You are on page 1of 13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

LaboratriodeSensibilidades
Aodescerriosimpassveisnomesentiguiadopor
rebocadores()A.RimbaudeJ.Jarmusch

OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandi
apreendealgumasrelaesconceituaisque
operamnomodocomoafilosofiadeDeleuzee
Guattaridelineiaoplanodosseusencontros
comconfiguraesdearte.
Postedbylaboratoriodesensibilidadeson18/03/2013
Palavraschave:encontro,transversalidade,ovo,recomearonovo.
Abstract:Iintendtoapprehendsomeconceptualrelationshipsthatoperateinthewayasthe
philosophyofDeleuzeandGuattaridelineatestheplainofhisencounterswithconfigurations
ofart.
Keywords:encounters,transversality,egg,torecommencethenew.
Buscandoumaboadificuldade
Quandoseestudaumfilsofo,comumnotaroquantoseusescritossurpreendemacada
retornoaeles.Atcertopontoissomuitoagradvel:entusiasmaavontadedevoltaraoquej
seleu,poisarepetiodesurpresasreforaaexpectativadequepelomenosalgumnovo
detalhejustificararetomadadaleitura.Porm,numcertomomento,esseestadoquaseldico
tendeaimporalgumabalonaautoconfianadaprprialeitura.Quandohnecessidadede
retornaraotexto,talvezistoocorraporqueassucessivasleiturastenhamsidoapenas
insuficientes.Nopiordoscasos,emvezdeacionartalsentimentoderisonhainferioridade,
possvellevarumabobaarrognciaaacusaroestilocomplicadodofilsofoouasatisfazerse
comvagasopiniesarespeitodesuafilosofia.Ora,talvezsejapossveliralmdessasreaes
subjetivasparaencontraralgumplanoemqueumainteressantedificuldadesearme
efetivamente.Porexemplo,medidaqueotempovaipassando,emvezdediminuir,podeser
queaumenteadificuldadedeescreverarespeitodeumconceitoqualqueremDeleuze.A
dificuldadeaapareceaolongodapassagemdotempocronolgico.Masligadaaoqu?
Quandonosepodeligaressadificuldadesimplesfaltadeleituraextensivaeintensivade
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

1/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

suasobras,comonocasodeleitoresqueasfrequentamcomperseveranaeadmiraoh
muitosanos,possvelquealgumleitorpasseasuspeitardaidadedoseucrebro.Notase
umadosemaiordeobjetividadenessasuspeita,pois,afinal,oquealgumchamademeu
crebroocomplexodesinapsesnervosasdoqualessealgummeroportadorcadavezmais
fatigado.Comefeito,comaajudadealgumconhecimentocriadopelabiologiamolecular,
qualquerleitortemcondiesdeentenderqueelejnopodeassumiraposedetimoneiro
compoderessuficientesparamanobraressacomplexidade.Complexidade,sim,poisque
implicarefinadasligaesfsicoqumicas,vnculostantocomoorganismoquantocomoseu
ecosistema,almdesercondionecessria,emboranosuficiente,parasaltosou
acontecimentosideaisquetransversalizamseusemaranhadossinpticos.Esabesetambm,
graasaDavidHumeetambmaDeleuze,quenessacomplexidadesempreconectadaaum
mundarudeexperincias,coisaseeventosexterioresqueaconteceumcertodevir
sujeito;eumsujeitoquesabemuitopoucodesi,esseque,noleitorfatigado,pensava
certamentecommaisvelocidadeantesdoqueofazagora..
Opargrafoacimatrazapalavrafatigadoemitlico.Porqueisso?Porque,quandosebusca
umaboadificuldadenocampodeleiturasdeescritosdeleuzianos,inevitvelaparecerpelo
menosalgumaidiadefadiga.Eissomaisdoqueevidentenocasodepelomenosumdos
encontrosdeleuzianoscomasartes,enosobreelas.ocasodoencontrodeDeleuzecoma
arteliterriadeSamuelBeckett.Emsuasbelasperegrinaesporlindosfilmes,LeilaD.
MachadoexploroualgunsconceitospresentesemLpuis,aproximandoosdarelaoentre,
deumlado,asoluoalmejadapelopersonagemBadiiaoseudestinoe,deoutrolado,ojovem
soldadoqueserecusaaparticipardessasoluo,adejogarterranacovaemqueBadiise
encontrariaapsosuicdio.Poisbem,recusandoseaparticipardasoluoqueBadiijulgaser
imperiosaproblemticadesuavida,osoldado,conscienteounodisso,estariaoperando
comosuportedossinaisdequeaprpriavidaemperigopodeencontrarvariaesquea
afastemdamortecomosoluodavidaatual,mesmoqueavariaovitoriosavenhaasera
mortecomoafirmaofinaldeumavidaquetenhaesgotadoaexperinciadecaaaos
possveis.
Masoqueafadigatemavercomaqualidadedadificuldadebuscada?Istoseresclarecidoaos
poucos.Primeiramente,arecusadosoldadopodeestaroperandocomoumsinalqueforaa
passagemdeumBadiifatigadoaumBadiiesgotado.Comisso,avisodofilmeseaproxima
daleituradeumadistinofeitaporDeleuze:ofatigadosomenteesgotouarealizao,ao
passoqueoesgotadoesgotatodoopossvel;ofatigadonopoderealizar,masoesgotadoj
nopodepossibilitar.Maisadiante,Deleuzeassinalaquatromaneirasdeesgotaro
possvel:formarsriesexaustivasdecoisas(esgotado=exaustivo),exaurirosfluxosde
voz(esgotado=exaurido),extenuaraspotencialidadesdoespao(esgotado=
extenuado)edissiparapotnciadaimagem(esgotado=dissipado)[Lpuis,p.78].
Enquantoofatigadoviveojogoatualdeefetuaesqueseexcluemmutuamente,enquantoele
praticaojogodasdisjunesexclusivas[Lpuis,p59],oesgotadodeslizapordisjunes
inclusivas[Lpuis,p.5960,62,67etc.],deslizapelojogovirtualdecombinaesqueeleno
ordenaporpreferncia,metaousignificao[Lpuis,p.59].Elenosemovepor
interesse;elesuficientementedesinteressado,dizDeleuze[Lpuis,p.61];todavia,isso
noolananoindiferenciadoounaunidadedoscontraditrios,enemfazdeleumente
passivo.que,noesgotamento,ativase,masparanada[Lpuis,p.59].Oquecontapara
oesgotadodeterminaremqueordemintensivadeveelefazeroquedevefazer,esegundo
quaiscombinaesfazerduascoisasaomesmotempo,eparanada.Umavidaoquese
entretmnaexaustividade,noesgotamento,mesmofisiolgico[Lpuis,p.61].E
quandoseperguntapeloquerestadeintensidadenoesgotamentoassimpensado,podese
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

