chc u ngo ng chu quan nhu co con
bec-gi hung d cung ang ngh nh ng. Cac nha khac th co le
cam thy yn tm v nha mnh kn cng cao tng, ca ong cht
ca trn ln di.
Cho vn tip tuc sua, mi luc mt gay gt. Con Mc nhay
chm chm ln tm ca st. Chc co chuyn. ng Dung nh dy
ra xem, nhng khng hiu sao lai thi. Nhiu ngi trong xom luc
y co le cung chung tm trang nh ng, va vn nm yn trong
nha. Sau y bng co ting ku tht thanh. Ting ku cu cua mt
a be. Be gai. Hnh nh ting cai Hng, con v chng cu Chu,
cach nha ng mt nha v pha phai, sat nha ng Hoach. Moi
ngi, trong o co ng Dung, chay b ra ban cng, va t v tr an
toan y, tt ca gn nh ng thanh ku to: Trm! Co trm! Chu
yu bon kia thy ng bo i. Ri moi ngi xung gac, c noi
THAI BA TN
82
tht to, c m khoa cng tht chm bit chc mnh khng phai
la ngi u tin bc ra ni nguy him. Nhiu ngi con dt theo
ca cho, nhng con cho trc y b nht sau song st.
Khi moi ngi ra ngo th tt nhin bon bt lng a bin
mt, v t nht a nm phut tri qua k t luc co ting ku cu, co
th con hn. Ngi ta thy canh cng nha v chng anh Chu m
toang, con chau Hng, mi ba tui, con gai duy nht cua ho th
nm cht ngay bc tam cp, mau me m a. No nm nga, b
m mt nhat kha ln bung, loi ca mt ng rut ra ngoai. n
by gi dn trong xom mi bit no nha mt mnh a ba hm nay
v ca b ln me ang theo c quan B ngoai giao ngh mat Ca
Lo, no bn thi hoc sinh gioi tin hoc toan thanh ph nn khng i.
Sau nay, khi cng an bt c thu pham - hai tn lu manh choai
choai khu tp th nha may xe la Gia Lm - ngi ta bit thm
rng no b m cht khi va ku cu, va c gi chic vi tnh xach
tay b me mi tng. Mt trong hai thng kia git mai khng c,
cau tit dung con dao Thai m mt nhat vao bung, no nga guc,
lam vt m rng thm nn rut mi trao ra. Thng nay sau b kt
an t hnh. Ban hn tu mi nm. Con dn trong xom th b chnh
lng tm mnh kt an, mi ngi theo mt cach, nng nhe tuy s
nhay cam va cach nhn nhn s vic cua tng ngi...
*
*
Co le ngi b kt an nng hn ca la ng Dung, v ng hay

mc cam va b cai goi la lng tm dn vt nhiu hn. Nh nhng
ngi khac, khi cng an iu tra hoi v sao bit co th co ke gian
ma khng ra can thip ngay, ng noi bnh thng cho vn sua nh
vy, va rng ng gia, khi ti ni th a mun. ng bit ng noi di.
Chng nay tui ma con noi di mt cach tr tren. ng a co th ra
ban-cng ln cho sua r th hai, th ba, va nu vn thy hai thng
y ma ng bit chc n y ch n trm, ang le ng phai ra
hoi chung, ui chung i, cung lm, co th goi to moi ngi dy.
Chc chn luc y chung se khng dam ra tay, va chau Hng a
khng b git mt cach tham thng nh vy. Nhng ng a hen
83
nhat khng dam lam th. ng s b chung chem hoc dung kim
chch ma tuy m vao ngi. Sao ng khng i ra cung con Mc?
Chc no bit cach bao v chu. nh, ng qun khng ngh ti iu
o. Qun mt phn v khng mun dy vao chung, v n gian
ngh con cho gi ring nha ng a u. ng chu ca hang nhu co
ln tng ch vao con bec-gi cua mnh, noi: Luc y ma ti kp tha
con nay ra th hai thng kia ch co cht! Nhng ng ta a khng
tha. Ngi khac cung khng. Lu cho ngu ngc, khng khn nh
ngi, nht nh chung se chu chi, chu dy vi bon kia, va do
vy chc se ngn c vu an mang. Nu co lng tm, lng tm
lu cho by gi trong sach.
Cang ngh, ng Dung cang bun va thy mnh tht ang
trach. Khng nghi ng g na, trong cai cht cua chau Hng, ng
chu mt phn trach nhim khng nho. ng a tnh ti chuyn thu
tht ht vi cng an, rng chnh ng va nhng ngi hang xom cua
ng mi la thu pham thc s. Nhng liu toa an co th v th ma
kt ti ng c khng? Khng co b lut nao kt ti nhng ngi
khng kp ra cu giup ngi khac khi gp nan. Khng ai bt be
ng c. Vng, khng ai, tr lng tm. Ma lng tm ng by
gi ang cn rt. ng a co th cu c a be, nhng ng hen,
ng s cht, ng qua khn. Th ma sut hang chuc nm tri ng
c coi la can b bao v tre em c y! Sut my chuc nm y, va
co le ca i mnh, ng chng bao v c ai. Vic ng lam chung
qui ch la noi nhng li ao c gia, tham d cac cuc hop trin
min, va mi nm vai ln trao nhng tui qua ngi ta a chun b
sn. Tn ng la inh Hu Dung, ma thc s ng la ngi v dung.
Ban be, i khi ca chnh ng, cung nhiu ln tng noi ua nh th.
Choang vang v cai cht cua con gai, v chng anh Chu xin
i lam tai mt ai s quan chu Phi, lai ngi nha trng rng
va khu xom nho ang bi ri dn vt vi nhng g mi xy ra.
Khng ai bao ai, moi ngi c tranh khng nhc n chuyn nay.
Cung chng ai ln ting t bao ch hay trach c mnh.
*
*
THAI BA TN
84
Chng mt ngu cua ng Dung ngay mt thm trm trong.

Nhiu m lin ng khng h chp mt. Thm ch ng a xem no
la bnh, i kham bac s va ung u cac loai thuc v ng mua v
bt ung. Dao nay, b cng an truy quet, bon nghin ngp va ti
pham khng dam n y na, ca ban ngay cung nh ban m.
Cho cung t sua hn. Tuy nhin, ba hm nay ng nhn thy
mt iu khac thng la luc gn sang con Mc nha ng c tru ln
khe khe. Ting tru nghe rt la, nh th no ang s hai iu g. Con
cho Nht ng Hoach cung sua theo i ting phu hoa. Cac con cho
khac, k ca con bec-gi hung d khng thy ln ting. Ca ba hm
ng u ra xem nhng khng thy g.
y, by gi con Mc lai ang sua y. Hay ung hn, ang
rn . ng nhn ng h. Ba gi sang. Tri ti, lai co gio lanh.
Xung quanh khng ting ng, tr ting con Mc. ng ron ren
nhom dy.
Khac moi ln, ng khng ra hn ngoai ban-cng, ma ch ng
bn trong, ven rem ca s nhn ra. Li i pha di vng tanh.
Ngon en sau mi watt trc nha ng Hoach chiu tu mu, nhng
cung u sang nhn thy bt ky ngi nao, nu co. Nhng ng
nhn mai ma chng thy ai. Trong khi o con Mc vn tip tuc khe
sua mt cach lo lng va s hai. Ngha la co chuyn. Khng ngu
nhin no sua nh th. Nui no gn mi nm nay, ng bit.
ng khoac thm chic ao, lng le i xung, lng le m ca ri
m cng bc ra ngoai, khng qun mang theo chic gy phong
bt trc. Con Mc thy ng, vy ui ri rt. No ron ren i trc,
tai cup, u cui xung sat t. Co no, ng thy yn tm hn. Bn
ngoai tri vn ti en va m t.
Xung quanh yn ng la thng. Bt cht, ng nhn thy co
cai bong m m trc mt. ng nh ku to anh thc moi ngi,
nhng ngh co th mnh nhn nhm nn lai thi. Cai bong nho,
mau trng trng, ng co ro bn ca nha anh Chu, ch cach ng
khoang mi met. Trm chng? Hnh nh khng, v nu th, no a
bo chay khi nghe ng c tnh hng giong. Vy th la cai g?
Ai y? - ng hoi to, ri manh dan bc lai gn. Con Mc i
theo, sua ln mt ting y hm doa. Cai bong trng vn ng
yn. No khng co y bo chay hoc s hai. Khi lai gn, ng Dung
thy hnh nh o la mt a tre. No ng ta lng vao tng rao,
hai tay m cai g y trc bung.
85
Tri i, Hng y a, chau? ng khe tht ln, qun mt rng

con be a cht hai thang nay.
Cai bong gt u, khng noi g. ng Dung cui xung nhn ky
th thy ung la no. No ang m rut by nhy trn tay. Di
anh in tu mu, ng thy no khoc, i mt m to au n nhn
ng.
Tri i! - ng Dung lai tht ln, nhn m rut. Cai g th
nay? Con be im lng, nhn xung chic bung b m thung ri
nhn ng, ve van nai. Con Mc khng rn na. No cung quyt chay
quanh chu va cai bong ma. ng Dung chng hiu no mun g.
ng ng lng lung tung hi lu. Cui cung, ng ngi xung
ngang tm a be, nhe nhang nng tng oan rut by nhy dnh
y mau nhet lai vao bung no. ng lam vic nay thong tha, thn
trong nh mt bac s phu thut, vi s bnh tnh la lung. Thm
ch tay ng khng run.
Con be vn lng le ng yn, ch thnh thoang khe co git
nh b au. Chau gng chu chut na. Bac lam xong ngay by gi.
Chau ngoan lm. Gioi lm! - ng d no nh d a chau ngoai
nm tui mi ln bt ung thuc ng.
Con be mp may mi khng thanh li iu g o khi ng lam
xong, thn trong a ca long ban tay vut lai ln na nh va ch
rach bung no. ng keo qun no cao ln, cai cuc ao tht cht cho
no ri ngc mt, co y hoi By gi chau au ri ch?
Con be gt u, nhn ng va con Mc ln chot, ri t t tan
trong lp sng mu m t.
ng Dung ln mt ting v ngac nhin. ng thc s khng
hiu chuyn va ri la co thc hay ch mt gic m. Dao nay ng
hay co nhng gic m ky quai nh vy. Khi vao nha bt en, ng
thy hai tay dnh y mau...
T hm y, m m, vao luc gn sang, con Mc nha ng
thi khng sua na. Hn ma cai Hng khng quay lai thm ln
nao.
Tuy vy, chng v th ma ng Dung mt ngu hn. By gi
n lt ng, b chng mt ngu hanh ha, c gn sang lai ra khoi
nha, vt v i i lai lai trong ngo. Luc u lu cho sua gh lm,
THAI BA TN
86
nhng ri dn dn quen, chung nhn ra ng va khng them sua

na.
Ha Ni, 8.8.2002
87
Bm Trng
Con gai tao xinh va ngoan nh th, may khng mun ly.
Vy th sau nay ch ly ma!
Lao rt qua ham rng vang khe, mt chic nh hn ra ngoai
mi nh rng phu thuy. Xun Sinh lung tung khng bit noi g.
Lao la b c gai hang xom, qua ngoan va xinh tht. Hai ngi chi
thn t nho va thch nhau. Khng phai anh khng mun ly nh
lao noi, ma n gian con qua tre cha ngh n chuyn y. Con gia
nh anh th vn gia giao, ch nha lao dn t ching va c bit ac
cam vi cai ve ngoai ang s cua lao. Hn th lao lai con chu ng
anh ting ga con gai cho anh. D! Va b thng thng t chi. Be
mt vi xom ging, lao em v con i u mt. Trc khi i, con c
tnh tm Xun Sinh nem vao mt anh cai cu gin d kia.
Con Xun Sinh th luc y qua thc khng bit nn x s th
nao. Tt nhin anh bun v t nhin c ban gai i mt, nhng ri,
nh thng vn th vi tui tre, chng bao lu anh qun hn
chuyn nay. Ht ph thng, ang chun b ln thu hoc khoa vn
Tng hp theo ung c vong th chin tranh n ra, va nh nhiu
trai lang khac, anh ln ng ra trn lam lnh lai xe sau mt khoa
ao tao gp Sn Ty. Nm 68 anh c iu vao Nam, chun b
kh tai cho cuc tng tn cng Mu Thn sp ti. n v anh lam
nhim vu trung chuyn t tram N. n tram X., phai qua mt
cung ng cheo leo trn nui ma canh lai xe goi la Cng Tri, ch
cn chch lai mt chut la ln xung vc, va a tng co nhiu xe
gp nan y.
Cng Tri co tram giao lin, sau nay chin tranh ac lit con
thm i cng binh, chu yu la n. Mc du mep vc co chn hang
ct xi mng quet vi trng, ban m xe qua y phai co ngi
THAI BA TN
88
khoac du trng i trc lam xi-nhan. Do qua lai nhiu ln, Xun
Sinh quen mt trong nhng c gai lam nhim vu nay, la Bach
ip, moi ngi goi la Bm Trng, luc u ua, sau dn thanh
quen. C kha xinh, da trng, vui ti, nh nhanh nh con bm.
Nhiu m thy c i trc xe, gio thi tung tm du trng, Xun
Sinh cung thy c ging bm tht, mt con bm trng khng l
va ang yu.
V xe khng c phep dng Cng Tri, mt tun, mi
ngay ho mi gp nhau mt ln. Khi xe vn ln banh, chang trn
cabin, nang ng pha di gi tay vy, nhiu lm cung ch trao
i c i ba cu. Th ma dn dn ho mn nhau ri yu nhau
luc nao khng bit. Tc la kiu yu thi chin, bit th, th ch
chng noi ra ming. Ln nao co xe Sinh, Bm Trng cung xin
c dn ng, du khng phai ca mnh.
Mt m no, nh moi ln, tiu i xe cua Xun Sinh vt
Cng Tri ch an vao Nam. Bm Trng i trc dn ng. Ti
ch nguy him nht, bt cht co may bay n phong hai qua rcket lam loe sang ca mt vung, khoi la mu mt. Mt oan ng b
sat l, nhng ch my phut sau oan xe lai vi i tip v bit chc
chic may bay kia se con quay lai. Sinh thm mng v thy Bm
Trng lai xut hin trc xe, va nh c, anh cung ng i a vt
Cng Tri an toan. Mt vu bn pha bnh thng nh rt nhiu vu
trc y, anh ngh.
Tuy nhin, Xun Sinh a rt ngac nhin khi my ngay sau
quay lai khng thy Bm Trng ch anh nh thng l. Hoi th
c bao c a hy sinh, ung vao ln may bay phong rc-ket no ma
anh ngh la rt bnh thng y.
Khng th th c! - anh ku to. - Chnh c y a dn xe
chung ti qua Cng Tri an toan c ma. Mt ti nhn thy. Ch
my phut sau khi thng My bay khoi, c y ng dy va tip tuc
dn ng cho chung ti...
Chc anh nhm. C y b trung an cht ngay, xac mi ni
mt manh. Chung ti c hoi nhau v sao cac anh vn vt qua
c oan nay khi khng co ngi dn.
Bang hoang va au n, Sinh cho xe vt qua Cng Tri mt
quang ri quay lai. ung la Bm Trng cua anh a cht. Ngi ta
con ch cho anh ch chn c. Mt nm m mi s sai trn vach nui
khng xa ni c a hy sinh, co ca tm g nho ghi ho tn va ngay
89
cht. Nhng sao luc y anh con thy c? Ca tram giao lin ln y
ch mnh c lam vic nay, vy khng th nhm vi ngi khac
c. Hay anh hoa mt? Hoa mt th lam sao vt Cng Tri
khng co ngi dn, nht la khi ng b h hong nng? Anh con
nh nh in tng ng tac ch dn cua c. Cac xe khac cung vy, va
ai cung khng nh nh c ho mi qua c an toan...
Nhp va s khc lit cua chin tranh khng cho phep suy
ngh nhiu v nhng chuyn co ve t quan trong nh th. Mt
thang sau anh c iu su hn vao pha Nam. Anh nghe canh
lai xe n Cng Tri co nhiu s la, rng y nhng ln gic
bn pha, cac c giao lin hy sinh, ngi ta lai thy co c gai ao
trng bng nhin xut hin dn ng cho xe vt qua by bom n
chm hoc nhng ch d ln xung vc, ri sau o lai bin mt
khng ai thy u. Rng co anh nh c thoat cht, nhay ra khoi cabin quy lay cam n, luc ngc ln ch thy chic ct quet vi trng.
Rng t y thanh l, khng thy c, linh tnh co nguy him, canh
lai xe khng dam i tip, vn vn va vn vn. Xun Sinh lng
nghe, ban tn ban nghi. Anh khng tin chuyn ma qu, nhng ngh
co th o la Bm Trng cua anh. Co th c a hin hn v giup
ngi khac nh a tng giup anh. Thm ch co th c cha cht.
Chin tranh kt thuc c na nm, Xun Sinh quay lai
Cng Tri. Loay hoay sut ca ngay, anh mi tm thy m c. No a
c a v mt ngha trang nho trn nh mt ngon i gn y,
cung m cua lnh lai xe va cac c giao lin khac nh c.
Luc y mi x chiu, nhng tri m u v sng mu va my
bay rt thp. Anh bn thn hi lu trc nm m xi mng con mi
va tm bia a co khc tn c.
Bach ip, anh yu em! - anh khe noi, ln u tin to tnh
vi c, nhng c im lng. - Em co nghe anh khng, Bach ip, anh
yu em!
Nc mt rng rng, anh ngi yn rt lu bn m c.
Tri ti dn, hnh nh co ma hoc sng nng hat ang ri.
Mt va tay anh lm tm nhng giot nc li ti. Bt cht anh thy
co con bm rt ln mau trng. Hnh nh no bay ln t chnh ngi
m xi mng anh ang ngi canh. La tht, anh thm ngh. Xung
quanh khng mt bui cy nao. Co trong ngha trang ch se se sat
t, no khng th n trong y ri bt cht bay ln c. Anh
tng con bm se bo i ngay, nhng khng, no c ln vn quanh
THAI BA TN
90
anh mai. Co ve no mun noi vi anh iu g, hoc dn anh i u

o. Anh nhn ky: Trn i canh mau trng cua no co nhiu ch
rach. Bach ip? Phai chng o la Bach ip, Bm Trng cua
anh?
Bach ip, em y ? - anh tht ln, khng hiu mnh ang
noi g.
Con bm ln mt vong na, gn anh hn, ri bay v pha
mt lum cy rm cach y phai gn trm met, i canh rach vy
vy mt cach kho nhoc. Anh ng yn, ng ngac nhn theo. No
quay lai mt t ri bay tip, nh mun bao anh theo no. Va Xun
Sinh a i theo, thn th nh ngi khng hn.
Di tan cy rm rap la mt khe a nho, su va ti. Anh theo
con bm i vao bn trong, mi luc mt xung thp hn, cho n
khi chng thy no u na. ang ng ngang lung tung, anh bng
thy co cai g trng trng t pha su trong hang ang tin lai
gn, va cung dn dn to hn, ro net hn.
Bach ip! - anh ngac nhin khe tht ln. - Em y a?
ung la Bach ip ang ng trc anh. Ngi c manh va
nhe nh cum my trng. Cum my rach. Mt c trng nht nh
chic ao ang mc, cung rach thanh nhiu manh. Ch i mt la
en, su va rt bun.
Vng, em y, anh Sinh, c noi, khe n mc nghe nh hi
th nhe.
Nhng em a cht ri c ma?
Vng, em a cht, nm di ngi m xi mng trn kia. V la
m xi mng, cng qua, em phai bin thanh con bm mi chui qua
ni. Vt va lm em mi ln c y gp anh.
Sao ao em rach th? - Xun Sinh hoi, ni s hai ban u a
nhng ch cho s to mo va long thng cam.
V em trung rc-ket. Ca ngi em cung rach.
Vao m y, khi...
Vng, em cht ngay khi thng My va phong hai qua tn
la xung. V vy ma qun ao va ca ngi em mi rach th nay.
Nhng sau o em vn tip tuc dn anh va ng i qua
Cng Tri?
91
Vng, v khng con ai khac. au lm nhng em phai c.

Thng y se con quay lai, em bit chc nh th, va no a quay lai.
May cac anh i ri.
Va sau nay, nh ngi ta n, em vn tip tuc lam th?
Bach ip khng ap, ch khe gt u. Xun Sinh bc lai
gn. Anh t mt ban tay ln vai c, nh t ln tm bng xp va
m.
Anh yu em, Bach ip.
Em cung yu anh. Anh la ngi con trai u tin em yu
y, - c cui u khe ap. - Va cung la ngi con trai u tin t
tay ln vai em th nay. Nhng by gi em ch la mt bong ma. Tay
anh nng lm, em sp khuyu y nay. C c n mt nu ci. Anh
hoang ht nhn thy ca nu ci y cung rach.
Em co au lm khng?
Co. Anh xem, ca ngi em b an xe thanh bao nhiu manh.
Phai c lm em mi ghep tam lai n y gp anh...
Co va lai c khng em?
Bach ip im lng hi lu.
Co, c khe ap.
Vy anh se va lai cho em. Ch cn em cho bit anh phai lam
th nao, - Sinh hm h noi. - Sau o em se khoe hn, thm ch co
th sng lai?
Co th, nhng se mt nhiu thi gian va se au lm. Khng
ch em, ma anh cung au.
Anh khng hiu.
Ma thi, anh khng cn lam th u.
Khng. V em, anh se lam tt ca, cho du th nao. Em bit
khng, by gi hoa bnh ri. Ch cn em sng lai, khoe manh, ta se
thanh v chng va sng hanh phuc bn nhau mai mai. Se chng
con bom an nao co th lam rach nat ngi em ln na. Hay cho
bit anh phai lam g i?
Bach ip t ca hai canh tay nhe va xp nh bng cua c
ln vai Sinh, m ui nhn vao mt anh:
Em yu anh. Em mun c lam v anh.
THAI BA TN
92
Anh ap mi mnh vao mi c. Cai lanh truyn sang ngi

anh nh dong in manh.
Anh bit khng, by gi em cam thy m hn mt chut ri
y, c noi khi cui cung ho ri nhau ra. Em co th sng lai khi
anh, tng t mt, truyn cai m cua anh cho em, khi anh, tng mui
nho mt, ly cac si mau cua mnh va lai c th rach nat cua em.
Th th anh lam c! Anh lam ngay by gi! - Sinh noi, va
lai nh m hn c, nhng Bach ip khe ngn lai:
Nhng anh se au, rt au. au lu lm...
Khng sao!
Ho lai m nhau hn. Cai hn dai cua ma va ngi, cua cai
cht va s sng, cua chin tranh va hoa bnh.
*
Phai mt ung mt nm Xun Sinh mi truyn u s sng

cho Bach ip va va ht nhng mu thi th b chin tranh xe nat
cua c bng chnh nhng si mau o ly t tim anh, nh ngi dt
tham cn mn, ht ngay nay n ngay khac, ht thang nay n
thang khac. Nc da anh xam tai dn cho mt Bach ip thm
hng. C th anh ngay mt yu gy cho ngi yu thm trong
lng. Anh a phai chu au n, cai au ngi sng phai chu
ng v ngi cht, nh cai au Bach ip phai gng chu khi c
lng le chp nht tng mu c th dn ng a oan xe vt
qua Cng Tri. Nh c, anh khng th lam khac.
Va ri mt hm, Xun Sinh a c v lang oai cua mnh
Phu Xuyn, Ha Ty. Ho lam l ci va sng vi nhau hanh phuc
nh nhng cp v chng khac. Ch n luc nay anh mi nh ti li
noi cui cung cua lao gia- phu thuy no: Ri sau nay may ch ly
ma!
Sinh ch mm ci, thm thng hai lao. Chng co g phai
giu, nhng anh khng k cho ai bit nhng g anh a lam Cng
Tri sau chin tranh. Hnh nh dn lang oai cung chng quan
tm ti iu o. Moi ngi yu mn, thy thng thng c gai noi
ting Hu nho nhe co dang ngi manh mai va nc da rt trng.
Ai cung mng cho hanh phuc cua hai ngi.
93
Co iu ho khng co con. Ln nao Bach ip cung sinh cho

chng toan bm la bm. Nhng con bm mau trng tuyt ep
vi nhng i canh lanh ln.
Con Xun Sinh th quay tr lai cai ngh anh yu thch la lam
th. Ch toan v hoa va bm. Tnh khng co mt t nao v chin
tranh va au kh!
Ha Ni, 22.5.2002
T.B.T
THAI BA TN
94
Nhai
Ln ra Ha Ni cng tac gn y, ng N., chnh ngi ban cu
tng cung cp t liu giup ti vit truyn ngn Cai cht cua con
voi cht hai mi nm v trc, a k ti nghe mt cu chuyn
rt ky la, cung xy ra cai nng trng S.V y. Nu co iu g phi
ly, cho rng khng th tin c, th cac ban c trach ng ch
khng phai ti, ngi n thun ch thut lai mt cach trung thc.
*
*
th trn min nui Tng Dng, tnh Ngh An, cach y

khoang chuc nm co ngi ho Bui, tn Kin. Khng ai bit nhn
thn, qu quan hn u, ch thy mt hm co my ngi la xut
hin, n cy dng ngi nha nho bn ra th trn. Ri my ngi
kia i, mnh hn lai. Co le ho la dn ao vang tht bai khng
mun v qu cu. Th trn phat trin, khu hn dn dn thanh
xom mi, va hn nghim nhin tr thanh lang ging cua my gia
nh kha gia co nha mai bng mt, hai hoc thm ch ba tng, nha
nao cung rao st bao quanh sn mau xanh ti, hi chi i vi
ngi thanh th xn, nhng o la mt cua dn y.
Hn la ngi hin lanh, ch ti hi n n. Khng bit hoc
hanh c bao nhiu, nhng c x, n noi khng n ni. Ma hn
cung rt t noi. Ch ci, thy ai cung ci, kiu ci bc l ro thiu
nng tr tu cua hn. Sng th trn, theo ngha nao o la dn
thanh th, nhng hn kim n ht nh ngi min nui, hang ngay
95
vao rng ao mng mang ra ch ban ly tin mua gao va cac th

lt vt khac. Hn tt bung, thng em mng biu khng hang
xom, giup ho nhiu vic, nh cuc manh vn, sn lai b rao. Tt
nhin khng ai tra tin cng, hn khng oi, ma co tra cung khng
ly. Thanh ra moi ngi thch hn, co th noi thng hn. Thng
anh Kin Hin. Ti nghip anh Kin Khu Kh, hn ba mi tui
ri ma chng c nao chu ly.
Thm ch ca mu Xinh nha k bn cung thch hn. Tn la
Xinh nhng mu chng xinh chut nao, bn mi tui, to beo, mt
bong nhy, nhn ky thy co nhng nt u mua to con sot lai. Mu
anh a, c ac, lai co tnh lng l. Chng mu lai xe ng dai, co
khi hang thang chng v. Thy anh hang xom cao to trng treo,
du ngc nhng ung la ngi mu cn, nhiu hm mu v goi hn
sang nh nay no ri trng trn gi y. Co th v khng mun, v s
hoc n gian v ngc khng hiu, hn chng chu lam g, khin
mu tc lm, mt ln p lun vao mt: an ng ma ngu th! ap
lai, hn ch ci, nu ci ng ngn thng ngay.
Ln no, chng hiu th nao, cai thng ngc hin lanh y nht
c u o mt cy nhai ngi ta vt ngoai ng, em v trng
trc ngi nha tunh toang cua mnh. Cy hoa con r nhng a
heo, ngi khn ngoan chc chng trng v bit no khng sng ni.
Th ma no sng lai rt nhanh, chng bao lu sau a thanh mt bui
nhai xanh tt n nhiu hoa, toa hng thm nng, n mc mu
Xinh cho ming sang, bung hai ting: ic mui! Tuy nhin, hn
lai thch cai mui gn gt d chu nay. m m hn xach gh ra
ngi ngoai sn bn bui nhai, thnh thoang nhu mui ht tht su,
co khi con hai mt bng hoa mn m trn tay, mc cho mu hang
xom ang lm nguyt hoc ci duyn tnh t. y la s la, v xa
nay hn khng thuc loai ngi lang man, lai cang xa vi nhng
th v vn nh hng, hoa. Chng hiu trong cai u chm chap
va tm ti y cua hn a xut hin nhng y ngh g.
Mt m, ang nm m m mang mang trn ging sau khi
ngi hang gi lin ngi hng hoa ngoai sn, hn bng nghe co
ting ca m ri ting chn ai o ang bc vao rt nhe. Luc u
tng ngai ngu nghe nhm, nhng sau m mt, hn ngac nhin
thy ung co ngi vao nha hn tht. Hn th, lai phu n. Mt c
gai mc trng, dang manh khanh, hnh nh xinh ep. Nh anh
trng chiu chch qua vach nha tha, hn thy ro nh vy. Ro
rang khng phai mu Xinh nh luc u thoat tng. Hn ly lam
THAI BA TN
96
la. Ai nh? Sao lai vao y, va gi nay? u oc chm chap cua hn

bt u ngo nguy. Co th cung v chm chap va ng ngn nn
hn khng thy s nh ngi bnh thng trong nhng trng hp
tng t. Ch to mo. Ngi kia, ung la mt c gai va cung xinh,
bc lai gn ri nhe nhang ngi xung mep chic ging ni hn,
k cung la, vn nm yn. Chc luc y hn vn ngh y ch la gic
m, mt gic m ep, va hn khng mun ngi dy tht vong
quay lai vi canh sut i mt mnh thui thui cua hn.
- C la ai?
- Em la Nhai. - C gai nho nhe ap.
Hn thch cai tn y, thch ca mui hng hoa nhai toa ra t
ngi c, ht nh mui bui hoa ngoai sn.
- Anh a cu sng em. By gi em n vi anh, nu anh
khng ui em i. - C gai noi tip, nhn hn vi ve u ym.
Hn khng ap v chng bit noi g. Cai kha nng noi vn
kem coi by gi hu nh t lit hoan toan. Hn bit ca i hn
cha bao gi cu sng ai, nht la c gai xa la nay. Nhng hn a
khng ui khi c nga ngi nm xung canh. Du ngc, hn cung
bit phai lam g tip, t ra y khng phai mu Xinh xu x va anh
a. Co th ca luc y hn vn ngh mnh ang m, m c chim
oat mt ngi an ba ep, lai co ung cai mui hn thch, hn th,
ngi nay a t nguyn n vi hn.
Sang hm sau, tnh dy hn mi thc s ngac nhin khi thy
ngi an ba trong m y ang lui hui lam g trong bp nha hn.
Lat sau, c b ra mt a sn luc va chic m che xanh. Hn ng
ngang nhn, c ch ci e l. Ln u tin trong i co ngi an ba
lo ba sang cho hn.
- Nhai ? - Cui cung hn ln ting.
- Vng, em la Nhai. V anh.
Hn lai cang ngac nhin hn. Hn a co v? C gai xinh ep
nay la v hn?
- V?
- Vng, em se la v anh. - c gai ap. - Ma em a la v anh.
Anh khng thch sao?
- Thch. - Hn ch noi c tng ting mt, vn cha hoan
toan tin nhng iu ang xy ra.
97
Hn tr mt nhn c gai tn Nhai, v hn. Va nhu mui

ngi. Co mui hoa nhai. Nh mui m qua, nh ngoai sn. V
hn vn mc b trng, rt trng va mn. Xinh. Co iu hi nht
nhat, hnh nh hi gy. Hn co cam giac nhn xuyn qua c
ngi c, c tng ch cn mt cn gio manh, thm ch ch cn hn
cham vao ngi hay noi to la c co th vut bay i mt. Ma hn th
khng mun c bay i, nn khng hoi thm iu g na, ch ngi
c ra, vn a ng ngn, trng lai cang ng ngn hn.
Vy la hn a co v. V ra v, ch khng nh mu Xinh, hay
ca c Hng con du ng chu tch th trn i din nha hn. Con
trai ng ci v thang trc. To lm, ng lm, co ca t. Con c
du th moi ngi khen rt xinh va c tng tht nhiu qua. Th
ma c gai xinh ep am ci co t y chng bng Nhai. y la
cha noi n vic ngi c kia khng co mui thm nh v hn.
Khng nc hoa ma vn thm. Hn ngh th va ly lam thch lm.
Ngi ta noi an ng ly v se khn ra, tu ch hn. iu nay
qua ung vi trng hp cua hn. Du ngc, hn vn bit trong
vic hn co v co iu g y khng bnh thng. Lai thm vic
khng n hoi, ci xin, hnh nh con chuyn giy t, ng ky vi
th trn na. Th th khng n. Hn quyt nh v hn se khng
bc chn khoi nha, t ra mt thi gian. C Nhai ng y ngay.
Hnh nh c cung ngai b ngi khac nhn thy. Ln u tin, hn
y thc c trach nhim cua ngi chng va chu gia nh. Co cai g
y m m xut hin trong long hn. u oc hn cung sang dn
ra. By gi hn trong rng lu hn kim thm mng. Hn
cung khng em mng cho ngi khac nh trc. i u hn cung
lo lom v sm v bit co ngi ang ch.
C th, ho sng hanh phuc vi nhau. Rt nhanh chong, hn
hoc c cach xng h anh em u ym vi v. Ngi nha c tu
sa i chut vi mai tranh mi va cac vach c trat lai, v hn s
co ai to mo nhn vao. Thm ch khoanh t sau nha bo hoang lu
nay cung c cuc xi trng leo teo my lung rau cai. Tic rng
hn vung nn chung c cht lui dn. Tom lai, hn, cai anh chang
Bui Kin n n y hu nh a thanh ngi bnh thng. Mt
iu ang mng cho hn va cho moi ngi...
Mt bui sang, thy hn vac dao vao rng, mu Xinh ng
sau hang rao nha mu, noi:
- Anh Kin cung gh y. Bit a gai vao nha.
THAI BA TN
98
Mi mu cong cn, hn hoc. T lu mu a tht vong bo y nh

mi chai hn.
- Ba noi th ngha la g?
- Ngc ma cung kheo gia v nh? Ti tha bit anh ch hu h
vi nhau bao lu nay. Tng khng co cai y, hoa ra...
- V ti y.
- V? Gh cha! Th ci xin bao gi?
- Khng phai vic cua ba! - Hn gin d noi ri bo i.
Mu noi vi theo:
- Ti se mach chnh quyn ngi ta g c no lai a vao
trai cai tao gai mai dm!
Hm sau co ngi cua th trn tm n nha hn tht, nhng
ho ch hoi qua i iu ri bo i, bao nn sm sm t chc l ci
cho hp le. Cung t hm y, c Nhai bc ra khoi nha, cuc xi,
don dep, co hm con i ch. Ve ep, s eo la, nc da va b qun ao
lun mau trng khin c ni bt hn ni qu mua heo hut nay.
Khi ngi ghen thm, bao anh Kin Hin meo mu v ca ran.
Nhng noi chung moi ngi mng cho hn. Cai thng y hin, tri
lai bt ti n n. Bit u ly v chng khn ra? Ma hn hnh
nh a bt u khn ra ri y. Con con be kia, t ch lm l, nay
bit hoan lng cung tt ch sao...
Ch tic mu Xinh khng co c cach ngh bao dung o. Mu
hn hoc ra mt, c lng ln nh con cho dai, ht ku chnh quyn
nhu nhc lai hng hai i khp ni noi xu nha hang xom. Mu tm
cach bt chuyn, khiu khch c Nhai, nhng c ch im, ci ben
len. Lam con to ra chnh chuyn! Mt ln thy mu goi v la
, hn trn mt, chay n d chic dao to ban vao c mu, khin t
y mu khng dam goi th na. Nhng mu vn cm lm, vn tc
ln rut khi mi bui sang thy c hang xom xinh ep hai mt
bng nhai cm ln mai toc. D! Mu cm ca vic v chng thng n
kia cung co lo hoa trn chic chong tre nh bao nha t t khac.
D!
Mt ti no, ang ngu, hn bng cht thc dy va thy Nhai
ang qun quai bn canh. Hn vi va bt en. C m bung, co gp
ngi rn ln au n. Hn hoang ht hoi co chuyn g nhng c
khng noi c, mt trng nht. Hn b v ln tay, chng bit
99
phai lam g. Ngi c nhe tnh, mi luc mt la dn. Cui cung c

em ht sc ngc ln nhn hn, nh noi g nhng khng c.
Ch i mt m to nhn hn, au n, bit n, u ym va luyn tic
ln ln. C khoc. Nhng giot nc mt to ri ln i tay sn sui
cua hn. Ri c ngng co git, teo dn, teo dn cho n khi trong
tay hn ch con lai mt bng hoa nhai ln a heo va my vin ngoc
mau trng ln vai vin mau hng.
*
*
Luc y tri a rang sang. Hn ng ngac cm bng hoa heo

bc ra sn va thy ca bui hoa nhai a b cht ngang gc, con ri r
mau. - ng N. k tip.
Mu Xinh a lam iu y? Ti vi hoi.
Vng. Chnh con mu c ac o. Tra hm y, khi bit chc
iu nay, hn lng lng cm dao sang nha mu, chng noi chng
rng, chem mt nhat t ngang cai c to be cua mu. Chic u b
chem bay tn goc nha.
Ca hai chung ti cung im lng. Cui cung ng N. ln ting,
giong xa vi:
Th la Kin Hin thanh Kin in. Bng hoa lam anh
ta khn ra, hanh phuc hn. Vy ma con ngi n cp i cai hanh
phuc nho be y ri a anh ta tr lai khng ch thanh n n ma
con thanh in. Ti nghip. Sao ngi ta co th ac vi nhau nh
th c nh?
Ha Ni, 23 thang Chn, 2002
THAI BA TN
100
Ai cho keo, ng n!
Ti cam thy trong ngi th nao y, ba a, - ng Bay bo bat
cm xung ban, u oai noi.
ng th luc nao ma chng vy, - ba Ly v ng than nhin
ap do vn quen vi nhng li tng t khi trai gio tr tri. - ng
n i keo ngui.
anh th, nhng hm nay th khac, khac lm c.
Vy th nhanh nhanh ln ma i nm, - ba noi ri cui xung
mm cm.
Mi chp ti, nhng bn ngoai trng a sang. Trng rm
mua he sang n mc at ca my ngon in tu mu trong hem ph
cua ho. Nh nhiu ngi gia khac, ho thng n sm va i ngu
sm. My hm nay tri ep, cha thy du hiu thay i thi tit
nao, nn ba Ly ly lam ngac nhin.
Hay ng m? - cui cung ba hoi.
Ti cung chng bit na. Ch thy mt moi kinh khung. C
nh ca ngi ti ang tan ra tng manh nho y...
Ba Ly ngng n, chm chu nhn chng. Linh tnh bao ba co
th y la trng hp nghim trong ch khng nh nhng ln
khac. Mt ng tai nht. ng nhn nho, vn veo, i may nhu lai,
mi mm cht nh ang au n gh gm. Thn hnh vn be nho
cua ng cang tr nn be nho hn, chc chc lai co git.
ng lam sao vy, ng Bay? ba Ly lo lng hoi.
ng khng ap, co le v khng noi c, hnh nh cung chng
nghe ba hoi. ng tip tuc nhn nho, vn veo. Ca con ngi ng c be
101
nho va m nhat dn cho n luc, khoang my phut sau, trc s

