You are on page 1of 659

|--------------

- -

- - -

- - -

---- ---- -

---

------

/-----

|--

--|--

--|

.~|---

|------

----.*

-- - -

|-

||

-,

---|-V

----

--_

--

---

--

- - - - -------

----

- - - --------

.3

+_+

}|

----

----

}
u

|--

|-

| B

----

----------

|~

|-|

|-

|-|

|-|

>

-____ __ _.***

|-------

|-

|-c

|-

_--------|-------------|--

***_|-~~~~

}|

S S S SSS S S
CS LLLLLLLLLL LLLLLL
0

0 0 LLLLLL LLLLLLLLLS
0
LLLLLLSLLLLLLS

SS

00

0CCLLLLLL LLLL LLL 0 LLL CCC LLLLLLLL

S LLLL 00S LLLLLLL LLL LLLLLLLLL

SS

TS TTTT

SSS SS L LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL M SAM eeSJJTS

LLLLLLLLLLL 00 LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL

LL

LLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL


LLLL 0S LLLLLLLL LLL LS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL

SAAAAAA

SS

SAAAAAAAS

SS

SS

SS S

SS

ZSAASAASAAAS

SS

SS

eSeS

SS

SS

SS

SS

S S S S SS
TS SS
YS SLSS SeeeS
SS
SS
SMMMAMeT
S 0SkS
SS
SS

AAAAA

SS

SS

BeeS

SS SS

TAAAA

AAAAA

SS

SS

SS

SS

SS

SS

AAAAA

SS

SS

JS

SST

SS

SeS SS
SAaSAMSSS
SS
S JSAASAAAS
HS
SS c
SS
SS

SS

SS

ZS

SiS
SSS SBSS
SAAAS
SS
SS S
ieSeSeeS
HiS SS

SS

SS

SAAAAAA

SS

SS

MhSMSTSZSkS
S SSSJSeeS
MS
MS MS Z
SSAAAS
SMMMSSS

SS

SS

SS

JhSh
S
ThS

JJS
JS

SS
YS

SS

SS

SS

SS

SS

SS

SS

SS

SS

SS S

SS

MSGS

LC CCCCLLCLCCCC LLLLLLLLLLLLL
S

LLYLLLLL C

LLLL CC 00

LLS

v.

**
|

.*

--

SS

SS

SS

uS LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLL


eeS SLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLS
S LLLSLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLS
Z LLLLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL
iAAAS LLLLLLLLSLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLS
LLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL
LLL LLLLLLL LLLLLLL s LLLLLLL LLLLS LL LLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLS LLLLS LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLS LLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLL
E00

LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLSSMSS


LLLLLLLLLSLLLLL LLL LLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLL LLLS
LL LLLLLLLLLLLLS LCL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLS LLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLL LLCCLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLS
LLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL
GG LLLLLLGLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS
LLLLLL L LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLSLLLL CCCLLLLL LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLSS 0LLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS MMS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLSLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLs GTS

LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLCCL CLCLSS


LLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS
LL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL 0 LLLLLLLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LCCCLLS
LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLS LL LLLLL LL LLCCLLLLLL CCCCCCCLLLLLL LLLLL
LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LCCS
LLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL 0

LLLLLLLL LLLLCS LLLLLLL LLLLLLLLLL 00 LLLL LLLLLLS


000ES

ribus curis ut apotolicos miionarios frequenter


mittere foles; adeoque tam parce parcus familiaris
rei cutos es, quam liberalis uo loco & tempore di

penator. Mirum tibi ac modeti tu videripotei,


tam ubtiliter noe me virtutes tuas. At quod de
igne ac amore a poetis proditum efi, illud aeque de
virtute dici potet ; haudfcilicet poje ve/virtutem,
vel amorem,aut ignem diu latere. Jedde Tefatis fu
perque dixie me, moderationi tuae videri potei, eti
parum amori meo fit; nunc de libro dicamus. Ete
nim cum ea ars Critica fit, quae veterum diforum,
faforumque veritatem exprimat ac illuminet, non
alius ejudem artis uus illufirior, aut utilior, meo
quidem judicio effe potet, quam facris in rebus Re
||

ligionis motr perpiciendis, ac facrofanla Eccle


fie monumentis germaniimis producendis. Eccle
fia namque ipa divina virtute praefulta, terni
Spiritus lumine ac vi affiata, famforum omnium
meritis ditata, dubiis non mititur incertique fais
adrobur Spulchritudinem uam, ut veterum Pa
trum exempla feri nepotes addicant & contem
plentur. Namque, ut prclariima & integerri
ma matrona ad pulchritudinem fuam fuco non in
diget, ita & Eccleia ad peciem uam divinam
que formam fallacia rejicit ornamenta. Qui ergo

Critici id agunt, ut vera B perantiqua Eccleiae


dogmata crutentur,ve/Janforum germana depro
mant faa, ii videntur mihi aetermis laudibus cu

mulandi. Hoc jampridem prfiitit Theodoricus


Ruinartius, qui Ata Janiorum Martyrum fin
cera & felecta collegit in lucemque protulit, eorum
que

que Astorum editionem potremam annicbb.ccxiii.


renovamus nunc, addita inuper Paione J.S. Fir
mi G Ruffici, cum brevi Prfatione & motis clariffi
mi E3 immortalis Viri cipionis Maffei, qu duo in
Jatinum fermonem convertimus. At Theodoricus
Ruinartius, ut ad eum redeam, ua in collelione
adornanda, duo prfiitit ; primum, utne impru
denti ftudio incerta pro certis, dubia pro veris ac
ciperet, deinde ut ea quae profert fortiimis fun
damentis mitantur. Quare Afa hc, feu per ipos
Martyres acConfeores, Ecclefiafve totas decripta
funt: feu ab eccleiaticis criptoribus decerpta,
& Henrici Dodvvelli de paucitate Martyrum opi
mionem explodit, & nimiopere, volentes dubia E3
incerta de Martyribus enumerare, levitatis con
vincit. Quid autem lestu dignius, veriffima bac
Heroum notrorum bifioria, aut ad fidem confir
mandam, aut ad inflammandam caritatem ? qui
bus in duobus efficiendis pr omnia alia recentio

rum libercula G cripta, hic folus valet. Quare


ob virtutem tuam, librique ipius dignitatem am
pliimam, me dignis digna dare,fatis uperque ex
ditis patet. At Te potremo, unum, Vir Illuftrif
fime & Reverendiffime oro quaeoque, ut me in tuo
rum clientum numero effe perpetuo velis.
Paternitatis Tu Illuftriff, ac Reverendiff

Amore & obequio devinstiimus omnium fervus


7obannes Albertus Tumermanus.

E L E N C H U S

Aociatorum ad Editionem hanc Theodorici


uimartii.

Deodatus Bertolini Monachus Caffinenfis Romanus.


Adeodatus Serimani Monachus Caffinenfis.
Albertus Archintus Vicelegatus Bononi .

P. Mag Albertus Belletti Tertii Ordinis S. Francifci, Sacr Theo

logi Dostor, & Confultor S. Officii Bononi,


Alexander dalla Rizza Magifter Ordinis Servorum.
Alexander de Noris Comes & Abbas. Veronenfis .

Johannes Ayroldi Presbyter Veronenfis.

Johannes Baptista Cartolari Dost. Veronenfis.


Johannes Baptifta Maghella Magifter Augutinianus Genuenis .

Johannes Baptista Manera Canon. Parochus S. Simeonis & Juda.


Johannes Baptita Pindemontius Marchio Veronenfis.
Johannes Baptita Recanati Abbas Patricius Venetus. 2.
Johannes Baptifta Redini Lestor Augutinianus Mantuae -

Alexander Maldura Veronenfis.

Johannes Baptita Spinula Patricius Genuenfis, Protonotarius

Alexander Sanfebatiani Comes Veronenfis .


Alexander Turrius Comes Veronenfis.

Apotolicus :
Johannes Baptifta Spolverini Marchio Veronenfis.

Aloyius Lonbardus Comes Canonicus Veronenfis.


Aloyius Tertius Marchio Bergomas .
Andreas Gambaroni Archipresbyter San&i Thom Apotoli .

Johannes Francifcus. Baldini C. R. S. Confultor Sacr Congre

Andreas Turco Teatinus Veronenis .


Anfelmus Bertoletti Monachus Caffinenfis Veronenfis.
Antonius Andrea Galli Canonicus Regularis Congregationis Re
van Bononienfis.

gationis & Rituum .

Johannes Francifcus Mufelli Archiffresbyter Cathedr. Eccleias


Veron . 24.

Johannes Maria Zimolus Abbas Inful Scalarum, Protonotarius


Apotolicus.

Johannes Matthus Pertufati Abbas Canon. Scal Mediolanenfis.

Antonius Avefanus Archipresbyter Cafalaoni Veronenfis.


Antonius Baletra Veronenfis.

Johannes Paulus Francicus Os fredi

Cremonenfis Baro Sacri Rom

Imperii .

Antonius Maria Bevilaqua J. V. D- Veronenfis.

Johannes Sampieri D. Vicentinus.


Johannes Tretio Archipresbyter S. Donati ad Columbam Veron.
ohannes Vincentius Meriggi de Azalinis Archipresbyter S. Pro

Antonius Scoti Canonicus Tarvifinus .


Antonius Simonetta Comes Mediolanenfis.

culi Veronen fis.

Apostolus Zeno Hitoricus , & Poeta Cfareus.

Afcanius Varelius Romanus, Abbas Generalis Canonicornm La


teranen fium .

Joeph Antonius Agneti Monachus Caffinenfis Celerarius S. Petri


in Jefate Mediolani .

Augutinus Bufti Sacr Theologi , Archipresbyter Anghiarii

Joeph Caraccioli Monachus Caffinenfis Placentinus.

Augutinus Gioia Regens Augutinianus Neapolitanus


gidius gidii Abbas J. W. D. Veronenfis.

Joeph

Bernardus Baille Benedistinus Abbas Confitorialis S. Jacob.

Joeph Maria Sardi Monachus Caffinenfis S. Benedisti Mantu.

Ratisbonae.

Maria Ghirardini Abbas Canonicorum Lateranenfium Di


vi Leonardi .

Joeph Solari Genuentis Dotor & Magift. Sacr Theologi So


cius Itali P. Generalns Carmelitarum .

Bernardus Verdari Presbyter Veronenfis.

ofeph Verzerius Nob. VeroRenfis.

Bertold is Pellegrinus Comes Veron .

Bibliotheca Ambrofiana Mediolani .


Bibliotheca PP. Reformatorum Veronae .

Cfar Lifca Comes Veronen fis.


Manfuetus de S. Anna Carmel. Difcalceatus Prior Sien .

Bonaventura Auregio Rhetoric Magiter in Collegio Mifericor

Marianus Ruele Roboretanus Ord. Carmelitarum Mag. Sacr


Theologi Bibliothecarius & Archivita S. Mari in Tranpon

d majoris Bergomi .

Cajetanus Francifus de Nobilibus Abbas Lateranenfis Lucenfis


Cajetanus Marati Cler. Reg. Somafcus Romanus

Confitorialis

Sacrorum Rituum .

Carolns Archintus Comes, Grandis Hipani Eques Vellerii


Aurei Mediolanenis .

tina Rom .

Martinus Antonius Guerini Canonicus Cathedralis Bergomi .


Martinus Elena Archipresbyter Pifcheri .
Maurus Vallineri Monachus Caffinenfis Prior in S. Petro Re

ghien fi .

Carolus Arrighius Monachus Caffinenfis Romanus


Carolus a s Joeph Trinitarius Difcalceatus Venetus
Carolus Graffi Marchio Bononienfis

Maximilianus Lanceni Sacerdos Veronen fis.

Michael Angelus

W. D. Veronen fis.
Michael Buri Connes Veronenis .

Carolus Hieronymus Cafati Monachus Caffinenfis Mediolanenfis

Modetus a Viitatione Carmelita Difcalceatus Veronenis .

Carolus Perfico Connes Veronenfis.

Morandus Morandus Provior Civitatis Veronenfis.

Carolus Sonetti J. V. D. Archipresbyter Montisfortis.

Nicolaus Petricelli Somafcus Bibliothecarius B. V. Salutis Venetiis.

Chritophorus a S. Lucia Prior PP. Difcalceatorum pro eorum

Nicolaus Saladini Augutinianus Bibliothec. S. Eufemi Veron Nicolaus Savini Augutinianus Letor Firmi .
Ostavianus Pellegrini Comes Veronen fis .
Ostavius Ringheri Canonicus & Vicarius Generalis Cardinalis

Bibliotheca .

Claudius a San&o Matthia Carmelita Difcalceatus

Dionyius Bentegodi Archipresbyter San& Margarit -

Dominicus Lavarini J. V. D. & Advocatus Veronenis


Dominicus Micheli J. V. D: & Advocatus Veronenfis
Franci fcus a Turre Comes Ravennas.

Legato Bononi .
Ottolinns Ottolini Comes Veronenfis.
Paterius Blafius Abbas Monachus Caffinenfis.

Francifcus Barbuleus Bergomas.

Petrus Antonius Albertini J. V. D. Archipresbyter SS. Firmi &

Francicus Bencini Abbas s. Pontii pro Regia Bibliotheca Tau

Rustici, Comes Maratic & Congregationis Veronenfis.


Petrus Catarinus Zeno Congregationis Somach Magifter.

rinenfi.

Francicus Berlendis C. R. S. Superior Tolentinorum Venetiis.

Francicus Fabreca Senator Mediolanenfis, & unus ex Prfestis


timi generalis.

Francicus Zambeccarius Majordomus Major Sereniff. Guberna


tricis Mediolani .

Fortunatus Adalbertus Athanafius Morefchi Ravennas Monachus

Camaldulenfis. Expoitor Sac. Scriptur ad Normam Conc.


Trident. & Lateranenfis pro Epifcopo Nucerino &c. &c.
Fulgentius Belleli Generalis Augutinianorum Rom .
Gombertus Juti Comes Veronenfis.

Petrus Ruberti Veronenfis.


Petronius Ruineti Bononienfis.

Philippus Argelati Bononienfis Prov. Bibliothec Cfare & So


cius Palatinus. 24.

Pompilius Laurentius Miti Bononienfis.


Ruinerius Bertochi Min. Conventualis Magifter Sac. Theologia
Dostor Coll. & Letor Publicus Bononi .
Santi Abbas Veronenfis Can. Cathedralis Patavi

scipio Bofellus Eques S. Aloyfii Chiliarcha Majetatis Chritianif


fim Bergomi .

Hercules Belafius Prpofitus san& Agath Brixi.

Scipio Ottolinus Nob. Lucenfis

Hieronymus Ponpei Comes Veronenis.

sebatianus Murari Comes Veronenfis


sebatianus Rochus Conti Dost. Colleg. LL. in perinfigni Col
legiata S. Petronii Bononi -

Hieronymus Tartarotti Abbas Roboretanus.


Jabus Cafelatus D. Venetus.
Johannes Adamus Schmidt Norimbergenfis.
Johannes Alexander Abbas Simondi Theolog. Colleg. Univerfi
tatis Turinen fis Director Collegii Provinciarum Sacr Maje
tatis Regis Sardini.

ohannes Andreas Gaizi Placentinus Prpoitus s. Johannis


Baptift Guardamilii & Vic. Foraneus .

ohannes Antonius Stancari Do&t. Philoophi & Medicin Col


legiatus & Lector Publicus Anatomes Bononi .
ohannes Antonius Aniani Dominicanus Socius Procuratoris Ge

neralis & Bibliothecarius Cafanatenfis & Magiter Roma .

seraphinus Tanfi Abbas Caffinenfis Arimini .


Stephanus Maria Rovelli Prior & Pater Provinci Dominicanus
Veronenfis.

Theodorus Carole Abbas Cletinus .


veritas Poeta Abbas Olivetanus Veroneufis.
Vermundus Mufitelli Monachus Caffinenfis Prior S. Georgii Ve
netiiS .

Vincentius Gradenigo Secundus Potetas & Vicecapitaneus Ve


ron Patricius Venetus .

Vitalis Rinaldi Canonicus Reg. Congregationis Revana Patavii.


2

LECTO

L L L

L L LS

iS0YTkLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LL LLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL


eee SS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LL
0ZieS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS

SeeeS LLL LLLLLLLLS 0 L LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL


SeSeeSS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL
eJeee LS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LL LL LLLLS
S LL LLL LLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLllLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLS LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL
LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLS
SS

LLLLLL LLLL LLLLLLLL

cLLc0 L L L L L L L L L L L L L L 0 LLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLLS 00S LLLLLLL LLLLS 0000S LLLLLL LLLLS L LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL 0000S LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
S LLLLLL 0S LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL L
LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLL 0000S LLLLL LLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL
LLLLLS LLLLL LLLLLL 0000S LLL LLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLL 0000S LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLSLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLS

LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LS LLLLLLLLLLL


LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLS LS LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLS
LLL CCLLLLLLS CLLS LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLL LLS LLLLL LLLLLLLLLLS
LLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLL

LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLmLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS


LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLLS L LLLLLL

Zmmmmm LLLLLL LLLLLLLmmmmLL LLLLLLLLS LL LLLL L

LLLLLLL LLLLLLLLL LLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLL 0000SS CLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL


LLLLLS LL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
GC S 0S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS


LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LL LLLLLLLL L LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL
LLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLS

LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLSLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS


L0LLLLLLSS

SS

LLLLL 0000SLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLS LLSS CCCCS
LLLLLS LLL LL LLLS LLLLLLS LLLLL LLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS

LLLLL 0000S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL 0GGLLLLLL LLLLLLL SLLLLLS STTSTS


C CkLLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLL LL LS LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLS LS LLLLLLLL LLLLLLLLS
L00LLLL0 S

LLLL LL L LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS 0S

LLLL LLL

LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL L000S LLLL LLLLL S

Z LLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LL LL LLLLL

LLL

LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLLLL


LLLS

alieniffimus, negavit tantum fibi a melioribus studiis otii effe, ut intermia


quam in manibus habebat Ordinis fui hitoria, cum eo adverfario contende

ret, qui tyli potius exercendi caufa, quam antiquitatis illutrand, Diploma
ta vexaffe videbatur, in quibus eruditos oculos habere non poterat, qui nulla

vidiet, ut ipe ingenue fatebatur. Itaque cum de fecunda operis Diplo


matici editione Mabillonius cogitaret,

n prmiit, quo prci

pua cenforis argumenta refelluntur. Porro cum Germonius Chartam infignem

Vandemiri magnatis prcipue impugnaffet, eam Theodoricus trenue vindi


cavit opuculo, cui titulum fecit, Eccleia Parifienis vindicata anno 1706.
Nec ceffabat interea Mabillonium juvare in editione Annalium,

magnam

que laborioi operis partem ad fe trantulerat, cum optimus Senex, quem pa


rentis loco habebat, ex hac vita migravit 27". Decembris 17o7. Affea tum

erat fecunda Rei Diplomatic editio, ed prfatio deerat; eam vero D. Theo
doricus adjecit novis obervationibus refertam, & ut omnibus numeris abfo
luta editio prodiret, curavit anno 17o8. Cum etiam Mabillonius quintum

Annalium volumen prope ad umbilicum perduxiffet, fchedas ejus D. Theo


doricus digeffit; & uppletis qu deerant, ad editionem paravit,
Anno 17o9. non tam ut extaret grati erga magitrum animi tetimonium,

quam ut clarisimorum multorum virorum votis fatisfaceret, vitam Mabillonii


vulgari fermone publicavit. Evellenda enim videbatur ex animis nonnullo
rum hominum hc opinio, qu magnos autores & defenfores habuerat, fine
gravi monatic pietatis detrimento, litterarum, etiam Eccleiaticarum, ftu
dia coli vix poffe. At, qui Mabillonio familiariter ufi fuerant, fciebant quan
ta religione intituti fui officia cum tudiis gravisimis ita conjunxiffet, ut lit
teratum fe vix unquam, Monachum emper effe meminiffet. Nulla igitur fir
miori defenione retus tudiorum ufus vindicari & commendar poterat,

quam propofito exemplari quod repicere doti imitatores poffent, verafque


inde fumere pietatis cum dotrina conjungend regulas. Id D. Theodoricus
feliciter executus et, non tam fuo vel fuorum impulfu, quam aliorum flagi
tatione & importunitate: fuperioribus enim vix placebat, ea publicari qu
dometica recordatione fatis confervata videbantur: fed clarisimorum viro

rum pervicit autoritas.

. .

. .

Impofita Theodorico notro fuerat Annalium Ordinis fui continuatio ubi


Mabillonius defierat. Potquam multa ad id opus monumenta collegiffet, in

Campaniam profetus et, luftraturus Eccleiarum Monateriorumque tabula


ria, ut qu hitori illutrand conferre aliquid ubfidii poffent, colligeret
& defcriberet. Dum Lutetiam redit, in Monaterio S. Petri Altivillarenfi,

Congregationis Beneditin Santi Vitoni, fubitere coatus et febre conti


nua vexatus; qu remediis omnibus, & asfidua piisimorum Afcetarum, cu

ra fuperior, decimo feptimo potquam decubuerat die, optimum virum abtu


lit 27". Septembris.

Sepuitus et in eodem Monaterio, cum hoc Epitaphio:

H I C JAcET DoM NUs TH EoDoRICUS RUI


N A R T R E M E N S I s, P R E S B Y T E R ET MON A CHUS
S. G E R M A N I A P R A T I S , P I ET A T E , M O R U M

LEN ITATE ET D o c T R I N A C o N S P I C U U S,. Q-U I


IN H o c MoN ASTER I o Hos PES EXCEPTUS, GRAVI

F E B R E D E C U M B E N s o B I I T DIE 27. SEPTEMBRIS


ANN I 1709, REQUIESCAT IN PACE.
.

Quid
1

I.

Quid vero in hac editione prtitum fit, paucis accipe Leor humaniffime.
Plurima, eaque haud fpernenda, fingulis fere paginis addidit, upplevit, emen
davit ipa Auoris manus. Ata SS. Tryphonis & Repicii nunc primum adje
cit; ut & Sermonen Augutini de XX. Martyribus Africanis; ac tandem Indi
cem oleorum facrorum qu Gregorius M. mifit ad Theodelindam reginam. Accef.
fit prterea amicorum jufu , De Martyrio S. Polycarpi epifiola Ecclei
Smyrnenfis, grce cum verione latina Cotelerii, hujuque & Ufferii notis.
Paffioni SS. Perpetua, Felicitatis &c. ubje unt notae Holtenii & Poffini,

ab eruditis plurimum expetit. Inferta quoque Paffio S. Bonifacii grce edita


ab Em. Bigotio, ejudemque verfio vetus latina ab Holtenio vulgata. Aia
ss. Taracbi &c. ex editione Bigotiana, haud perfunctorie emendata reperies
atque aua. Index prodit multis acceionibus uberior. Opus ipfum ut quam
emendatiffime prodiret, curatum et fedulo. Verba SS. Martyrum, ab fidelibus

Chritianis numquam fine inigni veneratione excepta, diverfis typis exprea


funt. Qu & ubicumque perpicua de Myteriis ss. Trinitatis vel Deitatis Gefu
chrifti tern tetimonia perhibent, id in margine adnotatum et, quo facilius
ub confpeum caderent. Quod prcipue faum, ut vel inviti cognofcant
Chritian fidei hoftes novitii, Santiimos Martyres myteriorum illorum ve

ritatem, non vocis modo, fed & fuf fanguinis tetimonio obignaffe.
Prfertim quum nuper extiterit, qui non olum SS. Ecclei Patres, quod
eadem mytteria profiterentur, ceu Platonicos traducere, & qua tales publico
deridendos propinare adnifus; ed & aufus fit, quo thei fu, SS. Trinitatis

::::::: & tern Jeu Chriti Deitatis myteria neganti, impenfius patrocinaretur, *
res iet- provocare ad filentium tum in genere prifcorum Martyrum, tum in pecie
ss. Polycarpi & Jutini, quorum Confeffionibus, quas SS. Scripturis confor
mes nec ullo Platonimo infeas agnocit, quicquam quod illis faveat Myfte

riis contineri, audater negat : quum ipfa S. Polycarpi rogo impofiti oratio
evidentiffime tetetur, ab eo laudari Patrem cum terno & upercaeleti Jeu
* infr. sz. chrifto dileio Filio fuo, & Spiritu Sanio ; ut videre et in fine S. XIV. * ejus
tinf p.. Paffionis. Publicam vero quam citat Confeionem Jutini t coram Rutico
Prfeo repondentis : Deum unum exitimamus, fatorem atque creatorem

omnium qu videntur, quque corporis oculis non cernuntur: & Dominum Jeum
chriftum Dei Filium confitemur, olim a Propbetis prnunciatum, qui & bumani

generis judex venturus efi, falutis prco & magifter iis, qui ab illo bene didice
rint ; hic male detruncat, omittendo, qu continenti ferie prcedentia co
mitantur, hc verba: Ego quidem, ut homo, imbecillis fum, & longe minor quam
ut de infinita illius Deitate aliquid magnum dicere poim. Indicabunt autem

vel foli hujus libri margines atque indices, quanta quamque magnifica Jeu
Chrito Deo, ipfique etiam SS. Trinitati, vel media inter tormenta dederit

....tetimonia SS. Martyrum longe maxima cohors. Quod prclarum argumen


:::::::" tum ideo hic notatur, quod id adhuc a nemine ( ne quidem ab erudito *au

::::::: store, qui nuper SS. Patres Platonimi calumnia, ab illo au&tore ipfis intenta:
::: * ta, planiffime liberavit) occupatum ciamus.
16 I Is

PR

PRFATIO GENERALs
I N

AC T A

M A R TY R U M

Q_U A D R I P A R T I T A.
I. 1-1 1. De ipis Atis, eorumque Defcriptionibus ac Collestionibus.
II. 12-25. Differtationis XI. Cyprianic H. Dodvvelli de paucitate Mar

tyrum Confutatio quantum ad ejus argumenta, five rationum pondera.


III. 26-64. Ejudem confutatio quantum adres fali, ex recenione fingula
rum Perfecutionum.

IV. 65-72. De Perfecutionum cauis 87 effefis, Martyrum fortitudine G


honoribus, ac cautionibus circa eodem adhibitis.

(). I.
1. De Atis SS. Martyrum . Eorum di 6. Et privatim a fidelibur: qui magna
inde ferebant commoda.

gnitas.

2. Eorum Veritas, five fnt per alios 7. Eorum Colletiones a variis varie
communicata ;
fal : qudam & ubtitut, velin
-

3. Seu per ipos Martyres ac Confeores,


Ecclefiafve totas decripta.

terpolat.

8. Atorum Martyrum Colletores pr

4. Unde faium fit ut plurima excide


rint ?

caput,tum antiquiores,tum recentiores.

9. Incommoda in iis qunam occurrant ?

5. SS. Patrum de bis querele, deque pau I o. Nov hujus Collelionis, modique in
citate Atorum qu upererant, & ubi
ea procedendi ratio exponitur.

vis legebantur publice ;

I 1. Colleioris cautio.

OST facras Scripturas, quas divini Spiritus afflatu

1. De Astis
55. Marty

:) :
: A:
:

editas nobis reliquerunt fanti Dei homines, nihil


nobis fantius atque antiquius effe debet quam pri dignitas .
MART
ACTA,
YRUM
migeni
INA
a & GENU
antiqui
venera
tashat
qu
nda nobis
enus illibata fer

rum. Eorum

* vavit. Cum enim ex divinis Litteris ( a )habeamus,

eorum DICTA, cum ad Prfides fifterentur, fuperno inftitu pro


nuntiata fuiffe, fit ut qu in his Atis eorum ad Prfidum qutio

nes repona continentur, pro facris oraculis merito habenda fint.


Nec fane minori religione eorum FACTA, prfertim vero mar
tyria accipienda funt, ut qu nonnifi Spiritus fanti impulfu fufcipi,
nedum confummari potuerint. Itaque fi virorum illuftrium prcla
regefta diligenter adeo annalibus hitoricis commendantur, ut in

his monumentis, veluti in fpeculo quodam, poteri quid pro vita


ree inftituenda ampletendum, quidve fugiendum fit intelligere

point : quanto majori tudio, qu nobis fuperfunt de Chriti


-

MAR

( a ) Mars.
I 3. W H1

P R FAT Io GENERALIs
MARTYRUM ACTIS colligenda funt, ut eorum letione exci
tati fideles, qucumque in vit Chritian decurfu difficilia aut du
ra occurrunt, patientiffime tolerent: quin etiam ut fi quandoque
aliquid infolitum & arduum pro tuendis Chriti partibus aggredien
dum fit, id audeant; atque facultates, ipamque vitam, fi res ita
exigat, impendere tantorum hominum exemplo numquam refu
giant? Armantur enim, inquit Eucherius Lugdunenfis in Homilia de
fantis Petro & Paulo, filiorum animi, dum patrum recenentur trium
phi. Ex his quippe intelligimus, quantum debeat defiderari vita illa ter
na, quam per cruciatus, per vulnera, per intolerandos labores videmus in
quiri, quam cognocimus pretio fanguinis comparari. Id fane perfuafum
II

erat prifcis illis Chritianis, qui furentibus licet perfecutionibus, aut


certe paullo poft iis fedatis, tanta cum follicitudine, fpius etiam
cum vit periculo, fanorum Martyrum ACTA comparare fata
gebant, ut nullum non moverent lapidem, nulli induftri, labori
atque autoritati parcerent, quo votis fuis potirentur. At quibus
demum modisid obtinuerint libet paullo diftintius explicare.
2. Eeram 2. In primis ea nonnumquam ab ipfifmet notariis publicis quanto

:::::: vis pecuniarum pretio extorquebant. Nonnulli etiam cum Marty


:::" is rum qutiones haberentur, fefe cum fpetantibus gentilibusinter
micebant, ficque ea qu tum Prfidibus, tum ab ipfis Martyri
bus dita, fatave fuerant, diligentiffime annotantes, ex iis qu
coram pofiti viderant aut audierant, potea Ata concinnabant, qu
ab Epifcopis, aut aliis, quibus hc cura demandata fuerat, reco

gnita, & approbata demum omnium fidelium manibus terebantur.


Alterutro modo Nemefianus ceterique martyres Africani in metal
lis conftituti Ata prim Confeionis fanti Cypriani habuerant. His

vero fe veluti armis cletibus intruos effe gloriantur in epitola


inter Cyprianicas nov editionis 77, alias 78, quibus fe adverfus Pr
fidis fvitiam, ceterorumque inimicorum infidias tutarentur. Ne
que vero exitimandum eftid honoristributum folis viris genere aut

dignitate confpicuis, ut fi forte ob Chriti fidem occumberent, eo


rum Aa colligerentur: cum tefte Pontio in eiudem Cypriani vi

ta, tanta fuerit Chritianorum erga Martyres religio, ut plebeiis &}


Catechumenis martyrium confecutis, tantum honoris pro martyrii ipius vene

ratione dederint, ut de paionibus eorum multa, aut pne cunia concripe


7int .

3 sa per

3. Alio item modo Martyrum aliquot geta ad nos pervenerunt,

::::::: cum cilicet ipfimet Martyres tormenta qu a fe ipis vel ab aliis


yer ac Con

::::::: Martyribus uperata fuerant, defcribere curarunt. Ejumodi Acta


:i habemus, qu fanta Perpetua de fuo ipius martyrio confcripfit.

Idem faturus, Flavianus, aliique paffim Martyres de feipis pr


ftiterunt. Sic etiam Ignatius Martyr Romanos de iis qu in itinere a
militibus perferebat, certiores fecit in Epitola plane apotolica ad
CO

I N

A CT A

M A R T Y R U M

S.

I.

III

eos prmiffa. Sic Dionyius Alexandrinus Martyrum Alexandrino.


rum geta tranmifit ad Fabium Antiochenum Antiftitem, immo

& fu ipius confeionis Ata in epitola adverfus Germanum


inferuit. Plura etiam de ejufmodi Martyrum agonibus habentur
apud Cyprianum in ejus epitolis, quibus fantus Antiftes prio

rum Martyrum exemplo poteriores ad tormenta fortiter perfe


renda excitabat. Quandoque etiam Antiftites, cum fibi interi
tum imminere viderent, fideles fibi commifos ea de re commo

nebant, ne mortis aut tormentorum metu deterrerentur, qu a fe

& ab illis Martyribus tam alacriter fcirent fuperari. Egregiam


ejufmodi epitolam habemus apud Eufebium , quam Phileas
Thmueos Epifcopus ad fuos confcripit, tum ut eos de fuo fta
tu faceret certiores, tum, inquit Eufebius, ut pietatem in Chri
fium , etiam pofi obitum fuum jamjam imminentem mordicus retinerent.
Tandem Ecclei qu tantis viris ornat fuerant, pot confum
matum eorum martyrium, totam rerum getarum feriem in epi
ftola encyclica defcriptam, ad alias eccleias tranfmittebant, ut
non folum apud fe, verum etiam apud exteras regiones, tam il
luftrium virorum memoria celebraretur. Id fecere Smyrnenfes

poft beati Polycarpi paffionem; Lugdunenfes & Viennenfes in e


pitola ad Afiae & Phrygi fratres; aliique nonnulli, quorum o
pufcula qu uperfunt, aliaque ejufmodi facra monumenta qu
que fuo loco proferemus.

4. Verum quidem et plerorumque Martyrum Aa non fo- : * vnde


lum diuturnitate temporis, fed etiam tyrannorum malitia exci.::
diffe. Cum enim advertiffent Chrftiani nominis hoftes ejufmodi

fcriptis fidelium animos in fua religione confirmari & accendi,


non Chritianis folum, fed etiam Chritianorum libris bellum in

dixere, quod etiam ante magnam Diocletiani perfecutionem gen


tilibus exprobrat Arnobius fub finem libri 4. adverfus Gentes.
Quin & nonnulli provinciarum Prfides vetuerunt, ne Marty

rum qutiones cum Atis publicis refervarentur, quod fe Marty


rum conftantia vios erubefcerent, ut diferte obervat de Da

ciano Hipaniarum Prfide autor antiquus, qui Ata fanti Vin


centii concinnavit. Ea de re conqueritur Prudentius in Hymno
de fantis Martyribus Emetherio & Chelidonio, quorum martyrii

Ata gentiles fuppreferant , ne apud Chritianos celebraren

tur . Is nempe cum illos Martyres milites ac fratres fuiffe di:


xiffet, innuietque eodem multa pro Chriti nomine pertulif
fe, fic pro more fuo eleganter exponit quare plura de ipis non
retulerit.

O vetutatis filentis oboleta oblivio!

Invidentur ifta nobis, fama & ipa extinguitur,


Chartulas blaphemus olim nam fatelles abtulit.
2.

TNI

IV

P R F A T I O

G E N E R A L I S

Ne tenacibus libellis erudita fcula,

Ordinem , tempus, modumque paionis proditum,


Dulcibus linguis per aures poterorum pargerent.

Idem de Italia afferit autor paffionis fanti Anaftafii Fullonis


martyris Salonitani, quam paffionem penes nos habemus ex cod.
mf. monaterii fanti Michaelis in Periculo maris. Immo in illa

extrema Diocletiani perfecutione res ita tumultuoe agebantur,

ut plerumque Chritiani fine ulla juris formula & quai jure belli,
ut loquitur Eufebius, turmatim interficerentur: quorum proinde
Martyrum ne quidem nomina, nedum Aa poteris innotuerunt.

5. Hinc conquefti funt aliquando fanti Patres, quod ex tan

, s.r.-ta fanorum Martyrum multitudine , paucorum Aa fuperef


:: #; fent , qu in Eccleia publice legerentur. Ea enim fuit anti

querele, de

#u:uia. quitus Ecclei Catholic confuetudo , ut eorum Martyrum,

::::: quorum feta peragebantur, recitarentur geta in conventibus


::::::" publicis: Hunc fuie Ecclei African morem probant varia
| ? Augutini tetimonia : qu paffim occurunt: Quem ritum cele
"

berrim hujus Ecclei communi Patrum decreto approbatum

fuiffe patet ex canone 46. codicis Africani apud Labbeum tomo


2. Conciliorum col. I o 72. Hunc vero canonem laudat Hadrianus

Pontifex in epitola ad Carolum Magnum adverfus objea,


qu contra Septimam Synodum generalem intentabantur, apud
eumdem Labbeum tomo 7. col. 954. Eadem erat noftr Galli
can Ecclei confuetudo, ut patet ex fermone 95. fanti C
farii Arelatenfis epifcopi, qui et appendicis Augutinian 3oo.
ubi conqueritur fantus Antiftes, quod cum iis qui pedes dole
rent, aut aliqua tenerentur infirmitate , confilium dediffet, ut

quando aut Paiones prolixae, aut ali Letiones prolixiores lege


rentur, federent, aliqu tamen ex filiabus, quamvis fan , idem
prftare tentaverint . Paffionem , martyrum Agaunenfium ex
conuetudinis debito letam fuiffe ait Avitus Viennenfis epifco
pus in homili fragmento, quod habes infra Et quidem in
Liturgia Gallicana , quam ex veteri cod. mf. monafterii Luxo

vienis vulgavit nofter Johannes Mabillonius, inferta erant ali


quot Martyrum Ata ... Hoc ipfum difertis verbis affirmat Hil

duinus in epitola ad Ludovicum Pium Areopagiticis prfixa,

ubi laudat antiquiimos SJ nimia pene vetutate conumtos miales li.


bros , continentes Miffle ordinem more Gallico, qui ab initio recepte ,
fidei , uu in hac occidentali plaga eft habitus, uquequo tenorem quo
nunc utitur Romanum fuceperit ; in quibus voluminibus babentur duae
Miffle de fanto Dionyfio , qu ic inter celebrandum ..... tor
menta Martyris fociorumque ejus fuccinie commemorant: ficut CJ reli
que Miffle ibidem cript aliorum Apotolorum vel Martyrum , quo
/3

L L

L C C L

L L L C C L LL L S 0S LSS

LL

LLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLLSLLLL LLLLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLLLS LLL

LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL


LLL LLLLLLLL S LLLLLLL LLLLL LLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLS
LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLL LLL S LL LLLL LL LLL LLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLS

LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLL L 0S LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL S LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLS
LLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLSLLLLLLLL LLL LL LLLLLS
LLLL S LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL S LLLLL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLL LL
00S LLLLLLLLS LLLLLL 00S LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLS S
LL LLLLLLLL LLLLLL 0S LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LL LLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLL

LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL


LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLS
LLLLLL LLLLLL S LLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S

LL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLS


LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LL
LLLL LLLLLLLL LLLLLS LS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL
LLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LL LLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL 0 LLLLLLLLLLLSS0S LLLLLLLLLLS


LLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLS
L LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLL S LLL LLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL


LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLL

LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLL S LLLLLLLL S L LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL S LL LLLLLLL


LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLS
LL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL

LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLL LLLS


LLLLLLLLS LLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL S LLLL LLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LL CS

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL S LLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL S LL LLS

LLL LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL L LLLLLL LLLLLL LLLL LL


LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLSLLLL LLLLLLLLLLLL
LLLLLL

VI

P R F A T I O

G E N E R A L I S

captu differere ; hincque nata occafio et tot de Martyrum lau


dibus Homilias & Sermones confcribendi.

6. Et pri .
6. Porro non folum palam in conventibus publicis legebantur vatim
a fide
libus : qui
Martyrum Ata fed etiam fideles ea apud fe privatim diligentius magna inde

evolvere folebant. Eorum letionem difcipulo fuo maxime com ferebant


commoda.
mendat fantus Nilus beati Chryotomi difcipulus lib. 4. epift.

1. quam letionem utiliimam effe Monachis affeverat Caffiodo


rus in Libro de Inftitutione divinarum litterarum cap. 32. Im
mo Guillelmus fanti Theoderici Abbas in Tratatu ad Fratres

de Monte. Dei ipfis etiam novitiis proponenda effe geta & paf.
fiones Martyrum cenet , cum in eis femper aliquid occurrat,

quod animum excitet ad amorem Dei & contemtum fui. Ste


phanus Grandimontenfium monachorum intitutor, quo tempore
fratres ejus refetionem percipiebant, ipfe, ficut conuetudo religio
mis efi, in refeforio ad menfam fedentibus, humiliter humi reidebat le
gendo paiones falorum , 8) c. ut in ejus vita legitur capite 4. die
VIII. Februarii Bollandiani. Tanta vero erat quorumdam viro
rum fantorum erga ejufmodi facra monumenta religio, ut ea
femper fecum , etiam in ipfis itineribus deferrent. Santum Si

, Janforum Afa libroque divinos pro jugi aiduitate legendi

ecum in itinere Romano detuliffe refert ejus vit autor Scu

lo 2. Beneditino pag. 437. Idem etiam feciffe Bonifacium Ar


chiepifcopum Moguntinum colligitur ex Bugg epitola inter
Bonifacianas 35. in qua beato Antiftiti refpondet, fe nondum paf.
fiones Martyrum, quas petierat, tranfmififfe, quod eas impetrare
non potuiet: id vero, fi valeat, fe brevi prftiturum pollicetur.
Nec dubium , quin ejufmodi monumenta evolvendo ad Marty
rium perferendum Bonifacius eruditus fuerit. Mira funt qu de
fanto Anaftafio Monacho Perfa & Martyre hac occafione nar

rantur in ejus Atis, qu in 7. Synodo generali approbata funt.


Hic quippe cum apud fe legeret vitorias Martyrum , tropa CJ certa

mina, libros apergebat lacrymis, orabat ut ipe quoque tales pro Chri
fio fubiret perpeiones. Quocirca nulli rei alteri fibi vacandum ee
cenebat , nifi foli eorum leiioni. Idem ferme habet Ulfinus Boe
tius in vita fanti Juniani Abbatis Mariacenis , de quo nu
mero 4. narrat , quod frequenter legeret Canonicas CJ Apotolicas
J'cripturas , etiam faniorum Patrum vitas, 87 Martyrum vitorias ,
&J coronas virginum , quorum exemplis mentem femper armabat , 8}

ea agere tentabat, qu viri Janii/mi SJ fortiimi viiorio/i/ime G pr


clariffime egerunt. Hinc etiam adinvent in Eccleiis pictur ,

ne , ut aiunt fancti Patres, rudes & illitterati fideles tam egre


giis exemplis privarentur. Quantum vero ex eorumdem A

ctorum lectione profecerit beata virgo Therefia , ipfamet ex


ponit in vita fua capite 1. Nemo nefcit beatum Ignatium
X

L LL L L L L

L L L L L L L L S 0S LSS

LLLS

LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLS S

LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS


LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLGLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL


S LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLS
LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLS 00 LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL
LLLLL LL LLLLLLS

0S LLLLL LLLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LS S LS


LLLLS LLLLLL LLL LLLS LL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLS TTTS
LLLLLLLL e LLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS MMS MS

LLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS kkkkS
LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLSLLLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLSYS
LLL LLLLLL L GGGGGG GGGGGGG GGGGGGGG LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLL LLLLLL LL LLL LLLLL LL


LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LL LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLL L LLLL LLLLLLLLL LLLLS


LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLS
LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL S LLL LL LL LLLLL LLLLS
LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLS

LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLS LL LL


LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL 00S LLLS 0S LLLLLLS 0S LLLLLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLS LLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLL LLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LL L LLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL SLLLLLLLL LLLLLL 00S LLLL LLS

L 00S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL
LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL

LS LS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL


LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL 0S LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL

LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LL LL LLLLLLLL


LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLL L LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLS

LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL S LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS


LLLLLLLS
SS

LLLL

C L L L L L

L L L L L L L L L

LLLLLL S LL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLS
LLLLL L LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLS
LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LL LLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL S LLLL
LLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLL S LLLLL LL LLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL
LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLL CC LLLLLLLLLL LLLL

LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLS


LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLLL LLLLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL L

LLLLLLLL LLLLLLLLLL LS LLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LL LLLLL LLL LLLLS


LLLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLL L LLLLLLLLL LLLS S LLLLLL
LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL
LLLLLLLLLL S LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LS LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLL S LLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL
LLLLLLLLLL LLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLL S LLL LLL LLL

LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL S LLLLLLLL LL LLLLL LS


LLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLS
LLLLL S LL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LL


LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL L LLL LLLLLLLL LLLS
L LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLL LL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLS

LLLLL S LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL


LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LL
LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLL S LLL LLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLLLLL S LLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLS


LLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


0S LL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLS


LLLLLLLL S LLLLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLL LLS
TGGGTT
LLL LLLLLL LLLLLLLLSLLLLS LL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLS

LLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL S LLLLL LLL L LL LLL LLLLL LLaLaS


LLLLLLLLS
SS

I N A C T A M A R T Y R U M. g. I.

IX

runt. CERALINIUIM epifcopum Parifienfem,qui fculo 7. ineun

te floruit, Wharnarius EUSEBIO CSARIENSI comparat, quod


faniorum Martyrum gefia pro amore religionis congregare in urbe Parifiaca
devotus intenderet. Hujus Wharnarii Lingonenfis Ecclei archidiaco
ni epitola habetur apud Surium & Bollandum die 17. Januarii cum
Tergeminorum martyrum Lingonenium paffione,quam paffionem

cum Defiderii Epifcopi Lingonenfis & martyris getis fe imperante


Ceraunio defcripfiffe tetatur. Omitto GREGORIUM TURO

NENSEM Epifcopum, & FORTUNATUM Piavienfem, qui,


. ut omnes norunt, multa de Santis, eorumque miraculis confcripfe
re. Sculo nono ANASTASIUS BIBLIOTHECARIUS Petri

Gavinenfis Epifcopi hortatu aliquot Sanorum geta e Grco in


Latinum tranftulit, ut patet ex diverfis eorum Atorum prologis,
qui e facri monafterii Cafinenfis bibliotheca a notris Johanne Ma
billonio & Michaeie Germano eruti, tomo 1. Mufi Italici editi
funt . Ex his unus eft in martyrum Cyri & Johannis Aa, unde

difcimus ea a beato Sophronio Jerofolymitano Epifcopo confcri


pta fuiffe. Atis Martyrum colligendis JOHANNES S. R. E.
DIACONUS eodem etiam fculo infudavit, ut patet ex Gau

dentii Veliterni epifcopi Epitola ad Johannem VIII. Papam, qu

Mufi Italici tom. 1. pag. 79. inferta et. Quin & ipos ejus vi Impe
ratores iis rebus animum applicuiffe colligimus ex infcriptione quo
rumdam SS. Cornelii & Cypriami Atorum, qu Hilduinus archican
cellarius jubente Lothario Auguto ordinaffe dicitur; & Johannes fupra
laudatus jubente Carolo rege vitam fant Mari gyptiac confcri
pfit, quod in uno cod. mf. fanti Germani Antifiodorenfis oberva
vimus. Floruit fculo fequenti FRODOARDUS Canonicus Re
menfis, inter ejus vi fcriptores hitoriarum facile princeps, qui pr
ter opera edita fcripfit libros quindecim de Triumphis Martyrum,
quos cum aliis ejus carminibus Treviris delitefcere Brouwverus ob
fervavit. At eos etiam invenimus fed mutilos, in cod. mf. ejus ta

.tis,qui nunc apud Carmelitas difcalceatos Parifiis affervatur. Eodem,


uti vulgo creditur, fculo, celebris fuit apud Grcos SYMEON
cognomento METAPHRASTES, qui fantorum Ata undique

conquifita in unum collegit, quamvis hoc in eo viri eruditi merito re


prehenione dignum judicent, quod eorum nonulla variis interpo
laverit additamentis , novaque aliquot , cum vetera deficerent,

proprio marte cuderit. De his erudite differit Leo Allatius in


Diatriba de Symeonum fcriptis. Johannem de Voragine , Le

gend , quam vulgo appellant , aure feu Lombardic , au


torem , Petrum de Natalibus Epifcopum Equilinum , Geor
gium Wicelium , aliofque ejufmodi colletores prtermitto ,
qui fanorum geta contraxere. At laude dignior eft ALOY
SIUIS LIP OM A NUIS Epifcopus Veronenfis, qui f. fub
C

2C

P R F A T I O

G E N E R A L I S

fculi 16. medium Sanorum vitas & Martyrum paffiones ita

collegit, ut ipius fcholia ab atorum textu fecernerentur. Mul


tas etiam e

edidit, fed per Guillelmum Sirletum, poftea

Cardinalem, Gentianum Hervetum Canonicum Remenfem, a

lioque viros eruditos latinitate donatas. Claruit paullo poft LAU


RENTIUS SURIUS Cartufianus, qui tum ex editis, tum ex
codd. mf. novam colletionem, ftilo veteri quandoque immuta

to, fecundum menfium & dierum ordinem difpofitam adornavit.


multos etiam ifte habuit Abbreviatores, At BONINUS MOM

BRITIUS, qui primus omnium ejufmodi Atorum edidit colle


tionem, Ata verbotenus ex mff codicibus expreit. Majorem
colletionem de folis Martyrum Atis moliebatur J A CO BUIS

FA BE R Stapulenfis, fub Agonum Martyrum titulo: fed non


nifi unicum volumen exiguum edidit, in quo Ata aliquot Mar

tyrum menfis Januarii comprehenduntur, Aliam item fub Sup


plementi Suriani nomine paraverat Nicolaus Belfortius Cano
nicus Regularis fanti Johannis de Vineis apud Sueffiones: at ejus

editionem impedivit Aubertus Mirus, caufatus fe multo majo


rem_paratam habere, quam tamen & ipfe infetam reliquit: ac
fic Belforftii labor inutilis fuiet, nifi ejus fched in RR. PP.
Antuerpienfium Societatis Jefu manus deveniffent, qui jam ali
quot Ata fub ipius Belfortii nomine fu colletioni inferue
runt. Hc autem RR, PP. colletio omnium eft ampliffima,
quam JOHANNES BOLLANDUS ejuque dotiffimi fucceffo
res, incredibili labore & diligentia,conquifitis & colletis ex tota fere
Europa fanorum getis, jam ad finem fere Junii promoverunt:
quibus quantum debeam, ex operis decurfu patebit. Porro in Elen
cho codd.mff. Belgii, quem Sanderus edidit Infulis an. MDCXLIII.
tom 2. pag.158. inter alios codices qui ex Bibliotheca Auberti Miri
recenentur, unus occurrit fub hoc titulo : Nicolaus

C4/20

nicus Regularis fanii Johannis fue/ionenis concinnavit upplementum Ju

rianum de probatis Janiorum hitoriis ex m/. codd. Franci SJ Belgii,in Folio.


, in: 9. Verum MARTYRUM ACTA, qu ex tot colletionibus

:::::::::& variis editionibus illuftrari debuerant, eo minus fincera prodie.


"" : runt, quo fpius defcripta aut typis excufa fuere. Alii enim ex
his Colletoribus ea variis additamentis interpolarunt ; alii refe
cuerunt nonnulla, qu ibi in illis Atis difplicebant: aut etiam,

ut fcriptio politior videretur, antiquum & fincerum ftilum, quo


certe in facra antiquitate vix aliquid fantius haberi debet, im
mutare aufi funt. Qui vero ea vetera monumenta, proutin antiquis
codicibus habentur, exhibere aggreffi funt, cum omnium omni

no five Martyrum five Confefforum geta, tam dubia, aut falfa,


quam fincera fimul in unum colligere propofuerint, rem eo pro
movere coguntur, ut pluribus , & quidem ingentibus

Yo!

L L L CC L

L L L C C L LL L S 0SS

S LLL

LLLL LLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS S LLLLLLLL LLL LLLLLLL

S LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLL LLL
LLLLL
LLLLLLLLL
LLLLL LLL
LLLLLLLLS

LLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLLLS


SS

SS

0LS LLLLSL
00S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLL LLLL LS LLLLLL
LLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL

0 LLLLLLL S CCS
LLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLLL LLL LLLL LLL LLS

LLLLLL LLLLSS G LLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS TTTTS


SS

SS

SS

SS

SS
0cS

LLL LLLL LLLS 0S LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLS


LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL 0 LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LL S LL LLL LLLLLLLLLL S LL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL

LL LLLL LLLLLLLLS L LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLL


LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL S LLLLLL S
LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLS
LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL S L LLLLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLL LL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS


LLLLS LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL
LL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL LS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLLL


LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS LL LLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLSLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLS
LLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLL
LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLL S LLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLSLL LL LLL LLLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLL LL LLL LLLLLLSLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLCCS
LLLL LLLL LLLLLLS LLLL L LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LL LL
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLLLL LL LLL LLLLLL LLL
LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LS
LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLS
LLS LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LL
LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL

L LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LL LL LLLLLL LLLLL LLS


LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLL LLL LLLS S
LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL
LLLLL LLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS


LLS LLC LLL LLL LLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S

LLLLL
LLLLLLLaaLL
LLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLL
LLLLLLLLL
LLLLLLLLL
LLL LLLLLLS
SS

LLS CLLS

00S LLLLL LLLL LL LLLLLLLLS LSCLLLLLLLL


LL LLL LLLL
LLLL LLS LLLLLLLLS
0
LLLLLLLLS
SS

XII

P R F A T I O G E N E R A L I S

orum colletio accurata atque numeris omnibus aboluta red


deretur: non ita tamen rem me confeciffe exitimo, ut nulla pe

nitus , prter ea qu hic exhibemus, fincera Martyrum Aa


reperiri poffe exitimem. Nec etiam animus et ea omnia inter
fpuria rejicere qu hic non habentur; quin & fi aliquis nonnulla
ex iis qu a me forte rejeta funt, fincera judicaverit , non re
fragabor , modo id argumentis certis probare queat: alias unuf.
quique in fuo fenfu abundet. Ego ea qu mihi finceriora vi
fa funt, confultis etiam viris dtis & in ejufmodi facris monu

mentis difcutiendis verfatiffimis, edenda felegi, de ceteris fuum

unicuique liberum relinquens judicium. Quantum vero ab ea


fententia fimus alieni qu Martyrum numerum ex Aorum nu
mero repetendum effe cenfet, ex iis patebit qu adverfus no

yam Ddvvelli opinionem jamjam dituri fumus,


S. I I.
12, H. Dodvvelli differtatio Cyprianica |

Kalendariis aliquot Martyres alias

XI. de paucitate Martyrum, expen-

ignoti innotefcant , innotuient procul

ditur & refellitur: & primo quidem


quantum ad ejus argumenta, fivera-

dubio & plures alii fi plura uperfuif.


fent Kalendaria,

tionum pondera.

2o. Dodvvelli argumentum ex Homiliir

13. I 4. Rationes Dodvvelli fummatim||

Patrum, quam nullum fit, oftenditur.


recenentur.
21. SS. Patres, ad quos provocavit
15. Ex Kalendariis veteribus non rele Dodvvellus, contra ipum fiare.

inferri Martyrum paucitatem.


16. Probatur id tribus argumentis.

22. Ex uno Origenis loco, a Doduvello


laudato, non concludi reie Marty

17. (1) Kalendaria non fuie generalia, ed Eccleiis fingulis peculiaria,

rum paucitatem. Contrarium ex ipo


origene evinci ; uti & ex Ireno.

quque Martyres aliarum Ecclefiarum | 23, Frutra Dodvvellum provocae ad

Euebium, (qui adverus ipum facit,)

Provinciarum omierint:
18. (2) Imo ea & non

ex Mar |

. ad Prudentium.

tyribus qui eodem in loco erant pai, 24. 25. Argumentum Dodvvelli ex Edi
omiffe: & quibunam de cauis. Horum exempla; & in ipis quoque Ka-|
lendariis Bucberii, Carthaginenfi, a-l
liique.

19. (3) Cum ex duobus que uperfuntl

:::::::.

lorum ac etiam Perecutorum impe


rantium paucitate, Imperatorumque
ac Prfidum clementia & quitate
defumtum, & nullum ee, & verita

ti ipique falis contrarium.

12. Nemo non obtupuit, cum primum inter Differtationes Cy

Doduvelli Dif.

::::prianicas, qu ab HENRICO DODWELLO, viro ob eruditio


cimaCypriani-"

::::::
nem & antiquitatis tudium alias clariffimo, anno 1684. Oxonii
paucitate Mar

:edit unt, una prodire vifa eft de Martyrum paucitate infcripta,


ditur & refelli...

: in qua hic auor tyrannorum apologia faa, nulliuque fidei ac


Et primo qui-

::::::: cufatis aut in alienum fenfum detortis iis autoribus quos fu

:F"fententi adverfari putat, probare nititur, paucos admodum


Martyres in primvis perfecutionibus paffos fuiffe; an8

... *

|-

V. -

*
*
-*

|-

lIl

I N

A C T A

M A R T Y R U M

S.

I I.

XIII

fantorum Martyrum turbam, quam Eccleia Catholica in Mar

tyrologiis, aut in officiis eccleiaticis celebrat , nulla alia quam


fabulatorum, aut monachorum, ut ait, otioforum autoritate ful

ciri, qui ejufmodi fomnia & nnias apud fideles impudenter di


vulgarunt. Verum eti nemo vel aliquantiper in fanorum Pa

trum , aut Hitori eccleiatic letione verfatus ignorare pof.


fit, hanc Ecclei Catholic de Martyrum multitudine traditio

nem, communi femper omnium Patrum fententia, & Eccleia

rum fingularum unanimi confenfu receptifimam fuiffe; vifum


eft tamen oper pretium hac de re paullo fufius differere: tum
ne de Catholicorum filentio, quafi de parta vitoria fibi applau
dant adverfarii; tum ut Martyrum vindicetur injuria ; immo &

calumnia adverfus Eccleiam , quam Martyrum matrem appellat


Augutinus , intentata retundatur . Rem itaque aggredimur; &
ne in dicendo aliqua confufio fuboriatur, hanc ipam quam Dod
vvellus amplexus et methodum fequemur, ac primo quidem ge
neralia argumenta qu adverfus Martyrum multitudinem propo

fuit, difcutiemus; deinde vero cum illo fingulas perfecutiones pa


riter percurremus.

13. Primo itaque contendit Dodvvellus, fi tot fuiffent Mar- 13 14 re

tyres quot vulg memorantur, vix fieri potuiffe, ut eorum:


nomina exciderint. Cum enim eorum commemoratio annua ::
,, fieret, ut ex Cypriani epitola 39. edit. Oxonienfis, alias 34.

,, conftat, omnes per ordinem, uti celebrari debebant, in fatis


defcriptos fuiffe confequens eft. Ejumodi autem Martyrolo
gia accuratiffima fuiffe probatur ex ejudem Cypriani epitola
12. alias 37. ubi hac in re cujufdam Tertulli diligentiam lau

dat : ex qua etiam epitola patet, ipfummet Cyprianum huic


rei incubuiffe. In his autem fatis neminem omnino fuiffe o

,,

mifum inde certum videtur, quod nulla tunc effet perona


rum acceptio. Non enim folum illutriores Martyres tunc tem
poris celebrantur, fed & pueri quoque & mulieres, fervi & ca
techumeni . Teftis infans ille , qui cum Romano paffus eft; te

,
,,

ftes Perpetua & Felicitas, Blandina, aliique Martyres ordinis in


ferioris, quorum tas, conditio , exufve fequior non prohi
buit, quo minus eorum Aa & nomina diligentiffime collea
fint, & ad poteros tranfmiffa. Quin & pro Catholicarum Ec

,, clefiarum commercio, Ecclei exteras etiam provincias de

,
,

fuis Martyribus faciebant certiores, ut eorum natale celebra


retur, idque per epitolas encyclicas, quarum nonnull ad nos
ufque pervenerunt. Adeo , inquit Dodvvellus, eduli erant pri
mvi Chritiani in tradendis ad poteros Martyrum gefiis, ut nihilpa
ne illos fugerit.

14. Jam vero, uti profequitur, fi non folum ea qu ex fa


C IS

LLLL

CL L L L C

LL L LL L L L L

S LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL


S LL LLLLLLLL LLLLLLLLL S LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

S LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLS


S LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
S LL LLLLLLLLS LLL LL LLL LLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLS

S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLLL


S LLLLSLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLS
S LLLLLSLLLL L LLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS S

S LLLLLLLL LLLLLLLL SLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLS


S LLLL S LLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LL LLLLL LLLS
S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL
SS LLLL GGG GGGGGGGGG S LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
S LLLLSLLLL LS LLLLLL LLLS 0S LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLL LL
S LLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLS LLS
S LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLL LLLS
S LLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL
S LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL
S LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS S LLLLLLLLL LL
S LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL L LLLLLLL
S LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLS
S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLS LLLS
S LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL S LLLL
S LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL
S LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS
S LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLL LL LLL LLLLLLLLL LLL LLS

S LLLLLS LLLLLLLLL 00S LLLS LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS


S LLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
S LL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

SLSLS 00S LL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLS
TTkS
LLLLLLL CLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLS
kSML LLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS

ZS LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL


S LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LL LLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL
S LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLS LLLS LLLLLL LLLLLLLLLL S LL LL LLL LLLLLLL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS


LL LLLLLLS LL LLLLLLLLS LLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LL

LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL SLLL LLL LLLLLS


LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLS LLL LLLLLLL LCCCCL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LLLL
LLLLLLLLS LLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLS


LLLL

LL LCCC L C L L C C L L LS S LLS

LLLL

LLL LLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL S LLLL LLL LLLS
LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL S LL LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLS

00S LL LLLLLLLLL LL LLL LLL LL LLLLLLS LLLLL LL LLLLL LLLLLL 0S CLS

LLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LL LL LLLLL LLLLLLLLLLL SLLSzkkS


LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLL
LLLL LLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLL

LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLS


LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLS
LL S LLLLL LLLL LLLLL LLLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LLS


LLLLLLL LLLS

SS

00S LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL S0CCSSS

LLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLzS


LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLS kTS

LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLS LLL LLLL S LS kkkkS


LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLSkS
LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLS LLL
TTTTS
LLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLL LLS LS kk
LLL CCLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL S LLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLS
LL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLS

LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL


LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLS
LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS L LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLS LLLLLLLS

LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL


LLLLLLS LL LLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

0 LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS


LLLLS LLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LL LL LLLLLLLLL
LL LLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL SS LLLLLS
LL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLL 0 LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL 000S

LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL

Tkk y
LLLLLL

CL L L L CCCCLL LL LLLL
LLLLLLLL LLLLLL 000S LLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL
LLLL

LLLLL LLLLLLLL LL LLL 00S LL LLLLLLL LLL LLLS 0S LLLLLLLLL

LLLL LLLLLLL LLLLLL S LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLS LLL LS LLLLL 00 LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL

LLLLLL LL LLLS LS LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS 0S LLLS LLLLLLLLS


LL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLS


LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLS 0S LLLL LLL LLLLL LS LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLL LLLLLL LL LL LLLLLLL LLLLLLLL S
LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLS
LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS


LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL S0S LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLCCCLLLLLS LLL

LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLS


LL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL CLLS

LLL
LL LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLL
LLLL LL LLLLL LLLLLS
SS

S0S0SS ttt SS 00S LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL


S LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLL LL LLL LLLLLS LLLL LL
CCCCCCCCLCS
Tk
LLLkkkLLL
LLLL L0S LLLLLLL LLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL S
SS

SS

SS

SS

kkS kkkkkS LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL

ZSLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS


TTTT
LL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLS
LLL LLLLTS
kY LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS LL
ZS LLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLL LLL LS LLLLLLLL LLLLLLLLLL

ZSkSS LLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLL S LLLL LLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS

kkS LL L LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LS


TS LLLLLL LLLLLL LLLS 000S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLSLLLLLLLLLLLSS LLLLLSLLS
LLLLLLLLS LLLS LL LL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLS 0S LLLS 00S

LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLL

LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLSS LLLLLS LLLS 0S LLLS 00S LLLLLLS
LLLL S LLLLLLLLLL LLLS 0S LLLS 00S LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLL LLS

LLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLS LS 0S LLLS 00S LLLLS


LLLLL LLLSLLS LLLLLLLLLL LLLS 0S LLLS 00S LLLLLLLLLLLL 00 LLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLS 0S LLLS 00S LLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL 00 LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLL S LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLL 00S LLLLLLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL L LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLSLLLLLL LL LL LLLLLLS


LLLL

I N

A C T A

M A R T Y R U M

$.

I I.

XVII

bus qui Apotolicis temporibus floruere, fatetur Dodvvellus. Ve


rum id ad fubequentia quoque tempora debere extendi certum
eft , cum in laudato B UICHE RIA N O Kalendario nec I

gnatius martyr recenfeatur, qui Rom fub Trajano paffus eft;


nec Telefphorus ipius Urbis Pontifex, nec Lucius ejufque focii a
Jutino Martyre memorati, fub Antoninis paffi; nec Apollonius,

qui fub Commodo martyrium pertulit; nec Quartus, qui, tefte


fanto Cypriano, cum Sixto Papa animadverfus et ; nec Moyes
aliique a Cypriano laudati, qui fub Decii aut Valeriani perfecu
tione confummati funt; nec foter virgo nobiliffima, quam fan
us Ambroius ejus confanguineus laudat , &c. Denique multos
laudat Damafus Liberii fucceffor in extremis perfecutionibus co
ronatos, qui tamen in his Faftis non memorantur, quales funt Fe
lix Carmine 6. Petrus & Marcellinus Carmine 12. Gorgonius Carm.
14. Maurus Carm. 21. Jaturninus Carm. 25. Marcellus Carm. 26.
Anonymus Grcus Carm. 27. Eutychius Carm. 31. Tarficius acoly
thus, qui mori maluit quam facra Gentilibus tradere, Carmine
35. Chryantus 87 Daria Carmine 36. &c. His addendi ex per
vetufto codice mf. fanti Vitoni Virdunenfis Philippus & Felix,
item Alexander , cujus cum fepulcrum a Damafo ornatum Ge
t violaffent, a Vigilio Pontifice retauratum fuit. Alios item

Martyres fuo tempore celebres commemorat fantus Grego


rius Magnus, de quibus nihil in eodem Kalendario habetur,
quod forte tunc nondum eorum fetivitates effent inftitut.
Homiliam 28. in Evangelia habuit ad tumbam Sanorum Nerei &
Achillei , in die eorum feto; homiliam 32. ad corpora fantorum

Procei & Martiniani. Item aliam, fcilicet 13. in natali J. Felicis. 34.
in natali fanorum Johannis & Pauli, fequentem in natali fanti
:Menn &c. Sed & vetuftiora tetimonia habemus de aliis Marty
ribus Romanis , tum in Miffali Gelafiano, tum in concilio Ro

mano fub Symmacho , ubi varii Martyrum tituli, id eft bafili


c, recenentur.

Kalendarium CARTHAGINENSE , eti Romano amplius,


multos tamen Martyres omittit aliunde notiffimos. Non Rutilium

exhibet, qui, tefte Tertulliano in libro de fuga, poft evitatos f


pius perfecutores, tandem comprehenfus igne martyrium confum
mavit; nec Mavilum, qui ex eodem Tertulliano ad Scapulam, apud

Adrumetum fub Severo principe ad betias damnatus eft. Immo


non ibi recenfentur Laurentius, Ignatius, & Celerina ; non Baus,
Fortunio, aliique Martyres Carthaginenfes in Cyprianicis epitolis
laudati. Idem obervari potet de aliis Kalendariis potea concin
natis. Quod vel ex celebri Muzarabum Miffali perfpicuum eft,
in quo aliquot Martyres Hipanici a Prudentio laudati defideran

tur: quales funt Zoellus Cordubenfis, Cucuphas Barcinonenfis, En


-

cratis

S CLS LL CCCCCLL LL LLLL


LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL CCLLLLLLLLLLLS
YLLL

LLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLL S LL LLL LLL LLLLLLLL LLLS


LLLLLL Y LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLLL LL LL LLLLL LLLL LLLLS LLLLL LLLL LLLLLS
LLLLLLLLL LS LLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL 000S LL LL


LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LL LLL LLL LLLLLLL S LL LLL LLLLLLL LLLL

LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLL LLL LLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL S LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLLLS LLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLS LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLS
LL LLLLLL LLL SLLL LLLL 00 LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLL LLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLS
LLLLLLL S LLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL

LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL L LLLLLS


LL LL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL


LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLS
L S LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL S LLLL

LLLLL S LLLLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS
LLLLL LLLLLL 00S LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLLLL LLLLLL S LLLLLLL S LLLLLLLLL LLLS
SS

LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLS LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLL SLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLS


LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS

LLLL S LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS S LLLLLLLL LLLLLLS


LLL LLLLLLLLLLLLL S LLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL
LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL LL

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLL


LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS 0S LLLLLS 00S LLLLLSS0S LLLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS


LLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL S00 LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLS
LLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLLLLS L LL LLLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LL LL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLLL S LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL

LLLLLLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LL


SS S

SS

LES

I N A C T A M A R T Y R U M S. I I.

vetuftioribus codicibus. De eo plura videri poffunt apud Floren


tinium, qui iftud Martyrologium ad varios codd. mf. exatum,
& eruditis notis & exercitationibus illuftratum edidit Luc an

no 1668. Ceterum Frontonis fententi videtur fuffragari fan


tus Afterius Amafeae epifcopus, qui in Encomio de fantis Mar

tyribus ait: i aliquis effet fedulus Martyrum amans, atque omnium

paionibus feti vellet celebritate litare , ne diem quidem in anno non fe


fium prteriret. Hinc, opinor, inftitutum eft, ut omnes unius lo
ci Martyres fimul celebrarentur , quos in Carthaginenfi Kalen
dario fub Martyrum Timidenium , Petrenium &c. nominibus indi

cari cenfemus. Apud Chryoftomum habetur homilia de Marty


ribus gyptiis, quo nomine complures celebrari ex ipius homi
li contextu intelligitur. Huc etiam revocand videntur aliquot
Patrum homili, qu paffim de Martyribus , aut de omnibus Mar
tyribus infcript occurrunt. .
.
19. Ceterum cum ex duobus Kalendariis a nobis laudatis, fci-c:.:

licet Bucheriano & Carthaginenfi, aliquot fanti alias aut igno-:


perfunt Ka
ti, aut ex incertis tantum monumentis noti, jam nobis certo in-#aaarii,
a
liquot Mar
|-

|-

notefcant, ut vel ex fola eorum letione manifetum eft; idcirco#:#;.

utrumque Martyrum Atis duximus fubjungendum, veluti quod-:


tefcant, in
dam deperditorum Aorum fupplementum. Nec dubium eft, procul
::|:::du bio
quin fi aliarum eccleiarum Kalendaria pariter haberemus, mul-spurgatii
torum hinc Martyrum nomina hauriremus, quod probatur ex#;
aliquot Patrum locis , ubi de nonnullis Santorum fetis obiter *"*""

agunt . Sic Theodoritus aliquot Martyrum follemnitates recen


fet in lib. 8. de curandis Grcorum affetionibus: Petro, inquit,
Paulo, Thomae, Jergio, Marcello, Leontio, Antonino, Mauritio, aliique

fantiis Martyribus follemnitates populari epulo peraguntur. Fergii reli.


quias celebrat Evagrius libro 4. Hitori cap. 28. & ejus ecclei
apud Procopium aliofque autores paffim laudantur, potiffimum
in epitola epifcoporum provinci Euphratefi ad Augutas in
Synodico apud Baluzium tomo 1. nov Colle. Conciliorum.
Idem Evagrius lib. 3. cap. 33. memorat eccleiam admirandi mar

tyris Leontii, qui in urbe Phnices maritim Tripoli fummo honore cole
batur. Maximus Madaurenfis alios commemorat, in epitola in
ter Augutinianas I 6. quorum fetivitas apud Madaurum ce

lebratur, Mygdonem fcilicet feu Migginem , Namphanionem archi


martyrem , Lucitas , & fantam Janaem . Gildas Sapiens , qui (a)s Alba

fculo 5. de excidio Britanni cripfit, inter alios Anglicanos:


martyres Albanum Virulaminenfem., Aaron , Sj Julianum Legionis ur-:
Angliae, Lib.
-

bis cives recenfet. De eodem (a) Albano prclara habet Con::::::::


. Fufius
apud
|-

|-

|-

|-

|-

|-

tantius in vita fanti Germani Autifiodorienfis. Kalendaria rii:

Gallicana ex Gregorio Turonenfi aliquatenus fuppleri

qui de celebrioribus fui temporis Martyribus agit in


-

d 2

poffent, #:#4

gIO

de 1997.

P R F A T I O

G E N E R A L I S

gloria Martyrum. Eorum nonnullos paffim laudamus: quibus


adjungendi funt Timotheus & Apollinaris apud Remos celebres,

quorum bafilica memoratur in beati Remigii Teftamento; Eu


tropius primus Santonum Epifcopus, de quo & Fortunatus;
Amarandus martyr Albigenfis, cui Eugenium Epifcopum in Hono
rificiana (legendum Humericiana) perfecutione martyrem conjun
git; Mallofus & Victor in agro Colonienfi, Antolianus Arvernen
fis, Quintinus Viromanduenfis, cujus facri corporis elevationem
alteram a fano Eligio faam defcribit fantus Audoenus;
Baudilius martyr Nemaufenfis, &c. Quin & alios etiam exteros
laudat, ut Clementem Papam, Johannem & Paulum Rom ; fergium,
Cofmam & Damianum, Domitium in Oriente celebres, ficut & Ifi.

dorum in infula Chio, Polyoium Contantinopoli &c. Porro etfi


Gregorius in rebus aut miraculis narrandis, maxime in iis, qu
ab ejus tate paullo remotiora funt, quandoque falfus fuerit,
nemo tamen ei denegabit fidem in iis Martyrum faltem nomi

nibus recenfendis. Sed ne quis etiam ex his colligat aliorum Gal.


li Martyrum, qui ab eo non memorantur, cultum recentio
rem effe; obervare convenit ab eo omnes minime recenitos

fuiffe, fiquidem & ipe de aliis agit in hitoria, de quibus in li

bris Martyrum nulla fit mentio: quales funt Caius & alii Arver.
menes lib. I. cap. 33. Cripinus & Cripinianus Sueionenfes lib. 5,
cap. 34. Capraius Aginnenfis lib. 6. cap. 12. &c. Et fane beatus
Eligius, tefte fanto Audoeno, capfas martyrum, Piatonis Tor

nacenfis, Columbe Senonenfis, Cripini & Cripiniani Sueffionen


fium, Luciani, Juliani & Maximiani Bellovacenfium &c. adorna

vit. Habemus vetutiffimum Kalendarium Burgundicum fculo

v1 1. labente, aut initio fequentis fcriptum in dioecefi Lingonen


fi, in quo prter alios martyres paucos, hi quoque memoran

tur, Tergemini peofippus, Elafippus, Melafippus, Leonilla 87 Jonilla


xyr. Kalend. Februarii ; Agatha martyr nonis ejufdem menfis;

Defiderius Lingonenis, 1 1 1. Idus Februarii, alter Defiderius Vien


menfis, x. Kalend. Junii; paio fanii Eleutherii epic. x1 v. Kalend.
Maii; & alii quorum nonnullos fuo loco memoramus, Sic Hi
fpanic ecclei fetivitates ex Prudentio & celebri Muzarabum

officio colligi poffent, Conftantinopolitan aliquot ex Procopio,

alique ex aliis autoribus. Idem ex bafilicis, qu illis tempori


bus tru fuerunt in Martyrum honorem colligi potet. Legen- .
di ea de re ejudem Procopii libri de dificiis, quos paffim pro

opportunitate in hoc opere laudamus, Exinde patebit multos mar


tyres, eti eorum gefta fint ignota, aut vitiata, cultu tamen pu
blico tunc fuiffe honoratos. Et merito quidem, nam etfi incer
tum fuerit quid fingulatim fecerint, certum tamen eft eos mar
tyrio confummatos fuie. quod tete Ambrofio fufficit ad com
-

paran

I N

A C T A

M A R T Y R U M. 6. II.

XXI

parandam ipfis & in clis gloriam, & in terris populorum vene,

rationem. Ex his funt Anthymus, Mocius, Plato, Thyrfus, Jergius


& Bacchus, Pantefemon, Memas & Meneus, quos memorat hic au
tor lib. I. in quo etiam laudantur fan Martyres, Ja, Zoe, &

Prima, forte Carthaginenfis, quam tamen Martyrem non appel


lat. In tertio laudat Georgium, Eugenium. In quinto Cononem in
Cypro, Comam & Damianum, quorum ope fanatus et Imperator,
Leontium, Romanum, Phocam, Thaleleum, qui etiam in aliquot San
torum vitis ea tate fcriptis, ut & alii nonnulli hic recenfiti,
memoratur; alios paffim laudatos omitto.
2o. Quid vero ex Patrum homiliis, quarum, nquit, fi genuine 2: Dea

a uppoitiis epararentur, parum upereent Martyres, quorum fefia:


celebrarentur, in fu fententi patrocinium colligere poit Dod. :::::::
vvellus, fane non video, nifi prius duo probet: alterum, omnes # Mr
ea de re Patrum homilias ad nos uque pertigiffe: alterum nul- offenditur.
lum umquam Martyris fetum abfque ejufmodi homilia fuiffe ce
lebratum. Certe hoc argumento etiam Martyres Bucheriani Ka
lendarii ut plurimum expungendi effent. Avitus Viennenfis an

tiftes tetatur lib. 6. de laude virginitatis, Eugeniam virginem &


martyrem ubique terrarum uo tempore celeberrimam fuiffe:
nulla tamen de ejus laudibus homilia apud Patres occurrit; nul

la de Thecla Martyrum antefignana ; nulla de fixto epifcopo, &c.


Aliquot tamen Martyrum gefta & nomina ex his Patrum homi
liis difcimus, quarum nonnullas in notra colletione reperies:
alias, quod nihil fere prter nomina exhibeant, omiimus, ut
Chryotomi fermonem 66. tomo 5. de Ba epifcopo & marty

re; homiliam fanti Petri Chryfologi de fanto Apollinari primo


Ravennatum epifcopo, &c. Ceterum ex aliis fanorum Patrum
locis plures alii Martyres innotefcunt, ut Petri apotoli uxor ex Cle
mente Alexandrino: & fatelles qui cum Jacobo majore Apotolo

paffus et, ex eodem autore apud Eufebium laudato; Athenoge.


mes ex Bafilii Magni lib. de Spiritu-Sano cap. 29. Orefies ex Gre

gorii Nazianzeni Oratione 2o. Methodius Olympi Lyci, deinde


Tyri epifcopus, qui in Chalcide Grci martyrio coronatus et,
& Viiorinus epifcopus Pitabionenfis ex Hieronymi Catalogo fcri.
ptorum eccleiaticorum; Afterius in libello precum Fautini &
Marcellini ad Imperatores contra Damafum Papam : Nazarius

ex fanto Paulino, cujus reliquias ab ipo Ambrofio fe accepif.


fe, ipe tetatur; Onefimus fanti Pauli difcipulus, & Plato mar
tyr, ex fanto Nilo Johannis Chryotomi difcipulo; decem
Martyres Cret, ex epitola Martyrii epifcopi Gortin ad Leonem
Augutum ; Nemefanus puer ex Augutini fermone 286. qui &
Ageleum, Catulinum, falvium, & alios plures Martyres fermonibus
fuis celebravit. His addendi Papias martyr Philadelphienfis, Mer
curtus ,

P R F A T I O

XXII

G E N E R A L I S

curius, Aquilina &c. ex Chronico Pafchali ; Mocius , in cujus ba


filica Synodus Ephefina primum Contantinopoli promulgata eft
a Dalmatio archimandrita, uti in ejus Concilii Atis legitur. Ce

lebris etiam ex Sozomeno lib. 8. cap. 17. Acacius ex eodem auo

re lib. 4. cap. 21. & Socrate lib. 6. cap. 23. Baa qu eccleiam
habebat apud Calchedonem, Eleutherius & alii ex Theodoro Le.
tore ; Leontius &c. ex Evagrio ; Baus ex Valeriano Cimelienfi

homilia 15. qui tamen ejus Martyris nomen reticuit; fed aperte
perfonam indicat ; ex Epiphanii Ticinenis carminibus, Jaturni:
nus, Cripinus, Daria, Maurus, Euebius, Quintus, Oiavus, Ad.
ventor & Jolutor, quorum limina in itinere miffus Mediolano Bri
gantionem vifitaverat, carm. I. Alios aliis verfibus laudat. Eu

genia virgo & Euphrofina cum aliis multis ex Avito Viennenfi ;


Peregrinus primus Autifiodori Epifcopus , Jovianus Letor &c. ex
fanti Germani Autifiodorenfis vita , qu fculo quinto fcripta

eft; Timotheus, Mauris & Thea Gazenfes ex vita fanti Porphyrii;


Jaturninus martyr in Sardinia ex vita fanti Fulgentii ; Januarius
Epifcopus & Martyr Neapoli ex Uranii epitola de obitu fanti
Paulini ; Euretus , Antiochus, Plato , &c. ex vita fanti Theodori

Siceot ; Talelus , qui & in aliis paffim ejus tatis monumentis


laudatur, ex vita fanti Eutychii epifcopi Conftantinapolitani ;
Polyeuius, Menas, & alii triginta tres martyres ex vita fanti Eu
thymii ; Domitianus ex fermone 59. eorum qui Ambrofio adfcri.
pti funt. His adde Jyrum Genuenfem, Eutychium Ferrentinum ,

Proculum Bononienfem, Jabinum feu Savinum Spoletanum & Eraf


mum Formi quiecentes , Leucium feu Leontium Brundufinum,

Fautinum Brixienfem, Chryogonum, Marcellum, Quatuor coronatos,


Nereum & Achilleum, Marcellum, Caearium, Martham, Julianam, Bal.
binam, immo & ipum Chritophorum, cujus Ata adeo vitiata funt,
& alios plures ex Gregorio Magno; Cantianos, ( id eft Cantium,
Cantianum & Cantianillam, ) & Fortunatum, Martyres Aquilegien
fes , Felicem Vincentium, Urficinum, Vitalem, &c. ex Fortunato,
aliofque plurimos ex aliis auoribus & monumentis, quorum o.
mnium

Martyrum

nomina

proferre

nobis ad alia fetinantibus

IlOrl VaCat .

.s.p.. . 21. Jam vero fi quarti aut quinti fculi Patres confulamus quid
:::" de Martyrum numero fenferint, nihil in eorum criptis tam cer
provocavit
p:t, tum ac exploratum occurret, quam infinita propemodum Mar:
eontra ipfum
fare .

tyrum multitudine Eccleiam Catholicam illutratam fuiffe. Mi.

lia Martyrum adjacent vobis, inquit Augutinus ferm. 4. de Tem


pore. Et ferm. 3oo. qui eft de Martyribus, ait Martyrum millibus

purpuratam effe terram, quam erebra pafi tephanum martyria imple:


fe afferit ferm. 314. Et lib. 6. contra Fautum, Millia vobis notra

tum Martyrum occurrunt, Eodem Legiones Martyrum vocat ferm,


3 I2,

L L

L L L L

L L L L L L L LSSS0S LLS

LLLL

000S LL LLLLLLL 000S LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLS


LLLLLS LLLLL LLLLL LL 000S LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS
000S CCCS 0SS LLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLL L LLLLLLLLLLLLLL LLLL

LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLS
LLL S LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLL S LLLLLLLL S

LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLS


LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS

00S LLaaLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLSSz


LLLLLLL LLL

LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLL LLLL 0S LLLLL LLLLLLS LLL LL LLSykkk S


LLLL LLLSS LCCCL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S0 LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLSMkSkS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LS


LLLLLL S LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLL LCCLL LLLLLL S LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLSS LLLLSkkk kkkkkkS

LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL S L LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLSSeeS


LLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLLS LLLLLLLLS LL LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLL
LLLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLS
LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLS

LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LL LL LLLLLL LLS
LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL 0 LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL S
LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL GGG LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLL CCS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLL LLL
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL 0S LLL
LLLLLSLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLS 0S LLLLLL LLLLLLLLSLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLL


LL LLLS0S LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL SLLLLLLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLSLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS 0 LLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL SS LS LLLS 0S LL LLLLLLLL LL LLLLLLLL
LLL S LLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLS

LLLLLS LLLL 00 LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS


LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LL LLLS S LLLLLLL LLLLLLLL S

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS

SS

LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLS S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS

aLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL S LLLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLS


LLLLLLS LLL LL LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLL LL LLLLL LLS

SSSS

LLL LL LLLLLLLLL S LLLLLLL L LLLLS 0S LLLLLLL LLLLLLL LLCS 00SSS


LLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLS
LLL LLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

yS
LLcaaa

P R FAT Io G ENER ALIs

*XXIV

vvellus num. 36. Sic autem loquitur Irenus: Eccleia omni in loco,
ob eam quam habet erga Deum dilectionem, multitudinem Martyrum in o
mni tempore prmittit ad Patrem : reliquis autem omnibus non tantum non

babentibus, fed Gc, Opprobrium enim Sjc. propter eam que erga Deum
eft diletionem , 87 confeionem Filii ejus , fola Eccleia pure futinet,
fpe debilitata 87 fatim augens membra, Sj integra fiens. Aliorum Pa
trum loca ubi de perfecutionibus in fingulari agendum, profe
remus: interim an Dodvvello faveat Eufebius videndum eft.

sa Fnfra

23. Duas, ut jam diximus, de Martyribus colletiones edidit

::::::"Eufebius:
unam de antiquis Martyribus; alteram vero de iis qui
propocalf
: fuo tempore in Paltina paffi fuerant. Hanc poteriorem inte
:#ff:f:gram exhibemus inferius, cui fi ea conjungantur, qu de eadem

#: perfecutione lib, 8. Hitori eccleiatic idem auctor fcripfit,


nemini dubium erit, quin a Dodvvelli fententia fuerit hac in

parte maxime alienus. Priorem autem colletionem, qu a mul


tis retro fculis excidit, paucos Martyres comprehendiffe, fe ex
ipius Eufebii Hitoria colligere affirmat Dodvvellus; at certe lo
ca ex quibus id infert , debuiffet exhibere: cum nobis conftet ,

Eufebium in Hitoria infinitos paffim admififfe Martyres, quam.


vis re vera paucorum nomina recenfuerit. Nec alium Eufebii
interpretem quam ipummet Eufebium proferimus , qui libro 3.

cap. 33. ait, fub Trajano plurimos ex Fidelibus multiplicis martyrii


certamen ubiie, Lib. 5. initio , fub Antonino Vero innumerabiles
prope Martyres per univerum orbem enituie affirmat. Lib. 6. cap. 1.
Severum perfecutionem concitaffe refert, in qua per omnes ubique
locorum eccleias, ab athletis pro pietate certantibus illutria confesta fue

runt martyria. Sic de Decii, fic de Valeriani perfecutionibus lo


quitur, qu an Dodvvelli conjetationibus faveant, judicet quus
letor, Jam vero quod ad Prudentium attinet, nullatenus Dodvvel

lo favere dici potet, nifi ipfe Prudentius de omnibus omnino Mar


tyribus fefe aturum fpoponderit. Quofdam laudat , alios omit
tit. Certe nihil habet de illuftri illa Leocadia , in cujus templo
concilium I v. Toletanum habitum eft.

::::::::"

24. Tandem ut receptam apud omnes de Martyrum multitudi

:::*,,
Ediforunn 33 ne fententiam evellat Dodvvellus, ait paucos Imperatores Ec
gestia:Per: clefam fuiffe perfecutos; pauciora edita adverfus Fideles lata
fecutorum
:::ium, recenferi ; ac denique ita clementi laudem plerofque principum
paucitate ,
imperato- affetaffe, ut etiam noxios gre punirent. quod item provin
-

|-

|-

::::ia Retores mulabantur. Verum ad convellendum penitus


:: iftu Dodvvelli argumentum, oper pretium eft obervare, per
aequitate de

f: fecutiones adverus Chritianos non ex folis Imperatorum editis


::: ortas fuiffe , vel ex privatis prfidum odiis, aut folis populi cla
veritati

: moribus, ut pius repetit Dodvvellus ; ed etiam, &

quidem

if ontra

:::" maxime , ex Romanarum legum prfcripto, quibus peregrina


.::
quli.

LL CCCC C L L C C L L C

LS

LLLLS

LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLL 0S LL LLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLLLLLL SL LLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL S LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL
L LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LL LL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLa LLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL 0S LL LLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL 00 LLLLLLLL LLLM S
LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL SLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLL LLLLS
LLLLLLL CCCSS 00S LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL
LLLL LLL LLL LL LLLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS
LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLS

LLLL LLLLLLLL LCCLLLLLL 0 LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLS
LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLL SLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS
LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLSLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS


LL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLSL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL

LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLS
LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS L
LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLL LLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLSLLLL

LLLS 0S LLLLLLLLLLLLL LLLLS LLSS LLLLLSLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL


LLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLL L LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS
S
00S LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL
SS

LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL SSS S LLS
LLLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS L LLLLLLLL LLLLLLLLL LCS

LLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL S0 LLLL
LL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLL

LLL 0S LLLLLLS LLLLS 00S LLLLLLS LLLL L LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
S LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLS

L LLLLLLLLL LL LL LLLLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLS


LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLL


ttS

LLaS

XXVI

: P R E F A T I O G E N E RA L IS

crudelitatis vitio non tribuerint, quod eos facrilegos, publicos

hoftes, maximorumque flagitiorum noxios effe arbitrarentur. Id


fane ita Suetonio perfuafum erat, ut inter ea qu aliqua laude
digna a Nerone fancita commemorat , ait ab ipo fuiffe affli

ios fuppliciis Chritianos, genus hominum uperfitionis nove ac male


fic. Qunam vero Prfidum fuerit clementia, Laantii ver

bis exponendum eft ex lib, 5. Intitut cap. I 1. Exquiitos, inquit,


dolores corporibus immittunt, & nihil aliud devitant, quam ut torti mo
riantur, , , Pertinaci fiultitia jubent curam tortis diligenter adhibere, ut
ad alios cruciatus membra renoventur , 8) reparetur novus funguis ad

pnam . Ex hoc tamen fe nullum peremiffe gloriabantur, ut


profequitur Latantius, Nam & ipe audivi, inquit, aliquos glo
riantes, quia adminitratio fua in hac parte fuerit incruenta. Eo mo

do hos Prfides juftos, quo clementes fuiffe probat cap, fequen


ti, Jus, inquit, vocant carnificinas veterum tyrannorum adverfus inno.
centes rabide fevientium; &J cum fint injutiti crudelitatique dolores,

juftos e effe tamen ac prudentes videri volunt. Unde fic eos paullo
poft compellat : Adeone vobis, o perdita mentes , invia ju/titia efi ,

ut eam fummis feleribus adquetis ? Adeone apud vos perit innocentia,


ut ne morte quidem fimplici dignam judicetis ? 87c, & paullo antea ,

cap. fcilicet nono, Audent homines improbi/imi jutiti facere men


tionem ; qui feras immanitate vincunt. Videat jam quus letor ,
quid de Prfidum itorum clementia & quitate judicare de

beat. Denique etfi idem Latantius in libro de Mortibus per


fecutorum quinque tantummodo ex Imperatoribus qui Ec
clefiam perfecuti fuerint enumeret ; non inde tamen inferen

dum et plures non fuiffe perfecutores. Eos enim folos recen


fet Latantius, qui ob concitatam perfecutionem divinitus
punii funefta morte vitam finierant, ut patet tum ex titulo

libri, tum ex totius opuculi contextu, unde mirum non et,


fi Trajanum aut Antoninos, qui placida morte obierant, cum

Nerone , Valeriano , aliique tyrannis, quorum turpis fuerat


interitus, non conjunxerit . Idem fere dicendum de Tertullia

no, qui in Apologetico Chritianorum religionem a peffimis

Principibus, quorum decreta ipimet gentiles horrebant, exagita


tam fuiffe probaturus, inter perfecutores eos principes recenfere
non debebat quos Romani ut patri patres & piiffimos Impera
tores fufpiciebant.
-

. .

I N A C T A M R T Y R U M S. I I.

XXVII
*

. I I I.
26. Confutatio Differtationis XI. Cypria 46. Eamdemque diaturniorem quam velit
|

nic H. Dodvvelli, quantum ad resfa Dodvvellus.


Eti. Perecutio Neronis, (qu Prima 47. Sub Antonino Caracalla Perecutio
eft ) ejuque atrocitas & amplitudo.
nem aliquot in locis non defiie.

27-29. Perecutionem Domitiani, ( que 48. Uti nec ub Heliogabalo , ipoque et


eft Secunda) diuturniorem fuie & cru

iam Alexandro.

deliorem quam ffatuit Dodvvellus.

49. Maximinus Perecutionem novam &


triennii quidem (qu Septima babetur)
perecutiones non ita paucas fuie atque excitavit. Nec fub Philippis defuere

3o. Inter Domitiani & Decii tempora

cenet Dodvvellus.
Chritianorum cdes.
31. Perecutionem Trajani (qu Tertia 5o. 51. Decii Perecutionem (qu Oava
numeratur) diffufiorem fuie quam Dod. fuit, )fviimam, renuente licet Dod.
vvellus putat.
vvello, fuie, palam monftratur. . .
Perecut
Hadrian
Sub
32.
ionem (quam 52. Sub Gallo etiam fuie perecutionem
o
appendic
terti
em alii, alii Quartam attrocem, licet brevem, vel ex conceis
dicunt,) revera fuie, contra Dodvvel. a Dodvvello conequitur.
li affertum probatur.
53. Valerianus acerbe in Chritianos f
33. Nedum Chritianis faverit Hadria viit: qu Perecutio Nona numeratur.
IlUlS
54. Sub Aureliano, uti & ub Caro,
34. Cujus animi fevitia & uperffitioper Martyres quoque fuie.
ecutioni, quam dein fedavit, occafio 55. De Perecutione Decima ac decenna
nem praebuere.
li fub Diocletiano aliique atrociima.
-

35. Sub Antonino Pio nec defuie pere

Ejus occaiones.
56. Galerius Maximianus Cfar Editum
36. Sub Marco Aurelio Perecutionem contra Chritianos a Diocletianoexpri
cutiones multas.

( quae Quinta ponitur) extitilfe.


mit. Pudende Dodvvelli de fviima
37. Qunam bic objiciat Dodvvellus.
bac Perecutione extenuationes.
38. Confutantur omnia. In Chritianos 57. Eae falfi convincuntur. Immanitas
fvitum fuie quod Chritiani effent.
Perecutionis, accedente duobus Perfe
39. De tempore Martyrum Lugdunenium. cutoribus Maximiano Herculio.

4o. Perecutiones populorum clamoribus 58. Galeriorum Maximiani ac Maximi


excitatas, ad Prfides elfe delatas. E ni incredibilis adverus Chritianos cru
dita quoque imperialia adverus Cbri. delitas.
ftianos tunc promulgata fuie.
59-62. De Univeralitate bujus perecu

41. Perecutionis hujus acerbitati non of

tionis.

fecit Marci manuetudo.


63. Reliquis Dodvvelli exceptionibus ad
42. Sub Commodo &c. tranquilliora Ec verus multitudinem Martyrum repon

clefi tempora, quamvis nec fine Chri

detur.
-

ftianorum cdibus.

64. Dodvvellus quo prjudicio criperit,


43-45. Sub Severo Perecutionem (qu & Martyrologiorum Scriptores appella

Sexta dicitur ) fuie generalem atque verit fabulatores. De bis cautiones.


fvifimam.
::*

26. Expenfis aliquot argumentis, qu pro Martyrum paucita-::::::


te afferenda attulit Dodvvellus, jam cum eo ad fingulas Perfecutio-
nes, quas vulgo decem numerant, progrediendum eft. His non ac-:

tioNeronis(que
eft Prima) ejuf
que atrocitas &

cenfetur perfecutioilla magna qu fata eftHierofolymis poft tephani applitudo,


|-

C 2

IlCCCIIl.

LLLLLL

SC L Y L Y L

C L L L L L L L LS LS0

SS

LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL S

eS LLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLL LLLS
LLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLS LLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL S
LLLLLLLL LLLLLSLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLGGL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS 00S LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLS


LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLS


LLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLL SLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL

LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL 0 LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL SLL LLLLL LLLLLS


LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLL LLLLS LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS L LLLLLL LLLLL LLLLLLS

LLLLLL LLLL LL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS CS LS 0SS LL LLLLLL LLLLLLL 00S
LLL LLLL LL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLS

LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLL S LLLLLSLLLL LgS
LLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLS LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL S LLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS
LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL L LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLS

LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL


LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL L LLLL LLLLLS
L LLLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL S
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLL L LLLLCC

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLL LLLLL LLLLLLLL S LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLL

LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLS LLLLL LLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLL L

LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLSLLLL LLLL SLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLSLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLS 0S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLCS

LLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLL


LLLLLLS LLL LLLLLLS LLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLLL 00S CCLL LLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLS 0S LLLLLLL LLLS0S LL LLLLLS

LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLSL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL


S SS

SS SS

SS

LLLL

I N

A C T A

M A R T Y R U M. f. II.

pari perecutione excruciari imperavit. quod idem innuit Latantius in


libro de Mortibus perfecutorum cap. 2 ubi cum multos a Petro

Rom ad fidem addutos prmififlet, ubjungit. Qua re ad Ne


ronem delata, cum animadverteret ; non modo Rom fed ubique quotidie
magnam multitudinem deficere a cultu idolorum, CJ ad religionem novam
damnata vetutate tranfire , profilivit ad excidendum clete templum ,

delendamque juffitiam, S) primus omnium perfecutus Dei fervos, Petrum


cruci adfixit, nec tamen obiit impune. Repexit enim Deus vexationem

populi fui Sjc. Ex quo etiam loco patet, Neronianam perfecutio

nem potiffimum excitatam fuifle, quod magna multitudo a cul


tu idolorum in dies deficeret: cui tamen augend Romanum in
cendium occaionem tribuiffe inficiari non poffumus. Ceterum
Martyres, qui iis temporibus pafii fuerunt , non obcure laudat
Hermes in libro Patoris, vifione 3. ubi ad dexteram federe di
cuntur qui pafli funt cauffa nominis Dei ; tum recenentur fup
plicia, quibus illi ad hanc gloriam pervenerant , nempe feras be
ftias, flagella, carceres, cruces.
27:9 pr. 27. Poft Neronis interitum, turbatis Reipublic negotiis, Ec

#:; clefia paullum refpiravit, ufque dum imperante DOMITIANO

::::::aperta perfecutio recrudefceret Vefpafanum tamen beatus Hilarius


renflife in libro contra Auxentium, Neroni & Decio fvifiimis Ecclei

:::::::, perfecutoribus adjungit. At multo fvior eo Domitianus fuit,


"- qui, ut ait Eufebius lib. 3. Hitori cap. 17. Neronian impietatis,
bellique 8) alii adverus Deum fucceorem fe ipum profeus eft. Hanc
quidem Perfecutionem admittit Dodvvellus; fed breviffimam fuif.
fe affirmat , utpote qu vix unum annum potuerit implere ; &
minime cruentam, cum ne ad cruciatus quidem , nedum ad c

des progreffa fuerit. Ejus brevitatem certo fe argumento demon


ftrare exitimat, quod Brutius apud Eufebium lib. 3. Hitori ca
pite 18. afferat , Flaviam Domitillam, Flavii Clementis, ejus qui
tunc temporis Rom Conful fuit, neptem, una cum multis aliis,
anno 15. Domitiani in exfilium deportatam fuise. Atqui Tri

buniti, inquit, potetatis annum 15. iniit Domitianus menfe Se


ptembri, qui cum eodem menfe anno fequenti, poft revocatam,
ut auor et Tertullianus, perfecutionem, interemtus fuerit, ultra
folidum annum perfecutio differri non potet. Tertulliani verba

hc funt in Apologetico: Tentaverat 87 Domitianus, portio Neronis,


de crudelitate : fed qua 8) homo, facile cptum repreit, retitutis etiam
quos relegaverat &c. Unde fic concludit Dodvvellus: Tentavit ita
que Domitianus; non gladio ferociit. Relegavit Confesos; non

capitali, fed nec membrorum fupplicio affecit. Nec alii quam


exfules ex probis Ecclei monumentis haberi posunt.
28. Verum ex Brutii verbis, qu pro afserenda perfecutionis
hujus brevitate profert Dodvvellus , nihil aliud deduci potet ,
quam

YSLY S

CC LLLCCCCLL LL LLLL

LLLL LLLL LLLLLLLL LL 00S LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS


LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLL

LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLS


LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLS

LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS


LLLLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LS LLLLLLLLL

LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS


LLLLLLL LLL LLLL 00S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLL LLLLL
00S LLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLS
LL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LL LLLLLLLLS LLL LL LL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL SLLLL LLLLL

LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL


LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL S
LL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLS LL LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL S LL LLLLL LLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLS LLLLS

LL LLLLLLLS LLL LLL LL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL

LLLLLLLLLL LLLS LL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLL LLLL LLS


LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLL L LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS S LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLL
LLLLLLLL SS S LLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLLL LL
LLLLLL
LLLLLLLLS
SS

SS

00S LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL


LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LL

CCLLLLLLLL LLLLS 0S LLLLLLLLS S LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLL
LLLLL S LLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL S LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS LL LLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLL


LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLS LL LL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS

LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL


LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLS LLL

LL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS


LLLLS LL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LL LLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLS
SS

I N. R U . . .

tantummodo, aut in exilium amandatos. Nec id conjetando


dicimus, quod nempe difertis verbis legitur relatum apud Dionem
Xiphilini: Eodem anno, inquit, Domitianus cum alios multos, tum vero
Fabium Clementem conulem, (eti patruelis ejus erat, & Flaviam Domi
tillam, Domitiani conanguineam, uxorem haberet) morte afecit, illato
ambobus crimine impietatis, Cujus rei caua multi, qui in Judeorum ,
(fic ethnici Chritianos Judaimi, Atheimi, aut impietatis reos
appellabant ) mores tranfierant damnati funt; quorum pars poliata
facultatibus; Domitilla tantummodo in Pandateriam relegata efi . Gla
brionem quoque, qui cum Trajano magitratum geferat, accuatum pr
ter cetera fuperioris criminis, ... interfici ju/it. Huc revocari debet
Hieronymi locus ex Epitaphio Paul, ubi hc ad inulam Pontiam
delata, quam clariim quondam feminarum, fub Domitiano principe,
pro confeione nominis Chritiani Flavi Domitille mobilitavit exilium ,

invififfe dicitur cellulas, in quibus illa longum martyrium duxerat. I.


taque tentavit, ut loquitur Tertullianus, Chritianos Domitianus,
fed tam gladio, quam exilio ; nec ideo fufpeta inde erunt mo
numenta, qu aliquot Martyres fub Domitiani perfecutione co
ronatos celebrant.

3o, Refciffis tum Nerv Imperatoris, tum etiam Senatus au- p:

uf'
que ad Decii tempora ita perfeveraffe affirmat Dodvvellus, ut to:
toritatc Domitiani atis, Eccleia pacem recuperavit, quam

to hoc temporis intervallo, prter perfecutiones aliquas locales, :.

Chritianis tuto religionem fuam colere & promovere licuerit.:


At licet ultro fateamur, non femper & ubique terrarum perfe
cutiones ita ingruiffe, ut nulla dies, aut fane nullus annus fine mar
tyrum multitudine abierit; contendimus tamen perfecutiones etiam
eo tempore, quod inter Domitianum & Decium interceffit, fre
quentes fuie aliquando locales ex Prfidum genio, aut etiam
populorum & facerdotum tumultu ad eas Prfides incitante ;
quandoque etiam ex fpecialibus Principum refcriptis. Immo nec

etiam defuiffe perfecutiones publicis Imperatorum editis decretas


probabimus, in quibus multi Martyres occubuerunt.
31. Et quidem ut a TRAJANO, qui Nerv fuffetus et, si perf.

exordium fumamus, fatetur Dodvvellus, non folum Ignatium An-:


tiochenum, fed etiam Rufum & Zozimum Philippenfes hujus Im-:
numeratur )
peratoris juffu necatos
fuiffe.
At
prter Peos| in Syria fuie
:
lli
D d
|| neminem
d
quam
|-

|-

paffum fuie colligit Dodvvellus, quod, inquit, Polycarpus ; :::::


qui de iftis fcripfit in epitola ad Philippenfes, ceteros, fi aliqui ""
fuiffent , minime omiffurus fuiet. At mirum eft virum per

fpicaciimum non advertiffe, alios reipfa Martyres in hac epito


la laudar, fic quippe habet apud Eufebium lib. 3. Hitori cap.
36. Obecro vos ut pareatis prpoitis vefiris, omnemque patientiam exer
ceatis, quam peaftis non folum in Ignatio, Rufo , Sj Zozimo viris
-

bea

XXII

P R F A T I G E N E R L IS

beatiimis, ed etiam in aliis civibus SJ inquilinis vefiris, &c. Ufferiana


verfio: Jed SJ in aliis qui ex vobis funt... ad debitum fibi locum a Do
mino , cui 8) compai funt , abierunt, Idem innuit ipe Ignatius in
epitola ad Romanos, in qua promptas ad feipfum devorandum
betias effe optat ; qu quodam verit non tetigerant; feu, ut
habet Hieronymus in Catalogo, aliorum Martyrum corpus non au

f fuerant attingere. Favent Aa jam laudata ejudem fanti


Martyris, in quibus diferte legitur:Trajanus omnes aut facrificare,

aut mori cogebat. Obervat autem Eufebius lib. 3. cap. 33. Impe
ratoris exemplo peculiarem quamdam perfecutionem per fingulas
civitates populari motu excitatam fuiffe, cujumodi perfecutiones cruen
tas fuiffe patet vel ex folo Jymeonis Epifcopi Jerofolymitani exem

plo, qui cum confiantiime Chriti fidem profeus effet , tandem fenten.
tia judicis cruci ufixus efi, Ad Trajani etiam tempora beati Mar
ci necem revocat Chronici pafchalis five Alexandrini autor. Mar
cus Alexandrie, inquit, Epicopus erat, injeo in illum laqueo, a Bu

coliis ita appellatis, ufque ad Angelos locum ita diium, traius, ibi exu

fius et, prima die Pharmuthi ;3 ficque martyrio vitam conummavit. Ipfo
etiam tempore, ut cenfet Dodvvellus , Arrius Antoninus fideles
in Bythinia infianter perfequebatur , cumque omnes illius civitatis

Chritiani fefe manu fata ejus tribunali objeciffent , quibudam


duci juffis, ut loquitur Tertullianus in lib. ad Scapulam, id eft oc
cidi, ceteros dimifit, dicendo, fi vellent interire, prcipitia & re
ftes eos habere. Hic referenda quoque effet Tiberiani Palftin

prim prfidis relatio ad Trajanum, ubi fe in Chritianis fecun-

dum Imperatoris mandata neci tradendis fatigatum fuiffe fatetur,


fi de hujus inftrumenti fide apud viros dotos conftaret. At cer
tiffimum adhuc habemus de ea perfecutione tetimonium, epito
lam fcilicet Plinii Secundi ad Trajanum, ubi fe Chritianos dela

tos, poft fuppliciorum minas duci juffiffe ait: fed tandem cum multi
omnis tatis, omnis ordinis, utriuque exus in periculum vocarentur,&, ut

ait Tertullianus Apologetici cap. 2. damnatis quibudam, quibudam

gradu pulis, ipa tamen multitudine perturbatus , quid de cetero ageret


confuluit Imperatorem. Aium Plinii Secundi, id et ordinem adver
fus Chritianos cognocendi ab eo fervatum, laudat Trajanus in

refponione, cenfetque eos, non equidem inquiri debere, fed de


latos tamen puniendos effe, qua occaione, inquit Eufebius lib.

3. Hitori cap. 33. plurimi ex fidelibus multiplicis martyrii certamen


fubierunt, cum provinciarum prfidibus & populis infidias adverfus
Chritianos ftruere licet. Porro ex eadem Plinii epitola certum
eft, conventus feu (ut vocat) hetrias, id et quaslibet focietates
32. Sub
Hadriano

Perfecutio

een (qqam

feu conventicula, Trajani edito vetitos fuiffe.


32. HADRIANI perfecutionem alii quartam appellant, alii
-

terti appendiem; at rem uno verfu fe conficere

Dod.
VVllus,

I N A C T A M A R T Y R U M. g. III.

XXXIII

Tertie (a)
vvellus, ne unicum quidem Martyrem toto Hadriani tempo. appena'icem

re admittendo. Sententiam fuam probare conatur ex Jutini A alii , alii


Quartam
pologia, ubi fanctus Martyr Hadriani exemplum Antonino pro dicunt).reve
ponit, ut pacem Chritianis impetraret. qua fronte, inquit Dod-:i:
vvelli affer
vvellus, eo nomine ufurus, fi ipemet Hadrianus perecutus fuiet? At tum
admiffa Hadriani perfecutione , optimum fuiffe Jutini argu proba

contra Dod

mentum quis non videat, modo Hadrianus aliquando tandem

perecutionem fedaverit? Antoninum quippe adhortatur Jutinus,


ut agnita Chritianorum innocentia, ab eorum cde ceffari ju
beret, Hadriani fcilicet exemplo, qui poft varias Chritianorum

perfecutiones, Philoophorum Chritianorum apologiis & aliquot


prfidum refcriptis tandem convitus, ab eorum vexationibus &

cdibus abtineri jufferat. Hanc Jutini mentem fuiffe patet ex

eo, quod Hadriani refcriptum ad Minucium Fundanum Apologi fu inferuerit. Hoc enim refcripto declarat Imperator, fe Sere
nii Graniani decefforis Minucii monitu tatuere, ne deinceps Chri
ftiani abfque follemnibus juris proceflibus damnarentur. Ex qua
Serenii relatione perfecutionem quidem imminentem colligi poffe
ait Dodvvellus, non vero ardentem. At contradicit Eufebius: Mo.
nebat, inquit lib. 4. Hift. cap. 8. iniquum videri , Chritianos nullo ob

jeio crimine tumultuois vulgi clamoribus gratificandi tudio indiia caua


occidere. Refcripfit. Jmperator, ne quis poft hac fine objeiu criminis

8) legitima occaione condemnaretur. Porro idem Jutinus aliud argu


mentum nobis fuppeditat, ex quo elicitur Martyres aliquot fub

Hadriano claruiffe. Hic enim de converione fua agens, (quam


imperante Hadriano contigiffe extra dubium eft) refert fe occa
fione Martyrum Chritian religionis veritatem agnoviffe. Cum
ego Platonis diciplin fetator , inquit in Apol. I. calumnioe audirem
Chritianos deferri; intrepide autem ad mortem, SJ alia qu terribilia eff

cenentur omnia, adire conpicerem, tatui apud me, &c. Quis etenim vo
luptatum confetator mortem libenter compleii queat, &c.
-

33. Nec etiam Hadriani odium in Judos Chritianis ejus fa


vorem conciliavit, ut putat Dodvvellus. Verum quidem et, Bar

chochebam, fationis Judaic ducem, plurimos e Chritianis mor


te & fuppliciis affeciffe, quod Chritum negare nollent, referente Jutino; quodque adverfus Romanos nollent rebellare, teftan
te Eufebio in Chronico, cui Orofius ceterique confentiunt: fed,
ut aiebat Jutinus in epitola ad Diognetum, Adverus Chritianos

Judi bellum gerunt, Gj Grci eos perequuntur; 8) ofores eorum cau.


fas inimicitiarum dicere nequeunt. Multo minus faviffe Chritianis
dicendus et idem Imperator in Jerofolymitan urbis reftaura
tione, qui hac ipfa occaione, in Chritian religionis odium, fa

crorum locorum memoriam, eretis idolis abolere conatus eft. Id


f

teftan-

(a) Qui bane Tertiam dicunt, fequentes unitate minus notant uque ad Aurelianum, ub quo Perfecutionem IX,
ponunt ; quam alii non numerant peciatim

XXXIV

p R F A T I O

G E N E R A L I S

tetantur fantus Paulinus epitola 31. ad Severum, Hieronymus

epift. 13. ad Paulinum, Severus Sulpicius lib. 2. Hitori facr.,


aliique paffim criptores ecclefiaftici, quibus ne unicum quidem
autorem opponit Dodvvellus, fufficere ratus quod dixit, ejufmo
di loca facra Hadriano ignota fuiffe, nec eorum memoriam a
Chritianis fuiffe fervatam. Verum loca facra non folum apud

Chritianos, fed etiam apud Gentiles celebrata fuiffe etiam poft

Hadriani tempora tetis et Origenes, qui Bethleem fpeluncam ad


huc fuo tempore apud infideles celebrem fuiffe dicit lib. I. con
tra Celfum, quod ibi natus effet
, qui a Chritianis adoratur: Et
quidem apud Eufebium lib. 6. Hitori cap. I 1. Alexander Jero
folym epifcopus fatus et, cum huc ex Cappadocia facra loca

viitaturus acceffiffet.

.:::::: 34. Jam vero certum eft Hadriani genium ad cdes propenfif:
##:.fimum fuiffe , cui, tefte Spartiano , fevitia ingenita erat, quique

:::* multa cdes feciffe apud Dionem Caffium memoratur : & licet,
cutioni ,

:::::" ut ait Tertulianus in Apologetico; nullas contra Christianos leges


::: impreerit,
erat tamen omnium curiofitatum explorator. Unde, Spar
--:
tian jam laudato tetante, facra Romana diligentiime curavit ,
peregrina contemfit, S Pontificis maximi oficium peregit , atque Eleu.
fina fra fucepit. Qui cum Athenis hiemem exegiffet, & omni

praebuere.

|-

- --

bus pne Grci facris, ut refert Hieronymus in Catalogo, u


bi de Quadrato, fuiffet initiatus, Gentilibus Chritianos vexan

di occaionem prbuit . quam perfecutionem , graviimam fuie


afferit idem Hieronymus in epitola ad Magnum Oratorem Ro
manum. Hanc tamen ipfemet poftea, Ariftidis & Quadrati Chri

ftianorum apologiis perfuafus, fedavit. Porro hunc Quadratum


eumdem effe exitimat Hieronymus , qui , ex Dionyfio Corin

thiorum epifcopo apud Eufebium libro 4. Hitori cap. 23. poft


Publii epifcopi Athenienfis martyrium, ejus loco fuffeus, eccle

fiam illam grandi terrore difperfam congregavit, ac conventus


eccleiaticos, qui fieri defierant, retituit; fed duos Quadratos in
unum ab Hieronymo conflatos fuiffe contendit Valefius. Ut ut

fit, ex his omnibus qu protulimus patet, Martyrologiorum fidem


non effe rejiciendam, in quibus aliquot Martyres fub Hadriano co

ronati recenentur. quibus adjiciendus eft Marius dux militum, qui


pro fide occius dicitur tempore Hadriani Imperatoris, ex infcriptione
in coemeterio Callifti reperta, Rom fubterrane lib. 3. cap. 22.

ubi cum lacrymis SJ metu a bene merentibus depoitus et, haud

dubie propter ingruentem perfecutionem.


3; sub

35. Sub ANTONINO PIO perfecutiones locales, & quidem

#:::::.multas admittit Dodvvellus, in quibus etiam nonnullos Martyres


:::* extitiffe fatetur. Ex his recenet Polycarpum cum 12. Philadel.
muliai: pbienfibus , Jutinum , & eos qui in ejus Apologia memorantur
-

Lu

LS LL L C C L L L L L L L L L 0S S LLLS

S LLLL

LLLLLLLLS LLSLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLLS GLLLLS
LLLSLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLS LL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLCCLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS 00S LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLL S LLLLLLLL LCCCCL LLLLLLL SJS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL S 0S
LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLS
LLL LLL LLLLLL LLLS LL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLLLLS L0L LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS L LL LLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS LLL LL LL LLLLL LLL LL LLLLLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS

LLLL LL LL LLLLL LLLLL S 0LLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LL LLLLLLL


LLLLLLL LLS LLLLL LLLLLL LLS LLLLLLS LLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLS SS
LLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLSLLLLLLLLLS S
LLS LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLS

LLLL S LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLLS 00 LL LLLLLLLL LLLLLLLLS00 LLLLLL LLLLLLLLS00 LLLLLLLLLLSS0S LLLLS
00 LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S00 LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS 0S LLLS 00S LLLL LLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLCCLL LLLLL LLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLL


LLLLS LLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLL LLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLL LLL
LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL S LL LLLLL LLLLS
LLLL LLL LLL LLLLLLL S LLL LLLLLS 0S LL LLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLL SLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLS LL LL
LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLS 0S LLLLLLL LLLLS 00S LLLLL
LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS 0S LLLS 00S LLLLLLLLLS LLL LL LLLLLS


LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL aLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLSZY


SS

SS

LLLL LLLLS

SS

LLLLLLLL S LLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLL LLLLS SmmTMS

LLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS 0 LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS

SkeeS
LLLLLLLL

00S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLSLLLLLL LLLLLLLL LLLLSY


SLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LL LL LLLLLSS MMM
S

LLLS

xxxvi
i P R FAT I o G E N E R AL I St
mus; ad Pii tempora revocavit. De his fufius diputare non va
cat; cum alias nobis fuppetant argumenta de perfecutione, quam
fub MARCO excitatam fuifie tradunt. Obervari tamen velim

non ree a Dodvvello ditum, nullos alios, prter eos quorum


nomina recenet, id eft tres Martyres, ex Jutini Apologia I,

colligi poffe, Ipfe enim Jutinus generalem quai perfecutionem


in hac Apologia innuit, quod vel ex ejus initio patet. Hanc
quippe fic orditur : Qu heri & proximis diebus, in urbe vefira, o
Romani, ub Urbicio accidere; & qu ubique locorum fimiliter citra ra
tionem omnem a praefidibus fiunt , &c. Maligni dmones occidi nos

procurant &c. Tum quid Rom fieret exponit, necem fcilicet


Ptolemi & ociorum , quos Urbicius, diffimulata eorum innocen
tia , ob unicam nominis Chritiani onfeffionem, morti addixe

rat. Porro hanc Apologiam Marco oblatam fuiffe dicemus in

Admonitione ad illorum Martyrum paffionem pag. 53. fed ea


de re fufius differentem confule dotiffimum P. Antonium Pagi

ad annum 162, nos interim quid de Marci perfecutione fentiat


Dodvvellus videamus,

37. gas-

, 37. Affirmat Dodvvellus perfecutionem, qu fub Marco

::::::, contigit, nec Imperatorem autorem habuife, nec tot Marty


*",

,, res coronaffe quot vulgo referuntur . Martyres autem folos

admittit Lugdunenes, quos folo infanticidiorum & concubituum

incetuoforum nomine ex fervorum tetimonio convitos, con


,, demnatos fuiffe dicit. Unde, inquit, non et quod miremur re

,,

,,

fcriptum ee a clementiimo alioqui G mitiimo Imperatore de pu


niendis Chritianis ; quod tamen ea quitate temperavit , ne in alie
norum Chritianorum fraudem cederet, prterquam Lugdunenium at
que Viennenium. Hc anno 7. Marci contigiste contendit, pro
pterea quod ludi Lugdunenfes, quos quinquennales putat, eo

,, anno celebrati fuerint, non autem Marci anno 17. quo tamen
2, anno hos Martyres confummatos fuiffe Eufebius in Hitoria

,, commemorat. Porro qu in aliis provinciis fub Marco effer


,, buere perfecutiones, nihil aliud quam veluti hujus Lugdunen

fis perfecutionis appendices effe contendit. Rem vero fic ex


, plicat. Pervulgata apud Helladem Lugdunenfium martyrum
, fama, quafi de infanticidiis & incetibus conviti damnatique

, fuiffent, tatim populares motus in ea provincia adverfus Chri


, ftianos commoti funt, in quibus tamen null cdes , cum ur
,, bici magitratus, qui foli in iis tumultibus fviebant, jus gla

,, dii non haberent. Et hac occaione Apologiam fcripfit Athe

nagoras . Eadem fama in Afiam pertingens, tranfiit & fimul


cum ea populorum rabies, qu occafionem prbuit Apollina
ri Hierapolitano & Melitoni Sardenfi Apologias etiam uas
confcribendi. Hc ille, qu fingillatim difcutienda funt.
-

38. Et

I N A c T A : M A R T Y R U M. v. III.

. xxxvII

_ _38. Et primo quidem Lugdunenium martyrum necem anno 17. :::::::


Marci confignandam effe ex Eufebii Hitoria, nec etiam diffen inin zi

tiente Chronico, probamus in Admonitione ad horum Marty:::*


rum Ata pag 6 2. Ludos autem Lugdunenes quinquennales:.
fuie probabile cenet, fed non evincit Dodvvellus. Multos eju.

modi ludos annuos fuiffe pot illuftriffimum archiepicopm Pe


trum de Marca probat doctifimus P. Antoninus Pagius. Quin
etiamfi Lugdunenfes quinquennales fuiffe admitterentur, nihilin
de certi haberetur, cum quandoque differrentur itiufmodi ludi,
aut etiam anticiparentur, quo vel femel fato, ordo perturba
tus remanebat. Atque inde corruit Dodvvelli argumentum. Eleu
therii vero pontificatus initium ex Eutychio , decimi fculi au
tore grco , potius repetendum. effe, quam ex Eufebio alii

fque veteribus fcriptoribus, nemo facile fibi perfuadebit. Jam ex


ipfamet Lugdunenium epitola videndum et, quo nomine Mar
tyres illi condemnati fuerint, an quafi de flagitiis conviti , ut
cenet Dodvvellus, an folummodo quod fuerint Chritiani. Cer

te Attalus num. 3. Prfidi oblatus cum id unum ab eo qureret


Prfes, effetne Chritianus ; ille fe effe Chritianum clariima voce profe:
fus, in Martyrum numerum relatus est, & idem num. I 1. per amphi
theatrum circumdutus et prcedente ipum tabella, in qua latinofer

mone incriptum erat HIC EST ATTALUS CHRISTIANUS. Et


num. 1 o. Illi qui e id quod revera erant ee profitebantur , tamquam
Chritiani conjiciebantur in vincula , nullo alio crimine ipfis objeio.
Certe Athenagoras ob id potiimum ad Imperatores querelas

detulit, quod folo Chritiani nominis titulo, pofthabito quoli


bet vit eorum examine , Chriti difcipuli condemnarentur ;

idque per judices. Nomine tenus , inquit, dumtaxat accuamur. . . .


Etenim judices non tam quid commiferit reus aliquis notrum , inqui
runt, quam ipi nomini tamquam certo celeri illudunt . Haud tamen
imus inficias, varia flagitia Chritianis imputata fuiffe : fed a

liud et accufari, aliud convinci. Et fane Imperatoris refcriptum


in Lugdunenium Martyrum caufa, adverfus Chritianos, ut Chri
ftianos, non vero ut infanticidas aut incetuofos, datum fuiffe con

tat, Decrevit quippe Imperator, ut confitentes gladio cderentur; bi


vero qui negarent , dimitterentur incolumes. Jam fi refcriptum iftud
adverfus infanticidas &c. latum fuiffet, ut contendit Dodvvel

lus; Chritiani negantes hc flagitia a fe perpetrata dimitti de

buiffent : & apotat ea confitentes debuiffent trucidari fecun


dum Imperatoris mandatum ; at contrarium evenit, nam qui
Chriti nomen confitebantur, martyrio affeti funt ; ceteri ve

ro liberi evafere . Idem refcriptum arbitrio fuo ad folos Lug


dunenfes & Viennenfes Chritianos retringit Dodvvellus. Nec
enim id vel ex Lugdunenium epitola, vel ex alio antiquo mo
,

- ,

IlII1CIl

P R FA T I O G E N E R A L I S

XXXVIII

numento conficitur. Ceterum ad hanc perfecutionem Benigni Di

vionenfis, fymphoriani Augutodunenfis, aliorumque Martyrum


necem revocandam effe probamus in Admonitione ad ejudem

Symphoriani Ata . Quin & plerofque Martyres, qui vulgo fub


Aureliano in Burgundia paffi dicuntur, ad Aurelii tempora re
vocari debere vix dubitamus. Sed ea de re confulendus eft Fran

cifcus Boquetus libro 2. Hitoriarum Ecclei Gallican capite


26. & equentibus.

::::::::

39. Jam vero fi Martyres

- . . .

. .

Lugdunenfes anno 17. Marci neca

:#u ti fuerint, fieri non potuit, ut Athenagoras eorurn occaione A

" pologiam fuam pro Chritianis confcripfit. Verum aliud ipfamet


Apologia nobis fubminitrat argumentum, ex quo evincimus,

Athenagor, dum fcriberet , Lugdunenium epitolam ignotam


fuie. Hic quippe de calumniis adverfus Chritianos intentatis

agens, ita effe falfas affeverat, ut ne ullus tam impudenter mendax

umquam repertus fit, qui e vidie fateatur &c. Atqui & fervos, in
quit, aliqui noftrum po/ident alii plures, alii pauciores, quos ea qu faci

mus latere non pount. Verum ne ex illis quidem ullus adverfum nos tale quic
quam vel mentitus eft. Qua autem fronte hc Athenagoras occa
fione epitol Lugdunenfium diturus fuiffet, in qua legitur num.

3. Capti funt quidam nofirorum fervi qui Gentiles erant, qui ... Thie
flds quadam denas 87 incetos Oedipi concubitus & alias... adverus
nos ementiti funt.

cutiones po

4o. Has vero perfecutiones populorum quidem clamoribus ex

::fla- citatas, & magitratuum urbicorum autoritate roboratas facile

::::::admittimus: ed qu tamen potea ad Prfides, qui jure gladii


::::::: gaudebant, deferrentur, quod idem Athenagoras difertis verbis
:* affirmat : Innocentium fama violatur, tanta quidem calumniatorum fre
: quentia , ut proconules G prefeii a vobis in diveras provincias mi
:::::::.fi, cauis audiendis non ufficiant. Nonnullos prfides recenet Ter
setafi tullianus in libro ad Scapulam, qui circa hc tempora fvien
tes in Chritianos divinitus puniti fuerant. Ex illis unus eft C

cilius Capella, qui in exitu Byzantino, Chritiani gaudete exclamavit.


quod fcilicet capto per Severum Byzantio, perfecutio 'quam ip
fe commoverat, ceffatura effet. Hanc procul dubio perfecutio
nem indicare volebat Epiphanius lib. 2. href. 54. in qua Theo
dorus Coriarius, homo apprime litteris eruditus, fed potea nov h

refeos inventor futurus, cum aliis plerique ab urbis prfeio com


prehenus, in qutione fidem negavit, cum e contrario ceteri Dei
famuli reportata viioria clefie prmium confecuti fuiffent , martyrio
pro Chrito perfunii. Imperialia vero edita adverfus Chritianos
tunc temporis vulgata fuiffe, tetatur Melito Sardenis in Apo

logia, apud Eufebium lib. 4. Hitori cap. 26. Quod, inquit ;


numquam antea faium fuerat , perecutionem nunc patitur piorum
ho
minuz/2
-

- - --

* *

I N A c T A M A R T Y R U M s. III.

xxxix

minum genus, novis per Afiam decretis exagitatum. Impudentiimi nam


que delatores.... er imperialibus ediiis occaionem nasti , palam diu no.
iuque graffantur Sjc. Hc Melito, qui tamen videtur in dubium

revocare , an ejufmodi edita ab ipfo Imperatore re ipfa ema


naffent. Sed nihil refert, cum eorum occafione Chritiani fup
pliciis & morte afficerentur. Ji, inquit Melito ad Imperatorem,
hc tuo juu fiant , reie atque ordinate faiu funt... nos libenti animo
ejufmodi mortis prmium ferimus &c. Idem Melito in libro de Paf.

chate, quem fe fub Servilio Paulo Afiae proconfule fcripfiffe di

cit apud Eufebium lib. 5. cap. 18. Jagarim commemorat, qui eo


em tempore martyrium paus et. Eumdem martyrem Polycrates in
epitola ad Vitorem fimul cum Traea Eumeni epifcopo & mar- .
tyre, aliifque fantis viris laudat. Trafe martyris meminit A

in libro adverus Cataphryges , apud Eufebium loco

audatO .

41. Ex his omnibus patet jure ab Eufebio ditum fuiffe, fub ao pag

Marci imperio ex incurione popularium innumerabiles prope Martyres j:


us acerbita

univerum orbem enituie.

Populares enim ift commotiones, ad:


rfides tandem delat, ad mortem ufque progrediebantur, ut:

ex Lugdunenium nece patet, quam Eufebius in fpecimen fe re


tuliffe dicit , ut ex hoc exemplo, qu in aliis provinciis fiebant
quivis conjetare poffet. Eufebio confentit Chronici Pafchalis au
tor, qui variis Marci annis varios Martyres confignat. Antiquio
rem etiam iftis autorem habemus, Theophilum fcilicet, qui An
tiochen ecclei imperante Marco prfuit. Sic vero loquitur in
fine libri 3. ad Autolicum: Chritianos, qui verum Deum venerantur,

haienus funt perecuti, nec adhuc bodie perequi ceffant... Quodam eorum
qui fefinant ad virtutem cape/endam, 87 faniam vitam agunt, lapidibus
obruere, quodam interfecere. Adhuc hodie non ceffant Chritianos crude
li/ime 87 immani/ime virgis cdere &7c. Denique Chritianos aliquot
fub Marco in metallis defudaffe colligimus ex epitola Dionyfii

Corinthiorum Epifcopi ad Soterem Papam , ubi eum laudat,


quod fratribus qui in Metallis opus faciunt necearia fuppeditarit. Nec
eft quod adeo Marci manfuetudinem ventitet Dodvvellus, quem

non folum fuperftitiofum, fed etiam nonnumquam contra manifeios


SJ gravium criminum reos inexorabilem fuie obervat Capitolinus. Ex
hujumodi autem reis Chritianos in Gentilium & Marci ipius o

pinione fuiffe Dodvvellus ipe non inficiabitur. Certe parum


quus erga Chritianos Marcus fuit, qui pluviam, quam toti exer
citui in Marcomannico bello laboranti ipi impetrarant, Mercu

rio fuo attribuit, ut refert Dio Xiphilini, & confirmatur ex ar


genteo nummo gaz regi, de quo Pagius ad annum 174. Hujus
pluvi occafione refcriptum a Marco in Chritianorum gratiam
datum fuiffe tradit Tertullianus, pluviae vero

APolian

Eufe
IUS,

XL

P R F A T I O G E N E R A L I S

bius, aliique paffim autores meminerunt ; at nec Marci epito


lam, qu Juftini apologi adjunta eft, finceram effe; nec legio
nem inde fulminatricem ( quod tamen innuit Apollinaris) fuiffe
ditam confentiunt fere omnes viri eruditi. Et fane obervat Eu
febius libro 5. Hitori cap. 5. Gentiles hoc quidem miraculum
commemoraffe, quod tamen, inquit, notrorum precibus fatum fuif

fe confei non funt. Alii quippe ipfum magicis incantationibus, alii


Marci ad Jovem precibus attribuerunt. In his Capitolinum,
Claudianum, & Themiftium recenet Valefius in notis ad hunc
locum. Porro hanc Gentilium opinionem fuiffe ex columna An

toniniana , qu Rom adhuc fupereft , difcimus, ubi inter alia


Marci Aurelii geta , qu iftic anaglyphice infculpta habentur,
vifitur Jovis effigies pluvias fundentis. Hanc Baronius tomo 2.
Annalium reprentat, ed exprefius habetur in tabulis a Petro
fanti-Bartoli Rom nuper ri incifis.

c:, 42. Sub Commodo imperatore , Res noftr , inquit Eufebius


:::::: lib. 5, cap. 21. in tranquilliore fiatu verfabantur, pace per Dei gra
#::- tiam cunias orbis terrarum eccleias complexa, Poit hujus necem, &
quilliora Ec-T.

|-

::::" occifo paullo pot, qui ei fuffetus fuerat, Pertinace; Didius

:::::::: Julianus a prtorianis militibus imperator ditus eft: Sed cum


cedibus. eodem tempore tres exercituum duces Severus in Pannonia ,

Pefcennius Niger in Oriente , & Albinus in Galliis imperium

arripuiffent ; turbatis imperii rebus , Eccleia pace fruebatur .


Hanc pacem ad decimum ufque Severi annum , id et Chriti
2o2. prorogat Eufebius, cui plerique autores confentiunt. quam
vis aliquot Chritianorum cdibus eam antea violatam fuiffe

negari non poffit, Certe Scillitani martyres anno Chriti 2oo.


fub Saturnino proconfule in Africa interemti funt, ut ex Clau

dii confulatu, qui in eorum Atis exprimitur, colligimus.

", 3 Porro SEVERI perfecutionem ita generalem fuiffe cen


:::::... fuit Eufebius, ut in ea per omnes ubique locorum Eccleias ab athletis
:::::: pro pietate certantibus illutria confesta fuie martyria afleverare non
iu:2feiffe dubitaverit, lib. 6. Hitori cap. 1. Quibus, ut videtur, verbis

:::::permotus Dodvvellus num. 43 hanc perfecutionem longe late


"

que per Romanas provincias graffatam fuiffe fatetur. quamquam


paullo poft, quai mutata aut emendata fententia, paucos Mar
tyres in ea perfecutione paffos fuie fcribit. quod fe ex Eufe

bii Hiftoria facile colligere ait, qui nec multos recenuit, nec multos
a fe fignificat effe prtermios. Verum cum dfertis verbis Eufe
bius Martyrum multitudinem in ea perfecutione e medio fublatam admiferit, nefcio quo pao ex ejus verbis contrarium e
liciat Dodvvellus: maxime quod fibi ipfi in aliis etiam locis Eu

febius confentiat. prfertim cap. 2. ubi Alexandrin perfecu


tionis occaione ait: Cum perecutionis ardentiimum :
-

inceng

tum,

I N A C T A M A R T Y R U M

S. : I II.

XLI

dium, atque innumerabiles martyrio coronarentur. Paucorum quidem


nomina receniuit, cum de aliis agere nihil ad ejus.inftitutum per
tineret, five quod alias peculiarem de Martyribus colletionem
adornaffet, five quod hic de Martyribus occaione tantummodo
Origenis loqueretur, ut ex tota ejus narrationis ferie patet. Mul
tos autem a fe prtermiffos fignificat cap.1. cum ubique terrarum

martyria illutria fuiffe refert, tum fubdit Alexandri perfecu


tionem potiffimum fviiffe, ubi multi pugiles &c. tameti unicum
Leonidem Origenis patrem nominat ex his qui tum paffi funt.

Prcipue, inquit martyria Alexandrie percrebuerunt, uAia B m Astusv


n 'AXeavpea,cum ex univerfa gypto acThebaide lefi/fimi pugiles eo tam
quam in ampliimum Dei fiadium deducerentur, & cujuque modi tor
menta , mortefque animo inviio perpe/ . . . . inter quos Leonides &c.
Alios item in progreffu perfecutionis Martyres prter
difcipulos commemorat Eufebius cap. 3. ubi idem Origenes fub
Aquila prfeto, Leti ucceore, omnibus fantis Dei Martyribus no

tis pariter atque ignotis promtiffime benevolenti officia exhibuif:


fe dicitur. Sed alium de eadem perfecutione teftem luculentif.
fimum habemus Clementem Alexandrinum, qui ex Eufebio lib.
6. cap. 6. imperante Severo fcribebat. Hic autem lib. 2. Stro

maton fic loquitur: Nobis autem funt quotidie redundantes Martyrum


fontes, qui nofiris peiantur oculis, qui torrentur, & capite damnan
tur &c. Et quidem hc perfecutio adeo Chritianorum animos
conturbaverat, ut Judas iftius temporis fcriptor apud Eufebium
capite 7. decantatum illum antichrifti adventum jam tum imminere exiti
maVerit.

|-

44. Sed Tertullianus in exponenda hujus perfecutionis acer


bitate pr ceteris excelluit, cujus occafione plura confcripfit opu

fcula: ex quibus loca aliquot in fpecimen proferimus, cum alias


libri ejus integri exhibendi forent. Sic eam reprentat in Apo

logetico cap. 12. Crucibus SJ fiipitibus imponitis Christianos... ungu.


lis deraditis latera Chritianorum ... Cervices ponimus ... ad befias im

pellimur... Ignibus urimur ... in infulas relegamur &c. Quod ipa


etiam Chritianorum fepulcra violata fuerint conqueritur cap 3o.

Chritianos vero appellatos fuiffe farmentitios & femaxios dicit


cap. 5o. quod ad fiipitem dimidii axis revinii, farmentorum ambitu eru:

rerentur. Hinc paullo poft librum fic concludit: ed hoc agite, bo


ni Prfides, meliores multo ad populum, fi illis Chritianos immolaveritis;
cruciate, torquete, damnate, atterite nos 87c. Chritianos quippe pa

ri animo & Prfides & populi infetabantur, unde capite 37.


dixerat: Quoties enim in Chritianos defevitis, partim animis pro

priis, partim legibus obequentes, partim etiam, prteritis vobis, Juo


jure nos inimicum vulgus invadit lapidibus 87 incendiis. Ex quibus
verbis obervari velim , vulgi perfecutiones ad cdes ufque

fpius
-

XLII

P R FAT. I o G E N E R A L I S.

fpius proceffiffe, quod toties in fua Differtatione inficiatur Dod


vvellus. Ceterum parum refert, Rom an Carthgine Apologia
hc confcripta fuerit. cum enim ad Romani imperii Antifiites dire
ta fit, plufquam localem arguit perfecutionem. Et quidem f
pius in ea Tertullianus Prfides compellat, quo nomine provin
ciarum retores defignabantur. Nec mitiorem fuie hanc perfe
cutionem ex aliis ejudem Tertulliani opuculis colligi potet. In
lib. 1. ad Nationes ait, Chritianos interrogatos confiteri, damnatos glo

riari, ponte confeos ad negationem comprimi, &c. In exhortatione ad


Martyres, quos defignatos Martyres appellat, ad qulibet fupplicia
fortiter perferenda adhortatur. Denique in libro Scorpiacific ex
clamat cap. I. Et nunc in prentia rerum et medius ardor, ipa cani.
cula perecutionis, ab ipo cilicet Cynocephalo. Alios ignis, alios gladius,
alios befti Chritianos probaverunt. Alii futibus interim & ungulis in
fuper degufiata martyria in carcere efuriunt. Nos ipi, ut lepores defii.
nata venatio, de longinquo obfidemur &c. Et cap. I 1. Ecce autem G odio
habemur ab omnibus hominibus nominis caua ... G perducimur ad poteta
tes, 8) interrogamur, S) torquemur, Sj trucidamur. &c. Tertulliano
confentit Minucius Felix in dialogo, quem fub Otavii nomine

circa idem tempus Rom confcripfit. Quam pulcrum, inquit, pe


iaculum Deo, cum Chritianus cum dolore congreditur, cum adverum
minas fupplicia, & tormenta componitur, cum firepitum mortis & bor.
rorem carnificis irridens inculcat &c. Et paullo poft Romanorum

fortiores Chritianis multo inferiores effe probans, ait: Quot ex

nofiris non dexteram folum, ed totum corpus uri, cremari fine ullis eju
Jatibus pertulerunt; .. Pueri & muliercule motrae cruces & tormenta, fe
ras & omnes uppliciorum terriculas inpirata patientia doloris illudunt.
Et fane perfecutionem hanc Rom fviiffe probatur ex Natali,
qui apud Eufebium lib. 6. Hitori cap. 27. ex Theodotiano

rum hrefi redux , Zephirino pap vibicibus plagarum oftenis ,


quas pro Chriti confeione pertulerat, in communionem admif
fus et,

45. At Tertullianus, inquis, in Apologetico editionis Junii,


inter alios Imperatores, qui nihil adverfus Chritianos edixere,
Severum recenet. Sed etfi certum fit non ex aliis editis folum,

aut codicibus mfl, fed ex ipfomet etiam Eufebio, qui hunc locuin
laudat, Verum non feverum legi debere: demus feverum hic me
morari. quid inde inferendum eft, nifi illam perfecutionem etiam.

abfque ullis Imperatoris editis fviffimam fuie? Editi tamen


adverus Chritianos a Severo lati meminit Spartianus, cujus vim
non minuit Dodvvellus cum ait, editum iftud ab Imperatore,

circi theatrique clamoribus, ut credibile efi, fatigato emifum fuife.


Non inde etiam minor cenfenda eftifta perfecutio, fi adverfus Ju

dos pariter & Chritianos decreta fuerit. Verum inftat Ded


|

I N

A C T A

M A R T Y R U M. f. III.

XLIII

lus : Chritianos quidem, inquit, fieri vetuit Severus; fed nihil


et quod jam fati, ejus juffu puniti fuiffe dicantur. Unde in
fert, quocumque martyres, qui a parentibus nati funt, aut
in Eccleia intruti & educati, nii fefe obtuliffent, aut alios

ad fidem pertraxiffent , aut nifi ab aliis accuantibus ad judi


ces delati fuiffent, fufpetorum numero accenfendos effe. Cer- .

te ut ut fit de aliis , in hac Dodvvelli enumeratione pauci fu


perfunt Chritiani a perfecutione immunes ; illi fcilicet tantum
modo, qui a parentibus Chritianis orti, ita fefe occultabant, ut
nec aliorum faluti providere poffent, nec ab religionis noftr i
nimicis deferri. Verum quamvis & ifti ex Imperatoris edito non
perquirerentur, tantus erat adverfus Chritianos populi furor, ut
ipfos etiam in capitis periculum veniffe fatendum fit. Sicque quo
quo fe vertat Dodvvellus, gravem fub Severo perfecutionem ad
mittat neceffe et, a quo fane abhorruiffe Severus dici non po

tet; qui, ut refert Spartianus, infinita multorum cde crudelior ha


bitus eft... folum vitium crudelitatis excuans. De quofenatus ita judica
vit, illum aut naci non debuie aut non mori, quod 87 nimis crudelis, 8}

nimis utilis Reipublicae videretur. Hc de perfecutionis fvitia, jam


de ejus diuturnitate agendum,
46. Eam ad biennium retringit Dodvvellus, quam nempe af demque
:#::
diu
ferit occafione ludorum fcularium, qui anno 12. Severi celebra- :

ti funt, fuiffe fedatam, Ne tanta, inquit, folemnitas cruore macu.:.


laretur. Alias tamen Dodvvellus paffim ludos publicos, quafi

perfecutionum occafiones proponit. Et quidem id Tertullianus


difertis verbis afferit Apologetici cap. 35. Propterea publici hoftes
Chritiani , quia Imperatoribus neque vanos , neque temerarios honores
dicant... O nos merito damnandos ! cur enim vota G gaudia Caearum
cati SJ fobrii j probi expungimus? cur die leto non laureis poftes obum
bramus, nec lucernis diem infringimus? Homefia res efi, folemnitate publica
exigente, induere domui tu habitum alicujus novi lupanaris &c. Sic cum
triftes & modeti in follemnitatibus publicis apparerent Chritia

ni, quafi public profperitatis & Carum fortun adverfarii &


inimici effent, accuabantur. Porro biennio diuturniorem in A
frica perfecutionem fuiffe ex eodem Tertulliano patet, qui ea in
tante fex Afric prfides, prter Minucium Timinianum in A
tis SS. Perpetu & Felicitatis memoratum, recenfet, in libro ad
Scapulam. Eam tamen aliquando minus, aliquando magis fviif.
fe pro prfidum genio, non diffitemur. Nec brevior in gypto
fuit, ut ex Eufebi narratione colligitur. nam anno X. Severi, quo
Leonides martyrio affetus fuit, Origenes 17. tatis fu annum age
bat, ex lib. 6. cap. 1. Anno fequenti catechumenis inftruendis pr
fetus eft,cap. 2.Deinde cum plures difcipulos haberet, dimiffa gram

matic profeione, totum fe litteris facris dedit, & venditis volu


8 2

minibus,

LLLL

S L L L L L LS 0 C L L L L L L L L L

LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLS


LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL S

00 LLLLLL LLLLLGLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLCLL LLLLLL LLL LLLLLS


LLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL
LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLS
LLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLL LL LLLS

LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLCCLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLLLL SLLLLL LL


LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLL CCCCLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL S
S LLL LL LLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLS
LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL 000S LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS CLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL CS

LLL LLLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLS


LLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLCLLLS LLLL LLL LLLLLLL LLLL LLL 000S CCL LLLLLLLLS
LL
LLLLLLL
LLL LL LLLLLLLLLSS
LLLLL LLLLLLLLL
LLLSLLLL
LLLLLLLLS
S S S LaLLLL LL LLLaLL 0 CCS L
SS

SZS S00S LLLLLLLLLL LLLLL SLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS


CkmmLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLSLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL

SkSS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLL LL LLLLL SS LLLLLS LL LL


kTSLLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLL S LLLL LLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLS 0S LLLLLLLL S LLLLLLLS LLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLL 00 LLLLLLLLS LLLLL 0S LLLLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLS 0S LL LLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLL 0S LLLLLLLLLL LLLLL


SLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLL S LLL LLLLL LLLL LLLL S LLLS LL LLLLL
LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL
LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLS
LLLL LLLLL LLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLSGGGG LLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL 0S
SLLLLLLL CCLLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLS

LLL LLLLLLLLLLLLLS LLS LL LLLLLS 0S LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLS


LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLS
LLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLS
LLLLLSLLLLLL 00 LLLLLS G LLLLLL LLLLLLLLS00 LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLS

LLLLLL LL LLLLL SLLL LLLLLL LLLLLS LLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLS


LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL SL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL

S LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLS


S LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL S LLLL S LLLLLLLLLLL S LLLL

LLLLLLLL SS S LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL SS LLLLLS S


Z LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLSS
SS

SS

S S

SS

SS

SS

SS

S SS

00S LLLLL

I N U 8. I I.

XLV

48. Jam vero neminem ex fequentibus Imperatoribus ufque


ad Maximinum inter perfecutores recenfent autores antiqui ;

quamvis iis temporibus martyria defuiffe veri fimile non fit. Cer
te Heliogabalus id agebat, tefte Lampridio, ne quis Rom deus,

mifi Heliogabalus coleretur ; dicebatque ... CJ Chritianam devotionem il


luc effe transferendam. Ex quibus verbis colligit Dodvvellus, Helio
gabalum pro fuis Chritianos habuiffe. Sed quo pato , nifi Chri
tiani fe folem adorare, fafli fuiffent ? Non enim ifte, inquit
Lampridius, Romanas tantum voluit extinguere religiones, ed per orbem
terr unum fiuduit , ut Heliogabalus deus unus ubique coleretur. Ale
xandrum Heliogabali ucceflorem Chritianis faviffe nemo potet
inficiari, nii omnes antiquos fcriptores rejicere velit. Unde mi
rum et, tot Martyres fub ejus imperio paffos a nonnullis recen
feri. An id ad Prfetos, quos fub ejus imperio fvifiimos fuif.
fe aiunt, referendum eft? An forte dicendum, aliquot Martyres,

qui fub Severi perfecutione paffi funt, ad Alexandri tempora


incaute transferri, quod & ipe Severus fuerit appellatus? At Cal.
liftus Papa, qui eo imperante vivere defiit, inter Martyres in . .
Kalendario Bucheriano recenfetur.

* *

49. Pot Alexandri necem MAXIMINUS novam perfecutio- s. Maxi

nem excitavit in Alexandri odium, cujus tota pne familia ex fecutionern


:::::
Chritianis conftabat, ut affirmat Eufebius lib. 6. cap. 28. Apud:
Capitolinum Maximinus dicitur omnes Alexandri minitros variis mo- (que
#,
Septi
dis interemiffe, proindeque multos Chritianos. In hac perfecu-:::::::::
tione Ambroius & Proteius Cfarienfis presbyter, Origenis ami-:
|

s-

a =

- -"

----

ci, compreheni, ei occaionem prbuere librum cribendi de e:.


shortatione ad Martyrium , qui Grce & Latine Bafile editus eft:norum

anno 1674. Porro etfi, tete Eufebio, folos Ecclefiarum antifti.


tes, Toc rv xxAioiy gxovra, interfici Maximinus jufferit; ita tamen
in aliquibus provinciis grafiabatur ifta perfecutio, ut ceteri etiam

Chritiani ad necem raperentur. Id in Cappadocia fub Sereniano


Prfide contigiffe certo difcimus ex fanti Firmiliani epiftola ad

fantum Cyprianum, qu et inter Cyprianicas 75. Eadem tem


petas Pontianum Papam fuftulit; qui celebratur in Kalendario
Bucheriano Idibus Auguti. In catalogo tamen Pontificum qui
fub Liberio Papa confcriptus et, Pontianus cum Hippolytho pref.
bytero in Sardiniam relegatus, ibique dicinius 1 v. Kalendas Oio
bris dicitur. Antherus ejus fuceffor uno tantum circiter menfe

fedem tenuit, fed nil de ejus martyrio exploratum habemus.

Hanc perfecutionem trinnio integro, quo Maximinus impera


-vit, perduraffe innuit Eufebius lib. 6. cap. 28. diferteque affirmat

-Rufinus lib. 6. Hitori cap. 19. Tribus annis a Maximino perfecu


tione commota, in quibus finem & perecutionis fecit, C vit. Hancta

men vix unico anno fviiffe contendit Dodvvellus: fed perperam,


-

Ult

XLVI

P R F A T I O

G E N E R A L I S

ut egregie probat dotiimus Antonius Pagius ad ann. 235. &


238. Tam vero crudelis fuit Maximinus, ut, Julio Capitolino te
fte , illum alii Cyclopem, alii Bufiridem, alii cironem, nonnulli Pha

larim , multi Thyphonem vel Gygem vocarent. Rom a fenatu &


privatis vota fata funt, ne umquam Urbem videret . Au
diebat enim Senatus, alios in crucem Jublatos, alios animalibus nuper
occifis incluos , alios feris objeios , alios futibus occifos fine deleiu
dignitatis... Erat enim ei perfuafum, nii crudelitate imperium non te
neri, Et infra : Romanos ejus crudelitatem ferre non potuiffe

ait, quod delatores evocaret, crimina fingeret, innocentes occideret, da


mnaret, omnes, quicumque in judicium veni/ent, &c. Similia de eo

habet Herodianus lib. 7, & 8. Sed de his fatis: jam de perfe.


cutione Decii agendum. Quod enim Alexandri fub Philippis
contigit , potius feditioni deputandum et quam perfecutioni :

ex quo tamen intelligimus quam parum tuta effet quocumque


tempore inter Gentiles Chritianorum vita. De hac cde in no
tra Colletione agitur infra.

p. 39: Nemo hactenus in dubium revocarat, perfecutionem a


. DECIO Imperatore excitatam , fviimam fuiffe ; quod una
6:" nimi confenfu fatebantur tam antiqui, quam recentiores fcri

::::: ptores eccleiatici. At eos fabulatores fuiffe, & iniquimos pri

:mus omnium obervavit Dodvvellus, qui Imperatorem Trajani,


fui: optimique principis titulis vivum a Jenatu ornatum, mortuumque ... in

"'divos relatum, longe alium reprentarunt quam uopte fuerit ingenio,


qui etfi crediderit, ut aliquid, inquit Dodvvellus , fuperffitioni
detur , adverus Chritianos pro reipublic bono fviendum
effe ; modo tamen poenis nativa clementia , & ambitio de

temporum fuorum felicitate concepta impofuient. Hc &


alia ejufmodi in Decii commendationem congerit Dodvvel
lus. Verum eti, excepta Chritianorum caufa, Decius inter bo
nos principes locum obtinere poffit ; neminem tamen inficiari

poffe exitimo ejus perfecutionem & fviffimam fuiffe, & per


univerfas Romani imperii provincias multorum Martyrum occa
fionem & cauam. Ea de re Latantius lib, de Mortibus perfe

cutorum cap, 4. Extitit pot plurimos annos execrabile animal Decius,

qui vexaret Eccleiam ... Et quai hujus rei gratia proveius effet adillud
principale fatigium, furere protinus contra Deum cpit, ut protinus ca.
deret. Quibus verbis foedam Decii mortem ejus adverfus Chri
ftianos furori tribuit Latantius. Huic confentiunt Dionyius A

lexandrinus apud Eufebium lib, 7. Hift. cap. 1. Contantinus M.


in Oratione ad fanorum coetum, aliique paffim autores : qui
bus privit Cyprianus, librum de lapis fic incipiens : Pax Eccle.
fie reddita efi, 87 , quod difficile nuper incredulis , ac perfidis impost

bile videbatur , ope atque ultione divina fecuritas nofira reparata efi,
&c,

I NI A C T A : M A R T Y: R U M. S. III.

: XLVII

&c. Ex quo etiam Cypriani loco atrociffimam hanc procellann


fuie colligitur, Certe ea de re Ecclei congratulatur idem Cy
rianus in epitola nov edit. I o. alias 9. ubi cum coronatos jam

#!

laudaffet, & ad coronam vitoriae proximos effet adhorta

tus, fic de tormentorum fvitia differit. Inexpugnabilem fidem fu


perare non potuit fleviens diu plaga repetita, quamvis, rupta compage vi
ferum, torquerentur in fervis Dei jam non membra, ed vulnera. Flue,
bat fanguis, &c.
'
,
, :
51. At hanc perfecutionem mitiorem fuiffe Dodvvellus con
tendit, nec ad cdes ufque promotam, quod ea tandem fedata,
multi ex iis qui fuerant apprehenfi fuperftites fuerint. Verum id
ipum fviori perfequentium maliti attribuerunt veteres Chri

ftiani, qui Gentilibus exprobrabant, quod accufatos confitentes


vexarent, non ut veritatem ab eis extorquerent, fed mendacium,

in animarum potius, quam corporum perniciem. Hinc Marty


res ut plurimum nonnifi pot graviffimos cruciatus toleratos mor
te afficiebantur; quin & aliquando priora Martyrum vulnera juf.

fu Prfidum curabantur, ut ad nova fupplicia perferenda (quod


fane extrem fviti eft) eorum corpora repararentur. idque in

Origenem atum fuiffe tradit Eufebius lib. 6. Hiftori cap. 39,


Quanta vero vel fola carceris poena fuerit, patet ex Luciani epi

ftola inter Cyprianicas nov edit. 22. alias 2o. ubi Martyres ali
quot fame necati memorantur. Alias carceris poenas, nervum
fcilicet, vincula , &c. enumerat Cyprianus occaione Celerini in

epitola 39. alias 34. Nec minora perferebant, qui in exfilium ati
innumeris afficiebantur incommodis, ficut & illi qui ad metalla
damnabantur. Uno verbo tanta erat adverfus Chritianos in
hac perfecutione fvitia, ut qui cecidiffent, Cypriano, alias fe

verioris difciplin tudiofiffimo, excuabiles viderentur, in epito.


la 56. alias 53. utpote qui hunc gravem lapfum non voluntate, ed ng
ceitate fuceptum diceret ab his, qui tormentis laniantibus ac longa ite
ratione cruciantibus repugnaent... maxime cum cupientibus mori non per
mitteretur occidi; ed tamdiu feos tormenta laniarent, quamdiu non.fi
dem, qu invia efi, vincerent; ed carnem, qu infirma efi, fatigarent.

Certe Decii perfecutionem fviffimam fuiffe perfuafum habebat


Optatus, qui perecutionem, qu fub Decio 87 Valeriano in Africa con
tigit, leoni affimilat lib. 3. ad Parmenianum. Unde patet, etfi ali

quando acciderit, ut dum Martyres ad nova & acerbiora fuppli


cia refervati , tyrannorum morte aut alia quavis occaione, pace

ecclei retituta, liberi dimitterentur; inde concludendum non

effe, perfecutionem hanc fuie mitiorem, atque adeo ad cdes


non proceffiffe. Ceterum multos in Africa Martyres fub Decio
paffos fuiffe probamus in Admonitione ad fanti Cypriani Ata

pag. 2o2. Rom item fviiffe ex Fabiani Pap aliorumque mar


tyrio

-}

XLVIII

P R F ATIO G ENE RA L IS

tyrio patet. In Sicilia paffa eft Agatha virgo celebris, cujus mar
tyrium defcribit Damafus Papa Carmine 5. Ejus vero eccleiam
ab Arianis violatam purgavit Gregorius M. ex lib. 3. Dialogorum
cap. 3o. & lib. 3. epift; 9. Ad idem quoque tempus Jaturnini To
lofatium in Galli Epifcopi martyrium revocandum eft. Decia

na item perfecutione Hipani Ecclefias perturbatas fuiffe colli


gitur ex Cypriani aliorumque Africanorum Epifcoporum epito
la, inter Cyprianicas 67. alias 68. ubi Martialem & Bafilidem Hi

fpanicos epifcopos e fede dejiciendos effe cenent, quod in per


fecutione idolatri libellis fuient commaculati. Nec ab ea Orienta
les ecclefias immunes fuiffe patet ex variis Martyrum Ais qu
in noftra Colletione proferimus. Quam vero gravia fupplicia
ea occaione Origenes Cfare in Paltina pertulerit, exponit
Eufebius lib. 6. cap. 39. nihil tamen habet de lapfu, quem non
nulli ipi affingunt, de quo videfis Pagium ad annum 25 1. Por
ro ita fviit hc procella Neocfare in Ponto, ut in ea civita

te, tetante Gregorio Nyffeno in vita fanti Gregorii Thaumatur

gi, tamquam in urbe capta, nulli tati, nullive fexui aut con
ditioni parceretur. Nec mitior extra urbem erat. quandoquidem

ea fedata Thaumaturgus omnem regionem peragraffe dicitur, ut


in fingulis locis Martyrum, qui in iis fuerant confummati, feta
inftitueret. Tunc paffus et Troadius, &, uti videtur, egregius il
le philoophus Alexander e carbonario (quam artem, etfi vir do
tifiimus, mirabili humilitate exercebat) in fedem Coman ur

bis in Ponto a Thaumaturgo evetus, tandem, ut refert idem Gre


gorius Nyffenus, ad martyrium pervenit curfu per ignem confeio. De
his autem qu Alexandri & in tota gypto fub Decii perfecu
tione contigerunt; teftem habemus omni exceptione majorem

Dionyium Alexandrinum apud Eufebium lib. 6. cap. 41. ubi pot


recenita aliquot Martyrum nomina in epitola ad Fabium, fub

jungit complures per oppida & vicos a gentilibus difeerptos fuie .....
prter multitudinen eorum, qui in montibus 87 folitudinibus fame SJ f.
ti, frigore ac morbis, CJ latronum aut betiarum incuru interiere. Et in
epitola ad Domitium & Didymum, in qua de perfecutione Decii
agitur, ut probamus inferius. Vos, ait, fire convenit viros SJ mu
lieres, juvenes & fenes, puellas & anus, milites ac paganos , denique
ex omni genere hominum atque aetate.... . . coronas retulie, &c. qu
omnia videfis in notra colletione inferius. In fumma , tan

ta erat perturbatio, ut , ex eodem Dionyfio, fideles rbitra


rentur tempus a Chrito Domino prditum adveniffe, in quo,

fi fieri poffet, etiam Eleti fcandalum paterentur. Hujus perfe


cutionis occafione Paulus Eremitarum princeps fefe in folitudi
nern recepit, ut in ejus Vita tetatur fantus Hieronymus, qua

occaione duos Martyres laudat, quorum unum, poft


#

la
pm1na1

I N . . . R Y R U . 5. III.

XLIX

minafque fuperatas, Prfes melle perungi juffit, & ub ardentif

fimo fole ligatis pot tergum manibus reupinari, ut mucarum


aculeis cederet, qui ignitas fartagines fuperarat. Alterum in mol
li letlo, omnibus deliciis paratis, decumbere juffitimpius Pr
fes, ac meretricem introduci qu ejus caftitatem tentaret . at

Martyr, prciam dentibus linguam in meretricis faciem con

fpuendo, eam fugavit, _ _ _ _

52. Perfecutionem a GALLO excitatam Deciana longe fvio-c::


rem fuiffe probat Dodvvellus ex Cypriani aliorumque epicopo :
rum epitola inter Cyprianicas 57. alias 54. ubi Cornelium monent,:
fe divinis oftenionibus certiores fatos diem certaminis appropinquae .,::
7 brevem, vel

hofiem violentum cito exurgere, pugnam non talem qualis fuit, fed gravio-:

rem multo & acriorem venire &c. Hinc infert Dodvvellus, paucos:
Martyres in Deciana perfecutione fuiffe interemtos, cum mul
to levior quam ifta fuerit, qu tamen multos martyres coronare non po
tuit ob brevitatem. Verum etfi hunc Africanorum epitol locum

ipfemet etiam Oxonienfis editor, pot alios autores, de Valeriani


perfecutione fuerit interpretatus; demustamen Dodvvello hic Gal
li perfecutionem defignari. Certe cum alias probaverimus multos
Martyres fub Decio fuiffe coronatos, fi ex hoc loco multo plures a
Gallo interemtos fuiffe colligatur, non inde minuendus, immo au

gendusrit Martyrum numerus. Galli tamen perfecutio acrior dici


potuit, quod is veluti repentinus turbo adverus Cornelium ejufque
clerum infurrexerit, ut difcimus ex fanti Cypriani epift. 6o antea
7. ad eumdem Cornelium, Profilierat, inquit, adverfarius terrore vio- . .
lento Chriti caffra turbare: ed quo impetu venerat, eodem impetu pulus eft.
Omnes enim Chritiani, quafi agmine fato fefe ad martyrium ob

tulerant, ut idem Cyprianus profequitur, Cornelium fic alloquens:


Docuitis plebem facerdotibus in periculo jungi, in perfecutione fratres afra
tribus non eparari. & infra refert, ad pugnam non fingulos milites , fed ' "
tota fimul catra prodii/e . Eadem fere repetit epitola fequente, u
bi Lucio, qui Cornelio apud Centumcellas in exfilio defuncto fub
ftitutus fuerat, de reditu congratulatur. Pacianus epifcopus Bar
cinonefis epift. 3. ad Sympronianum, Novatiano exprobrat, quod
numquam martyrium fecerit, cum e contrario Cornelius plures
fuftinuerit irati principis perecutiones. Ceterum cum Africani patres
divinis vifionibus admoniti cenfuerint lapfos ad Eucharifti partici
pationem recipiendos effe,ne hoc cibo detituti ad martyrium invali
di effent; patet hanc perfecutionem cruentiffimam fuiffe. Talem in
Africa fuiffe probatur exCypriani Tratatu,quem tunc temporis ad
Demetrianum cripfit, ubi fic loquitur: Innoxios, jutos, Deo caros da

mo privas, patrimonio polias, catenis premis, carcere includis, hoftiis, gla:


dio, ignibus punis ... Admoves laniandis corporibus longa tormenta, multi:

plicas lacerandis vifceribus numerofa fupplicia. Nec feritas, atque imma:


|-

nitas

SSLSS SS

C L Y L SLL L L 0 L L L L L L L L L

SLLLL LLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL S LGLLLk LLLL LLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLL 0S LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL
S LLLLLLL LLLS LLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLS

SLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL S LLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLL L LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL 00S LLLL 00S
SLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLLLS
LLL LL LLLLLLLL LLLL S LL LLLLLLLL S LLL LLLLLL LLCCCTT LLLLLLLLL LCLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLS

kkS kkkS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL CCLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLS


LL CCLLLL LLLLLLL J LLLLL SLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS

LL LLLLLLLLL S LLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLS

CLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL SGG LLLLL LLLS
L LLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLL 0S LLLLLLLLLLLLL LLS
SLLLL 00S LLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLL L LLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS


LLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLL LLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS
SLLLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLL S LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL 00 CCCCLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLL LL

S LSLS SLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL 00 LLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL 0CCS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL SLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLS
StSkLLLLL
kkkkS kkkTCLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS SS
SS
SS S
mTYSS00S LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLSLLLSLLLLLLLS CCLLLLLLL LLLLLLS
S LL LLLLL S LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLS

ZZS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLS
ey LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLL LLLLLS
S LLLLLS LLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS

LLL LLLLLLL S LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL SLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL


LLLLLLLL LLLS LL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS 0S LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLS LLLLSLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS


LLLLSLLL LLLL LLLLLLLS S LLLLLLLL LLLLLLLLLLS S LLLLLL

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL 00S LLLLL 00S LLL LLL LLLLLLLLL LLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLL LS
LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLSLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL 00 LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LL LLL
LL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL S LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS

SS

LLL SS SLL LLL LLLLLLLLLLL CCLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLS


LLLLLLSLLLS
SS

I N A c T A M A R T Y R U M . I II.

LI

Epifcoporum, fecuta multiplex plebis portio, confea et vobicum pari.


ter, 87 pariter coronata eft &c. immo & cum iis pueros & virgines

fuiffe affeverat, ut martyrii beatum gregem & exus, CJ etas omnis or


naret. Hc Cyprianus initio perfecutionis, anno fcilicet 257. fcri

bebat; ed qu anno fequenti multum auta fuit novo Impera


toris refcripto. Tunc fixtus papa Rom occius et, &, ut ait

Cyprianus epitola 8o. alias 82. perfecutioni inftiterunt quotidie pr


feii in Urbe, ut fi qui fibi oblati fuerint, animadverterentur. Paullo
poft ipfe etiam Cyprianus capite plexus et. Quantum vero hc
tempetas potea in Africa & Numidia efferbuerit, difcimus ex
Atis fantorum Jacobi C) Mariani Numidarum, & ex paffione J.Mon
tani, aliorumque beati Cypriani difcipulorum, qu in noftra col
letione exhibentur. In his Montanus hreticorum fuperbiam re
tudiffe dicitur, contefiatus eos, ut vel de copia Martyrum Ecclefie ve
ritatem intelligerent. In ea perfecutione Dionyius Alexandrinus cum
aliis comprehenus eft, ut ipemet fcribit in epitola contra Ger
manum apud Eufebium libro 7. capite 1. quam in noftra Colle
tione reperies inferius. De iis qui in aliis provinciis paffi funt
agimus infra. Porro nonnullos etiam tunc temporis in Gal
lia Martyres floruiffe narrat Gregorius Turonenfis, fed qui
in barbarorum irruptione cfi funt. Ex quibus recenet lib. 1.
Hitori cap. 31. Caium & Viforinum apud Arvernos: quibus ad
jungit Antolianum & Limianum, de quibus etiam in aliis libris agit.
Sculo fequenti auor vit fanti Prejeii ejudem urbis Epifco

pi & martyris, laudat legionem fanforum, qu fub principibus paga


mis ibidem pro fide occubuerat, ejufque principes recenfet Cafium,
Viforinum G , Anatholianum . Alter ejufdem Santi vit autor,

etiam qualis, Prjetum laudat ob fcriptas ab eo paiones Mar


tyrum Caffii Viforini, Anatholiani & Aftremonii, feu, ut alia le
tio habet, Aftrebundii, ac ceterorum Janorum, qui in eadem urbo

fanguinem fuderunt pro Domino. Aftremonius, ut nemo nefcit, pri


mus fuit Arvenorum Epifcopus, quem Gregorius Turonenfis Mar
tyrem fuiffe negat. Porro eodem, quo Arvernenfes Martyres,

tempore paffus dicitur Privatus Gabalorum Epifcopus, cujus mar


tyrium idem Gregorius cap. fequenti laudat.

Capto a Perfis Valeriano, apud quos, ut refert Latantius lib.


de Mortibus Perfecutorum cap. 5. ob vexatos fideles tam male
habitus fuit, Gallienus ejus filius pacem retituit, quam nemo, fi
Aurelianum excipias, ufque ad Diocletiani perfecutionem editis
violavit. Nam alias Martyres antiquarum legum autoritate pro
Prfidum beneplacito interimebantur. :

54. Nullos omnino Martyres fub A U RELIA NO admit a:.


tit Dodvvellus, quod, inquit, perecutio ab eo intentata tantum :::::...
fuerit, non executioni mandata. Id probare conatur ex Eufebio &

h 2

Latan

P R F A T I O G E N E R A L I S

}LII

Latantio, ad quos qui potea fecuti autores revocari debere non


inficiamur. Eufebius autem lib.7. cap. 3o. memorat, Aurelianum

erga Chritianos bene affeum, proceu temporis aliter fentien


tem, a confiliariis nonnullis impulfum fuifie ut adverfus Chritia
nos perfecutionem commoveret. Jam, inquit, ea de re multus ubi
que rumor pargebatur. ed eum paratum jam, 8) compoitis contra nos
ediiis, ut ita dixerim, ubcribentem, ulta efi divina jutitia, quai con
friio cubito conatum ejus reprimens Sjc. Latantium etiam opinioni
fu favere contendit Dodvvellus, quod ipe dicat Aureliano non

licuiffe qu cogitaverat perficere; fed protinus inter fui furoris


initia effe exftintum &c. Ji, inquit Dodvvellus, non licuit Aure

liano perficere qu cogitaverat, nullos ejus decreto faios fuie Martyres


necee eft. Verum licet ex his locis perfecutionem Aureliani bre
vifimam fuiffe colligi poit, male tamen ex his infertur, nullos

omnino martyres fuftuliffe. Rumor enim qui de promulgandis


editis circumferebatur , Aureliani , viri fviflimi , animum a

Chritianis jam alieniffimum fuiffe probat. quin & cum confilia

"rii ejus perfecutionis incentores fuifie dicantur, hc abfque mar


tyriis vix fieri potuerunt. unde in Chronico Eufebiano Aurelia
nus, cum adverus nos perfecutionem moviet, occifus memoratur. Jam
vero fi Latantium confulamus, editum quidem, cum Aurelia

nus occifus eft, ad ulteriores imperii provincias nondum pertigerat;


fed quidni poft mortem pertigerit? Tantumdem nempe tempo
ris neceffarium fuit ad mortem Imperatoris nuntiandam, quan

tum ad perferenda edita expenfum fuerat. Prterea edita ad


provincias, qu non ita diffit erant, jam pervenerant. & Au
relianus inter initia quidem furoris fui extinius efi, ut ait Latan

tius, fed qui Deum falis jam lacefliverat. Unde non perfecit
qu cogitaverat. Cogitaverat quippe Religionem Chritianam
delere: fed nec id perfecit Nero, nec ipfemet Diocletianus, aut
quivis alius tyrannus ex his, qui nemine reclamante inter fvio
res perfecutores recenentur. Incepit tamen Aurelianus Chritia

nos perfequi, ex quibus aliquot ex ejus editis interfeti funt;


ideoque jure a Latantio, Contantino Magno in oratione ad

coetum fantorum, Orofio, ceterifque autoribus eccleiaticis, per


fecutoribus Ecclei annumeratus fuit. Pot ejus obitum per fex

menfes, ut refert Vopifcus, Romanus orbis Imperatorem non


habuit, omnefque judices, quos aut Senatus aut Aurelianus ele
gerant, permanferunt; adeoque qui ex illis infenfi erant Chri
ftianis, eos pro libitu poenis afficere perfeverarunt. Denique Au
reliani perfecutionem, uti viri eruditi cenfent, defignare voluit
Leo Magnus pontifex ferm. 2. in feto Pentecotes, ubi ait: Ma

nes. ... eo tempore damnandus innotuit, quo poft refurretionem Domini

ducenteimus SJ feragefimus annus impletus efi, Probo

|-

, '

Pri

Paul
1770

L L

L L L L L L L L L L L L LSSS0S LLS

LLLL

LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSJ


LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
SLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL GGGSS 00S LLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLL 000S LLL


SLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL
SLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS S

LLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLS


LLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLL LS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS
LLLS LLL LLL LLS LLLLLL LLL LLLLLL L LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLL

LLLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLS


LLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLS L LLLLL LLS LLL LLLLLLLLS LLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLL LLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLL
LLLL 0S LLLLLS LLS00S LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLS

LLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL 0SLLS


S0S LLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL S
SLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLSS LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLL
S LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLS MM MM

00S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLSLLLLLLLL


S kCCCS

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLS MMS

LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LL LLLLLL LL LLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLS kk
Z LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLmkk kkkS
LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLLLLL LLL LLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL
LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL 0S LLLS

LLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLL LLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL 000S
LLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLLLLLLLS LL LL LLLLL LLLLLLLS SLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLL LLLL LLLS LLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLL 0S

LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS 00 LLLLLLLLLL LLLLLLLLL


LLLLL L LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LL
LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLS LL LLLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL


LLLS
LLLL
SS

SS

SS

SS

SS

LIV

: P R A T I O

G E N E R A L I S

gnus Conftantinus eccleiam extruxiffe Contantinopoli, dicitur


apud Nicephorum. Ea et qu feculo fexto ab Acoemetis inha
bitata fuit, ex vita S. Alexandri &c. alia deinde augend per
fecutionis occafio fuit, cum nempe, ut refert Latantius in lib.
de Mortibus perfecutorum cap. 1 o. in Oriente Diocletianus im
molaret pecudes , & in eorum jecoribus ventura qureret, fuga

tis figno crucis, quo fe quidam e Chritianis adftantes munierant,


dmonibus, facra perturbata funt. Quare imperator non folum

eos, qui in palatio erant, facrificare juffit, fed etiam datis ad pr


poitos litteris milites cogi ad nefanda acrificia prcipit, & renuentes
militia folvi. Hc ad annum 297. revocat dotifimus Pagius,

probatque Veturii Magitri militum perfecutionem anno faltem


ubequenti effe confignandam. Sed ifta nonnifi leviffima prlu
dia fuere immaniffim perfecutionis, qu editis promulgatis per
univerfum orbem Romanum anno 3o3. grafiata, per decem con
tinuos annos plebem Dei, ut loquitur Sulpicius Severus, depopulata
eft . qui potea de ejus acerbitate hc fubdit: Nullis umquam ma
gis bellis mundus exhautus eft: neque majore umquam triumpho vicimus,
qui cum decem annorum ftragibus vinci non potuimus.
se Gale- 56. Hujus perfecutionis prcipuus incentor fuit GALERIUS

:::* MAXIMIANUS Cfar; ad id a matre fua, femina fupertitio


::::: fiffima, inftigatus, ut tetis et Latantius lib. de Mortibus Per

fum contra

chrifia: fecutorum, cap. I 1. Per totam hiemem ea de re deliberatum eft.


::::::Diocletianus quippe Maximiani furori diu repugnavit, five quod

:, a tanta fvitia abhorreret, five quod in alios tam immane ne


: fas vellet refundere. Solebat enim, ut ex Eutropii lib. 9. difci
#: mus, fuam feveritatem aliena invidia explere. Id ipfum obervat La

" tantius. Erat ejus maliti, inquit, cum bonum quid facere decreviet,
fine confilio faciebat, ut ipe laudaretur: cum autem malum, quoniam id
reprehendendum ciebat, in confilium multos advocabat, ut aliorum culp
adcriberetur. Vicit tandem Galerius, & initio anni 3o3. editum
Nicomedi propoitum eft, quo cavebatur, ut Chritiani care
rent omni bonore ac dignitate, tormentis fubjeii effent, ex quocumque or
dine aut gradu venirent, adverus eos omnes atio caleret, &c. Potea

Galerius occultis minifiris palatio fubjecit incendium, quod Chritia


norum malevolenti imputatum eft: ac tandem paullo poft, al
tero rurus excitato incendio, res ad extrema quque perdut
funt, primo Nicomedi, tum in omnibus imperii provinciis. Por
ro eti omnes omnino autores, qui de rebus ecclefiafticis fcripe
runt, unanimi confenfu hanc Diocletiani perfecutionem fviffi
mam fuiffe, innumeroque propemodum Martyres tuliffe affirma
verint: utrumque tamen inficiari aufus et Dodvvellus, totumque

decennalis hujus perfecutionis tempus percurrit, ut eam in ali


quot provinciis numquam fviiffe, in ceteris vero nec continuam,
/

I NA A C T A M A R T Y R. U. M S. III.

* LV

nec adeo acerbam fuie fuadeat,Ad amica etiam fibi argumen


ta recurrit tyrannos excuando, Diocletianum quippe ita a fan
guine alienum fuie exitimat, ut fi ea excipiantur, qu Nico
medi occaione incendii geta funt, ne cruciatus quidem prima
anni parte provincialibus permiferit; Alias vera in folos cleri
cos capitali poena animadverfum effe probare conatur, nec ad
laicos pertinuiffe iftud vit periculum, quamdiu Diocletianus rem
publicam adminitravit.
afferit vix in ea tota perfecu
tione cdibus atum fuie, exceptis iis qu a Galerio patrat
funt, tum fubjungit, cdes fieri non folitas nii diebus fetivis ,
idque folum in urbibus, ut vocat, capitalibus. Hc & alia ejuf
modi multa congerit, ac Latantii & Eufebii loca aliqua paffim
laudat, quai ii autores coquales, qui & ut plurimum rebus
geftis interfuerunt, fibi faveant. Sed quantum ab ea fententia

fuerint alieni, facile eft demontrare.

. .

. .

.. . .

57. Uterque autor hanc perfecutionem Nicomedi primum z. E.


excitatam fcribit: fed neuter ufquam, fi Galli excipiantur, in :::::::::
provinciis eam mitiorem, aut in iis a cdibus abtentum fuif fecutionis
:per,
cumtur . Im

fe tradit. E contrario Latantius in libro de Mortibus Perfe. ::

cutorum pot enarratam Nicomedienfem cladem, in qua Dio-:


cletianus ipe excarnificari omnes fuos protinus prceperat, & ipe:"
fedens innocentes igne torrebat . Item Judices univerfi , omnes denique culio.

qui erant in palatio magitri, data potetate torquebant. Erant certan


tes quis prior aliquid inveniret ... potentiimi quondam eunuchi neca

ti ... Omnis exus 8.) aetatis homines ad exutionem rapti. Nec finguli ,
quoniam tanta erat multitudo , fed gregatim circumdato igni ambieban-

tur ; dometici alligatis ad collum molaribus mergebantur. Nec minus


in ceterum populum perecutio violenter incubuit , &c. poft hc , in
quam, fubdit Latantius : Jam litter ad MAXIMIANUM at
que Confiantium commeaverant, ut eadem facerent ... Et quidem fenex
Maximianum libens paruit per Italiam , &c. Deinde capite 16. fic
exorditur. Vexabatur ergo univera terra, 8) prter Gallias ab Oriente

uque ad occafum tres acerbiim befii feviebant.

Non mihi fi lingu centum fint, oraque centum,


Ferrea vox, omnes fcelerum comprendere formas,

Omnia pnarum percurrere nomina poem,

que judices per provincias jutis atque innocentibus intulerunt. Eufebius


vero libro 8. Hift. ecclef. cap. 4. Dici non potet , quot & quantos

Chriti Martyres in omnibus locis atque urbibus paim cernere licuit. Sed
integram Eufebii narrationem Colletioni noftr inferuimus in

ferius, quam confulere juvabit. Porro han perfecutionem idem

Eufebius bello civili comparat lib. 1. de vita Contantini M. ca


-

pite

LVI
-

P R FAT I O G E N E R A L I SE I

Illi quidem , inquit Dei cultorum tam virorum, quam mulierum


edibus, tamquam civili quodam bello, provincias ibi ubjeias polluerunt.
pite 13.

At pejus habitos fuiffe Chritianos quam devitos hoftes probat


Latantius lib. 5. Inftitutionum cap. 9. J'i adeo, inquit, in vitos
vitoribus fvife placuit, nihil plus in eos fit, quam ut occidantur, vel
in fervitutem deducantur. Hoc vero imenarrabile et, quod fit adverus eos

qui male facere neciunt.;. Vexant ergo, 89 exquiitis pnarum generibus


excruciant, parumque habent interficere quos oderunt , nii etiam crudeli
tas corporibus illudat... In eos totis carnificinae fu viribus, veluti fan
guinem fitiant, incumbunt, &c. Ejudem libri cap. I 1. probat, eof
dem tyrannos belluis effe feviores, qui nihil hominis, nii lineamen
ta S} fumimam figuram gerunt. Nam, inquit, quis Caucaus, quae In
dia, que Hircania tam immanes, tam fanguinarias umquam betias d
luit ?... Illa efi vera befia, cujus una juione funditur ater ubique cruor.
Crudelis ubique luius, ubique pavor, S) plurima mortis imago. Nemo
bujus tantae bellu immanitatem potet pro merito decribere, qu uno lo
co recubans, tamen per totum Orbem dentibus ferreis fvit, GJ non tan
tum artus hominum diffipat, fed Goffa ipa comminuit, CJ in cineres fu
rit, me quis exfiet Jepultur locus. De Prfidibus vero provinciarum

fic profequitur: Qu autem per totum orbem finguli gefferint, enarrare


impoibile efi. Quis enim voluminum numerus capiet tam infinita, tam varia
genera crudelitatis? Accepta enim potetate profuis moribus quique feviit,&c.
riorum
:"* 58. Anno 3o5. Galerius Maximianus, expulis fenibus , id eft
M: Diocletiano & Maximiano Herculio, adeptus maximam potetatem,
; inquit Latantius de Mortibus Perfecutorum capite 21. ad vexan
# dum orbem, quem fibi patefecerat, animum intendit. & poft aliqua de
::::::: ejus crudelitate prmiffa, fic profequitur. Quid luforium vel deli

cias ejus referam? Habebat urfos ferociae &c.


deleiari libuerat,
borum aliquem adferri nominatim jubebat, His homines non plane come

dendi, ed aborbendi objeiabantur: quorum artus cum diiparentur, ride


bat fuaviime. Nec id raro fiebat, aut diebus tantummodo fetis,
ut contendit Dodvvellus. Nec enim umquam fine humano cruore c

nabat. Et quidem mulla pna penes eum levis; non infule, non carce
res , non metalla; ed ignis, crux, fer in illo erant quotidiana SJ faci
lia. Hc erat Galerii adverfus omnes fvitia . Modum vero

Chritianos lentis ignibus comburendi exponit his verbis: Cum de

ligati fuient , fubdebatur primo pedibus levis fiamma tamdiu , donec


callum folorum contraium igni, ab o/ibus revelleretur. Deinde incenfe
faces & extinie admovebantur fingulis membris , ita ut locus nullus
in corpore relinqueretur intaius . Et inter hc fufundebatur facies a
qua frigida, SJ os humore abluebatur , ne arefcentibus ficcitate fauci.
bus , cito piritus redderetur . quod potremo accidebat , cum per mul

tam diem decoia omni cute , vis ignis ad intima vifcera penetraffet.
Hinc rogo faio cremabantur. Corpora jam cremata, leia offa, ing
-

pulve

I N; A C T A . M A R T Y R U M S. III.

LVII

pulperem comminuta, jaiabantur in flumine ac mari. Haud minus f


viebat GALERIUS MAXIMINUS, qui procurante Galerio
Maximiano Cfar fatus potea fefe ipe imperatorem dixit. Hic,
inquit Latantius cap. 19. accepit Orientem calcandum 87 conterendum.
Supplcia quibus Chritianos vexabat recenet Eufebius lib. 8. Hi
tori cap. 14. Ignem ac ferrum, clavorum fuffixiones, befiias, profun
dos maris gurgites, membrorum abciiones ac perutiones, confixiones S;
effoiones oculorum, totius denique corporis mutilationes; ad hc famem,
metalla, vincula je. Aliquando tamen Maximinus Confiantini lit
teris deterritus, inquit Latantius cap. 37. diimulavit. Et tamen fi
quis inciderat, mari occulte mergebantur. Sed ejus in perfequendis Chri
ftianis technas egregie defcribit Eufebius lib. 9. Hitori ab ini
tio ad cap. Io. Accufat cap. 3. Theotechnum Antiochi curato

rem, quod innumeris mortis caua extiterit. Hic nempe compofitis


oraculis finxit, hanc effe Jovis voluntatem, ut Chritiani urbe,
omnique territorio Antiochenfi pellerentur. Antiochenfes imita
ti funt ceterarum urbium magitratus cap.4. ipis provinciarum pr
fidibus ubmonentibus. Quin & ipe Maximinus tam privatos, quam
magitros eo pepulit, ut in ejus gratiam nihil non agerent adverus notros;
8) pro beneficiis qu4e ab illo conecuturos effe perabant, nihil gratius

Je poe rependere crederent, quam fi caedes notrorum patrarent Sjc. cap.


5. Ata Chriti apud Pilatum falfa confita funt. Muliercul
-vi tormentorum adat, falfo fe confcias effe dixerunt flagitio
rum & obfcoenitatum, qu in dibus facris Chritiani perpetra
re folebant.: qu omnia in atis publicis confignata, jubente
Imperatore , in fingulis urbibus ac locis publicata funt. Hinc fe
cut perfecutiones & martyria, de quibus cap. 6. Tandem edi
ta adverfus Chritianos, reis tabulis incifa, in mediis urbibus
propofita funt capite 7. qu omnia fiebant, donec cogentibus
Conftantino & Licinio Maximinus palinodiam cecinit. Hic im

perator Maximinus furore vefano vaftaffe Eccleiam dicitur in vita


S. Antonii, quod occafionem viro fanto prbuit Alexandriam

relita eremo adeundi, ut futuras Christi viiimas, qu in hanc


urbem perducebantur, faltem pearet , fi fas ei non effet pa
riter cum eis congrediendi. Denique magna cum libertate S cura in
gredientes ad judicem exhortabatur.... jamque fententia coronatos, ex
fultans quafi ipe viciet, uque ad locum felicis fanguinis profequebatur.
Sed de his Martyribus gyptiis plura habes fuo loco. Tandem
ipfe Maximinus mifere periit anno 3 13. ficque Eccleia tunc pri
mum fub Imperatoribus Chritianis vera pace fruita eft.
59. Porro hc perecutio, toto decennio, paucis fortaffe in is-s: pe

tervallis exceptis, in Oriente efferbuit. At omnes pene regio-:::


nes Occidentales, cum hanc tyrannidem biennio fuient exper-:"*"*
t, poft Imperii diviionem anno 3o5. fatam, pacem

i
-

u Ilt.

LVIII

: : P R F A T I O G EN E R A L IS

funt. Sed non audiendus et Dodvvellus, qui non folum Gallias,


fed & Hipanias, immo & aliqua ex parte Africam ab hac perfecu
tione eximit. Contendit quippe fpecialia edita Maximiani Herculii
in Africa promulgata fuie ab iis omnino diverfa qu alii perfecu
tores ediderant, cum, inquit, in hac regione nemo ob Chritia
ni nominis confeionem fuerit apprehenfus, fed qui vel colletas
celebraffent, aut facros codices tradere nollent. At commune Im
peratorum & Cfarum editum in Africa promulgatum fuiffe f
pius difertis verbis exprimit autor Atorum fanorum faturni:
ni Sre, quem folum in fui patrocinium adducit Dodvvellus. Of
feruntur num. 5; qui contra interdiium Imperatorum S Carum Col.
leiam &c. num. 6. Proconful ait: Cutodire te oportuit juionem Imp.
j Carum. qu eadem verba fpius repetit. Confentiunt Aa
fanti Felicis Epifcopi Tibiuritani : Exivit ediium Impp. S Carum.
Et quidem parum refert, an Martyres ob folum Chritiani no

men, vel quod prterea colletis adfuerint, interficerentur. Huic


enim Dodvvelli cavillationi refponderi poffet ipius auoris, quem
ipfemet Dodvvellus laudat, verbis: O fiulta, inquit num. 12. j
ridenda interrogatio! Chritianus utrum fis tace. Ji in colleia fuiti,
reponde. Quai Chritianus fine dominico ee poit, aut dominicum fine
Chritiano celebrari. An necis in dominico Chritianum, & in Chritia
no dominicum contitutum, ut nec alterum fine altero valeat ee? Oppo
ni etiam potet Dodvvelli fententi Optatus Milevitanus Epifco

pus, qui libro 3. ad Parmenianum, hanc perfecutionem, que


fuit fub Diocletiano & Maximiano in Africa, uro comparat, ita ef.
fatus: Quo tempore fuerunt SJ impii judices bellum Chritiano nomini
inferentes .... Alii
templa Dei vivi fubvertere, alii Chritum
negare, alii divinas leges incendere , alii thura ponere. Et de Floro

Numidi proconfule: Jub perfecutore Floro Chritiani idolorum cogeban


tur ad templa... fub Floro dicebatur, ut negaretur Chritus, SJ idola
rogarentur. Hujus perfecutionis tempus defignat lib. 1. Nam ferme
ante annos exaginta, 87 quod excurrit, per totam Africam perecutionis
eft devagata tempefias, qu alios fecerit Martyres, alios Confeores, non

nullos funeta profiravit in morte. Hanc vero ufque ad annum 31 r.


quo feverus Cfar interemtus et, perfeveraffe ex eodem Optato
conftat, qui lib. 1. pacem Ecclefi in Africa a Maxentio retitutam

fuie dicit. Tempefias perfecutionis peraia 87 definita efi jubente Deo, in


dulgentiam mittente Maxentio Chritianis libertas et retituta. Jam antea in
Italia retituta fuerat, fi pax fub Maxentii tyrannide appellari potue
rit, de quo vide Eufebium lib.8.Hitori cap. 14. immo & fub Hercu
lio qui, eodem Maxentio invitante purpuram in Italia refumpfit,
qui & ipe er Auguto privatus, ut ait Orofius, publicus perecutor erat.
MAXENTIUM vero & Neronem fimul jungit Lucifer Claritanus
in lib. I. pro S. Athanafio, eoque uno nomine perecutores

|-

6o. Hi

I N

A C T A

M A R T Y R U M. . III.

LIX

6o. Hipaniam etiam a perfecutione eximit Dodvvellus, quod


eam fub Contantii Cfaris ditione fuiffe cenfeat. Eam, inquit,
aliis ditionibus non accenfuit Vior. Sed nec eam Contantio attri
buit. Hipaniam autem Herculio fubjetam fuiffe difertis verbis

tradit Latantius libro de Mortibus Perfecutorum cap. 8. quod


mirum eft a Dodvvello aut animadverfum non fuiffe, aut diffi

mulatum. Idem Latantius cap. 16. ait, Vexabatur univera terra,


8) prter Gallias ab Oriente uque ad Occaum tres acerbiim befti
feviebant. Et quidem Donatift apud Optatum Gallias folum
modo a perfecutione eximunt, unde judices fibi dari ob hanc ra
tionem potulabant. His adde Concilii Eliberitani aliquot cano
nes de lapis, & forte Magni Ofii confeionem, qu fane hanc

perfecutionem in Hipania fviiffe probant.

- - *

61. At ex his omnibus colligi poffe videtur, nullum penitus

Martyrem in Galliis fub hac perfecutione claruiffe. Contra vero,


non provinci folum, fed & omnes fere civitates & opida Gal.
liarum reclamant, qu fuos Martyres ut plurimum in hac per
fecutione conummatos fuiffe exitimant. Hanc difficultatem

componi poffe putant viri eruditi, fi dicatur initio perfecutionis,


Contantio adverfus barbaros occupato, plurimos Chritianos Pr
fidum peculiari genio & populari furore fublatos fuiffe. Sane in
ter provinsias qu biennio perfecutionem fuftinuerunt, Eufebius
Gallias enumerat in Libro de Martyribus Palftin cap. 13. nec
ullus inficiari potet perfecutionis edita in Galliis publicata fuif.
fe, quod ipemet Latantius, quantumlibet Contantio additus,
faffus eft. Confiantius, inquit cap. 15. ne diffentire a majorum pr
ceptis videretur, conventicula feu parietes dirui paus eft &c. Sed nec

Augutus fatus hc edita revocavit, ut patet ex eodem Latan


tio cap. 24. ubi ftatim poft Contantii mortem Confiantinus fufce

pto imperio nihil egie prius dicitur, quum Chritianos cultui ac Deo fuo
reddere. Hc, inquit, fuit prima ejus fantio fanie religionis retitutae.
62. Verum etfi nullus fub Conftantii principatu martyr exti
terit, non tamen, ut jam obervavit dotiflimus Pagius, inferendum
effet falfarm effe Gallicanarum eccleiarum traditionem, qu for

te ne unum quidem Martyrem fub Chloro Conftantio paffum


celebrant. Omnes enim fuos Martyres fub Maximiano, aut fub

Diocletiano & Maximiano paffos referunt. quod non ex Marty


rologiis folum aut officiis eccleiaticis patet, fed & ex iporummet
Martyrum Atis, qu licet primigenia non fint, antiqua tamen
effe nemo poteft in dubium revocare, utpote quorum nonnulla
in codicibus ab annis 9oo. exaratis habentur. Diocletiani & Ma

ximiani perfecutionem indicant Ata famti Firmini Ambianenfis


epifcopi, Jutini feu Jufti adolecentis Autifiodorenfis, qui in agro

Bellovacenfi paffus eft, fanorum Donatiani & Rogatiani Namne:


i 2

tenfium

P R F A T I O G E N E R A L I S

LX

tenfium, Macr virginis Remenfis, Caprai & Fidis virginis Agin


nenfium, &c. Quin & in nonnullis ejufmodi Atis diferte expri
mitur, Maximianum tunc in Galliis verfatum fuie. Sic inci

piunt Ata fantorum Fuciani, Viiorici, & Gentiani; Eodem tem


pore quo Maximianus truculentiimus Augutus per arva Galli prfi.
debat, &c. Cripinus & Cripinianus martyres Sueffionenfes ab ipo
met Maximiano interrogati memorantur. Ata fanti Piatonis in
cod. vetutiffimo fanti Theoderici prope Remos: Diocletianus ....
ad confortium imperii vel laboris olim fibi commilitonem Maximianum Cae

farem fecit.... Eodem tempore beatiimus Piatus fanlis martyribus con


fociatus efi Quintino, Sfc. Hinc in Atis fanti Viioris,Maximianus
fantorum fanguinem per totas Gallias fudiffe dicitur. Nec diffentiunt
veteres fcriptores, qui tetantur Maximianum Herculium fpius
in Gallias adventaffe , ibique multum temporis potifimum in
Belgica, ubi frequentiora martyria fuere, tranfegiffe. Sed cum
tyranni variis in locis rebellarent; duos Cfares fibi Auguti

adjunxere , & Contantio Galli regend obtigerunt, qui non


modo amabilis, ut ait Eutropius lib. 1 o. Jed etiam venerabilis Gallis
fuit , prcipue, quod Diocletiani fufpeiam prudentiam, C) Maximiani
fanguinariam temeritatem ejus imperio evaferunt.

:,:

63. Expenfa decennali perfecutione, quam vel ex Dodvvelli

quis excep

recenione, quantumvis imminutam nihilominus cruentiffimam

tionibus ad

verfus mul
titudinem

Martyrum;

repondetur

fuiffe nemo non videt, aliqua generatim idem Dodvvellus adver


fus Martyrum multitudinem fubjungit : quod fcilicet prter
33 provinciarum Romanos Prfides & Judices, illorumque adfef;
fores & advocatos, nemo gauderet jure gladii: quod etiam
pauci dies effent quibus rei fuppliciis afficerentur, quos ternos
,, tantum aut quaternos Euebius commemorat ; ac tandem fi
,, aliquando Martyrum multitudinem idem Eufebius verbis in
,, nuerit, hc benigne interpretanda fint, quod vel ex ejus nar
rationis contextu appareat. Porro etfi ea qu a nobis paffim
33

dia funt, ad hc folvenda fufficiant, uno tamen verbo his

iterum repondemus. Et quidem parum refert, qua autoritate


Martyrum cdes patrat fuerint, fi quidem ex ditis conftat,

Chritianos etiam in vicis & quibufcumque locis interemtos fuif


fe. Deinde fatemur quidem reos infigniores fpius ad munerum
feu ludorum dies in populorum obletamenta fuiffe refervatos.
at quis neget ceteros nocentes aliis quoque diebus punitos fuif
fe? An vero Eufebius verbis quandoque ampliaverit, quod potea
ex ipfa narratione innuerit effe exiguum, ex ejus letione qui

vis judicare potet. Locus quem in ejus rei probationem affert


Dodvvellus, ex cap. 9. lib. 8. defumtus et, quem videfis in no
ftra Colletione inferius. Certe ibi Eufebius afferit non paucis

diebus, nec exiguo temporis fpatio; ed prolixo aliquot annorum circulo


-

***

contintte

I N

A C T A

M A R T Y R U M

S.

III.

LXI

continue hc omnia, id eft intolerabiles cruciatus &c. perpetrata fuie,

cum nunc deni, interdum vicemi amplius, nonnumquam ad triginta af


que 87 exaginta, quandoque 87 centum viri fimul ac mulieres una cum
parvulis uno die interficerentur. Aliqua etiam de JULIANI & LU

quas, fi cum prio


rbus componantur, non adeo graves fuiffe ultro fatemur. Sed de
CINII perfecutionibus proponit

iis fufius in noftra Colletione. Tandem cum de iis tantummo

do Martyribus, qui fub Imperatoribus ethnicis pafli funt, hic


differuerimus; certum et, fi iis omnes adjungantur qui apud Per
fas & Gotthos claruerunt, aut certe ab Arianis Imperatoribus,

Wandalis, aliique hreticis aut ethnicis barbaris interemti funt,


fummopere augendum effe Martyrum numerum. De iis qui in
Perfide & Gotthia fculo quarto martyrium fubierunt, in noftra
Colletione agimus: ad te ceteris loqui noftri non fuit inftituti,
utpote qui in quatuor, primis Ecclei fculis confitimus.
64. Porro ea qu de Martyrum multitudine protulimus, adeo : D:

certa videntur & indubitata, ut neminem fore confidamus, qui :


cum Henrico Dodvvello catholic Ecclei infultare velit, quod :::::::.
falfo fibi de innumerabili Martyrum multitudine gratuletur, qua-l:

fi multos & pne infinitos eff hactenus cenfuerit, quos tamen:


ex probis & certis monumentis pauciimos fuiffe facile probari ::::::::
poit. Nihil itaque ad hanc novitatem excogitandam Dodvvel-fi" .
lum, virum alioqui dotiffimum & in rebus antiquis verfatiffi
mum, impellere potuit, quam ea, qua laborare folent heterodoxi,
adverfus Eccleiam Romanam aliquid confcribendi prurigo. Hinc
prcipiti, ne plus aliquid dicam, prjudicio abreptus, martyro
logiorum confcriptores uno verbo, fabulatores appellando, con
foflurum fe exitimavit, quai aniles fabulas, id eft plures Mar
tyres, in Eccleiam fua autoritate invexerint. Eti enim ejuf
modi libros ab omni penitus mendo immunes effe affirmare ne

mo poffit, (hc quippe et fingularis facrorum codicum prro


gativa,) non tamen hinc inferre licet, eos mala fide, aut teme
re ac leviter confcriptos fuiffe; immo vero certum eft Martyro

logia a viris gravibus, ex antiquioribus monumentis, & peculia


rium eccleiarum Kalendariis collea fuie; qu cum ab Epi

fcopis approbata fuiffent, publice in eccleiaticis conventibus lea


fuerunt; ut fi omnium fantorum fetivitates celebrari non pof
fent, eorum faltem aliqua commemoratio fieret, tum in teffe
ram communionis, qu inter eccleias catholicas haberi debet; .
tum ut ea ratione aliquis faltem cultus exteris etiam Martyri
bus exhiberetur. Ceterum falo confitas Martyrum hitorias igni

tradi jubent Trullani Concilii Patres can. 63. vetantque ne in Ec

clefia legantur: eos autem qui eas admitterent, anathemati fub


jiciunt.
. IV,

LXII

-PR FATIo GENERALIS


.

IV.

65. Nonnulle perecutionum cau, inter| nam dilataverunt, nedum extinxerint.


quas Etbnicorum calumnie in cbri-||68.rationes
Fortitudinis
ac patientie Martyrum
ftianos.
non unae.
66. Ali, quod chriftiani abtinerent a |69. Quibus & Gentilium converfio pro
facris fetique &c. Imperatorum & | mota fit.
-

Reip. caua indiiis. Ali, odia priva-|7o. Honores quibus in Eccleia Martyres
ta, Magitratuum avaritia, Sacerdo |

affeBti unt.

tum zelur, Magorum (imo demo- |71. Cautione: adhibit ut veri Martyres
num ) invidia.

a falfis dicernerentur.

67. Perecutiones Religionem Chritia- |72. Concluio Prfationis.

e, xa 65. Pot affertam Ecclei catholic de Martyrum multitudi


::::::: ne traditionem, retus ordo potulat, ut aliquid de tot carnifici.
# narum caufis inquiramus. Prima & prcipua, poft religionem,
a,
-

:::::::adverfus notros invidi caufa ex CALUMNIIS profluxit, quod

:Chritiani quafi homines flagitiofi, & omnium criminum rei ha

berentur. Hanc opinionem apud omnes jam fub Nerone receptam


fuiffe, ex his qu fupra diximus conftat. Paulo poft infantici
diorum, ac concubituum incetuoforum Chritiani paffim accu
fati inveniuntur, forte hreticorum aliquot occaione, qui ejuf
modi flagitiis, ementito Chritiano nomine, operam dabant; aut
Judorum calumniis, qui nihil non movebant, ut gentilibus Chri
ftiani invifi redderentur. Hinc toties in Atis Martyrum, aut ve

terum Patrum opuculis Thyetearum epularum, & Oedipeo


rum concubituum mentio recurrit: a quibus licet Chritiani fefe

tam egregie vindicaverint, ut teftes funt Apologi Jutini, Qua


drati, Athenagor, &c. ubi ejufmodi calumni confutantur; hc

tamen opinio, qu popuorum, ac magitratuum animos femel


invaferat, ita invaluit, ut fi qu calamitates public continge
rent, Chritianorum tatim celeribus attribuerentur, quafi dii
eorum flagitiis exafperati , imperium Romanum variis cladibus
affligere non ceffarent. Ji, inquit Tertullianus Apologetici cap.
4o. Tiberis afcendit ad mnia, fi Nilus non acendit in arva, fi clum
fletit, fi terra movit, fi fames, fi lues: fiatim Chritianos ad leonem. His

fimilia habes apud Cyprianum in libro ad Demetrianum, aliof


que paffim autores.

: ,66 Aliud erat quod maxime gentiles in Chritianos commo


#:#-vebat, quod hi fcilicet pro bono Reipublic tatu, aut Impera
:: torum vel patri falute, offerri SACRIFICIA improbarent; iif.
: que nec adeffe, nec etiam five per publicos, five per privatos
::::::
caua
indi-

Imperatorum
genios JURARE acquiecerent. Ad hc, Chritia
.
." FESTIS folemnibus, LUDIS publicis, aliique ejufmodi fpe

odia priva

::::::: taculis, qu pro vitoriis adverfus hoftes partis, aut Imperato.


I'll II]

I N A C T A M A R T Y R U M, . IV.

LXIII

cum natalitiis fieri confueverant, fefe abhorrere tetabantur. Hinchraun a

mirum non et, fi Imperatores, etiam qui religiofiores & mitif::

fimi habiti funt, Chritianos penitus extirpare conati fuerint,:


quos nempe non religioni folum fu, ed etiam propri faluti ad-p:)

verfari exitimabant. Hinc etiam politici, qui diviiones & inte."*


ftina bella ob facrorum varietates pertimecebant, e reipublic
bono effe cenebant, ut Chritiani omnino delerentur. Ipum de
nique vulgus, cui Chritiani publicas ltitias & principum largitio
nes invidere videbantur, de illorum morte exultabat. His adjungi
poffent PRIVATA ODIA, & AVARITIA magitratuum &
prfidum, qui fub religionis fpecie, Chritianorum facultates, vel
in fifcum, vel in proprios ufus convertebant. Qu tandem omnia

SACERDOTUM & MAGORUM, quorum auoritas ut plu


rimum maxima erat, ZELO AC INVIDIA incendebantur. Vi

debant quippe ob Chritianifmum facra deorum fuorum neglea,


ipos deos ludibrio habitos, oracula contemta, ac quandoque falfi
convita, autoritatem minutam, ac reditus etiam pne ad nihi
lum redaos. Hinc nihil non fibi licere in damnandis, torquendis,

trucidandifque Chritianis Principes, Prfides, Magitratus, ipfique


tortores exitimabant: & citra ullum fpius, maxime in extremis

perfecutionibus, dignitatum, exuum aut tatum difcrimen, viri


& mulieres, pueri, fenes & anus, nobiles, & ignobiles pariter tor
quebantur, qu omnia exemplis Santorum Tarachi, &c. foteris,
Romani & aliorum martyrum probari poffunt. Sed fufficiat huc

proferre unicum Phile epifcopi & martyris tetimonium, qui poft


expofita varia tormenta, quibus confeffores, ex quorum erat nu
mero, afficiebantur, fic de Prfide loquitur: Neque enim ajebat vel

minimam nofiri curam habendam ee; fed cunios fic de nobis fentire, fic
erga nos agere debere, quai non amplius homines eemus.
67. Sed erunt fortafis qui dicant vix fieri potuiffe, ut Eccleia 57.Perff

tot procellis agitata, adeo tamen creverit, ut fculo tertio jam :::*
pne per totum terrarum Orbem dilatata fuerit. Non enim, in-:
nam dilata
quient, verifimile eft, tam multos homines reperiri potuiffe, qui reli-: ne

gionem ampleterentur non folum peregrinam & novam, fed, qu :


prter vitam aufteriorem quam prfcribit, cultores etiam fuos exfi
liis, bonorum profcriptionibus,amicorum & parentum,totiuque ge
neris humani invidi,tormentis acerbiffimis, ipfique morti obnoxios
reddit. At licet human rationi parum confentaneus videatur ifte
dilatand religionis modus; certum eft tamen hunc ipfum a Chri
fto Domino pr ceteris deletum fuiffe; qui, ut exemplo fimul &
verbo fuis fequacibus priret, nonnifi per varias tentationes, mor
temque acerbiffimam in gloriam Patris voluit introire. Id fuos Apo
ftolos docuerat, qui, ut refert Latantius lib.5. Inftitutionum cap. 3.

non tantum pro fide mortem ubierunt, ed etiam morituro, fe ciebant S)


prdi

LXIV

P R F A T I O

G E N E R A L I S

prdixerant, & potea univeros, qui eorum diciplinam ecuturi effent,


acerba j nefanda effe pauros. Unde Martyres nonnifi moriendo
vitoriam adepti funt, nec a tormentis ut liberarentur petebant
a Deo, fed ut ea patientiffime tolerarent. Certe Chritiani, apud

Cyprianum lib. de Mortalitate, tempore petis mori timebant,


ne fibi martyrii palma prriperetur. Dolebant Clerici in Atis
fanti Montani, quod, fe prtermiis, in laicos Proconful ani
madverteret. Uno verbo, ut ait Tertullianus ad Scapulam, hac
conditione fiebant Chritiani; & magis damnati, quam aboluti,

gaudebant, unde in Apologetico cap. 5. prfides fic alloquitur:


Cruciate, torquete, damnate, atterite mos ... Plures eficimur quoties me
timur a vobis. Jemen eft fanguis Chritianorum.
-

68. For
titudinis ac

patientiae
Martyrum
ratione Moh
llM66

* *

68. Verum cum natur human vires ad hc perferenda pror

fus impares effent, CHRISTUS fuis athletis tam PRSENS


aderat, ut fpius mediis in tormentis nullus, aut certe exiguus
eis effet dolorum fenfus; eorumque animos INTERNIS SEM
PER AUXILIIS, nonnumquam externis etiam & viibilibus fi
gnis confortabat. Certe tephanus vidit clos apertos, & Jefum
tantem a dextris virtutis Dei. Polycarpo fata eft vox de clo;
odor e Martyribus Lugdunenibus emanabat, &c. Ad hc, fide
les divinis, ut loquitur Cyprianus, oftenionibus de intantibus per
fecutionibus admonebantur, ne imparati ad prlium accederent.
Excitabantur etiam Epifcoporum verbis & exemplis. Tum per

fuafum eis erat leve & momentaneum quod paffuri erant, ter
num glori pondus in eis operaturum, ac brevi & caduca vita
ternam & beatam fe mercaturos, ad quam, quod martyrium al
ter effet baptifmus, fine ulla mora fe ingreffuros effe non dubi
tabant. Id enim effe fciebant Martyrum privilegium; cum cete
ris fidelibus delia a fe perpetrata diluere incumberet. Aliud enim
eft, inquit Cyprianus in epitola ad Antonianum, pro peccatis lon

go dolore cruciatuum emundari, & purgari diu igne; aliud peccata omnia
paione purgae. His adde funetam lapforum vicem, quorum
nonnulli divinitus ante omnium oculos puniti funt. Ex his ali
quot recenet Cyprianus in libro de lapis, quorum unus potquam
Chritum negavit, obmutuit. Mulier, in balneis a dmone correpta,

fuam laniavit dentibus linguam, qu fuerat vel pafta impie vel locuta.
Alii aliis modis puniebantur; nec necee et, inquit, ire per exitus
fingulorum: cum per orbis multiformes ruinas, tam deliiorum pma fit
varia, quam delinquentium multitudo numeroa. Idem etiam quandoque
perfecutoribus contigit, ut de Saturnino & Herminiano procon

fulibus obervat Tertullianus in lib. ad Scapulam. Et quidem hac


69. Quibus

de re totus eft| Latantii liber de Mortibus perfecutorum.

69. Hc autem omnia gentilium converioni occafionem pr


::::::bebant. quod qua ratione, quibufve gradibus contingeret, egre
&

Gentili

um converfo

gie

I N A C T A M A R T Y R U M S. I v.

LXV

gie exponit Laantius lib. 5. inftitutionum cap. 33. Certe Augu


ftinus fermone 31. in pfalmum I 18. obervat, aliquos etiam e
perfecutoribus Martyrum patientia permotos credidiffe . Quid
cum evidentia fierent miracula ? Martyres mire fanati, voces
clitus emif, befti manfuefat, aliaque ejufmodi miracula
palam patrabantur? Hc autem in certis & probis monumentis
occurrunt. Quam vero frequentia fuerint miracula in Eccleia,
Patres attetantur. Hac de re, Irenus lib. 2. adverfus hrefes

cap. 58. Alii, inquit, dmones excludunt firmiime, Sy vere, ut etiam


fepiime credant ipi qui emundati funt a nequiimis piritibus, & fint
in Eccleia: alii autem & praecientiam habent futurorum, CJ viiones,
87 dictiones propheticas: alii autem laborantes aliqua infirmitate per ma
nus impoitionem curant, & famos retituunt. Jam etiam, quemadmodum
diximus, & mortui reurrexerunt, & pereveraverunt nobicum annis mul.
tis. Et quid autem? Non et numerum dicere gratiarum, quas per uni
verfum mundum Eccleia a Deo accipiens in nomine Chriti Jefu crucifixi
fub Pontio Pilato per dies fingulos in opitulationem gentium perficit. Hc
enim in Gentilium quoque favorem operabantur Chritiani, ut
etiam ex variis aliorum Patrum tetimoniis patet. Unde eti non
numquam Gentiles ejufmodi miracula maleficiis aut incantatio
nibus tribuerent, nemo tamen de fatorum veritate, qu Chri

fti nomine patrabantur, aufus eft inficiari. Hinc Chritiani pro


ejus afferenda divinitate graviora quque fupplicia alacriter fufti
nebant, cujus Martyres, id eft teftes, fe effe gloriabantur. quod
in eorum fincerioribus Atis diferte fpius exprimitur ... Vide
SS. Tarachi &c. Ata grca & alia paffim.
- 7o. Denique antequam huic Prfationi finem imponamus, pau- res79:
one
quibus
cis agendum de honore quo Martyres in Eccleia afficiebantur. ::",

Vivi quidem multis fruebantur prrogativis, cum ad eorum pre-:


ces indulgentia lapis concederetur, Diaconi qui eorum neceita
tibus providerent, deputarentur. Alii etiam, fi carceres ingredi
liceret, Martyrum vincula ofculabantur, & eorum medebantur

vulneribus, aliaque ejufmodi prftabant, qu paffim apud Cy


prianum ceterofque Patres defcribuntur. At longe major fuit er
ga confummatos Martyres veneratio, cum, ut Clemens & Dio
nyfius Alexandrini ajunt, jam Chrifti affeffores effent, & cum

eo venturi judices. Hinc publici honores eis decreti; facr eo


rum reliqui unguentis & aromatibus delibut, in ecclefiis inter
pretiofiora quque coemelia affervabantur. Immo & altaria ipfa
eorum tumulis impofita erant, ita ut abfque Martyrum reliquiis
altaria erigi vetet canon 83. Codicis Africani. Ad hc geta eo
rum in publicis conventibus leta, nomina inter facra myfteria.
recitata, fed eo loco, inquit Augutinus ferm. 159. ubi non pro ipis
oretur, quamquam pro ceteris defunlis commemoratis oratur. Injuria.
*

eft enim

||--

|-

P R F A T I O

LXVI

G E N E R A L I S

eft enim pro Martyre orare, cujus nos debemus orationibus commendari.

Nec mirum eft, fiquidem, tefte Ambrofio in libro de Iaac &


anima, Martyrum paio talis et virtutis, ut auferat meritum deliio
rum. Plura de iis Origenes, Cyprianus, & alii. Hc autem omnia

jam primis Ecclei fculis obervabantur. Certe Ignatii reli


quias, ficut theaurum inapretiabilem, in capa repofitas ejus dicipu
li Roma Antiochiam reportarunt. Et Chritiani corpus Polycar
pi, ut aurum gemmamque pretioam, collegerunt. Videre eft etiam
apud alios Patres paffim, potifimum apud Chryotomum, quan
tis honoribus, poft datam Ecclei pacem, affe fuerint Mar
tyrum reliqui, quantave reverentia in facris dibus affervat
fuerint, ad quas ftatis diebus populorum concurus fiebant. Dies
quibus Martyres coronati fuerant, diligentiffime etiam in mediis
perfecutionibus, annotatos fuiffe, fupra ex Cypriano & Grego
rio Neocfarienfi obervavimus; eos vero Contantinus ad Chri

ftum converfus publice fetivos haberi voluit, uti Eufebius tefta


tur libro 4. ejus vit cap. 23. Mia quoque lex eft, inquit, ad pr
fides provinciarum, ut diem dominicum etiam ipfi venerarentur. Idem fe-,
fios Martyrum dies juu principis obervabant, 87 ecclefiafiicarum feti
vitatum tempora debito bonore proequebantur. Idem autor lib. 13. Pr
par. Evang. cap. I 1. de Martyrum cultu apud Chritianos folemni
hc habet: Eorum fepulcra celebrare, 87 preces ibi votaque muncupare,

C) beatas illorum animas venerari conuevimus; idque a nobis merito fie


ri fiatuimus. Minime vero audiendi funt qui putant primum
omnium ex Martyribus Polycarpum publico cultu honoratum
fuiffe. Hunc enim morem, ut Martyres in fidelium conventibus,

ipfo eorum paffionis die celebrarentur, antiquiorem effe patet vel

ex his fanti Ignatii atorum verbis num. 8. Manifetavimus vobis,


diem S tempus, ut fecundum tempus martyrii congregati communicemus

athlet &c. glorificantes in ipius venerabili 87 fania memoria Dominum,


noftrum Jeum Chritum. De juramentis, qu ad Martyrum fepul
cra fieri olim folebant, nihil hic adjicere vifum eft. fculo quin:

to & fequentibus celebriora fuere, ut exemplis probari indis


geant.

:::::::: 71. Cum vero tot prclaris honoribus Martyres afficerentur,


:
ut veri mirum non eft fi adeo tudiofe veri a falfis Martyribus difcerne
Martyres a
}:#if: rentur. Id maximopere curabant ipi Martyres, ut ex Clemente
nes adhibi-

|-

|-

*-

---

" Alexandrno obervat Eufebius lib.. Hitori cap.17. Quotiecum


que, inquit, Eccleiae viri ad martyrium pro vera fide fubeundum vocati,
una cum quibudam de Phrygum brefi, qui martyres dicuntur, cafu quo
dam coierint, emper ab illis diffentiunt, & communionem eorum follici
te vitantes, gloriofi martyrii exitum conequuntur. Tum fubjungit: At
que id verum ee confiat ex iis qu nofira tate in urbe Apamea, qu
ad Mandrum fita efi , gefia funt a Caio 87 Alexandro martyribus,
..'

, ,

I N

A C T A

M A R T Y R U M, . IV.

I, XVII

oriundis Eumenia. Hinc can. 9. Synodi Laodicen vetitum et ne


quis hreticorum coemiteria vel martyria adeat orandi caufa ; &

canone 34. anathemate feriuntur, qui ad hreticorum Martyres


confugiunt. Certe non licuiffe, quemvis etiam pro fide occifum,
veluti Martyrem, nifi Ecclei autoritate accedente, venerari,

patet ex Optati libro 1. ubi fchifina Donatitarum initium ha

buiffe refert occafione Lucill cujudam fatiof femin, qu


quod homini cuidam mortuo, eti martyri , fed necdum vindicato,
aliquos honores exhibuiet, correpta .... irata diceit. Irafcenti &
dolenti ne diciplin fuccumberet, occurrit &c. Et quidem antea Men
furius, Cciliani epifcopi Carthaginenis deceffor, vetuerat, ne

qui fe ultro obtuliffent a Chritianis honorarentur, tete Auguti


no in Breviculo Collationis die 3. cap. 13. De his qui ob idola
effrata occifi fuiffent, idem ftatuit canone 6o. concilii Illiberita
ni . Ad hc pertinere videtur quod Cyprianus fcribit epitola
12. qu et apud Pamelium 37. ut dies , quibus Martyres ex
cedebant, annotarentur, ut, inquit, eorum commemorationem inter

memorias Martyrum celebrare poimus. Et, ut fupra jam oberva


vimus, Gregorius Thaumaturgus, referente Gregorio Nyffeno, ex
ftinta perfecutione regionem undique peragravit, apud omnes

ubique fanciens, ut nomine eorum qui pro fide decertaffent, dies


feti celebrarentur. Porro non minus folliciti fuerunt epifcopi pot

pacem Ecclei datan, ne quis temere Martyrum numero ad,


criberentur. qua de re editus et canon fecundus concilii I. Gar

thaginenfis ub Grato, tempore Julii Pap. Et Gregorius Mai


gnus lib. 12. epiftola 3 r. ad Augutinum, cui reliquias fixti fana
liimi & probatiimi Martyris mittit, mandat, ut corpus quod in
Anglia credebatur cujudam effe martyris, populorum venera
tioni fubtraheretur, nifi aut miraculis corufcaret, aut faltem ejus

paffionis aliqua indubitata notitia haberetur. Certe beatus Mar


tinus fufpetum habuit martyrem, cujus & nomen, & tempus paf
fionis a clericis cuftdibus ignorabantur. Et quidem, ut narrat

(a) Sulpicius Severus, fata oratione falfi martyris larvam detexit. (2) De vit.

ed de Sanorum Canonizatione plura habes apud Mabillonium,::::: ***


optimum magitrum meum, in Prfatione ad Sculum quintum
Beneditinum. Legenda etiam ejudem epitola de cultu Janio
rum ignotorum, quam fub Euebii Romani nomine vulgavit.
72. Tandem multa alia proferri poffent de Martyrum cultu, T.conclu

publica invocatione, aut aliis in eorum honorem inftitutis, qu


fanti Patres adverfus paganos & hreticos propugnarunt: fed
cum de iis rebus paffim habeantur tratatus peculiares, jamque

juft prfationis modum excefferimus; fatis effe nobis vifum


eft, fi quid ea de re fentiat Eccleia Catholica , fant Augu

ftini verbis exponamus, ex lib. 2o. contra Fautum cap. 21. ubi
k 2

huic

LLLLLCC LLLLLLLLL LL LLL LLLLS LLS


S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL

LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLS

SLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS 0S LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS 00 LLL LLS


S LLLLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL S LL
SLLLLLL LLLLLLLLLLLL SLLL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLS

SLLLLLL S LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLL LLLLLS


SLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLL

LLLLS LLL CCLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLS LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL 0S LL LLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLS00 LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLS

LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLL 00 LLLLLLLLL LLL s LLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL

LLLLLLLL TTS LLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLL GGGGGGG LLLLLLS LLL LLLLLLLS
LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLS s LLLLLLLL LL LLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLS S
LL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL L LL LLL LL LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS00 LLLLLL LLLLLS


LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLSS LLLLLS LLL
LLLL LLLL S LL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLL L LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLL LL


LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS S
LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS

SS

SD

SS
C

acS S S S S SS S S
SS S

LLS

SS

S HS S S SS S S
SS
S S SS

SS

K
SYSS

SS

SS

SS

SS

SS

SS

Tc AAAAA

DDD

SS

K
SS

SS

SS

SS

SS

SS

SS
SS

YS

SS
SS

S S0
ScLS

SS

SS

S00TTeeS
SiS
SS S

SS
SS

SS
LLYY

SS

SS

SS

SS
SS

JS

I N

E X

ACTORUM, PASSIONUM, &c.


QU IN HAC COLLECTIONE HABENTUR.
Anno Chriti
61. vel 62. ub
Neron .

| [Artyrium fanti Jacobi primi Jerofoly Aa Proconfularia Martyrum Scillitanorum. Anno se fut
morum epifcopi. Ex Hegefippo apud Eu
Ex Baronio ad annum 2oz.
73 severo.
febium lib. 2. Hifi, eccle cap. 23. edit, Vale
Acta eorumdem Martyrum, Ex cod. mf. bi
pag. I

bliothec Colbertinae.
76
Fragmentum de iifdem Martyribus. Ex cod.

Anna circ.us, Martyrium fanti Symeonis epifcopi Jerofoly


fab Trajano: mitani, . Ex Hegeippo apud
lib. 3.

mf monaterii Augienfi a D. 7. Mabillon edi

Hifi, eccle: cap. 32.


Anno 7.

ff/772 .

Ata fanti Ignatii epifcopi Antiocheni & mar Paffio SS. Perpetu & Felicitatis cum fociis Anno zo?, vel
tyris: Ex editione JacobiUfferii Armachani. 7
rum. Ex 2. codd. m: uno ecclei Salisburgen- *e*.
Ejudem fanti Martyris ta genuina cum
ipius epitola ad Romanos nunc primum

fir; & altero S. Cornelii Compendienfi, collata


ad Excerpta ex fcbedis Mabillonianis & ad edit.

grce prodeunt, cum nova verione latina.

Luc Holtenii,

Ex cod. mf. bibliothec Colbertinae.

Ad eandem Paffionem Not L. Holtenii &


P, Poffini,
89

I3

Anno ns. ub Paffio SS. Symphorof & eptem filiorum ejus.

Hadriano.

Ex variis edit. & 2, codd. mf. uno Colbertino, Martyrium fanorum Leonidis, Plutarchi & Anna ...
& altero Sorbonico,

2O

Anno so fab Paffio SS. Felicitatis & feptem filiorum ejus.

Antninri.

77

Ex codd. mj. tribus bibliothec Regie, feptem


Colbertinis, Sorbonico I. Abbatice . Genovefe

aliorum plurimorum Martyrum Alexandri-cire is.

Ex Euebio lib.6. Histori eccle cap.1.


Mm S. Potamian virginis Alexand
74.

n. Ex hitoria Latfiaca Palladii cap.3, 1oz


r I. S. Mauri Fofatenfis I. S. Corne
lii Compendienfis I. RR. PP. Fulienfium Pa Epitola S. Dionyfii Alexandrini epifcopi ad Anno ....
2. S. Mariani
1. "fan
Fabium Antiochenum epicopum, de mar- so: fub Phi
i Germani a Pratis 4. cum edit, Surii &
tyrio SS. Metr, Apolloni & aliorum plu:""
Ughelli collata,
2. I
rimorum Martyrum Alexandrinorum. Apud
Ann: fub Epitola ecclei Smyrnenfis de martyrio fan
lib. 6, Hitori eccleiaffice cap. 41.
2.
IO3
Aur ti Polycarpi epifcopi. Ex 2. codd. mff Col.

bertino I. Carmelitarum excalceatorum Parifiis

p S. Saturnini epifcopi Tolofani & marty- . . . . . .

1. & fanfi Petri Pratellenfis, cum edit. Ufferii

ris. Ex codd. m: S. Mauri Fofatenfi 1. bi- f. fub Decio.

Armachani, Euebiana, &c. collata.

24

bliothec Colbertine 1. Sorbonicae I. S. Germa

Eadem de martyrio S. Polycarpi Ecclei Smyr


nenfis epitola grce edita cum verione la
tina J. B. Cotelerii.
32

ni a Pratis 2. Monafterii Conchenf 1. Mona


fierii Floriacenis I. S. Mariani Antifiodorenfis

In eandem epitolam Jacobi Ufferii & J. B. Co


telerii annotationes.

ord. Prmontratenis 1. RR.PP. Fulienfim


Pari. 1. &c.
7
De S. Alexandro epifcopo Jerofolymitano & sub Deci..

martyre.
II2,
Anno circ. ise Martyrium fanorum Ptolemi, Lucii, & al
terius Anonymi. Ex Apologia S. Jutini Mar Paffio SS. Pionii & fociorum ejus Martyrum. Anno sire.

tyrii, apud Eufeb. Hit. eccle.lib.4. cap. 17.

43

Anno circas, Ata fanti Jutini Philoophi & fociorum ejus


martyrum. Ex Surio & aliis editis,

45

Ann izz. - Epiftola eccleiarum Viennenfis & Lugdunen


fis, de martyrio fanti Pothini epifcopi &

Ex 4, codd. mf. fcilicet bibliothec Colbertinae si.


2. Principalis monafierii Einfidlenfi feu B. Ma
ri de Eremo Ordinis Benedistini in Helvetia I.

& I. illuftriffmi Abbatis de Noaliis, nunc Epi

copi Catalauneni :

II6

aliorum plurimorum. Ex Euebii Hift. ecclef Ata difputationis S. Achatii epifcopi & mar- Anno ,a.
lib. 5. cap. I. & eqq.

4." zos, fi Detyre.


fancto Ireno epifcopo Lugdunenfi & mar
Jevere.
61

tyris. Ex cod. mf. illuftriff Abbatis de Noaliis


cum Mombritio & Bollando collata.

128

Ata S. Maximi martyris. Ex codd. mf. biblio

"sireit Paffio SS. Epipodii & Alexandri martyrum

thec Colbertinae 4. S. Germani a Pratis 3.

Lugdunenium. Ex 2. codd. mf uno Colberti

S. Remigii Remenfi I. RR. PP. Celetinorum

no, altera archimonafterii S. Remigii Remenfis,

1. Monafierii Silvae-majoris Ord.


Beneditini in diacef Burdigalenfi I. Monafterii

collata cum edit, Suriana & Bollandiana. 62

Anno circate Paffio S. Symphoriani martyris. Ex 3: codd.


S. Michaelis in Periculo-maris ejudem Ordi
mfl. uno S. Faronis
olim Reibacenfi,
mis I. & editis.
I32
Aa
SS.
Martyrum
Petri,
Andre,
Pauli
&
Dio
altero monaterii S. Petr onchenfis in diacef
nyfi virginis. Ex codd. m: Eccleiae metropo
Ebroiceni, & tertio S. Germani a Pratis ; col
litan Remenfis I. Bibliothec Colbertinae 3. S.
lata adalios codd. m: Colbertin. 1. Caenohii Ci
fiercienis I. RR. PP. Fulienium Pari. 1. S.
Germani a Pratis 3. Illufiri: Abbatis de Noa
liis I. S. Remigii Remenfi I. RR.PP. Celetino
Cornelii Compendienis I. S. Mauri Fofatenfis
1. Sorbonicum I. Cl. viri Boherii in fupremo e
rum Pari. 1. Archica nobii Citercienis 1. Mona
fierii Longipontis Ord. Citercienfi in diac, Suef
natu Divionenf Prfidis duot; S. Germani a
Pratis 3. & alios complures, ed interpolatos. 67 fioneni 1. Monaft. Urficampi in diac. Noviomen
Anno Christi
De
fanto Apollonio martyre.
71
circ. 185. fub
fi ejudem Ord. I.
34

:Bhi

Commodo,

3.

I N

Aa SS. Tryphonis & Refpicii Martyrum.

Ex Ostav. Cajetano de fanfi Siculis, & uno

233

Pffio fanti Genefii ex mimo martyris. Ex

Ata SS. Luciani & Marciani martyrum. Ex

codd. mf. bibliothec Colbertinae I. S. Germani

2. codd. m: 1. bibliothec Colbertinae; & alte

a prati 1. RR.PP. Carmelitarum excalceato:


rim Pari. 1. Archica nobii Cifiere. I. Illutri:

ro monafterii Silva-majoris, & Mombritio. 14o


Anno Christi Hymnus Aurelii Clementis Prudentii de mar

Boberii I. & RR. Fuliensium Parif. I,

Anno 235.

236

tyrio S. Hippolyti presbyteri Romani; Ex

Paffio SS. Mauricii ac fociorum ejus Martyrum, Anno Chri"'

editis, ad cod. mf. S. Michaelis in Periculo-ma

autore S. Eucherio epifcopo Lugdunenfi.

ris & unum S. Germani a Pratif collatu. 143


De fano Dionyio epifcopo Alexandrino. 151

fium I.

I 37

cod. Valli-cellae Rome.

:::::::...

E
RR. PP. Carmelitarum excalceatorum Parifen

#:: Hymnus Aurelii Prudentii de martyrio S. Lau


: * rentii. Ex editis, ad cod. mf. S. Michaeli in
Periculo-maris collatus.

62

Excerpta ex lib. I. Officiorum S. Ambrofii de


eodem S. Laurentio.

9.

Ex Paulino illuftrato Chiffletii, & varii codd. :::ano


mlj. bibliothec regi 1. S. Mauri Fofaten: I. Herculi:
Sorbon 1. S. Germani a pratis I. S. Benedifi

Floriacenf 1. &c.

237

Paffio SS. Rogatiani & Donatiani Martyrum.

Ex codd. mf. S. Germani a pratis I. S. Cornelii

17o

Compendienis 1. Monafterii Longipontis I.

Vita & Paffio S. Ccilii Cypriani epifcopi Car


thaginenfis & martyris, fcripta per Pontium
ejus diaconum. Ex 2. codd. m: uno S. Mau

mani Aithiodorensif I, RR.PP. Carmelitarum

Uricampi I, monafierii Floriacen: I. S. Ger

excalceatorum Parif 1. &c.


245
ri Fofatenfis: & altero S. Benedisti Floriacen Pastio S. Bonifacii Mrtyris Rom. grce ex cod. Anno
mf. Vaticano edidit Em. Bigotius, & cum
& editione Oxonienfi ad 4. codd. m] exa

29o.

4.

I7I

Cod. Colbert. contulit; accedit vetus verfio

Aa proconfularia ejudem. Ex editi & m/.


latina ab L. Holtenio vulgata.
248
bliothec Regi 1. Colbertin 2, S. Mauri Fo Paffio SS. Vitoris, Alexandri; Feliciani atque
Longini Martyrum. Ex codd. m/. S. Germa
faten: I.S.Genovefe Pari 1.Monafierii S.Petri
de Conchis I. Monafterii Longpontis I. S. Ger

ni a prati 1. RR.PP. Cletinorim Pari. 1.

mani a Prati 3: Illiftriff prfidis Boberii I. :

monafierii Long-pontis I. & Clari]. viri Bohe

aliis multi ; ed ut plurimum interpolatis. 188

rii I.

Anno circ. 29 o

255

Ata SS. martyrum Fructuoi epifcopi, Augu Aa fanti Maximiliani Martyris. Ex cod. mf. Anno 29:

Anno 259.

rii, & Eulogii diaconorum. Ex compluribus

S. Michaelis in periculo-maris, & tomo 4. Ana

##
262
codd. mlj. Colbertini 3. S. Germani a Pratis 2.
Aa
S.
Marcelli
centurionis
&
Martyr's.
Ex Anno 93.
S. Corneli Compendienfi I. S. Benedisti Floria
cenfi I, RR.PP. Cleft:norum
I.
codd. m: bibliothec Colbertine I. & altero mo
lestorum

''

RR. PP. Fulienfilm Parifenium 1. Illuftriff.


nafterii Silvae-majoris, cum editis collata.
viri Boberii 2. S. Mariani Atitifiodorenfi I. Paffio S. Caffiani martyris Tingitani. Ex cod.
aliis, cum editis collata.
I 9o
mf: bibliothec Colbertinae.
266
Paffio SS. Jacobi, Mariani, & aliorum pluri Eubii Cfarienis epifcopi defcriptio perfecu- Ann 39 fab

morum Martyrum in Numidia, Ex cod. mf.


Archimonafierii Remigiani apud Remos, Surio,
Baronio, & Aprili Bollandiano.

193

tionis a Diocletiano & Maximiano excitat :


Ex lib. 8. Htori ecclef.

267 peratoribus,

Ejudem
Cntanti
ftin Eufebii libellus de Martyribus Pal- Chloro
& Ga
|-

Paffio SS. Montani, Lucii, & aliorum Marty

27

lerio Maxi

rum Africanorum. Ex cod. mf. Illuftriff Ga Paffio S. Theodori Ancyrani & feptem Virgi- miano, cafa
ftonis Johannis Baptitae, Abbatis de Noaliis,

nunc Epicopi Comiti Catalaunenis, cum cod.

num martyrum. Autore Nilo tefte oculato. ribus


Ex tomo 4. Maii Bollandiani.
29

mf. archimomafierii Remigiani & editis colla Paffio S. Procopii martyris. Ex codd. mf. S. Ger
tal 2OO
mani a prati 1. bibliothec Corbeien I. bi:

Anno circ.26 Certamen fanti magnique martyris Nicepho

bliothecae Collertine 1. cum Valerii editione col.

_3 Io
ri, & contra injuriarum memoriam, grce lata.
& latine. Grce nunc primum prodit ex 2 codd. Ata S. Felicis epifcopi Africani. Ex veteri edi
tione Suriana, collata ad editiones Mombritii,
m/, uno feilicet bibliothec Regie, altero biblio
Baronii, Cotelerii, Baluzii & Acherii, atque ad
thece Colbertina. Latine vero ex 3. item m/:

codd. uno bibliothec Regi, altero S. Germani

mfl. codd. Ursicampi I. S. Cornelii Compendien

a pratis, & tertio ex bibliotheca Christince Sue


ci regin in Appendice Februarii Bollandia

si I. S. Vistoris Pari. 1. RR.PP. Cletino


rum Pari. 1. S. Mariani Autisiodorenis I.

ZZZ .
2o8
Colbert. 2. & RR. Fulienium Parif. I. . ibid.
De SS. Martyribus Prifco, Malcho , & Ale Martyrium S. Romani. Ex Euebio Cafarieni

xandro.

Bollandiani.

lib. 2. de Refurrefione, &c.


3 I4
Martyrium S. Cyrilli pueri. Ex tomo 7. Maii Martyrium Infantis, qui cum S. Romano pa- Anno 3o4.
2 I2

2I3

fus et. Ex hymn. Io. res gatavv Prudentii. 317


Carmina duo S. Paulini epifcopi Nolani, de Paffio S. Vincentii Levit & Martyris. Ex edi

vita & confeione S. Felicis. Ex nova ejus

tis, & codd.mff.bibliothecae Colbertina 3. S.Ger

operum editione poema 15. & 16.

mani a prati 7. Illutri: Ahhati de Noaliis 2.


Monaftrii Ficamnnf. I. S. Remigi Remeni:
S. Benigni Divionen 2. Monaterii Clareval.

2I4

Arno circas. Martyrium fanti Marini militis, Ex Euebii


ub Gallieno. _ Hit. ecclef lib. 7. cap. 15.

23O
23 I

lenf 1. Illutri. Boberii 2., Monaterii S. Petri

::::::
nno 185. fub Acta SS. Claudii, Afterii, &c. Martyrum. x

Pratellensis I. S. Mariani Autisiodorenis I.

f::::::::::" 4 codd. mf. filicet S. Germani a prati 1. S. Ge


novefe Pari. 1. Monaterii Corbeienfi, 1, &

leftinorum Pari. 1, RR. PP. C4W

Anno circ:274 De S. Mamante martyre.

/*

7.

|-

Monafierii B. Mariae Calensis I. RR.PP. Ca


(?X all

A C T O R U M

P A S S I O N U M &c.

excalceatorum Pariz. B. Mari Regie de Ma


mf: bibliothec Regi 2. tinum S. Michaelis in
Periculo-maris, &c. collatu.
4I I
lodumo prope Pontifuram, nunc Fulienfium Pa
Martyrium
SS.
Domnin,
Bernices,
&
Prof.
rif 1.c.
32 I
De S. Sotere virgine & martyre.
336
doces. Ex S. Johanne Chryotomo tomo I. bo
-

Ata SS. Saturnini, Dativi, & aliorum pluri

mil. 51.

4I4

morum Martyrum in Africa. Ex codd.mff. S. Theodori epifcopi Iconii epitola, qua declara
Cornelii

I. Monafterii B. Petri de

tur martyrium S. martyris Cyrici ac ejus ma

Pratellis 1. S. Benediii Floriacen 1. RR.PP.


tris Julitt. Ex Combeffo, cum antiqua verfo
ne mf. Colbertini collat.
4.I9
Cletinorum Parifenium I. RR.PP. Fulien
fium Parifenfium I. & editionibus Baluziana & Oratio S. Gregorii Nyffeni epifcop, de magno Anno 126 fih
martyre Theodoro.
Bollandiana inter fe collatis.
337
Ata SS. Agapes, Chioni, Irenes, &c. Marty Martyrium SS.Apollonii & fociorum ejus. Ex: "
346

rum. Ex Surio & Baronio.

libro Rufini de Vitis Patrum ad Palladii Lau

Ata SS. Didymi & Theodor virginis, marty


fiacam ollatum.
428
rum. Ex Aprili Bollandiano.
352 Beati Afterii Amafe epifcopi Enarratio in Anno 127.

Paffio S. Ireni epifcopi Sirmienfis. Ex codd.

martyrium prclariffim martyris Euphe

m/J.S. Remigii Remenfi I.S.Cornelii Compendien

mi. Ex Combaffio, & ex feptima Synodo ge

i 1. S. Michaelis in Periculo - maris f. biblio

nerali.

429

thecColbertinae I. Monaterii Urficampi I. & Paffio S. Sereni martyris. Ex cod. mf. Illuftriffi
mi Abbatis de Noahir.
432
RR. PP. Fullenfium Parifenium 1. cm edit.
356

Aa SS. Phile & Philoromi martyrum. Ex

Paffio SS. Pollionis & aliorum Martyrum. Ex

Bollandiana collatis.

Aprili Bollandiano.
358
Paffio S. Eupli diaconi. Ex edit. Mombritii, Su
rii & Baronii, collata ad editionem Grcam Co

codd. m: bibliothec Colbertin 4. S. Germani


a prati 1. S. Remigii Remenfi I. S. Benedifi
Floriacenf 1. RR. PP. Calfinorum Parifen
fium 1. RR. PP. Fullenfilm Parifenium 2.

telerii & m: codd. bibliothec Colbertina I. Fof

uno filicet Malodumenfi iit Jupra, & Februario

Bollandiano.
434
36o Paffio S. Quirini epifcopi & martyris. Ex Mom-Anno jos.

fatenfem I. & RR.PP. Oratorii Vallitelle Ro


772 I.

Ejudem fecunda confeffio. Ex 3. codd. m:


362

laudatis.

Paffio S. Philippi epikopi Heracle. Ex cod. mf.


bibliothec Corbeienfir, & tomo IV. Analesto

rum D. Johannis Mabillonii.

437

britio & Stirio.

Aurelii Prudentii hymnus de eodem S. Quiri


no ad cod. mf. 1. S. Michaelis in Periculo-maris,
& alterum S.Germani a pratis collatu.
44o

363 Ata S. Petri Balfami. Ex codd. m: S. Germa- Anno r.

Ata SS. Tarachi, Probi, & Andronici marty


rum, grce nunc primum integra prodeunt.

Ex cod. mf. bibliothec Colbertinae; latine vero


ex codd. mj. bibliothec Colbertina 4. S. Remi

ni a pratis 2: S. Cornelii Compendienfi I. bi


bliothec Colbertine 1. Urficampi I. S. Mariani
Auifiodorenfis I. RR.PP.Cletinorum Pari. 1.
Fulienfium item Parif. I. editis.
44. I

gii Remenfi I. S. Cornelii Compendienfis I. Ur Martyrium S. Luciani presbyteri Antiocheni. Anno sr:.ru,
Ex S. Johanne Chryoftomo.
442 Maximino.
ficampi I. &c. cum editis collata.
73
Acta S. Cripin martyris. Ex 2. codd. m/. S. Homilia de S. Barlaamo martyre. Ex fanio pon Galera
Bafilio, ad codd. m/ grco collata.
446 mortem.
Theoderici prope Remos.
394
Aurelii Prudentii hymnus de Martyrio S. Eu Oratio de S. Gordio mrtyre. Ex eodem fanffo

lali virg. & mart. Emeritenfis. Ex editir ad


Bafilio, ad codd. m: grco recognita.
448
cod. mf. S. Michaelis in Periculo-maris colla Martyrium S. Julitt. Ex fantfo Bafilio M. ad
f1/f.
395
codd. mlj. grco recognita.
453
-

Paffio S. Afr martyris. Ex Velfero codd. mj. Martyrium S. Pelagi virginis. Ex S. Johanne
bibliothecae regi 1. Colbertin 1. Sorbonic. I,
Chryoftomo.
455
S. Germani a pratis I., S. Mauri Fofatenf; I. Homilia de SS. XL. Martyribus. Er fanfo Ba- Anno izo.
58 ub Licinio.
S. Genovefe Parifenf, I. monaterii S. Trini filo, ad m: graeco recognita.
tatis Fifammenfis I. Montfierii S. Petri de Con Pio S. Aradii Martyris. Ex Agonibu Marty-Tempore
chis I. S. Petri Vivi apud Senone; 1. bibliotheca

465 incerto.

'Z/72 .

Illuftriff. Prfidis Boberii I. RR.PP. Carme Aurelii Prudentii hymnus de S. Caffiano mar
tyre. Ex editis, collatus ad cod. mf. S. Michae
litarum excalceatorum Parifenium 1. &c. 399
lis in Periculo-maris.
468
Aurelii Prudentii hymnus de Martyrio S.Agn
Ata
SS.
Januarii,
Fauti,
&
Martialis.
Ex
codd.
tis virginis. Ex editis, ad cod. mf. S. Michae
lis in Periculo-maris collatus.
..
4O2
mf: bibliothecae Colbertine 1. S. Corneli Com
pend. I. B. Maria Silva-majoris I. Clareval
Excerpta ex S. Ambrofio de eadem S: Agne
tC ,
4O4
lis I. RR. Fulienium Parif. I. & S. Genovefe
469
Paffio fancti Ferreoli martyris. Ex codd. mf: item Pari. 1.
Colbertinae bibliothec 2. S. Genovefe Parifian Martyrium S. Drofidis virginis. Ex fanfo Jo

fi: I. S. Mauri Foutenf 1. Illutriimi Prf.


dis Boberii I.

hanne Chryotomo.

47 I

46 Paffio S. Genefii martyris Arelatenfis. Ex editis,

De SS. Martyribus Vitali & Agricola. Ex. S.

lib. de exhortatione virginitatis capp.1.8


2.

& codd. mf. Colbertinis 2. fanffi Mauri Fofia


tenfis I. fanfi Germani Atitifiodorenfis I. Archi
cnobii Ciftercien: I. Illuftr. Boberii praefidis Di
vionenf. 1. fanffi Germani a pratis I. &. 472

Aurelii Prudentii hymnus de SS.


tyribus Cfaraugutanis, ubi etiam de aliis Martyrium S. Juliani martyris. Ex fanffo Jo

multis Martyribus agitur. Ex editis ad codd.

hanne Chryoiomo,

C 475
CI

I N D E X A C T O R U M P A S S I O N U M &c.
Certamen SS, Leonis & Paregorii, Ex cod. mf:
no; ad cod mf grcum bibliothece Vaticane
collata.
5
eco bibliothec Regi latinitate donatum in

Februario Bollandiano.

47 8

De eodem Bafilio. Ex Sozomeno lib. 5. Hift. ec

, 5I5
Ata S.Julii Martyris. Ex cod.mf.S. Remigii Re clef cap. II.
meni:
481 De S. Theodoro Confeffore. Ex Rufino lib. Io.
Hifi. Cap. 35.
ibid.
-

4.

Ata SS, Marcian & Nicandri, Ex edit, 5,

codd. mf. bibliothec Vatican,


483 Paffio S. Theodorti Presb. & Martyris. Ex
codd. mf. Illuftriffmi Abbatis de Noalis 1. Mo
Aa S. Patricii epifcopi & Mart. Ex cod greco
bibliothec S. Laurentii Florentiae, latine edita

nafterii S. Petri de Conchis I. & tomo IV. Ana

in Aprili Bollandiano.
486
Paffio SS. XXXVII. Martyrum gyptiorum

leforum Mabillon. collata ad cod. mf. I. Colber


tinum interpolatum.
516

Pauli, Panfii, &c. Ex cod.mf:1.bibliothecCol. Aa fanorum Bonofi & Maximiliani. Ex

bertin, & altero Illutri. Abbatis de

liis,

cod. mf. Monafterii beatae Maria Silve-majo


//f,

5 I9

Encomium in S, Phocam Martyrem, Ex S. De SS. Juventino & Maximino. Ex Theodori

Afterio epicopo Amaeno,


49O
ti Hifi, eccle lib. 3. cap. 15.
523
Sermo de SS, viginti Martyribus Afris, ex S.Au Epitola ecclei Gotthic de martyrio S.Sab. Anno ,,,.fus
Ex mf: greco Vaticano, cum editi; collata in A- Athenaric
ini - gtin.
494
524
Mrtyrium S, Symeonis epicopi, & aliorum prili Bollandiano.
pore

plurimorum Martyrum in Perfide, Ex Sozo Paffio S. Bademi Abbatis & Martyris in Perfi-Ann 373 fuk.

de, Ex Aprili Bollandiano.


ar

Eptola S, Vigilii epifcopi Tridentini & Mar-Anne z.


ruticis pa
Martyrium SS, Pherbuth feu Tarbul virg
tyris ad Simplicianum epifcopum de marty aganis.
rio SS, Siinnii, Martyrii & Alexandri. Ex
ni, &c. Ex Aprili Bollandano,
592
Surio, Bollando, &c.
532
Martyrium fanti Sadoth epicopi, & aliorum

meno lib.2, Hitori ecclef; cap. 8, & eqq. edit,

Valefianae,

Anno 146,

49 6

CXXVIII, Martyrum in Periide, Ex Februa. Alia ejudem S. Vigilii epitola ad Johannem


rio Bollandiano.
5O4
epifcopum CP. de iidem Martyribus . Ex

::::" De ss. Martyribus qui fub Juliano paffi


]] la T10

Maio Bollandiano.

535

5O

Kalendarium Romanum vetutiffimum. Ex

De Cyrillo, &c. Ex Theodorito lib. 7, Hifi, ec


clef; cap. 7.

5o7

Bucherio.

54 I

Kalendarium Carthaginenfe. Ex tomo 3. Ana

leforum,
54I
De SS, Eufebio, &c. Martyribus Gazis. Ex
Sozomeno lib. 5, Hifi,
. 9.
5o8 Index Oleorum Sacrorum qu Gregorius M.
De SS. Macedonio, &c. Martyribus, Ex So
miit ad Theodelindam reginam. Ex ipo au
crate lib, 3. Hift, eccle: cap. 15.
5o9
tographo a D.Johanne Mabillon defcriptu. 543
545
Ata S. Bafilii Ancyrani, Ex Martio Bollandia. Paffio SS, Firmi & Ruftici.

Multa babentur paim de aliis plurimis Martyribus, quorum nomina

ex Indice generali repetenda funt.

LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL


LLLLLL LL LL LLLLLLLLS

YZOYTTee eee eeeY0YZYeee eeeeeYeYSY


AS L LL 0 LL 0 0 0 0

L L L L L L L L L L L L L L LLL LL LLLLS
LLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLL 0CLLLLL LLLLLLLLLS
SS

KuS

SS

SS

SGGkk LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS

S LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS

LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL

SS

S LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS 00S LLLLLL LLLLLLLL LLLS


S LLLLLL
CL LLLLLL
S LLLLLS
LLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS 0S LS 0S
SS
LLLLLLL

LLLLLLLL S 0S
tLLLLLLL S

SLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL


eTK LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
SLLLLLLLL LL LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLS


JK LLLLLLL LLLLLLLL LS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLS
S LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS SLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLS

LS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLLL LLLLLS

LL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS 00S LLLLLLLL LLLLL
LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
aaaLLLLLLL LLS
LL LLL LLLLLLLLLLLL
YGLLLLS

LL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLL
LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLLL
0S LLLL LL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLL LL LL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S
SS

LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LL LLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S

LL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LL LL 0S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LL LLLLLL LLLLL LLL LLLLL L LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLS

LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LL LL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLL
LLL LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S

0CLLLLLLLS LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLL LL LLLLS LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL


LSLLL LLLLLLLL
YTS

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS
EEE0

LLLLLLLLLL 00S
LLLLLLS LLLLLLS

2,

A CT A M A R T Y R UM SIN CE R A

nem atque invidiam qui Eccleiae erant fideles ne libri Scorpiace. Dionyius Corinthio
ac jutifim column, etiam ufque ad mortem rum Epifcopus in epitola ad Romanos a
pafi funt perfecutionem. Accipiamus pr ocu. pud Eufebium lib. 2. Hift. cap. 25. afferit

li nofiris bonos Apotolos PETRUS, ob ini. ambos hos Apotolos Petrum & Paulum
quam aemulationem, non unum aut alterum,fed eodem tempore martyrium pertulie, quorum
multos fustinuit labores, atque ita martyr effe fepulcra jam fino tempore celebria fuiffe
u difcefft ad debitum glori locum. Propterae tetatur Caus Tertulliani coqualis apud
mulationem PAULUS patientiae praemium ob

tinuit cum catenai epties portaffet, vapulaet,


lapidatus effet; prco fastus in Oriente ac Oc
cidente, eximium fidei fu decus accepit , to
tum mundum docens jutitiam; & ad Occiden
tis terminum venieni, fub Principibus mar
tyrium paus ita e mundo migravit, atque in

Eufebium loco laudato, his verbis: Ego ve-a,......... -r Apotolorum tropaea poum oftendere. Nam "- Rm

five in Vaticanum, five ad Oftienem viamper

gere libet, occurent tibi tropea eorum, qui Ec


leiam illam fundaverunt;
-

4. Verum non minori odio Judi quam jarcius Epif-Gentiles Chriti difcipulos profequebantur;"""

locum fanfum abiit, patienti magnum exem cujus rei, ut ea omittamus qu tum in A
Can iis ingens
multitudo,

plar fatus. His virit, qui divinam vitam du tis Apotolorum , tum in Pauli epitolis
xerunt , aggregata ef ingens Eleforum mul referuntur, illutre exemplum habemus in
titudo, qui multas contumelias multaque tor Jacobo primo Jerofolymorum Epifcopo ab

-i

menta propter aemulationem pafi, exemplo pul Apotolis conftituto, qui licet ob infignem
cberrimo apud nos fuerunt. Propter mulatio vit fantimoniam, egregiofque mores, ab
nem vexatae mulieres, Danaides & Dirce (Hc omnibus diu in fummo honore habitus fuif.

duo mulierum nomina e margine in textum fet, ob folam tamen Chriti nominis con

irrepfiffe, iure exitimat Junius: Cotelerius feffionem crudeliter necatus fuit. Ejus mar
martyria
vero legendum cenfet , Danais & Dirce ) tyrium ab Hegefippo defcri ptum refert Eu- exEiaHegeippo
vin
cum gravia nefanda fupplicia futinuient, in febius lib. 2. Hitori Ecclefiatic capite
cofianti fidei curfu pervenerunt, & corpore de 23. ex quo loco illud defcripfimus, cum
biles nobile praemium acceperunt. Hi funt du ejus antiquiffimi autoris narrationem non

bio procul martyres, in quos Tertullianus folm Eufebius fed etiam fantus Hiero
Apologet. cap. 5. Neronem Caeariano gladio nymus, fantus Epiphanius, aliique fcri

ferociffe fcribit. De quibus & Cornelius Ta ptores eccleiatici qui deinceps fubecuti
citus agens Annalium lib. 15. refert, Chri funt', approbarint . Unde non immerit
ftianos Nerone qufitiimis pnis affetos arguitur Joephus Scaliger , cui nonnulli
fuie. Ex cujus verbis quam alacriter ip recentiores confentiunt, quod in animad
fos mortem oppetiiffe, & quam indigne ab yerionibus Eufebianis iffud fragmentum
hoc tyranno habitos fuiffe intelligitur. Igi ab Eufebio relatum, pro vero quidem He
tur , inquit, primo correpti qui fatebantur, gefippi ftu agnoverit, at contendat ipfum
deinde judicio eorum multitudo ingens, band rebus mins certis atque fefe invicem im
perinde in crimine incendii, quam odio generis pugnantibus refperfum effe , quas ifte au

bumani conjuntfi funt. Et pereuntibus addita tor fine ullo deleu in fuis opuculis in
ludibria, ut ferarum tergis contesti laniatu ca feruerit. Momenta qu ad id probandum
num interirent , aut crucibus afixi, aut fiam affert expenderunt Dionyius Petavius, in

mandi, atque ubi defeciet dies , in ufum no notis ad Epiphanium hrefi 78. Halloi
iurni luminis uterentur.
xius aliique viri eruditi, qui , ut quidem
*

Petrus (3 P*,
lus R

cifi.

3.

uod ex his tetimoniis colligitur , mihi videtur , oftendunt tant non effe,

" Perrum & Paulum Rom fub Neron qu tam antiqui & ab omnibus hactenus
martyrium fubiiffe , expreis verbis affir recepti fcriptoris autoriatem elevare de

mat Tertullianus pluribus in locis . Sic beant. Nos ver eadem, cum potiffimum
nempe Roman Ecclei ea de re gratu ex hitori contextu defumantur, quque
latur libro de Prfcriptione hreticorum fuo loco breviter in notulis expendemus ,

cap. 36. Ita quam felix Eccleia, cui totam Interim quifnam fuerit Hegefippus Eufe,

dorinam Apofioli cum fanguine fuo profude ii verbis exponendum.


runt; ubi Petrus paioni Dominic adqua
tur, ubi Paulus 7obannis exitu coronatur, ubi

":::" pian Apotolus JOHANNES poteaquam in oleum

igneum demerfu; nihil paus efi, in infulam re

5. Illis temporibus, inquit lib.4. Hit.capp, og


7. & 8. id et fub Hadriano Imperatore,
rurus veritas plures fui patronos in medium
produxit, qui non folm viva voce, Jed etiam

legatur, Chrito in cruce morienti Petrum fcriptis diputationibus adverus impiai bre/es

comparat, Paulum ver Johanni Baptit, decertarunt. Inter quos celebris fuit HEGE
quem Herods capite pleti juffit. Eadem SIPPUS, cujus tetimonio in fuperioribus libris

fere repetit idem autor, tum in libro 4. fepiime uf fuimur, cum rei Apotolorum tem
adverus Marcion, cap. 5. tum etiam in fi poribui gefiat ex illius fide ac relatione trade
77 ,

'..

:,

L L L L L L L L LS LSS LLLLLSS S S S
LLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL

eTT

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL CCCLLLLLL LLLS LLLLLS LLLS 0S LLLLLLLLL CCCSS 00S LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLS
00L LLLLS LLLLLL LLLLLLLLS CLLLL LLL LLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLLS

LLLL LLLLLLSLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLL LL
LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LG LLLLL LLLLLL CLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLL LLLLL SLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLL
eGS LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL L0LLL LLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL L LLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL 0S
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL CCCS 00S
0S LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLS
LLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLL
LL LLLLLLLL LLLLL mmmS LL LLLL LLLS LLLLLS LLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLS
LLLLLLL LLLLL
LLLLLLLL CCCCLS
TLLLLSSS

0S LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLL LLL 00S LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LSLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL
LLLL LLLLLS 0S LL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL
LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLS

LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL

LL LL L LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLS S LLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL

LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLS LLL LLLL LLLS 00S LLLLL 0S LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL
LLS LLLL LLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLS LLL LLLLLLLLL

SS

LLLLLLLLL S LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL 00S LLLLLL LLLLLLLL LLS 0S LLLS

LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS L0S
0S LLLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS 00S00S MMM
LLLLLLLLL LLLLLL L LLLLL LLLLLLLLLLLS
L LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLS
LLLSLLLL L LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLS LLLLLLLL CCLLLLLLLLL LLLLL S LLL LLLS

LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLS


LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLL
LLLLLLL LL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL


LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLL

LLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLS


LLL LLLL LLLLLLSLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LS LL LLLLLLL 0LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LL
LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL L

LL LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS
LLLLLLSLLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL S LL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LL LL L
LLL LLLLLLLL 0S LS 00S LLL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS


LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLL
00S LLL 00S

LL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL


LLLLLLLL LLL LLL CS LLLS

0S LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS


L L L L L L L L L L L LC C L

L C C CL

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS


LL LLLLLCCC CCLLL LLLLLS LLLLLSS LLLLLS LLLS 0S CCCS 00S LLS LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLL
TLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS LLLL
LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL
C 0

L 000S

LLL L L L L L L L L L L LLLLLL L

yllllS LLL LLL LL LL LLLLL LLLLS

LLLLL LS LLLL LL LLLLLLLLS LL LLL


LL LLLLL LLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL
LLLLS LL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLS LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLSLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLL LLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LS LLLLLLLLLS LLL LLLS
LLLLS LLLLL LL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LL


LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLLLS
LL LLLLLLaL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLS LL LL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL

LLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS L LL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLS LL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLlllL LL LLLLL LLLS LLLL
LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLS LLLLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS L LLLS
LLS LLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL L LLLS
LLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL L LLLLLL S LLLLLL LLLLLLLL L LLL LLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLLS
LLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLL LL L LLLLLLLLLLLS
LLLLLLL00LLLS
LLS LLLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLL S LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLS

LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLS

LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS L

mmmmmm

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS


LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLLLL CCC LLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LL LL LLLLLLLL
L LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLSL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLS LLLLL LLLLLL LLS
LL LLLLLLLLLLLLLLL 0S LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLS

LL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LL LLLLLL LLL
LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLS

LLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLS LLLLLLS LLLLLLS
LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL
LLLL LLL LLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLS LLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS s LLLS
LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLS
LLLS LLLLS
0S LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL
LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLS


LS LLLL LLLL LL LLL LLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL
0SLLLL S

0 LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLLLS


LL LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLLLLS LL LLLLL GGGGSS LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLS 0S LLLLLLS CCCS 0S
LLLLLLL GGGGGSS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLS

LLLL LLLS LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLL


LLLLS LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLL

LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLS0S LLLS00S LLLLLLL LLLLLLLS


LL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLLL
LLL LLLL LLLLS

0 LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS L LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS


LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLS00S LLLLLLS
aaLLLLLLLS

SS

0 LLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS


LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLS LLLLLLLS

LL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLL S


LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LL LLLL LL


LLLLLLLLLLLS LLLS 00S LLLS GGGGGGGGS LLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLS
LLL LL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL LL LLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL

0 LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLSLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LL CLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLSLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL S LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLL L LLLS
AAAAS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLL LLL LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL S

LLLLS LLLL LLLLLL LL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLS

LLLLL CCLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLS0LL LCCCCS LLLLLLL LLLS 0S LL LLLLL LLLLLS LLS00S LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLL LLLS LLLS0S LLLL LL LLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLLS
LLL LL LLLLLLLL CaaAS GGGGG GGGGGGGG GGGGS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL

00S LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS aaLLLL S LLLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLSS CCCS
00S LLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLL
LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLSLLLLLLLL
LLLLLLLLS
LL LLLLLLL
LLLLLLLL
LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

SS

0 aggLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL


SS

L L

SS S

L L L L C C LSS SLSS SLLLLSS

SS

LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLS LL LLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLS LLLL LLS
LLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLL LL LLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLS


LLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLaaLLL

LLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLL LLL LLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL L LLS
LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLS LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL S LL LLS

LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLS LLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLS

LL LLLLLLLLL LL LLLLLLSS00S LLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL LL LL LLLS LLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLS L LLLLL LLLLL LL LLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS
LLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLSLLLLLL LLL LLLL LLLS
LLLLLLLS

L LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLL
LLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLS
LLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLS
LLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLL
LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL SS LS LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL s LLLL LLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

S0 LL LLL LL LLLL S LLL LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS


LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LL

LLLLLL LLLLLLLLLSS

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLS

LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LL LL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLL LLS
LLLLLLL S LLLLLL LLLLL LL LLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLL LLS

LLLLLSLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL

SS
00 LLLLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLS LL
LLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLS
LLLLLLLL LLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLLLLL 00S

SS

kOeeeeekeekkk kkk
S

LL

LLL

LL

LS

LS

LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS


SLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLS
LLLLS LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL S LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLS
LLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL SLLS
LL LLLLLLLL LLLS 0S LLLLLLLLL LLLLLS 00S LLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LS

LLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLLLLLLSLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL L LLS
LLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLS
LLLL LLS 0S LLS LLS LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLS LLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS L
LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL S LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLL LLLL LLL CLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS CLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLS
LLLLLLLL
LLLLLLSLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLS LLLLLL LLLLLL
LLL LLLLLL
LLLLLLLLL

SS

LLL LLLLLLL LLLL L LLLLLS LLLLL LL LLS


LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLS

0S LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL


SLLLLLL
LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLL LLLS 0S
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLS
LL LLL SLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLS 00S LLLLLL LLLLL LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLL SLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLS LLLL
LLLLLL
LLLLLLLL LL
LLLLS
LLLS L LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLL S

LLLLLS

SS

R R U

sINCERA

Anno Christi
circ. I o4"

M A R T Y R I U M

S A N C T I

S Y M E O N I S

Epifcopi Jerofolymitani.
Ex Hegefippo apud Eueb. lib. 3. Hit. Eccle cap. 32. Edit. Valefian.
I.

Oft Neronis ac Domitiani perfe id adtruere videatur, in quibus Maria


cutionem, fub hoc, cujus nunc qudam commemoratur Cleop filia,

tempora commemoramus, Trajano, cujus Symeonem filium fuiffe upra do


particularem quamdam per fingulas ci cuimus 3. Alios prterea nepotes unius

vitates populari motu adverus notros ex Domini fratribus, cui nomen erat
excitatam effe perfecutionem accepi Jud, ad hoc uque Trajani imperium
Symeon Epifco
mus. In qua SYMEON Cleop filius, vitam produxiffe idem fcriptor refert,
pus.Jera/olymita
quem fecundum Ecclei Jeroolymita cum jam antea ub Domitiano, ut dixi
n Epicopum contitutum effe docui mus, Chriti fidem contanter profeffi

70f4J:

mus, martyrio vitam finiiffe memora fuiffent. Sic autem fcribit. Adunt,
tur. Hujus rei tetis et is, cujus verba inquit, illi & univerf Ecclei prfi Item & alii co

jam toties retulimus, Hegefippus. Qui dent, utpote martyres & agnati Chriti. gnati Christi f
de hreticis quibufdam verba faciens, Tandemque profunda pace Ecclei re
ab iidem circa hc tempora accufatum ftituta, ad Trajani ufque tempora fuper
fubjungit effe Symeonem, variique tor ftites fuerunt: donec Symeon fupradi
mentorum generibus per dies plurimos tus Cleop filius, ejus qui patruus erat
crucifi excruciatum eo quod Chritianus effet, Domini, accufatus imiliter ab hreti
martyres .

Vars tormentis

ofestui
$ittir.

admirationi fuiffe tum Judici, tum fa cis, & ob eamdem cauam in jus voca

tellitibus ac minitris: tandemque eo tus et coram Attico Confulari ; & per

dem fupplicii genere quod Dominus

multos dies acerbiffimis tormentis ex

pertulit, vitam claufiffe. Sed fatius eft cruciatus, fidem Chriti conftantiffime
verba ipius fcriptoris hc narrantis au profeus eft; adeo ut & Confularis ipfe,
dire. Ex eorum, inquit, hreticorum & omnes qui aderant, magnopere mira
numero quidam Symeonem Cleop fi rentur, qua ratione vir centum ac vigin

: :

lium detulerunt, quod ex tirpe Davi ti annos natus, tot tormenta perferre
dis oriundus, & Chritianus effet. At potuiffet, tandem vero fententia Judi
que ita Symeon cum annos centum ac cis cruci fuffixus eft.
Post Apostolorum
viginti natus effet, martyrium ubiit,
III. Pot hc idem fcriptor res illa
obitum

principatu Trajani Auguti, Attico Con tate getas commemorans, addit Ec


fulari Legato ? Syriam adminitrante clefiam ad hc ufque tempora intar cu

Idem prterea fcribit, eos ipos Symeo jufdam virginis, integram atque incor
nis accufatores, cum tunc temporis ruptam permanfiffe, adhuc in obcuro

Fuit egnatus
Christj .

omnes ex regia Judorum tribu oriun recefu delitefcentibus, quicumque re


di follicite invetigarentur, convios tam prdicationis evangelic regulam
effe, quod ex ea tirpe originem duce depravare niterentur. Sed potquam fa
rent .
cer Apotolorum ctus vario mortis ge
II. Porro hunc Symeonem non ab nere extintus et, effluxeratque jam

furde quis dixerit & pectatorem & au tas hominum illorum, qui divinam
ditorem Domini fuife: cum & diutur

ipam fapientiam fuis auribus aufculta

nitas vit ipius, & Evangliorum fides

r meruerant: tunc demum exorta eft

impii
I Scilicet hoe Eufebii lib. 3. . * I,

2. Legati Cfaris alii erant Confulares, alii Prtorii. Syri Le


gatorum Confularium nomine annos fuos defignare tunc folebant,
ut hic ex Joepho obfervat. eruditus Vaefius,
3 Cap, ; 1. jam laudato

4 Supra cap. I 9. hujus libri 3. hift. Eufeb.

5 Confulares fimpliciter dist, qui potea Paltinam rexere, diu


poft Trajani tempora inftituti funt, ut obervat Valefius; unde

Atticus vrarux Bs appellatur, id et Legatus confularis, ut ab iis


quos Prtorios appellabant ditingueretur.

mults

herees oborte.

----

E T S E L E C T A S. Symeon,

impii erroris confpiratio fraude & ma- pofthc, nudo quod ajunt, capite ad
litia falforum doorum. Qui utpote verfus prdicationem veritatis adulteri
nullo amplius ex Apotolis fupertite, nam dotrinam obtrudere aggreffi funt.
A D M O N I T I O

In Aa fanti
I.

Ignatii Martyris,

X quo tempore Nero & Domitia tea vulgatis charateres Chronologici vi.

nus fviffimi Romanorum Impe tiati fint, variique in variis codicibus con
ratores perfecutionem in Chritianos con

fules, fub quibus paffus et, annotentur,

citaverunt, fuere femper in Ecclefia Mar non una fuit autorum fententia in affignan
tyres, qui vel Imperatorum editis, vel do anno quo beatus ille vir martyrium
retorum provinciarum privato odio, aut complevit . At cum in Atis finceris qu
certe Sacerdostum ac populorum ethnico exhibemus, Ignatius Trajano Antiochi
rum furentium impetu, mortem pro Chri tunc agente condemnatus dicatur, ac paul
fti nominis confeione obierunt. Illutrisin lo poft Rom fub Syria & Senecio Confulibus
Ighatias Epito
?us Antiochie

primis fuit fantus IGNATIUS, Antio bftiis traditus, recte colligimus ejus mar
chen Ecclei, poft Evodium Petri fuc tyrium ad decimum annum Trajani, id eft,

cefforem, Epifcopus, qui ob fidem Chri Chriti cv 11. referendum effe , fiquidem
ftianam comprehenfus, Trajano Impera hoc folum anno Trajani Antiochi commo
tore, tunc temporis Antiochi exfiftente, ratio cum Syri & Senecii confulatu com

Romam miffus et, ut ibi in ludis publicis


a betiis devoraretur: Qonam modo id per
atum fuerit, ex Philone, Caio, Agatho
po, aliifque Ignatii comitibus difcimus ,
qui cum ex Syria Romam euntem fecuti

poni potet. Nec opponat aliquis Ignatii


mortem in Eufebii Chronico ad undeci -

mum Trajani annum referri . Patet quip

pe Eufebium ibi temporum feriem accu


rate non fervaffe, um hoc ipo loco, Sy

fuient, ea qu coram viderant & audie meonis Cleop filii & Ignatii martyria fi
rant , fcribere curarunt . Philonis Dia mul referat , qu diverfis annis contigiffe

coni Cilicis , Gaii & Agathopi meminit nemo potet inficiari. Add , ut jam non
ipfe Ignatius in Epitola ad Smyrnenfes, nulli obervarunt, in plerifque codd. mff an
eofdemque mundo renuntiaffe, ac ad mar no decimo utriufque martyrium onfignari.

4. Ignatii fetum Grci vigefima die Folien,


menfis Decembris celebrant, quo ipum
Asta fin,
2. Verum Acta ab ipfis fcripta, nonnifi paffum fuiffe Aa tetantur; Latini vero
variis additionibus , quandoque etiam fal die prima Februarii, an ob aliquam facra
fis eventibus interpolata habebantur, priu rum ejus reliquiarum translationem? plu
fquam Jacobo Ufferio Armachano fincera res enim fuie conftat. Plerique fancti Pa
& pura vulgarentur, qui ea ex mf cod. anno tres eum laudant , ut Polycarpus in Epi
MDCXLVII. Londini typis edidit, cum tola ad Philippenfes, Irenus lib. 5. ad
tyrium perferendum effe paratosin Epifto

la ad Philadelphienfes affeverat,

Ejus
fera

variis notis & obervationibus, ex quibus verfus hrefes, Origenes homil. 6. in Lu


eas qu ad textum pertinent, cum his A cam, & in Cantica Canticorum, Eufeb.
tis integris proferemus . His autem omni lib. 3. hift. capp. 22. & 36. Athanafius lib.
bus fubjungere vifum et Epitolam, quam de Synodis Arimini & Seleuci, Hierony
ipfemet fantus Martyr in itinere contitu mus in Catalogo, & alii multi, inter quos

tus ad Romanos fcripfit, utpote qu ma prcipue enituit anctus Johannes Chryfo


ximam ejus martyrii partem continet. At tomus, qui cum adhuc effet Antiochena:
ejus Epitol, aliarumque fex, qu vulgo Ecclei Presbyter , homiliam 42. ad po
ab omnibus recipiuntur, finceritatem pro pulum Antiochenum de hoc illuftriffimo
bare inutile effet, pot tot dotiffimorum Martyre habuit. Hunc in Britannia cele
virorum , etiam Romana Eccleia alie brem fuie patet ex Gilda Sapiente ad

norum, ea de re lucubrationes, quorum Clerum Britanni fic loquente : Quis ve


opera res eo proceit, ut ab iis tantummo rum ut Martyr Ignatiu &c. Aliquid de
do de earum autoritate dubitetur, qui ejudem Sancti reliquiis fe habere gloria
etiam facr Scriptur libros, quos fuis er tur Santus Bernardus in Serm. 7. in Pfal.
ui babitat .
| --.
roribus contradicere animadvertunt, re
fpuere non verentur.
Mortis tempur.

* 5. Refert Socrates Hit. Ecclef bio 6.

3. Porro cum in Atis fanti Ignatii an cap. 8. cui confentiunt aliqui Grcis fcri
ptoribus

AcTA MA RTY R UM sINCER A

ptoribus, ab Ignatio morem

alternis vici

laudari poffent , Valefio non placet in no

bus cantandi , in Eccleiam Antiochenam tis ad hunc locum . Videfis ea de re Ma.


indutum fuiffe, indeque promanaffe ad billonii difquiitionem de Curfu Gallica

ceteras omnes Eccleias. At hc fententi,


adverfus quam multi graviores autores
-T:

no parag. I.

TT

-===

A C T A

Anno Chriti

S A N C T I

Epifcopi
-

Antiocheni & Martyris,

Ex Editione Ufferii Armachani.

I.

I G N A T I I

N:

recipiente principatum niacam cogeret culturam cum omni

bus fubintrare gentibus: perfecutionem


ftoli & Evangelift JOHANNIS difci comminans, omnes ipos Dei cultores
pulus IGNATIUS, vir in omnibus A exfiftentes, vel acrificare, vel mori co
potolicus, gubernabat Eccleiam An gebat. Tunc igitur timens pro Antio
Romanorum Trajano ; Apo,

tiochenorum. Qui quondam procellas chenorum Eccleia virilis Chriti mi


vix mitigans multarum fub Domitia les, voluntarie duus et ad Trajanum, cram raja"
fistitar .
no perecutionum ; quemadmodum agentem quidem fecundum illud tem
gratia, vgi gubernator bonus, gubernaculo oratio pus apud Antiochiam, fetinantem au
nis & jejunii , continuitate dotrin , tem ad Armeniam & Parthos 3. Ut au

robore pirituali, fluctuationi adverfan tem coram faci tetit Imperatoris Tra

tis fe oppofuit potenti, timens ne ali jani, Trajanus dixit. Quis et cacod
uem eorum qui puillanimes & magis mon , notras fetinans prceptiones
proterneret. Igitur ltabatur trancendere; cum & alteros peruade
quidem de Ecclei inconcuffione, qui re ut perdantur male ? Ignatius dixit:
efcente ad paucum perecutione: dubi Nullus Theophorum vocat cacodemo
tavit autem fecundum e ipfum , quod nem. Receerunt enim longe a fervis Dei

nondum vere in Chritum caritatem at

demonia ; fi autem quoniam iis gravis

tigerat, neque perfetum dicipuli

cujuque illuminans cor per Scriptura


rum enarrationem , fortitus et iis qu

fum, malum me adverus dmones vo


cas, confiteor. Chritum enim habensfu
percalefiem Regem , diolvo borum infi
dias. Trajanus dixit: Et quis et Theo
phorus ? Ignatius repondit : Qui Chri-ciring
p..
in pestore.
ftum babet in pelore. Trajanus dixit:
Nos igitur tibi videmur non habere fe
cundum intelletum deos, quibus uti

fecundum votum.

mur compugnatoribus adverus adver:

Of

dinem. Cogitavit enim eam, qu per

martyrium confeionem plus ipum ad


ducere ad familiaritatem Domini. Un

de annis paucis adhuc permanens Ec


{ clefi, & ad lucern modum divin ,

|-

II. Trajano enim pot quartum * an farios ? Ignatius dixit: Dmonia gen

num imperii fui, elato de victoria illa tium Deos appellas errans. Unus enim
qu adverfus Schytas & Thraces, & al eft Deus qui fecit clum & terram, &
teras multas & diverfas gentes; & tti mare, omnia qu in ipfis , & unus

mante adhuc deficere ipi ad on nem brifius Jeus Filius ipius unigenitus:
fubjetionem Chritianorum Deum ve cujus amicitia fruar . Trajanus dixit:

nerantem congregationem, nii dmo Crucifixum dicis ub Pontio Pilato ?


Ignatius

3 Parthos & Perfas eodem effe afferit Plinius lib. 6. capp. 13.

1. De perfecutione Domitiani in Prfatione egimus.

& 25. Hinc nonnulli codd. habent hic Perf.


4 Eum quidam fic appellatum fuie volunt, quod fuerint par
in Thr:: , quod non conjestando folum dicitur; fiquidem ali
vuus ille, de quo in medio Dicipulorum contituto Chritus Matth.
vet; yffii e nterpretationes habent IX. Et quidem Michael Syn
ceus, aliiq e anores, ut Ufferius obervat, ex hoc loco non re 18. dixit , Nii eficiamini icut parvulus iste, &c. At huic fententi
e intellesto , incaute gnatii mortem ad annun Trajani IX. re non folum refragatur veterum filentium ; fed & ipfe Chryottomus,
qui afferit numquam ab Ignatio chriftum Dominum vifum fuiffe
tulerunt.
,
2 Ex Librariorum incuria IX. mutatum eft in IV. & vox Daeos

SS

LLL LCCLS LS LLLLLLS


LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LS LS

LLLLL LLLL LLLLLLLLLL Ss LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL CCS LLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL S LLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLS

SS

LS LLS LL LL LLLLS LL LLLLLLLLL

Y SS LLLLLLLL LLLLL S LL LLLLLL LL LL LLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLS LLL S LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLL
AeeSBBBS LLLLLL S LLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS


i TTS CCS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS LL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLL L LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLLLL L LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLS LLS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLS

tGTSs LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLLL LLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLS LL LL LLLLLLLS LLLLLLL L LLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS
GG SLLLL 0CCLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL
LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLL LLLLS

LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL


LLLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLL 0S

LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL

LL LL LLLLLLSLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLS

LS LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLS LLL

LLLLLL LLLLL LLLLL LLLS LL LLLLLLL LLLS LLLLLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLL SLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLS LLL LL
LLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
AeTS TTTS LLS LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLL
0S LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLS
LLLL LL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS S LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL SLLLLLLLLLL LLLLLLS


LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLS LL LLLLLL LLL LLL LLLLLLS
LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLL
LL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S SS CLLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLS SL LLLLLL LLLLLLL L LLLLLLLLL S LLLLLLLL


LL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL S LL LLLLLLL LLLLLLS S LLLLLLS
GSLL0 S

LLLLS LLLLL LLL

LLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL


LLLLLLLLLLLLS 0S LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLmm LLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLS LLS

LLLLLL LLLLLLLLL LL L LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLL


LLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLLL LLLL LL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS
L0 S LLLLLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL S LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLL LLL L LLLLL
LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL S LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLS LL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL SLLLLSS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LL LLL LL LLLLL LLLLLLL LLLS
SS

LLLLLLLLS

0 LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL 0000S


LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL Ltt

LLLLLLL LLLLLL LLLS


0 LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLL LL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LL LLLLLL LLL LLLLLLLLS

LLL LLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLLLSLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLL LLL LLL

LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLS


AAA LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LGLLLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS
LLLLLLL LL LL LLLLL SLLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL
SS

S CL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLL


LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS

0 LLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLS


LL LL LLLLLLLLLLS
0

LLLS LLLLLLLLS LCCS00SS C 0S

00 LL LL LLL LLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS

A CT A M A R T Y R U M S IN C E R A

ratione: Juto autem fieri ipi fecun li Fratrum gravis per collectionem
dum votum accidit : fetinanti citius

Reliquiarum; fecundum quod proc

recedere de mundo, ut attingat ad cupans in Epitola propriam con


quem dilexit Dominum . Navigantes cupicit fieri fruitionem. Sola enim
igitur in Portum Romanorum, deben aperiora fanorum offium dereli
te finem habere mundi inani gloria, a funt : qu in Antiochiam repor

milites quidem pro tarditate offende tata funt, & in capa repofita ", fi
bantur; Epifcopus autem gaudens feti cut theaurus inappretiabilis, ab ea
Romam advenit,

nantibus obediebat.

qu in Martyris gratia fant Ecclei

VII. Illinc igitur expulfi a vocato


Portu, diffamabantur enim jam qu

relia.

VI II. Faa autem funt hc die Martyrii anna.


C dies .

fecundum fanum Martyrem, obvia ante XIII. Kalendas Januarias, pr

mus fratribus, timore & gaudio re fidentibus apud Romanos Syria & Se
pletis: gaudentibus quidem in qui necio fecundo. Horum ipfimet con
bus dignificabantur, eo quod Theo fpeores effeti cum lacrymis, & do
phori confortio ; timentibus autem mi per totam noem vigilantes , &
quod ad mortem talis ducebatur. Qui multum cum genuflexione & oratio
bufdam autem & annuntiavit filere, ne deprecantes Dominum certificare
ferventibus & dicentibus quietare ple infirmos nos de prius fatis: parum

bem ad non expetere perdere Jutum. obdormitantes, hi quidem repente


Quos confetim piritu cognocens , adtantem & amplexantem nos vide
& omnes falutans, petenfque ab ipis bant : hi autem rurus fuperorantem
veram caritatem , pluraque iis qu nobis videbant beatum Ignatium ,
in Epitola diputans, & fuadens non quemadmodum ex labore multo ve
invidere fetinanti ad Dominum : fic nientem , & adtantem

Domino in

cum genuflexione omnium Fratrum multa confidentia & ineffabili gloria.


deprecans Filium Dei pro Ecclefiis, Impleti autem gaudio hc videntes,
pro perfecutionis quietatione, pro Fra & glorificantes Deum datorem bono
trum adinvicem caritate , fubduus rum, & beatificantes Sanum, ma

eft cum fetinatione in amphithea nifetavimus vobis diem & tempus,

trum; deinde confetim projetus, fe ut fecundum tempus martyrii con


cundum quondam prceptum Cfa gregati , communicemus athlet &
ris, debentibus quiecere gloriationi virili Chriti Martyri, qui conculca
bus. Erat enim follemnis, ut puta vit diabolum, & hujus infidias in fi
bant, dia Romana voce tertia -de nem protravit; glorificantes in ipius

cima "; fecundum quam tudioe con venerabili & fana memoria Domi
venerant . Sic beftiis

crudelibus ab

num notrum Jefum Chritum , per


impiis apponebatur; ut confetim fan quem & cum quo Patri gloria & po
&i Martyris Ignatii compleretur defi tentia, cum Spiritu fano, in fana
derium, fecundum quod criptum et, Eccleia in fcula fculorum. Amen.
revis 24 Deiderium juti acceptabile, ut fit nul
11 Tertia-decima fcilicet Kalendas Januarias, quando Sigillaria

bus tamen carnes ejus inta& remanferint . Astis notris confen

feta agebantur, de quibus Macrobius lib. 1. Saturnalium capp. 1 o.

tit Evagrins lib. 1. cap. 16. robustiora offa... bestias tumulum habuit.

& II .

14 Ejus reliquias in coemeterio ad portam Daphniticam fepul


tas fuiffe afferit Hieronymus in Catalogo fcript. Ecclefiaft. Eas
poftea Theodofius junior in Eccleiam intra civitatem transferri
cum magna pompa curavit, qua de re vide Evagrii hitoriam lib.

12 Vide Epitolam ejus ad Romanos infra.


13 Sic omnes Grci feriptores; Latini vero, prfertim recen

tiores; paullo aliter rem narrarunt, ex veteris interpretis errore,


Tui aeruit Ignatium a leonibus duobus prfocatum fuiffe, a qui

- . 1 .

EJUSDEM

L L L L L L C LS LLS LS LLLLLLLLSS
AAAAA

S SS

LL

SS

L L L L C L L

L L L CC L

L L L L C

LS

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS


LL LLLLLL LLLLLLS
LS LLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLLLLLL
S CLLLLCCS
LLLLS LLLLLLL
LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLL LLL LLLS
LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLL LLL LLS
SS

LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL SS SS LLL LL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS


LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLS LL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL L LLLLLS
LLLLL L LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLS LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL

LLLLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLL L LLLLLLL LLL LLLLLLS LL LLL LLLLL
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL SLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLS

LLLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLLS


LLLLS LLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLS LLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLL
LLLLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLLLL LL
LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLS
L

LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LL LS


LLL LLLLLL LLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL

LL LLL S LL LLLLLS LL LLL LLLLLL LLLS


LLLLS LLLL S LLLLS LL LL LLLLL LLLS
LLLL LLLS LLLLLL LL LLLLL L LLLLLS LLL LLLLLLLLLLS LLLL L LLLLLLLS LL
L LLLL LLLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLL S LLLL LLLLLLLLSSS SS L

LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL
LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLS SLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLL LL LLLS

Tk CLS LLLS LLLLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLS
S LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
SkS TT

00S LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLSLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLS

S LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LL S LLLLS

LLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL

LLLLLLmmmS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLS

LLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLS LLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLSLLS
LLLLL LLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLLLL LLL LS LLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLL LLL LLLLLS
SLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLS S LLL LLLLL
LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLLL LLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL S
LLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLL LLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLS L LLLLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLS LL

LLLLS LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLS
LLS LLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL
eS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLS LL LLL

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLL S L LLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL S LL LLLLLLL LLLLLLLL L LLLLS LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLS LLS
LLLS LLLL LLL LLL S LL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLSLL LLLLL LLL LLLLLLS LLLL LL
LLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLS
LLLLLS

LLLS LLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL

LLL LLLLLLLL LLLLLSLLS LLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLL LLS LLLLS LLL LLLLLLLLLLLS


C LLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS

0S LLLLLL LLS0S LLLLLLLL LLLLLL LLLS 00S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLLLS L LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL S LLLLS

0 LLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL

LLS LL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLSLC


LLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LL
LLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLS 000S
0

G0

L C C LS L L L L L L L L L L L L L L L

S SLLS L LLLL LLLL LLLLLLL LLLL LLS LLLLLLLL LLLS S LL LLL LL LLL LLLL
LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LL LLL LLLLLS LLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL L
LLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLL LLLL LLL LL LLLS LLL LL LLLLLS LLS
LLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LL LLLLLLLLL LLS LL LLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLS
LLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLL

LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLL LLLS LLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLL S LLLLL LLL

LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLS LLL LLL LL LLLLLL
LLLL LLLL LLLLLLS L LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS S LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLL

LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLS LLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL L LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLS LLL L LLL
LLLLLLL LLLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLSLLLLLL LLLLLS LLL L LLL LLLS
LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLS LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLL
LLL LLLS LLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLS
LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLLS SLLLL LLLL LLLS LL
LL LLLLS LLLLLLLaLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLS LLLLL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLS LLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS
LLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLL L LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLS LLLLLLLLLLS LL
LL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS
LS LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLS
LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLS LLLL LLL LL LLL LLLLLLL SLLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLL LLLL SLLLLL
LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLL LLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLS LLLL LLLS

LLL LLLLLLL LLLS LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLS
LL LLLLLLLLS SLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLS LLLLL LLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLL

LLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLL
LLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLS

LLL LLLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LL LLLLLL LLLLS LL LLL LLLLLS LLLLL LL LLL

LLLLLLLLL LLLS SLLLLLL LLL LLLLLLLL LS


LLLLLLLLS LLLLLLLL L LLLLLL LLL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL

LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLS


LLLLLLLL LL LL LLLLLL LLL LLLLLS LLL
LLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLL LLLLLS

LLLLLL LLLL LL LLL SLLLL LLLLLLL

LLLS LL LLLLL LLLLL LL L LLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLS


LLLLLLLL LLLLLL LLLS L LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLSLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLS
LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS
S LS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL L LLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLS
LLLLS L LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLL S LLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLL


LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLS
LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLL SLLLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL S LLLLLL LL
LLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLL

LLL S LLLLLLL SLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS


LLLS LL LLLLLLLLLLLLL SLLLLLLS L LCS

LLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLS LLLLLLL

LLL LLLLLLLLLLL SLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLLS


LLLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL

LLLLLL LLL LL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LL


LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LLLS LLL LLL LLLL LLLL LLLS LLLS

LLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLS LL
LLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
0S LLLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL
LLLLLL 00S S 000S LLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLS 00S LL

SS

LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLS

E T s E L E c r A. s. Ignatin:
T

I3

TT

ADMONIT Io in eadem ACT A s. IGNATII, nunc primum


ex genuino textu Grce edita, cum nova verione Latina.
Ex Ms. Codice Bibliothec colbertine.

I.

Cta fanti Ignatii ex veteri in Obtinet quidem illa locum postremum; fedfive
terpretatione Latina Colletio zelum, five dignitatem adtendas, locum mere
ni noftra: fupra protulimus , batur vel primum. Mihi non licuit effe tam fe

qualia ex codice mf. ab Ufferio Armacha lici, ut grece invenirem ; alii forfan fortuna
no vulgata funt, cum grce tunc repe tiores me , diligentiores in perferutandis Bi
riri non potuiffent , nec talia antea ha bliothecis illud prfiabunt. Viverent nunc vi

berentur, nifi ea qu Simeon Metaphra ri illi de literis benemeriti, & nobifcum,


ftes refert, id et interpolata , quorum non folum de epitol, fed etiam de ipfo
proinde fere nulla erat autoritas. Verum rum Atorum genuino textu, quod pera
cum codices mfl. bibliothec Colbertin re vix aufi fuient, haud dubie congratu
ex Cl. viri Stephani Baluzii beneficio evol larentur.
vere mihi licuiffet, ipfamet Ata genuina
2. Porro fuperfluum effet de auerriz tam
in veteri cod. mf. Grco optim not, nu Atorum quam epitol fufius differere.
mero 46o. occurerunt, cum ejudem fanti Cum enim manifetum fit, ea ipfa effe, qu

Martyris epitola ad Romanos, qu etiam ab Ufferio e veteri verione vulgata,omnium


nondum ex ullo cod. mf. fincera grce pro eruditorum calculo comprobata funt ; no
dierat. Aberat enim e cod. mf. Florenti vis non indigent ad auctoritatem ibi con
no, ex quo ceter Ignatii epitol edit ciliandam argumentis. At cum antiquam
funt ab Ifaaco Voffio , Ufferio & Cotele verionem, uti jam diximus, vulgaveri
rio: nec alias grce habebatur, nifi ex Me mus, vifum eft hic novam exhibere, ne fi
taphrate vitiata. Et quamvis antiqu ver eadem verfio recuderetur, inutilis effet re
fionis ope ab Ufferio & Voffio variis inter petitic. fi autem grcus textus daretur fi

polationibus defecata fuerat; exfpetabant ne ulla verione, id nonnullis videretur in


tamen viri eruditi alicujus exemplaris fub commodum . His itaque fruere amice le
fidium, quo grci textus retitutio ab ipfis tor, & illuftriffimi Colberti memori, qui
fata confirmaretur. Sic ea de re loquitur dum viveret, tot prclaros codices Eccle
Voffius : Utinam bane etiam dare potuiem, fi & reipublic litterari comparavit,

quam ad Romanes feripit fanjiimus Martyr. gratiam habeto.


Martyrium fanti & facri Martyris

g
s

Ignatii Theophori.

I.

" .
e

3-

*u

Um nuper Romanorum imperium ex

,
o s
A

----

|-

cepiffet Traianus, Ignatius Apotoli

g , o Joannis difcipulus, vir erat in omnibus apo


V

ftolicus, fummaque cura Antiochenam Ec


, cleiam gubernabat. qui cum prteritas mul
, tarum Domitiani perfecutionum procellas vix
, tranfiiffet , tanquam gubernator bonus, cla
, ) /
/

*-

|-

----

*/

, vo orationis & jejunii, docendi affiduitate


/

|-

Ru

----

forte
, * , contentione piritus, adverfanti tempetat

- retitit, veritus, ne quem pufilli animi & fim


\

'-

vu

|-

|-

pliciorem illa dejiceret. Itaque deletabatur


g quidem Ecclei tranquillitate, quiecente ad

?r/yc ?ry
----

*-

* ...

"

~.

|-

, 8 breve tempus perfecutione; animo tamen per


' turbabatur, quod nondum veram erga Deum
. caritatem, neque perfetum difcipuli ordi
*/

,\

c.

----

"

NV

*/

*-

-.

. nem effet affecutus. Siquidem fecum cogitabat


y

|-

confeionem, qu fit per martyrium, ipfum


, Domino poffe proximiorem reddere. Unde
.

>

, paucis annis in Ecclefia adhuc permanens, &


f\/

-g

divin inftar lucern fingulorum mentes


/*

fa

CI 3 I ll [Il

A C T A M A R T Y R UM SINCERA

\:

\-

" crpturarum expoitione illuminans, ; LEQ-ww; ,


ea quae optabat , tandem eonccutus &.
- m ' .
2-- & Tatil-ra : ;
. Namque pohzc Traiano, nono u im
,

: ; & " &


Ext/95? {g) )
Scythas & Dacos & alias multas
gentes reportaverat, & exiimantc ad uni. :9;, ) ?! ""; :
veram ubieioncm bi adhuc dece reli. ;
gioum Chriianorum , atque commi . 10) ' &"

perii anno, inoleccnte ob vitoriam, quam

nante, dxmonum eultum eum omnibus ; mi! {Umi},


genrbus amplcerentur , petecutionem pa & ' , '
furos; timor omnes pie viventes vel acri ); ? ? ,
care vel mori cogcbat. Tune igitur pro An. '- t'o/rw; Qona; !) &;

tiochena Eccleia pertimeeens generous Chri. *: {MAW/ag " !)


miles, ponte e ad Trajanum , 1,/ %) ,
qui tune temporis circum Antinchiam age - '

, atque in Armeniam & ad Parthos pro , & " !)


perabar. Ut vero in conpcu Trajani Im . ai; & ;
peratoris mmm,-Vis es, inquit, o . ' , , rifatte/pac,

mon , qui nora mandata trangredicniteris? wxdwv & , 73 )


(Din etiam aliis ut idem agant uades, quo ,7 ; .
riempe miere pereant. Ignatius dixit: Nemo ; ; ; !
": raced-emana: appel/at. / "
" ": ; farvi; Dci , Si vero quod gra-vi; . ; & : ; ' ,

- ill}! um , (a m: rua/um Aden-fu: demone: appel.


luni/[ud mum fatt-or. !/1 mim, qui mlt-..
|!!! Rex t , bah-m , / ;;;/" dilvo. Tra
janus dixit : Et quis el Theophorus ? Ignatius
, !!!!" repondit: ,Qui (/ [ in ". Tra
": .
ianus dixit : An igitur tibi videmur deos in
mente non habere, quibus etiam propugna
toribus adverus hoes utimur ? Ignatius di

& ' dati;-tom; ,

. Xp.-s'e:- {rapaci/tav
, '; ma'-mw ; . *

tinti-' ig) rig e:-zv ;


' ...'* & .

"" """; ; -
, ; ' '
|8; ;'

' . " ;
xit ; :114:.

;
& ' & ,
: :], Dm: , qui fecit ctf/um te:-ram , &
": , omnia : : ", " ) ; & , & &; ho-5;
! / ]eu, lio; Dfi ":/, tini; n'} Os; , :: TTT; Bata-Merluz; oneil
jm regno miriam ". Traianus dixit: Illum -; ein-tv ' nii- {mi
dicis , qui ub Pontio Pilato crucixus e? nam-Iu ;

Ignatius dixit: II./um dico , " ' ',


: uo inventore crucixit , ": " & : !' Jamanda} #a'i/[w JQ
errore-m & "141012 illorum [84 zan/at; & ; & :
[ ? , ipum in corde-gamut. Tra 8. ' - ' & ; -
Chile: Dm!
"| ": .

dixit : Tu ergo in teipo crucixum ge


ris ? Ignatius dixitzEtiam. Scriprum :]? enim:
lubaiitnbo in ip/ & :'145. Traianus en
tcnnam pronuntiavitzlgnatium, qui in, cip

; , ' . )7!
: & tit/707; @ '.

nie; tpzivam' *
] ', &

o crucixum erre dicit , vinEtum ' | ;


militibus duci in magnum Romam ,cibum *,
ad populi deleationem futurum. 41 ? . ;
Wa a udita,an&us Martyr cum gau &; , ' :5
dlo exclamavit :; : ago, - , , &: ; "* ,
" ? :: " : , , ! Hatu/Ago
,"; : 4/ ma Pauloftrre !!! deo-5407; o'twdn'a'ac ; . ein-air >
-' permit-{i, His diis , vinculiquc cum gau nippon-wim; ' dou-pa ,
le , poquam pro Eccleia oraet, ,; {uNa-[gt , ) Toto'-rho TapaOe'yeyog
ac cam cum lacrymis Domino commendaet, " ,
"; aries dux przclari gregis ;: fero ", '.9&
-- xa

eibus & azvis militibus raptus e , an

"; - , SHP/al;

guivoris in cibum Romam adducendus,


'IlI. Itaque cum magna ": & gau

"; -1 .

dio , !! ardore , Antiochia Seleuciam

954, 7" ; * : "

;. Mea-a? )5 ; ; )
;

'

E T S E L E C T A. s. Ignatius :

, defcendit. Inde navem confcendit, multum

que pot laborem ad Smyrnam urbem appli


" " * , cuit, ubi multa cum ltitia e nave defcendit,
- , & ad videndum fantum Polycarpum Smyr
n Epicopum, fuum condicipulum, prope
( ravit (fuerant enim olim dicipuli fanti Jo
) ' hannis Apotoli.) Apud quem diveratus ,
, piritualium charifmatum ipum participem
7

. , fecit, fuique vinculis gloriatus illum horta


, , , batur, ut fe in fuo propofito adjuvaret. Et

( vero univerfam quidem Eccleiam idem com


% muniter orabat, ( namque omnes Afia urbes

% & ecclei per epifcopos, presbyteros, & dia


, , conos fantum falutabant, cuntis ad ipfum
fetinantibus, ut aliquam partem fpiritalis
") , charifmatis perciperent. ) prcipue autem
% fanctum Polycarpum , ut citius per feras

, e mundo ublatus, in conpetum Chriti


.

prodiret.
Atque hc ita loquebatur, & ita conteta. "
batur, fuam in Chritum caritatem tantun.
extendens, ut pulcra confeione & eorum fer
vore, qui pro ejus certamine fimul Deum o.
rabant, clum obtenturus effet, & eccleiis,

----

**

,
, ,

3%

,
g, g
3% - qu ipi per fuos prfeos occurrerant,merce

, dem rependeret, miis ad illas literis gratigsa


, ' , gens,qu piritalem cum oratione & exhrta
, g tione gratiam ftillabant. Cum ergo omnes erga

3%

, fe benevole affetos cerneret, timens ne forte


fraterna caritas fuam ad Dominum fuum fe
, ftinationem excinderet, pulcra martyrii ja
,. , nua ipi aperta, qu ad Eccleiam Romanam
, .
fcripferit, fubjecimus.
I'T NA'T I OX:

KA I

G E O O'PO C

IGNATIUS, QUI ET THEOPHORUS, gan an..

s mifericordiam confecut in magnificentia Pa- ***"


tris altiimi & Jefu Chriti filii ejus unici
Ecclei dilet & illuminat in voluntate
, ejus qui vult omnia, qu funt fecundum ca
, ritatem Jefu Chriti Dei notri; qu etiam I.noffer.
ciritu pea,

prfidet in loco regionis Romanorum, digna


, , , Deo, digna decore, digna qu beata prdi
, , , cetur, digna laude, digna qu voti compos
, , fiat, digne cata , caritate prcellens, Chri
, ti & Patris nomine infignita , quam & am
, pleor in nomine Jeu Chriti filii Patris; fe
, cundum carnem & piritum conjuntis omni

%, ipius prcepto, gratia Dei indivifim reple


g , tis, & ab omni alieno colore expurgatis, plu

;"

*-


Uandoquidem precatus Deum obtinui,
ut Deo dignos vultus vetros cernerem,
,
, & plufquam petebam acciperem ; vintus
, in Chrito Jefu fpero me vos amplexaturum,
. fi quidem voluntas Dei fit, ut dignus habear
, qui ad finem perveniam. Rete enim dipo
fitum et principium, fi gratiam confequar
\

|-

Au

|-

-|

I. Christus Deus
wofter.

te gaudere.

rimum in Jefu Chrift Deo notro intamina

. fortem meam fine impedimento accipiendi.


Nam

M A R T Y R U M SIN C E R A
Namque vetram caritatem timeo, ne mihi ? ut ,
ipfa noceat, Vobis enim facile et quod vul
tis facere: mihi vero difficile et Deum affequi, ,
r6

A CT A

fi quidem vos mihi parcatis. Nolo enim vo .


bis tamquam hominibus placere, fed Deo pla , ,
cere, quemadmodum & vos placetis. Nam .
ego numquam tale tempus attingam quo , , ,
Deum affequar; neque vos, fi filueritis, me ,

liori operi infcribi poteritis . Si enim de me

' ,

filueritis, ego Dei fiam: fi autem carnem meam ,


amaveritis, denuo currendum erit mihi, Plus
mihi non prbueritis, quam ut immoler Deo, e , es ?'/
dum adhuc altare paratum et, ut in carita , c
te chorus effeti canatis Patri in Chrito Je ,
fu, quod epicopum Syri dignum Deus ju o
dicaverit, qui in Occidentem ab Oriente ac ,
cerfitus inveniretur. Bonum et mundo ad . ,
Deum occidere, ut in ipfo oriar. Nulli um .
quam inviditis, alios docuitis: ego vero volo ,
ut & illa firma fint qu docendo prcipitis, .
Vim tantum mihi internam & externam pe :
, ,
tite, ut non folum dicam, fed & velim: ut
/

*/

R'

non folum dicar Chritianus, fed & inveniar. ,

Si enim inventus fuero, & talis dici potero, , ,


& tunc fidelis effe valebo, cum mundo am , ,

plius non apparebo . Nihil quod apparet, . , ,


uae enim videntur, temporalia ,
funt: qu vero non videntur, terna funt. Nam , .
3. cionado, que ipe Deus noter Jeus Chritus in Patre ,
ter .
exitens magis apparet. Non filentii tantum, ,
,
fed magnitudinis opus et Chritianifmus.
,
Ego eccleiis fcribo , omnibuque mando,

,
quod pro Deo ultro & libens morior, i qui
dem vos non impediatis. Obecro vos ne in , .

2. cor. 4. 13. ternum et.

tempetivam mihi benevolentiam exhibeatis. .


Sinite me ferarum cibum effe, per quas Deum , '
confequi licet. Frumentum fum Dei, & per . , '
ferarum dentes molor, ut purus panis Chri ,
fti inveniar. Feris potius blandimini, ut mi . 6 ,

hi fepulcrum fiant, nihilque mei corporis re


linquant, ne potquam obdormiero, gravis
alicui fiam. Tunc vere Chriti dicipulusero,
cum neque corpus meum mundus videbit.

ftrumenta hoftia inveniar. Non ut Petrus &

s,
,
, s .
Chrito pro me fupplicate , ut per hc in , %
Paulus vobis prcipio. Illi Apotoli: ego con % ,
demnatus. Illi liberi: ego autem uque ad hoc '
tempus fervus; ed fi patiar, libertus Chriti . ' , 6
ero, & in ipfo liber refurgam. Nunc vin , .
V

y Cor. 4.4.

|-

----

3. *

tus difco nihil mundanum vcl vanum con

cupifcere.

A Syria Romam ufque terra marique, no



tu & interdiu cum betiis pugno, decem leo. , ,
pardis vintus, qu et militum turma , qui , ,
etiam beneficio accepto pejores fiunt. Verum
illorum injuriis magis erudior:fed non propter , '
boc jutificatus fum. Utinam fruar betiis mihi . T 3+
prparatis, quas & opto mihi promptas in ,
veniri, quibus, & blandiar ut cito me devo, , ,
rent, non ut quodam verit non tetigerunt. ,

E T S E L E C T A. S. Ignatius.
17
. , Si autem ill repugnantes noluerint, ego vi
2

*/

*A.

, ,
/

/.

|-

impellam. Veniam mihi date: quid mihi pro

.A .

det ego novi. Nunc icipio dicipulus effe.

Nihil viibilium & inviibilium mihi mule

e/

|-

----

----

----

, . tur, ut Jeum Chritum confequar. Ignis &


W

, , , crux, ferarum caterv, lacerationes, ditra


\

----

tiones, disjunctiones, concifio membrorum,


o s , , totius corporis contuiones, dira diaboli tor

%
W ef , ,

r.

'

----

"

*4

s ' menta in me veniant : folummodo ut Jefum

/f
A

. Chritum confequar. Nihil mihi proderunt


s , attaovog mundi voluptates, neque hujus fculi regna .
. , Prtat mihi in Chrito Jefu mori, quam fi
737 % 74 nibus terr imperare. Quid enim prodet bo- Matth. 1626.
. mini, fi univerfum mundum lucretur, anim ve
, , ro fue detrimentum patiatur? Illum quro qui
. pro nobis mortuus et . Illum volo qui pro
\

-.

47

3.

|-

----

. . . . . . .

----

/e

e/

----

----

----

.V
e
A
*
---J

---

----

^A

----

' ,


J
/ .
JY . pter nos refurrexit. Hoc mihi lucrum & f
, nus impendet. Ignofcite mihi, fratres. Ne me
/

|-

--

-.

----

,
/

|-

vivere impediatis. Ne velitis me mori, qui Dei

/
|

volo effe. Mundo ne gaudeatis . Sinite me


, purum lumen percipere. Ubi illuc advenero,
Christi Dei
. homo Dei ero. Concedite mihi imitatorem Paio.
V

----

----

-3
./
-------

s. effe paffionis DEI mei. Si quis illum in feipfo

r\

, , habet, cogitet quod volo, & confcius eorum


, .
qu me coartant, mei commifereatur.
\

xy

|-

%
/

,
% .
,
. ,
V

|-

|-

----

As

----

----

".

.
'
/

-.

|-

----

/*

----

,
: , %49247, p
?>

----

-.

, ,

/ --

----

Princeps hujus fculi rapere me vult,

e/

----

meamque erga Deum voluntatem corrum


pere. Nemo ergo vetrum qui adetis, illum
adjuvet. Mei potius, hoc et Dei, efficiami
ni . Non loquimini Jefum Chritum, & mun
dum concupifcite. Invidia in vobis non ha
bitet. Neque, fi ego prfens vos oro, credi
te mihi; his potius qu vobis fcribo , credi
te. Vivens fcribo vobis , mori defiderans.
Meus amor crucifixus et, nec et in me ignis
materi amans : ed vivens & loquens aqua


, , in me et, mihi interius dicens: VENI AD
. PATREM. Non deletor corruptionis ali
\

----

3 . 1

----

*/

-.

Au

, . mento, neque hujus vit voluptatibus. Pa


)

ej

*a

, , , nem Dei volo, panem cletem , panem vi


,
t, qu et caro Jefu Chriti filii Dei , qui
!-- poteriori tempore ex femine David & Abra
, ham fatus et: & potum DEI volo fangui-cirii" Pe.
, . . nem ipius, qu et caritas incorrupta , &
, perennis vita. Nolo amplius fecundum ho

43

----

----

----

t.

y.

*-

xy

x/

-.

. , mines vivere. Qod quidem futurum et, fi

...

----

, '

vos volueritis. Id ergo vobis placeat , ut &


6 . vos placeatis. Brevibus litteris peto a vobis,
credite mihi. Jefus Chritus vobis hc pate
, c . faciet, quod vere dico. Verax os et, inquo
, .
Pater vere locutus et. Pro me petite ut con
v - ,
. fequar. Non fecundum carnem, fed fecun
9
, ' , dum Dei mentem fcripi vobis. Si patiar,
/

|-

e/

,^

|-

|-

----

e/

----

or?p .

voluitis : fin rejiciar, oditis.


/

----

|-

Memores eftote in vetris precibus Eccle


, , fi Syri, qu mei loco Deo patore utitur.
... Solus Jefus Chritus illam vice epifcopi re
. get, atque vetra caritas. Ego autem eru

. befco ex corum numero dici. neque enim di


*
, g gnus fum, utpote qui fim ultimus eorum &

c/

3)

>y

|-

|-

f\\

|-

2)

aborti

I8

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

,
fum, ut effem aliquis, fi Deum confequar. .
Salutat vos meus fpiritus, & caritas eccle ,
fiarum qu me exceperunt in nomine Jefu ,
Chriti, non ut tranfeuntem. etenim qu ni
abortivus. Verum mifericordiam confecutus

hil ad me pertinebant via qu fecundum car


nem et, me per civitates deduxerunt.

Porro hc Smyrna per Ephefios laude

dignos fcribo vobis. Mecum etiam et cum .


aliis multis Crocus, defideratum mihi nomen. ,

De his qui me Syria ad Romam ufque ad .


Dei gloriam prcefferunt, credo vos cogno ,
viffe, quibus etiam ignificate me prope effe. , .
Siquidem omnes Dei & veftrum digni funt, , ,
quos in omnibus recreare vos decet : Hc :
fcripfi vobis ante diem 1x. Kalendas Septem
* Z. quarta.

bris, hoc et, Auguti vigefima tertia *. Vale , s * * B.T sretern


te in finem in patientia Jefu Chriti. Amen. .
4. u
IV. Potquam ergo repugnantes fratres qui
Rom erant, per epitolam, ut voluit, pr % ,

paraffet, fica Smyrna folvens , ( urgebatur x (


enim a militibus Chritophorus, ut ad publi
ca fpetacula magn Rom properaret : nem , '

pe ut in confpetu populi Romani belluis fe


rocibus traditus, coronam certaminis confe , )
queretur ) Troadem appulit . Inde potea ,
Neapolim dutus, Philippis tranfiens, Ma %
cedoniam prterivit, & ad eam Epyri par ,
tem qu ad Epidamnum fita et , in mariti , o
mis locis nave inventa, Adriaticum pelagus , , ,
navigavit, indeque Tyrrhenicum ingreffus, ,
infulas & civitates percucurrit, oftenfique ,
fanto viro Puteolis, ipe quidem exire feti , 6, '

nabat, Apotoli Pauli vetigiis incedere cu s s.


piens, Verum ut per vehementem ventum a,
irruentem non licuit, nave e puppi impulfa, , "
laudibus prdicans fratrum illius loci cari , ,
tatem , ic ultra navigavit. Itaque uno die , :
& note eadem, fecundis ventis ufi, nos qui
dem inviti ducebamur,gementes ob futuram , '
feparationem Iufti illius a nobis: at illi juxta g
votum accidebat, quippe qui e mundo citius ' 4
3

difcedere properaret, ut ad Dominum quem s,


amabat perveniret. Cum ergo Portus Ro .
manorum navigando attigiffet, finifque im , o
mundi fpeaculi immineret, milites moram ,
aegre ferebant : at Epifcopus gaudens urgen
.
tibus parebat.
5.
V. Inde igitur Portu , ita dio, profeti

funt : ( Jam enim fama fanti Martyris per . (


crebuerat) timore & gaudio fratribus, qui )
cum ipfo erant, repletis, ltantibus quidem ,
quod Theophori congreffu dignarentur ; ti '
mentibus vero quod ad mortem ille ducere , ,
tur. Aliquibus etiam in filentio & feceffu . |
degentibus (fuum adventum) nuntiavit, qui , ar
A

* Hic tamen videtur defignari ipa dies 1x Kalendarum Septem differt. 2. pag. 345. & Toinard. in notis ad Lastantii lib. de
brium, id et, 24. Auguti, cum hc verba ante diem IX. Kalend. ni mort. perfec. quos confule.

hil aliud indicent, uti videre est apud Norifium in Cnotaph. Pifanis
W

la

E T S E L E C T A. s. Ignatius.

*I

cofle:

(oratione) fervebant, & aiebant, fe


, , fcere populum , ne virum jutum ad necem
, ' qureret, qui tatim ea re piritu cognita,
, o omnibus falutatis, veram caritatem ab illis

, petiit, pluraque his, qu epitola fcripferat,

, , differuit , & fuadere conatus et, ne ibi ad


, Dominum fetinanti inviderent; ficque genu
, flexis omnibus fratribus , Filim Dei obe
, o cravit pro ecclefiis , pro perfecutionis ceffa
----

|-

|-

, s tione , pro mutua fratrum in fe invicem ca


-

, ritate, quo fato ad amphitheatrum cum fe


A

----

, ftinatione dutus et . Deinde confetim im


----

|-

|-

g o ( miffus juxta pridem datum Cfaris manda


, , tum , fine petaculorum imminente, ( fole
V

y f\ /

|-

----

**

**

, ' mnis enim erat, ut putabant, Romana voce


.) dicta tertia decima, qua tudiofe convenie
, ' g bant) ita feris crudelibus juxta templum ex
pofitus et, ut illico fanti martyris Ignatii
g

:J , defiderium impleretur, fecundum quod cri


3% ptum eft: Defiderium juti acceptabile, ut nem-Prov. o. 24,
, pe nulli fratrum gravis fieret ob fuarum re
' liquiarum colletionem, quomodo propriam
. o confummationem fieri prius in epitola opta
\

|-

*-

(N/

47

/*

----

|-

|-

----

|-

----

, verat. Sol enim duriores fantarum ejus re


, liquiarum partes relit funt, qu Antio

chiam delat funt, & in udario depoit ,


y theaurus fane inftimabilis ob Martyris gra

6.

tiam Ecclei relitus.


VI. Hc autem ata funt ante diem x 1 1 r.

, Kalendas Junuarias , hoc et , vigefima die


, ) * menfis Decembris , apud Romanos confuli
, , bus Sura & " Sedecio fecundum. Horum nos a L. seneci,

E. 's.

V e

, ' , ipfi fpetatores fati, cum lacrymis domi vi-"*"*"


gilem notem duximus, & genibus flexis mul
tis precibus Dominum orabamus, ut nos in
, firmos de iis qu fata fuerant certos faceret.
7 . Potea cum paululum obdormifemus, alii
, . quidem illum fubito adflantem nofque com
c , pletentem videbamus: alii rurus nobis oran
' , tem beatum Ignatium cernebamus: alii vero
o , fudore tillantem, tamquam ex multo labo

o re advenientem, & Domino affiftentem intue


o , bamur. Cum ergo multo cum gaudio ita vi

, diffemus & fomniorum vifa contuliflemus ,


, Deum datorem bonorum laudavimus, & San
, tum beatum diximus , vobique diem &

, tempus indicavimus: ut tempore ejus marty


, , rii convenientes, athlet & generofo Chriti
3, s Martyri communicemus, qui diabolum con

culcavit, & pii fui defiderii curfum perfecit

in Chrito Jefu Domino notro, per quem ,


. & cum quo Patri gloria & potentia cum

fanto Spiritu in fcula. Amen.