2/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

encontrararefernciaaumaintensidadepura,pelomenosnocasodadissipaoda
imagem,quetambmumproblemadadissipaodaFiguranapinturadeBacon.Uma
intensidadepura,dizDeleuze,sedefinepelasuaaltura,isto,peloseunvelacimadezero,
nvelqueaimagemsdescreveaocair,aominguar[Lpuis,p.97],justamentequandoa
imagemoqueseextingue,oqueseconsome,quandoela,porexemploempoemade
Yeats,imagemvisualdenuvenspassandonocuesedesfazendonohorizonte,ouimagem
sonoradogritolanadoporumpssaroequeseextinguenanoite[Lpuis,p.9798].
Emboratrivial,umaconsequnciaasertiradadessasobservaespodeseraseguinte:apesar
deobjetiva,afadigadocrebrodoleitornoserveparaexpressarcomoboaacrescente
dificuldadedetratarconceitosdeleuzianos.Porque?Porque,comoindicamasobservaes
acima,ograndeperigodafadigaoexagerodasexclusesaqueelaforaaalma/crebroa
praticar.claroqueumartigocomoeste,circunscritoacertonmerodepginas,est
igualmentecondenadoanumerosasexcluses.Masissoumaquestoeditorial,node
escolhaterica.Quandooleitortomadopelafadiga,elepassaaexcluirdocampoconceitual
deleuziano,docampoconceitualaristotlicoetc.,tudoaquiloqueoutroraoacudiaequehoje,
fatigado,eleexcluipornocabernoseufilsofodehoje,ofilsofodominadopelacomodidade
deumresumo.Dominaralgo,umpoema,umromance,umavida,sejagrandeoudebarata,
excluiroqueperturbaoresumodominador,excluiracomplexidadequeesperaepede
estudoereestudo.Nessesentido,aboadificuldadeprecisaevitarsuadeterminaopelafadiga
epegaraspequenaspassagens,aspinguelasquerepemoleitornasviasdoesgotamento.
Emvezdedesanimaraleituraatravsdeaversesexclusivistas,aspinguelasanimamaleitura
deheteroverses,asleiturasouescritasquebuscamascombinatriasquepossibilitemfazer
maisdeumacoisaaomesmotempo.quepinguelarpelasveredasvainosacostumandoa
ativarareceptividadedasangulaesdiferentes,dasdobras,dasviradas,vainosiniciando
nessedeixarsetomarporumaatmosferadeestudosmarcadapelacoexistnciadedisjunes,
pelasimultaneidadedasvariaes,pelaheterocoexistncia.Nestecaso,aboadificuldadedeve
encontraroDeleuzedeBorges.Mascomo?BorgesterialidoDeleuze?Senoleu,deuumaboa
indicaodeleituratantodafilosofiaquantodaarteliterria,nestecaso.Aindicaoaparece
depoisdeledizerquerecebeucomoumaddivaadicionalapossibilidadedeincursespelo
inglsarcaico.Disseaindaque,porele,essetipodeaventuranoteriafimequepoderia
continuarestudandoesseinglsarcaicopelorestodosseusdias.Tendoditoisso,escrevea
preciosaindicao:estudar,enoavaidadededominar,temsidomeuprincipalobjetivo;e
nosltimosdozeanosnomesentifrustrado.
Agora,comoauxliodessepreceitodeleitura,ovelholeitor,apesardolodaaldelentides
quevemobviamenteentorpecendosuaantigaagilidadeconectiva,podesuporqueapotncia
depensarnoestejapordemaisdegradadanele.Comtalbondosasuposio,elejconsegue
ligarsuacrescentedificuldade,essademobilizarconceitosdeleuzianos,noapenas
passagemdafadigaaoesgotamento,mastambmaomodocomoosprpriosconceitossofrem
evidentesvariaesnocampodetensesdaproblemticadadiferenaemqueatuam.Neste
caso,quetipodevariaes?
Nosetrata,claro,doabandonodaimagemdopensamentoqueanimaessesconceitoseque
elesprprioserigem,aimagemsegundoaqualoefetivopensarsaconteceporforada
experinciadeencontrosintensivos.Ouseja,sovariaes,porvezesmnimas,naordenao
intensivadoscomponentesquevibramnaendoconsistnciadecadaconceito.Avariabilidade
dessaordenaoimpostaaoconceitopeloproblemaaqueeleresponde.Essasvariaes,por
suavez,percutemdetalmodoquepodemmodulardiferentementeaprpriaexoconsistncia
compartilhadapelosantigosenovosconceitos.Essavariabilidadedepercussesalvoroaum
sistemaconceitualque,assim,semantmavessoatotalizaesorganicistas,umsistema
intrinsecamentevulnervelaofora,justamenteporquesofreepromovevariaesem
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