sng s cua ba Ly, sng s n mc ra khng bit noi g, ng t
t... bin mt. Vng, bin mt! Ngay bn ban n trc mt v. Ba
tn mt thy ng... bit noi th nao c nh, tn mt thy ng tan
vao khng kh. ung, khng th tin ni, nhng ung la ng a tan
vao khng kh!
ng Bay! ng Bay i! ng u ri? u ri? Tri i, ng
Bay nha ti bin i u mt ri! - cui cung ba Ly tht thanh ku
to khi cht hiu chuyn g va xay ra vi chng. Ba dui mt, hu
hai tay v ch ng mi ngi. Ba khng tin ng co th bin mt nh
vy. ng la chng ba, la ngi ch u phai ma! y th ma by gi
khng thy ng u na. Ba cu manh vao ma mnh xem co
phai ang m khng. Thm ch ba con chay tm quanh bp, m ca
tu lanh. Qua tht ng Bay chng ba a tan bin vao khng kh!
Nhng khng th nh th c. Khng th!
Ba Ly ngi phch xung gh, bang hoang khng bit ngh g,
lam g.
*
*
*
Sang hm sau ba Ly c mi ln cng an qun giai

thch v s mt tch b n cua chng ba. Cai cu ng y bng
nhin bin mt trc mt ti khng ch khng thuyt phuc c
ai ma con lam tng thm s nghi ng rng co th y la mt vu
hnh s nghim trong, tt nhin ba la nghi can s mt. Cung v le
y, ba b gi lun n. ch thn ng trng cng an qun tip
ba, hay chnh xac hn, hoi cung ba. Do ch quen bit nn ba c
i x kha lch s. Tuy vy, cng vic la cng vic, va ng kia vn
phai lam tron bn s cua mnh. ng lng le chm chu nghe ba k
ht moi chuyn, ch thnh thoang nhn may co ve ngac nhin
nhng khng mt ln ngt li. Sau o ng cho mi bac s thn
kinh ti, ra lnh lp mt t iu tra c bit v vu nay, v ban thn
ng cung y thc c mc phc tap va co th nghim trong cua
no. ng con ra lnh tuyt i khng c gii bao ch bit, v s
ho a tin tht thit gy hoang mang, va do vy can tr cng vic
cua ng.
m u tin ba Ly phai ngu n cng an khng may lai
mt in. Tri oi nng, phong ba ngu tng mt nn chng co t
gio nao. Mt cn phong t t co u bung tm, v sinh - ba bit o
THAI BA TN
102
la s u ai cua ngi ban cu - nhng ca phong vn b khoa bn

ngoai. Quy nh bt phai vy. Ba nm yn, trng trng nhn ln
trn nha ti om. Ngon en du leo let trn chic ban con bn canh.
Ba vn cha ht sng s vi nhng g mi xay ra. Long thng
chng, s ngac nhin bi ri, cng vi ni s v cuc sng c n
ang ch pha trc c lam u oc ba ri ln, mun chp mt mt
chut cho cng thng ma khng sao chp mt ni. y la cha
noi n nhng phin toai ma ba co th gp phai khi ngi ta iu
tra vu nay.
ng Bay i, sao ng co th ra i mt cach oai om nh th? ba tht ln thanh li. - Sao ng con n y ti vao cai canh tu ti
nay?
Ri ba tm tc khoc, khoc rt lu. Luc nay chc a khuya.
Xung quanh yn lng nh t, ch thnh thoang t xa vong lai ting
xe may u u ngai ngu. Bng ba nghe hnh nh co g khe st
soat. Ma sat ch ba nm. G th nh? Ba nn th, lo lng theo doi.
Cui cung, trong anh sang nh nh cua ngon en du, ba thy tm
vai che ca s ngay trn u ba ang ung a. Ba th phao nhe
nhom, nhng cht ly lam la la sao trong cn phong ong kn nghet
th nay, chic manh lai co th ung a c. Hn th, ba co cam
giac nh co ai ang nhn mnh khoang cach gn.
Ai y? - ba khe hoi khi vung dy ngi xung canh chic
ban, i din vi ngon en. Ba run ln v s. - Hay la ng, ng
Bay? ba but ming hoi, chng hiu v sao.
Tt nhin ng Bay khng ap, nu qua tht o la ng. Nhng
ngon en du khng ai thi ma bng dng tt. Ba Ly cang ngac
nhin hn, nhng vn nhanh tr, ba quet dim chm en. Ba cht
nay mt y nh, thng minh va tao bao, khin ba tr nn dung cam.
Co tht ung la ng khng, ng Bay? - ba th thm hoi.
Chic en lai tt. Ba ngi th ngi. Ln nay th ba cam
thy co gio tht, mt lung gio nho ngon ngoeo lt nhe qua mt
ba. Cac ca vn ong kn, k ca chic ca con sat trn. Ba th
thp en hai ln na, va ca hai ln u b ai o thi tt. ng Bay!
ung la ng Bay ri! ng y chng bin thanh khng kh o sao?
Gi th ba tin chc nh vy. iu nay lam ba va s va mng.
Sang hm sau ba xin c gp ngay ban ba, ng trng cng
an qun. Ba hao hc k chuyn m trc, nhng ng kia ch ci.
103
Thy th, ba ng dy, ong ht ca, thp chic en du, t ngay

gia hai ngi.
Nao, ng Bay, co ung tht ng a tan vao khng kh nh
ti noi th ng hay lam tt ngon en nay i cho ng Vinh cng an
y thy! - ba noi, thong tha va ro rang tng ting nh ra lnh.
Ngon en tt. C giu ve ngac nhin, ng Vinh ngi im mt
chc ri dch chic en ra xa va t tay chm la.
Nao th ln na i, ng Bay! - ba Ly noi.
Chic en lai tt. Hai ngi khng noi hoc lam g thm.
Ngay chiu hm y ng Vinh cho ba Ly v nha, nhng ng
vn ch th i iu tra tip tuc cng vic theo hai hng: tng
cng tm kim ng Bay va xem xet kha nng y la mt vu hnh
s nghim trong.
*
Ngu nhin ti cung la ban cu cua gia nh ba Ly. Ti c

ba tin cy cho bit nhng g a k trn. Ngay lp tc ti ngh n
truyn ngn Horla cua nha vn Phap th ky mi chn ma ti yu
thch, Guy de Maupassant. Truyn k v mt ging ngi, hay
chnh xac hn, mt loai sinh vt v hnh nao o a theo tau bun
t Brasil ti Phap ri xut hin trong phong ngu nhn vt cua
ng. Ngi (sinh vt) tang hnh y lun hin din u o rt gn
bn canh, n nhng th dang long, bit gi sach bao va cm cac
vt nhe. Theo Maupassant th o la mt dang tin hoa cao hn loai
ngi, nn chung ta khng nhn thy va khng l giai ni, va rng
do bt lc, chung ta d dang chup cho no cai mu m tn d oan
hay ai loai nh vy. Ti la ngi u oc duy l va tnh tao. Ti
khng tin nhng chuyn nh th mc du thch oc chung, nhng
cung ch la cai thch i vi mt loai hnh vn hoc ma by gi
ngi ta hay goi la k ao, phi thc. Ma ri, iu nay chng lin
quan g n cu chuyn cua ba Ly, mt ngi trung thc ma ti
bit ro hang chuc nm nay, va ti khng co c s cung nh khng
co quyn may may nghi ng.
Mt ln, hm y la ngay th bay sau s kin co mt khng
hai y, tin ng, ti ghe thm ba. Ti khng bit luc nay ba co
con la i tng b nghi ng, theo doi na khng, nhng nghe noi
cuc iu tra ang b tc. Mc du rt c, ngi ta vn khng tm
THAI BA TN
104
ra c ng c nao khin ba co th git ng chng ma ba gn bo

sut ca i. Ho khng co tai san ang gia git nhau nhm chim
oat. Yu t yu ng th ngay t u a c loai bo v chnh
ban thn s phi l cua no. Vic ng Bay i u y ri mt tch
cung chng my thuyt phuc. Vy ch con lai duy nht mt cach l
giai, rng nhng g ba Ly k la co tht. Tc la ng Bay qua ung
a bng dng tan vao khng kh va mt tm lun! Va ng ang
tn tai u o quanh ta di dang trong sut, tang hnh hay mt
dang nao o ma ta cha hiu. Nhng th th tht phi ly va khng
th tin ni. Ti cung khng tin.
Ti n thm ba trong tm trang nh vy. Khi bc vao nha,
ti ngac nhin thy ba ang ngi vi ng trng cng an qun.
Trc y ti co gp va noi chuyn vi ng my ln nhng khng
thuc loai quen thn. S ho co chuyn ring, ti nh ra v, hen ln
khac se n, nhng hai ngi hnh nh ly lam mng v s co mt
cua ti.
Chung ti ngi ung tra, chng noi g c bit ngoai nhng
chuyn ma ngi gia thng noi, c t nh khng nhc n chuyn
khng vui va ri. Ti se chng dai dong em k ra y bui gp
nay, nu khng v mt s kin bt ng, co th noi la trong ai, xay
ra vao ung hm y. Cac ban co th yn tm tin ti nh ti tin ba
Ly, v ti cung la ngi trung thc va ang knh.
Chuyn th nay. Khi tri ti, n li nn n cua chu nha, ti
va ng Vinh ngi xung ban n cung ba. Gia chng, nh sau nay
ba Ly k lai, ung vao cai luc cach y mt tun ng Bay t dng
bin mt, th bt ng ng y lai xut hin! ng y xut hin th
nao th qua thc khng ai trong chung ti nhn thy. Ch thy
bng nhin co ng ngi bn canh, ngay trn chic gh hm nao ng
ngi.
Co th ngc lai vi ln trc, ln nay luc u ng ch la cai
bong m nhat, ri cai bong y c dn, c dn, ro net hn va cui
cung th ng hin ra bng xng bng tht nh vn co. C nh ng
chng h bin i u va vn lun ngi y trn chic gh cua ng
sut ca tun va ri.
Hn th, ng con cha chic bat cho ba Ly xi cm, ve bnh
than nh khng co chuyn g c bit xay ra. Con vic ba chung ti
a ngac nhin, vui mng va s hai th nao th ti buc phai trng
nh vao tr tng tng phong phu cua cac ban.
105
ng Bay co ve ng ngac khng hiu v s cac cu chung ti

dn dp hoi ng. Cui cung, phai vt va lm chung ti mi bit
c qua nhng li ng noi ln xn mt iu ma chung ti cho la
rt quan trong, co th la nguyn nhn trc tip dn n s bin
mt va tr v b n cua ng.
Theo ng Bay k lai th bui chiu trc hm ng bc hi,
khi ngi ngh cng vin Con Coc, ng co bt chuyn vi mt
ngi la mt, va a n mt, vng, ch mt chic keo do anh ta c
nng nc mi. Sau y ng bt u cam thy kho chu trong ngi,
chiu ti th xay ra cai chuyn y. V s ba Ly trach ba ai mi g
cung n nn ng khng cho ba bit.
ng trng cng an qun suy ngh mt chc ri hoi:
Th anh ta b ngoai trng th nao?
Con tre, khoang ba mi g o, co ria mep, eo knh trng
khng gong, giong l l nh Vit Kiu.
Con g na khng?
a, con cai nay c bit, - ng Bay noi thm, - bn phai cm
anh ta co mt nt rui en rt to vi hai si ru dai. Luc y ti
nhn va t hoi sao anh ta khng ct chung i, v th ma nh ro.
Tra li cu hoi cua chung ti rng ng a u, lam g trong
sut bay ngay qua, ng Bay ch lc u, bao khng nh g.
Th co phai chnh ng thi tt ngon en n cng an
khng? - ba Ly hoi.
ng Bay ch dn mt ngac nhin.
i vi ng Vinh, y la nhng chi tit rt quan trong. ng
vi va t bit ra v, ha se n noi chuyn vi ng Bay thm na.
*
My ngay sau, ngu nhin ti gp ng Vinh tai quan bia

Nga Nm Lo uc. ng vn thng ti o vao gi ngh tra. ng
cho ti bit mt tin rt ang chu y va hin con phai gi b mt.
Hm qua cng an Cn Th co bao cao v B mt trng hp tng
t nh ng Bay, co iu ngi kia, mt phu n tre, ch xut hin
tr lai sau hai tun. Ngi nha cho bit c k trc y co n hai
chic keo cua mt ngi co c im ging ht ngi ng Bay
miu ta.
THAI BA TN
106
Ro rang cac s vic b n kia co mi lin quan nao o vi

nhng chic keo cua ngi nay.
Ngoai vu thanh ph H Ch Minh cho bit co mt Vit Kiu
nh th a n Vit Nam cach y ba thang vi danh ngha ai
din chao hang cho mt cng ty dc phm ln My. Hin anh ta
cha xut canh. Canh sat do tm tung tch khp ni nhng cha
co kt qua.
Cn c vao y kin cua b phn khoa hoc hnh s, mt trong
nhng gia thit c nhiu ngi cho la kha d hn ca, la cng ty
dc kia a san xut c mt loai thuc mi, co kha nng phn
hoa c th ngi thanh cac phn t nho, mt thng khng thy,
va sau mt thi gian tuy vao liu lng a dung, thuc ht tac
dung, cac phn t y keo c tr lai, va con bnh se quay v hnh
hai cu. Co th y la th thuc giup ngi ta co thi gian ch
phat minh nhng loai bit dc iu tr cac cn bnh hin nay
c xem la nan y.
Thuyt nay co bng chng ht sc thuyt phuc, o la vic
ng Bay n mt chic keo a phai bin mt mt tun, con c gai
Cn Th trot n hai nn phai bt ngi thn lo lng gp i.
Hm nay, khi ti ang vit nhng dong nay th ba v ti
xm xm bc vao vi t bao mi trong tay. Bao Cng An, tt
nhin, v ba y vn la mt c gia nhit tnh cua no, va by gi
chc n bt ti oc mt bai rung rn nao y v cac thu
oan bt lng cua thi by gi. bit ma phong! Ti dng go
may vi tnh, lic nhn ch ngon tay ba y ang d vao. o la lnh
truy na toan quc tn... quc tch My co kem theo bc anh cua
hn.
Mt khun mt d coi, con tre, eo knh trng vi nt rui
to pha bn phai cm.
Khng thy my si lng. Chc anh nho nhn khng ro,
hoc hn a ct ngn. Pha di la li canh bao moi ngi ch
n nhng chic keo ma hn co th mi.
ng nh cha, phai lun canh giac phong mi c! - v
ti noi nh ra lnh. - T nay ai cho keo ng n! ng th chng
khac g con nt. Ba ai cho g cung n!
107
Ri ba y bo i, vi cam giac hai long nh va lam mt vic

thin.
Ha Ni, 19. 4. 2002
THAI BA TN
108
Ngi ban tui

- Chu may khng con g na tht a?
- Vng. ung th, - hn ap.
- Vy sao con n hiu cm ?
Hn lung tung ng im v chng bit noi g.
Hn con tre, tre lm, chnh xac la hai mi tui. Mi cach
y mt tun hn ky nim cai tui y quan nc vi vai thng
ban nh hn, bng nc che chen va keo lac. Ch th thi, v luc y
trong tui khng a nao co tin.
Hn la sinh vin nm th ba mt trng ai hoc "con ng
chau cha" Ha Ni, mc du ng ba cha me hn bao i nay ch la
nng dn ngheo, lai tnh xa. Hn vao c trng nay n gian
v hoc gioi. Vao thng, nh trc o oat giai cao trong mt ln thi
toan quc t va ba ln giai nht nh trong nc. Hn kha ep trai,
lai thng minh va co dang rt tr thc. Ca con ngi hn toat ln
iu o, ai thoat nhn cung nhn thy ngay. i mt hn tht
sang va lun hp hay sau cp knh trng hnh -van gong ma kn
hp mt ma khng hiu hn eo v cn tht hay ch tn thm
cho khun mt vn a rt a nhn cua mnh. Hn co thoi quen
chc chc a ngon tay tro nng cp knh trn chic mui thon
thng, du chng my khi no tut xung. Da hn trng va mn. i
mi chum chm, mong va hng hng nh mi con gai. Dang iu
va cach noi nng, c x cua hn cung lch s. Tom lai, ca phn
trong ln phn ngoai, hn la mt ngi gn nh hoan thin. Hn
lun y thc iu y, k ca vic rt nhiu c gai y n hn.
109
Ch ti mi cai la hn ngheo. Sinh vin tnh le ai chng

ngheo? Hn th. Nhng vi ngi khac th o ch la "kho khn tai
chnh", con vi hn th vn nghim trong hn nhiu. Hn mun
co cuc sng vt cht (tc la sinh hoat, chi tiu va nht la giao du
vi ban be) tng xng vi mt ngi thng minh, ep trai va lch
lam nh hn. Hn tic, ch khng oan gin b me. Hn bit thn
phn mnh, va khng bao gi chu ng vit th xin tin. Co th
cac cu cho, khng th t lo ly. Hn ngh th va a tm moi cach
co tin. Toan nhng cach lng thin va sach se - lam gia s, vit
h lun an cho ngi khac, hoc gioi c nhn hoc bng va
tham gia cac tai nghin cu, cac chng trnh, d an. Nhng
co c cach sng nh hn mong mun th cac khoan thu nhp y
khng u, du hn a rt c.
La ngi t trong, hn khng mua chu cai g va cung
khng hoi vay tin ai, k ca ban be thn thit. Ma a t trong th
d thanh s din. Th la hn tm n hiu cm , vi cam giac
xu h va chua xot. u tin hn cm chic ng h Thuy S
chnh hiu c tng ln i thi nc ngoai, co tin mua qua
sinh nht cho mt c ban gai con nha giau yu hn va cung c
hn yu lai. Tip n la chic nhn vang hai ch do mt ba c
ngheo Sai Gon a khoc v mng va t hao a cho hn khi c
vao thng ai hoc. Hn co th d dang em ban nhng th y,
nhng hn khng lam th v khng mun chia tay vi nhng vt
ky nim co y ngha nh vy. Hn a em cm va chuc lai chung
my ln, cho n khi chng kim u ra tin chuc. Cach y
ba thang hn phai em cai duy nht con lai co th mang ti hiu
cm nay la chic xe may khng tt lm nhng cung chng n
ni ca tang, co th hoan thanh d an do mt cng ty t nhn
thu hn va hai a ban khac lam nhng khng c ng trc
ng nao. Hn tin chc lam xong se co tin khng ch u chuc lai
xe, ma ca nhng th khac. Nhng cai cng ty y v n va y hn
vao th tuyt vong nh by gi.
Chng hiu v sao hm nay hn n y, mt khi khng co
tin chuc lai cai a cm. Hn l m ngh s tin hn vay ch
gia na gia tr chic xe, bit u lao chu hiu cm thng tnh
ma a thm chut t na chng. Nhng hn khng mun hoi xin
iu y, v hn bit ro tnh lao va mc lai lao bt hn tra. Thanh
ra hn c nn na na mun lai thm chc na, na mun v
ngay khoi phai nhn con ngi hn ang cm ghet.
THAI BA TN
110
- Vy la qua tht cu khng con g na? - lao hoi lai cai cu

va hoi luc nay.
- Th ti a noi la khng ri! ng ic a? - T nhin hn ni
cau. T trc ti nay hn lun lch s "bac chau" vi lao, nhng gi
th hn chuyn sang "ng ti".
nhe:
Lao gia v nh khng nhn thy thai y cua hn, vn nho
- Ti thy hnh nh cu vn con cai cm hoc ban cho ti

y. Quy va t tin na la khac...
- ng m , lam nham g th? - Hn vn cha ht cau. - Ti
ma lai khng bit ti ang co g sao? Hay ng bit, ng noi th ti
nghe. Ti ang cn tin.
- Rt cn?
- Vng, rt cn.
- Cn ngay by gi?
- Cn ngay by gi!
Lao gia chu hiu cm hung hng ho. T nay n gi lao
vn ngi sau chic quy g cau bn, trn chic gh tron cao bng
st co th xoay i, xoay lai nh cac quy bar, con hn th ng
canh. Lao thong tha bc xung, pha m tra mi ri mi hn ngi
xung b xa-lng cung gia nua va nhn nheo nh lao.
s.
- Mi cu ung nc va hut thuc, - lao noi, tay cha bao ba
y la ln u lao i x t t vi hn. Hn thm ngac

nhin, nhng ch lng le ch xem lao nh gi tro g.
- Xin c nhc lai: Cu khng bit cu con mt cai rt quy
ma ti ang cn. Nu cu mun, ta co th thng lng...
- Cai g? - hn to mo hoi.
- Th cu hay ung nc, hut thuc i a. Vic nay quan
trong, khng vi c, - lao noi, nhn thng vao mt hn, mt cai
nhn sc lanh va ang s, n mc khng chu ni, hn phai cui
mt. - Th nay nhe, - lao ln ting sau hi lu hai ngi im lng, cu ang co cai quy nht cua con ngi, o la tui tre. Cu co th
em no cm ca hang ti, hay tt nht la ban hn cho ti, c
khng?...
111
- ng noi g c? Tui tre? Ban tui tre cua ti cho ng? - hn

tht ln, luc u ngac nhin, sau ph ci: - ng in a?
- Chnh xac nm nay cu bao nhiu tui nh? - lao hoi nh
khng nghe hn va noi g.
- Hai mi.
- Cai tui tht ep ma ti rt mun co, du phai tra gia t.
Cu ng y ban no cho ti ch?
"Lao gia nay in tht ri! - hn thm ngh. - Lao noi lam
nham g vy khng bit".
- C cho la ti mun ban i, nhng ng cn no lam g, va...
vic mua ban nay thc hin nh th nao? y khng phai chic xe
may hay mt vt cu th. ng hiu y ti ch?
- Hiu, rt hiu, - lao gia gt u. - Ti se cho anh bit sau.
Bit v cac iu kin mua ban y ma. By gi ch cn anh noi anh
co ng y khng a.
"Hay lao ta la phu thuy?" - hn t hoi ri mm ci, but
ming thanh ting:
- ng noi c nh ng la phu thuy khng bng.
- Nu mun, anh co th coi ti la phu thuy cung c. Khng
sai nhiu lm u, - lao than nhin ap.
Hn bt u thy cu chuyn tr nn thu v, du tt nhin
chng tin chut nao nhng iu lao noi. Vi hai ch "phu thuy" ln
vn trong u, hn a mt nhn lao mt lt t u n chn, va
thy lao cung hi hi ging phu thuy tht.
Ngi lao be chot, khun mt gy, en xn, y nhng np
nhn su, c bit trn tran va hai bn khoe mt. Nhn lao, cai
p vao mt trc tin va d nhn thy nht la mt nt rui to,
hng hng nh hat u o vi my si lng khng hiu sao lao
khng ct ma c moc dai, trng rt kho chu. Chic mui lao
nhon, keo xung gn ming, nhng khng khom. Trn mui la
chic knh trng mt tron va nho nh knh thy boi. Cac ngon
tay lao dai, ch con da boc xng, nhng kha sach va khng co
mong nhon nh phu thuy. Con i mi lao th ung la mi phu
thuy - mong, nho, bn ngoai xam ngoet nhng cang su vao trong
cang o, o nh mau. Ca i mt va giong noi cung ung cua phu
thuy. chung co cai g y rt c ac va ang s.
THAI BA TN
112
Hn thm ngac nhin sao mai n by gi mi nhn thy

nhng iu nay lao. Cung co th do b am anh nn hn mi thy
th chng? Hn ao mt nhn qua cn nha. ung la hang phu thuy!
No trong mt ngo hem va cung su hun hut nh th. Mt phn
bn ngoai lao dung lam ca hiu, hay ung hn la ni giao dch cua
ca hiu; cac bc tng cau bn n mc khng th nhn ra no
tng c quet bng loai vi ve g, trn o co treo mt cp sng nai
cong queo, mt con i mi, mt chic mt na mau en bng g vi
i nanh trng hu, mt con chn nhi ang bam vao tng va...
mt giy chng nhn gia nh vn hoa mi c lng trong khung
knh! Hn bu mi khi thy cai vt qua i thng, lac long nay.
Tt ca u b phu mt lp bui day en xn. Hn cha bao gi vao
phong trong, nhng oan bit no rt dai, khng co chut anh sang
nao lot vao, la ni ct gi nhng th ngi ta em n cm c, va
chc chn phai co u dung cu hanh ngh cua mt lao phu thuy.
Hnh nh lao sng mt mnh. t ra xa nay hn cha h gp ai khac
y, ngoai khach hang cua lao.
- Thi nay tt nhin la khng con phu thuy na, - hn nhn
xet. - Nhng thc tnh ti thy ng chng khac phu thuy my.
- Th ti chnh la phu thuy. Ti bit anh khng tin, nhng
qua ung th.
- Ti khng ng ng la ngi thch ua. a vy, ti cung xin
ua theo. Ti ng y ban tui tre cua ti cho ng. Xin cho bit cach
thc va gia ca cu th!
y.
- Nhng y khng phai chuyn ua. Chuyn nghim tuc

- , th nghim tuc. ng noi i.
Lao gia im lng mt luc nh suy ngm iu g.
- c, vy la anh nm nay hai mi tui. Anh co th

nhng lai cho ti s tui nay di dang cm ... trong trng hp
nay la cm tui, luc nao co tin, anh chuc lai. Nhng ti mun, va
cung khuyn anh nn ban t cho ti th c li hn nhiu, lai
rc ri sau nay...
- Ti ng y theo cach th hai. Ri sao na?
- Tt lm. By gi ta ban gia ca. y la mt hang t mua
ban nn khng co gia chung. Ti nh tra cho anh mi nm tui
mi triu ng, anh thy th nao?
113
- Mi triu, mt nm! - hn khe tht ln, khng hiu v cho

rng nh th la qua t hay qua re. - Vng, c cho la ti chp nhn
gia y. Tip theo la g?
- La coi nh vu mua ban nay xong xui. Hai ngi se k hp
ng. Anh giao hang, ti trao tin. Th thi. Nh cac vu mua ban
bnh thng khac y ma.
- Giao hang, nhn tin? - hn lai ngac nhin, va ma mai
hoi: - Th cai ban hp ng y co phai em ra uy ban phng
hoc phong cng chng xac nhn khng?
- K lam c th th tt hn, nhng ma thi, khng cn. Ti
la ngi t t va hi vong anh cung vy. Va lai, phu thuy chung ti
co lut ring cua mnh, - lao noi mt cach rt nghim tuc.
Bng nhin hn ngi th ngi, im lng hi lu. Hn vn
ngh lao gia ch ua, nhng hn thy khng thch kiu ua nay,
nht la vi mt ngi nh lao. Cui cung hn hoi:
- Th chuyn g se xay ra vi ti sau khi ban tui cho ng?
- Sao mt ngi thng minh nh anh con phai hoi ti iu
y? - Lao ci to thanh ting. - Cai ngi ta a ban tt nhin se
khng con thuc v mnh na. Anh ban hai mi nm tui tre cua
anh cho ti th ngha la anh se mt i hai mi nm tui tre y.
Anh vn cha hiu a? Nm na la ngay sau khi nhn tin, anh tr
thanh ngi bn mi tui ch khng phai hai mi nh by gi.
Tuy nhin, tranh t ngt va khng gy bt tin cho anh trong
cuc sng, ti va anh nn thoa thun mua ban t t thi, mt
thang mt tui chng han. Anh se khng b gia i qua nhanh, lai
khng phai co qua nhiu tin mt luc, la iu mang tai hoa ch
chng phai ch li.
- c, c cho la th. Nhng ng se lam g vi tui tre cua
ti, sau khi mua no?
- Lai mt cu hoi ngc nghch na. ti c tre thm hai
mi tui ch con g! - Lao gia lai ci, ln nay to va co ve thch
thu.
- Ti oan nm nay ng khoang sau mi lm. Vy ng se
thanh mt ngi an ng bn mi lm tui. Sao ng khng chon
mua tui cua ai y ba mi, bn mi c tre hn?
THAI BA TN
114
- , cai g cung phai co gii han, anh ban tre a. - Lao lai ci.
By gi hn thy ting ci cua lao tht ang ghet. - Anh ngh
xem, t mt ng gia lom khom th nay, bng dng ti thanh thng
trai t, ngi ngoai trng vao kho coi lm.
- Ti hoi ng cu cui cung: V sao ng chon mua tui cua ti
ch khng phai cua ngi khac?
- n gian thi. V anh thng minh, khoe manh, va quan
trong nht la cha nhim nhng thoi xu khng th tha th. Noi
anh bit, ch bon nghin ma tuy va trm cp, co cho khng ti
tui tre cua chung, ti cung chng them. La ngi mua, ti phai
bit chon hang! - Lao ngng noi, tp mt ngum nc ri nhn
thng vao mt hn: - Vy la ta nht tr?
Thay cho li ap ma ro rang lao chu hiu cm ang nong
long mun nghe, hn ng dy, c tnh to ve chm chap, u oai
che giu nhng y ngh ang ri ln trong u.
- Thi, ua th u ri. ng xem ti nh con nt khng bng.
Ti v y, - hn noi.
- y, gm a! - Lao vi chn hn lai. Vic mua ban, chng
ai ep ai, tt nhin. Nhng ti xin nhc lai rng y la chuyn
nghim tuc. Rt nghim tuc...
- Nghim tuc? - hn keo dai giong mt cach ma mai. - ng
th giai thch ti nghe cai nghim tuc y cua ng xem nao. Lam
sao trong thi ai tau vu tru va Internet hin nay bng chc ti gia
i hai mi tui ch v mt cu ua ngu ngc nao o cua mt lao
gia khn kh nh ng?
- Th ti a noi rng ti la phu thuy...
- Phu thuy vi cai nay treo trn tng? - Hn ch tay vao
khung knh co tm bng cng nhn gia nh vn hoa mi.
- Anh c chuyn no xo chuyn kia, - lao gia ap, giong nhun
nhng. Ro rang lao khng mun mt khach. - Cai y chng lin
quan g n vic chung ta ang ban. Con chuyn tre ra hay gia
thm bng cach nao th anh khoi lo. o la vic cua ti. Ch cn anh
ng y la xong, ta se k hp ng...
- Nh hp ng gia Faust va Mephisto trong v kch th cua
ng Goethe ngi c...
115
- Vng, vng, ung th. Qua ti chon ngi khng nhm.

Thi bui nay ma mt sinh vin tre tui nh anh con co th gi tm
n tac phm nay th k cung him. Co iu, Faust th ban linh
hn cho Mephisto, con anh ch ban co tui tre cua anh thi. Nhn
tin, xin c tit l iu nay, mt khi anh nhc n Mephisto.
Ti la hu du cua mt trong nhng cua ng ta y...
- Ngha la ng sng trn i nay a lu, rt lu. - hn ngt
li lao. - Xin hoi, ng a ga mua tui tre cua bao nhiu ngi ri?
- Anh to mo qua y, anh ban tre a. Tt nhin anh khng
phai la ngi u tin va chc cung chng la ngi cui cung, cho
n luc ti phai cht v mt ly do ng ngn nao o. Ti bit trc s
phn cua ti ma. Nhng thi, ta quay lai vi v kch Faust kia cua
ng Goethe. Anh co nh dan ng ca cua by phu thuy trong canh
m hi quy min rng nui gia Siec va Elen, vi hai cu kt rt
n tng la Qua a, qua ghnh; Phu thuy anh rm, d gia thi
inh khng nh? Cac cu k cua ti y. Nhng cng bng ma noi, cai
ng pho giao s, pho tin s c Soan nao o a dch Faust ra
ting Vit cung thi inh chng kem g mui rm t tin chung ti. Noi n y, lao gia nhn mui nh ngi thy mui thi tht. - Ma
thi, chuyn y khng quan trong. V nh ti a noi, y la vic
nghim tuc, anh co th suy ngh thm trc khi tra li dt khoat.
Ti ch anh quyt nh. Anh vn cn tin y ch?
- Vn, - hn ap cc lc. - Cn sng cho ra sng va lam
vic tt hn.
- Tt. Xin nhc lai: Ti sn sang mua hai mi tui xun cua
anh, vi gia mi triu ng mt tui. Mi thang giao hang, nhn
tin mt ln. Ln u ti co th ng lun cho anh hai chuc triu
anh va chuc lai xe, va co tin tiu. Tt nhin, trong trng hp
cn tin, nu anh mun, trong mt thang ti co th mua cho anh
hai tui hoc hn th. Hi vong vi s tin ln nay anh se co iu
kin sinh hoat va lam vic tt hn nh anh noi. La ngi thng
minh va cn cu, ti tin anh se thanh tai. Mun thanh tai, ai cung
phai tra gia. Cai gia cua anh k cung co t, nhng cha hn a
t lm nu so vi nhiu ngi khac. Vy nhe. Ti ch anh...
*
*
*
THAI BA TN
116
ang oi tin git gn, bao ch Ha Ni bng v c mt dp

may him thy tng s lng xut ban. Cac bao tranh nhau
a tin v mt hin tng "xa nay cha tng thy" xay ra
ngay thu . V la tin him nn ngi ta c tnh keo dai, mi
ngay ch he cho ban oc mt s thng tin nht nh, hm sau li
k hn hm trc. Ngoai ng, trn tt ca cac ph, i qun
ban bao rong va ap xe va vn to ht c nhng chic micro re
chay pin cua ho, dai dong k chuyn trng no khng hiu sao
trong vong mt nm (co bao noi my thang, co bao noi hai nm)
mt sinh vin nm th ba bng bin thanh mt "ng gia lu khu"
sau bay mi tui (cung co bao noi ch bn hoc nm mi).
Rng chang sinh vin-ng cu y a b y t nha trng dung
vu lc a n mt loat cac bnh vin, k ca Vin lao khoa
trung ng, ni cac chuyn gia u nganh khng nh chang
mc chng gia trc tui, mt cn bnh nan y, rt him nhng
khng phai khng co, mc du chang khng khng tuyn b
khng h au m g. Cai ly do "hoc thi nhiu nn chong gia"
chang a ra giai thch trng hp co mt khng hai nay a
b ca gii khoa hoc ln ban be thng thng bac bo, cho la "khng
nghim tuc va phi ly".
Tip n la nhng bai bao dai, noi mt cach chi tit, cn ke
(chc khng tranh khoi i chut phong ai) v nhng ni kh
au, phin toai trong i sng thng ngay cua anh chang hai
mi tui bng chc tr thanh "ng cu sinh vin ru ria xm
xoam" b ngi yu bo, b ban be ci giu, b t chi va ui
thng v nc khng c tham d mt cuc thi tin hoc quc t
danh cho sinh vin, vi ly do khai man tui. Thm ch chang
suyt b khai tr khoi oan thanh nin, cung v tui tac va b ru
rm a lm m nhiu si bac.
Sut my nm sau o bao ch con u u a tin v "cu sinh
vin" nay. Co t con coi "cu" nh nim t hao dn tc. Co t nu
vn mi ai din Guiness ti Vit Nam tn mt chng kin
va a hin tng nay vao sach ky luc th gii.
Cung qua bao ch, ngi ta bit c rng "cu" a tt nghip
xut sc trng ai hoc cua mnh, u tiu chun nhn hoc bng du
hoc My ly bng tin s. Tuy nhin, lai ln na v tui tac,
"cu" b t chi khng c nhp trng, du pha Vit Nam a xut
trnh giy khai sinh gc c chnh quyn a phng xac nhn
bng du tron mau o. La nha khoa hoc y trin vong, "cu" c
117
gi lai trng lam can b giang day. Nay cu a la mt giao s tin

s ang knh, nim t hao cua trng va cua ca t nc.
"Cu" a lp gia nh, vi ngi v hn mnh hai mi tui.
y th ma co ke c mm con dam noi sau lng ho: "Trng c
nh b con y!" Sinh vin rt quy "cu", ca v kin thc ln ao
c. Co iu, ho hi ly lam la rng hu nh bui hoc nao "cu"
cung nhc ho mt iu chng my n nhp chng trnh giang
day: "Cac em phai lun nh rng trn i nay khng co g quy
bng tui tre, va trong bt k trng hp nao, cac em cung
khng c mt no, cung nh khng c anh i no ly bt
k cai g khac!"
*
Cach y khng lu, co t bao thanh ph H Ch Minh a

tin mt ngi an ng trac tui bn mi hay hn mt t, co nt
rui ln mau hng hng bn ma trai, b tai nan giao thng Go
Vp luc mi gi m, may c bac xch l tt bung a vao bnh
vin. y, mc du c cac bac s ht long cu cha, ngi nay a
cht mt gi sau o. iu ang noi la luc ng ta tt th, cac bac s
rt ngac nhin khi thy toan thn ng ta ra ra va bc hi rt
nhanh, cui cung ch con lai mt t xng mun trn chic ging
bnh trai ga trng ng ta va nm. Cu chuyn qua k d nn
ngi ta khng tin, va ch coi o nh mt trong v s tro tung tin
git gn cu khach cua t bao vn b nhiu tai ting nay.
Ha Ni, 20.2.2001
THAI BA TN
118
a be n may
No la thng be n may ti nghip. Hn th, lai mu. Chic
qun bn kho xac nh mau rach bm ca hai ng cho thy khng
ch ngi ma lu cho cung chng thch no. Hai ng tay ao en bong
v lun c dung lam khn lau mui. u no i chic mu coi meo
mo hi ht v pha sau, l khun mt oi n gy et, xam nng,
va nht la hai h mt trng da cang lam tng thm ve tham hai
ang s. Co th no chu y ph ra th ngi ta thng hai ma cho
chut g chng? V mu, no phai chng gy, chic gy truc gia bng
ngon tay cai, trn nhn va cung gy anh nh no. Sau khi thn
trong go hai ln xung t, no mi i mt bc. No lng le i gia
tri nng chang chang, chic b, cung bng coi, eo sat nach, va
hnh nh cung lep kep nh bung no.
Khng ai bit no t u ti. Th nht v y la ln u no
xut hin cai lang Thng nay. Th hai, n gian v nhng loai
nh no khng ang c ngi ta quan tm. Ma ri luc y ang
gia tra nng gt chng co ai gn y ngoai mt thng be khac
trac tui no, cung nhch nhac, nhng v khng n may nn to khoe
hn va cung lanh ln hn. Thng nay ang chng t c bung vin
bi thuy tinh vao mt h nho trc mt di bong cy a cut ngay
u lang. No ang cau v bung mai khng vao ung l. a th,
vin bi b bung manh qua ln i u mt. No tht vong nh ng
dy bo v nha n tra th bt cht nhn thy thng n may khn
kh. No thy co cai g y va bun ci va kho chu ve ngoai
va cach do ng hai cc mt bc cua thng kia. Ca i mt trng
da lam hn, vn bc mnh v mt vin bi, cang thm kho chu. C
nh vin bi cua no a bay vao nm gon trong h mt thng kia.
Mt y ngh cht loe ln. Nhe va ron ren nh con meo sn chut, no
bc lai gn thng n may, bt cht git ly chic gy truc ri
chay nhanh v pha gc a.
119
Thng be n may ku i i, hai canh tay khng khiu bt lc

hu hu pha trc. Ai tra lai chic gy cho ti i! Tra lai i, ng
ua th! Tra lai i!... Giong no yu lm, chc v oi. Ch mai
khng thy ai tra lai gy, no anh do dm i tip, iu b trng
tht bun ci, c nh no ang ly thng bng i trn dy rap
xic. By gi thay cho go gy, no thn trong um th chn hai ln
trc mi bc i. Bng cach y no co th khng vp nga, nhng
khn ni iu quan trong i vi no la hng i ch khng phai i
nh th nao. Ma hng no ang i ti hin gi la chic ging thi
su rng y nc cua lang Thng. Ngi di gc a, thng chi
bi thch thu quan sat iu nay.
cac lang khac, ging nc n cua ca lang thng co b gach
bao quanh, mt iu d hiu, y th ma bao i nay chic ging
lang Thng khng h co cai b gach bao quanh y, lai sat ng
i, nn nhiu ln tre con va ca tru bo ri xung o, nhng lun
vao luc ng ngi nn c vt ln kp. Khn kh thng be n
may. No cung b sy chn nga xung chic ging y va a cht, v
b ging lat gach trn chng co g bu vu, v no qua yu do oi
n, v xung quanh khng co ai vt no ln. Con thng be chi bi
lu lao kia th thy vy lin hoang s bo chay v nha...
Chuyn nay xay ra a my chuc nm nay, nhng dn lang
Thng vn nh. Ma khng ch co nh.
Phai ba ngay sau xac thng be mi ni ln. Ngi ta chn no
ngha a ng Chua nh chn nhiu ngi v gia c cht oi
trc y. Khac chng, m cua no co nho hn mt chut, v no la
con nt. Mt iu ang ngac nhin la khng hiu sao cai m be nho
y cua no c mi ngay mt ln thm, n mc ln at ca m cu t
ho Pham th lc nht trong lang. Thng ngi ta vui vi nhng
trng hp th nay. Phat ma ng ngha vi phat tai, phat lc,
nhng y lai la m mt thng be n may, vy th phat g? Phat
ngh n may a? Cac v chc sc trong lang khng giu ni ve lo
lng m h v mt tai hoa nao o ang treo l lng trn u. Cui
cung cai tai hoa y a n.
Sau nhiu nm lin mt mua v thin tai, v hp tac xa lam
n kem hiu qua, nhiu ngi trong lang xach b i n xin x
ngi. Luc u ngi ta khng chu y my n hin tng nay, v
xa nay n may chng him. Nhng khi s lng gia tng mt
cach ang lo ngai, ngi ta bt u ngh n cai ma n may phat
kia. Sao cac lang ln cn oi n chng kem ma chng my ngi
THAI BA TN
120
lam cai ngh nhuc nha nay? Vy chc y la on bao oan cua
thng be no. giam bt tai hoa, ngi ta cho xy m xi mng cho
no, (by gi a c goi la ng, my nm sau xy miu hn hoi,
co ban th va c hng khoi cn thn ung dp, ung quy cach.
Dn dn, khi ngi ta thy ngh n xin cung khng n ni nao ca
v thu nhp ln quan nim xa hi (ngi dn lang Thng i n
xin ni khac co giy chng nhn ang hoang cua xa, kem theo
chic du tron o choet), t luc nao khng bit, thng be n may
ti nghip ngay nao nghim nhin tr thanh thanh hoang cua lang
Thng, thay ch mt v tng lng danh thi L Mac. Va trong
dn gian, tn lang cung c goi khac - Lang n May!
*
Chnh ti la thng be chi bi lao lu y y ng a, ng M.