C 2

ADMO

A CTA

M A R T Y RUM

sINCER A

:
A D M O N I T I O

-*

In Paffionem SS. Symphorof


Alfa Africang

&c,

1, TD, Eat Symphorof filiorumque ejus Symphorofam incufandi, nihil omnino diis

sttributs.

martyrii Ata, qu hic exhibemus,


in manucriptis codicibus Julio Africano
celeberrimo criptori attribuuntur. Et qui
dem fieri potuit, ut in ejus libris de Chro
-

placiturum effe, nifi prius Symphorofa aut


iis, facrificaret , aut ipa facrificaretur .
Quod ultimum Hadrianus , quem fuper

ftitiofiorem ex aliis ejus pluribus fatis fuif.


accuratiffime fcriptos fuif fe conftat, executus et circiter annum

fe ttatur Eufebius lib. 6. Hitori cap, Ghrifti cxx. id et, fub Imperii fui pri
31. inferta fuerint, cum in iis prcipuos mordia : quo fcilicet tempore, ut notat Dio
eventus, qui ab orbe condito ufque ad He Caffius, ite Imperator plurimas cdes fe

liogabali Imperatoris tempora contigerant,

C] [ .

retulerit. Verum cum id opus jamdudum


3. Ceterum horum Martyrum memoria Memri.
perierit, an revera hc Ata Africano fint in antiquiffimis quibuque Martyrologiis

adfcribenda afferere non auim,quamvis de celebratur, quamvis diverfis diebus. Ro


eorum finceritate nullus videatur dubitan manum quippe cum Notkero eos recolit

di locus. Ea vero proferimus ex Mombri die 18. Julii, Rabanus die 2 1. ejudem
tii, Surii & Carduli editionibus cum duo menfis, Ufuardus & Ado die 21. menfis Ju

bus mf. codicibus Colbertinis, & uno Sor nii. In via Tiburtina fuperfunt adhuc ru
bonic bibliothec collatis,
dera veteris Ecclei , ut Aringhus notat
2. Horum fanorum neci occaionem lib. 4. Rom fubterrane cap. 17. qu o
menyian, prbuit vicinia celeberrimi illius palatii, lim fub eorum nomine Deo confecrata fue

quod in villa Tiburtina ab Hadriano aedi rat, hactenuque ad eptem fratres vocabu
ficatum fuiffe tetis eft Spartianus. Cum lum retinet. Eam utem in eo loco con
enim Imperator hanc rgiam domm, quam ftrutam fuiffe non dubito, quem Ponti

fibi ad delicias conftruxerat, necio qui ces in Atis infra num. 4. ad feptem Biotha
bus piacularibus ceremoniis luftrari juffi natos, id eft violenta morte peremtos, ut

fet, hanc occaionem arripuere facerdotes notat Baronius ad annum 138. appellarunt.
=z-

Anno Chriti
circ. 12 o.

-T

P A S S I O S A N C T S Y M P H O R o S ,

& feptem filiorum ejus.


Ex editis tribus codicibus m.
I,

C: fabricaffet Hadrianus pala

idolis confentirent. Cui beata Sympho

tium, & id dedicare vellet ri rofa dixit: Vir meus GETULIUS , cum .. ..

tu illo nefario, cpietque facrificiis fratre fuo AMA NTro, tribuni tui cum & ipius
idolorum ac dmonum qui in idolis

habitant, flagitare

eent, pro Chriti nomine palji unt diver


reponde fa upplicia, ne idolis conentirent ad im

runt & " dixerunt : SYMPHOROSA molandum, & quafi boni athlet demo
vidua cum

eptem filiis fuis laniat nos nes tuos moriendo vicerunt. Elegerunt

quotidie invocando Deum fuum. Ifta enim magis decollari quam vinci, paffi

itaque fi cum filiis fuis facrificaverit, mortem, qu pro nomine Chriti fucepta,
promittimus nos omnia prtare, qu inter homines terrenos quidem ignomi
petitis. Tunc Hadrianus juffit eam te niam eis peperit temporatem, inter An
neri cum filiis, & blandis eos fermoni
gelos vero decus & gloriam empiternam:
bus hortabatur, ut ad facrificandum inter quos nunc gradientes, tropa

I Confer Eufeb. lib. 2. vit Contantin cap. 5o,

Colbertino, vir meus Zotieus cum fratre fue Amantio tribuno tuo eum ef

2 Eorum memoriam celebrant Martyrologia ad diem 1 o. Junii,

fent ambo & c.

quo etiam die Surius & Bollandiani eorum Asta exhibent. in mf:

frater

E T

S E L E C T A.

S5. Symphorofa &c.

2 I

paionum fuarum dantes , cum terno crificandum idolis provocaret, & nul.
Rege vita eterna fruuntur in clis. , lo pasto eos videret fuis minis atque
sie "" . II. Hadrianus Imperator dixit ad terroribus confentire, juffit circa Her
fan&am Symphorofam: Aut cum filiis culis templum eptem ftipites figi, &
tuis facrifica diis omnipotentibus, aut ibi eos ad trochleas extendi. t pri

te ipam cum filiis tuis facrificari fa- mum CRESCENTEM prcepit in gut
ciam . Beata Symphorofa refpondit: ture transfigi; fecundum JULIANUM
Et unde mihi tantum boni, ut ego merear in petore pungi; tertium NEMESIUM

cum filiis meis offerri botia Deo? Ha- in corde percuti; quartum PRIMITI
drianus Imperator dixit: Ego te diis VUM in umbilico vulnerari; quintum
meis acrificari faciam. Beata Sympho- JUSTINUM averum per dorfum per
rofa repondit: Dii tui me in facrificium forari gladio; fextum STRACTEUM

accipere non pount : ed fi pro nomine in latere vulnerari ; feptimum vero

c:a pa C H R IST I D E I mei incena fuero,il EUGENIUM a fummo uque deorfum

los demones tuos magis exuro. Hadria- findi.


nus Imperator dixit: Elige tibi unum
IV. Altera vero die veniens Hadria
ex duobus; aut facrifica diis meis, aut nus Imperator ad fanum Herculis, juf.

malo interitu finieris. Beata Sympho- fit corpora eorum fimul auferri, & pro

rofa repondit: Tu exitimas quod poit jici in foveam altam, & impofuerunt
animus meus aliquo terrore mutari, eum Pontifices nomen loco illi, d feptem
ego defiderem cum viro meo GETULIO , Biothanatos 7. Pot hc quievit perfe
quem pro Chriti nomine interfeciti, re- cutio anno uno, & menibus fex; in

rennan, i quiecere. Tunc Hadrianus Imperator


juffit eam duci ad fanum Herculis, &
ibi primo alapis cdi, & pot hc capillis fufpendi. Sed cum nulla ratione
nulloque timore poffet eam a bono pro-

quo patio omnium Martyrum honora


ta funt fan&ta corpora, & contrutis
tumulis condita cum omni diligentia,
quorum nomina
funt in li
bro vit. Natalis vero fanorum Mar- biaan.

pofito revocare; uffit eam alligato ad tyrum Chriti beat Symphorof &
collum ingenti faxo in flumen prcipitari . Cujus corpus colligens frater
ejus Eugenius, principalis curi Tiburtin, in uburbana ejudem civitatis fe-

feptem filiorum ejus Crefcentis, Julia


ni, Nemefii, Primitivi, Jutini, Stra
&ei & Eugenii, celebratur fub die XV.
Kalendas Auguti. Eorum corpora re

pelivit.
quiecunt in via Tiburtina milliario
sar. p.n., III. Alia vero die juffit Hadrianus ab urbe otavo *, regnante Domino .. non.

::::::" Imperator, fimul omnes feptem filios notro Jefu Chrito, cui et honor &
ejus ibi prfentari. quos cum ad fa- gloria in fcula fculorum. Amen.
3

Cod. Colbert. tropea pastonum fuarum laudantes.

4 Hc refponfio cum fequenti interrogatione deet in cod. Col-

ne ab omnibus infra defignatur.

7 In uno cod. Colbertin. & alio ex Sorbona, hic aliqua inferta


funt de morte Hadriani, qu paullo poft horum Martyrum necem
contigffe ibi refertur.

bertino .

5 Sur. Cardulus & cod. Colbertin. Zotieo.

6 Cod. Colbertin. Extasteum. Edit. Carduli Staffeum, quo nomi

A D M O N I T I O

In Paffionem SS. Felicitatis &c.


AR . .
.I
Cceg
alterum matrum
e
-anaitirhCr
,rabiroitadneG
m qu Gregorius
Magnus lau
M. laudata ,

rum exemplar, fanta fcilicet Fe- dat in Homilia 3. fuper Evangelia, nemo

licitas, qu per martyrium feptem filos inficiabitur qui ea fimul inter fe contule

genuit Chrito, quos prius carne mundo rit. Quod ut evidenter pateat, fufficiet hic
pepererat. Eorum Ata ex pluribus codd. loca infigniora fanti Gregorii proferre. 4.
mff. cum Surio & Ughello collata profe- defi, inquit, beata Felicitat, cujui bodie ;

rimus, qu fane eadem effe cum Geftir e- talitia celebramus,

-"
4 U,

A CT A

MA R T Y R U M S IN C E R A
prdicando fafa ef mater Cbri rium Rom extitiffe notat Cardinalis Ba

2.2

la Chriti, &
fii. Septem quippe filioi, ficat in getis eju e ronius in notis ad Martyrologium Roma

mendatioribus legitur, fie pofi fe timuit vivo num. Ejus fetum tum antiqua Martyro
in carne relinquere, fcut carnales parentes fo logia, tum etiam beati Gregorii Sacramen
lent metuere ne mortuo prmittant.

Hc po

tarium ab ejus filiorum feto diftinguunt ;


tea ex ejus getis ic probat. In perfecutio qu matris memoriam ad diem vigefimum

mis enim labore deprebenfa, filiorum corda in tertium Novembris, filiorum vero ad Julii
amore uperne patri prdicando roboravit... decimum referunt: quo die eorumdem me

feptem pignoribus ad regnum premii , toties moria in antiquiffimo Martyrologio Buche


ante fe mortua : ad pnai prima venit , ed riano annotatur. Ejus verba, cum loca ubi
pervenit ojava. Qu quidem omnia fufius finguli celebrantur defignent , huc referre
*" ".

vifum et. Sexto idus Julii: Felicis & Pbi


in his Atis enarrantur.
2. Hanc autem beat Felicitatis contan lippi in Pricille: , in Jordanorum Martialir,
tiam multis laudibus extollit in eadem Ho Vitalis, Alexandri ; & in Maximi , Silani ,
milia beatus Pontifex, ubi eam non modo (bunc Silanum martyrem Novati furati funt )
martyrem, fed pluquam martyrem & ultra in Praetextati Januarii. Santus Anno Co

martyrem appellari debere probat, utpote lonienfis Archiepifcopus monafterium in ho


qu in filiis fuis multiplex martyrium fu norem Santi ejuque fratrum
ftinuerit. Eadem fere antea dixerat fan condidit in Westphalia, fculo undecimo,

tus Petrus, cognomento Chryfologus, E ut in ejus vita narratur apud Surium die
picopus Ravennas ferm. 134. Dicurrebat, 4. Decemb. Paffi funt hi Martyres circa
inquit, letior inter confoffa cadavera, quam annum CL. fub Publio Urbis Prfeto, &
inter cunabula cara filiorum, quia internis ocu Antonino Pio Imperatore; fub quo etfi pla
lis tot cernebat bravia, quot vulnera; quot tor cidiffimo principe martyria non defuerunt.
menta tot prmia; quot viimas tot coronas. Certe primo ejus anni imperio paffus eft
Memria

sul.
3. Ex
his beat
facile Felicitatis
et judicarememoriam
, celebrem, Thelephorus Romanus Pontifex , quem
li## .
olim
fuie

gloriofiime martyrium fecie non folum Eu


febius in Chronico & libro 5. Hift. Ecclef.

in cujus die feto Homiliam fupra laudatam


habuit fantus Gregorius , in bafilica fub
ejudem fan mulieris nomine Deo dica
ta. Olim etiam fub ipius titulo coemete

cap. 6. fed etiam fantus Irenus ipi fere


coqualis lib. 3. adverfus href. cap. 3. at
tetantur,

T-

P A S S I O

Anno Chriti
-

S A N C T

circ. 159.

, *

F E L I C I T A T I S
-

& eptem Filiorum ejus.

|-

Ex compluribus codd. mf. & editis.

Emporibus Antonini Imperato- nus injunxit Prfeto Urbis Publio, ut


ris orta et feditio Pontificum, eam compelleret cum filiis fuis deorum

:
#

I.

ii

& FELICITAS illutris femina cum fe- fuorum iras facrificiis mitigare . Pu

##

fii

ptem filiis fuis Chritianiffimis tanta et. blius itaque Prfetus Urbis juffit eam
Qu in viduitate permanens, Deo fuam privatim adduci : & blando colloquio

voverat caftitatem, die nouque oratio- ad facrificium eam provocans , mina

nibus vacans, magnam de fe dificatio- batur pnarum interitum . Cui Feli

r1 = i

nem catis mentibus dabat. Videntes au

}
i
|-

T
|-

::::::::- tem Pontifices prconia Chritiani no potero, nec terroribus tuis frangi. Habeo
minis per eam profeciffe, fuggefferunt enim SPIRITUM SANCTUM, qui me
de ea Antonino Auguto,dicentes:Contra non permittit vinci a diabolo; & ideoe
falutem vetram mulier hc vidua cum cura fum, quia viva te uperabo ' ;
filiis fuis diis notris infultat: qu fi non fi interfea fuero, melius te vincam oc
venerata fuerit deos , fciat pietas vetra cifa. Publius dixit, Mifera fi tibi fuave
deos notros ficirafci, ut penitus placa eft mori, vel filios tuos fac vivere. Fe
ri non poffint. Tunc Imperator Antoni licitas repondit: Vivent filii ,fi non

sifcibus delata.

: |

citas dixit: Nec blandimentis tuis reolvi

|-

|-

? od. Colbert, viveus non upraor,

E T

S E L E C T A.

SS. Felicita, &c.

23

acrificaverint idolis: fi vero boc tantum runt periculo. Et amoto Philippo juffit

feelus admiferint, in ternum ibunt in ad fe adduci quartum , SILVANUM ;


teritum.

nomine, cui ic ait: Ut video convenit

II. Potera namque die Publius fe vobis cum pefima matre vetra hoc cen
dit in foro Martis, & juffit eam adduci filium, ut prcepta Principum conte
cum filiis fuis, cui & dixit : Miferere mnentes, omnis fimul curratis in inte

filiis tuis, juvenibus bonis, & flore pri ritum *. Repondit Silvanus: Nos fi tran
mo juventutis florentibus. Repondit fitorium timuerimus interitum , ternum
Felicitas: Miericordia tua impietas eft; incurremus upplicium. Sed quia vere no
& exhortatio tua crudelitas eft. Et con vimus qu prmia fint parata jutis, &
c::
rosti, verfa ad filios fuos dixit: Videte, filii, qu fit pna contituta peccatoribus, idcir
filios bortatur.
clum, & Jurfum adpicite , ibi vos ex co fecuri contemnimus legem humanam 7,
fpetat Chritus cum fanlis fuis. Pugna ut jua divina fervemus. Idola enim
te pro animabus vefiris, & fideles vos in contemnentes, Deo omnipotenti famulan
amore Chriti exhibete. Audiens hc Pu tes, vitam ternam invenient ; adoran

blius, juffit eam alapis cdi, dicens: tes autem dmonia, cum ipfis in interitu
Aufa es, me prfente, ifta monita dare, erunt, & in incendio fempiterno. Amoto
ut dominorum notrorum juffa conte Silvano juffit quintum prfto effe ALE
mnant?
-gai Christum
confitentur.

XANDRUM, cui dixit: Mifereberis

III. Tunc vocavit primum filium tati tu, & vit in infantia poit, fi
ejus, nomine JANUARIUM : & infini non fueris rebellis, & ecutus fueris ea,

ta illi promittens bona prfentia, fimul qu funt regi notro Antonino gratiffi
etiam verbera minabatur, fi facrificare ma. Unde facrifica diis, ut poffisami
idolis contemfiffet. Januarius refpon cus Augutorum fieri, & vitam habere
dit: Stulta fuades: nam apientia Domi & gratiam. Repondit Alexander: Ego Christus adora

Deus eolittur

Christus.

ni mei me conervat 3 , & faciet bco fervus Chriti fum. Hunc ore confiteor, iar peni.
mnia uperare. Statim judex juffiteum corde teneo, inceanter adoro. Infirma
virgis cdi, & in carcerem reci autem tas quam cernis , canam habet
pi. Secundum vero ejus filium, F.E. prudentiam,f UNUM DEUM colat. Dii
LICEM nomine, admoveri prcepit. autem tui cum cultoribus fuis erunt in in
Quem cum hortaretur Publius ad im teritu empiterno. Ito amoto, juffit fex
molandum idolis, confianter dixit : U tum VITALEM applicari, cui & dixit:
nus et Deus quem colimus, cui acrificium Forte vel tu optas vivere, & non abire
pia devotionis offerimus. Vide ne tu cre in interitum. Repondit Vitalis : Quis
das, me, aut aliquem fratrum meorum, a eft qui optat melius vivere ? qui verum
Domini Jeu Chrifti amore recedere. Im Deum colit, an qui dmonem cupit ba
mineant verbera, fient cruenta confilia; bere propitium ? Publius dixit: Et quis
fides notra nec vinci potet, nec mtari. eft dmon ? Vitalis repondit: omnes
Et ito amoto, juffit tertium filium, no dii gentium dmones funt, & quicumque

mine PHILIPPUM, applicari. Cuicum * eos colunt. Hoc quoque amoto, juffit

diceret: Dominus noter Imperator An eptimum MARTIALEM ingredi, ei


toninus juffitut diis omnipotentibus im
moletis. Repondit Philippus : ifti nec
dii unt, nec omnipotentes ; ed funt fimu.
lacra vana & mijera & infenibilia: &
qui eis acrificare voluerint, in terno e

que dixit: Crudelitatis vetr faores


* effecti, Augutorum instituta con *
temnitis, & in vetra pernicie perma
netis. Repondit Martialis: o fi noes

qu pna idolorum cultoribus parat unt!


Sed

2 Sic codd. 2. Colbert. cum Ughello ; ceteri, Alia die.


3 Ughell. confortat.
4 Hunc locum in aliis mff & editis mendofum fic ex I. cod.

6 Sic cod. Fulienf cum uno Colbert. & I. German. Alii habent,
inrurratis interitum. Surius vero, intereatis.

Colbert. reftituimus. Alter Colb. habet : Eti immineant verbera & in

7 Sic, & optime, 1. Colbert. Alii tam editi quam mff Romanam
Et paullo pot Colb. unus habet : Idola contemnentes, ut Deo mnip

juta confilia .

tenti famuluntes vitam ternam inveniam tes.

5 Hunc Surius cum Ughello & I. cod. Colbert. Silanum appel


lant , cod. Fofat. Silianum. Ceteri vero Silvanum.

Colb. 1. fau

tOreS .

3 In I. Colbert. deeft & quicumque eos colunt -

00

CCC L L L L C C L L L L L L C L L L

LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLL S LLLLLLL LLLLL LS LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LCC
CC000S

LLL s LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL S LLLLS


LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL CCLLLLCS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LL
LLLLLLC CCC LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL L LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLS S LLLLL LLLL LLLLaLLLLLLLLS LLL LLLS
LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLS LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLL LLL LLS LLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLL L LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLSLLL
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LS LLLLLL LLLLLLLS LLLLL L 00S LLLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL

LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLa LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LL


0 LLLLLS LLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLS S 0S LLLLLLLLS LLLLLLLS
GGG LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLS CCGGTTS LLLL LLLLLLLLS
CC LL LL LS LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLL
LLL LL LLL LLCS LL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLL LLS

LLLLS LL LLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLS LLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLL LL LLL LLS LLL LL LLLLL LLLLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLL
LL LLL LLLLLLL LLLLLS

A0 L LL 0 LL S 0

S 0

LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS


kCCTTS LS
LLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS


LLLLLLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LS

LLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLS

LLLL LLL LLLLL LL LLLL LLLLL L LLLLL LLLLLS


LLS LLLL LL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LL LLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLE LLLS
L L L L L LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLS LL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS 0S LLLLLS LLLLS 00S LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLS
LLLLL LLLLLLLLLS LLLS 0S CCCS 00S L LL LLL LS LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLL S LLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLSLLS LLL LL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS L LLLLL LLLS LLLL LLS LLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLS LLL LLLLLLL 0LL LLLLLL LGLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLL L LLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLS ee LLLLLLLL LLLLLLLLL S
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL CLLLLLLL LL0S
LS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLSS 0LLLL

LLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LL LLLL
LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLS
LLLL LLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLL LLL S

LLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLllLL LLLLLL LLLLLL GG LLL LLLLLS LL LLL LLLLLLLLLL
LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLCCCCC LCCLLL

LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLlllLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLL s LLLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLS
LLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL S

LLLL LLLS LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLL

LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS
LS LS LL LLLLLLL LLLLLLL LLLS 00S LLLLLLS s LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL S 0S
LLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLLL LCCCLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLL LLL LL LLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL S
LLLL LLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLS

0S LLLLL LLLL LL LLL LLLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL

kk

0000S

EES

SS

E T

S E L E C T A.

S. Polycarpus.

25

fentient . Hc ego, divina mihi largiente cle- 4. Ex his liquet, Polycarpum non m. r.,,.,,,.,,,,
mentia, tunc tudiofiu audiebam, non in char- merito Eccleiarum totius Afie principem ab *s*. Patrii".
ta, ed in corde meo audita decribens; eadem Hieronymo appellatum fuie in Catalogo
que per Dei gratiam affidue repeto ac revolvo. fcriptorum eccleiaticorum, quo fimiliti
Et in conpeu Dei afirmare poum, beatum tulo, adhuc in vivis agentem tam ab eth
illum & apofiolicum Presbyterum, fi quid eju. nicis, quam a Chritianis vulgo donatum
modi umquam audiiet, exclamaturum conti fuie, tetatur epitola, quam infra fumus

Apostolerum
difeipulus .

nuo, & obturatii auribus fuis diffurum fuie, edituri. Sed & Ignatius martyr, quem Po
prout ipi moris erat : Deus bone , qu me lycarpus Romam adeuntem fufceperat ,
in tempora refervafti , ut hc fatinerem ? cuique morti proximus Ecclei fu An
atque ex loco ipo aufugiturum, in quo feu fiant, tiochen curam commifit, eum dignum Deo
fed fedeni, ejufmodi fermones audiiet. Idem Epicopum appellat in epifiola ad Smyrnen
lib. 3. adverfus hrefes cap. 3. teffatur hunc fes: Unde mirum videri non debet, quod
eumdem beatum virum, non folum ab Apo Polycrates Epheiorum Epifcopus in epi
fiolii edoum, & converatum cum multis ex ftola, quam ad Vitorem Papam Roma
ii qui Dominum notrum viderunt ; ed etiam num fcripit, primum pot Apotolum Jo
ab Apotolis in Aia, in ea quae efi Smyrnis Ec hannem locum inter illutriores Aiae viros
clefia contitutum fuie Epicopum. quem fum Polycarpo concefferit: Etenim, inquit apud
mum veritatis catholic affertorem fuiffe Euebium Hitori lib. 5. cap. 24. in Afia

afferit his verbis: Hic docuit emper qu ab magna qudam lumina extinfa funt : PHI
Apofiolii didicerat, qu & Eccleiae tradidit, LIPPUS unus e duodecim Apotolis ... JO
& fola funt vera; & tetimonium bis perbibent HANNES qui in finu Domini recubuit ...
quae funt in Afia Eccleiae omnes, & qui uque POLYCARPUS quoque qui apud Smyrnam

adhuc facceerunt Polycarpo. Nihil vero ma Epicopus & martyr fuit , itemque THRA- Tirfare s
SE AS Eumeni i/ martyr , qui *" martyres.

gis ejus adverus hrefes odium probat

quam celebre illud reponfum, quod Mar Smyrnae requiecit. Quid SAGARIM Epi
cioni hrefiarch dedit Rom , qurenti fopum eumdemque martyrem attinet dicere,
ab ipfo an eum cognoceret , afferens fe qui Laodice ef mortuu ? Quid beatum PA
quidem cognocere primogenitum fatanae . PYRIUM ? quid MELITONEM &c. Por
Quem agendi cum hreticis modum exem ro Thrafe & Sagaris vetera Martyrolo
t^*

plo Johannis Evangelift comprobare fole gia meminerunt, Thrafe quidem die quin
bat, qui cum Cerinthum in balneo fe la ta Otobris, Sagaris vero die fequenti, cu

vantem reperiffet, protinus aufugit , ne, jus martyrium Melito hic memoratus Sar
inquiens, balneum concidat, cum intui fit Ce denfium Epifcopus, in Apologia apud Eu
febium lib. 4. cap 26. contigiffe refert fub
Heretieos Rome
3.
Nemo
tamen
inde
ita
Polycarpum
ad
Servilio
Paulo Ai Proconfule, tempore
rtit.
verfus hreticos affectum fuie fibi perfua Antonini Imp. fcilicet M. Aurelii . Ad
deat, ut eos ad Eccleiam revertentes ali quod etiam tempus referendum effe Thra
quando repulerit : cum e contrario totus fe martyrium patet ex Apollonii libro
incumberet, ut quos audierat a fide defe contra Montanitas apud Eufebium lib. 5.
ciffe , ii ad veritatem revocarentur . Id Hit. cap. 18.
5. Non verbis tantum , fed etiam fcri
Rom contigiffe cribit Irenus cap. 3. jam
laudato. nam cum Marcion ea in urbe mul ptis aliquot Eccleiam illuftravit Polycar
tos e Chritianis fuis fallacibus prophetiis pus. At ex variis epitolis quas Irenus
rintbui inimicus veritatis. Hc ibi Irenus.

decepiffet, eodem Polycarpus ad Eccleiam epitola fuperius laudata affirmat ab eo ad


reduxit, contanter affirmando, hanc do vicinas Ecclefias , aut quodam ex fratri
trinam, quam Eccleiae tradebat, fe ab A bus fcriptas fuiffe , unica tantummodo fu
potolis accepiffe. Hinc ibi tanto in hono pereft , de cujus finceritate dubitare non
re habitus et, ut Anicetus Urbis Ponti liceat. Ea et qu ad Philippenfes infcri
tsi eneratur. fex, tete eodem Ireno apud Eufebium bitur, cujus hoc elogium Irenus libro 3. Fi"fie.
lib. 5. cap. 24. ei in Eccleia confecrandi mu cap. 3. laudato & apud Eufebium libro 4.
nuf, bonoris caua, conceferit, id eft, in pu hift. cap. 14. ita fcribit. Exfiat epitola Po
blico omnium fidelium conventu fui loco lycarpi ad Philippenfei luculentifima , ex qua
pontificalia munia obeundi. Nec controver
fia , qu inter eos intercedebat, de Paf.
chatis celebrandi die, communionem dif
rupit, aut aliquatenus imminuit caritatem.
am cum neuter alterum in fuam fenten

quicumque falutis fu curam gerunt, poterunt,

fi volent, & formam fidei illiu, & prdicatio


nem veritatis cognocere. Eamdem epitolam

in Afi conventibus fuo tempore legi foli


tam fuie tetatur Hieronymus in Catalo

tiam pertrahere potuiffet, cum pace a fe in go. Tota acr Scriptur textibus referta

vicem difeefferunt.

eft, ac viri plane apotolici genium pirat,


1IM

26

A CTA MARTY RUM SINCER A

in qua fideles ad varias virtutes adhorta Johannem Bollandum ad diem 26. Janua
tur. Viros quodam fantos, qui apud eos rii, ubi de his difficultatibus fufius agitur.
celebres fuerant , in memoriam revocat,

7. Smyrnenfium epitol PIONII marty: 4:

quos paffionibus Chriti communicaffe dicit, rium fubjunxit Eufebius. Unde aliqui afRufus, zozi
mus, (3 alii
Mart,

ut eorum exemplo ad patientiam ample


tendam permoveantur. Inter alios recen
fet RUFUM ac ZOZIMUM, de quibus
Martyrologium Romanum agit die 1 8.

feruerunt, Pionum & Polycarpum eodem


tempore apud Smyrnam paffos fuiffe , ma
xime cum id expreis verbis habeatur in

Chronico Eufebiano Latinarum editionum.


menis Decembris. Sed beati viri verba ex At Henricus Valefius, & cum eo viri eru

ejus epitol fragmento, quod apud Eufe diti, Pionii mortem ad Decii tempus effe
bium libro 3. cap. 36. habetur , referenda referendam contendunt , fub quo certum
funt, quibus innuit, hos fantos viros cum eft Pionium presbyterum Smyrn glorio
aliis Philippenfibus civibus martyrio coro fum martyrium confummaffe . Mihi vero
natos fuiffe, aut faltem multa toleraffe. fufpicio aliquando nata eft, duos fuiffe Pio
Obecro, inquit, vos omnes, ut pareatis pr nios martyres Smyrnenfes , quorum unus,
pofitis vefiris , omnemque patientiam exercea de quo hic Eufebius, fub Antonino paffus
tis, quam pejaftis, non folum in Ignatio, Ru fuerit; alter vero, ut ex atis ejus finceris
fo, ac Zozimo viris beatiffimis, fed etiam in certum et, fub Decio. At cum deprehen
aliis civibus atque inquilinis vetris , & in ipo diffem ea qu in Atis poterioribus hujus
prcipue Paulo, ceterique Apofiolis, pro certo Pionii referuntur , priori Pionio ab Eufe
babentes , quod bi omnes non frutra cucurre bio attributa fuiffe; facile inducor in Vale

runt, fed in fide ac jutitia ingrei ad locumf fii fententiam, unicum folummodo Pionium
bi a Deo debitum pervenerunt, quandoquidem fuiffe, cujus cum aa Polycarpi martyrio
fubjunta fuerint, quidam incaute eos uno
paionum ejus participes extiterant.
gao die & anno
eodemque tempore paffos fuie exitima
6.
De
Polycarpi
paffionis
die
&
anno,
paus et,
tam diverfe inter fe fentiunt omnes , cum runt ; idque mendum potea in Euebii
veteres , tum recentiores hitorici , ut vix Chronicon irrepfit.
8. Idem judicium Godefridi Henfchenii
ea de re aliquid certi tatui poffit. Grci
ejus fetum recolunt die vigefima-tertia Fe ad diem x 1 1 1. Martii Bollandiani, de fan
bruarii; Latini vero die Januarii vigefima tis Carpo & aliis martyribus Pergamenfi
fexta. Utrobique ambages; cum neutra bus, quos pariter fub Antonini temporibus
dies cohreat aliis chronologicis notis, qu paffos fuie affirmare videtur Eufebius,
etiam vari a variis affignantur . Sane fi fpius laudato cap. 15. lib. 4. hitori, his
compertum nobis effet quid Magni fabbati verbis: Aliorum prterea qui in urbe Afie
nomine intellexerint Smyrnenfis epitol fcri Pergamo fub id tempus martyrium pafi funt,
ptores, quo die omnes Polycarpum paffum Asta etiamnum circumferuntur , CARPI vi
volunt; aliqua fortaffis lux inde nobis afful delicet, PA PULI, & mulieris cujudem AGA
geret : at cum de ejus nominis interpreta THONIC , qui pot multas atque illustres
tione eruditi inter fe non conveniant, fin fidei noftr confeioner glorioo exitu confum

gulque fententi fuas patiantur difficul mati funt. Si hc Aa qu laudat Eufe


tates, res novis ambagibus involvitur. In bius haberentur, brevi folveretur tota dif.
certus dies annum quoque redditincertum. ficultas: fed cum ea qu Henfchenius pro
Alii annum CLXIX. affignant, alii vero, fert, etiam ipius judicio certa non fint ;

& quidem, ut mihi videtur, probabilius, res in dubio manet i, maxime cum vetera
CLXVI. Henricus Valefius annum epti Martyrologia itos Martyres fub Antonino
mum M. Aurelii Imperatoris. Qam fen Vero & Aurelio Commodo paffos fuiffe te
tentiam probat non folum ex Eufebii Chro ftentur; immo & fortaffe quis temere non
nico, verum etiam ex Ariftidis Polycarpo exitimaret, Papulum illum, quem Diaco
coqualis orationibus facris 1. & 4. ex qui num fuiffe dicit Nicephorus lib. 3. hitori
bus nititur oftendere vir eruditus, Qua cap. 36. eumdem effe qui a Polycrate in
dratum, fub quo Polycarpus paffus et, eo epitola ad Vitorem laudata Papyrius dici

anno Afi proconfulatum geffiffe. Qui plu tur. Quem enim Papulum hic Eufebius;
ra de his videre cupit, ipfum Valefium a poft Rufinum lib. 4. Hift. Eccleiatic ca
deat in notis ad cap. 15. lib. 4. Eufebian pite 15. Ado, Notkerus & alii appellant
hitori, Ufferium in notis ad Smyrnenfis Papyrium. Ex cujus etiam Rufini verbis

Ecclei epitolam, Halloixium in cap. 12. multas mulieres cum Agathonica paffas
vit fanti Polycarpi, Pearfonium Differt. fuie memorant.

2. de Epifcopis Romanis cap. 18. ac demum


EPISTO

44

E T s E L E C T A. SS. Polycarpus &c.


Anno Chriti

27

E P I S T O L A E C C L E s I s M Y R N E N s 1 s,

166,

De Martyrio fanti Polycarpi Epifcopi & fociorum ejus.

I.

E:

Ex codd. mf. cum editione Ufferiana collatis.


Dei qu et apud Smyr tionum tropa, ut geta conftat, expo

nam , Ecclei Dei contitut nere: quo amore circa Deum fuerint,
Martyrum mra

apud Philomelium " & omnibus qu qua patientia cuna pertulerint. Quis patientis.
ubique funt fan&tis Ecclefiis Catholicis, enim non tanta admiratione teneatur,
mifericordia & pax & caritas Dei Pa dulcia fuiffe fingulis dirorum verbera
tris ac Domini notri Jefu Chriti cum flagellorum, gratas * eculei flammas, fe

omnibus vobis multiplicetur. Scripfi rientis amabilem gladium, & mitia cre
mus vobis fratres de MARTYRIBUS, pitantia tormenta flammarum ? cum

Christus

& de beato POLYCARPO, qui per fi fluente utriuque lateris cruore, patefa
gnaculum fidei, perecutionem fedavit tis vitalibus omnia apparerent interna
inimici. Omnia enim qu tranfata membrorum: ut ipfa etiam corona po
funt, Domino autore prdita funt fe pularis vifo fleret tant crudelitatis hor
Marty cundum Evangelium fuum, in quo quid rore, nec fine lacrymis poffet afpicere,
fequi debeamus oftendit. In quo fe & quod fieri ipfa i voluiffet. Nullustamen

rum exemplar.

tradi paus et, & cruci, per quam nos erat patientium Martyrum gemitus,aut

liberaremur, affigi. mulos nos ergo ejulatio aliqua vi doloris extorta : fed
fibi effe voluit; ac primus virtute cle ut libenter fufcipiebantur fingula , ita
fti, injuftorum jutus obtemperavitarbi fortiter tolerabantur accepta. Prfens
trio ; dans fcilicet fecuturis viam, ut enim Dominus fucepta tam fideli ob
pius Dominus exemplum famulis fe pr
bendo, ne onerous prceptor a quo
quam putaretur. Pertulitante illa, qu
aliis perferenda mandavit: qui omnes

latione fervorum, non folum tern

vit amore uccenderat ipos , & illis


qu folet devotis prftare , ed etiam

doloris illius violentiam temperabat:


ita formavit & docuit, ut non folum fcilicet ne potentiam animi crucia
nos ipos, fed etiam per nos fratres fin tus corporis frangerent. Loquebatur
enim cum illis Dominus, & expea
gulos falvaremus.
II. Beat enim paffiones cletia to tor * ac probator animorum & pr- peaatr

lerantibus regna parturiunt, & pot con fentia moderabatur mala , & coron
temta hc omnia, opes, honores , pa illis cletis, fi perduraffent, promitte
rentes, coron conummatio plena , bat imperia. Inde Judicis ille contem
martyrium et. Quid enim dignum tam tus, inde glorioa patientia. Exui enim

pio Domino famulorum reddi obe fe hac luce cupiebant, ut ad illa clara
quium, fi majora conftat pro fervis Do atque terna falutis habitacula, Domi
minum, quam fervos pertuliffe pro Do no jubente tranfirent. Prponebant vera
mino? Unde oportet dotiores nos red falfis, terrenis cletia, empiterna mori
ditos omnia cum timore narrare, & fin turis. Parabatur enim unius hor exitio

gulorum militum Chriti fidelia devo gaudium nulla vetutate periturum.


III. Dia
I Textus Grcus, tum apud Ufferium, tum apud Cotelerium
habet av uxad expaz. Eufebius, cum hac antiqua verione apud
Ufferium & in cod. mf. Colbertino , Philomelio . In cod. tamen Pra

tellenfi, ubi hc eadem verfio habetur, legitur Philadelphie. Eft


autem Philomelium urbs in majori Phrygia ; Philadelphia vero in

Lydia. Quamquam & ali funt urbes utriuflue ejus nominis .


Porro hc varietas inde orta et, quod Smyrnenfes eamdem epi
stolam ad diverfas Eccleias miferint ; nnde & Eufebius alias ait

univerfis locis funt catholicis civitatibus, mifricordia & pax & amor Dei
. omnibus abundet in faculo.
2. Uffer. velut .
*

3 Uffer. imperio.

4 Uffer. Craticulas, eculeo ... amabile gaudium, & initia


3 Uffer. ipe.

6 Hunc locum ope cod. Pratellenfis retituimus, in quo tamen


defunt hc verba : Et illis que folet devotis prastare .

eam ad Ponti Ecclefias niffam fuiffe. Titulus epitol apud Uf

z Boll. patientiam.

ferium, cui prter Philomelii nomen fere conformis et cod. mf.

8 Uffer. roborator.

Fratellentis , i et. Eccleia . . . Ecclestis Dei falutem

9 Sic cod, Pratell. medebatur ,

Philomelio G que

D 2

28

AcTA MARTY RUM s1NCER A

III, Diabolus tamen multa machi

afpernatus, diutius morabatur.Tandem

natus et. Sed gratia Domini notri Je in agrum civitati proximum feceden
fu Chriti contra omnes fida fervorum dum putavit. Ibi diebus ac nostibus
fuorum defenfatrix adftitit. Nam for fine intermffione orationi impendendo

tiffimus G ER MANICUS , & omni operam, Dei implorabatauxilium, quo


pastonem
Deo mente devotus, incredulorum ani fortior ellet in pna. Signum tamen 7 previdet.
Saam

mos potentia fu virtutis extinxit. Hic ante triduum quam comprehenderetur,


feris traditus, cum Proconfulisin femi revelationis ** accepit. Intuebatur cer
ferationem cerneret, & ab eo peruade vical capitis fui flamma ambiente cir
retur, ut faltem vel tatem fuam cogi cumdari. Expergefatus itaque fan&tiffi
taret, fi alia forte in fe contemneret o mus Senex , vix adhuc tratis gravia

mnia; dolentem pro feinimicum afper membra fubtraxerat, ait his qui cum
natus et, & dedignatus et veniam, eo erant " ignibus fe cremandum.
quam peruaderet injutus. Quare ipfe VI. Ecce in alium agrum forte fe
ad fe feram betiam vocabat; fetinans cefferat; tatimque qurentes eum ad

mature mundi hujus labe exui, velini fuerunt. Sed cum ab his ille invetiga

quitate privari. His vifis vulgus uni ri non poet; comprehenfis duobus in
verfum, tupore confeum, Chritiano fantulis , uno ex his etiam verberato,
rum animum mirabatur intentius, & latebra confeffione infantis aperitur.Nec

clamatum eft: Torqueantur nocentes ; enim ipe celari poterat, quem paffio
quratur Polycarpus,
ipa pocebat. Proditores ejus dometi
guintus ultrofe

IV. Tunc unus Cointus nomine , ci, Irenarcha & Herodes , fetinabant

Phrygius, fuperveniens forte de patria, in arenam eum citius exhibere: ut & il


pronus ad patiendum voluntate feti le Chriti finita paffione fit focius; &
nans, cruento judici fe fecurus objecit, proditores exemplo Jud pnam quam
Sed voluntatem vicit infirmitas. Miffis

merentur accipiant. Habentes itaque

namque ad fe feris, & ipo afpeu ti infantulum, ante fabbatum hora ipius
more perculfus, cpit nolle quod vo cn egreffi funt Polycarpum perqui
luit, & converfus ad diaboli volunta rentes, cum equitum * magna copia ar

tem, probare illud ad quod venerat de matorum , quai non fervum Chriti
truendum. Huic itaque Proconful mul comprehenderent, fed latronem. Inve
tis pellectionibus facrificare perfuafit : nerunt eum noe in tegulis e premen
ideo non eos fratres laudare debemus tem. Fuerat quidem tranfgrediendi in
qui fe ultro offerunt, ed eos qui in alium agrum facultas: fed jam feffuso

venti latentes in paffione potius perfe ftendere fe maluit quam celare, dicens:
verant . Sic nos namque evangelicus Compleatur voluntas Dei, quamdiu voluit
fermo confirmat, & hoc hortatur exem ille distuli 3 & quando juit optavi . Vi
plo # yidemus ceffiffe ultroneum , & fis itaque illis decendit: habuitque fer
yiciffe compulfum.
Polytarpus feee

monem, qualem, aut illa tas potue

V. Unde POLYCARPUS, vir exi. rat, aut Spiritus grati * cletis infu- svis
mi prudenti robutique confilii, his derat,
auditis latebram petiit. Nec tamentur VII, Cum mirarentur in his annis
batus fugiebat hc, ed potius differe tantam velocitatem pedum, & tantam
bat. Qui per fingulas ivitates ambu habitudinem effe membrorum, ad cujus

lans, hortantes ut celerius exiret, ac fe invetigationem vix fumma celeritate

qurentibus aliqua ratione.fubtraheret, pervenerint; nihil tupentibus ille re


-

zo Ejus fetum Latini recolunt die 19. Januarii,


11 Sic cod. Colb. Eufeb. & uterque grcus textus . -Quantum
vertit Valefius, a Rufino vocatur Cherintbus ; ab Ufferio dicitur
Incognitus , & in cod. Pratel. Cognitus.

funt prpofiti marefcalorum.

13 Sic cod. Pratel. Colbert, autem cum editis, cum equorum m4=

12 In cod. Pratel. deeft. revelationis.


na copia vel armorum.

33 Sic Uffer. Alii, qui eenvenerant.

fpon

14 Ipfemet Herodes erat Irenarcha, qui magitratus capiendis


latronibus incumbebat , quales fere , inquit Valefius , apud nos

16 Cod. Colb. nulla etas.

T.

|-

L E C T A.

SS. Polycarpus &c.

29

:* pondit, ed tatim his alimenta ci fus, e clo tatim miffa vox fonuit,

:::::. .e bi prbuit, & menam juffit adpo- clamans: POLY CARPE, HABET

ni . Nec hoc fine divini magitrii VIRTUTEM. Hanc vocem qui inare
mandato faciens : cum criptum fit, na erant audierunt; ex aliis autem nul

inimicos notros potu & cibo debe- lus audivit. Cum igitur Proconfuli fuif ona. r......

re fatiari Tunc deprecatus et, ut fet oblatus, Deum toto corde confeus,
ei horam concederent qua poffet orare, & omnipotenti Deo debita precum vota perfolvere. Prbita facul* - aan, tate , intanter * petebat donum Dei

imperia judicis cruenta contemfit. Cum


que ab eo ad blaphemum quodcum
que cogeretur, diceretque ei Procon
ful: Vel tatem hanc cogita, fi alia in

prceptumque compleri . Jugiter au- te forte contemnis. Non poterit hc


tem per duas ferme horas oratio il- fenectus , juvenibus etiam expave
la duravit, tupefatis audientibus, & cenda fufferre. Debes jurare per C

quod majoris palm videtur , ini- farem, Carique fortunam : prterea


micis.

|-

habere pnitentiam & dicere : Tolle

VIII. Orationis potmodum voce impios. Tunc Polycarpus ore femiclu


completa; fata in precibus omnium fo, & quafi non fuo, ed alieno fermo
mentione notorum ignotorumque, bo- ne foqueretur, claufis pne faucibus,

norum ac malorum, & Catholicorum populum qui in arena erat repexit uni
omnium qui per fingula loca Eccle- verfum, impium vel profanum: trato.
fi colliguntur : tandem hora illius que ex intimo corde fufpirio, majeta

ac tempus advenit, qua cutodit ac tem cli intuens ait: Tolle impios. Et

ciperet coronam jutiti : Impoitus cum affiduus prceptor affiteret, enun


:::"r" itaque

afino, cum

ci-

tians: Jura fortunam Cfaris , & pote

vitati majori Sabbato, obvios habuit ris relaxari , Chritumque contemne,


Irenarcham Herodem & patrem ejus tunc ait Polycarpus : Otogefimum jam

Nicetam ; vehiculoque fuceptus, ut & extum annum tatis ingredior, nomi


vel obequio vinceretur, qui vinci p- ni ejus emper probatus Jerviens, num
n dolore non poterat. Cum ergo quam ab eo lefus, emperque ervatus

dolo crebroque fermone profanum ali- quomodo poum eum odie quem colui,

quid ab illo exigerent adfidentes, di- quem probavi, quem emper fautorem o
cerentque: Quid mali eft dicere, Do- ptavi, Imperatorem meum , Salvatorem
mine & facrificare ? & reliqua qu falutis & glori, perecutorem malorum,
folent diabolo inftigante narrari : fre- ultoremque jutorum?
nato paulliper ore, omnibus patienX. Cum ille diceret per Cfaris ju
ter auditis, tandem iratus enuntiat: randum effe fortunam, ait: Quid me co

ad hoc fe numquam poe perduci, non


igne, non ferro, non artorum doloribus vinculorum, non fame, non exfilio, non flagellis. Commoti tunc illi,

gis jurare per Carem? Aut profeionem


meam fortae non noti? Palam me Chri

ftianum dico, quo magis iraeeris, ego


gaudeo. Tu fi vis Legis hujus cire ra

vehiculo fumma velocitate currente, tionem s diem da a quo incipies audire

Polycarpum perturbarunt; ita ut fu- vel dicere. Repondit ei Proconful: Sa


ras aliqua ex parte quaffaret. Tan- tisfac populo. Polycarpus ait: Tibi di
ta tamen per arenam velocitate cur- gniimum reor fatisfacere probatos & ob
rebat, ut nulla corporis damna fen- audientes ee qu jufferis ; tantum nein
tiret.

jufte feteris. Doti enim fumus poteta

IX. Sed cum arenam fuiet ingref tibus qu Deo ordinante procedunt mo
72
-

17 Uffer. videretur

ng Valde fenem glorioime & nobilime martyrium conummae Po-

lycarpum afferit Irenus lib. 3. adv. hr. cap. 3.


# Non licebat Chritianis per fortunam aut genium Cfaris
r

jurare, quod hc a gentilibus pro diis haberentur : bene autem


Per Cafaris falutem , ut ait Tertullian.- Apologet. cap. 32. quod
aliquando a Chritianis fastum in nonnullis Atis infra videbi
mus,

3o

A CT A

M A R T Y RUM SINCE R A

rem * gerere, mandatique ervire. Il ei leonem iratus immitteret. qui fi


los vero indignos judico , nec ad fatif bi non licere repondit, tempore jam
falionem idoneos puto, proinde judici muneris exoluto ** . Tunc placuit a ....
me quum et parere , non populo . illis omnium quo unoque confen-"

Repondit Proconful : Feras atroces fu, ut vivum Polycarpum ignis exu


habeo : his te tradam per fruta la reret. Oportuerat enim id fieri quod
cerandum , fi pnitentiam habere ille ante prdixerat. Orans taque o

...... contemleris. Repondit ille : In me mnipotentem Deum, venerabilem ad


".
leonum rabies cruenta defviat , fuos vultum retorquens ait : Videtir
quidquid gravius judex durus invene eam ee quam prophetaveram paio-

rit ; gloriabor in pna, tripudiabo le


.i. levis

782 .

tus * in vulnere , merita mea doloris

XII. Tunc populus ad balneum,


ftimatione penfabo. Quanto graviora & argeteria ** convolavit , ligna &
pertulero, tanto prmia majora per malleola perquirentes, prcipue Ju

cipiam . Eft mihi paratus ad inferio di. Per hc igitur miniteria cum
Ex humilioribus enim ad flamma fuiet illata, Polycarpus cin
fumma procedimus. Repondit Procon gulum folvit, vetemque depofuit;
ful : Si ferarum morfus nova prfum vincula etiam pedum parabat exue
ra animus .

tione contemnis, ignibus te crema re, quod facere non folebat ; quia

bo. Tunc Polycarpus : Ignem mihi mi finguli fideles viri nuda ejus tangere
naris , inquit, qui unius hor patio vel oculari membra cupiebant. Ple
ftuat, & poft frigecit ; ignorans fu nitudine enim bon confcienti re
turi judicii, & terni ignis in impios dundabat, etiam antequam ad marty
tormenta perpetua . Sed quid volunta rii certamen accederet. Potius * ergo . , regu..

tem tuam longa oratione upendimus? in medium his qu ex more paraban


Fac ex me quque cogitas , & quod. tur arfurg'; cum ( ergo ) eum vincire
cumque aliud pn genus caus obtule cuperent , - conuetudinem legemque
rit, aucupare .
fervantes ; Permittite me fic, inquit.
XI. Hc forte dum loquitur Po Qui enim mihi dedit velle , largietur
lycarpus, vultum ejus ac fenfum gra poe , atque ipum tolerabilem fa
ti cletis fplendor intravit: ut ipe ciet voluntati ignem ardentem. Itaque
-

etiam Proconful terreretur. Tunc vo

ferro illum nemo vinxit , ed pot

ce prconis in arena media ter clama tergum ligatis manibus, ut * devo


tum et : Polycarpus Chritianum e tus ( ad ) altaria prentis paffionis
femper effe confeffus et. Univerfus limen ingreffus et. Tunc fidera c
itaque populus Judorum & gen lumque repiciens dixit : Deus Ange
tium , qui Smyrnam incolebat, ira gelorum y Detlf Arcbangelorum 3 reur
commotus exclamat : Hic et Afi retio nofira , folutioque peccati , re
magiter , Chritianorum pater, no ior elementorum omnium & totius
strorum deorum detructor pertinax, babitaculi, omnium jutorum genus qui
violatorque templorum ; qui doce in conpeiu tuo vivunt protegens ; te
bat non facrificandum , nec deo benedico tibi Jerviens, qui me dignum
rum adoranda elle

fimulacra : tan

bac paione duxiti, ut percipiam par

dem quod precatus et invenit. Pe tem coronamque martyrii , initium ca


tebant Afiarcham Philippum , ut licis , per Gefum Cbrifium in unitate
S.
2o Cod. Pratell bonorem gerere ,

rif nec non in Pratellenfi : quia vegationes fu gladiatoria pestacu

2.1 Uffer. accelera.

da jam expleverat .

22 Afiarch erant Sacerdotes Communis Afl. Singul quip


24 Uffer. ad ar isteria. Restius ex mff argesteria, qu vox hoc
pe Afia civitates initio anni unnm e fuis civibus eligebant A loco ignificat artificum officinas ; aliis argifteria. Codex Carme
fiarcham ; eorumque nomina ad comunem Provinci conventum
mittebantur, ut ex iis decem eligerentur, qui templis, fetis &
aliis
rebus facris preffent. Lege Valefii notas in hunc
Jocum.
|

23 In alia verfione, in codd. RR.PP. Carmelit. Excal. Pa

lit. Excalc. habet Ergateria.

25 Hic definit cod. Colbert. Cod. autem Pratellenfis ea qu


fequuntur compendiofius refert.
26 Cod. Pratel. velut elestus aries , & ex magno grege affumtus , 4e

reptabile holocatifum omnipotenti oblatus est De.

E T S E L E C T A. SS. Polycarpus &c.


-

3 r.

55. Trinitar .

Spiritus Santi; ut completo acrificio if

mnem vitam & meritum majus in mor

tius diei, promia tu veritatis acci te, hoc excogitavit, ut corpus ejus a
piam. Ob hanc rem te benedico in omni notris non poffit auferri; quamvis mul

t.

55. Trinitas.

bus , & glorior, per ternum Pontificem ti effent qui fanti ejus optarent com
omnipotentem Jeum Chriftum: per quem municare generibus *. Summifit nam
tibi, & cum ipo, & cum spiritu sanio que Nicetem patrem Herods, fratrem

|-

1. cineribus.

gloria nunc in futurum in fcula f vero Alces, interpellare Retorem, ut


culorum. Amen.
reliqui ejus negarentur omnibus Chri
XIII. Completa itaque oratione, ftianis; adferens quod relitis omnibus,

flammaque uppofita, cum uque ad huic fundenda effet oratio fingulorum.


clum tolleretur incendium, miraculi Itaque fummittentibus Judis, cum vo Ejus reliquie
honorantur .

novitas repentina proceffit: illis viden luiflent auferre eum de flamma, igno
tibus quos videre jufferat clete man rantes quia numquam Chritum relin
datum, ut point ceteris oftenfa narra quere poffumus Chritiani, qui pro pec
re. Curvus namque in littora arcusap catis notris pati tanta dignatus et, ne

paruit, in aliquantam latitudinem cor


nua utraque fletendo, velum navis imi
tatus; qui Martyris corpus molli vela
bat amplexu , ne aliquid ex fantis ar

que alteri cuiquam precem orationis im


pendere. Hunc namque Dei Filium
adoramus & colimus; ejus tamen Mar

tyres, & difcipulos fideles & devotos

tubus flamma vaftaret. Ipum autem milites honorifice ac libenter amplexa


corpus, ut panis grata decotio vel ar mur; oramus etiam ut nos focii ipo
genti & auri, qui conflato pulcro cole rum & condicipuli effe mereamur .
re relplendens fingulorum juvabatape Contentione itaque notra & Judorum
um. Odor etiam thuris aut myrrh, vifa, Centurio pofuit corpus in medium.
aut pretiofi alicujus unguenti, traum Nos collegimus ut aurum gemmamque
nidorem totius fugabat incendii. Cum pretiofam , & fepultur offa mandavi Ejus festan Gladio eonfodl. hoc itaque peccatoribus fuiffet often mus. Conventus itaque alacriter fatus,
fum, ut intelligerent eum non poffe ut prcepit Dominus, ad diem natalem
comburi:prceperunt congetorem ignis que martyr1.
accingi, gladiunculum fano corpori
XV. Talia circa beatum Polycarpum eo Martyres.
injicere, illis etiam fano probato. aa funt, cum his qui ex Philadelphia
Cumque hoc ita fuiffet effeum, ecce fuerunt duodecim, martyrium in Smyr
fubito fluente fanguinis copia, colum na videtur impleffe; folus tamen inter
ba procefit de corpore; tatim fopi ceteros cultur meruit principatum .
tum cruore ceffit incendium. Tunc po Martyrium ergo 'excelfum futinet, &
pulus totus obtupuit; atque omnibus MAGISTER adhuc vocatur a populo.
inter jutos & injutos quanta effet pro Hunc omnes optemus fecundum exem
t .

Duodecim eams

bata difcretio et ; & quid effet prci


puum: etiamfi non et fecutum vulgus,
quod certum tamen conftat, agnovit.
Tali itaque Polycarpus, fant Smyrnen

plum Domini notri Jefu Chriti; qui


perfecutionem vicit Restoris injuti ,
& incorruptionis coronam fugata pecca
torum notrorum morte fucepit. Cum

fium magiter Ecclei, paffionis munus Apotolis & omnibus jutis alacriter
implevit: femper qucumque ei revela benedicamus Deum & Patrem omni
otentem, & Dominum notrum Jefum ss. Triniai.
ta fuiffe conftat, impleta funt.
XIV. Diabolus tamen qui juftorum Chritum , Salvatorem anim noftr,

femper inimicus et, cum perpexiffet gubernatorem corporum & patorem


& vim martyrii, & magnitudinem paf catholic totius Ecclei, & Spiritum
fionis impletam, irreprehenfibilem o Sanctum, per quem cuncta cognofci
IllllS
27 De hac columba nihil in cod. Pratellenfi, ficut nec apud

Eufebium, nec apud Rufinum aut Nicephorum. Eam tamen vi


fam fuie non folum Ufferiana editio tetatur; fed & Bollandia

na ad 3. codd. mf. exaa.


28 Eufeb. & Rufin. Dalees

::

A CT A M A R T Y R U M S IN C E R A

32

* nuntiavi,

mus. Vos frequenter petieratis, ut qu no s, Proconfule Statii Quadrati. Gratias


gefta fuerant nuntiarem de beato Poly Domino notro Jeu Chrito, cui gloria
carpo, qu omnia nuntiavit * per fra honor, magnitudo, thronus fempiter
trem Martianum . Vos jam quia fci nus, a generatione in generationem ,
tis; omnibus per epitolas nuntiate : ut Amen,
ubique benedicatur Dominus bonorum
XVII. Exemplaria hc ex Ireni di
eletione fervorum, Potens et enim & fcipuli Polycarpi dostrina fcripfit CA
nos falvare per Dominum notrum Je JUS, qui converatus et una cum Ire
fum Chritum Salvatorem ; per quem no. Ego autem hc Socrates * ex Gaii

ipe et, & cum ipo gloria, honor, po exemplaribus fcripfi. Ego Pionius me
tentia, magnitudo, in fcula fculo morata exemplaria invetigavi & fcripi,
rum, Amen. Salutate omnes fanstos; hi ex revelatione qu mihi patefaaeft de
qui nobifcum funt omnesfalutant; Eva beato Polycarpo; ficut enuntiavi in
riftus qui fcripfit, cum omni domofua, conventu reliquis ex tempore quo la
Martyrii teme
.

XVI, Martyrium fanti Polycarpi boravit cum Eletis, & ut me colligat


menfe Aprilio VII. Kalend. Maii, ma Dominus Jefus Chritus in regno clo

jore Sabbato, hora otava. Captus eft rum , cum Patre, & Filio, & Spiritu ss. Trinit.

ab Herode, Pontifice Philippo Traja


29 Utrique grca editio M cixs.

3o Legendum Trailiano. Ex Trallianorum civitate aliquos fem


_

=T-T-T-T-T-

Sancto in fcula fculorum, Amen.


per fuiffe Afiarchas notat Strabo lib. 14.
31 In Grcis edit. dicitur Socrates Corinthi .

-T

Eadem de MARTY RIO S. Po LYCARP I


E C C L E S I S MY R N E N S I S E P I S T O L A

Grce edita cum verione Latina J. B. CoTELERII.


*

|-

|-

Au

Eccleia Dei, qu habitat Smyrnam, Ec g ,


-

|-

*4

*-

clefi Dei, qu apud Philadelphiam di


veratur, & omnibus ubique terrarum

fania & catholic Ecclei Paraciis,

;
A

|-

, )
/

/*

-|

3/

mifericordia, pax caritas a Deo Pa

, ,

tre Domino nofiro Jeu Chrito multi

plicetur,

, , ()
I, QCripimus vobis, fratres, de Martyri
, ,
O bus; & de beato Polycarpo, qui ve
lut ignaculo pofito, martyrio fuo, perfecu ,
tioni finem impofuit . Fere namque cunta .
qu prcefferunt , ideo gefta funt, ut nobis ,
Dominus defuper oftenderet Evangelicum
Martyrium, Expetavit enim, dum trade ,
retur, icut & Dominus, ut nos etiam ipius ,

effemus imitatores; non folum notra confide ,

#29 :

rantes, fed & ea, qu ad proximos perti , ,


nent. Caritatis quippe ver ac folid eft,non ,
modo feipfum velle falvari, fed etiam omnes ,
fratres.

II. Beata quidem & generofa fuerunt cun

2,

ta Martyria, ut pote qu juxta voluntatem


Dei faa fuerint. Nos enim, qui religiofi fu . * , " ,
|

-.

* ,

mus, oportet Deo rerum omnium potetatem


----

t.

73+
1
*

committere. Nam eorum ftrenuitatem, ac , , """""""",


tolerantiam,& erga Dominum caritatem quis , ,
v

*/

2)

non admiretur? qui flagris, quidem adeo lace ,

E T S E L E C T A. S5. Polycarpus, &c.

33

o apxo; oixovo- rati , ut ad intimas ufque venas ac arterias

uz tpei; dziueira es rov; zept- corporis compago petaretur, tamen fusti.


szarzs Atir ddptstaa red; g ei; ro- nuerunt: ita ut etiam qui aderant, miferaren

, tur ac plangerent : ipi vero eo fortitudinis


ezidarevurov; yenerant, ut nemo illorum vel strideret vel
, *** izvrs
, , ingemifccret, omnibus oftendentes , Martyres

, Chrifti, (e tune dum torquerentur, a carne


, - peregrinatosfuiffe, aut potius Dominum ipis
Xpigeo xpirt, adtitiffe & cum ipfis effe verfatum. Atque ad

o , % Chriftigratiam attendentes,mundana tormen

&pa; ru) aizvier xAzrir ayopausvoi, ta pernebant; unius hor patio, fe ab terna
z zp ir dwie luxe r r drnvr a- pna redimentes. Frigidus ipfis videbatur im
vyiv manium carnificum ignis. Ob oculos quippe

z irior unzore gwrutrop, wi; habebant, illum effugere qui ternus est, nun
mpo- quamque extinguetur: ac oculis cordis refpi

utra vig zvuelvaatv aya92, & o= , ve- ciebant ad ea bona, qu tolerantibus refervn
er, dre d9aAus idr , odre z xapdav tur; qu nec aurir audivit, nec oculus vidit, Cr. .
avSprre drn , ixeiroi d vzredexvoro uz nec in cor bominis acenderunt; ipfis autem
' , ' Domino monftrabantur, utpote qui non homi
yAo igaz. suog ei; m Supa xp- nes amplius,ed jam Angelieffent. Simili etiam

ti, graves
erant
ad betias
qui diu
u, modo
vpoxa;
ore,
zvor , deva:
Svre * ttoi
mu. voogpvru
:Lcus
nt,condemna
pro
fuper murices
pertuleru
cruciatus
SarzroixiXaig
a
tilus.
vot; xapuero, stva, ei duoney, rpa - trati, variifque aliistormentis excruciati; ut,
apyna tv do- fi fieri poet, Tyrannus affiduitate fupplicio
rum eos ad negationem adduceret .
r.
-

3. Ho2 yp sunxavrv xar' adr JAoAo , & 3 xpig ty Ge

III Multa fiquidem adverfus illos machi

xara zrvrov natus et Diabolus. Sed gratia Deo: nam con

2 de ox o xure. O yap yervatrrog rep- tra omnes non prvaluit. Fortiffimus enim
fazviw izreppsforver adr rla) JEixz Ji Germanicus eorum timiditatem tolerantia

zn; r dut wouovi : 8; ezrtoritua stupiopxnrer souve yap v dvvzrra re6etv adrr Ayev zlu) Aixao dozv xarotxripae, izvry izrazvraw r Suplov zporeizruevo; , txtov tv gdzs avus ig a-

fua corroboravit: qui quidem plendide pu


gnavit adverfus betias. Nam cum Procon
ful fletere eum vellet, diceretque ut fuam
ipfe tatem miferaretur; ille betiam ultro ad
fe attraxit, eique vim intulit, cupiens velocius

zv arzayivat 3aAuevo;. 'Ex 7pra o, ex injufta & iniqua eorum hominum vita effu

********* zry r r59 og * Savura rbd 3 ervatrnra


zo SeoptAo Seore6o0 ypov # xprstavv, izre8nger Ape Tod; 20e,resa II3". .

gere. Exinde igitur univerfa multitudo, admi


rata fortitudinem pii ac religioi generis Chri
tianorum, exclamavit: Tolle impior; Polycar

4. Ei d dwuart Kivro, pp#, zpoor-

IV. Quidam vero, nomine Quintus, natio

pus requiratur.

pna; AWAv3 g Xro ng ppvyzg, iJy ra ne Phryx, qui nuper ex Phrygia advenerat,

Supz de Azrev. orv; v 8 zrapzetzer- cum vidiffet betias, timore perculfus eft. Hic
fuevo: zvrw ze xa riva zrpor:A3 v vvra, porro erat qui feipfum & alios quodam impu

, - erat, ut ultro accederent, uic Proconful


zretrep dura. izr:Sras. Jia ww ov , multis obecrationibus perfuafit jurare ac fa

, - crificare. Propter hocigitur, fratres, non pro


zvi zred oox orw; &Arzet 7e eday y- bamus eos, qui fponte fefe offerunt. Quan
.

5... ,

doquidem non ita docet Evangelium.

V. Polycarpus autem vir maxime admira

uc 7prov exra; dx rapaixn, ax bilis, primum quidem, re audita, turbatus


oAero xarri zrAtv urew oi zrAelov; non eft; fed volebat in urbe permanere. Plu
. xe zre#A0cv ei; res tamen ei perfuaferunt, ut fecederet. Et

cogidor, od uzxpa azxov Xx rii; zrAta,


? rpts utr d'Afyv, vxrz uipa, gdb)
zepov zrotr, i zrport zusvog zrepi rvra,
# xara rlo) oikeusvlag xxxngi 57ep i,
.

drw. G edy zporzepator ar uzo zru-

feceffit in agellum non multum diffitum a civi


tate; ubi cum paucis manfit , diu nouque
nihil aliud agens, nii quod orabat pro univer:
fis & pro omnibus per orbem Ecclefiis: quod
ipfi erat folemne. t cum oraret , triduo
ante duam comprehenderetur, vifio ei ob
lata et ; viditque cervical fuum incendio

conflagrare . um

veri

ad

UlOS

A CT A M A R T Y R U M S I N C E R A

prophetice dixit : Oportet me vivum

comburi.

VI. Infantibus autem qui qurebant eum,


6. ,
migravit in aliam villam: quo tatim uperve ,
nerunt inquiitores : cumque illum non repe ,

riffent, duos fervulos comprehenderunt; quo , rum alter tormentis fubditus , confeffus et. . ) ,
Impoibile fiquidem erat latere ipum, quan )

doquidem qui prodiderunt illum dometici e

rant. Irenarcha vero, qui & Cleronomus ipfo ,


nomine,ditus Herodes, properabatin tadium , ,
eum introducere : quo hic quidem propriam , ,et J,
fortem impleret, confors Chriti fatus; prodi ,

tores autem illius,Jud ipius poenas fubirent.




VII. Habentes ergo puerulum, feria fexta H
, y


7.
fub horam coen egreffi funt Diogmit & E 6, "pay p
9 g
i Matthae; quites, cum confuetis armis, tanquam ad la , ,
tronem currentes. Et fub vefpertinum tem .
-

|-

pus fupervenientes, ipfum repererunt in quo ,


dam fuperiore cubiculo difcumbentem. (Jn ,
de poterat quidem in aliud prdium abire; , ' g , e
fed noluit, dicens: Fiat voluntas Domini. Cum . g .

ergo adtantes audiviffet, & defcendiffet, col , ,


locutus et cum eis. Mirantibus autem illis . ,

ipius tatem atque conftantiam, quidam ex ,

Eufeb. ei

eis dicebant ; Tantumne adhibendum erat fiu g, .


dium, ut hujumodi vir fenex comprehenderetur? ; 6
Statim igitur juffit ipis tunc apponi cibum ac )
potum, quantum vellent. Petiit autem ab il ,
lis , uti darent ei hor patium , quo libere .

precaretur. Quod cum concefliffent, ftans ora , ,


bat plenus gratia Dei, adeo ut per duas ho ,
e/

ras tacere non poffet, ac obtupefcerent audito ,


res, multique eorum poenitentia ducerentur, ,
quod adverus tam divinum fenem veniffent. , ,
VIII. Ut vero precationem finiit , in qua
8. 6 ,
mentionem fecerat omnium , qui aliquando )
* . :*
cum ipfo congreffi fuerant, parvorum juxta , , ; """""
& magnorum, clarorum, & obcurorum, to ,
tiufque qu per orbem terrarum Catholic , .
Ecclei; cum hora proficicendi veniffet, afi ,

}
|-

no eum imponentes in civitatem duxerunt, die , ,

magni Sabbati. Et occurrit ei Irenarcha He


rodes, ac pater ejus Nicetes. Qui & eum in ( ) avrov ** variateaio
vehiculum fuum trantulerunt, affidentefque , , """""
hortabantur illum his verbis & aliis imilibus;
/ ,

Quid enim mali et , dicere: Domine Cfar, , , ,


facrificare ; atque ita falvum evadere? Ille autem , ,
primum quidem eis non repondit. Sed cum , .

inftarent ; Non fum, inquit, fasturut quod fua 4 , ,


detis mihi. Tum illi , frutrati fpe fletendi 8 ,
eum, contumeliofa ei verba dixerunt; & cum , s g , *
impetu deturbarunt illum, adeo, ut e vehi , """"""
culo decendens tibiam ditraheret. Verum . ,
nequaquam commotus, ac fi nihil mali paffus sd
effet, alacriter & propere pergebat, dutus ad p ",
ftadium, Tantus vero erat tumultus in fta ,
|-

dio, ut nemo poffet audiri.


.
Polycarp
intranti
tadium,
Porro
IX.
in
o
Deut. 31. z:
9. ,

23

vox e coelo fata eft: Fortis eto viriliterage, s,

E T S E L E C T A SS. Polycarpus, &c.


*

35

|-

|-

|-

3/

|-

|-

e/

|-

* Eufeb.

c.

|-

2 ry .

. 9 Polycarpe. Et eum quidem qui vocem emifit,


. vidit nemo, vocem autem qui ex notris pr
Kott , fentes erant audierunt. Introduto autem il
g . lo , magnus erat tumultus audientium com
, prehenfum effe Polycarpum. De cetero ad
Gf. , ,
dutum eum interrogavit Proconful, an ipfe
, : effet Polycarpus? Cumque fateretur, horta
. */ , batur ille, ut negaret; dicens: Reverere eta
Ag
, * . o
. tem tuam; aliaque his fimilia, ut illi folent,
*
\
, , g. proferens: Jura per Genium Cfaris : Refipice:
/

/) /

|-

|-


, ,
,
.
/

|-

|-

|-

/*

----

Dic: Tolle impios. Tunc Polycarpus gravi ac

fevero vultu turbam omnem fceleratorum ,


qui in tadio erant, Gentilium contuens, ma
numque in eos intentans, fimulque gemens ac

clum fufpiciens, dixit: Tolle impios. Infiften

, , . te vero Proconfule,atque aiente:Jura,& dimit


. . to te; convicium fac Chrito: Polycarpus repon
% , dit: Ostoginta & ex anni funt ex quo fervio ei, nec
Z

"

*/_ ... .

----

|-

me ulla afecit injuria: & quomodo poum convicia


/

s
,

; ?

/
M.
/.\

""

dicere adverus regem meum, qui falvum me fecit?


X. Urgente rurus illo, ac inquiente:Jura

. ,
\

"o , . per Genium Cafaris; refpondit: Si ambitiofe con

,
, 3 , ,
3 g , . 5 ,
s ,

*- .. .
, .
/

^- ,

A.

tendis, ut jurem per Cfaris, ut tu vocar, Genium;


fimular autem te ignorare quis fim; palam audi :
Chritianus fum. Si vero cupis Chritianae religionis
rationem difcere ; da diei fpatium , & audi.

|-

3y

|-

\,

----

Proconful dixit: Perfuade populo. Polycarpus

. o } g repondit: Te quidem fermone ac ratione digna


/

-- -

|-

tui fum. Edoi namque fumus , principibus & Rom. 13:1


, potetatibus a Deo ordinatis bonorem , prout de-******
, ' cet, qui nobis non oficiat, dare. Illos vero indi
gnos ceneo, quibus rationem reddam.
, g & .
|-

|-

XI. At Proconful ad ipum dixit : Beflias


, , babeo, bis te objiciam, nifi refipueris. Ipe vero:
.
/

3.

. , Eas, inquit, arcee. Neque enim refpifrere fo


o lemus ea refipicentia, qua a melioribus ad dete
riora mutatio fit. Bonum autem eft, me a malis
. o2-.
/...

|-

. o

adjufta tranfire. Rurus ad Polycarpum Pro


, conful: Quandoquidem befiias fpernis, eficiam ut
|-

|-

----

, .

c
g

'---c . ,
|-

----

|-

|-

"

*/

|-

igne confumaris, nii fententiam mutes. Cui Po


lycarpus: Ignem minaris qui ad borae/patium ar

|-

det, ac paullo pofi extinguitur. Ignoras enim il

c1

lum futuri judicii & ternae pn ignem , qui


impiis refervatur. Verum quid moraris ? profer

quodcunque volueris.

.
\

Au

XII. Hc vero atque alia plura cum dice


12. ,
, ret , fiducia & gaudio replebatur, illiuque
, vultus plenus grati erat : adeo ut non folum
/

-u

/*

----

|-

/*

) iis, qu ipi dicebantur, turbatus non conci


, g , deret; fed contra Proconful tuperet, fuum
A

|-

|-

que mitteret prconem, ter in medio tadio


proclamaturum : Polycarpus confeus efi Chri
. ftianum fe eff. Quod ubi pronunciaffet pr
/

e/

|-

, g co, univerfa multitudo Gentilium ac Judo


, rum, qui Smyrnam incolebant, effrnata ira
. , & magna voce conclamabat: Hic efi Afiae ma
* , o gifter ; pater Chritianorum ; nostrorum Deorum
, o , everfor; qui multos docet nefacrificent, neve Deos
adorent. Ifta inquientes, acclamabant, roga
x *, ,/
V

-u

|-

ru-

* Arta

|-

----

|-

c.

|-

?>

|-

. , bantque Afiarcham Philippum , ut leonem


E 2

adver

36

A C T A

M A R T Y R U M

S I N CE R A

adverus Polycarpum emitteret. At Philip , ,


pus negavit id fibi licere, quia venationes feu . ,
gladiatoria fpeacula jam expleverat. Tunc , .
/

3.

3y

>)

|-

e/

|-

lacuit illis uno confenfu inclamare , ut Po , *


ycarpus vivus combureretur. Neceife enim . o
erat ut vifio illa de cervicali, qu ei oftenfa

|-

fuerat , impleretur ; quando inter orandum ,


videns illud ardere, converfus ad fideles, qui ,

cum eo erant, prophetice dixit; Oportet me vi


vum comburi.

XIII. Hc igitur citius peraa funt, quam

3. g ,

pronunciata : cuncta plebe confetim ex offi

cinis ac balneis ligna & farmenta congregan

te, prcipue Judis alacri animo, ut folent, ,


/

Quando autem rogus ap , ,


aratus et , Polycarpus fibi detratis omni . ,
r.

ad ifta juvantibus.

|-

e/

|-

** \

|-

vetimentis, & cingulo foluto, conaba , ,


tur etiam fe excalceare: quod prius non fa ,

ciebat, quoniam femper finguli fidelium con

, % ) :

tendebant, quifnam celerius corpus ejus tan


geret. Omni fiquidem bono propter fantos ,
mores, etiam ante martyrium honetabatur. , * , * Eufeb.
Illico igitur ei circumpofita funt, qu ad ro . .
|-

gum coagmentata fuerant intrumenta: Cum :


vero etiam clavis ab illis affigendus effet, di , .

xit: Sinite me fic. Qui enim mihi dat ignem pa o ,


/

|-

|-

e/

|-

|-

ti: dabit fine vefira ex clavis cautione immotum ) 6


pyra permanere.

XIV. Illi ergo non quidem clavis defixe

4. c, 3
runt, fed ligaverunt eum. Hic vero manibus . o o o
poft tergum poitis, ac revintus, tanquam , s g
aries infignis ex magno grege ad oblationem, ,
holocautum acceptabile Deo prparatum , , , .
clum contuitus, dixit : Domine Deus omnipo , o 3
potens, Pater dilesti ac benedisti Filii tui 7efu 5 ,
Chriti, per quem tui notitiam accepimus, Deus ,
A

|-

--

|-

|-

|-

e.

t.

Angelorum & Virtutum, ac univere creature, , , 3


totiuque juforum generis qui vivunt in conpeiu s,
tuo: benedico te, quoniam me bac die atque bac , ,
bora dignatus es, ut partem caperem in numero # ,
Martyrum tuorum , in calice Christi tui , ad re ,
furretionem vit terne, anim & corporis, in g, ,
incorruptione Spiritus fansti: inter quos utinamfa '
fcipiar bodie coram tr, in facrificio pingui & ac g ' ,
cepto, quemadmodum prparafti & prmontrafii
impleviti , mendacii necius ac verax Deus. , .
en

|-

|-

|-

|-

..

|-

Quapropter de omnibus laudo te , benedico te , , , ,

glorifico te, cum fempiterno clesti Jefu Chri ,


fo, dileio tuo Filio ; cum quo tibi & Spiritui '5 ,

fanio gloria, & nunc in futura fcula, Amen.

47

|-

|-

. %.
XV. Et potquam Amen emififfet, preca
5.
tionemque compleffet, homines feu mini ' ,
ftri ignis ignem accenderunt. Cum vero in .
|-

- * **

|-

|-

|-

|-

|-

gens flamma emicaffet; grande miraculum vi ,


?>

A/

A *

|-

dimus, quibus fpetare concefum fuit ; qui j

el

|-

|-

c ,
& ideo refervati fumus, ut aliis qu conti , cc .
3

----

|-

|-

|-

|-

e/

gerunt annunciaremus. Ignis enim fornicis ,


fpeciem prbens, tanquam navis velum a ven ,
to repletum atque finuatum, undique circum
A

|-

|-

dedit Martyris corpus ; quod quidem in me ,


*

37

Tre

E T S E L E C T A. . SS. Polycarpur.
7
, dio poitum, non ut caro affa videbatu fed
veluti panis cotus, vel icut aurum & argen
, tum in fornace candens. Tantam quippe fra
, , grantiam odorabamur , ac fi thus aut aliud

*h

quoddam pretioforum aromatum oluiet.

200// .

16.
XVI. Tandem igitur cernentes improbi,
corpus ipius ab igne non poffe confumi, juf.
", ferunt confetorem propius accedere, pugio
. ,
,
,
, % ,

,

nemque capulo tenus abdere. Quod cum ille


feciffet, egreffa et columba , item tanta vis

fanguinis, ut ignem extingueret, utque uni


verfa plebs miraretur tantum effe dicrimen

inter infideles ac eletos. Quorum unus hic


fuit , maxime admirandus Martyr Polycar

' pus, qui notris temporibus Apotolicus &

, Propheticus dotor extitit , atque Catholi


. c Smyrnenfis Ecclei Epifcopus. Omne fi

, quidem verbum quod ore fuo emifit, aut im


, ) .

pletum eft, aut implebitur.


7. *s) zro
XVII. Sed cum mulus ille ac invidus &
, malus, jutorumque generi adverfus, cerne
, ' ret infigne illius martyrium, moreque ab in

, eunte tate irreprehenfos, & illum immor


, talitatis corona redimitum, prmiumque con
, troverfi expers reportaffe; operam dedit ne
' , reliqui ejus a nobis auferrentur ; quamvis

multi id facere cuperent, & fanto illius cor

8 .

pori communicare. Suggeit ergo Nicet He

, , , rodis patri , fratri autem Alces, adire Pro--

. confulem, ne corpus illius ad fepeliendum,


2

y ' , , , traderet; ne, inquit , relito Crucifixo hunc

. , colere incipiant. Atque hc aiebant, fugge


, o , rentibus & infiantibus Judis, qui etiam nos
obfervaverant,eum ex igne extraturos. Igna
ri quod nec Chritum unquam derelinquere po
, terimus, qui pro falute omnium, qui in toto

, . mundo falvi fient, paffus et, inculpatus, pro


, . peccatoribus ; nec alium quemquam colere.

, Illum fiquidem, utpote Filium Dei, adora


,
,

eiro .

mus; Martyres vero tanquam Domini difci

pulos & imitatores, merito diligimus, propter


illorum erga fuum regem ac magitrum bene
volentiam eximiam: quorum utinam & nos
fiamus confortes ac condicipuli.

:3. , ,

XVIII. Videns autem Centurio a Judis

I , ortam contentionem, corpus in medio ignis pofi

. tum exuffit. Atque ita nos potea offa illius



,
.
,

gemmis pretiofiffimis exquiitiora , & fuper


aurum probatiora, tollentes, ubi decebat de

pofuimus. Quo etiam loci nobis ut fieri poterit


congregatis, in exultatione ac gaudio, prbe
bit Dominus natalem martyrii ejus diem ce

lebrare, tum in memoriam eorum, qui certa


, 1 mina pertulerunt, tum in venturorum homi
.

num exercitationem & alacritatem.


\

u. 3.

19.

XIX. Hc de beato Polycarpo; qui cum iis

.
, * qui ex Philadelphia, duodecimus, Smyrn
Rufin, ac Ni
/

, 9 Martyrium paffus, folus ab omnibus prcipue


/

e/

|-

* , 8 celebratur, ita ut a Gentilibus quoque in omni

, loco memoretur. Qui non olum dotor infi


gnis

38

A C T A M A R T Y R U M S IN C E\ R\
*

gnis extitit,verum etiam Martyreximius; cu


jus martyrium, quod fcilicet peratum et jux
ta Evangelium Chriti, omnes imitari defide
rant. Nam per tolerantiam devitoinjuto pr
fide,ficque immortalitatis corona recepta,cum
Apotolis omnibuque jutis exfultans, Deum
ac Patrem glorificat, atque benedicit Domi

|-

3)

, '
|-

|-

|-

, 30272 vay

|-

"

|-

|-

8 .
,
*/

|-

e/

X,

o ,
r

--

,
. f. eeft raff v
>k
, : ,
num notrum, gubernatorem animorum & ,
a

-.

corporum notrorum, nec non patorem Oecu


menic & Catholic Ecclei.

2.

XX. Ac vos quidem petieratis, ut cunta

qu geta funt, fufius vobis exponerentur. .


Nos vero in prfentiarum fummatim indica c 34
A

vimus per fratrem notrum Marcum: Qu


quidem cum didiceritis,Epitolam fratribus ul
terius pofitis tranmittite: ut & illi glorificent
Dominum, qui ex fuis famulis deletum fa
cit, poteftque omnes nos gratia atque indul

g. ,
* :*

|-

----

,

o
,

f
-"
"",

gentia ua in regnum fuum ternum induce , 8%.


e, per Filium fuum unigenitum Jefum Chri 5
um: cui gloria, honor, imperium, majetas , , , ,
. . ,
qui nobifcum funt falutant, & qui cripfit 6,
in fcula. Amen. Salutate omnes fantos. Vos

, .
2 .
XXI. Martyrium autem paffus eft beatus

Evareftus, cum omni domo fua.

Polycarpus Xanthici menfis ineuntis die fe ,


/

|-

|-

, *** chien Alex.

cundo, ante feptimum Kalendas Majas, ma

* ,

gno Sabbato, hora octava. Ceptus et ab He

. , . "

|-

|-

|-

rode, fub Pontifice Philippo Tralliano; Pro ,


confule Statio Quadrato ; regnante vero in f , 6 + 1. ,
fcula Jefu Chrito: cui gloria, honor, ma , ,
jetas, thronus fempiternus, a generatione in , ,
. . . .
generationem. Amen.
22, , ,
XXII. Valere vos optamus, fratres, acin
|-

r.

|-

cedere in evangelico fermone Jefu Chriti;


cum quo gloria Deo & Patri, & Spiritui fan '
o, ob fantorum eletorum falutem ; que ,
*

|-

|-

~"

|-

madmodum martyrium pertulit beatus Po ,


lycarpus: ad cujus vetigia contingat ut in re
?>

>y

----

|-

|-

|-

-u

.
gno Jefu Chriti inveniamur,
XXIII. Atque hc ex codice Ireni, di
23. c ,
fcipuli Polycarpi, difcripfit Cajus, qui etiam ,
cum Ireno verfatus eft. Ego vero Socrates .
Corinthi ex Caii exemplari cripfi. Gratia .

fit cum omnibus.

|-

|-

/**

|-

.*

|-

.
24.

XXIV. Et pofthc ego Pionius ex fupra

fcripto exaravi; cum exemplaria perquifivif


fem., & illa mihi per revelationem manife
taffet Polycarpus, ut in fequentibus decla.
rabo; eaque jam propemodum ex temporis
diuturnitate fatifcentia collegiflem ; ut me
quoque cum eletis fuis colligat Dominus Je
fus Chritus: cui gloria, cum Patre & fano

,

,
, , o ,

Spiritu, in fcula fculorum. Amen.

2g , ,
y

In

: : E T S E L E C T A Ss. Polycarpus &c.

39
v

In prcedentem de S. POLY CARPI Martyrio Epitolam


Jac. U ss E R I I & J. B. Co T E L E R I I annotationes.

Ufferian * afterico, Cotelerian cruce notantur.


* T Njeript, tin. 1. De hifce Polycarpi Astis, & ejus generis aliis
vetutiffimis Ecclei martyriis, in animadverionibus fuis
Eufebianis num. 2 183. fententiam uam ita aperuit illuftriff.

quem deligere portebat ex omnibus, quem pacis eufodem coustitueret. Ub


notandum , I. totius prvoinci propri dict Ai Proconfulem
tunc fuiffe Prfidem; licet fub eo alius quoque liberis Afia civitatibus

Scaliger : Eorum lestione piorum animus ita afficitur, ut numquam fa

tur inde recedat : quod quidem ita effe unuquique pro captu fuo & con
frientie modo fentire potet . Certe ego nihil unquam in hitoria eccleia

Prfuerit ; ut paulo pot ex Philotrato audiemus. II. in unaqua


que Ai civitate contitutum fuiffe unum, cujus munus erat
pgra mis eelwng (ut paulo pot Aritides loquitur) paci pr

fica vidi a cujus lestione commotior recedam, ut non amplius meus effe

effe, eumque annuum creatum fuiffe : quem magitratum in urbe

videar,

Smyrnenst hoc anno Herodes gefferit.

* Ibid. 1. 2. 'Ev q1AeApeiz) Apud Eufeb. lib. 4. hift. eccl.

* td. j m ) De altero hoc Ire

cap. 15. legitur cv puxo unx,', ficut & in vetere Latino epito

narehe nomine nihil alibi legimus Generaliter vero xx nedvouoc

l hujus interprete , Philomelie. Eft autem Phrygi majoris


Urbs Philomelium , icut 'Philadelphia Lydi. Eodem enim exem

dicitur , cui forte aliquid obtingit : & xxness au dicuntur ma


gitratus, qui fortito creantur. In Philoxeni Gloffario , Lati

plo ad omnes Ecclefias hc a Smyrnis miffa et Epitola : uti


ejus generis eyxVxxuo omnes; de quibus videndus P. Halloi
xius, Notat. in Vit. Polycarpi c. 13. ubi & hujus Epitol in

norum Here" , Grcorum KVyuo; & x Ang voluog effe dicitur.


Apud veteres enim Latinos , beres & herus idem denotabant . Ita
Fetus : Heres apud antiquos pro Domino ponebatur . & Jutinianus,
6. ultim. Intitution. de hered. qualit. & different. Pro herede

fcriptioni imillimam effe illam obervat, qu ab Eccleia Got


thia (apud Sim. Metaphraft.) de martyrio S. Sab infcripta eft
his verbis : Eccleia Dei que est in Gotthia , Eccleie Dei que est in
Cappadocia , & omnibus Eccleie Catholice Christianis ubique gentium

habitantibus, mifericordia, pax, & charitas Dei Patris & Domini no


fri Jeu Christi impleatur.

f . 1. . 3, " '
Travere 7e v 3 utv7 u ov.) De Silvano Epifcopo Eufebius ; a cv
-

. In tis etri artyris , )


, s
yn . ad quem locum vide Anaftafii Colletanea fub finem . Nec
prteribo elegantia verba Gregorii Nazianzeni fub perfona Mac
cabaorum fratrum , ,
4 ' .
-

" . 1. . 4. ) ufeb. ,
* 6. 2. l. 4. Avare0bffau ) Aa, aut fimile quid, addendum hic,
ut fenfus contet, D. Langbainus noter monuit.
In 1llS ,

* bid. '. )
, , ha
bet Eufebius. ubi Latinus ejus interpres Rufinus : marinas co

dorum

fit

* . 3. l. 3. Teeuwwix) Ejus memoriam Januarii die 19. La


.tinorum celebrant Martyrologia. .
* 3. 1. 7. ) P. Junius .

bant. Apud Hefychium , ut xAng x og eft deazn;, & xx n


s : ita duoque & idem effe di.
citur. quod cum xAn8x8 & x Angovous nominibus , quatenus
deavorelv & dominatum ea fignificant , aliquanto propiorem ha
bet convenientiam . Sed & apud eumdem Emri'vouot , xx necv
fuou exponuntur.

* .6. l. 8. 'Hadn emri? ez ducvo; ) Sufpicionem movet hic


Baronius , num fortaffe bie ille Herodes Atticus fuerit , qui his tempo
ribus fub M. Aurelio ficruit inter Grcos clariimus orator ; cujus me

minerunt Julius Capitolinus , in Marco , & Gellius , lib. 1. cap. 2.


qui M. Aurelii prceptor fuit , & fub patre ejus Antonino
Pio Rom ordinarium geffit confulatum . Cui favere videatur,
quod in vita ejufden apud Philotratum legitur, i ex e #f xa m
. Liberi, civitati.
hus Herodes prfuit. & in vita Polemonis, de eodem : Tv II2

, , (

. 2. l. 23. Xvov ) Pro hac voce, ra0ov hic Patricius Ju

rhleas , que conchilia vocant 3 G acuta queque fragmenta in


pinatis martyribus fubternebant.

gerere, est pro domino gerere : veteres enim beredes pro dominis appelia

s' ) , ;'
TrA wv a v70 g d i w68 to . Cum Polemonem nondum cognoceret He
rodes, Smyrnam venit ( ob authoritatem, vel in ditionem 2 viri ) iis
temporibus , quibns liberas Afie civitates moderabatur . Sed , prter
quam quod hoc aliud & magis amplum fuerit, quam Irenarch

officium ; illud prcipue obitat, quod hujus Herodis pater fue


rit Atticus, (eodem tetante Philotrato ) nostri vero Nicetes, ut
hc Epitola non femel indicat.

" 9. 7. . 2. ) ", vel,


-

6.3. l. 9. Textov, &c.) Hinc forte fluxit illud Bafilii Hom.


in L. artyres , ( )
c - .

" 9. 3. . . ) ufeb.
, retius.

t 9. 4. 1. 7. o . ) In his

.
* 9. 7. 1. 4. ,) F. . ufeb.
habet.
* . 7. . 12. , ) F. '
, al ' s 8cc.
.*

" . 7. . 2. m) feb.
.

enarrandis, paullo liberius , nec fatis fideliter verfatus et Eu

" . 8. 1. 2. ) ufcb. 7. o.

febius : metuens , opinor, ne Martyribus plurimis qui fe Judi

" 9. 8. 1. 7. s ) Ut ebdomada afio

cibus Deo intigante obtulerunt , prjudicium fieret ,


* ia. ) Pro

f; , D. Langbainus xvnog legendum cenfet , ex prceden


tibus illis .
t 9. 5. 1. 3. ' ) Re&te (cri

bas in ufebio ,
f .

9. 5. l. 4. Tre7x0cv) Habuiffe in codice fuo Rufini fue


fedit non fecedit videtur Ado.

* 9. 5. . 6. ' . ) Forte
, vel ' ut apud u(ebium :
.

9. 5. l. 9. Ev crreza iz 7 ) ove ) Reste in Nicephoro re

prehenus cernitur Eufebius, quod vifionem hanc dormienti Po


Jycarpo oblatanm fuiffe putaverit.

* 9. 6. . 1. ) ufeb. , rettius.
* . 6. . 7. ' e lw z xo; ) Irenarche dicuntur, qui dicipline pu
blice & corrigendis moribus prficitatur ; ut habet Arcadius Charifius,

in D. de munerib. & honor. 1. ult. Irenarche, qui ad provinciarum


tutelam, quietis ae pacis per fingula territoria faciunt stare concordiam, a
decurionibus judicio Preidum provinciarum idonei nominentar : inquit Theo

dofius Augutus, in Cod. lib. 10. tit. de Irenarchis . Apud Afianos ve


ro, & hife ipfis de quibus nunc agimus temporibus, Irenarchas
deligendi quis mos fuerit, in facra oratione 4. ita explicat, qui
tum ad eos vixit, riftides . '
' - , ,
,
, .
Mittebantur quotannis illis temporibus ad preides ex urbibus fingulis viro
rum primariorum nomina decem . Ea coniderantem Preidem, ali- .

nis appellata eft Hebdomada magna ; ita in ea Sabbatum ( quo folo,


ex omnibus totius anni Sabbatis, Orientalibus jejunare et permif
fum) Sabbatum magnum dicebatur. Conftit. Apotol. iib. 3. cap. 33.

u , ' ,
, , . 5cr er
totam magnam hebdomadam, & equentem , quiecant : quoniam illa paf
fonis est, bec refurrestionis. Vide cap. antepenult. libri V. Conftitut.
cui titulus ' ,
Contitutio de magna Pafche hebdomada : (hc enim proprie Pafebalis
hebdomada fuit habita, inter reara ax og loo & arcvmxoglu) interjea,

& tum ab illius 4o. tum ab hujus 5o, diebus ditincta: ) & penult.
s , . '
's . De magni Sabbati pervigilio, & de die Refurrestionis.
*
9. 8. . 8. ' c'un Nux ing) Nicete Smyrnei vita habe tur apud Philoftratum ; fed notro hoc aliquanto fenioris, quippe
Nerva imperante maxime inclaruit .
. 8. . 9. , "

) feb. . Si &
paulo pot, ubi hic legitur, a T 2 T oxiu tg, ai ; 9 xaru vine
cimr p xa8 xa; , apud Eufebium tantum habetur : wg xa rud v
az ard T o xiuato; . Ut utrobique xa es xa; fequioribus feculis,

magis notum vocabulum hic fubtitutum fuiffe videatur, vetere


illo n c x uz tog ad marginem annotato; quod ipfum quoque in
textum , licet loco non fuo, admifum fuerit. In Cyrilli vero
Grco-latino Gloffario, xa e ov & x 298 x toy, Rheda exponitur :
& in Hefychii lexico vice verfa, #m3 l'avv , xa 8'xwv apud quem

etiam & eua et xmux , xa es xa , d'i'po. Latinis fcriptoribus,


Plinio, Martiali, Suetonio, & fequentibus Hitori Augut criptoribus,
Carruce vox ufitatiffinna eft. Indeque tum poteriorum Grcorum xa

s xa illa, tum vulgatum notrum Caroche, fuam traxit originem .


. 8.

4e

A CT A M A R TY R UM SINC E R A

# 4.3.1. 12. Ka m refreig axAs6a ) Videtur legiffe in Eufebia illius fedis Epifcopum fuie suidas affirmat; de Polycarp nestr
(cribens. "
na Hitoria Rufinus, ac perperam vertiffe, & de eeter , Finem ita
autem capitis hujus cum initio fequentis Eufebius connestit A s , "
' 4/
pud Nicephorum reponi volo era saav'vvre. lib. 3. cap. 35
* Izia. Kai me rs roue ex6a86a ) In Eufebio parentheis ifta srtexom i externers Polycarpus Johannis Evangelifta & Theologi aa
non habetur : quam vetus noter Interpres ita expreit ; & reliqu ditor, fucceor vero Bucoli qui primus smyrneorum Ecelefie prefuit : post
quem ipe fecundus Epicopatum obtinuit. Sed five unum five plures
gua folrt Diabolo instigante narrari.
* 4. g. l. 13. Anavage&aa) Ita etiam habetur in Eufebio MS. in eo Epifcopatu anteceores ille habuerit : illud eonftat , & a
Saviliano : ubi in vulgatis legitur fimplex era (s&au. pro quo Ru Chriti paffione ad Johannis obitum minus quam LXX. annorum
fpatium intercefie; & ultra LXX. annos Epifcopatum Smyrnen
habet; de eetero vivere fecurum.
* 6. 8. l. z.o. IIfavu; ) Ita etiam et in Eufebo Saviliano; fem obtinuiffe Polycarpum. Quod fi cuiquam minus credibile vi
deatur, revocandus illi in memoriam eft ex poterioribus feculis,
pon "rdvu; , ut in editis.
* 3. 8. . 12. ) ufeb, 9 " Remigius Rhemenis urbis Epicopus ; qui, ut ferunt , feptuaginta aut es
amplius is Epistopatu annos explevit : ut apud Gregorium Turonenfem,
.
de gloria Confefforum, cap. 79. legimus. quatuor nimirum fupra
* 5. 9. t. 4. O razdvrg; ) Eufeb. reAo?, Rufin. plurimi.
" . 2. 1. 6. ) ufcb. feptuaginta : fi, ut Chronion habet Sigeberti , ann cccclxxi. .
.

creatus Epicopus, anno demum dx1.v. ex vita hac exceferit :


-

6. 1. . 2. ' o
* . 9. . " .) Vel potius. u (wg av Ayag) ] Quare per fortuna five senium Cfaris jurare
{eb. .
+ bid. "oo ) .) oftea juratum per pie noluerint veteres hritiani, rationem reddit Tertullianus , in
tatem & vistoriam Chritianorum Imperatorum. In Concilio Ephei capite 32. Apologetici, sed & juramu, icut non per geni Cear"
no : 's , ita per falutem eorum, que et augustior omnibus geni . Nefeltis genlos
, ' . (al. ) demonas dici, & inde diminutiva voce demonia . Nos judicium Dei fufpi
, cimus in Imperatoribus, qui gentibus illos prefecit . Id enim in els frimus
(al. ) , effe, quod Deus voluit : ideoque & falvum volumus ee quod Deus vo

' ,

tuit, & pro magn id juramento babemus. Unde & fcramenti

milita

ris formulam, fub Chritianis Imperatoribus ita immutatam , Pro

ponit Vegetius; de re Militari, lib. 2. cap. 5. Jurant per Deum, &


, o per christum, & per spiritum fanstum, & per Majestatem Imperatoria

'

'' . (al. ) " !


' , '
' ' ,

',

's ' , 's (al. 's )


' ' :

, ', '
' ' ,
A #3 av, 3 eaauaw fun dvau Zenon Chorepicopus Quartodecimano
, Harejeos, cognocens veram fidem Catholicorum , & obecrans fanstiimum
Epistopum Theopbanem, & reverendiimum Jacobum Chorepicopum & reve
rendiffmum Presbyterum & Oeconomum Cbaristum , acccff; ad fanfiam Dei &

fecundum Deum , generi humano dirigenda est & colend.


# 9. 1. 4. , 1 uftb.
o ' rettius.

quae

* ). .. 1. 9. 1 d. ".
* 3. 11. 1. 5. . ) d.

'.

9. 11. l. z. Aamravn ladau] Ita etiam in codice Eufebiano Ru


fini Interpretis. Notandus porro et locus ifte , ut oftendatur gra
vius extitiffe fiupplicium igni tradi , quam objici beftiis. Qua de
re multi dixerunt .

* bid. ] d. . Rufin. confumi .


+ 3. 11. . 12. ' , . .] Stant ""

Martyres in medio populi, aiunt ad Principes ; cur moras patimini ? fa

catholicam Eccleiami (9 avathematizo omnem Harefim, praeipue Quartodeci


manorum, in qua prius erraveram; &confentio praferipte expoitioni ort bodoxa f

cite quod fasturi estis. In Paffione XL. Martyrun. 2. Maccab. VII.


30. Joan. XIII. 27.

dei ; anathematizans & eos qui non celebrant fanstum diem Pafeba ,Acue fantia

* 9. . . 2. ' f] ufeb. . Si im
habet MS. Savilianus ; repetito un.
* . 12. t. 6. 'Eavn: evxa] Vox stavni neque in Eufebio,

Catholiea Eccleia celebrat : jurans per fanstam & confubtantialem Trinita


fem , & per pietatem & vistoriam dominorum orbis terre , Flavii Theodo
, gr Flavii Valentiniani femper Augustorum: fi vero de his aliquid pre

paricatus fuero umquam , fubjacere me tegum feveritati. Manum vero ac


commodavi pro eo eg Flavius Palladius, eo quod preens diceret, litteras
f ignorare. Grca fumpfi e Bibliotheca Regia ; Latina vero ex im
prefis libris.
6. 9. 1. 12. ETre. A fee r a9e's; . ] Hic quoque fupplen
dus Ado defcriptor Rufini, ito modo : Conclama; Tolle faerilegos.
Ad VII. Cal. Febr. De loquendi formula prter ceteros confule S.
Chryotomum Hom. 46. in Asta Apotolorum .

* 3. 9. 1. 4. ] ufebius tantum
abet , ' .
6. 9. l. 18. Kod a roAVw rs] Lestio quoque Rufini ,
* . 9. 1. 19. ' ]
Eufeb. 'O7 d. 9 # rn d; Aev cvri. Videnda hic prfatio no

stra : in qua anno r Chritian LXXXIII. Chrito primum fer


vire cpie Polycarpum oftendimus, indeque cum Apotolis (qui

tum fuperfuerant ) converfatum; & Smyrn Epifcopum contitu


tum ab eis fuie; ut ex Iren, difcipulo ipfius, onfirmat Eu
ebius (lib. ; hift. xep. xg'. & lib. 4, xp. td'. cum lib. 3. xep, As.)

Neque enim D. Petayio (in Epiphanianis Animadverfionib. pag


46o. O tam facile concedimus, eum uno dumtaxat Apostolo Joanne Pa
3yearpum verfari potuie; ut neque fam illi communi qu apud an

neque in vetere Latino hujus Epitol Interprete habetur . Per


prconem vero folitum interloqui judicem, ex t. fustibus G. ex qui
bus eauf, infam. irros notat hic Baronius. Krievxa atem Curionem

Rufinus reddidit : quam vocem bis etiam pro praeone uurpavit in


Gallieno Trebellis Pollio.

* 9. 12. . 7. '] ufeb. , s


hujus Epitol Interpres, ter clamatum est . quod Rufinus ad ipfum
Polycarpum perperam retulit : loco hunc in modum reddito Mi

igitur curione ad populum, jubet voce maxima protestari; Polycarpum ter


tio confeum Christianum fe effe.

" . 12. .9. " o


XEuvvaw xa nuxsvrvJ Rufinus : Univera multitudo tam Gentiliunt
quam Judeorum Smyrnenhum ciuitatis. Nofter interpres : Univerfas p
pulus Judeorum & Gentium qui Smyrnam colebat. Seldenus : Commu
ne Gentium & Judeorum quod Smyrna tune agebat. ut referatur ad *
Kouvov 75; 'Avia , quod eo tempore Smyrnam ad communia
fpe&acula celebranda commigraverit. Smyrne enim univerfitatis

Afi conventus aliquando fuit habitus, ut ex tertio marmore A


rundelliano conftat, in quo Septimius Publius Smyrne
ei'a; viciffe dicitur; aliquando Ephei. ut ex Edisto Marci Aure

lii Antonini liquet, quod propofitum fuit, v 'Epy ri Kou

tiquos obtinuit fidem, abfque justa aliqua ratione, audemus de

v r ; Ari'a (ut apud Eufebium videre licet, lib. 4. Hitor.


Ecclef xep. sy'.) aliquando in Ai urbe aliqua alia ; proprie n

trahere, qua poft Hierofolymitan urbis excidium, ad Ecclei


illius prfesturam Simeoni filio Cleoph committendam, 'A

mirum dict Afia, vel Ai faltem Lydiac ; qu prter medi


terraneam, etiam maritimam Lydiam, ab olibus & Ionibus ha

'
' , oolo 6 dikipulo, Domini,

bitatam, comprehendebat : ut in libello notro de variis Afis ac


ceptionibus declaravimus.

qui adhuc lucis ufura fruebantur, ex omnibus loeis in unum convenie 2

* 5. 1 . 1.1 . ) Pro

traditum refert iden Eufebius (lib. 3. xep. uct.) Ab eo vero exci

Aeta retituendum effe 'Ar'a, Eufebii, Rufini, & veteris no


ftri Interpretis confentiens hic evincit authoritas. In Hieronymi
Scriptorum Ecclfiaticorum Catalogo, totius Afi princeps ap

dio ad Polycarpi notri converionem, anni tantum elapfi funt

XIII. poft quam anno deinceps XVII. vita fun&us et Johannes;


a quo Smyrn Epifcopum constitutum fuiffe Polycarpum, apud Ter

pellatur Polycarpus : & in hac Smyrnenfis Ecclei Epitola, i

tullianum, de Prfcript. cap. 32. & Hieronymum, in Catalogo,

& .'.

legimus. Et cum LXX. demum pot ipfius Johanni obitum anno

Polycarpus martyrium fbierit; in Smyrnorum Eccleia admini


stranda plures eum annos exegiffe confequitur, qam prceffores
fimul omnes: quorum tres primi ( fi Ffeudo-Clementem, lib. VII.
Contit. Apostolic. cap. 47. audire libeat J Aristo, Strataas Loidis fi
-1ius, & alter Aristo, fuerunt. In Hippolyti inedito de LXX. di
fcipulis libello quartus. Apelles nominatus reperitur : cujus etiam

Apotolum, in Epitola ad Romanos (cap. xvi. 10.) mentionem

pro quo, in vetere Interprete pofitum legimus : Magister adbue


vocatur a populo .

" 9. 2. . 14. ) utilatus


locus ite legitur in vulgatis Eufebii exemplaribus : qui tamen a
Rufino integre habetur converfus. ne immolent, neve adorent Deos * 6. 12. l. 15. Tdv 'Audex w pi'xarrov) Philippum munerarium,

Rufinus & Chritophorfonus reddiderunt : quos idcirco a'? ava e


xliv hic legiffe P. Halloixius exitimat, addens, eam vocem lor

fecife, & Epifcopum Smyrn ante s. Polycarpum fastum filiffe, buie congruere, ubi populus petit immitti leones in Polycarpum. Petere
in Synopi ua refert Dorotheus. quanquam immediatum Poly autem non a Prfesto Aste qui non alius erat quam Proconful, & Tatius
carpi anteceorem fuiffe Bucolum, in Polycarpi Astis Pionio ad -Quadratus appellahatur; ed ab alio , cui erat Philippo nomen, qui re
fcriptis 3. Grcorum Meno (Febr. ) 6. & 23. & Nicephori Hitor. fpendit jam complee fr munus certaminum five venationum. qui a do
Eccleist. lib. 3 . 4. traditum habeatur : quem & primum tiffimo Salmafio (in Plinian. exercit, pag. 8o5.) difcere

P
ufi

E T

S E L E C T A.

filiffe 'Azie ex; facerdotum principes, & fees exa; potius quam re
stores provinciarum ; qui non mittebantur ex proceribus Romanis, ad regen
dam Aiam, ed ex ip/fmet primoribus Afe & opulentiimis civibus eli

SS. Polycarpus, &c.

4. I

* $ 14. l. 5. Kvete d'Os d aravrox farw?) Defunt ifta in Eu


febio & Rufino .
* . 14. 1.'z. IIse g ) Sic & apud Nicephorum . Euebius

sebantur ad munera edenda. vel a Gabriele Albafpino (Obervat.


lib. 1- cap. 22. ) Azua ex lw mon Preidem aut Principem , ed sacerdo

tem Afa & Munerarium ignificare , eundemque qui ludos pretat fuisum

mina (us & rov, in Eufebio non habentur.

* 9. 14. 1. 12. ), Prono


.

?tibus . quamquam & magitratum geffiffe eum , non facerdotium


folum, doceat in loco citato Salmatius : de quo etiam, in anno

fino : nam in Grcis editis os deideratur .

tationibus ad quartum marmor Arundellianum confulendus eft


Seldenus nofter ; & Interpretes A&. 19. 31.

Rufinus .

* 9. 12. . 18. ] Vel


ewxe, potius. Rufin. quia jam editionis fue munus expleet. Notter

" . o ) ufeb. o
) .

* 9. 14. l. 13. T Xeugs as ) Sic & in Eufebio Saviliano & Ru


f . 1+ 1. 17. o ) Sic etiam

Interpres : tempore ja muneris exoluto. Albafpin. lib. I. Obfervat.

9, 14, 1, 2. u ,

cap. 22. reponfi fententiam refert : m unus fe dedie quod apparare

s ' ' )
Frpoitiones in hac Doxologia apud Eufebium immutat legun
tur. 's 6
' uod in riano

debuerat, eoque fe posthae liberum folutumque munere videri. Cujumo

di vero xu n zuz fint hic intelligenda partim ex Atis Pionii in


telligere postumus; in quibus Terentius, qui tune venationes curabat,
ad Afclepadem : Te, inquit, accuabo, ut befiiis damnatum in munere

gladiatorio filii mei . partim ex Gloffarii Bafilicorum , a Carolo Lab


bao editi , explicatione ilia. !
puuc x8; . De quibus venatoribus accipienda funt illa Auguti

rum favorem factum fufpicari quis poffet : nifi & a notro Inter
prete ita locus fuiffet redditus. per eternum Pontificem omnipotentem
Jeum Christum : per quem tibi G cum ipo & cum spiritu Sansto, gloria.
& a Rufino : per eternum Deum & Pontificem Jeum Christum , dilestum

ni Palm. CII. -Qui venatoribus donant, quare donant ? dicant mihi qua
re donant venatori? Hoe in illo amat, in quo nequiimus eft; hoc in illo

filium tuum : per quem , (9 cum quo, tibi cum Spiritu Samsto , gloria.

pafcit, hoc in illo vestit : ipam nequitiam publicam fpestaculis omnium .

plaribus additur : licet in MS. Saviliano, & Rufino, non legatur.

& in Pfalm. 147. Vident homines venatorem, & delestantur : ve mife


ris, fi non e correxerint. Qui enim vident venatorem & delestantur, vi
debunt Salvatorem & contrifiabuntur. Quid illis mijerius, quibus salva

Noter tamen Interpres fecula habet feeulorum .


* . 15. l. 4. M? a ) In Eufebio vox hc non habetur.
* . 15. . 5. c ) ufeb. .
* . 15. . 7. " s)
Eufeb. in genitivo habet, o 0vn; & TrAms u vng. Rufinus : fpe

tor faluti non erit ? Non ergo mirum, quia illis quibus voluptati et bomo

pugnans, non erit faluti Deus liberans. Vide Tertullian. de Spetacu


lis, cap. 12. & 1 9. & P. Fabr. Semeftr. lib. 2. cap. 7.
* %. 12. . 19. " ] x u(ebio , Ru
fino , & noftro Interprete legendum ; ce (a vra rdy IIo
.

" . 12. 1. 2. ] ufeb. , ! , ut eft in


S. Saviliano , .

Ibid. "Edet 7 ci] A manu Nicephori fuit, 'da 7 de aur;

, . t
ediderunt, exev .

" . 13. . 1. & ) inc ex


prefa funt illa in A&is Theodori Tironis, apud Metaphraft. Fe
bruar. 17. Dista citius res mandata fuit executioni : ( 9 arrow } ax x
6 } n'vvero ) listoribus ex offeinis & balneis ligna repen
te colligentibus. & apud Vincentium, lib. 12. Speculi hitorial. cap.
94. Omnes populi civitatis cum fetinatione ligna a balneis rapientes,
fruxerunt rogum,

* . 14. l. 22. Atva; ) Tov xaivov, in editis Eufebii exem

cie quafi veli navis vento finuati.

* . 15. l. 11. "Afrog o'mrrau cvo; , * a; ) Non habentur ifta in


Eufebio, vel Rufino.
* . 15. l. 13. 'AvreAx/36 usa ) Sic & Eufebius Savilianus : ubi
editi , .

" . 1. . ' u 8
Travn i vai ) In Martyrologio quoque Romano, Januar. 26. ab igne
minime lfus fuiffe Polycarpus dicitur. Indeque Rom in Eccle
fia S. Stephani in Coelio adfcripta illi cernitur Siracid ifta fen
tentia, Eccleiatic. 5 1: 6. In medio ignis non fum estuatus : fubjeo
etiam, in eam fententiam , hoc epigrammate.
Phanicem fi quis medio miretur in igne

Emori, & extrusto fe reparare rogo ;


Obitureat , Polycarpe, avidas tibi parcere flammas,
Non aufas facra te violare face.

f071

Mille nitent tede, rutilantque bine inde frvillis,

* . 13. l. 4. EVA2 g) pvyava ) Sic & apud Eufebium in MS.


Saviliano : nam in editis conjuntio deideratur. qp gv; ceva vero
Rufinus farmenta, nofter Interpres malleola, vel malleolos potius,
reddidit. qua utraque voce etiam Cicero et ufus : illa in oratio -

Atque in te Dominum, quem colis ipfe, colunt.


Premia nunc majora tibi fed red.lit Olympus,

Ignea qui pedibus fubjicit atra tuis.

* . 16. l. 3. Koup xropa ) Latinum hoc confestoris vocabulum


retinuit quoque Eufebius; & ex Rufino etiam Ado & Notkerus

ne pro Milone : plena omnium malleolorum, ad urbis incendia compara


torum . ac libro 1. in Verrem. ligna & farmenta circumdare, ignem in fuis Martyrologiis. Noter Interpres conge/torem ignis reddidit.
que fubjicere experunt. Tertullian. fub finem fui pro Chritianis A In Gloffis Bailicorum a Labbo editis Koupa'xrwf , xarxarxt x
pologetici : Licet nunc farmentitios (9 femaxios appelletis, quia ad iivi yn ; exponitur . .
tem dimidii axis revinthi , farmentorum ambitu exurimur : hic et habitus
vittorie nostre, bee palmata vetis; tali curru triumphamus.

9. 13. l. 5. Tarse) s vrov) In Rufino forfan fcribendum , fer


vientibus, non ferventibus, quamvis Ado hoc cum libris impreis,
& criptis tribus quos vidi retineat .

* 9. 13. 1. 6. " ) ufeb, ' .


* 9. 13. 1. ") ufeb. .
* Ibid. (Ev) ravri ya e xa A?) Ev additum et ex Eufebio :
a quo etiam vox xaA abet.

* 8. 16. . 4. ) ufeb. . .
* . 16. l. 3. IIeetgec: xx'.) De columba hac altum et apud
Eufebium & Rufinum filentium .

* . 16. l. 9. O Savuazuararo;) Habetur in Eufebio Savilia


no : fed non in libris editis. a quibus, & Saviliano quoque, fe
quentes du voces abfunt, uc erv; IIAv'xa emrog .
* . 16. . 13. ) feb. .

* . 16. l. 13. 'E7 exaw 0m ) Ita & Eufebius Savilianus: ubi edi
ti habent , rx'8 n.

" . 17. . 6. ) (eb. . pro quo reli


" . 1: 1. 12. ) ufeb.
*n; TroAtc : x sza unro , vel , ut eft in MS. Saviliano, exa quias Rufinus, corpus noter pofuit Interpres .
.

* . 17. . 9. ) ufeb. .
7. . " ) feb. , ! , ut S. Sa

+k

6. 13. l. 15. IIonA8 v ) Ad firmitatem, non ad fupplicium .

Moneo : ne abripiaris austoritate hominis eximii Juti Lipfii, qui vilianus habet, d c Ax ng . In Rufino et Dalce ; in notro Inter
III. de Cruce ;o. interpretatur, cruci fufficere, intolerando errore. prete Alces; multo retius Alees enim notum fatis et mulieris
inter Smyrnos nomen ; vel ex illa Ignatii falutatione , in Epi
* Abid. IIoznxsv.) Avrdy, additur in Eufebio.
"S, : 1. 15. ) ufeb. . Rufin. tola ad eofdem . " . 5
-0si enim dedit mihi. Similia his quoque habentur in Astis Gr.

lut Aleen , defiderabile mihi momen .

cis SS. heodori, , .


" . .
,

confuli .

, ) u . uod in is ejus

Latinis, apud Vincentium ita habetur exprefum. Qustionarii


cogitaverunt, ut eum clavis configerent. Quibus ille dixit : fini
te me. Qui enim mihi dedit tolerantiam in omnibus, dabit etiam,

* ). 17. 1. . ) ufeb. , id eft Pro

. 17. l. 11. Tap; ) Vox Eufebio reddenda ex Rufini verfio


ne. Paucis verbis ante, vrv xe v et adire ad petendum .
* Ibid. Tapi ) Non habetur vox ifta in Eufebio.

* . 17. l. 13. Eirov) Ita Eufebius : fed Vrs/32As, quod pr


ceffit, requirit hic a trov.

. 7. 1. 15. ) ufeb. .
ferre.
* 6. 17. . 18. (o ) 1 Parenthetis itta
" 9. 13. . 17. 4) ufeb. dxt/Arw, Rufin. immobi. neque in Eufebio habetur, neque in Rufino, neque in, vetere no
+k

ut fine confixione clavorum ignis impetum cum ltitia poffim fuf


liter.

ftro Interprete .

6. 14. . 3, ) in ufeb, Jumptu,

* . 17. l. 19. XC/3e Bau] Eufeb. o 3av. Cum Smyrnenfis vero

in Rufino, additur, pro quo, wrotuagsvov, hic potea fubji. Ecclei dostrina hic tradita, convenit & illa Augutini , in lib.
citur .

de vera Religione , cap. LV. Non fit nobis religio cultus hominum mor

" 9. 14. . 4. , ) ufeb. '. tuorum : quia fi pie vixerunt, non fic habentur ut tales querant honores ;
wu* - A Grcis vero interpretibus, Hebrorum rny non per fed illum a nobis coli volunt, quo illuminante latantur meriti fui nos effe
Honorandi ergo funt propter imitationem , non adorandi propter
d'Axav rwua folum redditur, fed interdum etiam per Axdrs confortes.
religionem .
fta : ut Levit. 1: 14. & 16: 24. Deeft vero in Eufebio illud, s';
. 17. 1. 24. ) ] Eufebius
.
" 9. 14. . 4. , ) . redius
*

rv) Pro his, in Eufebio tantum habetur, Os; rayrxexre . .


F

* . 18.

42.
A CT A M A R TY R U M S I N C E R A
* ). 18. 1.. ' () ] pud u(ebium pi Presbyteri, focii S. Sebatiani ) ejus celebretur meniora. Ex
tantum eft d 'xaravrayx"; : pro quo recentius vocabulum po quibus etiam chara&eribus manifete deprehenditur, anno vulga
terioribus temporibus videtur fubtitutum , antiquiore illo ad

marginem appofito, quod in contextum potea receptum fuerit;


ut in xaxsxa; voce fatunm , janm ante annotavimus. Fati Sicu
euli Kevrvgu'avvog vocem retinent : periocham hanc ita exprimen
es. )
' , ! ' ,
gsv. Centurione congregatorum Judaorum Ethnicorumque concitationem
animorum cernente pefitas ab ipis in medio, vivus igni traditus est .

* . 18. l. 1. Taffy Is.3. J Eufeb. & Fati Siculi, rbd #f

"Iad.

ree.

* . 18. l. 3. T rv'; .] Pro hoc, apud Eufebium legitur,


a'; # 6o; a vra?; . In Rufino, & Faftis Siculis neutrum habetur.
* bid. ) ufeb. .
k

r3.l.8. ' ) a

A/3'. & Hitor. Tripartit. lib. 9. cap. 38. ) ad Gordiani, & in Gr


eorum Meno (Febr. 23.) ad Decii tempora illa relata legitur;

adeo ab omni veritatis fpecie alienum et, ut refutatione nulla


indigeat .

* ). 2 . . 4. ) 's, ,
in Faftis Siculis additur , ex prcedenti hitoria.

" bia. .] Qui prius ,


nunc appellatur. am , &

iebramus, cum fit dolorum atque omnium tentationum introitus : fed mor
sis diem celebramus, utpote omnium dolorum depoitionem , atque omnium

' , inter & recenfentur a ode


ftino l. 6. . 14. D. de excuationib. icut Phniciarchia & Syriarchia
inter fpecies sacerdotii, in Contantini M. Referipto, l. 1 C. de na
turalib. liberis. Cum enim facra haberentur ita certamina, & fe
ftivis diebus in Deorum honorem exhiberi folita : qui eis pre

tentationum fugationem. Diem mortis celebramus, quia non moriuntur hi,


qui mori videntur. Petrus Chryfologus, Serm. CXXIX. in S. Cy

Alexandri Imp. Conftitutio l. unic. C. de pericul. fucceor. parent.

ximinus, vel quicunque author fuit libri 3. Commentariorum in


Job, Origeni perperam adfcriptorum : Nos non nativitatis diem ce

rant in Sacerdotum ordinem prius cooptabantur. Quo fpe&at illa

prianum martyrem : Nataem fantiorum cum auditis, ehariffmi , nolite

Si de proprio fuo patrimonio muneris editionem tuo nomine pater tuus re

putare illum dici, quo nacuntur in terram de earne; ed de terra in ce

promiit, ideoque etiam Sacerdotem te creari impetra vit : onus erogationis


commune omnium beredum ejus effe Prfes provincia von ignorabit - Ita

lum , de labore ad requiem , de tentationibus ad quietem,

de cruciatibus

ad delicias, non fluxas, ed fortes & Jiabiles & aternas, de mundanis vi

ris r Chritian CLXIX. & imperii M. Aurelii Antonini mono


paffionem ejus contigiffe : qu in Faftis Siculis ad quartum, in
vulgatis Eufebii Chronicis ad eptimum , in MSS. quibufdam ad
fertum, in Pfeudo-Dextri vero Chronico ad monum ejudem Impe
ratoris annum habetur appofita. Nam quod Socratem ( lib. 5.x sp.

ibus ad coronam & gloriam . Tales natales digne Martyrum

celebrantur.

de quibus & ipe Cyprianus Epit, XXXVII. ad Presbyteros &


Diaconos Ecclei Carthaginenis : Dies eorum, quibus excedunt, adn

tate ; ut commemorationes eorum inter memorias Martyrum celebrare postmus.


* 5. 8. . 9. ' ) ufeb. '
, ayan9Anx ra v uvri ubu. Rufinus ? Sed & cum e earum

ex Bailicis, Cujacius in l. 8. C. de muner. patrimon. ni i sgwarwn,


8 u . tque ut ytarcb & 5yriar
ebe munerum ac ludurum meminit Leo Imp. in l. unic. C. de ofe.
Comit. Orient. ita Alytareharum , Syriare barum 3 Agonothetarum, itemque
Afarebarum , & ceterorum quorum nomen votiva festivitatis folemnitas de

dicabit, in Honorii & Theodofiii Contitutione fit mentio, lib. 15.


Cod. Theodof, tit. 9. de expenis ludor. l. 2.

memorias qui prius pai fuerant celebramus ; ut fequentium auimi ad pre

* 9. 21. l. 5. Tea tavs J Si quratur, unde contigerit, ut

eelorum viam ( vel vitam ) exemplis infignibus fueitentur. Paulo poft .


' ) Pro , fe
bius habet da/3 exa : confentientibus etiam Rufino, Nicephoro ,
vetere notro Interprete , & Latinorum omnibus Martyrologiis ad
26. Januarii diem .

homo Trallianus munus Smyrna ediderit : in memoriam ett revo

candun, alios fuiffe fingularium Ai urbium a exueger , alios to


tius provinci . Ita Pergami, exempli gratia, unoquoque anno duo

eleti funt a extee , qui pectaculis & agonibus publicis pref.


fent ; circa quinoctium autumnale , five anni Afianorum initio,
6. 19. i. 3. 'Ev Euveyr) Martyrologium S. Hieronymi distum, unus, & pot feptem menfes vigente vere, alter, ut ex Galeno,
Spicilegii Acheriani Tom. 4. VII. Kal. Febr. In Nicea Smyrne, Pa de compofit. medican. per genera, lib. 3. cap. 2. intelligimus.
f fanii Polycarpi Epifcopi. Corrupte. Debet emendari ; In Aia, Sed habebant prterea Afiani x ouva ra s Astrfeux , xa ve r
Smyrne ; vel In Lycia, Smyrne. Nam Smyrna urbs Ioni in Afia vsaj ; g) r8; aya ya, communes curias, communia templa, dro 1931 eft. Perperam autem Lyci tribuitur a Pfeudo-Hieronymo de lo nes ludos; ut in oratione de concordia ad Aianas civitates, do
cet Aritides qui & argumentum inde ducit , ad diffidia, hice de
cis ex Atis Apotolorum.
* 9. 19. l. 5. Ou uvov.) Qu fequuntur, ufque ad finem in rebus inter eas orta , componenda . Gavac{4 u cv de , 5 ru o savv
Eufebio non habentur .
,
* ). 29. . 12. ] , ', 8' .
ux" ; nuv, ex vetere latino Interprete , & corporum qu fe ' , 8 ' ,
ra povno ere : Miror autem vos, eum de templis ae certaminibus, que
quitur antithe fis, videtur addendum.
* . . . 14. ' communia Aucitis, non leviter fleatis gloriari , nunc de iidem inter vos
exx Ang 'ag ) Filium Dei hic celebrat Smyrnenfis Eccleia, ut Oe diffidere. Atqui eum de iis rebus, quibus tanquam communibus zaudetis,
cumenicum Ecclei Pontificem fimul cum Spiritu Sautto, per quem inter vos contenditis ; de qua re tandem conentietis ? Communia vero tem
pla & certamina requirebant etiam rtw i sew w nv rbv xouvlu)
runtia cognocimus . ut in Latino habetur additum .
* 4. 2. 1. 3. ) rn ; 'Ar'a , commune totius Aste Sacerdotium : quod tibi aliquando
Vetus Interpres nunciavit, vel nunciavi potius, per fratrem Mar fuiffe delatum , in 4. 'Ego v A 22 go narrat idem Aritides. De
cum . Singulariter enim ita enuntiat, qu pluraliter in Grco re quo illud Papiniani capiendum, in l. 8. D. de vacat. & excuat. mu
&ius efferuntur, utpote non a fingulari aliqua perfona, fed a tota ner. In Afia Sacerdotium provinci fucipere non coguntur numero libero
Smyrnenfi Eccleia profecta.
rum quinque ubnixi . Atqui hic ex espei; illi erant, qni 'Agua exas
* Ibid. Atarru a 8 e.) Vet. Interpres nunciate . Ex quo re vocabantur : quos ut, plures fuiffe, ex Alt. 19: ; 1. ita eorum ali
ftituendum, quod in Grco deiderabatur : d'iarru are, vel ava quos ex Trallianorum numero femper deligi fuie folitos, ex ver
bis illis Strabonis liquet , lib. 14. 'a'
deare, vel quid fimile.
" . 2. .. u. ) Leg, o.
" , .
+ 6. 21. . J Quando Atque ex eis (Trallianis ) emper funt primarii provincie, quos Afarchas
contigerit B. Polycarpi Martyrium, Chronologic difciplin con vocaut. Ut mirum videri non debeat , Philippum Trallianum Smyr
fulti certant : nec notrarum virium eft componere tantas lites. n , cv ri xouv Tr Azu'a; (cui ob conventus frequentiam &
Atque ego jam long navigationis tdio, moletiis, labore fra celebritatem, totius Afiatic provinci Proconful interfuit) xun
&us & onfestus plane, ad optatum portum omnibus ve 2 cucz, pro muneris fui ratione , exhibuiffe .
His remifque contendo. Itaque Notarum finis eto hic . Tu Le
" ). 21. . 5. g] Statii
&or, de paucis bonis Illuminatori omnis hominis gratias mecum drati, in vetere notro Latino Interprete legitur : sari a v6wmra
age . Errores vero, multos dubio procul, pervelim condo rs Tari's Koars, in Fatis Siculis. Eft autem Quadratus hic
nes ingenii nei tenuitati. Deum optimum maximum deprecemur, quem fuo tempore Ai pr feturam fufcepiffe, in 4. se aj v Ad
ut det nobis in facris difciplinis quotidie proficere; non ad va , memorat riftides. "
nam mentis curiofitatem , aut fallacem fculi pompam, fed ad rn : Az a cexnv - idemque, nt videtur, qui ante biennium cum
ntilitatem Ecclei fu notramque in Chrito Jefu falutem .
M. Aurelio Vero Aug. Rom ordinarium gefferat Confulatum.
* bia.
" ). 22. . . )
d4rez igau vs J Secundam menis Aprilis perperam interpretatus Vitam Polycarpi primum Grace conferipfiffe Caium , s. Irenei Lugdu
eft P. Halloixius , in fine Notationum ad Vit Polycarpi, cap. 12. nenis Epifcopi dicipulum, non rete hinc colligit P. Halloixius (Pr
indeque tenere conclufit,her ab ignaro quopiam ad calcem Epifiole marty fat. in Eccl. Orient.cript.tom. 1.) Nam aliud nihil hinc deduci potet,
rii adjesta cenferi debere, quum Juliani syro-Macedonum menfes non fue quam ex Ireni exemplaribus Gaium, ut ex Gaii exemplaribus So
rint hic accipiendi ( ut ille putavit : ) fed Smyrneorum, apud quos ratem Corinthium, prfentem hanc Smyrnenis Ecclei Epito
Polycarpus paffus et. Hos veio a XXV. die Martii Xantbicum lam trancripfiffe .
fuum inchoaffe, in mox edenda de anno Solari Macedonum & A
* . 23. 1. 2. ' .] Si cum
fianorum Differtatione , declaraturi fumus.
Ireno converfatus et hic Gaius, vel idem fuit, vel eodem faltem tem
" . 2. . 2. ] Sic habet & vetus pore vixit cum Gaio Presbytero, qui Rom ub Viore & Zephyrino
Interpres ; fed longe meliore codice nfus et Contantinopolitanus Epifcopo claruit ; qui & contra Proclum Montaniftam confcripfit, e
Chronographus, Siculorum Faftorum author ; qui ard rre xei Labyrinthum, & commentarium re rng T Trvrd; car lag vel
, , . Joptimo a sua; qui a quibufdam Fl. Jqfepho, a nonnullis Jutino Martyri, a.
hendas Aprilis, magno Sabbato, bora ostaua, Polycarpum igni tradi quibufdam etiam ipfi Ireno perperam et adfcriptus. Cujus, in Ec
tum fuiffe , retulit. Verum enim Polycarpi Natalem in X X V I. clefiatica fua hitoria, Eufebius fpius, in Eccleiaticorum Scripto
die Martii effe ftatuendum, & Afiani anni ratio, & magni Sab rum Catalogo Hieronymus, & in Bibliotheca fua (cod. XLVIII. )

bati charaster evincit : licet apud Latinos XXVI. Januarii, apud


Gros Februarii XXIII. (die eodem quo apud Latinos Polycar

meminit Photius. Ibid.

* S, 24 . 2,

E T S E L E C T A. SS. Polycarpus &c. : ".


.) Cum
Smyrnenfis Ecclei , de Polycarpi martyrio, Epitol quo P. Hal
loixius ufus et exemplari , integra quoque Polycarpi Vita con

(Prfat. in tom. 1. Ecclef Oriental.jfcriptor.) quam vere judica


re illi re&ius poterunt, quibus manucriptum illum codicem per

jun&a legebatur : quam Pionium ( hic commemoratum ) bominem

currere licuit . Ibid.

Graeum, admonitu divino, perquiivif & perferipfiffe , ille afferit.

*
A D M O NI I T I O

In Martyrium SS. Ptolemi &c.


1. TNutile effet de itius narrationis fin
ceritate vel auoritate fufius differe

. .|

lius Capitolinus & Dio Xiphilini in Mar


co, Lucium Verum a Marco in imperii

re, cum Letorem monuiffe ufficiat eam confortium affumtum , tatim adverfus
defumtam effe ex fanti Jutini Martyris Parthos, quorum Rex Vologfus bellum

Apologia prima , quam fecundam debere Romanis indixerat, profetum fuie, qua
occaione Verum in Syria quatuor faltem
annos tranfegiffe ex eodem Capitolino in

appellari eruditi confentiunt, utpote qu


poft alteram, & paullo ante ipius Jutini
paffionem confcripta eft.
2. Porro hanc Apologiam Antonino Pio

vita Veri patet. Quod vero Marcus a Lu

cio martyre Pius appellatus fuerit , nil


aint "t"? Imperatori, non vero ejus fucceffori Mar mirum et , quandoquidem Imperatores
co Aurelio , ut fentit Eufebius, oblatam prcefforum fuorum nomine fpius dona
fuie contendit Henricus Valefius in no bantur ; idque fexcentis exemplis confir:
tis ad cap. 17. lib. 4. hitori Eufebian, mari poffet, nifi res effet evidentior, quam
ac proinde Ptolemi ac ejus fociorum ut probari debeat. Adde Marcum

'!

martyrium ad ejudem Antonini Pii tem no Pium ditum tunc fuiffe , non quod

pora debere referri. Tria potiffima e proprium ejus nomen fuerit, fed ut ipfum,
jus argumenta funt ad id probandum : qui leniffimi Principis nomen affetabat,
quorum folutio cum ad rete tatuendum ab innocentium Chritianorum perfecutio
tum Ptolemi ac fociorum ejus , tum et

ne avocaret. Qui vero Philoophi Cfa


--

iam fanti Jutini paffionis tempus nece ris filius hic appellatur, ipfe et Commo
faria fit, ea paucis expendere oper pre dus Marci filius. Nam, ut refert Capito
tium et. Primo itaque objicit Valefius, linus in Marci vita, Lucius e Syria redux

- - -- **

* .*: }

quod in hac Apologia Libellus dicatur a petiit, ut Marci filii Caret appellarentur :

muliere Imperatori oblatus. Non ergo, in Ad potremum tandem Valefii argumentum

quit, Antonini Pii fucceoribus ; aliai Juti reponi potet uno verbo, quod fi Urbi
nus in plurali numero Imperatoribus dixiet : cius a Jutino memoratus , is fuerit qui
Marcus enim . Verus ambo Jimul erant Au fub Antonino Pio prfeturam Urbis gef:
gufti. Secando contendit vir eruditus, hc fit , potuerit etiam eamdem dignitatem
Lucii verba judicem compellantis, non hc fub ejus Imperatoris fuccefforibus obtine

decent Imperatorem Pium, non Philoopbi Ce re; ficque ruent omnia Valefii argumen
faris filium, qu optime Antonino Pio con ta, qu in fu opinionis prfidium at

gruunt, de Marco intelligi non poste. Tan

tulit . De his confulendus R. P. Anto

dem probat Urbicium feu Urbicum pr nius Pagius ad annum CLXII. ubi invite

fetum, cujus in ea Apologia meminit Ju probat hanc Apologiam Marco oblatam


* : - -, - , stinus, fub Pio vixiffe, quem eumdem ef fuie . ; ': 3. Stante itaque Eufebii fententia,cum
fe ait, qui apud Capitolinum in Pio, Apu
T Ptolemei Gye.
leium in Apologia, & Gruterum pag. 38. Apologiam hanc Juftinus occaione mortis tempamargin.
*

.-

Quintui Lolliui Urbicus appellatur. Hc Ptolemi ac fociorum ejus confcripferit,


funt momenta qu Valefium ab Eufebii inferendum et eos Martyres fub M. Au
ceterorumque fcriptorum, quos laudat, relii principatu paffos fuie. Nec oppo
fententia , ampletenda abduxere ; fed nat aliquis , quorumdam Martyrologio
qu tamen aliis viris dotis non adeo vali rum autoritatem, in quibus ii Martyres

da effe creduntur, ut Eufebii autorita fub Antonino Pio & ejus filio mortem fubiiffe
tem, qu a fanto Hieronymo in Catalo dicuntur. Horum enim Martyrologiorum

go, Chronici Alexandrini autore, aliifque fcriptores Jutini Apologiam accurate non
fcriptoribus propugnatur, elevare debeant; legiffe, vel ex eo convincuntur, quod eo
maxime cum difficile non fit omnibus his

rum martyrium Alexandri contigiffe pu

argumentis facere fatis. Primo enim mu taverint , quod tamen Rom fuiffe con

lier Imperatori Libellum dicitur obtuliffe, fummatum Jutinus difertis verbis afferit,
quod tunc Lucius Verus, Marci collega , fic Apologiam incipiens: Quae beri, & pro
ab urbe Roma abeet. Tetes funt Ju ximis diebus in urbe
, o Romani, fub Ur

"!

2.

bicio

A C T A

44

M A R T Y R U M S I N C E R A

Hicio accidere &c. Id vero Chriti anno cir tan Crefcente &c. Quod re vera contigie,
citer CLXVI. Marci autem Imperato Eufebius hift. ecclef lib. 4. cap. 16. alii

ris V. contigiffe colligimus ex fanti Ju que pot eum autores, ex Tatiano ejuf
ftini morte, qu anno fequenti configna dem beati Jutini difcipulo referunt.
4. Ptolemi ac ejus fociorum memo
tur . Certum et enim Jutinum paullo

pot hos Martyres paffum fuie: fiquidem riam celebrant vulgata Martyrologia U
in laudata Apologia prdicit febrevi Cre
fcentis cynici Philoophi infidiis interitu
rum. Ego , inquit, exfposto, ut ab aliquo
eorum, qui Philoopbi appellantur, infidir ap

fuardi, Adonis & Notkeri cum Romano

duplici, Rofvveidi fcilicet & Baronii, ad


diem 19. Otobris, quo die eorumdem
Martyrum paffionis breve compendium ex

petar, & in nervum compingar ; ab ipo forf Jutini verbis exhibent,


==

-r

-7

==---

I U

Anno Christi
circ. I 66:

S A N C T O R U M

Ptolemi, Lucii, & alterius anonymi.


.

4 . 7ustini Martyris apud Eueb. Hist. Eccle lib. 4. cap. 17.

----

Edit. Valefian,

Ulier qudam virum habebat


II. At bonus ille vir, qui gratulari ":""
VL intemperantem . Ipa quo fibi debuerat quod uxor fua nihil jam"
que prius lafcive admodum fe gefferat: eorum ageret qu prius cum minitris
I.

a delata.

fed potquam falutarem Chriti dostri ac mercenariis in vinum atque omne


nam accepiffet, tatim modetior fasta, vitiorum genus effufa licenter perpe
Castitas spu!
Christianos.

viro etiam perfuadere tuduit ut catius trare confueverat; nec folum nihil
viveret: Chritiana prcepta illi fug eorum ageret, verum etiam maritum
gerens, & ignis terni fupplicium pa ab ejufmodi flagitiis abducere tuderet:
ratum iis, qui obcne & fine rea mulierem qu ab eo idcirco difceffe
ratione vixiffent. Verum ille in eadem

rat, quod resta fuadenti ipe obtempe

femper lafcivia perfeverans, ea agebat rare nollet, accuavit, & Chritianam


qu uxoris animum penitus ab ipo a. effe detulit. Et illa quidem libello ti
lienarent. Mulier enim nefas effe exi bi oblato, facratiffime Imperator, po

timans cum eo viro, qui contra natu stulavit, ut prius rei familiaris procu
r leges prterque jus, undecumque rand atque adminitrand fibi facul
vias libidinis exquireret, thori tas daretur, deinde rebus dometicis
tio jungi ; dicedere ab illo contituit. ree ontitutis, accuationi reponfu
Verum propinqui mulieris conulenti ram fe effe pollicita eft: idque tu mu
bus, ut in conjugio adhuc permane lieri permififti,
III. At maritus, qui tum quidem Tum
ret, pemque ei facientibus virum ad
meliorem frugem tandem reverfurum; nihil adverus illam dicere poterat, in
confiliis eorum obtemperans mulier, PT o LE MAE U M * quemdam, qui mu
ac fibi ipa vim faciens, manfit cum lierem Chritian religionis prceptis

meus.

. '. ,
*

- -

viro. Sed poteaquam vir ipius Ale imbuerat, mpetum fuum vertit hoc

xandriain : profeus gravioribus ad

modo, Centurioni cuidam amico fuo

huc flagitiis fefe inquinare nuntiatus perfuafit, ut Ptolemum comprehen


eft: illa verita ne fcelerum atque im deret, eumque in vincula conjiciens,

pietatis particeps fieret, fi in conjugio hoc unum interrogaret,eletne Chritia


ejudem permaneret, vistufque & tho nus. Cumque Ptolemus ut pote aman
ri conors exiteret; miffo ei repudio tiffimus veri, & ab omni fraude ac
difceffit.

. . . :::

mendacio alienus, Chritianum fe con

feffus
2. 1 Ex hoc loco male intellesta, aliqui hos Martyres Alexan mus, Justinus eam Rom contigiffe difertis verbis refert.
:

dris pastos fuie exitimarunt. quod forte hanc hitoriam apud Eu

stbium aut Ruffinum folummodo legiffent. Nam alias ut dixi.


|

z Hunc Tholomeum Ruffinus lib. 4. Hift. cap. 17. & Notkerus


in Martyrologio appellant.

Ptole

E T S E L E C T A. SS. Ptolemeur e.

45

gar:
j-feffus effet, eum Centurio cutodi inquit, ut bominem neque adulterii, ne
fat-itur.

dire

mancipavit, diuque in carcere afflixit. que ftupri convium, nec homicidam, nec
Oblatus tandem Urbicio judici Ptole- fiurem, nec raptorem, nec ullius denique

mus, id unum fimiliter interrogatus feeleris reum, nominis dumtaxat Chri


eft, utrum effet Chritianus. Ille vero ftiani vocabulum confitentem condemna
qui per Chriti dotrinam cuncta fe veris? hujusmodi forma judicii non con
bona confecutum effe intelligeret, il venit temporibus Imperatoris Pii , nec
lam cletis ac divin virtutis insti

Philoophi Caris filii, nec senatui Ro

tutionem iterum cnfeffus et. Qui mano. Tum Urbicius nullo alio re

enim negat fe effe Chritianum, vel fponfo hominem dignatus, fic eum al
idcirco negat quod religionem illam loquitur: Tu quoque, inquit, Chri
improbet, vel certe eo quod fe indi ftianus effe mihi videris. Cumque Lu
gnum & alienum ab ejus instituto effe cius ita ee repondiffet, juffus et iti
cognofcit. Quorum neutrum cadere dem ad upplicium duci . Statimque

potet in eum, qui vere Chritianus fit. magnam fe gratiam Urbicio debere, pro Item & alius,
IV. Cum vero Urbicius Ptolemum

Ei lameste fe
Latius adjun"

feffus et, quippe qui bujumodi malis

ad fupplicium duci juffiffet, Lucius dominis liberatus, ut ajebat, ad opti

fit .

quidam, qui & ipe Chritianus erat, mum patrem Regemque effet migraturus,
adeo injutam audiens fententiam, fic Sed & tertius quidam cum acceffiffet.

Urbicium allocutus et: Quid cau et, eodem fupplicio condemnatus eft.
A: D M O N I T I O

In Aa fanti
Justinas Martyr I,
diffus.

Justini

Martyris.

'Ure merito MARTYRIS titulus

qua de re nulla et cum Papebrochio con


I JUSTINO, quafi fpecialis qu troverfia, fed etiam legtima & germana
dam prrogativa tribuitur, quippe Jutini Philoophi & Martyris effe, cum
qui non fanguine flum, quod fane ipfi Cardinali Baronio propugnamus. quod ut

cum aliis plurimis commune et, fed et ex ordine fiat, momenta qu a Papebro
iam verbis & fcriptis Christian fidei ve chio proferuntur ad diem 13. Aprilis Bol
ritati tetimonium prbuit , eamque con landiani, ubi hanc qutionem fufius agi
tra Gentilium Judorum & hreticorum tat, fingillatim difcutienda funt . .
calumnias acerrime propugnavit , & vin
3. Contendit itaque vir dotiffimus, Alteri attributa,
dicavit. Hinc Tertullianus in libro adver duos fuiffe Jutinos, quorum alter Philo
fus Valentinianos cap. 6. laudans viros fan fophus & celebris et fub Justini Martyrir
titate , & prfiantia infignes , qui ante ip nomine , qui pot multos ob Ecclei de
fum adverfus hreticos decertarant, pri fenfionem fufceptos labores, clam tandem
mo loco recenet Jutinum Philoophum veneno fublatus fit : alter vero qui paullo
martyrem. Eumdem Eufebius lib. 4. Hift. pot fuum in urbem Romam e Grcia ad
ecclef cap. 1 r. pr ceteris omnibus floruiffe ventum , a Rutico Urbis prfeto ten

fub Antonini principatu dicit ; eumque tus, cum aliis ob fidei Chritian confe
Tatiani verbis cap. 16. fequenti virum o. fionem , mortem ubierit : cujus quidem
mnium admiratione dignifimum appellat , poterioris Ata martyrii, potea Philofo
quem prterea variis in aliis locis, & ple pho attributa fint. Jutini genus mortis

rique potea autores, qui in Eccleia flo probat ex Grcorum Menis, ubi fan
ruere, multis laudibus exornarunt.
Elas

Ast,

tus ille cicuta necatus dicitur, quod clam


2. Ejus vit primordia, ac vocationem fatum fuiffe infert , quod nulla in anti

ad religionem Chritianam , ex ipfiufmet quis Ecclei fatis ejus memoria habea


criptis; mortem vero ac totam ejus paf: tur, nullus dies fetus ipi confecratus ,
fionis feriem, ex ejus martyrii Atis qu
uperfunt, edifcimus, qu quidem Ata,
licet a R. P. Daniele Papebrochio, quod
Surius fub dubio propofuerat , dicantur
effe alterius Jutini, non folum ut fincera,

nullaque tandem reliquiarum ejus fit ve

neratio , qu nufquam comparent . Ad


alia deinde argumenta progreditur vir
eruditus, nititurque probare ex iporum
Atorum contextu, ea Jutino Philoopho
COII]

SS

S
SS

SS

00

L L L L L L L GGG LS LLLL LLLLLLL L L SS

LLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLS LL LLL LL LLLLL LLLLLL S LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLL LLLL S LLS
S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLSLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS
SS
LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLS
0S LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LL
LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LL
AAAALLLLLS LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LL
LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS
LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLL S LLLL LLL SLLLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LL
LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS S
0S LLLLLLL LLLL S LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL S LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL
LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLS LLLLLLLL S LLLLLL S LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL
LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLL LLLLL
LLS LLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LL LLLLL LLLLLLLLS s LL LLL LLLLLLLLL CLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL SLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLL LL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLS LL LLLLLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL llLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLS LLLLL LLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LL
LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLSL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL S LLL LL LLLLL
LLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLL SLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLSLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLSLLS
L LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLS LLLLL LL LL LLLLL LLLLL LLL LS
LLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLS LL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLLS
LLL LLLLL S LLLL LLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLLL LLL
LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLLLL S LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL S LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLLL S

LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLLLLL LLS 0S LLLLLS LLLS 00S LLLLLL


LS CS LLLLLL LLLLLLL LLCS 0LS LLLLLLLLS
L LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLLLLL S LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS
LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLL
LLLLLL 00S LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLSLLLLLS
LLLL LL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLS
LLL LCLLLLLLLLLLL S LLLLLL LLLL LLL LLLLLS
LLL LLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLS

LLL LLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL

LL CCLLLLLLLL S LLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL


LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLS

LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL LL


LLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LL LS


LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLS
LLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS L LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL

LLL LLL LLLLLLL LLLS LLL LLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL
LLL LLLL LLLLLLL S LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL

LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLLL S 0S LLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLL LLLLL LLLLL LLLLS LLL L LLLLLL LL LLLSLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL 00S LLL LLLS LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLS
LLS LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLS LLLLLLS CCLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLS
LLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLL LS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
0S LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL S LL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL 0S
S LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLL 00S LLLLLLL S
LLLLLLL S LLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLL LL LLLLLLLLLLS LLLL
SS

00

E T S E L E C T A. s.s. Justinus &c.


47
in notis ad Martyrologium Romanum, affeverat. Ne exitimate , inquit, nulla me
pro veris & certis fanti Jutini philoophi cum ratione aut nullo judicio me a ritibus ve
Atis admiferit. Suam fententiam confir firi decivie. Qua autem id ratione con Converienis
caua 2.

mat illutriffimus Cardinalis autoritate

tigerit , fufius exponit in Dialogo cum

fanti Epiphanii, qui hrefi 46. afferit Ju Tryphone: ubi refert fe e Stoicorum fea,
ftinum, de quo hic fermo et , Crefcentis quam primum amplexus fuerat, ad Peri

cynici infidiis Rom fub Ruffico prfesto pateticos; ex Peripateticis ad Pythagori


martyrium pertuliffe, Nec juvat oppone cos; & ex his potea tranfiiffe in Platoni
re hunc Epiphanii locum mendofum effe, corum partes: quorum dotrina cum valde
cum ibi Jutinus fub Hadriano Imperato deletaretur , & quadam die circa maris
re martyrium fubiiffe dicatur, quem ta littora folus ambularet, occurrit ei vir fe
men adhuc Antonini temporibus vivum nex, a quo mira de Chritiana religione
extitiffe certiffimum eft. Licet enim E

edotus, eam paullo pot amplexatus eft.


piphanius in defignando Imperatoris no Revolveni, inquit, ipe mecum diputationem
mine lapfus fit; nemo inferre potet, ipfum illius , banc ipam folam comperi effe certam

quoque in defignando Prfeti Urbis nomi atque utilem philoophiam; atque ad hunc mo
ne pariter erraffe; cum in ejufmodi Mar dum, & per bc ipa, ego Philoophus prodii.

tyrum getis, rarius Imperatorum, fpius

Alteram converionis fu cauam affert in

vero judicum nomina exhiberentur; & Apologia prima, occaione fcilicet contan
quidem in Jutini Atis , de quibus agi ti Martyrum, quos cum videret nullistor
mus, Imperatoris nomen reticetur. De mentis a fide Chritiana demoveri poffe,eos
Jutini morte hc habet Photius in Bi in vera religione effe non dubitavit. Ejus
blioth. c. 125. Crefcentem quemdam ex iis verba referenda funt ex Valefiana Eufebi i
qui Cynici vocitantur adverfarium babuit , verfione lib. 4. cap. 8. Non & ego , inquit,
cum ipi, tum vit, cultuique ac religioni ejus qui Platonii dofrinam amplexus fueram, cum

obnitentem; a quo tandem invidioe accufatus, Christianos calummniis appeti audirem, eoque
ita ut toto ipius vit infiituto dignum erat, adverfui mortem, & cetera quae formidabilia
infidias itas pertulit. Martyrii namque bac babentur, fortes atque intrepidos viderem, fic

anfa captata , fplendide latoque animo pro apud me reputabam, fieri non pee, ut iidem
Chrito mortem oppetiit . Sed de his fatis. vitii ac voluptatibus dediti effent. Qui enim
Haud tamen diffimulare licet in hac ita

voluptatibus deditus, aut intemperans, & buma

Atorum fecunda editione , retratatio nii carnibu vefci pro deliciis babens, mortem

nem horum qu vir eruditus fcripferat, ipam poit libenter amplesti, que fuas ipis

in tomo 1. Junii Bollandiani infertam pag cupiditates ereptura fit ? &c.


16. & eqq. ubi fuam ea de re mentem
9. Jutinus igitur Chritianus fatus,no- Erkhervei.
clarius exponit, quem fi lubet confule. In vam, fed fublimiorem Philoophiam pro
terim pauca de reliqua hujus beati viri vita feffus et , quam vita, verbis & fcriptis
ex ejus potiffimum fcriptis prlibanda funt. promovere , ac contra infidelium calu

7. Jutinus in Apologia fecunda, quam mnias vindicare quavis occaione tuduit.


priorem effe exitimamus , fic de fuo pa De ejus vit fantitate hoc tetimonium
tre ac patria loquitur. Jutinus Prifci Bac reddit Epiphanius loco fpius laudato hc

chii filiu, Flavi, que nova civitas efi Sy inquiens. Jutinus ..... cum in Chritum cre
rie Paltinae , ortus. Hieronymus in Ca didiet, multa virtutum exercitatione perpo
talogo idem habet. At Valefius ex Eufe litus, vitaque ad omnem boneiatem instituta,
bii verbis libro 4. Hift. cap. 12. in notis tandem pro Chrito martyrii perfestiimam co
contendit, Prifcum Jutini patrem , Bac ronam adeptus efi Roma. Ipemet autem
chium vero ejus avum fuiffe, quod etiam quanto ardore Chritian fidei inhreret,
affirmat Suidas apud Lipomanum part. 2. exponit in Apologia r. ubi afferit fe votis
Epiphanius vero hrefi 46. eumdem Justi. omnibus optaffe & omni contentione decertaffe,
num genere Samaritanum fuie fcribit, quod ut Chritianus inveniretur; indeque in ipfo
a vero non etalienum, fi de patria, non au inerat tam ingens defiderium hanc verita

tem de religione intelligatur: nam ipfemet tem aliis impertiendi, ut nulla omnino pe
in Dialogo cum Tryphone Samaritanos fuos ricula, nec mortem ipam timeret, cum de

Religo.

populares appellat;&quidem Flavia,feu Nea religione notra aut in fidelium mentibus


polis,qu apud veteres Sicbem dicebatur,in confirmanda, aut adverfus ejus hoftes pro
Samaria, qu et Paltin regio, fita eft. pugnanda ageretur; quod ipfemet affirmat
8. Idem ipfe Grcorum ritus fe fecutum n Dialogo cum Tryphone ubi dicit , fe
fuie, antequam Chriti fidem fufcepiet, nihil omnino curare , mii ut vera loquatur ;
tetatur initio orationis ad Grcos: quod neminem prorus veriturum, quamvis in partes
fe fumma cum animi deliberatione feciffe dicerperetur. Quod quidem re ipa conti
git

A C T A

48

M A R T Y R U M

S I N C E R A

git; nam, ut ait Eufebius lib. 4. hitori num opem ferre noluerint: unde commen
cap. 16. Cum alterum librum pro fidei nostre dari poteft antiquorum Chritianorum er
defenione Imperatoribus obtuliet, facro mar ga Principes, quantumvis fibi adverfaren
tyrio exornatus efi fraude ac machinationibus tur, religio & obervantia.
I 1. Jutinum ufque ad Marci Aurelii Martyrii tem
Crefcentis philoophi , qui vivendi rationem
-

|-

44J

prorus convenientem ac repondentem cynicae tempora pertigiffe certum et, ex ejus A-"
appellationi aemulabatur. Quem cum ille dif ologia 2. quam huic Imperatori oblatam
putans audientibus plurimis conviciet , tan fuiffe , adverfus Valefium , in admonitio

dem veritatis illius quam prdicavarat prae ne ad Ata fanorum Ptolemi &c. pro
mium martyrio conecutus eft. Id fibi even pugnavimus. Et quidem Papebrochius ita
turum paullo ante prdixerat Jutinus in perfuafum habet, Jutinum revera M. Au
Apologia ad Senatum, ab aliquo eorum relio Apologiam unam obtuliffe , ut cum

Malta feribit,

qui Philoophi appellantur, ut ad Ata fe Valefii rationibus convitum fentiret,


fanorum Ptolemi & ociorum ejus vi afferentis Apologiam, quam nos fecundam
dimus.
vocamus, Imperatori Antonino Pio obla
1o. Quantum etiam fcriptis fuis Eccle tam fuiffe , maluerit pot Scaligerum af.
fi profuerit, patet ex iis qu ad notram ferere, veram Apologiam fecundam Jutini,
ufque tatem pervenere. Ex iis quippe qu M. Aurelio incripta erat, excidiffe,
prcipuorum facr Religionis noftr my quam Eufebii ceterorumque fcriptorum
teriorum veritas confirmatur, Sacramen autoritati detrahere , qui unam Jutini
torum ritus, prcipueque Liturgi facr Apologiam ad M. Aurelium diretam a
artes exponuntur, ac tandem primitiv gnoverunt ; quam ne quis tertiam appel
morum fantitas propugnatur , let, ait Apologias duas qu fuperfunt, uni
Quod de Eucharifti veritate apertius di cam tantum effe, quarum prima pars qu
ci potet , quam id quod afferit, fideles e fub Apologi fecund nomine edita et ,

dotos effe ab Apotolis , ipam incarnati alterius erat prfatio ad Imperatoris, ut ipfe
7efu carnem & fanguinem effe. Chriti divi loquitur, enatu , populique animos prpa

*:

nitatem & incarnationem adverfus Judos rando &c. Hc an vera fint, alii judicabunt.
in Dialogo cum Tryphone probat, & Dei
12. Quod vero ad annnum fpectat quo
unitatem in libro de Monarchia Dei. In Jutinus martyrium complevit , variant
utraque vero Apologia gentilium calu inter fe auctores. Ejus mortem uque ad a.e.,
mnias, qui Chritianos carnibus humanis annum CLXX. differt Papebrochius, Ba

vefci, magicis artibus , omnimodifque fa

ronius in Annalibus annum C LXV. affi

crilegiorum & criminum generibus vacare gnat : fed cum annos duos anteverterit,
accuabant, egregie refellit ac confutat. cum iis confentit , qui hanc ad annum
Tandem multa in iis de Chritianorum CLXVII. referunt, quibus facile affenti
contantia refert, qui a Judis & Gentili mus, cum eo ipfo anno, nempe M. Au
bus varie agitati , nec minis, nec fuppli relii Imperatoris VI. in Chronico Alexan
ciis , nec ipfa morte a vera fide revocari drino confignetur. Favent etiam alii , ut
oterant, qua occaione refert Barchoche Eufebius qui in Hit. lib. 4. cap. 16. Ju
Judorum rebellium Ducem, tem ftini mortem , proxime fanti Polycarpi

* Dei

pore Hadriani , Chritianos variis fuppli martyrio conjungit. Iidem , inquit, tem-dia,
ciis affeciffe , quod Chritum negare ab poribus & Jutinus &c. Polycarpi autem
nuerent , quam perfecutionem Eufebius martyrium fuperius ad annum CLXVI.
=

in Chronico commemorans ad annum 134. retulimus . Ceterum Jutini memoriam


afferit Chritianos diris cruciatibus neca

Grci die 1. Junii, Latini 13. Aprilis re

tos fuiffe , quod Judis adverfus Hadria colunt,


==== ----

anno christi

==.

-=====-

=T-

AcTA sANcTI JUSTINI

circ. 167.

Philoophi , & fociornm ejus,


Ex Surio, aliis,

Uo tempore nefarii fupertitionis fervantes Chritianos per fingulas ur


<A idolorum repugnatores impia bes ac regiones edita propouerunt,
Tcontra pietatem ac religionem ut quicumque Chritiani deprehenfi
-

ef

C C L L L L C C LS LLS LLLLLLL LLS

LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLL LLL LL LLLLLS

S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLS


kS
TSLL LLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLL S LLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLS
LLL S LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL s LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLL L
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS s LLLLL LLLLL LLLLLS

LL LLLL LLLLLLL S LLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLS LLLLLLLS
LLLLLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLLLL SS LLL LLLLS LLLLLL L LLLLLL LLLLLLLLLLS S
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL S LLLLLLLLS LLLLLLLS
LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LL LLLLLLL S LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLL S LLLLLLLLL LL LLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LS
LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL S LLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL S LLL LLLLL LLLS
LLLLLL SLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLS LLLLCCLS 0S GG LLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLS LCCCCLLLL LLLLLLLLLLLLL

LLLLLLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LL LLLS LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLL LLLS LLLS LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL S LLLLLLLLLLS
LLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLL LLLLS
SS

SS

LLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS


LLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS LLLLLS LL L LLL LLLLLLLLLLL LL S LLLL

LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL S

GLLL S LLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLS LLL LLLL

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL GGG LLLLLS LL LLLLLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS eeTCCS
AkS CLLLLLLLSaLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLS L
C0000000C CCS

000S

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLCCLLS LLL LLLLLLS LLLLLLLLLL CCCS
LLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL GGS LLL LLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLS LLLS
LLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLL
LLLLLL Ss LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLSs LLLLL

LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL S CCS
LLLLLLLLLLLLLLLS LLL s LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL s LLL LLLLS LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLL LL SLLLLLL LLLLLSs LLLLS LLLLL S LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL
LLLLLL LLL LLL LL LLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLL L LLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL s LLLS
S LL LLLLLS LLLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLES
LLLLLLLLL LLLLLLL LLL CCL LLLLLS LLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLS

LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLL

s LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLS

LL LLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLS


LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLS LLLS LLLLL

LLLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLL CCL LLLLS LLLLLLSsLLSsLLL LLLLLLLLLSLLLL


LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLLL LL LLLLLL LLLSLLL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS
LLS LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLL LLL LLS LLLLS LL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLSS 0 CCS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLS

LLLLLLLL LLLLLLL S LL LLLLLLLLLLLLLLL

LLLS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLCLLLLLL CCS


LLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLS LL S LLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL SLLLL LL

kk
00

L LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLS


LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
0S LLLLLLL S LLL LLLLL LLLLLLLLLS
S

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLLL S LLL LLLLL LLLLL

LLLLLL LLLLL S LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLL LLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS


LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LL LLLLL
LLLLLL S LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
LL LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL S LLL LLL LLL

LLLL0S

LLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL 000S LLLLS

S LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLS


0 LLLLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLL LLS

LL0 0S

LLS

g -

ACT A M A R T Y R U M S IN C E R A

bus tamen & ipe Chritianus ee didici. Convenite fimul, & uno eodemque
Tunc Prfeus: Et ubinam parentestui animo diis facrificate. Ad hc Ju

funt? In Cappadocia, inquit Evelpitus. ftinus : Nemo, inquit, qui reie femQufivit Prfeus & ab Hierace, ubi tiat, pietatem deferit, ut in errorem
nam gentium effent ejus parentes. Cui atque impietatem delabatur . Prfeus

repondit Hierax : Verus pater noter Ruticus dixit : Nifi juffis notris
cbrifius eft, & mater fides, qua in ipum rere volueritis, cruciatus fine ulla
credimus: terreni vero parentes mei mor mifericordia patiemini . Jutinus au
tui funt. Ceterum ego ab Iconio Phry tem : Maxime nos in votis babemus ,
gia abtraius , buc veni . Quivit propter Dominum notrum Gefum Chri
Prfe&us a LIBERIANO, quidnam & ftum cruciatus perpeti, ae falvari. Hoc
ipe diceret,num & Chritianus effet,at enim nobis falutem & fiduciam concilia
que in deos impius . Et ego, inquit, bit ante ejudem Domini & Salvato
Chritianus fum. Colo enim adoro fo ris noftri terribile illud tribunal, cui
lum Deum verum.
:
totus mundus divino juffo affiftet. Idem
IV. Tunc Prfeus converfus ad Ju & reliqui omnes Martyres dixerunt,
ftinum dixit: Audi tu, qui eloquens hoc addentes: Fac cito quod vis. nos
effe diceris, & putas te veram difci enim Chritiani fumus, & idolis non fa
plinam tenere: : a capite per totum crificamus,
V. Hc audiens Prfeus, talem
corpus flagellis cfus fueris, perfuafum

fore ut in
Pytini fg
evrtantia. .

clum afcendas?

fententiam pronuntiavit: Qui diis fa

Cui Jutinus, pero, inquit, me babi crificare, & Imperatoris edio parere
turum quod babent qui Chriti dogmata noluerunt; flagello cfi ad capitalem

fervaverint, fi bc ipa, qu dicis, pnam abducantur, quemadmodum le


perpe, fuero. Scio enim omnibus qui ges prcipiunt. Itaque fanti Martyres
fic vixerint divinam gratiam conerva
ri, quoad totus mundus conummetur.
Ad hc Prfeus Rufticus: Ergo fu
turum opinaris, ut in clos afcendas,
mercedem aliquam recepturus? Non
opinor, inquit Jutinus, fed cio, & boc

Deum collaudantes, ad conuetum lo

cum perdusti, pot verbera fecuri per


cuffi funt, & in Salvatoris confeffione
martyrium confummarunt. Pot hc

quidam fideles clam illorum corpora


futulerunt, & in loco idoneo illa con

tam certum babeo, ut nibil dubitem. diderunt 7, cooperante gratia Domini

Ruticus dixit: Veniamus deinceps ad notri Jefu Chriti, cui gloria in fcula
id quod propofitum et, & nos urget. fculorum, Amen.
6 In alio cod. habetur Ieonii Piidia . Iconium urbs et celebris gi minoris, tefte Hieronymo de loris Hebraicis.
7 Et tamen Papebrochius Jutinum fuum in Grciam tatim
Lycaoni metropolitana , fed nec in Pifidia nec in Phrygia ex
stat. Fortais pro Ieonii legendum et Lycaonia qu urbs est Phry reportatum fuiffe ait.
-

:
A D AM O AI I T I O

In Aa SS. Martyrum Lugdunenium,


Aa ab iis qui
erant preentes
feritta.

1. ^ Um Ata Martyrum Lugdunen Viennenfis & Lugdunenfis, in qua hc A


fium ab iis ipis confcripta fint , ta continentur, hitori u eccleiatic
adfuerunt, his lib. 5. . * & fequentibus inferuit; af
nihil certius aut uculentius haberi potet. ferens in ejudem libri proemio, innumera

qui rebus getis

Tam pretiofum antiquitatis eccleiatic biles prope martyres tunc per univerum orbem
monumentum Eufebio Cfarienfi acceptum enituie, cum non minus in aliis provinciis,
referre debemus, qui ut aliquod pecimen quam in Gallia perfecutio fureret.
graviffim perfecutionis , qua fub Marco

2. Id anno decimo-eptimo Marci Aure

Aurelio imperatore agitata et Ecclefia, lii imperatoris contigiffe tradit Eufebius


poteris relinqueret: epitolam Eccleiarum difertis verbis in proemio jam laudato, ubi

Capite enames
damnanttr .

E T S E L E C T A, ss. Martyre, Lugdunenes &c.

5I

Murcii sem eodem anno Eleutherium Romanum Ponti oto fuiffe aiunt, eorumque nomina recen

ficem in Soteris mortui locum eletum fuif.

fent, qu ex iftis autoribus huc proferre

fe affirm at . Is et annus Chriti CLXXVII. vifum et, ufque dum antiquiora invenian

quem idem Eufebius in Chronico cum M. tur monumenta . Hoc ordine a Gregorio
Aurelii anno decimo exto conjungit. Hunc
numerandi modum amplexus et Chronici
Alexandrini autor, qui ad eumdem fex
tum-decimum Marci annum, Pothini ce

terorumque Martyrum Lugdunenium paf.


fionem refert . Aliam tamen viam iniit
Henricus Dodvvellus tum in Differtatione

Turon. referuntur: Vettius Epagat bur, Za


cbarias, hunc Presbyterum fuie ceteri re

ferunt , Macarius, Alcibiades , itum alio


nomine, Afclepiadem vocari obervat Not
kerus, & re ipfa fic nominatur in Marty
rologio quod fanto Hieronymo tribuitur;
Silvius, Primus, Ulpius, Vitalis, Comminius,
Otober, Philominus, Geminus , Julia , Albi
na, Grata, Rogata; hanc Gregorius Turon.

x 1. Cyprianica, tum in Differtatione fin


gulari de Romanorum pontificum fuccef.
fione cap. 14. ubi hanc perfecutionem ad cum Martyrol. Hieronymiano omiit ; AE
v.Marci Aurelii annum, Chriti CLXVII. milia, Pofibumiana, fic Gregorius, alii Pota
refert , ne , fi eam cum aliis veteribus & miam appellant; Pompeia, Rodone, feu Rho
recentioribus fcriptoribus ad annum ejus dana, Biblis, Quarta , Materna, Elpenipfa,
Imperatoris XVI. aut fequentem proroga Stamas ; fic Gregor. Ado autem & Not

ret , fateri cogeretur perfecutionem, qu kerus, Helpes , qu & Amnas. Hi quidem


fub M. Aurelii principatu fviit, vel diu diverfiimis mortibus interemti funt. Hi autem
turniorem, vel faltem pot aliquod tem befiiis traditi funt: Sanfur, Maturus, Atta
pus renovatam fuie; cum inficiarinon au lui,a Gregorio omiffus, Alexander, Ponticus,
deret, perfecutionem fub ejus Imperatoris Blandina. Hi funt qui in carcere piritum red
initiis, ia Orientalibus faltem provinciis diderunt : Arecius, Ado & Notkerus Ari
fuiffe commotam . Nec objiciendum eft fus, Fotinui , Cornelius , Zotimus , Titus,
quod Eufebius in Chronico , Martyrum Zoticus, Juliu, Apollonius, Geminianu , Ju
Gallicanorum necem ad M. Aurelii annum

Martyrum mo
4 .

lia, Aufonia ; quatuor fu praditos non ha

feptimum videatur referre. Certum eft bet Gregorius; milia, Gamnite, ic Gre
enim Eufebium , in Chronico, fpius tem gor. alii Jamnica, Pompeia, Alumna, Mami
porum feriem accurate non obervaffe,pr lia. H du defunt in Adone & Notkero,
fertim cum de Martyribus egit, quos po fed habent Domnam,qu in Gregorio defide
tius ad aliquam e perfecutionibus, quas ratur : Jufta , Trifime , Ado & Notkerus
decem enumerat,quam ad annum quo paf Tropbima ; & Antonia, & beatus Fotinus epi
fi fuerunt referre curavit. Unde fub ter fcopus. In fragmento vit Santi Bernardi
ti perfecutionis titulo, Symeonem Cleo Archiepifcopi Viennenfis, quod refertur S
p filium fimul cum fanto Ignatio & iis culo IV. Beneditino parte 2. Severinus,
qui a Plinio Secundo interfeti funt, con Exuperius Felicianus ex horum Marty
jungit. Ceterum favet nobis Eufebius et rum numero laudantur. Eorumdem Mar- Memria.
iam in Chronico, qui Eleutherii Pap ini tyrum , fed abfque nominum recenione,
tium ad annum CLXXVII. refert, fub cujus meminerunt etiam alia Martyrologia Be
pontificatus initio Martyres Lugdunenfes d finceri, Ufuardi, Rabani cum duplici
paffos fuie certum eft , non ex Eufebii Romano, Florentinii fcilicet & Baronii ,
folum verbis , fed ex iporummet Marty ad eumdem diem; quamvis diverfis diebus,
rum Lugdunenium epitola , quam per idque potiffimum circa finem Julii & ini- z.
fantum Irenum ad eum Pontificem dire tium Auguti, ut ex Atis patet, paffi fint.
Xerunt, Te per omnia, inquiunt, ac perpetuo De his Martyribus homiliam habuit Eu
optamus in Deo valere, pater Eleuthere.
cherius Lugdunenfis, qu de fansta Blan
3. Horum omnium Martyrum nomina dina, infcribitur ; extatque inter eas qu
in eadem epitola recenfita erant. Sed ex fub Eufebii Gallicani nomine vulgat funt
cidit pretioum illud antiquitatis monu in part. 1. tom. 5. Bibliothec Patrum ,
mentum, prter unum breve fragmentum. edit. Colonienfis. Hos populum Martyrum
quod Eufebius lib. 5. cap. 4. hift. refert : ibi appellat Eucherius, unde plures fuiffe
cui ille hc ubjungit: Quid opus ef expref. conjicimus, quam a Gregorio enumeran

fum in fupradista epitola Catalogum Marty tur. Certe in Atis fantorum Alexandri
rum hic recenfere, quorum alii fecuri percuff, & Epidonii qu inferius exhibemus, ha
alii ferir objeij, alii in carcere exanimatifunt. betur num. 2. plurimos quidem ex his Mar
Hos Martyresin totidem claffes ditribuunt tyribus , diffinstis paionibus atque nominibus
Gregorius Turonenfis lib. 1. de gloria Mart. ad fuccedentium memoriai pervenie ; innume
cap. 49. Ado, & Notkerus in Martyrolo ros vero, qui vel indifereta caede ccneifi funt,
giis ad diem 2. Junii: quos quadraginta & vel vinsti in ergatulo defecerunt, incriptor in
2
cleti

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
eeleti tantum vit libro contineri. Celebris na Eufebii verione proferimus, in quibus
eft etiam nunc locus Athanacum appella aliquando nonnulla ipius Eufebii verba in
tus, ubi paffi dicuntur ii Martyres, a quo, termixta reliquimus, altero tamen chara
52

ut ait Gregorius Turon. loco laudato, vo tere exprefa, qu, cum ad epitol fen
cantur a nonnullis Martyrer Atbanacenef. fum capiendum, cujus aliquot quandoque
Ibi contrutum potea fuit nobile Ordinis partes omittit Eufebius, neceffaria vide
noftri Beneditini monaterium, quod ad rentur, rejicere noluimus. Ea porro Ata
notram uque tatem fub regulari difci inter alia rcenet Scaliger in animadver

plina perfeveravit, nunc primum

fculari fionibus Eufebianis num. MMCLXXXIII.

quorum letione piorum animui ita afficitur, ut


4. Horum Martyrum Ata ex Valefia numquam fatur inde recedat.

toga donatum.
s --

--------------------------------------------------------------

E P I ST O L A

Anno Chriti
177.

z-I=

- -

E CCLESIARU M

VIE NNENS IS

Lugdunenfis de Martyrio fanti Pothini Epifcopi


& aliorum plurimorum,

a 4.

Ex Euebii Hift. Ecclef libro 5. capite 1. & eqq.


Editionis Valefian.

I, QErvi Chriti, qui apud Viennam fus diabolum depugnavit: & infirmio
& Lugdunum Galli degunt, res quidem fervavit, viros autem illi op
V

fratribus per Afiam & Phrygiam con pofuit columnarum intar firmos ac fta
ftitutis, qui eamdem nobifcum fidem biles qui fortitudine fua univerfum d
& pem habent redemtionis, pax & monis impetum in femetipfos pertrahe:f Eorum
gratia & gloria a Deo Patre, & Chrito re valerent. Hi ergo cominus congre
Gristiani a e Jefu Domino notro. (Pot bc deinde
fi, omne genus opprobrii fuitinuerunt;
mni lor preferi.
ti,
qudam alia prfati , narrationem & qu alii diuturna & gravia exiti

ipam ordiuntur bis verbis.) Et gravi mant, ipfi levia ducentes, ad Chritum
tatem quidem ipam rumnarum, & ire properabant; exemplo fuo often
gentilium adverfus Santos furorem dentes, non effe dignas paffiones hu
ac rabiem : quque & quanta beati jus fculi qu conferantur cum gloria
Martyres perpeffi funt, nec nos expri qu in nobis revelanda eft. Ac pri
mere dicendo, nec quiquam fcriben mum quidem qucumque a populo u
do completi accurate pofit. Omni niverfo acervatim ingerebantur, con

fiquidem virium impetu in nos irruit tantiffime tolerarunt : acclamationes


adverfarius adventus fui, in quo cum cilicet, plagas, raptationes, poliationes
omni licentia graffaturus et, jam tum bonorum,lapidum jatus, carceres, cun
nobis initia ac primordia exhibens. Ni a denique qu vulgus furore & rabie

hil quippe intentatum reliquit, dum

concitatum adverus hoftes & inimicos

minitros fuos afluefacit, & quibufdam comminifci olet. Perduti deinde in


quai proludiis exercet adverfus fervos forum a Tribuno militum & a ma
Dei . Adeo ut non folum ab dibus, giftratibus civitatis, coram univero
a balneis, a foro arceremur; verum

populo interrogati confeffique, ufque

etiam interdium fuerit ne quis no ad Prfidis adventum conjeti funt in

ftrum quocumque demum in loco ap


areret.

Car Ceren) ,

III. Pot hc cum ad Prfidem de

II. Sed gratia Dei pro nobis adver duti, effent, atque ille omni genere f
VI [132
* Notat hic Valefius rs *yeu d'vog nomen , cuicumque pro
vinciarnm Restori competere poffe, five Procuratores, five Pro

confules , five Legati Cfaris fuerint . Provinciam autem Lug

dunenfem per Legatos regi folitam probat ex variis austrum te


ftimoniis,

constan.

E T

S E L E C T A.

SS. Martyres Lugdunen/er &c.


! 53
viti ferretur adverfus notros, VET. lemnem illam Martyrum confestio
TIUS EPAGATHUS , unus ex fra

nem ediderunt . Qui vero imparati

trum numero, immenfa quadam cari & inexercitati, nec firmis adhuc e
tatis copia erga Deum fimul & proxi rant viribus ad impetum tanti cer
mum exuberans, qui adeo ditritam taminis futinendum, tunc manifete
ac feveram vivendi rationem institue

patuerunt. Ex quibus decem circi

:: rat, ut quamvis adhuc juvenis, Zacha ter collapi, maximum nobis dolo
:::" ri ! tamen enioris elogio quaretur: rem & incredibilem luum attule
( Incefferat quippe in omnibus man runt; & aliorum alacritatem frege
datis & jutificationibus Domini fine runt, qui nondum comprehenfi , li

querela: ad omne genus obequii ac cet graviffima paterentur incommo


miniterii proximo exhibendum prom da, tamen Martyribus prfto ade
tiffimus, zelo Dei ac fervore piri rant, nec ab eorum confpetu di
tus plenus. ) Hic, inquam, cum ef fcedebant. Omnes tunc temporis
fet hujumodi, adeo injutum adver graviimo metu perculfi hrebamus
fus nos judicium pati non potuit: ob incertum confeffionis eventum :
fed indignatione commotus potula non quod tormenta, qu infereban
vit, ut ibi quoque liceret pro fra tur, magnopere timeremus; ed quo
tribus cauam dicere, palamque often niam exitum rei animo propicien
dere, nihil apud nos impium aut ir tes, ne quis corrueret verebamur .
religioum reperiri. Verum cum il Comprehendebantur quotidie qui di
li qui circum tribunal adtabant, ad gni erant, ut numerum illorum fup

verfus eum inclamaffent, (erat quip plerent : adeo ut ex utraque Eccle


pe inter fuos clarus: ), & Prfes ipe fia prftantiffimi quique, & quo
petitionem alioqui jutiffimam gre rum maxime labore atque indutria
ferret, idque unum ex eo qureret, res hic contitut fuerant, fimul
effetne Chritianus : ille Chritianum

omnes tenerentur. Capti funt etiam

fe effe clariffima voce profeffus, in quidam notrorum fervi , qui genti


Martyrum numerum relatus et, Ad les erant : quandoquidem Prfes nos
vocatus quidem Chritianorum judicis omnes requiri palam jufferat . Qui
elogio appellatus; habens autem in fe dmonis impulu, cum tormenta re

ipfo advocatum Spiritum fan&um mul formidarent qu Sanctos perpeti vi


to abundantius quam Zacharias. Quem debant, militibus ad hoc ipum eos
quidem caritatis exuberantia declara incitantibus, Thyeteas* quadam c

Betem apf,

vit ; quippe qui futinuerit pro fra nas & incetos Oedipi concubi
trum defenione morti femet objicere. tus, & alia, qu nec proloqui no
Fuit enim &eft germanus Chriti difci bis, nec cogitare fas et, ac ne cre
pulus, fequens Agnum quocumque dere quidem futinemus apud homi
1Ilt.
nes umquam geta fuiffe, adverfus nos
IV. Exinde etiam reliqui dignofci ementiti funt. His in vulgus fpar
ac ditingui coepere. Et promti qui fis, omnes continuo in nos adeo ef
dem ac parati erant protomartyres, ferati funt, ut fi qui forte cognatio
qui fumma animorum alacritate fol nis caufa moderati erga nos

CX1t1

z Rufinns eum Vestium Pagathum appellat.

fi, cui Epifcopus preffet, tribueretur.

3 Adonem, Ufuardum & Notkerum arguit hic Valefius, quod

5 Accuabantur Chritiani a Gentilibus, quafi carne humana

ex Rufini verione hunc Zachariam, quo nomine manifete Johan


nis Baptift pater defignatur, incaute , quafi unum ex Lugdu
nen fibus Martyribus, uis Martyrologiis inferuerint. Zachariam
Presbyterum inter alios Martyres Lugdunenfes non folum hi au
tores recenfent ; ed etiam Gregorius Turonenfis , & Martyrolo
gium S. Hieronymo attributum, locis in Admonitione prvia lau

vefcerentur, ut ex antiquis Patribus patet , qu Thyete coenae


hic vocantur, a convivio Thyeti a fratre Atreo prparato, in quo
ipius Thyetis filii in cibum appofiti funt, qua de re Seneca trag

datis.

4 Grce rv dv'o xxx nortav, ex qno reste concludit Valefius,

diam edidit.

6 Oedipus matrem fuam uxorem duxiffe dicitut. Supicabanttr


autem gentiles ejufmodi fpurcitiis Chritianos deditos effe, ob quo
rumdam hreticorum impudicitias, qui Chritianorum tamen no
men fibi arrogabant, ut notat Jutinus, aliique fansti Patres Un

utramque urbem, Viennam fcilicet ac Lugdunum , fuum quam

de Blandrna infra tormentis affea clamabat : Christiana fum - Nih *

que proprium Epifcopum habuie; cum id nomen foli illi eccle

mali apud nos geritur. ut ejufmodi calumnias a Chritianis averterat

| 54

A. C. T. A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

exstitiffent, tunc acerbiffima indigna- fumque omnem prentis doloris adi


tione commoti adverus notros infre

mebat prolatio horum verborum : Chri


merent. Complebatur itaque id quod ftiana fum, & nihil apudnos maligeritur.
a Domino prditum fuerat his verbis:
VI. Santus vero, cum & ipe fupra s-a finne"
******* Veniet tempus, cum qucumque vos humanum modum cuna qu ab ho
occiderit, cultum offerre videbitur Deo. minibus excogitari potuerant tormenta
Exinde fantiffimi Martyres ejufmodi fortiter futineret, perantibus jam im

tormenta fuftinuerunt qu nulla um piis aliquid fe indecorum atque illici


quam oratione exprimi poffint, fatana tum ex eo audituros ob nimiam vim
ambitiofe contendente, ut ab illis quo & magnitudinem cruciatuum ; tanta
firmitate eis retitit, ut nec fuum, nec
que aliquid impie diceretur.
a: , , ali:
martyres

V. Prcipue tamen vulgi ac Prfi gentis, aut civitatis ex qua effet oriun

dis & militum furor univerfus ncubuit


in SANCTUM diaconum Viennen

dus nomen, nec utrum fervus effet, an

ingenuus prolocutus fit: fed ad omnes


fem 7, & in MATURUM neophytum interrogationes,Romana lingua repon

quidem illum, fed generofiffimum ni derit: Chritianusfum. Hoc fibi nomen,


hilominus pugilem Chriti: in ATTA patriam, genus, omnia denique effe
LUM quoque, patria Pergamenum * , fubinde profitebatur: neque aliam vo
qui columna & firmamentum Ecclei cem ab eo gentiles extorquere value

femper fuit: in BLANDINAM runt. Quam etiam ob cauam maxima


denique, per quam Chritus oftendit, adverfus illum, & Prfidis, & torto
qu vilia, deformia, contemtaque ho rum pertinacia furoris exarfit. Adeo
minibus videntur, ea maximo honore ut cum nihil amplius ipis fupereffet

nua-a-noftr
fantis.

affici a Deo propter excellentem erga quo illum torquerent, candentes ris
ipfum caritatem, qu in virtute poten laminas mollioribus ejus membris af
tiaque oftenditur, non pecie inani glo figerent. Et membra quidem adure
riatur. Nam cum univerfi trepidare bantur: ipe vero retus atque incon
mus, ipaque illius temporalis domina, cuffus firmis vetigiis in confeffione
qu & ipa una cum reliquis Martyri pertitit; utpote cleti fonte aqu vi
bus trenue pugnabat, formidaret in pri v, qu ex ventre Chriti profluit, per
mis ne illa ob tenuitatem corporis, li
beram confeionem edere non valeret:
tanto animi robore firmata et Blandi

fufus, firmatuque. Porro corpus ipfum


abunde tetabatur ea qu acciderant :
quippe quod nihil aliud effet prter

na, ut tortores qui invicem ibi fucce vulnera atque vibices, totum contra
dentes a prima luce ufque ad veperam um atque contortum, nec jam exter
opmni tormentorum genere eam excru nam hominis fpeciem retinens, in quo

ciaverant, reoluta nervorum compage Chritus ipe perpetiens magna mira


deficerent; feque vios confeffi, cum
nullum tormenti genus quod ipfi infer
ri poffet, reliquum haberent, miraren
tur adhuc illam piritum ducere, toto
corpore lacerato atque perfoffo ; teta

cula patrabat, adverfarium funditus

delens, & illutri exemplo ceteris of


tendens, nihil effe metuendum , ubi
caritas Patris adfit; nullum dolorem,

ubi gloria vertitur Chriti . Quippe

renturque unicum tormenti genus ad cum impii illi, paucis pot diebus,
illam enecandam fuffeciffe, nedum tot iterum torquere Martyrem cpient;
ac tanta tormenta. Verum beata illa,

crederentque, fi turgefcentibus adhuc .

inftar generofi cujudam athlet, in ipa & inflammatis vulneribus eadem tor
confeffione vires atque animos refume menta de integro adhiberent , fore
bat: eratque ei refectio & quies, fen ut illo uperiores evaderent; quippe
qui
z 'Ar Bivvc, quod ortus vienn, non autem quod Diaco dinem inter Afiaticos & Lugdunenfes tunc fuie nemo nefcit. Ex
aus Viennenfis Ecclei fuerit, ut obervat Valefius .

3 Fergamus, urbs Afi notiffima : magnam autem confuetu

Afia etiam Irenus Lugdunum advenit -

# E T ; S E L E C T A.; SS. Martyres Lugdunen/es . .

5$

/
qui ne manuum quidem contrationem oftendit, hoc mortis genere defungi
poffet futinere, vel id certe eventur yoluerat... Alii fiquidem, qui acerbiffi- :
rum, ut ille tormentis immortuus ter me cruciati fuerant, ita ut ne vive-"""

rorem injiceret reliquis: non modo ni re quidem diutius poffe crederentur,


hil ejufmodi illi contigit, fed prter quamvis omni curationis genere refo
omnium opinionem, corpus ejus fubi cillat fuiffent, permanferunt in cuto
to relevatum ereumque contitit in dia, hominum quidem auxilio detitu

tormentis poterioribus, & priftinam ti, verum roborati ab Deo, & tam ani
peciem, ufumque membrorum recu mi quam corporis vigore firmati: qui
peravit; prorus ut fecunda illa excar quidem accendebant ceteros, & con
nificatio, divina opitulante gratia me folabantur. Alii vero novelli, qui re
delam potius quam pnam ei attuliffe cens compreheni fuerunt, quorum
videretur.
corpora cruciatibus perferendis non
VII. Sed & BIBLIADEM quam dum affueverant, cum gravitatem car
zs,Christi fidem
dam ex eorum numero, qui Chriti fi ceris pati non poffent, in ipa cutodia
!

Bibliai prius la

sunfitetur,

dem abnegaverant, cum jam diabolus expirarunt.

a fe abforptam crederet, velletque in

IX. Beatiffimus autem POTHINUS,


Patiea Epifa.

pus Lugdunen _ _

fuper damnationem illius cumulare qui epifcopatum Lugdunenfis Ecclei :


blaphemia, ad fupplicium duxit adi adminitrabat, nonagenario major, &
gens eam, utpote fragilem jam & igna corpore admodum infirmo ob prfen
vam, impia de nobis proloqui. Verum tem quidem corporis imbecillitatem
trahens, ceterum pr cu
illa refipuit inter cruciatus, ac veluti gre
ex altiffimo fomno excitata et, pr piditate imminentis martyrii mirabili
fente fupplicio de tern gehenn cru alacritate animi firmatus, etiam ipfead
ciatibus ipam fubmonente. Et contra tribunal ferebatur : corpore quidem
dicens impiis: Qui fieri poet, inquit, partim ob feneutem, partim vi mor
ut infantes comederent, quibus ne fan bi penitus exhauto ac foluto; animam
guinem quidem animantium degutare vero adhuc retinens,ut per eam Chritus
licet; Abhinc Chritianam fe effe con triumpharet. Perlatus igitur a militibus

fefla, in confortium Martyrum rela ad tribunal,profequentibus ipfum magi


ta eft.

tratibus civitatis, & univerfa plebe va


VIII. Porro cum univerfa tyranno riis eum acclamationibus impetente,
rum tormenta per Martyrum conftan tamquam ipe Chritus effet, egregium
tiam a Chrito effent hebetata ac retu

edidit teltimonium. Interrogatus vero

fa, alias machinas diabolus excogita a Prfide, quifnam effet Chritiano


*"
terminti vit: ut fcilicet in obcuriffimum ac
Martyres crucia
f,

rum Deus, repondit: Si dignus fueris, ...


moletiffimum carceris locum conjice cognoces. Pot hc abfque ullo huma-:""

rentur, utque pedes in nervo "ad quin nitatis repectu raptatus, atque innu
tum ufque foramen diftenfos haberent, meris plagis affeus eft: cum ii qui
ac reliqua hujumodi cruciatuum ge dem, qui propius adtabant, calcibus
1Ta

| quibus minitri,ut po

& pugnis illum contumelioe appe

te infeni & a dmone incitati, vexa terent, nec ullam ejus tati reveren-

re incluos confueverunt: adeo ut ex

tiam exhiberent; qui vero longius dieorum numero quam plurimi in carce tabant, quidquid ad manum erat,
re fuffocati interierint, quos fcilicet in ipum conjicerent: omnes denique
Deus, qui fuam in omnibus gloriam graviffimi deliti ac piaculi reos fe
exiti9 Aliquamdiu viguit lex illa ab Apotolis Astor, cap. 15. lata erreas quadam, pedes inferebantur noxirum, & vimeulis fu nervir ad
fringebantur. Porro grave id fupplicium fuiffe ex eo colligitur,
fculi 1.
quod in eo Martyres plures occubuerint. De omnibus ejufmodi
1o Nervus hic instrumenti genus fignificat, quo pedes Chri intrumentis videndus liber Antonii Gallonii de Martyrum crucia
in aliquod; tempus. Videfis R. P. Natalis Alexandri differt. 1x.

ftianorum & crura in carceribus alligabantur, qualem Valefius de


fcribit in notis ad hunc locum: Truncus ligneus quinis bine & inde
foraminibus certo /patio divifis excavatus ; in que foramins, tamquam in

fibus .

11 A Rufino aliique vulgo Photinut, feu Fetis dicitur

|
-

36

A C T A M A R TY R U M\SI N C E R A

exitimarent, nifi pro fua

par

gnopere confirmabantur. & fi quem

te ei petulanter infultare tuduiffent : stea comprehendi contigerat, is ta:


Quippe hoc modo injuriam deorum tim abfque ulla cunctatione confiteba
fuorum ulturos fe arbitrabantur. Exin tur, ne cogitatione quidem tenus con
de vix adhuc fpirans in carcerem pro filium ac fuggetionem dmonis ad
,

i : * * *
jetus et, tandemque pot biduum ani mittens.
mam exhalavit.
Fsan apostate

XI. Paucis deinde interjeis, iterum

X. Hic vero fingularis qudam Dei bc ubjiciunt. His ita getis, inquiunt,
dipenfatio, & immenfa Jefu Chriti deinceps iporum martyria in varias
mifericordia apparuit: raro quidem in mortis fpecies divifa funt. Ex omni
ter fratres exemplo, fed a dexteritate quippe forum genere, diverfique colo

ingenioque Jefu Chriti minime alieno. ribus unicam texentes coronam beatiffi
Omnes fiquidem qui a prima tatim mi Martyres Deo Patri obtulerunt.
comprehenfione negaverunt, ipfi quum fane erat utfortiffimi athlet, qui
quoque in carcerem conjeti, eadem multiplex certamen fubierant, atque in
qu ceteri Martyres perferebant. Ne fignem vistoriam retulerant, infignem
que enim illis quidquam tunc profuit immortalitatis coronam acciperent . Martyres varlis
fidei fu negatio . Verum illi qui Maturus igitur & Sanus cum Blandi medis interf
dem qui fefe, id quod revera erant, na & Attalo duti funt ad betias in am
ehumttir

effe profitebantur, tamquam Chritiani phitheatrum , ad publicum peacu


conjiciebantur in vincula, nullo alio lum inhumanitatis Gentilium: prbito

crimine ipfis objeo. Hi vero, perin de indutria munerum die propter no


de ac homicid & fcelerati homines, stros. Et Maturus quidem ac Sanus rur

Maturuu (47
Santius.

deinceps detinebantur, duplo gravius, fus omnia tormentorum genera in am


quam reliqui fupplicium perferentes. phitheatro fubierunt, quai nihil antea
Illos enim gaudium martyrii, fpefque perpeffi effent; aut potius quafi athlet,

promiff beatitudinis, & caritas erga qui multis jam vicibus adverfarium fu
Chritum, & Dei Patris Spiritus re peraffent, & de corona ipa jam decer
creabat: hos vero graviter torquebat tarent, rurus confueta illic flagrorum
confcientia; ita ut dum traducerentur, verbera pertulerunt, & betiarum ipos

ipfo vultu atque afpeu facile difcer trahentium morfus, & qucumque alia
nerentur a ceteris. Quippe illi quidem vulgus infanum profuo quique arbitrio
hilares accedebant, majetatem quam variis acclamationibus imperabat; ip
dam venutati intermixtam vultibus fam potremo ferream cathedram, cui
prferentes, adeo ut vincula prci fuperpofita Martyrum membra cum tor

puum ipfis ornatum addidiffe videren rerentur, illorum nares moletiffimus


tur, instar pon fimbriis aureis varie nidor implebat. Verum illi ne fic qui
dem finem fviendi fecerunt: fed con

gatis ornat : ad hc fuavem Chriti


::::::. odorem pirantes, ita ut nonnulli ter
reno eos unguento delibutos putarent.
Hi vero demio vultu, abjeti & fqua
lidi ac fordidi, omnique deformitatis
genere cooperti, ab
quin etiam

runt, prter illam quam ab initio profer

gentilibus probro affeti, utpote igna

re confueverat confeffionis fu vocem.

oder fusvis

tra eo vehementius accendebatur eo

rum furor, cum expugnare Martyrum


conftantiam contenderent. Nullam ta

men ab ipo Sancto vocem elicere potue

vi atque imbelles, qui homicidarum Hi ergo maximo certamine perfunti,


quidem fibi ipis crimen impofuient, cum vitalem piritum diu protraxient,
Chritianorum autem venerandum &

tandem jugulati funt: eo die fpe&acu

gloriofum ac falutare nomen amifif lum fati mundo,loco multiplicis illius

fent. Qu cum ceteri viderent, ma varietatis, qu in gladiatorum fpeacu


lis
22 Id et fpe&aculum prbendo extraordinarium, nam alias tatis tantummodo diebus fiebant.

E T S E L E C T A. SS. Martyre, Lugdunenes.

::::::"f"
lis cernitur. Blandina vero ad palum
torquetur.

XII. Enimvero hujus

57

empi.

fufpenfa, betiis objea eft; qu cum ra nequaquam inutilis neque infrutuo


in crucis fpeciem fufpenfa cerneretur, faillis fuit: ed per iporum tolerantiam
Deoque contentiffime upplicaret, ma immenfa Chriti mifericordia tandem

-Qui lapf fue


rant refpifcunt.

ximam alacritatem addebat certanti

illuxit. Quippe mortua jam Ecclei


bus: quippe qui in ipo certamine , fub membra, viventium ope atque auxilio
fororis perona, corporeis oculis cerne ad vitam revocata funt: & Martyres gra
rent illum, qui pro ipforum falute cru tificati ** funt iis qui fidem negaverant,
cifixus ideo fuerat , ut credentibus in ingentique gaudio mater eademque vir

ipum peruaderet, quicumque pro Chri go Eccleia cumulata eft; cum eos quos
fti gloria pateretur , hunc Dei viventis tamquam extinctos abortu ejecerat,
confortem futurum. Cumque nulla vivos jam ac fpirantes recuperaret. Ete
tunc betia corpus illius attigiffet, de nim per illos fan&tiffimos Martyres, hi
poita ex tipite, rurfusin carcerem con qui fidem negaverant, rurus in utero
jicitur, in aliud certamen refervata: ut delineabantur, rurus concipiebantur,

pluribus proluionibus adverfario fupe & vitali calore reparato rurus fidem
rato, tortuofi quidem ferpentis conde confiteri dicebant. Cumque jam ad
mnationem certam atque inevitabilem vitam revocati, roboratique effent, Deo,

redderet, fratres vero exemplo uo ac qui non vult mortem peccatoris, fed
cenderet. Quippe qu, tametfi puilla pro fua benignitate ad pnitentiam po
infirmaque & contemta, Chriti tamen, tius invitat , mitiorem eis fuccum in
magni illius invitique athlet, robo fundente,ad tribunal acceffere, quo ite
re induta, & adverfarium multis vici rum a Pride interrogarentur. Quippe
Attalai.

bus fuperaffet, & gloriofo certamine recriptum fuerat a Cfare , ut con


coronam immortalitatis reportaffet. At fitents quidem gladio cderentur : hi
talus quoque vehementer a populo po vero qui negarent, dimitterentur inco
tulatus ad fupplicium, utpote vir val lumes. Ineunte igitur follemni apud
de celebris, paratus ad certamen acce nos mercatu , qui maxima hominum
fit, fretus confcientia rete factorum. frequentia celebratur, utpote ex omni

Quippe in Chritianorum diciplina fo bus populis ac provinciis eo convenien

lide exercitatus, tetique apud nos ve


ritatis femper extiterat. Cumque per
amphitheatrum circumduceretur, pr
cedente ipum tabella, in qua Latino
fermone incriptum erat: HIC EST AT

te virorum multitudine , Prfes beatif

fimos Martyres ad tribunal adduci juf Alii capite plexi,


fit tanquam in theatrali pompa eos po alii betiis tradi
ti -

pulo oftentans. Cumque illos denuo


interrogaffet, quicumque cives Roma
TALUS CHRISTIANUS : populo ad ni reperti unt, capite truncati, reliqui

verfus illum vehementius incitato, Pr traditi funt betiis.

fes potquam civem Romanum eum effe

XIII. Ceterum ingens gloria accef

comperit, reduci in cutodiam cum ce fit Chrito per eos qui prius quidem ne
teris jubet. Inde litteris ad Cfarem
datis, de his omnibus qui inclui tene

gaverant, tunc vero confitebantur fidem


hrifti prter pem atque expectatio
bantur fententiam ** ejus exfpeabat. nem gentilium . Hi fiquidem feorfum
1nter
13 Inde collige hanc perfecutionem fine novis Imperatorum
edistis motam fuiffe , in qua tamen innumerabiles Martyres per

rat . Hunc autem Antoninum Verum appellat Eufebius, quod

totum terrarum orbem occifos fuiffe affeverat Eufebius . Non

perii confortium affumtus et, tranftulit ; qua de re confule Ca

itaque ree infert Dodvvellus paucos filiffe Mastyres , eo quod

pitolinum in utriuque Vita.


I 6 Cum hic mercatus celebrari foleret Kalendis Auguti, qua
die ara Auguto fuerat dicata Lugduni , ut fcribit Svetonius in

Pauci Romani Imperatores edita adverfus Chritianos tulerint.

Verum de his fufius in Prfatione generali.

prinnarium ejus erat nomen, fed quod ad Lucium , cum in im

14 Aut pacem eis concedendo, qua de re plura apnd Cypria


num : aut fuis exhortationibus eos ad fidem revocando, aut fua

Claudio , horum fan&orum martyrium ad menfem Auguti refe

apud Deum interceffione ipfis converionis gratiam obtinendo ,


aut tandem his omnibus modis imul , eos Ecclei unitati reti

festum 1 v. Nonas Junii celebrent, forte quod ii qui ex his fanstis

tulert1f1t ,

rendum et

quamvis Ado, Ufuardus , Beda & Notkerns eorum

Martyribus priores mortui funt , vel Pothinus Epifcopus, hac


die obiiffe putentur .

I 5 Marco fcilicet Aurelio; jam enim Lucius ejus collega obie

58

A C T A

M A R T Y R U M

S. I N.C E R A

interrogati funt quafi mox abolvendi, quam mali facimus. Interrogatus etiam

qui cum fe Chritianos confeffi effent, quod nomen Dei effet : Deus, inquit,
reliquorum Martyrum numero adfcri nomen non habet perinde ac nos morta

pti Foras autem manferunt ii quo


rum animis nec vetigium ullum fidei,
nec reverentia vetis nuptialis, nec fen
fus timoris Dei impreus umquam in
federat; filii fcilicet perditionis, qui
fua iporum converatione religionem
quam profitebantur infamaverant. Ve
rum ceteri omnes aggregati funt Eccle
fi; de quibus cum qutio haberetur,
ALEXAND ER quidam natione
con
Phryx , profeione medicus, qui plu

les.

XIV. Pot hos omnes , ultimo tan

dem fpectaculorum die, Blandina rur. ::"


fus illata et una cum PONTICO ado- : ***

lefcente, quindecim circiter annos na


to, Qui etiam quotidie antea introdu
ti fuerant, ut reliquorum cruciatus in

tuerentur: adatique per fimulacra Gen


tilium jurare, cum in propofito con

Alexander Mar
tyret adbortans

n titu, eis
Jungitur,

tantes premanerent,deoque illorum ni


hili facerent; tantus in eos exarfit mul

res jam annos moratus fuerat in Galliis: titudinis furor, ut nec tatem pueri
vir omnibus notiffimus ob amorem Dei miferarentur, nec mulieris fexum ulla

& eximiam in prdicanda fide liberta profequerentur reverentia. Cunctis igi


tem, (quippe Apotolic grati mini tur cruciatibus eos vexare, ac per o
me expers erat) tribunali adfiftens, cum mnia poenarum genera circumagere c
illos ad fidei confeffionem nutibus hor erunt, jurare illos fubinde compel
taretur, cunctis qui tribunal circum Numquam tamen id quod vo
dabant, tamquam parturiens videba lebant, perficere valuerunt. Nam Pon
tur. At vulgus molete ferens, quod ticus quidem fororis exhortationibus

qui antea fidem negaverant, eamdem incitatus, ita ut Gentiles quoque ipam
de integro confiterentur; adverus Ale effe cernerent qu puerum hortaretur
xandrum tamquam hujus facinoris au & confirmaret; cuna fupplicia gene

orem conclamare cpit. Intans illi rofe perpeffus,animam exhalavit. Bea. ..


co Prfes, interrogavit hominem, qui. ta vero Blandina, omnium potrema, "",
nam effet. Qui cum Chritianum fe ef tamquam nobilis mater, qu filios ad
fe, dixiffet, iratus Judex eum ad betias fortiter certandum accenderat, & vi

damnavit. Potridie igitur una cum At ores ad Regem prmiferat; eodem


talo ingreffus et. nam & hunc Pr certaminum curus quos filii confece
fes, gratificari populo tudens, betiis rant remetiens, ad eodem ire propera
rurum tradiderat. Ambo itaque cum bat, de exitu fuo lta atque exfultans,
omnia tormentorum genera qu adver prorus quai ad nuptiale convivium

fus ipos excogitata fuerant, in amphi invitata, non betiis objea effet. De
theatro percucurriffent, maximoque nique pot flagra, pot ferarum vellica
::::: certamine perfun&ti effent, tandem gla tiones, pot fartaginem, reticulo inclu

" dio percuffi funt. Et Alexander qui fa, tauro objea eft. A quo diu in al
dem nec ingemuit umquam, nec vo tum jaata, nihil jam eorum qu fie
cem ullam protulit; ed interius mente bant penitus fentiens, tum ob pem &
in fe collea colloquebatur cum Deo. comprehenfionem eorum qu credebat
Attalus vero cum in ferrea cathedra bonorum, tum ob familiarem congre
collocatus undique torreretur, & am fum quem cum Chrito in oratione ha

bultum corpus nidorem graviffimum bebat, tandem & ipa vistim intar ju
exhalaret; Latino fermone populum al gulata eft: ipis etiam Gentilibus inge
locutus: En, inquit, bac demum eft bo nue fatentibus, nullam umquam apud
miner vorare quod agitis . Nos vero ne: fe feminam extitiffe, qu tot ac tanta

que homines voramur, neque omnino quid. pertulerit.


-

Iz Phrygia provincia Afi , unde ut jam notavimus ; multi

Lugdunum advenerant

XV,

. . . . . S E L . SS. Martyre, Lugdunen/es &c.


Gentiles

in

: "...

xv. Sed ne ic quidem furor illo

59

ull animos eorum commovere po

infim, rum & immanitas adverfus fanos

tuerunt : fed omni tudio atque induconquievit. Quippe fer & barbar tria cadavera cutodiebant, quafi in
gentes ab immani illa betia concitat, gens lucrum faturi, fi fepultura ca
pacari facile non poterant. Quin po ruiffent. Nonnullis deinde interjelis bc
tius aliud quoddam initium fviendi addunt.

in Sanorum corporibus protervia il

XVI. Igitur Martyrum corpora pot- ni azza,

lorum invenit . Neque enim ex eo quam omni genere contumeli tra- ::::::

quod a Martyribus victi fuiffent, pu ducta, & fub dio per fex dies expo. "
dore ac verecundia fuffundebantur, fita * jacuerunt, tandem cremata at

quippe qui humano fenfu ac ratione que in cineres redaa, in prterfluen


penitus effent detituti: fed contra Pr tis Rhodani alveum fparfa funt ab
fidis fimul ac populi, tamquam im impiis, ne ull deinceps eorum reli
manis bellu, magis inde accende qui in terris fupereflent. Atque id
batur furor , qui quidem nullo jure agebant prorus, quafi Deo fuperiores
adverfus nos quali odio ferebantur. effe & refurretionem illis adimere
ut impleretur Scriptura, qu dicit: poffent: ut, quemadmodum ipi di
, , , Iniquus adhuc inique agat, & jutus ad. cebant, ne pes quidem ulla refur
buc jutificetur. Eorum enim corpora, gendi eis relinqueretur : qua freti ,
qui in carcere fuffocati perierant, ca novam quamdam ac peregrinam no
nibus objecerunt: follicite obervan bis invehunt religionem, & graviffi

tes nou atque interdiu, ne quis no


trorum ea fepultur mandaret. Pot
hc quidquid aut a betiis, aut ab
igne reliquum fuerat, partim lania
ta, partim ambufta membra exponen

Videamus nunc an fint refurreuri ,

tes; reliquorum denique capita cum

leat,

ma quque tormenta contemnunt,

promtique & alacres mortem fubeunt,


& utrum adefle ipfis Deus fuus, a
de manibus notris ipos eripere va

Hc fupradili Imperatoris tempori


ipfis corporum truncis fimiliter in
fepulta per plurimos dies additis mi bus Chriti ecclefiis contigerunt, ex qui
litum excubiis cutodierunt . Et a bus ea qu in reliquis provinciis geta

lii quidem infremebant ac dentibus funt conjelura aequi licet: Sed & alia
tridebant in mortuos, adhuc exqui qudam ex eadem epitola bic adjungere
fitiore quodam fupplicio eos afficere oper pretium fuerit, quibus benignitas

cupientes; alii vero irridebant inful atque bumanitas illorum, quos memo
tabantque fimulacra fua laudibus ex ravimus , Martyrum decribitur bis
tollentes , ac pnas de Martyribus verbis.
fumtas eis adcribentes. Nonnulli paul
XVII. Qui quidem Chritum mu- ... ,
lo quiores , & qui vicem h lari atque imitari tantopere tuduerunt, : ..
dolere quodammodo videbantur ex qui cum in forma Dei effet, non ra

probrabant identidem hc dicentes :


Ubi et Deus eorum ? & quid illis
profuit hc religio, cui vitam quo
que fuam potpouerunt? Ac Genti
lium quidem infectatio talem habuit

pinam arbitratus et effe fe qualem


Deo : ut quamvis in tantum glori
culmen eve&ti effent, nec femel atque

iterum, ed pius martyrium fubiif


fent, & a betiis, denuo in carcerem

varietatem. Nos vero graviffimo in relati effent; quamvis ignium imprea

terim dolore premebamur, quod hu vetigia, quamvis vibices & vulnera


mare cadavera nobis non liceret. Nam toto corpore circumferrent ; tamen

neque notis tenebr nos juvare, ne nec feipfos Martyres prdicarent nec

que auri vis fletere , neque preces a nobis ita fe appellari paterentur.
Veru III
18 Hunc locum laudat Augutinus, tomo 6. nov

edit. lib. de

Cura gerenda pro mortuis, num. 3. & 1o.

H 2

A C T A

M A R T Y R U M S N C E R A

Verum fi quis notrum per litteras, aut enim fatu & arrogantia ntumuerunt
in familiari colloquio, eos Martyres adverfus lapos: fed ea quibus abunda
compellaffet, objurgabant graviter at bant bona, indigentibus liberaliter fub
que increpabant. Martyris enim ap minitrabant, materna qudam mife
pellationem libentiffime concedebant ricordi vifcera getantes, magnam
Chrito, utpote fido veroque teti, & que vim lacrymarum pro illorum falu

mortuorum, vitque c te coram Deo Patre fundentes. Vitam

letis principi & autori. Eos quoque petierunt, & largitus et eis Deus:
qui jam ex hac vita migraverant Mar quam etiam illi proximis fuis commu
tyres, nobis commemorabant, aje nicarunt, ubique victores ad Deum pro

bantque : Hi jam funt Martyres, quos feti. Cumque pacem dilexiffent, pa


in ipa confeffione Chritus affumi vo cem nobis commendaffent, ipi cum
luit, profeionem iporum morte, tam pace migraverunt ad Deum: non do
quam anulo obignans; nos vero vi lorem matri , non fratribus difcidium
les atque abjecti confeores. Simul ac bellum, fed gaudium & pacem &
profufis lacrymis obecrabant fratres, concordiam caritatemque omnibus re
ut continu ad Deum preces fierent, linquentes.
Atque bc de beatorum illorum affeu
quo tandem ipfi perfeum finem adi
pifci mererentur. Ac reipfa quidem erga eos fratres qui lapi fuerant, ad le
virtutem Martyrum exhibebant, cum gentium utilitatem bie pofita fnt, propter
ingenti libertate ac fiducia Gentilibus eos qui inhumano quodam ac truci ani
repondentes : & egregiam animi in mo prditi, inclementer adverus Chriti
dolem, partim tolerantia, partim quod membra potmodum fevierunt. Porro in
metus ac pavoris expertes effent, per eadem epitola, qu res upra memora
fpicue tetabantur. Ipam vero Marty tas completitur, alia etiam babetur mar
rum appellationem a fratribus fibi obla ratio prorus memoria dignifima, quam
tam, utpote timore Dei conftriti, re quidem nibil vetat quominus boc loco le
fugiebant. Et paullo pot : Deprime ioribus proponamus. Sic autem habet.
XVIII. A L C I BIA DES quidam, tyris obedient?".
bant fe, inquiunt, fub manu potenti, a
qua nunc fublimius elevati funt. Tunc unus ex illorum Martyrum numero,
vero omnium defenionem fufcipie durum & fqualidum vivendi genus fe
bant, neminem accuabant, cunos &tabatur : nullumque omnino cibum
abolvebant, neminem ligabant. Quin admittens, folo pane & aqua hatenus
etiam' pre illis, a quibus acerbiffime veci confueverat. Cumque in carcere
cruciati fuerant, exemplo perfetiffimi poitus, eamdem vivendi rationem vel
martyris Stephani Deum precabantur: let retinere; Attalo pot primum quod
Domine ne imputes illis hoc pecca in amphitheatro confecerat certamen,
tum. Quod fi ille pro lapidantibus ora revelatum et, non reste neque ordine
bat, quanto magis pro fratribus eum facere Alcibiadem, qui & creaturis
eraffe credibile et? Nec multo poft hc Dei minime uteretur, & aliis exem
addunt. Hoc enim maximum certa plum fcandali fieret. Paruit itaque Al

Alcibiadit Mar.

Gazitat,

. 7 : 9.

men illis fuit adverfus diabolum, ob cibiades, & cunctis deinceps cibis pro
finceram ac minime fucatam carita

mifcue uti coepit, gratias agens Deo.

tem : ut quos ille malignus ferpens vi Neque enim divina gratia eos prfen
vos jam fe devoraffe crediderat , elifis tia fua detituerat: fed confultorem

faucibus rmovere cogeretur . Neque habebant Spiritum fantum,

E T S E L E C T A. SS. Martyret Lugdunen/es.

6 r.

D E s A N C T O I R E N AE
Epifcopo Lugdunenfi & Martyre.

Circa an

2e3"

I.

Ccleiarum Lugdunenis & Vien tiones haereticorum , errantes autem retrabe


nenfis epitol quam modo retuli re, & convertere ad Eccleiam Dei; neopby

mus, ubjungit Eufebius lib. 5. Hitori torum quoque fenfum confirmare, ut fiabilem
Ireneus a Mar.

tyribus lauda
tur.

cap. 4. alterius epitol fragmentum ad cafodiant fidem, quam bene cufoditam ab Ec


Eleutherium Papam , in qua Martyres clefia acceperunt . Nihil in his libris omi
Lugdunenes IRENUM, quem ad eam fit, ut arma Catholicis adverfus hreti
deferendam deftinaverant , non folum ut cos adminitraret. Hinc fantus Epipha
fu ecclefi Presbyterum , fed multo ma nius hrefi 31. qu eft Valentini, nume

gis ut mulatorem tetamenti Chriti, com


mendant. Hujus epitol occaione, pau
cis de hoc fantiffimo Antiftite hic agere
vifum eft. Licet enim diu pot upracri
ptos Martyres paffum fuiffe contet, cum

ro 33. de eo fic loquitur: Optimus ille fenex


Irenus .... vir omnino Spiritus fanti donis in

frustiffimus, tamquam fortis athleta produstur


a Domino, & cletibus ornamentis, ut ita di

xerim, ad certamen perunus, qui fincerfi

tamen ejus Ata perierint, aut certe hate dei , ac fcientiae praefidiis, omnia illorum pro
nus nos lateant, non incongruum fore exi firavit evertitque mendacia. Idem opus lau
ftimavimus, iis qu de aliis fantis Lugdu dat Hieronymus in epitola ad Magnum
nenibus protulimus, qudam de eo fubji oratorem Romanum, cujus ope Patres ad
cere, qu ex ipius fcriptis, atque ex alio verfus quoslibet hreticos decertarunt .
rum veterum tetimoniis defumemus, ne Santus Bafilius Magnus ipius autorita
tantum Ecclei Gallican lumen fub mo te pro afferenda Spiritus fanti divinitate
dio recondi videatur.
Polyearp diff
?ulus .

ufus et , libro de Spiritu fanto cap. 29.

2. Jam diximus in Admonitione prvia Eamdem Augutinus contra Pelagianos ad


ad martyrium fanti Polycarpi Smyrnenfis hibuit lib. 1. contra Julianum, cap. 3. ubi
epifcopi , Irenum in ejus beatiffimi viri Irenum antiquum bominem Dei appellat.

fchola educatum fuiffe, idque ex ejudem His adjungi pount Clemens Alex. apud
Ireni verbis in epitola ad Florinum, cu Eufeb. lib, 6. Hit. cap. 13. Cyrillus Jero

jus fragmenta ibi exhibuimns, conftat. At folymitanus Catechefi 16. Theodoretus va


qua occaione , quove tempore in Gallias riis in locis, ac prcipue in Dialogo I. qui
ex Afia acceferit, incompertum plane no dicitur Incommutabilis, ubi ipum lumen oc
bis et; nii quod anno CLXXVII. quo ma cidentalium Gallorum dicit. Unde non im
xime efferbuit Lugduni adverus Chritia merito Irenum inter viros fanstitate & prae

:: freibur, nos perfecutio,ejus urbis ecclefi Presbyter fiantia infignes, qui hrefes nafcentes retu

:::::: effet, quod ex epitola laudata ad Eleu derunt, numerat Tertullianus in libro ad
therium Romanum Pontificem edifcimus.

verfus Valentinianos , eumque ibidem

Quin & eum aliquot ante hanc perfecu omnium dotrinarum curiofiimum explorato
tionem annis in ea civitate fuiffe conver

rem appellat. - Et re quidem vera, hunc


fatum colligi potet ex eo, quod non fo beatum Antiftitem facras & profanas fcien
lum pro rebus Ecclei gerendis Romam tias optime calluiffe, ex ipius operum le
miffus fuerit, fed etiam quod eum tunc tione facile quique advertere potet ,
dignum omnes judicaverint , qui Pothino quamvis fimplicem fcribendi modum , &
epifcopo, quem perfecutio futulit, in tam abfque omni verborum ornatu , fe ample

impeditis Ecclei temporibus fubtitue


ICtUlt.
Multe feribit .

xum fuiffe dicat in Prfatione ad libros


contra hrefes.
-

4. Computari etiam debet inter prci


3. In epifcopali cathedra contitutus ,
miniterii fibi a Deo commii partes egre pua antiquitatis eccleiatic monumenta
gie adimplevit , Eccleiam non modo ver egregia epitola , quam idem Irenus ad
bis & vit fantimonia ; ed etiam multis Vitorem Papam cripfit, ut eum a confi

prclare criptis illutrando. Quo autem lio quod adverfus Afi ecclefias,ob contro
animo criberet , ipfemet aperit in Prfa veriam de Pafchatis die commotam , ani
tione libri quinti adverus hrefes , ubi mo conceperat, revocaret. Huius epitol

fic loquitur. Quoniam & in adminitratione aliquot fragmenta refert Eufebius Hift.
fermonit pofiti fumus, & omnimodo elaboramus lib. 5. cap. 24. quibus in Ireni elogium
fecundum notram virtutem , plurima tibi qui fubjungit : Irenaeus quidem nomini fuo vere

dem in fulfidium prflare adverfum contradi repondens, Eiperaio; quippe grce, latine
pac

6z

A C T A

M A R T Y R U M

S. I N C E R A

pacificum fonat, nec folo nomine fed etiam omnes Chritianos, qui in ea inventi funt,
vite instituto ac propoito pacificus, pro eccle fuie obtruncatos, atque inter, alios. Ire
farum pace bc monuit & allegavit. Alias num , quem pot varios cruciatus occi
de eodem argumento epitolas ad varios fum, fepelivit Zacharias Presbyter. Innu
Epifcopos ab eo fcriptas fuiffe tetatur meros Martyres cum Ireno interfetos
idem Eufebius loco laudato; ed ill exci fuiffe tetatur etiam Gregorius Turon.lib.
derunt.

|-

1. Hitoriarum num. 29. quem in crypta

5. Iftis aliifque multis laboribus perfun fanti Johannis fepultum fuie dicit lib. 1.
tum Irenum vitam martyrio glorioo de gloria Martyrum cap. 5o, qu omnia
confummaffe non folum recentiores au

Ado, ceterique Martyrologiorum, fcripto Memori,

tores tradunt, fed & ipe Hieronymus in res fuis Martyrologiis inferuere ad diem
cap. 64. Iai, ubi eum virum Apotolicum, 28. Junii, quo ejus fetivitas celebratur.
Epifcopum & Martyrem appellat. Idem af. Hanc Grci recolunt die 23. Auguti , ut
ferit autor libri qutionum & refponfio ex eorum Menis patet. In illis apud Lam
num ad Orthodoxos, qui inter opera Juti becium tomo 8. pag. 208. Irenus noter
ni Martyris vulgatus et , reponione ad jungitur alteri Ireno Sirmienfium Epi
qutionem I 15. At fantus Gregorius Ma fcopo, de quo fuo loco agemus. Ceterum
gnus lib. 9. epift. 5o. ad therium Lug Ata Santi Ireni Lugdunenfis invenimus
dunenfem Epifcopum, conqueritur, quod in cod. mf. Archicnobii Ciftercienfis, fed
Assessiderunt, beati Ireni gefia & fcripta a fe diu conqui qu talia non funt, ut inter fincera & ge
fita

reperire non potuerit. Scriptorum o

ptimam partem habemus , libros fcilicet


quinque adverfus hrefes, & aliquot epi
ftolarum ejus fragmenta apud Eufebium :
fed utinam Ata etiam integra & fana ha

nuina locum habere debeant . An vero ea

ipfa fint, quorum fragmentum feinveniffe


ait Baronius, divinare non licet. Sic no

ftra incipiunt: Quamquam nullit invifa Mar


tyrum virtus pojit modit annumerata percurri,

beremus. Eorum quidem fragmentum a quibus confiat fuppliciorum &c. Sancti Ireni
fe repertum fuiffe affirmat Baronius in no martyrium, quantum conjici potet, anno
tis ad Martyrologium Romanum , & in circiter CCIII. contigit, fub Severo impe
Annalibus eccleiaft. ad annum 2o 5. num, ratore . Certe beatus Epiphanius paffim
28. fed nec ipfum uquam protulit. At ibi eum beatum fenem appellat, quem Eufebius
refert milites juffu Severi imperatoris ur in Chronico ad annum 183. tunc tempo

bem Lugdunum circumdediffe, tatimque poris inignem fuie refert,

A D M O N I T I O

P
SS.

Epipodii

S. I

E TM

& Alexandri,

On multo poft fantorum Pothini, data Homilia,) eorum Ata in duas partes
& fociorum ejus cdem, quos ex divia fint, adjeta unicuique parti ua pr
Eufebio in urbe Lugdunenfi illutri mar fatiuncula, ut in officiis divinis facilius le
I.

tyrio coronatos diximus comprehenfi funt


duo alii Chritiani, qui eamdem urbem
fanguine fuo illutrarunt . Ii funt Epipo
dius & Alexander, quorum Ata ex Apri

gi poffent; quamvis ea ab eodem autore


fimul confcripta fuie nemo poffit inficia

ri. Prioris, fcilicet Epipodii, fetum die

vigefima fecunda Aprilis, Alexandri vero


li Bollandiano & Surio cum 2. codd. mf. die vigefima quarta ejudem menfis etiam

uno Bibliothec Colbertin, altero infi antiquiora Martyrologia celebrant. Unde


gnis archimonaterii fanti Remigii Re conjicimus eorum martyrium ad annum .
menis collata proferimus. De iidem fan CLXXVIII. effe referendum, cum alii
tis Martyribus extat homilia Eucherii Martyres Lugdunenfes circa menfem Au

Lugdunenfis, fub Eufebii Gallicani nomi gutum anni prcedentis paffi fuerint. Eo
ne tom. 5. part. 1. Bibliothec Patrum rum vero facra corpora tempore Gregorii
edit. Colonienfis.
Turonenfis, in crypta fanti Johannis fub
Paionis tempus
2. Non uno & eodem die hos fantos altari cum beati Ireni reliquiis collata e
Martyres mortem pertuliffe ex eorum A rant, de quorum monumentis, ut ait ille de
tis conftat. Hinc fatum et, ut cum di gloria Martyrum cap. 5o, fi pulvit cum fide
verfis diebus eorum fetivitas celebraretur, colligatur, extemplo medetur infirmis.
(quod jam tempore Eucherii fiebat, ex lau
3. Florus & Ado Viennenfis Archiepi
fcopus
*. .

E T S E L E C T A. ss. Epipodius Alexander.

63

u is van copus, afferunt in fuis Martyrologiis ad ritum exhalavit. Utriuque meminit Gre
diem 24. Aprilis, fimul cum Alexandro, gorius Turonenfis lib. 1. de gloria Marty
alios triginta quatuor Martyres paffos fuif.
fe quem fantorum numerum alii deinceps
Martyrologiorum criptores retulerunt. De
iis tamen nec in Atis, nec in Eucherii lau
data homilia quidquam habetur.
4. Prter hos Martyres Lugdunenfes,

rum capp. 53. & 54. Solemnis jam erat

tempore Gumtramni regis , fanti Mar

celli fetivitas, ad quam, tefte eodem Gre

gorio Hift. lib. 9. cap. 3. ifte Princeps ac


ceit. Eum autem Martyrem Rex piiffi
mus veluti prcipuum regni fui patronum

celebres funt MARCELLUS & VALE

agnovit, ad cujus epulcrum bafilicam cum


RIANUS, qui furente perfecutione ex ur monaterio contrui curavit , in quem lo
be Lugduno fuga elapi, mortem quam il cum XL.Epifcoporum concilium ab eodem
lic evaferant, paullo poft in vicinis urbibus Rege convocatum fuiffe narrat Gregorii

oppetierunt; Valerianus apud Trenorchium continuator cap.1.Porro itud monafterium


opidum , vulgo Tournus ; Marcellus vero hatenus perfeverat, notris Cluniacenibus
prope Cabilonum , ubi cingulo tenus in additum .
terra defoffus, tertio pot die beatum fpi

Santi

Epipodii &

Alexandri.

Ex codd. mf. & Aprili Bollandiano.


Martyrum Asta I. GTI merita vrorum fortium, & fa men hi funt perpetui fanorum trum
a ad incitamentum poteritatis, phi, qui merito criptis proditi mittun
mandantur annalibus, qui pro terrena tur ad poteros; ut fi non contingit oc
libertate , vel patria inani intentione cafio paffionis, fuccenf tamen mentis

ceciderunt, relinquentes carnalium vir mulationis ardore, immaculatam vi

tutum brevia monumenta, dum pe tam & contritione corporum & imita

reunt; quantis prconiis celebranda tione martyrii, confequantur. Itaque


mors Martyrum et, qui admirabili glo beatiffimorum E PI P O D II : & ALE

riofoque compendio, dum manus fuas XAND R I conflitus atque vistorias,


ad clum porrigunt, fidei & devotio Chrito in illis triumphante, referi
nis exempla terris relinquunt, propa mus; ut fides credentium prmiflum
gantes hominum vitam mortibus fuis? & deideret & equatur exemplum.
Neque enim pro Imperatore terretri,

decimo feptimo * imperii anno, cum


per provincias Gentilium furor defvi
ret,
in Lugdunenfi urbe de
bacchatus et, in qua pro fui magnitu
dine quanto majores degebant populi,
fanorum, qn culmina tanto etiam Gentilium copiofior rabies

fed pro Rege cleti fanguinem fuum


profundentes; non pro patria qu gi
gnit & recipit, non pro patria qu ha
betur &amittitur, fe pro illa Jerufalem
cleti patria fempiterna, qu meritis
eft

II. Igitur principis Antonini Veri

fua clo inferit; cujus incol mori ne ftuabat: Judices, Officiales, Tribuni,

fciunt, cujus libertas jugum tartare Milites, vulgus certatim indifcreto et


captivitatis ignorat, cujus libertas cum iam exu, Chritianos multiplici cru

immortali gloria & beatitudine perfe delitate laniabant : quorum plurimi


verat. Et licet de prmiis Martyrum ditinctis paffionibus atque nominibus,

pauca pertrita fint; quia nequaquam ad uccedentium memorias pervene


condign funt paffiones prfentis f runt; innumeros vero, qui vel indicre
culi ad magnitudinem glori cletis, ta cde concifi funt, vel vinti in er

qu erit perpetua & empiterna: atta gatulis defecerunt, infcriptos cletis


vit
3 In codd. Remigiano & Colbertino, fcribitur femper, YPIPO.
DIUS; in Martyrologio Flori vpipedus ; in homilia S. Eucherii,

Ephiphodius.
z Codex Remigianus cum Colbertino habet, decimo astav.

64

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

vit liber tantum continet. Nam post qui ita trepidi inter infilientes irrupe
vatiffimam Martyrum ftragem, & f rant, ut fanctus Epipodius calceamento
vientium paffionum crudelitatem, de

pedis unius privaretur; quod potea fi

qua etiam Chriti famuli, quos tunc il delis mulier, tamquam theaurum fibi
luftriffim urbes Vienna & Lugdunum repertum occuluit.
Judites
tenebant, ad eccleias Afia & Phrygi
IV. Itaque captos etiam ante difcuf Coram
Chritum confi

fcripta miferunt, cum pne ad inte fionem carcer accepit; quia manifeti
grum Chriti nomen a Gentilibus cre
deretur extinctum : per proditionem
dometicam Epipodius & Alexander
Alexander&
Egipodius ad
Preidem defe occulte operam dare Catholico fidei
riintur.
cultui, Prfidi nuntiantur : quos ille
indagine follicita , exof Religionis
reliquias in illis extinguere cupiens,
Eorum patri4
& mre",

fenffur.

utabatur criminis nomen effe ipa ap

pellatio Chritiana. Deinde pot tri


duum vinctis pot tergum manibus an
te Prfidis tatuuntur tribunal : quos
fviffimus Judex, adtante & infremen
te gentilium multitudine, de nomine

& profeione interrogavit. Illi vero &


prcipit inquiri.
vocabula ua prodiderunt, & Chritia
III. Verum intermifo paulliper or nos e ee perpicue tetati funt. Ac
dine paffionis, quanti qualefve fuerint,
convenit vel breviter publicari. Et
Alexander quidem natione Grcus fuit,
Epipodius vero Lugdunenfis civitatis
indigena: quos parvulos fcholare con

cenditur ergo Judex, & popularis con


clamatio attollitur, & in innocentes fi
mul omnium infania confurgit. Pote

tas eos increpat, furorem fuum huju

modi clamore tetatur: Etiam nunc ad


tubernium, & caritas jam virilis in pri verfus deos immortales humana teme
mva tate conjunxerat: & ita litteris ritas perfeverat ? Etiam nunc convel

eruditiffimi, concordia crefcente, adeo luntur Principum fantiones ; & uno

proveti funt; ut cum fuerint Chritia eodemque majetatis crimine Impera


ni, & a clariffimis parentibus intituti, tor impugnatur & numina? Ubi funt
ad religionem tamen fe incitamentis tormenta, qu intulimus? ubi cruces ?
mutuo provocarent. nam fobrietate , ubi gladii? ubi beti? ubi ignit la
* nff: in fe,

parfimonia, caftitate, fide, opere mi min ? ubi ditritio, etiam ultra mor
fericordi, ita Deo fefe * hoftias di tis terminos procurata? Extincti funt
gnas prparabant, ut in confummatio homines, epulcra non extant ; &
nis meritum profuerit gloria prolata tamen Chriti memoria perfeverat. O
martyrii. Erant ambo juventutis flore puniendi quo aufu in Religione vetita
conpicui, neque adhuc conjugalibus perduratis ? Jam nunc pro vetr pr
nexibus implicati. Sviente autem per fumtionistemeritate pnas dabitis. Ac Epipodius ab
Alexandro f
fecutione, implentes Evangelica con ne fe invicem exhortentur aut mo juntfus.
ftituta, quoniam ad aliam vel etiam neant s fermone vel nutibus, ejeto A

tertiam civitatem abire non poffent, la exandro qui et tate firmior, Epipo
tebram ibi quierunt. Egreffi vero oc dius applicetur. Quem fcilicet fingu
culte fepta murorum, in eo vico qui lariter detitutum, dum pro conjetu

propter Inciam-petram 3 fitus et, tu ra tatis teneriorem animo judicabat,


gurio fe cujudam religio & fidelis ferpentis antiqui ufus calliditate, vene
vidu fine ullis comitibus abdiderunt. nata blandimentorum arte follicitat:

Cumque illic aliquamdiu, teti fide Video enim te, ait, juvenem & nefas
muliercul & loci humilitate, latuif
|

Eastentes eom.

eft ut in intentione pravi propoiti per

fent: tandem illos fagax inquiitor in feveres & pereas. Nos immortales deos
venit. quos per angutum cellul adi colimus, quos univerfitas populorum,

"": tum fugientes manus infeta corripuit: quos etiam

nominibus

3 Incifa-petra vulgo Pierre-enci arx feu catrum ad muros ar


his Lugdunenfis fuper rupem praltam.
4 Martyrum priorum corpora cremata fuiffe , ne fidelium

propriis

III] 1

venerationi haberentur vidimus fupra in epitola ad Eccleias


Afiae .

5 Boll. & Sur, muniant ,

E T S E L E C T A, ss. Epipodius Alexander:


r.a. il... fimi Principes venerantur. Nos deos
! colimus ltitia, conviviis, cantionibus,
ludis, comeatione & lafivia: vos ve
ro hominem crucifixum, cui placere
non poffunt qui his omnibus perfruun

65

que timulante commotus, admirabilis

Athu,

eloquenti domicilium, id et, os Mar


tyris elidi pugnorum itibus jubet. Ac

deinceps fantus Epipodius, illato do


lore contantior, mixtis cruore denti -

tur; qui ltitiam refpuit, qui jejuniis bus, hc verba profudit: Chritum cum ss. Tri:a:
deleatur, qui damnatis voluptatibus Patre ac spiritu fanio Deum ee conf.:"
tritem & infcdam diligit catita teor, dignumque et ut illi animam meam

tem. Quid vero tribuere benefici cui refundam, qui mihi & Creator eff &
quam valet, qui fe tueri a viliffimo. Redemtor. Ita enim mihi vita non tolli
rum infetatione non potuit? Qu qui tur, ed mutatur in melius. Nec intereft
dem omnia idcirco tibi contexui, ut infirmitas corporea quo fine folvatur;
cum obltatione & cum gaudio, qua dummodo anima clis inveia ad uum
fi juvenis, aufteitatem refugiens, mun revertatur autorem. Cum hc beatus
di hujus beatitudine perfruaris.
V. Ad hc beatus Epipodius: Non
ita me Chriti ac fidei Catholic ar
mavit affeius ut fenum meum miferi

Epipodius confianti affertione loquere


tur, imperio truculenti judicis eculeo
fufpenditur, circumftantibus hinc inde

lioribus, ut latera ejus imprestis un


cordi tu figmenta permoveant . Pie gulis fulcarentur. Tunc ubito populi
tas enim ifta crudelitas eft; vobifcum terribilis clamor factus et, petentis ut
que vivere, mors et terna: ceterum a fibi detur, ut obrueretur imbre faxo
vobis perire glorioum eft. Sempiternum rum, aut membratim divius fvien
vero Dominum notrum Gefum chriftum, tium infania carperetur . Ita furore
quem crucifixum memoras, reurrexie omnium tarda erat crudelitas judican
non noti, qui ineffabili myfterio 7 bomo tis. Metuens autem Prfes ne magis

pariter & Deus, famulis fuis tramitem vim inferrent, & per feditionem pote
immortalitatis intituit, & ad cletia tas ac judicii reverentia turbaretur ,

regna perducit . Sed ut communiter te ad edandum circumfuf multitudinis

cum loquar, quia alta non recipis; num prcipitem & infanum furorem, cau
quid ita cacata mens tua et, ut necias famque commotionis extinguens, edu
bominem ex anim & corporis duplici um extra tribunal gladio raptim feri
confiare ubtantia ? Anim imperio,
corporis fervitio magis utimur. Turpitu
dines quibus dmones vefiros colitis, ob
leiant membra corporis, mentes interi
munt. Qu autem illa vita et, ubi par

ri jubet. Itaque quanto infetior fuit


inimicorum tumultus, tanto citius,

difpofitione divina, confummatio acce


lerata et martyrii: ut puerum fuum
de paffione ac perecutoribus trium
tis potioris detrimenta proveniunt? Nos phantem, velocius Chritus remunera
pro anima adverus corpus bella fucipi tor reciperet, qui et beneditus in f
mus: nos pro anima adverus vitia di

cula. *

micamus ; vobis venter Deus et, & in

VII. Beatos martyres Epipodium &


morem pecudum, poft ingluviem prodi Alexandrum primum conjunxit infan
gam, finem vit prentis, mortis judi tia, deinde in timore divino inftituit

catis occafum. Ceterum nos quicumque adolecentia, firmavit juventus, donec


vobis perequentibus interimus, dum nos animis meritique conjunti, ad mar

temporalia deferimus, vitam ingredimur tyrium pervenerunt, quod tribuente


a0ff;"724f4f4J .
Dei munere pariter fufceperunt . Sed
VI. Judex vero, refponfi hujus livo dum Dominus noter Jeus Chritus ita
re & admiratione defixus; iracundia militum fuorum victrices dipenat co
.3lS

6 Codex Colbertin. eum sur. & Bollando licentiam.

apnd Surium in quo codice feorfim habetur paffio fan&i Alexan

7 C. Remis. pietate -

driz eo quod diverfis diebus eorum fetivitas ageretur

8 Hic definit paffio fansti (Epipodii in cod. Remigiano, ficut

A CT A M ARTY RUM SINCER A - -

66

ronas, ut qu ei jungebantur confeio terram tenet, inferna moderatur: &f . . .


he temporali, dividerentur occafu, me animas quas interemtas judicas, regnum
rito nobis prtitum judicamus, ut du clete fucepit: vos vero cum diis vefiris
plicata in illis follemnitate frueremur. inferna retinebunt. Et quia fratrem t
:::::::::. Nam & dum alternis diebus feta illo. meum cariimum in funumo gaudio col.
ipodius di-

|-

|-

- - -

:rum proveniunt, & illos infeparabili locatum cio, ecurior viam devotionis in
sornhr ,

redior. Ego Chritianus fum, & fui


futurus fum in glorian Dei.
fed geminatis obequiis utrumque bis
colimus . Et icut nudiuftertius fol Tu vero exerce corpus, quod pro imbecil.
lemnitas clo infertum Epipodium ce litate terrena fortibus mundi videtur ad.
lebravit, ita hodierna fetivitate bea ditum: ceterum animas notras cutodiet
veneramur affeu; non fingulis diebus,

tum Alexandrum perveniffe ad regna recipiet ille qui contulit.


X. Ad hc Prfes mixto pudore &
cletia gaudeamus . Idcirco autem

nun revertamur ad hitoriam paffio furore defviens, fanum Alexadrum

divaricatum ternis cdentibus prcepit

nis.

:
qui nulla humili reponfio-e".
VIII. Interemto ergo Epipodio mar
tyre perfecutor recenti adhuc cruore ne inter tormenta dejeus, Dei fem
refperfus, beati Alexandri fanguinem per prfidium flagitavit. Cumque lon
verberari:

Alexander
fawr ear4rry
dee .

giffimo patio cdentium fuccidua vi


comperendinato examine, die interpo ciffitudine non frangeretur; Prfes in

"fitiebat.

Quem receptum ex carcere,

fito, furori fuo prcepit offerri; ut ejus

terrogat, utrum etiamnum in hac con

fuppliciis non folum rabiem fuam , festione duraret. Cujus percunctationi


verum etiam infaniam commoti & f

inconcuffa auoritate repondit, deos

vientis populi temperaret. Quem tamen gentilium dmonia ee: Deum vero omni
etiamnunc hac percuntatione tentavit: potentem, inviibilem, empiternum fui
Adhuc in potetate tua et ut evadas propoiti ee cutodem.
XI. Tunc Judex: Chritiani ad iftam

prdecefforum exempla, videafque qu

teneas. Ita enim perfecuti Chriticolas infaniam proruperunt, ut prolixitate


fumus, ut pne te folum arbitrer refe pnarum gloriam ibi exitiment com
diffe. Nam prter alias cforum cater parari, & perecutores fuos viciffe fe
vas, etiam tultiti tu collega fuccu judicent, quos oportet celeri fine con

buit; atque ideo, tibi onulens, im fumi. Quia ergo in pertinacia fua & ---- .
mortales deos thuris accenione vene audiri nefas et & videri, idcirco Ale
f3f .

IX. Beatus Alexander dixit: Gratias

xander fixus cruci, animam, ficut me

retur effundat. Pot quam fententiam

ag Domino, quod dum glorioos Marty minitri fvique carnifices acceperunt


rum evolvis triumpbos, & illata tormen beatum Alexandrum, falutarique figno
ta commemoras, ad devotionem me quo eum, extenis in diverfa brachiis ac

que confirmas exemplis . Putafne ergo


extinias animas quas fuditi ? Ille
quidem clum poident : ed verfa vice
perecutores in illo agone perierunt. Fal.
it enim te opinio tua . Extingui non
potet nomen Cbritianum, quod ita Deo
fundante firmatum eft, ut & vita homi
num cutodiatur, & mortibus propagetur.

manibus nexuerunt, Nec tamen diu

beati Martyris tormenta porrea funt:


ita enim laniatum fuerat corpus crude

litate verberantium', ut carne foluta


cotarum, patefatique vifceribus, fe
cret anim panderentur. Nam dum

totus in Chrito et, eumque jam fef,


fus fupremis vocibus invocat, beatum
Deus noter calos quos fecit poidet ; piritum examinatus emifit.
XII. Hos

s S. Eucherius in homilia de his fanis : Dupliela Epiphodii &

fuiffe, fed fuum fratrem Epipodium, ntpote Chritianum, appel

Alexandri trpea, Eeelefie ostr fides , interjesta bidui vel tridui distin

lat, fient in Epitola ad Afis Ecclefias, Blandina farar appellatur,


II C. Rensig. tuto

Mione concelebrat.

*o Non inde inferendum et hos Martyres fratres germanos

12 Gd. Rem; confeffus.

E T

S E L E C T A.

SS. Epipodias & Alexander.


67
XII. Hos itaque emper concordes plurimos curaffe non negabat. Statim

& focios, quia mors diviferat, epultu que ei Lucia "beneditionem & hofpi
ra conjunxit, dum furantibus Chritia talis calicem falutis porrexit. Qui dum
nis, edua occulte extra urbem cor poculum remedium fitis accepit, pro

pora abconfa conduntur. Erat enim tinus ita extino ardore convaluit, ut
in colle fuperpoito civitati concretis non ope humana, fed mirabili divini
denfatus tipitibus locus, ibique in mo tatis auxilio, vit ac fanitati redditus
dum pelunc conclufa fructetis ac fen diceretur. Qu virtus fidei atque San- "......
tibus vallis latebat, & ut fit, ubi hu orum per univerfam difpergitur civi
mor deciduus per naturale miniterium tatem , & innumera multitudo dum
infunditur, inculta fcunditas, quo fanitatem corporum recepit, fidei in

in receffu venerabilia corpora religioa crementa fufcepit; faaque et mem


rovifione demerfa funt; quia Genti brorum atque animorum prfens &
furor , extremam denegans fe terna medicina. Sed & potea in locis
pulturam, etiam in corpora exanima illis mirabilia ifta montrantur, ejetio
ta fviebat . Potea vero venerabilem dmonum, debilitatum curatio, re

locum religioforum cultus fervavit, & tauratio fanitatum: qu ita pne quo

prodidit reverentia dedusta per pote tidiana & iis majora proveniunt, ut
ros, & virtutes plurim qu fanorum credulitas, etiamfi fpontanea non fue
rit, exfiftentibus miraculis exigatur.
potentiam prodiderunt,
XIII. Nam cum tempore confequen Itaque fidem dictis atque factis con
ti, populus Lugdunenis paffim morbo venit applicari : quia amica Dei po
fviente corrueret; adolecens quidam tentia, virtus & dignitas, ut fideles
natu nobilis, vi febrium valde uccen & credulos diligit, ita deferit dubi
fus, per viionem commonitus et, ut tantes. Idcirco non ambigamus vera
remedium ab ea muliere, qu calcea effe, qu & auditu manifeta haufimus
mentum Martyris habebat, expeteret. & videmus, regnante Domino notro
Illa vero fe medicin nihil noffe re Jeu Chrito, cui et gloria in fcula

fpondit : fed Domino miferante Mar fculorum. Amen.

tyris per exuvias hopitali ope allata, fe


Turon. lib. de gloria Confefforum c2p. 64.

1 3 De ea muliere & S. Epipodii calceamento. vide Gregorium

ss
A D M O N I T I O
I

Santi S y M P HoR1 AN1 Martyris,


I.

** S. S,
phariani ex
tedd, m/. *

Ata beati Symphoriani polata habentur, proferimus ; qu eadem


Martyris in multis codicibus mfl. , effe non dubitamus qu a Gregorio Turo

etiam antiquiffimis , fed in tribus tantum nenfi lib. de gloria Confefforum capite 77.
modo fincera & utcumque pura. Ex his laudata funt.
unus et abbati Conchenfis prope Ebroi
2. Cellula in qua beatum Symphoria r.a. ..a
cas in Normannia; fecundus Rosbacenfis, num epultum fuiffe Ata memorant, pot ttista.
qui modo et monaterii fanti Faronis in aliquod tempus in celebrem bafilicam mu

fuburbio Meldenfi; tertius denique in no tata et, cui cum monaterium fuiffet ad
ftra bibliothecha fanti Germani a Pratis juntum, Abbas prfuit fantus Germanus,

affervatur. Eorum opera tylum & verba, qui tefte Venantio Fortunato in ejus vita,

qu paffim Surius mutaverat, ad primige tanta devotione erga hunc beatiffimum


nium tatum revocavimus: ficque ea Ata Martyrem ferebatur, ut fingulas fere no
qu Baronius fincera judicavit , collata tes, quamdiu Augutoduni manfit prope
cum Mombritio, ejudem Baronii fragmen ejus epulcrum tranfigeret. Ipe potea Pa
tis, ac codd. mf. etiam iis in quibus inter rifiorum Epifcopus fatus, in ejudem bea
2

ti Mar

L CC L

00

L L L C

L L L L 0 L C L L LL

LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLS

LLSLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS LLS L LLLL LLLS 0S LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
0S LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLL LL LLS

CLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLL LLLLL LS LLLLLLLL LLLLLS


LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLS LLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL 00S


LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL
LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LL LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLL 0LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLL 00S LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLLS LLLL LL LLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLL LLLS S LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLSS LLLLLS


LLLS 00S LLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLS LLLLS LS LLS LLL LL LS
LLLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLLSS LLLLLS LLLLLLL LL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLS 00S LLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLL L LLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLL LS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLS 0S LL LL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLL LgS

LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS


0S LLLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL S LLLLS
LL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLS

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL S LLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS

LLCCLLLS

LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLS

LLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLS 0S LLLLLLLLS LL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LL
LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL 0S
LLLLLL LLLL 00S LLLLLL LLLLLLL S LL LS LLLLLLS LL0S LLLLLLS 0S LL LL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLSLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL
LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
0S LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL L LLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS
LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLS LLLL L LLLLS LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLS 0S LLLLLLS 0S
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLL
SS

LLLLL LLLLLLL
LLLS

LLLS

LLLLLL L CCCCCL LLL L LLLLLLLLS


LL LLLLLS LLLLS
CCCCCLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLS

SS

LS

LLLLLLLLL S LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL

LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLL LS

LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS


LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL

LL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LS


LLLLLSLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLS LLLS LL LLL LLLL LLLLLL LLLL LLL
SLL S LLLLLLL S LLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLL L L L L L L L L L LL LL L LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLS

LLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLS LLLLLLL SS S LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLL S LL LLLLLLLL LLL LLLS

LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLL
S LLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LL LLLLS
LLLLLS LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLS CCLL LLLLLLL eeS
SS

SS

S LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL S LLL LLLLLL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LaLLLL LLLLLL LLLS

E T S EL E C T A. S. Symphorianus
-

fenfione fervatus, naufragium male


blandientis fculi elapfus et 3 .
II. Erat tunc dua civitas antiqu
nobilitatis, titulis & facrileg reli

69

nobilis famili. Judex dixit : Jocris


tibi, Symphoriane gloriof indolis. hoc
tibi fub ambiguo fama cpit fuadere
mendacium. Ignoras forfitan quod Prin

gionis referta ceremoniis, atque er cipum noftrum fcita fanxerunt? Offi


rori gentilium famulans, diverfis i cio recitante pandatur. Ex Officio re

dolorum templis, & van upertitio citatum eft: Aurelius 7 Imperator omni
nis amore tenebatur. Nam Berecyn bus adminitratoribus fuis atque reo

thi , Apollinis, & Dian cultum ribus. Comperimus ab his qui fe tem
peciali diletione venerata eft. Ita ,, poribus notris Chritianos dicunt ,
que ad Berecynthi * matris dmo

33

num profanam folemnitatem populo

33

in eadem urbe refidens , ad inqui

33

rendos difcutiendoque Chritianos fa

33

legum violari . Hos com

prehenfos, nfi diis notris facrifi


rum multitudo convenerat. Hera ,, caverint , diverfis punite cruciati
clius * illis temporibus vir confularis ,, bus, quatenus habeat ditritio pro

gaci inquiitione follicitus erat : cui

lata jutitiam, & in refecandis cri


minibus ultio terminata jam finem.

III. Letis imperatoriis prceptioni

fantus Symphorianus affuit. Qui cum bus, Judex dixit: Quid ad hc, Sym
statuam Berecynthi, qu carpento phoriane, refpondes? Numquid poffu

portabatnr agminibus. itipata populo mus hc decreta convellere? Duplex


rum, defpe&am adorare noluiffet, pu tibi crimen impenditur. videris & pro

blic feditionis obtentu comprehenfus deorum depectione facrilegium perpe


tenetur, & Heraclio confulari tatim trare, & pro legum abufione contem

ingeritur. Heraclius vir confularis in tor exfiftere. unde nifi prceptis fatis
tribunali reidens dixit beato Sym feceris, hc omnia fanguinis tui placa
horiano: Nomen conditionemque de bit effuio. Sanctus Symphorianus re
figna. Ille repondit: Chritianus fum; fpondit: Numquam ego banc imaginem
Symphorianus vocor. Judex dixit: Chri mifi diabolic perfuaionis infautum fi
ftianus es? quantum video latuifti nos. mulacrum, & perditionis execrandum
nam nominis hujus apud nos non ma dmonem judicabo. In chaos emper fe

gna profeio et. Cur de matris effi mita vergente * collabitur, quiquis Chri * al urgente.
giem profana abuione depiciens, ado ftianus, damnatus paionibus deterioris
rare noluiti? San&us Symphorianus re vitae, mala retrorfum converus repexe

pondit: Jam dixi tibi, Chritianus fum. rit: fiatimque per devium gradum emita
Deum verum adoro qui regnat in earlis: exorbitante jaiatus, & parati muneris

fimulacrum vero demonis non folum non gratia detitutus, antiqui botis retibus
adoro; verumetiam fi permittis , mea patet. Deus noter ut novit remunera
auioritate, malleis illudcomminuo. Judex re merita, ita novit punire peccata.

dixit: Ifte non folum facrilegus, ve Nomini uo obedientes vivificat, rebel


rum etiam rebellis conatur exfiftere, an les interficit ; in cujus confeione fir:
hujus loci civis fit, edicat Officium. Ex ma fiabilitate duranti, tutum mibi

Officio dium eft: Hinc et, & quidem eft empiterni Regis tenere portum ,

mauq
ata
-

3 Hic in eodd plerique mff Symphorianus dicitur a fanao

pagg. 683 688.

Benigno baptizatus, & a fan&o Andochio fufceptus . Non diffen

4 Diu perfeveravit apud duenfes hc erga Berecynthiam fa!

tit Mifale Gothicum, num. 63: laudato, hc referens : Qui beatos


patrer Andochium , Benignumque fecutus, per martyrii fragrantiam elestus

fa religio, cujus fimulacrum cum pariter tempore Simplicii duen


fis Epifcopi deferretur, hujus antititis precibus in terram ruit ;

pervenit ad palmam . Benignum & Andochium presbyteros cum Thyr

nec ullo pasto moveri ultra potuit, quo miraculo multi permoti

fo diacono & Felice in Galliam a B. Polycarpo miffos fuie tra

fidem fufceperunt, ut narrat Greg. Turon.lib. de gloria Confef"

dunt vetera Martyrologia, Bed fincerum, Adonis, Ufuardi, Ra


bani, Notkeri, &c. Ubi Benignus Divione paffus dicitur Kalend.
Novembris, atque a Leonilla fepultus , Andochius vero cum Thyr

for cap. 77.

fo & Felice die 24. Sept. Augutoduni. S. Benigni meminit Greg.


Turon. in Hift. Francor. & lib. 1. de gloria Mart. cap. 51. fub cu

jus nomine Divione exstat nobile monaterium Ordinis notri Bene


distini. SS. Andochii, Ferreoti & Regin Martyrum, meminit
Widradus in utroque fuo testamento Sc 3. Benedist, part. 1.

; codex Resb. Heraelias illius temporis Confutaris in eadem Urbefe


debat ad inquir. &c.

6 Sic idem codex. aliii , arguendus preentatur.

z Sic cod. Resbac. & optime quiden, ut in Admonitione Pr


via diximus num. 3.

3 In cod. Compend. In bac caua femper &c. Cod. Resb. Infattaa


femita vergente collabitur.

A c T A M A R T Y R U M S IN C E R A

quam mortiferum diaboli Javientis intra fpestium . Munera enim vetra fucati
re naufragium .
ellis permixta dulcedine, male credulis

| 1 ||

IV. Ubi vidit Judex fantum Sym mentibus venema parturiunt: diviti ve

Cafus in eareer
rem truditur,

phorianum juffionibus fuis non prbe ro noftr emper in chrifio funt, quas
re famulatum, juffit eum a litoribus non caduca per tempur vetutas, diutur
cdi, & carceri mancipari. quem cum nitatis ipius labefatatione corrumpit.
poft comperendinatis diebus prentare Cupiditas autem vetra omnia babendo
fuis juffiffet obtutibus, producebatur nil poidet, qu diabolicis delegata * fa * divulgata
e tenebris filius lucis; de illo vetibulo cultatibus infelicis lucri cupiditatibus de
Nobis vero nibil in hoc mundo * al. delinitur.
feralis ergatuli, cum terno Rege fem tinetur*.
aufert human fragilitatis lapfura con-

per in ternitate victurus. Artiores


lisentium nexus liventium * lacertorum macie ditio. Gaudia vefira infiar vitri ad folis
cutis attenuata laxaverat; & dum ani fplendorem crepantis diffiliunt. Quidquid

|-

mum fuum ad upern gaudia alacrita finis interimit, caus involvit, cum tertis attolleret, inter beata fupplicia non nam mundi vertiginem rapax tempus
fuit minus confumfilfe fanguinem, obducit. Solus Deus mofter beatitudinem
rman, quam fudiffe . Tum Judex: Quantum vindicat. Hujus glori exordium, quia
retius faceres , Symphoriane, ut im non fuit concia rerum, necit antiquitas;
mortalibus diis ferviens, muneratum te bujur terminum quia non erit, noe non
ex rario publico nobilis militi plen oterit feries inveterata fculorum.
VI. Judex dixit: Nimium diuque *, *Sur. diu te.
dor attolleret. Qui nifi hodie veneran
dum de matris imulacrum genu pro Symphoriane, te de necio cujus CHRI-

*h

tratus adoraveris; Apollinis quoque & sTi magnitudine diputantem, patien


Dian fublimium numinum te culto ti me tenore futinui . Nii matri

rem venerabundum declaraveris, fine de facrificaveris, hodie te dilaniatum

dubio interibis ". Quapropter, fi vis, omnibus pnis, capitalis fententi


fertis redimire jubemus altaria; thure, damnatione profternam. Symphorianus
odoribuque incenfi facrificia digna dixit: Ego omnipotentem Deum qui me
diis folve. Symphorianus dixit : Non fecit, timeo ; & ipi foli fervio. Tu vero
debet Judex, cui commia res publica eft, corpus meum ad tempus in potetate ba

frivolis verborum fermocinationibus fub bes, animam vero meam non babes.
jacentem proferre fententiam, si peri At 3 nunc non in idoli hujus cultu por
culoum eftnom quotidie ad profetum ani tentofam attende uperffitionem vefiram,
ma aliquid addere, quanto periculofius quod tu ad opprobrium & exitium tuum
ef a falute dicedentem in copulis pecca veneraris: in cujus acris excias corpo
torum naufragio collidi ?
rum vires catrati adolecentes infautae
V. Judex ait: Sacrifica diis, ut pof. imagini exultantes illidunt, & execran
expe
fis palatii honoribus perfrui. Sympho dum facinus prograndi facrificio ducitis, mitIdolorum
originem .
rianus repondit: Judex tribunal fuum Jacrilegi facerdotes, ut quod immane ce.
"polluit, qui gladiis legum latrocinatur * lus et, religionis prtextu veletur. Ubi
-

in publico, animque fu perpetu cala perfirepentes buxos & tibias, fanatici


mitatis mortem affert, & vita ejus pe furoris inflati infania, ubi cymbala pul.
rennis opprobrii maledistiis profcinditur. fat corybantes . Apollinem vero iftum ,
Nos vitam quam Chrito foluturi fumus quis neciat apud Amphryfum fluvium "
ex debito, quidni ex voto folvamus ? Se Admeti regis fuie paftorem? Qui volu

ra pnitudo et ub judicis timuie con ptatum fuarum illecebras recolens, lau:


'

9 Hic definit codex noter Germanenfis.

1 o In plerifique mff pot hc verba, plendor attolleret, defunt


qu fequuntur ufque ad , Quapropter &c. In aliis textus depra
vatus et, quem ope trium notrorum codd. fanavimus.
# I 1 Codd. Fofat. &
PM3 .

Compend. uperjacentem ; alii codd. jahan


-

** Pro vertiginem aliquot codd. habent virtutem). Resbac. ter

?!J

na mundi vertigine rapax tempus abducit.

I 3 Qu fequuntur ufque ad fententiam Judicis defunt in codd.


Compendienfi , Fofat. &c. Plura profequitur cod. Resb. more
oratorio, qu ideo omittimus.

14 Amphryfus Theffali fluvius, exiguus quidem , fed ob A.


pollinem celebris.

*4:.

E T S E L E C T A. S. Symphorianus.
*

reas diligit fertis coronas. Ubi per impli.


* f tripedum citas ambages mugiente tropidum * pecu
diabolicas voces, ubi frequenter decepe
rit, dicitur aliquoties vera cecinie. Dia
nam quoque demonium ee meridia
num ",aniorum indutria invetigavit,
que per compita currens, & filvaum
ecreta perluftrans, incredulis bominum

71

fanguinis fui unda perfufus, a re


igiofis latenter inde fublatus et.
VIII. Sic Martyr delatus ad fontem, Ejus epultura.

qui extra publicum campum et, &


ibi in parva cellula epultus, emper
tamen virtutibus fe publicavit; ita ut
ipis quoque gentilibus, ob miracula
& fanitatum beneficia tupentibus, in

mentibus zizania tribulos fceleris fui ar maximo honore ea tempetate habere

te diffeminat, Trivia fibi


Capite damn4=

tur ", non longe a bafilica fua, qu

cognomen,

dum triviis infidiatur obtinuit. Hc fan ftudio fummo Antititis noftr eccle

fur,

o Symphoriano loquente, Judex furo fi celfum protulit dificata fatigium;


re fuccenus dixit: Symphorianus pu fulget non uno muneris fui ornata pri
blici criminis reus, qui diis notris fa vilegio, patroni notri Symphoriani
crificare detreans majetatis facrile martyris referta virtutibus,

gium perpetravit, facris etiam altaribus volantis vit naufragia, dum de diabo
irrogavit injurias, gladio ultore feria lo triumpharet, exclufit, defenfor fatus
tur: ut dum criminis funeta refecantur, patri u, dum ad veram patriam fe

deorum pariter & legum vindicetur in ftinaret: apparuitque turris fortitudinis


juria.

contra faciem adverfantis inimici,quam

VII. Sic data fententia beatus vir


Mater eum ber
fatur sd nsr
Dei ducebatur ad vitimam . Venera
teg),

fanguinis fui effuione contruxit. In


expugnabilem murum auxilio corporis
bilis autem mater fua, de muro nota fui perennis patrocinii mediator attol
illum voce commonuit dicens : Na lit, innumeras curationes meritorum
te, nate Symphoriane, in mente habe fuorum virtute donat . Denique per
Deum vivum. Refume contantiam, eum nobis apud Dominum Jefum Chri
fili. Timere non poffumus mortem, ftum evidens mifericordi panditur via,
qu fine dubio perducit ad vitam. ut in omnim votorum plenitudinem

Surfum cor fufpende, fili, afpice il felix aperiatur ingreffus, prftante Do ss. Trinitas
lum qui regnat in clis. Hodie tibi mino notro Jefu Chrito, qui et vira
vita non tollitur, fed mutatur in me omnium fine fine Sanorum, & regnat

lius. Hodie nate ad upernam vitam cum Patre in unitate Spiritus fanti
felici commutatione migrabis. Sic Deus, per omnia fcula fculorum.
fantus Symphorianus extra murum Amen.

duus, a percuffore protratus eft; pur


1 ; Cod. Coneh. habet i demonium meridianum effe investigavit asta
tia ; qua per compits &c.

de S. Symphoriano habentur, ex his Atis defumta fuiffe.


-

18 Qu equntur nec apud Mombritium habentur, nec in ple

rifque codd. mff quos vidimus, quorum unus Fofatenfis annos


Ponto eleg. 2. Ob id etiam quandoque cum tribus faciebus finge 8oo. videtur fuperare. Habentur tamen in codicib. Resbacenti &
batur.
Conchenfi , icut & apnd Surium .
19 Is effe videtur Euphronius qui tete Gregor. Turon. lib. 2.
17 Hc matris Symphoriani verba egregie extollit Miffale Go
thicum, ubi in immolatione Miff fic legitur : Et materno conloquio, Hitor. cap. 15. bafilicam fan&i Symphoriani , adhuc Presbyter
pieate transfertur ad premium, eum ei infin uatar non debere mrtem me dificavit . Is cirea fculi quinti medium floruit, quo tempore ,
fuere ; quia Martyribus vita non tollitur 3 fed mutatur. In Pr fatione ea qu equuntur , A&is beati Symphoriani adjun&a funt , qu
vero: fleut illum exhortatio pla matris extulit ad peragendam certaminis ideo in plerique codd. mff defiderantur.
hujus vistoriam ; ita & nos &c. Unde apparet ea qu in hac Miffa

16 Sic eam appellant Virgilius lib. 6. neidos & Ovidius 3. de

ss
Anno Chriti
circ. 13 i -

DE SAN CT o APOLLONIO MARTYRE.


I.

Pollonii nobiliimi Martyris Paf. paionibus antiquorum Martyrum a fe


Apollonii Asta.
fonem breviter!tantum delibavit colletis retuliet. Verum cum banc col.
Euebius Carienfis libro 5. Hitori ec lestionem nemo balenus potuerit reperire,

clefiatic cap. 21. quod ejus martyrii verendumque fit ne ea omnino exciderit,
Ata fufiora, ut ipemet affirmat, in vium et pauca que Euebius de ipo in
itoria

LCCC L C L L C C L L C L L L C L L L
LLLLLLLL LLLLLLLCCLLL LLLLLLLLLLSLLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLLLLL
LLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLS S
LLL
LLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
00

SS

AA TTT TMS
L0L S

LLS LLLLL LLLLLLLL 0LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL


LLLLL LLLCCCLLL LLLCL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LaLLLLLLLLLLLLLLLa LLLS

LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLL LL LLL LLL LL


LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLLSLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LL


LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS
GGL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL L LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLS

LLLS L LLLLLLL LLLL LLLLLLLL S LLLLLL

LLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL

LLLLLLLL LLCCCL LLL CCLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLS LLLL LL

ttu

LLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL

LLLLLLLLLL LLLLLLLL L LL

LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLCS


LL LLLLLLLLLL LLLLLL 0CLLLLLS LLLLLLLS
tLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLS


LLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLL LL LLLLLS


LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLL 00S 0LCS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL
LLSLLLLLLLL 0CLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LL
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
SLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLS CCCCC LL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS LL S LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
0SLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLS

LLLLLLLL S LL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLL LLLS


LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLS
S LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLLLL
LLLLLS LLLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS
SS

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL CLCCCLLL SSS M
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLL
LLLLLL LLLLLLL 0CLLLLLL CCLLLLLL LLCCS
LLS0L LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL
LLLLL LLLLLLS s GLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLS
LLLS LLLL LLLLLLL GLLLLLLS LL LLLLLL
LLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLL s LLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLSLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL
SS

LLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLLS

SS

LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLL LLL LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS S

LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LS


LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL

LLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLS


LLLLLL LLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLL LL

LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL L LLLLLLLLL LLLL


LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLL 0CLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLL S
LL LLLLLLS LLL LL LLLL LLLL LLLLLLLLLS eG LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS

Ss LLLL L L L LS LLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLS L LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LL LS


LLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS

S LLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLL


LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLS


L 0 LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
S LLLLLS LLLLLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLSLLS 0SCCCS 00S LLLLLLS

LLLLLLL LLLS LLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS

0S LL LL LLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLL LL LLL


LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLS

LLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLS

0S LL LLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLS


LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS SS
SS

SS

SS

AAAAAA LLS

MT

E T S E L E C T A. SS. Martyrer Scillitani or.

73

**
A D M O NI I T I O

In Aa Martyrum ScI LLIT AN o R U M.


I.

toritatem omnem detrahere . Totidem

Proconfularia , abfque ullo aliquo fuco vel ad

quippe tum in Baronianis, tum in his qu


ex cod. Colbertino proferimus, enumeran
tur : unde Wandelbertus in Martyrologio
eos duodenam plebem appellat. Confentiunt
alia Martyrologia qu fupra laudavimus,
nec videtur ex his debere excipi Beda ,
quamquam omiffo Sperato , undecim tan

Abemus, inquit Baronius in notis


ad Martyrologium Romanum, die
7. Julii martyrum Scillitanorum Asta, prout
excepta fuerunt a Notariis, & relata in Affa
ditamento inde defcripta. Hc qu quovis
tbefauro cariora jure exitimabat dotiffi
mus Cardinalis , ex tribus vetutiffimis
codd. m.fl. eruta, Annalibus fuis inferuit
ad annum 2o2. ex quo loco ea proferimus.

tummodo recenfeat.

4. Sub horum Martyrum nomine bafi

Verum cum eadem Ata, aliquatenus ab licam extitiffe apud Carthaginem, tetis
eis diverfa, fed tamen non minus fincera, eft Victor Vitenfis epifcopus lib. 1. de per
in cod. mf. Bibliothec Colbertin repe fecutione Vandalica num 3. in qua quidem

riiffemus, oper pretium duximus ea quo


que prout in eo codice habentur hic exhi
bere, adjuncto terti prterea editionis
fragmento , quod ex cod. mf. monaterii
Augienis prope Conftantiam defcriptum,
Asta unde ha.
bits.

bafilica fantus Augutinus habuit


nem 155. nov editionis, alias 6. de ver

bis Apostoli , ut ex ejus titulo patet in


cod. mf. Romani monaterii fant Crucis
in Jerualem Ordinis Ciftercienis. Eum

in tomo 4. veterum Analeorum D. Jo tamen fermonem alium effe exitimamus ab

hannes Mabillonius vulgavit. Hanc autem eo quem Poffidius indiculi cap. 9. habitum
varietatem Aorum ex eo profluxiffe exi refert, per natalem fanstorum martyrum Scil
ftimamus, quod cum hc Ata a fidelibus litanorum. Nam fermo ifte 155. habitus eft

Speratur e.
Scillitani disti .

qui qutioni forte prfentes fuerant, de


fcripta fuiffe, vel forte ab iidem ex No
tariorum publicorum excerptis compen
dioe relata , ea qu audierant , vel lege

menfe Otobri: Scillitanorum vero fetivi

rant alii aliis verbis retulerunt.

quod nofter Mabillonius tom 3. Analeto

tas, non folum ex eorum Atis, & omnibus


omnino Martyrologiis, fed etiam ex vetu
stiffimo Kalendario ecclei Carthaginenfis,

2. Speratus aliique Martyres qui in his rum vulgavit , menfe Julio celebratur.
uod vero laudatus fermo 155. habitus
Atis memorantur, Scillitani contanter ap
pellantur, non folum in vetutiffimis Mar fuerit menfe Otobri, ex ipfomet Augu
tyrologiis Bed fincero , Adonis, Rabani fino probamus, qui fermone 155. alias de

Mauri, Ufuardi, Notkeri, ac in Roma verbis Apotoli 13. de prcedenti, qui Scil
nis Martyrologiis Rofvveidi, & Baronii, litanorum et, loquens, ait: Jam nudiuter

fed etiam in cod. Augienfi, ubi in Aorum tius qui fuistis , auditis &c. repetens qu
titulo ipi Scillitani Martyres appellantur. cap. 6. fuperioris fermonis 155. dixerat.

Quibus omnibus prvalere non potet Mar Hic autem fermo 156. ut titulus prfert,
tyrologii a Cl. viro Florentinio Lucenfi e habitus et in Bafilica Gentiani, die natali
diti autoritas, ubi aliqui ex iftis Marty martyrum Bolitanorum , quorum Bolitano
ribus qui in Atis memorantur, a Scillita. rum feu Volitanorum fetivitas recoleba
nii videntur diftingui. quamvis in eodem tur die xv 1. Kal. Novembris ex laudato
Martyrologio, quod feilicet fanto Hiero Kelendario Carthaginenfi. Ex his colligi
Augutini de martyribus
mo attribuitur , in plurimis codd. mf. ut mus fermonem
memoratum excidif
s
Poffidio
a
Scillitani
ipfemet Florentinius obervat , omnes ifti
fimul Scillitani vocentur. De Scillitana ur fe.
5. Scillitanorum martyrum reliqui Car-relit".
be, qu ad Proconfularem pertinebat, vi

de qu diximus in Obervationibus ad No thagine in bafilica ipis dicata diu affer


quas potea Vandalic per
titiam Afric in parte 2. Hit. perfec. Van vat fuerunt,
varia in loca ditra
occafione
fecutionis
dalic p. 174. & 175. Tamaium vero, qui
Earum pleraque
in Martyrologio Hip. Scillitanos martyres tas fuie conjicimus. affeverat
Baronius

Carthagine in Hipania paffos fuie con

Romam fuiffe translatas

in notis ad Martyrologium Romanum, die


3. Eofdem numero duodecim fuiffe ne 17. Julii. Agobardus vero Lugdunenis an
mo potet inficiari, nifi velit Ais ipis au tiftes Carmen edidit de fantorum Cypria
tendit, ferio refellere non licet .

Martyres 12,

fermo- p, ki frm."

ni, Spe

LLLL S LLLLL LLLLL LLLLLL L


LLS LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LL LLLLLL LLS
00

L LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLS LLLS

LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLaLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS 0LLLLL S LL LLL S LLLL 00S LLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLS
LLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL CLLLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLS LL LLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLGS
LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLSaaa LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLL CCLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLL S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL L LLL LLLLLL LLLLLSLLLL LLLLLLL LLLS LLLS
LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLS AAAAALLS LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LL
LL LLLLLLLLL LLLLLLLSLLL LLLLLLLLL LLL 00S LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLLL S LL LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL S LLL LL LLL 00S LLLLS LLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL
LLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LCCL LLLL LLLL LLLLL CLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLS LLL LLLL LLS
LLLLLLLL LLLLLLLL L CCLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL L LLLL LLLL LLLLLL

0S LLLLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLL LLLS

LLLLCCC aaMMS

LLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL S LLL LLLL LLLLLLLL

LLLS

LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS

LLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LL00S LLL LL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLL SS LLL
LLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL CLS LLLS LLLLLLLL S LL LLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLL
LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLS
LL LLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLS

0S

L L

L L

L L L L L L L LL LS L L L L

LLLLLL LLLLLLL
LLLS 0LLS

LLL LLCC LLLC

LLLLLLC LLLLLCS

LL LLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLL 000S

LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLL LLLLLL LaLLS LL LLLLLLLLL LL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS L LLLLLLLL LLL LLS
LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS L
LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLL

LLLLLLLL LS LS
LLLLLLL LLLLCCCCS
E LLLLLLLLS

SS

LLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLL S

LL LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLS

LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLS


LLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL S LLLLLLS LLL LLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL L LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLS

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLS LLLLLL LL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL

LLL 0 LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL
LLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLL
LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLSLL LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLL GGS
LLLLLLLL LLLLLLLL CCLLLLLLLCCCS LLLL LLLS LLLLS LLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLL
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL
LLLLLLL LL LLGGS SLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL s LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLCCS
00JE0

S LL LLL LLLS aLLLLLLLLS LL LLLLLL aALLLS LL LLLL LLLLLL LLLLS


LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLCCCS

LLLLS LLLLLL LLLLLLLS

S LL LLL LLLLL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLS LLS LLL LLLLLLLLL LLLS


0S LL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLL S

LL LLLLLS LLLL LLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLaS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLL

S LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LS

E T S E L E CT A, ss. Martyre, scilitani. .


num meum Regem regum, omnium rationem , nec remiionem vultis ?
gentium Dominum. Saturninus Procon Speratus repondit : in certamine juto
ful dixit: De cetero a tumultu gar nulla et remiio. Fac quod vis . Nos
rulitatum quiecite, & accedentes fa enim pro Chrito gaudentes morimur.

crificate diis. Speratus refpondit: Illa Saturninus Proconful dixit : Qui funt
eft mala concitatio, qu facit bomici. libri quos adoratis legentes ? Speratus
dium, & falam accuationem adver repondit: Quatuor Evangelia Domini
fus aliquem.

II. Saturninus Proconful ad alios

Jeu Chriti,

& Epitolas fanli

Pauli Apotoli, & omnem divinitus in

converus dixit: Nolite furoris hujus fpiratam Scripturam . Saturninus Pro

infipientia participes fieri, fed timete conful dixit: Spatium trium dierum
potius regem notrum, obedientes pr tribuo vobis, ut refipifcatis. Speratus
ceptis ejus. Cittinus dixit : Nos non dixit: Cbritianus fum, & omnes qui me
babemus alium quem timeamus, nii cum funt; & a fide Domini nofiri Jefu
Dominum Deum noftrum , qui eft in Chriti non dicedimus. Fac quod vis.
clis. Saturninus Proconful dixit: De

V. Proconful videns etiam iporum

trudantur in carcerem, ponantur in mentis tabilitatem, & fidei firmitatem,


ligno in diem craftinum.
dedit in eos fententiam per Excepto
III. Sequenti die Saturninus Pro rem, dicens fic: Speratum, Narzalem ',

conful fedens pro tribunali, eos pr Cittinum , VETURIUM 7, FELICEM,


fentari jubet. Qui cum adtitiffent, di ACYLLINUM *, LTANTIUM, JA

cit ad feminas : Honorate regem no NUARIAM, GENEROSAM 9, Veti


trum, & facrificate diis. Tunc Dona nam ", Donatam, & Secundam Chri
Alire die n.
terrogantur

mulieres .

ta dixit: Honorem quidem Cfari tam tianos fe effe confitentes, & Imperato
quam Cari; Deo autem notro bonorem ri honorem & dignitatem dare recuan
orationem offerimus . Stans Vetina tes, capite truncari prcipio . Hc

dixit: Et ego Cbritiana fum. Secunda


fimiliter dixit: Et ego credo in Deo meo,
& volo in ipo ee: diis autem tuis non
fervimus, neque adoramas. Saturninus

Proconful, auditis his, prcepit eas fer


* al. feparari. vari *.

Item & viri.

IV. Advocatis viris, dicit Sperato:


Perfeveras ut Chritianus fis ? Speratus

cum effent ex tabella recitata, Speratus,


& qui cum eo erant omnes dixerunt:

Deo gratias conferimus, qui dignatus nos


bodie Martyres accipere in clis pro con
feione fua. His ditis, duti funt; &
flexis genibus unanimiter, cum iterum
gratias Chrito agerent, truncata funt
fingulorum capita. Confummati funt
Chriti martyres menfe Julio, die epti
mo decimo, & intercedunt pro nobis

dixit: Etiam perfevero: & omnes audi


te, quia Chritianus fum . Audientes
omnes qui cum illo retenti fuerant, ad Dominum Jefum Chritum, cui ho

SS. Trnitas.

confenferunt confeffioni illius, dicen nor & gloria cum Patre & Spiritu fan

tes: Sumus & nos pariter Chritiani.

o in fcula fculorum. Amen.

Saturninus Proconful dixit: Nec libe


4 Legendum, deliberationene. Nam in cod. Colbert. Fritam ad
liberandum tempus vultis accipere.

5 Cod. Colb. Nazarium ; Beda, Marttalem , quod nomen etiam


Rabanus & Notkerus in aliquibus mff. habent.

6 Cod. Colb. Beda & Rabanus, cythium. Cod. vero Augienf.


Cattlnums .

z Cod. Colb. Veram, Beda n uno mf. Urlum.

s Alii fere omnes Aquilinum. & equentem Leetiam appel


lant.

9 Januarium & Generoum habent Cod. Colbert. Rabari. in uno


cod. mf. & Beda fincerus. hic tamen in uno cod. mf. habet
Generofam .

ro In cod. Colbert. & cod. Augienf. Veelam. Beda incerus


& Rabanus Vestam. Ado, Ufuard. & Notker. Bestam. Tamaius

qui Astorum excerptum exhibet, fic hos Martyres appellaf,


speratum , Nataliam , cirinum , Betarium , Felicem , 4sailinum 3
Letarium , Jannarium , Generofam , Baffam , Bonatam & stan
dam .

2.

ACTA

76

A C T A

M A R T Y R U M

s1N c E R A

-5

AC T A

M A R T Y R U M.

S C I L L I T A N O R U M.

Ex cod. mf. Bibliothec Colbertin.

Paffio famiorum Martyrum sperati, Nazarii, Cicii, Donate, secunde,


*/

Vet & comitum eorum,


qui pai
ub Saturnino
Proconule
XVI. unt
Kal.Carthagine
Aug.

I. A Ddutis ergo in fecretario Car ratorem omnium gentium Deum & Do


thaginis apparitorum officio, minum meum agnoco: querelas nulli in
Sperato, Nazario, Cicio, Donata, Se tuli, fuftinere non debeo.

II. Saturninus proconful ad ceteros


nus Proconful his omnibus generaliter ora convertit, & focios fanti Sperati
cunda, & Vefta fociis eorum , Saturni

dixit: Potetis indulgentiam omnes a fic adorfus et, dicens: Definite hujus
dominis notris Imperatoribus prome etiam perfuaionis qua Speratus inleus
reri: fi ad bonam mentem redeatis, &
deorum notrorum ceremonias oberve
christianerans
nuotemta.

eft; quos ejus habuerit profeffio focios,


nihilo minus habebit & pna. Spera

tis. Sanctus Speratus dixit: Numquam tus fantus dixit: Mala efi perfuafio fal.

gefie concii fumus iniquitatem , opem fum tetimonium dicere, mala utique pro
atque affenum non prbuimus, nulli um batur ee conenio, fi contra divinis "
quam nos maledixie recolimus, ed ma legibus agatur publicis legibus, qui
le traiati ac laceiti emper Deo gratias
egimus . Siquidem & pro iis oravimus
quos injufte patiebamur infetos, pro qua
re & Imperatorem noftrum adtendimus,
a quo nobis bc vivendi norma concea
eft. Saturninus dixit: Et nobis religio
fiffima & implex et notra religio, &
juramus per regnum dominorum no
trorum Imperatorum, & pro falute eo

bus human vit ordo diponitur. Per

fuafio vero divin cultur feianda eft


potius quam deferenda. Saturninus Pro

conful dixit: In prteritis jam ego ad


monui, ut furoris hujus dementi non

annuatis effe participes . Santus Cy


thius repondit: Non aliud oportet a no c...

bis audire, Proconul, nii que focius

nofter Speratus confeus eft. Scito enim


rum upplicamus, quod vos facere de quod non babemur alium quem timeamus,
beatis. Speratus fantus dixit: Si tran nifi unum Deum & Dominum noftrum,
quillitas prbuerit aures tuas, dicam qui et in clo. Sana Donata fimiliter
myfterium Chritian fimplicitatis. Sa dixit: Honorem Cari reddimus, timo
turninus proconlul dixit: Incipienti ti rem autem aut cultum Chrito Deo vero cisa pa.
bi dicere male de facrificiis notris, au prftamus. Vetia vero venerabilis fe
res prbebo? Sed potius jurate per re cuta et dicens: Hoc emper meditabitur
gnum dominorum notrorum Impera cor meum & labia mea pronuntiabunt,

torum, ut vit itius ltitia perfruatis. quia Chritiana fum. Santa vero (Se
Speratus fantus dixit: Ego imperium cunda) fimiliter ait: Quod fum Chri
bujur fculi non cognoco,fed magis illi fi ftiana, ipa id ee volo, & a meorum
de, fpe & caritate deervio Deo, quem fociorum profeione ullo obtante recedo.
nemo hominum vidit, nec videre poteft.
III. Saturninus Proconful fano Spe
Facinus quod legibus publicis & divinis rato dixit: Perfeveras, ut video, effe
comperitur effe damnabile non feci . Si Chritianus . Sanctus Speratus dixit:
quid autem in publicum egero, de eo exa Hanc perfeverantiam Chritianam non
ioribus publicis vestigalia reddo. Impe meis viribus feddivini muneris me babe
Q0Z

1. Ejufmodi cafuum, ut vocant Grammatici, mutationes f


pius in mff occurrunt . Hic legendum divinas . . . . . (3 publicas
geu.
|

2 An, nullo instante ? Sunt & infra aliqua loca depravata , qu

pront codex habet retulimus,

* E T S E L E C T A. SS. Martyres Scillitani .

"

77

re confido, Proinde fi vir fixam cordis dignus accipere, upende moram, fenten
mei cire fententiam, Chritianus fum. tiam recita. Nam quales nos bodie cer
In hac ergo confeffione & ceteri Dei nis, tales poft banc induciam futuros ee
Martyres confenferunt. Saturninus Pro non dubites.
-

conful dixit: Forfitan ad deliberan

IV. Cernens Proconful Saturninus smrti. :


Martyres.

dum fpatium vultis accipere. Santus fanorum perfeverantiam , decretum


Speratus dixit: In rem tam bonam (non) recitavit ex tabella: Speratum, Naza
quritur fecunda deliberatio. Tunc enim rium , Cythium , Donatam , Secun
deliberavimus nos a cultura Chriti non dam & omnes Chritiano ritu vivere fe

dejerere, quando baptimi gratia renova confeffos, & quod oblatam fibi facul
ti, & diabolo abrenuntiavimus, & Chri tatem redeundi ad deorum culturam

fti vetigia fecuti fumus. Saturninus Pro obtinate non receperunt, gladio nam
conful dixit: Qu eft, dicite mihi, que animadverti placet : Sanctus Spe
res dotrinarum in caufa & religione ratus dixit : Gratias Chrito agimus.
vetra. Speratus fanctus repondit: Li Nazarius fantus dixit: Hodie Martyres

bri Evangeliorum, & Epifiole Pauli in clo umus. Deo gratias. Saturninus
viri fanliimi apotoli. Saturninus Pro Proconful per prconem fanos duci
conful dixit: Accipite moram triginta juffit, id et, Speratum, Nazarium,
dierum, ut retraetis hujus fet con Cythium, Verum , Felicem, Aquil
feffionem. Forfitan ad deorum facras num, Laantium, Januarium, Gene

ceremonias revertimini. Speratus fan rofum , Vetem , Donatam atque Se


&us repondit : Non triginta dierum cundam. & ic venientes ad locum
mora mutare poterit profeionem no martyrii, gladio funt percuffi, beatas
firam, ed potius optat vita boc pa Deo animas tradiderunt. Dominus au
tium deliberandi accipere, ut de tam tur tem fucepit Martyres fuos in pace, cui
pi cultura idolorum Chritian religionis eft honor & gloria in fcula fculo
amator exiteres. Ceterum fi boc non es rum, Amen. .

|
*

Tr

F R A G M E NI T'U M

DE

M A R T.

SC IL L I T A N IS .

Ex cod. mf. Augienfi apud Mabillon.tom. 4. Vet. Analet.


Incipit Paio fantorum Scillitanorum quod ef X VI. Kalend. Auguti.
N diebus illis prfidente bis Claudia diximus, ed male accepti gratias egi
no Confule xvi. Kal. Augut. Car mus, propter quod imperium notrum *

thagine in Secretario, impoitis Spera obervamus . Saturninus Proconful di


to, Narthalo, & Cattino, Donata, Se xit: Et nos religioi fumus, & implex

cunda, Vetia, Saturninus Proconful eft religio notra: & juramus per inge

dixit: Potetis indulgentiam domini nium domini notri Imperatoris, & pro

notri Imperatoris promereri, fi ad bo ejus falute fupplicamus, quod & vos


nam mentem redeatis. Speratus dixit: quoque facere debetis. Speratus dixit:
Numquam malefecimus ; iniquitati nul. Si tranquillas prbueris aures tuas, di

lam operam prbemus, numquam male co myfterium . . . . .


s
A D

M O NI

I T

I O

In Paffionem SS. PER PET U, FEL I CITATIS &c.


I.
ffs german,
r

Ultum defiderata , & frutra in

Acta germana fanstarum PERPETU

variis bibliothecis diu conquifita & FELICITATIS , invenit

a0
. ftu
ftudio

* V etrum

78

A C T A

M A R T Y R"U M

S IN C E R A

diofiffimus, facr , antiquitatis indagator ea provincia nullum jus Proconfules habe


Lucas Holtenius in cod. mf. facri mona rent; verum , ut in nova editione Au
fterii Cafinenfis, unde eruta & Rom vul gutiniana obervatum et , cum duplex

gata , eadem potea, cum ejudem Hol fuerit Tuburbium in Proconfulari provin
ftenii notis, Parifiis edidit Henricus Vale cia fitum , atque in alterutra earum civi
fius. Nos vero ea proferimus ex duobus tatum fortaffis amphitheatrum effet, cum
codd. m.fl. cum eadem editione collatis: ex iis una, Tuburbium majus diceretur, pa
quorum unus eft Ecleia: Salisburgenfis, rum valet ea Valefii ratio, nii dicatur
cujus codicis varias letiones fapientiffimi Martyrologia fere omnia Tuburbium in Mau
viri Antonii Faure Theologi Parifienfis & ritania expreflife.
Remenfis Ecclei Prpoiti beneficio ac
3. Certius et argumentum quod ex au

cepimus; alter vero qui ad annos 8oo, ac oritate veterum, qui de fan&tis Perpe
cedit, eft bibliothec notri monaterii fan tua & Felicitate fcripferunt, deducitur.
ti Cornelii Compendienis. Invenimus et nam prterquam quod Vitor Vitenfis lib.
iam in fchedis Mabillonii notri excerpta 1. de perfecutione Vandalica eas Cartha
ex iidem Atis non contemnenda , fede

quo codice ea defcripta fint non indicatur.

roper
in Bailica majori Jepultas fuie affirmat;
in Chronico Lebbean, Beda in

Porro in iis locis , in quibus codd. m.fl. in libro de fex tatibus mundi , immo & in
ter fefe vel ab editis diffident , & tamen Martyrologio fincero, quamvis illud quod

utraque letio ferri poteft, varietatem in fub ejus nomine vulgo circumfertur aliter
notulis appouimus, ne temere in tam pre habeat, Regino, Rabanus in Martyrolo
tiofo Ecclei monumento aliquid imm gio, aliaque bene multa Martyrologia, cum
tafe videremur. Eadem etiam cautela u

edita, tum mfl. ut videre et apud Bollan


fi fumus, fi quando in Infl. codd. ubi eadem dianos ad diem feptimum Martii , expref.

Ata vitiata habentur, aliquid notatu di fis verbis has fan&tas Martyres apud Car
thaginem pafas fuie afferunt. Nec repo
2. Tria inquirit eruditus Valefius in Pr nere juvat ab Augutino in fermone 32. a

gnum occurrit ;

fatione ad hc Acta. Primo ubinam h

Sirmundo edito, qui et nov editionis 345.

mulieres anct paff fint. Secundo quo has Martyres Tuburbitanas appellari , nam
tempore martyrium confu mmarint: ac tan

in cod. mf. ex quo defumtus et ite fermo,

dem quifnam horum Aorum autor, feu non Tuburbiranarum , ut correxit Sirmun

potius colletor fuerit, de quibus omnibus dus, fed Suburbitarum , legitur . Diceret

etiam hic paucis agendum et.

ad

forte aliquis, eas Suburbitanas fuie ditas,

rimum attinet, priuquam fincera harum quod in fuburbio Carthaginis paff fuif
Aa reperta fuiffent, nemo fe fent. Sed et fi detur hunc locum rete a

re in dubium revocabat, quin edem ipf Sirmundo emendatum fuiffe , nihil inde
r.,na.e. r. fuerint, quas fub faniarum Tuburbitana contra Valefii fententiam deduci potet.
tititas an r- rum nomine varii autores celebrabant. Id Fatetur quidem de Tuburbitanis Marty
arkitana .
perfudebant, prter quorumdam, etiam ribus hic Augutinum gere: at negat pla
veterum Marty rologiorum autoritatem,
Aa qu fub Perpetu & Felicitatis no
mine vulgo circumferebantur, in quibus
eas Tuburbii paffas fuie difertis verbis

ne eas effe Perpetuam & Felicitatem; de

quibus alias fpius agens Augutinus,num


quam eas Tuburbitanas, fed proprio fem
per nomine Perpetuam Felicitatem appel

exprefum erat ; & quamvis in his atis lavit. Contendit vero vir eruditus , Tu
nonnulla viris eruditis vitiofa ac deprava burbitanarum nomine hic a fanto Auguti
ta viderentur , nullus tamen de loco mar no , Maximam , Donatillam ac Secundam

tyrii hatenus qutionem moverat. Ve defignatas fuiffe , qu quidem Tuburbii


rum cum Holtenian editionis occaione

fub Valeriano & Gallieno Imperatoribus

res exatius difcuteretur , aliter viris do paff dicuntur. Et quidem id Valefii re

tioribus vifum et, ac pr ceteris Henri ponum confirmari poffet ex vetufto Ka


co Valefio, qui libratis, qu ex utraque lendario Carthaginenfi apud Mabillonium,
parte afferri poterant, momentis, has Mar ubi fantarum Tuburbitanarum fetum

tyres non Tuburbii , fed Carthagine mar recolitur 1 I 1. Kalendas Auguti, quo die
tyrium confummaffe affeveranter pronun nufquam Perpetua & Felicitas, Maxima
tiavit. Hanc fententiam probat vir clarif. vero & foci in omnibus Martyrologiis
fimus, tum ex ipfis Actis , tum etiam ex

mortem obiiffe referuntur.

antiquorum fcriptorum auoritate. Ex tempore,


4. Diu non
in affignando
rempa zast
quo immorabimur
ift beat Martyres
paffio- nis.

Atis evincitur has Martyres proconfulari


potetate damnatas fuiffe : ac proinde, ut nem conummarunt. Aa & Martyrolo
ait, non Tuburbii in Mauritania , cum in gia, qu eas ub Valeriano & Gallieno

paffas

E T S E L E C T A. SS. Perpetua, Felicitas &c., :


79
paffas fuiffe referunt , vel ex eo convin ne unum quidem verbum de criptur
euntur falfi, quod Tertullianus, qui in li facr cum viionibus Martyrum compa
bro de anima beat Perpetu meminit, ratione habetur. Si vetera, inquit, fidei
diu ante horum Imperatorum tempus e vi exempla.... propterea in litterii funt digefia,
vis excefferit. Melius itaque in Martyro ut letione eorum qua fi repenfitatione rerum
logio genutno Bed, aliifque antiquis, id & Deu bonoretur, & homo confortetur; cur,

martyrium ad Severi Imperatoris tempus non & nova documenta que utrique cau
revocatur, quibus Aa incera confentiunt, f convenientia & digerantur ? &c. Porro.
fiquidem ibi fant Martyres die natali Ge et fi ifte auor harum Martyrum viiones
tae Cafaris betiis obje unt , quod anno ex iis effe, quas Deus per Johelem repro
Chriti CCII. aut fequenti , Idibus Mar miferat, exitimaverit; non tamen inde con
tii contigiffe exitimamus.
fequitur quod eas Scripturis facris qui
eu. - 5. Inquirendum tandem quinam fuerit pararit; icut nec Eccleia fideliuni dita.
Alor.
horum Actorum autor,feu potius colletor, vel fcripta inter has fcripturas canonicas.
cum eorum maximam partem a Perpetua computavit, quamvis non dubitaret ab eo
& Saturo fcriptam fuiffe nemo inficiari pof. proceffiffe, a quo alii dantur genera lingua
rnal" fit. Id opus Tertulliano attribuit autor rum, alii propheri, alii fermo fapienti,
Epitol Biturigibus fcript ad Henricum aliis alia dona , qu laudato Johelis tefti
Valefim, quod ut probaret, collatis multis monio prnuntiata & promiffa fuiffe cer
Atorum locis cum aliis Tertulliani ope tum et.
ribus , oftendit eumdem omnino ylum,

7. Sed ne fortaffis aliquos moveant au

eadem loquendi formulas , ac etiam f toris Prfationis verba, qui eas viiones
pius eadem verba in utrique reperiri. An quafi divinitus inpiratas laudat ; ea de re
vero rem omnino evincat, alii judicabunt. audiendus et Augutinus, qui licet lib. I.
Nn fuit Mon
6. At Valefio affentiri non poffum, hc de anima & ejus origine ad Renatum cap.
tanista .
Ata a Montani fectatore , quiquis ille 1o. & lib. 3. ad Vincentium cap. 9. expref.
fuerit, collecta fuie exitimanti. Id tamen fis, ut ajunt, verbis has Perpetu viiones
certiffimis indiciis colligere fibi videtur vir a Canone Scriptararum excludat, eas tamen
eruditifimus : qu quidem indicia hc divinas revelationes appellat, atque a fide
funt , quod auctor ille novas prophetias libus religione honorandas afferit in fermo
recipere fe profiteatur, & eas veteris Te ne I. in natali earumdam Martyrum , qui

flamenti prophetiis longe anteponat . d

eft nov editionis 28.o. ubi hc habet: Ex

probat ex Colletoris ipius verbis, qui fic bortationes earum, Perpetu fcilicet & Fe
in Prfatione loquitur. Itaque & nos quii icitatis in DIVINIS REVELATIONI
cut prophetias, ita & viiones novas pariter re BUS, triumphoque paionum cum legerentur
promiffar & agnocimus, & adoramus. Et paul audivimus; eaque omnia verborum digefia & il
lo ante dixerat: Sed viderint qui unam vir luftrata luminibus , aure percepimus , mente

tutem Spiritus uniu fansti pro aetatibus judi Jpeiavimu , religione honoravimus, caritate
cent temporum, cum majora reputanda fint no laudavimus. De iidem vifionibus pluribus

vitiora quque &c. Verum et fi hc verba aliis in locis agit Augutinus, quas non e
primo apetu Montani errores fapere vi folum fermone , fed etiam in 282. in ec
deantur; fi tamen paullo accuratius difcu clefia publice letas fuie tetatur . Sed
tiantur , nihil in ipis contineri nifi ortho tandem ut uno verbo rem conficiam, qua
doxum & fidei Catholic plane confonum ratione hreticus & Montani fetator, ad
reperies. Non enim ifte autor vifiones no communionem cum his feminis fervandam
viimas cum Scripturis canonicis, ut puta fuos adhortaretur, quas in Catholicorum,
vit Valefius, fed folummodo cum veterum quos Pychicos vocabant , communione o
Martyrum viionibus & revelationibus biiffe fciebant ? Nec id poterant ignorare
comparat; afferitque non minori veneratio ii ad quos hc autor fcribebat, fiquidem

ni habendas effe qu fuo tempore, quam os qui martyrio prfentes fuerant prci
qu prifcis temporibus, id et primo aut pue alloquitur : Annuntiamus inquit , vobir
fecundo Ecclei fculo, contigerant ; fratres & filioli, ut & vos qui interfuitis, reme
imrno & aliquatenus has novas revelatio moremini glori Domini &c. Sed de his fatis.
nes majori tudio fufcipiendas effe dicit , Jam paucis de illis qu in harum Marty
cum exempla eo efficaciora fint , quo ma rum laudes a variis auoribus dita funt ,
gis prentia: tum deinde quod h noviffi agendum eft.

m viiones, qu aliquando veteres futur

8. Celebris femper fuit in eccleia, pr

erant, aliqua auoritate fulciend effent, fertim Africana, fantarum Perpetu &
ut a poteris crederentur. Id patet ex ea Felicitatis memoria, in quarum die natali

dem ipius autoris tota Prfatione, ubi tres tratatus fantum Augutinum habuif.
fe teta

Cultus

0L

L L L L

L L L L L zS LL LL

LLL LS

L LS

LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LSLLaLLL
LL LLLLLLLL LLLLLLL LLL 000S00 GSS GG 000S LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLS

LLLLLLLLL LLL SLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LL LLLL LL LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL SLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL
LLL LLLLL LL LLL LLLLLLLS LLL LLL LL LLLLL LLS LL LLLLLLL LLLLLL LS LL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL s LLLLLLLLL LLLLLL S
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLL
LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL


LLLSS00S LLL LLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLL 0S LLLLL
LLLLLS LLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLS

LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLL 0S LLLLLLLL SS S LLLLLLL LLLS


LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL L
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLL LLLLS

LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL

LLLLLL LL LLLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL S LLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLL LS LLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS 0S LLLLLL LS

L LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLS

LLLLLS LLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLL LLLLLLLL

LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL


LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL

LLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LL LLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLL S LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLL LLL S LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS

S CS

LL

LS

S L

LLLL LLLLL

LLLLLLLLLL LLL LLLLLL L LLLLCCLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLS

LLLS 000S

LLL 000S

LG 0SCLLLS LLCS Gs LLLLLLLLL LLLLLLLLS


LS LS LS L A0 LS S

SS

LZS LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLS

0S

LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLS

S LLLLL LLLLLLLLLLL LS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS


LLLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLSAAAAS00S
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLL LLS LLLLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLSS0S 00S
LLLLLL L LLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLSs LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL
eS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLS s LLL LLLLLL s LLLLLLLL LLLLL
LLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS s LLLLLLLLL GGGS

LL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS s LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LL LLLLLLL L
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LS
LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLS

LLLLS LLLLLL S LLL LLLL LLLL LLLLLLLLS


LLLLS LL S LLLLLLL LLLLLL 0 LLLLL LLS
LLLLLLLLLe ee LLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLS
LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL

LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL S LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLS
S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLS

LLL LLLLLLLLLS LL LLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS


LLL LLL L LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL L LLL LLLLLLLLLLLLLS

S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL


LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS
S CLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
SS

S E L E C T A. * Perpetua, Felicitas &c.


|8 r.
omnibus, prout unicui Et ego dixi ei: Numquid alio nomine
E T

minitrans in

que ditribuit Dominus, neceario & vocari potet, quam quod eft? Et ait:
digerimus, & ad gloriam Dei letione Non. Sic ego aliud me dicere non
celebramus, ut ne qua aut imbecilli poum, mii quod fum Chritiana. Tunc
tas, aut deperatio fidei apud veteres pater motus in hoc verbo, miit fe in
tantum ftimet gratiam divinitatis con ,, me ut oculos mihi erueret: ed ve
veratam, five Martyrum, five in reve xavit tantum, & profeus et vius
lationum dignatione : cum emper ,, cum argumentis diaboli. Tunc paucis
Deus operetur qu repromifit, non cre diebus quod caruiffem patre, Domi
dentibus in tetimonium, credentibus ,, no gratias egi, & refrigravit aben

in beneficium. Et nos itaque quod au ,, tia illius. In ipfo fpatio paucorum.


divimus & contreavimus annuntia

dierum baptizati fumus; mihi autem

mus & vobis, fratres & filioli, ut & Spiritus dictavit, nihil aliud peten

vos qui interfuitis, rememoremini glo ,, dum in aqua, nii fufferentiam car
ri Domini : & qui nunc cognofcitis ,, nis. Pot paucos dies recipimur in
per auditum, communinem habeatis ,, carcerem, & expavi quia numquam
cum fanis Martyribus, & per illos ,, experta eram tales tenebras. O diem
cum Domino Jefu Chrito, cui et cla afperum! ftus validos turbarum
ritas & honor in fcula culorum . beneficio **, concuffur
Amen.

militum ,

noviffime macerabar follicitudine in


fantis. Ibi tunc TERTIUS & POM
1 N C I P IT"

II.
Martyres ap
prehenduntur,

PASS IO .

PONIUS benediti Diacones qui no

,, bis minitrabant, conftituerunt pre


Pprehenfi funt adolecentes ca tio, ut paucis horis emifi in melio
techumini, REVOCATUS & ,, rem locum carceris refrigeraremus :

FELICITAS conferva ejus, SATUR Tunc exeuntes de carcere univerfi


NINUS 4 & SECUNDULUS.

Inter

, fibi vacabant. Ego infantem laa


quos & VIVIA PERPETUA, honete ,, bam jam inedia defeum. Sollicita
nata, libraliter intituta, matrnaliter ,, pro eo adloquebar Imatrem **, & CO.Il
nupta; habens patrem & matrem, & fortabam fratrem, commendabam fi
fratres duos; alterum que catechumi lium. Tabefcebam ideo quod illos
num, & filium infantem ad ubera. E tabefcere videram mei beneficio. Ta

rat autem ipfa annorum circiter vigin les follicitudines multis diebus paffa.
ti duorum. Hc ordinem totum mar fum, & uurpavi ut mecum infans in.
tyrii fui jam hinc ipa narrabit, ficut carcere maneret; & tatim convalui,
confcriptum manu fua, & fuo fenfu re & relevata fum a labore & follicitu-.
dine infantis: & fatus et mihi carcer.
liquit.

III. Cum adhuc, inquit, cum per fubito quafi prtorium, utibi mallem

Para-sare:
fue cntigere .

fecutoribus effemus , & me pater effe quam alibi .


avertere 7, & deicere pro ua affectio 33 IV. Tunc dixit mihi frater meus: rg, pata,
,, ne perfeveraret: Pater, inquio, vides, ,, Domina foror, jam in magna dignita
-

verbi gratia, vas boc jacens, urceo te es; & tanta ut potules viionem,
lum, five aliud ? Et dixit: Video, ,, & oftendatur tibi, an paffio fit, an
comme4 In edit- deeft Saturninus.

11 Holst, validus.

5 Hunc locum ex notris codd. restituimus. Editio habebat :

12. tus quippe ibi erat magnus ob incluorum multitudinem.

Inter hos ubia Perpetua, honost, liberaliter educata, maerona licet

1 3 Cyprianus Epit. 3 5. nov edit, Pamel. I H. ad Martyres semper ab anteceribus nostris fastum ef, at Distoni ad careeren rom

t4,

6 Holst. effem.

meantes Martyrum deideria confiliis fuis & feripttraram ministeriis gu

y Holten. evertere eupiret.


3 Holst. profe.

bernarent. Vide & Epit. utriufque editionis 5. Hi Diaconi in ex


cerptis Mabillon. dicuntur Titius & Pontins.
14 Cod. Salisb. & confortabam , fratri cop mendsham filium
15 Holsten. alicubi.

o Sic Holten. codd. mf. refrigerata fum. Sic in fequentibus


differt Holten. a m, quem prtulinius , cum id verbum fic in
aliis Atis Africanis expreum obervaverimus.

1 Holten. ab aqua quod ic quis poffet interpretari. ab eo tem


fre quo baptifnum fustei .
.

is sic codd. Compend. & Salisb. at Holstenius habet in mz"


dignatione er, tanta ut ?oftulem &c,

--

. A c T A M A RT Y R U M S I N C ER A

commeatus , Et ego qu me fcie gnon. Et clamavit me, & de cafeo


, quod mulgebat dedit mihi quafi buc

bam fabulari cum Domino, cujus

beneficia " tanta experta eram, fiden cellam, & ego accepi jun&tis mani
ter repromifi ei dicens ": Craftina bus, & manducavi: & univerfi cir
die tibi renuntiabo. Et potulavi, & cumtantes dixerunt, Amen. Et ad
oftenfum et mihi hoc: Video fca

fonum vocis experrea fum, com

lam auream * mir magnitudinis manducans adhuc dulcis nefcio quid.

pertingentem ufque ad clum, & ita Et retuli tatim fratri meo, & intel
ngufam, per quam nonnii finguli ximus paffionem effe futuram : &
acendere poffent ; & in lateribus fca cpimus nullam jam fpem in fculo
v l omne genus ferramentorum infi habere .
-

V. Pot paucos dies rumor cucurrit r.a.,.,...,

xum. Erant ibi gladii, lance, ha


mi *', macher, ut fi quis negligen
ter, aut non furfum adtendens afcen
deret, laniaretur & carnes ejus inh

n ut audiremur. Supervenit autem & ""


de civitate pater meus, confumtus t-
dio, afcendit ad me ut me dejiceret,

rerent ferramentis. Et erat fub ipa dicens: Miferere, filia, canis meis;
fcala draco cubans mir magnitudinis, miferere patri, fi dignus fum a te pa
qui afcendentibus infidias parabat, ter vocari. Si his te manibus ad hunc
& exterrebat ne afcenderent. Afcen fiorem tatis provexi; fi te prpofui
dit autem SA TURUS prior, qui omnibus fratribus tuis, ne me dederis

potea e propter nos ultro tradiderat, in dedecus hominum. Afpice ad fra


& tunc cum apprehenfi fumus pr tres tuos, afpice ad matrem tuam &
fens non fuerat; & pervenit in caput materteram, apice ad filium tuum qui
fcal, & convertit fe ad me **, & di pot te vivere non poterit. Depone
xit mihi: Perpetua, futineo te. Sed animos. ne univerfos nos extermi
vide ne te mordeat draco ille . Et nes. Nemo enim notrum libere lo

dixi ego: Non me nocebit in nomine. quetur, fi tu aliquid fueris paffa. Hc

Domin: Jeu Chriti. Et de fub ipa dicebat pater pro fua pietate bafians
fcala quafi timens me, lente elevavit mihi manus; & fe ad pedes eos jam
caput: & cum primum gradum tans, & lacrymis non filiam, fed do
calcaffem, calcavi illius caput. Et minam me vocabat. Et ego dolebam
afcendi, & vidi fpatium horti im " canos patris mei, quod folus de paf
menfum, & in medio horti feden fione mea gavifurus non effet de toto
tem hominem canum, in habitu Pa genere meo; & confortavi eum, di

toris , grandem, oves mulgentem : cens: Hoc fiet in illa catafta quod
& circumftantes candidatos millia. Deus voluerit. Scito enim nos non in

multa. Et levavit caput & adpexit ' noftra potetate ee contitutos, ed in


me, & dixit mihi: Bene veniti, ters Dei. Et receit a me contritatus. .
:

Iz Commeatus, id et liberatio. Unde apud Fetum ; Com

Santis .

meatus est tempus que iri redirique pait . Aliorum autorum im


mo & Patruun textus adfert ea occafione Holtenius in notis ad

Chritus fub Paftoris fpecie depi&ns non fit. Habes ejus rei mul=

VI. Alio :

, 26 Holst. Lente ejecit caput, & quai primum &c.



27 Vix ullum reperire et antiquitatis monumentum in qu

hunc locum.
13 Jalisb. beneficio.

2; De hac dracnis vifione agit Augutinus fermon. 1. je his.

na ex Africa.

ta exempla paffim in Roma ubterranea. Sic etiam in calicibns pingi


folebat. Vide Tertullian. lib. de pudicitia cap. 7.
- ,
' **
22 Txvov, eti rarius, aliquando tamen filiam defignat .
29 Eo quod, ut ex Poffino notant Bollandiani, videretur Eu

2o Sic cod. Compend. Salisb. vero cum Vistorino & Corbeen


fi, artem. In Caffinenfi quo ufus et Holtenius, ejus feal ma

charitiam fumere, qu omnibus intante martyrio dabatur. Vide


Cypriani Epit. 37. nov edit. Pamel. 34.

* 19 Cod. Salisb. repromifonikas ej41 dixi. Porro ejfmqdi vifoni

bus Martyres de proximo martyrio fpius commonitos fuie affir-


mat Cyprians paffin. idemque tetantur omnia fere Asta genui

teries non exprimitur.

21 Id et, unci, vel certe amae, quo nomine vocantur harpa

gines, id et, maxim falces feu terramenta recurva longifimis


contis affixa, qualia in nonnullis locis habentur ad compe

fcenda vel extingenda incendia, evertendafque in his extremis


domos.

22 Holsten. prftabat.

|-

23 Hunc codices aliqui satyrum appellant, ai saturam, sed


perinde et.
24 In Holt. deest ad me.

3o Codd. Compend. & Salisb. Et noli nos univeros exterminare . '


Laudat Perpetuam Augut. ferm 2. de his fan&tis, & in Pf:47. quod

nec Chriti prcepta, nec natur leges ea in occafione violaverit.


3 1 Holsten. caufam .

32 Catata hic locum editiorem defignat, in quo proponeban


tur fervi venales. Ibi quoque Martyres torqueri folebant, aut.
interrogari ; hinc Cyprian. Epit. nov edit. 33. Pamel. 23. de Le &tore qui Chritum in ejufmodi loco confeffus fuerat, ait ipfum
e eatasta ad pnipitum veniffe. Ut enim prior locus erat in foro edi
Fior, ic alter in Eccleia.
3
-

|-

eGS
00S
S LLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLS S LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLS
S LLLLL LLLL LLllLLL L LLLLLLLLLLLS L S LLLL L LLLLLL SS LLLLLS LL LLLL LLLL
S LLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLS
L L L L L L L LS LS L0S LLLLLLLLS LLLLLLLLLS

SS

S LLL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS S S LLLLLLLLL LL LLLLLLLLaaLS LLLLLLL


S LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLS S LLLLL LLLLL LLLLLLLaL LL LLLLL LLLL LL
S LLLLLL LL LLLLLLL S

LLLLLLLLLLL LLLLS S LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL S


SS

LLLLLL LLLLL LL

S LL LLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLL LL LLL S LLLLL LL LLLL LLLLLLLLLLS LLLL L LLLLLSZ
S LLLS LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLL LLS SLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL L LLLLLLLL
S LLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLS SLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLS

S LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS SS LLSS L LLLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLL LLLL
S LLS LL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLLS LLLL S LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLL
S LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLS

S LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL

S LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS S LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLL


LLLLLLLLL S LLL LLLLLLS LLLL L LLL

S LLLLLSS LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLL

LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

S LLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLLS


S LL LLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLS

SS

LL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS S

S LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL Lgg S LLLLL LLL S LL LLLLL LL LLLLLS


S LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL S LLL S LLL LL LLLLLLL LLL LLLLLL LLS

S LLLLS LL LLLLL LLLLL LLLL LLL LLL LLLLLS S LLLLLL LLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LL
S LLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLS S LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLL
S LLLLS L LLLLL LLLLLLLLLL LLL S LL LLS S LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLS
S LLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLL LLL S LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LS LLS

S LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLS S LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
TTTT AAAA AA LLL LLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL S LLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL S LLLLL
LLLLLLS
S LLLLLLLLLLLLS L LLLLL LLLL LLLLLLS S
LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL
S LLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL
S LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LL LL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL S
S LLLLLLLL LLLLLLLS L LLLLLLL LL LLLS S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLS
SS SS

SS SS

SS

S LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLLLSLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL


SS CLLLLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLS LLLLLLLL S LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLL LL LLLLLLS
SS

LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS S S LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LL
S LLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLL S LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL00LLLLLL
S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLS S LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL
S LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLS S LLL LLLL S LLLLLLS LLL LLL LLL
S LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLS S LLLLLLLLL LL S LLLLL LLLLLL S LLS
S CCLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS

S LLLLL LL00LLLLLLLS

S LLLS LLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLL S LLLLS LLL LLLLLL LL LL LLLLL LLLLS
S LLLLLLLLSLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS S LLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLSS LLLLLSAAAAAS
S LLL LLL LLLLLL LLLLS L LLLLLLLLL LLLLLS S LLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS kkkkS kkk
S CCCCCCS S LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL S LLLLLS LLL LLLLLLS S LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLS

S LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLS S LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLS
S 0L LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS LL S LLLLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLS
LLL
00 LLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLS

00 LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLS

00 LLLLLLL LLL LLLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLL


LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLL LL LLLLLLLLLLS LL LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LL LLL LLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLL LLLS
00S LLLLLL LS LLLL LLLLLL LLL LCCCLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS CLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
00S LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL S LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL L LL
LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLL
LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLL LLLLS LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLS

00 CCCS LLLLS LLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLS LLLLS

00 LLLLLLLL LLLLS LLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLS


00 LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLaS LLLLLLLLLLS LLLLLLLaS
00 aLLS LLLS0S LL LLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLSSaa
LLLLLLLS L LLLLLLLLLL LLLLLLLLS aLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL GLGGGaa LLLLLLLLLS
00
LLLLLLLLS
00 LL
LLLSLLLS
LLLLLS
LLLLS LLLLLLLLLLLLS

00 C00SS

SS

00 LLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLtLLLLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LGG LLLLL LLLLLaaaaLL LLLLLLLS

LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LS

SS 00LLL
LLLS
LLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLS
LLLL
S

LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLL

SS

SS

LLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LtS

LS 0

34

A C T A

M A R T Y R U M: S I N C E R A

i deo cicatricem ; & pifcinam illam


quam retro videram, fummiffo mar
gine ufque ad umbilicum pueri ; &
aquam de ea trahebat fine cestatione,
& uper margine phiala erat plena
aqua ; & acceffit Dinocrates, & de
ea bibere cpit, qu phiala non de

& conlaboro tecum, & abiit. Et ad

picio populum ingentem attonitum.