3/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

rizomticacorrespondnciacomcircunstnciaseacontecimentos,emsumacomdinamismos
espaciaisetemporaisdocampoproblemticoqueoatinge.Parece,ento,queumaboa
dificuldadesecompenesseliameentre,deumlado,apassagemdafadigaaoesgotamentoe,
deoutro,asprpriasvariaesconceituaisdeumsistematomadopormetaestabilidade
rizomtica.Estaexpressoconcentraumajustahomenagemaosautoresqueatornaram
possvel:Simondon,DeleuzeeGuattari.Umsistemaconceitualquepadecede
metaestabilidaderizomticaumsistemaquepensaasiprpriocomosistemamultilinear,
sistemapropensoaliberaralinha,aliberaradiagonal.Aessaboadificuldadesejuntauma
outra,noquerida,masqueseintrometenaprticaprofessoraletambmtodavezquesetenta
dizeralgorelativoaessesistemamultilinear:tratasedodidatismoquesempreameaa
transformloemarborescentesistemapontual.
Passandoporumbomexemplo
Nocasodoscomplexosencontrosdeleuzianoscomasartes,eaplicandoprocedimentosdessa
mesmafilosofia,AnneSauvagnarguesconsegueumaadmirveleperspicazapreensode
importantesvariaesconceituais.Porexemplo,aobuscarolugardeterminantequeaarte
ocupaemDeleuze,elanoselimitaaverissoapenasnoterrenodaprpriacrticada
representaolevadaacaboporele.Comefeito,emartigodedicadofortepresenade
GilbertSimondonnaestticadeleuziana,presenadestacadaemfunodoconceitode
modulao,elacolocaaartenocentrodaquiloqueDeleuze,nostextosdedicadosaocinema
,entendeporsemitica,valedizer,umateoriadossignosirredutvelsdeterminaes
linguageiras,isto,umateoriadoefeitosensveldasobrasquepropeaomesmotempo
umalgicadacriao.
Maistarde,eaolongodeumadetalhadacartografiainteressadanasmodalidadesdos
encontrosdeDeleuzecomasartes,elavoltaaextrairumurgenteimpulsodeleuzianoem
direoaumateoriadasartesnoliterrias,salientadoseapinturaeocinema.Ovigoroso
desencadeamentodesseimpulsoassinaladoporelaemtextosqueaparecementre1972e1980
anosdapublicao,respectivamente,deOantidipoedeMilplats,amboscoescritospor
DeleuzeeGuattari.Resumidamente,avariaoconceitualdestacadaporAnneafetaoque
haviaderelativaserenidadenoencontrodeDeleuzecomaliteratura,emborasetratasse
sempredeumencontrodisjuntivo,avessomerafuso.afetadaasuficinciadeum
territrioeminentementediscursivo,aqueledoserenoentrosamentologomrfico(comoseriao
daprimeiraediodeProusteossignos1964),isto,naspalavrasdeAnne,aqueleda
coadaptaodeduasformas,opensamentoliterrioeopensamentofilosfico.
comoseaidiadematriaintensiva(todaviapresentenessafilosofia)notivessedesbravado
aindaoterritriodesuaradicaldramatizaonasconfiguraesestticas.Eraprecisoirmais
longenorompimentodocercodosenunciados,atitudeimplcitanomodocomoDeleuzelia
ateoriafoucaultianadosenunciadosemtermosdeumateoriadasmultiplicidades.Otextode
Annenoslevaaverqueasartesnoliterriastornaramurgenteadedicaodeleuzianaaesse
rompimentonumalgicadasensao,numataxionomia,numaclassificaodasimagens
edossignosquenoosreconduzaaenunciados.Entendese,assim,queasemiticapassea
ganharsuadevidaevidncia,dadoqueexigeumafilosofiadaarteirredutvelordemda
significaoedodiscurso.
EiscomoAnnereneconceitosdeleuzianosnestanovametaestabilidadedosistema:
remontardeumaexperinciasensorial(auditiva,visual)aosdadosdoproblemaqueessa
imagemimpe,semtraduzilaemdadosdiscursivos,nemreduzilaaosmodelosda
interpretao,daanalogiaimaginriaoudacorrespondnciasimblica,eisoquebuscaa
semitica.Eoqueso,precisamente,essasimagens?SooqueDeleuzechamaIdias,diz
ela.Istoressoademaneiradeliciosaparaquemleuatentamenteaconfernciadedicadaao
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

4/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

mtododedramatizao.AdramatizaodasIdiasimplicaprocedimentosquenosenredam
comocooperadoresdaimanncia.Porisso,essasemiticadevetratarasIdiascomo
complexosdesensaonoredutveisaumasignificaodiscursiva,masqueestimulamo
pensamento,Idiasquesoimagensquenoqueremdizernada,masquedoapensar
.EmLgicadosentido,Deleuze,retomandoHusserl,Meinongetambmosesticos,
determinouaidiadesentidocomoumexpresso,comoumaquartadimensoqueatravessa
emdiagonalojogoempricodetrsoutrasdimensesemqueosentidoseatualiza,masque
irredutvelaelas.Isto,comodiagonal,osentidotransgrideseuordinrioerepresentativo
aprisionamentoaessasoutrastrsdimenses:adadesignaoouindicaodeumestado
decoisasexterior,adamanifestaodosujeitoquefalaequeseexprimeenunciando
crenasetc.,finalmente,adasignificao,istoadarelaodaspalavrascomconceitos
universaisougeraisetc.ParaAnne,entretanto,esselivroaindaoperasobregime
interpretativo,ameaadopelofantasmahusserlianodeumaessnciamental.
Arespeitodoconceitodeinterpretao,queaapareceemsituaocrtica,asvariaes
tratadasporAnneindicamatmesmoumaradicalsupressodesuaprimitivautilidadeno
sistema.Alis,numadassuascomunicaesapropsitodoconceitodecorposemrgos,ela
semostraatmesmoimplacvelaoproblematizarasriecronolgicadasincidnciasdesse
conceitonaobra.Primeiro,oconceitosemantmnominalmenteomesmo:queocorposem
rgos?muitosimples.apassagemdeumadefiniointensivadocorpoque,emvezde
definirocorpopelasuaformaexterior,odefinenoplanodasforasconstituintes.Eisso
tudo,nemmaisnemmenos.Masotomimplacveldafalaestnadeterminaodoquese
passaentreaincidnciadoCsOnaLgicadosentido(1969)eemFrancisBaconLgicada
sensao(1981;1984):entrealgicadosentidoealgicadasensao,entrealgicamentalda
significao,queDeleuzeachapossvelem1969,ealgicadasensaoocorreuqueesta
ltimaabandonoudefinitivamente,arespeitodanoodeCsO,oterrenodainterpretao,
oterrenodasignificao,oterrenodosentido.
Oproblemadiagnosticadoumcertoprivilgiodarelaodoescritocomopensamento,
privilgiopropensoaumainclinaointerpretativa.Issodeixavavulnervelumsistema
conceitualquebuscava,justamente,pelomenoscomosubprodutodesuaspositivas
afirmaes,fazeracrticadahermenutica.ApresenacriativadeGuattarienovas
exploraesedesenvolvimentosderecursosconceituaisdoprpriosistemadeleuzianocriam
ascondiesparaapassagemdainterpretaoaofuncionamentomaqunico,oque
desencadeiamudanasnarelaocomasartes.Porexemplo,emvezdeapenasdiagnosticar
patologiasdascivilizaes,oartistadevmooperadorquefazaparecernovasconstelaes
deforas,sintomasdetiposdevidadequeumaculturacapaz,crticodascondiesatuaise
agentedetransformao.Essapolitizaoparecepadecerdecertovoluntarismo,masAnne
levasuaapreciaoaonveldaprpriaobraesrelaesqueafisgamnocampodesuas
inseres:que,segundoaautora,aobra,emseufuncionamentoesttico(otipodesensao
queelaexpe)ganhaagoraumvalorcrticoimediato,porqueelatransformaogosto,mas
sobretudoporqueelaseinscrevediretamentenoscostumesemodulaumarelaorealentrea
obraeocorposocial,quetransformaoespaodesuarecepoecontribuiaomesmotempo
paramodificaraposturaeoestatutodoartista.
Emoutraobra,Anneretomaeacentuasuaapreensodasvariaesquemarcamapassagem
deleuzeguattarianadainterpretaoexperimentaoapartirde1972.Reitero:deleuze
guattariana,sim,tantoemrelaoaoestudoqueambosfizeramdeKafkaquantoemrelao
certadiferenaentreaprimeiraeasegundaediodeProusteossignos.Atendomeapenass
declaraesdosautores,eisoqueelesdizem,equeAnneanotaafavordesuapesquisa:S
acreditamosnumaexperimentaodeKafkaseminterpretaonemsignificncia,masapenas
emprotocolosdeexperincia.QuantoaProusteossignos,eisDeleuzepraticandouma
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