th dai noi.
ng la hang xom cua ti. Hang xom vi ngha nha canh nhau
ch gia ngh vit lach cua ti va ngh bun st vun phat at cua
ng chng co g lin quan. ng quy ti v ti nhiu ch. Ti chi
vi ng v ng nhiu tin ma khng hm mnh, hin lanh, t noi, va
ca v ng ng y chung ti lun phin nhau tra tin bia kha u
n quan Gio Mi bn cu Long Bin.
Xa nay ng ni ting hao tm, mt nha t thin ch thc.
Co le ng a cung ti hang chuc, nu khng mun noi hang trm
triu ng cho muc ch cao ca y, ma i tng bao gi cung la
nhng a tre mu. Trng Nguyn nh Chiu coi ng nh n
nhn. Mt s trng tre em khim th cac a phng khac cung
vy.
Tt nhin luc y ti chng dam cho ai bit ti a lam thng
be n may phai cht, - ng noi tip sau khi ung mt hi ht sach
vai bia. - Ti hi hn va s lm. May ma thang sau b ti, mt can
b co c Tng cuc Thng k, a ca nha ln sng hn Ha Ni.
T by n nay ti chng mt ln dam tr lai lang Thng. V sao
th ng bit. Nhng ti bit ht moi chuyn xay ra lang. Ti hoi
tht nhe: ng co m tn khng?
Khng, ti ap.
Th ng co tin vao bao n, bao oan khng?
Ti khng tin. Sao ng hoi vy? ng tin a?
121
ng M. trm ngm mt chc ri noi, ve bn thn:

Ca co ma ca khng. Nhng ti c thy no th nao y, nht la
thi gian gn y. Co le ti gia ri, m ln thn. Noi ng ng
ci, m nao nm ngu ti cung nghe ting go cua chic gy truc
cua thng be kia va ting ku yu t Ai o tra lai gy cho ti,
ng ua. Tnh hnh co ve nh ngay cang nghim trong. Ti
chng bit phai tnh sao y. ng khuyn ti lam g by gi?
Ti ngi im v chng bit tra li th nao.
Hay ng i kham bac s thn kinh, - cui cung ti ln ting. Thi nay khi ngi cng thng nh ng. Ti cung chng hn g.
Con chuyn thng be th ch do ng hay ngh n no ma tng
tng ra thi, ti an ui, mc du t bit y co cai g o nghim
trong va ang s hn nhiu.
My hm sau, trc li nn n cua ng M., va cung v to mo,
ti nhn li cung i vi ng v lang Thng, lang n May.
ng M. thp hng, lm rm khn vai hi lu trc ban th
thanh hoang lang mnh. Trc y ti cung thp mt nen, goi la
tng nh vong linh thng be n may xu s. Ti t nh i ra ngoai
ng c t nhin sam hi, hi vong se thanh than hn i chut.
Bng c tnh nhn t vn co va nhng vic lam t thin xa nay,
ng xng ang c hng mt tui gia thanh than.
Ti hm y chung ti ngu lai nha mt ngi ba con xa cua
ng M.. Nha ngoi hn hoi, co tivi, co ai, anh con trai chu nha con
co ca chic xe may, Nht ch chng phai Tau.
T lu dn lang Thng khng con xach b i n xin, nhng
ngi ta vn thanh knh th cung ng t n may cua lang. Ngi
m cua ng a phat cang phat thm, nay gn ging mt cai go
nho, tre con khng dam cho tru bo dm ln.
Na m, ti ang ngu say sau mt ngay i ng vt va th
b ng M. tum ly tay ao git manh, hoang ht th thm:
ng nhn ka. Ngai y!
Ngai nao? ti ngac nhin hoi v chng thy g.
Thn hoang lang Thng! a be n may...
THAI BA TN
hi:
122
ng M. khng noi ht cu, lin sup xung t, vai lay lin
Con xin ngai tha ti. Da, con xin ngai tha ti. Con trot dai...
Con ch ua... Luc y con con nho... Con xin ngai tha ti! Con xin
ngai...
ng lam sao th ? - ti nh ng dy nhng ng khng
chu. - Ti co thy g u! ng vai lay ai y?
Qua ti khng thy g tht. Nhng ng M. vn tip tuc cu
khn van xin. Vn chng tin ma quy va khng thuc loai nhat gan,
ti vn cam thy n lanh khp ngi.
Luc sau, ng M. im lng ngi ru xung san nha, th hn hn:
Ngai i ri. i ma chng noi g ca. Ngha la ngai khng
tha th cho ti. Tri i, ti phai lam g by gi?...
Luc nay ti mi lo mo lai gn chic cng tc in bt en.
ng M. mt ct khng con ht mau. ng ngi yn trong t
th y rt lu, cui cung, nh xac minh v s hin din co tht
cua ngai, ng quay sang ti, cha ra mt vin bi thuy tinh bong
loang di anh en.
Ngai lai y!
*
Sau o co vic, ti i cng tac xa ba thang. Luc v th c tin

ng M. a cht. Ngi ta k rng ng hoa in, i u cung nga
tay xin n nh mt thng n may. B con chau nht trong nha va ca
bnh vin tm thn, gp ai ng cung xin. Co ngi cho hon a,
ng ri rt cam n, xuc ng n nhoe ca mt.
Mt hm, ng khn kheo trn khoi bnh vin. n ti th co
ngi thy ng nm cht trong chic ao nho canh Cu Chui Gia
Lm.
V ao hu nh khng co nc, ch toan bun, nn ng khng
chm. y th ma ng cht. Mt iu la na la luc cht ng eo chic
b coi sat nach, tay gi cht chic gy truc gia trn bong, nhng
th trc y cha ai nhn thy bao gi.
123
Mt ngi nhn c nhng y ma phai cht th th tht ti

nghip, ng trng dn ph ni ng M. sng bui ngui noi khi
ngi ta lim ng vao quan tai.
Ha Ni, 26. 4. 2002
THAI BA TN
124
Kim Qun cng Thai Ba Ky

Nm Bnh Ty (1567) tng nha Mac la Hu Qun cng
Nguyn Thin em qun vao cp chu Hoan. Vua L Quang
Hng sai Bc qun c phu, c ng t, Nhn Qun cng
Thai Ba Du cung hai tng khac la Nguyn Canh Hoan va Lai
Qun cng Phan Cng Tch (con r Thai Ba Du) xut binh anh
dep. Vi s giup cua tam ngi con trai, tt ca u la dung
tng, c bit co con ca Kim Qun cng Thai Ba Ky cm qun i
tin phong, c Thai Ba Du trong mt trn a git hn nghn
qun Mac, c vua L phong thng hai phin bai vang, ba con
voi va mi nga chin. Sau khi qun Nguyn Quyn b anh bai,
phai lui v Thanh Hoa tp hp lc lng, vua con ban chiu ch
khen Chn qun cng Thai Ba Du giup rp nha nc, cng
nghip ln lao tht khng phu trach nhim, thng thm ba nen
vang, ba phin bai vang, cp bng lc hai huyn va trn phong
tc v Thiu bao Chn Qun cng.
Tip n, vao nm Canh Hng th 15, vua L lai sai Thai Ba
Du cung cac con va Th Qun cng Nguyn Canh Kin theo Bnh
An vng Trnh Tung dn ai binh anh Mac Mu Hp nhm
chim lai ng . Trong trn quyt nh Cu Gin pha nam
Ha Ni, vi th ap ao v qun s, qun vua L gianh thng li
ln, bt sng vua Mac cui cung la Mac Mu Hp. ong gop
khng nho cho chin thng nay la ao qun cua Thai Ba Du va cac
con trai Thai Ba Ky, Thai Ba Phin, Thai Ba Tnh, Thai Ba Chin,
Thai Ba H, Thai Ba Phuc, Thai Ba Vinh va Thai Ba c.
Lin quan n trn anh nay, dong ho Thai Ba Ngh An co
lu truyn mt cu chuyn nh sau v ngi con ca cua Thai Ba
Du, la Pho ma Thai Bao Kim, Qun cng Thai Ba Ky, c vua
125
ban nm ch vang Tr dung trung ng ai vng va ga con gai

cho la L Th Cng chua, hiu oan Trang Trinh Thuc Tn Linh,
nay con n th chnh xa Kim Lai, huyn ng Triu, tnh Hai
Dng.
Cu chuyn nay khng thy ghi trong gia pha dong ho hoc
chnh s, nhng c chau con truyn tung ht i nay sang i
khac, lu dn thanh vic ai cung tin co tht.
o la chuyn ln y, trong trn Cu Gin lch s, Kim Qun
cng Thai Ba Ky c thn phu sai dn my nghn tinh binh thoc
su vao trn a qun Mac, vi y nh lam ri i hnh i phng,
ri anh bt lai, h tr cho ai binh se keo n sau. Ngai ci con
nga chin mau huyt du tuyt vi mi c vua ban, giap tru
sang ngi vi thanh ai ao ma ngi bnh thng kho cm vng
trong tay ch cha noi vung ln ha xung lam u gic rung nh
sung. Ngai lun i trc xng pha m ng lam gng cho cac
pho tng va binh s. Ngai i n u, qun Mac tan tac n y.
Tuy nhin, v ham anh, khng bit t luc nao, ngai cht thy
mnh ang ng trc chn thanh ng . Ngoai lai th thy
gic a bao vy bn pha. Mt lnh cua ngai phai chng tra bn
nm lnh ch, con ngai th ta xung hu t lun tay chem git,
quyt m ng mau quay v vi ai binh cua thn phu ngai.
Luc y a nga v chiu. Tri m u, lai lac ac ma. Xung
quanh la lit xac cht va nhng ngon khoi hiu pha xa xa. ang
luc ngai mai giao chin vi hai tng nha Mac trc mt th mt
tn th ba len phi nga n t pha sau va gi cao thanh ao sang
loang cua hn. Em trai ngai la Thai Ba Chin, Pho ma Phu ma
Thai uy Hoanh Qun cng (V la Trnh Th Cng chua, hiu T
Hu Trinh Thuc Tn Linh, n th hai ngi xa Vnh Phuc, Vnh
Lc, Thanh Hoa. Thai Ba Chin sau nay c bao phong Dung
Lc Trung ng ai Vng) lun bn ngai. Hoanh Qun cng
cha kp ku to bao iu nguy him cho huynh trng th u cua
chu tng Thai Ba Ky a b chem ln xung t. Qun Mac reo ho
vang dy, tng nm chc phn thng trong tay. Nhng v tng
nha L vn ngi yn trn nga, khng u, khng thy mau chay.
Ngai quay lai, chem mt nhat xe i ngi tn kia. Qun gic thy
th ca kinh, ch bit ha mm, trn mt ng yn nh tri trng.
Tha th, qun L lai lao vao chem git. Mt ngi cui nht chic
u b chem, gi hai tay a ln cho ngai. Ngai bnh than t ln
c mnh, tip tuc giao chin. Chc chc, hu doa, ngai nhc u
THAI BA TN
126
mnh ln cm trn mt tay, tay kia gi cao ngon ai ao sang

loang. Qun tng nha Mac s qua, bo chay tan loan, khng anh
a tan. Ti hm y, tr lai ban doanh, ch khi quy xung cui chao
thn phu va bm bao kt qua trn anh, u ngai mi ri xung
t, trc s ngac nhin cua c Thai Ba Du va qun tng
trong trai...
*
*
Mt truyn thuyt ep m mau huyn thoai. Theo gia pha

ho Thai Ba, th Pho ma Kim Qun cng Thai Ba Ky thuc hang
ai tho, gic tan, sng hanh phuc vi L Th cng chua va mt an
chau con thanh at. Co le cu chuyn trn ch c thu dt tn
vinh kh phactr, long dung cam cua ngai va binh s di quyn
ngai. iu nay co th hiu c va d chm chc. Va lai, no la
chuyn cua thi xa xa, khng ai kim chng va co le cung khng
cn kim chng.
Nhng chuyn di y th hoan toan co tht, t ra theo li
k cua ng trng ho trng coi nha th dong ho Thai Ba
lng, Ngh An. Chuyn rng vao nm 1953, va ca my ln sau
nay na, khi Ngh An qu ti r ln cai vic ang h then la p
pha n chua, th chnh ngai, Kim Qun cng Thai Ba Ky, a lam
ngi ta phai chun tay, do vy nha th t ho Thai mi gi c
n ngay nay, du b mt mat kha nhiu. S la trong nha th co
tng ngai bng g sn son thp vang, va theo cac can b p
pha thi y, th cai u cua ngai a xoay ung mt vong quanh c
trn mt dn may nhn ht mt lt nhng ngi ang ng
xung quanh vi dao bua trong tay. Thy th, ho hoang s bo chay,
khng dam lam g. Tuy nhin, ng trng ho b mt phen long
ong v ti xui thn linh can tr cach mang xoa bo m tn d oan,
xy dng np sng vn hoa mi. Nh th ma nhiu n chua miu
mao trong vung cung c nng tay hn.
Nha th ho Thai Ba Lng th cu t Thai Ba Du, nm
1993 c nha nc cp bng cng nhn Di tch Lch s Vn hoa
va ghi nhn cng lao cua cac cng thn danh tng ho Thai Ba i
vi s nghip xy dng va bao v t nc cac triu vua trc y.
127
Kem theo bng la cac ghi chep cu th v cuc i va s nghip

nhng ngi danh ting trong dong ho. Ni bt nht la v t th
bay Thai Ba Du (1521 - 1582), ngi sau nay c phong chc
Thai Pho, chc quan ng th hai trong hang Tam Cng cua triu
nh nha L. Cu co tam ngi con trai u ni doi binh nghip cua
cha, hai ngi la pho ma c phong tc Qun cng, sau ngi
con lai mang tc hu, co n th rai rac khp nc. Sau con gai
cua cu th mt ly vua L Thn Tng (Thai Ngoc Thuy), mt ly
vua L Trit Vng (Thai Ngoc Ban), ngi na ly Chua Trnh
(Thai Ngoc Quynh). Ba ngi con lai la v cac Qun cng danh
ting trong triu. Hang chau cht cu cung nhiu ngi lam nn
cng s ln, trong o co cu t chi Din Chu cua ti la Thai Ba
u, sau nay c vua Nguyn phong la Mu Quc cng, Tru
quc Trung trt, coi nh rng ct triu nh.
Vy la dong ho Thai Ba trai qua bao i vua chu yu ni
ting nh cac quan vo. Quan vn n nay mi ch bit n mt
ngi la Thai Thun (con goi la Sai Thun - ch Han Thai va Sai
oc nh nhau), c cua Thai Ba Du. Cu Thai Thun sinh 1441 (nm
mt khng ro), u tin s khoa t Mui nm 1475, lam vic quan
cac di triu vua L Thanh Tng hn hai mi nm, trong mt
thi gian con kim chc Tham Chnh tnh Hai Dng. Cu lam th
hu nh sut ca i mnh, co ti hang nghn bai nhng ch lu
c tp La ng Di Cao hn hai trm bai, ngi i ht li ca
ngi (c c nha th Quach Tn dch nm 1972 Nha Trang, va
Bui Duy Tn, ao Phng Bnh dch in ln na nm 1979 min
Bc). Trong tp Truyn Ky Man Luc, Nguyn D danh hn mt
truyn vit v cu, la truyn Kim Hoa Thi Thoai Ky. Vua L
Thanh Tng phuc tai th Thai Thun ma c phong cu lam Tao
an pho nguyn suy, ch sau vua la chanh. Cu mt va an tang tai
lang Liu Lm, huyn Siu Loai, nay la huyn Thun Thanh, tnh
Bc Ninh, ni con lu c chic miu nho th cu. Mt trng
trung hoc th xa Bc Giang hin ang mang tn Thai Thun.
ng ni cu la Thai Ba Tm, mt ngi ni ting i Trn, tng
theo Trn Tung Quang anh qun nha Minh, gi chc T lnh
Qun vu.
Ti nay a thuc lp ngi gia, ma ngi gia th thng hay
co nhng tro b coi la lm cm. Thi thoang ti giu gia nh vao
Quc T Giam, ngi ta lng vao tm bia a co khc tn cu t
THAI BA TN
128
c gn cu, c hng chut hi hng vn th cua cu, hoc n

gian c sung sng ngh rng ti la ngi co gc co r, gc r
bam rt su vao lch s dn tc.
Cach y khng lu, ti a v v qu, dn ra ngha trang
chi Thai Ba Din Chu, trn mt ngon i gn lang. Trc ban
th la lng cu t Thai Ba Khiu vi tm bia a ghi ro cng trang
cu. Pha di la my day m cac ai gia nh trong ho, ngn dai
tuy theo s lng ngi a cht. Ti ch vao phn ang danh sn
cho ti va noi: Ti va ba sau nay se nm y! V ti, mt ngi
Ha Ni gc, lai con tre, ch ci, khng noi g. Th ma ti bun mt
my ngay. Tt nhin, ca iu nay cung b v coi la lm cm. Hm
sau chung ti i xe o ln Lng ving nha th gc cua dong ho
Thai Ba th cu t ma chau con rt i t hao la Ta T ma, Thai
pho Thai Ba Du.
Trong nha th co nhiu tng ln nho ma thu thc ti chng
bit ro tng nao la cua ai, tr tng cu t. Ti th thn hi lu, c
tm mt iu va cui cung a tm thy no. Mt vt ct rt manh
quanh c mt pho tng ngay bn phai di tng cu t. Chc y
la tng cu Thai Ba Ky, Pho ma Thai Bao Kim Qun cng, Tr
dung trung ng ai vng, ky s khng u trong trn Cu Gin
oanh lit ai thng qun nha Mac nm Quang Hng th mi
lm! Vy la ti hm y (lai mt tro lm cm na cua ngi gia), ti
xin phep ng trng ho c ngi lai mt mnh trong nha th n
luc nao mun th v nha ng ngu. Ti ngi yn rt lu trong s im
lng gn nh tuyt i, di anh en in mau hng hnh nn cao
trn b th, gia bao nhiu la tng, bai v, gm giao va ca mt
i nga g. Trong u ti chng co y nh g cu th. T lu a qua
cai tui s va tin nhng iu vn v, nhng luc y ti rt mun,
thm ch co ve nh c tnh ch ai y trong s cac bc tng, cu
Thai Ba Ky chng han, se t t bc ra thanh ngi tht nh
trong cac truyn ma ti vit gn y. Ri sau th sao? Ti chng
bit. Co th cac cu se cho ti bit thm i iu v v lch s dong
ho chng? Co th cac cu se trach mng ti va lu hu du hen nhat,
bt tai chng? Qua tht ti chng bit va chng ngh ti iu o.
n gian ti mun c nhn thy ai y trong s cac cu, thm ch
gn nh tin iu ky diu nay ch chc na se xy ra. Th a goi la
ngi gia hay lm cm.
Ti tin va kin nhn ngi ch trong trang thai na lng lng,
na m mui. My ln ti nghe co ting st soat, ting g rt la va
129
b n. Ti nhm mt, hy vong khi m ra se thy iu ky diu.

Nhng tic la chng thy g. Cui cung, luc y a qua na m, ti
cht nghe co ting ng va ting bc chn rt nhe, nhng m
thanh co tht va mi luc mt ro hn. Ti nn th ch i. Ting
bc chn a rt gn, hnh nh ngay bn canh. Ti t t m mt.
ng lm cm va thi. Khuya ri khng v ngu, con y
lam g?
Trc mt ti khng phai cu Thai Ba Ky oai phong lm lit,
ma la ba v cau co c ng trng ho dn i tm chng. Ti min
cng ng dy, ln na bun ba nhn ng tng co ng ct rt
manh quanh c. V ly do nao o, ngai a khng hin ln vi ti,
nhng hnh nh ti thy ngai ang nheo mt mt tinh nghch va
mm ci. La ngi vit truyn ma, ti co th d dang pha ra u
chuyn, nhng y la chuyn nghim tuc lin quan n t tin va
dong ho, ti phai trung thanh vi s tht. Cai s tht o la luc y
a co mt trong nhng cu t cua dong ho Thai Ba hnh nh a
nhn ti, vi nu ci bao dung, thng cam.
Ha Ni, 30.5.2002
THAI BA TN
130
Hao Nhan
Luc y chin tranh mi bt u. Trong mt n v phao cao
xa ong qun lang N. tnh Quang Bnh co anh sinh vin ngi
Ha Ni mi hoc ht nm th ba khoa vn tng hp th nhp ngu,
c phn cng lam anh nui, hang ngay xung ch Cn trong
rng phi lao sat bin mua thc phm.
ng ti ch phai qua mt canh ng rng va mt ngha
trang nho u cac m mi cu xen nhau. My ln anh y thy co ba
lao xach nc t xa n ti cho cy chui trng ngay trn mt
ngi m con mi. iu nay lam anh thc mc, v thng th ngha
trang khng la ni thch hp trng loai cy nay, lai trng ngay
trn m.
Mi n y c bn thang nhng anh cu sinh vin thu
a kp quen va yu mt o dn qun a phng co cai tn hi la va
kiu cach la Hao Nhan. Tt nhin yu b mt, v ky lut qun dn
thi y nghim lm. Anh em chuyn nay hoi Nhan th c bit
y co l khi ngi an ba cha cht, ngi ta trng ln m mt
cy chui, ch no n hoa yn tm rng di y me tron con
vung. Con du ba cu kia mi cht, khi ang co bu nm thang.
Chng c cung b i va ang tn bn Lao.
Mt ln, ngu nhin anh va Nhan gp nhau canh ngha
trang ung luc may bay n bn pha. Hai ngi vi chui xung
mt trong nhiu hm tru n c ao doc ng xung ch. Khng
hiu v tnh hay c y, chung phong mt qua tn la ung ngha
trang, ao mt h kha ln, lam tung toe g quan tai, manh tiu
sanh va ca xng ngi. Con cy chui kia th b mt manh an
chem t ngang. ung luc y, gia ting may bay con gm ru, ho
thy ba cu t u ht hai chay lai. Hi lu ba m na thn chui
131
non con lai, vut ve no nh ru tre, ri bt cht ba ng thng dy,

ch tay vao chic may bay ang ln trn u, tru treo iu g o
mt cach gin d. Th ra ba ang chi thng My git chau ba.
Chi tuc lm. Ba c quay ngi theo hng hn bay ma chi. Xong
mt cu, ba ven vay, ven cao ln tn bung trng hu ri v vao cai
y cua mnh. Cac ba gia nng thn t ai mc lot.
Anh th sinh thu va ca o Nhan xu h khng dam nhn,
ngh va thng va bun ci.
Bng nhin Nhan quay sang hoi anh:
- Nh em cht, anh co trng cho em cy chui trn m khng?
- Em c noi g. Cht lam sao c. Va lai, nu cht, chc g
em ang co bu.
Nhan im lng mt chc ri noi:
- Hnh nh em co ri y.
Anh nhu may, va du c giu, vn l ve bi ri.
- By.
- Tht ma. - Nhan nhn anh nghim tuc. - Anh se trng ch?
Anh khng mun con chung ta ra i a, ca khi khng may em phai
cht?
- Em ch kheo ua. - Anh m hn c, mt phn c khng
nhn thy mt mnh luc y. - ua g nghe ma khip.
- th em ch noi th thi. Anh s a?
- Khng. Tt nhin la khng. Tt nhin anh se trng mt cy
chui tht khoe, no tr khng phai mt ma hai hoa mt luc. B
me anh thch co nhiu chau. - Anh ci.
- Tham th! - Nhan cung ci theo.
Hai ngi lai hn nhau. Khi ht may bay, ho chui ln khoi
hm va mi ngi i mt hng.
Khng ng mt thang sau Nhan cht tht, do ngu nhin
trung an phao t tau My ngoai bin cu vao. Thm mt thang
na th n v anh chuyn vao Nam.
*
THAI BA TN
132
Anh b i - sinh vin ngay y t lu a la mt nha vn co

ting. Vn ng nghip, lai chi thn vi nhau, ng k ti nghe
chuyn nay, khi b bnh nng nm vin hn na nm cha khoi va
bit co le khng con c sng lu na. ng a khng trng cho o
Nhan ngi yu cua ng mt cy chui trn m c nh a ha.
ng a khng tao c hi cho a con cua ng, co th hai, c lot
long me, trn hay di t khng quan trong. n gian v luc y
ng hen nhat khng dam moi ngi bit s tht. nh my ln
ma khng dam. Nhng ng au lm. au ma khng dam noi to,
khng dam chi, ven vay ln ma chi nh ba cu no. Sut chng y
nm ng ch con bit chua xot t trach mnh. Co ln ng bao ti
ng s nht khi cht ma long khng thanh than.
Kia, ng ang nm kia, bt ng, nhn nhum trn chic
ging bnh vin. Mi tun hai ln u n vao chiu th t va
chu nht ti n thm ng va thng ngi y sut bui, luc ng
tnh va noi c th noi chuyn vi ng, con khng th ngi oc
sach. Co le cuc sng cua ng ang c m tng ngay. Mt ng
xam ngoet, cac np nhn hn su, i may nhu lai chc v au va
cng thng. Sut hai gi lin ti khng thy ng tr mnh, khng
noi li nao, nhng nhn thai dng thnh thoang git git, ti bit
ng con sng.
Bng trong phong xut hin mt ngi an ba mc en,
trum khn en, khoang bn mi tui. Ti thm ngac nhin khng
hiu ba ta vao t luc nao. Mt ngi la ti cha h gp. Ca b
ngoai cung la, khng ra thanh th cung chng nng thn. Khng
gy, thm ch hi y a, nhng khng hiu sao ti c co cam giac
nh rt nhe, nh khng phai ngi tht va co th nhn xuyn qua
c.
Ba kia khng nhn ti, luc y ch mnh ti trong phong. Ba i
thng n ging bnh, quy xung nng ban tay nhn nheo cua
ng ap ln ma mnh. ng tnh dy ngay, net mt rang r nh ch
i a lu, by gi ngi ng ch a n. ng a mt nhn ti.
Ti oan ng mun hai ngi c noi chuyn ring nn lng le
bc ra ngoai.
Khoang mi phut sau, ngi kia ra khoi phong, cung lng le
va nhe nhang nh khi n, ri t nhin bin mt, du cha i ht
hanh lang bnh vin.
133
ng vy tay, ra hiu ti lai gn.

- Con ti y! Con o Nhan y! Me no bao v noi ho a tha li
cho ti. - Giong ng thu thao nhng nghe rt ro. - Ti bit ma.
Ti bit th nao cung c tha th. Hao Nhan, cam n em. Cam n
con...
Ri ng nhm mt. Bn khoe mi ong lai cai g nh mt nu
ci rt mong va yu t. Nh co phep la, khun mt ng bng dan
ra, th thai va ng hng. Ti ng ngy, ngac nhin nhn.
Cung co th do qua xuc ng, ti khng nhn thy luc y x
chiu va nhng tia nng cui ngay a doi vao phong.
Ha Ni, 15. 11. 2002

T.B.T
THAI BA TN
134
Erstrat
Luc y la gia thang Tam nm 1994.
Trc khi vao cang, con tau "Renaissance" ru ln hi coi dai
chao thanh ph Istanbul. Hanh khach keo nhau ln boong khi no
chui qua chic cu ni lin chu u va chu a. No la con tau khach
sang trong cua mt cng ty du lch bin Hy Lap ang thc hin
chuyn i vong quanh Bin en, xut phat t Athens, ghe mt s
cang Nga, Bungari, Rumani, va by gi sp khach ln t
Th Nh Ky. No c thu bao toan b cho cuc hi thao nha vn
th gii keo dai hai mi ngay va t chc ngay trn tau. Ti cung
co mt trong s y. Cac hoat ng lin quan n hi thao thc ra
rt t. Chu yu du ngoan trn bin va tham quan cac cang tau ghe
vao.
Theo lch, tau ch dng Istanbul mt ngay ri, sau o se
quay v cang xut phat Athens, thu Hy Lap, ri t o tt ca i
xe buyt ti n th enphi cach ca trm cy s, la ni hi thao se
b mac. Tuy nhin, thi tit t ngt tr xu, bin ng. Ch thm
my gi, cui cung chung ti c thng bao se phai lai Th Nh
Ky bn ngay. Chng trnh tham quan Istanbul ch mt ngay la
xong. khach khoi bun trong khoang thi gian con lai, ngi ta
a ra danh sach mt loat cac im du lch hp dn ca trong va
ngoai thanh ph. Ai khng thch c ln tau n va ngu. Ti chon
tour i Ephes, cach Istanbul khng xa lm.
- Ephes tng la mt thanh ph cang va la trung tm bun
ban rt ni ting cua Hy Lap c ai, - ngi hng dn, mt chang
trai thng minh, nhanh nhen, co tn la Uphus noi khi xe sp n
ni. - No c xy dng vao th ky mi mt trc cng nguyn,
trn ca sng Cayster, by gi goi la sng Menderes. Ephes tng
135
trai qua nhiu cuc xm lc cua ngi Ba T, ngi La Ma va

mt s b tc man r t phng bc. Sau mi ln nh th, thng
thanh ph b huy dit va xy mi hoan toan. Nm 614 sau cng
nguyn, mt trn ng t ln a vui ca thanh ph trong ng
nat. Ti u th ky th 14, do cang b bi can va dong sng i
hng, Ephes tr thanh hoan toan hoang ph. Thanh ph nay ni
ting mt thi nh cac hoat ng thng mai, vn hoa va v s cac
cng trnh kin truc, iu khc co mt khng hai cua no!
Uphus ha giong, co ve luyn tic cho s huy hoang cua mt
thanh ph a cht. S luyn tic y ly sang ca ngi nghe. iu
y d hiu, v trc mt chung ti by gi khng co g ngoai mt
bai trng ln nhn a trng va nhng nhat ct khao c nhm tm
kim du vt cua cai mt thi c goi la thanh Ephes. Ni bt
nht la mt nha hat kim u trng ln hnh chao con kha
nguyn ven. No c xy dng cui th ky th t u th ky th
nm, vi cac day gh bng a bao quanh va mt con ng rng
lat a cm thach trng chay t nha hat ti ni ngay xa la bn
cang. Rai rac xung quanh la nhng h khai qut cho thy cac ca
hang, nha b vui su di t. Cac cung in vua chua by gi
ch con lai my ct a, mt bc tng chi cht phu iu va mt
chic cng co ve nh mi c dng lai.
- y la nha v sinh cua gii qu tc! - Uphus noi, ch tay
xung mt day nhng phin a cm thach co khoet l tron gia.
Su pha di la mt khe nho by gi kh can, nhng trc y
lun co nc chay dn cht bn ra bin. - Khi t Ai Cp sang
thanh La Ma, ngh y, n hoang Clpat co th a s dung nha
v sinh nay. Co iu khng bit cu th phin a nao. Co ai mun
th ngi xung y khng? - anh ta ci hoi.
Khi khach tan i xem mi ngi mt ni, ti noi vi Uphus:
- Anh co th ch ti xem n th n thn Artemis u
khng? No la mt trong bay ky quan cua th gii c ai. Ngi n
b rstrat t vao nm 356 trc cng nguyn y ma.
Uphus co ve hi ngac nhin.
- Ti quan tm ti cac nn vn minh c ai, - ti noi thm, nn co bit i t v thanh Ephes cung ngi n Artmis ni ting
cua no. Chc anh phai bit rt ro...
THAI BA TN
136
- Ti la sinh vin nm cui khoa s trng ai hoc tng hp

Istanbul, sp bao v lun an v lch s thanh ph c ai nay. By
gi ngh he, ti lam thm ngh hng dn du lch kim tin. Co
le ti co th cho ng bit tt ca nhng g ng mun bit v no.
- Ca n Artemis va rstrat ?
- Hy vong la th.
So vi cac cng trnh khac, nhng g sot lai t n th
Artmis con t hn, mc du sau khi b rstrat t, no con c
xy mi va tu b lai nhiu ln.
- Nh ng bit, - Uphus noi khi chung ti i kha xa n mt
bai trng khng khac my nhng ni khac, - ngi n th Artmis,
n thn sn bn va Mt trng theo huyn thoai Hy Lap, co t rt
lu di dang mt bc tng n s t trong hc cy c thu. Ti
gia th ky th sau sau cng nguyn ngi ta mi quyt nh xy
mt ngi n tht lng ly, va phai hn mt trm nm sau mi xy
xong. Ky quan th gii toan bng a hoa cng nay toa lac trn
mt nn t dai 127 met, rng 73 met, cao mi bc, co 127 ct a
khng l xp thanh hai hang cao 19 met cac phin a hoa cng
rng lam mai. Trong n la tng n thn Artmis tuyt ep, cung
bng a nguyn khi...
- Nhng nu toan bng a nh vy, lam sao no chay c? ti hoi.
- o cung la cu hoi nhiu nha s hoc nu ra. Khoa hoc
a ly giai iu nay. Trong n co nhiu th d chay. Sc nong
ngon la lam cht axit cacbonit trong a bc hi nh bt ky loai a
vi nao, tao thanh mt qua trnh chay m bn trong. Kt qua la
a hoa cng cung b nung chn thanh vi, sau mt trn ma, vi
bin thanh bui t.
- Theo anh, tai sao cai thng rtrat y lai quyt nh t
ngi n ky diu nay? - ti hoi Uphus iu ti quan tm nht.
- tr thanh ni ting, nh chc ng a bit.
- Vng, ti bit. Nhng co th con v nhng nguyn nhn
khac. Du sao hn la mt cng dn t do cua thanh Ephes, tc la
chc hn cung t hao v ngi n.
- Chng co ly do nao khac ngoai vic mun c moi ngi
nhc tn, luc y va mai mai sau nay. By gi ti va ng ang nhc
n cai tn rstrat ang nguyn rua y, tc la chung ta a mc
mu hn.
137
- Anh co bit mt nha vn Nga a vit mt v kch rt hay,

goi la "Vu an ngi t n" v chuyn nay khng? No c dng
Ha Ni cach y vai chuc nm, va tng mt thi lam xn xao d
lun.
- Ti oc hu nh tt ca nhng g ngi ta vit v Ephes va
ngi n. Nhng v kch nay th cha.
- Theo tac gia, co th la h cu, sau khi t n va b giam
vao nguc, Erstrat a ban ban thao hi ky cua hn v vic lam ti
li nay. Nhiu ngi mua no, k ca nhng ngi quyn qu, ma
khng hn ch v to mo. Khng t ngi con ngng m hn, thm
ch coi hn la con thn Dt. Cung v mun c "bt t" nh hn,
hoang hu Clmentine vao tn nha tu trao thn cho hn, mt ga
lai bun tm thng khng xu dnh tui, mt tn ti pham y
tham vong bnh hoan, ct hn tuyn b vi moi ngi rng hn
t n n thn Artmis ch v hn yu nang ma khng c ap
lai. Con chng nang, quc vng Tisaphec, th b hn thuyt phuc
khng git, vi y nh li dung hn vao nhng m mu chnh tr
cua ng ta. Anh xem, cai ac ln na lai thng va sp sa gy nn
nhng ti li mi. May co quan toa Cln la ngi dung cam, dam
u tranh v cng ly. ng b Tisaphec cach chc lam lnh cai nguc,
nhng cui cung rstrat a b chnh ban tay ng git. Ngha la
rt cuc, cai ac b trng tr. o cung la chu cua v kch. Tuy
nhin, v kch hay khng phai nh chu nham chan nay, ma nh
tnh cach con ngi rstrat. Ti mun bit trong thc t hn la
ngi th nao va chuyn g a xy ra vi hn sau o.
Uphus im lng mt luc mi ap:
- Nhng g by gi ngi ta bit v hn u rt l m. Trong
chng mc nao y cung la mt dang h cu nh v kch ng va
noi. Hai nghn nm trm nm ch u t. Theo tai liu ang tin
cy nht, sau khi t n v ng c quai g trn, Erstrat a b
am ng gin d git cht nh mt con cho quang trng thanh
ph. Ri moi ngi b cm khng ai c nhc tn hn. Theo ti,
o la mt lnh cm ngu ngc, v thoi thng, cang cm, ngi ta
cang quan tm. Th la trung y hn. Hn tr thanh ni ting. Hn,
ke chm la t mt ky quan th gii hang van ngi xy dng
sut hang trm nm, th ma ang c ti va ng by gi nhc
n. Va hn se con c ngi ta nhc n nhiu, nhiu nm na.
Trong khi chung ta xa nay khng ai bit g v nhng con ngi
a lng le lam nn ky quan y.
THAI BA TN
138
- Ti va anh khng ngng m ma ang ln an hn.