Et quia ciebam me ad betias datam
effe, mirabar quod non mitterentur

mihi beti. Et exivit quidam con

tra me gyptius", fdus pecie, cum


adjutoribus fuis pugnaturus mecum ;

ficiebat. Et fatiatus abfceffit de aqua Veniunt & ad me adolecentes decori


ludere more infantium gaudens, & adjutores & favitores mei. & exfpo
experrea fum. Tunc intellexi tranf liata fum, & faa fum mafculus. Et
cperunt me favitores mei oleo defri
latum eum effe de pna.
. IX. Deinde pot dies paucos Pu gere , quomodo folent in agonem,
dens, miles Optio, prpoitus car & illum contra gyptium video in
ceris, qui nos magni facere coepit afa volutantem. Et exivit vir qui
intelligens magnam virtutem Dei ef dam mir magnitudinis, ut etiam
fe in nobis, multos fratres ad nos ad excederet fatigium amphitheatri ;
3

, mittebat, ut & nos & illi invicem re


Perpetua a pa
r s terfio fem f4f Mr

difcinctam habens tunicam * & pur

frigeraremus. Ut autem proximavit puram inter duos clavos per mediumr


dies muneris, intravit ad me pater petus, habens & calliculas multi
meus confumtus tdio, & cpit bar formes ex auro & argento fatas, &
bam uam evellere, & fe in terram ferens virgam quafi lanifta, z & ra
mittere, & poternere fe in faciem, mum viridem, in quo erant mala au
& improperare annis fuis, & dicere rea. Et petiit filentium, & dixit: Hic
tanta verba, qu moverent univeram gyptius fi hanc vicerit, occidet il
; creaturam. Ego dolebam pro infelici lam gladio; & fi hunc vicerit, acci
fenea ejus.
piet ramum iftum. Et receit. Et ac

Visto Perpetue

X. Pridie quam pugnaremus, video ceffimus ad invicem, & cpimus mit

* i. e. viione.

in oramate * huc veniffe Pomponium tere pugnos. Ille mihi pedes appre
diaconum ad otium carceris, & pul hendere qurebat : ego autem illi
fare vehementer; exivi ad eum, & calcibus faciem cdebam. & ubla

aperui ei: qui erat vetitus ditintam ta fum in aere, & cpi eum fic c
candidam, habens multiplices calli dere quai terram concalcans. At ubi
culas ". Et dixit mihi: Perpetua te vidi moram fieri, junxi manus, ita ut

exfpe&amus, veni. Et tenuit mihi digitos in digitos mitterem. Et appre


manum, & coepimus ire per afpera lo hendi illi caput, & cecidit in faciem;
ca & flexuoa. Vix tandem perveni & calcavi illi caput. Et cpit populus
mus anhelantes ad amphitheatrum,& " clamare, & favitores mei pfallere. Et
induxit me in media arena, & dixit accefiad Laniftam, & accepi ramum.
?3

mihi : Noli pavere, hi fum tecum, Et ofculatus et me, & dixit mihi:
Filia,
45 Holten. aurea,

sallicule fint parys calig, vide Liturg. Gallican. Mabillon : pa

46 Egregius locus ad probandum mortuos poffe a panis quas gina 473


; : De hac vifione Augutinus lib 3. de origine anim ad Vin
patiuntur, per vivorum preces liberari. Aliqui ex hoc loco dedu
rebant, poffe etiam eos qui ante baptifmum decefferant orationi centium cap. 18. fantia Perpetua via ibi est in omnis cum quoda
bus adjuvari, quos egregie refellit Augutin. lib. 1. de origine gyptio in virum convera luftari. Quis autem dubitet in illa imilitudine
-

anim cap. 1 o. & lib. 3. cap. 9. ubi ait Dinocratem propter Pfc

corporis animam jus fuie non corpus ? quod utique in fuo femineo fezu

sata qudam pot baptimum commia tales pnas pertuliffe - nam

: ,

eptennis puer mentiri potuerat, vel aliud quidpiam ad patris

rilis corpris imilitdine instabatur. Vide & fermon. 282. nova edi

gentilis fuaionem contra Deum facere . Hc Augutini fenten

tionis .

*ia confirmatur ex eo quod Perpetua fuperius dixit totam fuam


ipius familiam, excepto patre, Chriti religionem coluife
,

47 Gad. Salisb. Prudens.

48 Optio prfestur feu miniterii alicujus nomen eft. Vide


5. Ambr. in Epift. ad Ephef. cap. 4. Infpestorem putant Bollan
diani a grco verbo rrepuzu, video.
49 Holften. qui nos magnifaciebat; spit intelligere magnam virtsten
Effe in nobis , qui multos ad nos &c.

5o Cod. Salisburg. galliculas. videntur effe globuli ut malogra

sta qu veti fumni-Pontificis apud Judos appendebantur . An

fpitis fen/ibus jacebat in Jiratis , quando anim eins in illa vi


-

5: Salish. dcfricare.

33 Codd. Compend. & Salisb. aqua, fed melius af feu apba aut
kaphe, id et pulvis, quo pugiles pot un&ionem infpergebantur.
Huc citant Martial. lib. 7. epig. 66.

34 Holsten. distiniatus purpura. .


55 Salisb. galliculas.
36 Holsten. efferens ,

57 Lanit feu prfe&i ludi gladiatornm virga; tenebant a Tiia

fi cenfores, ne ordo pertrbaretur.


;s Holstee, volebat.

E T S E L E C T A. SS. Perpetua, Felicitar, &c.

85

Filia, pax tecum. Et coepi ire cum exierat; & qurebamus ab illis ubi
gloria ad portam Sanavivariam. Et effent ceteri. Dixerunt autem no
experrea fum: & intellexi me non bis Angeli: Venite prius, introite, &
d betias, fed contra diabolum effe falutate Dominum.

pugnaturam; ed fciebam mihi vi


toriam imminere . Hoc ufque in
pridie muneris egi: ipius autem mu
neris aum, fi quis voluerit, fcribat.
Vii Saturi.

XI. Sed & Saturus beneditus hanc

XII. Et venimus prope locum, cu

jus lociparietes tales erant, quai de


luce dificati ; & ante oftium loci

illius quatuor Angeli tabant, qui in


troeuntes vetierunt ftolas candidas.

viionem fuam edidit, quam ipe con Et nos vetiti introivimus, & vidimus
fcripfit. Paffi, inquit, eramus, & exi lucem immenfam, & audivimus
vimus de carne, & coepimus ferri a vocem unitam dicentium: Agios, a
33

quatuor Angelis in Orientem, quo


rum manus nos non tangebant. Iba
mus autem non fupini furfum verfi,
fed quai mollem clivum acenden
tes. Et liberati primam jam vidimus
lucem immenfam; & dixi : Perpetua,

gios, agos; fine ceffatione. Et vidi


mus in medio loci illius fedentem

quai hominem canum, niveos haben.

tem capillos , & vultu juvenili, cu


jus pedes non vidimus. Et in dextra,

& in finitra feniores viginti quatuor,

( erat enim hc in latere meo, ) & potillos ceteri complures tabant.

hoc et quod nobis Dominus promit Introivimus cum magna admiratio


tebat: percepimus promiionem. Et ne, & tetimus ante thronum; &
dum getamur ab ipis quatuor Ange quatuor Angeli fublevaverunt nos: &
Iis, fatum et nobis fpatium grande, ofculati fumus illum, & de manu fua
quod tale fuit quafi viridarium , ar trajeit nobis in facie. Et ceteri fe
bores habens rof , & omne genus niores dixerunt nobis: Stemus. Et
floris. Altitudo autem arborum erat tetimus, & pacem fecimus. Et dixe,
* in modum cyprefi, quarum folia ca runt nobis feniores: Ite, & ludite.
debant fine ceflatione. Ibi autem Et dixi: Perpetua, habes quod vis.
in viridario, alii quatuor Angeli fue Et dixit mihi: Deo gratias, ut quo
runt clariores ceteris, qui ubi vide modo in carne hilaris fui, hilarior
runt nos, honorem nobis dederunt, fum & hic modo.
& dixerunt ceteris Angelis; Ecce XIII. Et exivimus, & vidimus an
funt, ecce funt; cum admiratione . t fores O PT AT U M epifcopum ad
3

Et expavefcentes quatuor illi Angeli dexteram, & A SPAS U M presby


qui getabant nos, depouerunt nos; terum doorem ** ad finitram, fepa
& pedibus notris tranivimus tadium ratos & triftes, & miferunt fe ad pe
32

Jrundus &

via lata 7. Ibi invenimus JOUN

32

des nobis, & dixerunt nobis: Compo

alii Martyres.

nite inter nos quia exitis, & fic nos


TAXIUM, qui eamdem perfecutio relinquitis. Et diximus illis : Non
nem paffi vivi arferunt; & QUIN tu es Papa noter , & tu Presbyter,
TUM, qui & ipe Martyr in carcere ut quid vos ad pedes notros mit
DUM & SATURNINUM 6, & AR

tatis?
3 y Holten. effe.

In notro Martyrologio Remigiano Saturi, Jocundi & Saturnini

6o C. Gomp. glebam .
61 Sic cod. Salisb. Holten. Et liberati prime mund vidimus .
Compend. & liberati primum jam mundo vidimus.
62. De hoc viridario fufius agit au&tor fermonis, quem Holte
nius fub nomine S. Augutini in bibliotheca Vaticana reperit, qui

fetum celebratur die 6. Martii . '

nunc ultimus et dubiorum nov editionis,


63 Saliub. rofam.
64 Salisb. ardebant.

69 Sic cod. Salisb. Holtenius autem & cod. Compend. Et gue


rebamus de illis; ubi effent ceteri. Angeli dixerunt nobis.

zo Holten. Et introisimus & audivimus vocem.


71 Confer cap. 1. Apocalypis. Sic Cyprianus lib. de habitu
Virginum : Tu exfeeraris sanitiem, detestaris alborem , qui At ad Domi
ni caput fmilis.

65 Cod. Salisb. qui ibi viderunt nos & hnorem.


66 Cod. Salisb. & Compend. Ecce funt. Expavefeentes eum admi
ratione quatuor illi Angeli qui fabant depouerunt nos.
67 Holen, violata.

68 In codd. Compend. & Salisb. deeft saturninus; at non mo

do in Cafinenfi cod. fed etiam in Excerptis Mabillon. habetur.

- :

72 Holten. fniores quatuor & post illos ceteri feniores complares A4 bant : & introeuntes cum admiratione fetimus.

73 Holsten. faciem.
74 Dostores ii erant, quibus fideles potiimum catechumenos,
erudire incumbebat. vide Epift. 29. Cypriani nov edit. Pamek,
24. & notas illuftriff editoris Oxonienfis.
75 God, Salish, nene tu pater mter ei,

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A
nos , & comple fuderunt ante tertium diem muneris.

86

,, tatis? &mifimus
xi illos fumus. Et cpit Perpetua
cum illis loqui, & fegregavimus eos
in 7 viridario fub arbore rof. Et
dum loquimur cum eis, dixerunt il
lis Angeli : Sinite illos, refrigerent;
& fi quas habetis inter vos diffenfio

Statim pot orationem dolores eam invaferunt. Et cum, pro naturali diffi
cultate otavi menfis, in partu laborans

doleret, ait illi quidam ex minitris ca


taratariorum : Qu ic modo doles,

quid facies objea betiis, quas con

,, nes, dimittite vobis invicem. & con temfifti cum acrificare noluiti? Et il- Felicitati v.

4, turbaverunt eos. Et dixerunt Opta la repondit : M o D o EG o


to: Corrige plebem tuam; quia fic Q_U o D P A T I o R , IL LI C A U TE M
,, ad te conveniunt quai de circo re A LI U s E RIT IN M E QUI PATI E TUR
,, deuntes, & de fationibus certan

P R o M E, QUI A ET E G o P R o 1 L L o

,, tes. Et fic nobis vifum et, quafi vel PA ss U RA su M . Ita enixa et puel-

,, lent claudere portas. Et cpimus il lam, quam fibi qudam foror in filiam
lic multos fratres cognocere **, fed

educavit.

, & Martyres. Univerfi odore inenar

XVI. Quoniam ergo permifit, & per


,, rabili alebamur, qui nos fatiabat. mittendo voluit Spiritus fanus ordi
nem ipius muneris confcribi, eti in
,, Tunc gaudens experretus fum.
secunduh mort.
XIV. H vifiones infigniores ipo digni ad fupplementum tant glori
rum Martyrum beatiffimorum Saturi decribendum, tamen quafi mandatum

& Perpetu, quas ipi confcripferunt. fan&tiffim Perpetu, immo fidei com-

Secundulum vero Deus maturiore exi

mifum ejus exequimur , unum adji


tu de fculo, adhuc in carcere evoca cientes documentum de ipius contan
vit, non fine gratia, ut betias lucrare tia & animi fublimitate. Cum a tri- ratas-shi"
tur. Gaudium ** tamen etfi non anima, buno catigatius eo tractarentur; quia "
ex admonitionibus hominum vaniffi

certe caro ejus agnovit.

XV. Circa Felicitatem vero, (nam morum verebatur, ne fubtraherentur

& illi gratia Domini ejufmodi conti


git) cum oo jam menium uum ven
trem haberet, (nam prgnans fuerat
apprehenfa; ) instante peaculi die,
in magno erat luu , ne propter ven
trem differretur: quia non licet pr

gnantes pn reprentari : & ne in


ter aliquos potea celeratus, fantum
& innocentem fanguinem funderet.
Sed & commartyres ejus graviter con

de carcere incantationibus aliquibus


magicis; in faciem repondit Perpetua,

"" |
}

& dixit: Quid utique non permittis re


frigerare noxiis nobiliimis , Cfaris

feilicet, & Natali ejudem pugnaturis?


Aut non tua gloria et, fi pinguiores illo
producamur? Horruit & erubuit Tri
bunus; & ita juffit illos humanius ha
beri , ut fratribus ejus & ceteris facul

tas fieret introeundi, & refrigerandi

tritabantur, ne tam bonam fociam, cum eis; jam & * ipfo Optione carce

quafi comitem, folam in via ejudem

ris credente.

, ,' ' )

--

fpei relinquerent . Conjuncto itaque

XVII. Pridie quoque cum illa c


unito gemitu, ad Dominum orationem na ultima, quam liberam vocant,
quantum

le

76 Holten, ut vos ad pedes nobis mittatis, Et moti fumus ,

tur & demittuntur, ut habentur in urbium aut arcium januis;

77 Codd. Salisb. & Compend. Et cpit Perpetua grace eum illis

qui eis deputati erant dicebantur catarastarii.


87 De prmaturo Felicitatis partu prclara habet Augutinus

qui .

78 Holten. yiridarium :

fermone 281. nov editionis jam laudato.


88 Nempe fupra num. Io, S. Perpetua dixit : Ipius autem mune

79 Codd. Salisb. & Comp. quiefeite & refrigerate.


8o Holften. defatigationibus .
31 Cod. Compend. Cognocere Martyres, ubi odore .

ris astum f quis voluerit feribat.

32 Holsten. gladium .
33 Salisb. lua .

trafiante , quoniam ex admonitionibus.

84 Plures ea de re leges lauda. Holtenius in notis ad hun lo.

cum, quem tu confule . Vide & Barnium in notis ad Martyrol.


die 7. Martii.
35 Holsten. alios .

36 Catarasta funt fortiores qudam port, qu ratenis levan

89 Codd. Salisb. & Compend. Quia tribuno eestigante eos & male
9o Iidem codd., quia natali ejus famas pugnaturi .
91 Id eorumdem codd. op restituimus; nam Holtenius habe
bat manibus biberi .
92 Holsten. tamen.

93 Qui erant ad betias damnat, pridie pugn cnabant lat

tiffime, idque Palam . Wide Tertullian. Apologet, ap. 42.

E T S E L E C T A. SS. Perpetua, Felicitas, &c. :

quantum in ipfis erat, non cnam libe fub confpeu Hilarian ;


ram, fed agapen cnarent, eadem getu & nutu cperunt Hilariano dice
contantia ad populum verba ita jata re : Tu nos, inquiunt, te autem Deus
bant, comminantes judicium Domini, judicabit. Ad hoc populus exaperatus,
contestantes paffioni fu felicitatem, flagellis eos vexari pro ordine venato:
inridentes concurrentium curiofita

rum postulavit. Et utique illi gra

tem, dicente Saturo: Craftinus dies fa tulati, quod aliquid & de dominicis
tis vobis non et, quod libenter videtis, paffionibus s effent confecuti.
Johan. 16: 24.
XIX. Sed qui dixerat, Petite & ac Feris
quod oditis. bodie amici, cras inimici.
objicium
Notate tamen nobis facies nofiras di cipietis, petentibus dedit eum exitum,
ligenter, ut recognocatis nos in die illo quem quique defideraverat. Nam fi
judicii. Ita omnes * inde attoniti dif quando inter fe de martyrii fui voto
cedebant : ex quibus multi credide fermocinabantur, Saturninus quidem
t",

omnibus betiis velle fe objici profite


batur: ut fcilicet gloriofiorem getaret
rum, & procefferunt de carcere in am coronam. Itaque in commiione pe
phitheatrum, quai in clum, hilares, taculi, ipe & " Revocatus leopar
vultu decori; fi forte, gaudio paven dum experti, etiam fuper pulpitum ab
runt .

XVIII. Inluxit dies viori illo

tes non timore. Sequebatur Perpetua urfo vexati funt. Saturus autem nihil
placido vultu, & pedum inceffu, ut magis quam urfum abominabatur: fed
dhe pr-matrona C H R IST I DE I dilea 99:

uno morfu leopardi confici e jam pr


vigorem oculorum fuorum dejiciens fumebat. Itaque cum aper fubminitra
ab omnium confpetu. Item Felicitas retur, venator potius qui illum aprum
falvam fe peperiffe gaudens ut ad be fubminitraverat, ubfoffus ab eadem
tas pugnaret, a fanguine, ab obte betia, pot dies muneris obiit. Saturus
trice ad retiarium, lotura pot partum folummodo traus eft. Et cum ad ur
baptifmo fecundo. Et cum delati fum fubtrius effet in ponte, urfus de
se vestri faerile effent in portam, & cogerentur habi cavea prodire noluit . Itaque fecundo
tum induere; viri quidem facerdotum Saturus inlfus revocatur.
Rmuunt indue

gau

Saturni, femin vero facratarum Ce

XX. Puellis autem

ferocifimam

reri: generofa illa in finem uque con vaccam, ideoque prter confuetudi
tantia repugnavit. Dicebant enim : nem comparatam ", diabolus prpa
Ideo ad boc ponte pervenimus, ne liber ravit: fexui earum etiam de betia mu.
tas notra abduceretur. Ideo animas latus. Itaque depoliat & reticulis in
notras addiximus , ne tale aliquid fa dut producebantur. Horruit popu
ceremus: hoc vobifcum pali fumus. lus, alteram repiciens puellam delica
Agnovit injutitia jutitiam: concefiit tam, alteram a partu recenti ftillanti
Tribunus, ut quomodo erant, fimpli bus mammis. Ita revocat." difcingun
citer inducerentur. Perpetua pfallebat, tur. Inducitur prior Perpetua; jaata
caput jam gyptii calcans. Revoca eft, & concidit in lumbos. & ut con
tus, & Saturninus, & Saturus populo fpexit tunicam a latere difciam, ad
fpeanti comminabantur de hoc. Ut velamentum femorum adduxit, pudoris
potius
94 Azapen esnare, familiaris et Tertulliano loquendi modus :
Uterque tamen cod. mf. haber adipem pro gapen. Quid fit agape
nemo nefcit, de qua videri potet Albafpinus lib. 1. obervat. 18.
95 Cod. Salisb. pafstones fuas & felicitatem.
96 Holsten. irritantes.
97 Cod. Salisb. vobis.
98 Cod. Salish. multi .

99 Holten. Laeido vultu ae matrona Christi, ut Dei delicats, vig


re oculorum deficiens om uiam coufpe&am.
Ico Holsten. du&ti .

1o1 Sic ex cod. Salisb. reftituimus, quod ex conjeura fufpica


batur Holtenius.

1 oz. Stabant venatores eum flagris per ordinem difpofiti : ante


quo damnati tranre coasti, a fingaks tvaneuntes cdebantur.

ro; Dominus quippe flagellis quoque cus fuit.


vo4 Hunc locum egregie ex cod. Compend. reftituimus, qu
alias mendofiffimus erat, ut conferenti patebit . Nil quippe de
saturini paione habebatur, omiione harum vocum , p 6', &
v ceteris in fingulari numero ditis. .

ro; Holst. apro fubligaverat.


ro6 In utroque cod. Padens miler de indastria eferatorum adffynry.

ft portas putris carnibus, magis ve mitteretar effeit , is fcando re,


Io7 Holsten. paratam .

138 In utroque cod. mf dipoliata promovebantur. Porro S. Blai


dina retibus inclufa, feris etiam objea fuit, ut vidimus in ep.
ftola Lugdunenium fupra
1o9 Holten. Revocata, G difenfils indut .
: Iz Holen, ubi fedt.

88

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

potius memor, quam doloris, Dehinc memor efto fidei me; & bc te non
requifita, & diperfos capillos infibula conturbent, fed confirment. Simulque
vit. Non enim decebat Martyrem dif anfulam de digito ejus petiit, & vul

perfis capillis pati, ne in fua gloria

neri fuo merfam reddidit ei, heredita

langere videretur. Ita furrexit, & eli tem pignoris relinquens " illi, & me

Felicitatem um vidiffet, accffit,

moriam fanguinis. Exinde jam exani

& manum ei tradidit, & fublevavit il

mis proternitur cum ceterisad jugula

lam. Et amb pariter fteterunt, & po tionem " folito loco. Et cum populus

puli duritia devista revocat funt in illos in medium potularet, ut gladio


portam Sanevivariam . Illic Perpetua penetrante in eorum corpore oculos
a quodam tunc catehumino, RUSTI fuos comites homicidii adjungeret; ul
CO nomine, qui ei adhrebat, fufce tro furrexerunt, & fe quo volebat po
pta, & quafi a fonino expergita (adeo pulus trantulerunt: ante jam oculati
in piritu & in ectafi fuerat) circum invicem, ut martyrium per folemnia

fpicere cpit, & tupentibus omnibus pacis confummarent . Ceteri quidem


ait: Quando, inquit, producimur ad immobiles, & cum filentio ferrum re
vaccam illam nefrio "? Et cum audiffet ceperunt: multo magis Saturus: qui &

quod jam evenerat, non prius credidit, prior calam acenderat, prior reddidit

nifi quadam notas vexationis in corpo piritum . nam & Perpetuam futine
re & habitu fuo recognoviffet, & illum bat. Perpetua autem, ut aliquid dolo
catechuminum . Exinde accerfitum

ris guftaret, inter coftas " puncta exu

fratrem fuum, & illum catechuminum lulavit; & errantem dexteram tiruncur.

10 ein

Saturus.

allocuta eft eos, dicens: In fide fiate,


& invicem omnes diligite ; & paioni.
bus notris ne frandalizemini.
XXI. Item Saturus in alia porta mi
litem Pudentem " exhortabatur di

li gladiatoris ipfa in jugulum fuum po


fuit . Fortaffe tanta femina aliter non

potuiffet occidi : quia ab immundo pi


ritu timebatur, nii ipa voluiffet.
O fortiffimi ac beatiffimi Martyres! o-e .......

cens: Adjum " certe, ficut promii & o vere vocati & eleti in gloriam Do-"
prdixi ; nullam uque adhuc befiiam mini notri Jefu Chriti. quam qui ma
fenfi. Et nunc de toto corde credas. Ec gnificat, & honorificat, & adorat, uti
ce prodeo illo, & ab uno morfu leopardi que & hc non minus veteribus exem

confumar. Et tatim in fine pectaculi,


leopardo objeus de uno morfu ejus
tanto perfufus et fanguine, ut populus
revertenti illi fecundi baptimatis teti

pla in dificationem Ecclei legere


debet, ut nov quoque virtutes, unum

& eumdem femper Spiritum fanctum


uque adhuc operari tetificentur; &

monium reclamaverit: Salvum lotum, omnipotentem Deum Patrem & Filium ss. rasia.

favum lotum. Plane utique falvus e ejus Jefum Chritum Dominum no


rat, qui hoc peaculo claruerat ". trum, cui et claritas & immenfa po
Tunc Pudenti militi; Vale, inquit, tetas in fcul fculorum. Amen.
11: Codd. mf. mesti quam ? Vbi erat, inquit Aug. ferm. 23o. lau
dato. quando ed afperrimam vare4m e pagnare non fenit ? &c.

112 In codd. mf. defunt hc verba, & illum cateebuminum.


* 13 Apud Hlften. non exprimitur Pudentis nomen. Hunc au

*em effe arbitror qui fupra cum Martyribns humane egit. Pudens
martyr colitur 111. Kal. Maji in vetuto Kalendario Carthaginenfi;
an ite? vel Pudens fenator de quo Paulus Epift. 2. ad Timotheum
caP: 4. meminit; aut kandem Martyr Alexandrinus de quo Bol

landiani hac die agunt .

I 16 Cod. Salisb. anulum .

x 17 Quid igitur conquernntur adverfarii, quod Sanstorum re


liquias religioe affervamus. Numquid an ulus ille fanguine mar
tyris tin&us projiciendus erat ? Cod, Salisb. habet : reddidit ei lea
tam bereditatem , relinquens ei pignus & memoriam tanti fanguinis.

118 Locus ille vulgo vocabatur fpoliarium, ubi feilicet confi


ciebantur qui ex arena femivivi exterant . Ib tyrones athlet
reos conficiebant, ut fic ad pugnam affuefcerent ; hinc juvencn
lus hic S. Perpetuam pupugiffe dicitur.
-

z 14 Holten. ad fummum .
113 Holsten, modo laverat.

119 Holten. oa compuntia.

12o Holsten. trantulit .

Ad Pa

m-m=

E T S E L E C T A.

SS. Perpetua, Felicitas &c.

89

Ad Paffionem SS. PERPETU & FELICIT AT IS NoT potum

Lucae Holtenii, ex ejus Adverfariis excerpt & diget; ut & Petri Polfini
e Soc. Jefu ad eadem Notas PA RA LI P o M EN A.

Not Holtenianae * aftericum, Poffinian crucem prfixam babent.


Prfatiuncula quam P. Poffinus fuis
Paralipom. prmifit.

* W. 37. Sive Martyrum, five in revelationum dignatione] Frequen

tiffima apud Tertullianum & Cyprianum , aliofque ejus vi Afri


canos Scriptores, Dignationis vox pro gratia, quam Deus confer
re, aut prftare dignatur. Pontius in Vita S. Cypriani : Finge
enim tunc illum Martyrii dignatione translatum . Ibidem pot viionem
S. Cypriano in exilio oftenfam, fubjungit : Quid hac revelatione

Uas hastenus babes a nobis, Ledfor , potumas Notas


Lucae Holtenii , partim ex ejus Adverfariis, par manifetius ? quid bac dignatione felicius ? & infra : Sed craftinus dies il
tim e marginibus paginarum , interdum e chartu le , quem ante annum dignatio Divina predixerat. Ita Cyprianus ipfe

lis fejun?is ; unumquodque ad congruentem fbi locum at

non femel lib. 4. Epitola 3. 4. & 5. Item libro de Mortalitate ;

ubi fic legitur : Non est in tua potestate, ed in Dei dignatione Marty
tentione multa referendo , fc expreimus , ut verbulo uno, rium.
Et ferm. 5. de Lapis : Corona de Dei dignatione decendit .

aut etiam tenus nonnumquam apice defgnata dilataveri


mur, quantum opus fuit ad mentem autoris , omnibus
quoad licuit vefigiis indagatam. Ceterum ubi nullum in

dicium fententiae ipius fuit, fingere, qu ad loci decla


rationem requirebantur, & ipf uppotitia licenter affin
gere, fides prohibuit . Quare, que necee fuit a nobis
fuppleri , hic feorfum notro nomine damus .

Idem alibi Tertullianus de Patientia cap. II. Gratulari & gaudere


nos decet dignatione Divine castigationis . Et de Cultu feminarum cap.
2. Nam & vobis . . . . . eamdem judicandi dignationem po'licetur. De
Baptimo cap. 18. Si Philippus tam facile tinrit Eunuchum, recogitemus
manifetam & exertam dignationem Domini interceije. Et mox : Dei

dignatio fuas premittit prerogativas. Ita eodem lib. cap. 3. Prfcriptio


num adv. Hr. cap. 34. De Patientia cap. 4. lib. adv. Judos
. . . .

W.; 9. Non credentibus in tetimonium, credentibus in beneficium, &c. ]


* DASSIO SS.] In MS. Cafinenfi nullus apparet titulus : ideo
que hatenus curiofos fcrutantium oculos elegantiffimum
hoc Sacr Antiquitatis monumentum fubterfugiffe existimo. Ego

Augutini austoritate Paffionem infcripi; ita enim ipfe vocat lo


cis upra relatis in Pfal. XLVII. & Serm. 3. prout fine dubio tunc
in fronte multorum exemplarium hujus Opuculi , qu paffim ex
tabant, legebatur, & folebant illic fimilia feritta fic infcribi, ut
- intelligimus ex Martyrio S. Cypriani a Pontio Diacono defcripto,
& aliis id genus. Si quis tamen Grco nomine Martyrium appel
re malit, habet in hac ipfa narratione unde conjecturam fuam
fulcire poffit.
.

I.

* y. 3. In literis funt digeria } Legerem libentius in literas. fic


enim Pontius principio fibri de Paffione S. Cypriani : Operibus
ejas ac meriti etian hec prerogativa debetur, ut exemplam uum in li
teras digeratur; ubi minus rete editum et, dirigatur.
* v. 1 1 . Minori deputantr autoritati) Sic Tertullianus lib. de P

Sic Tertullianus De Anima cap. ; 1. Ubique Deus potetatis fue fg'i4


proponit ; fuis in folatium , extraneis in tetimonium .
II.

. I. Adolecentes Catechumimi ] Sic in vetutis membranis Cafi

nenibus fcriptum reperi : atque ita in Mombritii Santuario paf


finn editum legitur. neque aliter fortaffis eo fculo proferebant
hujumodi voces. Sic apud Optatum Milevitanum Filuminus legi
tur. C terum appofite ad rem notram Pontius Carthaginenfis
Diaconus in Vita S. Cypriani : Majores nostri plebeiis & eateehumenis
martyrium conecutis, tan um bonoris pro martyrii ipius veneratione dede
runt, ut de paionibus eorum multa, aut prope dixerim pene cunsta con

feriperint, ut ad mostram quoque notitiam, qui nondum nati fuimus, per


venirent Quo loco plebeii accipiendi fiunt laici, nullum in Clero
ordinem adepti. Sic enim paulo inferius idem Pontius : Multa funt

cap. 13. Jam nec bona ipa Deo deputabuntur. Et cap. 25. Materia apud
- Hermogenem in originem G cauam malorum deputatur. De Idololatria

que adhuc plebeius, multa que jam prefiyter fecit. Videtur autem Pon
tius hc ipfa, aliaque his fimilia Ata innuere. Id faltem liquet,
Eccleiam Africanam fedulo in hoc operam dediffe, ut gloriofa
Sanorum Martyrum fasta ad poteritatis memoriam tranirent .
Porro non ad extenuandam, fed augendam Martyrum notrorum
gloriam facit, quod fidei Chritian rudimenta vix dum edoi i, &
Religionis notr Tyrones, tam strenue concertaffe memorantur.
Ita Lugdunenis Eccleia apud Eufebium lib. 5. cap. 1. fummopere
laudat aturum , . t

cap. I o. Neceitas ad excuatienem deputatur. Denique libro primo ad

lib. 6. cap. 4. ab eodem Eufebio commemorantur Martyres ex Ori

Uxorem cap. 4. Jam in terris de familia Angelica deputantur.

genis ludo Heraclides & Heron, acw ar 37 e2; ri xa 7 "x 8'

* y. 16. Novitiora queque ut novi/fimioral Tantum in his fibi lice


re Africani voluerunt. Sic apud Tertullianum extremiora & extre
mimi non femel leges. Sic apud Apuleium , postremiimus, & no

fuevo;, veova ruga, alter, adhuc catechumenus, alter, recens


baptizatus. quibus & Rhas Catechumena ibidem accenfetur, quara
Origenes dicebat baptifmum ignis confecutam effe. Sed egregie
de Catechumenorum Martyrio loquuntur Contitutiones Apotolo
rum lib. 5. cap.

nit. cap. 3. Ia peccato deputandum, a qu Deus arret. Et mox ibidem:


-Que delio deputanda funt. Idem lib. de Velandis Virginibus : Sed
molo hunc morem veritat; deputare. Et adverfus Hermogenem cap. 11.

-Que malo deputantur fecundum mali tatum computantur. Tum ibid

vimo extremius. Apud Arnobium, minimi/fimus

* y. 25. Prophetias & viiones novas] Tetatur Irenus apud Eu


febium lib. 5. cap. 7. viiones & prophetias in Eccleia fuo tem
pore multis fuiffe conceffas : quod iden de fuo docet Dionyius
Alexandrinus apud eumdem Euebium , cujus ex illutri loco lib.
s. cap. 3. ubi de Montano, conflat viguiffe primis Ecclei tem
poribus inter Chritianos, prter alia charifmata, etiam prophe

, , ,
, , ,
' , .
hoc et : -Qui autem dignatus martyrio et, gaudeat in Domino, (9

vis Catechumenus fit, fecurus abeat ; pao enim pro Christo tolerata, erit
ei verius Baptifna : quoniam ipfe quidem reipfa moritur Domino , caeteri

tiam, ex quo ufu videtur Montanus Hrefiarcha fiduciam fumfiffe

vocandi doctrinam fuam, novam prophetiam .


* v. 28. Virtstes Spiritus santii ad instrumentum Eccleste deputamus]
Hic ufus vocis Instrumentum African ac Tertullianic confuetu

dinis eft. ita enim Tertullianus lib. de Fuga in perfecutione :

autem in figura .

* y. 6. Matrona, licet nupta] Hc particula licet, videtur in


nuere circumtantiam matrimonii, prfertim in muliere, augere
meritum & pretium martyrii, propter impedimenta , qu hic fta.
tus peculiaria objicit in tali diferimine. Quare Tertullianus lib. 1

Diaboli iniquitatem ad instrumentum perfecutionis effe ait . Idem lib. de


Poenit. Intrumentum Panitentie, metus. Lib. de Patientia : Instru

ad Uxorem ait, tempore perfecutionum onera matrimonii effe ?" -

mentum ft finendi, Patientia. Lib. 2. de cultu feminarum : Instru

rimum importuna & fidei periculoa ; cur enim Dominus de pregnantibus

mentum Pudicitie , gravitas. Lib. I. ad Uxorem : Nobis continentia ad & nutricantibus cecinit , nii quia filiorum impedimenta, &c. fignifi
cans five in utero, five in ulnis mulieres prolem habeant, mul:
intrumentum eternitatis demonstrata est a Domino. Lib de Baptimo, tum
ejus caritate retardari a neceffaria tali tempore alacritate of
agens de aqu elemento : Quanta vis eius aut gratia ? quot ingenia ,
ferendi
fe ad mortem. Quare quod h du Sanct mulieres, Per
quot offcia, quantum intrumentum mundo feret ? Denique Apologeti ci cap. 17. Deus totam molen istam cum omni instrumento elementorum,

crporum, fpirituum, de nihilo expreit.

petua & Felicitas, altera in alvo, altera in uberibus, filios ha


berent, magis heroicam utriuque fortitudinem arguit . qu for

* V. 3o. Omnia donativa administrans in omnibus G'e.] Locus ex te caufa fuerit , ut cum eadem occaione Revocatus, Secundulus,
prefus ex Paulo 1. Cor. 12: 2. ubi de Charifmatis differit , qu &c. martyrium confummarint, Eccleia tamen folarum Perpetu
nofter hic Donativa vertit, hac quoque in re Tertullianum refe ac Felicitatis memoriam peculiari honore profecuta fit. Sed ut ad
rens. is enim lib. 5. adverfus Marcionem : Data dedit filiis homi Tertullianum revertamur, pergit is ibid. obtaculorum refpetu ,
num, id est donativa, qua Charifnata dicimus. Et lib.: 1. ad Uxorem: qu mulieribus matrimonium in occaione martyrii objicit, ux
Extendamur in priora, & meliorum donativorum festatores fimus. ita

enim prftantiffima illa editio Nicolai Rigaltii legit. Sic lib. de


Refurret. carnis vertit illud ad Rom. 6: 3. Stipendia delinquen

tie, mors; Donativum autem Dei, vita eterna . quod ab Imperato

rem dehortari a fecundis nuptiis pot uum exceum, e qud


preuram , perecutionemque perferend im
magis expedite fint ; nulla in utero, null; in uberibus atuante "rei"*
uare qu tot retinaculis abruptis, liber & expedi
tiaru .
ut ait : Vidu ad quamcunque

rum liberalitate, & re militari dedustum , nemo et qui ignoret - t per calcatam patris, viri, prolis caritatem, ad Cr":" tr
phum

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

rhum cucurrerunt, haud paulo laudabilius heroic fortitudinis

nomine fpius appellat, ut principio libri de Baptimo : felix Ja

exemplum prbuie vif funt. Quri hic potet, cur viri Perpe eramentum aque nostra . Sed in ipis quoque Scripturis SS. quotief.

natrimonium cenebatur, ut innui videtur lege 5. ff de Bonis

cumque aqua fola nominatur, Baptifma prdicari, prolixe docet


S. Cyprianus Epift. 63. Cterum hoc plane infigni S. Perpetua
exemplo, mirum in nodum confirmatur virtus Baptifmi contra
novos Sestarios. Per ultima illa verba , nii ufferentiam earnis, fi

Damnatorum .

gnificat S. Perpetua edoctam fe a Spiritu, quem in Baptifmo ac

* y. 9. Infantem ad abera ] Infans ad ubera eadem ratione dici


tur, ut fervus ad limina , puer ad manum, ad pedes &c. ii La

cepit intellexiffe quam neceffaria foret, non folum animi fed

tu mentio in his Atis nulla fit ? an quod is Chritianus erat,

ut ex paulo inferius criptis ab ipfa Perpetua reste

videtur colli

gi ? an quod muliere gravioris criminis comperta, diffolutum tunc

tinis suhuberes vocantur. Gloff Ifidori : Sububeres, infantes qui


adhuc funt fub ubere. Grcis Voror rta : ut LXX. Ofea cap. 14:1.

qu Joeli cap. 11: 16. vtria 3 m c'{ovra uag 8% parvuli fugentes


ubera . aliis , ! , & cantur.

ita eqnas cabant Graci, , ui


ius pulli fuberant, ut ait Homerus
'IA. A.
. III.

* r. 1. cum adhuc cum Perfeestoribus eem, &'e.] Quomodo non

erat cum Perecutoribus hc cribens S. Perpetua, qu tum ma


xime ab iis cutodiebatur in carcere ? An dicemus ignificare vo
luife mutationem, qu in ipfa contigit, quam paulo pot expri
mit his verbis : Recipimur in carcerem , & expavi, quia numquam ex
perta eram tales tenebras. O diem afperum ! etus validus turiarum bene

etiam corporis patientia . qua de re prclare Tertullianus lib. de


Patientia cap. 13. ubi cum eatenus egiffet de Patientia tantum in
animo contituta, addit : eamdem etiam in corpore demerendo Domino mul
tipliciter allaborare, utpote que ab ipo Domino in corporis quoque virtute
edita fit. Siquidem, addit, Restor animus facile eommunicat piritus in

vesta eum habitaculo fuo . Et paulo pot : quod de virtute animi venit,
in
Si
in
in

carne perficitur. carnis patientia in perfectutionibus denique preliatur.


fuga urgeat , in commoda fuge caro militat : Si & career premat, sare
vinculis, caro in ligno, caro in folo 3 & in illa paupertate lucis 3
illa penuria mundi ; cum vero producitur ad experimentum felicita

tis ad occaionem fez unde intinitionis

ad ipum divina fedis afren

fum, nulla plus illie quam patientia corporis . Si piritus promptus, &
caro fine patientia infirma ; ubi falus piritus, & earnis ipius ? At

feio, concuure militum, &c ? Sed talem angorem aliquandiu pro


natur debilitate paa, deinde affluxu grati uberioris, Statim
(inquit ipa) convalui & relevata fum a labore & fastus et mihi earcer

cum hoc Dominus de carne dicit, infirmam pronuncians, quid ei fr


mande opus fit otendit : patientia feilicet, adverus omnem fulvertende
fidei vel puniende paraturam ; ut verbera, ut ignem , ut , be
ait -gladium
confiantiime toleret . Sola enim ,aitneitap ut infe

fubito pratorium , ut ibi effe mallem quam alictibi

Gye. quo videri

rius cap. 15. fubjungit, martyria conummat . Magitrum fequi

tet pertinere Tertulliani locus ex libro ad Martyres : ubi conver


fationem fculi & carceris comparans, inter ctera multa hujus
commoda, etiam hc ponit : Vacas a feandalis & tentationibus, a

gis quam patientia folatia iis Jubvenire , ait , quibus in perfecutionem

recordationibus malis, jam & a perecutione. Hoe prestat carcer Christia


eremus Prophetis . anferamus carceris nomen ; feceum voce
* -quod
zmus

tur Cyprianus, qui eodem fenfu verbis diverfis : Non alia ma


certamine patrimonia relinquenda funt , fubeundus carcer , portande ca
tene, anime impendende ; gladius, bestie, ignes, cruces, omnia deni
que tormentorum ac panrum gener fide G virtute patientie perfe
renda .

* v. 2. Et dejicere profua afestione pereveraret, &c. ] Dejiciendi


vox a pugilibus & palftra translata, frequentiffima et apud Scri
ptores Chritianos in fenfu tentandi & pervertendi. Ut Tertul
lianum omittam, unum apponam exemplum e Caffiano de Spiritu
van glori cap. 7. Quem non poterit per honorem dejicere, bumilita
te fupplantat .

Y. 1o. Sic & ego aliud me direre non poum, ni quod fum Christia
na J Proborum eft enim ac veracium , ut eft in Grco Senario n:

* y. i 1. Recipimur in carcerem ] Geta Purgationis Cciliani &

Felicis pag. 279. recipiatur in careerem . Ita Paffio SS. Dativi, Sa


turnini &c: pag. 19 o. Martyre: Chriti exoptatus carcer recepit. Ulpia

nus leg. 1. ff. De cutodia Reorum : De custodia Reorum Proconfat


etimare folet , utrum in carcerem recipienda /t perona, an militi traden
da, vel FideijuToribus committenda, vel etiam ibi. Hoc autem vel pro cri
minis, quod objicitur qualitate, vel propter honorem , aut amplistmas fa
cultates, vel pro innocentia perona , vel pro dignitate ejus qui accuatur 2

, . erito queritur er facere folet. Hc ibi ad quam legem eruditiffime de cutodiarum di


tullianus in Apologetico de Gentilibus, quod Chritianos, id quod veritate fcripfit Rvardus Var. Le&. l. 3. cap. 12.
* v. 22. Et expavi &c.] Vides ut ad carceris horrorem expaverit
erant confitentes , torquerent, cum negantes id quod funt,
torqueri legibus foleant . quo alludere videtur Eufebius lib. 5. contantifima Martyr, qu fententiam Proconfulis, & mortem
ca 1. His verbis ' , , ipam, non folum forti & intrepido, fed hilari quoque animo
x xe'cyro, a; Xtg-tervo'. atque hi quidem confitentes quod erant, in paulo pot excepit. Unde apparet carceris moletias, prexercita
careerem coniieiehantur tamquam Christiani.
menta futuri Martyrii fuiffe, & , ut Eufebii voce utar, apoxa
v. 12. sed vexavit tantum i Vexandi verbum hoc loco uurpa roux l'auara, qu corpus & animum malorum ufu ac confuetu
tur in fenfu leniori pro impulfu violento citra lionem gravem, dine ad fuppliciorum mortifque patientiam folidarent .
cum tamen alias plerumque , ut obfervat Afconius Pdianus ad
* v. 23. Tales tenebras ] Tertullianus lib. ad Martyres cap. 2.
II. Verrinam, ingentis calamitaris tifum fgnificet; quod etiam Virgilii Habet tenebras carcer , fed lumen eftis ip/?. Habet vincula 2 fed vos fola autoritate confirmat , qui Scyllam fcripit : Dulichias vexae rates. ti Deo estis; triste illie expirat, ed vos odor estis fuavitatis. quod imita
tamen, quod ad hunc nostrum locum proprie facit, vexandi ver tus B. Cyprianus epit. 81. O beatum , inquit , carcerem, quem illustra
bum ut ait Gellius lib. 2. cap. 6. leve et ac parvi incommodi, nec vit vestra preentia ! o tenebras lucidiores fole ipo, & luce bae mundi ela
tant atrocitati congruit, quanta homines repente a bellua im riores ! Tertullianus lib. de Refurret. carn. cap. 8. Age jam quid
maniffima raptantur & laniantur. quare Poetam illic proprie ac de ea (nempe carne) entis cum in careeribus marceratur, teterrimo lucis
-

fignate locutum contendit,de ja&tatione navium citra naufragium.

exilio, penuria mundi , fquallore, pedore, contumelia vitius : me fomn

fertur, & raptatur, ait , atque bue atque illuc distrahitur, }s


vexari proprie dicitur. Atque ita hoc loco S. Perpetuam ab irato pa
tre pugnis calcibuque contufam raptatamque intelligo. Tertul
lianus vulnera quoque ad vexationem refert, dum lib. De Patien
tia cap. 3. Malchum, ait, Petro vexatum ; quem utique gladio vul
neraverat. Et ad Scapulam cap. ult. Christianum nomen vexari dixit,
cum gravistima perfecutione preneretur.

quidem libera, quippe ipis etiam cubilibus vintia, ipi/gue tramentis lan
cinata. Libanii plane infignis locus eft in Orat. de Cutodia reo
rum , nuper in lucem prolata, quo Commentarien fium improbita
tem & avaritiam defcribit , qui magno pretio vix unum lychnum

Nm :

concedebant . ejus verba paulo pot commodius proferentur.


W. 24. fins validus ] Oritur ftus ille ex loci angutia & ho

minum turba, quo multos in carcere uffocari queritur Libanius

* y. 13. Est vistus cum argumentis Diaboli ] Sic Antonius in vita

Orat. quam modo dixi : idque Magitratuum negligentia. Adfcri

S. Simeonis Stylit cap. 6. Cum ignum crucis feciet (antequam in

bam locum ejus ex pag. 68. leviter a me correum & ex Autoris

currum a Daemone fibi oblatum pedem inferret ) continuo Diabolus

mente converfum :

nuquam comparuit, cum argumento fuo evanuit, &c. Et Anaftafius


Bibliothecarius in Benedito III. Carnem vicit ae Mundi Principem,

, ,
' , ,

G omnia ejus argumenta nequiima.


* y. 15. Quod caruiem Patre, Domino gratias egi, &c. ] Pontius
in vita S. Cypriani : Nobis patria, minus eara , cammune nomen
est , qui parentes ipos, fi contra Dominum fuaferint , abhorremus.
* W. 16. Et refrigeravit abentia iilius ] Explicat quod Grce di

8x cy a mrotrvuyen : hoc et : Cum ergo Magistratus iti turmar homi

ceretur avrava cv, vel dav rava cv, hoc et, requiem dedit
juvit, confolationem attulit. quod legitur apud Eufebium Hitor.

Ecclef lib. 8. .

* v. 18. Et mihi piritus distavit non aliud petendum a aqua nii fuf.

frretiam earnis.] Santus nimirum Spiritus baptizatos incitat ad


Petendam martyrii gratiam. dictus ideo a Tertulliano lib. de Fu

num in vincula mittant, atque interim legibus, que ea de re lata funt ,


valere justs , circa alia verentur negotia, quo populares videantur : quis

non ufocetur ? Lucianus quoque confeffor apud Cyprianum ep. 22.


eafdem carceris moletias his verbis obiter itidem retitutis, defcri
bit : Just fumus fecundum preceptum Imperatoris, fame & fiti enerari :
& reeluf fumus in duabus cellis , ita ut nos afficerent fame & fiti. Sed

& ignis, ab opere preure nostre tam intolerabilis erat, quam nemo por
tare poet. Hc ibi. ubi videtur ignis dici quem S.Perpetua ftum
vocat. Ex his intelligitur non minimam aut poftremam Diaboli
machinam adverfus Martyres fuiffe carcerum rumnas; id quod
Gallican Ecclefi agnocunt apud Eufebium Hit. Eccl. lib. 5.
cap. 1. his verbis:

ga in Perfecut. in fine : Paracietus exhortator tolerantiarum . porro in


hujus loci fententiam egregie Cyprianus Epift. ad Martyres defi
gnatos : Nee quiequam nune veratur in cordibus & mentibus vefiris , nii
Divina precepta & mandata celestia , quibus vos ad tolerantiam paionis

gg rji exr; hoc et : Contipationes in tenebrofo, & erumnofiimo loce

, 8

spiritus santn emper animavit: Quod dicit ab aqua, intelligit pot

tales , ut plerique fufocarentur.

perceptum baptima, five pot aqu falutaris lavacrum. ita non


femel Tertullianus lib. de Pnit. Si ab aquis peccare defistimus. &
lib. de Bapt. Erg & nos, dicet aliqui a lavacro potius jejunare opor

* Ibid. Turbarum beneficio J Hoc eft, propter turbas, vel multitudi


nem hominum. Grcimus merus : rs 3x As xciuv. ita mox : Mei
beneficio, hoc et, mei caua, vel propter me.

tet: Mox : Deinde Dominus post aquam fegregatus in defertum . Sic lib.
1. ad Uxorem : -Quot enim funt qui tatim a lavacro carnem fuam obf
zrant ? Et de Exhort. Caftit. fecunda Virginitas a fecunda nativizate 3

* *. 25. Cmenure militum] Videtur fignificare impulus feros


contrudentium reos militum, quos a 917u dv Procopius vocat Hit.
arcan pag uit. Nota autem militum barbara feritas in vin&os,

* f a lavacro. idem quoque Tertullianus, Baptima fimplici aqu: etiam S.Ignatii tetimonio; qui propterea Leopardos eos vocat, &
|-

beneficio

E T

S E L E C T A.

SS. Perpetua, Felicitas, &c.

9I

ben eficio efferari fcribit ad Romanos. Porro iis non folum cutodi

contitutum Leg. 1. Cod. de Cutodia Reorum, ubi fie legitur :

merces folvebatur, fed ultro offerebantur dona, ut mitius leninf


que agerent cum vintis, qu mercedis extort loco effent. ita
Conftit. Apotolorum lib. 5. cap. 1. Eleemofynas defignatis Marty
ribus fubmittere jubent, & advitum ipforum, & ad folvendum mer
cedem militibus, ut allevent fua opera, curentque vintos, hoc et,
f vitiam in eos folitam remittant , va , 3 zov s p vafv , un 9A ' . t quantum in i, i ,
tiatur beatus frater, verier : hoc et , ad vexationem & concuffuram redi
mendam . 9A1' Lu enim hoc loco, et concuura .
* v.26. Novistme macerabar follicitudine infantis)Elegans admodum &
nativa materni affetus exprefio; cujus exemplo Deus ipfe in fua er.
ga nos pietate contetanda utitur.
* 28 Benedisti Diaconi) e vpnuto u d g affestum aut venerationem

Nec vero fedis intime tenebras pati debebit incluus, ed uurpata luce
vegetari ac fublevari ; & ubi nox geminaverit custodiam , in vestibulis
careerum & falubribus locis recipi : ac revertente iterum die , ad pri
num folis ortum iliico ad publicam lumen reduci, ne pnis careeris pe

erga perfonam, cujus fit mentio, exprimens. Notior hodie lingu


Italic vulgari quam communi Latin : derivatum in Africanam
Latinitatem forte e Syriaco aut Hebro fermone, quo prifci Ty
rii ac Pni Carthaginis Coloni , aut non multum divero ute
bantur. Syrorum enim ac Hebrorum eft Beneditti adjun&tum ad

Dei prfertim mentionem apponere , ut habes Marci 1 3: 61. &


fpius in aliis fcripturis. Sed & ad compellationem bonorum ho

minum; Benedigi vos a Domino, Palm. 123: 15. Et alibi non raro.
Tertullianus ipfo principio libri ad Martyres defignatos : Benedisti
Martyres. Mox : in primis ergo Benedisti nolite contrifare Spiritum Santum:
Et cap. 2. quo vos Benedisti de carcere in cutodiam fi forte translatos exi
ftimatis. Ibid. Sie nunc Benedisti, carcer etiam Chritianis moletus. Et
mox capite 3 & de Cuitu Feminarum libro 2. Feminas Chritia
nas Benedistas appellat. Et libro Prfcript. Sub Epifcopatu Eleu
therii Benedisti. Et libro de Exhort. Caft, Benedisti Patriarehe . Ita

Lucianus Confeffor apud Cyprianum Epift. 22. Cum benedistus Mar


tyr Paulus adhuc in corpore effet. Et Clerus Romanus apud eumdem
Epit. 3. Didicimus Benedistum Papam Cyprianum fecee.
* y. Ibid. Qui nobis ministrabant) Magnam curam femper gef.
fit Eccleia eorum , qni vin&ti tenebantur ; prfertim ob Chriti
confeffionem , quorum miniterio & obequiis olim dicati fuere
Diaconi : Hi alimenta ipfis minitrabant , & unde militum f vi
tiam lenirent, ut paulo fuperius ex Conftit. Apot. retulimus. Hi
confilio aderant, exhortabantur, confolabantur. Cyprian. epift.
1 1. Semper fub Anteceoribus notris fastum et, ut Diaconi ad carcerem
commeantes, Martyrum deideria confiliis fuis & Scripturarum preeeptis

zubernarent. Denique ut boni Angeli commendatis fibi hominibus,


fic illi Confefforibus , opera , officio, fedulitate prfto erant.
Unde illud Ignatii Epift. ad Trallianos : i Diaconi ? quam imita
tores Angelicarum virtutum ? Vide Concil. Carthaginenfe 4. cap. 43.
Concilium quoque Aurelianenfe quintum Canone 2o. Archidiaco

no vel Prpoito Ecclei carceris viitandi officium injungit : E


Pifcopo autem , ut vin&torum neceitatem mifericorditer fuble
vet , competentem eis victum de domo Ecclei attribuendo.
* *. 29. Constituerunt premio) Hunc enim in ufum, & Ecclei
publice , & finguli Fideles de opibus fuis erogabant, ut Confef
foribus & Martyribus in carcere alimenta cteraque vit fub fidia

ac neceffaria refrigeria fuppeditarentur : aut ubi opus effet , a


cutodum iniquitate largitionibus exprimerentur, ne miferiis vi&ti

rimatur : quod innocentibus miferum , noxiis non fatis feverum ee digno


feitur. qua conftitutione mitigatum videtur Antonini Pii refcri
Ptum, qui gravioris fceleris reos, ipam carceris poenam , ante
fupplicium futinere voluit . Libro. 3. ff. de Cutod. reorum.
Quod addit refrigeraremus , prter id, quod fuperius distum et,
videtur exprimere Grcum verbum civauxeiv : eti Lexicon ve
tus refrigerare reddat ciya Auc?70au .

* *. 34. Jam inedia defestum ) Id et ferme ad mortem redaum.


Tertulianus libro 2. ad Nationes : Cur non magis Dea que magis
pia, illa filia patris in careere fame defestii uheribus fuis educatrix. Ita

etiam Seneca , & Phdrus loquuntur , cujus locun viro doo


fufpe&tum effe miror, cum innumeris aliis paffim occurfuris au
orum clafficorum tettimoniis comprobari poffit. Unde apparet
quam eleganter vulgatus interpres Eccleiatici capite 41: 4.
Grcam vocem soxaro) g Eatine interpretatus fit Defesto eta
te - Addo ad cumulunu , locum ex geftis purgationis Cciliani :
Cum audirem, mente defestus fum. & Suetonii Tranq. libro de Il
luftribus Grammaticis de Offio Care : Cum jam non greu modo de
ficeretur , fed & vifu.
" . 43. Fastus et mihi career pretorium ) Hoc eft , non modo

carceris inconumoda non me amplius conturbabant, fed & iis gau


debam , tamquam in plendidis & conimodis dibus degerem Prtorium proprie erat Palatium publicum , in quo Proconful
jus dicebat , ut ex Pontio quoque Diacono intelligitur ; neque

aliter accipitur in hitoria Dominic Paffionis. Id , quoniam fere


cteras privatorum des , trutur elegantia & ornatus fplendo
re uperabat, quvis palatia defque magnifice instruct, utcum
que privatorum & ruri dificat, prtoria dicebantur. Martialis:
Ad lapidem Torquatus habet prtoria quartum .

Cterum ad fententiam hujus loci facere videtur, quod fcribit


Tertullianus his verbis : Christianus extra carcerem feculo renunciavit ,
in carcere autem etiam careeri. dum cilicet animus Divina gratia

roboratus, incommoda ejus & moletias aut non fentit , aut ne


gligit , & contantia vincit :
6.

IV.

* 7. 2. jam in magna dignatione es ] Quippe quam illustrarat jam


gloriofs initiis Divina dignatio. ut ait San&us Cyprianus Epitola
5. de Confefforibus in carcere contitutis. De dignationis voce fu
perius dictum . Hic unum Tertullani locum infignem ac plane op
portunum addo. Is lib. i. ad Uxor. cap. 4. adhibens exemplum
fororum , qu nuptiis fan&titatem anteponunt, addit : Malunt enim
Deo nubere ; Deo peciofe , Deo funt puelle : eum illo vivunt , cum illa
fermocinantur : illum diebus & natibus trattant : orationes fuas , velut
dotes, Domino affignant : ab eadem dignationem 3 velut munera dotalia

quotiefeumque deiderant, conequuntur. In ejufmodi tatum progref


fam, carceris patientia, fororem frater exitimans , ab ea con
tendit, ut a Deo fibi revelari potulet, quid futurum fit : certus
eam exauditum iri. hc fententia illorum verborum et, ut pstulem?

ante ipfum certamen deficerent : prout ex Tertulliano lib. ad Marty


res, & ex S. Cypriani Epift. 5. & 6. aliifque videre eft. Romanas
autem Ecclei peculiarem hac in re follicitudinem ac ra ro rzcde
rov pietatem a Dionyfio Corinthio vetutiffimo Scriptore jan olim
landatam , ad fua ufque tempora contanter perduraffe tetatur Eu
febius, ut omnium per Orbem terrarum Martyrum & pro Christi
nomine affliorum curam gereret , iifque vit fubfidia fubmini

viionem; & c.

traret. Neque frutra Santiima Martyr prmio hoc contitutum,

tur, & hoc modo dimisti Commeataler vocantur. Ira Hefychius K


effe ait - ho t: "

hoc et pretio emptum fcribit , nt paucis horis ex arto ergatulo e


mitterentur, quod carceribus Prfeti, utpote quibus upplicium ve
stigal erat juxta Manilium libro 5. non nifi pretio corrupti , cuto
dias laxius habere foleant . quos coercet I ex v 11 1. ff. de Cuto

dia reorum : Ludit eleganter in defcribenda horum Cutodum im


manitate Manilius modo laudatus , ab illo verfu :
.guiquis in Andromede furgentis tempore ponto,
Nacitur, &c.

Quem locum ex Ciceronis Verrina V. videtur exprefiffe , ubi


fic legitur : Patres bi, quos videtis, jacebant in limine , matrefque mi

fere pernostabant ad ostium careeris , ab extremo complexu liberorum ex


elufe, que nihil aliud orabant , nii ut filiorum extremum Jpiritum exci

* y, 4. An paio ft , an commeatus ] Ut mult ali voces ex


caftren fi difciplina ad facram Chriti militiam tradu&t , ita &
commeatus vocabulum. Eft autem au&tore Feto : Tempus quo iri

redirique pot , ab Imperatore militibus dari confuetum . Unde


Apuleius lio, 1 1. Amatoria militia brevem commeatum indulft Et in

Codice : Milites datis commeatibus, vel per commeatus dimitti

dicun

titam libere abeundi licentiam accipere. Et in Gloffis : Commeat" , ,

quafi difcedendi atque eundi, quo velis, facultas, ita L. 3. ffde


poenis : Nemo potet commeatum remeatum ve dare exuli , nii Imperator ex:

aliqua caua. Hfit hc vox in lingua Italica vulgari uque ad


hodiernum ufum , nii quod, ultra rem militarem, extenditur ad
omnem cujuvis quovis abeundi facultatem . Porro a Chritia
nis illorum temporum hc vox eo translata reperitur, ut libera
tionem a vit periculo deignet; five id periculum ex morbini

habemus
Melani:
ubi
Laufiacis
86,
cap.
Palladium
in
infignem
pud
locum
Evagrio letaliter grotanti impetrat a Deo xai fv *?***** ; '

mineat, five ex Judicis fententia, De morbo quidem

ta merces comparaktur ; ut adeas , tantum dabis : ut cibum tibi intro

Teoezui'av (osi hoc et vite prorogationem. Quo eodem fenfil apud


Cyprianum legitur in serm. de Mortalite : Commeatum ihi ?"*"*
hoc et, liberationem a periculo peltis. Ita Paulinus in Vit s.

ferre liceat , tantum : nemo recuabat , &c. Porro mulieres prfertim

Ambrofii Stiliconem nobiles viros ad Ambroium grotantem mi

pere fibi liceret. aderat janitor careeris , earnifex Pretoris , mors terror

que fociorum & civiuy liftor Seftinu , cui ex omni gemitu doloreque cer

Chritian huic operi mifericordi fefe impendebant : quales non


dubito quin Libanius innuerit Orat. jam citata , ubi janitorum
& cutodum carceris avariffimam crudelitatem detetans , re fert;
vix exiguum lumen ut habere miferis liceret, magno pretio ab
ipis emi folitum : tum fi quis reorum fumptum ibi deeffe ex
cuaret , huic male mul&tato regerebant : d ta ri' * xaxafg d ta'

s. ' ,
reogrurgrav c; 3 eiv ri' o ou ; Cur per eos qui hinc egrediuntur non vo
eas bue mulierem aliquam ex iis , que humanitatis officiis dant operam; ad

cujus genua provolutus, impetres ut stipem aliquam corrogatam tibi aferat ?


* y. 3 o. Ut paucis horis emii in meliorem locum carceris

refrige

raremus ) Fuerant ergo conjecti in carcerem interiorem, ut voca


tur Astor. cap. 16. Porro quod hic beneficii loco a Prfecto cuto -

di, Prmio delinito, impetratum et, id potea a Contantio Aug.

fiffe cribit , qui perfuaderent illi, ut ibi vivendi peteret P"


comme-:um . Sed hoc notro loco, Commeatus yerbo fignificatur ,
evafio periculi a perfecutore imminentis ; ut patet ex e quod

opponitur paffioni, hoc et morti pro Chrito. quo modo Cypria


nus Epit. 9. Martyrio, five vistori confummationi, commeatum
oppofuit. Et Epit. i, quando pax a perfecutoribus datur ; cm
meatum a Deo dari ait .

* y. 5. Que me ciebam fabulari eum Domino) Hoc est, locum grati


peculiarem apud Deum habere, qualem qui Principibus familia
res funt, & fingulariter cari apud eos obtinent, ut eos allqui,
cum volunt, postint ; quare qui, ut aliquando fit, falo glria":
tur, fabulas Principis vendere dicuntur a Mifitheo in Epitt: ad
Gordianum apud Capitolinum : gui quai confeii re*"*" .

rum & familiarium fermonum Principis arbitri, fucum aliis fri"t f


mumque vendient.
|-

M 2

* y,

9*

92

A C T A

M A R T Y R U M

r. 9. Et affenfum est mihi hoc ) Ita paulo ante : Et ostendatur


tibi. Sic etiam Tertullianus & Cyprianus de vifis divinitus obla

tis loquuntur. Quod etiam non femel legitur in Apocalypfi . Uti


liter porro vulgari oblatas fingulis vifiones, docet Tertullianus
lib. de Idololatria cap. 15. his verbis i Nee tutum et ubtrahere, quod
cumque un fuerit ofenum .

r. 15. omne genus ferramentorum) Gloff : Ferramenta ee; z


Afa ad nga exponunt . Sed proprie Ferranienta funt arma ad
nocendum apta , vel qua cumque aciem aut acumen habent . Ita
Cethegus apud Ciceronem in Catilinariis, de gladiis & ficis apud
fe deprehenfis, refpondit : e emper bonorum ferramentrum tudioum
ee. Et Leg. 18. de inftrust. Legat. Ferramenta lauiande carnis caua
preparata in lanionis inftrumento numerantur .
* y. 16. Hami ) In Gloffario veteri inter ramenta recen fetur

S I N C E R A

rum temporum Chritiani, hanc ejus amabiliimam fpeciem, fi


delium, nomine ovium paffim defignatorum , frequentiffinne ocu
lis objicere. Habes in Roma fubterranea Bofii pag. 59. & dein
ceps , multas imagines e Coemeteriorum nonumentis exprefas,
in quibus ferme omnibus, Chritus patoris fpecie cuni ovibus pin
gitur, in prima etiam hac ipfa forma hic exprefa , patoris oves
mulgentis. Non raro etiam pingebatur ferens in humeris reper
tam ovem , qu perierat , juxta parabolam Evangelican ; idque
prcipue in calicibus : quod indicat Tertullianus in lib. de Pudi
citia contra catholicos fcripto cap. 7. his verbis : A parabolis, lice
bit, incipias, ubi est ovis perdita a Domino requiita, & bumeris ejus re
vetta. procedant ipe pisture calicum vestrorum , fi vel in illis perlucebit
interpretatio pecudis illius, &c.
* r. 42 Et circumstantes candidati millia multa) Quod millia mul

hamus & 3 x ugeo; ; fed cum hic inter ferranienta & martyrii intru ta jungatur fine copula cun voce candidati , non folum exemplum
menta ponatur, pro unco accipere malim, quo Sanorum corpo habet ex vulgato interprete Apocalypis cap. 7. -Quadraginta milija
ra excarnificata , vel fufpenfa, n fluvium aut cloacas pertracta ignati. fed & a Trebellio Pollione in Vita Claudii Imp. ubi ic le
legimus. Unci enin ifti hamis pifcariis figura funt fimiles, licet gitur : Huic falarium de motra privato erario dabis annuos frumenti mo
difpares magnitudine : unde & nomen commune ut rifque manfe dios tria millia, bordei fex millia , laridi libras duo millia , vini veteris
rit, ni fi potius ama hic legendum, quarum pot Plinium Juniorem fertarios tria millia quingentos, Gye. Similia & apud alios occurrunt .
* y. 44. Bene venisti tegnon ) Salutatio qua fi parentis ad filiam.
lib. 1o. Epitolarum, & Juvenal. Satira 14. neminit Lex 3. ff de
officio Prfeti vigilum , his verbis : Sciendum est Prfeium vigilum nam rxvov Grcum ad utrumque fexum accommodatur, ut ci
per totam notiem vigilare debere 3 & coerrare calceatum eum amis & da

Vis notum .

labris. Erant autem ame ill, ut vox ipfa indicat, falces, fed gran
diores , fcu ferramenta recurva, longifimis contis fuffixa qua

* 7.45. Et clamavit me ) Jam tum corrumpi incipiente Latina


lingua in vulgari ufu, hc verbi elamare conftrudio in vulgi ufum
emanaverat i qu deinde in Italicam vulgarem et recepta, mi

lia incendii compefcendi aut extinguendi caufa, etiam nunc Ger


mani Gallique civitates paffim in publicis locis parata habent,

eaque cum dolabris I C. hoc loco jungit. quibus milites ad val


lum aut murum fubruendum olim ufos ex Livio conftat. Lex au
ten 12. ff. de inftru. Leg. amas & barpagoues conjungit : quemad

modum Vegetius lib 5. Falces & harpagones. Unde Nonius cap. 18.
Falces & harpage, armorum genera, muro, um expugnationi apta. Et Ci
cero pro Milone : Cum falci t ad Castori, cum gladiis teta foro voli
t.srt ,

* 24. Infidias prastahat) Hoc et tendebat, truebat, aut mo


liebatur. Sic Cyprianus de habitu Virginum dixit : prestare vitiis

chiam.

* Ibid. Et de cafeo, quod mulgebat, dedit mibi qua Huecellam.] Au


guftinus fup relatus vocat buccellan latis. Multa dici poffent
de ufu lastis & mellis ymbolice cathechumenis dari folito, ex He
fychio in Exodnm pag. 257. & Tertulliano de Corona pag. 12. 1.
Edit. Rigal. ubi dixit : Latiis & mellis concordiam pregu/tamus. Vide
Albafpinum Lib. 2. Obferv. ultima .
i Ibid. Et de c/eo quod malgebat, dedit mihi quai buccellam : & ego
accepi jungis nuanibus, o manduravi, & univeri circumstantes dixerunt,

Et ut alia hujus generis prteream, lib. contra Judos cap 9. in


fignis et locus in explicatione Oraculi Prophetii Iai cap.7. Non

Amen ] Ad hc verba, quod notatum in Holtenii Schedis reperi


de laste Catechumenis dari folito, non fufficit ad fententiam lo
ci declarandam : & alia his adjuncturum fuiffe Auctorem , fi ul
timam huic operi manum potuiffet imponere, declarat fpatium pu
r chart ab eo in Adverfariis, poft hc qu defcripfimus S. Per
petu verba , relitum, ultimis videlicet curis explendum . Ex
plicandum cilicet retabat, quomodo ex hac porrectione buccell
per vifum minitrat experrea intellexerit S. Perpetua, itemque
Frater ejus, potquam ei rem narravit, fignificatum divinitus

pufillum vohis certamen e um bonninilus , quoniam Deus prastat eertamen.

eos qui carcere attinebantur, nequaquam inde dimittendos, fed

Ubi LXX. habent , ra f xev e 7 5 vez, quod Cyprianus ad ver


bum vertit , prestare agonem, Epit. 9. & lib. 2. contra Judos. Mi

confummandos martyrio . Hc enim pot fuperius defcripta ver


ba , ibi fubduntur - Et retuli tatim Fratri (qui nempe illam roga
verat, ut oftendi fibi divinitus curaret, morituri ne effent , an

illerehram ; Et hujus generis locutiones Tertulliano funt frequen

tiffim ; ut lib. 4. contra Marcionem cap. 35. Veniam pretare fratri


(9 non petenti. Lib. ad Scapulan cap. 2. Salutem pratare Imperatori.
Apolog. ap. 46. Veritatem ex fide pretare. de Poenit. cap. 3. Justitiam
Deo prefare. Et cap. I 1. Castigationem vistus atque cultus ofeno Domi

no prefi-re. Lib. de Virgin. vel cap. 13. Continentiam foli Deo pretare.

nutius quoque Felix in Ostav. Nos pudorem non facie, fed mente

prestamus. Et Greg. PP. lib. 2. Epistolar. Epift. 4. Nihil tarditatis


prestarter. His addo Rufinuna lib. 5. Hift. Ecclef. cap. 2. Post ali

quot dies, rum nullam epeliendi gratiam prfitient, incena oa marty


rum . Et lib 6. cap. 19. Interitum prafare. Et ic vulgatus noter

Astor. 24. & . 5. vertit , gratim prastare, quod in Grco legitur ,


e .

* *. s. cum aduuiii fumus) Tertullianus lib. de Patient cap. 3.


Cum traditur, eum adducitur ut pecus ad vistimam, &c.

*: 31. Perpetua fustineo te) Quod Grce diceretur erx,


Vruvo o e, expetto te. Ita vulgatus Scriptur interpres, Tobia
5: 9. ilia verba ' , , vertit : 5 .
fine me obecro, donec & ipa nunciem patri meo. Et Matth. i 6 : 33.
, Jtinctr hic . tor. 2: 5. .
Stiftinuerunt nos Troade. Et fimiliter alibi . nec aliter Tertullianus

Apolog. cap. ; 5. Cui epus est perferutari fuper Cafaris falute, nii a quo
aliquid pot illam peratur & fugtimetur ? Lib. de Pnit. cap. 6. Veniam
delistorum festinere. Et adv. Judos cap. 6. Nova legis lator, / jam
venit, ferviendum est illi : / needum venit, fustinendus est. Et ad Mar
tyres cap. 2 Mundus judicia men Proconulis, ed Dei fustinet . Ita quo

que in Cleri Romani ad Cyprianum Epit. 31. Qaamquam nobis


placeat Ecelefe pacem futiuendam . Et fub finem ejufdem Epift. In

terea dum Fpicopus dari a Deo nobis Justinetur. Asta etiam Paffionis
S. Cypriani : Cum e Dalmatica expoliaet, in linea stetit, & cpit
Spiculatorem fugtinere, &c. Eodemque modo noter infra : Nam (9
Perpetua fustinebat. Quibus verbis adhuc locum alludit. sustinere p
nm pro diferre dixit Ulpianus L. 6 ff. de Poenis .

* v. 3; . Non me nocebit) Ita Tertullianus de Exhort. Caft. Pito


nobis non magis licere nafcentem nocere, quam natum. Et Plautus Mi
lite : Jura te non nociturum ee hominem.

falvi emittendi ) & intelleximus paionem effe futuram. & cpimus


nullam jam pem in faculo babere. Unde autem id intellexerint, me

rito quritur. Ego exitimo, inde quod in viione adumbratus


erga Perpetuam ritus fuerat Encharifti minitrand : qu cum
notiffimo tunc ufu dari folerst iis, quos certum erat brevi mori
turos, rette in Perpetua & ip fius Fratre ita interpretati funt, ut

fignificatam eo vifo Confefforum mox fecuturam necem arbitra


rentur. Ritus perceptionis Eucharitiae eo adumbratus cernitur;
quod quai buccella Perpetu porrigitur, quod eam ipa accipit juntiis
manibus, quod deinde, eomedit, circumtantibus, Amen, acelamantibus
Qu omnia in Eucharifti olim minitratione folita fervari , no
tius et e plurium antiquorum tetimoniis, & Santi prfertim
Ambrofii, quam ut demontrari pluribus opus fit. Certe de ufu
Africanarum Eccleiarum peculiariter conftat folitas eas Eucha riftiam miniftrare Confefforibus in martyrii procintu contitutis :
idque ita neceffarium arbitratas effe, ut inde argumentum fum
pferint cribendi ad Cornelium Rom. Pontificem, manu quidem &
calamo S. Cypriani , nomine autem aliorum quoque feptem & tri
ginta Epifcoporum Africanorum, ut qui confuleret gratiam fieri
legis prius fancit de non admittendis umquam ad Ecclei & Eu
charifti communionem iis, qui femel in perfecutione lapfi fuif.
fent : quoniam tunc ex iis multi in poenitentium numero cripti

a novis perfecutoribus periclitarentur, &, ut res fe habebant, bre


vi pro Chriti confeione interficiendi viderentur; quibus in pro
cintu agonis pofitis, denegari confuetum viaticum Corporis Chri

fti, nimis erat inhumanum. Ex hac Epitola, qu fecunda lib 1. apud


Cyprianum et, qudam adfcribam, ad fidem rei quam tratamus
faciendam, opportuna. Sed cum (inquiunt) videamus diem rurus al
terius infetationis appropinquare cpie, & crebris atque aiduis oftenfoni

* *. 14. De ub ipa feala ) Sic in Astis S. Clementis PP. De fab

bus admoneamur, ut ad certamen, quod nobis hotis indicit, armati & pa

fu pede &ye. Et in fragmentis Gromaticis Latini Togati : Ter


minus five pe ra naturalis, fi ungulam pecoris bifurcam habuerit, de fub
fro egredientem aquam /ignificat, Gye. Utitur fimili locutione & In
nocentius de notis litterarum, ut Rigaltius in Gloffis agrimen fo
riis jam pridem obervavit. Sed & apud alios probos autores
hc geminatio prpofitionum ufitata reperitur : ut de inuper, &
de verus, apud Salluftium & Fetum , ut omittam De post fetantes
in Palmo 77: 7 1. de feeus, & de inter in getis purgationis Cciliani

rati fimus ; plebem etiam nobis divina dignatione commiam exhortation.


bus nostris preparemus, & omnes omnino milites Christi, qui arma deide
rant, & prelium fl.gitant, intra cafra Domini colligamus ; neceitate co

fortibus pax necearia est, nee morientibus, ed

in collatione Carthaginienfi . Prterea ab ante, in ante, de intus,

a nobis danda est , ut quos excitamus & exhortamur ad pralium , non

de trans, de fuper, & imilia leguntur.


* W. 4c. In bahitu pastoris oves mulgentem) Reprfentatus et Per.
petu Chritus ea forma, qua pitus cernebatur in oratoriis &
vafis facris illorum temporum . Nam cum Evangelia titulum &
Perfonam Pattoris, prcipue Chrito attribuant, gaudebant prinio

mes G mudos relinquamus ; ed protestione funguinis & corporis Christi


muniamus ; & cum ad hac fiat Eucharitia, ut poit accipientibus ee tu.
tela , quos tutus elle contra Adverarium volumus , munimento Dominicas
fatur it-tis armemus. Nam quomodo docemus, aut provocamus eos in con

gente cenuimus , eis , qui de Eccleia Domini non receernnt, ed pni


tentiam agere & lamentari, ac Dominum deprecuri a primo lapfus fui die

non detiterunt, parem dandam effe, & eos ad pralium quod imminet, ar
mari & intrui oportere. Et paulo poft : At vero nunc non infirmis, fed
viventibus communicatio
iner

f/one nominis Janguinem uum fundere, f ris militaturis Christi fan.


guinen

E T

S E L E C T A.

SS. Perpetua, Felicitas, &c.

guinem denegamus ? aut quomodo ad martyrii poculum idoneos facimus, A

niorem fuie dicamus, quem finguli rei ordine confcenderent, ut

non eos ad bibendum prius in Eeelesta poculum Domini jure communi

Judici populoque eo magis effent confpicui. quod nos in Britan

sationis admittimus ? Siquidem , ut aliquanto pot additur : Idoneus

nia obervari vidimus. Eufebius Hift. Ecclef lib. 8. cap. 9. ms


apo F duxa# Asu, gradum aut cataftam coran judice ere&am

effe non potest ad martyrium, qui ab Eccleia non armatur ad pralium :


6 mens deficit, quam non recepta Eucharitia erigit & accendit.

* n. 53. Et eapimus nullam pem in faculo habere J Sic Pontius de


Cypriano jam certo de futura paffione : Ille vero jam mundum fu

fpena ad clum mente neglexerat. Et ipfe Cyprianus Epift. 7. saeulo


renuntiaveramus eum baptizati fumus ; ed nunc vere renuntiauimus fe
l .quando
tentati & probati a ,oeD mostra omnia relinquentes , &e
Idem de habitu Virginum : Apud Martyres non est earnis & faculi co

sitatio. nimirum ut idem ait Epift. 2. ad Donatum : Nihil appetere


jam, nihil deiderare de faculo potest, qui faeulo major est. Unde Epit.
16. his verbis adhortatur Moyfem cterofque Confeffores morti
addios : Sperantes jam fola clestia , & tantum divina meditantes, ad
fatigia celfiora, mera ipa pastonis aftenditis. Nam ut Celerinus Con
feffor apud eumdem Epift. 2 1 ait : Hoe flet contingere Servis Dei,
maxime eis , qui in eonfeione Christi funt constituti. frio enim quonians

vocat : quod interpretes minime ifthic obervarunt, qui judicis


tribunal vertunt. Eufebii verba funt: & qu 3-st v ri xam ? apons

ri 2uguavg o ps duo Aoys vre. Fimul ac priores damnati fuerant,
affiliebant aliunde alii in editiorem locum ante Judicem erestum, Christia

nos fe/e confitentes. Atque ita lib.5. c. 1. Prfes Viennenfis : avsiyev


, 4
ri ; 3xAouk . Beatos Martyres in editum gradum extulit, ut mutritu
dini, velut in theatro (o folemni pempa, /pestandos proponeret. Dionyius

sunuquique jam que funt faculi non attendit, quonian coronam clestem

Alexandrinus apud eumdem Eufebium lib. 6. w Saeov appellat, ubi


de Ammone, Zenone, cterique militibus,qui tantes pro tribunali,
Chritianos vacillantes confirmabant; cumque vulgi clamoribus ex
pocerentur ad fupplicium, pd zavrs; evri w Sa'gov a vd fauov:
ipfi ultro in gradum profilierunt fefe Chritianos proclamantes. Si quis
tannen de tribunali ejufque gradibus accipere malit, non obnixe

fperar. Lucifer Calritanus lib. Quod moriendum pro filio Dei :

repugno.

Novimus hane effe nobis traditam divinitus difciplinam, ut fine ullo ter
rore malitia, vim tueamur tanti nominis : quippe quas jam pridem ater

* y. 24. Parce canis patris tui]Sic Origenem adolecentem, mar

na memoria cupiditas abstraxerit a defiderio istius lucis , quo/que ad cal

tyrii defiderio flagrantem, rogabat mater, 7 ff ; Tree) av rdv un


, hoc eft interprete Rufino :

sanda omnia terrena , Chriti focietas /egregavit. Porro contemptus ifte

Uti fibi confuleret parceret matri .

fculi, proprius Martyrum ravnttva v statim moriturorum, imi

nus profitetur Serm. 49. de Diverfis : -9 aerebam ubi contitueren mo

* Ibid. Fae faerum pro falute Imperatorum) Hanc prcipuam Chri


ftianos explorandi rationem a gentilibus ufurpatam, omnium fere
martyrum Asta docent, ut repudiata facrificandi fuperftitione, in
Deos fimul & Principem commififfe convincerentur; ideoque quanto
illi urgebant obnixius, eo contantius hi reatum idololatri devita
bant, ut hoc loco Perpetua contanter refpondens : Non facio. Hae,
inquit Tertullianus , et lex notra propria Chritianrum , Per quam ab
ethnicis agno/eimur (o examinamur. De Idololatria cap ult. Unde Apo

nafterium ; /pem quippe omnem feculi reliqueram .

loget. c. 9. foculum & acerram examinatorem Chritianorum appel

ratione affectabatur ab iis, qui ferio converfi vitam perfestam

capeffebant. Poffidius de S. Augutino Ecclei Sacramentis ab


Ambroio initiato : Mox ex intimis cordis medullis ad Deum converfus,
/pem omnem quam babebat in faculo dereliquit. quia vero qui vitam
monaticam fufcipiebant, mori fculo dicebantur, eorum quoque

proprius hic fenfus atque affestus erat; quod ipfe de fe Auguti


.

V.

lat. Idem Apol. c. 1o. Deos inquitis, non colitis, o pro Imperatoribur fa
* r. 13. Depone animos) Animi videntur hic poni pro Spiritus , crificia non impenditis. Itaque faer ilegii & majetatis rei convenimur. fum
five cogitationes aut affestus vehementiores. fic Tertullianus lib. ma her caufa,immo tota est. Inde utrumque hujus accuationis caput,
de Speaculis : Itur in furias, & animos & diffordias. Et lib. de longa & erudita differtatione diluit, cujus fuummam paucis his ver
Patient. cap. 7. Probibita ira, restristi animi, cmprea petulantia manus. bis complexus et in libro ad Scapulam : Jacrificamus pro falute Im
nii forte animos vocarit hoc loco Perpetu pater , fublimitatem peratoris, fed Deo nostro co ipius :Jed quomod precipit Deus, pura pre
animi, & confcienti victricis vigorem, hoc et, generofam marty ce. ita nos magis oramus Pro falute Imperatoris ab eo eam Postulanter
ris contantiam ; quomodo loquitur Cyprianus Epift. 77.
qui pretare potest * r. 17. Non fucio] Sic Polycarpus fuadentibus ut Cfarem ap
* 7. i 9. Non filiam nominabant, fed domina ) Sic vulgatus inter
pres Joan. I 3: I 3- Vos vocatis me Magifter & Domine. In Grco etiam pellaret Dominum & facrificaret, repondit * * '

nominativus et pro accufandi cafu, 3 dudazaAos 9 xwezog. svugsx 4'er uai. Numquam faciam quod fuadett
* 7. 2o. Dolebam cauam patris mei ) Forte melius legeretur caufa

Eufeb Hitor.

Ecclef lib. 4. cap. 15

* r. 18. Christiana fum) Propria hc confeionis formula. Ita

patris mei.

* 7. 21. Quod felus de pastone mea gavifurus non effet de toto gene ille gloriofus Dei miles lauream det restans apud Tertullianum :
ze meo ) Ex his verbis videtur conftare, & virum, & matrem, & caufas expotulatus, Christianus fum, repondit. Ita S. Blandina inter
fratres, omnes, ac cognatos Perpetu fuiffe Chritianos quod in fviima tormenta ingeminabat : Christiana fum. Ea vox doloris
ferius proderit ad intelligendum, Dinocratem Perpetu fratrem, levamentum, & animi refocillatio erat. Et S. Diaconus Blandin
cum feptennis moreretur, in familia ferme tota Chritiana, fuiffe focius, nihil aliud ad rogata omnia tortorum repondebat, nifi
baptizatum .

* 7. 24. Hoe fet in illa eatafa, o'e.) Catata proprie locus erat
editior, in quo fervi venales exponebantur a rd n xa ragbijau,
id et ab exponendo ditus. Sic annotat Pamelius ad Epift. 33.

Cypriani, addens Martyres in loco fimiliter edito oftendi populo,


cum judicarentur aut torquerentur, folitos. Unde et illud Cy
priani jam citata Epitola de Lestore, qui confeffus Chritum in
catafta, deinde ad Ecclei pulpitum promotus fuerat : ad putpi
sum pot cataftam venire; ut enim pulpitum in Eccleia locus erat emi
nentior, ita & catafta in foro. Romanus Martyr apud Prudentium,
Aadite cunsti , clamo longe te predico,
Emitto vocem de ratafia celfor .

Quafi diceret catafta pro pulpito utor. Et & alia vocis hujus ac
ceptio pro equuleo. Gloffarium vetus : Catata , Equuleum, genus
Pane . Et Prudentius hymno I. Trze gre pa vwv ,
Verberung

Pot vim crepantum, post catastas igneas Sed hc poterior notio huc non facit.
.

VI.

'.

* *. 5. Fastus et populus
Hoc et, immenfa populi
turba congregata et . Nam vox populus hoc loco denfam & con
fertam hominum multitudinem fignificat : quo fenfu etiam ufurpa
tur ab Apuleio lib. 3. Metamorphofeon , ubi dicitur : tatim ci

vitas omnis in populum effufa, mira denitate nos infequitur. Quo loco
rion ferendum Criticorum acumen, qui voci, populum, publicum,

Chriftianus (um. , '


, : oc illi
einen, hee patria, hoe genus (o infar omnium Nam Chritiani


hoc

: onoram,
infam,
o falutare
nomen
ducebant,
ut est apud
Eufebium .
* v. 25. Damnat ad bestia) Eti Rom, & alibi frequenter ad
bestias Chritiani damnabantur, tamen in Africa prcipue, hoc

fupplicii genere fvitum in eos fuiffe, hac maxime perfecutione


ex multis Tertulliani locis conftat .

* v. 26. Hilares defendimus) Nempe, ut ait Tertullianus, Chri


tiani damnati gratias agere folebant : & magis damnati , quam
abfoluti gaudebant
* v. 31. sed pater dare noluit ) Credibile et motum fuiffe idolo

latram ptrem ad negandum fili infantem, quo tempore lac fume


re debebat, ne ex damnata jam facrilegii matre, contagio quodam

in prolem propagari videretur; vel quod ob fervitutem pnalem


post latam jam fententiam, mutata conditione, & capitis diminu-.

ta mater, civitatem cum libertate amiferat,ut habet L. in Ser.ff

de

Pn & Intit.de cap- dim. adeoque omnia neceitudinis vincula, ac


jura ceffabant. Ita Calpurnius Flaccus declamat. IV. Non potes ad
verfas damnatum jure Patris uti : jam nn larem habeo, non faerun, none
patrem. Ut nuper vir eruditifiimus hunc locum emendavit
V I I.

* v. 2. Profesta et mihi vox, & nominavi Dinocratem ) Videtur


dicere ibi oranti indeliberatam vocem fubito excidiffe Dinocratem

vel propatulum fubtituunt.

nominanti, de quo dudum non cogitaverat


* v. 6. Et cognovi me fatim dignam ee, Pro e Petere debere]

* y. 6. Interrogati ceteri confei funt] Non homicidia vel ince


stas nuptias, aut lfan Numinis Cfarifque majetatem, & quic
quid veri ignara Gentilitas , Chritum profeffis objicere folebat ;
ed hoc tantum : Chritianos fe effe. Jutinus Martyr Apologia Pri
ma , , '
fund v pav Av, &c. inter ogati non negamus ; quippe nullius mali mo
bis confeii. Hc confeio fufficiebat elogio. Quale illud fuit Po

Hoc est, fenfu fiduci interioris intellexi me omnino exaudien


dam, fi pro Dinocrate orarem Sic fuperius 6. IV. audivit a fra
tre fuo Perpetua : Domina foror, jam in magna dignatine , &c. Si
gnificans, ut ex fequentibus patet tantam ejus gratiam apud
Deum videri, ut impetrare quidvis poffet
v. 12. Video Dinocratem exeuntem de loco tenebrofo, ubi (o com

plura erant loca tenebr/a , &c.] Valde notandus videtur hic locus
lycarpi ter a prcone proclamatum apud Eufebium lib. 14. cap. 15
Polycarp, /. quia fidem facit antiqu traditionis, ex qua Theologi Scholatici
confenfu, ut obervat Bellarminus lib. z. de Purgat ea?:
fus ef fe Christianum effe. Et illud Attali tabell infcriptum apud magno
eumdem lib. 3. cap. 1. A rg eguv *Arraxs . ic /t 6. g. ostava et , docent effe fub terra quatuor locos distingos , in
quibus anim mortuorum detinentur ; nempe omnium

Attalus Chritianus.
* v. 9. Et extraxit me de gradu ) Cataftam intelligit editiorem,

infimum,

ubi Daemones & anim damnat ; fupra hunc , Purgatr"

anim purgantur ad tempus ; deinde Limbum Puerrum H


in quam rei capitis caufam disturi, & Judicis fententiam exce ubi
detinentur anim mortuorum in folo peccato riginali ; Poltre

pturi, afcendebant ; ni potius in ipfa catata gradum Paulo fubli

Il 10

94

. A C T A

M A R T Y R U M

mo Limbum Patrum nunc vacuum a tempore mortis & Refur

restionis Chriti, quo anim Patriarcharum & Sanctorum mortuo


runn ante Chritum , omni licet labe purgat detinebantur , qui
vocatur in Evangelio, finns Abrabe , quo portatum ab Angelis
Lazarum, Dives Epulo vidit ex Inferno. Hc fuiffe videntur il
la complura loca tenebrofa, qu fe vidiffe San&ta Perpetua teta
tur his verbis. E quorum uno , nempe Purgatorio, exeuntem fe
Dinocratem fpe&taffe affirmat : non quod tunc liberaretur pnis,
nam hoc paulo poft contigit, ed quod permiffu Dei, inde cum fuis

pnis exiret, ut imploraret fubfidium precum Sororis, cujus ge


neris tam mult, tamque tetat apud S. Gregorium & alios re
feruntur apparitiones animarum, poenas purgatorias tolerantium.
* v. 14. ftuantem valde , & fitientem ] Apprime hc congru
unt cum dotrina Ecclei de Purgatorio , ubi ftu & igne ani
m torquentur. Nam hunc Dinocratem fuiffe baptizatum Augu
ftinus obfervat , quem pronum eft credere potea in aliquam inn

patientiam incidiffe; vel, quod fufpicatur S. Augutinus, ab im


pio, patre tentatum, in fide leviter titubaffe .

S I N C E R A

Ibid. Et inter me & illum grande erat diadema, ita at uterque m


invicem accedere non poemus) Qu notat hic Holtenius de conje
tura, qua refcribendum fufpicatur diastema pro diadema , viden
tur hanc exceptionem pati, quod loca illa, qu citat Frontini
& Hygeni agrimenforum, parum certo perfuadeant S. Perpetuam
ufam hoc loco ita voce, qu erat propria artis agrimenfori, ac
confequenter aliena ab ufu vulgari, prfertim mulierum in Afri
ca. itaque cum, ut ipfe Holtenius agnofcit in ipis illis fchedis
unde iftam ejus notam exprestimus, contans & diferta MS. Codi
cis le&io diadema pr ferat , non eft caua cur facile mutetur, pr
fertim cum valde commodum fenfum ea vox habeat; fiquidem ifta
loca tenebrofa, qu complura fe vidiffe fuperius ait, erant inftar
Zonarum quarumdam , quales a Comographis utiliter finguntur
Clos & terram ampletentes, nempe patia oblonga, globos am
bientia idonea latitudine, qu , quod ad inferos attinet , anti
quus loquendi ufus a Scholaticis prfertim Scriptoribus, ex ve
teri Eccleiarum confuetudine retentus, Limbos appellat. Eft au
tem Limbus ejufdem notionis vocabulum cum diademate . diade

&re. ) Significat eum tali morte de fun&um , qu horrorem incu


teret fpetantibus , propter deformitatem fdi, & ftidi ulceris

ma fiquidem, ut notum eft, fignificat fafciam longiorem quam la


tiorem, caput ambientem, aut capiti circumligatam, ut prfert
Etymologia Grca ejus nominis, a verbo dua J a , circumligo
Idem Igitur et quod dicit Perpetua, fuiffe inter Dinocratem &
fe grande diadema, ac fi diceret , fuiffe grandem Limbum , videli
cet fpatium oblongun alicujus latitudinis . Id vocatur in Evange
lio, Chaos, Luc 16: 26. Et nunc inter nos (3 vos magnum Chaos

in facie extantis. Quid porro cancer fit, ut fciremus, prter c

firmatum est . in Grco et, Xagua, quod fonat hiatum, & con

* V. 18. Frater meus carnalis ) Sic Afri vulgo loquebantur. S.

Augut. Epift. 225. Neque hoc inviderunt Eccleia Tagastenfi , que ear
nalis patria mea f . Hfit hc vox in lingua Italica vulgari ; qu
fere corruptiones antiqui Latini Sermonis ample&titur.
* y. 19, Facie cancerata male obiit , ita ut mors ejus odio fuerit

teram diligentiam , medicos quoque confulendos putavimus , ex


quorum refponfis, additis quibufdam , hc congeflimus. Cancer
prifcis Latinis idem fonat quod Gang rna ; ita Nonius Marcellus :
Gangrena est cancer, quem Gloffarium vetus etiam fequitur, eoque
trahi potet Cornelius Celfus lib. 8. cap. 1o. ubi dum promptiores ean
eros ait, eum offs fratiure earnis quoque vulnus acceit, videtur fignifi

care, id quod ufu cernitur, in tali cafu majus periculum effe gangr
n . Non facile tamen accefierim ad fententiam eruditi medici,
qui potquam hc obervavit, negat fequioris noftrique vi me
dicis in hujus vocis notione cum antiquis convenire : propterea
quod id cancri nomine intelligunt, quod Grcis Ka ex 'vwu dici

venit quod addit : Ut bi , qui volunt hinc tranfire ad vos, non point,
neque inde buc tranmeare ; cum his ar dicit hic S. Perpetua : Its

ut uterque ad invisem accedere non poemus. Erant enim hc fpatia

velut fof circumduct munitionibus , ipfa fui vacuitate com


meatum excludentia , quod in corporibus facilius intelletu eft
ad animas vero arcendas interveniebat ordinatio Divina , expref
fa verbo firmandi : Chaos magnum firmatum est . Nec obtat modo

dictis, quod juxta hc diadena non ipfe locus fuerit , in quo erat
Dinocrates, fed fpatium inter eum & S. Perpetuam medium, unde
non videtur confici diadeniatis five Limbi nomen Purgatorio com
petere Cum enim ejufdem form ac figur effent tam loca illa

tur : quafi vero non antiqui quoque carcinomatis Grco nomine, La

fubterranea, quam hiatus, aut x dzuara, quibus feparabantur

tinum cancri, aut canceris vocabulum expreferint. Sane Celfus


lib. 5. cap. 28. de Cancro in facie extante his verbis loquitur : Non

potet utrifique ex quo convenire diadematis five Limbi nomen.


De hatenus ditis, et fi nihil notatum in Holtenii Adverfariis
reperi ; audivi tamen a viro fide digno eum ab hac fententia mi
nime abhorruiffe . Retulit nempe mihi P. Joannes Beffonus e notrz

idem periculum xa ex 'vatta affert , nii imprudentia curantis agitatum


est . Id vitium ft maxime in ftperioribus partibus, circa faciem , mares ,

aures, la ra, mammas feminarum. Hastenus Celfus qui etiam li


bro 6, cap. 15. cum de oris cancro agit , de hoc ulcere , quod
alio illo loco carcinoma vocat, videtur loqui. Quare crediderim
x ex vu a nomen effe commune difficiliorum ulcerum ; unde apud
Hippocratem xa exuvw i vai 72 A x sa dicuntur, quando exafpe
rantur & incurabilia evadunt. Et in Lexico Hippocratico xa ex t

Societate , fefe, cum ei aliquando Lucas Holtenius hc ipfa S.


Perpetu Ata, qu ad editionem parabat, communicaffet, & de

ita diadematis mentione, quid fentiret, rogaffet, illo refpondente


limbi vocabulum ita paris notionis voce videri fuppletum, Hol
tenium multum id fibi probari ignificae.
* W. ; 7. Tranivimus in carcerem castrenem) Hoc et, carcerem in

ipfo catrorum loco poitum .

v o 3 au explicatur per o x A nvvea 9 au , quod et exacerbari. Gang r


na igitur proprie dita , fi a cancro differt, videtur cum eo parti
cipare commune nomen carcinomatis, differens ab eo fortaffe, quod

* Ibid. Munere enim castren eramus pugnaturi ] Cum catra Roma


na extra urbes, longa & quafi perpetua tatio militum effent, in

celerrime mortem afferat ; quum cancer ita serpat, ut multis annis

ea transferebantur prcipua civitatum commoda, ne iis milites

hominem adhuc viventem depafcatur. Nihil autem vetat quin can


cer , quo Dinocrates obiit , grang rna fuerit ; nam id ex repr fen

fraudarentur. In his etiam fpectacula , quibus mire dediti Roma

tata tam tenera tate morte , fufpicari licet. Et autem utriuque ,

ni erant. Ergo ludorum catrenfium, hoc et, in catris ad de


lectandos milites celebratorum, svetonius meminit in Tiberio cap.

tam canceris inquam , quam gang rn proprium, ferpere, unde eft


illud ad Timoth. 11. cap. 2. y. 17. de Dostrina hreticorum : Et fermo

vel gladiatorum inter fe, vel betiarum cum hominibus morti ad

eorum ut cancer ferpit . Et videtur translatum ex cancro animali

polypode, antrorfun & retrorfum reptare folito. Huc facit Lu

72: Sed quod vox muneris hic ponitur, ea fignificabatur pugna,


distis5., cap.
qu 1.proprie
nesuax f dicitur. Ita quod apud Eufebium?
legitur, rius ere eleganter a

lib.

ciferi Calaritani locus in libro de non conveniendo cum h reti

Vertitur mun erum dies. Nota hic in voce pugnandi catachrefim effe

cis ad Conftantium Imp. Arianum ; Sic et de corpore Ecelefe excius

quamdam , dum de iis dicitur, qui betiis expofiti mere paffive


e habebant, quales martyres erat. Unde Juvenalis cum rixam vo

Sabellicus, ut est & condetestabilis tuus excius Arius iste, cujus fermo ut can
eer in te forti/ime adeo ferpferit , ut totus jam cancer ee cernaris. nec
poteris direre te non Arii cancerae fermonem , cum ftor cancerationis tue
ad omnem pervenerit regni tui iceum ; & cunfti te vitare statuerimus, ne
& ipi peste tua Ariana canceraremur. Hc ille . Ex cujus verbis

obiter colliginius canceratam faciem, qu vox hoc loco legitur,


non effe barbariem fequiori fculo natam , ut nonnemo ex me
dicis a me confilltis contendebat, negans a quoquam antiquorum
ditam canceratam faciem ; caneroam enim dici debuife , qu can
eerofa & cancerata nonnifi a recentioribus barbare loquentibus dicatur.
* y. 22. Pro hoc ego orationem feceram ) Africana & hc locutio
eft . Nam : Et apud Tertullianum legitur facere precationem. Sed

quod ad rem attinet, hic notandus et antiquus Ecclei ufus ,


& fenfus orandi pro mortuis, pnas peccatorum pot hanc vitam
luentibus , cujus cum multa fint alia fide dignifima tetimonia;
tum hoc magnifaciendum videtur; quippe fcriptum a Santa Mar

Saffet nocturnam graffationem ebriorum in obvios inermes nec re


luantes; fic adjungit :
Si rixa et ubi tu pulas , ego vapulo tantum .

Prvaluit tamen, ut qui obnoxii & vinai tradebantur betiis,

Grce nesuaxefy, i atine pugnare ad bestias dicantur, cum ta


men h locutiones proprie convenirent iis , qui revera pugnare

jubebantur cum betiis, venationibus in amphitheatro datis

, ut

cum fummo vit periculo, ita non fine aliqua vistori pe : nam
& Leones , & fi qua et alia ferocior betia , ab itis interdum occifos
legimus Quare duo hc genera pnarum rant : quorum prius fum

mum erat fupplicium, & capitis pna vocatur L. 8. ff. de Pn po

terius in mediocrum pnarum numerum refertur a Paulo sent. L. 3.


tic, * 7. & Ulpiano L. 8. ff. ad leg.com. de falf. Nam qui ad ludum
Venatorium damnabantur, liberari poterant : qui betiis deputati,

line remilione confumendi. Unde vel ad stipitem religati, vel reti

tyre divinis revelationibus dignata , & fu confummationi pro


xima Nec retat h reticis exceptio de veritate , ac fide horum

bus inclui , feris objiciebantur , ut refitendi facultas non effet; tum

Aktorum pot tot ac tam luculenta testimonia onnis generis Scri


Ptorum ip laudantium, qu huic volumini adjunximus. Sunt
autem ejufmodi, quibus ne contumacia quidem ipa atque impu
dentia objicere quicquam poe videatur,

betiarum crudelitas reliqui fecerat , gladio tandem eripiebatur.


. V I I I.
*

*. Ibid. Et inter me & illum grande erat diadema ) Non diffimulo ?

Yer , ut ex fine horum Astorum dicimus, quicquid vit ac piritus


* 1. Pie quo in nervo manfimus ) Noxiis in carcere vincien.
dis duo vinculrum genera olim ufitata commemorant Leges duo
decim Tabularum , nervum & compedes apud A. Gelium lib.
*o caP. I. utrumque genus alii etiam fpius conjungunt , Ca

fi fufpicioni effet indulgendum, videri non fine fundamento re


poni poffe destema pro diadema. Nom diatematis vocem Latinis
eo fculo frequentatam intelligere licet ex I. Frontino libro de
Agror. Qualit. ubi fic fcribit : Si tres circuli pares fuerint , inter fe

rum in nervo atque in compedibus etatem agunt. Et Livius 1.b. 8. Ne quis


nif qui noxam meruiet , donec pnam fuiet , in compedibus , aut in

equali diatemate connexi. Et Hygenus de limit. constit. Quia quod

nerv teneretur. Compedes funt pedic ferre, qu pedes vinsto

nec illa ipfa regione , Solis conpelius reste poreft deprehendi , mist equali
bus ab ortu & occafu di."#ematibus , ferrahentum ponatur. Item : Ter

rum breviori , aut longiori catena artius breviuve ita cohibent >

rm pnnstum effe Cali , & infra Solem amplo di fienate spiritusfajiniere,

in fiftere utcumque Poffent. Nervus autem proprie lignum fora

io apud eumdem Gellium lib. I 1. cap. 18. Fures privatorum furto

ut non folum Pedibus infiftere, fed & gradum promovere atqu


ninibus

E T S E L E C T A. SS. Perpetua, Felicitas &c.


minibus pluribus ditintum, quod pedes vin&torum inclufos aut
vicinis, aut ditantioribus intervallis ita concludit, ut humi de
fidentes loco fe novere nullo modo valeant : divaricatio per plura
foramina , ob moletiam tormenti ac poenae loco, ante ipfum fup
plicium fuit. Scio de nervo viros dostos hoc tempore non con
fentire : fed apud veteres cum res pariter ac nomen in ufu effet,
His nulla eft. Non omittamus hic obfervare occafione mentionis

compedum, raro eas videri faltem per Africam adhibitas in cu


ftodia Chritianorum religionis caua vintorum . S. Aug. Conc.
2. in Pfal. 1o 1. circa principium Tom. 1o. pag. 439. Unde Marty

95

Quam arenam, unde flavecebant hoc modo pugilum corpora, Mar


tialis lib. 7. Epigr. 66. vccat Haphen hoc verfu :
Et flave/eir Haphe .

Agit de muliere Phil ni, viros imitante in pugilatu, quod , cum

acerrime arguat, immo detetetur Martialis in femina, apparet


quam ex decoro S. Perpetua, etiam per vifum comniiffa cum pu
gile gyptio Diabolum defignante in mafculum mutata fit , urt

ipa dicit hoc ipo loco, his verbis : Ee fasta fum mafutur.
* * 27. Vir quidam mire magnitudini) Ita in prima vifione ho
minem canum in habitu patoris grandem viderat, unum cilicet

res compediti ? nonne catemati potius quam compediti ? dustos enim ff.

eumdemque Chritum, qui isthic, ut pator, oves fuas refovet,

Martyres pot Judices per Provinciar circumeuntes in catenar movimus

hic, ut Imperator & agonothetes, militibus & agonistis prmia


decernit . Nam in Chritianorum agone, ut ait Clemens lexan
rinus , , ,
&37 ext. Agonotheta Deus, premiator Dei filius, /pestate,es Angeli.

sniffor, in compedes autem won novimus -

* y. penult. Tune intellexi translatum eum effe de pna) En ani


mam a purgatoriis flammis liberatam divina revelatione S. Perpe
tua intelligit -

* * 30. Difingatus purpuram inter duos elavos) Hoc est, pur


. .

puream vetem gerens, clavis duobus five fafciis difcinstam fine

* V. I. Pudens, mles Optio, prepofitur earreris ) Vox Optio mi

nifterii, aut prfe&ur nomen eft: in infcriptionibus Gruteri

legitur, optio Kareeris, ut quod hic additur, Preposteur careeris,


explicandi gratia pofitum videatur. Grci vocant dez uopvxaxa,
quam vocem Astor. 16: 17. S. Ambrofius in Epitolam ad Ephefios

zona Gymnaiarcharum erat purpurea vetis; unde apud Lucia


num dialogo de Gymnaiis, Anacharfis ex purpura Gymnafiar
cham agnofcit.

cap. 4. Optionem carceris interpretatur fic cribens : Neque Pau

* *. 34. Efferens virgam quai lanista) Virgam lanist quoque


tribuit Xiphilinus in Commodo : c vrny wy'ere 3 avrg 3 vytva
, . Certao m o lanifia

lu, o

aliquis , aut gladiator virgam habens , five ferulam . Reste additum

filas tempus ditulerunt, quo Optionem careeris baptizarent .

Hic jam quri potet cur militi hoc officium commium? ea forte
de caufa , quod in catris, ubi carcer tunc erat, ut uperius eft
distum , non licebat uti urbanis minitris ad ejufmod munia ; fed
ea curari per milites debebant , prout a pari licet intelligere ex

hic, quai . Non enim qui apparebat, perfonam lanift prfere

bat, fed Gymnafiarch, hoc et Palftritarum Moderatoris; quem


etiam virgam getare folitum docet Sidonius Apollin. lib. I 1. ep.2
quam etiam magitralem appellat : & ejus ufum plane honetum &
1eg. 4. ff. de Off. Proconf. ubi fic legitur : Nemo proconfulum stra cenforium his verbis exprimit : Juvenum lustas, fi involvantur ob
rrer fuos habere potest : /ed vice eorum milites ministerio in provinciis fun /*nius , cata conf fim Gymnastarcharum virga diolvit .
* W. 36. Et petit filentium ] Id per prconem aut tubicinem fie
gantur. Huc facit vetus infcriptio, in qua militis Optionis mentio et.
ri folebat. Ejus rei formulam in Grcia folemnem fuiffe cxs e
A V R E L I O

C A N D I D O

F I L I O

D V L C I SSI MO Q. V. A N N. I I I I.
A V R E L I V S C A LA N D I N V S M I L.
COH. VIII. PR. OPT. G. SECVNDI.
B. M. F.

rdig, audi qui/quis es, ex Luciano & aliis difcimus. Ufu hoc in
primis veniebat, quando ditribuenda palam prmia erant. Qua.
re tali occafione Proconfuli prconem Apuleius adjungit in Flori
dis. De Tubicine tetimonium et Senec Epift. 74. Nos quoque
evineamus omnia , quo, um premia, non corona , nec pullium et ; nec

tubicen predicationi nominis notri filentium faciens ; /ed virtus & frimi
tar animi .

* v. 5. Qui multos a ns admittebat ) Hc erat custodia delicata,

* *. 38. Fi hune vicerit, accipiet ramum istum ) Nempe hic non

ut vocat Pontius Diaconus in vita S. Cypriani , cui e contrario

folum Gymnaiarch , ut dictum eft; fed & 3px 34 rs premiatori,


perfonam gerebat. ga 64 rai , inquit Etymologicus, xv i'wg Ag

opponitur cutodia diligens , de qua vide Cujacium Obferv. lib. 14.


cap. 34. & Heraldum ad Tertulliani Apolog. pag. 97. Non tamen
fine caua Pudentis humanitati S. Perpetua eam vifitandi licen

, o s

tiam tribuit, quod cante & timide plerumque accederent ad car

dicuntur, quafi rhabdeufte, hoc et, virgarum , aut furculorum largitores:


Hi enim palme , vel fmilis arboris ramos dabant , nfignia vistorie . Porro

ceres, & ferme finguli, ne femetipfos proderent, aut invidiam con


citarent apud perfecutores, fi catervatim eo influerent. Tempo

rum itorum conditionem luculenter nobis ob oculos ponit S. Cy


prianus Epit. 5. Peto quque, inquit, ad procurandam quietem folertia
v follicitudo vestra non definat, & fi fratres pro dilestione ua cupidi fune
ad cnveniendum (s viitandann Confeores bonor, quos illustravit jam go

, 4 . rabcute, remiatore,

ejudem erat indicere certamen, quod hic noter paulo prius fecit,
& prmium vi&tori porrigere , quod nunc promittit. Tertull. de
Fuga in perfecutione : A qu certamen edicitur, nii a quo corona,
c- premium proponuntur ? Et paulo poft : Ita agno/ees ad eumdem
Agonothetam per tinere eertaminis arbitrium , qui invitat ad pre

viofs initiis divina dignatio ; tamen caute hoc, non glomeratim, nec per

anultitudinem fimul jumstam puto effe faciendum : ne ex hoc ipfo invidia

7. 46. Yunxi manus, ut digitos in digitos mitterem) Significat Per


petua fe in altum fublatam , ut certantem fecum pugilem in ter

concitetur , introeundi aditur demegetur , dum infatiabiles multum


volumus , totam ferdamus

. X.
* y. 1. Video in horomate) Res exigit, ut refcribatur horamate,
nifi hc vox ita defbrmata in tifu populari Afrorum erat. Eft au
tem 3 expua vox Grca, fonans vifum , five viionem. Ufurpa
tur A&tor, cap. 12: 9. Latini Scriptores ea rarius ufi funt : tamen
Aldhelmus lib. de Virginit. cap. 3. ubi de S. Johanne Evangelifta lo
quitur, ait eum in Pathmo raptum in oromate, ubi Meurfius reste era
mate fubtituit in Mantiffa Critica, (ficque in Bibliotheca SS. Patrum
editum reperio) frutra reprehendente Svvartio Anale&orum iib. 3.
cap. 9. qui chroma ibi refcribendum perfuadere nequicquam cona

ram dejiceret, compestinatis utriufque manus digitis , ejus verti

cem ambabus palmis in unum jun&tis magno impetu deprefiffe :


unde contigit gyptium in faciem cadere.
V. o. Et accei ad Lanistam ) Quem Gymnafiarcham potius &
Brabeutem uperius diximus Laniftam vocat, non fine catachrefi
forte quadam .

brodi cap. 2. hc verba : Mater intempete nostis quiete, celete in

V. 54. Ad portant Jamavivaria ) Res exigit, ut refcribatur : AA


po tam famavivariam, ut infra . XX. v. 24. Revocate funt in portame
Jamavivariam . ubi forte ex priori loco reponendum fit famaviva
ria. Ex his conftat fuiffe portam in Amphitheatro, qu, faltem
in Africa , vulgari verbo vocaretur Janavivaria. Qunam autem
hc fuerit, inquirendum eft. Docet Lipius lib. de Amphitheatro
cap. 21. prter portulas varias, five poftica , qu infimum Am

fominis vidit horama .

phitheatri locum circumdabant ad varios nfus, prfertim emit

tur- Reperio etiam apud Alcuinum lib. 1. de Vita San&ti Wille

W. 16. Habens mnltiptices calliculas ) Gloffarium vetus : Gal

tendarum ferarum, fuiffe duas majores e regione invicem oppofi


tas, quarum alteram Libitinenfem fuiffe di&am fufpicatur, & ipfe
paulo poft, Mortualem vocat, per qnam fcilicet mortua corpora
hoc loco; & cum explicetur voce Te xa , apparet fuiffe quid ro gladiatorum, aut betiariorum reliqui extrahebantur ex arena .
tundum & volubile. Videntur fuie callicul , appendices rotun Alterius port, qu, ut ait, ducebat ad forum, nomen nullum
d , ornatus caua addit capitibus militarium thoracum, in acu prodit. Non dubito quin, fi hunc locum vidiffet, famavivariam
men, definentibus. H poterant ex byffo, purpura, aut fimili ma eam di&am affirmaffet. Nec Etymon obfcurum eft; cum enim per
teria effe; interdum e metallo, ut habetur paullo inferius, v. ; 1. ean, qui fani & vivi aren periculis fuperfuerant , Foro & Urbi
Habens calliculas multiformes ex auro argento fustas . Hujus generis, redderentur, jure Jamavivaria nuncupata fit. Et favet huic con
erant tintinnabula malogranata in extrema ora vetis Summi Sa je&ur duplex hic locus; quorum in priori , Perpetua vi&trix
cerdotis pofita, ut habetur in Exodo & Levitico.
pugilatu, fuperato in arena gyptio adverfario, cpit ire , ut
* 7. 19. gyptius fdus pecie) Plautus Pnulo : Itaque replebo ipfa ait, cum gloria ad portam Sana vivariam, more videlicet vin
atritate, atrior multo ut fiet quam gyptii . Aufon.
centium in hice certaminibus, qui poft vitoriam per portana,
Tiw&#us colore nostis ,
qu ducebat ad forum, cum plaufu exibant. Alter . XX. v. 24.
Manus puer loquaci
habet, Populum nifericordia motum erga Sanctas Perpetuam &
Felicitatem jam a feris male vexatas , revocaffe illas ad portam
gyptiu choraules , &c.
v. 26. gyptium video in afa volutantem) Afa pulvis et Grca Sana vivariam, quo videlicet gladiatores aut betiarii, quibus par
fignificatione ; eft enim Gracum nomen , i pri , Latine criptum. cebat populus, ejus faventi acclamatione admoniti recedebant, u
Solebant autem pugiles certaturi infpergere un&a corpora, pul periculo fe fubducerent,
vere, vel in eo humi jacente fe volutare. Ovid. Metamorph. 9.
* V. 58. Uque in pridie muneris) Ita Tertullianus ad Scapulam
de duobus Palftritis invicem fibi pulverem ad itum ufum mini cap, 2. Qui per Genios eorum in pridie w/que juraverant Cicero ,
trantibus :
ufque ad pridie Kal. dixit .
* V. penult. Ipius muneris astum) Infra; Ordinem muneris , & cw
Ille cavis hauff fpargit me pulvere palmis ,
In qu vicem fulve jastu stavefeit grene ,
miionem pettaculi, vocat. Cterum ad hc verba S. Perpetuar
repexita

licul, Tyxddeg. Et in Gloffis Grcolatinis : Toxa, Galli


cula . Non videtur dubium, quin gallicula idem fit quod callicula

96

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

refrexit quiquis fit horum Aftorum audor, cum fe fidei com

Epifcopi, & Afpafii Presbyteri ditrastam fuiffe in partes. Unde

nnifun ejus exequi dixit

illis Angeli paulo fuperius dixerant S. XIII. v. 17. si quas habetis


inter vos

XI.

+ , v. 4. Cpimus ferri a quatuor Angelis, quorum manus nos non tan

diffeniowes,

dimittite vobis invicem -

. XIV.
* . 4. Secundulum vero Deur maturiore exitu de facula adhuc in ear

1eka: ) videtur exprimere, quod dicitur Daniel. 14: 35. In impet"


piritus fui. Et de Ezechiele, ejus Propheti cap. 8: v. 3. Appre

cere evocavit ) Cyprian. Epit. 8. de imiliter prmortuo : Divina

kendit me in cincinno capitis mei .

dignatione fubtratius inter ipa cruciamenta, adeptus gloriam non terminofup

* r. 2. Literato primo mundo) Hoc et tranmio, uperat; vel no


bis primum mundum jam egreis, aut fupergreffis. Ita Tertullia

plicii, fed velocitate moriendi. Nam ut ait Seneca Confol. ad Mar

nus de virg. veland. Arabia femine faciem ita totam tegunt, ut une

exire imperium impotens vetuerat.

culo iiberato, contenta fint dimidiam frui lucem. Et L.41.

.L.

Titius

ff. de Fideicom. Libert. re alieno liberato. Hoc et , potquam as


alienum perfolveris.
-

Ibid. Et liberat primo mundo ) Ufus fatis inopinatus vocis;


liberato, pro , tranmio, aut fuperato. Qu duo tetimonia citat ad

hunc locum uxa e rns, vereor, ut fatis paria fint Itaque


legere mallen, liberati, ut fenfus fit, eos potquam e caligine &
craffiori aere fphr fublunaris emerfiffent , vidiffe lucem immen
fam, &c.

* y. 24. Ecce funt, Ecce funt) Voces honorifice demontrantium,

quales ill , Hic est , & fimiles; de iis, qui fama noti , digito oc

ciam cap. 2o. Mors Captivorum catenas levat, & e careere educit

* x. 7. Gladium tamen eti non anima , certe caro ejus agnovit) Vi


detur potius legendum : Gladium tamen eti non caro, certe anima, &c.
Gladii videlicet nomine tormenta, & rumnas carceris appellat,
juxta illud Pal. Io 1. de Joepho : Humiliaverunt in compedibus pedes
eius ; Ferrum pertraniit animam eius. Et de B. Deipara Luc. 2 .
Tuam ipius animam pertranfibit gladius . Significat non minus mar

tyrem Secundulum, quam cteros - Nam, ut ait Cyprianus lib.


de Mortalitate : In Dei fervis apud quos confesto cogitatur, & marty
rium mente concipitur, animus ad bonum deditus, Deo iudice coronatur.
Aliud eft enim martyrio animum deele ; aliud animo defuie martyrium .
qualem te invenit Dominus cum vocat , talem pariter G'judicat. non enim

currentium monftrabantur.
* y. 28. Transtvimus tadium violata ) Omnino legendum via lata.

Deus fanguinem nostrum , ed fidem querit.

Nam id in viione ad ufum tunc vulgo notum aptabatur. Sole


bant in hortis & porticibus ambulacra tadiis dimetiri Gloff
aleni : , . n
de Porticus stadiata dista Vitruvio lib. 5. cap. 9. ubi in paltris pe
ritylia quadrata five oblonga ita facienda monet, uti duorum Jia

* y. 6. Ne propter ventrem diferretur ] Ita Pontius Diaconus de


S. Cypriano : Vir tam necearius martyrii conummatione dilatus e.
* Ibid. Non licet pragnantes pne repreentari ] Antiquiffima hc

diorum habeant ambulationis circuitionen .

nec pariat. Refert Plutarchus lib. de Sera Numinis vindi&ta ; ubi


& ab gyptiis legem eamdem adfciviffe Grcos memorat . con
firmante liano, dum lib. Var. Hift. 5. cap. 13. eam a Senatu
Areopagitico obervatam narrat. Unde in Atticarum legum cen
fu, huic quoque locum datum oportuit. Porro a Grcis cum aliis
bonis legibus hc quoque ad Romanos migravit. Ulpianus L. 3.

V.29. Invenimus Jucundum & Saturninum & Artaxium ) Paulo poft;


fr Quintum. Horum martyrum nomen & memoria nunc demum
*

retituta hifce A&tis debetur. Nam abfque illis effet, perpetuo


mortales latuiffent, uni Deo a 64 ri xz) az wyoer", & apud

eum regnantibus fuperis cogniti Cterum ex hoc loco apparet

XV.

gyptiorum lex fuit, , ,


, pvxa^rrav. Pragnantem , f mortir fuerit damnata aervari do

magnam & univerfalem tum fuiffe Chritiani nominis perfecutio

ff. de Poenis. Pregnantis mulieris confumende damnate pna differ

ncr .

tur quad pariat - Ego quidem (addit) ne quetio de ea habea


t, , frio obervari quamdiu Preg ans eft . Et L. 18. ff. de Statu
Hom. Imperator Hadrianus refcripit : Liberam , que pregnans ulti
mo fupplcio damnata et , liberum parere , c folitum effe fervari
eam , dum partum ederer Moyem quoque quiffimam hanc le
gem a fua republica adeo non exclufiffe tetatur Philo lib. Tree, pu
, nt eam ad bruta etiam animalia extenderit. a A
57 e v uo; (inquiens) e o'

* y., 2. vivi arferunt) Lex 28. ff de pnis, vivi cremationem

fummum fupplicium appellat. lbidem additur . 9. Igni eremantur


plerumque Jervi ; q etiam liberi plebeii, & humiles perfor.

Tales pastim Chritiani habebantur. Unde populus Smyrnenfis,


cum S. Polycarpo leonem potulaffet, petiit deinde Yai yra xara
xavzz, ut vivus arderet. Sic eleganter Rufinus Eufebii verba
trantulit. In perfecutione quoque Alexandrina fub Decio fre
quens hoc viviconaburium fuit, ut ex Dionyfii Epitolis apud Eu

febium lib. 6. cap. 34. videre et

* y. ;;. gui & ipe Martyr in carcere exierat) Hoc et mortuus


erat rumnis carceris. Sic martyrii palinam citra ignem aut gla

, , ,
, Lex fta animantia templo arcer , neque mastari permittit priuquam
pepererint ; ftum utero conclu/um eodem loco habens, quo editum -

dium adeptus. Sic infra . XIII. v. 2. Optatus Epifcopus & Afpa


fius presbyter fupertites, in viione Saturnm & Perpetuam quafi

ddit deinde 5 )

jam defunctos reprentante, dicunt : Quia existis, & fie nos reli

4 , 8 , ,
"
7 ad; . Unde etiam quidam legumlatores de mulieribus capite damna
sis legem constituie videntur, que vetat pregnantes , fi capitale crimen
admiferint , morte affici priuquam partam ediderint, ne cum iis ftus,
qui in uter o et , moriatur
* y. 2o. Ex ministris Catarastariorum . ] Catara&t port funt
robust funibus, aut catenis ita fufpenf , ut demitti & fubdu

quistis

Item infra . XIV. v. 4. Secundulum vero Deus maturiore exitu

de faculo adhuc in carcere evocavit. Sic & apud Eufebium lib. 5. cap. 1.

3 . oc eft, Diverto martyrio


rum genere exierunt. Sed & generatim exire pro mori apud Cyprianum
lib. de Mort. illis verbis : Pati timetis, erire non vultis; quid faciam vobis?
* . 34. Et querebamus de illis, ubi effent ) Non tunc utique,
cum illos invenerunt, qu rebant; fed antea qu fierant : & in ea
cura tunc erant, cum commodum apparuerunt : qu res jucun
diorem occurfum facit

$. .
* v. 11. -Qua hominem canum niveos hakentem capillos) Ex . .
mbi de Domino : Caput autem eius G rapilli erant alki velut I, t
nix. Unde Cyprianus lib. de Hab. Virg. Tu execraris caniciem , dete

Ataris alborem, qui fit ad Domini caput imilis.


XIII.

*.3. 4/ Presbyterum Doiorem) Hoc et, cui ex officio in


cumbebat docere plebem. Dionyius Alexandrinus apud Eufebium,
ift. cclef lib. 7. cap. 24.
, Convocati, Pryteri y
Dostoribus fratrum, qui in pagis erant. De Presbyteris quoque Dodo

ribus egregius Cypriani locus et Epift. 24. quem Pamelius fua


ra eaduc6a'a e corrupit pag. 46. Inter quos & Doctorem Audien
tium five catechumenorum peculiariter commemorat. Nam cate
chumeni Audientes & Dicentes dicti; quibus fuus feorfum iocus erat

tributus, ubi Chritian Religionis elementa perciperent, qui


xarnxsucwfov , Cathecumeneum vocabatur. Poffidius in vita S.Au
guftini notat ufum Eccleiarum Africanarum, ubi Presbytero non
erat potetas coram Epifcopo in Eccleia Evangelium prdicandi
& tra&andi : quod in orientalibus Eccleiis ex more fiebat. Ale

xandri quidem jam olim fuerat dudaxaArov rii; xaTnxwa ewk,


| fchola Doarin Sacr a S. Marco institut , cui pr fuerunt Ec

u ' ,

ci postint, prout res potulat ; quales in urbium, aut arcium adi


tu hotium irruptioni propulfand paffin in ufu remanferunt, &
Jarracenice vulgo appellantur. H vel olim vinctis cutodiendis
adhibebantur; unde & xaraa xrn; pro carcere pofitum legitur
apud LXX. Jeremi 2o. v. 2. in quem locum vide Origenem Hom

1$. pag. 2 sz. Vel certe clathra, aut fores clathrat : quia ad ca
tarad fermam ex lignis cancellatim compasti contabant, cata
rast vocabantur, & Janitores carcerum , Cataratarii ; quorum
minitri custodes erant excubantes ad portan Hos Libanius orat
de Cutod. Reorum, ri 3 va xvss vocar Porte Dominos, & in
grefus ad vin&tos arbitros. Act. 12: 6. ,
raftodes offio appoiti dicuntur .
* v. 26. Aliu, erit in me , qui patiet ur pro me ] Nempe Chri

ftus in Martyribus patiens. Sic Saulo Chritianos perfequenti Chri


itus dicit: Quid me perfequeris? Act. 9: 4. Sic Petro mox Rom
crucifigendo idem apparens dicit : Vado iterum crucifigi . Sic deni

que Eufebius lib. 5. cap. 1. de S. Diacono , cujus corpus


fra x3) uwx w4 , continuum vulnus (o liver, humanam figuram ami
erat, ait : , in 7
Chritus patiens magna (o glorio/a gefferat. Similia apud Cyprianum
& alios occurrentia onmitto

XVI.

* y. 6. Fideicommium ejus exequintur ] Alludit, ut fuperius


indicatum et, ad ultima illa verba S.Perpetu : Ipius autem mune

clefiatici Dostores percelebres Pantnus, Clemens, & origenes.

ris affum, fi quis voluerit, feribat . quibus reliqu paffionis per

S. Hier. Cat. Script. Eccl. cap. 36.3 8. & 54.


v. 18. Et conturbaverunt eos) Videtur distum quai proturbaverunt,
hoc et, longe fubmoverunt, velut ultra fas progreffos. Additur
enim : Et nobis vium est qtiafi vellent claudere portas .
# r. zo. Corrige plebem tuam, &c.) Non et aliena a vifione in

texend provinciam alteri delegat.

* y. 3. Cum a Tribuno catigatius e trastarentar -e-) Hoc et,


Tribuno gre permittente cibos inferri, diariis folito tenuioribus
pafcerentur : utique prter morem. Nam ut ait Seneca Epift. 18.
Liberiora funt alimenta carceris . Et : fepits ad capitale /upplicium vrt

ufum Ecclei cuipiam oblata, reprehenio Epifcopi negligentis,


tan angaste, qui oceifurus est , pafit. Sic Tertulliano Castigati
aut errantis. Sic enim in Apocalypi Epifcopi quidam arguuntur. vistus , jejunium, aut cibus parcior dicitur

* *. 21. Qaaf de circ redeuntes & defatigationibus certantes ) Sic


* V. 11. Ex admonitionibus vani/fimorum hominum , verebatur ve
MS. Sed haud dubie legendum de fastronibus certantes. Significat hic futtraherentur de careere incantationibus,-e.) Hc et illa, quan Chri
Jocus, Eccleian Tuburbitanam factionibus & diffidiis Optati fto temere ac blafpheme impactam S. Ignatius Epift. ad Philipp.
queritur

E T

S E L E C T A.

queritur, guxzavra uaye'a: calumnio/a accuatio magie - quam


& in Chritianos, quoties mirum aliquid upra viin humanam pa
trarent, frequentatam a perfecutoribus, cuncta fere Martyrum
Aa tetantur.

* v. 15. Quod utique non permittis refrigerare) Hoc et, paulo


lautius & copiofius pafci .

SS. Perpetua, Felicitas, &c

97

cum jam morti additus e judicum confpe&u difeederet. cra x}

.
* V. 11. A finguine, ab obstetrice ) Inde fanguinolentos infan
tes appellat L. 2. C. de patr. qui fil. fuos ditr. Eodem Juvenal.

Sat. 7. rdhuc a matre rubentes vocat. Et L. I. Cod. Theod. de Exp.


Janguine materni uteri adhuc per fafos , & recens natos -

v. 16. Noxiis Nobili/Emi Cefaris) Get filii Severi Imp. cu

* V. 12. Lotura baptimo fecundo ) Sanguinis fcilicet & Martyrii.

jus natali , ut fuperius ditum, pugnaturi erant. Nobilitiimi ap


pellatio, filiorum Imperatoris natu minorum propria. Vide Phot.
Bib. p. 187. Leunclav. Pand. Tur. p. 99. Panvinius in Faftis p.244
& 245. duas Infcriptiones refert, qu hoc ad truunt. Idem vifi
tur in nummo hujus ipius Get apud Hulfium eum adverfa figu
ra Nobilitatis. Item apud Bium. AVoxiis porro dicit Gentilium
fenfu verboque, qui innocentiffimum hominuna genus, noxiorum

Celerinus Conf. apud Cyprianum Epift. 2. 1. Fi won ante rruore illo


fansto laveris , pro nomine Domini nofiri Jeu Christi .
V. 14. Cogerentur habitum induere viri quidem faterdotum fa
turni) Nam nt Latantius ait lib. 6. cap. 2.o. venationes que appel

more extremis fuppliciis afficiebant. Quanquam in univerfum

fantes penes Africam Jatu, no immolabantur palam uque ad proconfula

quacumque ex caufa , etiam citra crimen morti additos venatio


nibus, aut gladiatoriis ludis noxios vocatos reperimus; adeo ut
Tertullianus in Apologet. cap. 16. mercenarios, noxios vocet, qui

tum Tiberii . Infantibus fubtituti videntur noxii, ne humani cruo

lantur munera, Futurno funt attribute - Afrorum autem Saturnum,


hominum victima placari folitum apud faeculun , tetatur Tertull.

Scorp. cap. 7. quod clarius explicat Apolog. cap. 9. ic fcribens : In

ris victima Saturnus fraudaretur. Unde & Sacerdotes Dei fangui

fe ultro gladio ad laniftam auctorabant, aut fponte libera ad be

narii coccineo pallio ufos idem Tertullianus docet lib. de Teftim.


Anim cap. 2 ubi varios gentilium facerdotum habitus defignans :

ftias ibant, & ut S. Cyprianus loquitur, Noa crimine , fed furore

Et vitta Cereris , inquit, redimita , & pallio Jaturni coccinata, J

ad beftias pugnabant. Notat tamen Tertullianus aliquando in ipis

xse; o i, fed aliquando voc, smru6avcrtei repondebat, morti de


tinatos indicans, five gladiatoriis telis, five belluarum dentibus

dis linteata, &c. Tum lib. - de Fallio cap. 4. Latioris purpure ambi
tio, & galeatici ruboris uperffitio, faturnum commendat .
* V. 16. Femine vero facratarum Cereri) Ut viros ad betias damna
tos pallio coccineo, qu vetis erat propria Sacerdotum Saturai,
ut ditum et, in duebant ; ita feminas eidem pn deftinatas
vitta redimibant. Nam vitta redimitas fuiffe Cereris Flaminicas,

conficiendos, , quos befiia, ios, ludo deputatos, fervos pne voca

modo ex Tertulliano audivimus, idemque confirmat de Pallio cap -

bant. Unde Tertullianus lib. de Pudicitia locum San&ti Pauli 1.

4. Cur itos non /pestas habitus, qui novitati /ae fare Religionem men

perfecutorum Actis Chritianos a noxiis ditinstos, veritate fcili


cet mendacibus interdum excidente. Sed ut ad ufum communio

rem revertamur, Latina vox noxii, non femper Grc voci xz

Cor. cap. 4: 9. cres#sv a; s trabayari's; , erudite vertit : Elegit

tiuntur ? e um ob cultum omnia candidatum, o ob notam vitte, Pri

nos velut betiariou Hos Quintilianus declamat. 9. vocat : debita

vilegium galeri Cereri initiantur . Qu autem fic initiata erant, fa


crata Cereri vocabantur. Talem Fabiam Aconiam Paulinam, fa

noare mancipia , qu ad ludum certamque mortem alebantur.


* v. 13. i pingaiores illo producamur) Hc Perpetua fandta fe eratam Cereri & Cor, antiqua infcriptio apud Gruterum pa
curitate dixit, qu prophani interdum homines perdita fecurita gin ccc.ix. 2. & 3 : exhibet
te , ut Apuleius loquitur, faciebant : ejus verba funt lib. 4. Alibi
* V. 17. Generofa illa in finem uque contantia repug::avit) Ter
noxii perdita fecuritate fuir epulis beti.trum faginas intruentes , -e tullianus lib. de Idololatria c. 18. inter cetera idololatri genera,
Mos autem erat, eos, qui vel poen caufa ad gladiatorium , aut habitus quoque inquinatos, fideli recuandos, docet : Quippe qui
venatorium ludum dati effent , aut fponte fe iidem addicerent , idololatri ab initio dicati, habent prophanationis fu maculam faginari prius a magitris ludi, ut habitiores ac valentiores produ Nemo, ait, in immundis mndus videri potei ; tunican fi induar in
cerentur. S Cyprianus Epift.2. Impletur in furetto cibis for fioribus quinatam per fe, Poterit fofitan iila non inquinari per te, /ed tu per
corpus , o arvine toris membrorum moler robuta pingue/rit , ut /i illam mundus ee not poteris . Addit mox : Tu fi Diaboli poulpam eje
matus in pnam carius pereat . Et Quintilianus Declamat. 9. dieb.:t rasti, quicquid ex ea artige is, id cias effe idololatrian. Item : nullus
habitus licitus et apud uos illicito astui adcriptus - Cyprianus ma
devat um corpus gravior omni fame fagina .
Ibid. Aut non tua gloria et, i pinguiores illo producamur) Prter gistrum exprestit serm. de lapis, finilem constantiam gratulans
opportune notata ab Holtenio, videri potet alkudere hic locus ad confeioribus, qui vetes imiles recufaverant . Ejus verba, funt :
vota quorumdam, in plena fui habitudine mori optantium, quale Ak icipio, feeleratoque velamine, quo illie velabantur facrificantium
capita captiva, caput vesti um liberum fer utfit , f ons cum Dei figwo
exprefit in Europa Horatius Ode 27. lib. 3.
-

|-

pura , Diabli coronam ferre non poterit . Hc Cyprianus . Ceterum

Antequam turpis maries decentes


Occupet malas, tenereque fuccus
Defluat prede , fpecio/a quero
f'a/cere tigrer,

his vetibus betiarii ornabantur, ut fpecie ludos ornarent, in Pom pam produsti, antequam betiis objicerentur . Quintilianus De
clamat. 9. Jam oftentata Per trenam Periturorum corpora mortis fue

* N. z.o. Manibus hiberi ) Sic MS. Codex, quem fideliter ubique


exprefi, pro quo facile fuiet reponere, cohiberi - Sed forte Afri
ca tunc ita loquebatur .

* y. penult. Tamen ipfo Optione careeris eredent ) Melius forte


reponeretur Tanem .

. XVII.
*
* 7. 4. fed Agapem rnarent ) Non defcribimus qu paffim de

pompam duxerant

* v. 19. Ad hoc fponte pervenimus ) Ita Tertull. Apol. cap. 49.


Gentiles frutra Chritianis infultantes redarguit : Quai 72: foi um
Certe i veline
- Christianas fum. Tune ergo me dannabis, fi damnari velin . Cum

(inquit) quod in nos Potetis , nostrum ft arbitrium :

vero quod in me potes , nii velim , non Potes ; jam mee voluntatis ,
quod potes , roi tue potetatis. Mox explicat qua ratione Chritia

Agapis veterum Chritianorum viri doi i obervant : inter alios

ni tormentis fponte fe offerant : Ego, inquitis cur querimini, qud

. Albapinus lib. 1. Obervatione 1 8. De iidem agunt Chryot. 1.

vos infequamur , i Pati vultis ? plane volumus pa i ; verum eo more ?


vs. beilun nemo quidem libens Patitur ; cu u trepidare , fi iclitari

Cor. 11. Homil- 27. Tertullianus Apolog. cap. 39. Cyprianus Epit.
lib. 3. Concilium Gangr. Can. I 1. Erant triplices, nataliti, nuptia

les , funerales. Gregor. Nazianz. de Vit. Ditin. Porro modus hic


loquendi etiam Tertulliano ufitatus Apolog. cap. 39. Inde dicedi
tur non in catervas caionum, fed ad eumdem curam modestie o- pudici
tie, ut qui non tan etream cnaverit , quan diciplinam

* v. 11. Hodie amici, cras inimici) Hoc dicit Saturus Gentilibus


curiofe petantibus Martyres , dum pridie muneris coen liber
operam darent; ignificans eos, qui tunc tranquille & quafi amice
fpectarent, potridie infanis clamoribus eorum necem petituros.
Nam Ubi bestia ii ia arenam produti funt , populus de peciatore in ad

fit neceje, Kor- Ibid. Libertas nostra obduceretur.) Obducere, ufitata Africa

nis locutione et offufcare, obcurare, imminuere, violare ; le


dere . Ita fpe Tertullianus; et Apolog. cap. so ed 4dafi***
certe cum obtinuimus. ergo vivimus, cum occidimr : deiti?

evadinnur,

cum esaucimur, &e. Vide Rigaltium in Glofario Tertulliani :


* v., o. Aximam nostram adduximus ) Forte legendum addixi**

hoc et, capitali judicio fubjecimus Valer. Max-

lib. 7. . 6.

Addistoram etiam & capitali crimine damnatorum , r. Similia paffini

occurruut. Dixi, forte, quia defendi fatis

verifimiliter potet

leaio vulgata, fumendo adducendi verbum in fenfu

offerendi :

verfarium vertitur, ut ait Seneca lib. I. de Ira cap. 2. quena etiam


quod Grci apoz c7 etv dicunt ;

vide de Tranquillitate cap. 1o.

* v. 32. Populas exaperatus ) Seneca lib. 1. de Ira cap. 2. sti*

. x V I I I.
* y. 1. Illuxit dies vigorie zve.) Sic Pontius Diac. qui hc Asta
non femel exprimit : Illuxit denique dies alius , ille ignatus , ille Pro

gladiatoribus ? quare populus ir feitur, & tam inique, ut iij:4" P*****

mius , ille divinus .

de peciatore in adverfarium vertitur

* V. 2. Proceerunt de carcere ) Ita Pontius de S. Cypriano :


Proceit ergo jam certus expungi , quod diu fuerat retardatum . proceft
animo /ublinui erei , hilaritatem preferens vultu , cor de virtutem.

* V. 3. In Amphitheatrum quai in Celum hilares ) Scilicet ut Cy


prianus ait, pag. 166. Fecuri de premio celesti, de co ona Martyrii, o
de Regno Dei .

gwa won libenter pereunt ? contemi e judicat , & vultu, gefia, ardore,
-

* V. 33: Flagellis eos vexa i postulavit ) A Brfide fcilicet, qui


de plano futium , aut fiageliorum caftigationem irrogare potcrat.
Lib. 9. g. 3. ff de Off Proconf.
* Ibd. Pro ordine venatorum ) Hoc et a venatoribus, qui prsto

erant
stagellis intrusti : Inde Tertull. lib. ad Mart. Alii inter ve;
nator un t.tw eas frapais patien riffini in.in:islater*** Idem lib. I. ad

Nat. Fi flagris mulier inultavit, hoc quoque prxime inter veza: o icr
nenfibus & Lugdunenfibus : , ordine traneurfo , emerfas est Hunc lcum Sorum noftrorum, &
. i p, quos duos e Tertulliano adduximus, pariterque totam hanc a re
ceMerunt in quorum vult u decor quidam gratia > vexaiate muutta "/Per n du uag ; az tv, flagellationesi, hactenus non fatis explicatm,
/: enit uit . Vel ut Rufinus vertit : Producebantur de uppliciis leti, egregie iliuftrat inignis plane locus Eufebii lib. 5. cap. ;
* V. 4. Vultu decori ) Eufeb. lib. 5. cap. 1. de Martyribus Vien

divinum nefrio quid in ipis vultibus preferentes . E contra , qui

Chriftum negarant, ,

axnuogwn avcrkeou : Triples, demii, ipis quque eos/Pedibus hor


ridi, o omni turpitudinis deformitate frdiores

* V. 6. Lucido ince: ) ita Xenophon in Apologia de Socrate ,

" : , *.
g, orum ordinem ex more arene iterum tranferunt . Sive flagell."
aive venatorum ex more iterum ubierunt. Ubi vides, Pro r", ignifi
care ante ordinem, five prtereundo ordinem, &c. Stabant videlicet
venatores cum flagris longa ferie difpofiti,ante qus inedere nuds
N

betia

A C T A

98

M A R T Y R U M

S I N C E R A

puto refpexit Damafus carmine 5. in S Agatham dum ait : Letior


inde magique flagrans eunsta flagella eneurrit ovans. Porro quod dixi
mus hanc fiagellationem populum furentem a Pride potulaffe,
facile id potuit, cum is fpe&aculo prideret : nam, ut docet
Lipius in Amphitheatro pag. 13. prfes muneris ad podium fpe

Quod Ovidius Fat. 2. ad Lucretiam transtulit :


Tum quoque jam moriens, ne non proeumbat honeste
Refpicit, hac etiam eura cadentis erat :
Ita Cornelia Maximilla Vetalis inceti damnata , tete Plinio lib.
4. Epift. 11. Cum in fubterraneum cubieulum demitteretur, bahetque de
feendenti stola, vertit fe ae recollegit : eumque ei earnifex manum daret,
averflta et & refluit , fdumque contagium, quai plane a easto, parroque

tabat , hoc et n primo , five imo fubfelliorum ordine , ubi ejus

eorpore novima fanttitate rejecit , omnibuque numeris pudoris, ).

tribunal five fuggetus erat, ut idem obervat pag. 27. haud lon
go ab arena intervallo.

ay dvu a el xcv eux "tuag areo e v. Quod ad loquendi modum hujus


loci attinet , geminus extat apud Tertullianum lib. de Pnit. cap
1 o. de iis qui poenitentiam de die in diem differunt: Pudoris magis

bestiarios cogebant, unoquoque illorum taureas, quas gerebat ma


nu , in nuda miferorum membra infligentibus Hoc Poenae genus

* y. antep. Gratulati funt, quod aliquid & de Dominieis pastonibus,


&c.) Nempe quod flagellatum Chritum meminiffent, flagella gau
dentes excipiebant . sic Dionyius Alexandrinus apud Eufeb. lib.
5. cap. 34. Nemefium Martyrem cum latronibus exuitum, imili
tudine paffionis Chriti honoratum ait. Similia multa apud Ter.
tullianum, & alios occurrunt.
. .
* r. z. vt feilicet gloriofiorem zejtaret coronam ) Nam ut. Tertul.
ait : Majora certamina, majora fequunttur pramia. Unde mox gentiles

alloquens : Crudelitas vestra, inquit, gloria et motra .

* x. 15. Ab urfo erat vexatus) Ecce tibi Urfos in Africa , quod


Plnius jam olim , & nuper adeo Lipius negavit . fed cum
ipfe Plinius ex Annalibus Coff. Urfos Numidicos commemoret, &
Virgilius Lybigidis Urfa meminerit, Martialis quoque & Juvenalis
Lybicos Urfos appellaverint, jure merito Salmafius Plinianarum Exer
citat. pag. 3 1 1. utrinfque opinionem explodit, quam fateor ex
hoc notro loco; fi folus fit , revinci non poffe. Potuerant enim
Urfi aliunde addu& i fuiffe in Africam, ut leones & panther &
elephanti Ronam ad ufum Theatri. Videri potet huc facere Se

memores quam falutis.

* *. 14. Dein requiita) Hoc et, pot exceptum vacc furentis


impetum, & quai pot pugnan jam depugnatam , a venatoribus,
atque arenariis revocata, & ut Eufebius loquitur, s'x 9 ni'wv dv
.

* v. 26. Quafi a fomno expergita) Sic de Bibliade Martyre Eu


febius : ' .
* Ibid. Adeo in piritu & in exta fuerat ) Quafi diceret : adeo ex
tra fenfuum ufum elevata ac rapta : nam hoc vocatur effe in pi

ritu. s. Johannes Apocal. cap. 4. Et statim fui in piritu.


XXI.

7. 11. Salvum lotum) Acclamatio populi petulanter illudentis

Chritianis facris. Cum enim vulgo notum effet Chritianos exi


ftimare falvos fieri homines per Baptifmum : populus e theatro
fpetans Chritianum fanguine perfufum , falvum eum proclama
bat, qui fic lotus effet.
* V. 21. Ad jugulationem folito loco ) Spoliarium intelligit , ubi
conficiebantur quos arena femivivos dimiferat. Docet hoc Seneca

nec locus lib. 3. de Ira cap. 43. Ridere folemus inter matutina arena Epit. 94. Numquid aliquem tam stulte cupidum ee vite putas, ut ju
fpestacula , Tauri & Urfi pugnam inter fe colligatorum, quos cum alter gulari in poliario, quam in arena malit ? Ita mortuo Commodo, ac
alteram vexarit, fuus eonfestor expefiat. Item ille Arnobii lib. 7. Feris, clamatum fcribit Lampridius : Hostis patrie, parricida, gladiator in
ne cavearum difeutiant claustra, oljestari moris est estas, in quas rabide fpoliario laniettur .
* W. 22. Cum populus illos in medio postularet ) Sic Rufinus lib. 5.
faviant, & cupidinem vexationis inetinent. In utroque vides vexandi
Hift. Eccl. de Attalo & Alexandro : Sed cum ferarum nulla Santiu
verbum, are n commiionibus accommodatum.
* v. 18. Cum ad vrfum fa#friffus effet. Et paulo fuperius : Illum rum corpora contigiet, omnibus eos verberum, ceterarumque pnaram fup
- apro fubligaverat, &e.) Hc ignificant betiarios alligari, ne fuge pliciis cruciatos, ad ultimum in conpeliu populi , in medio arena jugulars
rent , folitos, ante confpeum ferarum in ipfos immittendarum: jubet. Potulandi porro vox amphitheatri propria : Hinc deportula
fed & ip fer interdum inter fe alligabantur, ut prter Sene tores Chritianornm Tertull Apol. cap. 25.
* 7. 24. Oculos comites homicidii ) San. Cyprianus Epift. 2. Pa
c tetimonium jam recitatum, docet Claudianus in Panegyrico
Manlii :

Audaces legat ipa viros qui colla ferarum


Arte ligent, certoque premant venabula nifu .

Gladiatores quoque Commodi Imper. juffu inter fe colligatos Xi


philinus meniorat; indignante Imperatore, quod non fatis prom
pte & animofe in mutuam cdem ruerent : & propterea colligari
jubente, ut fe mutuo conficerent. Non diffimili loquendi modo,
S. Ignatius Martyr, cum vintus Romam duceretur a decem mili
tibus ferina rabie fvis, fefe ligatum cum decem Leopardis feribit.
Gregorius quoque Turon. lib. 1. Mirac. c. 43. refert, S. Saturni
num Martyrem Bovis petulei religatum vestigiis per gradus Capitolii pre

ratur gladiatorius ludus, ut libidinem crudelium luminum funguis oblestet.


Et mox : In tam impiis fpestaculis, tamque diris & funestis, effe fe non
putant oenli parricidar. Hanc crudelitatem non uno loco exagitat
Seneca Epift. 7. Mane Leonibus & Urfis homines, meridie pestatoribus

fuis objiciuntur, &c. Idem Ep. 87. Et omnium elegantiffim La


tantius Div. Intitut lib 6. cap. 2.

* y. 28. Per folemnia pacis, &c.) In Gloffario veteri , folemnia


pacis vo aa , Ofculum, Id ofeulum fantia paeis, vocat Paulinus.
Hoc ymbolo pacis recte ad martyrium prparabantur. Eufebius
loco (apius citato : u , )

, ' . ,
ita vertit Rufinus : Super omnia paeem & ipi diligebant, & nobis fer

cipitatum, &e.

* 7. penult. Urus de eavea, &c. ) Cave nimirum vari feris vare mandabant : nec aliam fibi, nii per pacem , viam ad martyrium con
affervandis circa arenam erant , & inde immittebantur. Vide Li fruebant. Hinc forte Tertullianus de Patient. cap. 12. dilestionem
pfium de Amphitheatro pag. 2 c. Quod paulo ante pontis et men vocat fummum fidei Sacramentum , G' Chritiani nominis theaurum .
* v. 29. Conummarent) Vox propria perfeti martyrii. Sic Ter
tio, videtur instituto Commodi factum, ut in Amphitheatro pon
tes effent . Refert enim Xiphilinus in Commodo pag. 382. hunc tullianus de Patient. cap. 15. Patientia martyria conummat. Et Cy
Imperatorem per Amphitheatri arenam pontes truxiffe, ut inde prianus Epit. 4. martyrium conummationem appellat. Et Epift. 6.
feras conficeret.
jubet Confeffores humiles & modetos & quietos effe, Ut in omni
.

XX.

bus Dominum promerentes, ad caletem coronam laudis fua conummatione

* 7. 1. Feroeistmam Vaccam ) L. I. 6. betias ff. de poft. Bestias perveniant. Repondet conummare Grco rex F0au, quo ejus lin
aeeipere debemus ex feritate magis, quam ex animalis genere.
gu autores in referendis martyriis paffin utuntur.
* 7. 3. Diabolus ferui de befia emulatus ) Non abfimili genere
* * i * 6. Tirunculi gladiatoris ) Qui aren victima detinabatur ,
loquendi Tertullianus de Patientia, cap. 16. vt in isto quoque, Do ut caedibus affuefceret, tirocinii rudimenta in poliario ponebat
mino diabolus emularetur.
ibique betiarios, quibus ferarum immanitas vitam non eripue
* *. 5. Dipoliata ) Sic MS. forte restius, depoliata, ut Seneca rat , jugulabat, ut femimortuis & inermibus conficiendis exerci
Confol. ad Marciam cap. 24. Defpoliatus oneribus alienis.
tatus, ad juta certamina produceretur. Quintilianus Declamat.
* Ibid. Retieulis induta) Ita Sansta Blandina poft varia tormen 9. Cruentum confestorem vocat : hocque adeo proprium itius mini
torum genera , ' . n fterii nomen erat, ut Smyrnenfes apud Eufebium lib. 4. cap- 14.
rete involuta tauro objicitur : Idem Rufinus in fua editione ut

in S. Polycarpi martyrio id retinuerint.

novum & inufitatum fupplicium notavit : Inde, inquit, etiam

* x. 37. Ipa in jugulum transtulit ) Id furore ac rabie faciebant


gladiatores, quod Sancta Perpetua pie ac generofe intintu di

aliud excogitatur eradelitatis genus, ut reti constrista oljiceretur tauro fero

citer instigato; a quo cum fuiet innumeris istibus laceta, & toto arena vino fecit. Seneca Epift. 3o. Sie gladiator tota pugna timidiianus, ju
gulum adverfario prastat , & errantem gladium ibi attemperat. Vide
ambitu jattata, nibil laditur.
* V . 13. Pudoris potius memor , quam doloris) Tertull. lib. de Pu
dic. cap. 1. Pudicitiam principalem Christiani nominis difciplinam vocat,

eumdem lib. de Tranquillitate cap. 1o. Porro de Santis Mulieri

quam ipum quoque faculum uque adeo, inquit, testatur ; ut , f quan

bus, qu aut feipfas interfecerunt, aut ad necem propriam coope


rat funt ex infpiratione divina , quarum memoria celebrat Ec

do eam in feminis mostris 3 inquinamentis potius carnis quam tormentis pu

clefia, vide D. Thomam 2. 2. qu. 59. a. 3. ad 2. & qu. 64. a 5. &

nire contendat ; id volens eripere, quod vita anteponant. Vide ejufdem


Apologet. cap. 5o. Vistorem Uticenfem de Dionyfia. S. Hilarium
pag. 289. Generatin loquendo femfus natur eft, quem ex frim.t

. 124. a r. 2. &c.

# Hic ad extremum adjungere nos aliquid de Tempore hujus


celeberrimi Martyrii res ipfa, & juta Eruditi Lestoris flagitat

Clemens Alexandr. Pdag. lib. 2. cap. 10. his verbis : sde, as ee

expectatio. Ea de re multum apud fe difquifivie Dotiimum

u, . ummam / indrcentiam
quamcumque muliebris corporis partem nudari. quod in Gentilibus quo
que feminis naturatis pudor femper abhorruit. Hinc illud Euri

Holtenium, e variis ejus Schediafmatis intelligo; definiviffe qnid


fequendum omnino judicaret , nufquam reperio. Mihi cuntis at
tente circumfpestis, videtur : affirmari verifimiliter poffe ; Epo

pidis de Polyxena jam moriente in Hecuba pag. 51:


) '

, ,
' , .
Ill., vero etiam morient

Multam curan habuit honeste cadendi ,


Et tegendi 4, 11l@ tegi oculis virorum decet,

cham certaminis Tuburbitanarum harum Martyrum in anno Chri

fti tertio fupra ducentefimum figendam. Nempe nos hc ipfa, qu


nun primum apparent, earum Asta docent ; ipfas Natali Getae
Cfaris in are na depugnaffe . Difertiffime id expreum legitur

noftr hujus editionis . VII. & XVI. Geta fecundo genitus filins
fuit Severi Imperatoris, quem fimul cum Fratre majore Antonino

aracalla , confortes Imperii a Patre adhuc vivente renuncia


tos ,

E T S E L E C T A. SS. Perpetua, Felicita; &c. "


tos, Herodianus tradit lib. 3: confentientibus Spartiano, & ex
Dione, Xiphilino. Id accuratiffimus Petavius in annum confert

filii Severi, Scapul Prfeturam, aut faltem Tertullianei opucu


li , de quo agimus,fcriptionem fubmovet, conjestura quantum ar

feptimum iniperii Severi : opportune admonens, haud que iftum


honorem utrique habitum : fed prrogativam tatis majori fer
vatam, ipfi Patri per omnia coquato, titulo & dignatione Au
gufti ; cum Frater minor Geea, tum adhuc decennis (fiquidem Si

G Antoninus optime noverat, laste Chritiano educatus. Qu verba ne

lanis Confulibus natus traditur ) parte tantum, & gradu dumta

minem fan mentis putat Scaliger de Antonino Caracalla viven -

xat fecundo fuprem dignitatis fit afperfus, appellatione Cfaris,


prout ditin&ius Spartianus docet. Manfit autem hoc inter Ger

te cribere Tertullianum potuiffe. Sed quid exilibus e verbo ca

Zozimo & Cenforino Ludos Sculares Rom celebratos. Illo an

& Sol ille in conventu Uticen extinsto pene lumine adeo portentum fuit,

bitror , minime fpernenda : ex verbis dua Libri ejudem , ubi

Potquam nominavit quemdam Chritianum Severo Imperator ca


rum, & in Palatio ufque ad ejus mortem habitum, addit : guen

ptandis argutiis conflistamur, cum meridianum a Sole, atque ir


manos diferimen uque ad annum Imperii Severi duodecimum, qui refragabile cletis char&eris tetimonium fuppetat. Eodem ec
fuit Chriti quartus & ducentefimus, quo Petavius obervat ex ce illo libro Tertulliani ad Scapulam, verba hc leguntur : Awans
no Auguti nomen Get quoque communicatum (Severo Patre in

ut non potuerit ex ordinario deliquio boc pati poitus in fuo hypfomate (3

ter alia multa, qu ab illo tentata memorat Herodianus, ad con

domicilio. Habetis Astrologos . Indicant hc deliquium Solare ma


gnum, & cum horrore publico Utic vifum, aliquanto ante quam
ea Tertullianus fcriberet., Hujus Eclipfeos primus & unus quod
fciam calculos pofuit vir dotiffimus Antonius Lalovera Societatis

-ciliandam inter fratres affidue difcordes gratiam, hanc quoque


exquationem fuprem potetatis experiundam putante ) certo

'confirmatur a Scaligero Animadverf. Eufeb. pag. zog. cum aliis


illutribus tetimoniis , tum hac infcriptione nummi antiqui .
I M P .

C S .

P.

S E P T.

G E T A .

P I V S.

noftr, in quadam ad Johannem Beffonum item notrum Epitola


non edita, unde illos hic exfcribam .

A V G . S C v L A R I A S A C R A . s. c.
Anno Chriti CCX. die undecimo Aprilis Novilunium Eclipti
Cum ergo natali Get, adhuc nobiliffimi, adhuc Cfaris, non cum Utic in Africa hora 11. poft mediam nostem m. ; 7. s. 14.
dum Auguti, celebrando, fefe aren detinatan Sansta Martyr, ea Hoc fuit medium Eclipfis.
fide fcripferit, qu Sacrofan&ta effe cuivis debet ; habemus termi
Initium hora 1o. m. 44. s. 44.
nos, extra quos evagari conjestura nequit in inquiitione anni
Tempus, incidenti hora 1. m. 12. s. z o.
mortis ejus, illos ipfos quos certa nobis Hitoria prfinit, fpatii quo
Finis hora 1. pot meridiem m. 12. s. r.
Geta in ordine fecundo fuprem autoritatis tetit. Eft id patium
Tempus emerionis hora 1. m. 14. s. 47.
annorum omnino quatuor, nempe a Chriti 199. ad 2 oz. nam 2o4.
Duratio totius Eclip hora 2. m. 27. s. 13.
fequenti fculari , jam, ut vidimus, Augutus Geta erat. Ne au
Quantitas i digiti 8. m. 57. s. 3 o.
tem libere poimus unumquemlibet e tribus prioribus itius fum
Domicilium Solis, cujus Tertullianus meminit, non hic intelli
m annis Santarum Martyrio deligere, artat nos ab accuratiffi gendum de Leonis figno : fed accipiendum fecundum rationem
mis Chronologis Anno Severi decimo, Chriti ducentefimo fecundo, Horofcopi, de portione aut cupide figni Arietis, quem tum infi
alligata Epocha Perfecutionis ab eo imperatore in Chritianos mo debat Sol, Eclipticam contingente : nam ut obervat Jovianus
t, qua poteriorem SS. Perpetu & Felicitatis fuiffe Paffionem, Pontanus libro de Rebus Cletibus 2. c. 4. p. 7;. & c. 5. p. 79.
Martyrol. Rom. & eadem hc ipfarum Asta demontrant, dum talis in quolibet Dodecatomorio locus , Solis proprium domicilium
pag. 22. diferre meminerunt, indi&t jam & exercit Perfreutionis; eft, & antiquis fpe dicitur, Locus Solis, five Dei. Fuit etiam
utique generalis, & ab Augutis imperat, qua Jocundus, Satur tunc Sol in fuo Hypomate, five exaltatione. ic enim quidam Atro
ninus, & Artaxius palmana jam antea viviconiburio meruerant . logi ignuni Arietis appellant. Quamquam (& eo magis inclinat
Video his opponi poffe autoritatem dostiffimorum hominum , Pa Lalovera) facile intelligi potet Tertullianum per Solis Hypfoma
melii notis ad lib. Tertulliani ad Scapulam, Petavii in lib. de nihil aliud indicare voluiffe, nifi altitudinem verticalem Solis ipfo
Dostrina Temporum, & in Chronico ad ann. Chriti, 2o1. Deni meridie culminantis quando id deliquium paffus eft. quod fi Ter
qne Philippi Labbe opere de Scriptoribus Ecclefiasticis, in Tertul tullianus fieri potuiffe naturaliter negaffe videatur, in eo popu
liano, qui cenfent; librum Tertuliiani ad Scapulam ante inditam lariter erraverit ; impune, ut in arte aliena a ftudiis & profeio- .

a Severo perfecutionem fcriptum. Unde fequitur, Hilariani Pr

ne fua. nam hoc & ipfe videtur innuere, continuo ad Astrologos

feturam, fub quo SS. Perpetua & Pelicitas funt paff, in multo
ulteriora retrahendam tempora, videlicet in annum Chriti 195.
aut etiam fuperiuis. Sed tunc ill SS.Martyres depugnare in are
na Natali Get Cfaris non potuiffent , quod feciffe ipfas hc

allegans curiofos rerun) talium - revera nihil in eo fupra natura


lem ufum fuit. Hatenus Epilogifinus hujus Eclipis; ex qua ma

nifete demontratur, quod dudum oftendere fatagebamus; longe

Asta tetantur; utique cum Geta, ut distum et, ex ipo etiam

poft annum Chriti zo2. Severi 1o. fuiffe criptum librum Tertul
liani ad Scapulam, cum in eo referatur Solis deliquium commifunn

Petavio, Cfar declaratus fit anno Severi Patris feptimo, qui fuit

anno Chriti 21o. qui fuit 18. & ultimus Severi; & ita referatur,

Chriti 199. Quare mihi credibile et, eruditiffimos illos viros, fi

ut aliquot ante annis patratum appareat. Locus hic et proferen


d , quam alicubi reperi notatam, conjetur Illuftriffini Holfte
nii de tempore fcripti libri ad Scapulam . cum enim retnliffet Sca

hc , qu nunc primum proferuntur, A&ta videre potuiffent ,


numquam fuiffe relaturos fcriptionem libri Tertulliani ad Scapu
Jam,ad annum Chriti 199. aut 2o1 . ante datum a Severo in Chri
ftianos editum; cum idem Tertullianus illo libro fignificet, Hi
larianum , fub quo fe paffam S. Perpetua fcribit pag. 12. flagrante

jam antea perfecutione, Scapul Prfecturam aliquot faltem an


norum inrervallo prceffiffe. Verba funt hc San&t Martyris :
Hilarianus Procurator, qui tune loco Proconfulis Minuci Timiani defuntii
5us gladii aeeeperat, &c. quem hie alium Hilarianum comminifi
poffunus ab eo, cujus Tertullianus Scapulam alloquens meminit
his verbis : Sicut G. fub Hilariano Preide , cum de areis Sepulturarum

ligerum fub Elagabalo criptum autumare; ipfe ait fe putare, fub


Macrino criptum. nam a Macrino vexatos clericos tetari Sulpi
cium Severum. Utut fefe res hc habuit de negotio quod in
manibus habemus , jure notro colligere videmur ex hatenus

distis; fatis nos verifimiliter exitimare, Martyrium, cujus A&a


primigenia nunc damus, anno Chriti 2o; . Coff. Lucio Septimio
Geta Cfare, & Lucio Septimio Plautiano, contigiffe . Quod Geta

fes enim faas non egerunt ? quod mox addit de imbre anni preteriti, pla
ne oftendit plufquam prius aut alterius anni fpatio antiquiorem
Hilariani Prfesturam temporibus Scapul fuiffe. immo verifimi
de et, quos paulo inferius eodem libro Tertulliamus commemorat

Cafar eo anno Conful effet, caufa videtur fuie cur ejus Nata
lis gladiatoriis ludis & aren peaculis honeftaretur, unde ex
hac ipfa Confulatus Get nota confirmatur noftra chronologia :
cui ubfcribit etiam Baronius, eifdem Confulibus , & eodem Se
veri anno paffas SS. Martyres Perpetuam & Felicitatem filfe tra
dens, num. 21. & feq. anni 205. ita ille numerat folita fibi addi
tione duorum annorum, quam deinde cum communi calculo ex

Afric Prfestos, Cincium Severum, Vefpronium Candidum,


Afperum, & Pudentem, aut univeros aut plerofque, fucceffores

quat detrasto biennio ex Probi Auguti Principatu, pront jampri


dem Bosti omnes Chronologi obervarunt, Scaliger, Dekerius,

mostrarum acclamaent : Are non fint : aree iporum non fuerunt. nef.

Hilariani, deceffores Scapul fuie. Qu qui attente perpenderit,


n is fateri cogetur ; Librum ad Scapulam nequaquam ante ini
tium Perfecutionis a Severo indi& criptum. quin argumenta
non defunt, qu fuadeant Librum illum fcriptum poft Severi
mortem . Id enim innuit modus loquendi de Severo, quoties ibi

ejus incidit mentio, prorus qualis effe non prfentium , fed e


fuperiori memoria repetitorum folet. Quo non contentus Joephus

Petavius, Bucherius, Bollandus, Henfchenius, Philippus Labbe,


& alii . Quare omni genere argumentorum , nempe autoritatibus

gravium Scriptorum, rationibus ex re ipfa du&tis, denique Cha


ra&teribus cletibus, ad omnena certitudinem firmata remanet

quam propofuimus fententia de Tempore Triumphi Sanstarum


Tuburbitanarum Martyrum Perpetu & Felicitatis , Anno Chriti

203. Nonis Martii, glori immortalis palmam adeptarum.

Scaliger pag. 11o. Animad. Eufeb. etiam ultra mortem Antonini ,

****************
A D

M O

N 1 T 1o

|-

In Martyrium SS. LEONID IS, PLUTAR CHI, &c.


I.

Ufebius initio lib. 6. Hitori ec

clefiam perfecutionem; ut ubique terra

clefiatic tetatur, tam acerbam rum, prcipueque Alexandri, eo tempo


fuie ub Severo imperatore adverfus Ec re illutria vifa fuerint martyria. Verum
N 2.

CI

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

cum ea de antiquorum Martyrum Atis


colletio, quam fe feciffe pluribus in locis
tetatur , perierit, pauca nobis fuperfunt
de his Martyribus, qu occaione Origenis
lib. 6. Hitori u inferuit cap. 1. & fe

quentibus, quque huc proferre vifum et,


cum tanti theauri vel minutiora fragmen

que, de quibus hic agitur, fetum addiem


23. Junii confignat : de quibus item alia

Martyrologia eodem die agunt, quamvis


eos variis diebus martyrium confummaffe
ex Eufebii narratione certum fit. Heraidis
feu Iraidis nomen tribus diverfis diebus in
Grcorum Menis celebrari obervat Va

ta nobis quovis auro & lapillo pretioiora leius. Primo quidem die 5. Martii, fecun
effe debeant. In his autem proferendis, fi
cut & in omnibus, qu ex Eufebio fumus
mutuati, Valefiana verione ufi fumus.
2. Leonidis , qui primus hic memora
tur, martyrium ad annum 2o 3. refert Eu

do ubi dicitur catechumena die 5. Sep


tembris, ac tertio tandem ubi virgo gy
ptiaca appellatur die 22. ejufdem menfis.

Porro horum Martyrum necem ad annum

circiter CCX. quo maxime efferbuit, pr

febius in Chronico. Ejus meminit etiam fertim Alexandri, Severi perfecutio, re

Martyrologium Romanum die 22. Aprilis. ferri poffe cenfemus.


Plutarchi vero , Potamin , ceterorum

M A R T Y R I U M
Anne Chriti

Sanorum L E o N I DIs, PLUT AR CHI, & aliorum Martyrum

circ. 2 Io

Alexandrinorum.

Ex Euebio lib. 6. Hift. Eccle cap.1. & eq. Edit. Valefian.


I.T)Orro cum Severus perfecutionem pauca qudam de illo, quoad fieri po
UBiyue

ferr4 =

ram Mart/ref

P
adverfus eccleias excitaffet, per
omnes quidem ubique locorum eccle

teft, breviffime referemus : partim ex

quibufdam epitolis, partim ex fermo

fias ab athletis pro pietate certantibus nibus ejus difcipulorum, qui ad no


illutria funt confea martyria. Prci tram uque tatem fuperstites fuerunt,
pue tamen Alexandri increbuerunt, comperta in medium afferentes. Orige
cum ex univerfa gypto ac Thebaide nis res, etiam a primis, ut ita dicam,
letiffimi pugiles eo tamquam in am incunabulis get,commemoratione di
plifimum Dei tadium deducerentur, gn mihi videntur.
& cujuque modi tormenta mortefque
III. Igitur Severo annum imperii
decimum
agente, Alexandri & totius
invio animo perpeffi, immortales a
Deo coronas acciperent. Inter quos gypti prfeturam obtinente Lto,
epicopatum vero eccleiarum illarum
Leevides fater LEONIDES, qui Origenis pater fuifie
Origeuis Mar
dicitur, capite truncatus, upraditum poft Juliani obitum, Demetrio recens
19'r
|

filium admodum adolecentem reli

adepto: cum perfecutionis ardentiffi

quit. qui quanto animi impetu erga mum flagraret incendium, atque innu- : au,
divinam fidem jam inde ab illa tate merabiles martyrio coronarentur; ori.

fuerit affeus, non erit intempetivum genis animum adhuc admodum pueri
paucis commemorare: prfertim cum tanta cupido occupavit martyrii, ut fe
ejus fama multis multorum hominum

periculis ipis objiceret, & profilire ul

fermonibus celebretur.

tro atque irruere ad certamen getiret.


II. Quod fi quis vitam illius viri ac Jamque, mors illi fine dubio proxima : o.a.:

curate, & per otium velit litteris trade imminebat, nifi celestis Dei providen-:"*
re, longa profeo oratione opus effet: tia, plurimorum utilitati confulens, per

idque argumentum proprium opus fla matris miniterium impetum illius co


--

gitaret. Verum nos in prentiarum hibuiet. Ac mater quidem primum

pleraque in compendium redigentes, verbis fupplicando rogabat, ut materni


-

z Idem Eufeb. lib. 3, cap.22. ait Demetrium Juliano fucceffiffe

affeus

eodem ann, qu Vidor Eleutherio Pontifici Romano uffeaus et.

E T S E L E C T A. SS. Leonides, Plutarehur, e.


affeus reverentia moveretur. Sed cum

1 I

tionis illius tempore inclaruerunt : uf.

illum vehementius incitatum vidiffet, que adeo, ut quidam ex ipis com


ex quo patrem comprehenfum in vin prehenfi, martyrio perfunti fint. Ho

culis detineri intellexerat, (quippe poft rum primus fuit P L U TARCH US 3, Platach...
hac toto animi impetu ad martyrium qui cum ad mortem duceretur, iterum
ferebatur; ) abfcondita omni illius ve

hic de quo loquimur Origenes, dum

Patrem ad

te, domi manere invitum coegit. Igi

Plutarcho ad extremum

martyriuiu
bortatur.

tur ille nihil aliud ibi relium effe

ufque vit ter

minum individuus adhret, parum ab


animadvertens, cum fupra tatem cu fuit quin ab illius occideretur civibus,
piditas intenderetur; quietis impatiens utpote qui necis illius auor fuiet.
litteras ad patrem miit, quibus illum Verum divina providentia tunc quoque
ad martyrium vehementiffime cohorta illum confervavit. Pot Plutarchum
batur, his inter cetera verbis eum ad

fecundus ex Origenis difcipulis Martyr


monens . Cave, mi pater, ne notra fuit SERENUS, qui fidem quam acce-s-a...
caua fententiam mutes, Atque hoc perat, igne examinatam ac probatam
primum puerilis ejus indolis,& fincerif exhibuit. Tertius ex eadem chola Mar
mi erga divinam Religionem affeus tyr extitit HERACLIDES, ac deinde hatua.
fpecimen a nobis commemoratum fit quartus HERON : ambo fecuri percuf- ha..

&... Proinde patri faceffebat nego fi. Prior dum adhuc effet catechume
tium, fcifcitans ex illo quid ententia nus, alter vero neophytus. Prter hos
divinitus infpirat Scriptur fignifica quintus ex eodem auditorio Chritian
ret. Ille vero coram quidem & in fpe pietatis athleta vior renuntiatus eft
ciem puerum objurgabat, monens ne SERENUS, priori illi cognominis: qui retra alr.
fupra captum tatis, neve ultra obvium cum plurimos cruciatus fortiffime per

& apertum Scriptur fenfum quicquam tuliffet, tandem capite truncatus fuiffe
requireret. Clam tamen apud fe fingu dicitur .
V. Sed & ex mulierum numero HE- Herai.
lari gaudio perfufus, Deo bonorum
omnium auctori gratias agebat maxi RAIS * qudam, adhuc catechumena,

mas, quod fe talis filii parentem effice per ignem, ut ipe alicubi dicit, bapti
re dignatus fuiflet. Ac fpe numero mum : adepta, ex hac luce migravit.
dormientis pueri cubiculum ingreus, Septimus inter hos recenfeatur BASI- :
-

of4/7ff4f}fu

|-

petus ejus nudaffe dicitur, & velut LIDES, is qui celeberrimam illam PO

quoddam divini Spiritus acrarium re TAMINAM ad fupplicium abduxit.


ligioe illud deoculatus, femetipum Cujus quidem mulieris fama apud ea
beatum ejufmodi fobole prdicaffe. rum regionum incolas etiamnum per
Hc & alia fimilia de Origene etiam vulgata eft: quippe qu pro catitate
corporis, & pro virginitate, qua pr
tum puero referuntur * &c.
ca...,an,. . IV. Philoophic vit exempla omni cipue excelluit, confervanda, innume

"*" bus fpe&anda prbens (Origenes,) plu ra adverus amatores certamina fubie
res ex dicipulis ad imitationem fui rit, (nam prter animi pulcritudinem,
merito provocavit; ita ut multi ex gen mirabilis quoque totius corporis venu

tilibus, tum in omni genere dotrin, tas in ea efflorecebat) innumera etiam

tum in Philoophia prftantiffimi, ejus pro Chriti fide pertulerit: tandemque


fe magiterio fubmitterent. qui cum pot acerbiffimos ac vel dictu ipo hor
fidem Chriti fincere atque intimo men ribiles cruciatus, una cum matre MAR- Matsua.

tis affectu ab ipo accepiffent, perfecu CELLA igne confumta et. Porro Aqui
la 6
2 Plura fubjungit Eufebius de Origene, qu ejus ardens mar

epifcopatu Alexandrino fucceit ,

tyrii defideriuni tetantur ; ut, cum Martyres non folum in vin

4 A Rufino, Adone, & Notkero dicitur Hera. In Rufini edi

culis, fed etiam cum pot latam fententiam ad fupplicium extre

tionibus pro Hera legitur erat, quod mendum ex codd. nff cor

mum ducerentur, falutabat & ofeulabatur. Plura ibi videfis. Im

rigit Valefius in notis hic .

mania etiam tornienta pertulit fub Decii perfecutione, qu com


Themorat idem Eufeb. hoc lib. 6. cap. ; 9. 4

3 Hic fupra ap. 3. dicitur frater Heracl ; qui Demetrio in

5 Baptimum martyrio fuppleri nemo dubitat. Vulgo baptifmus


fanguinis dicitnr. quem S. Cyprianus epift. 73. ad Jebatanum
glriostfimum maximum fangwinis bapt#mwm appellat *

ACT A

IO2,

MARTY RUM SINCE R A

la 4 ( id enim judicis nomen fuit ) di quidem certamen nobiliffima virgo

cum eam toto corpore fviffime ex

decertavit.

cruciaffet, ad extremum intermina

VII. Brevi autem potea Bafilides, :


cum ob nefcio quam caufam, a contu
bernalibus fuis facramento adigeretur,
nefas fibi ee affirmavit omnino jurare ;
quippe Chritianum fe effe, idque palam
profiteri. Illi primo quidem hominem

tus ei effe dicitur, fe illam gladiato

ribus violandam traditurum. At illa


cum paulliper fecum ipa rem per

pendiflet , interrogata quid confilii ca


eret, ejufmodi fertur dediffe repon

quod impium effe gentilibus vi

jocari arbitrabantur; verum cum id con

debatur.

tanter affeveraret, ad judicem perdu


VI. Protinus igitur judicis fententia tus et. apud quem fidei fu contan
damnatam, Bafilides unus ex apparito tiam profeffus, in vincula conjicitur.
ribus, ad upplicium abducit. Cumque Cumque quidam in Domino fratres eum
vulgus eam vexare, & obcnis verbis adiiflent, & caufam fubit illius atque
illudere ei conaretur; Bafilides quidem infperat converionis interrogarent;
eos qui contumeliam Virgini faciebant dixiffe fertur, Potamienam, tertio poft

abterrens propellebat, multaque mife martyrium die, notu fibi affifientem, co


ricordi & humanitatis erga illam pr romam capiti fuo impofuie, dixieque,
bebat indicia. Illa vero benignitatem Je ipius caua Dominum orae, atque id
hominis erga fe libenter ampletens, quod petierat impetraffe ; nec diu poftea
bono animo eum ee juffit: e namque poft ipum ad uperos migraturum. Pot hc
obitum falutem ipius a Domino impetra fignaculo Domini a Fratribus accepto,
turam 7, & collata in fe beneficia bre potridie Chritum glorioe confeffus,
vi remuneraturam effe. Hc cum di capite truncatus et. Plures quoque alii
xiffet, ferventi pice per varia corporis ex Alexandrinis civibus, eodem tem
membra, ab imis pedibus ad ipfum uf pore ad fidem Chriti fubito tranfiffe
que capitis verticem, lente ac paulla memorantur, quos fcilicet Potamina
tim circumfufa, mortem contanti ani in fomnis apparens ad id faciendum *
mo pertuliffe memoratur. Et hujumo provocaverat. Verum de his hatenus.
6 Hic et qui cap. 3. hujus libri 6. Eufebii dicitur Prfetus

gypti , cum Origenes decimum ostavum, tatis annum ageret .

7 Itaque Sanstos, etiam poft mortem, pro vivis Deum depreca

D E

S A N C T A

ri , certa jam erat fidelium perfuafio .


8 Sic habet Rufinus lib- 6. cap. 4. astfens eis per vium, & eoro
nas martyrii impetratas a Domino deferens.

P O T A M I A N A

Virgine & Martyre Alexandrina.


Xftat in hitoria Laufiaca Palladii e rus addidit. Certe Potamin veteris hito

pifcopi Hellenopolis, cap. 3. brevis riam celeberrimam apud gyptios, & ma


narratio martyrii fant Potamian, quam xime vulgatam fuo tempore fuie refert
magno Antonio fe didiciffe beatus Iido
An duplex Po rus ibi profitetur. Verum Potamiana, de
t4migna
qua hic agitur, fub Maximini vel Maxi
miani perfecutione paffa memoratur. Un

Eufebius fupra mum. 5. Eufebii autem tem

pore vixit fantus Antonius & ipfe gy


ptius, immo & ipfemet Ifidorus presbyter
& Xenodochus ecclei Alexandrin, at

de Cardinalis Baronius duas hujus nomi que fanto Athanafio notiffimus, ut ex ip

nis Martyres extitiffe putavit, quarum fomet Palladio conftat, qui cap. 1. fu hi
una fenior fub Severo; altera vero fub Ma ftori ejufdem Iidori vitam exhibet .
ximiano imperatore martyrium confumma Verum ut ut fit, cum nec de fanti Anto
- rit. At cum eadem fere omnino de pofte nii autoritate, qui eodem tempore quo u
riori in Palladii hitoria dicantur, qu de traque Potamiana (fi verum fit duas fuif.
priori Eufebius fcripferat , vix dubitamus fe) Alexandri potuit verfari, nec de bea
eamdem omnino effe; cujus cum hitoriam ti Ifidori viri fantiffimi bona fide dubita
fantus Antonius fuis difcipulisi retuliffet, re liceat, Palladii locum proferimus, fuum

incaute Maximini vel Maximiani nomen, cuique ea de re judicium permittentes.


quod beatus ille pater non dixerat , Ifido
MAR

k:

ET

S E L E C T A.

S. Potamiana.

193

M A R T Y R I U M

Sanct POT A MIAN virginis Alexandrin.


Ex Hitoria Palladii ad Laufium cap. 3.
I. D) Eatus ergo Iidorus Xenodochus, fuit excruciata, & adverfus multas ac
qui beatum Antonium convene varias rationes mente, tamquam turris
rat, narravit mihi fe ab eo audiviffe firma ac tabilis, refittebat. Inter in

rem dignam qu mandetur litteris. ftrumenta autem fuppliciorum , cru


r., ... .. POTAMIANA qudam puella formo delius quoddam ceteris tormentum ab
raffitatem ac
fiffima, temporeMaximini " perfecuto eo qui tunc erat judex, inventum eft.
eufatur ut
Christiana.
ris, fuit ancilla cujudam intemperan Jubet enim magnum lebetem pice re
tis & libidinofi . quam cum multum pletum vehementffimo igne accendi,
rogaffet, & ei varia promififlet ejus do. Cum bulliret ergo pix & valde ar
minus, eam non potuit decipere. Quo deret, converfus ad illam beatam f
factum et ut is tandem furore percitus, vus Prfes dixit: Abi, pare volunta
eam traderet prfidi Alexandrino, qui ti domini tui . alioqui, ut intelli
erat eo tempore , tamquam Chritia gas, jubeo te devolvi in lebetem. Il

la vero repondit, dicens: Abfit ut fit


infetaretur maleditis propter perfecu judex adeo iniquur, qui me jubeat pa
tiones; pollicitus fe ei magnam pecu rere libidini & intemperantiae . Ille his talie:
ni vim daturum ob ejus calamitatem, itaque furore percitus, jubet eam exui"
dicens: Si ei perfuaferis ut meo defide & in lebetem injici. Illa vero vo
rio affentiatur, eam cutodi nullo affe cem emittit dicens: Per caput Impe
nam, & qu tempora & Imperatores

tam fupplicio. Quod fi manfiffet in ea ratoris quem tu times, fi ftatuifti fic


quam ab initio oftenderat aufteritate, me upplicio afficere, ne jufferis me exui ',

rogavit ut ea fupplicio affea morere ed jube me paallatim in picem ferven


tur; Ne, dicens, viva meam irrideat tem dimitti, ut videas quantam mihi
intemperantiam.
largitus et patientiam Chritus quem
II. Produa autem ante tribunal

tu ignoras. Qu fic paullatim demifa

virgo fortis, diverfis ad pnas fumen fpatio trium horarum ,emifit piritum,

das comparatis intrumentis, corpore cum pix perveniffet ad ejus

v.

1 In Heraclidis Paradifo, & in altera Palladii verione id Ma


ximiani temporibus contigiffe refertur . Grci Maximini & Maximia
ni nomina fpius confundunt.
2 Quamvis ab ejufmodi loquendi modis multi Chritiani ab
horruerint, aliqui tamen eo ufos fuie etiam in aliis Astis le
gimus - Judi vero nec per nomen Cfaris jurare, nec tatuas
ejus in urbem recipere volebant, ex Jofeph. lib. 13. Antiqui
tat. cap. Io. & eq. Immo nec tropha erigi patiebantur, quod

in iis imulacra effent, imagines fcilicet armis conte& , ex lib,


15. , .

; In eodem libro Paradifi, loco horum verborum; We jufferis me


exui , habetur, Non fim al totam , fed &c.

4 In eodem libro Paradii, per unius hore patium . At {n lau


data fufperius verione, pix refrixiffe dicitur . Unde fideles qui ad
ftabant , vifo tanto miraculo , confirmati unt in fide. Nihil au
tem hic de Potamian morte habetur.

A D M O NI I T I O

IN

E P ISTO L A M

S A N C T I

D I ONY S I I

Alexandrini, de pluribus Martyribus Alexandrinis.


1. TNter alia facr antiquitatis monu Alexandrini epifcopi ad Fabium , feu (ut
menta qu Eufebius Cfarienfis hi fcribit Rufinus cum aliquot codd. mf: et
:::::::*
iam grcis a Valefio relatis, ) Fabianum,
*andrie . 4e- tori u eccleiatic inferuit, extat in

igne fragmentum epitol fancti Dionyfii Antiochenum epifcopum , ubi mo


-

pr
Clar

A C TA M A R T Y R U M s I N C E R A

clara refert, tum de fantis Martyribus qui


in populari tumultu paullo ante Philippo
rum imperatorum necem , tum etiam de
iis qui anno fequenti, promulgata jam im
mani Decii perfecutione, in urbe Alexan

tamen circiter annum inter primorum &


aliorum necem interceffiffe fantus Diony
fius exprefis verbis affirmat, tam apud Eu
febium, quam apud Rufinum lib 6. hift.
cap. , 3o. ubi ifte prim perfecutionis in
drina mortem fubierunt. Ejus autem fan centorem fuiffe refert quemdam dmonis
tiflimi viri narrationem, qui ea qu coram miniftrum, qui in civitate Alexandrina di

viderat fcripit, pro ut ab Eufebio refer cebatur Divinas , qua voce non hujus viri

Jub dupliri
per/ecutione,

tur lib. 6. hift. capp. 4 I. & 42. ex editio nomen, ed profeionem defignari certum
eft .
tione Valefiana proferimus.
2. Porro et fi ex prdita fanti Diony
3. Ex ditis patet, horum Martyrum rare, m.
fii epitola certum fit Metram, Quintam, necem qui in priori perfecutione paffi viii.
Apolloniam & Serapionem in populari fe funt, ad extremum Philipporum imperii
ditione adverfus Chritianos concitata in annum referendam effe, id et annum Chri

teremtos fuie; cum tamen paullo pot fub fti CCXLIX. ceterorum vero qui Decii edi
fecuta fit Decii perfecutio, in qua, ut jam tis animadverfi funt, ad annum fequen
diximus , ceteri Martyres in ea epitola tem, cilicet CCL. Quibus vero diebus eo
memorati vitam finierunt; omnes fere Mar rum omnium fetivitates recolantur, in no
tyrologiorum criptores eorum omnium tulis ad textum infra monebimus.
mortem ad Decii imperium rettilere. Unum
|

-T

E P I S T O L A
Anno Chriti

S. D I O N Y S I I

Epifcopi

249 & 2

D E

A L E X A N D R I N I

ad Fabium Antiochenum.

M A R T Y R I O

S A N C T O R U M
&

M E T R , A P o L L o NI AE,

plurimorum

aliorum.

Apud Eueb. lib. 6. Hit. Eccle capp. 41. & 42.


Perecutio po
palaris .

Equaquam ex Imperatoris edi TAM * nomine,ad idoli templum perdu


to perfecutio cpta et, quippe tam, adorare illud coegerunt. Quod
qu integro anno anteverterat. Etenim cum illa averaretur atque execraretur,
infautus quidam vates ac poeta, qui contrictis pedibus eam per totius civi
I.
|-

quis ille fuit, commoverat jam antea at tatis vicos afpero filice contratos ra

que incitaverat adverfus nos gentilium pientes, faxis illifam molaribus, fla
turbas, ad innatam genti fupertitio gris infuper verberantes, ad fuburbium
nem animos eorum incendens. Ab hoc itidem abducunt; ibique lapidibus in

igitur homine itimulati, omnemque ad

terficiunt. Omnes deinde uno impetu

patranda fcelera licentiam nanti, hanc in domos Chritianorum irruere cpe


folam pietatem, cultumque dmonum runt; & quos quique fibi vicinos no
fuorum exitimabant, fi cdibus adver verat, eos ilico properantes agebant,
fus notros fvirent.
fpoliabant ac diripiebant: ea quidem
II. Primum itaque fenem quemdam, qu maxime pretioa effent in finum
zaa tariai. METRA M.' mine, correptum impia fuum congerentes, viliora autem & li
bu i obrutur .

verba proferre jubent. Quod cum ille gnea quque disjiciebant, ac per vias
abnueret, futibus hominem verberan concremabant; capt ab hotibus urbis

tes, & acutis arundinibus vultum ejus fpeciem atque imaginem exhibentes.

oculoque pungentes, dedutum in fub Fratres vero declinabant , & ubduce


urbium lapidibus obruerunt. Pot hc bant fe fuga, ac direptionem bonorum
Item & geista fidelem quamdam mulierem, QUIN fuorum perinde ac illi, de quibus Pau
|-

1 Metra feu, ut ex Rufino vulgo a Latinis dicitur, Metranus,


colitur in Martyrologiis die 31 Januarii . Eccleiam ipius nomini

dicatam Alexandri exstitiffe notat Bollandus ex vita S.Johannis


Eleemoynarii c. 11. qu extat apnd eumdem Bollandum die 23.Jan.

, lus

2 Alii Cointa , grce xc'vra , ejus nomen varie a variis fcri


bitur. De ea Baronius & Bollandus cum Martyrologiis ; die 8.
Februarii .

E T S E L E C T A.

SS. Martyres Alexandrini.

lus tetificatus et, cum gaudio excepe metu tatim occurrerunt. Alii qui rem
runt . Nec eorum quiquam , quod publicam adminitrabant, ipfa auum
equidem fciam, nifi fortaffe unus ali fuorum neceitate pertrati veniebant;
quis, in illorum manus incidens, hate alii a notis & familiaribus adduceban
nus quidem Deum negavit.
tur, & nominatim citati , ad impura Mai "inter.
III.
Sed
&
admirandam
illam
pro
& profana acrificia accedebant : non
Apllonia forti
tudo.

ve jam tatis virginem A Po LL o nulli quidem pallidi ac tremebundi,

NI AM 3 tunc comprehenderunt, & ma quai non acrificaturi, ed ipi potius


xillas quidem ejus verberantes, cunos vitimarum loco idolis immolandi ef
ei dentes excufferunt. Acceno autem

fent; adeo ut a circumtante multi

extra urbem rogo, minabantur vivam tudine deriderentur, quippe qui palam
fe illam combuturos, nifi una cum ipis omnibus oftenderent, fe tum ad morien

impia verba pronuntiaret. At illa ve


niam deprecari paulliper vifa, atque
interim dimiffa, celeriter in ignem in
s.........
filiit, & conflagravit. Prterea SE RA
maculo dejeus.
P1 o N E M * quemdam, cum in dibus
fuis deprehendiffent, acerbiffimis tor
mentis excruciarunt, & membris omni

bus confraum, ex cnaculo prcipi


tem dejecerunt. Porro nufquam, non
per viam publicam, non per angi
portus incedere, aut nou aut inter

dum, tum ad facrificandum pufillo ani


mo effe . Alii vero promtius ad aras
accurrebant, audater affirmantes num

quam fe antea Chritianos fuiffe . De


quibus veriffime prdixit olim Domi
nus, ejufmodi homines gre falutem
conecuturos. Ceteri autem partim al
terutros eorum quos diximus fequeban
tur, partim fe in fugam dabant, par
tim comprehendebantur . Ex quibus
nonnulli cum ufque ad vincula & cu
ftodiam progreffi effent, quidam etiam

diu nobis licebat; cum omnes ubique


& affidue calamitarent: Quicumque plufculos dies in carcere pertitiffent ,
impia illa verba proferre abnuiflet,eum prius tamen quam in judicium indu
ilico trahendum effe, & flammis ultri cerentur, fidem ejurabant. Nonnulli

cibus abfumendum. Et hc quidem vero cum aliquamdiu tormenta for


diutiffitne viguerunt ad hunc modum. titer fuftinuiffent, ad reliqua qu in
Secuta deinde feditio & bellum civile tentabantur fupplicia animos depon
miferos excipiens, crudelitatem qua derunt.
V. Verum beati illi ac tabiles co
in notros graffati fuerant, in ipos mu
tuo convertit. Ac nos quidem paullu lumn Domini, ab ipo confirmati, &
lum refpiravimus, dum illorum ceffa fidei fu robori congruentem, & ex
ret furor.
quo repondentem vim atque contan
Perfectutio Deeii
IV. Sed continuo imperii illius erga tiam nanti, admirabiles regni illius

.
nos benignifimi i mutatio nobis nuntia tetes effeti funt . Quorum J U L I A
ta et & graviffimus nobis minarum N U s vir podagr doloribus contri.
terror intentabatur. Jamque aderat edi us, qui nec tare poterat nec incede
um imperatoris (Decii) illud ipum re: una cum duobus aliis qui ipum
fere quod a Domino notro prditum portabant, addutus et. Horum alter an anna.
-

eit, horrificum ac terribile exhibens, tatim negavit; alter nomine CRoNIoN,

adeo ut ipi etiam Eleti, fi fieri poffet. qui E UN Us cognominabatur, necnon


Matth. 14: 24. fcandalum
paterentur. Omnes certe & fenex ipe Julianus, cum Chritum
mirum in modum exterriti funt; ac confeffi effent, per univerfam urbem,

multi quidem ex illutrioribus, pr qu quidem, ut notis, maxima et,


camelis
3 Apolloni nomen etiam apud Latinos celebre : cujus fetum

agunt die 9. Februarii.

4 Ejus natalis dies in Martyrologiis notatur 14. Novembris.


Extabat Alexandri eccleia ipius nomini dicata, cujus meminit
S. Epiphanius href. 69. n. 2.

5 Cum feilicet Philippis imperatoribus Chritianis, aut certe er


ga Chritianos propenfiimis , Decius fucceit, de cujus fvitia

in Prfatione egimus.

6 Julianus cum Euno & Befa memorantur in Martyrologiis La


tinis die 27. Februarii. In Menis autem Grcorum, omiffo Befa,
Juliani & Cronionis fetum die z o. Ostobris recolitur. Eulogitrs Ale
xandrinus Patriarcha S. Juliani Bafilicam retauravit, uti legitur
in Prato pirituali cap. 146.
-

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

camelis infidentes, flagris fublimes ver pro omnibus tormenta pertulerat.


VII. HE R o N " etiam & AT ER, & ""
berati, tandem ardentiffimo igne cir
cumfufa totius populi multitudine con Is D o Rus gyptii , cumque illis
fumti funt. Miles vero qui ipis, dum DioscoRus puer annos circiter quinde

ad fupplicium ducerentur, adtabat, & cim natus judici oblati funt. Et cum
contumelias inferentes propulerat, BE judex primum ante alios adolecentem
sAs nomine, conclamante adverfuseum Diocorum, partim fermonibus ut fle
populo, in jus addutus et ; ubi for xibilem decipere, partim tormentis,
tiffimus Dei pugnator, cum in magno ut mollem ac tenerum cogere tenta
illo pro pietate certamine trenue fe viflet : ille nec perfuaionibus ceffit,
geffiffet , fecuri percuffus et. Alius nec tormentis. Reliqui crudeliffime
item oriundus ex Libya , & vocabu verberati, cum cruciatus fortiter futi
lo & divina beneditione vere MA

nuiffent, igni etiam ipi funt traditi.


c A R 7, cum a judice omnibus modis Diocorum vero qui in omnium con- piram -follicitatus ut Chritum negaret, fleti pectu inclaruerat, & qui ad omnia

numquam potuiffet, vivus comburitur. interrogata fapientiffime refponderat,


admiratus judex dimifit, fpatium fe il
DE R , cum pot diuturnum carceris li ad poenitentiam concedere affirmans
horrorem in quo vinti permanferant, ob tatis infirmitatem. Et nunc nobi
ferreos ungues , flagra ac mille do fcum veratur divinus Diocorus, in
lorum genera pertuliffent , viv cal majus ac diuturnius certamen referva
cis incendio etiam ipfi colliquefati tus. Sed & N E M E si o N " quidam, et
iam ipe gyptius, primum quidem
perierunt.
VI. Eumdem cum ipfis exitum for falfo accufatus fuerat, tamquam focius
Pot hos EP IM A CH U s * & A L'ExAN

Item /43na
osalleres.

tit funt quatuor mulieres. A M M o

& contubernalis latronum. Potea ve

N A RIU M quidem virgo fantiffima,


propterea cum a judice diutiffime tor
ta fuiet , ingenti cum pertinacia ,
quod palam prdixerat, nihil eorum
qu judex jufferat prolaturam fe effe:

ro cum apud Centurionem hanc calu


mniam , a fe utique alieniffimam ,
depuliffet, delatus quod Chritianus
effet, ad Prfeum vintus adduci

tur. At ille inquiffimus judex , pot


pollicitationem fuam executioni man quam eum duplo gravioribus quam re
dans, ad fupplicium abdua eft. Re. liquos latrones tormentis ac verberi
fidu vero, MER CU R I A fcilicet , a bus affeciffet, inter latrones juffit in
nus in primis veneranda, & DI o Ny cendi. Et ic vir beatiffimus fimilitudi
si A plurimorum quidem liberorum ne Chriti honoratus eft.
VIII. Porro univerus fimul mili
mater, fed qu pignora fua minori
quam Dominum caritate complexa eft; tum manipulus, A M M o N * fcilicet,
& alia rurus A M M o N ARIUM, cum Z E N o; PT o L E M U s & IN G EN U U s,

Prfeum jam puderet eas ulterius cumque illis fenex T H E o pH i Lus , ":
incaffum torquere , & a feminis fu ante prtorium tabant. Et cum qui
perari, gladio cf funt, nullis prius dam ob Chritianam religionem in
tormentis fubdit. Etenim earum prin judicium induus, jamjamque nega

ceps & antefignana Ammonarium

turus Chritum videretur, illi adftan


teS

7 Grce Maixae, latine Beatus. Ejus nomen Latini in Marty.


rologiis die 8. Decembris celebrant.

3 Eorum natale Martyrologiuni Romanum cum aliis Latinis re

fert ad diem 12. Decem. ; Grci ad diem 31. Ostob. Epimachi vero
translationem Conftantinopolim 11. die Martii . An vero Epimarbus

hic memoratus, is fit qui die 1o. Maii cum Gordiano Roma coli
tur, incertum eft.
9 Utraque Ammonarium cum Mercuria & Dionyfia memorantur
n Martyrologiis die 12. Decembris.

1o Heronis & trium fequentium memoria habetur in Martyro


Mogiis die 14. Decembris, fed Ater a Baronio Arenius a Rufino

Arfinus appellatr; Grcus tamen textus habet ar le , quamvis


apud Syncellum & Nicephorum dicatur agne. Photius in Biblio
theca cod. 119. Ifidorum Pierii celebris Alexandrin Schol magitri
fratrem germanum atque in martyrio collegam fuiffe refert . In
fine tamen monet , quod etfi nonnulli tradiderint Pierium mar
tyrio vitam finiiffe, alii ipum pot fedatam perfecutionem Ro
m vitam tranfegiffe dicant.

1 1 Nemefius dicitur in Martyrologio Romano, ubi , & in aliis


Latinis Martyrologiis die 19. Novembris memoratur.
12 Et hos quinque Martyres Latini in Martyrologiis recolunt
die zo. Decembris .
-

L L L L L L L L LS LS LLLLLLL 0LLLLLLLLS
S 000
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLLS LLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLL

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL


LLLLLL LLLLLLLLL LL LL LLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS CC LL LCLLS LLLL LLLLLL


LLLLLLLLLSLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL S LLLLL LLLLLLLLLLS LLL
LLLLLS LLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL S LLLLS
LL LLLLL LLLLLLL S LLLLLLLL LLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL S
LL LLL LLLLLLL LLLL LLL LL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLS LLL LLLLS
LL LLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS

LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLS LL LLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS L LL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLS LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLS

SZZ

LLLLLL LLLaLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLS LLL LL LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLL

LLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLS

LL LLLLL 0 LLLS
LLLL S

LL LLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLS L LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLL


LLLLLLL LaaLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS L LLLLL LLLL L LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLS LLLCC LLLLL S LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLL LL LLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLCCS

LLL LL LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL


LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLS
LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLS
LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLL
LLLLLLLLLLS

LS LLL LLL LLLL LLL LLLLLLLL


LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLL
LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL eeS
LLLS LLLLLLL LL LLLLLLSL LLLLLLLLLL LLLL

LL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLL LLLS


LLLLLLLL LL LLLL LLLLL LLLLLL LL S
LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL

LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLS


LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL
LLLLLLLLLS LLLL LL LLLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLLLS L LLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS S
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS
LL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLL
S LLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S


00 LLLLLL LL LLL LL LLLLLLLLLLLLLLS
00S GGGG LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLL 00S LLLLLLLLL LLLLLLLLS

SS

00 LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL


LLLLLLLL LLL 0S LLLLLLLLLS

LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS


LL LLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLg
LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

0S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LS


LLLLLLLLLS L LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

00 LLLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL

0 L L C

LL S

0S

S 0

LLL LLLLLLLLL LS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS


LSSS SH SLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLS
LLLLL S LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLS
LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL0000S
0LL LLLLLL LLLLLS
L0S

LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLS LLLS LLLLLLS

LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS
G 0

LLLLL

A C T A

M A R T Y R U M

De gradu fummo capitoliorum

tor et fi rebus getis non interfuerit , cum

tamen paulio pot , id et quinquageimo

Prcipitatum .

inde anno, ut habet codex Fofatenfis ,


hc cripferit , integram fidem meretur.

Ef crucis Chriti bona confitentem,

Qu vero de ejudem beati Martyris

Vinxit ad tauri latus injugati


Plebs furibunda.

uem negatorem Jovis ac Minervae,

translatione in iidem Atis referuntur, vi

dentur effe priori narrationi adfuta cir


ca fculi quinti initium, quippe non lon- .

Ut per abruptum bove concitato

ge pot obitum beati Exuperii epifcopi

Cautibus tiniis calida foluti

Tolofani .
Confrmantur
ex antiquis

fcriptoribus.

S I N C E R A

Spargeret curus lacerum cadaver,


Pulte cerebri.

4. Memoriam ejudem beati viri cel Et hiturgiis.


1. hitori Francorum cap. 3o. afferens ali brem femper in Ecclefia fuie prter Mar
quot epifcopos in Gallias fub Decii tem tyrologia tetantur antiqu Liturgi, in
pore acceflife , Gratianum fcilicet Turo quibus fingularis de beato Saturnino Mif
nes, Trophimum Arelatem, Paulum Nar fa occurrit. In Miffali Gothico, quod ex
bonam, Saturninum Tolofam , Dionyium Thomafio edidit noter domnus Johannes

2. Gregorius Turonenfis epifcopus lib.

Parifios , Stremonium Arvernos & Mar Mabillonius lb. 3. Liturgi Gallican, Sa

tialem Lemovicas; ex quibus Dionyium & turninus, conclamantifimus teftir nominis di


Saturninum martyres obiifle dicit: ita lau vini appellatur, quem turba gentilium cum
dat fanti Saturnini Ata, quafi horum o impulit fano, intulit caelo. Ibidem ex parti
mnium antititum miiones in his conti

bus Orientis in urbem Tolofatium definatus di

neantur: idque nonnullis viris dotis in nu citur. quem tamen Fortunatus lib. 2. carm.

peris de miione fancti Dionyfii Parifienfis 9. ex Romana urbe adveniffe cribit. Ve


controverfiis perfuafum fuit. At certum rum utraque opinio ftare potet . quam
eft eo loci nihil aliud voluiffe Gregorium, quam Miffalis prferenda videtur autori

quam ex Atis fanti Saturnini, ubi fanti tas non ob antiquitatem. tantum, verum
huius Martyris tempus miionis expreum etiam, quod in Narbonenfi provincia, in
habetur, aliorum quoque epifcoporum me tra quam tunc civitas Tolofana contine
moratorum , quos aliunde cum Saturnino batur, in ufu fuerit. Non minus in Hif
in Gallias adventaffe exitimabat, tatem pania quam in Gallia folemne erat fanti
deducere. Id autem patet ex loco Ato Saturnini fetum, ut ex celeberrimo Mo
rum, quem ipe Gregorius ibidem profert, zarabum Miffali patet, ubi in Miffa, qu
in quo de aliis prter Saturninum epifco de eo fancto Antiftite habetur , ejus paf
pis nulla penitus mentio habetur. Hujus, fionis tota feries eodem modo, ac in ejus

inquit, tempore eptem viri Epifcopi ordinati Atis, enarratur . Eadem Ata metrice in
in Gallias mih funt, ficut bifloria paionis fan hymno Breviarii eorumdem Mozarabum
ii martyris Saturnini denarrat . Ait enim :

referuntur.

(verba paffionis refert qu tempus, non


5. Quo anno Saturninus mortem oppe
hos Epifcopos defignant.) Sub Decio Gra tierit, incertum et. Ipum Decio & Gra

to Confulibus , ficut fideli recordatione retine to confulibus, id et, anno CCL. Epifcopum Tempus
tur, primum ac fummum Tolofana civitas fan Tholof datum fu1ffe Ata tetantur; at
ium Saturninum habere cperat Sacerdotem. quamdiu ibi moratus fuerit, non explicant.
wi .

Deinde narrationem fuam profequitur Gre Ejudem fanti Martyris memoriam vul

gorius : Hi ergo mii funt &c. De ejudem gata Martyrologia celebrant die 29. men
fanti Saturnini miraculis agit idem auctor fis Novembris, qua etiam die in Sacramen
lib. 1. de gloria Martyrum cap. 48.
tario Gregoriano fani Saturnini martyris
3. Circa idem Gregorii tempus beati natale recolitur, quem tamen alium effe a
Saturnini laudes carminibus celebravit Ve notro Saturnino certum et, utpote qui in
nantius Fortunatus lib. 2. carminibus 8. & Miffali Gelaiano, ac in nonnullis codd. m.fl.

9. ubi de ejudem fanti viri martyrio & Sacramentarii Gregoriani, Chryanto, Da


fepultura eadem omnino refert, & qu in ri aliique Martyribus Romanis adjungi

ejus Atis habentur, qua in re Sidonium tur. Et quidem hac ipa die Saturninum,
Apollinarem Arvernorum epifcopum imi qui fub Maximiano imperatore cum Si
tatus et, qui lib. 9. epitola 16. ad Firmi finnio diacono Rom paffus dicitur, Mar
num de fanto Saturnino hc habet, pot tyrologia vulgata celebrant. Cujus Satur
quam pollicitus eft fe nonnifi de fantis nini tumulum, qui in via Salaria extabat,
Martyribus carmina ulterius editurum.

fantus Damafus Papa veribus exornavit,

quos inter alia ejus Pontificis opucula Ro


E quibu primum mihi pjallat hymnus,

m edidit Martius Mileius Sarazanius ,

Qui Tolofatem tenuit cathedram,

carmine 25. In duobus tamen codd. mf.


abba

pasts

E T

S E L E C T A.

S. Saturnini.

abbati Corbeienfis, quibus Hugo Menar- toldi defignavit, fantus Saturninus Tlo.
dus pro editione ejudem Sacramentarii fatium epifcopus celebratur, ut idem Mc

ufus et, atque ub nomine Rotradi & Ra- nardus in notis obervat pag. 188.
-I

-r-

Pot annum

Chriti 25o

Sancti SATURN IN 1 Epifcopi Tolofani & Martyris.

|-

Ex compluribus codd. mf.


I. QI eorum virorum beatiffimas paf. rar in aliquibus civitatibus ecclei

S fiones debita admiratione, vene

paucorum

Chritianorum devotione

ratnur, quos procul a fedibus notris, confurgerent; ed nihilominus crebra


miferabili errore gentilium nidoribus

non tantum remotarum immenitate

terrarum , verum etiam marinorum ftidis in omnibus locis templa fuma,

quoque fluuum interpoitione difcre rent: ante annos L. ficut atis publicis ,
Santhi celebran.
di

tas, fam deferentis officio & audimus, id eft, Decio & Grato Confulibus,
& credimus felici martyrio confecra icut fideli recordatione retinetur, pri

tos; atque illos dies, quibus in Domi mum & fummum Chriti Tolofa civitas
nici nominis confeffione lutantes, bea fanum Saturninum habere coeperat satar: ri.
mus Epifcopu)

toque obitu regnis cletibus renafcen Sacerdotem. Cujus fide atque virtute :
tes, ejudem Domini laudem, cujus in eorum, qui in urbe eadem colebantur,

decertatione viribus adjuvati pot vi dmonum coeperunt ceflare vaticinia,


toriam coronantur; vigiliis, hymnis commenta nudari, artes detegi, omnif
ac Sacramentis etiam folemnibus hono

que illorum apud gentiles potentia,

ramus, ut eorum patrocinia atque fuf. omnique fallacia, Chritianorum fide


fragia in conpeu Domini orando crefcente, decrecere. Cumque fupra
quramus, honorando mereamur: qua dio Epicopo ad eccleiam id tempo
fantum itum diem follemnitate vene ris parvulam juxta capitolium, quod
rabimur, quibus gaudiis excolemus, inter domum fuam & domum Dei erat,
in quo vir beatiffinius SA TURNIN Us, frequens itus effet ac reditus; fanti viri
epicopus Tolofan civitatis & martyr, prentiam futinere fallax dmonum
in eadem civitate geminatam 'coronam, turba non potuit: & ut erant muta fi
Deo largiente, promeruit, & de facer mulacra nonnullis adumbrata phanta
dotii dignitate, & de honore martyrii? fiis: , ad facrilega obequia & follicita

ut quem jam venerabilem vita fecerat, confulentium vota coeperunt in filentio


permanere,
etiam paffio confecraret.
III. Cuncti itaque facrileg uperti
II.Tempore illo quo pot corporeum
Salvatoris Domini noitri Jefu Chriti tionis antiftites confulentes tanta rei
adventum, exortus in tenebris Sol ju novitate permoti, inter fe invicem qu

ftiti, plendore fidei illuminare occi rere, unde in numina fua veniffet inu
dentalem plagam cperat, potquam fitata tantis temporibus taciturnitas :
fenfim & gradatim in omnem terram quinam emper ifta garrula oracula Obmuteferint
oractula .

Evangeliorum fonus exivit, parique claufiffet, ut nec invocantium precibus


progreffu in regionibus notris, Apo excitata, nec fufo cruore taurorum, &
tolorum prdicatio corufcavit; cum tantis hoftiis delinita, aliquod confu
lentibus
1 Unus cod. Germ. gemmatam .

qu hc verba, icut Astis publicis, primaria, aut certe qual i ma

2. Cod. unus Germanenfis habet , grandique proceu , alii quinque


codd. tardque progrefu.

nu inferta funt .

4 Cod. 1. German. fub Decio & Germanico. Conch. vero , fub De

3 Supplendum fortafis, continetur. Plures codd. habent, ante


annos fatis plurimos. In aliis, ante annos plures. Cod. Fofat. anti
quiffimi lestionem retinttinnus, in quo hc verba , ante annor L.,

nitide exarata funt, hc ifta fequebantur, ubti; tlurimis ; upra

eio Germanico (9 Grato.

5 Sic cod. Fofat. & Colbert. At Surius cum aliquibus mff nullis.
Unus autem German. in illis bumbrata fantafis.

6 Surius, ita garrula ora clauiet ..

I YO

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

lentibus afferre reponfum aut irata, mus injuriam, quos jam nunc compel
aut abentia denegarent: audiunta, quo lentibus nobis, aut facrificando placet,

dam Religionis noftr inimico, novam

aut moriendo ltificet. Ad tam facri

necio quam furrexiffe feam upertitio leg vocis impulum, omnis fantum

ni gentilitatis inimicam, qu Chritia virum infanientium turba circumdat,


na appellatur, & in deorum fuorum ex ac presbytero uno ac duobus diaconi
cidium niteretur. Hujus etiam fide ef. bus, qui obequiis ejus adhferant, per
{e

epifcopum Saturninum, cujus crebro fugam lapis, ad capitolium folus attra

juxta capitolium tranfitu, ad conpe hitur; & cum immolare dmoniis co


tum viri illius exterrita deorum fuo geretur, clara voce tetatur: Unum &
rum ora filuiffent, nec facile poffe refe verum Deum novi. Huic laudis hoftias
rari, nii epifcopum illum mors matu. immolabo . Deos vefiros demones cio:
rata fubtraheret. O infelix error ; & quos incaum non tam hoftiis pecudum,
cca dementia ! Audiunt diis homi quam animarum vefirarum mortibus bo
nem effe terrori; & a delubris atque a moratis. Quomodo autem vultis ut ego
fedibus fuis dmones ad tranfitum ipius eos timeam, a quibus, ut audio, dicitis
exfulare non folum audiunt, fed etiam

me timeri ?

intelligunt. Et hunc virum adoratis fi


V. Ad hanc fanti Epifcopi vocem ,
bi idolis etiam fine prmifa intermi omnis ille facrileg multitudinis tu
natione terribilem , interficere potius multus incanduit, tauroque illo qui

quam honorare malunt miferi : non fuerat vitim prparatus, fune lateri
confiderantes, quod nullum magis bus ipius circumao, & pot terga de
quam illum colere deberent, cujus fer miffo, ad miniterium fu crudelitatis
vi uis numinibus imperarent. Quid e utuntur. Potrema enim parte funis il
nim tultius, quam timere metuentes ; lius, qu ad poteriora tauri ipius de

& illum qui dominatur dominantibus fluebat,ancti viri pedes inligant,aum


non timere ?
que timulis acrioribus taurum de fu
3auur appre.
Pp ditur .

IV. Inter hc ergo conquirentium periori capitolii parte in plana prcipi


& tupentium tudia, cum magna fuif. tant. Nec mora: inter primos defcen
fet hominum multitudo congregata, & fus ipius gradus, capite collifo, cere
omnes tudiofius vellent, parato ad vi broque excuffo, & omni membrorum
&timam tauro, etiam certi aliquid de
his qu dicebantur agnocere, & deos
fuos litatione tam ingentis hofti vel
reducere cuperent, vel propitiare : ec
ce ipfum Saturninum, ad officium fol

parte corpore lacerato, dignam Deo

animam Chritus excepit; ut quam pro


nomine fuo fideliter dimicantm, fup
pliciis furor gentilis extorferat,uis pot
vitoriam laureis coronaret . Exanime

lemne venientem, unus ex illa mali tamen corpus neque obnoxium jam ul

gnantium turba eminus agnofcit, & lius injuri, ufque ad eum locum, tau
dicit: En ipfum adverfarium cultibus ro furente, perdutum et, ubi fune dif

notris, nov religionis igniferum, qui


detruenda prdicat templa, qui deos
noftros dmonum appellatione conde
mnat,cujus poftremo prentia confueta
nos prohibet obtinere repona. Itaque
quia ipum nobis opportuno in tempo
re debitus ipi finis exhibet, notram
pariter, deorumque notrorum vindice

rupta, tumulariam "eo tempore meruit


fepulturam. Nam paucis id temporis
Chritianis, ipfique, propter furorem
gentilium, ancti viri corpus humare

z In prcipuis imperii civitatibus capitolia fuie obvia exempla


probant : immo fortaffe non temere quis affereret, prcipuum
loci templum, etiam in opidis, capitolium communi ufu appella
tum fuiffe. Carthaginis Capitolium laudat S.Cyprianus in lib. de

Baron. in notis ad Martyrolog. d. 29. Novembr.

metuentibus, du tantum muliercul,


fexus infirmitatem fidei virtute vincen

tes, & viris omnibus fortiores, & fui

Sacerdotis exemplo, credo, ad tole


I All

Lapis. alii austores alia memorant in variis urbibus. Videfis

3 Codd. mf. habent probare.

9 Hic definit unus e codd. notris mff.


Io Sur. tumtiltuariam,

0 teiditur

E T

S E L E C T A.

S. Saturniaus.

I I I

rantiam paffionis animat, beati viri etiam ipi beato Martyri virtutum nie
corpus ligneo feretro immium, quam ritis comparandus, bafilicam quam de
maxime in proximo loco, coatis apte ceffor fuus fideliter inchoaverat, intan
fcrobibus, condiderunt: ut venerandas tiffime confummavit, & feliciter dedi
fibi fan&tas reliquias, non tam fepelire, cavit *6. Qui cum transferre illuc fan

quam abcondere viderentur : ne forte ti Martyris reliquias, non pro fua in


facrileg mentis homines, fi aliquid credulitate, ed pro ipius honore dubi
conditi corporis tumulo viderent hono taret; admonitus per quietem et, ne

ris adhiberi, effoum tatim corpus, in infideliter negligeret, quod fideliter


fruta difcerperent, & eriperent etiam credidiffet; nullam fieri vel diminu
tione "7 cinerum , vel commotione
ipam tenuem epulturam ".
B'flea ip di
444

VI. Manfit aliquamdiu fub vili c membrorum piritibus injuriam : quia


fpite, omnibus quiden inhonorum, fed manifeta res effet hoc Martyribus pro
honoratum a Deo Martyris corpus: do ficere ad honorem, quod profuiflet cre
nec fan&us HILAR I Us **, pot mul dentibus ad falutem . Statimque tali

tum temporis in Tolofana urbe Epifco vifione firmatus, religiofis Imperatori


pus ordinatus, de antecefforis fui obitu bus precem detulit, ac fine mora ulla
intrutus & merito, effoffa ufque ad quod tam pie popofcerat impetravit,

ipum fepulcrum ligneum terra,fantas

ut translatas ad bafilicam omni tudio

veritus commovere reliquias, tranfvo prparatam fanti viri reliquias, non


lutionem defuper multo latere 13 dili tam temeraria violaret audacia, quam

genter extruxit, bafiliculam etiam ad


* al, tignis .

ambitiofius venerantis

coleret obe

modum parvulam vilibus lignis * ad quela : .


locum tantum arationis adjecit ; ab
VII. Quod nunc huic opuculo fu Collestoris epilo
fcondendo videlicet Martyris corpus, pereft, omnes legentes, omnes intelli Matth. 9: 29
-

gtr .

ne perfidi homines effoum eum deri gant audientes, caufam falutis noftr
perent. Procedente dehinc tempore, in fide tare; neque fine caua Domi
cum multorum ad bafiliculam illam

num evangelica voce dixiffe : Credis

fideliter a fculo recedentium pro fo hoc? Cui cum reponum fuiet, Cre
latio propter corpus Martyris quiecen
tis deferrentur exequi, & locus omnis
tumulatorum corporum multitudine
fuiffet impletus; fantus SI L v I U s 14,

do; ait : Fiat tibi fecundum fidem

tuam. Non quod Dominus, fcrutator


cordis & rerum, de illius credulitate

neciret: fed ut de his, qu de domi

epifcopatum upradi urbis indeptus, nicis virtutibus dicerentur, aut his qu


pulcram & pecioam bafilicam magnis nobis tribui poceremus, non debere nos
fumtibus parans ad venerandi Martyris dubie credere commoneret. Unde quia
transferendas illuc reliquias, ante con & ipe Salvator de talibus viris dixit:

fummationem cpti operis receit e Si feceritis voluntatem meam, jam non Johan. 15: 13.
fculo. Pot cujus obitum fanus Ex dicam vos fervos, fed amicos ; & idem
sU PER I U s * * in fummum facerdotium

fub prophetali voce tetatus et, Mibi Pfalm. 139: 16.

cooptatus, vir abfque ullius prcello autem nimis bonoratifunt amici tui Deus;
rum injuria, abfque ullius qui id tem & iterum, Hi unt qui venerunt de tribu-Arsena.
poris eccleias regere videbantur invi latione magna, qui laverunt ftolas uas
dia, non folum nulli fecundus; verum infanguine Agni; qui fequuntur Agnum;
de
11 In uno e notris codd. mff hic ponitur claufula, Gratias Deo
omnipotenti , qui coronavit Martyrem fuum in pace, cui est honor G' glo

ria in facula faculorum . Amen. Deinde fub titulo, De eius translatio


ne. In diebus illis, manft aliqnamdiu &c. Qu equuntur prioribus
A&tis potmodum adjesta videntur .
12. In catalogo epifcoporum Tolofanorum Hilarius beato Satur
nino fubjungitur; ed nihil de ejus tate certum habetur. Vide

Bollandian. tomo 5. Maji die 21. pag. 11.


13 Surius cum aliquot mff labore .
14 Non magis quam ejus deceffor Hilarius, nobis notus et Silvius.
15 Hujus Exfuperii laudes vide apud Hieronymum epit. ad

Ruticum monachum & in altera ad Furiam. Ipi etiam idem S.


Dotor commentarios in Zachariam prophetam nuncupavit . Eidem
Exfuperius Innocentius I. Papa egregiam epitolam fcripit , qu
multa eccleiatic diciplin capita, & facrorum librorum cano
nem continet.

16 De bafilica in ejudem fan&ti Martyris honorem a Launeb


de eiuque uxore conftrua, agit Fortunatus lib. 2. carm. 9.
17 Cod. Floriacenfis, Vel diminutionem cinerum, vel comminutionen
? vel piritibus quiecentium injuriam.
13 Hic definit unus cod. German.

membrorum

19 In codd. Fofat. fanguine uo Hi equuntar.

LL L 0S

L L L L

L L L L L L L L L L L L L L L

CMMS t SLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLS LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLL LLLLS
LLLL LL LLLLL LLLLLLLL SLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLL LLL LLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLL
LLLLLL SLLLLLLLLLS SL LLLLLLS LLLLLLL LL LLLCCS LLLL LLS LLLLL L LLLL LLLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLS tt SLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLS LLLLLS LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLS
tttS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLS LLLS LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL
LLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LL

LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLS

LL LLLLLLL LLLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLL LL LLL LL LLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLL
LLLL LLS LLLLL LLLS LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLLS

Skk

LL

L L LL LS GG G

L L L L L LL L L L

LLLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLS


k SL LLS 0S
LLLLLLS LLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL CS LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLSLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LL LL LLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLS LLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL

LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS L LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLS


LLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL L
LLLLL LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLL


AASAASAAASSS S LLS LLS LLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS 0S LLLLS
TM aT AAAS LLLLL
LLLLLLLLLL
LL LLLLS LLLCS LLS CLLLLLSS LLLLLS LLLLL LLLS
LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLL
GCC0 S

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLLLLL 0S

LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLGGLLLLLS LLLLL


LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL S EMM
LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LL LLLS LLLL LLL LLLLLLL LCCLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLS 0LLLLLLLLS LLLLL GG LLLLLLLLLL LL LLL
LL LLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLS

LLLLLLL GGGGGCLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLGLLLLL


LLLLLLLL
LLLLL S LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL s LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLL LL LLLS
S Saaa aa S L00S LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL
AA TTTS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL GT LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS s GGG LLLLLLL

S LLLLLLLLSLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLSLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LGGG
CCCCLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLS LL
LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLL L
LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLCCCLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LL LLLS
LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLS LLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS
LLLSLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLS LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLS 0S LLLS 0S LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLSLLLLLLL LL LLLLL LLS LLLSS 0SLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL

LLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LL T LLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLL LLLLLL LLL

GL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLLLL LLLGGLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLS
LLLL

SS

L L L L L L L L L LS LLLLLLLL LSLLS
LL0
LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLS s LLL LLLLL LLLL LLLLLLLS
LL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLL LLS 0 LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLSS GGGG LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLSLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLS LLLLLLLL LLCCLLLS CLL LGLL LLLL LLS LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS GGGS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS CLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS CLLLLLLLL LLLLLL LLLllLLS LLLLLLLLLLL LLS
LLLL LL LL LLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL S LLLL

LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL S LL LLLLLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLS LL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL L
LLLLLLS LLLLLLLLL LLLS 0S LLLLLLLSS LLLLLS
LLLSS00S LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LL
LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS

LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLLLL 0S LLLLS


LLL LLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLS0S LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL 00S
0S LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL 000S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLS
LLS LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLL
LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS GGGG GGG GGGGGGGG LGGGGGGGGG GGGGGGG GGGGS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS GGGGGGGS CLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL CCCS
LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLL 0SSLS0S

LLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLL YT


kkkk
LLLLLLLLLLL
LLL LLLLLLL LL LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSSSZSSSSSS
S

SS

SS SS

SS

aaa
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLSS
LLLLLLLLLS
LLLLLLL e LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS AAAAS LL LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLS 0LL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL GG LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLSe SLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL S LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LS
LL LLLL LLLLLLLLS GG LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLCLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL GGGG LLLLLL LLLLS LLLLS LLLL LLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLL LLS LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLLL LGGS LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLLLL LCCLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLS
LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLL

LLLLLL 000SLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS


LLLLL LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS 0S LLLL 0S LLLLLL 00S LLS CCS LLLL LLLL LCCCS
aaLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLS
CCLLS

LS LLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL

LLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLSSLLLS LLLLLL S LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLL SLLLGGG LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL
LLL LL LLL LLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLS LLL s LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS s LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLS LLLLS LLL CCLLLLLCLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLSe SLLLLLLLLL LLLL
LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL S
LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL
LLL LLLLLS LLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL S LLLS
LLL LLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL
LLLLLLLL S LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLL eeS


LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL 00S LLLLLL 0S
LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLS
LLLLLL LLLLL 0S LLLS LLLLLLS LLLLLLLL 00S LLLLS

LLLLLL 0S LLLLLL LLS LLL LLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLS
GGGS LLLS LLLLLLLLSLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLL LL LS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLLS
L

0SCLLS

I I.4

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

5. Concil. edit. Labean ; nii ejus epitol fcimus beatos illos qui viam nobis praeiverunt,
fufpeta effet auctoritas, quam nempe ex & quos brevi fecuti fumus : PANTNUM
Iidori Mercatoris officina prodiiffe fentiunt fcilicet, vere beatum ac dominum meum : &
viri eruditi.
fanium C L E M E N T E M, dominum item
Alexandri stu

VII. Quanto autem tudio pro Ecclei

meum qui me plurimum adjuvit, & i quis a

2: l. bono ftuaret Alexander , ipfemet prodit liui fuit ejufmodi. Per quos tu mibi innotui
As

in epitola jam laudata ad Antiochenfes , fii, domine ac frater longe omnium prfiantif.
ubi fe leviora exitimaffe affeverat vincu fime. De Pantno viro plane apotolico,

la, quibus contritus in carcere teneba qui Chriti fidem exteris gentibus annun
tur, tatim atque audivit, quod Afclepi tiavit, fufius agit Eufebius libro 5. hito

ades, quem perecutioni tempore fidem Chri. ri cap. 1 o. & alibi paffim ; Hieronymus
fii confeum, maximam gloriam retulie dicit in Catalogo, atque in epitola ad Magnum,
Eufeb. lib. 6. Hift. capite I I. in Serapio aliique auctores eccleiatici, cujus fetum

nis Antiocheni epifcopi defuncti locum fub vulgata Martyrologia die 7. menfis Julii
ftitutus fuiet. Iftius epitol fragmentum

celebrant. Clementem vero iidem etiam

refert Eufebius loco laudato, ubi ic lo autores laudant, ejuque memoriam U

quitur Alexander: Expedita mihi ac levia fuardus aliique nonnulli Martyrologiorum


vincula Deus effecit cutodie mee tempore, fcriptores die 4. Decembris recolunt. Sed

potquam comperi Aclepiadem, virum fidei is prter ea fcriptis fuis , quorum maxi
merito maxime idoneum , fanfiim eccleiae ma pars ad notram uque tatem ferva

vefire epicopatum divina providentia fucepi

ta et, maxime innotefcet. Ejus elogium

(e. Hanc epitolam per Clementem presby paucis verbis prftringit Hieronymus in
terum ad Antiochenfes tranfmiffam fuifie epitola ad Magnum oratorem Romanum:

ait Eufebius, quem Clementem Antioche Clemeni Alexandrimae eccleiae presbyter, vir,
ne ecclefie presbyterum appellat Rufinus li meo judicio, omnium eruditiimus , oio fcrip
bro 6. Hift. capite 8. quamvis veri fimi fit Stromatum libros &c.
lius fit eum effe Clementem celeberrimum

IX. Sed pr ceteris Origenem , tunc


ecclei Alexandrin presbyterum , ut temporis eruditione, pietate & multis
exitimat fantus Hieronymus in Catalo confeffionibus celeberrimum , Alexander
o. Certe inter hunc Clementem & bea fingulari affetu

tum Alexandrum magnam intercefliffe fa

miliaritatem, prter ea qu inferius dice


mus, ex eo patet, quod Clemens Alexan
dro nuncuparit librum, qui, ut ait Eufe
AfM ns in lite

coluit , quem ipe &


Theotiftus Cfare Paltin epifcopus,
ut magitrum, tefte Eufebio libro 6. capite
27. aufcultabant. Unde cum ipe Origenes
ex gypto fugure compulfus fuiffet , ac

bius libro 6. capite 13. & pot eum Hiero domicilium fixiet Cfare in Paltina,
nymus in Catalogo num. 48. Eccleiatica ut idem Eufeb. refert libro laudato capi

ff7e74

Regula inferibitur, feu adverus eos qui erro te 1 9. ab illius segionis epifcopis, quorum
rem Judeorum fequuntur. Porro alias quoque fcilicet prcipui erant Theotiftus Cfa
epitolas fcripfit Alexander, fed qu pe rienfis metropolitanus , & Alexander Je
nitus exciderunt, prter breviora aliquot rofolymitanus , rogatus et ut publice in ec
earum fragmenta, qu Eufebius hitori clefia differeret, & divinas Scripturas; tamet

:::::

* t;

fu variis in capitibus libro 6. inferuit. fi nondum presbyter ordinatus , exponeret.


Unde merito ipfum inter fcriptores eccle Quod fatum cum a Demetrio Alexan
fiaticos fantus Hieronymus in Catalogo, dri epifcopo improbatum fuiet, hc ad

aliique autores recenent. Sane ipfum er ipum Alexander & Theotiftus refcripfega litteras optime affetum fuie probat re, vel potius Alexander fuo & Theoti

iufignis bibliotheca quam Jerofolymis con- fti nomine apud Eufeb. capite 19. jam lau- e.

uem adhur

truxerat, ex qua, inquit Eufebius lib. lau- dato. Quod vero in tuis litteris adjecifli , ii:
::::
narifveit.
dato cap. 2o. uberrimam materiam ad argu numquam antea vifum , ut prentibus Epi
menti bujus quod prae manibus babemus , hi fcopii laici concionarentur: in eo necio quomo
tori ciiicet eccleiatic, trastationem in do a veritate longihme aberrafii. Nam ficubi
unum collegimus.
reperiuntur qui fratribus prodee point, eos
Et itt grataj.

VIII. Hc autem Alexandri in litteras fansti Epifcopi ultra adhortantar ut ad po

propenfio, in viros quoque eruditione & pulum conciones habeant. Sic Evelpis Laran
doctrina claros promanavit. Quo affetu dis rogatus efi a Neone ; Paulinus Iconii a
Pantnum chol Alexandrin prfetum Celfo; Theodorus apud Synnada ab Attico
celeberrimum, ac Clementem ejus fuccef fratribus nofiris beatifimis. Idque etiam alibi
forem profequeretur, ipfemet exponit in fieri credibile et, quamvis nos ignoremus. Porro
epitola ad Origenem, apud Eufeb. libro hanc diciplinam pro locorum ac tempo

::::::::cit.
6, capite 14. his verbis: Patres quippe agno
rxentem &c.

rum varietate diverfam fuie nemo nefcit.


X, Ori

e,

E T S E L E C T A. S. Alexandar Ep. Jerof.


II5
* X. Origenes a Demetrio Alexandriam tuliet, Caearea in carcerem conjestus eft;
rahaan
r. revocatus, paullo poft in Achaiam ad ali
dinat,
qua eccleiatica negotia peragenda, id eft
ad hrefes compefcendas , ut ait fantus
Hieronymus , ire cogitur. qua occaione
cum per Paltinam traniret , tete Eufe
bio in libro 6. capite 23. presbyterii gra
dum per impoitionem manum Careae ab il

lius regionis Epifcopis accepit. Quinam hi


epifcopi fuerint , aperit in capite 8. ejuf,
dem libri, ubi eamdem narrans hitoriam

ait: Probatifimi & maxime infignes apud Pa

ltinam antiftites, Carienfis fcilicet & Jero


folymitanus, cum Origenem prrogativa & fu
premi honoris apice dignum judicaffent , ma

vir decora fenefute & veneranda sanitie con

fpicuus. Qui cum pot praeclaram atque illa


firem fidei Chritiana confeionem, in prfidia
li judicio editam, tandem in cutodia animam
exhalaffet, Mazabanes in ejus locum epicopus
Jerofolymorum renuntiatus eft. Eodemque modo
apud Antiochiam epicopo B A B Y L A pofi
confeionem in vinculis mortuo, Fabiu eccle
fac illi praeficitur. De fancti Alexandri bea
to exitu Cornelium Papam certiorem fecit
fantus Dionyius epifcopus Alexandrinus
in epitola ad eumdem Pontificem cripta,
apud Eufeb. lib. 6. capite 46. De eodem
agunt Epiphanius libro de ponderibus &

nus ei imponentes presbyterum ordinaverant. menfuris numero 13. Hieronymus in Ca

Id fantus Hieronymus in Catalogo nume


ro 72. juxta Demetrii tetimonium fatum
fuiffe cribit; fed quid his verbis fantus
Dotor intelligat, difficile et exponere.
Si enim Demetrius commendatitias tan

talogo, autor Chronici Alexandrini ad pri


mum annum Decii imperatoris, Nicepho
rus Calliftus Hitor. lib. 5. cap. 27. aliique
rerum eccleiaticarum fcriptores. Addunt
Grci in Menis, & Maximus Cytherus

tummodo litteras Origeni dediffet ad Pa ad diem 12. Decembris, Alexandrum an

ltin epifcopos, fuffeciffe non videntur


ad ordinandum alterius provinci homi
nem, qui ne quidem in ea regione, in qua
ordinabatur, commorari debebat. Orige
nes enim tunc in Achaiam properabat, ut
vidimus ex Eufebio & ipfo Hieronymo.

Si autem re vera itud Demetrii tetimonium,


de quo fantus Hieronymus loquitur, ad
Origenis ordinationem fuffeciet : quid ob
hanc caufam, totius orbis Chritiani Epi
fcopos, non folum in Origenem commovit
Demetrius, fed etiam in ipfos Antiftites,
qui eidem Origeni manus impofuerant? ut
tetis eft Eufebius libro 6. fpius laudato
cap. 8. Illos etiam, inquit, qui eum ad prs
byterii bonorem evexerant, accuationibus fuis
.Qua ceeaione
varias epistolas
feribit.

Martyrio eoro
staffir .

conatus involvere &c. Nihil tamen aliud De

te mortem diverfis tormentis exagitatum


fuie, atque etiam feris objetum; fed ab
his.nihil lfum, orantem, fpiritum emifif
fe. Nicephorus innuere etiam videtur lo
co fuperius laudato, hunc beatum Antifti

tem multa tormenta pertuliffe . quibus


privit Rufinus lib. 6. Hitori cap. 28.
his verbis: In eroolymis vero Alexander epi
fcopus, rurum pro confeione Chriti Judici fi
fitur, & vinculis carceris traditur. quique
cum longa vae aetatis veneranda canitie praeful

geret, poteaquam frequenter paionibus fuit &


cruciatibus glorificaverat Dominum, dum de
vinculi ad tribunal, a tribunalibus revoca

tur ad vincula, inter ipa viciim ibi ucceden


tia tormenta defecit.
XII. Alexandri

martyrium fub Decio Manni

metrius habuiffe dicitur ibidem quod Ori imperatore conummatum fuiffe unanimi ?".
geni objiceret, prter facinus quod olim in confenfu tradunt omnes fuperius laudati

fe adolecens patraverat, nempe ut catitati

autores. Id ad annum CCLII. refert Eu

fu confuleret . Ceterum hc controverfia

febius in Chronico, Bollandiani vero ad

occafionem prbuit Alexandro, ad Orige diem 18.Martii, ipfum ad annum CCL. con
nem & pro Origene, & contra Demetrium epi fignant, & Papebrochius in Hitoria chro
ftolas fcribendi, ut refert fantus Hierony nologica epifcoporum Jerofolymitanorum
ad annum CCXLI. Nos autem media ince
mus in Catalogo num. 72.
XI. Tot labores, quos pro Ecclei bo dentes via, Alexandrum circa anni CCLI.
no pertulerat Alexander , Deus gloriofo finem, in carcere obiiffe exitimamns. Gr
martyrio coronavit. De eo agit Eufebius ci, ut jam obfervavimus, fetum ejus reco
lib. 6. cap. 39. his verbis: Philippo interim, lunt in Menis die 12. Decembris: quam

cum feptem annis regnaviet fucceit Decius: vis in iidem Menis, die 15. menis Mar
qui pre odio adverfus Philippum, perfecutio tii, Alexandri epicopi Jeroolymitani, an alte- Memri..
nem intulit Eccleiae. In qua perfecutione cum rius, nuda commemoratio fiat. Latini au
FAB I A NU S Romae martyrium pertuli. tem in Martyrologiis vulgatis ejus memo
fet, in ejus locum Cornelius fubrogatur ef epi riam die 18. menfis Martii recolunt . Du
copus. In Palstina autem A LEX AN bitant vero nonnulli, an Alexander, qui
D ER Jeroolymorum epicopus, rurus propter in Martyrologio Romano, aliifque vetu
Chritum ad praefidis tribunal addustus, cum ftioribus, die 3o. Ianuarii memoratur,

ex fecunda bac confeione magnam gloriam re idem fit ac ille de quo agimus. Alium effe
P 2

cenfet

I 16

A C T A .M A R T Y R U M

S I N C E R A

cenfet Cardinalis Baronius in notis ad tyrologiis proferantur monumenta, qu


eamdem diem: cui facile interim ubcri

eumdem effe probent qui diverfis diebus

bimus, donec certiora recentioribus Mar

ad fcribitur.

AI

In Paffionem fanti P I ON I I Martyris, & fociorum ejus.


Be Pion? etate
I.
duplex femtentia

Uamvis nemo dubitet , beatum In quibus & Metrodorus quidam, qui Marcio

Q
gloriofiffimo marty
rio in Smyrna civitate Ai per

nis festa presbyter dicebatur, flammi conum


tus interiit . Celeberrimus quoque inter reliquos

celebri confum matum fuie; gravis tamen ejus temporis Martyres fuit Pioniu , Hc
eft inter viros doos controverfia , fub Eufebius: qui his verbis, ut quidem mihi

quanam perfecutione id contigerit, nonnul videtur, fe exitimaffe innuit, eos omnes


lis ejus martyrium ad Marci Aurelii im Martyres quos hic memorat, eodem tem

peratoris tempora referentibus, aliis vero pore paffos fuie: & id ita Valefio perfua
ad Decii perfecutionem. Primam fenten fum fuit, ut afferuerit, Euebium excuari
tiam amplexi funt Dionyius Petavius, Jo a nemine poe, qui Pionium non fab Decio,
fephus Scaliger in animadverionibus Eu fed ub Marco Antonino paum effe docet; cui
febianis, ac tandem vir dotiffimus Johan inquit cauam erroris prbere potnit , quod in
nes Pearfonius in differtatione 2. de annis uno & eodem codice Astafanfi Polycarpi cum

priorum Rom Epifcoporum cap. 19. Pro Astis fansti Pionii & Carpi, aliorumque Smyr
fecunda vero fententia tant illuftriffimus nenium martyrum fimul compafa legerentur .
Card. Baronius, Jacobus Ufferius Arma Eufebium excufat Baronius, quai dixerit
chanus , Henricus , Johannes Bollandus , Pionium eodem tempore, id et eodem die
aliique viri dotiffimi.

vel menfe , non autem eodem anno , ac

2, Verum tota difficultas in his pofita fantus Polycarpus, martyrium fubific ..


videtur , primo an re vera exitimaverit quem tamen Eufebii locum qui fubecuti
Eufebius, fantum Pionium eodem tem funt autores de eadem perfecutione incau pore, id et, eodem , aut fequenti anno, te funt interpretati: ut fi quis Vincentium
quo beatus Polycarpus paffus et , marty & Anaftafium, Cornelium & Cyprianum
rium pertuliffe. Deinde hoc femel admif eodem tempore obiiffe diceret, quod eo
fo, an Eufebii fententi tandum fit, pr dem die & eodem menfe , quamvis diver
ferendaque ipius autoritas Atis fanti fo, ut certum eft, anno martyrium con

Pionii , qu jam a variis autoribus vul fu mmarint.


gata funt, nofque infra ex mfl. codd. exhi 3. At quiquis tandem fit horum Eufe-2a, iar
bebimus. Quod ad primum attinet Eufe bii verborum fenfus, numquam poterunt ********
bii fententia ejus verbis exponenda et , Atorum fanti Pionii autoritati prva
fcilicet ex lib. 4. Hift. eccle. cap. 15. ubi lere, qu fi quis attente ac abfque ullo

poft recitatam magna ex parte Smyrnen partium tudio legat, fincera & pura repe
fium epitolam de fanti Polycarpi marty riet. Sed ne eorum autoritas ex fola le
rio, hc de fanto Pionio aliique Marty gentium judicio repeti videatur, ex ipius
ribus fubjungit. 'Ev 2

Eufebii verbis confirmanda funt. Eorum

, enim veluti argumentum five compendium


exhibet lib. 4. Hift. ecclef cap. 15. ubi qu
g . ' in Atis fufius referuntur, paucis his ver
bis exprimit. Celeberrimus quoque inter reli
, . quos ejus temporis Martyres fait Pionius. Cu

, jus fingulas confeiones ac libertatem in dicen


ero IIzvuo. Qu verba ic vertit Valefius: do; utque coram populit ac praefidibu pro fidei

Sed & alia martyria fuh idem tempus quo Po noftr defenione peroraverit ; conciones item

lycarpus paus efi, apud Smyrnam faa in eo de intitutione fidei, prterea cohortationer,
dem epifiola (Bollandus, in eodem commenta atque invitationes ad eos qui perecutionis tem
rio, & quidem horum Martyrum paffio pore lapi fuerant; allocutiones etiam & confo
nes in epitola de martyrio fanti Polycar lationes quas in carcere pofitur adeuntibus ipfum
pi contentas non fuie certum et . nam fratribu adhibuit ; qu fuper his tormenta ,
ipe Eufebius infra laudat epitolam de quantoque dolores futinuerit ; elavorum infu
fanti Pionii martyrio.) conjuntim leguntur. per confixiones, & mirabilem in medio rogo con
fiantiam

E T

S E L E C T A

SS. Pionius &c.

I 27

antiam; mortem denique ipam que cunsta ptimum, perfecatione orta in Aia Polycarpas

illa miracula fubecuta efi, fi qui volent cogno

Pionius

fecie martyrium dicantur; id ab

fcere, eo ad epitolam de illius martyrio uber aliquo poterioris tatis homine additum
rime confcriptam amandamu, quam nos in ope fuie patet ex ejus Chronici exemplaribus

re de pri/cis Martyribu, quorum paiones col Grcis, in quibus, icut & in ipfa Scalige
legimus, ordine fuo inferuimus.
ri grca editione, Pionii nomen deidera.
|

4. Eadem Ata Chronici Alexandrini tur. Nec favent Peai fonii fententi Gr

fcriptoris auctoritate confirmari etiam pof. corum Mena, qu die 23. menis Februa
funt, qui de Pionii martyrio, quod ad De rii fetum fanti Polycarpi celebrant; eum
cianam perfecutionem refert, hc habet, que fanti Johannis Evangelift difcipulum
Smyrna Afiatica civitate Pionius cum aliis affirmant fuie: die vero undecima Martii

baud paucis Chriti caua occubuit. Vir erat Pionium recolunt, quem fub Decio impe
eruditus, & Chritianarum diciplinarum fan ratore per ignem martyrium confummaffe
ffiore cognitione probe imbutus; Proclo Quic dicunt. At in Polycarpi officio nulla et
tiliano Aiae Proconule IV. Idus Martias, boc de fano Pionio memoria ; ficut nec in
eft, Afiaticorum calculo fexto mene XII. Sab Pionii commemoratione nihil de fano Po
bati bora decima curfum confecit. Hc hujus lycarpo habetur. Maximus quidem Cythe
autoris verba ex Atis qu infra exhibi reenfis epifcopus fantum Polycarpum di
turi fumus defumta effe nemo videtur in

fcipulum fanti Johannis apotoli fuie, &

ficiari poffe, aut fane ex antiquiffimis aliis fub Decii perfecutione martyrium fubiie
monumentis, qu Pionii mortem ad Decii tradit, fed ibi nihil habet de fanto Pio
principatum fub Procli Quintiliani Ai nio. Tandem ex veteribus Martyrologio
proconfulatu referebant. Unde merito in rum criptoribus Ado & Notkerus revo
fertur, hanc fententiam nec a Simeone Me cant quidem fanti Pionii martyrium ad
taphrate, nec ab aliquo mediae aetatis Lati M. Aurelii tempora; ed Euebii aut po
no confarcinatore, ut putavit Pearfonius, tius Rufini verbis decepti funt. Cetera ve
excogitatam fuiffe. Ex hoc etiam Chroni ro Martyrologia vetera, Romanum fcili
ci Alexandrini loco refellitur aliud ejuf. cet fanto Hieronymo attributum, Rof
dem viri eruditi pronunciatum, afferentis vveidanum , Uuardi, Rhabani, & alia

num. 2. neminem umquam dixie, Poly quque vetutiora, Pionii paffionis tempus
carpum & Pionium fub diverfis imperatori non defignant. Florus habet: In Nicomedia

bus paos effe . Id enim expreffe affirmat paffio Pionii presbyteri, qui paus efi fub Pro
laudati Chronici autor, qui ad imperato confule Ai Julio Proculo Quintiliano; qui
rum Marci Aurelii & Lucii Veri annum post carceres & corporis dilaceraticnem confixus
quartum de martyrio fanti Polycarpi plu ligno, cum Metrodoro presbytero igni tradi
ribus agit, ejuque compendium ex Atis tus et.
exhibet, nulla Pionii fata mentione; cu

5. His ita ftatutis, Pionii mortem ad

Martyrii tem

jus alias, ut diximus, paffionem refert ad Decii perfecutionem referendam effe non .
Decii tempora, ubi ne unum quidem ver dubitamus, quam Decio & Grato Conuli.
bum de Polycarpo habetur. Quin & non bus , id et anno Chriti CCL. contigiffe
folum fub diverfis imperatoribus hos fan Ata finceriora tetantur. Ejus autem fe
tos Martyres paffos fuiffe memorat; fed ftum vulgata Latinorum Martyrologia die
etiam fub diverfis Aiae Proconfulibus, Po I. Februarii celebrant; quamvis ejus paffio

lycarpum nempe fub Tatio Quadrato, &

in duobus codd.m.fl. bibliothec Colbertin

Pionium fub Proclo Quintiliano. quod utrif referatur 11. feu, ut loquimur, pridie Ka
que horum Martyrum Atis concordat. lendas Januarii. Melius vero, ut ex Atis
Verum quidem et Sozomenum cripfiffe patet , in cod. mf. illuftriff. Abbatis de
lib. 7. Hift. ecclef. cap. 19. controverfiam Noailles circa diem undecimum menis Mar
de Pafchate fuiffe a Vitore epifcopo Ro tii. quo etiam die a Grcis fanti Pioni fe
mano, & a Polycarpo Smyrno diffolutam: ftum recolitur: Porro Ado, Uuardus,
certum et quoque Socratem lib. 5. Hift. ceterique ut plurimum Martyrologiorum
cap. 22. Polycarpi Smyrnei epicopi marty fcriptores , nonnullos focios Pionio adjun
rium ad Gordiani tempora retuliffe. at ne gunt, quos alii plures, alii pauciores enu
minem ex antiquis autoribus, prter Eu

IIICI a Int .

6. Pauca occurrunt qu de beati Pionii


febium ejuque interpretes, reperire licet,
qui Polycarpi & Pionii martyria eodem fcriptis dicantur. Sane cum inter alios fcri
tempore contigiffe dixerit. Immo nec id ptores eccleiaticos neque in antiquis, ne

Eufebius in Chronico affirmavit. Qamvis que in recentioribus catalogis locum um


enim in Latina ejudem Chronici editione quam habuerit; veri fimile et nihil aliud
ad annum Marci Aurelii & Lucii Veri ex eo ad poteros perveniffe prter ca qu Scripta,
1[]

x 18

AcTA MARTYR UM s1NcERA

in ejus Atis habentur. An is autem fit

bere profeus fuerit illuftriff Cardinalis;

ille Pionius qui in fine Atorum fanti Po hc ejus verba fic interpretatus et Pear

lycarpi dicitur exemplaria invetigae, , feri fonius, quai ex iis Atis multa rejeciffet.
pfiffe ex revelatione qu fibi de beato Polycar Emendata , inquit, id ef , refestis iis quae
po patefafa efi, incertum.
fuppoitionem nimii manifeie indicabant. Qu
7. Ceterum omiffis beati Pionii Atis, tamen in Bollandianis Atis obervanda oc
qu ex Simeone Metaphrate pot Lipo currunt , in notulis referimus. Porro ex
manum & Surium Bollandus ad 1. diem
Alfa er codd.

4. codd. mff quibus in hac editione ufi fu


Februarii edidit, alia, aut potius eadem, mus , duo funt infignis bibliothec Col

m/.

fed diverf alterius verionis ex 4. codd. bertin , in quorum primo Ata integra

mff proferimus. Hc autem Aa Bol


landianis prtulimus, tum ob verionis an
tiquitatem, qu fane ante Simeonis Me
taphaftis tatem videtur fata , habetur

habentur, in altero ob detrata aliquot fo


lia ex codice, mutilia. Tertius codex et .
illuftriffimi Abbatis de Noailles ; quartus

tandem Principalis monaterii Einfidlenfis,

enim in uno cod. mf. bibliothec Colber alias beat Mari de Eremo , Ordinis no

tin qui ad annos 8oo. accedit: tum quia ftri Beneditini in Helvetia , ex quo cod.
nondum edita erat, in eaque nonnulla ab ea Ata defcribi curavit noter domnus Jo
funt, qu aliquibus viris dotis in Bollan hannes Mabillonius , cum in Germaniam
dianis Atis difplicuere. Ea vero prout in aliquot abhinc annis profetus et . Porro
codd. m.fl. habentur etiam cum mendis re in his duobus ultimis codd. aliqua paffim
prfentamus; ne fi ea expungere volueri defunt. His adjungi potet cod. mf. mona.
mus, id nobis objiciatur quod Pearfonius fterii fanti Maximini Trevirenfis, ex quo
in Baronio arguit. Cum enim Aa fanti eorumdem Atorum aliquot fragmenta
Pionii a fe diligenti tudio emendata fe exhi Bollandus edidit .

Anno Chriti
25o

Sanorum P I ON II & fociorum ejus Martyrum.

Ex quatuor codd. mf.


I.
Gesta Marty
rum memoranda

Eferri oportere ac debere memo quoque & Lemnum * presbyterum ca


rari fanorum merita Apoto tholic Ecclei, vis perecutionis in

lus prcipit, eo quod ciat, rerum ge venit. Sed quia bon fidei totum Do
tarum memoria egregiis viris flam minus oftendit, Pionius qu immine

mam in petore crefcere, his ante omnia bant fupplicia quia non timebat adve
qui imitari tales viros vel maxime ftu nientia, futura prvidit. Ergo ante
dent, vel prcipua mulatione conten diem quam natalis Polycarpi martyris
dunt . Unde PI o N II martyris debet adveniret, cum Sabina & Afclepiade

paffio non fileri, quia & dum effet in dum jejuniis devotus infifteret; vidit in
luce, multis fratribus ignoranti dif fomnis fequenti die fe effe capiendum.

cuffit errorem, & potea Martyr effetus, Qu cum aperte & indubitanter agno

quibus vivus dotrinam infuderat, paf fceret, eo quod tam lucide omnia vifus
fus oftendit exemplum.

appareret, funis vinculo ua & Sabin


II. Secundo itaque die fexti * men & Afclepiadis colla circumdedit : ut
fis, qui dies et quarto Idus Martias, die cum ab illaturis vincula vinti inve

fabbati majore, natale Polycarpi marty nirentur, fcirent qui venerant nihil fe
ris celebrantes genuinum , Pionium, novi effe faturos: intelligerentque non
Sabinam, Afclepiadem, Macedoniam eos, ficut ceteros qui degutabant acri
ficia ,
z Boll. Vigefima-tertia memfs Fe struarii die, eum Sabbatum magnum
ntraret 3 Natali feilicet beati martyris Polycarpi vigente Decii imperatoris
perfecutione Pionius presbyter &c.

2 In utroque cod. Colb. deeft, Sexti.


3 Sic optime codd. Colb. 1. & Einfidl. At in altero Colb. habe
tur Tenuinum . In cod. fan&ti Maximini apud Boll. genuinum. In
cod. Noail. omnino deeft itud nomen . Porro Natalis genuinus dies

dicitur in L. 11. & 17. cod. Theodof. de Proximis, Comitibus &c.


apud Eruditiflimum Cangium in Gloffario, ubi plura de hac re,
& in differtatione ejudem de Nummis imperatorum Byzantino
TUlIll.

4 sic codd, Noail. & Einfidl. Cod. 5. Maximin. Leninni, Colb.


Linsta

Pionius & alii


Christiani.

E T

S E L E C T A

SS. Pionius &c.

19

ficia, effe ducendos, cum effent vincu complente, declinare fupplicia . Sed

la, priuquam juberentur, impofita, & beatus Martyr Polemonis fermone per
fidei tetimonium, & voluntatis indi cepto *, extena manu, lto & alacri
cium.

oratio ad
vultu tali oratione repondit: Vos viri Pionii
Gentiles & J
|-

|-

|-

|-

III. Faa ergo oratione folemni, qui exultatis pulcritudine mnium, & :"*"
cum die fabbato fantum panem & a Smyrn civitatis decore gaudetis,
quam degutaviffent, Polemon neocho Homero " poeta gloriamini, & fi qui vo
rus : five dituus advenit, tipatus tur bifcum ex Judeis adunt, paucis audite,

ba eorum quos ad invetigandos Chri vos alloquor. Audio enim quod irrideatis
ftianos Polemoni judicia majora ocia eos qui ad acrificandum, aut fponte pro
verant. Qui ubi Pionium vidit, talia pro filiunt, aut alio cogente non renuurt ; &
Compree zdum

fano ore verba profudit: Scitis manife in illis levitatem peioris, in his ponta

tir,

fte Principis effe prceptum,quod facri neum damnetis errorem, cum oporteret
ficia celebrare vos jubeat? Pionius di vos Homero " dolori vefiro, ac magitro

xit: scimus quidem prcepta; ed illa pariter obedire, qui afferit nefas effe exul.
fola qu Deum nos venerari jubent. tare de defunlis, nec ullum confliium
dituus dixit: Venite ad forum, ut per cum luce cais, aut certamen debere ee
nofcatis vera effe qu dixi. Sabina ve cum mortuis. Vos autem, Judi, decue

ro & Afclepiades clara voce dixerunt : rat Moii obedire prceptis, qui ait: Ini-"
Nos Deo vero obedimus. Et cum ad fo

mici tui animal fi ceciderit, oportet te

rum ducerentur oblati, repente vincu prius levare quam tranfeas. Pari quo
la cervicibus eorum indita vulgus ape que ententia & fimili Salomon oratione
xit, & ut folet in populo rationis ex fignificavit: Inimico cadente non exul Prv. ***7.

perte vifend cujuque rei cupiditasin tes; nec aliena infelicitate jates. Unde
hiare, ita fe mirantes tipabant, ut dum ego mori malo,atque omnia perferre uppli
ipi alios pellerent, ab aliis pellerentur. cia, in quaslibet rumnas deduius im
Ergo ? ut ad forum ventum et, repen menos entire cruciatus,donec non perver

te immenfa multitudine, quicquid pa tam aut illa qu didici, aut illa qu docui.
tii in medio fuit, & uperpoita paga Nunc ergo quomodo Judiriue cachinnan
norum diculis teta completa funt. te diolvunt, irridentes eos qui aut coati,
Innumer quoque aderant feminarum aut ponte acrificant ; ne a nobis quidem
caterv, quia erat dies fabbati & Judo temperant rifum & inultanti voce pro
rum feminas ab opere diei fetivitas re clamant,diu nos licenti tempus habuie.
laxabat. Omnis autem circumfuaun Eto inimici eorum fumus, attamen homi
dique vifendi tudio ruebat tas: & nes. Quid enim a nobis pertulere jaturae?

quos ad videndum detituebat brevitas qua per nos fenfere upplicia? quos lingua

corporis, uprapofiti camnis, aut alcen la fimus ? quos odio perecuti iniquo u
dentes arcas, ne fubtraherentur mira mus ? quos ferina crudelitate graffati
culo, quiparabant ingenio quod Il3" ad acrificia 13 compulimus ? Non funt
tura fubtraxerat.
eorum peccata bis fimilia, qu propter IV. Tum Martyribus in medio con timorem bominum nunc aguntur. Longa
ftitutis, Polemon ait: Bonum et, Pio diferetio et inter invitum & ponte pec
ni, & te icut ceteros obedire, ac julla cantem ; & hoc intereft inter eum qui
cogi
5 In cod. Einfidl. Palemon, in Noaill. Polimon five adituus. Ne
zborus creditur apud antiquos fuiffe dis facr dituus. Quam

quam ea vox, ut obervat eruditiff Cangius in Glofario latino


antiquari & nummari rei tudiofis multum negotii faceit.
6 Codd. Einfidl. & Noaill. & S. Maximini , intere mirantes stupe
bant.

z Boll. t eum in forum venient, & in porticu ad Orientem fita ad


portam duplicem constitient, impletum et totum forum & fuperiores por
tieus, tum viris Graeis atque Judeis, tum etiam mulieribus. Nam cum
magnum effet fabbatum , ferialatur. -Quin etiam fundamenta arctique cun

feenderant, ut pestarent.

8 Cod. Noaill. fermo:e contemto.


9 Uterque cod. Colb. vidi.

,^

1o Inter urbes qua fibi Homeri natale attribuunt , prima vulg


recenfetur Smyrna.
11 Acta Boll. Homerum audiretis qui hominum interit u latari pism

negat. Id defumtum et ex Odyffe lib. 22. *. 41 2. ubi Ulyffes in


ducitur Euricleam nutricem uam reprehendens , quod de Proco
rum cde exultaret.

12 Cod. S. Maximin. inultare defunfiii.


13 Einfidl fupplicis,

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

cogitur, & illum quem nemo compellit , quid vobis pei upereft, cum etiam juti
quod ibi mens, bie tempus in culpa et. ita patiantur? Si jutus enim vix alva
Pfalm.1o 5: 28.
& eqq.

Num. 25.

Exod. 13. &


16

Num. 14. &


16. &c.

Quis coegit judos aut myteriis Beelphe tur, peccator impius ubi parebit? Ju
or " imbui, aut interee parentalibus,
& deguftare faerificia mortuorum ? Quis
cum filiabus Allophylorum turpes coitus
agere, & exercere meretriciam volupta

dicium namque imminet fculo, de cujus

adventu multis ex rebus certi umus. Ego


namque trangreus omnem Iudorum
terram, cunia perdidici, & Iordane

tem? Quis Juos filios concremare , quis tranmio, vidi terram 7 que excidio

adverus Deum murmur exercere, aut de fuo iram Domini tetabatur, propter id
Moye latenter mala loqui ? Quis tot be quod peregrinos aut extinguebant huma
neficiorum immemores ? Quis fecit in nutatus immemores, aut percurrentes un

* Colb. 1. ss.

gratos? Quis coegit per cor * uum redire Jexum viros muliebria pati jugulato bo

Prod. 32

ad gyptum ? aut cum Moyes legem d Jpitii jure cogebant. Vidi terram vi di
cendijet accipere, dicere ad Aaron: Fac vini ignis exuftam, & in cineres favil

Paganos allo

nobis deos, & vitulum ; & cetera quae laque converfam , omni humore atque

quitar.

fecerunt. Sed vos, pagani, pount for


taffe decipere, aliqua aures vefiras am
bage fallentes; nobis illorum nullus pote
rit imponere fallaciam. Recitent vobis

frtilitate viduatam. Vidi mare mortu


um, & ob Dei timorem naturam muta

tam ferventis elementi. Vidi aquam ,

nec alendis, nec fucipiendis animanti


codicem Judicum , Regum , Exodum , bus obequentem, bominem quoque ficut
cetera quibus convincuntur oftendant. Juceperit & jaiantem; ne iterum pro
Sed quritis cur multi ad acrificandum pter bominem , aut crimen incurrat aut
fponte decendant ; & propter paucos ce pmam. Sed quid ego bc vobis dico pro
teros irridetis. Fingite vobis imaginem cul remota, longius collocata ? Vor "gen
are, quam tritura compleverit. Palea tes videtis enarratis incendium, illam
rum eft acervus major, an tritici? Cum ftuantem rupibus flammam . Conferte
enim colonus aut bicorni furca triticum quoque Lycia " & diverarum inularum
vertit , aut palmulari ; fine pondere ignem ex infimis terr vieeribus ef
palea vento auferente jaiatur; triticum fluentem. Aut fi bc non potuitis agno
autem grave & olidum in eo loco in quo Jcere , confiderate calide aqu uum,
manferit pereverat. Quando jaiant in non dico de illa que fit , ed de illa qu
pelago retia, nunquid totum quod educunt nacitur. Apicite fontes tepentes ,
ee optimum potet? Scitote tales ee quos anbelantes ibi unde extingui folent
cernitis, & banc ee rationem ut mala flamm. Unde effe putatis hunc ignem,

bonis, bona peimis miceantur : ed ubi nii quia cum inferni igne fociatur ? Di
quare volueris dicrepant, & quid fit citis enim partim igne, partim inunda
melius in comparatione monftratur. Quo tionibus vos ub Deucalione , & nor

nam modo itaque nos vultis hc que a Jub Noe laborae. Ita enim fit, ut parti.
vobis irrogantur ferre upplicia ? ut ju culatim catholica agnocantur. Unde
fius an ut injutus ? (fi ut injutus; ) in prdicimus vobis de judicio per Verbum "":

jutiores vos tali opere comprobabitis, fi Dei Ieum Chritum, qui per ignem ven
perequendi caua non exfiat. Si ut jutus; turus eft. Propterea deos vetros non
ado
14 Seu Baal, idolum Moabitarum quod in monte Phogor co lebant. Ipum effe Saturnum nonnulli exitimant.

15 Sacra funeta, feu convivia, qu in parentum feu propin


quorum defunctorum memoriam fiebant.
16 Colb. duo , verrit

37 Paltin regio,in qua Sodoma alique civitates fit erant,


qu ultricibus flammis confumt teferuntur in libro Genefeos
. 19

18 Boll. Hae eg commemoro que procul asunt. Vos Decapolim Ly


die regicnem igne combutam videtis ad impiorum exemplum uque ad pr
fentem diem ; tne item incendium & Sicilie atque Lycie infularum .

19 Lycia, Afi minoris regio, in qua Chimra mons flammi


vomus apud antiquos celebris ; in cujus cacumine leones habitare

pentes. Hinc Chimr fabula qu hoc animal effe fingit trifor


me flammivomum, caput & pectus leonis habens, ventrem capr
ac draconis caudam , quod montrum occidiffe dicitur Bellerophon,
Glauci filius, quod Chimr montem habitabilem reddiderit. Vi
defis Lucret. lib. 2. & 5. de rerum natura. Virgil. lib. 6. neid.&

alios Hujus montis ignem aqua aecendit , terra autem vel fno
extingui refert Gnidius Ctefias apud Plinium lib. 2. cap. 106. ubi
plura habentur de montibus qui ignes evomunt , quos ibi figilla
tini Plinins recen fet .

zo Deucalion & Pyrrha in monte Parnaffi ex generali diluvio


fervati lapides poft tergum projiciendo homines & mulieres exci
tabant, qui genus humanum retituerunt. Nota fabula ex Ovid.
lib. 1. Metamorphof, fab, 7.
-

dicebantur ; in medio ubi Pafcua erant capr ; in radicibus fer

E T

S E L E C T A

SS. Pionius &c.

I2 I

adoramus, nec imagines aureas venera- tacuiffet & populus in obecratione &

mur quia in bis non religio colitur, ed perfuaione duraret, iteratus beatus
quantitas ftimatur.
Martyr repondit: : Hoc decrevimus &
V. His ita atque talibus diu ditis certum eft in eo quod diximus permane
dum tacere nollet, Polemon , omnif- re. Cumque eos qui circum erant fermo

. . . . que populus ita admovit aures, ut quie- nis acerbitate vehementer argueret, &
::"* fcere * nullus auderet, ac denuo dicen- relegens prterita etiam & futura pr
:::" te Pionio; Deos vetros non adoramus , diceret, Alexander ait: Quid opus eft
nec imagines aureas cleti veneratione fermonibus vetris ? cum potetas vi
fucipimus, obduxerunt eos in atrio. vendi vobis effe non pofit, quin im
Ibi circumftans vulgus cum Polemone mo fit neceitas pereundi magna.
Pienius "tentatis

beatum Martyrem perfuadere tentabant

VII. Sed cum populus ad thea


tali fermone fuadentes: Pion obtempe trum ire diponeret, ut in confcen
ra nobis. multa funt enim propter te fu cave multo melius beati Marty
qu vivere & valere conveniat. Dignus ris verba poffet audire , ad Polemo
es enim vita, cum morum tuorum me nem accefferunt necio quid * diritis, tum manfuetudinis caufa. Vive centes atque fuadentes, quia fi tr
re bonum et, & halitum hujus lucis buiet loquendi beato Martyri pote
haurire. Cumque & alia multa narra tatem , turba & tumultus oriretur .
rent, Pionius ait: Ego dico quia vivere Auditis itaque his Polemon, tali Pio

f nefrio qui

bonum et & uum lucis baurire, ed il. nium fermone compellit : Si facrifi

lius quem defideramus. Aliud et lumen


illud quod nos cupimus, & hc Dei mu
mera non obliti deferimus: fedrelinquimus,
majora cupientes, & pr melioribus ita

care abnuis , ad templum veni .


Ille repondit : Non expedit delubris

Notris quoque fermonibus ate prbea

mortem. In hac fermonum altercatio

tur auditus. Repondit ille : Te magis


oportet audire; quoniam qu tu cis cio;
tu vero ignoras illa qu novi. Tum ille
beati Martyris irridens catenas ait: Quid

ne Sabinam apexere ridentem , ad


quam , quai minantes, terribili vo
ce dixerunt : Rides ? Illa repondit : .
Rideo, fi Deus vult ; quia Chritiani
fumus. Tum illi: Paffura es, inquiunt,
illa qu novis **. Qu non facrifi
cant enim, lupanaribus deputat pr
stant meretricibus collegium, & leno

vetris , ut nos ad templa veniamus.

Tunc Polemon : Ergo ita obfirmati


contemnimus. Et vos quidem la udo, eo animum, ut tibi peruaderi non pof
quod me dignum & amore & honore du fit ? Et Pionius : Utinam ego vos ut
catis fedee ex vobis upicamur infidias, Chritiani efetis movere & peruade
emper minus nocuerunt profeja odia, re potuiem! Cujus fermonem quidam
quam fubdola blandimenta.
irridentes, magna voce dixerunt: Ni
VI. Pot hc verba Alexander 3 qui hil tale faurus es, vel fi vivi ardea
dam vir malignus de populo ait Pionio: mus . Ille ait : Pejus et ardere pot

Frvistones fusti
ff,

fibi h caten volunt? Ille repondit:


Ne dum per civitatem ducimur, a qui
budam ad acrificandum ire credamur:
aut ne, nos, ficut ceteros, ad tem

pla ducatis : fimul ut poitis advertere nibus fupplementum . Illa repondit :


quia interrogatione non opus eff , cum in Quidquid Deo placet * .

cutodiam fponte properemus. Cumque

VIII. Et iterum as Pionius ad Pole


monem

21 Boll. duxerunt.
21 Boll. fub dio.
23

Boll. Circumforaneus autem quidam , nemine Alexander , komo im

probus ait, &c.

24 Boll. Sed eum populus vellet in theatro conventum fieri, ut plura


istie audi ret ; quidam Ducis studio ad Polomonem edituum aceedentes ei

perfuaferunt, ne fineret in theatro populum convenire, ne tumultus feret,


& panis fagitaretur. Quibus auditis Ge. Obfervat Baronius in notis

ad hunc locum ad annum 254. num. 7: plebem in conventibus pu


blicis fpius tumultuofe fuas neceitates a Magitratibus extor

fiffe. Confer Joeph. lib. 19. Antiqu. Jud. cap. 1. ubi de Circen
fibus ludis.

25
26
27
28

Boll.
Bol.
Boll.
Boll.

Si non vis faerificare faltem templum ingredere.


Tu vero ne id feceris, ne vivi comburamnr .
mos vis.
Santio Deo id erit eura.

29 Hic omiffa est interrogatio una qu uppletur ex Bolland.


Pioniam rurus Polemo fie allocutus et : obtempera nobis. Pionit repon
dit 6e.

Q_

A C T A

I 2,2,

M A R T Y R U M

monem ait : Si autem peruadere julfus


es, aut punire; necee et ut punias,cum
peruadere non pofis. Tum Polemon fer
monis hujus afperitate permotus: Sa
crifica, inquit, (Repondit Pionius:)
Non faciam. Ait rurus illi: Cur non?

S I N C E R A

bantur ad carcerem, magna parte vul

gi, & immenfa populi copia profequen


te, cujus tantum pondus fe infuderat,

ut forum Martha tipatione compleret,


& vix undas populi prcluus multitu

dine populi accefus egereret. Ibi qui

Ille item: Quia Chitianus fum. Rurus dam in beati Martyris facie animadver
Polemon: Quem colis Deum ? Repon tentes ruborem, magna cum admira
dit Pionius: Deum omnipotentem qui fe tione dixerunt: Quid et hoc, quod ite
cit caelum terram, mare & omnia quae

femper albus ac lucidus pallorem fubi

in eis unt, & nos omnes; qui nobis omnia


prffat tribuit, quem cognovimus per
"" Verbum ejus Gefum chriftum . Dehinc
Polemon: Vel Imperatori facrifica. Il
le repondit : Ego homini non acrifi.

to in ruborem mutavit? Cumque Sabina


lateri ejus, cavens incurum populi,
vina properaret, ait quidam: Sic
tunicam ejus tenes, quai late illius
carere formides. Aliuque fumma vo

cabo.

ana a Natarii

ce clamavit: Puniantur, fi facrificare

IX. Pot hc Polemon, cum cer detretent. Cui Polemon ait : Faces

Notarius " qu repondebantur impri & * ligna non ad nos, & habere non
meret, ait ad Pionium : Quis vocaris? poffumus potetatem . Irridens autem
Pionius ait: Chritianus . Polemon: Cu alius ait: Ecce is ad facrificandum ho
jus ecclei ? Pionius ait: Catholic 3". munculus pergit. Hoc autem de Afcle

Relioque Pionio, ad Sabinam Pole piade, qui erat cum Pionio, dicebatur.
mon verba convertit, cui Pionius Sed Pionius repondit: Ifiud ille non
prdixerat verba, ne in manus domin faciet. Alius autem clara voce dicebat:
impi pollet incidere, ut fub Theodo Ille & ille facrificabunt. Pionius ait:
cii s vocabulo, vim crudelitatis nomi

Habet unuquique propriam voluntatem.

nis mutatione declinaret. Tunc Pole

Ego Pionius vocor. Non ad me attinet

mon ait: Qu diceris? Illa repondit: quis ut facrificet ; cum eo qui fecerit
Theodota & Chritiana. Polemon: Si nomen oftendat . Inter has diverforum
Chritiana es, cujus ecclei ? At illa: invicem loquentium voces, ait ad Pio

Catholic. Polemon: Quem colis Deum? nium unus e populo: Cum in te tan

Illa repondit: Deum omnipotentem qui tum tudium tantaque dotrina fit, cur
fecit caelum & terram, mare & omnia obtinata ad mortem mente fetinas?

qu in eis unt, quem cognovimus per


arm Verbum ejus Gefum Chriftum. Pot hc
cum, adtante haud procul Afclepiade,
uis diceretur, inquireret, repondit
Afclepiades : Chritianus. Polemon :

Cui Pionius hoc fermone repondit:


Quod occiionem mei creditis, magis de

beo cutodire qu cpi. Nam & vos fei


tis quam immenfa funera, & obcnam
famem experti fitis, alia permulta.

Cujus ecclei? Afclepiades. Catholic. Sed ait illi unus e populo: Tu quoque
Polemon: Quem Deum colis? Repon nobifcum inopiam pertulifti . Ille re
cinia. Da dit: Chritum. Polemon : Quid ergo? fpondit: Ego cum pe quam in Domino

Martyres in
earcerem dutii .

ite alter et ? Repondit: Non ; ed


ipe quem & ipi paullo ante confei

babebam.

funt.

nem fervatores carceris otium introire "

XI. Vix autem propter multitudi vu ... --

X. His ditis atque tranfatis duce potuerunt. Qui cum ingreffi fuient,
Pionio
*

30 Notarii a notis disti, qu fingul fingula verba, aut etiam furia ei a fratribus fubministrabantur. Post autem tudioe curatum fuit,
fententias integras exprimebant. De his Augutin.lib.2. de Doctri
na Chritiana , & plura apud Baron. & Spond. ad annum. 238.

3. Boll. addunt nulla enim alia est apud Christum 32 Boll- Monuerat autem illam Pionius go ab eo fuerat Theodota

ut a domina fervitute a vinculis liberaretur. Plurimum autem cm

Pionio ve fubatur, que etiam in har perfecutione capta fuit . Dixit (r.

33. Hic avulis aliquot foliis definunt Asta in uno cod. Colber.
34 Boll. Nobis non precedunt fafce, neque fecures, ut hunc habea

appellata , ne ex nomine regita in mar us impie rivis jam domine fa e mus potestatem .
v urfus ineideret , que impe ante Gordiano , cum vellet fasinam a fi de
; ; Boll. Ecce homunculum fubducit ad immolandum . . . . Pionias di
id, e viniame in mntibus relegavit , ubi clanu vistui ne e/ xit : Mendacium lequeris, neque enim id facit,

E T

S E L E C T A. SS. Pionius cc.

I 23

Pionio & ceteris intromiffis, invene imbrium more fundebant,ut nulla tm

runt presbyterum Catholic Ecclei, poris quantitate gemitus repirarent, &


Lemnum nomine, & mulierem, nomi repetitis fingultibus novus temper quai
ne Macedoniam, de Carcereno vico " luctus oriretur, maxime ab his quos in

fe Phrygum. Qui cum fimul effe corrupta emper fama laudaverat. Hos
cpiffent, & devoti Deo famuli con ut vidit Pionius in jugi luu & dolo
venirent; carceris agnoverunt cutodes, re maximo conftitutos, talia cum la

Pionium qu offerebantur a fidelibus, crymis verba profudit : Novum fuppli


certa cum fuis voluntate refpuere, di ciorum genus patior, & ita excrucior,
centem ; quod multis indigens nulli quafi videam me devula membrorum

gravis fuiet, quomodo fieri poffit ut compage lacerari, cum adpicio margari
nunc cogeretur accipere? Ob quod fa tas Eccleia porcorum pedibus fubjacere,
tum irati quibus carceris cutodia vi & fiellas cli draconis cauda uque ad
debatur impofita, qui eos larga prius terram fuie pertraias ; vitem quam
etiam de ua humanitate fuceperant, Dei dextera plantaverat a fue unico dif
in interiori eos carceris parte claufe fipari, ut tranfeuntem unumquem
runt: ut omni humanitate & luce v1

que fuaferit libido, decerpi. Liberi,

duati, in tenebrarum fitu & ftore car quos iterum parturio donec Chritus for

ceris conftituti immenfos cogerentur metur in vobis, alumni mei molles ape
fentire cruciatus. Quo in loco cum vi ra tranfierunt itinera . Nunc Suanna
derentur abtrufi, benedicentes Deum in medium contituitur ab iniquis, im
qu ad hymnos ejus pertinent multa piis circumvenitur a presbyteris, & ut
cecinerunt. Ergo cum diu in hac Do fruantur pulcritudine, mollem formoam
mini laude duraent, aliquamdiu ta que denudant. falja in eam tetimonia
Danie.,,
cuerunt folita ibimet & conueta pr corrupta illicitatione dicentes . Nunc Ether.
3.
ftantes. In cutodum vero peoribus Aman increpat epulatur ; nunc Efther
quod ira fuaferat, pna fubecuta da tota civitas turbatur ; nunc fames
mnavit. ad aliam namque partem eos fitis, non panis aut aquarum penuria,
transferre voluerunt . Illi in loco eo

Jed perecutione. Nunc ergo, quia erant


dem quo fuerant permanentes, clara univer virgines in opore, Domini je

Luc. 13: 8.

voce dixerunt : Gloriam tibi Domine, Ju verba completa funt. Ubinam terra

fine intermiione fundamus, hoc quod ac rum Filius hominis potquam venerit, fi
dem poterit invenire ? Audio enim quod
cidit proceit in melius.
XII. Tunc accepta ut agerent qu unuquique focium uum prodat, ut com
vellent libera potetate, diem noem pleatur quod ditum eft, Frater fratrem
que ita occupaverunt letionibus, aut tradet ad mortem. An quia & ipe fa
oratione tenuerunt, ut effet pertinaci tanas nos expetit, & ignea palmula
bus altercatio religionis, documentum aream purgat, falem evanuie creditis,
fidei, & medicina fupplicii. Cum er atque bominum pedibus fubjacere. Ne
go hoc eorum duraret officium , multi mo vetrum ftimet, o filii, Deum eva
ad eos, Pionium peruadere cupientes, nuie, ed nos evanuimus; Inquit: (Non)
pagani genteque venerunt. qui dum mea manus ad liberandum lafata et,
talem virum loquentem audiunt, in nii nec aures ad audiendum gravata . No
raculum verfi pne non impune audie fira nos a Deo peccata ditringuunt, &
rant, quia venerant invidere. Illi * ve ut non exaudiat, facit hoc non Chriti
Laffos Pionius
adhortatur.

ro quos illuc vis neceitatis incluferat, inclementia, ed noftra perfidia. Quid


rigabant largo fletu januas & lacrymas enim non malefecimus? Nos negleximus
Dett/77
36 Boll. ex vico Carena, o ex herefi Phrygum quemdam , nomine

Buerunt , adeo ut careeris prefestus admiraretur, & prifinum eos in lorm

Eutychianum. Phryges feu Cataphryges Montanist hretici dicti unt,

vellet reducere . At illi or.

quod ipe Montanus in Phrygia Afia minoris regione natus effet.


37 Boll. qui ab invientibus folebant munera accipere . . . . At illi
Deum collaudantes acquieverunt , que dari folita erant illis pre

dum , & magnum fletum excitabant dor.


39 Boll. Ignitum porro ventilabrum est ha manu Dei, ut purget 474m -

33 Boll. Introibant etiam illi qui per vim trasti fuerant ad immolan

Q_2

atth.

I 24

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Deum. Contemferunt alii, nonnulli avi ditur fumit augmentum. Dicunt Domi

de leviterque peccaverunt, & accuan num Jeum Chritum cum cruce ad upe
tes e invicem atque prodentes mutuis pe ros faia umbrarum excitatione remeaf.
riere vulneribus . quamquam nos opor fe. Et ea qu Scriptura aut apud nos,

teat aliquid plus habere jutiti, quam aut apud illos pro Chrifto & Domino di
cit, illi in blaphemium acrilego fer
Grammatbei Phariique babuerunt.
XIII. Audio enim quod quodam ex mone commutant. Nonne qui bc loquun
vobis Judei ad Synagogam vocent. Vi tur peccatores funt ? nonne perfidi ? non

dete quia majus accidit cuique ex tali vo ne iniqui ?


XIV. Repetam nunc qu Judei f
luntate peccatum, ne quis in inconceum
nec amplius remittendum, quod ad blaf pius, me in prima tate pofito, differe
phemiam fanli Spiritus pertinet, crimen bant, qu ee mendacium equenti re
admittat. Ne fitis una cum ipis (prin- darguens fermone convincam. Scriptum .S:,
cipes)
judicesfanSo. namque et ita : Saul interrogavit mu-:.
domite,populis
quorumGomorrh
manus innocentium
frittaau.
lierem Pythoniam, & dixit ei: Excita
guine & famtorum cruore maduerunt. mibi Samuelem prophetam. Et vidit mu
Nos enim nec Propbetas occidimus, nec lier acendentem virum cum fiola. Saul
tradidimus Salvatorem . Sed quouque Samuelem credidit, & interrogabat eum
ego multa narrabo ? revocate in memo qu volebat audire. Quid ergo ? Vates
riam qu audifiis . Comperi enim Ju illa poterat excitare Samuelem? Si po- ::
dos nefando ore celeta verba proferre, tuie confenferint, iniquitatem plus ju- ni:
eo quod jaient inaniimo per loca o ftitia poe confei funt: fi negaverint fic
mnia ore dipergant Dominum Jeum Chri mulierem reduxie, necee et ut Domi
-

|-

fium, ficut hominem, ad mortem vi ef. num Jeum Chritum non fic redie con-"
fe compulum. Dicite quafo: Cujus bo vincantur. Ita fiet, ut in bac contentio
minis dicipuli qui fit per vim mortuus, ne aut damnentur, aut cedant . Ratio

demonas tot per annos ejecerunt , fa ergo verbi bujus talis efi . Quomodo
iurique funt. Pro cujus magitri nomine poterat vatis mulieris dmon fanti Pro
per vim mortui, tot dicipuli, totque alii phet excitare animam jam olim in finu
libenti animo pertulere upplicia ? Quid Abraba pofitam, in paradio quiecen
memorem & aliqua mirabilia, qu in tem ; cum emper quod minus valet a
Catholica Eccleia contigerunt, cum ifti potentiore vincatur? Ergo ut arbitran
ignorent illum olum male per vim tur, Samuel in lucem reduius eft? Mini
mori qui de hoc eculo vitam perofus ua me. Quid eft ergo? Sicut omnibus qui
manu propria voluntate diceerit ? Deum pura mente upicuunt, Angeli ad.
Nec hoc quidem acrilegis mentibus ul. ee fefiinant: ita veneficis vel incanta
la potet ratione ufficere. Addunt fee toribus, vel fortilegis, vel furorem fub
leri fe ejus * & blaphemium dum egre vaticinationis pecie per devia rura ven
dentibus,
4o Eodem argumento adverfus Gentiles utuntur Jutin. Martyr
Apol. 1. Cyprian. de Idolorum vanitate & lib. ad Demetrianum . Ec

cle fiam vero ab hreticorum fectis diftinguit Irenus lib. 2. adv.


href. cap. 57. & 58. quod in ea multa mirabilia fierent, qua de
re Eufeb. lib. 5. Hist. cap. 7. Porro id non folum de primis Eccle
fi fculis verum et. Vide tom. 5. Concil. col. 834. quid ea de re
Nicetius cpife. Trevir. ad Chlodov vindan reginam Langobardorum
cribat ut Alboinum ejus virum ab Ariana hrefi revocaret ; ibi lau
dat miracula fanctorum epicoporum Martini, Germani , Hilarii,
Lupi , Remigii & Medardi . Ejudem ancti Remigii Renorum
episcopi miraculis idolorum in Gallis destructionem, & ver fidei

ampliationem attribuit Avitus Viennenfis epicopus in Coliatione


adv. Arianos anno 409. coran rege Gundelbaldo . Spicileg. Ach

riani tom 5. Item Reccaredus rex Wifigotrorum in Hipania epi


fcopis Arianis exprobrat quod nulla ederent miracula , qu tamen

frequentia erant apud Catholicos. Vide Gregor. Turonenf. lib. 9.


Hit. num. 15. & lib. de gloria Confefforum cap. 13. Miracula qu
fuo tempore in Italia fiebant exponit Gregorius M. in 4. libris Dia
logorunu .
41 Locus mendofiffimms Boll. Nefciunt autem eum ita effe morta
lem , ut propria voluntate animn egerit . Dicunt preterea Christum we

cromantiam exercuie, ejuque vi post crucem fuie /afeitatam . .


42 Eamdem fententiam fequuntur Tertullianus lib. de anima ca
pite 57. S. Hieronymus in cap. 13. Ezechielis, Auctor qustionum

Christianarum & Refp. apud Jutinum Martyrem. quast. ; 2. Auctor


operis de mirabilibus facr Scriptur apud Augustinum lib. 2. cap.
11. & apud eumdem , auctor qutionuni veter. & novi Testamenti
quft. 27. In utramque vero partem hanc qustionem fufius agitat

ipfemet Augustinus quatione 3. ad Simplicianum, & qustione 6


ad Dulcitium . At in libro de cura pro mortuis gerenda capite 15.
in eam fententiam propendet qu afferit, Samuelis animam vere
ab inferis revocatam fuiffe .

cui etiam videtur favere liber Eccle

fiastici capite 46. verf. 23. Id vero diferte affirmat Joephus lib. 6.
Antiquitatum Judaicarum capite 15. quam fententiam plerique alii
prfertini recentiores fequuntur. Hanc qutionem antiquam effe
patet ex differtatione Euflathii epifcopi Antiocheni adverfus Ori
genem de Engafirimytho , in qua Origenem refellit, qui n cap
28. lib. 1. Regum affirmaret animam Samuelis vere Sauli apparuiffe
Utriuque ea de re opuculum edidit Leo Allatius, eique Syntagnia
fubjunxit, in quo fufius hanc qustionem agitat, ac in Eutathii

favorem concludit . Hoc viri dostiimi opuculum neminem vidie


pige bit

reffs

reurre

E T

S E L E C T A.

SS. Pioniu c.

I 25

dentibus, dmones obequuntur. Dixit Hyparchus , five, ut tum carnifices


0.11.

autem Apotolus: Si Jatamas in angelum vocabantur, Turmarius, vir pecta


lucis transformatur ; nibil magnum, fi bilis venit: Sed fi prceptis obedire de
minitri ejus transfigurantur. unde frectes, fenties, quid potetatis poit
antichriftus quafi Cbritus. Ideo ergo Sa
muel non et reduius, ed illi mulieri &
prvaricatori Sauli demones ad perfo
nam illius fe oftendere formati. quod ita
potmodum Scriptura motravit. Dicit
enim Samuel ad Saulem: Et tu bodie

mecum eris. Quomodo poterat cum Sa


muele inveniri deorum cultor & demo

num ? Cui non manifeium eft quod Sa

muel cum injutis non erat? Si ergo non


potuit ee poljibile ut Prophet animam
aliquis excitaret: quo paio credi poteft,
Dominum Cbritum quem in clum reci
pi viderunt dicipuli; quod ut non nega
rent libenti animo mortem pertulerunt,
de terra de Jepulcro carminibus exci
tatum. Quod fi bc non potetis inge

loquitur,
tam forte Pionii colla connexuit, ut
prcluo gutture piritum haurire non
habere Turmarius. Dum hc

poet: atque apparitoribus tradidit ad


ducendum hominem; quem

ita adtrin
xerunt, ut non haberet nec recipiendi,
nec exhalandi piritus facultatem. Tra
hebatur itaque ad forum & ceteri, &
Sabina, magna voce clamantes: cbri
ftiani umus. Et, ut mos invitis et, ad
terram membra jacere, ut eo tardior

corporum tractus, quo ad templum dif

ficilior effet accefus. Pionium namque


fex apparitores portabant pariter & tra
hebant. Cumque feffi laffatis humeris
in utraque parte jam cederent, latera
ejus calcibus verberabant, ut aut leve

rere, dicite ex his qui prvaricatores onus prberet, aut victus dolore eque
funt dmonumque cultores, ponte perfe retur. Sed nihil illorum profecit ape
ritas, nec effetum habuit injuria.
Ai ee & meliores.
XV. Cum longa & diutina difpofi Nam ita immobilis erat, quai ejus cor
tione dixiffet, atque ut egrederentur pori pondus apparitorum calcibus ad
carcerem protinus imperaret; advenit deretur. Quem potquam tam immobi
Polemon fetatorum turba comitan lem niui fuo viderent effe, auxilia

te, terribili voce proclamans: jam fa popocerunt, ut vel numero vincerent,

crificavit qui vobis prerat, vofque ad quia virtute jam cefferant.


XVI. Abreptum itaque Pionium
prcepit. Cui Pionius ait: Eos quos cum magna ltitia & exultatione por
templum Magitratus celeriter venire

Pienfas Gye. ad
fortin trabgs
tiir ,

carcer incluerit, mos eft adventum Con tantes, juxta aram, tamquam vitimam
fulis operiri. Quid rem alteri debitam collocaverunt, eo in loco ubi erat ** il

illicita temeritate prfumitis? Pot hanc le quem paullo ante facrificaffe dice
repulam regreffi, ad carcerem rurus bant. Tunc Judices fevera voce dixe
cum turba majori redierunt. Tunc Hy runt: Cur non facrificatis? Ilii repon

parchus fubdolo atque compofito Pio derunt: Quia Chritiani fumus. Judices ctt. -nium fermone

compellat: Nos quos iterum dixerunt: Quem DEUM colitis?

effe cernis ingreos, Proconful deftina. Pionius repondit: Hunc qui clum fecit,
vit, juffitque ut Ephefum pergeretis. fideribus ornavit, qui terram fiatuit, cui, p...
Et Pionius ait: Qui mifus eft veniat, floribus arboribuque decoravit ; qui "**
incunianter egredimur.
Et ad hc ordinavit circumflua terr & maria,
8
-

fiatuta
43 Boll. Dicite adverfum illor : Nonne vobis qui multa neceitate
addasti fortati estir, c- idola coluistis, nos meliores fumus ? Et nolite
iltis affentiri (o animos depondere Fed refpi/cite fratres, r pani
tentiam agite, & ad Christum, qui benignus et voque iterum ufripiet,
-confugite . .
44 Cod. Colb. Difrite ab his .

45 Boll. ditaus Polemo G Theophilus magister equitum cum fa


tellitibas (o multa tarba fupervenerant, atque dixerunt : Erre Eade
znom (apud Baronium ad marginem , alias Aufstemon ) preful vester im
mlavit Vos item oltemperate; interrogabunt vos in templa Eudemon

Lepidas . Repondit Pionius c.


46 Hyparchus est Prfcstus provinci feu exercitus, qui alii etiam
majori ubcst .

47 Forte, five ut eum carnifices vocat.tnt, Turmarius . Cod. Ein


fidl. addit, Tanarius princeps vir exfpeabitis venit . fed i principi
obedire &c. Turnarii dicebantur qui turmas tironum exigebant , hi
que inter vilia officia numerantur. Tamen hic Turmarins vir /pe
stabilis dicitur, qui fane dignitatis titulus, ut obervat eruditus Can
gius, inter illutris & clariffimi titulos medius erat. Forte legenduan
Turmarcha, it est, turn feu regionis Prfectus Apud Bolland
post Pionii reponfionem hc habentur : Atqui Pinceps, inquit , ma

gifter equitum dignas est cai fides habeatur. Atqui Princeps, inquit, /*""
Et arripiens illum laqueumque collo injiciems r.

48 Boll. ubi adhuc adtabat Eudemon, qui idolis facrifiraverat


49 Apud Boll. hc interrogatio a Lepido facta dicitur

1 26

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

fiatuta terminorum vel littorum lege fi verunt, Pionii capiti conabantur im

gnavit. Tum illi : Illum dicis qui ponere. qu diffipante eo ante ipfas
CRUCIFIxus eft? Et Pionius: Illum dico, quas ornare confueverant aras in fru

quem pro falute orbis Pater miit . Et tra jacuerunt. Tunc facerdos tepen
judices inter e: Cogamus eos dicere, tia veribus exta circumferens, tamquam
ita ut Pionius poffet audire. Quibus Pionio daturus advenerat. Sed repente
ille repondit: Erubefcite culturam Dei, contritus, cum ad nullum aufus fuiffet
jutiti aliquantulumcunque deferte. accedere, funetas nefando peori da
fin vero, ut vefiris legibus placet? Cur jura pes coram omnibus folus ingeffit. Illis

vetra culpatis, non exequendo qu jua autem, Chritiani fumus, clara voce di
Pionius Ruf,
num eonfutat.

funt ? Jui enim eftis, contradicentibus centibus: cum quid facere invenire
non poffent, inlidente alapas populo,
non vim inferre, Jed mortem.
XVII. Pot hc verba ait Rufinus priftin redire cutodi (coegerunt. )
quidam, pollens eloquentia, & facun Illis ergo ad cutodiam carceremque
dia atque oratoria arte prcellens : pergentibus, multas eis contumelias fa
Quiece Pioni. Quid inanem gloriam crilegi intulere ridentes.Unus namque
vana jatatione prfumis? Cui Pionius Sabin ait: Tu non poteras in patria
repondit : Hoc te bitoriarum tuarum tua mori ? Sabina repondit: Qu eft
volumen edocuit, boc codices tui mon mea patria ? Ego Pionii foror fum. Ad
firant ? Atqui bc ab Athenienibus fa Afclepiadem vero munerum editor

pientiimus Socrates ille non pertulit. ait: Ego te quai damnatum ad gladia
An infipientes erant, ac militari fiulti torum certamina repocam. Ingredien

Is earterem r
dusti

ti ac bellis potius quam legibus nati, ti autem Pionio carcerem unus ex ap


Socrates , Ariffides & Anaxarchus, in paritoribus caput tam vehementer inli
quibus quo major doirina, eo major fa fit, ut eodem impetu in tumorem la
cundia ? Nulla illi pompa fermonis aut tera manufque tranfierint. Ingreff ve
loquendi ambitione jatantes arrogan ro carcerem, hymnum Domino dixere
tiam fumfere fermonum, cum ad ju cum gratia, qua iz in ejus nomine in
ftiti rationem, moderationem, tempe catholica fide & religione duraffent.
XIX. Igitur pot paucos dies Smyr Proconule fifi
rantiam philoophi cientia pervenient.
Pionius ceram

Et enim in laudibus propriis ut laudan nam Proconful, ut mos erat, rediit;


da moderatio, ita odioa jalatio. Tali oblatumque Pionium fic cpit audire .

Rufinus beati Martyris fermone fufce Quis vocaris? Repondit Pionius: Pio

ptus, tamquam fulmine itus obti mius. Rurum Proconful : Sacrifica. Il


Cuit,
le repondit: Minime. Rurus Proconful:
-

XVIII. Quidam si vero ait in excel Cujus fe es? Pionius repondit: ca

fo honore hujus fculi conftitutus: tbolic. Rurus Proconful: Cujus ca

Noli clamare Pioni. Cui ille repondit: tholic ? Repondit: Catholic Eccleie
Noli ee violentus, ed rogum contrue, presbyter. Rurus Proconful: Tu pr
ut in fiammas ponte pergamus . Dixit ceptor s eorum eras? Rurus ille: Do
vero ex alia parte necio quis: Sciatis cebam. Rurus Proconful : Stultiti
etiam alios, ne facrificent, itius fer prceptor eras. Repondit ille: Pieta
mone & auoritate firmari. Pot hc

tis. Rurfum Proconful : Cujus pietatis?

coronas quas facrilegi getare confue Ille repondit : Pietatis illius qu ad


Deum
s Boll. Principes hie valde elamantes riferunt, c Lepidus ipum
detestubatur. Clamabae autem Pioniu, e.e.
3. Cod. Noail. Erubefeite cultores deorum.

5* Socrates Philoophus Athenienfis Apollinis oraculo fapientiffinius,


qui Primus Philoophiam moralem docuit. De eo Laertius iib.2. Aristi
des b ejus mores egregios Justus cognominatus. Anaxarchus Abderita,
de cujus mira contantia Laertius lib. 9. & alii veteres paffinu.

53 Huic Acta Boll. Lepidum adjungunt.


54 Boll. At miuijter publicus idolis immolatum accepit vor.
55 Boll. Terentius vero qui tunc venationes curabat, ad Afclepiadem.

Hinc colligi Potest, venatores appellatos fuie cos, qui ad munera (fic

ludos appellabant) exhibenda inferviebant. vide Asta fandarun Per


Petua & Felicitatis num. 18. & 19.

56 Boll. Jed percufforis manas & latera Fe inflammata /wt & tv


tumuerunt, ut repirare vix poet,.

37 Bll. Qad adverfas inimicum Aimulatorem Endemonem frtes


constanteque permanfiffent ,
53 Boll. Ante quartum Idus Martii Quintilianus Proconful fedens fr
-

tribunali , fie interrogavit &c.

59 Boll. dostor .

o Boll. Cujus partis magister es ?

f.

|-

E T

S E L E C T A.

SS. Pionius ec.

..

127

Deum pertinet, illum qui fecit clum & niam fetinas ad mortem, vivus paffu
terram & mare. Rurum Proconful : rus incendium es. Et recitari juffit ex

Sacrifica ergo . Ille repondit : Ego tabula 3: Pionium facrileg virum


D EU M vivum adorare didici. Tum

mentis , qui e Chritianum effe con

Proconful: Omnes deos colimus, & c


lum, & eos qui in eodem funt. Quid
autem aera apicis? Sacrifica. Ille re
fpondit: Non afpicio aera , fed Deum
qui aera fecit. Rurus Proconful : Dic

feffus et, ultricibus flammis jubemus


incendi : ut & hominibus metum faciat,

di . Rurus Proconful : Neceffe et te

let, lababant vetigia, titubabant ge

& diis tribuat ultionem.

XXI. Ibat itaque vir tantus futurus


Chritianis in exemplum, facrilegis vo
quis fecit? Ille repondit: Non licet pro luptati. Nec, ut ituris ad mortem fo

Jovem dicere qui in clo et, cum quo nua, membra torpebant . Non mens
dii deque omnes funt. Ergo acrifica mali prfcia dubitabat, nec cetera jam
illi qui et deorum omnium clique mortis relabentibus vetigiis impedie

bant incefum; ed pedibus velox, ala

regnator.
Ponius appenfus
trquetur.

XX. Cumque tacuiffet, Proconful cer corpore, mente fecurus, abolut

eum juffit appendi, & quod verbis non


poterat, voluit extorqueri tormentis .
Potea ergo quam cperat fubjacere
uppliciis, ait Proconful : Sacrifica .
Ille repondit: Minime. Rurus Procon

anim ferebatur ad mortem. Cumque

ad tadium perveniffet, priuquam com


mentarienfis juberet, corpus uum ipe
nudavit. Qui potquam integra & illi
bata membra repexit 63 , ad clum

ful: Multi facrificaverunt, declinantef aciem vertit oculorum, agens Deo gra

que tormenta, luce potiuntur. Sacrifi tias, quod ita fuiffet ipius pietate fer

ca. Et ille repondit : Non acrifico. vatus . Impoitus itaque pyr quam
Rurfus Proconful :Sacrifica . Ille

ait:

gentilis extruxerat furor, ut clavis tra

Minime. Rurfus Proconful: Non peni balibus figeretur, membra fua compo
tus? Repondit ille : Minime . Rurus fuit. Quem populus cum vidiffet in

Proconful: Quid tam elatus, ad mortem fixum, five mifericordia, five follicitu

necio qua fetinas perfuaione? Facito dine commotus ; Pniteat te, inquit,

quod juberis. Ille repondit: Non fum Pioni. tolluntur clavi, fi faurum te
elatus; ed ternum Deum timeo. Rur fpondeas quod jubetur. Tum ille: Sen
fus Proconful : Quid dicis ? facrifica. fi, inquit, vulnera, & utrum fim fixur

Ille repondit: Auditi me Deum vivum intelligo. atque interpofito tempore ait:
timere . Rurus Proconful : Sacrifica

Hc me ducit caua, bc me potiimum


diis. Ille repondit: Non poum. Pot ratio compellit ad mortem, ut populus
hanc beati Martyris fixam firmamque omnis intelligat reurretionem futuram
fententiam, Proconful diu habitis cum ee poft mortem. Pot hc Pionium &
confiliatore fermonibus, rurus ad Pio Metrodorum presbyterum 7, cum his

nium verba convertit: Pertas in propo in quibus fixi erant ftipitibus, erexerunt,
fito, & pnitentiam nec fero tetaris?
Refpondit ille: Minime. Rurus Pro
conful: Habes liberam potetatem, quid
te facere expediat majore confilio, &
longa deliberatione metire. Ille repon
-stententia in
-Fioins,

evenitque ut Pionius ad dexteram, Me

trodorus taret ad lvam, ad orientem


oculis animoque converfis. Sed cum
allatis lignis, ac fubditis nutrimentis
vires ignes acciperet, & per ardentem

dit. Minime. Tunc Proconful: Quo pyram fortiter populatrix flamma cre
pitaret,
61 Boll. Cur aeri preces fundir ? ipi acrifica.
62. Id deeft in A&tis Bollandianis, quod tamen antequam fen
tentia ferretur obervari folebat. Vide A&ta S. Cypriani in fra .

eas, etiam in his regionibus ubi vulgaris erat lingua grca, litteris
Latinis exaratas fuiffe, ob Romani imperii dignitatem .

Hunc ferend fententi ritum exponit Bafilius Magnus epit.79.

6; Bll. Corporis fui raftitatem ac decus agnofrens, ingenti refletusest


gaudio, in celum o-e

ad Euftathium Sebatiae antititem .

63 Boll. Ex tabella autem het verir.Romanir /eripta femtentia le


gebatur. Sententias adverfus Chritianos ex tabella recitatas filiffe
tetatur Tertullianus Apologet. cap. 2. Obervat autem Baronius

64 Cod. Noail. Pionium facrilegum 7ai e ve.

66 Boll. ei rurum rninifer ait.

67 Boll. addunt, ex festa Marcionitarym.


68 Noail. animi/que . '

128

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
XXIII. Aa unt hc fub Pro

pitaret ; claufis Pionius oculis, ta

cita, ut bene quieceret, Deum uum confule Julio Proclo & Quintiliano

oratione pocebat. Nec multo poft ni Confule imperatore Gajo Menfe Quin
mium vultu lto ignem repexit , & to, Trajano Decio & Vizeto Grato, &

amen dicens, animam , quafi erua Romani dicunt, 1 1 1 1. Idus Martii, &
ret, evomuit, commendans piritum ut Afiani dicunt menfe fexto, die fab
fuum ei qui meritam vicem redderet, bati, hora decima. Sic autem faa
& condemnatarum injute animarum funt, ut nos fcripfimus , imperante
rationem repromifit exquirere, dicens: Domino, notro Jeu Chrito, cui eft
honor & gloria in fcula fculorum,
Domine fucipe animam meam.
XXII. Hic finis beati Pionii. Hc

a II) C1 l

Aa Bollandiana fic habent. Hc


affio fuit viri, cujus vita incorrupta
femper ac libera, omnique culpa va Aa unt Julio Ai Proconfule , Pro
cua, pura fimplicitas, fides pertinax, clo & Quintiliano magitratum geren
innocentia perfeverans: cujus petus vi tibus, Confule tertium Meffio Quinto
tia exclufit, quia Deo patuit. Ita ille Trajano , & Deltio Grato fecundum ,
per tenebras fetinavit ad lucem ; & Trajano Decio Auguto, ante 1 v. Idus

per angutam gradiens portam, ad ple Martias more Romanorum, Af au


na & patiofa properavit. Coron tem more eptimi menfis undecimo ,
quoque ejus Deus Omnipotens, often die Sabbati , hora decima, ut nos au
dit indicium . Subito 7" namque illi tem loquimur, regnante Domino notro

quos illuc aut mifericordia, aut viden Jefu Chrito, cui &c.
Codex mf. fanti Maximini Treviren
viderunt, ut addita fibi membra pof fis apud eumdem Bollandum : Aa funt
fent credi. Habebat ereas aures, me hc fub proconfule Julio Proculo &
liores crines, barbam florentem, atque Quintiliano. C. Meio Quinto Traja
di cura conduxerat, tale corpus Pionii

ita erat omni membrorum mole com no Decio, Vicio Grato, ut Romani di

pofitus, ut juvenis crederetur. Et cor cunt &c. ut in noftro Colbertino.


Codex mf. illutri). Abbatis de Noail
pus potignem quai minorem in tatem
redaum oftenderet & illius meritum, lesfc babet: Acta unt hc fub procon
& refurretionis exemplum. Mira pr fule Iulio Proculo & Quintiliano, Ga
terea gratia, de vultu ejus arrifit, & jo Meffio Quinto Trajano Decio Vitio
multa angelici decoris figna fulferunt, trato, quarto Idus Martii, die Sabbati,

adeo ut Chritianis fiducia, metus gen

hora decima. Sunt autem faa ut fcri

tibus adderetur.

pfimus &c.

69 Boll. addunt, turba illum animem egie fupicabatur.

7o Cod. Einfid. planam & pecioam. Cod. Noail. planam & pa


elofan. Cod, S. Maximin. plenam & patioam.
71 Boll. Etenim cum ignis exstintius effet ; nos qui prafentes eramas,
talem ipfum vidimus , quale vigentis ornatique pugilis corpus esffiit. Si
quidem aures ye.
-

7: Singulorum codicum ipfiffima verba exhibemus, ne cui fu


cum facere velle yideamur. Le&tio omnium melior Colbertina,

qu fie retituenda et : Proconule Julio Procl Quintiliano, Conule

imperatore Caio Mesto Quinto Trajano Deci, & Vitio Grato. Cui lesti
ni aperte concordant alii 2. codd. S. Maximini & Noail. Quid in
Einfid. criptum fuerit, amiffa ultima exempli noftri pagina igno
ramus; icut & in altero cod. mf. Colbert. ex quo, ut diximus,
aliquot folia , nefcio qua infaufta manu , detraa funt. Cte
rum hc omnia Decii imperatoris agnomina qu in his Astis re
feruntur, in aliquot ejus nummis ic exprefa habentur. Imp.
C. M. 42. Trajanus Decius Aug. Hinc collige litteram C. hic non
Caeium, ut aliqui volunt, fed Caium fignificare .

*
A

, '

In Aa fan&ti A CHATI I Epifcopi & Martyris.


r.
Achatia sw

Epifeopas Me
litwe,

Chatium cujus hic Aa exhibe Grci fub epifcopi Meliten in minori Ar


mus, eumdem effe putant Bollan menia titulo variis diebus celebrant. Hc

diani ad diem 31. Martii, cum Acacio quem fententia confirmari potet Menorum
Gr

L L

L L L L L L

LL LS LLLLLLLL GGGGS S

000

LLLLLLLLLS LL LLLLLL CLLLLLLLLL LLLLS LLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL 00S LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLS LL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLL
LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLL LLLL LLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLCCCS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS
S LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLLS LS
0S LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLL LLLLS
LLL LLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL
LL
LL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLL
LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLSLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLSLLLLLLLL LLS


LLLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL

0S LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL 00S LLLL LLLLLLS LL LLLLLLL LLLS
LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLS LLLLLLS
LL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL

LLLL 0LLLLLLS LL LLL LLL 00S LLLLLLLS LLLL LLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLL SLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLL LLL
0S LL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL

LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLL LLLLLS

S LLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLS LL LLL LLL LLLL LLLLLLLLLLS

CCC

LLLLLL LLLLLLL

CL L L L C L C C C LL LL

LLLSS000S

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LS LLLLLLLS


LL LLLS LLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
SS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL S LLLLLLS
LLL LLLLLLL LL LLLLLL SS LS LLLLLLL LLS
LLLL LL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLLLL L LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LS

SS

LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL L LLLLS


LL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLS
LLLLLL LLLL SS

LLLL LL EEEE T

LLLLLL LLCCLL

LLLLLLLLS LLLLtSLLL

LLLS

LLLLLLLS

LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLSLLLLLLLLLL LLLL


LLLL LL LLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLS

LLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL S


LLLLLLLL LLLSLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLS
LLLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL LL LLL LLLLL LLLL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLLS L LLL LLLLLLLLLL LLLL LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLSs LLLLLL
ttttttt LL LS LLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL
kSS LLLLLS
LLLLLLL
LLLLLLLL
LLLLLLS
LLLLLLLLLL
LLLLLLLL
S LLLLLLLLL
LLLL LLLLL
LLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLLL s

LLLLLS

LLL LLS LLL LL LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL S LLLLL
LLLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
0SLLLLLL LLLLL LLLLL LL LLL LL LL LLLLL GS LLLL LLLS LLLL LLL LLLLLLL LL LLLLS LL LL
LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LL LL LLL LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLL S LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS


LLLLLLLLL Ss LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL SS 0LLLLLLLLL LLLLLLSLLLLLL LLLLL LLLS
LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL s LLLLLLLLS LLLLLL LLLLS
LLLLLLLL Ss LLL LLLLL LLLLLL s LLS LLLLL LLL LLLLLLL S LLLL LLLLLLLLLS
0LLLLLLLL
LLL LLLLLLLL Ss LLLLLL S
LLL 0S LLLLLLLLL LLLS LLLL LLL LLLS LLLL
LLLLLLS
SS

LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL

SS S

LLS

SS

SS S
S LLLS LLGGLLLLLS

0 LL LLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLS


LLLLLLLLLLL LLLLLL SMLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

AAA LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLS LLL

LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL eeS LLLLLLLL LLLLLSAAAAAA


LLLLLLL S aLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLL LL LLL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLS
0 LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL GGG LLLLLLLL S

0S LLLLS LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLS LLL LL LLLLL LLS

L
SS

LLLS

SS

SS

I RO

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Martianus ait: Qu te philofo cujus epulcrum ee confiat in Creta ?


phi diputatio vana decepit ? Sperne Numquid refurrexit a mortuis?
III. Martianus ait : Aut facrifica ,
inviibilia; potius deos veros quos a
fpicis recognoce. Repondit Acha aut morere. Refpondit Achatius: Hc -Mehatii cnstan.
Er his sentiam tius : Qui funt dii, quibus facrificare & Dalmata faciunt, latrocinandi ar
tiio ,
me prcipis? Martianus ait: Apollini te callentes : ubi angutias viarum & fe
fervatori notro, famis & petilenti de creta itineris loca obederint adnecandum;
pulori, per quem omnis mundus fer venantur fingulos traneuntes : Et ubi
vatur & regitur. Repondit Achatius : quique viator illuc pedem tulerit, bac
Illi vere,ut putatis, interemto? qui infelix palione confiringitur, ut aut pecuniam
ta .

eum puell amore flagraret currebat atto relinquat, aut vitam. Nemo itaque ibi

mitus, ignarus perditurus e optatiimam


prdam. Apertum eft itaque, quia nec
divinus fuit, qui ifta necivit ; nec deus,
quem puella decepit . Nec hic folum
dolores excepit; ed crudeliori illum da

quid fit rationis interrogat, ed quid


poit ille qui cogit. Similis ef tua fen

tentia, qui aut injufta impleri prcipis,


aut minaris exitium. Nihil formido, ni

bil timeo. Jus publicum punit fcortato


mno mox * fortuna multavit . Nam ut rem, adulterum, furem, corruptorem fe
erat turpis in pueros forma Hyacinthi ? xus virilir; maleficum & bomia idam .
cujudam captus, ut bene notis , inca Horum fi reus fum, ante vocem tuam jam
luit : mifer atque ignarus futuri , me ipe condemno: fin vero, eo quod Deus
dico, illum quem optabat videre, occi qui efi verus colo, ducor ad pnam ; non
dit . Ipfi qui cum Neptuno aliquando legis, ed judicis voluntate condemnor .
13. &
fervivit ; ipi qui aliena pecora erva Propheta clamat interminans : Non eft Pfalm.
52
vit " ; huic facrificare me prcipis. An qui faciat bonum , omnes declinave
culapio fulminato, an adulter Vene runt, fimul inutiles fati funt. Ideo pur
ri ",& portentis ceteris facrificium im gare te non potes. Scriptum eft enim :
pendam ? Vel ob bujus vit exitum a Omnis in quo judicat, ic & judicabi Matth.
dorabo ego eos, quos non dignor imitari ? tur. Et iterum: Ut judicas, ic & judi Luc. 6
quos contemno, quos accuo, quos bor caberis: & ut facis, ic & erit tibi.
7

reo ; quorum fata nunc fi quis admit Martianus ait : Ego non fum juffus

tat, num feveritatem legis vefir poterit judicare , fed cogere. Unde fi con
effugere? Et modo in aliis colitis, qu temferis, certus eto de pna. Repon
in aliis vendicatis ? Martianus ait :

Chritianorum confuetudo et , multa

in deos notros maledita confingere.


