Mieczysaw Dziemieszkiewicz, ps. Rj (ur. 25 stycznia 1925 w Zagrobach, zm.

13/14
kwietnia 1951 w Szyszkach), starszy sierant Narodowych Si Zbrojnych.
Pochodzi z rodziny robotniczej, by synem Adama i Stefanii z d. wierdzewskiej. W 1939
ukoczy szko powszechn w Ranie. Podczas okupacji podj prac w niemieckim
przedsibiorstwie przewozowym jednoczenie uczestniczc w kursach tajnego nauczania w
Makowie Mazowieckim. Wykonywa rne zadania zalecane mu przez starszego brata por.
Romana Adama Pogod (pniejszego komendanta Powiatu Ciechanw Narodowych
Si Zbrojnych). Wiosn 1945 wcielony do 1. zapasowego puku piechoty ludowego Wojska
Polskiego w Warszawie. Zdezerterowa po otrzymaniu wiadomoci o mierci brata,
zamordowanego w trakcie napadu rabunkowego przez onierzy sowieckich w listopadzie
1945. Przyj pseudonim Rj. By przeciwnikiem ujawniania si w ramach amnestii w
1947. W 1948 przez komendanta XVI Okrgu NZW awansowany do stopnia st. sieranta.
Po dezercji z LWP wstpi do pododdziau NSZ-NZW ppor. Mariana Kraniewskiego
Burzy. By pocztkowo cznikiem midzy Komend Okrgu a Komend Powiatu.
Dziaalno zbrojn rozpocz w 1946 roku. Zgodnie z rozkazem dowdcy kompanii Mariana
Koniewskiego Waltera sformowa patrol Pogotowia Akcji Specjalnej NZW, ktrego zosta
dowdc. Bya to odpowied na masowe aresztowania dokonywane przez UB w
Ciechanowie. Gwnym zadaniem patrolu bya fizyczna likwidacja przeciwnikw
politycznych, czonkw PPR i funkcjonarjuszy UB i MO tylko na wyrany rozkaz
dowdztwa. We wrzeniu 1946 bra udzia w akcji oddziaw NZW pod oglnym
dowdztwem komendanta XVI Okrgu NZW kpt. Zbigniewa Kuleszy Mota" na cukrowni
w Szczukach (grupa Roja ubezpieczajca akcj urzdzia zasadzk, w ktr wpad pluton
operacyjny MO z Ciechanowa). Po rozformowaniu oddziau Kraniewskiego jesieni 1946
pozosta w lesie z grup podkomendnych. Jesieni 1946 pododdzia NZW pod dowdztwem
Roja bra udzia w ostatniej spektakularnej akcji podziemia w celu uwolnienia
aresztowanych partyzantw. Rj wspar onierzy putuskiego Obwodu WiN Paulina,
ostrowskiego obwodu Otylia (dow. ppor. Stanisaw anecki Przelotny), pododdzia Jana
Kamioka Mazurka i miejscowe pododdziay Bolesawa Barczyskiego Kruka i
Zygmunta Godlewskiego Skowronka. Partyzanci dokonali spektakularnej akcji odbicia
czonkw podziemia w Putusku, w wyniku ktrej uwolniono 65 osb.
3.04.1947 pododdzia Roja zaj osad Karwacz i rozbroi posterunek MO. W wyniku
zmian kadrowych w XVI Okrgu Rj stan na czele Komendy Powiatu NZW Ciechanw
Ciki wchodzcej w skad XVI Okrgu NZW Pnocne Mazowsze, w czerwcu 1948 stan
na czele niezalenej Komendy Powiatu NZW Wisa, skupiajcej resztki rozbitych struktur z
okolic Ciechanowa, Przasnysza, Makowa Mazowieckiego i Putuska. 1948 1949 r.
podlegao mu kilka samodzielnych patroli bojowych dowodzonych m.in. przez: Ildefonsa
bikowskiego Tygrysa, Wadysawa Grudziskiego Pilota, czy Stanisawa Kakowskiego
Kazimierczaka, liczcych w sumie okoo 40 partyzantw.
Komendant Rj i jego onierze mieli na koncie kilkadziesit udanych akcji zbrojnych i
potyczek z KBW i UB, m.in.: 3.11.1947 akcja na osad Barace gm. Bartoty (opanowano
posterunek MO i zlikwidowano funkcjonariusza UB); 16.03.1948 akcja w osadzie Gsocin

pow. ciechanowski, ( zlikwidowano dwch wsppracownikw UB); 19.05.1948 akcja w

Wgrzynowie, ( zlikwidowano czonka PPR oraz agenta UB). Pocztkowo pododdzia Roja
liczy przecitnie 15-20 onierzy, pniej w miar przejmowania pod dowdztwo kolejnych
rozbitych struktur liczba ta wzrosa do 40.
W 1949 w rocznic rewolucji padziernikowej Rj zatrzyma pocig koo Gootczyny, a
nastpnie wygosi w tej miejscowoci antykomunistyczn mow. Na pocztku 1951 onierze
Roja przejli znaczn sum pienidzy w banku w Nasielsku. Ostatecznie Rj zosta
wydany przez kobiet, agentk UB Magd, osob , ktr darzy uczuciem. Poleg podczas
akcji likwidacji jego osoby, w ktrej brao udzia 270 onierzy z I Brygady KBW i
nieustalona liczba funkcjonariuszy UBP i MO.
Jeszcze za ycia Roja zacza ksztatowa si o nim zarwno czarna jak i biaa legenda. Ta
pierwsza kreowana bya przez lokalnych dziaaczy PPR, funkcjonariuszy UBP i MO oraz ich
najblisze otoczenie. Biaa za legenda wyrosa wrd onierzy NZW i ludnoci cywilnej z
obszaru jego dziaania. Ju za ycia sta si legend, ktr spotgowaa heroiczna mier.
Rj by uwielbiany przez onierzy i podziwiany za heroizm na polu bitwy. Zawdzicza to
wyjtkowej wyobrani i opanowaniu taktyki, cho zawsze mia do czynienia z przeciwnikiem
grujcym liczebnoci i uzbrojeniem.
opr. Micha Osika