- Hn th. Nhng hn a lai c du n trong lch s.
Hn la mt nhn vt lch s, mc du hn ch la ke tm thng,
mt tn ti pham khng hn khng kem. Cai tr tru la ch y.
- Nhng du sao cung khng th mai th c. Cn phai
lam cai g o. Anh ngh phai lam g ?
- Chng lam g ca. C s tht tn tai nh no vn co. ng
ct bo hoc thu dt thm. Cung khng nht thit phai khng
nh cai thin lun thng cai ac, le phai lun thng bt cng. Thc
t khng phai luc nao cung ung vy. - Uphus trit ly. - Vn
ch mi chung ta phai co cach nhn nhn ring v vn nay,
cung nh v rstrat. Ti oc kha nhiu chuyn h cu ai loai
nh v kch kia cua ng ngi Nga. Co ngi vit hn a hi li va
t sat. Cung co ngi vit hn b chnh v con git cht, hoc b cac
thn linh oai nghim trng tr v s xuc pham hn lao. Hoc hn
b cac cng dn Ephes ang knh khng cho cht, ma bt sng sut
i vi cai bang "Ke t n Artmis" nhuc nha trc ngc. La nha
vn, ng cung co th pha ra mt oan kt ng thy thch hp. Ma
thi, - Uphus nhn ng h. - n luc phai quay lai vi oan.
- Anh i trc i, - ti noi. - Ti mun y thm chut na.
Anh thc s ngh chung ta khng th lam g khac ngoai vic cai
tn rstrat y tip tuc tn tai mt cach c thng nh th sao?
- Hn khng la ngi chin thng. Hn pham ti va a b
trng tr ch ang. Con vic ai o nhc n hn hay thm ch vit
v hn th la chuyn ring cua mi ngi. Con ti, ti thy hn
chng ang cho ti quan tm thm na! - Uphus noi ri bo i.
*
Luc y mi hn mi gi sang, nhng tri a nong gay gt.
Co th v xung quanh trng trai, lai t cy ci, nn t toan a soi.
Khng mt lan gio nhe du bin nm ngay bn canh. Khng kh b
hun nong bc ln run run nh trn mt nha cac tuyn ng cao
tc. Theo lch, con hai gi na mi phai ln xe tr v Istanbul. Moi
ngi ang toa i khp ni xem cai mnh quan tm. Mt s vao
ngi nha mt tng duy nht - ni on tip khach tham quan -
giai khat hoc ngh ngi.
139
Ti lng thng dao thm hi lu quanh ni xa kia la n

Artmis, vn khng thi b am anh bi cai tn rstrat kia. Ti c
khng ngh n hn nhng v ch, do vy c vn vng u chuyn
chng my vui ve, v s c ac, phu phim, bt lc va ngu ngc
cua con ngi. Ti cm ghet hn, cai ga lai bun tm thng, cai
tn pha hoai vn hoa xao quyt va trng trao y. Ti cung kho
chu vi ca chnh mnh v c phai lun ngh v hn.
Cui cung, ti ngi xung ngh bn gc cy nho him hoi
canh y, va thip i luc nao khng bit.
Trong trang thai na tnh na m y, ti bng cam thy nh
co ai ang trng trng nhn mnh. Ti m mt va thy mt ngi
trac bn mi tui vi b trang phuc ging ngi Hy Lap c. ng
ta i dep da d, tm vai ln mau o vt qua vai, bn hng eo
thanh kim bng vang, u i vong nguyt qu. Trng ng ta uy
nghi lm lit chng khac mt v thn. Nhng net mt th l ve
ngao man, xc xc va xao quyt.
hoi.
- Ngi ang lam quai g y th nay? - ng ta nghim mt
Ti bi ri mt luc ri rut re ap, khng phai khng thoang

s hai.
- Chng lam g ca. Ti ngh. Con ng la ai ?
- Ta la rstrat, thn rstrat. Ngi co bit ngi ang
ngi u khng? chnh phong giam ma my tn quan ngu ngc
cua thanh Ephes ngay xa a nem ta vao sau vu t n lch s.
o cung chnh la nc thang a ta ln bc thanh. V vy ta khng
mun mt ke trn tuc nh ngi lam u no. Hay cut i ! - ng ta
quat, giong vang nh sm. ung giong mt v thn.
"Ra la hn! Lai con t xng la thn! Tht v vn!" ti ngh
nhanh trong u. S phn n lam ti tr nn dung cam va chng
con thy s hn. Ti vn ngi yn, lng ta vao gc cy nh khng
h nghe li quat y hm doa cua hn.
- Ti khng la ti pham, do vy khng phai ang ngi trong
tu. y la ngi n th thing ling cua n thn Artmis!
- Nham nh! - hn bu mi khinh b. - Ngi ang ngi trong
tu ma tng la in th. Ring iu y u thy ngi va nhng
ngi ng thi nh ngi nhm ln va ngu ngc th nao. n
THAI BA TN
140
th co vinh d c ta t chay tt ng kia ka! - Hn nhn

manh ch "vinh d" va "c", tay ch v pha trai.
- Co th thi gian lam ngi ta nhm, - ti p lai, - nhng
mt iu khng th nhm c, rng ng la mt tn ti pham
trng trao ang kinh tm. Va ng a b ngi ta git cht nh git
mt con cho!
- Lai cang nhm! - Hn pha ln ci. - Ta phai cht phu
hp vi cai quan nim tre con cua cac ngi, rng ke ac se b trng
tr ch g? Tht bun ci. Chng ai git ta ca. Quan toa Cln va
am ng phn n kia ch la s tng tng ngu ngc. ng noi
ngi bit ro iu nay hn ta. Ngi, mt anh chang v danh tiu
tt sinh sau nhng hai nghn nm trm nm, lai mt ni cach
y ca chuc nghn cy s. Ta la rstrat, ngi t n Artmis,
nh o ta tr thanh bt t. Hn th, ta la mt v thn...
- V thn cua cai ac! - ti chen li hn.
- Thn ac hay thn thin th cung la thn. Do vy, ta c
tn th va hin hu khp ni. ng gia b thanh thin. Ta co mt
ca trong ngi na y. Chnh ngi cung bit ro iu o...
- Noi lao! - ti quat vao mt hn, thm ngac nhin sao mnh
co th dung cam n th.- Trong ti khng co ch cho mt ngi
nh ng.
- Nhng ro rang ngi vn thng ngh n ta.
- Ch nguyn rua ng va nhc mnh, nhc ngi khac ne
tranh ng. ang le thay cho vic cm nhc tn ng, ngi ta nn
dng tng ng moi ngi i qua ph nh, ly roi qut vao mt
ng nh ngi Trung Hoa tng lam vi mt cp v chng gian
thn nc ho.
- Ngi tht qua th ngy, hoc gia v th ngy. - Vn than
nhin, hn ap, khng may may to ra kho chu. - Ta a c dng
tng t lu, khng phai ngoai quang trng ma trong long ngi.
Khng phai ph bang, nem a, ma tn th. Hay ngi nh
noi rng ngi ta xa nay khng tn th cai ac?
- ung th. Ch ke ac mi tn th cai ac. Nhng ngi lng
thin chim s ng trn trai t nay lun u tranh chng lai cai
ac...
141
- Thi nao, ngi noi c nh mt mu gia day con nt. Cai

thin va cai ac khng phai luc nao cung rach roi va d phn bit
nh ngi tng. - Hn ha giong noi thm: - Co phai ngi ang
giu trong tui mt vin a va ly cp y khng? Mc du ngi
a thy bin qui nh cm du khach khng c mang khoi y
bt ky cai g, k ca t a. (Qua tht ti ang giu mt hon a nh
th trong tui). Ta oan nu khng v cai tn rstrat ngi lun
nguyn rua y, ngi a chng n y, cung nh chng chu vt
va mang vin a v vn y v nha. Chc ngi se khng vt no
u o trong xo bp, ung khng? Chng phai bng cach y, ngi
ang v tnh tn th ta y ? Va ri, cung v tnh nh th, dn
dn ngi se tn th nhng cai khac ln hn, xu xa hn...
- Khng, khng bao gi! No la vt sot lai t ngi n thing
ling!- ti thet ln, cho tay vao tui tum ly hon a, gin d em
ht sc mnh nem vao hn.
rstrat khng ne tranh. Hnh nh hon a trung ngi hn.
Hn ch ci, khinh khnh ap:
- Ngi Hy Lap c co cu ngan ng th nay: "Nem a vao
ngi khac th sng tay, nhng tay co th au y!"
Nghe th, ti cang tc gin hn, vi vung dy chay b n
hn, du cha bit nh lam g. Tht la lung, hn ng yn cho ti
tum ao git manh. Hn ch khinh khnh ci nh trc.
*
Uphus ang ng trc mt, nhe nhang g tay ti khoi vat
ao anh ta.
- Moi ngi ang ch ng, - anh noi. - Tri nong th ma ng
ngu c. Xem ka, m hi ra m a.
Ti lng le theo anh i v pha co chic xe buyt ln ang n
may. Sut my ngay tip theo canh tay phai cua ti bng nhin
au nhc, vt va lm mi gi ni khi n ung.
THAI BA TN
142
Tt nhin iu nay khng lin quan g n rstrat, v tay

ti thnh thoang vn au nh th. Ch vai hm se khoi.
T.B.T
143
S phn mt thin tai

Suy cho cung, t hn lam hong cuc i hn. Tri phu cho b
oc thng minh, kit xut na la khac. Tnh tao nh ngi ta, hn
a co th la ngi thanh at moi mt. Gia luc chin tranh ac lit
nht, bao ngi nh hn phai ra trn th hn c gi i Lin X,
hoc ngay tai trng ai hoc Tng hp Lmnxp danh ting,
ung cai nganh thi y con cha ph bin nhng y trin vong nganh tin hoc. Hn hoc gioi, cua ang ti. Con la sinh vin nm
th ba, hn a co mt loat bai in trn tap ch chuyn nganh Vin
Han lm Khoa hoc Lin X, du hiu chc chn cua s xut chung,
nu khng thanh thin tai th bet ra cung la mt nhn vt tm c
trong gii mnh, nu bit phat trin ung hng tai nng cua hn.
Tic thay, hn a chon sai hng nn rt cuc mi n nng ni
nay.
S la vao nhng nm cui ai hoc, khng hiu ai xui hay do
nguyn c g ma bng dng hn m ra rt m th. Nu bit dng
y th chng sao. oc th la iu v hai va co th con lam cuc
sng ngi ta thm phn m mng. ng nay, thay cho vic tp
trung nghin cu khoa hoc, hn danh toan b thi gian nghin
ngm, nhm nhap hang ng th, ca ta ln ty. Xong phn oc,
hn chuyn sang vit. Vit ngay, vit m. V s lng co th goi
v ch. V ch ca v tc ln s kin nhn. Trong khoa hoc, moi
th rach roi, d anh gia, nhng vn th lai la chuyn khac.
Nhng hn khng quan tm ti s anh gia cua ngi khac. Hn
ch cm cui vit, khng may may nghi ng s thanh cng sau nay.
Luc y hn con tre, ch thy tng lai toan mau hng ma khng
mun ngh ti nhng tai ng co th n, nht la khi quyt tm
dn thn vao "s nghip th vn v ai".
THAI BA TN
144
Tn tht u tin ma cai "s nghip v ai" y mang lai la do

bo b hoc hanh, hn khng c lai hoc tip ly bng tin s,
iu trc o ai cung coi nh chuyn ng nhin. Hn ch tt
nghip loai bnh thng, ri ln ng v nc nh ngi khac.
Hn chng ly th lam bun. Hn c phn lam vic tai mt Vin
nghin cu ung nganh hoc. Ca ln nay, ang le tp trung nghin
cu chuyn mn, hn lai danh ht thi gian cho th, khng ngo
ngang g n cng vic c giao, thanh ra chng bao lu a b
ui vic. May con gi c chic ging trong khu tp th Vin.
Hn dn dp gi n tt ca cac bao, cac tap ch trung ng
va mt ph a phng tng tp day th hn vit, nhiu n mc
ngi ta ngh hn la anh tm thn, va do o ngai nhn th hn,
ch noi g n oc. Khng loai tr kha nng trong y co nhng
bai th hay, nhng co ai oc u ma bit. Hoa hon lm u o,
chc do thng tnh, ngi ta mi ng mt vai bai, lam hn sng
rn, cang quyt tm hn trong vic eo ui s nghip. Cuc i
cac thin tai, nht la trong lnh vc th ca, bao gi chng gp trc
tr. Sau nay moi ngi se hiu, se anh gia ung chn gia tr cua
ta! Hn tin chc nh vy, va lai cm cui vit, vit lin tuc khng
mt moi, khng nan ch.
Co mt nang sinh vin khoa vn Tng hp, cung lang man va
vin vng khng kem, dng nh hiu va thng cam vi hn. Nang
say sa oc ht nhng g hn vit, tuyn b rng hn qua ung la
"mt thin tai vt tm thi ai nn cha c tha nhn". Nang
tin vao s nghip cua hn, tin n mc xin c lam v ri a v
chung nha vi b me, ly tin b me nui hn tip tuc lam th.
Ho co vi nhau mt a con. Bao lo toan cuc sng tt nhin u
ln u nang, luc y ang lam ngh anh may thu v khng
xin c vic ung ngh. anh may cho ngi th t, cho chng th
nhiu.
Phai cng nhn v hn la ngi phu n l tng, mt tm
gng sang choi trong vic phung s chng eo ui s nghip.
Nhng i, cai g cung co gii han. Dn dn, ca ngi v "l tng"
y cung bt u cam thy mt moi va thoang chut nghi ng v
tng lai thin tai cua hn. Va quan trong hn ca la nang m c
tic rng nhng bao tai th hn cht trong nha (v khng u gia
sach) khng phai nhng bao gao co th nui sng gia nh, rng gia
chng nang bt lam th chut t giup nang kim sng th se tt
hn. Nang la li noi vi hn iu y, tt nhin hn khng chu,
145
thm ch con ch nang dung tuc. Cuc sng vn xui hang ngay lam
mai mt dn cht th lang man mt thi rt bay bng trong tm
hn nang, kem theo ca s hoai nghi v tng lai cua ngi chng v
ai. Ri mt sang ep tri, khi giot kin nhn cui cung bin mt
sau mt trn cai nhau, nang tuyn b li d va lch s mi hn ra
khoi nha cung nhng bao tai th cua hn.
Vi s dung cam cua mt thin tai b ht hui, hn lng lng
ra i khng mt li oan trach. Khng tin, khng ngh nghip,
cung khng ch t lng ban m. Hoan toan khng co g ngoai
nhng y tng th ma hn ang va se thc hin.
T y hn thanh nha th v gia c, ngu vt va nay y mai
o, luc gm cu, luc xo ch. V la nha th, lai nha th thin tai,
hn rt s. Khng bao gi hn nga tay xin ai cai g. Khng bao gi
hn nh ban be hoc v con giup . Hn nhn lam nhng vic lt
vt khoi cht oi, nu co vic va ngi ta chu thu hn. Cai
nhu cu n cua hn t lm, v hn sng chu yu bng nhng ang
th lun y p trong u. Moi ngi to ve ai ngai, con hn th
thm ci giu cht thc dung ngu dt cua ngi i.
Mt hm, nht c t bao cu ai vt bn ng, hn ngi
xung l ang oc, chu yu c qun i cai bung oi ang giay vo
hn. T bao co mt bai dai noi v tp oan phn mm Microsoft va
ngi sang lp no, Bill Gates, cung la ngi giau nht hanh tinh
hin nay, co kem theo ca a ch e-mail cua ng ta. Hn t l hi
lu nh lai cai chuyn mn xa xa cua hn, ri bt cht nay ra mt
y tng rt c ao. Hn chay vi n nha mt ngi quen co may
vi tnh va anh i mt bc th in t nh sau:
"Tha ng Bill Gates,
Ti vit th nay cho ng vi t cach ngi ngheo nht th gii
gi ngi giau nht th gii. y la ti noi v vt cht, ch v tinh
thn th cha hn ng a giau hn ti. Ti khng co y inh xin tin
hay nh ng giup g u, ng ngai. n gian ti ngh trong
hn sau t ngi ang sng trn trai t, ti va ng la hai ngi
c bit hai cc cua thc o vt cht. ng khng ngh rng ch
ring iu y cung ang cho ta co i ba li trao i hay sao? Ti
to mo mun bit ng co thc s hanh phuc hay khng vi khoan
gia tai gn trm t -la cua ng, cung nh ng co mun bit ti
thc s cam thy bt hanh khng khi a nhiu ngay nay ti chng
co ng xu nao trong tui va hin ang rt oi. La nha kinh doanh,
ng a at n tt nh cua s giau co. La nha th, ti ang phn
THAI BA TN
146
u vn ti nh vinh quang cua mnh. Ti se rt bit n nu ng

chia se phn nao b quyt thanh cng cua ng vi ti, mt ngi
ang gp kho khn trn con ng a chon.
Knh th,
N.G.V
ngi ngheo nht th gii".
Bin.
Xong, hn m bung oi l bc v ngu di chn cu Long
Ngay chiu hm y, mt ngi u ng tui n mc lch s

n tm hn khi hn ang nm cong queo di chn cu, suyt ngt
xu v oi. Ngi an ng cui u tht thp, cung knh noi vi hn:
- Tha ng, ti la tr l th nht, ng thi la ai din c
uy quyn cua ng Bill Gates, ngi va hn hanh nhn c th
ng cach y ung ba gi...
- Th nao? Th ti gi cho ng Bill Gates?
- Vng, ung th, tha ng. Th cua ngi ngheo nht th
gii gi ngi giau nht th gii.
- a, ti nh ra ri, - hn dui mt noi. - Ti va gi xong, sao
ng co th t My n y nhanh th, ma ri, bng cach nao ng
tm c ti y? Hay ng la ma quy co phep la?
- Khng, chung ti cung ngi trn nh ng thi, nhng
chung ti co cai nay con hn ca cac phep la ngay xa trong chuyn
c tch, - ng kia mm ci, moc t tui ao ra chic may vi tnh ch
to bng long ban tay. - La ngi ng u tp oan phn mm
hung manh nht th gii, ng Bill Gates t cho phep mnh c s
dung mt loai computer c bit vi nhng chng trnh phn
mm c bit, siu manh, siu chc nng ma ng se khng bao gi
cho san xut hang loat, va ch dung trong nhng trng hp ht
sc cn thit nh ln nay, khi ng c ti n y gp ng. ch
thn ng Bill Gates lp trnh ri bm vao cai nut nay, - ng ta ch
mt chm o trn chic may. - Th la ti c gi n y bng
ngi tht, nh ng gi th va anh khp th gii qua loai
computer bnh thng bay ban ca hang. Con bng cach nao tm
147
c ng th la cng vic bnh thng cua nhng chic may i

thp. Ti ngh ng ang oi. Trc khi chung ta bt u noi
chuyn, ng nn n chut t va chn chnh lai ve ngoai cua mnh.
ng cho phep ti c giup ch?
Hn gt u. ng kia bm bm g y ln ban phm chic
may t hon. My phut sau, mt chic t bong nhoang ch n mt
chic ban con phu khn trng mut, hai chic gh cung nhng mon
n cn thit, mt b com-l mi toanh kem theo s mi, ca vat, lot
va mt thung nc nong tm ra. Tt ca u mang nhan hiu
Khach san Hilton. Ca hai nhn vin phuc vu i theo t, mt ty
mt ta, cung eo phu hiu Hilton trn ngc, va c u tht n mau
o.
- ng chu ti rt cam kch trc bc th cua ng, - ng tr l
cao cp cua Bill Gates noi khi hn tm ra, thay qun ao xong va
hai ngi cung ngi n ngay trn ch hn va nm sau khi c
cac nhn vin khach san Hilton don dep va trai tham o. - ng y
thch lam ban va giup nhng ngi ngheo nht th gii, mi
nm mt ngi, thng th do h thng vi tnh toan cu cua chung
ti phat hin. Nm ngoai la mt phu n Xu-ng. ng Bill Gates
tng ba y tin, kha nhiu, tic rng s tin o chng lam ba ta
giau hn hay hanh phuc hn. Con ng la trng hp c bit, do
vy ch thn ti n gp ch khng phai ai din Microsoft
nc s tai nh thng l. ng la mt nha th, co th la nha th
xut chung, ti cho may tnh kim tra lai. Hn na, cng bng
ma noi, chnh ng a gop phn khng nho giup ng chu ti tr
thanh ngi nh ngay nay...
Hn ngng n, nhn khach ve khng hiu.
ng kia noi tip:
- Vi s ng y cua ng Bill Gates, ti xin c phep tit l
iu nay. Nhng y tng thin tai cua ng trong mt bai bao ng
trn t tap ch chuyn nganh Vin Han lm Khoa hoc Lin X khi
ng mi la sinh vin nm th ba Matxcva a c ng Bill
Gates va ban ng, luc y cung sinh vin nh ng ai hoc
Havard, phat trin lam c s tao ra chng trnh MS-DOS ni
ting, tin thn cua cac chng trnh Windows sau nay.
- Ngha la ng y a n cp ban quyn cua ti?
THAI BA TN
148
- Trn phng din phap l th khng, nhng v tnh cam,

qua ng Bill Gates lun co cam giac mc n ng, va y la c hi l
tng ng y tra mon n o. Ti c uy nhim toan quyn thay
mt ng chu ti ap ng moi yu cu giup cua ng, nu co.
Hn ngi im hi lu khng ap.
- Cho phep ti c to mo. Ti mun bit v sao ng quyt
nh t bo con ng cng danh khoa hoc ma ng a khi u ht
sc tt ep?
th.
- Ti co mt s nghip khac tt ep hn eo ui, o la
- Ti tn trong s la chon cua ng ma ti cho la ung n, v

ng la mt ngi thng minh. a ma nhn tin, ng co th vui long
cho ti o ch s thng minh IQ cua ng c khng? ng Bill
Gates nh ti lam vic nay, nu ng khng phan i. Cam n ng.
Xin ng t ngon tay tro vao nut nay. Th, th. Tri i - 250! Nh
ng bit, 120 a c coi la thng minh, th ma IQ cua ng nhng
250, trong khi cua ng Bill Gates la 180, tng thng Bill Clinton 163 va thu tng Trung Quc Chu Dung C la gn 200. Xin ng
ch cho mt phut ti bao tin nay vi ng chu. Xong ri, cam n.
Vy tha ng, xin vui long cho bit ti co th lam g giup ng?
Thy hn vn ngi im khng ap, ng ai din Microsoft noi:
- Co le ng cn ngh ngi chut t chng? - Ri ng ta lai bm
vao mt nut nao y trn chic may vi tnh. Nm phut sau mt
chic Mercedes en bong i mi loai ln xut hin.
- Ti a t ch v thi han cho ng khach san Hilton, - ng
ta noi khi hai ngi ngi trn xe. - Nghe noi o la khach san tt
nht Ha Ni, khng hiu ung khng? Ti con mua bao tt ca cac
chng trnh hoa nhac Nha Hat Ln canh y luc ri ng n
nghe giai tr. Moi chi ph sinh hoat khach san nay va Vit Nam
noi chung, ng ch vic k vao hoa n thanh toan. Phn con lai se
co ngi lo. Con y la s tai khoan hang chung ti, trng hp
ng cn tin chi tiu nhng ni, nhng vic khng co hoa n
thanh toan.
Khi xe trc ca khach san va mt c nhn vin mc ao
dai mau hng ep nh tin ang cung knh nh a hn ln
phong ngh th ng kia noi thm, vi ve nhun nhng va cung knh
149
c y, khin ngay lp tc hn tr thanh mt VIP trong con mt tt

ca moi ngi:
- Tha ng, ti co mang t My mt chic vi tnh chuyn dung
c bit hin trn phong ng. y la password, mt ma truy
cp Internet, ng noi chuyn vi ti qua man hnh. Con y la
mt password khac ma ti hi vong ch nhng luc tht cn thit ng
mi s dung, v no se bt ti ngay lp tc phai xut hin trc mt
ng bng xng bng tht, cho du luc y ti ang u va lam g.
Thu tht vi ng, chng my thu v khi b goi bng cach nay, hn
na, no khng phai khng gy i chut au n. Chuc ng ngh
ngi thoai mai va suy ngh ky v iu ti hoi ng luc nay. Con by
gi, vi s cho phep cua ng, ti xin c i dao mt chc quanh
ph phng Ha Ni bit thm v thu xinh ep cua nc ng,
nhn tin cung tm hiu xem tnh hnh vi pham ban quyn
phn mm Microsoft y nh th nao. Xin hen ng ti nay gp
lai.
*
Tam gi ti, c ao hng xinh ep bm chung phong hn, bao

nu hn a sn sang th xin mi xung phong n khach san
dung ba, co ngi ang i. C ta c mm ci tht duyn gy
cam tnh vi ng khach giau co, nhng hn chng them chu y. By
gi trng hn tht n tng. Chng y nm sng nc ngoai giup
hn co c phong thai va trang trong va t nh. B qun ao t
mua qua may vi tnh va vn mt cach ang kinh ngac. My ting
ngh ngi va ba n u cht bui tra lam hn ti tnh tr lai.
Hn nhn vao gng ln na trc khi ri phong vi ve hai long.
Mai toc chai mt, ru ria nhn nhui, lan da trn mn, phai chu y
lm mi nhn thy du vt nhng t oi keo dai trc o.
ng tr l cua Bill Gates vi nhom dy khi thy hn chn
cu thang, va tin ln my bc on hn. Chnh ng ta cung co
ve ngac nhin trc s thay i b ngoai cua hn. ng ta noi:
- Xin hn hanh c bao ng bit rng ng chu ti rt hai
long v cuc gp cua chung ta hm nay, cung nh v nhng thng
tin mi ng y co c lin quan n ng. ng y hi vong se hn
hanh trc tip gp va noi chuyn vi ng vao thi im thch hp.
Th nao, ng ngh ngi thoai mai ch? ng co g phan nan v tin
nghi va phuc vu khach san nay khng?
THAI BA TN
150
- Khng, cam n, moi th u tt. Ti cung nh ng chuyn

li cam n cua ti ti ng Bill Gates. Ti se rt vinh d c gp
ng y khi iu kin cho phep, - hn lch s ap.
Ngi phuc vu mang cac mon n va ru n. Hai ngi va
n va thong tha noi chuyn.
- Ti co thm mt tin vui na thng bao cho ng. Cac may
vi tnh siu thng minh cua chung ti a thm nh tt ca nhng
bai th ng sang tac t trc n nay, ngoai tr nhng bai ng
cha kp vit ln giy. Xin ng ng hoi bng cach nao chung ti
co c chung va thm nh theo phng phap nao. y la cng
vic cua cac chuyn gia bnh thng, khoi lam ng bn tm. Kt
qua tht ang ngac nhin. Trong lnh vc th, thanh tu ng at
c la khng th phu nhn, ca v s lng ln cht lng. Chung
ti a so sanh tac phm cua ng vi tac phm cac nha th c
giai Noben, va nht tr i n kt lun rng, xet v moi phng
din - t tng, hnh thc, thi phap, - ng khng h thua kem
chut nao, nu khng mun noi con vt tri...
- Cam n ng, - hn ap mt cach khim tn.
- Xin c hoi ng mt cu, co th khng tht t nh lm.
ng a cho ng bao nhiu bai trong s hn mi nghn bai ng
sang tac?
- Ti mi ch c in khng qua mi bai.
- Ch mi bai trong mi nm? Xin li, th mi bai ng
nhn c bao nhiu tin nhun but?
- Quy ra tin My khoang hai -la. y la by gi, trc kia
con t hn.
ng kia ngi im mt luc ri th dai noi:
- By gi th ti a ro v sao mt thin tai nh ng lai tr
thanh ngi ngheo nht th gii. nc chung ti cung chng
nhiu ngi sng c nh sang tac th, nhng hai mi -la
trong mi nm, lai vi mt ngi nh ng, th qua ngoai mc ti
tng tng. Nhng sao ng khng cho ng nhiu hn?
- Th ti va mi noi ch c in... - hn ci ngng ngp.
- Luc nay vao hiu sach, ti thy co rt nhiu th bay ban.
Khng le Vit Nam con nhiu nha th khac gioi hn ng?
151
- Cai y ti khng bit. Nhng ngi ta in c v ho co tin.

y ai co tin cung in c th. In bao nhiu tuy thch, va
nghim nhin thanh nha th. Con ti th...
- Vng, vng, ti hiu, - ng kia vi ct ngang. - Nhng by
gi ng co tin, ng se in cac tac phm thin tai cua ng. ung th
ch?
- Vng, nu c cac ng cho phep.
- Va ng se tr nn ni ting va giau co?
- Ni ting th cha bit, nhng chc chn ti se lai ngheo
oi. - Thy ng kia co ve khng hiu, hn noi thm: - V y
khng ai mua th. Ngi ta bo tin in ch chng to mnh la nha
th. Tuy nhin, ti khng thuc loai nay.
Ho im lng, khng noi g thm v th. Hnh nh ca hai u
mun chuyn sang tai khac.
- Vy xin cho bit, chung ti co th lam c g giup ng? ng kia ln ting trc. - ng tham khao, ti man phep gi y hai
iu sau. Xin ng cn nhc va cho bit y kin. ng Bill Gates co
nha y mun mi ng sang My lam c vn ky thut hoc phu trach
b phn nghin cu va ch tao cua hang Microsoft, vi chc vu va
lng tng ng pho tng giam c. Con nu ng v l do nao y
mun lai Vit Nam, hang chung ti se giup ca thit b, ky
thut ln tai chnh bin ng thanh "vua phn mm" Vit
Nam, cung co ngha la ngi giau nht nc ng. Xin ng hay coi
o nh tin tra mon n do ng Bill Gates s dung y tng cua ng
ngay nao.
Hn ngi im hi lu khng noi g. ng kia kin nhn ch.
Cui cung hn ap mt cach u oai:
- Cam n cac ng. Mc du ca hai ngh cua cac ng u rt
cam d, nhng o khng phai nhng g ti mong mun at c.
Nu khng, ti a chng t bo khoa hoc.
- Phai tha nhn ng noi ung. Vy cui cung xin c hoi:
ng mun g?
- Ti mun co nhng sang tac th hay hn va c moi
ngi hiu ung gia tr cua chung. Ti mun mt, hai trm nm
na ngi ta vn oc th ti nh chung ti ang oc th cua thi
hao Nguyn Du chng han.
THAI BA TN
152
n lt ng kia ngi im.

- iu th nht, chung ti co th giup ng c, - ng kia
ln ting khi thy tip tuc gi im lng la bt tin. - Vi tai nng
sn co cua ng, cng cng ngh siu vit cua chung ti, ng se
sang tac c nhng bai th bt hu ang lu danh mun i.
Ngay chc na, ti se yu cu cac chuyn gia cua chung ti giai
ma thi phap nha th Nguyn Du ng va noi, ri lp ring mt
chng trnh phn mm c bit ng s dung khi sang tac. Ti
xin cam oan trc rng th ng se khng thua kem th Nguyn
Du. Con iu th hai, tc la vic giup ng tr thanh ni ting va
co th c a vao sach giao khoa cho hoc sinh hoc hang trm
nm sau o th thu tht, vi trnh tin hoc hin nay, rt tic
chung ti cha lam ni, v y la vn xa hi phc tap vi cac
c trng truyn thng, chnh tr, tm l cung phc tap khng
kem. Chung ti qua cha hiu my v vn hoa, tp quan va cach
ngh cua ngi Vit Nam, nn kho co th lp c mt chng
trnh phu hp vi ng trong vn nay. Nu ng la ngi My,
sng My, moi vic se n gian hn nhiu.
cc.
ng kia ngng li, rot hai cc y sm-banh, va ho lai cham
- Vy coi nh chung ta a thoa thun, - ng ta noi. - ng se

khach san Hilton nay hoc bt k khach san nao khac ng mun,
bao lu tuy thch. ng ngn ngai chi tin cho vic in th va
nhng khoan chi tiu khac. Ngay tun ti ng se co chng trnh
phn mm sang tac th at cht lng hay bng hoc hn Nguyn
Du. Ti tin ng se thanh cng trong s nghip nay cua mnh, mc
du trong thm tm, ti ly lam tic ng a khng chp nhn mt
trong hai ngh thit thc va rt kha thi trn cua chung ti. Ti
a thu xp moi chuyn vi khach san, ch phin ng mi thang mt
ln k vao cac bin lai thanh toan. Tin mt ng se rut chi nhanh
ngn hang Citibank ph bn. Ti cung a dn ho khng c han
ch s tin ng rut mi ln, c bit khng bao gi c hoi rut
nhm muc ch g. Bt k luc nao ng cung co th gp ti bng
cach s dung password u, tc la qua man hnh vi tnh. Ch lu y
ng trng hp ti cn thit mi s dung password th hai. ng
bit y, ti chng con tre, va nu co b xe nho thanh hang t phn
t trong nhay mt vt hang van cy s n vi ng, th ng
nhin phai la v nhng l do xac ang. y, y, xin li ng, ng
153
Bill Gates bit chung ta xong vic, ang goi ti v gp d mt

cuc hop quan trong. Chao ng! Chuc ng thanh cng!...
"Chuc ng thanh cng! Hen... gp... lai..." - ting noi cua ng
ai din Microsoft nho dn, nho dn. Ban thn ng ta cung ang
teo lai, tr nn trong sut, va t t bin mt nh lan khoi mong
ngay trc mt hn.
- Ti nghip ng gia! - hn lm bm, ngi thm chc na
ung nt cc sm-banh ri bo ln phong, khng qun lai t giy
bac mt trm -la tin "boa" cho nhn vin phuc vu.
*
Sut ca nm sau o hn sng mt cuc sng vng thc

s. Cui mi thang ngi ta a hn k cac hoa n thanh toan,
gm mi bn nghn tin phong (hn phong kiu cn h ba
bung - bung ngu, bung khach va bung lam vic), nm nghn
tin n va khoang ngn y tin thu t, git la, bao ch, in
thoai va Internet. Cung mi thang mt ln hn n Citibank rut
mi lm, hai mi nghn in th va tiu vt. Luc u hn
cung ngai tiu qua nhiu tin cua ngi khac, nhng khn ni, ng
ai din kia c thnh thoang bt may noi chuyn vi hn, hoi thm
cai nay cai no, ln nao cung phan nan hn chi tin qua khim tn.
Co hm ri rai, ng con tan chuyn hi lu vi hn. ng cho bit
kha nhiu chuyn, nao Bill Gates, ngi giau nht hanh tinh,
cung chng cam thy hanh phuc hn nhng ngi ngheo; nao
thang trc v chng ng ta cai nhau to suyt m n li d ch v
mt con cho nho nao y, v.v... "ng bit khng, - ng ta noi, - ng
chu ti a vit di chuc cho ng trn bao, rng sau khi cht ng se
hin 95% tng s tai san cua mnh cho cac hoat ng nhn ao.
Thanh ra, ng ng qua bn tm v cac khoan tin ng chi. C coi
nh ang ng trc s tin 95% kia, v thc s cng vic ng ang
lam cung y tnh nhn vn cao ca".
Tuy nhin, hn khng h co y khoe khoang s giau co cua
mnh. Hn t ra ngoai, ma co i u, bao gi cung bt lai xe keo
ht rem che ca. Cn mua ban hay giao dch vic g, hn u nh
nhn vin khach san, nhng ngi lun hm h giup hn, v ln
nao cung c "boa" mt vai chuc -la. Trong khach san, hn tr
thanh nhn vt ni ting va b n. Thy hn t xa, t nht lun co
ba nam nhn vin chay n tranh nhau m ca hoc keo gh mi
THAI BA TN
154
ngi, mi c xinh ep cung mt luc mm ci tht duyn va cui

chao tht thp. Con ng chu khach san th c sau mi cu noi vi
hn lai thm ch "tha ngai" rt cung knh. Nhng nhit tnh
nht va cung co le xn x nht vn la c gai mc ao dai mau hng
ep nh tin hn gp bui u ti khach san. Ro rang nang lun
tm cach "tn cng" hn, i khi hi l liu. Nhiu hm nang t
nhin go ca phong hn, gia v hoi co cn g khng, ri nn na
lai rt lu, kheo leo ph bay nhng b phn khu gi nht cua c
th mnh. Nhng hn khng mang ti nang hay bt k mt ngi
an ba nao khac, ch sut ngay h hui lam th. Thy khach ngi
mai khng c tip cung bt tin, hn ng dy khoi ban lam
vic, khen nang xinh, va nh th v tnh, nhet vao tui nang t
mi -la. Nang chao hn ri i ngay. T y thanh l, mi ngay
nang n chao hn ba ln, va tng nang i, ln nao hn cung
chi mi -la. " xin u" - hn lm bm khi ch con lai mt
mnh. "Xin u" la t hn hoc c ch ng Xun thu han vi.
Trong vong mt nm y, hn in tng cng ung nm mi
tp th, mi tp khng di nm trm trang. Toan loai giy tt,
ba ep. Hn lun chi gp i s tin nha xut ban yu cu, nn
chng h gp kho khn trong vic xin giy phep in th. Khng ai
thm bt hoc bo cua hn mt ch. Cung chng nha xut ban nao
tm hiu hn la ai, ch n gian "lam vic" vi ai din cua hn.
Luc in nhng tp u, hn hi hp lm. Hi hp ch i cac bao
ng bai gii thiu th hn, co th ca ngi hn nh mt "hin
tng". Nhng hn ch mai, ch mai chng thy ng tnh g. Hn
loang thoang bit rng by gi mun c ngi khac vit bai v
mnh th hoc phai nh thn quen, hoc chi tin thu vit, tt
nhin di dang t nh nh qua cap, n nhu. Chi tin th hn
khng ngai, nhng la ngi t trong, hn khng cho phep mnh
lam vic nay. Hn vn tin rng th hn hay. Hn thng minh,
chu kho oc th ngi khac, nn so sanh, hn d dang nhn thy
iu y. Va lai th hn, cng bng ma noi, khng n ni nao, rt
hay na la khac, du co th cha n mc thin tai nh hn tng.
y la noi "co th", ch bit u hn thc s a la thin tai hoc sau
nay se thanh thin tai? Cha ai dam chc iu o. Vy v sao
ngi ta im lng, c nh khng h co vic hn a in nm mi tp
th day bay ban khp ni. Hn gi e-mail nh ng ban Microsoft
giai thch. Hai ngay sau hn nhn c th tra li.
"Tha ng,
155
Cac cng s cua ti a tin hanh iu tra vn ng yu cu.