Propterea te venire mecum ad Jovem,
Iunonemque prcipio; ut fimul ce

dit Achatius : Et mibi prceptum eft,


ne quando Deum meum negem. Si fervis
bomini fragili atque carnali cito ab hoc
fculo receuro, quem mox a vermibus
cis edendum: quanto magis ego potentiffi

lebrantes dulce convivium , numinibus mo Deo obedire debeo, cujus virtus con

qu funt digna reddamus. Repondit fiat in fcula ? & cujus illudeft dilum:
Achatius : Quomodo bic facrificabo illi, Qui me denegaverit coram homini Matth. Ic: ; ?.
-

* Mombrit. Contrefeio Apollini, codex autem Noaillinus, Centrowi

bus,

1: Mombrit. & cod. Noaillinus. Nemest. Hc autem dea diceba

Salvatori & Apollini . . . . . per quos omnis mundus Gye.

tulr

6 Daphne Penei fiuminis filia , qu Apollinis amorem fugiens


in laurum verfa eft. Unde he arbor ipi facra.

14 Sic de iifdem diis loquitur Cyprianuslib. de idolorum vanitate.


Melieertes & Leucothea precipitantur in naria, & fiunt postmodam maris

7 Mombrit. mortis.

8 Male Mombritins, jacentis. Hyacinthi autem fabulam refert

ultrix, & bonorum muneratrix,

numina. Castor & Pollux alternis moriuntur ut vivant. feulapius ut


in Deum furgat fulminatur. Herewles ut bominem eraat oeteis ignbas

Ovid. lib. 1 o. Metamorph. Fab. 5. ex eo Hyacinthus fios nomen

concrematur. Apollo Admeti pecus pavit. Laomedosti Neptunus muros in

accepit.

fituit, mer mercedem operis infelix frustor accepit. Antrum Jovis in Cre

9 Hic incipit Achatii reponfio apud Bollandum.

*o in dificandis fcilicet urbis Troj mniis fub Laomedonte

ta vif tur &e.

15 Apprime ad hunc locum L. Florus lib. 4. hift. Rom. cap. 12.

rege Ili filio .

habet

* 1 Admeti fcilicet Theffali regis, quod divinitate privatus


facere coastus et per novem annos, quod Cyclopes Vulcani mi

mi. Et apud Capitolinum Marcus Latrones Dalmatia atque Dardania

mitros occidiffet, qui Jovis fulmina fabricare dicebantur.

12 culapius a Jove fulminis istu occius et, quod Hippo

Iytum ab equis difcerptum, Diana precibus vit retituiet. De


ea re Virgil.lib. 7 neid,

, Dalmata plerumque fub filvis agunt, inde in latrocinia promptist

milites fecie dicitur .

16 Mombrit. inquirit .

17 Bolland. erijus virtute firmats funt omnia qua constant in fa


culo ,

L L L L L L CC L

S LLLLLLLL LSGGSSS

SS

L 0 LS

SS

LLLLS LL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLS LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL ttt
LLLLLLL
LLLLSLLLLLLL
LLL LL LLLLLLLLLLL
LLLLLS LLL
LLLLL
LL
LLLLLLL
LLS LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

SS

LLLL LL LLLLLLS

LL LLLL LLLLLLL LLLLLL S LLLLLLLLL


SS

SS

LLLL LLLLLLLLS
SS

LL CCCCLLLS

LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLL LLLL LLLLL S

LLS LLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL

SS

LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLS G LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL
LLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL s LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLS
LLLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL
LS LLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL
S

SS
SS
SS

LLL LLLLLL LLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL s LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLL s LLLLLLS

LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLL


LLS LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLL s LLLLLLLLLLL LLLS

SS

SS

SS

LLL LL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL

LLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLS LLLL LLLL LLLLS

LLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLL LLL LLLLL LLLL S LLL LLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLS LLLLL CCLLLLLL L0S LLLL LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLL

SS

LLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LL LLLL LLLL S LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL L LLL

SS

LLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLS s LLLLLLLLL SLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL
LLLLL LLLLLLL S LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLL
LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLS

SS

SS

SS

SS

SS

LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLS
L LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLL LLL LLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL sG LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLL SG LLLLLLLL LLLGS LLL
LLLLLLLLLS s LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS
SLLLLLLS LLL s LLLLLL LLL LLLLLLL LLLL L LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLLS
aaS aa LL LLLLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLSJMS
tS AAAAS LLLLLL LLS LLLLLLLL LLL LLLLLL LLS LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL SLLLS
LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLS LLLLLS LLLLLLLLL LLL S LLL LLLLLS LL

LL LLLLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLL S LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLS
LLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLL LLLLLS LLLLLLLS0LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLGSs
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS 0LL LLLLLL LLLLL LLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS

LL LLLLS LL LL LLLLLL LL LLLS LLLLLL LLL LL LLLLL LLL CCLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLL LLLLL LLLL

SS

LLLLL S s G LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLS

LLLL LLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLS


LLS LLLLLLS LLLLL SS 0LLLLLLSLLLLLLLLL s LLS
LLLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLCCCLLLSs LLLCCS
LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLL S LLLLL LLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL SLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLS LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL SS LS LLL
LLLLLL LLLLLLL S LLL LLLLL LLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LL LL LLL LLLLLLL LLLLS
SS

ttt SS

AAAAA
MM Y
SS

LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL S S LLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL S

LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLL SS LS LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL


LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL L LLLLL LLL L LLLLLL LLLS 0S LLLLLLLL LLLS
LLLLLS

BBS SS

Mkk

00 LLLLLLLLS LLLS
00 LLLLLSS LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS

SAAAAAAAS

00 LLLLLSLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLSLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS

L S

00 LL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS


00 LLS L LLLLLLLLLS aLLLLSSS

00 LLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLLL LS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLSS LLLLLSLLLLL LS


LLLLLLLL S LLLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLSaS eS

CCLLLLLCS LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS c


CCC LLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLS LLLL LLLLS
00 LLLLLSS LLLLLS LLLLLLLL CCLL LLLLLS
00 LLLLS LLLL LLLLLS

L 0

000

L L L L

L L L L L L L L

L L LL L L L L

S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLL L LLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL L LL LLL LLLLLLLLS CLLLLS

eOeee eee eeeeee eeeeS


S0S

L SLLL S 0

LL

0S

LL LLLLL LLLLLL L L L L L L LLLLLLLS


0aa a LLLLS S
LLLL LLLS 0 LLLLS

LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLSLLS

LLLLLLLLLLL e GGG LLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL

LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS0LLS LLLLLLLLL L LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLS


LL LLLLLLLLSLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LL LLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLL
LLLLLLL LL LLLLL 00S LLLLLLS LL LLL LLLS LL LLLLLL LLLLL LL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL L LLLLLL LLLLLLLL LL

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL 0SLLLLL LLLLLLL LLLS


LLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLSLLLLLL

LLLLLLL 000S LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLS
LLL LL LLLLLLLLS LLLLLL S LLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLS


LLLL L LLLLLLLLLL LLLLLS LL 0L LLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLL sLS LLLLL LLLLL LLLLLL

LLL LLLL LLLLLS LLLS GG LLLLLL LLLLLLLL LLLS

LLL 0LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLS

LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL

0S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLLL LLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLLSLLLL LL LLLLLS LLLL LLLL LL LLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL
LLL LLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LL LLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLS LLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LL LLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLL 00S LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LL

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LL LLL LLLS LLS LLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLL LL LLLLLLLLLLL LLLS CLLLS LLLS LLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLS

LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS


LLLLLLLL LLLLL LLLLLL S LLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLLS LL LLL
LLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLS LLL LLL LLL

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS


LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLSLLLL SLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLS

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLS LLLL LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLL LLLLL

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLL GLLGGGGG MALLLLLS
LLS
LLLLL LLLLLLL
LL LLLLLLLLLLL
L LLLLLLLLL LL
LLLLLLL
S

CLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL S LLLLLLLL

MLLLLSS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLS


LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS

LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS


LLLLL LLLLLL LL LLL LLL LLLLLLSLLLLL LLLS

SS

LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS


0S LLLLLLLLLL LL LLLL LL LLL LLLLL LLL LLLL LL LLL LLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLS
LLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLLLL LS LS LLS LLL LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLS

LL LLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLL 00S LLLLS LLLL LS LLL LLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL
LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLL S LL LLL LLLS LL LLL LLLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLS S


LLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL
LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL S
LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS
LLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLL LLLS
LLLLLLSLLLLS LLLL LL LLLLLLL LL LLLLLLL

0S LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLL LL LLL


LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLL LLLLLS

LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL


LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLSLLLL LL
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS LL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLL
LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLS LLLLLLLLS LLL
LLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS
LL
SS

CLLLLLLL LLLLS
aCCS

|-

E T

S E L E C T A

S. Maximus

I 33

lis Latinorum Martyrologiis , qu apud tiquis ejus fetivitas recoleretur . Porro


Bollandianos videri pofunt , ejus memo fantus Maximus appellatur epicopus in A
ria celebratur, quamvis in nonnullis fub torum titulo unius cod. Colb. & Levita
Maximini aut Maximiani nomine. Ejus ta in Atis interpolatis alterius cod. hujus
men fanti Martyris Ata ad diem 3o. A monaterii fanti Germani a Pratis , & in
prilis retulit Henfchenius, quod eo die in vetutis aliquot monateriis. At hc Atis
Martyrologiis Adonis , Flori , aliique an ipis videntur adverfari.

Anno

Chriti

circ- 25o

Santi MAXIM I Martyris.

Ex compluribus codd. m. editis.

"D imperator volens opprime

nifi foli Deo, cui me ab ineunte tate fa

re vel uperare legem Chri crificae congratulor . Proconful dixit:


ftianorum, decreta contituit per uni Sacrifica ut falveris. quod fi nolueris,
verfum orbem, ut omnes Chritiani re variis faciam te deficere tormentis.
cedentes a Deo vivo & vero, dmoniis

Maximus repondit : Hoc et quod emper

facrificarent: qui vero noluiffent, fup optavi. Propterea enim me manifetavi,

pliciis fubjacerent. Eo tempore famulus ut tandem carens mierabili & temporali


Dei MAXIMUS, vir fantus, ultro fe vita, ternam reciperem .
II. Tunc Proconful juffit eum fufti Fuibur cefus.
palam oftendit. Erat vero plebejus ne

gotii fui curam gerens. Comprehenus bus cdi. Cumque cderetur, dicebat
igitur oblatus et Optimo proconfuli ei: Sacrifica, Maxime, ut ab his liber
apud Afiam *. Proconful dixit ad eum: fis * tormentis. Maximus repondit:
Quis vocaris? Repondit. Maximus di Hc non funt tormenta, qu pro nomine

:
2.

prebnditar.
* sl. natura .

cor. Proconful dixit: Cujus conditio Domini notri Jeu Chriti inferuntur, ed
nes es?. Maximus dixit : Ingenuus na funt untiones. Si enim receero a Domi

tus*, fervus vero Chriti.Proconful dixit: ni mei prceptis, quibus fum de Evange
Quod officium geris? Maximus repon lio eius eruditus, vera & perpetua mihi
**"
dit: Homo fum plebeius, meo negotio vi manebunt tormenta . Tunc Proconful fpenditur.
vens * Proconful dixit: Chritianus es?

juffit eum in equuleo fufpendi , Cum

Maximus repondit: Eti peccator, Chri que torqueretur, dicebat ad eum : Jam
ftianus tamen fum. Proconful dixit: reipifce, mifer, ab infipientia tua &

* sl. nunc.

&O

Non cognoviti decreta invitiffimorum

facrifica ut animam lucreris. Maximus

fi

Principum, qu nuper * advenerunt? refpondit: Animam meam lucrabor, fi


Maximus repondit: Qu ? Proconful non acrificavero ; quod fi acrificavero,

nt.

dixit:Ut omnes Chritiani relita fuper perdo eam. Mibi enim nec fuftes, nec un
flua fupertitione, cognocant verum gul, nec ignis Jentiendi dant dolorem;
Principem, cui omnia fubjacent ; & quia in me manet gratia Chriti, qu
ejus deos adorent. Maximus refpondit: me falvum faciet in ternum, omnium
Iniquam regis bujus culi prolatam fen fantorum orationibus, qui in hac collu
tentiam cognovi, & ideo me palam often iatione certantes, vefiras uperaverunt
di. Proconful dixit: Sacrifica ergo diis. infanias, nobique virtutum exempla re
Maximus repondit : Ego non acrifico liquerunt. Tunc Proconful dedit in eunu

Til
si
ty
3r

270
e


adt

|-

WKA.

fenten
prim interrogationi fan&us Maximus repondet, Maximus dicor,

t Cod. Silv majoris, volens fuperare legem . Sur. profigare.


2 Sic codd. Remigian. Cletin. tres Germ. Silv. cum Surio.
At Colb. 1. & Michaelin. Erat vero negotii fui euram. Boll. Erat
enim plebei negotii caram.
3 Sic cod. Silv. Cletin. & r. German. cum Baronio , At Re
mig. ablatuque Proconfuli Afie . Ceteri codd. mff & editi , Optimo

Ac4

nomine , Confulari apud Aiam.

& duobus German. habentur tamen in aliis codd. quorum unus

4 Cod. Remig. & I. Germ. meo negotio vacans. Cod. alter Ger
man. Sur. & Baron. mei negotii curam gero. In cod. autem Silv.

Colb. ad annos 3oo. accedit.

xim?

ZZ7

kal. libereris

ingenuus natus , fervus vero Christi, negotii mei curam gerens. Porro in

tertio cod. German. Mximus fe Levitam effe repondet ; fed co


dex eft interpolatus.

5 Alii codd. merear. Cod. 1. Colb. merear aeeipere .

6 Hc verba ufque ad , Tune Proconful, defunt in codd. Silv.

000

L L L L

L L L L L L L L

L L L L L L L

LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL 0 LS LLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLSLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S

LLLLLLLLL
LLLLLLLS

LL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLL


LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLS
LLLS LL LL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL L
LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLL LLL LL

LLLS LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL

LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LS


LLLL LLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS

LL S SL LLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLL


LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLL LLL

LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL
0S LLLLS LLLLLLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLS 0SLLLS LLLLL LLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLL LSLS
0 LLLLLSS LLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLLLS GGG LL LLLLLLLL LLLLLLGS

0 CG LLLLLLLLL LLS0S LLL lllS LLLS S LLLLLLS LLL LLLLS LLLS


LLLLS 000 LLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL CCLLLLLL
LLLL LL 00LS LLLLS LLLLLLLLLLLS

S L LLL 0 L L 0S S 0S

SS

LL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLS L LLLLLL LL LLLS


LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL S LLLLLLLLLL s LLLLLLLLL S LLLL
LLS

LLS

LLL LLL LLLLLLLS LLLL LLLL LSLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLL LLLL LLLL 00S LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLL LLL LLLLL L LL LLL 0S LLLLLLLLLLLL LLLLLS

LL LLLLLLLLS

LLLLS LLLLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLLLS

0S LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL S LLL LLL


LLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLS LLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLL

LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLES

LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

0S LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LL LLL LL LLLLLLL LL LL LLL LLLLLS 0S LLLLL LLL
LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL S LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLS
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLL 0S LLLL LLL LLLLLLLL LLS LLLL LLL LLLLLLL L LLLLS
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLS
LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLCS
LLLLL S 0LLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLS LLLLLL SLLLLLLL s LLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLSSS CSS
LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLLS LLLLLLL s LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLS LL LLLLLS LLLL

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL


LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLS
LLLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL CC LLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLL L 0S LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS

LL

L S L

LLLLLL LLLLLS00
000S SS SS SS

LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLSYSLLLLLLL


S LLLLLLLLY LLLLLLLS

LLLL LLLL

LLLLLS

LL LLLLLLLLLL LLLL LLLS


LS

SS SLLLLLL S

LLLLLLLLLLLS LLLLLL

L LLLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLS L LLL LLLLLLLLS


L0 S L0L00S

S LLLLL LLL LLLLLS LLL LLLLLLLLS 0LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL
LLLLLL LLLL LLLL L LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLS

L LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLS


S LLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

E T S E L E C T A. SS. Petrus, Andrear, Paulus, &c.

I 35

.ci comprehenfuset quidam 3 PETRUS ta ambitione, oblati funt ei alii tres, um ..


nomine, valde quidem fortis in fide ; A N D R E AS, PA U L U S & Nicoma. M.
ulcher animo, & pecious corpore , chus. Cumque " eos interrogaffet, un
& oblatus et * Proconfuli . Procon de effent, vel cujus effent religionis;
ful dixit ad eum: Quis diceris? Repon Nicomachus impatienter magna voce
dit: Petrus. Cui Proconful dixit: Chri refpondit: Ego Cbritianus fum. Procon
ftianus es ? Petrus repondit : Etiam, ful dixit ad Andream & Paulum : Vos

Petrus compre

Benfui,

Chritianus fum . Proconful dixit: Ha quid dicitis"?Reponderuntei:Nos Chri


bes ante oculos decreta invitiffimorum

ftiani fumus. Proconful Nicomacho di

Principum. Sacrifica ergo magn de


Veneri. Petrus repondit: Miror, fi per
fuades mihi, Optime Proconful, acrifi
care impudic mulieri & fordide , qu

xit: Sacrifica diis, fecundum quod juf.


fum et. Nichomachus repondit : Ut
fcis, Cbritianus non debet acrificare de
moniis. Itaque Proconful juffit eum ap

E quibus unus
talia opera egit ut confufio fit enarrare, penfum torqueri. Cumque nimium ve perit
.

cum * apud vos bitoria arguat ejus im xaretur, & jam prope effet, ut redde
pudicitiam. Nam & vos turpia, qu ret fpiritum, exclamavit voce magna:
geit in impudicis , punitis . Et fi vos Numquam fui Chritianus, ed Jacrifi
impiam illam nominatis publicam co diis . Statim fecit eum Proconful
meretricem, quomodo me tam fordidam deponi. Cum ergo facrificallet; tatim
meretricem adorare, & acrificare com arreptus a dmone, & in terram alli
pellitis? Oportet ergo me magis DEO vi fus, dentibuque linguam fuam come
Christui Deus.
vo vero, Regi fculorum * omnium dens, emifit piritum.
CHRISTO, facrificium 7 offerre oratio
III. Ex fpectantibus autem turbis , :.
mis, deprecationis, compunktionis lau qudam puella & virgo, nomine DIO
dir. Audiens hc Proconful, juffit eum NYSIA, annos habens exdecim , ex

clamavit dicens: Mier infeliciime


homo, cur propter unius bor patium ac
quiffti tibi perpetuam & imenarrabilem
penam ! Et cum hc audiffet Procon
ful; juffit eam in medium pertrahi t,
& interrogavit eam, fi effet Chritiana.
At illa repondit: Etiam, Chritiana fum.
Propter quodinfelicem iftum plango,quare
7 adhuc modicum non toleravit, ut perpe

adhuc tate adolecentulum tendi in

rotis, & ligna in circuitu pofita " , vin


culis ferreis totum corpus ejus fecit
Torquetur.

conftringi: ut contortuss & confratus,


minutatim offa ejus comminuerentur.

Quanto autem plus torquebatur famu

lus Dei, tanto magis fortior apparebat.


Contans "vero apeu, & ridens de
ejus tultitia, confpiciens in clum ait:

Tibi ago gratias, Domine Jeu Chrifte, tuam requiem inveniret. Proconful di
qui mibi banc tolerantiam dare dignatus xit: Ifte " modo requiem invenit, quan
es ad vincendum nequiimum tyran do diis & invitiffimis principibus, fa
num " . Tunc Proconful videns tantam crificando, fatisfecit. Sed propter ve
ejus perfeverantiam, & nec his quidem tram vanam religionem ne imprope
defecie tormentis juffit eum gladio ria futineret, magna Diana " & Venus ...

eum rapere dignat unt. Tu igitur:"

percuti.
Gladis perimi
ffr -

II. Eodem tempore, eunte Procon facrifica, ne turpiter te illufam vivam


fule ad Troadem civitatem cum mul

inendam . Dionyia repondit : Deus


177ff4f

3 Cod. Colb. quidam juvenis , Petrus nomine.


4 Idem cod. Optimo proconfuli .

5 Cum &c. ufque ad Nam, ex mff fupplevimus, in quibus fere


omnibus defunt qu fequntur ufque ad, Et fi .
6 In cod. Remig. deeft , faculorum.
z Plerique mff. Saerificia fansta per orationes oferre & laudes.

8 Sic omnes codd. Videtur tamen legendum, inter ligna, vel li


gnis . . . . poftis .

9 Codd. Ecclei Remenfis, Remig. & Colb. quo eontorto & fra
sto minutatim offa ejus defecerunt. Codd. Cletin. Urficampi & Lon
gipontis, quo eontorto, cfrasta minutatim offa ejus defecerunt.
-

zo Qu fequuntur de Petri morte , aliis verbis habentur apud

Bolland.
In Boll. hostem .

12 Hunc locum ex duobus codd. Colb. fie reftituimus .

13 Mff. Qui estis.


14 Boll. C9 paratus fum facrificare .

s; Codd. German. 1. Cletin. Longip. & Urficampi habent, de


een , & eptem.
16 Mf. adduci.

17 Boll. Quare momentaneam panam.


13 Sic omnes codd. mf. At Bolland. Hie nune requiem dum diis
immolavit invenit, & justonibus principum aequiecendo faerificavit.

19 Codd. mf. Magn des Venus .... dignata est .

136

A C T A - M A R T Y R U M S I N C E R A

meus major et quam tu. ideoque minas eis extinguendos. Videns autem Pro
tuas non timeo, qui potens eft mihi dare conful quod nequiret fanorum fupe
in omnibus qu intuleris tolerantiam. rare perfeverantiam; flagellis cfos po
Tunc Proconful tradidit * eam duobus

pulo tradidit lapidandos. Illi ergo eos


juvenibus corrumpendam : Andream ve acceptos trahebant extra civitatem , li
ro & Paulun juffit in cutodiam reclu gatis pedibus, ut lapidarentur.
V. Et cum lapidarentur, audivit hc
di. Juvenes ergo acceptam catiffimam
Dei puellam duxerunt ad fuum hopi virgo Dei Dionyia. Clamans ergo &
tium. Cumque ufque ad mediam no plorans, & de cutodia fe proripiens,

em infilterent, ut ei vim turpitudinis cucurrit ad locum , jatavitque fe fu


inferrent, marcefcebat cupiditatis eo. per eos, dicens: Ut vobifcum poim vive
rum libido. Circa autem mediam no re in clis, opto vobicum hic mori in
em, quidam plendidus juvenis ap terris. Nunciatur igitur Proconfuli ,
paruit eis, illuminans totam domum. quod Dionyia qu fuerat juvenibus
Illi vero timore percuffi magno cecide tradita deludenda, a quodam plendi
runt ad pedes mundiffim puell. At diffimo juvene fuiet fervata; quodque
illa elevavit eos dicens : Nolite timere , de cutodia fugiens, jaaverit fe fupra
ifte et enim tutor meus " cutos, pro corpora Andre & Pauli, cum ipis la
eo quod vobis a nequiimo judice fum tra pidibus occidenda . Proconful igitur
dita . At illi rogabant ut interveniret iuffit * ut fepararetur, & duceretur ut
pro eis, ne quid eis male contingeret. decollaretur. quod & factum et.
VI. Taliter igitur venerabiles Mar persntitur.
IV. Mane autem facto, venit pro
clamans omnis turba ad Proconfulem , tyres hi, in uno agone certantes cum

petentes fibi tradi Andream & Paulum: fculo & diabolo & proconfule Opti.
inter quos Oneficrates * & Macedon mo, meruerunt vitores effici , Chrito
facerdotes Dian excitabant feditionem

in populo. Cumque eos prcepiet ad


duci, Proconful dixit eis: Andrea & Pau

le, facrificate mirand Dian. An

dreas & Paulus reponderunt: Nos neque


Dianam neque alia dmonia qu colitis,
Andreas &

propitio. Petrus itaque diverfis pnis,


Andreas & Paulus lapidibus, atque
Dionyia gladio martyrizati funt. Actum
apud Lampfacum die Iduum Maia
rum * , Decio imperatore , Optimo
proconfule, regnante Domino notro
Ieu Chrito, cui et gloria, honor &

cognocimus , nec aliquando coluimus


nii olum Deum. Cum hc audiet tur potetas.

|-

Paulus lapi.
danttr.

ba orabant Proconfulem ut eos traderet


*

zo Sic cod. Colb. cum Boll. At ceteri m. Proconful dixit : Tra


dite eum & c.

27 Iidem mff sertawter, diabolum tum Prconfute fuperare merue


#unt .

21 Mff Dominus zo eufos : pro quo .


22 Sic etiam codd. Noaill. Remig. & alii . Unus autem German.
-

|-

28 Unus codex Germanenfis habet, Idibus Martii, fed men


dofe, cum tam Grci quam Latini Idibus Maii eorum fetum re

Egrates ; alter Germ cum Cletin, Longip. Urfic. Inter quos omnes,

colant .

Egrates : Colb. 1. Etnefigrates .


23 Codd. Eccl. Remenf que colitis deos ee cognovimur.
24 Sic cod. 1. Colb. quidam alii codd. aliquem colim.
25 Mff, plerique, Evadens a custodibus . . . . dicens : Concidar
ego vobifcum me ab har collustatione vefira inveniar alicna .
26 Mff. Juit eam gladio interfici,

29 Omnes codd. mf. contanter mbique eum Proconfulem Opti


man appellant . Hic tamen apud Boll. ex 3: codd. legitur , Opi

timo Procon/ule, unde upra num. 1. hc vrba : Optime Procnful,

in ea edit. fcripta funt, quai optimus non proprium nomen effer


Proconfulis.

In Aa fanorum
I.
Asta unde ha
bita .

Martyrum

I: aboluta erat prima hujus operis

TRYPHONIS & RESPITII .

quidem, uti nobis vifum eft, talia funt,

editio, cum in Aa beatorum Mar qu inter antiqua monumenta bon not

tyrum TRYPHONIS & RESPICII, qu locum obtinere debeant. Quamvis enim in


in colletione de Santis Siculis ab Otavio iis non defint aliquot nvi, facile tamen fa

Cajetano adornata habentur, incidimus; & nari poffunt; utpote qui nonnifi ex ama
nuenium

S L L

L L L L L L LS

00S LLLLLLL LL LLLLLLLLLS

L00

LLLLLL LLLLLLL S LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLL LLLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLL LLLLLS
LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLLL
LLLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL S LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LL LLLLLLS
LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LL LL LLLLL L LLLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLL S LLLLL


LLLLLL LLLLL LLLS LLLLL LLL LLLL LLLLLL
LLLLLLLL CCLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS LLL

LL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLL

LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLS

LL LLLLLLLLLLLLS

0S LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLS


LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLS LL LLL LL LLLS
LL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLL LLS

LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LS LLLLLLLLL LL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLS
LL LLLL LLLLLL CC LLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLL S LLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLL

LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LL LLLLLLLSLLL LLLLLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLLLLLLLS L LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLL aa LLLLLS

0S LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLL LL LLL LLL LLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLCCS
LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLS CLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS
LL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL L LLLL LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL 0LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL
LLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLL S LL LL LL LLL LL LL LLLLL LLLLL
LLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS

LL LLLLLLLSLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLL 0GGLS L LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLL LLLLLL 0LLLLLLLSLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLS
LLLLLL LL LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLL
LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLL LLLLLL LLLLS LL LLLLLLL 0CLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLS L LLLLLLLL LLL LLLLLL L LLLLLL LLLLLLLS


LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL S LLLLL L LLLLLLS

LLLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSL LLLLLLLL


LL LLLLLLLLLLLLLLLSLL LLLLLLLLSLLLLLLLS
LLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLLL L LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLS


LLL LLL LS LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLS

LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL S LLLLL

LLLLLLS L LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL

LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLlll LllllL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL llLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLYS

LLL LL LLLLLLLLSLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLS LL LL LLLLLLL LLLLS
LLLLLLLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL
LLLLLSLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LL LLlllS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LllLLL
LLLLL S LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLCCCS
LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLS LL LLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLS
LLLLSL LLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL L LLLLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLL GG

LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLL CCLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLS

LLLL LLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLS


LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLS

LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLL LS


LLL LLL LLL LLLLL L LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL
L LLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL

LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLL LLLLLLLLL S


LLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLL LLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLS LLLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLS

LLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL
LLLL LLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLL L LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLL LLLL LLLSLLLL LLLLLLLLS
L

LLLLLLS

138

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Anno Chriti
25o.

sanaorum T RYP HoN.Is


I.

& RESPICII Martyrum.

Ortuo Gordiano Cfare & fi vis cire genus, ingenuis quidem fu


ucceffore ejus Philippo , mus natalibus. Pompeianus primifcri

cum regnaret Decius, relatum et A nius dixit: Scio utique, & tales juffit

quilino Prfecto Orientis : quod

fcien

ti divin cultura potiffimum habe


rent erga antos TRYPHONEM at
que RESPICIUM ; non enim lateres
potuerant, quoniam aliquot annos per

donum & gratiam Dei, prditi erant


variis meritorum virtutibus. Miffis igi

tur ex officio apparitoribus rapti funt


a Frontone pacis principe A prim

civitatis, qui exierat ad exquiitionem


fanorum cum perfecutoribus. Hoc

Imperator vivos incendi , nifi facrifi


caverint diis. Beatus Repicius dixit:
Utinam digni inveniamur pro cbrifio
Domino notro ignibus vivi cremari ;
tu autem quod tibi prceptum eft, im
plere fatage. Aquilinus dixit: Sacrifica
cate diis, quia video vos legitimam
tatem habentes, perfeumque intelle
um pofidere. Sanctus Tryphon re
fpondit: Perfelum intelleium habemus
in Domino Jeu Chrito: ideo cupimus per
feium pro eo intelleium poidere ,

autem erat indutum a Prfetis. quos


inventos tradiderunt militibus , qui ad plenum producere agonem.

ligaverunt eos & traxerunt in civi

III. Hic Aquilinus juffit eos torque

- frem...- tatem Meetem * , ibique in carce ri , fi minime confentirent. At illi

Dire torquentur

rem miffi funt ab Aquilino Prfeo, proinde depouerunt vetimenta fua ,


qui a publicis negotiis fuerat occu & ultro dederunt fe qutionariis ad
patus. de eis magna fama volitabat, torquendum. Et cum fortiter torque

quod effent Deo Chritianorum di rentur nullam vocem emiferunt; fed


gni, & in omni virtutum promotio patienter fuftinuerunt, quia timorem
Domini in animo retinebant. Et cum
ne perfeti.
II: Pot paucos dies juffit eos intro fere per trium horarum intervallum
Prima questio .

duci . Ingreffi autem uccenf funt torquerentur, non cefferunt carnifici


vehementer igne Spiritus Sancti , & bus, ed omnipotentia Dei & pna co
cum omni fiducia loquebantur ver

lentium idola cum Prfeo fortiter di

bum Domini, ic optimum Domini


c confeffionis certamen imperterriti
aggreffi funt. Pompeianus vero pri
micrinius magno officio dixit : Ad
funt, o Prfee, fan&ti de Apame fini
bus de Sanforo * vico appliciti circa e
minentiffimum & illutre tu potetatis

fceptabant. Hc audiens Aquilinus,


juffit ut egredientes in venationem al
ligatos fanos traherent glaciali tem
pore pruina dicendente * & ideo di *
frupt unt plant eorum. De venatio
ne autem regreffos in palatium, juffit
Prfectus fanos prentari, & ait ad
eos : Potetis ne vos de reliquis caftifi
cari. Tryphon repondit: Semper cati
ficamus nos coram Domino, cui incean
ter fervimus. Aquilinus dixit: Recipian

tribunal interrogandi. Tyberius Grac


chus Claudius Aquilinus dixit: Quod

nomen eft vobis? Sancti reponderunt:


Alter noftrum Tryphon, alter vero Re
fpicius vocamur. Tyberius dixit : Cu tur in carcerem , ut dilatione conceffa
jus fortun eftis? Sanctus Tryphon di moneant interim fe ipos, quatenus ab
xit : Fortuna fiquidem nulla et apud jeta dementia promte Imperatoris juf
Chritianos , ed omnia ex divina di fa fequantur. Nam tetor deos notros,
poitione aguntur, arte vero a quibu. quia nifi immolaveritis,ingentibus p
dam bominibus nominata eft. Sed nis & cruciatibus confumemini .
-

* Cod. mf. ut monuimus, Aprinia. Infra princeps pacis. Is vul


go Irenarcha dicebatur, ut alias diximus.

2. Asta Suriana Campfade.

3 Cod. mf. potestis vos de reliquo nos e,

IV. In

decidente

E T S E L E C T A. SS. Tryphon & Refpicius.


Secunda questio.

IV. In ipis diebus Prfetus profe

I 39

veluti mortui. Elevantes autem San&ti

us et ad alias civitates, & potaliquot oculos ad coelum dixerunt: Domine Je


dies reverfus Nicam civitatem uam, fu Chrite, ne diabolus prvaleat adver

juffit fibi Sanctos Dei prentari, & fus nos; ed exaudi nos, & perfice cur
dixit eis: Deliberatis apud vos per tan fum notrum, ut tua ficut pugna, & tua
ti temporis fpatium, quemadmodum fit vioria. Tunc Aquilinus dixit tor
horrifica verbera evadatis. Audite me, toribus: Nifi confenferint Imperatori,
filii, & facrificate diis . Santus Try torquete illos quouque poffint fuftine

phon repondit : Catificat nos judex re . Cumque nimium torquerentur ,


omnium Deus, totius creatur forma non fentiebant dolores: quia qu illis

tor. Rurumqne ajunt : Nihil a nobis inferebantur, forti animo refpuebant.


primum quras , nihil extremum re Dixit eis Prfetus : Difcedite a tali

quiras, nii qu a nobis in primis audi


fti, quia fidem notram nemo ubverte
re potet. Nam Dominus Jeus Chritus
dixit: Qui me negaverit coram homini
bus, negabo eum coram Patre meo. A

dementia, & confulite tati vetr .

Santus Refpicius dixit: Jam, maligne,


audiii a nobis, quia nos fubvertere non
poteris talibus verbis. Nam hoc cire
poteris, quod numquam lapidibus & li

quilinus dixit: Vobis ipfis miferemi gnis inclinamus, quia verum Deum co
ni, & magnis diis immolate, quia vi limus , & illi foli fervimus . Igitur
deo in vobis difciplinam & fapien quia talem Dominum babemus, nulla
tiam. Santus Repicius dixit: Nobis nos pna poterit Jeparare a caritate

ipis miereri melius non poumus, quam

confianter confiteri Dominum noftrum

VI. Potera igitur die Aquilinus fe-rati: ".


Jeum Chritum, judicem verum , qui dens pro tribunali dixit Sanctis: Obe
fingulorum ala dicutere veniet . A ditis prceptis Imperatoris ? Sanctus
quilinus dixit: Deferantur clavi , & Tryphon repondit: Spe diximus tibi
configantur pedes eorum . Quod cum quia Deum vivum , qui in caelis eft ,
fatum fuiet, per medium civitatis colimus timemus. Aquilinus dixit:
in afperitate hiemis, in vehementia Plumbatis eos tundite intolerabilius .
tempetatis trahebantur. Non enim cumque prolixius cderentur , non

eis diabolus nocere potuit; ed magis prvaluit in eis varietas tormento


ac magis confortabantur in Domino. rum . Tunc Prfetus ira maxima

Aquilinus dixit: Quid eft? Non fen


titis tormenta ? Sancti reponderunt:
Nom ; quia clavi non funt fixi in pe
dibus motris, ed quai in calceamen

commotus juffit gladium adduci, &


confilio accepto, fententiam protulit
dicens: Pueros hos genere Phrygios,
Chritianos, Imperatorum juffis obedi

f1J .

re nolentes, decollari jubemus. Mili

V. Prfeus autem admirans tantam tes itaque duxerunt Sanctos ad locum

eorum perfeverantiam, juffit eos mani

decollationis. Elevantes autem manus

bus pot tergum ligatis nudos cdi; & fuas invitifiimi Teftes Chriti, Tryphon
cum acerrime cderentur, qutiona atque Repicius, dixerunt: Domine Je

rii deficiebant. Prfetus ira repletus fu Chrite: fucipe animas notras & col:
juffit ungulas ac lampades eorum late loca eas in finu Patriarcbarum. Et hc
ribus applicari. Qutionarii acceden dicentes victim Chriti prbuerunt ul
tes juffa complebant. Igitur applican tronei cervices gladiatori; ficque mu
tibus eis lampades, adtitit Santis An crone jugulati beatiffimas Creatori ani
gelus Domini coronas habens in mani mas reddiderunt. Vfi funt oculis in

bus, gemmis & floribus ornatas, quas fipientium mori, illi autem funt in
capitibus eorum impofuit, atque fortes pace, & fequuntur Agnum quocum
in agone perfecit. Quod cum viderent que ierit. Convenerunt autem reli
minitri, cadentes in terram fati funt giofi viri & facerdotes Domini , &
S 2

dedi

14o

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

dedicaverunt martyrium illorum cum tionis noftr , commendantes animas


omni honore, atque diciplina reveren fuas Santis beatorum Martyrum patro
ti participaverunt myfterium redem

ciniis.

s:
A

In Aa fanorum Martyrum LUCIANI & MARCIANI.


I.
Asta aude ha
bta.

Cta fantorum Luciani & Marcia gia ediderunt focii Bollandiani tom. 2.Martii.

A ni martyrum, qu hic ad audien

In eo quippe 26. die menis Otobris fetum


tium aedificationem fe referre pius & fidelis fantorum Luciani, Marciani, Flori &c.

auctor profitetur , duas in partes dividi Martyrum Nicomedi pafforum celebrat ,


pount: Prima ea continet , qu ipe au quamvis prcedenti die , jam paffionis fan
tor aliunde quam ex Atis publicis didi iorum Luciani & Marciani fine ulla loci de
cerat , quque ipfis Atis prmiit, ut non fignatione meminiffet.
3. Pne omiferam Hipanos etiam fibi
folum horum Martyrum paffionem, fed &
miram eorum converionem ac poenitentiam hos fantos Martyres vindicare velle, ut
ad poterorum notitiam tranfmitteret. Al patet ex eorum Martyrologio a Tamayo
tera vero narrationis pars Ata ipfa com Salazar edito, ubi hic auctor ad diem 26.
pletitur, qu hic videntur referri prout a Otobris contendit Lucianum & Marcia
notariis publicis excepta funt. Hc omnia num, de quibus prfens et quftio, cives
ad Mombritium collata proferimus ex duo fuiffe urbis Vicenfis in Tarraconenfi pro
bus vetutis mfl. codicibus , quorum unus vincia, in eaque martyrium confummaffe,
eft bibliothec Colbertin , alter vero in quorum etiam facras reliquias ibi hatenus
fignis monaterii Beneditini Silv-majoris affervari obervat. Id probat ex vetutif
fima ejus urbis ecclei traditione, quam
in dioecefi Burdigalenfi.
2. Omnia fere Martyrologia excufa die ex ipius antiquo breviario, ex vetutiffimo Flo
Martyrii ure. 26. Otobris fantorum Luciani, Marcia re fanforum m/. atque ex /criptura in arcbi

ni Flori & aliorum Martyrum , qui Nico


medi paffi dicuntur, memoriam celebrant:
quorum duos priores , Lucianum fcilicet
& Marcianum, illos eodem effe exitimat

vo ejudem eccleiae reperta deducit. Ferra


rius in Catalogo generali fantorum eodem

die 26. Oobris fic habet : Vici in Hipa


nia fanforum martyrum Luciani & Marciani

Cardinalis Baronius in notis ad ipfum diem, fub Decio. quod in notis fe ex tabulis eccle

quorum hic Ata a nobis proferuntur, ob


id maxime quod eodem die 26. Otobris in
ipfis Atis paffi referantur. Favet Baronii
fententi Flori Lugdunenfis ecclei dia
coni Martyrologium ad 3. codd. mff exa
tum, in quo ad eamdem 26. menfis Oto
bris diem hc leguntur: Nicomedia natalis

fi Vicenis accepiffe fatetur. Subcribit


tamen Galefini Martyrologio, in quo hi

Martyres in Africa paffi dicuntur, fed ad


dit eorum corpora Vici quiecere. Porro
Vicus, vulgo Vich, urbs et Cataloni par
ya quidem; fed epicopali fede ornata. E
jus antiftes fpius Au/anus epicopus dici

fanfforum martyrum Marciani, Flori, & Lucia tur , quod Auf celebri olim urbi, Vicus
ni qui tempore Decii imperatoris igni traditi uccefferit.
4. Porro eti hos fanos Martyres fub Tenspus .
funt fab Sabino proconfule. Hos tamen Mar
tyres Nicomedienfes a notris Luciano & Decii perfecutione confummatos fuiffe in
-

Marciano diftinguere videtur Martyrolo


gium Romanum a Petro Galefinio editum.
Ibi enim prter illos Martyres, quos cum
ceteris Martyrologiis Nicomedi paffos re

ficiari non poffumus ; quo tamen id anno


contigerit, incompertum nobis eft. Paullo
certiores de eorum mortis die effemus, fi
codex mf. Silv-majoris cum codice Col

fert, eadem die pot aliquorum Martyrum

bertino & Mombritio concordaret. At ite

Africanorum commemorationem hc de a

codex, cum in Atorum capite, tum in fi

liis fubduntur: In Africa item beatorum mar ne, eodem Martyres v 1 1 1. Kalendas No
zyrum Luciani & Marciani , qui in ipo etiam vembrii paffos fuiffe diferte refert: quorum
Decian perfecutionis impetu pro fide dimican tamen martyrium codex Colbert. & Mom
do, inviia pietatis defenione coronantur. Ga britius cum Martyrologiis upra laudatis
lefinii Martyrologio fuffragatur aliud Mar ad diem fequentem referunt. Codici Sil
tyrologium bibliothec Barbarin , quod venfi Martyrologium Barbarinum fupra
inter additiones ad Bed & Flori Martyrolo

laudatum fuffragari videtur . Ceterum


Grci

E T

S E L E C T A

SS. Lucianus & Marcianu3.

I41

ani urore. Grci in Menis, & aliquot Martyrolo dis invaore, a Philippo prfeo Con
gia Latina cum Romano, Marcianum mar ftantinopoli interfetus et . {Jterque fue
tyrem, die v 1 1 1. Kalendas Novembris, id rat beati Pauli ejudem urbis epifcopi, qui
eft, 25. Oobris celebrant: fed hunc a no & ipe Arrianorum infidiis periit , dome
ftro Marciano alium effe nemo dubitat. Is fticus & contubernalis, de quibus agit So
quippe et Marcianus Cantor & Letor zomenus lib. 4. Hift. eccle cap. 2. & 3.
facrarum Scripturarum, qui cum Marty Iidem diti funt Santi Notarii , ut ob fer
rio fubdiacono fub Contantio imperatore, vavit Cangius libro 4. Contantinop. Chri
agente Macedonio Contantinopolitan fe ftian pag. I 3o, ubi de illorum eccleia.

Anno Christi
2. OO

ub Decio

Sanorum LU C I A N I & M A R C I A N I Martyrum.

Imper.

Ex 2. codd. mj. Mombritio.


I.
Lucianas &

Artyrium vobis, fratres enar fuperantes hanc judicaverunt & male


rabo LUCIANI , & MAR

ficiis obtinere. Cum ergo omnia artibus

Marciannu

meg; .

CIANI, quod audientes dificationem fuis oftendiffent, nihilque ibi prodeffe


accipiatis. Hi enim cum in errore gen viderent; converfi in furias, fremebant
tilitatis tenerentur, ita dmonibus tunc quod in nullo poterant prvalere. Illa
erant dediti, ut pne omnem animam vero ferviens Deo, perno&tabat in vigi
ad fuam feam facrilegam perfuaden liis & oratione . At illi qudam ma
tes adducerent. Nam & magicis arti gica * phantainata facientes afflige
bus & maleficiis omnes coinquinabant bant deos fuos, ut eis reponderent ".

adulteriis. Erant primi in ubverione Et dmones eis reponderunt : Quaf


auores, in magicis veneficiis fubver cumque animas non cognocentes De
fores; ita ut omnes qurentes volunta um qui et in clo, voluitis fubverte
tes fuas perficere, vel quibufdam : re, invocantes nos, facillimum nobis
nocere , ad eos concurrerent. Sed fuit vobis prtare. Sed quia ad hanc
Deus qui ingratis tribuit gratiam, & catiffimam animam certamen nobis
non cognocentes eum ad cognitio eft; multa quidem fecimus, fed ni
nem nominis fui perducere dignatus hil potuimus proficere adverus eam.
eft, in iftis oftendit effe converfus *.

Hc vero virginitatem illibataim fer


II. Famula qudam erat Dei cafta vat Jefu Chrito, Domino fuo & Deo

& fidelis, nuptias contemnens, virgi


nitatem cutodiens; forma fpecioa, &
anima tamen pulcrior, non aliud ni
fi Deum diligebat; petebat autem nul

omnium, qui * crucifixus et pro falu


te omnium: ipe eam cutodit & nos

eam cutodire dignaretur. Lucianus &


Marcianus hanc concupierunt; & cum
non haberent quo genere cupiditatis
fu impudicitiam optinerent; conver
fi non aliter fe nii magicis dmonicis

timore percuffi ceciderunt in faciem

affligit. Ideo nihil contra eam facere

poumus, nec in aliquo fuperare. Cum


lo perfuadente, ed perfeverante, ut hc publice gererentur , tupore &
velut mortui. Pot paululum reverfi
ad fe, facientes alia magica, a fe d
mones dimiferunt . Conquerebantur

vero ad invicem dicentes : Quoniam


multum

1 Cod. mf. quodam . Mombrit. quo/quam .


* 2. Sic cod. Colb. In cod. Silv. converfos ; at Mombrit. in istir. Tie
ostendit eos ee conver/os.
* Cod. Silv. Quecumque magica phanta/nata.

.. 4 Hunc locum ex codd. inter fefe & cam Mombrit. collatis fic
retituimus. Porro occurrunt paim apud veteres exempla eorum,
qui ejufmodi magicis artibus daniones evocabant. Celebre et id quod
ea occaione a Sozomeno lib. 5. Hit. ecclef. cap. 2. & a Theodo

reto Hist. etian ecclef lib. 3. cap. 3 de Juliano apostata refertur .

Cum enim ejufmodi incantationibus operam daret , fperis qu ad


magorum voces apparuerant deterritus,
effet , pro Christianorum confuetudine ,
figno crucis confignavit ; cujus virtute
& Gregorium Nazianzentum investiva in

quafi in magno dicrimine


quam didicerat, fe ipfum
pectra evantierunt . Vide

Julianum, &

Eufeb. lib.y.

hift. cap. 1 o.

5 Hc verba ufque ad ipe eam, defunt n cod. Silv.


6 Cod. Colb. mendoe, publice gerentur. Tamaius, Cum hae publi
re futerentar invocati demoner.

000

L L L L

L L L L L L L L L L L L L L L

LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS


LLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS SS LLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLLLLL S LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS S LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLL

LLLLLLS

LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LaLLLS


CCLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL S LLLLLS
LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLS

LLLLLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLL LLLLLL LLLS LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL
LLLS
SCLLCLLLLLLLS

LLS LLLLLLLLL LLLLLS 0LLLLLLLL LLLLLLLS

LLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLLLLLLLL S LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLSLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS

LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLL LLL LL LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLS


LLLL LLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLL

CLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LL LLLLS LLL s LLL LLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS s LLLL LLLLL LL LLLLLL
sS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLLS
LS LS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLL
LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL GGS
LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL s LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLL S L LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLS LLLL
LLLLLLL CCCCS

LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLS LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLL CCSs LLL LLL LLLLL s LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLL S LLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLS


LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLS LL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLLS S LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL

LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLLL S LL LLLLLLLL S


LLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL
LL LS L LLLLLLLLLL LLLLLLL llll LLS LLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLL S LLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLS LLL LL LLLLLL S LLLLLLLL LLLLS LLL s LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS

LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLL
LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLSg LLLLLLLLS LLLLLLLS LL LL LLLLLLLLLL LLLL LL LLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLL LS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLS L0L
LLLLLLLLS SL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLL LLLLLLLL LLS

LLL LLLLLLLLLSaaLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLLL s LLLLS
LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL
LLL LLL LLLLLLLL LL LLLS LLLLLLL LLGS LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLL LLL LLLLLGS

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL

LLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLL
LLLLS LLLLL s GGG LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLL

LLLLLLLLLLLS

LLSZZ
LLLLLLLLS LL
LLLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL

LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLSLLL LLLS LLLLL LLLLL CCC LLLLLLLSS LLLLLS
LLL LLLLL LLLLL

LLLLLLLLS LLLaaL

LLLS LLLLLL s LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL


LL CS
0 TAAA AAAA AAAASLLLL LLL CCS LLLLLLLLS LLL LLLLLL GGG LLLLLLL LLS

SS

E T

S E L E C T A

SS. Lucianus & Marcianus.


-

I 43

in finem confequamur. Nam optamus ut Chritianam vanifiimam legem tranlu


talem gratiam & intelleium tibi dare lerunt, hortati a nobis atque conventi,
dignetur, quo cognocas eum qualis fit, ut adimplentes invitiffimorum Prin
vel quantus, & quantum prftet creden cipum prcepta, facrificarent & fal
tibus in fe. Sabinus proconful dixit: Sic varentur, & contemnentes audire no
apparet quantum vobis prtitit, ut luerunt; flammis exuri prcipio. Cum
nunc, ficut dixi, in manus meas vos

que perducti effent ad locum, tamquam

traderet. Santus Lucianus repondit: ex uno ore gratias Deo agentes, dixe
Jam diximus, quia gloria Chritianorum runt: Tibi, Domine 7efu, inufficienter
talis efi, Domini promiio, ut qui fideli laudes dicimur, qui nos mieros & indi
ter certaverit cum diabolo ',minas & qu gnos de erroregentilitatis erutos, ad banc
funt prentia caduca contemferit, perpe Jummam & venerabilem paionem pro
tuam futuram vitam conequatur. Sa pter nomen tuum perducere dignatus es,
binus procnful dixit: Anilia funt qu atque omnium fantorum tuorum parti
loquimini. Audite me & facrificate cipes efficere. Tibi laus, tibi gloria, ti
diis, implentes regalia prcepta, ne bi etiam animam & piritum notrum
excitatus furore, novis vos & exquiitis commendamus . Et cum compleviffent
pnis impendam . Santus Marcia orationem, tatim qutionarii ubpo

nus repondit: In hoc parati fumus, ut fuerunt ignem. Sic quoque venera
quibus volueris nos impendas tormen biles Martyres complentes agonem fu ;
tis ; quam denegantes vivum & v. um, paffioni Domini participare me
rum Deum, in tenebras exteriores,

1 llef ll I) t.

VIII. Paffi funt autem beatiffimi


ignem inextinguibilem, quem paravit
Deus diabolo & ejus minitris ingre Martyres Lucianus & Marcianus v 1 1 .
diamur.
Sententia n

Martyres.

Kalendas Novembris , fub Decio

VII. Tunc videns eorum pereveran imperatore, & Sabino proconfule, re


tiam Sabinus proconful, dedit adverfus gnante " Domino notro Jefu Chrito,
eos fententiam dicens: Quoniam Lu cui et honor & gloria , virtus &
cianus & Marcianus, trangreffores di potetas in fcula fculorum. Amen.
vinarum notrarum legum, qui fe ad
3 Cod. Silv. & Momb. contra diaboli minas.

ifti a Grcis disti funt x seguovcezou , ut notat eruditif. Cangius

9 Momb. in uppoitum ignem eos jastaverunt. Porro Qutionarii


diti funt carnifices, qui reos cruciabant ut veritatem ab eis ex

in Gloffar. Latino .
I o In cod. Silv. v 1 1 1 .

torquerent . Vide append. cod. Theodof. Conft. 3. aliquando etiam

A D M O N

11 Colb. prefiante .

I T I O

In Martyrium fan&ti HIPPOLYT I.


1. ^T\Ommunis et recentiorum opinio , cui hc omnia , qu ab hoc autore refe-.
Prudentium in hymno IX. zrep} ge runtur , optime competere exitimamus.

m,,,,,,,,,,... pnov, ex tribus fantis Hippolytis,

uno Unde cum hujus Martyris nulla alia Acta

cui apud Pra- fcilicet epifcopo Portuenfi , altro Antio fuppetant, Prudentii hymnum, qui de eo
cheno presbytero, & tertio milite Roma fcriptus fuit, hic proferre vifum eft.

aentiurn .

no, unicum conflaffe. Verum cum id nul

2. Verum etfi Prudentium hic ab erro

lo antiquorum tetimonio comprobari pof. re vindicemus, non tamen imus inficias,


fit, nemini ingratum fore putamus, fi Pru alios quoque prter hunc Hippolytos fuif Hippolytus
-

|-

dentii, viri antiquitate,dotrina, & finceri fe, quos Eccleia agnofcit & celebrat. Il-:
tate clariffimi, autoritatem quibufcum luftris et inter eos magnus Hippolytus
que novorum criptorum conjecturis pr martyr, cujus opucula recenfet Eufebius
feramus. Non igitur alium agnocimus lib. 6. Hitori capite 22. quemque antea
Hippolytum in hoc Prudentii hymno, pr capite 2o. alicujus ecclei Epifcopum feu
ter Portuenfem Martyrem celeberrimum, Prfectum, zpoega};, appellaverat. De eo
dem

000

L L L L

L L L L L L L L L L L L L L L

LLL LLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLS LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLL
LLLLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLS
LLLS LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLL

LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL
LLL LLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL SLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLL LLL LLS

LL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLL L

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL 0S LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLS LLLLSLLLLLLS LLLLS 000S 00CS LLLL CC LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLaLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLCS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLS 0S LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLS LLLSLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS LL LLLL LS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL
LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL SLLLL LLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLS


LLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLS LS

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLCGGGLLLL SS 0LLLLLLLS
LL 0LS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLL 00S LLLL 00S LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LCCS
LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LL LLL LLLLL LLS 00S LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL
LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLS

LLLS 000S LLLLLLLLL S LL LLLLLS LLLLLLLS

LLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLS CS LLL LLLLLS 0LLS LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL LLLCS


LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLL CLLLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LL LLLLL LL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL CS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLL 00S LLLLLLLL LS


LLLLLL SLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS
LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL

LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLS

LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS L LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLS


LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LS

LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL

LLLL LLLS LLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLL 0S LLLLLLL 00S

LLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLS

LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL


G LLL0S
LLLLLL
LLLLLLLLLLS LLLS LLL LLLLL LLLLS
0S
LLLLL
LLL
LLLLLLLLLLS
LLLL
LLLLLLLLL
LLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLSS 0SLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS

S0000SS

LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS


LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL S LLLLLLLL
LL LLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLL 00S LllLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS CCLLLLS
LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLL LLLLLLS LLL LLLL s LL LLLL LLLLLLL LLL 00S
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL lllS
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLLS
LLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLCS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL L LLLLLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLS LLLL

LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL 0S

LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLS


LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS

0S LLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL


SS

LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LCS

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS


LLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLL 000SLL LLLS

LLL LLLLLLLLLLLLL S LL LLL LLLLLLLL L LLLLLLS


LLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLL

LLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLS

LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS

LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL


LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLS L LLLLLLL LL LL LLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS 0S CCLLS 0S LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL
LLL LLL 00S LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL

LLLLLLLS

LLLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LL

0S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLL ALLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLLLLL

LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL LL LLLLLLL SLSS


LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLLL
LLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLL S LL LLLLLLLL

LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLSS LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLL LL 0S LLLLLLLL
LLLLLLLL

#- T : E T S E LE C T A. : s. Hippolytur : " C ".


*r#5
hymnos edidit tom, 5. eum Pindarum fuum de virtutibus tratavit , laudat Prudentii
appellat. Sed his omnibus prtantior eft Pychomachiam his tribus veribus,
beatus Avitus Viennenfis antiftes, qui paul

Ha virtutis oper, hc ic folatia belli

lo pot Prudentium floruit. Hic in poema

Defcribens mentis varias cum corpore pugnas


Prudenti quondam cecinit Prudentius ore.

te v 1. de laude virginitatif, pot multa qu

- -

- -

ALL

HrMNUG AURELII CLEMENTIJ PRUDENTII


De martyrio fan&ti HIPPOLYTI presbyteri Romani.
.

- - - -

li,

Jeu de Coronis,

Hymn. xr.
Innumeri Mar

Nnumeros cineres fantorum Romula in urbe


Vidimus, o Chriti Valeriane : facer.

tyres Roma .

* Incifos tumulis titulos, & fingula quris.


Nomina? difficile et ut replicare queam. . .

Tantos jutorum populos furor impius haufit,


Cum coleret patrios Troja Roma deos.
. .
Plurima litterulis ignata fepulcra loquuntur
Martyris aut nomen, aut epigramma aliquod 3.

Sunt & muta tamen tacitas claudentia tumbas


--- *

- -

- -

Marmora, qu folum ignificant numerum.

,
lare:

Quanta virum jaceant congetis corpora acervis,

-*

Noffe licet, quorum nomina nulla legas.


Sexaginta illic, defoffas mole fub una,

zni .

. .
- -

Reliquias, memini me didiciffe hominum :

Quorum folus habet comperta vocabula Chritus,


Utpote quos propri junxit amiciti.

Hc dum luftro oculis, & ficubi forte latentes

Rerum apices veterum per monumenta equor;

:?

Invenio Hippolytum, qui quondam fchima Novati *

Hipplytus Ny
zatianus .

2.

Presbyter attigerat, notra fequenda negans;

Ufque ad martyrii proveum infigne, tuliffe


Lucida fanguinei prmia fupplicii.
Nec mirere fenem perverfi dogmatis olim,

Munere ditatum catholic Fidei.


-

Cum jam vefanovior raperetur ab hofte,


Exultante anima, carnis ad exitium,

' '

Plebis amore : fu multis comitantibus ibat.

|-

Ad Eeelestam

R
**

Confultus qunam fea foret melior.

Refpondit: Fugite, o miferi, execranda Novati


3o
Schifmata; catholicis reddite vos populis.

Una
1 Hic videtur effe Valerius Cfaraugutanits epifcopus, qui an
no 381. interfuit Concilio Cfaraugutano contra Prifcillianitas h
reticos in Hipaniis pullulantes 2 Romani e a Trojanis genus ducere & religionem didiciffe
- jactitabant. neas quippe , Lavinium , quod condidiffe fertur, fa
cra intulerat, unde ea Albani, & ex iftis Romani acceperant -

pani tumultus concitavit, de quibus vide beati Cypriani epistolas".


5 Hc ad Hippolytum epicopum referunt ; Sed quid vetat pref

3 Mirum et Dodvvellum Prudentii auctoritatem ad paucitatem

ri eparatim ecetestas obtineant , o populum ad illas convenire folitun


celligant. Idem Rom ufitatum fuiffe docet Dionyfius Petavius.

Martyrum probandam attuliffe , qui tam aperte ejus hic fententiam


explodit . . . .

4 Hic pot excitatas in Africa turbas Romam venit , ubi Novatiano

byterum aliquam plebis partem fu cur commiffam habuie ? Ta

les funt hodie quos Parochos feu Curiones appellamus. Refert So


zomen. lib. 1. Hlft. ecclef. cap. 15. hunc morem Alexandri ob.

fervatum fuie, ut fab ano Epifcopo, qui omnibus preest , presbyte


Vide Valefii noras in hunc Sozomeni locum, & Commentariuna
prvium D. J. Mabillonii in Ordinem Ronianum cap. 3.
-

Primo omnium antipap junctus, graviores adverus Cornclium Pa

realit .

A C T A

146

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Una fides vigeat, prifco qu condita templo et:


Quam Paulus retinet, quamque

cathedra Petri.

Qu docui, docuiffe piget, & venerabile Martyr


Cerno, quod a cultu rebar abeffe Dei.
His ubi detorfit lvo de tramite plebem,
Monftrabitque fequi, qua via dextra vocat;

Seque ducem reti fpretis anfractibus idem


Prbuit, erroris qui prius auor erat:
Sititur infano Reori, Chriticolas tunc

Otia 7 vexanti per Tiberina

viros.

Illo namque die Roma feceferat, ipos


Pete uburbanos ut quateret populos:
Non contentus humum celfa intra mnia Rom

Tinguere juftorum cdibus affiduis.


Janiculum cum jam madidum, Fora, Roftra, Suburram
Cerneret eluvie fanguinis affluere:
Protulerat rabiem Tyrrheni ad littoris oram,

Quque loca quoreus proxima Portus habet.


Inter carnifices, & contipata fedebat
Officia, extruo celfior in folio.

5o

Dicipulos fidei, detetandique rebelles


Idolii ardebat dedere perfidi.
Carcereo crinita fitu tare agmina contra
Jufferat, horrendis excrucianda modis.

Inde catenarum tratus, hinc lorea flagra "


Stridere, virgarum concrepitare fragor.
Ungula " fixa cavis cotarum, cratibus altos
Pandere feceffus, & lacerare jecur.
Martyrum
eenstantia.

Ac jam laffatis judex tortoribus ibat

In furias, caffa cognitione fremens.

Nullus enim Chriti ex famulis per tanta repertus


Supplicia auderet qui vitiare animam .
Inde furens qufitor ait: Jam, tortor, ab unco

Define, fi vana et qutio , morte agito.


Huic abcinde caput, crux itum tollat in auras,
Viventeque oculos offerat alitibus.
Hos
Id est, Testis fun hc effe veneranda. Vel, Nunc ego Mar
tyr &c.

tur, ungulis , uncis, pestinibus. Ungule erant quoddam forcipis ge


nus, non ad fcindendum aptum, fed cujus extremitates erant den

7 Tiberis fe exonerat in mare Tyrrhenum duobus ostiis, ubi du

tat , ita ut utramque parteni comprimendo carnes Martyrum den

urbes fit unt celebres olim , nunc nonnifi Cardinaliuin titulis illu

tibus difcerperentur . Uneas erat baculus oblongus, habens in extre

fres. Una dicitur , Ostia, altera vero Portus-Romanus .


3 Loca Rom notiffinia . Janiculum aliqui fic dictum a Jano pu

mitate ferramentum incurvum ac retortum. Pestines ferrei fere fi

rant . Fora loca erant ubi judicia publica exercebantur . Roftra ,

xi. Hc in Gallonii jam laudati figuris melius' exponuntur pag. 121.

templum ante curiam Hoftiliam ubi conciones habebantur, fere


bantur leges, & alia ejufmodi agebantur in fuggestu ex rotris na
vium Antiatium confecta . Suburra tandem vicus, quem alii futeur

virgarum fpecies exponit, ad d. 19. Januayi; fcorpiones , 12. Ju


nii ; plumbatas , 6. Junii ; ungulas , 8. Martii. de nncis & uncinis

rame aut uccu/am appellant .

miles erant iis quibus lana pecti folet, fed longioribus baculis affi
Videfis etiam Baronium in notis ad Martyrologium Rom. qui varias
agit 19. Januarii ; de carceribus 4. Martii; de crucis fupplicio , 7.

o Alias Thufcum feu Inferuni , pars et maris Mediterranei , qu

April de crurifragio, 23 Maii ; de equuleo , 22. Januarii ; de la

meridionales Itali plagas alluit, variaque pro variis regionibus no

minis aidentibus , 18. Maii ; de rotis 23. April. de fartagine, 18.

mina fortitur .

April. de fubulis candentibus, 13. Junii ; de catomiis & latomiis,

1 o Septem flagellorum fpecies distinguebant . Lora , fcilicet ex

corrigio facta, Nervos animalium prcipue boum . Fuftes craffiora


erant flagella ex ligno . Virge vere tenuiora , quandoque etiam ex
metallo Flagra futibus r ant tenviora, fed virgis craffiora Teor
Piones autem erant virg fpinof aut nodof . Plumbate tandem vo
cabantur flagella ex loris aut funiculis confecta, quorum fumnitati
bus glandes plumbe alligabantur. De his confule Galloniuni lib.
de Martyrum cruciatibus cap. 4.
11 Tribus potifli munu instrumentis carnes Martyrum difcerpeban

15. Junii ; de metallis , 16. Febr. de pnis mufcarum 16. Febr. &
28-Julii ; de venditione corporum, 6. Junii.
1 2 Qutionis nomine defignat tornuenta, qu ad confeionem eli
ciendam adhibebantur, vox etiamnunc ad eamdem rem fignifican
dan uurpata . Ab ea Confeores questionati o torti dicuntar apud
Cyprian. epit. ad Florentium nov edit. 66. Pamel. 69. Qustio

nem a tormentis distinguit Rigaltius : Cognitione, inquit, data, Pri


mo habetur quetio, dein tormenta adhibentur,

E T S E L E C T A S. Hippolytus .

I47

Hos rape prcipites, & vinos conjice in ignem:


Sit pyra qu multos devoret una reos.
En tibi, quos properes rimof incumbere cumb *,
7o
Pellere & in medii tagna profunda freti.
Quos ubi fufceptos rapidum malefuta per quor

* cymb

Vexerit, & tumidis cfa labarit aquis;


Diffociata putrem laxent tabulata carinam,
Conceptumque bibant undique naufragium.

Squammea cnofo prtabit ventre fepulcrum


Bellua, confumtis cruda cadaveribus.

Hc perfultanti celfum fubito ante tribunal


Offertur Senior nexibus implicitus.
Stipati circum juvenes clamore fremebant,
8o

Ipum Chriticolis effe caput populis.


Si foret extinctum propere caput; omnia vulgi
Petora Romanis ponte acranda deis.
Infolitum lti pofcunt genus, & nova poen
Inventa, exemplo quo trepident alii.
Ille fupinata refidens cervice: Quis, inquit,
Dicitur? adfirmant dicier H I P P O L Y TU M.

Ergo fit Hippolytus , quatiat turbetque jugales,


Intereatque feris dilaceratus equis.
Vix hc ille; duo cogunt animalia freni
9o
Ignara, infueto fubdere colla jugo:
Non ftabulis blandive manu palpata magitri,
Imperiumque equitis ante fubata pati:
Sed campetre vago nuper pecus e grege captum,
Quod pavor indomito corde ferinus agit.
Jamque reluantes fociarant vincula bigas,
Oraque difcordi fdere nexuerant.
Temonis vice funis ineft, qui terga duorum
Dividit, & medius tangit utrumque latus,
Deque jugo in longum fe poft vetigia retro

Protendens trahitur, tranfit & ima pedum.

HujusCornipedum
ad extremum
fequitur
quatrita
pulvere
refugas
orbita
vias.fummo

rasi indiniti,
alligatus .

Crura viri innetit laqueus, nodoque tenaci


Adftringit plantas, cumque rudente ligat.

Potquam compoito fatis intruxere paratu


Martyris ad pnam verbera, vincla, feras";

Inftigant fubitis clamoribus, atque flagellis;


Iliaque infetis perfodiunt timulis.
Ultima vox audita Senis venerabilis hc eft:

Hi rapiunt artus; tu rape, Chrifte, animam.

Prorumpunt alacres, cco & terrore feruntur,

Qua fonus atque tremor, qua furor exagitant;


Incendit
1; Pyra quandoque stipitem defignat , cui homines conburendi
alligabantur ; aliquando autem rogum feu ipam lignorum truem .

fere difcerptus est. Ab efculapio postea vit restitutus dicitur


& in deum affumtus dictus est Virbius. Qua de re Ovid, libro 15.

14 Alludit ad Hippolyti nomen , quod ab equis diffolutum fignat ; qu fortuna fuit alterius Hippolyti apud gentiles celebris, qui

Metamorphof, fab. 45.

Patris iram fugiens, equis fortuito perterritis , loris implicitus, mi-

diti feror .

1; Sic codd. mf. prter unum S. Fermani , qui habet fevor :


2

M A R T Y R U M

A C T A

143

S I N C E R A

Incendit feritas, rapit impetus, & fragor urget:


Nec curfus volucer mobile fentit onus.

Per filvas, per faxa ruunt: non ripa retardat

Fluminis aut torrens oppoitus cohibet.


-

Proternunt fepes, & cuna obtacula rumpunt:


Prona, fragofa petunt; ardua tranfiliunt.
Sciffa minutatim labefao corpore fruta

Carpit fpinigeris tirpibus hirtus ager.


Pars fummis pendet copulis, pars fentibus hret:

I2.

Parte rubent frondes, parte madefcit humus.


Exemplar celeris paries habet illitus, inquo

Differpitur.
Historia in pa-

Multicolor fucus digerit omne nefas.


Pia fuper tumulum fpecies liquidis viget umbris,
Effigians trati membra cruenta viri.
Rorantes faxorum apices vidi, optime Papa ,
Purpureafque notas vepribus impofitas.

riete pist. . .

Doa manus virides imitando effingere dumos


I 3o

Luferat e minio ruffeolam faniem.

Cernere erat, ruptis compagibus ordine nullo


Membra per incertos fparfa jacere fitus.

Addiderat caros, greffu lacrymifque fequentes,


Devia qua fraum femita monftrat iter.
Moerore attoniti, atque oculis rimantibus ibant:

Implebantque finus vifceribus laceris.


Ille caput niveum completitur, ac revrendam

Canitiem molli confovet in gremio.


Hic humeros, truncafque manus, & brachia, & ulnas ,
4

Et genua, & crurum fragmina nuda legit.


Palliolis etiam bibul ficcantur aren.
N

eerpari
llette Romans

]
f
e quis in Infecto pulvere ros maneat.
-

|-

Si quis & in fudibus recalenti afpergine fanguis

deferantnr .

Infidet, hunc omnem fpongia prefa rapit.


Nec jam denfa facro quidquam de corpore filva
Obtinet, aut plenis fraudat ab exequiis.
Cumque recenfitis conftaret partibus ille
Corporis integri qui fuerat numerus:

Nec purgata aliquid deberent avia toto


I 5o

fcopulis:
Metando eligitur tumulo locus: Otia linquunt:
Ex homine, exterfis frondibus &

Roma placet, fanos qu teneat cineres.


Haud procul extremo culta ad pomoeria vallo

Mera latebrofis crypta patet foveis.


Hujus in occultum gradibus via prona reflexis
Ire per anfratus luce latente docet.

Primas namque fores fummo tenus intrat hiatu.


Illutratque dies limina vetibuli.
Inde ubi progreflu facili nigrefcere vifa eft
6

Nox obcura, loci per pecus ambiguum;


Occur
-

16 Nomen dia omnibus epifcopis commune quod Gregorius v. foli Romano Pontifici refervavi

E T S E L E C T A. s. Hippolytur.

149

Occurrunt cfis immiffa foramina testis,


Qu jaciant claros antra fuper radios.
Quamlibet ancipites texant hinc inde receffus,

Arta ub umbrofis atria porticibus:


Attamen excifi fubter cava vifcera montis.

Crebra terebrato fornice lux penetrat.

Sic datur abentis per fubterranea folis


Cernere fulgorem, luminibuque frui.
Talibus Hippolyti corpus mandatur opertis,
Propter ubi appofita et ara dicata Deo.
17o
Illa facramenti donatrix menfa, eademque
Cutos fida fui Martyris appofita,

Servat ad terni pem Judicis offa fepulcro;


Pafcit item fan&tis Tibricolas "dapibus.
Mira locis pietas, & promta precantibus ara.

Isi altar),

Spes hominum placida properitate juvat.


Hic corruptelis animique, & corporis ger
8

Oravi quoties tratus opem merui.


Quod ltor reditu, quod te, venerande Sacerdos,
Comple&ti licitum et, fcribo quod hc eadem,

Hippolyto cio me debere: Deus cui Chritus

Christas Deas.

Poffe dedit, quod quis potulet annuere.

Ipa, illas anim exuvias qu continet intus,


dicula, argento fulgurat ex olido.
Prfixit tabulas dives manus quore levi
Candentes, recavum quale nitet peculum,
Nec Pariis " contenta aditus obducere faxis,

Addidit ornando clara talenta operi.


Mane falutatum concurritur, omnis adorat
I 9o

Pubis : eunt, redeunt folis ad uque obitum.


Conglobat in cuneum Latios fimul & peregrinos
Permixtim populos relligionis amor.

Ofcula perpicuo figunt imprefa metallo:


t, fletibus
ora rigant.
defundun
Balfama
annus.
menibus
decuris
fe renovat
Iam cum

Natalemque diem paffio feta refert;

Quanta putas tudiis certantibus agmina cogi,


Quve celebrando vota coire Deo?

Urbs augufta fuos vomit effunditque Quirites.


2.

Una & Patricios ambitione pari.

Confundit plebeia phalanx umbonibus quis


Difcrimen procerum , prcipitante fide.

Nec minus Albanis acies fe candida portis

Explicat, & longis ducitur ordinibus.


Exultant fremitus variarum hinc inde viarum;

Indigena & Picens ** plebs & Etruca venit.


17 Cod. mf. fanst Michaelis n periculo maris habet. eests .
18 Romani fic dicti a Tiberi fluvio.

19. Id est ex Paro adducti, qu infula est maris Egei, una e Cycladibus , marmore candido abundans.

Con
21 Nobiles a plebeiis difcernebantur per umbones feu clypeos. Ia
Nobilium quippe clypeis maiorum aut propria gestantis facia qudam
prclariora pingi folebant : Plebeii vero aut tyrones fcutis albis tite
bantur . Id Romanos ad Hippolyti fcriptam properantes neglexiffe ait

a Codd. mf. pabes. Ut tamen fervetur metrum, legendnm, pu- Prudentius :


22 Populi Itali, ficut & fequentes, notiffimi.

His uti etiam habet codex noster Germanenfis.

Eius festum es

isire.

15o

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Concurrit Samnitis atrox habitator, & alt

Campanus Capu, jamque Nolanus adet.


Quique fua ltus cum conjuge dulcibus & cum
2 O
Pignoribus, rapidum carpere getit iter.

Vix capiunt patuli populorum gaudia campi,


Hret & in magnis dena cohors fpatiis.
Angutum tantis illud fpecus effe catervis,

Haud dubium et, ampla fauce licet pateat.


Stat fed juxta aliud, quod tanta frequentia templum
Tunc adeat, cultu nobile regifico,
Templi de

Parietibus celfum fublimibus, atque uperba

feriptio.

Majetate potens, muneribuque opulens.


Ordo columnarum geminus laquearia teti

Suftinet, auratis fuppofitus trabibus.


Adduntur graciles teo breviore receffus,
Qui laterum feriem jugiter extinuent.
At medios aperit traus via latior alti

22.O

Culminis, exfurgens editiore apice.


Fronte fub averfa gradibus fublime tribunal

Tollitur, Antiftes prdicat unde Deum.


Plena laborantes gre domus accipit undas,
Artaque confertis ftuat in foribus,
Maternum pandens gremium quo condat alumnos,
23o

Ac foveat fetos accumulata finus.

Si bene commemini, colit hunc pulcherrima Roma

Idibus Auguti menfis, ut ipa vocat


Prifco more diem: quem te quoque, fandte Magifter,
Annua feta inter dinumerare velim.

Crede falutigeros feret hic venerantibus ortus,

Lucis honorat prmia retituens.


Inter follemnes Cypriani, vel Chelidoni,
Eulalique dies, currat & ifte tibi .

Sic te pro populo, cujus tibi credita vita et,


24O

Orantem Chritus audiat omnipotens.

Sic tibi de pleno lupus excludatur ovili,

Agna nec ulla tuum capta gregem minuat.


Sic me gramineo remanentem denique campo
Sedulus grotam pator ovem referas.

Sic cum laeolis caulas compleveris agnis,


Raptus & ipe facro fis comes Hippolyto.
2; Tamen Sozomenus libro 7. Hit. ecclef, capite 19. ait in urbe

Sozomeni locnm non attendit . Certe Caffiodori austoritas nihil evin

Roma, nec Epifcopum, mee alium quemquam in eccleia docere, qu


verba Castiodorus in hitoria Tripertita inferuit . Certe ante Leonem

cit, qui verba Sozomeni Tripertitae inferuit libro 9. cap. 39. etiamfi
dubitare non poffet Romanos Pontifices in eccleia publice docere

Magnum nullius Pontificis Romani fermones ad populum habentur.

folitos fuie, eo ipfo tempore quo Tripertitam adornabat .

Nec enim talis debet cenferi oratio Liberii Pap ad Marcellinam

24 Id et magnam hominum copiam, qu ut und fluere vide


tur. Sic in Actis S. Pionii 6. 1o. Hujus templi rudera adhuc Ro
m extare non longe a celebri bafilica fancti Laurentii in agro Ve
rano refert Baronius in notis ad Martyrolog. Romanum .

virginem , fororeni fandi Ambrofii, quam ipe S. Doctor libro 3.


de velandis virginibus refert. Negotium tamen aliquod faceit is
Prudentii testis oculati locus, ad quem Valefius in notis ad hanc

DE

E T

S E L E C T A.

D E

S A N C T O

S. Dionyius Epic. Alex.

I5I

Anno Chriti
25o. 257
& 264

D I O N Y S I O

Alexandrino

Dm ..*

On immerito fane Dionyio Ale

Epifcopo.
III. Presbyterum quoque Dionyfium

Et presbyter.

xandri epifcopo, quem Grci


Patres MAGNUM DIONYSIUM appel fuiffe ante quam ad epifcopatum evehere
tur, colligi potet ex illo celeberrimo fan
lant, locus inter Chriti Martyres conce ti Hieronymi epitol ad Evagrium loco,
ditur. Quamvis enim perfecutorum gla ubi ait : Alexandriae a Marco Evangelifta uf:
dio non occubuerit; bis tamen pro Chri que ad Heraclam & Dionyium epicopos, pres

tyribus accenfendus

ftiana fide tentus, & in exfilium atus fuit, byteri femper unum ex fe elestum in excelfiori

atque nonnifi pot ingentes fuperatos labo gradu collocatum, epicopum nominabant. quo
res, calamitatefque ob fidei Chritian modo fi exercitur imperatorem faciat, aut dia

confeionem fpius perpeffas vitam finiit. coni eligant de fe quem indutrium noverint,
Unde a Grcis fub 'lepouzpropo; titulo die & Arcbidiaconum vocent &c. Quibus verbis
3. menis Otobris celebratur.

Ftit genere ne
bilis.

manuum impoitionem, qu alias ab epi


II. Dionyium ex illutri familia prodiif fcopis fieri debebat, excludi falfo nonnul
fe probat Henricus Valefius ex ipfiufmet li exitimant. Hic enim exponitur folum- pratyta.ru
fanti viri epitola ad Germanum, ubi fe modo fingulare presbyterorum Alexandri- : ""
abjefiones dignitatem , contemtum gloriae f norum privilegium, ex quorum gremio"
cularis, laudum a Prfestis ac Decurionibus femper ab eis unus affumebatur in epifco

profestarum defpestum pertuliffe refert. Di pum: cum in aliis eccleiis diaconi etiam &
gnitas autem, inquit Valefius , ex generis exteri presbyteri eligi poffent : immo ad e
mobilitate praecipue ducitur. Hinc in getis letionem non folum civitatis epifcopalis
purgationis Cciliani , qu a viro clarif. clerus, fed etiam plebs adeffe, & vicina
fimo Stephano Baluzio edita funt libro 2. rum civitatum epifcopi convocari debebant,
Mifcellaneorum , Vitor interrogatus cu ut obervat fantus Cyprianus epift. nov
jufnam effet dignitatif : repondit: Patre De edit. 67. Pamel. 68. Itaque ea tantum qu
curione Confiantinienium, avo milite qui in fingularia erant, in gratiam presbyterorum
commitatu militaverat. ad quem Zenophi protulit Hieronymus, eum ad modum,
Ius Confularis tatim dixit: Memor fidei & quo aliam ejudem Alexandrin ecclei

boneiatis tu &c. Cujus autem profeionis

confuetudinem retulit Liberatus dia conus

effet Dionyius, ex fancto Maximo marty in Breviario capite 2o. Confuetudo quidem

re difcimus, qui in cap. 5. libro de Hie eft, inquit, Alexandri illum qui defunfo fur
rarchia cleti Dionyfii , Magnum Diony cedit, excubiai fuper defunii corpus agere,

fium Alexandrinum epicopum Rhetorem feu manumque dexteram ejus capiti fuo imponere,
Oratorem, azr urpov fuiffe refert. Cer & epulto manibus fuis accipere collo fuo beati
te difcendi tudium ei ad fidem fufcipien Marci pallium , & tunc legitime federe. Ne
dam occafionem prbuiffe, ipfemet teta mo fane inficiabitur, Liberati vo, id eft
tur in epitola ad Philemonem presbyte fculo fexto, prter has ceremonias ab eo
rum Romanum apud Eufeb. libro 7. Hift. memoratas, manuum etiam epifcoporum
ecclef cap 7. ubi etiam refert fe ad h impofitionem in epifcopi Alexandrini ordi
reticorum libros legendos impulfum fuiffe natione adhibitam fuie; quamvis fola hc
oraculo cleti. Ego vero , inquit in libris ernotatio, & alia qu memorat , ab eo

traditionibus bereticorum agnocendis ope ad legitime fedendum requiri videantur. In


ram poui... cum frater quidam ex presby ejufmodi enim rebus ea tantum qu extra
terorum ordine probiberet me, veritus ne forte ordinem communem funt , memorari fo

nequiti illorum cno commicerer... viione lent. Ceterum presbyterorum Alexandri


clitus mia confirmatus fum. Et vox ad au norum privilegium, quo ex eorum nume
res meas perlata diferte mibi precepit boc mo ro eligi deberet epifcopus, aliquandiu pot
do: Lege omnia quaecumque in manus venerint. fanti Dionyfii tempus perfeveraffe fcribit
Idomeus namque es , qui fingula diquiras & Eutychius, quod ab Alexandro fanti A
examines. bacque primum occaione ad Chriti thanafii deceffore ublatum fuie dicit.

fidem impulus es. Eumdem Origenis difci Certe Athanafius ex diacono factus et E
pulum, & chol Alexandrin prfeum picopus, apud Epiphan. hrefi 69. num.
fuie tradit Eufeb. Hit. libro 6. capite 1 1. Cum vero Ariani objeciffent, eumdem

29. & pot eum fantus Hieronymus in Athanafium pot Alexandri mortem a fex
Catalogo,

aut feptem Epifcopis in loco obcuro or


dinatum

A C T A

152

M A R T Y R U M

S I N C E R A

dinatum fuiffe , Patres Concilii Alexan num quintum refert . Tunc quidem fub
drini in epitola fynodica ad univerfos Epi Philipporum imperio fumma pace frueba
fcopos Ecclei catholic tetati funt omnem tur Eccleia, fed quam paullo pot tam f- ...
multitudinem populumque catholic Eccleiae in va ubecuta eft; perfecutio, ut toto Impe
unum coaffum ... clamoribus & vociferationi ratorum gentilium tempore vix ulla fue
bus postulafe Athanafium epicopum dari. Hc rit acerbior. Ejus perfecutionis occaione
"

fufius videfis in Apologia 2. fanti Atha Dionyius litteras ad Fabium Antiochenum


nafii ad Contantium imperatorem.
epifcopum confcripit de compluribus Mar
IV. Verum defunto Heracla , qui per tyribus, qui eo tempore Alexandri paffi
annos circiter exdecim Alexandrin ec funt. Quas litteras protulimus fupra adan
clefi prfuerat, Dionyius in ejus locum num 249. & pag. I 24. Quid autem circa pahengan.
-

Bowy/us fr

epitopas Aler.

fubtitutus et. quod Eufebius in Hitoria fe ipfum tunc temporis contigerit, ipemet
libro 6. capite 35. a d tertium Philippi im exponit in epitola adverfus Germanum ,
peratoris annum, id et Chriti 2 4 7. in cujus fragmentum ex Eufeb. lib. 6. Hit.

Chronico vero ad ejudem Imperatoris an ecclef. cap. 4o. hic exhibemus.

Fragmentum epitol fandi Dionyfii Alexandrini, de iis qu fibi ipfi


in Deciana perfecutione contigerunt.

NGo vero coram Deo loquor, & ipe qui eam cutodiebant. Nos vero in fer
fcit me nequaquam mentiri, num vitutem abduos &c.
quam mea fponte, nec fine Dei nutu Et aliquantopot: Quinam vero divin
fugam inii. Sed & prius cum perecu illius difpofitionis ordo ac modus fuit?
tionis editum fub Decio propoitum Dicam enim qu vera funt. Aufugienti
fuiffet, Sabinus frumentarium qui rne & perturbato Timotheo agretis quidam
|-

requireret, eodem temporis momento occurrens,cauam fetinationis perconta


miit - Atque ego quidem quatriduo tur. Ille rem ut erat expouit. Ruticus re
domi manfi, adventum expectans Fru audita, (pergebattunc forte ad nuptiale
mentarii. Ille vero omnia circumeun convivium. Solent enim in hujus modi

do percrutabatur, vias, fluvios, agros, conviviis totam notem pervigilare) in


ubi me occultari, aut qua tranfiturum greffus rem difcumbentibus narrat, qui
effe fupicabatur. Verum caligo qu confetim quai figno dato omnes uno
dam ei obtutum ademerat, ne domum impetu confurrexerunt; & concito curfu

reperiret. Neque enim opinabatur me in nos irruentes clamorem ediderunt.


domi confiftere graffante adverus me Continuo fatellitibus qui nos cutodie
An ea fuglt Dio.
wyfisur.

perfecutione. Vixque pot diem quar bant in fugam verfis fupervenientes,nos,


tum, cum Deus mihi ut alio migrarem ut eramus, nudisin grabatis jacentes de
prcepiet, ac prter opinionem omni prehenderunt. Ac primo quidem adpe
um viam aperuiffet; ego & famuli mul tu, Deum tetor,latrones effe exitimans,

tique ex fratribus fimul egreffi fumus.


Atque id divin providenti opus fuif.
fe rerum eventus potea declarvit. Si
quidem nonnullis fortaffe haud qua

qui poliandi ac diripiendi

caua ve

niffent; manens in leulo meo nudus,

fola opertus linea tunica, reliquam ve


tem qu juxta me poita erat, eis porre:

quam inutiles fuimus. .


xi. At illi confurgere me,&quam celer
Paucis interpoitis ea qu ipi poft fu rime proficifci jufferunt. Tunc demum

Comprehenfur.

gam contigerunt ubjungit bis verbis : intelligens cujus rei gratia veniffent,vo
Ego quidem circa olis occafum una ciferari cpi, rogans atque obtetans ut
cum comitibus meis a militibus com abirent, nofque illic dimitterent. Quod
prehenfus, Tapofirim perductus fum. fi de nobisbene mereri vellent, orabam
Timotheus vero, Deo ita diponente , ut eos qui me abducebant fatellites pr
tum quidem non adfuit, nec

venirent, ipique caput mihi demerent.


henfus et. Sed cum potea adveniet, Hc me vociferantem, ut norunt ii mi
compre

domum vacuam reperit, & atellites hi confortes & participes rumnarum


i}

omnium

*4

SS

S L L L L L L L L LS LS LLLLLLLL LLLLS 0LLS


000

LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLS L LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLS LLLLLLL

LLLLLL

LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLS aaLLLLSS LL LLS


LLLS LL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLS LLLL
LL L LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLCS LLL LLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLSLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LL
LLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLL LLL
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS

L LLLLLL L LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL CS

LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLSLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LS
LL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL
LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLL

LLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S L LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLCLLLLLS

LLLL LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL


LLS LLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LS
LLLLLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLL LLLLLL eG LLLLLLL LLLL LLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL lllS S
LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL L LLLLLLLL S LLLS 0S LLLS LLS LLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL


S LLLLLLLL LL LLLLLLLLS LL LLLL LLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLLL TLLLLLL LLL LLS
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLL SLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL L LLLLLLLLLS

S LLLLLLLL LLLLSL LLL LLLLLLLS LLL LLLS

LL LLLLLLLLLLL LLLLS LL LLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS

LLLL L LLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLSLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLSLLLS

LLLLLL L LLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLL S LLLLLSLLLLLLLLL L LLLLLLS LLLLLLLLL


LL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLS LLLLL LS LLLLLLLS LLLLLL LL LLL LLLS

LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLS
LLLLL LLL LLLS LL LLLLL LL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLL LLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLS

LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL


LLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLL LLLLL LLL LLL LCS

LLLLLLLLS LLLL LLLL LLL LLL LLL LLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL


LLLLS 0000S

LL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LL LLLS
LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLS
LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLL
LLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LL LL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLSLLLL LLLLLS
S LL LLLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLS LLL LL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLL CS L LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LL
LL LS LLLL L LLLLLLLL LLLLL LLLLL LL LLLL LL LLL LLLLLLLSL LLLLLLLL LLLL
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLS
L LLLLLLLLLLLLLLS
L LLCCS LLL LLLL LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL

mmmmm
LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLS LLS
LLLLLLLLL Tkk LL LLLLLLLLS LLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLCCS


LL LL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLL LL LLLLLLLLLLCS
LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLS LLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL
LLLL L LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLS LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL S
LLLLS LL LLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
S LLLLL
S LGGGS GtttGGG S LL LL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLS
C
SS

I 54

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

brevi postea Laodice in Syria epifco


pum effe contitutum; Maximum vero
qui a Dionyfio presbyter dicitur, pot
obitum ipius Dionyfii adminitratio

mus? An contra judicium illoram irritum fa


ciemus, noque ipi fententi illorum dicuo
res ac judices confituemus, clementiam dolore

aficiemus, ordinem contitutum evertemus, Dei


ipius indignationem provocabimus ? Hic fcite

nem ecclei Alexandrin fufcepiffe: obervat Valefius, duplicem fuiffe in Ec


onem qu lapis indulgeri
Fautum denique qui tunc temporis clefia communi
confeffionis titulo una cum Dionyfio in poterat, primam privatam & orationum ;
& facramentorum. Pri

alteram publicam
claruit,ad notri ufque temporis perfe vatam vocat, qu a privatis, non vero ab

cutionem refervatum, grandvum jam epifcopo concedebatur: ut fi quando Mar

ac pne decrepitum notra tate capite

amputato martyrium confummaffe. De


ra perfestieve
I4,

tyres aut Confeffores benigne excepiffent


lapfos ad fe recurrentes , & eorum inter

efflagitantes; vel fi cum eis Deum


Euebio aliqua etiam babentur cap. 22. ceffionem
orare ipfis permiffent. Hc autem com
VI. Porro diuturna Ecclei tranquilli

tas ita Chritianorum animos a fidei vigo munio jus nullum ad Ecclei acramenta

re relaxarat, ut in primo pei fecutionis im percipienda, aut ad publicas Ecclei ora

licet epifco
petu plurimi in univerfis fere orbis Ro tiones accedendum pretabat, lapfos
agen
mani provinciis a Chritiana religione de pos ad mitius erga ejufmodi
fecerint. Hinc originem habuere famofa dum excitaret. Altera vero communio ea
nomina, Laporum fcilicet ; qui thus idolis erat , qua poenitentibus jus retituebatur

adoleverat; & Libellaticorum, qui libellis Ecclei facramentis & publicis precibus
facile
a magitratibus pecunia obtentis , quibus participandi. His vero mexplanatis jam
fragmen
reDonyfiu
epitol
in
intellige
eft
fides fiebat, quamvis falfo, tales homines
facrificaffe , tormenta & ipam mortem to quod protulimus, de poenitentibus age

us
evadebant. Hanc calamitatem alia , uti re , qui prima communione a Martyrib
mos eft , excepit. cum nempe mitefcente donati, alteram ab Epifcopis nondum con
paullulum perfecutione, plerifque ex iis
lapfis ad Eccleiam revertentibus , de iis

fecuti fuerant.
Novatianer im .

VII. Aliam Dionyfio plura fcribendi oc fagnet .

recipiendis atum fuit. Multa de eo argu cafionem prbuit Novarianus. Hic enin),
mento apud Cyprianum paffim habentur, ut ait Eufebius lib. 6. cap. 43. arrogantia
nec animus eft id fufius tratare. Hic mo

elatus, quafi nulla falutit fpei lapi fupereet,

nere fufficiat plura hac occafione a noftro tametfi omnia explerent qu ad finceram con

Dionyfio fcripta fuie qu in capite 46. li verfionem puramque confeionem pertinent


proprie cujudam feste , eorum qui tumore
tur. Ceterum in ejufmodi occafionibus ad mentis elati fe ipos Catbaroi cognominarunt,
clementiam proclivior erat Dionyius, er astor extitit. Novatianus Novato adjun

bro 6. Hitori Eufebian commemoran


Dionyius s
mifericordiam
Proe livis ,

ga eos maxime qui fati poenitentes ad


Martyrum fuffragia recurrerant. (Is enim
-tunc mos erat , ut lapfi a Martyribus li
bellos obtinerent, quorum beneficio mitius
erga fe agebatur.) Mentem fuam ea de re
aperit in epifiola ad Fabium Antiochenum

tus, qui pot excitatas in Africana eccle

qui nunc affefores funt Chriti & regni illius con

pacem ecclefi Roman retitueret. Ex

fia multas turbas Romam acceferat , a

tribus epifcopis ex Itali finibus callide


advocatis contra Cornelium legitimum

pontificemin epifcopum ordinatus, primum

chima Romanum excitavit. Quo de faci


... epicopum , fic_loquens apud Eufebium. nore cum a Papa Cornelio monitus fuiet
:::::" lib. 6. cap. 42. Ceterum bi divini Martyres, Dionyfius, nihil prtermifit, quo minus
forter, ac judicii participes una cum ipo ju tant ejus de hoc argumento epitol non
ad Cornelium, fed & ad fratre R:
dicaturi;dum bic apud nos effent, quodam e folum
constitutos de pace pnitentia; item ad

mae
fratribus lapor idoli facrificae convistos

fuceperunt; & converionem illorum ac pni. Confeores qui Novato favebant, alique ad
tentiam cernentes, cum judicaffent eam place eodem , poftea quam ad Ecclei unita

re poe illi qui peccatoris pnitentiam mavult tem rediiffent, quas epitolas commemorat
quam mortem, eos admiferunt & collegerunt, Eufebius lib. 6. cap. 46. Quin & ad ipfum
atque in ctum fuum receperunt, & in oratio Novatianum ( quem Eufebius Novatum
nibus ac cibo cum iidem communicarunt. Quid vocat, Grcorum more, qui Novati & No

ergo nobis, fratres , de bis fuadetis ? quid not vatiani nomina fpius confundunt) egre
agere debemus ? Utrum fententiae Martyrum giam epitolam fcripfit apud Eufeb libro

accedemus, & rem ab illis judicatam , feu po audato cap. 45. in qua quantum a fchif
tiu gratiam conceam tuebimur : & cum iii mate abhorrendum effet, aureis fane ver A fehfnet,

quoi illi miferatione perecuti funt benigne age. bis exponit. Satius quidem, inquit, fuerat
quidvis

abhorret .

E T S E L E C T A s. Dionyfaf Epic. Alex.


; I 55
quidvis pati ne Eccleia Dei dicinderetur. lorifimis & in Concilium fratrum apud
Nec minus glorioum fuiet idcirco fubire mar & Synnada, & apud alio plurimos idem fan
fyrium ne Eccleiam feinderes, quam ut ne ido citus fuerat. Unde concludere videtur, u
lis Jacrificaret. Immo illud meo quidem judi numquemquc in fu ecclei ufu permit
cio illufirius fuiet. Hic enim profua unius a tendum effe . Quorum , inquit, fententias
mima; illic pro omni Eccleia martyrium quis & fiatuta fubvertere, eoque adjurgia & con Deuter. 19:14.
fatinet. Hanc epitolam ad Novatianum tentiones excitare equidem nolim. Scriptum eft

fcriptam fuie diferte affirmat fantus Hie enim : Non commutabis terminor proximi tui,
ronymus in Catalogo. Rufinus lib. 6. Hit. quos parentes tui contituerunt. Vide & ejuf.
cap. 34. ait quidem eamdem epitolam ad dem epitolam ad Sixtum pontificem Ro
Novatum a Dionyfio fcriptam : fed alte manum apud Eufeb. lib. 7. cap. 9. ubi re
ram etiam iidem omnino verbis ad Nova fert, fe a fene quodam , qui olim ex h
tianum ab eodem exaratam fuie afferit.
refi ad Eccleiam acceferat , follicitatum

VIII. His internis tumultibus agitata


Eccleia, pot aliquantulam perfecutionis
remiionem rurus Gallo imperatore ve,
xata et, qui, ut ipe Dionyius in epito
la ad Hermammonem fcribit , apud Eu
feb. lib. 7. hit. cap. 1. neque culpam Decii
Controverfa de
Heretirorums

baptimo

diu fuiffe, ut eum denuo baptizaret. quod


tamen fe de integro renovare non aufum fuie

dicit. Cum vero eumdem fenem , qui ab


hreticis baptizatus fuerat , etiam ante
Heracl tempora fine novo baptimo re
ceptum fuiffe tradat ; hanc ecclei u
intellexit, nec propexit quid tandem illum pef. fuiffe traditionem evidenter oftendit, quod

fum dediet. Verum gravior exorta et tem ejufmodi homines iterum non effent bapti
petas occaione eorum qui ex hrefi ad zandi; eamque fervavit ipe huic feni ba
Eccleiam accedebant, Cypriano cum tota ptifmum novum denegando.
Africana eccleia afferente tales homines

IX. Sabellianorum hrefim , perona


rum diftintionem in fantiffima Trinitate

denuo effe baptizandos : adverus quem


Stephanus Romanus pontifex antiqua tra impugnantem , qu apud Ptolemaidem
ditione fultus, baptifmum ab hreticis col Pentapoleos urbem pullulabat, Dionyius
latum validum effe propugnabat, proinde oppreit, variis hoc de argumento litteris
que non effe iterandum. Scripit ea de re
beatus Dionyius complures epitolas ad
Stephanum Papam, ad Sixtum ipius fuc
cefforem, & ad alios nonnullos, de quibus

& tratatibus editis. Sed cum ea occaio

ne a nonnullis incuaretur, quai in contra


rium errorem impegiffet ; quatuor libros
hac de re ad fantum Dionyium epifco

Eufebius in prioribus lib. 7, hitori ecclef. pum Romanum confcripit, quibus fe ab


An pro Cypria
n steterit Dio.
xyfus -

capitibus differit. Porro et fi fantus Hie eo errore immunem effe plane demontra
ronymus in Catalogo diferte afferat, Dio vit, ut refert fantus thanafius in epi
nyfium in Cypriani & Africanae ynodi dogma ftola de fententia Dionyfii contra Arianos.

confenfije, ac de rebaptizandis bereticis varias


uidam, inquit, ex eccleia fratres , ree
epifiolai cripfiffe ; nullatenus tamen id ex quidem fentientes, ed tamen cum ipum non

Ab Afranorum
ealumniis vindi

Dionyfii epitolis, quas Hieronymus lau interrogaffent ut edifcerent quo pastoferipfiffet, .

dat , videtur evinci poffe. Stephani qui Romam acenderunt, ibique eum apud Diony
dem nimiam feveritatem arguit in epitola fium ejudem nominis Romanum prafalem accu
ad Sixtum ejus fucceforem ; eumque mo faverunt &c.Sed quam egregie has calumnias

net, ficut & alios ad quos fcripfit , Cap a fe Dionyius depulerit, exponit paulloin-,
padoci, Cilici, finitimarumque provin
ciarum Epifcopos Africanorum fententiam
propugnaffe in Iconienfi, Synnadenfi, aliif
que fynodis: at nufquam abolute exigit,
ut ab univerfis admittatur. In epitola ad
Philemonem presbyterum Romanum tria
de hac re dicit. Primo fe hanc regulam &

fra Athanafius. Quod autem, inquit, ad Pr


falem Alexandrinum Dionyium attine: , ex

formam beato Heracla fuo deceffore ac

eficaciter demonstrandum calumnia; ee : qui

Apologia ejus fatis apparet, eum non illiuffen


tentiae, cujus ifti dicunt, fuie, aut quicquam

pravarum opinionum Arii recepie : immo po

rius fcripta quibus folum e Dionyiu defendir,


ad Arianos plane damnandoi fuficiunt , & ad

cepiffe affirmat, hreticos ad Eccleiam re bus in vulgus fparsis ab eis fit impetitui . Hanc
deuntes nequaquam iterato baptimate reci Dionyfii Alexandrini ad Dionyium Ro
piendos effe . Sed de his loquitur , qui in manum Apologiam integram refert idem
Eccleia catholica baptizati, ab ea potea fantus Athanafius in libro de ynodis Ari
defecerant, qua de re nulla controverfia . mini & Seleuci . Sed ea de re prcipue

Obervat potea Dionyius Afrorum morem


de hreticis rebaptizandis ab his non inve
tum fuiffe, quippe qui multo antea fuperio
rum epicoporum temporibus , in eccleis popu

legenda et ejudem Athanafii epitola.


quam ficcontra Arianos infcripit; De Dio
nyfio epicopo Alexandrie quod & ipe contra
Ariaram berefim femtiebat,
ut Nicenadus:
fin
V 2.
2

000

L C C L L L L C L L L L L L L CL L L

LLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL 0LLLL SS LLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLaaaSS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLL S L LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL


LLL LLLLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLS
LLS LLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LL LL LLLLS LLLL L LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LL LL LLLLLLLL LLLS 0S LLLLS LLLLLSS CCS LLL
LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LL
gLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL CS LLLLS LLLLLLS ELL LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLS

LLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS LL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LL
LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS CCL LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLS
LL LLL LL LLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLS LLLLLL LLS LLL LLLLLLS LL LLLLLLL LL LLLLL GG LLS LLCCLLS L0S S
LLLLLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLLLL L LLLLLLS LLLLL LLLL e LLLLS ee LLLL LL LLL LLLLLL
L LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLS s LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LL
LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLL 0LS LLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL G LLL LLLLLS
S LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL
LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL SLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLLLLS

LLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLL GGGS
LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL S LL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLS
LLLLLL LLLLLS LL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LL LLL L LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LL LLLLLLLLLL LLLLLL S LLLL LLLL LLLLLLLL LLLS SLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLSLLLLL LLLL LLLLLLS LL LLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL
LLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLL LLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LL LLL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS aLL LLLLLS LLLLLLS LLLLL eeS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLLLLLL LL LLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLS
LLLS LLL LLLLL s LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLL L
LLLLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLL e LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL
sLS LLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLS LLLL LLLLLLLLS
L L0S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLLLLL S LLL LLLCCLLL LLL 0LLLLCS

LLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLS LL LLaaLLL LLLLLLL LLLS
LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLG GLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LL LLLLLL LLLLLLLLLS

S LLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS 0S LLLLLLL LLLLLSLLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LL LLLL LLL LLLLLLLLLS
SS

S LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL

LLLLL LLLLLS

S LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL


SS

LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLL LLLLS


LLLLLLLLL LLLLL S L LL LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS

LL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLS LLLLLL LLLLLL
LLLLLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL
LLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLL
LLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS LLLLLSLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLS

LLLLLLL LLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLLS


LLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLL LLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLS LL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLL
S LLL LLL
S LLLLL
SS

E T S E L E C T A S. Dionyius Epije. Alex.

1 57

agebat ne ipfi Chritiani effemus. Et ab in partes Liby ad locum qui dicitur


eo cultu defiftere me jubebat : ratus Cephro. Hunc enim locum juffu Au

fcilicet fi ego ab eo cultu defcivifem,


ceteros exemplum meum fecuturos.
Refpondi non improbabiliter, nec lon
ge accerfita reponione: obedire oportet
Deo magis quam bominibus. Sed palam
& aperte contetatus fum, me illum qui
folus et Deus, neque alium ullum prter
bunc adorare: nec a propoito diceurum
me ee, nec commiurum umquam ut Chri
ftianus ee definerem. Pot hc abire nos
juffit in vicum quemdam folitudini pro
ximum,cui nomen eftCephro. Sed verba

guftorum notrorum elegi . Nullatenus


autem licebit vobis, nec quibufcumque
aliis, conventus agere, aut ea qu vo
cantur cmeteria adire. Quod fi quis ad

eum quem juffi locum minime profe


tus deprehendetur, aut in conventu
aliquo fuerit inventus; is fibi ipe peri
culum arceffet. Non enim deerit con

grua animadverfio . Abfcedite igitur

quo juffi eftis.


Statimque me, tametfi grotantem, ...,an
proficifci compulit, ne diei quidem u- ":
ipa qu ab utroque notro dia funt, nius dilatione conceffa. Quomodo igi
-

ficut Atis publicis inferta leguntur, tur conventus agere, aut non agere va
accipite. .
cuum mihi deinceps fuit?... Sed neque
Induto Dionyfio, Fauto, Maximo, a corporali conventu, Domino juvante,
Marcello & Chremone milianus
Affa corans

preide .

abfuimus. Verum eos qui in urbe erant,

prfectus dixit: Non folum cripto, fed perinde ac fi adeffem, majore tudio con
etiam viva voce vobifcum differui de gregavi in eccleiam ; abfens quidem
humanitate Principum notrorum, qua corpore,ut jam dixi, animo autem pr
illi erga vos utuntur. Vobis enim po fens. Apud Cephro vero nobifcum ma
tetatem fecerunt falutis vetr redimen gna fidelium adfuit multitudo, partim
d, dummodo ad id quod natur con eorum qui nos ab urbe fecuti fuerant ,

fentaneum et ferri, deoque imperii

artim aliorum qui ex reliqua gypto

illorum cutodes adorare, & eorum qu confluebant. Ibi quoque januam nobis
natur ipi repugnant oblivifci velletis. patefecit Deus ad prdicationem verbi
Quid ergo ad hc dicitis. Neque enim fui. Et initio quidem perecutionem paf
vos ingrato animo fore fpero adverfus fi, & lapidibus impetiti fumus. Potmo
eorum clementiam ; quippe cum ad dum vero non pauci ex gentilibus re
meliora vos traducere conentur. Dio litis fimulacris ad Deum converfi funt.

nyfius repondit: Non omnes ab omnibus Tunc enim primum apud illos verbi di
coluntur dii ; ed eos finguli colunt quos vini per nos fparfa funt femina, cum il
arbitrantur deos. Nos quidem unum Deum lud antea non fucepiffent. Ac prorus
omnium rerum opificem, qui Valeriano quafi Deus ejus rei caufa nos ad illos
" . & Gallieno acratiimis * Augutis impe perduxiet; potquam illud miniterium
rium tradidit, colimus & adoramus. Huic implevimus, iterum nos alio trantulit
Etenim milianus in afperiora qu
continuas preces offerimus pro imperio il
:::::::
lorum, ut fiabile & inconcuffum perma dam loca, &, ut credebat, magis Liby. mutare
cogitur.
neat. milianus prfetus iterum dixit: ca, nos tranportare contituit. Et cun
Quis vero vos prohibet, quominus & tis undecumque ad Mareoticam pr
hunc, fi quidem Deus et, cum iis qui fecturam confluere juffis, vicos per re
natura dii funt, adoretis? Deos enim co gionem illam difperfos fingulis adfigna
lere juffi eftis; eoque quos cunti norunt vit; nos vero magis ad viam publicam,
deos. Dionyius repondit: Nos nullum ut primi comprehenderemur, colloca
alium adoramus. milianns prfetus vit. Id enim prcipue agebat ac molie
dixit: Video vos ingratos effe fimul ac batur, ut quandocumque voluiffet, o
tupidos, qui clementiam Augutorum mnes nullo negotio capi poffemus. Ego
minime fentiatis. Quam ob rem non vero cum Cephro primum abire jufius
4 g -

manebitis in hac urbe, ed mittemini fum ; tameti ubinam locus ille fitus
effet

A C T A

1 58

M A R T Y R U M

S I N C E R A

effet ignorabam : quippe qui ne nomen contumeliis affeto , apud quos ita male

quidem illius antea fere audivistem , habitus dicitur, ut quoties Sapor eorum
equum vellet confcendere , ipfo tam
nihilominus alacri conftantique animo rex
quam fcabello uteretur, & tandem exco
perrexi . Poteaquam vero mihi re riatus & fale conditus fuerit ; pax Eccle
nuntiatum et, ut ad Colluthionis fi Gallieno ejus filio retituta et . Ex

regionem migrarem ; norunt ii qui ftat ea de re hujus Imperatoris editum a

tum prfentes aderant, quomodo affe pud Eufeb. lib. 7. cap. 13. quod ad Diony

us animo fuerim. Hic enim memet fium aliofque Epifcopos direxit. Statim i

taque Dionyius Alexandriam regreffus eft.


ipe accuabo. Principio quidem gre Sed
ea civitas paullo poft tot tumultibus
admodum ac molete tuli. Et fi enim
ac feditionibus agitata fuit, ut ipfo Pafch

Motus civiles
Alexandria.

regio illa notior nobis magique fami die ex ipfa urbe, tamquam fi longe fuif.
liaris erat quam Cephro ; tamen fratri fet poitus, uos per litteras convenire &
alloqui coatus fuerit . Hc contigiffe vi
cebatur, & viatorum turbis latronum dentur ub miliano, qui ex gypti pr

bus ac probis viris vacuus effe locus di

imperium affumfit, ut refert Trebel


que incurfionibus obnoxius. Sed mul feto
lius Pollio in duobus Gallienis; ifque ipfe eft

tum mihi confolationis attulit, quod qui apud eumdem Trebellium Pollionem
fratres me admonuerunt, locum illum inter triginta tyrannos, qui tempore Gal

a civitate propius abeffe. Itaque quam


vis Cephron maximam nobis multitu
dinem fratrum ex gypto confluen

lieni imperium affetarunt, vigefimus pri

mus numeratur. Quot quantique calami


tatibus tunc opprefa fuerit Alexandrina
civitas, defcribit Dionyius in epitola ad

tium adduxiffet, adeo ut laxius jam Hieracem gyptium epifcopum apud Eu

conventus agere poffemus : illic tamen feb. lib. 7. cap. 2r. Quid vero, inquit, mi
ob vicinitatem urbis, cariffimorum & rum fi grave ac difficile mihi efihomines longius

conjunctiffimorum hominum adfpeu remoto vel per epifiolas alloqui, cum nec me
crebrius nos ajebant effe fruituros. Eos cum ipe colloqui, nec anim me conulere fa
cile poim ? Etenim ad mea ipius vicera, ad
quippe accefuros, ibique commoratu contuberna
le, & unanimes fratres, ejudemque
ros: & tamquam in fuburbiis remotio ecclefie municipes, mifr epifiolis opus babeo ,
ribus particulares illic conventus futu eaque quo modo tranmittam vix reperio. Fa
ciliu enim quit, non dicam extra fines provin:
Sed fortaffe Germanus multis fidei ci, fed ab Oriente ad regiones Occidentis ul

ros. Idque ita contigit.

confeffionibus gloriatur. Multa prdi timat commeare poit, quam ex ipa urbe Ale
xandria Alexandri
pergere. Quippe vafia il
care potet adverus fe geta. Quot ve la &c.... Qui veroamcivitatem
ipam alluit fiu

ro enumerare potet perinde atque ego, vius .... caedibus & cruore & fubmerionibus bo
fententias judicum, publicationes, pro minum continuis inquinatus evolvitur.Cetera vi

fcriptiones, direptiones bonorum, abje defis apud eumdem Eufebium loco laudato.
tiones dignitatum , contemtus glori

XIV. Bellum civile lues immaniffima

fcularis, laudum a Prfetis ac Decu excepit, qua hominum infinita prope mo


dum multitudo periit. De hac pete, ab
rionibus profetarum depeus ; mina altera
qu Gallo imperante contigit, di

rum denique qu coram intentabantur ftinguenda , fcripit Dionyius epitolam

vociferationum, difcriminum, perfecu

unam cum tempus pafchale immineret .

Dein pestis fe
tionum, fug, rumnarum, & cujuf Ejus epitol fragmentum ex Eufebii lib. .
que modi malorum tolerantiam : cu 7. cap. 22. proferimus, cum fit quoddam

jufmodi funt ea qu ub Decio & Sabi veluti compendium eorum omnium, qu


fantus Dionyfius in variis Ecclei procel
no, & qu in hunc ufque diem fub lis
pertulit: tum quod in his qu enarrat

miliano nobis contigerunt.

Chritianorum caritas tempore petis ma

XIII. Dum in hoc exfilio Dionyius mo xime cnituerit , quorum merita ipforum

raretur, quod abens verbo non poterat , Martyrum dignitati quiparare non vere
epitolis exfequebatur. Aliquot ex iis lau tur, qui re quidem vera fub eo titulo in
...... dat Eufebius lib. 7. hit. cap. 2o. Sed Va Martyrologio Romano celebrantur die 28.
-

*** "snuitur. leriano imperatore Perfis capto & multis

Februarii.

1
|-

Frag

E T s E L E C T A S. Dionyius Epije. Alex.

159

Fragmentum epitol fanti Dionyfii Alexandrini, de pete


qu Alexandri graffabatur.
A Liis quidem hominibus prfens
hoc tempus non videatur efle
tempus fetivitatis. Neque vero illis
tempus fetivitatis et, nec hoc quod a

ejufmodi fuit, fed potius meditamen


tum quoddam ac probamentum perin
de ac cetera. Neque enim a nobis ab

ftinuit lues illa, licet plurimum in gen

nobis celebratur, nec ullum aliud, non tiles graffata fit. Addit deinde: Pluri
dicam eorum qu lutuofa funt, fed mi quidem ex fratribus notris ob ni

etiam eorum qu vel maxime lta & miam caritatem, curam omnem pro
hilaria exitimantur. Nunc quidem pri falutis abjicientes, fibique mutu

certe plena funt omnia lamentationum. adhrefcentes, dum gros fecure atque
Lugent cuncti: & ob mortuorum ho audater invifunt, eifque affidue mini
minum ac quotidie morientium multi trant, & curationem adhibent in Chri
tudinem, tota urbs gemitibus circum fto, una cum illis mortui funt; alio
fonat. Prorus enim ut de primogeni rum gritudine libentiffime fefe im

tis gyptiorum in facris libris fcriptum plentes, & proximorum morbum in fe


habetur, ita nunc quoque clamor in metipfos quodammodo attrahentes, do

gens excitatus et. Nulla quippe do loreque eorum fponte ua exprimentes


mus et in qua non fit aliquod funus. atque extergentes. Multique adeo qui
Atque utinam unum dumtaxat in una alios grotantes curaverant & in prifti
nam valetudinem retituerant, ipfi in
quaque domo effet.
Multa quidem & acerba ante hanc terierunt: mortem illorum in fe ipfos
calamitatem nobis contigerunt . Pri traducentes, verbumque illud vulgare,
mum enim nos urbe expulerunt. Cum quod officiof dumtaxat comitatis ha
que foli ab omnibus fugaremur atque enus vifum fuerat, re ipfa adimplen
opprimeremur, nihilominus tunc quo tes, cum aliorum peripfema effeti ex
que fetos egimus dies. Quivis denique hac vita migrarent. Et hoc quidem
locus in quo varias rumnas fingilla pao optimi quique ex fratribus notris,
tim pertulimus, ager, inquam, folitu quorum nonnulli presbyteri erant ac
do, navis, tabulum, carcer intar tem diaconi, & ex populo laudatiffimus

pliad facros conventus peragendos fuit. quique mortem oppetierunt: adeo ut


Sed omnium ltiffimam fetivitatem

genus hoc mortis, ob pietatem fideique


egerunt conummati Martyres qui in contantiam, nequaquam inferius mar

clo epulati funt. Pot hc bellum & tyrio cenfeatur.


fames excepit: qu quidem nos cum
Hi ergo Sanorum corpora fupinis
gentilibus jun&tim pertulimus. Et ea manibus gremioque excipientes, ocu
-

quidem mala quibus nos attriverunt,


foli futinuimus: qu autem ipi ibi
viciffim intulerunt ac paffi funt, eorum
partem toleravimus. Sed rurus obje
tavit nos pax illa, quam Chritus no

los illis & ora claudentes, bajulantes

bis folis indulfit.

cum upertites femper eorum qui pr

eadem humeris fuis, componentes, ad


hrefcentes'illis, completentes, lava
cro & vetimentis ornantes, paulo poft
eadem officia ab aliis confecuti funt;

Cum autem breviffimo temporis fpa cefferant, vetigiis infifterent. Gentiles


tio nos & illi repiraffemus; repente in vero prorus contraria his egerunt. Nam
gruit lues illa, ipis quidem res omnium & eos qui grotare incperant extur
formidolofiffima & calamitofiffima, & babant, & cariffimos refugiebant, eof
Christianorum
ekaritas.

qu fola, ut proprius quidam iporum que in viis femineces detituebant,


fcriptor loquitur, omnium pem opi aut mortuos infepultos projiciebant,

nionemque uperavit. Nobis vero non averfantes mortis participationem ac


focie

16

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E. R A

focietatem, quam tamen licet multipli ti, eaque fiabilire conabamur: fin autem ratio
ci adhibita cautione ac diligentia evi nibus convifi effemur , non pudebat nos muta
re fententiam, & aliis affentiri. Quin potiur
tare non poterant.
cum bona animi concientia, abque ulla fimu
XV. Pot hanc epitolam, aliquot alias latione, expanfis ad Deum cordibus , quaecum
laudat Eufebius, quas rebus Alexandri que certifimis argumentis & auioritate /aere

pacatis, ad diverfos beatus Dionyius con Scriptur confirmata effent , fucipiebamus .


fcripfit, de Pafchate fcilicet aliifque nego Tandem denique Coracio, qui bujur dofrinae
tiis eccleiaticis, in quarum una Gallie aufor & fignifer fuerat, audientibus cumfis
num imperatorem plurimum laudat de pa qui aderant fratribus, pollicitus nobis & conte

ce Ecclei retituta. Religiofiimus, inquit,


Drique amanti/ima, ( )
temperator, feptennalem circulum jam emenus
monum imperii annum degit, quo nos fefia ce
lebraturi fumus.

XVI.

fiatus efi, fe in poterum banc opinionem am


plexurum non effe , nec de ea diputaturum,
nec locuturum, nec populo praedicaturum: quip
pe qui argumentis oppoitis fatis fuperque convi

ius fuiet. Fratribus autem qui aderant, bc

Duositem libros edidit Dionyius diputatio & omnium inter fe reconciliatio atque

: : adverus Nepotis Epifcopi cujudam gy confenio non mediocrem attulit voluptatem.


ptii jam defunti errorem, qui docuerat
XVII. Qo vero animo adverfus erro- s friimden.

Meris ,

regnum Chriti corporalibus refertum deli res fcribendum fit exemplo fuo, paucis
ciis poft generalem corporum refurretio his verbis aperit . In plurimis quidem aliis
nem, mille annorum fpatio in terris dura rebus laudo Nepotem ac diligo, cum propter

turum. Hinc diti Millenarii, qui eam opi fidem, tum ob deligentiam & fiudium /criptu
nionem potea amplexi funt. Sed hanc

77 ..

magnoque bonore ac reverentia bo

fectam Dionyius , omnino expugnavit , minem profequor , vel cb id maxime quod ex


tum in duobus libris de Promiionibus ad bac vita migravit. Sed veritatem magis diligo,
verus Nepotis librum , quem Confutatio cuntique prferendam ceneo . Etenim ea

nem Allegorifiarum appellavit , tum familia quidem quae reste dista funt, abque invidia
ribus colloquiis, quibus aliquot presbyte laudare ac probare debemus : f quid vero fe
ros, qui in eum errorem impegerant, ad cius fcriptum efi , id examinari a nobis & cor
fidei unitatem revocavit. Id ipfemet Dio rigi decet. Quod fi ipe prafeni adeffet, & opi
nyfius enarrat in lib. fecundo de Promiioni nionem uam viva voce promulgaret; /ufficeret
bus , apud Eufeb. lib. 7. hift. cap. 24. ex fortaffe implex abque fcripto colloquium.....
quo qu ad colloquia pertinent huc profe Verum cum in publicum editus fit liber, ique,
ram, propterea quod inde qua animi fin ut nonnullis videtur, ad peruadendum aptiffi
ceritate veritas fit indaganda, quique di mus ..... necee et ut adverfui fratrem meum
fcere poffit. Cum effem, inquit, in Arfinoi Nepotem, quai prentem, diputationem infii
tica praefeura , in qua jampridem , ut nofii,

ff4a7% .

XVIII. Cum vero Millenarii beati Jo


increbruit bec opinio, adeo ut fchifmata & in
tegrarum eccleiarum defestiones fierent; con hannis libri Apocalypis auoritate potiffi

vocatis presbyteris ac doforibus qui per fingu mum niti viderentur; obervat Dionyius

los vicos fratribus prdicabant , prentibus hunc librum a plerique, qui eum prcef
item fratribus qui adeffe voluerant , bortatus ferant, repudiatum fuiffe. quod tamen fe
fum illoi , ut ea dostrina palam in concione non audire ubjungit, ne librum quem non
examinaretur. Cumque bunc librum, Nepotis intelligebat, & alii approbabant , temere

- fcilicet, de confutatione Allegoritarum, rejiceret. Ego vero , inquit , apud Eufeb.


tamquam fcutum quoddam murumque inexpu cap. 25. librum illum rejicere omnino non au

gnabilem mihi oppouient ; tres continuos dies fim, prafertim cum multi ex fratribus eum ma
a prima luce uque ad ve/peram cum ipis fe gni faciant. Sed bujumodi de illo opinionem pierei ---

dens, qucumque in eo libro fcripta erant di concipieni, quafi fenfui mei modum excedat, ar- ""
ga-2 - fentere aggreut fum. Tum vero fratrum con canam quamdam planeque admirabilem fingu
:::" "fantiam, & ardentiimum cognoeende verita larum rerum intelligentiam latere exitimo. Nam
|-

tis fudium, , docilitatem atque intelligentiam etfi ipe non intelligo ; fupicor tamn altiorem
magnopere fum admiratus. Adeo moderate & quemdam fenfum verbi; fubee; eaque non meo
ordine interrogationes ratione/que dubitandi , ipius judicio metior atque ftimo:fed plus fidei

& affeniones a nobis fiebant. Ac fudioe qui


dem cavebamur, ne ea que femel nobis placuif.
fent, tameti fala effe deprebenderentur, per
tinaciter defenderemus. Nec aliorum objefio
nes fubterfugiebamus: Sed, quoad fieri poterat,
ad ea de quibus intituta erat diputatio eni

tribuens, fublimiora effe ceneo, quam ut a me


percipiantur. Nec ea condemno quae intelligere
non potui: verum inde admiror magis quod ca

pere non poim. Sic erat cum fumma do


trina in Dionyio conjunta fumma mo
detia & humilitas.

L L LLL L CL L
CLL LLLLLLLL

LLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL

LS LLLLLLLL LS LLLLS

L 0S

LLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLSLL LLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLS S LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLS 0S LLLL S 00S
LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL CCLLLLLL LLLL LLLS
LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LS LLLLSs LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL e LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLL
LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLL LLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL S LLLS LLLLLLLLLLLS LLLL 0LLLLLLLL LLLGGLLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLL 0S LLLS 00S ee LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLL LLL LLL LLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLS S
LLcSLL LGLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLLLLS LLLLS
LLLLLLC 0LLLLCS

LLLLLLLL S

LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS L LLLL LL LLL LLLLLLL LLL 00S LLLLLL LLLLLLLLLS
LL L LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLS
LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL 0S LLLLLLS LLLL
LLLLLSLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LS LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLL LS L LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LL
LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL 0S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL
LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL SLLL L LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLL LLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLL LLLLL LLS
LLLLS CS CLLLS LLLLS LLLLS LLLS0S0LSLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLS LLL
LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL 00 LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL L 0S LLLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL SLLL LLLLLL

LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL

LLLLLL LLL LLL LLLL L LLLLL LLLLLLLL LLLS

LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LL LLLL LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLL LL LLLLL
LLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLSLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLS LLLLLL G LLL LLL LLLL LL LLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLS LL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLS 0S LLLS 00S LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLL LLL L LLLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLS 00S LLL LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL
LLC GGGGGGGGG S LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL s LLLLL LL
LL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL 0S
LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LL LLS LLLLS LLLLLLS CCCS CS LLLLLL LLL LLLLL 00S
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL 0 LLL
LL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLL L LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLL
LLLL LL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLL LL
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLS
LLL LLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL


LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS
LL L LLLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLL S

LLLLLLLLL LLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LLLS

LLLS

I 62

A CT A M A R T Y R U M S I N C E R A

A D M O AI I T I O

In Martyrium Santi LAURENTI I.


:: 1.
Uandoquidem fanti Laurentii A centur. Cum itaque Cyprianus referat mul

cta, qualia vulgo circumferuntur, tos in urbe Roma Chritianos paullo pot
bro/o .
vitiata funt, ejus paffionis notitiam aliun beati Sixti paffionem martyrio affetos fuif
de repetere vifum et . Ex multis autem fe; quidni credamus Laurentium alioque
fantorum Patrum & veterum criptorum nonnullos, quos antiquiora Martyrologia

opuculis, qu de ejus beatiffimi Marty celebrant, ex his fuie, cum certiora ali
ris laudibus & paffione cripta funt, hym unde habeamus ejudem rei argumenta ?

num fecundum libri zrep Erepvar, five de De Hippolyto plura diximus in admonitio
Coronis, Aurelii Prudentii felegimus, quod ne ad alterius fanti Hippolyti martyrium
ibi tota rerum getarum feries clare & di fupra pag. I 56. Romanus memoraturin li
lucide, continenter exponatur. Huic ta bro Reponforiorum & Antiphonarum fan
men ubjungimus duo loca infigniora ex ti Gregorii Pap, quem anno 1686. Ro
fanti Ambrofii Officiis , ne extrema ali m edidit eruditus vir Joephus Thoma
quot tanti Martyris ad mortem pro Chri fius. Quod vero ad Feliciimum & Aga
to fubeundam anhelantis verba tantopere pitum attinet, otavo Idus Auguti memo
celebrata, hic a nobis prtermiffa nonne rantur in vetutiffimo Kalendario Buche
mo queratur. De eodem Martyre egregium riano fimul cum beato Sixto. quamvis fa
fermonem habuit fantus Petrus Chry cile crediderim, hos Martyres eodem qui
fologus, qui eft inter editos 135. & qua dem menfis die , at non eodem an
tuor beatus Augutinus , fcilicet 3o2. & no, aut faltem non fimul cum beato Sixto
tres fequentes nov editionis, prter alios paffos fuie. quos nihilo minus Atorum
tres in Appendicem rejetos, qui antea in beati Sixti confarcinator ita conjunxit, ac
ter fermones de Santis editi erant . Lau

fi omnes fimul martyrium pertuliffent .

rentium item laudant Ambroius & Augu Huic opinioni favent fanti Cypriani ver
p s is. P.-ftinus paim variis in locis : de quo etiam ba ex epit. 8o. jam laudata , qui unicum
"" extat fermo fanti Leonis Pap, & tres Quartum fimul cum beato Sixto animad
habentur homili fanti Maximi Taurinen verfum agnovit. Eadem fententia confirma
fis epifcopi edit in bibliotheca Patrum . ri potet : Primo ex locorum diveritate .
His adjungi pofunt fantus Damafus Pa Sixtus enim in Callifli; Agapitus vero &
pa Carminibus 18. 19. 2o. 37. & 38. Gre Feliciimus in Praetextati coemiteriis jacere
gorius Magnus , Fortunatus lib. 9. poem. memorantur. Deinde nullus ex antiquis

14. Gregorius Turonenis lib. de gloria Mar hos imul Martyres conjunxit ; immo in
tyrum cap. 42. & lib. 1. Hift. cap. 3o. & Sacramentario Gregoriano recolitur otavo
innumeri alii autores , quos enumerare Idus Auguti Natale fani Sixti epicopi ,

prolixius effet.

cum Mifla ipfi propria : cui deinde ubjun

2. Hi funt indubitat fidei teftes, & omni gitur alia fingularis etiam Miffa, cum mo

fane exceptione majores, quos ad afferendam vo titulo: Eodem die natale fanfforum Fe
fanti Laurentii martyrii veritatem pro liciimi & Agapiti . In Miffa autem de fan
fero, de qua tamen dubitaffe videtur no. to Sixto nihil de his dicitur; icut nec in
v operum Cypriani editionis Oxonienfis horum Miffa nihil de fano Sixto. quod

illuftrator, qui in notis ad epitolam 8o. fane fieri non folet de iis fanctis qui fimul

fe majora quam Martyrologiorum tetimo martyrium futinuerunt . Deinde Santus


nia velle ait, ut de iis qu de Felici, Aga
peto..:... Laurentio, Epolito & aliis quos ibi
recenet narrantur, fieret certior. Sed quam
vis fanctus Cyprianus nonnifi QUARTUM

Ambroius in libro 1. officiorum cap. 41.

quod infra referemus, dicit Sixtum abfque


diacono ad martyrium properaffe . Et qui
dem ex ejudem Ambrofii narratione pa

s. s., r.,, cum XYSTO animadverfum in cmiterio tet evidenter Beatum Laurentium folitum
e hi-ar fuiffe dicat; in eadem tamen epitola, plu fuiffe Sixto Pontifici, cum facrificaret ,
res quoque alios paullo pot in eadem per minitrare, ita ut mirum videretur, eum
abfque Laurentio fuiffe apprehenium .

fecutione interfetos fuie his verbis decla

rat: Sed & buic perfecutioni quotidie inffiunt Contans etiam et Roman Ecclei tra
Praefesti in urbe, ut fi qui fibi oblati fuerint ditio, Laurentium inter minitros primum
animadvertantur: & bona eorum fifco vindi feu Archidiaconum in ea Eccleia tunc tem
poris

L L

L L L L L L S L S LSLLLLLLLLLS

L00

LLLLLL LLLLLLS LLLLS LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLL LLS LS 0S CLLS 00S LLL LLLLLLLLS

0S LLLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL S L LLLL LLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLLS

LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLS
S LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL 0S LLLLLS LLS
LLLL 000S LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLSLLLLL LLLSS00S LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LL LMS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL S
LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LL LLLLL
LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLS LLLLS

LLL LLL LLLLL LL LL LLLLL LLLLLL LLLS


LL LLLLL LLL CCLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLL
LLL LLLLLLLL LL LGLLLLLLS LLLL LLLLLL LLS
LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL S LL LLLLLLL

LLLL LLLLLLLLLLLS
0S LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLS
LL LLL LLaaL 000S LLL LLL LLLLL LLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL


LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLllLS LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL L LLLS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLS
LLLLS LL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLCS LLLL L LLLLLLL LLLS 0S LLLS 00S LLL LLLLL
LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLS
LS LLL LLLLLL 000S LLL LLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL 00S LLLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL S L LL
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS lllLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLL LLLLL LL LL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLL 0LLLSLLLLLL S LL LLL LLLLL
LLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLL LLLS LLLL LLLL LLLL LLLLL
LLLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL G LLLLLLLL LLLS


LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLL LLLLL LS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLL LLLLL
LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLL LLS 0S CCCS 00S LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLS
LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS
0S LLLLLLLS LLLS 00S LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS CCS

LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLS


LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL S

LLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL S LLL LLLLS


LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS aLL L LLLS
LLLL LLLLL LS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLggS

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL S LLLLS

S LLLLLL LL LLLLL LLLLLLL 000S LLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLLL LLLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLS LLLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LLLL LS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LS LS LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLS


LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS

Akk
SS

0LL L LL
LLLL
EELL LL LLLL LL LLLLLLLL c
LLLLLLL LLLLLLLL LS LL LL LL LLL LLS
LG LLLS GGGGG GGGGGGG LLLLLL 0S

SS

SSTSS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS


LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL

LLLLLa LLLLaLLLL LLLLLLLLS


C 0

0 LLLLL

1 64

A C T A

M A R T Y R U M

Reges uperbos viceras,

Nummos, operta exitimans

Populoque frenis preferas,

Talenta fub facrariis,

Nunc montruofis idolis.

Imponis imperii jugum.


Hc fola deerat gloria
Urbis togat infignibus,

Cumuloque congetos tegi:


14 Laurentium fifti jubet;
Exquirit arcam ditibus
Maffis refertam, & fulgid

Sed martyris Laurentii

15 Soletis, inquit, conqueri,


Svire nos juto amplius,
Cum Chritiana corpora
Plufquam cruente fcindimus.

Non incruento prlio.


Armata pugnavit fides,

16 Abet atrocioribus
Cenfura fervens motibus:

Domaret ut purcum Jovem.


Non turbulentis viribus

Coffi ", Camilli aut Cfaris;

Proprii cruoris prodiga,

Blande & quiete efflagito,

Nam morte mortem diruit,

Jam XYSTUS adfixus cruci,

Quod fponte obire debeas.


Hunc effe vetris orgiis
Moremque & artem proditum est,
Hanc difciplinam fderis,

Laurentium flentem videns

Libent ut auro antiftites.

Ac femet impendit fibi.

17

Fore hoc Sacerdos dixerat

Xystus Papa
La urentii ma..

tyrium pradicit.

Crucis fub ipo tipite:


Defifte diceu meo

18

Fletum dolenter fundere:

Argenteis cyphis ferunt


Fumare facrum fanguinem,
Auroque noturnis acris

Prcedo, frater ; tu quoque

Adflare fixos cereos.

Pot boc equeris triduum.

Tum fumma cura eft fratribus,

I9

Extrema vox Epifcopi

Ut fermo tetatur loquax,


Offerre fundis venditis
Seftertiorum millia.

Pr nuntiatrix glori
Nihil fefellit : nam dies

Prdia palmam prftitit.

Addicta avorum prdia

2.

Fdis fub autionibus

Qua voce, quantis laudibus


Celebrabo mortis ordinem ?

Succeffor exheres gemit,

Quo paffionem carmine,


Digne retexens concinam?
de

Santis egens parentibus.

Hic primus e eptem viris :

Eccleiarum in angulis:
Et fumma pietas creditur,

Qui fant ad aram proximi,


Levita ublimis gradu,
Et ceteris prtantior?
I I

Nudare dulces liberos.


22.

Clautris facrorum prerat,

Deprome theauros malis

Suadendo quos prftigiis

Cletis arcanum domus

Exaggeratos obtines:

Fidis gubernans clavibus,

Nigrante quos claudis fpecu.


Hoc pofcit ufus publicus,

Votafque difpenfans opes.


I 2.

Hc occuiuntur abditis

2. I

Laurentius Ar
ekidiarenas .

| 14

Sisttur corams
jadite.

Montes monet conditos.

Feritate capta gentium

S I N C E R A

23

Verat famem pecuni


Prfetus Urbi regi,

Hoc ficus, hoc rarium,


Ut dedita ftipendiis

Miniter infani ducis,

Ducem juvet pecunia.

Exaor auri & fanguinis.


1 3 Qua vi latentes eruat

24 Sic dogma vetrum et,audio:


Suum quibuque reddito.
En

* Tres Romanorum celeberrimi, Coffus Veientes delevit, Ca

Plurer furt hasteuns quam /eptem, infar eorum qui ab Apostoli, pri

millus Gallos Capitolium obfidentes opprestit, Cafar tandem nomen

"" rdinati funt . Apud alios vero haud quaquam definitur et dia

Imperatoribus dedit. De his paffim in Hitoricis Romanis.

comorum numerus . Videfis Corumentarium prvium notri Mabillonii

* 4einadverus tamen dicitur apud Cyprianum epist. 8o. nov. edit.


Ejus fetum notatur in Kalendario Carthaginienfi ac ceteris Marty

in Ordinem Romanuni cap. 3.

4 'Oex ex quo nomine quliber facra apud Grcos fignificabantur,

rologiis die 6. Auguti. Ecclefi ipius nomini acrat via Appia nie tete Servio ; quamvis potea fingularius Bacchi facris hc vox attri
minit Gregorius M. lib. 4. Dialog. cap. 26.
buta fit , fie dista ab e?", id est, furer feu imperus, quo ejufmo
3 4Pud Romater, inquit Sozomenus lib. 7. cap. 19. Diatwi non

di facra

peragebantur.

E T

S E L E C T A. - S. Laurentius.

En Cfar agnofcit uum

Cogens

25 Quod Cfaris fcis, Cfari


Ni fallor, aut ullam tuus

Signat Deus pecuniam.


26 Nec cum veniret aureos

Secum Philippos i detulit:


Prcepta fed verbis dedit,
Inanis a marfupio.
27 Implete diorum fidem,
Qu vos per orbem venditis:

Breviorve planta ex altera,

Greffum trahebat imparem.


39 Et, ulcerofis artubus,

Nummos libenter reddite;

Qui tabe corrupta fluat:

Etote verbis divites;

Eft, cujus arens dextera


Nervos in ulnam contrahat.

28 Nil afperum Laurentius


Refert ad ifta aut turbidum:

4o Tales plateis omnibus


Exquirit, affuetos ali

Sed ut paratus obequi,


Obtemperanter annuit.

Ecclei matris penu,

zavur. 29 Et dives, inquit, non nego,

Quos ipe promus noverat.


41 Recenet exin fingulos,

rus pauperes.

Habetque notra Eccleia


Opumque auri plurimum :
Nec quiquam in orbe et ditior.
Is ipe tantum non habet

Scribens viritim nomina;

Longo & locatos ordine

Adftare pro templo jubet.


42 Prfcriptus & jam fluxerat

Argenteorum nigmatum

3I

Augutus arcem poidens,

Dies, furebat fervido

Cui nummus omnis feribitur.

Judex avarus fpiritu,


Promiffa folvi eflagitans.
43 Tum Martyr: Aditas velim,
Coramque dipoitas opes
Mirere, quas noter Deus

Sed nec recuo prodere


Locupletis arcam Numinis: .

Vulgabo cunta, & proferam


Pretioa quae Chritus tenet.
32

Prdives in fanlis babet .


44 Videbis ingens atrium

Unum, ed orans flagito,


Induciarum paullulum
Quo fungar efficacius

Fulgere vfis aureis ,

Promijionis munere:
33

in unum & congregans.

37 Illic utriuqne obtutibus


Orbes cavatos prferens,
Baculo regebat prvio
Errore nutantem gradum.
38 Et claudus infrao genu,
Vel crure trunco femipes,

Da: nempe jutum potulo.

3o

165

*.

Diebus, infirma agmina,


Omneque qui pocunt ftipem

Numifma nummis inditum.

/*

Et per patentes porticus


Struios talentir ordines.

Dum tota digetim mihi


Chriti fupellex cribitur:
Num alculanda primitus,
Tum ubnotanda et ummula.

45 It ille, nec pudet equi.

45

-Qus Lauren

Ventum ad facratam januam,

tius congregatos.

Stabant caterv pauperum,


-

34 Ltus tumefcit gaudio

Prfeu, ac fpe devorat


Aurum, velut jam conditum

Inculta vifu examina.

46 Fragor rogantum tollitur:

Prfetus horrecit tupens,

Et ponor ingentis lucri.

Converus in Laurentium,
Oculique turbatis minax.
47 Contra ille: Quid frendens,
Minitaris ? aut quid diplicet ?
Num fordida bc aut vilia?

36 Tribus per urbem curitat,

Num depuenda exitimas ?

Domi maneret, getiens.


35 Pepigere tempus tridui :
Laudatus inde abolvitur

Laurentius, ponor fui,

ait 3
-

48 Au
5 Gentis nummi fic appellatum 4 Philippo Macedonum rege. Vi.
de Horatium lib. 2. epit. 1. ad Augutum.
6 Sic nummos appellat , quod Imperatoris effigie fignati fint. Et

infra omnis nummus Augusto fcriptus dicitur, quod in eis prter Inu
peratoris effigiem ejus nomen infcriberetur.
7 Sic ex verustistimo cod. Regio legendum. In aliis mf, prinus

ofert 47
Jadfi

166

A C T A

M A R T Y R U M

48 Aurum quod ardenter fitis,

S I N C E R A

6o Hunc qui fuperbit ferico,

Effofa gignunt rudera 5

Quem currus inflatum vebit,

. Et de metallis fqualidis

Hydrops aquous lucido

Pnalis excudit labor:

Tendit veneno intrinecus.


61 Aft hic avarus contrabit

49 Torrens, vel amnis turbidir


Volvens arenis implicat:

Manus recurvas, & volam

Quod terrulentum at fordidum

Plicans aduncis unguibus,

Flammis necee eft decoqui.

Laxare nervos non valet,

5o Pudor per aurum folvitur:

62 Iftum libido fetida .

Violatur auro integritas :


Pax occidit, fides perit,

Per fcorta traium publica


Luto cloacis inquinat,

Leges ip intercidunt.
51 Quid ta venenum glori

Dum purca mendicat ftupra.


63 Quid ille fervens ambitu,

Extollis magni putas ?


Si quris aurum verius,
Lux et & humanum genus.

Sitimque bonoris ftuans?

Merfijne anbelat febribus,


Atque igne venarum furit ?

52 Hi funt alumni luminis,


Quos corpus artat debile,
Ne per falutem vicerum.
Mens infolecat turgida.
53 Cum membra morbus difecat,
Animus viget robutior:

64 Quiquis tacendi intemperans


Silenda prurit prodere ;
Vexatur, & calpit jecur,
Scabiemque cordis futinet.
65 Quid invidorum peiorum
strumas retexam turgidas?

Membris viciim fortibus


Vis fauciatur enuum.

Quid purulenta livida


Malignitatum vulnera?
66 Tute ipe, qui Romam regis ",

54 Nam fanguis in culpam calens


Minus minitrat virium,

Contemtor aterni Dei,

Si fervor effetus malis

Dum demonum fordes colis,

Elumbe virus contrabat.

Morbo laboras regio.

55 Si forte detur optio,


Malim dolore afperrimo
Fragmenta membrorum pati,
Et pulcber intus vivere.

67 Hi quos uperbus depicis,

56 Committe formas petium,

68 Cum carne corruptiima


Tandem oluti ac liberi,

AQuos execrandos judicas:


Brevi ulceroos exuent
Artus, & incolumes erunt.

Et confer alternas lues.

Carnifne morbus fredior,


An mentis & morum ulcera ?

",

Pulcherrimo vit fiatu


.

In arce lucebunt Patris;

57 Noftri per artus debiler,

69 Non fordidati aut debiles,

Intus decoris integri,

Sicut videntur interim ;

Senum venufti innoxium

Sed purpurantibus fiolis

Languoris expertes gerunt.

Clari & coronis aureis.

58 Vetros valentes corpore


Interna corrumpit lepra ;
Errorque mancum claudicat,

7o Tum fi facultas uppetat,


Coram tuis obtutibus,

Et cca fraus nibil videt.

Iftos potentes fculi


Velim recenendor dari.

59 Quemvis tuorum divitum,

71 Pannis videres obfitos,

Qui vefie & ore praenitent ,


Magis probabo debilem,

Quam quis meorum et pauperum.

Et muculentis naribus,

Mentum falivis uvidum,


Lippoque palpebra putri.
72 Pec

: Sic ex cod. mf. fanti Michaelis in Periculo maris. Edit pnitent.


Forte & auro pro o, e reponendum effet.

9 Prfectum Urbis alloquitur de cujus potestate & prrgativi , vide

L. Fenetellam cp. 6. & ex recentioribus librum Felicis Cntelorii de


Prefesto Urbis .

E T

S E L E C T A.

72 Peccante mil eft tetrius,

S. Laurentius.

167

84 Sed non volenti impertiam,

Nil tam leprofum, aut putidum;

Prtetur ut mortis cit

Cruda et cicatrix criminum;


Oletque ut antrum tartari.

Compendious exitus:
Perire raptim non dabo.

73 Animabus inverfa vice

85 Vitam tenebo, & differam

Corrupta forma infligitur,

Pnis morarum jugibus,

Quas pulcber afpeius prius


In corpore obleaverat.

Et mors inextricabilis

74. En ergo nummos aureos,

Quos proxime Jpoponderam:


Quos nec favillis obruat
Ruina nec fur ubtrabat.
75 Nunc addo gemmas nobiles,
Ne pauperem Cbritum putes:
Gemmas coruci luminis,
Ornatur boc templum quibus.
76 Cernis facratas Virgines:

Longos dolores protrahet.


86 Prunas tepentes ternite,
Ne fervor ignitus nimis
Os contumacis occupet,
Et cordis intret abdita.

87 Vapor fenecens langueat,


Qui fufus afflatu levi,

Tormenta fenfim temperet


Semi-uftulati corporis.

88 Bene et quod ipe ex omnibus

Miraris intaias anus:

Myfteriarches " incidit:

Primique poft damnum tbori,


Ignis fecundi necias.

Hic folus exemplum dabit,

77 Hoc et monile Eccleiae:


His illa gemmis comitur:

Quid mox timere debeant.

89 Confcende contratum rogum:


Decumbe digno letulo:

Dotata fie Cbrifio placet:

Tunc fi libebit diputa,

Sic ornat altum verticem.

Nil effe Vulcanum meum.


9e

78 Eccam talenta ; fucipe.


Ornabis urbem Romulam:

Ditabis & rem Principis,

Nudare amiu Martyrem,

Fies & ipe ditior.

Vincire membra & tendere.

79 Ridemur, exclamat fremens

::

Prfeus, ac miris modis

furit.

Per tot figuras ludimur,

Et vivit infanum caput !


|

8o Impune tantas, furcifer,


Strophas cavillo mimico
Te nexuiffe exitimas,
Dum fcurra faltas fabulam ?
81

9o Hc fante Prfeo, truces


Hinc inde tortores parant

Concinna vifa urbanitas.

Traare nomet ludicris?

Ergon' cachinnis venditus


Acroma " fetivum fui?

91 Illi os decore plenduit,


Fulgorque circumfufus eft.
Talem revertens Legifer *
Bove inquinata & decolor

Expavit, & faciem retro

Detorfit impatiens Dei.


93 Talemque, & ille prtulit
Oris corufci gloriam
Stephanus, per imbrem faxeum
Clos apertos intuens.

Adeon fecurem publicam

Baptima quos nuper datum


Chriti capaces fecerat.

Recens piatis fratribus,


95 Aft impiorum ccitas,

Votiva mors et Martyri:


Et ifta vobis novimus,

Os oblitum notis fitu,

Perfuafionis vanitas.

Obdua, clarum non videt.

Nigrante fub velamine


96 AEgy

10 Acroma, feu potius Grce a'xfdam, est festiva narratio quo


nomine etiam talis narrationis auditio, feu auditor qnandoque defi
gnatur - Vide Ciceron. pro Archia, & pro Sextio .

" Sic Laurentium archidiaconum appellat, quod diaconi fideles de

Exod. 34*

92. Juda quem plebs aureo

94 Illuminatum hoc eminus

83 Dicis: Libenter oppetam:

|-

De monte vultum detulit:

82 Adeone nulla aufteritas,


Cenfura nulla et fafcibus?
Molis retundit lenitas?

Igxi pplicatur.

myteriis erudirent -

12 Id est, fulgorem, de quo strop. 91, recens baptizatl , non vero


gentiles viderunt .
-

Ator. 7

1 68

Exod. r.

A CT A M A R T YR U M S I N C ER A

Idem loquuntur dijoni

96 gypti plag in modum :


Qu cum tenebristbarbaros
Damnaret, Hebris diem
Sudo exhibebat lumine.

97 Quin ipfa odoris qualitas,


Adufta quam reddit cutis,
Diverfa utroque permovet;

Ritus, id ipum fanciunt.


1 o8 Hoc deftinatum, quo magis
Jus Chritiani nominis,

Quodcumque terrarum jacet,


Uno illigaret vinculo.
1o9 Da, Chrite Romanis tuis,
Sit Chritiana ut civitas:

His nidor, illis netar eft.

Per quam dediti, ut ceteris


Mens una facrorum foret.

98 Idemque fenfus difpari


Variatus aura, aut adficit
Horrore nares vindice,

1 1 o Confederantur omnia

Aut mulcet obleamine.

Hinc inde membra in ymbolum.


Manuecit orbis fubditus,
Manuefeat & ummum caput.
1 1 1 Advertat abjunias plagar

99 Sic ignis ternus Deus:


Christnu Bewu .

Nam Chritus ignis verus est;

Is ipe complet lumine


Jutos, & urit noxios.

Coire in unam gratiam:


Fiat fidelis Romulus,

I oo Potquam vapor diutinus

Et ipe jam credat Numa,

Decoxit exuftum latus,

Ultro e catata judicem

1 12 Confundit error Troicus

Compellat affatu brevi.

Adbuc Catonum curiam,

Veneratus occultis focis,

I or Converte partem corporis


Satis crematam jugiter:

Et fac periclum, quid tuus


Vulcanus ardens egerit.
1 o2 Prfeus inverti jubet.
Tunc ille: Cotum efi, devora;
Et experimentum cape,

Sit crudum an aum uavias.


I o3 Hc ludibundus dixerat;

Pbrygum penates exules.


1 1 3 7anum bifrontem & Sterculum *

Colit fenatus, (borreo


Tot monftra Patrum dicere)
Et feta Saturni lenis.

1 I 4 Abterge, Chrifte, boc dedecus ;


Emitte Gabriel tuum ;
Agnocat ut verum Deum
Errans Ili 5 ccitas.

Clum deinde fufpicit,


Et congemicens obecrat,
Miferatus urbem Romulam.
Christai Deus.

I o4 O Chrite, numen unitum,


o plendor, o virtus Patris,

o fator orbis & poli


Atque autor borum mnium!

1 I 5 Et jam tenemus obfides


Fidiimos bujus fpei:
- Hit mempe jam regnant duo
Apotolorum principes .
I 16 Alter vocator gentium ;
Alter catbedram poidens

I o5 Qui ceptra Rom in vertice


Rerum locati, fanciens

Primam, recludit creditas


ternitatis januas.

Mundum Quirinali toge

I 17 Dicede adulter Jupiter,

Servire, & armis cedere:

Stupro fororis oblite,


Relinque Romam liberame,

I o6 Ut dicrepantum gentium
Mores; & obervantiam,

Linguaque,ingenia,& facra
Unis domares legibus.

Plebemque jam Chriti. Fuge,


I 18 Te Paulus binc exterminat,
Te fanguis exturbat Petri:

I o7 En omne ub regnum Remi


Mortale conceit genus:

Tibi id, quod ipe armaveras,


Faium Neronis officit.
119 Vi

13 Quirivat Romuli cognomen, a quo Romani sirites disti, &


Quirinalia qu ad eos attinebant, ut hic rege quirinales . Porro in
certum est a quo Romulus id cognomen acceperit; an a Marte , qui

autem Curites feu Quirites a Caribus fua ipforum urbe diai funt.

Romuli pater dicebatur, quemque Roniani dum fviret, Gradivum,

homines hic memoratos norunt omnes .

dum mitis effet Quirinan appellabant ? An ab ejus hafa , quam Sa


bini curim feu Quirim nominabant. Titus Livius lib. 1. Idecad. 1.
ait Romanos 22irites dictos fuiste ob Sabinorum eum eis unionem. Iti

CJ

14 Sterculus tefte Laantio lib. I. de falfa religione cap. 2o. in deos


relatus , quod stereerandi agri primas nationem iuduxerit. lios deos &
15 Ilius feu Afcanius ne filins a quo Romani dueunt origt

Rma .

E T

S E L E C T A.

1 1 9 Video futurum Principem

Apotolorum & Martyrum


Exofculantur limina.

Servire Romam non finat.

1 2o Qui templa claudat vetibus , .


Valvas eburnas obtruat:

131 Videmus illutres domos,

Sexu ex utroque nobiles,

Nefafta damnet limina,

Offerre votis pignora


Clariffimorum liberum.

Obdens aenos pefulos.


I 21 Tunc pura ab omni fanguine .

I 32 Vittatus olim Pontifex

Tandem nitebunt marmora:

I22

ta&

169

I 3o Ipfa & fenatus lumina,


Qondam luperci, & flamines,

Quandoque qui fervus Dei


Tetris facrorum fordibus

Emittit fpiri.

S. Laurentius.

Stabunt & ra innoxia,

Accitur in ignum Crucis;


demque, Laurenti, tuam

Que nune babentur idola.

Vetalis intrat Claudia .

I 22 Hic finis orandi fuit,

I 33 O ter, quaterque, & epties

Et finis idem vinculi

Carnalis erupit volans

Beatus urbis incola;


Qui te ac tuorum comminus

Vocem fecutus piritus.

Sedem celebrat offium:

123 Vexere corpus fubditis

I 34 Cui propter advolvi licet;


Qui

Cervicibus quidam patres .


Quos mira libertas viri

pargit locum;

Qui petus in terram premit,

Ambire Chritum fuaferat.

Qui vota fundit murmura.

125 Nos Vaco Iberus dividit.

I 24 Repens medullas indoles

Afflarat, & coegerat

----

Binis remotos Alpibus


Trans Cottianorum juga

Amore fublimis Dei

Odiffe nugas priftinas,

Trans & Pyrenas * ninguidos


I 36 Vix fama nota et, abditis

12.5 Refrixit ex illo die

:)
ff ,

Cultus deorum turpium.

Quam plena Santis Roma fit,

Plebs in facellis rarior:


Chriti ad tribunal curritur.

Quam dives urbanum folum

Sacris fepulcris floreat.


I 37 Sed qui caremus his bonis,
Nec fanguinis vetigia
Videre coram poffumus: .

z 26 Sic dimicans Laurentius

Non enfe prcinxit latus:


Hoftile fed ferrum retro

Clum intuemur eminus.


I 38 Sic fante Laurenti, tuam

Torquens in autorem tulit.


I 27 Dum dmon invitum Dei

Nos paffionem qurimus:

Tetem laceit prlio,

Eft aula nam duplex tibi,

Perfofus ipe concidit,


-

Et tratus ternum jacet.


I 28 Mors illa fan&ti Martyris,

Hic corporis; mentis polo.


I 39 Illic inenarrabili

Mors vera templorum fuit:

Alletus urbi municeps,

Tunc Veta palladios lares

tern in arce curi

Impune fenit deferi.

I 29 Quidquid Quiritum fueverat

Getas coronam civicam,


1 4o Videor videre illutribus

Orare Simpuvium Num,

Gemmis corufcantem virum:

Chriti frequentans atria


Hymnis reultat Martyrem,

Quem Roma cletis fibi

Legit perennem conulem.


14 I Qu

16 Hi Justinns & Hippolytus dicuntur in Adis vulgatis fandi Lau


rentii , & apud Adonen.
17 Lares dii dometici, qui domos fervare putabantur, unde Pru
dentius eos Palladios vocat a Palladis tatua, qu in templo Vet fer
vata Urbem inexpugnabilem reddere dicebatur . Hc statua antea
Troj celebris fuerat , de qua paffim Homerus & Virgilius. Dicitur
vulgo Palladium .
13 Cod. S. Michaelis habet ornare 'impuvilon Wunne . De Nu
1113:

Sinipuvio Juvenal. Satyr. 6. Simpuvium vas erat parvum in quo

diis libabant. Norunt omnes Numam Pompilium, fecundum Ro


manorum regen, omnia fere eorum religionis facra & ceremonias in
filtuiffe .

- 19 Hc, ut refert Suetonius in Tiberio cap. 1. fratrem injuffu popnli


triumphantem , afceno fimul curru ufque In Capitolium profecuta eft,

ne vetare aut intercedere fas cuiquam Tribunorum effet. Alia fuit Clatt
dia mutrona qu in pudiciti experimentum fertur cingulo navim tr**
xiffe, in qua erat deorum mater. De hac Sueton, ibid. Tit. Liv. De
cad. 3. lib. 9. Ovid. Fast. lib. 4. Valer. Max. &c.

17e

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

144 Hos inter, o Chrifte decus,

141 Qu fit potetas credita,

Audi poetam ruticum,

Et numeris quantum datum,


Probant Quiritum gaudia,

Cordis fatentem crimina,

Quibus rogatus annuis.

Et faa prodentem fua.

145 Indignus, agnoco & fcio,


Quem Chritus ipe exaudiat;

i42. Quod quique upplex potulat,

Fert impetratum propere:

Sed per patronos Martyres


Potett medelam confequi.

Pofcunt licenter, indicant,


Et tritis haud ullus redit.

143 Ceu preto emper adfies,


Tuofque alumnos urbicos
Latante complexus finu

246

9rae pt f
Martyrep .

146 Audi benignus fupplicem


-

Paterno amore nutrias.

E X C E R P T A

Chriti reum Prudentium:

Et fervientem corpori,
Abolve vinclis fculi.

EX

O F F I C I I S

fanti Ambrofi de beato LA U RENT 1 o.


Ex lib. I. Officiorum cap, 41.
Laurentiur ad

martyriums
helst.

an

I.

n prtereamus etiam fanum ra tibi debentur certamina. Nos quafi


LAURENTIUM, qui cum vi ,,fenes levioris pugn curfum recipi

deret XY S T U M epicopum uum ad ,, mus; te quai juvenem manet glorio


martyrium duci, flere cpit, non paf fior de tyranno triumphus. Mox ve
fionem illius, fed fuam remanionem. ,, nies: flere defifte. Pot triduum me

Itaque his verbis appellare cpit: Quo


progrederir fine filio pater ? quo Sacerdos
fanie fine Diacono properas ? Numquam
Jacrificium fine minitro offerre conueve
ras. Quid ergo in me diplicuit Pater?
numquid degenerem probati? Experire
certe utrum idoneum minitrum elegeris

fequeris. Inter Sacerdotem & Levi


,, tam hic medius numerus decet. Non

,, erat tuum fub magitrovincere, quafi


,, adjutorem qureres. Quid confor
,, tium paffionis expetis? Totam tibi he
,, reditatem ejus dimitto. Quid prfen
,, tiam meam requiris? Infirmi difcipuli

cui commififti dominici fanguinis confe nagitrum prcedant; fortes fequan


crationem '. Cui conummandorum con tur, ut vincant fine magitro, qui jam
fortium Sacramentorum, buic confortium
tui fanguinis negas? Vide ne periclitetur
judicium tuum, dum fortitudo laudatur.
Abjeiio dicipuli detrimentum eft magi
firi. Quid? quod illutres & prfiantes
viri dicipulorum certaminibus magis
quam fuis vincunt. Denique Abraham
filium obtulit, Petrus Stephanum prmi
fit: & tu, Pater, oftende in filio virtu
tem tuam ; offer quem erudifii, ut fecu
rus judicii tui, comitatu nobili pervenias
ad coronam. Tunc Xytus: Non ego

non indigent magiterio. Sic & Elias


,, Elifum relquit. Tibi ergo commen
do noftr virtutis fucceionem.

II. Talis erat contentio, digna fane,


de qua certarent Sacerdos & miniter,
quis prior pateretur pro Chriti nomine.
In fabulis ferunt * tragicis excitatos
theatri magnos effe plaulus, cum fe Py
lades Oretem diceret; Oretes, ut erat,

Oretem fe effe affeveraret : ille ut pro


Orete necaretur, Oreftes ne Pyladem
pro fe pateretur necari. Sed illis non

,,te, fili, relinquo ac defero; fed majo licebat vivere, quod uterque effet
par
1 Hic locus in nova editione a nostris restitutus est ex omnibus
fere codd. mf. & ex editionibus Romanam antecedentibus. verum

hic defignant diaconi ministerium, Pontifici celebranti adfistentis *

populo facra ditribuentis. Sie Augutinus ferm. zo4. ait ; Laurentia"


hc verba dominici fanguinis di/penfationem, cui erogandorum , primi Rome diaconi fficium gest/e , ibique facram Christi fanguinem nim
non invexere Romani editores. Etenim reperiuntur in antiquistinio fraffe. Et patres Hipani in Miffali Mozarabum : cui Jixtus cunst
cod. mf. Fofatenfi , qui annos 3oo. videtur uperare, in Actis cili mysteriorum miniferia tranfigenda semmiferat.

eet fandi Sixti. Ceterum eonfretatiewis & dipew/atiouis verba idem

2 Vide Ciceron.lib. 5. de fine boni & niali,

S L L L L L L C C L LSLLLLLLLLLLS
SS

000 S

LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLS
AtA AASLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS L LLLLS LLLLL
aaCCCCS

LLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLL
LLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LS LLS SS

LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS0LLLLL 0LL SLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLL
LLLLL
LLLLLLLLLL
s LLLLLL
S LLLS LLLL
LLLLL LLLLLS LL LL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLL
LLLLLLLL
S
SS

LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL


LLLL LL LLL 0S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLCS 00S

LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL

LLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLSLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLL LLLLLS LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLS LLLL LL LL LLL LLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLL LLLL

LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS
0S CLLS000S

LL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLS
LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLS LLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL
LLLLLLL LLSLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLS LLLLS LLLLL CCLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLS
LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLL

LLLS00000S

LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LL LLS LLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LL LLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLS LLLL LaLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
G s LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL e LLLLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLSLLLLL
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLL s LLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLS
LLLLLL LLLS LL LLLLS LLL LLLLL LLLL L0S LLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLL
LLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLLL
LLS LLLLLLLL
LLLLLLLL
LLLLS LLLLLLLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLL
SS

0 LLLLLLLLS LLLS 000S0LLL LLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLS

LL SSLLL SLLLLLLSLLLLL LaS LLLLL LLLLLLS GGG LLL LL ee LLLLLS

LLLLS LLLL LLLLLLS LS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS


0 LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLL LLLS

eeeeeeeeeeeeOyOlSllllSLLSSSSeeeSeeSeeeeSeekY
S L S 00 S 0 LL L S L S

LLL LLLL LL LLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLLLS


SS

LLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS

SS

LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLS CCLLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LL LLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LL
LLLLLL S LLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LS
LLS

LLLLS AAAAS aaLa


0S CCLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL L LLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLL
LLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL 000S LLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LL LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL
LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLL L LLLLLLLLLL

LLLLLLLL S LLLL S LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLL

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL CCLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLSLLL LLLL LLLLL


LLLLLLL LLLL s LCCLLLL CCLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLSLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
LL 0

LLLLL

172.

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

ferunt in epitola, qu eft inter Cypria quod obervat Nazianzenus, virginem fci
nicas nov edit. 77. Pamel. 78. Quafi bo licet Jutinam, cum ne pudori fuo vis ali

nus, inquiunt, & verus dofor, quia nos di qua inferetur timeret, Mariam Virginem

fcipuli ecuti apud Prfidem dicere debemus , invocaffe , ut fibi in his angutiis ubveni
prior apud Afa Proconfulis pronuntiafii, & tu ret. Horum Martyrum, quibus & Theo
ba canens Dei milites cletibus armii infiru tiftum alias ignotum adjungit, res getas
stor ad congreionis prlium excitafii. Hc fufe tribus libris proecuta et Eudoxia Au
orro Atis iis adjuntis, qu in extrema gufta, uti videre et apud Photium in Bi
confeione & ipa morte contigerant, in blioth. cod. 184. de quibus Adhelelmus
unum faciculum a fidelibus redata, fi in libro de virginitate, & alii autores a
mul cum Pontii de Cypriani vita libello gunt. Sed pr omnibus aliis in laudando
ad nos ufque pervenerunt ; eaque omnia Cypriano excelluit fantus Augutinus,

ipius fanti Cypriani operibus prfixa funt qui prter fermonem jam a nobis fuperius
in editione Oxonienfi. Utraque autem ad laudatum, & alios quatuor quos de eo ha
nonnullos codd. mff rurus exata hic de

buit ad populum Carthaginenfem nov e

nuo exhibemus; Vitam quidem ad duos ditionis 3 Io, 31 I. 3 12. & 3 13. multa de eo
optim not & antiquitatis venerand paffim habet, fed prfertim in libris de
codd. collatam, quorum unus fanti Petri baptimo, ubi hunc fantum Martyrem ad
Fofatenis annos 3oo. fuperat, alter vero verfus Donatitarum calumnias, quem fi
ex Floriacenfis monafterii celebri olim bi

bi ipis patrocinari temere contendebant,

bliotheca annos 6oo. videtur prferre: A egregie vindicat; oftendens, quod et fi cir
ta vero proconfularia in plurimis quidem ca baptifmum ab hreticis collatum ali
codd. etiam antiquiffimis reperta, fed in quantifper a veritatis tramite deviaverit,
paucis pura & omnino fincera: quorum va numquam tamen recefferit ab unitatis amo
rietates, fi qu obervatione digna occur re, in quo verfabatur prcipuum inter Do
rent, in notulis apponemus. Ceterum Paffio natiftas & Catholicos diffenionis caput.
fantorum Cornelii & Cypriani, qu paffim Sed ut plenius innotefcat quantum femper
in codd. mff occurrit , in cod. monafterii fuerit Cypriani pro unitate Ecclei fer
fanti Petri Resbacenfis dioecefis Meldenfis, vanda tudium, unicum ejus tetimonium
annorum circ. 5oo. & in altero monafterii proferre fufficiet ex epitola 73. ad Jubaia

Gemeticenis, tribuitur Hilduino his ver num, quod fane magni momenti effe infi

bis: Incipit Hitoria ( S. Cornelii) Pap cum ciari nemo potet, cum hc epitola fcri

paione , quam, jubente fereniimo Auguio pta fuerit eo tempore, quo maxime inter
Hlothario, Hilduinus archicancellarius de di ipfum & Stephanum Romanum pontificem
verfis opuculis fanffi Cypriani epicopi & mar diffidium fervebat de baptifmatis iteratio
tyris, aliique auforibus gefiorum collegit ne. Sic enim potquam multum de ea qu
ordinavit. Deinde fic incipit, In diebus illir ftione difputavit, hanc concludit epitolam.
cum univerfui orbis terrarum Romanorum di Nos quantum in nobis efi, propter breticos
tione &c.
Laudes es SJ,
Patribas a

2. Prter hc qu de fanti Cypriani


vita & martyrio habemus, poffent & alia
multa proferri qu de ejus laudibus fanti
Patres confcripferunt. Homilias duas de

cum collegis & coepicopii nofiris non contendi


mus, cum quibus divinam concordiam & domi

nicam pacem tenemus, maxime cum & Apofio

lui dicat : Si quis autem putatur contentious


effe, nos talem conuetudinem non babemus, ne

. .

eo edidit fantus Maximus Taurinenfis to

que Eccleia Dei. Servatur a nobis patienter


mo 3. bibliothec Patrum edit Colon. unam & firmiter * caritas animi, collegii bonor, vin *
Petrus Chryfologus. De eodem fermonem culum fidei, & concordia facerdotii. Is erat

egregium habuit fantus Fulgentius Ru Cypriani pro unitate affetus: quem atten
fpenfis epifcopus; & ante hos omnes Gre
gorius Nazianzenus unam orationem, qu
fcilicet eft decima otava tomi 1. de eo
dem fanto Martyre compofuit, Verum in
ea illud et incommodi, quod magnum Cy
alia

cypria-prianum
confundit cum alio Cypriano, qui
Mo mago .

dens Augutinus, jure merito affirmavit

lib. I. de baptimo contra Donatiftas,quod


eti aliquis Cypriani anim fant cando
rem nvus ob eum errorem affecerit , a

tim a caritatis uberibus contestus fuerit, ut


pote, quem falx Paionis purgavit, & compen

ex mago Chritianus factus , cum Jutina favit caritatis ubertas. Eumdem vero libro

virgine quam veneficiis frutra corrumpere 2. de Doctrina Chritiana cap. 4o. Dasto
tentaverat , martyrium Nicomedi fub

rem uaviimum & Martyrem beatiimum ap

Diocletiano fubiiffe fertur. In eumdem

pellat. qu verba Caffiodorus adoptavit in

fcopulum impegiffe videntur Prudentius lib. divinarum Letionem cap. 28.


in hymno de S. Cypriano, & alii nonnulli,
3. Hunc procul dubio Chritian carita
potiimum e Grcis. At memorabile eft tis affetum laudare voluit Hieronymus in

epitola

sl. Menstr.

E T S E L E C T A , s. cyprianus ,

173

epitola ad Paulinum, cum hoc de Cypria Martyris verba etiam nunc a viris doctis,

erini sl. ni fcriptis judicium tulit , Beatus Cypria qui ab Ecclei Roman communione fe.
mus infiar fantis purifimi dulcis incedit & pla juncti funt, in alium fenfum detorqueri.
* .

cidus. Et in cap. 6o. Iai (anstiimum & e Hanc vero Ecclei Catholic communio
loquentifimum Martyrem appellavit. In Ca nem, cujus unitatis origo, ut ipfemet loqui
talogo autem criptorum eccleiaticorum tur , Romana et ecclefia, ita neceariam

ejudem fantiffimi Martyris ingenii indi.


cem texere fuperfluum effe exitimavit, cum,
inquit, fole clariora fint ejus opera . Ceteri
etiam Patres ejus opera plurimis laudibus

elle duxit, ut extra ipam nec graviora


tormenta, nec ipum martyrium confum

matum quidquam cenfuerit proficere. E

picoporum auctoritatem in cclefia admi


extulerunt : ex quibus, ut paucis abfol nitranda, cleri & populi jura in clerico
vam, unum aut alterum afferre fufficiat.

rum electionibus, Exomologefis neceita


Latantius, Hieronymo antiquior, Cypria tem, indulgentiarum rectum ufum, paffim
num ceteris oratoribus Chritianis prtu exponit ac tabilit. In Geminii Vioris
lit lib. 5. Inftitutionum divinarum, ubi negotio facrificium pro defunctis ante ipius
cum de Minutio Felice & Tertulliano ali vum offerri fuiffe confuetum declarat e

qua protuliffet, hc de ito beato Marty- pit. 1. edit. Anglic. Pamel. 66. In Ecclefia ...
re ubjunxit. Unus igitur prcipuus & cla- tunc temporis virgines fuie, qu tam car- riani
:. 6.
rus extitit Cyprianus.... admodum multa con ne quam mente Deo fe voverant, docet pr
fcripit in uo genere miranda, Erat enim in cipue in libro de habitu Virginum. n e
genio facili , copioo, fuavi, &, qu fermonis pitola vero nov edit. 62. Pamel. 6o. mar
maxima ef virtus, aperto : ut difcernere ne rore & cruciatu affetum fe dicit ob virgi

queas, utrumne ornatior in eloquendo, an fa num pericalum in barbarica irruptione cap


cilior in explicando, an potentior in peruaden tarum, ne membra Chrito dicata, & in ter
do fuerit. Eadem fere habet Caffiodorus num continentiae bonore pudica, virtute devo
in aureo libello divinarum Letionum ca

ta, inultantium libidine & contagione fden

pite 19. ubi ait: Impoibile efi omnino comple

tur. Hitrionem ab eccleiatica commu

i, quantum inter alios fcriptores (prterite nione femovendum cenet epift. 2. edit.
ratam rationem baptimi, quam uus potea re Angl. Pamel. 61. fed & alias paffim do
pudiavit Eccleiae) conferat beatifimus Cypria cet, quantum a peaculis & theatris
nus, velut oleum decurrens in omnem fuavita Chritiani debeant abhorrere. quos ad vir
tem lingua compofita, declamator infignir, do tutes ampletendas inftruit in variis tra

orque admirabilis. Quantoj enim ille dubi tatibus de bono patientie, de opere & elee
tantes non pertulit labi, lapot vero firmiima moynis, de zelo & livore , de Oratione domi
prdicatione folidavit, Confeores ad marty nica, & in tratatu ad Donatum , qui pri
rium ipe perduxit? Et ne minor effet praedica mus et pot fufceptam Chriti fidem ejus
tionibus fuit, ipe quoque martyrii corona, Do ingenii fetus.
5. Multa etiam de Sacramentis utilia rua..., ...
mino prfiante, decoratus efi.
4. Cum itaque tot egregiis dotibus in ex eo habemus, ut cum baptifmum a ma- eremnii.
Eeele/fe utilir

ftrutus fuerit Cyprianus , mirum non eft


quod Ecclei tum vivens, tum etiam
poft mortem adeo profuerit. Ex ejus enim
fcriptis, in quibus de prcipuis fidei noftr
& difciplin eccleiatic capitibus clare &
fine ullis ambagibus differuit, Eccleia ar

nuum impoitione diftinguit ; Poenitenti

neceitatem probat; Panem & vinum a


qua mixtum in calice facrificii materiam

legitimam effe declarat in ep.63. utriuque


editionis, in qua etiam ficut & in aliis
paffim locis de corporis & fanguinis Chri

mis intruitur, quibus gentilium calumnias fti in eucharitia veritate multa habet ,
coerceat, hreticorum errores obtundat , qu in Officio de facratiffimo altaris Sa
fchifmaticos ad Ecclei unitatem revo cramento nov editionis imul in unum

cet, Chritianorum mores rete informet, collea reperies, cum aliis fanorum Pa
ac tandem ut qu ad eccleiaticam difci trum ea de re tetimoniis. Exponit etiam
plinam pertinent, rete fanciantur. Ha quinam fint ad illum vit panem fumen
bentur adverfus Idololatras Tratatus de dum admittendi, quinamve ab eo arceri
Idolorum vanitate, & qu ad Demetria debeant. Multa de lapis, ac de libellis
num confcripit; Judos in libris tetimo quos a Martyribus obtinebant, habet po
niorum devicit; fchifmaticorum pervica tiffimum in libro quem de lapis infcripfit.

ciam confregit in variis epitolis, prcipue in quo opuculo nonnullos eventus refert,
in ea quam ad Cornelium confcripfit , at ex quibus aliquot eccleiatic diciplin
que in libro de unitate Ecclei in quibus ejus temporis capita edifcimus. Sic com

tam aperte Pontificis Romani Primatum munionem fub unica vini fpecie infantibus
tabilivit, ut mirum fit tam clara fanti datam fuiffe colligitur ex puell hitoria,
-

|-

qu

000

C
L AA
L L CS
L L L L C L L L L 00 LL L L L L

LLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL 00S
S LLLL LLLLLL LLLL LL L LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL S LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLS 00S
LLLLL LLL LLLLL SLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL SLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLSLLLL LL LLLLLS 00S LLLLLS LLLLLL CCCLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLL
LLLL LLSLLLLLLLLL LLL LLLL LLS LLLL LLLLS LLLLLS LLLLLLLLL LLLGGCC LLLLL LLLLLS AAAAAL
LL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLL CCCLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLS CCCCLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS 0S LLLLLLLLS

LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLL S LLLL LL LL LLLLL LLLLLS 00S GGS LLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLS LLLLLLS LLLLL 00S LL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLCS LLS LLL LLS
LLLLLLSL LLLS LLL LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S0S LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLS
LL LLLL LLLLS
LLLL S

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL AAAAAAS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LL

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

CCLLLLLL CCLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL

0S LLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL S LL LL LLLLLLL

LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLS LLLLLLLLLL LLLLL S LLL LLLL LLLLLL LLL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLSLaLLL LLL LLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLS
LLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLLLLLL LLLLS 0S LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL s


LLLGGGLLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LL


LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLL
LLLL LLL LL CCLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL S LLL LLLL LL LLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS 00S LLL LL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLLS 00S LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLS

LL0a0S

SS

0S LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL


LLS LLLL LLLLL LLS LL LLLLLLLL SLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
Ta CCCTS LLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLS CCCL LL s LLLLLLLS LLL LLL LLLLLLS

LLL LLLLLLLLL LLLSe LLLLLLL LLL LLLLL

LLLL LLLLLS LLLLLL S LLL LLLLL LLLL L LLLLLL LLLLS 000S LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL MMS
LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLS 0LLLLCLLLLS
0LLLLS
LLLLLL LLLL sLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLS LLS LLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL

LL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL s LLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS s LL LLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLS
LLLLLL LLL LLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLS LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LL LLL
LL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS L LLLLS


LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLL CCLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLS LL LLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLL S
LL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLS LLL LL LL LL LLLLL S LL LLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLL
LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLL LLS LLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLCS
LL LLLLLS LLLLLL L LLLLL LLLLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL S LLS
LLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LL

LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLS

LL LLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLL LLL


LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLS
LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
L LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLS LLLLLLLLL LLLLL CCLLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLL 00S LLLLLLS 00S LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLL

LLLL LLL LLLLL LLLLS 000SLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LL LLL S

LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLL


LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL
L LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL CS
LLS LLLL S LLL LLL LLLLLLL S LLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLS


LLLLLL LLLLLLLLS s LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL S LL LLLLL
LLLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL 0 LLLS
LLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL sSLLL
LLLLS LLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLS LLLS LL LLLL 00LL LS LLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLL
GLLLLLS

L L L L L L C C L LS CCLLLLLLL L GGGS

S 000

LLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL L LLLLL LLL LLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL
tk S LS S LLLLLLLLLLL LLLL S LL LLLLLLLL LLLLLLS CCGL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL
aaLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLLLLSS LLLLLS
LLLL LLLLLLL S LL LLL LLLLLLLL 00S LLLLS LLL LLLL LL LLLLLL LL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLS LLLLLLLS 00S LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL

LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLL LL
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS 00S 0000000000000000000cE c0S

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL


LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLS LLLLL LLS

LLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL S LLLLLLL 000S LLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLL L LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLLL CCLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS

S LLLLL LSLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL e LLLLLLLLLS


kTS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LL LLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLL LLL
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLS LL LLLLLLLLL 0S LLLL 00S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL CCLLLLLLLL 00S LLLLLS LLLLS L LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL SLLLLLLLL S LLLLLLLLLL
LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL s LLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLS LLLLL LLLLLL LLLLL L L L L L LS

LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS e SLLLLLLLL LLLLLS LL LLS LLLLLL LL LLLLLLLL LL LL LL L L LLS


LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LLLL LLL L LL LL L LLLLLS LLLLL LLLLL

S LL LLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLL


LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLL LL CCLLLLL LL LLLLLLLL 00S LLLL 00S LLLLLLLLLS

LLLLLLLLS LL LLLS LLL LLLLLLLS LL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLL LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLS
LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL S
LLLLLLLLS LLLLLLLLSYS LLLLLLLLS
LLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLLS LLLLS
LLLSLLLLLSYS LLLLLLLLLLLS LL LLLLLS
LLLLLS LLL LLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLL
LLLLLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLS 000S LL LLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLL LS
SS

00S LLS LS LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLL SLS


LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLL 00S LLS

CCLLLLLL LLLLLLLL 0LS LLLL LLLLLS LLLS0S LLL LL 00S LLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS
LLL LL LLLLLLLLLLL LL L LLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL
LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLS LLL LL LGLLLLLLLLLL s LLLLLLS LL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS L L L L L L LS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL G LLLLLL e LLLLL LLLLLL
LLL LL LLL GGG LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS aLL L LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL 00SLLLLLS LLLS LLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
00S LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLLSLLLLLS LLLLL S LL LLLLL LLLS
LLLLL LLLL LLS LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLGGLLLLLL LLLLS
LLL LLL 00S LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLLLS LLL LLL LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS LLL CCCLLLLLL LLL LLLLLLL s LLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLS LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL
LLLLS CLLLS 0S LLLS 0S0GS LLLL LL LLLLLS 0LLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLS
CTaa aaS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLL 0S LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL SLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
aLLLLLLLS
LLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLSaaS LLLLLLS
aa aaaS S 0S LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LL
LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
AeMS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLL 00 S LLLS
LLLLS 00S LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLLLS
LLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLS

LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL e LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLSLLLL GLLLLL LLCCCS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS 000S LLLLLLL
MLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS GG LLLLLL LLLLLS

LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLS LLLLLLLLL S LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLLLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLLL e LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

Tkk

CCS

LLLLLL

176

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

pellat idem Augutinus ferm. 3 I 1. qui ter quam poteriora Martyrologia paffim ad
tius eftin natali fanti Cypriani unde colli diem 24. ejudem menis referunt.
gunt nonnulli, hos Martyres Utic pafos
12. Verum nec intra Afric terminos , ,
fuie. quamvis Martyrologia , quibus fa cohiberi potuit Cypriani erga Martyres :"*

vere videtur Prudentius, ipos apud Car affetus. Superfunt adhuc aliquot eius e
thaginem martyrium confummaffe referant.
Priorum tamen certior apparet fententia,
cui favere videtur idem Augutinus enar
ratione in Pfalmum I 44. quam fcilicet

pitol , quibus Romanis Martyribus gra


tulatur, quos etiam aliquando , uti jam
diximus, de Martyribus Africanis certio

res reddebat, ut viciffim aliquid ab ipis

Utic in bafilica Maffe Candid fecit ad de Romanis acciperet. Hinc poft Fabia
ejus civitatis plebem. Et quidem in ea ni Pontificis martyrium litteras a Clero
urbe Proconfulem de Martyrum cauis Romano fibi diretas accepit, quibus, ut

cognoviffe certum eft. Si quidem beatus ipfemet tetatur epitola 9. alias 4. de


Cyprianus paullo ante paffionem fuam glorioo hujus Pontificis exitu plenihme intru

quitus, ut illuc ad Proconfulem perdu tus efi. Nec mirum et ejus Pontificis exi
ceretur, fe abfcondit, ne extra civitatem tum tam nobili vitoria illutratum fuiffe,
fuam, longe a plebe ibi commiffa , mar cujus eletio divinitus fata fuerat, uti te

tyrium fuum expleret, ut ipfemet teta


tur epitola 81. alias 83. qua clero & popu
lo Carthaginienfi ultimi feceffus fui ratio
nem reddit. Non magis certus et eorum
dem Martyrum numerus , quos plures
quam centum & quinquaginta fuiffe affe
verat Augutinus enarratione in Pfalm. 49.
Trecentos vero cum Prudentio alii nume
rant, quos ex omni fexu & tate gladio
animadverfos fuiffe afferit autor fermonis
3 17. Appendicis Augutinian ; quamvis
aliter vulgo, fcilicet per ignem in calca
ria fornace vehementer accenfum, marty
rium confummaffe putentur. Hoc difertis
verbis exprimit Prudentius in hymno 13.
zrep gepvar, de fanto Cypriano, ubi fan

ft atur Eufebius lib. 6. hift. Eccl. cap. 22.

Cyprianus itaque accepto felicis ejus ago


nis nuntio, Martyres Rom contitutos e

pitolis recreavit, eorumque contantiam

& perfeverantiam in fide pluribus verbis


extulit, quiori fane judicio quam Dod
v vellus, qui ut Decii manfuetudinem lau
daret, itorum beatiffimorum Martyrum

glori detrahere, differtatione de pauci


tate Martyrum num. 53. veritus non et ubi

etiam afferit M O Y SE N carceris potius


incommodis, quam nova aliqua judicis f
vitia obiiffe; quem tamen Cornelius Papa,
tetis oculatus, in epitola ad Fabium An

tiochenum, apud Eufeb. lib. 6. cap. 43.


refert egregio & admirando martyrio perfun

torum Maff candid martyrium his ver stum fuie. Immo & de Moye, quafi fo

lus in hac perfecutione mortuus fuerit, lo


quitur
Dodvvellus : licet Cyprianus alios
Fama refert foveam campi in medio pa etiam ante
Moyis mortem e fculo recef
tere juffam,
fiffe afferat epitola 37. alias 16. ad eum
Calce vaporifera fummos prope margines re dem
Moyfem Maximum & ceteros Con
fertam.

fibus eleganter defcribit.

* porci.

Saxa , recofa vomunt ignem , miveufque feffores data. Beati, inquit , fatis, qui ex
vobis per bec gloriarum vefigia commeantes,
pulvis ardet,
Urere ta7a potent ; & mortifer ex odore jam de feculo receerunt, confestoque itinere
virtutis ac fidei, ad complexum & oculum Do
flatus.
Appoitam memorant aram , fovea fietie mini Domino ipo gaudente, venerunt. Sed
vefira non minor gloria &c. Certe in epito
fumma,
Lege fuh bae falis aut micam, jecur aut la 28. alias 25. quam paullo ante ad eodem
Confeffores fcripferat, confummatorum per
fui; * litarent
tormenta martyriorum jam meminerat. Por

Christicole, aut media fponte irruerent in ro non imus inficias, inter eos quos paffim
ima foe.
Profilvere alacres curfu rapido fimul trecenti. laudat Cyprianus, alios Confeores tantum
Gurgite pulvereo merfos liquor aridus voravit, fuiffe, alios vero Martyres. Confeffores ap
Prcipitemque globum fundo tenut implica pellabantur, qui coram judicibus interro

gati Chritum confeffi erant; Martyres ve


qui poft Chriti confeionem, etiam
Corpora candor babet, candor vebit ad Ju ro,
torti
in fide perfeveraverant. At fi ifti in
perna mentes.
CANDIDA MASSA dehinc dici meruit tormentis, vel potea ex tormentis animam
vit imo.

per omne fclum.

exhalarent, tunc Martyres confummati, five


coronati dicebantur. De his omnibus vide

Horum Martyrum follemnitas menfe Au fis Baronium in notis ad . Martyrol. Rom.


gufto in Kalendario Carthaginenfi notatur, die 2. Januarii,
13. De

L L

L L L L L L

LS LS CCLLLLLLLL LLGS

000

00S LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLL
LL LLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS
LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS 0S LL LL LLLLLLLLLLLLS CCLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL

LLLLS

LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLL S LL LLLLLLLLLL


LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLS LSLL LLLLLL LLLS e SLLL LLLLLLL S LLLLLLLL
LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS s LLLLL LLLLLLLLLL GG LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLL s LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLL
LL L LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LS LLLLL LLLLLLLLLLL
00S LLLS 00S LL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL CCLLLLLLL LLL
LLLLLL LCCLL LLLLL CCLLLS 00S LLLLL 00S LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL GGGS
GG LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLL LCLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLSaaLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LL LLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLS 0S LLLL
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL


00S LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL
CCLLLLLL LLLLS 00S LLLL 00S LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS 000S LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL S LLLLL

LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL


LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLS
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL CGG LLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLS 00S LLLL 00S LLL LLLLLLS LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLLSLLLS

LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS


LLLLLLLL CLLLLLL CLLLLLL s LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS L LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLL
LLLLS LLLLLL LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLL S LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL s LLLLLL LLLLLLLLLL e LLLLLLLLLLLLLL LLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLS LLL LLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS


Mk AAAA S

LLLLL LLLLLLL 00S LLLS CS LLLL LLLL LLLLLS

LLLLLLLL CS
LLL LLL LLLL LLLLLLL LLLL LLL LLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLL

LLSSMSkSS LLL LLLLLLLLL CCLLLLLLLS L LLLL LLLLLLLL LLL 0LLLLLSLLL GCS eG LLLLL LLLL LLLLLL LLLLL

kk

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLS LLLL s LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLS

S LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS 000S CCCLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLS LLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLS e SLLLLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL MMS E0CCLLL LLL LLLL e LLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLSs LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL L00L LLLLS LLS LLL CCLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LL LLLLS

LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL CLLLL LLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL S LLLL LL LL
LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL CCCLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLS
LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLS
LL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL L
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

LLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLCS LLS LLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLL LL
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLS LLLS
LLL LLLLLLLLL LLLLLS 00S LLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS CCCLLLLL 0LLLLLS
LL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL 0 LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLLLLSL LLL LLLLLL CCLLLLLLLLL LS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLS 0LLS LLLLL 00S LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLL LLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS 000S LS LLLLLLL
CLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL S LL LLL LLLLLS
LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS 0S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLL
LL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLL
LLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LS
LLLL LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LL LLLLS LLLLS 0S LLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLS LL LL LLLLLLLL LLLL 00SS GGGGG GGGGGG S
LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLL LL
0

LLLLL

LLLLLLLLS

000

L L

L L L

L L L L

L L L L L

LLLLLLLL L0S LL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLSLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LL LLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLL
LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLS
0S LLLLL LLLL LLLLLLLS CCCLLLLLLL LLLLLLL LLLLLCCS LLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL
LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLS 000S L LLLLLL LL0
LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS s LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLS eG LLLL LLLL e LLLLLLLL LLLLLLLS CCCLLLLL S LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL CCLLLLLLLLL LL
LLLLLL LLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLL LLL LCS LLLLLLLLS SLLL LLLL LLL LL LLLLLLLLLLL S 0S LLLL
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL S
LLLLLLL LLLLLS

LLLL LLL LLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLSLLL LL LLLL

00S LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLS LLLLLLLLLLL LLL SLLLL 0 LLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLS
LL LLLLL CCLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LL LLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLS L LLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LL LLLLLLL L LLLLL LLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLLLLL L LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL 0S LL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL 0S LL LLLS
LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLS 00S LL LLL LLL LLS
LLL LLLLL LLLLLS 00S LLL LL LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS
0SLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLS LLLLLL CCLLLLL

LLLLS LLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL


LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLS LLL CCLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLSs LL LLLLL LLLLL LLS
LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLL L
LLLLLL LLLLLLLL S LL LLLLL S LLLLLLLL S
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLS

LLLLL L LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL

LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLS


LLLLLL L LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLS L LLLLLL LLLLLLLLL LLLS 0S LLLS 0S

LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS

LLLLLL A LLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLS LLSS LLLLLS


LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S L LLLL LLLLS

LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLL s LLLLLLLL sS 0LLL LLLLLLL GGLLGS s LS LLLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLS

ELL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL S LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL
s LLLLLLLLLL LLLL SLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL SLLLLL LL LLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL
LLLLL LLLLLLS e LLL LLLLLLL LLLLLLL S L LLL LLS LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLL
LLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL

LL LLLLL LLLLLL CCCLLLLLS LLLL LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLS L LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL SLLLLLLL S LLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LL LL LLLLLLS
LLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LS LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL 0S
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLLL LCS CCCS 00S CCLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL
LL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLLL
LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL
0S LLLLLL LLLL GLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLL
SS

LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLS


00S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLL LLS LLLLS LLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLL S LLS

SAS

LLLLLLL LLLLLCC LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLSa LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL


L LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LS LL LLLS LLLLLLLLLL LLLS

S LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL


LLLLLL LLLLLLLL

L L

00S0S

L L

L L

L L L L

LLLLLL CCLLC CCLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL S LLLLLLL


LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLS LLLLS s LLLLLS
LS

LyS LLLLLLLLL LLLLLLLL

aaLLLL LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL

LL LLLLLL LLL LLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS


LL

E T S E L E C T A. s. cypriana, Epf.

.I

ti ejus ae Dei grati larga fcundi fuis onerat, vos nos precibus ?

Fit:

que
tas ita fe copia & ubertate fermonis
II. Unde igitur incipiam ? unde e Pontius
Cypriano pot
fa
extendit , ut uque in finem mundi xordium bonorum ejus aggrediar, nifi baptimum
fia funt feribit.
fortaffe non taceat, tamen quia operi a principio fidei, & nativitate cle
bus ejus ac meritis etiam hc prro fti? Siquidem hominis Dei faa non
gativa debetur * , ut exemplum uum debent aliunde numerari, nifi ex quo
in litteras digeratur, placuit fumma Deo natus et. Fuerint licet tudia, &
tim pauca confcribere : non quod ali bon artes devotum petus imbuerint;
quem vel gentilium lateat tanti viri tamen illa prtereo. Nondum enim
vita, ed ut ad poteros quoque no ad utilitatem nifi fculi pertinebant.
ftros, incomparabile & grande docu Potquam & facras litteras didicit, &

mentum in immortalem

memoriam

mundi nube difcuffa , in lucem fa

Asta Martyr m
diligenter olino

Jeripta.

porrigatur. Certe durum erat, ut cum pienti piritalis emerfit, fi quibus e


majores notri, plebeiis & catechume jus interfui, fi qua de antiquioribus !
nis martyrium conecutis tantum hono ejus operibus comperi , dicam : hanc
ris pro martyrii ipius veneratione de tamen petens veniam , ut quidquid
derint, ut de paffionibus eorum multa, minus dixero, (minus enim dicam ne

aut, prope dixerim, pne cuncta con ceffe eft) ignoranti me potius, quam
fcriperint ' , ut ad notram quoque no
titiam qui nondum nati fuimus perve
nirent; Cypriani tanti Sacerdotis & tan
ti Martyris paffio prteriretur, qui &
fine martyrio habuit qu doceret; & *
qu dum vixit gefferit, non paterent.
qu quidem tanta, atque tam nagna
& mira funt, ut magnitudinis contem
platione deterrear, ac imparem me ef
fe confitear ad proferendum digne pro
meritorum honore fermonem, nec po
fe ic proequi faa tam grandia, ut
quanta funt, tanta videantur : nifi
quod numerofitas gloriarum s fibimet
ipa fufficiens, alieno prconio non

illius glori derogetur . Inter fidei


fu prima rudimenta nihil aliud cre
didit Deo dignum, quam fi continen
tiam tueretur. Tunc enim poffe ido rearia .

Continent a me--

neum fieri petus & fenfum ad plenam


veri capacitatem pervenire , fi concu

picentiam carnis robuto atque inte


gro fan&timoni vigore " calcaret .
Quis umquam tanti miraculi memi
nit ? Nondum fecunda nativitas no

vum hominem plendore toto divin


lucis oculaverat , & jam veteres ac

priftinas tenebras fola lucis paratura


vincebat. Deinde , quod majus et,

Alie

Cypriani

virtutes .

cum de letione divina qudam jam


eget. Accedit ad cumulum, quod & non pro conditione novitatis, ed pro

vos de eo multum, aut, fi fieri po fidei fetinatione didiciffet; tatim ra


tet, totum defideratis audire , concu puit quod invenit promerendo Deo

picentes ardore flagranti vel facta ejus profuturum . Ditratis rebus fuis ad
cognocere, eti interim viva verba ta indigentiam pauperum futentandam,
cuerunt.In qua parte fi dixero nos opi tota prdia prtio ** dipenfans, duo
bus facundi defici , minus dico . Fa bona fimul junxit, ut & ambitio

cundia enim ipa deficit digna facul nem fculi perneret, qua pernicio
tate, qu defiderium vetrum pleno fius nihil et : & mifericordiam ,
piritu fatiet. Ita utrimque graviter ur quam Deus etiam facrificiis fuis prtu Matth. r9.
gemur : fiquidem ille nos virtutibus lit, quam nec ille qui legis omnia
II) a Il

1 Cod. Bodl. 3. & Sur. & ad exemplum /ui litter is dirigatur. Id au


ten deest in cod. Fofat. & in edit. Manutii

2. Voculam vet ex codd. Fofat. & Floriac. retituimus, qu vide


tur ad emphafim neceffaria .

3 Videtur deignare Acta SS. Perpetu &c. qu fupra edidimus pag.


92. Ceterun muita quidem aut pene cuncta de itis Martyribus feripta
fniffe dicit Pontius. Sed is locus non ita interpretandus est,quafi oniniuni

omnino Martyrum Acta tempore Pontii confcripta fuient : quem tamen


locum fic intellexit Henricus Dodvvellus Differt. Cy Piian x 1. nunu. 3.

4 Id deest in cod. Fofat.

5 Codd. Bodl. 1. Fofat. & Floriac. glorio/a .


6 C. Floriac. deficitur .

7 Codd. Fofat. & Floriac. cum Manutio , auribus .


3 Iidem codd & Sur. Ti qua de antiquioribus comperi , & quidem , ut
mihi videtur , rectius.
9 In cod. Fofat. & Manut. deet, pervenire ,
, o Codd. Bodl. 1. Fofat. & Floriac. tenore .
11 Bodl. 1. Luci induerat .

1 2 In codd. Fofat. & Floriac. deeft. pretio , fortaffis pro Predia repo
nendum pretia , ut habet Manutius, facili litter permutatione .

Z 2

18o

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

mandata fervaffe e dixerat, fecit, im cutus, promerendo Dominum totis

pleret: & prpropera velocitate pietatis, religionis obequio prtitit. Nam &

pne ante cpit perfectus effe quam di fermo illi de hoc fuerat ufitatus, ut fi
fceret. Quis oro de veteribus hoc fe quem prdicatum Dei laudatione le

cit? quis de antiquiffimis in fide feni giffet, fuaderet inquiri propter qu fa Job, I

bus, quorum mentes & aures per plu. a Deo placuiffet. Si Job Dei tetimo

rimos annos divina verba pulaverant, monio glorious, ditus et verus Dei
tale aliquid impendit, quale adhuc ru cultor, & cui in terris nemo compa
dis fidei homo, & cui nondum forfi raretur; faciendum docebat ille, quid
tan crederetur ", fupergreffus vetuta quid Job ante feciffet: ut dum & nos
tis tatem, gloriois & admirandis o paria facimus, fimile in nos Dei teti
peribus perpetravit? Nemo metit fta monium provocemus. Contemtis ille
tim ut fevit: nemo vindemiam de no

difpendiis rei familiaris, in tantum

vellis crobibus exprefit: nemo adhuc exercitata virtute profecit, ut nec pie
umquam de noviter plantatis arbufcu tatis temporalia damna fentiret. Non
lis matura poma quivit. In illo omnia illum penuria, non dolor fregit, non
incredibilia cucurrerunt. Prvenit , uxoris fuadela " deflexit, non proprii
fi potet dici ( res enim fidem non ca corporis dira pna concuffit. Perman

pit)prvenit,inquam,tritura fementem, fit in fuis fedibus fixa virtus, & altis


vindemia palmitem, poma radicem . radicibus fundata devotio nullo dia
1 Tim 3.
III. Aiunt Apotoli litter, debere boli tentantisimpetu ceffit: quominus
:::::::::neophytos prteriri, ne tupore gentili Deum fuum fide grata, etiam inter ad
tatis nondum fundatis fenfibus adh verfa benediceret. Domus ejus patuit
rente, aliquid in Deum novitas ineru cuicumque venienti. Nulla vidua re
dita peccaret. Ille fuit primus, &, pu verfa et finu vacuo; nullus indigens
to, folus, exemplo, plus fide poffe lumine, non illo comite direus eft:
Ast. 3
quam tempore promoveri. Sed & fi in nullus debilis greffu, non illo bajulo
777919 r .

Apotolorum Actis Eunuchus ille de vetus eft: nulius nudus auxilio de po


fcribitur, quia toto corde crediderat, a tentioris manu, non illo tutore prote
Philippo tatim tinctus; non et imilis us eft. Hc debent facere, dicebat,
comparatio. Ille enim & Judus erat, qui Deo placere deiderant. Et fic per
& de templo Domini veniens, prophe bonorum omnium documenta decur
tam legebat Iaiam & perabat in Chri rens, dum meliores femper imitatur;
fto, eti nondum eum veniffe credide etiam ipe fe fecit imitandum.
IV. Erat fane illi etiam de nobis Cyprianas 4
rat: hic de imperitis gentibus veniens,
Caeilio ad fidem

tam matura cpit fide, quanta pauci contubernium viri juti & laudabilis
fortaffe perfecerunt. Mora denique memori CCILII " , & tate tunc
circa Dei gratiam nulla, nulla dilatio. & honore presbyteri, qui eum ad agni

Parum dixi : presbyterium & " facer tionem ver divinitatis a fculari er
dotium tatim accepit. Quis enim non rore correxerat. Hunc toto honore ,
omnes honorum gradus crederet tali atque omni obervantia diligebat, ob
mente credenti ? Multa funt qu adhuc fequenti veneratione fupiciens, non
plebeius, multa qu jam presbyter fe jam ut amicum anim coqualem, fed
cit; multa qu ad veterum exempla tamquam nov vit parentem. Deni

jutorum , imitatione confimili profe que ille demulfus ejus obequiis, in


tattu II)

13 Vix quippe fibi peruadere poterant tam ethnici quam ipi fideles,
Cyprianum Chritianam religionem amplexum fuite .
14 C. Floriac. increduliter

1 CXlt .

13 Codd. Fofat. & Floriac. Presbyterium vel faeerdotium, ed eo


dem fenfu .

dem fcopulum inpegerat R. P. Ant. Pagi ad ann. 248. quod erratum


vir haud minus fincerus quam eruditns in altera editione pariter cr

16 Ex hoc loco deduxerat editor Anglus, Cyprianum uxoreni ha


buife : fed re attentius perpecta advertit , hic Pontiun de Jobo , non

de Cypriano loqui, ut ipe ledorem monet in e mendandis. In eum.

17 Ed. quoniam

18 Codd. Fofat. & Floriac. Ceciliani. Ab eo, testatur Hierony


nius in Catalogo, fanctus Cyprianus Ccilii nomen accepit. Ejns fe
fun in Martyrol. Romano die 3. Jimii rtrofitur.

addsstas.

18 r
E T S E L E C T A. S. Cyprianus Epife.
tantum diletionis immenf merito pro gaudio nimio excipere venientem. In
vocatus et, ut de fculo excedens, ar vitus dico; fed dicam necee et. Qui
ceffitione jam proxima commendaret il dam illi retiterunt **, etiam ut vince

li conjugem ac liberos fuos, ut quem ret. quibus tamen quanta lenitate,


fecerat de fe communione partici quam patienter, quam benevolenter in

pem, potmodum faceret pietatis here dulfit, quam clementer ignovit, ami
dem.
ciffimos eos potmodum, & inter necef
V. Longum et ire per fingula: cun farios computans, mirantibus multis.
a ** ejus faa onerofum eft enumera Cui enim poffet non effe miraculo, tam
re. Ad probationem bonorum operum, memoriof mentis oblivio ?

folum hoc arbitror fatis effe, quod ju


VI. Exinde quemadmodum fe gef Ejus meres.
dicio Dei & plebis favore, ad officium ferit, quis referre fufficiat? qu illi

facerdotii & epifcopatus gradum adhuc pietas? qui vigor? mifericordia quan
Neophytus, &, ut putabatur, novellus ta? quanta cenfura? Tantum fan&tita
Nephytus epi
J:: ligitar.

eleus et. Quamvis in primis fidei fu tis & grati ex ore ejus lucebat, ut con
adhuc diebus, & rudi vit piritalis funderet intuentium mentes. Gravis
tate, fic generofa indoles reluceret; ut vultus & ltus; nec feveritas triftis, nec
eti nondum officii, fpei tamen fulgore comitas nimia; fed admixta utrimque
replendens, imminentis facerdotii to temperies: ut ellet ambigere, vereri
tam fiduciam polliceretur. Non prte plus an diligi mereretur. nii quod &
ribo etiam illud eximium, quemadmo vereri, & diligi merebatur. Sed nec cul
dum cum in diletionem ejus & hono

tus fuit dipar a vultu, temperatus &


rem totus populus adfpirante Domino ipe de medio. Non illum fuperbia
profiliret, humiliter ille feceit, anti fcularis inflaverat, nec tamen prorus
quioribus cedens, & indignum fe titu affeata penuria fordidarat: quia &
lo tanti honoris exitimans, ut dignus
magis fieret. Magis enim dignus effici
tur, qui quod meretur excuat. Quo
tunc ardore plebs ftuans flutuabat,

piritali defiderio concupifcens, ut exi


tus docuit, non tantum Epifcopum; in
eo enim quem tunc latenti divinitatis

prfagio taliter flagitabat, non folum

hoc vetitus genus a jatantia minus


non et, quam oftentata taliter am
bitioa frugalitas. Quid autem circa
pauperes Epifcopus faceret, quos cate
chumenus diligebat ? Viderint pie
tatis Antiftites, feu quos ad officium
boni operis intruxit ipius ordinis di
fciplina, feu quos facramenti religio

modo Sacerdotem, fed & futurum etiam communis ad obequium exhibend

Martyrem requirebat. Obfederat fores diletionis artavit. Cyprianum de fuo


domus copiofa fraternitas, & per omnes talem accepit cathedra, non fecit.
aditus follicita caritas circuibat . Po
VII. Statim denique pro talibus me Prof rilitur .
tuiflet fortaffe tunc illi Apotolicum ritis etiam profcriptionis gloriam con
illud evenire, quod voluit, ut per fene fecutus et. Nec enim aliud oportebat,
tram deponeretur; fi cum Apotolo quam ut eum, qui intra fecretam con
etiam ordinationis honore imilaretur. cienti latebram religionis & fidei to
Erat videre ceteros omnes fufpenfo &** to honore florebat, etiam publice ce
anxio piritu exfpe&tare venturum, cum lebrata gentilium fama titularet. Potuif
fet
19 Antequam fcilicet facerdotio initiaretur. nifi fi hc tutela ami
ca tantum commendatio et . Nam alias vetitum erat , ne clericis
tutela (commendaretur, ut ex ipfo Cypriano certum et, qui in epi
stola 1. nov editionis Panel. 66. verat, ne pro Victore qui Genii
nium Fautinum presbyterum moriens tutorem contituerat, fiat obla
rio, aut deprecatio aliqua nomine ejus in Eccleia frequentetur. Id
enim , inquit , ab anteceoribur Epifeopis conflitutum fuerat, ut fi
quis frater excedens ad tutelam vel caram, cleritam nominaret , non

offerretur pro eo, nec faerificium pro dormitione ejas celebraretur . Porro
mirum et Baronium ad an. 1o. hunc locum ic intellexiffe, quai
Cyprianus moriens Ccilio conjugem ac liberos connendarit : cum
e contrario id fecerit Ccilias. Vide Pagium loco quem modo lau
dabamus.
-

2 o Oxon. fanffa .

2' Sic codd. Fofat. & Floriac. al. latentem .


22 C. Floriac. fi tamen cum .

23 Sic Fofat, fed Floriac. cum editis , imiliaret .


24 Fdit. Angl. /u/penfos anxio .
25 Felicistimus fcilicet , fchifmatis antefignanus cun aliis , quos
Caldonius & alii Cypriani abentis Vicarii excommunicarunt ; epit. 42

Pamcl. 39. Vide & epit. 41. Pamel. 18.


o Fstat. Quod ostentat aliter ambitioa frugalitas. Sic etiam Fl
riac. nii quod pro frugalitas habet fagilitas.

27 Statim pot fidem fufceptam res fuas ad pauperum indigen


tiam ublevandam distraxilfe notavit Pontius, upra uum. 2

I82

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

fet quidem tunc pro velocitate qua formido qu prceptis Dei mallet obfe
femper omnia confecutus et, etiam qui, quam fic coronari. Dicata enim
martyrii circa eum debita corona pro in omnibus Deo mens, & ic divinis
perare; maxime cum & uffragiis f admonitionibus mancipata, credidit fe
pe repetitis ad leonem potularetur : nii Domino latebram tunc jubenti pa
nifi per omnes ordines gloriarum tran ruiffet, etiam ipa paffione peccare.
feundum illi effet, & ic ad fumma

VIII. Puto denique etiamnunc ali

veniendum: & nii imminens ruina

qua de dilationis utilitate differenda ".


ope tam fcundi peoris indigeret . tametfi jamdudum pauca pertrinximus,
Finge enim tunc illum martyrii di Per hc enim qu videntur potmo

gnatione translatum. Quis emolumen dum fubecuta, ut fequitur, probemus,


tum grati per fidem proficientis often fecellum illum non hominis pufillani Ob perfecutic
deret? Quis virgines ad congruentem mitate conceptum, fed , icuti et, ve

pudiciti diciplinam & habitum fan

re fuiffe divinum. Vaftaverat Dei po

tinnonia dignum, velut frenis quibuf pulum perecutionis infeit infolensat


dam letionis 3 dominic coerceret ? que acerba graffatio: & quia omnes de
Quis doceret pnitentiam lapfos, veri cipere una fraude non poterat artifex
tatem hreticos , fchifmaticos unita hoftis, quacumque miles incautus pro

|
Seeeffus Ecelefa
nom Abi utils.

tem, filios Dei pacem, & Evangelic diderat latus nudum, dipari genere
precis legem ? Per quem gentiles blaf fviendi , fingulos diverfa ftrage de

phemi repercuffis in e iis qu nobis jecerat. Debebat effe qui poffet fau
ingerunt, vincerentur ? A quo Chri cios homines, & varia expugnantis i
ftiani mollioris affeus circa amiffio

nimici arte jaculatos, adhibita medi

nem uorum, aut, quod magis et, fi cin cletis medela pro qualitate vul

dei parvioris confolarentur pe futuro neris, vel fecare interim, vel fovere.
rum? Unde fic mifericordiam , unde Servatus et vir ingenii, prter cetera,

patientiam difceremus ? Quis livorem etiam piritaliter temperati; qui inter


de venenata invidi malignitate ve

refultantes collidentium fchifmatum

nientem, dulcedine remedii falutaris flutus, Ecclei inter medium is, li


inhiberet ? Quis Martyres tantos exhor brato limite gubernaret. Nonne hc,
tatione divini fermonis erigeret? quis oro, confilia divina funt? Hoc fieri fi

denique tot Confeffores, frontium no ne Deo potuit ? Viderint qui putant


tatarum fecunda infcriptione fignatos, poffe fortuito ifta contingere. Eccleia
& ad exemplum martyrii fupertites illis 3" clara voce repondet, dicens:
refervatos, incentivo tub cletis ani Ego fine Dei nutu neceffarios refervari
maret? Bene , bene tunc, & vere pi non admitto, non credo.

ritaliter contigit, quod vir necearius,

IX. Percurramus tamen cetera, fi ""

tam multis & tam bonis rebus, a mar videtur. Erupit potmodum lues dira,

tyrii confummatione dilatus et. Vultis & detetabilis morbi vaftitas nimia, in
fcire feceffum illum non fuie formidi

numeros per diem populos a fua quem


nem ? ut nihil aliud excuem, ipe poft. que fede abrupto impetu rapiens, con
modum paffus et, quam paffionem uti tinuatas per ordinem domos vulgi tre
que ex more vitaret, fi & ante vitaffet. mentis invafit. Horrere omnes, fuge
Fuit vere formido illa, ed jufta: for re , vitare contagium : exponere fuos
mido qu Dominum timeret offendere: impie: quai cum illo pete morituro 3',
28. Id ipfum testatur Cyprianus epist. edit. Pamelii ;;. Anglic. vero
59. ad Cornelium Papam . Profcriptionis vero meminit epift. 66. alias
69. ad Pupia nun .
-

29 Cd. Fofat. & Bodl. 1. immixentes ruine ... indigerewe.


3o Cod. Fofat. dilestionis . Hic libros a Cypriano fcriptos defignat

Pontius . Seceus fui apologiam ipfenet fcripfit ad Romanos epitol. 2o.


alias 15.

31 on, ve, o

on. der

etiam
Bodl.
Fofat.
Morel.
dicenda
33
&
1. cod.
.
34. Codd. Fofat.& Floriac. Dam enim que videntur postmodum fut/e
ruta fentiamus, /equitur ut probemus/eceum &c.
35 Flor. inter medium
36 Foffat. eccleia illius

37 Codd. Fofat. & Floriac. flere.

38 Fostat: 744/ cum illa Peste morituros. Hc pestis fub Galloimpe


ratore contigit .

E T S E L E C T A S. Cyprianus Epi.

183

etiam mortem ipam aliquis poffet ex buta funt ergo continuo pro qualitate
cludere. Jacebant interim in tota ci horninum atque ordinum miniteria.

vitate, non jam corpora, fed cadavera Multi qni angutia paupertatis benefi
plurimorum, & mifericordiam in fe cia fumtus exhibere non poterant,plus

tranfeuntium contemplatione fortis mu fumtibus exhibebant; compenfantes


tu flagitabant. Nemo repexit aliud proprio labore mercedem divitiis omni
3 prterquam lucra crudelia . Nemo bus cariorem. Et quis non fub tanto
fimilis eventus recordatione trepidavit: doore properaret inveniri in parte ali

nemo fecit alteri, quod pati voluit. qua talis militi, per quam placeret &
Quid inter hc egerit Chriti & Dei
Pontifex, qui Pontifices mundi hujus
tanto plus pietate, quanto religionis
veritate prcefferat, celus ett prteri

Deo Patri, & judici Chrito, & tam

bono interim Sacerdoti? Fiebat itaque


exuberantium operum largitate, quod

bonum et apud omnes, non ad folos


re. Aggregatam primo in loco uno dometicos fidei . Fiebat plus aliquid Gal. 6: to.
plebem de mifericordi bonis infti quam de Tobi incomparabili pietate
tuit ", docens divin letionis exem fignatum eft. Ignocat ille, & igno plis, quantum ad promerendum Deum fcat iterum, & frequenter ignocat;
profint officia pietatis. Tunc deinde aut, ut verius dixerim, merito conce
fubjungit non effe mirabile, fi notros dat. tameti ante Chritum plurimum

tantum debito caritatis obequio fove licuit, plus aliquid licuiffe pot Chri
remus: eum perfectum polle fieri qui tum: cujus temporibus plenitudo de
Ethnie? etiawn

benefaciendan .

plus aliquid publicano vel ethnico betur. Necatos ille a rege & projectos Tob. .
fecerit: qui malum bono vincens, & fui tantum generis colligebat.
divin clementi intar exercens, ini
XI. His tam bonis & tam piis ati

micos quoque dilexerit: qui pro per bus fupervenit exfilium. Hanc enim
fequentium fe falute, ficuti Dominus vicem emper repreentat impietas, ut
monet, & hortatur, orarit. Oriri Deus melioribus pejora retituat. Et qnid

facit jugiter folem fuum, & pluvias Sacerdos Dei Proconule interrogante
fubinde nutriendis feminibus impertit; refponderit, funt Ata qu referant.
exhibens cuna ifta, non fuis tantum, Excluditur interim e civitate ille, qui **""

fed etiam alienis; & qui fe Dei etiam fecerat boni aliquid pro civitatis falu
filium effe profitetur, cur non exem te; ille qui laboraverat ne viventium
plum patris imitatur? Repondere, in oculi paterentur infern fedis horro
quit, nos decet natalibus notris, & rem; ille inquam, qui excubiis pieta
quos renatos per Deum conftat, dege tis invigilans, pro nefas! ingrata boni
neres effe non congruit; fed probari tate providerat, ne omnibus tetram ci

potius in fobole traducem boni patris vitatis faciem relinquentibus, multos


mulatione bonitatis.

exules deferta republica, ac detituta

X. Multa alia, & quidem magna


prtereo, qu temperandi voluminis
ratio non patitur prolixiore fermone re
plicari : de quibus hoc tantum dixiffe

patria fentiret. Sed viderit fculum,


cui inter pnas exfilium computatur.
Illis patria nimis cara, & commune
nomen et cum parentibus: nos & pa.

fatis et. Quod fi illa gentiles pro ro rentes ipos, fi contra Dominum fuafe
tris *" audire potuiffent, forfitan ta rint , abhorremus. Illis extra civita
b
poena eft: Chri
tim crederent. Quid Chritiana plebs tem uam vivere gravis
faceret, cui de fide nomen eft? Ditri ftiano totus hic mundus una domus
eft
39 Flor. illud.

44 Se ob nominis Chriti confeionem relegatum dicit epist. 76. no

4o Surius & Editio Oxon. quod ibi feri voluit .

v edit. Pamelio 77.

41 Cod. Floriae. intruit e docet.

43 Jam diximus Acta prim confeionis etiam vivente Cyprian


vulgata fuiffe, qu laudant Martyres epit. 77. alias 78.
46 Hunc locum ex codd. Fofat. & Floriac. fic retituimus , cum

42 Fofat. boni .

43 A rotris Romanis nomen datum locis e quibus concio habe


batur ad populum .

antea legeretur , nobis patria minus c.

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

I8

eft.

nds

licet in abditum & abtru

ni eis ante promistum et, qui regnum

fum locum fuerit relegatus; admixtus & jutitiam Dei qurunt. Atque ut

Dei fui rebus,exfilium non potet com omittam frequentiam viitantium fra
putare. Adde quod Deo integre fer trum, iporum & inde civium carita
viens, etiam propria in civitate peregri tem, qu reprentabat omnia, quibus Viione calesti
nus et. Dum enim fe carnalibus defi videbatur effe fraudatus; admirabilem recreatur.

deriis continentia fanti Spiritus abti viitationem Dei non prteribo : qua
net, converationem prioris hominis Antiftitem fuum fic in exfilio effe vo
exponens ; etiam inter cives uos, aut, luit de ecutura paffione fecurum, ut
prope dixerim, inter parentes ipos, imminentis martyrii pleniore fiducia,
vit terretris alienus et. Accedit quod non exfulem tantummodo Curubis ,

etfi hc alias poena poffet videri, in hit ed & Martyrem; pofideret. Eo enim
jufmodi tamen cauis atque fententiis, die quo primum in exfilii loco manfi
quas ad proband virtutis experimenta mus; ( nam & me inter dometicos
perpetimur,non et pna,quia gloria et. comites dignatio caritatis ejus delege
Sed efto fane, nobis pna non fit exfi rat exulem voluntarium,quod utinam
lium. Illis ultimum crimen & peffi & in paffione licuiet ! ), Apparuit
mum nefas etiam iporum confcientia mihi, inquit, nondum fomni quiete
tetis adcribat, qui pount innocenti fopito, juvenis ultra modum enormis:
bus irrogare quod putant pnam. Nolo qui cum me quafi ad prtorium duce
nunc decribere loci gratiam, & deli
ciarum omnium paraturam interim
traneo. Fingamus locum illum fitu
fordidum, fqualidum vifu non falubres

ret; videbar mihi tribunali fedentis


tum Proconfulis admoveri. Is ut in

me repexit, adnotare tatim cpit in


tabula fententiam, quam non fciebam.
aquas habentem, non amoenitatem vi nihil enim de me folta interrogatione
roris, non viciniam litoris; ed rupes quierat. Sed enim juvenis qui a ter
vatas filvarum inter inhopitas fauces go ejus tabat, admodum curious le
defert admodum folitudinis, avia git quidquid fuerat adnotatum. Et quia
mundi parte fummotum. Poffet licet inde verbis proferre non poterat, nutu

talis locus habere nomen exfilii, quo declarante monftravit, quid in litteris
Cyprianus facerdos Dei venerat; cui fi tabul illius haberetur. Manu enim
hominum miniteria deficerent, vel expanfa & complanata ad pat mo
alites ut Heli, vel ut Danieli angeli dum,ium folit animadverionis imi
minitrarent . Abfit, abfit ut credat tatus: quod volebat intelligi, ad inftar

aliquis cuilibet minimo, dummodo in liquidi fermonis exprefit . Intellexi


confeione nominis contituto aliquid fententiam paffionis futuram. Rogare
defuturum. Tantum abet ut Dei Pon

coepi & petere contnuo, ut dilatio mi

tifex ille, qui mifericordi emper re hi vel unius diei prorogaretur, donec
bus intiterat, horum omnium opibus res meas legitima ordinatione dipo
indigeret.
nerem. Et cum preces frequenter ite
XII. Jam nunc, quod fecundo po raffem, rurus in tabula cperat nefcio
fueram loco, cum gratiarum atione quid adnotare. Senfi tamen de vultus
repetamus ; provifum effe divinitus ferenitate judicis mentem, quafi juta
etiam pro animo tanti viri apricum & petitione commotam. Sed & ille juve

competentem locum , hopitium pro nis, qui jamdudum de paffionis indicio

voluntate fecretum, & quidquid appo getu potius quam fernione prodiderat;
clan
47 Curubis urbs epifcopalis provinci Proconfularis.
48 Omnia fere qu ibi aut Ecclei contingere debebant, per
vifiones edocebatur Cyprianus quas fpius declarat. Vide epit. 11.
alias 8. epitolam 66. alias 69. &c. In epit. 16. alias 1o. prter vifio

ues refert etiam puerorum ectafes per diem factas. Certe pauca
funt ex antiquioribus & fincerioribus Martyrum Actis, in quibus
ejufmodi viiones non habeantur. Vide diffcrtationem quartam Cy -

prianicam H. Dodvvelli.

49 Supra nuni, 2. Cyprianus dicitur initio converfionis omnia

fua prdia in uus'pauperuni distraxiste. unde hic locus de fappel


lectili videtur intelligendus, aut certe de hortis qui ipfi retituti
fuerant , infra num. 15. aut denique de rebus ccclei, ex nuni
fequenti .

ET

S E L E C T A.

clandetino identidem nutu conceam

S. Cyprianus Epife.

135

millo ibi per Angelum filio, quia non

dilationem,qu ad craftinum petebatur, crediderat obmutuit; ita ut filii nomen


contortis pot invicem digitis ignifica fcripturus potius quam relaturus, nutu
re properavit. Ego quamvis non effet tabulas potularet. Merito & hic, ubi
leta fententia, etfi de gaudio dilatio Dei nuntius paffionem Antiftitis immi
nis accept lto admodum corde gau nentem nutu potius exprefit: & fidem
derem; metu tamen interpretationis admonuit, & Sacerdotem munivit. Di
incert ic tremebam, ut reliqui for lationis autem petend ratio de ordina
midinis cor exultans adhuc toto pavo tione rerum & de voluntatis dipoitio
re pularent.
ne veniebat. Qu vero res illi, aut qu

*,

XIII. Quid hac revelatione manife voluntas ordinanda, nii eccleiatici


flius? quid hac dignatione felicius ? tatus ? Suprema idcirco accepta dila
r., a. Ante illi prdia funt omnia qucum tio et, ut quidquid circa pauperum

que potmodum ubecuta funt. Nihil fovendorum curam upremo judicio


de Dei verbis imminutum; nihil de diponendum fuerat, ordinaretur. Et
tam fana promiione mutilatum. Sin puto propter nihil aliud , immo ve
gula denique fecundum quod oftenfa to propter hoc tantum, etiam indul
funt recognocite. Dilationem petit gentia ab ipis qui ejecerant, & qui oc
craftini, cum de paffionis fententia co cifuri erant, admiffa eft; ut prens &
gitaretur: potulans ut res fuas die illo prentes pauperes, noviffim difpen
quem impetraverat , ordinaret. Hic fationis extremis, &, ut plenius dixe
dies unus fignificabat annum, quo ille rim, totis fumtibus relevaret. Ordina
poft viionem aturus in fculo fuerat. tis ergo tam pie rebus, & ic pro vo

Nam, ut inanifetius dicam, eo die pot luntate dipoitis; proximabat dies cra
exatum annum coronatus et, quo hoc

ftinus.

illi ante annum fuerat oftenfum. Diem

XIV. Jam de XYSTO " bono & pa


autem Domini, eti non annum in di cifico Sacerdote, ac propterea beatiffi
vinis litteris legimus, promiffioni ta mo Martyre, ab Urbe nuntius venerat.

men futurorum debitum illud tempus Sperabatur jamjamque carnifex ve


accipimus . Unde nihil intereft, fi niens, qui devota fantiffim vitim
nunc fub diei fignificatione folus an colla percuteret: & ic erant omnes

nus oftenfus et: quia illud plenius de dies illi quotidiana expetatione mo
bet effe quod majus et. Quod vero riendi, ut corona poffet fingulis adcri
nutu potius, & non fermone explana bi. Conveniebant interim plures egre-rm, m.
tum eft; reprentationi temporis fer gii & clariffimi ordinis & fanguinis,
vabatur fermonis expreio. Solet enim fed & fculi nobilitate generoi : qui
tunc verbis quodcumque proferri, quo propter amicitiam ejus antiquam, fe
tiens quidquid profertur impletur . ceffum ubinde fuaderent: & ne pa
Nam & vere nemo cognovit quare hoc rum effet nuda fuadela, etiam loca in
ei oftenfum fuiet, nii quia pot eo qu fecederet offerebant. Ille vero jam
dem die quo id viderat, coronatus et. mundum, fufpenfa ad clum mente,
Medio nihilominus tempore imminens neglexerat, nec fuadelis blandientibus
paffio pro certo ab omnibus fciebatur: annuebat. Feciffet fortaffe tunc etiam
paffionis tamen dies certus ab iidem quod plurimis & fidelibus petebatur,
omnibus, quai ignorantibus, taceba fi & divino imperio juberetur. Sed
tur. Sane & in Scripturis tale aliquid nec illa fublimis tanti viri gloria fine
invenio. Nam Zacharias facerdos pro prconio tranfeunda et : quia jam
minens .

l-wis. 1- 49.

fculo
5 o De Xyto eginus upra cum beato Laurentio, & in admonitio

ne ad hanc Vitan, ubi ex hoc loco probavimus communionen inter


"Romanum Pontificeni & Cyprianum faltem pot Stephani Papa obitum
interceffiffe .

tur.

Ad id enim Frumentarii a Proconfule miff fuerant .

Unde

infra ubitaffe, id et acceleraffe , dicitur Princeps , putans Cy


prianuni revern effugere vell. Vide epistolam ultinian Ox, n. 81,
Pamelio 33.

51 Aliquot diebus feceit, ne Uticam interficiendus pcrducere

M A R T Y R U M S I N C E R A
fculo tumecente , & de fiducia Prin excubabat. Conceflit ei tunc divina
I86

A C T A

cipum infetationem nomiis, anhe bonitas, vere digno, ut Dei populus


lante; ille fervos Dei, prout dabatur etiam in Sacerdotis paffione "vigilaret.
occafio, exhortationibus dominicis in Forfitan tamen qurat aliquis, qu cau

struebat, & ad calcandas paffiones hu la fuerit a prtorio revertendi ad Prin


jus temporis contemplatione fuperven cipem? Et volunt hoc, cilicet quidam
de fuo tunc Proconfulem noluiffe. Ab
fit ut in rebus divinitus getis fegnitiem
optaret fic fibi paffionis vota continge five fatidium Proconfulis conquerar.

tur claritatis animabat. Videlicet tan


ta illi fuit facri cupido fermonis, ut

re, ut dum de Deo loquitur, in ipfo

Abfit ut malum hoc intra confcien

fermonis opere necaretur.

tiam religiof mentis admittam; ut de

XV. Et hi erant quotidiani astus de tam beatiffimo Martyre ruus 33 homi


ftinati ad placentem Deo hotiam Sa nis judicaret. Sed craftinus dies il
..., . cerdotis: cum ecce Proconfulis juflu, le, quem ante annum dignatio divi
"*" ad hortos ejus, (ad hortos, inquam, na prdixerat, vere craftinus effe de
quos inter initia fidei fu venditos, & bebat.
XVI. Illuxit denique dies alius, ille
Dei indulgentia retitutos, pro certo
iterum in ufus pauperum vendidiflet, fignatus, ille promiffus, ille divinus:

nifi invidiam de perfecutione vitaret) quem i tyrannus ipe differre voluiet, :::*
cum militibus fuis Princeps " repente numquam prorus valeret: dies de con
fubitavit, immo, ut verius dixerim, fcientia futuri Martyris ltus; & dif

fubitaffe fe credidit. Unde enim poffet cufiis per totum mundi ambitum nubi
tamquam improvifo impetu mens fem bus, claro fole radiatus. Egreffus eft
per parata fubitari? Proceffit ergo jam domum Principis, ed Chriti & Dei

certus expungi quod diu fuerat retar Princeps, & agminibus multitudinis
datum: procefit animo fublimi & ere. mixt ex omni parte vallatus et. Sic
o, hilaritatem prferens vultu, & autem comitatui ejus infinitus exerci
corde virtutem. Sed dilatus in crafti tus adhrebat, quai ad expugnandam

num, ad domum Principis a prtorio


revertebatur; cum fubito per Cartha

mortem manu fata veniretur. Eundi


autem interfuit tranfitus tadii. Bene

ginem totam parus rumor increbruit, vero & quai de indutria faum, ut
produtum effe jam T H A S CIUI M, & locum congruentis certaminis prte

quem prter celebrem glorioa opinio riret, qui ad coronam jutiti conum
ne notitiam, etiam de commemoratio

mato agone currebat. Sed ubi ad pr

; ; ;"|* ne prclariffimi operis* nemo non no. torium ventum et, nondum proceden
verat. Concurrebant undique verfus te Proconfule, fecretior locus datus
omnes ad pectaculum, nobis pro devo eft. Illic cum pot iter longum nimio

tione fidei glorioum, gentilibus & do fudore madidatus federet; ( fedile au


lendum.

Receptum eum tamen, & in tem erat fortuito linteo teum, ut

domo Principis contitutum una noe & lub ictu paffionis epifcopatus hono
continuit cutodia delicata , ita ut re frueretur) quidam ex tefferariis
conviv ejus & cari in contubernio ex quondam Chritianus , res fuas obtu
more fuerimus. Plebs interim tota fol lit, quafi vellet ille vetimentis fuis hu
licita ae per noem aliquid fine con midis ficciora mutare: qui videlicet
fcientia fui fieret, ante fores Principis nihil aliud in rebus oblatis ambiebat,
quam
32 De his qui in legionibus Primeipales feu Principes dicebantur , vi

gutin. epit. 23. ad Maximinum Epifcopum Donaritam, ubi air 2 ***

de Vegetium lib. 2. de re militari cap. 7.

nes cathedras velata, cuiquan in Christi, judici

53 Id et, libera, & minime dura.

34 Alludit ad Martyrum festa, in quibus vigili agebantur.


55 Proverbium Hunc rustum gallice caprire appellaremus .
56 Linteis Fpifcoporum fedes cooperiri folebant ut ex Paciano
Patet , qui epit. 2. ad Symptonianum Novatiano exprobrat, quod con
ferrnte null linteatam edem aeeeperit. Id etiam videtur inndere

Au

57 Tefferarii, qui tefferas per militum contubernia nuntiant vel


ab excubitoribus exigunt. De his Vegetius lib. 1. de 1e uilitari caP-7,

mbi tefera dicitur, preceptam Ducis, que vel ad pus, vel d 4*"*
, .

ET

S E L E C T A.

S. Cyprianus Epife.

137

quam fi proficifcentis ad Deum Mar Sed jam ligatis per manus fuas oculis,
tyris fudores jam fanguineos pofide moram carnificis urgere tentabat, cu
ret ". Cui ille repondit, & dixit: Me jus munus et ferrum; & labente dex- aldi, zrewi.
delas adhibemus querelis, qu hodie tera gladium vix trementibus digitis"
forfitan non erunt. Mirum, fi contem circuibat, donec ad perpetrandam pre
fit laborem corpore, qui mortem men tiofi viri mortem, clarificationis hora

te contemferat? Quid plura ? Subito matura, centurionis manum conceffo

Proconfuli nuntiatus eft. Producitur defuper vigore firmatam, permiffis tan


senientia

in

enom afs.

admovetur, interrogatur de fuo nomi dem viribus expediret. O beatum Ec


ne: fe effe repondit; & haenus verba. clefi populum! qui Epifcopo fuo tali,
XVII. Legit itaque de tabula jam & oculis pariter & fenibus, &, quod

fententiam judex quam nuper in viio eft amplius, publicata voce compaffus
ne non legerat; fententiam piritalem eft; &, ficut ipo tratante femper au
non temere dicendam, fententiam Epi dierat, Deo judice coronatus et. Quam
fcopo tali, & tali tete condignam; vis enim non potuerit evenire quod
fententiam gloriofam, in qua ditus eft optabant vota communia , ut confor
fet Signifer , & inimicus deorum, tio paris glori fimul plebs tota patere
& qui fuis futurus effet ipe documen tur: quicumque fub Chriti pectantis
to, & quod fanguine ejus inciperet di oculis, & fub auribus Sacerdotis ex a
fciplina fanciri . Nihil hac fententia nimo pati voluit, per idoneum voti fui
plenius, nihil verius. Omnia quippe tetem, legationis quodammodo litte
qu dicta funt, licet a gentili dita, ras ad Deum miit.
XIX. Sic confummata paffione per. P.t.,
divina funt. Nec mirum utique cum

foleant de paffione Pontifices pro fectum et, ut Cyprianus qui bonorum :::::
omnium fuerat exemplum, etiam fa
cerdotales coronas in Africa primus
imbueret; quia & talis effe pot Apo
ftolos prior cperat. Ex quo enim Car
multis pari genere fecuturis, prior in thagini epifcopatus ordo numeratur,
provincia martyrii primitias dedicavit. numquam aliquis, quamvis ex bonis
Sanciri etiam cpit ejus fanguine difci & facerdotibus, ad paffionem veniffe
plina, fed Martyrum; qui doorem memoratur. Licet femper Deo manci
fuum imitatione glori confimilis pata devotio, dicatis hominibus pro
mulati, ipi quoque difciplinam exem martyrio deputetur; Cyprianus tamen
pli fui proprio cruore fanxerunt.
etiam ad perfetam coronam, Domino
XVIII. Et cum exiret prtorii fores, conummante, profecit: ut in civitate
ibat comes militum turba : & ne quid ipa, in qua taliter vixerat, & in qua
in paione deeffet, centuriones & tri. prior fecerat multa prclara , prior
buni latus texerant. Ipe autem locus etiam facerdotii cletis infignia glo
phetare. Signifer fuerat, qui de feren
do figno Chriti docebat : inimicus
deorum, qui idola detruenda manda
bat; documento autem fuis fuit, qui

cyfri: difei
puii martyres.

qualis et, ubi pati contigit, ut arbo


ribus ex omni parte denfatis fublime
fpeaculum prbeat. Sed per enormi
tatem fpatii longioris viu denegato per
confuam nimis turbam, peron fa
L: 19:

27

riofo cruore decoraret. Quid hoc lo

co faciam ? inter gaudium paionis &


remanendi dolorem, in partes divi

fus animus, & angutum nimis peus


affectus duplices onerant. Dolebo quod

ventes in ramos arborum repferant; ne non comes fuerim ? Sed illius vio
vel hoc illi negaretur, ut ad Zacchi ria triumphanda eft. De vitoria trium
fimilitudinem de arboribus videretur. phabo? Sed doleo quod comes non
fim

s 3 Sic aliquas Martyrum reliquias certatim rapere gestiebant Chri


fianl -

39 Confer Acta num. 4.

vit Johan. 11. verf. 59.


6 : Confer Acta nuni. 3. ubi Turba fratrum dicebat : Es tros rumu
ipfo dorollemnr .

63 Alladit ad Caipham , qui de Christi norte nefcius propheta

a 2.

L C C L L L L C C L L C L L L C C L LS
LLLLL S LLL LLLL LLLL L LLLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLL S
LLL LLLLLLLLL LLLSLLLLL L LLLL LLLLLLS LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLS
000

LLL LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS S


00 LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL L LLLLLLLLLL
LLLLLLLL S LLLL 0S LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLS

LL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLS LL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLL 00SS AAAS LLLLL

L L L L

LL LLLLLLLLLL 0S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLLL LLLL LLLS

AAAAAS

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL


LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LL CCLLLLL S

L L L C C L L L L L L L L

LLLLLL LL L LLL LLL

LLLLLLLL S LLLLLLLLS

LL LLLLS LLLLLL s LLLS


LcLLLS S

C0S

aLLLLS LLLLLLSaaS

S LSS kkkk
LLLLLLLLL LLLLLL LL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS

LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL


CCCS LLLLLLL LLLLLL s LLLLLLL LL LLL LLLL
LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLS LCLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLS
LLLLLLL LL LLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL

LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLSS LLLLLS LLLLLL LLL LLL LLL LLLLLLS CCLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LS LLS LLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL
LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLaaS S LLLL LLLLLLS s LLL LLLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS L LL LLLLLLLLLS LL
LL S LLLLL LL LLLLL LLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLS
LLLLLLLLLS CLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLS
LLLLLLLLLL LLLSs LGGCCCLLL S LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL
LLLL LLLL LLLLLS LLL LLLLLC s LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS
LLL LLLL LLLLL s LLLLLLS LLLLLLLSs LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS CLLLLLLLL
LLLL LLLL LLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLS
CS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL STS
LLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLL s LLL
SS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLSs LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLS


LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLL S LLaaLL LLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLS LL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL
LLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL lllll LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLL CCLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLLLL L LLLLLS LLLLLL LLL L LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LL
LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS CCS LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL S LLS LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLS LLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLS SS LLLL
LL LLLLL LL LLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLS
L LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS CCLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL SS S LLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL
LLLLLL
S CLLS LLLLLLLLLLL GGG LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLL S LLLL LLLL 00S
LLLLLLL S

0 0S LLLLLLLLS LLLLLS 000S LL LLL LLLLLLLLSaaa LLLLL LL LLLLLLLL LLS


LLLLLL LLLLLL LLL LLLS

0 LLLLLLLLLS LLLS CS 0SS LLLSLLLLL LLL LLLLLL SLLLL LLLLLLLLSS eeS LL

aLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL S LLLLL LLLLLL LLL LLLL LLS LLLLL LLS
LLL LLLL CS 00S
0 LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL 000S CS
LLLLLLLL LLLLLLL S

00S

LLLLLLLLL LLLL LLLLL

LL

SS

E T S E L E C T A. s. Cyprianus Epistopus.

189

Strator officii Galerii Maximi procon prbuiti? Cyprianus epicopus repon


fulis, qui Afpafio Paterno ucceferat; dit: Ego. Galerius Maximus procon
Reverus appre
Benditur .

& alius Equitrator a cutodiis ejudem ful dixit : Jufferunt " te facratiffimi
officii, qui & in curriculum eum le Imperatores cremoniari. Cyprianus
vaverunt, in medioque pouerunt, & epifcopus dixit: Non facio. Galerius
in Sexti 7 perduxerunt; ubi idem Ga Maximus ait: Conule tibi. Cyprianus
lerius Maximus proconful, bon vale epicopus repondit: Fac quod tibi pr
tudinis recuperand gratia, feceerat, ceptum eft. In re tam juta nulla eft

Et ita idem Galerius Maximus procon conultatio.


ful in aliam diem Cyprianum fibi re

IV. Galerius Maximus collocutus

fervari prcepit. Et eo tempore beatus cum concilio fententiam vix gre di


Cyprianus dutus, ad Principem & Stra xit verbis hujumodi : Diu facrilega sente: in
torem ejudem officii Galerii Maximi mente vixiti, & plurimos nefari tibi ""

proconulis clariffimi viri feceit; & conpirationis homines aggregati, &


in hopitio ejus cum eo in vico, qui inimicum te diis Romanis & lacris le
dicitur Saturni , inter Veneream & Sa gibus contituiti, nec te pii & facratiffi
lutariam manfit. Illuc univerus po mi principes Valerianus & Gallienus
pulus fratrum convenit. Et cum hoc Auguti, & Valerianus nobiliffimus C
fan&tus Cyprianus comperiflet, cutodi far, ad feam cremoniarum fuarum
ri puellas prcepit, quoniam omnes revocare patuerunt. Et ideo cum fis
in vico, ante januam hopitii Principis nequiffimorum criminum auor & fi
manferant,
gnifer deprehenus eris ipe documen
III. Et ita altera die otavo decima

to his, quos celere tuo tecum aggre

Kalendarum Oobrium, mane multa gati: fanguine tuo fancietur dicipli


turba convenit ad Sexti, fecundum na. Et his ditis, decretum ex tabella

prceptum Galerii Maximi proconfu recitavit; Thalcium " Cyprianum gla


lis. Et ita idem Galerius Maximus pro dio animadverti placet. Cyprianus epi
conful eadem die Cyprianum ibi offer fcopus dixit; Deo gratiar.

ri prcipit in atrio Sauciolo fedenti.

V, Poft hanc vero ententiam turba

Cumque oblatus fuiffet, Galerius Ma fratrum dicebat: Et nos cum ipo de


ximus proconful Cypriano epifcopo di collemur. Propter hoc tumultus Fra
Cva

nar.xit: Tu

THACIUS CYPRIANUS ? trum exortus et, & multa turba eum

fue A tar.

Cyprianus epifcopus repondit: Egofum. profecuta et. Et ita idem Cyprianus


Galerius Maximus

Papam

te "

proconful

dixit: Tu

in agrum Sexti produtus et, & ibi fe

acrileg mentis hominibus lacerna byrro " expoliavit, & genu in


[e 3

5 Stratoris five Statoris muni defcribuntur in lege Contantini Cod,

1 1 Forte Papatem , ut legendum effe cenet noter Mabillonius

I. 9. tit. 4. de cutodia rerum . Integrum locum vide in edit. Oxon.

in notis ad Acta SS. Mannmarii &c. Analect. tom. 4. pag 1 o 5. 1n

De his vide Gloffar. Cang. ubi featores dicuntur, quod fia, ent ad
juffa parati : Stratores vero qui equorum Principis curam habebant
Stratores etiam dici pount a ternendo , quod reos in carcere con
demnatos punirent , vel equos ternerent .

Actis grcis SS. Cononis & filii ejus, die 19. Maji Bollandiani n. 4.
Praefes Martyre ni interrogat an papas fit aut diaconus, II atrre? ; "
A taxwv. repondet fe laicum ele . Et in Actis SS. Modelti & Viti
editis & niff. Vitus pur Modeltum uum papaten non fenel con

6 Aug. ferm. laudato n. 3. Du mist funt qui eum etiam in currain


levaveraat

7 Hic locus fic videtur appellatus quod fexto ab urbe lapide di


flaret .

pellat .

1 2 Aug. n. 5. Cum enim ejus inmobilem mentem videret quando ef


dixit : Jafferant te Principer cerenoviari . repndit que illi, non
facio. Adjecit G ait Conule tibi &c. Deinde n. 6. Far, inquit, quod

2 Omnes fere m. habent Veneriam , Colb. 1. & Mombrit. inter

tibi preceptum et . In re tam justa nulla ef confultatio . Dixerat quippe

Wewaria & Salutaria . German. 1. inter duas plateas Venerium

ille : Conule tibi. Ad hoc re/pos/un et : In re tam justa &c.


1 3 Idem Augut. n. 6. In quid er input cor nostrum, mii in ipam

Jalatariam .

9 Onnes nff prter Colb. 1. eastigari. Alia tamen lectio prfe


renda . Sic, enim legit Augutinus, ut patet ex laudato ferm. n 4.

Quid illud, inquit, quod cum in alium dien dilatus effet, atque
illuc fe multitudo fat, um ac fororum congregans pro foribus pernosta

ret, custodi i paelias precepit. Item. S. Fulgentius ferm. 6: 4 Prin


cipe detentur virginum pudicitiam . . . . cutodivit
1o Vox obcuca. Videtur effe cognonien atrii , quod hic rei in

terficerentur. Obervat Oxon. editor fancitum effe in Concilio Ma


tifcon. II. cap. 19. ut ad locum examinatiouis rerum nulls clericus ae

cedat, veque interft atrio fauciolo, ubi pro reatur fui qualitate qwif
pian interficiendus et . Codd. Colb. & Germ; 1. habent , atri Je
entiois . Conch, Jaloutie .

venerabilis Martyrus ultir nam vocem ? Cunt enim Galeri r Maxim: r de


rretum ex libello recita/et ; Ta/rium Cyprianum gladio animadverti
placet . Repondit ille ; Deo gratias . Habentes igitar de re , , , dicat
mas & nos ; Deo gratias . Et fic definit fermo.

14 Alterutram ex his vocibus pro additamento habend am eff cen


fet Oxon. editor. Certe in cod. 1. Germ, habetur tantum byrr
Porro notat ex Feto eruditus Cangius in Gloario, byrr un anti

quitus "fum fignificaffe, qu vpx fi hoc loco fic intelligatur, praete renda effet lectio aliquot codd. qui fic habent , laterno hyv x/
liatus est . De byrro & lacerna tamquam de duplici vetis pecie lo
quitur Sulpicius Severus lib. 1. Dialog. capite 14. apud Baronium ad
annum 261. n. 41. ubi plura is habet de hac rc. At miruiu cit ab e ho
diernas

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
terra flexit, & in orationem fe Domino in proximo poitum eft. Inde per no
19 o

protravit. Et cum fe dalmatica " ex &ein ublatum cum cereis & fcholacipoliaffet, & Diaconibus tradidiffet, in bus **, ad areas Macrobii Candidiani
linea tetit, & cpit fpiculatorem fufti procuratoris, qu funt in via Mappa
nere. Cum veniffet autem piculator, lienfi juxta pifcinas, cum voto & trium
juffit fuis ut eidem piculatori viginti pho magno dedutum et. Pot pauco
quinque aureos darent . Linteamina autem dies Galerius Maximus procon

vero & manualia a Fratribus ante eum ful decefiit.


Perr ni Drur .

VI. Paffus et autem beatiffimus Cy

mittebantur. Potea vero beatus Cy

prianus manu ua oculos fibi texit. prianus martyr die otava decima Ka
Qui cum lacinias manuales ligare fibi lendarum Oobrium, fub Valeriano &
non potuiffet, Julianus presbyter & Ju Gallieno Imperatoribus; regnante vero
lianus fubdiaconus 7 ei ligaverunt. Ita Domino notro Jefu Chrito, cui et ho
beatus Cyprianus pallus eft; ejuque nor & gloria in fcula fculorum,

corpus propter gentilium curiofitatem

Amen.

diernas epifcoporum vefes in his verbis repertas fuiffe. Talibus quip


pe ornamentis epicopos olim ufos fuiffe, prius effet probandum. Bir
rum quo S. Odo Cluniaci Abbas tegebatur , more cappe per extremita

gratias , qu tatim pot recitatam fententiam pronuntiavit. Omnes


tamen mff quos videre licuit, hanc Cypriani liberalitatem conime
morant - Maximilianus, cujus Acta ad an. 295. Proferenuus, vetem
fibi paratam a patre , rogavit dari fpiculatori.

tenu fimbrie apprehendeuter ofrulabantur, Dei famuli reverenti cau

fa. Ex ejus Vita autore Johanne lib. 2. nuni. 5. fac. V, SS. Ord.

17 al. codd. diarowus .

Bened. pag. 1 07.

18 Hunc locum ex compluribus mff fic restituimus. In editis & ali

15 Codd. Fofat. Colb. Conch. S. Genovef &c. pro dalmatica, ha


bent tunica : fed multo plures codd. dalmatica . Ceterum dalmaticas

quor niff, pro Candidiani habetur Cawdidi . Baronius cholacium nomi

nomen antiquis ignotum non fuit. Commodus apud Lamprid. Dal

ad arcendas noctis tenebras . Ejumodi funalia feholaces a plerique

maticatus in publico proceffiffe disitar . De Dalmatica plura collegit


Baronius in notis ad Martyrol. Ronu. die 3 1 . Maji, ubi de Pachafie

appellata effe obervat Cangius in Gloario. Coemeteria autem Chri

Diacono .

tani &c. inferius exhibendi ; & ex Tertulliano ad Scapulan cap. ; .


Videfis Baronium ad diena 3. Januar. in notis ad Martyrolog. R

17 Hanc largitiouem librariis debitam innuit Oyon. editor. Favet

Augutin. loco laudato , nbi ait extrema Martyris verba fuiste , Dee

)
-",

ne deignari putat fcholas cleri cum cereis &c. Rigaltius vero faces
stianorum appellata fuite Arenarias feu Areas patet ex Adis ss. Mon
101203,

A D M O NI I T I O
\

In Aa Sanorum FRUCTUOSI, EULOGII & AUGURII


Martyrum.
I.

Eati Frutuofi epifcopi Tarraconen Chriti CCLIX. feria fexta, vigefima pri

Asta authentica.

fis, fociorumque ejus Augurii & ma die menfis Januarii, qua die tum in
Eulogii diaconorum Ata authentica refert novis, tum in veteribus Martyrologiis eo
Bollandus ad diem vigefimam primam rum memoria recolitur. Et quidem hac
menfis Januarii, qu etiam nos in aliquot ipfa die z 1. Januarii eorum natale apud
codicibus mff invenimus, fed tantifper, Hipponem-regium celebratum fuiffe ex
abfque ulla tamen fenfus mutatione, fu laudato fanti Augutini fermone patet ,

fiora, prterquam in codd. Colbertino & qui num. 6. fic de iis loquitur. Beati quo
RR. PP. Fulienfium Parifienfium , ubi rum Paffio recitata efi. Beata Agnes fana,
eadem fere omnino ac in editis habentur. cujus Paionis bodiernus ef dies. Certum eft
Confirmata ex

S. Awgutine G
Pravedentio.

Ipa autem eadem effe qu olim in eccle cnim Agnetem die 21. Januarii paffam fuf
fia Africana legebantur, facile probari po fe, quo re ipfa die in vetutiffimo Kalen
teft ex iis qu refert fantus Augutinus dario Carthaginenfi jam fpius laudato
fermone 273. nov edititionis, alias de di hujus virginis fetum recolitur. Unde miverfis, quem in eorumdem fantorum na ram videri potet, quod horum Marty

tali habuit, cujus aliquot fragmenta, ficut rum fetivitas in Mozarabum Miffali Idi-Festivita.
& Prudentii, qui hymnum fextum libri bus Februarii annotetur. cujus rei alia
zrep Ereprov in iporum Martyrum hono ratio non occurrit, nifi quod ifta celebritas
rem ex ipfifmet Atis pne totum conte ob fant Agnetis fetum vel ob aliquam
xuit, fuo quque loco proferemus.
forte translationem in aliam diem dilata
2. Paffi funt autem ii Martyres apud fit. Eorumdem Martyrum corpora in Ita
Tarraconem, celebrem olim Hipani ci liam potmodum translata fuie obervat
Pastois wnas
& dies.

terioris metropolim, in hodierna Catalonia, Johannes Bollandus ex Marian Hitoria


miliano Bafo confulibu, id et anno lib. 4. cap. 1 o. ibique affervari in monate
f1O

. |

E T S E L E C T A SS. Frustuofas, Augurius &c.

I9I

rio ordinis Beneditini, non longe ab urbe ab alio Frutuofo, Braccarenfium cilicet
Genua Ligurum metropoli ditante. Fal epifcopo , fculo feptimo confcripta et ,

fus et Rabanus, qui in Martyrologio die huic Frutuofo martyri attribuit.

21. Januarii Regulam monachorum, qu


A
Anno Chriti .
259.

SANCTORUM MARTYRUM FRUCTUos i Epifcopi,


A U G U R I I & EU L O G I I diaconorum.

Ex compluribus codd. mf. editis.


I. V 7. Aleriano & Gallieno imperato dies fex, & produti funt XII. Kalend.
ribus, miliano & Baffo Coff. Februarii, feria fexta, & auditi funt.

XVII. Kalend. Februarii, die Domini milianus 7 Prfes dixit: Fruuofum


F, ustuous erum
ociis apprehen
ditur .

co comprehenus et FRUCTUosUS epicopum, Augurium & Eulogium


|-

epicopus, AUGURIUS & EULOGIUS

|-

|-

|-

intromittite *. Ex Officio ditum eft:

diacones. Repofito autem Frutuoo Adtant. milianus prfes Fructuoo : Preid:


epifcopo in cubiculo fuo, direxerunt epicopo dixit: Auditi quid Impera
beneficiarii " in domum ejus, id eft
Aurelius, Fetucius, lius, Pollentius,

tores prceperunt? Frutuous epifco


pus dixit: Necio quid prceperunt. Ega
Donatus, & Maximus. qui cum fen. vero Chritianus fum. milianus pr
fiffet pedibulum : iporum, confetim fes dixit: Prceperunt deos coli. Fru
furrexit, & prodiit foras ad eos in fo tuous epifcopus dixit: Ego unum De
leis 3. Cui

milites

dixerunt: Veni .

Prfeste accerfit cum diaconibus tuis.

um colo, qui fecit clum & terram,


mare & omnia qu in eo funt. mi

Quibus Frutuofus epifcopus dixit: Ea lianus dixit: Scis effe deos? Fruuolus
mus. Aut fi vultis, calceo me. Cui mi epicopus dixit: Necio . milianus
lites dixerunt: Calcea te ad animum

dixit: Scies potea. Frutuous epifco

tuum. Qui mox ut venerunt, recepti pus repexit ad Dominum, & orare c
funt in carcerem . Frutuofus autem

pit intra fe. milianus prfes dixit:


certus & gaudens de corona Domini, Qui audiuntur, qui timentur, qui ado
ad quam vocatus erat, orabat fine cef rantur, fi dii non coluntur, nec Impe
fatione. Erat autem & fraternitas cum ratorum vultus adorantur. milianus

ipo, refrigerantes & rogantes ut illos pres Augurio diacono dixit : Noli
in mente haberet.

verbis Frutuofi aucultare. Augurius


II. Alia vero die baptizavit; in car diaconus dixit: Ego Deum omnipotentem
cere fratrem notrum, nomi ne RO colo. milianus prfes Eulogio diacono
GATIANUM. Et fecerunt in carcere dixit: Numquid & ne Fructuoum co
lis ?

1 Sic dicti apud Vegetium lib. 2, de re militari cap. 3. milites,


qui beneficio tribunorum promovebantur. In Principales fed Princi
pes milites erant , ibid. De his in Edicto Maximini Imp. apud Eufeb.
ib. 9. hift. cap. 9,
2 Sic effe legendum perfuadent non modo codd. nf. plerique
& editi , quorum etiam nonnulli habent /onitum pedis , fed etiam
locus S. Gregorii Turonenf. lib. 3, Hitor cap. 15. ubi legitur , au

de la prte appellamus. Vide Cangii Cp. Christianam lib. 3. fects,


4 Cod. Colb. 1. accer/iri jubet. Prudent, Hynino 6.
Aseitus quia Frefidis repente
Juu venerat ad forum facerder
Levitis conuitantibus duobus .
Inde ad rarcerem er.

5 Prudent. Exereent ibi mysticum lavte, m &c.

diunt pedibulum equitum currentium &c. Ea tamen voce hic defi

6 In utroque cod. Germ. dies non exprimitur .

gnari putat Baronius ad annum 26 2. num. 61. virgam Lictoriam, qu


fic a pedo feu baculo efform ata fuerit . Ejus opinioni faveret alia lectio,
quam ex 2. vetutis codd. SS. Germani a Pratis in priori editione pr
tuleramus, qu nempe habet pediculum .
3 Sur. & Baron. in foliis, quafi in fedibus, uti Baronius expo

7 Prudent. Judex milianus imminebat &c.

nit, qu pr foribus effe folent. Bollandus cenet retinendum effe

3 Sic cod. Colb. ceteri mfs. & editi, impone.


9 Hc ipfa verba laudat Augustin. ferm. 273. de his Sanctis num. 3 .
Ait illi Judex : Numquid tu Frui uofum col: , ? &c. ubi docet
facrificium non Martyribus, fed foli Deo in Eccleia catholica osterri.
Vide eumdem Augut. lib, de civit. Dei cap. 27. & potiffinium lib. : o.

foleis, quo nomine aliquod fandaliorum genus defignari exitimat .


Sic etiam accipitur in Vita S. Fulgentii nun. 18. & germanum effe
hujus leci fenfum colligi poffe videtur ex ipius S. Antistitis verbis,
fi vultis , e alceo me. Aliis forte videbitur ea voce deignari fpatio

contra Fautuna cap. 21. ubi ait Ppulum Chritianum Marty, es reli
gio/a /o/lemnitate concelebrare ad excitandam imitutionem, G ut nier it is

lun, aliquod foribus domus proximum, quod etiam nunc gallice le feuil

taria constituenda -c.

eorum confocietur, atque orationibus adjuvetur. . . eo culta quo fancii


homines in har vita coluntur &c. Deo /oti in memoriis marty, um al

I 92

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

lis? Eulogius diaconus dixit: Ego Fru- audientibus clara voce repondit: IN
luoum non colo; ed ipum colo, quem M E N T E " M E H A B ER E N e cess E
Fruiuofur. milianus prfes Fru- E sT Eccl. E si AM CA T H o L I CA M, A B
&uofo epicopo dixit: Epicopus es ? O R I ENTE U sq E IN Occi D E N T E M
Frutuotus epifcopus dixit: sum. - D I FFUs AM.
Igu damnanttur
milianus dixit : Fuiti. Et juffit eos
IV. Igitur in fore " amphitheatri
fua fententia vivos ardere.
contitutus, cum jam prope effet, ut
III. Et cum duceretur Frutuofus ingrederetur ad coronam immarcefli
-

epicopus cum diaconibus fuis ad am- bilem potius quam ad pnam, ober
phitheatrum, populus Fructuofo epico- vantibus licet ex officio beneficiariis,

po condolere cpit, quia talem amo- quorum nomina fupra memorata funt,
rem habebat non tantum a fratribus, ita ut ipi audirent" fratres notri, mofed etiam ab ethnicis. Talis enim erat, nente pariter ac loquente Spiritu fan

*
-,

qualem Spiritus fantus per beatum Pau- o, Frutuous epicopus ait: Jam non
lum apotolum, vas eletionis doo- deerit vobis pator, nec deficere poterit
rem gentium, debere effe declaravit. caritas & repromiio Domini, tam hic,

Propter quod etiam fratres, qui fciebant quam in futurum. Hoc enim quod cerni
illum ad tantam gloriam pergere, gau- tis, unius bor videtur infirmitas. Con
debant potius quam dolebant. Cum- folatus igitur fraternitatem, ingrefi Cum fotiu fam

que multi ex fraterna caritate eis offer- funt ad falutem: digni, & in ipo mar. ""
- rent, uti conditi permixti poculum fu- tyrio felices, qui fanctarum Scriptura
merent ait : Nondum et bora folvendi
:::::::: jejunii ". Agebatur enim hora diei
"" quarta. Siquidem in carcere quarta feria tationem folemniter celebraverant.

rum frutum ex promiione fentirent.


Similes Anani, Azari, & Mifaeli
extiterunt,ut etiam in illis Trinitas di- ss raia.
vina cerneretur: Siquidem jam in igne

Igitur exta feria ltus atque fecurus fingulis 7 contitutis, ut Pater non de

fetinabat, ut cum Martyribus & Prophetis in paradifo, quem Dominus prparavit amantibus fe, folveret flationem . Cumque ad amphitheatrum

effet, & Filius ubveniret, & Spiritus


fantus in medio ignis ambularet.
Cumque exuft " fuient faciol, qui
bus manus eorum fuerant colligat;

perveniffet, tatim ad eum acceffit, AU- orationis divin & folit confuetudi

GUSTALIS nomine, leor ejudem, nis memores, gaudentes, pofitis geni


cum fletibus deprecans, ut eum excal- bus, de refurrectione fecuri, in figno
cearet. Cui beatus Martyr repondit: que tropi Domini contituti, Domi

Millum fac , fili ; ego me excalceo, num depreabantur, donec fimul ani
fortis gaudens & certus Dominic mas effuderunt.
promiionis. qui cum fe excalceaffet,
V. Pothc folita Domini non defue
acceffit ad eum commilito frater no- re

magnalia, apertumque et clum, a-t-n

fter, nomine FEL IX, & apprehendit videntibus" Babylan & Mygdonio fra.:.
dexteram ejus, rogans ut fui memor tribus notris ex familia miliani

pr

effet. Cui anctus Frustuous cun&tis fidis. qui etiam fili ejudem miliani,
domi
1 o Prudent. verf. 4y.

Cujus fum famulus, gregi/que pastor Jubridens , ait ille : 7am fuiti -c.

1 : Prudent verf. 54. Jejunamus, ait , recufo potum.


12 De ejufmodi statione vide Baron. ad annum 26. num. 64. & pi
memori Card. Bona de divina Palmodia cap. 3. ubi ex Tertulliano

lib. de jejun. Caffiano &c. obervant quandoque olvere tatinem idem


ette ac jejunium folvere Sed de his in primis confulendus est vir dotiimus Ludovicus Thomaffinus in tractatu de jejuniis Part.1. . 15.
& Part. 2. cap. 15.
13 Codd. Colb. & Floriac

15 In aliquot mf & apud Suriam habetur, iu porta.


I 6 In omnibus codd. nff ita ut ipi audirent, meneste fratre
str Martiale pariter (o loquente, fanaus epifropas ait &c. Cod. Flo
riac. habet Martiale & eloque, te spiritu Jarfie,
i 7 Sic cod. Floriac. ceteri habent, feesti.
18 Prud. verf. te 3. Nexus denique Gr.

Non aufa et cohibere pena palmas,


In morem crucis ad Patrem levandas

Solvit trachia que Deum precentur.

19 Cod. Compend. Apertumque celum Babyilou o Miedonius fratre;


de familia miliani filis ejus domine ; c. Prud. verf. 111.

Furfum fia. Prud. verf. 74.

Plantis calceamenta dioistis,


Pronur detrahere tudebat unus &c.

14 His verbis a fe laudatis Aug. n. 2. fubjungit ex Fructuo


na : Tu vis ut pro te rem, noli reeedere ab illa pro

perfo-

74 ono .

Vidit Preidis ex domo fatellis,


Celum Martyribus putere pertaru,
Quin filiole monens berili
Otendit frele is notan parters.

k,

E T

S E L E C T A.

SS. Frustuous , Augurius &c.

I 93

domin eorum carnali, oftendebant fan vatore notro, in ua potea paffione

&

um Frutuofum epicopum cum dia reurrestione carnis comprobare. Igi


conibus, adhuc tipitibus quibus ligati tur pot paffionem apparuit fratribus,
fuerant permanentibus, in clum acen & monuit, ut quod unuquique per

dentes coronatos. Cumque milianum caritatem de cineribus uurpaverat, re


vocarent dicentes, Veni, & vide quos ftituerent fine mora; uno quoque in lo
hodie damnafti, quemadmodum clo, co fimul condendos curarent.

& pei fu retituti funt. Igitur cum

VII. miliano etiam, qui eos da-jaia-re-ra.

milianus veniffet, videre eos non fuit mnaverat, Frutuous pariter cum dia
dignus.
conibus uis oftendit fe in tolis repro
Reliquia a fide.
VI. Fratres autem triftes, velut de miffionis, increpans pariter & infultans,
ir "4 tolligun
t.ir .

reliti fine patore, follicitudinem fu nihil illi profuiffe , quod frutra exu
ftinebant : non quod dolerent Frutuo tos a corpore in terra crederet, quos
fum, ed potius defiderarent, uniucu cerneret gloriofos **. O beati Marty
juque fidei & agonis memores. Super res, qui igni probati funt ut aurum

veniente autem note ad amphithea pretioum, vetiti lorica fidei & galea
trum cum vino : fetinanter pervene falutis; qui coronati funt diademate
runt, quo femiufta corpora extingue & corona immarceflibili, eo quod dia
rent. quo facto eorumdem Martyrum boli caput calcaverunt! O beati Marty
cineres collectos, prout quique potuit, tes, qui meruerunt dignam habita
fibi vindicavit. Sed nec in hoc Domi tionem in clis ad dexteram tantes

ni & Salvatoris notri defuere magna Chriti, benedicentes Deum Patrem


lia, ut credentibus fides augeretur, & omnipotentem, & Dominum notrum

parvulis montraretur exemplum. Opor Jefum Chritum filium ejus! Sucepit


tebat enim Fruuofum martyrem , autem Dominus Martyres fuos in pace
quod in fculo per mifericordiam Dei per bonam confeionem, cui et honor
docendo promiferat in Domino & Sal & gloria in fcula fculorum. Amen.
24 In aliquot codd. nf. hc adduntur : Et mane fasto mox

2 o Cod. 1. Colb. fecundum /pem /uam celo restituisti.


21 Prud. verf. 131. Et perfu/a mer o leguntur offa &c.
22 Cod. Floriac. Nam pot paionem /eptimi diei noste adveniente,
S. Frustuous &c. Prud. verf. 193. Cernuntar niveis tolis amisti, man

facrofanta Eccleia fab altari fansto, exultantes in Domino , honorifice

dant retitui &c.

fepelierunt. Hc habentur etiam in Agonibus fanctorum Pariiis jam

23 Boll. Nihil illi profuturos quos &c.

Chritiani omnes qui reliquias fungo um abtulerant deferentes cuma


magno metu ar fumma tetitia finguli narrantes viionem fmilem , in

pridem excufis .

A D M O N I T I O

In Paionem sanstorum JAcoBI, MARIANI, &c.


J.

Erfecutionem in Africa, fub Vale Augutinum adeat, qui fermone 284. quem
riani Imperatoris extremis annis, in itorum Martyrum natali habuit, lau

atrociffimam fuiffe probant, prter ea qu dat & exponit num. 2. ea qu in his Actis
de beato Cypriano annotavimus , aliquot de Mariani matre referuntur. Eadem ve
antiqua monumenta, qu pot tot tem ro Ata Surius primo, ac ex eo Baronius vad funts.
porum viciffitudines, ad nos ufque incolu ad annum 262. ediderunt, qu potea ad
*5a ,

mia pervenerunt. Inter hc merito recen

aliquot codices mff collata Godefridus

fet illuftriflimus Cardinalis Baronius beato

Henfchenius Bollandiano Aprili inferuit

rum MARIANI & JACOBI Paffionem, ad diem 3o hujus menfis. Hc ipfa etiam
quam ipforum Martyrum nutu, & alio habuimus ex cod. mff archimonaterii Re
rum Chritianorum prcibus, prout eam migiani apud Remos ; ex quibus omnibus
inter fefe collatis hanc notram editionem
adornavimus.
&
rate quidam e Chritianis fratribus con

propriis oculis viderat , fideliter & accu

fcripfit. Hujus autem opuculi finceritas

fe ipam legentibus prodit : de qua tamen

2. Jacobi & Mariani memoriam recolic Fest"


1 1. Nonas Maii vetus Kalendarium Car

fi quis aliud adhuc argumentum deiderat, thaginenfe, alia vero Martyrologia die 30.
B b

Aprilis

A CT A M A R T Y R U M S I N C E R A
Aprilis. Quo die eorum Paffionem refert cias paffos fuiffe obervat Baronius ad an
I 94

Henchenius, additis plurimis Martyribus, num 262. Idem tetantur paffim Martyro
qui vel in Paffione obiter defignantur, vel logiorum autores : immo & confentiunt
a Martyrologiorum editoribus Jacobo & Ata Martyrum qu proferimus. At cum

Mariano adjunti funt : quamvis Agapii in antiquis monumentis eorum nomina ex


fociorumque ejus fetum Ado , Ufuardus prefa non habeantur, de iis fufius agere

& Martyrologium Romanum diei prce fuperfedemus. Agnocimus tamen , cum

Tempus mortis.

denti confignaverint . Horum autem o eodem dotiffimo Cardinali beatum Theoge


mnium Martyrum mortem , cum Hen nem, quem fantus Augutinus laudat in
fchenio ad annum circiter CCLIX. refer fermone 273. nov edit. ubi de cultu Mar

ri debere exitimamus, fcilicet paullo poft tyrum agit , in eadem perfecutione , ut


beati Cypriani mortem, qui Marianum in quidem veri fimile et , martyrium com
vifione ad martyrium invitavit , ut narra pleviste. Is autem videtur effe Theogenes
Reliquia.

tur infra num. 6. Pne omiferam Eugubii epifcopus Hipponenfis , qui inter Patres
Umbriae civitatis eccleiam cathedralem concilii Carthaginenfis de rebaptizandis h
Mariani & Jacobi memori dicatam effe, reticis quartus decimus fententiam tulit.
ubi eorumdem Martyrum facra corpora Bafilic, feu , ut eam vocat Augutinus,
affervari affirmant Ughellus Itali facr memoriae, in ejus honorem Hippone-regio
tom. 1. Ferrarius in Catalogo, aliique paf conftrut meminit idem fantus Dotor
fim Itali fcriptores; iporum vero viio fermone laudato. Ipi etiam triginta &
nes expofuit S. Petrus Damiani in opucu fex focios Martyres adjungunt vulgata
lo fingulari quod tomo 2. ejus operum e Martyrologia ad diem 26. Januarii , qui
ditum ct.

omnes fub Valeriani perfecutione paffi di

3. Porro alios plures Martyres in hac

Alli Mart. is

Africa .

Cll Il tll I .

perfecutione per diverfas Afric provin

Anno Chriti

circ. 249.

Sanctorum JACOB I, MARIAN I, & aliorum plurimorum


-

Martyrum in Numidia.

Ex cod. mf. Archimonaterii Remigiani apud Remos & editis.


|-

Uotiefcumque aliquid beatiffimi ftinctu cletis Spiritus inierunt, in


A Martyres Dei omnipotentis, & notitiam fraternitatis per nos venire
Chriti ejus, fetinantes ad pro jufferunt: non quod in terris vellent

miffa regni clorum , cariffimis fuis coron fu gloriam per jaantiam


verecundius mandant, memores funt prdicari: fed ut prcedentibus ex

humilitatis, qu emper in fide fo perimentis, multitudo plebis, & Dei


let facere majores: & quanto mode populus ad exemplum fidei polet ar
ftius petierunt, tanto efficacius im mari ". Nec immerito idem edituro
petraverunt, & nobis hoc prdican mihi fiducia familiaris injunxit. Quis
d glori fu munus tetes Dei no enim dubitet, quin nobis in pace vi

biliffimi reliquerunt : MARIANUM t communitas fuerit, quando nos in


Scriptor testis
culatus.

dico, unum ex diletiffimis fratribus dividua diletione viventes una, tems


notris, & JACOB U M, quos mihi pus perfecutionis invenit ?
fcitis, prter communem Sacramenti
II. Nam pergebamus in Numidiam
religionem vitque focietatem, do fimul, ut femper antea focio parique

meiticis affetibus adhfiffe. Qui con comitatu viam ingreffi ; qu nos ad ex

tra fvientes fculi preuras, & gen optatum fidei & religionis obequium,
tiles impetus, habituri tam fublime illos jam ducebat ad clum . Et veni
certamen , proclium fuum , quod in mus in locum, qui appellatur Muguas,
CUll

. & Codex Remigianus ic habet - Es, se vestre misi fdueia familiaritatis injunxit. gis &c.

E T S E L E C T A
cui et Cirtenfis * coloni uburbana

SS. Jacobus , Marianus &c.

--

I95

tio Martyres gloriofi, in eo tranfitu

quo

vicinitas: in qua tunc maxime civita ad beatum paffionis fu prlium, Pr

te, gentilium cco furore, & ex offi fidis quidem temporanea potetate, fed
ciis militaribus perfecutionis impetus, Chriti electione pergebant, notrum
quafi flustus fculi tumecebant ; & interim dignarentur hopitium . Qui-

avidis faucibus ad tentandam fidem ju. bus tantus * inerat piritus vivificatio- " " "
ftorum, rabies diaboli infetantis inhia nis & grati, ut tam fanis & prcla
?nzens poz

bat. Unde Marianus & Jacobus beatif.

tie Cit .

ris Dei tetibus jam parum effet, quod

fimi martyres, certiffima & exoptata ipi martyrio pretioum fanguinem de


divin in fe dignationis figna tenue ftinaffent, nii etiam alios martyres fidei
runt, qui in ea regione, in qua perle fu inpiratione feciffent. Horum tanta

cutionis tempetas turbulentius fureret, in fratres caritas fuit & tanta diletio, ut
hora jam maturante dedu&ti intellige licet taciti poffent tam devot & obfir
bant fua, Chrito gubernante, ad ipfum mat virtutis exemplis fidem fraterni
coron locum direa vetigia. Nam tatis adtruere, tamen ad tabilitatem
que omnes dileos Chrito, cruenti & perfeveranti latius confulentes, peo
ccati Prfidis furor per militares ma ribus notris rorem tratatus falutaris
nus impenfius & infetis animis require infunderent. neque enim tacere pote
bat. Nec in hos folos crudelitatis exer rant, qui Dei fermonem videbant. Nec
cebatur infania, qui in fuperioribus mirum, i paucis illis diebus tam large

perfecutionibus inconcuffi, libere Deo

notrum omnium mentes eorum traa

viverent: fed in illos quoque manum tus falubris animavit *, in quibus jam " "farmavi:
diabolus infatiabilem porrigebat, quos Chritus, micante gratia, de proxima
jam dudum in exfilia ubmotos, eti pafilione fulgebat.

nondum fanguine, mente jam Martyres,


ferox Prfidis amentia coronarat.
A7: & fe

VI. Denique ita proficifcentes illi,


Marianum & Jacobum exemplo & ma

III. In his ab exfilio perducebantur gifterio fuo dipoitos reliquerunt , ut

ennradius .

ad Prfidem AGAPIUS & SECUNDI

recentiffima glori u vetigia dimit

NUS 3 epifcopi, prdicandi ambo pi

terent fecuturis illorum viam. Vixdum

ritali diletione, alter etiam carnalis enim biduum fluxerat, & ecce Maria

continenti fantitate. Perducebantur, num & Jacobum cariffimos notros fua

inquam, non a poena, ficut gentilibus palina qurebat: nec ut aliis in locis,
videbatur, ad pnam, fed a gloria po unus hoc aut alius tationarius miles
tius ad gloriam, a certamine ad certa agebat, fed centurio . Nam violenta
men aliud; ut qui captivos a fculi manus, & improba multitudo fic ad

pompis in obtinendo Chriti nomine villam, qu nos habebat, quai ad fa


fubegillent, etiam mortis aculeos con

mofam fedem fidei convolarat. O ex

fummat fidei virtute calcarent. Ne

optanda nobis incurfio! o felix & di

que enim fas erat, ut tardius qure gna exultatione trepidatio! Siquidem 7
rent in terrena collutatione vioriam, ad nos ventum et propter hoc tantum,
quos jam Dominus fecum habere pro ut Dei dignationem Mariani & Jacobi
"."appre
e
perabat. Et contigit, fratres ", ut Aga jutus fanguis expleret. Vix hoc in lo- Jacobus
pius & Secundinus, ex illutri facerdo co poffumus, fratres dilectiffimi, gau- :
|-

|-

|-

dia
* Cirta urba epifcopalis Numidi , celebris ob fynodum Cirten
feni , de qua fpius agit Augustinus in libris contra Donatistas .

unde Baronius anno 162. num. 38. colligebat fcriptorem Fpifcopum


fuie , utpote qui Epifcopos fiarres appellaffet . Codex tamen Remig.

Potea Constantima dicta et ex eodem Augutino : fub quo nomine

hauc vocem fratres omnino omittit .

pertat etiamnunc infignis. Cod. Remig. Cirenis emper fed mendoe,

5 Stationarii milites dicebantur apparitores & officiales Prfidum,


qui difpofiti per provincias, certis locis denuntiabant magistratibus
quid ageretur . Vide Glffar. Cangianum .
6 Ira cod. Remig. & alius apud Henfcheniuni . Surius habet /**
centario . Et tales milites fuiffe ex Livii lib. 3. probat Baronius
Henfchenius tamen hic legi debere centet fed centuria, cui forte favet

errore videlicet amanuenis .

3 An hic est Secundinus qui epistol fynodic de lapfis ad Eccle


stan Romanam ubcripfit ? Ea est inter Cyprianicas edit. Angl. 57.
Pamel. 34. Agapii & Secundini Epifcoporuni , miliani militis,
Tertull & Antoni facrarunu virginum, & mulieris cujfdan cum
fnis genuinis memoria, relato eoruna martyrii compendio Cirth , ce
lebratur in Martyrologio Notkeri i 11. Kal. Maji apud Canif. temo 6,
g. 3 17.

# Sic mff codd. ex Henfchenio. Apud Sutium,eontigit ut fratres &c.

cod. S. Maximini Trevirenis , in quo habetur, fed cevi uri." i "

z Cod. Reinig. alia, fed tamen quali manu habet , tripudiari : T:


quidem &c. Et infra idem cod. fd prima nianu , jasta a gini e#aff,
exple, et . Fix boe in loco Pu &c.

b z

I96

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

dia cumulata frenare. qui alios ante rum tenuis exilitas pius in ferends mem
biduum ad ipum paffionis exitum a bris ceteris laboraret. Addita etiam pe
notris amplexibus miferamus, alios ad dibus injufta pondera, ut dicordanti
huc nobifcum futuros martyres habe bus pnis utrimque ditraa, & vice
bamus. Quos cum jam matura divin rum convulione refoluta, de nervis

dignationis hora fortius qureret * , fuis totius corporis compago penderet.


etiam nos aliqua fratern glori parte Nihil egifti juxta templum Dei, juxta
pertrinxit, quia pertrahebamur a Mu Chriti coheredem, nequitia gentilis.
guis in Cirtenfem coloniam . Seque Supenderis licet membra, concufferis
bantur autem cariffimi nobis, & ad pal latera, divulferis vicera; Marianus no
mam paffionis eleti, quos & notri a fter in Deum fidens, quantum corpore
mor ducebat, & Chriti jam matura torquebatur, tantum mente crecebat.

dignatio. Ita miro modo, & immuta Via denique feritate torquentium, rur-

mr.

to pergendi ordine, fequebantur illi, fus in carcere de triumpho fuo mul-"


qui fuerant anteceffuri. Denique illis tum ltatus includitur; ibique cum
non fuit longa dilatio, namque dum Jacobo & reliquis fratribus, gaudium
nos exultantius adhortantur, fe quoque vitori dominic frequenti oratione
Chritianos effe liberiori gaudio prodi celebravit.
VI. Quid nunc gentiles ? Creditis
derunt. Mox interrogati, cum in for

tiffima nominis Chriti confeffione per Chritianos fentire carceris pnas, &
ftarent, deducuntur in carcerem.
fculares horrere tenebras, quos manet
Dire cruciam.

V. Tunc attentantur numerofis du

#tr .

gaudium lucis tern ? Spiritus cum

rique cruciatibus per tationarium mi fida pe venientis grati clos mente


litem, jutorum piorumque carnificem,
fuis jam non intereft p

adhibitis in auxilium crudelitatis ejus nis. Secretam licet fuppliciis quratis

Centurionum ? & Cirtenfium magitra & abditam fedem, graveque antri


tibus, hoc et diaboli facerdotibus : caligantis horrores, domumque tene
tamquam fi membrorum laceratione brarum ; fidentibus in Deum nullus
frangeretur fides, cui cura corporis vi fqualidus locus, nullum tempus trifte

lis eft. Et Jacobus quidem,

erat

fentitur. Fovet illos Deo Patri dicatos


fraternitas Chriti diebus ac nostibus.

in virtute fidei emper aufterior, qui &


infeitationes jam femel Decian perfe Etenim Mariano, pot illam vexatio
cutionis evicerat, affeavit e non Chri nem corporis altius in foporis tranquil
ftianum tantum, ed & diaconum con la reoluto, quid divina dignatio ad fi
fiteri: Marianum autem fecit tormen duciam fpei falutaris oftenderit, ex
tis obnoxium, quod fe Letorem tan perretus fic ipe nobis narravit. often- " "
tum, ficuti fuerat fatebatur. Qunam flum et, inquit, mihi, fratres, tribu
illa tormenta, quam nova, quam dia nalis excelf & candidi nimium fubli
boli venenato fenfu & dejiciendi arti me fatigium, in quo quidam judicis

bus exquifita fuere upplicia! Pependit ad vicem prfidebat . Illic erat cata
Marianus ad vulnera, &, qu Martyri fia, non bumili pulpito, nec uno tan
etiam in ipfis lacerationibus affuit gra tum acenibilis gradu ; ed multis or
tia, fic tortus et, ut illum exaltaret & dinata gradibus , & longe fublimis

pna. Nexus autem qui pendentem ge acenus: & admovebantur Confeorum

rebat, non manus, ed fummos apices fingul * claes , quas ille judex ad:"
pollicum vinxerat: cilicet ut digito gladium duci jubebat. Tum exaudi
/
2 Cod. Remig. fortiores faceret ,
9 Cod. Remig habet Centurine . qu lestio fpernenda non est,

quippe Centurionum urbs in Numidia celebris, uti ex Collat, Carthag


8: Augustino Optato &c. constat, quod jam in notis ad Notit. Afri.

Henfchenius maluit ex proprio Marte fubstituere centuriarum, quafi

alias obervavimus. Ex hoc loco trium urbium Numidi fitus depre


hendi potest : a Mugnis enim Cirtenfium colonia & urbs Centurionum

alias nullus effet fenfus hujus loci. Retinuinius ramen vulgatam Su


rii & omniuni aliorum nifftor, lectionen - nam hic defignari viden
tur Centurionum & Cirtenfium dnarum urbium magistratus . Erat

Mon niultum erant diffit .

" Cd. Remig grave/cente/gue caliginis herrares,

ET

S E L E C T A.

SS. Jacobus, Marianus, &c.

tur " mibi vox clara immenfa, dicen


tis: Marianum applica. Et acendebam
in illam catafiam: & ecce ex improvifo
mibi, fedens ad dexteram ejus judicis

I 97

bes erat. Is cum trancurreret, unam


tibi Mariane, & unam mihi, zonas pur

pureas in finus notros jaculatus et, &


ait: SEQUIMINI ME CITo. O quietem vi

CYPR I A NU S apparuit, & porrexit giliis omnibus fortiorem! o quietem, in


manum, & me levavit in altiorem ca qua feliciter dormit, quiquis in fide
taft locum, & arridens dixit: V E N I, vigilat: qu terrena tantum membra

s E D E M E CU M. Et faium eft, ut audi fopierit ! quoniam videre Deum nifi

rentur ali claes, me quoque affidente:


furrexit ille judex, & nos ducebamus
eum ad prtorium uum. Iter autem no
bis erat per locum pratis amnum,

fpiritus non valebit. Quantum exul tantes, quamque fublimes animos Mar
tyrum efle credendum et, quibus in

fanti Nominis confeione paffuris, &


viridantium nemorum lta fronde veti audire Chritum ante contigit, & videre
tum, opacum cupreis conurgentibus in offerentem fe fuis quocumque tempore?
excelum, & pinnis pulantibus clum : Non fuit impedimento vehiculi fe pro
at putares eum locum per omnem circui moventis inquieta jaatio; nec dies
tus ambitum lucis virentibus coronatum.

medius, qui fub calore tunc fulgebat


Sinus autem in medio pellucidi fontis ex folis. Nulla notis expeata fecreta
uberantibus venis, & plurimis liquoribus funt: novo genere grati Martyri fuo
redundabat. Et ecce ubito ab oculis notris Dominus novum tempus viionis elegit.
ille judex receit. Tunc ibi C Y PR I A

VIII. Nec in unum aut alium fuit miliani


civi
iani militis

NUS phialam, qu uper marginem fon ita dignatio. Namque MILIANUS, i/fo .
tis jacebat, arripuit ; & cum illam de quamvis equetris ordinis gentiliter ha
fontis rivulis impleet, baufit ; & iterum beretur, unus tamen in carcere, & ipe

implens mibi porrexit, libenter bibi. de fratribus, qui ad quinquagefimum


Et cum Deo gratias agerem, excitatus, prope tatis annum cum carnis conti
nentia pervenerat, continuatis in car
inquit, mea voce urrexi,
VII. Tunc Jacobo quoque in recorda cere gemina fuperpoitione jejuniis,
Ifern & Jacobi .
tionem rediit, quod fibi hanc ignificaf. & orationibus fpe repetitis, per quas
fet coronam divin dignationis oftenfio. ejus devota mens pafta in alium diem &
|

Nam uperioribus diebus, cum ejudem facramento Dei parabatur, in fomnum


carruc vehiculo Marianus & Jacobus, media die reclinatus, moxque quiete
patefe
& cum his ego, viam communiter car difcuffa, talia nobis fu

peremus: ad medium fere diem, inter cit arcana. Perduio mibi, inquit, de
illa itineris confragoa mirabili & alto carcere, bomo gentilis, hoc et frater

fopore correptus, potquam a nobis in meus carnalis, occurrit. Is res notras ad.
terpellatus & excitatus evigilavit: Per modum curious inultabunda voce perqui
turbatus fum, inquit, non fine gaudio meo, rit, cicitans quatenus nos in pnalibus
fratres, ed vos mecum gaudere debe tenebris illis inedia carceris habere
tis. Vidi, inquit, juvenem inenarrabili mus. Cui repondi: Milites Chriti & in
& fatis ampla magnitudine, cujus veti tenebris clariimam lucem, & in jejunio
tus difcinta " erat in tantum candida cibum aturabilem, Dei babere fermonem.
luce, ut ouli in eam contanter inten Et cum bc audiret : Scitote, inquit, quod

dere non poent: cujus pedes terram omnes vos, quicumque in carcere babemi
non calcabant; & vultus oris uper nu ni, fi obnixe perffabitis, maneat pna
*
|-

11 Cod. Remig. Tum exaudita est wiki &c. Inferius Et arrifit,


ait : Vevi &c. Et post aliquot verfus, pinis pulantibus . . . . circuit m
ambitus lucis virentibus cocoxatam. Ia medi autem Pellacidus fons f

perantibus venis & puri, liquoribus . . . . de fante impleet inquit,


furrexi . Totius hujus vifionis explicationem videfis apud Petruin Da
miani .

12 Sic legendum , non autem distinstus - Difcincta et vestis in an


teriori parte aperta, quales funt hodierna Doctorum feu Curialium
tog Difcincta autem vocem apad Afros ufitatam fuie, patet ex

capitalis.

Astis SS. Perpetn & Felicitatis. Cod. Remig, habet , distin


f.74 oculi e-on contanter videre &c.
Et infra purpuream z
MA}}t .

1 3 Cod. Remig. /opierat . . . , valebat.


14 Id est adjectione . De uperpofitione jejunii plura videfis apnd
Menardum notrum cap. 54. Concordi Regularum , & apud Cangiun,
in Gloario Latino .

25. Cod. Rennig. vixque


16 Id. Produo ,

r 98

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

capitalir. At ego, qui verebar ne com voluptate properaverunt. Tunc eos


pofitum luderet fraude mendacium, con Prfidi admotos, jam bis eis notus, bis
firmare votum meum volui: Vere, inquano, ufitatus iterum Lambefitanus carcer

patiemur omnes? At ille rurus affirmans, accepit. Hc enim fola funt apud gen

dixit: Gladius vobis & anguis in pro tiles hopitia jutorum.


X. Interim per dies plurimos effu Malti Martyret
ximo efi. Sed velim cire, an omnibus
vobis, qui vitam contemnitir, dicreta fione fanguinis tranmittebatur ad Do
laiti.

an qualia munerum cletium praemia minum numerofa fraternitas, nec per

rependantur ? Cui repondi : Non fum

venire ad Jacobi & Mariani clericorum

idoneus tam magn rei proferre fenten: que vi&timam rabies infanientis Prfi
tiam. Attolle, inquam, ad clum pauk dis poterat, laicorum tam multis occu
lijper oculos ; jam videbis innumerabi pata vulneribus. Nam ita inter fe no
lem turbam micantium fiderum. Num ftr religionis gradus artifex fvitia di

quid fiell omnes pari luminis honore viferat, ut laicos clericis eparatos ten
prfulgent? & tamen omnibus lumen tationibus fculi, & terroribus fuis pu
eft . Ad hc ille curious, iterum quid taret effe cefuros. Ergo cariffimi notri
interrogaret invenit. Ergo fi qua difere & fideliffimi milites Chriti, ceterique
tio efi , inquit, qui vefirum unt in pro de clero contriftari aliquantulum c
merenda Dei voluntate potiores? Nimi erunt, quod laicis certaminis fui laurum , inquam, pr ceteris duo, quorum de perfuntis, fervaretur fibi tam lenta
nec tibi dicenda, & Deo nota funt no & tam fera vioria.

mina. Noviime acrius incumbente, at

XI. Tunc Agapius, qui jamdudum 42: ":"

que perferutante moletius: Hi funt, in martyrio fuo confummato fidei facra. :::::
quam, qui quo difficilius & rarius vin menta perfecerat, qui & ipe, cum pro
cunt, glorioius coronantur. & propter puellis duabus, TERTULLA & AN
Math., ... bos criptum et : Facilius camelus TONIA, quas fibi cariffimas ad vicem

intrabit per foramen acus, quam dives pignorum diligebat, repetitis frequen
in regna cloru m.

ter precibus oraret, ut fecum & ill

IX. Pot has oftenfiones in carcere Dei dignatione martyres fierent, retu

diebus pauculis commorati, producun

lerat meritorum fuorum tali revelatio

tur in publicum, ut eos Cirtenfium ne fiduciam: Quid affidue petis, quod

magitratus, elogio confeffionis fu una oratione meruiti ? Is ergo Agapius


honoratos tranmitteret cum parte agenti Jacobo in carcere, per tempus
damnationis ad Prfidem. Et ecce u quietis apparuit. Nam fub ipfo iu
nus e circumftantibus fratribus notris

cbrif lawsu
mire mod

agnitat r

paffionis " dum expeatur carnifex;

omnium in fe gentilium convertit o Et bene, inquit Jacobus, ad Agapium ::::


culos, quod jam per gratiam proxim ceterorumque Martyrum beatorum pergo min.
paffionis ", Chritus in ore ejus & fa convivium. Nam ifta, inquit, noie Acie relucebat. Cumque ex eo turbu gapium notrum videbam, inter omnes
lentis & ferventibus animis qureretur, alios ltiorem, quos una nobitum Ciran ejudem & ipe effet religionis & tenfis carcer incluerat , follemne quod.
nominis; rapuit tam dulcem promtif dam & ltiti plenum celebrare convi
fima confeffione comitatum. Sic elo vium. Quo cum ego & Marianus, quafi
giis fuis beati Martyres, plures Dei te ad agapen, piritu dilelionis & carita
tes, dum ipi ad martyrium parantur, tis raperemur, adcucurrit nobis obvius
acquirunt: & jam tranfmiffi ad Prfi puer, quem confiabat effe alterum ex
dem, negotioum ac difficile iter cum geminis ante triduum cum matre pais,
0024
17 Id. hoe .

at Sic cod. Remig. Alii roxfeffouls. Infra idem codex , eumque


ex e men miwur turbulentis &c.

29 Urbs Numidi, ex qua Pufillus epifcopus Concilio Carthaginenfi

affait fub S. Cyprizno.


2 o Cod. Rennig een/ummate fidei.

** Vox Afris familiaris. Vide Vitam S. Cypriani per Pontium, &

ipum Cyprian. FPi. 36. & So. edit. Angl. Pamel. 6; k $2.

: A

:
|

E T

S E L E C T A.

SS. Jacobus, Marianus &c.

199

corona roea ** collo circumdatus, & in claufere tenebr, fed largus atque in

manu dextra palmam viridiimam pr


ferens: Et, Quid properatis? inquit,
gaudete exultate, cras enim nobicum
ipi cnabitis. O Dei magna in uos
& prclara dignatio ! o vere paterna

timabilis fplendor immenf lucis afful


fit. Nam plerique cum proximis atque
affiftentibus fibi fratribus, quamvis in

vifum carnalis acies non pateret, videre


fe tamen mira qudam loquebantur;

pietas in Chrito Jefu Domino notro, & quod fibi apparerent equi defuper ni

qui diletis fuis & indulget tam larga veo colore candentes, quibus invehe
beneficia, & clementi u munera rentur juvenes candidati. Nec defuere

prtaturus ante declarat. Dies a vifio ex eodem Martyrum numero, qui col
ne primus illuxerat, & jam promiffis legarum relationem attetarentur auri
Dei fententia Prfidis ferviebat : qu bus, & exauditos ** equorum fremitus
Marianum & Jacobum & ceteros cleri ac fonos recognocerent. Ibi & Maria
cos, tandem Patriarchis cum gloria nus prophetico piritu jam repletus, fi
redditos, e preuris , fculi fententia denter ac fortiter prdicabat proximam

animadverionis emiit. Et perduti juti fanguinis ultionem; variafque f


funt ad coron locum, qui riparum culo plagas, velut de cli jam culmine
collibus hinc & inde fublimis, media minabatur luem, captivitatem, famem,

fluminis convalle fubfederat; fed&fpe


aculo erat celfa utrimque altitudo ag
geris. Alveus ipfe medio finu fluorem
beati fanguinis hauriebat. Nec deerat

terrque motus, cynomyiae venena cru

ciantia. Qua prdicatione non tantum

gentilibus infultabat fides Martyris, fed


etiam fratribus vigorem muland vir

utriufque facramenti genus, cum & tutis & quai clafficum prcinebat; ut in
baptizarentur fuo fanguine, & lavaren tertantas fculi plagas, jutis Dei tam
tur in flumine.
bon atque pi mortis raperetur occafio.
XIII. His perais Maccabaico gau de filii martyrio
XII. Mira tunc ibi cerneres & exqui
fita compendia fviendi. Nam cum ma dio ** Mariani mater exultans, & paffio.
Mariani

exultat .

num carnificis gladiumque ipfum, tot ne perfea jam fecura de filio, non illi
cervicibus debitum, numerofus Juto tantum cperat, fed & fibi qu tale
ediderat gratulari. Complete
**einteret rum populus urgeret*, artifex feritatis
difpofitas agminum feries in ordinem atur in filii corpore fuorum vifcerum
redigebat; cilicet ut acrilegi percuf. gloriam, & in ipa cervicis vulnera fre
foris itus, velut impetu quodam furo quens ofculum pietas religioa figebat.
ris, pia colla percurrerent; deinde ut ne O te felicem merito M A R I AM **! o

exfpeabile fieret cruentum illud &

te beatam & filio tuo matrem & nomi

miniterium, hanc fibi expe

ne! Quis in ea tanti vocabuli felicita

-n, M., a ditionem fceleris invenit. Nam fi uno tem credat erraffe, quam fic uteri fui
capit plestun

in loco percuffurus ipe contifteret, im


menam truem

fetus ornavit? Inftimabilis vero Dei

corporum cumulus * omnipotentis & Chriti ejus in fuos mi

acervaret: ipfum denique fpatium tan fericordia, qui fidentes in fuum nomen,
ta ftrage completus alveus denegaret. non folum grati dignatione confor
Tunc oculis fub iu ferri de more ve

tat, fed & fanguinis redemtione vivifi

latis, null tamen aciem liber mentis cat. Nam quis digna ftimatione poffit
ejus
divin defenione fufcepta, gaudebat, ficut hic Mariani mater.

22 Cod. Remig. aure.

23 Cod. Remig. gloria redditus est, & e preuis.

Vide de hoc matris Mariani gaudio Augutinum fermon. 214. lau

24 Cod. Remig. cumulit.

datum , num. 2.

25 Cod. Remig. & ex audito equorum fremitu ae fone &c.


26 Paullo pot exorti triginta tyranni, qui imperium, & prci
pue Africam afflixere. Vide Trebellium Pollionem. ut nihil dicam
de captivitate Valeriani, cujus calamitatem, & detrasta cute fuppli
cium perfecutioni adverfus Chritianos excitat attribuit Con
tantinus M. in Oratione ad Santorum coetum cap. 24. & in epift.
ad Saporem regem Perfarum apud Sozomen, lib. 2. hit. ecclef.
cap. 15. Vide Laant. de morte Perfec, n 4.

* 27 Maccaborum qnippe mater de filiorum morte, Pro Legis

28 Aliquatenus hfit Henfchenius, an hic Marians aut Mariam


legendnm effet. Surius & Baronius primam lestionem habent. ad
ditque Baronius per parenthefin , Beata enim ipa appellabatur. Sed

has omnes difficultates folvit Augutinus ferm. laudato num. 2.


ubi Mariani matrem vocat Mariam, alluionemque ad beatiffimam
Virginem, quam hic au&tor innuit , fufius profequitur. Notram
lestionem confirmat cod. Remig. qui ic habet : o te merito Me
ram ! o te beatam &c.

nasatr

0ss

L L L L

L L L

L L L L L L L L L L LS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLL S LLL LL LLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS
SS

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLS

0S LL LLLL LL LLL LLLLLaS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLSS LLLLLS

SS

YSYYYeekSYYYzYeee eeYzYeeYee eeeS


AS L LL 0 LL

SS

LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS


00S LLLLLLL LS LS
LLLLLLLL 0S CCS
LLLLLLS

LLL LLLLLL CLLLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLL LLL LLS S0S LLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLSSSZSSSSSS
LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL s LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLS
LLLL LLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LL
LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLL LL LL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLL L LLLLL LLL LL LLLL LL LLLS
LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLSLLLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLS
LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LS LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLS
LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL 00S LLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLLL LL LLLLLLLLS LLL LLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLLLLLLL S LL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLL s LLLLLLLL LLLLLLL LLL
LS LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLS LLL LLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL
LLLL L LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLS

LLLLS L LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLSL LLLLLLL LLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLSLLLL LLLLLL


LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL
LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLL LLS
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LL LLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL SLLLLLL SLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLS LLL LLS


LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLLSL LLLLSS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LL
LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL L LLLLLLLLLS LL
LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL

LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL L LLLLLLLLLLS LLL


LLLLLLL LLLS LLLLS LLLLLLLLLLS LLL LL LLS
LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLll LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLLL L LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS


LLLLLLLLLLS LL LLS LLL LLLLLLS LLLLLLL L LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLL LL LLLLS

LL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL ee LLS LLL LLLLLLLLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLS TTT TEAAAS
LLLLLLLS LL LLLLLS LS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LS
LL LLLLLLLLLLL LLLLLLL L LLLLSLS LLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL

LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL


LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLS

000S LLLL 000S

LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS S

LL LLLLS LLLLS s LLLLLLS


Ykk
LLLLLLS

SSLS LLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LS LLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL

LLLLLL LLLLLLLS LLL LLS LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS


LLS LLLL

TTe

E T

S E L E C T A.

SS. Montanus, Lucius, &c.

2O I

II. Pot popularem tumultum, quem noctis contesta, initar diei fidei devotio
ferox vultus Prfidis in necem concita candida luce nos vetiit: & ad fum

Detr ttdtunttur in
a 47'ffre 793

vit, potque fequentis diei acerrimam mum acendebamus locum pnarum,


perfecutionem Chritianorum prvari quafi afcenderemus in clum. Quales
catam ' apprehenfi fumus, LUCIUS, illic dies duximus, quales tranfegimus
MONTANUS, FLAVIANUS, JULIA notes, exponi nullis fermonibus pof
NUS, VICTORICUS PRIMOLUS, funt. Tormenta carceris nulla affir
RENUS, & DONATIANUS catechu matione capiuntur; nec veremur atro
ben/?
ut et dicere 9.
Ma,tyrts offs . menus, qui baptizatus in carcere tatim citatem loci illius,

piritum reddidit, ab aqu baptimo ad Quo enim tentatio grandis eft, eo ma


martyrii coronam immaculato itine jor et ille qui eam vincit in nobis:
Das in careere
beunt.

re fetinans. Necnon & circa Primo


lum fimilis confummationis exitus con

Et non et pugna ", quia eit Domino

tigit. nam & ipfum ante paucos dies

fervis Dei leve eft. & ideo mors nihil

protegente victoria. Nam & occidi

eft, cujus aculeum comminuens, con


habita confeffio baptizavit.
III. Igitur apprehenfis nobis, & apud tentionemque " devincens Dominus,
Regionantes in cutodia conftitutis, fen per tropum crucis triumphavit. Sed
tentiam Prfidis milites nuntiare audi nulla caua armorum eft, nii quando
vimus, quod heri corpus notrum mi miles armandus eft: nec armatur nifi
naretur 3 urere. Nam ut potea quoque quando congreio et "; & in coro
veriffime cognovimus, exurere nos vi nis notris ideo prmium et, quia cer
vos cogitavit. Sed Dominus qui folus tamen ante prcefit: nec datur pa
de incendio fervos fuos potet liberare, ma, nifi congreione perfea . Sed
in cujus manu fermones & corda funt paucis diebus vifitatione fratrum re
regis, furentem a nobis Prfidis fvi frigeravimus 3. Nam omnem notis
"-tori f
#rs detinantar.

tiam avertit: & incumbentes precibus laborem diei folatium ltitiaque ab

affiduis, tota fide tatim quod petivi

ftulit.

V. Tunc Reno qui nobifcum fuerat


mus, accepimus: accenus pne in exi
tum noftr carnis ignis extinctus et, fomno apprehenfo, oftenfum et ei pro-ra, Rm.
& flamma caminorum ardentium Do

duci fingulos, quibus prodeuntibus lu

minico rore fopita et. Nec difficile cern fingul prferebantur: cujus au
credentibus fuit, nova pofle ad vetera tem lucerna non prcellerat, nec ipe
exempla pertingere, Domino per piri procedebat. Et cum proceffimus nos
tum 7 pollicente: quia qui gloriam iitam cum lucernis notris , expergefatus
operatus et in tribus pueris, vincebat eft. Et ut nobis retulit, ltati fumus,
& in nobis.
fidentes nos cum Chrito ambulare, qui
IV. Tunc a propofito fuo, Domino eft lucerna pedibus notris, & qui eft Palm. t 13.
propugnante ", confratus, mitti nos in fermo, fcilicet Dei.
carcerem juffit. Quo deduti a militi
VI. Poit ipam noem, dies nobis
-

bus fumus, nec expavimus fdam lo hilaris agebatur. Et continuo eadem


ci illius caliginem. Moxque carcer te die ubito rapti fumus ad Procuraso
nebrofus Spiritu perlucente replenduit, rem, qui defuncti Proconfulis " partes
& contra obcuritatis deformia & cca

adminitrabat. O diem ltum , glo


riam

i Ced. Remig ffabet prevarieatam violentiam, apprehenst &c.


2 In cod. Noal, dicitur Vistorias . Baron. Vistorinur .

3 Boll. immorulato. Cod. Rennig. habet, statim ut redit ab aque


baptimo ad martyrii coronam immaculato itinere fetinavit .
4 Cod. Remig. cum Surio & Baronio, menes
5 Sic cod. Remig. Noallinus habet , militer munciabaut quod
die heterwo ardens minaretur. Editi, ardens nobis interitum mi
ztarttir . . .

6 Edit. exitium .

7 Edit. in piritu .

* Duo nostri codd. fcripti , repugnante .

9 Solus cod. Rennig. habet illiur ; Edit. atrocitatem loqui t eft


quo &c. Et inferius idem cod. Renu. vincit in bonis .
1 o Edit. nec notra est pugna .
11 Boll. atrocitatemque .

1 2 Edit. nii quia miles armandus est ; & armatur quia egref.
.
1; Boll. refrigerati fumus .
14 Edit. augebatur .

15 In Artis S. Cypriani Galerius Maximus Proconful paullo pot


S. Martyris paffionem deceffiffe dicitur . Ceterum mino, es qudam
provinci a Procuratribus regebantur ; at in proconfularibus atit i 17

prto

Coram Procura.

tare /i/tuntur.

22

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

riam vinculorum! o optata votis omni non ad Deum fuum piritus properat,
bus catena! o ferrum honorabilius at

& anima jam proxima paffioni fedes


que pretiofius optimo auro! o tridor fuas requiivit. Nam hunc eumdem
ille ferri qui trepebat, dum trahitur Dominum de paradifo interrogavit ubi

per aliud ferrum! Loqui notrum fu

Jn rarrer ng re

dust i fag Ja
Borwi .

effet. Cui ille ait: Extra mundum eft.

turorum folatium fuit , atque ne hac Oftende illum, inquit, mihi. Qui ait
jucunditate tardius frueremur, a militi illi: Et ubi erit fides? Cumque hoc
bus incertis ubinam nos Prfes audi per humanam pufillitatem diceret:
re vellet, circumduti fumus huc at Quod me mandas tenere non pollum;
que illuc per totum forum. Tunc nos dic fignum quod eis dicam. Repondit
in ecretarium vocavit, quia necdum ei Dominus, & ait: Dic illis ignum

hora paffionis advenerat. Linde protra Jacobi. Ltandum et, fratres diletif
to diabolo vitores fumus in carcerem fimi, ut Patriarchis, eti non jutitia,

reverfi, & ad alteram victoriam refer: vel laboribus adquari 3 poffinius. Sed

vati. Hoc itaque prlio victus diabo qui dixit, Invoca me in die preur, & " " "
lus, ad alteras fe aftutias vertit, fame eximam te, glorificabis me ; ad cla
nos & fiti tentare molitus *. Et hoc rificationem fui fletus, pot preces ad fe
fuum prlium multis diebus fortiffime habitas commemoratus et notri, prius
gefiit, ita ut quod magis fecum adver miferationis fu denuntians munus.
VIII. De hoc enim forori noftr
tarius facere putabat, grotantium co
* id est, apud pia * ad Solonem Ficalem, & aquam QUARTILLOSIAE hic nobifcum pofi
oftendit: cujus mulieris & maritus, "
* aqua frigi frigidam * laboraret .
da
VII. Hic autem labor, hc inopia, & filius ante triduum paffi erant. Ipa
hoc neceitatis tempus ad Deum per quoque hic reidens, propinquitatem
tinuit, diletiffimi fratres. Nam qui fuam velociter fubecuta et. qu in
nos tentari voluit, ipfe, ut allocutio hunc modum quod vidit, expofuit.
nem in ipa tentatione haberemus, Vidi, inquit, filium meum qui paffus
Vihoris Marty
oftendit. Nam VICTOR I presby eft, veniffe huc ad carcerem: qui fe
ri, .

Wet":

tero commartyri notro, qui tatim pot dens fuper labrum aquarum ait: Vidit
hanc eamdem vifionem pastus et, often Deus prefuram vetram & laborem.
fum et hoc. Videbam, inquit, puerum Et pot hunc introivit juvenis mir
huc in carcerem introiffe, cujus fuit magnitudinis, portans phialas duas

vultus perlucidus fuper plendorem in fingulis in manibus, late plenas ; &


enarribilem, qui nos deducebat per ait: Bono animo etote , memoratus
omnia loca ut exiremus , egredi ta eft vetri omnipotens Deus. Et ex phia

men non potuimus, & ait mihi: Ad lis quas ferebat, dedit omnibus bibe
huc modicum laboratis, quia nunc im re; qu phial non deficiebant. Et
edimini. Sed confidite, quia ego vo ubito ablatus et lapis, qui fenetram
fum. Et adjecit: Dic illis, quia dividit medius: fed & clar *z fene

glorioiorem coronam habebitis: nec. ftr, ipfo medio ablato, liberam cli
faciem
prtorianis Procuratores nullam nifi in fifcalibus caufis juridictionem

rem now daret .

exercebant, nec Prfides dicebantur, nifi forte interveniente Pro


confulis obitu . Vide Salmafii notas in Spartianum . Ceterum in Astis

ceteris interfectus est, nec videtur presbyter fuie, quippe qui post

SS. Perpetu & Felicitatis num. 6. upra pagina 83. Hilarianus pro
curator Proconfulis defuncti locum tenere pariter dicitur .
16 Edit. fut: um folatium videbatur.

17 Procurator fcilicet, fic dictus ob Proconulis abentiam. Pre

2 : Hic alius et a Vistorico fupra memorato. Nan Victoricus cum


Flavianum diaconum , qui ultimus paffus et , recenetur .
22 Boll. quaque iremur. Cod. Remig, quacunque .
23 In cod. Remig. deeft hc vox adequari .
24 Bollant. fuit .

fdis nomen, inquit Fenestella de Magistratibus Rom. cap. 26. gene

25 Cod. nf. apud Boll. Targaitiache. Qunam autem ista fuerit nos

rale est, eo quod & Proconfules & Legati Cefaris, omncs provin

latet. Vistoriam , Marcelio/am & falfam in Africa martytes vetera


aliquot Martyrologia comnieniorant apud Boll. tom. 5. Maji die z o.

eias regentes , litet fenatores fint, Preides appellantur.


13 De Martyrum inedia fic loquitur Lucianus in epist. ad Cele
tinum , inter Cyprianicas ed. Angl. 22., Pmel. 2o. Ante dies osto per
diri quinque medios modicum panis accepimus, o aquam ad memfuram.
19 Boll. ferum diabolo facere .

2o Locus vitiatus in noltro cod. & apud Boll. fic Baronins, quod
egrotabant co pora e5 Jolodern Ficaiem , qui aquam figidam post labo

ejudem menfis. Forte pro Vistoria legendum est Victor, ut habet cd.
mf. Leodicnis .

26- Etiani in libris facris phial ejt.fmodi in plerique vifionibus


C0101 IIl C1))OTT II till I

27 Cod. Remig fed lateri fenestre itfas & medio 4blati, liberam
reli faciem ami/erunt .

<r. ,

E T S E L E C T A SS. Montanas, Lucius, &c.

2o 3

faciem admiferunt. Et pouit juvenis nii fecerimus quod prcepit facien


ille quas ferebat phialas, unam ad dex dum, qui & vitam promifit & regnum.
teram, alteram ad finitram, & ait: Eos denique hereditatem Dei confequi,
Ecce fatiati eitis, & abundat, & tertia qui pacem cum fratribus tenuerint ,
adhuc phiala fuperveniet vobis. Et ipe Dominus denuntiat, dicens: Beati Matth. s. 9.
abiit.
pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.
IX. Altera die* poft hanc viionem Quod exponens Apotolus ait : simus Rm, * 7.
expeantes eramus horam illam, quan filii Dei ; fi autem filii, bereder: be

}
|

do Fifcalis, non cibus, ed penuria & redes autem Dei, coberedes autem Chri

neceitas inferretur, quia cibus nullus fii, fi quidem compatiamur ut, & magni
|

fuberat. nam & altera die jejuni man

ficemur. Si heres non potet effe nii fi

feramus. Subito autem ut fitientibus

lius; filius autem non et nii pacificus:

potus, efurientibus cibus, defideranti hereditatem Dei habere non poterit,

bus martyrium obvenit; ita laboribus qui pacem Dei rumpit. Et hoc non
! ?.
|

notris refrigerium Dominus per LU quai admoniti dicimus, aut fine divi
C I A N UM cariffimum nobis prbuit, na offenione fuggerimus.

w
|

qui difrupto catenarum duriffimo obi


Marty ras f:
znenta An 7 tki

pext .

XI. Nam cum Montanus cum Ju

ce, velut per duas phialas, per HE liano habuiffet fermones aliquos, ob
RENN I A NUM hypodiaconum & eam mulierem qu ad notram corn

JA NU A R I U M catechumenum, ali

1,

mentum indeficiens omnibus minitra

munionem obrepit 3", qu non com

municabat; cumque pot correptionem,


vit. Hoc fubidium gros & laboran quam in eum congefferat , in frigore
tes nimium fuffulfit. Eos quoque qui ipfo difcordi manfiffet; oftenfum eft
per eumdem laborem, hoc et per in in eadem noe Montano hoc. Vifum
commodum Solonis & frigid aqu, eft, inquit, mihi, veniffe ad nos Cen
gritudinem jam inciderant, ab infirmi turiones. Cumque deducerent nos per
tate revocavit: cujus tam gloriois operi viam longam, pervenimus in campum

' .
;*
. |

|
|
!

bus omnes apud Deum gratias agimus. immenfum, in quo occurrerunt nobis
Frrezz rnswfans
Adil'e ? F .

X. Jam nunc, diletiffimi fratres, & CYPRIANUS & LEUICIUIS . Perve.


de amore quem in nos invicem habe nimus autem in locum candidum, &
mus, aliqua dicenda funt. Nec intrui faa funt vetimenta notra candida,
mus, fed admonemus: quia ficut fimul & caro notra commutata, candidior
unanimes fuimus, ita & apud Domi vetimentis notris candidis. Ita autem
num una vivimus & oramus. Tenen perlucida fuit caro notra, ut oculorum
da et concordia caritatis, & diletio vifum ad intima cordis admitteret. Et
num vinculis inhrendum eft. Tunc

refpiciens in petus meum, video qua

diabolus proternitur, tunc a Domino dam fordes, & experreus fum in vi.
quidquid potulatur accipitur, ipo pol fione. Et occurrit mihi Lucianus, &

sv-tsa. ** ** licente ac dicente: Si duo ex vobis con retuli illi viionem, & aio illi : Scis

fenferint uper terram, de omni re quam quoniam fordes ill, illud et, quod
cumque petierint, fiet illis a Patre meo. non tatim concordavi cum Juliano ?
Nec alio modo vitam ternam accipe & in hoc experretus fum. Qua de re,

re, & cum Chrito, regnare poterimus, fratres dilectiffimi , concordiam , pa


Cenn,
z3 Edir, Tawe siit altera dies , Cod, Remig. infra habet, won
eiaria , . . . Wani o alterum diem jejuvi . Et inferius , difrupto ca
tenarieran . item infra, egros labrantes .
29 Here uniani hypodiaconi meminere Martyres in epift.

Oxon. 73. Pamel. & in duabus fequentibus inter Cyprianicas ,


ex quibus difci mus hunc Herennianunu fimul cum Lucano, A * mantio & Maximo acolythis ad opem istis Martyribus in Me
*allo Siguenfi constitutis deferendanu a beato Cypriano mifum:

3o Cod. Remig. habet, ex vobis convenerint . Boll. petieritis a Pa


re me, contingre vosti .

3 I Sic cod. Noal. Boll. ob eam que ad mostram mulierein obrepAt


sommix ionem , qae wee &c. Baron. ob eam wulierem que ad mulie
rem acceit . Sur. oppreit .

32 Stir. & Baron in margine. al. Lucias. Is est dubio procul qui
cum ab aliis n exfilio contitutis ad Cyprianum fcripfit epift. inter
Cyprianicas edit. Oxon. 78. Pamel. 79. ubi ait Cyprianum cronam
martyrii fihi & aliis ex prophetin popondiffe . Quatuor autem epifco
pi fub Lucii nomine Concilio Carthag. de baptinio hreticorum in
terfuere. Lucius fcilicet a Castro-Galba, Lucius a Thebeste , Luciler
a Membrefa qui ibidem Confeor appellatur ; & tanden Lucius ib
A:/.tfa feu Aaph.t .
|

2.