5/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

variaoconceitualentreaprimeiraeasegundaedio.Naprimeira,de1964:Pensar
sempreinterpretar,isto,explicar,desenvolver,decifrar,traduzirumsigno.Nasegunda,de
1970:Ointerpretarstematransversalcomounidade.Masoquetemaveroexperimentar,
referidoarespeitodeKafka,comotransversalizar,idiaqueDeleuze,nap.201deProusteos
signos,remetiaaumartigodeGuattari?Anneencontraumarespostanap.7dolivro
interessadoemKafka:transversalizaraoperaoencarregadadeimpedir[]astentativas
deinterpretarumaobraque,defato,ssepropeexperimentao.
Impeseaformulaodeumaperguntaparaevidenciaranecessidadedessasdecisivas
variaesconceituaisdopontodevistadoprpriosistemaemqueelasocorrem:como
possvelqueosistemaconceitualdeleuzianosubsistaemsuaautoentregaaoproblemtico
jogodascontingncias?Isto:oquefazcomquesubsistaessesistemaconceitualcujaauto
imagem,neleconceitualmenteerigidaepromovida,adeumpensamentofilosficoquese
sentecoagidodeforaapensar?Arespostaimplcitanessaeemoutrascartografiasde
variaesconceituaisdeleuzeguattarianaspareceseresta:osistemasubsistepelomodocomo
nelesopraticadasessaseoutrasvariaesconceituais.Elassopraticadastantocomo
operadoresestratgicosdaintrnsecaaberturadosistemaaoforaquantocomooperadores
tticosque,emcadacaso,combinamerecombinamaendoeaexoconsistnciasdosseus
conceitos.NotoaqueaimagemqueDeleuzefazdosseusconceitosadeanispartidos,
propensosaseentenderemconformeoproblemapostoempautapeloemergnciadas
condiesdocampo.Humacantoriadosconceitosemfunodogritodosproblemas.
PodeseverificarissonocasodeProusteossignos.nelequesedacocriaodoconceitode
signocomocomplexidadeque,emcertosencontros,nosforaapensar.Almdeser
estrategicamentefortedopontodevistadaautoimagemdosistema,esseconceitoencontra
quasesempreocasiespropciasatornlotaticamentetilnacombinaodesuaconsistncia
comaprpriaconsistnciadosdemais.Aomesmotempo,suapresenaoperou
admiravelmentenoganhodeumanovaleituradessaobraliterria.Issoocorreunosporque
outrasleiturasoteriamesquecidocomotambmpelasuautilidadenacrticareduo
memorialsticadoromanceenadeterminaoinovadoradoconceitodecoexistncia,nele,
detrsenodoistemposapenas,comolembraDeleuzeemcartaaVillani.
AcartografiadeAnnenoperdeafortepulsaodoconceitodesignotantonessaobraquanto
noconjuntodosistema.Oqueeladeixavercomsuficientenitidez,entretanto,oseguinte:em
Prousteossignos,justamenteaobraquedesdobraliterriaefilosoficamenteoconceitode
signo,este,naprimeiraediodolivro,correoriscodetersuapulsaosorvidaporlinhasde
interpretaoquetrafegamovocabulriodaessnciamentaloudosentidofugidio,emboraa
leituraganhetambmmomentosparaverclaramentequenosetratadeumarestauraode
platonismooucoisaqueovalha.Oimportantequeapassagem,presentenasegundaedio,
passagemquesubmeteaunidadedimensotransversal,liberaossignosafavordeuma
experimentaoaindamaissensveladisjunes,maquinaodosdspares.Comisso,o
sistemaconceitualsereencontramaisdesbloqueadoemaiscapazdeenveredarporumadupla
viaexperimental:adesermaisafetadopelavariaoestticadasconfiguraesdeartee,ao
mesmotempo,adeaumentarseupoderdeinstigarnovasapreciaes,novaslinhasdeaoe
deestudo.
Mudandoumpoucootom
Oqueerabuscadopeloafinterpretativodaprimeirapartedaleituradeleuzianadoromance
deProust?AplicandoovocabulriodeDiferenaerepetio,dirseiaquealinha
interpretativapresentenessaleiturainicialcumpriaafunodeexplicitaraquiloqueasfrases
doprprioromanceexplicam.Sim,deacordocomessevocabulriofilosfico,todasessas
frasessoexplicativasporseremdiferenaesatuais,porconstituremoconjuntodasoluo
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