Xin c trung thc bao ng bit nhng y kin s b cua chung ti
nh sau:
Nh a hn hanh co dp bay to y kin cua mnh v ng, ti
xin khng nh ln na rng th ng a at n trnh siu vit,
ngha la ng hoan toan khng co li trong vic ngi ta khng oc
hoc noi v chung. L do nm nhng kha canh hoan toan khac,
khng lin quan n vn hoc. Theo ch chung ti bit, th trng
th nc ng hin nay rt khng bnh thng. Mt trong nhng l
do dn ti hin tng nay chnh la iu ng a noi, rng by gi h
ai co tin u co th in th va mc nhin tr thanh nha th. S
bung long giam sat cht lng y a lam ngi oc mt phng
hng, cui cung th vi th, y ti mun noi th d, tt nhin. Va
nan nhn cua ca nui th h ln, nham nh y la nhng ngi nh
ng vi nhng tac phm co gia tr thc s. Xin ng ng trach
ngi oc nu ho khng chu bo ra my ngay bi luc ca ng th
ang bay ban tm mua mt tp th ch thc nh th ng. Ho
a b la nhiu ln, nn phan ng ty chay cua ho hin nay i vi
th la d hiu. Tng lam cng tac tip th my chuc nm, ti bit ro
tm l ngi tiu dung.
Theo thng k ban u (co th cha y u) cua chung ti,
tng cng cho n nay, mc du a xut ban hn mi thang, trong
s 43.000 ban cua 43 tp th ng vit, mi ch ban c 21 ban,
mc du gia th ng ch bng 50% th ngi khac. Ring ngay hm
qua cu th ban c hai cun. Mt cun do c thu th mua cho th
vin huyn, sau o yu cu ngi ban hang cha gia thanh gp
i. S tin tha, c ta em mua nm quyn v cho con. Cun khac
c mt c sinh vin khoa vn mua, phn v gia re, sach ep,
phn v c con gi c tm hn m mng ang quy nh phu nhn
trc y cua ng. Cung hm qua, tai mt ca hang sach bn b h
Hoan Kim, cac nhn vin cua ti a tn mt nhn thy mt v
quan chc ang knh thuc nganh vn hoa sau khi cm my tp
th cua ng ln tay, ngo nghing mt chc ri khinh khnh nem
xung, bung mt cu khng vn hoa chut nao: "Mt thng ngu
lm tin rng m!". Ring cac nha ph bnh va cac nha th (ca tht
ln rm), ti xin khng nh chc chn cha mt ngi nao oc th
ng, thm ch ca khi c tng khng ch cha noi n vic bo tin
mua. Vy rt cuc, ngi a oc th ng ch co ng, cac nhn vin
THAI BA TN
156
cua ti, v cu cua ng va mt s rt t cac bin tp vin co lng

tm nhng nha xut ban ng in sach.
S tht thng phu phang, nhng o la nhng iu bn
phn bt ti phai thng bao ng bit. Con quyt nh tip theo th
nao hoan toan tuy ng.
Chuc ng thanh cng.
Knh th.
J.F.C."
Bc th lam hn bun, hn th. o la s tht cay ng ma
mun hay khng, hn vn phai tha nhn. Tuy nhin, vi ngh lc
va s bng bnh c trng cua cac thin tai, hn khng h nan
ch. S phn bay tp con lai ang in khng con lam hn quan tm.
Hn quyt nh se tip tuc vit, vit tht hay, hay n mc ngi
ta khng th khng chu y. Hn t an ui mnh rng sau nay, nm
mi nm hay mt trm nm na, hn se c "phat hin" va ni
ting ht nh trng hp nhac s thin tai c Sbastian Bach va
n thi s ngi My Emili Dickinson.
Th la, vi chng trnh phn mm sang tac th c bit
c Microsoft lp ring cho hn, hn lai ngay m cm cui bn
chic may vi tnh va vit ra nhng vn th lai lang. Chng trnh
nay qua la iu k diu cua nganh tin hoc, n mc chnh hn
cung phai ngac nhin than phuc. No giup hn d dang tm vn,
tm y, b cuc, kch thch cam hng, cha li chnh ta va nhc hn
luc nao nn ngh ngi chut t ly lai s tnh tao cho tr oc.
Trong vong cha y mt tun, hn vit xong ban trng ca dai
600 trang, v cuc i chm ni cua mt phu n xinh ep, co tai co
c nhng b cuc i vui dp. Nang vn ngoan cng cng lai
s phn, va cui cung a gianh c hanh phuc cho mnh. Mt
trng ca co hu, trong o cai ac thng cai thin, co gia tr t cao
va phan anh hin thc cua ca thi ai. Mt tac phm hoan hao v
mt ngh thut, c ao v but phap, su lng v ni dung. Hn
rt hai long, n mc ti hm y hn cho phep mnh chuyn gu
my cu vi c gai ao hng trc khi tng nang i bng cach cho
tin, khng phai mi ma hai mi -la. Tuy nhin, sang hm
sau oc lai, hn thy hnh nh co iu g khng n. oc lai ln
na, hn a hiu. Cai tac phm tuyt vi nay cua hn chng qua
ch la s m phong Truyn Kiu cua thi hao Nguyn Du. No la
kt qua cua chng trnh sang tac th ma hang Microsoft cam
157
oan se giup hn at ngang tm cu Nguyn. "Khng, khng th

tip tuc th nay c! - hn ngh. - y la mt kiu ao vn
khng hn khng kem. Mt thin tai khng th n cp th cua
mt thin tai khac! Khng, khng i nao!" Hn bm nut xoa
sach mt cach khng thng tic ca 600 trang ban trng ca mi
vit, ri bun ba tt may tnh, hn nm vt xung i-vng.
Sut my ngay lin hn khng vit c cu nao. Mt hin
tng la trong i hn. Nhng ri y ch vn ln manh me cung
thng. Hn bt u vit tr lai, tt nhin khng con dung cai
chng trnh ma hn goi la "khn nan" kia na. Thm ch hn
tranh xa ca chic may vi tnh. Hn bo lm ngm trn san nha vi
tp giy trng va cy but ch. Hn mun c vit trong trang thai
tht t nhin, "nh cu Nguyn Du ngay xa tng vit", mc du cu
th ngay y cu vit th nao, hn chng bit. Hn ch bit luc nay
hn vit rt kh s. Ln u tin hn vt oc ngh sut na ngay
ma chng loe ra c y th nao. Hn cam thy b go bo, mc du
hn hoan toan c t do, khng thiu thn cai g, khng b ai
quy ry. V c, hn cam thy kho chu vi cn h khach san sang
trong hn ang , vi b com-l hn ang mc, thm ch vi ca tp
-la day cp trong tui. Hn nm nga, mt trn trn nhn ln
trn nha va nh lai nhng ngay lang thang trn ph, bung rng
tuch nhng u lun y p nhng y th tuyt diu. "Sao dao y
mnh v t, thanh than va lam th d th, nhanh th!" - hn chep
ming. Con by gi...
ung luc y, c ao hng xinh ep ma hn goi la " xin u"
xut hin vi nu ci thng trc nh moi ngay.
- , anh khng lam vic sao ma nm th, lai nm trn san
nha! - nang du dang noi vi ve trach moc u ym.
- Anh, anh cai con c... Cut i! xin u! - hn gin d quat
to, thm ngac nhin sao mnh co th th l n th. Con nang kia
th trn tron mt, ly tay che ming, vi va chay ra khoi phong.
S xut hin khng ung luc cua c gai cang lam hn thm
kho chu, va t kho chu, hn chuyn sang tc gin thc s, du
chng ro nguyn c g. Bng hn ng bt dy, m may vi tnh va
go manh ln ban phm password th hai ma v ai din cao cp
cua t phu Bill Gates dn ch s dung trong nhng trng hp ti
cn thit. "Cho lao cht!" - hn lm bm.
THAI BA TN
158
Mt phut sau, ng gia ti nghip kia xut hin, mt b ph,

hoang s. ng ta ngi phch xung gh, va lau m hi tran va
hn hn th.
- ng co ngh rng ng tht s cn thit phai goi ti theo
cach nay khng, tha ng? - ng ta hoi, vn vi ve lch s ngh
nghip c hu.
- Co, - hn ap cc lc.
- Vy ti co th lam c g cho ng, tha ng?
- Ti khng cn ng lam g ca. Hm nay va tron mt nm k
t ngay ti gp ng ln trc. Ti cam n ng va ng Bill Gates a
giup ti sut thi gian y. ng noi ng chu ng mi nm giup
mt ngi ngheo nht th gii, vy by gi ti xin nhng cho
ngi khac...
- Nhng tha ng, - ng kia vi ngt li hn, - ng la trng
hp ngoai l. ng Bill Gates n ng...
- Hay noi vi ng y rng nu qua co n ti th coi nh a tra
xong song phng. y, xin giao lai ng cha khoa phong khach
san, may vi tnh cung cai chng trnh cht tit kia cua ng, ca
ac, ca tin y na. Tt ca. Ti khng gi lai bt k cai g.
- Xin ng hay bnh tnh. Nu chung ti khng th giup ng
at c iu mong mun trong lnh vc vn th, th ti tin chc
chung ta se thanh cng nu ng chp nhn mt trong hai ngh
u tin cua ti. iu nay co li cho ng va cho ca hang chung ti.
Xin ng cn nhc tht cn thn.
- Khng. Cam n. Ti mun c tr lai la ngi nh ti vn
co trc khi gp ng, - hn noi mt cach dt khoat, ri lam mt
ng tac ra hiu n y cu chuyn chm dt.
- Nu th th thc tnh chung ti rt ly lam tic. Du sao...
- ng co th giup ti mt vic nho c khng? - hn ct
ngang.
- Xin sn sang, - ng kia vi ap.
- Vy th nh ng, bng cai may van nng kia cua ng, hay
kim lai cho ti b qun ao cu trc y ti vn mc.
159
ng kia th dai, min cng bm bm vao chic computer be

xu. Con hn th lng le ng nhn, net mt than nhin pha chut
c thng.
Mt chc sau, hn bc ra khoi khach san Hilton sang trong
trong b qun ao rach sn cua mt tay bui i chnh hiu. Ca
khach san tr mt ngac nhin nhn theo, nhng hn khng them
y.
T y hn lai tip tuc sng cuc i v gia c lang thang nay

ch nay mai ch no, ngu vt va luc bn xe, luc bai ch. Tuy nhin ni
ngi ta hay nhn thy hn nht vn la khu pha nam cu Long
Bin. Nhng luc khng phai lo kim cai n, hn thng ngi hang
gi h hoay dung but ch vit g y trn nhng t giy ngi ta bo i
con trng mt mt ma hn nht c.
Cung chnh y, mt bui chiu no, tnh dy sau gic ngu
dai bn chn , hn cht nh lai nhng ngay vng khach
san Hilton vi nhng ba n tha ma, nhng tp -la day,
nhng chic t bong loang, va tt nhin ca c gai ao hng ma
hn a i x co phn khng lch s lm. Ngm canh luc nay, khi
hn cha co g cho vao bung sut t sang en gi, hn bng thy
ting tic. "Sao luc bo khach san ra i mnh khng mang theo
my nghn -la nh? - hn ngh. - , sao lai th nh? Mnh u co
phai thng ngc! Hay tt ca n gian ch la mt gic m? Khng,
khng th m c. Mnh con nh ro rang moi chuyn. Nh lao
ai din Microsoft, c a xin u, nm mi tp th day giy tt
va ca nhng t -la mnh "boa" cho moi ngi. Khng, khng th
m c. - Hn lm bm thanh ting. - Nhng nu khng phai
m th nhng tp th kia by gi u? hiu sach ch con u
na! Ca c nang kia cung ang khach san. Khng tin, c ti
nhng ni o ma kim tra!"
Th la, ban tn ban nghi, hn lng thng i v pha khach
san Hilton. y, t ngoai nhn vao, hn thy mt c gai mc ao
dai mau hng ng bn quy l tn. Hn " mt ting va khe ht
u. C kia nhn ra, thy hn nhng khng to du hiu a tng
quen bit. " ! (hn mi hoc thm cai t tuc tu nay bon du
cn bai Phuc Xa). By gi bit ngi ta khng tin th l i ha?"
THAI BA TN
160
Ri hn bo ra ca hang sach Trang Tin. Hn noi tn my tp th

hn a in nhng c ban hang bao khng bit, khng thy.
- Co th trc y co nhng by gi ban ht ri!
- Nhng nm mi tp c ma? - hn noi.
- Nm mi tp cung ban ht ch sao? Anh la tac gia a?
- Vng.
- Th th chc chn ban ht ri. Th cua anh hay lm. Ngi
ta tranh nhau mua ht veo ca nm mi tp ngay sau khi bay ln
gia sach, - c ban hang c ly ve nghim tuc, nhng cui cung vn
phai ph ci.
" ln cai vu x!" - hn thm rua. Khng hiu cu chi y
mau sc nay hn nghe c u o hay chnh hn do gin qua ma
ngh ra. Sau khi a mt ra khp lt cac quy khng thy g, hn
bo i, khng cn bit i u. Ti ch ba ban nc, hn thy mt t
giy in th c xe ra goi banh ran ai y n xong vt xung
ng. Hn nht ln xem. T giy loai tt, in ep, nhng hn oc
hi lu ma khng nh ni co phai th mnh hay khng. Th la rt
cuc, hn cung chng bit chnh xac cai quang thi gian vng
kia la chuyn co tht hay ch mt gic m ep.
*
Bng i mt thi gian, khng ai thy bong hn u ca. Co

ngi noi hn c a vao nha thng in Chu Quy. Co ngi
noi hn a cht. Cung co ngi cam oan va thy hn hm kia
ga Giap Bat, lng eo mt b vai nha rt to nhng co ve khng
nng lm, chc ch ng toan giy t v vn.
Trc o, ti, ngi k cu chuyn nay, cung tng vit va in
ngot nghn trang th nhng khng ai them oc. Mt hm tnh c
gp hn, cam canh, ti nh n bt chuyn ri mi hn mt ba
cm bui, nhng khng hiu sao, thy co ngi lai gn, hn vi bo
chay nh b ma ui.
Co nhiu kha nng hn, con ngi thng minh nhng y,
thm ch co th mt thin tai, a cht tht, va ca cai bao tai th
thin tai y cung cht theo hn. t hi vong nm mi nm hoc
mt trm nm sau co ba ng nat nao o khi bi tm trong cac
161
ng rac bng phat hin thy di cao cua hn va tra lai cho hn cai
danh ting ma hn xng ang c hng.
Ha Ni, 12.1.2001
THAI BA TN
162
Bach Ngoc
Mt ngi ban tre a k ti nghe cu chuyn nay. Chuyn
xay ra vi chnh anh ta, la lung va kho tin n mc nu khng
c trc tip nghe t ming mt ngi ng n va mu mc
trong moi kha canh nh anh th ti nht quyt se cho la chuyn
nham nh, va tt nhin chng mt cng em k ra y.
Tha thy, (anh goi ti bng thy v trc o co theo hoc
lp ting Anh cua ti mt thi gian. Ti lam ngh tay trai nay a
lu, va nh tri, kim u sng nui gia nh va tip tuc eo ui
cai nghip vn chng bac beo, vt va nay), chuyn qua ung nh
th a. Em s lm, by gi chng bit nn ngh g, lam g na, - anh
noi khi k xong, giong l nh nh ngi co li. - Thy co cho y la
tai hoa, va no co th lam hai ca cuc i em sau nay khng?
Ti khng tra li cu hoi kho khn nay cua anh. ung ra, ti
co tra li, chc na oc phn cui, cac ban se thy. By gi cho
phep ti k lai mt cach ngn gon cai chuyn k cuc y a xay ra
th nao. V l do t nh, ti xin khng dung tn tht cua anh, ma
ch tam goi mt cach chung chung la X.
Chuyn th nay.
*
Hm y la mt trong nhng bui chiu th bay ma X. lun

mong i. Anh ang trn ng t Bat Trang v Ha Ni. Anh
khng con tre nhng vn cha v, lch lam, kha ep trai, dn Ha
Ni gc, c iu v day cp ba y vi li ha sau ba nm se
163
c chuyn v ni thanh, th ma ti nay a qua gp i cai thi

han y ri ma chng thy ngi ta ng tnh g. Lang ngh truyn
thng ni ting ca nc nay a lam anh ngy tn c bi cai cht
gi ng gi thng, gi nng thn gi thanh th va nhng lo gm
en xn bn thu cua no. Khng ging nhng th bay khac ch
mong chong ht tit vu v nha, ln nay khng hiu sao anh
thy chng hng thu chut nao, lai bun na. Chng v sao ma vn
thy bun. Thm ch anh khng phong xe nhanh sm v nha.
Hay v thi tit?
Ma thi tit luc o th qua la chan tht. a cui thu, sut
ngay tri c ma lt pht, nhng cn ma nh tht nh ua, ch
u lam mt ng nhp nhap va phu mt mang mong nhy nhy
ln tay va mt. Thnh thoang gio lanh thi t pha bc cang tng
thm ve bun te, mt moi va s kho chu v c. Tri cha ti
nhng m u, xa xa trc mt a thp thoang mt vai chm en.
Pha ngoai , sat sng Hng ch thy nhng am m m khng ro
la lang hay bai rung. Khi ch con cach cu Chng Dng khoang
dm kilmet, X. bng thy co c gai ng sat b gi tay ra hiu
xin i nh. Vic nay vn xay ra, noi chung anh thng cho i,
nht la i vi phu n va tre em. Tuy nhin, hm nay, trong tm
trang u v c, anh chng mun chut nao. Hn th, anh linh tnh
nh co chuyn khng hay. Anh a nh cho xe phong qua nh
chc nhiu ngi khac tng lam trc o, y vy ma khi n gn
ngi kia bng dng anh lai, c nh khng phai anh ma ai o
v hnh ang iu khin xe anh.
o la mt c gai khoang hm hai, hm ba tui. Xinh ep.
Khng n thun xinh ep, phai noi rt xinh ep, vi ve mt
bun bun, nht nhat nhng co sc hp dn la lung. Du ang
nhp nhoang ti, anh vn nhn ra iu y. Ngi c dong dong
cao, co le hi gy. Moi cai c u toat ln ve t t, sach se cua
mt ngi xut thn t gia nh giau co va nn np - t i
khuyn vang, chic n buc toc mau xanh da tri rt hp, chui
hat eo quanh chic c thanh tu va chic ao trng, rt trng va
sach, n mc anh phai ly lam ngac nhin sao gia mt ngay
ma gio th nay ma no khng h dy vt bn nao.
Anh cho em i nh mt quang, c khng a? - c noi, khe
khang va e l khng chut gia tao.
Cha ht sng s trc ve ep khac thng cua c gai, X.
lung tung mm ci ri gt u. C ln xe, anh co cam giac nh xe
THAI BA TN
164
khng nng thm chut nao. Ca hai cung im lng. Chic xe vn ln

banh u u doc b , nhng trng ngc X. p manh va rt
nhiu y ngh vn vng trong u. C ta la ngi th nao nh? Sao
xinh va co ve con nha giau nh vy lai phai xin i nh xe? Sao c
ta c toat ln cai ve la lung va lanh lanh kho hiu? Cai lanh y
by gi anh cam thy ngay sau lng, v t luc nao c gai a ngi
xch lai rt gn. Ca hi th nhe cua c sat gay anh cung lanh. La
giao vin day vn giau oc tng tng, X. hnh dung u moi
chuyn va thy s s. Nhng s g, khi ang i cung xe vi anh la
mt c gai tre ep, co th noi ep nht xa nay anh tng gp? Hn
th, c gai y ang ngi sat anh, hai tay m cht ly anh... ung,
i tay nga ngoc kia qua ang m cht anh t bao gi. Khng hiu
sao tn luc nay anh mi nhn thy iu o. Anh bi ri thc s,
nhng khng noi g.
Khi ho ti gn nha ngh Nng Chiu th bng nhin chic
xe chay chm lai ri dng hn. Chic Dream ngoai mi mua na
thang trc o. Chc ht xng, anh ngh, nhng m ra thy con
y. Anh mi xng hm kia va cha i u nhiu. La tht!
Sao vy anh? - c gai hoi.
Chc hong vt cai g o. Ti cha xong ngay by gi, anh
ap, thoang bi ri.
C gai ng canh nhn X. h hoay sa khoa xng va bugi hi
lu nhng chic xe vn khng chu n.
Hay ch chu kho i b mt quang n ng kia goi taxi
vy? - anh noi vi ve co li, khng phai khng ly lam tic.
Khng sao. Em ch. Em thch nhn anh cha xe. - C ngp
ngng mt lat ri noi thm: - Em thy mn anh...
X. nhn c ngac nhin, cha hiu c noi th ngha la g. Anh
ly lam mng rng luc y tri ti nn chc c khng thy anh o
mt. Ri c gai lai gn, u ym t mt tay ln vai anh.
Anh d thng tht y. Anh co thch em khng? - c nhn
thng vao mt anh.
Thch, anh noi nh b ai xui khin, cung nhn vao mt c.
i mt by gi khng con lanh nh trc, ma ang anh ln
nhng tia chay bong.
165
Th anh co... co mun em khng? c gai ngng ngung noi

ri a mt v pha nha ngh Nng Chiu.
Th ra la gai lam tin! - anh ngh, hi thoang tht vong. Mt c gai la lung.
c giao duc trong mt gia nh rt khun phep, xa nay X.
cha ln nao t chn vao cac nha ngh ma anh xem la ni khng
xng ang va ang b ong ca t lu. Con tip xuc, ch cha noi
la quan h, vi cac c gai ban hoa th ca trong y ngh anh cung
chng dam. y th ma by gi co ngi ang tr tren mi chao
anh, xinh ep, t t nhng vn thuc hang y. Anh lung tung,
lng yn nhn c gai, thm xu h khi thy moi c gng chng
cua anh u bt lc trc cai nhn nh thi min, say m va co ca
ve van xin trong i mt c.
Co ch! - cui cung anh ln ting, c ly giong vui ve to ra
mnh cung la tay n chi. - Mt ngi nh em ai chng mun!
Ri hai ngi dt xe i xung nha ngh Nng Chiu ang
m rng ca ch ho.
*
*
*
Anh hn em i!
X. ap mi mnh vao i mi ang he m i ch cua c gai,
thoang git mnh v thy no rt lanh.
Cam n anh!.
Cam n? - anh ngac nhin t hoi. - C nay k cuc tht.
Anh co th hn vao mt em c khng?
Anh lai ap mi vao mt c, tng mt mt. Chung cung lanh.
Cam n anh! Anh bit khng, anh la ngi an ng u tin
hn em y, - c gai noi, ve hanh phuc. - Tht ma. Anh khng tin
a? Nhng iu o chng quan trong. Quan trong la em a c
mt ngi an ng hn. Chc em noi th, anh thy la lm nh?
Qua X. thy la, nhng khng noi g. Anh vong tay m cht
c, y v pha chic ging. Ngi c cung rt lanh, nhng luc
nay anh a khng con bn khon n iu y.
Cam n anh! - c gai lai noi khi hai ngi mc qun ao.
THAI BA TN
166
Lai cam n. K tht. Hay khng le an ba mi ln sau

chuyn y ai cung noi cam n? Anh moc tui, co bao nhiu tin a
ht cho c gai.
y cht, sao anh lam th? - c ku ln, hu nh hoang ht. Em khng phai loai ngi anh tng u! Ri c rung mnh, a
hai tay m mt xu h. Hnh nh c khoc.
Vy em la ai? - X. ng ngang hoi sau mt chc im lng.
Em la Ngoc, Bach Ngoc. Em tt nghip ai hoc Quc gia
nm ngoai, ang theo khoa cao hoc, nh sang nm i Anh hoc tip
nhng by gi th anh thi...
V sao? - anh to mo hoi. Anh tin nhng iu c noi. Mt
ngi nh c chc khng bit noi di.
Bach Ngoc khng ap. Ln na c ngc nhn anh m ui
vi i mi ch i. Anh cui xung. Chung vn lanh. Bach Ngoc
ln na lai noi cam n.
Em co th cho anh a ch cua em c khng?
g.
Tt nhin, - c noi, khe cui u th dai, - tuy chng lam
X. nhet vi vao tui manh giy Bach Ngoc a cho, ri hai

ngi bc ra khoi phong.
Chic xe luc nay t nhin cht may, by gi va bm a
n ngay, chng cn sa cha g, nhng X. khng nhn thy iu k
la o v vn con cha ht ngac nhin vi nhng iu mi xay ra.
Anh a em v nha, anh noi. Bach Ngoc lng le gt u. C
bao anh i v pha xa B ch khng phai qua bn kia cu
Chng Dng nh anh tng. Ti ra lang N. c xung xe, cam n
va noi c mun i b mt mnh. Mt chc sau, Bach Ngoc bin mt
trong bong m a bt u day c. X. ng chm chu nhn theo,
khng nhn thy mt hut c t luc nao. Sut doc ng v nha,
anh bn khon t hoi sao mt ngi nh Bach Ngoc lai sng cai
lang ngheo nan y. Anh thy moi chuyn tht k la va ang ng...
*
Ngay sang hm sau em tm n nha Bach Ngoc theo a ch

c y cho, - X. k tip. - o la mt bit th kiu Phap xinh xn
khu Ba nh, cung ph vi my s quan nc ngoai. Nhng sao c
167
y lai v cai lang kia xa B canh th trn Gia Lm? Em do hoi

th o la nha cua mt ng b trng a v hu, co c con gai la
Bach Ngoc mi cht v tai nan t cach y ba ngay, chn ngha
a lang N. B , vn la qu gc cua ng. chc chn hn, em
con do hoi tui tac, trng hoc va ve ngoai cua Bach Ngoc. Tt ca
u ung. Thy thy co la khng?
Va tt nhin cu cung tm n ngha a? - ti hoi, ct X.
tip tuc cu chuyn.
Vng. y co ngi m mi vi tm bia a co anh chup, ghi
ro ho tn. Ha Bach Ngoc, ngay sinh... ngay mt... Em thy nh c
y ang nheo mt mm ci vi em, thm ch hnh nh con noi
Cam n! Cung co th em tng tng ra th, v luc y em ngac
nhin va s qua...
X. im lng hi lu, chc ch ti ln ting an ui.
Hoa ra, ngi an ba u tin em gn gui trong i khng
phai ngi ma la ma! - anh ngc nhn ti khng du ni ve lo
lng. - Tai sao c y lam th? Tai sao lai chon em? Thy co cho y
la tai hoa, va co th lam hong ca cuc i em khng?
Qua thc y la cu hoi rt kho tra li, nhng cui cung ti
vn ap theo cai cach ti cho la tt nht:
Ti ngh khng. Bach Ngoc la ngi tt nn chc chn se
khng bao gi lam hai cu. Va lai, c y con chu n cu...
Chu n em?
Vng. C y chng lun ming cam n cu y sao? Nh tt
ca cac c gai khac, Bach Ngoc khng mun cht ma cha c bit
cam giac hanh phuc cai hn cua mt ngi an ng. o la mt ni
s thm kn, co th v vn, nhng rt tht va rt con gai. Cu a
phn nao mang n cai hanh phuc y cho Bach Ngoc. Chc chn
c y se phu tr cu.
X. co ve yn tm hn.
Nhng hn va ngu vi ma th chng la iu d chu. Nu
vic nay xay ra vi thy, chc thy khng noi th!
Cu ro v vn. - ti ci ap. - Gia va beo nh t th co ma
nao no them y!
*
THAI BA TN
168
Thm thot a gn chuc nm tri qua. X. ly v, ri co con,

va dng nh rt hai long vi hanh phuc cua mnh. Moi vic u
tt ep. Ti thm mng v li noi an ui chiu l ngay nao hoa ra
ung. Tt Thanh Minh nm nao ti va X. cung ra ngha a lang
N. xa B thp cho Bach Ngoc my nen hng. T lu X. khng
con b am anh bi i mi gia lanh cua c, nhng anh vn mt mc
bt ti tuyt i gi kn chuyn nay. Ti khng ngh ti vi pham
li ha vi anh bng cach vit truyn ngn nay, v suy cho cung,
khng mt ai ngoai anh va ti bit X. la ai.
169
Nhn danh cng ly

Mt sang no ngi ta phat hin co ngi cht b sng
Hng, cach nha ngh Gic M khng xa. Nan nhn la mt ngi
an ng trac bn mi, bn lm tui, mc com-l mau xam, eo ca
vat. ng ta b bn chnh gia tran, t c li gn. Khng co du hiu
vt ln trc khi cht. Ro rang y khng phai vu git ngi cp
cua thng thng, v chic xe Spacy mi cua nan nhn vn nm
canh. Chic v ng kha nhiu tin, k ca my trm -la, chic
ng h Thuy S chnh hiu cung con nguyn. Hung thu a khn
kheo xoa ht du vt, ch lai manh giy trn xac nan nhn. T
giy anh may vi tnh in sn, chng to vu mu sat c chun b
ky t trc.
"y la mt tn tham quan rt khn ngoan, xao quyt, do vy
sut nhiu nm hn tranh c s trng phat cua phap lut.
Nhn danh cng ly, hm nay ti bt hn n ti. ngh cac c
quan chc nng iu tra ky vu nay khui ra ng bon, mt vic
tam thi ti khng co thi gian lam. C hoi tay th k va v hn, se
bit ro moi chuyn. ng ung cng tm bt ti. T ti se ra u
thu khi xong vic.
Bao Cng"
Nha chc trach nhanh chong xac nh nhn thn ngi b
hai. ng ta la vu trng vu k hoach u t cua mt b quan
trong. Song song vi vic truy tm tn ti pham k cuc t xng la
"Bao Cng" y, ngi ta cho tin hanh iu tra nhng vic lam
vn b d ngh xa nay cua ng vu trng va mt s ngi lin
quan. Cung theo gi y cua "Bao Cng", tay th k va ba v nan
THAI BA TN
170
nhn a b cht vn nhiu chuyn. Tt nhin ho chi bo tt ca.

Theo ch th cua ch thn b trng, mt oan thanh tra c
thanh lp lam ro vu vic.
Trong khi bn cng an cha tm ra bt k du vt nao cua ke
git ngi ky cuc th b, moi vic din ra kha sun se. Ln ngc
thi gian va cac s kin, ngi ta phat hin thy ng vu trng
xu s kia, mt cach rt tinh vi ung nh "Bao Cng" nhn xet,
sut nhiu nm lin a n chn tin ngn sach trung ng cp cho
cac a phng. Tt nhin ng ta thng ng vi nhiu ngi khac.
Kt qua la mt loat can b co chc quyn b nay a b bt v ti
tham nhung, hang chuc t ng c thu hi. Bao ch va d lun
c mt phen si ni ban tan. Nhiu ngi cng khai bay to cam
tnh vi "Bao Cng". Tuy nhin, cng an hnh s lai ngh khac, va
vn rao rit tm bt hn.
ang khi vu an tng ri vao b tc th "Bao Cng" lai xut
hin. Ln nay mt tnh thuc ng bng sng Cu Long. Theo
giam nh y khoa th nan nhn b git t khoang mi hai gi m
n mt gi sang, ngay trn ging ngu cua ng ta tai tng trt,
trong khi v con tng trn khng hay bit g. iu nay cho thy
hung thu a dung sung giam thanh loai hin ai nht. Canh xac
nan nhn la t giy do chnh ng ta vit. Nhng ngon tay cng
con gi cht chic but cha y np. T giy m u bng cu:
"Ti la... pho chu tch hi Ch Thp o tnh... cung k toan
trng..." Tip n la danh sach mt s ngi khac trong Hi a
thng ng khai man s tin quyn gop cua nhn dn ca nc ung
h ng bao tnh nha trong t lu lut lch s nm ngoai chia
nhau s tin la... t ng. "Bao Cng" cung khng qun lai i
li. Vn t giy chun b sn nh trc.
"Theo ti, thng nay ang b tung xeo, nhng v khng quen
lam vic y, ti ch bn hn hai phat. Mt vao tran. Mt vao ban
tay phai bn thu quen m tin n cp cua hn! Hen gp lai!
Bao Cng".
Ln nay th ngi ta chng mt cng iu tra lu. C theo
tn ho nhng ke do chnh ng pho chu tch khai ma tm n. Bit
quanh co mai chng ch g, tt ca bon chung thanh tht khai ht,
171
mong c chiu c giam nhe khi xet x. Chung phai ra hu toa

vi cac mc an thch ang. Tic khng co mt "Bao Cng" hm y.
Cung co th hn co mt nhng chng ai bit. Hoa ra, vu n chn
tin bao lut Ngh An ngay nao gy xn xao ca nc chng thm
vao u so vi vu nay, ca v s lng tin va ngi dnh lu.
"Bao Cng" hen gp lai! Mt ngi nh hn chc khng tht
ha. Vy sp ti hn se git ai y va u? o la iu quan tm
khng ch cua nha chc trach ma con cua rt nhiu ngi khac.
Hn a khng bt ch lu. Trng n ca khu bin gii
mt tnh pha bc b bn cht rt da man ngay trong phong lam
vic cua mnh vao gi ngh tra. Bn vao hong, khng phai mt
ma ba phat lin tip. Khac hai ln trc, "thng ip" "Bao Cng"
lai ln nay la ca mt ban tuyn an dai, cung c in sn, trong
o co oan vit:
"... Nhn danh cng l va nhng ngi co lng tm mun
bao v noi ging khoi b ma tuy huy dit, ti tuyn an t hnh
tn... v ti lam dung chc quyn n cua ut, tip tay cho bon
bun lu a mt khi lng ln ma tuy vao Vit Nam. Hn th,
hn con la chu mt ng dy tinh vi hoat ng bun ban loai
hang cht ngi nay sut nhiu nm nay. Trc khi thi hanh ban
an, ti a bt hn nut 200 gam heroin nguyn cht. Lu y nha
chc trach khi iu tra vu nay hay tm n cac a kem theo
y..."
Di ban "tuyn an" y hn vn k tn "Bao Cng", kem theo
ch "hen gp lai". Ngoai ra, hn con thm mt t giy na vi
ni dung nh sau:
"y la ba banh heroin cung 500 triu ng va 3000 -la ti
va bt hn giao np. Sang nay, luc mi gi mi lm phut, hn
a chic xe mang bin s... do tai x... iu khin i qua ca
khu vi khoang nm hoc sau banh heroin. Xin li v ti khng co
thi gian kp bit chnh xac".
T giy b sung nay cung c vit va in bng may vi tnh,
co le ngay tai hin trng vu an mang. Vy la hn, tn "Bao Cng"
y, khng phai tay va. Hn co sung giam thanh, co vi tnh xach
tay, hiu bit nhiu, va c bit la tay sat thu siu hang, mt khi
THAI BA TN
172
hn d dang t nhp vao phong ng trng n, git ng ta va

cung d dang nh vy thoat ra ngoai ma chng h b phat hin.
Th la mt ng dy ma tuy ln na c khui ra, vi ba
an t hnh (khng k tn trng n a b hanh quyt trc khi
toa tuyn an chnh thc), nm an chung thn va v s an tu t
sau thang n hai mi nm. Cac phng tin truyn thng ai
chung ua nhau a tin v "vu an lch s" nay, tt nhin khng
qun kem theo nhiu chi tit git gn co tht va khng co tht v
"ke sat nhn yu cng ly" kia.
Co th noi ca nc ang si suc ln vi hi chng "Bao Cng".
Khng ai bao ai, c n gi thi s la moi ngi ngi ch sn bn
may thu hnh vi s hao hc con ln hn thi b phim "Bao Cng
x an" c nhit lit chao on cach y my nm. Trong khi nong
long ch c quan chc nng bt c "Bao Cng" xem hn la ai,
ngi ta ch con bit ngi am tiu, oan gia oan non va thu dt
khng t huyn thoai v hn. Noi chung khen nhiu hn ch.
Trong con mt moi ngi, hn la tay k cuc ang yu, ai khai nh
mt hao han giang h ngay xa.
Mt lc lng an ninh khng l c huy ng bt hn. y
th ma hn vn bit tm, khin khng t ngi cho rng chnh nha
chc trach mun hn tip tuc t do lam cai vic "thc thi cng
ly" c ao cua mnh. Thc ra th ngi ta ang mun bt hn
cang sm cang tt, du bit trc sau hn cung ra t thu. Hn a
ha va chc se gi li ha "khi xong vic". Nhng bit bao gi hn
mi lam xong cai vic tiu dit bon tham nhung lot li phap lut
y? Ngi ta hnh dung hn a lp mt danh sach (chc phai dai
lm) nhng ke hn se git "nhn danh cng ly". Xong mt a,
hn se xoa tn a y khoi danh sach, c th cho n tn cui
cung. Trong thi gian y hn co th b sung nhiu tn khac. Tom
lai, theo cach suy din nay th con lu mi n luc hn ra u thu.
Nan nhn tip theo cua "Bao Cng" la giam c, hay ung
hn, cu giam c mt cng ty xy dng Quang nam, ch khng
phai Lang Sn nh mt s bao a tin nhm. Hn tng mt thi
c bao ch nhc n do vu chic cu cng ty hn thi cng a vao
s dung cha c mt nm a co du hiu nt , khin nha nc
phai u t thm hang t ng gia c. Nhng ngi co trach nhim
173
trong vu nay phai ra hu toa, nhng ring hn ch b ph bnh ni