204

A cTA M A R T Y R U M S1 N C E R A

cem, unanimitatem omni virtute te nerant. Erat illic videre Martyres Chri

neamus. Imitemur jam hic effe, quod fti felicitatem glori u vultus hilari
ibi futuri fumus. Si nos invitant jutis tate tetantes: ita ut poffent ceteros pro
promiffa prmia, fi terret injutis pna vocare ad propri virtutis exempla, et
prdita, fi cum Chrito effe & regna iamfi tacerent. Sed nec fermonis largi

re cupimus; qu ad Chritum & ad re tas defuit. Nam cohortatibus fuis fin


gnum ducant illa faciamus. Optamus guli plebem Dei corroboraverunt. Et
vos bene valere.

fa", "-,-

XII.Hc omnes de carcere fimul fcri.

::::::.pferant. Sed quia necefe erat omnem


Aum Martyrum beatorum pleno fer
mone comple&i, quia & ipfi de fe per

Lucium quidem prter ingenitam le


nitatem & probam ac modetam vere
cundiam, infirmitas etiam gravis & la
bor carceris fregerat; ac propterea cum
comitibus paucioribus folus ante pr

modetiam minus dixerant; & Flavia ceffit, ne multitudnis nimi preura

nus quoque privatim hoc nobis munus defufioni fanguinis invideret. qui ta
injunxit, ut quidquid litteris eorum men & ipe non tacuit, fed comites
deeffet, adderemus: neceffaria reliqua fuos quomodo potuit, inftruxit. Cui

fubjunximus. Dum per plurimos men cum dicerent fratres; Memento notri.
fes reclui tuliffent carceris pnas, & fa Vos, inquit, mei mementote . Quanta
me ac fiti diu laborallent, tandem fero Martyris humilitas de gloria fua nec

produci jubentur, & ad prtorium Pr


fidis admoveri. Et omnibus quidem
glorioa voce confeffis, cum Flaviani
adjutorium reclamaret amore perverfo,
negans eum diaconum, quod confiteba

fub ipa paffione prfumere ? Julia

... ... tur. In ceteros, id et, Lucium, Mon

locum cum gaudio & fine pavore ve

::::::::: tanum, Julianum, Victoricum, dista

Ilerant .

fententia et, Flavianuque rurfum re

nus quoque & Vitoricus infinuata


diu fratribus pace, & commendatis
omnibus clericis, maxime eis qui fa
mem carceris paffi erant, ad paffionis

XIV. Sed enim Montanus & corpo.

ceptus et. Et quamvis haberet ple re & mente robutus, quamquam & ""
nam doloris materiam, quod fcilicet ante martyrium glorious, ea femper
de tam bono collegio eparatus eft; qu veritas potularet, contanter &
tamen fide & devotione qua vixit, cre fortiter dixerit fine ulla exceptione per
debat id fieri quod Deus vellet, & tri fon; tamen de martyrio proximo cre
ftitiam folitudinis detitut religio fa fcens, prophetica voce clamabat: Sa
pienti temperabat. Dicebat etiam : crificans diis eradicabitur, nii Domino
****** Cum cor Regis in manu Dei fit, qu cau foli. Et hoc frequenter iterabat, infi
Ja macroris eft, aut quare uccenendum nuans & inculcans, non licere, deer
putem bomini, qui loquitur boc quod ju to Deo, ad fimulacra & manufacta fig.

betur? Sed de Flaviano potmodum

menta accedere . Hreticorum quo

plenius.
que fuperbiam & improbam contuma.
ciam
retundebat, co N T E sT A N s E os,
-m-f-nil. XIII. Interim ceteri ducebantur ad

::::::" victim locum. Concurus fit undique

UT VEL

DE COPIA M A RTY RU M

gentilium, & omnium fratrum. qui I N T EL LI G E R E N T E C C L E SI V E R 1


quamvis obequentes aliis & ceteris Dei TAT E M, ad quan redire debeant. De
tetibus pro religione & fide, quam Cy inde lapforum abrupta fetinantia, ne
priano docente didicerant;tunc tamen gotiationem pacis ad plenam pni.

officio pleniore & copia majore conve

tentiam & Chriti fententiam differe

33 Boll. Flaviano. Id confonum videtur Refcripto Valeriani apud


5. Cyprian. epit. ed. Oxon. gs. Pamel. 31. quo prcipue in clericos

35 Fratra itaqne hodie hretici laborant, ut paucos omnino Mar


tyres in Ecclefia fniffe probent . Coufer Irenum lib. 9. adv. hre

interitus decernitur. Porro quod hic dicit Flaviavi adjuterisin, infra

fes cap. 64

num. 16. annicos appellat .

36 Sic apud Boll. In cod. Noail. abruptam festinamter vegationen


paris . Cod. Remig- abruptam festinantiam . Quantum autem in fer

bat,

34 Sic cod. Noail, cum Surio . Cod. Remig. navafasta figmesta h


rare : at Bll. wavufasta idla /verificia ferre. Ident cod. Renig.

infia habet, ad quem ire debeant .

vanda erg lapfo: diciplina inudarit Cyprianus, ejus fcripta testan


tur. Cujus te verum dicipulain hic Montanus proat .

-*

-- II

E T s E L E C T A ss. Montanus, Lucius, &c.


-

2o 5

bat, necnon integros quoque ad tu


XVI. Pot fuffragia illa, poft vo
telam integritatis exhortans: State for ces illas, quibus quafi pro falute ejus
titer, fratres, & confianter militate, amicitia inimica furrexerat, revoca

dicebat. Habetis exempla, nec vos la batur in carcerem, virtute robufta ,

pforum perfidia deftruat ad ruinam, fed mente invita, fide plena. Nihil de
nostra tolerantia magis dificet ad coro animi ejus vigore mutilaverat rema
nam . Virgines quoque fingulas admo nendi contemplatio : qu quamvis
nebat, ut fantitatem fuam tuerentur.

poffet movere, tamen fides qu im

Generaliter omnes docebat, ut Prpo. minentem paffionem tota devotione


fitos venerarentur. Prpofitis " quoque prfumferat, temporanea impedimen
ipis concordiam pacis infinuans, nil ta calcaverat. Hrebat lateri ejus in
effe melius aiebat, quam Prpofitorum comparabilis mater, qu prter fidem,
unanimem voluntatem : Tunc & ple qua ad Patriarchas pertinebat, in hoc
bem poffe ad facra obequia provoca etiam fe Abrah filiam comprobavit,

Matris

Flavia

ni elogium .

ri, & ad vinculum diletionis animari, quod filium fuum & optabat occidi;
fi Reores plebis pacem tenerent. Hoc & quod interim remanfiffet, contri

enim et propter Chritum pati, Chri tabatur intimo dolore . O matrem


stum etiam exemplo fermonis imitari, religioe piam! O matrem inter vetera
& effe probationem maximam fidei. O exempla venerandam! o Maccabi
exemplum grande credendi!
XV. Cum autem jam carnifex im

cam matrem! Nihil enim intereft de

numero filiorum, cum perinde & hc

mineret, & gladius fuper cervices ejus in unico pignore totos affeus fuos
libratus penderet; expanfis ille ad c Domino manciparit. Sed ille collau
lum manibus, voce clara, ita ut non dans matris animum, ut dilationem

, * re Rf4

via.r.
**

tantum ad aures plebis, fed & gentiles fuam non doleret: Scis, inquit, ma
quoque ipos fonus vocis feriret; oravit ter merito cariffima, ut emper tentave
rogans & deprecans, ut Flavianus qui rim, fi confiteri contigiet, martyrio meo
per uffragium populi de comitatu eorum frui, & frequenter catenatus videri, &
remanferat, fequeretur die tertia. Et fpe differri? Si ergo contigit quod opta
quo precis fu fidem faceret, manua vi, gloriandum eft potius quam dolen

lem quo oculos fuerat ligatus, in par


tes duas diffcidit, & juffit alteram re

dum .

XVII. Et cum ad carceris januam ve .:

reela ditur

in earcere.

fervari, qua Flaviano oculi pot crafti niretur, difficilius multo & tardius vi
num ligarentur. Sed & in medio eo fum et, quam folebat, aperiri, obni
rum in area folum fervari juffit, ut tentibus etiam cataratariorum mini

Marc: II 24

nec fepultur confortio privaretur. Et


perfetum et ub oculis notris, quod
Dominus in Evangelio repromifit: ut
qui tota fide peteret, quidquid peteret
impetraret. Nam pott biduum Flavia
nus quoque produus, gloriam fuam
paffione perfecit. Quoniam tamen, ut
fupra dixi, etiam ipfe mandavit, ut bi

tris; ita ut videretur obfirmata fpiritu


quodam repugnante, atque tetante in
dignum effe carceris fordibus eum

fdari, cui clete habitaculum para


retur. Quia tamen divinitas coron

dilat dignas caufas habebat, jam c


li & Dei hominem invitus carcer ad

mifit. Qualis illic mens fuit biduo il


dui moram memoratis caufis jungere lo , qu pes, quve fiducia, cum Mar
mus; faciendum erat neceitate majo tyris Dei animus, & de collegarum pe

re, quod fieri merito deberet, etiamfi titione prfumeret, & de fuo crederet
non juberetur.
paffio
1 y Qui fcilicet nec thus adeleverant idolis , nec libellos a magi
stratibus fuceperant.

33 Haud dubium quin hic Prpoitorum nonline presbyteros intelli


gat ; nifi forte tunc ibi effent reliqui epifcopi, apud Carthaginem.
39 Cod. Rennig. facerdotuum .
4o Deest n cod. No a. in area.

41 Cod. Remig storio/an/uam pastonem.


42 Cod. Remig. zlorie/o dolere.
43 Cod. Noail. inter vera exempla.
44 Cod. Remig. aximam renftabatur interdum ut dilatinem .
45 Sic cod. Remig. Ceteri habent Carcerariorum. De Catatalariis
vide upra notas in Aa SS. Perpetu & Felic. nunt. 15. pag 8s.
-

2o6

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

paionem futuram ! Dicam quod fen adorare. Tunc deinde eje ummum Do
tio. Dies ille pot biduum tertius, non minum, qui omnia imperio fuo fecerit,
quai paffionis, fed quai refurrectionis ac propterea folus colendus fit: addens
dies ftinebatur. Admirans erat deni & illud quod gentiles minus credunt,
que turba gentilium, qui vocem Mon etiamfi de divinitate confentiunt ",
vivere nos etiam cum occidimur ; nec
tani petentis audierant.
Ad Pratorium
aus itur .

XVIII. Potquam vero produci ter vinci morte, ed vincere: & ipos quo
tio die juflus et, rumore cognito, con que, fi vellent pervenire ad notitiam "
fluebant increduli & perfidi, fidem veritatis, etiam Chritianos ee debere.
XX. His illi retufi & revii, pot
Martyris probaturi. Egrediebatur de
carcere Dei Teftis, jam ad carcerem quam nihil per fuadelas obtinere po
non reverfurus , Communis omnium tuerunt, ad crudeliorem fe mifericor

magna ltitia, fed magis ipe habebat diam contulerunt, certi eum a propo
in animo certum, quod & fides pro fito voluntatis fu vel tormentis depo

pria, & petitio anteceorum fuorum ni poffe. Et cum admoveri juffus effet,
extorqueret Prfidi , vel invitam li interrogatus a Prfide, quare mentire
cet populo reclamante, fententiam. tur fe diaconum, cum non effet ; men
Unde & occurrentibus fratribus, & fa

tiri fe negavit. Et cum Centenarius


lutare cupientibus fide tota polliceba diceret notariam " fibi datam effe, qua
tur, quod in Fufciano cum omnibus contineretur eum fingere; repondit:

pacem faurus effet. O magna fiducia, An non eft veri fimile me mentiri, & il
fides vera! Ingreffus deinde prtorium, lum verum dicere, qui notariam falam
cum miraculo omnium in cutodiarum dedit ? Et cum, reclamante populo ac
loco tabat, exfpetans donec vocaretur. dicente: Mentiris; iterum a Prfide
Auster rei jsta
XIX. Illic nos in latere ejus conti interrogaretur, an vere mentiretur; re
fre/rri.
tuti eramus, juncti penitus hrentes, fpondit: Quod ef, inquit, compendium
ita ut manus manibus teneremus, ex mentiendi? Ad hoc populus exapera
hibentes Martyri honorem & contuber tus, torqueri eum iterum clamoribus
nii caritatem. Ibi eum difcipuli ejus potulavit. Sed Dominus qui fervi fui
fuadebant cum lacrymis etiam, ut pr fidem jam in carceris pnis plene fcie
fumtione depofita, acrificaret inter rat, non et paffus probati Martyris
dum, potea quidquid vellet faturus: corpus tormenti alicujus vel levi lace
nec incertam illam & fecundam mor ratione pulari. Cor enim regis ad fen

tem plufquam prfentem vereretur. tentiam flatim flexit, & tetem fuum,
Et hc gentilium verba funt, qui dice ufque ad mortem fidelem, confum
bant " ultimi furoris effe, magis mala mato curfu & agone perfeo coro:
mortis timere, quam vivere. Sed ille I) A W lt.
gratias agens, quod pr annicitia dare,
XXI. Exinde jam gaudens, quia per
quantum in ipfis erat, confultum ibi fententiam datam paffionis fu erat cer
vellent; tamen de fide & divinitate non tior, & tam jucundo colloquio frue
tacuit, dicens, multo melius effe primo batur. Et ic effeum et ut juberet
in loco, quantum ad libertatem integri. hc cribi, & ad propria verba conjun

tatis pertineret, occidi, quam lapides gi. Addi quoque ofteniones fuas voluit,
qua
44 Cod. Remig. Prefdir.
:45 Nomen alicujus loc i publici; Sur, habet , Fufravo .
46 Edit. uno verbo cond feipuli. Certe Flavianum honlinem fuie

Plebi acceptnm , ex his omnibus patet, qui cum diaconus fuerit,


potius dicipulos qui eum a paffione revocare conarentur; quam con
difcipulos habuie gentiles, existimandus est.
47 Cod. Noail. futurus .
48 Cod. Remig. que gentilium verba /unt , dicebant . Infra
Bolland. habent , magis mortis modum timere, Surius, magis morten

malle timere , fed Pro timere legendum putat, tennere. Raronius te


mere . Sed erfi verba incerta, fenfns nihilo minus certus est.

49 Edit. divinitate quid/entiunt .


5 o Edit. conf.icm.ti.am .

5 1 Notaria et cripta relatio jadici offerenda . Vide Augutin. &


alios a Baronio laudatos ad annum 26 a. num. 25. Hc ab aliqui
bus dicitur notaria, uti hic habet confianter cod. Rennig. Utrani
que lectionen habent codd. fcripti Collationis Carthag. uti moner
Et quident utraque bona et. Videfis Cangianum
3 Sic cod. Remig. Ceteri n carcere plexi/stme feieat .
53 Edit. etiam .

E T S E L E C T A SS. Montanas, Lucius, &c.


quarum pars

2 o7

ad moram bidui pertine cum ad Prfidem admotus effem, pro

: " "-ret. Cum adhuc, inquit, Epicopus noter


folus paus fuiet, oftenum et mibi boc,
qnaf Cyprianum ipum interrogarem,
an pati iius doleret ; cilicet Martyr fu
turus, de paionis tolerantia conule

duci julfus fum. Et apparuit ubito in


medio plebis mater mea, dicens : Lau.

date, laudate , quia nemo fie marty


rium duxit. Et vere nemo fic. Nam ut

omittam carceris abtinentiani fingula


bam. Qui mibi repondit, & dixit: A rem, ut accipientibus ceteris vel mo

lia caro patitur, cum animus in calo et. dicum cibum, qui de fordibus penuri
Nequaquam corpus boc fentit, cum fe Ficalis exhibebatur; folus fe ab ipfo
Deo tota mens devovit. O verba Mar

modico continuit, tanti habens jejuniis

tyris Martyrem cohortantis' Negavit multis & legitimis fatigari, dummodo

effe in paffionis iu dolorem, ut qui alios viu proprio faginaret.


& ipe habebat occidi, animari con
XXII. Ad illa veniam, quod folus
stantius poffet, quod nec parvum fen quod fic, quod cum tanto honore de
fum doloris in paffionis iu " timeret. dutus et, quod a tot Sacerdotibus co
*

Dreiftur

/w

plicium .

Potea, inquit, cum plures paterentur, mitatus ejus diciplinis omnibus ordi

contrifiabar in vifu nostis, quod quai a natus , ad intar ducis dirigi meruit.
collegis meis remanfiem. Et apparuit Sic regnaturum cum Deo Martyrem,
mibi vir quidam dicens: Quid contrifia jam piritu ac mente regnantem, etiam
ris ? Cui cum cauam trititi me di itineris tota dignitas exprimebat. Sed
cerem, ait : Contriftaris 3 Bis Con nec de clo tetimonium defuit. Im

feor es, tertio Martyr eris per gladium. ber largus & lenis temperato rore de
& fic impletum et. Nam confeffus fcendens fluebat, ad multa proficiens.
Chritum primo fecretario, fecundo pu
blice, reclamante populo, juflus reclu
di,a collegio fuo fecundum oftenionem
fuam remanfit; & productus pot con
feffiones duas, tertia paionem perfe

deinde ut divertendi daretur occafio,

tem convalecerem ; video ad domum

XXIII. Sic confummatis omni

Primo ut gentiles perniciter curiofos


interventu pluviae refrenaret - Tum

& facramentis legitim pacis nullus


profanus arbiter . Et quod
cit. Deinde, inquit, cum jam SUCCES Flavianus ipe ore fuo dixit, adhuc plue
g., SUS PAULS " cum comitibus uis bat, ut dominic paionis exemplo, aqua
coronati fuient, & ego pot infirmita fanguini jungeretur.
meam venie Succeum epicopum, vultu bus fratribus, & pace perfea, pro
pariter, & cultu nimis claro, cujus effi ceit e ftabulo, quod Fuciano de
gies difficulter agnoceretur, eo quod car proximo junctum eft. Ibi cum edi
nales oculi angelico plendore rutilarent. tiorem locum & fermoni aptum con
Quem cum vix agnocerem, ait mihi : fcenderet, filentio manu fao, huju

Mius fum nuntiare tibi quia tupaurus modi verba dimiit : H A B E TI s , in


es. Hoc cum dixiet, ftatim venerunt quit, fratres dile&tiflimi, N o B i scU M
duxerunt me in locum quemdam, ubi

Parern nn##ti s
P A C E M , S I N o V E R I TI S E C C L E commendut
.
s . c F , I L

erat fraternitatis multitudo colleia. Et

NIS U N I T A T E M SERVAVERIT1S.

duo milites, qui me perducerent. Et per

Ne
54 Cod. Remig, feiebat.

55 Vide notas in Acta SS. Jacobi & Mariani fupra pag. 19?.
5 6 Edit. quid triffaris ?

57 Sic cod. Remig. Ceteri , tertio.

38 In plerique Martyrologiis die 19. Jannarii plures martyres A


fricani recoluntur, inter quos occurrunt Paulus & facceas . Ibi
tanien Succefus nom dicitur epicopus, nec aliorum dignitates ex
primuntur. S. Cyprianus paullo ante paffionem epit. 8o. alias 82. Suc
ceunt monet de iruminenti perfecutione . Is videtur effe ucce.
fas ab Abbir-Germasieiana urbe Africas in Zeugitana provincia, qui
nter alios epicopos in Conc. Carthagin enf. de hreticorum baptif
nuo fententiam

. .

In cod. Noail. dcfunt hc verba cum comit i

us fuit . Et infra cod. Remig, habet, carwates orutos argelico plen

dere pereutere.
59 Edit. adduci .

eo Edit. femel, laudo te .


61 Edit. difriplinis omnibus ordinatir. Forte legendum, ejus di
fripulis onunibus ordinatis. Cod. Rennig. fic num. incipit , Ad illa
venio .

62 Cum mempe fefe ofcularentur Confer. Asta SS. Perpetu & F


licit.num. 21. fupra pag. 38.
6; Boll. confirmatis .

64 Edit. Hec noveritir, F. D. quod nobifrun habetis , Ac Eccleste


noveritis parem Gcs Cod. Remig. non habet hac verba , noteritis
Ecclefie pacem &c.

2o8

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Nec putetis pauca ee qu dixi, cum & Deinde ad locum vi&tim, perfeo
Dominus noter Jeus Chritus paioni fermone decendit: & ligatis oculis ea
Johan. 13: 14.

proximus, bc eadem fie proecutus: Hoc parte, quam Montanus fervare ante
eft, inquit, mandatum meum ut diliga biduum jufferat , fixis tamquam ad

tis invicem, ficut dilexi vos. Et fupre precem genibus, paffionem fuam cum
mum adjunxit, & in tetamenti mo oratione finivit. O Martyrum glorio

dum ultima fermonis fui fide s figna fa documenta! o tetium Dei expe
vit, quod LUCIANUM Presbyte rimenta prclara, qu ad memoriam
rum commendatione pleniffima profe poterorum cripta unt merito , ut
cutus, quantum in illo fuit, facerdo quemadmodum de cripturis veteribus
tio deftinavit. Nec immerito. Non

exempla, dum difcimus, fumimus;

enim difficile fuit, piritu jam clo & etiam de novis aliqua difcamus.
Chrito proximante, habere notitiam .
65 Cod. Remig. fidem .
6 Nondum quiquam in Cypriani locum electus fuerat , cui re
vera Lucianum fucceffiffe refert Baronius an. 2 z. n. n. 3o. Opta

tus videtur confentire lib. r. contra Parmenianum .

67 Edit. muodo conferipta funt , ut Co-e.

A D M O N I T I O

In martyrium Sancti NI CEPHOR I.


I.

N aliis Martyrum Atis fummam

erga Deum amoris vim admiramur;


ex ittis autem fratern caritatis neceita

verfum occurret , id ipfum in notulis ap


poneinus.

2 Nicephori memoriam apud Grcos *"*.

tem difcimus , fine qua nec martyrum, celebrem effe conftat ex eorum Menolo

nec vera amicitia conftare potet, quando giis aliifque libris eccle fiaticis, in quibus

quidem tete Johanne apotolo epift. 1. ca hujus beati Martyris fetum die nona Fe
pite 4. Si quis dixerit quoniam diligit Deum; bruarii recolitur. qua die Mena excua
& Maximus Cythereenfis ejudem paffio
nis compendium ex Ais defumtum ex
hibent. Ex iidem Atis egregiam oratio
nem contexuit Johannes Sardius epifcopus,
qu ab Henfchenio loco fupra laudato in
tati retituit Godefridus Henfchenius, ac tegra latine refertur: at ea grce in codd.
a fe fic reftituta , adjuntis altero chara mff. ex quibus A ta defcripimus, habe
tere Metaphratis additionibus, ad diem tur. Ejudem Martyris meminerunt ali
nonam Februarii edidit. Verum idem vir quot Latinorum Martyrologia ad eam
"eruditus potea Rom exfiftens eorumdem dem, nonam fcilicet , menis Februarii
Atorum antiquam verionem in biblio diem,
theca Chritin Suecorum regin exfta
3. Verum nullus martyrii locum expref:
re deprehendit, quam domum redux to fit ante Simeonem Metaphratem , qui
mi 2. Februarii appendici inferuit . Nos Nicephorum In magna Antiochia Syria paf
autem practer hanc antiquam verionem , fum fuiffe affeverat. Verfio antiqua ex
quam in duobus codd. m: uno fcilicet bi mfl. codd. fupra laudatis fic incipit , In
bliotec regi , & altero hujus monafte partibus Orientis erat vir &c. at apud anti
rii fanti Germani a Pratis invenimus, ea quos Antiochena dioeceis, feu , ut vulgo
fratrem fuum oderit , mendax eft. Porro
hc fanti Nicephori Ata, qu a Simeo
ne Metaphrafte atque a Latino quodam
editore amplificata fuerant , ope cod. m .
grci bibliothec regi priftin integri

Nicephori
Asta .

......

dem quoque Ata, fincera quidem & fine tunc loquimur, patriarchatus, fpecialiter
ullo additamento grce defcripta, reperi Orientis nomine defignabatur. Ceterum
mus in duobus aliis mff codd. grcis opti Metaphratis fententiam in novum Marty

m not : quorum prior et bibliothec rologium Romanum inveta et, quam et


regi, alter vero ex bibliotheca Colberti iam recentiores fcriptores vulgo ample
na. Quare vifum eft, rejetis quibufcum
que additionibus, ea prout in iftis codici
bus habentur grce exhibere, fimul cum
veteri Latina verione, quam rejicere re

tuntur. Paffus et autem fantus Nice- re-ra.

phorus fub Valeriano & Gallieno princi

pibus, ut ipfa Aa tetantur; atque adeo


circa annum Chriti CCLX. quo perfecu
ligio fuit ob ejus antiquitatem. Si quid tio ab iftis Imperatoribus excitata maxi
vero alicujus momenti a grco textu di me fervebat.

CER

E T S E L C T A. S. Nicephorus .

2C9

C E R T A M E N

A O A H E I E

Anno Chriti
circ. 26c

, Sancti magnique Martyris NICEPHORI


R34
.
& contra injuriarum memoriam.
v

6T

, I.

I.

ex
cius. Erat autem quidam quoque cephorus
ansicis inimici .
alius, qui appellabatur quidem NICEPHO

8
)
o

, 7
*

--

----

,Y

----

e/

RUS. Erat vero ordine laicus, & admodum

s . )
,
c,

/

|-

e.

Rat quidam presbyter, nomine Sapri Sapricius r Ni

ambo fic mutuo diligebant , ut exitimaren

|-

|-

germanus amicus ejudem presbyteri. Seque

t.

tur effe fratres germani, nati ex uno utero,

. & adeo ut effet excellens amor eorum mu


*

|-


tuus. Cum longo autem tempore vixient
-",
, 8 a hac affetione, bono & honeto infetus hu
/

g , c mani generis inimicus, eis invidens, talem


/

----

*/

, inter eos peperit diffenionem; ut nec in pla


/

----

5 tea quidem vellent fibi occurrere, ex dmo


nico odio, quod inter fe invicem conceperant.
, .
2. !
II. Cum fatis vero longo tempore ita fui
V

----

Nicepho us fru.
, , fent affeti , ad fe rediens Nicephorus, & co fira
veniam pe
, gnocens odium effe diabolicum, rogavit a tit .
micos quodam , ut irent ad presbyterum
1

t/

/.

|-

c/

----

/*

Sapricium , & rogarent eum pro Nice


s, phoro, ut ei culpam condonaret, & eum p
,

\
e

*/

/ .

----

, - nitentia dutum acciperet. Ille autem noluit

|-

|-

J.
ei cc:ndonare. Is vero rurus miit alios ami

xy

|-

|-

s s 9 3 cos, ut ei reconciliaretur. Presbyter autem


\

Sapricius ne eos quidem rogantes audire futi

J
/
. }
, ,

ev

3)

"

e/

nuit . Rurus ergo Nicephorus rogavit alios

c quodam amicos, & milit ad ipum , ut ei


/

|-

*/

|-

dignaretur fui deliti veniam concedere : ut

8 ,
/

|-

|-

----

in ore duorum vel trium tetium taret omne Deut.


verbum. Ille autem cum effet duro corde &

,
,

*\

----

". .

--

implacabilis, & oblitus effet Domini notri

A 8 , g s
",

19: 15.

-|

Matth. 13.
,, , ) , Jeu Chriti, qui dicit, Remittite & remit
, , tetur vobis; & rurus, Nifi remiferitis ho
,, minibus delita eorum, nec Pater vefter c
letis remittet vobis delita vetra : omnibus
*o

* f \

|-

|-

~.

----

g, , 3, eum rogantibus & petentibus non condona


g 3 , vit. In primis autem pius & fidelis Nice
phorus, cum vidit Sapricium depexiffe com
/

*,

|-

e/

r/

|-

----

, 8 g, munes amicos, qui pro eo petentes ventam


, non acceperunt; ipe currens ad des Sapri
)

e /

cii, fe projicit ad pedes ejus, dicens: Condona

, ,
, mihi, pater, propter Dominum. Ille vero no
A)
r, \

r/

|-

8 , luit ei reconciliari ut amicus amico , & ma


, , 2.? xime cum rogaretur : cum deberet, etiamfi
\

non fuiet rogatus, a prima excuatione eum

|-

, , ' , accipere, ut Chritianus & presbyter, & qui


/

profeus erat fervire Domino.

6 .
5

c*

|-

3. ,
,
|

III. Cum hc autem ic fierent , repente


, g. N

exfiftit perfecutio, & apprehenditur Sapri

|-

*/

cius, & traditur Prfidi; & tetit ante ip

, fum & dixit ei Prfes: Quod et nomen


, . tuum? Ille autem dixit: Vocor Sapricius. Di
|-

*/

*/

*/

----

xy

|-

s:

cit Prfes ; Cujufnam es generis ? Dixit Sa


D d

pricius

Sapricitis pro f.
de apprehendi
til r .

A C T A

M A R T Y R. U M

S I N C E R A.
ct . :
$ ,
, s
6 . aj
) o
,
,
*

pricius : Sum Christianus. Prfes dixit : Es


clericus? Dixit Sapricius : Locum teneo pres

hujus regionis & finium Romanorum, Valeria


nus & Gallus ' , jufferunt, ut qui fe dicunt ef

3y

- fciat fe diverfis tormentis & fuppliciis ple

3 --

**

c/

|-

----

*/

|-

Si quis vero defpiciens refpuit hoc edictum ,

|-

|-

fe Chritianos, facrificent diis immortalibus.

/*

byteri. Dicit Prfes: Auguti noftri & domini

tendum, & fic graviima morte effe conde ,


mnandum. Sapricius autem adftans dixit ,
esnius Deus. Prfidi : Nos Chritiani Chritum Deum habe ...
mus Regem; quoniam ipe ef folus veru Deus, ,
/

----

t. . .

|-

xy

.. .. ~ . . .

ry

& creator cli & terr, & maris, & omnium , ,)


V

|-

----

qu funt in eis. Omnes vero dii gentium d g, ) , ' ,


monia, & pereant a facie univer terr.,
/

|-

|-

qui non pount alicui opem ferre ; aut ali .

quem ldere , aut impedire, cum fint opera ,


|-

|-

/p

"A

manuum hominum.

Torquetur.

|-

, , ,

4.
IV. Tunc iratus Prfes, juffit eum projici
in cochleam, jubens eam vehementer verfa ,
ri. Cum is ergo adeo acerbe & inhumane tor .

queretur, dixit Sapricius Prfidi : Carnis me . ~


*
habes potetatem ; anim autem me pote s
statem non habes, fed Dominus Jefus Chri a *, . col..
----

cy

. 2

----

*,

o ,

. *24
/

/*

----

|-

ftus qui eam creavit. Longo vero tempore

tortus futinuit tormenta. Cum vidiffet au .




,
xy
W
"

A Prafde

|-

--

--

lamf.

paruit , nec diis immortalibus voluit fecrifi

~ " "

.e

|-

|-


,
\
3

|-

|-

care, ut qui a fpe Chritianorum non tulerit ,


excidere, jubemus tradi fupplicio capitis.
.
5.
V. Cum ergo ipe effet egreffus, accepta
/

A quo frustre

tem judex eum non perfuaderi, tulit in eum


fententiam dicens : Sapricium presbyterum, , XZ
,
qui edicta contemnit Imperatorum, & non
:

|-

|-

xicephrus petit coronam;


martyrii fententia,
fetinaret
cletem , )
audivistet &
autem
fantusad Nicepho

veniens

en

r.

,
A

rus, currens ei proceffit obviam, & fe pro , , )


jicit ad pedes ejus, dicens : Martyr Christi ,
/

----

e/

|-

ignoce mihi , quoniam * peccavi in te. Ille au , , .


/

tem nihil ei repondit. Santus Nicephorus


eum rurus prvenit per aliam viam, & ei
occurrit priufquam ipfe egrederetur e civi
ate, & rogavit eum dicens : Martyr Chriti ,

xy

|-

----

?-

e1

/*

|-

|-

|-

ef

|-

e/

/*

.
.

tum eft: Petite & dabitur vobis; qurite inve 9, , ,


G"67"6"E

r In nostro cod. mf. Gallienus , & quidem restius.


2 Grc. i quid peetavi in te

3 Grc. non habet , odio,

--

/*

|-

|-

e.

----

e/

- \ x

>y

,
s, g ,
condona mibi ea quae in te peccavi ut bomo. Ec
, :J\}o

d.
ce enim de cetero, data ef tibi corona a Chrito, . do
quem non negafii, fed confeus es nomen eju fan , ium coram multis teflibus. Ille autem odio : ,
cor habens obccatum , neque ei dedit ve , ,
niam, neque ei verbum voluit repondere , ,! - -
- adeo ut ipfi litores dicerent fanto Nicepho j
ro : Tam tultum hominem numquam vidi- . .
mus. Vadit ad fupplicium capitis ; & petis , 8
veniam ab eo qui jam et moriturus? Dicit s ,
eis fantus Nicephorus: Nefeitis quid petam a
Confeore Christi; Deur autem feit . Et cum 5, ,
veniffet ad locum, in quo erat interimendus , g
Sapricius, rurus ei dixit Nicephorus: Scrip ,
Nantep;
*... / . et
/

: 7

r/

'
g,
)
V
f\ /

~ ~ A
/

Matth.

f\ \

E T S E L E C T A S. Nicepboru; .
2. I. I.
, , , rietir; puate & aperietur vobis. Sed eo hc
, . dicente, & qu funt his fimilia, non audivit
- -

|-

|-

---

avu

xy

|-

8, / ,
fvus & durus amicus; nec flexus et foda
.
1

|-

3/

; " lis afperrimus, ut afpis furda & clauda, qu


, non exaudivit vocem incantantium.

.
W

* Ced. Reg.
.

6.
*
* . ". . .

-.

VI. Propterea * & verax Dominus qui di

, xit, Si non remiferitis non remittetur vobis: Matth.,:.,..


, o, cum videret eum nulla tangi proximi mife
V

|-

*/

*/

3y

|-

g,
,

8
,\
* << /

\
!
W
/

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

ricordia, jure eum privavit regno fuo cle


fti : immo vero ille fe ipum alienavit a gra
tia cleti ' , & ab ternis Dei bonis, prop-s.r.l., sem

g % , ter injuri a fratre accept recordationem : ":".


/

|-

|-

& maxime quod in germanum & veterem


/

|-

. amicum fuiet animo crudeli, immani & ir.


reconciliabili. Tunc dicunt lictores Sapricio:
/

|-

ev

|-

|-

g,
*
/ .
" . )
S
/

|-

*/


,
/
*
,
*

|-

litores: Quoniam noluiti diis acrificare, fed

My

Flecte genua tua, ut caput tibi amputetur.


Dicit autem eis Sapricius: Quare? Dicunt ei

5 ' contemfiti editum Imperatoris propter ho


.
, minem, qui dicitur Chritus. Hc cum au
. diiffet mifer Sapricius, repondit lioribus,
. dicens : Nolite me ferire. Facio enim qu
, , g . jufferunt Imperatores, & diis facrifico. Sic
, eum excaecavit odium , & ab eo abduxit
' Dei gratiam. Qui enim per ejufmodi tor
, N ! menta non negavit Dominum notrum Jefum
, Chritum, cum veniffet ad finem mortis, &
/

*-

r/

|-

/*

|-

*-

|-

----

|-

*:

|-

a .

|-

|-

, , effet accepturus prmium & coronam glo


.
ri, negavit & fuit apotata.
/
/
7. \ /
VII. Hc cum audiet fantus
v

|-

r.

e/

Nicepho. Nicepbor 44.


, rus, rogavit Sapricium dicens: Noli, o frater, :" "
/

A .3

|-

3.

|-

* _

----

" .

*/

----

/-

|-

noli tran/gredi & negare Dominum notrum Je

----

----

,
, g,
' X ,
,
y

fum Chritum. Noli omnino, rogo te, ab eo defi


cere , & perdere clefiem coronam , quam per
multa acquifiiti tormenta & afflictiones. Ille

g , ' autem noluit eum omnino audire, fed con


7

|-

*g

|-

g , tendit abire ad interitum ultim mortis .


. qui tanti prtii gloriam in momento unius
hor itus gladii perdidit, re vera fuit mi
c

----

|-

|-

|-

|-

x.y

|-

----

8 " 7 fer exccatus ab odio 7 . Non enim audivit


, Dominum notrum Jefum Chritum dicen
.

,
,
,
9,

,
,
g,
, s,

tem in Evangelio: Si afferas munus tuum ad " ** **


altare, & recorderis quod frater tuus habet
aliquid adverus te, dimitte munus tuum an
te altare, & vade primum, & reconciliare

2, s. o fratri tuo, & tunc veniens offer munus tuum.


o x , Et rurus Petro principi Apotolorum, cum
, , rogaffet Dominum; Quoties fi peccaverit in Matth. ***
, , ; , me frater meus, dimittam ei ? Septies? Re

, fpondit Dominus: Non dico tibi fepties, fed,


, ' . feptuageies fepties. Ille autem mifer ne fe
mel quidem voluit condonare fratri fuo, &
, maxime petenti veniam & roganti. Et Do
o . , minus quidem noter & DEUS juffit ex ani- crua pa.
, mo condonare unicuique , & dimiffo mune
re quod Deo et offerendum , currere ad re
COI)Cl
4 Hunc locum ex cod. Colb. fic restituimus. In ed. Lat. Propter

ea verax et Dominus qui dixit : i non remiferitis hominibus delista


spram. Dominus cum vidiet cum -e.

, 5 Grc. . . . . gratia cetesti eo quod in fratrem Co maxime ger-

manum &c.
6 Grc. excecavit accepte injurie memoria.
7 Graec. ab accepte injurie memoria -

Dd 2

A CT A M A R T Y R U M SI NC E R A

2. I 2.

conciliationem. Ille vero ne fummis quidem tov sprra; 7P9FP4 . J,

labris condonavit ei quem poenit ebat, nec in


-

|-

|-

|-

:::

*-

***

see

animum induxit,ut ei roganti remitteret; ed :Maxt, * " .


claufit vifcera a fratre fuo: propterea clau- d.? #
f unt ei fores regni clorum, & receit ab p dv .
gratia divini & vivifici Spiritus, & perdi- , 7
/

CO

dit glorioam coronam martyrii. Quam ob i xpig tv Seis & ,

.;
g
ili
zezre; di
izder o.
cavea- Aerer is uapropie
ree
: rem, o dileki, nos quoque diligenter
-

|-

----

mus ab hac diabolica operatione " , odii, in- 3 arrei dd:Api, suis
^

1.

|-

- -

quam, & injuri accept recordatione, ut , '


-

-.

*/

/ .

r .

notrorum quoque peccatorum detur nobis su zvrz rvo zapa ut, fra huir a peat; 2 :
/

- -

|-

remiio a Domino Jefu Chrito , convenien.


-

2/

"

----

e.

Matth. s., . ter ei quod dicitur: Dimitte nobis debita no- , piv ta peiuara nuair - ziz;
stra. Fidelis eft enim qui promifit.

8. O d uzxprog Nixnpog eder Ez

VIII. Beatus autem Nicphorus, potquam

vidit trangreum effe Sapricium, dicit lito- , :

Ninthn -- ribus : Ego fum Christianus , credo in nomen sy o , )


Domini nofiri Jeu Christi, quem ile negavit. Me , .
ergo jam pro ipo ferite . Litores vero non au- u s *podgarz ,

7o

.1 Af -

fi funt eum ferire abfque juffu Prfidis. Mi- orat .


rati funt autem omnes , quod fe ita ad mor- uzov d u zvreg ri nog zapdoxer iau
tem tradiderit . Libere enim dicebat : Sum rv ei; r Xaoavr :Asya yap &rt geziz
Christianus , & diis ve/iris non Jacrifico. Unus vg eiu, .

autm ex lictoribus currens, renuntiavit Pr- ur paur az; 3 etxe z wysuri Af

fidi, dicens : Sapricius quidem pollicetur fe yar ri u Ezzpxue; zsro Geir rof;
diis facrificaturum. Eft vero illic quidam a- Seci; - &o; zur exe Gxav XavSavu

lius qui vult mori, propter eum qui dicitur ,


Christus, clamans & dicens libere: Chritia- zapingiz Ratzizr; ergu, Sa Tri; esi;
nus fum, & diis vefiris non facrifico, nec o ,
/

bedio editis Imperatorum.

3.

9. Og rrtz izsrev stysuv, izrazvaro

IX. Postquam hc audiit Prfes, in eum

tulit fententiam dicens: Si non facrificat diis xar dor A; or #2, wig Seo?;
V

immortalibus , prout jufferunt Imperatores, zpoz; uartz ?? agiv, de izg; XroS


jubeo eum mori gladio. Tunc accipientes ry. wa 2zr-A9rreg dzszegzxtrap rdy ytor N

cu, znana, fantum Nicephorum , eum capite trunca- znpov, xzra rho xsvr : #; euro; .
runt, ut Prfes jufferat. Et ic confumma- nog irsAetasn yto; Nixzpo;, graavrn;
tus fuit fantus martyr Chriti Nicephorus : dvA9cv el pzv; 42 z sa 75; ei; xpigov, }
& afcendit in clos coronatus per fidem in .
Chritum , caritatemque & humilitatem : , g
/

|-

|-

\,

ideo fuit redimitus corona martyrii, & di 8 , '


|-

gnatus et referri in numerum martyrum, ad udprva i gwae. SunS?za zzz"#9 w si izrai


d g /..
laudem & gloriam magni DEI & fervatoris do
.\
crita, Den notri JESU CHRISTI: cui gloria & poten , '
tia nunc & femper & in fcula fculorum , , , , u
Amen.
. .
|-

|-

--

----

|-

-, -7*

|-

|-

3 Grc. post operatione, habet omnibus condonemus ut e.

Anno Chriti

S A N C T I S

D E

9 Grc, Tunc abeantes , /austan Nicephorum espite tranearunt .

M A R T Y R I B U S

P R I SCO, M A L C HO & ALEXAND Ro.

P: equidem de his fantis Mar


tyribus habemus, fed tamen cum

Valeriani perecutione tres viri pot infignem

Chriti confeionem apud Caaream Palstine

certa fint, prtermittere non licuit. Hc ad befiia; damnati, divino martyrio coronati
debemus Eufebio Cfarienfi , qui de Va
leriani perfecutione lib. 7. Hift. ecclef. a
gens, Prifci & fociorum ejus martyrium
defcribit his verbis capite 12. Porro in bac
4

funt. Horum unus dicebatur P R I S C U S,


alter M A L C H U S, tertius autem A LE

X AND E R. qui cum in agro degerent ,


primum quidem je ipos infimulaje dicuntur

*.

|-

tamqamr
-

E T

S E L E C T A.

SS. Prifcus , Malebu &c.

2r3

tamquam ignavor ac defides: quod cum occafio tiunt Latini, quorum tetimonia congere
ipa cleti amore flagrantibus prmia ditri re non vacat. Certe S. Eligius in charta
bueret, ipi ceffurent , nec coronam martyrii pro monaterio Sollemniacenfi, illud in fu

prriperent. Inito deinde inter fe confilio, burbio Lemoviceni fitum dicit , quod ta
Cafaream profesti, judicem ipfum adorti funt, men duabus ab urbe leucis integris diftat.
eamque quam diximu fententiam exceperunt.
II. Porro cum ea qu ceteri fcriptores
Eadem habet Rufinus libro 7. Hit. capi & Martyrologia de iftis Martyribus ha
te 1 r. ubi hos Martyres adolecentes fuiffe bent, ex Eufebii verbis qu retulimus

defumta fint, inutile prrfus effet ea de

diit, & in /uburbano agello babitaffe. Cer


te apud Grcos, ut obervat Valefius in
notis ad cap. I 1. lib. 7. Hit. Eufebian ,
fuburbia, non folum ea qu urbi conjun

fcribere. Prifci & ejus fociorum memo


riam recolunt Ado, Ufuardus & alia vul

gata Martyrologia die 28. menfis Martii,


quamvis alii aliis diebus de iidem agant.

ta funt, fed etiam vici longo fatis inter


vallo ab urbe diffiti appellantur. Sic Ca
nopus dicitur fuburbium Alexandri ,
Daphne Antiochi , Septimum Contan
tinopolis &c. Eufebio & Rufino confentit

Eorum

Martyrium ad annum circiter

C C L X. revocamus , fiquidem Eufebius


eos fub finem perfecutionis a Valeriano
excitat paffos fuie innuat.

Nicephorus libro 6. capite 1 r. Nec diffen

{ .

"

'

In

D o N 1 1

Martyrium Sancti

CYRILLI pueri,

occurruntqu ad hanc

Bollandiani ad diem 29. ejudem ments


beatiffimi pueri Martyris paffio evulgavit, denuo hic recudi curavimus.
2. Ceterum fi conjeturis indulgere li
nem prmittamus . qu enim in ipius
#- T T Aud multa

famm caritatis & fortitudinis laudem cet, iftam beati Cyrilli paffionem, qu
dici pount, ex ipfa martyrii narratione per modum epitol confcripta fuit ; fans
funt repetenda. Optandum quidem fuif to Firmiliano Cfare Cappadoci cele:
fet, ut aliquem cod. mf. Grcum aut fal bri epifcopo tribuimus: tamet fi ad id con

tem Latinum nancici potuiffemus ad fa ftanter affirmandum certiora exfpetamus


andos hujus verionis nvos , quibus five argumenta . Interim ipiusCyrilli mortem
ob interpretis imperitiam, feu ob incu ad Decii aut Valeriani tempora revocari
riam excriptorum fcatere videtur: aft id poffe exitimamus: quem Cfare in Cap
genus monumenta , etiami incultis verbis padocia paffum fuiffe Martyrologium ve
prolata, negligere fas non eft. Hanc ita tus fanto Hieronymo adfcriptum , alia
que narrationem, qualem ex mf cod. Mar que nonnulla ad diem 29. Maii comme
i Velferi Patricii Augutani accepit Go morant, ut Henfchenius & ante eum Flo

defridus Henfchenius, ac in tomo 7. Maii

rentinius ad eamdem diem obfervarunt.


\
|

M A R T, Y
Anno chrifti
ire. C

fandi CYRILLI pueri.

* -

Ex tomo 7. Maii Bollandiani.


-----

I.M. M Artyrium fandi CYRILLI

litigabat. Novella enim atas beatifi.

: LVL pueri non jutum et ad vos, mi Cyrilli multum videntibus prfta- " ".
cariflimi Fratres, filere; ed maxime bat tuporem, fidei autem tabilitas mi
enarrare. Non enim fine nutu cujuf ra m (Chriti) laudem fenfatis... Ete
-

**

dami divini Spiritus, fed, fi eft vere di nim omni tempore Chritum nominans

cere & certiffime expromere, cum illo erat, & femetipum inde effe motum
Dominus concertabat, cum illo fides fatebatur : & plagis confixus & ver

contra iniquiffimos (judices)


*i -, ,

Care

bis territus, neque verborum minam;


neque

A CTA M A R T Y R U M SIN C E R A
neque afflitionis injuriam computavit; cipitur ligari follemniter, quafi ad mor,
2 I4

fed futinuit hc quidem libentiffime; tem deducendus. Ufque terrorem au


promte autem & aliud aliquid majus tem & justionem illud publicos (mini
malum exfpeabat. Cum autem cre tros) facere (Judex) prcipit, probatio
{cerent eis (animi) qui funt erga bo nem accipiens puer1.
nam fidem, & mulatores haberet mul

III. Quando autem neque lacryma

tos qui fimiles erant ejus tati; abdi tus puer nuntiabatur, neque ignem
cat eum quidem pater, domum ei clau metuens, in quem injicere hunc mina
dens, & qu in ea erant prorus abne bantur; ed paratiffime ad mortem per
L,....... gabat
Quidam
autem mirabantur:
in his lau gentem: iterum vocat hunc Judex, do
dabant ei.
patrem,
& valde
cere animatus & verbo fuadere fecun

**

(ipfe vero quafi nihilum reputabat ab dum folitum fibi morem. Vidifti , o
#

Muckris minas
tt .

dicari a patre ) & quod parva auferens puer, (inquit, ) ignem; viditi, o juve
ei, majora & utiliora ei provideret fides nis, gladium. Sobrius eto, ut (iterum)
habeas patris domum & fortunam....
qu in Domino erat, dicebat.
II. Hc agens in iram provocabat Qui repondit: Nocuiti, o tyranne, me Mr. .
Cfare Judicem, & vocans eum per revocans ; nocuiti, & pefime ge[fifti.
minitrationem militum, & terrens fi Frutra uccenditi ignem, fine cauagla
mul de judiciis, videbat quidem in dium acuifti. Multo major (eft) domus
principio eum non terreri (fed) omni quam habitare fetino : multo diviti
momento ab omni trepidatione fecu prfiantiores. Has accipere a Domino
curum (adtare, ) modica omnia contra accelero. Celerius me conumma ut cele
fidem computantem. Et indulgeo ti rius fruar. Et hc audientes adflantes
bi, inquit Judex, o puer, delia. Di lacrymabantur: puer autem lacrymas
mittit tibi & pater offenfam: in do horum inculpabat: &, Debetis, inquit,
mum fufcipit te. Licet tibi frui bona ridere, debetis deletari, debetis (me)
patris, fi fobrius fias, fi tibimet ipi des producere gaudentes ad patiendum. Ne
cogitatum. Beatiffimus vero Cyrillus: feitis quam civitatem babitabo: necitis
Gaudeo, dixit, cum pro bis mihi incre qualem fiduciam habeo. Concedite fie ex
patur. Ego enim apud Deum optime (re pendere vitam. Hc dicens ibat mori.
cipiar. ) Deleior domo mea privatus. Splendidus autem & peabilis erat;
Habitabo enim majorem & meliorem. non folum ei qui recepit hujus ani
Spontefio pauper, ut fruar divitiis (ter mam, fed & aliis qui Care habita
nis. ) Bonam mortem non metuo, (quia) bant, ipfum adjuvante qui regnat in
vitam provideo mihi meliorem . Hc fcula culorum. Amen.
dicens cum quadam deifia virtute pr

A D M O N I T I O

In vitam & paffionem Sancti FELICIS presbyteri Nolani.


r.

Antus Felix , Nolan Ecclei in cum plura cupientibus Paulinum ipfum


Campania presbyter, egregium en adire liceat, cujus opera magna cum dili

:: comiatem habuit fantum Paulinum ejuf. gentia nec impari labore emendata nuper
::::" dem urbis Nol antiftitem , qui poema Parifiis prodierunt.
tibus quindecim , qu Natales appellant,
2. Felicem fub Martyris titulo colit Ec- Fen, meny
hujus beati Martyris geta , fetivitatem cleia Romana in Martyrologio & officiis" '
& miracula celebravit. Ex iis autem duo eccleiaticis , quo etiam nomine fpius a
tantummodo felegimus, quartum cilicet beato Paulino donatur. quamquam ple
& quintum, nov edit. qu beati Felicis rique alii fcriptores , & quidem antiquio

vitam, confeiones & mortem continent; res, eum folummodo Confeorem appellent.
Uter

E T

S E L E C T A

S. Felix Presb. Nol.

2I5

Uterque titulus ei competit. nam, ut ait operibus, ex quibus ipius fanti Felicis vi
tam integram Gregorius Turonenis lib. I.de

Paulinus Natali 1 I 1. nov edit.

Celeliem nastus fine fanguine Martyr bo gloria Martyrum cap. Io4. Venerabilis Be
norem ;

da, & Marcellus presbyter collegerunt .


Nam Confeor obit , panas non fponte lu qu omnia apud Johannem Bollandum ad
cratus .

Ejus fetum Martyrologia vulgata, cum


antiqua , tum recentiora , die 14. menfis

diem 14. Januarii reperire licet.


4. Verum negotium aliquod faceffunt unrelice
plateria
um consta ti .

qu Ado aliique nonnulli criptores refe

Januarii celebrant , quo item die ipius runt, Felicem fcilicet in loco qui in Pincis
memoria in vetutiffimo Kalendario Car dicitur, fepultum fuie ; hreticis invi
thaginienfi recolitur : ubi ne forte hic Fe tiffime retitiffe , alium fratrem Felicem
lix cum aliis ejufdem nominis Martyribus etiam ditum & martyrem habuie, alia
Felix alij
Afer.

confunderetur , fic habetur xv 1 1 1. Kal.


Feb. fantii Felicis Nolenfis. Alius autem eft
Felix, quem fantus Augutinus ferm. I 27.
n pfalmos commemorat , hinc emendan

que ejufmodi permulta. Sed procul dubio

tur. nam Felix ille de quo in eo fermone


Augutinus agit , ad tormenta dilatus , in
carcere alio die inventus et exanimis num. 6.
ifque videtur effe, quem Thimif paffum

quinque bafilicas recenfuerit ad hujus fan

ifti auores ex pluribus unum conflorunt


Felicem , aut faltem eorum Aa fimul

mifcuere. Nufquam enim Paulinus, loci


dus et Ado, qui hunc Augutini locum in Pincii diti meminit , quamvis quinde
Felici Nolano attribuit. Quod vero di cim poematibus Felicis geta , mortem,
verfi fint, ex ipo Augutino facile proba fepulturam & miracula prtrinxerit, &

***

ti tumulum contructas . De his vide

potiffimum Natalem v 1. Difficultatem non

folvunt qui locum in Pincis dictum prope

fuie v I I I. Idus Novembris Martyrolo urbem Nolam, & alium ejudem nominis

gia memorant. At certum et Felicem No Rom excogitavere: cui rei afferend ali
lanum, perfecutione fedata , fenem in pa quod proferendum effet antiquitatis monu
ce Ecclei obiiffe.
JF. August inns
Felicem No].
la
ad .

mentum. Unde fatius et fateri, Felicem,


3 Laudavit tamen Augutinus Felicem qui Rom in Pincis celebrabatur, diver
-

Nolanum aliis in locis, ut cum ait epift. fum a Felice Nolano fuie. Utrum vero
78. nov edit. ad Clerum & plebem Hip ex his duobus fantus Damafus Papa ce
ponenfem num. 3. multis effe notam fansti lebret Carmine fexto, afferere non aufim.
tatem loci, ubi beati Felicis Nolenfis corpus Felicem quippe Nolanum Rom etiam
conditum ef. ad quem locum miit Bonifa notiffimum fuie paffim afferit fanus
cium presbyterum, ut coram beati hujus Paulinus, ejufque miraculorum famam uf:
viri epulcro fe a crimine , quod ei impu que in Africam pertigiffe ex fanto Augu

tabatur, juramento purgaret . Ejudem ftino uperius annotavimus. Porro prter


beati Felicis meminit fantus Dotor in li hos Felices alium item Felicem Nol &

bro oto Qutionum ad Dulcitium, quft. Rom celebrem agnofcit Johannes Bollan
2. & in lib. de cura gerenda pro mortuis cap. dus, cui Ata attribuit qu apud Adonem
1. quem quidem librum fcripfit , ut ipfe
met tetatur, a beato Paulino Nol epico
po interrogatu, utrum profit cuique pot mortem,
quod corpus ejus apud fanffi alicujus memoriam
fepeliatur . Cui interrogationi occafionem
prbuerat vidua qudam, qu materno at

notro Felici Nolano adcribuntur, eum

que Felicem alterius Felicis, qui cum A


dauto Rom paffus et, fratrem fuiffe di

cit in notulis ad num. 1. fed quo funda


mento? Felicis & Adauti fepulcrum fuis
curis a Vero presbytero compoitum fuiffe

que pio affestu defideraverat, ut ejus filii de affeverat fantus Damafus Carmine 24. at
funti cadaver in beatiimi Felicis confeoris de Felice hujus Felicis fratre nulla mentio
bafilica poneretur. Ejudem libri capite 16. eft. Tandem iis, qu Ado afferit, Felicem
ex beati Felicis miraculo probat Auguti invitiime breticis reflitie, videtur con
nus mortuos vivis adefle his verbis : Hinc

fentire Sacramentarium Gregorianum in

folvitur illa quaeflio, quomodo Martyres ipis Mifta fanti Felicis , ubi hc in Prfatio
beneficiis, quae dantur orantibur , indicant fe ne habentur: Vere dignum.... & confeionem

interee rebus humanis, fi neciunt mortui quid fani Felicis memorabilem non racere qui nec
agant vivi. Non enim folis beneficiorum effe bareticii pravitatibus, nec feculi blandimen
tibus, verum etiam ipfis bominum adfpctibus tis a fui flatus restitudine potuit immutari ;

confeorem apparuie Felicem, cujus inquilina fed inter utraque dicrimina veritatis affertor
tum pie diligis, cum a barbaris Nola oppugna firmitatem tuae fidei non reliquit. Ejudem
retur, audivimus non incertis rumoribu, fed fanti confeionem & facre fidei largitatem

teftibus certis . At de eiudem fancti mira


culis plura habes paffim in beati Paulini

laudat Mifale Gelafianum : fed nihil de


hreticis habet,

5. Cer

C CC C C L L C C L C C L L L CL L L

000

0S LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLL LL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLS

LLL LLLLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLS
LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLL L LLLLLLL LLLLLL LLLL LL00S LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS aLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL
LL LLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLL
LLLL LLL LLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL S LL LL LLLLLLL LLLLS LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL CLLLLLL LL LCCS
LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLS

LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLLL LL CLLLLLLLLLLLL LLLLLLL

kS kAAA AA LLLLL LLLLL LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL

LLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLS 000S LLLLLL

LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLL e
LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLLS LLLS
LLLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LL LL CS LLLS 00 LS LL 000S L LLLLLLLLLLL LLL

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL 00S LLLLLS


LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS

0S LLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS

LL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL s

LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL


LLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LL LLL L LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL GG LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL S LLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL
LLLL LLLLL s LLLLLLL S LLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLS
LLL
LLLL LLLLL LL LLL LLL LLLLLS LL LLLL LL LLL LLLS LL LLLLLSLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LCLLLL LLL LLLLL S LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLS
LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL
LLLSLLLLL LL LLLLL G LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLLLLL LLLLS
00L LL LLLLLLLL LLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLS LLLLLLLL L LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS

LGGLLLL LLLLL
L LLLLLLS

Tkk

0 LS LL

LL

L c G

LLLLLS0 LLLLL

LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLL LL LLLLLLLLL

0S

LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLS LLLLLLL LLS LLLLL LLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLL

SLLLLLE LLLLSL
LLLLLLL0 CLLLLS

LLLLLLLS LLLLL LLLLLS L LLLLLLLLL LLLLLLL

SS

LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLS LL

LLLLLLLL LLaaLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS


LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL

S LLLLLS
S G

LLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LL LLLL LLLLL

LLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS

LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL


LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLL CCCLSSS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS


LLLL LLLL 00S
LLHHY0S

LL LLLLLS 0S LLLLLLS L LLLLLLLS L LLLLLLLLL LLLLLS


LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS
L LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

SLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL

LLS
LLL
CCCS

LLLL LLLL LLLLS LLLLLL

S LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLS

E T

S E L E C T A

S. Felix Presb. No.

2 17

Et tuus et nobis nido finus; hoc bene foti

Crefcimus, inque aliain mutantes corpora formam,


Terrena exuimur tirpe ; & ubeuntibus alis
2.O

Vertimur in volucres divini femne verbi;

Te revelante jugum Chriti leve nofcimus, in te


Blandus & indignis, & dulcis Chritus amaris.
Ifta dies ergo & nobis folemnis habenda,
Qu tibi natalis; quia te mala notra abolente

Occidimus mundo, nafcamur ut in bona Chrito.


Surge igitur cythara, & totis intendere fibris:
Excita vis anim tacito mea vifcera cantu.

Non tacita cordis tetudine, dentibus i&tis,

Pulfet amor lingu, pletro lyra perfonet oris.


3o

Non ego Catalidas vatum phantamata mufas,

Poeta rejestiu
Prophanis faere

Nec urdum Aonia Phbum de rupe ciebo.

Carminis incentor Chritus mihi: niunere Chriti

Audeo peccator fantum & cletia fari.


Nec tibi difficile, Omnipotens, mea folvere dotis
Ora modis, qui muta loqui, fluere arida, folvi . . . .
Dura jubes. Tu namque afinam reboare loquendo, . .
Perfectamque tibi latentes condere laudem
Fecifti, & olidam folvifti in flumina rupem,
Et terram fine aqua fubitis manare fluentis
Juffifti, deferta rigans in pem populorum,
In quorum arentes animas pia gratia fluxit,
Quos Chritus vivo manans petra fonte refecit.
Unde ego pars hominum minima, ito munere fretus,
Roris, Chrifte, tui vivos precor aridus hautus.
Da verbum de fonte tuo: tua non queo fari
Te fine. namque tui laus Martyris & tua laus et,
Qui facis Omnipotens homines divina valere,
*

4O

Num. 22: * 8.

Pfann. 8. 3.

Fortiaque infirms fuperans, de carne triumphas ,


Aerios proceres vincens in corpore notro.
5o

Feeis genus.

Quare ades, ut duce te repetens ab origine pergam


Felicem narrare tuum, cui nobile duum

Ex oriente genus. nec enim magis altera tellus


Felicis patriam decuit, quam qu Patriarchas,

Quque pios tulerat, Chriti facra vafa, Prophetas.


Unde & apotolicis fundens fua flumina linguis,
Totum Evangelii fonus emanavit in orbem.
Debitus inde Deo Felix, genitore profeo
Italiam necdum genitus, tamen in patre venit:
Civis ut affeu notris oriretur in oris;

Nec cuiquam natum nifi nobis e meministet.


Sic pater Abraham Domini prcepta fecutus,

Mutavit patrias externo cpite terras;


Depofuitque facrum Chananis femen in arvis,

Unde peregrinas ubeunte propagine terras,


Myftica
? Castalius fons in Parnaff radicibus Mufis facer, fic distus a Castalia Virgine qu Apollinem fugiens prcipitata, verfa et in fontem,
de
quo Virgil. 3. Georgic.
3 Aonia regio

montana Boeoti, ubi alius fons Mufis etiam facratus,

unde dist funr Aonides. vide Juvenal.


4 Cod. Corb. Fortiaque iwffonis Juperans de earne triawphos ; &
dcest equens verfus.
-

E e
|

A CTA M A R TY R UM SINCER A
Mystica Felicem nobis tranfmifit origo,

W2 F8

Quem perfesta fides illa radice profestum


Prodidit, ut nobis effet pia vena fidei.
Felix nunc etiam pofita cum carne quiecit,

spiritus in Chrito vivens operantibus alt


7o

Virtutis meritis Abrah femine mutat

Duritiam lapidum, quos fufcitat in bona vit.


Hac igitur genitore Syro generatus in urbe,
Dile&am coluit patri fub imagine Nolam,
Sede beans placita: multoque relius in auro,
Dives opum viguit, quamvis non unicus heres.
HERMA cum fratre fui cognomine patris

Felix en Hr
mia patre Syr
Nola mat* .

"

' -.

Terrenas divifit opes ; cletia folus


Obtinuit Felix; geminos fententia difcors
Divifit fratres: Hermiam mundus abegit,
8o Felicem Chritus fibi futulit. ille caduca

Maluit, hic folida; prfentibus ille cohfit,


Ite folum clo vertit, patrimonia regnis:
Ille heres tantum proprii patris, ite coheres

Chriti. Sed quis tam variam miretur ab uno *


Sanguine progeniem, veterum inter fana parentum

Harmia fratr
as rrd:* .

Pignora, qui relegat populorum

duorum

Fcundam pugnas uteri doluife Rebeccam ?


Conquetamque Deo gravidi luamina ventris?
Cum jam tunc fremeret fan intra vifcera matris,
9o

Qu nunc intra uterum mundi difcordia fvit.

Hipida Judis hirti feantibus Efau


Perfidia, additis populo fervire minori.
At nobis lvem per lenia pacis Jacob
Qua via lucis agit, meliore fequentibus ortu .
Ergo pari difpar fratrum de fanguine fanguis

Hermias, velut afper Edom, terrena fecutus,


Squaluit in vacua captivus imagine mundi,
* Car.

Duraque Idumi prlegit rura parentis,


In gladio vivens proprio, vanque laborem
1 oo Militi terilem tolerans, qui * Cfaris armis

qua,

: :

Succubuit, privatus agens ad munia Chriti.

At meus terni fatus arma capeffere Regis,


In patris Irael migravit nomina Felix:

Sefeque a puero pia mens cletibus edens,

Intituit fervire Deo; nec gratia pauper


Adfuit, & quantum fitiebat corde capaci
Lucis hians animus, tam largiter influa traxit
Dona Dei. Priimis Leor fervivit in annis.

Fit LeRoy
Exereta

Inde gradum cepit, cui munus voce fideli


1 I o Adjurare malos, & facris pellere verbis.
Saterdos.

A
v

Quod quia perpicua meriti virtute gerebat,


Jure facerdotis veneranda infignia nan&us:
Mente loco digna meritum decoravit honorem.
sed

Nulfa kfc nentlo alterius Felicis hujns fratris, quem aliqui ntrudunt veluti alium Martyren.

E T S E L E C T A

S. Felix Preib. Nol.

2. I 9

Sed ne fola facrum caput infula comeret illi ;


Extitit & potior geminand caufa coron,
Dira profanorum rabies exorta furorum:

Cum pia facrilego quateretur Eccleia bello,


Prcipueque illos populo depoceret omni
Impietas, quorum pietas infignior effet.

i2o Tunc fenior fanctis Nolanam legibus urbem

MAXIMUS e placido formabat Epicopus ore,


Presbytero Felice potens, quem mente paterna

Complexus veluti natum, fedifque fovebat


Heredem: fubita fed tempetate fugatus,

Non cedente fide, petiit deferta locorum.


Tuncoppofitus
magis atque
magis,
qufitofidei
antiftite, Felix
Claruit
gladiis,
folufque

Fugit parferatio
se rritsfes

Invidia affetus: nec pectabatur honore;


Major honore fides, tantum quia caufa fidei.
r 3o Tunc petitur, fua cum draco lividus excitat arma,

Proruere id cupiens, quo furgimus, & cadit ipe.


Ergo truces pnas, fugiente antiftite, folus,

Vel primus de plebe, quai de corpore vertex,


Complectitur Felix. Hunc omnes vincere certant,

Et
quafi
prcelfam
in mnibusvio,
arcem
Faa
mole
petunt, obfeffis
cujus munimine

Cetera jam facili cadat urbs protrata ruina:


O digna infidis dementia! creditur uno
Extinguenda fides, totus quam credidit orbis.
I 4o Heu mifera impietas! infernis cca tenebris,
Quo ruis? in quem tela moves? an credis in uno

Mortali contare Deum? & fi corpora folvas,


Vim fimul & mentem divinam poffe aboleri,

Qu mundi per membra meat, qua nafceris ipfe,


Indignufque aleris, cujus de numine pendet
Vincere vel vinci, cujus virtute vel unus

Forior innumeris; pietate armatus inermi,

Armatos ferro, ed inermes petora Chrito,


Profternit fuperante fide, qu confcia veri

15o Cletis vitam prfenti morte futuram


Comparat, & vito vitricem corpore mentem
Lta Deo referens gaudentibus invehit atris.
Quid juvat ergo pium tanta quod mole furoris
Felicem, vefane, petis? manet intus operto
Mens invia Deo. Nec jam tibi fola refiftit

Terreni natura hominis: Deus ipe repugnat

Quem petis, atque tuis, ferpens antique, venens


Ipe offert fe per famulorum corpora Chritus:
Teque tuis neens laqueis, in cde fuorum

i 6o Sternit, per mortis pciem de morte triumphans.


Sed fera corda fuus timulis furialibus error

Sanguinea flagrare fiti, anctumque cruorem


Urgebat

|-

Maximi , feu Maximiani epifcfi Nolani festum vulgo in Martyrologiis die 15. Januarii recolitur. Celebratur tamen Eccleia ia
Nolana die 7. Februarii.
Ee

2 20

A C T A M A R T Y R U M

s1N cER A

Urgebat, veluti celeris depocer Palmam


rgo ubi acrilegos excepit Nola furores,
Felix quaritan,

Intentofque piis expavit civibus enfes,


Quritur excuffa Felix venerandus in urbe.

Nec refugit, celfo jam fpirans fidera flatu,


Et tacitis acuens timulis in prlia mentem,

Impavidus trepidum fervabat pator ovile, .


17o Exemplo Domini promtus dare grege vitam .
Ergo alacer fvos pertat quai murus in hoftes,
Et canis, florente fide, revirefcit in annis:
Totus in aftra animo, Chriti memor, immemor vi,

Corde Deum getans, & plenus peora Chrito.


Nec jam fe capit ipe: facer majorque videri
Sidereumque oculis, & honorem fulgere vultu.
Ilicet arripitur gaudens; fvifque furentum
Aprehenus

Protrahitur manibus. fed qui mos hoftis iniqui

Cui potior labor et, animas quam corpora notra


18o Perdere; dilatum gladio terroribus ante
Tendat, & in mortem furgit gradibus pnarum.

Primus fupplicii de carcere texitur ordo.


Ferrea junguntur tenebrofis vincula clautris;
Stat manibus colloque chalybs, nervoque : rigefcunt
ElaniMar sts
sareere, a

Diducente pedes: ternuntur fragmina tet,

terquener.

Arceat ut omnum poenalis acumine leus.

Nec requie tamen et vacuus, nec luminis expers


Confeffor, cui jam ociatus in omnia Chritus

Compatitur, virides gravior cui pna coronas

19o Multiplicat; patiante polum qui mente peragrat:


Seque ipfum, vinto quamvis in corpore, liber
Spiritus antevolat ummi in penetralia Chriti,
Prmeditante anima certis ua prmia votis.

Ergo beata facris Felicem paffio poenis


Urgebat gravibus vinclis, & carcere cco:

Quantafque ex homine induerat caro fubdita pnas;


Tantas a Chrito recipit patientia palmas.
Maximus interea folis in montibus ger,
Contentus fugiffe manus, feraliaque ora
Maxime alef
ttnte.

2oo Carnificum, diverfa at non leviore ferebat

Martyrium cruce, quam fi ferro colla dediffet,


Membraque tormentis, aut ignibus: acrior illum

Cura fua gregis urit & afficit: uritur igne


Frigoris, & gelido cli de rore rigefcit,

Panis inops tetique fimul, notemque diemque


Pervigil intenta jungit prece tempus utrumque.

Dumofa dum tratus humo compungitur artus


Sentibus, & mentem curis, intuque forifque
Dimicat, & ruris fpinas in corpore perfert.
21 o Trititi patitur pinas in pestore mto:
Duris dura tegens, cruciatu mentis acerbo
----

z Quid fit nervus jam expofuimus fupra pagina 35.

ET

S E L E C T A.

S. Felix Presb. Nol.

22 E

Membrorum tormenta levat, fenfumque doloris


Corporei excludit cordis dolor - Attamen gra
Materies terr (licet inconcufla maneret

Vis anim, pernente fide labentia carnis)


Via hieme atque fame, duroque attrita cubili,
Deficiente fuam linquebat corpore mentem.
Altius e vacuis feffi fenis

t medullis

Frigora pellebant glaciato fanguine vitam.


22o Mota Patris fummi pietas antiftite tanto,

Non tulit obcuro confumi funere corpus,

Quamquam & ut Eliam, fic itum pacere poffet,

Efciferas volucres jejuna per avia mittens;

Poffet & ut Mofen ecreto operire epulcro.


Sed foli hoc dederat Deus uni munus amico,

Arcana tellure tegi: quia jure decebat


Tantus honos illud corpus, quod comminus ore
Fulferat, & fermone Dei, ut mortalia functus

Jura, Deo tantum frueretur tete epulcri.


23o Ergo facerdotem confefforemque fereno
Lumine refpiciens, tacitis tabefcere filvs,
Non tulit ulterius mitis Pater: & quia digno

Condignum comitem meritis fociare parabat,


Felicem numero de carceris eligit omni,

Cujus id apponat meritis opus, ut fenis almi

Membra levet, revocetque animam, revehatque refotum,


Attonitifque ovibus, cari folatia reddat
Patoris. Venit ergo micans jam note filenti
Angelus, & tota vinorum in plebe reorum

24o Felicem folum, pietas cui fana reatum


Fecerat, alloquitur. Fugit atri carceris horror.
Voce fimul facri Felix & luce minitri

Excuffus tremit, & verbum trahit aure fideli .

Ac primum, velut eludentis imagine fomni .


Accipiat mandata Dei, tupet anxius; & fe

non poffe equi, prohibente catena,


Infuper & clautro fimul & cutode teneri
Carceris obfeffi. Sed vox divina morantem

Increpitans, jubet excuffis affurgere vinclis.


25o Et fubito ut molles manibus fluxere caten,

Sponte jugo cervix ferrato exuta levatur,


Profiliuntque pedes laxato caudice nervi.
Mira fides! falvis referato carcere clautris,
Sopito cutode, fores interritus exit,

Perque ipos via fit, per quos via clauditur : ibat


Angelus, & tacit per amica filentia notis
Lux & iter Felicis erat. Nonne unus in omni

Chritus adet fano? icut viget omnibus idem

Spiritus in Chrito genitis, fic ipa piorum


26o Gratia concordat. Veterem remeare recenti

Hitoria video fpeciem, qua juffus abire


Biffeno fublimis in agmine difcipulorum
|-

Petrus

22

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Petrus, ponte fua vinclis labentibus, eque


Carcere proceit claulo, qua brevius illum
A3. z 3,

Angelus, Herodi prdam furatus, agebat.


Sic meus educente Deo, geminata per atra

Carceris & nois, reliquis obcura, fed uni

Illutrata fibi, Felix impune per ipos


Cutodes, confiante premens vetigia paffu,
27o Callibus ignotis direus, juffa petebat.

Et potquam emenfus fecretos avia faltus


Rara, locum fefi Senis invenit; gra trahentem
Jam tenui cernit mftus fufpiria flatu.
Et primo ut cari cognovit membra parentis,
Fufus in amplexum, dat vultibus olcula notis,
Et tentat gelidis revocare fovendo calorem

. *

Artubus, & crebris adflatibus oris anheli

Reddere viventes tepefacto corpore fenfus.

Sed neque clamatu et, neque pulu mobile corpus,


** Jam imile exanimo: modicus tamen ultima vit

Flatus, & intern prodit trepidatio fibr.


Anxius intuitu tali pia petora Felix,

Ditrahit exangues artus, & lurida cernens

Ora fame, nec habens quidquam quo rebus egenis


Ferret opem, non igne procul, neque comminus eca,

Ut dape tabentem recrearet, & igne rigentem.


Qurenti & multa Chritum prece convenienti,
Quanam ope; quave via juffum complere valeret
Servitium, ubito Omnipotens de fentibus uvam
290 Edidit, & capiti juffit pendere propinquam,

Ut facile attiguo poffet decerpere ramo

Natum fponte cibum. Divinitus ergo refestus,


Mente pia oblato ltatur munere Felix;

Pecerptumque manu morientis ad ora racemum


Marimaa seva

Admovet. Et quonim stristis jam dentibus ille

fft:47,

Et entire humentes
negat dulces
& fumere
vistus liquentem
;
:Primit
acinos,
fuccumque
-

Intillat, digito diducens arida labra:


Donec & apirante Deo conatibus gris,
399 Et luctante manu rigidos pauliper hiatus
Laxavit, tenuemque aditum dedit oris aperti,
Quo rorem exiguum refoluta infunderet uva.
Hinc anim fenus, calor offibus, atque oculis lux,

Vitaque tota redit; quque hferat obfita ficcis


Faucibus, exercet folitas jam lingua loquelas,
Potquam vocis iter patefecit lubricus humor.
Ergo revivifcens, notiffima comminus Ora,
Felicis videt ora fui, amplexuque viciffim,
Conqueritur tardum. Nam te promiferat, inquit,

3 Adfore jamdudum Dominus mihi, pars mea Felix,


Prcipuum Felix pignus mihi:

qu rogo tant

Aut ubi te tenuere mor ? fi corpore ceffi

Ad tempus fragili, folido tamen este fidelis


-

Peore

f : E T S E L E C T A. , s. Felix Preib. Nol. ; , .

Petore duravi. Docet & locus, & tatus ipfe,


In quo me cernis vit itius ima trahentem,
Non mortis fuie metu, Chritoque meam me
Prpofuie animam: fugi, non lucis amore,
Sed fragile hoc metuens infirmi corporis. atqui
Tea petens, alias vixiffem tutus in urbe,
g2o Si mihi vile fides, & cara hc vita fuiet.

Ignotos montes, defertaque nuda petivi,


In gremio Domini dulcis mea colla reponens,

Ipfo ut deficerem tete, aut ut pafcerer ipo.

Nec frutra, ecce vides, fuit hc fiducia nobis:

Adfuit Omnipotens, & te mihi mittere legit,

Per quem dona mihi fua redderet. Utere fili


Prceptis pietatis opus mandantibus, & me
Sucipiens humeris, commune ad ovile reporta.
Impiger optato gavifus munere Felix,

.*

:
:

33o Carum onus, ut Chriti pondus leve, fumit, & adfert

A Felice in tar

Bem deportettir.

Tam volucri curu, tamquam magis ipe feratur,


Nec ferat. Et vere Chritus fert ipe ferentem,
Et pedibus pietate citis Deus addidit alas.
Noe eadem pariter tot munera percipit unus,

Et fimul exequitur Felix; fua rumpere juffus


Vincla, Sacerdotem reficit, revehitque refetum,
Deponitque fui tutum fub culmine teti,
Unica quod fervabat anus; tam celfus & ito

Maximus extabat merito Confellor, ut illi

94o Turba domus, fumma & cenus, anus una maneret.


Pulfatis foribus Felix hanc excitat: illa

Ad primos pavefaa fonos, vix nota renofcit


Alloquia, & dominum tetis affumit apertis,
Voce, graduque tremens, quatiente timore feneam.
Cui Felix: Cape depoitum boc, quod concia mecum

sidera notis & angelic, ub Principe chrifto,


Me tradente, manus tradunt tibi: fume fideli
Hanc Domini gemmam gremio, quam tempore fummo
Incolumem nobis Domino fub judice reddas,

25o Quo nunc tete capis. Subit itis Maximus orfis.


Felicemque fuum revocans: Cape tu quoque, dixit,

Muneris, o mi nate, vicem, quam me tibi juffit


Reddere compoitum, qui te mihi juffit adeffe
Depofito. Tum deinde facram Felicis amati
Imponit capiti dextram, fimul omnia Chriti
Dona petens : velut ille Patrum venerabilis Ifac
Rore poli natum, & terr benedixit opimo;

Felicem Chrito fic Maximus ore paterno


36o Ore & apotolico benedicens & locupletans,

Immarceffibilis redimivit honore coron,

Perpetuique opibus, quas & modo cernimus, auxit.


... /

PW

A CT A M A R T Y R U M S N C E R A

224

Poema XVI. Natale V. nove edit.


Tempora temporibus fubeunt; abit & venit tas;
Cunta dies trudendo diem fugit, & rotat orbem.

omnia prtereunt: Sanctorum gloria durat

In Chrito, qui cuncta novat, dum permanet in fe:


Tandem igitur revoluta dies mihi nacere, toto
Exoptata dies anno, qu dulcia feta,
Et mea vota novas; qu me folemnia pofcis
Munera, natalem referens, quo millia gaudent
Avotate Felicis
re lekernrunn ,

Innumeri populi, quo me pecialia tangunt


Gaudia, quo famul rata debeo munera lingu
Felici libare meo, cui mente dicata
In Domino Chrito fum deditus: hunc & amoris

obequio celebrare per annua carmina fantum


Fas mihi. Dicam igitur merita & caufas meritorum,
E quibus obtinuit clestum prmia laudum,
ternofque dies, & magni nomen honoris.

Jam prior hoc primos vobis liber edidit actus


2.

Martyris, unde domo, vel qui genus, & quibus altus


In tudiis; quo deinde gradu per fana vocatus
Munia, maluerit Chrito fervire perenni,
Quam patrias errare vias per devia mund.

Nam pater emeritis fub Cfare vixerat armis.


Diximus, & tetro toleratas carcere pnas,

Quas Confeffor obit, mortem quoque ferre paratus,


Ni Deus anticipans gladios, olviffet iniquis
Emifum vinclis, alioque vocaffet ad aus.

Ut prius ad facram remearet Epifcopus aulam


3o

stuperioris Car

minis Historian

prefequitur .

Maximus, in folis qui faltibus ultima vit


ger anhelabat, graffante fugatus ab hofte:
Quem juflus proprio ubvexit corpore Felix,
Pauperis & teti delatum in fede locavit;
Penfatique fibi, fano fenis ore beati, fficiis beneditus abit; paucifque diebus
Delituit proprii tacitus fub culmine testi,

Non tacita Dominum cletem mente fatigans,


Quem prece directa, penetrans fuper aftra, propinquo
Pulfabat merito, pacem procedere pofcens.
Interea fluxere dies, pax vifa reverti ".
Deeruit latebram Felix, tandemque fereno
4O

Confifus clo, ltis fe reddere ltum

Fratribus, & placid committere cperat urbi.


Gratabantur oves Chriti, patore recepto.
Ille gregem pavidum de tempetate recenti
Mulcebat monitis cletibus, & duce verbo

Pot brevem v,
elefie ***,

Anxia corda regens firmabat amore fidei:


Contemnenda docens & amara & dulcia mundi;
Nec
* J4 forte contigit ub Valerian, qui initio imperii erg Christians fe benignum exhibuit. vide furra reg. pr.
-

: : E T S E L E C T A

S. Felix Presb. Nol.

*a

225

Nec concedendum terroribus; obviaque ipfis.


Ignibus auf gladiis promtos inferre monebat

Petora; & ipe fuis addebat pndera verbis,


5o

Confeffor paus qu perpetienda docebat;


Omnibus eloquio fimul exemploque magiter.
Non tulit hc malus ille diu; fed inhorruit atris

Crinibus, & rabidis inflavit colla venenis;

Immifitque fuum fcelerata in peora virus,


Ureret ut nigras Felicis gratia mentes.
Inferuit timulos, & mentibus arfit iniquis
Vipere furor invidi ; petit improba primam
Ira domum ; cun&tis amor impius in fcelus ardet.

Felicem fitit impietas; fed ab dibus abens

Isertum Felix

querit tr .

Forte fuis media fteterat fecurus in urbe,

Fraternis de more fuo vallatus amicis,

Et pia verba ferens populi credentis in aures.


Ecce ad eum tritis qurentes enfibus adfunt ;
Cum fubito, aut illis corda hotibus, aut huic ora

Vertuntur, notum non agnovere furentes,


Felicemque rogant, Felix ubi cernitur, & non

Cernitur, ipfe, nec ipe vir eft; cum fic prope, longe est.
Ignotus notufque fuis fit civibus idem,

Non agnofs ir ur
fateilitibus.

7o

Difernente fide vultum credentibus, ipfe


Hotibus alter erat: perfentit & ipe faventis
Confilium Chriti, ridenfque rogantibus infit:
Necio Felicem quem quritis. Ilicet illi
Prtereunt ipfum: dicedit at ille platea,
Illudente canes Domino frutratus hiantes.

Nec longum emenfis fpatium, & fcifcitantibus illis,

8o

Qua Felix regione foret ; quidam increpat, & dat


Indicium, ignarus cau, credenfque furore
Dementes qui non vidiffent comminus ipfum,
Ad quem contiguis feciffent verba loquelis.
Perculfi novitate doli, graviufque furentes
Mox redeunt, perque ipa viri vetigia currunt.
Jamque propinquabant, fed prcurrente tumultu
Urbis, & attoniti clamoribus undique vulgi
Admonitus Felix, infiantia vulnera flexu

Declinat, medioque procul fe devius aufert.


Namque locum nanctus, patio qui forte patenti

Panditur effugium, celebri feductus ab urbe.


Sic quoque non longinquus erat feoribus atris,
Qui prope conpicuo ubdutus ab ore fequentum
9o

utcumque timens vitaverat enfe,

Et capiendus erat, quia nullius obice clautri,


Ille repellendis locus obfiftebat iniquis.

Nam foribus nullis, in publica rotra patebat


Semiruti paries malefidus fragmine muri.
Sed divina manus fefe fantum inter & hoftes

Oppouit, miroque locum munimine fepfit;


Non true faxorum, neque ferratis data valvis ,
-

F f

Clauftra

226

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

Clautra, per humanas quibus atria claudimus artesi


Rudere fed fubito concrevit fordidus agger,
roo Juflaque nutantes intendit aranea telas,

Et finibus tremulis in totum truxit apertum;


Defertque dedit faciem fordere ruin.
Qu imul occurrit minitantibus, obtupuerunt;
Defixoque gradu, fibimet dixere viciffim:

Nonne furor tentare aditus, aut credere quemquam


Hac intraffe hominem, minimi qua figna dedifient
Vermiculi? modic rumpunt hc retia mufc,

Nos penetraffe virum per claufa putamus inepti,


Et tenerum tanto non ruptum corpore textum ?

1 I o Ille magis notris manibus modo debitus index,


Qui nos in deferta dolofo callidus aftu
Induxit, verfumque alio, mentitus in ito
Felicem latitare

quo notra maligno

Verteret arma dolo, capiti fugientis amicus.

Ergo recedamus. nam tare diutius itic,


Rifus erit vulgi, demenfque notabitur error,

Scrutatum hac hominis latebras contendere greffum,


Qua vel mole putri, vel araneolis obdutis,
Montrat inacceffos humus incalcata receffus.
Pfalm.

1 2 o Nec mora, dicedunt propere in diverfa frementes.


Sed Deus, ut Scriptura canit, vefana minantes
Irridebat eos cleti Chritus ab arce;

Felicemque fuum facris velaverat alis.


Qui Domini tutus gremio, candentia tela

Dicutiebat ovans galea, fcutoque fidei,


Et gladium verbi confeor in ore gerebat,
Armatus pietate manus, & petora plenus

Cafta Deo, infignis meriti thorace tegebat.


O multis divina modis fapientia dives,
I 3o Semper ab infirmis confundens fortia mundi!
Vix populos altis defendunt mnia muris,

Et fretos valido munimine fpius hoftis


Opprimit, adverfique expugnat montibus urbes.
Nunc & ab armatis protexit aranea Sanctum
Defenfante Deo: teneris tetit hoftis abaus

Caffibus, aerio ceffit vis ferrea filo.

Vana falus hominum, virtus mea non mihi virtus,


Si caream virtute Dei. Quo vata gigantum
Robora? quo Pharii reges? ubi magna Hierichus ?

I 4o Omnibus exitio fua gloria, qua tumuerunt,


Caffa fuit. Neque vero fuis virtutibus ita,

Sed magis infirmis divina potentia fregit.


Ille gigas pueri funda Patoris obivit,
Ut canis: illam urbem fonitus folvere tubarum;

Littorea jacuit Rex ille fuperbus arena,

"O
|-

|-

Divitias

9 Reges Egypti , qus vulg Scriptura Pharaones appellat ab infula Antiquit. cap. 2. Phari vero defcriptionem habes apud carem fub fra
Pharao prope Alexandriam, ubi turrim juffit construi Ptolemus Philajelpbius,
in qua dict
faces unt.
accen
navigantes
linde ejufmo
di
pecul Phari
Aliud
etymondirigebant,
vide apud Joeph.
lib. 3.

nem fib. 3. de bello civili. Ceterum tria hic celebria afferuntur exem
I in mari Rubro dennerst
Pla 3, Goliae fcilicet a Davide occifi 3, Pharaonis
& Hicris huntin urbis tubarnun fono cverfa .

ET

S E L E C T A.

S. Felix Preb. Nol.

Divitias regni pendens in funere nudo.


Sic ubi Chritus adet nobis, & aranea muro et:
At cui Chritus abet, & murus aranea fiet.

Digreffis igitur cum faa filentia turbis,


15o Secretoque fug fidas nox alta tenebras
Prbuit: egreditur Felix, mutatque latebram,
Illa canens Domino: Media fi mortis in umbra
Ingrediar, mala non metuam, quoniam tua mecum

Palm. 2.

Dextra, per infernum non expers luminis ibo.


Ergo Dei duu capit in regione remota
Compluvium, anguto brevia inter tea cubili,
Quo vetus arebat teo cifterna profundo.
Propter in attiguis habitabat femina tignis

Latet in cifter zts

Sancta Deo mulier, qu Confefforis operti


16o Nefcia, Felicem Chrito quai confcia pavit.
Mira canam, ingenium Domini pafcentis alumnum ,

Ignara pafcente uum. Nunc fedula panes,


Nunc alias de more fibi quas coxerat efcas,
Mentis in exceffu divino faa paratu

Importabat, eo Felix ubi tete

Miro a mtiliere

fafritur .

Velatus Domino: fed nec cum tenderet illo

Noverat ingreum, nec cum dicederet inde,


Introitus erat illa fui memor: utque paratos
Intulerat vitus propriis licet illa cibando
17o Serviret manibus Sano, tamen infcia tanti
Muneris, hoc de corde fuo noviffe nequibat,
Quod non mente fua, fed Chriti numine agebat:

Proque loco latebr, & tri fuper ora lacun,


Appoitos ingreffa cibos linquebat, eoque
Se pofuiffe domi credens, ita emper abibat,
Ponend memor, & poit mox immemor efc.
O mulier benedita Deo. velut una volucrum,

Qu quondam mundo abdutum pavere Prophetam :


Tu quoque fecreto paviti Martyra teo,
18o Sicut avis Domino parens, & nefcia Santi,
Confcia fervitii : quid gefferis, & cui tandem
Servieris, gaudens illo ub tempore nofces,
Cum Deus ipe fuo pro Confeffore coronam
Jutiti Chritus reddet tibi. tunc tua Felix

Ipe tibi referet fub Judice prandia Chrito,


Qu Deus ad dulces facrati Martyris ufus

Trantulit, ut quondam cotas mefforibus efcas,


Angelica per inane manu pendente Propheta "
Mifit jejuno rabida inter monftra Prophet;

19o Non fera monftra, fides quia vicerat alma leones,


Sanctaque frenabant avidos jejunia ritus.
Sex illum totos perhibent ex ordine menfes
J# r menibai

Expertem ctus hominum vixiffe ub illa


Culminis obcuri fimul angutique latebra,

delitefit .

Nil
te Eliam. qui corvorum ministerio pafcitur ; Reg. 17.
1 i Habacuc propheta, portatus ab Angelo cx Juda in Babylonem , ubi Daniel erat in lacu leonum. Dan. 14.
f 2.

A C T A

228

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Nil opis human indiguum, folamine Chriti


Semper abundantem, qui tempore

*-

fertur in illo

Spe illum fermone fuo dignatus adiffe:


Spe fua paville manu, cloque dediffe
Pocula, non pluvialis aqu, quam nubila paffim

2oo Omnibus effundunt, fed quem fpecialiter uni


Gratia Felici mittebat ab there rorem;

Nam nimiis, ut fit, tunc torrida folibus tas,

Et puteum quoque ficcarat, qui parca latenti


Pocula prbuerat; Sed ne fitis ureret illum
Carnea, qui Chritum fitiendo, ferebat & iftam

Corporis affliti pnam, delata fereno


Inque globum tenuis nubes collea, per artum
Impluvii, dulcem fitientis in ora liquorem
Infudit, quafi prefa Inanu, cloque vocandum,

21 o Velleris therei fucco laante refecit.

Quid mirum, fi nunc terrena labe folutum

Chritus alat, poitum quem in corpore fantus alebat


Spiritus; & cui panis erat Verbum Deus ipe
Cletum panis, quo vecitur angelus omnis?
Tempus ut hoc abiit, pax reddita condidit enfes,
Felicemque Deus monuit prodire latebra,
Qui dudum placidas mundi clamoribus aures

Pace Ecclefw
retituta.

Struxerat, humanis ducens oblivia rebus.

Ut novus in lucem jam deperantibus exit,

22o Et patria tamquam redivivus in urbe videtur.


Et multi dubitant agnocere, & ante rogantes:
Vera ne te facies, aiunt, tune ille beatus

Redderis heu tanto nobis pot tempore Felix?


Qua regione venis? clo datus an paradifo,
Redditus in terras habitacula noftra revifis?

Ille fidem firmat, coram fe corpore adeffe,


Servatum vixiffe Deo: dat gaudia cunctis,
Laudibus & meritis populo celebratur ab omni.

Functus erat longum perfunctus Epifcopus vum,


230 Maximus, & numerus dutu patoris egebat.
Felicis nomen totum balabat ovile,

Quem Confefforis redimibat adorea Chrito;

Quemqu
falutiferconcors.
um pondeba
magistr
um,
Vitaque edotrin
Sed tutlingua
hoc quoque
palmam

::
: .

Jutiti ferret, meritum fublime quieto

Corde premens velut indignus, non audet honore

Crefcere, tetaturque feni mage debita QUINTO **; *


Quod prior ille gradum focii meruiffet honoris
Presbyter: hc eptem diftabat fumma diebus 13.

240 Ergo ub hoc etiam Felix antitite vixit

Presbyter, & crevit meritis, qui crecere fede


Noluit, ipfe illum tamquam minor omnia Quintus
12 Quintun fantum appellat Ughellus in Catalog Epifcoporum

Nolanrum.

1: Ordinationes itaque, quoties epicopo videbatur, fiebant , &


quidem in dominicis diebus. Hinc epten dies inter Quinti & Fe-

Obfer
licis ordinationem intercetere. De ordinationum temporibus vide
Quenelii ntas in Pift. 12. 5. Leonis M. & Mabillonii Commenr
Pravium in Ordinem Rom. cap. 10.
----

! E T

S E L E C T A

S. Felix Prejb. Nol. -

- 229

Obervabat, & os linguam Felicis habebat.

Ille gregem officio, Felix fermone regebat.

Multa aliis fantum Chriti virtutibus auxit


Gratia Felicem, nec pace minora ubegit
Prlia quam validis Confeffor geflerat armis.

:
;

Corpoream triti fub tempetate falutem


Spreverat: idem & opum fimul & contemtor honorum .
-

25o Secura fub pace fuit. Non ille tenendi


Securus meriti, fed cautior ut bona vit

Parta tueretur, potquam dicrimina mortis


Vicerat, & copulos inter tranquilla timebat.
Diximus, ut mortem calcarit, & ambitionem:
Divitias con

Nunc aliam Confefforis cognofcite palmam.

temnit .

Vicit avaritiam. nam prdia multa, domofque


Divitiis locuples patriis poffederat heres,
Confeor profcriptus erat, fed pace redua;

Et ua fi vellet depocere jura licebat:


26o Maluit ille tamen verbum curare Magitri:

Cuncta licent, non cuncta juvant, licito utile prfert;


Et quai terren contagia ducere labis,
Horruit amiffos in jura repocere fundos.
Multi obtundebant, pr cunctis nomine prifco
Archelais, tam fana fide, quam temmate clara,

Dives opum vidua, & fantum pietate fideli


Felicem venerans, atque illi cara viciffim.
Hc illum juxta meritum venerata colebat,

Utque ferunt, junctum ibimet pro jure fodali


27o

Uurpans animum, crebris pia corda querelis


Spe fatigabat, cur debita promtaque reddi
Jura recuaret, qu difpenfare recepta Mercedis magn cum fnore poffet egenis.

Plurima de propriis quoque rebus munera fpe


Obtulit, ille pio contentus ad omnia fenfu
Femineam placido ridebat petore curam,
Cletum fibimet fat concius ipe bonorum,

Qu pro terrenis fibi compenfata tenebat.


Unde potens, caris intantibus hc referebat:
28o

Cogitis ut repetam terrena, perennia perdam?


Prftat opes alvo defint, quam vita opulento:

:
-

"

Dives egebo Deo. nam Chritum pauper babebo.


Divitiis inopem ditabit gratia Chriti.
Hunc retinens animum, tria macri jugera ruris,

Nec proprio fub jure tenens, condusta colonus


Ipfe manu coluit, famulo fine, pauperis horti

. |

Poffeffor: fed & has de cfpite dives egeno

AEx um

In Dominum confudit opes, cum paupere emper

rolir , vistum

:: .

Collectum diviit olus, cum paupere menfa

29o Una dies illi

curam confumfit habendi.

Unica vetis eum, fpe & vix unica texit.


Si geminas habuit, nudum meliore refovit.
i

Spe novo miferos veitit velamine pannos,

Felicif

"

S 000

L L L L L L L C C L L L L L L L C L LS LS

LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLL S


LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL
LLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLL

ZmS LLL LLLLLLLLLS LL LLL

LL LLLLL L LLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLS

LLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLS LLLLLL LLLS


00S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLS LLLLS 00S L LLLLLS

kOkZ
S0 L LL 0 LL 0 LLSS

SS

LLL LLLLLLL LLLLLLL L LLLLL LLLS


L LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL S LLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL
SS

LLLLLLLL

LLLL

EEL LLLLLLL
CCCCCTS

LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL 0S LL LLLLLS


LLLLL S LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL

LLLLLLLLLLS ELLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL L

LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL


LLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLSLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLLLL S LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLSs LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLS

LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLS LLLLL CCLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL
LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS LLL LLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLL LLL L0L LLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLS
S LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLS

LLLLS LLLLLS LLL 0S LLL LL LLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLS LLLLLL L LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS


LLLLLL LLLLL LS LL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLS

LLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL


L
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLS 0S LLL
LL LLL 0S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL
LLL S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLLL

LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLLS LLLLL LL LLL LLLLLS LLLL LLLL LLS

LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLL LLLLL

LLL

L S L S LS

L SL

LLS 000S

LLLLLLL LL LLL LLL LLLLLLLS

LL LLGGS LLLLSS LLLLLS LLLLS LLLLS LLLS 0S LCCS 00SS

SES

0S LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLSLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL SS LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLS LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLS

LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLS LLLS


LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLS

SLL LLLLLLLLLS

LL LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLSSS CSS LLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLLLL LS
LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS


LLLLLS0

S LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS


LLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL

LLLLLSLLLL LLLLLL LLLLS LLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL S
0S LLLL LLLLLLLLLL L LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLSS00S LLLLL LLLLLL LLS
LLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL

LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLSLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLS


LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LL LS LLLLLLL LLLLLLLLLS LS 00S
LLLLLL LLL LLLLL 000S LLS 0S LLLLL LLLLLLL LLLLLL L LLLLLLLLL LLLS

S LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLL lll LL lLL LLLLLLL LGG LCS


LLLLLLLL S 0LL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS

E T

S E L E C T A.

S. Marinus .

23 r

num fe effe contantiffime profiteretur, bus prtorii evocare cpit. Jam enim
trium horarum fpatium ad deliberan prtitutum tempus effluxerat. Admo
dum ei concefit.
tus igitur tribunali,cum majorem quam
II. Proinde cum ex prtorio egref. antea alacritatem fidei oftendiffet, fta
fus effet, THEOTECNUS * civitatis

tim inde, ita ut erat ad fupplicium ab

epifcopus ad illum accedens, & fermo


cinando eum longius abtrahens, pre
henfa manu ad eccleiam perducit.
Cumque interius ad ipfum altare eum
tatuiet; redusta tantiper ejus chla
myde, gladium illi quo prcinctus erat
oftendens, mox facrorum Evangelio

duus martyrio coronatus et .


I I I. Tunc &

A S UI R I UI S

ob Asturii egregium

religiofam fiduciam ac libertatem , "


celeberrimum nomen et confecutus:

vir ex Roman urbis Senatoribus ,

Imperatoribus unice carus : & cum

ob plendorem generis, tum propter

rum codicem ex advero locat, jubens divitias omnibus notus. qui cum fu

ut ex duobus utrum mallet eligeret.


Marinus nihil cunctatus, protenfa dex
tra codicem cum apprehendiffet; his
eum verbis Theotecnus compellavit:
Adhre igitur, adhre Deo, ejufque
virtute roboratus, confequere quod ele
Bfartyrie roro

praditi Martyris fupplicio intereffet,


humeris fuis impoitum cadaver, can
dida ac pretiofa amictus vete baju
lavit : & magnifico cultu ornatum

decenti tradidit fepultur . De hoc


viro innumera quoque alia referun
gifti, vade in pace. Pot hc regredien tur ab ejudem familiaribus, qui ad

tem illum ab ecclefia, prco pro fori notram ufque tatem fupervixerunt.
4 Is interfuit Concilio adverfas Paulum Sanofatenum Antiochia
epicopuni , ex eoden Eufebio lib. 7. cap. ;o.
5 Rufinus lib. 7. Hist. cap. 13. addit de Asturio, honorem quem
24artyri detalit , contiwo if/w Martyrem afacutum effe. Nihil de

ipius martyrfo habet Eufebius, fed miraculum nfigne ab eo patra


tum refert cap. fequenti . Sub Martyrir tamen titulo celebratur a
Grcis die 7. Auguti ; Latini vero eum fimul cum Marino conjungunt
die 3. Martii , eumdemque vulg Asteriana appellant.

D E

S A N C T O

M A M A N T E

Anno Christi
irc. 274,

Martyre Care in Cappadocia.


I.

Um antiquiora monumenta de fan currentibus ver innovat, tum ob virtutis pul


tis Martyribus quramus, quam critudines, varium & pafioribut dignum, tum

ea qu a Simeone Metaphrate aliique ob fermones triumphales. Eadem fere habet,


medi tatis autoribus ex proprio marte quamquam aliis verbis, fantus Bafilius
referuntur; fpius contingit, ut de cele tomo 1. homil. 26. de martyre Mamante ,
berrimis Martyribus pauca quandoque fu quem laudat his verbis. Hic Martyr non ac
Marwantis

perfint , qu a nobis proferantur. Id de cepit aliunde quem babet fplendorem , fed ip

r A .

\!:

Mamante martyre dici potet , cujus fi


nominis celebritatem fpetes, nullus fere
inter Grcos Martyres illutrior: fi geta
invetigare volueris, vix aliquis obcurior
reperietur. Utrumque ex his qu fanti

per vit converationem gloriae faculam accen


dit. A Mamante reliqui, non ab aliis Mamar
gloriam habet .... Celebremus virum non alie
no, fed proprio ornamento decoratum .... Ad
Martyris memoriam & tota regio mota efi,

Patres Bafilius & Gregorius Nazianzenus ad illius fetum diem urbs univerfa immutata
de eo fcripfere, patebit. En Gregorii ver gefiit .... Vides bonorem confiare ex virtute ,
ba Oratione 43. qu de nova Dominica, de non ex divitiii .... Si quiquam igitur pastoris
Vere & de fansto Mamante infcribitur. Nunc memor et , ne admiretur divitias . Conveni
Martyret fub dio populum retinent ac pompam mus enim, non ut divitem laudemus, ne divi
agttnt . . . . . quo

e numero unus quoque efi meus tem admiratus domum abeas:fed ut pauperta

ille laureatus (meus enim, eti non apud me , tem cum pietate conjunam extollamus. Pa

faceat invidia, fcientibus loquor) Mamas ille fiorem effe nihil babet magnificum, nihil quod
inignis & pator & martyr, qui prius quidem apienti & indutriae referat exercitium.
II. Hc illi de beati Mamantis vita. ex
cervas malgebat, ad fanstum virum novo
inufitato laste alendum certatim properantes ; quibus nihil aliud difcimus, quam ipfum
nunc autem metropolis plebem pafcit , bodie agreftem paftorem fuiffe, & inter Marty re an........a
que multis bominum millibus undecumque ac celeberrimum. Sed quantis miraculis ejus daarn"*"
fepul

2 32

A C T A M A R T Y R U M S. I N C E R A

fepulcrum illuftratum fuerit , ii lubet, ex quandoquidem Mamantis epulcrum apud


ejudem Bafilii verbis audiamus. Memore, Cfaream extitiffe nemo potet inficiari. Alia

celebris

inquit, eflote Martyris, quotquot illo per fo Certum et tamen celebrem apud Conftan C.
mnia potiti eftir, quotquot in hoc loco confitu tinopolitanos fuiffe Mamantis memoriam,
ti adjutorem ipfum ad precandum babuistis , apud quos fub hujus fanti Martyris no
quibucumque ex ncmime advocatus ipfis adfuit mine palatium , monaterium , portus &
operibus, quotquot aberrantes ad viam redu ecclefia exstabant. De his videnda clarif
xit , quocumque fanitati retituit, quibucum: fimi Cangii Contantinopolis chriftiana loco

que filioi jam mortuos ad vitam redufoi red jam laudato, fet. 12. num. 3. Vigiliam
didit, quotquot vit terminos prorogavit. Col. habebat beati Mamantis celebritas; uti ex
lestis in unam bis omnibus ex communi /ymbo fanti Danielis Stylit Atis patet.
IV. Antiquus etiam eft in noftra Gallia Et
lo, Martyri encomium confruite. Conferte in
ter voi mutuo quae quique novit .... Ita nam fanti Mamantis cultus, in qua fub Mam
que demum funt Martyris encomia, piritalium metis nomine, icut & apud alios Latinos,
ut plurimum celebratur. Sub hujus fan
charifmat um divitiae.

in Gallia

III. At pr ceteris hujus fanti mira ti Martyris nomine Deo dicata eft eccle
culis celeberrimum illud et, quod poft fia cathedralis Lingonenis fub metropoli
Sozomenum varii auores Grci comme Lugdunenfi, quem Martyrem ifta civitas
morant, Gallum nempe & Iulianum, im cum tota dioecefi ampliffima veluti fpecia
peratoris Contantini ex fratre nepotes , lem patronum agnofcit & veneratur. Ex
Bafili a ip

Letores ordinatos in fanti Mamantis mar

tat in bibliotheca Floriacenfi , quam Jo.

tyris honorem templum contruere molitos

hannes a Boco Cletinus in lucem edi

fuie, fed eam partem quam Julianus fufce


perat, numquam ftare potuiffe. Hanc hito
riam, prout ipam a viris fide dignis ac
ceperat, refert Sozomenus lib. 5. Hift. ec
clef cap. 2. his verbis. Eo tempore ajunt il
los fepulcrum Mamae martyris amplifima bafi
lica circumdare tudentes, opus inter fe parti

dit, de Vita, agone & triumpbo fanffi Ma

dicat

mantis martyris liber unicus , a Reynaldo


Lingonenfi epifcopo compoitus; fed in hoc
libro nihil aliud habetur quam ejudem
Martyris vita, prout a Symeone Meta
phrafte edita eft. At huic Reinaldi opu
fculo alius libellus conjungitur de transla
tos effe. Dumque alter alterum magnificentia tionibus reliquiarum fani Mamantis martyris
& cultu fuperare contenderet , rem admirabi in Gallias, ab Anonymo ecclei Lingonen
lem proruque incredibilem accidie, nii multi fis canonico confcriptus, in quo aliquot
nofira adhuc aetate fupereent, qui rem ipam ejus miracula referuntur. Hunc poterio
ab iis , qui eam viderant, acceperunt. Nam rem libellum cum Vita quam Metaphra
pars quidem operis, qu Gallo obvenerat, at ftes concinnavit, Surius ad diem 17. Au
tollebatur , & ex animi procedebat fententia. gufti refert, quos autores adeant qui plu
Ex operibus autem Juliani , alia corruebant, ra cupiunt. Aliam fanti Mammetis reli
alia ex fundamentis furfum propellebantur, a quiarum translationem refert Baudonivia
lia ne folo quidem cohrere ab initio futinebant, fantimonialis in vita fant Radegundis
non fecus ac fi centraria quadam vi deorum Francorum regin num. 15. in tomo r. A
obfiiente retruderentur. Et omnibus quidem torum SS. Ordinis notri Beneditini . Ibi
ea res prodigio fimilis vifa eft: multi vero quid enim beata Radegundis digitum unum

portenderet ex eventu judicaverunt ; cum fanti Mammetis martyris a Patriarcha


nempe ipe Julianus imperium adeptus Jerofolymitano obtinuiffe dicitur. at eo

Chritiana religione ejurata paganimum


amplexus eft, ob id merito Julianus apofiata
appellatus. Eamdem hitoriam narrat Gre
gorius Nazianzenus oratione 3. adverfus
Julianum, quamvis fanti Martyris nomen
non exprimat. Porro dubitat clariffimus
vir Carolus Cangius lib. 4. Contantinopo
lis Chritian fet. 15. num. 25. an iftud
templum fanti Mamantis Cfare fuerit,

an Contantinopoli, remque ab autoribus

loci, Jero/olymae domni Mammetis martyris

fanfa membra requiecere dicuntur, quod de


notro Mamante vix intelligi potet. P
ne omiferam fanti Mammae Martyris ec

clefiam extitiffe prope urbem Vapnicum


in Delfinatu hodierno, qu memoratur in
Vita fanti Aregii ejudem civitatis Epi
fcopi fcripta initio fculi feptimi, apud
Bolland. tomo 1. Maji. Denique Maman
tem notrum Cfarienfem fuie etiam in

in ambiguo relitam dicit. Sed ad Sozomeni Germania celebrem, facile colligi potet
verba non attendit vir eruditus, quem au ex poemate & hymno in ejus honorem a
torem re ipfa non laudat. Rem enim fuf. Walafrido Strabone editis. Habentur to
ficienter declaravit Sozomenus, referendo mo 6. antiq. letionum Canifii.

Gallum & Julianum epulcrum Mame mar


V. Santi Mamantis mortem ad annum r-,-,-ni.
tyris amplifima bafilica circumdare voluie, circiter CCLXXIV. cum vulgatis atori
bus

"1"

L L

L L L L L L LS LS LLLLLLLLS

000

LLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL 000S
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL 0S LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLL LLLLLL LS LL
LLLL LLS LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLS

yS LLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLL LSS LLLLLS

LLLS LL LLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL


LLL LLLL L0S LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLSLLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLL
LLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLS L LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL 00S
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLL 0S LLS LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL Skkkkkk S AAAAAA
LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLL LL LLS
LLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLS 0S LLLS 0S LLLS 0LS

LLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS


Z00SkSkkkkSk kkkSkk

0LS C C LL GGG

LL LLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLS


LLLLLLLS S LLLLLLLLLL
LLLLLLLLS

SS

SS

SS

0S SLLLL
LLLLL LLLLLLLLL
LLLL LLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLS
SS

LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLS LL


LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL S LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLS LL LLLLL
LLLL LLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLS LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLL L LLLLL LLL LLLL 00S LLLLS LL LLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLLS L LL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS

SS

000S LL LLLLLLL LLLLLLS LLLS LLLLL LLLLLS LLS

0S LL LLL LLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL


LLLL LL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLS LLLLLLLLL S LLLLL LLLLL S LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL S
LLLLLL LLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL 00LS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL 000S LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
LLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLL LLL LLLLLLLL
LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

L
LLCC

L S L

LLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLS

LL LLLLLLL LLLLLS LLLLS


LLLLLL aa LLLLSSS
LLLLTTAAA

0S LLLL S LLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL


S LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLS aLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLS

LLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLSLLLLLLLL LLLLS


LLLLLLLL
L LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLL LLL LLL LLLLLS

LCC

LLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLS eeS LLLL S 00LL LLLLL LLLLLLLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLCCC LLLLLL LLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS

LLLL LLL LLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLL L TT LLLLSS LCLLL LLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LL LGLLLLLLLS
LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLL LLS LL LLLLS LLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLS LLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL

LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLtS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLS


LLLLLLLL LLS LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL L LLLLLLLLLLL LLLLLLL SS LLL

LGGGLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL
LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS
S LL LLS LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLS

S LLL LLLLLLLLL LL LLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS


LLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLS LLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL

LL LLLLLLLLLLS LLLS LLLL 00S LLLLL S LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLS
LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLS

LLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL 00S LLLLLLLS LLLLLL AAAAAtCS
LLLLLLLaaLS

LL L

234

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R

ceptum tuum, domine, quos potuerunt cumbite, & candelas ardentes eidem
Chritianos comprehendere curiales applicate. Cumque factum fuiet,
iftius civitatis, offerunt tres pueros fra Claudius dixit: Mibi ignis & tormenta
tres, & duas mulieres cum infantulo. tua falvam facient animam: quoniam
Ex his unus ante confpeum claritatis qu patior propter Deum lucrum babeo
tu adtat. Quid de eo prcipit nobili magnum, & pro Chrito mori divitias
tas tua ? Lyfias Prfes dixit: Quis di multas. Lyfias autem iratus de equuleo
*** ** ceris ? Repondit : CLAUDIUS . Ly eum deponi, & in cutodiam dari pr
fias prfes dixit: Noli juventutem tuam cepit .
II. Euthalius commentarienfis dixit:
cum infania perdere. Sed jam nunc
accedens, acrifica diis, fecundum pr Secundum prceptum potetatis tu,

ceptum domini notri Auguti, ut pof domine Prfes, adtat ASTERIUS fra-4 nag
fis qu tibi prparata funt evadere tor ter fecundus. Lyfias prfes dixit: Cre
menta. Claudius dixit: Deus meus ta

de vel tu, & acrifica diis, ante oculos

lia acrificia opus non habet, ed eleemo tuos habens tormenta qu contradicen
fynas & converationes jutas. Dii enim tibus funt parata. Afterius dixit: Deus crn
vefiri demones immundi funt. ideo bu unus et, qui eft venturus folus, in clo
jumodi acrificiis deleiantur, perden babitans, & bumilia repiciens in ma
tes animas in ternum, bas dumtaxat gna virtute ua.Ut bune colerem & dili.
qu eos colunt. unde in nullo peruades gerem ? a parentibus mibi et traditum,
mihi ut eos colam. Tunc Lyfias prfes Hos autem quos tu colis, qui a te di ef
ad virgas eum aptari prcepit, dicens: fe dicuntur, necio . Perditio virorum
Alio genere ejus infaniam non vin omnium vefirorum qui tibi conentiunt,
cam , Claudius dixit : Eti graviora adinventio ifia et, non veritas. Tunc
tormenta adibeas, in nullo me ledis ; Lyfias in equuleo eum fufpendi prce
enitiva vero tu provides terna tormen pit, dicens: Torquentes latera ejus, di-"""
*

ta. Lyfias pres dixit: Domini notri cite illi: Vel nunc credens, diis facri
Imperatores jufferunt Chritianos vos fica. Afterius dixit: Frater fum illius
acrificare diis, contradicentes puniri; qui paullo ante interrogationibus tuis
cedentibus autem honores & munera

repondit. Mibi & illi unus efi animus,


polliceri. Claudius dixit: Munera eorum una confeio. Age qu potes. Meum
temporalia funt; confeio vero Chriti a corpus in potetate babes , animam non

rat...-... terna et falus. Tunc Lyfias prfes in e babes. Lyias dixit: Apprehendite fer
""
quuleo eum fufpendi juffit, & flam reos morfus, & conligate pedes ejus,
mam pedibus ejus adhiberi; fed & de
calcaneis ejus partes abcindi, & offer
re ei #. Claudius dixit: Qui Deum ti
ment, nec igne nec tormentis pount le

& fortiter torquete eum, ut fentiat &


corporis & anim cruciatus. Afterius

dixit: Stulte, infane, quam ob cauam

me tormentis affligis ? Non babes ante


di. Magis enim proderit eis in falutem oculos qu tibi pro bis redditurus efi Do
ternam: quia propter Chritum hc pa minus ? Lyfias dixit: Carbones ignis
tiuntur. Tunc Lyias prfes ungulis fubternite pedibus ejus: virgis autem
eum vexari prcepit. Claudius dixit: & duriffimis nervis dorfum ejus & ven-

Meum' propoitum hoc et, ut oftendam


tibi quia demones defendis. Tormentis
enim me non poteris nocere; anime au
tem tuae ignem inexftinguibilem providi

trem contundite *. Cumque fatum ezt


fuiet, Afterius dixit: Ccus es in omni-"

bus. Hoc autem a te peto, ut nullam

partem corporis fine plaga dimittas in


fii Lyias prfes dixit: Accipientes lefam. Lyias dixit: Cutodiatur cum

tetam afperrimam, lateribus ejus in

ceteris *.

4 Codd. Corb. & Germ. ut Christiani / acrifiearent.


5 Ut cilicet Martyr eas in ignem conjiciendo aliquatenus facrifi
caret, ipas pro thure adhibendo .
6 Edir. Lyias dixit : Deponite , & in carcerem ducite, & aliun

adhibete,

III. Eu.
7 Cod. Genov. Et huwe rolere & diligere .
8 In edit. additur , & addu ite tertium.

E T S E L E C T A Ss. Claudius, Asterius, &c.


III: Euthalius commentarienfis di
Nec terAitus

frater Mariter
Christun conf
frftir

235

V. Euthalius commentarienfis dixit:

xit; Adtat frater iporum tertius, no. Adtat THEONILLA. Lyfias prfes post
::graves
T:
erit
mine NEON. Lyfias dixit: Fili, vel dixit: Vides, mulier, ejufmodi ignis , eiatus.

tu accede, & acrifica diis evafurus tor- vel qu tormenta his prparentur qui
menta - Neon dixit: Dii tui fi quid vir- aufi fuerunt contradicere. Qua de re
tutis babent, defendant fe ipos ab his accedens honora deos, & facrifica, ut
qui eos negant, tuam defenionem non poffis evadere tormenta. Theonilla di

requirant. Si vero maliti eorum es fo- xit: Ego ignem ternum timeo, qui po
cius, multo melior fum diis tuis, & te, teft corpus & animam perdere, & ho

quia vobis non obaudio, babens Deum rum quam maxime qui impie reliquerunt
verum qui fecit clum & terram. Ly- Deum, & adoraverunt idola & demo

fias pres dixit: Fratigentes cervicem nia. Lyfias dixit : Alapis tundite fa
ejus, dicite illi: Noli deos blaphema- ciem ejus, & projicite eam in terram, ,

re. Neon dixit: Blapbemus tibi ee vi- ligantes pedes ejus, & torquete fortiter.
deor dicens veritatem ? Lyfias dixit: Pe. Cumque fatum fuiet, Theonilla di

dibus eum extendite, & carbones mit- xit: Si tibi bonum videtur, ut ingenuam
tite fuper ipum, & nervis dorfum ejus mulierem & peregrinam fie torqueas, tu
concidite. Cumque faum fuiffet ,
Neon dixit: Quod mibi utile effe cio &f
anim me lucrum, id faciam. Non pofum propoitum meum mutare. Lyfias

fcis. Videt Deus quid agis. Lyfias di


xit: Supenam capillis, faciem ejus
alapis cdite. Theonilla dixit: Non
ufficit quia me nudam ftatuiti ? Non

roa-d-a dixit : Sub cura Euthalii commenta- autem me folam, ed & matrem tuam
damnantar .

rienfis & Archelai fpiculatoris, foras & uxorem confufionem induiti per me.
civitatem tres hii fratres, ut digni funt, Omnes enim mulieres unius natur fu

crucifigantur, ut aves corpora eorum mus ". Lyfias dixit: Habes virum, aut
lacerent.

vidua es ? Theonilla dixit : In bodier

IV. Euthalius commentarienfis di- num diem XXIII. annor babeo, ex quo
xit: Secundum prceptum claritatis fum vidua ; & propter Deum meum fic
tu, domine, adtat DOMNINA . manfi, jejunans & pervigilans in ora

Lyfias dixit: Vides, mulier, qu tor- tionibus ex quo rece ab immundis ido
menta & ignis parentur tibi. Unde fi lis , & cognovi Deum meum. Lyfias
vis evadere, accede, & facrifica diis. dixit: Novacula acuta radite caput

Domnina dixit: Ne in ignem ternum ejus, ut vel fic erubefcat: & cingite
C4r3Ases Deus
Cre- tor.

incidam & tormenta perpetua, Deum eam rubo campetri, & extendite per
colo, & Chriftum ejus qui fecit clum & . quatuor palos, & loro non folum dor

terram, & univera qu in eis funt. fum, fed & totum corpus ejus con
Nam dii vefiri lapidei unt & lignei, cidite. Carbones etiam ventri ejus fu
fali bominum manibus. Lyfias dixit: permittite ; & ic moriatur. Eutha

Seponite vetimenta" ejus, nudam eam lius commentarienfis & Archelaus pi


extendite, & omnia membra ejus vir- culator dixerunt: Domine, jam animam
Bme ina n .
trme atis mo
rittur -

is concidite. Archelaus fpiculator di- dimiit. Lyfias dixit : Date faccum ,


xit: Per ublimitatem tuam, Domnina & corpus ejus in eum mittite, & ligate

jam defecit. Lyfias prfes dixit: Cor. fortiter, & projiciatur in mare". Eutha
pus ejus projicite in profundum lo- lius commentarienfis & Archelaus pi
culator dixerunt: Secundum prceptum

cum fluminis.
-

CII1

|-

s Apud Surium & Baronium, Lystar intrgreus, obduxit velum,


& post exiens ex tabella recitavit/ententiam, dieens i Claudius, Asterius,
Nen fratres Christiani, deor bla/phemantes, o acrificare revsentes ,
ante atriwm ersei afgantur ; (3 corpra eorann avibus lace, anda relin

quantur. Et fubjetit : Carewt bee Claudius emmentarienfis, & Arche


laas /Piculator. Anteqsam astem ducerentur, recepti funt in cafodiam.
De velorum obductione antequaru ferretur fententia , vide Bail. M.

epist. 97. ad Eustathium, & Baron. ad ann. 235. num. 9.

1o Surius & Baronius hanc Dowsiw4m appellant. Rabanus in Mar


tyrologio., ut in nostris Actis, Domninan.
11 Cod. Genov. Depo/tis vestimewtis .
12 Sic cod. Genov. Astii , unam corpus haemus, quamvis 6 **
ip/: v: .
|

. 1; Sic Genov. Alii , immunditiis .


14 Gen. /abmittite.

15 Edit. aquas.

Gg 2

S I N C E R A

M, A R T Y R U M

A C T A

236

eminenti tu, domine, ut juffitti cir te gea, fub Lyfia pride, X. Kalen

ca Chritianorum corpora, fic factum das Septembris, Auguto, & Aritobo


eft .
lo confulibus: de quibus fanorum
VI. Habita eft paffio hc in civita paffionibus et Deo honor & gloria.
-

j Hc defunt in codd. Genov- & Corb

58H
A D M O N I T I O

In Paffionem Santi G E NE S II mimi .


I,

Abemus in Genefio infigne grati ri fimilius videtur. Ejus fetum in Africa


Chriti virtutis argumentum, ex na Eccleia celebratum fuiffe patet ex ve

quo nempe difcimus, quam incomprehen tuftiffimo Kalendario Carthaginienfi fpius


fibilia fint judicia Dei, & impervetiga laudato, in quo fic defignatur .... Kal.
Genestus gratie biles vi ejus. Multos quippe alios vidi Sept. Janii Genefii mimi. Cetera Martyro
prtentm.
mus, pot prclaras confeiones, imma logia die 25. menfis Auguti ipius memo

niaque tormenta fuperata , in ipfo pne


mortis articulo defeciffe, ac mifere periif

riam recolunt.

3. Porro idem fere quod Rom Gene:

fe: hunc autem noftr religionis facramen fio, in Heliopolitanorum urbe Libanieni
ta irridentem miramur tali gratia dona GELASIO feu GELASINO contigit , ut :
mus martyr,

tum , ut baptifmate fucepto, non folum refertur in Chronico Pafchali ad annum


tormenta graviora, fed ipam etiam mor 13. Diocletiani imperatoris. Is quippe fe
tem pro Chriti nominis confeione ilico cundus mimus (fic enim in Chronico ap
fuperarit, quod paullo ante ludibrio ha pellatur ) Chritianorum baptimo illudens,
bebat.

2. Hujus beati Martyris Ata in pluri


si as,
bus quidem codicibus mfl. invenimus, fed
"":
in quinque folummodo pura & fincera,
qu fere integra Ado in fuo Martyrologio
defcripfit. Quinque autem codd. quibus
ufi fumus, primus et bibliothec Colber

ab aliis mimis in balneum, ut Chritiano


rum ceremonias imitarentur, projetus, &
alba vefte indutus , rcpente ita mutatus
eft, ut fe Chritianum inclamans, e thea

tro ejetus & a populo lapidibus obrutus

mortem fortiter pertulerit . cuju corpu ,


inquit Chronici concinator, propinqui in vi
tin : fecundus ex bibliotheca R. R. P P. cum Mariamnem difum, unde erat oriundur,

Carmelitarum

excalceatorum

Parifien extra Heliopolim detulerunt , ibique ei orato

fium : tertius Archicoenobii Ciftercienis , rium construxerunt. Hujus Martyris memo


quartus Illutriff Boucherii Prfidis infu riam celebrant Grci die 27. Februarii ,
lati Divione , & quintus denique noftr de quo etiam videfis. Bollandum ad eam
bibliothec fanti Germani, dono datus a dem diem. Cur vero Helopolis civitas Li
viro clariffimo Antonio Herovallio. Santi banienfis dicatur, exponit eruditus vir Can
Genefii mortem ad annum CCCIII. refert
gius in notis ad hunc Chronici Pafchalis

Cardinalis Baronius : fed quamvis non o locum pag. 552. Civitas Heliopolis apud Li
mino certum fit & exploratum, quo anno banum etiam dicitur a fanto Ephrem in

contigerit , eam tamen citius accidiffe ve Vita fanti Juliani haud femel edita.

P - A

Anno Christi

circ- 236

Santi G EN ESII ex mimo Martyris.


Ex tribus

codd. m/.

c.-a., h I.TO Eatus GENESIUS cum effet in rerum humanarum erat imitator. Et
Chriti anorum,
-

nwyteria deridre.

mimithe quadam die cum vellet Diocletiano im


magifter
cantabat
fuper
artis,Roma
mel : urbe
qui stans
peratori ludum exhibere de myfteriis

pulpitum, quod themele vocabatur, & Chritian obervanti, utpote fviffi


II)O

z A Grco vuAn quod locum editiorem fignificabat , in quo gesticulatores faltare ; vel gestis ridiculis adstantes recreare folebant.

E T

S E L E C T A.

S. Genefius Mimu.

237

mo tyranno, cui Chritiani exofi erant, ubi me aqua nudum tetigit, & interro--

& hujus rei gratia petante Imperato


re & omni populo, in medio theatri
quafi grotus decumbens fe poceret
baptizari, mimum in hc verba pro
poluit: Eia notri, gravem me fentio,

gatus credere me repondi, vidi fuper me


manum clitus venientem, & angelos

radiantes uper me fetie, qui omnia

peccata qu ab infantia foci recitave


runt de libro. qu mox in ipa aqua la
levem me fieri volo. Illi reponderunt: verunt, in qua in conpeiu vefiro perfu
Quomodo te levem facimus, fi gravis fus fum, & mihi candidiorem nive pot
es? Numquid nos fabri fumus, & ad modum oftenderunt. Nunc igitur, inclite
runcinam te miffuri fumus? Hc verba Imperator, & vos omnes populi, qui de

exhibuerunt populo rifum. Genefius bis myfteriis rififtis ; mecum credite ve


iterum: Vefani, Chritianus defidero mo rum Dominum ee Chritum, bunc ee
ri, Quare ? inquiunt. Quibus Gene lumen, hunc ee veritatem, hunc effe pie
fius: Ut in illa die veluti fugitivus in tatem, & per ipum vos ad indulgen- tiam poe pertingere.
II. Evocato autem Presbytero &
III. Ad hc Imperator Diocletianus :::ati- "
Exorcita, repente, Deo inpirante, vehementiffime indignatus, tatim eum
credidit. Nam illi juxta leum ipius futibus crudeliffime cfum Plautiano

Deo inveniar.
Mire eenvert i

277r:f .

ffur

cum refedifient, dicunt ei: Quid ad prfecto tradidit ad facrificia compel

nos mififti, filiole? Genefius jam non lendum: a quo in equuleo fufpenfus,
fimulate ac fite, fed ex puro corde re & ungularum diutiffima laceratione

pondit: Quia accipere cupio gratiam vexatus, lampadibus etiam inflamma


brifti, per quam renatus liberer a rui tus, cum in fide perfifteret dicens: Non
na iniquitatum mearum. Cumque Sa eft Rex prter eum quem vidi ; & ado.
cramentorum myteria compleent, & ro, & colo eum; & pro ejus cultura fi

ndutus vetibus albis effet; veluti per millies occidar, ipius ero ut cpi. Chri
ludum a militibus raptus, & ad imili ftum mihi de ore, Chritum mihi de cor
tudinem fanorum Martyrum, de Chri de auferre tormenta non poterunt. Val
fti difcutiendus nomine, Imperatori de enim pniteo me erraffe, quod ante
fuiffet exhibitus, tans in editiori loco, nomen fantum in hominibus Janiis ex
ita concionatus et. Audi Imperator, borrui, & fatis tardius ad adorandum
& omnis exercitus, fapientes & populi verum Regem uperbus miles accei. Mar
bujus urbis. Ego quotiecumque Chritia tyrii colonam capitis obtruncatione '
num vel nominatum audivi, exhorrui, meruit . Tunc Plautianus prfes

in confeione permanentibus inulta hc audiens, juffit eum ilico decollari. Capite plestitur
vi. Ego etiam parentes meos,'&' affines, Et decollatus et beatus martyr Gene
eaufa nominis Chritiani execratus fum, fius VIII. Kal. Septembris, prftante
in tanta derifione habui Cbritianos, Domino notro Jeu Chrito qui vivit
ut myteria eorum diligenti examinatio & regnat per omnia fcula fculo

ne perquirerem, ut ex eorum fantifica

rum , Amen .

tione ludum vobis exhibere vellem. At


*

2. Nihil igitur mirum fi aliquos Chritiauorum ritus calleret Ge

3 Qu fequuntur ex unico cod. Carniel. defcripta funt : in aliis


mff. fic finiunt Acta . . . promerait ostavo Kal. eptembris -

nefius .

:
A D M O N I T I O

In Paffionem Sanorum M A U RICII, & fociorum ejus,


Martyrum .
4#* fiseera s I.
5. Etteheria,

pridem a Laurentio Surio, fub


J Amfanti
Eucherii epifcopi Lugdunen
fis nomine, edita fuerant Ata fan

ita parum fibi conftarent , ut jure merito


a viris eruditis inter falfa & fuppofitia ha
berentur. Ea quoque apud Mombritium ;

torum Mauricii & fociorum ejus; ed qu paullo quidem emendatiora

xkba

fed
[2

238
A C T A M A R f Y R U M S I N C E R A
ita tamen interpolata, ut Eucherio Lug Felicem exercitum appellat,femel & iterum
dunenfi attribui non poffent. Unde ocula forte decimatos fuiffe agnofcit, ac tandem
tiores viri graviter ferebant, quod tam omnino cunfumtos. Sed fragmentum in
illuftrium Martyrum Ata germana aut tegrum exhibendum et, quod ex antiquif
deperdita fuiffent, aut faltem ita depra fimis in cortice exaratis fchedis bibliothe
vata & vitiata, ut nullam fidem apud cor c Thuane defcripfit vir facr antiqui
datos homines mererentur. Verum hc tatis tudiofiimus Jacobus Sirmondus .
diu defiderata Ata reperit tandem R. P. Has autem fchedas , qu in bibliotheca

regia modo affervantur , vivente adhuc


Jefu presbyter, in antiquo cod. mf. cele Avito, aut faltem paullo pot ipius obi
berrimi monaterii Jurenfis, eaque in Pau tum fcriptas fuie affirmat qui eas infpe
lini illuftrati parte prima vulgavit: ad quam xerunt viri peritiffimi. Homili vero pr
Petrus Francicus Chiffletius Societatis

editionem collata eadem proferimus ex dit titulus ic habet . DICTA IN BA

compluribus codd.mff. & quidem vetutis,

SILICA SANCTORUM AGAUNEN

inter quos unus ex Fofatenfis bibliothec SIUM, INNOVATIONE MONASTE

reliquiis ad annos 9oo. accedit. Porro Eu

RII IPSIUS VEL PASSIONE MAR

cherii nomen indifferenter tam interpola TYRUM. Homilia vero fic incipit: Prae
tis, quam finceris Atis prfixum eft in conium Felicis exercitus, in cujus congregatio

codd. mf. immo & rarius finceris: icut & ne beatifima nemo periit, dum nullus evafir,
ejudem Eucherii epitola ad Silvium aut cum injutam fanfforum Martyrum mortem
Salvium, quam in unico cod. Regi bi quafi fortis jutitia judicaret, qua bis fuper
bliothec cum finceris Atis conjunctam aciem difperfa manuetam, centuplex decima

reperimus. Cum tamen ifte codex optim tis frustus adcreceret , & odio in pro/perum
not fit, ac prterea in cod. quo ufus eft fuffragante, eatenui eligerentur finguli, donec
Chiffletius, habeatur, eam retinuimus, at fimul colligerentur elesti, ex conuetudinii de
que ad aliquot codd. mff exatam exhi bito feries leste pafonis explicuit. Monafte
bemus. Eucherius autem , Paffionis itius rii Agaunenis non femel meminit Marius

autor, ecclei Lugdunenfi feculo quinto Aventicenis Epifcopus in Chronico potif


ineunte prfuit : de quo fi plura cupis , fimum ad annum DXV, Florentio & An

prter eos qui Scriptorum eccleiaticorum themio confulibus , quibus , ut ait, Monafie
Catalogos texuere, confule fi lubet Chif. rium Acauno a rege Sigimundo confirufum
fletium in Paulino illuftrato, parte 1. cap. eft. quod de hac innovatione , uti videtur,
14. & feqq. ubi unicum Eucherium eccle intelligendum eft. Et fi enim antea tete
fi Lugdunenfi prfuie contendit, cum rit monaterium, ita tamen hujus pii Prin
e contrario Theophilus Raynaldus in In cipis liberalitate autum fuit, ut merito
diculo Sanorum Lugdunenium , Cardi ejus conditor appellari queat.
3. Porro eti horum Martyrum nomina m.- u.
nalis Baronius, qui ante contrarium pro
ugnarat; Mabillonius in notis ad vitam pleraque ignota fint , celeberrima tamen ":"""
seleirh .
fant Conforti , aliique viri doti duos femper in Eccleia fuit eorum memoria,

Eucherios Lugdunenfes epifcopos admit quod non ex his folum qu protuliinus


tant : quorum fenior Hilario Arelatenfi conftat, verum etiam ex aliis veteribus
coqualis, & ab ipo laudatus in fermo autoribus, qui eos fub fanstorum Acaunen
ne de fanto Honorato, anno 454. obierit, fium, a loco martyrii, vel Legionis Tbebee

Junior vero de quo in vita fancti Cfarii. nomine celebrarunt. Legionem Felicem ap
Arelatenfis, nonnifi pot Concilium Arau pellat Gregorius Turonenis lib. 1. de glo
ficanum II. cui anno 529. fubcripfiffe di ria Martyrum cap. 75. ubi refert Sigif
citur.

Tw divinis q

iis adoptage.

2. Porro Eucherii narratione ufi fuiffe

mundum Burgundionum regem Agaunen


fem eccleiam territoriis aliique rebus af.

videntur Gallicani Patres in contexendo

fuentiime ditaffe, ibique instituie cotidianum

officio, quod in horum Martyrum die fe pfallentium. Idem autor in fequenti capi
fto legebatur. Id certum videtur ex Mif. te eorumdem Martyrum aliquot miracula
fali Gothico, cujus locum infra defcriptu refert. At lib. 1 o. Hitori dicit fe beato
ri fumus. Quin & ea videtur effe Paffio, rum Agaunenhum reliquias inveniffe , tum
quam ex conuetudinis debito leam fuiffe in majori eccleia Turonenfi cui prerat,
tetatur fantus Avitus Viennenfis antiftes tum etiam in bafilica fanti Martini. In

in homilia quam de iftis Martyribus ha eorumdem Martyrum honorem Venantius


buit. qu enim fufius in Eucherii narratio Fortunatus Carmen decimum quintum li
ne habentur, ea paucis verbis exprimit Avi bri 2. compofuit, eoque libro 8. Carmine
tusin fragmento ejudem homili quod no 4. inter celebriores Martyres recenet, at
bis fupereft, Hos quippe Martyres , quos que Legionem Felicem Agaunenem appel
hat.

E T S E L E C T A. SS. Mauricius &c.

239

lat . Unde conjicere licet, hos Martyres cere . Sub fanti Mauricii nomine du
Legis Fehir.

antiquitus LEGIONEM FELICEM vul metropolitan, Viennenfis ac Turonenfis;


go appellatos fuiffe. Favet huic conjetu totidemque cathedrales ecclei, Andega
r fantus Avitus loco fuperius laudato , venfis fcilicet ac Mirapicenis, Deo confe
ubi Exercitus Felix dicuntur. Walafridum crat funt. Et ut de ceteris taceam , in
Strabonem, innumeroque alios variorum ter veteres ecclefias qu olim in Remo
remporum autores omitto qui Agaunen rum urbe extabant, recenfetur titulus
es martyres celebrarunt. At prtermit fanfi Mauricii, cujus Sonnatius & Lando
tere non licet veteris Liturgi Gallican ejudem urbis antiftites in tetamentis fuis
tetimonium, defumtum fcilicet ex Miffali meminere, apud Marlotum tomo 1. me
Gothico-Gallicano, quod ex veterrimo co tropolis Remenfis.
dice mf. ante annos 9oo, litteris quadratis
4. Pauciora autem occurrunt qu de Agamenham
":"
"
exarato, Jofephus Maria Thomafius, & horum Martyrum numero dicantur. Ple- mer
tij . ,
nofter Johannes Mabillonius lib. 3. Litur bis nomine eos defignat Liturgia laudata ,

gi Gallican ; ediderunt. In hoc autem ubi etiam fex mille & fexcenti fuiffe di
Miffali num. 64. habetur Miffa beati Mau cuntur in Admonitione, qu pro antiquo
ricii cum fociis fais , in qua eorum hitori more appellatur Prfatio , ficque fe ha
narratio occurrit ex notro Eucherio ab bet: Omnipotentis Dei mifericordiam in bujur

fque dubio defumta, ut utrumque inter diei fex millium fexcentorum Martyrum fol
fefe conferendo patebit. quod ut commo lemnitate, Fratres carifimi, deprecemur : ut
dius fiat, Prfationem integram , qu ibi qui tantae plebi fua gloriam martyrii contulit;

Immolatio Miffle appellatur, proferre juvat. ita nobis &c. qui numerus ibi exprimi vi
Vere aequum & jutum efi , nos tibi gratias a detur, quod Eucherius legionem ex fex mil
gere, Domine fanfe Pater omnifetens, a ter libus ac fexcentis bominibus tunc temporis
ne Deus. Tu enim , Domine , Thebaeorum e conftitiffe dixerit. Ceterum tot idem A
xercitum ad populi tui upplicium definatum, gaunenfes martyres fuie dicit vit fan

ita /ubita juffonis tua gratia revocaii; ut plus ti Romani abbatis Jurenis auor ipfi
eligerent jedula devotione interfici, quam de met Romano coqualis, qui adeo labente
Chritanorum fanguine fatiari: nec cum tantis fculo quinto floruit. Porro tanta mili
at te (legendum puto , nec cuniantes , te ) tum cdes abfque exemplis non fuerat.
auxiliante , perecutionis onus excepere, cer Unicum profero ex Dionis Caffii Xiphili

vices fuai perjequentibus inclinare. Et cum no in Galb vita, ubi feptem millia Pr
rabies inimici decerneret, ut Dei populus de torianorum militum cfa fuiffe refert hic
numerationis infiantia deperiret ; ille raptus autor, ceteros vero decimatos.
5. Itorum vero Martyrum nomina, fi Nmi.
eft decimus, qui anticipatione martyrii fieret
primitivus * Clamor in cafiris oritur; virtus di ea excipias qu ab Eucherio recenentur,
micandi contemnitur, de adumtione martyrii nobis prorus ignota funt . Plerique ta

contentio ardua commovetur. Dei populus fer

men Eucherianis Innocentium feu Innocen

tem & Vitalem adjungunt, qui memoran


tur in antiquiffimis Martyrologiis , atquc
in Sacramentario Gregoriano ex cod. Cor
beienfi Ratoldi, ut obfervat nofter Hugo
beatorum bella & beata certamina , plus me Menardus in notis pag. I 8o. item in anti

ro confoditur, fanguis innocentum effunditur,


fides inlibata fervatur. Sic, Domine, milites
protegis tuos, ut nec defi erit in paione pa
tientia, nec in confeione confiantia . Inter

ruit glorio/a confeio de commilitonum con quo cod. mf. ecclei Metropolitan Re
fortio dividi, quam manus carnificis gloriari. menfis aliique nonnullis. Certe Ordericus
Totu namque Dei populus ranta ardoris fide Vitalis fe ab hoc fanto martyre Vitalem

alacritate flagrabat, ut fi tardaretur perfecu appellatum fuiffe refert lib. 13. Hitori
tio corporis, prcederet devotio paionis. Tan eccleiatic. Nomemque Vitalis , inquit ,
ta enim fuit confiantia populi, & .... inimici, pro Anglico nomine, quod Norimannis abfo

ut nec furor invenerit potmodum quod occide num cenebatur , mihi impofitum et , quod ab
ret, nec glorioum remanferit quod periret. uno fodalium fani Mauricii martyris, cujus
Faius et facer ille Agaunenfium locus per tunc martyrium celebrabatur, mutuatum efi.

fuffragia Martyrum falus prentium, prfi. Alios etiam ex eadem legione Martyres ,
dium futurorum, quem fanguinis unda perfu qui forte tunc ab exercitu aberant, aut
dit, pretioforum corporum ocietas confecravit. certe ante iftud excidium generale jam fue
Unde merito tibi Domine &c. In collectioni rant confummati, vari ecclei celebrant.

bus vero iidem Martyres fansti Acaunien Quinquaginta ex ipis Coloni Agrippin

fes appellantur. Ex his autem patet vete paos fuiffe dicit Gregorius Turonenfis
rem effe itorum Martyrum cultum in no lib. 1. de gloria Martyrum cap. 62. quo

ftra Gallia, quos Majores notri tanti fe rum bafilicam fanstos aureos

PP)
Oll IIl

u s i N

24O

olin

fuiffet monet. Gereonem & alios rabilia tormenta cum fuis fociis pertulif.

trecentos decem & oto, quos , inquit A fet, fimul cum iidem inter preces finem

do, ex legione beati Mauricii fuie ferunt, vivendi fecit . Hunc Mauricium marty
in eadem urbe paffos memorant vulgata rem laudt Theodoritus fermone 8. de

Martyrologia ad diem 1o.Octobris. Mal grcarum affetionum curatione , Aa


lofum martyrem, quem Gregorius cap. fe vero ipius integra ex Symeone , Meta
quenti in Bertunenfi opido cum Vistore item phrate habentur die 21. Februarii Bol
martyre fepultum fuiffe cribit, ex The landiani.
7. Agaunenfium Martyrum paffionem Mrtis smr?ust
beana legione fuiffe nonnulli fentiunt. U
fuardus die x. Otobris hunc cum Gereo ad annum 297. refert Cardinalis Baronius,

ne confundit his verbis:Civitate Agrippinen quam tamen ad Diocletiani & Maximiani

fi fanffi Gereonis martyris , cognomento Mal. imperatorum initia potius revocandam


lofi, cum aliis CCCXVIII. qui c. Iidem elle cenfemus . Eam vero ad annum
vulgo accenfentur martyres Taurinenfes, CCLXXXVI. confignari poffe colligimus
Ostavius, Adventitius & Solutor, de quibus
fantus Maximus Taurinenfis epifcopus
duas homilias habuit, qu extant tomo
5. bibliothec Patrum parte 1. Laudantur

ex eo quod Maximianus Herculius, quem,


uti eruditus Baluzius in notis ad Latantii

libellum de mortibus perfecutorum obfer


vat, anno prcedenti Diocletianus in im
etiam ab Ennodio Ticinenfi Carm. 1. Sunt perii confortium affumferat, tunc tempo

& alii celebres in variis Itali urbibus, ris in Galliis cum exercitu verfatus fue
ut Maximinus Mediolani, Mauriciu, Geor rit. Haud tamen diffitemur iftam Marty

gius & Tiberius Pinarioli, Sebatianu & Al rum paionem ad fequentes annos poffe
veriui Fofani in Liguria, Alexander Ber

gomi, de quo Ughellus plura habet; Nec

etiam referri.

8. Agauni vero locus, ubi hc clades Letg4.

defuere, fi Notkero aliique credamus , contigit, exinde celebris fuit apud Chri

legioni ifti martyres ex feminis. Ex his ftianos, cum ob tantorum Martyrum me


idem Notkerus memorat Regulam , qu moriam , tum ob extrutum ibi infigne
cum fratre fuo Felice fuperatis variis tor monaterium, quod hatenus perfeverat, Mersed-fub fanti Mauricii nomine notiffimum. *****
Plura retulerat de Verena virgine ad pri Situm eft in dioecei Sedunenfi ad radices

mentis capite plexa eft die x I. Septemb.

mum diem ejudem menis. Alii alibi con montis fanti Bernardi, quod primo fub

fummati paffim occurrunt in Martyrolo Regula privata intitutum, potea mona

giis & peculiaribus eccleiarum tabulis, de chis Beneditinis ceffit; ac tandem ad Ca


quibus fufius agere non vacat . Nunquam nonicos regulares Augutinianos devolu
etiam mihi in mentem venit, ut velim ea tum et. ldem monaterium ante annum

propugnare uti certa & indubia, qu ab 51 5. extitiffe probat noter Mabillonius

Memeria.

fque legitimo fundamento de illis Marty


ribus quidam autores paffim narraverunt.
at celeberrim ejus legionis martyrium,
quod tant autoritatis & vetutatis indu

tomo I. Atorum Santorum Ordinis Be

illum, quem cum feptuaginta fociis mili

eccleiis canendi confuetudo ab Acoemetis

neditini pag. 568. proindeque a Sigimun


do Burgundionum rege ditatum quidem,
ac forte retauratum fuie, non autem
bitata tetimonia afferunt, in dubium vo primitus contrutum. quod ex titulo
care finceri ncn eft animi, nec hominis qui fragmenti Aviti Viennenfis homili fupe
rejeto omni partium tudio, veritatem , rius a nobis relati certum et. Quantum
vero monafterium iftud olim celebre fue
undecumque affulgeat, amplecti amet.
6. Latinorum Martyrologia antiqua & rit, ex eo patet, quod ceterorum conti
recentiora fanorum Mauricii ac focio tuendorum veluti exemplar petaretur,
rum ejus fetum recolunt die 22. Septem maxime in jugis pfalmodi, quam vulgo
bris; at eorum memoriam apud Grcos Laudem perennem appellabant, intitutio- e.e. -1;
nullam reperire licuit. Nam Mauricium ne, qu quidem jugiter in monafteriorum

tibus ifti die 2 I. menfis Februarii celebrant, Grcis monachis accepta, in plerique fa

plane diverfus et a notro Mauricio, inter cri Ordinis notri Beneditini monateriis
quos, prter nomen, vix aliquid utrique olim obervabatur, ut probant veteres
Aiur Maarina, commune invenietur. Noter quippe Mau chart, qu palim in variis colletioni
bus edit funt. De hac confuetudine vi
eft; ifte autem Apame in Syria, prmif defis Mabillonii Prfationem ad fecun

ricius in Gallis cum integra legione paffus

fo ad martyrii palmam filio fuo Photino, dam partem Sculi 4. Bened, nnm, 224

potquam decem diebus & notibus intole & eqq.

PAS:

GC LLL CCCC LL LLLLLS 0S


LLLLL LLLLLLL

000

0S00S

LLLLLLLLL LL LLLLLLL LL LLLLL LLLS LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS


LL LLLLLS LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLLLS
S LL LLLLLLLLLL LLLLL S LLLLL LLLS LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLS

LZ

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLS


LLLS LLLLLLL LLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS
LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLS LLLLLS LCCLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
0LL LLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLLS LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLL LLLL LLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL ZS LLLLLLLLLLS LLLLLLS


CLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLS LLLLLLLS LLLLLL LLL LLLL LL LLLS
L L LL L L

L L L L L L LL L L L L

LS S LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LL LLLLLL S LLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLS LLLLL
LLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL
LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLS L L LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LS
LL LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLS
LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLS
LLLLLS LLLL LLLL LLL LLL LLLLLS

L L L L L L L LS

LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLL LLLLS


LLLLLLL LLLLLLL S LLL LLLLLLL LLL

LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLS


LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLS


LLLLL S LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL

LLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLL LLL


LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL
LLLLLLLS LL LLL LLLL LLL LLLL LLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS

LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLaS
LLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL
LLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLL LLLL LLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL S LLLS LLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLLLS

LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLS
CSLLCCC

JJSTTTTLL S

LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLS
LLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLL SAA AAS
LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LL LLLL LL LLLLLLL LLS
Lc0

L LL LLLLLLS LLLS LLLLLLS LS LLLLLLLLLL L LLLLLS LLLL S LL LLLLS


LLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LLLL

LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL lllS LLLL


LLLLLLL 000S LLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLL
LLLLLLLL S LLLLLLLL SLLLLLLLL LSLLLLLLLLL LLLCCLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLLLL aa LLLLLL LLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLS

0 LLLLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLS 0S

0 LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLTT LLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL


LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS
LL SS00SSS

0 LL LLLLS LLLLS LLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

S LLLS LL LL LLLLS LLLLS LLLLCCC CCrS LLLLLL LLS

G a

242,

A C T A

M A RT Y R U M

ros in armis habebat. Hi in auxi

S I N C E R A

ceptis territi metu cederent: redinte

lium Maximiano ab Orientis partibus gratique mandatis edicit, ut reliqui in


acciti venerant, viri in rebus bellicis perfecutionem Chritianorum cogan

ftrenui, & virtute nobiles, fed nobi tur. Ubi vero ad Thebos denuncia
liores fide, erga Imperatorem fortitu tio iterata pervenit, cognitumque ab
dine, erga Chritum devotione certa eis et injungi fibi rurfum executio
bant. Evangelici prcepti etiam fub nes profanas; vociferatio paffim ac tu
armis non immemores, reddebant qu multus in catris exoritur affirmantium,
Dei erant Deo, & qu Cfaris Cari numquam fe ulli in hc tam facrile
retituebant. Itaque cum hi, icut & ga miniteria cesturos: idolorum pro

ceteri militum, ad pertrahendam ? Chri fana femper detetaturos, facr & di


ftianorum multitudinem

deftinaren

vin religionis cultui intituros: unum

tur; foli crudelitatis miniterium de fe ternitatis Deum colere : extrema

tretare * auf funt, atque hujufmodi experiri fatius effe quam adverus Chri
prceptis fe obtemperaturos negant. stianam fidem venire. His deinde com-:
Maximianus non longe aberat. nam pertis, Maximianus omni bellua cruen."
fe circa Oodorum itinere feffus te tior, rurfus ad ingenii fui fvitiam re
nebat: ubi cum ei per nuncios dela dit, atque imperat ut iterum decimus
tum effet, legionem hanc adverfus man eorum morti detur, & ceteri nihilo

Aea uni deffr,

data regia rebellem in Acaunenfibus an


guftiis fubtitifle, in furorem inftintu
indignationis exarfit. Sed mihi priuf.
quam reliqua commemorem, fitus lo

qui decimus forte obvenerat: reliqua

ci ejus relationi inferendus videtur.

vero fe militum multitudo mutuo fer

minus ad hc qu preverant compel


lerentur. Quibus

denuo in catra

perlatis, fegregatus et atque percuffus

III. Acaunus exaginta ferme mil mone inftigabat, ut in tam prclaro

ftio.

libus a Genavenfi urbe abet, quatuor opere perfitterent.

decim vero millibus ditat a capite Le

IV.

Incitamentum

tamen

maxi

manni lacus, quem influit Rhodanus. mum fidei in illo tempore penes fan

Locus ipe jam inter alpina juga in val um M A URI CILIM fuit, primice. ........
le fitus eft: ad quem pergentibus diffi rium " tunc, icut traditur, Legionis"""

cili tranfitu afperum atque artum iter ejus, qui cum EX SU PER I O, ut in
panditur. Infetus namque Rhodanus
faxofi montis radicibus vix pervium
viantibus aggerem "relinquit. Evitis
tranmifique angutiarum faucibus,
ubito nec exiguus inter montium ru

exercitu appellant, Campiduore, &


C A N D I DO fenatore * militum, ac

cendebat, exhortando fingulos & mo


nendo fidem ; commilitonum etiam

Martyrum exempla ingerens, pro fa

pes campus aperitur. In hoc Legio cramento Chriti, pro divinis Legibus,

dana confederat. Igitur, ficut fupra fi ita neceffitas ferret, omnibus mo


diximus, cognito Maximianus The riendum fuadebat : fequendoque ad

borum reponfo, prcipiti ira fervi

monebat focios illos & contubernales

dus, ob neglea imperia, decimum " fuos, qui jam in clum prceferant.
Decimns guif.
que er Legione
interficitur ,

quemque ex eadem Legione gladio fe Flagrabat enim jam tunc in beatiffimis


rini jubet, quo facilius ceteri regiis pr viris martyrii glorious ardor. His ita
que
6 Vegetius lib, 2. de re militari cap, 2. Romani Legiones habent,
in quibus ingulis fena millia, interdum amplius militare confueverunt.
Certe ex variis Titi Lvii & aliorum auctorunu locis videtar colligi

poste militum numerum non definitum fuiffe, qui aliquando plures,


aliquando pauciores in Legione erant . Vide Florentinii notas in
Martyrologium Hieronymianum .
7 Codd, Sorbon. & Germ. dilaniandam .
8 Idem , eruda litatis miniterio fe detrahere .

o Mendoe Germ. Nam e osto dierun itine, e feum tenebat. Eft


autem Octoduruni , vulgo Martinach vel Martigni, opidum Valcfia
in Helvetiis, non longe a Seduno & Agauno diffitum .
1o Cod. Germ. furore infinistus indignatione exarfit ,

11 Gerni. iter .

12 Supplicium apud Romanos ufitatum . Exempla aliquot refert Ba


ronius in notis ad Martyrologium die 22. Septembris .
13 Cangius in Gloffario, Primicerius, inquit, dignitas militaris,
Tribuni dignitati proxima . Apud Hieronymum ad Pammachium : ed

ante Primicerius, deinde Senator, Ducenarias , Biarchus, Cirmicitor,


Eques, deinde Tiro. De his dignitatibus paffim apud Auctores .
14 Codd. Regius & Germ. Candido fenatore militum accedebat ad
exhortandkni fingulos momendum, fideliumque commilitonum &c.
Eadem in Follat, ed pro exhortandum &c. habet exhortando . . .

E T

S E L E C T A

SS. Mauriciur, &c.

243

que primoribus fuis atque autoribus bellionem coegit: non nos adverfum te,
animati ::, Maximiano infania adhuc Imperator, armavit ipa faltem, que

ftuanti mandata mittunt, ficut pia,ita fortiima eft in periculis, deperatio.


& fortia, qu feruntur fuiffe in hunc Tenemus ecce arma, & non refifiimus :
quia mori quam occidere fatis malumus,
Foram ad Imp
Milites fumus, Imperator, tui: fed innocentes interire quam noxii vive
tamen fervi, quod libere confitemur, Dei. re peroptamus. Si quid in nos ultra fta
Tibi militiam debemus, illi innocentiam: tueris, fi quid adhuc jufferis, fi quid ad
a te ftipendium laboris accepimus, ab moveris; ignes, tormenta ferrum fubi
illo vit exordium fumfimus. Sequi te reparatifumus. Chritianos nos fatemur,
Imperatorem in boc nequaquam pou perequi Cbritianos non poumus.
V. Cum hc talia Maximianus au- og ami
mus, ut auiorem negemus Deum, uti
que auiorem nofirum, Dominum, au diffet, obtinatoque in fide Chriti cer-:""
orem, velis nolis, & tuum. Si non ad neret animos eorum, deperans glorio
tam funefia compellimur, ut hunc offen fam eorum conftantiam poffe revocari,
damus ; tibi, ut fecimus baienus, ad. una fententia interfici omnes decrevit;
buc parebimus: fin aliter, illi parebi & rem confici circumfufis militum
mus potius quam tibi. Offerimus notras agminibus jubet. Qui cum miffi ad
in quemlibet boftem manus ; quas fan beatiffimam Legionem veniflent, trin
guine innocentium cruentare nefas duci gunt in fanos impii ferrum, mori
mus. Dexter ifta pugnare adverfum non recuantes vit amore. Cdeban
impios atque inimicos fciunt ; laniare tur itaque paffim gladiis, non recla
pios & cives neciunt. Meminimus, nos mantes faltem aut repugnantes; fed de
modum.

pro civibus potius, quam adverus cives pofitis armis cervices perfecutoribus
arma fumfilfe. Pugnavimus emper pro prbentes, & jugulum perfecutoribus
jutitia , pro pietate, pro innocentium vel inteum corpus offerentes. Non
falute: hc fuerunt baienus nobis pre vel ipfa fuorum multitudine, non ar
tia 7 periculorum. Pugnavimus pro fide, morum munitione elati funt, ut ferro
quam quo paio conervabimus tibi, fi conarentur afferere jutiti cauam: fed
banc Deo notro non exhibemus ? Jura hoc folum reminicentes, fe illum con

Christus Deus.

vimus primum in facramenta divina;


juravimus deinde in facramenta regia:
nibil nobis de fecundis credas necee eft,
fi prima perrumpimus. Chritianos ad
pnam per nos requiri jubes. 7am tibi
ex hoc alii requirendi non funt : babes
bic nos confitentes Deum Patrem auio

fiteri, qui nec reclamando ad occifio

C HR ISTU M

rivi. Qu umquam rabies abfque bel

nem duus et, & tamquam agnus non


aperuit os fuum: ipi quoque tamquam
grex dominicarum ** ovium, laniari

e tamquam ab inruentibus lupis paffi


funt. Operta et terra illic procum

bentibus in mortem corporibus pio


rem omnium, & filium ejus 3 ES U M' rum, fluxeruntque pretiofi fanguinis
D E U M credimus ".

Vidimus laborum, periculorumque notro lo tantam humanorum corporum tra


rum focios, nobis quoque eorum fanguine gem dedit? qu feritas ex ententia
afperfis, trucidari ferro: & tamen fan. fua tot fimul perire vel reos juffit? Ne
tiimorum commilitonum mortes, fra juti punirentur, multitudo non obti
trum funera non flevimus, non doluimus; nuit, cum inultum effe foleat, quod
fed potius laudavimus, & gaudio profe multitudo delinquit. Hac igitur cru
cuti fumus, quia digni babiti effent pa delitate immaniffimi tyranni confeus
ti pro Domino Deo eorum. Et nunc non eft ille fanorum populus, qui con
mos vel bc ultima vit neceitas in re temfit rem prentium ob pem futu
TOTU II) .

cod. autem German. nec habentur hc verba, in /piritum /an


stum, nec ista, Deum credimus -

15 Sorb. animantibar.
26 Sorb. proviaria.
17 Reg. precipua.

13 In sdit. Chifler. Jefan Christum (9

19 Cod. Foffat. & Chiflet. cum Serbenic, impium .

piritum fanstum . In

zo Sic cod. Sorb. Alii , dominiras .

244

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

rorum. Sic interfea et illa plane RO eiudem loci Epifcopo revelata tra
angelica Legio, qu, ut credimus cum duntur; in quorum honorem cum ex
illis Angelorum legionibus jam con ftrueretur bafilica, qu vaft adjuna
laudat emper in clis Dominum Deum rupi, non tantum latere adclinis jacet,
Sabaoth.
quid miraculi tunc apparuerit nequa
VI. VICTOR autem martyr nec Le quam tacendum putavi. Accidit ut
gionis ejudem fuit, neque miles; ed inter reliquos artifices,qui invitati con
-

*17r Bis aa.

jungitur.

veniffe ad illud opus videbantur, qui


cum iter agens fubito incidiffet in hos, dam adeffet faber, quem adhuc genti
emerit jam militi veteranus . Hic

qui paffim epulabantur lti Martyrum lem effe conftaret. Hic cum domini- can ...

fpoliis; atque ab his ad convefcendum co die, quo ceteri ad exfpetanda diei"


invitatus, prolatam ab exultantibus illius feta abfcellerant, in fabrica fo

per ordinem cauam cognoviffet, ac lus fubtitiffet, in illo fecreto fe ubito


detetatus convivas, detetatuque con clara luce manifetantibus fan&tis hic
vivium, refugiebat; requirentibuque idem faber rapitur, atque ad pnam
ne & ipe forfitan Chritianus effet, vel ad upplicia diftenditur: & vifibi

Chritianum fe effe, & femper futurum liter turbam Martyrum cernens, ver
effe refpondit: ac tatim ab inruenti beratus etiam & increpatus, quod vel
bus interfeus; ceterifque Martyribus die Dominico ecclei folus deeffet,
in eodem loco, ficut morte ita etiam

vel illud fabric opus fantum fufcipe

honore coniuntus eft. Hc nobis tan

re gentilis auderet. Quod adeo mife


tum de numero illo Martyrum com ricorditer a fanis faum conftitit, ut
perta funt nomina: id et beatiffimo faber ille confternatus & territus, fa

Nmina quo
* "medam er bis

Martyribas.

rum Mauricii, Exuperii, Candidi at lutare fibi nomen popofcerit, tatim


que Vioris; cetera vero nobis quidem que Chritianus effectus fit.
VIII. Neque illud in fanorum mi
incognita; fed in libro vit fcripta
funt. Ex hac eadem Legione fuiffe di raculis prtermittam, quod perinde
cuntur etiam illi Martyres URSUS ** clarum atque omnibus notum eft. Ma
& VICTOR, quos Salodoro paffos fa terfamilias Quincii, egregii atque ho
ma confirmat . Salodorum vero ca norati viri, cum ita paralyfi fuiet ob

strum et fupra Arulam flumen, neque tria, ut ei etiam pedum ufus nega
longe a Rheno pofitum.
retur, a viro fuo, ut Acaunum per
Hertui Maxi.
miani mors .

VII. Opere pretium et etiam illud multum itineris fpatium deferretur,


indicare qui deinde Maximianum tru popofcit. quo cum perveniffet fanto
cem tyrannum exitus confecutus et. rum Martyrum bafilic famulantium

Cum difpofitis infidiis genero fuo Con manibus inlata, pedibus ad diverfo
stantino tunc regnum tenenti mortem rium rediit; ac fanitati de prmortuis
retituta membris, nunc miraculum

moliretur; deprehenfo dolo eius, apud


Maffiliam captus, nec multo poft tran
gulatus, teterrimoque hoc fupplicio
affeus, impiam vitam digna morte fi

fuum ipa circumfert. Hc duo tantum


mira paffioni fanorum inferenda cre

nivit . At vero beatiffimorum Acau

vel in purgatione dmonum, vel in re

didi. Ceterum fatis multa funt, qu

nenium Martyrum corpora, pot mul liquis curationibus illic per fantos
tos paffionis annos, fano THEODO fuos Domini virtus operatur.
21 De his vide Surium ad diem z o. Septemb. Urfi vero tranf

fus fuiet, fdiimo mortis genere interiiffe refert Eufeb. lib. t. hist.

latinem ab Oeconio Epifcopo Mauriennenfi anno DCII. fastam de

Ecclef, cap. 13. & lib. 1. de Vita Contantini cap. 47. Paulus Oro

fcribit Fredegarius in Chronico cap. 22.

fins lib. 7. cap. 23. id Maffili contigiffe, ut noster Eucherius, refert.


22 Solodorum hodieque fuperest, unius Helvetiorum pagi Catho Rem vero fufius exponit Lastantius in infigni libello de morte pet
lici caput ; Gallis , le Canton de Foteurre, incolis vero olothurn. fecutorum num. 29. & 3. Occium non fuiffe ante annum 311. pro
23 Hunc , cum adverus Constantinum infidias moliri deprehen bat vir dostiff. Antnius Pagi ad an. 3o7. & 31 e.
|

E T

S E L E C T A.

A M
DA 0

SS. Rogatian"; & Donatianus.

245

N I T I O

In Paffionem fanorum Martyrum , ROG ATIANI


& DQNATI ANI .
Aia .

I.

Amnetis in Aremorica provincia, Martyres enituiffe; quamvis paffas fuerit


quam hodie Britanniam minorem ante exortam graviimam illam perfecu

appellamus, Rogatianus & Donatianus, tionem, qu aliquanto pot adeo immani


germani fratres, illutre martyrium con ter graffata eft. Id innuit ipfemet fankus

fummarunt. Eorum Ata qu pervetu

Ambroius enarratione in Pfalmum 1 18.

ftus criptor anonymus collegit, jam a Su


rio & Bollandianis edita rurfum proferi
mus, fed cum nonnullis codd. mff colla
ta, ut quantum fieri potet emendatiora

num. 44. Utamur, inquit, exemplo SEBA- f. sdstianus.

STIANI martyris, cujus bodie natalis est.


Hic Mediolanenfi, oriundus efi. Fortafe aut
jam diceerat perfecutor, aut adhuc non ve

habeantur .
Cultus .

rerat in hc partium, aut mitior erat. Ad


2. Horum Martyrum memoriam reco vertit bic nullum effe aut tepere certamen.

lunt Martyrologia vulgata, tam antiqua, Romam profestus et, ubi propter fidei tudium

quam recentiora, die nono Kalendas Ju perfecutionis acerba fervebant. Ibi paus et,
nii, id et menfis Maji die 24. quo item boe efi ibi coronatus. Non erat itaque gene
die eccleia Namnetenfis eorumdem feti

ralis illa perfecutio, quamvis in aliquibus

vitatem celebrat, qu quidem non folum locis, ut Rom, perfecutionis acerbitas

in ipfa civitate, fed etiam in tota dioecefi

ferveret. Ceterum ex hoc Ambrofii loco

fub prcepto fervatur. Sacr vero eorum patet, fanti Sebatiani fetum quarto f
dem reliqui in eccleia cathedrali condi culo in eccleia Mediolanenfi celebratum
t funt . Vetus eft hc Namnetenfium fuie. Idem dicendum et de eccleia Ro

erga itos Martyres religio, tefte Grego mana ex Kalendario Bucheriano, quod
rio Turoneni lib. de gloria Martyrum cap. fub Liberii pontificatu confcriptum fuiffe
6o. ubi narrat urbem Namnetenfem tem

viri doti exitimant. Celebratur etiam in

pore Chlodovei Francorum regis barbaro Kalendario Carthaginenfi Mabilloniano.


rum obidione fantorum Donatiani & De eccleia ipius nomini Rom dicata va
Rogatiani martyrum ac fanti Similini epi riis in locis agit fantus Gregorius Magnus.
fcopi meritis, liberatam fuiffe. Meminit At ejus Ata, egregia quidem, quamvis
eo loci Gregorius bafilic in horum Mar fortaffe in nonnullis locis interpolata, vi
tyrum honorem in eadem civitate extru

defis apud vulgatos autores de Vitis San

t, qu quidem etiamnunc perfeverans torum ad diem 2o. Januarii, quo die hu


poft varias fortunas parochialis ecclei jus fanti Martyris fetum in omnibus Mar
titulo gaudet.
Tempas.

3. Quid de Donatiani ac Rogatiani mar


tyrii tempore tatuendum fit incertum et,
cum nihil aliud ex Atis poffit colligi ,
quam eodem Diocletiani & Maximiani
imperatorum temporibus paffos fuiffe. Eo
rum mortem ufque ad annum CCCIII.
differt Cardinalis Baronius, fed ejus dila
tionis nullam rationem affert. Melius for

te ad Diocletiani imperii initia revocare

tyrologiis recolitur. Quam vero celebre


fit ejus patrocinium adverfus petilentiam,
nemo nefcit. Et quidem jam fculo fepti
mo hc opinio vigebat, uti patet ex Pau
lo Aquilegienfi diacono, qui libro fexto
de getis Longobardorum cap. 5. refert,
petem Ticini tempore Agathonis Pap
ita fviffe, ut fruteta & herb in plateis
urbis nafcerentur. Tunc vero, inquit ille
autor, per revelationem cuidam difum et,

tur, quo tempore eti non adeo ferveret quod petis ipfa prius non quieceret, quam in
perfecutio, martyria tamen aliquot cele bafilica beati Petri, qu ad vincula dicitur,
bria fuere . Utrumque beati Sebatiani fani Sebastiani martyrir altarium poneretur.
exemplo probari potet, quem nemo po quod cum delatis ab urbe Roma beati marty

teft inficiari, multum inter ejus temporis ris reliquiis fatum fuiffet, petis ipa quievit.

:
PAS

246

A C T A

M A R T Y R U M

Anno Chriti
circ. 2oe

S I N C E R A

fub Dioclet,

San&orum ROGATIANI & DONATIANI Martyrum.

Ex codd. mf. & editis .


2-"r"- I. TAlubre est catholicis lestoribus : bernabat. Qui defpetis idolis cum ad
de Martyrum triumphali certa catholic fidei gratiam convolaffet, ba
mine gloriofa geta referre, & fitienti ptifmatis unda purgatus, myfterio re
populo de tam pie fufo fanguine qu ligionis imbutus, dotrina divinitatis

dam vit pocula propinare; dum alii armatus,& fine metu aliquo triumphum
rebus cognitis veneranda follemnia fi Chriti oris fui buccina miles fortiffi
delibus complestuntur, alii defideriis mus in populum decantabat, nolens
incitantur , advertentes quale pro credita talenta negligendo infodere ,
Chrito mori fit lucrum. Igitur' cum ne culpa abfcondit pecuni non care
Diocletianus & Maximianus Roman

ret: fed quafi bonus agricola in genti

urbis apicem gubernarent, & eorum lium petora fruges beat fidei femina
:fr:ad
prceptis in Chritianorum nomen be vit. Qua fanti viri opinione florente, Rogatianum
ftialis feritas defviret: ut gratiam Re germanum ejus ROGATIANUM, ad
ligionis catholic gentili fub lege cal huc in cultu idololatri confiftentem,
Perfeutis ins
Galliit exeitata,

carent, miffis epitolis ad Prfidem Gal fuaviffimi oris blandus odor fragranter
liarum, decreto fanxerunt, ut imula implevit. Qui ad fratrem licet tate

cra Jovis vel Apollinis, non deorum, minorem, feniorem tamen credulitatis
fed dmonum, quai divino cultu de ordine, fetinus accurrit, deprecans ut
beret univerfitas venerari: ea ratione antequam perfecutionis colltatio ap
prfixa pollicentes, his qui eorum c propinquaret, Chritiani baptimatis
remonias colerent vel facrificia devote munere dotaretur: ne tam felix certa

offerrent, publico fe cognocerent fti men adhuc eum paganum, vel cate

pendio munerandos, quo facilius hu chumenum inveniret, ut a fratre nihil


manam mentem cupiditatis laqueus tra
heret in errorem: ut deciperetur mu
nere qui ratione vinci non poffet. Eos
vero qui Chritiani nominis in confef

minus in pugna, nihil minus obtineret

in palma. Quod ad prfens ne fufcipe


ret baptima, audita perfecutione, fe

cit Sacerdotis abentia fugitiva; fed


fione perfifterent, pot illa tormenta ju quod de fonte defuit, martyrii cruor
bent capitalem fubire fententiam, quo fufus impendit.

terrore compuli magis a reo tramite


creduli deviarent.
II. Erat autem in urbe Namnetica
|

Donatianus

Chritianus.

III. Inter ea Namnetenfem civita- aaf......

tem, gentilium turba favente, perfe

cutor cum inftrumento iniquitatis in


juvenis quidam, nomine DONATIA grediens, ab uno ex circumftantibus
NUS, clarus genere, multo tamen cla civibus,his verborum timulis incitatur.

rior fide, qui acerbitatem inquiet ado Moderatiffime judicum, opportune ve


lefcenti domans freno maturioris ani nis, ad deorum religionem reducens eos
mi temperabat, qui in ipfo juventutis qui pot Crucifixum a Judis vifi funt
fu tempore migraverat in eum, qua aberrare. Noveris Donatianum ejus ef

fi in fenem: & inter procellas pirita fe dorin fequacem, in quo prius de


lis nequiti ne lapfum incurreret, ti beas feveritatis tu fententiam promul
mor Domini femper propere eum gu gare: qui non fe tantummodo a deo
fUl [Il

* In aliquibus niff deest, Lestoribus . alii habent , Legibus, ut


puto, pro legentibus .

2 In omnibus mff deest, advertenter. Floriac. pro quale habet quare,

3 Hic incipiunt Acta in cod. Urficanipi. In aliis nonnullis codd.

qu prcedunt , ub Prologi titulo referuntur, ac deinde fub alio titu


lo Paffowis fcilicet , situr &c.

|-|

E T

S E L E C T A:

SS. Rgatianus & Donatianus.

247

.'

rum cultura fufpendit, verum etiam verba prorupit. Audio, Rogatiane, a *A


germanum fuum iidem vaniloquiis deorum cultu te velle inconfulte rece
pertinaciter immutavit, ut Jovem vel dere, qui tibi dignati funt vivendi mu

Apollinem, quos invitiffime Impera nera largiri, & uberis fapienti mul
tiplicata dona conferre. Unde non fi
adorari providi cenfuerunt, ita con ne notro pudore fit, fi pot caufas hu
temnant, ut dii notri, nova religione jus intelligenti nova proferens inci
fuccedente, dejeti fint. quorum in pias infanire. Illud tibi maxime pr

tors venerantur, & ab orbe terrarum

terrogatione ipfa rei veritas, cum juf. cavendum et, ne confeffione unius Dei,
feris, certius aperietur. Tunc Prfes plurimorum deorum in tuam perni
dolore commotus, virum beatiffimum ciem iram incurras . Sed quia adhuc
fuis prcepit adfpetibus prfentari; ad necio quo baptifmate non teneris in

cujus inquifitionem talibus verbis exor feus, fi voluntas obtinata te non de


Do zatiani roma

fus eft. De nomine tuo, Donatiane, cipit, deorum indulgentia conceffa re


currente relatione comperimus, eo quod cipiet, ut in Imperatorum palatio &
Jovem vel Apollinem, qui nobis vitam aula deorum poffis cum vit commer
nafentibus contulerunt, & crefcenti

cio fortiri dignitatis augmentum. Ro


bus huc uque cutodiunt, non folum gatianus repondit : optime promittis
contumaciter adorare recues, fed et pervera, cum ipe perverus fis, qui pri
iam blaphemiis ac convitiis provoca mum polliceris Imperatorum gratiam,
tos infames; ac prdicatione inani po potea deorum. Sed qua ratione in arce
pulum falvari commemores, ut in Cru divinitatis colendi funt, qui ipis bomi
cifixi interitum * credere diverfos com

nibus videntur effe poteriores ordine ?


pellas. Donatianus repondit: Invitus licet babeatis inter vos participationem
veritatem locutus es, me cuntos ab er miferi, cum illi fint de metallo furdi,
rore pervafos ad ejus velle culturam re vos ad meliores habitus non audientes
ducere, cui Joli competit univera fervi fitis : illi piritu careant, vos fenfu.
re. Prfes dixit: Aut prdicationi fu fiquidem qui infaxis religionem uam con
perflu moderatum finem impone ; ftituit, non aliud fit ipe quam quod colit.
aut, fi nolueris, jubeo vitam tuam ce
V. Tunc judex minitris imperans,
leri fine concludi. Donatianus refpon dixit: Et hic infenfatus, cum dotore
dit: Minas quas mihi prtendis, in eas infipienti in carcerem detrudatur, ut
caurus es ; laqueum quem mihi pro fequenti die, deorum ac principum il
mittis incurres. qui dum fala creduli lata injuria, ultore gladio cenfura pu
tate pervaus , tenebras lumini pr blica vindicetur . Sic tenebrarum in
fers, jutiti lumen Chriti tenebrous loco duo fidei luminaria recondun

non adpicis. Hinc Prfetus furore fuc tur: ut plus carcer illutraretur ex glo
cenus, jubet anctum compedibus vin ria, quam Martyres gravarentur ex p
um , in cutodia carcerali retrudi, ut na. Beatus autem Rogatianus fine ba
tormentorum violenti feralitas, aut

ptimatis gratia fe perventum effe con

perferentis fidem frangeret, aut petan

tritatur: fed hoc fibi ex fide credidit

tes ne in Chritum crederent impediret.


IV. Tunc ejus germano in conpe
tu populi contituto, coepit Prfes fub
blandimenti dulcedine, perfuaionisini
qu venena mifcere, ut qui virtute non

ee pro lavacro, fi fratris fui catholici


oculum mereretur . Quo comperto,

beatus Donatianus pro germano his


verbis Domine
fudit preces
ad Dominum di
Jeu Chrifte, apud quem

CCIS :

cederet, obletationis arte colla laxa boc obtinent promta vota, quod faia ;

ret. quem molliter appetens ad hc quia ubi non potuie impedit, ufficere
cre4 Comp. intuitu .

& Urfic. in tuw pernicie compellas ad iram .


-

s Sic plerique codd. mf. Alii, errore per/uafur. At edit, falfa


perfuaione occupatus .

6 Edit. plures deos in tuam permiciem ire compellas Codd. Comp.

y Sic nit. At edit. de metallo, vos meliores habitur fwrdi ;


illi .

8 Cod. Tior & Sur. lesto,

Donatianus erst

248

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

ereditur voluie: cum nobis donati eli ne parati fumus excipere, quicquid ira
gere, tibi foli poe ervafti : fit famulo tortoris invenerit: quia non bie vita no
tuo Rogatiano pura fides donum baptif fira dipendium patitur, fi illi reddatur
matis 7; & fi contigerit, perfiftente Pr a quo fumfit exordium, & in futuro mul
fide, craftina die nos feriente gladio in tiplicat lucis fnore muneratur. Tunc
terire, fanguinis effuio fiat ei cbrifma dolore Prfes impulfus, jusfit eos in :
tis facramentum. Qua oratione com equulei catafta fufpendi, ut " etfi ani
pleta corde & voce, vigiliis noe tranf. mos eorum non mutaret, tamen mem
curfa, fimul lumine cum die relato, brorum lineamenta folverentur in p
.

capite flestun

ffir

& carnificis vulnera, & prmia Do na: credens furori fuo fe confulturum,
fi carnifex, licet ad animam non per
mini fui exfpeabant.
VI. Sequenti vero die Prfes pro veniret, vel per tormenta corpus mul
tribunali refidens, Confeffores Chriti taret: adhuc minitris imperans, ut pot
in confpeu populi prcepit asfifti. expenfa fupplicia, a fpiculatore capite
Educitur interea de carcere lugubri truncarentur. Tunc Iioris infania ,

gaudium cli, de terili fede frutus ut de crudelitate judici complaceret,


Ecclei, de pinarum germine flos co vel magis ut crefcerent ornamenta mar
ron, conftriti vinculis, liberi votis, tyrii, lancea militari perfoffas cervices
quos in Chrito ipfa tormenta reddide beatisfimorum gladio vibrante prci
rant fortiores. quibus coram poitis, dit. Sic ad Chriti gloriam venientes,
affatus et judex. Cum indignatione, dum beatus Donatianus lucratur ger
inquit, ordior, ne dum vos molliter manum, & meruit germanus marty
alloquor, feveritatis public vis fran rium. Ite fit illi caufa falutis; ille
gatur: qui deorum religionem , aut fit iti palma mercedis; & multiplicis

ignorando non colitis, aut, quod eft grati pignore redundante, confum
gravius, non nefciendo calcatis. Tunc matione felici, fpe remunerationis fuf.
Martyres una voce Prfidi reponde fulti, ad terna prmia meruerunt ac
runt: Scientia tua, qu deterior eft to cedere, per vulnera laureati; ipfo au
tius ignorantiae fiultitia, fimilis fit diis xiliante, cui et honor & gloria in f
vefiris, quos in metallis fenfu carentibus cula fculorum. Amen.
adoratis. Nos vero pro CHRISTI nomi
3 Bod. Flor. & Sur. lesto .

Ntkerus in Martyrologio ad diem 9. Kalend. Junii , nbi de istis


Martyribus , plura habet ex S. Augustino de his qui in proprio fan

guine baptizantur &c.


1o Codd. nf. Ut / animus non muta, et propoitum festinaws ad
glorianu &c.

4Mn

In Paffionem S. BONIFAT II, Luc Holtenii Prfatio,


veteri Verioni Latin prmiffa.
N hifce Atis edendis feptem manufcri mihi fuere Adonis excerpta; fed omnium

ptorum codicum fidem fecutus fum :

maxime

Grcum

eorundem

Aorum

quorum duos Vaticana fummi Pontificis, exemplar, itidem vetutiffimum quod in


quatuor Principis Apotolorum bibliothe Vaticano extat. Illi cum Latinis ita ad
ca, feptimum S. Ccili in tranftyberina verbum convenit, ut affirmare non au fim,
regione monaterium fuppeditavit. Potre utrum Gtca a Latinis, an vice verfa hc
mum hunc vetutate fideque cteris pr ab illis promanarint. nam in utramque

ftantem, & magno illi hitori ecclefiafti partem argumenta fuppetunt. Quicquid
c retitutori Baronio jam olim lauda

fit, Simeonem Magitrum, & Logothe

tum, potiffimum exprefi. pauciima enim tam quem Metaphraten vocant, ante fe
ex cteris addidi aut mutavi: judicio in Ptingentos & amplius annos iis ufum, non
ea re aliquid, ingenio nihil indulgens; qui dubitabit quiquis ejus metaphrafin cum
hoc tudiorum genus religioe tratandum hice contendere voluerit.

femper exitimavi. Pro regula ac norma


De

E T S E L E C T A. S. Bonifatius.

249

De Grco textu Paffionis S. BONIFAT II ab Emerico Bigotio


edito ex ejudem Prfatione.
Extum Grcum paffionis Bonifatii
Romani edidi, ut per te judicares,
an Grca a Latinis, an vice verfa hc ab
illis promanarint: quod in dubio reliquit
V. C. Lucas Holtenius, qui letori judi
candi copiam omnino non fecit, folo tex

, o

g, '

,
,

tu latino in lucem prolato. Ego qui vete , ,


rum latinarum verionum cupidus atque .
ftudiofus fum, ita tamen ut cum Grcis ,
eas conferam : rogavi dotiffimum meique uv dnyorouat. Deus amator hominum,
amantiffimum Otavium Falconierum, ut & falutis human providus; qui dixit per
ex codice Vaticano defcribi curaret tex-.

Prophetam, Non volo mortem peccato- Ezech. 13. it.

tum Grcum, de quo locutus fuerat Hol ris, fed ejus converionem & vitam. qui
ftenius in fua prfatione . Hunc contuli dixit, Non veni vocare jutos , ed pec- " " ";
cum codice Colbertino. Et ut in editio catores ad poenitentiam: qui celer eft in
ne latina qudam prfixa funt, qu de mifericordiis , & multus in miferationi
funt in grco codice Vaticano ; ita in bus. qui dixit, Quando converus inge- F 3 ".
codice Colbertino qudam prmittun mueris, tunc falvaberis. qui dedit nobis
tur, qu non extant in Vaticano : qu exemplum falutis ut convertamur ad
& ipa alia funt ab iis qu in latinis le eum; ipe propria fua bonitate curam
guntur. Ea autem ne defiderares, hic ap noftrum gerens, exempla nobis dedit ad

falutem; ut non defperemus fi forte pec

pono,

, catis illaqueati fuerimus ab alieno ; fed


, % fperemus in ineffabili bonitatis ejus pela
, go, & in immenfa compaffionis ejus mife
, , ricordia. Multi enim qui diris peccatis ab
, repti fuerunt, potea poenitentia moti ,
, , vitori coronas retulerunt: quorum unus
f.

'

x , fuit beatus Bonifatius una cum ejus Do


* mina, de quibus mox vobis narrationem
, inftitutam.

Anno Christi

2 3o

San&ti

B O N I F

ATI I

Martyris.

Emporibus Diocletiani quater, nimis, Simplicium nomine, in partes


Maximiani ter Imperatorum, or Orientis , in Tarfum civitatem, qu

Metropolis Cilici Provinci : ut


tionis eorum adverus Chritianos, ut ibidem omnes qui Chritum confiteren
omnes Dei cultores ad inclinandas cer tur, utriuque exus & tatis per pu
vices nefandiffimis idolis compelleren blicam audientiam interrogaret, ipof
ta et editio maxima tempore perfecu

eft

tur. Qui etiam Tyranni miferunt ex que per diverforum tormentorum ma


perfonis fuis, una cum divis apicibus cerationem ad fu mentis vefaniam
fuis, Judicem atrociffimum & aftutum quantocius inclinaret.

E H "

u , .
Llis igitur temporibus erat qudam in
urbe Roma mulier magna, nomine A
,
xlov, zvou; xpov , Xr avvzrrov ys- glaes, filia quidem Acacii, genere autem cla
vouvov. om de rprov zvdz izrpaca v ri, quondam Proconfulis. Hc ergo ter can
I.

z; 'Puy, v zapxrnra, xova z z av- didam egerat apud urbem Romam ex Pr


fe&tura, habens fub fe (eptuaginta & trcs ro
I i

Cu Ta t O

2 58

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

curatores, qui curas agebant in poeionibus ,


ejus; & unum majorem, qui erat uper omnes, , ,
nomine Bonifatium: qui etiam, ut affolet ge , ,
nus hominum vitiis implicari, commiceba , ,
tur cum ea in peccatum. Erat autem hic e , ,
briofus & adulter, & amicus omnium qu , , ,
odit Dominus Deus. Tria autem habebat re ,
titudinis opera; hofpitalitatem fcilicet, lar

gitatem, & mifericordiam: qui fi aliquando ,


videret peregrinum de itinere venientem, cum ,
omni fetinatione & alacritate adhortabatur

in hopitium fuum introire, & minitrabat ei.


Notibus autem circuibat plateas, & vicos

civitatis, tribuens pauperibus omnia qu ne


ceffaria erant ,

2. ,

II. Pot annos vero multos, gratia Dei com

pungente Aglaen, vocavit puerum fuum Bo ,


nifatium, & dixit ei: Frater Bonifati, tu fcis , ,
in quantis peccatis convoluti fumus; non exi ,
ftimantes quoniam Deo affiftere debemus, & ,
reddere rationem eorum qu geflimus malo ,
rum in hoc mundo. Et nunc audivi quodam
Chritianorum dicentium, quoniam fi quis , u
minitraverit Santis, qui propter nomen Do ,
mini Jeu Chriti agonizantur, & certamen ,

fumferunt propter eum, confors eorum fiet ,


in die illa terribilis judicii Dei. Et quia di
dici a quibufdam, quod fervi Chriti agoni
zantur adverfus diabolum in partibus Orien
tis, tradentes corpora fua carnificibus, ut non
abnegent Chritum : perge igitur ad illas par
tes, & affer nobis reliquias, id et, corpora
Santorum Martyrum: fi quo modo fervien

|-


.
,

,
.

204 c
-

tes, atque minitrantes eis, necnon & orato ,


rias domos dificantes eis dignas, per fanctas ,

paffiones eorum falvemur tam nos, quam & '


alii multi.

III. Accepit autem puer Bonifatius aurum


copiofum ad comparationem corporum San
torum, & ad minitrationem egenorum, &
duodecim equites, & tres bafternas: fed &
unguenta diverfa, ad honorem Sanctorum
Martyrum. Cumque cpiffet egredi, dicit
Domin fu gratulanter : Domina mea, fi in
venero ad comparandum reliquias, id ef corpora

3. ,
,
, ,

,
,

r.

*/

o ,
\
1
,
\
, ' o

TO .

Z
\

pies illud. Dixit autem Domina fua ad eum : , ,


J
Abjice abs te ebrietatem & tultiloquium, , ,
& fic te exhibe, ut digne poffis corpora San ...
v

r/

--

- 1

|-

, #
Calh.

3)

Coi".

*/

Sanforum Martyrum , afero mecum : f vero


meum corpus venerit, in nomine Martyris fu/ci

, \ -

torum Martyrum portare. Ego autem pec. .


:,
catrix, licet indigna fim, tamen exfpetabo - ,
'
.
*

te citius. Dominus autem & Deus omnium, do ,


,
qui propter notram falutem formam fervi , -
\

*,

?>

31

accipiens, proprium fanguinem effudit propter


/

falutem generis humani, ipfe mittat Angelum , ,


/

fuum ante faciem tuam, & dirigat greffus ,


* * r \
/

|-

|-

--

tuos in fua benignitate; & impleat in bonis * ,


1

defiderium meum, delita mea oblitus.

IV. Egrediens autem puer Bonifatius in iter

t \\

4.
|

v tav

E T

S E L E C T A.

S. Bonifatius.
25 I
. , fuum, cogitabat dicens: Jutum et vere, ut
, a , neque carnes contingam, neque vinum perci
, , piam: quoniam licet indignus fim & pecca
tor,tamen corpora Sanctorum Martyrum por
. o tare habeo. Et extendens oculos ad clum,
,
dixit: Domine Deus omnipotens, Unigeniti tui
\
,
, s Pater, adeto in adjutorium mibi famulo tuo; &
, , ' dirige viam meam, in qua ego ambulo, ut glorifi
, g cetur nomen tuum in fcula feculorum, Amen .
, . Cumque finiiffet orationem, ambulabat iter
fuum, gaudens .
, .
3

"

----

c f\/

x.

*a

?"

1.

e/

"

/*

----

r.

----

V. Adveniens igitur pot dies aliquot in


5. '
, Tarfum civitatem, & agnocens quia fanti
Ct5.
-
" Chriti athlet agonizabantur in martyrio,
x>} def.
y

e/

M.

M.

*-

~.

, , dicit ad eos qui cum eo erant: Viri fratres,


, euntes requirite nobis hopitium, & ibi requiece
. re facite animalia: ego autem vado videre eos,
o .
quos valde defidero.
VI. Cum igitur iret ad tadium, ubi fanti
6.
f.

----

*,

----

3/

----

, Martyres erant certantes, vidit eos inter tor


, menta poitos, & quemdam eorum fufpenfum
\

* xar-sex s
pz Aa Colb.

----

*, , capite deorfum, & ignem ubtus eum tratum:


2/

/*

----

|-

%
, alium extenum in quatuor ligna, & diutiffi
V
/

3y

*/

- " , o , me matatum : alium exterminatam haben

: "

/*

, o tem faciem: alium ungulis exaratum: alium


manibus abfciffis: alium ftipite in collo ejus
2.

Hy

----

, , infixo, & exalatum in terra: alium inclina


* , * tum ex adverfo, id et, retro manus & pedes
Co!.
. habentem, & ic futibus a minitris cfum.
W

4 -

e/

----

----

24

* Et horror magnus ac pavor intolerabilis erat


Cli.

his, qui videbant hc tormenta: magis au


V

~.

, !

M -

, tem erat videre diabolum vitum , fervos au


/

tem Chriti fortiter certantes .

VII. Accedens ergo puer Bonifatius, coepit


7. &
ofculari
fantos Martyres, cum effent in tor

e

|-

|-

3y

37

. 3 --4 . )
,
) . ,
* , ", g 8 , * ,
/

|-

*e

*s

----

----

mentis nequiffimis: erant enim omnes viri, nu


mero viginti. Et clamans voce magna, dixit:

Magnus Deus Christianorum: magnus Deu fan


storum Martyrum. Obecro vos, famuli Christi,

, intercedite pro me, ut & ego dignus eficiar con


\

----

s. o fors vefter inveniri, certani adverus diabolum.


, Et confedens pedibus fantorum Martyrum,

|-

|-

|-

, , ampleebatur vincula eorum, ofculans ea ;


<mrae rw rx re

Cols.

*-

& dicens: Certate athlete & Martyres Christi


, . conculcare diabolum, modicum perfeverantes; ma

, ) , *
/

|-

T\\

3.

|-

* , .
*, gnus quidem labor, ed multa est requies: horrida
-,

8
1 . . *
'' : tortura, ed ineffabile gaudium. Super terram ror
A

----

|-

* am Fec}? Co5.



* z ,
ia ,


xy
8. ,
|

1.

quetur corpus a minifrir, in futuro autem fculo


a fanstis Angelis minitrabitur illi.

34

VIII. Apiciens autem Simplicius Judex ad


populum,
& cum contemplatus eum fuiffer,
, ,
,
; u ,
, ,
,
.

dixit: Quis et ille, qui ad contemptum meum

cium meum ? Beatus Bonifatius dixit: Ego

Deorumque injuriam hc gerit? Applicetur


igitur tribunali meo. Cumque addutus fuif
fet, Judex ad eum dixit: Quis es tu, edicito
nobis, qui contempfifti plendidiimum judi

, , Christianus fum, & Dominum meum Jeum Chri


flum babeni, contemno te tribunal tuum, per
; , auxiliu:n Dei mei. Judex autem ait ad euen:
I i 2
Quid

0 . 0

234

A C T A

S I N C E R A

M A R T Y R U M

uid vocaris? Beatus Bonifatius dixit: Jam .

dixi tibi, quia Chritianus fum : fi autem vir dice , .


re commune nomen meum, Bonifatius vocor. Ju . 7
dex dixit ad eum: Antequam poenis tangam la , .
tera tua, accedens facrifica Diis immortalibus,
Beatus Bonifatius ait : Dixi tibi multotieni, , . ,

quia Chritianus fum, & non facrifico Dmoniit, , .


neque nefandiimis idolis. Quod ergo vis facere, us

fac, noli morari: ecce enim appoitum et tibi


corpus meum,

IX, Cumque hc audiret Judex, iratus


9. ,
eft vehementer, & juffit fufpendi eum, & diu *, .
tius ungulis corpus ejus radi. In tantum au . C.
|-

|-

&

|-

e/

1/

|-

\/

|-

|-

tem raferunt eum minitri diaboli,ut offa ejus , l . *.


apparerent. Beatus autem Bonifatius nihil re , '
fpondebat, fed habebat oculos fuos attentos .
ad fantos Dei Martyres. Tunc juffit Judex ,
levari eum a terra. Tranfao autem quai ,
f 1

er

|-

*/

r.

|-

----

riya:
Coll.

xy

* --

|-

|-

|-

|-

unius hor patio, dixit ad eum Judex: Mi , , . o


-

|-

fer facrifica Diis immortalibus, & miferere ; ,


tui. Beatus Bonifatius repondit ei, dicens: , , ,
|-

r.

r.

|-

|-

|-

|-

Non erubefcit, miferrime, fpe dicendo mihi, x


\

*/

Sacrifica ; me molente audire de periturii tuii fi. ,


mulacris ? Tunc furore repletus Judex, juffit l, . *
ut calami acuerentur, & eos affigi fub un , Cll.
gulis manuum ejus, Cumqe hoc fieret, afpi ,
? * ai:

|-

|-

|-

My

|-

|-

|-

----

|-

My

ey

xy

ciens fantus Martyr in clum, alacriter do , , Gall.


/

lores tolerabat . Videns autem impiiimus , ,

|-

Judex quod minime fentiret tormenta, juffit


aperiri os ejus, & plumbum bulliens infundi

|-

|-

|-

W
ei . Santus autem athleta Chriti Bonifatius, ,

\

adfpiciens in clum, deprecatus et Domi , o s , s .,


num, dicens: Gratia ago tibi, Domine Jefu ,
/

*,

|-

|-

|-

|-

Chrite, Fili Dei: adesto in adjutorium mihi fa ,


/

|-

|-

mulo tuo, alleva me a doloribus iftis; & ne

permittai me a profanimo boc Judice vinci: tu

enim nofii, quia propter nomen tuum hc omnia s .


patior. Et cum compleffet orationem, excla ,
mavit ad fantos Martyres, dicens: Obecro ,

,,
,
,
/

|-

|-

|-

|-

vos, fervi Chriti, orate pro me famulo vetro.

.
X. Santi autem Martyres tamquam ex
. ,

|-

|-

|-

uno ore dixerunt ad eum : Dominui nofier Je *


/

|-

fui Chritus ipe mittat Angelum uum, & eripiat , - c.


\

>)

|-

|-

* /

li.

te de profanimo ifio Judice, perficiat curum , , ) -.


tuum velociter; & adcribat nomen tuum cum , ' .ii.
primogenitis. Cumque compleffent orationem, ,
/

xy

& dixiffent, Amen, fatus et ploratus a tur , ,


ba, & vociferatio maxima dicentium: Magnus ,
eft Deus Chritianorum: magnus Deus fanstorum , . ,
Martyrum. Christe, Fili Dei, falva nos : univer 8 ,

|-

|-

|-

|-

-,

fi enim in te credimus , & ad te confugimus. , .



'9
|

Pereant fimulacra gentium. Et impetum fecit . o ,


omnis plebs, & detruxit aram, & Judicem r7 , )
\

|-

r/

----

*-

lapidaverunt. Et exurgens Judex, feceit ,


propter tumultum, timens turbas.
, .
67
I I. Kau
XI. Diluculo autem reidens Judex pro
tribunali, juffit affifti fibi fantum Martyrem
, c,
A

|-

|-

|-

|-

xk

r?5
I

Bonifatium, & dicit ei : Ut quid mifer, fic ) , , ,


*../
infanis, in hominem habens pem, & ipum ",
,
crucifixum tamquam nequam ? Dicit ei fan , ,
\

3/

xy

|-

c/

d' fair
x

'

S E L E C T A.

S. Bonifatius.

2 53

, tus Martyr: Obmutefce infelix, & noli aperi


, re labia tua contra Dominum meum efum Chri

, fium: obcurihme mentis ferpens, inveterate die


, rum malorum, anatbema tibi . Nam Dominus
, meus 7e/us Chritus hc omnia fuftinuit, volens
. alvare genu bumanum. Et iratus Judex juffit
, afferri ollam, & eam impleri pice, & in bul
, lientem fantum Martyrem invero capite
* .
C#,

* immitti. Santus autem Chriti Martyr fa


, to figno crucis miffus et in ollam, Angelus
. g vero Domini defcendit de clo, & tetigit ol

, ,

lam : & protinus liquefata et, ficut cera an

, . ) te faciem ignis. Et Santus quidem non eft


, o moletatus; incendit autem de afflantibus vi
ros multos.
t f .
Clb.
1 2.
XII. Tremefactus autem Judex virtute

,
,
,
+ f, jut
." " ,

Chriti, atque admirans tolerantiam fanti


Martyris, juffit gladio caput ejus abfcindi, di
cens: Quem legibus Imperatorum non obtem
perantem reperimus, hunc jubet notra pote
ftas capitalem fubire fententiam. Spiculato

res autem tulerunt eum cum fetinatione de


medio judicii.

:
13. g ,
----

XIII. Santus vero Chriti Martyr fao

, figno crucis rogavit fpiculatores, ut largiren


, . tur ei parvam horam, donec oraret . Et
' , tans contra Orientem, deprecatus et dicens:
, a Domine Deus omnipoteni, Pater Domini nofiri

, 8 Jeu Chriti, adeto in adjutorium mibi famulo


, , tuo, & mitte Angelum tuum, & fufcipe in pace

, animam meam; ut non impediat me peflifer &

* ,
,

interfefor draco fua malignitate, ne fuadeat


, i , me in fallacia fua: fed conrequiecere me fac in
, ut choro fanforum Martyrum tuorum: & erue, Do
) mine, populum tuum de tribulatione impiorum;
, : Ala: 29, quoniam te decet omnis bonor & potetas una
* * - ***

, cum Unigenito tuo, atque fanfo & vivificante


, Spiritu, in fcula /culorum, Amen. Et cum
) , k. g compleffet orationem , percuffus et a fpicu

, , #2-# latore; & fatus et terr motus magnus,


, ita ut omnes exclamarent, dicentes: Magnu
! Deus Chritianorum. Et crediderunt multi in
Dominum Jefum Chritum.
.
XIV. Confervi autem Beati Bonifatii cir
4.

, cuibant, ubique requirentes eum; & non in


venientes coeperunt dicere adinvicem : Ille
, . , modo in adulterio, aut in taberna poitus epu
ZUrO . latur; & nos circuimus, ubique requirentes
, eum. Cum ergo inter fe confabularentur, con
tigit obviare eis fratrem Commentarienfis,
, & dicunt ei: Forfitan viditi virum peregri
, . num Romanum ? Ille autem dixit eis: He

fterno die vir 'peregrinus martyrizatus eft


, pro Chrito, & abfciffus et capite. Qui di
. , xerunt ei: Et ubi est ? At ille dixit eis: In
, tadio, ubi paffus eft. Et iterum interrogati
, , illi de afpetu ejus, dixerunt ei : Vir eft
cult *, , quadratus, craffus, robutus , capillo com
o ' pofitus, coccinea armelaufia indutus. Et di
, ' cit eis : Ille , quem quritis, hefterno die
marty

254

A C T A

M A R T Y R U? M

S I N C E R A
*

martyrio et finitus . Illi vero dixerunt ei :


2

Homo quem nos qurimus, magis in taber

>,

t\

, , ,
\

----

----

|-

na requirendus et, quam in tadio . Dicit ;. .


-a

|-

**

autem illis : Quid enim vos nocebit venire g, )


/

ufque ad stadium, & videre fi ipe et ?

.
\

XV. Illi autem fecuti funt eum ufque ad

*/

----

5. g,

stadium ; & oftendit eis pretiofum corpus e * g ,


jus, & dixerunt ad eum : Qufumus, often g ,
de nobis & caput ejus. Cum autem contem . ,
/

|-

--

----

*,

9 . "

Colt.

plati fuiffent caput Sancti Martyris conervi ".


/

ipius, rifit in Spiritu Santo ; & cognocen s * 8 ,


tes eum pueri fleverunt amare, dicentes : ,

3y

|-

*-

Ne memineris notri in peccatum , quanta


locuti fumus de te , famule Chriti . Et di , " 8 d
cunt ad Officialem : Ile et quem qureba 8 8. *.
s,

.
mus : petimus te , da nobis eum . Dicit eis ,

\ f,
ille: Ego gratis corpus ejus dare vobis non
poffum. Illi autem dantes ei folidos quingen o .
tos acceperunt corpus fanti Martyris ; & ,

ungentes illud aromatibus , & involventes g

linteaminibus pretiofis, pofuerunt in una de , ' *


\
baternis. Et ic profeti funt iter fuum gau , o ,
dentes, & glorificantes Dominum fuper de ,
functione fanti Martyris.
g ,
XVI. Angelus autem Domini apparuit
6. g

g,
Domin ejus , dicens : Aliquando fervum ,
J
d
tuum , nunc autem notrum fratrem fufcipe ,
icut dominum, & reconde eum bene. Per . '
ipius enim interventionem univerfa peccata s .
relaxabuntur tibi. Et confurgens Aglaes con , g
fetim accepit fecum Clericos , & viros re , ) ,
ligiofos; & ic cum hymnis, & canticis fpi ,
ritualibus, & omni veneratione obviavit fan ,
to corpori, & repofuit illud tadiis ab urbe ,
A

rr

----

e)

|-

|-

3.

-.

|-

'^

|-

|-

r.

-wo

A7

|-

|-

~-

|-

----

"/" /

Roma quinque, in via qu Latina nuncupa


tur; donec dificaret ei domum dignam paf g ,
y

|-

----

----

r.

fione ejus. In quo etiam loco exuberant be , '


/

|-

neficia orationum fanti Martyris ufque in


/

hodiernum diem: ita ut etiam Dmones ex

&

omnes varias infirmitates repellit, quibus detinetur hominum genus.


artyrizatus et autem Beatus Bonifatius pridie Idus Maias, apud Tarfum Metropolim

Cicili; & epultus et Rom Nonis Junii .


XVII. Beata autem Aglaes abrenuntiavit

7. '

mundo, & pompis ejus, univerfa qu pof ,


fidebat, ditribuens egenis. Relaxans autem , ,
& univerfam familiam uam diverfi exus & ) , ' ,

tatis a jugo fervitutis, ic cum paucis puel x.


,
Chrito : & ic fata et magna , ut etiam ,
gratiam a Deo mereretur accipere , ut d , ,
monia expelleret, & diverfas infirmitates cu .
raret. Supervixit autem beata Aglaes in ha
bitu Santimonialis annos tredecim , & fic .
obdormivit in Domino , & in pace fepulta ,
eft apud prfatum Martyrem . Sic quoque ,
lis cum ea abrenuntiantibus famulata eft

decertavit glorious Martyr Bonifatius, vi


tori coronam affumens, in gloriam & lau

* Colj. .
'.

|-

3y

e f\ \

* ;. ,

----

4-

"
Celk.

" ,

. .

dem Dei Patris, & Unigeniti Filii ejus, &


Spiritus Santi : nunc & femper, & in cun
ta fcula fculorum, Amen,
AD

ET

S E L E C T A.

SS. Vistor, c.

255

A D M O N

I T I O

In Paffionem Sanorum Martyrum VICTORIS, & fociorum ejus.


1. T Lluftris fane fuit Maffili civitas ob
Maglia Pistoris
fangaine fcr*,

Egregium ALBANUM fcunda Britan

civiles honores ac prrogativas, qui


nia profert.
bus pr ceteris fere Galliarum urbibus o
Maffilia VICTOR martyr ab urbe venit.
lim eminebat : at longe illutrior apud
3. Nec prtermittere licet; fub ejudem
Chritianos haberi debet, quod beatiffimi Martyris nomine ab annis amplius mille &
VICTOR I S martyrio decorata fuerit, ducentis contrutum fuie nobiliimum
Monasterium

qui per totam hanc ampliimam civita monaterium in urbe Maffilienfi, quod ce fub ejus nomine
tem, fune injecto ideo raptatus videtur,
ut eam fanguine fuo confecraret . Hujus
Martyris Ata in variis codd. mf. paffim
reperimus, fed in nonnullis quidem vitia
ta; at in aliis finceriora, qu jam Franci.

cus Boquetus, tum Prtor Narbonenfis,


in probationibus ad librum quartum hito
ri eccleiatic Gallican vulgaverat ;
ex quo ea ipfa, fanatis ope codd. mff ali

quot mendis, defcripta proferimus. Hc

lebrem illum Johannem Caffianum infti

tutorem agnofcit ; intituto Beneditino


potmodum ad noftrum ufque tempus ad
tritum. Porro prter Paffionem fanti
Vitoris metrice defcriptam, quam a Car
dinali Baronio laudatam vulgavit Franci
fcus Bofquetus , reperimus etiam in ali
quot mff codd. libros tres de ejudem fan
ti miraculis, qu omnia cum ad notrum
intitutum non pertineant, omittere vifum

porro Ata etfi tant antiquitatis effe non eft . Sub fanti Vitoris Maffilienfis nomine
videantur, ut ab autore quali, vel etiam bafilicam Contantinopoli contruxit Jo
fere quali cripta dici point; talia ta hannes Comnenus imperator, de qua Can
men viris eruditis vifa funt , qu Joanni gius in CP. Chritiana lib. 4. fet 6. nu. 1o9.
Caffiano, aut alicui ex illutribus viris ,
4. De itorum porro Martyrum paffio
qui fculo quinto ineunte iftis in partibus nis tempore nihil certi occurrit, nifi quod
eorum martyrium anno circiter C C X C.

florebant, point tribui.

Tempun paie
wis .

2. Beati Vitoris ac fociorum ejus me aut CCCIII. videtur contigiffe, cum iftis
!
|

Vistoris eele Bri

::::

tas .

moriam faciunt vulgata Martyrologia ad temporibus Maximianus imperator apud


diem 21. Julii, ubi eorum paffionis com Maffiliam verfaretur. Ceterum veri fimi
pendium exhibent . At apud Maffilienfes le non et id quod Rabanus in Martyrolo

#::

prcipue Vitor colitur, qui eum veluti rio commemorat , Maximianum fcilicet

|*"

prcipuum patri u patronum ac tute poft Vitoris mortem dmonum infetatione


larem venerantur : cujus epulcrum uo tortum fuiffe, ac quinto post die putredinis
tempore multis miraculis celeberrimum /qualore decostum & vermibus bullientem feme
fuie tetatur Gregorius Turonenfis lib. 1. tipum firangulae. Certiora enim habemus
de gloria Martyrum cap. 77. Certe Venan de Maximiani morte argumenta, quorum
tius Fortunatus, qui eodem tempore quo nonnulla videfis in notis ad paffionem Mar
Gregorius ipe in Gallia florebat, inter tyrum Agaunenium num. 7. upra pag.
prcipuos Martyres Vitorem Maffilien 278. Sed & in hoc quoque erravit Raba
fem martyrem laudat lib. 8. Carm. 4. ubi nus, quod Vitorem Maffilienfium epifco
ipum cum Albano celeberrimo Britanni pum fuiffe exitimarit,
majoris martyre hoc diticho conjungit .
-

P
N =-m no Christi
<circ. 29 e.

Sanorum VICTOR IS, A LEX A N D R I, FELICIA N I,

vel 363

atque LO NG I N I Martyrum.

Ex codd. mf. edit. Boquet,


Mailia lotas,

I.

Affilia, civitas ampla, quon- fa, in optim terr folo, in capite Gal
dam mirabili trutur fu

liarum fita, terra marique omnium fe

firmitate, fimul & pulcritudine glorio. re gentium commerciis patens, immen


la

2 56

A C T A

M A R T Y R U M

S. I N C E R A

fa divitiarum opulentia, & frequenti quiitis mortibus deperire jubet. Tum


bus populorum turbis, armorumque ter vero tanta malorum nube opprefis *,
roribus inclita fuit: unde & Roman

erturbatique notrorum animis, invin


otenti meruit effe in occiduis parti cibilis fefe in medium Vitor oppofuit,
qudam propria fedes. Quare & fingulis notibus fanorum catra fol

Romanorum numinum, immo Roma

licite circumiens, & per domos fingu

norum dmonum tudioa cultrix, & las ad amorem tern vit, & contem

facrilegarum fuperftitionum acerrima tum tranfitori mortis fervorum Dei


& ferociffima defenfatrix habebatur . corda confortando fuccedens.
III. Talibus infiftens felix hoftia
Quas ob res fuperba nimis & pefima,
tanta crudelitate in Chritianorum up mox futurus deprehenditur, ac Prfe
plicia fan&torumque neces, velut to orum tribunalibus prentatur. Pr
tius humanitatis immemor, raptabatur, feti primum fuadent clementius viro,
ut colleos undique circa fe piorum ne deorum culturam fperneret, nec
greges, ad adventum maxime Impera confueta militi tipendia, & Cfaris
torum inftar uporum raperet. Sed nec amicitias, pro cultu cujudam olim ?
ipfis civibus parcens, quocumque Chri mortui recuaret. Ille tatim fanti Spi
ftiani nominis inveniet, abque ulla ritus armatus eloquio, deos quos dice: ...
miferatione tatis, aut exus quai ad bant, immundiimos demones efficacif:"*"
triumphum fuorum dmonum variis fime comprobat: militaria vero ftipen
ludibriis affeos, irrecitabilibus tor dia, & Imperatoris amicitias fe chrifti
mentorum generibus excruciatos, vi militem, in contumeliam Regis fui nulla
lius quam pecudes trucidaret ".
tenus babere velle repondet. Dominum
II. Inter quas fanorum Martyrum autem Jeum Chritum altiimum Dei cn. gemmas, VICTOR fan&tiffimus, velut Filium pro caritate reftaurationis buma
ceteris tella fulgentior, glorious cla n, vere quidem bominem fuie morta

ruit: vel quod effet nobilior, vel quod lem, & ab impiis fe volente occium,
in religione notra intrutior & ferven Jed D I v IN fue virtutis potentia , die
tior atque famoior, vel quod de ipa tertia fucitatum clos acendiffe, & a
ceteris pefimis immaniore & truculen Deo Patre regnum uper omnia fiabile
tiore betia, Maximiano videlicet im fucepie, vultu contanti, ac liber vo
peratore, cum ipo comminus pugnans, cis plena au&toritate protetatur. Nec

infigniter & digne fuo nomine trium mora, circumadtantium clamor in


phavit. Maximianus enim cum pro gens in clum attollitur, pius Domini
Sanorum fanguine, quem per totum Confeflor ab omnibus injuriatur. Sed
orbem crudelius aliis, maximequel per quia vir clarus erat, judicatum a Pr
::::::" totas Gallias recentius fuderat, & pr fetis et, uti ejus caufa ad Cfaris au

in Galliis fab
Maxiwiap .

cipue pro famofiffima illa THEBO dientiam referretur. Quo fao, ille
RUM apud Agaunum cde , notro efferato animo, ubito converfus in fu
rum plurimis nimium terribilis faus rias, dilationis impatiens, jubet ath
Mafiliam adveniffet, ut fecundum letam fanctum fuis tribunalibus pr

Scripturam, impius adhuc mpie age


Apse. aa. . . ret: cuna illuc crimina fua cun vita

fentari.

IV. Beatiffimus igitur Vior coram :::

nequiffima completurus, ne quid fibi tribunali furentis Imperatoris tatuitur,


deeffet celerum, pietati protinus infa multique undique accuationibus im
tiabilis tortor, velut parum hatenus petitus, omni calliditate, fummifque
feciet, tota rabie bellum indicit: Chri terroribus ad facrifici iterum dmo

ticolafque, nifi facrifient idolis, ex num perurgetur. Martyr vero ex audi


-

* An ex illis fnere Hermes, Adriavus, Gittheus, Felix, Enu


rulus , 7anuarius, & alii 24. qni Maffili paffi dicuntur in nonntil

lis Martyrologiis, uti videre est apud Bolland. die 1. Martii ? De.
fendens etiam martyr ib colitur 3 fed quem ex legione Thebo

rum fuie ajunt .

2. Apud Boquetum , oppreur, perturbatuque .


3 In cod. Germ. deef , olivu .

fQ

fri

E T

S E L E C T A:

SS. Vistor; &c.

257

to terrore robutior, velut qui gehen- numquam viderit, perdere, cunstorum


nas levi commercio vinceret; nec au- iras deorum, hominumque, in fe gra
ferri de terra veritus, qui municipa- tuito provocare; cum omnium dolore

tum cletis curi jam fentiret : de carorum, per fumma tormenta ad in


promtuario fanti Spiritus recreatus, teritum fetinare. Proinde vel jam ex
Imperatorem fviffimum, cunctoque perto rationem fanioris eligendam effe

Principes ejus mira prudentia, & vir- confilii; nec contemnendos effe deos,
tute animi confutavit, idolorum cul- quorum manifeta maietas fulgeret in
tus affertionibus claris evacuans, Jefum templis, quorum beneficia fentirentur
cina wa Chritum
verum
Deum effe certa pu- aadorallet,
cunctis &
quos
veneranda
blice ratione
confirmans.
furnmi
Principesantiquitas
colerent:

D .

::::::. . V. Tunc impiiffimus Cfar omni quibus propitiis cuncta ltarentur; qui
fera crudelior, omni dracone mali- bus adverfis durare mundus nec ipfe

gnor, diabolica face fuccenfus in rabiem vertitur, fantumque Martyrem


funibus coartatum, per totam urbem
prcepit volutari: ut ex ignominio-

valeret. Illi fane quantocius renuntian


dum, qui & vivendo femper pauperri
mus fuerit; & quam effet impotens mo
riendo demontraverit. Id fi faceret,

fa viri pna, & deorum fuorum vin futurum ut & imminentia fupplicia
dicaret injurias, & notrorum fimul a- lucraretur, & de intima Cfaris ami

nimos territaret. Data fententia, con- citia, fummique honoribus ipfis pof
clamat exercitus infanientis populi, un- fet intervenientibus gratulari. Qu fi
dique ad peaculum multitudines repueret, ad illam quam nemo um

ruunt: dumque per totam civitatem, quam vidiffet Chriti fui gloriam, non
brachiis pedibuque ligatis Chriti ath- aliter quam ipius exemplo, per fum
leta pertrahitur , impiis manibus, vel ma tormenta & contumelias, totius op

maledico faltem ore, prout quique po- probrium & abietio populi factus, ef.
terat, cruciatus adaugent; ita ut pro fet ilico tranfiturus.
reatu non minimo fibi duceret, qui ad

ejus injurias non aliquid adjecifet.

VII. Tum Martyr de primo iam im- pan.a.v.

petu plene victor, & fancti Spiritus fa

a P.h. - VI. Tali ergo ludibrio cum fatis fu- us oraculum, imperterrito & infati
:::::" perque vulgi nefandiffimi oculo, fa- gabili animo, Deo confortante, perfi
tiaffet, ad tribunalia Prfeorum fan- tens, ad hunc modum concionatus
iffimus iterum Vior laceratus, cruen- ait: ,, Si de iniuriis : Cfaris & reipu

tufque reducitur, de negando Chrito, blic agitur; Numquam, inquit,


& diis adorandis acrius itidem perora- ,, fari, numquam reipublic nocui,

tur. Putantes enim pna, & contume- non honori imperii quidquam detra
liis, populique tumultibus festum ani- xi, non ab eius me propugnatione
mo decidiffe, nec jam de fuperfluo lo- retraxi. Quotidie pro falute Cfaris

cuturum, qui fibi potius conulendum & totius imperii tudioe facrifico,
effe crudeli experimento didiciffet; de , quotidie pro tatu reipublic coram
injuriis Cfaris, ac totius reipublic
graviter conqueruntur . Tum deinde
fuprem dementi *, nihilque infelicius effe afferunt, quam omnium deo-

,,
,,
,

Deo meo fpirituales hoftias mao.


Dementiffimum autem non ab re vi
deri omnibus ttimo, fi quis unum
aliquid ita diligat, ut non id pro

rum, & invitifimorum Principum centuplo meliore postponat. Quid


amiciffima familiaritate pothabita, vero fi illud unum, nec prout cupias
cuncta mundi obletamenta, & glo- habere,nec i habeas, fine metu gaude
riam, & honorem, ipam quoque dul- re, nec cum maxime follicitus fis va

ciffimam falutem corporis, pro eo quod ,, leas retinere? Illud vero centupium
II)OX
.4

Refq.

elementia ,

5 Bofqu inimicis .

K k

2 58
3?2

33,

3
?

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

mox ut volueris, pr manibus habeas: cet funetas rapinas, & quantum in


cum tenueris fecurus gaudeas; quod fe fuit, nefanda parricidia fummi Jo
nullo jam fine, nullo fui tuive defeu, vis? Cui innumera ejus tupra, & adul
nullius deinceps violentia perdas. Pro teria furtiva, & publica fraudulenta,

inde fanioris ratione confilii,omnium

& violenta ignorare permifum eft?

que judicio fapientium, familiaritas Numquid Regin deorum, forori


Principum, mundi obletatio, glori, que Jovis maligna crudelitas, & fra
honores, falus corporis, cara cogna terna fecum incefta latuerunt? Non
tio & hujumodi cetera, ipa denique ne palam funt Martis implacabilis fe
temporalis vita, qu nec pro voto ac rocitas, & obcnifimi priapi, nec
quiri , nec fecure haberi, nec vel non & fdifim Veneris turpitudo?
longiufcule teneri, omnibus plane Quid deas febres, deoque pallores,
notiffimum et, tern vit ineffa & hujufcemodi deorum referam gre
?

bilibus, & tabilibus gaudiis, fum ges; quos ipi vos deos malignos, &
mique omnium auctoris amplexibus falutis inimicos human prdicatis?

postponenda funt: quem cum ama Pudet memorare deos Stercutios 7 ,


veris, habeas: cum habueris, cuna & deas Cloacinas, & mille talium

pariter cum illo pofideas. Nec te do portenta deorum, qui tanto dedecore
leas hc ipa, qu deferueras momen miferos fuos cultores afficiunt, ut ve
?

tanea reliquiffe, qu commutatione nerari cloacas & tercora, deorum

leviffima, incomparabiliter meliora fcilicet talium templa, compellantur.


in ternum gaudeas recepiffe. Non Patet igitur quam truculentiffimi, &

32

autem tormenta, ed refrigeramenta

3}

reste dici, qu cruciatus ternos ex

ultra omnes inimicos immaniffimi


hoftes fint hominum iti dii vetri ma

ftinguunt; nec mortem, ed falubre gni, quorum lignea vel lapidea, vel
poculum reputari, per quam ad talem rea majetas a vobis faa & tabili
vitam tranfitus procuratur. Illo fane ta, a muribus feu avibus tercoratur
nihil infanus, nihil omnium con in templis: quorum prdita malefi
fcientia tefte, vecordius, qui hoc tan cia, nulla vero beneficia fentiuntur
to bono fine caua pothabito, mani a fuis : quos venerata vetra mifera
33

fetum vit fu hoftem tudiofe ut

antiquitas periit; quos utinam vetri

Deum colat: unde & pot vitam ni Principes tollendo felicius viverent,
hil aliud, quam mortis tern mer quibus propitiis, cuncti quibus pro
cedem, & inexplicabiles fine termi pitii funt, jubentur a jutiffimis legi
no cruciatus acquirat. Quis enim vi bus capitaliter pleti : quibus adver
2

t human truculentior hoftis appa fis per mundum innocentia honetas

reat, quam qui agenda docet, pro & jutitia reflorefcit . Non enim illi
prioque exemplo fuadet, qu & ex propitiari nifi fimilibus pount, dif
trema fint agentis opprobria, & iu fimilibus enim nequeunt: quia nul

tiffimis legibus capitaliter puniantur?

la contraria fibi invicem convenire

Nonne autem agenda docentur, qu poffunt. Similes vero illorum , &


publice recitari,qu laudando canta jutiffima lex, ut diximus cum peffi
ri jubentur? Tales quippe, tales funt ma nota de medio exterminat, &
dii vetri maximi, quibus prcipien ipa quitas nihil illis pot vitam a
22

IO *: G en filium,

"at incrof -

33

tibus horrenda fua celera non folum

liud, nii mortis tern fupplicia fer


recitantur, ed & viibiliter effingun vat. Beatitudinem quippe flagitiofis
y

nemo vel infanus concedit. Retat

33

ergo quidquid poft hanc vitam ta


libus retribuitur id effe, ut quoniam

tur in theatris, cantantur, & fummis


2

laudibus celebrantur in templis.


VIII. Cui enim vetrum nefcire li

6 Boq carorum .

7 Legendum forte terculios . De Sterculo vide fuPra pag 163.

". . . E T S E L E C T A. s.s. Vistor, &c.

259

numquam beatifunt, empiterna mi tius ? quid promists utilius?

quid

feria moriantur. Quoniam igitur dii minis terribilius? quid ejus tutius pa
vetri diffimilibus quidem adverfi, fi tronatu? quid laudabilius amicitia?
milibus autem femper funt mortali quid jucundius gloria? Quis deorum
ter inimici; ratione firmiffima con

huic fimilis, quis huic comparabi

tat, quod eos nemo colere debeat, lis? Omnes enim dii gentium d
quorum & cultura viventes femper monia, Deus autem noter clos fe- cinta pa.
turpiffimos; & retributio, five in hac cit. & ideo illi cum fuis cultoribus,
vita, five poft hanc vitam, facit mi ternis incendiis damnati funt; at

ferrimos, quos nec aliquatenus de que damnandi, ficut fcriptum et in


ceat formidari, cum fola fit eorum fano Propheta: Dii qui clum & Palm.se.z.
propitiatio metuenda.
terram non fecerunt, pereant de fub
Christi landes,

IX. Illum fane quanta caritate , clo. & in alio: Confundantur omnes Palm.ns.".

quanta veneratione dignum et ado qui adorant culptilia. & iterum: In


rare, qui cum inimici effemus, prior ignem dejicies eos, in miferis non rain "* *

nos dilexit: qui & deorum turpium ubfiftent. De ito autem fan&us Pro
nobis fraudes aperuit, & ut nos ab il Pheta dixit: Deus noter pr omni- pain.",...
lis eriperet, non fuam minuens deita bus diis, omnia qucumque voluit
Christns Deus.
.

tem, fed notram vetiens humanita fecit in clo, & in terra, in mari &
tem, inter nos Deus permanens, ho in omnibus abyfis. Unde & eodem
2

mo faus apparuit; ut pauperrimos Propheta tete : Beati omnes qui ti


ditaret, notr fe paupertati, cum di ment Dominum, qui ambulant in
tiffimus effet, pauperrimus veniens, viis eius. Regis enim fui gloria fideles
configuravit? cujus illa humana con milites non carebunt; propter quod
verfatio nobis et omnis virtutis, & fecure pro eius tetimonio mortem
honetatis exemplum: cujus indebi
nos ultro fucipimus, & quam certa
3

ta mors debitam notram abolevit in

fit notra pes pasionis exemplo mon

ternum: & dum ifti dii, immo pef tramus. Quocirca, viri illutrisfimi,
viri dotisfimi, mentis compotes &

fimi dmones illum innocentem no

tra infirmitate velatum, injufte ex ratione vigentes, femoto quo paul

petunt, quos a fe deceptos captiva lifper odio & contentione, iuto exa

verant jute perdiderunt. O quam di


ves illa quam objicitis paupertas! qu
quando fibi placuit, folo juffu pifci
bus implevit naviculas, quinque pa

mine vim utriuque partis attendite,


nec turpisimis & inimicisimis d

monibus damnatis atque damnanti

bus ulterius vos ipos tradatis, neu di


nibus quinque millium hominum fa vin fimilitudinis honorem, qu in
tiavit turbas. O quam fortis infirmi vobis et, eorum obcnisfim tur
tas, qu omnes fuorum infirmitates pitudini fubternatis, ut eorum da

fanavit! O quam vivifica mors, qu

mnationem evadere valeatis. Obedi

tot mortuos fufcitavit! Qu ne forte te autem fan&isimo, pulcherrimo,

minus vera effe aliquatenus ftime iutisimo, clementisimo,omnipoten

tis, adpicite ab initio prdita innu ti Creatori & amico vetro, cuius vos:"
merabilibus miraculis totius creatu

r attetatione firmata. O fi intente

humilitas, fi ei acquiecitis, fublima


bit,paupertas ditabit,mors vivificabit:

videritis quantus ite fit, cui totus

cuius vos nunc advocant faluberrima

et obediens mundus! qualis fit qui monita, invitant prmia, ut in terna


et defiderabilis totus! in quo nihil ipius gloria paullo pot fufcipi, & eius

vituperabile, in quo totum laudabi emper valeatis amicitia gratulari.


X. Cumque peroraffet Martyr, im
le, cujus caritas omnes recipit, cu
jus judicium nullus evadit. Quid piisimi prides rationum pondere

ejus vita fantius? quid dotrina re oppresi : Adhuc, inquiunt, Victor,


K k 2

philo

u S I N .
philoophari
non definis?
tibi cantat. Milites ergo clapjtatem tanti :
elige, aut placare
deos, autUnum
cum fum2.6e

tenvertuntur.

cernentes fulgoris, ad pedes Santi cer

ma infelicitate deperire. Sific, inquit, nui procedunt, veniam flagitant, ba


proponitis, quod docuimus verbis, exem ptifmum petunt. quos pro tempore di
plo firmandum eft. Deos fperno, fateor ligenter instruos, adfcitis Sacerdoti
cbriftum. Qucumque potetis date up. bus, ipfa noe ad mare duxit, ibique
plicia, cumulate tormenta. Exacerbati baptizatos propriis manibus de fonte le
ergo ref

Prfeti facrilegi,

vavit. Mane autem fao, fanorum

dum in laniando eo, alter alterum cru militum ALEXANDRI, LONGINI,


delitate vincere nititur, in fe primitus FELICIANI (fic enim eorum nomina

verfi, orta rixa diffentiunt . pro qua dicebantur ) divulgata converione,


recedente Euticio, optat fortes excru magnus ille draco Maximianus furore
ciandi Martyris alteri cedunt. Tunc fuccenditur, feralia edia proponun
Afterius (fic enim dicebatur) Chriti tur. Hc omnia in Viorem, quippe

:::::::::... militem mox jubet affigi. Quo fao qui auctor fuiflet, durius retorqueri:
cum diutius acerrime torqueretur, at milites vero debere aut confentire ido
tollens in clum lumina, piam tole lis, aut capitali fententia condemnari.

Christe regreatar

rantiam a mifericordiffimo Patre Deo,

XII. Tunc beatus Vior novos Chri

cujus id effe donum noverat, precaba fti milites prmiffurus ad prlia, hu


tur. Nec jam ultra ferens clementiffi jufcemodi oratione prmunivit, di
mus Jefus, certatori fuo infigne certa cens: o fortifimi commilitones, o glo
minis, viorique fignum, crucem riofi certaminis antefignani, opus efi ani
videlicet, in manibus getans, in fpe mis, nunc opus eft tota fortitudine. Fi
cie confolantis apparuit, dicens: Pax dem quam nunc Imperatori notro pro-";
tibi , Vitor nofer. Ego fum, in mififtis , viriliter cutodite. Imminet
,, quit Jefus, qui in fantis meis inju enim hoftis, adefi pugna. Vult enim bo
,, rias & tormenta futineo. Viriliter ftis nova tirocinia vefira repentinus ag
age & eto robutus. Ego enim tecum gredi, ut fi incautos invenerit, palmam
fum fortis adjutor in prlio, qui fi vitori fe quodammodo furripuie glo
delis pot vioriam remunerator in rietur. Vos autem, cariffimi, non ita ne
regno : Ad Salvatoris vocem proti gligenter infiruti eftir ; non ita parum
nus omnis dolor, cunaque irrita cef Cbritum didiciftis. Vos quoque non igno
fere tormenta. Tunc ille mente vul ratis prlia, nec perdiditis militiam,
tuque alacri converfus ad laudes, im fed mutaftis. Experiatur igitur Rex no
menfas viitatori ac confolatori fuo

fier quos elegit, quibus aciem primam


felicis pugn commiit: experiantur

toto piritu gratias referebat.


XI. Liores autem fvi cum jam inimici quos impetunt, nec vos degeneres
laffi deficerent, nihil autem e profe in aliquo fentiant: de quibus tamen be
ciffe tripudiante Martyre cernerent; de ne vefter Imperatorfenfit, ut recentiffimis
fitum patibulo, juffu nefandiffimi tironibus fummam rerum committeret,
Prfidis, fub cutodia militum in ob & primos belli eventur vefire fortitudi
fcurifimum omnium carcerem tru ni commendaret. Nec vos terreant bel

dunt . Et ecce benignifiimus Jefus la, qui emper bella didicitis ; nec vos
ponionis fu non immemor, notis avocent peritura, qui jam pr manibus
medio, militi fuo viitationem angeli terna videtis. Supereft vobis illa for
cam ' mittit. Continuo igitur folutis titer rapere ; upereft vobis per medias

carceris clautris, depulfa noe, totum acies ad illa tranfire : qu fi paullo vo


carcerem die clarior lux cletis irra

bis interim afperiora videntur, ipum Re

diat. Exultans Martyr laudes Domino gem notrum jamjam per talia tranfije

cum Angelis leniter fe demulcentibus cognocite ; ipum, non alium, dicen


?

2 Bofq. evangeliram

&
|-

E T S E L E C T A.

Ss. Vistor, &c.

26 r

Ihan. 16 m. ten audite: In mundo preuram babe detruere mihi non licet. Interrogati er
bitis, fed confidite: ego vici mundum. go milites fanti, Alexander, Felicia
Ipum, inquam, ipum fiducialiter men nus atque Longinus, in confeffione Do
te & voce contra omnia dura invocate. mini fideliter perfeverant: moxque ex
Non vobis fideliter invocantibus deerit, imperiali juffu gladio feriuntur, cor- auti, nie.

qui fuis omnibus veraciter promifit, di poraque projicientes temporalia, vita"


***** cens : Ecce ego vobifcum fum uque ad potiuntur terna.

conummationem fculi. Denique bujus XIV. Sacratiffimus autem Vior re-u...


rei meipum vobis exemplum fidele pro cernens fanos milites neci datos,lacry-:
pono. Dum enim appenus patibulo, in mabili voce Dominum deprecabatur,
tolerabilibus cruciarer angutiis, mife ut illorum focius effe martyrii pariter
ricordem Dominum upplicibus lacrymis & glori mereretur, quorum pot De

tertus veehudi

invocavi: f ecce protinus illum video, um, credulitatis & confeffionis auor

glorioum notre redemtionis fignum in extitiffet. Statim igitur glorious Mar


manu ferentem, & dicentem mibi: PA x tyr conclamantibus turbis undique tun
V R., N 1 s; ditur, iterumque fufpenfus, futibus
EN I M su M J E sus, QUI IN SA N c T1 s nervique taureis atrociffime cruciatur.
M E I S IN JU R I A S ET T o R M E N T A Inde viis tortoribus revocatur ad car

su s T I NE o. Ad cujus vocem tanta mi cerem: ubi triduo in oratione perfeve

bi ftatim virtus infua eft, ut nulla rans, martyrium fuum magna contri
deinceps penitus upplicia reputarem. tione cordis, & multis lacrymis Do
Quapropter, cariimi, virtutis veftr mino commendabat.
::::::: ***, memores, in auiorem omnium JEsu M

nsmiuro.

XV. Deinde funetus Car, audita .

Do M IN UM, & qua ille tranfierit, quo contantia Martyris, velut ad ultimum
pervenerit adpicientes, ne timeatis mi tortor infanior refervatus, fuis eurn ad

nas volaticas mortalium bominum, qui fpe&ibus imperat fifti. Tunc interro
bus promia jam pr manibus et im gatione faa Martyr perfeverantiffimus,
mortalium ocietas Angelorum: & mo idem qui fuerat in confeione Domini
mentanea ferte upplicia, ut triumpha per omnia reperitur. Tum vero quafi
liter fuperare poitis terna : & qui an de novo furor & rabies in Chriti mili

tea malebatis mori, quam vinci perpe tem debacchatur : tum min, terro
tuo perituri, nunc patimini, oro vos, refque, maledita & convicia denuo

vincere, in ternum potmodum regna renovantur. Interea Maximianus Jo


turi.
vis aram jubet afferri. Mox igitur
XIII., Talibus armatos, unaque Vi coram ipfo ara componitur, acrilegus
orem fanum miffi apparitores ad fo quoque facerdos paratus asfiftit. Tunc
rum fuperius rapiunt . quibus auditis Imperator ad fantum Viorem: Pone,
certatim ad fpe&aculum tota pne ci inquit, thura, placa Jovem, & nofter
vitas ruit. Alios furibund mentis in amicus eto. Hoc audito fortisimus

fania trahebat, alii meliore piritu cu Chriti miles, fanti Spiritus ardore
piebant videre fantum Martyrem cum inflammatus, fefeque amplius ita fer
diabolo dimicantem . Vulgi concur re non futinens, velut litaturus pro
rentis undique confufio perfonat, tu pius accedit, aramque de ipa manu
multu & clamore omnia replentur; in facerdotis folo tenus pede proternit:
fantum Martyrem maledita & con atque ipum pedem mox juffu dete
vicia undique jaciuntur. At ille con tabilis Cfaris amputatum , D E O
tra omnia illata robutior permanens, & Regi fuo D M I N O J E S U
cum ab impiis cogeretur, ut vel mili CHRISTO, velut quadam uaveo- *** ".
tes quos averterat, ad cultus deorum lentes primitias interim fui corporis de
revocaret: Qu, inquit, ipe dificavi, dicavit.
Aram Jevis cw

Christus Deus

XVI.
9 Germ. Premi ,

262

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

XVI. Ad ultimum vero jam totum

ciale dmonum templum, a quibus ha

corpus & animam Domino redditurus, &enus fuerat fuperatus fperans fe vin
edisto Cfaris ad molam pitoriam du cere vel defunctos ; ad cumulandas

Martyrum glorias, omni humanitate


ac fi nihil penitus paffus incommodi fepultur prohibita, eorum corpora in
videretur. Igitur cruentiffimi & ex profundo maris brachio, quo a meri
fecrabilis tyranni juffa complentes li diano latere civitas cingitur, a pifci
&ores fvi, gloriofum Martyrem toto bus devoranda fubmergi facit. Sed
citur. Ibat autem ita celer & hilaris,

mox corpore, rotatu celeri conteren pius Dominus, meliori confilio & ho

dum, pitori" mol fupponunt. Tunc nori San&orum, & poterorum patro
eleum Dei frumentum fine mifera ciniis providens, minitrantibus Ange
tione conteritur: tunc invitiffimi Mar
Mola contritus,

lis, natatu celerrimo fana corpora in

tyris offa felicia crudeliter conquaffan oppoitum littus illfa tranponit, ibi
tur. Sed cum diffipata paullo pot di que a Chritianis, in crypta nativo in
vinitus machina, fpirans adhuc ali faxo operofe ac decenter excifa, fepul
quantulum videretur,ad perfectam ejus ta, multis uque in hunc diem mira
plenamque vistoriam, tot Domino con culis honorantur, multaque beneficia
festionibus dedicatum, tot & tantisago pie petentibus iporum meritis confe

nibus decoratum, gladio illi caput ab runtur per Deum & Dominum notrum
cpii, sumus, fcindunt. quo fao, mox defuper vox Jefum Chritum, cui fit laus terna , chia da.
cletis intonuit dicens : V I CI S T I,

Vict o R B E AT E, vici s TI :

virtus, honor & imperium, cum Deo


Patre & Spiritu fancto per infinita f- si r.a.

XVII. At infelix Maximianus, fpe cula fculorum, Amen.


1 o Boq. moli .

AD Mo N1 7 1o
In Aa fanti M A XI MIL I A N I Martyris.
Asta ande bas
bija,

I.

Umvis ex fanti Maximiliani Atis

dant, ipius memoria recolitur, at fine ul

nullam , ob Chritian religionis la in quo paffus et loci mentione.


3. Porro certum et hunc beatum mar- z.
caufam, adverfus ipum litem mo
tam fuiffe appareat; jure tamen merito in tyrem Thebete, qu civitas erat epifco

ter Martyres locum obtinuit, qui cum fe

alis in Numidia, paffum fuiffe. Hinc vel

falva Chriti fide militare non poffe fuiet emendanda funt Galefinii & Baronii Mar
arbitratus, renuens militi infignia fufci tyrologia, in quibus die 12. Martii Maxi
pere , morte punitus et . Ipius paffionis milianus feu Mamilianus Rom paffus me

Aa, qu fane inter finceriora antiquita moratur; vel certe hic Maximilianus a no
tis monumenta computari debent, ex cod. ftro diverfus effe cenfendus eft. Certe qu
mfl. Sarenfi typis jam Oxonii edita, rurus fuo Maximiliano Baronius in notis ad Mar
nofter Johannes Mabillonius tomi 1 v. vete tyrologium Romanum attribuit, quod nem
rum fuorum Analetorum Appendici infe pe de ipfo fiat mentio in Atis fanti Ur
ruit; cum quibus editionibus collata eadem bani Pap & Ccili martyris, notro Ma
proferimus ex mf. cod. monaterii notri ximiliano convenire non poffunt; immo nec
ancti Michaelis in Periculo maris, in quo ulli alteri, ut dicunt Bollandiani ad 12.
cmendatiora habentur.
Martyrii tempus

Martii: cum in vulgatis fant Ccili A

2. Santus Maximilianus paffus et an tis nufquam Maximiliani martyris mentio

no Chriti CCXCV. ut ex Confulibus qui habeatur. nifi forte is Maximilianus dica


in Atis defignantur , certum et ; & qui tur effe Maximus Almachii prfeti cubi

dem die 12. menfis Martii. qua die in Mar cularius, qui ad Chriti fidem a Valeria
tyrologiis Adonis, Notkeri, Bed vulga no & Tiburtio martyribus converfus, pau
ti, aliique nonnullis ineditis , qu Bol lo pot globis igneis verberatus martyr oc
landiani ad eamdem 12. Martii diem lau cubuit . quem Maximum iidem Bollan
diani

::::

E T

S E L E C T A

S. Maximilianus.

2 63 '

diani obervant in aliquot mff codd. Ma ipis Actis patet num. 4. & * 3. qu qui
ximianum appellari. Verum et fi Baronius dem Ata ex tribus codd. mf. bibliothe
memoria lapfus fit ubi ait Maximiliani c Vatican Godefridus Henfchenius ad
mentionem fieri in Atis fantorum Urba

diem 25. Maii Bollandiani vulgavit, ubi

ni & Ccili qu in tomo fexto Surii re per Notario Roman ecclefie confcripta fuif.
feruntur, die 22. Novembris, in quibus re fe dicuntur. quem Mamilianum Galefinius
ipfa nihil de ito martyre habetur, certum & pot ipfum Cardinalis Baronius notro
eft tamen in Atis fanti Urbani Pap & Maximiliano Africano ipis ignoto fu bfti
martyris, inter alios Martyres qui cum tuere prmittendo hanc vocem Romae iis
hoc fanto Pontifice interfeti dicuntur, qu in antiquis Martyrologiis de ipfo ha
Mamilianum presbyterum recenferi, ut ex bebantur .

Anno Chriti

Santi M A XIM I LI A N I Martyris.

29 5.

Ex cod. mf. Montis S. Michaelis cum editis collato.

"T

& Anulino Confulibus

Quis tibi hoc perfuafit? Maximilianus


IV. Id. Martii, Tevete in foro repondit: Animus meus, is qui me
induo Fabio Viore una cum MA vocavit . Dion ad Vitorem patrem

XIMILIANO; & admiffo Pompeiano ejus dixit : Confiliare filium tuum.


Advocato idem dixit : Fabius Vitor
Temonarius * et conftitutus cum Vale

Vitor repondit: Ipe fcit, habet con

filium fuum, quid illi expediat. Dion

fiano Quintiano prpoito Cfarienfi; ad Maximilianum : Milita & accipe


cum bono timone Maximiliano filio

fignaculum *. Refpondit: Non accipio fpnitie:uit .


Vioris, quoniam probabilis et, rogo finaculum. Jam babeo fignum CHRISTI : p
ut incometur *. Dion : Proconful di DEI mei . Dion

dixit : Statim te ad "

xit: Quis vocaris ? Maximilianus re Chriitun tuum mitto. Repondit: Vel


Marimilian tur

fpondit: Quid autem vis feire nomen lem modo facias. Hoc mea laus eft.

z en tuit militurg.

meum ? Mibi non licet militare, quia Dion ad Officium dixit : Signetur.

Chritianus fum. Dion proconful di Cumque relutaret, repondit: Non ac


xit: Apta illum. Cumque aptaretur, cipio fignaculum fculi; & fi fignaveris,
Maximilianus refpondit : Non poum rumpo illud, quia nibil valeo *. Ego
militare; non poum malefacere. Chri Chritianus fum, non licet mihi plum
ftianus fum.Dion proconful dixit: Incu bum collo portare, poft fignum Jalutare
metur. Cumque incumetus fuiet, ex Domini mei Jeu Chriti filii Dei vivi,
Officio recitatum eft: Habet pedes quem tu ignoras, qui paus et profalu
quinque, uncias decem. Dion dixit te nofira " quem Deus tradidit pro pec
ad Officium: Signetur 7. Cumque re catis notris. Huic omnes Chritiani fer
fifteret Maximilianus repondit: Non vimus; bunc equimur vit principem,
falutis auiorem . Dion dixit: Milita,
facio: Non poum militare.
II. Dion dixit : Milita ne pereas. & accipe fignaculum ne mifer pereas.
Maximilianus refpondit: Non milito. Maximilianus repondit : Non pereo.
Caput mihi prcide, non milito fculo; ed Nomen meum jam ad Dominum meum
milito Deo meo. Dion proconful dixit: eft . Non poum militare. Dion dixit:
Atten
5 Is , ut obfervat Mabillonias, videtur effe idem qui ante quadrien

1 mf. Aquilino .
2 Temonarius prfestus erat prstationi tironum Vide Stevve
chium in cap. 7. lib. 1. Vegetii de re militari Fabius in cod. Mi

nium cum Junio Tiberiano conful fuerat, & post annum Prfectus Urbi.

chael dicitur Fabianus. Hujumodi variationes fpius in mf. occurrunt.

y Qui enim quinos pedes & uncias decem habebant, erant admit
tendi, ex Vegetii loco laudato. De fignandis militibus agit idem

3 Cod. Mich. Combonem tironem Maximilianum filium. Lege, um


o to tirone &c.

4 Sic cod. Mich. at editi intumetur. Incumare auten iden eft


ac nienfurare. Videfis Gloffar. Cangianum Latinum & Grci appen

dicem. Romani autem tirones meti;i folebant priuquam militia ad


fcriberentur. Vide Vegetium lib. 1, cap. 5.

6 Haec uque ad incumetur defunt in editis, qu ex nf. upplentur -

Vegetius cap. 2. fequenti .


8 Mabillon. Punsta & g 'yuara in manibus , inferiptio nominis inn
Peratorir , preterea monile plumbeum , teffere erant miliris ad/stripti.
9 Cod. Mich. Noii licet in rollo portare .

1 o mf. feruli vite -

le

A C T A

364

M A R T Y R U M S I N C E R A

Attende juventutem tuam, & milita. mentum militi recutaverit , gladio


Hoc enim decet juvenem. Maximilia animadverti placuit. Maximilianus re
nus repondit: Militia mea ad Domi fpondit: Deo gratias Annorum fuit

num meum et. Non poum culo mili in fculo XXI. & menfium trium, die
tare. Jam dixi, Cbritianus fum. Di
xit Dion

proconful;

In facro

rum X. & VIII *3. Et cum duceretur

comita: ad locum, fic ait: Fratres dileiiffimi,

tu dominorum notrorum Diocletiani quantacumque potetis virtute , avida

& Maximiani, Confiantii & Maximi , cupiditate properate, ut Dominum vobis


milites Chritiani funt & militant. videre contingat, talem etiam vobis

Maximilianus repondit : Ipi ciunt coronam tribuat. Et hilari vultu ad pa

quod ipfis expediat. Ego tamen Chritia trem fuum fic ait: Da buic piculatori
nur fum, & non poum mala facere. veftem meam novam, quam mihi ad mi
Dion dixit: Qui militant " qu mala litiam prparaveras . Sic cum centena
faciunt? Maximilianus repondit: Tu rio ? numero te fucipiam, & fimul cum
enim cis qu faciunt. Dion proconful Domino gloriemur . Et ita mox paffus
dixit: Milita, ne contemta militia, in et. Et Pompeiana matrona corpus ejus
cipias male interire ". Maximilianus de judice eruit ", & impofito in dor

repondit: Ego non pereo; & fi de f mitorio fuo perduxit ad Carthaginem,


culo exiero, vivit anima mea cum Chri & ub monticulo juxta Cyprianum
martyrem fecus palatium condidit:
ffo Domino meo.
stententia in eum
III. Dion dixit: Sterne nomen ejus. & ita poft XIII. diem eadem matrona
Cumque tratum fuiet, Dion dixit: difcffit, & illic pofita eft. Pater au
* ,,

* . .

Quia indevoto animo militiam recua tem ejus VICTOR regreflus et domui
fti, congruentem accipies fententiam fu cum gaudio magno, gratias agens
ad ceterorum exemplum . Et decre Deo, quod tale munus Domino pr
tum ex tabella recitavit : Maximilia mifit, ipe potmodum fecuturus ,

num, eo quod indevoto animo facra

Deo gratias, Amen.

x 1 Cod. Mich. contanter & maximi militer funt Chritiani .


12 Hc interrogatio cum repon fione de est in editis : ex qua ta

ad delestum cogendam nullus ignorat . Vix aliquem minorem 17. an


nis admifum fuiffe ex variis autoribus probat Stevvechius in noris

anen poe colligi videtur, Maximilianum militiam non refpuie ,

ad hunc locum . Excuabantur autem a militia anno aetatis 46. alii

quai per fefe mala effet, fed ob occafiones peccandi, quas fre
quenter milites experiunt tr . Sic fanctus Martins apud Sulpicium

ad annum quinquagefimum militiam extendunt.


1 6 Ita Cyprianus 25. aureos fpiculatori dari prcepit . fupra

(!

Pa

beverum , ubi Chritignus factus et , ait : Chriti ego miler fum, pu

gware mihi non licet . Quanto magis fub Imperatoribus ethnicis , qui

gina 19o.
17 Edit. centenarius .

fpius milites facrificare diis cogebant , aut certe alios profanos


ritus admittere . Vide infra Aa S. Marcelli nuun. I. & SS. Tarachi

&c. nuni. 1. & Baronii notas in Martyrol. Rom. die 2. Januarii, ubi
Marcellinus puer etiam occius dicitur ab Licinio imp. quod niilita
re noller .

1; nif. intereas.

18 Edi. meruit .

19 Edit. platum 2 o Edit. fic definunt . ip/e pot modum feeurur. Melius mf. un
de difcimus, Victorem Maximiliani patrem martyrium fubiie. Sed
quis ille est? Plures Victores martyres in Africa commemorant vu

gata Martyrologia. Poffidius vero indiculi cap. 9o. meminit fermo--

14 Veternorum filii ad militiam cogebantur.


15 Ed. die, um XVII. Vegetius lib. 1. cap. 4. de tironum ta
te ait : Ji antigua confuetudo fervanda et , incipientem pubertatent

nis quen S. Augustinus habuit in natali fansti Vistorir. Et Kalen


darium Garthaginenfe V. Idus Februarii Felicem, Fistorem . 7a
nuarium recolit .

9s8888888888888888888888883g8888883
A D M O N

I T I O

In Aa fanti M A R C E L L I Martyris Tingitani.


Arsenili Aga
, ii gar .

Dem Chritian innocenti amor, qui Baronii editiones collata proferimus ex


_L Maximilianum a fufcipienda militia duobus codd.mff. quorum prior et Biblio
apud Thebetem avocaverat , Marcello thec Colbertin, alter vero monafterii
centurioni perfuafit, ut dignitatis fu in notri Silv-majoris in dioecei Burdigalenfi.

fignia palam in urbe Tingitana a fe proji

2. Marcelli centurionis fetum recolunt perni, an

ceret, quod facinus martyrii coronam ipi Martyrologia Adonis, Ufuardi & Roma- "
accerfivit . Qua id ratione contigerit ex na vulgata die 3o. menfis, Oobris, qua
Atis publicis edifcimus, qu fincera, & fcilicet die in Atis coram Agricolano

t a Notariis except funt, ad Surii & fenttus, & capite damnatus dicitur. Non
ita

L L L L L L C C LSS 0S LLLLLLLLL LLLLLLS

000

LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LaaLLS LLLL LLLL LLLS LLL LLLLLLLLLS LLLL
LLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLL LLLS
LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLS

LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL

LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLL LLLS


LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLC LLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLS LLLLLS LL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL S LLLL
LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
0S LLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLL

LLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLL 00S LLLS


LLLLS LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLL 0000S LLLLL LLLLLLLLLLLL LLS

LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLS

L0CCS

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLL LLLLLS


LLS LLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLL SLLLLSS
LLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLL

LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLL


LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLS
LLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS

LL
SS

L S L

LLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLS

000S

LL LLLLLLS LLLLS s LLLLLLS


SS
SS

mS

LcLLLLLLLL LLL

LLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLS

0S LL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
S LLL LLLLL

LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL

LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLS


LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL
LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLS
LLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL
C SLLLLL LLL

LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL S LLLLLLLL


LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS

LL LL LLLLS LLL LLLL LLLLL LLLS LLL

LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLS


LLLLLS LL LLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLS
LLLS LLLLLL LLLLLLLLLSLLLLL LLL LLLLS

LLLLLL LLLS LLLLLLS 0LL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL 0LLLLLLLLL LLLLL

S LLLL000 SS

LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL S LLL LLLLL LLLLL S LLLLLLLL LLLLL LLS
S LLLS LL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLSs LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL CCCS LLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLL s LLLLLLLL LLLLLLL S s LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLS
CLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLLLLLL s LLLLS LLLL LLL LLLLLLL LL LLL LLLL LLLLLS
LLLS LL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLL S

LLL s LLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLS

LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL s LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLLL LL LLLS


LLLL S LLLLLLLLL LLLLLSs LLLLLLLL LLLLCS LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLS LLLL S LLLLL
00S LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S


LLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLS

LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS


LLLS LLL

S LL LLLSLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLSS LLLLLS
LLL LLS LLLLS LLLLL LLLLLS LLL LLS 000S LLS 00S
S LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLLLL

LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL


LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS
0 LLL LLLLLS LLLS LL LLLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLS CLLLLL LLT aS

LLLLLLL LLLLLLL LLLLS 000S

S LLL LLLLLS LLLLS LL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLS


LLLLLL LLLLL L LL L LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLLLLS

S LLLLLSS LLLLLSLLLLLS CLLLS LLLS LLL LLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLS
0 LLL LLLLLS LLLS LLLLS LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLL SAAAAA

0LLLLLLLLLLLS

S LLLL L LLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLS LL LLLLS LLLLLLLLLLLLS

LLLLS LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS

S LLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL

0000 S

LLS

CC GLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL A LLLLLLLCCC


AkLLLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL 00S

L 0

LLLLLS

266
.f'fa coram

Agricolano .

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

I II. Die tertio Kalendarum No

in eis qui timent Dominum. Agricola.


vembrium Tingi induo Marcello ex nus dixit: Singula hc locutus es, qu
centurionibus Atafianis, ex Officio in Atis prfidialibus continentur ?
ditum eft : Marcellum ex centu

Marcellus repondit: Locutus fum. A


rionibus Fortunatus prfes ad poteta gricolanus dixit: Projecitti arma? Mar

tem tuam tranfmifit. Prfto et epito cellus refpondit: Projeci. Non enim de
la fuper nomine ejus, quam, fi prci cebat " Chritianum bominem moletiis
pis, recito. Agricolanus dixit: Reci fcularibus militare, qui Chrito Domi
tetur. Ex Officio dium et *. Tibi no militat.

V. Agricolanus dixit: Ita fe habent Sententia in


domine Fortunatus, & reliqua. Miles
hic, rejeo cingulo militari, Chritia faa Marcelli, ut hc difciplina de
num fe effe tetatus, coram omni popu beant vindicari. Atque ita ditavit fen
lo in deos & in Carem multa blaphe tentiam : Marcellum, qui centurio or
ma locutus eft. Ideo eum ad te dire dinarius militabat; qui abjeo publi
ximus, ut, quod ex eodem claritas tua ce facramento, polluiffe " fe dixit; &
fanxerit, jubeas obfervari.
infuper apud Aa prfidialia" alia ver
IV. Recitatis itaque litteris, Agri ba furore plena de pofuit, gladio ani
colanus dixit : Locutus es hc apud madverti placet. Cum ad fupplicium
Ata Prfidis "? Marcellus repondit: duceretur, dixit Agricolano : Deus
Locutus fum. Agricolanus dixit: "Cen tibi benefaciat. Sic enim decebat Mar

Marcellum lt:

turio ordinarius militabas ? Marcellus tyrem ex hoc mundo difcedere. Et his

refpondit: Militabam. Agricolanus di ditis, capite cfus occubuit pro no


xit: Quo furore accenfus es, ut proji mine Domini notri Jefu Chriti, qui
ceres facramenta, & talia loquereris ? eft glorious in fcula fculorum ,

Marcellus repondit : Furor nullus eft

Amen.

9 Edit. Anastaius Fortunatus prefas Legionis Marcellum ex centuriani


*" preen tem ad Ge.

s; Edit. oportet.
14 Sur. pouie .

1 Cod. Silv. & edit. distum eff : Miles G'e.


1 1 Edit. pre/dialia.

15 Edit. Trihten i .

16 Edit. Dixit Agricola us : Nec tibi Deus Benefaciat. Cod. Colb

12 Hc interrogatio cum repon fione in folo cod. Colbert ha

dixit : Auriculane, Deus tibi bene ne faciat.

( f 11 r .

::&&&&&sesses
A: D

M O NI

I T

I O

In Paffionem fan&ti C ASS I A N I martyris.


C2/fan? Alia

ex cod. ny.

1. Q Anti Caffiani Tingitani martyris bris, quo die, icut & in aliis vetutis &
Paffionem beati Marcelli centurio recentioribus Martyrologiis, ejufdem Mar
nis Actis conjungimus non folum ob tem tyris memoria celebratur. At ipfa paffio
porum viciniam ; verum etiam quod ab nis Ata Ufuardo nota fuiffe conjici potet
uno & eodem autore colleta, ita conne ex his qu de notro Caffiano ad prdi
xa fint, ut qu de Caffiani martyrio nar tum diem refert his verbis. Tingi metro
rantur, vix fine beati Marcelli Atis in poli paffio fanffi Caffiani, qui exceptoris diu

telligi queant. Hujus autem narrationis an geren officium, tandem clitus infpiratur, ex
tiquitas fefe ultro legentibus prodit. Eam fecrabile duxit Christianorum neci defervire
vero ex cod. mf. bibliothec Colbertin

defcripfimus, & quidem cum mendis. Cum


enim nondum edita fuerit hc i paffio, nec
aliunde codd. mf. in quibus habeatur, re
erire licuerit, fatius vifum et eam, prout
eft in cod. mf. exhibere, quam ex marte
proprio incerta pro certis inducere.
Ejus menuoria .

cruentu, unde renuntians eidem officio, fub


Chritiana confeione triumphum meruit obti
nere martyrii. Hc eadem verba Marty

rologio Romano inferuit Cardinalis Ba


ronius, qu paullo aliter in Martyrologio
Galefinii habebantur. Ceterum hunc Mar

tyrem fculo quarto jam notiffimum fuif.

2. Caffianum glorioum martyrem appellat fe patet ex hymno 4. Prudentii de Coro


Ado in Martyrologio ad diem 3. Decem nis , ubi prcipuos variarum eccleiarum
patro

E T S E L E C T A S. Cafanu, Tingit. ;
267
patronos recenfens, hc de beato Caffia nulla difficultas fupereft in affignando
no habet verfu 45.
Tempu mrtis.

ipius mortis anno, qu nempe ad annum

Ingeret Tingis fua CASSIANUM,


CCXCVIII. quem extremum Marcelli
fuie
diximus, revocanda et .
3. Porro cum paullo pot fanti Mar
celli necem paffus fuerit Caffianus, jam
- --

Anno Chriti
298.

S: I

Santi C ASSI A N I Tingitani martyris. -

Ex cod. mf. Bibliothec Colbertinae.


I.A-\Um beatiffimus CASSIANUS Quare tupente Officio, ridente Mar
* Agricolano.

Aureliano Auriculano * agen cello, tremefatus Aurelius Auricula


ti vices Prfeorum prtorio milita nus exfiliens de Sella decidit *, quare # dixit.
ris exceptor, eo tempore quo fantum cum detetatione codices projeciffet.
Martyrem (Marcellum ) auditurus e Refpondit beatiffimus Caffianus, ini
rat, ejudem parebat officio. Induo quam eum ditaffe fententiam. Quem ut
itaque Marcello ex centurionibus Ata ne fe amplius redargueret, tatim juf

fianis Tingi, tertio Kal. Novembris die, fit eum abripi, & in carcerem trahi.
II. Riferat enim beatiffimus Mar
multa & terribili eum voee,quafi judi
ciaria au&toritate a confeffionis perfe cellus Martyr, quia gaudebat prcius
verantia Aurelianus Auriculanus de per Spiritum fanctum, Caffianum in

pravare tentabat. Sed cum Marcellus martyrio fibi comitem fieri. Qua qui
beatiffimus Martyr, Chriti fe militem dem die fumma cum exfpetatione ci

effe proclamaret , fumma autoritate

vitatis Marcellum beatiffimum defide

contanti moletiis fcularibus mili ratum *. Nec longa tamen intercape


* f magis.

tare non poffe, ut jam multum * ju dine temporis venerabilis Caffianus, id


dicem judicantis crederent omnes effe eft tertio Nonas Decembris die, in eo
Marcellum ; contra Aurelius Auricu dem loco, in quo Marcellus fuerat au

lanus plena furoris verba depromeret. ditus, introductus et, & iidem fere
Quas cum fententias exciperet Caffia refponionibus, iidemque fententiis,
nus, ubi devium devotione tanti Mar

quibus fantus Marcellus, triumphum

tyris Aurelium Auriculanum, capita meruit obtinere martyrii , adjuvante


lem vidit ferire fententiam, exfecra Domino notro Jefu Chrito, cui et ho

tionem fui clara voce contetans, gra nor & gloria, virtus & potetas in f
phium & codicem projecit in terra. cula fculorum, Amen.
1 Forte, Marcellus beatiimus de/ideratum fnem

vitinui.

A D M O N I T I O

In Eufebii narrationem de perfecutione D I O C L ET I A N I.


I.

Uandoquidem illutriora quque prbuit Ecclei alumnis contanti &


antiquitatis monumenta de pri fortitudinis exempla. Subjungimus dein
mis Ecclei Martyribus, ut ini de eiudem Euebii librum de Martyribus

tio hujus operis in me recepi, exhibere Paltin, qui ante Valefii editionem hit.
mihi incumbit; piaculum fuerit omittere libro 8. coajungebatur. Et quidem optan
egregiam defcriptionem acerbiffime perfe dum effet, ut fingulorum, fi fieri poflet ,

cutionis Diocletiani, quam Eufebius libro aut certe prcipuorum Martyrum Aa


otavo hitori fu eccleiatic inferuit. haberentur: fed cum vel temporum diu

Hc enim quo fuit acrior, eo illutriora turnitate & injuriis, aut certe quod pleri
l 2

286

A C T A :M A R T Y R U M

S I N C E R A

que eorum quai tumultuoe, acervatim runt additamentis, fuo quque loco exhi
& nulla obervata juris formula marty- bebimus. Interim Eufebium ea de re lo

rium confummarint, pauciora ex iis ad quentem audiamus, qui nonnullis de Ec


nos uque pervenerunt; ex quibus ea qu clefi tatu ante . hanc perfecutionem
nullis poffea interpolata aut vitiata fue- prmiffis, ita narrationem profequitur.

E U SE B I I C AES A R I E N S IS E P I SCO P I

Anno Chriti
303

Decriptio perfecutionis

a Diocletiano & Maximiano excitat.

Ex lib. 8. bitori ecclef edit. Valefian.

*: carn.
Perfectutio in
Chrijanos ,

Onus decimus agebatur annus fet dimittebatur, tametfi re vera mini


imperii Diocletiani, cum me facrificaffet. Alius vero cum neque
menfe Dyffro, quem Romani Mar prorus ad aram accefiet, neque pro
tium vocant, appetente die feto Do fanum quidquam attigiffet; nonnullis
minic Paffionis, propofita funt ubique tamen ipfum facrificafle dicentibus,
imperialia edita, quibus ecclei qui hanc calumniam filentio diffimulans
dem ad folum uque dirui, facri vero abfcedebat. Hi femivivi correpti, at
codices flammis abfumi jubebantur; que humeris getantium ublati proii

utque honorati quidem infamia nota ciebantur ut mortui. Illi humi iacentes
rentur, plebeii vero libertate poliaren per longifimum patium pedibus tra
tur, fi in Chritian fidei propoito per hebantur, & inter eos qui acrificave
nanfiffent. Et primum quidem contra rant computabantur. Alius vero cla
nos editum eiufmodi fuit. Sed non mabat & contenta voce tetabatur, fe

multo pot ali rurus litter uperve facrificia repudiare. Alius Chritianum
nerunt, quibus mandabatur, ut omnes fe effe vociferabatur, falutaris huius no
ubicumque eccleiarum Antiftites, pri minis confeffionem pr fe ferens. Alius
mum quidem coniicerentur in vincu item, fe nec facrificaffe, nec facrifica
la; deinde vero diis facrificare omni turum umquam affirmabat. Sed & hi a

bus modis cogerentur.

2. Tunc vero quam plurimi eccle


fiarum Reores graviffima fupplicia

alacri animo perpeffi, illuftrium cer


Flurimi marty
* r varie tort i .

taminum peacula exhibuerunt. Alii

quoque non pauci frati animis ac de

numerofa militum manu ad id compa


ratorum pugnis in os cfi, ac filere co
ati, genis, omnique facie verberibus
contufa violenter expellebantur. Adeo
pietatis hoftes permagno utique ftima
bant, fi id quod voluerant, perfeciffe

bilitati , primo statim impetu pr timo faltem viderentur. Verum hc adverfus


re conciderunt: ex reliquis varia quif. fan&tiffimos Dei Martyres parum prope

que tormentorum genera expertus eft. re eis ceffere. quorum res getas fi ac
Hic flagellis conifus, ille tormentis curate exponere velimus, qunam no
intolerabilibus & ungulis excruciatus: bis oratio ad id fuffecerit ? ?

3. Quippe quam plurimos referre car ".


quibus in uppliciis nonnulli etiam mi
ferrimo mortis genere interiere. Alii poumus, qui pro vero fupremi Numi
item alio modo certamen fuum perege nis cultu admirabilem animi alacrita
runt. Hic contrudentibus eum qui

tem declararunt:

idque non folum ex


Christianeram

bufdam & ad impura ac nefaria facri quo adverfus omnes Chritianos excita-:
ficia admoventibus, quai facrificaf ta erat perfecutio, fed & dudum antea
CU1[Il

I r fcilicet vulgaris anno 3o3: Diocletiano oties & Maxi


miano fepties Confulibus. De hujus perfecutionis caufa vide La
&antium lib. de morte Perfecutorum cap. 9. & eq. ubi prcipue
Galerio Maximiano autori hc perfecutio imputatur.
2. Initium Dytri ad diem 22. Februarii refert Do&iff. P. An

tonius Pagi . Porro Lastantius lib. de morte Perfecutorum cap.


* 2. perfecutionem VII. die Kalend. Martii incePiffe dicit, quo

fcilicet die Terminalia feta peragebantur. Sicque ad Grcorum


quidem Dyftrum revocari potet hujus perfecutionis initium , fed
non ad Latinorum menfem Martium.

3 Latant. lib. laudato cap. 16. Vexabatur ergo univerfa terra. . . .


Non mihi fi lingue centum &c. omnia pamarum percurrere nomina poem,
qite judices per provincias jutis atque innocentibus intulernnt Gye.

E T S E L C T A. SS. Martyres fub Dioclet.

269

4, Primum quidem fimul ac edi CAP. V.


cum pax adhuc vigeret. Tunc enim
cum diabolus, qui potetatem accepit tum contra eccleias propofitum eft
hujus mundi, tamquam ex altiffimo fo Nicomedi; vir quidam * minime ob

pore excitari primum cpiet, & pot fcurus, fed fcularium honorum pr
illud temporis intervallum quod perfe rogativa in primis conpicuus, zelo
cutionem Decii ac Valeriani fubfecu quodam divino commotus, & ardore fi
tum et, clam adhuc & occulte infidia

dei incitatus, editum illud in publico

llu/tri" 4u
retur Ecclei, nec fimul & confertim & illutri urbis loco affixum detraxit, dax
failum .
nobis bellum inferret, fed eos dumtaxat & tamquam impium ac fceletum ma

qui in exercitu militabant, utpote peri nibus fuis difcerpit; idque duobus Im
culum iporum faurus appeteret. Re peratoribus in eadem urbe commoran
liquos enim nullo negotio expugnatu tibus: quorum alterfenior Augutuspri
ruin fe credebat, fi hos primum in cer mum inter omnes imperii gradum; al
tamine fuperaffet. Tunc inquam,cerne ter vero quartum obtinebat. Hic igitur
re erat quamplurimos, qui abjea mi cum primus omnium in ea civitate hu

litia privatam vitam ampleti malue jufmodi facinore inclaruiffet; tatim ea


runt, quam upremi omnium rerum O fupplicia perpeus qu pot tantam au

pificis cultum abnegare. Potquam e daciam ei infligenda effe credibile erat,


nim Dux Romani exercitus, nefcio ltitiam ac tranquillitatem animi uf

quis Chritianos milites perfequi aggref que ad ultimum piritum confervavit.


fus, eos qui in exercitu merebant,luftra
5. Verum pr omnibus qui umquam car vi.
re cpiffet ac recenfere: & Chritianis five apud Grcos, five apud barbaros rii imperatoris
liberam eligendi potetatem feciet, ut admiratione digni, & ob fortitudinem "*""
vel Imperatorum juffis obtemperantes celebres extiterunt, gloriofos atque il
honoris fui gradum retinerent, vel fi pa luftres Dei Martyres ea tempetas tulit,
rere nollent, honore militi nudarentur: DOROTHEUM fcilicet & reliquos cu
complures regni Jefu Chriti milites no bicularios pueros: qui tametfi fummi
minis illius confeionem fculari glo honoris prrogativa ab Imperatoribus
ri ac felicitati qua fruebantur,abfque ornati effent, nec minus ab iidem dili
ulla cunctatione prtulerunt. Ex qui gerentur quam filii; probra tamen pro
bus pauci admodum non modo digni pietate tolerata, & rumnas, ac diver

Pueri eubicula

tatem, verum etiam vitam amittere pro fa mortis genera adverfus ipos excogi
defenione pietatis futinuerunt; cum is tata, majoris re vera pretii effe duxe
qui religioni noftr truebat infidias, runt, quam gloriam ac delicias hujus
parce adhuc & raro fanguinem quorum fculi. Horum igitur unius dumtaxat
dam fundere auderet, deterritus, ut cre hic exitum referam, ut ex illo leores
dibile et, multitudine fidelium, & u conjicere poffint, quid reliquis conti
niverfis fimul bellum inferre formidans.

gerit. Produtus et in medium quidam

Verum ubi apertius fe ad bellum ac illorum in urbe fuperius memorata, co


cinxit, dici non potet, quot & quantos ram iis quos dixi Imperatoribus; juffuf
Chriti Martyres in omnibus locis at que diis acrificare, cum id pertinaci

que urbibus paffim cernere licuerit.

ter recuaret, nudato corpore fublimis


tolli

4 Is videtur effe Veturius magifter militi, qui in Eufebii

Chronico dicitur Chritianos milites perfecutus, Paullatim, inquit


Eufebius, ex illo jam tempore perfecutione adverfus nos ineipiente Ge.
5 Lactantius cap. 13. ipius non factum, fed animi ardorem

laudat, ac mortis genus exponit his verbis : Quod edistum quidam,


eti nn reste, magno tamen animo diripuit & confeidit, eum

----

:0
:

3.

irridens

diceret, viitorias Gothorum & Sarmatarum ee propoitas, Impp. in ti


tulis fe Gothicos &c. dicebant. Statimque produstus, non mdo ex
trtus , fd etiam legitime cotus, cum admirabili patientia postremo exu
Bus est . Porro hunc Martyren Ado, Ufuardus , aliique Martylo

Cl. Baluzius in notis ad Lastantium. Certe Georgii martyrium


ad Cari & Numeriani imperatorum tempora revocat auctor Chro

nici Pafchalis. Qu vero de eo Fortunatus habet lib. 2. Carm. 13.


Nicomedienfi ifti Martyri competere nn poffunt. Careere, cede,
fiti, vinctis, fame, frigore, stammis, confeus Christum &e. Jam cele
bris erat Georgius fculo VI. in Occidente , ut patet ex Greg.
Turon. lib. 1. de gloria Mart. cap. 101. Greg. M. lib. 9. epift. 68.
Vita S. Bathildis &c. Haud minus clara erat ejus apud Grcos

memoria ; quod tetantur vetera monumenta, uti Procopius lib.; .


de aedificiis Jutiniani cap. 4. Vita S. Johannis Silentiarii; item vi

giorum editores Johannem appellant ad diem 7.Septembris. Henfche

ta S. Theodori Siceot &c.

nius vero fufpicatur eum effe celebrem Martyrem Georgium, cu


jus aa fufiora & portentofis fabulis referta adducit. Hunc nec

6 Diocletiano fcilicet & Galerio Maximiano, licet nondum At


guto. cum enim Cfaris nomen fimul cum Imperatoris nomine

Jhannen appellatum nec Georgium martyrem fuie contendit

jungebatur,tunc Auguti & Imperatores fimul nuncupari Poterant.

27

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

tolli prcipitur, & verberibus concidi, flammis alii confumti periere. Tunc
quoad tandem vel invitusjuffis obtem divina quadam alacritate, qu verbis
peraret. Sed cum ille hujumodi tor explicari non potet, conciti viri fimul
mentis excarnificatus, in eadem fen ac mulieres in ardentem rogum infi
tentia firmus permaneret; ipis jam of liffe dicuntur. Alios quoque innume
fibus denudatis, commixtum fale ace rabiles vinos, & fcaphis impoitos,
tum tabefcentibus corporis membris in carnifices in profundum mare projece
fuderunt. Quos dolores cum ille etiam re ". Sed & corpora regiorum cubicu
toleraret, craticula deinceps & ignis lariorum, qu pot mortem convenien
in medim affertur. Et reliqui cor ti tradita fuerant fepultur, ipi eorum
poris ipius inftar carnium qu ad ci legitimi domini erui ex fepulcro, &
bum parantur, igne affat funt; idque in mare proiici oportere cenfuerunt:
non imul ac femel , ed paullatim; ne ne quis illos fepulcris conditos, pro
{cilicet celeri exitu defungeretur. Nec diis, ut ipi quidem opinabantur, re
carnifices qui eum rogo impofuerant, putans in poterum adoraret. Et hc
dimittere illum finebantur, nifi prius quidem in ipfo perfecutionis exordio
juffis pot tot cruciatus adquieviffet. Nicomedi geta funt.
Verum ille in eadem emper fententia
7. Ceterum paullo pot cum alii in
perfeverans, victor ipis in tormentis Melitina Armeni regione ", alii in
animam exhalavit. Hujumodi fuit Syria imperium arripere conati ef
martyrium unius ex Imperatoris cubi fent, promulgatum et Imperatoris edi
culariis , digni profeo fuo nomine um, ut omnes ubique eccleiarum
PETRUS: enim ille vocabatur. Reli Antiftites vinti in carcerem truderen

quorum vero martyria, nihilo inferio tur. Earum vero rerum qu potea fa
ra tamen brevitatis tudio hic omitte t funt, petaculum omnem prorus

Perfeestis
.

mus. Id tantum retuliffe fufficiet, quod dicendi copiam fuperabat. quippe cum
Dorotheus & GORGONIUS una cum innumerabilis ubique hominum mul

aliis pluribus, qui in palatio minitra


bant, pot cujufque mcdi certamina,
elifis laqueo faucibus, divin victori
prmium adepti funt.
Anthimus epife.

6. Tunc etiam ANTHIMUS ? eccle

titudo cutodi manciparetur, & car


ceres olim homicidis, & fepulcrorum
expilatoribus deputati, tunc Epifcopis,
Presbyteris, diaconis, leoribus, atque
exorcitis complerentur; adeo ut iis

Nicome.ie e um

aliis plurimis .

fi Nicomedienis epifcopus, ob con qui ob crimina condemnati fuerant,


feffionem Chriti in eadem urbe capite nullus jam locus upereffet. Rurus
truncatus eft. Huic adjuncta eft ingens vero cum aliud editum priora illa fub

Martyrum multitudo. Quippe iidem fecutum fuiffet, quo prcipiebatur ut


diebus, necio quo cafu, in palatio ex carceribus inclufi, fi quidem facrifica
citatum erat incendium . Cujus cum fent, liberi abire finerentur; fi vero

notros auctores fuie publicus rumor id renuerint, tormentis gravifiimis cru


falfa fufpicione jataffet, imperiali juf ciarentur; vix jam iniri numerus po
fu quotquot illic erant Dei cultores a tet omnium, qui deinceps in fingu
cervatim cum fuis familiis,alii gladio, lis provinciis paffi funt Martyrum; ac
pr
7 Confer. La stantii lib. de mort. Perfec. cap. 13. & 21. Hoc di
cebatur legitime coqui, ut obervat Baluzius.
8 Petri fetum celebrant Latini die 12. Martii ; Gorgonii au

tem & Dorothei die 9. Septembris.


9 De hoc item n. 3. Ipfius A&ta latine & grce habentur to
mo 3. A pril. Bolland. Colitur a Latinis die 23. Aprilis , a Gr
cis 3. Sept.

divinitus inimifum videtur innuere.

1 1 Confer. Latant. cap. 15. ubi ait, Imperatorem primam


omnium filiam Valeriam conjugemque Prifram facrificio pollui coegije.
Deinde , potentiimi quondam Eunuchi necati . . . . omnis exus G ata
tis homines ad exutionem rapti. Nec finguli, quoniam tanta erat multi

tudo, & gregatim circumdato igni ambiebantur domestici, alligatis ad col


dum molaribus mari mergebantur . Nee minus in

ceterum populum

io Lactant. lib. laudato cap. 14. ait, hoc incendium juffu Ma


ximiani occulte excitatum fuiffe , ut vel eo modo Diocletianum,
qui erga Chritianos mitius agere volebat, ad perfecutionem gra
viimam proritaret. Quindecim potea diebus aliud incendium
idem Cfar molitus et , & tatim Nicomedia difceffit. Vide Ora tionem Contantini M. ad SS. ctum ubi incendium itud fuiffe

Perecutio violenter incubuit . . . . Termentorum genera inaudita exeogita


bantur & c.

12 Nihil fe legiffe ait Valefius de tyranno, qui tunc temporis


in Armenia imperium affetarit .

13 Eugenius Tribunus Seleuci, Antiochi paullo pot occifus,


cujus fortunani ex Libanio narrat Valefius.

E T S E L E C T A SS. Martyres fub Dioclet. &c.


Mariyres in

27 I

prfertim eorum qui per Africam & tunc licebat intrepidam erga hc n
Mauritaniam, per Thebaidem & gy orum contantiam, & tabilem atque
ptum funt interfeti. Ex gypto qui inconcuffam in teneris corporibus ani
dem nonnulli in alias quoque urbes mi fortitudinem. Quippe vidies tunc
ac provincias tranfgreffi, nobilibus mar adolefcentulum , vixdum vicefimum
tyriis inclaruerunt.
tatis annum ingreffum,abfque vincu

:::::. . 8. Et quodam quidem illorum in

lis tantem, & manibus in crucis for

Paltina claruiffe novimus, quo mam expanfis, firmoque & impavido


dam vero apud Tyrum urbem Phni animo attentiffime Deo fupplicantem;
ces. Quos quis et qui cum videret non nec ab eo in quo fteterat loco receden
admiratus fit innumerabiles itus fla tem, aut ullatenus declinantem. cum

grorum, & in iis perferendis contan interim urfi & pardi furorem ac mor

|-

tiam illorum revera illuftrium " Chri

tem anhelitu ipfo fpirantes, membra


ftian fidei athletarum : & pot verbe illius pne jam morfibus invaderent.

|-

ra certamen cum betiis humanum

qui tamen nefcio quo pao contritis

fanguinem lambere affuetis, atque in divina quadam & arcana virtute ipo
eo certamine incurus pardorum, & rum faucibus, retro protinus abfcede
urforum immanium , aprorum etiam bant. Et hic quidem fe geffit ito quem
|
& taurorum, quos admoto igne & can diximus modo. Rurus vero alios vi
denti ferro adverus illos incitabant: diffes, (erant enim omnes numero quin
admirabilem denique fortiffimorum que) efferato objeos tauro, qui alios
|
Martyrum in fingulis betiis fuftinen quidem ex infidelium numero corni
: : "" dis patientiam ? Qu cum gererentur, bus in fublime jaatos difcerpebat, ac
#
nos ipi prentes aderamus: ubi & di femivivos adportandos relinquebat; ad
:
vinam potentiam Servatoris notri Je folos autem facros Martyres, cum in
|

|-|

|-

lt" .

|1

fu Chriti, cui tunc Martyres tetimo eos furens & minabundus irrueret, ne

nium perhibebant, prfentem & fe accedere quidem poterat: fed pedibus


metipam manifete Martyribus exhi terram quatiens, &, hac illac jaans

bentem perpeximus. Siquidem vora cornua, atque ob candentis ferri timu


ciflim befti longo temporis fpatio, los furorem ac minas pirans, nihilo mi
nec attingere fanorum corpora, nec nus divina obfiftente providentia retro

propius accedere funt auf. verum in

fj

alios quidem qui a fide notra alieni ab eo lfi effent, ali rurus in illos im
ipas intigabant, impetum fuum con miff funt befti . Tandem denique

verterunt: folos vero acrofantos athle

avertebatur. Proinde cum nullatenus

pot multiplices & horrendos betiarum


na-... ... tas, qui nudis corporibus tabant, & incurus, cuncti gladio confoffi, fepul
:: commotis manibus eas in femetipos cri loco marinis gurgitibus commen
provocabant, (id enim facere jubeban dati funt.
9. Huiumodi fuit certamen gy- cap viri.
ptiorum,
qui in urbe Tyro pro pietate .
terdum quidem in eos irruebant: fed
protinus quafi divina quadam virtute glorioe dimicarunt. Sed & illos gy
tur) ne contigerunt quidem. Immo in

repulf, retro cedebant. Qu cum diu ptios qui domi martyrium perpeffi funt,
tius fierent, non mediocri admiratione merito quis admiretur . Illic enim

defixi erant pectatores: adeo ut ob caf viri prope innumerabiles cum uxori
um & inanem prioris befti incurum, bus & liberis, pro Servatoris notri do- trina temporalem hanc vitam afperna
demque Martyrem emitteretur. Mirari ti, varia mortis genera futinuerunt:

altera rurus ac tertia in unum eum


,

alii
* 4. De his infra in libello de Martyribus Paltin
|-

ftiora Martyrologia die IV. Nonas Ostobris, quos Ufuardus, A

1, Grace expreius, .
Paradoxi enim athlet, ut ex Petro Fabro obfervat Valefius, di

do, Notkerus, & qui potmodum fecuti funt Fatorum facro


rum fcriptores, ex his quos laudat hic Eufebius, fuiffe affeve

cebantur qui multas vi&torias retulerant .


16 Marcum & Marcianum in gypto celebrant etiam vetu

Ia Ilt

272

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

alii quidem pot ungulas ac fidiculas, flammis traditos vidimus. adeo ut gla
pot crudeliffima verbera, & varios, dii ipfi hebetarentur, & cdere am
ipfo etiam ditu horrendos cruciatus, plius non valentes frangerentur; ipi
flammis abumti: alii vero in mare de

que carnifices viribus fatifcentes, fibi


merfi; alii carnificibus capita ua am invicem uccederent. Quo quidem

putanda alacri animo prbuerunt. tempore mirabilem in primis animi ar


Nonnulli tormentis ipfis immortui; qui dorem, vereque divinam virtutem &
dam fame conumti. Alii denique in alacritatem eorum qui in Chritum
crucem ati; pars eo modo quo male Dei crediderant, oculis notris confpe
fici vulgo fuffigi folent: pars atrocius ximus. Etenim vixdum adverus pri

capite deorfum vero clavis confixi, & mos lata erat fententia, cum alii alium
vivi eo ufque ervati, quoad in ipis pa de ad tribunal judicis profilierunt,
tibulis fame interiiflent.
Chritianos fefe confeffi. Et pericula
CAP. IX.
In Thebaide .

1 o. Verum omnem dicendi copiam quidem cunaque multiformium tor


fuperant cruciatus illi ac dolores, quos mentorum genera parvi ducebant: fu

apud Thebaidem Martyres pertulerunt, premi vero omnium Numinis cultum


acutis tetis vice ungularum adhibitis libera voce abfque ullo metu profite
toto corpore ad mortem ufque lacera bantur, & cum gaudio atque hilarita
ti. Mulieres vero altero pede religat te, ridentes capitalem fententiam exci
fublimes, capite deorfum vergente ma piebant; adeo ut in laudem conditoris
chinis quibufdam in altum fublat, omnium Dei palmos, hymnoque &
nudifque ac prorus intetis corpori gratiarum ationes ad extremum ufque
bus fdiffimum fimul ac inhumaniffi piritum concinerent. Et hi quidem ad
mum fpe&aculum cunctis intuentibus miratione profeo digni extiterunt.

prbuerunt. Alii rurus ad arbores &

I 1. Verum ii maximam pr cun

ramos alligati interiere. nam cum ro tis laudem atque admirationem me


buftiffimos ramos inflexos machina rentur, qui opibus ac nobilitate pol
mentis quibufdam in unum coire fe lentes, & ob eloquentiam ac Philofo-
hileat Marty
ciffent, Martyrum cruribus utrimque phi tudium non mediocrem gloriam :
ad eos religatis, ramos in proprium ac confecuti, tamen veram pietatem &
naturalem fitum reverti finebant, ut fidem in Dominum ac Servatorem no

membra eorum adverfus quos hc ex ftrum Jefum Chritum his omnibus pr


cogitaverant, uno fimul impetu difcer pofuerunt. Hujumodi fuit P H I LO
perentur. Atque hc omnia non pau ROM U S: qui non vulgarem magitra

cis diebus, nec exiguo temporis fpa tum, Procuratoris fcilicet fumm rei,
tio, ed prolixo aliquot annorum cur apud Alexandriam gerebat, & pro di
riculo continue perpetrata funt: cum
nunc deni, interdum viceni & amplius,
nonnumquam ad triginta ufque & fe
xaginta; quandoque & centeni viri
fimul ac mulieres cum parvulis uno
die interficerentur, variis ac per vices
alternatis fuppliciis additi. Nos quo
que cum in illis partibus degeremus,
quamplurimos acervatim uno die,alios

gnitate ac prrogativa honoris Roma

ni, tipatus militibus quotidie jus dice


bat. Hujumodi etiam fuit PHILEAS :

ecclei Thmuitarum epifcopus; vir


cunctis in patria honoribus ac muneri
bus fumma cum laude perfun&us, &
in Philoophi tudiis admodum cla
rus, qui, cum innumeri cognati atque
amici, quidarn etiam ex magitratibus

quidem capite truncatos, alios vero atque honoratis eos rogarent, cum Ju
|

dex

17 Erat Philoromus Procurator feu Rationalis fummarum lefius in notis ad lib. 28. Officium quidem & Apparitionem Ra
gypti. At Rufinus vertit , agens turmam militum Romanorum. quod tionali concedit, fed eum judicem fuie negat. Quotidie tamen
locum prbuit, ut obfervat Valefius, Adoni & aliis Martyrolo ex hoc loco Philoromium jus dixie conftat. Rationales damnato
fcriptoribus hunc Martyrem Tribunum appellandi. Porro rum bona fifco vindicabant, dicebanturque viri perfettistmi.
ationales alii erant rei privat , alii largitionum facrarum, de
1 & Ejus acta habes infra pot annum 3o6.
quibus Valef. in notis ad lib. 15. Ammiani Marcellini - Idem Wa -

E T S E L C T A. SS. Martyre; fub Dioclet.

dex ipe eos cohortaretur, ut fui ipo

273

re certatim niterentur, non tamen fra

rum mifereri, & uxoribus ac liberis fuis

ti funt animo, eo quod perfea ca


99

confulere vellent : numquam his omni ritas foras ejiciebat timorem. Quo
bus adduci potuerunt, ut vit u con rum virtutem & in fingulis tormentis
fervand caua, divinas leges de con fortitudinem, qu tandem oratio pof
feffione, & negatione nominis Chriti fit percenfere? Nam cum eos injuria
latas contemnerent: ed virili ac phi afficere cuivis liceret; alii futibus,
lofophico animo, feu potius religioa alii virgis, alii flagris eos verberabant,
92

ac Deo dicata mente, adverfus omnes quidam loris, nonnulli etiam funi

Judicis minas & contumelias ambo bus cdebant. Eratque eiumodi cru
ciatuum fpeaculum varium & mul
pertantes fecuri percuffi funt,
12. Verum quandoquidem Phileam tiplex, plenumque maliti. Quidam
in Grcorum difciplinis apprime ver enim illorum manibus pot tergum
?

revintis ad tipitem fufpendebantur,

fatum fuiffe retulimus, iple nunc pro

deat, tum de fe ipfo tetimonium di ac deinde univerfa corporis membra


turus, quis & unde fuerit: tum mar machinis quibufdam diftendebantur.
tyria illa qu per id tempus Alexan Poft hc tortores juffu Judicis uni
dri contigerunt , accuratius quam vero corpori, neque, ut homicidis
nos relaturus his verbis". Ex epitola folet, lateribus dumtaxat, fed etiam
Egrega epistola
Phile ad Thmuitas . ,, Hc igitur ventri, cruribus, ac genis cruciatus
Martyris de
Martyribus.
omnia exempla ac figna & pulcher ferreis ungulis adhibebant. Quidam
rima documenta in facris literis ex

altera manu ad porticum fufpenfi pen

tare cum fcirent beatiffimi qui no debant: quibus articulorum mem

brorumque omnium diftenio quovis

bifcum verfati funt Martyres; abfque


ulla cuntatione, oculum mentis in

cruciatu erat acerbior. Alii vultibus

fupremum omnium Deum fincere in fe mutuo converfis ad columnas


defigentes, & mortem pro pietate li alligabantur, pedibus olum non con
benti animo ampletentes, vocationi tingentibus; adeo ut vincula gravi
fu pertinaciter inhferunt. Quippe tate corporum adaa, acrius inten
3

qui probe noffent , Dominum no derentur. Atque id tolerabant, non


: Incarnatio Jeu
Chri/; ; .

trum Jefum Chritum notra caufa folum quamdiu Prfes eos alloque
hominem idcirco factum fuiffe, ut batur, aut audiendis ipis vacabat;

& peccatum omnino exfcinderet, fed toto propemodum die. Nam ubi
& ad vitam ternam contendenti ad alios audiendos tranfierat, mini

Phili PP-- 2.

bus nobis ubidia itineris compa


raret. Non enim rapinam arbitratus
et Chritus effe fe qualem Deo; fed
exinanivit fe ipfum, fervi formam in
duens; & fpecie ipa inventus quafi
homo, humiliavit femetipfum ufque
ad mortem; & quidem mortem cru

tros officii fui relinquebat, qui prio


, ribus imminerent; fi forte quis tor
mentorum acerbitate victus a propo
fito delcifcere videretur: jubebatque
eos abfque ulla miferatione vinculis
tringi, & potea cum jam animam

, cis. Proinde meliora charifmata con

Neque enim aiebat vel minimam

, exhalarent, humi abjeos trahi.


notri curam habendam effe : fed

fe entes Martyres, qui Chritum ge

tabant, omnes rumnas, omnia tor

cunctos fic de nobis fentire, ic erga


nos agere debere, quai non amplius

mentorum genera, qu excogitari po

tuerant, non femel, fed iterum ac f

homines effemus. Hunc fcilicet fe

pius nonnulli futinuerunt. Et cum cundum cruciatum pot verbera ini


fatellites non olum verbis minantes, mici notri excogitaverant. Quidam

fed etiam factis terrorem ipis incute etiam poft tormenta in nervo jacue
runt,
19 Hinc Phileas ab Hieronymo inter fcriptores ecclefiaticos in Catalogo recenfetur.

M m

000

L CCC C L L C C L L C L L L CC L C
S

0S

LLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLL LCS
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS
00S LLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLS kkS
LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLLLLLSLLLL LLLL LLLLLL LLS LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLL S y
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLS
aaaLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLL L LLLLLLLL LL

SS

LLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLLL LLLS LLLLLL

0S
0S
SS S
HS
SHS

CCLLLLL C LLLLLL LL LLC

LLLLLLLL LLLS
LLLLLLL CCLLS

LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS

HS

LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS

00

LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLL LLLS

LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLS LL LLLLLLL SLLLL LL LLLLLS


LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLS

HH
0S

LLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLSS LLLLLS

00

0S

LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL

HHS

LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL

HS

SS SS

SS
0S

LLLLLLS LLLLL L LLLLLL LLLL LLLLLS

LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LCS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL


LLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLS

0S

LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLS LL


LLLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLLL LLLS LLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS S LLLSS

HHS

LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

HS

0S
0S

HHS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL SLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL

HS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS

0S

LL LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS

HS

aaLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLS SkkkkS kkkkS

HS

LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL

HS

LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS

0S

LLLS
00S aaLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLS LLLLS
LLLLLLLL LL LS
LLLLL

S LLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLS LLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLLS LaLLLL LLL LLLLLLLLS

S GG LLLLL LLLLLL LLLLLL LLS


00S LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLL
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLL

LL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL

LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLS


LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS

LLLL LLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS


LLLS LLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL S kMMS
LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS LLS
LaaLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLLS
C000 S

LLLLLLL LLLS LL LLLLLL LLLL LLL LLLLS

LLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLS


00S LLLL LLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLS MMS
LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLL LL LLL LLS
LL CCCLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL
LLS
00 LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS 00S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLS
tlL0S LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL

LL LLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS 0S LLLLLLLLL LLLLS


LLLLLLLLL LLLS 00S LLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS AAAAS

LLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LL LLLLL


LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLSS00S LLLLLLLLLL

LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL GGGGGGGGS


LLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLL 00S LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL

LLL LLLLL LL 0S0S0S0 LL LLLLLLS CL LSLLLLLLLL LLLLL LLL aLLLLSS GGGG LLLLLS

AAA LLLLLLS LLL LL LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS

LLLL LCCLLLLLLLS

0Y LLggLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL Laaat LLLL LLS


AAAAAA AAAA AAAAaa LLLa LLLLLLLLL CS LLLLLLLL LLLLLLLLLS

AAA LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL aa LLSaaLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLS

E T S E L C T; A. SS. Martyret fub Dioclet.


275
impofiti, non ad mortem ufque, fed vitate morum, mentis pietate, tudio
|-

ad diuturnitatem fupplicii torreban que & indutria clariores; perinde ac


tur. Alii dextras fuas in ignem im fi terra tantum decus ferre non poffet,
mittere maluerunt, quam impia liba a cultoribus dmonum juff funt in
menta contingere. Ex quibus nonnul

li periculum vitantes, priuquam cape

II13 IC.

prcipitari.

Hc Antiochi.

17. Sed qu apud Pontum geta

rentur, & in infidiatorum manus in funt, vel ipfo diu ncutiunt horro

ciderent, ex fublimibus tabulatis pr rem ...Aliis manuum digiti a fummis

cipites fe dederunt, propter impiorum uque unguibus acutis arundinibus


malitiam mortem lucro deputantes. transfigebantur. Aliis plumbo ignis vi
Qudam etiam faniffima femina, & liquefao, bulliente ac fervente me
ob animi fortitudinem admirabilis, o tallo terga adurebantur, & corporis
pibus ac plendore generis, bonaque in partes maxime neceffari torrebantur.

primis fama Antiochi percelebris,


qu duas filias virgines, corporis for
ma & tatis flore prftantes, Chritia
n religionis prceptis intituerat :
cum plurimi timulante ipfos invidia
earum latebras curioius invetigarent;
deinde comperto eas apud exteros de

Quidam in vifceribus ac pudendis par


tibus fdos atque inexplicabiles cru
ciatus abfque ulla miferatione pertule
runt, prout fcilicet generofi illi atque
qui judices follertiam fuam oftentan

tes, quai hoc virtutis alicujus ac pru


denti effet, ambitiofius excogitabant;

gere, omni tudio atque opera Antio novis quotidie fuppliciorum inventis,
chiam eas evocaffent; potquam mu tamquam in certamine quodam in quo
lier fefe ac filias in militum laqueos propofita funt prmia, uperare fein
incidiffe fenfit, ad inopiam confilii re. vcem contendentes. Ceterum h ca
data, filias allocuta et, & quanta lamitates non prius finem acceperunt,
ipis mala a militibus imminerent ex quam judices tot rumnis quidquam
pouit: omnium vero malorum gra adjicere poffe deperantes, jamque c
viffimum ac maxime intolerabile effe

dibus feffi, cum ipfos fanguinis fatie


tuprum,cujus minas ne auditu quidem tas ac tdium cepiffet, ad peciofam
futinere fibi ipi ac filiabus fas effet. illam, ut quidem putabant, clemen
Ad hc animam fervituti & obequio tiam atque humanitatem fe converte
dmonum mancipare, omni morte exi runt, ut in poteruin nulla adverfum
tioque pejus effe cum dixiffet, unicum nos uti fvitia viderentur. Neque e
adverfus hc omnia remedium effe ad

nim fas effe ajebant, ut urbes quidem

monuit, fi ad opem Chriti confuge civium fanguine contaminarentur; Im


rent. His ditis, idem omnes confilium peratores autem ipi, erga omnes beni

amplex, cum ad medium itineris per gni ac manfueti, crudelitatis afperge


veniffent, veniam a militibus petunt, rentur infania: fed potius decere, ut
ut tantiper de via defletere fibi lice humanitas & beneficentia imperatori

ret. Quo impetrato, compofitis hone majetatis in univerfos diffunderetur;


fte ac decenter vetibus, in prfluen nec pothac notri capitali upplicio
tem fe fluvium conjecerunt. Et h qui pleterentur. quippe hujumodi pna
dem femetipfas ita ubmerferunt. Du per Imperatorum indulgentiam libe
vero ali virgines in eadem urbe, di ratos nos effe.

18. Exinde igitur oculos notris e


vin prorus ac german per omnia fo
rores, plendore quidem natalium, opi rui , & alterum ex cruribus debilita
bus, tate & forma florentes, fed gra ri prceptum eft. Hujumodi enim
-

22 H funt Domnina, Profdoce, & Bernice, de quibus in


fra ad annum circ. 3o6.
23 Hc ad Maximinum refert Latantius lib. de morte Perfe

fuit

tetatur , cap. 32. & Eufeb. lib. 8. cap. 13. Maximinus eodem an
no quo Licinius faus ett Imperator, rejecto Cafaris nomine
femetipfum Augutum nuncupavit anno 3o7. Vide lib. de Mart

cut. cap. 36. cui veteres fcriptores confentiunt . Et quidem Ma Paltin in fra cap. 3.
ximinus jam imperium astumferat, iquidem ut. ipe Lactantius

Mm 2

276

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

fuit illorum humanitas, hoc leniffi Jam vero omnium in Phoenice Marty:

mum upplicii genus adverfus nos vi rum nobiliffimi Deoque accepti mar
fum. Adeo ut propter hanc impiorum tyres, Chritiani gregis patores fuere
hominum lenitatem, nullo jam modo TYRANNIo ecclei Tyriorum epi

recenferi poffit numerus, tum eorum fcopus, & ZENOBIUS presbyter apud
uibus oculi dextri primum quidem Sidonem. Silvanus quoque Emifen
ferro effoffi, deinde vero cauterio adu antiftes ecclei . Sed hic quidem in

fti funt: tum illorum quibus finitri ipa urbe Emefa feris objetus una cum
poplites candente ferro funt debilita aliis quibufdam in Martyrum relatus
ti *, & qui potea ad ris metalla qu eft numerum : illi vero Antiochi do
in provincia erant, non tam operis fa trinam ver fidei contantifima in per
ciendi , quam vexationis caua conde ferendis ad mortem ufque tormentis
mnabantur: aliorum denique, qui va patientia ambo illuftrarunt. Tyrannio
ria viritim finguli certamina fubierunt. quidem in profundum mare demerfus:
Qu quidem nos nec enumerare uffi Zenobius vero medicorum omnium

cimus, quippe cum prclara illorum prftantiffimus, dum ungulis latera ipi
facinora omnem dicendi copiam fupe fulcarentur, in mediis cruciatibus for
rent. In his ergo certaminum dicri ti animo immortuus. Inter Martyres

minibus , per univerfum orbem ma autem Paltin SILVANUS ** Gaz


ximam gloriam adepti nobiliffimi Mar urbis epicopus, apud ris metalla qu
tyres, & cunctos fpetatores admira funt in Phno, cum aliis undequadra
tione fortitudinis fu merito percule ginta capite truncatus eft. Sed & qui
runt; & divin prorus atque inexpli dam gyptii facerdotes, PELEUS ac
cabilis Servatoris notri potenti evi NILUS, cum aliquot aliis illic flammis
dentifima in femetipfis exhibuerunt abfumti periere. Horum in numero

indicia. Ac fingulos quidem nomina

maximum decus Cfarienfis ecclei

tim commemorare longum ac difficile PAMPHILUS presbyter a nobis haud

fuerit, ne dicam prorus inexplicabile. quaquam prtereundus et, vir omni


CAP. XIII.

Martyres il
dustres -

19. Ex prfidibus autem eccleia

um noftr tatis maxime admiratione

rum, qui in celeberrimis urbibus mar dignus: cujus quidem fortitudinem &
tyrium perpeffi unt, primus in pio gloriofa facinora fuo tempore expoui
rum tabulis a nobis nominetur Anthi mus. Ex iis porro qui Alexandri, &

mus Nicomedienis epifcopus, tetis re per totam gyptum ac Thebaidem no


gni Jefu Chriti in eadem urbe capite bili martyrio perfunti funt, primus
truncatus. Ex Antiochenis vero Marty omnium nominandus et PETRUS **

ribus LUCIANUS ** ejudem ecclei Alexandrin ecclei epicopus, Chri

presbyter, vir in omni vita faniffi tian religionis dotor eximius, & in
mus: qui clete Chriti regnum pri ter ejus presbyteros FAUSTUS, DIUS
mum verbis & oratione apologetica, atque AMMONIUS perfeti martyres
Nicomedi prente ipfo Imperatore; Chriti. Prterea PHILE AS & HESY

potea vero etiam rebus ipfis afferuit.

CHIUS, PACHUMIUS ac THEODO


RUS

24 Utrumque fupplicium, oculi fcilicet dextri effoionem &

feris objestus martyrium confummaffe fub Maximino imperatore

finitri pedis, enervationem, plerique Confeffores pertulerunt,

memoratur in Martyrolog. Rom. die 6. Februarii .


28 De eo ac 3. fequentibus vide infra lib. de Martyr. Pal

potea ad metalla dannati, qui deinde pace fub Constantino M.


data, Ecclefiam adverfus Arianos defenderunt. Inter hos cele

bres fuere Paphnutius epifcopus gyptius & Maximus Jerofoly


morum antiftes, de quibus Rufinus, Sozomenus , Socrates, Theo
doretus aliique paim austores agunt.
25 Ejus martyrium a fan&o Chryotomo defcriptum habes
infra ad an. 3 12.

26 Hi quinque, Tyrannio, Silvanus, Peleus, Nilus ac Zeno


bius, finnul recoluntnr in Martyrologio Romano die zo. Februarii.
Porro Nilo hic memorato nonnulli attribuunt Parnefes non fe

mel jam editas . qua de re videfis Leonis Allatii Diatribam de


Nilis, cap. 4.
27 Dc hoc iterum Eufebius lib. 9. cap. 6. ubi 4.e. annis facer
dotio fuatus fuiffe dicitur , ac tandem cum aliis duobus Emef

ftin .

29 Cum eo cmplures alias AEgyptiorum epicopos paffos dicit idem


Eufeb. lib. 9. cap. 6. ubi Petri fan&timoniam & dotrinam laudat.
Ejudem Canones pnitentiales recipit VI. Synodus. Laudatur
vero ipius liber de divinitate in Synodis Epheina & Chalcedo
nenfi. De eo vide Athanafium libro 2. contra Arianos , & in vi
ta S. Antonii cap. 11. prolog. in vitam S. Pacomii , Sozomen. lib.
2. Hift. cap. 6. Vincent. Lirinen fem Commonit. 2. & alios paffim
austores ecclefiasticos. Ejus martyrium contigit anno 31 1. nono
fcilicet Perfecutionis anno, fub Maximino Imperatore. S. Epipha
nius hrefi 68. qu et Meletianorum, pluribus de eo & aliis

Martyribus & Confefforibus ejus ociis differit, quem conule .

E T S E L E C T A SS. Martyret fub Dioclet. e:

277

RUS diverfarum in gypto eccleia larem dostrinam celeberrima: fed qu


rum epifcopi: innumerabiles " deni modestiam ac pudicitiam his omnibus
que alii minime obcuri, qui per ec prferebat. quam cum tyrannus f
clefias in illis locis ac regionibus con pius interpellaffet de tupro, obtrunca
ftitutas multis laudibus celebrantur . re quidem illam, mori utique paratam,
Quorum omnium pro vero, Dei cultu non futinuit, eo quod crudelitate fu
toto orbe confea certamina, & qu perior effet cupiditas. Ceterum bonis
fingulis eorum acciderunt, omnia ac omnibus poliatam exfilio damnavit.
curate commemorare, non et officii Sexcent * quoque ali, cum tupri *

notri, fed eorum potius qui res getas minas quas provinciarum Retores ipfis
oculis fuis contemplati funt. Nos ve intentabant, ne auditu quidem tenus
ro ea quibus ipfi interfuimus, alio in ferre potuiffent, omnia cruciatuum,
opere 3 poterorum notiti commen tormentorum, & capitalium fupplicio
dabimus.

rum genera pertulere.

2o. Pot nonnulla vero qu Euebius


de Maxentii, Romae ; & Maximini in
Oriente tyrannide & impudicitiis dixit,
fic de utroque narrationem proequitur.
:::::::"
Atque hc ex voto ipis fucceferunt
Maxentius (y

21. Omnes quidem admiratione di

gnifim; ed pr omnibus admiratio


nem meretur mulier illa in urbe Ro

ma, omnium earum quas Maxentius


illarum partium tyrannus Maximino

:9. adverus cunctos, folis exceptis Chri in cunctis fimillimus, violare aggreffus
ni .

ftianis, qui calcato mortis metu tam eft, longe nobiliffima & catiffima.
violentam hominis tyrannidem defpe Hc enim fimul atque eos, quibus ty
xerunt. Nam & viri ignem ac ferrum, rannus ad hujumodi flagitia minitris

clavorum fuffixiones, betias, profun utebatur , irrupiffe in domum fuam


dos maris gurgites, membrorum ab
fcifiiones ac perutiones, confixiones
& effoffiones oculorum, totius denique
corporis mutilationes; ad hc famem,
metalla ac vincula perpeffi, in his
omnibus maluerunt pro vera pietate
toleranti fu fpecimen edere, quam

comperit, & maritum fuum qui

pr

feuram Roman urbis gerebit, con


territum permififfe fatellitibus ut ipam
abducerent, (erat autem Chritiana; )

breve temporis fpatium, quai ad ex


ornandum corpus concedi fibi potu
lavit. Pot hc in cubiculum ingref.
rejeo Dei cultu fimulacra venerari. fa, folam fe relictam effe circumfpi
Et mulieres dotrina ver fidei non mi ciens, gladium petori immergit. Quo
nus quam viri roborat, ali eadem
qu viri certamina fubierunt, & qua
lia virtutis adept funt prmia. Ali
cum raperentur ad tuprum, vitam ci
tius quam pudorem corporis fui pro

vulnere protinus exanimata, cadaver

quidem perduoribus dereliquit: ipfo


autem fao, quod profeo omni vocis

fono clarius intonat, univerfis qui nunc


funt, & qui pothac erunt hominibus

dere fuftinuerunt. Certe unica mulier denuntiavit, folam Chritianorum vir

Chritiana, Alexandrinarum omnium tutem inviam & inexpugnabilem,

nobiliffima atque opulentiffima; cum

nec morti obnoxiam effe. Talis ac

ceter a tyranno violat fuiffent, effu tanta nequiti copia uno eodemque
fam atque effrenatam Maximini libi tempore exuberavit, auoribus duo

dinem virili quadam animi celfitudi bus tyrannis, quorum alter Orientem,
ne devicit, mulier tum ob plendo alter Occidentem occupaverat.
rem generis ac divitias, tum ob fingu
|

zo Valefius habet fexcenti, grcus textus uve (ou, quo nomine


ingens numerus defignatur.

1 1 In libro de Mart. Paltin, quem integrum infra exhibe


bimus.

32 Hunc locum de celebri martyre Catharina, feu , ut Grci

fcribunt, Hcatherina, nonnulli intelligunt . qu opinio aliis


non placet. Et quidem hanc Rufinus, Dorotheam virginem aP

pellat, lib. 8. Hit. cap. 17. quam Chritiano nomine accufatam


fuiffe dicit, priuquam de tupro interpella retur. Verum lis ita
abfque antiquis monumentis dirimi non potet. Vide Bolland.
tom. 1. Febr. pag. 777. ad diem VI. Catharinam vero fapientiff

mam commendat Euthimius in Pfal. 44- fed & jam celebris erat
apud autores noni fculi .
33 Sophroniam appellat Rufinus loco laudato.

EUSE

A cTA MA RT Y R U M SINCER A

278

Anno Chriti

E U S E B I I

P A M P H I L I

3 3

CAE s A R 1 E N sis EP is co P 1 Liber de Martyribus Paltin.


I

Nno imperii

Prologas.

Diocletiani nono

quam plurimi eccleiarum illius pro


& decimo, menfe Xanthico ', vinci Antiftites graviffima fupplicia

quem Romani Aprilem vocant, Fla alacri animo perpeffi, illutrium cer
viano provinciam Paltinam regente, taminum fpeacula exhibuerunt. A
cum falutaris Paffionis dies immine lii vero non pauci pr ignavia frati
ret, repente propofita funt ubique edi animis ac debilitati, primo tatim im
a, quibus imperabatur eccleias qui petu conciderunt. Ex reliquis varia

dem folo quari, facros autem codices quique tormentorum genera exper
flammis abfumi: & Honoratos quidem tus et. Hic flagris concifus: ille in
honoris prrogativa fpoliari; plebeios tolerabilibus tormentis & ungulis ex
autem & in miniterio conftitutos li cruciatus, & vinculis oppreffus; adeo
bertate privari, fi in Chritian reli ut quibufdam manus,laxata nervorum
gionis propofito adhuc permanerent. compage refolut fint. Singuli tamen
Et primi quidem adverus nos editi qucumque ipis juxta arcanum Dei
hujumodi fuit fententia. Sed non judicium eveniebant, fortiter tulere.

multo poft allat funt ali litter, Alius enim, cum quidam manus ejus
quibus jubebatur, ut omnes ubique ec apprehendiffent, ipumque ad aram
clefiarum Antiftites primum quidem adduxient, & abominandum ac fce

conjicerentur in vincula, potea vero leftum acrificium dextr ipius inje


ad facrificandum omnibus modis co
CAP. 1.

ciffent, quai facrificaffet, dimitteba


gerentur.
tur. Alius cum ne fummis quidem
2. Igitur ex Paltin Martyribus pri digitis thus attigiffet, nonnullis tan

Procopius pri.
391 ft 5

tyr

Pai eftina.

mus PROCOPIUS , antequam carce tum affirmantibus eum facrificaffe, fi

ris periculum feciet, tatim a primo, lentio abfcedebat. Hic femivivus cor
quod ajunt, limine ad Prfidis tribu reptus ac fublimis elatus, projicieba
nal addutus, & facrificare diis genti tur ut mortuus, & vinculis abolveba
lium juflus, unum fe Deum noffe re tur, computatus inter eos qui facrifi

pondit, cui facrificandum effet eo ri caverant. Ille vociferans atque con


tu quem ipe tatuiffet. Cum vero tetans fe his qu jubebantur minime
quatuor etiam Imperatoribus libare ju affentiri; pugnis ore contufo, pluri

beretur, fententiam quamdam ex Ho

mis ad hoc contitutis illum tacere co

merico carmine prolocutus, qu illis gentibus, per vim extrudebatur, tamet


minime arridebat: Haud bona res do

fi haud quaquam facrificaffet. Adeo

mini plures: berus unicus efto, Rex u magni apud eos ftimabatur, fi vel vi
nus; ilico capite truncatur die otavo derentur effeciffe id quod voluerant.
menis Defii , hoc et, ut Romani di

4. Ex itis igitur qui tot numero e Alpbeat

&

Zarchest rua

cunt, ante diem feptimum idus Junias, rant, foli ALPHUS & ZACCHAEUS tyres .
quarta feria hebdomadis. Hoc primum martyrii coronam adepti funt, qui pot
apud Caream Paltin martyrium flagella & ungulas, pot acerbiffima
Pereeutionis
4 rtitaj .

perpetratum eft.
vincula, & dolores in iis exantlatos;
3. Pot hunc vero in eadem urbe pot alia omnis generis tormenta, cum
viginti
-

1 Hoc edistum fupra lib. 8. cap. 2. latum dicitur, mene Dy Paltina martyr dicitur, in hac Diocletiani feilicet perfecutio
Jiro quem Romani Martium vocant; at nil mirum. Prius enim Ni
comedia ubi degebat Imperator quam in Paltina promulgatum

eft . Porro non adeo certum et , quod ite Prologus ab Eufebio


fcriptus fuerit .

a Hujus Martyris Asta inferius exhibemus. Porro primus in

ne . Nam Martyres fub Valeriano Care paos ex ipomet


Eufebio laudavinnus upra pag. 2 sz.

3 De hoc menfe videfis Valefii notas. In Kalendario R. P.


Antonii Pagii incipit die 25. Maii.
*

. T

E T

S E L E C T A.

SS. Martyrer Palefine.