6/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

finaldaquiloque,noromance,encontraseimplicado.Asfrasesatuaisdoromance,portanto,
explicamoqueneleestimplicado.Eoqueseencontraemestadodeimplicaonesse
romance?Arespostaaessaperguntadecisiva,poisenvolvetermossemosquais(ousem
cujasvariaes)osistemadeleuzianonosubsiste.Oromanceimplicaoestadodassries
intensivas,namedidaemqueelassecomunicamporsuasdiferenaseressoam,formando
camposdeindividuao,postoquecadaumaestimplicadapelasoutras,queela,porsua
vez,implica.sabidocomoDeleuzeexplicita,comsbriaeconomiadepalavras,oque,para
ele,estimplicadonoromancedeProust:tratasedaaprendizagemdeumhomemdeletras
passandoporvriosmundosintensivosdesignosaseremdecifrados.Emboranosejaocaso
dedesenvolverotemaaqui,precisoacrescentarque,filosoficamente,aimplicaoremete
sempreaoestadodecomplicaoquepulsanaquiloqueseestudaemdadomomento,mas
quenelenoseesgota.Queestadoesse?oproblemticoestadodocaosqueretme
compreendetodasassriesintensivas.Esabese,quandoselaltimaobradeDeleuzee
Guattari,oquantonohcincias,filosofiaseartessemoataquedasvariabilidadesdocaos.
Assimquevieraleroqueseacaboudeescreveracima,umapersonagemquelevaidiasa
danarempaisagensgachaspensaremsuainflexo,umrecortedesuasArtistagens.E
nessainflexoelapeadialogarumdosnomesdeEspinosaeumEstrangeiroemtornodesse
envolvimentomtuodeartesefilosofiascomocaos:
Baruch:Masambas,arteefilosofia,recortamocaos,isto,pensam?
Estrangeiro:Aartepensaporafectoseperceptos,enquantoafilosofiapensaporconceitos.
Essespensamentospassamumpelooutro,numaintensidadequeoscodeterminam.Entreas
figurasestticaseospersonagensconceituais,halianas,bifurcaesesubstituies.
Baruch:Ento,oconceitopodetantoserdeafecto,quantooafectopodeserafectode
conceito?
Estrangeiro:Oplanodecomposiodaarteeoplanodeconsistnciadafilosofiapodem
deslizarumnooutro.Certasextensesdeumpodemserocupadasporentidadesdooutro.
Emboraoplanoeaquiloqueoocupasejampartesdistintas,heterogneas.
SegundoDeleuzeeGuattari,cadaumadessasdisciplinasfazoquepodecomasvariabilidades
caticas.conhecidaapassagememqueelesasaproximameasdistinguemcomoformasde
pensar:pensarpensarporconceitosemfilosofia,ouentoporfunesnascincias,ou
aindaporsensaesnasartes.Enessamesmapassagemqueelesrompemcomaatraopor
macrohierarquias,quandoafirmamqueumdessespensamentosnomelhorqueumoutro,
oumaisplenamente,maiscompletamente,maissinteticamentepensado.Maserapreciso
afirmaralgomais,tratar,porexemplo,dessemtuodeslizardialogadoporSandra,dadoquea
prpriaatividadedeartistas,cientistasefilsofoscriagrandespontilhesoumodestas
pinguelasentreessasdistintasformasdepensar.Eraprecisodizerque,justamenteporforada
exposiodelessvariabilidadesdocaos,essestrspensamentossecruzam,seentrelaam,
massemsntesenemidentificao.Graasaocorpo,somosintensificadospelas
variabilidadesdocaos,demodoquepelocorpo(enomaisporintermdiodocorpo)que
setornoupossvelareversofilosfica,assimcomoasnpciasdocinemacomoesprito,
comopensamento.Dme,pois,umcorpo,inicialmente,montaracmerasobreumcorpo
cotidiano.Ocorponuncaestnopresente,elecontmoanteseodepois,afadiga,aespera.A
fadiga,aespera,eatmesmoodesesperosoatitudesdocorpo.Nestesentido,ningumfoi
maislongedoqueAntonioni.
Insistindoemsuasprpriaslinhas,cadaquallevadoacruzarlinhasdistintasaqueosoutros
sededicam.Taiscruzamentosativamexperimentaesemtodososdomnios.Tratasedever,
dizDeleuze,comoosmsicostrabalham,comoaspessoastrabalhamnascincias,como
certospintoresexperimentamtrabalhar,comogegrafosorganizamseutrabalho.Estaratento
aosdiferentestrabalhoslevadosacabopelosoutrosemdistintosdomniostornapossvel
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

7/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

estabeleceraimportncia,nodascomparaesoudeanalogiasintelectuais,masdos
encontros,dasintersecesefetivas,dospotencializadorescruzamentosdelinhas.Os
encontrossodecisivos.Tratasede,comseuprpriotrabalho,encontrarotrabalhodos
msicos,dospintoresoudoscientistas,assimcomooutrostrabalhosnoseuprpriodomnio,
emcadapedaodedomnio,pormenorqueseja.que,quandointensivos,taisencontros,
grandesoupequenos,podemserpensadoscomopontossingularesqueconstituemfocosde
criao,funescriadorasindependentesdafunoautor,destacadasdafunoautor.
Usurpandooqueforafunocriadoraatuantenotrabalhodeumpoeta,porexemplo,a
funoautoraquelaque,atravsdeusosconformistasdecertosdispositivos
comunicacionais,podeaquietaronomeeapessoadessepoetaapenasaessacoisachamada
renomeeacertocomodismo.Emboradificulte,issonoimpedequeelevenhaeventualmente
arebelarsecontrasimesmo.Seasuainseronodispositivojpodedificultarseucombate
contraoquehdeintolervelpora,ficadifcil,emboranoimpossvel,imaginarcomque
forasdoforaelepodealiarsenocombatecontrasi,contrasuaprisoconformistana
funoautor.queavontadedepoderqueoligaacertosdispositivospodeafetaromodo
comoeledesdobraseuverouvireseudizerempoesia,justamenteporqueavisibilidade
audibilidadeeadizibilidadesoformasquesearticulamatravsdeheterogneasforasdo
fora.Conformeojogodasforasquequalificamsuasintensidades,modulandoseupoderde
afetareseupoderdeserafetado,elelevadoatestemunhar(satisfeitoouno)apassagemdas
suasviseseaudiesaumprecriosereleprpriovisvelouaudvel,assimcomoapassagem
dosseusdizeresaumecodesi.
Rebelandosecontrasimesmo,essepoetaestariapraticandoumadiagonalemrelaoaos
planosquefatiamsuaexistncia.Eparaqueessadiagonalnosejaadeumacmoda
representaointerpretativadesimesma,elaprecisaganharoestatutodeumatransversal
efetivamentealiadadeexperimentaes.ComonocasodeKafkaPorumaliteraturamenor,
essaalianaexperimentalimplicaencontrosdeexcitaomtuaentreoquerestadesua
disposiocriativaeoquehdecriaoespalhadaporforadesi,noemaranhadodaslinhas
quecruzamasituaocompartilhada.Nosetratadeumaconcorrnciatipomercadolgica
entreformulasinvasivas,impositorasdenovodomnio,masdadisseminaode
intermitnciasintensivas,digamos,isto,delancesdeimantaesentrepontossingularesque
brilhamentrelinhasdecriao,comooslancesemqueoconceito,nocasodafilosofia,opera
emsinapsesrelampejantescomafectoseperceptosqueasseguramsuapotnciaexpressiva.
ExemplodissoodaapreensodeLeTempsretrouvcomosendo,adimensotransversal
porexcelncia,nemvertical,nemhorizontal,dimensoque,emboraoperandodesdeoincio,
vemaserotriunfodofim,aqueleemqueaaranhatecedoradaobracompreendeutudo,
compreendeuquefaziaumateiaequeeraprodigiosocompreenderisso.Oexperimentar
criativonomonopliodaescritadopoeta.Aprprialeituradospoemasoudeumtextode
Kantpodesercontaminadaporumamaneiradeleremintensidade,Lyotard,ento
preocupadocomoenfraquecimentodasintensidadesnodiscursofilosfico,ouveapergunta
deDeleuzesobreoqueseriaumaleituraintensivaeresponde:aproduodenovas
intensidades,diferentes.ParaDeleuze,intensivaaleituraquetomaotextolidocomo
pequenaengrenagemnumaprticaextratextual,essaprticaqueoprolongaemfuno
doseuencontro,doseuatrito,doseuriscocomoquelheexterior,demodoqueasdiferenas
formaispresentesnotextoprolongadoaparecerocomosinais(semdvidaimportantes,
pormjenfraquecidos),dasdiferenasintensivasqueesquentaramosencontroshavidose
queanimamefetivamenteasafirmaesdiferenciais.
Coletandoalgunspoucosovosparaconcluir
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