b ri chuyn cng tac khac, lng tuy t nhng chc lai cao hn.
"Bao Cng" a bn hn cht, xac ta vao chn cu do chnh hn
phu trach xy dng. Trn ngc vn co t giy vi kiu ch va mau
mc quen thuc, du vt duy nht ke git ngi lai. S d noi
duy nht v ging nhng ln trc, ngi ta khng phat hin thy
bt k mt cai g khac, k ca vo an, vt giay dep, vn tay hoc cac
mu thuc la.
"Nhn danh le phai va cng ly, ti tuyn b thay i phan
quyt sai trai cua toa an trc y t canh cao thanh t hnh.
Nhng bng chng khng th chi cai chng lai hn ma ti thu
thp c hin nm trong chic cp canh xac hn. Theo o, toa co
th m phin x lai va truy t thm tn pho giam c... tn k toan
trng... va mt s tn khac, v ti n bt tin bng cach mua vt
t kem cht lng, dn n s c nt ran cu. S tin chung tham
nhung chia nhau va ut lot trn tranh trach nhim cung c
ghi ro trong cac tai liu noi trn.
Ti con nhiu vic phai lam nn tam thi cha th ra u
thu, mc du thc s mong mun iu y xay ra cang sm cang tt.
Bao Cng"
Kem theo la mt danh sach dai nhng ngi a nhn hi l,
trong o co my v iu tra, can b toa an va chnh quyn s tai.
Trong ming ng cu giam c xu s co mt cuc xi mng v t u
cu kem cht lng. Co le nan nhn a b hung thu bt nut no
trc khi bn cht. Cung chnh gia tran va c li rt gn.
Ca ln nay cng l cung c khi phuc. Ting tm "Bao
Cng" cang tng, va ngi ta cang quan tm n hn.
Sau o, hu nh thang nao hn cung ra tay, nhiu a
phng khac nhau, i tng cua hn cung rt khac nhau. Co ca
cac quan chc cp cao, thm ch rt cao, lin quan n nhng d
an ln do quc t tai tr. Hai v trong nganh ngn hang. Mt v
nganh dt trong vu nhp thit b lac hu cua nc ngoai. Nhng co
khi nan nhn cua hn ch la mt mu an ba hoc mt ga an ng u
nao o sut i sng nha cp bn, bng c bat vao ch co
chc quyn cp a phng thi, th ma nhanh chong "i i",
xy nha lu, sm xe hi va n chi hn dn sanh iu cp thanh
ph.
THAI BA TN
174
Co mt im chung rt nht quan t trc ti nay: tt ca

nan nhn cua hn u la bon tham nhung c b. Nhiu ngi goi
hn "Bao Cng chng tham nhung" la v th. Co le hn khng u
sc va thi gian m rng hoat ng sang cac lnh vc khac
khng kem phn nghim trong, nh hnh s va t nan xa hi
chng han. Khng phai ai hn cung git. Tuy mc ti pham, co
a ch b hn hm doa, bt phai t ra khai bao vi chnh quyn.
Khng bit hn doa kiu g ma nhiu a a lam ung nh hn
yu cu. Hn th, tuyt nhin sau o khng a nao dam l
bt k chi tit nao v hn.
Hn thot n thot hin, nay tnh nay mai tnh khac cach
xa hang nghn cy s, c nh co phep tang hnh. Cung ch bng
cach cho la ma ngi ta mi giai thch ni v sao hn bit c
nhiu chuyn n th. Bit mt cach tng tn va rt chnh xac.
y vy ma "con ma" hay "ke co phep tang hnh" y dng nh
cung to ra mt moi. Bng chng la mt ln, trong t giy lai
trn xac nan nhn, hn ngh nha nc khi phuc an t hnh
danh cho nhng ke tham nhung ln, v nu khng, hn khng
lam xu va se chng bao gi co th t u thu nh d nh.
Sut mt thi gian dai, cho n tn by gi va co le con keo
dai khng bit bao lu na, hn la trung tm chu y cua tt ca moi
ngi. Cng an lo bt hn. Ngi dn lng thin bnh thng th
vui mng ra mt v t dng co ngi trng tr giup ho cai bon
tham nhung xa nay ho bit y, thy ranh ranh ra y ma chng
lam g c. Con ban thn nhng tn tham nhung, c bit loai c
b, th khng noi cung bit ang lo s th nao, lo s va nm np
ch "Bao Cng" s n mnh. Ngi ta a noi n vic by gi v
nao ang beo tt bng tr nn kem n mt ngu va gy som hn i,
th ch thc v y la mt tn tham nhung cha b phat hin. C
theo nhng du hiu y ma bt, ch t mt trm trng hp cung
ung chn mi...
Tom lai, u u ngi ta cung ban tan v "Bao Cng" va
nhng thanh tch git ngi cua hn. Cu "Co tin g mi v Bao
Cng khng?" gn nh c thay cho li chao hang ngay.
Kia, co my ng ban ang dng xe, bc vao quan bia Lan
Chn canh Nha Hat Ln.
175
- Cai thng cha Bao Cng y k cung k y nh? - mt ng

noi khi ho mi ngi vao ban, ch mang bia ti. - Theo cac cu, hn
la ngi th nao?
- La Bao Cng ch con g na, - mt anh ap. - Bao Cng i
trc by gi hin v giup ta xoa s bon tham quan cho cht. Tic
la by gi ng khng th cho thi hanh an theo kiu "cu u tram"
nh xa. Cho th phai git theo kiu cho ch!
- Hn n gian ch la tn git ngi hang loat, - mt ngi
khac noi. - Phai bt gi cang sm cang tt. Du bt k l do g, git
ngi kiu y la khng th chp nhn c. Trong xa hi vn
minh, moi vic c phai ang hoang, qua s xet x cng khai cua
toa an...
- Nhng phap lut va toa an lam khng xu. y la con cha
noi n tiu cc.
- T th t ngh nc ta by gi nn co cang nhiu Bao Cng
nh th cang tt. t ra n nay ng ta cha git oan ngi nao.
Thay cho vic lung bt, theo t, chnh quyn phai mi ng ta hp
tac, giao cho cai chc Chu nhim Uy ban chng tham nhung chng
han. Va hiu qua lai va khoi lam cai chuyn "nhn danh cng
ly" bt hp phap ma cu va noi...
- Th con vic hn a git chng y ngi th sao?
- Th c theo cng ti ma x. Cung lm vao tu my nm ri
ra lam Chu nhim cai Uy ban kia cung cha mun.
- Noi nh cu!
C th, cu chuyn xung quanh nhn vt Bao Cng b n kia
keo dai mai tng khng bao gi dt. Cui cung, mt ngi trong
bon ho, vn t nay n gi ch im lng ngi nghe, bng ln ting
vi giong nho nhe va y trit ly:
- Theo t, cai anh Bao Cng nay chnh la nhn dn. Hay
chnh xac hn, la y nguyn cua nhn dn. V la nhn dn nn Bao
Cng mi bit c nhiu va chnh xac nh th. Tt nhin nhn
dn khng git ngi theo kiu da man y. Chng qua o la mt
cach biu hin thai cng phn cua mnh, ng thi la cach nhc
nh cac c quan chc nng phai manh tay hn na. Cung v la
nhn dn, Bao Cng se khng bao gi ngng u tranh. Vy th
bon tham nhung hay liu hn! Li tri lng lng. Chay lam sao
cho thoat.
THAI BA TN
176
My ngi kia ngi im. Co th v ho thy anh nay noi ung.

Cung co th luc y ho a ung qua nhiu nn mt moi khng con
hng tranh lun.
Ha Ni, 5.4.2001
177
Ngi rn
Cac nha nhn chung hoc theo thuyt tin hoa Darwin chc
se phai tht vong khi nhn thy hn, bng chng hung hn phu
nhn nim tin va uy tn cua ho xa nay, v c theo hn ma xet th
dt khoat con ngi khng phai co gc gac t vn, ma la t rn.
ung th, moi cai hn u khin ngi ta lin tng ti loai bo
sat chng c my a thch nay, t dang ngi dai un un eo
n i mt ti h, lp da bong nhy, cai ming nhon nh ra, n
t ging ht ming rn, rn c ch khng phai loai bnh thng.
Hn ging rn ca v ban cht: nhanh nhen, xao tra, c ac va tnh
n cp. cai lang nay, rn la thu pham chu yu lam nhiu trng
ga vi i mt cach b n khin hang xom nghi ky ln nhau. Con
hn th t rt lu a b ngi ta nhn mt de chng v thoi trm
ga vt va nhiu th vt vanh khac, chu yu thoa man nhu cu
ru, v hn nghin ru nng, n mc nhiu khi ng khng
ni, khin ngi ta ngh gia hn nm xung ma bo nh rn chc se
nhanh va d dang hn.
Mt hm, trong tnh trang say b t na i na bo nh th,
hn vt vng t quan lao Cht ch Mi v lang. Luc y tri
cha khuya nhng v khng trng sao nn kha ti, lai con ma
phun. Xung quanh khng con nha nao thp en, khng ca ting
cho sua, la iu hi la cai vung nui nhiu cho nay. Khat qua,
hn ghe vao mt nha, tu nc ng c t chic vai ln ngoai sn.
Chc con cho nha nay co bit nhng khng sua, co th v cho rng
chng bo cng sua mt thng nh hph. Cung co th v no s.
i tip quang na, hn thy co anh en. Chnh anh in tu
mu nm su u o sau bui cy a lam u oc en ti cua hn
sang ln i chut, n mc u hiu rng o la chua Hanh Hoa,
THAI BA TN
178
hay chua Lang, chua ng Bm, tuy theo ngi goi. Con v sao lai
goi th, cung nh chua nay th ai va co t bao gi, th qua t ngi
bit, k ca ng t trng chua nghnh ngang. anh en cung lam
hn l m nh rng a my hm nay hn khng co ng nao tra
tin ru cho lao Cht, va hnh nh lao co gi y hn vao chua ng
Bm xem co g cum c khng. o la mt y tng nham nh, th
nht v trong chua co g ang gia th a b ly cp t lu, khng
ch n lt hn; th hai v hn vn m tn, s ma, s thanh thn
va cac nhn vt linh thing khac ma hn ch co th hnh dung l
m trong u oc mng mui ti nghip cua hn. Ch v l do nay
thi ma hn cha bao gi ng n cai g cua nha chua, thm ch
ca my con ga cua ng t, mt ngi hn chng xem ra g.
Hn kht khng bc i, i u chng cn bit, nhng th
nao ri cui cung cung ti ni hn phai n, tc la v nha. Hn
cung co nha nh ai. Mt cn nha gach hai gian khng k bp.
Trc kia hn tng co v va mt a con trai ma hn thng goi la
con va thng n hai. Nhng t lu ri, do khng chu ni, v
hn a em con sang lang Ha vi b me e. Thanh ra hn sng
mt mnh bng hai sao rung khoan va bng ngh n cp, n
trm, nu co th goi o la ngh.
n cng chua, khng hiu sao hn ng khng lai. Li gi y
n trm nha chua cua lao Cht ln na ln vn trong u hn. Co
. g ma ly! - hn lm bm. y th ma ch my phut sau hn a
lot vao sn chua, kheo leo ht nh rn va khng gy mt ting
ng nao. Co th v ln nay say hn bnh thng, cung co th v s
lao Cht ngay mai khng cho ung chu na, t luc nao hn a
quyt nh lam cai iu ma nhng luc khac do m tn chc hn se
khng lam. Hn nghe ngi ta noi chua nay thing lm, khi
thng n trm hoc vng li bang b a ln ung ra cht, sui ca
bot mep. Bc phet! Th sao nhng a ly trm tng va sc ch
cua chua ban cho bon bun c thanh ph chng sao ca? Chung
con sng nhn ra y. Sng sng na la khac! Lam ch g co
thn linh, ma quy! Hn ngh, hai long vi s tao bao mi me cua
mnh. u hn con nng tru v ru, nhng theo ban nng ngh
nghip, tay chn va cac ng tac cua hn th ht sc tnh tao va
nhanh nhen. Hn kheo leo g mt thanh ca ri chui hn vao
trong chua. ng t ngu gian xep pha sau khng hay bit g.
Trong chua ti nh nh vi hai ngon en in hnh nn quet
sn o va my que hng ang leo let chay, u sang hn thy
179
trn ban th co chic l bng ng, loai nho thi, va i gia nn. t
ra cung c my chuc nghn! - hn mng thm. - u gan n cho
lao Cht va oi thm vai x! Hn dm ban chn lm bun ln cun
sach kinh m bn chic mo g trn buc, nhanh nhen tum ly
chic l va i gia nn, giu vao ao ri tnh bai chun. Hn chng
cn g thm, va lai cung chng con g ang gia ly. T trn cao,
mt ng Pht ln va my ng ba be hn than nhin nhn hn
khng noi g. Con cam n cac cu. . m. cac cu nhe! Chao! hn noi
thanh ting ma khng s lam ng t tnh dy. Cac ng Pht vn
im nhin nh khng co g xay ra. ung la hin nh Pht.
Va bc c my bc, cha ra ti ca, u hn bng va
phai cai g rt cng, lam hn au nhoi. Hn ngc nhn ln. Th ra
o la mt trong hai ng vo tng cua nha chua. Khuyu tay ng
chng nanh cua ng lam hn bu tran. . m. cai thng nay! Mt
may u ha? - hn quat bc tng khng l, cau tit gi chn
a manh mt cai. Hn ku i, cui gp ngi v au, suyt xoa m
chn, may chic l ng khng ri xung t. Hn tc lm, hm
hm ng dy nhn ke thu.
Trong th anh sang vang vot cua ngi chua, ng tng trng
cang ging tht va ang s. Co le ng phai cao gp ri hn, con b
ngang th chc phai nhiu ln v hn vn nho tho. Hai mt ng
trn ngc, lai con bi xanh, i mi day mau o mm cht, tay
phai cm chic ao sang ngi trong t th cua ngi sn sang giao
chin. Du lu ngay khng c tu b, co sn rach i ch, nhng
b qun ao, i ung, chic mu va nhng la c nheo ng git sau
lng chc phai gy n tng manh vi ngi khac va ca vi hn
luc khng say. Nhng luc nay ang say, lai b au nn hn khng
s, ma con thy bun ci.
ng tng hnh nh ang tc gin. C nhn net mt ng th
bit. i may rm vn a xch by gi cang xch hn, v ng ang
cui xung nhn hn, mt trng da. t tho ch cai con b. g ma
cung lam ra ve! - hn rt qua ke rng, u va chn vn con au. Tao p v mt by gi! Hn gi chic l ng ln nh p vao
mt ng tht nhng kp dng lai, s hong vt mi n trm c va
ca v s gy ting ng ng t se dy. ng tng vn ng tr
thach thc hn, net mt trng gin d hn trc. Hn vi v my
que hng chay d bn canh, choc vao hai mt ng. Cho may ht
nhn u ng nhe! Ht nhn u nhe! t tho! cuc ct! - hn
lam nham nh thng in ri thch thu ngm nhn kt qua vic
THAI BA TN
180
lam lao lu cua mnh. Hai mt ng tng by gi en nhem trng

tht bun ci. Va hn pha ln ci. Hn ci rt lu, ci n
chay ca nc mt.
Bng nhin hn im bt, hoang s bc git lui, mt nhn nh
dan vao pho tng khng l. Hn thy i mt ng khe chp chp,
ri cai tay chng nanh lam hn va u vao luc nay t t gi ln
dui mt. Hn cung a tay dui mt xem co phai mnh say, nhn
nhm khng. Khng. Bc tng khe rung mnh, hi n vai, vn
mnh, chc v mt moi trong th ng bt ng bao lu nay. Ri
ng t t nhc chn trai - hn thy ro tng ng tac mt cua ng,
v luc y hn s qua ch bit ng ha hc mm ma nhn. Khi mt
chn ng ri khoi buc cham xung t th canh tay phai bt u
gi ln cung chic ao to ban sang loang. Ban nng sinh tn mach
hn bo chay, va hn a bo chay. Chic l ng va i gia nn b
vt xung nn gach men ku anh choang.
Nh con rn, hn lach qua ca chua khng my kho khn,
ri cm c chay thuc mang. c mt quang kha xa, hn dng lai
ngh ly hi th bng nghe t pha sau co ting chn nng n bc
tng bc mt u n ang n gn. Hn lai chay, c chay tht
nhanh, nhng tht la, ting bc chn nng n co ve nh rt chm
y vn mi luc mt gn thm. m tri ti, nhng hn hnh dung
thy rt ro ng tng khng l ang s y ang cm ai ao ui
theo. Hn mun goi to ku cu ma khng ku ni. C hn c tc
nghen v s va v hut hi. Trong khi o, ting bc chn nng n
c tin lai gn hn, gn hn na, mi ln dm xuntruw, t lai
vang ln mt ting thch lam hn nghet th nh b dm ln tim.
Hn c chay, chay mai, khng mt ln dam ngoai c lai. Nhng
cui cung th hn cung phai dng lai, v trc mt hn la sng
Bung nm chn ngang. ang thuy triu, nc sng dng cao, bang
bac mt mau ang s trong m ti. Khng hiu sao hn lai chay
v pha nay ch khng phai v pha lang, ni bit u ngi ta co
th cu c hn. Hn ngi pht xung b sng m ut. Chic
qun cc hn mc cung t m do hn s vai ai t luc nao.
Ting bc chn nghe ro hn. T xa hn nhn thy mt khi ln lu
lu ang tin lai. Hn khe ku ln mt ting ri a hai tay m
mt...
*
* *
181
Sang hm sau ngi ta thy hn nm cht cong queo bn b

sng Bung, u b p nat bet, hai bn phnh ra nh ma mt con
rn khng l. Co ngi bao hn b banh xe tai hang nng hoc bua
cn cu lam gip u, nhng o ch la nhng gia thuyt nham nh
v cac phng tin nng n y khng th n y c ma chng
h lai t du vt nao. Co ngi cho rng hn b bon cp tra tn
bng cach dung chic kep ln kep cht u nh dn Ke Van kep ca
thng khi nng. Xem ra cach giai thch nay cung chng my
thuyt phuc, v hn khng thuc i tng cua bon cp da man,
va lai, chung chng co l do g hanh ha hn cach y.
Khi ai din nha chc trach ti hin trng vu an (ngi ta
cho y la vu an git ngi), th tht la lung, chng ai thy xac
hn u. Chc b ri xung sng va a b nc cun i.
Ca hai lang Thng va Ha si ni hn ln sut my ngay v
vu nay. Cng an huyn c ngi xung iu tra rt ky nhng cui
cung anh lc u ra v ma khng a ra c mt kt lun kha
d nao. Ri chuyn cung lng xung, va cai vung nng thn bun te
nay quay tr lai vi cuc sng hang ngay bun te vn co cua no.
Vao cac ngay mng mt va ngay rm, dn lang Thng vn u
n vao lam l chua Lang. Moi vic vn bnh thng, va khng
ai, k ca ng t nha chua, phat hin thy chic l ng b t
chch v tr cu my ly, con trn i hai cua ng h phap bn trai
chnh in co my vt o nh vt mau kh. Cung co th la vt nc
tru, v cac ba gia lang nay cha bo c thoi quen nhai tru bom
bem ri ba u nh y. Tom lai, mt thi gian sau hu nh chng
con ai nh n thng trm co hnh ngi ging rn y. n gian v
hn khng xng ang c ngi ta nh lu. Khi ngi con mng
v cui cung a thoat c hn. Hn cht th la ang i. Cu
chuyn v hn n y coi nh chm ht.
y vy ma thc t lai khng nh ngi ta tng. S la
khoang mt thang sau khi hn cht, trong lang a xay ra mt loat
nhng chuyn rt ang ng. Trc ht la chuyn lao Cht bng
dng mt nt con mt con lai. Theo li lao k, nhng li c
ngi ta cho la nham nh cua mt lao gia in, th mt m no lao
ang ngu bng b Thn Rn (sau nay lao cai chnh lai la Ngi
Rn) n dung li, cai li dai va nhon cua rn, m mu nt mt
kia. ung la chuyn nham nh. Hn th, lao con th rng hnh nh
lao thy Ngi Rn co ve quen quen, cai mui cung quen quen nh
mui ru lu lao vn ban. Ti thy hnh nh Ngai thch ru, v
THAI BA TN
182
trc khi Ngai bc i hay bo i ti chng bit v ti mu, ti nghe

co ting ai o ly chai ru ngon ti giu di gm ban, m nut la
chui kh, tu ng c. Th co tri t, ti noi tht y. Ti mu
nhng tai ti thnh lm, c bit nhng g lin quan n ru...
Tip n la chuyn xay ra vi chua Lang, con k la va ang
ngac nhin hn. Sut my m lin ng t nghe co ting ng la
nh trm len vao nha chua (khng hiu sao vn nghnh ngang
nng ma by gi ng gia thnh tai n th). ng bao vi dn qun
lang. Ho n va ht sc kinh ngac khi thy nhng vt nha chua
b n cp trc kia bng nhin quay tr lai ung v tr cu cua
chung, gm mt bc tng g nho b st ngon tay ut, ba lo s c
khng bit co t i nao, va cui cung la tm sc phong vua Gia
Long ban cho nha chua ng trong ng tre nga. V sc phong vit
bng ch nho, trong lang khng ai bit oc, nn ngi ta chng
hiu no noi g, ch oan chc noi v ngun gc hay cng trang cua
v thn chua ang th.
Trong lang, ngi ta bt u th thm v s xut hin cua
mt Ngi Rn b n, na na ging Ngi Rn lao Cht tng k va
b moi ngi ci vao mui. Ngai hay xut hin vao nhng m tri
ma phun, trong cai dang na i na bo, trng tht bun ci ma
cung tht ang s. Ngi thy th bo chay hoc ku ru ln. Cho
thy ch rn ch chng dam sua. Ngi ta nhng tng tai hoa
sp sa xung u dn lang, nhng thp thom ch mai chng
thy chuyn g xay ra. Mu Li, mt ngi an ba ni ting bao
mm va chua ngoa, th c a nhn thy Ngai luc mu ra vn i
ai gn sang hm qua. Ngai re vao sn nha mu ung nc ri lng
le i ra, chng h lam hai mu mt si toc nho. V bit tnh mu,
khng ai dam cai lai hoc to y nghi ng. Mt s ngi khac cung
cho bit a tn mt nhn thy Ngai trong nhiu trng hp khac
nhau. Chng ai ku ca b mt trm cai g. Th la ngi ta kt lun
Ngi Rn la thn Thin ch khng phai thn ac, do vy, Ngai co
c mt ch ring th cung chua Lang, nho thi, tt trong goc
vn, nhng lun c hng khoi t t. Co ngi rut re nu ln y
kin phai chng Ngi Rn chnh la ga n trm nat ru no. Tuy
nhin, y kin nay ngay lp tc b bac bo bi tnh phi l cua no.
Thng kia ch bit co mi vic la n trm cua ngi khac, sao co
th v vi Ngai. Cha g th t khi Ngai xut hin, vic trm cp
trong lang giam hn, c a nay chng bao lu na t nan y se
183
bin mt. Con chuyn trm chua Lang th khoi lo, v o lun co
Ngi Rn bao v.
*
Cu chuyn nay ti c mt ngi quen vn gc dn lang

Thng Din Chu, Ngh An, k lai. ng cho bit chnh ng a
nhn thy Ngi Rn mt ln, lai con cam oan nh inh ong ct
rng nu ti ri v thm qu ng th chc chn ti cung nhn thy
Ngai. Ti ha se co ngay cung v vi ng, nhng khng phai
c gp Ngi Rn, v n gian ti cho o la chuyn tng tng.
Cung la dn Din Chu nn ti bit. qu ti ngi ta thch pha
u cac chuyn k cuc ma nghe nh tht, khin ngi nghe c bn
khon chng bit nn tin hay khng. Tuy vy, ti va ng ban cung
qu cung nht tr c vi nhau mt im. o la, trong bt k
trng hp nao, ngi ta cung khng nn va khng c phep ua
vi thn linh, ma quy.
Ha Ni, 5. 5. 2002
THAI BA TN
184
Sanh iu
Khoang chuc nm tr lai y, trong xa hi dn dn xut hin
va cang ngay cang ng thm mt lp ngi co th noi c bit va
kha ni bt. o la nhng nam thanh n tu lam vic cho cac vn
phong ai din va cng ty nc ngoai. Ho co trnh , gioi ngoai
ng, mc nhng b ng phuc ep, sut ngay ngi trong phong
may lanh sach se vi u cac thit b hin ai. Ho n lng nc
ngoai, cach c x, sinh hoat cung mang m mau sc nc ngoai
vi ngha tt cua t nay. Ra ng, ngi ta d nhn ra ho qua
chic in thoai di ng thi thng, chic cp da, qua kiu n mc
- nam thng com-l, ca-vat, u chai bong, n bn vay bo nha
mau, son phn va . Ho noi nng lch s, co tin ma khng ua
oi mua sm. Tom lai, ho la du hiu ang mng cua t nc thi
m ca va hi nhp, s khi u cua mt th h cng chc mi ma
nhng ngi khng ghen t khi nhn ho, khng th khng ly lam
mng.
Phi Hung la mt ngi nh th. Anh lam vic cho ai din
mt cng ty lut ni ting th gii a ba nm nay, va c tng
lng thng chc sau khoa bi dng nghip vu My. Anh ep
trai, da trng, dang th sinh, lai co nng lc, nn nhanh chong tr
thanh i tng m c cua nhiu c gai. Nhng nh phn ln
nhng ngi khac cung a v, anh vn sng mt mnh trong cn
h thu mt chung c hin ai. Thoat nhn, t ai co th ng ch
my nm trc anh con la mt sinh vin nng thn ngheo, rt
ngheo. Co le chut cht qu con lai trong anh la tnh ben len, tht
tha mt cach d thng va t tng trai. Anh la ngi rt nhay cam
va d xuc ng, t giao du, t (hay khng bit) n chi. Khng
phai v tic tin. Tai tnh anh no th. Mt ngi chn chu, nghim
185
tuc, ch chuyn tm vao cng vic. Tom lai, anh khng thuc loai
sanh iu, cai thut ng danh cho nhng ngi tre tui bit chi
va chu chi.
Mt chiu chu nht no, ang i gia ng, Phi Hung, con
ngi nhut nhat va rt khng sanh iu y a gp mt ai din
in hnh cua gii n chi sanh iu Ha Thanh. o la Long, ban
sinh vin cung khoa, cung lp va cung chia hai ngi nht nh khi
tt nghip trng ai hoc Tng hp Quc gia. Sau o hai ngi i
theo hai nga, cung thanh at theo cach ring cua mnh. Vn thng
minh, nhanh nhay va co u oc kinh doanh, Long nhanh chong t
bo cng vic c coi la rt trin vong mt c quan nha nc
thanh lp cng ty ring. T tay trng va hu nh khng co ng
vn nao. Th ma lam n pht, luc u bng mi gii, ch tro, ri
dn dn chuyn sang kinh doanh, ca hp phap ln bt hp phap.
Con by gi th ng ng la giam c cng ty Bnh Long,
chuyn nhp thit b xy dng hang nng a qua s dung t Han
Quc. Nh Phi Hung, Long vn c thn, co th v mai lam giau
hoc cha tm c ai va y. Tuy nhin, tui cha y ba mi,
anh ta co ve qua gia dn trong i trng va qua sanh iu trong
hng thu. Bng chng la lp da b b v phai thng xuyn hp
thu qua nhiu bia ru va cac cht beo b, i mt l thiu ngu
sau nhng m nhu nhet trin min, va ca b ria a la Fur nh
Hitle c ta tot rt cn thn. Gn y ban be t cho anh ta cai
tn tng xng vi ve ngoai y - Long M. Long M la tip ngi
khac hn cu th sinh manh mai Phi Hung.
- Bao lu mi gp nhau, hm nay chung mnh phai i chi
mt trn mi c! - Long M h hi noi sau mt luc han huyn.
- i chi? Chi g?
- Cu ro tm. Trc sinh vin kh mai, by gi co iu kin
phai sanh iu mt chut. Chi g cung chiu! T bao!
- Vn khng phai tin, - Phi Hung co ve lung tung. Nhng qua thc t khng hiu lm. Ma ri, cung khng co nhu
cu...
- Cu vn cu ln nh ngay nao! Thi c, cu khng thch
em ut th ta i n nhu, nhng phai la th c bit, ung cach n
nhu cua dn sanh iu!
- T cha tht hiu...
THAI BA TN
186
- Th c i, khc hiu. Thi, khng dai dong na. Nao i!

Th la Phi Hung min cng i theo. Ho tng la ban thn vi
nhau, lai cung qu. th i cho bit! Anh ngh, mc du khng
thch ni ng ngi, bia ru va nhng ba n keo dai.
Luc y khoang bay gi ti. Long M a ban n mt ph
nho khu trung tm, ngon ngoeo mai, cui cung dng lai trc
mt ngi nha cu ky khut trong hem m ti. Thy ban co y thc
mc, anh ta noi ngay:
- Yn tm. T a cu n ni cn n. Vao khach san Ty
ma n nhu ch ph tin, du o re hn nhiu. y la ni danh cho
gii chon loc. Chon loc, hiu khng ng tm ?
Phi Hung gt u, du chng hiu g, ri lng le bc ln mt
cu thang g hep. Anh nghe loang thoang co ngi noi vi nhau
bng ting Tau. Tng hai hoa ra rt rng, co nhiu phong nho
ring bit. Mt ng lun bc ra, ngoi beo mp, u hoi nhn lp
lanh di anh in mau hng tu mu. ng nay chao Long M bng
ting Vit l l, vi s nim n ch danh cho nhng khach quen
nhiu tin, ri dn hai ngi vao mt phong kha tm tt. Gia
phong k chic ban phu khn trng h cng co sn cac thc
ung va chic lu bng i-nc sang loang.
- Hm nay mnh n g? - Phi Hung to mo hoi.
- Chc na se bit. Tt nhin phai la mon c bit. Mon n
cua vua chua! Ma khng phai vua chua nao cung c n va n
c! Vit Nam ch hai ni co mon nay, la y va Qun Nm Sai
Gon. By gi c t nhin khai v bng cac mon phu a. Mon c
chiu y ch c a ra vao cui ba tic. ng st rut.
Ri hai ngi bt u va nhm nhi nhng th cac c gai
Tau, hoc gia Tau, mc qun rng ao chen mau o, lin tuc mang
ln, va n lai mt thi sinh vin gian kh, hoc noi chuyn lam
n hin nay. Thi gian c th tri qua, co le a hn mt ting. Phi
Hung n ung rt t. Nu khng to mo mun bit cai mon c
chiu cua vua chua kia la g, chc anh a duc ban v t lu. Chic
lu i-nc cha c s dung vn kin nhn ch trn ban.
Cui cung th no cung n. Vi ve trnh trong duyn dang,
hai c gai b vao mt chic cui nho, bn xung quanh che bng knh
trong sut. Phi Hung ng ngac khng hiu. Anh cui xung nhn th
thy trong cui co con kh lng vang a c tm ra sach se. Chic
187
cui thp, e cht no xung khng ca quy ni. Np cui rt phng,

cung bng i-nc sang loang, chnh gia co mt l hng rng, lam
ch cho chom u con kh (a c cao sach lng) nh ln, um um
nh chop qua da.
- Cai g th nay? - Phi Hung ngac nhin hoi, l m oan ra
i iu. Anh ly mu ban tay lau m hi tran. T trong cui, cai
th khng th ca quy ni y, chc con kh bit trc tai hoa sp
n. No nhn anh bng i mt van xin tha cht. Trong i mt y
anh oc thy ni kinh hoang va ni s khng noi nn li. Nh a
tre yu ui, no chp hai ban tay be xu y lng, lin tip vai lay.
Phi Hung quay mt, khe ku ln:
- Tha no ra! Tri i, tha no ra! Cai quai g th nay?
- Con kh va chic cui ng no, cu thy ri y, tha cu
tm! - Long M noi, khng du ve t hao c thng. - Hm nay
chung ta se dung mon oc kh ti. ung nh T Hy thai hu ngay
xa chiu ai cac s thn nc ngoai. Ri hn gi chic dao Thai
Lan to ban, mong dnh va chc la rt sc ngang tm chem,
nghing ngi va...
Ngi vit cu chuyn nay xin phep khng i vao chi tit
nhng g xy ra sau o, v mt vic lam man r, mt s suy i v
ao c nh vy cua nhng ke t xng sanh iu, ca xa hay nay
cung vy, ch ang b chung ta ph nh, ln an. Ch cn noi thm
rng vi ve thch thu, iu luyn, hn ling mt nhat dao, va chop
so con kh ti nghip bay ra, l m oc trng by nhy.
Trong ting ku ai oan cua con vt, hn, cung thch thu va
iu luyn khng kem, than nhin muc tng tha nho oc kh,
nhung vao chic lu ang si ri cho vao ming n ngon lanh.
Trong sut thi gian hn n, con kh vn sng, vn khng
ngt ku khoc mi ln hn choc tha muc oc no. iu nay cang lam
hn thch thu va n ngon ming hn. B! ai b y! Nao, n i
cu! - hn bao Phi Hung khi anh va nn ma va chay v pha
ca, nhng ca a b cht t bn ngoai. Ca iu nay cung lam hn
thch thu. Khng sao! Ri dn se quen. Luc u t cung vy. n
chi phai tan bao, ung khng? Nao, th mt t! Nao... Hn d
chic tha vi chut oc by nhy vao sat ming Phi Hung. Anh nga
ngi v pha sau, mt tai nht, th khng ra hi, va ang nh
THAI BA TN
188
giang tay tat vao mt hn th nga xung san, bt tnh trong ting
ci kha cua thng ban.
*
*
Khi tnh dy, Phi Hung ngac nhin thy mnh ang nm
trn chic i-vng trong phong khach cn h cua mnh, vn
nguyn qun ao va giay dep cung mui tm lm cua thc n nn oe
dnh trn o. Anh rung mnh nh lai nhng g va xy ra. S s
hai va kinh tm khin anh khng th gng dy tm ra, thay
qun ao hoc xem ng h. Anh oan chc a khuya lm. Xung
quanh yn tnh khac thng. Khng mt ting ng nho. Khng
ting mui vo ve. Khng ca ting xe u u quen thuc t xa vong
lai nh moi ngay. Anh nm bt ng rt lu, min man suy ngh
tai sao ngi ta, cu th la thng ban thn cua anh, t ra mt thi
tng thn, co th sanh iu n mc n ung theo cach gh tm
y. Hn th, ngi ta con mun keo anh vao. V sao Long, mt
thng nha qu cht phac nh anh, mt sinh vin gioi, mt tr thc,
mt nha kinh doanh thanh at, lai tr thanh ngi nh anh thy
hm nay? V sao anh ta co th lam ni cai iu kinh khung y? o
la ti ac, la thu tnh, la phi ao c, la...
Bt cht Phi Hung nghe co ting ng rt khe. Hnh nh
ting bc chn ron ren. Anh chu y lng nghe. Khng, khng co g
thm. Xung quanh vn la s im lng tuyt i. u anh ong ong,
au nhc. Chc mnh tng tng th thi. Ca co cht t ng,
ong vao la t khoa lun. Khng ngi nao, con vt nao, du nho, co
th lot vao c! Yn tm phn nao, vn t th nm nga bt
ng, anh trn trn nhn ln trn nha ti om va lai min man suy
ngh. Mt chc sau, ting bc chn rt nhe va b n kia lai xut
hin. Hn th, mi luc mt ro hn, nghe gn hn. Hnh nh no
ang bc lai ch anh nm. Chc chn nh vy, khng th nhm
c. Tim anh p loan xa, cac y ngh nh b t lit. Ly ht can
am, anh ngoanh u nhn v pha ca ra vao, ni co num in
cng-tc ang o hng hng mt cach yu t. Tuy nhin, trong cn
phong ti om, no cung u sang anh nhn thy mt bong en
nho, thp tron ang di ng chm chap. Gp cai nhn cua anh, no
dng lai, ng im, va chc cung ang chm chu nhn anh.
189
- Ai y? - anh hoi to. Khng co ting ap lai. Cai bong en

be nho vn ng im. Ri no bc lai gn anh, mt bn vai s
xung. Bc i ca nhc cua ngi thot hoc au chn. - Ai? Ai y?
- Anh ku to ln na, ri trong cn hoang s tt , anh vung dy,
chay b v pha chic cng-tc en, suyt va vao no. - i!..
Phi Hung m mt thang tht khi di anh en sang rc cht
nhn thy mt con kh nho ang ng trc mt mnh. Chnh con
kh nha hang ngi Tau.
Con kh b chem mt chom u vi hp so by gi trng rng,
va mt chn, chn phai, a b cht cut gn ht ca ban. No hoan
toan khng co ve d tn, dng nh khng co y nh lam hai ai, la
iu khin anh thy s. No ch ng yn nhn anh, cung cai
nhn van xin y nh nha hang, ch thm ni au, ni au cua con
vt ti nghip. Ch van xin va ni au. Khng co tc gin hoc tra
thu. No vai anh my cai ri cha ban tay nga trc mt, kin
nhn ch. No xin mnh cai g chng? anh ngh.
By gi s s hai a bin mt, thay vao o la long thng va
ni au, ni au cua con ngi ang hoang s va bt lc. au cho
con vt be bong b con ngi bt lam vt hy sinh thoa man thu
chi tin cua mnh. Nhng no xin g? Mnh co th cho no g ?
Lung tung va mt cach v y thc, Phi Hung cho hai tay vao
tui ao vet. Chic ao mi, la phng phiu va hu nh chng bao gi
anh g trong tui. Th ma luc nay chung hi cm cm. Anh ngac
nhin li cai cm cm y ra, ri ngay lp tc vt chung xung san
nha. Mt ban chn kh con dnh mau va phn chop hp so b dao
chem sc gon con nguyn ven, thm ch khng mt vt xc nho.
Th ra nh th tru anh th cha u, thng Long M con len du
vao tui ao ban hai th nay lam anh phai khip s ln na.
Trong khi anh bang hoang ng ngi th con kh nhanh
nhen nht chop so t ln u va chp ban chn cut vao ch cu.
No nhn anh bit n, lay ba cai ri lng le i ra khoi phong, chn
khng con ca nhc. Ch luc nay anh mi nhn thy canh ca a b
m t bao gi.
*
*
THAI BA TN
190
Ngay hm sau Phi Hung c a vao bnh vin. Sau o mt

thang th anh b chuyn ti mt nha thng in cua thanh ph.
in nng, n mc ngi ta phai xch hoc co ch giam sat c
bit. Th ma my ln anh khn kheo trn khoi bnh vin. T mt
thanh nin co hoc d thng, mt cng chc y trin vong c
ban be knh n, trc s ngac nhin cua moi ngi, Phi Hung bng
tr thanh mt thng in qun ao rach ri bn thu, n bui nm
b, lang thang ht ni nay n ni khac, ai nhn cung ly lam ai
ngai, c bit cac ng nghip va nhng ngi quen bit.
Ngi ta ngac nhin nhn thy thng in nay hay la ca bai
ch nht nhng chic mom gao da, lun quy ry cac ca hang
tht cho xin chn cho. Hai th nay, chng hiu lam g, no
kim c kha nhiu, cht y chic b coi lun eo bn hng. Ai
hoi, no nht nh khng noi, ch ci, nhe ham rng trng hu. No
ci ma trng c nh ang khoc. Ti nghip.
Con Long M th sao? Hn co y thc c rng chnh hn va
cai thoi sanh iu tai ac kia cua hn a y ban n nc nay
khng? Co th co, ma cung co th khng. Tnh hn hay qun, nht
la qun vic hn a lam va cac hu qua cua no. Ma ri, hn cung
co th lp lun s vic theo cach ring cua mnh.
Nhng mt iu co th xac minh c. o la vic hn cung
thng thng in, mt thi tng la ban thn cua hn. Cu th la
co ln bt cht gp no, hn a hao phong ai no mt ba cm bui.
Mun n g th n. Sng cha. Luc chia tay, hn con dui cho no
my nghn tin le, khin thng kia, vn in nng khng con phn
bit ni ai la ai, mng run, ri va i va ci. Mt nu ci mu
mao.
Con Long M th ng nhn theo, bung mt cu:
- Cai thng nay hoa ra th ma c ao. Sng in. Lam
thng in. Sanh iu ra pht!
Hn vn tip tuc lam n phat at. Vn u n tham d cac
hi ngh tuyn dng nhng nha kinh doanh tre. Nghe noi hn
con la nha t thin ln.
Thnh thoang hn vn n ph ngi Tau kia, co luc dn
thm ban khai sang cho ho i chut v cai thuyt n chi sanh
iu cua hn.
191
Cung co th hn a lam nhiu ngi khac na phat in nh