279

viginti quatuor horarum fpatio pedes omnibus declaravit, iis qui quemlibet
in nervo ad quatuor uque puncta di cruciatum pro pietate futinent, fem
ftentos habuient, unum Deum, unum per prfto adeffe divinam virtutem,
que Regem ac Dominum Jefum Chri qu & dolores eorum imminuat, &

CAP. II.
Ron
tyr.

ftum confeffi, perinde ac fi impium


quidquam locuti effent, eodem quo
primus ille martyr Procopius fupplicii
genere, abfcifis capitibus interiere, die
feptimo menfis Dii, quod et apud Ro

animos iporum confirmet. Comperta


igitur novitate fupplicii, nequaquam

manos ante diem XV. Kal. Decembris.

fupplicium contrufus in carcerem , ac

5. Sed & commemoratione digna


funt in primis qu circa Romanum ;
martyrem eodem die Antiochi geta
funt. Hic enim genere Paltinus,

diutiffirme ibidem maceratus, tandem

Cfarienfis ecclei diaconus & exor

blice per prconem annuntiata effet;

conterritus vir fortiffimus ultro proten

dit linguam, promtiffime eam defecan


dam carnificibus prbens. Pot quod
cum Imperatoris vicennalia jam ade

fent, & ex folemni more univerfis qui


in cutodia tenebantur,indulgentia pu

cifta , eo ipo temporis articulo quo folus ad quatuor ufque puncta diften
ecclei detruebantur, Antiochiam in tos habens pedes, in ipfo jacens nervo,

:,

greffus : cum innumerabiles viros fi frais laqueo faucibus, martyrio, ficut


mul ac mulieres una cum parvulis tem optaverat, exornatus eft. Et hic qui
la deorum confertim adeuntes, & fa dem, utpote Paltinus, inter Palfti
crificantes vidiffet, fpeaculum id mi nenfes martyres recenferi meretur, ta

nime tolerandum ratus, zelo divini cul meti extra patriam paffus fit. Hc

tus ipum incitante, propius acceffit, primo " perfecutionis anno in hunc

& contenta voce inclamans objurgare modum gefa funt, cum adverfus folos
eos cpit. Ob cujus facinoris audaciam eccleiarum Prfides perfecutorum im
ilico comprehenfus, generofo, fi quis manitas defviret.
6. Secundo dehinc anno cum per-Ann christi
umquam alius, martyrio decoratus et.
Nam cum judex eum ignis fupplicio fecutionis adverfus nos furor vehemen- ca:ii.
|-

|-

A^v *

|-

Annus feeun

addixiffet, ille hilari vultu, & admo tius incaluiflet, Urbano tunc provin- perecutionis.
:
dum alacri animo fententiam exci

ciam regente, primum Imperatoris mif.

piens, ad fupplicium et abdutus. De f funt litter, quibus generali pr


inde alligatus ad ftipitem, congetis un cepto jubebatur, ut omnes ubique lo
dique lignis ac farmentis, cum minitri
qui rogum accenfuri erant, Imperato
ris ? tum forte prentis judicium ex
fpe&tarent : Ubinam , inquit, mihi
ignis * ? Quibus ditis accitus coram

corum ac gentium publice idolis fa


crificia ac libationes offerrent. Quo
tempore TIM OTHEUS " apud Ga

zam urbem Paltin, innumera per


peus tormenta, tandem tenui ac len

Imperatore fiftitur, novo quodam fup


plicii genere pletendus, lingu fcili
cet abciione. Quod quidem fuppli
cium cum fortiffime pertuliffet, re ipa

to igne confumtus; cum fincer er


ga Deum pietatis luculentiffimum fpe

4 Hoc ipfo die eorum memoriam recolit Martyrol. Romanum;

7 Galerii fcilicet Cfaris, ut putat Valefius. Nam tunc Dio


cletianus Nicomedi morabatur. Valefii opinionem confirmat

cimen edidiffet, conftanti in omni

bus tolerantia, coronam martyrii re


por

Grcorum vero Menaea die fequenti, in quibus Zacchus dicitur

fuiffe Gadarenfis ecclei diaconus. Gadara olim civitas erat


epifcopalis fub Scythopolitano metropolitano in II. Paltina .
Nunc dicitur Gaddi.

Prudentius hynno X. mr.se? gepa varv verf. 31. Galerius orbis forte
Romani statum & c. Nondum tamen erat Augutus.

Procopius autem tria munia exercebat in eccleia Scythopolitana,

8 Non fatis exponit hic miraculum ignis qui non potuit ac


cendi, de quo fufe ferm. 2. de Refurrectione, & Prudentius hymno
laudato verf. 846. & eqq.
9 Omittit miraculum Romani , etiam abfeiffa lingua , loquen
tis, quod alias adeo exaggerat. Hinc patet non omnia in ito

ut in ejus A&tis habetur . Laudat hac occafione Valefius au&torem

libello contineri .

veterem qutionnm vet. & novi tetam. cap. 1o 1. quem videfis. Si


mul autem Romanus erat diaconus & exorcita, quod forte poft
catechizatos catechumenos eos etiam exorcizaret. Tam enim pro

Eufebium egregie vindicat P. Antonius Pagi ad annun 3o4.

5 De Romano Martyre fingillatim agemus infra ad annun so;.


6 Primis temporibus ob clericorum paucitatem , unus idemque

duorum aut trium munere fungebatur. Sic duo hic Romanus ,

catechumenis quan pro energumenis purgandis instituti erant


exorcita . Vide Valefii notas.

Io Dodvvellus differt. XI. ait , hc anno 2. tribuenda effe ; at


1 1 Ejus cum Agapio & Tecla fettum recolitur die 19. Auguti .
De Agapio vide & infra cap. 6.

28o

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

portavit. AGAPIUS quoque & THE mine DIONYSIUS, res ipfis ad corpo

CLA prifc illi cognominis , cum ris ufum necearias fubminitrabat:


una cun upradito Timotheo ingen oo omnes uno eodemque die in urbe
tem animi contantiam oftendiffent, Carea prcifis capitibus interierunt,

die vicefima quarta menfis Dyftri, hoc

damnati funt ad betias.

7. Ea vero qu potea fubecuta eft, ante


funt, quis tandem non admiratus et , priles.
cum videret; aut tupore non percul

diem " nonum Kalendas A

8. Per idem tempus duo Imperato

fus et, cum auditu acciperet ? Nam res, quorum alter primum imperii gra
cum gentiles publicam folemnitatem, dum, alter fecundum ab eo locum ob

& conueta fpe&acula celebrarent, in tinebat, depoito imperiali cultu pri


gens omnium rumor erat, prter cete vatum habitum induerunt ": & male

ros quos illi maximo favore profeque habere iterum cpit republica. Nec
bantur, etiam Chritianos illos qui nu multo pot difciffo in partes imperio

per damnati fuerant, cum betiis pu Romano,bellum inexpiabile inter ipos


gnaturos. Cumque hujus rei fama pa. Romanos exarfit. Nec diffidium actu
fim apud omnes increbrefceret, adole multus qui potea fubecutus et, ante
fcentes numero fex, quorum unus na fedari potuit, quam per univerfum or
tione Ponticus, TIMOLAUS vocaba bem Romanum pax Chritianis reddi
tur; alter Tripoli Phnices urbe oriun ta effet. Nam fimul atque ea pax, qua
dus erat , DIONYSIUS nomine; ter fi lux qudam pot obcur ac tene
brof notis caliginem, cunctis afful

tius Diofpolitan ecclei fubdiaconus,


ROM U L US dicebatur; pot hos AE
gyptii duo, PAUSIS " & ALEXAN
DER; potremo alter priori illi cogno

ac quieten iterum retituta eft; cun

minis ALEXANDER Gaza oriundus.

tis mutuam inter fe benevolentiam,

fit, confetim republica Romana in

pritinam tabilitatem & concordiam,

Hi, inquam, omnes colligatis prius ma quam a maioribus traditam accepe


nibus, ut fe ad fubeundum martyrium rant, quai potliminio recuperantibus.
promtos ac paratos oftenderent, con Verum hc fuo loco ac tempore ube
tento curfu ad Urbanum, qui tunc for rius exponentur. Nunc narrationis no
|
|
te ad amphitheatrum proficicebatur, ftr feriem profequamur.
advolarunt, fe Chritianos effe confi
9. Maximus Car ex eo tempo. Ann ci:
tentes, palamque omnibus facientes, re ad imperium eveus, quafi qui odii ca:
|
Perfecturio gra
pr fiducia animi adverus cunta dif in Deum & impietatis fibi innat in- : |
crimina confirmati, eos qui veri Dei ignia oftentare vellet, violentius quam".
cultum profitentur, ne betiarum qui fuperiores Principes perfecutioni no
dem incurus formidare. Ac protinus trorum incubuit. Cum igitur omnes
quidem cum & prfidem ipfum, & graviter perturbati hac illac difperge
eos qui adtabant, non mediocri admi rentur, & periculum effugere unuf

ratione perculiffent,cutodi mancipati quique omni ope laboraret, maximuf


funt. Paucis autem pot diebus,cum alii que tumultus cunctas provincias OCCU1
duo ex ipis accerfiti effent,quorum al paffet ; qua tandem oratione divini
ter AGA PIUS nomine, jamdudum ante

amoris ardorem, plenamque fiduci

illos varia tormenta perpeffus, multis

confeionem beati ac revera innocen

confeffionibus inclaruerat ; alter no tis ovicul A P P H I A N I martyris,


pro
12 Tecla virginum protomartyr quam Patres Latini & Grci
paffim laudant.

13 In aliquot mff dicitur Paeffs. In Menis autem Bafilii Imp.


& Sirlet i Cardinalis Publius.

14 Hc ipfa dies a Latinis & Grcis memoratur.


15 Diocletianus fcilicet prope Nicomedian, Herculius Medio
lani, cogente Galerio Maximiano, non autem fponte, uti haste
nus putabatur. Totam hanc hitoriam egregie defcribit Laan

tius in lib. de mortibus Perfec. cap. 18. & eqq. -

16 Anno 3.e5. quo Kalendis Maii Galerius Maximianus Ar


mentarius a Diocletiano Jovio, Contantius Chlorus a Maxi

miano Herculio Imperatores, & Severus ac Daza, qui deinde


eft, Cfares funt creati, qu omnia
Galerio Maximiano cogente fasta funt. Vide Lastantii lib. iau
Galerius Maximinus ditus

datum cap. 18. & feqq. ante cujus editionem cenfebant viri eru
diti hc omnia anno 3o4. contigiffe. Vide erud. Baluzii notas,
& P. Ant. Pagi ad annum 3o4.

pi
martyr.

ET

S E L E C T A

SS. Martyres Palefiinae.

28 I

pro merito poterimus exponere? Qui quem quiquis vifu accepit, fieri nullo
quidem ad portas urbis Cfare, ad modo potet quin fimul obtupuerit .
mirabile exemplum fincer erga ve Quiquis vero auditione tantum acce
rum Deum pietatis cuntis illius inco perit, admiretur neceffe et adolecen
lis peandum prbuit; idque non tis fiduciam, libertatem, contantiam,
dum viginti annos natus. Ac prius qui & ante omnia confilii ac propoiti ipius
dem cum fcularium difciplinarum audaciam. Qu quidem zeli divin
caufa, utpote parentibus ortus locuple Religionis, & divini cujufdam Spiri
tiffimis, plurimum temporis Beryti tus argumenta funt certiffima.
effet commoratus, incredibile diu

eft,quo pacto in ea civitate calcatisado

1 o. Nam cum Maximinus fecun


dum adverfus notros bellum excitaf

lefcenti cupiditatibus, nec vigore cor fet, anno tertio perfecutionis Diocle

poris, nec fodalium confuetudine cor tiani; & per omnes provincias miffa
rumpi fe paffus, modetiam amplexatus effent tyranni edita, quibus Rectores
fit; honete, fobrie ac pie ex prcepto jubebantur operam dare, ut omnes o
Chritianimi degens, moreque fuos mnium urbium incol diis publice fa

moderans atque catigans. Quod fi pa crificarent: cumque prcones per uni


triam quoque ejus commemorare con verfam Cfaream cunos patres fami

venit, eamque urbem ex qua tam ge


nerofus religionis noftr ortus et pu
gil, debito prconio exornare; equi
dem id faciam libentiffime. Si quis
ergo Pagas novit urbem Lyci non

lias ad dmonum templa juffu Prfidis


evocarent; ac prterea Tribuni mili
tum fingulos ex tabella nominatim ci
tarent; omnibus ubique locorum Chri
ftianis inexplicabili malorum turbine

obcuram, inde oriundus fuit nobilis concuffis, hic quem fupra nominavi
adolecens. Qui quidem reverfus pot mus, nemini communicato confilio,

ea a Berytenibus tudiis cum pater clam nobis, qui in eadem domo dege

ipius principem locum domi obtine bamus: clam univerfa militum cohorte,
ret, ipe nihilominus cum patre & pro qui circa Prfidem tabant; ad Urba- penta, eu,
pinquis fuis verfari non fuftinuit, eo num tunc forte libantem intrepidus ac
quod illi ex divin religionis prceptis ceffit, fidentique animo comprehenfa

vitam agere recuarent . Sed divino ejus dextra e vetigio quidem facrifi
quodam fpiritu afflatus, & pr innato cium omittere ipum coegit. Mox in
philoophi tudio, feu potius cletis ftar prudentiffimi monitoris, cum divi
ac ver fapienti amore, vanam hu na quadam gravitate eum hortari coe
jus fculi gloriam & corporis volupta pit, ut ab errore defifteret; quippe ab
tes depiciens, clam domo aufugit. furdum effe ut pofthabito veri ac folius
quidem de fumtu ad diurnum Dei numine fimulacris ac dmonibus
vitum neceario follicitus, ob pem homines facra faciant. Id autem, ut ve
ac fiduciam quam in Deo collocaverat; rifimile et, agebat fortiffimus juvenis
prvio, & quafi manu ipfum ducente divina quadam virtute, qu ipfum ad
Spiritu fano Cfaream pervenit, ubi hoc impulerat,omnibus, ut ita dicam,
corona martyrii ipum manebat. Ibi inclamante ac denuntiante per hoc fa
nobifcum veratus, cum ex facrarum cinus, tantum abeffe ut Chritiani, qui
litterarum letione, quantum fieri po quidem eo nomine digni effent, ab eo
tuit, breviffimo illo tempore frutus quem femel imbibiffent divini Numi
Ac ne

fibi collegiffet, & congrua artioris ab nis cultu umquam abducerentur; quin
itinenti exercitatione femet roboraf potius minis, & his, qui minas fubfe

fet; tandem ejufmodi exitu inclaruit, qui folent, cruciatibus adeo illos fupe
[1OTES

17 Berytum apud antiquos ob juris civilis cholas celebrem


fuiffe nemo nefcit .

15 lias vel aut tandem . Scd

hc erudito Valefo ignota. Forte Araxas legendum; Et quip


pe ejus nominis civitas epifcopalis in Lycia. An Patara urbs Ly.
ci celebris ? Et etiam in Syria oppidum Pagra ditum.
[]

282

A C T A M A R T Y R. U M S I N C E R A

riores effe, ut adhuc eo liberius in po dibilia videbuntur, qui oculis fuis hc

fterum loquantur, & ingenua atque in minime viderunt. Verum tameti id


trepida voce veritatem prdicent, ipfof. procul dubio eventurum intelligam,
que etiam, fi fieri pofit, perfecutores facere nullo modo poffum, quin rem
fuos hortentur, ut abjeo impietatis getam poterorum memori commen
errore, eum qui folus Deus et agno dem: quippe cum univerfi propemo
fcant.

1 1. Pot hc fupraditus juvenis in

dum incol urbis Care tetes hujus


miraculi extiterint. Nulla certe tas

prentia quidem, utpote tam audaci tam tupend rei fpeaculo non inter
perpetrato facinore, a militibus qui fuit. Potquam igitur fantiffimum il
Prfidi apparebant, tamquam a feris lum ac beatiffimum juvenem medio
betiis difcerptus, & innumera verbe mari, in altiimum, ut ipis videba
ra toto corpore fortiffime perpeffus, in tur, gurgitem fubmerferunt, repente
carcerem conjicitur. Ubi cum notis tantus motus, tantufque fragor non fo
ac diei unius fpatio, pedibus in nervo lum mare, verum etiam clum omne
diftentis manfiffet, potero die in judi concuffit, ut terra quoque & ipfa C
cium adducitur. Compulfus deinde a farienfium civitas eo motu quateretur.
judice diis facrificare, inviam adver Eodemque temporis momento, quo re
fus rumnas, & quantumvis horren pentinus ille ac mirabilis terr motus
dos dolores conftantiam animi decla

acciderat, divini Martyris cadaver, ut

ravit; lateribus non femel, fed iterum pote quod marini fiutus continere non

ac fpius ad ipfa ufque offa & vifcera poterant, ab iidem ante portas civita
fulcatis; totque plumbatarum itibus tis ejeum eft. Hujumodi fuit exi
in os ac cervicem verberatus, ut con tus admirandi Apphiani, die fecun
tufa ac tumefaa facie, ne ab illis qui do menfis Xanthici, quod et ante
dem qui eum optime norant agnoce diem quartum Nonas Apriles ", fe
Immenta
*********

for

retur. Verum cum ille tantis doloribus ria fexta.

perfert.

nullatenus cederet, tortores juffu Pr

V.
13. Per idem tempus, iidemque p CAP.
Uipianut mr:
fidis, linum oleo madefatum pedibus ne diebus in urbe Tyro, adolefcens qui
ejus circumponentes , ignem poftea dam, ULPIANUS " nomine, pot cru
fubjecerunt. Quo fao quantos beatif deles plagas & acerbiffima flagrorum
fimus Martyr dolores perfenferit, nul verbera, una cum cane & apide in cu
la, ut arbitror, oratione explicari po leum ex crudo bovis corio infutus, in
teit. Ignis fiquidem confumtis ejus mare prcipitatus et. Proinde cum
carnibus ad offa ufque penetrabat; ad Apphiani martyrio, jure merito hic a
eo ut univerfus humor corporis cer in nobis commemorandus videtur.
tyr.

far liquefatus tillatim difflueret. Sed


neque his cruciatibus fuperatus, licet
jam vitis & ob portentofam ejus for
titudinem animo depondentibus ad
verfariis, rurus in vincula compingi
tur. Dehinc tertio pot die Judici ob
dens mergitur . "
latus, eamdemque fidei contantiam
n nare t

14. Aliquanto pot tempore DE Et destas.


SIUS, tam fecundum Deum quam fe

cundum carnem Apphiani frater ger


manus, germana cum illo perpeffus
et. Quippe pot innumerabiles confef

fiones, pot diuturnos carceris & vincu


lorum cruciatus, poft Prfidum fen

profeffus ; licet femivivus in profun tentias, quibus ad metalla Paltin


dum mare demerfus et.
fuerat condemnatus; poft vit ratio
12. Ea vero qu continuo ubecu nem plane philoophicam, quam in
ta unt, illis fortaffe fi retulero, incre pallio philoophico agens perpetuo
tra

19 Ejufmodi tela fi totum corpus operiret, icebatur Tunica


molesta, de qua paffim antiqui. Vid. Martial. lib. 10. epigr. 25.
2o Hoc die in Martyrologio Romano & aliis nonnullis colitur,

qudam tamen ejus fetum ad diem 5. ejudem menfis referunt.

creatus fit, Apphianus vero 3. Aprilis fuerit paus, ejus marty


rium ad annum 3o6. revocandum erit ; quo anno finit tertius &
incipit quartus perfecutionis annus.

21 Celebratur in Martyrologio Romano die

3.

Aprilis : ad

Porro cum Maximinus nonnifi anno 305. Kalendis Maii Cfar quem loeum plura obfervat Baronius de upplicio culei . .

E T S E L E C T A.SS.

Martyres Palestine.

283

traduxerat: longius enim quam frater vero illud fuit? Noftr religionis Mar
in diciplinis procefferat, utpote qui tyr in medium addutus et pro vera
operam dediffet philoophi : tandem & fola pietate pugnaturus, nomine A
apud Alexandriam cum Judicem **, GAPIUS, quem una cum THECLA
qui de Chritianis qutionem habe ad betias damnatum fuiffe fecundo
bat, fupra modum debacchantem at perfecutionis anno retulimus.

que infultantem vidiffet, & nunc qui

16. Hic igitur cum terjam antea ex

dem viros graves variis afficientem carcere edutus, & fpius cum malefi
contumeliis , nunc mulieres eximia

cis folemni pompa tradutus effet in fta


catitate prditas, atque etiam virgi dio: judice poft varias comminationes
nes Deo devotas lenonibus ad omne

ad alia fubinde certamina ipfum diffe

genus turpitudinis dedentem, idem rente, five quod miferatione ejus


ac frater facere conatus et. Cum e

nim hc ipi intolerabilia viderentur,


ingenti animi fiducia acceit ad Judi

cem. Cumque verbis fimul & fatis

illum pudore atque ignominia per


fudiffet, poft hc multiplices tormen
torum cruciatus fortiter perpeffus, tan

retur, five quod a propofito eum abdu


ci polfe perabat, tunc tandem prfen
te Imperatore productus eft: tamquam
de indutria ad id tempus refervatus,ut
in ipo verbum illud compleretur, quod
Servator noter per divinam prfcien- Matth. 19.
tiam difcipulis fuis prdixerat; fore ut
coram regibus adducerentur propter

dem in mare prcipitatus, eodem quo


frater genere mortis interiit. Et hc nominis ipius confeffionem. Trahitur

quidem defio, tameti aliquanto ergo in medium tadium una cum no


poft tempore, ut jam dixi, ad hunc xio quodam, qui dominum peremife
modum contigerunt.
ferebatur. Pot hc is quidem qui do
::::::a
ist

15. Anno autem quarto perfecutionis minum fuum interfecerat, betiis obje
adverus nos concitat, die vicefimo tus veniam & clementiam Imperatoris

menfis Dii, quod et ante diem duode promeruit, eodem pne modo quo ille
cimum Kal. Decembris, feria fexta, qui temporibus Servatoris notri fuit :"

apud eamdem urbem Caream marty Barabbas. Quam ob cauam totum re


rium prorfus memorabile perpetratum pente amphitheatrum acclamationibus

-............ et,
ipo Maximino,
& obprente
natalem tyranno
fuum fpeacula
populis & laudibus peronare cpit, quia fcili

arra in.

exhibente. Cum effet vetus confuetu

cet Imperator cruentum homicidam


benigniffime fervaverat, & honore ac li

do, ut prfentibus Imperatoribus ma

bertate donaverat. Ille vero divin reli

gnifica, fi umquam alias, fpe&acula, gionis athleta, primum quidem ab Im


majorem folito voluptatem fpectantibus peratore accitus eft. Deinde cum ab eo
prberent: novis undique & inufitatis potularetur ut fidei fu propofitum ab
conquifitis miraculis, partim ferarum juraret, promiffa ipfi, fi id faceret, liber
qu ex India, aut thiopia, aut aliun tate; contenta voce profeffus et, fe non

de adve in amphitheatrum introdu ob aliquod crimen, fed pro pietate in


cebantur; partim hominum, qui exer Deum omnium conditorem, qucum
citatis ante corporibus tupenda exhi que fibi inferrentur fupplicia, non mo
bentes artis fu fpecimina, fpetatores do alacri ac forti animo, ed etiam cum
mirabili voluptate oble&tabant: tunc
quoque, utpote Imperatore ipfo fpe&ta
cula prbente, magnificentius aliquid
& admirabilius folito, in apparatu lu

voluptate effe ubiturum. Hc locutus,


fimul cum ditis faa conjungens, ur
f qu adverfus ipfum dimiffa fuerat,
concito curfu obviam occurrit, feque

dorum ineffe omnino oportebat. Quid ipum befti devorandum libentiffime


obtu
22 Hunc Heroclem fuiffe putant. adverfus quem Eufebius li
brum fcripfit. Vide Valefii notas.
22 Die 8. APrilis in Martyrologio Rom. memoratur ; at Grci

eum fimul cum Apphiano die 2. ejudem menfis colunt .


24 Eodem die in Martyrol. Romano memoratur .

N n 2.

284

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

obtulit. Pot cujus laniatus adhuc pi r, candente ferro prius ipis debilita
. ,
' ,
rans, in carcerem reportatur . Ubi IC II tur .
1 9. Eodem temporis momento, quo
cum diei patio upervixiffet, equenti
-

die, appenfis ad ejus pedes lapidibus, adverus itos fententiam tulerat, vi


medio mari ubmerfus eft. Hujumo rum quemdam innumeris aliis confef"
fionibus nobilitatum, DOMNINUM Dmninu,
di fuit Agapii martyrium.
A n no Chriti
17. Cum vero quintus jam annus nomine, qui ob fingularem in dicen

ca:;m. perfecutionis volveretur, die fecundo do libertatem univerfis Palftinis erat


: "" menfis Xanthici, quod et ante diem notifiimus, vivum comburi prcepit. quartum Nonas Apriles, ipfo Domini
2o. Pot hc idem judex in exco
c Refurretionis die, rurus apud C gitandis malis eximius artifex, & qui
faream THEODOSIA ** virgo, ex ur ad dotrinam Chriti expugnandam,

Et alii.

be Tyro oriunda, fidelis, gravifque in nova qudam infidiarum ac fraudum

primis puella,

nondum oodecim an

genera commentus et, inaudita prius

nos nata ad vinctos quodam acceit, upplicia adverus Dei cultores exco
qui regnum Dei libere confitentes, an gitavit. Ac tres quidem pugilatu in

te prtorium fedebant; tum ut eos fa ter fe dimicare, lata fententia coegit;


lutaret, tum ut, quod credibile et, quemdam vero fantum ac venerabi
eofdem rogaret, ut cum ad Deum per lem fenem, nomine AUXENTIUM,
veniffent, fui memores effe vellent. betiis objecit. Alios item jam adul

Quo fato, quafi impium quoddam ac tos & virilem tatem ingreffos, exfe
nefarium facinus perpetraffet, correpta tis prius teticulis ad eadem metalla
a militibus deducitur ad Pridem.

damnavit. Alios rurus pot acerbiffi

Ille confetim, ut erat infanus, & bel ma tormenta in carcerem conjecit. In

luino quodam furoris impetu incita ter quos erat & PAMPHILUS, omni-F:: -

tus, cum eam acerbis atque horrendis um fodalium mihi longe cariffimus;
tormentis excruciaffet, & latera ipius qui pr cunctis noftr tatis Martyri

ac papillas ad ipfa ufque offa ferreis bus, ob eximiam virtutem, prci


ungulis exaraffet : fpirantem adhuc puam laudem & gloriam et confecu
& lto atque hilari vultu cuna tole tus. Ac primum quidem Urbanus;

rantem, marinis flutibus mergi jubet. ejus tum in arte dicendi, tum in phi
Inde ad reliquos Chriti Confeffores fe lofophia peritiam experimento aliquo
transferens, omnes ad ris metalla,qu cognofcere voluit; deinde facrificare

funt apud Phnum Paltin damna illum jubens, cum renuentem mina
que ipius afpernantem videret, fupra
18. Pot hc die quinto menfis Dii, modum efferatus, gravioribus eum
hoc et, ut Romani dicunt, Nonis No tormentis excruciari prcepit. Pot
vit.

vembris, in eadem urbe Carea SIL hc ungularum quibus latera eius per

Presbyter
etiam
, qui
i...", ,, VANUS
pot ad fulcaverat crebritate ac pertinacia, tan
paullo
fed tum
erat,
& Confeflor
tum non carnibus illius paftus vir im
epifcopatus honorem evetus, marty manifiimus, cum ex his omnibus ni

rium confummavit, & alii quidam hil prter dedecus atque ignominiam

ejus comites; cum pro vera pietate fin


gularem contantiam oftendiffent, ad
opus in iidem metallis faciendum,
ab eo quem dixi Prfide condemnati
funt, decretumque, ut pedum juntu

retuliflet, tandem illum ceteris qui in


carcere erant Confefforibus aggregavit.
21 : Hic porro qui adverfus Marty

res Chriti tantopere debacchatus et,


cuiumodi pna apud jutiffimum Dei
-

tI 1-

2; Celebris est ejus memoria apud Latinos, & Grcos die z. fc. 2. Bened. pag. 843. & Bolland. ad diem 2. April.
Aprilis. Alii tamen aliis diebus ejus fetum peragunt. Ejudem
Martyris A.&ta prolixiora vidimus in multis codd. mf. fed aliqua.
tenus amplificata . Ipius vero facrum corpus in monaterium De
ruenfe allatum ab ipfo S.Berchario fuie dicitur. Vid. Mabillon.

26 In Martyrologio Romano die 5. Novembris, fimul comme


morantur Domninus, Tbeotimus, Philotheus, Silvanus & foeii. Eodem

die Grci in Menis, Domninum, & Silvanum feor fim recolunt .


27 De Pamphilo iterum cap. 11. infra .

E T S E L E C T A : SS. Martyre, Palestine.

tribunal afficiendus fit, ob fvitiam


qua in fantos et ufus, ex ipis qu in
hac vita expertus et, quafi proludiis,
licet cognocere. Etenim tatim pot

285

dem Paltin tranfmiff funt. Quibus:


Prafdis Urbani
omnibus cum univerforum opificem juar.
Deum Chritumque confeffi effent, Fir

milianus Prfes qui Urbano fucceffe


illa qu adverfus Pamphilum nefarie rat, finitri pedis curvaturas fimul cum

admiferat, eum adhuc provinciam ad ipis nervis candente ferro excindi;

minitrantem ultio divina corripuit. dextrofque oculos primum quidem

un dirin in Qu quidem hominem illum, qui he mucronibus confodi imul cum mem
::::::.. sterno die, in excello tribunali refidens branis & pupillis, deinde ad ipas uf
jus dicebat, militum fatellititio tipatus, que radices cauterio peruri, tamquam
totiuque provinci Palftin retor, ex Imperatorismandato prcepit. Pot
qui contubernalis tyranni utpote ami hc ad metalla provinci Paltin
corum prcipuus, & conviva ejudem laboribus & rumnis conficiendos
extiterat: repente unius notis fpatio tranmittit. Nec vero hos folos huiu
poliatum cunctis hifce dignitatibus modi fupplicia perpeffos vidimus, ve
nudavit: & coram ipis qui nuper il rum etiam ex Paltinis illos, quos ad
lum, utpote Prfidem, coluerant, pu pugilatus ** certamina condemnatos
dore atque ignominia perfudit; & ab paullo ante retulimus, eo quod fcili
jeum atque ignavum, voceque ac cet, nec annonam ex Principis rario
preces muliebri more fundentem, uni accipere, nec confueto pugilibus mo
verf quam rexerat gentis conpeui re, quotidianis proludiis exerceri fu
exhibuit: ipfum denique Maximinum, ftinerent. Quam ob cauam non folum
quo fefe ille maxime efferebat, utpo Procuratoribus , fed ipi etiam Ma
te ei carus in primis & acceptus ob ea ximino exhibiti, cum invitam in Chri
qu adverfus notros crudeliter agebat, fti confeffione contantiam famis & fla
inexorabilem & crudeliffimum ipi ju grorum tolerantia declaraffent, eadem
dicem in ipfa urbe Carea contituit. cum illis, de quibus diximus, pertu
Pot plurima enim opprobria, quibus lerunt; adiunctis aliis quibufdam Con
ob illa quorum convitus fuerat cri fefforibus in ipa urbe Carea.
mina affetus et, tandem Imperator
23. Pot hos deinde quidam alii,qui
capitali eum fententia damnavit. Sed apud Gazam capti fuerant, dum ad au
hoc a nobis obiter ditum fit. Cum diendas facr Scriptur letiones con
vero oportunum tempus adfuerit, & venirent; pars eadem quas fuperiores
impiorum qui prcipue adverfus nos illi oculorum pedumque mutilationes
infurrexerunt, & ipius adeo Maximi futinuerunt; pars fulcatis lateribus

ni, eorumque quos habuit confiliorum multo graviores cruciatus pertulerunt.


minitros, mortem ac funetos exitus, ex quibus qudam in muliebri corpo
commodius memorabimus.

ann:"
38.
C:A P. VIII.

:
J

re virilem animum gerens, cum tupri

22. Cum in fextum ufque annum comminationem non futineret, jao


perfecutionis adverfus [1OS procella CO [] - adverfus tyrannum convicio, quippe
*

::: tinuo defviret, ex Confeoribus di qui tam fvis judicibus regendas pro
dus.
vin Religionis, quorum innumerabi vincias commififet; primum quidem Virginum
rum confiantia

lis multitudo jampridem apud The flagris verberata et, dein fublimis in
baidem verfabatur, in loco qui Porphy equuleo fufpenfa, admotas lateribus
rites vocatur, ex nomine marmoris ungulas pertulit. Cum vero minitri
quod ibidem effoditur, centum fere vi ad id contituti, omni pertinacia omni
ri tribus demtis, una cum mulieribus que virium nifu intantes , iuffu Ju
& parvulis admodum liberis ad Prfi dicis eam excruciarent; alia qudam
mulier,
28 Ex hoc loco, ut obervat Valefius, difcimus, eos qui ad
certamina condemnati erant , Procuratoribus

Cfaris traditos

fuiffe, ut quotidianis proludiis exerciti , quandoque in arenam


Produci Poffent .

29 Hi erant Procuratores famili gladiatori ac ludi matut


ni, qui curam habebant gladiatorum ficalium , eique annonas
prbebant ex fifco .

286

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

mulier, qu virginitatis propoitum to, contenta voce, primo quidem pro

perinde ac prior amplexa fuerat; ipo univerfa Chritianorum gente preces ad


quidem afpeu vilis ac depicabilis, Deum fudit, orans ut iifdem reconci
verum forti & upra quam exus fere liari vellet, utque pax illis ac fecuri
bat, fublimi animo prdita, ac longe tas quam primum retitueretur. Tum
prtantior pugnatoribus illis, qui apud pro judis fupplicavit, ut per Chriti fi
Grcos ob libertatem in loquendo o dem ad Deum converfi accederent. De
mnium ore celebrantur, cum tantam inde ordine progreus eadem pro Sa
atrocitatem atque immanitatem ferre maritis obecravit. Pot hc pro gen
non valeret, ex media turba inclama tilibus, qui errore mentis impliciti,

re adverus Judicem cpit: Quouque & ignoratione obccati tenebantur,


tandem adeo crudeliter meam torque Deum precatus et, ut ad agnitionem
bis fororem ? Quo dito ille exacerba tandem ejus pervenirent, veramque re
Sed nec promi
tus, corripi repente mulierem jubet. ligionem

fcue circumtantium turb mentionem

Tra&a igitur in medium, cum auguto


Servatoris notri nomine fefe indigitaf prtermifit. Pot hos omnes, o vere
fet, primum quidem blandioribus ver eximiam & inexplicabilem animi
bis follicitata et, ut facrificare vellet: manfuetudinem! pro ipfo Judice a quo
fed cum id abnueret, vi ad aram pertra capitis fupplicio damnatus fuerat; pro
ta et. Tum vero illa fui fimilis, nec Imperatoribus, ac pro

etiam car

de priore alacritate quidquam remit nifice, qui cervicem ipi jamjam erat
tens, firmo ac fidenti pede aram calci prcifurus, illo ipfo, & eunctis qui ad
bus inceffit; eamque cum impofito ipi erant audientibus, fupplex Deum omni
rogo difturbat. Quam ob caufam Ju potentem rogavit, ne quod in ipfum
dex initar truculent cujudam beti admittebant facinus, illis imputaretur.
percitus, primum quidem ejus latera Hc clara voce precatus, cum univer
tot tantifque ungularum itibus lania fi miferatione ejus commoti, utpote
ri prcepit, quot nullius umquam an qui innocens occideretur, lacrymas
tea; adeo ut crudis ejus carnibus fatu funderent; nihilominus femet ipe

rari velle videretur. Potquam vero im compofuit, nudamque cervicem gla


probitatis ipfum fatietas cepit; ambas dio feriendam prbens divino marty

fimul copulans, hanc ipam fcilicet rio decoratus et, die XXV. menfis Pa
cum illa, quam fororem fuam appella nemi, hoc et ante diem otavum Ka
verat, flammis juffit abfumi. Harum lendas Auguti. Et hujumodi quidem
prior ex regione Gazenfium orta effe exitus fuit Martyrum illorum.
ferebatur; altera vero V A LENT I

25. Non longo poft tempore rurus

Plurei ad mt.
talla damnati,

NA * nomine, multis probe cognita ex gypto centum ac triginra athle


t, Chritian fidei confeffione nobi
patriam habuit Caream.

24. Illud autem martyrium proxi les, eadem quas fuperiores illi, ocu
Paulut martyr.

me fubfecutum, quo beatiffimus PAU lorum ac pedum mutilationes jam an


LUS exornatus et, quo tandem modo tea in gypto perpeffi, juffu Impera
pro dignitate explicare poffim ? Qui toris Maximini, pars ad Paltin,
cum eodem temporis articulo, eadem pars ad Cilici provinci metalla da

que qua virgines ill fententia, capita

mnati ac deduti funt.

li fupplicio damnatus fuiffet ; immi

26. Ceterum poft tot egregia nobi-car Ix


a
tempore,
confummationis
fu
nente
lium Chriti Martyrum facinora, cum
carnifice qui caput ipi jamjam erat perfecutionis incendium imminui, &
rcifurus, breve temporis fpatium fi facro iporum cruore quafi retin
: concedi flagitavit. Eoque impetra gui jam cpiffet; cumque his per
he
3o Harum Virginum & Pauli memotiam celebrant Latini die : 3.
nem Thram appellant .

Julii . Grci vero die 18. ejudem menfis, ubi priorem virgi
\

ET S E L E C T A .

SS. Martyres Palefine.

287

Thebaidem ad metalla damnati gravi


27. Tres igitur ex fidelium nume
ter vexabantur, quies ac libertas effet ro, quai jun&to agmine, irruunt in
indulta; cumque jam liberiorem pi Prfidem, qui tum idolis facrificabat,
Perfectu: io re.
erudefrit .

ritum duturi, & puriore, quod aiunt


aura fruituri effemus: rurus ille qui
perfequendi potetatem natus fuerat,
nefcio quomodo, quove impulu ad
verfus Chritianos, de integro inflam
matus eft. Repente fiquidem edita
Maximini contra Chritianos quoquo

clamantes ut ab errore defifteret: ne

que enim alium Deum effe prter uni


verfi opificem & creatorem. Pot hc
interrogati quinam effent, Chritianos

fe effe audater profitentur. Quamob


rem acrius commotus Firmilianus,

nullis prius tormentis excruciatos ca


verfus per fingulas funt miffa provin pitali upplicio addixit. Horum primus Treu Martyres.
cias. Simul Prfides, ipfeque Prfetus quidem presbyter fuit, nomine AN

prtorii ", propofitis editis, & epito

TONINUS; alter ZEBINAS vocaba

lis, ac publicis juffionibus, instabant, tur, patria Eleutheropolitanus; tertius


curatoribus civitatum, & magitrati ditus et GERMANUS. Hc tertio
bus actabulariis ut Imperatoris prce decimo menfis Dii, quod et Idibus No
ptum executioni mandarent, quo juf vembris, adverfus eos geta funt.
28. Eodem die comes eis adjuna
fum erat, ut idolorum quidem delu
bra qu vetutate collapfa erant, omni eft mulier qudam Scythopolitana,
cura ac tudio intaurarent; cunos ve ENNATHAS nomine, ipfa quoque vir Ennathas virg.

ro tam viros quam mulieres, una cum ginitatis infulis decorata. Qu qui
fervulis & infantibus, facrificare & li

dem non idem prftiterat, quod prio

bare diis immortalibus cogerent, & res illi; fed per vim traa, & ad Ju
immolatis hotiarum carnibus vefci;

dicem duta et. Pot flagra igitur gra

utque cuncta in foro venalia facrificio vefque contumelias, quas abfque per
rum libationibus inquinarentur; & an mifu majoris potetatis inferre ei aufus

te publicas balneas quafi in infidiis col et quidam ex ipius vicinia tribunus


locarentur cutodes, qui lavantes illic Maxys nomine, vir vocabulo fuo de
homines, fordefque corporis expurgan terior, fortis alioqui, & robore corpo
tes, execrandis facrificiis macularent. ris prftans; fed celeratus & moribus
Qu dum ita geruntur, notris de inte atque ingenio violentus, & univerfis
gro, ut credibile eft;ingenti angore op qui eum norant invifus. Hic fiquidem
prefis; ipfis quoque gentilibus, qui a no beatam Virginem, omni vete nuda
tra Fide alieni erant, gravem jamque tam, adeo ut a lumbis deorfum ad pe
nimiam hujumodi rerum atrocitatem des ipfos operta, reliquo corpore inte
improbantibus, (quippe hc illis ple a effet, per univerfam Cfarienfium
na importunitatis ac fatidii videban civitatem circumducens, traam per
tur) cum graviffima tempetas omni omnia urbis fora loris cdere pro ma
bus ubicumque pofitis immineret, rur gno habuit. Pot tot, inquam, verbe
fum divina vis ac potentia Servatoris ra, cum apud ipfum etiam tribunal
notri athletis fuis tantam animi fidu Prfidis magnum conftantis fiduci
ciam addidit, ut nemine eos urgente pecimen edidiffet, judex eam vivam
ac trahente, ipi ultro tot adverfario CXU1I1 prcepit
e

29. Qui

rum minas proculcarent.


3r Sic vertit Valefius, quod ad folum Prfestum prtorii per
tineret edita & juffiones ad Curatores , magitratus, & tabula

metropolis, dein Nazareth translata.

rios civitatum dare .

capite getabant. unde Optatus Millevitanus lib. 6. Donatitis ex


probrat , quod ipfis jubentibus virginitatem profeff fgna volun

32 Tabularii ii erant, qui tabulas publicas civitatum curabant.


Id nomen etiam Numerariis potea tributum eft, ut obervat Va
lefius in lib. 23. Ammiani Marcellini .

33 Hoc ipfo die memorantur cum Ennatha virgine in Mar

34 Mitrellas aureas vel purpureas virginitatem profef in


tatis capitibus immutarint , mitrelias aureas projeeerint , Velata capita

nudarint &c. Purpureas autem fuiffe ex his verbis patet, nec ul


la funt precepta conjunsta , vel de qua lana mitrella feret, vel de qua

tyrol. Romano, ac Menologio Bafilii Imp. fed in magnis Menis


& Menologio Canifii die prcedenti. Porro hc omnia Menolo
gia Nicephorum tribus his Martyribus adjiciunt, & pro Ennathe
habent Manatho. Eleutheropolis civitas et epicopalis fub Cfa

purpura tingeretur. Has vocat indicia , que contra raptores aut petito
res videntur inventa. De virginum velis vide Baron. in notis ad
Martyrol. Rom. die 7. Maii.

rienfi Paltin I. metropolitano. Scythopolis autem Paltint II.

npochos sft Publicanus, a radice safat increpare .

35 Hc vox grca non eft. An a Syris repetenda, apud quos

288

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C

E R A

29. Qui quidem immanitatem & edidiffe, cum eorum qu patrabantur,


rabiem adverfus Dei cultores inten impietatem ferre non poet; & ad im
dens, ipas communis natur leges pr mites ac barbaras hominum mentes
tergreffus eft;
qui fan&orum convincendas, lapides ipos refque ani
hominum cadaveribus epulturam ne ma carentes his qu fierent ingemuife.

are non fit veritus. Horum igitur cor Nec dubito quin hc qu dixi, pro nu
Immanita 4 in

Martyrum core
por

pora fub dio expoita ut a beltiis lania gis quibufdam & fabulis habituri fint
rentur, diu nouque follicite juffit cu poteri: at non itidem illi quibus pr
todiri, Proinde non exiguam homi fentis temporis fides veritatem rei con

num multitudinem plurimis diebus


cernere licebat, huic immani ac feri

firmavit.

31. Infequentis vero menis quem Ap-car x

no confilio obequentem. Et hi qui pellum dicimus, die quartodecimo,


dem velut e fpecula, ne cadavera fub quod etante diem xix. Kalendas Janua
riperentur obervabant, quai ea res ma rias, rurus quidam gyptii,qui ad mi
i momenti effet. Canes vero & fe nifteria Confefforibus in Cilicia conti

r befti, & carnivor alites humanos tutis exhibenda,ex patria profeti erant,

artus hac atque illac difpergebant, to comprehenfi ab iis qui ad portas urbis
taque circum undique civitas vifceri appoiti cunctos tranfeuntes fcrutaban
bus & offibus contrata erat. Adeo ut tur; pars eadem pna qua illi quibus
nihil umquam crudelius, nihil horri minitraturi venerant, damnati funt, o
bilius, veliis ipis qui antea nobis erant culorum juxta ac pedum ufu eis adem
infeti vifum fuerit; cunctis non tam to. Tres vero ex ipis in urbe Acalo

eorum adverfus quos hc gerebantur ne, in qua vinti tenebantur, cum ad


calamitatem, quam fuam iporum & mirabilem animi fortitudinem oftendif
communis omnium natur contume

fent, diverfo martyrii exitu occubuere.

liam deplorantibus. Nam pne ad ipfas


civitatis portas propofitum erat pecta
culum, quod omnem dicendi copiam,
omnemque tragdiam longe uperabat;

Quippe unus illorum, ARES nomine,


flammis confumtus eft: reliquis duobus,

Ares & alii


Martyres.

quorum alter PROMUS , alter ELIAS


vocabatur, caput gladio prcifum.

32. Undecimo autem die menis ":"


uno loco devorabantur, fed paffim dif Audyni, id et, ut Romani dicerent,
carnes fcilicet human, qu non in

309

jet erant. Nonnulli etiam intra por ante diem tertium Idus Januarias, PE
tas, artus, & carnium ac vifcerum TRUS 3 Afceta, qui & ABSELAMUS
fruta ab fe vifa effe affirmarunt.
Mirai ulum jn,
&

vocabatur, ortus ex vico Anea in agro

3o. Qu cum per plurimos dies con Eleutheropolitano: velut aurum puriffi
tinue gererentur, hujumodi miracu mum per ignem probatus, fu in Chri
lum accidit 3. Forte aer purus ac li ftum fidei in urbe Carea illutre pe
quidus & totius cli mira qudam fe cimen edidit. Nam & judicem ipfum,
renitas erat; cum repente maxima pars & cunctos qui ei apparebant, identi

columnarum qu publicas urbis porti dem hortantes, ut fui ipius mifereri


cus futentabant, quadam velut lacry vellet, fuque tati & adolecenti
marum guttas tillaverant : fora quo confuleret, generofo animo depexit:
que & plate, cum nullus ex aere de & pem quam in conditore omnium
lapus ros effet, nefcio unde aqua per Deo collocaverat , omnibus rebus ,
fuf maduerunt; adeo ut communi ipique adeo vit fu antepofuit.
omnium fermone vulgaretur, terram Cum hoc Afclepius quidam, qui fet
miro & inexplicabili modo lacrymas Marcionitarum epifcopus effe fereba
tur,
36 Ex hoc aliifque portentis qu paffim Eufebius narrat, col
lige rejicienda non effe Martyrum Asta eo nomine, quod quan
doque in eis ejufmodi infolita miracula a fidelibus interferta
fint .

37 Valef. Probus .

38 De Petro Balfamo, quem nonnulli ab isto non diftinguunt,


agemus inferius - Afcet tunc dicebantur qui omnia relinquen

tes in mediis etiam urbibus, vitam ex Evangelii prfcripto fe


veriorem festabantur. Nunc nomen iftud potea ad monachos
translatum .

E T

S E L E C T A.

SS. Martyres Palefine.

289

tur, zelo quidem, ut ipe exitimabat, qui divinas Scripturas pr ceteris egre
pietatis adduus, fed non illius qu gie callebat. Eas enim ufque adeo fi
eft fecundum cientiam; uno eodem

deli memoria completebatur, ut nihil

que nihilominus rogo confumtus ex omnino intereffet, an ex codice ipfo

hac luce migravit. Et hc quidem legeret, an cuiuslibet Scriptur inte


gefta funt in hunc modum.
CAP. XI.

Martyres eum
Pamphilo,

gras paginas memoriter recitaret. Ter

33. Tempus nunc et, ut magnum tius inter eos claruit PAULUS, Jam

illud ac celebre peaculum eorum nitarum opido oriundus: vir in agen


qui cum PAMPHILO, cujus nomen do fervidus, & ardore piritus plenus,
mihi quidem defideratiffimum et, qui ante martyrium candentis ferri
martyrium confummaverunt, potero exutiones perpeffus, confeionis coro
rum memori tradam . Erant omnes nam retulerat.

numero duodecim,prophetica quadam,


feu potius apotolica gratia, fimul &
numeri qualitate donati. Quorum
princeps eminebat Pamphilus, folus ex
illorum numero presbyterii apud C
faream dignitate decoratus. Vir toto

vit u tempore in omni virtutis ge


nere fpetatiffimus, feu fugam & con
temtum fculi confideres, feu bono

rum largam in pauperes erogationem,


feu fcularium honorum ad quos ad
fpirare poterat defpicientiam, feu deni
que artioris & philoophic cujudam
vit exercitationem. Sed pr cunctis

35. His biennii fpatio in carcere de


tentis, occaionem martyrii prbuit
gyptiorum iterum fratrum adventus,
qui etiam una cum illis martyrio co

ronati funt. Hi gyptii contitutos in


Cilicia confeffores, ad uque metalla
qu illic fita funt, honoris caufa erant
profecuti. Cumque in patriam rever
terentur, ad ipfas urbis Cfare portas

perinde ac priores illi quos fupra com


memoravi , interrogati a cutodibus,
viris fuopte ingenio barbaris, quinam

& unde profecti effent ; abfque ullis


ambagibus rem, ut erat, confeffi; pro

notr tatis hominibus eminuit in eo

tinus tamquam malefici in ipfo facino


re deprehenfi vinciuntur. Erant hi nu
litterarum, & in iis rebus quas fibi perfi mero quinque: qui cum ad tyrannum
ciendas propouerat indefeffa laboris af. perduti, coram illo libere locuti ef
fiduitas ac diligentia: ad hc fingula fent, continuo trufi funt in carcerem.
ris in proximos, cuntofque qui ad Potridie vero, qui dies erat XVI. men
viro ardentiffimum tudium facrarum

ipum acceferant beneficentia. Hujus fis Peritii, hoc et, juxta Romanos an

viri reliquas virtutes, refque prclare


getas, qu prolixiorem orationem de
fiderant, jampridem nos in peculiari
opere quod de ejus vita confcripimus,
tribus libris complexi fumus. Si qui
igitur harum etiam rerum cognofcen
darum cupidine tenentur, eos illuc
amandaffe contenti in prentiarum
coeptam de Martyribus notris narratio
nem profequemur.
34. Secundus poft Pamphilum in

JZ, e zu
w .
*

!'

= daco

te diem XIV. Kalendas Martias, una

cum Pamphilo & fupraditis ejus fociis


ex mandato Judici exhibentur. Hic

primum quidem gyptiorum inexpli


cabilem contantiam omni tormento

rum genere, & variis novarum machi

narum adinventionibus experiri aggre


ditur. Ac principem quidem illorum,
cum ejus modi cruciatibus antea exer

cuiffet, quinam effet, primum inter


rogavit. Potquam vero pro nomine pro

certamen defcendit VALENS, li prio, propheticum aliquod vocabulum

urbis diaconus, auguta canitie conpi ex eo audiviet; quippe ipfi indita fi


cuus, ipoque afpetu venerabilis fenex, bi a parentibus nomina, ideo fortaffe
quod
39 Ab eo Eufebius Pamphili cognomen accepit . Ejus Asta Hos 12. Mart. Grci imul die 16. Februarii celebrant.
apud Surium habentur, qu Metaphrates ex ito libello defcri
pfit. ubi eum patria Berytenfem fuiffe ait . Hunc Latini imul
cum Valente & Paulo die 1. Junii recolunt .

41 Jerofolyma ab lio Trajano retaurata li nomen acce

pit . Hinc infra Prfes ubi fuerit Jerualem ignorabat .

42 Jamnia urbs epifcopalis fub metropoli Cfarienfi .

4 o Apotoli & Prophet , ut vocant , minores 12. numerantur,

Paulus ,

29o

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

-Quinque

quod effent idolorum vocabula , abje inde multum laborabat, ut eam per

gypti.

cerant . HELI * igitur & HIERE vetigaret, & Orientis regionem quam

MI, atque ESAI, & SAMUELIS Martyr dixerat, indagaret. Verum ubi
ac DANIELIS nomina eos fibi adfci fortiffimum virum pot flagrorum ver
fcentes audire erat, & genuinum & bera quibus eum laniaverat, & pot

germanum Iraelem, qui proprie

eft

cujuque modi tormentorum crucia


rum qui in occulto funt Judi, non tus, tabilem atque immotum in iidem

folum operibus, ed propriis etiam no qu prius dixerat perleverare intelle


minibus exhibentes

xit, capitali eum fententia damnavit.


36. Hujumodi, inquam, nomen, Et res quidem hujufce Martyris hunc

cum ex Martyre audiiflet Firmilianus, veluti cujufdam tragdi aum at


nec tamen vim ac virtutem nominis

que exitum habuerunt. Reliquos de

intellexiffet, poft hc qunam ei pa inde, cum haud diffimilibus proluio


tria effet interrogavit. Ille a priori vo nibus exercuiffet, pari quoque genere
cabulo nullatenus dicrepantia lo mortis extinxit.
quens, Hierualem fibi patriam effe re
37. Feffus deinde, frutraque eos au r-rw
Gal. 4.

Heb. 12.

pondet, illam fcilicet Hierualem in homines excruciari ab e cernens, cum


telligens, de qua loquitur Paulus: Su cupiditatis fu fatietas ipfum cepiffet,
perna auten Hierualem libera et, & ad Pamphilum ejuque focios tranfit.
metropolis omnium notrum . Item Et quoniam compertum habebat, eos
alio loco: Accefliftis ad montem Sion, pro fidei fu defenione alacritatem

Hiertfalern e.e.

lestis Christiano
7 turn patria.

& ad civitatem Dei viventis Hierufa

nulla vi tormentorum expugnabilem


jem cletem. Et hanc quidem Mar jam antea oftendiffe; interrogavit illos,

tyr intelligebat. Judex vero fenfu in utrum vel nunc tandem prceptis im
terram abjeo ac deprelo , qunam perialibus parere vellent. Cumque ni

illa urbs, & ubi gentium effet follici hil aliud a fingulis elicere potuiffet
te inquirebat. Tormenta dehinc adhi prter ultimam illam qu in martyrio
buit ut veritatem eliceret. Sed enim fit confeffionem, eodem cum fuperio
ille manus pot tergum retortas, pedef ribus fupplicio eos affecit.
que novis quibudam machinis luxa
38. His ita getis, adolecens qui
tos habens, verum fe dixiffe affirma dam ex familia Pamphili,utpote in con
vit. Interrogatus iterum ac fpius qu viu ac diciplina tanti viri liberaliter

nam effet illa quam dicebat civitas, & educatus, fimul atque fententiam in
ubi terrarum fita; Eorum dumtaxat qui Dominum fuum latam effe cognovit, e
veri Dei cultores effent banc ee patriam, medio turb exclamans, ut mortuorum

refpondit. Neque enim aliis prterquam cadavera fepultur faltem traderentur,


iftis hujus civitatis jus competere; ipam poftulavit. At Judex non hominis, ed
porro ad orientem, & juxta ipum ex bellu potius, aut fi quid etiam bellua
Jurgentis folis cubile pofitam ee. Et Mar tetrius et, dignus nomine; nullam
tyr quidem rurus in hunc modum jux tati veniam impertiens, potquam in
ta fenfum fuum philoophabatur, nul terrogatum juvenem, Chritianum effe
latenus intentus iis qui tormentis ipfum ex ipius confesione didicit , tatim

undique excruciabant ; fed tamquam quai telo aliquo fauciatus intumuit,


carnis expers & corporis, ne minimo mandavitque tortoribus, ut totis viri
quidem dolorum fenfu affici videba bus in adolecentem fvirent. Pot
tur. Judex vero dubius atque anceps hc facrificare eum jubens, cum re
animo tuabat, ratus Chritianos ur nuentem videret prorus quai faxum

bem aliquam mulam atque infenfam aliquod, aut lignum, aliudve quid fen
Romanis alicubi condituros effe. Pro fu detitutum, non hominis corpus
feri
43 Hos quinque cum Porphyrio & Seleuco memorant Latini die 16. Februarii. Vide ipfum Eufeb. lib. z. cap. o.

E T

S E L E C T A ; SS. Martyre, Palefine :

29

feriret, adolefcentis latera ad ipfa uf rii nuntiaverat, & unum ex Martyri


que offa, & intimos vifcerum recef bus ofculo falutarat; cum fubito mi
fus, abfque ullis induciis fulcari pr lites correptum eum deducunt ad Pr
cepit. Quod cum diutius fieret, judex fidem. Qui perinde ac fi Seleucum ur
adolefcentem, toto licet corpore tor gere voluillet, ut Porphyrio ad clum
Imentis confciffo, nec vocem edere, nec tendenti fe itineris comitem adjunge

fenfu ullo doloris tangi, & quafi ina


nimem perftare videns, frutra fe labo
rare intellexit. Nihilominus in prifti
na femper fvitia & immanitate per

ret, tatim illum capitali fupplicio ple


ti juffit. Hic ex Cappadocia oriundus
inter leos militi Roman juvenes

non mediocrem honoris gradum erat


feverans, tatim illum eo quo erat ha adeptus. Nam cum tatis flore, tum

bitu ingenti rogo cremari prcepit. proceritate corporis ac robore ceteros


Et hic quidem licet potremus in fta commilitones longe anteibat : adeo

dium ingreffus, tamen ante tempora ut forma ipius crebris hominum fer
lem dominum fuum ex hac vita digre monibus celebraretur, & totius corpo
di occupavit: cum ii qui priores illos ris fpecies, tum ob proceritatem, tum

expugnare tudebant, adhuc moram ob venutatem admirationi effet. Ac


: "traherent. Itaque PORPHYRIUM, fub initia quidem perfecutionis, flagro
-

hoc enim ei nomen fuit, cernere lice rum verbera perpeffus, in confeionis

bat, intar nobilis athlet, qui in fa tadio inclaruerat. Pot depofitam ve


cro certamine decertans pammachio ro militiam, mulatus eos qui divin
vitoriam reportavit; corpore quidem ietatis tudiis atque exercitationibus
ulverulento ac fordido, vultu autem fe totos dediderunt, pupillis ac viduis
hilari & confidenti animo poft tot cru omni ope ac patrocinio detitutis, ege
C
ciatus ad mortem incedentem; prorfus nis quoque & infirmis, intar
divino Spiritu repletum, & habitu phi jufdam aut curatoris, inpeorem fe

lofophico; uno fcilicet quod habebat atque adjutorem exhibuit. Unde ab eo


pallio in modum exomidis conteum; qui hujufmodi operibus magis quam
& tranquillo ac fedato animo familia vitimarum nidore & fanguine dele
ribus fuis qucumque volebat man tatur, admirabilem martyrii vocatio

dantem atque innuentem: in ipfo de nem promeruit. Porro decimus hic


nique palo adhuc ferenitatem oris re athleta, pot omnes fupra memoratos,
tinentem. Quin etiam cum rogus fatis eo ipfo interfetus et die, quo maxi
longo ab ipfo intervallo circumquaque ma cli porta Pamphili martyrio, ut

accenus fuiffet, ipe hinc inde flam credi par et, referata, facilis tum ipi
mam ore attrahebat: nec pot unicam Pamphilo, tum ejus fociis in regnum
illam vocem, quam cum flamma ipfum clorum aditus patere videbatur.

contingere cpiffet protulit, Jefum fci

4o. Pothc THEODULUS

G lll -

Theodulus eru
cfgitur

licet filium Dei, adjutorem fibi invo dam, gravis & religiofus fenex, unus ex

cans, quidquam locutus et, fortiffime Prfidis familia, & ab ipfo Firmiliano
ad extremum uque piritum in filen pr cunstis dometicis honoratus, par
tim ob feneutem, & quod terti jam

tio perfeverans.

39. Hujumodi certamen Porphyrii tirpis nepotes haberet; partim ob fin


fuit, cujus confummationem, cum ceram fidem & benevolentiam quam
8:/

Eleituut

" Confeor quidam, nomine S E LEU ipfi perpetuo prftiterat, cum iidem
CU S, qui olim miles fuerat, Pamphi vetigiis infiftens, idem ac Seleucus
lo renuntiaflet , confetim, utpote ta geffiffet, dedutus ad dominum, ma
lis nuntii miniter, eorum forti meruit gis ipum quam cuncti fuperiores exa

adjungi. Quippe vix mortem Porphy cerbavit. Statimque in crucem atus,


eodem
44 Porphyrium & Julianum catechumenos folummodo fuiffe
refert Metaphrates.

4; Theodulus fimul cum Juliano recolitur in Martyrologio R


mano die 17. Februarii .

o 2.

"

29 2

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

eodem quo Servator noter, martyrio fefores profeti, in ipfo civitatis introi
defuntus eft.
tu perinde ac ceteri interrogati funt,
41. Cum unus adhuc deeffet, qui cujus rei gratia adveniffent: confeffi
in upraditis Martyribus duodecimi que id quod res erat, Firmiliano exhi

numerum impleret, adfuit pot omnes bentur. Qui rurus ita ut erat, nulla
JULIANUS, eum numerum expletu dilatione ufus, pot crebra ungularum
rus. Qui cum peregre adveniffet, nec verbera quibus latera eorum fulcave
dum ad locum ipum acceffiffet, fi rat, eos ad betias damnavit. Biduo
mulatque de Martyrum cde audi igitur interjeo, Adrianus quidem
vit, tatim ut erat, de via concito cur quinto die menis Dyftri, id et ante
fu ad id fpeaculum contendit. Cum diem tertium Nonas Martias, quo die
que fan&orum cadavera humi jacentia natalis Genii publici, ut gentiles exi
vidiet; gaudio diffufus fingulos com ftimant, apud Caream celebratur,
plexus honorifice falutavit. Quo in fa leoni objeus, ac deinde gladio tran
cinore comprehenfus a militibus qui fixus martyrium confuinmavit. Eubu
cdium minitri erant, perducitur ad lus vero perendie, ipfis Nonis Martiis,
Firmilianum. Qui a folita crudelitate quod et eptimo die menfis Dytri,cum
nequaquam defcifcens, ingenti rogo judex enixe ipfum rogaffet, ut oblato
Julianas rembu
eum comburi prcepit. In hunc mo diis facrificio, libertatem , prout ipi
dum Julianus getiens, ac pr ltitia exitimant, confequeretur; gloriofam
exfiliens,& clara voce Domino qui tan mortem pro pietate toleratam huic ca
to honore ipfum affeciet,gratias agens, duc vit anteponens, pot betias non
martyrii coronam adeptus eft. Erat hic fecus ac prior ille jugulatus, Cfarien
Julianus patria quidem Cappadox, mo fium Martyrum certamina ultimus ob
ribus vero religiofiffimus, & fidei fin fignavit.
ceritate atque integritate conpicuus;
44: Oper pretium quoque fuerit
idem in omnibus rebus gnavus ac tre hoc loco commemorare, quemadmo
zittur.

Eorum corpora

nuus, ipfoque fanti Spiritus Numine dum divini Numinis providentia im


erat plenus.
pios illos Prfides fimul cum ipis ty
42. Hujumodi fuit manipulus eo rannis ulta et. Etenim Firmilianus qui on... r. :

mhe fervata,

rum qui in fubeundo martyrio comi Martyribus Chriti adeo contumelioe ""
tes Pamphili effe meruerunt: quorum infultaverat, cum aliis extremo fuppli
facrofanta cadavera, juffu quidem im cio additus, capite truncatus et. Et

pii Prfidis per quatuor continuos dies, hc quidem funt martyria, qu in ur


totidemque notes additis militaribus be Carea toto perfecutionis tempore
excubiis expofita funt, ut a carnivoris perpetrata funt.
betiis laniarentur. Sed cum prter
45. Jam vero qu hoc temporis fpa- car. xii.
omnium expetationem nec fera, nec tio, & pot hc circa ecclefiarum Pr
--

fepeliuntur.

volucris ulla, nec canis ad ea accede

fides geta fint; quemadmodum ex pa

ret; tandem divina ordinante providen toribus rationalis Chriti gregis, quem
tia, integra atque illfa afportata funt: non rite ac legitime gubernaverant,
omnique funebri cultu, ut par erat , eos curatores camelorum **, animalis
ornata & curata, confuet tradita funt

fepultur.

bruti, & uapte natura tortuofi, divi


na jutitia, utpote tali officio dignos

43. Cum autem motus ac furor Pr contitui, permiferit, & ad alendos

fidis adverfus upradios Martyres ad Imperatoris equos amandaverit: quas


huc in ore omnium adveraretur, A prterea injurias & contumelias, quan

EUBULUS, ex regione tos denique cruciatus a Procuratoribus


Mangana. Caream ad reliquos Con Principis, & provinciarum Reoribus,
DRIANUS &

uOt
46 Adrianum & Eubulum feorfim 5. & z. die Martii celebrat

Martyrol. Rom. Grci autem utrumque fimul die 3. Februarii .

47 De hac pna, qu Camelafia, dicebatur , videfis


I10 ta'S

Valefii

E T S E L E C T A SS. Martyre, Palestine.


293
quotquot per illa fuerunt tempora, pro mas ditribuit; & alios quidem apud

facris vafis & thefauris ecclei perpef. Cyprum, alios in Libano juffit inco
fi fint: ad hc ambitiones plurimorum lere; reliquos per varia Paltin loca
& temerarias atque illegitimas ordina difperfos, diverforum operum mole
tiones; & inter ipos Confeffores diffi ftiis vexari omnes mandavit. Quatuor
dia "; & qucumque juniores illi tur deinde ex illis feligens, qui ceteris an
barum concitatores adverfus Ecclei

tecellere videbantur, ad ducem qui

reliquias pertinaciter moliti funt, no militaribus copiis illic prerat, eos

vas res fubinde alias pot alias excogi


tantes, & in mediis perfecutionis ca

II]1[t1t .

47. Horum duo erant gyptiorum uam frt.

lamitatibus inclementius infultantes, epifcopi, PELEUS ac NILS; tertius"


& mala malis cumulantes; hc in

presbyter quidam , quartus fuit PA

quam omnia omittenda effe duco. Eft TERMUTHIUS, vir ob prolixam erga
enim meo quidem judicio aliena ab omnes benevolentiam cuntis
inftituto notro hujumodi rerum com mus. A quibus cum dux ille potula
memoratio, a qua etiam abhorrere me viffet, ut religionem fuam abnegarent,

in ipo fermonis hujus exordio fum repulfam paffus, flammis eos abfumi
profeus. Cum igitur propofito notro prcepit. Alii rurus ibidem verfaban
maxime congruat ea dicere ac fcribere tur, fejunctam a ceteris regionem feor
& fidelium auribus commendare qu fum incolendam fortiti; quotquot fci
in religione notra gravia atque hone licet ex Confeoribus ob feneutem
fta funt, & qucumque ad laudem & aut membrorum debilitatem, aut pro
gloriam pertinent; rectius facturus effe pter varios corporis morbos ab opere

mihi videor, fi extremam partem faciundo immunes erant. Quorum prin- And
O

CAP. XIII.
Perfecutio pa.
rum semifi.

hujus libri, prclaris admirabilium ceps erat SILVANUS Gaza oriundus


Martyrum facinoribus, & pace qu epicopus; vir qui religionis Chritian
poft hc clitus nobis affulfit, exor abolutiffimum quoddam & venerabile
10CII)
exemplum extitit. Hic cum a primo,
46. Septimus jam perfecutionis an ut ita dicam, perfecutionis die, & per
nus ad exitum vergebat, & res notr totum deinceps illud tempus, variis
fenfim fine fenfu calumniantium mo confeffionum certaminibus inclaruiffet,

leftia liberat, ad otavum ufque an ad id ufque temporis fervatus fuerat, ut


num procefferant. Cumque in metal omne illud in Paltina certamen po
lis ris apud Paltinam maxima Con ftremus quafi fignaculo clauderet.
48. Erant una cum illo gyptii
fefforum multitudo in unum congre
gata, incredibili libertate frueretur, complures, inter quos fuit JO H A N
adeo ut eccleias etiam extruerent: N E S " quidam, qui pr cunctis no

Prfes provinci, vir fvus atque im ftr tatis hominibus memoria valuit.
probus, ut ex iis qu adverfus Marty Et hic quidem jam antea luminibus
res geffit perpici facile potet, illuc de erat orbatus. Nihilominus tamen in
latus; audita illorum vivendi ratione, confeffionum certaminibus, in quibus

rem tatim ad Imperatorem retulit, qu maxime enituit, cum ipi perinde ac


cumque ipfi vifum fuerat, calumniofe ceteris alter pedum candente ferro de
in eos fcribens. Dehinc Prpoitus me bilitatus effet, oculi quoque licet lu
tallorum eo adveniens, velut ex impe mine orbati cauterio peruti funt: cru

riali prcepto Confeffores varias in tur

delitate fcilicet & inhumanitate car


niti

3: Nimirum fchifma Donatitarum in Africa, ac Meletii Ly


copolitani epifcopi in gypto .

49 Hunc Heliam appellat Valefius ex Grcorum Menologio


die 17. septembris. qui etiam obervat Photium loqui de Patermu
thio in Bibliotheca cap. I 13. De his etiam Eufeb. lib. 8. Hift. Ec
clef. cap. 13. Ceterum Pelei, Nili ac Patermuthii fetum recolunt

pieraque Latinorum Martyrologia die 19. Septemb

5 o Ejus fetum die 4. Maii celebratur. Dubitant nonnulli, an


Gaz fuerit epifcopus, quod diferte tradit Eufeb lib. 8. Hift. Ec
clef. cap. 14. & fupra hujus libri cap. 7. Mena enim die 14.Oto
bris ajunt eum Gaz oriundum ad metalla cum multis fidelibus

damnatum fuiffe, a quibus in epifcopum potulatus, ordinatus


eft -

51 Memoratur in Menis Grcorum die 2o. Octobris.

294

nificiata ad id
Johannis martyriu elogium .

R U s I N c E R.
ufque feritatis ac dirita fum degentes, orationibus & jejuniis,

t|18,

progrefa . Porro hunc virum


ob mores qudem & philoophicam vi
vendi rationem nihil attinet prdicare,
prfertim cum hujus rei caufa, non

& hujufcemodi exercitationibus mo


re folito incumbebant, Deus quidem
beato ac falutari exitu donare jam

parabat , adjutricem illis porrigens

tantum admirationis fit confecutus , manum. Verum hotis ille & bono
quantum ex memori prtantia . rum omnium inimicus, cum eos fem:

Quippe qui totos divin Scriptur li per armatos affiduis ad Deum preci
bros, non in tabulis lapideis, quem bus, & ad pugnam paratos ferre non
admodum ait divinus Apotolus, nec poffet, interficere, utpote fibi mole
in membranis animalium, aut chartis itos, atque e medio tollere fatagebat.
qu vermibus & longinquitate tem Quod quidem Deus efficere illi permi
poris confumuntur: verum in carneis fit: partim ne ille a fpontanea ua im
cordis tabulis, in anima fcilicet can

Martyrea
XXXIX.

probitate abterreretur, partim ut ifti tot

dida, & in puriffimo mentis lumine ac tantorum certaminum prmia tan


perfcriptos habuerit. Adeo ut quoties dem referrent. Sic igitur undequadra
vellet, interdum legis Mofaic, inter ginta " homines juflu fceleratifimi
dum Prophetarum libros, nonnum Maximini uno eodemque die capite
quam facr hitori locos; alias Evan

gelica & Apotolorum fcripta, memo

truncati funt.

5o. Atque hc funt martyria qu

riter velut ex litterario quodam penu oto annorum fpatio in Paltina per

proferret. Fateor certe obtupuiffe me, petrata fuerunt. Hujumodi notri tem
cum illum in frequentiffimo Eccle poris perfecutio fuit: qu cum ab ec
fi ctu medium tantem, & quof clefiarum everione fumfiffet initium,
dam divin Scriptur locos recitan potmodum ubfecutis vario tempore
tem primitus vidi. Etenim quamdiu Reorum infetationibus , longe ul
quidem vocem dumtaxat hominis au terius progreffa eft. In quibus varia
dire mihi dabatur, qudam illum, ut omnis generis certamina eorum qui
in eccleiatico coetu moris et, legere pro pietate fortiter pugnaverunt, in

exitimabam. Verum ubi proxime ac


cedens id quod res erat deprehendi ,
ceteros quidem qui in circuitu adfta
bant, integra oculorum acie pollere,
illum vero folis intelligenti oculis
prditum, intar Prophet cujufdam
oracula edere, & reliquis corpore va
lentioribus multo prtare; facere o
mnino non potui, quin Deum fum
mis laudibus fferrem ac prdicarem.
Et evidens ac certiffimum argumen
tum reapfe mihi cernere videbar, quo

numerabiles in fingulis provinciis mar


tyres prftiterunt: in Libya fcilicet &

per univerfam gyptum ac Syriam


omneque provincias qu ab Oriente
ufque ad tratum Illyrici quaquaver
protenduntur. Nam qu ulterius
fit unt regiones, Italia videlicet to
fum

ta, & Sicilia, Gallia quoque & qu


cumque ad occafum folis porriguntur,

_ _

Hipania, Mauritania & Africa; cum

vix duobus primis perfecutionis annis


integris furorem belli expert effent,

contaret hominem vere effe, non eum

divini Numinis prfentifimum auxi


qui in externa corporis fpecie appa lium & pacem brevi unt conecut,
ret , fed illum potius qui in animo Dei fcilicet providentia fimplicitati il
& intelligentia reidet. Quippe cor lorum hominum ac fidei propiciente.
pore licet mutilato, nihilominus ma Porro quod numquam antea imperio
jorem facultatis fu vim ac virtutem Romano accidie memoratur, id tunc
exerebat.
primum prter omnium opinionem e

49 Porro fupraditos viros qui feor venit. In hac enim perfecutione qu


notris
Hos fimul cum Silvano fupra memorato conjungit Menologium Bafilii Imperateris die 4. Maji , ficut & Martyrologium Ro
.lun .

;[

L L L L L L L L L LSLS LLLLLLLSS0SS

000

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLS LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS


LL LLLL 00S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LL


LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLL L LLLLL LLLLL LLLL LLS


LLLL S

00 LLLLL LLLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL

00S LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LS 0S LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LL LLLS0S LLLLLLLL

AAAAA

kMkMkTTTT
S0 L LL 0 LL 0 LL 0S 0

LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL CCLLLLLCLS L LLLLLLL


LLLLLL LLLLLLLLS

SCSLLLLL
kkk kkk
LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLS

LLL LLLLL

CLLL0S

LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL

LLL LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLL


LLL CCLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

L LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLS L LLL CCLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS L LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLL 00S LLLLL LLLL

LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL

LLLLLLLLLLS

LLLLLLL L LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS


0S LLL LLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL SAAAAS
LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL 0S LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS
LLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL 00S LLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLS

LLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LS LL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS


LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLS LL
LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLS LLL LLL
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
0S LLL LLLL LLLLLLL LLLLL S LL LLS

LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLS LLL LLL LLL LLL 000SLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LL LLLLL LLS

LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS


LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL L LLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLL LLS
LLL SLLSS

LLLL LLLLL LLL 00S LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLSLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLL
LL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLS L LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLS

LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL
LLLL LLL 00S LLLLLLL LLLLSLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLL 0S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS

L S L S L S L S L S L

LLLLLL LLLLL
000S

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLS


SS

SAAAAAAAS

LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS

LL LLLLL 0S LLLLL LLLLLLLLLLLS


ACLLLLL CS 0SS
SCttS

LS

LLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLS

LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLS
LLLLL

296

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

ribus compenfare caritatem: quamvis tionem corporis delicias effe homini


neque operibus poim fatis honorare Chritiano congruas ratus, cujus opes
Martyrem, neque verbis quibus par ef
fet eloqui. Prout tamen poffum ac valeo fatas mihi ab ipfo gratias, fecundum tenuem captum meum, exponere

& gloria fint generofe tolerare inopiam.


Equidem fpe magnanimum vidi a cu
piditate, non divitiarum dumtaxat, ed
etiam glori uperari; a formidine

me convenit, minuta duo cum Evan- vinci fapientiam, & manfuetum ac pla

gelica vidua in medium proferendo. cidum deliciis enervari: foli autem ju


Omnino enim necearium effe fentio, fto, tamquam domino, cun ferviunt

ad piorum cognitionem deducere ejus paffiones. Ergo adverus voluptates fa


vitam atque certamen,& quomodo a pri- mulantem ibi habuit jejunii confue

ma juventute cauponariam aggreffus, tudinem; temperantiam adverfus com


inde ad martyrium ufque pervenit. Fa- moditates corporis; & contra divitia
teor tamen formidare me, ne fermone rum abundantiam ufum fua ditribuen

incultus, cientia tenuis, eruditione exi di pauperibus. Hc vero omnia figil

guus, Martyris agones, atque in ago- latim deinceps demontrabinus, pa


nibus confiantiam ldam, argumen- lamque faciemus, quod gloriam obti
tum fucipiens viribus majus. Res enim nuerit ignominia, opulentiam & af.
eximi a pufillo ingenio magnum pa- fluentiam paupertate eximia, perque
tientur detrimentum, fi tales quis eas tentationes & plagas clum fibi com

exitimaverit, quales oratio mea pote- paraverit.


rit demonitrare. Ad hc objicient ali
III. Multos ille abduxit a pravita- at:"
-

qui, communem vivendi modum am- te, eos veluti a petifero morbo curans :
plexum effe Martyrem, nec ab ufu vo- intructione opportuna: multos, qui
luptatum remotum; qui & mulieri le- corpore videbantur fani, animo autem

gitimis nuptiis ibi junct convixit, & turpibus cogitationibus preo labora
cauponariam exercuit qutus gratia. bant, oratione fanavit: quin etiam do

Sed extremum certamen martyrii prio- trina & exhortatione admirabili, paga
rem quoque vitam fecit infignem, pri- norum atque Judorum numerum ma
a.g.e.,an, ma noviimis ornans. Dicat igitur gnum adduxit ad Eccleiam. Etenim
quod volet quique; ego qui Martyri cauponaria, prter morem, erat ei in

ab initio convixi, dicam qu novi, & vili habitu pro munere epicopali; cum
oculis ipis uurpavi; contantiam fci- injuriam paffis pro viriii fuccurreret,
licet ejus, cujus confortio & colloquio infirmis collaboraret, affliis compa-

dignatus fui ad propriam intrutionem. teretur, particeps ipe paffionum alie


r

II. Prius autem quam ad potremum narum, & caritate plenus. Quod au

martyrii agonem defcenderet, variis, tem in primis admireris, etiam manus

multique occaionibus virtutem probavit fuam, icut athleta contra adverfarium dimicaturus. Et primum fibi
bellum adverus concupifcentias geren-

imponens quantumcumque incurabili


infirmitate detentis, liberabat morbo,
fuas eis preces pro medicina adhi.
bens : Libidinofis quoque hominibus

dum ee tatuit; tantumque ad virtu- fuadebat continentiam, & nimio vino

tem profecit, ut omnium potuerit effe deditos ab ebrietate reducebat: quo


magiter . Non enim fe voluptatibus
mancipavit aut alicui impuro affeui;
ed a prima juventute exercitationis
pulcr frutus illutres protulit, quod
Eius virtutes,

dam autem qui morbo avariti irrme


diabiliter videbantur teneri, commo
nendo adducebat, ut paupertatem cre
derent appetendam, & ua pauperibus

& potrema ejus vita probavit. In pri- erogarent. Tali vero ex difciplina non
mis vero temperantiam, tamquam alio: pauci numerantur, qui pro Chrito haud

rum omnium bonorum initium, ibi folum preverunt flagra, ed etiam mor

Pro cuto ad pugnandum accepit, affli- tem qualemcumque . Ab hujumodi


CCT [ 3

E T S E L E C T A "Ss. Theodotus, &c. - -

;297

certaminibus egregius hic pietatis pu V.Hujumodi fama cum pargeretur, :-".


gil ad omnium fupremum certamen ubique calamitatem imminentem de-"
comparatus , multa atque admiranda nuntians, erat Eccleia intar navis tur
mihi narranda fuggerit, qu fingilla binibus procellique agitat, in qua

tim proequi cupio, ipfo fuis me pre videres fufdeque ferri omnia, dum to
cibus adjuvante, & rerum ordinem de ta ipfa tamquam flutibus fic perfecu
montrante. Nunc ergo initium fu tione metuit abforberi. Confilium au
fcepti argumenti faciamus.
tem malignantium, ipfi fu perditio

IV. Quidam, Theotecnus nomine, pa nis baratro innatans, verfabatur in co


:"*" tri noftr regimen conecutus eft; mestationibus & compotationibus; &
homo incompoitus turbidus, violen fu properitatis exceffum portare non
tus, ad fvitiam proclivis, malignus valentes impii, ac nimia malitia ve
omnino, cde ac fanguine gaudens, lut mero ebrii, omnia qu infani fu
defertor pietatis; omnimodis execra renteque folent, agebant & patieban
r., f.

bilis, & cujus nequitiam nullis verbis

" "

- tur .

Etenim irrumpentes in domos

melius pofim explicare, quam dicen nulla apparente ex caufa, obvia qu


do, quod ejus folius merito tam ma que diripiebant, neque injuriam fe
gn civitatis adminitrationem accepe rentium aliquis audebat ipis fe oppo
rit. Etenim Imperatori, adverfus Ec nere. nam fi vel verbo obloqueretur
clefiam belligeranti, promiferat; quod quifpiam, reus agebatur infolenti ac
fi hujus regionis gubernatio fibi crede feditionis. Cum ergo fic propofita ef
retur , omnes quotquot hic funt Chri fent impia edia, & primi quique ex
ftianos, brevi tempore traduceret ad im Fratribus ad cutodiam ferrovin&ti te
pietatem. Hic ergo prius quam fines nerentur in carcere ; Chritianorum
notros ingrederetur, fola fui adventus nemo apparebat in publico: palam au
fama pios omnes ic exterruit, ut de tem expilabantur eorum des, prode
folata fuerit plenitudo Ecclei, & fu bantur amici, calumniam patiebatur
gitivis implet folitudines montium religio, mulieres ingenu virgineque
que cacumina: tantuque omnes ter a lafcivis hominibus inverecunde ra
ror invafit, ac fi demia clitus plaga ptabantur: nec omnino poterat qui vi

impenderet capitibus univerforum : diffet narrare, quomodo tunc cum Ec


Prmittebat enim nuntios unos poft clefia ageretur. Deerat enim fugitivis
alios, palam declarantes animi fui con falutis locus, & ab aris recefferant fa
filia pefima. Vix autem priores excuf. cerdotes, derelinquentes vetibula ec
ferant e pedibus pulverem, quin novi clefiarum: dumque eorum facultates

fupervenirent crudelitatis atque inhu impiis effent expoit ad rapinam,


manitatis ejus implacabilem declaran omni fupplicio gravior digreffis inta
tes rigorem. Rurumque tertii adfere bat fames. Per totam quippe vagantes
bant edita, potetatis commi am folitudinem, & in pelis atque caver

plitudinem
prcipieba nis, ut quique latebram invenerat, fe
tur,ut omnes ubique ecclei cum fuis continentes, non poterant diu tolera
altaribus quarentur folo: facerdotes re efuriem, quin multi fe comprehen
traherentur ad aras idolorum, & facri dendos prberent, mifericordiam fe
fi
0
re.

!15

ficare compuli cogerentur ejurare pie confecuturos rati. Grave ergo fugiti
tatein; omnium autem eorum qui pr vis ipius fug malum, ingenuis pr
ceptis contradicerent facultates addice fertim atque in multa rerum af
rentur filco,iplique ac liberi eorum in fluentia enutritis, qui olim nullius
cluderentur carceribus, Prfidi ad up indigi , nunc radicibus vefcebantur
. . plicium refervandi, quatenus vinculis & herbis.
-

prius et verberibus domiti,animos ad fu

, !

VI, Solusinterim Theodotus, mar-:."

turam qutionem emollitos adferrent. tyr glorious, decertabat pro divinis


P
inti
-

298

" u

S I N C E R A

intitutis, multa pericula adiens. Non Deo immaculata munera. Moletiffi


enim cauponariam, ut quidam ajunt, mo huic commento celeriter reme
lucri caua exercebat ad congregandas dium adinvenit Martyr , vehementer
pecunias; fed indutria utens cogita induftrius in cultu virtutis. Quidquid fann si
bat, quomodo caupona fua fieret por enim prius emerat a Chritianis, iidem

tus falutis perfecutionem patientibus,

revendebat ad neceitatem faciend

communi omnium fecuritati prpara oblationis. Fuit ergo caupona ejus fi


tus. Ingens vero labor ei erat cum piis delibus, quod olim Arca Noe erat falva

qui detinebantur in cutodia, dum pot tis per eam tempore diluvii. Nam ficut
fugam oberrantes falvare, & interfectos tunc cum per univerfum orbem graf
Martyret.

ab impiis conabatur contegere. Eorum


enim corpora qui variis tormentis fue
rant necati, projiciebantur canibus in
efcam : & fi quis inveniebatur eorum

faretur exterminium, nullus erat mo

dus inveniend falutis, fi quis vel tan


tillum recederet ab Arca, eo quod o
mnis terra effet inundata: fic in notra

curare epulturam, idem futinebat fup civitate nullus poterat falvari Chritia

plicium : quia mors acerbifima conti

nus extra domicilium Martyris. Con

tuta erat epelientibus illa. Quis autem verfa ergo erat taberna in dem ora
cogitaret in caupona tantam occultari tionis, in hopitium peregrinorum, in
ietatem ? Erat ergo domus Juti cau altare facerdotum ad offerenda facra
pona fimul & portus tranquillus reli dona: cum illuc omnes confugerent,

gionis illuc confugientibus,ibidemque icut naufragium patientes ad fca


abditis ad orationem locus munitus.

pham . Hc erant Juto cauponari


Affumto enim cauponarii qutus pr profeffionis lucra, hi negotiationis fu
textu in occafionem exercend pieta proventus Martyri: notumque habe
tis, aliquamdiu manfit inobfervatus: bant pietatis cultores, cauponam iftam
& juxta monitum beati Pauli, perfe effe periclitantibus portum commo
cutionem patientibus omnibus folus diffimum. Atque de his nunc fatis, ut

ipe fiebat omnia, medicus egentibus, alia etiam facinora ejus in fermonem
obonator corpore infirmis, vitus pe adducam.
nuria laborantibus pitor ac pincerna,
VIII. In diebus illis contigit Vio
magiter honetam vitam pietatis ftu rem quemdam, amicum Martyris, ra
dio exornantibus. Ad tormenta per ptum ab impiis comprehendi ex hu
-

ferenda animabat eos qui ducebantur jufmodi caua. Nonnulli ex facerdo

captivi, atque ante aras contitutos hor tibus Dian accuantes dixerunt, di
tabatur pro Chrito fucipere mortem; xiffe eum, quod Apollo fororem fuam
fic ut merito eum quis dixerit prce Dianam ante aram in Delo violaverit,
ptorem fuie omnium, qui tempore quodque Grcos pudere deberet hu
ito martyrio conummabantur. Nec jufmodi lafcivi, talem habentes De

dum tamen in notitiam adduxi pr um, qui fecit fcelus quod nec homines

cipuum quoddam Martyris facinus, quidem auderent committere. De his rii: :it:

ad constantiam. "

oblivione ferme prteritum, quod ta cum accuaretur Vior, accedebant ad


men omnino effugere fcribentem non eum pagani, blandientes atque dicen
Oterat .

tes: Obedias Prfidi, & multo honore

VII. Jufferat minifter diaboli Theo afficieris,erifque amicus Imperatorum,


tecnus, omnem humani vius fpeciem ab eique divitias obtinebis, & in eo
idolothytis inquinari, panem cilicet rum palatio verfaberis. Si vero non pa
ac vinum, ut nec Deo quidem omnium rueris Pridi, fcito quod acerba tor

Domino poffet oblatio munda exhibe menta te maneant, & toti famili tu
ri : & publicitus contituerat facerdo immineat exterminium . . Facultates
tes erroris, qui id curarent. Oporte tu addicentur fifco, genuque tuum

bat autem, ut norunt omnes, offerre univerfum delebitur; & corpus tuum
pot

E T

|
" ",

:
|

S E L E C T A.

SS. Theodotus, &c.

299

pot cruciamenta canibus devorandum dem, Malus nomine. Huc, diponen


objicietur. hc & alia plura Vitori te fic Deo, venit perfecutionis tempore
dicebant impii. Pietatis vero confef martyr Theodotus, cum fanti & glo
for Theodotus, nou carcerem ingref riofi martyris V A LENTIS reliqui,
fus confortabat eum dicens: Nihil aliud ejus nempe qui apud Medicones pri
curare debent Chritiani, quam purita mum per multas plagas, ac denique

Valens martyr .

tem vit, converationem reiam, per ignem tranfierat, conje effent

mentem in vera religione firmam, qua in vorticofas aquas fluminis Halyos ,

rum poeio rara paratu difficilis ad quas ille futtulit: venerat autem non
in ipum vicum; ed aliquanto infe
IX. Iterum vero ad ipfum dicebat rius ad fpeluncam quamdam verfus o
Beatus: Ne, quo, audias noxios illos rientem propicientem, unde fluentum

paucos pervenit.

profanoque fermones, quibus impuri il Halyos erumpit, cujus loci a vico di


li aggrediuntur te ; neque omnino fuci tantia duorum circiter tadiorum et.
pias fuaiones eorum, ut nos deferens eos Itic autem divina quadam ordinatio- runiu reg.
fequaris , 'continenti laciviam prfe ne accidit, ut fratribus quibufdam oc-""
rens, injutitiam jutiti, pietati impie urreret, qui falutato ei multas accu
tatem . Nequaquam , Viior, nequa mulabant actiones gratiarum, tamquam

quam. Quantum enim blandiuntur pro communi omnium affliorum benefa


milja impiorum , tam certam inducunt tori; & fingillatim meminerant fu
perniciem. Numquid non hujumodi pro erga eum obligationis, quod cum non
miis Judei deceperunt proditorem Ju ita pridem effent a propriis fuis con
dam ? Non illi quidquam profuit trigin fanguineis detenti, qui eos fetinabant
ta argenteos accepie. Horum enim pre tradere Prfetis, quia Dian aram
tium in Jepulturam ceit peregrinorum: ubverterant, eos Santus, magno mo
ipe vero upenus crepuit, nihil prter limine, nec exiguo fumtu ufus, gre
laqueum pecuniis uis lucratus. Noli ali demum exemerat vinculis. Horum
quid boni perare a malis . Promia ergo occurfum lucrum infigne ratus,
enim nonnifi ad perpetuam mortem du rogavit ut fecum cibum fumerent, at
cunt. His atque hujumodi verbis cum que ita fuum profequerentur iter.
Vitorem confirmaffet Jutus, manfit ille
XI. Illis autema fuper herba recum
quidem contans, & principia tormen bentibus, (erat enim multum ibi gra

torum generofe pertulit, eoque nomi men, & arbores circumftantes tam fru

|-

ne laudabatur a peatoribus, quam tifer quam filvetres, cum omnige

M)

diu memoria tenuit exhortationes ma

na florum fuaveolentia, & cicadarum


gitri. Sed cum jam pne ad termi atque lufciniarum dulci fub auroram
num fui tadii perveniffet coronam vi concentu, variarumque avium modu

tori recepturus a Salvatore ; petiit latione, & ea denique omnia quibus

*
|

a tyranno breves ad deliberandum in natura potet folitarium aliquem lo

**

r.,
ana ducias.
Quo verberare,
audito, listores
tatim
de cum ornare, ) illis, inquam, fuper
.hia.
fierunt eum
arbitrati
ipfum

herba recumbentibus, quodam e fociis


defeciffe a fide . Ipe vero ex plagis Santus miit ad vicum, qui fibi advo
mortuus et in carcere, dubium relin carent Presbyterum, qui imul prande
quens contfonis fu exitum. unde ret, & profeuros confuetis ad iter mu
ufque in hodiernum diem memoria niret precationibus. Nec enim cibum

\\

s
0

fumere conueverat Santus, nii bene


ejus in ambiguo manet.
X. Nunc vero aliud Martyris certa dicente Presbytero. Cum ergo in vicum

men defcribamus. Vicus et diftansad

veniffent qui miffi erant, occurrerunt


quadragefimum circiter ab urbe lapi Presbytero egredienti ab eccleia pot

horam

1 Halys, Afi minoris fluvius, rigatis aliquot Galati &

Paphlagoni urbibus, in finum Amyfenum cadit : Hujus fluvii

ll

aquas vorticofas effe obervarunt etiam Valerius Flaccus lib, 4,

Argon. & Ovid. lib. 4. de Ponto , eleg: ro.

p 2.
|

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

horam orationis fextam : qui videns re: tuum vero prparare diligenter e
eos infetari a canibus, continuo ac dem acram. Quapropter obecro, Pater,
currit; & canes fubmovens, falutavit, ne cunieris in opere ; ed cura, ut quam

rogavitque, ut fiquidem effent Chri primum illud perducas ad finem . Cito


ftiani, ingrederentur ad fe, quo mutua enim advenient Reliqui. Atque hc

in Chrito caritate perfrui poffent. Cui dicens, detraxit digito anulum, dedit
illi : Chritiani fumus, & Chritiano que Presbytero, & ait: Dominus tetis
rum gaudemus congreffu. Tunc ub fit inter me te, quia brevi tibi pro
ridens Presbyter intra fe ait; O Fron videbitur de Reliquiis. indicans cilicet
to ", ( hoc enim ei nomen erat) quam vel alium fe miffurum, vel ipummet

manifet tibi femper per fomnum of

venturum. Fetinabat enim certaminis fui curfum abolvere. Talia autem

quod autem hac no


te vidi, tupendum plane fuit. Vidi cum commendaffet, deceit ex parti
enim viros duos, vobis imiles, dicen bus illis, venitque in urbem, ubi repe
tes mihi, quod thefaurum huic regio rit velut a terr motu everfa omnia.
feptem
ni adferrent. Cum igitur vos ipfos in
XIII. Virgines eptem erant, a pri Virgines
cd stuprum fra.
feruntur viiones!

tueor, quos vidi per fomnium; agite,


theaurum itum mihi tradite.

ma tate exercitat ad virtutem, do dite .


tque pr cu ntis timare continen

XII. Reponderunt viri: Vere habe tiam, & Dei timorem ante oculos ha
mus nobifcum theauro quovis potio bere. Has cum tyrannus comprehen
rem martyrem Theodotum, quem, f diffet, multifque illatis tormentis non

volueris, videre poteris, hominem re

otuiffet ad impietatem traducere; la

ligione prftantem. ed vici hujus Pres fcivis adoefcentibus denique tradi vio
":::" r byterum nobis oftende, Pater. Qui ait: landas juffit, ira exftuans, & religio
35. Reliquii,
parati.
Euge, ipe ego fum quem requiritis. ni facere injuriam volens. Cum ergo
Sed prftat ut illum huc domum indu mif effent ad juvenes quodam, tur
camus. Nec enim convenit ubi Chri

pem injuriam, ut dicebatur, paffur,

ftiani funt, quemquam in filva mane ingemifcentes profunde , manufque


re. Accedens igitur, & Santum cum cum oculis tollentes in clum : Domi

Fratribus oculatus, rogavit ut imul ne, inquiebant, Jeu Chrite, quamdiu


omnes venirent in domum uam. Il

in notra fuit potetate cutodire virgini

le vero excuabat fe, eo quod fetina


metropolim regredi. Magnum
enim ibi, inquit, tadium ad falutem
Chritianis aperitur. Oportet autem
Fratribus in neceitate contitutis opi
tulari. Potquam ergo cibum fumfif

tatem illibatam, noti quam diligenter


id fecerimus uque in diem bodiernum,
Nunc vero impudici adolecentes poteta
tem in corpora notra acceperunt. Hc

ret ad

& his fimilia cum upplicantes dice


rent & lacrymarentur, feniorem ipa

fent, Athleta Chriti ad Presbyterum rum, TECUSAM nomine, in partem

fubridens: Quam aptum, inquit, video traxit eorum unus, qui ceteris videba
locum ad acrarum Reliquiarum fuce tur impudentior. Ipfa vero fiens & pe
ptionem ? quid cuntaris ? Repondit des ejus tenens: Quodnam, inquit, o
Presbyter: Tu fatage ut habeam in fili, ex me tibi lucrum, aut qu volu
quibus laborem; & tunc me argue tar ptas ee poterit commiceri corporibus,
ditatis, de fantarum Reliquiarum al Jenio, jejunio, morbo, cruciatuque, ut
latione loquens. Oportet enim, inquit, vides, conumtis? Jam enim feptuage
obtinere illas, ac tum de dificio in

fimum upergrediebatur annum, & re

choando cogitare. Tunc Martyr: No liqu haud minoris ferme tatis erant.

:::::" "... ftrum, inquit, eft follicitius agere;3 feu Indecens omnino vobis efi amare car
potius Dei, Reliquias tibi ubminifira nem, ut fie dixerim, mortuam, quam
ffurum pree

dicit.

7700X

z Notat Papebrochius hunc Presbyterum in Joephi hymno


Ode 7. appellari Phortonem .

3 Ancyra quippe Galati metropolis erat.

E T S E L E C T A Ss. Theodotus, &c.

3ox

mox videbitis a feris avibuque dicerpi. miferebantur, quidam admirabantur


Jam enim Prfes fiatuit, nec fepulcro confiantiam, nonnulli laudabant mo
quidem nos dignari. Quin potius acci detiam; omnes vero conpiciendo il
pite pro nobis Dominum Jeum Chritum, las confeas plagis lacrymabantur.
magnas vobis gratias redditurum. Sic Egreffus etiam cum illis ibat viperinum
illa cum lacrymis affata juvenem, & germen prfes Theotecnus.
XV. Interim Dei martyr Theodo- p i vant.
velum raptim difcerpens , oftendebat

ei capitis fui canitiem: Et has, inquit,


reverere, fili. nam & tu forfitan ma
trem jam canam babes. Ea pro nobis
deprecatrix veniat, five adhuc upereft,
five jam obiit. Et nobis quidem mie
rir relinque lacrymas ; tibi vero pem

tus in magna verfabatur follicitudine


pro unaquaque fanarum Virginum,
metuens ne qua earum, icut de femi
nis formidari poterat, deficeret in cer
tamine. Multis igitur precibus exora

bat Deum, ut illas in agone juvaret.

habe retribuend a Salvatore noftro Je Ad hoc vero fe concluderat in parva

fu Chrito grati. nec enim vana et pes domuncula prope confeffionem Pa


in ipo collocata. Talia cum diceret triarcharum,qu pauperis cujudam e

1:4
-

Tecufa, tatim adolecentes, pofito li rat,Theocharidis nomine; una cum Po


bidinis aftu, foluti etiam ipi in la lychronio, qui erat nepos Tecuf mar
crymas, virginibuque compatientes, tyris; & Theodoto juniore,ex ipius co
abierunt.

gnata progenito, aliique nonnullis.

XIV. Audiens autem Theotecnus

Chritianis,intra eamdem cellulam con


quod contuprat non effent , noluit gregatis. Jacuerant autem fimul omnes:"

amplius inhonet voluptatis caua eis in oratione a primo mane ufque ad ho


effe moletus; ed juffit eas fieri Dian ram fextam, quando Theocharidis u

atque Minerv facerdotes, ut quotan xor nuntiavit virginum corpora in lacu


nis juxta morem lavarent earum fimu fubmerfa effe. Ad hanc denuntiatio
lacra in vicino lacu. Recurrebat vero

nem nonnihil a pavimento fe attollens


tunc ipa lavandorum idolorum anni Jutus, & adhuc genibus flexus, in c
a em 2. verfaria dies. Cum ergo oporteret eo lum manus extendit, & copiofo la
"
rum fingula vehiculis imponi, juffit crymarum perfufus imbre: Gratias, in-,

etiam ipas ad paludem duci, eodem quit, tibi ago, Domine, quod fletum
quo idola modo lavandas . Vehebant meum hunc nolueris ee inutilem. Tum
ergo illas, nudatis corporibus retas quivit ex muliere quomodo in pro
itantes in curribus, ad verecundiam ir fundum at virgines effent, & qua par

rifionemque. Pot ipas vero veheban te laci; in medione, an juxta crepidi


tur & idola: imul etiam egredieba nem. Illa vero, qu fimul cum aliis
tur multitudo univerf civitatis, ad mulieribus egreffa prens in loco fue

petaculum

futurum. Inter hc audi rat, ic ait: Multa fuadens, multa etiam

re erat & videre tibiarum ac cymba promittens Theotecnus fruftra fuit,


|

lorum fonum, choreaque mulierum Tecufa ipfum injuriofis verbis repel


lente. Sacerdotes quoque Dian & Mi
nerv, coronam vetemque albam illis

folutis crinibus mnadum intar bac


chantium. Multus autem excitabatur

ftrepitus pedum terram plaudentium,& offerentes, ut qu fecum dmonibus


muicorum inftrumentorum concrepa
tio, itaque vehebantur fimulacra. Et
propterea quidem magna populi turba
concurrebat, major tamen propter Vir
ginum paffionem; quarum alii fenium

minitrare deberent, rejet imiliter

cum improperiis funt. Juffit ergo Pr


fes lapides earum illigari collis, navi

gioque parvo impofitas eo devehi, ubi

profundior lacus erat; itaque inject


J []

4 Mnades feu Bacch erant mulieres infanientium ritu Bac

ghi orgia celebrantes : fic di&t a Grco fux ve 9 a. infanire.


5 MzF7v'ezov, quo nomine oratorium in Martyrum honorem

extruatum folebat intelligi , De martyrio, memoria, bafilica


oratorio & confeione videlis Baron. in notis ad Martyrol. Rom

die 6. Julii; de titulis vero diebus 26. Julii & 3. Auguti

3oz

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

in aquas funt ad fpatium duorum ju bus, qui omnes ei compatiebantur, &


cum lacrymis orabant Deum, ut ipi
XVI. His auditis ibidem ufque ad vellet ad invenienda corpora effe ad
vefperam fe continuit Martyr, una cum jutor. Cumque illuxiffet, juvenem il
Polychronio atque Theocharide, con lum qui primo annuntiaverat milites
fultans, qua ratione poffent corpora e paludi appoitos manere ad cutodiam
duci e lacu. Sub occafum vero folis corporum, (erat enim Chritianus &
adfuit confultantibus adolecens ut fi ipfe) eumdem cum Theocharide mi
gnificaret, quod Theotecnus jufferit ferunt accuratius exploraturum, quid
ad lacum permanere milites, cutodes effet de militibus,receffiffe illos fufpica

gerum a ripa.

corporum futuros. Tum vero magno ti propter fetivitatem Dian, quam eo


mrore correptus fuit Sanctus. Appa die celebrabant impii. Euntes ergo
rebat enim perquam difficulter reci Theocharides & Glycerius, ( hoc enim

pienda effe facra corpora, tum propter juveni nomen erat) renuntiaverunt ad
cutodientes ea milites, tum propter la huc eos pertare in cutodia. Continue
pidum gravitatem , quorum fingulos runt ergo fefe etiam die ita. Vefpere
agre plauftrum moviffet. Vefpere por: autem fao egrei funt verfus palu
ro fao, qui cum Theodoto erant ibi dem jejuni, acutas fecum falces defe
manferunt; ipfe vero progreffus ad Pa rentes, cum quibus ingreffi in aquam
triarcharum confestionem, cum obtru prfcinderent funes demerfarum col
am illam ab impiis reperiffet, ne quis lo innexos. Tenebr autem profund
Chritianorum illuc poffet ingredi, fo erant, eo quod neque luna, neque tel
ris juxta concham fe projecit in ora l conpicerentur. Cum vero perve
tionem, aliquamdiu fic perfeverans. niffent ad locum in quo folent rei cru
Inde vero progreffus abiit ad confe ciari, locum horribilem, & quem ne
fionem Patrum: & hanc quoque ob mo pot folis occafum audebat intrare,
ftruam inveniens, ibidem in oratio

(quia itic prcifa capita, aut contis


ne procubuit . Deinde magnum pot infixa ftabant, aut difperfa jacebant

fe trepitum audiens, & credens ali igne combuta, ) horrore non modico
quos ibi imminere, divertit ad Theo correpti etiam ipf funt: ed vocem au
charidis habitaculum . Ibi cum ali

diverunt dicentem : FIDENTER ACCEDE, riis tua.

quantulum obdormiffet, apparuit ei THEODOTE. Rurfum ergo perterrefati,


beata Tecufa dicens: Dormis, fili Theo Crucis fgnum fu quique impreit

... dote, & nulla te notri cura tangit ? Ne fronti, & mox apparuit eis Crux illu
que meminifti adhortationum, quibus te ftris, qu videbatur ex parte orien

*41*

juniorem intruxi, ac prter opinionem tali radium ignitum emittere : ad


parentum ad virtutem manu duxi ? Et quam apparitionem mixtus gaudio
tu quidem viventem numquam neglige timor fuit , & genibus flexis adora
bas, ed colebas ut matrem: nunc vero verunt verus locum unde Crux ap
potquam obii, oblitus es quod uque in parebat.

finem mihi minitrare debebas. Ne ob


XVIII. Completa oratione furgen
fecro finas notra corpora ub aquis laci tes, denuo ingreffi funt viam: fed pro
fieri ecam pifcium. nam & pot duos pter ingentem notis obcuritatem al
dies magnum te expetat certamen. Sur ter alterum non videbant. Huic autem
gens igitur accede ad paludem, verum incommodo accedebat vehemens im
cave tibi a proditore. Atque hc di ber, unde multum ubique exfiftebat
cens, receffit.
lutum, quod lubricos eis greffus facie
XVII. Tunc exurgens a fomno, bat, greque finebat proferre vetigium

oblatam ibi viionem expouit fratri ad viam profequendam: adeo ut inter


te nC

! 6 Antiquiffimum effe morem Chritianis aliquo timore correptis


frontem cruce fignare , jam obervavimus pag. 141. Signo Crucis

fugatos effe dmones & acra profana turbata obervat Lastantius


lib. 4. Intitutionum cap. 27. & de mortibus Perfecutorum cap. 1c

ET

SE L E CT A.

SS. Theodotus, &c.

303

tenebras haud minor labor effet quam CLAUDIA, EUPHRASIA, MATRO


timor. Subtiterunt igitur rurus ad o NA & JULITTA ".
XX. Faa die, civitas univerfa
randum, auxilium in hac neceffitate

"i"

potulantes a Deo. Subito autem ap ftuare cpit, propter raptum facrorum


paruit eis ignita lampas viam prmon corporum: cunctis enim eum fubito
trans: apparuerunt etiam viri duo plen manifetavit fama. Itaque mox ac Chri

didas induti vetes, capillo ac barba tianus aliquis conpiciebatur, trahe


,, cani, atque dicentes: Confide Theo batur in qutionem. Multis autem fic
,, dote. Dominus enim Jefus Chritus comprehenfis, & tamquam per fera

,, nomen tuum inter Martyres decri


,, pfit, audiens orationem tuam, quam
,, effuditi cum lacrymis pro inventio
,, ne fanorum corporum . Miff au
,, tem fumus ab illo, ut fufcipiamus

rum agretium dentes difcerpendis, res


innotuit Sancto. qui fe ipum tradere
volens, prohibitus et a fratribus. Po

lychronius autem, mutato habitu fe "


transformans in rufticum, in forum abiit

,, te ; & fumus ii qui dicuntur PA ad veritatem totam certius exploran

,, TRES : Veniens porro ad paludem, dam. Sed mox comprehenfusab aliqui


,, videbis fantum SOSANDRUM ar

bus, adduufque ad Prfidem, qui cum

,, matum, qui cutodibus formidinem plagis multato mortem infuper mina


,, incutit: fed non debebas tecum ad retur , tritum intentando gladium,
, ducere proditorem.
terrori ceffit, fastus de reliquiis Virgi
war. - XIX.Sequentes ergo lumen quod ap num, quodque eas de lacu tuliffet Theo

"" parebat tibi, venerunt ad paludem, eo dotus, & locum ubi eas abdiderat in
que ufi funt uque dum acra lipfana dicavit. Accipientes ergo fanta cor
abtulerunt; quod hoc modo peraum. pora ex fepulcris, combufferunt illa.
Faa funt fulmina multa, tonitrua & Tunc cognovimus proditorem effe Po
imbres: ventus autem tam vehemens

irruit, ut corporum cutodes fugam ele


gerint. Fugerunt autem non folum pro
pter tempsitatem , fed etiam propter
viionem qua terrebantur, cernentes

)|

virum procerum armatumque clypeo,

XXI. Tunc glorious Chriti mar- tiadau, r.a

thorace, galea & hafta, ex quibus undi


que abfiftebat ignis. Hic vero erat fan
tus & gloriofus martyr Sofander, cujus
afpetu conterriti, ad vicina confuge
- runt tuguriola. Aqua vero, ventorum
impetu in alterum propulfa litus, ufque
eo receerat, ut fundus appareret ficcus,
& Virginum corpora conpicerentur:

tyr Theodotus valedicens fratribus, ju-:""

quibus innexos funes prciderunt fal


- cibus, efferentefque impofuerunt ju
|

lychronium : deque eo locutos qui ap


paruerant, cum dicerent: CAVE PRo
DIToREM. Aliqui autem Martyri re
nuntiaverunt de Polychronio, & Virgi
num reliquias combutas fuiffe.

mentis, atque vexerunt ad dem Pa

- triarcharum, fepelientes ea in vicino


monumento. Virginum autem nomina

benfque ne ab oratione ceffarent, fed


Deum orarent ut corona ipfi obtinge
ret; prparavit fe ad verbera fuftinen
da. Simul igitur pertiterunt in ora
tione cum Martyre, qui prolixe preca

tus tandem ait: Domine Jeu Chrifte,


pes deperatorum, da mihi certaminis
curum perficere, & fanguinis effuio
nem pro acrificio & libatione offerre,
omnium eorum caua qui propter te af
fliguntur. Alleva onus eorum, compe
fce tempefiatem, ut requie & profunda

hc funt: TECUSA, ALEXANDRA, tranquillitate potiantur omnes qui in te

PHAINE. Et has tres Apota&it7 di credunt. Hc illo cum lacrymis pero


cunt effe fuas , icuti revera funt . rante, exortus et plantus magnus inter
fra
7 Apotatitas feu Renuntiantes distos fuiffe putat Papebro
chius, qui fuis facultatibus renuntiantes Apotolicam vitam fe
tabantur. Id vero quod ex confilio tunc fiebat, nonnulli potea
tamquam ex prcepto evangelico obfervari voluerunt unde fi
Paul cum Encratitis feu Abitinentibus a Theodofio M. vetiti funt

conventicula habere , Lege 7. de Hreticis. Julianus apostata Me

nachos folebat Apotastitas appellare. Vide Tillemont. in notis ad


horum SS, aa tom. 5. pag. 66 1.

8 In Menologio Bafilii imperatoris & aliis quibudam vocatur


Julia.

34

A C T A

M A RT Y R U M " 3 I N C E R A

fratres, ample&entes eum atque dicen parata intuebatur tormenta. Erat enim
tes: Vale, o fuaviffimum lumen Ec -ibi accenus focus, & lebetes ferven- ,
clefi Theodote. Te quidem, pot tes , rotque, & alia plura cruciatuum
quam ab his rumnis emigraveris, ca: inftrumenta expofita : ad quorum om
leftia excipient luminaria, Angelorum nium conpeum adeo nihil exhorre

que & Archangelorum gloria diverfi .fcebat Martyr, ut animi contantiam


moda, & Spiritus fan&ti incommuta

etiam vultus hilaritas demontraret.

bilis claritas, ac Dominus noter Jeus

XXIII. Sic aditantem confpiciens -Qui


Theotecnus: Nihil propoitorum fup

Chritus refidens ad Patris fui dexte


ram. Horurn enim bonorum caua ti

pliciorum , , inquit, experieris, fi

velis,
bi erit glorioum ac magnum quod in peruaderi tibi finas ut
ftat certamen: nobis vero in ambiguo atque facrifices; erique liber ab omni
remanentibus tuus ex vita difceffus a

bus criminibus qu civitas univer

liud non parit quam lustum, plantum, fa, & facerdotes de te nobis annun
gemitumque. Sic lamentantibus illis, tiarunt : quin etiam notra pr aliis
fingulos amplexus et Sanctus, monuit frueris amicitia, & vistoriofiffimis Im
que ut quando veniret Papa beatus
carus evades, dignufque

-Fronto, ex Malo ferens fecum anulum, abeberis quem & uis ipi dignentur
darent ei reliquias fuas, fiquidem eas litteris, quique ipfis, cum res ita tule

potuerint fufurari. Atque hc dicens, rit, fcribas. Tantum ejura Jefum, quem
totumque corpus fuum igno Crucis qui ante nos fuit Pilatus, in Juda cru

muniens, in tadium proceit animo cifixit. Ergo tatue apud te fapienter


-imperterrito.

ager. Videris enim prferre peciem


hominis experti. Sapientis autem eft
duo ex civibus, jubentes quantocius omnia agere confiderate ac provide.
XXII. Eunti autem illi occurrerunt

retro abire, & dicentes: Salva temet

Recede igitur, Theodote, ab omni

ipum. Erant enim noti atque amici tultitia, & aliosChritianos abduca de
Martyris, putabantque gratiam ei pr mentia. Ita faciens, toti urbi domi
tare : Quia, inquiebant, facerdotes naberis, faus facerdos Apollinis, om

Minerv & Dian cum turba popula nium deorum maximi, propter magna
ri accufant te apud Prfidem, quod confert in homines beneficia pr
omnibus Chritianis diffuadeas ne faxa icendo futura fuis oraculis, & medi
inanima adorent; & alia multa adver cin arte curando morborum infirmi

fum te loquuntur : & Polychronius tates. Per te enim ordinabuntur facer


reum te agit ubduorum furtim cor dotes, per te fient promotiones digni

porum. Dum igitur adhuc tempus et, tatum, per te fupplicabitur magitra
falva te ipfum, Theodote . Stultitia tibus patria & legationes pro com
enim foret ultro te tradere ad tormen muni us cauis ad Imperatores deferen
Ultr f ceram ta .

Quibus Martyr

Si putatis vos a tur; affluentque tibi cum virtute divi


micos meos effe, & gratiam vultis fa ti, clientel generis, & honores ma

cere, nolite mihi moletiam faceere, & gni cum glori claritate. Quod fi po
ftudium meum accuare ; ed potius ite feiones cupias, tibique gratum fit eas
ad Magitratur, & dicite: Tbeodotus, habere; ecce paratum me ad eas tra
quem facerdotes cum tota civitate accu dendas. Hc dicente Prfide, gratu
fant, ante fores adtat. Et hc dicens lationes mult audiebantur a vulgo,

anteceffit, eos, feque accufatoribus uis beatificante Theodotum , fuadente ut


ftitit. Ingreffus vero ad tribunal tabat oblata munera acceptaret.
}

intrepidus, vultuque fubridenti pr


-

XXIV. Interim Theotecno Mar


tyr
-

9 Jam obervavit nafter Mabillonius in Asta ss. Mammarii, bet d II**** , quo nomine donatur Antonius presbyter in Aais
& aliorum Martyrum Africanorum tom. 4. Analest. Papa feu Pa
f-ti nomen Presbyteris etiam tributum fuie. Grcum hic ha

eum Blan.

ditiis tentat.

SS. Juliani & Bafiliff in vetutifimo Lestionario Luxovien.

E T

S E L E C T A.

tyr hunc in modum repondit: Pri


mum banc gratiam peto a Domino meo
Jeu Chrito,quem modo contemtim appel
lati ut bominem vulgarem, ut errorem
circa deos confutare poim, & Domini

SS. Theodotus, &c.

3C 5

gi Perarumque fapientiimi 3 affrorum Christi divinit r


?

motu duii, & tempus nativitatis ejus ""


fecundum carnem agnoverunt, primi
agnito a Je DEO ut DEO munera obtu

lerunt. Multa autem atque ftupenda mi


mei 7efu Chriti miracula, Incarnatio racula fecit. Primum enim aquam com

Ipfe deorum
turpitudinem
ostendit .

nique myfteria paucis compleii. Necef mutavit in vinum: & quinque panibus
fe eft ergo, Theotecne, ut meam in ipum ac duobus pifcibus quinque millia homi
fidem opere & verbo comprobem per mul. num fatiavit in deferto; & infirmos ver
tos teftes. Nam quod ad deorum tuorum bo Janavit, & upra mare velut uper
fala attinet ; turpe eft eloqui. dicam aridam ambulavit. Ejus quoque domi
tamen ad vefiram confufionem. Is quem natum agnovit natura ignis, manda
Jovem appellatis & deorum omnium to ejus refucitati funt mortui, & a nati
maximum creditis ee, in mulierum pue vitate ccis lumen folo verbo affulfit.
rorumque contumeliam eo proceit,ut ma Claudos celerrime fecit ambulare, & a
lorum omnium ipe principium & finis diebus quatuor tumulatos revocavit ad
fit. Orpheus enim poeta vefter ait, quod vitam. Quis autem poit exequi verbis
Jupiter Saturnum proprium patrem oc omnia qu fecit figna & prodigia, qui

didit, uxoremque habuit propriam ma buque probatus et Deus ee, non autem
trem Rheam, unde genita efi Perfepbo aliquis bomo vulgaris ?

ne, quam etiam adamavit. Habuit dein

XXVI. Talia cum diceret Martyr, verus


Faraia,
...
eum fen

de etiam fororem uam Junonem ; icuti commota et univerfa multitudo ido.

tilibur .

Apollo, qui fororem uam Dianam lolatrarum, inflar maris a vento vehe
conflupravit in Delo ante aram. Simi menti concuffi; facerdotibus vetes la
liter Mars infanivit in Venerem, Vul cerantibus, comas fpargentibus, coro
canus in Minervam, germani utique in nas dicerpentibus; populo autem vo

germanas. Viden, Proconful , quanta ciferante , ipfumque Proconulem "


fit in diis vetris turpitudo? Numquid Theotecnum accuante, quod non a
non leges punirent eum qui talia patraf geret ex jure cum homine, verberum
fet? Interim vos in bujumodi veffrorum & mortis reo, clementiam deorum pa
deorum lacivia gloriamini, neque eru lam blaphemante, & rhetoricam ar
becitis adorando puerorum corruptores, tem adeo impudenter oftentante: quem
adulteros, veneficos. Hc enim poetae oportebat tatim in equuleum tolli &
dixerunt velut jaiabundi.
diis debitas poenas dare. Hinc ergo
XXV. E contra de virtute Domini

magis exacerbatus Theotecnus iraque

noftri Jeu Chriti ejuque miraculis, de exftuans, mandavit fatellitibus, ut


que myfterio Incarnationis ejus, multa tatim Santum attollerent in lignum :

quidem tam Prophet quam viri piri immo ipemet defilivit ex throno pr
tuales prdixerunt ; ed qu palam fa
teri nemo erubefcat, cafta omnia: teti
ficantes quomodo noviimis temporibus
de clis inter homines apparuit, cum
admirandis prodigiis & miraculis inef:
fabilibus, infirmantium fanans morbos,
bomines regno caelorum dignos effi

furore, volens per femetipum torque


re Sanum. Cumque multitudo po
puli tumultuaretur, & carnifices ungu
las expedirent, vociferantibuque pr
conibus confufa exfifteret vociferatio;

folus athleta adtabat tranquilla men

te, quali non contra ipum, fed contra

ciens. De Incarnatione vero ipius accu alium quemvis, ejufmodi ftus com
Prop betiis &
", is .

rate criperunt Prophet, deque morte motus foret.


XXVII. Exinde nullum feralium
paione ipius, ac reurretione a
mortuis: quorum teftes Chaldi ac Ma intrumentorum genus permium eft
otio
1o Grce "Trarux , id et Confularis; atque ita etiam nu
mero 27.

1 i Grcum iys udva, quo nomine, ut jam obervavimus Pag.


32. quilibet provinci Rector defignari potet .

Q q

Varie cruciatur.

3b6

R U . s I N c E R.

otioum, non ignis, non ferrum, non in me locum timor : nunc vero non for
ungul : fed alii aliunde irruentes, ve mido minas tuas, pro Chriti fide quid.
ftimentaque detrahentes, in equuleum libet pati paratus. Hc loquentis ma
levaverunt hominem; divifique in par xillas juffit Theotecnus faxis pullari,
tes, latera ejus lacerabant ungulis, & dentes excuti. E contra vero Mar
quantum unufquique valebat, labori tyr: Etiamfi linguam mihi excideris,

non parcens. Martyr vero lto ac fub Theotecne, omnia vocis organa, Deus
ridenti vultu intuebatur percutientes, tamen etiam tacentes Chritianor exau

& fine conturbatione ulla fufcipiebat


fenfum tormentorum, neque vultum

dit.

In carcerem da
XXVI I I. Tandem feffis laniando citur.

contorquens, neque fvitiam tyranni corpus litoribus, mandavit Prfes, ex


declinans. Habebat enim adjuvantem ligno depoitum claudi carcere, in a

fe Dominum notrum Jefum Chritum, liam qutionem refervatum. Ipe ve


ufque dum verberantes laffarentur: Et ro cum per medium duceretur forum,
his quidem deficientibus fuccedebant toto concifus corpore ipfique vulneri

alii. Pugil autem invitus,corpus uum, bus vitoriam oftentans; concurrentes


tamquam alienum tradiderat carnifici undique ad peaculum cives invita
bus, mentem habens fixam in Domi

bat, ad cognocendam ex iis qu paf

num univerforum. Tunc juffit Theo fus erat, Chriti potentiam. Videte, in
tecnus fortiffimum acetum infundi la

quiens, univerfi, quam admirabilis Chri


teribus ejus, & lampades flammantes fii fit virtus ; & quomodo iis qui ejus
admoveri. Cumque aceto compuntus caua fe tormentis exponunt, largiatur
Santus, atque ab adutis laterum car impaibilitatem, atque corpoream infir
nibus nidorem fentiens, nonnihil aver mitatem efficit igne valentiorem, facit
tiffet nares, de throno confetim fuo que generis infimi bomines minas Prin
defiliens Theotecnus : Ubi nunc, in cipum flocci pendere, & ediia Impera

quit, Theodote, verborum tuorum ge torum contra pietatem lata. Et quidem


nerofitas? Video enim tantum non vi citra peronarum acceptionem Dominus
um te tormentis cedere. Profeo fi univerforum univerfis prfiat ejufmodi
deos non blafphemaffes, & potetatis gratiam, ignobilibus, fervis, liberis,
eorum robur adorares, non contigiffent barbaris. Sic perorans & inflitarum
te tormenta ita. Suaferim ego tibi, fibi plagarum oftentans vetigia; Con

ut, caupo cum fis & conditione vilis, venit, inquit, credentibus in Cbritum
ejufmodi amplius non loquaris contra hujumodi acrificia " ei offerre, qua
Imperatores, quibus jus in fanguinem lia ego obtuli ; quandoquidem prior
Infaltanerim Fu tuum et. Cui Martyr: Nibil te com
ipe pro unoquoque notrum fie paus
diame reiitit.
moveat, Proconful, quod videris me, fen fit.
tiendo nidorem laterum meorum, contor

XX I X.

Exinde tranfierunt dies

fie nares: ed jube potius ut fatellites quinque, quando Theotecnus urbe me


tui exequantur mandata . Conpicio enim dia & fpetabili loco juffit auditorium
remiius. eos agere. Tu vero tormenta fibi extrui, & fatellitibus mandavit
excogita & novarum adinventiones ma eo adducere Martyrem. quod mox fa
cbinarum, ut fortitudinem meam expe um et quam diligentiffime. Adve een produ#ts
riaris : quin potius agnoce Dominum nientem autem fic affatus eft: Accede

Iterum ad tsal

minas temnit.

Jeum adjuvantem me, per quem te ve ad nos propius, Theodote. intelligo


lut mancipium contemno, & impios tuos enim te, eruditum iis qu ante faa
Jmperatores depicio . Tantos animos funt, meliorem nunc effe, & priorem
dat mihi Chritus Dominus. Quod fi fuperbiam dimififfe. Profeo contra
nocentem me comprebendiffes, baberet rationem omnem tantos in te cruciatUS

** Asta S. Cripin infra nim. 1. Nee faerifico nyi ani Deo & Domino nstro Jet Christo. Et fan&tiis Mammarius in Astis jam
laudatis : Domino Jeu Christo acrificamus &c.

E T s E L E c T A ss. Theature.

3o

tus attraxiti, etiam invitis nobis. bat illfa glorificans Deum,

Nunc ergo abjea feritate & pervica fervare ad negandum volebant impii,
cia, agnoce dominatum omnipoten nefcientes quod hanc ei potius ad con
tium deorum, ut notris perfruaris mu firmandam veritatem relinquerent.
XXXI. Tandem cernens Theotec
neribus, qu antehac promifi tibi, &
etiam nunc paratus fum exhibere fa nus, neque fufficere ad novos crucia
crificanti diis. Difpice quid expediat tus excogitandos, neque tortores jam
tibi. Alias enim vides paratum tibi prorfus exhautos quidquam amplius
ignem, exacutum ferrum, ferarum ri poffe, Martyrem vero in propofito fir
&tus ad lanienam hiantes. qu fi vo miorem ; tulit in eum fententiam di
lueris experiri, priora tormenta non cens: Thedotum protestorem Galilo Sententia is

nifi umbr ad hc poteriora videbun rum 13, deorum vero hoftem, invio
tur. Ad qu Martyr nihil formidans: I U11.Il Imperatorum mandatis non pa
Ecquid, inquit, o Theotecne, adeo gran rentem, meque etiam contemnentem,
de contra me excogitabis quod poit re potetas notra jubet gladii fubire p
fifiere potetati Domini mei Jeu Chriti? nam; & decollati corpus igne com
Quamvis autem corpus meum totum fit buri , ne illud nati Chritiani fepe
prioribus plagis diolutum, ut vides ; liant. Lata fententia, exiit cum Mar

novam tamen roboris mei experientiam tyre multitudo nniverfa virorum atque
fume, diveraque tormenta membris meis mulierum,finem videre cupiens. Cum
admove, ut videas quam valida fint ad que ad locum perveniffent, orare c

tolerantiam, qu modo diipata vide pit Martyr in hc verba: Domine Jeu


bantur.
Chrite, cli terrque conditor, qui non
XXX. Tunc iterum juffit Theotec derelinquis perantes in te, gratias tibi
nus fantum applicare ad lignum; & ago, quia feciti me dignum cletis tuae
-

Trquetur,

utrimque adtantes litores, tamquam


fer cperunt priorum vulnerum loca
crutari, & ungulas quam profundiffi
me lateribus infigere. Interim glorious
Martyr, voce magna fidem confiteba
tur. Videns ergo Prfes fe frutra labo

urbis civem, tuique regni confortem.

Gratias tibi ago, quia donati mihi dra


conem vincere, & caput ejus conterere.

Da requiem fervis tuis , atque in me


fifte violentiam inimicorum. Da Eccle
fi tu pacem, eruens eam a tyrannide

rare, & fatigatos tortores deficere; de diaboli . Cumque orationem finiens

pofitum de ligno juffit upra ignitas te adjunxiffet, Amen, converfus vidit


tulas collocari. quibus etiam interiora fratres fientes, & dixit: Nolite lugere,
corporis penetrantibus graviffimum do fratres, fed glorificate Dominum mo
lorem fentiens Theodotus, oravit di

firum Gefum chriftum, qui fecit ut per


cens: Domine Jeu Chrifte, pes depera ficerem curum meum, & inimicum fu

torum, exaudi orationem meam, cru

perarem. Deinceps enim in clis cum

tiatum bune mitiga; quia propter nomen fiducia pro vobis Deum deprecabor. Et
Jantum tuum ifta patior. Senfit ergo hoc dito, gaudens excepit gladium. ?:.* "au.
XXXII. Tum vero pyra ingenti
Theotecnus etiam tetularum experi
tr.

mentum ad fuam voluntatem nihil


.*.* *

* **

contrua, cadaver fanti Martyris in

prodefle: rurumque mandavit in equu ipam conjecere lictores, multam maleo appendi fublatum, ac denuo priores teriam circumponentes. Sed quadam
plagas fulcari. Sed nullum corporis fui Dei hominibus confulentis providen
fenfum oftendebat Martyr, videbantur tia ubito apparuit fupra pyram lu

que liores ei joco potius quam ferio a men circumquaque refulgens, ita ut
gere. Sola autem lingua ejus permane nemo eorum qui ignem fuccenfuri
erant,
13 Vox rarius ufurpata ad defignandos Chritianos ante Juliani
tempora , quamvis eos prioribus fculis cum Judis gentiles con

funderent : certum et tamen , uti etiam obervavit Dodvvellus

n Diff. 12.Cyprianica n.2.Galilai nomen longe ante hujus Imperato


ris tempora Chritianis tributum fuiffe: & quidem autor Philopatri
dis & Celfus Chritianorum hoftes infenfiimi fic eos appellarunt

Q_q 2

3o3

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

erant, accedere auderet: atque ita fa fe quinque; Sine, inquiunt, bibamus


crum corpus intra pyram illfum man cito, magna enim fiti laboramus. Pres
Corpus mire

fervatum.

fit. Nuntiantibus autem id Theotec byter autem ait: Hilariter fumite, quan

no famulis fuis, juffit eos itic mane tum bibere potetis. Cui adolecentium

re, in loco ubi pofitum erat caput, & unus, nomine Metrodorus, arridens re
cadaver cutodire . Manferunt igitur fpondit: Numquam potero in omni vi
ibi milites, ficuti fibi mandatum fue ta mea oblivifci, nequidem fi potum
rat, ad cutodiam. Advenit autem eo illum fumfero, quem Lethes dicunt:
dem, juxta conditum, ex vico Malo quia Chritiani imul omnes non tales

presbyter Fronto, ferens anulum fan plagas acceperunt, quales ego nuper
&ti Martyris, quem dederat ei reliquia gutavi propter mulieres ex palude fub
rum caufa, habens etiam fecum ju duas. Nunc autem largiter prbe,

mentum vino veteri onutum . Agri hofpes ex mero illo Maronio fundens,
culturam enim exercet egregius ite ut dolorum itorum bibam oblivionem.
vir. Accedens ergo ad urbem circa ve Tum Fronto: Nefcio quas mulieres di

fperam, ex Dei providentis voluntate, cas, adolefcens, Maronis autem fon


procubuit afina fupra locum ubi jace tem prope effe fcio. Tu vero, Metro
bat corpus fanti Martyris. quod vi dore, inquit alius cui nomen Apollo
dentes cutodes, accurrerunt dixerunt nius, vide ne iftud Maronis, quod ais,

que Presbytero: Quo pergis, hopes, poculum, magnum tibi malum pariat,
profunda jam vepera? quin tu potius juffo cutodire reum illum hominem,
venis, & manes nobifcum, ubi afina qui modo memoratas a te mulieres ex

tua large pafcetur? Ecce enim copio palude furatus eft.


XXXIV. Ad hc Presbyter : Pec
fum adet gramen, & fi in fata eam ve
lis immittere, nemo et qui prohibeat. cavi fane quod interpretem non addu
Tibi vero tolerabilius et nobifcum xerim, qui mihi fermonem vetrum

manere, quam cauponaria inurbanita explicet. Nihil enim eorum hatenus


te vexari.
qu dicitis intelligo. Qunam mulie
XXXIII. Ergo afinam a via defletens res ill furto fubdu ex lacu, aut
Presbyter, in tugurium ingreffus et, quis ite reus quem vos dicitis cuto
quod illi profe truxerant die prceden dire ?an forte tatuam huc uque addu
ti,ereos falicum ramos extrorfum vin (tam ervatis? vel nigmata loquimini,
cientes contortis calamis. Jacebat autem ut ruticitatem meam habeatis ludi

juxta tugurium cadaver Martyris, ra brio? Volebat repondere Metrodorus:


mis uperinjetis fnoque opertum. fed prvertit eum alius Glaucentius ap
Erat autem etiam ignis prope accenus pellatus, atque ait: O hopes, nihil eo
& cna parata. Tum eorum primi, re rum qu dicuntur a fociis meistibi mi

verfi a lavacro ad tugurium, coeperunt rum videatur. Virum enim reum no

bibere, incumbentes tapetiis uper hu minantes, nihil a vero alienum dicunt.


Presbyter Fron
f0 .

mum fnumque explicatis . Invita Sive enim reum, five ferreum dixe
bant autem etiam Presbyterum ad bi rint, cimuseum & re, & ferro, & alia

bendum fecum. Ille vero potulans po quavis natura meliorem ac firmiorem


culum exoneravit afinam; illudque pro fuiffe . fiquidem s & ferrum cedit
prio fuo vino implens, inquit: igni, & arte laboratur; ipe etiam
& experimini quale hoc vinum fit. For quem vocant adamantem, indutria &
tafis enim non malum vobis videbitur. ingenio fuperatur : illi autem admo
Ita locutus modeteque fubridens, ple tus ignis, ferrumque & ungul nihil
num vino poculum eis tradidit: cujus profecerunt. Necdum, inquit Presby

illi odorem faporemque admirati, in ter, clare aequor quid velis, utrum
terrogant fenem quot annorum fit. Af fcilicet de homine loquamini, an de
ferente autem Presbytero, annorum ef. re alia quapiam. Cui Glaucentius :
gre,

E. T S E L E C T A. SS. Theodotus, &c.

gre, inquit, o hofpes, naturam ejus


tibi explicavero. Si enim hominem
appellavero, nullus umquam homo ita
certavit. Sciunt quidem omnes quod

309

miracula nullis verbis explicanda, vi


dimuque lumen in circuitu magnum,
neque flamma Theodotum attigit. Juf

fi ergo fumus cutodire eum propter

civis noter fit, cujus hic & domus, Chritianos. Et hc dicens adolefcens,

& genus, & poffeffiones funt: quod monftrabat Presbytero locum in quo
autem humanam non habuerit natu

ram, ipfis operibus manifete montra


Theodoti

jacebat cadaver,

XXXV.Intelligens ergo Fronto ipfum Ejus corpus tu


fert .

ma r

tyrium dicit,

vit. Etenim verberatus, & feus, at effe fantum Theodotum, gratias age

que per omnia membra utulatus igne, bat Deo, ipiuque bonitatem fibi adef.

nullum fe affligentibus verbum repo fe petebat ad tollendum corpus. Gau


nebat, fed firmus in fententia perfitte dens autem, amplius & amplius eis of
bat in priori propofito, ficut rupes a ferebat de vino,atque ad liberalius fu
flutibus concuffa manet undequaque mendum invitabat ; ufque dum illi
immobilis. Nomen viro Theodotus

inebriati, & fomno gravi correpti funt.

erat, qui religione Chritianus, a pro Tum confurgens Presbyter ; & vene

pofiti fententia nullo potuit molimine randum corpus toliens, impofuit afin
dimoveri. Vrgines eptem, in hac fu, & dixit: Euge, Martyr, adimple

palude fuffocatas juffafque fub aquis quas mihi feciti promiffiones. fimul
permanere, clam futulit, ac fepultu que anulum inferuit ipius digito. De
r tradidit. Potquam autem didicit inde ramos fnumque, uti jacuerant

ideo Chritianos multos effe correptos, fupra fanum, fic iterum compofuit,
& Magitratibus ad fupplicium tradi ut cutodes non fufpicarentur aliquid
tos ; veritus ne fuam religionem ab effe ablatum. Illucefcente autem die

negarent, ultro fe Magitratibus ma furgens Presbyter qurebat afinam ve


nifetavit, fuumque opus faffus et, ne lut amiffam, multumque excitabat
pro eo alii torquerentur. Quamvis au trepitum ; complodens manus, plo
tem Prfes ei polliceretur infinitas o rantque & dicens: Amifi afinam meam.

pes dignitateque & honores, adeo ut Serio ergo credebant eum loqui cuto
etiam ummum Pontificatum ei de

des, nefcientes quod atum erat; quia

ferret , fi diis facrificans Chritiano


rum fidem ejuraret; ille tamen Ma

putabant fub fno jacere adhuc cor


pus fantum. Afina autem deducta ab Oratorium ipff
ere stum .

gitratus irridens, deoque afficiens Angelo, per devia loca abiit in Ma


confumelia, & Imperatorum leges lum; & cum fuo onore procubuit eo

contemnens, nec reponfo quidem di loco, ubi nunc et confeffio fanti &
gnabatur Prfidem. Potquam autem gloriofi Martyris Theodoti. Advenien
verberatus fuit, & omnis generis tor tes autem quidam ex vico nunciave
menta futinuit, nihil ex plagis pati runt Presbytero, qnod afina fola per
videbatur, icut & ipe nobis verbis af. fe attulerit facra lipana, maneatque
firmabat. Illudebat enim percutienti in loco. Malum ergo reverfus et Pres
bus cum rifu, velut inertia diffolutis; byter qui afinam amiffam querebatur:

Prfidemque ut vile mancipium allo cutodes autem permanferunt in loco,


quebatur. Cumque lafarentur qui eum arbitrati corpus adhuc effe ub fno.
cruciabant, ipfe velut plagis fatus ro Atque in hunc modum glorioi Mar
buftior, canebat hymnos; donec deni tyris reliqui translat fuerunt Ma

que capite minutus, juffus et igne lum , Deo admirabiliter id procu


comburi. Nos vero infelices iterum

rante , & agonem Martyris glorifi

ejus caufa cruciari metuimus. Etenim

Cante .

pyra incenfa, circum ignem faa funt

'

V, Hc omnia ego humilis Nilas


-

14 De Pontificatu magno, quem etiam Imperatores Chritia


ni ad Gratianum habnerunt, confule Baronium in notis ad

NI-

Martyrol. Rom. die 22. Auguti, vel in Annalib. Ecclef. ad an


num ; 1 2. num. 93.

horum;

fcriptor.

IG

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Ns magna

cum diligentia vobis, ne, partem habeatis cum fano &glo


dile&is Deo Fratribus, tradidi : qui & riofo martyre Theodoto, omnibuque
in cutodia cum illo fui, & fingula no fanis, qui pro pietate decertaverunt

vi qu in notitiam vetram adduxi, in Jefu Chrito Domino noftro, cui eft" 7",
ubique tudens veritati; ut & vos ea gloria & potetas, fimul cum Patre &
audientes cum omni fide & certitudi Spiritu fano in fcula. Amen.

p 1
In Paffionem fanti P R Q C O P I I.
Enricus Valefius, vir facr anti- citus, pot immania tormenta, variafque
TIL quitatis tudio & fumma erudi- confeiones, capite tandem amputato
tione clariffimus, in Notis ad caput 1. li- martyrium illutre complevit. qui ideo
I.

Procopii Asta
an ex Eufebio.

bri Eufebii de Martyribus Paletin refert a Grcis inter celebriores Martyres, quos
Paffionem fanti Procopii martyris, quam usyaAouzprvpa appellant, merito cenetur.
Librariorum incuria , ex Eufebii textu Ejus Acta, qu fortaffis Simeon Meta

incaute detratam exitimavit. Et qui- phrates pro more fuo interpolavit, in a


dem nemo potet inficiari hanc ab auto- tione quarta feptim Synodi generalis
re coquali defcriptam fuiffe, ut ex his laudantur adverfus Iconoclaftas.

3. Unicus tamen Procopius, tum in La- se-",

verbis, primo anno quo adverfus nos perfecu-

tio fuit, manifetum eft. Ctera quoque tinorum Martyrologiis, tum in Menis
Eufebii venam & ingenium pirant. Hanc Grcorum memoratur, die fcilicet ota

autem ad tres codd. mff primum fcilicet va Julii : & Latini quidem hunc ipum ,
ex notra fancti Germani bibliotheca, al-- quem Eufebius laudant, Grci vero alte
terum Corbeienfis monafterii, tertium ve- rum celebrant. quod qua ratione fatum
ro bibliothec Colbertin collatam, hic fit, aliis divinandum relinquimus. Sub al
exhibere vifum eft. cum qua conferre juverit, qu de eodem Martyre initio libri
de Martyribus Paltin dicta funt upra
pag. 278.
Ang Praepius 2. Porro hunc Procopium ab altero

terutrius nomine Contantinopoli eccleia


extabat, de qua Cangius in CP. Chritia
na lib. 4. fet. 6. num. 83. & 84. De ea

dem Chronicon Pafchale pag. 327. Paffus


et autem Procopius leor anno CCCIII.

ejudem nominis Martyre, cujus Ata fu- primo fcilicet Maximiani perfecutionis in
fiora ex Metaphrate refert Surius die 8. Paltina, die 7. Julii, ut ex Atis patet,

Julii, diftinguendus et. Procopius quip- quamvis Martyrologia ejus fetum ad fe


pe de quo agimus, letor & exorcita , quentem diem referant. Cyrillus in vita
pot primam confeionem capitali fenten- S. Sab meminit Ecclei S. Martyris

tia ftatim plexus eft; alter vero Dux exer- Procopii apud Scythopolim contrut.
FTIT-

-I

Sancti P R o c o P I I Martyris,

Ex tribus codd. mf. & Valefio in Notis ad Euebium.


I,
Fraropi n,

Rimus Martyrum qui funt in tutem ex hujus refetione minitra


Paltina, apparuit P R O CO ret. Cibus & potus ei panis & a

PIUS, vir cletis grati, qui an qua fuit : folis his utebatur , cum
te martyrium fic fuam vitam difpo pot biduum triduumque diem , in
fuit, ut etiam a parva tate cafti terdum etiam pot feptimanam, ad
tati emper, & morum virtutibus cibum rediret . Sacrorum quoque

studeret. Corpus quidem fuum fic meditatio fermonum ita mentem e


confecit, ut pne mortuum putare jus obtrinxerat, ut noe ac die in
tur; animam vero fic verbis confor hac infatigabilis permaneret. Cle
tabat divinis, ut etiam corpori vir mnti autem & manfuetudinis ,
-

ta[I]

E T S E L E C T A S. Procopius :

I I

tamquam ceteris inferior, documen autem plaga fermonis ius,

&.

tum fui prbebat verbi copiam . In fcientia* faucius, confentit ejus fer
verbis divinis ei tantum tudium erat.

moni, atque ad alia fe rurfum argu

Illa vero qu extrinfecus funt medio menta contituit, ut vel Regibus fa


criter attigerat. Igitur genere qui crificaret. Sanctus autem Dei Martyr
dem lienfis, converatione autem fermonem ejus defpiciens, Homeri in

vel habitatione Scythopolitanus erat.


Ibi ecclei tria miniteria prbebat:
unum in legendi officio, alterum in
Syri interpretatione fermonis, & ter
tium adverfus dmones manus impo

promfiffet, juffu judicis ducitur ad

fitione confummans.

mortem, & capite amputato ingref.

quit verfum, dicens: Non efi bonum

multos dominos elfe. Unus Dominus eft,


unus Rex. Itaque hoc verbo ejus au-Magnum.

dito, quai qui infauta regibus de

II. Cumque ab Scythopoli una cum fum vit cletis, vel * compendium . pe:
fociis in Cfaream tranfmiffus fuiffet, beatus invenit, Defii feptima Julii

ab ipis portis ad Prfidem ducitur, menis, qu Nonas Julias dicitur a


& priuquam carceris vel vinculorum pud Latinos, primo anno quo adverfus
experiretur angutias, in ipo ingreu nos fuit perfecutio. Hoc primum in
fuo a judice Flaviano, ut diis facrifi Carea
Conj .

martyrium

confummatum

caret impellitur. At ille magna voce eft , regnante Domino notro Jefu
non effe deos multos; ed unum fatorem Chrito, cui honor & gloria in fcula

omnium opificemque tetatus et. Judex fculorum, Amen.


I Scite notat hic Valefius Scythopoli , non vernacula , fed

Codd. Corb. & Germ. Dies erat feptima Julii menis, qua Vrr.

grca lingua fcripturas in ecclefia lestas fuiffe, quas Procopius

Ida Julii dicitur apud Latinos. Sed mendoe, nam vII. Id.

Syra lingua exponebat .

eft dies 9.

Julii

4 Sub hac fcilicet perfecutione. Vide fupra pag. 273.

2. Colb. patientia.

A D M O N

I T I O

In Aa Sancti FELICIS Epifcopi & Martyris.


I.

Um animadverterent

Chritian

trari debere; qu fingillatim expendenda

religionis hoftes, plurimum ad fi funt.


2. Primo inquirendum et, cuinam civi- Felisi fedu.
delium animos fuo propoito confirmandos
valere divinarum Scripturarum letiones; tati Felix epicopus prfuerit. Ex quinque
codicibus facris bellum indixere, mandan codd. mff bibliothec Colbertin, ad quos
tes ut ubique terrarum flammis abfume hujus Martyris Atorum editionem ador
Hoc editum per omnes imperii navit eruditus Baluzius tom. 2. Mifcellaneo
Edistum adver. rentur.
Ju 55. libros.
Romani provincias promulgatum, multos rum, duo Felicis feden appellant Tubiza
Ecclei Martyres peperit, prcipueque cenem. quibus confentiunt alii codd. mf.
in Africa, ubi complures hac occaione unus cilicet Bibliothec fanti Vitoris Pa
mortem pertulere: alii vero qui poenarum rifienfis, alter R. R. PP. Cletinorum eju
metu perterriti prodiderunt facros codi dem urbis, ac tertius fanti Melanii Redo

ces, famofo Traditorum nomini originem nenfis, ut difcimus ex aliquot fchedis ante
prbuerunt. Cumque nomen itud Cci itius bibliothec incendium defcriptis,qu
liano epifcopo Carthaginenfi, ceterifque penes nos funt. Unus Colbert. habet in ti
Catholicis Donatift attribuiffent; multis tulo Bituzacenis; in atis vero ipis Tubiza
tumultibus eccleia Africana agitara fuit. feu Tubizocen/e. Alii vero 2. codd. Colberti
Inter alios autem qui pro facrorum libro ni & unus fanti Cornelii Compendienfis,
rum defenione martyrium in Africa per cum Mombritio & editione Acheriana Spi
tulerunt, primus recenetur FELIX epi cilegii tom. I 2. Tubizocenem feu Tubzocen
fcopus, cujus Ata qu a variis referun fem., aut Tubzuzenfem prferunt. quibus
tur,ex veteri Suriana editione mutuati fu confentiunt aliquot vetera Martyrologia.

mus, propterea quod ibi finceriora & pu At Tibiurenem appellat vetus editio Suria
riora haberi videantur, tamet fi inficiari na, pro quo nomine Tbibarenjem repofuit
nolim, aliquot loca aliarum editionum ac Cardinalis Baronius ad annum 3o2. n. I 18.

codd. m.fl. ope retitui, aut faltem illu quod nomen in nov editionis Surian Ata
1m

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
inveum eft. Beda in Martyrol. fincero Kalendas Februarii contigiffe cum mfl.
3I2

Felicem appellat epifcopum Tubzocenjem,

codd. referunt editiones Acheriana & Balu

& potea urbem ipam Tibzoeam. At mo: ziana: quod ad 3. Kalendas Septembris re
nent Bollandiani Editores in mf haberi vocat editio Suriana . quam potremam
Tibiucam. Erat & in Byzacena urbs Tubulba fententiam alteri prferendam cenfemus.

ca, cujus epifcopi numerantur. Sed hc

Cum enim editum de comburendis libris

omnia obcura funt. Qu vero letio in anno 3o3. Nicomedi menfe Martio pro

atis notris prferenda fit, incertum; cum mulgatum fuerit; vix quiquam fibi per
nulla urbs fub itis nominibus in ullis A

fuadeat, ipfum nonnifi anno fequenti in

fric notitiis habeatur. Civitas quidem Africam perveniffe . quod tamen dicere
Tbibarenfis aut Tibarenis nota et, ad cu debent qui primam fententiam ampletun
jus urbis plebem Cyprianus epitolam 58. tur. Certum quippe et ex Atis, Felicem
nov edit. alias 56. fcripit ; & inter Pa apprehenfum fuie, tatim atque editum
tres Concilii Carthaginenfis de baptimo, iftud in Africa promulgatum fuit. Suria
Vincentius a Tbibari fententiam dixit. at

n editioni favet etiam ipe Aorum con

Thibaris nomen ex conjetura Baronius re textus, Diocletiano oiies ... exivit ediium &c.

pofuit: nullum enim laudat mf codicem


ad id probandum : nec conftat an fuerit
provinci Proconfularis. At Zeugitanam
quidem effe referendam cenet Oxonienis

Tunc programma propoitum ef &c. In altera


enim opinione hc verba, Tunc programma,
de anno qui his verbis Diocletiano osties &c.

deignatur, intelligi non poteft. Hc ve

ditor in notis ad laudatam epift. quamvis ro omnia optime congruunt cum Suriana
antea dixerit in notis ad Concil.Carthag, de feu Baroniana letione. Nam Diocletiano
baptimo, hanc fibi videri effe Taboram in oties & Maximiano fepties Coff, id et an
Mauritania Cfarienfi . Unde non magis no 3o3. menfe Martio, primum editum
certum et Felicem Thibaritanum epifco adverfus Chritianos de libris comburendis

pum fuie, quam Tuburficenem, ut fufpi &c. Nicomedi latum et. Quod quidem
catur clariff. Baluzius, aut Tuburbitanum, editum ad diverfas imperii Romani pro
ut ad marginem fu editionis noter Ache vincias tranmium, menfe Junio in Afri
rius annotavit. Id tamen eft incommodi cam pervenit: eoque in civitate, cui Felix

in priori illa opinione, quod Tuburficum epifcopus prerat, promulgato, cum ipfe
urbs Numidi fuerit: cum Felix provinci facros libros tradere contanter renueret,
Proconfularis fuiffe videatur, ut pote qui ad diverfa tribunalia, etiam trans mare
a Curatore civitatis ad Proconfulem mi

So, i .

perdutus, tandem die go. Auguti apud

fus fuerit . quin & ejus fedes non longe a Venufium Apuli urbem gladio percuffus
Carthagine dititiffe dicenda et, fi Atis martyrium complevit. Ejus tamen feti
Surianis fides adhibeatur, in quibus una vitatem menfe Otobri celebrant Marty
die Felix Carthaginem profetus dicitur, rologia Ufuardi, Adonis, Romana Rof.
& potera die ad fedem fuam reverus fuif vveydi, Galefinii & Baronii. at die pr
fe. quod certe convenit his qu inferius cedenti recolitur in Flori & Notkeri Mar
tyrologiis. Sed his omnibus prferri debet
ex Beda prolaturi fumus.
3. Alterum caput in quo Suriana Aa finceri Martyrologii Bed auctoritas, cu
ab aliis difcrepant, Felicis clericos refpicit. jus verba, qu Surianam letionem egre
Hos Surius Aprum presbyterum, Cyrum & gie confirmant, hic defcribo. III. Kalend.
Vistorem Lefores appellat. quos ali edi (Sept. ) In Venufia civitate Apuli natale
tiones cum mff Januarium presbyterum, For SS. Felicis epitopi Tubzorenfis, & Auda ti,
tunatium, feu Fortunatianum & Septiminum Januarii presbyteri, & Fortunatiani &
Lefores vocant. His confentiunt vetera Septimini Leforum, qui temporibus Diocle
Martyrologia, qu Felici Audafum & Ja tiani in ua civitate tenti a Magneliano Cu

****

nuarium presbyteros , Fortunatianum & Septi ratore, inde multis diu vinculis & carceri

mium Lefores, focios adjungunt. Sed ea


dem Martyrologia Surio favent in loci de
fignatione. Unanimi quippe confenfu re
ferunt, Felicem Venui in Apulia marty
rium confummaffe. quamvis editiones Ba

bu macerati & in Africa, & in Sicilia ;


tandem in occiione gladii conummati funt.
Felix quinquaginta fex annorum virgo obiit,
Sunt autem inter Carthaginem Tibzoeam

( mff in margine Tibiucam * ) millia paf. " --Tibiuram

luziana & Acheriana cum omnibus mfl.

: ,

/uum triginta quinque. Eadem ufque ad


quos videri licuit, eumdem Nol paffum hc verba, funt autem &c. habentur in
COIM) (ThCII) OTCI) t .
vetutiffimo cod. mf. Chritin regin
4. Non minus inter fe diffentiunt Aa Sveci apud Florentinium, & apud Lucam
edita in affignando tempore, quo idem fan Holtenium in animadverfis ad Martyro

tus Felix martyrium pertulit. Id die 18. logium Romanum ad diem 3o. Auguti.
|

nifi

CS

L L L L C C LSS 0S LLLL LLLLS 0LLS


SS

SS

000

SS SSSS

LLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLL LLL 00S LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLL LLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL
LLLLLS LLLLLLS LLL LLLS LLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS

LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLSS0S LLLLLLLL LLLLLLLLS


L

SL

LLLLLL LLLLLL
000S

LLLLLLL L L L L L L L LLLLLLLLL 0S LLLLLLLLS

LL LLLS LLCS s LLLLLS


LLLLLLLLLL LLLLL L LLLLLLLLS

LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS

kkk S LLLLLLLS LLLLLL


LLLLLLLL
LLLS LLLL
LLL LLLLLLL
LLLLLLL
S LLLLLLLLL
LLLS

LLLLL LL LLL LLL LLLLLS LLL LLLLLS

TMS aaS S

cS

SS

LLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LL LLLLLLL


s LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL
LLLLLS LLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLL
S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLS
LLLLL S LLLL LLLLLLL LLL S LL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLCCS

LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS


LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLL


LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS
LLLLLLLLL
LL S
LLLLLL S LLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLL LL LL LLLLLLL LLLLLS

LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL

SS

SS

LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS

LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLL LL L LLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LL


LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLL S LLS LLLLLLLLS LLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LLS

LL0L LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLSSSML LLLLLL


LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLSs LLLL LLLLLSs LLLLL
LLL LL LLLLL LLLLLLLS L LLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLS LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL L LLLS
LL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLSLLLLL

LLLLL S LLLLL LLLLS LLLLLLLLL S LS LLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLS LLLLL LLLLLSLLLLLLLLLL LLLS
LLS LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL L LCS
LLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLCCCCCaC S
LLLLLLL LLLLLS LLLL LLS LLLL LLLLS LLL LLLLLL LLL S LLLLLLLL LLLL LmmLL
LLLLL aSS

LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS

LL LLLLLLL LLLLLLL S LLLL LLLL LLL

LLLLLL LLLL LLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS
GGG LLLLLLLL S
LLL LLLLL0S

LLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLL SLLLLLLLLS

LLS LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLL

LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL S LLLLLLS LLL LLLL LLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLLL LLL
LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLS LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL S LLS

LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LL LLL LLLS


LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLL

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLLL


LLL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL SLLL LS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLL SLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLLLLS LLLLL LLLS

LLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLL LCCLLLL

LL 0 LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS


LLLLLLL

S LLLLLLL LLLS LLLLLLLLSS LLLLLS LLS LS LLLS LS LLLLLLLL LLS


LL LL LLLLS LLLLLLLLS CCLLLLLL LLLL JS LLLLL LLCLLLLLCCCC CLS
0 LLS LLLLLLLLCCCS

S LLLL LLLLLS aaa LLSS LLLLLL LL LLLL LLLS LL LLLS


0 LLLS CCCCCS

0 LLLL LLLLLLLL LL LLLL LLLS S LLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL


LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLa aaa aaT LL
LLLLLLLLL LLLLL S LL LLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS SaLLLL LLLS
0 LLL LLLS L LLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LL LLL LLLL LLL LLLLS
LLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LL LLLL LLLLLS

0S LLS LLS LS LS LLLS CLLSLLLCSS

L C

U S I N R. . .

:::::: fectum Prtorio mitti , Idibus Ju- licem de vinculis eripi, & dixit:
:"" lii . Tunc Prfestus juffit eum uo
carcere recipi, & majoribus vinculis
ligari. Pot dies autem novem juf.
fit eum Prfestus ad Imperatores navigare.

::::"

Fe

lix, quare Scripturas dominicas non


das? aut forfitan non habes? Cui re

fpondit: Habeo quidem, ed non do. Pr


fetus dixit: Felicem gladio interficite.
Felix

epicopus

dixit voce clara :

V. Tunc Felix epicopus afcendit Gratias tibi Domine, qui me dignatus

navim cum vinulis magnis, & fuit es liberare,


in capfa navis diebus quatuor. VoluVI. Et dustus et ad paffionis lo
tatus fub pedibus equorum panem & eum (cum etiam ipfa Luna in fangui
aquam non gutavit: jejunus * in portum pervenit, & in civitate Agrigento exceptus et a fratribus cum fummo honore , Inde venerunt in civitatem nomine Catanam : ibi fimiliter

nem converfa eft) die tertio Kalen


das Septembris. Felix epifcopus, ele
vans oculos in clum, clara voce di
xit: Deus, gratias tibi . Quinquagina
ta fex annos babeo in boc faculo .
funt excepti, Inde Meffanam vene- Virginitatem cutodivi , Evangelia fer
runt. Ind Taurominium : ibi fimi- vavi, fidem & veritatem prdicavi .

liter funt excepti, Potea fretum na- Domine Deus caeli & terrae , JSg

vigaverunt in partes Lucani civita- C H R I STE; tibi cervicem meam ad vi- "*"
tem , nomin ". Inde profeti &timam fleo,qui permanes in ternum;

funt Venuium, qu et civitas regio- cui et claritas & magnificentia in f


nis Apuli, Tun Prfectus juffit Fe- eula fculorum. Amen.
z Ali edit. & mst vervesie Nolam, ubi ab ejus civitatis Co- fana in Metropolim eresta est, Catana Archiepicopum Mon
interrogatus, & capite damnatus et, Mirum et au- tis - Regalis agnocit , Taurominii vero fedes ePifcopalis ex
tem hunc Martyrem ad Imperatores tranfmifum , a Cognio- ftin sta et .
re aut alio quolibet condemnatum fuiffe. nifi forte ii ex Im1o Hujus civitatis nomen in Itali notitiis non habetur; Lu
peratoris fpeciali mandato, qui tunc in ea regione verfabatur, a nia vero olim pars erat magn Grci , qu Bafilicat ho
agerent. Porro aliqui codd. afferunt, Felicis corpus Carthagi- diern, regni Neapolitani provinci ; magnam partem cum ali
gnitore

nem delatum fuiffe .


9

Agrigentum , Catana , Meana, & Taurominium Sici:

li civitates potistim , olim epife.opales fub Panormitano Me-

quot vicinis regionibus comprehendebat . Venuium vero civi

tas et epifcopalis fub Acherontino Metropolitano, ad radices


Apennini montis, Principatus titulo ornata .

tropolita. cui nunc folum Agrigentum fubjicitur. Nam Mef

A D M O N I T I O

In Martyrio fanti R O M A N I.
1. TA Tfi Deum in omnibus fantis fuis aliis aliquot eiudem auoris opuculis e
vere mirabilem effe prdicare de- mf cod. erutum edidit Jacobus Sirmun

beamus,fatendum tamen et aliquot ex ipis dus. His tamen adjungenda funt qu de


extitiffe, qui, cum majora in eis omnipo- eodem Martyre fupra dita funt in libro
tenti fu

patefecerit Deus argumenta, de Martyribus Paletin capite 2. Sed &

fingularem nobis prbent admirandi occa- cum ea qu ad infantis martyrium perti


fionem . His cenfendum effe Romanum nent in neutro Eufebii loco habeantur, ea

martyrem inficiabitur nemo, qui paullo ex Prudentii hymno 1o. nep? Ereprov fup

attentius ejus paffionis feriem expenderit, plebimus, quem hic autor in Romani
Cum enim tyrannus ob multorum Chri- honorem concinnavit. Eiudem Martyris

ftianorum defetionem de Ecclei deftru- laudes fcripferunt etiam Iohannes Chry


tione jam ibi congratulari videretur , foftomus tomo 1. Orat. 43. & 48. & Eu

Romani fortitudine ita represta fuit ejus febius Gallicanus, quiquis ille fuerit,

audaia, ut qui paullo antea fefe vio- fermone 5o tomp 5. Bibliothec Patrum.
rem jatitabat, infantis unius voce, quem
Romanus de fide reta interrogavit , fe
victum effe fateri coactus fit, Hujus vero
beai viri feriem martyrii proferimus ex

Romanum martyrem laudat etiam Theo


doritus epift. 135. ad Timotheum Epifco
pum. Ejus quoque martyrii Ata haben
tur apud Mombritium, ed qu medica
Eufebii Cfarienfis lib. 2. De Reurrestio- manu aliquot in locis indigent; qu ideo,

"
***" ne Acenione Domini, quem librum cum icut & eadem paulio licet catigatiora ,
qua

E T S E L E C T A.

S. Romanus.

iS

qu in variis cod. mff invenimus, omitte delubra properabant averterit:


re vifum eft.,
2. Romani memoriam apud Grcos &
Latinos celebrem fuiffe, prter antiqua
quque & recentiora Menologia & Mar
tyrologia, probant fantorum Patrum o

alter::o.

quod Prfetum in eccleiam Chritiano


rum ingredi volentem conatus fuerit im

pedire. Alterum Baronii argumentum re


petitur ex Eufebii & Chry fotomi filen

tio, (hujus quippe tantummodo primam

Mrei. i, f. pucula, qu upra laudavimus. Iis ad orationem laudat) qui nihil de infante ha
jungendi funt Hipanici Patres in celebri bent, quem alii cum Romano interfeum

ftit .

Muzarabum Miffali, ubi, icut & in Mar aiunt. Favet huic rationi Henricus Vale

tyrologiis & Menis, die 14. Kalend. De fius, qui alteram, fcilicet 48. fanti Chry
Pa fotomi orationem de fanto Romano, ob
fionem ejus ad anum CCCIII. revocan ftyli diveritatem ipi abjudicat in notis ad

cembris Romani fetum recolitur.

dam effe ex libro de Martyribus Palti Eufebii hitoriam pag. 175. Favent etiam
n certum eft.

dotiffimi Cardinalis opinioni Grcorum

An duplex R
**** .

3. Porro Cardinalis Baronius exitimat, Mena, ubi eadem die, decima fcilicet
duos Romanos martyres extitiffe, ex otava Novembris duplicem Romanum

quibus unum Prudentius, aliique dein Antiochenum martyrem commemorant .


ceps fcriptores conflarint . quam fenten Nemo tamen fibi facile perfuadebit , nifi
tiam duabus rationibus conatur probare. certiora afferantur argumenta , duos fuif
Prima et martyrii cauff diveritas. Ro fe ejudem nominis & dignitatis Martyres,
manus enim, quem Eufebius commemo qui in eadem civitate, eadem die, atque
rat, paffus et, quod eos qui ad deorum eodem mortis genere necati fuerint.

Anno Chriti

R.

Santi R o M A N 1.

33 O*

I.

Ex Eufebio Carienfi lib. 2. de Refurrelione &c. edit. Sirmundi.


TN Anthiochenorum illa urbe itius victoriam, & reputans apud fe,

Ro M A NU S quidam extitit quia & in tadiis finis currentium


martyr. Ite peregrinus advenerat il quritur, & quia fi ifte vicerit, nec
lo. Cum autem jaari a tempetati viti erunt qui fuerunt fuperati , u
bus illam tunc videret civitatem ; in niverfa ei admoveri tormenta jubet.

venerat enim jam multos milites ce Volens enim fletere juvenem, & o

cidiffe Ecclei ; non et paffus dare culis torquebat, & dentibus mina
diabolo ut exultaret; ed exultantem

batur, & manibus torquentium fuas


judicem de his qui fuerant uperati , protendebat manus , & ab ipfa ira
adgreditur vim faciens ; regno ve etiam de fede movebatur fua. Cum
ro rapto , & dicit : Non recedes le autem fatigarentur torquentes , &
tus . babet enim Deus milites qui non cederet qui torquebatur, atque
uperari non pount . Judex * autem obtufum & deflexum fuiffet ferrum,

ebrius in vitoria eorum qui fuerant non et flexus qui radebatur.


II. Cum jam nulla adinventio
fuperati , ex illorum imbecillitate
ftimans fan&ti contantiam , prci tormentorum * fuiffet derelia , cu
pit eum induci. Non oportebat enim piens confiantiam uam oftendere
Dominum Jefum fine viore rece Domini miles , emittit vocem di
dere . Introducens autem eum, o cens : Cur jam tyranne non celfas ?
mnia tormenta movebat, & tanta u Confeus fum per os verum ee Regem
ni vincenti, quanta omnibus his qui C H R I S T U M. Judex autem injuriam

fuerant uperati. Contendens enim in tyrannidem ditam non fufferens,


ne folveretur vitoria fua per unius convicit quidem fe , & commenda
V It

1 Hunc Afclepiadem vocant Asta, & Prudentius in hymno de


S. Romano.

Hc tormenta fpius repetita egregie defcribit Prudentius,


r. 1 os. & eqq. Ineenus bir Af lepiades jufferat Evieerandum corpus,
seuleo eminus Pendere, & unci vinculique crefcere - Deinde W. i 1 6.

Tundatur, inquit, terga erehris istibus Plumhogne & e. v. 451. sein


dunt utrumque militer teterrimi Mucrone hiulco peuflis latus viri, Sultant
per artus langa trastim vulnera . W. 556. Listor impius Charaxat am

bas ungulis feribentibus Genas, eruentis & feat faciem notis : Hiruta
barbis folvitur tarptim cutis &c. qu videfis apud hunc austorem -

Rr

L L L L L L L L L L L L L L LL L L L L

000

LLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LL
LL LLLL LLLLLLLS LLLL LLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLS

Z LLLLS LLLLLLLLLL

LLLL LLLLL LLLLS LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL


LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLL

LLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLS LLL LLL S LLLL LLLLLLL LLLSLLS

LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LL LLS
LLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL L LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LL LLL aLLLLSS LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL S LLS
LLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLL L LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS
TTTTTS LLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS S LLLL kkkkkkk 0S
LLS LLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLL
LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLL LLLL LL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLS
LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL kkkkkkk kkkS
LL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLS LLLLL

LL LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLLL LLL


LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS ee LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLaS LLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLS

Attt LLLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLS LLLLLLLL L LLLLL L LLLLLLLLLL
CLCCCLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL


LLLL lmLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLL

LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LS C LLL LLLLLLLLS CCLLLLLLL LLLLLLL LS

LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLL C LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL L LLLLLL LLL LLLLLLL S LLL LLL LLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLS LLLLS LL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLL
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLS LLL LLLLLL LLL LLLLLSSLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL

LLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLS L LLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLL LLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLL
LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LS

LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLS LLLL
LLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLS LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLS LLLLLLL LL LLLLL LLLLLS LLLLL LLL

LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLL CLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLLLLS

LLLL LL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLL LLLLLS

LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLSaLLLLL LLLLL LLLLL
LLLLLLSLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLS
LLL LLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLS AAAAAA AAAA AAAS
LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLS LLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLL
LLL
LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

L L L L L L L

LS LLLLLLLLS

SS

000

LLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLLL SS LS LLLLL LLLLLLL


LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLS

LLLLLS LL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS

0000S

LLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LS

LS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS


LLL LLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLLS L LLLS LLL LLS L LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS

LL LLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LL LLLL LLLLLLaLLLLSS LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLLLL LLLLL
LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLL


LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLS L LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLS

LLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LS LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLS S LLLLL LLL


LLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLS

TTTS

LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LL

LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLS


LLLLLLLS S LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS S

LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LL


LLLLLLLLSS LLLLLS LLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLS


LLLLLLL LLLLLLS LL L LLLLLS LLLL
LLLLLLLLLLL LLLS LL LLL LLLL LLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS S


LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL
LLLLLL LLLLLLS L LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL

LLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLL


LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLS L LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LL

LLLLLLLLS

LLLLLLa LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS


LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL S LLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLLL 0S LLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL
S LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLGGLG LLL LLLLLLLllLLS LL LLLLL LLLL

LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL L LLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL S


S LLLLLSL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LL LL LLLS LLL LL LLLS

0 LL LLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLL 00SS LS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS 000S

LLL LLLLL LLL CCLLLLLL 00S

L L L L L L

LL

L LL L L L L L L

LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS


LL LLLLLL LS GGGGG GGGGGGG LLLLLLLLLLS
SS

000

LLLLLL LLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLLLL


LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS

SS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS


0S LCCCLLL LLLS

LLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL


SS

LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLL LLL


LLLLLLLLLLL LLS
aaLL S

SS

LLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLaL LLLLLLLLS


LLLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLS
LLLLL LLL LLLLLL LLLLS LL LLL LLLLLL
S S SS S

S SS

LLLLLLS
S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL 00S LLL LLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLL LLLLLLL LaLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL

LLA SLLLLLLLLS LLLL ttALLLLLS LLL LLLLL LL LLLLL LL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLCCCCCCS

3 18

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Quemquam, nec ullum mentis in vitium cadat:


Periclitemur, quid recens infantia

Dicat fequendum, quid novus fapiat vigor.


661

Hanc ille fanti Martyris vocem libens

Amplexus, unum de caterva infantium


Parvum, nec olim lae depulfum, capi,
Captumque adeffe prcipit. Quidvis roga,
Inquit, fequamur quod probarit pufio.
Romanus ardens experiri innoxiam
Latantis oris indolem, Filiole, ait,

Dic quid videtur effe verum & congruens,


Unumne Chritum colere, & in Chrito Patrem;

An comprecari mille formarum deos?


671

Arrifit infans, nec moratus retulit:

Et
quidquid
illud quod
ferunt
Deum,
Unum
ee oportet,
& quod
unihomines
et unicum.

A que tyrannus
confunditur.

Cum
Chritus
fit, CnecH Rpueri
i s T Uputant.
s eft verus Deus.
Genera
deorumbocmulta

Christus verus
Deus.

Stupuit tyrannus fub pudore fluuans;


Nec vim decebat innocenti tatul

Inferre leges, nec loquenti talia

Furor finebat efferatus parcere.


Quis auor, inquit, vocis et hujus tibi ?
Citatur megfer .

681

--

Repondit ille: Mater, & matri Deus.


Illa ex parente Spiritu doia imbibit,
Quo me inter ipa pafceret eunabula .
Ego ut gemellis uberum de fontibus

Lac parvus baufi, Chritum & baufi credere.


Ergo ipa mater adfit, exclamat, cedo
Afclepiades : difciplin & exitum

Tritem fu magitra pectet impia,


Male eruditi torqueatur funere

Infantis, orba quemque corrupit fleat:

Infans dire torque tur .

691

Abfit, minitros, vilis ut muliercula

Noftros fatiget. Quantulus autem dolor


Vexabit artus, mortis auxilio brevis,
Oculi parentis punientur acrius,

Quam fi cruent membra carpant ungul.


Vix hc prfatus, pufionem prcepit,
Sublime tollant, & manu pulfent nates:
Mox & remota vete virgis verberent,
Tenerumque duris itibus tergum fecent;
Plus unde latis quam cruoris defluat.
7o1

Qu cautis illud perpeti pectaculum

Quis ferre poit ris aut ferri rigor ?


Impaa quoties corpus attigerat falix,
Tenui rubebant fanguine uda vimina,
Quem plaga flerat rofcidis livoribus,
Ferunt minaces verberantium genas
Illacrymaffe ponte de manantibus
Guttis per ora barbarum frementia;
|-

Scribas

E T S E L E C T A

S. Romanus.

3I9

Scribas & ipos, & coronam plebium,


Procerefque ficcis non tetifle vifibus.
71 I

At fola mater hice lamentis caret,

Soli fereno frons renidet gaudio:


Stat impiorum corde pietas fortior,
Amore Chriti, contumax doloribus;

Firmatque fenfum mollis indulgenti.


Sitire fefe parvus exclamaverat:
Anim ftuantis ardor in cruciatibus

Hoc exigebat, lymph ut hautum poceret:


Quem torva mater eminus trifti intuens

Vultu, & feveris vocibus fic increpat:


721

Puto, imbecillo, nate, turbaris metu,


Et te doloris horror afflium domat.

Non hanc meorum vifcerum tirpem fore


Deo popondi, non in hanc
glori

Te procreavi, cedere ut leto fcias.

Aquam bibendam potulas : cum fit tibi


Fons ille vivus prfto qui femper fluit,
Et cuna folus irrigat viventia,

Intus forique fpiritum & corpus fimul,


ternitatem largiens potantibus.
731

Venies ad illud mox fluentum, fi modo


Animo ac medullis folus ardor ftuet

Videre Chritum , quod femel potum affatim

Sic fedet omnem peoris flagrantiam,


Vita ut beata jam fitire nefciat.

Hic, hic bibendus, nate, nunc tibi et calix,


Mille in Bethleem quem biberunt parvuli:

Martyres

Oblita lais & papillarum immemor


tas amaris, mox deinde dulcibus

Refea poclis mella fumfit fanguinis.


74 I

Exemplum ad itud nitere, o fortis puer,

Generofa proles matris & potentia.


Omnes capaces effe virtutum Pater
Mandavit annos, neminem excepit diem,

Ipfis triumphos annuens vagitibus.


Scis, fpe dixi, cum docenti alluderes,
Et garrulorum figna verborum dares,
Ifaac fuiffe parvulum patri unicum :
Qui cum immolandus aram & enfem cerneret,

Ultro facranti colla prbuerit feni.


751

Narravi & illud nobile ac memorabile

Certamen, una matre quod feptem editi


Geffere pueri, fed tamen fatis viri:
Hortante eadem matre, in ancipiti exitu
Macchabeorum

Pn & coron, fanguini ut ne parcerent.

exemplum pro
ponit.

Videbat ipfos apparatus funerum

Prfens fuorum, nec movebatur parens,


Ltata quoties aut olivo tridula

Sartago frixum torruiffet puberem,


Dira

A C T A. M A R T Y R U M

32 o

S I N C E R A

Dira aut crepaffet laminarum impreio.


Comam cutemque verticis revulferat
A fronte tortor, nuda teta ut tegmine

Cervicem adufque dehonetaret caput.


Clamabat ille: Patere, gemmis vetiet

Apicem hunc corona regio ex diademate.


Linguam tyrannus amputari jufferat
Uni ex ephebis. Mater ajebat: Satis
Jam parta nobis gloria eft: pars optima
Deo immolatur ecce notri corporis.
771

Digna et fidelis lingua qu fit hoftia.


Interpres animi, enuntiatrix fenfuum,
Cordis minitra, prco operti peoris,
Prima offeratur in facramentum necis,

Et fit redemtrix prima membrorum omnium:


Ducem dicatam mox fequentur cetera.
His Macchabos incitans timulis parens, .

Hoftem fubegit fubjugatum fepties ,


Quot fta natis, tot triumphis inclita :

Me partus unus ut feracem glori,


Mea vita prftet, in tua et fitum manu.
Per hujus alvi fida conceptacula

Per hopitalem menfe bis quino larem,


Si dulce notri peoris netar tibi,
Si molle gremium, grata fi crepundia :
Perfifte, & horam munerum

affere.

Quanam arte nobis vivere intus cperis,


Nihilumque & illud, unde corpus, nefcio;
Novit animator folus & faor tui.

Impendere ipi, cujus ortus munere es:


791

Bene in datorem, quod dedit refuderis.


Talia canente matre, jam ltus puer

Virgas trepentes, & dolorem verberum


Ridebat. Hic tum Cognitor pronuntiat:

Infans recludi
f44r,

Claudatur infans carcere, & tanti mali

Romanus auor torqueatur acrius.


Illum recentes per cicatricum vias
Denuo exarabant, quaque acutum traxerant

Romanus tor
quetur .

Paullo ante ferrum, mox recrudefcentibus

Plagis, apertas perfequebantur notas,


Quos jam fuperbus vior ignavos vocat.
8o1

O non virile robur , o molles manus!

Unam labantis diffipare tam diu


Vos non poteffe fabricam corpuculi!
Vix jam cohret: nec tamen penitus cadit,
Vincens lacertos dexterarum inertium.

Citius cadaver dentibus carpunt canes,


Longeque morfus vulturum efficacior
Ad devorandas carnis offas mortu.

"

Languetis imbelli fame, ac fatifcitis.


Gula et ferina, fed focors edacitas.
8Ir

Ex

S E L E C T A.

E T
8I I

S. Romanus.

321

Exarfit itis turbida ira Judicis,

Seque in fupremam concitat fententiam.


Si te morarum pnitet: finem citum
Subeas liebit, ignibus vorabere
Damnatus, & favilla jam tenuis fies :

Abiens at ille, cum foro abriperent virum


Truces minitri, pone repetans ait:
Apello ab ifta, perfide, ad Chritum meum
Crudelitate, non metu mortis tremens,
821

Sed ut probetur ee mil quod judicas.


Quid differo, inquit ille, utrofque perdere,
Puerum ac magitrum, complices fet impi ?
Gladius recidat vile vix hominis caput

tfterque damna
fgf

Infantis; iftum flamma vindex concremet.

Sit his fub uno fine dipar exitus.


Perventum ad ipum cdis implend locum,
Natum gerebat mater amplexu & finu,

Ut primitivum crederes fetum geri,


Deo offerendum fanti Abelis ferculo,
Letum ex ovili puriorem ceteris.
831

Puerum popofcit carnifex, mater dedit.


Nec immorata et fletibus; tantum ofculum

Imprefit unum. Vale, ait, dulciffime;


Et cum beatus regna Chriti intraveris,
Memento matris, jam patrone ex filio.
Dixit; deinde dum ferit cerviculam

Percuffor enfe, doa mulier pfallere,


Hymnum canebat carminis Davidici .

Pretioa fan&ti mors fub afpeu Dei:


Tuus ille fervus, proles ancill tu.
Talia retexens explicabat pallium,

Manufque tendebat ub iu & fanguine,


Venarum ut undam profluam manantium,

Et palpitantis oris exciperet globum:

Excepit, & caro applicavit peori.


~

Pofibc fufius exponit idem auior qu Romano contigere, ipiuque mortem.


qu omnia apud eum videfis.

A D M O NI I T I O

In martyrium fanti V IN CENT II.


I.
-

Yrannorum impietas,qu in extre jus opus_ita omnibus placuit, ut paullo

mis Ecclei perfecutionibus non pot in Eccleia letum publice fuerit .


minus adverfus Chritianorum codices , quod patet ex Augutini ferm. 275. Volu
quam contra ipfos Martyres fviebat, A ptatem, inquit, interioribus oculis baufimus,

ta, ut vocabant prfidialia, fanti Vincen cum beati Vincentii glorioa Pao legeretur.
tii nobis invidit. Verum id grave damnum Et ferm. prcedenti: Longam lestionem au
ab anonymo autore Chritiano refarcitum divimus ... patienter audiiis, diu fiando

::::::... est,qui retituta Ecclei pace,beati Vincen

audiendo ( tunc in Ecclefia conciones tan

tii Paffionem litteris mandare curavit: cu


::::::"
laudata .
fin

do audiebantur) tamquam Martyri compa


S s

eftis

- 3 zz

A C T A

M A R T Y RI, U M

S I N C E R A

e... eftir. Hanc vero Paffionem quam ibi lau ne, an ifte fermo pro fincere Flgentii fe

nuss balan". dat Augutinus, eam ipam effe qu ad nos

tu habendus fit,

uque pervenit, patet ex fata ipius cum

4. Ex his omnibus nemo non videt, fan .:2 fripta


quatuor Augutini fermonibus collatione, ti Vincentii Paffionem (fic cum Auguti
tempre .

id et cum fermone 274. nov editionis no appellamus) initio fculi quarti, fta

tribuque fequentibus ; qui quidem fer tim pot retitutam Ecclei pacem con
mones in ejudem Martyris natali habiti fcriptam fuiffe quam ex m. fex codici

pot paffionis letionem, nihil aliud viden

bus ad varias editiones collatam ad diem

tur effe quam ipius familiaris qudam ad 22. Januarii Bollandus exhibet, eamdem
que proferimus denuo ad multos alios co
2. Ad id probandum qudam loca fele dices mff exatam : in quibus fere omni
ta ex ipis fermonibus in notulis ad tex bus ita accurate defcripta et, ut vix unius

populum expoitio,

tum apponemus; ed interim nonnulla pro

aut alterius vocul diveritas in eis ha

ferenda funt, in quibus Daciani fvitia , beatur. Paffioni fubjungimus hymnum Pru
Martyris invitus animus, totufque Pa dentii, cujus autoritas, etfi alias iam ve
ffionis fcopus, eodem modo, iidemque f neranda, in hac tamen parte ob locorum

pius verbis, ac in ipfa paffione exponuntur. & temporum viciniam, fingularemque e


De Daciano hc habet ferm. 275. num. jus in hunc beatum Martyrem affetum
2. Voces bujus bominii, otuli, vultus & tur majoris momenti effe debet.

bulentus totius corporis motu indicabant,

quam graviora tormenta fentiret interius ,

festum
5, Mirum et quam brevi temporis in Vincentii
ubique celebre .

tervallo Vincentii fama totum orbem Chri

quam erant qu Martyri infligebat exteriui ftianum pervaferit. Tetatur Augutinus


&c. Et ferm. fequenti num. 3. Per furioas fermone 276. num. 4. jam fuo tempore ,
Daciani voces, per trucei oculos & minaces huius beati Martyris fetum ubique terra

vultus, & totius corporis motus &c. De Vin rum celebratum fuie. Qu, inquit, bo
centio autem fic ibidem loquitur: Putaref die regio, qua ve provincia ulla , quo ufque

quod cum duraret fiamma, non ureret. & eo vel Romanum imperium, vel Chritianum no
dem ferm. 274. num. 2. Quanto illa erant men extenditur, natalem non gaudet celebra
truculentiora & exquiitiora tormenta , tanto re Vincentii ? Hinc mirum non et, quod
magis tortus de torquente triumphabat &c. Et ipius memoria tam in Grcorum Meno
num. 1. Tanta pana erat in membris , tanta logiis quam in Martyrologiis Latinorum
fecuritat in verbis &c. qu fere repetit fer. celebretur, die fcilicet 22. menis Janua

fequenti num. 2. Quid vero Paffio conti rii : quo die, & quidem anno Chriti
neret, exponit his verbis ferm. 274. Cum CCCIV. ejus martyrium accidiffe exiti
Pao legeretur, erat videre inviiam Marty mamus. Ceterum prter Augutinum a
ris animam contra infidias antiqui hofiii , con lii etiam Patres & fcriptores ecclefiaftici

tra fvitiam impii judicis, contra dolores mor fantum Vincentium paffim laudarunt, ni
talii carnis .... Quas voces audierit , qua red mirum fantus Paulinus Poemate 27. no

diderit, qu tormenta devicerit, decurfa lefio v edit. Gregorius Turonenfis lib. 3. Hi


declaravit , & nobis tamquam in conpe7u quae tori Francorum cap. 29. ubi de fanti
Martyris tunica, & lib. 1. de gloria Mar
gefa funt pofuit. Hc in pecimen fatis,
3. Prter quatuor laudatos fermones , tyrum cap, 9o. &c. Fortunatus lib. 8. Car
quintum habuit idem Augutinus in natali mine 4. Autor vit S. Clari apud Bol
fanti Vincentii, in quo nonnulla de ejuf landum die 1. Januarii, fantus Bernar
dem Martyris laudibus habet , Is eft fer dus fermone 66. parvorum, & alii paffim
mo 4. qui de Jacob & Efau infcribitur . autores, quos videfis apud Tamayum Sa
omitto autem fermonem in veteri editio lazar in Martyrologio Hipanico. His ad
ne 13. de fantis cum in nova editione in jungendi funt Hipanici Patres in Miffali

Appendicem veluti fuppofititius rejectus Muzarabum', & Africani in Kalendario


fit, & eruditus Quenelius eum quoque fan Carthaginenfi fpius laudato. Ejus etiam
o Leoni Pap abjudicaverit, cui in ple memoria occurrit in laterculo Polemii
rifque mff codicibus tribuitur. qui qui Sylvii tempore Theodofii & Valentiniani
dem nihil aliud et, quam totius paffionis Imp. fcripto, uti monet Bollandus in pr
fanti Vincentii compendium. Tandem fat. ad tomum 1. Januarii cap. 4. . 3. in

proferri poffet fermo 1x, fancti Fulgentii quo quidem Gentilium pleraque feta &
in nova editione, nifi is ipe effet qui inter Imperatorum, at Martyrum pauca indi
finceros Augutini 276. numeratur. quod cantur; nempe Vincentii,
mirum et ab itius Patris operum nov Laurentii, Hyppoliti & Stephani marty
editionis concinnatore non fuiffe animad rum, Depoitio Apotolorum Petri & Pau

verfum: quamvis dubitaverit in Prfatio li, cum aliquot Chriti Salvatoris fole
Imnlta

E T

S E L E C T A.

S. Vincentius.

323

mnitatibus. Porro Vincentius, de quo fanti Vincentii fetivitas tempore Sigif


hic agimus, diftinguendus et ab alio Vin mundi Burgundionum regis, ut patet ex
centio itidem Levita & Martyre, qui A fanti Aviti epitola 7o. ad eumdem re
genni in Aquitania paffus eft, ut patet ex gem. In ejudem Martyris bafilica habita
Gregorio Turonenfi lib. 7. Hitori capi eft fynodus Cabilonenfis fub Clodoveo II.
te 35. & lib. I. de gloria Martyrum cap. ut ex ipius fynodi prfatione patet. Fa
1 o 5 de quo etiam Fortunatus lib. 1. Carm. tendum tamen eft Vincentium martyrem
8. & 9. A nonnullis etiam male confun Aginenfem olim Ecclei Cabilonenis fui
ditur nofter Vincentius cum altero Vin

fe patronum, quo tandem fere prtermif

centio, qui fub eadem perfecutione & eo fo, Cfar-Augutenfis memoria prvaluit.
dem Daciano Pride cum fororibus fuis Plures item abbatias celebres prtermit

virginibus Sabina & Chrifteta martyrium to, qu fanti Vincentii nomine & patro
Abul comfummavit. Sed & alii paffim cinio gloriantur, inter quas certe eminet

occurrunt Martyres fub Vincentii nomine, nobiliimum notrum fanti Germani a


de quibus fufius agere non et notri infti Pratis monafterium, quod fub fantiffimi
hujus Martyris nomine a Childeberto I.

I ll T1 .

6. At omittere non licet multas, & Francorum rege, agente beato Germano

saac, s. r.

una ditate- quidem illuftres eccleias, in notra Galli Parifiorum epicopo , conditum eft. De
fub fanti Vincentii nomine Deo confecra ejudem fanti Martyris reliquiis & variis
tas effe. Ex iis quatuor eccleia Cathe translationibus plura vide in tomo 5. A
drales recenentur, Cabilonentis fcilicet, torum fanorum Ordinis motri Benedi
Matifconenis , Maclovienfis & Vivarien tini, & apud Bollandianos ad diem 22.
fis. Jam folemnis erat apud Cabilonenfes Januarii.

"

Anno Christi

Santi V I N C E N T I I Levit.

3C4

Ex compluribus codd. mf. editis.


ive .I
tempore marty

Robabile fatis ,te ad gloriam vas eletionis futurum, gemina fcien


V I N C E N T II martyris, tia fub beato V A L E R I O Cfarau

fii non feripta,

quod de fcriptis paffionis ipius getis guft civitatis antitite efficaciffime


titulum invidit inimicus. Unde red

claruit ; a quo etiam fa n&titate infi

dimus fide plena relationem getorum, gnis diaconii arcem fufc epit. Et quo-::
qu litterarum apicibus annotari Ju niam idem Epifcopus irnpeditioris lin-".
dex non immerito noluit, quia vi gu fuiffe dignofcitur., tradito dotri
n miniterio venera,bili Vincentio,

tum e erubefcebat audiri . Natura

lis fiquidem providentia et male er ipe orationi & divin contemplatio


rantium, auferre de medio tetimo ni fedulus infiftebat. At vero memo

nium probitatis. Sed ' quoniam no ratus Archidiaconus; **vices fpe Pon
bilem Martyris triumphum notiti fi tificis diligenter & opportune exeque
delium tradere diponimus, dignum batur.
II. Cum igitur: apud civitatem C- vm... p.
eft ut & generis ipius nobilitas brevi
hi-e", ter intimetur. Extitit enim patre Euti faraugutam, ut multorum, finceritas :" "
cio * progenitus, qui fuit Agreffi no & fignata veritat is verba tetantur, Da
biliffimi Confulis filius : mater vero ciano cuidam Prfidi genti li & facrile
ejus Enola, ex Ofca " urbe nofcitur go a dominis &. principibu is fuis, Dio
procreata. qui a pueritia tudiis litte cletiano videlicet & Maximiano, f

rarum traditus, uperna providente viendi in Chritianos forte occafio ce


clementia, qu fibi eum prvidebat cidiffet, & ei oblatranti | profan cru
deli
1 Hc ufque ad , Cum igitur in 1. mf. Colbert. non haben
tul I
-

2. Sic fere omnes mff. Bolland. Eutychio. Duo codd. Colber

Epifcopus olim Tarraconenfi, nunc Cfarau gustano Archiepifcop


fuffragatur. Aliae urbes ia his Astis memo

rat notiffim funt .

De Archidiaconorum antiquitate & p rrogativis ecclefiafti

tin. optim nota Eutycio.


3 Bolland. cum aliquot mff Agrefti .

cis vide Thomaffinum P. r. Difciplin eccl efiatic lib. 2. cap. 17


edit. Latin . Archidiaconi Carthaginienis, oc caione Catiliani, memi

4 Tres occurrunt hujus nominis urbes in Hipanja . Cele


brior qu hic defignatur, civitas et Arragoni, vnlgo Hueca, cujus

nit Optatus Milevitanus .


6 al. mff forte.

Ss 2

3 24

A C T A. M A R T Y R U M

S I N C E R A

delitatis rabies adfpiraffet ; Epifcopos qui Religionis hujus cerneris effe E


ac Presbyteros , ceterofque facri Ordi
nis minitros , fpiritu nequiti exagi
tatus, rapi prcepit . Protinus ergo
Valerius epicopus, & Vincentius ar

decor commendat gratiffim juventu

chidiaconus fidei foliditate &

tis. Itaque veftr definitionis fenten

fru

pifcopus, viderint non fprevife; Sed


& tu Vincenti, verbis meis falubriter

obaudi, quem & nobilitas generis, &

endi vi&toria fubnixi, in confeionem tiam in commune edicite, ut aut con


Deitatis alacriter cucurrerunt, tanto fe fentientes honoribus amplificemini,aut

liciores fe futuros effe credentes, quan contemnentes tormentorum fuppliciis


to acriora tyranni fupplicia pia longa fubdamini.
-

nimitate certaffent evincere. Unde cer

IV. Cumque reticeret Epifcopus, e

taminis ac pnarum dilatio, remunera rat enim mir implicitatis & innocen
ti; eruditus fcientia, fed, ut pr
III. At Dacianus judex Sanos Dei mifimus, impeditioris lingu ; ait Vin

tionis eis videbatur diminutio.


JVale wtas.

primo Valentiam fub carcerali cuto centius: si jubes, Pater, reponis judi-:
dia & famis miferia ac catenarum tri
cem aggrediar. Et beatus Valerius :

dore pertrahi prcepit, ut eos vexa ,, Dudum, fili cariffime, divini verbi
tione itineris frangeret , & facilius tibi curam commiferam: fed & nunc

fubigeret injuria, quos videbat non pro fide pro qua aditamus 7, ref
poffe uperari de pna. qui cum ma ' pona committo. Tunc Vincentius,
nibus & cervicibus immenfa ferri pon ,, cujus mens tota jam erat coron.
dera futinerent, & per omnes artus concia , converfus ad Dacianum :
jam tunc mortis fupplicia paterentur Halenus, inquit, habitus a te fermo de
cumque jam defeciffe eos crederet ju neganda fide peroravit: ed nefariam

gi injuria, & tam diu a publica con apud Chritianorum prudentiam ee co


veratione fecluos, nec corpore prva gnoce, deitatis cultum abnegando ali
lere nec fpritu : timens ne fviti u quatenus blaphemare. Et ne te longius
damna pateretur, produci juffit e car protrabam: Profitemur nos Chritian
cere, notens eos ante tormenta vitam religionis ee cultores, & unius ac veri
finire . quibus proponebat quod nec Dei permanentis in fcula, famulos
mortuis parceret, fi deorum fuorum teftes *. In ejus nomine contra exquiita
culturam fufcipere renuiflent. Hinc calliditatis tu argumenta piritualia Prud. 9. 15.&.

pavefastus ad confpeum eorum, quod contanter arma pugnaturi accipimus,


integri corpore & viribus effent, & in minas tuas & upplicia non metuentes ;
ter upplicia fortiores, ait fuis: Ut quid ed potius mortem pro veritate libentif.
iftis largiori paftu indulfiftis & potu ? fime ampleienter. Suppliciis enim tuis
TMirabatur enim furore ccus .
erudimur ad coronam, morte deducimur

res effe , quos Deus paverat. Et mox ad vitam. Serviat proinde diabolice

converfus ad Epifcopum : Quid agis, crudelitati moritura caro in pnis, quo


inquit, tu Valeri? quid ub nomin re niam bomo interior fidem intemeratam
ligionis contra principes facis? Nefcis fuo fervabit auiori. Ille etenim venena
, p.o. . . quia qui regalia decreta pernunt, de tiimus ferpens & infatiabilis bomicida
terrogat.

vita periclitantur? Jufferunt domini cbriffianam innocentiam tormentis &


orbis & principes, ut diis libamina per mortibus vos cogit appetere, qui paradi

folvatis ; nolentes dignitatem veteris fi felicitatem primis invidens bomini

cultur novis & inauditis legibus pro bus, immortalitatis poliatos dignitate
fanari . Urade quod monemus obfe morti mierabiliter fubdidit ac ubtra

quenter attende: quatenus tuo exemplo vit. Ipe malignitatis aftu idola pro Deo

inferiores facile fucipiant, quod te , coli intituits dolens illuc bominem poe
-

z al. mff .gama".

obedien

ET S E L E C T A.

s. Vincentius;

325

obediendo redire, unde ipe uperbiendo fuos diabolus vexabat, & vere, quos
nofcitur corruie. Ifte et , quem cum
fatellitibus
fuis a corporibus
di
vina invocatione
ejicimus ; humanis
cui vos ub
vani/fimis figmentis ritum profani cul

in potetate habebat. Ait ergo Vin


centius: Quid dicis Daciane ? Ecce jam
de apparitoribus tuis vindicor, ultionem
mihi in pna ipe feciti. Summa au

tus exolvitis , & nova dementia Crea

tem voce miniter diaboli rabidiores

tori creaturam prfertis . Exarfit er


go diabolus adverus Chritianam fi
dem : & dum contemni e ac depici vi
det, ingemuit.
Valerius in exfi
V. Jamque pr ira pne extra fe

coepit intonare fermones, tridore den

pofitus Dacianus prfes dixit : Amo


vete hinc Epifcopum itum . Jutum
eft enim fubire eum exfilium, quoniam
imperiale contemfit edistum. Rebel

ra pendet, victa defecit . Expalluit


torquentium vultus, fortium robur e
marcuit, fudorum rivis liquefcentia
membra tabuerunt : anhelum petus

|-

|
$

lium mittifur.

.rs

tium frendere; & dum Dei Martyrem

lacerat, fe potius ipe laniare. tandem


ceffavere torti carnifices; & defatigata

liorum manus, dum per Sancti late

lem vero, qui in contumeliam publi feffis intremuit, ut putares eos potius
cam venit , gravioribus exhibete tor in tormentis fan&ti Martyris torqueri.
mentis. Animofitati enim ejus video Exfanguis & ipe Dacianus, peore

inferenda effe majora fupplicia : quia trementi, torvis & minacibus oculis ;
quicquid fibi acceffurum et pro poena, clamare militibus cpit: Quid agitis ?
ipe prfumit ad gloriam. Applicate Non enim agnofco manus vetras. Ho
eum ad equuleum : membris diftendi micidas pertinaciter obfiftentes fpe
r-rata, ri-te, & toto corpore diffipate. Hanc poe vicitis, parricidarum magorumque fi

nam ante ipfa tormenta futineat. In lentia alta rupiftis; arcana quoque ip

ter hc Dacianus pres ait: Quid di

::

h. 4

fa adulterorum vobis incumbentibus

cis Vincenti? vel ubi confpicis tuum patefaa funt; & quiquis pro confef
jam miferabile corpus? At ille Dei pr fione fui reatus mori timebat, in mor
fentia roboratus, alacri vultu repon tem fua confeione perdutus eft. Hodit : Hoc et quod emper optavi " , boc die, inquam, o milites Principum meoeft quod votis omnibus exquiivi. Nemo rum, quod in contumeliam Imperato
mihi amicior, nec familiarior fuit . Tu rum notrorum dicitur non poffumus
folus meis maxime votis concordas. Ecce cohibere, ut vel pro folo notro pudo
jam in fublime agor, & ipos principes re taceatur; & qui alteros in confeffio
tuos, faculo altior depicio. Nolo gloriam nem mortis fu coegimus, huic filen
meam minuas, nec damna inferas lau tium pro notra contumelia nequimus

i .

di. Paratus eft Dei fervus ad omnia pro imperare. Sed vos continete paulli

Salvatoris nomine uffinenda. Infarge fper * dexteras, vires refumite, ut im-:::" + s;


ergo , & toto malignitatis tu piritu probum hoftem innovatus miles ad poe
.
tormentis applia
debacchare. Videbis me Dei virtute plus nam durius coerceat. Rimetur acrioratur.
: - Prud. . 23.
poe dum torqueor, quam pois ipe qui ungula intima cotarum, & dolor intorques. Crudelitate, qua piras prfia teriora penetrans, gemitum reddere fa
&c.

|-

bis mihi gloriam, cum inter graviora ciat, non contemtum . Tunc denuo
fuppliciorum meorum exitia vinceris : un fubridens Vincentius diaconus dixit:
de ego jam fingulariter gaudeo, quia Hoc et fane quod legitur, quia videntes:"
dum patior vindicabor. Clamare Da non videbunt, & audientes non intelli
cianus coepit, & in tortores ac carnifi ent. Dominum enim Chritum confiteor,
ces fuos virgis ac futibus amplius de filium altiimi Patris, unici unicum,
fvire. Sicque fano a poena paullulum ipum cum Patre Spiritu fanio, unum
tuto, & de Dei auxilio fecuro, prius folum Deum ee profiteor. Quia ergo
quae
3 Augut, ferm. 277. nam. 8. Nata nobis occaio est ... ex pastone Martyris, a quo Aie vidimas & mirati fumas, crpus inter torment, contemmi,
*,
|

3 26

A C T A

M A R T *Y R U M

S I N C E R A

qu vera funt fateor, negare me ae feratur hic ad legitimam qutionem,


ris. Plane debes torquere fi mentiar, ac percurrat moletiora tormenta: &

fique deos principes tuos dicam. Sed tor fi tam diu anima durare potet, inter
que diutius confitentem, nec a mea ob fupplicia vel membra deficiant: vince
fecro pna celler: ut vel fie pois proba re me ite non potet dum vivit . Vin

tam , licet acrilego piritu tuo, fupi centius repondens; o felicem me! in
rare veritatem, ejuque me inuperabi. quit. Ift min tu ad laudem & glo

Novis

afeitur

fornierfis,

lem agnocere confeorem : Nam quos riam mihi funt, terror aperior, cu
jubes deos confiteri, idola funt lignea mulatior beatitudo. Quod ergo iraci te
lapidea. Tu illorum teftis, tuque mor putas gravius, modo melius incipis mi
* prud. 4.4. tuorum fias mortuus Pontifex *. Ego uni fereri. Hinc ex equuleo affumtus Le
& vivo Jacrifico Deo, qui efi benediius vita Vincentius, atque ad ignis patibu
in fcula .
lum raptus tortores fuos pne ipe pr
VI. At nimia Prfes fervens infa veniens, moras carnificum arguendo,
nia, totaque facie humanitatis everfa, ad pnam alacriter properabat. Jam

folam in corpus beati martyris aciem enim truculentus miniter proferri le


luminum, venenumque peftiferorum tum * cum ferreis jufferat cotis, &
fundebat oculorum, profluentem non addita fubter carbonum congerie exu
jam a folis lateribus, fed a toto cor rendum Dei Martyrem applicare. In
pore fanguinem cernens. Erant enim trepidus itaque Dei athleta candentis
vifcerum interna patefaa. nam jun ferri machinam ultro confcendit: tor
turas e compagibus diveritas tormen quetur, flagellatur, exuritur, & di
torum feparaverat. Nihil erat unde ftentus membris crefcit ad pnam.
jam fuis poffet irafci; fed quod vince Inferitur quoque peori, & membris
batur jam & ipe mirabatur. Ait au deprea aperitas laminarum, & de
Frustra a tyran
na tentatur ,

tem: Miferere tui Vincenti. Ne flo

currente inter ipfas candentis ferri a

rem perdas nunc primum vernantis


tatis, & in primis annis poitus vitam
tibi minuas longiorem. Parce fuppli
ciis tuis, ut vel fero qu uperfunt for
menta lucreris. At ille Spiritu fano

cies liquore, tridens flamma arvina


repergitur, vulnera vulneribus infli

* Prud. 4.52.

guntur; tormentis tormenta defviunt.

falis ignibus fparfi crepitantes minu


ti per membra diffiliunt: & jam non

repletus ait: Oviroa diaboli lingua quid ad artus tantum, ed ad ipfa vifcerum
in me non facias, qui Deum & Domi abdita fuppliciorum tela jaciuntur. Et
num notrum tentare voluiti? Non timeo quoniam integri corporis pars nulla fu

fupplicia qucumque iratus impegerir. pererat; qu primum fuerat plaga il


Hoc magis formidini efi, quod fingis te lata, jam & ipa renovatur. Manet Dei
velle miereri. Percurrant denique omnes fervus immotus, & eretis in clum

pn: fi quid prftigiarum, fi quid luminibus Dominum precabatur.


tu artis perver, fi quid malignitatis VIII. Interea Dacianus de Vincen
Pnd. ; viribus potueris, exere *. Debes enim tio beatiffimo non ree follicitus, re
dulcem ub amariimo veneno fidem &
fortitudinem ab animo experiri Cbritia
no. Prtat quippe tolerantiam fortitu.
dinis, qui fuis in Evangelio loquitur:

currentibus militibus fuis, quid ageret,


quid diceret, inquirebat. Renuntiatur
ab afflitis, & pr labore pne m
rentibus, percurriffe illum univerfa

nua. Nolite timere eos qui occidunt corpus, fupplicia hilari vultu, piritu fortiore; &
anim autem non babent quid faciant. pertinaci magis eum profeione quam

Nihil ergo de uppliciis minuas, ut in cperat Chritum Dominum confiteri.


Heu, ait Dacianus, vincimur. Sed hoc
omnibus te vitum ee fatearis
VII. Pothc Dacianus dixit: Tranf. folum de fuppliciis upereft, fi fleti
perti
9 Augutin. ferm. 274. Magnum Jpeliaculum fpestavimus oculis fi vitit n fnis, vicit in eonfeione. &,
-

dei 3 Martyrem
y
fanstum Vincentium bique vincentem , Vicit in verbis
-

::

rfaf{r^2

E T

S E L E C T A.

pertinacia non potet, vel femper du


ret in pna; piritus qui coerceri non
potet puniatur. Qurite, inquit, lo
* Prud. 5. 61. cum tenebrofum * & opprefum ur
gente tectura ab omni publica luce fe
poitum, perpetuaque note damna

S. Vincentius .

327

Dantur hinc laudes Deo, & refonante

organo vocis angelic modulata fua


vitas procul diffunditur. Turbati ve

ro fubito expavere cutodes : & ut ve


hementi tupore attoniti, certius de
miraculo explorare contendunt. Clau

tum reatui ejus peculiarem, extra vi fas fores adeunt, & introfpicientes per
delicet carceres carcerem. Ibi frag rimas deitatis minitros fiderea venu

menta tetarum exaperata paffim con

tate corufcare cernebant: antrum tar

gerite: ut quicquid jacentis corporis . tareum tenebris pridem horribile im


male incila fratura tetigerit, illimatis menfa luce plendere, tetarum aculeos
infigat aculeis, & ipa converfio late multipliciter florere, fanumque Dei
rum innovetur ad pnam: ut id fci Martyrem folutis cuntis nexibus de
licet quod commutatis artubus mem ambulantem pfallere. Qui mox divino cania bra qurunt evadere, femper offendant, terrore atque repeu compuncti reli
Divaricatis prterea & diftentis cruri o gentilitatis errore Chritian Reli
bus, ligno pedes ejus conftringite: qua gioni fideliter fefe dedere, cupientes
tenus difcifis poena artubus rebellis jam mutata devotionis fu obequia ei
principum expiret. Inde claufum relin impendere, in cujus ante fuerant nece
quite in tenebris; ne oculis quidem re graffati. Venerat & multitudo vicina

fpiret ad lucem. Nullus ibi hominum fidelium, dudum de ipius mta fup
relinquatur, ne vel confortio alicujus pliciis,fed jam de conceffa clitus glo
fermonis animetur. Claufa & oberata

ria alacris. quibus beatus Vincentius


fint omnia: folliciti tantum eftote, ut dixit: Nolite timere; laudeque Dei con
quando defecerit nuntietur. Implent temnendas nolite putare ; immo propere
fine mora minitri quod Judex prce irrumpite, folatia angelico obequio

perat, & Dei athletam fortiffimum hor minitrata oculis baurite fecuri. Ubi re

Qui eelitus
haf4ftir .

rendo recludunt ergaftulo . Sed cum liqueratis tenebras, gaudete lucem ; &
prima quies festos artus cutodum fomno qwem ingemicere in Juppliciis credeba
vincente laxaffet, quod Dacianus pro tis, in laudes veri Dei exultare gaude
pna graviffim mortis intulerat, di te. Laxata funt vincula: crevere vires,
vinitus commutatur in gloriam. Car corpus firamenta mollia refecerunt. Mi
ceris illius nox ternam accipit lucem, ramini potius, & veris afferite prco
flagrant cerei ultra folis fulgorem ra niis Chritum in fervis fuis emper effe
diantes, laxatumque ligni robur diffi vitorem . Renuntietur ergo Daciano,
luit, ac tetarum afperitas fit florum re qua perfruor luce . Commentetur , f
dolentium jocunditas & mollities. qui valet, aliquid, & addat ad gloriam
bus invitiffimus Dei athleta refetus, meam, de laudis titulo nihil defraudans,

pfalmum Deo & hymnum dicens, l fed exercens quicquid adhuc furor bac
tus exultat. Sicque folitudo horribilis chantis invenerit. fiquidem folam illius
angelorum relevatur frequentia: quo mifericordiam timeo, ne videatur velle
rum caterva vallatus Martyr egregius, ignocere.
venerando fovebatur obequio, & mul

IX. Ad hanc renuntiationem exfan

cebatur alloquio. Agnoce inquiunt, guis & trepidus Dacianus in hc ver


,, o Vincenti invitiffime, pro cujus no ba prorupit: Et quid amplius faciemus? is ni aen.
mine fideliter decertafti, ipe tibi re viti fumus. Referatur itaque ad le
tus obit.

vera coronam prparatam fervat in ulum * corpus, tramentifque mollio- : pmd.gs,


cletibus, qui te vitorem fecit effe ribus foveatur. Nolo enim gloriofio

in pnis. Eto igitur jam fecurus de rem facere, fi inter tormenta defecerit.
prmio, quia mox depoito carnis o Indulta pauxillum.requies attrita poe
nere, notro addendus eris collegio. nis membra refoveat, & obduo in
I CA

328

A C T A

M A R T Y R U M

cicatricem hiatu vulnerum, denuo no

S I N C E R A

impetu eminus fugaret, advenientem

vis & exquiitis fuppliciis, innovatus fubito immanem lupum in curfu etiam
& ipe fubdatur. Verum Daciano ina non fegni abegit a corpore. At ille re
niter tratante de fupplicio, Chritus flexa cervice in adpetum facri cor
clementer difponit de prmio. Dela poris tupefactus hrebat, & , ut cre
tus namque Dei Martyr ad leulum, dimus, cutodiam mirabatur angeli

ac piis fan&torum manibus in trati cam.Reddita nunc nobis et antiquita


mollitie repoitus, mox pretioam re tis hitoria per avem imilem. nam qui
folutus in mortem clo piritum red ante Eli pleno ore cibos detulerat,
didit. Videres circumtantium

fre . nunc fano Vincentio martyri jufla mi

uentiam fanti vetigia certatim de nitrat obequia.


XI. Territus ad hc Dacianus nun
ofculando prolambere, vulnera totius
laceri corporis pia curiofitate palpare, tio dixit: Puto quia jam nec mortuum
fanguinem linteis excipere, facra ve vincam. Cum enim eum acrius f
neratione poteris profuturum.
viens perfequor, gloriofiorem mea f
X. Cognito igitur abfceffu ejus, vitia facio. Sed fi confumi in terra

jam vitus atque confufus Dacianus non potuit, demergatur in pelagus,


dixit: Si non potui fuperare viventem, ne erubefcamus quotidie fub oculis o

puniam vel defunctum. Non et pi

mnium. Vioriam ejus vel maria ce

ritus qui repugnet, non et anima qu


vincere contendat; cum vacuo corpo
re nullum et certamen. In exfangues
artus corporis detituti novis fuppliciis

labunt . Infuatur, inquit, complici


tum cadaver in culeo paricid ; bre

vique fifcell impofitum, ubi naut


fpatia longiora procefierint,altioris fali

debacchabor ": fatiabor nunc de p flutibus imprimatur: quatenus cilicet


na, eti mihi non potuit provenire vi impati pifces fi quid fuperet lacero
care fri, i oria. Projicite, inquit, illum in aper corpori, vel lambendo confumant,
jeftum mire fer
44

tum campum, nullo defendente ob aut belluino laceretur ore, quem lenti
:rutra in mare
taculo : ut cadaver exanime epultu tudo non attigit betialis. Fidus pr- dejirittur.

r carens honore, a feris & avibus pe terea minifter molam haud parvi pon
nitus confumtum non compareat; ne deris annetere non negligat, ne forte
forte Chritiani ejus tollentes reliquias, unda mobili ad peregrina cadaver de
Martyris ibi vindicent dignitatem . veum litora, negatam affequatur ali

Expoitum ergo ad fupplicia fine teg quatenus epulturam. quin potius re


mine venerabile corpus, angelicis rur ciprocatum flutibus & ad fcopulos fre
fum excubiis & obequiis honoratur. quenter illifum difpereat, ut nec mor
Non illud aliqua hominum, qu for tuus inter faxa quiefcat. Ecce quid a
te corrumpi potuiffet, manus fervabat: gis fviffime Daciane. Facis & in alio

non ipla licet pia Sanctorum mifera elemento Martyrem notrum effe glo:
tio, qu ibi tantum proveniffe Mar riofum. Ergo, ut juffum fuerat, jufti
tyrem in commune gaudebat. Et pu cadaver infuitur, & cervice tenus con
to ob hoc divino intinu humana ne tipatum duris ad molam funibus coar
gata effe obequia, ut divina non de tatur. Tunc quidam Eumorphius, ho
effe aliquatenus videretur cutodia. mo profan mentis & facrilegi fpiritus,
Corvus itaque, avis lenta & pigerri qui in hoc Daciano funetum promife
ma, haud procul refidens, quai tetra rat obequium, collestis ex urbe nau
fui pecie lugentis habitum demon ticis viris, infandum fcelus infiftebat
ftrans, cum adventantes aves reliquas peragere; & fao agmine navem con
ac pernicibus metuendas alis quodam cendens, promiffo fidelis in crimine,
focios
to Augustin. ferm. 277. n. 6. Prefes ille Dacianus nihil in corde fem

De corpre ejus, Eceleste prefita e/ confolationis memoria . & paullo

tiebat, quando in nihil entiens cadaver feviebat.... Fecit tamen quic

ante : Ejus fuit cadaver invistum

gnia potuit, fecit iratas. Vid. Prud. y. 377. & eqq.

mismm futeravit (9 mortuus Ge".

si Fefellit Deus Prfidem ; nam tete Augut. ferm. 277. n. 1.

Dominum confeus est vivus ; ia

E T

S E L E C T A.

S. Vincentius.

329

focios fpatia longa atque diffufa hor hibere parat obequium, commonita
tabatur tranfmittere . quod incitati in fomnis qudam vidua , nomine

naut implere non differunt. At ubi Ionica , tate & fantitate pleniffi
eorunn oculis montium funt ubdu

ma, vera figna quiecentis corporis ac

ta cacumina, lituque omne evanuit, cepit : cilicet ubi illud reciproca Corpus Martyre
timentes ne forte ad aliam provin tum flutibus mollis arena tumulave- teriant in: .
ciam deportarentur in medium ma rat, & elementi ipius prolambente'
ris" injeum flutibus impreferunt. congerie ad honorem fepultur fa
|-

|-

f4772

Et redeuntes ad Dacianum hilares , mulando fervierat. Quam viionem

quafi fuo Prfidi prima gaudia repor non ignorans divinitus fibi effe mani
tarent, plauu diffono pertrepebant, fetatam, pluribus Chritian religio
nautica vociferantes lacivia , fubtra nis clam innotefcere tuduit, & ut ad
tum effe ab oculis omnium Vincen

negotium ibi clitus oftenfum una


tium: & ob hoc, quai primi nuntii pergerent, follerter eos exhortari cu
magis prcipites, fumma cum celerita ravit . Venit ergo ad locum: & qua
te fetinabant redire . Sed illos Da fi relegens certa oculis figna, in curvo
ciai fortiffimos remiges , Dei ma litore expedita intentione dirigitur.

nu gubernante", beati Martyris cor Mox beati Vincentii corpus inter ipa
pus prvenerat, & quod altioris fa foli aquarumque commercia repe
li credebatur profundo teneri , jam riunt, quem divina miracula, pro

ad portum ibi venerat quiecendi ; fu fantitatis merito, & terris clari


ante quodammodo honorem repe ficaverant & pelago. Itaque propter
riens epultur, quam nuntiari potuif gentilitium furorem, non valentes eum

fet expoitum: ut divinis clarecenti digno venerationis tumulare cultu ,


bus miraculis, Chriti miles poft mor ad quamdam parvulam detulerunt ba
tem quoque oftenderetur invitus ", filicam fepeliendum. Tandem autem Cum honore fe

quem nec upplicia vincere, nec ma ceffante perfidorum crudelitate, ac fi- "l".
ria quiverant aborbere. In die enim delium crefcente , devotione beatiffi
fui certaminis non et a pio Domi mus Martyr ad fepultur honorificen
no detitutus, quia dedit illi caput tiam inde levatus, digna cum reve
antiqui ferpentis conterere, dum fi rentia deportatur 7, & fub facro al
deliter tuduit in mandatis ejus de tari extra muros ejudem civitatis Va

lenti ad quietem reponitur; ubi me

CCI ta TC .

XII. Interea fantus Martyr quem ritis ipius divina multipliciter pr


dam virum in ectai conveniens, fe ftantur beneficia ad laudem & glo
deportatum ad litus indicat, locum riam nominis C H R IST I, qui cum
que in quo jacebat, demonitrat. Qui Patre & Spiritu Sano vivit & regnat es rol,,.
de viione aliquantulum hfitans, dum D E US , per infinita fcula fculo
tardius tanto funeri monftratum ex rum, Ameh .
|

I 2,

Augutin.

ferm. 274. . .Quando caro ejus . . . . navicula

mitte,

batur in mare, tacite dicebat re.

1 3 Augutin. ferm. 276. num. 4. Quod vero tanta cura fervavit


Dominus Martyris corpus . . . . Mortuus maria tranfnaravit. Ipe inter
zndas gubernavit extinstum , qui inter ungulas animum donavit invitium.

Vid. Prud. V. 5oo. & eqq.


14 Augutin. ferm. 274. Visit exustus ignibus, vicit immerfui fu
thibu .

I 5 Mulieris nomen in nullo fere codd. mf. expreum ha

betur. In uno Colbert, dicitur Ionice, in altero Ionica, ut in

editis ,

I 6 Augutinus fermon. 275. num. 3. Ille qui rexit eerde eer


tantium, nec corpora deferit mortuorum . Velut de bujus ipius beati
Vincentii eorpore preclariimum miraculum exhibuit, ut id quod inimi

eas omnino non apparere cupierat, fategerat, fecerat, tam preenti nu


tu divino proderetur, & religioius bumandum, venerandumque demon
firaretur &c.

17 Id paullo pot martyrii tempus contigie patet ex his


Prudentii verfibus. Sed mox fubafiis hostibus , Jam pace justis re.
dita, Altar quatem debitam Gre,

T t

HT M.

330

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

hirm nu i a v re L 1 i P r v D E N T I 1
De Santi V IN C E N T I I martyrio.
lib, Hymno 5.

Austoris oratio,

B: Martyr, profpera
Diem triumphalem tuum,

Quo fanguinis merces tibi


Corona, VINCENTI datur.
2.

Hic te ex tenebris fculi

Tortore vio & judice,


Evexit ad clum dies,

Chritoque ovantem reddidit.


3 Nunc angelorum particeps
Conlucis inigni ftola,
Quam teftis indomabilis

:" "

Jus hoc deorum & Principum


Violare verbis afperis?
1 2 Jus & facratum publicum,
-

Cui cedit humanum genus ?


Nec te juvent fervid

Inflans periculum permovet?


I 3 Hoc namque decretum cape:
Aut ara thure & cfpite
Precanda jam nunc et tibi,

Aut mors luenda et fanguine.


I 4 Repondit ille altrinecus:

Rivis cruoris laveras.

Age ergo, quidquid virium,

Cum te fatelles idoli


Prcinctus atris legibus,

Quidquid potetas tibi et,

Litare divis gentium


Ferro & catenis cogeret.

I4
Minas temnit,

Palam reluior, exere.

I 5 Vox nofira quae fit, accipe.


Eft Chritus & Pater Deus :

15

Chritus Deas. -

Ac verba primum mollia


Suadendo blande effuderat;

Captator ut vitulum lupus


Rapturus alludit prius.

I 6 Tormenta, carcer, ungule,

Rex, inquit, orbis maximus


Qui fceptra getat Romula,

Atque ipa paenarum ultima,


Mors Chritianis ludus eft.
17 O vefira inanis vanitas,

Servire fanxit omnia


Prifcis deorum cultibus.

Vos Nazareni affiftite;

Rudemque ritum fpernite:


Hc faxa, qu Princeps colit,
Placate fumo & vitima.

Exclamat hic Vincentius,

Levita de tribu facra,


Minifter altaris Dei,

Septem ex columnis * laeis:

9 Tibi ifta prfint numina ;


9

Martyris se

Servi bujus ac teftes fumus.


Extorque fi potes fidem.

Tu faxa, tu lignum colas ;

Stridenque flammis lamina.

Scitumque brutum Cfaris!


Condigna vefiris fenibus
Coli jubetis numina.
I 8 Excifa fabrili manu,
Cavis recoia follibus:

Qu voce, qu greu carent,


Immota, cca, elinguia.

I 9 His fumtuoa plendido

Delubra crecunt marmore:


His colla mugientium
Percua taurorum cadunt.

/pania.
T/ 20p/072 720Y/fl

Fias deorum Pontifex.

1 o Nos lucis auiorem Patrem,

nz
|-

Ejuque Chritum

Filium,

Qui folus ac verus D EU s,


Daciane, confitebimur.
I 1 Hic ille jam commotior:

Audefne, non felix, ait,


1 Septem diaconi initio Ecclei elesti unt Aa. s.

2o At Junt & illic piritus.


Sunt, ed magitri cfiminum,

Veftr & falutis aucupes,


Vagi, impotentes, fordidi :
21 Qui vos latentes incitos
*

In omne compellunt nefas ;


Vaftare jutos cdibus,

Plebem piorum carpere.


22 No

E T S E L E C T A. S. Vincentius.
22

23

Norunt & ipf ac fentiunt,


Pollere Chritum & vivere,
Ejuque jamjamque affore
Regnum tremendum perfidis.

34

Clamant * fatentes denique

35

Tot noxiorum mortibus

Agone in ito proficit,


Ars & dolorum vincitur.

Virtute Chriti & nomine


Divique idem dmones.
24

24

26

Prficca rurus ulcera,

His intonantem Martyrem

Judex profanus non tulit.

Dum e cicatrix colligit

Conclamat: Os obtrudite,

Refrigerati fanguinis,

Ne plura jatet improbus.


25

Vocem loquentis claudite,

Manus refulcans diruet.


37 His contra Levites refert:

Raptimque liores date,

Si jam tuorum perpicis

Illos reorum carnibus

Languere virtutem canum:

Patos, manuque exercitos.

Ne impune, ne notris fibi

Age ipe major carnifex ;


Oftende, quo paio queant
Imos receus feindere:
Manus & ipe interfere,

Dis detruendis luferit.

Rivoque ferventes bibe.

Jam faxo, jus prtorium


Conviciator fentiat,

27

28

Tibi ergo foli contumax,

39

Te rere pnam fumere,

Tu porro folus obteras


Romam, Senatum, Cfarem?

Cum membra morti obnoxia

Dilancinata interficis.

Compago donec offium

Eft alter, eft intrinecur,


Violare quem nullus potet :
Liber, quietus, integer,

Divulfa membratim crepet.

Exfors dolorum triftium.

Vintum retortis brachiis

Pot hinc hiulcis itibus


29

4O

4I

Tantis furoris viribus,

Ut per lacunas vulnerum

Vas eft olutum ac fistiile


Quocumque frangendum modo.

Ridebat hc miles Dei,

42

Quin immo nunc enitere

Quod fixa non profundius

Illum fecare ac pleiere,


Qui perfiat intus, qui tuam

Intraret artus ungula.

Calcat, tyranne, infaniam.

Manus cruentas increpans,

Ac jam omne robur fortium

43

Evifcerando ceferat;

Nifufque anhelus folverat


Feffos lacertorum toros.
32 Aft ille tanto ltior,

44

Hunc hunc lacefce, bunc dicute


Inviium & inuperabilem,
Nullis procellis ubditum,
Solique ubje&ium Deo.
Hc fatur, & tridentibus

Omni vacantem nubilo

Laniatur uncis denuo.

Frontem ferenam luminat,

Cui prtor ore fubdolo


Anguina verba exibilat.
Si tanta callum petoris

Te, Chrifte, prfentem videns.


33

Hoc quod laboras perdere

Nudate cotarum abdita,

Jecur reteum palpitet.

31

Erras, cruente, fi meame

Tarpeia calcentur facra?

Surfum ac deorfum extendite,

3o

Sed vos alumni carceris,

Par femper invitum mihi,


Cohibete paullum dexteras,
Refpiret ut laffus vigor.

Pulfi e latebris vicerum,

Tyraunus furit,

33 I

Nil illa vis exercita

Quis vultus ite, pro pudor!

45

Dacianus aebat furens.

Prdurat obtinatio,

Gaudet, renidet, provocat,

Pulvinar ut notrum manu

Tortore tortus acrior.

Abomineris tangere:
46 Sal

2. Hc strophe deeft in mf. S. Michaelis.


3 In monte Tarpeio erat Capitolium arx prcip na Roman fiipertitionis.

2.

332

A C T A

M A R T Y R U M

46 Saltem latentes paginas,


Librofque opertos detege,
Quo fea pravum feminans
Jutis cremetur ignibus.
47
Vincentius re

47

muit tradere fa

His Martyr auditis, ait:

Quem tu, maligne, myticis


Minitaris ignem litteris,

eros libros a

In membra fenfim liquitur.


59 Hc inter immotus manet,
Tamquam dolorum nefcius;
Tenditque in altum lumina:

Nam vincla palmas preferant.


6o

Sublatus inde fortior

Lugubre in antrum truditur;

Flagrabis ipe boc jutius.


48

Ne liber uus luminis

Rompbaa nam cletium

Animaret altum piritum.

Vindex erit voluminum,

Tanti veneni interpretem

6I

Eft intus imo ergatulo


Locus tenebris nigrior:

Linguam perurens fulmine ,


49

Quem faxa merfi fornicis

Vides favillas indices

Anguta claufum trangulant.

Gomorratorum criminum :

Sodomita nec latet cinis,

62

terna nox illic latet,

Expers diurni fideris: ,

Teftis perennis funeris.


5o

Hic carcer horrendus fuos


Habere fertur inferos.

Exemplar boc, erpens, tuum eft:


Fuligo quem mox fulpburis,

51

Bitumen & mixtum pice


Imo implicabunt tartaro.
His perecutor faucius

In hoc baratrum conjicit


Truculentus hoftis Martyrem;

63

52

Tum deinde cunatus diu


Decernit extrema omnium :

Igni, grabato, & laminis


Exerceatur qutio.
53

54

Quin addit & poenam novam


Crucis peritus artifex,
Nulli tyranno cognitam,
Nec fando compertam retro.
65 Fragmenta tetarum jubet
Hirta impolitis angulis,
Acuminata, informia,

Tergo jacentis ternerent.


66 Totum cubile piculis
Armant dolores anxii :

Infomne qui fubter latus


Mucrone pulent obvio.

Spes certat & crudelitas:


Hinc Martyr, illinc carnifex.
55

55

Lesto ignifo
i.mponitur .

Serrata leum regula


Dente frequenti exaperat:
Cui multa carbonum trues

64

Pn minitros prvenit.
Ventum ad palftram glori;

Lutamen anceps conferunt

Divaricatis cruribus.

Hc ille fefe ad munera

Gradu citato proripit;


Ipfofque pernix gaudio

- *

Lignoque plantas inferit,

Pallet, rubefcit, ftuat,

Infana torquens lumina,


Spumafque frendens egerit.

S I N C E R A

Vis unde roris fumidi

Hc ille verfutus vafra


Meditatus arte truxerat:
Sed Belzebulis callida
Commenta Chritus detruit.
68 Nam carceralis ccitas

67

Splendore lucis fulgurat,

Vivum vaporat halitum.

63:
-Quens Christui
G Angeli vist
f: ,

56

Vir fanus ore interrito:

Ceu jam coron confcius


57

Duplexque morfus tipitis

Hunc fponte confcendit rogum

Ruptis cavernis diffilit.


69 Agnofcit hic Vincentius

Celfum tribunal canderet.

Adeffe quod peraverat,

Subter crepante abtergine

Tanti laboris prmium,


Chritum datorem luminis.

Scintillat excuffus falis;

Punctifque fervens tridulis

Sparfim per artus figitur


58 Arvina poft hinc igneum
Imprea cauterem lavit:

7o

Cernit deinde, fragmina


Jam tetularum mollibus

Veftire femet floribus,

Redolente netar carcere.


7r Quin

Nil de faeris libris in Astis, nec apud Augutinum,

.*

E T S E L E C T A : S. Vincentiu :

71

Quin & frequentes Angeli


Stant, ac loquuntur comminus:
Quorum unus ore augutior

Recreetur, ut paftum novum


Pnis refetus prbeat.
84

Compellat his diis virum.


72. Exurge Martyr inclite;
Exfurge fecurus tui:

Coire toto ex opido


Turbam fidelem cerneres,

Mollire prfultum torum,


Siccare cruda vulnera.

Exurge, & almis coetibus.

85

Noter fodalis addere.

73

333

Decurfa jam fatis tibi

Ille ungularum duplices


Sulcos pererrat ofculis:
Hic purpurantem corporis
Gaudet cruorem lambere.

Poen minacis munia,

Pulcroque mortis exitu

86 Stillante
Pleriquetinguunt
vetem linteam
fanguine,

36

Reliquia .

Qmnis perata et paffio.


74

O miles invitiffime,

Tutamen ut facrum fuis

Fortiffimorum fortior,

Domi refervent poteris.

Jam te ipfa fva & afpera

87

Tormenta viorem tremunt .

Et vinculorum janitor,

Ut fert vetutas confcia,

75 Spectator hc Chritus Deus

Repente Chritum credidit.

Compenfat vo intermino.
88

Proprique collegam crucis


Larga coronat dextera.
76 Pone hoc caducum vafculum,

Micuiffe claufum viderat.

Quod diffipatum folvitur;

89

Et liber in clum veni .

Hc ille . Sed claufas fores


Interna rumpunt lumina,

ger morarum tdio,


Et mortis incenus fiti:

9o Si mors habenda ejufmodi et,


Qu corporali ergatulo
Mentem refolvit liberam,
Et reddit autori Deo:

Obfeffor atri liminis;

Quem cura pernox manferat,

91

Servare feralem domum:

Pfallentis audit infuper


Prdulce carmen Martyris,
Cui vocis inftar mul
Conclave reddit concavum.

8o

81

Qu femet ac vitam fuam

Chrito immolandam prbuit.


92 Rejecit
Ergo, auleis
ut recline
mollibus
caput,
Vior relitis artubus

Clum capefit piritus.


93 Cui rea celfo tramite

Intrare juncturas potet.

Referatur ad Patrem via;

Vernare multis floribus

Quam fratre cfus impio


Abel beatus fcanderat.

Stramenta tetarum videt,

Ipumque vulfis nexibus


Obambulantem pangere.

82

Implentur aures turbidi


Prtoris hoc miraculo :

Flet vitus, & volvit gemens


Iram, dolorem, dedecus.

. 83

Mentem piatam fanguine


Mortis lavacris elutam,

Pavens deinde intropicit,

Admota quantum potibus


Acies per artas cardinum

At vero potquam leuli


Martyr quietem contigit;

Tenuifque per rimas nitor


Lucis latentis proditur.
78 Hoc cum tuperet territus

79

Hic obferatis vetibus

Denf pecum caliginis


Splendore lucis adven

Compage textum terrea,

77

Tunc ipfe manceps carceris,

Exemtus, inquit, carceri,

Paullum benignis fotibus

94

Stipant euntem candidi


Hinc inde fanorum chori,
Parique mifum carcere

Baptifta Johannes vocat.


95 At Chritiani nominis
Hoftem coquebant irrita
Fellis venena, lividum
Cor efferata exufferant.

96 S

92

Moritur,

334

96

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
Determinabit exitus?
Svire inermem crederes

Nullufne te franget modus?

Frais draconem dentibus.


Evafit exfultans, ait,
97

Nam fi ferina immanitas

Rebellis, & palmam tulit!


Sed retat illud ultimum,

Manuefcit, & clementia


Corvos voraces mitigat.

Inferre pnam mortuo,


Feris cadaver tradere,

I I

Mergam cadaver flutibus:


Infana numquam naufragis
Ignocit unda, & pumeum
Nefcit profundum parcere.

I I I

Aut femper illic mobilis


Incerta per ludibria

Canibufve carpendum dare.


98

Jam nunc & offa extinxero,


Ne fit fepulcrum funeris,
Quod plebs gregalis excolat,
Titulumque fingat Martyris.

99

99

is/epul

Sic frendit, & corpus facrum


Profanus, ah dirum nefas!

?wf .

Nudum, negato tegmine,

I I 2.

Exponit inter carices :


J OO

Sed nulla dirarum fames,


Aut betiarum aut alitum,

Audet tropum glori


Fdare tatu fqualido.
{ OI

II3

I I4

Depula vertebat fugam.


Nam corvus, Heli datus

Olim ciborum portitor,

Hoc munus implet fedule,

I5

Hic ex frutetis proximis,


Infetus alarum fono,

Oculofque pennis verberans,


Exegit immanem lupum.
Quis perfidorum credere
Aufit, rapacem belluam

II6

Tauris paratam congredi,


Ceffifle plumis mollibus?
Ibat malignum murmurans
Prdamque vifam fugerat

Quem fune connexus lapis


Prceps in altum deprimat.
At tu per undas emices
Rorante prpes palmula,

I I7

Violentus, audax, barbarus,

Furore fervens arripit.


II8

Funale textum conferit,


Emenus & multum freti

Inter procellas excutit.


II9

O prpotens virtus Dei !

Figebat occultus dolor!


Cum te peremti corporis

Virtus creatrix omnium !

Virtute vium cerneres,

Gradiente

Hunc impotentem piritum

Eumorphio nomen fuit,

Quis audienti talia,


Daciane, tunc fenfus tibi!

Sed quis, tyranne pertinax,

-6

Mergitar,

Abcondat apetus folum.


Hc juffa quidam militum,

Suto quod implet corpore;

Ipfis & impar offibus,


Vacuifque jam membris minor.
I o8

Corpus, quod intaum jacet,


Levique vetum lembulo
Amplum per quor auferas?
Sed complicatum fparteus

Cutodis imbellis minis.

Quantis gementem piculis


7

Rapias palutri e cpite

Donec relitum longior

Levi volatu exterritus;

1 6

Claudat cadaver culleus:

Et irremotus excubat.

1o3

Vagis feretur flutibus,


Squamoa pafcens agmina:
Aut fub fragofis rupibus
Scabri petrarum murices,
Inter receus crupeos
Diciffa rumpent vifcera.
Ecquis virorum trenue
Cumbam peritus pellere,
Remo, rudente, & carbafo
Secare qui pontum queas,

Quin fi qua clangens improbe


Circumvolarat eminus,
Trucis volucris impetu

2,

Nullus; nec umquam definam.

Qu turgidum quondam mare


I2O

ftraverat;

Ut terga calcans quoris


Siccis mearet paffibus;
Plantas nec undis tingueret
Vafti viator gurgitis.
121 Hc
|

E T

S E L E C T A. s. Vincentiu.

Hc ipa virtus jufferat

I 33

Quid tale fetor aufus eft?

Rubrum falum dehifcere,

Truncata numquid corporis

Patente dum fundo aridum .

Segmenta pot ferram feris

Secura plebs iter legit.


Necnon & ipa nunc jubet
Servire fanto corpori
Pontum quietis lapibus
Ad curva pronum litora.
Saxum molaris ponderis,
Ut puma candens innatat;
Tantique cutos pignoris

Objecit, aut undis dedit?

Fifcella fertur flutibus.

Cernunt tupentes navit

I 34

Num Macchabi martyris

Linguam tyrannus erutam,

Raptamve pellem verticis


Avibus cruentis obtulit?
I 35

Tu folus, o bis inclite,

Solus brabei duplicis


Palmam tulifti : tu duas

Simul parafti laureas.


I 36 In morte vitor afpera,

Vetam remenfo marmore,

Tum deinde pot mortem pari

Labi retrorfum leniter,

Vior triumpho proteris


Solo latronem corpore.
Adeto nunc, & percipe
Voces precantum upplices,

tu fecundo & flamine.

Certant & ipi concito


Pontum phaelo fcindere:
Longe fed artus prvolant

I 37

Notri reatus efficax


Orator ad thronum Patris.

Telluris ad mollem finum.

Prius relatos denique


Humus quieta fufcipit,

I 38

Carina portum tangeret.


Felix amoeni litoris

I 39

Seceffus ille, qui facra


Fovens arenis vifcera

Vicem epulcri prbuit!


Dum cura fanorum pia

Per te, per illum carcerem,


Honoris augmentum tui,

Quam pulfa fummis nifibus

Per vincla, flammas, ungulas,


Per carceralem tipitem,
Per fragmen illud teteum,
Quo parta crevit gloria;
Per, quem trementes poteri
Exofculamur, leulum :

Miferere notrarum precum,

Deflens adornat aggerem;

Placatus ut Chritus fuis

Tumuloque corpus creditum

Inclinet aurem profperam,


Noxas nec omnes imputet.

Vit refervat pofter.


Sed mox fubatis hotibus,
Tab altar; can.

335

I 4I

Si rite folemnem diem

I 42.

Veneramur ore & petore:


Si ub tuorum gaudio
Veftigiorum fternimur:
Paulliper huc illabere,

Jam pace jutis reddita,


Altar quietem debitam
Prtat beatis offibus.

Subjea nam acrario,

Imamque ad aram condita,

Chriti favorem deferens:

Cletis auram muneris

Senfus gravati ut fentiant


Levamen indulgenti.

Perfufa fubtus hauriunt.

Sic corpus; aft ipum Dei

I 43

Sic nulla jam reftet mor,

Sedes receptum continet,


Cum Macchabis fratribus,

Quin excitatam nobilis

Sectoque Efai proximum.

Virtute perfuntam pari.

Simplex fed illis contigit


Corona, poenarum quibus

Finem malorum prtitit


Mortis fupremus exitus.

Carnem refumat piritus,


I 44

Ut qu laborum particeps
Commune difcrimen tulit,

Sit & coheres glori

Cunctis in vum fculis.

DE

336

R U s I N c E R

&
D E

Anno Chriti

S A N C T A

S O T E R E

virgine & martyre,

3 d4

..., s. . I. TO Rtermittere non licuit beatam quitur cap. 6. Sed quid alienigenis apud te ,

SOTEREM, de cujus getis et fi foror, utor exemplis, quam bereditarie cafii

brofo wota .

pauca habeamus, cum tamen certa fint, tatis inpirata fucceio parentis infuione Mar
infuper haberi non debent. Ea ex fanto tyris erudivit ? Unde enim didicisti, qu non sta Aninh
Ambrofio difcimus, qui de hac Martyre babuisti unde diferes, constituta in agro, nul."

cognatione ibi conjunta duobus in locis la focia virgine, nullo informata dostore? Non
agit: & licet paucis verbis, ejus tamenge- ergo dicipulam, quod fieri fine magiterio non

nus, vit castimoniam, & in tormentis potei, ed beredem virtutis egifti. Qui enim fieri
pro Chriti nomine perferendis contan- poffet, ut fantia Soteris tibi non effet mentis au
tiam, nobis clare reprentat, Sic Virgi- for, cui aufor eft generis ? Qu perfecu

nes ipfius exemplo a mundi vanitatibus & tionis tate, fervilibus quoque contumeliis ad

illecebris evocat lib. de exhortatione vir- fatigium paionis eveffa, etiam vultum ipum
ginitatis cap. I 2. Multe autem, inquit, cum qui inter cruciatus totius corporis liber effe

fludium catitatis profiteantur, affestant ad conuevit injuri, & pe7are potius tormenta

Colof. 2

minicula pulcritudinis; ut comtiores prodeant,


nitidiori vultu quam facra; Domini decet,
quibu apotolico illo fermone repondeo : Qu
mortuae eftir cum Chrito ab elementis bujur
mundi, quid adhuc velut viventes de hoc

quam perpeti, carnifici dedit; tam fortis &


patiens, ut cum teneras pa na oferrct genai,
prius carnifex cdendo defecerit, quam Mar
tyr injuri cederet. Non vultum inflexit, non
ora convertit: non gemitum, nan lacrymam de

mundo decernitis? Ne tetigeritis, inquit , ne dit. Denique cum cetera pnarum genera vi. Enferenutiar.

adtaminaveritis, ne gutaveritis, qu funt o- ciffet, gladium quem quaerebat, invenit.


mnia ad corruptelam. At non fanfa Soteris,

II. Ufuardus nonnullique alii Martyro- Rm. pa.

ut domesticum pie parentis preferamus exem- logiorum criptores beatam Soterem in O

plum, (habemus enim no Sacerdotes notram riente paffam fuiffe volunt. At hanc de
mobilitatem prfefuris & confulatibus prfe- qua agimus in ltalia mortem oppetiifle
rendam ; babemur, inquam , fidei dignitates certum videtur ex fanto Ambroio, qui

qu perire non norunt) at non , ut dixi, So- poft allata Pelagi aliarumque Antioche
teris vultus fui curam gerebat; quae cum effet narum virginum in Oriente paarum alie
sani, siin. decora facie valde, & nobilis virgo majorum nigena ut vocat, exempla, ipfis beat So
,aipaforp confulatus & prfefura parentum teris fibi cognat & .milfiton martyris

f44

Jacra posthabuit fide, immolare juja non exemplum dometicum opponit. Certe
adquievit. quam perfecutor immanis palmis
caedi prcepit; ut tenera virgo dolori cederet,
aut pudori. At illa ubi audivit banc vocem ,
vultum aperuit , foli invelata atque intefa

eam Rom martyrium pertuliffe tetan


tur Martyrologium vetutiffimum vulga
tum Hieronymianum, aliaque quam plu

rima qu a Bollando die 1o. Februarii lau

martyrio: & volen injuri occurrit, vultum dantur. Quin & Anaftafius Bibliothecarius
offereni, ut ibi martyrii fieret faerificium, ubi in vita fanti Stephani Pap III. refert,

cesami-, folet effe tentamentum pudoris. Gaudebat e- ab hoc Pontifice retauratum fuie fant

nim dipendio pulcritudinis periculum integri. Soteris cmeterium, quod quidem coeme
tatis auferri. Sed illi potuerunt quidem vul- terium nonnulli ob nominis affinitatem S.
tum ejus vulnerum vibicibu exarare, faciem Soteri Pap attribuerunt. Ceterum Hol
tamen virtutis ejus & gratiam decoris interni tenius in animadverfis ad Martyrologium

nequaquam exarare potuerunt. Etrucum ju- Romanum hc ad diem 8. Idus Februarii


spurina de venem * veteres fabule ferunt, cum propter addit. Rome via Appia in cmeterio juxta

`. admirandam ori proprii pulcritudinem , in a Catacumhai, paio Soteris virgini: Hanc in

:::*** morem incenderet feminai, stigmatibu inaraf urbe Palemo in Hipania paffam fuiffe
-

fe vultum fuum, ne qua etm poet amare. volunt Hipani, cujus paffionis Acta pro

Videro utrum caius fuerit illius animui; af fert Johannes Tamajus Salazar, ad diem
festius tamen non innocen, propter quem in e 1o. Februarii ; fed de itorum Actorum
animadverterit. Ille tamen fola excepit vulmera , ne noceret ; bc triumphales retulit
martyrii cicatrices, ut imaginem Dei quam
acciperat refervaret. Et lib. 3. de Virginibus, Marcellinam fororem uam fic allo

auctoritate alii judicabunt.


III. Aliqua etiam videtur effe difficul- os di.
tas de eiudem Martyris paffionis die,cum
alii 6. alii Io. Februarii, alii autem utro
que die ipius memoriam recolant. Diem
deci

E T

S E L E C T A.

S. Soter.

337

decimum aliis prferremus, ob antiquiffi- ris, nobili genere orta, fub Dioeletiano impe:
m Liturgi Gelafian ; auctoritatem, ratore novie & Maximiano osties Conulibus,
qu IV. Idus Februarii Miftam exhibet regnante Domino nofiro Jeu Cbrifio cum Pa.
in Natali fane Soteris; i nobis contaret tre Spiritu Jano in Jaecula fulorum, A
hic Ambrofianami Soterem defignari. At men. Idem additamentum habetur cum

fuam Ambroius virginem appellat ; qu Atis fanti Pancratii in aliis codd. m & J.

Pantratiuu.

vero apud Gelafium recolitur folo mar- editis, ed vitiatum, quod ideo negotium
tyrii titulo ornatur. Et certe vetutiffi- aliquod viris eruditis faceffierat. Porro ex

mum Martyrologium fano Hieronymo hoc etiam loco videtur pofe inferri, ejuf
tributum, cum vetuto mf. Remigiano; dem Pancratii paffionem ad annum 3o4.
die 6. Februarii memorat Romae Soterem

revocandam effe. De fano Pancratio a

virginem in cimiterio paam die vero io.item gunt Gregorius Turonenis lib. 1. de glo
Rom alterius Soteris fine ullo titulo
meminit, cui fortaffe ab Ambrofiana diverf Miffa Gelafiana tribuenda et. Die tamen 1 o. in Remenfi eccleia Soteris virginis fetum recolitur. Cui Frodoardus eiufdem Ecclei Canonicus confentit in carminibus ineditis de SS. Martyribus: Du-

ria Martyrum cap. 39 & Gregorius Ma


gnus variis in locis , & prcipue in Ho
milia 27. in Johannem, quam in eiuden
Martyris bafilica ad ipius tumbam habuit.
Hanc vero eccleiam a presbyteris frequen
ter neglefam, cum monaterio ei cohren
te monachis attribui voluit lib. 3. epift.

plicem Soterem celebrat Notkerus, & qui- 18. ad Maurum abbatem, ut ibidem adfa
dem Virginem & Martyrem primam Ro- cratiimum corpus beati Pancratii quotidie o
m, alteram in Oriente: quin & Sauffaius put Dei perageretur. Inter alios Monafte

in Martyrol. Gallic. die decima Februarii, rii Solemniacenis a fe conditi patronos


tertiam Soterem feu Suram Virginem & Santus Eligius recenet Pancratium in

Martyrem memorat, qu occifa eft hac charta fundationis , qu refertur fub fi


die Dordraci in Hollandia a nebulonibus; nem tomi 2. Aorum SS. Ordinis Bene

fequenti die Sueffionas translata. De ea- ditini pag. 1o91. Celebris etiam erat a
dem agit Molanus in additionibus ad Mar- pud Grcos Pancratii memoria, cujus me
tyrol. Adonis, & in indiculo SS. Belgii.
Ef ann

minit Procopius lib. 1. de bello Gothico:

IV. Beat Soteris martyrium ad annum alius et ab ito Pancratius Taurominii in

CCCIV. referendum et, ut patet ex lem. Sicilia Epifcopus & Martyr celeberrimus,
mate quod in uno cod. mf. noitri monaterii etiam apud Grcos, uti colligitur ex
fanti Germani a Pratis, & in altero mo. Theodori Studit epit. 8. lib. 2 de quo

nafterii Longi pontis Ordinis Ciftercienis plura referunt vulgati autores ; fed pa
in dioecei Sueionenfi, additum et Actis rum certa, qu vide fis apud Cajetanum
fanti Pancratii martyris, quod ic fe ha- in Sanctis Siculis, & Bolland. ad diem 3.

bet: Eo tempore paffa ef virgo, nomine Sote- Aprilis.

A D M O N I T I O

In Asta ss. s AT U R N I N I
A3 in Coll4- I
ine Carthagi-

Ti:

&c.

Uamvis Saturnini aliorumque cilius duodecim bomines in domum convenire


i--Martyrum, de quibus hic agi-potuie eo tempore, quo etiam congregationes
mus nomina apud fantum Au- plebium fieri folebant, quamvis perecutione f
|-

|-

|-

|-

guftinum exprea non habeantur; nemo viente, ficut ipis gestis Martyrum monftraba
tamen dubitat, quin ii ipi fint , quorum tur, qui confitebantur in paionibus fui; fe col
Ata a Donatiftis producta, & a Catho- lestam & Dominicum egiffe.
licis ut germana agnita & recepta fuerunt

2. Verum hc Ata, qu tunc tempo-

in collatione Carthaginienfi, qu anno 41 1. ris pura & genuina habebantur; paullo"


inter epifcopos Catholicos & Donatitas pot a Donatitis, ut Confulum nomina
habita eft. His Atis ufi funt Catholici tollerent, aliquatenus depravata fuere ,
adverfus Donatiftas, ut oftenderent etiam qui adjuntis initio Prfatione brevi, ac

tempore perfecutionis concilium duodecim in fine longiori Appendice, multas ca


epifcoporum congregari potuiffe, quando- lumnias adverfus Menfurium Carthagi

quidem tunc Chritiani colletas & facros nienfem epifcopum, aliofque Catholicos
conventus celebraverant. Id refert Augu- his inferuerunt. Remanfere tamen inte- sin, dau,

ftinus in Breviculo Collationis die 3 cap. gra ac intata qu de qutionibus publi- ".

17. Catholici, inquit, repondebant multofa- cis a Notariis excepta fuerunt, aut faltem
V v

qu

338

A C T A

M A R T Y R .U M

S I N C E R A

qu ibi colleor refert, ex Atis publicis, dem in ipis Atis Martyres in carcerem
quod ipemet attetatur, defumta funt. retrufi, paioni condigne refervati , feu de
qu cum, ut ait Baronius, inoffenfo per finati paffim dicuntur. Favet etiam Do
curri point pede, detratis Donatitarum natift criptori, quod ii fanti Martyres
additamentis , ea proferre vifum eft. Si non uno, fed diverfis diebus, immo &
quis vero plura cupit, eruditifmum Ba menibus in Kalendario Carthaginenfi ce
luzium adeat , qui tomo 2. Mifcellaneo lebrentur. Nam Rogatus... Kal. Iulii an
rum integram Donatift autoris colle notatur; Felix , Eva & Regiola 3. Kal.
tionem exhibet. Porro hanc notram e Septembris; Ampelius pridie Kal.ejudem
ditionem ad mfl. codd. & editos fimul in menfis.Januarius... Kal. Otobris, & tandem
Vitoria ... Kal. Novembris. Dubitari ta
ter fe collatos adornavimus.
-

Martyrii tem
-

3. Tempus quo iti Martyres paffi funt, men potet, an Januarius hic memoratus
ex Augutino difcimus loco fuperius lau fit ex horum Martyrum, de quibus nunc
dato, ubi Confulum nomina, qu nobis agimus, numero. Videtur enim effe Ja- Alii Mron,
Donatift inviderunt , his verbis refert. nuarius Beneventanus epifcopus, qui cum
Gesta Martyrum, quibus oftendebatur tempus Sofio, cujus fetum in eodem Kalendario

perfecutionis, Confulibus faia funt Diocletia die fequenti celebratur, Puteolis prope
no novie & Maximiano oties, pridie Idus Fe Neapolim paffus eft; Sic & Vitori plu
bruarias, id eft, anno 3o4. die 12. Februa res in Africa paff funt, ex quibus unam

rii, quo quidem die eorumdem Martyrum Augutinus laudat inter viginti Martyres
memoriam celebrat Ufuardus, quam Mar qui Hippone celeberrimam bafilicam ha

tyrologium Romanum die prcedenti , bebant, eamque cum Valeriana & Fiden
necio qua de cauffa, confignavit. Sedibi tio epifcopo enumerat ferm. 325. qui de
qutionis quidem, non vero confummati iidem 2o. Martyribus infcriptus eff.
martyrii tempus defignatur, ut ex Atis
4. Porro plures etiam Martyres in Nu

patet. De eorum enim morte nihil ci midia occafione facrorum librorum occu
mus prter ea qu ab autore Donatita buiffe difcimus ex refcriptis Secundi Tigi
his verbis referuntur : Anulino proconfule ,

fitani epifcopi ad Menfurium Carthagi

aliique perecutoribus interim circa alia ne nenfem , ubi, tefte fanto Augutino in
gotia occupatis, beati Martyres ifti corporeit Breviculo Collationis die 3. cap. 13. Se
alimentis detituti, paullatim & per interval. cundus narrat in Numidia perfecutores que
la dierum naturali conditioni, famis atroci egerint, & qui comprebenfi, & Scripturajan
tate cogente cefferunt , & ad fiderea regna iaj tradere nolentes, & multa malapaffi,& gra
cum palma martyrii migraverunt , prfiante viimii fuppliciis excruciati occifi fnt. Hc
Domino notro Jefu, qui cum Patre &c. His fub Floro contigere, quem Numidie perfe
conformis eft Atorum titulus in codd. mff.

Colbertino 1. Compendienfi & Pratellen

cutorem appellat Optatus lib. 3. ad Pr


II) C) 13I1UI IIT .
. ^

fi, quem ideo Atis prmifimus. Et qui


A
Anno Chrit

T, A

Sanctorum SA TURN INI, DATIV I, & aliorum plurimorum

3o4.

Martyrum in Africa.

Ex codd. mf. & editis inter e collatis.


Incipiunt confeiones & Aius Martyrum saturnini presbyteri, Felicis, Dati.
vi, Ampelii ceterorumque infra feriptorum; qui propter Colleias & scriptu
ras dominitas, fub Amulino tunc Proconule Afric die pridie Idus Februarii

Carthagine Dominum confei, diveris locis temporibuque dicretis beatif.


mum fanguinem profuderunt.
Per/?entio ocea
fone S.J. libro
,

I.

Emporibus Diocletiani & Maxi filicas dominicas ubverteret, & ritus

miani, bellum diabolus Chri facros, ctufque fantiffimos celebrari


ftianis indixit ito modo, ut facrofan Domino prohiberet. Sed non tulit exer

&a Domini tetamenta ", Scripturaf citus Domini Dei tam immane pr
que divinas ad exurendum peteret, ba ceptum, acrilegamque juffionem per
horruit.
1 Colb. Jacramenta ,

ET S E L E C T A.

SS. Saturninus, Dativus, &c.

339

horruit: & mox fidei arma arripuit, E v A , R o G A T I AN Us, G I v A LI U s,


defcendit in prlium non tam contra R o G A T U s, Po M P o N I A, S E C U N D A,

homines, quam contra diabolum pu JA N U A R I A , SA TU R N I N A , MA R


gnaturus. Et quamvis tradendo gen T IN Us, D A N T U s, F E L I x , MA R
tilibus Scripturas dominicas, atque G A R 1 T A , M A J o R **, H o N o R A TA,
R E G I o LA , V I C T o R I N u s , P E
comburenda, a fidei cardine cecidere Lu s i u s , F A u s T u S , DA C I A N u S,
nonnulli; confervando tamen eas,& pro M A T R o NA, CAE C I L I A, V I C T O R I A,

Tetamenta divina profanis ignibus

ipis libenter fuum fanguinem effun H E RE c T IN A 15, S E cu N D A , item

finiere * quam plurimi.

* M A T R o N A, JA N u A R I A. qui ap

Quique pleni Deo, devito atque pro preheni, producebantur alacres ad


trato diabolo, vitricem palmam in forum .
III. Ad hoc in Primum certaminis
paffione getantes, fententiam in Tra
ditores, atque in eorum confortes, qua campum prior Dativus ibat, quem fan
-

illos ab Ecclei communione rejece ti parentes candidum fenatorem c

rant ' , cuncti Martyres proprio fan left curi genuerunt. Ibat etiam Sa
guine confignabant. Fas enim non turninus presbyter, numerofa vallatus
fuerat, ut in Eccleia Dei fimul effent propagine liberorum: cujus partus par
Martyres & Traditores.
tem ibi fociam martyrio detinavit, par

II. Advolabant igitur undique ver tem fui nominis pignus Ecclei re
fum ad certaminis campum immenfa linquebat. Hos agmen dominicum fe
agmina Confefforum, & ubi quique quebatur: in quo fulgebat cletium
hoftem reperiebat" , catra illic domi fplendor armorum, fcutum fidei, lo
nica collocabat. Namque in civitate rica jutiti, falvationis galea, & gla
Abitinenfi in domo Otavi * Felicis

dius bifrons" fermo Dei: quorum pr

cum bellica caneret tuba, dominica

fidio fulti, pem victori fratribus pro


figna glorioi Martyres erexerunt; ibi mittebant. Sed jam ad fupra dict ci Ad forum duffi
que celebrantes ex more Dominicum? ,
a coloni magitratibus, atque ab ipo
tationario milite apprehenduntur ,
SATURNINUs presbyter cum filiis qua

vitatis pervenerunt forum; Ibi primum

congreffi, confeionis palmam magi


tratus elogio futulerunt. In ito nam
que foro, jam pro dominicis Scriptu

tuor, id et SATURNINo juniore, & FE ris dimicaverat clum, cum Fundanus


LICE, Leoribus, MARIA fantimonia ipius civitatis quondam epicopus
Flures Confe.
/res .

li, Hilarione * infante. Itemque DA Scripturas dominicas traderet exuren


TIvUs qui & Senator, F E LI x, alius F E das; quas cum magitratus facrilegus
LI x, E M E R I T U s, A M P E LI U s, Ro
G A T I A N U s, Q U IN T U s, M A x 1 M I A
N U S, THE CLA, R o G A T I A N U s, Ro
G A T U S, JAN U A R I U S, CA S S I AN U s,
VI CT o R I A N U s, V IN CE N T I U s, CAE

igni apponeret, fubito imber fereno


clo diffunditur, ignis Scripturis fan
&is admotus extinguitur, grandines
adhibentur, omnique ipa regio pro

Scripturis dominicis, elementis furen

c1 L I A N U S, RE sT I T U T A, PR I M A, tibus devatatur.
I. e
2 Ed. fecere.

& ex Kalendario Carthaginenfi, ubi 3. Kal. Sept-

fic habetur

Felicis, Eve & Regiola. Baron. & Surius Pro F

habent Fata .

3 Pratel. rejicerent .

4 Ita cod. Comp. alii mff. cum editis, repererat.


5 Sic cum 2. mf. Henfchenianis cod. Comp. At alii editi
& maff. Alutinen/ . & ic ubicumque in Astis hoc nomen repetitur.
Porro Alutina, fi urbs umquam fuit, ignota eft: Abitina vero
civitas et epifcopalis in provincia Proconfulari , cujus epifcopi
Vi&tor & Maximus memorantur in Collatione Carthag. Vide Au

guftin. lib. z. contra Donatit. & lib. 3. contra epit. Parmeniani.


Quin & Concilio Carthag. fub S. Cypriano adfuit Saturninus epi
fcopus ab Avitinis .
6 Sic mff Colbert. I. Trevir, apud Henfchenium & Cletin.
At Comp. habet, oltavii. Ceteri naff. & editi, Oceani.
7 Sic Comp. cum Boll. alii , dominica acramenta .
8 Boll. Hilariano.

s Boll, Primava . At legendum Prima, Eva, ut ex mff patet,

Cod. Floriac. En va.


ro al. Guimalius .

baron. Datus. Baluz. Elautus. mst. Fulienis & Pratell


Clautus .

: videntur este diver Margarita & Major. Non enim et


altera Margarita
13 Bell. Regula .

14 Baluz. cum mff. Ful. & Pratell. Vistoria"" :


15 Boll. hic Heredina . in titulo. Beredina. mf. Pratel. Herreth":

16 soli Boll. habent, item. Unde Baluz, fecund Matrona, quai


altera Matrona .

17 Baron. candidatum .
18 al. vibrans.

19 Soli Bll. habent, ipius .


V

2.

34O

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

IV. De hac igitur civitate Marty vulneratus, Martyrem Chriti graviffi


res Chriti exoptata prima vincula fu mis itibus tutudit,in equuleum fufpen
De in de Carthas

ginem

ceperunt; diretique ad Carthaginem fum extendit, ungulis pertridentibus

alacres ac lti, per totum iter, hy


mnos Domino canticaque pfallebant.
Qui cum ad Officium Anulini tunc
Proconfulis pervenirent, tarentque in

laniavit. At contra gloriofifiimus The

lica martyr, media de ipfa carnificum


rabie hujumodi preces Domino cum

gratiarum atione effundebat: Deogra


acie contanter ac fortiter , fvientis tias . In nomine tuo, Chrite Dei fili ,
impetus diaboli dominica contantia libera fervos tuos,
retundebant. Sed cum non contra o
VI. Talia precanti Proconful : Quis
mnes imul milites Chriti diabolica

rabies prvaleret, fingulos in certami

na potulavit. Quorum certaminum


pugnas non tam meis exequar, quam
Martyrum ditis: ut & fvientis hoftis

eft, inquit, autor tecum congregatio


nis vetr ? Qui crudelius fviente
carnifice, clara voce refpondit: Satur
minus presbyter, & omnes. O Marty
rem primatum omnibus dantem! Non

audacia in tormentis , atque in ipa enim presbyterum fratribus prtulit,


facrilega invetione nofcatur, & Chri fed Presbytero Fratres confeffionis con
fti Domini prpotentis virtus in tole fortio copulavit. Qurente igitur Pro
rantia Martyrum, atque in ipfa con confule Saturninum , oftendit: non
festione laudetur.

quod illum prodidit, quem fecum ad

V. Cum igitur ab Officio Procon verus diabolum pariter dimicare cer

fuli offeruntur, fuggeriturque quod a nebat: fed ut illi panderet, integre fe


magitratibus Abitinentium tranmifi celebraffe colleam, quando cum ipis
effent Chritiani, qui contra interdi etiam Presbyter fuerat. Manabat igi
um Imperatorum & Cfarum, Col tur cum voce anguis Dominum depre
1eam & Dominicum ** celebraffent; cantis: & prceptorum Evangelii me
Dat lv ut ter.
quetur,

primum Proconful Dativum interro mor, inimicis fuis veniam Martyr in


gat, cujus effet conditionis, & utrum ter ipa corporis fui laniamenta pofce
colletam feciffet. Qui cum fe Chri bat. Inter ipfos namque vulnerum gra

ftianum, & in collecta fuiffe profitere viimos cruciatus, tortores pariter &
tur , auctor ab ipo colletionis fan Proconfulem his vocibus exprobrabat:
tiffim potulatur . Statimque jube Injute facitis, infelices; contra Deum
tur Officium eumdem in equuleum fub facitis. Deus altiime, noli illis conenti
levare, extenumque ungulis prci re ad hc peccata, Peccatis infelices ,
di " . Sed cum carnifices juffa crudelia adverus Deum fatitir. Cutodite pr
atroci velocitate complerent , ftarent cepta Dei altiimi. Injute agitis infe
que fvientes in ditis , & denudatis lices ; innocentes laniatis. Non fumus
ad vulnera Martyris lateribus, eretis bomicidae; non fraudem fecimus. Deus
Thelie4

ungulis imminerent ; ubito fefe per mierere; gratias tibi ago Domine, pro
medium Thelica *3 fortiffimus Martyr nomine tuo da ufferentiam. Libera fer
tormentis objecit **, & clamavit: Chri vos tuos de * captivitate bujus fculi . . .i. i,
ftiani umus nos. Nos, inquit, collegimus. Gratias tibi ago, nec ufficio tibi gratias
Statimque Proconfulis furor exarfit, & agere. Et cum itibus ungularum con

ingemifcens, piritali gladio graviter cuffa fortius latera fulcarentur, pro


fluen
- zo Sic cod. Comp. & reste , ut patet non folum ex num. 7. &
3. infra ; fed & ex ipfomet Augutino in Breviculo Collatio
nis die 3. cap. 17. Sieut ipfis gestis Martyrum monstrabatur , qui con
fitebantur in Paionibtts fais fe collestam & Dominicum egie. Utrum
que diftinguere videtur Tertull. lib. de fuga : ed quomodo colli
gemus ? quomodo Dominica celebrabimus ? Collecta cuilibet conventui
conpetit ; Dominicum vero defignat facra Myteria. Cyprian.
epit. ad Ccilium : Numquid ergo Dominicum post canam celebrare de
bemus, ut fie mysticum calicem &c. Porro Boll. habent, colleam
five Dominicum ; ali edit. & mff collestam Dominicam . Vide Ba

ronium in notis ad Martyrol. Rom, die 25. Decembris , ubi plu


{

ra de hac voce collegit.


2 1 Sic Comp. Alii mff & edit. Praparare , Officii nomine defi
gnantur publici minitri , qui Proconfulibus , Prfidibus aut
Magitratibus in publicis muniis inferviebant ; hinc Officiales.

De his quoque erudite differit Baronius in notis ad diem 27.


Maii .

22 Comp. in diguitis.

23 Comp. & Clet. Tazelia. Pratel. Talezit= & fie deinceps


licet in generali enumeratione , ut ceteri habeant Thrlics.
2 4 al, fubjecit.
|-

E T

S E L E C T A.

SS. Saturninus, Dativus, &c.

34I

fluenfque fanguinis unda violentis tra quando quibudam perfuaionibus puel


tibus emanaret, Proconfulem ibi di lares animos illiciebat. Sed non tulit

centem audivit : Incipies fentire qu Vitoria clariffima Martyr Domini ,

Christus Detit

alti/imas (3'e,

vos pati oporteat. Et adjecit : Adglo collegam & commartyrem fuum fal
riam. Gratias ago Deo regnorum. Ap fo appeti Senatorem. Statimque Chri
paret regnum ternum, regnum incor ftiana libertate prorumpens : Nullius ,
ruptum. Domine Jeu Chrite, Chritia inquit, perfuaione profeia fum , nec
ni fumus, tibi fervimus ; tu es pes no cum ipo ad Abitinas veni. Hoc poum
fira , tu es pes Chritianorum. Deus per cives probare. Omnia mea ponte
Jamtiffime, Deus altiime , Deus omni atque voluntate perfeci. Nam & in
potens. Tibi laudes pro nomine tuo red. colleia fui, Dominicum cum Fratri
dimus, Domine Deus omnipotens. Cui bus celebravi, quia Chritiana fum.
talia oranti, cum a diabolo per judi Tunc impudens advocatus maledita

cem diceretur : Cutodire te oportuit exaggerabat in Martyrem. Et contra


juffionem Imperatorum & Carum. Martyr gloriofus de equuleo cun&ta

defatigato jam corpore, forti atque vera reponione folvebat. Inter hc A


contanti fermone victor animo * pro nulinus ardefcens, premi ungulas in
clamavit: Non curo nifi legem Dei quam
didici. Ipam cutodio, pro ipa moriar,
in ipa conummor, prter quam non eft
alia. Talibus itaque ditis gloriofiffi
mi Martyris, in fuis tormentis magis
ipe Anulinus torquebatur. Cujus tan
dem rabies ferocitate faginata: Parce,

inquit. recluumque in carcerem, paf


fioni condign Martyrem deftinavit.
Dativi eonfian

VII. Pot hunc Dativus a Domino

#is.

in certamine erigitur , qui Thelic

fortiffimum prlium de proximo com

minus cum penderet equuleo fpetave

Martyrem iubet. Satim carnifices nu

da prparataque itibus latera cruen


tis vulneribus invenerunt. Advolabant

truces manus juffis velocibus leviores,

ecretaque peoris, difruptis cutibus,

vifceribuque divulis, nefandis adpe


tibus profanorum adnexa crudelitate
pandebant. Inter hc Martyris mens
immobilis perflat & licet membra rum
pantur, divellantur vifcera, latera dif
fipentur; animus tamen Martyris in
teger, inconcuffuque perdurat. De
nique dignitatis fu memor Dativus,
qui & Senator, tali voce preces Do

rat extenus: idemque cum fe voce f


pius repetita Chritianum effe, & col mino fub carnifice rabiente fundebat:
leam feciffe fortiter proclamaret, e O Chrite Domine, non confundar. His
merfit Fortunatianus, fan&tiffim mar ditis, beatiffimus Martyr, quod a Do
tyris Vitori frater, vir fane togatus, mino popofcerat, tam facile meruit.
fed a religionis Chritian fantiffimo quam breviter potulavit.
VIII. Denique mox Proconfulis
cultu, ipis temporibus alienus : qui
fufpenfum in equuleo Martyrem pro mente concuffa, lingua, Parce *7, pro
fanis vocibus hatenus arguebat. Hic filivit *. Ceffavere carnifices. Fas enim * Id est , dixit.
eft, ait, o domine, qui per abentiam non erat Martyrem Chriti in commar
patris noitri , nobis hic tudentibus, tyris fu Victori caufa torqueri. Nam
|

fororem notram Vioriam feducens, que cum contra eum etiam Pompeia

hinc de plendiffima Carthaginis cvi nus fufpicionis indign fvus accua


tate, una cum Secunda & Retituta, tor accederet, calumnioamque con

ad Abitinenfem coloniam fecum uf:

jungeret ationem, difpetus a Marty


que perduxit : quique numquam do re et & retufus . Quidagis hoc in loco
mum notram ingreffus et, nifi tunc diabole? Quid contra Martyres Chriti
adhuc
25 Boll. vilirix anima . Baron. autem & Surius Jermane vistor

prclamavit .

26 Nomen non exprimitur apud Baron. Sur. & Baluz. nec in

ymff. Fulienfi & Pratell. Aliqui codd. habent Fortnnatius.

27 Ali edit. Lingua volente parcere Codd. Fulienf. & Comp,


Proconful . . . . lingue molenti parcere . Baluz, vlenti .

23 al. Codd. perettia .

34 2

Rufus torque
Wr .

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

adhuc uque conaris ? a Senatore Domi rum facere. fortius atque contantius
ni ac Martyre, & potetas fimul & fo acclamabat: cbriftianus fum. Qua vo
renfis rabies uperata et. Sed quoniam ce diabolus fuperatus : Parce, inquit .
debuerat clariffimus Martyr etiam pro Simulque illum in carcerem trudens,
Chrito torqueri; cum interrogatus u paffioni condign Martyrem refervavit.
X. At vero presbyter Saturninus ,
trum in Collea fuiet , profiteretur
contanter & diceret, cum collea fuif recenti Martyrum fanguine delibu
fet fe fuperveniffe, & Dominicum cum tus , cum penderet in equuleo, ad

Fratribus congrua religionis devotione monebatur in eorum fide perfiftere, in


celebraffe, auctoremque ejudem col quorum cruore pertabat. Hic cum in
letionis fantiffim non unum fuif. terrogaretur, utrum autor

ipfe eflet, &

fe, in fefe Proconfulem rurus acrius omnes ipe adunaffet,& diceret: Etiam,
excitavit. Cujus recrudefcente fvi ego prens in colleia fui . Emeritus qitetur

Saturninus tw

***rs f
i: ur.
*

tia, geminata Martyris dignitas itera Leor ad certamen exfiliens, congre


to ungulis fulcantibus exaratur. At diente Presbytero : Ego fum auior, in
Martyr inter vulnerum cruciatus fvif quit, in cujus domo Colleia fai unt.
fimos priftinam fuam repetens oratio At Proconful qui jam toties victus fue
nem : Rogo, ait, Chrite, non confundar. rat, impetus Emeriti perhorrebat; &.
Quid feci? Saturninus efi Presbyter nofer. tamen in Presbyterum verfus : Quare
IX. Ejus cum latera duri truceque contra prceptum faciebas, inquit 3",
carnifices , magitra crudelitate mon Saturnine ? Cui Saturninus : Intermit
trante , aduncis ungulis raderent, ti Dominicum non poteft, ait . Lex fic
Saturninus presbyter ad prlium po jubet. Tunc Proconful : Non tamen
ftulatur . quique cletis regni con debuiti prohibita contemnere, fed
templatione confiderans parva admo obervare potius, & non rem facere
dum ac levia fuos commartyres futi contra prceptum Imperatorum. Et
nere, congredi etiam ipe taliter cpit. meditata jamdiu in Martyribus vo
Nam dicente Proconule : Tu contra ce, tortorem fvire commonuit ** ,

juffionem Imperatorum & Carum fe cui non pigro paretur obequio. Nam
cisti, ut hos omnes colligeres. repon carnifices in fenile corpus Presbyte
dit presbyter Saturninus, Domini Spi ri ruunt, & graffante rabie , rupta
tu fuggerente: Securi Dominicum cele nervorum connexione, difcerpunt il
bravimus. Proconful ait: Quare? Re lud ingemicenda fupplicia, & novi

fpondit: Quia non potet intermitti Do generis in Sacerdotem Dei exquifita


minicum . Qui mox ut hc dixit, con tormenta. Videres quafi in pabulum

tra Dativum tatim jubetur aptari.

vulnerum fame rabida fvire carnifi

Speabat interea Dativus lanienam cor ces, apertifque vifceribus, ad horrorem


poris fui potius quam dolebat: & cujus videntium , inter ruborem fanguinis
ad Dominum mens animufque pende offa nudata pallere; & ne inter moras
bat, nihil dolorem corporis ftimabat, torquentium exclufa anima corpus
Dae?; eenstan
tikt -

fed tantum ad Dominum precabatur fupplicio pendente defereret, tali voce


chrifas

dicens: Subveni, rogo , Cbrifte, babe Dominum Presbyter precabatur: Rogo

pietatem. Serva animam meam, cuto Chrite, exaudi me. Gratias tibi ago

di piritum meum, ut non confundar. Deus, jube me decolari. Rogo, chrifte,


Rogo Chrifte, da fufferentiam. Cui cum mierere : Dei Fili ubveni . Cui Pro
a Proconfule diceretur : Ex hac plen conful : Quare contra prceptum fa
didifima civitate magis debueras alios ciebas ? Et Presbyter : Lex fic, jubet,
ad bonam mentem vocare, & non con Lex fie docet, inquit. O admiranda
tra prceptum Imperatorum & Cfa fatis ac predicandi Prsbyteri dotoris
divina
29 In al. deeft. won .

3 o al. delibuto.

31 Bol. addunt, fecundum qud profiteris Comp. Pro trofite

ris , habet , peteras.

32

Baluz. & Pratel, terrorem ire fue cominovit.

Dei.

E T S E L E C T A SS. Saturninur, Dativus &c.

343

divina reponfio! Legem fandiffimam cutodem, qui Traditorum facinus per


etiam in tormentis Presbyter prdicat, horrefcens,Scripturas dominicas ne per
pro qua libenter fupplicia futinebat. deret, intra fecreta fui petoris colloca
Legis denique voce deterritus Anuli vit! Quo cognito, Proconful: Parce,
nus: Parce, inquit. Eumque in cu inquit, ejuque profeionem in memo

ftodiam carceris redigens, exoptato

riam " una cum ceterorum confeffio

nibus redigens : Pro meritis vetris


fupplicio deftinavit.
XI. At vero Emerito applicito: In omnes, inquit, fecundum confeffionem
tua, inquit Proconful, domo, colle vetram pnas meritas perfolvetis.
XII. Sed jam ferina rabies, ore cruen
ratorum? Cui Emeritus fano Spiritu to tormentis Martyrum faginata lan

fat funt contra prcepta Impe

Emeritat.

inundatus: In domo mea, inquit, egi


mus Dominicum. At ille: Quare per
mittebas, ait, illos ingredi? Repon
dit: Quoniam fratres mei funt, & non
poteram illos prohibere. Sed prohibere,
inquit, illos debuiti. At ille : Non po

guebat. Sed cum Felix nomine & paf ra.,


fione proceffiffet in prlium, acieque
Domini omnis incorrupta invitaque

perftaret,tyrannus mente protratus, vo

ce demistus, anima & corpore diffolu


tus: Spero vos, inquit, hanc partem
teram , quoniam fine Dominico non potius eligere, qua poffitis vivere, ut

poumus. Statim etiam ipe in equu juffiones confervetis. Contra qu Con- e -in:
leo jubetur extendi, extenufque vexa feffores Domini, invii Martyres Chri
ri. qui cum validos itus innovato car fti, tamquam ex uno ore dixerunt :

nifice pateretur: Rogo, ait, chrifte, fub Chritiani fumus. Non poumus nifi Do
veni mibi. Contra prceptum Dei faci mini legem faniam uque ad effuionem
tis, o infelices. Et interloquendo Pro fanguinis cutodire. Qua voce perculfus
conful: Non oportuerat te, inquit, eos inimicus, Felici dicebat: Non quro

fucipere. Repondit: Non poteram, ni utrum Chritianus fis, fed an colleam


fi fuciperem fratres meos. At Procon feceris, vel Scripturas aliquas habeas?

ful acrilegus: Sed prior, inquit, erat O tulta judicis & ridenda interroga
juffio Imperatorum & Cfarum. Con tio ! Chritianus, inquit, utrum fis,
tra religiofiffimus Martyr: Deus, in tace. Et addidit: Si in collea fuiti,
quit, major eft, non Imperatores. Rogo reponde. Quafi Chritianus fine Do
Cbriffe ; tibi laudes refero, chrifte Do minico effe poffit; aut Dominicum fi
mine, da ufferentiam . Cui talia pre ne Chritiano celebrari? An nefcis fa
canti, hc Proconful injecit: Habes tanas, in Dominico Chritianum, &

ergo fcripturas aliquas in domo tua ? in Chritiano Dominicum contitutum,


Et refpondit : Habeo; ed in corde meo.

ut nec alterum fine altero valeat effe ?

Et Proconful: In domo tua, inquit, Cum nomen audieris, frequentiam Do


habes, an non? Emeritus Martyr ait: mini difce: & cum colleam audie
In corde meo illas babeo. Rogo chrifte, ris nomen agnoce. Denique cogno

tibi laudes: libera me chrifte, patior fceris a Martyre, & rideris. Tali re
in nomine tuo. Breviter patior, libenter ponione confunderis. Colleiam, in
patior, Chrite Domine ; non confundar. quit, gloriofiime celebravimus, ad scri
O Martyrem Apotoli memorem, qui pturas dominicas legendas in Dominicum
legem Domini confcriptam habuit, convenimus emper. Qua confestione con
non atramento, ed Spiritu Dei vivi; fufus graviter Anulinus, futibus c
non in tabulis lapideis, fed in tabulis fum, exanimem cleti concilio Mar
cordis carnalibus ! O Martyrem legis tyrem properantem ad fiderea s tri
acr idoneum , diligentiffimumque bunalia expleta paffione confociat .
-

Sed

33 al. potui.

Hinc memoriales diti qui ejufmodi intrumenta fervabant. De

34 Hic memori nomine videtur intelligi codex in quo defcri

Memorialibus videfis Gloffar. Cangii.

bebantur cau forenfes, qu coram Proconfule agebantur.

35 Boll. qua profeione concuus.

moritur.

344

u s I N A
-

Felix alter

Sed Felicem alius fequitur Felix, no dit Saturninus: Egi Dominicum quia
mine pariter & confeffione, atque ipa Salvator eft Chritus. quo nomine Sal

paffione confimilis. Pari etenim virtu vatoris audito, Anulinus exarfit, & in
te congreffus, etiam ipe futium illi filium, patrium instaurat equuleum.
fione quaffatus, animam in tormenta Extenfoque Saturnino: Quid, inquit,

Ampelius.

carceris ponens, uperioris Felicis eft Saturnine, profiteris? Vides ubi pofitus
martyrio copulatus.
fis? Habes Scripturas aliquas? Repon
XI I I. Pot hos fucepit certamen dit: Chritianus fum . Proconful vero
Ampelius cutos legis, Scripturarum ait: Ego quro an conveneris, & an
que divinarum fideliffimus conferva Scripturas habeas ? Repondit : Chri
tor. Hic qurenti Proconfuli, an in ftianus fum, Aliud non et nomen, quod
collea fuiffet, hilaris atque fecurus poft chriftum oporteat nos fanlum ob
alacri voce refpondit: Cum Fratribus fervare. Qua confeffione diabolus in

feci colleiam, Dominicum celebravi, flammatus: Quoniam permanes, inquit,


& scripturas dominicas habeo mecum, in obtinatione tua, etiam tormentis
fed in corde meo concriptas. Chrite ti. oportet te affici. Dic an aliquas Scri
bi laudes refero. Exaudi Chrifte. Qui pturas habeas. Et ad Officium dixit:
cum hc dixiffet, cervicibus contufus, Vexa illum. Ibant in adolecentis la

Rgatiantis.

* iset tus .
|

in carcerem quai jam in Dominicum tera paternis vulneribus laffati tortores,


tabernaculum, ltus cum Fratribus re & adhuc humetantem in ungulis pa
legatur . Hunc fequitur Rogatianus, trium fanguinem cognato filii cruori
qui confeffus Domini nomen, fupradi micebant. Videres per hiantium vul
tis Fratribus jungebatur illfus. Quin nerum fulcos de lateribus nati, antea
tus vero applicitus, nomen Domini e genitoris fanguinem fluere, & cruo

gregie magnificeque confeffus, cfus rem filii paterno permixtum ungulis


futibus in carcerem truditur, condigno rorantibus emanare. At juvenis genui
Maximianus.

Felix junior.

martyrio refervatus. Hunc fequebatur ni " fanguinis admixtione recreatus,


& Maximianus 3, in confeione par, medelam potius, quam tormenta fen
in congreffione confimilis, in vitori tiebat; & recepta in tormentis fortitu

triumphis qualis. Pot quem junior dine, fortiffimis vocibus exclamabat:


Felix , fpem falutemque Chritiano Scripturar dominicas babeo,fed in corde
rum Dominicum effe proclamans. Cum meo. Rogo, Cbrifte, da fufferentiam,

fimiliter etiam ipfe futibus cderetur: pes et in te *. Anulinus, inquit: Qua-*****


Ego, inquit, devota mente celebravi re contra prceptum faciebas? Re
Dominicum, colleiam cum Fratribus fe fpondit: Quia Chritianus fum. Quo

ci, quia Chritianus fum. Qua confe audito: Parce, inquit. Et tatim cef
fione upraditis fratribus meruit etiam fante tormento, in patrium confortium
relegatur.
ipfe fociari.
Saturnintis ju
nior .

XIV. At junior Saturninus, marty


XV. Interea mergebat * in noem zvertebat.
ris Saturnini presbyteri fana proge horis labentibus dies, & confumtis cum

nies, in certamen optatum fetinus ac fole tormentis, defecit atra tortorum


ceffit , approperans patris virtutibus rabies, & eum fui judicis crudelitate
gloriofiffimis adquari. cui cum Pro languebat. Sed legiones dominic, in
conful furibundus, diabolo fuggeren quibus Chritus, perpetuum lumen, an
te dixiffet: Et tu, Saturnine, interfui

norum cletium coruco plendore

fti? Repondit Saturninus: Chritianus fulgebat, fortius atque constantius in


fum. Non a te quro hoc , ait, fed certamina profiliebant. Cum vero
utrum egeris Dominicum ? Cui repon adverfarius Domini, tot Martyrum
prliis
36 Boll. prope ante ip tribunalia.
39 Edit. gemini .
37 al. religatur.

38 Boll. & Comp. Maximus

49 Bolland, defatigata .

E T

m. interrogati.

S E L E C T A.

SS. Saturninus, Dativus, &c.

345

prliis gloriofifiimis victus, tantifque tatis tempus explevit, cum puella no


ac talibus congreionibus fuperatus, lens & relutans in nuptias a parenti
defertus a die , comprehenfus a no bus cogeretur , invitque fibi trade
e , deficiente jam carnificum rabie rent ponum parentes, ut prdonem
profligatus, cum fingulis congredi ul fugeret , clam fefe per prceps puel
terius non valeret; totius exercitus Do la demittit, aurifque famulantibus
mini animos percontatur, devotafque upportata, incolumis gremio terr
Confefforum mentes tali interrogatio fucipitur. Neque fuerat potmodum
ne propulfat : Vidiftis , inquit, eos etiam pro Chrito Domino pafiura ; fi
qui perfeveraverunt, quid fuftinuerunt, pro fola tunc pudicitia moreretur .
vel quid in fua confeffione pertantes, Liberata igitur nuptialibus tdis, il
adhuc habeant futinere. Et ideo qui lufoque fimul cum parentibus ponfo,
vult vetrum ad indulgentiam perve media pne de ipfa nuptiarum fre
nire , ut falvus effe poffit, profitea quentia profiliens, ad dem pudici
tur. Ad hc Confeffores Domini , ti, portumque pudoris eccleiam, in
gloriofi Martyres Chriti, lti ac trium taa virgo confugit; ibique confe
phantes fimul, non ex Proconfulis di crati Deo dicatique capitis in perpe
tis, ed ex vitoria paffionis Spiritu tua virginitate facratiffimum crinem
fano ferventes, fortius clariuque , inconcuffo pudore fervavit. Hc
tanquam uno ex ore dixerunt : Chri ergo ad martyrium properans , florem

ftiani fumus . Qua voce protratus eft pudiciti palmam triumphali dextera
diabolus & concuffus Anulinus , prferebat. Namque interroganti Pro

confufufque omnes in carcerem tru confuli quid profiteretur, clara voce


dens, fanos illos martyrio deftina repondit : Chritiana fum. Et cum a
Fortunatiano, fratre togato ejufque
vit .
XVI. Et ne devotiffimus femina defenfore , vanis argumentationibus
rum exus, florentiffimufque facra mente capta effe diceretur; Victoria re
rum Virginum chorus, certaminis tan fpondit : Mens mea eft : numquam mu
ti gloria privaretur ; omnes femin , tata fum. Ad hc Proconful: Vis ire,
Chrito Domino auxiliante, in Vio inquit, cum Fortunatiano fratre tuo?
ristis i.a. ria congreff funt & coronat . Ete Refpondit: Nolo, quia Chritiana fum:
nim Vioria, fantiffima feminarum, illi funt fratres mei qui prcepta
flos Virginum, decus & dignitas Con Dei cutodiunt. O puellam divin Le
fefforum , honeta natalibus, religio gis auoritate fundatam ! o virginem
ne fantiffima , moribus temperata , glorioam terno Regi merito con
in qua natur bonum candida pudici fecratam ! o beatiffimam Martyrem
tia relucebat, repondebatque pulchri evangelica profeffione clariffimam !
tudini corporis fides pulchrior mentis, qu dominica voce refpondit: Hi funt
& integritas fantitatis; ad fecundam fratres mei qui prcepta Dei cutodiunt.
palmam retitutam fein Domini marty Quibus auditis, Anulinus depofita judi
rio ltabatur. Huic namque ab infan cis autoritate ad puell perfuaionem
tia jam clara pudiciti figna fulge defcendit. Confule tibi , inquit. Vi
bant, & in rudibus jam annis appare des enim fratrem tuum providere cu
bat rigor catiffimus mentis & qudam pientem faluti tu. Cui Martyr Chri
dignitas futur paffionis. Denique fti : Mens mea eft, inquit', numquam
potquam plena virginitas adultum mutata fum. Nam & in Colleia fui, &
D0
41 al. coneidit.

42 Baluz. & aliquot mff invitamque tradere pon/o prado fuggererer.

fule Concil. Gangr. can. 17. & Sozomen. lib. 5. cap. 13. Alia erat
confuetudo in gypto & Syria, ut refert Hieronymus epitola ad

non depofuiffe. Idem probatur ex Optato lib. 6. Ambrofio ad vir

Sabinianum. De hac re vide Menardum notrum in notis ad Sacra


mentarium Gregorianum pag. 21 2. & Hist. monatic. Orientis lib. 1.

ginem lapam cap. 3. Gregorio Turonenfi lib. 1 o. hift. cap. 15. Con

cap. 12. Vide Baronium in notis ad Martyrol. Rom. die 2o. Septemb.

43 Hinc colligit Baluzius, virginitatem profeffas tunc comam

X x

346

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Dominicum cum Fratribus celebravi, exire, & confitentem Chritum Do

quia Chritiana fum. Mox cum hc minum linguam de fratris exemplo


Anulinus audiffet, furiis agitatus exar fecuram. Sed Proconful ftultus non
fit, & puellam facratiffimam Marty intelligens contra fe, non homines,
rem Chriti in carcerem una cum ce fed Deum in Martyribus dimicare ,

teris relegans, paffioni omnes domini nec quia in puerilibus annis ingen
tes animos fentiebat; putabat puerum

c refervavit.

XV I I: Sed Hilarianus adhuc fu tormentis infanti poffe terreri. De

pererat, unus de natis presbyteri mar nique, Amputabo, inquit, & comam
tyris Saturnini, qui tatem uam par tibi , & nafum, & auriculas; & fic
vulam ingenti devotione vincebat . te dimitte , Ad hc Hilarianus puer,

Hic patris, fratrumque triumphis ap patris fratrumque virtutibus glorio


properans jungi, diras tyranni minas fus, qui jam didicerat a majoribus
non tam exhorruit, quam in nihilum fuis tormenta contemnere, clara voce
duxit. Huic cum diceretur. Patrem

repondebat: Quidquid facere volueris


tuum, aut fratres tuos fecutus es? fac , quia Chritianus fum . Mox in
fubito brevi de corpore vox juvenilis carcerem recipi etiam ipfe jubetur,
auditur, & angutum pueri peus ad ingentique cum gaudio vox Hilaria
confeffionem Domini totum aperitur ni auditur dicentis: Deo gratias. Hic

in voce refpondentis: Chritianus fum; certaminis magni pugna perficitur.


mea ponte atque voluntate , cum Hic diabolus fuperatur & vincitur.
patre meo, & cum fratribus feci Col. Hic Martyres Chriti de paffionibus
leiam. Audiebas patris Saturnini mar futur glori terna congratulatione
tyris vocem per dulcis filii meatus ltantur ,
,

44 al. ed. & mff fecuturam ,


45 Sic Baluz. ex cod. Colb. confentiunt codd. Ful. & Pratell.
At edit. habent, collum , fed qui collo aniputato poffet dimitti ,
Cod. Comp. Amputabo tibi nafum .

46 Multa fequuntur, contra Menfurium & Ccilianum ejus


diaconum potea in fede Carthaginenfi uccefforem a Donatitis
confita, qu ideo omittimus,
-

A D M O N I T I O
In
* de b.

Aa SS. A G A P E S, &c.

Cta fantarum Agapes, Chioni, riana exatius difcuffa omnino refpuit.

I,
-

& Irenes ex mf. cod. monafterii

2. Atorum a fe prlatorum antiquita- " ";

Crypt ferrat in agro Tufculano eruta, tem probat Henfchenius ex antiquo cultu
Anaftafiae, in
dit Surius die prima Aprilis, qu potmo quorum honorem vetutiffimas bafilicas
dum Cardinali Baronio digna vifa funt conftrutas Rom fuiffe ait, quorum me
qu integra fuis Annalibus infererentur ad moriam in omnibus antiquis fatis facris ,
annum 3o4. num. 4o. ubi, icut & in tam Grcis, quam Latinis , infcriptam ,
notis ad Martyrologium Romanum ad immo & eorum nomina Canoni Mif in
diem 3. Aprilis , ea pura atque fincera , ferta a primis Ecclei fculis fuiffe re
& a Gillelmo Sirleto Latime reddita edi fantorum Chryogoni &

prout a notariis excepta fuerunt, effe pro fert. Affirmat deinde eorumdem Marty
nuntiat . Aliter tamen vifum et Gode rum Ata, in quibus fanctarum Agapes
frido Henfchenio, qui die 3. Aprilis Bol fororumque ejus paffio continetur, ab an
landiani, his Atis, qu ab aufore pofte tiquiffimis Martyrologiorum criptoribus
riore confcripta exitimat, omiffis, alia qu laudari atque per totum orbem ita in f
fibi finceriora & puriora videntur, ex A culis fequentibus vulgata fuie: ut Aldhel
tis fantorum Chryogoni & Anaftafi mus Schireburnenfis epifcopus fub fculi
excerpta profert. Suam ipius fententiam feptimi finem ex ipis multa, qu ad no
probat vir doctiffimus in Commentariis ftras Martyres attinent , in fuis opuculis
prviis, in quorum primo paragrapho o de laudibus Virginum inferuit. Hc tan
tendit, Ata a fe prlata, Surianis effe dem omnia confirmat ex Grcorum Me

antiquiora, in fequenti vero eadem Su nis, Bafilii Imperatoris Menologio , ac


-

Simeo

E T

S E L E C T A

SS. Agape, Cbionia, &c.

347

Simeone Metaphrate, qui has eadem falonicam perdut ac duobus iudicibus


Martyres cum Chryfogono & Anaftafia oblat tandem igne conummantur. qu
conjunxerunt. His in primo paragrapho omnia tam variis portentofifque eventibus
ftatutis, in fequenti Aa Suriana cum a quandoque permixta funt, ut ea fincera
liis a fe exhibitis confert, atque eo tan effe vix quiquam fibi perfuadeat. Id uni
tum nomine rejicit, quod illa his non con co exemplo probandum, Cacabati fcilicet
fona videantur.
Prfidis, ad quem Imperator Martyres
3. Verum & nos ipi cum Henfchenio remiferat. Hic in fanarum virginum cu
viro religiofo Chryfogoni & Anaftafiae cul biculum nou ingreffus, in tantam demen
tus antiquitatem agnocimus . Chryfogo tiam verfus fuiffe dicitur, ut potquam ol
nus a Gregorio Magno memoratur, & fuum las & fartagines culine diu volviffet & of
titulum jam habebat Rom, tempore Con culatus fuiet, vetibus fciflis iquinatis ,
cilii Romani fub Symmacho Papa. Quin facieque nigredine eturpata, ab omnibus

& S. Anaftafiae Eccleiam & reliquiaslau derifus niger totus effestu & cacabatus pa
dat Theodorus Letor lib. 1. pag. 555. & latium fic adierit, folii tunc oculis , inquit
fub finem libri 2. Eodem beatiffimos Mar autor, non mente captus. Idem pot aliquot

tyres cum tota Eccleia Catholica impen dies pro tribunali fedens, fomno ita pro
fe veneramur: fed quid hc ad Atorum fundo captus et, ut nec a pulantibus qui
antiquitatem conferant non fatis intelligi bufvis excitari potuerit. Hc fane meras
mus, maxime cum ad eorum antiquita fabulas fapiunt, nec referunt illam ince
tem probandam teftem non adhibeat fupe rorum Aorum majetatem , qu adeo in
riorem Aldhelmo, qui fub fculi eptimi Atis e codice Crypt-ferrat erutis elu

finem in Anglia floruit. Quis enim igno cet. Unde hc poteriora qu vera & ge
rat, multa Martyrum Aa, quamvis in nuina Ata proconfularia nobis videntur,
terpolata & vitiata, ab illius vi autori cum Cardinali Baronio Atis ab Henfche

ribus prolata & laudata fuiffe, & a po nio prolatis prferimus.


5. Agapes & Chioni memoriam vul- Memal e
vel ex ipius Aldhelmi opere laudato pro gata Martyrologia ut plurimum, die 3: A-:"***
bari facile potet, qui Thecl, Eugeni , prilis recolunt, Irenes vero die 5. ejudem
Agnetis, Ruffin, Chrifanti & Dari, Jo menfis, quarum martyrium Henfchenius
hannis & Pauli, ubi Contantina virgo ma ad annum 29 o. refert. Nos vero ex Atis

fterioribus autoribus deinceps admiffa? Id

gni Contantini filia dicitur , aliorumque finceris eas anno 3o4. die prima Aprilis
Martyrum Aa laudat , quorum tamen paffas fuie concendimus. Irene quippe di

aliqua falteni, & quidem ea ipfa qu ab citur conummata conulatu Diocletiani Au


Aldhelmo referuntur loca, ut fincera & gufti nono, Maximiani autem Augusti ostavo,
ab omni interpolatione aliena numquam Kalendis Aprilis. Nec dubitamus eas effe
admittet ipfemet Henfchenius. Nil igitur Martyres, qu fub nominibus , Chioniae,
ex his evincit ad probandam fuorum A Agapes Herenei, in Martyrologio quod
fanti Hieronymi nomen prfert, eadem
orum antiquitatem.
die 5. recoluntur. Beda in Martyrologio fin
cero
memorat die 1. Aprilis natale Agapes
ta aliquas finceritatis notas pr fe ferant.
4. At videndum an hc Henfchenii A

h fiquidem in plerique Martyrum Atis


ita manifet funt, ut probationibus aliun
de conquiitis non indigeant. In primis non
potet inficiari vir eruditus, Ata a fe pro
lata nec primigenia effe, nec ( ut vocant)
Proconfularia, aut a Notariis publicis ex

& Chioni fub Diocletiano in Tbeffalonica, &


die ejudem menfis, Irenem , earum foro
rem . Extabant olim in urbe Contantino

politana tres ecclei famt Irenes: qua


rum una apud Procopium lib. 1. de di

ficiis Jutiniani imperatoris Irenes martyrir


cepta. Quippe confarcinata funt ab auto dicitur. Sed hc effe videtur Irene, quam
re qui variorum ex variis provinciis Mar Grci Apotolorum temporibus vixiffe di

Refelluntnr ,

tyrum paffiones in unum collegit. Ibi enim


Chryogonus ad Aquas-Gradatas capite
plexus refertur, Zoilus Aquilegi defun
ctus; Theodota, qu cum tribus filiis Ni

cunt, ab iique quarta die Maii recolitur,

de qua videfis Bollandianos ; de eccleiis


vero qu fub fant Irenes nomine Con
tantinopoli extabant, confule lib. 4. CP.

c in Bythinia paffa eft. Agape & foci Chritian eruditi Cangii Parag. 7. num.
primo Aquilegi interrogat, deinde Thef 2o. & duobus fequentibus.

x 2

ACTA

348

A C T A

M A R T Y R U M
A

S I N C E R A

Anno Chtiti

Sanarum A G A P E S., C H I O N I , I R E N E S &c.

3o4

Ex Baronio Surio.
Prefato Colle.
ffarit ,

I.

Uanto ex adventu & pren ad mortem ufque fuam in Chritum


tia Domini, & Salvatoris no caritatem fervantes, immortalitatis co

ftri J E su C H R I s T I major ronam affequerentur . Una quidem e

et, tribus illis prcepti perfetionem po


gratia in humanum genus collata
fanorum

quam olim fuerat: tanto &

fidens, & Deum ex toto animo dili

hominum victoria major extitit. Pro gens, & proximum ficut eipam, fan

his enim hotibus, qui corporeis ocu o Apotolo dicente , Finis prcepti i Timi:

1is cernuntur, hoftes illi fuperari jam eft caritas ; merito AGAPE vocabatur.

cpti funt, qui oculorum fenfu perci hoc enim nomine Grci caritatem ap
pi non poffunt. Nam dmones ipi, pellant. Altera purum ac plendidum
quorum natur petabiles non funt, baptimatis nitorem fervans, ita ut de

vel a purifimis atque honetiffimis ipfa propheticum illud dici poffet, La-Palm so
feminis Spiritus fano plenis fupera vabis me, fuper nivem dealbabor ;
A
ti igni traduntur. Tales fuerunt tres a nive nomen accepit. C H I O Ns I &

ill fan& mulieres, qu ex urbe enim dicebatur. Tertia Salvatori


Theffalonica originem ducebant,quam Dei notri donum, hoc et, pacem in " ".
urbem fapientifiimus Paulus celebra fe habens, & in omnes exercens, quem

vit, cum ejus fidem & caritatem lau admodum Dominus dixit, Pacem meam Johan. 14.
1. Theffal. I.
& 4.

dans fic ait: In omni loco fides vefira do vobis ; IRENE ab omnibus voca
in Deum pervagata eft: Atque alibi: batur, a pace nomen accipiens. Has
De caritate, inquit, fraternitatis non tres feminas cum ad fe duas, & ita
necee habuimus feribere vobi: ipi affetas magitratus vidiflet, ut diis fa
enim vos a Deo didicitis ut diligatis crificia offerre nollent, igne creman
das effe decrevit: ut per ignem exi
invicem.
II. Cum igitur perfecutio a Maxi gui temporis, igni fubjetos diabolum
miano Imperatore adverfus Chritia omnemque dmonum catervam, ipius
nos illata effet, mulieres ill, qu diaboli exercitum, qui fub clo et,
virtutibus e ipfas ornaverant evange fuperantes, incorruptam glori coro

Genef. 12.

Matth. 1o.

licis legibus obedientes, propter fum nam adipifci, ac Deum ipfum, a quo
mam in Deum caritatem, &cletium gratia eis collata et, cum Angelis
bonorum pem , patrique Abraham perpetuo collaudare poflent. Qu ve
fastum imitantes, patriam, cognatio ro ab illis geta funt, ea breviter nar
nem , facultateque omnes relique rabimus.

runt, ac perfecntores fugiendo, quem

III. Cum prfideret Dulcetius, ArIncipiant

admodum Chritus prcepit , altum temenfis - fcriba dixit : Cognitionem

quemdam montem petierunt, ibique de his qui prentes funt, a Stationa


divinis precibus operam dabant: & rio miffam, fi jubes, legam. Jubeo,
prfes , te legere.
corpus quidem ipum ad montis celfi inquit Dulcetius Ordine
tibi meo do

tatem contulerunt, eorum vero ani

Tunc ait Scriba:

mus in clo ipfo verfabatur. Cum


autem in eo loco fuiffent comprehen
f, ad eum, qui perecutionis auor
erat, magitratum du&t unt, ut re

mino omnia qu fcripta funt recitabo.

liqua divina prcepta exequentes, &

Caffander beneficiarius hc fcripfit.


Scito, mi Domine, AGATHONEM,
AGAPEN, CHIONIAM, IRENEM,
CASIAM, PHILIPPAM, & EUTY
CHIAM

I Galerium Maximianum prcipuum Perfecutionis ineento


*em fuiffe diximus Pag. 263

454

coram Prfde .

2 Baron, Artenius a vel Artemestus .

SS

L L L L L L L L 00S S 0LLLS CLLLLLS 0S


000
LLLLLLL LLL LLL LLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLL LL LLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS
LLS LLLLL LLL LLLLLLLLSLLL LLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLSLLLLLL LLLLS LLLLL LLLS LLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL 0LS
LLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLS


S LLLLLLL LLLLL LLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLL CCCS LLL LLLLL LLLLLL LLLL
LLSLLLLCLC CCCS
LLSCLLLLS

LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLCCLLLLLLLLL LLLLLL LLL
LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLLL LLLLL LLLS LL LL LLLLLLLLS

LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLLLLL LL LLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL
LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LL LL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLS LLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLS
LLLLLLS LL LLS LL LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS 0 LLLLLS
LLLLS LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLS LL LLLS
LLL LLLLLL LLL LLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLL

LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLL

LLLLL LLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL


LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL

LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLS


LLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLS GG LLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLS LLLL

LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL LL LLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLL LLLLLLLLS

LLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLSs LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL


LLLLLLLLLS LS LLLLLLLL Z LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS

LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLL
LLLLLS LLLL LLLL S LL LLL LLLLLL

LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS

LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLS


LLLSLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLS LLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLS LL LLS
LL LLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLL s LLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLSLLLLLLL LLLLLLS LLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLS LLLL

LLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS


LLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLSZZS
LLL LLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLS S kkS

LLLLLLLLSLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLS


LLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLL LS LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLS


LLLLLL L LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLL LLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLS

LL LLLLLLLLL LLLL LLS LLLLLLS LLLLLL LLS LL LLLLL LLLL L LLLLLLLLS LL LLLS

LLSs LLL LLLLLS LLLL s LLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLL LLS LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLS LS
LLS LLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLS LLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLS LLL LLLS LLLLLL LLLLS LL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL LLLLLS LLLLS LLLLLLLL LS LLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LL LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLS LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LgS GG GLS LLLLLLL LLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLS LLLLLS L LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLLLLS LLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLS S LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL
LLS LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLL
LLLLLL LLS LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLSLLL LLLLLLL LLLS LLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLS LLLLLLLLCC
LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL S
LLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLS
LLLLLLL LL LLLLLLS
SS

LLLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLL


SS

LLSLLLLLL

L L L L

000

L L L L L L L L

L L

L L L

LS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLS LLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLllLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLS LL LLL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL

LLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLS

LLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLS LLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLL
LLLLL LLLLLCCS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLL LLL LLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLS LLLLLLLL
LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL L

LLLLSLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLS LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLL LLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LaLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS


LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL g LLLLLLL LLLL LLLS LLL LL LLLLL LLLLLLL
LLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLS LLL LLLLLLLLS LLLLL LLSLLLL LLLLLL LLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLS
LLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS C0CS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLSs LLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLLL LLL LLL LLLS
LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLS LLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL L LLLS
LLL LLLLL LLLLL LLS LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLS LLLLS

LLL LLLLLS LLLLLLS LLLLLLL

LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLS

LLLL LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLS LL

LLLLLLL LLLLLLL LLaaLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLL
LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LL LLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLL LLL LLL LLL CCLLLLL LLLLLS
LLL LL LLLLLLLLL LLLCLLLLLCC CCLL LL
LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL s LLL LLLLLLLS
LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLS L LLLL LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLS
LLS LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLaL LLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLS LLLL LLLLLL
LLLLLLLL s LLLLLLLLS LLLLLL s LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLL LLCCCLLLL LLL LLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL

LLS LL LL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS


LLLLS LLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLLS
LLLL LLLL S LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLS

LLL LLL LLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL C LLLL LLL

LLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLa LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL
L0aLL0

LLLLLL

LLLLLL

mmmmmS

LLS LLS

LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS L


LLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLL LL LLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLS
GSLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLS LLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL

LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLS

LLLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLS LLLLLL
LLLLLLS LLLLLLLLLS LaLLLS LLLLLLL LS LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLL

LLL LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLS LLL LLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLL
LLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL

LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLS
LLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLL SL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL

LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS
GLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLL
LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLS
LLLL LLLLL LLLL LL LLLLL LLaaLL LLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLL
L LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
zJ

E T

S E L E C T A

SS. Agape, Chionia, &c.

35 I

ne unus quidem ad eam accedere , rat; hac de caufa, ut antea duas ejus
vel turpe aliquid in eam facere aut di forores, ita & ipam viventem nunc
cere aufus fuiffet; fantiffimam illam comburi jubeo.
VI I. Hc fententia cum a Prfi

feminam Dulcetius prfes revocavit,

& ante tribunal fifti juffam fic affatus de lata fuiet, milites Irenem com

eft: Numquid in eadem adhuc teme prehenfam, in quemdam fublimem lo

ritate perfiftis? Minime, inquit Irene,


temeritas, ed Dei pietas et, in qua
perffio. Cui repondit Dulcetius pr
fes: Et ex priore tuo reponfo ma
nifete oftenditi te Imperatorum juf.
fui nolle quo animo parere, & nunc
quoque in eadem arrogantia perfi
tentem te video. quare dignam p
fin damnatur, nam perfolves. Cumque chartam pe

cum duxerunt, ubi & ejus forores

antea martyrium paff fuerant. Cum


autem magnum rogum accendiffent,
jufferunt ipam in eum confcende

re . Itaque fan&ta Irene pfalmos ca


nens, & Dei gloriam celebrans, in ro

gum fe conjecit, atque ita confumma

ta et in confulatu Diocletiani Augu


fti nono, Maximiani autem Auguti
tiiffet, fententiam hanc contra ipam octavo, Kalendis Aprilis; regnante in

fcripfit: Quoniam Irene Imperatorum fcula C H R I s T o JEsu Do M I N o no-*. Fruita.


juffui parere, diique immolare no ftro: cum quo Patri et gloria, fan&to
luit; quin immo nunc quoque in Chri que Spiritui in fcula fculorum,
ftianorum ordine ac religione pereve A men ,
A D M O N

I T

I O

In Aa SS. D I DY M I & T H E O DO RAE.


1. ^TV Um tyrannorum fvitia Chritiana Romanum die 28. Aprilis , eamdem effe
Pirgines Chri.
stus tuetur .

rum virginum conftantiam minis ac


tormentis fuperare non poffet; adverfus ea
rum pudorem bellum indixit, ut nifi earum
mentes, faltem corpora tam immani contu
melia affea ibi aliquatenus fubjici vide

putaverat : fed in Annalibus mutavit fen


tentiam ad annum 3o9. num. 32. ubi eas

diverfas omnino effe affirmat . quam fen


tentiam amplexus et vir eruditus Daniel
Papebrochius in Commentario prvio ad
rentur. At quas fibi ponfas Chritus elege Ata fant Theodor die 28. Aprilis Bol
rat,adulterari non permifit. Ele7 enim virgi landiani. At licet tantorum virorum mul
mer, inquit Bafilius libro de vera Virginitate, tum me commoveat autoritas, eorum ta
propter Spon fidem ad illudendum impiii bomi men fententi affentiri non poffum, aut in
nibus traditae corporibu inviolatae perdurarunt, animum inducere,hanc virginem Ambrofia
eo fcilicet cuju gratia id perferebant, impiorum nam a Theodora diverfam effe , cum in
conatus ab earum carne irritos arguente, in utraque hitoria non folum eadem omnino
tegra earum corpora non fine prodigio & vir geta, fed edem etiam getorum circum
tute cutodiente. Hujus rei illuftre exem tanti, iidemque fpius verbis expreff,
plum habemus in Theodora virgine Ale narrentur. Aliquot loca in fpecimen in no-.
xandrina, cujus hitoriam ex ipis Procon tulis ad textum apponemus. Interim videa
fularibus Atis excerptam & latinate do mus quid pro diveritate tabilienda profe
natam Jacobus Ufferius in veteri codice

. . **

Ia [ ll I .

3. Tria proponuntur qu Theodoram


invenit , & ad Bollandianos tranmifit ,
quam ipi ad diem 28. Aprilis vulgarant. ab Ambrofiana virgine diverfam effe fua

**

Eamdem cum textu grco, quem iidem

dere videntur. Primo locorum diverfitas.


Pro diver/tae

Bollandiani ediderunt, & Suriana editione Theodora enim Alexandri; altera Antio argument,
chi claruiffe disitur .

collatam hic proferimus.

Secundo varietas

2. Porro dubitant nonnulli , an Theo temporum. Alexandrina virgo fub Maxi


dora, in his Atis memorata, alia fit a vir miani perfecutione tenta et ; Antiochena

7:. ... ., gine Antiochena, de qua fimilem omnino non longe a tempore quo ipe Ambroius

:: - hitoriam elegantiime

defcribit fantus

vivebat. Sic enim loquitur : Antiochie nu


Ambrofius lib. 2. de Virginibus cap. 4. Car per virgo quedam &c. Denique apud eum
dinalis Baronius in notis ad Martyrologium dem Ambroium, Virgo audiens fuum li
bera

352

A cTA M A RTY R UM s1N C ER A

beratorem capite damnatum ad uppli do antiquior, ut refert Papebrochius num.


cium perduci , ad eum accurrit, quocum 3. quam fententiam ceteri deinceps Marty
fimul interfeta eft: qua de re nihil omni

rologiorum fcriptores amplexi funt. Nec

no in Theodor Atis habetur. Scd ad

uque alterius Antiochen virginis, de qua


hc, ut mihi quidem videtur, facilis eft loqueretur Ambroius, memoria compa
refponfio. Primo enim de locorum diver ret. quamvis alia aliquot ejufmodi apud
fitate facile excidere potuit Ambrofio, ut

$s/:::::If tur,

autores

eccleiaticos

habeantur. Vir

memoria lapfus Antiochiam pro Alexan ginem quamdam fi a Magitriano ferva


dria dixerit. Hanc enim hitoriam non a tam apud Corinthum Achai urbem nar
deo fibi perpetam fuiffe ex eo conjicitur, rat ex Hippolyto Apotolicorum tempo
quod neutrius, virginis fcilicet & ejus li rum feriptore Palladius in Laufiaca hito
beratoris, nomen retulerit. De tempore ria cap. 148. & 1 49. ubi tandem ob id fa
vero nulla difficultas. Propofuerat fantus cinus Magitrianus beftiis objetus mar
Door Mari matris Dei , & Thecl tyr occubuie dicitur. Eodem etiam mo

quam a Dotore gentium inftitutam dixe do Antoninm ab Alexandro e lupanari


rat, cujuque martyrium expouerat,exem liberatam fuiffe referunt Latini ad diem
plum : quarum comparatione Theodora, 3. Maii in Martyrologiis, & Grci die 1o.
qu fculo quarto quo Ambroius loque Junii, ubi potea conquiiti & deprehenfi
batur, paffa fuerat, nuper floruiffe dici opti dicuntur , ac tandem igne conummati :
me potuit. Denique Atorum filentium quorum memoria olim Contantinopoli ce
de Theodor morte nihil evincit. Multa lebris fuit. De his plura apud Bollandia
enim ejufmodi in Atis omiffa, a fequen nos die 3. Maii . Ceterum ne Theodor
tibus autoribus fupplentur. quod fexcen martyrii conummatio, quam filent Ata,
tis exemplis probari poffet. Immo, & in defideraretur, locum Ambrofii ipfis Atis

Atis qu Ambroius legerat , id ipfum fubjunximus.


4. Didymi & Theodor fetum cele
defuiffe , ipfemet videtur innuere , cum
poft hitori narrationem quam ex Atis brant Latini vigefima otava Aprilis, Gr
habemus, de Virginis morte locuturus , ci vero die quinta eiudem menfis. quam
fic incipit : Fertur puella ad locum fupplicii vis eorum memoria in Synaxario Collegii
percurriffe &c. Ceterum Theodoram cum Soc. Jeu Parifienfis, die 27. Maii affigne Pies

Didymo his in Atis memorato fimul per tur, ut refert Papebrochius num. 3. Ho
cuffam fuiffe eo modo quo Ambrofius rum Martyrum paffionem ad annum 3o3.
commemorat, Martyrologia vetuftiora af. refert Papebrochius, quam tamen retius
firmant. Id enim diferte habent Ado & U ad equentem referri poffe exitimamus.

sunn

martyrii.

fuardus, immo & aliquis Adone & Ufuar


=

A
Anao Chriti

San&orum D I DY M I & T H E o D o R virginis.

3 4

Ex Aprili Bollandiano.
I. TN civitate Alexandria Proculus *

Theodora tor.
festo
|

ei: Mihi dic, inquit, quid fcis de Theo

cum fediffet pro tribunali dixit: dora virgine. Lucius curator dixit :
Vocate Theodoram virginem. Ex Of Per claritatem tuam ingenua et, &
ficio dium eft : Adfiftit T H EO honeta, & de optimo genere. Judex
DO R A . Judex dixit: Cujus condi dixit: Quia fi ingenua, quare nubere
tionis es? Theodora repondit: Chri non voluiti ? Theodora repondit:
ftiana fum. Judex dixit: Ingenua es, Propter Cbritum. Adveniens autem in Christus i e f
an ancilla? Theodora repondit: Jam carne in hoc mundo , abtraxit nos a
tibi dixi, Chritiana fum. Chritus au corruptione , & vitam nobis ternam
ne venien:

tem adveniens liberavit me, nam in

promiit. Unde me permanente in fide

fculo boc ex ingenuis parentibus geni ipius, credo intaia permanere. Judex
ta fum. Judex dixit: Vocate Curato dixit: Jufferunt Imperatores, vos, qu
rem civitatis. Cumque adeffet, dixit etis virgines, aut diis facrificare, aut
injuria
1 In Astis Grcis , apud Surium, & in Martyrologio Rom.

dicitur ifte Estreti". At Papebrochius fufpicatur, vocem Pro

Pellat Nam Alexandri non Proconful, fed prfestus qni Au

guttalis appellatus et, prerat. De Prfesto Augustali agit Ba


sului pro Precenui irrePfiffe Grcus textus restius judicem ap ronius in notis ad Martyrol. Rom, die zo. Ostobris.