8/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

Algunspoucosovosseroagoracoletadoscomoprovisriaconclusoindicadoratosomente
deumaintenodepesquisa.Pesquisadoemaranhadodeconceitosdeleuzianosedeleuze
guattarianosqueacodemporforadoquesepassanosencontrosintensivos.Nestemomento,
acoletavisaapenasdarumatonalidadeexperimentalistaaumasuspeita:adequeousodos
ovosindicadordeumadaslinhasqueatravessamosistemaconceitualdessafilosofiada
diferena,disseminandoneleumametaestabilidaderizomtica.Asuspeitaadequeessa
linhareiterase(ediferentementeemcadacaso)comotransversalquejustificaeanimaas
variaesconceituaissuscitadaspelosencontroscomoforadosistema,emparticularcom
configuraesdearte.
Ousodosovosestligadoaumaperguntaquedecisivaparaativaramultilinearidadedo
sistemaeentendersuaatraoporbifurcaes:comorecomearonovo?Lseoseguintenum
textodadcadade50:ailhaoqueomarcircundaeaquiloemtornodoquesedovoltas,
comoumovo.Ovodomar,elaarredondada.Umaleituralinguageiravnissoumasimples
metfora.Masoproblemadacriao,permanentenessageofilosofia,apareceemseguidae
perturbaojogometafricodasignificao:verdadequenoseoperaaprpriacriaoa
partirdailhadeserta,masarecriao,noocomeo,masorecomeo.Elaaorigem,masa
origemsegunda.Apartirdelatudorecomea.Ailhaomnimonecessrioparaesse
recomeo,omaterialsobreviventedaprimeiraorigem,oncleoouoovoirradiantequedeve
bastarparareproduzirtudo.
Aperguntapelapossibilidadedonovoestimplicadanoproblemadaindividuao
reformuladoporGilbertSimondon.Tendosidoumdosprimeirosareconheceraimportncia
dessareformulao,Deleuze,porm,chamaaatenoparaumalinhadepesquisa
aparentementeesquecida:deestranharqueSimondonnotenhalevadomaisemconta,no
domniodabiologia,ostrabalhosdaescoladeChildsobreosgradienteseossistemasde
resoluonodesenvolvimentodoovo,poisessestrabalhossugeremaidiadeuma
individuaoporintensidade,aidiadeumcampointensivodeindividuao,queconfirmaria
suastesesemmuitospontos.Aincidnciadessebioovo,desseovobiolgico,distintada
incidnciadogeoovodailhadeserta,masambasimplicadascomainovao,parecerestritaa
umproblemaregional,epistemolgico.Quandoseafirmaemdemasiaessarestrio,correseo
riscodereiterarumaleiturapordemaispontual.Foioqueocorreucomareaoconservadora
eataflitadeFerdinandAlquiaosexemplosqueapareceramduranteaconfernciaqueseu
exaluno,Deleuze,acabaradefazerarespeitodoMtododedramatizaonaSociedade
FrancesadeFilosofia.Falounosdalinhareta,queumexemplomatemtico,doovo,que
umexemplofisiolgico,dosgenes,queumexemplobiolgico.OqueareaodeAlqui
novia,ounoqueriaver,eraumnovomodofilosficodepensarrelacionadoaofora,modo
queexigeperguntascapazesdedramatizarasIdias,isto,capazesdecomprometero
pensamentocomocampodeimannciadosproblemas:como?,quando?,onde?,porque?,
quem?OexprofessordeDeleuzequeriaantigosexemplosditosfilosficos,comooda
verdade,isto,exemplosadequadoslinhagemessencialista,aquelesqueseagarramcomo
contasdeumrosrioservilperguntapeloserdoente,que?.Ora,oqueDeleuzequerdo
ovo,talcomopesquisadoepensadoporDalcq,transpassaaadesopresenaempricado
prprioovoeimplicamovimentospelosquaisessamesmapresenapartcipeda
complexidadedocampodeimanncia;levadopeloseumododepensar,Deleuzenemquer
atuarcomoepistemlogointegradocinciadoovoenemsesatisfazercomumaidiageralde
ovo;oqueoimpressionasoascondiesreaisdaexistnciadoovo,avibraoprodutiva
atuantenoprprioovo,masquenestenoseesgota;eleseimpressionacomosdinamismos
espaotemporais,asagitaessubrepresentativas,osfuncionamentospesquisadosporDalcq
eatuantesnaindividuaodoprprioovo.QuerdizerqueapassagemdeDeleuzepeloovo
Dalcqnoseretmcomogrosseiraexemplificaodeumrecortefisiolgicodomundo,
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