Phi Hung ma chng ai bit.
Ha Ni, 8.7.2002
THAI BA TN
192
Tro ua cua s ngu nhin

V moi phng din, ng Lc la ngi may mn va thanh
at. Khi noi v ng, ngi ta hay bao: Cai s lao y sng!
ng mi bc qua tui nm mi, va sut chng y nm, bt
chp chin tranh, bt chp kho khn chung cua t nc va thi
ai, i ng din ra mt cach sun se va qua tt ep. C nh co
thn h mnh lun bn canh che ch va lai con ng cuc i
ng theo hng may mn vy. Nu co kh th cung ch nhng nm
con nho, y la cai kh cua n cha no lm, mc cha ep lm, va
mt ngay hai bui vt veo trn lng tru hoc chi khng ngoai
ng cung bon tre, v ng sinh nng thn. Bu lai, nha ng c
xp vao loai ngheo nht du chng kem nha nao trong lang, nn
nghim nhin ng c u ai moi b.
Khng phai thi chuyn cp t cp hai ln cp ba, sau o
ung nm tt nghip ph thng, nm 1967, th co chu trng
khng phai thi ai hoc. V thanh phn c ban, ng c chon i
hoc nc ngoai, tt nhin i nc xn nht la Lin X, va hoc
trng xn nht la Lmnxp ngay thu Matxcva! Hoc cai
mn ng khng tht gioi lm la toan. Th ma ng c hoc tip
thanh pho tin s, ri tin s, hoan toan ch v luc y t sinh vin
Vit Nam va ban mun ao tao can b u nganh cho ta. Luc ng
v nc th chin tranh a kt thuc t lu. Trc y ng ch tn
mt thy may bay My bay qua lang vai ln, con bom n th cha
ln nao. Vi tm bng tin s t Lin X, ng nhin ng c b
tr chc vu xng ang, luc u la t trng b mn toan mt
trng ai hoc danh ting cua thu , sau c th ma tin - pho
khoa, trng khoa, ri giao s, va by gi th ng ang ngp nghe
chc pho hiu trng cua chnh cai trng y. Mt c m trong
193
tm vi, va trc khi v hu, chc ng cung phai c ngi gh

hiu trng t nm. ng tin nh th, moi ngi cung tin nh th.
Bit u ng chng con tin xa hn. Vy chc phai gioi chuyn
mn lm? Khng hn. Tt nhin ng khng dt, v qua dt, cung
nh qua gioi, ng a chng c nh ng ngay nay.
Cac mt khac, ng cung may mn va thanh at khng kem.
Ba v xinh ep nt na vn la sinh vin ng, c chng nng
nay a la trng phong khoa hoc. Hai a con gai ang hoc u o
bn u My, tt nhin theo din hoc bng toan phn nh quan h
ring cua v chng ng vi ng nghip nc ngoai. Con kinh t th
khoi noi, ngay t thi kho khn nht ng a c cp mt cn h
kep tng mt ngay trong trng. Tin bac c ru nhau theo ng vao
nha, qua cac chuyn cng tac nc ngoai kha thng xuyn trc
kia (cai thi i nc ngoai c coi la cach lam giau nhanh va d
nht), qua vu ng vao Min Nam lp chi nhanh trng ngay mi
giai phong, khi ra khun bao nhiu la , cng mt ngi nha
qun hai ng xin c vi danh ngha cho trng, nhng thc ra la
cua ng. Thi m ca th ng m lp day thm, ri m trung tm
luyn thi ai hoc. y la cha noi ng trung m my qua kinh
doanh bt ng san, ca nhng nm 93 94 va mi va ri. Tom
lai, hin gi ng la ngi giau, rt giau, n mc nhiu khi chnh
ng cung khng tin mnh co th giau nh vy...
Vy qua ung ng Lc la ngi may mn va thanh at moi
b. ng hai long vi mnh, vi cuc sng ang co. S hai long y
th hin qua tang ngi beo tt, c ch t tin, chng chac, va ca
qua nu ci bao dung, d dai. Cai s lao y sng! ng cung nghe
ngi ta noi sau lng nh vy, khng phai khng chut ghen t,
nhng ng cha gin v ang tran tr hanh phuc, do vy ng cao
hn s chp nht cua ngi i.
ng thanh tht tin nhng g ng at c la nh u oc
thng minh va lao ng chn chnh cua mnh. Ngh th cung ung,
v cng bng ma noi, ng thuc loai ngi t t, cha lam iu g
tht c lng tm phai cn rt. Chng co s phn nao ht!
Tt ca u do n lc ban thn! ng hanh din noi vi mnh va vi
ngi khac, ri t luc nao khng bit, ng bt u co cai nhn nh
kiu t trn nhn xung vi nhng ngi ngheo va kem thanh at
hn. Thm ch ng con ng long thng hai ho.
THAI BA TN
194
*
*
- Luc nay giao s noi th cha hn ung hoan toan.

ng Lc quay sang nhn. ang thong tha bc bn ng la
mt ng gia be nho n mc lch s tuy hi c l, c bit chic mu
pht nhn nhum trn u du ang mua he, va chic khn trng
dt le mt cach kiu cach trn tui ao vet.
- Xin li, nhng ti a noi g c ?
- V chuyn co hay khng co s phn y ma. Va v ca cai lp
lun n lc ca nhn cua giao s na.
ng Lc khe a mt ting. Cha la luc nay, nh thng l vao
cac chiu chu nht, ng cung my ngi ban ngi ung bia, chuyn
gu vi nhau sut bui u ph Tng ang. ng mi tp ung
bia vai nm nay, va t cho phep mnh mi tun mt ln c th
gian theo cach y. Nhn hm qua truyn hnh chiu nhng canh
thng tm v cac nan nhn cht c mau da cam, ln nay ho si
ni noi tai y. La nhng tr thc tm huyt vi i, ai cung to
ve xuc ng chn thanh, khng tic li ln an bon My v nhn ao
va v trach nhim. u cung la cai s ma ho phai chu! mt ngi
chep ming. Th la tai cu chuyn quay sang s phn. Nh
thng l, ng Lc hng hai bao v quan im n lc ca nhn
cua mnh, theo kiu anh li, tc la khng chu lao ng, hoc hanh
t t, th khng th thanh at, cung nh ngi khng chu y nhn
ng th co th d dang ri xung h. V bui truyn hnh hm
qua, theo ng, ngi ta co th chu ng tranh c phn nao
nhng canh au long y. Th du, nhng ai sng va chin u
vung b rai cht c ang le phai i kham bac s xem co b nhim
khng, nu co, phai tm cach giai c. Y hoc hin ai chc lam c
iu y. Hoc nu a trot sinh a con d tt th ng sinh tip
nhng a d tt khac na. Thm ch ca khi lm vao canh y, nu
c gng, ht sc c gng, ngi ta cung co th vt qua s phn!
Khi ngi bnh tt him ngheo ma vn tr thanh ni ting y
sao? ai khai ng noi nh vy, va nhng ngi khac, du khng
tan thanh hoan toan nhng cung khng bac be c.
ng Lc to mo nhn ng gia la mt. Chc ng ta cung va t
quan bia ra va a nghe ht cu chuyn cua ho. Tnh ng khng
195
thch bt chuyn vi ngi la, nhng luc nay ng ang vui, ang
hng cai thu c i b v ngi bit th c xinh xn cua mnh
xom Ha Hi. Mt quang ng xa, nhng ng thch i b hn -t
(ng co -t ring, thu hn mt ngi lai trc 24 trn 24). i b la
mt cach th gian ma ch nhng ngi tht giau nh ng mi
kham ni.
- Ngha la... - ng ngp ngng khng bit nn xng h th
nao, ng hay bac . - Ngha la bac cung tin vao s phn?
- Ca co ma cung ca khng. - ng kia ap. - Theo kiu noi dn
gian th la s phn, nhng di goc khoa hoc, co th goi theo
cach khac.
- Theo bac th goi la g ? - ng Lc hoi, cam thy ng gia ky
quc nay co th la ngi noi chuyn thu v.
- Ti cung ng vi giao s. - Cung ng vi mnh? ng ta
bit mnh i u ma bao cung ng ? ng Lc thm ngac nhin
nhng khng noi g. - Ti co vic ti ga Hang Co. Nu giao s
khng phan i, ta va i va noi chuyn. Hm nay qua la mt
ngay ep tri.
ng gia nheo nheo mt sau cp knh tron be t treo trn u
mui, kiu knh cac tr thc cu Ha Ni a dung cach y khoang
sau chuc nm.
- Cai ma chung ta vn goi la s phn y ma, theo ti ch n
gian la tro ua cua s ngu nhin. S ngu nhin, cac mc
khac nhau, chi phi moi cai trn i nay, ca cp v m la vu tru,
lch s th gii, ln cp vi m la cuc sng cua tng con ngi
chung ta. Nh giao s a bit, nu trai t khng b thin thach
ngu nhin va p manh cach y nhiu triu nm, t loai khung
long a khng tuyt chung, mt t khng b bng ha xm chim,
va s phat trin cua s sng hanh tinh chung ta co th a i theo
mt hng khac. Pascal tng noi mt cu ni ting: Tng
Cromwell sp tan pha cng ng C c giao. Hoang gia Anh a
sup , va dong ho Cromwell se i i hung manh nu khng v
mt hat san nho nm trong ng tit niu cua ng. Ngay ca La
Ma cung khip s trc ng, nhng ch v hat san be nho y ma
ng a qua i, dong ho Cromwell cung suy sup theo. Moi vic lai
tip din theo cach cu cua mnh, va mt v vua mi lai ln ngi!
Giao s thy y, tt ca ch v mt hat san ngu nhin. Lai na, ai
bit c lch s chu u cn ai se th nao nu khi con la mt s
THAI BA TN
196
quan phao binh tre tui ao Corse, Napoleon khng c mt

ngi an ba ngu nhin bnh thng cu khoi cai cht trong gang
tc? iu nay co noi n trong tac phm cua Maupassant, chc
giao s a oc ?
ng Lc khe gt u mc du ng t oc sach vn hoc, con
Maupasant th ng oc t hi sinh vin, ma cung ch my truyn.
Cromwell ng cung bit rt l m, mang mang nh hnh nh ng
ta la mt v tng ngi Anh li lac.
- Th con cp vi m? - ng Lc thc s thy cu chuyn tr
nn thu v.
- Cung th ca, co iu qui m nho hn, ch lin quan n
mt ngi hoc mt nhom ngi. Tr lai vn cht c mau da
cam. Vic My nem no xung Vit Nam va gy hu qua tai hai la
mt tt yu. Chnh quyn My phai chu hoan toan trach nhim
iu o. Trong chin tranh, b thng, cht choc la s tt yu,
nhng b thng hoc b cht u, th nao, lai thuc pham tru
ngu nhin. Ga con trai cua c Zumwalt (ng nay trc tip ra
lnh rai cht c ixin xung ng bng sng Cu Long nm
1966) ngu nhin c sung vao lc lng tun tiu doc cac knh
rach khu vc nay nn b cht. Hang nghn nan nhn Vit Nam
khac nh ta thy hm qua trn v tuyn cung vy. Ngu nhin co
mt luc y thi im y nn b nhim. Ngu nhin ly phai ngi
b nhim, t se sinh ra nhng a tre d tt ti nghip. Ca ti va
giao s cung vy. Nu hoan canh a y, tc la tro ua cua s
ngu nhin y ri vao chung ta, ti va giao s, nht la giao s, u
co th d dang nhim no. Chung ta cung con cai, ngi thn chung
ta cung se bt hanh nh th, thm ch con hn...
- Nhng sao bac bao nht la ti? - ng Lc to mo hoi, thoang
chut kho chu.
- V xac sut cua giao s gp cai ngu nhin o ln hn ti.
Luc y giao s mi hai mi tui, tui qun dch, con ti a gn
sau mi. Va lai, sut thi gian chin tranh ti sng nc ngoai...
Nm 66 a sau mi, vy la by gi hn mt trm tui? Lao
gia nayn hoc la ke mt tr, hoc la mt lao phu thuy! ng Lc
nhu may, hoi:
- Xin li, nhng bac la ai?
197
- Mt ng nghip cua giao s. Ngi ta cung goi ti la giao

s y, mc du ti cha bao gi c chnh thc phong tng cai
danh hiu cao qu y. Ti la mt nha nghin cu, chnh xac hn,
mt nha phat minh c lp. ng ng mt cng bi luc tr nh
bit ti la ai. ng khng bit u. Va lai iu y chng co y ngha
g. - Ri nhn ng Lc bng i mt nheo nheo tinh nghich y y
ngha sau cp knh, ng gia ci noi: - Giao s yn tm. Ti la
ngi t t. Ch t cung khng co y nh xu xa nao. Hn th, bng
cac phat minh cua mnh, ti co th chng minh c i iu a
noi. Ca nhng iu trc tip lin quan n giao s, tt nhin nu
giao s mun...
- Lin quan n ti? - ng Lc but ming tht ln. - Sao lai
lin quan n ti? Lin quan cai g?
- Cai tro ua cua s ngu nhin. Chng han, v mt s ngu
nhin nao o, nho thi, nho nh hat san trong ng tit niu cua
tng Cromwell, cuc i cua giao s co th a thay i hoan toan.
Chnh xac la giao s tranh c mt s ngu nhin trong i
mnh. Nn mi la giao s, mt ngi may mn, thanh at nh
ngay nay. Nu khng th...
- Nu khng th sao?
- Giao s mun bit a?
- Vng. Nhng lam sao bac chng minh... Lam sao bac ch
cho ti thy c iu y?
- o la vic cua ti. Ti la nha phat minh, va co u cac
phng tin cn thit lam vic y. Nu giao s thc tnh mun
th hay i theo ti. Ngay by gi cang tt v ti chng con y lu
na. - Thy ng Lc co ve do d, ng gia noi thm: - ng lo.
Khng co chuyn g u, ngoai mt cu sc nho v tinh thn, la iu
co th co li cho giao s y.
- Ta ngi xung y ngh t a. - ng Lc ch chic gh a
vn hoa nho canh ch giao nhau gia hai ph Quang Trung va
Trang Thi. ng ang bi ri trc mt s la chon t nh. ng to
mo mun bit cuc i sun se cua ng ma ng coi nh ng
nhin phai th co th tr thanh khac nh th nao. Tuy nhin, vn
thn trong, ng khng th khng tnh ti nhng hu qua cha
lng trc. - Ti cha tht hiu lm. Xin bac noi lai...
THAI BA TN
198
*
*
Khoang mi lm phut sau, ng Lc theo ng gia la mt i

doc ph Hang Trng ri n mt con hem nho m ti trng rt la.
Hnh nh cac ng ph ln cn cung khang khac. ng a mt
tm bin ph nhng khng thy. Cn phong ho bc vao ngay
tng mt, nm khut bn trong. No kha rng, ngn ngang cac
dung cu th nghim va mt ng sach bao phu y bui.
- Ti t khi lam vic y nn hi ba bn, giao s thng
cam. Se khng mt nhiu thi gian u. Th nay nhe! - ng gia
va noi va dn khach lai gn mt chic tu kim loai hnh vung
trong goc phong. - y la phat minh mi nht cua ti. No co nhiu
chc nng, co th a ta tr lai qua kh, bit trc tng lai. Hm
nay no se giup giao s bit thm mt hng phat trin khac cua
i mnh...
- Bng cach nao?
- Rt n gian. Phat minh ra chic may nay mi phc tap
ch s dung no th rt n gian. Giao s ch vic ngi ln chic gh
trong o. May ly tm se quay vi vn tc cc ln va a ng sang
mt th gii khac, trong trng hp nay la mt mang i khac co
th xy ra vi ng. Giao s khng cn ra ngoai, iu y co th
nguy him, ch cn nhn qua tm knh nho la u. ng s, khng
ai nhn thy ng u, khng au n hoc nguy him chut nao.
Chic gh c thit k c bit khng b tac ng bi vong
quay may ly tm. Mi lm phut sau, hoc hn nu giao s mun,
nhng ti ngh chng y thi gian la u, no se a ng tr lai
trang thai bnh thng nh by gi. Luc y chung ta se noi chuyn
tip, nu cn, ti se giai thch thm i iu. Th nao, ta th ch?
ng Lc bi ri nhn ng gia ve do xet, nhng khng thy
du hiu m am nao con ngi ky cuc nay. ng khe gt u ri
chui vao chic tu st, ngi xung chic gh xoay co lng ta va hai
tay vn cao. ng ht th su va t t nhm mt...
Co ting g o bt u xoay m m. ng Lc lng ngi, cam
thy mnh b a i u o rt xa, chng hiu xa v thi gian hay
khoang cach. ng khng dam m mt, va bit co m cung chng
thy g ngoai mt mau ti en. Cui cung la im lng. S im lng
199
tuyt i. Khng chuyn ng. Khng mt m thanh nho. Mai luc

sau ng mi m mt nhn vao knh trc mt nhng chng thy
g ngoai mt mang nh nh. Tuy nhin, nhn ky, mang nh nh y
bt u tan dn mt cach chm chap, va ri ng nhn thy canh
mt gia nh ngheo, chc la nng dn v co hai chic hai gt lua
treo trn tng. Tng nha bng phn tre trat bun, co ch a
thung. Nha tunh toang va ngheo n mc kho tin. My chic
xoong bn vt ngn ngang y rui bu. Ca nha ch co mt chic
ging g tap mon st, ba bn chn man, qun ao cu. Ln gia
ng gie y la mt a be ot eo, d dang, v th ng khng bit
bao nhiu tui, co th mi ma cung co th ba mi. Cai u to
qua c vi i mt n n v hn. i chn khoeo be t, chc
khng i c nn phai nm trn ging. No ch co mt tay, thnh
thoang lai gi ln bt nhng con rui bao dan trc mt. Ri cho
vao mm. Khng bt c cung cho vao mm. Ri nhai, ve ngon
lanh. Tip n, bc vao nha la mt ng gia mc qun ui, chn
t, da en nhem, u toc bu xu bac trng. Chc va i lam hay
u o v, net mt quau quau, au kh va tuyt vong. ng Lc
git thot mnh khi nhn ra con ngi y chnh la ng. ng dui mt
khng tin, c nhn ky ln na. ung. ng. Khac lm, nhng chnh
la ng. Con ngi ta co th thay i nhiu, rt nhiu, nhng
nhng ng net chnh vn nhn ra c, nht la ban thn mnh.
ng gia kia ku to cai g y nhng ng Lc khng nghe thy.
Ngi y ng ch nhn ch khng nghe c. Lin sau o, mt
ng gia khac i vao. Cung co th o la mt ngi con tre, cung d
tt nn khng th bit tui. Ngi nay c ngeo mt bn, ming
meo sang bn khac, hai tay lanh ln nhng mt chn teo nn phai
chng nang. Khun mt mang y u du hiu cua s chm phat
trin tr tu. Con mnh y! Ca a nm trn ging cung con
mnh! ng Lc m mt khng dam nhn tip. Khi ng m mt th
thy hai phu n, mt tre mt gia, n mc tm tt va hoan toan
bnh thng, ang va noi g o va l phep cha ra mt chic
phong b. ng kia ly no bng ca hai tay, ming mp may ri
rt. Ve cam ng lm. ung luc y th ng Lc lai nghe co ting
may ly tm quay, va ng ang bay ngc tr lai. Bt giac ng th
phao nhe nhom, mun tr v vi cuc sng tht hin tai cua mnh
cang nhanh cang tt. Tuy nhin, ng vn kp nhn thy thng beng gia con ng rut t chic phong b ra mt t giy bac nm mi
nghn ng con mi. Mt no long lanh. No ci sung sng. Mt nu
THAI BA TN
200
ci meo trn khun mt n n. Con ng, tc la ng gia chn

t kia th ng canh, khng hiu sao lai khoc...
*
*
- Tha giao s, ng thy th nao? Chc ngac nhin lm phai

khng? - ng gia bac hoc hoi vi giong thng cam, nhng nu tinh,
vn nhn thy co chut diu ct trong o.
ng Lc ngi im, hai tay m mai u a lm m bac. ng
ngi nh th k t luc tr lai, m hi va y tran. ng vn cha
ht bang hoang trc nhng g mi tn mt chng kin.
- Nhng by gi giao s ang y an toan, chc na se lai
co mt trong cn bit th c xom Ha Hi vi ba v xinh ep va
nhng vt quen thn cua mnh. Th ti a noi trc rng se b sc
chut t. Ti rt hiu tnh cam giao s luc nay. Ti cung bit giao s
ang thc mc v sao lai co th nh th c. Rt n gian. Tt ca
ch v mt s c ngu nhin nho, rt nho. Co th giao s con nh,
nhng ti c xin nhc lai. Cui thang Bay nm 1967, chnh xac la
vao ngay 28, giao s, luc y mi tt nghip ph thng, nhn c
giy bao i hoc nc ngoai. Tuy nhin, trc o nm ngay, iu
nay chc chn giao s khng bit, cu Thnh, nhn vin bu in
huyn Din Chu a nhn t Huyn i ba giy goi nhp ngu
mang v xa Din Lc, trong y co mt giy ghi tn giao s. Tic
thay, cung co th goi may thay, n Ch Hm cu y b mt chic
xe tai qut phai, nhe thi nhng phai nm vin mt tun, khi a
c giy ti xa th giao s a ra ti Ha Ni va ang chun b ln
tau lin vn i Matxcva. Cai nga ba ng i quan trong cua
giao s c bt u t Ch Hm, ni cu Thnh ngu nhin b
quet xe. Vy la thay cho vic ra chin trng, giao s i hoc nc
ngoai va tr thanh nh ngay nay. Giao s khng phai bn khon
iu y. Lng tm giao s trong sach. Trc o, nh moi hoc sinh
khac trong lp, giao s a vit n tnh nguyn ra chin trng.
Tt ca u do ngu nhin. Nhng g giao s va nhn thy la mt
ng re khac cua cuc i, nu khng co cu qut xe ngu nhin
kia. By gi th chc giao s d oan nhng g xy ra sau o. Giao
s i b i, vao Nam, b nhim cht c mau da cam u o chnh
201
giao s cung khng bit. Ri hoa bnh tr v nha lam anh nng
dn, ly v va sinh ra a con d dang. Hai v chng giao s au
bun, nm nm sau c e thm a na bu p cho a kia.
Khng ng a nay con d dang hn. V giao s qua au bun
bnh ri cht, ch trach tri oan nghit ch ba y, ca giao s na,
luc y khng co chut khai nim nao v hu qua cua th cht c
kia. Thi y ngi ta khng noi n no nhiu nh by gi. Thanh
ra giao s phai mt mnh nui hai thng con tt nguyn trong
canh oi ngheo cung cc va tuyt vong v tinh thn. Va ri giao
s c tn mt chng kin iu y. Hm nay ngu nhin ung
ngay thng binh lit s nn giao s mi thy hai ba can b xa kia
n thm va cho tin.
- Bac bit trc nh th sao con bt ti xem nhng canh au
long y? - Cui cung ng Lc ln ting noi, giong yu t.
- Xin li nu ti co lam giao s bun, nhng qua thc ti u
co bt. Chnh giao s to mo mun bit y thi. Ma ti th mun
chng minh cho cai thuyt ngu nhin cua ti, nh giao s tng
nhiu ln hung hn chng minh cho thuyt n lc ca nhn cua
mnh.
- Chc bac mun day ti mt bai hoc?
- y cht, u dam! ung, nh giao s va noi, ung la
nhng canh tht au long. Bit bao con ngi t nc nay ang
phai chu cai au y, khng phai mt ngay, mt thang ma nhiu
nm rong, sut i. Ca xa hi, trong o co giao s va ti u thng
cam vi ho, thng ho, quyn gop tin giup ho. Oai om thay, cai
au y co th ri vao bt ky ai, bt ky luc nao, va khng mt n
lc ca nhn nao co th giup ne tranh, v n gian o la kt qua
cua tro chi ngu nhin. Lm vao hoan canh y, ti ngh, chc
chung ta se co mt cai nhn khac, chn thanh va u ai hn vi
ng loai.
- Bac la phu thuy?
Khng co ting ap. Khi ng Lc ngc ln nhn th khng
thy ng kia u. Khng thy ca chic tu st ang s.
*
*
THAI BA TN
202
Nghe noi sau o, giao s Lc, con ngi may mn va thanh

at y, a m nng, phai nm vin mt thang mi khoi. ng bo
thoi quen ung bia vao cac chiu chu nht, bo ca thoi quen i b,
va dng nh ng quan tm ti cac sach trit ly c nhiu hn vic
lam sao c ngi vao cai gh hiu trng sut i ng mong c.
Ha Ni, 15. 8. 2001

T.B.T
203
Ngi lng thin

Co th mi ngay mt t i, nhng hin gi vn con nhiu
ngi trung thc, tt bung va tht tha n mc gn nh ngy ng.
Ho khng bit lam iu ac, khng bit noi di, lun mc cam mai
vi cai b nhiu ngi coi la th xa x trong cuc sng x b thc
dung hin nay, la lng tm. Cung v tt va trung thc, ho d b
tn thng, nhiu khi thanh nan nhn cua chnh long tt va s
trung thc y. Xet v nhiu phng din, nhn vt chnh cua cu
chuyn ti sp k di y la mt ngi nh th. Mt ngi lng
thin.
Nguyn Ngoc Tu la mt bac s tre, gioi ngh, hin lanh va
ben len nh con gai, mc du tun nao cung cm dao m bung
ngi khac. Trong con mt hang xom va ng nghip, anh la ngi
hanh phuc - kinh t kha gia, c v xinh ep, sc sao lam vic cho
mt cng ty nc ngoai, va thng con trai ba tui mum mm nh
thin thn.
Mt chiu th bay no, khi hai b con ang chi tro anh
nhau trn ging th thng con thin thn y bng cm chic km
nho ma trng m manh mt cai ung na sau bn trai u b.
Ri ci sng sc. Con b no th nm bt tnh n mi lm phut,
vn b thng be va reo ho va dung km anh khp ngi.
Khi Tu tnh lai th ch v va i u v. Thy mt chng
khac la, ch ta hoi co chuyn g. Tu ng ngac mai, cui cung mi
mang mang nh ra. Hnh nh thng Phuc anh lam anh ngt.
Ch v ch ci, ua bao: Cho cht! ri mng thng con mt cu
v ti nghch ngm.
THAI BA TN
204
Phn con lai cua ngay th bay hm y tri qua bnh thng.
Ca chu nht hm sau cung vy. Ch Tu cam thy co cai g la la
trong u. Khng au nhng la la. Mt cam giac kho ta.
Vn cn thn, lai la bac s, ngay hm sau anh n nh ng
nghip v nao kham. Khng thy g khac thng. Cai cam giac la
la trong u kia cung mt dn. Anh yn tm, khng con ngh n
chuyn nay na.
Mt tun sau, cung vao th bay, Tu lai ngi chi vi con trn
ging. Tt nhin chic km a c giu ky. Thng be h hui xp
hnh. Anh nhn no, bng qu ngh nhay coc ht chuyn nay n
chuyn khac. Bt cht anh thy ngi thng con nhoe ra, va trong
khi no vn ngi y xp hnh th co mt hnh khac cua no, m hn,
hi run run, t t ng dy, nhn nho ku: B i, con ra qun!
Tu dui mt. Quai, mnh dao nay th nao y. C nhn ga hoa
cuc! Anh thm ngh ri v t bao oc. Thng con vn say m chi
tro cua no. Mt chc sau no ng dy, nhn nho ku: B i, con
ra qun! Ca ting noi va iu y b ht nh anh nhn thy luc nay!
Anh khng co nhiu thi gian ngac nhin v phai vi giai
quyt hu qua cua thng con du a ln ma vn mc cai chng
quai ac nay. Nhng sau o th anh ngi th hi lu, c ly giai
chuyn ky la va xy ra.
Sao n mt ra th? v anh hoi.
Khng, khng sao ca!
Anh ap va chm chu nhn v, luc nay ang cui xung giup
con mt hnh kho xp. Anh git mnh khi thy v anh tach lam
hai, mt ngi yn trn ging, mt bt u ng dy, i xung bp
chun b ba n. Anh nhn na th thy c suyt ct phai tay khi
got khoai ty, ri xao nu, b thc n ln ban, goi b con vao n.
Anh thy mnh ang u oai nhai, con thng be th vn ly tha go
coong coong vao bat nh moi ngay. To mo, anh tip tuc chm chu
nhn tip th thy v ra bat, i vao nha tm, ci qun ao, va lc
u va ngm ngha thn hnh a bt u mp ra trong gng...
Anh lng le bo vao phong, cht ca ri nga vt xung ging.
u mnh hnh nh co g khng n! anh lo lng ngh, va l m
lin h no vi cu p bng km hm no. La bac s, anh bit ro hu
qua cac cu p nh th. Bao ch vn hay noi v nhng kha nng
ky diu cua mt s ngi bt ng b chn thng so nao. Anh a
205
oc cun Vung Cht cua nha vn My ni ting Stephan King k

chuyn nhn vt chnh, John, ngay nho chi khuc cn cu b ban
anh ung u, sau o bng co kha nng nhn thy ca qua kh ln
tng lai. Va ri anh a nhn thy trc nhng g v con anh sp
lam. Liu co bit c qua kh nh John khng? Anh co th nhn
thy tng lai xa n u? Liu cai kha nng ky quc nay se mang
lai g cho anh, iu d hay iu lanh?
Phong bn co ting nc chay. V anh tm. Anh hnh dung
thy v ang lc u nhn c th trn trung cua mnh, ht nh
anh a thy trc o. Ca ba cm cung din ra ung nh vy. Anh
c oan chiu nay v anh se lam g, nhng khng th. Anh cung
khng bit ti nay thng con chu ngu yn hay quy nghch. Anh
n ng trc gng, chm chu nhn mnh bit ba mi phut,
mt ting na chuyn g se xy ra vi anh. Nhng nhn mai, anh
vn khng thy g. Phep mau mt hiu nghim. Ban tn ban nghi,
anh ung mt luc hai vin thuc ngu ri ln ging.
Sang hm sau, ngi n sang, Tu chm chu nhn v hi lu,
o bng mt.
Anh sao th?
, khng sao ca, anh lung tung noi ri cui xung a thc
n. Anh va thy v ngay hm y ngi sut bui sang vn phong
vi ng giy t, n gi ngh tra c i ra ngoai, ngi ln chic xe
cua mt ngi an ng ang i (tic khng nhn ro mt), ri hai
ngi eo nhau n mt ngi nha nh khach san v co c gai ao o
ngi sau quy l tn. Ho vao phong, va bt u thong tha ci qun
ao... Thong tha ch khng vi va, chng to ho quen lam iu nay.
Anh ng dy, phong xe i lam, u oc nong bng nh ang
ln cn st. Vy la Nhan, ngi v anh yu va tin tng nhng y
a phan bi anh. Ma chc khng phai mi bt u. Ly nhau nm
nm nay, noi chung ho sng bnh thng, moi vic sun se. Anh
cha mt ln cham ti ngi an ba nao khac ngoai v, ca trong y
ngh cung khng. Tt nhin anh cung khng ngh v co th lam
khac. C y la ngi tt, kheo lo toan, thng yu chng con, vy
ma... La ngi hin lanh, anh khng th va khng mun lam m .
Kha nng ky diu mi giup anh phat hin mt s tht au n,
nhng chnh no cung ly i anh cai hanh phuc th thai cua mt
ngi chng khng bit b v cm sng. Nh th la tt hn hay
xu hn?
THAI BA TN
206
bnh vin hm y may anh khng co ca m nao. Vn quen

vi cuc sng bng phng, t s c, lai ban tnh hay rut re thu
ng, anh thc s khng bit phai x s th nao trong mt tnh
hung bt ng va y kch tnh th nay. n gi ngh tra, anh
bm s in thoai di ng cua v. May b tt. S nghi oan cho
ngi khac, anh vi i ti c quan v. Ngi ta bao c i n tra.
Anh ngi ch trong quan nc goc ph gn y. Mt ting sau v
anh v, n gn c quan th xung i b. Anh khng nhn thy mt
ga an ng kia, ma cung chng mun nhn. Hn mc chic s-mi
xanh da tri ch khng sm mau nh anh thy bui sang bn ban
n. Ch v vao hn trong nha, anh mi bun ba quay lai bnh
vin.
Tra nay anh goi in cho em nhng khng c, anh noi
khi ho gp nhau vao bui ti.
Tra nay? Luc my gi?
Mi hai ri.
Ch v nhn chng ve thm do ri than nhin ap:
a, luc y em ngu trong phong lam vic. Tt may khoi b
quy ry. Co chuyn g vy?
Khng, khng co g c bit. Anh ch mun ru em i n u
o. Anh ap, mt thoang o v khng quen noi di. Trong khi c
v vn chng h bi ri chut nao. Anh thy gh tm s di tra
than nhin y, nhng khng noi g thm.
Hm sau, trc luc i lam, anh bao v:
lm.
Em nn i mu bao him. By gi bon thanh nin i u