L L
LLLLLL LLLLLLLS

L L L L L L L LSLS LLLLLLLL J LLLLLLLLS


SS

000

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS


LL LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLS LLLLS LLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLS

LLLLLL L LLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LS
LLL LLLLLLLLLLL S LLL LLLLLLLLLS LLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLSLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLS

LLLS LL LLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLLLLL LL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLLLL LL LLL LLLLLLLLL LLS LLS LCCLLLLLL 0 LLLLL LLLLLLS S LLLLLL LLS
LLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLS LLLS LLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL

LLLLLLLLLS LLL SLLL LLLLL LLLS LLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS
LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLL

LLLLLLLL S LLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLS

LLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLSSLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL
LLLLL GLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLS

LLLLLL LLL Ss LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL


LLLL L LLLLL LL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLL S LLLLL L LLLLLLL CCS LLLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLCS LLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLS

LLLLLS LLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLCL LLLS LLLLLL sLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLS LLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL Ss LLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLSLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL s LLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
GGG CCCLLL SSS LLL LLLLL LLL LLLLLLLLL S LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLS

CCCLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS aa LLLLLS LLLLLLLLS LLLLL L LLLLLLLL LLL LLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL s LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLSs LLLLLLLLCS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLSsS LLLLLLL LLLLS
LLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS LL sLLL

LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LS
LLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLL LL LL LLLLL LLLLLS LLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
S LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LL L LLLLS
LLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLa LLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLL LLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLL s LLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLL
LLLL LLLLLLSs LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLS LLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLS SLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLS LLL LLS
LLLLS LLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS L LLLLLLL LLS

LLLLLLL S LL LLLLL LL LLLL LLLLL LLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLL


LLL LL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LL LLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLLS

LLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLS


LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLS
LLLS LLL LLCCCL LL LLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLS

LLL LLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS


LL LLLL SLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLGT LLLLLLLLL


LLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLL Ss LLL CCLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLS LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLL LLLS s LLL LL LLLLSLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLS SSLLLLL t
CCC CLLLS

LLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS

LLS LLLLL LLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS L LLLL

LLLLS
LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLL L LLLLLL
LLLLLLS
SS

S LLLLLLL LLLLL GGGGGGG S LLL LL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL L LLgS


LLLS LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLS
0 LLLLLLLLS LLLS LL LLLLLLLLL LLLLLSS0S LLLS00S LLL LLLLLLLLL LLLS
AAA LLLLLS LLL LLLCCCLLL LLLLLLLL LLLLLS

0 LLLLLLLLSS LLLLLS 00S aa LLLLLL S LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLS


LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL aLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL S G LLLLL Sa LLL LLLLL SS
LLLLL GGGG LLLLLLLL LLLLS LLL LLL LLLLLS AAAAS
S LL LLLS LL LLLLLSS00S

L L

000

L C C L

L L L L L L LL L

LL L L L L L

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS


LLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLL S LL LLLLLL LLL LLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LL LLLS

LLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLS


S LLSLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLS
LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLL

LLLLL LLLLL LL LLLLLLS


LLECC aS0LLLL SS

LLL LLLLLS LL LL LLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLS

LLLS LL LLLLS LLLL LLLLLL LLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLS
L LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LL LLLLS LLL
LL LLLLLSs LL LLLLLL L LLLLLL LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL
LLGS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LL LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL s LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLs LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LL LL LLLL sLLLLLS
s LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLS LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL SLLLLLLS LL

LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLS LSLL LLLL LLLLLLS LLL LLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLL LL s LLLLLLLLCC CCLLLLLLLL LLLLLLS LLLLS LLLLLS
LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLS LL LLLL LLLS LL LLL LLLL LLL LLLLLLLLLS
LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL
LLLLS LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLL
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLS
LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL
LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLS LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLL

LS LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLCS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLS LLLL s LLLLLLLLL LLL LL LLLS LLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLLL s LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL
0SC CCCLL LLLS
TTCS

LL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLS


LLLLLL LLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LL LL
LLS LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLLL
L LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLS SLLL LLLLL LLLLLL S LLLLLLS
LLLLLL LL LLLLLLS LL LLLLLLS LLLL LLS LLL LL LLL LLL LLLL LLLLL LL L LLLLLS

LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLLL LLLSs LL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL S
LLLL LL LL LLLLLLLLLL LLLSLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LS
LLLLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL
LLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LL LLL LLLLLCS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS
LL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLL LLLS
LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLLSL LLLLLLLLL LLLL
LL LL LLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLL LLS LLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLS LLLLL L
LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLS LLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLL LLLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLS S LLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLS LLLLL LL
LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLL LL LLLLS LLLLLLLLL S

LLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS
LLLLLaS LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS S S LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLS
LLLL
S 0 SGGGGS LLLLLL LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL GGGGGGGLS

LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS


0S LLLLLL aLLLLSS00S CCCLLL LLLLL LLL LL LLLLLLLS LL LL LLLS
aaaa aa LLLLLL LLLLLLL eeS
S LLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
0 LLLLLSS LLLLS 00S LLL L0C0 aCCCLLS SLLLLLSS LLLLLL LCC LLLL LLLS
LL LLLLLLLL LSLS

00 LLLLLS LLLLLLLS 00S LLLLLLLLL LLLLLLLL00S


LL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LS LLLLLL LLLLSLLLL LLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLS CCLL LLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL SAAAAS

0S LLLLL LLLLLS00S LLLLL LLLL LL LLLLLL LLLL LLL LLL LLLL AAAAAAS
00 LLLLLSS LLLLLS 00S LLLLLLLL AT LLLL LLLLLLLLLLSaCCC CCCCCS LLLS

LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL G SLCCL TS

0S LLS

LLLLL LLLLLLLLS

LL LLLLLLLCCS

E T

S E L E C T A.

SS. Didymus & Theodora.

355

cilius erat: nunc autem quod majus Dei mei, non moriar a tuis tormentis.
eft video, quoniam in virum demuta Unde quod tibi placuerit celerius facito.
vit virginem, & timeo ne me demu Non enim acrifico demoniis, etiamfi igni
tet in mulierem . At ille qui cum me tradi jubeas. Judex dixit: Propter
gratia dimiferat fororem, non abfcon audaciam tuam tantam, caput tuum
dit fationem fuam, ed magna voce excidetur , & eo quod non obediti
ait: Non mutavit me Dominus, fed co juffionibus dominorum noftrorum Im
ronavit me quoque & illam. Nam quam peratorum , reliquum corpus tuum
babebatis, non babetis ; quem autem igni tradetur . Didymus repondit: Capite damnas
babetis, accipite. Duplex eft mibi bona Benediius es Deus pater Domini nofiri
palma, virgo miles, athleta Chriti. Ieu Chriti, qui cogitatum meum non
VI. Exivit itaque is qui intraverat, depexifti, qui & ancillam tuam Theo
& quod erat faum audiens Judex, juf doram falvafti, me per duas fen
-Qui eoram ju. fit illum adduci . Cum introduus
tentias coronati. Accepta itaque fen
edice /ffitur.
fuiet, interrogavit eum: Quid dice tentia, capite abfciffo, reliquum cor
ris? At ille dixit: DIDYMUS. Pro pus ejus igne cremaverunt. Et con
#ff

conful" dixit: Quis te ubmifit ut hoc ummavit martyrium per Dominum

faceres? Didymus refpondit: Deus me noftrum Jefum Chritum, cui et ho


mifit ut boc facerem. Judex dixit: Con nor, & gloria, & potentia in fcula
fitere ante tormenta, ubi et Theodora? fculorum, Amen.

Didymus repondit: Per chriftum Ge


fum Filium Dei, necio ubi eft. Scio au Virginis mortem bis verbis decribit Am

tem & certus fum, quoniam et ancilla


Dei, & confea Chritum emper illefa

brofius lib. 2. de Virginibus cap. 4.

permanfit, & Deus eam cutodivit im

Fertur puella ad locum fupplicii cu

maculatam. Unde quod faium et mihi curriffe, certaffe ambos de nece, cum
non adcribo,fed Domino. Secundum enim
fidem uam fecit ei Deus: quemadmo

ille diceret: Ego fum juffus "occi


di, te abolvit fententia, quando

dum & ipe cis, fi volueris confiteri.

me tenuit. At illa clamare coepit:

Judex dixit: Didyme, cujus conditio

3 )

nis es? Didymus repondit : Chritia

))

Non ego te mortis vadem elegi, ed


prdem pudoris optavi. Si pudor

mus fum, liberatus a Chrito. Judex di


xit: Torquete illum dupliciter propter

quritur, manet nexus; fi fanguis

expocitur, fidejufforem non defide

propofitum fuum. Didymus repondit:

ro, habeo unde diffolvam. In me la:

Deprecor te facere cito quod justum eft

3)

ta et ifta fententia, quia pro mela

33

ta et. Certe fi pecuni te fidejuffo

rem dediffem, & abente me, judex

tibi a tuis Imperatoribus. Judex dixit:


Per deos, quia repofiti funt tibi dupli
ces cruciatus, nii facrificaveris diis,

& indulgeatur tibi quod temere ufur


pati . Didymus repondit: Ego enim
per ipam rem tibi oftendo, quoniam Dei
mei fum athleta, propter fidem qu re
pofita et mihi. Et ideo bc arripui fa
cere, ut & virgo permaneat, & ego
confeionem meam ad Deum manife
ftam faciam. Permanens autem in fide

tuum cenum fneratori adjudicaf


fet; eadem me fententia convenires,

meo patrimonio folverem tuos ne


xus. Si recuarem, quis me indignam
digna morte cenferet? Quanto ma

joreft capitis huius ufura? Moriorin

nocens,ne moriar nocens. Nihil hic

medium eft: hodie aut rea ero tui

fanguinis, aut martyr mei. Si cito

redii
14 Ibid. Recedamus hinc dum adhuc fumus qui fuimus.

Numquid

ipe mutatus fum &c.

sanaorum vitas exhibet, fic habet : Eg fum mius reid", ***


felvis fntentia. Illa contra referret : Non eg damnum mrti elegi , A

I 5 Grc. Judex .

pradam pudoris expavi.

16 Ambrof num. 3. Damnatus est pr virgine, qui pr virgine com

prebenfus et .

iz In cod. Grco id accidiffe dicitur die quinta Aprilis.


n3 Cod. Colbert. qui hanc hitoriam ex S. Ambrofio inter alias

Al. maff. pradam .


2o Al. mff exus .
2 i Ed. q .
22 Ed. indigna
I9

Yy 2

3 <6

A C T A

M A R T Y R U M

3 )

redii, quis me audet excludere ?


Si moram feci, quis audet abolve
re ? Plus legibus debeo : rea non

folum fug me, fed etiam cdis

'

S I N C E R A

??

rem. Sententia enim fententia fu

3)

periore mutatur. Si poterior me

y)

non tenet , tenet fuperior. Poffu


mus uterque fatisfacere fententi ,
fi me prius patiaris occidi . In te

33

non habent aliam quam exerceant

3 )

3 3

pnam : in virgine obnoxius pudor


eft. Itaque gloriofior eris, fi videa

32

alien. Sufficiunt membra morti ,


; qu non fufficiebant injuri. Eft
in virgine vulneri locus, qui non
erat contumeli. Ego opprobrium

declinavi, non martyrium. Tibi

ris de adultera martyrem feciffe ,

3 )

cefli vetem, non profeionem mu

uam de martyre adulteram reddi

tavi . Quod fi mihi prripis mor

??

difle. Quid expetatis? Duo conten

3y

tem , non redemiti me, fed cir derunt, & ambo vicerunt: nec divifa

3 3

cumveniti. Cave, qufo, ne con eft corona, fed addita. Ita fanti Mar

tendas , cave ne contradicere au tyres invicem ibi beneficia conferen

3 3

deas. Noli eripere beneficium quod tes, altera principium martyrio dedit,

dediti . Dum mihi hanc fenten alter effeum.

tiam negas, illam retituis uperio


t)
9

In paffionem fanti I REN I epifcopi.


Alia e * m/,

1. GNIrmienium civitas, tot olim facris confer, fi lubet, qu de iis refert Lam
D & civilibus prrogativis celeberri becius tomo 8. Biblioth. Vindobonenfis ,
III a. nunc in vicum redata, patronum a
pagg. 2o6. & feqq.
2. Hujus fanti Martyris fetum Gr
gno fcit fantum Irenum, feu, ut fcribunt
ant iqui codd. mf. Hyrenum, qui hanc ca imul & Latina Eccleia recolit, fed he...; caus.

diverfis diebus; Grca quidem die 23. Au


gufti : Latina vero, in omnibus fere Mar
tyrologiis die 25. Martii. quamquam ali
quot etiam ex antiquioribus ejus fetum
nul los mff Grcos & Latinos exatam ad diem VIII. Idus Aprilis referunt, quo
proferunt Bollandiani Continuatores ad die in codd. Remigiano, & fanti Michae
die m 25. Martii : quam nos ex fex aliis lis in Periculo maris, & apud Bollandia
codd. m.fl. defcriptam exhibemus, quibus nos martyrizatus dicitur. Sed alii codd.
llt plurimum concordant mff fanti Ma Longi-pontanus fcilicet , Compendienis ,
ximini Trevirenfis, & Longi-pontanus a Fulienfis & Urficampi, pro ostavo Idus le Tempus
Bollandianis laudati. quin & diverfas le gunt ofavo Kalendas Aprilis. Annus au mis .
tiones ex editione Bollandiana adjecimus, tem ejus martyrii nufquam exprimitur.

eccleiam quam fculo IV. incipiente ad


minitrabat, fuo fanguine purpuravit. E
jus paffionem ex Prfidialibus Atis pne
Ver
botenus exceptam, & ad codices non

qu fcilicet alicujus effe momenti vif Sed cum fub Diocletiano & Maximiano
fun t. Ata vero Grca edita habes ad cal

paffus dicatur menfe Martio, id anno


cem tomi 3.Martii Bollandiani; quibucum CCCIV. contigiffe cenfemus.

s s i o
Anno Chriti

Santi I REN I epifcopi Sirmienfis.

304

Ex codd. mf. & Martio Bollandiano.


Colle?foris Pro-

I.

Um effet perfecutio fub Dio- cipes efficiebant. Quod & fastum eft

g",

cletiano & Maximiano Impe

circa famulum Dei I'R EN U M e

ratoribus , quando diverfis agonibus picopum urbis Sirmienfium , cujus


concertantes Chritiani , a tyrannis jam nunc vobis certamen pandam ,
illata fupplicia devota Deo mente fu vioriamque oftendam ; qui pro mo

fcipientes, prmiis fe perpetuispartici detia fua ingenita & timore divino,


|
-

//

C 1

Pasto.

"
pacificus
Affa coram

Preide.

357
E T S E L E C T A S. Ireneus Epic. Sirm.
cui operibus retis inferviebat, dignus tere horum lacrymis ab infania tua;
nominis * fui inventus eft.
& confulens adolecienti tu, facri

II. Comprehenfus itaque oblatus fica. I RENUS repondit : Confu


eft Probo Pridi Pannoni. Probus lo mihi in perpetuum, fi non acrifica
prfes dixit ad eum : Obtemperans vero. Probus juffit eum recipi in cu

prceptis divinis facrifica diis. IRE

ftodiam carceris. Plurimis vero die

NUS epifcopus repondit: Qui diis, bus ibidem claufus, diverfis pnis eft
non Deo acrificat , eradicabitur . affeus.
Probus prfes dixit : Clementiffimi
IV. Quodam autem tempore me

Principes jufferunt aut facrificare , dia noe, reidente pro tribunali pr


aut tormentis fuccumbere debere. I fide Probo , introdutus et iterum

R EN US repondit : Mibi prce beatiffimus martyr IR EN U S. Pro

ptum eft tormenta magis fucipere, quam bus dixit ad eum : Jam facrifica, IRE

Irenerus carorsum
blandit ia i con
#trungit .

Deum denegans dmoniis Jacrificare . NE, lucrans pnas . IR EN U S


Probus prfes dixit : Aut facrifica , refpondit Fac quod juum et . boc a
aut faciam te torqueri . IRENUS me non expeies. Probus indignatus,
refpondit : Gaudeo fi feceris , ut Do eum futibus cdi prcepit. IREN
mini mei paionibus particeps inveniar. US repondit * : Deum habeo, quem
Probus prfes juffit eum vexari. Cum a prima tate colere didici; ipum ado
que acerbiffime vexaretur , dixit ad ro, qui me confortat in omnibus , cui
eum Prfes : Quid dicis. IRENE ? etiam & acrifico : deos vero manufa
Sacrifica. IRENAEUS repondit : sa ios adorare non poum : Probus dixit:
crifico per bonam confeionem Deo meo, Lucrare mortem. Jam tibi fufficiant
cui emper acrificavi.
qu tolerati tormenta . I REN LIS
III. Advenientes vero parentes e repondit : Lucror continuo mortem ,
jus, videntes eum torqueri " , preca quando per eas quas mihi putas infer
bantur eum ; hinc pueri pedes ejus re pnas, quas ego non entio , propter
ampletentes dicebant : Miferere tui Deum accipere * vitam ternam . Pro- ******

& notri , pater . Inde uxores lu bus dixit: Uxorem habes? IRENUS
gentes, vultum & tatem ejus preca repondit. Non habeo : Probus dixit :
bantur. Parentum vero omnium lu Filios habes ? IRENUS repondit :
tus & fletus erat fuper eum, dome Non habeo. Probus dixit : Parentes ha
ticorum gemitus, vicinorum ulula bes ? IRENUS repondit : Non ha
tus, & lamentatio amicorum , qui o beo. Probus dixit. Et qui fuerunt illi
mnes clamantes ad eum dicebant: Te qui prterita flebant festione ? I RE
ner adolefcenti tu miferere. Sed, NUS repondit : Prceptum eft3 Do

ut ditum et, meliore cupiditate de mini mei Jeu Chriti dicentis: Qui dili
tentus, fententiam Domini ante ocu git patrem, aut matrem, aut uxorem,

los habens , qu dixit * : Si quis me aut filios, aut fratres, aut parentes Ju
negaverit coram bominibus, & ego ne per me, non et me dignus. Itaque ad
gabo eum coram Patre meo qui in c. Deum in clum adfpiciens, & ad e

lis et. Omnes ergo difpiciens, nulli jus promiiones intendens, omnia de
eorum repondit. Fetinabat enim ad fpiciens, nullum prfentem abfque eo
fupern pem vocationis pervenire . fe noffe, atque habere fatebatur. Pro

Probus prfes dixit: Quid dicis? Fle bus dixit: Vel propter
*

illos facrifica.
IR E

----

1 Sic mff Remig. Fulienf. Colbert. & 2. Bollandiant . At e


dit . . . . . torqueri : amplestientes pedes eius precabantur, ut etati fue

perne vocationis fp- omni intentions velle festinare. Probus Gr.

parceret , & preceptis Imperatorum obediret.

refponfiones paullo funt fufiores .

Hinc pater , inde uxor

inde pueri cum lacrymis fe ingerebant : lutius &c.


2 f. uxor ejus. al. cod- matres .

3 Bolland. dicens ad omnes : Her funt verba Donini mei Ieu Chri
fi : Si quis G'e. Unde friatis,

4 Bolland. Ilte vero in medio panarum constitutus, &c. Ibi etiam


; Bolland. Preceptum adimplevi mei I. c. dicentis. Qui non ab
negave, it parenter fuos & non renuntiaverit omnibus que po/idet , non
potet meus ee dicipulus. Et qui non diligit &e.

o amic i caristmi, me nec blanditis vestris,


6 Bolland Qui vere Deum diligit , G ad ejus promiionem fer
nee principum minis a preceptis ejus ullo moao poe defesti , ed ad fu feste intendit , omnia contennens . . . . prfitetur.

L C C L

000

L L L

L L L L L L L L L L L

LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLL S LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL 00LL LLLLLS CCCttt
LLLLLLLL LLLLL s LLLLS LLLL LLLL LLLL LLLS LLLLS LLLL S LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL s
LLLLS LL LLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS s LLLLLLL

LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLS LLLLLL LLL LLL LL LLLLLLLLLLL LLS LL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLS LLL
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLS

LLLL GGGSS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS S LLLLLLLLL LLLLLL L LLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLS LLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLS
AAAALLLLLLLL LLL
SSLLSH LLL0S

S GCES

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLS LLLSLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLS
LLL LLLLLS LLLL LLL LL LLLLLLLLL S LLLLLLLL LLL LLLLS LL LLLLLLLLL 0LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLS LLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL S s LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLS LLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLLS LLLLLLLL LLS
LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL s LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL s LLL LLLCCS
LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLSs LLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL
LLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL L LLS LLLLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLS
LLLCS

L LS LLLLLLLLL LL LLLLLL LLL


LLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLS LLL LL LL LLLS LL0LS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLL LLLLS LLLLLL LLLLLS


LS LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL
LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLL

LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLLS LLLLL S L L L L L L L L L CS LLL


LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS LL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLL S LLS

LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS

LL0LL S
J

S C00S LLLLL LLLLLL aaLLLLSSSLLLL LS LLL LLLL AAAAAAS


S LLLLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLTTCL LLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLS SLLLL LSLS

S LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLS LLLLLS S LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLSLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLL SLLLSGGGGG

LLLL

LLLL LLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLS LLLL LL LLLLLLLL LLS

LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLL LLLS


LLLLL LLLLL LLLLS LLL LLLLL LLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLS
GG LLLLLLS LLLLLLLLLLL LL LS CLLLS 0G LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLS
LLLLLLL LS

S0 L LL 0 LL 0 LL L 0

LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL C C L L L C L L L LLLS


LLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LL LLLS


LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLS LLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLSLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLSLLLL LLLLLL
LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL SS LLL
LL 00S LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLS LL LLL LLLL LLLLL LLLL
LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL
LL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL

LLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLL LL 00S LS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL

LLLL S LLLLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLLL

LLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS

LLLS

E T

S -E L E C T A .

Anno Chriti

SS. Pollio, Montanus &c.


S

359

3 o4

Sancti P O L L I O N I S, & aliorum Martyrum.

Ex Aprili Bollandiano.
Prefatio Colle
, .

H.

Iocletianus & Maximianus re

gnantes decreverunt, ut ini

nus es? Pullio repondit: Chritianus.

Probus prfes dixit: Quod officium


tiis fub perfecutione omnes Chritia geris ? Pullio repondit : Primicerius
nos aut delerent, aut a fide deviare

Leiorum. Probus prfes dixit: Quo


facerent. Quo tempore hc prceptio rum Lectorum ? Pullio repondit: Qui
cum veniffet ad Sirmienfium civita eloquentiam divinam populis legere con
tem; Probus prfes imperata fibi per Jueverunt. Probus prfes dixit: Illi qui
ecutione, a clericis fumfit exordium, leves mulierculas, dum vetant ne nu
& comprehenfum fantum MONTA bant, pervertere, & ad unam * catti *
Montanus mar.
yr .

I. vanam,

N U M ; presbyterum ecclei Sin tatem uadere dicuntur? Pullio repon


gidunenis, diuque Chritian fidei dit: Levitatem & vanitatem nofiram
virtutibus converfatum, juffit necari. bodie poteris comprobare . Probus di
IRENUM quoque epicopum Sir xit: Quomodo? Pullio refpondit: Le
mienis ecclei, pro fide & commif ves & vani illi unt, qui relito Crea
f ibi plebis confiantia fortiter di tore uo vetris uperffitionibus acquie

micantem , ad cletem palmam fi Jeunt. Ceterum devoti & confiantes pro


mili fententia coegit ; renuntiantem bantur in fide Regis terni, qui man

que idolis & impia prcepta conte data qu legerint, etiam tormentis pro
mnentem , vario tormentorum gene

bibentibus implere contendunt. Probus

re confeum, temporali morti tradi prfes dixit: Qu mandata legendo,


dit, in ternitate viturum. Sed cum vel cujus Regis ? Pullio repondit :
in his ejus fatiata crudelitas non fuif C H R IST I Regis pia fanta man

fet: vicinas peragrandas effe credidit data. Probus prfes dixit: Qu ? Pul
civitates; & cum fub fpecie public lio repondit: Qu unum D E U M in ggi mm.
data *

neceitatis ad urbem Cibalitarum per clis indicant intonantem: qu non po


veniffet, de qua Valentinianus Chri fe dici deum ex ligno lapide fala
ftianiffimus Imperator oriundus effe co tifera admonitione tefiantur: qu cor
gnocitur, & in qua uperiori perfe rigunt noxas , & emendant : qu in
rapun, ... cutione EU SE B I U S * ejudem ec nocentes in propoitifui perfeverantia
tyr,

clefi venerandus antiftes moriendo

obervatione corroborant : qu virgi.

pro C H R Is T I nomine, de morte & nes integritatis fue edocent obtinere fa

de diabolo nofcitur triumphaffe; con


tigit Domini mifericordia providente,
ut eodem die comprehenus Pullio
primicerius Leorum , fidei ardore

ftigia ; conjugem pudicam in creandis


filiis continentiam cutodire ; quae do
minos ervis plus pietate quam furo
re peruadent , unius conditionis con

notiffimus , a minitris crudelitatis

templatione , dominari ; qu fervos


ipius offerretur examini, dicentibus: plus amore quam timore perolvere :
Hic in tantam prorupit fuperbiam , qu docent regibus jufta prcipienti
ut non ceffet deos & Principes blaf bus obedire ; fublimioribus potetati
phemare.
bus, cum bona jufferint, obtemperare :
Aa eoram
Pr/Fde .

II. Quo adtante Probus prfes di qu prcipiunt parentibus bonorem, a


xit: Quis diceris ? Repondit: P U L micis vicem , inimicis veniam , affe
LIO. Probus pres dixit: Chritia ium civibus, hopitibus humanitatem,

Prfationis austor. Singidunum olim epifcopalis civitas Panno

z Henfchenius hunc Montanum presbyterum effe putat, qui


in vulgatis Martyrologiis cum Maxilla uxore Sirmii in mare

ni; nunc vicus exiguus, tefte Lazio, distus sigetinez.

merfus dicitur, die 26. Martii . Quidam ipis alios quadraginta


Martyres adjungunt : fed hic nec uxoris , nec aliorum meminit

2. In aliquot Martyrologiis eodem die, quo Pollio, Eufebius


epicopus in Pannonia , memoratur.

36

A C T A

M A R T Y R U S I N C E R A

pauperibus miericordiam, caritatem tibi prceptum eft. Me autem Epifco


cunlis, malum nemini facere: accipe porum, Presbyterorum, & omnium Pa
re patienter illatas injuriar, facere trum, quorum doirinis imbutus fum,
omnino nullas; fuis bonis cedere aliena Jequi tota veritate * vetigia oportet. * f virtute,
me oculorum quidem deletatione concu. unde & omnia qu inferre volueris ,
picere; in perpetuum ee viiurum, qui tota exultatione fucipio. Probus pr
pro fide momentaneam mortem, quam fes data fententia flammis juffit eum
vos potetis inferre, contemferit. Hc exuri. Moxque raptus a ininitris dia femburitur.
fi diplicent optime cognita tuo judicio boli, & ductus milliario longe a ci
poteris derogare,
vitate, agonem fuum implevit Mar
III. Probus prfes dixit: Et quid tyr intrepidus, laudans, benedicens,
proderit fi homo interfestus hac luce & glorificans D EU M, qui ejus ve
careat, & bona corporis fui univerfa nerabilem paffionem , fed & fanti
Pullio vivus

a deperdat? Pullio repondit: Quia bac epifcopi ejudem civitatis Euebii, an


brevi melior et lux illa perpetua, & te plurimos annos, eodem die vita
dulciora funt qu permanent, quam ( functi ) martyrium prnovit ad c

quae pereunt bona ; nec et prudentiae letem gloriam ; quam hodie cum gau
raducis potponere empiterna. Probus dio celebrantes, deprecamur divinam
prfes dixit: Quid ita? Fac quod juf.
ferunt Imperatores. Pullio repondit:
Quid hoc et ? Probus dixit : Ut facri
fices. Pullio repondit: Fac quod tibi
prceptum eft. ego hoc faiurus non

potentiam, ut nos eorum meritis par

ticipes effe concedere dignetur. Hc


autem aa funt in civitate Cibalita

na die quinto 3 Kalendarum Maiarum,


jubentibus Diocletiano & Maximia

Imperatoribus , regnante Domino


moniis, & non Deo, eradicabitur. Pro noftro J E su C H R Is T o in fcula f

fum, quia criptum eft: Sacrificans de

1] O

bus dixit: Gladio ferieris, fi non fa culorum, Amen.

crificaveris. Pullio repondit: Fac quod


3 Et tamen in omnibus Martyrologiis IV. Kal. Maii ejus fetum memoratur.

A D M O N I T I O

In Aa fanti E U P L I Martyris.
1. "

Otat Johannes Bollandus in Com omnino conformia iis, qu Baronius &

LN mentariis prviis ad Ata fanct Bollandus proferunt, fi pauca excipias ,


Agath die 5. Febuarii parag. 4. plera qu etiam in nonnullis codd. Latinis

A34 S, Eupli

strte.

que fantorum Martyrum Ata, qu a fufiora funt , in aliis vero contratio


pud Metaphraftem , aut in Menis Gr ra. Porro beati Euplii paffionis Ata hic
cis interpolata & vitiata habentur, in codd. exhibemus ex Baronii editione ad annum
mil. Latinis fpius fincera ac germana re 3o3. num. 146. quod nobis ceteris omnibus
periri. Quod ut exemplo aliquo certo magis genuina vifa fint, quque cum mff.

probet vir eruditus, adducit aliquot frag Vallis-cellenfi ac Fofatenfi, textu Grco
menta ex fanti Eupli diaconi Atis in Cotelerii & Bollandi fragmentis contuli
codd. Latinis inventis, qu cum iis qu mus. Cum vero fecund Qutionis va
ex Metaphrate Lipomanus & Surius edi rietates fufiores fint, quam ut poffint in
derunt collata, ejus affertionis veritatem notis apponi, totam hanc qutionem ex
plane evincunt. Verum et fi beati Euplii Atis qu ex cod. mf. domus RR.PP.

feu, ut vulgo fcribitur, Eupli Ata apud Oratorii Vallis cell, Rom defcripfit no
Metaphratem corrupta fint ; in nonnullis fter Michael Germanus, cum ibi verfare
tamen codicibus mff Grcis fincera ha tur, huc proferre vifum et, cum Mom

bentur, qualia funt qu ex cod. mf. Bi britio & cod. Colbertino collatam. De
Grate & Lati-bliothec
regi edidit
vir clar
memoria:
Johannes Baptifta
Cotelerius
tomo
I. Mo his etiam videri potet Otavianus Caje
F

tanus in Santis Siculis, ubi eadem at


numentorum Ecclei Grc. Sunt enim cum animadverionibus habentur.
2.

In

000

L L L L L L C C LSS 0S LLLLLLS

0S LL LLLLLLL LLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLSe SLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
CCLLS LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLL
LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLL LLS
LLLLLS

SSSS

LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL

LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLS LLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL
LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL 000S llllllLLLL S LLLL LLLLLL LLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLSLLLLL
LLLLLL L LLL LLLS LLS LLLLLLLLLL LLLLLLL

LL LL LLLLLLLL SLLS LLLLLL LLLLLS LL

LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL

LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLLL LLL 00S LLLLLLLLS LLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS LCS LLS 00S
LLL LLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

SS

SS

SS

CC

LLLLLLL LLLLL
00S

LLLLLL L L C L L LLLLLLLLL S LLLLLLS

LL LLLLLL s LLLLLL LLLLL s LLLLS


LS LLL LLLLLS
000S000S

SS

LLSmmm

LLLLL S LLLLLLLLS

s LLLLLLL LLLS LLLLL LL LL LLLLL LS

LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL S LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL S


LLL S LLLLLLLLS LL LLLLLLLlll LLLS LLL LLLLL LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLS
LLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLS
LLLS L L L L L L L LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS L LLLS
LLLLLS LLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLSs LLLLLLLL LLLLLLLLLLS 0 LLLLL LLLLLL LLL
LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLS LLL LLLL S LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLL

LLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL S LL LLLL


LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS aaLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLS
LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLLS
00S LLLLLLLLLLL S LLLLLLL LSS LLLLLSS Ma LLS
LLL S LLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLS
LLL LLL LLLL LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL


LLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL S LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLSLLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL SeeeS LL0S

LLLL LLL LLLLL LL LLLS LLLLLLLL LLLLS

SLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LL LLLL LLLL LLLL LLLSs LLLL LL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLL LLL LL LLLL CCC LLLLLLLLLLLLSs LLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LLLL s LLL LLLLLS LLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLS
LLCCLLLLL LL LLL LLLL S LLLLLLLLLL LLLS

LL LLLLLLL LL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLL

LLLL S LLLL LLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLS LLL LLLLLLLLS LLLLL LaLLLLLLLLLL LLLLLS
LL S LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLSs LLLLLLLL LLLL LLLLLL S
LL LLLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLL LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLS GGGS

GS0000
S LL LLLLLLL LLLLLS LLLLLSLLLLS LLL LLLLLLLLS S LLLLLLLS LLLLL S
LLLLSaa LLL 00S LLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLL LLLLL LLLS CLS LLLLS
S LLLS LLLLLLLS LLLLLLL tt LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LS LLLLL LLLLLS LLLS 00S LLLS LLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLL LLL LLLS

LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLLLLL S LL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL S LLS
LLLL LC LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS

0 LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LCCS LL LLLLL


aaSLLLLS LLLLLLL LLLLLL CCCLLLS LLLL LLLLL LLLS S LLLS LLLLLLLL LLLLS
LLLLS LLLLLLL

SS

LLLLLL LLL LLLS

0 LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLS

LLLS LLLLLSSS SS LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL S LLLLLLLLLS

0 LL LLL LLLS J LLLLS LLLLLLL LLLL LLLLL S LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS
0 LL LLLLS LLLLLLS LL LLLLLSLLLLS LL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL

0S LLLLLLLLLS L LL LLLLL LLaaLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLS LLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLS

S LLL LLLLLLaLLLLLLS LLLLLLLL LL LLL LLLLLLS LLLL LL LLLLSLLLLS


S LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS
S LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS L LLLCC

LLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLL


LLLLL LL LLLLLLLL LLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL
LLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS

0 L

SS

3 62

A CT A M A R T Y R U M SI N C E R A

tam ternam perdit. Ut eam non per oravit, Et iterum gratias agens, pr
dam, vitam meam do. Calvifianus in buit jugulum, & a carnifice decolla

terlocutus dixit: Euplius, qui fecun tus et. Sublatum et potea corpus ejus
dum editum Principum non tradidit a Chritianis, & conditum aromatibus,
fcripturas, fed legit populo, torquea fepultum eft.
tur. Cumque torqueretur, dixit Eu

Item fecunda confeio fanti Eupli ex


m Valli cellenfi & Colbertino.

plius: Gratias tibi brifte. Me cuto


di , qui propter te bc patior , Dixit
Calvifianus confularis: Defitte, Eupli,
ab infania hac. Deos adora, & liberabe

I. Diocletiano novies & Maximiano s. r.n


ris. Euplius dixit: Adoro Chritum, oties Confulibus, pridie Idus Augutas, .
detetor dmonia. Fac quod vis, Chri cum in medio beatus Euplus traditus

ftianus fum. Hc diu opravi. Fac quod fuiet, Calvifianus confularis dixit ad
vis. Adde alia, Chritianus fum. Pot beatum Euplum : Qu per tuam con

quam diu tortus effet, juffi funt ceffa feffionem hodie dixiti, quid dicis de
re carnifices . Et dixit Calvifianus : eis ? Tunc beatus Euplus fignaculum
Mifer, adora deos. Martem cole, A Chriti faciens in fronte fua dixit: Qu

pollinem & fculapium . Dixit Eu tunc dixi, & nunc ea confiteor. Calvi
S 5. Tr: it, f

asisrends ,

plius: Patrem & Filium & spiritum

fianus confularis dixit: Habuiti ali

fantum adoro . Saniam Trinitatem quando lectiones, quas vetaverunt piif


adoro, prter quam non et Deus. Pe fimi Imperatores? Beatus Euplus re
reant dii qui non fecerunt clum & ter pondit: Habui. Calvifianus confula

ram, & qu in eis funt. Chritianus ris dixit: Et ubi funt? Beatus Euplus
fum. Calvifianus prfetus dixit: Sa repondit: Apud me unt . Calvifianus

crifica, fi vis liberari. Euplius dixit:


criya: Deut.

confularis dixit: Habes ea? Beatus Eu

Sacrifico modo C H R I S T O D E o me plus refpondit: Habeo. Calvifianus con

ipum: quid ultra faciam non habeo . fularis dixit: Torqueatur Euplus, quo
Frutra conaris : Chritianus fum. Cal aduque confiteatur fe deos veros omni
vifianus prcepit iterum torqueri a potentes adorare Martem, Apollinem
crius. Cumque torqueretur, dixit Eu & Afclepium . Beatus Euplus refpon
plius : Gratias tibi Chrite. Succurre dit: Bene dixiti, Calvifiane, ut adorem :,
Chriie. Propter te hc patior cbrifie. Trinitatem ineparabilem , qu Trini-

Et dixit fpius. Et deficientibus viribus, tas, unitas deitatis eft. Tunc audiens
dicebat labiis tantum abque voce hc, verba impiffimus Calvifianus, putavit
vel alia.
Sent entia in

III. Calvifianus intra velum inte

r; rM ,

quia de diis ipius diceret beatus Eu


plus, gaudio repletus et, & ait: Ergo

rius ingrediens, fententiam ditavit. acrifica. Cui beatus Euplus repondit:


Et foras egreffus, afferrens tabellam, Ego acrifico & immolo me ipum Patri, *.
legit : Euplium Chritianum , edia Filio, & spiritui fanio. Tunc Cal
Principum cotemnentem , deos blaf vifianus audiens hc, ira commotus

phemantem, nec reipicentem, gladio juffit eum amplius torqueri. Et dum


animadverti jubeo. Ducite eum. Tunc diutiffime torqueretur, futtinuit cer

appenfum et ad collum ejus Evange

tamen orthodox fidei.

II.Tunc impiiffimus Calvifianus con sententia mortii

lium, cum quo apprehenus fuerat,

proclamante hc prcone : Euplius

in eum ist4 -

fularis fententiam dedit dicens: Contra

Chritianus inimicus deorum & Impe rium deorum, & negantem imperia

ratorum. Euplius ltus dicebat femper: lem justionem, & inde peccantem Eu
ca pa. Gratias Chrito Deo. Et cum ad locum plum, a quo criptur impietatis often
perdustus effet, genuflexus prolixius f funt, jubemus juto judicio

gla
9. Mombrit. & Bar. kulepi", cujus nepos Afclepius dicitur
fuiffe.

no Colbert. addit, tenedicens Deum. Hic mutilus et cod. Fof.


fat.

L L L L L L C L LS LSS LLLLLS

SS

000

LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLL LLLL LL LLCLLL LLLL LLLL S LLLLLLS LLLLL LLLLL Ss LLLLM MattM
CCL LLLCS LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLS LL LLLLL LL LLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL


LLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LS
LLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
CC LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL

LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LL


LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLS

LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLS LLLLL LLL LL L00S

LLLLLL LL LLLLLLLLLL LL S LLLLLLLLL


LLLLLL LL LLL LLLLL S s LLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLL CCCLLLLLLL LLL 0LLLSS

LLLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS


LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLL LLLL LLLLLL STTTT
LLLL
aLaLLLLSSS
LLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLS LL LLS
LLLLLLLLL LLL LLLLLlllLL LLLLLLL SLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLS LL LLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL L LLLS
SLLLS

LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL S LL0S LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLS

LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLSs LLL LLLLLLL LLLLLL LL CLLL LL LL LLLLL LLLL
LLL LLCLL LLL LLLLLL S LL LLLLLLLLLL CCS CCLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLmeekkk kkkS
LLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL S LL LS LLLLS LL LLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLL S

LLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL L LLLLLLLL
LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLS LLLLLLLLLL LLL LL LLCLLL LLLLL
LLLLL CCLLLLCS LL LLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LCLLL CLLLL CCLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLS L LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLSs LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL SS LLLLLS
LLLLLLL LLLL LLLLLLLSs LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL S LLLL S LLLLLLLLS TTTS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLL
LLLLL LLLLLLL LL LLL LLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLC LLLLLLLLL


SS

LL LLLLLLLLS

LLLLLLS

LLLLL LLLL LLLLLLLLS

00 LLLLL LLL LL LL LLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLL LLS


LLLLLLLS

00 LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS

S0 L LL 0 L 0 L L 0

SS

LLL LLLLLLLL LLLLLLL LCLLLCLL LLLLLLLLS


LS

LLL LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLL 00S


LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLCLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL

LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLL LL LLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL


CCS 0S CCCCS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLL LLLLL
S LLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS

MMS
SS

LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LL LL LLLLS LLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLLLLLLL SAA AAS
0
LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL
LLLLLLL
LLLLS
0LLLL CLLLLCLLLS
LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LL LL LLLLL LLLLL LCLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS

TTS

aLLLLLLL
SMM GGS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLL LLLS

LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLS


LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLL LLLLL
LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS

LLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LL LLL LLL
LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLL LLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL S LLLL LLLL LLLLL LLL 00S LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLS
LLLLLL LLLL LL LL LL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL
0 L 0S

LLLS

A C T A. M A R T Y R U M S I N C E R A
fcriptores; fed alii plures, alii pauciores ter alias hujus nominis urbes eminet, olim
364

*, ,

Martyres focios ipi adjungunt . Severi Primatum , feu, ut vocabant, Exarcho


presbyteri & Hermetis diaconi memine rum Thraci fedes. Adrianopolis vero ubi
runt Ata, quos folos recenet Rabanus, paffus et Philippus, etiamnunc pertat ce
quamvis ceteri fere omnes Eufebium pref. leberrima, fedes olim archiepifcopalis, &
byterum, proxime pot fantum Philip ante captam Contantinopolim Turcorum
pum nominent. Heraclea Thraci metro regia. Aliae funt in aliis provinciis ejudem
polis, cujus epifcopus fuit Philippus, in nominis urbes.
P
Anne Christi

San&i P H I L I P P I Epifcopi Heracle.

circ. 3o4

Ex m. cod. Corbeienfi tom. IV. Analeiorum.


I.TO Eatus itaque P H I L I P P U S, bernavit imperio, & epifcopali amo
diaconus primum, mox pres re fervabat; Sed cum dir perfecu
byter, aliquot laboribus probatus Ec tionis immineret excidium, non eft

ciefi, & tipendiorum fuorum devo mente turbatus, ac fuadentibus mul


tione laudabilis, confcienti bonis l tis, ut a civitate proficifcens pnam
tus, & vit honetate fecurus, con tant crudelitatis effugeret, exire de
fenfu omnium tandem decus epifco treans, docuit hc expetenda effe
pale fucepit, nullo mirante, eo quod potius quam cavenda, dicens : Com- erii... .

dignus effet, aliquantis tupentibus pleatur clefie mandatum. Itaque de"


forte, quod ferius. Statim Apotolum eccleia non recedens, & ad tolerandi
Paulum prdicationis ornavit eloqui patientiam fingulos Fratres doa ora
um in epitula distum eft', in qua in tione confirmans, hujumodi verba
I Tim. 3:

ter cetera illud adjeum et : Si quis profudit. Prdiium jam, fi creditis,


epicopatum defiderat, bonum opus defi fratres, tempus advenit. Nutantis f

derat. Tunc difcipulos fuos S EVE culi extrema volvuntur : imminet

R U M presbyterum & H E R M EN
diaconum frequenti ad dotrinam di
fputatione confirmans, fimiles non fo
fum animo, fed etiam paffione ibi fe
cit: ut quos habuerat in glorioi illius

per

tinax diabolus, & potetate pauliper


accepta fervos CH R ist i non venit per

dere, ed probare. Epiphani dies jan


ius incumbit : qu res admonitionem

nobis prfiat ad gloriam . Nulle er

myterii traditione confortes, haberet go impiorum minae, nulla vos tormen.


etiam in confeffione collegas. Dili ta terreant. nam & patientiam per.

gens itaque divina prcepta, talem ferendi, & mercedem tolerandi dolorer
gloriofiffimus fenex agebat tatem , militibus uis C H R Is T U s indulget. Cre
vitima
m fe offerens Deo in Adriano

do enim quodincaum omnis illorum pro

politana civitate paffurus: qui ut pe cedit intentio.


ritus & optimus gubernator , fiui
III. Hc adhuc beato Philippo
bus navem frequenter opponens, refi differente, Aritemachus Stationarius
ftendo, aliquotiens & cedendo, omnem civitatis * advenit, ut Prfidis juffu

procellam moderatus magifter exclu imprestis cera fignis eccleiam claude


dit : aut quai peritus auriga , nunc ret Chritianis . Beatus Philippus di
relaxando habenas, nunc retinacula xit: Homo fiulie perfuaionis & frigj. . -l.

ftria prohibendo, nec plus jutto va de, qui habitare omnipotentem D E UM


gari equos patitur, nec fegnes nimio in parietibus magis quam in bominum
torpore retineri.
cordibus credis , Efaile fanti dista non "
II. Ad hujus imilitudinis modum retinens, qui dixit : Clum mihi fedes
beatus Philippus populum cleti gu eft, terra vero fcabellum pedum mestrum.
z Ed, epitulata est .

In edir, deet, civitetit. Et infra, nestas Philippus disit, .

Quam
3 Ed, eredebat.

365
E T S E L E C T A; s. Philippus Epife. Heracl.
Quam domum mihi edificabitis ? Po veritis, poft tormenta faciatis. Ad hc
tero die Stationarius miniteriis omni

Philippus fanctus eloquitur: Si te no

bus ecclei inventis atque fignatis e fira, ut dicis, tormenta deleiant, pa


grediebatur. Mrori tunc omnes fra ratus et animus ad ferendum. Corpus

tres instantes, lutum atque angutias ergo ifiud infirmum, cujus potetatem
civitatis agnovimus. Beatus Philip babes, qua volueris crudelitate dilace
pus cum Severo & Herme, & ceteris ra. Tantum ne quid tibi in animam 7

cogitabat intentius, quid fieri neceffi meam potetatis adcribas. Vafa vero
tas ifta mandaret, & Dominici s fori ea qu potulas, qucumque apud nos
bus innixus, a fede fibi credita non a- funt, mox accipe. Facile enim nos qui
lios patiabatur abfcedere. Futura tra a vobis pellimur, ifta contemnimus.

tabat ac meditabatur fingula in do Non enim pretioo metallo Deum coli


mus, ed timore; nec ornatus ecclei
aegris refecando auferunt putrida, & Chrito plus potet placere, quam cordis.
qu adhuc aliquid profperitatis ha Scripturas vero nec accipere tibi, nec
lore, ut medici dotiores inutile in

bent, medicamine malunt curare quam

dare mihi convenit. Ad hc fanti

ferro: alia vero refecant diffoluta, ne

Martyris verba carnifices mox prfes

ad taum inutilis carnis ac rancid,


vicina etiam, qu fanitate non indi
gent, corporis membra folvantur. Ita
que ne vitientur incolumia, incidun

juffit adduci ; Tunc ipius natur ex


pers, atque humanitatis ignarus Mu

capor ingreditur. Mox Severum pres


byterum intromitti Prfes juffit; qui
tur infirma : Sic eo tempore beatus cum invetigari facile non poffet, Phi
Philippus fecernens ab optimis ma lippum affligi prcepit injuriis. Sed
los, ut meliores fierent, cogebat im cum diutino poen adficeretur incom
perio; illos, ne mutarentur, dulci hor modo, prope affiftens Hermes fanus

tabatur eloquio; medicinam gris, in dixit: Eti omnes Scripturas nofiras, di


columibus prbebat confilium.
re inquiitor, acceperis, ut nulla prorus
IV. Potea cum in Heraclea ad Do in orbe terrarum vetigia ver bujus
minicum conveniffent , Philippum traditionis appareant; poteri tamen no
cum ceteris ecclei foribus adtan firi, & patern memori, & u anime
tem Prfes Baffus invenit. Qui cum conulentes, majora voluminum feripta
judicaturus olito more refediffet, in conficient, vebementius timorem, qui

duis ad fe onmnibus ait Philippo & impendendus Chrito fit edocebunt. His Hamm
ceteris: Quis ex vobis Chritianorum ditis, diu antea verberatus, ingreffus
t ti .

magiter et, aut door ecclei ? Re

fpondit Philippus: Ego fum ille, quem

et ubi vafa omnia & Scriptur late


bant. Secutus et eum Publius Adfef

quris: Ait Baffus: Legem Imperato for prfidis homo furandi avidus, &
ris auditis, jubentis nufquam colli rapiendi ardore devinctus. Itaque cum
gere Chritianos, ut in toto orbe ter vafa aliqua ab inventorum numero cal
rarum hujus fe homines aut ad
Philip 2
*rehenus .

lidus occultator auferret, pn infcius

facrificia convertantur, aut pereant. imminentis, contradicentem ibi, ne


Vafa ergo qucumque vobifcum funt id auderet, Hermen fraa facie, ef
aurea vel argentea, vel cujufcumque fufo etiam aliquanto cruore fdavit.
metalli aut artis infignis ; Scripturas Quibus cognitis Baffus, & vultu ejus
etiam per quas vel legitis, vel docetis, adpeo, iratus et Publio, & cura
obtutibus notr potetatis ingerite: ri prcepit Hermen. Inventa vero
ne hc eadem, fi dubitandum puta vafa & Scripturas omnes tradi juffit
Offi
4 Sic veteres facram fuppellestilem appellabant . Vide plura de

hac re apud notrum Mabillonium lib. 1. de Liturgia Gallicana c.7.


5 Id et, inquit Mabillonius, eccleia. Hoc nomen ecclefiis tri -

turgic. cap. 19. num. 4.


6 Corb. convenire.
7

Mf. addit , meam .

butum fuiffe diferte affirmat Eufebius in Oratione de laudibus

8 Edit. Facile enim que a vobis petimur.

Constantini M. cap. 17. Vide Card. Bona libro 1- rerum Li

9 Edit, frefter

66

o. .

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

Philippum & ceteros vallatos nim per Angelos cum filiabus fuis Lotb

hinc inde cutodibus ad forum prce fanius expulus et ; quia immunis vi


pit adduci, ut & populum juvaret fpe debatur a crimine, & longe a civitatis
&aculum, & videntes ceteros qui ne ejus vitiis abborrebat. In Sicilia quo

gaffent terreret exemplo.


V. His itaque ad forum euntibus,

Prfes Scripturas omnes militibus im

pofuit. Tunc ad palatium magna fe


itinatione tendebat, cupiens nudare ec

clefias omnibus qui

ubique

cul

toribus; ipum etiam dominici te

que aquarum copia divini crateris al


veo claua diiluit; & fiatim peccato
rum ultrix e clo flamma decendit: ubi
erematis omnibus, du tantum virgines
pne effugere diferimen, habentes in
ipa etiam trepidatione confilium. Pa
trem namque feneiute & debilitate con

um devoluto omni tegularum frau frlum piis manibus abtulerunt ; quem


dabatur ornatu. Hi ipi quoque qui dum eripere conarentur incendio, dulci
hc agebant, ne ad diruendum legnio onere tardata, crepitantis flamm coro
S. Scriptura
comburruntur.

res effent cogebantur verbere. Bellum na circumdat, neceitatem fubito de


itaque dometicum, & feditio ubita perate falutis babuerunt. sed omnipo
fuit, ac privata confufio: igne fuppo tens Chritus affeium tant clementiae
fito, adtantibus etiam civibus, pere perire non paus eft. Filiabus patrem,
grinifque collectis, Scripturas omnes patri ' filias prenti majefiatis fue
divinas in medium mifit incendium. favore conceit: ut poit intelligi, illis
Tanta vero fubito ad clum flamma

omnibus quos flamma conumfit, non

rceffit, ut tantes fingulos formido Deum defuie, fed meritum . statim


fpeaculo tanti ignis arceret. Qui- : itaque immunis a pna via fala eft
dam vero circa beatum Philippum in virginibus ; & quo ire cupiebant festius
foro fedebant, ubi venale quodcumque agger apparuit. Colludium quoddam
ab

proponitur . ad quos cum perveniffet ipius videres incendii: fc fe omnis ar


S. Philippi fer
o ad popul.

Rom. 1: 18.

hinc " nuntius, prfentibus exponebat doris anbelitus contrahebat, fie venien
dicens: Viri qui Heracleam incolitis, Ju tibus locum blandiens flamma faciebat,

dei, pagani, vel cujucumque religionis

ut earum crederetur arbitrio cunia ve

aut festiae,jam nunc extremi temporis fu.


tura cognocite, Paulo apotolo commo
mente, qui dixit: Revelatur enim ira
Dei de clo fuper omnem impietatem,

getari. Tantum itaque faniarum Virgi


num meritum fuit, virtus tanta pieta
ti, ut ignem non fibi tantum, ed ipi
etiam loco per quem evaferant mereren

& injutitiam hominum. Et in Sodomis turinnoxium. qui locus nullo tunc vafta

ideo venit ira jufta propter injutitias tur ardore vocabulum fumfit ex merito,
eorum; ut fi Sodomorum timeant judi Piorum enim adhuc bodie nuncupatur,

cium, & injutitiam fugiant ; & qu


rentes, qui fit qui boc facit judicium, ad
eum convertantur ex vanis lapidibus, &
fint falvi. Quare bis quibus per Orien
tem in Sodomis ignis apparuit, fignum
judicii & indicium fuit ir cleftir. Ac
ne in olo Oriente prius e ignis oftenderet,
in Sicilia quoque atque in Italia vifaeft
res digna miraculo. Ex Sodomis e

ut beepoterius probet non olum lelione,


Jednomine. Hic et ignis ille divinus,
jutus faiorum omnium optimus judex,

qui ad terram defluens quodcumque inu


tile invenitur exurit. bie Herculem dum

incenos fieri deos putat, in amorem ex


petenda mortis impegit, qui infelix in
Agia monte combutus et ; & sco

lapium medicum in monte cynozuridos

ful
no Mf. Dominicum .

tibus, humeris fuis impoitos extulerunt. Videfis ea de re Co


"nis narrationes apud Photium in Biblioth. cod. 186. nnm. 43. &

11 Mf. hic .

12 In mf deeft, digna.
13 Edit. pne .

alios austores in marg. laudatos, quibus adjici debet Solinus Po


-

14 In prima operis hujus editione fupicabar hanc vocem pro


Pyrion adhibitam effe a Grco arvestov aut Trve/ov. at contat legi
hic debere Piorum qua voce defignantur Anapias & Amphinomus,

lyhitor. cap. 11.


*5 In mfi Azia- Herculem tamen fupra montem Oetes in Thef
falia combutum ferunt.

16 culapius quod Hippolytum fucitaffet, a Jove occius &

qui parentes fuos, ex thne montis fiammis Catanam infetn- apud Cynozurim Theali urbem

fepultus.

E T

S E L E C T

A S. Philippus Epfe. Heracl.

367

perm "fulminatum conecrationem mereri a gen terrogat dicens: Immola vitimas nu


tibus fecit, non aliqua potetate, fedp. mini. Refpondit Philippus: Quomodo
na, proprio infelix commendatur exitio. poum lapides colere Chritianus ? Ait
Minus credo, putaretur valere fi vive 2affus: Dominis notris facrificia rite

ret. Hic exuffit eum quem Ephefini Deum folvenda funt . Repondit Philippus:
habere e credunt ; hic Roman urbis Doti fumus parere majoribus, & obe
& Capitolium incendit Templum ; quium Imperatoribus exhibere, non cul
bic Eliogabalum pari cremavit incendio, tum. Ait Baffus: Civitatis faltim facri
nec in Alexandria Serapis pepercit bo fica fortun. Adpice quam pulcra ,
pitio. Arfit namque cum templo. Quis quam lta et, quam ad obequium fu
rogo ab bis peret auxilium, qui fe nec um omnem plebem libenter admittit.
pount fervare, nec facere? Fit ab illo Refpondit Philippus: Vobis debet place
a quo colitur: & fi incenus ubito ma re qui colitis ; me vero non poterit ars
ne fuerit, pervigili artificis cura noie hominis a caeleti honore ubtrabere. Ait
reparatur. Numquam his itaque numen Baffus: Moveat te vel prentis Hercu
deele poterit, fi aut ligna facientibus listam pulcrum ac tam immane fimu
fuggerantur, aut faxa. Arfit libenter lacrum. Repondit Philippus: Heu mi
in Athenis Liberi patris habitaculum, feros & deflendos, qui divinitatis faero
feiens Deum uum fulmine conecratum. fanium Numen ignorant!' Heu infelices
Arfit & armata Minerva. Nihil illam vos, qui cletia ad terrena transfertir,
gorgoneum peius, nec defendit ille pi veritatis ignari invenitis & facitis
iuratus plendor armorum, melius infe quod colatis ! Quid aurum, argentum, s,
lix fi pena tralaet. Similiter Delphi ferrum, vel plumbum ? Nonne ex terra
cum Apollinis templum primum affecit nutriuntur & confiant? Ignoratis
turbo, necio quis pot ignis incendit. CHRISTI NUMEN, quod nec comprehende- chixum".
Nulli bic ignis , gratia intercedente, re ftimatio, nec quantum fit potet bu
colludit. fie probatur jutus, ut pu mana mens capere ; babere aliquid
niatur "7 injutus. Itaque bonis non flam illa afferitis potetatis, quos faber ofci
ma, ed lux eft.
tans aut vinolentus effecit? Si diligen

VI. Dum hc longo fermone me tius ubito expreit effigiem, continuo fi


ditantur, videns Cataphronium facer mulacro illi & potetas adcribitur, & nu
dotem, & minitros ceteros infelices men aptatur. Domuum vefirarum five vil.
epulas & profana acra portantes, fic larum aedificia vobis unt quotidiana pec
ad circumftantes fe Hermes dixit: C cata. Nam cum ad uus dometicos li
nam iftam, quam cermitis, diabolica eft gnum aliquod incenditur, dei vefiri corpus
invocatio, ut polluat nos confiat ee exuritur. Qua te enim in hoc crimine excu
allatam. Cui Philippus ait: Fiat il fatione defendis? Dicis enim: Lignum il

lud quod Domino placet. His distis fo lud non erat deus. Repondebo tibi : Sed
rum prfes Baffus ingreffus et cum ee poterat, cum placuiet artifici. Nec
multitudine diverfi

exus & tatis.

adhuc quidem in quibus fitis tenebris per


Fil:manen Tunc, ut fe emper vulgus oftendit, a videtis. Bonus lapis parius. numquid fi
"" lios triftes fanctorum pna faciebat, a culptus efi, bonus poterit ee Neptunur?
lios major accendebat infania, ut dice Bonum ebur. numquid pulcrius illud ex
rent fervos Dei omnes ad acrificium

preus in eo Jupiterfecit ? Hc bene cupi

debere compelli : fpecialiter tamen Ju di artifices invenerunt, ut cuicumque


dos, juxta Scripturarum ordinem . metallo vultus aptatus pretium majus

Dicit enim Spiritus fan&us per Prophe efficeret, non potetatis gratia, ed afti
tam: Sacrificaverunt demoniis, & non matione mercedis . Ex terra ergo funt

Deo. Tandem Philippum fic Prfesin omnia, qu calcare, non adorare debe
?22// .

17 Edit. exponitar.

1 2 Edit, diabolica invocatione pollutam nobis eonfiat allattn

368

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

mus. Nobis enim illa ad poidendum carcere diebus effetis, divin majeta
Deus fecit : vobis, ut video, deos illa tis auxilio Pancrati cujudam vicina
generavit.

domus complacuit, in qua fub cuto

V II. His cognitis Baffus Philippi dia reciperentur hopitio. In ea, ut


contantiam vehementer admirans, vi diximus, commanentes, multos ad fe

tus a primo, ad Hermen fe convertit fratres certatim hinc inde venientes li

Ey Hermet,

iratus, dicens: Vel tu facrificium fol

benter exceptos divin Legis docebant

ve numinibus . Repondit Hermes ;


Non acrifico, Chritianus fum. Ait Ba
fus : Cujus fis conditionis expone? Re
fpondit Hermes: Decurio fum, & do
ori meo in omnibus obecundo. Ait Baf-fus: fi Philippus ad facrificium fuerit
addutus, fequeris au&torem? Repon
dit Hermes: Nec ego equar, nec ille

facra myteria, Qu cum diabolus vi


deret , dolens auferri a fe omnes il
lorum, vel traditione, vel fabulis, de
nuo eos remitti fecit in carcerem. Erat

vicinus theatro carcer, circulo came

r cohrens, & ad claufum undique


theatrum ex carcere fecretus ingreffus.

In ea fpe&taculi de reidentes, fu
vincetur. Par enim nobis & virtus, fcipiebant convenientem ad fe turbam.
animus eft. Ait Baffus: Traderis incen

dio, fi in hoc furore permanferis. Re


fpondit Hermes: Flammam mihi levis
itius minaris ardoris, qu deficit pne
antequam furgat, ignorans violentiam
illius perennis incendii, quod fine remi

cupiditate currebatur a
fingulis, ut nec nox a falutatione cef
faret. Proftrati quotidie folo, Philippi
vetigia fan&ta lambebant, cientes
quantum in eo divini effet auxilii.
VIII. Dum hc aguntur, Baffo pr-rmaan
Justinu.
Tanta autem

fione emper exftuat, & dicipulos dia fidi annuus fucceffor advenit, Jutinus
boli longa tabe conumit. Ait Baffus: Sa
crifica vel dominis & imperatoribus
notris, & dic: Valete principes notri.
Refpondit Hermes: Fetinamus ad vi
tam. Ait Baflus : Sacrificate ergo, fi

quidam nomine, ed mente perverfus,

qui nefciebat Deum vel intelligere,


vel timere. Hc res fratres vehemen

ter affecit. Mitior enim fuerat Baffus,


& ratione fibi reddita vincebatur, eo

quritis vitam, & horridas catenas, ac quod uxor ejus Deo aliquanto jam

fva tormenta vitate. Repondit Her


mes: Numquam nos, Judex impie, ad
ifta perduces . Ift enim min aliquid
nobis ad fidem virtutis non ad perfidiam

tempore ferviebat. Tunc Zoilus magi


tratus illius civitatis populo, militi
bufque circumdatus, ad tribunal eum
Pridis juffit adduci. Quo introduo,

Paradawur in timoris incutient . Tunc Baffus truci


f4rferem ,

Jutinus ait: Tu es Epifcopus Chritia


vultu & oratione terribili, recipi eos nus ? Repondit Philippus: Ego fum,
juffit in carcerem. Quibus pergenti negare non poum. Jutinus dixit: Do
bus, protervi quidam ex affittentibus mini noftri jubere dignati funt Chri
viris, impul fu crudelis dexter Phi ftianos omnes ad facrificium, fi nolue
lippum folo fpe fundebant, ut ne illo rint fponte, neceitate compelli; ne
quidem tempore quo ibat ad carcerem, gantes poena affici. Parce ergo tati
vacuus effet a poena. Sed quafi nihil tu, ne neceffe habeas juvenibus etiam
paffus fan&tiffimus fenex erigebatur a non ferenda ufferre. Repondit Phi
terra, lto vultu, ut nec indignatio lippus : Vos accepta a fimilibus vobis

nem oftenderet, nec dolorem. Stupor bominibus prcepta ervatis pne brevis
omnium corda pervaferat. Miraban timore: quanto magis nos Dei juffis de
tur finguli tot acerba a fene contenta bemus obtemperare, qui merentibus tri

mente tolerari. Tum pfalmum dicen buit fine remiione upplicium ? Juti
tes Domino, qui eos fecerat fortiores, nus dixit: Imperatoribus parere nos
ltos fe dedere cutodiis. Paucis in convenit. Repondit Philippus: Chritias
731/J

19 Mf Magni.

z Mab. ordine reidentes.

M.

E T S E L E C T A. S. Philippui Epife. Heracl.

269

nus fum. ideo hoc quod dicis facere non Hermes: Numquam boc poteris impetra
poum. Julfus " es punire non cogere. re quod potulas. In hac fide crevi ; banc
Jutinus ait: Nefcis qu te tormenta mihi ab ipis cunabulis veritatem fanius
circumtent. Repondit Philippus: Po Magifter impreit ; ab bac claudicare
teris torquere, non vincere. nam ad fa non poum, nec aliqua ratione dicedere.
crificium nemo me perducet. Jutinus Tu ergo, Prfes, quemadmodum vis,
ait: Per mediam urbem traheris pedi lacera confitentem. Jutinus ait: Secu
bus; & fi vixeris, ad renovanda fup rum te facit ignorantia futuri mali .
plicia recipieris in carcerem. Repon Nam cum fubjacueris pn, pniten
-Qass jubet Phi
tia fera torqueberis. Repondit Her
Alippsum per ur dit Philippus: Utinam velles confirma
re qu dicis, & fatisfacere impi vo mes: Quantumvis graves dolores a te
&erzo trabi .

luntati. Tunc Juftinus trahi eum vin

impoitos, per Angelos uos nobis, pro quo

um pedibus juffit. qui acceptis tot patimur Chritus imminuet.


filicum offenione vulneribus, & per
X. Itaque cum Jutinus fidem ejus

fingula corporis membra laceratus, firmifimam cognoviffet, etiam ipfum


rurus ad carcerem fratrum manibus recepit in carcerem. Duobus fane die
reportatur.

bus juffit eos in hopitio cutodiri,

IX. Sed paullo pot ad modum fe paullulum a fua feveritate difcedens.


rarum garrientium grandi inquifitio quem tatim diabolus inflammat. Ju
ne **, & magnis agebatur excubiis, ut bet enim ut iterum mittantur in car
Severus presbyter inveniretur, qui e cerem, & feptem continuos menfes in
occultioribus latebris ab hac inquiitio illo cutodiarum pdore conficiant.
ne fubtraxerat. Quem cum invetiga Tunc Adrianopolim eos prcepit ad drianopolim due
re non poffent, impulu fan&ti Spiri duci. quibus egredientibus, fratres m

tus in medium ipe prorupit. Nec enim ror fubito invait, quippe qui tanti ma
diu latere poterat, quem paffio ipa po gitri dotrina fraudarentur & vifu.
fcebat. Cum ergo ad judicium fuiet Ut infantes vixdum adhuc cunabulis
JTrveras fiftitur.

adduus; Jutinus ait: Jam nunc mo violenter abtracti, dulcibus nutricum

neo te, ne feducaris infania, qua do uberibus inhrentes, auferri fine lacry
tor vefter Philippus irritatus, pnam mis a grato fibi late non pount: fic

proprio furore fibi peperit; ed magis difcipuli falubrem patum perdere fe


juffis Imperatoris obtempera. Parce credentes, folatia capiebant fletibus,

corpori, vitam dilige, & bona fculi


hujus ltus ampletere. Repondit Se
verus: Me necee et tenere quod didici,
& in perpetuum ervare quod colui. Ju

quia remedia impetrare non poterant.


Sed cum Adrianopolim perveniffent,
in Sempori cujudam fuburbano ufque
ad prfentiam Prfidis ervabantur.

ftinus dixit: Omnem & poen, & falutis Tandem Prfes advenit. Statimque alio
rationem animo concipe, & intelliges die publice in Thermis fedens, Philip
facrificium itud tibi optandum. Cum pum prcepit induci, & ait illi: Quid

que ille nomen ipius facrificii iratus hucufque traafti? Nam dilatio ifta ad
horreret, juffu Prfidis etiam ipfe re mutandum tibi fuerat prmista confi
ceptus in carcerem eft. Tunc Herme
exhibito, Jutinus ait: Hos quos impe
ratoria conftat neglexiffe mandata, vi
debis cito qu pna conficiat. Ne er
go cruciatibus eorum etiam ipfe
jungaris, memor falutis propri, me
morque filiorum, effuge mala omnia,

lium. Sacrifica ergo, fi vis liber effu


gere. Repondit Philippus : si in illo
carcere , in quo buc uque permanfi
mus , voluntate non neceitate perre
ximus, conceum nobis bene boc tem
pus affignas ; fin vero pna fuit potius
quam voluntas, cur ad veniam tempus

facrificando numinibus. Repondit imputas quod pouifii " ? Ego vero


42
2 : Hc verba, ju Tus es punire, non cogere, defunt in nif. Corb.
2: Mendoius edt, Jeragarentium contulerunt o grandi Preterea in

quiitione oe.
23 Edit. reve .

24 Mff, punisti

3 7o

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

ffuntur
ante jam dixi, Chritianus fum: & hoc, dit, & eos juffit adduci. Quibus ex Rurfu
Philippus (?
quotiecumque interrogaveris, reponde hibitis, ait Jutinus ad Philippum: Cur Hermes.
re curabo; nec fimulacris umquam fa tanta temeritate aptaris, ut falute con
tisfaciam, ed terno Deo quem cpi ex temta , Imperatoris detretes obedire
hibeo famulatum . Tunc Prfes fpolia mandatis? Refpondit Philippus: Ego
ri eum juffit iratus. Cumque ei etiam non vitio temeritatis inflammor : fed
ipa linea corporis fuiffet ablata, ait Dei qui fecit omnia, qui judicaturus eft

Prfes: Facis qu juffimus an recuas? vivos mortuos, amore & timore com
Refpondit Philippus: Numquam me fa pellor . Hujus mandata prterire non
crificaturum jam ante tetatus fum. His audeo. Imperatoribus vero per fingulos
Jutinus auditis, virgis prcepit eum annos parui, & cum jufta imperant,
verberari . Qui cum omnia contenta parere fetino. Prcepit enim Scriptura

mente toleraret, ftans fuper petram divina, reddi qua funt Dei Deo, qu
Chriti robufta mole folidatam, ipfos Junt Cfaris Cari. Inculpabiliter ita

Matth. 2i,

quoque, per quos pna mandabatur, que buc uque ervivi. Jam upereft ut
exterruit. Erat incredibile miraculum.

reliiis fcularibus blandimentis cletia

Nam pars line, qu honetum peus


velabat, inlfa permanfit: illa vero qu
dorfum tegebat, per partes rupta difcef
ferat. Omnes artus virgarum itibus

fetinem prferre terrenis. Repetita ita


que fpius verba cognote, quibus me
Chritianum affero, & diis vefiris fa
trificare detreio. Tunc relio eo Her

vehementer incifi, penetralia ipfa cor men Jutinus alloquitur: Si hunc fene

poris, atque intetina patefecerant. Se us, vicina jam morte, cogit bona hu
curus tamen Chriti perdurabat athle jus lucis horrere; tu facrificando pro
ta; cujus animum Jutinus expavit, fperiora non neglige. Repondit Her
& recipi eum juffit in carcerem. Tum mes: Breviter tibi & bis qui adfifiunt,
vocavit Hermen : cui cum minas Ju

o Prfes, dilucideque monftrabo , quod

dex, confilium vero Officium ejus often ex vanitate miferabili faia efi tibi odio

deret : nec terreri metu potuit, nec


perfuaione perduci. Diligebatur enim
tam ab apparitoribus Judicis, quam ab
omnibus viris. nam magitratus ante
jam fuerat; & obequiis fuis Officium
fibi Prfidis obligarat , qui occaione

fa pietas. Nam unde et ut veritatem


falfitas, innocentiam malevolentia, po

firemo bomo bominem fetinet appetere?


Quid enim fimile homini Deus aliquan
do formavit ? Sed conatus et diabolus

opus clete violare . Invenit illa qu


redhibend grati pro ejus falute tre colitis, & fervos juris fui facrificando
pidabant. Sed his omnibus vitis at vos fecit. Nam ut ubito equi ferventes
que protratis, quafi ad quemdam infania, non obtemperantes lupatis, au
portum quietis refugit ad carcerem; riga contemto, reliio falubri camo, mor
ubi gaudium immane celebratum eft. tis ignari ad prcipitia fetinant: ita
Agebant autem gratias Chrito, & tro vos ipos prcipitaftis infania, & pr
pa gloriofa ex diaboli everione re termio Dei verbo, confilia diaboli ce
ferentes , principio ipfo paffionis e lefta tenuiftis. Hc et itaque cletis ve
lati, majus robur ad futura tormen ra ententia, ut bonos at pios gloria, ma
ta capiebant. Beatus itaque Philippus, los perequatur infamia ; atque ut illis
qui tatu ipo antea corporis habebatur merces, ita iftis pna uccedat. Sic pro
femper delicatus ac mollis, nulla tunc pbeta Zacharias eloquitur dicens : In Zach. 3: 2.

fentiebat incommoda, ope tetus an crepet in te Dominus fatan; increpet in


gelica .

te qui elegit Jerufalem. Nonne hic tor

XI. Ecce pot triduum Jutinus pr ris ambutus abfiraius de flamma et ?


fes folitum judicantibus tribunal acen Qu ergo adhuc bominibus et cupido, qui
ad
25 Mf. ligari .

26 Cod. Corb. Referent Printistia it/a faionis , majus &c.

27 Edit, fecu iora .

E T S E L E C T A S. Philippus Epife. Heracl.

37 I

ad lignum obtufum ac letiferum confu re trepidabat. Gaudio tamen attolle


giftis ? Cumque pariter ardeatis, licet batur immani, quod eos duci ad dul
breviimum infirmae lucis circulum fic ce & expetendum fibi paffionis munus
tranfigere, ut ad bona lucis terna ve audierat . Tunc inflexis genibus ora
miamus. Vos autem qui cum ingenti in bat cum gemitu magno dicens ad Do

luvie vefiis & corporis, capillis fordidis minum : Omnium flutuantium qui es
ac dimiis, quibus tumulos & templa portus placidus , pem perantibus tri eis ociet ur .
obervatis & carceres, videmini mibi buens, Salvator grorum , auxiliator
deos vefiros non colere, ed lugere, & egentium, dux ccorum, mifericors in
ante judicium pnam jam futinere pec eos quos pna circumdat, fatigatorum

Severus erat ut

cati. Quid hc videntes in ccitate con murus, tenebrarum lumen, fundator


fifiitis, nec ad liberatoris vefiri auxi terr, ordinator pelagi, & totius difiri
lium convolatis ? Canes Dominum odore

vetigant ; & audito reioris fibilo equus


quem ignarus paullo ante projecit, in

Ifay. r.

quirit. Prfepe agnito bos ad Dominum


cucurrit, afinus ftabulum poeforis
invenit. Irael Dominum ignorat, juxta leftra dulcedinis, eduxifti Loth ex So
quod letum eft: Irael non me cogno domis, de terra malediia ; qui vius es
vit Dominuin omnium, nec timuerunt Moyi, & Jefu Nave prudentem feciti;
judicium juti. Per undam pereant, fi qui cum Joeph iter babere dignatus es,
cut fub Noe. Aliorum vero in olitudine & eduxiti populum ejus de terra gypti,
genua funt oluta: alios ignis exuffit ideo, ad terram repromiionis adducens; qui
quod prcepta nemo fervabat. Hc au auxilio fuiti tribus pueris in camino,
diens Jutinus a beato Herme, iratus

::::
1:
-

??.

*
;:

butor elementi, cujus verbo clum, afira


cunia perfeia funt, qui ervafti
Noe, & Abrahae divitias obtuliti ; qui
liberafii Iaac, & parafii pro eo vii
mam ; qui cum Jacob exercitatus es pa

quos fanio majetatis tu rore perfuos

exclamat: Tu ic loqueris, quafi me flamma non attigit; qui leonum ora clau
poffis facere Chritianum ? Repondit fifti, vitam Danieli & cibum tribuens;
Hermes: Non te olum, fed circumftan qui fonam nec maris profundo, nec mor
tes fingulos opto fieri Chritianos . Cete fu ceti crudelis exceptum ldi paus es
rum me acrificaturum ee ne credas. aut perire; qui Judith armafii, qui li
Tunc Prfes a fortiffirnis Dei vius berafti Suannam a judicibus injutis ;
athletis, communicato cum participi qui Hefter gloriam dediti, qui Aman pe
bus & adfeffore confilio, talem edidit rire juffiti; qui eduxiti nos de tenebris
fvo ore fententiam, & ait: Philippus ad lumen ternum, Pater Domini nofiri
& Hermes, qui prceptum Romani Salvatoris Jeu Chriti, qui es lumen in
Imperatoris negligentes, alienos fe ab vitum, qui donati mihi fignum Crucis
ipa etiam Romani nominis compella Chriti; ne indignum me ceneas, Do
tione fecerunt, vivos jubemus incen mine, ab hac paione, quam mei obti
di : ut ceteri facilius agnocant, quan nuere college: Jed da mihi partem coro
to contet exitio imperialia contemfif n, ut fim cum illis junius in gloria,
" " fe mandata. Tunc egreffi ibant gau quibus eram junius in carcere. Habeam
dentes ad flammam , quai gregum cum illis requiem, cum quibus nomen
principes gemini arietes, omnipotenti tuum venerabile confeus, tormenta Iu
Deo, quai fantum quoddam munus dicis fva non timui.
oblati.

XII. Beatus autem Severus

XIII. Hac itaque oratione comple


folus

ta, tantum fidelia verba potuerunt, ut

in carcere, quai navis in pelago flu potero die id quod potulabat accipe
tuabat gubernatore deferta; aut quai ret. Itaque & ipfe ut fortis athleta cum
ovis relita in folitudine, perdito pato illis, cum quibus vixerat, confeurus
1ngre
22 Mf, obutum.

a 2

Quod

obtinet .

A C TA M A R T Y R U M SIN C E R A
ingreditur, & voti compos non folum fingulis, ut fi quid ab aliis fufceperint,
quod pocebat obtinuit, fed etiam cito fine contraditione reddere deberent.
quod qurebat invenit; Beatus vero Reddat itaque fingulis qu debentur,
Philippus manibus portabatur ad flam ne mihi aliquem crupulum doloris in
372

mam. Dolor enim pedum aliter eum


ire non paffus eft. quem tardo paffu
beatus equebatur Hermes, fimili do
lore pedum contritus. Sed Hermes

cutiat. Hc autem dicebat de illis,

qu a multis tute ibi credita redditu


rus acceperat. Addidit etiam hoc a
more pietatis, & ait: Juvenis es. De

iter fium hoc fermone mulcebat, di bes vistum labore tibi qurere, ita ut,

cens Philippo: Dolor optime, fetinan patrem fecie meminiti, quem cis cum
ter pergamus ad Dominum. Nulla nos omnibus bene ee converatum. Hac vo
pedum cura follicitet, quibus jam nul ce completa, ligatur & ipe pot ter
us eorum futurus et uus. Ceatura gum. Tunc a minitris flamma fuppo Cum Philipp
funt enim miniteria terrena, cum ad nitur . quibus ardentibus, quamdiu
cletia fuerit regna perventum. Tunc fermo duravit, grati reddebantur, &
ad multitudinem qu fequebatur ad in ultima gratiarum, Amen dulce re
jicit: Hoc me paurum, Deo ac Domi fonavit.
comburitur.

XIV. Sic beati Martyres tetimonium


no jam ante annuntiante, cognoveram
revelatione certiffima. Nam cum dulci vit implevere. Felices Chriti Difci

opore devinius jacerem, columba mibi puli, ejus fecuti vetigia, per quem il
vifa eft niveo candore perlucida, cubi lis fuit conceffa vioria; comitati etiam
culum illud ingrea, ubito in medio ca dotrinam Apotolorum, & eorum Mar Corpora intrira
pite confedie: qu & inde decendens tyrum qui Apotolos funt fecuti, quo
invent.

in peius, ecas mihi gratiimi cibi offe

rum iam exut a labe terrena anim

rens, fiatim cognovi quod me Dominus ad cletia regna properarunt. Exten Vid.upra pag.

rapra
Not vocare dignatus et, & dignum habuit f beati Philippi manus, ut in oratione
29. pag. 82.

paione. Dum hc loqueretur, ad lo fuerant, inveniuntur; in corpore & ipfe


cum illum in quo poen parabantur ex fene iuvenis reparatus, in pna &
adveniunt . Tunc ex more carnifices in agone coronandus, quai adverfarium
beati Philippi pedes humo ufque ad provocans repente conpicitur. Simili

genua texerunt, religatas poft tergum

ter & beatus Hermes facie florens & co

manus clavis in fufte configunt. Simi lore pretious, lividis paulliper auricu
liter & Hermes decendere jubetur in

lis, quafi ex certamine quodam, poft

foffam. qui fute futinens trepida hinc illud omnibus monftratur incendium .
inde vetigia, rifu nimio fic locutus Tunc omnipotenti Deo grati omnium

et dicens: Neque hic me, diabole, fu ore funduntur, qui dat gloriam in fe
Hermes filium
adhortat nr .

fiinere potes. Et tatim fuper pedes ejus perantibus & coronam .


XV. His tamen diabolus contentus
minitri congerunt terram. Ante ta
men quan upponeretur incendium, effe non potuit. Mox Jutino prfidi
Hermes fan&us quemdam ex fratribus audaciam furoris mentis iniecit, ut
Chritianis ibi adtantem vocavit Ve forti fanorum corpora Hebro " iube
logium, quem magna per Dominum ret immergi: ut quibus abtulerat in
Jefum Chritum adjuratione conftrin

jufta perfecutione vitam, ipam etiam

xit, ut ad filium ejus Philippum pa


tris mandata perferret, diceretque ei
ut redderet omnibus quod deberet.
Nam & mundi hujus Imperatoris fi

invideat fepulturam. Quod cum fui

fet effeum, Adrianopolitan civita


tis viri, quos Dei cultus urgebat, tan

ta crudelitate perfpea apparant retia,

milia funt prcepta. Prcepit enim navigia confcendunt; fi cui

PI

VC

Il 13lt

29 Cod. orb. pro Velogium habet velociter .

luftratas urbes Philippolim, Hadrianopolim & Trajanopolim fe

; o Hebrus celebris Thraci fluvius, qui in mare geum pot

cXQ11C Tat

128

E T S E L C T A. SS. Tarachas, Probar, Ge.

niat fanorum corporum grata captu

fefforum vocatur. Ea

373

poffeffio & fon

ra. Quibus orantibus non negatur. nam tibus abundabat, & nemore ornata &
mox inlf reliqui involut retibus meffibus & vineis. Tunc et omnibus
extrahuntur. Tunc grata venatio, & probata Dei majetas, famulos ejus la
auro pretioior, & omni decore gem tere non poffe, quos etiam fluminum
marum, duodecimo ab ea urbe lapide profunda retituunt; nec in trepidatio
per tres dies celabatur in villa, qu ne fentire pnam, fed fetinare potius
fermone patrio ogetiftyron, interpre ad coronam. Amen.
tatione vero lingu Latin Locus pof.
2 1 Corb. Getistiron. At Cotelerius legendum cenet rmro; xrnr gov.

$@gggg
A D

M O N

I T I O

In Acta fantorum T A R A C H I &c. Martyrum.


On opus et ut aliquid in horum qu horum Martyrum confummationem
Atorum commendationem pro exponit, fideles aliquot Chritiani, qui re
feramus, cum non folum ex ipa eorum le bus getis prfentes aderant, prioribus ad
I.

tione, ed etiam ex omnium eruditorum junxere. Ifta vero omnia fimul in unum
confenfu certum fit , nullum fere ex anti colleta ad alias eccleias tranfmiffa fuiffe
Astas unde ba
bits.

|
&
l
|

".

quis monumentis aut pretioius, aut fince patet ex Prfatione, per modum epitol
rius haberi. Hc autem Ata primus vul his Atis prfixa, qu quidem Prfatio
gavit Cardinalis Baronius ad annum 29o. rejicienda non eft, licet nec in codd. grcis,
fed ex codicis vitio mutila. Quare cum ea

quibus ufus et Bigotius, nec in aliquot

integra in codd. Belgicis reperiffet Heri


bertus Rofvveydus, hc anno 16o7. edi
dit Antverpi, eademque clariffimus vir
Emericus Bigotius ex cod. mf. fanti Vi

Latinis habeatur. Deideratur quippe in


editione tam Rofvveydi, quam Baronii,
ficut & in codd. mf. notrorum monafte

riorum fanti Remigii Remenfis , 1 fanti

toris Parifienfis Luteti denuo vulgavit. Cornelii Compendienis, & fanti Michae
Verum cum idem Bigotius in animum in
duxiffet, eadem Ata grce, i quomodo
recuperari poffent, proferre in lucem; a
fociis Bollandianis apographum obtinuit ex
cod. Vaticano defcriptum: cujus apographi
fubfidio cum lacunas aliquot fubfidio co
dicis Colbertini, in quo eadem Ata ali
quot in locis mutila habebantur, fupple

lis in Periculo maris, & in cod. monafterii

Urficampi Ordinis Ciftercienfis prope No


viomum. At prter codicem Vitorinum

quatuor alii bibliothec Colbertin eam


reprentant: quorum duo annos 7oo. vi
dentur fuperare. Et fane ejufmodi prfa
tiones nonnumquam exfcriptores omifere,

quafi nihil ad Acta Martyrum, qu in ec


viffet; fuam horum Atorum grce ac lati clefia aut in refectorio a monachis legi fo
ne editionem adornavit, fed in qua tamen lebant, pertinerent. Porro cum germana
aliquot loca defiderabantur, qu ex neutro horum Atorum letio e grco fonte repe
codice fuppleri potuerant. Unde cum Ste ti debeat, locutionum feu letionum va
phanus Baluzius, vir eruditus, & fummo rietates, qu in his mfl. habentur, referre
reipublic litterari bono Colbertin bi vifum non et, nifi in iis locis, ubi fenfus
bliothec prfetus, accepiffet, me ejufmo videtur effe diverfus, aut perfonarum five
di Atorum antiquorum colletionem me urbium nomina varie efferuntur . Anti
ditari, monuit me hc Ata in altero cod. quam vero latinam verionem retinuimus,

Colbertino num. 302 1. haberi, ex quo,licet tum quod a grci textus fenfu non et alie
primum folium detractum fuerit, qu in na, tum quia ob ejus antiquitatem, ad er
Bigotiana editione deiderantur,facile fup
pleri poffent. Hunc itaque codicem cum
mihi profua erga nos benevolentia commo
daffet, Ata ipfa defcribi curavimus, qu
hic nunc primum integra referuntur.

2. Hc autem quatuor in partes dividi

rores qui in Grcos codices irrepere po


tuerunt, emendandos, aut veram letio
nem confirmandam utilis effe potet. No
vam autem verionem quam paratam ha
bebamus, omittimus, ne nimium volumi
nis moles excrefcat .

3. Verum et fi qu ad itorum Marty


met geta proconfularia, prout a Notariis rum qutiones & patientiam attinent, ita

poffunt. Tribus prioribus continetur ipa

publicis excepta funt; quartam partem, accurate defcripta fint, ut nihil


-

ha |

de re

Cl

374

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

luculentius haberi poffit; aliqua tamen derint, ut nemo facra corpora contingere
inquirenda fuperfunt de ipforum martyrii
Leeus paionis.

aufus fuerit. Autor vit fanti Nicet

tempore & loco. In primis certum eft, apud Metaphraftem tetatur, fantorum

hos Martyres Pompeiopoli, qu civitas eft


epifcopalis in Cilicia, Prfidi oblatos fuif
fe: fed nulla tamen ibi qutio ata fuit.
Prima enim interrogatio apud Tarfum to
tius provinci metropolim habita et, qua

Tarachi & ociorum ejus tumulum apud


Anazarbum extare, ibique eorum facras
reliquias affervari. Idem diferte affirma
tur in additamento, quod in fine Aorum

grcorum editionis Bigotian reperitur,

de re omnes codices mff & editi, ii fcili Atis utique fubjungendum. Denique ea

cet in quibus locus exprimitur, confen dem fententia confirmari potet ex vetufti
tiunt. Secund interrogationis locus in co Martyrologii autoritate apud Florenti
dice quo ufus eft Baronius, non defignatur. nium die XI. Otobris, ubi horum Marty
Tarfum habet Rofvveydi editio : quam rum fetivitas apud Amazoborum, id eft A
Bigotiana cum mff Colbertinis in Scifcia ci nazarbum, commemoratur. Vulgo tamen
vitate, codex Remigianus in Sicilia, Urfi in Martyrologiis & Menologiis hi Marty
campenfis & Compendienis in Cilicia civi res Tarfi celebrantur, quod forte primum
tate, habitam fuiffe dicunt. Editio Grca ibi interrogati fuerint. A Cilicia Mopue
Bigotiana diferte Mopuetiam affignat; co fiam dui, ibique poft varios cruciatus ca
dex vero grcus quo ufi fumus, in titulo pite plexi dicuntur in Menologio Bafilii im
fecund huic interrogationi prfixo, Ana peratoris apud Ughellum; & multo men
zarbi hanc contigiffe dicit . Sed hic titulus doius in eo quod Canifius vulgavit, Pom

ipfis Atis poterior eft. Ibi enim Anazar peiopoli apud Tarfum Cilicie detenti. Ex qui
bum metropolis dicitur, quam dignitatem bus patet, ejufmodi libros in defignandis
nondum tunc obtinuerat. Immo & ipa hominum vel urbium nominibus haud mul

Aa grca titulo contraria funt. nam Ta

tum accuratos effe.

rachus in tertia interrogatione ic Maximo

4. In aliquot mff codicibus horum


Martyrum paffio Diocletiano & Maximia

refpondet: Ego in prima mea confeione Tar


f fasta, & fecunda fimiliter interrogatione
Mampfiftis perasta, me Chritianum &c. ubi
pro Mampfflis Mopuefti, qu Cilici civi
tas et epifcopalis, legendum effe non du
bito. Sed ex hac Tarachi reponione col

no iterum Confulibus contigiffe refertur:


fed ejufmodi epocha non habetur in fa

ftis. Haud certior videtur Grc edi- r-rn.


tionis letio, qu ad primum Diocletiani

Auguti confulatum hanc paffionem re


ligitur, tertiam interrogationem alio in lo vocat. Nam Diocletiani primus confula

co quam du priores peratam fuiffe. Pro


indeque mendoe in eodem codice terti
interrogationis titulus Mampfifiis prfert,
pro quo Anazarbum retitui debet. Certe

tus anno 284. illigatur: quo anno, menfe


Septembri , Diocletianus fatus eft Au

gutus. Verum Ata primam interroga

tionem menfe Martio aut Majo contigif


hanc interrogationem Anazarbi habitam fe commemorant. Quare nec ifta fenten
fuiffe diferte habet editio Grca Bigotia tia ftare potet. Hc letionum varietas
na : nec diffentiunt Latin veriones tam in fufpicionem adducit ceterorum codi

in editis quam in mfl. quamvis Azarbo aut cum autoritatem, qui confulatum Dio
Azorbo mendofe pro Anazarbo prferant . cletiani quartum & tertium Maximiani
Quare vix quiquam dubitare potet, itos exhibent, id et annum r vulgaris 29o.
Martyres apud Anazarbum Cilici urbem, cum alias nonnulla, qu in iftis Atis ha
qu pot itius provinci diviionem Cili bentur, vix huic tempori congruere pof
ci II. metropolis fata et, paffionem fuam fint; bene autem extremis Diocletiani

compleviffe . Die enim interrogationem imperii annis, quibus maxime perfecutio


tertiam proxime fequenti feris objeti , fervebat, ut cum numero IX. impera
gladio tandem confummati funt . Aliud tores peies & fanguibibuli qui mundum ever
prter ea habemus ejudem rei argumen
tum, quod fcilicet horum Martyrum cor
pora Anazarbi epulta fuerint . Id vero
inde probatur, quod cum fculo quarto
exeunte Auxentius epicopus Mopuefti

runt , appellantur . Ibidem etiam Ma


ximus ait, Imperatores diuturnam & al
tam Pacem prtitiffe. at anno 2 9 o. va
riis motibus & barbarorum incurfioni

bus Romanum imperium exagitatum e

Arianus bafilicam in eorumdem Marty rat. Aliud prterea argumentum profert


rum honorem extruxiffet , ab Anazar Henricus Valefius in notis ad lib. 9. Hi
benibus obtinuit , ut fantorum Marty ftori Eufebii cap. 5. quod fcilicet Maxi

rum tumuli referarentur, & aliquid ex eo mus Ata paffionis Chriti laudaverit, qu
rum facris reliquiis ibi concederetur . quidem Ata tempore perfecutionis, id
quamvis apertis tumulis tot prodigia acci et pot annum 3o3. confita fuiffe teta
till I

E T S E L E C T A.
tur Eufebius loco laudato. Verum nihil

:
:

d!';

Anno 394

4.

SS. Tarachus, Probus, &c.

375

fere, quem Narfetem nonnulli existimant

ex ejufmodi argumento confici potet, illum fuifie celebrem ducem, qui fub Iu
cum Eufebius innuat ejumodi Ata non ftiniano imperatore floruit. Alii vero alium
nifi poft Galerii Maximiani mortem, qu Narfetem Patricium hujus bafilic con
anno 31 I. contigit, excogitata fuiffe. At ditorem effe putant, quem imperante Pho
Tarachi & fociorum palio ultra annum ca vixiffe conftat. Vide Cangii CP Chri
3e4. differri non poteft, cum eo anno Dio ftianam pag. I 33.
6. Priuquam huic admonitioni finem
cletianus ultimum confulatum fuum geffe
rit. Hinc inferas, Ata pallionis Chriti,qu imponamus , juvat aliquid obervare de
in his Martyrum Actis laudantur, Maxi Atis S. Tatiani cognomento Dule ; qu 4:?"
mini quidem juffu vulgata, fed tamen lon omnino conformia videntur Actis s. Tra."
e antea conficta fuiffe; aut certe hc non

ebi, &c. Si excipiantur varia additamenta,

alia fuiffe, quam vera pafiionis Chriti Do qu ab interpolatore aut interprete adje
mini Ata, qu ab Evangeliftis confcripta ta fuerunt. Id faffus et Baronius; & ea
funt. Eorum itaque fententi facile acce ipa Aa retulit Surius poft Lipomannum
dimus, qui beati Tarachi ac ejus fociorum ad diem 15. Julii, fub Symeonis Meta
mortem ad annum CCCIV. referunt. Nec phratis vulgo nomine, ex translatione
ab ea fententia nos abducit quod in fine Cardinalis Sirleti. At Leo Allatius in tra
Aorum grcorum editionis Bigotian no tatu de Symeonibus ea Ata vitiata fuif
tatum et, hos Martyres primo perfecu fe penitus negat; quem fequuntur Bollan
tionis Diocletiani anno paffos fuiffe. Cer diani. Verum fi rete judico , fatendum

tum quippe et hanc claufulam ab aliquo eft ea, five a Symeone, five a quopiam alio
poterioris vi homine additam fuiffe. ex Metaphrate, ita ampliata fuie, ut inter

qua tamen confirmatur eorum fententia, fincera antiquitatis monumenta locum ob


qui horum Martyrum necem ad magnam tinere non point. Quod etiam fentit Vir
eruditiffimus Tillemontius in notis ad per
Diocletiani perfecutionem differunt.
5 Horum Martyrum fetivitas varie in fecutionem Diocletiani, tom. 5. hift. Ecclef.
variis Martyrologiis affignatur: atque adeo Hc vero Grce & Latine protulerunt Bol
incertum et, quanam die martyrium com landiani ad diem 15. Junii, cum iidem fere
pleverint. In plerique tamen Latinorum nvis, qui in antea vulgatis libris habeban
Martyrologiis die XI. menfis Otobris ce tur. Licet ibi Praetorias, qu urbs in Suria
lebratur, & in Grcorum Menologiis die nis dicitur vicu , folummodo Kaun appelle

fequenti. Apud utrofque celebris et ito tur in Bollandianis, ita ut non Zephyrium
rum Martyrum memoria; quorum paffio Prtoriadi, fed Prtorias Zephyrio urbi
nis compendium referunt Ado & Notke fubjeta fuerit, atque eo pacto magna dif
rus. Eodem Janios & egregios vifores Mar ficultas, qu Tillemontio negotium facef
tyres Tarachum, Probum, & Andronicum ap fiverat, tollitur. Celebris et Dule Marty
pellat vit fanti Euthymii autor, qui ris memoria apud Grcos, qu etiam ad
narrat iporum facras aliquot reliquias Latinos, potquam ejus Ata Latio donata
fub altare ecclei monaterii, quod Fidus funt, traniit. De quibus omnibus letorem
contruxerat, depoitas fuiffe a Martyrio monere vifum et, ut fi aliquando tanti
Jeroolymorum antiftite . Denique Con Martyris Ata in vetutis codicibus grcis
tantinopoli erat infignis bafilica in eorum aut latinis forte occurrant, fine additamen
dem Martyrum honorem contruta a Nar tis, debita laude & luce non fraudentur.

:30
5

:2.

Anno Chriti
f4.

circ. 4O3

Sanctorum Martyrum T AR A CHI, PRO BI,


& A NDRONICI .

Ex codd. mf. editis.

Amphilius, Marcianus, Lyfias, Felix, Gemellus, Athenion, Tarachus


Agathocles, Parmenon, Diodorus, & Orofius, Aquilo, Baffo, Berullo,
Timo
1 In uno ex 3. codd. Colb. hc omnia nomina habentur in altero

defunt Athenion, Tarachus & Oroius ; in tertio Parmenom , Tarachus

o Orefus ; & Diodorus ad marginem Dioclerus appellatur. In utro


que etiam codice defunt hc verba, Bao, Aquilo .

ACTA

376

MARTYRUM SINCERA

Timotheo, cum omnibus fratribus qui tione recripimus vobis omnia, itacla
funt Iconio, in veritate fideles ac fan

rificantes Dominum ]eum Chrium .

di & unanimes in Cbrio ]eu Domi

Oblecramus autem vos, fratres, ut &

vos dignemini omnia ia tranfmittere

no noro . Quod ... eil: in Pamphy


"'37C*"d*'lia * de Martyribus profecuti fumus:
participari vinculis eorum cupientes,
& de derantes maniiefiari aus eorum,

illis, qui funt Pidi 7- & Pamphyliae,


fratribus 111 Domino, ut & ipfi cogno

cant quod aum eli per eodem for

ucepimus. Et quia omnia cripta timos Martyres Dei, ut laudent &

coneonis eorum necee ent nos col glmicent Dominum norum ]eurn
ligere, a quodam nomine Sabao,uno Chrium, ut unuquique vcrum au
de Spiculatoribus, ducentis denariis diens dificeturcconfortetur 111 omni
omnia ilia transcripimus: n quo e agone, armatus in de & gloria in
initium & conlummatio eorum pallio corruptibili, Spiritu [ ferventes,
nis,
omnia
dignatus e Deus
facere&nobis
per qu
eoidembfortimos
Dei ut poiiitis reere * in omni virtute il
lius contra eos qui adverantur veri
Martyres & hc cum multa inquii tati.
1. . I,

Onule Diocletiano & Maximiano ., ' | faecis-5 '


iterum Kalend. ]unii 4 , in Taro

metropoli

Cilicia:

, 111 cix-rw Arp/Alcor,


negava/011711;
8,* " 82,8 15 19
aflidentes Numeriano

Maximo Prde , Centurio dixit : Oblati Magnus 111; & ; ,


funt nobilitati tu, domine, in Pompeio ; 8/8 8,
civitate ab Eutolmio Palladio fpi " 01

culatore, qui {unt pcmi & impii Chri


iani ,qui non conientiunt prceptis do
minorum: prfentes unt ante tribunal no

, ; , 117; 1101171115
, 19 &?
, 711;
; Bpm-ume; &

bilitaris tu. Maximus Prfes Taracho di ,- , 7711; &?


iQS
vocaris.>
Te enim
oportet
inter
rotgari
primum,
quoniam
tate
cnior
es. 09119917111, waw-roa 15
Magi-po'; " '
|.:, Repnndc. Tarachus dixit: /"" um. ; &: mr m'a-,a 19 ? 19
Maximus dixit: Parce hanc1mp1am profef npc/65311110717, . Talpa,-150;

11onem. Dic quis vocaris? Tarachus dixit: 5171911 "- . -


(hr/211111111 jum Maximus dixit: Frangite il

711; aio-665; 71211711; , 7-1 ; ;

li maxillas, dicentes: Aliud pro alio noli re eppcza-ov. " Xue-141115; .


ponderc. Tarachus dixit: ,sza' ] ein-ev" ' -13 ,
, dico. Si autem hoc ] quod " azz/O "

commune c, a : dicor T A R A & , 7571119 M'


CH US; (a' cum militarem, nominatur [11m . ei de ,
VICTR. Maximus dixit: Ex (ge & yer/1111715171111; ' &

nere es? Tarachus dixit: Militarir fum (s ! , - MAM/91111. "


Romam/1 7 114111; autem in Claudopoli ; "

" *. Et proptcrea quod "/31411 711111; , 19 mo; ! , &


fum, renuntiet-vi militi-. Maximus dixit:

& 711; [ &: &

Non enim dignus cras, impie, militare. emanu- nm)-ande":


Tamen quomodo tecci a militia.> Tara ii)-maw 547211" 511 : Mams-Bw,
chus dixit: Precatm um Pab/iom'm 9 princi 01/71 . cipio-ew; 114171151111
pem,. (a' dimi/it me. Maximus dixit: Ergo ; " :"17- m

repicc in ene'tutem tuam: quoniam ego , 19 . "


Volo ut is unus ex concntientibus prce

: ,

ptis dominorum, & a me honorem magnum 19 " ,


.
, . M. Prg/ie.
3A1.m.aiem
4 Sic Bigot. cum;. Colbcit. " ... liabct, 71111'111. Codri.
. Comp. &Urfic. eoldem Co. :: habent,Vlll. Kal.
Aprili: , quem diem exhibent Baron. & Rovveyd115,at Coi. Dioilet.
Illl. & Maxim & lll, Verum utriqne numero addenda ell littera V.

iieque legendum Diocle-t. )". Vlll.


, al. m- amn.

6 :il-mi. Enrulinn.
| ngd jus civitatis haberet - Militares autem dicebanturqul mi.
limant- Alio nomine dicebantur ;' quod hunellam millionem
obrinucnt . Vide Salmaium in Trebellium Pollionem, ad Baron.
ad an.
8 MB". lat. :: .

, Mi. -;".

' '.
*

377
ET SELECTA. SS. Tar-1115111, Praha
, accipias. Ergo accede, & diis no
19 Sua-1111111 3' o 19 &

ris, quoniam & ipi Principes uper

111; -" omnem orbem eos colunt. Tarachus d


xit . Eri-ant in / errore [arance. Prz
. amro-11111111111 19 ,
" 18 2111111112 71121171111111'111101 .

es dixit : Frangite maxillas,

preptcrca

" " ; , quod dixit errae lmperatores: Tarachus


" 98 . dixit: Ego dixi , (a' dico , quoniam errati:
" * ,19 ,

qua/1" homini. Maximus dixit: Sacrica diis


agi/91161701 n'y-61111111 " Suo-ov, noris, & relinque omnem " tuam.

H;.

]. m.

, . , Fava-1511111111117;

Tarachus dixit: Ego Deo meo [ & [4

. " !

" , non in [4113111111- , [ed in cord: mm

, - Suo-11.111, do . Non enim "): [ Deo talia a


& *" 8 & 18 cricia. Maximus dixit . Adhuc tua:
171111- o . * nyman- " ex parte & eneuci prudenti miereor,
1-8 , & admoneo ut omnem vanitatem dimit
,,
, & diis acrices. Tarachus di
, 111.1an 18; ,
c :-Ego a lege Domini / ". Ma

&1 d & " , 19 ' &. ximus dixit: Ergo accede & acriica. Ta
1101.111- . "
. " "

rachus dixit: ): oper-or, quo

m'am Dei bonortco . Maximus dixit:


.9' . - & Alia ergo c lex praeter illam, o malum

8 el-1151111111, ' 118 , caput . Tarachus dixit : , ,


' 19-11 : , impi, lapide- , opera hominum
, ; adorati. Maximus dixit: uper cervicem ..."...
" E's-111 8. , &

, , Fpm-111.1119115.

cjus illum, dicentes: Noli vanus c

c . Tarachus dixit: Ego & " '


11011 1111110, facit. Maximus

211111,- "
1 ' . " dixit: Ego te requiecere faciam ab
& , 1 811 &; vanitate, & prudentem te aciam. Tara
" " '; chus dixit: Fac ! ], / babe!
; , "
corpore meo. Maximus dixit : Tollitc vc
xo; " o Sdf-19. - ?

imcata ejus, & virgis eum . Ta

111118 rachus dixit: Nunc wn- "" fe


,
19p11ciio1; ]gno-111.811. ci/Zi, pl.-131": confortam me. Magi; ac magis
' opto condare in nomine DEI G' 618,
veux. Cafe'
, ) '. Maximus dixit: lnjue & maledic, .
in .
19 rr quomodo duobus diis ervis, quos voce con- ......
Tarachus di- "
. " Woo-11511215 teris , & nunc deos negas?
, duo-1 ' 19 xit: Ego oontcor manfcjle qui ch DEUS
"; "
. "

VERAX. Maximus dixit: Nunc confet


us es Chrium & Deum. Tarachus di

" 19 ) 19 , , .

xit: Et bem-. Hic a]? cui; Filia: Dci, [per

" '

(/" , propter quem " & fal

co.; rr "
, n &)"

vamur" .Maximus dixit. Relinque verbo

itatem tuam; accede, & acrica. Tara


chus dixit: Non ucrboor,[1d '" di
", 19 Suo-ov ;
.Se-1111351114 & ." " [am, (I'
c
crc-vi , :: meritate non " . Deme
" 8 , .
, & 19 cafe'/11911.

11115

Tami :
' 6,
.. .
"

, 19 , trius Centurio dixit: O homo parce tibi,


1.111 -. & immola. Audi mc. Tarachus dixit: Re-i

" Pao-111 " , ,19 Suo-ov

11111 a me 1111 con/"110 tuo ,mncr .

" ,
, 18 211111111? 7*

Maximus dixit. Ie vinculis ferreis magnis


vinus recipiatur in carcerem . Adducice

"

alium, equcntem cum.

.."; Moya-1113111 . upon-117157115 &


? 7111115118 ". .
mi.

2 An1111'1-p1og " ,,

Il. Demetrius Ccnturio dixit. Pi'seo !

* . "" "

domine. Maximus ; dixit . (&


caris

!!!

'i . || al. . ".


". .

Bbb

378

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

caris, primo rifponde. Probus dixit: Primo, o , ,


quod nobile efi, Christianu : fecundo, apud bo
mines vocor P R O B U S. Maximus prfes . . ,
dixit: Ex quo genere es, Probe? Probus di ; ,
,
um in Side Pampbylie. Sam autem plebeius, ",
fed Christianus, Maximus dixit: Nec lucrum . ,
xit: Patrem babai ** a Thracia: natus autem

facies de ito nomine. Audi me, & facrifica ' g, ,


diis, ut a principibus honoreris : & nofter ,
amicus eris . Probus dixit : Neque bonorem

, ' .

principum volo, neque amicitiam tuam cupio. , "


Non enim pauca et fubfiantia mearum divitia ,
rum, quas reliqui, ut Deo vivo ferviam. Ma , . &
ximus dixit: Difpoliate illum, & tollite ei .
pallium, & cingite eum, & extendite , & , }
}

nervis crudis cdite. Demetrius Centurio di

. el

xit: Propitiare tibi, o homo, videns fangui


nem tuum fufum uper terram. Probus di
xit: Corpus meum ante vos eft: mihi autem tor
menta vefira unguentum ef. Maximus dixit:

g, ,

s
.

Non requiecis a vanitate tua, fed permanes , ,


in duritia tua, mifer? Probus dixit: Non fum ,
vanus, fed prudentior vobis ; ideo demoniis non , . ,
Auxiliatur

Deus patier
tiam dando .

faarifi o. Maximus dixit : Gyrate illum, &


uper ventrem cdite. Probus dixit : Auxi . ,
liare fervo tuo Domine. Maximus dixit : C s,
dentes illum, dicite illi : Ubi et auxiliator . , 5
tuus? Probus dixit: Auxiliatur, & auxiliabi ; ,
tur me . Sic enim pro nihilo babeo tormenta tua,

ut non acquiecam tibi. Maximus dixit: Atten


de corpus tuum, mifer, quoniam fanguine
tuo impleta eft terra. Probus dixit: Hoc feiaf,
quod quantum patitur corpus meum propter Chri

, .
s, ,
3 s . pIT

fium, tanto magis anima fanatur, & vivificatur. ,


Maximus dixit: Mittite illi ferrum, per qua .
tuor oca nervorum hunc conftringite, non , %,
permittentes aliquem curam ei apponere .
Alium in medio tribunali adducite.

I I I. Demetrius Centurio dixit : Prfto

".

3. ' ,

eft, domine. Maximus dixit: Quis vocaris? , s.


Andronicus dixit : Manifete fi fcire vis ; s,
dico tibi quoniam Chritianus fum, Maximus .
dixit: Qui ante te fuerunt, non funt confe .
cuti de nomine ito nihil. Oportet autem te o +
nunc convenienter nobis repondere . An , ,
Andronie?

Confeio,

dronicus, dixit : Commune 16 nomen meum a g.

pud bomines , vocor A N D R O N I CU S. , .

Maximus dixit: Quod genus es ? Androni s ;


cus dixit: De nobili genere, & primi ordinis , o
Ephefiorum filius. Maximus dixit: Omni ftul .
tiloquio & vanitati parce , & voluntarie 7,
audi me ut patrem. Nam qui ante te vo
luerunt tulti fieri, nihil lucrati funt . Tu , ,

autem honorificans principes & patres, diis ,


noftris confenti. Andronicus dixit : Bene illos

, .

12 Cod. Romig. & Comp. Patrem habui Tharacem, natus /um


autem in prefidio (Remig. Piidie) Pamphylie plebeius. Tum c.
15 Id et anbas manus & pedes in nervo tringte .
Colb. 1. Tracem . . .- in fede at Rofvveyd. & Baron. in Perge porro
16 Hc refponfio cum fequenti interrogatione deest in 1 cod. Colb
& ed. Bigot.
Jida & Perge utraque civitas et Metropolitana in Pamphylia
14 dit. .

12 . , u,

" i, ,

SS- Tarachus, Probus, &c.

S E L E C T A.

E T
/

*/

379

Patre nominatis, quoniam vos ipf patrem habetis

fatanam. Nam filii diaboli eftir fasti, & opera

|-

, , ).

. ejus perficitir . Maximus dixit : Adolecen


*

Q\

e.

tia pueriti tu adhuc me compefcit 18.


enim magna tibi tormenta parari .
Scias
, .
Andronicus dixit: Adolecens tibi videor in
?

|-

|-

' g
?

e/

|-

----

|-

. annis, perfestui fum autem in anima & in omni


f. Maximus dixit: Recede a multiloquio;

e, facrifica, ut poffis de tormentis eva
acced
, ,
. dere. ndronicus dixit: ata ita fiultum me
, effe, ut minor ah anteceoribu mei inveniar?

|-

|-

|-

*/

|-

--

|-

|-

. arata, /um tibi ad omnia tormenta . axi

. dung w mus dixit i. Difpoliate illum & cingite,


ndite . Demetrius centurio dixit :
. , & fufpe
,

Antequam externinetur corpus tuum,

iz
2

/Z"g

ITT I -

, , zav0xte. Apvtxo; fer , audi me. Andronicus dixit: Melius eft


! w . s , "

----

|-

tf

pereat , quam

mea.

& anima

. Fac. 7od vi". Maximus dixit : Confenti &


aizrev: zrefy Sy; zrezy ) uerg og Xro- facrifica, antequam iniciens exterminem
-. Andronicus dixit: Ego numquam facrifica
-

, s, gu , a infantia mea, 6 nunc non /acrifi. ra


ue, . , : M quibus Jacrificare, demones
mus dixit: 4 angite corpus ejus:
. Kopuxe- Juni. Maxi
, . Athanafius Cornicularius dixit : Confenti
, s . , Prfidi, Pater tuus fum in annis: ideo con
dy

|-

, g ,

filior tibi. Andronicus dixit: Vade, confilium

7,8-

babes,
e, ) tibi da, quta enior ff 6" fenfum
. - tale confilium mihi dans, lapidibus & demo

,
/
Svetv.
/

/10/2

, , 1211 f. acrificem ; Maximus dixit : Non fentis


, mifer, ut miferearis tui, & re
. tormenta
;
.
cedas a vanitate ifta, qu te falvare []OI1


z potet . Andronicus dixit: Vanita ila valde
01 ,

bona illis qui pem babent in Domino ; Ja


pientia autem temporalis fempiternam mortem


zrpostave. M&#uog nyeuv ezrep ri; ra JYJz , , ,

: Quis te docuit
stultitiam itam Andronicus dixit : sermo
8.% - vivificat , in quo & : ? babentes M
/

e1

|-

----

operatur.

dixit

Dominum /pem re/urre tonu noftre.


: Recedeusa tultitia
tua, antequam
mus dixit
, xxo;
iam
torquere . Andronicus

gravi

. 7

179

' 7

lo

incip

te

, . dixit: Corpus meum ante te pofitam eft. Habes


, ; , , potetatem, fac quod vis. Maximus dixit: To:
vanwrz. Avprtzog elzav ido Oso; zezwz- quete tibiam * ejus fortiter . Andronicus
,

, - dixit: Re/piciat Deu", uia ne rau/a me ,

bomicidam , paeni
*:
". Ai:
: , j ug Contemnis
tibi #: * n
, , nal meum
ia

mcs dixit: In Dei miericordmus


prfes di
Maxi
. confido: inde ?
M|ges effes, fi deos ius:
, .

. ezav quos Principes adorant . Andronicus

("tif

TO

e.

X1 C :

lX|f :

) , , mpicta, Drum rum derelinquerr, 6 la


Maximus, dixit :
, eizer pidet adorare . ipes
oni
ate

, :

szrev : dre&gtv, a; suo? dozei s Sxen


, ,
.

----

|-

? Andr
, damn
uerunt Princ
cus dixit: Deliquerunt , icut intelligo. Nami
-

vi enu intelligere, eio quoniam


|-

zam demonii /acrificare .

Maximu

OIO

11 Bigot. cenremuit .
3 y Mf. Rennig, incipiam exterminare te.

2 o Mf. Colbert. & Rofvveyd. Torquete os , Renuig. Torqueto


bb

w ( ;.

380

SLNCERA
ACAMARTYR UM
' , ;

Convertire eum, & latera ejus pungitc.

Andronicus dixit. Ante tc [am. , '=. " "." ,


, " [. Maximus d

-, . ". '
, ) - ;

. Tollicc , & plagas ejus perrica


tc Andronicus dixit: Confortai nunc Corpu
meam in . Maximus dixit; Minutatim
tc exterminabo. Andronicus dixit: Non
" 111111.Sc-n111 "
: ? cogitationt malizia? 11111- , propre-rca
"" tormenta . Maximus dixit: Li
ejus pedcs & collum ferro, & ub cu
odia habcatur
,,. man.

. "
" & . 11
" .
" . 0%
ups/771111- : ,
) /
. ; &]
" ana-11111721; giu-rz}
& , = Jia-114171131911 .

4. & .?

1V Sccunda interrogario in Si

RWAT1.cia n(:vicatc.A1dens Numerianus

. , , ,,
" - ;

mus praees dixit Demetrio Centurioni: Vo


ca impiimos Chriianos , legi mala:
vientcs. . Centurio dixit: Prae

Spun-1111111; &)" Xue-11111111111. Anpi/79,101,


" , ,
. ' ., ,

o unt, domine. Maximus dixit: Scio

quia [ honoratur n multis, propte


rea quod e ips bona cogicatio & en

; ]

& , "
. ,
... proinde fi cogitai apud tc, 'larache,
nc itcrum prioribus cooitatonibus vclis & 19
, ,
& hod1c permanere. Sed magis accede, (a
!. "

crica diis pro honore Princip.1m , ut ho


,,," norcm conequaris. Tarachus dixit: Hano
. T..-111,

. &

rem 1' : 1 /58" & ij Principe1,c'9 , (94


.) ": ,

alii qui communi-mt [/" forum , omne-1 ;:


& ) - ,

(eccitare cogitatz'omzm :": [ |


2,1" & in / & jortiorcm de-m a Dro
". Maximus dixit: La
idibus os frangice, & dicice ci ; Re
cede a ultitia tua. Tarachus dixit: Si
non eram ; , frm/11 tibi injcnatm.
Maximus dixit: Ecce dentes vides

, ;
? . ";

, , . " - &
. &

.." ": " ,

; 7. .

19 , .
,

" * &

comminutos; mietere tui jam, mier. Ta

rachus dixit: Non mihi [] ". ? & ,


omnia membra mm col/111211, ago in ' &&
& Xote,-w "

o forti in eo " far.- un facit. Maximus


dixit. Crede mihi, quia melius e cibi ut , ,
acrices. 'Iarachus dixit; / "): me ' /( ' !
]1'111 erat , h.:-c "" a . Maximus , . /
' ; , , ?

dixit 23: ( illum iu os, clamantcS':


mia-11172. Taz/pazzo; " &; :

Reponde. Tarachus dixit: /


[ 1mt,quomoda "? Ma
ximus ; dixit: Et in omnibus ilis
non conentis, () inlenatc? Accede ergo

zen-7111116711111 , : &
- & . ;/ ' ,
, ', Equa/;,
- Seme. ' )

ad aram , & immola diis. Tarachus di


? ,
xit: ' " : [/23 ,
: ?" "
um animo mme non nomi/Zi , [ed in ":

/.".

Maximus prxcs dixit;

& aim-fap[ !!. Moi

go duritiam ... exponam 24,.maledi<:. " : , -;


dixit: ! ' "; . " mia-au;

, [] 11111" fam-m me facit,

, "; & ; !!;,

1 ) ' nomine DE]. Maximus dixit: AF

. ein-ey"
fette gnem, & cxpandite manus cjus, & ! , .

urite. Tarachus dixit; [gm-m "


|"); firmo; ... ", 1/ ;

8- 8
' & , *
.

* Ed.
\

;
Vide Admonirpncm , num. ;.
:; M ... ";
; Cod] &; Ro1voyd.hzc . " ; (,

"," ... ", /::"! rfpondedt. Maxim-vu di


,,,-, ," , (.
, al. cd. exit/Ian),

ET

SELCTA.

, ye-110111011 Mat

- " , 11901711911
. 7101011; 111; ,

12, " , ' 1101 0111

SS. Tante/1111 , , "


38 \
ue forte igm; aen-emu in me ". Maximus dixit; uid nunc? : manus'tua: exter

minata: unt ab ignc. chuicce a vanitate


tua, inenatc,& immola diis. Tarachus di

An; *? /

xit:S1'c mihi loqueri, qua/i:) |' "


, ; 21111 - jenerim, aut | :/" de
ii)-211011- " dei-im. Fartu autem jam in omnibu, qua,- adver
&? [ me pm.-param. Maximus dixit: Ligatc
, ) 264 cum a pedibus, & in altum 1upenditc,&

' 1111120110

acrem umum upponitc ad ... eius. Ta

"" ) , rachus dixit: Ignem tuum contem; (


Emo; 117111'8'00'011 , ' tuum Maximus dixit: Cum u
' Sua-olv , ,

, ) *? "

pcnus cs, concnti & acrica. Tarachus

& dixit: tu, /, : conuetud

) . ; ' nem haber " bomnibm: mihi autem non


" [ /) licet boe facere. Maximus dixit: Aff-arte acc
&? 1111111011011- ' tum acre cum (alc , & in naribus ejus ...
, ;) . dice. Tarachus dixit: &" tuum dulce ej
' ! of:-1 ,

mihi, al mibi farma e. Maximus dixit:

&? . "

Immicctc cum aceto, & perundite

' 01 , MLE/112,19
eee/901 .
' zz-11,113; ;

ejus. Tarachus dixit: Fallunt le /

"

mi, |;1/ mfaderunt mib. Maxi


musdix1t Cogitabo proxima eone alia tor
menta, & thuiccere faciam ab ultitia tua .
Tarachus dixit , Et me " in armi

mia-011011. Iv]-1251110; '

bus eogitationibm *? 11111, Maximus dixit: De poni

1101, 19 - 117; ; .

19 Tna-011112; 0-1Ji11'po1; , !

tc eum, & vinculis [ ligatc,ut "!!!


in cuodiam : cqucntem autem cjus adducite.
5. Amu-11310; " ,
V. Dcmctrius centurio dixit: Prazo c,
, . Atp/91101, domine. Maximus dixit : Dic mihi , Pro
, , & Pow-0110113
be, cogitai parccrc tibi a , aut ad
117; ; 3 huc ab inania tua non reccdis? ed nunc

" &" .

& 3101; , 19 ce'-1101111110111;

accede , & immola diis: quoniam & ipi

: 1101111; , &; ,).


' 191111112130 "

Principes pro alutc hominum acricant.


Probus dixit . Amleto: tibi ao. "4 & #! " [

, 19 &? 19

& forti/imm -"'

rain-pc;" *

'' & , ;
' 19'01; 9
, 710)"; Jy/'una

[, & 1111110 1110011 in me omni/1111 tormen


": tui . Net/111 , Principe; tai fa
cieti me delinquere , ut ": ;
necio. . autem DEU M meam in [d/i.
1 [oli [ & adoro. Maximus dixit :,
Ii non unt dii vivi , maiedie? Probus
dixit: Lapide; (s ligne, opera 110
mm1m,d1'1' 01101110110 potmt ee vivente! ?
Eri-at a multa ignorantia bi ['/", !
_e. Maximus dixit: Errantem mc dicis, ()

; ,

malum caput, diis acricantcm? Probus

111101210111 & ,

01 , dou/110115; 01; Spun-MCH;


:, s'i-2

aia-231100111101
1101. & ,

Ampex/0111 . 171110):

Spun-Mulan: , 671011111!- ";


& " , (|)
, 8 Sem;- "
' ",

dixit: Di:" qui feeerunt caelum @" ter


ram pere.-1111. Maximus dixit; Cea dc au
cia tua, & immola diis , Probe, & al
vus cris. Probus dixit. Ego ] 11011
eiaa-awg Spuma-101112; . [/7260: |"! quem DEUM verum 111/0
& ' , LEONE-1110811011111 ] eum.
& /: & Suo-10111 ,

Maximus dixit; Ergo

& , '
]
N
'
|
,
111; : ' . ; '
111;

op.-111111011110; , , , : 3. ,30; ' ' ci


' " , edo-1501; & . ii)-211011 ' !)
; L. .

Edt- 148 & 1011111051149;- .


2.6 Edit. Js-111114}.

7,8 Comp. "!!!"

381.
ACTA MARTYRUM SINCERA
Am; WPOO'EOQW , " ,
accede & mmola Iovi, deo magno, & !
"; , , -" .
non multis, icut dixii. Probus dixit:

1330 D U M bah-o in (cli:: ipjum [alam

are:/' ; & , 19

". nam qui a :: dii, non ii: ro:: . & & ; ' .
" 19 ,19 ] ,
fmtio, neque adoro. Maximus dixit: Iterum " ! peg/110191021119 ninni-ra: mi.
dico tibi: Immoia ]ovi deo inviaiiimo.
" 711; lelica; & ,

Probus dixit: Illa: dici: , ; ::a

[arare : e, & alia multa fecit 71319 ;, 19 ,


- -,
non dicere. " dei:: dici:.) Maxi
? 19 ,) , ne-ran
mus dixit: Frangite os ejus, ut non bla
phemet. Probus dixit: ! ": ? 19 al:/0,0%, ". "
Omm-: ' immolant ho:: dimm. Non me:: . com:, !
. " - ",
:, [edMaximus
:):er dico,
[ Stulttiam
& ::: ipe optime
'.
dixit.
...

modo
Nunc
igniteIgni:
ferrum,
&
mittiteconverto.
illi. Probus
dixit:
tim: '

; , a: ,
& oe'-JW: " , / "

, 19 Wilma-11m. nyman: '

, ), cream-1:0
dut: e, (Si ma non contiugit. Maximus di
.., cms-nava? .
:lgnite artius errum, & ante eo in
' won-up 19 :.
illl.
Probus
Nunc
vcr:- :
:
:]! igni:
tua:.dixit;

mini/Bri
tui. Mc: & nugolo-ams;
Maximus dixit: Ligate eum , & rendite , , {mena-zm : "

& nervis crudis cazdite, & aperire dorum " . wr


ejus. Probus dixit: ; tuum ' . "
form:-ma tua . ! [ aliam
excagitatimem , adbibe , at cagno/ca: q::i i::
m: DEUS. Maximus dixit-: Radite ei ca
put & prunas igneas uperponite ei. Pro
bus dixit. [/; ...; : & caput, (s'

ric-awe;
, 19 ;
19 -, / cionf" " ;9

,un . - :zzz:-up 590,81;


", 19 PEF 1 . &
& :; ,
/" quia Dei form:: [, & tolcro imm =.
team. Maximus dixit. Si deorum ervus ein-ev" ' , :
. am.-11.117.311
ces, acricares e-s, & adorares eos. Pro

bus. dixit: Ego [::-rw: DElnm,(1 non .


, qui perdita: co: / ei. Mu
ximus dixit: Nonne omnes qui conentunt
eis, praeo {unt ante tribuna] meum, :\ diis

honorati & Principibus; tu autem , ter ma


ledie, petaris 1 ab omnibus\p10pteir ino

"; 19 . ", . Lion,-.mac;

.,, 19 . Moe
' 8 n;,
, n;. " Ge} c;

ei-u, 19 8.96 &? .

. "

bedientiam tuam. Probus dixit: Crede mi , , Tapes-nume;


bi, amm-: perifrzmt, m' ; - 19 ",
: |". " [ . , : 38
[ idoli:, (?' DEU M . dere/imie . " -
r::nr. Maximus dixit. Frangite ei aciem, Mm, Memnone-mm:: o;

ut non dicat Deum, ed deos. Probus di. vena-avre; , Jiaeua'com :)" ) Oem.
: - locum: [, ju/li frangin :' " ,
o! me:-:::, iniqumc? Maximus dixit: Non , . eiz'iv'

olum os tuum, ed & linguam ... bla

& ,

phemam incidam, ut recedas ab ultitia ; " " &


iermonum tuorum, & mmoles dis. Pro. :, , "
bus dixit: Etf quod in m:: organum ,

: [, interior: ;|

Snia-ng .

" ' zeixcxiau

[ivy/am, cx qua / )". Maxi


mu: [ dixit: Nunc & hic rccipia , , &
tut in cuodia;a1um [ cum - . "

fette.
Andrade] frm,

4- " .

19 : &. im
.

Vi. Demetrius centuria dixit: Praefio e,

6 Anpi-reza; ",-.
,
; ); ?
domine. Max1mus dixit: Qui ante

tc " (unt, Andionice, multa tor

, :.
79)? ,

;9 L. " ,

;, -. "

383
SELECTA ' SS. , ,
11.111,19 ?" ,, & menta parli unt,&nil lucrum ccerunt mie

:" ,

& 'ma-8,18; '&.

ri:ed po tanta &talia quae unt, vix

pocuimus cos convertcrc ad deos. Honorem


afna-011
,
& &



autem magnum unt 3 Principi
&? , " OMM-011 bus. Unde & tu ipe conule tibi , & lucra
, Sean,-, ,8 re tormenta, & acrica diis noris, & vo
711111119310; & 107; 7 , luntati norz obedias, ut honorem dignum

"!!!

concquaris
a Principibus. Si autem nolue
." &? Je ,, ris,
juro tibi per deos & & Prin
18; ) 18;
pag, ' mummia-011011. cipes noros, ne acimcs quia de manibus
AvJptimm; & & ; meis cvades. Andronicus dixit: Mi/Zires'mm
- / mm;-[mmm, dax, quid fa]/i? !
19 opal tem tio/tram " , aut [:/ uo/Zrum
" . & 0011011111111- . " enim -: Domiuum
negare, (*? |'' concntire. Exiima cr
& ; "; , 110111:
, 8 go, quia ('n' tale-m iam-11501. Armata: ;: Duo
& " ' meo m de (a 111111111- Domini Dc.-1"
11113101- 19 9101 19 , 18; 0-8 "? & Salvatori; /, " 11101
, , , 0-8 , neque Principe-1, ": tribuna] tuum
m;. ais-t m'; 0-8 , & ;

11111110111.

Et mmc amm.- , &

zia; , 19 -, " /, qua excogita/Zi adver


'' ,

7 " ' "

[11m [ci-110: D E I, /"!" " Ma


ximus: dixit: Tcnditc eum in pal1s,& ner-_

, .

vis crudis cum. Andronicus dixit .

111110; ' '* N11111 magnum / ": commitm


86

-, 18; 19 18; tionem :xcogitai.* ba- [ ": " .


. 0-8 ' 011 Aem. Achanaius Cornicularius 1- dixit: Totum
" ,

corpus tuum " e, & pro nihilo ha

, 19 1810, ',

bes omnia ia, micr. Andronicus dixit:


111 D EU. M ; ", omnia tou.

" ,
.)!

. " ;

"". Maximus Praccs dixit. Dc alc .

mia-0115 . "

-
J.

cate ei dorum ". Andionicus dixit: Plu


[alc-m mirti, ut pam condita: ee, (' :
1101; & '/ " . " . Maximus dixit: Con
; , 19 ' vertire cum, & in ventrcm czdite, ut prio
' , , .!

t,

,"!

Lane,/1101 '

piaga: excitentur, & uque ad medul

&] ,al/Maw atm-8 &

las deccndant. Andronicus dixit: Et in pri

' & 0-8 , ma -084150" / ! mmm, & |


", , mf 1111; auto tribuna] tuum 05141111 um. Png/Za
0-8 ' a , ! ( mmc qui me , & [. Maxi
? ' 8

mus Prates dixit. Nonne prxcepi vobis,

, ) , 1111052110; o mali milites , ut nemo ad eum accede


, & -

ret, neque curaret , (ed c ect, ut vul

, &?

ipa in e putrircnt? Pegaius ncom

mcntarenis dixit: Per magnicentiam


'' , tuam, nemo eum curavit, neque ." m

, ciu-m;, travit ad illum. In interiori cuodia er


Enda-101,111 !. . " in vinculis: & i invcncris me men
, *, - . dacem , caput habeo , poteatem habes .
' 811
; /;

Maximus Przes dixit: Quomodo ergo pla


gae eius non parent? Pegaius commenta

" 811 ! a-lw rienis dixit: Nccio quomodo curatus ,


' 19 per nobilitatcm tuam. Andronicus dixit.
, , , 19 '
8 ,

: ]!!! ": ]! & piu,oulr1'.Non

mcdicammtum pom": aut emplarum, [] [olo


, 11011011151 fermam- : amm- qui pcraut in farm-14
, - , 8 ": in calo: / ]! ubique, quem

De Comiculario & Commentzricni vide upra pag. 7,33.


32- Rovveyd. [Ing-u .

33 al. Inga/im.

ACTA MARTYRUM 8"

384

non "? , o inenate.

Maximus Praees aia-mim; . "

dixit: Hi ermones : tua: nihil tibi &" ?" ''


prodcrunt: cd accede, & acrica diis,u nooo-171911111 Sda-cw m; ,

non, male & cclec, perdam tc. Androni


cus dixit: Et prima & [
', : . Non enim um, nt feda

ear fermombm , 0 eoneuleer. Maximus di


xit: Non me vmccs , aut contcmncs tribu
na] meum. Andronicus dixit: Neque " vin
[1111101111111 1111'1, aut tormenti1,ant ira

cundia tua, [ed /: in ]7 tuo atb/e


to [-!"in e111n,qui 1101 confortat Jeum Chri
Dominum rio/imm. Nam ex parte forte fen

). 'AvJpoivmo; "
19 ; .
:; & *
&. " " :! -
; ) .

- " 8%" ,in-1651111


&? " . &

" 3*
" ; crampo; .

Jia ) , azar/111,011 :;

ti1 & /": , P,r4e1 quoniam non ": , .


, : 11141. Maximus dixit: Paren ; " &"
tur mihi alia tormentorum genera proxima -" , 1-11
. Hic autem in vinculis ferreis re cecv " 7171111111?
cipiatur in cuodia, & a nullo videatur in 1-0; & , ?

uno carceris.
. !.
RWITlc

_VlI. Tei-tia interrogatio fata di in Ana

' .

7. . ,

zarbo civitate. Maximus dixit: Vocatc nc , , " ,


quimos & impios Chriianos. Demetrius ; , & ,
centurie dixit. Przco unt, domine, Maxi -. , " ,-"
mus dixit: Si adhuc plagarum,&pcenarum, , , "7111411191761

& cuodiarum contemnis, audi mc, 19 ! &; )";


"'-""- Tarachc , & rccedc a confeione tua impia , ", Toe/pazze , einaudi}; ,
Mu: .

unde lucrum non habes: acriica diis, 19 8 , &


quoniam per ipos omnia . Tarachus . Taipei,-ico; ,
dixit. Nnmgaam bene ji: il]1'1,ut per '[ mun

olmo/;, & &" o ":,

du1 gubernetur, " e igni1 @ tor ,- ) 11 caiano; ou


menta , non [ i11i1,c'd & /, Je ,!! * ? 7'| 710181"
voluntatem "". Maximus di . "
; Non quiecis, iniquiime, biaphema ", , ; " ; %
rc: aut putas, quia per impudentiam fer zum-1a; , 71111 :
monum tuorum caput tibi abcindam, & rc

", '

, .
;
& " noie-1 3 , &
pendio "", non magnum balze-rem.
Nunc autem #6, mihi in Domino / ago pico 11 7rpoxo7ru ,
". Maximus dixit: Talia patiun " " ": ) crea-1111
tur & pares tui, qui unt vnculis, a* le : &), . Tac/paxa; mmf
gibus moriuntur. Tarachus dixit: Hoe quod & 19
a'iei1,]i11111'tia ; quoniam qui ope 11m; , Muoio-1101111; 1-11; "
" malnm, male eum ratione ". mum: {made-1; mmm-111 , &
N01 autem qui / neimn1,ed )!" De , ?" -.

ccdas? Tarachus dixit: 51" jie e}: at in eam

'u

mn " mera-dem [ ]:
em a Deo /. Maximus dixit: Malcdi.
Cte & nequam, quam merccdcm "(
tis, male & celec conummantcs? Tara

Mdf/yo; " " ciuco-12 19 , n'

& 8
N;; ein-21" ;!

, ." " "


& 19 am:-Aoc;

dixit: Non tibi " ? boe interrogare,


neque cire ! paparazzi; DEUS nobi po. "
; " & ; " uinemm , , ; ;
imm \enm '. Maximus dixit: Sic mihi ]_o ,
Pucr1s,maledite, tamquam conors meus . & &" &, 19

Tarachus dixit: Ego eon/on ; nonum, ada; " , & *


fed haben " |;' , & nemo pote/Z me
, . " ' :
zampe/cere , per eum qui me ; efi mula-[w enzo-.La , - -
DEUS.

Maximus dixit: Ego " domina-rca,

quam habcs eradicabo :: tc , nequiimc. Ta , , wan-np


rach us dixit: Nemo / :: : / iam , e"-111110112; Spurs-11.111,61;
"" /4.. Maximus 41; ! " wmv-"0113311
)

ET SELECTA.

' 1
",

, ,

l'x-11 '

He's-0175. " umana-701717010111.

SS. ,Probm,

38,

quia loquor tibi in adleracione. Tarachus

dixit : Adleatio tua t. Ego ",


&, , [ Dem novit cui [cr-vio, quoniam "
", & 19
; mibi barre/cit , etiam ! [aqui " . Ma
; . " 70 ximus dixit: ]am nunc cogita apud te,
70 9 ,

ne in magna tormenta irruas. Acccde , &

- . " 19 &
acrica.
711 7-11 & , 19 711

",

Tarachus dixit : Ego jam " in

prima corzfc-om mea, in ccunda jimi/iter


/" [11m Cbriiannm mc e}: (7' moda illud

Maz-111701 Xga-101707 "; , 19 ;


71m quod/11m. Credemihi , 71017 facio "
. Fl.1,09"?! , .
cm'm licet mibi acricare. Maximus dixit :
' ' ,
()rode duritia tua? quoniam tormen
, ', " tis tc Pagam & pomodum poenitcbis
, 19

. Tarachus dixit : Si pwitertm,i17


primi:-11071711 /": '], & 710
, /. limtati tua- conmicm. Nunc autem forti
0 , . " [11117 in Domino.- [ quod : , '1.
, ,' ximus przcs dixit: Verum dicis , quia
, 19 / .

. Toc/paxa; " : 7701'0ueeplw,19

impudens um , qui adhuc tc uineo. Ta


" -' ,

rachus dixit. Et : a'ixi, & mmc dico ,ha

& poteatcm corpori1 mei: fac quod vi. Ma


ximus dixit: Ligate eum, & upcndite ,

'

, 11 . Tu'/paxa;
61 ", .

quoniam ultus c. Tarachus dixit:Sti1lti11'


" atx/11117110011, & , |]"): ,": tibi eem, @ /" tua acquit
) .

[. Maximus dixit: Qioniam upenus es,

' 19 '

acquiecc, & acriica, anthuam ccundum

, epoca-1017111011 meritum tuum tibi adhibcre faciam .


,
Tarachus dixit: Eti lire-at tibi
Xavi/01015, .
mibi " 35, quia militari fui: [ed
" ' , .3

19 , 19 .

m /: quia acquiccam iniquitati ma, 0

mne-1 " " in me 10.

, ' "
..di/o &" . Tab

ximus dixit: Milites cmper pro [81...,. ,"


Principum diis acricant, ut promcrean-lfz--m

" . & ; tur dignitatcm. Tu autem cum


. ; , mus , quod & ugii militiam , proptcrca.

" ' & oportct te majora pati tormenta. Tarachus


, , ' dixit: Quid comminarir.> [ tibi dico:
, 8, fac quod ": . Maximus dixit. '
" ,

putarc te cmel damnari; (ed particulatim

" ' " . te exterminabo, & reliquias tuas bciis da


" .' bo. Tarachus dixit. " , fac
, 19 : 71011" hrmombw promittcrc . Maximus
, ; 19 ?)

dixit. Putas quia mulicrculaz poi:

, * | . Tal

mortem corpus tuum habent aromatibus vel

" 19 111711 , -
. '
, , 8101;-

unguentis condirc,ncqui1mc? Nam & mo

0-01 , &,

, " .

do cogitabo ut reliquias tuas extermincm.


Tarachus dixit. 51 mmc qua- vi meo

, & mortem fac quod : . Maxi


mus dixit. Sacriica prius. Tarachus di

6177611" &; , 19 xit . Sapia; tibi dixi , ulze , quod neque dii;
". ' ;

tui1,ncque ignominii ./ acrictm. Ma


ximus dixit: Fraugitc ci acicm ,& couciditc

11017011; , ) &

' , ,

cjus labia.

". ,

Maximus dixit: Exapcras me , mier; &

Tarachus dixit- Etjfaciem

meam "/12, -.; animam meam .

. ' , alius tibi apparebo. Tarachus dixit. Nt


? . " pun-1 mc " trmoaibm . [/:

11 :
;4 .. .

35 Rccripto ad Saiuum preidem, dc quo Baron. ad an. 390- num. 19.

386

ACTA

MARTYRUM SINCERA
Maximus 770701, ", , " , 19

tibi-od ", - " Dci.

dixit: arma portas ,- maledie? Ecce

', Tae/paxa; ;

es, totus vulneratus. Tarachus di " && & Jiddu-au


;tTu 131101711. Nor mim pote; vide-rc arma " n'y-1110311117161!"

mea, quoniam ,

Maximus dixit : Su

omnem tuam.

Non enim

' & ?) & &;


,
? &

perdurans iu relponionibus tuis exaperas . ' & , 071 s'


me , ut cmel morti te " Tarachus
dixit: mali , ! 11011 ]; ar
ma : ? corpore, nec (orde

, ) , " " ,

, " 19
; 8."
? . ' .

1111 e; ,jtd impim ... Dei. Ma. 19 0-1 , " you-701,


:..." dixit: Non vivebas . ed fa] lax " , rr"" ' &
huc uque vixii ante tribuna] meum. Ta
" N00 1011"! eram, [11m fa]

,8 . & &

, , ; ! ?&

1411. Non mim ): adoro , [ed Dem


19 / 19 e"-n
viva), " mihi dala! !', & ")? di
. "8& ''
cam & " . Maximus dixit : 01 aa.-3110011, &?
Abeoa cogitationibus tuis. Sacri 117111 ";

, ut de anguiis libereris. Tarachus , ? ? &


dixit . Pata; me !/[tum ee (s' /, 111 ? ) ",5
: :): Deo meo condent : in /). """ -
Nam 111 ad hora/1 tempora/cm corpori mi ' -, )

, animam autem ; [/ [&

7011

...'; , ? ? "

, Maximus dixit . Obelicos "


dite, & ci ad ..." 16 ponite. Tarachus 0-01 , 19 of.-1111510111! "".
dixit: Et 5/18 ]? [-: , 11011 converte; 1177111 0...* 19
[ " , adore-m ignominim (") d.;-monia. , ) Zuma-0117190109110;
Maximus dixit: Acrte novaculam, & ab " - / Talpa/150;
[ 771211117110. ; ?
c'mdite aures ejus . Caput autem ejus 1adi

te & prunas ei upcrirnponite Tarachus d1

. ' ]

xit: ; :", " - 11101 Zop; & " ";

forte;/1111: (- Ma\1111usd1x1t Dc nova

, 19 ' .

! excor1ace caput ejus, & . 111 cap1te

19 ; B,-135112.

ci imponitc. Tarachus dixit: Eti totum cor ; - , ? Gea ' ?


meumdecorinrinbmr,11011 " :: meo, !"mm;-181170; -"
qui ma [ facit | arma mali/110 " -
Maximusdixit: Tolliteobelicos, & incendite , 7711009171
nimis, & ub alas eiusponite. Tarachusdixit: . ' ? 19 :
/ Dem hodie de /, & . Maxi . "
mus dixit: Quem Deum vocas,n1a]edi6e.>Ta , -, . .
dixit: , & ) '" MHz.-11,01; .
[ [. Maximusdixit: Non [ - aio-7011.

perdam,1cut ante dixi, ut reliquias tuasmu

" , ,

licrcula: 111 linteamne involvant, & cum un. ,


guents & odoribus adornenc: (ed, male & 194 " "' 1101111011
1chee,iubeo tc comburi, & cinerem corpo 'di-711111721101; , , ,
ris cui in omncm ventum dipergam. Tara ? ? '
chus dixit'. E: antea dixi tibi, (' mmc dica , ' 19 0-01 7177011 ,19 ww 3 8,2

[ quod-1111; babe-1 /; ; [cc-01110 Ma. ?" " ; : .


" " .

ximus dixit: iecipiatur in cuodiam,


&crvetur proximomuneri ad : alium . )


' ) .

autem oerte ante tribuna].

& .

Vill. Demetrius centuria dixit : Prze


o c , domine , .Probus . Maximus Prze

(! "& " "

es dixit : Conule

, 7111; -,

tibi ,

ne in

paenas irruas , Probe .


te ,

prate

8. 0171-11- ,,

Nam ante , 19 19 &-

qu volucrunt permanere in duritia thin/1211111111911; & & ma-01071011

ua ,poea eos . Et tu (acri ]: 0-u -; -


ca , ut a. nobis honoreris , & a diis , , eda-1161127011;
al. nut-'Un feu 111215121,

"?!

'

387
T S E L E C T A SS. Tafacbu1,P1-ou1 , (.
7510 . uceptus . Accedc , & acrca. Pro

' o , fiz-1111111," 19%

bus dixit :Smumocr unu; , Pra/n, quia


! ? . &" "' Drfo vero fer-vimar. Noli " te a 110
, 11 " 19 ' ' ]: aliud , quam (s' audi/Zi , & didic
& 44% , &? , | : quoniam : comun-tere no!, nec
, tra tua virtu-em /" ". Audace
. & & , pra-o [ " hodie, omncm con
19 ; Bam/01,01; . ,- tentiom'm . Ergo quid expcca ? Ma
17 ,, 19 / 8',', ximus dixit: Conilati . invicem n

" ;; deos negare . Probus dixit: Nunc


" &"; ' verum , & 11011 : ""

, ? , 111111101 ; :: mim umu; [up" [- '": ,


wurde-011111- & [edo-15911111 19 ut form atblcta- contra/iamu; 111 Domino
19 ' Jia 19 & ". . Maximus dixit: Antequam
111111191. "" ' 111111101511 entias duritiam meam , conliarc tibi ,
dm;-11111011 ,
7010111711; , & ciauz-01,31
&; &" , tuo-151111111;

& recede ab his tormentis, & mcrcre

tui , ut pius in deos. Probus dixit :


111 " video indelam , /.

. /3 1171-11- opto , Sed " jurami 11171" Lonam ee con


. 8 1111 ffoncm in _7 E S U M CHRlSTUM
Mw , &: ,8" 01

D 0 M IN U M norum: quoniam neque tu,

ai; ,

": n'a-mane: , quibu arr-am [/",


que qui " declama: iam / &:
& nobi, paunt pervenire a "&": da-m (s ca
19 (i'm-0111111. 63 ritatcm, quam m Dommo. Maxi
, ; &

' &111111011 19 ,, mus dixit: Cingite eum, & pedibus ur


!
.

um upendite.

Probus dixit: Non qui:

# JLA-1511111, , tin-ep # [:]? delinqucm , /1: ", -


fmi

0111011411- ? ;

le tibi :la-mann - ? Maximus di


' - , Qua-ou xit : Crede mihi , antequam patiars
& 711.1511111,- apo/1111111011 ; conulc corpori tuo. Vides enim qua: ci
1' 1-171'111'71-01'1/711 1-111 , bi prxparantur mala.

. Jia 7111111 0 BS

Probus dixit : O
mnia qua- a te faa fun-int mihi , in con/a

1 : ' rupe-frane;

lationem anima- ): : fac quad : .


Maximuseiusdixit:
Ignite utobelicos
& la
, & ! 1111701 & , " terbus
apponite,
non ,ultus.

" . &": 1
, [ ] : 1. Probus dixit: ; tibi jiu/tu videor ,

' ;

tantum. autiar um :): [ Domini.

, iam-or ?

mus dixit : Nimis ignice obelicos,& in dor

Maxi

.' ; . : cE um cjus ponite. Probus dixit :Subjeum c


7111711101071- & '18,& o} tibi ": mcum. Dominu d: calo
& . wwf-111111171111" " meam uinmtiam meam. Maxi

, MPM 11111
11

79:15!
|

mus dixit: Quem Deum vocas,mier,ipc


tradidit tc digne voluntat [ hzc paci,
o; 09109 ; 1111 Probus dixit: : / amator hominum e

; z-pampiio-eoig .

" Nu111' hominum male 'nu/t: [ed unuqui/que,prout


au- , "& 1111191110701 ]! illi ,facit, [ " arbitri11m.Max
14% -. " 117rev mus dixit. Inundite ... vinum, & carnes dc
niuna"
,& "; ara mittitc illi in os. Probus dixit. V1
Upa/Bag Ino-ou ,-, dcat Dom.-"au: , (s' '/: #: altimu [
:?
", "& ef ... ! |,
& 7111- mejo-111331131. "; "

: ]::]: wim quam , ' 51:45:82 judi

cium .

Maximus dixit: Multa u

, ,1J1, ; inuii, micr, ecce jam de acricio acce


, 1-1o17ro1 e',(11; ; pii. quid habes facercPProbus dixit: Nihil

' udii/111,711. , "; &

magnum feci/Zi,m1ttm ; & "

6; 1-11 , 11-11 01311 wcr11, / "&: 1111111171, wm [.


0: . : | "; meam. Maximus dixit:
"a\ & ", " . 19 "! ,& bibii inde. Sed proterc hoc
te
3; Edit. ).

58 :. 0:31 .

39 - &)".

_ .

Ccc :

ACTA MARTYRUM SINCERA


te aturum, ut a viuculis iis libereris. .? , " &)" .
388

Probus dixit: Numquam tibi beni- jit, ut vin ,un , , "." "
propoitum meum, " inquina: confconem ". " 5 " " & ?"

meam. Hoc enim [ ... quoniam, & 8 " " , zideiv


omne inquinamentum ararum totum Ii . & " " " ".
& infundii mibi , nihil inde ". " " ""
: enim Deu , vidi-t vim quam . , " ". enr-ev"

Maximus dixit : Ignite obelicos , & uris


eius imponitc.

" , " azz-,con, ai;

Probus dixit : Neque igni; ,

tuu , neque tormenta tua, neque parer tum # - &; "; " ""
[ pote-jl porvi-rt": | Dri a /] " ")" "' ""
om: ua . Maximus dixit: Nec unum lo "" ", & " ",
cum habes anum in corpore tuo . quid ha
bes facere, nenate & mier ? Probus di

; " " "" 8


" , " )

xit : Ina'r corpu "44545, ut ani

ma mea ana t , & .

Maximus

dixit : Clavos acutos uulate , & in mani

bus cjus gite.

". "" " " 0"


paia-am; " " . "

, Ina-J ", :o " "

Probus dixit : Gloria tibi , "" "" .

Domine , quoniam " manu! ml,-a; dig-zata:


in nomino tuo. Maximus dixit:
Multa tormenta vanum te fecerunt. Pro

"" " "" , "


, .
" n ra)/tx, {Ego-ia ig) "" ""

bus dixit : Multa potr/ia; nonjolum fatuum , , ", & ", " &
fed (s ) te fra-rum. quod enim fati! nr ' "& -, " .
[ri. Maximus dixit: Injuc, incnatum " "",
me' dicis , & ( auus es me dicere ,

ixt/)e:- " "

quoniam uper pios deos agonizor ?

', " "

Pro

bus dixit : Utinam " oculi}, O non , . " &"


tordo! nunc autem cum to ! , in , non-i "". ""

tenebri , (' non "; Maximus dixit:


chilis toto corpore, iniquo , audes talia

" " " " " :

, -&" , "

in me dlCCl'C, quoniam adhuc oculos tuos "" , " " & "
anos dimii in te ? Probus dixit: Etji ocu " ; e" mi " " .)

li mai non jint in corpore meo propter ini dim-nm, " 'r,
tuam , |"! oculi cordi: mai non po Bnl/ou tumi " . "
jim: exc-eran" ab homini. Maximus dixit:
Ego eiiciam oculos tuos & in hoc cru
ci-ibo te, inenace. Probus dixit: 1.
[um : promittrrc , volant inti
" rrvurn Dri: [cd/ ": ": quod

dici: , non ";"/1430".


... "
? .

Invii/zilcm enim ocu

lum " non poteri;. Maximus dixit: Pun


gite oculos ejus, ut vivens minutatim a lu
minc io eparetur. Probus dixit:
& oculos rorporir mei abjiulijii: [ed numquam ti
t, crudeli imo )", ut : oculo:
interiore; tallero. Maximus dixit: otus in

tenebris es, inique, & talia loqueris ? Pro

" eum" " " "; " ,


"?! , ".
" " ""

," ?" " ) "

, &" ' & ,-


" 8": " .
"" " "" nie,-
," " " .

"" " Mugi-rag " " '


- , " , "
, " ""

" " "' " !


, ", ', o; " "

bus dixit: Si [cirri frm-bra [ in to , " " " , , Juare

magnica; mr, . Maximus pratcs di

"' " "

xit: Mortuus es totus incarne & non ceas

, & " ,

de multiloquio, iniquimc? Probus dixit - ', ' " ""


Uqucquo babe-o piritum ": in ma, non ta.

,", s ! "

in Deo moo, qui ma [ facit. Maxi. Oto) ; " "


mus dixit. Po ia tormenta vivere te ; " " , 8");

peras ? aut putas quia dimittam te la.


tum meli ? Probus dixit
ln boo pg.
gnam agonizor , ut confeonrm bonam & in.
""; , & a te occidar jin: mill-n'.
".

" Mom),- ;"


Boe; eia-ev" ",
", " "" ""

, " " " ,

Maximus dixit: Paullatim te . " , . "

gis intcrciam, ut dignus es.

Probus di

" mi; ,

"

" S' E E C"! " , '':". *


389
xit : Haber potcjiatfm, mini/imm &

. ' ein-111 ' ,


rapaci/101; .

tyramzi .

Maximus dixit: Tollite , & li

eia-ev & , ) gate eum, & ervate in cuodia: & ne


e:; , (ci; PM" mo de odaiibus eorum accedens magni
dammi-111171- : , ficet eos , luper quod impii permanerunt.

8 , ! a me autem proximo muncre tradentur


diuna-iulm ; *. ad . Alium equentem ejus oerte
avea-mimmo 'AvJpo'wxov.
9.

injuimum Andronicum.
IX. Demetrius ccnturio dixit: Przo c-,

, ; .

domine. Maximus prazes dixit: Vel nunc a:


tati tuz conulc. Prudenti enu cogitai ti
e"Jwxa; ' a'ua-eBna-au bi, ut is pius in deos? An adhuc m prateri
; , 'AVchowxe,

e}; ;

? &; & 'Ba


, Sua-tu 3101; ,

ta immanitate voluntatis pereveras, tibi


prodee non pote? (ed voluntati mez con
enti, & acrica diis, ipi Principes

"; & honorant; honores autem reddent, quosctu


, 8 ; accipies.'1\am nullam aliter a me 'conoiatio
u'J'eiuav. ( Sua-011 :La) nem invenies. Ergo accede, &acrica, &
. ein, alvus eris, Andronicus dixit: Numquam ti

) - , bi ben: \t

- mm:
tonfo/o .

amm" aliene, (s' atroci

" ' tatc [ " , amm-m 'crua'clita


[, ) Jane?; tem tuam ajk-adi: : (*! " qua/i /

mihi, in qua [ Dfi " , iu


lic; ma extra logi-m facere ? Sed non [vive:
7rpo; ' e',-'Mac meam quam balzo-o in Deo . A
,, jiod & : aga
, e'umyou mzor in Domino. (')/Zenda; tibi avati; continen
. ' & tiam, (? virtute/71 apienti! anima. Maximus
, ) . dixit : Videris mihi quai rabidiarc , & dz
' , i'm-91815111110,"
. monium habere. Andronicus dixit: Si damo
{e"
d'aiuaua;"
a48,' Je , / tibi . Num: autem
.*TJ Jai-un'um- -. nyt jin: daimon-io j'um , quia )" quit/co.
" ) ; 6 Tu autem aLe-mon ", & "
d'i &; |, ipa operai-i. Miximus dixit: ui antc
"(93 Giau
;

..

te voluerunt ioqui, multa ante tormenta lo

n'a), muovi; , cuti unt quae voluerunt , poea autem a


. 'Avdpo'meo; ' plagis & - quae eis appoitze unt , con

,
,...
.

.
...-

Ea-Hiv ; ei unt e ce diis & Principibus a


>.|,;|. ) 01; - criicantes, & alvati unt. Andronicus di
, eminem-11- ' -"? xit : Nihil -: operai-i / cogitatio
7 ) & . uil tua, ." quo coli , num
- '
) & quam in verita; [later-unt. judicc't te DH ci
. ' tim, omnium maiorum minijh'r. Maximus d
:

xit:81 non ic egero, icut era ,depo

. 'Av-po'wxo; nam omnem uperbiam & vittucem tuam.


. Andronicus dixit: Non " , : iram
mm " . Rr/i/lam tibi nomine Dom'iai Dei mei.

aiu
" :

Maximus dixit: Dite papyrum , & ma


nipulos inde , & apponite ignem ven

, , , tri ejus. Andronicus dixit: Etf tatu; ar


- & [fra, (9' [? in me |, me vin
nyeuaivmrev' i'm; ce, maledie. / ? mim qui mc canfor
' ; ; ! ! Deu mew ," [. Maximus dixit:
. 'Avd'pciwxogimrw'" ! ,

( non acquieccs , inenate? Vel

: ; , "

leto tuo mori ? Androncus dixit:


' ]. U/iquequo ', vincam " tuam. Totu
' fe'/Zina a te inter-ci: gloria 8]? m1b1m Dca

- PM' pea-94 Maximus dixc: Incendire , & can

Juni-JAM ,

" " aia-Mm denres ponite inter digitos ejus. Andronicus

dixit: 1, & DH , omnico


gita

39o

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
|-

6-

|-

..

r.

|-

gitatione fatane plenu es totus. Vides enim corpu " ,


f.

|-

Ay

7 r.

meum "fiulatum a pnis tuis; & puta; quoniam ti ) s ,


V

|-

/*

|-

*/

meo cogitationes tuas ? Sed babeo Christum in me: ez ,


ontemno te. Maximus dixit: Iniquiffime , non g g s.
fcis quem invocas Chritum, hominem quem ,
dam faum fub cutodia Pontii Pilati puni ,
tum, cujus & Ata repofira funt. Andronicus
dixit: Obmutefce, piritus immunde. Non enim li , .
,
cet ribi loqui de bor, inique. Si enim dignu effes, ,
.
? SA 34
\

1 :

|-

/*

|-

3.

"

--

|-

|-

|-

|-

|-

non deliquies infervos Dei. Nunc autem ab pe ,


/

3/

ev

*A.

ejus alienatus es. Non enim te folum perdiditi, , , , ,


/

|-

|-

|-

fed & eos qui conentiunt tibi, quibus vim facis, 3 . u


A

|-

iniquiime. Maximus dixit: Tu autem quod o,


\

--

lucrum habes , immaniffime omnium, fide , /,


, / .
_
_3_.... _ \ N\
& pe hominis, quem dicis Chritum ? An ,
dronicus dixit : Lucrum magnum babeo , & ,
babebo mercedem propter bc omnia, quae futi s = } )
veo. Maximus dixit : Nolo tormentis aliis ' * Ad. s.

*A

|-

|-

/-

|-

|-

poenas tibi adjicere, aut femel te morti tra

dere, fed betiis te faciam dari, ut videas


membra tua fingula a betiis corrumpi ante
exitum anim tu. Andronicus dixit: Infen
fate, & Dei contemtor, omni cogitatione fatane

plenus es totus, qui omnium bestiarum ferocior , ,


es, & omnium homicidarum celefior, qui nibil ,
delinquentes, neque accuatores babentes pnis ' ,

interficis, icut bomicidas . Ideo Deo meo ervio, ,


& condemno omnes aueritates tuai. Adhibe ergo , , ;
fi qua putas tormenta, iniquiime, & inveniei , ,
n Christo Domino meo virtutem meam. Maxi s.
mus dixit: Aperite os ejus, & immittite ei ,
carnes de ara, & infundite ei vinum. An ,
dronicus dixit : Domine Deus meus , vide vim e ,
quam patior. Maximus dixit: Quidjam habes s.
facere, maledite dmon ? In quos pius effe , ,
noluiti, ut facrificares, jam guftafti de ara , o .
illorum. Andronicus dixit: Infenate & tyran
ne, vim patientem cum periculo perfuditi me eo, , .
quod non me coinquinat , quia non voluntarie , ,

hoc feci; icut fcit Deus, qui crutatur cogita ,


ziones, qui potens est liberare me ab ira /atanae

& minitrorum ejus. Maximus dixit: Quouque

' ,

infenfatus & infcius loqueris ea, qu te non .


falvabunt ? Andronicus dixit : Ego falutem
meam a Deo expeo; ignorani autem fum, fi
dalens ifta fustineo, Maximus dixit: Uquequo . o .
ftultitia feduceris, infipiens? faciam tibi lin ' , ,

guam incidi, ut vel fic non multum loqua s,


ris, Inde me contemnis, quoniam adhuc fu .
ftineo, & vanum te feci. Andronicus dixit.
In boc te peto, ut abfeindas a me labia mea, ?
linguam, in quibus putas inquinamenta tua im
miije. Maximus dixit: Uquequo futines,infi
piens, poitum te in poenis? Ecce, icut prce
pi, gutafti de facrificiis, Andronicus dixit.

. ,

,
, , , .

, ,

Numquam tibi benefit, tyranne, neque bit qui tibi ,


dederunt potefiatem ifiam,ut acquiecam tibi,in. ,
quinamenta immundorum facrificiarum vefirorum . e,

gufiem. Tu autemfeito, quidegifti cum fervis Dei, s .

Videat Altiimus, , judicet te. Maximus dixit ;

4o forte

391
ET SEECT A SS. ,
Maledicis Principes, () caput, qui

: ; , " )

!* upegcnxamg;'Avolpt1'1/1

diututnam & almam pacem prziterunt.


Andronicus dixit. Ego & maledico
,3 , aiuole-017011 /, & /: , /
" , ) 0511-11}, 111,
- , :. ": . Dem bracbio fr./o alto , &
, & : , & : ! imm ,- ut
, & &" &"
[]: ?! : in fumo; Dci. Maximus di
aari;/0119 ueia-a 1914821701, 210111111;

. Mal/110; "

xit : Mittitc ferrum in os ejus,& excutite ei


_o'1ali11pov s'e'/101 010751 19 .!" 19 dentes, & malam & blaphemam
. ,, , 1111 excidite , ut dicat non blaphemarein Prin
BAM-1011119111 "' 1971111 19 cipes. Dentes autem ejus & blaphemam
nada-075.11}

linguam tollite, & comburite ,& cinerem


facite, & ubique pargite, ut nemo decon
)" .0 711; " "
ortibus ejus impiis, aut de mulierculs ali
, ' "&, qua colligat , ut crvet, quai ,pretioum a
. & liquid aut an'tum . Ipum autem
Boy-reg ! Jeu-11017111401 , tollite, & in cuodia cuodite eum, ut [
; de.-251705701; ; mul cum conortibus uis proximo munere
; , , . & oeratur beis,
|' , 1, "; ;

') .m
:": !',

eyevew
IO. ; ,
X. autem coneionem conume
& & - maverant ita Martyres Dei . impius autem
. ; " " & Maximus "; ad fc Te
: , cima-10570170; Man' rentianum acerdotem civitatis Cilicia: ,
- , juit ei altera die parare munus civitatis .
, 711 ( Et mox !!! his,qui "
- &? 711 19 beiis, omnia parare. Manc autem &
; & ; s

omnis civitas, virorum& mulierum multi


&"

&

,- 19| .' em
31011- & o ' && |8

tudo, exierunt in amphitheacrum. E au


tem locus pedaculi a civitate mille pa

uum plus minus. Et cum impletum eet

&"
01112119201,

amphitheatrum populo, venit Maximus ut


&? , a " peiceiet pctaculum. Et cum multa: ho
19 . & 13 tranlienc, multorum jacentium corpora
7171,- )

gladiatorum a & devorata unt. Nos '.i'eio'

8 ) cum eiemus mabcono expeantes, &dili


; voce)-10119517011 &? & genter cuodientes, & cum omnimetu rep
., ' & &] 8%] ;

' 11110111 &

cientes; ubitojubet impius Maximus militi


bus uis, ut: [ Dei Martyres exhiberent,

Milites autem angariaveiunt homines, & im

; 8,

pouerunt Martyres eis & portaverunt eos ad.

"/' amphitheacrum. Non enim poterantambula


&'

Le 3 laceratione ptenarum, & ab exuione

0101 , ' ionis (Dos ut Vidlmusamilltibus adduci, ac

; - cedentes modicum in proximo gradu montis,


' , cum enanta pouimus nos cum magna.
du/1111111511 7r1111-1io11 c'pa 111701| !' deprecatione /! in media ura
" eau-101; " ) 19 &. petrarum, & quievimus modicum. Et cum
759 " introdui ueut, in medio amphitheatr
"5" cip-10111 " 70 " projei unt, & aus e timor magnus,
, " *" & murmur populi, dicentium. lnjuus ju
? , dex ,qui ic judicavit. Nam & multi [pc
& dimierunt, atque contemnentes
civa-1a & & , )" 5"
] , ibant murmurantes ,adverus Maximum.
/ ; ! . Maximus autem mandavit militibus us,

*"

& "& 19 ; ut eos qui dcedcbant, notarent, ita ut po

*
".

*.
.

3711

modum
Edit-7115711;

" Cilic-111714. quo nomine intelligendum puto


Saccrdotem Comu-iis Cilicim,quaies in AiaAliarchaz, de
; upra rag . Saccdotes autem ... totius provincia unr

pla ub ua , Flamina; vero acra procurabant'm


opidis &municpus. Vide Valei nota: in Eucbilib. 8. cap x4
43 : ) ; "

". Edit. t'1'71.

393

ACTA

MARTYRUM

SINCERA

& 711 :

modum eos audiret.]ut autem [ mul


mnnanu-0114.110111 &
tas laxari. Et cum exient [ ce
19 &)" ,
tigerunt corpora fanaorum: & plus iratus
, -

e impius Maximus, jut vocati cuodes &? 8 ,


ferarum- &- juc eos , & cum multa
comminatione, dixit eis ut dimitterent atro
ciimam quam haberent. llli autem
a tmoredimierunt uruin pemum , quem
dicebant ipa die tres homines occidie. Et
appropinquavit ad corpora anorum, &
".
nullum corpus contaminavit. El: cum tran
, venit ad Andronicum , &
[ ]ingebat vulnera ejus . Santus vero

Andronicus pouit caput uum uper urum,


& nigabac eum ut iracerctur , & cele

:; , 71 8 ,"
& & . o & ]

, *
, .:, ,
" &. )
5 - ,

1711111017011- -, ;
, &
701-
,
711 gente-9111151; : "
; o 5 Ain901111101; &

rius redderet piritum . Urus autem quiai - 8,


manuetus ubito ; e. Ira repletus
", ? 11 5 '
Maximus jut ipum urum occdi, & an
te pedes anti Andronici fuit occius . Mi camuna-17775 /. ; & aMu

autem Terentanus accrdos Cilicia: c_ivi

- ,. ?)

tatis , metuens ne forte iraceretur Ma:-11


mus, & condemnaret eum: lea:
nam , quae miia erat il-li ab Herode 45 pri

; :; 1703011,- avez-721-
+ j , (
up)-1199); 12116311191- ctu-mv ")

mo Antiochiz . Et cum exiet , ti -


" .
mor& tremor erat in peantibus, eo quod ';
multum rugiret: & cum exiet, vidit cor 19, axe
pora anorum projea , & venit ad bea

,.%* 70 ) '

tum Tarachum , depouit e ante pedcs e


, quai eum adorans. autem Ta
rachus trahcbat manu cam ad e, ut race

. 11 5
, " ,19
- 7011; ; -' *:

retur beia , & celerius conummaretur .

-; & &; & &

Leaena autem cum magna manuctudine e


cus beatum Martyrem, icutovis , jacebat.
Impius autem Maximus iracundia plenus ,
juit leznam provocar , qua: provocata
cum magno rugitu poicam confregt, ut
omnis populus a : clamaret . Aperia
" learnaz.

', Ept-12111170 . 11
wan-ep " vi
&' ip
19 | . 5
pop:117011701,- ati/01720901; ," "

" & ... , & ;

, "
711 ".

. Tunc Maximus ira repletus vocavit

I l. ' 19

ad e Tercntianum acerdotem , & jut per-71011101 " , - *7

gladiatores introduc , ut ans Dei Mar


tyres gladio intercerent . Et atim
;
" .

" ".9 19 "

- ,

tum Maxm implctum e , & conumti - , & gpu-nana,;


unt gladio. Et cum Maximus de amphi , " &
receec , reliquit ibi decem mili &? 19
tes , ut corpora anorum intermicerenc - . & 70
inter corpora gladiatorum , ut non poent . 70 cym-10,19 m

. Haec cum milites : , nos epu-710170111


appropinquantes in proximo ximus gcnua, ' "; 5 ?',
orentes Altimum, ut bontas pictacis 701 ,
nobis oenderct reliquias auorum .Mar , 711 azz-17311051172
tyrum. Et po orationem iterum appro puo-11113171 &? &";
pinquavimus , & vidimus cuodes & , ?

tes , & focum ante e habentes propter vi

glias nois. lterum ximus genua, & ora

8,, & '

vimus Dominum, ut deiderium norum & 701 -


, 19 ,
Hic " in Grieco ,Syricroba, de quo idem ac
pra de .

" ;; 19 ; co

46 Forte ut in edit vu'-nni un) xa 5 awaaaaue' vn, .

,.

.: anta-gm. ut iupra.

||

E T S E L E C T A

*-

SS. Taraebus, Probus, &c.

393
auxilium no
s - -

|-

$',

- impleret , & do alta fode fua

a
;s ?ror
a Avaraao
reyaz bis
p
mitteretr
; & fantorum
o
nobis
c
au ,zte0o s

rauara ex i aizsapn, uap erausrov. oftenderet. Tunc ubito terr motus factus

gs, o t magnus , & tontrua , & fulgu , &


aspara r: spa ruwxaovo", zoaxre; nimia tempetas imbrium defcendebat ; &
W
-

3 ereusyg a podporare, ei; xzxngy jew xzrez- cum tempetas ceffaffer, iterum oravimus.
. ' g, & ad corpora aropinguavimus, inveni

svauere, &zetu zi a reuara, 2axo- mus focum a tempetate extinctum. Cuto


us na prw zrezgssrr Xx # upar, r; des autem fugerunt ab ira , & terr motu,
5 , 3 ? . imbrium tempetate . Et cum corpora

zro Spas; rng trzuty u Juvusvoi 5 inquireremus , manus ad clum levavimus,


) , deprecantes Deum , ut nobis otend "
, liguias fantorum . Sub micors Deus

- fteilam fplendidam de calo mifit , " ,


. - debat uper fingula corpora fan&torum ; &

sr avr saxay xuz Azurz Szov azpa nos cum gaudio rapuimus corpora anctorum.
spa; xa9nr. io; as xazi ruz izri- Sanctus autem plendor tell antecedebat
g - nos, i trans, Et cum fuiemus in
5. , via r litudine defeti, depofuimus cor
, + 3 3 , & paufavimus : tella autem a nobis

- non recedebat . t cum cogitamus

ubi

' , , - Corora boatorum yrum abfconfe fepe


, g ' liremus , ccati fumus Deum , t o"

3; lyv,sxla) re14uesa zps rv et, rexel- quod erat inchoatum , ipe perficeret Per
, - nos. t fortitudine repleti, bajulantquo
, " fanorum venimus in quamdam
, , montis: & cum a nobis tella recef

, ayaxare, spiravre tarzuara, si r re- fiffet, vidimus in parte montis petram aper
, - "", in qua Sanctorum corpora collocavi
, 3 , us , motuentos futuram inquifitionem a
, , Maximo , cum magna diligentia eos ab- seriantar.

::

|-

geen3.vie; ru) ut Agra, zanru, yersa, z


Magus. uera zoxi; & axezeela; rrz zpave;, x&#24ut, ez? je zrxea; 34uevo, za

, s , z; yere ,

condimus. Tunc redeuntes ad civitatem.


yenimus cognocere quid actum effet , &
invenimus cutodes jam punitos a Maxi
2" " quod fantorum corpora non inve
", Nos autem exultantes, hymnum di
ximus
Deo,operata.
eo quodEgo
dignatio
Christi
" fuient
Martius
s, & per
Fe

,- lix , & Verus, ibidem reliquum vit no


. - ftr tempus facere cupimus,; ut
cum ipis

|-

|-

|-

2 5, , digna fint corpora notra poni : & in ma

, - 8"" gloria benediximus Deum in omnibus

9"" fecit nobifcum, cui et honor & po


, -

tetas

in fcula

fculorum , amen. Quos

. o - """""" ad vos, fufcipite eos cum magno

' , , gaudio
Sunt enim operarii Dei chritus
Cry ' 07"t , , , Chriti. Habete nos in gratia Dei in me
, . - , eft honor in omnia & in omni
, bus in Chrito Jefu Domino notro cum

Ca I l ta T1S .

----

en

, # Spiritu fanto

ante omnia fcula, & nunc

3, , - & femper & in omnia fcula fculorum,

In Editione Bigotiana babetur additamentum, quod bie latine


& grce referre vium eft.
-

Porro fanti Martyres anno primo per

, "" conummati funt , & affumti


*

49 Mf. Marciem.

3 dit. llatii cod. .

D dd

funt

peus.

L CCL L L L CC L L L L L L CL L L
LLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLL GGG GG GGGG GGGG GGG GGGGGGGGGGS GGG GGGG
LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLS LLLLLLLLS GGGGGGGGGG GGG GGGGGGGG GGS GG GG GGS
000

SS

SS

SS

SS S SSAAAS

SS

SS

SS

SS

LLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLL GGGGGGG GGGGG GttyGG GGG GGGG GG GGGGGGGG GG
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLSLLLLLL GGGGG GGGGGGGGG GGGGGS GGGGGGS g SGGGGGGGGG
sS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS G GGGGGGGGGG GG GGGGGGGG GG GGGGGGG GGGGS

LLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL GG CGGGG GGGG GGG GGGG GGG SS G GGGGGS gg
LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLS
GG GGGGGG GGG GGG GGGGGG GGG GGGLS

S L LLL 0 L 0 LS S 0

LL LLLL LS L L L L L L L L LLLLLLLLS
0Saa aLLL aaSS
LLLLLS

0S

Skk LLLLL LLLLLLLLLS LLLLS


LL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LL LLL LLLLS


LLLLLLL LLLLLLLLL LLS LLL LLS LLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LCCLLLL LLLS L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LS

LLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLS LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLL 0S LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS 0S LLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLS LLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLS
LLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLSLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLLLS LLL

LLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS
0S LLLLLL LLLL LL LL LLLL LLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL

mmmmm

LLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLL LLLLLLS


LL LLLLL LCCLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
CCaLL SAA AAS LLLLLLL LLLLLLL L LLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
000S CCCLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLL LLLS
LLLLLLLL LL LLLLLLLLS 000S LLLS 00S LLLLS LL LLLLLLLLS LL LLL LLLSLLLLLLLL LLLLLLLL LLL
LLLLLL LL LLLLLLLLLLS GGG LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLL LL LLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLL SLL LLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS
LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLS LLLLS LLLLLLS LLL LLCCLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLS LLS
LLLLLL LL LLL LL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL e LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLS LLLLLL LLLLLL SLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLL LLS LL LLLL
LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLCLLLSS 0 LLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLL LLL SLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLL LLS eeS LLL LLLLLLLLL LLLL 000S LLLS 0S LLLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL
LL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLL LLS LLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLL L0S LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLS
LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LL

LLL LaaLL LLLLLLlllmLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL


LLS CLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLL LL
LLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLS 0S LLLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LS

LLLS 0 LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLL L0S LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLL 0LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LL LS LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLS LLLLLLLLL SLLLLLLLLS LLLLL S LLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS 00S GG LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
00S LS LLLS 000S LS 000S LLLLL LLLLLL LLL LLLLS LL LLLLLLL LL LLLLLLL LL LLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLLLL S LLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL L LLLLLLLLLS LLLL LLS
0S LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL S LLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL
CCLL LCS LLLLS LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLLS
LLSLLLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LS LLLLLLLL


LLaaL0L0S
SS

SS

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LL


LLLLL

LLLL S

ET SE L E C T A. S. Cripina.

- -

W.

395
*

isti

----

",
47/

Anno Chriti

circ. 3o4

San C R I S P I N Martyris.
Ex 2. codd. mf. S. Theoderici prope Remor.
I.

Iocletiano & Maximiano con

minorum notrorum, quibus defervire

fulibus, die Nonarum De cogeris fubjugata. quod & omnis A


cembrium *, apud Coloniam Thebe frica fecit; nec tibi dubium eft. Bea

Cri/pine con
fo/fo.

ftinam, in fecretario pro tribunali ad ta Cripina repondit: Numquam fit il


fidente Anulino proconfule, Commen lis bene, ut me demoniis faciant facri
tarienfe Officium dixit: Thagarenfis ficare: ed facrifico Domino, qui fecit
CRISPINA, qu legem dominorum clum & terram, mare & omnia qu
Principum contemfit, fi jubes, audia in eis funt. Anulinus proconful dixit:
tur. Anulinus proconful dixit: In Ergo iti dii non funt a te accepti, qui
ducatur. Et induta beata Cripina, bus exhibere cognofceris* famulatum, - zeozen.
Anulinus proconful dixit: Prce ut falva pervenias ad devotionem ? Bea
pti facri jam cognoviti fententiam ? ta Cripina repondit : Nulla devotio
Beata Cripina repondit: Quid illud eft, qu opprimi cogit invitos. Anuli
prceptum fit, necio . Anulinus pro nus proconful dixit: Sed utinam de
conful dixit: Ut omnibus diis notris

vota fequaris, ut in templis facris fle

pro falute Principum facrifices, fecun xo capite diis Romanorum tura im


dum legem datam a dominis notris moles. Beata Crifpina repondit: Hoc

Minat eeste
punit.

Diocletiano & Maximiano piis Augu non feci aliquando ex quo nata fum, nec
ftis, & Conftantio nobilistimo Cfare. novi; nec facio uquequo vita vixero.
Beata Cripina repondit: Numquam ego Anulinus proconful dixit: Sed fac, fi
facrificavi, nec acrifico nifi ui Deo, vis a legum feveritate immunis eva
Domino notro Jeu Chrito filio ejus, qui dere. Beata Cripina repondit: Quoddi.
natus et, & paus. Anulinus proconful cis non timeo. hoc nihil eft; Deum autem
dixit: Amputa fuperftitionem, & fub qui in clis eff, fi contemfero, acrilega
juga caput tuum ad facra deorum no ero, femel me perdet, ut non inveniar
ftrorum . Beata Cripina repondit: in * illo die venturo. Anulinus procon
Cottidie veneror Deum meum, prter ful dixit: Sacrilega non eris, fi facris
quem alium non novi. Anulinus procon obtemperes juffionibus. Beata Cripi
ful dixit: Dura es & contemtrix, & in na repondit: Quid vis? ut fim acrilega
cipies vim legum invita futinere. Bea apud Deum, & apud Imperatores non fim?
ta Cripina repondit: Quicquid emere Abfit. Deus magnus & omnipotens eft,
rit , pro Fide mea quam teneo, libenter qui fecit mare berbas virides, & ari
patiar. Anulinus proconful dixit: Va dam terram; homines autem, fali ab
nitas et tanta animi tui, ut jam non ipo, quid mibi pount prftare? Anuli
dimiffa fupertitione facra numina ve nus proconful dixit: Cole religionem
nereris? Beata Cripina repondit: Cotti Romanam , quam & domini notri in
die veneror, ed Dominum meum, prter vitiffimi Cares, & nos ipfi oberva
quem alium non novi. Anulinus pro mus. Beata Cripina repondit: Deum
conful dixit: Ego facrum prceptum novi tantum. nam illi dii lapides funt,
offeram quod obferves. Beata Cripi figmenta manuum hominum fata.
na refpondit: Prceptum obervo, ed Anulinus proconful dixit: Blaphemi
Domini mei Jeu Chriti. Anulinus pro am loqueris. nam non profequeris qu
conful dixit : Perdes caput, fi non faluti tu conveniunt. Et adjecit Anu

obediens fueris juffis Imperatorum do linus proconful, & Commentarienfe


officio
x I cod. edito Dio:letiano . & Maximiano Auguto co.

3 Al. mf. emiferis .

4 Al. mf. ab.

Dies nullatenus exprimitur in altero mf:

5 Al. mf. B .

D d d 2.

396

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Jubente praron
fule decalvatur,

officio dixit: Ad omnem deformitio

& qui fuit, ipe me juffit naci; ipe de


nem dedu&ta, a novacula ablatis cri dit mihi falutem per aquam acri bapti
nibus decalvetur, ut eius primum fa fmi ; ipe mecum eft, ut anima mea, fi
cies ad pompam perveniat. Beata Cri cut tu vis, non faciat Jacrilegium.

II. Anulinus proconful dixit: Quid


pina repondit: Loquantur ipi dii,
credam. Ego fi falutem non qurerem pluribus fufferimus impiam Cripi
* f audienda,

audiendam *, ante tribunal tuum non nam ? Ata ex codice qu dia funt" ""

een. A nulinus proconful dixit: Diu relegantur. Et cum relegerentur, Anu


vivere deideras, aut mori in pnis, fi linus proconful fententiam de libello
cut & ceter confortes tu, MAXI legit: Cripina in fupertitione indigna
MA , DONATILLA & SECUNDA? perdurans, qu diis notris facrificare
Beata Cripina repondit: Si mori vel. noluit, fecundum Auguti 7 legis man,
lem, in interitum animam meam tra data a cleti....... locum tendit,

dere, & in ignem ternum; tuis demo eam gladio animadverti juffit. Beata
niis darem voluntatem meam. Anuli

Cripina repondit: Chrito laudes ago ,

nus proconful dixit; Caput tibi inci


dam, fi deos venerabiles adorare depe
xeris. Beata Cripina repondit: Gratias
ago Deo meo, fi boc fuero conecuta. Caput

benedico Dominum, qui fie me de mani

bus tuis dignatus et liberare. Paffa eft


beata Cripina apud Coloniam Thebe
ftinam die Nonarum Decembrium,

meum perdo femel, ed fi turificavero ido imperante Anulino proconfule, regnan


lis. Anulinus proconul dixit: Et omni te Domino notro Jefu Chrito in u

no in ito fenfu tuo tulto perfitis? Beata nitate Spiritus fanti in fcula fculo

Cripina repondit: Deus meus, qui et,


6 In Adonis aliorumque Martyrologiis die 3o. Julii celebra
tur fetum fan&tarum Maxim , Donatill, & Secund, qu
fub Anulino judice paff funt ; fed fub Gallieni perfecutione &
quidem Tuburbi. unde Martyres Tuburbitan vulgo dit unt,
an ab iftis diftinguend ? Notkerus eas in Africa civitate Tyburbo

I u nl , amen ,
7 Al. mf. auguta.
3 Alter cod. ad salestem locum .
9 Idem . Gratias ago Deo meo Jefu Christa.
1o Idem , cui est laus, virtus, bonor, & inuperium cum Patre (; Sp i
ritu fanfio per infinita l, C9c.

ducernaria paffas commemorat .

A D M O N I 7" I O

--

In Martyrium S. EU LA LI virginis.
Uplex Eulalia virgo & martyr a ritenfis geta defcribuntur. Cujus etiam
pud Hipanos vulgo celebratur, meminit idem autor in hymno fequenti.
quarum unam Emeritenfes, alteram Bar Ifidorus Hipalenfis n Chronico ra 49 r.

Eulalia duplex. I.

cinonenes fibi vindicant. Verum ita funt

refert Theodericum Gotthorum regem a

fimilia utriufque Ata, qu in variis deprdanda Emeritenfi urbe fanfe mar


codd. m.fl. habentur , ut nonnulli exiti tyrii Eulaliae portentis deterritum fuie. I

ment unam eamdemque effe Martyrem , dem refert Idatius in Chronico Olimpia

quam amb ift civitates fibi ipfis fingu de 3o9. de qua & Olimp. 302. jam ege
l attribuentes, duas tandem effe putave rat. Eamdem Martyrem celebrant Fortu
rint. At cum non folum antiquiora qu natus lib. 8. Carm. 4. Gregorius Turon.

que Martyrologia, fed etiam vetutiffi libro 1. de gloria Mart. capite 91. Alde
mum Mifale Muzarabum, duas Eulalias, lhelmus lib. de gloria virginitatis, vita S.
unam Emerit, alteram Barcinon paf Frutuofi cap. 2. die 16. Aprilis apud Bol
fas celebrent, fortaffe verifimilius nonnul landianos, & alii paffim autores. Quin
lis videbitur unius Ata alteri attributa

& in Miffali Gothico libro 3. Liturgia:

fuiffe, indeque potmodum, cum nominis

Gallican a notro Mabillonio edit nu

communione, Atorum etiam fimilitudi mero 18. habetur Miffa integra de fan
nem ortam effe. Sed cum ex neutra parte ta Eulalia, ubi eadem prorus qu apud
certa occurrant argumenta, qu rem pe Prudentium referuntur. De Eulalia vero
nitus conficere valeant, ne incerta pro Barcinonenfi agunt Patres Hipani, cum
certis proferamus, omiffis utriufque Atis in Miffali Muzarabum, tum in Breviario
rrud:
":".
Prudentii hymnum 3. libri arep? z reava v Toletano, quod vulgo fanto Iidoro at
mtus de Erneris
tenfi .

referimus, in quo eleganter Eulali Eme tribuitur, Eulogius lib. 1. Memorialis fan
torum,

E T

S E L E C T A

S. Eulalia.

397

orum, & alii criptores Hipani, qui tur Ata Eulali Emeritenfis, qu eam
fufius de utraque Eulalia differunt.

fub Calphurniano prfide paffam referunt.

2. Eulaliae Barcinonenis fetum in Mar At his Atis Ufuardi, Adonis, aliorum

tyrologiis antiquis & recentioribus die 12. etiam Aorum, qu in aliis mfl. haben
Februarii recolitur: Emeritenfis autem die tur , ceterorumque veterum fcriptorum

I o. Decembris, cui Juliam virginem adjun autoritatem prferimus. Porro Emeri


gunt. Unicum memorat Kalendarium we ta, vulgo Merida, ampla olim Lufitani
tus Carthaginenfe, IV. Idus Decembris ; metropolis, fede Compotellam translata,
proindeque Emeritenfem , cujus marty nil fere prter ruinas nunc exhibet , in
rium ad annum CCCIV. revocamus, quo hodierna Extremadura. At fupereft et
tempore Dacianum in Hipania, qu Ma iamnunc Barcinona Catalauni caput,
ximiano Herculio parebat, fviiffe certum cujus epifcopus Tarraconenfi metropo
eft. In nonnullis tamen mfl. codd. haben litano fube ft .

A U R E L I I P R U D E N T I I

A nno Chriti

H T M N U J7.

circ. 394.

De Martyrio S. EU LA LI virginis Emeritenfis.


x lib, Hymn 3.
Ermine nobilis EULALIA,

Infremuit facer Eulali


Spiritus, * ingeniique ferox

Mortis & indole nobilior,


Emeritam facra virgo fuam,

Turbida frangere bella parat


Et rude petus anhela Deo,
Femina provocat arma virum.

Cujus ab ubere progenita eft


2

Offibus ornat, amore colit .


Proximus occiduo locus et,

Qui tulit hoc decus egregium,


Urbe potens, populis locuples:
Sed mage fanguine martyrii,
Virgineoque potens titulo.

Curriculis tribus atque novem

Virgo animofa domi ut lateat,


Abdita rure, & ab urbe procul ;

Ne fera fanguinis in pretium


Mortis amore puella ruat.
9
Illa perofa quietis opem
Degeneri tolerare mora,
Noe fores fine tefte movet:

Septaque clauitra fugax aperit,


Inde per invia carpit iter.

Io

Per loca fenta fitu * & vepribus,

Angelico comitata choro:

Ipa crepundia reppulerat,

Et licet horrida nox fileat,

Ludere nefcia pufiola.

Lucis tamen habet illa ducem,

11

* Sic habuit generofa patrum

Fulva monilia refpuere :

Turba columniferum radium :

Ore fevera, modeta gradu,

Scindere qui tenebrola potens


Noe viam face perpicua

Moribus, & nimium teneris


Canitiem meditata fenum.

Ingreditur pedibus laceris

Nec fua membra dicata thoro:

Spernere fuccina, flere rofas,

. Aft ubi fe furiata lues

* Exod.

23

Prftitit, intereunte chao.

12

Non aliter pia virgo, viam

Excitat in famulos Domini ;

Note fecuta, diem meruit,

Chriticolafque cruenta jubet

Nec tenebris adoperta fuit;

Thura cremare, jecur pecudis

Regna Canopica cum fugeret,


Et uper aftra pararet iter.

Mortiferis adolere deis.

nium

Sed pia cura parentis agit,

Tres hyemes quater attigerat,

Cum crepitante pyra trepidos


Terruit afpera carnifices,
Supplicium fibi dulce rata.
4 Jam dederat prius indicium,
Tendere fe patris ad folium

mf. inge

I 3 Illa
1. Jecur 'in facrificium offerebatur. Sic noter Prudentius n
hymno r3. de s. Cypriano verf. 22. salis aut miram, jetur aut

neid. verf. 462.

fuis litarent.

minis oftium

3 Sic dicitur gyptus a Canopo urbe epifcopali ad Nili fin


-

2 Situs est lanugo ex humore creata. Confer. Virgil. 6.

398

i3

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

Illa gradu cita pervigili,


Millia multa prius peragit,

23

Non movet aurea pompa thori, -

Non pietas veneranda fenum,

Quam plaga pandat eoa polum;

Quos temeraria debilitas?

Mane uperba tribunal adit,

Ecce parata miniteria

Facibus adtat & in mediis,

Excruciabilis exitii.

14 Vociferans: Rogo, quis furor eft 24 Aut gladio feriere caput;

15

Aut laniabere membra feris;

Perdere prcipites animas,


Et male prodiga corda fui
Sternere rafilibus copulis,

Flebiliterque ululanda tuis,

Omnipatremque negare Deum?

In cineres refoluta flues.

Quritis, o miferanda manus,


Chriticolum genus ? En ego fum
Dmonicis inimica acris;
Idola protero ub pedibus:

Aut facibus data fumificis,

25 Hc , rogo, quis labor et fu


gere?

Thuris & exiguum digitis

Peiore & ore Deum fateor,


6

Ifis, Apollo, Venus nihil eft:


Maximianus ipe nihil.

Si modicum falis eminulis

Tangere, virgo, benigna velis,


Pna gravis procul abfuerit.
26

Illa nibil, quia fata manu:

Martyr ad ita nihil: fed enim

Infremit, inque tyranni oculos

Hic, manuum quia fata colit :


Sputa jacit: imulacra dehinc
Frivola utraque, & utraque nibil.
Diffipat, impofitamque molam
17 Maximianus opum dominus,
Turibulis pede profubigit.
27 Nec mora, carnifices gemini
Et tamen ipe cliens lapidum,
Profituat voveatque fuis
Juncea peora dilacerant,
Et latus ungula virgineum
Numinibus caput ipe uum.
Peiora cur generoa quatit ?
Pulfat utrumque, & ad offa fecat,
Eulalia numerante notas.

18 Dux bonus, arbiter egregius,


Sanguine pacitur innocuo ;
Corporibuque piis inbians,
Vicera obria dilacerat,
Gaudet & excruciare fidem.
I 9 Ergo age, tortor, adure, feca,
Divide membra coaia luto.

Solvere rem fragilem facile et,

28

Quam juvat bos apices legere,


Qui tua, Chrite, tropaea notant !
Nomen & ipa acrum loquitur
Purpura fanguinis eliciti.
29 Hc fine fletibus & gemitu
Lta canebat & intrepida.
Membraque pita cruore novo

Talibus excitus in furias

Prtor, ait: Rape prcipitem,


Lior, & obrue fuppliciis.
Sentiat effe deos patrios,

Fonte cutem recalente lavant.

3o Ultima carnificina dehinc,


Non laceratio vulnifica,
Crate tenus nec arata cutis:

Nec leve Principis imperium.


2. I

Quam cuperem tamen, ante ne


Cem,

Flamma fed undique lampadibus


In latera, tomachumque furit.
31 Crinis odorus ut in jugulos

Si potis es, revocare tuam,


Torva puellula, nequitiam!

Fluxerat, involitans humeris,

Refpice, gaudia quanta metas:


Qu tibi fert genialis honor.
22

Te lacrymis labefaa domus

Proequitur, generique tui


Ingemit anxia nobilitas,

Dirus abet dolor ex animo:

Non penetrabitur interior


Exagitante dolore animus.
zo

Scriberis ecce mibj, Domine,

32

Quo pudibunda pudicitia


Virgineufque lateret honos,
Tegmine verticis oppofito:
Flamma crepans volat in faciem,
Perque comas vegetata caput

Flore quod occidis in tenero,

Occupat, exfuperatque apicem. .


Virgo, citum cupiens obitum,

Proxima dotibus & thalamo.

Appetit, & bibit ore rogum.

L E C T A.

S. Eulalia .

399

33

Quam memorabilis amnis Anas


Prterit, & viridante rapax
Gurgite mnia pulcra lavat.

Emicat inde columba repens


Martyris os nive candidior

Vifa relinquere, & aftra fequi.

39 Hic, ubi marmore perfpicuo

Spiritus hic erat Eulal


Laeolus, celer, innocuus.

Atria luminat alma nitor,

34 Colla fluunt abeunte anima,

Et peregrinus & indigena,


Reliquias cinerefque facros

Et rogus igneus emoritur:

35

Servat humus veneranda finu.

Pax datur artubus exanimis,


Flatus in there plaudit ovans,

4o Tea corufca fuper rutilant

Templaque celfa petit volucer.

De laquearibus aureolis,
Saxaque cfa folum variant:

Vidit & ipe fatelles avem

Femin ab ore meare palam,

Floribus ut rofulenta putes

Obtupefatus & attonitus


Profilit, & fua geta fugit:

Prata rubefcere multimodis.


4I

Litor & ipe fugit pavidus.


36

Ecce nivem glacialis hyems

Non caret his genialis hyems:

Ingerit, & tegit omne forum:


Membra tegit fimul Eulali,
Axe jacentia fub gelido,

Laxat & arva tepens glacies,

Pallioli vice linteoli.

37

Floribus ut cumulet calathos.

42 Ifta comantibus e foliis


|

Cedat amor lacrymantum homi


,

Qui celebrare fuprema folent;


Flebile cedat & officium:
Ipa elementa, jubente Deo,
Exequias tibi, Virgo, ferunt.
38

Carpite purpureas violas,


Sanguineoque crocos metite;

Nunc locus Emerita et tumulo


Clara colonia Vettoni ; :

4 Hujus columba meminit Miffale Gothicum fupra laulatum.


5 Vettones i c olim disti populi inter Durium & Tagum. Hc.
die pars et Extremadur, & pars regni Legionis. .
6 Anas fluvius, qui terr vifceribus aborptus, pot unius

Munera, Virgo puerque, date:


Aft ego ferta choro in medio
Texta feram pede daylico,
Vilia, marcida, feta tamen.
Sic venerarier offa libet,

Offibus altar & impofitum:


Illa Dei fita fub pedibus 7

Propicit hc, populoque fuos


Carmine propitiata fovet.
leuc fpatium rurus emergit,
7 Olim facr reliqui non foper altaria, fed fubtus pone
bantur. Sub Dei pedibus ft dicitur, quod Chritum vere in Eu
haritia adeffe crederet Prudentius.

*****
A D M O N I T I O

In Paffionem S. A F R Martyris.
Fra ex protibulo Martyr effeta,
fuo exemplo comprobavit , ne
minem a fpe falutis excludi, qui fructus
dignos poenitenti, etiam pot vitam gra
vioribus criminibus contaminatam, produ
I.

Pa/sto ex codd.
./ml .r
rrid

Pergis ad Auguiam, quam Vindo Lycufque


fluentant.

Illic offa facre venerabere martyrir Afre.


Extat nunc in eodem loco celebre mona

xerit. Hujus autem beat Martyris paf. fterium fub ejus fanct Martyris & fanti
fionem, ex Atis publicis concinnatam, e Udalrici epifcopi Augutani nomine con
didit Marcus Velferus inter monumenta trutum , quod a viris religiois Ordinis

antiqua Augutan civitatis, quam ad a


Merx srla .

notri Beneditini incolitur. Porro beat

lias editiones & complures codd. mff col Afr martyrium in prima Annalium edi
latam proferimus.
tione ad Domitiani tempora revocarat
2. Sant Afr memoriam non recen Cardinalis Baronius, quod incaute vitiata
tiora tantum aut Germanica Martyrolo Acta fecutus fuiet: ed a M. Velfero mo
gia recolunt, fed etiam vetutiora qu nitus hoc mendum in altera editione cor
que, in quibus die 5. menfis Auguti cele rexit, ipfum ad annum 3o3. referendo ,
bratur. Jam tempore Fortunati celebre quod tamen melius, ut quidem mihi vi
erat ipius fepulcrum, ut patet ex lib. 4. detur, anno fequenti confignaffet.

de vita S. Martini, ubi hc leguntur:

PAS

A cTA M A RTYR UM s1N C ER A

Ar(no Christi
circ. 334

S. S

San A F R Martyris.
I.

Ex compluribus codd. mf. & edit.


Pud provinciam Rtiam in ci do 'fratres meos pauperes, etiam pre
vitate Auguta ", cum Chritia cibus exoravi , ut a me dignarentur ac

norum effet fva perfecutio, & omnes cipere, & pro peccatis meis orarent.

pro Chriti nomine variis uppliciis af Si ergo qu habui a me abjeci, quomo


fliti ad facrificia traherentur; contigit do potet fieri ut quram accipere, que
A f, er meretrice martyr.

AFRAM

q uam notam habebat fama

etiam quafi fordes abjeci? Judex Gaius

publica, quod effet lupanaria, a per dixit: Jam te CH RI sTu s dignam non Christui Deu,
ecutoribus comprehendi. qu cum habet. Sine caufa viseum Deum Tuum

fuiffet judici oblata, dum interrogal dicere, qui te fuam effe non cognofcit.

fet judex, & cognoviffet, qu effet, Meretrix enim qu eft, dici Chritiana
dixit ei: Sacrifica diis, quia expedit non potet; Afra repondit: cbriffia
tibi magis vivere, quam inter tormen na ego quidem dici non mereor, nec vo,
ta deficere. Afra repondit: Sufficiunt cari s fed miericordia Dei, qui non de
mihi peccata mea, qu ignorans Deum merito, ed de ua pietate judicat, ipe
geff ; boc autem quod me jubes facere, me ad boc nomen admifit. Judex Gais

numquam falura fum. Gaius judex dixit: Unde noti, quia te admifit ad
dixit: Accedens ad capitolium facri hoc nomen ? Afra repondit: In boc me
fica. Afra repondit: Capitolium meum cgnoeo a facie Dei non effe projestam,
chriftus efi,quem babeo ante oculos meos: quia ad glorioam confeionem fui famli

ipi quotidie crimina mea & peccata mea nominir permittor accedere, per quam
donfiteor. Et quia indigna fum ipf fa me tredo omnium celerum meorum in
crificium offerre ; me ipam pro nomine dulgentiam accepturam. Judex dixit:
ejus cupio acrificare, ut corpus in quo Hc fabul funt. Magis facrifica
peccavi, dum pnas pertulerit, ablua diis, per quos falutem confequeris,
tur. Judex Gaius dixit: Ut audio, me Afra repondit: Salus mea chrifias efi,

retrix es; facrifica, quia aliena es a qui pendens in cruce, latroni confitenti
Deo Chritianorum . Afra repondit; bona paradii pollicitus eft. Judex Ga Judich minat
Dominus meus Jeus Cbritus dixit fe pro ius dixit : Sacrifica, ne in confpeu
peccatoribus decendie de clo. Nam amatorum tuorum, qui tecum turpiter
Evangelia ejus teffantur , quod meretrix vixerunt, cathomis te cdi jubeam .
rigaverit lacrymis pedes ejus, & indul. Afra refpondit: Confuio mibi nulla efi,
gentiam acceperit ; & meretrices & pu nif de peccatis meis. Judex dixit: Pr
blicanos numquam depexerit,quos etiam ro jam acrifica diis, quoniam injuria
mihi et tot 7 horas tecum certare; fi
fecum manducare permifit.
rntemult.

II. Judex dixit : Sacrifica ut dili vero nolueris, occideris. Afra dixit:

aris ab amatoribus tuis, icut femper Hoc et quod opto, fi tamen merear, ut

dilesta eras ab ipfis, & inferantur tibi per bane confeionem digna efficiar re

pecuni mult ab eis. Afra refpondit:


Pecunias execrabiles jam numquam ac
cipiam. nam & quas habui, quafi for
des abjeci *, quia non erant de bona con
feientia. Nam nolentes accipere aliquan

quiem invenire. Judex Gaius dixit: Sa

crifica. nam torqueri te faciam, &


potea vivam incendi prcipiam. Afra

repondit: Corpus, in quo peccavi, ac


eipiat divera tormenta. nam animam
22

Rtia olim longe quam nunc amplior, Vindeliciam com

plestebatnr, cujus Auguta, vulgo Ansbourg , et caput, urbs epi


fcopalis ub Salisburgenfi metropoli.
2 Al. mff expendi.
z Al. aliquos .

4 Al. rogavi.

5 Etiam apud Judos vetitum erat facrificium offerre ex mer


cede meretricis. Vid. Joeph. lib. 4. antiq. c. 3.
6 Cod. Sorbon. ut falutem conequaris.
7 Cod. Fofat. terum totiens concertare.

"

E T S E L E C T A s. Afra.

4r

meam acrificiis demonum non coinqui a fanto NRCISSO epifcopo bapti


habo.

zat. Qu rogaverunt " defcendentes


III. Tunc judex nequiffimus dia de barca, ut fe illuc transferrent. Cum

Egni damnatur.

vit fententiam, dicens: Afram publi que eas trantuliffent, invenerunt fan
cam meretricem, qu fe Chritianam Afr integrum corpus. Puer au
profeffa et, & noluit facrificiis parti tem qui cum ipis erat, tranfnatavit,
cipare, vivam incendi prcipimus. & nuntiavit matri ejus HILARI. Et Fjus fcie.
Statim igitur rapta et a minitris, & venit noe cum facerdotibus Dei, &
dua in infulam Lyci fluminis: ibique tulit corpus ejus, & pofuit fecundo mi

eam expoliantes, ad tipitem ligave liario a civitate Auguta, in monumen


Chri? su i Deus

Ornnipotens.

runt; atque illa levans ad clos ocu tum " quod ibi fuique contruxerat. .
los fuos, oravit cum lacrymis, dicens: Nuntiatum autem et Gaio judici, qui
Domine Deus omnipotens Jeu Chrite, miit ad ipfum monumentum, dicens:

qui non juftos veniti vocare, ed pecca Ite, & tenete eas, & fi confenferint
tores ad pnitentiam, cujus promiio ve vobis ad acrificandum, cum honore
ra manifeta et, quia dignatus es di eas adducite ad me, ut remunerem il

cere, qua bora converus fuerit pecca las cenfu dignifimo. Si autem vide
tor a fuis iniquitatibus, eadem bora te ritis eas animo pertinaci obfiftere, &
non rememoraturum peccatorum ejus ;

nulla ratione ad facrificandum pr

accipe in bae bora paionis meae pni bere confenfum; implete monumen
tentiam, & per hunc ignem temporalem, tum cremiis & ficcis fpinis,& claudi
qui corpori meo paratus efi, ab illo igne te fuper eas ipfum monumentum; &
terno me libera, qui animam & cor ita demum ignem fupponite, ut nulla
pus fimul exurit. Et iis ditis expletis, ex eis evadat. Euntes autem ad eas mi
circumdata farmentis, igne fuppofito lites, prius blando fermone eas provo
vox ejus audiebatur dicens *: Gratias

cabant, pot hc terroribus impelle

tibi ago, Domine 7efu Chrite, qui me

bant. At ubi videbant omnes imul

dignatus es boftiam babere pro nomine


tuo, qui pro toto mundo folus bofia obla
tus es in cruce, jutus pro injutir, bonus
pro malis , benediius pro maleditis,
mundus a peccato pro peccatoribus uni

contemnere acrificia, repleverunt me


moriam farmentis & ficcis fpinis, &
clauferunt uper eas, & fuppoito igne
abierunt. Sicque faum et, ut eadem
die, quando fepulta et Afra, fimul

verfis. Tibi offerro facrificium meum, etiam mater ejus Hilaria, necnon &
s.s. Trinitas,
famul ejus fecundum arnem , fed
GAr:}} D. qui cum Patre & Spiritu fanio vivis &

regnas DEUS in fcula fculorum, amen. etiam forores in Chrito, Digna, Eu


tropia & Eunomia, fimul martyrii co
Et hc dicens, emifit fpiritum.
IV. Cum autem beata Chriti mar ronam acciperent; ut qu fimul una
tyr Afra cli gaudia fic per martyrii nimes in Chritum Jefum crediderant,
palmam intraffet, tabant juxta ripam ad eum cum palma martyrii pariter
fluminis DIGNA, EUNOMIA, & EU pervenirent . qui regnat cum Patre *
TROPIA ", qu fuerunt ejus ancill, & Spiritu fano in fcula fculorum,

fimulque fuerant in peccato, & fimul

Amen.

8 Sic Sorb, Genov. & Colb. At Foffat. audita ef . In aliis m/.

At in Fost cum ex fe austor loquitur dicit memeriam, cum ju.

& edit. deeft , ejus. Fifcam. fimpliciter habet, dixit.


9 Sic appellantur a Velfero , & vulgo apud Augutanos. In
omnibus tamen mff quos videre licuit, ficut & apud Mombri
tium & in Martyrologiis 12. Auguti dicuntur Digna, Eumenia &

dicis verba refert, mnumentum.


1 3 Cod. Sorb. definit in hc, verba , ad faerificandum eonfentire,

Euprepia.

--

ertideli examinatione eas interfeite.

14 In codd. mf. plerifque hic referuntur alii 25. martyres,


quai eodem die , quo Afra, Augut martyrium confummarint.

1o Quis ille Narciffus, incertum : et fi admitterentur vulgata


A&ta converionis S. A fr . Paffus dicitur Gerund in Hipania

at in cod. Fofat. dicuntur paffi non longe ab urbe Roma , clau

cum Felice diacono. Colitur 15. Cal. Aprilis. Apud Mombritium

nuntur : In cod. Regio vetutiffimo & in Mombritio deeft omni

hc verba, imulque, &c. ufque ad, baptizata defunt.

no itud additamentum, quod in quibufdam codicibus brevius, in


aliis fufius reperitur.

1 1 Sorb. addit. milites.

fulaque vulgata , qui regnat, &c. a fan&t A fr patiione fecer

12 Velfer cum m. Colb. Sorb. & Germ. memoriam, & infra.

A D

A C T A M A R T Y R U M S IN C E R A

402

A D M O NI I T I O

In Martyrium S. AGNETI S virginis

C: beat Agnetis paffio, qu fub

dem epitol jam fcripferat : Beata martyr


fanti Ambrofii nomine vulgo cir Agnes, quae tatem vicit & tyrannum, &
cumfertur, huic fanto Dotori minime titulum caffitatis martyrio confecravit.
I.

Gesta ex Prude 1:t to (3 f.


Ambro/Mo .

fit tribuenda, aliundeque ejus celeberri


m Martyris Ata genuina non habeamus,

damnum hoc aliquot anctorum Patrum


opuculis refarcire vifum eft. Ad id Pru
dentii hymnum 14. de Coronis, & qu de
eadem Martyre habet fanctus Ambroius

lib. 1. de Virginibus cap. 2. felegimus,ut ali


quid certi de ipius paffione a tant aucto
ritatis hominibus edifcamus. Fufius etiam

ejus martyrium exponit fantus Maximus

2. Johannes Bollandus Januarii tomo z. :

taj.

die 2 1. fant Agnetis martyrium fculo nis.


3. contigiffe putat, ob duas fcilicet quas
ibidem affert rationes. Primo quod in ejuf
dem fant Agnetis inventionis hitoria,
hc dicatur fantum Benignum (quem fub
Aureliano imperatore paffum fuie exiti
mat vir eruditus) e Baptifmi fontibus fu
fcepiffe. Alterum argumentum defumit
ex ipius Agnetis vulgatis Atis, ubi juben

epifcopus Taurinenfis in homilia , quam te Apaio Vicario in ignem prcipitata di


de ipius laudibus fcripit tomo 5. Biblio citur. Quin & in mf. cod. fanti Maximi
Ab al is Patri

thec Patrum. Eamdem cum

Thecla

ni Trevirenis hc habentur. Tunc Vica

Martyrum antefignana conjungit ipe Am


brofius lib. ad Virginem lapam , quam i
tem vriis in aliis locis paffim laudat, fi
cut & Augutinus, qui de ipfa potiffimum
agit ferm. 27 3. quem fermonem habuit
ipfo die ejus paffionis, & ferm. 3 5 4. ad

riu Apaiu, nomine Paternus, proconful, ex


dominis principibus fuis Valeriano Gal.

lieno juffit, &c. Sed Benignus ibi laudatus,


dicitur fuiffe Epifcopus Carnotenfis &
Martyr; proindeque alius a Divioneni ;

immo cum hc omnia ex criptis penitus


Continentes, ubi Agnetem virginibus, Cri incertis defumpta fint, nihil nos movent ;

fpinam vero mulieribus imitandam propo multoque veri imiliorem eorum fenten
uit. Omitto Damafum Papam, Fortuna tiam arbitramur, qui hujus fan Mar
tum, Adelhelmum, aliofque fcriptores , tyris paffionem ad annum circiter CCCIV.
qui eamdem Martyrem data occafione paf IC VOCa nt .
fim celebrarunt. Eamdem laudavit S. Mar
3. Sant Agnetis memoriam recolunt Festivitat du.
tinus apud Sulpicium Severum dial. 2. Ad tam vetera, quam recentiora Latinorum pler.
S. Agnetem fideles conveniffe aiunt Fau Martyrologia diebus 21. & 28. Januarii ;
ftinus & Marcellinus in prfatione libelli Grci autem in Menis diebus 14. & 21.
precum ad Impp. Valentinianum , Theo ejudem menfis, & iterum die 5. Julii.

doium & Arcadium, tempore Damafi Morem hunc duplici die celebrandi Agne
Pap. Celeberrimam ub ipius nomine tis Natale veterem effe_Rom, patet ex
bafilicam cum monafterio fibi adjuno antiquioribus Liturgiis Romanis, Gelafia
Rom exftare via Nomentana nemo ne

na fcilicet & Gregoriana , in quibus du

fcit, ubi geminos agnos, ex quorum lana plex hujus virginis natale affignatur. pri
pallia Archiepicoporum conficiuntur , mum Gelafiana fic exhibet: In Natalejan
quotannis benedici mos et. De hac bafi ie Agnetii virginii de paione fra XII Kal.
lica, qu ex fanctimonialibus Beneditinis Februarii : Alterum in utraque fic habe
ad Canonicos regulares fanti Salvatoris tur: Natale fanfAgnes de nativitate V.Kal.
tranfiit, ac de Confiantina ejus conditrice Feb. ita etiam habet Beda in Martyrol.
lege Mabillonii iter Italicum pag. 83. In fincero apud Bolland. tom. 2. Martii Se

bafilica fant Agnetis Gregorius Magnus mel tamen, XII. fcilicet Kal. Februarii.
homilias I I. & 1 2. in Matthum ad po ipius memoria celebratur in antiquffimis
pulum habuit, in ejudem fan Marty Kalendariis Romano Bucherii & Africa
ris die natali. Denique ita celebre fuit A no Mabillonii, ficut & in Miffalibus Go
gnetis nomen, ut, tefte Hieronymo in e thico, & Muzarabum. De ejus transla

pitola ad Demetriadem virginem, Omnium tione Contantinopolim faa, Theodorus


gentium litteris atque linguis, in ecclefiis A Letor lib. 2. collet. & Nicephorus lib.

gneti vita laudata fuerit; de qua initio eju.

4. . .

A U

E T S E L E C T A. S. Agnes :

**

AU R E L I I P RU D E N T I I

403

HTM N U J

De Martyrio S. A G N E T I S virginis.
Ex libro zreal gepva v Hymn. 14.

A Gn * fepulcrum et Romulea

Fortis puell, martyris inclyt.

Ferrum impiabis fanguine, fi voles;


Non inquinabis membra libidine.
Sic elocutam publicitus jubet

Confpeu in ipo condita turrium

Flexu in plate fiftere Virginem.

in domo,

Servat falutem virgo Quiritium :


Necnon &

protegit advenas,

Puro ac fideli peore upplices.

Duplex corona et prftita martyri,


Intatum ab omni crimine virginal,

Mortis deinde gloria liber.


I o Ajunt jugali vix habilem toro,
Primis in annis forte puellulam
Chrito calentem , fortiter impiis
Juffis renifam, quominus idolis

4o Stantem refugit mta frequentia,


Averfa vultus, ne petulantius

Quifquam verendum conpiceret


locum.

Intendit unus forte procaciter


Os in puellam , nec trepidat fa
CI a III

Spetare formam lumine lubrico,


En ales 3 ignis fulminis in modum

Vibratur ardens, atque oculos fe


rit:

Ccus coruco lumine corruit,


Tentata multis nam prius artibus,
Atque in plate pulvere palpitat.
Nunc ore blandi judicis illice,
5o Tollunt fodales feminecem folo,

Addita acram defereret fidem.


i,

:
:
'r
C:

|-

Nunc fvientis carnificis minis,

Verbique deflent exequialibus.

Stabat feroci robore pertinax,


Corpuque duris excruciatibus

Ibat triumphans Virgo, Deum Pa

2o Ultro offerebat, non renuens mori.

Chritumque fcro carmine conci

trem ,

Tum trux tyrannus: Si facile et,

nenS ,

Quod fub profani labe periculi

ait,

Poenam fubatis ferre doloribus,

Caftum lupanar nec violabile

}:

Et vita vilis fpernitur: at pudor


Carus dicat virginitatis eft.

Experta victrix virginitas foret.


Sunt qui rogatam rettulerint pre

t I

Hanc in lupanar trudere publicum

Certum ,te ad aram ni caput -pa


plicet,

nem ? :

Omnis juventus irruet, & novum

3o Ludibriorum mancipium petet.

}
|

Haud, inquit Agnes, immemor eft


ita

0.
|-

Lucem jacenti : tum juveni hali


|

:4

Fudiffe ,otirhC redderet ut reo

Ac de Minerva jam veniam rogat:


fu II)
Quam Virgo pergit temnere virgi- 6o Vit innovatum viibus integris.

Chritus fuorum, perdat ut aureum


Nobis pudorem, nos quoque deferat.
Prfto et pudicis ; nec patitur fa-

Integritatis munera pollui.

Primum fed Agnes hunc habuit


gradum
Cletis aul, mox alius datur.
Accenus iram nam furor incitat

Hotis cruenti: Vincor, ait gemens.


I, tringe ferrum miles, & exfere
Prcepta fummi regia Principis.
Ut vidit Agnes tare trucem virum

Mucrone nudo, ltior hc ait:


Exulto, talis, quod potius venit
7o ?

In plerifque mff. Agnes. In cod. S. Michaelis in periculo ma


ris Agnis.

2. Minervam qu fine matre a Jovis cerebro edusta Vulcani

nuptias repuit & virgo femper fuit. De turpiima hac pna,

multa obfervavit Baronius in notis ad Martyrol. Rom. dieb. 9. &


21. Januarii -

3 Angelus videtur eo nomine defignari :


4 Cod. Montis S. Michael. alius datur a/kenfur.

2.

}
4

A C T A

4O4

7o

M A R T Y R U M

Vefanus, atrox, turbidus armiger:


Quam fi veniret languidus ac tener,
Mollique ephebus tinius aromate,
Qui me pudoris funere perderet.
Hic bic amator jam, fateor, pla

Argenti & auri vim rabida fiti


Cunctis petitam per varium ne
fas;

Splendore multo truta habita


cula:

Illufa pict vetis inania,

fet ;

Ibo irruentis greibus obviam,


Nec demorabor vota calentia:

Ferrum in papillas omne recepero,


Peiuque ad imum vim gladii tra

Iram, timorem, vota, pericula:


Nunc trifte longum, nunc breve
gaudium,
Livoris atri fumificas faces,

Nigrefcit unde pes hominum &

bam.

sic nupta Chrito tranfiliam poli


3o

S I N C E R A

omnes tenebras, there celfior.


terne Reior, divide januas
Cli, oberatas terrigenis prius,

Ac te equentem, Chrite, animam

decus,

1 I o Et quod malorum tetrius omnium


eft,
Gentilitatis fordida nubila.

Hc calcat Agnes, ac pede pro


terit,

U004 3

cum virginalem , tum Patris bo


ftiam.

Stans & draconis calce premens


caput:

C H R I s T U M vertice

Terrena mundi qui ferus omnia


Spargit venenis mergit & inferis,

Supplex adorat, vulnus ut immi

Nunc virginali perdomitus folo,

Sic fata,
CEI [lUlO

Il CIIS

Critas cerebri deprimit ignei,

Cervix fubiret prona paratius.

Nec vitus audet tollere verticem.

Cingit coronis interea Deus


Aft ille tantam pem peragit manu:
Uno fub iu nam caput amputat. 1 2o Frontem duabus Martyris innub.
Unam decimplex edita fexies
9o Senfum doloris mors cita prve
Merces perenni lumine conficit:
nit.
Centenus extat frutus in altera :
Exutus inde piritus emicat,
O Virgo felix, o nova gloria,
Liberque in auras exfilit. Angeli
Cletis arcis nobilis incola,
Sepfere euntem tramite candido.
-

Miratur orbem fub pedibus fitum,


Speat tenebras ardua ubditas:
Ridetque, folis quod rota circuit,
Quod mundus omnis volvit & im

Intende notris colluvionibus

Vultum gemello cum diademate:

Cui poffe foli Cunctiparens dedit


Catum vel ipum reddere forni

CI .
plicat,
Rerum quod atro turbine vivitur, I 3o Purgabor oris propitiabilis
Quod vana fcli mobilitas rapit
Fulgore, notrum fi jecur impleas.
I co Reges, tyrannos, imperia, & gra
Nil non pudicum et, quod pia

vifere

dus

Pompafque honorum , tulta tu

Dignaris, almo vel pede tangere.

mentium :
EXC ERPTA

E X S A N C T O A M B R O SIO

de eadem fana A G NETE.

Ex lib. 1. de Virginibus cap. 2.


I.

T bene procedit, ut quoniam lis et Virginis, integritatem fequa


hodie natalis et Virginis, de mur. Natalis et Martyris, hotias im

2-a, zs... virginibus fit loquendum, & a prdi molemus. Natalis et fan Agnes,
catione liber fumat exordium. Nata

mirentur viri, non deperent parvuli;


ftupeant

}}

E T S E L E C T A S. Agnes.

4O5

ftupeant nupt, imitentur innupt . dum idonea poen, & jam matura vi

Sed quid dignum de ea loqui poffu tori: certare difficilis, facilis coro
mus, cujus ne nomen quidem : va nari: magiterium virtutis implevit,
cuum luce laudis fuit? Devotio fupra qu prjudicium vehebat tatis. Non
tatem, virtus fupra naturam; ut mi fic ad thalamum nupta properaret, ut
hi videatur, non hominis habuiffe no ad fupplicii locum lta fucceffu, gra
men, fed oraculum martyris, quo in du fetina virgo proceit, non intorto
dicavit quid effet futura . Habeo ta crine caput comta, fed Chrito: non

men unde mihi fubfidium compare flofculis redimita, fed moribus. Fle
tur. Nomen virginis titulus et pudo re omnes, ipfa fine fletu. Mirari ple
ris. Appellabo martyrem, prdicabo ? rique quod tam facile vit fu prodi
virginem. Satis prolixa laudatio et, ga, quam nondum hauferat, jam qua
qu non quritur, fed tenetur. Facef. fi perfunta donaret. Stupere univer
fant igitur ingenia, eloquentia conti fi, quod jam divinitatis tetis exfifte

cefcat. Vox una prconium eft. Hanc ret, qu adhuc arbitra fui per ta
fenes, hanc juvenes, hanc pueri ca tem effe non poffet. Effecit denique
nant. Nemo et laudabilior, quam qui ut ei de Deo crederetur, cui de ho
ab omnibus laudari potet. Quot ho mine adhuc non crederetur: Quia quod
mines , tot prcones, qui martyrem ultra naturam et, de auctore natu

prdicant, dum loquuntur.


II. Hc duodecim annorum mar

r eft.

III. Quanto terrore egit carnifex ut

tyrium feciffe traditur. Quo deteta timeretur, quantis blanditiis ut fuade

!,

fl,

f::

dt

bilior crudelitas, qu nec minucul


pepercit tati: immo magna vis fidei,
qu etiam ab illa tetimonium invenit
tate. Fuitne in illo corpuculo vul
neri lous? Et qu non habuit quo fer
rum reciperet, habuit quo ferrum vin
ceret. At itius tatis puell torvos
etiam vultus parentum ferre non pof.

ret, quantorum vota ut fibis ad nuptias


perveniret? At illa: Et hc spon in
juria et expetare placituram. Qui me
fibi prior elegit, accipiet. Quid percu
for moraris ? Pereat corpus quod amari
potet oculis quibus nolo. Stetit, oravit,
cervicem inflexit. Cerneres trepidare

carnificem, quai ipe additus fuiet:

funt, & acu ditrita folent puncta fle tremere percufforis dextram , pallere
re, quafi vulnera. Hc inter cruen ora alieno timentis periculo, cum puel
tas carnificum impavida manus, hc la non timeret fuo. Habetis igitur in
tridentium gravibus immobilis tracti una hotia duplex martyrium, pudo
bus catenarum, nunc furentis mucroni ris & religionis. Et virgo permanfit,
militis totum offerre corpus, mori ad & martyrium obtinuit.

IV. Quanto noftr virgines fortio


invita raperetur, tendere Chrito inter res, qu vincunt etiam quas non vi

huc nefcia, fed parata: vel fi ad aras

ignes manus, atque in ipis facrilegis dent potetates: quibus non tantum de
focis, tropum * Domini fignare vi carne & fanguine, ed etiam de ipfo
toris: nunc ferratis colla manufque mundi principe fculique reore vi
ambas inferere nexibus. fed : nullus oria et ? tate utique Agnes mi

tam tenuia membra poterat nexus in nor, fed virtute major, triumpho nume

cludere. Novum martyrii genus! Non rofior, conftantia confidentior, non fibi
lin
1 Augutinus Serm. 273. cap. 6. Beata Agnes fansta, cujus paf.
fenis bodiernus et dies. Virgo que quod vocabatur erat. Agnes latine agnam
fignificat, grace caftam. Erat quod vocabatur , merito coronabatur.

2. Cod. mf. illuftriff. Remorum Archiepifcopi-Ducis cum edit.


predicavi fatis. Prolixa, (9c.

3 Sic codd. mf. & editiones non folum operum S. Ambrofii, fed
& Lipomani , &c. Edit. tamen Rom. cui confentiunt Aa beato

Ambrofio vulgo tributa, habet tredecim. Idem etiam habetur apud


Augutin. loco laudato. Agnes puella tredecim annorum , vicit diabo

um. quamvis cod. Floriacenis habeat tantum, Agnes puella victe

diabolum .

4 Tamen ex Tertulliano in lib. de Virginib. velandis cap. 11


puell annorum 12, ad negotia fua mittebantur. Sed id non ex
cludit tutrices qu ejufmodi Puellarum , prcipue nobilium , cu
ram gerebant.
5 Non folum pfeudo-Ambrofii epitola, fed etiam S. Maximus
Taurinenfis, Agnetem a juvene, quem Prfeti filium fuiffe ex
fequentibus patet, in uxorem petitam fuiffe refert.

6 Qu fequuntur defumta funt ex cap. 5. ejudem libri, Polk


allata virginum ethnicarum aliquot exempla

A C T A

4o 6

M A R T Y R U M

S I N C E R A

finguam propter metum abtulit, fed Itaque illa fecretum tantummodo ce


propter tropum refervavit. Nihil enim lavit, hc probavit Dominum ; quem
habuit quod prodi timeret, cujus non quia tas nondum poterat confiteri, na
erat criminofa, fed religioa confeio. tura confesta eft.

:
A D M O N I T I O

In Paffionem fanti F E R R E O L I Martyris.


Privatum Gabalus , Julianum Arvernus
Uplicem FERREOLUM mar

Duplex Ferres- I.

-tyrem
veneratur eccleia Galli

lt .

cana , unum Presbyterum , quem cum

abundans ,
Ferreolum pariter pulcra Vienna gerit .

Ferrutione diacono Vefuntione Maxim

Sequanorum Metropoli, paffum fuifie Fortunato antiquior Sidonius Apollinaris


Mrtyrologia vulgata referunt , die 16. lib. 7. Epift. 1. Mamertum epifcopum
Junii ; alterum vero Tribunum militum , Viennenfem Ambrofio Mediolanenfi com

qui Vienn Allobrogum anno circiter 394. parat, quod duorum infignium Martyrum
r.nren, martyrium pertulit. Ferreoli & Ferrutio reliquias , Juliani fcilicet Brivatenfis Mar,

:::"*" nis meritis , fororis fu virum ex febre tyris caput , & notri Ferreoli totum cor
vehementiori fanatum fuifie refert Grego pus inveniet . Ejufdem beati Martyris
rius Turonenfis lib. 1. de Gloria Marty fepulcri vifitandi caufa fe Viennam adiiffe
rum cap. 71. eorumque Miffa propria ha refert Gregorius Turonenfis lib. 2. Mirac.

betur in Miffali Gothico, quod pot Tho cap. 2. qui & alias, paffim eam celebrat ,
mafium edidit noter Johannes Mabillonius fimul cum Juliano Brivatenfi Martyre ;
at... rienne n} + .

Liturgi Gallican lib. 3. num. 53. At al cujus etiam paffionem ex mf. cod. erutam
terius
Ferreoli
paffiomf.
integra
habeture, dedimus ad calcem nov ejudem Grego
quam ex
variis codd.
cum Suriana
rii. operum editionis . Vide etiam , fi lu
bet , vitam S. Clari fc. 2. Benedit. aut

ditione collatis proferimus.

2. Ferreolum pro fpeciali Viennenfium apud Bolland. die 2. Januarii. Ejudem S.

patrono, fuo tempore habitum fuie te

Martyris memoriam die decima otava

statur Fortunatus lib. 8. poem. 4. ubi fin menfis, Otobris Martyrologia antiqua &

gularum provinciarum vel urbium fantos

recentiora celebrant.

tutelares recenfens , hc habet :


P

Ar no Chriti
circ. 3o4.

Santi F E R R E O L I Martyris.

Ex compluribus codd. mf.


Um per univerfas provincias effet proditus Chritianus, facrificare
8 enus Chritianorum, Deo ca compelleret, dicens: Parere te ante
rum , invifum diabolo, defervire fa omnes neceffe eft, Ferreole, invitiffi
crilegis ritibus cogeretur , Cripinus morum principum legibus, quibus &
quidam, temporis illius prfes, in Vien pro militi tipendiis fidem debes, &

*C

nenfi civitate juxta Imperatorum pr pro majetate reverentiam, & pro ho


ceptum cpit ad facrificandum coge noris augmento parendi irreprehenfibi
re Chritianos. Sedens ergo pro tribu Iem devotionem. Quamobrem oportet
nali, cum detetabili confilio honora te obtemperare confilio, ne diffimula

re obtemperantes, contradicentes au tionem pna caftiget. Sacrificare ergo


tem punire decrevit. Quique dum a. diis juffuses. quid moraris? Sanctus Fer
cerbiffime in cunctos Dei fervos per reolus dixit: Chritianus fum, facrifi
minitrum furoris fui graffaretur offi care diis non debeo . Imperatoribus,
cium, contigit ut inter alios etiam bea quamdiu falva religione licuit, milita
::::" Mi tiffimum Martyrem FERREOLUM,ha vi. Opera mea, cum tibi parui, jutis
bitu folo, non officio militantem, quod legibus debui ; acrilegis numquam fer
|-

fr oram pre
fie .

i Sic cod. Bocherianus. Alii, Cam tibi parui juus legibus diaboli /acrilegis , &c.

E T S E L E C T A s Ferreomi:
467
vivi . adverfur noxios, non adverus ut etiam tormenta contemnat, qui con

Chritianos militare propoui. Stipendia

filii humanitate non flestitur. qu ni

qu commemoras non requiro . Pacat fi facrificando prveneris, quam fint


facrilegum militem acrilegus imperator. acerba cognoces. Sed cum minis cer
Temporalis vit lucra non requiro: mi neret haud quaquam permoveri bea

bi ufficit, fi falva Religione liceat vive tiffimum Ferreolum, fifti eum prce
re Chritianum . quod fi id non liceat, pit, & acrius verberari. Cumque nec
paratus fum mori.
fic, fuccedentibus ibi ex more torto
II. Prfes dixit: Unde tibi, Fer ribus, eum fieti poe videret, juffit
reole, ithc tanta moriendi fiducia? eum oneratum ferro includi in carce

Fortafis pot injuriam legum, pot con re, dicens: Rebellem hunc fqualidus
tumeliam principum, venit ex defpe & omnem poenam excedens carcer in
ratione vivendi. Sed patitur hoc pla cludat. Reum fe fentiat majetatis: ca- pire "nuttur.
ne abolitum fieri humanitas notra, reat luce contemtor deorum. Compe

quod vel in deos, vel in principes con dito tare non liceat, fedentem quoque

Morfem rou.

rez zait .

tumaciter protulifti. Modo ditoi um ferri deprimant pondera : jacentem


tuorum te pniteat, & legibus fatis etiam ipfa qu adtringit vatior cate
facias repudiando feam Chritiano narum colligatio confumat, donec ad
rum, & numinibus facrificando. Fer validiorem prparatus qutionem,
reolus repondit : Humanitatem tuam omnia qu in criminofos contituta

& indulgentiam quam promittis, tibi


vel imperatoribus tuis deinceps milita
turus expeiet: quorum legibus injuriam
non facit, qui legem Dei eis anteponit.

funt tormenta percurrat. Quibus di- r-


tis, tatim minitri Prfidis beatiffi-",
mum Ferreolum oneratum ferro in car

cerem conjecerunt, adhibitique cu

Ille potius reus et qui Divinitati detra todibus eum fervare cperunt denuo

A t z.

bit, qui infenibilia & caduca venera prfentandum .


tur. Ego Creatorem, non creaturam ado
IV. Illic vero biduo exao, tertia
ro : Deum non in manufalis qurendum die mane, ut fit, artiori fomno oppref
ipe loquitur qui cunia formavit, cujus fis cutodibus, fponte folutis vinculis,
teftes funt clum, terra, & qucumque liberum fe Dei fervus agnovit, & len
vel deorum jacent, vel deuper fulgent. to gradu accedens ad oftium, illud pa
Omnia ifta illi erviunt, qu propter nos tere fibi cernit . Itaque fecundum
creans in omnibus Deus profutura no Evangelium perfecutionem fugiens, ad pirmita, it

bis, non dominatura contituit. Vos po extraneam properat regionem. Egref.


tius rele ordinata perturbatis, prpo. fus foras portam Lugdunenfem, anci

rat 117

nendo temporalia ternis, mortua viven piti defixus confilio conftitit, qurens
tibus, cientibus 3 bruta, mendacium ve fecum, cui potiffimum vi infitteret,
ritati: propterea in uperbiam lapi, & ut nulla poffet relinquere indicia
atque in perpetuum damnati eftis cum ipum infecuturis . Prmiffa itaque
piritibus malignis. D EU s vero, qui oratione, difficili natatu Rhodanum

univerforum Dominus eft, & ternus im tranmittere intituit. Sed qunam fer
perator, dedit fervis fuis per 7efum Chri vis Dei elementa non ferviant ? aut
fium filium uum fiduciam moriendi. Per quando Martyris precibus non quli
quem etiam donat nobis reurgendi pem, bet adverfa mitefcant? Armatus igitur
ut ad amplioris vit incrementa, pr fide, & de Domini promifione fecu
fentis vit detrimenta nobis profutura rus, amnem fidus ingreditur. quem fi
credamus.
bi incumbentem, deduis blande vor
III. Prfes ait: Ut video, jaturam ticibus, leni tergo folidior unda fufpen
vit jam feciti. At dignum eft tamen, dit: atque eum ita beatus Martyr na
-

2 Foff. & 1. Colb. De facrilegis numquam promiit.

3 Colb. 1. fentientibus.

ta Il

000

L CC C L L L C C L L L L L L CL L L

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLS


CCCCSGSGGSLLL
LLS LLLCCLS

LLLLS LL LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLS


LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL L LLLS LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLS LLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLS LLLL LL
LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS
S LL LLLLS LLLLS LLLLS LLS LLLLLLLL LLLL LLLLL SLLLLL J LLLLS
LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLS L LLLL LLLLL LLLS 0S CS 00S

LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL L LLLL LLLL LLLL LLLLLLL

0 LL LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS 0S LLLL 0S LLS

LLLL LL LLLLLLS LLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LL LS LLLS

LLL LLLLLL aLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLL LLLL LL LLLLL 0S LLLS LLLCS LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL

0S LLLLS

S LS 00 S 0 LL 0 0 0 0

LL LLLLLLLL LLSS L0L LLL 00 LS L LLLLLLSYS


LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLLLLL S LLLL LLLL LLLLLL
SS

LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LL
LLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLL SLLL
LLLLLL LLLLL LL LLLLLLL S LLLLLL LLL LLS LLLLLL LL LLL LLLLLLLLS LLLL LS LLLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLS LLL LLLL LLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
L LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLS LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LCCS 00S LLL LLLLLL LLLLLLLL S LLS
LL LL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLS L LLLLLLLLS LLL 0SLLLLLL LLS
LL LLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS CCL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLS LLL LL LLS LLLLLLLL L LLLLLLL LLLLS LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL

LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS LLLLLLL SLS SLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL S LL LLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL
LLLLL LL LLLLLLL LLLL LLLLS 0S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLS LLLSLLLL GLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LL
LL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL C LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL S LLLLS


0L LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLL LL L0S
LLL LLLLL LLLLLLLLL LLS 0S LLL LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS

LLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS


0S LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL
LLLLLLLLL
S
LLLLLLLLLLLL
LLLLLLL
LLL
LLS
0S LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLL L LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL 00S

LLLL S LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLS LLLL LLLLLLLL 00S LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLSS0S LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLSLLLLLLLLS
LLLLLLLS
SS

LLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL


LLLLLLL S LLLL LL LLLLLLLLLL S LLLL LLL LL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLS

0AL CLLLCL LLLLS LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LL LLLLL

CLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLS
0S LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL S LLS


LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL
LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLL

LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLS


LL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLSS00S LLL LLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL
LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLS
LLLL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL

LLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LS 0S LLLSS LLLLLS
L LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LCCS 00S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
KAC

E T
|

S E L E C T A SS. Vitalis & Agricola.

409

gie defcribit. Dicata quoque erat iis Mar ravit, qu paullo poft Beneditinis mona
tyribus in eadem dicefi vetus Eccleia , chis ceffit, ubi hatenus fub notra fanti
in quam Robertus fe recepit ; ibique per Mauri congregatione perfeverant. Bafili
celebre Monaterinm, fub Caf Dei no ca vero ea et, qu merito inter prcla

mine contruxit. Verum antiquior eft (an riora totius Galli dificia locum habere
ti Agricol cultus in Remorum civitate, debeat. De qua & de Jovino plura habes

in cujus fuburbio Jovinus Magifter mili apud Marlotum in Remenfi Univerfitate


ti in Galliis egregiam bafilicam , ab eo Dotorem Theologum & ejudem loci M.
Jovinianam ditam, fub fanti Agricol no Priorem tomo 1. hitori Metropolis Re
mine contruxit fculo quarto labente. Is menfis.
4. Paffi furt fanti martyres Vitalis &
Jovinus a Valentiniano Magno apud Am
mianum Marcellinum lib. 27. cap. 2. ad Agricola circa anno CCCIV. in ea perfe
confulatum Romanum defignatus , eum cutione, quam Maximianus Herculius in
cum Lupicino geffit anno 367. ac poft Italia eo tempore commovebat. Obfer
multa prclare geta defuntus, in eadem vat quippe Latantius lib. de morte per
bafilica epultus eft. Verum cum fantus fecutorum num. 15. poft excitatam a Dio
Nicafius epifcopus, qui in barbarorum ir cletiano & Galerio Maximiano in Oriente
ruptione cum forore fua Eutropia, pluri perfecutionem, litteras adalterum Maximia
mifque aliis, cum ex clero, tum ex civi num & Cofiantium commeavie, ut idem face
bus Remenfis urbis martyrium pertulerat, rent, eique fenem Maximianum libentem per
in eadem eccleia epultus fuiet; fenfim Italiam paruije. Hanc autem facrorum cor
ex ipius nomine Nicafana dita et, quam porum elevationem, de qua hic Ambro
vis etiamnunc fantos Agricolam & Vita fius agit, anno 392. contigiffe exitimamus,
lem prcipuos titulares agnofcat. Eamdem quo anno fantus Antiftes poft Valentinia
bafilicam, cum vetutate fatifcentem vide ni necem, tefte Paulino Vit num. 19. Bo
ret Gervafius Remorum pontifex, fub noniam , atque inde Faventiam * profe- rasa...
undecimi fculi finem intaurari, immo a tus eft.
fundamentis elegantiffime ex dificari cu
D E

S A N C T I S

M A R T Y R I B U S

VITA LE & A G RIco L.A. ex Sano Ambrofio.

A nuo Chriti
circ. 3o4.

I.

Libro de Exhortatione virginitatis cap. I. & 2.


Ui ad convivium magnum in tum. Non aliena laudamus; paffio enim
apophoreta fecum fervi,domini diciplina et.Hic intituit,
referre confueverunt. Ego ad ille implevit. Nihil illi decerpitur. Quo

Bononiene invitatus convivium, ubi modo enim minui potet, quod Chritus
fanti martyris celebrata translatio et, donavit? Egregie & ille quidem homi

apophoreta vobis plena fantitatis & ni ferviendo didicit quomodo Chrito


grati refervavi. Apophoreta autem placeret: hic tamen geminam laudem

folent habere triumphos principum: & adquiivit, in illo magiterii,in fe marty


hc apophoreta triumphalia funt; Chri rii. Certaverunt tamen inter fe invicem

fti enim notri principis triumphi funt beneficiis, potquam quales

effe me

martyrum palm. Nec vero huc diri ruerunt. Hic illum ad martyrium pr
gebam iter: fed quia petitus a vobis mifit,ille itum accerfivit. Nullum ergo

fum, debui mecum deferre qu aliis ad commendationem hominis condi


parabantur, ne minor ad vos venirem; tio adfert impedimentum: nec dignitas

ut quod in me minus et, quam prfu profapi meritum, ed fides adfert. Sive
mebatur, in martyre plus inveniretur. fervus,five liber,omnes in Chrito unum Ephec st.

v., e asi. Martyri nomen Agricola et, cui Vitalis fumus: &, Unuquique quodcumquefefe
esla

martyres.

fervus fuit ante, nunc confors & collega rit bonum, boc recipiet a Domino. Nec fer
martyrii. Prceffit fervus; ut provide vitus derogat, nec libertas adjuvat : Vi
ret locum fequutus et dominus, fecu de ad eam rem quam nihil in conditione
rus quod fide fervuli jam inveniret para momenti fit. servus, inquit, vocatus es?
N077

* Apophoreta, munufcula qu in conviviis , Principum triumphis, aliique ejufmodi pompis distribuebantur. Vide Cangii Glof
farium, & notam 19. in S.Paulini opera.

F ff

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

, car. 2, ... Non fit tibi curae.... qui enim vocatus qui contemtu iitius vit veram illam
eft in Domino fervus, libertus efi Domi vitam ternam ibi haberet adquirere:

& 22.

ni. Similiter qui liber vocatus et, ite Agricola, qui bonos frutus piri
fervus eft Chriti. Vide, inquam, vim talis grati feminaret, & facri fangui

Apolloli. Plus putatur dediffe ei qui nis effuione, meritorum fuorum, omni
fervus, quam ei qui liber vocatus eft; umque virtutum rigaret plantaria.
ex fervo enim libertus Chriti fit, ex

III. Sepulti autem erant in Judo

libero fervus. Sed nulli plus dedit, ve


rum utrifque quali menfura diviit.
Apud Chritum enim fervitus & liber
tas qua lance penduntur, nec ullo

rum folo, inter iporum epulcra. Am Sepulti


bierunt Judi cum fervulis epultur
f"

inter

habere confortium, quorum Dominum

negaverunt. Sic & aliquando Balaam

difcerniculo bon fervitutis & liberta dixit: Moriatur anima mea in animis Num. ;;; ts.

tis merita dividuntur; quia nulla ma


jor et dignitas quam fervire Chrito.
Denique Paulus fervus Chriti Jefu;
Rom. * * hc enim fervitus gloriofa eft, in qua
gloriatur & Apotolus. An non fum
ma gloria et, quando tali pretio tti

mati fumus, ut fanguine Domini re

juftorum; tamen non communicavit eo

rum operibus, cum viveret, quorum


in animis cupiebat mori. Et itos quos
viventes perequuti funt, mortuos ho
norabant. Illic igitur martyris exuvias

requirebamus, tamquam inter pinas


roam legentes . Circumfundebamur
a Judis, cum facr reliqui evehe
rentur: aderat populus Ecclei cum
plaufu & ltitia. Dicebant Judi: Flo

dimeremur? Sed jam pergamus ad ce


sormentiu obiit. tera. Cumque fantus Vitalis coge
retur a perequentibus ut Chritum ne
garet, & ille amplius profiteretur Do res vii unt in terra; cum viderent mar
minum Jefum Chritum;omnia tormen tyres. Dicebant Chritiani: Tempus in Cant. 1: 11:
torum genera in eum exercentes, ut non ciionis adet. Jam & qui metit, mer
effet in corpore ejus fine vulnere lo cedem accipit. Alii feminaverunt, &
fitalis varis

cus, orationem fudit ad Dominum, nos metimus martyrum fruus. Iterum

cir" P" dicens: Domine Jeu chrifte, salvator


meus , D E U S meus , jube fucipi
piritum meum ; quia jam defidero ut
accipiam coronam, quam Angelus tuus

audientes Judi voces plaudentis Eccle


fi, dicebant inter fe : Vox turturis au Ibid.

dita efi in terra notra. Unde bene le


tum eft: Dies diei eruiat verbum,

Pfal. 13: 3.

faniu mihi oftendit. Et completa ora nox noti indicat cientiam. Dies diei,
Chritianus Chritiano: nox noti, Ju
tione emiit piritum.
II. Sanctus Agricola mitior habe dus Judo. Indicabant ergo Judi
batur moribus, ut ab ipfis etiam ini quod haberent cientiam martyrum,
micis diligeretur. Ideoque differebant fed non fcientiam Verbi; id et, non fe

ejus paffionem. Sed hc perfequuto cundum illam folius boni, & folius ve
rum honorificenia omni erat immani ri fcientiam : Ignorantes enim Dei ju
Agricola
affigitur.

trtici

Rom. I o: 3.

tate acerbior, qu invidebat marty ftitiam, & volenter e jutificare, juti


rium. Denique ubi non adquievit fan tiam Dei non receperunt.
oki,
tus Agrcola, crucifixus et; ut ad
IV. Detuli ergo vobis munera, qu Reliquias
met Amkvius :
vertamus illas blanditias eorum non fe meis legi manibus, id et, crucis tro
dulitatis fuiffe, fed fraudis. Supplicio pa, cujus gratiam in operibus agno
fervi dominum terrere voluerunt. Ver fcitis. Certe & ipi dmones confiten
tit hoc Chritus in gratiam, ut marty tur. Condant alii aurum atque argen
rio ? fervi dominus invitaretur: Utriuf. tum, ac de latentibus eruant venis, le
que nomen aptum martyrio; ut defi gant pretiofa monilium ferta, tempo
gnati ad martyrium ipis vocabulis vi ralis ille theaurus et, & pe haben
derentur. Ille Vitalis dictus et, quafi tibus perniciofus: nos legimus Martyris
cla
? Qu fequuntur uque ad num feq. defunt in plerique mff.

3 Aliquot mff ut martyrium fervi dominas imiteretar . .

E T S E L E C T A. x VIII Mart. cearaug.

-4 I I

':

clavos, & multos quidem, ut plura fue- notus in Juda Deus; id et, ubi agno- prizn.

rint vulnera quam membra. Clamare cebatur, non ubi negabatur. Et ergo

Martyrem diceres ad populum Judo- in fpiritu Juda, ubi major portio,

:
}
*

rum, cum clavos ejus colligeremus:


Jh" " ". Mitte manus tuas in latus meum, & noli ee incredulus, ed fidelis. Colligimus
fanguinem triumphalem, & crucis li-

intelleus fincerior; quia falus ex Ju-Johan. 21.


deis eft. Lingu igitur error tetimo
nium fan&titatis invenit. Honoremus
ergo hanc viduam; quia fcriptum eft:

gnum. Hc fant vidu negare non Viduas bonora,qu vere vidu unt. Licet, Tim. 3: 3.
potuimus potulanti. Munera itaque verborum notrorum honorem non am
falutis accipite, qu nunc fub facris biat, qu Apotoli mandatum adqua

altaribus reconduntur. Ea igitur vi- verit, habens in bonis operibus tetimo

dua * fansta et Juda, qu hoc Do-. nium, qu bene filios educaverit, me


mino templum paravit atque obtlit,
quod hodie dedicamus : digna tali
oblatione, qu in fobole fua templa
:e: "#" jam Domino pudiciti, atque integri-

recondit.

lius instituerit. Quis hanc non ut deti


tutam & miferabilem deploravit, quan
do amifit maritum? At ifta minitrum
facris ereptum altaribus amplius inge

tatis facravit. Dum Julianam volo di- muit, quam ibi conjugem, aut patrem

cere, Judam dixi. Non erravit lin- filiis. Nam etfi pridio effet mariti vi
gua, fed definivit; Juda enim et a- duata & folatio; tamen apud piam men

nima qu Chritum fatetur. Denique tem caufa Ecclei prponderabat.


4 Sic optime Edit. Rom. & quidem videtur innuere Ambrofius fe ex lapfu lingu Judea pro Juliana dixiffe.

AU R E L I I

Anno Chriti
sirc. 3o4.

DE

|-

SS. XV I II.

P R U D E N T I I

M A R T Y R I BU S

H T M N U J'

C AE SA R A U G U S T A N IS.
|

In quo etiam de aliis multis Martyribus agitur.

&
Tl

::
*

x libro Hymn. 4.

Cfaraugutam vocitamus urbem,


Res cui tanta eft.

2. Plena magnorum domus Angelo

t),

SW:

1 li II)

Non timet mundi fragilis ruinam,


Tot finu getans fimul offerenda
Munera Chrito.
fcam

Nube fubnixus veniet rubente,

Gentibus jutam pofiturus quo

Pondere libram :

Afra Carthago tua promet offa


Ore facundo, CYPRIANE door,
Corduba AcsCLUM dabit,&ZoELLUM,

3 Cum Deus dextram quatiens coru

Dona canitris.
5

:
:

Civitas quque, pretiofa portans

Is novem noter populus fub uno


Martyrum ' fervat cineres fe

pulcro:

4 Orbe de magno caput excitata


Obviam Chrito properanter ibit

Trefque coronas 3.

,,

Tu tribus gemmis diadema pulcrum


Offeres Chrito, genitrix piorum
Tarraco, intexit cui FR u CT u o su s
Sutile vinclum .

Nomen hoc gemm trophio illiga


t * eft:

* al.jlligatums

Emicant juxta lapides gemelli,


Ardet & fplendor parilis duorum
Igne corufco.

8 Parva FELICIs decus exhibebit

Artubus fan&tis locuples Gerunda .


Noftra

zarabum Miffali celebrant die 17. Novemb. Zoello feu Zoilo plu

putat Papebrochius. Hc autem in nova Prudentii editione


P. Chamillardus de Chionla , , Agape & Irene intelligit verum non dubito quin hc fint interpretanda de tribus fratri
bus, Fauto, Januario & Martiali, qui Cordub paffi fiunt, quo
rum Aaa infra exhibemus. In cod. regio annorum 8o. ubi glof
ful interlineares habentur, fupra cornas fcriptum est Marty"

res focios adjungunt Martyrologia die 17. Junii Agila Gottho

FelixMart.
coliturcap.
die92.1. Auguti.
Deineomultis
Gregor.
I:
de 4gloria
Ipfius Asta
mffTuron
vidiau"lib., ed

rum rex divinitus punitus et, ex Ifidori Chronico ra 587.


quod S. Acifcli fepulcrum polluiffet

aliquatenus, ut videtur, dePravata

1 Paffi funt in Maximiani perfecutione fub Pr fide Daciano .

Eorum fetum Ado confignat die 15. Aprilis , Ufuardus & alii
6. ejudem menfis

2 senec & Martialis patria, multo illutrior, quod Ofium

epicopum habuerit. Acicium & Vidoriam Martyrologia cum Mo

3 Hic Victoriam, qu cum Acifclo paffa dicitur, defignari

F ff 2

A C T A

412

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Te decus notrum fuperare in ito


Quos veneramur.
Munere digna eft.
9 Carcinon claro CUCUPHATE freta 17 Omnibus portis facer immolatus
Sanguis excluit genus invidorum
Surget, & PAULo7 fpeciofa Narbo;
Dmonum, & nigras pepulit te
Teque prpollens Arelas habebit
Noftra getabit Calagurris 3 ambos,

nebras

Sane G E NE s 1.

Urbe piata.
Lufitanorum caput oppidorum
I 8 Nullus umbrarum latet intus hor
Urbs, adorat cineres puell ;
1' :
Obviam Chrito rapiens, ad aram
Pulfa nam petis populum refugit,
Porriget ipam.

I I

Sanguinem Justi cui PASToR hret,

Ferculum duplex, geminumque


donum

Chritus in totis habitat plateis:


Chritus ubique et.
I 9 Martyrum

Ferre Complutum gremio juvabit

gens

Ingeret Tingis ua CASSIANUM,


Qui cinis gentes domitas coegit

Nobilitatis.

Clerus hic tantum peperit trium


hum;

Ad juga Chriti.

Singulis pauc, tribus aut duobus,


Forlan & quinis aliqu placebunt
Teftibus Chriti, prius hoftiarum
Pignore funct.

Valeriorum .

21 Svus antiquis quoties procellis


Turbo vexatum tremefecit orbem,

Tu decem fanos revehes & oo

Tritior templum rabies in itud


Intulit iras.

Verticem flavis oleis revina


Pacis honore.

22 Nec furor quifquam fine laude no


trum

Sola in occurfum numerofiores

Ceffit, aut clari vacuus cruoris:

Martyrum turbas Domino parati;

Martyrum emper numerus ub


omni
Grandine crevit.

Sola, prdives pietate, multa,


Luce frueris.
* Carthago

I6

Hic facerdotum domus infulata

Cfaraugufta ftudiofa Chriti,

I5

2o Inde VINCENT1, tua palma nata et,

gum:

I4

coronis

Tendit in clum niveus togat

Feta " Mafiylum monumenta re

I3

patriam

Debitam facris: chorus unde fur

Membra duorum.
I 2.

credas

Vix parens * orbis populofa Pni, 23 Nonne, Vincenti, peregre necandus


Martyr, his terris tenui notati

Ipa vix Roma in folio locata,

San
Civitas epifcopalis , vulgo Calabrra, in Castella-veteri, co

la n proconfulari Afric provincia, de qua urbe plura alias ob

lit die 3. Martii Hemiterium & Chelidonium hic defignatos. De

fervavimus in notis ad Notitiam Ecclei African Hi Porro

his Prudentii hymnus 1 de Coronis, Mifale Muzarabum & Greg.


Turon, lib. 1. de gloria Mart. cap. 93. Sed eorum Asta ignota

Maffilitani martyres videntur effe Hermes, Hadrianus , Visturus,


secundilla, Maffilus, Januarius, Felix, Githeus, Eunuculus &
alii circiter viginti quatuor , qui in vetutis Martyrologiis pasti

funt .

6 Cucuphas colitur die 2 5. Julii . Ejus corpus in percelebri

in Africa memorantur; & quidem, uti diferte nonnulla habent,

monaterio S. Dionyfii in Francia hodie affervatur, inde tranf.


latum ex Fulradi cella, uti patet ex tetamento Fulradi Abbatis

recoluntur. Et Calendarium Carthag. XI. Kal. Aug. fanstos Maru.

in civitate Maffila, quam cum poteriores Scriptores non novif


fent , ad Maffiliam Gallican provinci urbem trantulerunt, de
iis Martyribus agunt Bollandiani die 1. Martii.
1. Hic vulgo defignari putant innunerabiles Martyres, qui
fub Daciano paffi dicuntur. Hic enim prfes ut omnes Chritia
nos fimul deleret, fite eis permifit, quocumque vellent abire
fecuritatem pollicitus, modo extra urbem egrederentur. Sed cum
omnes egreffi fuiffent, aditibus obferatis, a militibus qui in in
fidias parati erant, occifi funt. Sub innumerabilium Martyrum Ce
faraugustanorum nomine celebrantur in Martyrologiis Flori, Ufuar
di, Galefinii & Baronii. Eorumdem reliqui fimul cum reorum corpo
ribus combust unt, ne a Chritianis colligerentur. Narrant aucto
res Hipani Martyrum cineres ab alienis candore dicretos, &
mul congetos , repertos fuiffe, quos ideo Martyres Maffarn-candi.
dam appellant. Verum itud miraculum filet vetus autor qui
horum Martyrum paffionem refert in uno cod. mf. Colbertino an
nor. circ. 7oo. item in uno archicnobii Citercienfis, & in alio
monat. Longi-pontis , ubi non Maa-candida ; fed Maa-fansta, ut i
in uno nostro Germanenfi, & in altero PP. Fulienium Parif ap
pellantur. Quamvis Longipontanus in titulo prferat , Malfa

fitanos exhibet. Sic procul dubio.uistor ab urbe Maxula feu Maffi

candida .

fc. 3. Benedist. parte 2. edito, ubi dicitur s. Cocovatus.


7 Panli Narbonenium apotoli Aa referuntur die 22. Martii
Bollandiani.

z Eulalia Emeritenfis de qua fupra pag. 396. de Jufto & Pa


fore vide S. Panlinum poem. 32. nova edit. pag. 19.
9 Urbs Catella nov ob academiam celebris. Juti & Patoris
fetum celebratur die 6. Auguti . Eorum A&ta habes apud Surium.

Horum corpora detesta funt ab Arturio Epifc. de quo plura apud


Ildefonfum Tolet. lib. de Scriptor. Eccle. c. 2.

1o De hoc fansto vide fupra pag. 266.

1 1 . Sic cod. Regius qui ad tatem Prndentii accedit, cum


omnibus mf: & edit. quos videre licuit. Papebrochius die 16. Apri
lis Bolland. legendum effe putat Fea feu Fezza, quo nomine etiam
nunc pertat urbs in Africa, regni cognominis caput . Quid Maf
filum nomine intelligi debeat, incertum. Cod. Michael habet
Maxilium. In Malitanrum martyrum natali fermonem habuit au:

guftinus, nov edit. 283: qui in Martyrologiis IX. Kal.

April.

E T

S E L E C T A.

Sanguinis rore peciem futuri

Perfecutoris gladius negarit:


Plena te, Martyr, tamen ut perem
tam ,

4I3

34 Invidus quamvis obitum fupremum

Morte propinqua?
24 Hoc colunt cives, velut ipo
membra

X VIII. Mart. Caraug.

Poena coronat.

Clpes includat fuus, & paterno


Servet ampletens tumulo beati
Martyris offa.

25 Noter et, quamvis procul hinc in

35 Vidimus partem jecoris revulfam


Ungulis longe jacuiffe prefis:
Mors habet pallens aliquid tuorum,

urbe

Te quoque viva.

Paffus ignota dederit fepulcri


Gloriam victor, prope litus alt

36 Hunc novum notr titulum fruen


dum

Cfaraugut dedit ipe Chritus,

Forte Sagunti 3.

26 Noter, & notra puer in palftra,


Arte virtutis, fideique olivo

Juge viventis domus ut dicata


Martyris effet.

Untus, horrendum didicit do 37 Ergo ter fenis facra candidatis,


mare

Dives OPTATo fimul & LUPERCo,

Viribus hoftem .

Perge confcriptum tibimet fena

27 Noverat templo celebres in ito


Oties partas decieque palmas,
Laureis dotus patriis eadem
Laude cucurrit.
28 Hic &, ENCRATI", recubant tuarum

Offa virtutum, quibus efferati


Spiritum mundi violenta virgo
Dedecorafti.

tum .

Pangere palmis.
38 Ede SuccessUM: cane MARTIALEM:
Mors & URBANI tibi concinatur;

JULIAM " cantus refonet, imulque


QUINTILIANUM.

39 PUBLIUM pandat choris, & revolvat


Quale FRoNToNIs fuerit tropum;

29 Martyrum nulli remanente vita


Contigit terris habitare notris;
Sola tu morti propri uperftes

Quid bonus FELIxtulerit,quid acer


CAEC 1 L I A N U S.

4o Quantus, EvoTI, tua bella fanguis

Vivis in orbe.

Tinxerit, quantus tua PRIMITIVE:

3o Vivis ac pn feriem retexis,

Tum tuos vivax recolat triumphos

Laus A P o D E M I.
Carnis & cf polium retentans,
Tetra quam fulcos habeant amaros 41 Quattuor poft hinc fupereft virorum

Vulnera, narras.

31 Barbarus tortor latus omne carpfit,


Sanguis impenus, lacerata mem
bra,

42 Carminis leges amor aureorum

Petus abciffa patuit papilla


Corde fub ipfo.
.
32 Jam minus mortis pretium pera
|-

Nomen extolli, renuente metro;


Quos SATURNINos memorat vocatos
Prifca vetutas. .

t et,
Qu venenatos abolens dolores,

Nominum parvi facit, & loquendi


Cura de fan&tis vitiofa non et,
Nec rudis umquam.

43 Plenus et artis modus, annotatas


Nominum formas recitare Chrito:

Quas tenet cli liber explicandus


Tempore juto.
Fine foporo.
33 Cruda te longum tenuit cicatrix, 44 Oo tunc fantos recolet decemque
Et diu venis dolor hfit ardens,
Angelus coram Patre Filioque,
Urbis unius regimen tenentes
Dum putrefcentes tenuat medullas
Concitam membris tribuit quietem
-

Tabidus humor.

Jure fepulcri.
43 Quin

1; Saguntus nempe urbs ab Hannibale excifa, haud procul eft


a Valentia, ubi Vincentius martyrium complevit. Vide Asta fu
Pra pag. 3 23.

14 Encratis feu Encratidis aut Engratie fetum die 16. Aprilis re

colur, qua die plura de ipfa habet Henfchenius in Aprili Bol

landiano;

1; Cod. Michael. Julium. Ita Ufuardus, Ado & alii

14 Cod. Reg. antiquiimus Evovsti. In Michael. &c. Etiniti


Alii Eventi .

17 Quod faturninos prima fyllaba

producat.

A CTA M A R T Y R U M S I N C E R A

4 I4

45 Quin ad antiquum numerum tra

Ambo gutarunt leviter faporem

hetur,
Encratis de
, a8. J

Martyriorum.

Viva poft pn pecimen puella *, 48 Hc, fub altari fita fempiterno,


Morfque Vincenti, cui fanguis hinc
Lapfibus notris veniam precatur
eft,
Turba, quam fervat procerum crea

fr

Fons & honoris.

tr1X
-

46 Additis CA I o " ( nec enim filen

Purpureorum.

di )

49 Nos pio fletu, date, perluamus


Teque CREMENTI, quibus incruen
Marmorum fulcos,quibus et operta
tu II)

Spes, ut abolvam retinaculorum

Ferre provenit decus ex fecundo


-

Laudis agone.

Vincla meorum.

5o Sterne te totam generofa fantis


Civitas mecum tumulis: deinde

47 Ambo confeffi Dominum flete


ru nt

Mox refurgentes animas & artus

Acriter contra fremitum latronum

Tota fequeris,

13 Coluntur die 16. Aprilis .

M O

I T I O

In Martyrium SS. D O M N I N , &c.


Uamvis nemini liceat fibi ipfi mortem mil.5 1. tom. 1. quam hic referimus, omif
inferre, fi tamen id aliquo peciali fis variis digreionibus, quas ille pro Ora

Num fe qua
pasti seeidere ?

Spiritus fanti impulu fieri contin torum more orationi fu interferuerat.


gat , fortitudini, non temeritati imputan Ceterum de iidem Martyribus, fuppref
dum eft. Unde cum fantus Augutinus fo licet nomine, agit Eufebius lib.8. Hito
lib. 1. de Civitate Dei multis argumen ri ecclefiaft. cap. 12. cujus verba vide
tis probaffet, neminem vel etiam ob pu fis fupra pagina 286. An vero ip fint
dicitiam fervandam debere feipfum inter: mater & forores fant Pelagi, quam
ficere, aliter nihilominus fieri poffe Dei fantus Chryotomus homilia 4o tomi r.
mandato agnofcit cap. 26. Cum, inquit , ac fantus Ambrofius lib. 3. de Virgini
Deus jubet, feque jubere fine ullis ambagibu bus laudant, inferius difcutiemus, ubi de
intimat , quis obedientiam in crimen vocet?

fanta Pelagia. De ejufmodi Martyribus,

Quis obequium pietatis accues ? Sed id in qu fibi ipis mortem confcivere, agit Au
exemplum trahi non debere ita fubdit: ed guftinus loco fuperius laudato, his ver
non ideo fine /celere facit, quiquis Deo im bis: Sed qudam, inquiunt, fanfa femine
molare filium decreverit, quia boc Abraham tempore perecutionis, ut infefatores fue pu

etiam laudabiliter fecit. Sic Johannes Chry dicitie devitarent , in rapturum atque n
foftomus qui Homilia 87. in Johannem af. caturum fe fluvium projecerunt ; eoque m
firmat nonnnifi autore diabolo quemquam do defunie funt, earumque martyria in Fe
fibi violentas manus afferre poffe; laudat clefa catbolica veneratione celeberrima fre
tamen facras Virgines, qu perfecutorum quentantur. Porro Domnin ac filiarum caha.
metu fibi ipfis mortem confcivere; quod ejus fetivitatem celebrant Grci die 4.
in ejufmodi occafionibus prcipuo Spiritus Otobris, quo die jam Chry fotomi vo Terra.
fanti intintu id egiffe exitimand fint. recolebatur, ut in notulis obervabimus:
Has inter certe enituerun
t Bernice & Prof.

at nullum ipfarum cultum apud Latinos

doce, qu cum matre fua Domnina com riperire licuit. Paff funt autem circa
r.a., g. prehenf, delufis militibus in fluvium fe annum CCC V I. ut ex Eufebii loco lau

io ex S.

Chryostom.

fe dedere prcipites. Earum martyrium dato, & fanti Chryotomi narratione

fufius exponit ipe Chryotomus Ho colligimus.

MAR

S S S L C L L LS CCC LS LLLLLLLL
L L L L
LLLLLL LLLLLL

sS

000

L L L LL L

LLLLLLL LLLLLLLSYS LLLLLLLLL S LLLLLLLLLS


LL LLLLLL CCLLLL CCLLLLLCCS LLLL 0S LLLLLL 00S

LLLSS000S

eee MM

SLiS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLS

LLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLS

LL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL


LLLLLLLLLLSL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLaLLLS LLLLLLL LLLL
LLLLLLLLLS LLLSLL LLLL LLLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLSaaLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LL LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLS LLL L LLLS
LLLL LLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLL LL
LLaL LL LLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLLS L LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLL LLLLL LLLLS SL LLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL
LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLL LLLLS
LLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL LLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLS

LLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLL LLS LLLL LLLLLL LL LLLS L LLLLL L LLLLLS
LLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLSLLLLLL LLLLLLL LLL
LLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLL
LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS sGLLLLL LLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLLaLLLLSS LLL LL LLLLLS
S LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLL LLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLL LLLL LL LLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLS LLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLLS LLL LLLLLLS L LLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLS LLLS LLLLLL LLLLL LLLLLaaLL LLLLLLLLS LLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLS LLLS
LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLS LL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLl
LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLS LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLS LLL LL LLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLSS LLLLLSLLLL LLLL LLLS
LLLLL LLaSLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LS

LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLaaLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL
LS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL

LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL

LLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLSLLLLLLL LL LLLLLLLLS


LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL
LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLS LLLL LLLLL LL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS L C

LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS L L LLLLLLLL LLLLLS


LL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLS

LLS LL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLS LLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLS

LLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLS LLS LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLLLL LLaaLLLL
LLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLS LL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLL LL LLLLL LLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL eeS
LLLLLLL LLLLL SLLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLS

LLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS S
S L LL LLLLLL 00SLLLLS LL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLSLLLLL LaLLLL LL LLLLL 0S0LLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLS

SS CLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLS


LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

SS 00S

416

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

greff fint, & cum virtutibus incorpo bat, qua de clo protegeretur. non ha
reis contenderint.) Ift ergo mulieres bebat januam neque vetem, ed ve
relita urbe, domo ac propinquis, pere ram habebat januam, qu infidias lon
gre commigrarunt. Cum enim Chri ge arceret: & quemadmodum in me
ftus, ajebant, contemnitur, nihil nobis diis Sodomis obfidebatur quidem Loth Gen. I 9: ioi
eto pretiofum , neque neceitudine domus, at nihil mali patiebatur, quip
conjuntum: propterea relitis omni pe qu angelos intus haberet:fic nimi
rum & Martyres ift inter Sodomitas,
bus funt egreff, &c.
Demna fugit
III. Egrediebatur igitur ex dibus cun&tofque hoftes conftitut, atque un
eum filiakas .
mulier, duas fecum filias habens. At dique circumfeff nihil mali patieban
tu ne temere prtereas, cum exceffiffe tur, quippe qu Dominum angelorum
mulieres liberaliter educatas audis, nec in animis fuis habitantem haberent, &

ferendis ejufmodi malis afluefaas; fed in defertum iter delat nihil patieban
animo verfa, quantum illud malum tur, quod iter haberent, quod ad c

effet, quantis res illa difficultatibus cir


cumfepta . Si enim homines qui me
diocrem peregrinationem fufcipiunt,
cum jumenta fuppetant, minitri non
defint, periculo vacent itinera, cum

lum ipfas deduceret. Quapropter in


tanto bello, tumultu ac flutibus de

prehenf, cum fecuritate incedebant:


& quod fane mirum, per medios lupos

oves ducebantur, per medios leones a


penes eos potetas fit redeundi, multas gn progrediebantur, nec illas quif.
experiuntur moletias, multas miferias quam lafcivis oculis intuebatur : fed
perpetiuntur; ubi mulier & virgines, quemadmodum Sodomitas juxta ja

penuria minitrorum, & amicorum pro nuam tantes, aditum cernere non fi
ditio, tumultus, & perturbatio, metuf nebat Deus, ic & omnium tunc ocu

que intolerabilis, diverfa in illis peri los exccavit, ne virginea corpora pro
cula, de anima difcrimen, & undecum

derentur.

que hoftes, qu tandem oratio mulie

IV. Pergunt igitur ad urbem, Edef.


fam nomine, urbem permultis agre
ftiorem illam quidem, ed pietate in
figniorem. Quid enim ex illa urbe
que commodum cenfuient, atque ut

rum certamina, fortitudinem, magna

nimitatem, fidem exprimere poterit ?


Nam fi egreffa fola mater effet, non ita

intolerandum certamen fuiet; jam ve


ro cum & filias deduceret, & duas vir in tanta procella perfugium nancice

gines, ita duplex timendi occafio, mul rentur, & in tali tempetate portum
taque follicitudinis erat acceffio. Quan haberent? Et excepit civitas pregrinas,
to enim major poffeffio, tanto diffici peregrinas quidem terr, cives autem

lior et cutodia. Egrediebatur ergo clorum, exceptumque depofitum cu


virgines habens, nec habens quibus in

ftodivit. Nemo autem mulieres imbe

thalamis eas occultaret: tametli intel

cillitatis accufet, quod fugerint; pr


ligitis thalamos, gyncea, januas, ve ceptum enim dominicum implebant,
tes, cutodes, procubitores, ancillas, quod ita fe habet: Cum perequentur Mata ioni:
nutrices, ac matris affiduitatem, Sc vos in civitate ifta, fugite in aliam.
tris providentiam, multamque paren quod & ift cum audiflent fugerunt,
tum curam adhiberi, ut virginitatis & una illis interim corona neebatur.
flos cutodiatur, & vix ita incolumem Qunam illa tandem? Omnium fcili
confervari: at illa omni erat cutodia

Matth. 19: 2 s.

cet prfentium rerum contemtus. Qui

detituta: Quo igitur pasto poterat il cumque enim reliquerit fratres, & foro
las tueri? divinarum fcilicet legum res aut amicos, aut cognatos, centuplum
cutodia. Non habebat domum qu ob accipiet, inquit, & vitam ternam po. Matth. "*.
vallaretur: at potentem manum habe- fidebit. Et erant ibi Chritum haben
[ES

3 Meptami* eu hdiern Pirbechis metropolis, fab Turcorum dominio, Disitur olim appellata fuie Antiochia ofroenorum.

E T

S E L E C T A

tes contubernalem . Si enim ubi funt

SS. Domnina &c.

4I7

nerint decertandum et, ut inde notr

duo vel tres congregati, in eorum eft lenitatis, hinc noftr fortitudinis fpe
medio ; ubi non congregat tantum cimen edamus: id quod & ill tum fe
erant, fed & propter nomen ejus exfu cerunt, & reverf funt ac decertarunt.
les , nonne multo potiori jure ipius Etenim apertum fuerat tadium, & ad

: : auxilium promerebantur? Cum igitur certamina tempus invitabat. Genus au


::::: illic mulires verfarentur, nefaria con tem agonis fuit ejufmodi.
VI. Venerunt in urbem, Hierapo
::::" feitim edita quoquoverfum tranmit

Adducuntar

Hierapolim .

tebantur, multa tyrannide ac barbari lim nomine, indeque vere ad facram


ca crudelitate referta. Propinqui enim urbem tali machina fubve affcen

propinquos, inquit, prodant, mariti derunt. Viam illam, qua redibant, flu
uxores, patres liberos, liberi patres, fra vius prterfluebat; clam militibus qui
tres fratres, amici amicos . Tu vero prandium fumebant, & inebriabantur.
imihi hoc loco verborum Chriti recor Sunt etiam qui dicant confcio & adju

dare, ejuque prdictionem admirare: tore patre illas ufas effe ut milites fal
fiquidem cuncta ita quondam prdi lerent, quod & credo. fortafis enim
Matth. te zi, xerat. Tradet enim, inquit, frater fra hoc ideo fecit, ut exigua faltem excu
trem, pater filium, & infurgent fi fatione proditionis hujus gratia in die
lii in parentes, &c,
Ceo Prebenfa ?

judicii faluti fu provideret, quod o


-

V. Videre igitur erat parricidas, li peram accommodarit & adjuverit, at

que ad martyrium faciliorem

curfum

berorum interfetores, fratricidas: tu

multus ac perturbationis omnia plena reddiderit. Illo igitur in auxilium ad

}
lW

erant; at mulieres alta tranquillitate fcito, & cum ejus opera milites amo
fruebantur . Siquidem undique illas yere potuiffent, in medium flumen in
pes futurorum muniebat, quoniam & greff funt, feque ipfas in illa fluenta
Sefe in flumen
peregre cum degerent, peregre non demiferunt. Ingrea et cum geminis projiciunt .
degebant: veram enim patriam fidem filiabus mater. Audiant & matres &

habebant; civitatem propriam habe virgines; h quidem fic matribus pa


bant confeionem, & cum optima fpe reant, ill vero filias fic intituant, ita

:}:

alerentur, nullis rebus prentibus affi liberos diligant. Ingrea et itaque me

{.

ciebantur : futura namque folum fpe dia mater, utrimque filias fecum ha:
:

tabant. Hoc igitur in tatu cum res bens, qu virum habebat in medio in

effent, in illam urbem advenit pater m nuptarum: eratque in

:)

litibus ad capiendam prdam tipatus: tis matrimonium, & iparum in medio


advenit pater & maritus, filiarum qui Chritus. Sicut igitur radix arboris bi

::

dem patrem aut maritum eum appella ta, ic utrimque beata illa virginibus

f3;

!,

medio

virginita

dem pater, uxoris autem maritus: fi qui nis tolonibus utrimque tantibus valla
ri oportet, qui ejufmodi in rebus mi tipata intrabat, & in aquas illas mit
nifterium fuum impenderet. At enim tebat. Itaque funt fuffocat, vel novo
te baptiza:
otius & inufitato baptifma
parcamus illi, quantum fieri potet, t.
Ac fi noffe velis clarum illud fuif
quando quidem pater Martyrum, &
maritus Martyris fuit, neque dolorem fe baptima quod getum eft, audi quo
vulneris ejus criminibus notris augea modo mortem fuam baptima Chritus

mus. Tu vero mihi mulierum pruden appellet. Filios enim alloquens zebe.
tiam confidera, Cum enim fugiendum di : Calicem quidem meum bibetis, in Math .
erat fugerunt; cum ineunda erant cer quit, & baptimo quo ego baptizor, bapti
tamina conftiterunt, & amore Chriti zabimini, c.

vint fequebantur, Ut enim tentatio

VII. Itaque duplex fuit mulieris mar- Matram aras


|-

in filias.

|-

nes accerfend non funt, ita cum adve. tyrium, immo vero triplex. nam Pere
ipam
4 Ised rxes: id et facra urbs. Olim civitas archiepicopalis in syria ub Patriarchatu Antiocheno. Nonnulli P"*"**** c
fe urbem , qu modo appellatur Aleppium .

G gg

18

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

ip femel, per filias fuas bis marty

multo graviores in flumine cruciatus

rium paffa eft. & quemadmodum cum


fe ipam immittere debuit, multa illi
fuit opus tolerantia: ic & ubi fecum
uellas traxit, altera tanta indiguit, to

toleravit. Multo enim gravius et &

acerbius, ut ante dixi, propria vifcera,

filias, inquam, manu ua demergere,


ac fuffocari cernere, quam lacerari car

mo vero multo majori. Non

nem videre, multoque illi majori opus


enim adeo mulieres folent dolere, cum erat philoophia quam ad tormenta to
ipf, quam cum fili moritur fuerint; leranda, ut puellarum tenere dexteras,
itaque graviori per filias hc martyrio & ad fluminis fluenta pertrahere fecum

cruciata eft,cum ad reprimendam natu poet. Neque enim par ad dolorem inu
r vim fe accinxit, cm materni amoris rendum momentum affert ab aliis cer

flamm retitit, & intolerabili vifcerum nere divexatas,& ipam morti infervire,
conturbationi, atque uteri commotioni. ipam fieri necis adminitram, ipam
Si enim filiam unam qupiam cernens filiabus carnificis vices obire: fed hoc
morientem, acerbam exitimat vitam illi multo gravius et & intolerabilius.
VIII. Huic orationi me tetimo

fuam; hc duas filias confertim non in

tuens morientes, fedad mortem propria nium dicetis, omnes quotquot matres
manu trahens, cogita qu martyria ex fuitis, qu partus dolores expert fui
hiberet ea, qu id quod etiam auditu ftis, ac filias fucepiftis. Quomodo

ceteris et intolerabile, re ipfa perferret. puellarum dexteram arripuit? qui fie


Ac milites quidem penitus infcii tam ri potuit ut manus non obtorpefceret?
quam rurus eas recepturi exfpetabant: quomodo non refoluti funt nervi ? quo
ill vero cum Chriti militibus cleti modo mens de tatu dejea non eft?

bus angelis jam tum erant. quod cuto qui potuit ratio iis qu gerebantur in
des non videbant, quippe qui fidei ocu fervire? fexcentis enim tormentis faci
los non haberent. Enimvero de matre nus illud acerbius fuit, cum corporis

inquit Paulus, Salvabitur per filiorum loco ejus anima difcruciaretur. Verum
generationem: hic autem fili per ma enimvero quouque tandem ea pere

trem falv unt fact. Sic nimirum pa qui contendemus, qu nemo aflequi
rere matres oportet; hic enim partus illo potet? Nulla quippe paffionis magni.
priori melior et, in quo dolores quidem tudinem oratio poffet exprimere, fed
acerbiores funt, at majus lucrum

per

ea fola qu experta

eft ac decertavit

cipitur. De illis partus doloribus, quot mulier novit, cujufmodi fint ifta cer
quot matres fuerunt, noverunt quos tamina. Audiant ita matres, audiant
dolores illud inurat, cum filias videris virgines; matres quidem ut filias fuas
mortem obeuntes: ut autem ipa ma fic inftituant; virgines autem, ut ita
nu tua cdem perpetres, quam grave matribus obequantur. Non enim tan

fit exprimi non potet. At enim qua

tum laudari convenit matrem qu ta

de caua in judicium non venit mu lia jufferit, fed & filias commendare,

Hier ? voluit ante pugnam tropum eri qu in ejufmodi rebus paruerint :


gere, ante certamina coronam abripe Nam neque mater vinculis eguit ad

re, ante luas prmia reportare: non hoftias vitimafque, neque juvenc
quod tormenta reformidaret,ed ne ocu refilierunt, fed quali mentis alacri
lis lacivorum paterent. Non metuebat tate & animo eodem martyrii jugum
ne quis latera ipi effoderet, ed ne quis trahentes, fic fluvium funt ingre,
filiarum corrumperet virginitatem, s
timebat. Atque hoc eam

non illo fuie calceamentis extra fluminis ripam de

relitis. quod ideo fecerunt, ut cuto


timore correptam, & idcirco in judi dibus ipfis confulerent: tanta erat fan
cium non veniffe inde manifetum eft: arum illarum providentia. Stude
bant
5 De mulieribus qu

fervandi Pudoris caufa fe ipfas Prcipitarunt

, confule fi lubet Augutin. lib. 1. de Civitate Dei .

L L

L L L L C C LS LLS LLLLLLL L LLLLLLLLS

000

LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL
LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLL LLLL LLS
LLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLS
0LLa
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLL L LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLL
LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLS
LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLS LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLLLLLLLLL LLCCS
LLLS LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL
LCCLL LLLLLLS

LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLL LLL

LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS


LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLL LLLL
LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL
LLLLLLLS LLL LLLLLS L LLLL LLL LLLLL LLLS
LLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLSLLLLLL L LLLLS

LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLS

S0 L LLL 0 LL 0 LL

0S 0

LL LLLLLLLL LLS LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLS


LS
Aaa TTT TTS
LLLLCS

LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLS LL LLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS
0S LLLLLL sS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLS
L LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LS LLS C LLLLLS

LLLLSLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL


LL LLLLS LLS LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LS LLLLL S
LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLS LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL 0000S LLLS LL LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL S LLLLLL LLLS
LLLLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLSCSS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLL LLLS LLL 0S LLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLL L LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLS LLL LL LLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLL

LLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLS


LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLLLLL S
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLLS L LLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLSLLL LLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLS LL LLLLLLLS LLLSS LLLLLS LLLL LLL LLLCaS


LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLS
LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLS

LLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LLL LLLLS LLLS LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL L

LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLS

LLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLS LLLLLL LLLLLS LLS LLLLLLLL LLL LS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LS LLLLL LLLLL
LLLLS LLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LL LS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LL
LLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLS LLL 00S LLLLLLL LS LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL
LLLLS LLL LLLLLLL GGGGGGGG LLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLS
LL LL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL00LS

CLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLCCS


LL LLL LLLLLLL LLLLCCYS

Ae MMM S
CL CCS

00CS

LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLS


LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LL LLL
LLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS CC
LLLL 0
SS

LLLL

420
Alfa antes
vitiata .

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

fama celeberrimum fpe&ant; CIRYCI gerrim feminam, cujus ii ritu annuo


inquam, ejufque matris JULITT do memoriam celebrent eo vel maxime
cereris, num & Iconii, unde fama eft nomine, quod fui eam generis ac co
inclitam viori laude martyrem Ju

gnationis jure conjunctam agnofcunt.

littam ejufque gloriofum filium Ciry Hc porro regio femine, vehementius


cum ortos effe, martyrii ejudem ta concita in Chritianos perecutione,Do-

..

lio ft zit.

bul habeantur; tamquam fcilicet il mitiano Lycaoni Comite, viro fcili- ""
Iorum patria: quod nimirum in eorum cet quam maxime fero, trucique, ac
martyrii atis verba qudam extent qui Martyrum cum primis fufo cruo

prtumida, ac inconfona, nugafque ab re gauderet; fuga fe cum duabus an


pe Chritiana extraneas continentia: cillis trimuloque filio, prclaro fcili
num item vera illorum martyris ata cet viore martyre Ciryco, Iconio un

inveniri poffent, tu hoc perfetioni de & orta erat proripuit. Subtantia


fcriberem. His abs te divis acceptis itaque, qua longe locuples erat, relia,
apicibus, valdeque follicitus ut tuum Seleuciam pervenit: quo ipfo loco tur
illud prceptum implerem, contento batas magis res Chritianorum offen
ftudio ac diligenti admodum opera, fan dens, Alexandro quodam Seleuci Pr
orum Ciryci ac ejus matris Julitt fide a Diocletiano constituto, a quo
martyrii aa in manus fumens evol ipo recens editum accepiffet, quoju
venfque, ac quam fedulo legens, vera berentur omni tormentorum genere ex
te loqui inveni, fan&tiffime pater facer cruciari, qui idolis, queis falfo ii deo
dofque probatiffime. Ranarum enim ac rum nomen adfcribebant, non immo
graculorum garrulos fonos, hc quis larent: cogitans illa id, quod in Scri
merito appellaverit, plane Manicho ptura habetur, Date locum ir ; ne fe Rom. 21:
rum, ni mea me fallit opinio, feu alio ipa periculis dederet, hinc quoque
rum quorumdam hreticorum aliena profuga Tarfum abit, qu prim Cili
fentientium arte confea, temere illu ci provinci princeps civitas eft. Ve
dentium, ac qui ludibrium, pnam Iut autem ex condio commigrante eo
que ducant magnum pietatis myfte immani ac duriffimo Alexandro, qui
rium. Cum tamen multa perquiitione fcilicet Domitiani fvitiam multis par

19

faa, ac diligenti rei indagine, am tibus fuperaret, comprehenditur incli


plius nihil aum nobis effet, indigenas ta vitrix martyr Julitta uis ipfa ulnis,
viros nobiles, ac prima inter Iauros tenella valde tate puellum,a Deo nem
generis claritate fulgentes percontaba pe vocatum martyrem Cirycum, com Comprehenditur
mur, num quam patern faltem tradi letens. Pot eam comprehenfam, an

tionis relatu feriem nancifci liceret,qua cill ea relia fugam arripuerunt; fo


ex fanorum martyrum certis notis pa rifque tyranni in ea fupplicia agonem
tefceret certamen.
que ipius fpe&tabant. Tum illa tribu
Em ex dawtur

II. Marcianus igitur vir religious, nali adhibita, nomenque ac fortunam,

ac Juftiniani Imperatoris Notariorum patriamque Alexandro rogata, prfi


pridem Tribunus ac Cancellarius, dum denti animo repondens judici, Domi
is copiis cum magitratu prfestus ef ni noftri Jefu Chriti fibi nomen adfci
fet; Zenoque vir fapientiffimus illius vit, dicens: Chritiana fum.

tunc affeflor feu confiliarius, quod pe

III. Ira itaque accenus Alexander

at ad fanos, ithc narraverunt: tolli ab ea puerum juffit, ac ad fe ad


audiffe fe a nobilibus Patriciis extitif

duci, quippe elegantem ac necdum per


fe iis affinem primi Lycaoni fangui tatem quidquam fcientem quod ex
nis florem, empiterna colendam me propoito, mentique liber fit: matrem
moria Martyrem Julittam, vit inte vero compoito corpore atque diftento
CIUI -

* Ifaura feu Claudiopolis, urbs epifcopalis fub Seleuci ar

chiepifcopo - toti Ifauri ; qu regio et Afi, nomen dedit.

2. Lycaonia Afi minoris provincia Ifauri finitima, cujus me

tropolis Iconium , urbs modo etiam celeberrima ,

E T

S E L E C T A : SS. Cirycus & Julitta.

42 I

crudis nervis immaniter cdi impera tem pedibus affundi jubet. Tumque
vit. Vi autem abs trenu Martyris fi prconis voce jubente, atque dicente:

nu avulfum puerum, totumque in ma Julitta tui ipa miferere, diique facri- laut. "1".
trem getientem, nec ab ea ocellos a fica, ac libera eto a tormentis, ne eam
vocantem, carnifices Prtori adhibent; dem ac filius malam necem reportave
in illam minitri, quod erant juffi, di ris; generofo illa propofito tormenta
ris verberibus cruciantes, adimplent; pertulit, clamans ac dicens: Ego demo
cum illa id unum refponderet, Chri. nibus, furdis cilicet ac mutis fiatuis,
fiianam e ee, nec fore ut demoniis um non acrifico; ed Chritum Dei filium omnia
ra cena.
condit4
quam immolaret. Dum igitur in tatu unigenitum colo, per quem Pater condi
modum inanimis valide plagis confcin dit omnia ; ac fetino meum a[equi fi
ditur, eamdemque inceffanter incla lium, quo illi ocia conequendo regnum
tia .

Imat vocem : accepto Prtor manu pue clorum efficiar contendo. Ubi omnem

ro, blande deliniens, a fletu cohibere vincens infaniam fvus judex, conftan
omnino nitebatur, genibuque impofi tem pugna advertit Martyris animum,
tum accipere ofculo conabatur. Puer adverfus eam fententiam dicit; cdi
vero intentis in matrem luminibus, Pr gladio femin cervicem , filii cadaver
torem abs fe fubmovebat, ac caputaver in damnatorum loco projici jubens. Damnatur.
tebat; manibuque obnitens, Prtoris Carnifices igitur ejus ore chamo obtru
faciem unguiculis fcalpebat; velut de o ac alligato, in folitum carnificin
nique cat turturis pullus, mulam locum, quod juffi erant impleturi du
fantus Cirycus vocem pronuntiavit, xerunt. Rogat Julitta tantiper confifte
eamdem ipam matris prdicationem re, donec upplex ad Deum, qui folus
edens ac clamans : Chritianus fum. bonus et, precata fit. Inflexis animo
Calcibus quoque judicislatus petebat 3. carnificibus, ac quid modicum ad mo
folet enim fere infantilis tas hujufce ras orandi condonantibus, pofitis illa
modi getibus incompofite agi, iraque genibus oravit dicens: Gratias tibi a

conftrepere. Quamobrem excandefcens go, Domine, qui priorem me filium meum


vocafti, & ut prenti hac vanaque re
liia vita, tern illi cum fanlis jun
geretur, propter fantum ac tremendum
nomen tuum dignanter voluiti ; me quo
puerum terr allidit. Prclari vero que fucipe indignam ancillam tuam,

agretis illa fera ( nec enim homo nun


cupandus fit, qui nec in rudem ac in
noxiam mitefcat tatem, eique indul
ct.,..., ...... geat) pede arreptum e fublimi folio
a criadtar .

Martyris cerebro, ea in confeione ad facque ut ingens illud bonum mancicar,

graduum angulos collifo , gravique quo prudentibus virginibus, quibus in


iu contrito, circum late tribunalis dultum ut in cletem ac incorruptum

area cruore opplebatur; infanfque di


vina foboles in Dei manus piritum
reddebat. Guftorum namque anim in
manu Dei funt. Id itaque fanta Julit
ta confpicata, velutque exfuperanti
gaudio repleta: Gratias tibi ago Domi
me, ajebat, quod filium me priorem con

thalamum ingrederentur, accenjear: ac


benedicat piritus meus Patrem tuum
Deum omnium conervatorem,ac univer

forum opificem, Janiumque Spiritum in

SS. Trinitas

fcula . Amen. Ubi Amen compleve Orat, gladio

rat, vibrans piculator gladium fortif


mam ejus abcidit cervicem, projeo

ummatum, immarceibilem coronam di corpore extra civitatem, quo ipfo

loco

prclariffimi laureati Martyris cadaver


IV. Hinc Judex fortem ipe deplo pofitum erat.

gnanter conequi voluifti.

V. Confummatur autem Chriti gra


rans, faoque ejulans, fublimis e li
gno feu equuleo, valide fodi latera *; tia, tum triumphatrix martyr Julitta,
exque lebete hauftam picem bullien tum glorious atque inclitus ejus filius
Ciry
3 Cod. Colbertin. habet : Prefidem momordit in latere .

tenam eam decoriari, & lebetem bullientem pice refertum fter

4 Cod. Colbert. Mx fevus Prees indignans armentario pracefit ex

labi fedes,

feritur .

A C T A

4 z2

M A R T Y R U M S I N C E R A

Cirycus ad XVII. Calendas Auguti 3. noftri optimi gloriam, properarunt, ac


Potridie vero amb ejus ancili fub locum frequentarunt.

Hc igituranimo
reipfa vetro
geta funt,
qu : ***
lata notu cadavera, procul depofita & VI.
religiofiimo
annotavi.
g444

humo condiderunt in Tarfi urbis agro .


Ad Contantini autem religiofiffimi Tu vero viris fidelibus depoito trade,
Imperatoris tempora fuperftes ancilla qui fcilicet alios quoque docere fuffi
rum altera, cum veritas in lucem pro ciant, ac certam eis fidem facere; ne iis

dua, Deique Ecclei, ipius mune


re, na&t funt libertatem, locum pro
dit; tumque fideles quique aliquid ex
facris pignoribus ad fu vit munimen
ac pridium accepturi, atque ad Dei

libellis, qui manifete fabulofi funt, cir


cumferantur,fed ipi credant veritati, in
Chrito Jeu Domino notro, cum quo

Patri ac Spiritui fano gloria, honor,


potetas in fcula fculorum, Amen.
Idem cod. In fpelunta Tarfa contermins,

4 Idem cod. quinta-desima die menfis Julii,

?
A D

M O N

I T I O

In Martyrium fanti T H E O D OR I.
Ccepimus ex cod. mf. monaterii fia oratorium fantii & magni martyrir Tbeo

I.

- Lirenfis in Normannia Ata fan dori perveniens, oculis ad clum erestis, ex


ti THEODORI, cognomento Tironis , trema falute Martyrem adoravit, ut in
fed eadem omnino, licet aliis verbis ex ejudem Stephani vita legitur, quam ex

prefa, qu apud Surium, & in variis cod. mf. Grco Colbertino nunc primum
cod. mff reperiuntur. Unde cum tant vulgavit noter Jacobus Loppin, Analeto
autoritatis non effe videantur, qu fan rum Grc. tom. 1. pag. 5 18. Alterius O
ti Gregorii Nyffeni epifcopi narrationi ratorii, quod Jerofolymis extabat, in ho
::::::::::: omiffis,
prferri ipius
debeant,
vifumorationem
et potius,profer
ceteris norem fanti Theodori martyris conftru
dare
Gregorii
ratie 3. Gres.

|-

|-

ti, meminit Cyrillus in vita fanti Sa- /


re, quam Encomium magni Martyris Theo b, numero 78. apud Cotelerium tom. 3.
ri infcripfit , in qua fanti Martyris non Monumentorum Ecc. Grc. De alia
laudes folum, fed & egregiam fidei con item ejudem Martyris bafilica prope Da
feffionem, fummam in tormentis perferen mafcum, vide Orationem 3. Johannis Da
dis contantiam, ac tandem ipius felicem mafeeni de facris imaginibus , ubi narrat
eo in loco fuo tempore affervatam fuiffe
exitum eleganter exponit.
2. Porro etfi nonnulla in variis autori ftatuam fanti Theodori, qu fagitta a
bus occurrant, qu incertum et, an po Sarraceno quodam percufsa fanguinem ef.
tius notro Theodoro, quam alteri eiuf. fundere vifa eft. At Rom etiamnunc

dem nominis, qui Heracle fub Licinio fupereft ad radicem montis Palatini anti
imperatore paffus et, attribui debeant ; quiffima eccleia fub fanti Thodori mar
multa tamen de Theodoro Tirone certa tyris nomine contruta. Celebris erat o
habentur ; ex quibus patet ipius memo lim ad fanti Theodori fepulcrum in Eu
riam apud Grcos olim celeberrimam fuif. chaita urbe fidelium concurfus, ut ase
esiin, . fe. Id ipfemet tetatur Gregorius Nyffe rit Johannes Mofchus Prati fpiritualis ca
Fi ,
nus, qui hunc veluti unum e prcipuis pite 18o. quam urbem potea fohannes
provinci tutelaribus ac patronis invocat Zemifches imperator , dificata ampliffi
& veneratur. Et certe ex ejus orationis ma bafilica,Tbeodoropolim appellare voluit,
initio conftat undique ex agris & ex urbibus ob ingentem vitoriam quam itius Mar
catervatim fideles ad Theodori fetivitatem tyris precibus reportarat, ut tetantur Zo
celebrandam confluxiffe. Bafilicam ipius naras 3. parte Annal. in Johanne Imper.
nomini confecratam Contantinopoli ex & Cedrenus in Compendio. Verum cum

ftitiffe tetis et Procopius lib. 1. de difi uterque Theodorus ibi epultus dicatur ,
ciis Jutiniani imperatoris cum aliis paffim non conftat cuinam e duobus hc attribui
autoribus, quos videfis in Cangii CP. debeant, fortaffis utrique.
Chritiana lib. 4. cap. 6. num. 1o2. San
3. Santi Thodori Tironis memoriam

tus STEPHANUS, Junior vulgo ap Grci die 18. Februarii celebrant, quam
pellatus, qui fub Copronymo pro facra Latini die 9. Novembris recolunt. Paffus
rum imaginum defenione martyrium per eft anno CCCVI. Amafe; qu et Ponti
tulit, cum ad fupplicium traheretur, jux Metropolis, hinc a nonnullis Theodorus
Awa

"i":"

lai $,
: ,

E T

*****

S E L E C T A.

S. Theodorus .

423

Amafenus appellatur. An de eo fit homi faltem ab aliquo poteriori autore fuiffe


lia, qu ub Netarii CP. epifcopi nomi interpolatam. In ea autem agitur cur
:34,

ne circumfertur , non adeo conftat. Sed Theodori memoria recolatur in primo fab

4"

parum intereft, cum certum fit , hanc ho bato fantorum jejuniorum , qua de re
miliam vel Netarii fetum non effe, aut paffim apud vulgatos autores.

Anno Christi
i 5.

S. G R E G O R I I N Y S S E N I E P I S C O P I

De magno martyre T H E o D o R o.
I.
Os qui populus Chriti, qui grex condita in tempus regenerationis refer
fanus ac regale eftis Sacerdo vatur, multis fingularibus & eximiis
tium, qui undique & ex urbibus & ex rebus prditum, propter quas ad alia
agris catervatim confluxitis, unde fi corpora, qu communi ac vulgari mor
gno itineris accepto ad hunc facrum te diffoluta funt, ne comparandum
locum veniftis? Quis vobis huc venien quidem et, idque in fimili materia
di adeo feriam ac quafi prtitutam ne natur. nam ceter quidem reliqui

ceffitatem impofuit? Hocque tempore etiam abominabiles plerique funt: ac


hiemis, quo & a bello quies et, & mi nemo lubenter fepulcrum prterit,
les armaturam amovet, & nauta gu aut fi ex inopinato apertum offendit,

bernaculum upra fumum ponit, & a

deformitate

nimirum earum rerum

gricola aratores boves in prfepio cu qu inibi jacent, faciem operiens omni


rans quiecit? An palam et, quod fan injucunditate repletus, & human na
tus Martyr ex militaribus ordinibus tur conditioni graviter ingemicens
tuba cecinit, & multos ex diverfis re

prtercurrit. Quod fi venerit ad ali


gionibus excitatos ad fu requietis lo quem locum fimilem huic, ubi hodie
cum ac fedem vocavit, non ad belli noter conventus habetur, ubi memo

cum intruens apparatum, fed ad dul ria Juti, fantque reliqui funt: pri
cem ac maxime Chritianos utique de mum quidem earum rerum magnifi
Theodori preei
ais Scytha re
prest.

centem pacem cogens ? Hic enim, ut centia, quas videt, obleatur, dum

credimus, etiam anno prterito barba dem ut templum Dei & magnitudi- Temploraws er
ricam tempetatem fedavit, & horren ne trutur, & adjeti ornatus deco- "
}

dum ferorum & immanium Scytha re plendide elaboratum intuetur; ubi


rum bellum inhibuit atque reprefit, & faber in animalium figuram lignum
terribilem atque formidabilem illis jam formavit, & latomus ad argenti levi

vifis & appropinquantibus obvibrans, tatem crutas lapideas expolivit. In


non galeam trinis critis & conis infi duxit autem etiam pitor flores artis in
gnem, neque gladium bene acutum, & imagine depios, fortia faa Marty- .....- .
ad folem replendentem, fed malorum ris, repugnantias, cruciatus, efferatas:::: ***
;C4.

propulfatricem, & omnipotentem cru & immanes tyrannorum formas, im


cem Chriti, pro qua & ipe mortem per petus violentos, flammeum illum for

|S

peffus hanc gloriam acquifivit, &c.... nacem, beatiffimam confummationem


Anima quidem ex quo fublimis abiit in athlet, certaminum prfidis Chriti
fuo loco acquiecit, & corpore foluta, human form effigiem, omnia nobis
cum fui imilibus una vivit: corpus ve tamquam in libro quodam, qui lingua
ro, venerandum & immaculatum illius
SF -s. Reliquia ho.
-- 7,, t .

rum interpretationes contineat, colori

inftrumentum, quod fuis vitiis & affeti bus artificiofe depingens, certamina at
bus illius inhabitantis incorruptibilita que labores Martyris nobis exprefit,ac
tem non lfit,cum multo honore & cul tamquam pratum amoenum & floridum
tu compoitum atque ornatum,in augu templum exornavit. Solet enim etiam
flo facroque loco fitum et: quod veluti pitura tacens in pariete loqui, maxi
res cara magnique ftimata, atque re meque prodee : lapillorum item con:
Cl Il

L L L L

L L L L L L L L

L L LL L L L L

u LLLLLLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLS

LL S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLS

LLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL

LLLS LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLS

LLLLLL

LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS

LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLSSSaaaa


LL LLLLLLLLLLSLLLLL LLLLLL LLLLL LLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLLL S LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLL LL LL LLLLLLS LLL LLL LLS
LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS
LLLLLLL
LLLLLL LLL LLL LLLLLLS LLLLL LL LLLL LLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLSLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLS

LLLLLLLL S

LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLS LLL
LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL

LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLS LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLL LL


LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLS
LLS LL LLL LLLL LLLLLS LLLLL LLL LL LLL LLLLLL LLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLLLS LL LLLL
LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLS LL LLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLS S LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL
LLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLL LL LLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LL
S LLLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLL LLLLL
LLLLS LLLLLLS LLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLS

LLLLLLLLLLL SLLLLLLaaLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLS

LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LL LLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLS LLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLS
LLLS LLLLLL LLLLLL LLLL L LLLLLLLLS LLLLS LLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLLLLLLLS LLL LL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLCCLLLLLLL L

ATTCCCLL LLS
CCCCCCCS

LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS


LLLS LL LLL LLLLLLLLLS C LLLLLL LLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLL

LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLL LLLLLL ee
LLL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS
LLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLS
LLLLS LLLLL LL LLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL L LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL L LLLLL LLLLLLLLS LL LLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL CS


LLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LL LLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLS LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLS
S LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLL LLLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL L LLLS

LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLS
LL S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLL
LLL
LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLS LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LS LLLSS MTTMMM

SS

LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLL
SS

L LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LL LLLLLL
LLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LS LLLLL LLLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLLLLS L LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLLL 0S S LLL LLLL LLLLS LLLLLLLLS LL
LLLLLS LLLLLLS CS LLLLLCS LLLLS LLL LLL LLLL LLLL LL LLLLL
LLLLLLS

LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLS LS LLLS

0S LLLLS00S LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLS


TT CC LS CCCLL LLLLLLLLL LLLLLLa LLLLS LL LLLLCCL CLLLGGaaaS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS aaaa

LL LLLLLL aa LLLLLLL LLLLLLLLSS eeS LLLLLL LLLL S LL LLLLLLLLL LLL LLLLLL


LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL aLLLLLLLLLS a LLLLLSa
LLLLLLL LLLLLLL aLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL Sa aMaaLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS AAAAAS


LLL LLLLLLLLLS

S LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL


LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS L LLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLL LLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLS LgS

E T S E L E C T A.

:,

S. Theodorur .

425

toris contumax es, nec te tremens do- mentis vocabant ; alienationem vero

mini juffis fubmittis ? neu quemad mentis & vecordiam, pietatem; quem
modum placet iis, qui rerum potiun admodum fit, cum ebrii fuam affetio
tur, adoras? Maximianus enim cum

nem fobriis objiciunt. At homo pius

conforte tunc imperium tenebat. Ille Chritique miles dato fibi fpatio ad for
vultu confirmato atque imperterrito a te ac virile facinus abutitur. Quodnam
nimo, fcitum & acutum ditis adjecit autem id fuerit, tempus et vobis cum

Cibri/?sus

refponum : Deos quidem necio. neque ltitia narrationem accipiendi.


:
enim revera funt. Vas autem erratis,
IV. Ei qu fabulis celebratur, ma
quidemonas fallaces & impotores, Dei tri deorum, templum erat in metropo
appellatione bonoratis; mihi vero Deus li Amafea, quod illi, qui tunc errabant,
Deus .
eft Chritus, Dei unigenitus Filius. Pro inibi alicubi circa ripas amnis vanita
pietate igitur atque confeione iftius, & te adduti extruxerant. Hoc ite vir Templum
qui vulnerat, incidat; & qui verberat, ftrenuus in tempore dat ibi fecurita
laceret; & qui cremat, flammam ad tis capta occaione, & aura fecunda in
moveat: qui bis vocibus meis offen cenfum concremavit,reipfa reponfum,
ditur, linguam eximat. Per fingula enim quod pot deliberationem prorus ex
membra corpus Creatori patientiam de fpe&tabant, impiis atque fceletis dans.
bet. Frati funt his verbis tyranni, ac Cum ea res celeriter omnibus patefie
primum impetum viri fortis non futi ret, (quippe in urbe media clariffimus
uerunt, adolefcentem videntes ad paf ignis accenus erat) non occultabat au
fionem exultantem, ac veluti fuavem dax incoeptum, neque laborabat ut hoc
potum mortem appetentem. Ut autem a fe faum lateret, fed palam ac vehe

in

cendit.

illi paulliper cunctabantur, hfitantes menter quidem fignificabat fefe pro


ac deliberantes, quid fao opus effet; pter prclarum facinus ut rem bene
unus quidam ex iis qui ordines duce getam exultare & efferri, atque tumul
bant, miles, qui fibi lepidus & urba tu impiorum, quo templi atque tatu
nus effe videbatur, fimul reponum nomine dolentes perturbabantur, upra
Martyris irridens: Etne,inquit, o Theo modum gaudere. quin etiam magitra

dore, filius tuo Deo? & generat ille car tibus indicatum et, quod ipe fuisma
nis affetibus, ut homo, obnoxius? Hu nibus incendium feciffet, ac rurus ju
mano quidem more affetibus carnis ob dicium priori terribilius, ut nimirum
noxius meus, inquit, Deus non genera etiam par erat, cum tanta res, qu exa
vit: verum & filium confiteor, & nati cerbaret & irritaret eos, incidiffet. At
YF : ??? De? nati.
vitas divina.

vitatem talem ee dico, qu Deum de que illi quidem in judiciale tribunal

ceat. Tu vero, o mier & imperite, quod afcenderunt: Theodorus vero in medio
ad enum & rationem attinet ; an non eorum (erat), magna loquendi liberta
erubefcis, ac pudore vultum demittis, te utens, in tatu cauam dicentis ma
qui etiam feminam deum confiteris, & gitratus confidentia prditus, cum in
ut matrem duodecim liberorum eamdem

terrogaretur, celeritate confeionis in Fastam fatetur :


adoras , fcundam quamdam leporum terrogationem antevertens. Poteaquam
fuumve modo demona, qu facile con autem & imperterritus erat, & ad ni
cipiat partum edat ? cum autem hoc hil eorum, qu gravia atque afpera

modo duplicem Sanctus irrifionem fi cum minis ei oftentabantur fupplicia,


mulacrorum cultori repouiet, huma fe fubmitteret; nec confidentius loqui
nitatis & clementi fpecie faa tyran defineret, in contrariam rationem mu
ni : Exiguum, inquiunt, ad conide tati funt, ac benigne cum eo fermoci

randum infanienti tempus concedatur. nantes promiffis Jutum ubtrahere ten


Fortaffe per otium, re fecum perpenfa tabant. Et fcito, inquiunt, quod fi con
atque deliberata, mutabitur in melius. filium notrum obedienter admittere

Infaniam enim dementes fanitatem volueris, protinus te ex obcuro nobi:


H h h

lem,

A C T A

41 6

M A R T Y R U M S I N C E R A

kem, ex humili, depeoque & inglo ac verfum ex libro Pfalinorum tormen.


rio honoratum efficiemus, ac tibi pon tis accinebat: Benedicam Dominum in
tificatus dignitatem promittimus. Ut omni tempore, emper laus ejus in ore
autem pontificiam dignitatem nomina meo. Atque illi quidem carnes cden
ri audivit ter quaterque beatus ille, do diminuebant; hic vero quai alius
cum diu multumque irrififfet, dixit: quis pnam fubiret, pfallebat. Hoc
Ego etiam facerdotes fimulacrorum ru modo punitum carcer excepit, ac rur
mnofos ee judico, & ut van alionis fus illic miracula circa Santum ede
minitros miferor: pontificum vero mul. bantur, ac nou vox multitudinis pfal Miracula,
to magis me & miferet, & abominor eo. lentium audiebatur, & facum allucen
Iphit.
:"" dem. Inter malos enim qui major eft, tium, ut in nourna pervigilatione,
ac primum locum tenet, miferior eft, ut fplendor ab iis, qui foris erant, con
inter injuftos injutior, ut inter homici fpiciebatur; adeo ut etiam carceris cu

das, qui crudelitate ceteros prcedit, ut ftos infolita atque admirabili vifione &
inter lacivos & libidinofos, qui petulan auditione turbatus infiliret in domun
tior atque protervior eft. Propterea per culam, & neminem inveniret prter
nicioa promittendi debinc finem facite, Martyrem quiecentem, & ceteros vin
Non enim, beus vos, animadvertitis, tos dormientes.
neque entitis caput & ummum malorum
VI. Poteaquam autem, cum multa

mihi promittentes. At ei, qui pie ac re fierent ac tentarentur in eo, ad confe


ie vivere fiatuit, prfiat in domo Do fionem & pietatem obfirmatus erat,
mini abjeium ee, quam habitare in ta prolata et in eum fententia condemna
bernaculis peccatorum. Me etiam Impe toria, & igni confici & conummari
ratorum borum, quorum legem iniquam juffus. Ipe quidem prclaro ac beato ----continenter recitatis, miferet: quod cum itinere abiit ad Deum; nobis vero me- ""
per e fatis magna inter bomines dignita moriam certaminis pro dotrina reli

te ob regium imperium prditi fint, pon quit, populos congregans, Eccleiam


tificis appellationem fibi fumferunt, erudiens, dmonas arcens & fugans,an
lugubri obcuraque purpura hujus indi gelos pacificos reducens, rogans a Deo
gnitatis nomine induuntur, ad imitatio pro nobis utilia, variorum morborum

nem infelicium pontificum, in dignitate medicin officinam hunc locum effi


plendida,atque illufiri, trifie & inam ciens, portum eorum qui afflitionum
num gefiantes indumentum:nonnumquam. tempetatibus jactantur, pauperum a
autem impuro altari appropinquantes,pro bundans & copioum rarium, viato
imperatoribus coqui fiunt; aves occiden rum quietum diverforium, loum ce

ter,&miferorum pecorum vicera riman lebrem conventus ac dies fetos conti


tes ac perferutantes, & pureitie fangui nenter agentium. Etfi enim anniver
mis, tamquam marellarii quidam lanii fariis feriis hunc diem celebramus: at
carniam venditores, vetem fdantes. numquam ceffat tudioe advenientium

V. Pot has Juti itius voces, ne fi, multitudo, ac formicarum fimilitudi


tam quidem & affimulatam jam am nem fervat ea, qu huc pertinet via
plius benignitatem Magitratus pr fe publica, cum alii quidem affcendant,
ferebant: ed & impiiffimum adver alii vero venientibus cedant. Ac nos
fus deos vocantes, prterea in Im quidem, o beate, benignitate Creato

peratores quoque contumeliofum & ris anniverfariam circuli viciffitudi


inaledicum, primum quidem in li nem affequuti, coegimus tibi publi
P" ":" gno ad torquendos homines parato fu cum conventum, facrum, inquam,
penum corpus lacerabant . Ille ve Martyribus addium, & communem

rolioribus vehementer in opere oc


cupatis, contans erat, nihilque de

Dominum adorantes, & tuorum certa


pri minum viori commemorationem

stina animi magnitudine remittebat,


.

peragentes.

*
-

VII.Tu

E T

S E L E C T A.

S. Theodoru,

427

VII. Tu vero huc jam ades ad nos, biofus & fceleratus barbarust ne con

Martyrem n vs.
raf .

ubicumque tandem fueris, ut diei feto culcet fana profanus & impius. Nos
prfis. Vocantem enim te contra yo enim etiam, quod incolumes & inte
camus: ac five in fublimi there ha gri confervati fumus, tibi beneficium

bitas, five per cletem aliquem circu acceptum referimus . petimus autem
lum verfaris, aut in choros angelorum etiam futuri temporis prfidium atque
cooptatus Domino adfiftis, aut cum fecuritatem. Quod fi majori etiam opus
virtutibus & potetatibus, ut fervus fi fuerit advocatione ac deprecatione, fra
delis adorationis officio fungeris: pa trum tuorum Martyrum * coge cho
rumper ab iis officiis vacationem depre rum: & cum omnibus una deprecare,
catus, veni ad hos qui te honorant, in multorum jutorum preces multitudi
viibilis amicus; cognoce ac vife fe nis ac populorum peccata luant. Ad
rias, qu celebrantur, ut gratiarum mone Petrum, excita Paulum, Johan
adverus Deum conduplices actionem, nem item Theologum ac difcipulum

qui pro una paffione, & una pia con dileum, ut pro ecclefiis, quas conti
feffine tot tibi remunerationes largi tuerunt, folliciti fint, pro quibus cate
tus eft: ac lteris ob fanguinem effu nas getaverunt, pro quibus pericula ac

um, & ignis cruciatus toleratos. Quot mortes tulerunt. Ne imulacrorum cul
enim tunc fupplicii fpeatores populos tus adverfum nos caput tollat: ne h
habebas, tot nunc habes honoris mini refes ficut pin vine fuccrefcant:
ftros. Multorum beneficiorum indige ne zizanium editum fuffocet triticum.
mus: intercede ac deprecare pro patra Ne qua petra veri roris pinguedine ca
apud communem Regem & Dominum. rens adverfum nos exfiftat, & fermonis

'

Nam patria Martyris et etiam locus ac verbi fertilitatis vim radicis exper
paffionis; cives item & fratres & cogna tem efficiat; ed virtute tu fociorum

W=
|

ti, qui & habent eum & tuentur, & que tuorum deprecationis, o vir admi
ornant atque honorant. Timemus af rande atque inter Martyres eminens &
flictiones, exfpeamus pericula. Non excellens, Chritianorum republica
longe abfunt fceleti Scyth bellum campus fegetum reddatur. qui campus

n
1
)

adverfum nos parturientes: , ut miles ad finem ufque maneat in pingui fer


propugna, ut martyr pro confervis ute tilique arvo fidei in Chritum, femper

re libertate loquendi. Etiam fi fupera fructum edens tern vit, qu con


fti fculum, at noti affeus & uus tigit per Chritum Jefum Dominum

neceitatefque human conditionis: noftrum. Cum quo Patri fimul & Spi

pete pacem, ut hi publici conventus ritui fan&to gloria, imperium & honor,
non definant: ne debacchetur atque nunc & femper, & in fcula fculo
graffetur adverus templa altariave ra

rum, Amen.

4 An Eutropius, Leonicus , & Bafilifcus martyres, quos Gr


ci conomilitones & cognatos S. martyris Theodori Tironis appel
lant . In cod. regio p ft hc verba in grco additur x a A szov

Advoca tibi norwine & moribus onnino finiten Theodorum . Quibus

g , .

rii - quo die ejus fetum a Grcis & Latinis recolitur.

Ver

bis videtur defignari Theodorus Du&tor militum, qui fub Licinio


Heracle paffus et. de quo plura Rollandus ad diem 7. Februa

A D M O N I T I O

In Martyrium SS. A P O L L o N I I & fociorum ejus.