9/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

metaforicamentecontrabandeadoparaumacomunicaoemfilosofia.Almdisso,mesmoo
problemadaverdade,valorizadonareaodeAlqui,estavasendodeslocadoporDeleuze,
nessemesmoanodaconferncia,nosentidodedistinguir,comoqueriaBergson,problemas
falsoseproblemasverdadeiros,problemasquesaltamcomogritosnoplanodeimanncia.
Poisbem,humovopresentenoencontroestudiosodeDeleuzecomDalcq.Umencontro
estudioso,nosendoodeumepistemlogoauxiliardacinciaestudada,podepegarumavia
enciclopdicaextensivadecoletadeexemplosoucontraexemplosrelativosaumaidiaaser
reafirmada,negadaoureformada.Maspodeocorrer,noprprioencontroestudioso,uma
intensificaoquefazdeleumaprendizadocriativo,isto,umdisparadorparanovas
perspectivasdeexperimentaoemoutrodomnio.Intensificado,oovodalcquianose
desdobraemdinamismospesquisveiseexperimentveiscomofuncionamentosvitais
produtoresdesteoudaqueleservivo,mastambmemdinamismosdesencadeadoresde
conceitos,deafectoseperceptos.Odevirovoadinmicadeumaespaotemporalidade
intensivaemqueocorrearerecriao,orecomeodonovo,atranspassagemdeencontros
extensivosemencontrosintensivos.Entreodevirovoeocriarcorpossemrgos,eemcada
umdessesverbosterrveis,humdeslizamentodevibraesdodesejo.Sim,dodesejo
enquantoprincpioimanentedociclodaproduonatural,social,histrica.Hexpresses
quetornamreversveisoCsOeovo.Nocomeodeumtextoditoqueocorposemrgoso
ovo;elogoemseguidaditoqueoovoocorposemrgos.Areversibilidadequeimpregna
essesplosdodeslizamentodesejosodevibraes,amboscooperandocomomeiode
experimentaes,oquesepodedepreenderdotextoquesegue:
OCsOoovo.Masoovonoregressivo:aocontrrio,elecontemporneoporexcelncia,
carregasesempreconsigo,comoseuprpriomeiodeexperimentao,seumeioassociado.O
ovoomeiodeintensidadepura,ospatiumenoaextensio,aintensidadeZerocomo
princpiodeproduo.Existeumaconvergnciafundamentalentreacinciaeomito,entrea
embriologiaeamitologia,entreoovobiolgicoeoovopsquicooucsmico:oovodesigna
sempreestarealidadeintensiva,noindiferenciada,masondeascoisas,osrgos,se
distinguemunicamenteporgradientes,migraes,zonasdevizinhana.OovooCsO.OCsO
noexisteantesdoorganismo,eleadjacente,enopradesefazer.Seeleestligado
infncia,nooestnosentidodeumaregressodoadultocriana,edacrianaMe,mas
nosentidoemqueacriana,assimcomoogmeodogon,quetransportaconsigoumpedao
deplacenta,arrancadaformaorgnicadameumamatriaintensaedesestratificadaque
constitui,aocontrrio,suarupturaperptuacomopassado,suaexperincia,sua
experimentaoatuais.OCsOblocodeinfncia,devir,ocontrriodarecordaodeinfncia.
Elenocrianaantesdoadulto,nemmeantesdacriana:eleaestrita
contemporaneidadedoadulto,dacrianaedoadulto,seumapadedensidadeseintensidades
comparadas,etodasasvariaessobreestemapa.OCsOprecisamenteestegermeintenso
ondenohenopodeexistirnempaisnemfilhos(representaoorgnica)[]Oerroda
psicanliseodetercompreendidoosfenmenosdecorpossemrgoscomoregresses,
projees,fantasmas,emfunodeumaimagemdocorpo.Porisso,elaspercebiaoavesso
dascoisas,substituaummapamundialdeintensidadesporfotosdefamlia,recordaesde
infnciaeobjetosparciais.Elanadacompreendiaacercadoovo,nemdosartigosindefinidos,
nemsobreacontemporaneidadedeummeioquenopradesefazer.
Masoquesepassaquandoessafilosofiadadiferenaseencontracomconfiguraesdearte?
costumeligarAntoninArtaudnoodeCsO,costumealisamparadopelostextosdesde
Lgicadosentido.Masovo!?Ehavercertamentepessoasque,aoleremporacasoottulo
desteartigo,pronunciaroapalavraovoscomcertomalestar,comoseointuitodoautorfosse
oferecerareceitaparadesavisadosseremlevadosapraticaraartedefazerumaouumomelete
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