V sao?
V chc na em se nga xe. Nga nm Lo uc. Mt thng

choai choai tng vao em ri bo chay. Khng nguy him lm, nhng
c i mu bao him vao, ng nh u va xung ng.
Sao anh bit chnh xac nh vy? c v ngac nhin hoi.
My hm nay em thy anh khang khac th nao. Anh noi ky lm,
c nh bit trc ht moi chuyn.
Anh nh bao Vng, ung th, nhng lai thi.
207
Du sao cung nn cn thn, anh noi thm khi v ngi ln

xe, tt nhin khng chu i mu bao him.
Ti hm y, cm nc va cho con ngu xong, ch v bao co
chuyn mun noi vi anh, mt nghim tuc va co ve lo lng.
Em qua khng sao hiu ni! - C vao lun, giong run va
to hn bnh thng. - Sang nay ung Nga nm Lo uc em nga
xe. May ch sy sat i chut. ung mt thng choai choai tng vao
em ri bo chay nh anh noi. Th la th nao? Anh giai thch cho em
bit i? Anh la ma hay sao ma bit trc nhng g se xy ra?
Ma th khng, nhng qua anh co c cai kha nng y, Tu
thanh tht ap.
Khng, nh th th tht phi ly. Xa nay anh cung ch bnh
thng nh em, nh tt ca moi ngi. Lam sao bng nhin anh co
c cai kha nng ky cuc y?
Tu bnh tnh thut lai vic anh b thng con anh km vao
u va giai thch nhng hu qua co th co cua no theo goc y
hoc. Ch v im lng ngi nghe, mt tai nht.
Va hm qua anh goi in cho em cung v...
Vng, anh a bit ht, thy ht.
Tri i, th th kinh khung qua, kinh khung qua! C tht
ln, hai tay m mt khoc.
Mt tun sau, hai ngi cung ky n li d. Chnh ch v chu
ng yu cu, sau khi thu tht vi chng mi quan h cua mnh
vi ngi an ng kia. Va lai, em khng th tip tuc sng vi mt
ngi co cai kha nng ky cuc va tai hai nh anh. Anh la ngi tt.
Em co li. Nhng sau tt ca nhng chuyn nay, chung ta khng
th sng chung vi nhau c na. Ca em va anh se cam thy
nng n.
Nhng anh se khng nhn em oan bit nhng vic em
lam. Nu em con thc s yu anh th hay ct t vi ngi kia. Ta
se lai tip tuc sng hanh phuc nh trc, anh nhe nhang noi.
Hn la mt thng v lai, em bit, va se khng bao gi ly
hn. Nhng em thch gn hn. t ra hn la mt thng an ng
thc thu vi ca tnh manh me, quyt lit. Con anh th ngc lai,
anh hay mc cam, rut re nh mt mu an ba ngu ngc. Cai tn
cua anh cung la cai tn an ba. Hn th, anh lai qua tt, qua trung
THAI BA TN
208
thc, qua chn chu, n mc nhiu khi em thy nghet th. Anh co
th hanh phuc vi em, nhng em th khng. Vy nu anh mun
em hanh phuc nh vn noi, th chung ta hay chia tay nhau. Anh
ng y ch?
Tu ngi im mt luc ri gt u. Th la chng bao lu sau anh
bt u sng mt mnh. Ch v a con v vi b me. Bn y nha
rng, ch con hai ng ba gia. Trc ho c bt anh r nhng khng
c. Ho chia tay tht nhe nhang. Khng mt li to ting, khng
tranh chp cua cai, thm ch khng suy tnh thit hn. Hang xom
ai cung tr mt nhn, khng hiu chuyn g ang xy ra.
Sau o la nhng ngay bun ba, gn nh tuyt vong i vi
Tu. Chnh anh cung ng ngac khng hiu sao bng chc moi vic
lai thay i nhanh chong nh vy. Sng c thn, anh co nhiu
thi gian hn suy ngm va kim tra cai kha nng ky quai kia
ma cho n nay ch anh va v anh bit. Sau nhiu ln th, anh
nhn thy no khng co hiu lc vi anh. Ngha la gia s ch mi
phut na anh b t can cht, th anh cung bt lc khng nhn
thy trc iu o. Anh ch co th bit trc chuyn cua ngi
khac, vi iu kin phai lun nhn vao ngi y. Hn th, cung vi
thi gian, hnh anh tr nn m dn, mun thy ro hn, lu hn,
phai rt c tp trung, la iu lam anh au but trong u. Nhn ai
o nm phut, anh bit chuyn g se xy ra vi ngi o sau na
ngay, mi phut - sau mt ngay, c th nhn ln, nhng cang v
sau, hnh anh cang m, va anh cang mt moi, au n.
Thoat u anh con hao hc vi cac kham pha cua mnh,
nhng ri chung nhanh chong lam anh bun, thm ch hoang s.
Co th do ngu nhin, khng hiu sao anh ch nhn thy toan
nhng iu chng my tt ep. Mt c gai rt xinh, n din ung
mt ng canh Nha Hat Ln, ch mi phut sau tr thanh mt ke
n cp ha tin Trang Tin Plaza, len lut nhet my thoi son vao
ch kn ri i ra vi ve ep ngy th trng trao! Mt quan chc
nha nc oai nghim ln ting chng tham nhung hi ngh, th
ma ti lai hen my bac dn qu n nha ring a hi l hn
chay cho con ho mt sut i lao ng nc ngoai. Nhng c im
ng co ro bn ng gia tri ma gio, gn sang tr v khng co
tin cho bon ma c, b chung anh thm tm mt may. Mt a be
mc ng phuc nha trng, c quang khn o ap xe i gia ph
trng tht d thng, nhng my phut sau lai chui vao nha x
cng cng tim mt mui ri ap xe i tip vi ve mt con hng
209
hao, d thng hn... Tt ca nhng iu y trc y anh khng

thy v chung c che giu, bi vy anh nhn i lac quan. By
gi th khac hn. Bng nhin anh phai i mt vi bao iu b i
cua cuc i. Nh nhng ngi trung thc, cht phac va hin lanh
khac, anh cam thy tht bun, n mc khng dam nhn ai lu,
nht la ban be va ngi thn. Anh s co th phai tht vong v ho.
bnh vin, cac phat hin cua anh cung kinh khung khng
kem nhng ang bun hn, v o la cai xu cua nhng ngi anh
tng cung lam vic va tng knh phuc. Hoa ra ng trng khoa ch
tt va ao c b ngoai. Trong vong mt tun Tu thy ng li mt
n bac s tre (ni ting oan trang) va mt n sinh thc tp vao
phong lam vic cua ng. Ca hai ln u co canh ci qun ao. n
y anh khng nhn tip na bit chuyn g xy ra sau o. Anh
gh tm v co qua nhiu canh ci qun ao. Anh nhn thy khng t
ng nghip n tin bnh nhn, quat thao, hach sach hoc thng
ng vi cac dc s ban thuc gp i gia qui nh. Co ngi
luc kham con s ca ch kn cua ho. Anh thm ngac nhin sao xa
nay khng nhn thy, khng ngh g v chuyn nay. Anh thc s b
sc, mt ng ngac nh ngi mt hn, khin moi ngi ngh anh
ang m. Bit khng th phu thut trong trang thai nh th, anh
a nhn li ngay khi trng khoa gi y co mun ngh phep keo dai
mt thi gian khng. Trc khi ri bnh vin, anh moi ht cac tui
c hn trm nghn ng, a cho mt ba me tre nng thn co
thng be ba tui ch truyn mau nhng ht tin, nh ti n ra
bn xe ban thn cu con.
Tu ong ca nm yn trong nha sut my ngay, suy ngm v
nhng s tht chua xot ma cai kha nng nhn thy trc cua anh
mang lai. Ch toan tai hoa! Anh tng sng hanh phuc vi v con,
ng nghip, moi chuyn sun se, th ma by gi phai nm y
mt mnh, khng vic lam, sp ti khng ca tin sng. Anh sc
nh cu chuyn c tch ngay nho v chic gng thn bit t giac
nhng ngi noi di. Nhng ri tt ca moi ngi, k ca ngi trung
thc va chnh ngi phat minh ra cai gng ky diu y, a nht tr
p v no. Phai chng trong cuc sng, s di tra cung cn nh s
tht? Liu xa hi se th nao khi hoan toan khng co ngi noi di,
khng co ti ac, oi ngheo, khng co nhng ba v, ng chng len
lut ngoai tnh? Nhng cu hoi qua rt kho, va anh khng th tm
c cu tra li.
THAI BA TN
210
Nhng sao khng th dung chic gng thn kia, ca kha

nng ky diu nay cua anh na, vao nhng muc ch hu ch, ch
hu ch ma thi? Anh ang cn tin. Liu no co th giup anh kim
tin c khng, tt nhin ch bng cach lng thin? Ca cc va
s b gat ngay t u v thc cht o la tro c bac. Vy chi x
s chng, x s hp phap cua nha nc? Cung khng c. Anh
nhn thy trc con s trung giai c bit mt trm triu ng,
nhng sau y lai thy mt ng gia ngheo kh run run bc ln
nhn tin trong ting v tay vang di. ng cu sung sng n suyt
ngt, i ma nhn nheo t m nc mt. Khng, anh khng th
ang tm cp i vn may cua ngi khac. Anh co th i lung mua
chic ve co con s may mn kia va tr thanh giau, b ngoai co ve
chnh ang, nhng thc cht cung la mt tro gian ln.
Hay giup cng an phat hin ti pham? Giup cac hang hang
khng bit trc tai nan? Giup th gii ngn chn khung b?
Nhng y tng tht cao ep, nhng lam th nao thc hin c?
Chc chn ngi ta se nht anh vao nha thng in nu t anh
n ngh hp tac. Cui cung anh quyt nh giup nhng ngi
ang sng quanh mnh. Bao trc cho ho nhng tai nan sp xy ra
chng han. Anh se khng nhn, khng bit, khng bao nhng vic
xu cua ngi thn ho. Ch giup nhng iu tt thi. Tam thi
trc mt ch vy.
Hm nay bac ng cho thng Thng i trt pa-tanh. No se
nga gay chn y! Anh bao ba hang xom khi ang ngi ung nc
ngoai sn. Hai nha c ngn bng b rao khung st co li mt
cao. Thnh thoang vao bui sang, trc gi i lam ho vn trao i
vi nhau i cu chao hoi.
Ba kia ngac nhin:
Sao anh bit ?
a, ti linh cam thy th. Du sao, xin ba hay nghe va ng
cho thng Thng i!.
Tuy khng tin, nhng vn m tn, ba hang xom a lng le
giu i giay cua con trai. Ba ngh ba co thm mt bng chng
khng nh li n cua nhiu ngi, rng dao nay anh Tu th nao
y, c nh ngi mt hn. Khng kheo lai mc bnh tm thn. Ti
nghip!
211
Mt hang xom khac - ng nay lam ngh thu xy dng thuc

loai t ch nhiu tin - th thng thng p lun khi anh bao ng
ta hm nay cn thn keo dan giao :
Cu ch c cai noi g! Ti ma co chuyn g, cu phai chu
trach nhim y! Ri phong xe i.
Ti n thy co ngi eo ng ta v. Qua ng ta co leo ln
dan giao, va no a , may ch sai chn. Cai thng bac s y in
tht ri! - ng ta bao mt hang xom khac. Chng trach b v bo,
bnh vin bt thi vic! Th la dn dn ngi ta tin Tu in tht.
Ch t cung tm thn nng. Tuy nhin, t y khng hiu sao
trong xom ai cung nghe theo li dn cua thng in y, va nh vy
tranh c tai hoa.
Mt hm, quan cm bui, co c gai ngi canh anh n xong
ang thanh toan tin vi ba chu. Anh git mnh thy thy c lai xe
i theo b vng ngi ri bt ng b hai thanh nin eo nhau ep
vao v ng. Tip n la ting ku cu, ting quat cua mt trong
hai thng y. Con thng kia th anh thy c dng chic tui c m
cht trc ngc mai khng c, ben gi con dao sc nhon m c.
Nay c! - anh vi noi. - C sp b cp y. Hn th, chung
con git c. C ng i na. Xin c hay tin ti!
C kia nhn anh, ve nghi ng. C ta ch t l mt luc ri ln
xe phong i.
i!
ng, ti noi tht ma! ng i! Nguy him lm, xin c ng
Tu lin vi vang t bat ua xung, ln xe ui theo trc

con mt ngac nhin cua nhng ngi xung quanh. y la phan xa
t nhin ch luc y anh khng bit i theo lam g. Anh gi
khoang cach kha xa, ct khng mt hut c kia. Qua cu Chng
Dng, c ta re trai theo ng Gia Thng. Luc y tri nha nhem
ti. n oan gn Cu ung th bt u xy ra cai vic anh a
nhn thy trc...
*
*
THAI BA TN
212
Hm sau bao a tin co hai ngi b bon cp git ly tin va

xe a ban Gia Lm. Mt trong hai ngi y la Tu. Qua lo lng
cho tnh mang ngi khac, con ngi lng thin y a khng co
thi gian nhn thm my giy thy canh chnh anh se b git.
Cung co th nhn thy nhng anh a khng coi trong iu y.
213
Nhng con ri
Ti oc u o thy noi khi bay quanh trai t, cac phi cng
vu tru lun co cam giac ng ngang trc ve ep cua hanh tinh
chung ta, va hu nh khng th tin ni rng y, di lp kh
boc mau xanh lung linh huyn ao y con ngi ang hanh phuc,
au kh, chem git nhau v nhng khai nim tht ng ngn - t
nht t cao nay - nh bin gii, lanh th, chc v, v my mu
giy c goi la tin, v eo hng hay chic rng khnh cua mt c
gai, thm ch chng v g ca. S d ho, cac phi cng vu tru, co c
cai phat hin ang kinh ngac ma cung tht ang s y la v khac
chung ta, ho c nng ln mt tm mi u cao thy ht s phu
du, be nho n mc bun ci, v ngha cua con ngi. Vy la hang
nghn, triu nm nay, chung ta sng v cai bun ci, v ngha y
ma khng bit hoc khng mun bit. Mt nha trit hoc tng noi,
cac sinh vt khng th nhn thc va anh gia ng loai cp
phat trin cua mnh, ma ch co th nhn xung thy ht s
khng hoan thin cua cac loai thp hn. a ma nhn tin ti k anh
nghe chuyn nay. No cung t nhiu lin quan n iu ta ang noi.
*
Nm ngoai, cung vao dp nay, ti c phong vn hoa huyn
L. phn cng dn i ri nc lang ng Mac tham gia lin hoan
mua ri toan quc Ha Ni. Cai phong ma trc o khng lu ti
con la thu trng, nhng b mt thng cha lm mu m, gioi ton
hot chim mt ch, y xung thanh anh pho th hai cho hn.
huyn, trng phong la mt quan chc ln, mt nhn vt co mau
THAI BA TN
214
mt, c trong vong. Chc b lng tm cn rt hoc mun n

bu phn nao, hn giao cho ti vic nay, mc du ti chng hiu g v
ri nc, ca i ch ngu nhin xem vai ln, lai qua v tuyn.
huyn, c i cng tac thu cung la mt vinh d. Ln y, ng
vic cua ti n gian, chu yu lo thu tuc ng ky, ni n chn .
Con khu chuyn mn th khoan trng cho i ri t quan (gm
mt ng gia, mt cu thanh nin va hai c gai). ang trong tm
trang bc doc v mt cai chc trng phong danh gia, ti chng
thit tha my vi cuc thi nay.
Ti hm n nha khach b vn hoa, ti nm mai khng sao
ngu c, chung qui vn do nhng y ngh hm hc v s tin
cua con ngi am anh. Bng nhin, ang luc m mang na thc
na tnh, ti nghe cung mt luc co nhiu ting ng la, rt khe va
hn n, ni bt hn ca la ting g ch choe, cht cht nh chut
ku. Ti m mt. Cn phong c anh en bao v t ngoai ht vao
trng khng. Nhng ting ng la vn khng dt, hnh nh con ro
hn, lai u o ngay trong phong nay.
Ti ngac nhin tung chn ngi dy, va khng tin ni vao mt
mnh: Nhng con ri ang din tro di san nha cach ging ti
nm khng xa. Bui chiu trc o cu Ti n xin nh mt bao
tai ln nhn cai g bn trong ti khng bit va khng hoi, nhng
by gi th ti hiu o la nhng con ri chun b cho bui din
ngay mai. Luc nay chung ang t din tro trc mt ti. Nhng
khng ngi iu khin th chung din th nao c? T ngac
nhin chuyn thanh hoang s, ti suyt ku ln, may km lai c,
phn v thy chung ch la nhng con ri bng g be nho chng lam
hai c ai, phn cung v to mo.
Chung khng nhiu, gm mt chu Tu, ni bt nht vi cai
bung phn mau trng; mt ng gia; i tru en va bn c gai
mc ao t thn, mi c mt mau. Khng ging nhng vung khac,
ri ng Mac nho, con ln nht cung ch hn gang tay. Bu lai,
chung c eo got va t ve rt t m va ging tht. o la ly do v
sao ch khi ngi hn trn ging nhn xung, ti mi thy chung.
Tuy nhin, cai tro chung ang chi luc nay chng ging
nhng g ti c xem tp trc o. ng gia va ngi go nhp va
hut thuc lao trong goc, nha khoi mu mt, thnh thoang mi ch tay
ra hiu vi ngi nay hoc ngi kia. i tru khng huc ch t
ma vn nhau hin lanh. Con bn c gai th mua hat xung quanh
chu Tu vi chic quat mo cm tay, chic bung a ph con n v
215
pha trc, va kho coi va tr tren. Chng phai anh Tu tinh

nghch chung ta vn hnh dung, ma ging mt thng h re tin.
Cac c gai ln quanh, ao xanh ao o php phi. Hnh nh ho
ang tan tnh chu. Mt nam bn n ma. Con chu th khoan khoai
ra mt, chic ming rng ci n tn mang tai, thnh thoang lai
trng trao cu vao mt c, lam c ta va ku ru ln va gi quat
anh yu. Mt tro nham chan va cung re tin.
Ti thy kho chu, nhng mun xung a cho lu ri bay vao
goc phong. Bt cht, chu Tu gi tay ra hiu, noi bng cai giong
hoan quan the the: Thi u! My em chun b ri i ngh. Mai
chc my thng ngi se qun chung ta mt y! Ri chu than
nhin cho can quat vao trong kh gai b ha. Em Hng lai vi
anh mt chc nhe. Mi vao ngh, anh km cp thm cho! C ao
hng dang ngi manh mai, nho hn mt t, e l hn mt t, co le
la ngi tre nht, ngai ngn nhn cac bc an ch, ri ngung nguy
chay i, chu Tu goi th nao cung khng quay lai. ng gia ngng
tay go, rt thm mt hi thuc lao ri ng dy, tin tay v vao
mng c ao tm luc y ang i ngang. Tht la, c nay khng gin
ma con ci yu vi lao. i tru c u ym ht mui nhau, mt
con hnh nh ang te. Hai c ao xanh va ao vang th thm vi
nhau iu g, mt ht nhn chu Tu lai lic c ao hng.
Ti th dai chan nan, nhng vn to mo mun xem chuyn g
xy ra tip. Tuy nhin, sau o chng con g na xem. Cac con
ri lng le chui xung gm ging.
Sau mt luc suy ngh bng qu, ti bt u thip i. Mc du
nhng g mi c chng kin qua la ky la, nhng cung ch lam ti
ngac nhin chut t, va thoang bun khi ngh cac nhn vt be nho
ang thng kia cua th gii ngh thut chng ep e g hn cai
th gii co tht cua con ngi.
Ln na lai co ting l nh tro chuyn. Hnh nh ngay u
ging. Ti lng tai nghe.
Ch Vang nay, anh Tu khng yu em na!
V sao?
V con Hng y!
Co bn c - Xanh, Hng, Tm, Vang. Vy c ang noi phai la
c ao xanh hoc c ao tm.
THAI BA TN
216
C nh n phai ba cua no y. Anh y ch em mt mt m.

Con con Hng th xinh v co chic nt rui bn khoe ming! Th ma
ch bit khng, trc y anh y yu em lm. Nao co bao gi nhn
xet g v mt em. Co ln con bao ep nh mt b cu. Chng qua
v con Hng mi n, tre hn. Con xinh hn th khng. Ch co thy
th khng?
, em xinh hn.
Anh y con bao ngi no rn chc... La v c lam bng g
lim ch khng phai g xoan nh ch em mnh. Con chic nt rui
trn mt th trng ma khip. Mt vt nho th ung hn. Tai khi
lam no, ngi ta s y ri giot sn y ma. Sao an ng lai co cai
s thch ky cuc y ch nh?
an ng ho th y. Chng ai t t u, nht la nhng
ngi nh thng Tu.
Ch bao em phai lam g by gi?
Qun hn i!
Nhng em yu anh y... Nht nh em khng con be g
lim mt nho kia cp anh Tu cua em u! Em se git no!
By! Th con cac bui din ngay mai?
Em khng cn bit. Co th em se git ca anh Tu ri cung
cht lun. Ch giup em mt tay ch?
Ch em mnh a th sng cht co nhau, tt nhin ch se
giup, nhng y la chuyn nghim trong, em nn cn nhc ky.
Em nh th nay nay...
Ting noi tr nn th thm, khng nghe ro. Vy la tnh c ti
bit mt m mu git ngi ang c tru tnh trong bong ti. V
vn! Git nhau? Ch v mt giot sn v y ri ln mt? Mt net
nho qun ve di mi mt? Nhng con ri bng g ma git nhau?
Git nhau bng cach nao? V vn! Ti nhch mep ma mai ri
quay ngi trum chn kn u. Mt lat sau th ngu say, n tam
gi sang mi dy.
Sc nh chuyn m qua, ti to mo cui xung ging ngo
nhn nhng con ri be nho cung nhng bi kch va m mu be nho,
v bn cua chung. Khng thy g. Chc cu Ti n em chung i
t luc nao. Nhng con ri ti nghip! C nh th lam phn con ri
217
cho ngi ta git dy lam tro cha u nhuc, chung con t gy thm
cho mnh bao iu phin toai.
Ti dnh dang n sang n hn mi gi, sau o lam nt
chut thu tuc cui cung vi ban t chc, dn do cu Ti va my
ngi trong oan dm cu ly l ri bo i chi vi mt ngi ban cu
dn Ha Ni, mai vui, n chn gi ti mi quay v. Cuc thi bt
u t tam gi. Ti hoi th bit a qua tit muc i ng Mac.
Phai noi ti la mt trng oan tc trach. Sut ngay hm y ti
chng h ngh n nhng con ri oan mnh cung nh cac tit muc
cua chung. Khng ch v mun nh bui din quan trong nht,
ti con chng chu tm anh em hoi xem cng vic th nao. Hn
th, ti cung khng to ra tht vong khi cui cung tm c trng
oan, cu Ti ht hai k v tht bai cua i ri do cu phu trach.
Theo li cu ta th khng hiu sao ang din tro Mng lua mi
cua chu Tu va bn c gai, tro tu va cung la hy vong oat giai cua
ca i, th bng dng con mau hng chm nghm (va ri ch thn
em li xung mo mai vn khng thy), con chu Tu va con ao xanh
th vng dy khng iu khin c. Th la phai dng gia
chng, va tc va xu h.
Ch tai my con ri cht tit tr chng. - Cu Ti gin d noi
thm. - Cung co th lao Hai Ch ghen n vi em nn gi tro. (Hai
Ch la tn ng gia cung i vi oan). Cha la lao y ngh mnh gia,
trong ngh lu nm ma khng c c lam i trng, be mt vi
ca lang!
Ti v ly lam tic, noi ln sau rut kinh nghim, th nao
cung oat giai. Ti cung bao chng my khi ra thu , moi ngi
c lai thm thu thm vai ngay mi v. Chi ph do phong vn hoa
huyn chu. Cung la mt tro chi xo cua ti i vi thng trng
phong tim quyn.
Sang hm chun b ln ng, lai cu Ti n ku vi ti
khng hiu sao chu Tu va c ao xanh bin u mt.
Em nh ro rang a tt ca di gm ging, vy ma gi
chng thy u. La tht. Em nghi thng con ng bao v ly trm
nghch. Cung co th b con cho cun ng ta tha mt. Loai cho cun
la chua thch gm cac chi bng g!
, co le th, - ti noi. - Chc con cho gm mt ri. Khng sao,
cac cu se lam thm hang chuc con nh th. Qu ta thiu g g,
nhng nh ln sau ng lam bng g lim.
THAI BA TN
218
*
- Cu chuyn th y. Anh xem co tm khng. Mt bi kch
gh gm cua nhng con ri t hon ti nghip. Tng t nh bi kch
cua by kin ang bo di chn ta y chng han. Him co loai
sinh vt nao be nho, xu x va ang thng hn chung. Th ma
chc chung co th ang hm hc anh nhau ch t, m mu git
nhau ch v na hat gao mc, v con nay trng hn con kia mt
chut, hoc i mt con nao o li hn hay to hn mt chut so vi
ng loai. a qun cha noi la sau chuyn i y, ti b thng trng
phong ph bnh mt trn ra tro. Th nht v ti t y cho moi ngi
lai Ha Ni ngoai k hoach gy lang ph khng cn thit. Tip n
v ti quan ly ngi khng cht dn n hu qua tiu cc. S la
chng bao lu sau cu Ti khng khng oi bo v ly mt trong
hai c cung i trong oan. Ti khng bit va chng mun bit v
sao. Chc cung ch v nhng ly do v vn nao o khng ang quan
tm. Ma ri, anh bit khng, tht la la by gi ti cung khng thy
bc mnh v nhng li ph bnh cua tn trng phong kia, thm
ch khng con oan trach hn v chuyn cu. Thay vao o, ti hay
ngh nhiu hn v nhng ngi c may mn lam phi cng vu
tru.
Ha Ni, ngay 8, thang 11, 2002
219
Ba ti
1
Ngay xa co ng vua tn la Thch, ln ngi cha c bao
lu th bng co gic ngoai xm keo n. Th yu, vua phai em ca
hoang tc xung bin, va t o ln thuyn chay vao pha Nam. i
mt mach ba ngay ba m khng ngh, n vung bin x Ngh th
gp bao, thuyn chm, ch ba ngi thoat cht nh may mn c
song anh dat vao mt hon ao. o la hoang hu va hai cng chua
con nho.
Hon ao y gn t lin, nhng v nho va toan a nn khng
co ngi, tr mt nha s tre m ngay tung kinh nim Pht mong
c ao. c nha s giup , chm soc, ba ngi phu n ngay mt
bnh phuc. Trong khi o, khng hiu sao nha s bng tr nn bn
thn va hay suy ngh vn v. Vn sng tach bit lu ngay, ln u
tin c gp nhng ngi phu n ep, lai trong hoan canh bt lc
va mt ni heo lanh nh th, dn dn du khng mun, trong u
nha s cung ny ra nhng y ngh m am. Va ri mt hm, khi hai
cng chua a ngu, ng len n vi hoang hu, nh gi tro chim
chut. Du bit n va knh trong nha s, hoang hu mt mc t
chi. Cui cung, khi thy nha s rut dao doa git, ba toan p u
vao a t t gi tron trinh tit. Thy th, nha s hoang s. Khi
cn bt phat tnh cam lng xung, ng rt i xu h va hi hn.
- i, nhuc nha thay! Ta a pham ba ti ln cung mt luc. Nha s nga mt ln tri ku to. - La s, ta khng lo tu thn c
ao, ma qu d xac tht cam d, o la ti th nht. Ti th hai
la cng ep mt ngi an ba b nan ang c mnh che ch. Cui
THAI BA TN
220
cung la co y nh git ngi!... - Ri sn con dao, ng t m vao

c, t t.
Hoang hu cung hi hn khng kem. Ba cho rng ang le ra
phai tra n, chnh ba a git cht n nhn mnh. Ba m xac nha s
than khoc hi lu ri cung cm dao t t theo. Sang hm sau, hai
cng chua tnh dy oan hiu ht moi chuyn. V cung au xot, ho
nm tay nhau nhay xung bin.
V sau, nu gng tun tit cua hoang hu, ngi ta lp
mt ngi n lang Knh, nay thuc huyn Quynh Lu, tnh Ngh
An, trn mt mom nui a nhn thng ra hon ao nho ni xay ra
tn bi kch. Trong n co ca tng nha s, cung hoang hu va hai
cng chua.
2
o la cu chuyn v s tch n Knh ma ngay be ba ngoai
thng k cho ti nghe. Sau nay ln ln, oc trong "Truyn c dn
gian Vit Nam" cua Nguyn ng Chi, ti cung thy co chuyn y,
ch khac cu ch va cach din at. Rt co th chnh ba ti a k
cho nha vn nghe khi ng n y thu thp tai liu.
Ba ti lam ngh bun ban, ni ting la ngi co ban lnh va
tao tn. Nghe noi co thi ba tng la chu cua my chic thuyn ln
chuyn ch ca va nc mm t lang Knh vao tn Ha Tnh ban,
khi ra ch y cau kh va mt, bi... ng ngoai ti cht sm, v
sau vic bun ban tr nn thua l, tnh tnh ba cung thay i theo,
dn dn tr thanh ngi nghit nga, c bit rt m tn.
Ngoai me ti, ba con co mt ngi con na la cu ti. o la
mt ngi cao ln, ep trai, tt bung va vui tnh, nhng rt tic
ngh lc lai yu ui, va la "th bo i" nh ba ti vn noi. Quen
c nung chiu t nho, ln ln qua ung cu ti la ngi nh th
tht - d thch, d chan, chng bao gi u kin nhn lam xong vic
g, thm vao o lai sm nhim thoi ru che, c bac. Cha y bn
mi, cu ti a kp thay i bn i v. Mt hm, khi anh bac
u o v khuya, ch mai khng thy o, lai ang say ru, th
ma cu ti dam liu lnh bi qua sng Hoang Mai gia mua nc
ln. Va tt nhin a cht ui. Hai ngay sau xac mi ni ln, b
song anh dat ngay ln bc a sat chn n Knh.
221
Tuy bn i v, nhng cu ti cht i chng lai cho ba mt

a chau nao. Th la v tnh ti tr thanh ngi c ba yu va
quan tm nhiu nht. Chng hiu v sao ba chon ti, trong khi ti
con mt an em ca trai ln gai, khng t a thng minh va ngoan
hn. Co le o la mt trong nhng c im khng ly giai ni cua
ngi gia. Co iu, ti chng ly th lam thch. Ti phai min
cng tip nhn s chiu chung cua ba ti - o la nhng chic
vong bac u c ma ti phai eo vao c, vao tay, du ti la con trai;
nhng b qun ao ky cuc t ba may va ng nhin ti phai mc
ban be tha h ch giu.
Nha ti Din Chu, cach lang Knh phai n nm mi cy
s, th ma he nao ti cung phai ra vi ba t nht mt tun hoc
na thang. Con vao ngay rm thang ging hang nm th bt lun
th nao cung phai bn ba. Vao ngay y, ba anh thc ti dy rt
sm, tm ra sach se ri mc cho b qun ao ep nht. Xong, hai
ba chau cung ra n Knh. Ba dn ti i khp mt lt trong n,
va i va k lai cu chuyn nha s va hoang hu, khng qun
kem theo nhng li rn e rung rn.
s.
- Chau co s cht khng? - ba hoi khi ng trc tng ng

- Co a, - ti rut re ap.
- Th th hay nh ly gng ng nay!
Ri ba k mt thi tht dai v nhng iu khung khip ma

con ngi ang thng kia phai ganh chu khi b y xung a
nguc. Chng hiu v sao ti con nho ma ba phai lun rn e nhng
chuyn nh th. C theo ba th moi ti li va tai hoa trn i u
t cai thu xac tht ma ra. Ba gh tm va tm cach xa lanh no nh
xa lanh qu d. Tt nhin ba cung bt a chau yu cua mnh
cung co thai tng t. Mai sau nay ti mi hiu rng ba ti phai
ngh ra tt ca nhng iu y gi mnh trong sut cuc i goa
chng keo dai cua mnh.
Tip n la phn phong chim ly phc. Ba trnh trong thp
hng, qu trc tng hoang hu, hi lu lm rm cu khn g
o. Con ti th lng le qu bn canh. Xong, ba ra gia sn n, trao
cho ti chic lng co nht nhng con chim b cu - bao gi cung
mau trng, v sao ti khng bit - ma ba a mua ngoai ch t ngay
hm trc. T tay ti phai m lng, bt ra tng con ri tung ln
tri: bao nhiu con phu thuc vao s tui cua ti nm y.
THAI BA TN
222
Trong khi ti thong tha thc hin cai l nghi mang tnh tn
giao va y huyn b o, trng mt ba tht long trong, nghim
khc va cng thng. Ba hi lu nhn theo tng con chim c tha
bay ln cao cho n luc mt hut trong khng trung, thm hy vong
se co ngay chung mang lai iu tt lanh cho n nhn mnh.
Ln tha chim sm nht con nh c co le khi ti ln ba hoc
bn va ang con c b trn tay me. Tip n, vic nay u n
lp i lp lai hang nm, cung ngay, cung a im va cung nhng
thu tuc hu nh bt di bt dch. Khac chng, ch s lng chim
tha, ngha la mi nm thm mt con cho phu hp vi tui.
Ba ti la ngi tuy tt, nhng rt nghit nga, khng nhng
ti ma ca me ti cung s. V vy, du bn bu vic ng rung, du xa
xi va nhiu khi ch n gian khng mun, me ti vn phai em ti
v qu ngoai. Nhng nm may bay M bn pha ac lit, tau khng
chay c, chung ti phai xin t tai i nh, hoc cuc b ca nm
mi cy s, nhy tng bc mt trn nhng thanh ta vet b mt
tri t nong hng hc. Ngi nho, chn ngn, ti thng tp
tnh sau. Mt qua, chc chc ti lai ngi pht xung ng ray,
khoc. Nhng luc y, hoc me ti phai ngi xung ngh, gi cm
nm ra cho n, hoc cong ti i tip, va i va dai dong giai thch
rng chung ti phai vt va nh th khng phai khng co ly do,
rng tng lai va hanh phuc cua ti phu thuc vao ba, vao n
Knh va nhng con chim c phong thch.
Ngay nho nhiu ln ti nghe ba vi me ti v ti, nh th sau
nay ti se "chau con ng uc", "cng thanh danh toai", va "lam
rang r cho ca dong ho"... Cung v th ma ba a khng tic cng
sc, tic cua chm lo cho ti sm at c iu y. La ngi cc
oan, ba rt tin vao suy ngh cua mnh. Con me ti th ro rang co y
nghi ng. Ma nghi ng cung co ly, v noi chung ti la a tre bnh
thng, hoc khng dt nhng li, va lun ch thch co mi vic la
oc sach.
3
D n mi nm nay, by gi ti mi co dp tr lai qu ngoai
Quynh Lu. Ba ti cht cui nm 1968, trong mt trn phao My
bn t bin vao. Ba con thn thch chng con ai, tr mt ng gia
223
nm nay gn tam mi tui ma me ti noi ti phai goi la cu. D

nhin, mt trong nhng vic ti quan tm u tin la n Knh.
- Ngi ta pha i ri, - cu ti ap cc lc.
- Nhng v sao a? - ti vi hoi, ngac nhin va lo lng.
- i dao, ai ma bit c cac ng y! My ng ln xa hop
hanh cai phat ng g o vai bui, th la v bt dn d pha ngi
n, noi xy nha vn hoa. Ma ri ba nm nay co thy cai nha y
u.
- Th dn khng phan i a?
ng cu ti th dai:
- Dn th bit g ma phan vi chng i. Va lai, ho bao pha
n chng cai phong kin, cai lac hu th con noi vao u c
na!
- Ca my cy si cung b cht a? - ti hoi.
- Th anh c ra ma xem, khc bit.
Din Chu, cach lang ti chng hai cy s v pha Nam co
n th An Dng Vng. Ngay be chung ti thng tha tru di
chn nui M Da ri leo ln chi trn tm trong n. V s tch ngi
n nay, khng cn nghe ai chung ti cung bit ro, v trong cac
sach giao khoa ph thng u nhc ti. Nhiu ln chung ti chum
u cung nhn xung ay chic ging gia sn n, c tm giot
mau cua M Chu ma tng truyn con co trong y; hoc vong ra
pha sau n oan tm ni An Dng Vng nhay xung bin t
t. Bin by gi a lui xa hang cy s xung pha ng.
Trong sut nhiu nm dai tui th va ca by gi, ti vn
thm t hao rng qu ti co c mt luc ca hai ngi n ni ting
nh th, n mc c vit thanh sach va trong nc ai ai cung
bit. Th ma nay, mt trong hai ngi n y, ngi n lang Knh,
a khng con na.
Ti th thn bc i gia nhng vun gach v va nhng tum
co dai moc rai rac ni xa la sn n, long bng khung mai mt
ni bun kho ta. Ti lan man suy ngh v mt thi xa xa y
huyn b, v nhng con ngi bt hanh a lam nn s tch ngi
n va nhng con ngi thc dung th thin sau nay a xoa bo no
mt cach khng thng tic. Tt nhin, ti cung ngh v ca ba ti,
mt ngi ma trong tim thc cua ti bao gi cung la cai g y
THAI BA TN
224
khng th tach ri khoi tui th va manh t ti sinh trng.

Cung nh qu ti, con ngi y bt r su vao qua kh, khc kh,
vt va nhng hin lanh, va iu quan trong nht la sut i ch
cu mong iu tt cho ti. Vi ti, ba lun la ngi t noi va kho
hiu. Mai gn y, nhn co t phat ng mua cng trai, v tnh
ti c bit thi khang chin chng Phap, co ln ba ni ting la
ngi mua cng trai nhiu nht huyn, ni ting v ca vic chnh
ba t nguyn cho b i ca hai con thuyn con lai cua ba lam
phng tin vn tai.
Gia by gi sng lai, ba ti se ngh g?
Ln cui cung gp ba, ti a mi by tui, va tt nghip
ph thng va sp i hoc xa. Ln y, du khng la rm thang ging,
ba cung dn ti ra n Knh, va ti lai tha mi bay con chim ln
tri, vi ung cai thu tuc khng thay i cua nhng nm trc o.
K ra, t khi hoc cp ba, do a ln va hay xu h, ba co chm trc
t nhiu v phn nghi l, th du ti co th khng phai qu lay, hoc
tranh khng ra n vao luc ng ngi. Phn mnh, gp luc oi
kem, ba a chu thay nhng con chim b cu t tin bng chim se
hoc chim gay, nhng noi chung nhng trng hp nh th rt t.
Mt ln, ba giao vic ra ch mua chim cho cu ti. ang cn
tin ung ru, cu ti n mt nha trong xom mn tam my con
b cu mang v. Sang hm sau, t n Knh chung lai quay v vi
chu cu. Khng hiu th nao chuyn l, ba a thng tay ui cu ti
ra khoi nha, con ti th suyt b goi ra Quynh Lu lam lai ln
na cai thu tuc bun chan y.
V cai c mong "chau con ng uc", chc chn ba ti se
tht vong gh gm, v mai ti nay ti vn cha v, du a cai tui
ngay xa ba a co chau u long la ti. Co th ba se hi hn v
qua rn e ti bng tm gng cua ng s kia chng? Con chuyn
"cng thanh danh toai" hay thm ch "lam rang r ca dong ho" - co
le ti cung chng lam ba vui hn bao nhiu, tuy a c in my
cun sach, thnh thoang xut hin trn bao nay, bao no. Nhiu
khi, ngh v nhng hy sinh ma ba chu ng va nhng hy vong ba
t vao ti, ti c ay nay nh ngi mc n lu cha tra.
4
225
Sang hm sau, ri lang Knh, ti ra ch Mu mua mt i b

cu - tic khng co mau trng - nhet vao chic cp da to ma ti
vn xach i cng tac thay va-li, ri lng le i v pha mom nui a
ni trc o tng co mt ngi n ni ting.
Bui sang, tri tht ep. Bin lng, gio nhe, nhng song vn
v manh vao nhng tang a ln nm ngay sat chn. Ti ng lng
mt phut, thm cu mong vong linh ba ti c yn ngh ni chn
sui. Nh cu be rut re ngay nao, ti m cp, nhe nhang gi hai
con chim trong long tay, gi ln cao va t t ni m cac ngon. c
t do, i chim con ng ngac m to mt nhn quanh my giy mi
p canh bay i...
Mt cai g y t t, m du bng chay qua tim. Ti cht hiu:
cung i chim y, tui th va tut khoi tay ti bay i. Bay i vnh
vin.
Trn khng, i chim a bin mt t luc nao. Ch con lai la
nhng chic lng t nhe mau trng ang nghing nga ln thanh
vong trong gio.
Quang Ba, 11.5.1985.

Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

mang h, v ngh kha nng gp c ba cu cung lang tt bn y la

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Khng may gp bao ln khng v kp, thuyn anh b song anh v,

nhc n nh vy. Nhng g th g, ba cung khng th bo qu hng

Ba Mt em nhng iu nay tm s vi me ti va hoi nn lam

- Th ba bao con va du ba lai y, - me ti noi. - Th la va

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Trong mt thang My, may mn ti c ti Chicag, ni ba

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

hnh nh chung ti con gp nhau vai ln na trc ngay anh mt

- Ba cu u? - Ti hoi khi mai khng thy anh nhc g v

- Cu y va vn manh khoe. Cu ang ngi phong mnh.

- Cu vn th y, c nh ngi mt hn. Ti ra ngoai nhe,

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

ring. Bao nhiu m ma cac cu ky xa nay u c gom v y,

gi trong nha knh m ap, c chm soc tt, cy mung y vn

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Tuyt vn khng ngng ri. m a khuya, cac ng ph

Chicago - Ha Ni, 2.1997

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Hin tng n cp siu th hin kha ph bin va ang co

Xa nay nhng ngi n cp lun giu dim thoi xu y cua

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Sach v va ngi ln lun day n cp la xu h. Ti bit. Ti cung

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

ln bang khoi phai thy cai g o cua ngi khac ma ti co th

Trong tng lai rt co th iu nay se tr thanh hin thc.

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Khi ti bc ra khoi ca hang, ang nh ln t v nha th

s sng thm t phut suy ngm lai ln na toan b cuc i

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Ti mun ku to cu cu ma chng bit ku ai. Ti ang trong cn

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Mai a b tr sn chic may phong thanh nho trn ban. ng co th

Nh ban noi, ung la ng khng quan tm n kha canh

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Ti nghip c Mai. C b sc tht s. m y c trn troc mai

m hm y c Mai lai mt ngu. C thy tic nhng nm

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

gp ng ky keo xin min giam, hoc tm cach gian ln, th ma

Trong khi o, ng oan, vi ban tnh hn nhin trong sang

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Ha Ni, 7 thang 2, 2003

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Nhng luc bun, hoa mi hot c nghe.

Nh mon cua hi mn, tri sao y

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

gu", ti quyt nh quay lai tai nay, khng bng th ma bng

T nho, vn khng hiu ng, ti t chi vi bon con trai cung

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

- Khng. Chau chn tru hang ngay ng Chua. Thnh

My hm sau, ngi ta treo ngc ng a chu b nui c ln

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

c bit rt thanh than, nh sut bao nm nay ba khng h co cai

(1). Euaras Mgilaitis (1919 - 1997), nha th ln Litva,

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

Cai gia cua tnh yu

Va sau o, v tht tnh, c gai

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN

t ai b phong ai thai qua cua mnh. Cui cung ng ly v, mt

Len vao ngi bn ta.

TUYN TP TRUYN NGN THAI BA TN