10/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

capazapenasdedeixarasidiasnumestadolamentavelmenteindiferenciado,eissocoma
desvantagemdenoaprenderemacozinharnutritivosovosdeverdade.Masliteralmente
queovoecorpossemrgosreaparecerojuntos,eprodutivamentecomooperadores
conceituais,numaobraque,dizendocoisasarespeitodequadrosdeumgrandepintor,
radicalizaoiralmdojogodamatriaedaforma,jogoaindapresomodelagemaristotlica
doproblemadaindividuao,doproblemadorecomeodonovo,portanto.Eessealmum
estranhoaquieagoraqueatravessaeperturbaessejogo,umatransrelaoentreforase
matriaintensificada,umdinamismopeloqualaforma,emvezdesubmeteramatria,ela
prpriasubmetidafunodedarvisibilidadeaforasinvisveisquepulsamnafremente
materialidade.EisapassagemdotextoemqueDeleuze,estudandoapinturadeFrancisBacon,
voltaareunircorposemrgoseovo,enleandoosdopontodevistadesuacrtica
representao:
Paraalmdoorganismo,mastambmcomolimitedocorpovivido,existeaquiloqueArtaud
descobriuenomeou:corposemrgos.OcorpoocorpoEleestsozinhoEnotem
necessidadedergosOcorponuncaumorganismoOsorganismossoosinimigosdos
corpos.Ocorposemrgosseopemenosaosrgosdoqueaessaorganizaodosrgos
quesechamaorganismo.umcorpointenso,intensivo.Elepercorridoporumaondaque
traanocorponveisoulimiaressegundoasvariaesdesuaamplitude.Portanto,ocorpono
temrgos.Maslimiaresounveis.Demodoqueasensaonoqualitativanemqualificada;
elatemapenasumarealidadeintensivaquenomaisdeterminadadosrepresentativosnela,
masvariaesalotrpicas.Asensaovibrao.Sabesequeoovoapresentajustamenteesse
estadodocorpoantesdarepresentaoorgnica:eixosevetores,gradientes,zonas,
movimentoscinemticosetendnciasdinmicasemrelaoaosquaisasformasso
contingentesouacessrias.Nadadeboca.Nadadelngua.Nadadedentes.Nadadelaringe.
Nemesfago.Nemestmago.Nemventre.Nemnus.Todaumavidanoorgnica,poiso
organismonoavida,eaaprisiona.Ocorpointeiramentevivo,etodavianoorgnico.
Assim,quandoatingeocorpoatravsdoorganismo,asensaotomaumamobilidade
excessivaeespasmdica,rompeoslimitesdaatividadeorgnica.Emplenacarne,elaseapia
diretamentenaondanervosaouemoovital.PodesecrerqueBaconencontraArtaudem
muitospontos:aFiguraprecisamenteocorposemrgos(desfazeroorganismoemproldo
corpo,orostoemproldacabea);ocorposemrgoscarneenervo;umaondaopercorre
traandonveisnele;asensaocomooreencontrodaondacomForasqueagemsobreo
corpo,atletismoafetivo,gritosopro;quandoassimremetidaaocorpo,asensaodeixade
serrepresentativaedevmreal;eacrueldadeseraindamenosligadarepresentaodealgo
horrvel,elasersomenteaaodasforassobreocorpo,ouasensao(ocontrriodo
sensacional).Aocontrriodeumapinturamiserabilista,quepintapedaosdergos,Bacon
nodeixoudepintarcorpossemrgos,ofatointensivodocorpo.Asparteslimpasou
escovadas,emBacon,soaspartesneutralizadasdoorganismo,restitudasaoseuestadode
zonaounveis:orostohumanoaindanoencontrousuaface.
Comorecomearonovo?Otextoacimanoindicaumareceitarespostaparaessadecisiva
pergunta,mastornaevidentespelomenostrscoisas:primeiro,quehumarelaode
imannciaentreessaperguntaeofuncionamentorizomticodosistemaconceitualdessa
filosofiadadiferena;segundo,queparaexpandirsuapotnciarizomtica,essefuncionamento
deveinsistiremencontrosalotrpicos,isto,encontroscomintercessores,compontos
singularesinovadoresemseusdomnios,demodoafazerdessesencontrosumfebril
desencadeamentodevariaesemseuprpriodomnio;terceiro,queosencontroscom
configuraesdeartetmsidoatagoraosdemaisvisvelpotnciaalotrpica.Masnose
deveesquecerqueasconfiguraesdeartetmseusdinamismosemmeioaosdinamismosdo
mundo,dinamismosnosquaisasIdiassedramatizam,mesmoporqueomundointeiroum
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

11/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

ovo,oquetornaaindamaisagudooproblemadeleuzianodacrenanomundo.Dizerqueo
mundoumovoumamaneiradetraarumatarefa:precisomultiplicarasdireeseas
distncias,osdinamismosouosdramas,ospotenciaiseaspotencialidadesparasondaro
spatiumdoovo,isto,suasprofundidadesintensivas.Ambinciadeartesedemuitasoutras
coisas.Nestesentido,dizerovonoautorizarofechamento.MesmoquandoDeleuze
comparasuaescritaadeGuattari,dizendoque,enquantoadestecomoumfluxoesquizo
quearrastaemseucursotodotipodecoisas,equeasuatendeaficarbemfechadasobresi
mesma,comoumovo,mesmonesseconfrontodistintivo,eleafirmaquetambmlheinteressa
queumapginafujaportodososlados
Semdesenvolverotema,essasanotaespermitemvercomoaperspectivadosencontros
deleuzianosadeprivilegiaralianasemproldadisseminaodeocasiesalotrpicas,vale
dizer,ocasiesqueconcorremparaumacrscimodepotnciacriativaemseuprprioterritrio
(implementando,portanto,linhasdedesterritorializao)porforadoacoplamentocoma
potnciacriativaalheia.Porexemplo,mesmoquandopassapelacomparaoesticada
filosofiaaumovodidtico(noqualacascaeagemacorresponderiam,respectivamente,
lgicaefsica),Deleuzeachabemexpostaasituaodamoralenquantoclara.Porque?
Justamenteporque,enquantoclara,amoralestsituadaentreacascalgicasuperficial(a
dasdimensesempricasdasproposies)eagemafsicaprofundadoestadodecoisas
causai.Graasaessaposio,elacorrespondeaoacontecimentoincorpreo,abrindoseo
problemadeumamoralqueconsisteemquereroacontecimento[]emquerero
acontecimentocomotal,emquereroqueaconteceenquantoacontece.
Nessafilosofia,htodoumenvolvimentomtuodeconceitoseartesporforados
acontecimentos.Essaaliananosefazaolongodesuspirosdeumabelaalma,masatravsde
emoesfortes,desensaesquedooquepensar,etambmnumabatalhapermanentecontra
ointolerveltratamentodadopelamdiaaosacontecimentos.Oacontecimentomaisordinrio
fazdensumvidente,aopassoqueamdianostransformaemsimplesolheirospassivos.Em
contraposio,aarte,noamdia,quepodeapreenderoacontecimento:porexemplo,o
cinemaapreendeoacontecimento,comOzu,comAntonioni.Eoconceito?Oconceitodeve
dizeroacontecimento.Eolugardosovosodasintersecesnosencontros,naserupesde
metaestabilidade:umladodessaserupesmergulhanacaticadasvariabilidades,enquantoo
outroladoodoesboodeordenaesintensivas.Comseusdinamismosespaotemporais,o
ovopartcipedessaduplainsero:ourecainacaticaouimantavariabilidadesemprolde
umaconsistnciaesttica.Numadesuasaulasinteressadasnaelaboraodoconceitode
diagramapictrico,DeleuzeencontraemPaulKlee,nestegrandeartistaepensadordapintura,
aprprianecessidadedecaosparaquedelesaiaoqueelechamaoovoouacosmognese.
Noapenasnominalmentequeonovocontafortementecomoovonoconjuntodas
condiesreaisdesuapossibilidade.
***
LuizB.L.Orlandi
ProfessortitulardoDep.deFilosofiadoIFCHUnicamp
ProfessorjuntoaoNcleodeEstudosdaSubjetividadePUCSP
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
EstaentradafoipublicadaemUncategorized.ligaopermanente.
BlogemWordPress.com.|OtemaPianoBlack.
https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

12/13

21/08/2015 OFILSOFOESEUSOVOSLuizOrlandiapreendealgumasrelaesconceituaisqueoperamnomodocomoafilosofiadeDeleuzeeGuattari

https://laboratoriodesensibilidades.wordpress.com/2013/03/18/ofilosofoeseusovosluizorlandiapreendealgumasrelacoesconceituaisqueoperam

13/13

You might also like