Um neminem lateat, pleraque Mar Martyrum tempori vicinus, ea qu cri
tyrum Ata, qu fub Simeonis Me bit ab iis audierat, qui Apollonium nofe
taphratis nomine vulgo circumferuntur, potuerant, ac fortaffe cum ipfo fuerant
T.

fpius vitiata, aut certe variis additamen converati. nam & ipe Apollonius in The
tis interpolata fuiffe: vifum et Rufini nar baide monaticam vitam agebat. Et certe
rationem de fanorum Apollonii ac focio ejus hitoriam apud iftarum partium mo
Eorain P:fonis
hforia ex R n

rum ejus martyrio prferre Atis vulgatis nachos notiffimam fuie ex Palladio pa

fre .

hitori capp. 65.


ex Metaphrate. Rufinus quippe, horum tet, qui eam Laufiac
H h h 2

L C C L L L L C C L L L L L L CL L L
LL 00S LLLLLLL LLL LLLLLLS LL LLL LLLLLLLLS LLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
0S LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLS
LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL
LLLLL
LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL 0S LLLLLLLLS
0S LLLLLLLL LLLLLL CLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLSL LLL LLLLLLL LLLLL LLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL LL LLLLS
LLLS LLLL LLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LL
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLCCCS LLLL LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL
000

SS

SS

0SLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS

SS

LLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLS LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL
LLLLLLS LLLL LLS 0S LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLL
00S LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL CLLLLS
LL LLLLLLLS LLLLL GG LL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLL
LL LLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLS LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLL L
LLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLL LL

LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL 00S LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLL

S S

SS

LLLLLLLL LL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLLS LLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLL S LLLLL LLLLLL LLLL LLL LL LLLLS LLLS LLLL LL LLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLL LLLLLLL
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
SS

S SSTTS TSTS

SS

SS

LL S L S L S L S L S L S L S L S LS

LLL LLLLLLLL
0KS SS S

LLLLLLLL L L L L L L L L L L L LLLLLLLL LLLLS

LL LLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL CCCS 00S


LSLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLL LL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLSS LLLLLS

LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLL L LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLS


LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLS
00E00 S

LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLL LLLS s LLLLLL LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLL LLLLLS GGS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS 00SSS SAA
LLLLLL LLLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS S LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL

LLL LLLLLLLLL S LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLL LL LL LLLLLLL LLLLS LLLLL LL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLLLL SLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLS
LLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLS 0 LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS
LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLllLLS LLLLLL GG s LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL L LLLLLLLLL LL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL
L LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLS


LLLLLL
S LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLS
00LL S

SS

S LLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLL

LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS


LLLLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS

LLS LLL LL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL 0S LLLLLLS

TTS

SS

E T S E L E C T A. SS. Apolloniu, &c.

429

diffet hc eum fedule profequentem, hc cum fuiffent Prfeo Alexandri


& cum omni conftantia afferentem:

nuntiata, femetipo truculentior red


Infanis, inquit, o Philemon, & men ditur, & elestis quibufdam de officio
te captus es fubito. At ille: Ego, in fuo crudeliffimis & fviffimis, non
quit, non infanio, ed tu. Injutiffimus tam hominibus quam betiis, mittit,
atque infaniimus judex es, qui tot ju qui & ipfum Judicem, qui mirabilibus
ftos injufte perimis viros. Ego enim Chri. divinis crediderat, & eos per quos vir
ftianus fum, quod et hominum genus tus Dei apparuerat, vinos Alexan
optimum. Tunc ille coram populo coe driam adducerent.
III. Igitur cum adducerentur omnes verfi .
pit eum primo plurimis blandimentis
revocare velle in id quod eum noverat. pariter vinti, affuit gratia Dei in ver
|

Item alii con

Sed ut immobilem vidit, omnia inten

bo, & cpit Apollonius eos qui fe vin


os ducebant, fidem Dei docere. Qui

dit in eum genera tormentorum.


II. Cognito vero quod ex verbis A que cum Dei mifericordiam credidif
pollonii hc faa ei fuerit permuta fent, & fidem Dei tota cordis firmita

tio, correptum etiam Apollonium gra te recepient; femetipos cum his,quos


vioribus fubdidit tormentis, & dece exhibere venerant vinos, offerunt Ju
<>

Uterque in
sgrzem conjici.

ptoris in eum crimen exaggerat. Apol dici, Chritianos fe ele pariter profiten
lonius vero dixit ad eum: Utinam
tur. Quos cum Prfeus in fide Do- ja mare dem

tu, Judex, & omnes qui affiftunt au


diunt me, bunc meum quem dicis erro
rem deceptionemque equeremini. At ille
ubi hc audivit, & ipum & Philemo
nem ignibus tradi in confpeu populi
juffit. Illi vero potquam ingreffi funt
flammas, beatus Apollonius cunctis au

t4 .

dientibus clamabat ad Dominum, di

|-

|-

|-

guntur.

mini pertinaces & immobiles pervidif

fet, univeros pariter jubet in profun


dum maris demergi 3, ignorans impius
quid ageret . Hoc enim fan&tis non
mors, fed baptifmus fuit. Sed & ho
rum corpora, Dei fine dubio providen
tia, integra illibataque maris unda re
portavit ad littus; quque ab his, qui
obequii caua fimul venerant, fufce
pta ac revocata, fub uno fepulcri do
micilio collocata funt: a quibus ufque

cens: Non tradas, Domine, befiiis ani


mas confitentium tibi; ed oftende nobis
evidenter falutare tuum. Igitur ubi hc
in auditu populi & judicis ad Domi ad prfens tempus virtutes mult, &
num locutus et Apollonius, repente figna miranda omnibus confumman
nubes repleta rore circumdedit viros, tur. Sed & vota omnium atque ora-* *""
& flammas accenfi ignis extinxit. Su tiones fufcipiuntur ab eis , & cum

per quo tupefati & Judex & populus, frutu petitionis implentur, quo etiam
-Quo divinitus
extin Be, Judex
lo con

una omnes voce clamare coeperunt: & nos dignatus et Dominus addu
MAGNUS ET UNUS EST DEUS CHRISTIA

cere, & vota notra orationeque com

vertif tr .
*

NoRUM , solus IMMORTALIS EST. Sed plere.


3 Quinam ill fuerint nos latet, prter Philemonem . Certe Apol
lonio die 7..Martii in Martyrologiis junguntur Philemon, Aria
nus , Theotycus, & tres alii focii. Die vero 8. Aprilis Bol

landiani , Granus, Hilarius, Bonatur, eonceus, & saturninus .


qui etiam in quibufdam codicibus aliter feribuntur, ut notat
Henfchenius .

A D M O N

I T I O

In Martyrium S. EU PH E M I virginis.
+ *p bemie enco I,
***ia/tes Asterius.

Eleberrim virginis Euphemi Hunc vero Afterium circa fculi quarti


martyrium, in ecclei porticu de finem tempore Arcadii imperatoris florui

itum elegantiffima oratione defcripit fe ex duabus ipius aliis homiliis patet; in


fantus Afterius Amafe Helleponti me quarum una, quam In fetum Kalendarum

tropolis antiftes, cujus opuculum in fe infcripfit, de Rufini & Eutropii infelici


ptima Synodo generali letum, & fummo exitu, tamquam de re fibi nota differit;
omnium Patrum applaufu probatum , in altera vero qu et adverfus avari

ipius fynodi Atis integrum infertum fuit. tiam, de Chritianis qui fub Juliano apo
-*

ftata

43

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

stata a fide defecerant, loquitur, quafi dofius Magnus imperator fanctorum Te


fuo tempore ex eis multi adhuc in vivis rentii & Africani Martyrum reliquias in
ferri juffit. Horum Acta habentur apud
fu perfuient.
2. Euphemi memoria apud Latinos & Bollandianos die 1o. Aprilis. Verum omit
Grcos celebris fem per fuit, apud quos tere non juvat quod de Euphemi fepul Jepslerum re,
ejus fetivitas die 16. Kal. Oobris potif cro, facris reliquiis, & templo magnificen
firmum recolitur. Hac enim ipa die in ve tiffimo, in uburbio Chalcedonenfi con
tutiffimo Kalendario Carthaginenfi in Sa ft ruto veteres hitorici nobis tradiderunt
cramentario Gregoriano, atque in plerif Situm erat in ipfo loco, in quo martyrium
-

Memoria.

que Marty rologiis & Grcorum Menolo pertulerat, id et in maris littore, quod,
gis antiquis & recentioribus memoratur. fano Paulino tete, beat Martyris fan
tanien in aliquot Sacramentarii Gregoria guine fuerat confperfum. fic quippe habet
ni codd. mf. & nonnullis Martyrologiis

in Natali IX. fanti Felicis.

Euphemi fetum Idibus Aprilis recolitur,

Et quae Chalcidicis Euphemia martyr in oris

ut pot notrum Hugonem Menardum ob

Signat virgineo acratum fanguine litus.

fervaverunt Bollandiani ad hanc diem. In eam eccleiam ingreffi funt Arcadius

Quin & eadem die celebratur in Miffali imperator & perfidus Gainas, ubi jura
Gelafiano, cum folo titulo Martyrii. Sed menti invicem prfiitis confirmarunt neutrum
nec ali virgines quales funt Soter, Aga alteri infidias frusturum fore, ut refert So
tha, Juliana, Ccilia , aliqne, qu ibi crates lib. 4. cap. 6. & Sozomenus lib. 8.

dem celebrantur, appellantur ufquam vir cap. 4. Sed nihil magis hujus ecclei de
gines. quem titulum, i Agnetem excipias, cus auxit, quam Concilium generale quar
foli Mari conceum in hoc Miffali de

tum in ea celebratum. cujus occafionc

prehendi. quod fere idem obervari po Marcianus imperator in bonorem fane


tet in Sacramentario Gregoriano. Primam martyrii Euphemie, ut ipfemet loquitur in
hanc tamen inter alias Virgines & Marty fine Ationis fext, Chalcedonenfi civita
res, qu beatiimam Virginem Deipa ti, falvo Nicomedienis ecclei jure, me
ram comitantur, Fortunatus recenet lib. tropolis nomen conceffit. Ceterum hujus
8. Carm. 4. de Virginitate.

templi fitum amoeniimum , egregiaque


Illic Euphemia, pariter quoque plaudit Agatbe; dificia pluribus extollit Evagrius Scho
Et Jutina fimul, confociante Thecla.
laticus libro 2. Hift. Ecclef cap. 3. ex quo
Et Paulina, Agnes, Bafilija, Eugenia re qu bafilic, aut beat Martyris tumuli

difpofitionem exhibent huc profero. Con

gnant ,

Et quacumque facer vexit ad afira pudor. fiat, inquit, hc bafilica ex tribus ampliff
Et infra, recenfens cujufquc provinci mi aedibus. Prima efi fub dio, longo atrio &

columnis undique exornata. Pot banc altera,


Justinam Patavum, Euphemiam buc Calce longitudine ac latitudine, & columnis prope
patronos:

modum fimilii : hoc uno dicrepans, quod cul

don effert,
Eulalia Emerita tollit ab urbe caput;
Ecclefie .

Cciliam Sicula profert, Seleucia Theclam :


Sub Euphemi patrocinio eccleiam Ro
m extitiffe tempore Gregorii Magni, te
ftis et alter Gregorius Turonenfis, fcilicet

men habet impofitum. In cujus boreali la

tere ad ortum olis, aedes ef rotunda in mo

dum retudinis, admodum artificioe elabora

ta, columnis & materia & magnitudine inter


Je paribus interiu circumdata . Super bir
antiftes, lib. 1 o. hitoriarum cap. I. Cer cnaculum et fubline, fub eodem culmine .
te jam antea extabat Rom Euphemiae ti Ex quo licet iis qui voluerint, Martyri fup

tulus, uti conftat ex Concilio Romano fub plicare, & acris interee myleriis. Intra
Symmacho Papa. Celebrem etiam ejus tetudinem vero ad orientem folem tumulus
memoriam fuie apud Ravennates difci efi magnificus, in quo faz7 Martyris reli.
mus ex S. Petro Chryfologo, qui de eo quia jacent, in arca quadam oblonga recon
fermonem habet. Brixi vero, qu urbs ditae, quam nonnulli uaxpa, vocant, ex ar
eft Itali ad Alpes fita, etiamnunc per gento pulcberrime fabricata . Ac miracula
ftat Ordinis notri Beneditini abbatia fan

quidem, qu ubinde patrantur a fanstifima

t Euphemi dicata.

Martyre, nota funt omnibus Chritianis .


3. At Euphemiam pr ceteris colue Santuarium itud, projetis in mare fan
runt Contantinopolitani .
fub t Euphemi reliquiis, violavit impius
ipius nomine bafilicas in ea urbe contru imperator Contantinus Copronymus, il
tas enumerat & decribit Cangius in CP. ludque ad ftercora recipienda deftina

Chritiana lib. 4. cap. 7. n. 12. & eqq. In vit. Verum Martyris corpus divinitus raisai. a. i.
quarum unam, ut refert Theodorus Le

fervatum eft, atque poftea fub Impera- tuservata.

or fub finem lib. 2. hitori eccle. Theo

toribus Contantino & Irene in propriam


eccle

s E L . S. Euphemia.

43 I

eccleiam denuo confecratam reportatum, ubi unguenti ex ejus corpore manantis me


ut narrat tetis oculatus Theophanes in minit, de quo etiam fufius agit Evagrius
Chronographia ad annum Chriti Dcc.Lviii. loco laudato.

T-

B E A T I ASTER I I A M A SE

Anno Chriti

E P IS C O P I

Enarratio in martyrium prclariffim Martyris E U P H E M I .


desafio hujus

I.

Ex tom. 1. Autuarii combefifi,


Uper, o viri, Demothenem e comunem, ac totius populi conventu

assrRatiomis ,

gregium illum oratorem pr ltam, facientes celebritatem. Sacri


manibus habebam, eamque Demofthe quidem facramentorum Dei interpretes

nis orationem, qua ille fchinem

jugi fermone memoriam honorant, po

acerbis enthymematibus impetit. Diu puloque convenientes, ut illa patien


ti certamen confummaverit , omni
ta mente, aliqua remiione ac ambu tudio informant: fed & pitor pietati

autem prolata letione, pneque obru

latione, quo feffus animus nonnihil la & ipe tudens, artis opera, hitorian
bore levaretur, egebam. Egreflus au totam in findone, quam licuit viva ex

tem domo, potquam in foro aliquan preione defignans, ibidem juxta fe


tulum cum notis ambulaffem, illinc pulcrum, facram ad peaculum ap- p-a, - t.i.l.
depista .
me in Dei templum otio oraturus rece pendit tabellam. Sic autem habet ar
pi. Cum vero hoc quoque confecutus, tis hoc prclarum opus.
III. Sedet Judex ' throno fublimis, r.a. ...
unam quamdam ex porticibus tranfi
acerbo
ac truci vultu contuens Virgi-".
rem, vidi in ea pituram quamdam,
cujus me fpecies omnino cepit. Dixif nem. Ars quippe in inanimi quoque
fes Euphranoris * artificium effe, aut materia irafcitur, cum lubet. Porro
eorum alicujus, qui olim plurimum adfunt magitratus, fatellites, ac mili
dignitatis pitur conciliarunt, non a tes non pauci; ac quidem commenta
liter pingentes, quam fi vivas in tabu rienfes tabulas ferunt ac tylos: quo
lis formas exhiberent. Adefdum vero rum alter manum e cera educens, in

fi voles: quippe etiam nunc per tem tenfe adfpicit in adtantem judicio Vir

pus enarrare licet: egoque pituram ginem, totam deflectens faciem, tam
exponam. Neque enim nos mufarum quam jubeat loqui clarius, ut ne dif

alumni pejores pictoribus colores ha

ficile audiens mendofa fcribat, ac di

bemus.

gna reprehenione. Adtat autem Vir

II. Sacra qudam femina, inteme


rata virgo, fuam Deo catitatem dica
vit . EUPHEMIAM appellant. Cum
autem quandoque tyrannus pios homi
nes ac Chritianos perfequeretur, illa

#!

#
!f,

//

go pulla vete, ac pallio philoophiam


profeffa, ut quidem putavit pior, ipfo
quoque vultu lepida, ut autem ipfe
exitimo, egregie ornato virtutibus ani
mo. Ducunt autem ad Prfidem duo

admodum alacris, vit aleam fponte milites, alter quidem ante trahens, al
adiit. Cives autem, ejuque focii reli ter vero a tergo urgens. Porro Virgi
gionis, pro qua ea mortem obiit, ceu nis habitus pudore ac contantia mix
fortitudinis ac fan&titatis gloria infi tus enitet. Inclinat quidem, ac cer
4E ap Hemia /e
2p asle rzum 2 fe

Aivitas.

nem admirationi habentes, haud pro nua oculos demittit, tamquam virorum
cul templo epulcrum dificantes ac erubefcens obtutus; tat vero imperter
pofito loculo, honores ei publicos ad rita, nihil in certamine timidum pa
hibent annuum ejus certaminis diem, tiens. Quamobrem cum alios haenus

pio

1 Is fuit orator Athenienfis, Demothenis mulus, cujus ali


quot orationes & epitol ad nos uque pervenerunt. Alios ejuf.
dem nominis viros celebres feptem refert Diogenes Laertius lib.2.
2 Euphranor in Ithmo infula natus, nominatiffimus statua

rius & pistor, cujus plurima opera egregia enumerat Plinius lib.

" Prifcum appellat Ennodius in elegantiffimo carmine


qnod de hac fansta Martyre edidit. Confentiunt vulgati austores
4 Pallii ufum, etiam dimiffa toga,Chritianis familiarem fuiffe
tetatur Tertullianus, libro de Pallio

432

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

pictores Colchic 3 illius mulieris fa fanguinis adpinxit penicillus, ut vere


bulam contuitus laudarem; ut gladium dicas a labiis fluere, ac lamentans di
filiis adaura, mifericordia ac ira di fcedas. Iterum carcer; iterum cata

videret faciem; ac alter quidam ocu Virgo in pullis vetibus fedens fola, ma
lus iram oftenderet, alter matrem par nus ambas extendit in clum, Deum
centem ac facinus horrentem defigna que in malis adjutorem invocat. Porro *"*"
-

ret; nunc plane ab ea cogitatione ad oranti illi apparet fuper caput ejus fi
hanc pituram admirationem converti:
mirumque in modum opificem admi
ror, ut accuratius mores quam colores
mifcens, pudorem,fimul ac fortitudi
nem, affetiones utique per naturam
contrarias, prclare temperarit.
IV. Ulterius autem procedente imi

gnum illud, quod hritiani adorare


ac appingere follemne habent; puto

que appetentis paffionis fymbolum .


Mox ergo ac pot modicum, ignem va
lidum loco alio accendit pior , hinc
inde rutilanti rubrica condenfans fiam

mam. Statuit vero Virginem mediam,

tatione, carnifices quidam in levibus expanis quidem manibus in clum


nudi tunicis, operi jam infiftebant: ac
alter quidem apprehendens caput, ac
retro infletens, alteri os Virginis pr
bebat expeditum ad pnam: alter au
tem adftans dentes excutiebat. Porro

nullam tamen vultu prferentem tri:

ftitiam, fed magis gaudentem, uti ad


incorpoream ac beatam commigran
tem vitam. Hatenus cum pitor ma
num tenuit; tum ego fermonem ac

fupplicii organa, malleus videntur & linguam. Ceterum tempus tibi et,
terebra. Ceterum refolvor deinceps in ut & ipam, fi velis, pituram abol
lacrymas, mihique affetio intercidit vas; quo plene perpicias, num lon
fermonem. Sic enim perfpicue guttas ge impares enarrand fuerimus.
5 Medea Regis Colchorum filia, qu Jafonem cum aliis Argo

aio textui videtur conformior, eumque fenfum fecutus fuie vi

nautis Colchos proficifcentem hopitio fufcepit, eique nupit ;

detur Johannes Vicarius fedium Apotolicarum Orientis in fe


ptima Synodo generali A&tione IV. ubi poft auditam hanc narra
tionem fubjungit. Itaque major est imago fermene. Et he Dei pro
videntia fastum et propter idiotas homines. Tarafius tamen Epifc.c.P.
ibidem priorem fenfum retinuit , Prasipit, inquit, Pater, iu:

fed potea cum ipfam Jafo, ob regiam incenfam perfequeretur,


duos filios, quos ex eo fufceperat , in ejus confpestu jugulavit.
cui facinori hic alludit Afterius. Sed ejufmodi fabulas fufius pro
fequi, non eft nostri intituti .
6 In cod. Fegio habetur, ut adeas pisturam , vifurus fcilicet an

orationi conformis fit. a vrst rexa orau r; yeapii . qu fane le

tiam dat in fine fermonis volenti depingere certatrum Martyrum ********


nem - Ait enim , Gye.

M O N

I T

I O

In Aa S. S E R E N I Martyris.

I.

Asta ex esd.
f.

J: edita fuerunt die 23. Februarii

quidam autores Firmium, Piceni in Ita


lia urbem, & Hipani Sexti Firmum in
tyris, fed ita contrata, ut etiam Btica repofuerunt. Sed Serenum Sirmii
qutionis coram judice habit nonnifi com Pannonia martyrium confummaffe, non
pendium referant. Unde cum alia a nobis folum Ata; fed etiam Martyrologia qu
inventa fuerint finceriora, & qu judicis que vetuftiora contetantur . Monachi
Bollandiani Ata fanti Sereni mar

interrogationes & reponiones Martyris ,


rout a notariis except fuerunt, com
pleti videntur, prioribus omiffis, ea hic
exhibere vifum eft; qu quidem ex cod.

er

nomen, quod notro Sereno omnia Marty- *****


rologia cum Atis Bollandianis tribuunt,
nemo ipfi denegabit, fi eo nomine homo

mf. illuftriffimi Abbatis de Noailles defcri

in folitudine vel in prdio aliquo peculia


ri degens intelligatur. Multos fane ejuf

pfimus.

modi in extremis Ecclei perfecutionibus

2. Porro hujus Martyris nomen varie fuiffe extra dubium et, quos uovax;, five

a variis autoribus fcribitur, alii enim Si appellabant


renum, alii Sinerium feu Sinerum appel
3. Beati Sereni paffionem ad annum Pfa-i tent
-

lant. Sereni nomen quod in notro codice circiter C C C V II. referimus fub Galerii
habetur, ficut & in antiquiffimo Martyro Maximiani perfecutione. Ipius diem fe
logio Romano, Luc in Tufcia edito, re ftum celebrant pleraque Martyrologia die
tinemus. Mendoius in Martyrologio Ra 23. Februarii: aliqua tamen, inter qu eft
bani, aliifque mff apud Bollandum, Smyr Lucenfe iam laudatum, die prcedenti.
na pro Sirmium cribitur. Sicut & Itali quod Martyrologium Syreno aliosfexagin
[3

E T

S E L E C T A;

S. Serenut .

433

ta duos Martyres focios adjungit. De iftis autoribus reperire licuit. Ejus facrum
autem Martyribus, quos alii pauciores, corpus affervari dicitur apud Billonum in

alii plures enumerant, nihil in antiquis Arvernia.

}}

) :

:|

Anno Chriti

PASSIO Santi SE RE N I Martyris.

Ex cod. mf. illuftriffmi Abbatis de Noailles.

I. A Pud Sirmienium civitatem SE

|-

ri profequitur, & sfcripta imperialia

RENUS peregrinus ', Grcus porrigit, & ait ei: Vindica injuriam,

civis, cum de locis peregrinis venif quam me abente paffa eft mea matro
fet, hortum colere cpit, ut inde vi na. At ubi audivit hc Prfes, mira
tam fuam tranfigeret, eo quod aliam ri cpit, & dixit ei: Quis enim aufus

artem non noffet. Qui tempore perfe eft injuriam irrogare matron viri la
cutionis metuens temporales * plagas, teri Regis adhrentis? At ille dixit:
latitavit non multum temporis, & pau Serenus quidam plebeius hortulanus.
cis menfibus. Potea vero hortum fuum Cumque de nomine audiffet Prfes,

cpit iterum libere operari; & dum juffit eum tatim exhiberi. qui exhibi
hoc ageret, quodam die qudam mu tus tetit in confpeu Prfidis. Et ait
lier cum duabus puellis ingrea et in illi Prfes: Quis vocaris? At ille re

hortum ejus, & cpit deambulare. pondit: Serenus. Prfes dixit: Cujussua.
Cumque eam vidiffet upramemoratus artis es? At ille ait: Hortulanus fum. ".
:: fenex, ait illi: Quid hic quris, mu. Prfes dixit: Quare injuriam irrogati
prto /ue pellie.

matron tanti viri? Ille repondit: Nul.


horto ito. Ille autem dixit: Qu eft li matron aliquando injuriam feci. Pr
talis matrona, qu prterita bora bic fes autem furibundus dixit: Argue il
deambulat ? cum fit bora jam exta. lum, ut confiteatur cui matron inju
Intelligo te non caua deambulandi buc riam fecerit, cum in horto ipius deam
lier? At illa ait: Ambulare deleor in

venie, ed indiciplinationis & lacivi. bulare vellet. At ille fine omni trepi
ideoque egredere, & babe diciplinam, datione repondit: Sciome retinere, an
ut decet bonetas matronas babere.

te bos dies quamdam matronam in borto

II. At illa cum confufione egrea meo bora indecenti ambulae. Increpa
cpit intra fe fremere, non dolore fu vi eam, & dixi, quod non rele verfa
expulionis, fed quod libidinis fu retur mulier, qu tali bora de domo vi
cauam non adimpleffet. Qu tamen ri fui egrea fuiet. Hoc audiens vir
fcripit ad virum fuum, qui erat do fuus impurifim atque indiciplinat

meticus Maximiani imperatoris, infi mulieris actum, erubuit, & obmutuit;


nuans ei injuriam quam paffa fuiffet. nihilque amplius fuggestit Prfidi, ut
-a, ... . . . Cumque legiffet vir ejus litteras, tatim vindicaret propter quam venerat inju
:|
..

conqueritur ad Regem, & ait: Nos cum riam, quia nimium confufus et.
III. Prfes vero cum reponionem Fatet ur fe Chri
lateri tuo adhreamus, matron no
ftr in longinquo pofit injurias pa fanti viri audiffet, intra fe cogitare "*""

tiuntur. At ille dedit ei potetatem ut coepit de ejus libera objurgatione, &


vindicaret fe per Restorem provinci, ait: Hic homo Chritianus et, cui in
ut fibi placeret. Hac igitur potetate decenti hora diplicuit mulierem vide
accepta, fetinabat venire ut vindica re in horto fuo. & dixit ad illum: Quod
ret injuriam, non matron, fed inho genus tibi et? At ille fine omni mo

net femin. Cum vero perveniffet ra repondit: Chritianus fum. Prfes


Uque nunc ubi latitati, vel
ad fupramemoratam urbem, tatim in dixit:
quomodo fubterfugifti,
ut diis

greffus ad Prfidem; & verbum inju

CI-1 Il

1 Apud Bolland. Sirenus peregrinus mona ebus.


2 Ibid. Corporales plagas, latitavit ; & dum ineeleret bortum/sum,
qaadam die, quadam mulier ingrea bortum ejus cpit deambulare brs

sifat , increpavit eam, monens ut egrederetur, & ut banesta matrona di

fiplinate fe haberet. At illa, &c. qu fequuntur fic etiam abbre


viata funt , fine tamen ulla rerum narratarum diverfitate .

ncompetenti. Cumque eam vir fanstus caua la/civitatis dicurrere eague

I i i

A C T A

434

M A R T Y R U M

S I N C E R A

crificares? At ille refpondit: Quomodo huc uque fubterfugifti, & imperialia


prcepta latendo contemfifti; & quia
in corpore. Eram autem icut lapis pro diis facrificare noluiti, jubemus te ca

placuit Deo, ut buc uque me reervaret

jeius ab dificatione ; nunc autem re pite pleti. Et tatim raptus & addu

quiret me Dominus in dificium uum. us ad locum, a diaboli minitris de- cerit: "*"
Modo autem quia palam me voluit ee, collatus et otavo Kalendas Martii,
paratus fum pro nomine ejus pati, ut regnante Domino notro Jefu Chrito,
cum ceteris fanlis ejus partem babeam cui et honor & gloria in fcula fcu
in regno ipius. Prfes autem cum hc lorum, Amen.
audiffet, vehementer iratus dixit: Quia
A

D M O

I T I O

In Aa SS. PHILE & PHILO ROM I martyrum.


1.

odefridus Henfchenius die quarta pbit lestis Martyrum, non ita funt antiqua

Philee Alfa .

Februarii Bollandiani prfert ex ut hic prferri debeant.


variis codd. m.ff. Ata fantorum Phile &

2. Contenderat Henricus Valefius in c. 9.

Philoromi, qu exitimat eam effe Pafio lib.8. Hitori Eufebii, Phileam apud The- ttumanyi,
nem, qu apud Gregorium biflorii, egregie con baidem mortem fubiiffe,quod fcilicet in A
triptam fe recognoviffe affeverat Rufinus tis fub Culciano,qui,tete Epiphanio,The
lib.8. Hitori Eccleiatic cap. 1o. Verum baidis Prfes fuit,paffus diceretur. At vero
licet ea Ata, qu ab eruditiffimo viro pro in addendis qu in fine annotationum fua
feruntur, finceriffima effe ultro fatear; non rum ubjunxit,videtur mutaffe fententiam:
tamen ei affentiri poffum exitimanti ipfum quod omnes omnino autores hunc beatum

effe Gregorii opus quod Rufinus laudat. antititem Alexandri martyrium cum
Nihil enim aliud funt, quam excerpta ex Philoromo impleviffe confentiant; tum

Eufebii feu Rufini hitoria Atis prfidia ipfemet folvit difficultatem quam in notis
libus adjunta. undein aliquibus codicibus adduxerat, afferendo Culcianum ad omnes
hc excerpta fufiora, in aliis breviora, in dignitatum honores fub Maximino promo
nonnullis vero Ata fine ulla omnino addi tum fuiffe,ut ipemet refert Eufebius in fi
tione proferuntur, quod jam ipfemet Hen ne lib. 9. fub quo proinde,dum Prfes Au
fchenius obervaverat. Cum itaque qu guftalis effet, Phileas & Philoromus Alexan
de fantis Philea & Philoromo Eufebius dri martyrium confuare potuerunt. Hac
fcripit, jam fupra pag. 272. retulerimus; pofita fententia, cui quidem refragari diffi
fufficiet hic exhibere ipfa ata genuina ex cile effet, horum beatorum Martyrum pas
variis mfl. ad Bollandianam editionem col

fio nonnifi pot an. cccv 1. contigiffe cenfen- *****

lata. Acta vero qu P. Francifcus Com da et. quorum fetivitatem Martyrologia,


befifius Grce & Latine edidit in Trium etiam antiquisfima ad 4. Feb. diem referunt.

T - A

Poft annum

Chriti 3o6.

Sanorum P H I LE & P H I LOR O M I Martyrum.

Ex compluribus codd. mf.


Philea confo/fo. I.TMpofito PHILEA fuper ambonem, sacra enim & divin scriptur dicunt:
Culcianus prfes dixit illi: Potes Ut quid mibi multitudinem facrificiorum F*****
jam obrius effici ? Phileas repondit: vefirorum ? dicit Dominus. Plenus fum.
Semper ego obrius fum, & fobrie dego. bolocauta arietum, & adipem agnorum,
Culcianus dixit: Sacrifica diis. Phi & anguinem bircorum nolo ; nec fimi
leas repondit: Non acrifico. Culcianus lam offeratis. Unus autem ex Advo
dixit: Quare ? Phileas refpondit: Quia catis dixit: De fimila ' nunc indicas,
Jacr & divin Scriptur dicunt: Qui aut pro anima tua nunc agonizas. Cul
immolat diis eradicabitur, nifi foli Deo. cianus prfes dixit: Qualibus ergo fa
Culcianus dixit: Immola ergo Deo crificiis deleatur Deus tuus ? Phileas
foli. Phileas refpondit: Non immolo. repondit: Corde mundo, fenibus fin
Non enim talia acrificia defiderat Deus. ceris, & verborum verorum facrificiis
-

a Colb. & Ful. Diffitnili .

dele

E T S E L E C T A . SS. Pbileai Philoromus.

435

deleiatur Deus. Culcianus dixit: Im xit: Quem Deum ? Phileas extendit ma

mola jam. Phileas repondit: Non im nus fuas ad clum, & dixit: Deum qui
molo ; nec enim didici. Culcianus di fetit clum & terram, mare, & omnia
xit: Paulus non immolavit ? Phileas qu in eis funt; Creatorem & fatorem
refpondit: Non abfit. Culcianus dixit: omnium viibilium & inviibilium, &f

Moyes non immolavit? Phileas repon imenarrabilem, qui olus efi & permanet
dit: Solis Judis prceptum fuerat fa in cula fculorum, Amen.
II. Advocati autem Phileam in plu
rrificare Deo foli in Jeroolyma. Nunc
autem peccant Iudei, in locis aliis folle rimis loquentem Prfidi prohibebant,
mnia ua celebrantes. Culcianus dixit: dicentes ei : Cur refiftis Prfidi ? Phi
Ceffent inania verba ita, & vel adhuc leas repondit: Ad quod interrogat me,

facrifica. Phileas repondit : Non in repondeo ei. Culcianus dixit: Parce


quinabo animam meam. Prfes dixit: lingu tu, & facrifica. Phileas re
Anim jauram * facimus? Phileas re fpondit: Non acrifico. Anim enim mee
fpondit: Anim & corporis. Culcia parco. Quoniam autem non olum Chri
nus dixit: An 3 corporis hujus ? Phileas fiani parcunt anim u, verum etiam

refpondit : Corporis bujur. Culcianus gentiles ; accipe exemplum Socratis. Cum


dixit: Caro hc refurget? Sanus Phi enim ad mortem duceretur, adtante ei

leas repondit: Ita. Culcianus iterum


dixit illi: Paulus non negavit Chri
ftum? Phileas repondit: Non, abfit. Cul
cianus dixit: Ego juravi, jura & tu .

conjuge cum filiis fuis, non et reverfus,


fed promtiime canus mortem 3 fucepit.
Culcianus dixit: DEUs erat Chritus?

Phileas repondit: Ita. Culcianus di

Phileas repondit: Non et nobis prce xit: Quomodo perfuafuses de eo, quod
ptum jurare. Sacra enim Scriptura di. Deus effet ? Phileas repondit: ccos vi
cit: Sit vetrum eft, et ; non, non, Cul dere fecit, furdos audire, leproos mun
cianus dixit Paulus non erat perfecu davit, mortuos fucitavit, mutis loquelam
tor? Phileas repondit: Non; abfit. Cul retituit, & infirmitates multas fanavit.
cianus dixit: Paulus non erat idiota ?

profluxum fanguinis babens mulier teti

Nonne Syrus erat? nonne Syriace di

git fimbriam vetimenti ejus, fana

fputabat? Phileas repondit: Non ; He ta eft, mortuus refurrexit, & alia mul
brus erat, & grce diputabat, & ta igna & prodigia fecit. Culcianus
fummam pr omnibus fapientiam habe dixit: Eft Deus crucifixus? Phileas re-c" "+
bat. Culcianus dixit: Fortaffe ditu fpondit: Propter nofiram falutem cruci
rus es, quod & Platonem prcellebat. fixus eft. Et quidem ciebat quia crucifi
r.a., in. Phileas repondit: Non folum Platone, gendus erat, & contumelias paurus, &
D.

******" ed etiam cuniir pbiloophis prudentior dedit emetipum omnia pati propter nos.
erat. Etenim fapientibus perfuafit, & Etenim acr Scriptur bc de eo prdi
fi vis, dicam tibi fermones ejus. Cul xerant, quas Iudaei putant fe tenere, fed
cianus dixit: Jam facrifica. Phileas re non tenent. Qui vult ergo, veniat, f
z

fpondit: Non facrifico. Culcianus di


xit: Confcientia et? Phileas repondit:
Ita. Culcianus dixit: Quomodo ergo
qu ad filios tuos & conjugem con

apiciat, fi non ita bc fe babent. Cul


cianus dixit: Memento quod te hono

raverim. In civitate enim tua te potuif


fem injuriare. Volens autem te honora

fcientia et, non cutodis? Phileas re re, non feci. Phileas repondit: Gratias

fpondit: Quoniam qu ad Deum et con


Jcientia eminentior eft. Dicit enim acra
D.......... & divina Scriptura : Diliges Dominum
Deum tuum qui te fecit. Culcianus di

tibi ago, banc mibi perfestam gratiam

prfta. Culcianus dixit: Quid defide


ras? Phileas refpondit: Temeritate tua
utere: fac quodtibijuum eft. Culcianus
dixit:

2 Boll. Ful. Colb. bie curam.

3 Idem , At euram .

land. Tamen edit. cum cod. Cletin. dixit : Hoe jura mihi .
5 Remig. cnsum fatetit .

4 Sic Remig. elb. Ful. cum Trevirenfi & Belfortio apud Bol

Iii 2
----

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
dixit: Sic fine caufa vis mori? Phileas pinquorum, & Prfidis calliditate
436

fa

hefpondit : Non fine caua, ed pro Deo tigari, nec tamen fleti aut infringi ul- .
pro veritate. Culcianus dixit: Pau latenus poffe, exclamavit dicens: Quid

lus deus erat? Phileas repondit: Non. inamiter & uperflue confiantiam viri
Culcianus dixit: Quis ergo erat? Phileas tentatis ? Quid eum, qui Deo fidelis et,
refpondit: Homo fimilis nobis, ed spiri infidelem vultis efficere? quid eum cogi
tus divinus erat in eo, & in Spiritu vir tir negare Deum, ut bominibus acquie
tutes figna prodigia faciebat. Cul feat? Non videtis quod oculi ejus vetras capite danna.
cianus dixit: Beneficium te dono fratri lacrymas non vident, quod aures ejus ver.
tuo, Phileas repondit: Et tu gratiam ba vefira non audiunt ? terrenis lacry
banc perfestiam mihi prefia : utere teme. mis non fleti, cujus, oculi cletem glo

Ctem Philarng

ffir

ritate tua, & quod tibi julfum et fac. riam contuentur ? Pot hc dita, cun
Culcianus dixit: Si fcirem te indigere, orum ira in Philoromum verfa, unam
& fic in hanc amentiam veniffe, non

eamdemque eum cum Philea fenten

tibi parcerem. Sed quia multam fub tiam fubire pofcunt. Quod libenter an
tantiam habes, ita ut non folum te,

nuens judex, ambos feriri gladio ju


fed prope cunctam provinciam alere bet. Cumque exiffent, & irent ad lo

poffis; ideo parco tibi, & fuadeo te im cum cdis confuetum : frater Phile,
molare. Phileas refpondit: Non immo qui erat unus ex advocatis, exclama
lo, mibimet ipf in boc parco. Advocati vit dicens: Phileas abolitionem petit.
ad Prfidem dixerunt: Jam immolavit Culcianus revocanseum dixit: Quid ap
in Phrontifterio. Phileas dixit: Non pellati? Phileas repondit: Non appel
immolavi certe *. Culcianus dixit: Mi
fera uxor tua tibi intendit. Phileas re

lavi; abfit. Huic infeliciimo moli inten


dere. Ego autem magnas ago gratias regi

fpondit: Omnium pirituum notrornm bus & prfidi , quoniam coberes fatus
Salvatoreft Dominus Ieus Chriftus, cui fum 7efu chrifti. Pot hc exiit Phileas.

ego vinius fervio. Potens efi ipe qui me Cumque perveniffent ad locum ubi ju
vocavit in bereditatem gloriae fu, & gulandi erant, extendit manus fuas Phi
banc vocare. Advocati ad Prfidem di leas ad orientem, & exclamavit dicens:

xerunt: Phileas dilationem petit. Cul Filioli mei cariffimi,quicumque Deum qu Fideles menet.
cianus dixit ad Phileam : Do tibi dila ritis, vigilate adcorda vetra quia aduer
tionem ut cogites tecum . Phileas re farius noter ficut leo rugiens circuit qu

pondit: Spe cogitavi, & pro Chrito rens quem transferat. Nondum paffi fu
ati elegi. Advocati & Officium una mus: nunc incipumus patu, nunc cpumus

Cfeo Gy pro

pinquis roganti

bas re/istit ,

cum Curatore, & cum omnibus pro


pinquis eius ? pedes eius compleeban
tur, rogantes ut repeum haberet uxo
ris,& curam fuciperet liberorum. Ille,

effe dicipuli Domini nofiri Jeu Chriti.


Cariffimi attendite prceptis Domini no
firi Jeu Chriti. Invocemus immacula

tum, incomprebenfibilem, qui fedet uper


Cherubin, falorem omnium, qui et ini
tur, garrientium dia refpuere, animo tium & finis, cui gloria in fcula fcu:
velut fi faxo immobili unda allidere

ad clum tendere, Deum habere in ocu lorum, Amen. Hc cum dixiffet, carni

lis, parentes & propinquos fanos Mar fices juffa judicis exequentes, infati
tyres & Apotolos ducere fe dicebat gabiles amborum fpiritus ferro cfis
oportere.

cervicibus effugarunt, prtante Domi- ***"

III. Aderat tunc quidam vir agens no notro Jefu Chrito, qui cum Patre
turmam * militum Romanorum , PHI & Spiritu anto vivit & regnat Deus " "
LOROMUS nomine. Hic cum vidi

in fcula fculorum, Amen.

fet Phileam circumdatum lacrymis pro


6 Addit editi Bol'and. Fed vere facrificee dicas. In od. Colb.
Si vere facrifieare dicatur.

z Edi. Boll. inter parenthefin hc habet. Plurimos enim pra


finquo, & confanguineas nebiles viros in eadem urbe habebat. qu etiam

habentur in 2. codd. Colbertinis.

8 Mf. Trevir. Tribunus. Remig. Preful Romanorum. Vide fu


pra pag. 272

9 Ed. & al. mff prfdatui.

E T

S E L E C T A.
4 D AM O N

I T

S. Quirinar.

437

I O

In paffionem fanti Q U IR I N I epic. & martyris.


:

I.

Eati Quirini martyrium exponit Pru rini morte fufius narrantur, paucis verbis
dentius hymno 7. libri zreel gepvar Eufebius exprimit in Chronico. Quirinus,

|-

4,

Sr.

quod fufius referunt ejus Ata, qu ex an inquit, epicopui Sicianus pro Christ glorio.
tiquis mfl. codicibus Boninus Mombritius fe interficitur. Nam manuali mola ad rollum
& Laurentius Surius ediderunt. Verum in ligata e ponte prcipitatus in fluvium diutiffi
hoc Ata a Prudentio diffentiunt, quod me upernatavit; & cum peantibus collou
Quirinum fub Maximo Prfide tatuant, ru, ne fuo terrerentur exemplo, vix oran, ut
Quirini gfia
Prudentius vero fub Galerio Duce. quam mergeretur, obtinuit. Iidem fere verbis a
fane difficultatem non folvunt ii qui cum pud Adonem aliofque Martyrologiorum

srzede furwts,

Baronio putant Galerium Maximinum C fcriptores laudatur die 4. Junii, quo ejus
. farem ab utroque defignari, quem Pruden

fetum recolitur. ejudem fan Martyris ...

tius Galerium, Atorum vero Autor Ma

meminit Fortunatus lib. 8. carm. 4. Cujus

ximum appellaverit. Maximus enim in A mortem Eufebius in Chronico ad annum


tis memoratus Cfar non fuit, quip

3ro. revocat, Baronius ad annum 3o3. quam

pe qui jus gladii non habuiffe videtur : fi tamen melius anno CCCIX. confignari po.
quidem beatum Quirinum futibus cfum fe exitimamus. BeatiMartyriscrpus po
ad Amantium Pannoni prfidem miit, tea Barbaris Pannoniam devatantibus o
a quo beatus Antiftes capitalem fententiam mam allatum et, atque in eccleia beati
accipere poffet. At ea difficultas nullum Sebatiani ad Catacumbas depoitum. Un
negotium faceffere debet, cum revera is de potea in Germaniam translatum fuit
Prfes & Galerius Maximus potuerit ap & in celebri monaterio Fuldenf recondi:
pellari, & Cfar non fuiffe. Sed ne forte tum, ut narrat Rudolfus Scholaticus in
alicui dipliceat, quod alterutrius alteri vita beati Rabani Moguntiacenis epifco
autoritatem prtulerimus, utrumque , pi, Sculi IV. Beneditini parte 2. pag. I 2.

||}

Ata fcilicet & Prudentii hymnum, pro- De his translationibus vide Bolland ad

.sume
diemr
.03 ,sile
irpA tomof
.3 pag .o:
57 & Sc
-|

-|

2. Porro qu ab iftis autoribus de Qi- 3. Benedit part. 1. pag. 663:

in,

Anno Chriti

::

circ. 399.

PASS I O Santi

QUI IR I N I epifcopi & martyris.

|-

Ex Mombritio & Surio.


I.

Um mundi itius principes ad in templis dmonum immolare coge

C cruciandas

fanorum animas rent Chritianos. Chriti ecclefi clau

ubique Do debantur, Chriti facerdotes & mini


mini eccleias diverfis perfecutionum tros ut parerent legibus publicis, &

diabolus commoviflet, &


- 1-

tempetatibus ventilaret: fufcitatis Re


gum amicis, per quos amplius adver
fus Dei populum prlia commoveret,
agebat quotidie fu incrementa fvi
ti. Perimentibus itaque eos Maxi
miani Imperatoris legibus, Chritianus

confiterentur deos

quibus fi thura

nollent accendere, uppliciis diverfis


& mortibus fubjacerent.

II. Inter multos autem qui in Chri


-Quirinus eons
fti exercitu triumphabant, beatus QUI prebenfus.

RINUS epifcopus Sifcianus ", a Maxi

infetabatur exercitus. Per Illyricum ve mo prfide juffus et comprehendi.


ro Diocletianus facrilegis prceptis quem cum tudioe qurerent, & bea

|->

in Chriti populum hotiliter fviebat, tus id fenfiffet Epifcopus, egreffus eta


addito tyrannidi fu Maximiano in civitate, & fugiens comprehenfus et,
regno participe, qui & fuam rabiem, & deduus. Cumque a Maximo Pr
=2a- i- cin. oftenderet.
& Diocletiani
omnem
Illyricum
.
Fereper
tamen
ad omnes
pro fide interrogaretur, quo fugeret? Qui
rinus epifcopus repondit: Non fugie
vinciarum judices nefandorum princi bam, ed juum Domini mei faciebam.

pum facrilegi apices mittebantur, ut Scriptum nobis eft: Si vos perequentur


fff

a Sifcia, nrbs oiim epifcopalis fub Sirmienfi metropoli, in Pannonla fuperiori , ad Lavum fluvium, nunc pne in vicum reda
sta h, in Croatia imperiali.

CCC L
000 S L

C L L C C L L C LLL C L L L

LLLL S LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLSS CCCCS LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLS LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLS
S LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLLS LLLLLL LLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLL GLLLLL GGG LLLLLS LLLLLLL LLLLSLL eSML LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLSSSTTTTSS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLS LLL L LLLLLS LLLLLL LLLLLLS
S LLLL LLLC LLLLLCS LLLLLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL


LLLLLL LLLLLLLLLLLL LL L LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLL LL
AAAAALLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS

TTS

kmmmm LLLLLLLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSL LL


LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLS
LLLLLLLLL LLS s

s LLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLSLLLLLLL LL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS


LLLLS s LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLL LCCS

eS GL GL LLL LLL LLL LLLLLLS LLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLL SLLLL LLLLL LLLLLLL
SLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLSL LL LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL
LLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLL LLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLL tLLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLL LLS
LLLLLLLLL LLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLS LLS LLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
sLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS
S LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLSLLLLLLLLL T T T

aTTTS LLLLLL LLLLL LLLLL SLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLS S LLLLLLL LLLLLS LLLLLS
LLLL LLLLLS LLL LLL LLL LLL s LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL
s LL LLLLLS LLL LL s LL LLLLL LLLLS LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLL LLLLS LLL LLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLL LLLLSs LL LLL LLLLLLLL LLLLS
LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLS
GLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLS LL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLS
SaaLLLLLLLLLLLLL
LLCttL c LLLLS
LLLS S

LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLSLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLSLLLL LLLLLLLLL LL LLLLL


LLL LLLL LLL LLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLSs LLLLS LL LLL LLL
LLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLSLL LLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLL LLL CCSs GLLLLLLLLS LLLL
LL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLS LLLL LL LLLLL LLLLS LLL LLLS LLLLLL LLLS

LLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL


SS

SLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLS LL LLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLS LLLLLS S LLLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLL
SLLLLLLS LLLLLLLL LLLS s LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS
G LLLLLLLS GLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LLL LLLL LL LLLLLLLCS LL LL LLLLL kkkkkkk S

LLLLLL LLL LL LGLLLLLL CCC LLLLLS LLLS LLL LLLL LLLLLC LLL CS LLL LLLCS
LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLS CG CC L0LS LLLL LLLLLL LLLLLLLL
LS LLL LLL LLLLS s LLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS
LL LLL LLLL S LLLLL LLLL LLLLLL CCC LLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLL LL CLLL LLS
LLLLS LL LLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLS LLL LLLL CCLLLLS LLLLL LLLLLL LLLL
S LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LL

LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL

LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL
LLLLLS
S LLLLS LLLLLLCCLLLS

0 LLS LLLL LLL LLLLLS

E T

S E L E C

T. A. S. Quirinus.

439

Pannoniam deduei, ut pro contuma contra humanum morem vitam tibi e

h \,

cia, quam in leges Imperatorum exhi ligas denegandam, dum hi qui evade

'"

buerat, ultimam fententiam futineret. re mortem cupiunt, negando qu gef


Daritur in pri
IV. Cumque dedu&us fuiffet bea ferunt, tormenta deludunt? Tu autem
,

tus Quirinus ad primam Pannoniam, dicis vit tu dulcedinem otiofam, &

& per fingulas civitates vinctus cate fetinus curris ad mortem, Imperatori
nis, ad prfidis Amantii judicium tra bufque contradicis. Propter quod ad
heretur, fi quidem ad ripam Danubii huc te hortamur,ut vivas & vitam tuam
ad fingulas civitates (ducebatur), A redimas, & cultorem te legibus Roma
mantio eodem die revertente de civi

nis exhibeas. Quirinus epifcopus dixit:

tate Scarabetenfi , offertur ei beatus Allocutio ifta forte fleiat animos feniles,

Quirinus epifcopus. quem Prfes ad qui longioris vit patia fupirant. Ego
urbem Sabarienfem 3 ad audiendum autem didici a Deo meo, ut debeam ad

cenfuit repedari. Tunc ingredientes ad illam vitam pervenire, qu pot mortem,

fantum Quirinum epifcopum Chritia mortis jam intercifone non clauditur. Et

|
v.

W
f;

n mulieres, cibum, potumque obtu ideo ad temporalem bujus vit terminum


lerunt ei. Quarum fidem intuens bea fidelis accedo. Non enim fimilis fum noxio
tus Epifcopus, dum ea qu offerunt be rum, ficut potetas tua loquitur. Illi enim
nedicit, caten quibus ligat manus dum vivere cupiunt, negando Deum vere
ejus & pedes fuerant, ceciderunt. Ac moriuntur. Ego autem ad ternitatem
cepta igitur efca, regrefis mulieribus, vit confitendo pervenio: nec vefiris legi
hi qui eum cutodiebant Sabariam du bus acquieco, quia CHRISTI DEI mei le-ci a. p....
xerunt. Quem prfes Amantius per of gitima, qu fidelibus prdicavi, cutodio.
ficium fuum offerri fibi juffit in thea Amantius prfes dixit: Diu te ad obe
tro. Qui cum oblatus fuiet, Aman dientiam regalium prceptorum incli
tius Prfes dixit: Requiro a te, fi ea nare voluimus: fed quia rigor mentis
qu in tua fuperbia apud juredicum domari non potuit, eris exemplo o
Maximum geta montrantur,vera funt. mnium Chritianorum, ut formam tu
Coram prafde
Quirinus epifcopus repondit: Apudsi mortis qui vivere cupiunt expavefcant.
Christum senfi
Jciam verum Deum confeus fum. Ipum V. Tunc inter ceteras quas pertulit paf
emper colui, ipum corde teneo: nec me fiones, juffit fan&to Dei Sacerdoti vel fa
ab eodem, qui unus Deus & verus et, mulo inolam ad collum ligari, & in flu
homo poterit eparare. Amantius pr vii Sibaris undas demergi. Cumque de

fettwr.

fes dixit: tatem tuam dolemus ma


culare verberibus. tamen fenfum tuum

ponte prcipitatus fuiffet in fluvium,

& diutiffime fupernataret, & cum fpe

optamus emendari fermonibus, & pr tantibus locutus et, ne fuo terrerentur


mio promiff vlt corrigere, ut reliquo exemplo, vix orans ut mergeretur ob
fenetutis tu tempore, juxta legum tinuit. Cujus corpus non longe ab eo
imperialium fan&tionem diis ferviens, dem loco, ubi demerfum fuerat,inven

perfruaris. Beatus Quirinus epifcopus tum eft: ubi etiam locus orationis habe
dixit: Quid de tate dubitas, quam fi tur. Sed ipum fantum corpus in bafili
Wy

des inviolata reddere potet omnibus fup ca ad Scarabetenfem portam depoitum,


ubi major et pro meritis ejus frequen
tia procedendi. Paffus et beatus Quiri
nus epicopus Sifcianus, martyr Chri
fti, fub die pridie Nonarum Juniarum,
& coronatus et a Domino noitro Jefu
Cur intans es ad mortem, ut diis & Ro Chrito, cui honor, & gloria, & po
mano Imperio appareas indevotus, & tetas in fcula fculorum , Amen.

plitiis fortiorem ? Nec tormentis frangi


tur mea confeio, nec vit prentis de
leiatione corrigitur, nec timore mortis,
quamvis acerb, mentis me oliditas
perturbatur . Amantius prfes dixit:

4 Scarabantia

antiqu

Pannonie uperioris,

quam Clu

verius putat eam Hungaria urbem effe , quam Germani vocant


desembwrg, Hungari oprn. Lazius vero contendit effe cabriws,

quam Hungari , Ghzepregh appellant.


5 Urbs ob fan&i Martini Turonenis natale clara.
6 Momb. Veridicun.

446

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

a v rel 1 i P R U D E N ti ihr M N U J
De Martyrio S. QU IR I N I epifcopi.
Ex libro zrael geprv Hymn. 7.
I

Nfignem meriti virum


QUIRINUM, placitum Deo,

Dicentem fluitantibus

Urbis mnia Sifci

Amnis terga vehunt vadis:


Nec fubtrata profunditas

Concefum ibi Martyrem

Saxoque & laqueo & viro

Complexu patrio fovent.

Audet fponte dehicere.

Hic fub Galerio Duce,

I :

Senfit martyr Epifcopus


Jam partam fibi prripi

Qui tunc Illyricos finus


Urgebat ditionibus,

Palmam mortis & exitus,

Fertur Catholicam fidem

Affcenumque negarier

Illutraffe per exitum.


Non illum gladii rigor,

terni ad folium Patris.


I 2.

Jeu cuntipotens, ait,

Non incendia, non fer

Haud quaquam tibi gloria

Crudeli interitu necant:

Hc efi infolita aut nova,

Sed lymphis fluvialibus


Gurges dum rapit, abluit.
Nil refert, vitreo quore,

Calcare fremitum maris,

Prona & flumina fiftere.


I3

Scimus dicipulum Petrum,

An de flumine fanguinis

Cum veftigia tingueret

Tinguat paffio Martyrem,

Mortali trepidus pede,


Dextr ubfidio tu
Subjecife falum folo.

que gloria provenit


Fluu quolibet uvida.
Summo pontis ab ardui
San&t plebis Epifcopus
In prceps fluvio datur,

I4

Jordanem quoque novimus

Tortis vorticibus vagum,


Dum fertur rapido impetu

Sufpenfum laqueo gerens

Ad fontem refluis retro

Ingentis lapidem mol,


Dejeum placidiffimo
Amnis vertice fucipit,

Confugie meatibus.
I5

Hc miracula funt tu
Virtutis Domine, ut modo

Nec mergi patitur fibi,

Supendor, leve prmatans,

Miris vata natatibus

Summo gurgite fluminis

Saxi pondera futinens.


Speant eminus e folo
Doorem pavidi greges.

16

Cum collo copulum trabam .


Jam plenus titulus tui eft
Et vis prodita nominis,

Quam gentilis babet ftupor.

Nam Chriti populus frequens


Riparum finuamina \,
Stipato agmine fepferat.

Abolvas, precor, optime,


Hujus nunc anim moras.

Exemplo trepidos videt,

Quid pois probat amnicus,


Qui veiat filicem , liquor,
Hoc jam quod upereft, cedo,

Nil ipe proprii memor

Quo nihil et pretiofius,

Inter tagna periculi.

Pro te, CHRISTE DEUS, mori. cirya, dv.

Sed Quirinus, ut eminens

17

Hos circumtulit, heu, fuo

Confirmat pia peora,

18

Orantem fiuul halitus,

Verbis mitificis ? rogans,

Et vox deferit & calor :

Ne quem talia terreant,

Scandit piritus ardua:

Neu contans titubet fides,

Fit pondus grave faxeum :

Aut pnam putet emori.

Corpus fufcipiunt aqu.

a Codex aofter German. habet Ingenti lepidum *.

2 Sic du codd. mf quos confuluimus. Vide Heinfi: netas.

AD
v

AM

L L

L L L L L

L LLS 0S LLLLL LLLLLLLLLS

S0 L LL 0 LL 0 0

000S

0 0

LLL LLLLL LLLLL LLL LL LL LL LLL LLLLLLLLS


LSHS LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL

SAaa LLLL S LLS

LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLS

SLLL SLLLLLLLS

LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLL SLLLS
LLLL LLLLLLLL LL LLLS LL LLLLLLLLLL LLLS

LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLCSS CCS LLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL
LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLLLLL LLLLS

LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLS LLL
LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LL LL LLLLLLL A LLLL LLL LLLLLS LL LLLLLLL LLS

LCCCLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLL LLL LLL LL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LL LLLL LLLL LLL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLS LL LLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LS
000S LLL LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LLL C LLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLSLL LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLL L LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLS L LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLLLCCCC

LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLLLLLL L LLLLS


LLLL LLLLLLLL
S

LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS

0S LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL 000S LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL L0S LLLLLLLLLLS LLL LLS

LLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLS


S LLLLS LLLLS 00S

LLLLLLL LLLLL LLLLL C LLLL LL

LLLLS 000S

LL LLLLLL LLLLLS

LLLLS s LLLLLLS

0S LL LLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LS LLLLLL LLLLLSLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLLL


S LS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL SLLLLLLLLLLL LLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLL
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLS
LLLLL LLLSLSaaS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLS


LLLLLL LLL LLLLLLLLSLLLL LLLLLL LLLLLL

LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LL LL

LLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLS LL


LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS s LLLL CCS
LLLL LLL LLLLS LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LS G LL0SS LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLL LL LL LL LLLLLS LLL LL LLL GGG LLL
LLL S LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL G LLLL
LLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLL SLLLLL LLLS LL LLL LL LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLS
LLLS LLLLLL LLLL LLLL LLS LLLLL 0LS LLLLL LLL L LLLLLLL LLLLS LLLLLLL
LLLLLLS LLLLLLLLL LLLL S LLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL s LLLLLLL SLLLLSS
LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL
LLCLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLL S LLLLLL
LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLLLLL

LLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LL LLL LLL

LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLS LLS
LLLLS LLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLL S LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLaaaa LLLLLLLL S GGS CLLLS CCS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLS LLLSLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLLS
LLLS LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLS LLL LL LLLLLL s LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLS
C LLLL LLLLLLL LLLLSS LLLLLS LLLS 0S CCCS 00SS LL LLLLLLLL LLLS
CLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLLL

tLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS


LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL S
LL LLLLLL LS LLLLLLLLS LLLLLL SLLLS LLLLLLL LLLSLS LL LLLL LLLLLLLLS

LLS 00S LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLS


LLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS 0S LL LLLLLLLLL MMSLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLS LAAAAAA
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLCCLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLL aa
LLLLLLLC CC LCCCCLLLLLS LL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL L0LS000SSS

C LL

L L L L L L L L L L L L L L L L L L L
LLLLS LLLLL LLLLLLLL LLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLS LL

000S

LLLLLLLL LLLL
LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LL LLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS AAAAAA AAAAA

LLLL LLL LLLLLLLLLL s LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL G LLLS
LLLL LLLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLS LLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS s LLLLLL LLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL SLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLS

LL LLL LLLLLLLLS sS LLLLLLL LLLLLL s LLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL
LLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLSs LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLS LLLLLL LLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLS LLLLLL LLLS LLLLLL LLLS LL LLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL

LLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLCS


LLLLS L LLLL LLLLLLLLLLLS s L LLLLLLL
LLLL LLLCLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLL LLSs
LLLL LLLL LLLLLS LLL LLL LLLLLLLS LLLLL
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLS
s LLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLLLLLS LLL
LLLLLL LLLL LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLS LLLLS

LLL LLLS LLLLLL LLLS L LLLLLLS L LLS

LLLLLLS LLL LL LLLLLLL LL LLL LLLLLLLLS


LLLL LLLLS LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLS

LLLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLS LLL LLLL


LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL L LLS
LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLSL LLLLL LLLLLLS

sLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLCCS


LLLLLLLLLL
LLLLLLLL
LLL LLL
LLLS
L LL LLS LLLLL LLL CC LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLSaLLLL

LLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLS


LLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLSs LLLLLL CCCS
LLL LLLLLL LLL LLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LLL LL LLLLLS


LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLS
LLS LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLL
LLLLLLLL LL LL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLS

LLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS


LLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLS LLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL


LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL SLLLLL S

LLLLLLLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLS

LLLL LLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL S LLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLL S LLLLS
LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
CCCCCLL LLLLLLS LLLL LLLL
LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLLLLLL LLL LLLS

aa LLLCCCCLLS

LLLLLLS 00S

LLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLS LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLS LLS LLLLS LLLLLLLL LLLL LCLLLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLSLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL
LLLLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLS LLLLLLS
S LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLS
S LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LaLLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLLLS S LL LLLLL LLLLLS LL LLLLLL S LLLLLL TeL LLLLLLLLSS LLLLLS

0 LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLL Saa aaaLLLLSS

CaLL LLEL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLS LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL

LLLLLS LLLLLLL LL LLLLLS

S LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLaTLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLSgS


S L 0S LLLLLL LLLLLLS CLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLS

LLLLLS S LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLL L LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL LLL 0S LLLS LLLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS

S0 L 00S 0 L L 0S S 0

LL LLLLLLLLLL LS LLLLLLLL LLLLLLLLLS


0S LLLLLLLL LLLLLLS LS
LLLLLLLL LL

LLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS

LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLS LLL LLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL S

LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL 0S LLLLLLL 00S LLLL LLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLL L LLLLL LLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
LLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL S
LLLS LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL
SLLSaaaS

E T

S E L E C T A.

S. Lucianus.

443

exeunte presbyter extitit. Porro ex hac male intelletam ejus dotrinam continge
aliique fantorum Patrum homiliis refeca re potuiet, ut & de Dionyfio Alexandrino,
mus ea qu ad res Martyrum getas non aliique nonnullis Patribus certum et, qui
attinent,cum alias facile fit unicuique ipos adverfus Sabellium & alios hreticos agen
Patres adire.
do, quai in oppoitum errorem incidiffent,
2. Ob eruditionem fimul & pietatem traduti funt. Et quidem apud Sozome
Dostrina & pie.
clarus
fuit Lucianus, qui in omni vita fan num lib. 2. Hift. Eccle. cap. 5. Ariani for
tate fuit celebris
stijimus, tefte Eufebio lib. 8. Hift. cap. 13. mulam fidei fibi faventem inveniffe dicunt,
fupra pag.276. calefie Chriti regnum primum manu ipius luciani qui Nicomedi mar
verbis & oratione apologetica Nicomedi, pr tyrium paffus et, fcriptam. qu forte ea
fente ipo Imperatore, potea vero etiam rebus dem et, quam potea fibi Macedoniani ar
ipis afferuit. Idem fere repetit Eufebius lib. rogare conabantur in dialogo tertio de fan
9. cap. 6. Sed orationem, quam prfente ta Trinitate inter opera fanti Athanafii.
Imperatore ipfum habuiffe dixerat lib. 8. At fatetur ibidem Sozomenus e nefcire,
eam tantummodo coram Prfide edidiffe

an fincere loquerentur Ariani, fufpicatus

affirmat lib. 9. Lucianus, inquit Antiocbene ne forte id afferendo confcriptionem fuam au


eccleiae presbyter .... perdufuf Nicomediam, ioritate Martyris commendare voluerint,
in qua tunc civitate Maximinus morabatur, quem ibi idem autor, virum tum in aliis

cum defenionem fidei illius quam profitebatur rebus prfiantiimum, tum in facris litteris
coram Prfide edidiet, conjestus in carcerem admodum exercitatum appellat.
4. Verum et fi revera aliquando non re- canna...in.
trucidatur. Brevem orationem, quam co
ram Prfide habuit, Ruffinus hitori Eu te fenfiffet Lucianus, extra dubium eft

febii adjecit lib. 9. cap. 6. cujus Martyris


verbis, ut idem Ruffinus affirmat, cum p
ne auditores ad notram fidem perduti ef.
fent, Prfes eum abripi juffit in carcerem, ibi
|
|

l'

|?

ipfum in Ecclei inu vitam gloriofiffimo


martyrio finiiffe , ut non folum Eufebius,
Hieronymus, Johannes Chryotomus, fed
& ipemet Athanafius tetatur, qui in fi

s. sepur, que abque tumultu populi necari. Laudatur ne Synopis facr Scriptur Lucianum,
rffene a* - etiam idem Lucianns a fanctis Patribus ob Janium & magnum Acetam ac Martyrem ap
tudium in facras litteras, quarum etiam pellat. Et certe jam eo nomine tempore
novam verionem edidit, qu ab eo Lucia
mea appellata eft. Hanc laudat fantus A
thanafius in fine Synopis facr Scriptur,
inventamque fuie Nicomedi fub Con

fanti Chryotomi, id et paullo poft ipius


Luciani martyrium, Eccleia Antiochena

ejus fetum celebrabat. Nec ipfe diffentit


Alexander in epitola laudata, ubi dicendo
stantino Magno,ipiusMartyris manu exara Lucianum trium epifcoporum tempore ab

tam,affirmat. Eamdem verionem Confianti eccleia fejunctum fuiffe, fatis innuit ipfum
nopoli uque Antiochiam probari dicit Hierony tandem rediiffe ab eccleiam. Hunc fane
mus in Prfatione ad libros Paralipomenon. cum aliis Martyribus communicaffe cer
Lzeamtus de ha
3. Verum diffimulare non licet, Lucia tum et ex ipius epitol ad Antiochenos
num, etfi dotrina ac vit innocentia tam fragmento in Chronico Pafchali ad annum
celebrem, a nonnullis tamen inter Aria 3o4- relato: Salutem plurimam, inquit, di
n hrefeos parentes computari. Ipfum A cit vobis univerus fimul Martyrum chorus.
rianis accenfet Epiphanius hrefi 43. & a Nuntio dumtaxar vobir Antbimum Papam cur
pud Theodoritum Hitori Ecclefiaft. lib.r. fum martyrii peregie. Ejus fetum in Mar
cap. 4. Alexander epicopus Alexandri in tyrologiis Latinis die 7. Januarii recolitur. Eius cultas.
epitola ad Alexandrum Contantinopolita quo die olim etiam in Ecclefia Antioche
num epifcopum afferit, Lucianum Paulo na celebratum fuie ex Johanne Chryofto
Samofatenfi fucceffiffe, ac pluribus annis mo conftat, tameti in hodierno Grcorum
fefe a communione trium epifcoporum ab Menologio apud Maximum Cythereenfem,
junxiffe. ",inguit, g aliofque recentiores Grcos die 15. Oto
bris memoretur.
5. Luciani mortem ad annum 31 r. fub r.a. ...
ve, quibus verbis contendit Valefius in No
finem
vit Galerii Maximiani refert Baro- tyrii.
tis ad hunc locum fignificari, Lucianum
in Eccleia Antiochena fchifma feciffe, ac nius: at melius in annum fequentem reji
fub tribus Epifcopis continuis, id et Do citur. Difertis quippe verbis Euebius au
mno, Timo, ac Cyrillo, colletas feor tor coqualis, affirmat lib. 9. cap. 6. hunc

fum celebraffe. Quamquam Baronius ad


annum 3 18. n. 74. poft alios interpretes iif
dem verbis nihil aliud ignificari putat ,
quam Lucianum tempore trium Epifcoporum

beatiffimum virum fub Maximini perfecu


tione martyrium confummaffe, & quidem

paullo pot Petrum Alexandrinum , qui


menfe Novembri anno 3 1 1. perfecutionis

excluum ab Eccleia manfifle, quod fane ob fcilicet nono ex Eufeb lib. 7. cap. 32. paffus
Kkk 2

et,

L CC L L L L
L L L L L L L CL L L
LLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLS LL LS LLS LLLL LLLLLL CCLLLLLL CCCCLLLLLCCLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LL LLLLS
LS LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS LLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLL LLLCCL LLLLLLLLS
000S

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LL LL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LS00LLLLLLL0S LLL LLLLCCCC CCLLLLLS

SLLLLLLL LLLLSLCCCL LL LLLLLLLLLLL L LLLLLLS LLLL LLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSS LLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLCS CCLL LLLL LLLLLLLL S LS LLLLLLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSsLS LLLLL L LLLLLLL
LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLSLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLLLLL LLLLL

LLLLLS LL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLS LLLS


LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL SLLLLLLLL LLLLS
LLLS LLLLL LLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LS

LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL


LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL
LLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLS0SLLLLS
LLLLLLS LS LLS LLS LLLLLLLLL LLS0S CSS 00SS LLLLLS

LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLGGLLL LLLLLLLLLLL SLLLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLL LL LLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLS 00S LLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL 0 LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL
LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLLCCS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLS

LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL

LLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL
LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLS CSS000S CCLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL
LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLLLLS

0S LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLS0S LLLLL LLLLLL SLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
SCSLLLLC
LLLS

LLLLLLL CS 0S LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LCCLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS CCC LCCCL LLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLSLLLLS LLS CCC CCLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLS
CLCCS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLCCC CLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL SLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLL
LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLSLLLLLLLL LL LLS
LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLL
LLLLLLLLLL LLLLL LLLS LLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LS CS CLLCS 00S
LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLL

L S L S L S L S L S L S L S L

LLLL LLLLL
00aS

LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS


LL LS LCCLLLL CCC LLLLCCCC LLLLLS 0S LLLS 00S

SS S kkkkkS S LLLLLLL LLLL LLLLLLL

L LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLS LLL LLLLL LLLL LaLLLLLLLLL LL LLLS
LL LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL L LL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS LL L LLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLSLLLLL LLLL LLLLLS
LLLLLLLL SLLLS
LLLLLL 00L00SS
LLLLLLLS

LLS LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LLLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LL LLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLS
LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS
L LLLLLLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLlllLLL
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLS LL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL
LLLL LL LL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL

LL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLLLLL LL LLLLS LLLLL LLLLLLLLL LL LLS LLLLL LLLLLLLLS L LLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLS
L LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LSS LLLLLS LLLLLLS aaaS

LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLLLLLLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LGLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL L LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL

LLLLS LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS 00S LLL LLLL

LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL

LLLL LLL LLLL LLLLLS

AAAAS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL CLLLL LLLLLLLLLS


LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS AAAAALLLLLLLLL LLLLLLLS

SaaS

L LS

0 L L L L L LS LS LLLLLLLLLS

SS

000

SS

S00S

LLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLS LLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS

aSS

LLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLL LLLS LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLSLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLS S LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLS LL LLLLLL LLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLS LL LL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL

LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLS LLLL LLLLL


YYYSLLLLL LLLL LLLLL LLLLLSLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLLS

LCCLLLLLS LL LLL LLLL LL LLL LLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS


LL LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS
LLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLS LLLLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLLL
LLLLLLL
LLLL
LLLLLSSS kk kk
LLLLS LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLSLLLLLLLLLL
LLLLLSLL LL
LLLLLLLLS

LGGLSS00S

LLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL


LLLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLS

0kk kk kkS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLSLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS

MMMSLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLS
LLSLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLSLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLL LLLLS LLLL LL LL LLLLLLLL LLLLS LLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLS LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLS LLLL
LLLLLLLLLSLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS
LLLLS LLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLgS

LLL LLLLLLLLLLLSLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLL LLS
LLLLLLLLS LLL LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLS LLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLSLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS


LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLS L LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLS LLL LLLL LLLLLS
0S

LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLL LLL LCCLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL

LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLL L LLLLL LLLLL LLLLLLLL
LL LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLS LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLSLLLLS

LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS S LLLLLL LLLS LLLLLLS 00 LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLL LLL LLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLS LLLS LLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLLL LLLLSLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLS LL LL LLLLLL LLLLL LGLSS LLLL LL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLS
LLLLLL L LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLS LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL


LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLSLLLLLSLLLLL
LL LL LLLLL LLLLLLLSLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLSs LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLL
S LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS S

LLLLLS

A C T A

446

M A R T Y R U M

S I N C E R A

vetbo, & quis effet, & unde, & ex qui to depofitum, ac poteris, ex iis qu
bus, & quid agere foleret, exatiffi paffus et, cohortationem reliquit, ut
me docuit; & vitam cum hac voce infitant, nihilque nii peccatum, &
finivit, abiitque falvum referens Chri negationem tantum reformident, &c.
A D

M O N I T I O

In Martyrium fanti B A R L A A M I.
I TO Oft Lucianum martyrem, virum do Et quidem fi quis utramque homiliam, Ba
trina conpicuum, de fanto Bar filii fcilicet & Chryotomi, inter fe con
laamo, agreti & rudi homine, nobis agen ferat, facile animadvertet, unum & eum
|-

dum et, fed qui nulla licet dignitate f dem utrobique martyrem reprentari. U
culari aut fcientia conpicuus, non minus nius tantum meminit Martyrologium Ro
tamen quam ceteri martyres virtute & fi manum die 19. menfis Novembris, Cfa

''

dei contantia illutris fuit. Ejus Paffionem re in Cappadocia celebris, quamvis ejus

ex fanto Bafilio Magno Cfarienfi antifti


te mutuamur, qui eam in homilia I 9. tom.
1. eleganter exponit. cujus homili teti
monio ufi funt Patres feptim Synodi ge
neralis adverfus hreticos imaginum effra
tores, atione IV. ubi ipius initium & fi

k.

fepulcrum Antiochi extitiffe Chryfoto


mus videatur innuere. Et fane in cod. Re

gio Bafilii homili titulus prfigitur, quo


Barlaam Antiochi paffus dicitur. Ei rv

, .
Verum mirari fatis non poffum, Baronio &

nis referuntur. Ejudem Martyris enco Combefifio ignotam fuiffe Chryotomi de

mium fcripfit fantus Johannes Chry fofto


mus in homilia 73. tomi 1. ejus operum,
in qua totus eft in laudanda fanti Barlaa
mi infigni conftantia, quod ignem cum thu
re fu per manus impofitum non excufferit,

fanto Barlaamo orationem. Et ille quidem


in Notis ad Martyrologium Romanum eam
excidiffe putat : hic vero in recenfionibus
operum fanti Bafilii, ipam nuquam compa
rere dicit . Deinde fufpicatur hanc Chryfo
ne videretur idolis facrificaffe. Extat etiam ftomi laudationem eamdem effe, qu nunc
ejudem Santi operum tomo 6. alia in ejuf fanto Bafilio tribuitur. Propius, inquit,
dem Santi honorem oratio.

laudae Chryoomum, concivem uum & mar

2. Dubitant tamen nonnulli, an Barlaa tyrem, quam Bafilium, bominem peregrinum,


mus a Chryoftomo laudatus idem fit cum ac Antiocbia, quam nefrio an umquam attige
an due suim Bafiliano: quibus favent Grcorum magna rit. Eam vero venerationem habuie Careae
"
Mena, qu cum Maximo Cythereenfi 16. Cappadoci, ac in provincia Ponti Barlaamum
& iterum 19. Novembr. die martyrem Bar martyrem, quanta bic infinuatur, unde haberi

laamum celebrant. At Menologium Bafilii potet? Sed ab his abtinuiffet vir eruditus,
imperatoris ab Ughello editum, & alterum fi utraque homilia ei fuiffet perfpeta; aut
Cardinalis Sirleti apud Canifium, unicum advertiffet Bafilii homiliam de fanto Bar
exhibent Antiochenum, die 16. Novemb. laamo in 7. Synodo laudatam fuiffe.
Anno Chriti

H O M I L I A S A N C T I B A S I LI I M A G N I

3Q

De fano BAR LA A M o Martyre.

Tom. 1. homil. 18. ad codd. mf. Grcos ex Combefifii recenionibus exata.

quidem Sanorum mors mus. Somnus enim jutis et mors; im


plantu ac lacrymis cohoneta mo potius migratio ad vitam melio

batur. Vehementer mortuum Jacob de rem. Hinc fit, ut exultent Martyres dum

flevit Joeph, & Mofis mortem Judi

trucidantur. Nam defiderium felicio

haud parum planxerunt. Samuelem ris vit jugulationis dolorem extin


quoque multis lacrymis ornarunt. Nunc guit, & emortuum reddit. Pericula
vero morientibus fantis exultamus.
Tritium
Gauditins s
Martyrum
7z, 7 ff

non repicit Martyr; coronas refpicit.


namque poft crucem Domini Plagas non horret, ed prmia nume

immutata eit natura. Jam non amplius rat. Non videt litores inferne flagel
fanorum obitus lamentationibus pro lantes, fed angelos fuperne ltis omi
fequimur, fed tripudiis divinis circum nibus acclamantes imaginatur . Non
iporum fepulcra veluti choreas duci fpe&at ad temporaria pericula, fed ad
pr

E T

S E L E C T A.

S. Barlaamus.

"::

4
447

prmiorum ternitatem. Splendidum flagella jucunda reddita funt. Abibant Aa. ***
& a nobis jam arrhabonem affequitur, enim, inquit, gaudentes a conpeiu con
dum divinis acclamationibus ipfi ap cilii, quod digni habiti eent, qui pro no
plauditur ab omnibus, & innumeros mine Jefu contumeliam paterentur.

, !
&

vinos e fepulcris convertit & attrahit.


13arlaami mira

rowtantia,

II. Hoc ipfum fane hodie forti ac les, qui fupplicia loco gaudii duxit,
flagellis, fe tamquam rofis impeti arbi
nuit enim bellica Martyris tuba, & ar tratus, pietatis obfucationem, non fe
matos pietatis milites, ut videtis colle cus atque jacula qudam declinavit:
git: Athleta Chrito adhrens prdica judiciarium furorem, quai quamdam
ftrenuo BARLA AM ufu venit. Info

tus et, & tatim excitatum et Ecclei


Jehan. 11. 24.

1. Cor. 1.

III. Talis & nobis hodie laudatur mi

fumi offuionem reputavit: efferas fa

theatrum. Et quemadmodum fidelium tellitum acies rifit, pericula calcavit,


Dominus dixit: Qui credit in me, etiam quafi uper rofis tripudiaret. Plagis af
fi mortuus fuerit, vivet: mortuus et for feus, ltatus et, ac fi honore afficere

tis Barlaam,& conventus congregat pu tur; in fuppliciis vehementioribus non


blicos. In fepulcro confumtus et, & fecus exultavit, quam fi prclara bra
ad convivium advocat. Nunc tempus via acciperet; nudatos gladios depuit,
eft ut exclametis : Ubi et fapiens ? ubi manus liorum tamquam cera mollio
Jeriba? ubi conquiitor fculi huius? A res futinuit: lignum tortorium, veluti
greftis homo infuperabilem nobis ho falutiferum, complexus falutavit: car
die pietatis exhibet dotrinam, quem ceris claufura, quai prato quodam vi
tyrannus rapuit quidem, veluti faci ridi, obletatus eft; tormentorum adin
lem prdam ac venationem nanus; ventionibus, veluti variis floculis, ju
oft venationem autem infuperabilem cundatus eft. Dexteram habuit igne fir
militem fenfit: quem delira ore rutico miorem, quod illi potremum ab hofti
loquentem deridebat ; mox angelica bus machinamentum admotum eft. A
exultantem fortitudine inhorruit. Non r namque pro more dmoniaco liba
pari cum lingu organo barbarie ani minis igni impoito Martyrem, addu
mus impeditus erat, nec ratio cum fyl tum fiftentes, focoque incenfo dexte
labis claudicare vifa eft, ed erat al ram fupinam impendere jubentes ',ma
ter Paulus cum Paulo dicens: Etiam nu quafi reo altari abutebantur, thure
fi Jermone fum rudis, non tamen cientia. illi ardenti malitiofe impofito. Spera

Torpebant jam flagellando lictores ; bant enim, ignis vi expugnatam ma


Martyr vero robutior inveniebatur; num neceffario ac velociter incenfum
Lacerantium manus enervabantur; ve thus in aram excuffuram. Pap ! quam

rum mens lacerati haud quaquam fle multijuga funt impiorum prftigia.
abatur: nervorum harmonias jam fla Quoniam innumeris vulneribus, inqui
gra remiferant; at fidei vigor vehemen unt, contentiofi pugilis mentem non fle

tius tringebatur; perfoffa latera abfu ximus, vel manum illius flamma incen
mebantur; mentis vero philoophia flo damus: quoniam variis machinis ani
rebat: major carnis ipius portio emor mum illius haudquaquam permovimus,
tua erat; at ipe Martyr, quai nondum dexteram igni admotam emoveamus.
inito certamine firmus erat. Nam quan

At ne hac quidem fpe miferi potiti funt.

do pietatis amor animum hominis pr Nam flamma manum quidem ambe- t- s


occupat, quodcumque illi pugnar ge dit; perduravit vero illa cineris intar:
nus ridiculum reddit,& quotquot illum flammam ferens. Tergum fvienti igni
adamat rei gratia cdunt, deleant non dedit, quemadmodum fugitivi &
magis quam conternant. Tetis mihi eft imbelles folent: ed immota pertitit
affeus ille ac defiderium Apotolo ftrenue contra flammam dimicans, &
rum, unde Judorum ipis aliquando propheticas Martyri voces proferendas

admotam wzj.

admi
i Solnm istud fupplicium, pot carcerem, paffum fuiffe Barlaamum afferit Chryfotomus.

448
PThtm 143.

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

adminitrans, ut diceret: Benediius Do lus dexteram loco ar habuiti, tu fo

minus Deus meus, qui docet manus meas lus ardenti dextera facies dmonum

ad prlium, & digitos meos ad bellum. percuffifti. Et tunc quidem flammante


Ignis enim cum manu confligebat,fed manu capita illorum liquefeciti, nunc
ignis vincebatur. Luabantur inter fe vero eadem incinerata exercitus illo
flamma ac dextera Martyris: fed nova rum pefumdans exccas.
IV. Sed quid puerili balbutie victo
qudam erat dexter luaminum vi
rem
extenuo? Quin magnificentioribus
toria, dum flamma quidem per me
diam manum exigebatur, ipfa vero ma laudum ipius linguis cedamus. Sonan
nus adhuc ad lutam porrea erat. O tiores doorum tubasadillius prconia
manum igne contentiofiorem! o ma advocemus. Exurgite nunc, o prclari
num ab igne fleti neciam! Et,o ignem athleticorum getorum piores, mu
a manu vinci doum! Ferrum videtur tilam ducis imaginem vetro illuftrate
ignis tyrannide emolliri, s cedit ignis artificio, & obcurius a me depium co

Pfalm. 72.

potenti. Solet illo lapidum quoque

ronatum athletam veftr indutri co

vinci durities; nunc vero Martyris dex

loribus confpicuum reddite. Difcedam

teram extenfam ignis ille comburens, certaminum ac vitoriarum Martyris a


non flexit, cujus vigor omnia domat. vobis pofita imagine vius,gaudeam ta
Merito fane Martyr ifte ad Dominum li hodie per vetram dexteritatem vio
hujus gratia clamavit: Tenuifti manum ria fuperatus. Videam manus hujus lu
dexteram meam, & in voluntate tua de am cum igne exatius a vobis depi
duxiti me, cum gloria fucepifti me. tam : videam alacriorem pugilem, per
Quomodo te, o trenue Chriti miles, vetram depitum imaginem. Plorent
appellabo ? Statuamne vocabo ? Sed dmones, & jam Martyris in nobis per
multum ita de tua tolerantia detrivero. culfi vi&toriis, ardens iterum illisac vi

Nam acceptam itatuam ignis emollit: trix manus oftentetur, pingatur in ta


dexteram vero tuam adigere non potuit, bula una & certaminum agonotheta
ut vel videretur aliquouque moveri. Chritus cui fit gloria in fculorum f
, Si ferrum nominavero, hanc quoque cula, Amen.
fimilitudinem fortitudine tua inferio

rem invenio. Nam tu folus flamm

perfuafifti, ne manum domaret? tu fo

2. Hc per Metaphoram ad Oratores dista putavit Combefifius


in recen fione operum S. Bafilii ; at ea de vera pitura interpre
tati funt Patres feptim Synodi generalis, A&tione 4

E JU S D E M B A SI LI I M A G N I O R A T I O

Anno Chriti
3

De fano G o R D I o Martyre.

Ex tom. I. bomil. I 9. ad codd. mf. Grcos ex Combefifii recenionibus exaa Cncurus ad


lex etapibus innata, fra conflueret? Quoniam igitur & nos, in
Gordii festivita
tres diletiffimi, ut nifi rex prius firmitatis notr oblitos, celebritas Mar
agmen prcedat, ab alvearibus nuf tyris excitavit; age & ipi quoque, quan
quam dicedant. Vos autem Dei popu tum voce contendere licet, veluti bom
lum, cum nunc primum ad Martyres, bantes apes vernantibus floribus cir
tamquam ad flores cletes exeuntes, & cumfuf, prclara ipius geta perfo

"N:

?.

huc frequentes convenire viderim, quo nemus: rem quidem piam agentes fimul
id duce feceritis, exquiro. Quis ingen & gratam iis qui adfunt. Dum enim
tem hunc tum excitavit? quis hiema jutus laudatur, populi ltabuntur, &c.
lem hanc trititiam in vernam fereni

Igitur notri tantum caufa profeus fat

tatem commutavit, ut populus ex civi

fuerit illorum celebrare memoriam.

tatis dificiis, tamquam ex apum alvea Non enim notris indigent laudibus or
ribus, hilaris egreffus, ad uburbanum nari, fed nos iporum vit hitoria &
decus prclarumque Martyris tadium commemoratione,imitationis gratia in
dige

'

46.

E T S E L E C T A. s. Gordius:

449

digemus. Quemadmodum enim ex feritatis effunderet, manumque Deo ini


igne naturaliter emicat plendor, exun micam adverfus Eccleiam exerceret;
guento quoque prtanti diffunditur o tota urbe prconis tuba. fonabat, toto
dor: fic e fanorum commemoratione foro, & per compita tyrannicum pro
getorum ad omnes provenit utilitas. mulgabatur editum, ne quis Chritum
Quamquam neque hoc in minimis ha adoraret; qui vero contra juffa faceret, Gravis perfecis
bendum, ut eorum qu tunc geta unt morte pleteretur. Idola proponeban tio Cefree veritatem exate aflequamur. Nam ob tur adoranda omnibus, lapideaque ac
fcura qudam fama, viri hujus pr lignea hominum fimulacra pro vero nu
clara faa confervans, ad nos ufque mine colenda, &, i qui recufarent, ex
venit. Quamobrem pitoribus reste trema intentabantur. Confundebatur

%
:
:

0.

comparabimur. Illi enim cum ex ima tota civitas, qu rei novitate attonita
ginibus imagines depingunt, uti par tumultuabatur: Chritianorum domus
eft, a prima forma plurimum recedunt. fingul vatabantur: innocentium fa
Nos item cum rerum getarum afpeu cultates diripiebantur: fidelium & in
caruerimus, valde metuendum, ne di genuorum corpora carnificum manibus
cendo rerum veritatem atteramus. Ve difcerpebantur: matresfamilias per vi
rum quando ejus hodie fetum * cele cos trahebantur. Nulla juvenum com

bramus, qui in hujufcemodi die cer miferatio, nulla fenum reverentia erat:
tamen pro Chriti nomine fubiit, quan infontes noxiis ac maleficis digna pa
tum ex ejus hitori notitia deprehen tiebantur. Complebantur fupra modum
dere licebit, enarrabimus.
carceres, domus infignes & opulent
Gordii patria.
II. Fuit hic Martyr beatiffimus, civis vacuabantur. Pleni faltus, plena per
nofter Cfarienfis,ex quo non mirum fi fugis loca deferta; ob unum tantum cri
noftr mentis affetus ad eum potiffi men, quod Chritum colerent. Prode
mum dirigitur, quod profeo ad verum bat patrem filius; pater filium accua
ac dometicum nobis facit ornamen bat: frater adverus fratrem infaniebat;

1Fuit centtirio,

tum. Nam ficut arbores qu bona ferunt

fervus domino infultabat. Adeo dia

poma, propri bonitatis laudem nu

bolicis artibus hominum animi affti

trienti tribuunt humo: ic ifte ex noftr

tenebantur, ut velut in tenebris agen

urbis prodiens utero, ad fummumque tes, fefe minime cognocerent. Prter


glori culmen evetus,patri qu eum hc autem domus orationis profano
produxit atque aluit,dometicorum pie rum manibus vatabantur, ar fan&tiffi
tatis fruuum jucunditatem largitus m evertebantur, nec erat oblatio ulla,
et. Boni funt quidem frutus etiam ex nec thymiama, neque locus facrifican
terni, modo fapore dele&ent, & nutrire di amplius erat relitus. Cuncta m
poffint: at longe gratiores externis funt ror ingens, veluti diffufa caligo, occu
notrates ac vernaculi,qui nobis gloriam pabat. Sacerdotum collegia fugaban
quamdam ob propinquitatem conferre tur. Sacer omnis conventus cladem in
prter jucunditatem videntur. Mili folitam expavecebat; dmones vero
tiam exercuit, in qua locum admo tripudiabant, & nidore ac fanguine vi
dum infignem tenuit, ita ut centum timarum infea cuna dabant.
fecedit
III. Hc igitur exempla crudelia inCordius
milites ejus imperio parerent: quodque
defen tum .
animi virtute & corporis viribus pr cum Centurio generofus conpiceret,
celleret, cunctis inter ordines militares judiciorum neceitatem prveniens,
clarus habebatur. Ea fane tempetate abjeo militi baltheo, fponte fibi ex
cum tyrannus impius, qui tunc impe filium delegit. Itaque relitis honori
ritabat,in Chritianum nomen virus fu bus, relitis omnis generis facultatibus,
fervis
1 San&i Gordii fetum celebratur die 3. Januarii, qua etiam die
Rhemoratur in Ephemeridibus Mofchorum apud Bolland. in prmif
fis ad tom. 1. Januarii. Grcorum Menologia hunc fub Licinio paf

fum dicunt, fub quo Comitis dignitate fulgebat. Melius tamen ejus
martyrium cum Baronio ad Diocletiani perfecutionem revocatur.
Qu enim fequuntur, vix Licinii perfecutioni congruere Poffent.

Lll

4 5o

A CT A

M A R T Y R U M S I N C E R A

fervis propinquis, amicis, voluptatibus, lignantium, fed & ipa tum equorum
& rebus aliis, quas ceteri maxime ap curfum, & aurigarum agilitatem pea
petere, ac magno tudio parere folent, bat.Servi eo die ab opere liberi, pueri e
ad vafta deferta, & hominibus invia loca fcholis fpeatum currebant, fmin
contendit,vitam inter feras aam man popularesac ignobiles aderant: Plenum
fuetiorem focietate conviuque idolo erat tadium, & omnis jam turba confe
* 3e Iefabel,

latrarum exitimans: Eli prophet fe derat, equetre certamen videre intenta.


cutus exemplum, qui cum Sidoni * Tunc magnanimus ac fortis heros per
confpiceret idololatriam quotidie inva montis clivum in theatrum properans,

lefcentem, in montem Choreb e prori non populum horruit, non quam hoti:
puit, ubi in pelunca agens Deum exqui libus fe manibus traderet penitavit : fed
rebat, donec cujus defiderio tenebatur, corde intrepido & animo excelfo quai
vidit, quantum fas et homini mortali. qudam continua faxa, aut arbores mul

Eodem modo noter Gordius, fpretis tas, eos qui circa tadium fedebant pr
omnibus, urbanos fugiens tumultus, fo tercurrens, in medio contitit tadio,

ri clamorem, magitratuum ambitio complens dictum illud Proverbiorum


nem, tribunalium fatum,obtreatores, autoris; Guftus ut leo, confitenter agit. ******
Ludos publics
ementes,vendentes,pejerantes, mentien Quid plura? Adeo intrepido excelfo perturbat.
tes, turpiloquium, facetias, & cetera, que animo fuit, ut cum in eminen
qu velut alligatas puppibus cymbas tiore theatri parte taret, ingenti vo
magn naves fecum populof urbes tra ce , quam qui audierunt extant ad- Rom.......
hunt. Infuper vifu audituque ac animo huc aliqui *, exciamaverit, & dixerit:
a vitiis purgato & libero, ut Deum vi Ecce inventus fum ab iis qui me non quae
dere ac beatus fieri poffet; vidit, divi runt ; bis qui me non interrogabant pa
na revelatione myteria didicit; non ab lam apparui. Quibus fane verbis fe in
hominibus; nec per homines fuit edo eum veniffe locum fignificavit minime

tus, ed magno ufus prceptore Spiri

coaum, fed ultro fe ad certamen ex

tUl V e II fatIS .

Redit in urbem.

hibuife,Servatoris exemplum fecutum,


IV. Quamobrem fecum meditans, qui cum per noctistenebras a Judis mi
quam fit fallax & inanis vita humana, nime agnoceretur, ipe fe ipum pro
quam omni fomnio & umbra debilior didit. Omnium igitur oculos tatim in
& imperfetior; in fupern illius voca fe convertit. Erat enim apeu horri
tionis amorem exarfit: ac veluti fortis dus, & quod montana diu incoluerat,

athleta, fefe jejuniis vigiliis, orationi fqualenti capillo, barba promiffa, vete
bus, perpetua & indefinenti Spiritus fan obfita,corpore toto aridus, pera prcin
ti oraculorum meditatione probe exer us, baculo innixus; in quibus omni
citatum, & ad certamen inftrutum ani bus gratia qudam elucebat ex inafpe
madvertens, hunc maxime diem obfer o mentis eum circumfulgens habitu.

vavit, in quo frequens civitas vifendo e Ubi autem quis effet cognitus fuit, gen

quetri fpeaculo erat intenta: quod hoc

tilium fimul & Chritianorum clamor

in loco ea tempetate, in Martis, feu po eft ortus: his quidem ob gaudium fui
tius furentis bellorum dmonis hono commilitonis exultantibus; illis vero

rem celebrabatur. Populus omnis ex qui veritati repugnant, judicis animum


edito pectabant, nec ullus deerat, non ad ejus cdem accendentibus, & jam
Judus, non gentilis, non item Chritia ad mortem condemnantibus . Igitur
norum multitudo, qu negligenter vi clamor atque tumultus omnia comple
vebat, & cum vanitatis concilio comix bat; equos, currus, aurigas jam defpi
ta fedebat: non declinans conventus ma ciebant; frutra rotarum tridor aerem
VCr

2 Hinc patet non multo ante Bafilii tatem Gordii pastionem


contigiffe .
3 Sic apud Theodoritum lib. 5. Hit. Eccle. cap. 26. Telema

*hus monachus volens gladiatorum ludos impedire, interfeaus

eft , fub Honorio imperatore, qui ea occafione ejufmodi ludos


crudeles futulit, & ut Telemachus in Martyrum numerum ad
fcriberetur, curavit.

E T

S E L E C T A . . S. Gordint .

45 I

i:

verberabat; nullus aliud quam GoR- mala, quoniam tu mecum es. Et alia
bium videre malebat; nullus quam Gor- itis germana, quibus quali carmine ani

I:

dium verba fonantem audire tudebat. nam mulcebat. Ex acris eloquiis do.

Totum denique theatrum murmure us erat. Tantumque abfuit ut inten


more venti per aera fonantis pertrepe- tatas horreret pnas, ut eas ultro in fe
bat,equorum curfum fuperabat. Ubi ve- provocaret, fuppliciique moras vehe

ro per prconem filentium imperatum; menter increparet: Quid, inquit, tar


conticuere buccin, opita fitul, varia datis ? quid fiatis? Corpus lanietur, mem

muficorum intrumenta filuerunt: olus bra torqueantur. Denique quodcumque


audiebatur Gordius, folus afpiciebatur. de me upplicium volueritis, fumite. No

C:n evi

V. Hinc ad Prfidis tribunal, qui lite mihi beatam pem invidere. Quanto

tum in eodem loco fedebat, certamen- enim magis tormenta augebitis, tanto
que intituebat, confetim addutus, ab majus mibiprmium comparabitis. Com
eo quifnam, aut cujas effet, miti fuavi- mercia funt ifta nobis cum Domino at

|-

que voce interrogabatur. Ubi vero patriam, genus & gradum dignitatis,
quem tenuerat; prterea fug caufam
ac reditus pariter enarravit: Reverus

que contraius. Pro vibicibus in corpo


re eminentibus, in reurrelione plendido
induemur amiiu; pro contumelia atque
ignominia , palmas coronaque aeque

fum, inquit, palam offendens, quod tua mur; provinculis carcere, paradium.
ediia nibil omnino curo; ed Gefum Chri- Quod condemnamur cum maleficir, bea
fium, pem meam, meumque prfidium, ta cum angelis /orte viiuri fumus. Mi

*..

profiteor; cumque acceperim te reliquos na veftr emina mihi funt divina, unde
bomines crudelitate uperare, hoc fane immortalitatem perpetuaque gaudia
\

tempus explendo meo voto maxime ido- metam.


neum fumfi. His fane verbis iram PrVI. Cum tandem vir beatus hac fe

fidis, quai rogum accendit, & quidquid veritate a fide obtinata averti non po
in eo furoris erat, in fe ipfum conver- fet, alia tunc via Prfes et aggreffus.
tit. Prfto fint, inquit, liores, flagel- Illecebris & omni lenitate contamina
la, plumbat. In rota extendatur, in re con itus et, cum prfertim diabo

equuleo torqueatur, intrumenta fup. Ius hac uti foleat arte, ut timidos me
pliciorum afferantur: beti, ignis, gla, tu perterreat, fortes leniat atque pal

dius, crux, baratrum paretur. At enim pet. Quod imitatus Prfes, ubi illum xa n-ihin,

);

quantum lucri facit vir execrandus, rebus terribilibus non flexit, dolis ac
cum femel tantum moriatur? Quin, placabilitate circumvenire qurebat.

inquit Gordius, damnum profeto me fa- Quam ob rem magna fe daturum fpon

cere videor, fi fpe variique modis exftingui, variaque pro Chritopati upplicia nequeo. At prfes prter naturalem
feritatem acerbiores adhuc iras accen-

f::

';

debat, quorum aila tunc haberet, alia


Imperatorem daturum ei affirmabat,
locum inter milites illutrem, faculta
tes, opes, quidquid denique animus cu

debat; viri dignitatem petans, celfi- peret: At ille nec ic quidem vistus,

que ejus animi robur, fuum ipe dede- Prfidis infanian ridebat, qui compen
cus reputans. At quanto magis imper-, fare dignum aliquid upernis fedibus
culfum petus cernebat, tanto magis exitinaret. Impius ille tunc laxatis

efferabatur, majorique contentione, ir habenis, furore percitus enfem va


omni tormentorum fubtili invento gina diripit, litorem coram adflare juf

iphus contantiam expugnare certabat, fit, & manu & lingua nefanda ad viri
... Et hc quidem Prfes. Martyr autem damnationem fe acinxit. Ad tribunal
reto ".
rai. z

in clum oculos attollens, facra pfal- omnis theatri multitudo convenit: re


morum carmina fibi decantabat: Do- liquus vero populus, qui adhuc in ur

minus mihi adjutor, non timebo quid fa- be fuerat, prorumpens, ad hoc novum
er.......

ciat mibi bomo. Et rurus: Non timebo properavit pectaculum, quod &
Lll 2

.
15 ,

452

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Iis, & univer creatur fuit admirabi potuerunt. Cumque mentis acies huc
le , luuofum diabolo, ac dmonibus illuc circumcurfantem diabolum, &

tremendum. Quid plura? Concurren ejus impulfu ac arte hinc lacrymas o


tibus eo cunctis, urbs pne vacua faa riri, inde vim eloquenti fuadendique
et, fluminis intar tota incolarum mul copiam ubminitrari animadverteret,
titudine extra urbem ad locum marty illud Domini verbum flentibus ait: No Agr:
rii confluente. Matresfamilias nobiles, lite flere uper mefedflete fuper Dei ini

ris eratie,

ignobiles properabant. Domus fine cu micos, qui in Chritianos continuo graf


stodibus reli, tabern negotiatorum Jantur. Ipos, inquam,flete qui ignem no
defert, in foro venalia disjea jace bis parant , fibimet gebenn incen
bant. Ex hoc tantum urbs tuta, quod dia, iramque in die ire theaurizan
omnibus extra mnia egreffis, nemo tes. Definite flere, & affligere cor meum.

intus remanferat qui nefas aliquid per Ego enim non femel tantum mori para

petrare poffet. Servi miniterio negle tus fum propter nomen Domini ; fedetiam
o, avidi peandi erant, & quantum millies, fi fieri poet. Aliis vero qui
externi ac vernaculi populi erat, hoc Chritum ore negare adhortabantur,
loco apud virum illum aderat. Tunc repondit: Lingua quidem, quam Cbriti
etiam virgines marium fefe oculis ob beneficio retineo. adduci non poum ut
jicere auf funt. Valetudinarii ac fe fuum neget auiorem. Corde namque cre
nes ipi quoque, vim facientes affetis dimus adjutitiam, ore vero confitemur
viribus, extra muros contendebant.
Ner 4rent",
( amiserum

/ibus,

ad falutem. Num militaris ordo depe

VII. In tanto itaque civitatis con ratam babet falutem ? Nullune centurio
curfu, beatum Gordium alteram vitam pius? Recordor primi Centurionis, qui

jamjam per mortem corporis fpean cruci S E R V AT o R is affiftens, ejus D1- c..........
tem atque tenentem, neceariorum a v IN I TA T E M per prodigia fala cogno
micorumque turba circumfiftebat,am fcens, non et veritus, adhuc judis fu- ".
leebantur, ofcula dabant, demum rentibus in cde, nomen ejus palam fa
famsti.

Divinitat

flentes adhortabantur, ne fefe in arden teri, &c. Hc ubi dixit Chriti mi

tes flammas conjiceret, ne florem pro les, crucis fe figno communit, & ani
deret juventutis, aut thereas auras, fo mi magna contantia, vultu intrepido,

lifque dulce jubar relinqueret. Nonnul colore , nufquam mutato, ad uppli


li quando a fide omnino avertere non cium hilaris contendit : ubi tantam
poterant, aut fas putarent; quibudam cordis: pr fe ferebat alacritatem, ut

eum verifimilibus aggrediebantur ratio. non liorum, fed Angelorum mani


nibus, & Chritum tantum corde, fi cu bus fe committere videretur, qui fu
peret, retinere; ore autem negare fua bito poft interitum fublimem eum in
debant. Non enim Deum verba, ed lo clum deferrent, velut olim Lazarum.

quentis animum infpicere. Hoc ferme Ad hc tantus illius populi clamor ac


modo exaperatum judicis animum de tumultus et factus, ut vel tonante c
mulceri, & Deum nihilominus propi lo numquam fimilis fit auditus. HOC Ejus memerls
tium poffe reddi affeverabant. At ille, igitur hujus prclari martyrii certa
tamquam cautes immota maris exagi men fuit: hoc hodierna dies fpeacu
tantibus flutibus, nulla vi, nulloque lum vidit, quod procul dubio tale et,
verborum impulu quaffatus, in obiti ut nec temporis diuturnitas umquam
nato coeptoque propoito inexorabilis abolere, nec long conuetudinis fati
permanfit. Ut enim apientis domum dium tollere, nec aliud quidpiam,
fupra petram dificatam vis nulla ven quamvis magnum exuperare valeat.
celebrit .

torum, aut imber e clo vehemens, nec

Nam quemadmodum folem quanto ma


torrentis impetus quaffare potet: ita gis apicimus, tanto magis eum admi
min, con

demum nec preces ull, aut


ramur, nec ullo modo affiduitate vi
fantiam ejus in fidem Chriti evertere lefcit: ic & hujus viri fantiffimi me
moria,

E T

S E L E C T A.

S. Julitta.

453

moria, quo majori eam temporis fpatio ra durabit; in clis vero apud quum
retinemus, eo recentior in notris ani & altiimum Judicem Dominum no

mis floret. In memoria enim terna trum Jeum Chritum, cui honor &

erit jutus. In terris quidem, dum ter- imperium in terna fcula, Amen.
M A RT Y R I U M

Anno Christi
circ. 3

I.
Memoria S. Ju
Jithe celebris.

S A N C T - J U L I T T .

Ex fanio B A si L I o Magno, Tom. I. Orat. 5.


U de beata Martyre prdicatio eluferit magis rifuque profequuta fit,
fe offert vobis depromendam, quanto magis ille eam perabat e iif
hujufce et caua congregatio dem perterrefaurum.

nis. Hunc enim diem vobis indixi

II.

Formulam enim hc, litem ve Jait: ":" /"

mus celebriter agendum, quippe qui iudiciariam intenderat uni cuipiam ex ".
memoriam renovet magni illius certa primoribus civitatis, viro qui fraude &

minis, quod in muliebri quidem cor


pore, generofo alioqui animo & pluf
quam virili, omni admiratione ac tu:
pore percellens, cum illos qui & ipi
prentes pectarunt decertantem, tum
eos qui auditu percepturi funt in

violenta impreione undevis extortas


opes fibi uni vindicarat per rapinam &

prdam confertim corraferat divitias.


Hic terr plurimum circumciderat,

neque non agros, villas pecora ac fa


mulos Julitt interceperat ; denique

poterum, referentibus his, qui re ipa cum omnem reliquam uppelletilem


tanti itius agonis periculum fecerunt, apprime opulentam & eam mulieri
beatiffima mulier JULITT A decerta ademtam ad fe tranduxiffet, forenfia

vit: (fi tamen decori ratio permittit iudicia celeri occupatione prvertit,
eam vocari mulierem, qu heroica a ut corrumperet fubornatis aliquot ca
nimi fortitudine fupergreffa et infir lumniatoribus, tetibuque faliis imul
mam natur muliebris conditionem: ) & cau cardinem reponens in illibe
cujus unius magnanimitate & contan rali & fordida largitione, plane cor
tia maximopere crediderim conterna ruptela Judicum. Dies tatus deciden
tum effe & perculium communem hu d ifti cau ut advenit, en tibi prco
mani generis adverarium,nimirum in ex nomine quemque ciebat, iam ador

digniffime ferentem, a mulieribus ubi natis & affidentibus advocatis. Cum


prripi palmam victori ; qui quidem que hc cpiet inftruere Judicem de
confuerit magnificas illas voces expro impotenti tyrannide hominis, effetque

mere impotenti fuperbia infolecens, fe enarratura formulam modumve, quo


fcilicet concuffurum univerfum terra initio polederit primum; imul etiam
rum orbem,& quafi nidum comprehen edotura diuturni temporis prolixitu
furum, ac velut ova derelia e medio dine fuam confirmari ditionem; ad hc

fublaturum, urbeque adduurum in cum iam miferum in modum deplo


folitudinem: cum interim generof hu raret violentam viri & inexplebilem a
jus mulieris virtute conpiciatur infe varitiam in occupandis alienis; ille tum
rior. quam, quo primum tempore fol in aream fori progreffus, ait: Lege age
licitabatur, a Chrito ut deficeret, ad re illi non licere, necationem illam in

nifus et elidere argumentis & convin troducere. neque enim fas elle quic

cere incontanti, quai qu per natu quam cum civibus aliis habere commu
r nfirmitatem minus poffet continen ne eos, qui hastenus minime coluerunt
ter pietatem erga Deum tueri fervareve. deos Imperatorum, ni prius Chriti fi
Hanc denique invenit dotrice expe dem ejurarint. Prtori in fpeciem
rientia conditione natur fortiorem,ut videbatur is in medium proponere ,

qu adverfarii terriculamenta tanto qu effent iuri confentanea, quve


III a Xl

i Julitte fetum Grci in Menologiis, & Latini in Romano Martyrologio celebrant die 3e. Julii

4.54

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

maximopere conduxerant . Jubetur rum, qu, interim dum vivitur, oble


mox afferri thus, prunas item ; & propo tare nos affolent, vifa eft fetine adeo
fitio litigantibus hc prtenditur a ju excurrere, atque ad deftinatam fibi
dicibus, eos quidem & legibus, & le flammam concita perrexit, facie, habi

gum fuffragiis perfrui pole, abjurent tu, ipis qu depromebat, verbis,alacri


modo Chritum. quod fi fixius adhre tate infuper efflorefcente palam indi
fcerent fidei, nullum jam ipis relinqui cans quod in animo delitecebat profu

ufum neque fori, neque legum, at ne fiffimm gaudium. Mulieres quotquot


reliqu quidem rei public : quippe fibi aditabant proxime, obecrabat, ne
juxta fantionem legis per ejus tempo ad tolerandos pro tuenda Chritiana re
ris Imperatores lat, notam infami ligione labores, animos finerent remole
incurriffent.
fcere; neu cauificarentur aut prtexe
M.* *tr: #6714 &P

vitan perdere,
quan fidem.

III. Illa quid fecundum hc? illicne rent infirmam femine natur conditio
tudio capiebatur recuperandarum o nem, Eadem quippe maa qua & viri,
pum ? Num quod ibi noveratufui fore, ip confiamus, dicebat: ad imagi
negletim tranmiit obtinend contro nem Dei perinde ac iti, & nos conditae
verfi caufa adverfus ibi injurium ? Pe

fumus. Ef fane mulier ab opifice crea

riculo a judicibus impendente conter ta , pera que ac vir, capax virtutis .


nata animo et & exterrita ? Sane nihil Quid enim miri et ? an non confangui

minus. Quid ait: Ipa potius valeat vi * & ipe fumus viris per omnia ? Non
ta, ipe peum eant fortuitae facultates: enim ad contituendam mulierem fola eft
at ne ipum corpus mihi prius uperfit, aumpta caro, ed & os ex aibus, quo
quam in Deum creatorem meum ulla im. fit, ut & ip Domino nihil minus ac
pia vox mihi ex ore egeratur. Ejumodi viri redhibere debeamus firmitatem fi
fuis fermonibus quo videbat exaperari dei atque confiantiam, nec non in ad.
Prtorem infenius & acrioris ir ftu

adverfum fe fuccendi; hoc Deo ube

verfis patientiam. His dictis, in ligno


rum truem accenfam influit,qu per

riores exolvebat gratias: quod

inde ac thalamus fplendore corufcus,

dum

ob caducas facultates controvertit ra corpus fan&t Julitt circumplexa ani

ptori ac delitigat, vifa fit


fan
cire bonorum cletium poffeionem:
terram quidem perpiciebat fibi adimi,
ut pofideret paradifum: addici infa

mam quidem in cletem illam deti.

navit regionem, & qu illius meritis


congruebat, requiem : corpus autem ho
nore prcipuo venerabile affervavit af
mi, digna ut haberetur corona glori; finibus & cognatis incolume, nec ulla
corpus per contumeliam concidi fla fui parte lfum. quod ane in ornatif

gris, vita quoque hac temporaria po fimo templi urbis vetibulo condi

liari, compos ut effet beat illius pei, tum, loco quidem adfert venerabilem
fanorum omnium choris allea in

fan&timoniam, nec minus qui eo loi

cletis regni gaudio, Denique dum conveniunt, efficit fantiores.


interrogaretur crebrius, nec aliam red
V. Terra porro itius beat adventu :

deret vocem, contetans ancillamfe ee benedia, aquam emifit, qu uapte


Chriti, quin & eos execraretur, qui in natura nulli non notrm gratiofiffima
vitarent, & hortarentur ad abjurandam effe debeat. adeo ut Martyr hc ima

fidem: tum judex ille iniquitatis non ginem pientiffim referat matris, dum

eam modo amplifimis illis opibus, qu nutricis in morem totius incolas urbis,
prterjutiti legumque fanctiones illi perinde ac late quopiam in communes
adempt fuerant, privavit, fed & mul ufus affatim fcaturiente nutrit. Hc . Rei...
am ei dixit, velut ipe putabat, vita ut aqua fanis tutela et, & temperate de
lyse wartyrium
.

privaretur,atrociter addicens eam igni, liciantibus fuppeditatio voluptatis, &


IV. Hc porro nullam ad rem ea folatium gris, Hanc ipam in nos
I Edit. Lat. add. primarii ttius.

beni

E T S E L E C T A. S. Pelagia.

455.

benigne contulit Martyr gratiam,quam ritis, quin citra prtextum omnem co


olim fuis Jerichuntinis Elius impar hrefcite prefius ucept femel huic
tivit, dum falfuginem natur commu pietati, & reipfa facite periculum, hunc

nis aquarum loci itius circumquaque natur veftr defeum nulli effe vobis

finitime beneditione permutavit in fa impedimento, quo minus poitis con


porem dulcem, plane deliciofum & ficere quidvis operis boni. De hac Mar

perquam uavem. Viri, ne, quo, five tyre plura dicere parantem revocat, nec
ritis ad tuendam religionem vos con finit diuturniorem trahere moram Ser
fpici mulieribus inferiores. Mulieres,ab mo, qui heri quidem mihi cptus et,
hoc propoito vobis exemplo ne defcive nec uquequaque abfolutus.
A

M O

I T I O

In Martyrium S. PE LA G I virginis.
JPelagia marty

*H
apud Lipomanum & Su
L rium homiliae du fanti Johannis
Chryotomi de fanta Pelagia virgine &
martyre Antiochena; quarum priorem e
mf: cod. grco bibliothec regi erutam,
primo ejudem Patris operum tomo infe
ruit Fronto Ducus, quam huc proferi

non adeo verum eft, ut iis patebit qui u


triuque Patris opuculum legerint. Nihil
enim aliud de Pelagia dicit Ambroius, ni

fi quod Pelagia falva virginitate ad fponfum


properaverit. quod Chry oftomi narrationi
nullatenus adverfatur. Verum cum Am

brofius eo loci Pelagi matrem & forores

mus, quod Pelagi martyrium eleganter a perfecutoribus acrius qufitas, fefe in


defcriptum contineat. Hujus fetum La
tini in Martyrologio Romano, & Grci
in Menis die 9. Junii recolunt, quod ta
men in Menologio Cardinalis Sirleti die fe
quenti memoratur. Eccleiam in honorem
S. Pelagi Martyris Contantinopoli olim
extitifle refert ex Theophane & Cedreno
eruditus Cangius libro 4. CP. Chritian;

fluvium, ne comprehenderentur, projecif


e referat; qurunt nonnulli, an ift fue

homilia celebramus.

lufis in via militibus qui eas cutodiebant,

rint Domnina, Bernice & Profdoce, de qui


bus eadem fere narrat Chryotomus ho

milia 5 I. quam fupra edidimus pag. 472.


Sic Ambroius rem exponit : Pelagi per
fecutores ubi ereptam fibi viderunt pudoris
praedam, matrem & forores cperunt quaere
fed qu ab impio Conftantino Coprony re; ed ift imminentibus jam perfecuto
mo detruta fuit. Sed hc Pelagia alia ribus, fefe in fluvium prcipitarunt. At a, ia mat,
et, nempe Tarfenis Martyr, de qua vi vero apud Chryotomum Domnina & fili, P".
de Bolland. ad diem 4. Maii, tom. 1. pag audito perfecutionis edito, in aliam re
454. At Pelagia qu in Atis S. Luciani gionem jam commigrarant: ubi cum a Do
martyris Antiocheni ejus difcipula dicitur, mnin marito virginum patre deprehenf
hc ipa et quam hic ex S. Chryotomi fuient, & Antiochiam reducerentur, de
2. Porro non levis et difficultas, an Pe fefe in fluvium prcipitarunt. qu fane,
lagia, de qua nunc agimus, eadem ipfa fit, omnia Pelagi matri & fororibus ab Am
quam Ambroius lib. 3. de Virginibus cap. brofio memoratis minime conveniunt; icut
7. & in epitola 37. nov edit. ad Sympli. nec qu de iftis Martyribus ab Eufebio
cianum laudat.Varii varie ea de rejudicant. lib. 8. Hitori ecclefiatic cap. 12. nar

A. .,.:.,, Mihi autem videtur nihil dici ab Ambro- rantur. Unde vel Domnina ac ejus fili a
::::" fio, quod Pelagi noftr congruere non Pelagi matre & fororibus diver funt,

poit. Nam quod ait Baronius, Ambro- aut erte paullo aliter rem accepiffe dicenfium & Chryotomum inter fe difcrepare, dus et Ambrofius, quam revera contige

dum Ambroius Pelagiam una cum matre & rat. De ejufmodi autem Virginibus, qu

forore fluvio meram tefiatur; Chryotomus au- fibi ipfis mortem confciverunt, vide ober
tem e fublimi resto fe de diffe praecipitem dicit; vata fupra pag. 414.
A 11 no

Chriti

M ARTY RI U M San PEL A G I virginis.


Ex S. Jo H A N N E C H R Y s os T o M o. Tom. I. bomil. 4o.

I.I Audetur & fummis prconiis ce- contemnant ac derideant, virgineque


lebretur Deus, quod mulieres admodum adolefcentes, & nuptiarum

etiam ipf,quin etiam puell mortem expertes ultro inferorum timulos inva
|-

dant,

456 . .

A C T A M A R T Y R U M S IN C E R A

dant, neque ob id tamen aliquid grave que dolorem aliquem fentiret, forti qua
patiantur. Omnia hc bona per Chriftum ipum e Virgine genitum nobis allata funt, &c. Quamobrem & beata vir:::::::: go PELAGIA tanta cum voluptatead mor"""""" tem cucurrit, ut neque carnificum manus exfpetarit, neque in judicium in
greffa fuerit, fed proprii animi tudio, &
Humma alacritate illorum fvitiam an-

dam excelfi animi magnitudine certe


illi opus fuit, ut ex hac vita morte vio
lenta e ipam eiiceret. Quam ob rem
cum illorum tolerantiam admiraris,
hujus etiam quam diximus fortitudi
nem admirare: cum illorum patien
tiam obtupefcis, & hujus generofam
mentem obtupefce, quod talem mor

teverterit. Parata enim erat ad cruciatus tem fubire aufa fuerit. Noli rem hanc a .......

tormentaque, & omne fuppliciorum genus perferendum: fed metuebattamen


ne virginitatis coronam perderet. Hinc
autem difcas impiorum intemperan-

fimpliciter prtereas,fed cogita quomo-


do par et, teneram illam virginem, qu
nihil aliud noverat nifi virginalem au
lam, illo tempore affeam fuiffe, cum

tiam Pelagi virgini timorem attuliffe, milites repente irruentes, & ad fores

quod ab intemperata illorum hominum ipfas tantes vidit, qui ad judicium il


injuria virgo fe fubmovit ac prripuit, lam vocabant, & per forum pro talibus,
id quod e marium numero nemo antea tantifque rebus pertrahere volebant;

facere aggreffus fuit. Omnes enim adju- non pater intus erat, non mater, non nu
dicium acceferant, & illic fortitudi- trix, non ancilla, non denique vicinus

nem fuam oftenderant; at mulieres ipf, aliquis aut amicus prfto erat, fed fola
propter natur u conditionem, ad in- a carnificibus illis comprehenfa eft.
juriam accipiendam paratiorem, talem Quod enim exire, & carnificibus illis ac

mortis rationem ibi excogitarunt. Nam militibus refpondere; quod os erigere, &
fi licuiet & virginitatem ad finem uf vocem emittere, quod ea afpicere, quod

que fervare, & martyrii coronam perci- denique confittere & refpirare potuerit,
pere, adjudicium ire non recufaffent: hoc certe tale actantum et,ut nemo po
quoniam vero necefe erat omnino ab fit non aliud admirari atque obtupefce
alterutro excidere, extrem dementi re. Non erant hc natur human fa

hoc effe beata virgo cogitavit, dimidia- a,fed Dei majorem partem conferentis
t coron compotem factam abire,cum auxilio id fiebat. At ipfa tamen otiofa

utriufque viori palmam affequi li- non erat, feda e ipfa promtum & gene
ceret; ob idque noluit in judicium ac- rofum animum, voluntatem, propo
cedere, ac intemperantium hominum fitum, tudium , & alacritatem affe

adfpeui peaculum proponi, atque rebat : divino vero fubfidio, ac bene


procacibus oculis fui adfpetus volu- volentia fatum eft, ut hc omnia ad

ptatem prbere, & fantum illud cor- eventum perlata fint. Itaque ipam &
pus injuri fubjicere; fed ex thalamo admirari, & beatam dicere merito de

& mulierum conclavi, ad alterum thalamum, hoc et in clum ipfum affcenan, n, dit. Magnum quidem et carnifices
*****: ipos circumftantes, & hominis alicujus

bemus: beatam, quod Dei pridium at


que opem habuerit; admirabilem, quod
tantam animi alacritatem oftenderit.
Quis enim non jure obtupefcat, audiens

latera fodientes videre: fed nihilomi- illam temporis momento tale propofi
nus quam illud hoc et. Quorum enim tum iniiffe, confirmaffe, & ad exitum
latera fodiuntur, eorum fenfus prtor- contuliffe?Scitis enim omnes vos,quem

mentorum varietate confumitur, ut admodum pot multa, fpe ac multo


mors ipfa non amplius terribilis, fed li- tempore cogitata, cum occafio ipfa rei

beratio qudam, & urgentium malo- conatum a nobis exigit, fi vel paullu
rum remifio videatur:Pelagia vero cum lum timoris mentem notram corripue

nihil tale adhuc paffa effet, & corpus rit, formidine repente perculfi confilia
integrum atque intatum haberet, ne- omnia effundimus. At vero illa mo
1 Ile Il TQ

E T S E L E C T A. S. Pelaga.
:
457
omnia effundimus. At vero illa mo perantes; tunc illos ipos qui ejus cau
mento temporis confilium ita horribi fa miffi fuerant, vultu in terram de
-

:::::
'.

le ac formidolofum inire, decernere, miffo redeuntes videre, faumque il


& re ipfa perficere potuit, &c.
lud narrantes audire ! Quantum dede

II. E domo igitur egreffa, petiit a cus, quantum mrorem ac probrum


militibus, ut ibi liceret redire intro, omnibus impiis illis tunc fuiffe par eft!
sos. -as. & vetem mutare. Ingrea vero intro Qua trititia, quo vultu & rubore per
vetem mutavit, incorruptam pro cor fufos milites illos rediiffe credimus, qui
rupta, & pro fragili & caduca tabi re ipa didicerant, fe non cum homi
lem ac fempiternam. Ego vero prter nibus, fed cum Deo bellum gerere! Jo. Ge 3 ".
ea qu dia funt, & illud miror, quo feph quo tempore a domina ua infidiis
modo milites illi gratiam, quam Pe petebatur, veftem impuris ac fceletis
lagia virgo petierat, conceferunt : quo barbar mulieris manibus detentam re
modo mulier viros decepit: quomodo liquit, & nudus exiit: Pelagia vero ne
nihil eorum qu futura erant, illi fu que corpus fuum ab intemperatis illis
fpicati funt: quomodo ejus dolum non hominibus tangi paffa eft; fed cum ani
animadverterunt. Neque enim et quod ma ipa corpore denudata, in clum
aliquis dicat, neminem umquam tale affcendiffet, & fanam fuam carnem
quidpiam feciffe. Mult enim fortaffe apud hoftes reliquiffet, ita dubios & per
e prcipitarunt, & in mare fe iplas plexos adverarios reddidit, ut nefcirent
injecerunt, peuque fuum gladio tra quid facerent. neque enim habebant r.a. f. ...
Jecerunt, & laqueis colla inferuerunt. quid reliquiis illis deinceps facerent. ***
nam multa hujufmodi temporibus illis
III. Talia funt perfea Dei opera,
acciderant. Sed Deus ipe militum il rerum defperationem ad multam faci
adverfantium res, qu
lorum corda exccavit, ut virginis Pe litatem,
lagi dolum non animadverterent . videntur facillim, ad extremam de
Quam ob rem e mediis retibus virgo fperationem transferentis. Quid enim
Ad fastigium do:::it: avolavit, & icut cerva cum evadit ve difficultate illa majus, in quam puella
natorum manus in quas inciderat, ad tunc inciderat? Quid facilitate illarum
alicujus montis verticem, venatorum rerum, quas milites tunc traabant,
pedibus & telorum jatibus inaccefum, planius videri poterat? Habebant puel
tatim confugit, ac deinde a curfu de- lam intus folam comprehenfam, domo
fiftit, e loco illo fine timore aliquo eos ipfa velut carcere quodam concluam:

|-

defpiciens, a quibus ipi antea infidi & tamen redierunt prdam non affecu
parabantur: ita & virgo illa cum in ti . Contra puella ipa cum omnibus
ipfas venatorum manus incidiffet, & auxiliis atque adjutoribus deferta effet,
parietibus ipfis, velut quibufdam reti neque ullam evadendi viam haberet,
bus, comprehenfa effet; cucurrit non in fed prope illarum ferarum ora fe pofi
montis verticem, fed in ipfum cli fa tam videret; ex ipfis faucibus, ut ita
tigium, quo nulla erat ipis accedendi dicam, abrepta, omnium infidias dif
facultas: deinde illuc vacuis manibus fugit, & miites ac judices, principef
eos revertentes adpiciens, gaudebat, que illos fuperavit. Et quamdiu qui
cum infideles homines redargutos, & dem vixit, omnes fe illius victores fu
multo rubore adfperfos videret. Cogi turos fperabant: potea vero quam puel
ta quale illud fuit, fedente judice, ad la ipa mortua et, tunc in majorem
itantibus carnificibus, paratis tormen deperationem inciderunt, ut dicerent
tis, univerfa multitudine collea,cum Martyrum mortem, Martyrum effe vi
-

milites ipi exfpetarentur qui Pela- storiam, &c.


IV. Sed ut difcas, non fine divina
Marian
giam adducerent, omneque pr vo
luptate getirent, & tamquam ebrii ef. providentiaid faum fuiffe; hoc prci

4f

fent, prdam in manibus fe habere pue licet aperte intelligere ex ipius vir
M m m

ginis

000

L CCC C L L C C L L L L L L CL L L

LLLLLL LLLLLLLL eG LLLLLLLLL LLLLLLSLLLLLS LLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLS LLLS LLLLLL LLLLLL LLLLS ee LLLLLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LS LLLLL

LLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLL L LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLS LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLSLLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LL LLLLLLLL
LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLL L LLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL


LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLSLL LL LLLL
LLLLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLL LLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLSLLLLLS

LLLLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLL


LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLS LLLLLLL LL LL LL LLLLL LLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLS

LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLL
LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLLLLLS LL LL LLLLLLL LL LLLLLLLLS aLLS

LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLS LL LLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL

LLL LLLLLS LLLL LL LLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LCCLLL LLLLS LLLL LLL LLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LL LLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLSLLLLL
LL LL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLSLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLLL SLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL

LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLS
LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS L LLLLLL LLLS

kSkmmmmmmmS LLLLLS L

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLS


LL LLLLLLL LLLLLL LLLLS LLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLLL LS LLLLLLLLLLLS LLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLS LL L LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLL L LLLLLS LL LLL LLLLLLL L LLLL LLLLLLLLLLS LLLS

LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLLLLLLLLLLL


LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS L LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS CCCLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LL
LLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL
LLLLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLL
LLLL
LLLLLLLLS
LLLLLLLLL
LLLLLLLLL
S LLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL
LLLLLLLL LLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL
LL LLLLL LLLLLLLL
LLLLLSLLLLLLLLS

SS

S S0 LL CC

SS S

LLL LLLLLL LL LL

L S

SS

0S 0 S 0

LL LLLLLLLL LLS L LLLLLLLLLS S

LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS


AS LLS LLLLLL S
LL LLSSLLLLLS

C LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLSLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL


LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLL CLLLLLLS LLLLLLLLLS L LLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS

LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLS 000S LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLS

E T S E L E C T A. SS. XL. Martyrer.


459
Ioannis Chryotomi de SS. 4o. Martiribus. juxta ipfas fepeliri fecerit, at, inquit, tem
Cteros omitto, At prter laudata fan pore refurrestionis cum opitulatoribus fpei,
torum Patrum opucula , vulgata funt fiducia pleni refurgerent. Sanforum marty
etiam eorumdem Martyrum Ata, ed qu rum Sebatanorum, qui eodem cum Porro, Se
ad Bafilii Magni autoritatem & antiqui baft itidem epifcopo, vixerunt tempore,
tatem non pertingunt: ex quibus tamen ho meminit idem Gregorius Nyffenus in epi
-

rum Martyrum nomina defcribere vifum

Nomina XL.
2Marf.

ftola ad Flavianum epicopum, qui iidem

eft, cum nec apud Bafilium, nec apud a videntur effe ac notri XL. Martyres. Eo
lios Patres habeantur. Hc autem funt, rumdem Martyrum aliquot reliquiarum
prout a Bollandianis ex editis & mff codd. inventionem, qu Contantinopoli conti
inter fe collatis referuntur. Quirion, feu git fub Theodofio juniore, narrat Sozome
Cyrion, Candidus, Domnus, Meliton, Domi nus lib. 9. Hift, ecclef, cap. 2. qu a Pul
tianus, Eunoicus, Sifinnius, Eraclius, Ale
xander, Jobannes, Claudius, Athanafiu, Va
lent, aliis Valerianus , Helianus, Hecditius,
Acacius, Bibianus, aliis Vivianus, feu Julia

cheria

Auguta in pretiofiffimam thecm

inclu, juxta corpus fancti Martyris Thyr

fi repoit funt, publica fetivitate, ut par


erat, ea de caua celebrata, cui fe inter

nut, cod. Ill. Abbat. de Noaliis Jubianu, fuiffe idem Sozomenus affeverat. Ejudem
Heliai, Theodului, Cyrillus, Flavius, aliis inventionis, & bafilic a Cfario Confu
Flavianus, Severianus, Valeriu, Chudion, le & prfeto extra muros Troadenfes con

Sacerdon, Prifcus, Euticbius, Eutichei, Sma


ragdus, aliis Umerandus, cod. Noal. Anara
gdur, Pylostimon, Aetiu, Nicolaui, aliis Mi-

trut meminit autor Chronici Pafcha


lis ad annum 45 I.
& temptu
3. Nulla lis et inter autores de loco aut Loeus
Martyrii.

cb.allius, Lyimachu, Theophylus, Xanteaf, tempore eorumdem Martyrum paffionis,

Aggias, Leontiu, Heychiu ; Caju, & Gor hanc quippe ub Licinio imperatore Seba
gonius. Varie item in variis codd. hc no ft in Armenia contigie confenfu unani
mina defcripta funt. Totidem recenet Ado. mi omnes, tum antiqui, tum recentiores
in Martyrologio die IX. Martii, quo qui tradunt; eamque proinde ad annum cccxx.
dem potiffimum die eorum fetivitas apud revocamus, quo tempore Licinii perfecu
Grcos & Latinos celebratur .
DB4/Glire.

tio efferbuit, ut probat vir doctiimus An

2. Brevi poft horum Martyrum necem tonius Pagi. Ceterum de his Martyribus
ecclei variis in provinciis in eorum ho Gregorium Turonenfem loqui lib. 1. de glo
norem contrut funt, unius, qu Cfa ria Martyrum cap. 96. extra dubium et,
re in Cappadocia extabat, meminit fan quamvis eodem Martyres oto upra qua
tus Gaudentius Brixienis epifcopus; & draginta fuie commemoret. Claruit etiam

monaterii facrarum Virginum, cui Bafilii in hac perfecutione Arfacius Confeor, ob


Magni neptis prerat. Ab ea cum fanctus fubverfionem Nicomedi prvifam, dra
Antiftes in itinere Ieroolymitano aliquid conem oratione occifum, aliaque miracula
ex fantorum Martyrum reliquiis accepif elebris apud Sozomenum lib. 4. . 1 6.
perfecu,
fet; domum reverfus, Brixiae novam ec
4. Porro ex his omnibus patet, quam Licinii
i qualis.
clefiam contrui curavit ; ad cuius dedica minus apte locutus fuerit Henricus Dod

tionem comprovincialibus epifcopis congre v vellus in differtatione de Paucitate Mar


gatis egregiam homiliam habuit in XL. tyrum n. 91, ubi pot aliquot de Licinii per
Martyrum honorem, ubi breviter eorum fecutione prmiffa, hc nulla fata exce

dem paffionis feriem exponit, Alterius i ptione fubjungit, Caveant itaque fabulatores
tem ecclei apud Nyffam Cappadoci ur ne quos alios ub Licinio Martyres faciant, prae
bem contrut meminit fantus Gregorius terquam epicopos . Sed nos minime erubefci
Nyffenus, qui de iidem Martyribus tres mus inter fabulatores computari, fi fabu
egregias orationes habuit. De palatio & latores illi fuerint, Bafilius Magnus, Gre
bafilicis, qu fub eorumdem Martyrum gorius Nyffenus, Ephrem Syrus, Gauden

nomine Contantinopoli extabant, vide e tius Brixienfis, feptim Synodi generalis


ruditi Cangii lib. 4. CP. Chritian. De Patres, &c. Immo & totam Eccleiam u
quibus & aliis, cum Rom, tum alibi con bique terrarum diffufam his verbis impe
trutis, agunt etiam Bollandiani ad diem tit laceitque Dodvvellus . Siquidem, ut
. I o. Martii. Porro his bafilicis conftruen

jam obervavit Gerardus Voffius in fcho


dis occaionem prbuerunt horum Marty liis in fanti Ephrem homiliam, non folum

Reliquia,

rum far Reliqui, que, tete Gregorio Grci aut Latini fantorum XL. Marty
Ny ffeno, in orbem terrarum ita divie funt, rum memoriam recolunt , fed & Syri ,
ut ferme qulibet provincia benedistionem in Chaldi, Maronit , Armeni, & omnes
de participet . Tanti vero eas faciebat idem alii Orientales, ut ex illorum populorum
Gregorius, ut fuorum parentum corpora libris eccleiaticis conftat. Nec juvat Eu
Mmm 2

fabii

L L E L

00L

L L L L L L L L L L L L L L L

LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLS LLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LL
LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLL L LLL LLLLLLL CCLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLL LLLLS LS LLLLLLLLL LLLLLLS CCCS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL 0S LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLCCS

L LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLS


LLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLL S L LLLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLL 0 LLLLL LLLLLS


LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL
LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLLS LLL LLLLLS LLL LL LLLLLLL

LLLLS LS LLLLLS LLLLLLS LLLCS 0S CCLLL LLLLLLS CCS


LLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLS L

LLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL S LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS L LLL LLLL LL
LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLLLLLS LL LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL 0S LLLLS LLLS 00S LLLLLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL L0S
LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS L
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS

LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL


LLLLLL LLLS 00S LLLLLLL LLLLLS LLLS 0S LL
LLS 0S LL LLLLL CLLLLLLL LS CCCS CS LS LLLLLS
LL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL

LLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLL LS LS LLLLLLLS

LLLLLLL LL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL

LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLLS LLLS0SLLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL


LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LS
LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LL LLL

LLLLLLLL LLLLLS LL LL LLLLLLLLLLLL LLLLCS LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLL
LLL LLLLLLLLS LL LL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLS LL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLSS LLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLL 000S LLLLLLLLL LLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLS
SS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS


LLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL


LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL


LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS

SS

L0 G LL L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L
CCCL LLLLLLL

LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLS 000S

LLLLLLS 00S LLLLL LS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLS LLLLLL LLLLLS


LLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLS
LLS LLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS LS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLS TTTS
LLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
SS

LLLLLLL LLLS
AMLLLLSSS

SS LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLS

LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LL LLLLLLLLLLLLLL


LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL S LL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LL LLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLS

LL LLLLLLLLS LL LLLLLLS LL LLLL LLLLLLS LL L LLLLLLSLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS

ggAAS LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLS LLLLL LLL LLL L LLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLLL LLS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL
LLL LLLLS LL LLL LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLL LL LLLLLS LLS LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
SS S

S LLL LLLLS LLLLLLLL LLLgA AAAAS AAAAA LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL SLLLLLLL S LLS0S LLLSS LLLLS LLSS AS

LLLS

E T S E L E C T A. ss. XL. Martyrer.

"

461

virtutem fat fuerint. Nec olum mul

cum liceat,qu jam illis vera patria fit,


titudo tanta, phalanx militaris, cuneus noffe?Patria igitur horum Martyrum,
inuperabilis, que & in bellis inexpu Dei civitas et, cujus auor atque con
gnabilis, ac in laudibus inenarrabilis. ditor ipe Deus. Hc et uperna Jerua- cal
Sed horum unustantum, fi legitime fue lem, qu libera et, qu et mater Pauli,

}:
::::.
ill

ritoratione commendandus, notram fa & omnium ei fimilium. Genus autem

cile vim ingenii fermonifque facun humanum aliud alii; genus vero fpiri
diam fuperabit. Igitur in medium eos tuale unum omnibus omnino. Commu
per commemorationem adducentes, ad nis namque eis pater Deus, & fratres
communem omnium hic adtantium omnes,non ab uno & una defcendentes,

utilitatem conftituere, palamque omni fed ex adoptione Spiritus in unam con


bus,, quemadmodum in pitura fortia cordiam inter fe per caritatem conve
illorum faa reddere conabimur . nientes. Chorus paratus, acceffio magna
Nam magnifica in bellis geta & orato eorum qui a fculo Deum glorificant,
res fpenumero,& pitores pulcherrime non figillatim congregati, fed acerva
reprentant 3. Hi oratione, illi tabulis tim translati. Quis vero translationis fuit Milite : .
defcribentes atque ornantes: amboque modus? Hi magnitudine corporis, &
plures ad fortitudinem imitandam in tatis flore, ac virtute, ceteris omnibus
ducentes. Qu enim fermo hitori per prcellentes,ad militares ordines regen
auditionem exhibet, hc filens pitura dos promoti funt, & propter rei militaris
per imitationem oftendit ". Sic & nos peritiam animique fortitudinem primos
Martyrum virtutem commemorantes, honores apud Imperatores obtinebant.
vos adtantes excitabimus; ac vobis fub Ubi vero iniquum prconium,edium
apeum iporum faa reducentes, eos omnibus denuntiavit, ne quis Chri
qui funt animo aliquantulum generofo, um profiteretur, propofitaque omnia
ac ipis voluntate propinquiores facile pnarum genera confitentibus: multa
ad imitandum accendemus. Hc eft

quoque ajudicibus injutis ira & feritas

enim Martyrum vera laus 5, alios ad eo prodit: mult tendebantur ubique infi
rum virtutem mulandam invitare.

diveris
Patriis

di, doli, delationes; ignis infuper para

Nec enim encomiorum legibus fervire tus, enfis in promtu, crux affixa, foffa,
futinent, qui de Sanctis fermonesinfti rota, flagella. In tanta igitur fidelium
tuuntur. Quoniam qui laudant ceteros, turbatione, nonnulli fugiebant , aliqui
ex mundi hujus rebus materiam ufur fuccumbebant,alii flustuabant: quidam
pare folent; quibus autem mandus cru ante certamen folis minis abterreban
cifixus et, quomodo ex eo quicquam, tur: alii, ubi coram videbant intentatos
quod ad laudem faciat, mutuari poterit? cruciatus, confternabantur : alii certa
II. Non erat his fantis una patria: men ineuntes, deinde ufque ad finem
alius aliunde venerat. Quid igitur? fine laborum durare nequeuntes,pugnam ac
patria dicemuseos, an orbis cives? Sicut periculum detretabant, & velut in pe
enim in fymbolorum collationibus, lago naufragantes,qu virtute patienti
qu oblata funt communia exitunt om parta multorum annorum fecum in navi
nium conferentium : fic & in his beatis vehebant, per impatientiam amiferunt.
Christum libere
cujuslibet patria communis omnium e
III. Tunc igitur hi quadraginta in confitentur.
rat; omnefque undecumque profeti,in viti & generofi Chriti milites, cum
vicem fibi patrias communicant. Sed Prfeus Imperatoris litteras oftendif

quid opus terretres memorare patrias, fet, & obedientiam requireret, libera
-

VOCC

1 Hunc locum laudat Epiphanius in Synodo 7. ast 6. parte 4.


col. 842 -

laudat i Hr fne Martyrum eft encomium, Elestorum ad virtutem con

3 Hic locus laudatur ab Hadriano Papa in epist. ad Contan

6 Confer Eufebium lib. o. cap. 3. Iterum egri, iterum foliundines,

tinum & Irenem in Synodo 7. a. 2. col. 11 o.

4 Vide epit, S. Germani ad Contantinum epifc. Natolia, in


Synodo 7. col. 778.

z Epirhanius in Synodo 7. a&. 6. Parte 5. col, * 14. hunc locum

vocatio

iterum mentes ac felve fumulos Christi /ucepere.

7 In A&is & Martyrologiis vulgatis paffi dicuntur fub Agrice

lao prfide & Duce Lyfia Sub Agricolao martyrium quoque ubii,
fe dicitur S. Blafius Sebat epicopus . .

462

A C T A

M A R T Y R U M

voce audater ac fortiter, nihil ex iis

S I N C E R A

reat. Me Imperatori vis facere familia

qu viderant exemplis expavefcendo, rem; ed me a vero Rege alienare quris.


fed minas omnes contemnendo, in me AQuid enim hc minima, qu tu vocas
dium procedentes, efe Chritianos ee magna, ex mundo polliceris: cum mundus
faffi funt. O beatas linguas, qu facram univerus a nobis depiciatur? Non unt
illam vocem emiferunt! quam aer qui omnia,qu videri pount, peiparia,quam

dem excipiens facer et factus, Angeli continuo retinemus. Vides boc caelum ut
audientes plauferunt,diabolus vero cum apeiu pulcrum, ut magnum ; & terram
dmonibus magnam accepit plagam, quanta et, quotve in ipa mirabilia? Ni
Dominus potremo in clo defcripfit. hi borum Gufiorum felicitati ac beatitu
Igitur horum quilibet in medium pro dini quiparari poterit. Illa namque ve
cedens; En, ait, Chritianus fum. Et ve lociter traneunt; hc continuo durant.
lut in tadiis, qui ad certamen prodeunt, Unam tantum jutiti palmam expeio;
dicunt fua nomina, & in locum pugn circa unam gloriam, qu in regno et ce
defcribuntur: ic & hi tunc abjetis no lorum, follicitor. Honoris uperni cupidus

minibus, qu a nativitate ipis indita fum, pnas gebenn metuo. Illius ignis
fuerant, tantum Servatoris fui profeffi mibi formidolous. nam ignis ille, quem
funt nomen,
omnes ordine fece vos nobis intentatis, conervus eft. Novit
runt. Ex quo facta ett omnium una ap ipe vereri eos qui idola contemnunt.
pellatio. Non enim talem ac talem, fed sagittas infantium vefiras plagas exiti
Chritianos omnes fe effe pronuntiarunt, mamus. Corpus enim cdis, quod eo cla

Hoc itaque cernens Prfetus, anxius ac riorem affequetur coranam, quo magis tibi
dubius erat, an blandis verbis, vel po refiftet. Si vero defecerit, eo citius a ju
Blandicias &

***** .

ter.

tius minis eos ad obtemperandum dedu dicibus violentis olutum abfcedet,qui cum
ceret. Primum quidem ipos, fi quo corporis minifierium accipiatis, etiam a
modo a pietate obtinata poffet avertere, nimabus dominari contenditis: nif
dulci aggreditur fermone: Nolite, in Deo notro prferamini, non fecus indi

quit, juvenes, tatem perdere vetram, gnamini, quam fi ad extremum uque a


neque intempetivam mortem cum dul nobis vituperemini: & hac ratione bor
ci hac & amoena vita commutare. Ab

renda bc upplicia intentatis,ut pietatene

furdum namque eos, qui in bellis funt notram culpabilem reddatis. At namti

affueti fortia gerere faa, morte pravo eftis non meticuloos, neque bujus vitae
rum hominum perire. Pot hc pecu cupidos, nec qui facile conternantur. Pro
niam pollicebatur, partim dabat hono caritate, proque fide in Deum, & in ro
res ab Imperatore, atque dignitatum di ta poni, & torqueri equuleo, flammis
tributiones, & fexcentis eos verfutiis uri, a omnibus demum modis torquer
expugnare conabatur. Cum his rebus parati fumus.

IV. Ubi vero hc audiit barbarus ille


nihil moverentur, aliud genus, alium
ue modum tentavit: plagas, mortes, ac fuperbia tumidus,' audaciam ac lo
pnas intolerabiles oftendit. Et hic qui quendi libertatem minime ferens,furo
dem talia. Martyres vero qualia? Quid, re percitus, modum confiderare cpit,
inquiunt, muneribus tuis nos demulcere quo mortem eis acerbiimam, proli
ftudes, Dei hoftis, ut dicedamus a Deo vi xamque pararet. Invenit tandem , Au
vente, ac demonibus perniciofis fervia dite itaque rem quam duram fit com
mus ? Putafne tantum te daturum, quan mentus, Cum confideraffet ille regio
tum eripere contendis? Tua repuo dona, nis naturam, quod frigida effet: , & an
|-

que nocumentum mihi conciliant. Non ac ni tempus quod hibernum; obervata


cipio bonorem, unde mihi nacetur igno noe, in qua maxime malum augere
2Nadi fask dia
minia. Pecuniam da qu permaneat ac tur, prcipue cum boreas in ipa tunc hieme
exposiru
continuo duret, gloriam qu femper flo fpiraret; juffit omnes nudos fub dio in
f#f

* De acerbiimis Armeni frigoribus conqueritur inter alios Chryotomus epid.6


..
&
ad Olympiadem .

[I] G

,
;

E T

S E L E C T A.

SS. XL. Martyrer.

463 .

media civitate congelando mori. No deramus. Quid retribuemus Domino ?


ftis enim, fratres diletiffimi, omnes Exutus et etiam Dominus noter. Quid

H
/

qui hiemis horrores eftis experti, quod magnum fi ea qu paus et Dominus, Jer
fit genus hoc poen. Non enim nofe vus fubeat? Immo vero nos fumus, qui Do
licet, nifi iis qui exemplis fimilibus minum exuimus. Militum enim illad fa
periculum fecerunt. Corpus in primis einus fuit: illi veftes exuerunt. Accuatio
frigore protratum, primum in pallo nem igitur nofiram in ala relatam per
rem concreto fanguine vertitur. Dein nos ipos deleamus. Acris et biems, ed
de turbatur & fremit, dentes frendent,

dulcis paradifus: affligens glacies, ed de

ven contrahuntur, & totum corpus lestabilis requies. Brevi tempore duran

invitum contringitur. Dolor infuper tes finus Abrabae nos perpetuo fovebit:
quidam acutus, & labor inenarrabilis unam notem cum vo fempiterno com

per medullas penetrans intolerabilem mutabimus. Incendatur frigore pes, ut


facit fic frigore concretis dolorem. De cum Angelis continuofaltet. Diffluat fri
inde extremitates ipius mutilantur, gore manus, ut facultatem habeat in
perinde ac fi ab igne cremat extrem Deum attollendi. Quot enim notri com
partes effent. Calor enim ab extremis militones in acie ceciderunt, fidem mor
corporis partibus pulfus, & ad interio tali regi fervantes? Nos pro fide in verum
res confugiens, qudam unde abfiftit Deum ervanda banc vitam non projicie
mortua relinquit : nonnulla vero ad mus? Quot item malefici homines mortem
1

|
4

:Jf.

qu tendit doloribus afficit, morte paul


latim procedente. Igitur fanti Dei fub
dio pernotare in tagno quodam juffi
funt ?, quod pro moenibus civitatis erat,
ac per brumam ita glacie concretum
apparebat, ut equis pervium & acco
: * larum pedibus tritum effet. Fluvii au
tem perpetuo fluentes glacie concreti

tulerunt in celere deprebenf? nos vero pro

jutitia mortem non fubeamus? Ne, obe


cro, commilitones, emolliamur, ne locum

diabolo demus. Carnes funt: ne parcamus.


Quando femel mori oportet, moriamur ut
vivamus. Fiat facrificium notrum co
ram te, Domine, & velut bofii viven

tes tibi placentes, nomet boc fevo gelu

a fluxu ceffarant, & aquarum natura immolantes abs te recipiamur. Pulcrum


mollior in duritiam lapidis mutata erat. quidem acrificium, pulcra oblatio, noBore namque mordentis piritus ani vum holocautum non quidem per ignem,

:::

mantia omnia juxta verfantia interime

fed per frigus abfumtum.

'

V. Hos hortatorios fermones fecum.

ri

bat. Hic itaque audito damnationis


juffu, martyres confiderate quanta fue mutuo conferentes, atque alter alteri
re contantia; qui loco cum fumma l jubentes, ac fi militares quadam ex
titia confpeo, ultimum nudati ami cubias agerent, noem traducebant,
um alacriter rejicientes,per frigus ad generoe ferentes prentia, gaudentes
mortem properarunt: non tamquam ad iis qu perabant, & hoftem deriden
fupplicium, ed ad gloriofiima polia tes. Una erat omnium oratio: Quadra
rapienda fe invicem hortantes. Non ginta in fiadium intravimus, utinam

enim,inquiunt, amitum exuimus, fedve quadraginta, o Domine coronemur. Non

terem bominem, qui corrumpitur fecun defit numero nec unus quidem. Venerabilir
dum deideria erroris,deponimus. Gratias eft, quem quadraginta dierum jejunio or
agimus tibi, Domine, quod cum ito ami. nafti, per quem divina lex in orbem tranf

u fimul & peccatum exuere licet: quo vit. Quadraginta dierum jejunio Elias:::::
niam oberpentem eum induimus, ob bri Dominum exquirens videre meruit. Et

ftum vero exuimus. Relinquamus bunc a oratio quidem eorum talis. Unus ex

miium propter paradijum, quem perdi


. -- ' '

eorum numero cruciatus vi fatifcens


|

animo,

|-

9 Ex hoc loco patet, SS. Martyres non in aquam merfos fuif.

Asta vulgata, quibus recentiores fere omnes, confentiunt, non

fe, ut plerique putarunt, fed aeri frigidiffimo expofitos mortem

ita certum et, uti ex ipfius Bafilii textu probat vir eruditus Til

ppetiiffe; An vero fuper tagnum tunc gelu validiffimo conftri

lemontius, quem confule in notis ad 40. nartyres tomo 5. Hist.

stun impofiti fuerint, ut diferte habet S. Ephrem, & referunt

Ecclef. Pag- 719.

** *

*:

0S00

CCC L C L L C C L L C L L L L L L L

LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS L LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS L LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLS LLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLS LLLL LL LL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL
LLLL LLS L LLLLLLLL LLLLLLLLLL C LLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLL LL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLL L LLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLL


LL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLS
LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS


LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS

LLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL L LLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLS
LLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLS
LL LLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL L LLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL

LLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLL

LLLLLLLLLLLL S LLL LLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LL LLLS LLL L


LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LL LLLLS LLLL LL LLLS
LLS LLLL LLS LLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLS LLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLL LL LLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLS LL LLS
LLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LS

LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLaS LLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLLLL L LLLL LLLLLLLLLLLLSS LLLLLS LL LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LL


LLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLS
LL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL SLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLS LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLS 00S
LLL LLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLS s LLLLLLLSs LLLLLLL L0L LL LLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLS LLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LL LLL LLLL LLLLS
LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLL L LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLL LLLL L LLLLL LLLLLLLLSS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL L LLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLSL LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLS LL LL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLS LLLLS LL LL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLS
LL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLL
LLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL S LL LLLL LL LaLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLSLL LLLL LL LLLL LLLLL
LLLLLL LLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLS LLL LLS LLLLLLLLS LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLSLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS L LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLSLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLL LaaLSLL LLLLLLL


LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLLTTLSSSLLLLLLLL LLL LLLLLS

LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS

LL LLLLLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLS


LLLLLS

SS S
SS

SS CC LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS S00S LLL LLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS

a LLLLL LLLLS aLLL a LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL AAAAAS


S00CCCLLCS

SS

E T

S E L E C T A.

Paratum et hic Chritianis auxilium,

S. Arcadius :

465

O matrem felicem! o bon radicis bo-

eccleia videlicet Martyrum, exercitus num germen! Ostendit generofa parens

triumphantium, chorus laudantium quemadmodum pietatis inftitutis eum


Deum. Spe operam deditis, fpe la magis quam lae educaverat. Et hic
boratis, ut unum pro vobis orantem in quidem fic nutritus, ic elatus eta pia
veniretis: quadraginta funt hi, unam genitrice. Diabolus vero his vifis pr
orationis emittentes vocem. Ubi enim verecundia difceffit. Frutra namque
funt duo vel tres in nomine Domini omnem prope creaturam moverat, &

congregati, ibi Deus et. ubi vero qua tamen omnia a virtute Martyrum fu
draginta fuerint, quis dubitet Deum perata vidit. Nox horrida & ventofa,
effe prfentem ? Qui aliqua premitur tempus anni frigidiffimum, corporea
anguttia, ad hos confugit; qui rurus nuditas, patria borealis . O fantum
ltatur , ad hos recurrit; hic ut a ma chorum! o facrum ordinem ! o cuneum
lis liberetur, ille ut duret in rebus l inexpugnabilem! o communes generis

s-a m.a. tis. Hic mulier orans pro filiis audi humani cutodes, optimi curarum ocii,
>id .

tur: peregrinanti viro reditum inco precum ac votorum invicem fuffraga


lumem, grotanti vero falutem implo tores, legati apud Deum potentiffimi,
rat. Cum his ergo Martyribus notras aftra mundi, flores eccleiarum, ut ego
effundamus preces. Adolecentes fuos uidem auim affirmare, intelligibiles
covos imitentur; patres talium effe & enfibiles! vos non terra contexit,
filiorum parentes exoptent ; matres fed clum excepit. Apert unt vobis

exemplum matris optim pectent. paradii port, dignum profeo exer


e,...cu. Nam unius illorum mater, videns citibus Angelorum, Patriarchis, Pro
reliquos gelu jam confummatos, fuum phetis, & jutis omnibus fpe&aculum.

A jane matris

esemplar.

vero filium ob vires aliquantulum va Viri tate florentes ac pares, vitam ala
lidiores, & adverus dura contantiam criter defpicientes, fupra parentes ac
adhuc fpirantem; & cum lictores ipum filios Deum amantes, in ipfo vit flo
relinquerent, ut qui poffet nonnihil re exitentes, temporariam hanc vi
confilium mutare ; ipum propriis ac tam contemferunt, ut in membris fuis

*:

cepit manibus, ac currui, in quo reli Deum glorificarent, mundo fimul &

qui jacentes ad pyram ferebantur, im angelis, & hominibus petaculum fa


pofuit Martyris vera mater. Non enim &i,lapfos erexerunt,dubios in fide con
iacrymam indecoram effundere, aut firmaverunt, piis deiderium auxere:
aliquid humile loqui, vel indignum unum omnino pro pietate omnes tro
agere vifa eft. Sed, o nate, inquit, pum erigentes, una jutiti corona

prfice cum tuis contubernalibus iter ornati fuere, in Chrito Jefu Domino
beatum, ne unus defis illorum choro, notro, cui gloria & imperium nunc
,, ne reliquis ferius Domino prfenteris. & in terna fcula, Amen.
11 Hunc Melitonem Ata appellant .

NI

A DO
AM

I T

I O

In Paffionem fanti A R C A D II Martyris.


2AAsta S. Arcadli.
-

1. TNter varios fermones, qui fub fanti dito & Januario Bollandiano exhibemus.
2. Arcadium in Achaia paffum fuiffein
Zenonis Veronenfis epifcopi nomine
vulgo circumferuntur, unus et de fano Atis editis diferte exprimitur; at refra
Arcadio martyre, quem quidem in non gantur nonnulli codices, in quibus pot fer
nullis codd. mff invenimus, fed abfque ul monem de fanto Arcadio, alias, uti di
lo auoris nomine. Unde cum ea qu ibi ximus, fanto Zenoni attributum, Arca

narrantur, ex aliis Atis antiquioribus, qu dius Cfare ; in Mauritania martyrium


in libro de Agonibus Martyrum edita pertuliffe memoratur. Id obervavimus in
funt, videantur defumpta, hc Ata fuf; duobus codd. Colbertinis ; atque in uno

ficere vifa funt, qu hic ex libro pr


-

RR. PP. Fulienfium Parifienfium ; qua:


N n n

tCA

A C T A

466

M A R T Y R U M

S I N C E R A

tamen additio deeft in aliquot mf & in cadii mentio apud Grcos occurrat, cujus
tamen fetum in plerifque Latinornm fattis
Remigii Remenfis, quem fculo IX, huic celebratur. Ipum Hipanis attribuit Ra

editis ante Bollandum. In cod. mf. fancti

monaterio Hincmarus Remorum ponti mayus; fed is autor nullam fidem mere
fex conceffit, habentur Trastatus S. Zeno tur. De ejudem Arcadii paffionis tempo

ni Veronenis epicopi, in 2 libros divifi, iidem re nihil certi reperire licuit, quem ideo in
omnino qui in Bibliotheca Patrum editi ter alios Martyres, quorum tas nobis eft
funt. 39. libri I. ic infcribitur. De natale incomperta, referimus. Bollandus tamen
fanffi Arcadii, qui babet natale pridie Idus ejus martyrium ad Gallieni tempora revo
Jan, in civitate Cafar in Mauritania . Quid cat, quod tunc temporis claruiffe Zeno
ca de re tatuendum fit, incertum. Mar nem epifcopum Veronenfem & martyrem
tyrologia enim edita, qu fere omnia 12. exitimaverit . Sed et fi pro vero Zenonis
die Januarii fanti Arcadii memoriarn re fetu fermo de fanto Arcadio reciperetur,

colunt , locum martyrii non defignant , quonam tempore Zeno ille vixerit incer
quamvis in Martyrologiis aliquot mff U tum eft. Solus enim Gregorius Magnus
fuardi, & fignanter in vetutiffimo hujus lib. 3. Dialog, cap. 19. Zenonis epifcopi &
monaterii fanti Germani codice, & qui martyris meminit, de cujus tate nihil ha
dem, ut videtur, autographo, hc ha bet, Nam Paulus Diaconus, & qui pot

beantur : In Caearea Mauritaniae fantii Ar modum fecuti funt, beati Pontificis verba
cadii martyris, genere & virtutibus clari. Ve
rum cum in nullis fere aliis locus defigne
tur , & in omnibus proxime Arcadium
prcedat Saturu, qui apud Achaiam, aut in

decripere;proindeque nihil ex eorum teti

moniis confici potet. In mf. Remigiano


laudato habetur Sermo venerabilis Coronati

notarii de vita fansti epicopi & confeorii Ze


Achaia paffus dicitur; hinc fortaffis quibuf monis, editus die 1 2. Aprilis Bollandiani,
dam occafio nata et, Achai nomen etiam ubi fub Gallieno imperatore mortuus di

ad Arcadium referendi, quod potea in ejuf. citur. Plura fi lubet vide apud Baronium
dem Martyris Ata intrufum fuerit. Huic in notis ad Martyrol. Rom. die 12. Apri
conjtur favet, quod nulla penitus Ar lis ,
Anno

PASSIO Sancti A R C A D I I Martyris.


Ex Agonibus Martyrum.

Chriti

Ja va perecutia I.

Um in Achaia fvus debacchare

fti miles, videns urbem funeta confu

tur furor, & diabolus fuos fatel

fione turbari, & fingulos quoque ad

lites in Dei populum armaret; tota fami ferale illud fpeaculum trahi; contem
lia Chriti variisturbabaturlupi fvien tis facultatibus fuis, cenfuit celeri ex
tis incuribus, & in Deum, & in ejus cul ea urbe fuga id malum declinandum.
tores graviffimum committebatur bel Itaque foris inveniens latebras, aliquan
lum. Per fingula tea, ubi Chriti, ubi tulum temporis latuit, omni voto in

veri Dei cultor, fola opinione aut effe, abdito vigiliis, orationibus, & omni vi
aut fuiffe credebatur, fcatebat publicum t fobrietate Chrito ferviens. Verum
fcelus: nec erat locus, in quo non com cum facrificiis invenitur abens, repen
mitteretur pro religione facrilegium. te in ejus domicilium graffantium fatel

Cogebatur Chriti populus vanis fuper litum hotilis & furore prceps irruit
ftitionibus intereffe, & aut libamina in manus, perans celeri fetinatione fa
ceta in cultum nefandi ritus profunde mulum Dei proccupari poffe : quem
re, aut vitimas fertis corolilfque orna propinquus Martyris, qui forte in illas
tas trahere, autredolentia thura fuccen des decenderat, pro poffe defendit
::
dere, & inter fumidos ignes, nidorefque abfentem. Hunc vero, eo quem qu- audii
guas
pro e a =
arvin, bacchantium ritu pfallere : ut rebant non reperto, ad nefanda rapue pitnr .
his illicitis facrificiorum exhibitioni runt, quem fibi oblatum crudeliffimus

bus, a Chritianorum mentibus Deus provinci Reor jubet acri cutodi

poffet expelli.

obervatione detineri, donec prodat lo

II. Sed dum hoc bellum duri certa

cuin, in quem Arcadius diffugiet .

minisgeritur, & familia Domini clo

Beatus vero Chriti miles Arcadius id

fpeante, provocatur; Arcadius Chri intelligens, jam pleno martyrii ardo


C

E T S E L ; E. C.T.A.; S. Arcadiut :

467

re fervens, continuo latebras, quas ali- fuantur humeri : & ficabarticulis pe


quandiu foverat, deferuit; nolens ne- dum gradatim affcendentes, facite ar
que Chriti confeionem diutius diffi ticulos a pedibus, pedes a cruribus, cru
mulare, neque propinquum fuum fua r a poplitibus ; & quod fupererit, fe
caua afflitioni relinquere. In urbem mora a coxendicibus dislocate : & fit in

igitur rediens, voluntarie fe Rectori pro artificio vetro mora, ut diuturnitate


Mreadluu l

sro ofert.

Philipp. 1. a1.

vinci obtulit. Si, inquit, mea caua tormentorum, miferiam fuam agnocat,
propinquum in vinculis detines , nunc ab qui patriorum deorum facrificia fu
folve innocentem, nam ipe veni ut liberem giens, alienum voluerit colere Deum.
IV. Tunc liores acceptis immanis
infontem, plane diiurus, qu ille de me
tibi indicare non poterat, & eorum qu animi mandatis, accedunt ad Arca
petes redditurus pro me rationem . Di dium, & ducunt ad vitim locum, ju
xt provinci Reor. Do huic fug ftis, & vit perennis amatoribus exo
tu veniam, omni futur pn ubla ptatum. Perduus autem Arcadius ;
to timore, fi vel fero acrificare acquie orans & intuens in clum tetit Deo in
fcis. Cui Arcadius : Quidais, judicum vocato fecurus : & jam paraverat colla
vanihme ? putafne iftius perdende fuga bipennis fucipiendisitibus parata, pu
cilji n vit metu, aut properande mor tabat enim cita morte fe feralem judicis
tis minis, famulos Domini poe terreri ? rabiem poffe fatiare; cum fubito jube
cum feiamus fcriptum ee: Mihi vivere tur manus extendere. Profert ilico ma

Membra ng.
letizm incidun.
fir s

Chritus et, mori vero lucrum, Exco nus; & cum articulatim fecaretur, ora

gita quibuvis potes uppliciis graviora


tormenta ; quibuvis potes maximis fu
rorum fiimulis te accende ; quibuvis in
nos malitiis te exerce : nos a vero Deo
non potes eparare.
III. Statim igitur crudeliffimus pro
vinci Reor, vipereo veneni fui fel
le commotus , cogitat quomodo no

bat : Manus tu Domine fecerunt me,


plamaverunt me, da mihi intelle

ium. Et carnifices magis deficiebant


ab exequenda crudelitate, quam ipe
quiecebat a laude. Infanus furore ju
dex, primum amputandam linguam
mandare nefciverat, qu jugiter Do
minum in collutatione martyrii con

va & inaudita animadverione, nec fo fitens, tyrannum devium oftendebat,

lita in reos lege, in Martyris membra deos nihil effe, fed folum chriftum ve

offit defvire. Illi vilecunt ungul,

rum Deum & vitorem acclamabat .

plumbata Et ipe jam fumma parte truncatus,


rum; tat contemtus equuleus; negli in dorfum fupinari jubetur. Refupi
gitur, majoris pn contemplatione, nus in terga, -Deum magis glorificans,
inutiles illi videntur ius

futium imber: crudeli obveratur men quod im martyrio clum upiceret,

ti novum tupendumque fupplicium, unde peteret auxilium; pedes alacris


quo fe ftulte putat in homine poffe vin porrigit & crura, & femora, imili cru
Jsbe, ur tente

cere Deum. Jubet tunc beatum Marty delitate fecanda: & protinus pedes arti

occidi.

rem tradi fui furoris confciis: quibus culis, crura pedibus, femora coxendi
nihil aliud mandat, nifi ut pr fatieta cibus, venter quoque coxis, fva car
te pnarum, proptato vit difceffu , nificum arte viduantur. Et tanta fit Mar
|

Martyris piritum cogant emigrare. Ex


peet, inquit, mortem fuam, & per
membra diffeus, propii laniatione
corporis , trunco fimilis vivum cada

tyri contantia, tanta patientia, tanta de


nique gratiarum aio, ut crudeles ad
stantium oculi lacrymas continere non

poffent, & cletem plane agnocerent

ver adfpiciat : incidatur per fingulas virtutem, qu tantam cauaret patien


corporis junuras, & omnis compago tiam; & jam dolerent, qui aliquas il
diffolvatur; A digitorum condylis in li intulerant moletias.
cipite; dein manus a lacertis diffocien V. Nam pot tot martyria; quot di
tur, lacerti a cubitis: mox a thorace dif vull compagum particul, quot re
Nnn 2

fea

Christui vere
Deus .

468

A CT A M A RT Y R U M S I N C E R A

fea funt membrorum fragmenta, trun tate cogitare. Deos vanos, qui vos nihil
cum Martyris corpus proprio fanguine juvare pount, relinquite. Deum meum

In termentif
sultat.

innatat; & inter hc omnia Martyris pi qui me confortat, agnocite ; pro quo mori
ritus in morarum diuturnitate fervatus

vita efi, proquo pati delici; cujus amor

perdurat invitus, ante fe corporis fui non tepecet, cujus honor emper creffet,
impedimenta, & funeris fui exuvias ad quem pro tam parvo upplicio accedo
prmittens ad
& videns la femper viiurus, numquam amplius ab eo

ceras corporis fui partes jacere in ter receurus. Et hc dicens fine ulla mo Moritur,
ra, dicebat: O vos felicia membra, qu leftia, pridie Idus Januarii, Chrito Do

meruitis Deo vefiro famulari ! num mino glorioam reddidit animam, Vi


quam vos fie amavi in corpore fita, ut dentes autem glorioi Martyris exitum,
nunc exulto, vos intuens eparata. Sic nos mirabantur etiam ii qui amore teneban
decuit adtempus fejungi, ut tandem notro tur idolorum: Chritiani autem magis
Regi occurramus ingloria; & pro morta animabantur ad fufcipiendum martyri
libus membris, vos eadem mihi retitua um, qui & epelierunt corpus Martyris
mini immortalia. Vor eftir nunc membra cum honore; & reliquias ejus difperfas
chriftig me nunc Chriti ee entio,quod colligentes, ei adjunxerunt, laudantes
femper uper omnia optavi. Et adjecit: in Martyre Chritum Dominum,qui dat
Parum eft hoc, o viri qui circumftatis, pugilibus fuis virtutem omnium upe

peiatores inolititheatri, Hc facile eft randorum tormentorum, cui et honor


tolerare, qui novit de futura immortali & gloria in fcula. Amen.

a U R E LI I P r u D E N T I i hr M N U

Anno Chriti

De Martyrio S. CASS I A N I Imolenfis.


x libro Hymn. 9.
Pr
=dent:a

>d . //Ca

nifepulcrum
97.499 .

SY: forum ftatuit Cornelius; hoc Italiurbem

Dotor amarus enim difcenti femperephebo

Vocitant ab ipo conditoris nomine.


Hic mihi,cum peterem te rerum maxima Roma,

Ecce fidem quatiens tempetas fva, pre

Spes eft oborta, profperum Chritum fore.

Nec dulcis ulli diciplina infanti eft.


mebat

"-

Stratushumitumulo advolvebar,quem facerornat 3o Plebem dicatam Chritian glori:


Martyr, dicato CASSIANUS corpore.
Extrahitur coetu e medio moderatoralumni
Dum lacrymans mecum reputo mea vulnera,&
Gregis, quod aris fupplicare preverat.
OmnS

Poenarum artifici qurenti, quod genus artis


Vir noffet alto tam rebellis fpiritu.

Vit labores, ac dolorum acumina;


Erexi ad clum faciem, ftetit obvia contra

#i : To_Fucis colorum pita imago Martyris,


vian, vide
Plagas mille gerens, totos lacerata per artus,
Ruptam minutis prferens puntis cutem,

i t bell

depilin,

Innumeri circum pueri, miferabile vifu,


Confoffa parvis membra figebant ftilis:
Unde pugillares foliti percurrere ceras,
Scholare murmur fcripferant,

dituus confultus ait: Quod profpicis, hofpcs,


Non et inanis aut anilis fabula ,

2o

bernat,

Fitis notare verba fignis imbuens.

Ducite, conclamat, captivum, ducite; &ultro


Donetur ipis verberator parvulis.
Ut libet illudant, lacerent impune, manufque
Caffianus a fues
Tinguant magitri feriatas fanguine 3.

Ludum dicipulis, volupe et, ut prbeat ipfe, " "/"


Dotor feverus quos minis coercuit.
Vincitur poft terga manus, poliatusamitu;

Historiam pitura refert; qu tradita libris,


sit edituus

Refpondent; Agmen tenerum ac puerile gu

Veram vetuti temporis monftrat fidem.

Prfuerat tudiis puerilibus, & grege multo


Septus, magiter litterarum federat.

Verba notis brevibus comprehendere cuncta

Adet acutis agmen armatum ftilis.

odii tacita conceperat ira,


ffundit ardens felle tandem libero.
Conjiciunt alii fragiles inque ora tabellas
Frangunt; relifa fronte lignum diffilit.
Buxa crepant cerata, genis impaa cruentis,

peritus,

Raptimque puntis dita prpetibus fequi,


Afrera nonnumquam prcepta & triftia vifa

Impube vulgus moverant ira & metu,

5o_ Rubetque ab iu curta & humens pagina.


Inde alii timulos & acumina ferrea vibrant,

Qua parte aratis cera fulcis fcribitur;


Et

1 Imola, a Cornelio sylla ejus conditore, Forum-Cornelii vel Fe,


, um-3; lle dia, civitas erat Lingonum in Gallia Cipadana, nunc
vero Romandiol fub ditione pontificia, cujus epifcopus fuffraga
tur Ravennenfi metropolitano, Ibi in eclefia cathedrali afferva
tur S. Caffiani ejus Titularis corpus fub majori altari , cujus fe
ftum agitur die 1 3 . Auguti .
|

2. Ex his patet Caflianum jam ante perfecutionem pueris eru

diendis operam dediffe. und mihi fufpesta funt Aaa , qu

Baronius in Notis ad Martyrolog. Rom. fe nveniffe dicit, in


quibus Caffianus epifcopus Brixienfis fuie diitur, qua ex ur
be pulus cum Imolam veniffet, & pueros intrueret, comprehen
fus, necatus et. Porro nufquam apud veteres Caffianus Imos
lenis epifcopius fuiffe dicitur.
3 Senatorem graphiorum i&ibus occifum ac dicerptum fui
ub Caligula refert Suetonius.

E T s E L E c . SS. Fautur , Januariu e.

!:|

Si quis tuorum te notavit fegnius.

Et qua feti apices abolentur,& quorishirti


Mn

Curfus nitefcens innovatur area.

Talia ludebant pueri per magitri:


Nec longa feffum poena folvebat virum.

Hinc foditur Chriti confeffor, & inde fecatur:

')

469

Tandem lutantis

Pars vifcus intrat molle, pars fcindit cutem,


Omnia membra manus pariter fixere ducent;

####### thereChritus

Jubet reolv peoris ligamina:


Difficileque
moras anim, ac retinacula vit
Totidemque gutt vulnerum tillant fimul. .
Relaxat,
artas
& latebras expedit.
Major tortor erat,qui fuia pupugerat,infans,

'! qui profunda perforarat vifcera. . :Sanguis ab interno venarum fonte patentes
9o Vias fecutus, deferit prcordia:
Ille levis, quoniam percuffor morte negata
Svire folis fcit dolorum fpiculis.
Totque foraminibus penetrati corporis exit

Fibrarum anhelans ille vitalis calor.


Hic quanto interius vitalia condita pulfat,
Plus dat medel,dum necem prope applicat. Hc funt qu liquidis exprefa coloribus,
hofpes,
Efte, precor, fortes; & vincite viribus annos;
Miraris; ifta eft Caffiani gloria.
vel amabile

Quod defit vo, fuppleat crudelitas.

Suggere, fi quod habes

Sed male conatus tener infirmufque laborat:


, Tormenta crefcunt, dum fatifcit carnifex.

Quid dama quidam: tute ipe ma


. 7o

fi qua tibi et, fi quid intus ftuas.

jter

VOtLIIT) ,

Audit , crede , preces Martyr profperrimus

Iftud ferrum, & armati manus.

omnes;

Ratafque reddit, quas videt probabiles.

Reddimus ecce tibi tammillia multa notarum,

Parco: completor tumulum, lacrymas quo


que fundo;
Non potesirafci quod fcribimus: ipe jubebas*,
Numquam quietum ut dextera ferret tilum. 1oo Altar tepefcit ore, faxum peore.

Quam tando, fiendo, te docente excepimus.

* Cod. Mich.

vivebas .

Tunc arcana mei percenfeo cunta laboris:

Non petimus toties te prceptore negatas,


Avare doctor, jam fcholarum ferias.

Tunc, quod petebam, quod timebam, mur

Pangere puncta libet,fulcique ntexere fulcos,

muro:

Et pot terga domum dubia fub forte relitam,

Flexas catenis impedire virgulas.

Et fpem futuri forte nutantem boni.


Audior, Urbem adeo, dextris fucceibus utor:

Emendes licet inpetos longo ordine verfus,


8o Mendofa forte i quid erravit manus,
Exerce imperium: jus eittibi pletere culpam,
A

Domum revertor, Caffianum prdico.

D M O N

I T

I O

In Aa SS. FA U ST I &c. Martyrum.

Asta sunde ba.

1. ^TV Enfent vulgo auctores Hipani Fau Martyrologium a Rofvveydo vulgatum,


ftum & focios ejus martyres fanti Florus, Ado & Notkerus: diem vero 13.
Marcelli centurionis, cujus upra Ata ex Octob. vetutiffimum martyrologium fan
hibuimus, filios fuiffe. At cum id neque to Hieronymo attributum, Ufuardus, &
ex eorum Atis, neque ex aliquo probat Tamayus in Martyrologio Hipanico, ubi
fidei antiquo autore confirmari poit, cer plura de his Martyribus. Wandelbertus
tiora exfpetamus argumenta ut id ipfum utroque die. In appendice vero Adonis die
affirmemus. Acta vero ipfa Surius ad diem I 3. Otobris & 9. Novembris memorantur.
13 Otob.ex Marini Siculi lib. 5.de rebus Hi Eorumdem Martyrum paffio defcribitur
fpani mutuata vulgavit, ad quem etiam in hymno Breviarii Muzarabici, qui apud
diem eadem Ata in Martyrologio Hipani Tamayum loco laudato, & Bivarium in

tr

co Johannis Tamayi Salazaris habentur; ed Commentariis ad Flavii Dextri Chronicon

apud Tamayum nonnullis aliunde conqui vulgatus eft. Tempus vero quo martyrium
fitis interpolata funt. Suriana autem qu compleverunt, nobis et incompertum. De
parum contrata videntur, ad priftinum
ftatum retituta exhibemus ex quatuor co
dicibus mfl. quorum unus et bibliothec
Colbertin, alter fanti Cornelii Compen

loco nulla difficultas. Id enim Cordub

contigiffe omnes confentiunt, ubi facr eo


rum & aliorum Martyrum Cordubenfium

Reliqui invent funt & honorifice tran

dienfis, tertius beat Mari Silv-majoris slat anno 1584. de qua follemnitate fufius

in dioecei Burdigalenfi, quartus denique agit Tamayus in Martyrologio die z 1. No


celebris monafterii Clarvallenfis.
A femria .

2. Non uno & eodem die in variis Mar

vembris. Porro eodem Martyres a Pru


dentio laudatos fuiffe in hymno de Marty

tyrologiis horum Martyrum fetivitas ce ribus Cfaraugutanis jam fupra oberva


lebratur. diem 28. Septembris affignant, vimus pag 41 r.

Act ass. Fausti, JANUARI I & MARTIALIS.


Anne Chriti

Ex quatuor codd. mf.


* Eugenius facrilega mente ventaffet, & fervos Dei potius dinume
& impio piritu Cordubam ad rare ac probare, quam perturbare vi
|

C:

1 Sur. olim cum Prefes Ewgenius Crdubam veniet, ei Faustus, &e,

dere-

Oit .

47o

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

r. g deretur, & deos fuos adorare prciperet; runt * facratiffimi Imperatores ut deos
ultro fe effe
t .

ei Fautus, Januarius,& Martialis occur adoretis. Fautus dixit: Deus unus eft,
rerunt dicentes : Quidtibi vis, Eugeni ? ex quo omnia, & nos per ipum. Deos
qui Deiervis mavis invidere quam crede enim alios non babetis, nii quem . pa
re*. Tunc Eugenius ira percitus, dixit: trem, qui dicitur fatanas. Eugenius di
O " infelices homines, quid vos effe vul xit: Nunc te tormentis afficiam. Ab

tis? Faustus repondit: Nos Chritiani cindantur ei nares, & auricul, fuper
C4 istui Domi

fumus, CHRISTUM fatentes, qui Dominus cilia radantur 7, dentefque mandibul

, er
quem enn nia.

unus efi,per quem omnia, & nos per ipum fuperiorisevellantur. Quod cum faum
fali fumus. Eugenius dixit : Unde vo effet, Fautus Deo gratias agens, magis
bis et hc tam deperata focietas? Fau hilaris fatus eft. Eugenius Januario di

ftus refpondit: Deperatio in nobis non eft; xit: Videfne, Januari, quanta tormenta
nifi inte folo, qui nos Deum negare frutra paffusfuerit Fautus, dum deceptus opi
compellis. Hoc cum dixiffet Fautus, nione fua, pertinaciter imperio meo pa

pres magis iratus dixit: Imponite Fau

rere recuat ? Januarius autem dixit :

itum in equuleo, qui tam irreverenter Impietas ifta & pertinacia Fauti in me

mihi repondit. Tunc Januarius Fauto maneat, & ejus vinculum caritatis non
dixit : o cariffime, tu pro nobis bc pate dirumpatur. Ad cujus verba dixit Eu
ris, qui meritis peccatorum notrorum te genius: Auferantur & huic qu prcepi.

focium effe voluifti. Cui Fautus repon Dumque torqueretur Januarius, Euge
dit : Societas notra, Januari, manfit in nius prfes ad Martialem dixit : Vi
terra emper, & in perpetuum manebit in des, Martialis, propter fociorum tuorum
caelo. Hoc cum audiffet Eugenius, ad dementiam, qu illis mala eveniant ?
miratus dixit : Qu ifta nunc allocutio Tu igitur conule tibi, teque disiunge
vetra, quod tam impie voluitis repon ab illorum mala confuetudine,pravaque
dere mihi? Januarius dixit: Nobis con voluntate. Martialis dixit : Conolatio ***"

felfio Chriti, nulla et impietas . Tunc mea chriftus et, quem illi gaudentes &
Eugenius ad Martialem converus dixit: exultantes voce prcona tetantur, ideo
Vides itorum animi dementiam, qui que confitendus & laudandus et Deus Pa
te in focietatem fuam contraxerunt. ter, & Filius, & spiritus fanius.Tunc
Noli maleficiisitis & impiis te credere, Eugenius maiori furore uccenfus, iuf
Cui Martialis dixit: Solus Deus immorta

fit eos legitimo" igne comburi. Cum

lis efi, qui clum fecit & terram. Ipe pro que perduti fuifient ad locum fu paf
tuis malis operibus tepuniet . Quod au fionis, ic uno fpiritu plebem Chriti al
diens Eugenius: Et hic, inquit, pona loqui cperunt, dicentes : Vos cariimi
tur in equuleo. Quod cum fieri vidiffet mei & Chriti fideles, nolite eredere buic
Martialis: O beata, dixit, immortalitas inimico, & diabolo, cujus tempus nunc
glori Chriti, qua nos tibi frater Faufie, eft; fed agnocite vos ad Dei fimilitudi

fociare dignatus et. Tunc dixit Euge nem imaginem eefatos. Illum igitur
nius fatellitibus fuis: Torquete eos, do adorate, illum benedicite, qui autor
nec adorent deos notros: Fautus autem eft omnium. Non, ut ifti dicunt, adoretis

dum torqueretur; Difficile eft, inquit, opera manuum iporum : quoniam ligna,
tibi, & patri tuo, qui diabolus efi , nos a petr, aurum & argentum funt opera
paternis legibus, ad mortalitatem tuam manuum bominum . Vos itaque conte
convertere: Eugenius dixit : Prcepe mnentes bujus injuriam confitemini Cbri
{72

Mff : : : eredere. Deuseslenda est; Deus meminandus est. Instan.


***petiteti ej"sratia agenda funt. Cod. Comp.pro eredere, habet cedere.
: Ibidem: Timentes facrificate,antequam vasterneutis fubjiciam. Faustus,
Januarius & Martialis dixerunt : Nos Chritiani /kmus. Deum negare nos non

egnofres. Deinde qu fequuntur ufque ad, Qua ista nune allerutie, def.
funt in mff.

4 Cod, Silv: Fautum ubique Faustinum appellat. :

*f: . .

s Dur ejufmodi repntiones,imo & imprecationes,licet raro,in


- aliis tamen finceris Astis quandoque habentur. Vid Aaass. fa
rachi , &.
6 Hac uque ad, Alfeindantur, ex mff fupplevimus.
*

y Mff. addunt hic, Lahtum inferius auferatur. De labiis nihil ve


tera Martyrologia. Mff. tamen confentit Hymnus Breviarii Mu
zarabici his4. veribns i Max Pra/es cpit fremere i Dentes, nares 3 4344*
ri, l, Labra, fed Jupereilia, Janistis jmft abfeindere.
8. Sur. Deus.
9 Sur. quem ipi magna voce.

. . Io In nf, qudam fubjungit Martialis, ut Engenio perfuadeat


Christi fidem fucipere .

1 1 Apud Sur. deelt legitimo. Quid fit legitime esqui, vide fupra pag.
27o. Legitimi nomen majora tormenta innuebat. Vide pag. i 26.

E T

S E L E C T A.

SS. Fautus , 7anuarius, &c.

47 I

ftum Jeum, & Joli Deo fine ceatione xemplum " nobis * ifta funt, ut qui le- i vobis.
quotidie referte laudes. Et cum duce gitis viriliter ad paffionem animum pr
rent eos lictores, per quorum manus paretis, ut Domini Jefu Chriti & ito
fuerant cruciati; coeperunt eosigni com rum paionem vobis in tetimonium
Igne confum
72:141 .

pellere, fimulque traditi flammis, exul conferatis, ut fit nomen Domini benedi
tanter tradiderunt Deo piritum. In e tum in fcula fculorum, Amen.
12 Sur. & confidentes in ChritoJeu, foli &c.

MARTYRI U M Sanct DROS ID IS virginis.

Anno Chriti
- -

1 3 Qu fequuntur ex mff fupplevimus.

Ex S. Jo H A N N E C H R Y s os T o M o. Tom. 5. bomil. 71.


I.T)Ropterea maxime commemora redderet: fe danimo ejus cupiensterro
tiones diligo Martyrum, diligo rem incutere, atque indomitam ejus
& ampleor, atque omnes quidem, fed mentem rogi afpeu fuperare, in me
tum prcipue, cum mulierum certami dium illam protulit. Cum igitur ro

na proponuntur. Quanto enim infirmius gum accendiffet, ac fornacem inflam


ett vas, tanto major et gratia; tanto illu maffet, atque in fummam altitudin at

ftrius et tropum, tanto infignior et vi tolleretur; hc cum cerneret beata Mar


toria; non ob imbecillitatem fexus at tyr, inflammabatur ipa quoque, atque
hletarum,fed quod per ea quibus vicerat amore Chriti ardebat; triumque pue
inimicus nunc etiam vincatur... Quam rorum memor, fecum ipa reputabat, fe
igitur deinceps perare poterunt excua
tionem viri, fi molles fint & ignavi?Qu
vero veniam, cum fortiter ac viriliter fe
gerant mulieres, cum adeo fe generofe
ad certamina pietatis accingant? Nam
neque exus, nec tas, neque aliud quid
quam potet impedimentum objicere, fi

in focietatem certaminum illorum ve

nire, ibique eadem cum illis coronas


imponi. Et quemadmodum furioi nihil
eorum, qu cernuntur,prouteft, vident,
fed five exacutum gladium viderint, in

ipfum facile prcipites irruunt; five ro


gum, five baratrum, five prcipitium,
adfit alacritas animi, & zelus, & ardens five pelagus, five aliud quidvis, intrepi
Drofis juntor

fides, hifque omnibus Dei nobis gratiam de fe in cuncta proiiciunt: ic & ifta fu
conciliemus, quod beata nimirum ita rore non tali correpta, abfit, fed alio
prtitit. Fuit enim illi corpus imbecil quavis prudentia honetiori, Chritique

& tenera .

lum, & obnoxius fexus injuri, & junior amore correpta, nihil eorum qu funt
tas: verumtamen horum omnium im

becillitatem adveniens gratia occulta


vit, ubi generoam animi alacritatem
offendit, & conftantem fidem, & ani

oculis ubiecta pectabat, fed in clum


translata, illucque jam mente commi
grans, omnia mala contemnebat, &
ignem non ignem, ed rorem effe du
cebat. Quamobrem rogum illum ego, n rogano inji
& fontem aquarum limpidiffimum, &
tinuram quamdam eximiam, & for
nacem conflatoriam appello. Nam
quemadmodum in fornace aurum, fic
& illius beata anima per rogum illum
purior reddebatur. Liquefiebant enim

mam ad fubeunda pericula prparatam.


Nihil enim et, nihil plane potentius eft
eo, qui magno cum tudio Dei timorem
habeat in mente defixum, ed quamvis
ignes, quamvis ferrum, quamvis betias,
quamvis aliud quidvis minentur hoftes,
omnia, nullo negotio contemnit, quod
+------ utique beata ifta DROSIS etiam fecit. carnes eius, & offa torrebantur; exure
Potquam enim rogum tyrannus accen bantur nervi, & corporis fanies undi
dit: neque enim in baratrum illam pr que defluebat: at anim fides firmior &
femnit .

cipitem egit, neque capite truncavit, ne fplendidior fiebat. Atque illi quidem

fupplicii brevitas facilius illi certamen

hc videntes

ipam perire cenfebant :


que

1 Drofidis nomen in Martyrologiis reperire non licuit . Vulgata

me celebratum fuiffe patet ex Chryoftomo, eamque epultam fuiffe

Martyrologia die 14. Decembris hc habent : Antiorbia f3. Mart.

in eccleia fuburbana, ubi plurima erant mortuorum fePulcra ; at


tempus ejus martyrii nos latet .

Druf , Zofimi & Theodori . Cod. Antverpienis apud Florentinium

pro Drust habet, fanste Dreifina,& forte Dreide. Ejus feitum in hie

ritur .

472

A cT A M A RT Y R U M sINCER A

hc vero amplius expurgabatur . Et


quemadmodum aurum, imperitus qui
adflat , & liquefieri videt ac difflue
re, cumque cinere commifceri, peri
re exitimat & corrumpi; artifex au
tem, & qui probe ifta novit, hac ra
tione purius fcit illud effici, ac poft
exutionem ipfum omni ex parte plen

ne quidem fontis comparatio prclare


convenit illi rogo. Nam quemadmo
dum fi in fonte vetem exuiet, & cor

pus abluiet; ita corpus fuum in illa


flamma facilius quam vetem quamvis
exuens, & animam nitidam reddens,

ad ponum fuum ab Angelis tipata

derent, in cinerem illam & pulverem

properabat. Si enim, Lazarum illum


ulceribus plenum Angeli ad finum A
brah abduxerunt: multo magis iftam
abeuntem tipabant, & tamquam ex
facro quodam conclaviac thalamo nu

abire cenebant: at fideles exae nove

ptiali affumptam, ex fornace ad cle

didum extrahit & componit: fic nimi


rum & ifti evenit.Infideles quidem cum

liquefieri, ac diffluere carnem ejus vi

rant, eam ita liquefaam fordes omnes item Sponum deducebant. Qua vero
deponere, atque immortalitatem ade de caua tinturam etiam rogum illum

ptam fplendidiorem affcendere. Immo appellavi? quod nimirum tamquam mi


in ipfo rogo, ante refurretionem, miro rabili quadam infea tintura, cum
uodam modo vincebat adverfarias po purpura regia facta effet, ad cletem
tetates. Siquidem igne refolut carnes Regem mitteretur, ac multa cum fi

cum trepitum ederent, illas quam fa ducia fedes illas cletes intraret, quod
cillime in fugam vertebant. Et quem fiebat, cum invifibili manu fua Chri
admodum generous miles, reis armis ftus fantum Martyris caput teneret, &

circumdatus, ipfo etiam armorum tri tamquam aquis illam flammis immer
dore timidioribus terrorem incutit ad geret. O mirabilem rogum! qualem
verfariis: ic nimirum & tunc beata Dro intus thefaurum habebat, pulverem
fis pellis tridore potetates illas fugabat. illum ac cinerem auro quovis pretio
Mgae purgata ad
Neque vero hac ratione tantum fed & fiorem, & quibuvis unguentis fragran
po"fum drdu
alia rurfus nihilo ifta minori. Nam fi tiorem, gemmis quibuvis cariorem.
mul atque rogum ingrefla et, & fu Quod enim nec diviti , nec aurum
mus in altum acendensaerem occupa prtare queunt, hoc reliqui Marty
vit; dmones per aerem volantes fuf rum prtant. Siquidem aurum neque
focabatomnes, diabolum abigebat, & morbos umquam depulit, neque mor
ipam naturam aeris abtergebat. Cum tem abegit: offa vero Martyrum utrum

zttr .

enim fumo idolorum inquinatus fuiet, que perfecerunt. Illud quidem notro
in locum illius fumus alterafcendebat, rum majorum tate; hoc vero notra

ut illatas ab illis fordes abtergeret. Sa etiam contigit.


A

M O

I T

I O

In Paffionem S. GEN E SI I Martyris Arelatenfis.


Austfor Paffonis I.
Georfii w
-

Um perfecutionis tempore nemo hanc fufcepiffe provinciam, ne ea, qu adhuc


beati Genefiii Arelatenfis marty viva recordatione rerum, ut funt gefia, referun

rium defcripfiffet, pace tandem Ecclei tur, evanecente per tempus tradentium vel ac
reddita, hc jatura alicujus fidelis & pii cipientium fide, fabulofa credantur. Et quidem
fcriptoris calamo refarcita fuit , qui Ge paullo poft Fautus Regienfis epicopus, aut
nefiii Paffionem, quam modo exhibemus, Eucherius Lugdunenfis, five alius autor,
litteris mandavit. Hanc fub beati Paulini cujus homili aliquot, cum aliis aliorum

Nolani epifcopi nomine vulgavit Lauren autorum fub homine Eufebii Emiffeni feu
tius Surius, cui plerique auctores confen Eufebii Gallicani edit unt tomo 5. Biblio
tiunt, nec adverfantur codd. mf. Et fane thec Patrum, homiliam de beato Genefio
quamquam nonnulli dubitant an verus fit edidit, in qua fpius paffionis hujus non fo
beati Paulini fetus, nemo tamen infitiari lum fententiis, fed & ipfifmet verbis utitur,

potet, quin ab ipius vi autore defcripta ut ex aliquot locis, qu in notulis profere


fuerit, ipfomet in Prologo declarante, fe mus, patebit. Hanc autem, quam ex Su

E T S E L E C T A

S. Genefias Arelat.

473

rio edidit nov editionis operum fanti Pau mine. Habemus item apud Surium homi

lini collector, cum aliquot codd. mff denuo liam fancti Hilarii Arelatenis epifcopi de
collatam exhibemus. Verum cum in ea e miraculo, quod beato Honorato ejudem

dicione, & in uno cod. Colbertino quando


que occurrant integr fententi, qu in a
liis cod. mf: non habentur, nec tamen vi
deantur omnino repuend, eas anfulis in
cluas reliquimus. Titulum autem, Edita

urbis epicopo contigerat, cum pons Rho


dani concidiflet, de quo item miraculo Gre
gorius Turon. lib. 1. de gloria Martyrum c.
68. qui alias paffim fanctum Geneiam lau
dat. Ejudem martyrium fufe exponitur in
a beat memori Paulino epicopo, apponimus Miffali Muzarabum, die 25. Auguti. Are

quod in tribus codd.; habeatur, unofcilicet latem vero Genefii occaione laudant Pru
Colbertino, altero fanti Theoderici prope dentius hymno 4. de Coronis, Fortunatus
Remos, ac tertio monafterii Igniacenis Or lib. 8. Carm. 4. & alii paffim eccleiatici
dinis Citercienfis in Remenfi dioecei. Paul fcriptores. Ex quibus omnibus patet, fan
lo aliter habet cod. mf. qui fuit olim fanti ti Genefiii memoriam celebrem olim fuif.
Nicafii Remenfis, fcilicet, edita a beato Pau fe. Ejus fetum in vulgatis Martyrologiis

lino epicopo, ut ex chedis Belforftii didici recolitur die 25. Auguti, qua quidem die
mus. Sed quis fuit ille Paulinus? Nolanus alterius item Genefii Mimi natale celebra
2 I)

Biterrenfis epifcopus, an alius, plane in tur. unde nonnullis occafio data fuit, hos
duos Martyres commicendi in unum . Sed

certum eft,

:::" alii -*,

2. Porro Papirius Maffonus in defcriptio & alius tertius Genefius diftinguendus et,
ne Franci per flumina,laudat Patientis Lug in territorio Arvernenfi paffus, tefte Gre
dunenfis epicopi bomiliam elegantem de fanto gorio Turon. lib. laudato cap. 67. De aliis
Genefio Arelatenfi, quam cum videre non Genefiiis fufius agere non vacat .
licuerit, an diverfa fit ab ea Paffione, quam
3. Incertum et quo tempore beatus Ge-:"
fub fanti Paulini nomine editam diximus, nefius paffionem conummarit. Tunc acci
-

aut ab homilia Eufebii Gallicani laudata,

diffe refert Eufebius Gallicanus in homilia

fub cujus nomine aliquot Eucherii Lugdu laudata, cum Car Arelate verfaretur: fed

nenfis opucula edita funt, judicare non pof quinan ille fuerit, non habet . Cum ecretur,
fumus; iquidem certum et alios etiam au inquit, adhuc Dei famulus in Exceptorum or
tores de fanti Genefii laudibus fcripfiffe. dine militaret, & ante tribunal pagani Caris
Inter alios fermones fantorum Augutini, adfifleret, audiens eum in caput Chritianorum

Cfarii, Fauti, aliorumque ejudem vi cruentas pronuntiareententias, piam dexteram


fcriptorum, qui Rom in cod. mf. n. 38 36. ab excipiendo, tamquam a facrificando revocaf.
bibliothec Vatican habentur, duo ex fe, &c. Hinc forte Baronius hujus Marty
ftant de fanto Genefio abque autoris no ris mortem anno 3o3. confignavit.

PA S S I O Santi G E N E SI I Martyris Arelatenfis.

Anno Chriti

Edita a beat memori Paulino epicopo.

Ex codd. mf. editis,


I.T)Roprium atque indigenam Arela tere, ne ea qu adhuc viva recordatio
tenis urbis beatifimum GENE ne rerum,ut funt geta, referuntur; eva

necente per tempus vel tradentium vel


re nacendi, patronum virtute morien accipientium fide, fabuloa credantur.

sIUM martyrem, alumnum ejudem ju


#

di, celebrare jam a principio atque ex

II. Santus

itaque Genefius in juven-Gnvinterpur

tollere, omnium fidelium tudia, omnes tutis flore primvo,provincialis militi


eta/a hutus

#"afonis feri
Jenda .

religioforum litter debuerunt: ut tan tirocinia fufcepit, (eam officii partem

ti meriti glorioa documenta configna


ta criptorum fide, & vivacibus com
mendata monumentis, illibata atque
integra ad poteros pervenirent; qu ad

tudio & arte complexus, qu patrono


rum verba vel nova fignorum velocita
te,vel dexter,fonum vocis quaret; pi
ritalem futur glori imaginem prfi

miratio emper faceret nova, & vene gurans,ut qui prcepta divina celeriter
ratio probaret antiqua.Sed quoniam fuc audiret, ea fidelibus notis pi mentis
cedentes fibi per incertum vit tempus exciperet.) Accidit autem ut eodem
tates tradere hc invicem memori

ante tribunal Judicis Exceptoris munus

mutu, quam mandare litteris malue implente, impia atque facrilega manda
runt: vel nunc oportet eadem fidelibus t perfecutionis jufla legerentur : qu

fcriptis in tempora

fecutura tranmit

cum devotus Deo repudiaret auditus, &


im

474

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

imprimere ceris manus fana refpue delitas inhiabat, oftendit. Atque is,

ret. Abjetis : ergo ante pedes judicis ubi fe perpicit deprehenfum, intinu
tabulis, trifte miniterium facrata jam Domini Rhodanum petiit 5, & fana
Deo mens refugit . Et ut in nullo a fluento membra committit, ( ut eum
prceptis evangelicis atus martyrii de illic a contagio mortali, velut alterius

viaret, quibus declinare perfecutionis Jordanis undis, occultus baptifta pur


impetum vel permittimur vel jubemur, garet; & mutuo alternoque myterio,
(alia atque alia non folum latebra, ve & aquis corpus, & aquas corpore con
rum etiam civitate mutata, cum & ali fecravit. Atque hc caufa profeo ex
loco fcriptum fit,Spiritus quidem prom ftitit,) ac fic natandi adminiculo cum Rhodantim na
tus et, caro autem infirma) ab ira fe fu ad alteram ripam perveniffet, (qui tando tranft.

rentis judicis paulliper occuluit. Qui exemplo beatiffimi Petri ad Chritum


cum eum corripi protinus offerrique tendens, per fumma gurgitum ambu
juffiflet, facilis invetigatio ad lare potuit.) Tranfgreffum continuo in

procuratam latebram perveniret; cru ulteriora fluminis, & de fubeund paf


deliffimis poen minitris, ut ubi reper fionis prmiis Chrito ponore fecu
tum, gladio interficerent, imperavit. rum in eo beatum Martyrem loco,

quod ubi beato Genefio, vel occultis quem effufioni fanguinis gloriofi Do

Catet bumens#.

nuntiis vel rumore compertum et, di minus elegerat, quique nunc oratione
verfa latendi loca, ut exitus docet, non affidua, & votis numquam irritis fre
infirmitate piritus, fed carnis trepida quentatur, percuffor affequitur, exopta
tione mutavit. Atque interim, licet fu toque gladii iu fetinantem ad Deum
perfluo, de prfumt fidei confirmatio animam, vinculis corporis quibus te Comprebenfas
ne follicitus, quoniam nondum erat ? nebatur abolvit: & utraque fubtantia ladio perimitar
ex aqua & Spiritu fano renatus, per fi propri originis elementa repetente,
S

dos internuntios a Catholic religionis terrena interim terris membra com

Antitite donum baptimatis potulavit. mendat, & cletem fpiritum emittit


Sed ille fortaffe temporis angutiis im

ad clum. Providerunt tamen fideles

peditus, (vel juvenili tati diffidens, temporis illius Dei fervi; ut utramque
ardentia vota diftulit), huic fideliter in fluminis ripam geminatis urbibus am

dicavit, quod plenam conummatio biendam unius Martyris tutela muni


nem etiam hujus muneris daret promta ret. Nam in ipfo beat paffionis loco,

pro Chrito cruoris effufio. (Et hc qui confecrati cruoris vetigia relinquentes,
dem cuntatio Sacerdotis, divino, ut in alterum fluvii latus honoratas reli

ftimo,promta nutu atque judicio pro quias tranftulerunt: ut utrobique pr


vocata difpofitaque et: ut circa ejus fol ens fanus Geneius, illic fanguine
lemnem confecrationem officia huma

haberetur, hic corpore 7.

IV. Hc omnia fideliter, atque ut


na ceffarent, cui unius baptifmatis du
plex gratia, ex utroque fcilicet Chriti geta funt, vel comperta, vel dia li
latere & aqua & fanguis, parabatur.) bentibus devotifque animis, qui nove
III. Itaque cum jam Dominus, per ratis recognocite; qui ignorabatis a
quentibus.

Spiritum fanum futuri Martyris fcru gnofcite: & gloriam tanti Martyris,
tans arcana, non pateretur differri co per fingula annorum patia crefcentem,

ronam, ubi videbat paratam effe vio & in fcula terna vituram, mentis
riam; percufforibus eum fuis obtulit, oculis contuentes, unuquique pro viri
& iis, quorum in eumdem avida cru busad fimilia,fi fimile e tempus obtule
T1t,
I Eufeb. Projelti, itaque eodicibus amte oculos prafani Judicit.

a Eufeb..Qui adhue cateebumenus, &c.


3 Cod. 1. Colb. ut astimare promtum est.
4 Sur. & Cod. Colbertin. Sed jam Dominus qui per Spiritum fan

6 Duplicem Arelatem appellat Aufonius. Predi duplex Are


las . . . . praeipitis Rhodani fie intereifa fluentis, ut mediam facies , &c.,
Idem fere repetit in aliis locis .
z Eufeb.Sub ipa itaque feliciima civitatir mania fidelium bumeris f

stum futuri Martyris fervabat areana , fubeunde contantiam paionis vel


fecerat vel videbat : neque patiebatur , & c.

wus inclyti vistoris infertur. Unde nunc inter ut, afque urbis illius partes
gemina bonare glorious illam ripam triumpho fanttificat , baw fepulcro;

3 Eufeb. Rhodani e immittit fuentis, interiorem ripam. ... trawf.

?reditur , &c. Vide & Greg. Turon.lib. 1. de Gloria Mart, cap. 69.

illam funguine illustrat, baar cerpere.

E T S E L E C T A. S. Julianus.
-

475

rit, animos prparate; & ut beatus Ge minitris, clero, vobique omnibus, &
nefius, throno Domini ufque ad vindi ei qui intructioni vetr ifta compo.
t fu tempus affiftens, facerdotibus ac fuit, patrocinetur, orate. Amen.

A D M O N I T I o

In Martyrium fani J U L I A NI.


I.

Gregium encomiaten ntus et fan paffionis anno nihil certi reperire licuit. An

E tus Julianus Johannem Chryfofto

nos 18. natus paffus dicitur in memoratis

mum, qui nobis in homilia 47. ad populum Menologiis, qu ipius fetivitatem die 16.
Antiochenum hujus beatiffimi Martyris pa Martii recolunt. Attamen Menologium Sir
triam, ac diriffimam cum diuturnitate tem leti laudatum, die 21. Junii alterum Julia

poris, tum tormentorum acerbitate paffio num martyrem commemorat, fub Diocle
nem expofuit . Porro cum homiliam inte tiano imperatore & Marciano prfide Anti

gram legere cuivis cupienti facillimum fit, nopoliin gypto paffum, quem a Johanne
plura omifimus, qu beati Juliani paffionis

Chryotomo encomiorum bonore celebratum

narrationi fantus Dotor prmiferat.

fuiffe refert. At in magnis Menis & apud

2. In Menologio Grcorum, juffu Bafilii Maximum Cythereenfem, utroque die, 16.


imperatoris confcripto, Julianus de quo hic fcilicet Martii,& 21. Junii, Julianus martyr
agimus, Anazarbi in Cilicia natus, atque fub celebratur, fed idem omnino utrobique qu
-Marciano prfide ge paffus dicitur. So Chryotomus laudat. Extabant Contanti
lius Anazarbi meminit Martyrologium Ro nopoli tres bafilic ub Juliani nomine,qua
manum cum Menologio Cardinalis Sirleti rum una Julianum & Bafiliffam patronos
apud Canifium; at in ea urbe martyrio co agnocebat. De his vide Cangii CP. Chri
ronatum non fuiffe, vel ex eo patet, quod ftianam lib.4. Bafilicam fani Juliani martyrir
longe a mari diffita fit, in quod tamen facco Antiochenfis gravi incendio concrematam fuie
inclufus Julianus projeus fuie dicitur, id dicit Gregorius Turon. lib. 4. Historiarum
que fub Marciano prfide. Sed vereor ne cap. 33. cum Antiochia gypti, & Apamea Sy
Marciani nomen, in celeberrimorum mar riae maxime civitates a Perfis captae funt tem
tyrum Juliani & Bafiliff Atis memora pore Jutiniani imperatoris. Laudatur Ju
tum, ad notri Juliani breve encomium, lianus martyr a Theodorito in epit. i 3o. ad

quod ab illis autoribus confectum et, tra Timotheum Epifc. & in 144. qu et ad
dutum fuerit. Ceterum de fanti Juliani

M A RTYRI U M

milites fcripta.

SA N C T I

JU LIANI.

Anno Chriti

Ex S. Jo H A N N E C H R Y s os T o Mo, bomil. 47. Tom. 1.


Julianni natione I.
Unc itaque fantum Cilicum ciliorem illi curfum redderet: ed die
natio tulit, qu Paulum etiam bus fingulis introducebat, educebat,
tulit. Civis enim illius fuit, & uterque interrogationes adhibebat, mille tor
Cilir.

| |

nobis inde minifter Ecclei prodiit. menta minitabatur, adulatoriis verbis


Potquam autem pietatis apertum eft proleabat, omnes machinas admove

r".

. . ",
,

,*

ftadium, & ad certamina tempus ipum bat, & immotum illud fundamentum
vocavit, in fvam incidit belluam,

concutere nitebatur. Anno integro per Zongum marty

qu tum judicium exercebat. Ac vi

univerfam illum Ciliciam circumduce

riuno due it .

dete commentum ! Cum enim eum

bat,ignominiaque afficiebat: ino vero,


forti animo prditum videret, neque quod minime arbitrabatur, illutriorem
poffe fupplicii vehementia rigidum il reddebat Martyrem. Vociferabatur ipfe

lud animi robur infringi, in procrafti quoque cum Paulo : Deo autem gratias, 2. r. 2. 14.
nationes illum conjicit ac dilationes, qui triumpbat nos in Chrito, odorem
introducens identidem, & educens.

notitiae fu manifetat per nos in omni

Non enim uno die, cum audiffet, illi loco. Ut enim unguentum , quamdiu

caput abfcidit, ne fupplicii brevitas fa quidem uno in loco fitum et, olum
illum
I Grce vu rexi'ru; , id et, concivs; inde a nonnullis Ju
lianus Tarfenfis martyr distus est. Potuit tamen Pauli concivis

appellari , qnod uterque Cilix fuerit ; nec ad id neceffe et, ut


ambo ex eadem Cilici urbe fuerint exorti .

2.

476

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

illum aerem odore inficit; cum autem crum deduc,quo reliqui Martyris con

in multa fuerit loca difperfum, omnia tinentur; tum refilientem plane atque
fua virtute complet: ita nimirum & in fugientem videbis. Ut enim fi per pru
Martyre accidit. Circumagebatur enim nas incefurus effet, fic ab vetibu
tum temporis, ut inurendus ignominia: lo tatim exfilit, & ne oculos quidem

fed contrarium eveniebat : Illutrior adverfus ipam thecam audet attollere.


illa tranfvetione fiebat athleta, cun- Quod fi nunc tanto poft tempore, cum

oque Cilicum regionis incolas fu pulvis & cinis et factus, upicere in mo


virtutis mulatores reddebat, Circum- numentum non audent, nec in nuda

agebatur quoquo verfus, ut ejus certa- fanti offa; minime dubium et, quin

mina non ex fama folum difcerent, fed


& ipum coronatum victorem contuerentur fpeatores; quantoque longiores illi circuitus tadii curriculaque

tum quoque, cum illum languine pur


puratum videbant, vulneribus undique
amplius, quam folem radiis refulgen
tem, perculfi fuerint, & luminibus or

reddebat, tanto illutriores curfus omnes bati recefferint . Vides ut aftris cle

fiebant: quanto majora illi cammata * tibus Martyrum vulnera plendidio


proponebat, tanto mirabiliora certami- ra fint, ac mirabiliora, majorique vir

na efficiebat; quanto afflictionem tem- tute polleant !


poris diuturnitate protendebat, tanto
II. San&us itaque in medium pro
probatiorem patientiam ejus reddebat. ducebatur, & acerba undique fupplicia
Nam & aurum quo diutius cum ignis circumtabant, metus futurorum, labor

natura veratur, purius evadit, &c. prfentium, dolor ingruentium, eo


Cunctos ad imitationem fui, non voce rum qu expectabantur formido.Tam
tantum fuadens, fed fatis ipfis tuba quam enim bellu qudam immanes,
clariorem mittens vocem cohortabatur. carnifices corpus ejus circumfidentes
Et quemadmodum cli non emiffavo- latera effodiebant, carnem deradebant,

ce Dei gloriam enarrant, fed dum a- offa denudabant, vifcera ipfa interiora
fpe&us fui plendore pectatorem in pervadebant. Attamen cum cuncta pt."

admirationem conditoris traducunt: pervetigarent, theaurum fidei depr-"


ita nimirum & Martyr ille Dei gloriam dari minime valuerunt. Enimvero in

enarrabat, cum clum effet ipe quo- regum rariis, ubi aurum alique co

que multo ito lucidius quod videmus. piof funt opes recondit, fi parietes
Non enim ita clum atrorum chori folos perfoderis, fi fores refervaris, con
plendidum reddunt, ut Martyris cor- tinuo theaurum objetum vides: at

pus plendidius vulnerum fanies reddi- hic in fano ito Chritumque conti
dit. Atque ut Martyris vulnera clo nenti templo contrarium accidebat.
infixis atris plendidiora effe difcatis, Perfodiebant muros carnifices, peo

illud quidem clum, ac raque difrumpebant, & reconditas opes


::::::" tellas cum homines refpiciunttum d- nec cernebant, nec rapere poterant.
". advertite.

Ad

mones: fed ad hujus etiam vulnera ho- Sed quod evenit Sodomitis, ut ad do

mines quidem repiciunt fideles, d- mus Loth januam quidem ipam fta
mones autem oculos contra non audent rent, aditum vero non invenirent: fic

attollere; quin etiam fi pectare conen- nimirum & ifti, cum corpus Martyris
tur: continuo luminibus orbantur, nec undequaque fcrutarentur, theaurum

Pount exilientem inde fulgorem futi- tamen deprehendere, fideique divitias


nere Hoc ego non ex iis tantum qu exhaurire non valebant. Talia funt
olim acciderunt, fed ex iis etiam qu anim fanorum rete faa, qu nec

hodieque fiunt, comprobabo. Sume e- auferri, nec vinci pount, &c. Ad


nim quempiam a dmone correptum movebant ignem illi, & ferrum & tor
ac furentem, & ad fanstum illud fepul- menta, admovebant pnas, fupplicia,
flagel
* Scammata fof erant, quibus tadium claudebatur. Hinc fepe vox ista ufurpatur pro tadio.

S L L L L L L C C CSS 0SSS SLLLLLLLLS


SS

SS

SS

000

SS

LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS


LLLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLL S LLLLLLLL

SSSS

LLLLLLL
L LLLLLLLL
LLLLL LLLLL
LLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LL
LLL LLLL

LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLSLLLLLL LLS


LLLLLLS LLLLLaL LLLL LLL LLLLLL LS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LL LLLLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL
LL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL L LLLLLLLL LLLLLL
LLLLLL L LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLS
LLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS 0S
LLLLLS LLL LLLS LLL LLLLLS LLL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL C

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL
LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLSLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL
LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLS L LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL


LLLLLLLLLLS L LLLLLL LLLLLLLSS LLLLLS
LLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLL

LLLLS LLLLL LLLLLLLaL LLLL LLLLLLLlllLSS

LLLL LLLLLaaLL LLLL LLL LaLLLLLL LLLLLLLLLS


LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLL

LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS

LLL LLLLLa LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLL LLLLL LLL
LLLS LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLL 0Saaa aS

LLLLLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL

LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLS


LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLS

SS

SS
SS

SS
tS

SS

LLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LL L LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL


LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLS
LLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLL LCS
LLLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLS LLL L LLLLLLLLLS LLLL LLLL
LL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLL L LLLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLS LLLL LC
LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLS LLLL LL LLL LLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS


ee LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLLS LLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLS LLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
0S LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLS LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLL LL LLLLL LLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLLLLL
LLLLLS LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLS LLLL
L LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LL
MCaSLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLL LSLS LLLLLLS
TTS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLS L LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS LL LLL LLLLL LLL
SS

SS

LLLLLL LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLS LLSLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL


LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLS LLLLLSLLLLL LLL LLL LLLLL CCCLLLLLL
LLLLLLLLS LLS LLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL

LL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLS L LLLL

LLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLL

LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLL

LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS


L00LLS

000

L CC L

L L L C C L L L L L L L C L L L SS

LLLLLL LLLLL LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL L LLLLLLLLLLLLLSLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLSLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLSLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL

LL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS

0 LLLLLLLLLLS LLLSS S LLLLS LLLLLLS LLLS 00S LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL aaaaa aa LLLLLL LLLLLLLLL S S

S0 L LL 0 LL 0S

S 0

SS

SS

L LLLLLLLLLL LLS LLLLLLL S LLLLLLLLS


SS

LL 00SLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS CLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLS


LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLS

LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLLLLS LLL


sS LLLLLLS LLLL LLLLLLLL LS LLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL 00S LLLLLLLLLS L
LLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LL 00S LLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLL LLLL L LLLLL LL LLLS LLS LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLaaLL LLLLLLLLS LLLLLLS
L LLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL
LLLLLLLLLS LLLL L LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLL S LLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLL
LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS
LLLLL LLL 00S LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLS LL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLL

LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLLL LLL LLLLL LLLLLLL S LLLLLLLLLS


LLL LLLLLLLL

LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS


S LL LLLLS LLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLS LLLLLL

SLLZ
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLS

LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLS

LL LLLL LLLLLL L LLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLLS
LLLLLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL
LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL L LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS L LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLL
LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LS LLLLS LLLLLL LLLLS LLL LLLLLL LLLLLLS LLLS

CCCCLLLL CCLLLLS
000S

LLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LL LLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLL

LLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL L LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LL LLLS


LLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LL LLLLLLLL LLS

LLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL


TAaLELaa
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL
S LLLLS
LLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLL LLLS LLL LLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLL SLLLLLL
LLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLL
LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLSLLLLLL LLLLL LLLL LLLS LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS LL LLLLLL LL LLLLLS LL LLL LLLLL LLLL LLS

LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLSS S

S S

LLLLLLLL LLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLS

LLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLS LLLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLSY
LLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLL LL LLLS LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS
LL LLLSS
SS

SS

SS

SS SS

S LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS


LLLLLL 00S LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

SS

L L L L L L C C LL LLS LLL 0 LLLLLLLLS


LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL
LLLLLLLL L LLLLLLLLLLS L LLLLL LLLLLS

000

LLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS

LLLLLL LLLLS
LLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLS
LLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL
LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLL LS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLS
LLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLS
LLLLLL mLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLL LLLLS LL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLS
LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLS LLLLLLLLLL

LL LS LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLS
LL LLLLL LL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLS LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS L LLLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLL

S LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL
LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL
LS LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLLLLL SS S LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLS LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLS
LLL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS
L LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLL LS LLLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLS

kTS
TTS LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS LLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLC CCLLLS
LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL

0000 0S

LL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL

LLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLS L LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLS LS
LLLLLLLS LLLLLLLLLLL LL LL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL

LLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLLL

LLLS LL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL

LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLS LLLLLLLLLS S LLLLLLLL LLLLLLLL LLLS


LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLL

LLS LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLS


LLLLL S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLL
LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LL LLLLS

LLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLS


LLL LLLLLLLS LLLLLLLS LLLLL LLLLLS LL

LLLLS LLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLS


LLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLS LLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLLLLL LLLL LL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLS LLLLL S LLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLL

LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLL LLL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLL LLL LLLL LLLS LLS LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS0LLSES
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLS
LLLLS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLS LL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL s LLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLS


LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL

LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLS LS kkkkS

LL LLLS LLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL LL LLLLS


LLL LL LLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLS
LLL s LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LL LL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL

LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL s LLLLLS


LLLLS LLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLS

tG LLLSLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLL sLLLLLLLLSLLLLLLLLLL LLLLL LLLLL CCCCLLL


LLLGSs LLSSJSLLLLLLLS LLL LL LLLLLS
LLLLLLL LL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL J LLLLLLLLLLSS GG

LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLL LLL

S LLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLS

00LS

L CC L L L L C C L L L L L L L L L L

LLLLS 0 LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLS LLLLL LL LLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLLL LLLLL S
LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS GLLLL LLLL LLLL LL LLLLL LLLL LLLS CLL LLLS

CCCC LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSsLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLSLL LLLLLLLLL


Caaaaa LLLLLLLCS

LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLSs LLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL s
LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLL sS LLLLLCCCS
LLS LLLLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLL
LLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL J LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL

LLLLL S LLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLLLS LLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLL LLL

LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL LL LL


LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLL L LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLL LLLL LL LL

LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL


LLLLLL LLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLS 0LLLCS
S LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLL CCCL LLL CCLLLLLLLL 0S
LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL CCC LLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLL
LLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLL CCC LLLLLL LL LLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLSaa LLLLLLS
LLLLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS L LLLLLLS LLLLL LLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLLL CCLLLLLLLS LLL LLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLL
LLLL L LL LLLLLLS LLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
LLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL SLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL LL LLLLLLL

LLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLS

LL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLSLLLLLSLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLS LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLS
LLLLL SLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLS


LLLLLLLL s LLLLLLL CLL LLLLLS LLL LLLLLL 0 LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLCS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLS LLS

LL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLLL LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLS
LLL LLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLS LLLL LLL LLLS LLLLLLLL SLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLS LLLL LLL LLLL LL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLSLLLLLS LLLL LLLL LLLLLC LLL LLLLLLS LLLS LLLLL LLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLS 00
LL LL LCCLLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL


S LLLLLCS LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL s LLLLLLLLLS s LLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LL LLL LLLL LLL CCL LLLLLLL s LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL
LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLS
LLLLS LLLLLL LLLLLLLS LLL CCLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLL
LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLL

LLLL SLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLLL


LLLL LLLLLLLLS LL LLLS LLLL
LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLS LLLLLLLL TTT
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL
LLLLLL LLCC LLLLLL s LLLLLLLLS LLLS LLLS
LLLLLLS

LLLLL

E T S E L E c T A. s.s. Leo Paregorius :

48 I

potquam bine exceero dabit mihi ut dejecerunt. Corpus vero delapfum ne


habitem cum fanlis. Dixit Procurator: quaquam et difperum, fed tamquam
Pare edito, & dic: Quia funt dii fer effet quiete eo deportatum : vifum

vatores; quoniam es alioqui cito mo vero et paucas ex aperitate puncturas


riturus. Dixit fanus Leo: Videris mi. accepiffe. Hoc igitur pao generoliffi
bi ee valde imbecillus, qui folum aidue mus Leo, fuperato diabolo, egregias
mihi verbis mineris; prter verba au coronas promeritus et. Quia vero ju

tem nibilfacias. Cum vero propter hc ftum erat, ut magnificentia rerum ge


feditionem agitaffet multitudo, pertur tarum ad fingularem ejus honorem
batus Procurator juffit Santum quidem confervaretur, & memoria beneficio
capi pedibus, trahi autem in torrentem, rum in probationem earumdem rerum

in eo ultimum paffurum fupplicium. extaret; ipfe locus huc uque perma


Cum itaque fententiam pronuntiaffet net: qui prius quidem, quando corpus
Procurator, tatim fervi peccati beatum Santi eo deportatum et, prceps erat
Leonem traxerunt ad torrentem inhu.

& inacceffus, adeo ut ex fola inpectio

mane & crudeliter. Tunc fciens effe ne periculum minaretur: nunc vero per

impletum fuum defiderium, ad Deum Sanum redditus et firmus ac tabilis,


extollens oculos, fic cpit dicere: Ago omnique periculo carens. Frequenter

tibi gratias, Pater Chriti, quod me non


diu eparaveris a famulo tuo Paregorio,
ed velocem mihi occaionem dederis eum
Jequendi. Ltor ergo iis qu faia Junt;
quod pro meis prioribus peccatis viati

enim & viri, & femin, ac ctera ani

malia a via aberrando, in illud prci


pitium adducuntur, & ne breviffimum
quidem fentiunt laborem . Et maxi
mum quandoque vehiculum cum ju

cum idoneum accipio martyrium, & quod mentis trahentibus delapfum, ab omni
in manus angelorum tuorum meum tra immuniffimum periculo permanfit. Et

do piritum, in ternum liber conervan hic quidem locus divinitus ea commo-4 : iba esi
dus a judicio improborum. Atque pro iis ditate dotatus eft. At religiofiffimi Fra
quidem qu in me fiunt, efto eis qui auf tres cum fetinatione auferentes corpus
funt propitius; eis autem concede, ut te fanffimi Martyris, mirabantur faciem
agnocant Deum univerforum: quoniam ejus adeo venutam apparere, ac quafi
non vis mortem peccatorir ed pniten fubridere; reliquum vero corpus rubi
tiam: & ob paionem notram tribue cundum, & quai ab agone pulvere le
facilem tolerantiam in Chrito Jeu Do niter refperfum. Abluerunt igitur aqua,
mino notro quorum gloria & potetas & magna cura depouerunt, difceffe
Patri in fcula , Amen. Potquam au runtque cum gratiarum atione lau
":::" ' tem, Amen, magna animi alacritate dantes Deum, qui tam generofam per
clamitando cum gratiarum

petiiffet, fpiritum Domino


crn i....

atione re
reddidit.

feverantiam beato Martyri conceit,

; petentes, ut forte ejus & habitatione


V. Tunc minitri iniquitatis corpus digni efficiantur in nomine Patris &

"" sanai uper excelum attollentes lapi- Filii & Spiritus fanti, cui gloria & **"*"
dem, in profundam terr voraginem potetas in fcula fculorum, Amen.
D . N

I T

I O

In Aa Santi J U L II Martyris.
Cta fanti Julii, qu fummarie defcri rologiorum fcriptores; quos inter Ado &
A- pta ex mf. cod. Marci Velferi edidit Notkerus ipforum veluti aliquod com
Godefridus Henfchenius ad diem 2 7. Maii

endium exhibuerunt 27. Maii, quo die fan

"Bollandiani, nunc primum ex cod.mf. S. Re ti Julii fetum in omnibus fere Latinorum


migii Remen integra proferimus collata ad Martyrologiis recolitur. Verum cum nec

exemplar Colbertinum, ubi eodem fere mo in iftis Martyrologiis, nec in Atis, aut ul
lo antiquo autore tempus quo hic fantus

do ac in Valferiano habentur. Eorumdem

Atorum notitiam habuere veteres Marty Martyr paffus fuerit, defignetur; mirum

eft

482

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

eft ipius martyrium a Galefinio, quem fe- Fulis in Etruria affervatur in S. Bartholo
cutus et Baronius, ad tempus Alexandri
imperatoris revocatum effe. Veri fimilius
fortaffe contigiffe diceretur fub magna Diocletiani perfecutione. Sed neid ipfum, quod

mi abbatia, qu ex notro Ordine ad Ca


nonicos Regulares tranfiit. Sed hic Julius
videtur effe a notro diverfus. Noter enim
veteranus miles 26. annis militarat, qui Pr

in aliis arguimus, in nos etiam regeratur; fidi vir gravis &fapiens videbatur: at Ffu
fateri fatius et id nobis effe plane incompertum. Doroftorum vero, ubi paffus et,
civitas olim erat epifcopalis fub Marcianopolitano archiepicopo in Moefia inferiori,
fed nunc in vicum redata dicitur in hodierna Bulgaria :
Porro Julii cuiudam martyris corpus

lanum aiunt adhuc adolecentem immatura


morte martyrium pertuliffe. Eodem tamen
die uterque celebratur, & Atis Henfche
nianis prmittitur Prfatiuncula cuius hoc
et exordium. Ecce fanffiimus Julius dignu
babitui gratia Dei : ecce ficut vere fpiritualit
juvenit exercitus Cbristi, &c.

A C T A Santi JU L II Martyris.

Anno Christi

Ex cod. mf. arcbimonaterii S. Remigii Remenis .

*T

perfecutionis, quando xit: Juli, video te fapientem & gra

glorioa certamina fidelibus obla- vem virum. Immola ergo diis perfua

ta perpetua promiffa exfpestabant acci- fus a me. Julius repondit: Non facio
pere; tunc comprehenfus JULIUS ab qu defideras, neque incurram in pecca
Julij eonfesto.

Officialibus oblatus et Maximo prfi. tum & pnam perpetuam . Maximus


di. Maximus dixit: Quid dicis, Juli ? dixit: Si putas effe peccatum, mihi
Vera funt hc qu dicuntur de te? Ju- adcribatur. Ego tibi vim facio, ne vi
lius refpondit: Ita enim,Chritianus fum. dearis voluntate adquiece. Potea ve
Non ego me aliud ee quam fum, dico. ro fecurus vadis in domo tua. Acci
Maximus dixit: Quid ergo? ignorati pies decem denariorum pecuniam, &

prcepta Regum, qu jubent immola- de cetero nemo tibi erit moletus. Ju


ri diis? Julius repondit: Non ignoravi. lius repondit: Neque pecunia bc fa
poum,
Cbritianus
qu vero
vos vultis.
fum, &Nec
hoc enim
faceremenon
o- tane,
re me neque
potet tua
a Domino
ubdola3perfuafio
terno. priva.
Deum ::::::"
:
f

portet negare Deum meum vivum & ve- enim negare non poum. Da itaque fen

rum. Maximus dixit: Quid enim gra- tentiam adverus me, quaf adverus
ve et turificare, & abire? Julius repon- chriftianum. Maximus dixit: Nifi fue
dit: Non poum excedere prcepta divi- ris regalibus prceptis devotus, & fa
na, & infidelibus parere. Etenim in crificaveris, caput tuum amputabo.
vana militia, quando videbar errare in Julius refpondit: Bene cogitafii. Obe
annis viginti & fex ', non tamquam fee- cro itaque te, pie Prfes, per falutem

leftus, neque quai litigious oblatus fum


judici. Septies in bellum egreus fum ;
nemini de potetate refiiti, nec aliquo
deterius pugnavi. Princeps me non vidit
aliquando errare: modo putas, me
qui in pejoribus fidelis fueram repertus,

Regum, ut compleas cogitationem tuam;


& des in me fententiam, ut perfician
tur vota mea. Maximus dixit: Si non
vis pnitere & acrificare, tuo trade
ris defiderio. Julius repondit: Gratias
ago fi feceris. Maximus dixit: Tu qui

in melioribus infidelem poe inveniri? dem fetinas mori, & putas te pro ali
Maximus: Quam gefiiti militiam ? Ju- qua laude pati. Julius dixit: Hoc fi me
/

lius repondit: Sub arma militavi, & reor pati, perpetua mibi manebit gloria.

ordine meo egreus fum, veteranus fem- Maximus dixit: Suaderetur tibi propa
per Tamen Deum vivum, qui fecit cae- tria & legibus patereris, haberes per

lum & terram, eolui ; etiam & nunc fi- petuam laudem. Julius repondit: Tro
delem exhibeo fervitutem: Maximus, di- legibus certe boc patior, ed pro divinis.
Maxi
1 In cod. colbertino , & apud Bolland. viginti & feptem. Et infra uterque feziei pro fepties.
-

2 Bolland. decennaliorum .
3 Bolland. & cod. Colbert.

lumine, ternum Deum enim .

L C L L L L C C LSS 0S LLLLLLS

SS

000

S S ggS S LLLLLLL LLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLS LLLCCLLLS LLLL LLLLLLLL
SS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLS SS LLLL

SS

LLL LLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS SS LLLLS LLLLL LLS LLLLS LLLL LLLLLLL

kYYee LLL LLLLLLLL LL LLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL S LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS ee LLS

SS

S LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLS

S LLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS

SLLSYY00 S

LL LL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLL GG S LLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLSS0S LLLLLLL

LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLS S LLL LLLLLS LLLLLL LL LLLL LLLGGLGLLL LLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LCS S LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLS S LLLL S LLLLLLLLL S LLLLLL
LLLLLL LLLLS LL LLL LLLLLLaS LL LLLLL S LLLSLLL LLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLS

LLLLLLLLLS LG GGGLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLL LLS G LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLL
LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLL

LL LLS LL LLLLLS LLLLLLS LLLLLL LLS LLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLS S

LLLLLLLLL LL
S00 S

LLLLLLS LLL LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLGS LLLLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLS LS LLLLL LLLLLS LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLS
LLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLLLLSLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS
GGLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL S LLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLS LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLS LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLLL LLSLLLSLLLSLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
LLL LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLSLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLCCS LLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLaS LLLLS


0 LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLgLL LLL 00S LLLLL S LL LLL LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LL LS

SS

LLL LLLLLLLLLS

0 LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLL LLLL LLLLL S LLS


LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LL LLL LLL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLL 00S LLLL S LLLLLLL LLLLS
LL 00SS LLLLLS

S0 L LLL 0 LL 0 LL L 0

SS

LL LLL LLS L LLLLLLLL S LLLLL LLLL LLLLLLLLLS


SS

0LL LLLLL aaSSS LS


LC0SS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLS


LLL LL LLSLLLSLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLL LLL 0S LLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL
LLLL LS LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL

LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLS


LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LL LLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL
LLLLLLLL LLL 0S LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLL S LL LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLL LL LLLLLL


LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL L LLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL

LLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL LL LLLLS LLLLLLL LL LLL LLLLSLLLLS


LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLS LLLLLLL
LLLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL
LLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS
0S LLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LLLLS

LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL


LLLLLS 000SLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLS

LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLS


L0S LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLL AAAAAAS


LLLLLLLS LLLLL L LLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLL LL LLLLLLL LLS
LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL 00S

LLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLL

L LLL 0

LLLLLS

L L L L L L L C C L LL L L L LL L L
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
00S

LLLCCCCS

LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLL LLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLS LLL LLL LL LLLS L LLLL LLLLLLLLLLS
L HCE LLLLES

L C C LL LLS L LL LLL LLL 0S LL0 LLLLLL LLLLLLLS

SS

ScSm

LG GLLLS LLLS J LLLLS LLLLL LL LLLLLLS


LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLS s LLLLLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLL LS LLLLLLLLL

LLLLLLS LL LLCLLLLLLLS LLLL LLL LLS LLL

LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LS
LLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLS

LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS


LLLL LLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLS LL LLLLS 0L LLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLL LLL LLS

LLL LLLLLLLLLL S LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLS

LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS G LLLLLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLS LLLLL LL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLL
LLLLLLLL 0S

LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLS LLLS


LLLLLL L LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLCCC

LLLSCCCC CC0S
LLLLLLCCS

000 LLLLJJJS

LLS LLLLLL LLLL LL LLLLLLLLS LLLLS

LLLLLS LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLS
LLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLS LL LLLL LLL LLLLLLS LLLLS LLLS
LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLSs LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLL LLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLCCLLLLS LLLS LLLLLS LLLLLL LLLLL LLL LLLLLLSLLL LLLLLLS
LLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLC LLLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL S LLS LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLS LLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLS LLLLLLL LLLS LL LLLLLLLLL LL LLLLL LL
LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL s LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLL LLS
LLLLLLLL LLLLL GG LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL
s LLLSs LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLSLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLS
LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLS LLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLLL
SAC CTTS LLLLSS LLLLLLL LLLLLLL S LLLLLLLLL LLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS

S G0GGS

LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLL LL LLLLLLS LLLLL
LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLSLLLLLLLS LL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLL LLLL LLLS
LLLS LLLLL LLLLLLLL SLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLL L LLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLS


s LLL LL LLLLLL LLLLLLLSLLLL LLLLL s LLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLL LL LLLL LLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS
LaLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLL

LLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL


LCLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLS

aaLLLLLL LLLL LLLL S LLLLLLLL LLLLS


LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLL LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLL CCC GLSS

LLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLLS LLL LLLLLLS LLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLSs
L LL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LaLLLL LLLLLLLLS
0 LLS LLLLL LLLLS

0S LLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLL LLS


LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLL 00S LLLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLLLLLL

LCCCCS
LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLSLL
0LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL LLLLLLS
0 LLS LLLLLL S
0 LLLLLS LLLLL S

0 LLLLLSS LLLL S

LLLLLLLL LLLS
LLLL aa LLS

LLLLLLC CLS CCCS

SS

SS

G GG

L L L L L L LS

LLLLS LLLLLLLLL s LLLLLLLLS

000
LL0SLL LLLLLL

LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL

LLLLLLL LLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL S LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLS S LLLLLL LLLLLLLL LLS LLLL LLL LLS
LLLLLLLLS s LLLS LLLLL LLLLLLLLLLS LLL S LLLLLL LLL LLLLL LLLS LLLLLLL LLLL

LLLL L0L LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLL CCS S LL LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL

LLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLS S LLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LLL LLLS
LLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLL S LLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLL LL
LLLLL LLLL LLLLLL s LLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLS

LLLLLS LLL LLLLLLLLL LL LLLLLS

LLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLS

LLLLS LLLLLLS LCLLLLL CCLLLLS LLLLL LLLLLS


LL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLS LLLLLLLLL LLCCS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS
LLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLL

SS

SS

SS
LLS

YS

LLS

LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLL LLLLS S CCCCC SLS00
LLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLS LLL LLLLLLLS LLS LLL LLLLLS LLLLL LL LLLLLS LS kkkkS
LLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLLllaS LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL S
LLLL LLS LLLLLLS LLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLL LLLL LL LLLLLLS LLLL CS
LLL LLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLS
LLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLL LLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLS LLLLS
LL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLS
LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
AAAALLLLLLLL LLLLLS
CLS LL LLLLLLLL LLL LLLLLLS LLL LLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLL LS
AAAAA S
LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLS
LLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS L LLLLLLLLLLS LLS LL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS L0S
LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLL0 LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

LLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LL LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLLLLLS LLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLS LL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLL
LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLS L LLLLLS LLLLL L LLLLLLLLS LLL LLLLL
CCCLCS LLLLL LLLLLLL LLL LL LLLLL LL LLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLLLSLL LLLLLL LLLLL LLL LLLS LLS LLLLLLL LLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS
L LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLSLLLS


LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLS
LL LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLS

LLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS


LLLL LL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLL
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS L LLLLLLLLL L
LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLS LLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLCLLLS LSSS
LLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLS LL LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLS
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLS
LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLL

LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLL LL LLLLLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLS
LLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL
LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL
LLLLLLLLLLLLS LLLLL S LLLLLLLLS LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLS


LLLLLS LLLLLLLLSLL LLLLL S LLL LLLLL LLLLL

LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLSLLLS


LLL LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLL LLLLLS LLL LCCS
EEES

0 LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLaLLL LaLLLLSSS


0 LLLLLLLLSS CCCS
0 LL LLL LLLLLLL L LLLLLS LLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL

LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LL


LLLlllLLL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS
0L LLLLLLS LLLLLLCCCS

000

L C C L L L L L L L L L LL L L L L L

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL CCCS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS

LLLLL S LLLLL LLLL LLLLLS s LLLLLLL LLLLLLS LLLLS LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL kkkkkS LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLL sLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLCS LLLLS LLLL LL LLLLLLL LLLL LLLLLLL 0S
LLLLLL SLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS
LLLLLLLLL LL CSLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLSLLLLLLLL LLS
LLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLS LLS
LLLL LLLLLLLLSH LLLLLLLLLLS LLLLLL

SLLL0SLLLL LLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLL

LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLS LLS LS LLS

LL LLLLLLLLLLL0SLLLSLLLLSLLLLLLLL LLS LLL LLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLS LL


LLL LLLL LL LLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLS

LL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSL LLLLLLLL


SLLL LLLLLLLL LLLLL CCLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLLLLL LLLS
s LLL 0S LLLLS LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLSs LLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL
LLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLS LL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLL LLS
LLLS LL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLS
S LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LL LLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLLLLLL LLL LLLLLS
LLLL LLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLL LL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS LLLLS LLLLLLS LLLLLLLS LLLS
CC LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LL S LLL LLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLS
LLLL S LLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL

LLLL LLLLLLLS

LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LL aa LLL aLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL


LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL 0S LLLLL LLLLLS

L C C LL LLLLL L LLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLLS

LL LLLS LLLS LLLL LLLLLLLLLL 0S LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL


LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLL 0CLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLSLLLLLLLL LLL LLLCS LL
LLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LL L LLLLLLSLLLLL LLLLL LLLLLL LLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLS LLL L LLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL
S LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LS LLLLLL S LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL s LLLLLLLLLLL LLLS
LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS SL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LL LCCS

YZ

SS

eeeS LLL LLLLLLLLLC LLL LLLLLLS LLLS

LLLLLL LLLLL L LLLLLLLLLS LLLL LLLS

LLS LLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL S LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS
LL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL L LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL
LLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLS
LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLS LLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLS
LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLLLLLL L LLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLL LLS LLLLL LLLLLLLLLLSs LLLLLLLL LLL LLLLL
LLLLSLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLCCCS LLLLLLL s LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLS LL LLLLL LLLLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL

LLLLLLLS LL LLLLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL s LLLS


LLLS
S LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLL L LLLLL LLS
ALL LLLLLL LLLLLLGLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLLLLLL 0LSS SS LLLLLLL

LLLLLL LLLLL
LLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLL LLLLL LL LLLLLLL


SS

E T

S E L E C T A.

S. Patricius .

487

qui, quamvis peccator, Chriti tamen lavit: alteram vero perpetuis tenebrir,

me famulum profiteor, veritatem expla numquam finiende caftigationis igne,


nare uper bis cio. Sed quis, inquit velut empiterno fupplicio implevit : ut
Proconful, tam fit fidens, & temera qui placuient illi , ditoque audientes

rius qui fapere upra Philoophos vide fuient, poft reditum ad vitam edem
*****

ri velit ? Sapientia, inquit Patricius , bonorum nanii, in luce perpetua dege


bujus mundi fiultitia coram Deo et . rent ; qui vero vivendi licentia ejus iras

Scriptum eft enim : Comprebendens fa commeruient, in tenebras ad omne up


pientes in aftutia fua. Et iterum gratias plicium, & empiternos cruciatus detur
agens Patri uo Chritus ait: Gratias ti barentur. Ignem vero ab aqua, & lu
********** bi ago, Pater, quoniam abconditi bc cem a tenebris eparans, ea quemadmo
a fapientibus & intelligentibus, & re dum fingula condidit, ita fuis fedibus di
velafti ea parvulis: ita Pater, quoniam Jerevit. Eft autem & upra firmamen
fic placitum fuit ante te. Iterumque Apo tum cli, & ubter terram ignis atque
*- cor - ftolus: Non cognoverunt veritatem. Si e aqua; & qu upra terram etaqua, coa
nim cognovient, Dominum glori non cru ia in unum, appellationem marium; qu
cifixient. Hic vero: Magna qudam, vero infra, abyforum fucepit, ex quibus
fed perplexe loqueris, inquit Proconful. adgeneris humani uus in terram velut fi
Age tamen, ediffere quo auore h the phones quidam emittuntur & featuriunt.
rm fcaturiant, & fervens hc aqua cu Ex iidem quoque & therm exfiftunt ,
jus virtute adeo ebulliat. Ego certe id quarum qu ab igne abunt longius, pro
providenti deorum acceptum refero, vida boni Dei erga nos mente, frigidiores;
hominum faluti munere hujumodi qu vero propius admodum , ferventes
confulere cupientium. Ad qu Patri fluunt. In quibudam etiam locis & te
cius: Antequam dicere, inquit, agredior, pide aqu reperiuntur, prout majore ab
jube Proconful bc epta tolli, ut audiri igne intervallo unt disjuntae. Subterra
ab omnibus queam. Et Proconfule tol neus autem ignis animabus impiorum ex
li ea jubente, locumque implente ho cruciandis deftinatus etaquaque omnium
r.......

minum corona, vocem in hujumodi infima atque gelidiima, concrefrens in


verba attollens, ita etorfus. Ignem & glaciem, tartarus vocatur, in quo de diis

aquam idem, qui humani generis et au vefiris & cultoribus eorum numquam fi
ior, ex nibilo per uum unigenitum Fi niendum upplicium fumitur, quemadmo
Per J. Christum
lium omnipotens eternus Deus condi dum & quidem poetarum vefirorum ceci
mnia condita.

dit: & ex igne quidem verbo lucem, fo

mit , dicens : Fines terr ac maris nihil

lemque, & reliqua luminaria molitur, funt, quam eorum extremi termini, in
noti partim, partim diei prlucere ea quibus fedentes Japetus * & Saturnus
juffit. Eo enim ejus e extendit efficien

bc enim deorum vefirorum funt nomi

di potentia, quo volendi facultas. Ex na ) nec fulgorefereni folis, nec ventis de


aquis vero & cli firmamentum compe

mulcentur. Tartarus vero tanto aliis in

git, & upra eadem tellurem folida ferioreft, quanto caelum upra attollitur.
vit, effecitque in ipis provida & pr Hc autem ita e habere peruade tibi, vel
* Mons AEtna.
feia virtute omnia ea, quibus formandum ex eo qui in Sicilia exftuat igne *.
mox a e hominem carere non poe ciebat.
II. Ad hc Proconful: Chritus ergo
Prnocens autem quod bomines condito. horum au&tor, & non dii funt? Chritus,
rem e ac Dominum fuum offenfuri ef inquit Patricius. Scriptum ef enim, Johaa...
fent, & abjeio vero Numine, cultum quia omnia per ipum fata funt. Et Dii palm.,:.
fiiis fimulacris adhibituri, geminas pr gentium dmonia ; Dominus autem c- c...
ter bc fedes apparavit, earumque alte. los fecit . Proconul denuo : Ain tu " "
ram empiterna illuftrem luce faciens, Chritum clos molitum effe? Aio enim- palm. ....
omnibus iique exquiitiimis bonis cumu vero, inquit Patricius, jufta
0.{

.
|

2 Hunc gigantem fuiffe aiebant cli feu Titanis & terr filium, de quo Virgil. lib. r. Georgic.

488

A C T A. M A R T Y R U M

S I N C E R A

fcriptum eft: Quia videbo clos opera ci juffit. qui dum prcipitaretur, Do
digitorum tuorum, lunam & fiellas quae mine 7efu Cbrifte, ades mihi fervo tuo,
tu fundafii. Ad qu Proconful: Ubi precabatur; tillque abfiftentes e ther
igitur, inquit, in has te thermas ego

mis inevitabili exitio circumftantes mi

Illefas extrastuu
prcipitem dari juffero, quia pretis lites urebant. Ipfe vero fanus Patri fecuri
per ka

diis, Chritum earum auorem facis, cius in balneum, velut in refrigerium,

it .

uri ille nequaquam te finet. Deos equi ingreffus, cum diu in eo innoxius ja
dem, inquit Patricius, non exfiftentes cuiffet, ab irato Proconfule per milites
non perno, cum nemo id quod non efi vi educi, & fecuri percuti et juffus. Qua

tuperare foleat; at penes Chritum, po propter tenfis in clum manibus: Deur


teft enim cum vult, ervandi me poteta omnium Rex, orabat, Domine qui pro
tem ee feito: potetatem item, ubi vo pria virtute viibilem atque inviibilem
luerit, hoc quo mortali adfiringor vitae fimul creaturam contines, exauditor in
vinculum per uas tbermas diolvendi. vocantium te in veritate; qui bafce ther
scito quidquid me petat manet per mas in falutem quidem juftorum, uppli
fpe&ium ei atque exploratum ee, immo cium vero improborum condiditi; alffte
ita illum rebus interee univerfis ut abf oppetenti mihi mortem in confeione fi
que voluntate ejus ac decreto ne pilus dei tu. Qu cum finiflet, pofitis ge
quidem unus ex capite cujuquam hominis nibus, capite cfus fuit: & Chuitiani
defluat, aut avis e in laqueum induat. qui aderant, curato fanti Martyris fu

Idque quod dico perfuaum babeant nere, exuvias ejus in publica via con

n thermas de

omnes, ipius Veritatis oraculum elje; & diderunt. Cfus vero et fantus Pa
lllos qai faxa adorant tecum, perpetuo tricius die decima nona menfis Maii 3,
tartaro mancipatos, ad empiternum in per gratiam Jeu Chriti, cui gloria & SS. Trinitas.
eo fupplicium dedi. His vero auditis Ju imperium cum Patre & fano Spiritu
lius, upra quam dici potet commotus, nunc & femper & in fcula fculo
nudatum vete in ferventes aquasabji rum , Amen .
Hac die fetum ejus recolunt Grei in Menis & Menologio
Card. Sirleti , & iterum die 28. Aprilis . quo quiden die in Mar

eius, Menander, & Polyanus presbyteri, qui omnes Pruf in Bi


thynia paffi dicuntur : qua in regione tres urbes epifcopales fub

tyrologio Romano memoratur Vulgo ipfi adjunguntur focii 4e--

Prafa nonnine occurrunt .

PASS I O SS. XXXV I I. Martyrum gyptiorum.

Ex 2. codd. mf. Januario Bollandiano.

Tetimonium Pauli, Panfii, Dionyfii, Tbonii, Horpefii ", Hori, Dionyfii, Ammo
nii, Beammonii *, Agathi, Recumbi, Baftami, Sarmathi , Protea , Orionis,

colluti s, Didymi, Pelefii, Arati, Tbeon , Hippe 7, Romani, Saturnini, Pi


nuti , serapionis, Papi ?, Baftamoni, Pantberi, Papi, Diocori, Heronis,
Potamonis, Peteci, Oecomeni, Zotici, Cyriaci, Ammonii.
xxxv. . .

I triginta feptem viri fortifiimi ris: fed erant de principali quodam &
& athlet Chriti, unanimiter honorando apud eos genere, quorum

acceferunt ad martyrium. Ibat quidem ordinem quidem fub uno nomine reti
ad Judicem oblatorum multitudo, & nere difficile fuit. Verum uniufcujuf
tanta, ut non folum eum terreret,verum que paffiones referend funt , ita ut
Per totam AE
etiam ad dementiam fere perduceret. contigit eos venire ad refrigerium. Ho gyptum
predi

Virorum enim probabiliorum gypti rum namque virorum hujus etiam mul
martyrium fiebat, nec quiquam erat titudinis atque pulcherrimi exercitus
eorum ignobilis, aut fortun deterio non unum, nec idipum colloquium "
fuit:
z Cod. Noail. Horpref. Colb. Orfesti . '
2 Noail. Belfani.

z Colb. Yppei. Noail. Ypee .

z Noail. sarmacii. Boll,


4 Colb. Prothi, oriomis.

Boll. 1. Papa
no Colb. Papii .

farmate.

8 Colb. Pythi. Noail. Pimithi, cod. Weiferi : Pitinii.

5 Colb. Collethi . Noail. Gollustii..


6 Colb- Teonii. Noail. Theans .

1 i Noail. Ocromeni . Colb. Hechomenii .


1 2 Colb. Obriaci .
13 Noail.

rollegiam.

- -

6:47,

ET SE L E CT A. SS.Paala, Patar, .` :

D.

489

fuit: fed ac fi ex Spiritu fano quadri erat illorum fanorum contentio, nifi
farie omnem gyptum circumcinxe ut unufquique eorum magis ac magis

"),

In Meridiane
rant, quidam ad matutinam Orientis, probaretur Chrito? Erant autem in eo Theonas
(?c.

dem choro comitantes, fan&tiffimus Re

quidam ad Occaus vepertinam, & alii


quidem ad Septentrionalem plagam,
alii vero ad Meridianam. Eft ergo ho
rum agmina narrare vel maxime ne

cumbus, una cum Baftamo, Sarmata,


& Protea. Hos quoque non longe le

cruciatibus afficiebant. Hc autem

rum eumdem numerum Sindoni

quebatur Orion vir inter ceteros nitens,


ceffarium. In numero enim fanorum Collotus, & Didymus, cum quibus
doorum ponens eos Dominus, in Plefius & Arato eumdem chorum re
circuitu miit eos erudire indoos. Sed plebant. Erant autem ad Meridianam
illorum humanitatem infipientes & mi partem Theonas ad Dominum plan
nus eruditi ignorantes prodiderunt eos tatus, cui & creditum fuerat fidei gu
tamquam perniciofos & nefanda agen bernaculum tenere, & fuadere adeun
tes: ficque fupicantes de eis, compre tes: qui non quidem fingularis in hoc
hendentes eos ligabant, cdebant, & adminiculo fegregatus habebatur, ve
omnia gratanter ampleebantur hi qui prioribus complebat una cum Hippea,
ad martyrium ducebantur; & quantum Romano & Saturnino, Pinutio iis etiam

ad eorum impedimentum proficiebant adhrente, neque deficiente Serapione.


iniqui, tantum ad benevolentiam pie & Batammone his adhrente; & Papa
tatis increcebant beatiffimi.
confetinante, atque Panthero fide cu
mulata
comitante. Hic chorus ad Me
II. Hoc itaque non ignorabat gy
pti Princeps, propriaque malitia atque ridianum erat difpofitus prophetare ver
amariffima ultra modum crudelitate in bum Dei, & magiterium ceteris ex
cenfus, accepto dometico confilio, hibere. At etiam in Occidentali parte rezi: i
juffit eos, ita ut erant quadripartito mo non deficiens Dominus nec fraudans ea
do per gyptum plantati, ic & offerri Dostores, contituit in ea Papiam, Dio
-

Oecidentali.

razi e iii fibi. Illi vero non mente, nec fide, nec fcorum, Eronem, & Potamonem, ad
voluntate diffonantes, fed divinum hrentibus fibi in eodem choro indivi
quoddam & facratiffimum agmen imi due Petheco, Oecomeno, Zotico, Cy
tantes, ita cinxerant gyptum, docen riaco, & Ammonio, & fimili cum eis
tesream & jutiffimam viam homines, occidentalem partem decreto confo

in parte Orien
fali.

In Septemtrio
em ali

Reeuml;ns

G' ali i .

& hanc infciis oftendentes. Eratque hu ventibus.


jus agminis facrofani Paulus gerens
III. Hi itaque omnes per omnem
principatum,non diffimilis illi gentium gyptum verbum Domini circumfe
Dotori, qui veram errantibus oftendit pientes, in uno hoc habebant conten
viam. Huic confimilis erat beatus Pan tionem, quis eorum Domino magis fer
fius: fequebaturque hunc tertius Dio viret, vel quis paratior ex his ab ad
nyfius fan&tiffimus, Thonii, & Horpre verfario fufciperet paffiones. Quapro
fii & Hori coitinerarius: quos comita pter non incaflum fratres,
bantur Dionyius & Ammon, & cum iis & hoc ipfum vobis manifetare. Ille e
Ammon & Agatho, in choro orienta nim caret ignoranti culpa qui non
lis partis verbum Domini prdicantes. fponte ignoraverit. Unde ab errore re
In Septemtrionali vero parte non infir vocati, accipite memoriam patrum car
miores erant ab his qui hunc modum nalium notrorum, & difcite quomodo
c
arripuerant, fed magis in fua profeio peccantes erraverunt a via rea " , ante- earnationem
, in
ne fulgebant, etiam fi qudam conten quam Filius Dei in carne appareret, has fari.
tio habebatur fidei in eis. Qu etenim cum adhuc in finu Patris moraretur.
'

' Idcir
-

14 Hinc eos crediderim diaconos fuiffe, vel alius cujuvis ordi

nis clericos ; licct milites fuie dicantur in vulgatis Martyrologiis.


15 Nomina hic in unoqnoque codice habentur ut in titulo , &
fic in alios locis .

16 Noail. Domino.

|
*

17. Cod. Colbertin. Syndone. In cod. Noail. hc vox cum fequen


ti deeft .

18 In urroque mf. paullo fufior et hc orati

Q_q q

499

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Idcirco nec Pater Deus futinens con craretur: tuabant enim, quis majorem

tinere Filium, dedit defcendendi pro populum Deo adunaret. Hc *audiens


miionem; nec Filius iterum defcende impius princeps gypti juffit 0 fibi

re pigritatus et ad carnem, fed hac in


dutus prdicabat prius Patrem Deum,
deinde femetipum Dei Filium doce
bat, ac potremum jutiti verbum vo

prentari; prentatoque cpit blan


dis affari verbis, ut facrificarent diis,

adjiciens hc: Liberate, inquit, vos de


morte amariffima; tormenta lucramini,

cibus & dotrinis Prophetarum confir vincite crudelem neceffitatem : quia lex
ebristas ante

mavit: quem nec ipi fine ipius adfpi imperatorum aut facrificare, aut mori
ratione vociferati fuerant. Nam & priuf prcepit. Paulus autem fanus, hujus

hre armat anems

fer Prphetas
loquebatur .

quam ad nos dignaretur venire, ipe e agonis totius principalior, repondens


rat qui per Prophetas legem dabat & dixit: Nos fcimus quia diis facrificare

prophetabat. Hanc itaque gyptum pernicioius et quam mori. Illud quidem


confimili circulo omnes prditi fanti abnuimus ut contrarium; tu vero occide,

ne parcas. Nos enim demonibus non


ftruebant obedientes, & pro delitis pa facrificabimus. Audiens hc Judex, &
trum rationem veriffimam exhibe exaperatus ditis ejus,juffiteos qui ad
circumdantes, docebant errantes, in

Variis modis er.


riduntur.

bant. Si ergo deliquerunt patres, nosil orientalem partem erant fortiti,igni tra
lorum cafu emendemur: fi deviaverunt di; eptemtrionales vero capite plecti;
er incontantiam, nos per fidem tabi eos vero qui erant ad partem meridia
quem credentes nam, igne cremari: & eos qui ad oc
* Id est,
fucepimus. Nam & nos hc mente co cidentalem, paffioni dominic tradi * cifigi .

curramus curfum

gitantes & fidei nos committentes, fide prcepit 21,& ut verius dicam,hos nobis
Iiter vobis, pro quibus fermo prco fanos Dominus Jefus Chritus dona
nium exponere inchoavit,rationem red vit, ut eorum quatripartita cutodia
dimus: quia erat quidem contentio in tuti in hoc fculo converfaremur, ad
verum non contraria, fed re laudem & gloriam nominis fui, cui

igiofa. Contendebant inter fe, quis eft honor & gloria in fcula fculo
prior eorum

de errore hominem lu rum, Amen.

21 Annus martyrii ncertus et. Diem 16 Januarii affignat cd.


19 Cod. Noail. rationem dantes, a peeeatis abinebant,
ze Qu equuntur in codd. notris fufius etiam narrantur: fed Colbertinus . Eorum tamen Asta, qu ex 2. codd.mff. vulgavit Bol
quia idem fenfus et, Bollandi lestionem, nii ubi deficere vi landus, refert ad diem 18. ejudem menfis, quo die ifti Martyres me
morantur in Martyrologiis Ltienfi & S. Martini Tornacenis .
detur , retinere maluimus

M O N

I T

I O

In Martyrium fan&ti P H O C .
Ncomium fanti Phoc martyris, a dentur dotiffimi Cardinalis rationes, qu
fanto Afterio Amafe epifcopo de Afterii autoritatem elevare queant, cuius
fcriptum , vulgavit eruditus vir Franci tetimonium non folum ob antiquitatem ,
1.

fcus Combefifius Ordinis Prdicatorum ex fed etiam ob locorum viciniam ceteris pr

cod. regio, cum apographo Jacobi Sirmon. ferendum eft. Fuit quippe Amafe Ponti
metropolis epifcopus, cui iure metropolita
no urbs Synope ubieta eft. Extat quidem
ronius ad annum 3 14. & in Notis ad Marty inter fanti Johannis Chryotomi homilias
rologium Romanum die 5. Martii, & 14. una de fanto Phoca martyre, qu fcilicet
Julii contendit, hoc in encomio Phocam eft 7 1. tomi 1. verum cum nihil aliud in ea
hortulanum cum altero Phoca Synopes e habeatur quam beati Martyris reliquiarum
pifcopo ab Afterio confufum fuiffe, cum ex Ponto Antiochiam fata translatio; nihil
Synope ortus, ac nautarum erga fantum inde ad noftrum propoitum deduci potet.
Phocam devotio, qu Afterius de Phoca Ex hac tamen homilia colligi videtur, Pho
hortulano narrat, ad Phocam epicopum cam, quem Antiochi Martyrologia vulga
referenda fint; idque ex autoribus Latinis ta celebrant, a Synopenfi diftinguendum
probare nititur & nonnullis Grcis,quamvis non effe. Cui etiam attribuenda funt qu
potea Grcos utrique Phoc Synopem pa Gregorius Turonenfis de Foca, qui apud Sy

di collatum tomo I. Autuarii bibliothec


Grcorum Patrum. Porro Cardinalis Ba

triam affignaffe fateatur. At non tant vi riam requiecit, narrat lib. 1. de gloria Mar
tyrum
|

eru

E T S E L E C T A:

S. Pbocar.

91

c.99. Verum de epifcopo an de hor- notri non et instituti. Bafilicam in mrty

fy runn

tulanoSynopenfis
hc intelligenda
haud inliquet.
ris Phoc
honorem
Contantinopoli
foc
epicopifint;
reliquias
Gal- truxit
Phocas
tyrannus,de
qua Cangiuscon
lib.

Iiam translatas, & Vienn in eccleia A po- 4. CP. Chritian; fed & monaterii fanti

tolorum depoitas fuie affeverat Ado in Phoc eccleiam a Bafilioimperatore ador


Chronico. Alias alterutrius translationes natam fuie refert Georgius Cedrenus.
alii memorant, de quibus fufius differere

Annect

E N C O M I U M IN S. M A R T Y R E M P H O C A M .

Auore beato A s TER I o epifcopo Amafeno.


Ex tomo 1. Autuarii Bibliothec Patrum Grcorum.

ga: f:::-- I. DUlcra


ac utilis memoria:
honeta colenaut pugiles,
qualiter
univer
tibus et
fanorum
Ne- ros
fos fortes
habeant;
fed cuique,
pro rei
pr
sresoles e utile .

dum enim eos qui virtutis ac pietatis clare get modo dona congrua decer
defiderio tenentur, fermone erudit, ve- nant. Hc autem differui, quo virum : u.a. air.

rum etiam eorum qui ree vixerunt qui hodierni conventus nobis prbuit"

|-

actiones locupletes magitros producit. caufam, fociis ac pugilibus, qui eodem


&c. Sic & ego hodie ter beati PHOCAE defudarunt agones, illutriorem often

it

venerabile delubrum adiens ex loci pecie, omnium fimul qu de illo geta narr. n.u. rantur, memoria repleor. Video profestione hortulanum, animo fimplicem,
hopitalem , maritim regionis exi-

sofos

dam. Nam alii quidem, neque omnes a


pud omnes funt noti, neque hominum
fermone virtutem celebratam habent.
Phocam
autem nemo et qui ignoret:
fed quomodo folis radius univerforum

mium decus, in Mediterraneam benefi- oculis explicatus eft; ita etiam hujus

cum, fanum illum fanorum, ac iis Martyris fama omnium aures circum

qui Chriti caua conecuti funt glo: fonuit, atque ut paucis dicam, quot

:
i:

s.

H: incipit riam,gloria potiori auum. Sacer * qui- quot Do M I N U M C H R Is T U M nove

:::::: dem et ac divinus univerus generoforum ac fortium Martyrum catalogus,


paffione debitam pro paffione referens
gratiam, ac fanguine pro fanguine, de-

rnt, iidem quoque ejus noverunt fi


delem fervum. Verum enimvero reli
(tis, fi videtur, qu ille cum alis en
comia habet communia, eximias Mar

bitam omnium Salvatori olvens remu- tyris laudes, Martyrum amantibus vo

nerationem. Verum in his ipis non bis recenebo.


una et omnium gloria, nec una menII. Tulit itaque fantum hunc vi-:"*
fura cunctis qualia attributa funt pr- rum, magnum, inquam, illud Chri

.
1)
2:2.

mia : quin primum & fecundum ne ftianorum commodum, vicina Sinope,

fanorum quidem effugit catalogus. antiqua civitas ac nota, fortium viro

T[..." Hujus autem rei, ut arbitror,

caufa rum ac

et, quod fit judex accuratus, nec quicquam in partem alteram infleti queat.
Intuetur enim & uppliciorum magnitudinem, & toleranti contantiam,

philoophorum ferax ".Ne quis

enim mihi in prfentiarum diverfam


religionem reputet, fed id tantum,
num omnino tudioforum virorum nu
trix fuerit ac parens. Vit autem ftu

examinanque certamina, pro merito- dium ei erat horti cultura, quem ibi
rum ratione athletis ditribuit prmia. ante portam civitatis in ithmi otio
Neque vero mirandum et, ita a Deo ho- posfidens, diligenter colebat, ut fibi
norari jutitiam, cum ne in humanis ac indigentibus effet vit folatium .

quidem Imperatores ac agonothet, vi- Sed hopitibus promto ac alacri animo


parvam
I Grci, teste valefio in cap. 23. lib. 6. Hist Eufebii, Marty- ce regio Phcas hic hortulanus & laicus dicitur 'seuderve

res dividunt in quatuor clafes, in ueyax uderves; , o ustude- & fic alii paffim apud auores.
rves; , se ua erves; & qu rves; impliciter. Prterea Stepha 2 Hujus urbis laudes lege apud Strabomenn lib. 12. qui ex ea ortus
phanus & Thecla dicuntur rewroua' 7 vez; . Hi tamen tituli ali- erat, ficut & Diogenes Cynicus apud Laertium lib. 6. Ex eadem
quando confunduntur. tic licet i se agerve pecialius competere urbe Aquilam celebrem facra Scriptur interpretem oriundum fuif
dicatur Martyribus Epifcopis, aut presbyteris , tamen in codi- fe tefti e ft Epiphanius libro de Menfuris & ponderibus , num 14

Q qq 2

49 2

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

parvam C pauperem domum apertam


volebat. Cum autem habitaret in via

autem, uti moris et, menf fociets


ac confuetudo fiduciam invicem ge

publica, qu uppetebant adventanti neraffent, rogavit ex eis Martyr, qui


bus communia promebat: ac Loth qui nam eent, ac qua de caua ad ejus ve
dam medius, non Sodomitarum, fed niffent civitatem. Illi vero alacrem vi
Sinopenfium erat. Porro temporis pro ri fufceptionem ac hopitalitatem re
ceffu haud vacuum mercede manda veriti, cum prcepiffent, ne quod au
tum invenit. Vivific enim mortis oc diturus erat cuiquam enunciaret, ei ar
cafio ex hopitalitate lucro acceit; canum aperiunt, ac infidiarum expo

unde vero, ac quonam modo, paullo nunt fabulam, ut nimirum qurant


altius repetentem audite.
Perfectutio ad?

verus Chritia

capere puniendum Phocam. Quocirca

III. Cum Chritian pietatis fer hopitalitatis cumulo, hoc quoque be


mone annuntiato, divina prdicatio ad neficio ab eo affici rogabant, ut captan

199f

omnem aurem exiret, Chritumque ac do quem qurebant, una ipe operam


Pfalm.

ejus myfteria redderet, fremueruntgen conferret fuam, Audivit Dei fervus,


tes, ut ait Palmita, regeque ac prim immotoque animo auditum fermonem
cipes in unum convenerunt, ac Chrito fucipiens, nihil abjeum, ac quod
regnante, errantes populi irafebantur. pufillum animum indicaret, paffusaut
Qurebatur autem quilibet Chritianus locutus et : neque periculo exterritus

tamquam maleficus, ac qui prope erat fpestavit fugam, ejuque ineund ma


puniebatur; qui vero procul erat, in gnam ac liberam habens facultatem,
vetigabatur. Quam ob rem Phocam cum ii necdum fcirent eum effe quem
quoque nequidem vile tudium, hortu qurerent; contra vero omnino fecit,
lanique conditio celavit, ed is quoque fe fortiter gerere, non fugere tatuens. Se ipum desis
ut verus Chriti difcipulus denuntiatus Eorum itaque precibus annuit, & Ego, :
et. Ac fane ad eum venerunt qui nul inquit, n prenti negotio vobis adjutor
la judicii forma, nulla defenione, a ero. Novi enim virum, & facile qufitum
mifera hac fluxaque vita juffi erant ab inveniam. Nec erunt longiores mor,
ducere: Nam erat tale crimen, quod fed die craftina vobis eum oftendam. Vor
vir trenuus clara voce confiteretur,

Hopitalitate
exercet erg

erfecutores.

tantum in hoc meo paupere diverforio


nulloque interrogante, operibus pro requiecite. Ubi fic eis certo promifif
deret; interrogante autem aliquo, im fet, duabus fe rebus dipertit; nempe
penfius gaudens clamore efferret. Ve excipiendis tota humanitate occifori
nientes ergo illius lictores upplicii, bus, ac parando fepulcro. Cum autem Ac fepulcro fiii
noftrique fetti auores, apud eum ip paraffet foffam, & qu ad epulturam"
tum qui qurebatur diverati funt, ut erant neceffaria, ad eos potridie acce
neque ii cognocerent, neque ab illo dens: Diligenter, inquit, vobis quai
farafo .

cognocerentur. Interim vero adven vi Phocam, eftque jam parata prda,


tus cauam celabant, ut cum prius ac ac, fi 4. het comprehendatur. Illis au
cepiffent, ex iis qui habitabant extra tem pr gaudio qurentibus ubinam
civitatem, quifnam effet Phocas, & vir ille effet: Non procul, inquit, fed
ubi degeret , repente invadentes, ut vobicum eft. nam & ego ille ipe fum.
quondam Judi, Juda duce, Dominum Rem itaque exequimini, longique itineris

in horto comprehenderent . Ignora ac laboris copum implete. Obtupue


bant autem fe prdam habere intra re runt animis homines, eoque audito di
tia, canes ovem, lupos agnum, rapa riguerunt, falem ac menam reveriti,
ces aves ac uncungues columbam. Ut munificumque in paupertate convi
ffa. 11. & 65.

autem Iaias propheta ait: hdus cum vam. Ad hc vero, animos ut fe in


pardo accubabat, agnufque cum lupis terficerent exhortatione addebat ; ju
pafcebatur, ac leones imul cum vitu bebatque ne quicquam dubitarent, di
lo commune convivium inibant. Cum cens, ne fore quidem illorum nianus
C

#!!

L E C T A . s Phocar.
493 .
cdem, fed eorum facinus qui prce- pofcit ad contumeliam: illi autem ho
piffent. Dixit, perfuait, paus et, ac noris caufa, fuque iporum utilitatis,
*****" capite truncatus, grata Deo hotia obla- digne fibi Martyris caput vindicarunt.
E

S E

V. Naut autem ac qui funt veto- ram


:::::::patronus .
IV. Ab eo tempore hatenufque, co res non folum qui tranmittunt Pon
lumnam eum ac futentaculum divi tum-Euxinum, verum etiam qui fecant
narum per orbem eccleiarum, o viri, mare Adriaticum,ac qui feruntur fuper

tus et.

habemus; eftque ille Martyrum clarif. geum, qui item occidentalem navi
fimus, habens ipe primas partes inter gant Oceanum, quique maris Orienta
optimos. Is omnes conferto agmine ad lis fulcant finus, conueta celeufmata,
fuum trahit domicilium, funtque ple quibus navigationis labores recreant,

n vi public, iis qui ex unaquaque in novam Martyris laudationem ver


regione ad locum orationis contendunt. terunt, totufque eis in ore et Phocas

pse-templum. Atque et quidem magnificum illud


templum, cui obtigit ut facrofantum
haberet Martyris corpus, eorum qui
affliguntur relaxatio; eorum qui mor

decantatus: quippe qui prfentis au


xilii perpicua argumenta prbeat.
Nam fpe vifus et, nunc quidem no
u, maris procella inturgefcente exci-

bis laborant officina medica; eorum tare gubernatorem ad clavum dormi

qui efuriunt menfa. Abundantius e tantem: aliquando autem rurus ten


nim nuncalit Phocas defuntus, quam dens rudentes, ac veli curam gerens, e
prius Joeph in gypto vivus. Nam que prora brevia propiciens. Quo cir
ille quidem frumentum permutabat ca nautis lege contitutum et, ut Pho
pecunia, hic autem gratis largitur e cam convivam habeant. Quia vero ne-:
gentibus. Sic mendicorum ac erronum quit fieri, ut qui nunc incorporeus exfi
turb ad Sinopes ithmum, ceu ad com ftit, conviva ac menf particeps fiat; vi
mune aliquod penarium accurrunt. Sed dete quomodo pia cogitatio, quod fau
illic quidem fic. Si autem etiam alibi impoffibile videbatur, facile reddiderit.
paucarum Reliquiarum impertitione, Quotidie enim quam unam, pro come
veluti coloniam aliquam ex metropo dentium ratione, partem Martyri attri
li deduam, fibi Martyr conftituit, eft buunt. Eam autem unus aliquise convi
is quoque locus admirabilis, ac uni vis emens,deponit pecuniam, idem alter
verfis Chritianis deideratiffimus: quo fequenti die, ac tertia alius, forfque illa
modo utique noter hic locus effetus emtionis univeros obiens partis emto
pala. s. r., et epulantium domus. Pretioa enim rem quotidie fuggerit. Potquam au
in conpeiu Domini mors fanlorum ejus: tem portus eos exceperit, ditribuitur
multifque locis divif Reliqui inte famelicis collea pecunia; idque pars
gram ubique ter beato viro nominis fer Phoc eft, pauperum beneficentia.
|-

Pia eorum cox

|-

VI. Eum quoque Reges admirantur. rata, "..


vant caritatem. Sic etiam in regia ci
vitate, Itali principe ac totius mundi qui fortiffimus religiofifiimuque exti-
regina,univerti populi concurfu hono terit, fufpiciendique pauperis dem fa
4i-3 ****-

ratur Martyr ac celebratur, habetque cram, prclaris ac magnificis exornant


inigni pulchritudine extruam donariis. Contendunt qui juniores ac
dem *. Non minus autem Romani Pho cedunt fuperare veteres; nec jam mi
cam colunt, quam Petrum & Paulum. rum ut Romani imperii homines pii,
Quamobrem, ut ferunt, caput Marty quorum vita regitur moribus atque le

ris fummo tudio compararunt, contra gibus, ufque adeo Chriti famulum ve
nerentur, cum ad uque barbaros per
fententiam. Nam illa quidem fangui venerit admiratio; feriffimique omnes
nem fitiens, Juti caput venerandum po Scyth, quotquot, inquam, habitant

riam fcelerat Herodiadi affumentes

COI) -

3 De hac bafilica nil reperire licuit nifi quod ostavius Pancirolus, Martinellus, &c. obervant, in ara majore ecclei fan&i
Marcelli corpus fandtl Phoc affer vari .

000

L L

L L L L L LS LL LLL

L L L L L

SS

LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLSLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLL LL LLLLLS LL LLLLLLLLLLL


LLLLS LL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLL
LLLLLLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLS LLL LLS LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLL LLLLS

LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLS LL LLLLLL LLLL LLLLLLS LLLL LLLL LL
LLLL LLLLLL LL LLLLLLL LL LLL LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLS LLL LLLL LL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLS LLLSLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLLLS LL LL LLLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL S LLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL


LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLS

LLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL


LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLS
LLL LL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLS

CCCS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LL


LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS
LLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS
LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS LLLLLL LL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS
LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLS LLLL LL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLS

LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLL

LL0LL0S

S0 LL 00 0 L

0 0

LL LLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLCCCLL LLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLLS LLLLS LL LLL L LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LS0S
LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLS LLL LL LLL LLLL LLLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL 000S
SS

LLLLLLLL LLLLLSLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS

LL LL LL L LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLL LLS LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLL LL LLLS
LLL LLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLL 000S LLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLSLLLLLS
LLL LLLL LLLLLLLLS L LL LL LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLL
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLS


LLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLSLLLL L LLLLLLL LLS
LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLL LLLLL
LLLLLL L LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL

LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL


LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLL

LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS


LLLLLLS LLLL LLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL

LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLS
LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LL L LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLS LLLS
LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLS LLLLLS LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLL LL LLL
LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLSLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLS

SLLLLLLLL LLLLLLLL SLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL MM
LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS
S LLLLLSLLLL LLLLL LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLS

0S LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS 0S MMMSSS

LL LLLLLLLLS L LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS
LL LLLLS LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLS
LL LL LLLLLLL LLLLL S LLLLLLLLL LLL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL
LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS
0S LLLLL LLLL 00S LLL LLLLLLL LLL LLLS 0S
SLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS


LLLL LL LLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS

LLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLLS


LL LLLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLLLLS LL LLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLLL

LLLLS LLLSS LLLLLS LLLLLLLLL LLLS LLL LLL LL LL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLS
aLLLLL

CC LLL CCC LS LLS LLLLLL MMS

000

SS

LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL

LLLL LLL LL LLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLS


LLLS

SS

LLLLLLLLS LLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLS


LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL

0S LLLLLLLL LLLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLL STTS

LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLSLLLL LLLLLLLLL LL LL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS L LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL

LLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLS LL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LS LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL 00S L 00S LLLS

LLLLL L LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLLLLLL L


LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLS LLLLLLLLLL LLLLL LLS
LL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLS

LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL
LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLL SLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL
LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL
LLL LLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LL LLLLLLLL S LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLS S CCS
LL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL S LLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLL

LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL S LLLL LLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
L L L LL G

LS L L L L L L L

L L LLLLLL

LL LLLLLL SLLSS LLLLLS


LL LLLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS 000S

MGGG aGS 0SLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLS LLLL LLL LLLL LLL LLLLL LLLS
kkS
LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLL LL LLLL LLLLLLL LLL LLS LLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLSs LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLL LL

SS

LLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLL LLLLS

LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL LLS


L LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLS 0S LLLLL LLLL

LLLLSLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS SLLLL LLLLLLLLLLL


LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLSS LLLLLS
tttttGSeA LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LL LL LLL LLLS LL LLLLLLS LLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLL S s LLLL SAA AAS
LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL GLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLS
LLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLSLLLLLLLL LLLLLL LL LLL LLLLLS
LLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LL LLL LL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLL
e LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL

LLLL LLLLLL LLLLS LLLLL LLLS LLLLLLLLLL


LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLSAAAAAAS AAAASS LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLL
CS LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL S kMS
LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLSSSZSSSSSS
s LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLL SLLLS LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLL LLLS
LLLLS LLLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLS LLS
LLLLLLS L LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL
LLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLS
SS

LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLS LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLS


0000S

496

A C T A

M A R T Y R U M -S I N C E R A
ergo contra pr Tunc in carceribus miffi catenis onera

mus. Et Judex: Quare


ceptum facrum facitis? reponderunt, ti unt. Quantum ditum etab impiis,
Matth-19, 29.
quia magifter cletis in Evangelio nobis Ubi eft Deus eorum ? Veniat Deus eo
dicit: Qui reliquerit patrem & matrem,
uxorem & filios , & omnia qu po
fidet, propter nomen meum, centuplum
accipiet, & vitam ternam poidebit.

rum in quem crediderunt, & liberet


eos de carceribus, eripiat eos a gladio,

eripiat eos a betiis. Omnia ifta dice

bant, fed in petra pofitos non dejicie

Et Judex: Ergo non obtemperabitis pr bant. Illi fviebant, fed illi non time
ceptis Imperatorum? Et refponderunt, bant. Sciebant ubi eos dimittebant,
Non. Et ille: Quam ergo au&toritatem & quo fetinabant. Coronantur Marty

potetis habere cum vos videatis fuppli res confeffores, & remanferunt judices
cio fubjacere? Et Martyres dixerunt: Au defertores. Sic Deus vult unamquem

ioritatem regis terni portamus, ideo au que Chritianum probare, ut probatum


toritatem mortalis bominis non curamus.
A

M O

velit cum Martyribus coronare.


N

I T

I O

In Martyrium SS. SY M E O N I S epicopi, Tarbul,

& aliorum plurimorum in Perfide.


I.
Initia Ersle/fa

* Perfde,

Vangelium Chritiin Perfide ab ipfif ribus monumentis, qu cum ad notram


met Apotolis diffeminatum fuiffe tatem minime pertigerint, Sozomeni verba

tetantur Hieronymus in Catalogo, Eufe referre fatius, vifum et, adjuntis aliquot
bius lib. 3. Hit. ecclef cap. 23. aliique cri horum Martyrum Actis, qu ex Bollandia
ptores eccleiatici. Et quidem Bardefanes nis mutuati fumus, quam aliunde eorum
fculi fecundi criptor apud Eufebium lib. geta ex incertis fcriptis emendicare.
2. At licet accurate omnino, qu ad il- ga "z"
6. de prparatione evangelica c.8. refert uo
tempore Chritianos adhuc Perfas inveni lam perfecutionem attinent , profecutus
ri : fed tamen vix compertum et, quis fue fuiffe videatur Sozomenus, falfus et tamen
rit in hac ampliima regione Chritian re in affignando tempore, quo ipfa in Perfide
ligionis tatus ante Conftantini Magni tem fviit, quam fcilicet ad Confiantini M.tem
pora, qui in epitola ad Saporem Perfarum Pora incaute revocavit, fubjungendo ipius
regem apud Eufebium lib. 4. de vita Con Confiantini epitolam jam laudatam, quai
tantini cap. 13. Chritianos ipfi commendat, eam imperator ad Saporem confcripfiffet,

quorum multitudine, nobiliima quque Perfi ejus efferati in Chritianos animi mitigandi
dis loca longe lateque effe decorata affeverat, caua. Verum tunc temporis Saporem non
ea de re fortaffis certior fatus a Johanne dum in Chritianos fviiffe ex ipfametCon

epifcopo, qui Perfarum ecclei nomine tantini epitola patet, qui Regis hujus pie
Nicn Synodo generali adfuerat, aut a tatem & humanitatem laudat his verbis.

Magno Jacobo Nifibis in Mefopotamia epi


fcopo, quem de regno Perarum, & de perfe
cutione Chritianorum, fcripfiffe tetis eft
Gennadius in Catalogo Scriptorum eccleia

Ho itaque, fcilicet Chritianos, quandoqui

dem talis tantuque es , tibi commendo. Hos


quandoquidem pietate excellis, tibi in manum
trado. Hof pro tua bumanitate complefere.

fticorum cap. I. Nullum tunc bellum inter Pacem etiam inter utrumque imperium

Romanos & Perfas graffabatur, fummaque tunc viguiffe ipfo Eufebio tete certum eft,
pace fruebatur in utroque imperio Eccleia: ex cap. 8. ubi Sapor Conftantini notitiam am
fed hanc tranquillitatem paullo pot fva biens, dona ad eum pacis & amicitia figna

tempetas intervertit, exaperato in Chri


Perfeesti.

tranfmififfe dicitur. At fantus Sadoth ac

ftianos Saporis regis animo, qui Magorum cufatur, quod tempore perfecutionis cum
atque Judorum intigatione tam imma Romanis amicitiam fervaverit. Nec oppo
nem adverfus Eccleiam perfecutionem con nendum quod fantorum Ion, Barachifii,
citavit, ut nulla fere umquam fvior fue aliorumque novem martyrum Ata noftr
rit, five tormentorum acerbitatem, quibus ententi adverentur; fiquidem ibi Sapor
fideles afficiebantur, fpectes, five eorum anno regni fui 18. id et Chriti ; 26. aut, ut
multitudinem, qui ea occaione martyrium aliis placet, 328. perfecutionem adverfus

glorioo exitu confuaverunt. Hanc perfe

Chritianos excitaffe dicitur. Nam falva e

cutionem Sozomenus Hit. eccl. lib. 2. c. 9. tiam horum Atorum autoritate, quis

& equentibus egregie defcribit ex antiquio non videat, 18. pro 38.facile irrepere potuif
fe

E r s E L E C T A. s.s. symton & alii perf. A

497

fein eis aut defcribendis, aut in aliam lin- Cteiphon & Seleuci urbes regi uno no,
guam ex Perfica vertendis. Certior itaque mine apud Arabes in Canonum Colleti,

haberi debet fanti Heronymi fententia, nibus Modain, vel ut alii pronunciant, Mo
qui hujus-perfecutionis initium ad fepti daien appellantur. Ibi fedes antiqua Me
mum Contantii imperatoris, id et Chriti tropolitarum Perfidis, quam Neftoriani
343. annum revocat : cui fententi Baro paulo ante Muhamedana tempora occupanius, Valefius, Bollandus, Godefridus Her verunt, & ibi Catholicorum fuorum Ca
mantus, Antonius Pagius, aliique viri doti , thedrann contituerunt. Idem autor ait Ma
ffimi ubcripfere. Symeonis tamen necem rutam Epifcopum Mefopotami ut vocatur

ad annum 349. differt Henfchenius, quod fe in Martyrologio Rom. pridie Non. Decem
ria 6. maioris hebdomad, die 21. Aprilis bris abOrientalibus EpifcopusMiafarekin,
occifus dicatur, qui chronologici charate. (quam nonnulli Martyropolin effe credunt)
res nonnifi cum illo anno componi poffunt. quemque Concilio Cpno. 19. interfuiffe me
Verum cum Sozomenus diferte afferat, Sy morant, aa martyrum qui n ea perfecu,
meonem initio perfecutionis interemtum tione pafi unt collegifie, ut etiam Ahi qui
fuie, ejus martyrium ad annum circiter

16tus. Seleuci Antiftes numeratur. Deni:


345. potius revocari dbere cenfemus. Nec que multa narrat idem autor. Netorianus
enim Menorum aut aliorum ejufmodi li de Ifdegerdis Regis perfecutione, ac Jacobi
brorum auoritas, qui hujus fanti Antiti quem nos intercifum appellamus,quod mem
tis mortem die 21. Apr. confignant, tanta et, bratim concifus fuerit, martyrium deferi

qu veterum criptorum tetimonia elevare bit. Hc omnia cum accurate conveniant


offit. Quin & diverfis diebus in diverfis e cum Grcorum Latinorumque graviimo
jufmodi fatis facris celebratur, ut videre rum autoram tetimoniis, omneque teten
eft apud Bollandianos ad diem 21. Aprilis. tur, martyres illos fan&tiffimos mori maluif.
quo die fancti Symeonis & fociorum ejus fe fe, quam Ignem & Solem adrare; fecun
tum Latini recolunt, quamvis apud Gr dum Perficam religionem; fatis mirari ne
cos celebretur potifimum die 17. eiudem mo poit quid in animo haberet Thomas
menfis. Sic & ceteros Martyres a Sozome

Hyde, vir dotiffimus, cum in libro de ve

no memoratos fimul Latini celebrant die

Apotolica tempora perducant Netoriani,

terum Perfarum Religione c. 4. fcriberet,


Chritianos in perfecutione fub Sapore te
mere animas projeciffe, quia, inquit, perpe
ram exitimabant Perfas adorare Solem. Sed
ut verum fatear, disti Christiani mihi videntur
fuo bumori & proprie pertinaciepla quam con
fcienti litaffe, cum probe cirent, per totum
Orientem, prfertim in Peria, morem effe civi
lem cultum prftare adorando. fie fecerunt Jo
fepbi fratres. Nempe ut vera fit qu ipi Ca

& cum veteri Eccleia Orthodoxa coniun

tullo dita et Perfarum impia. Religio,quos

22. Aprilis, licet variis diebus eorum folle


mnitas in Grcorum Menis recenfeatur.

3. Huic de martyrio Symeonis & aliorum


Chritianorum apud Perfas narrationi, con
fentanea funt qu leguntur apud Amrum
Matthi filium, Neftorianum, in Epitome

hitori Catholicorum, hoc et Patriarcha


rum fu fet, quorum fucceionem ut ad

gant, ab AdoApotolorum difcipulo eam non veteres modo Grci & Latini, fed Chri
arceffunt, tum inter eius ucceores nume ftiani, Iudi, Muhamedani omnes, Solem

rant Epifcopos Seleuci & Cteiphontis, & ignem tanquam numina adoraffe tetani
inter quos Symeon ille quem Barfabi vocant, tur; adeo ut hucufque Atefcb Peretan, feu
decimus numeratur. Scribit idem autor, adoratores ignis vocentur, qui antiquam fu
eiudem Symeonis & aliorum martyrum hi pertitionem retinent; tot martyrum millia
ftoriam fcriptam fuie ab Epifcopo Adanae traducentur tanquam cervicofi homines,
in Armenia, a quo traditur in prima fub Sa qui religionem eorum inter quos vivebant

pore perfecutione cfa effe martyrum cen ignorarent? At eam potius ignoravife Tho:
tum exaginta milia, in regione quam vo mam Hyde, demontrare facile foret, qui
cant Dir el bamar, & Bajermi, feu ut Syri unius autoris fordidiffimi, qui nonnifi gry

fcribunt Beit-Garm, qu urbs et antiqua phos & nigmata loquitur, & ante annos
Martyropolis: in Iraca triginta millia. Sy centum viginti fcribebat, autoris fcilicet
meonis fucceorem in Cathedra Seleucien

Centum Perfarum, tetimonio totam fundi

fi,quem Ata noftra Sadoth appellant,autor tus antiquitatem, & Chritianam apud Qr;

Netorianus Chabdouf appellat, hoc et pt thodoxos hreticoque Orientales confer


Aoartz. Apud Sozomenum lib. 2: c. 12, vatam de Martyribus Perfis traditionem e

xe) Iraax a Aara: Nicephorus qui illum vertere conatus eft; fed prorus infeliciter.
exfcripfit @ Ia-zax Azu; . Nempe Chab, Hc habuimus ab Amico notro Eufebio
qu vox Regem lingua Perfica fignificat, Ranaudotio qui Netorianum autorem ia
Grci vulgo per zaax & zax efferre folent. compendium redegit, & ex
-

I1c

A C T A

498

M A R T Y R U M

S I N C E R A

Orientalium fcriptisEpitomen hitori Ca quo illam defcripfit exemplar extat in Col.


tholicorum Netorianorum confecit, quam bertina Bibliotheca: alterum in Seguieria
ad editionem paratam habet. Codicis ex

Anno Chriti

circ-345

. R.

na: tertium Rom in Vaticana .

Sancti SYMEONIS epifcopi, & aliorum plurimorum SS. Martyrum in Perfide.

Ex Sozomeno lib. 2. Hitori eccle capp. 8. & eqq.


Ex CAP. VIII.

I.TX Perfis vero eos arbitror primum


faos, qui occaione
confuetudinis, quam habebant cum Of
droenis & Armeniis, in colloquium, uti
|-

* C. .

Et Magi quidem adjuvantibus eos Ju


dis, eccleias celeriter difturbarunt.

Symeones vero comprehenfus & catenis


ferreis vintus, in conpeum Regis
verifimile et, venere cum divinis viris adducitur, ibique virum bonum ac tre
qui illic habitabant, eorumque virtutis nuum fe prtitit. Nam cum Sapores
experimentum ceperunt. * Potquam eum tormentis afficiendum induci juf
vero fuceffu temporis numerus eorum fiffet, nec extimuit Symeones, nec ado

accrevit, & per eccleias congregari, fa ravit. Quo fao exaperatus Rex, his
cerdoteque ac diaconos habere cpe verbis eum interrogavit: Cur in prfen
runt; ea res non mediocriter offendit

animos Magorum, qui velut gens qu

dam facerdotalis, per fucceffionem ge


Perferution is

neris, Perfarum religionem ab origine


adminitrant. Offendit etiam Judos ,

0 .

qui pr invidia ipfis infita, natura quo


dammodo hftes fnt Chritian reli

tiarum non adorati, cum id femperan


tea feceris? Cui Symeones: Quoniam,
inquit, antea vinius non adducebar ut
verum Deum negarem ac proderem, idcir
co non recuabam conuetos bonores ma
jetati regi exhibere: nunc vero nefas
eft mibi id facere. Adum enim certatu
rus pro pietate & pro doirina motra.

gionis. Accufant igitur apud Saporem,


qui tum temporis in Perfide regnabat, Hc cum dixiet, juffit Rex ut Solem
SYMEONEM archiepicopum Seleu adoraret, multa fe munera ei largitu
ci & Cteiphontis ",qu urbes funt Per rum, magnoque in honore eum habitu
fidis nobiliffim, ut qui amicus effet rum effe pollicitus, fi obtemperaffet. Sin
imperatori Romanorum, eique res Per recuaret, & illum, & univerfum Chri
farum indicaret. Quorum calumniis in ftianorum genus e medio fublaturum

duus Sapores, primum quidem into


lerandis tributis opprefit Chritianos,
eo quod pleroque iporum fpontaneam
paupertatem ampleti norat, eorumque
exactioni crudeles viros prfecit, eo

minatus et. Cum vero nec minis eum

terreret, nec promiffis inflesteret, fed


forti animo perftaret Symeones affir
mans e nec Solem umquam adoraturum,

nec religionis fu proditorem futurum ee;

confilio ut Chritiani, penuria faculta eum Rex in vinculis aliquamdiu deti


tum & exaorum atrocitate obtriti re neri juffit, ratus, ut verifimile et, fore

ligionem fuam depicerent. Hoc enim ut ipum fui confilii pniteret.


illi prcipuum tudium erat. Potea ve
2. Qui cum in carcerem abducere-:::* *

ro facerdotes ac minitros Dei gladio tur, confpicatus eum U STHA Z A


obtruncari prcepit, & eccleias quidem D E S * fenex Eunuchus, nutritor Sa
funditus everti, earum autem vafa at poris, & prpoitus domus regi, af
que inftrumenta fifco applicari juffit; furgens eum adoravit. Sedebat enim
Symeonem vero ad fe adduci, quai pro pro foribus palatii. At Symeones eum

ditorem regni ac religionis Perfarum. contumeliofe objurgavit, & ira perci


-

tUS

| 1 Strabo lib. 16. Geographi : Ralyton elin Ayria fait metrope pe Cteiphon rem effe arcem Corben, qun ab altera fiuvio tan
*i*, **** Beleucia est, que ad Tigrim dicitur. Magnus prepe eam pagus, tum diffita , unius civitatis amba peciem prabeant. Corbe Seleuciam
Ctestphn nomine , in quo Partberum rege, bienakant , Seleucienibus par nominari ait Ammianus Marcellinus lib. 24. cap. 5. in nova edi

***te" , ** Feyebice & militaris nationis affiduo bepitio opprimerentur.

tione . An ree ? Vide ibi Valefi i notas .

Eadem ferme habet Joeph. lib. 12. Antiq. cap. 12. in fine, quem

2 Aliquando fcribitur Usthazanes. Cd. Leonis Allatii 'Iys


.

confule. Porro Seleucia in Atis fanati sadoth infra vocatur


****. Gregorius Nazianzenus orat, 4. adverf. Julianum ait pro
*
|-

L L L L L L C L LS LS LLLLLL 0 LLL LLLLS

000

LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS

LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLL S

LLL S LLLLLLLL LLLLLLS

LLLLLS LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLL LLLL LLLL LLLL
LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL
LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL CCLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LL
LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLS LL LL LLLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLL
LLLLSLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLL LLS
LLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLS LLCCS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLS LLLLLLS LLLLL S LLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLLL SLLLLL LaLLLLLLLL S LLLLL
LLLLLLL SLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LL LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLS
LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLLLSs
LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSLLL LLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LL LLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLS LaLLLS0 LLS LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLL LLLL
LLLLLLLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LL LLLLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLS LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLLL LLL LLLL LCCLS LLL LLS LLLLLL L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS
LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS s LLL LLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLS
LLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LLLL

LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL
LL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLS LLL LL LLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLL LLLLLS
LLLLLLLLLLL LLL T LLL LLLLLL LL LLLLS LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL tCS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLL LL LLLLL LLS LLLS S

LLLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL


LLLLLLLL S LLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLL
LLLL LLL LLL LLL LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLLSLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLS
LLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL
0S LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL LLLLL L LLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLL LLL LLLLL LLLLLLLLS L LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LLLLLLLL LLLLS LL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LS
LLLLLLLLLLS LL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLSLLLS
LLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLS
LL LLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLSL LLLLLL LLLLLLSLLLLLL
LLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLS
LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLS LLLLLLLS LLLL LLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLL SLLLS
LLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLS LLLLL LLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLS

LLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLL
LS LL 0
LLLL
SS

5oo

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

alii Presbyteri, alii diverforum Ordi mentem cum pararetur ad necem: Paul

num Clerici. Cumque univerfi fimul lulum temporis, inquit, o fenex, claude
ad fupplicium ducerentur, progreffus oculos tuos, bono animo efto ; mox e
in medium magnus princeps mago
rum, interrogavit eos utrum vellent
vivere, eamdemque cum Rege religio
nem equi, & Solem venerari. Sed

nim videbis lumen Chriti. Qu cum

dixiffet, ilico comprehenus,ad Regem


perducitur . Et cum fe Chritianum
faus fuiet, quoniam de dorina Chri

cum nemo illorum his conditionibus ftianorum, & de Martyribus liberius

vivere futinuiffet, duti funt in locum locutus erat Regi ; perinde quai con

fupplicio detinatum. Et piculatores tra jus fafque fiducia ufus, novo quo
quidem juffa faciebant, & in cden dam & crudeliffimo mortis genere ju
nn s-a dis Martyribus defudabant. Symeones betur occidi . Perfoffa enim ejus cer

: "" vero iis qui interficiebantur proxime vice circa tendinem , fpiculatores lin
adtans, hortabatur utforti animo eent: guam ejus illac evulferunt. Eodem

deque morte & refurretione, & de pie tempore filia quoque ejus virgo Deo
tate differebat: & facrarum Scriptura conecrata,delatione quorumdam com
rum tetimonio oftendebat, hoc quidem prehenfa interficitur.
modo mortem oppetere, veram ee vitam;
5. Sequente autem anno, eo ipfo die
Deum vero pr ignavia prodere, mor quo Paffionis quidem Chriti memoria
tem ee certiimam. Ipos fiquidem,etiam celebrabatur, Refurretionis vero ex
fi nemo vim ipis adferret, baud multo fpeabatur fetivitas, crudeliffimum e
poft ua ponte ee morituros. Hunc e ditum Saporis per univerfam Perfarum
nim exitum cunlis nacentibus inevita ditionem propoitum et, quo cuncti
bilem ee : qu vero pot hanc vitam qui fe Chritianos confeffi effent, mor
renfr
manent perpetua, ea non omnibus pari tis fupplicio addicebantur. Quo qui Ediffum
Chritianos.
modo eventura; ed cunios homines vi dem tempore ajunt innumerabilem
t hic tranjai rationem accurate ve Chritianorum multitudinem gladio
lut ex trutina quadam reddituros. Et cfam effe. Nam & Magi per fingulas

eorum quidem qu unuquique rele gef


ferit, immortalem accepturum ee mer
cedem, ecus vero gefiorum empiternas
pnas daturum. Porro inter bona ope
ra ummum hoc ee ac beatiimum om.
nium, pro Deo mortem ultro oppetere.
Dum hc differeret Symeones, finguli

urbes & vicos tudiofe invetigabant


eos qui fe occultarent: & Chritiani,

nemine etiam ipos ducente, ultro fe- M:n t


metipfos prodebant, ne filentio fuo"
Chritum negaffe viderentur . Porro
cum Chritiani omnes abfque ulla mi
feratione trucidarentur, multi in ipfo
tamquam exercitatorem in facris cer palatio necati funt, atque inter nos A
taminibus monentem quo ingredien z A DA s Eunuchus Regi longe cariffi-

dum fit modo, attentisauribus audien mus, quem cum Sapores peremtum ac

tes, alacriter ad cdem pergebant. Pot cepiffet, incredibili dolore perculfuset.


quam centum illos interemifet carni Et hanc quidem generalem Chritiano
fex, ultimo loco & Symeonem ipfum rum cdem comprefit, folos vero Chri
occidit, & cum illo ABDECHALAAM & A

ftian legis dotores interimi prcepit.

NANIAM *. Hi fenes Presbyteri Ecclei

CAP. XI.
Item Puficet
eum ejus filia.

6. Per idem tempus cum Regina in car xii.


quam regebat Symeones,ambo una cum morbum incidiffet, Symeonis epicopi
illo capti, & in vincula conjeti fuerant. foror, nomine T ar bu La, virgo de ::--:
4. Dum hc fuerent, PusicEs pr vota comprehenditur, una cum f.*

festus omnium Regis fabrorum, ibi mula ipius, qu idem vit genus fe
dem tans, confpicatus Ananiam tre abatur, & cum altera forore , qu
pot
3 Epiphanius Scholaticus hunc 'Avv'vav appellat. Cod. Alla tarum Asta n fra

tii Aivvv. Aliorum item nomina quandoque varie defcripta funt.


4 Grce i sd ra0#v2;. facra virgo, virginitatem cilicet

n Astis infra Pherbute dicitur virgo, eaque ipfa et qu hic

Profeffa, ut ex verbis fequentibus colligitur. Vide harum San

Tarbula appellatur.

Hanc Pherbutam appellat Godefridus Hermantus. Verum


-

E T S E L E C T A. SS. Symeon & alii Perfe.

5o I

pot obitum viri nuptiis renuntiaverat, ter minitrabat, ejuque rumnas ub


eamdemque vivendi rationem erat am levabat prout poterat, & vulneribus me
plexa. Capt unt autem fraude ac dicinam adhibebat. Nam paullo pot
delatione Judorum, qui eas accufave quam captus fuiet, Magi loris crudis

rant, quod Reginam maleficiis appe eum verberaverant, Solem adorare co


tiiffent, ob Symeonis necem infenf. gentes. Sed cum id facere recufaffet,

At Regina, ut folent groti abominan rurus eum in vincula conjecerant. Per


dis remediis aures accommodare, eam

idem tempus A1THALAs quoque & JA

delationem veram effe credidit, pr CoBUs presbyteri ; & AzADANEs atque


fertim cum a Judis profeta effet.Idem ABDIESUs diaconi , ob dorinam Chri
enim cum ipis lentiebat. Itaque Magi fti a Magis crudeliffime flagris cfi, in
Tarbulam & reliquas duas corripientes, cutodia detinebantur. Pot longum
capitali fupplicio addicunt, ferraque autem temporis patium, fummus prin
bifariam diffeas, patibulis fuffixerunt, ceps Magorum de illis Regem confu
atque ad depellendum morbum Regi luit. Cumque liberam accepiffet pote
nam per medium patibulorum tranfire tatem eos pro arbitratu uo puniendi,
jufferunt. Porro Tarbulam iftam deco nii Solem adoraviffent, mandatum Sa

ram admodum ac formofam fuiffe per


hibent, & quemdam ex magis ejusamo
re captum miffa ad eam pecunia folli
citaffe eam de tupro, & ipi & fodali

bus ipius incolumitatem pollicitum,


fi morem ipi gerere vellet. Illam ve
ro obfcnos fermones ne auditu qui
dem futinentem, Magos quidem affe

ciffe contumelia, eique impudicitiam


exprobraffe; ad mortem vero alacri ani
mo properaffe, mori potius optantem,
quam virginitatem prodere. Ceterum
cum ex prcepto Saporis, ficut antea
retulimus,reliquis omnibus prtermif

poris iis qui in carcere tenebantur, fi


gnificat. Qui cum diferte refpondiffent,
numquam e Chritum prodituros, nec So
lem adoraturos ee , crudeliffime eos
torfit. Et Aceptimas quidem in confe
fione fidei fortiter perfeverans, mortem
oppetiit. Cujus reliquias quidam ex
Armenia, qui obfides erant apud Per
fas, clanculo auferentes, fepultur man
darunt. Reliqui vero, quamvis non mi

nus acerbe flagris cfi effent, prter


omnium opinionem in vita manferunt;
& cum

priftinam

fententiam non muta

rent, iterum contrufi funt in vincula. In

fis, foli Sacerdotes ac doores Chri terhos fuit etiam Aithalas, qui cum in

ftian Legis comprehendi cpiffent, ter verberandum diftenderetur, pr ni


Magi & eorum principes regionem Per mia extenione, brachia ei ab humeris
farum circumeuntes omni tudio per divulfa funt, manufque mortuas ac pen

quifitos Epifcopos ac Presbyteros dive dulas deinceps circumtulit, ita ut alii


xarunt, ac prcipue in partibus Adia

benorum. Hc Perfidis regio et, ma


xima ex parte a Chritianis habitata.
Afeet/?mas (y
alii.

cibos ori illius admoverent.

8. Sub eodem principatu innume


rabilis multitudo Presbyterorum, Dia

7. Sub idem tempus AcEPsIMAM : conorum, Monachorum & facrarum


epifcopum, multoque ex ejus clericis Virginum, & aliorum qui in eccleiis
corripuerunt. Potea tamen delibera minitrabant, & pro dotrina fidei labo
tione habita, ipum Antititem cepiffe rabant, martyrio conummata eft. Epi Item alii pluri.
contenti, reliquos ablatis eorum facul fcopi vero, quos quidem accepi, Barba
tatibus dimiferunt. J A co Bu s autem fymes, Paulus, Gaddiabes, Sabinus, Ma
mi .

quidam presbyter fua ponte Acepi reas, Mocius, Johannes, Hormida, Pa


mam fecutus et. Cumque impetraffet pas, Jacobus, Romas, Maures, Agas,
a magis, ut cum ipo pariter in vincu Bochres, Abdas, Abdiefus, Johannes &
lis verfaretur, ipfe, utpote feni, alacri Abramius 7, Agdelas, Sapores,
6 Fufiora ejus & SS. Joephi presb. & Aithal diaconi Asta
ex Metaphrate habentur die 22. Aprilis Bollandiani.
7 Is fuit Epifcopus Arbeloram in Perfide, qui die 4. Februarii

colitur apud Grcos, de que & ejus fede plura obervat Bl


landus ad hanc diem .

5o2

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

& Daufas: qui quidem captivus a Per caua profetus eft; atque inde in gy
fis abdutus fuerat ex loco quodam, qui ptum perrexit, ut monachosibi degentes
Zabdus dicitur. Tunc temporis ve videret. Quanta porro ite vir, & quam
ro pro fidei dotrina occius eituna cum admiranda opera perpetraffe memore
Mareabde chorepicopo, & clericis fuis tur, tetes funt Syri, qui ejus vitam & a
ducentis circiter & quinquaginta, qui &us litteris prodiderunt. Mihi vero fatis
effe arbitror hc de illo,deque iis qui re
una cum illo capti fuerant a Perfis.
Milles.

9. Sub idem

tempus MILLEs quoque

gnante Sapore martyrium inPerfide per

martyrio perfuntus eft. Hic initio qui peffi funt in prentiarum coemoraf
dem apud Perfas militaverat; potea ve fe. Vix enim ullus omnia qu illis con
ro relia militia, apotolicam vivendi tigerunt, pofit recenfere; quinam fcili
rationem mulatus et. Cum autem Per cet & unde fuerint, & quomodo marty
fic cujufdam civitatis ordinatus effet rium confummaverint, & qu fuppli

Epifcopus, multa fpe numero paffus ef. ciorum genera toleraverint. Quippe hu
fe dicitur, & verbera traufque mem jufmodi cruciatuum innumerabiles pe
brorum fuftinuiffe. Sed cum nemini illic cies ad fummam crudelitatem excogi
tat funt a Perfis. Verum ut fummatim Martyret

perfuadere potuiffet ut Chritianus fie

sneri.

ret, molete id ferens, malum impreca dicam, cuntos ejus temporis Martyres,
tus et civitati,& alio migravit.Nec mul tam viros, quam mulieres, quorum no

to poft,cum primores illius urbis in Re mina recoluntur, fedecies mille nume


gem deliquiffent, immius in eos exer ro fuiffe perhibent, reliqu vero multi
citus cum trecentiselephantis urbem eo tudinis ne numerum quidem iniri poe:
rum fubvertit, & aratrum folo impin atque idcirco difficile admodum vifum
gens, velut in arvo fementem fecit. Mil effe Perfis, Syris atque Edeffenis, qui
les vero peram dumtaxat getans, in qua hac in re plurimum tudii atque oper
facrum Evangeliorum codicem recon pofuerunt, horum nomina percenfere.
ditum habebat, Jerofolymain orationis
2 Hunc locutu Bezabde ad ripam Tigridis effe cenet Valefius,

gittis confixus et, ac de duobus ejus fociis capite minutis vide

opidum regionis Zabdicen , ex quinque fcilicet provinciis tranf

Vitas Patrum Rofvveydi lib. 5. libel. 7. num. 12. Idem refer


tur apothegmatibus Patrum , titulo de Abbate Milefio tomo *
Monument. Ecclei Grc a Cotelerio edit. pag. 565.

tigritanis , quas Narfeus Perfarum rex a Galerio vi&tus Roma


nis cedere coatus fuerat .

9 De Millide abbate, qui a duobus regis Perfarum filiis fa

Anno Chriti

ci ic. 34 5.

Calumnia in

55. Martyrer.

SS. PH ERB U T H feu T A R B U L virginis, &c. in Perfide.

Ex Aprili Bollandiano.
perfecutionis noftr, fu ftitutionem in Chrito Jefu pulcherri

bito Rgina ipfa grotare cpit. mam adepta fuerat. Dut igitur ill
Quoniam vero ejus animus in Judos, funt ad palatium, ut de re illa interro

crucis Chriti inimicos, admodum erat garentur. Exiit igitur Imperatoris juf
propenfus, ac libenter qucumque il fu Mauptes, cujus nominis interpreta

li dixiffent, audiebat: Reginam cum tio et, Pontifex magorum, & duo una
Judi adiiflent, illi fuggefferunt, quo cum illo magitratus, ut eas mulieres

epifcopus Symeon, cognomento


Gnapheus, interfetus fuerat, propte

niam

audirent. Ut vero coram illis tetit fan


a Pherbuthe una cum duabus feminis,

rea illius forores venena Regin com qu cum ipa erant, viderunt ejus pul
mifcuiffe, quo ipa mortem obiret. Ut chritudinem; erat enim revera fana
vero fermo hic ad aures Imperatoris per illa virgo pecie admodum egregia ;
venit,tatim fana PHERBUTHE cum ftatimque fuo quique pravam animo
forore & ancilla fua comprehenfa fuit. concepit libidinem, inter fe tamenta
Erat autem Pherbuthe illa virtutis exer

lem libidinofam cogitationem occul


immo
citatione prtantiffima : quin
tabant. Illis igitur dixerunt: Quare vos
non minus ejus foror quam ipfa,vit in machinat etis veneficia regin & do:
min

iumw.

C C LLL CCCLS LLS LLLLLLLLSS0SS

SS
aaaS

SS

LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LL LL

000

LLL LLLLL LLLLLLL SLLL LLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLS LLLLLL S LLLLLLLLLLS LLLLLLS GG LLLLLLS
LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL CCS LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL s LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLL LLLLS LLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLS LLL L LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLL
s LLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL
LL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL

LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLL LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLSLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLS
LLLLLL LLLLLLSLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLSs GLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLLLL s LLLLLLLLLLL LL LLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLS LLLLLLS LL LLLLL LLL LLLL LL LLLLLLL LS
LLLLLLLL S CCC LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LL LLL LL SLLL LLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL
LL LLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS sSLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL s LLL LL LLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLS
LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL s LLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLS
sLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLL LLLLS
LCCLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLS LL LLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLS s LLCCCLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLS
tttLL LLLLLLL LL LSLLLLLL L LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLS s LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLCS
LLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLS LLS
LLLGLL LLLLLS LLLLL LLCCCLLL LLS LLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LL
LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLL LS

LLLLLLLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLL LLL LLS LLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLLS


LLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLL
LLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS LL
LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLL LLS LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LL LLL LLLLS
LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL L LLLLL LLLL LLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLS
LLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLSLLLLLS LL LLL LLLLL LLLL LLLLLS LL LLLLS
LLLS LL LLLL LLLLLS LLL LLLLL LLLLL LLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS
LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLS
LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLL

LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LL

LLLLLLLLS LLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLL CCCCLLLLS aL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLL
LLL LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LL LLL LLS LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLCCS LLLLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLLS

Y
SS

LLLLLL LL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLL s LLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLSLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLSLLCSS

LLLLL LLLLLLS s LL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLL CCLL LLS LLLLL LLL LLLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL S LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL
L LLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS LLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL s LLLS
LLL LLLLLLLLLLL LLLS LLL LL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLLL CCCS

LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLS


LLS LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLSLLLS

LL LLLLLLLLS LLL LLLLL LLL LLL LLLLLLLS


LLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLS LLLS

LLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS
LLLLLLL LL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLS LLLL LL LLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLS
LS LLL LLLL LLLLLS LL LLL LLLLL LLLL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLL LLLL LLLS

S LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLS

LLS LLLL LLLLLL LLLL GGGGGGGGG LLLLLL S LLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLS LL LL LLLL
LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLSLLLL LLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLS

A C T A

5O4

M A R T Y R U M " S IN C E R A

Dicebant enim nefarii atque impuri ho brium earum, qu manfuetudinem &


mines, quod nifi earum corpora in duas jutitiam in proprio thalamo exercue
partes fea fuerint, & Regina ipfa per
medias illas partestranfierit, curari non
poterit. Ut igitur eas ejecerunt interfi
ciendas, denuo Mauptes, dum mulieres

runt. En ut gloria in iguominiam propo


fita et. O quantum Dei jutum illud ju
dicium patiens eft! fed cum exfurrexe
rit ut rationes inquirat, non amplius con

abducerentur, mittensad fanam vir donabit, neque miferebitur. O quantum

ginem Pherbuthem: Si vis, inquit, me


audire, neque tu morieris, neque puell
qu tecum funt. Sana vero Pherbuthe
magna & apera voce: Quare,inquit, im
pure canis, ea loqueris qu ego audire non
poum ? Ego enim perfete mori cupio,
ut ternam vitam babeam. Numquam
hujus brevis vit caua remiior fiam,
me moriar morte Jempiterna.
JDire eum fotia
IV. Cum igiturante urbis portas mu
bus interficitur,
lieres illas duxiffent, fingulis duos palos
fixerunt: in quorum uno collum ligan
tes,in altero vero pedes, & earum unam

audet fuperbia! fed cum ceciderit, non


habet medicinam, neque confiftit. Ve
re ligna hc, quibus ana corpora fue

re fufpenfa, fructus jutiti funt: ifti au


tem vere lupi illi Arabi, immifericor
des, duri & fanguinis voratores: illi, in

quam, qui execuerunt & fufpenderunt.


Talem fvitiam beatus ille Propheta
coniderans dicebat: Forte vivos deglu- "***

tiffent nos. Et cum iratus effet furor

ipius in nos,viventes in infernum dedu


xit nos. Numquid aliquis re illa terribi

li ltatus et, aut quo animo tulit fpe

quamque illis protendentes, fabrilem aculum illud horribile? An aliquis ea


ferram inferentes, in duas partes eas fe fine lacrymisafpexit, aut videre potuit?
cuerunt. Cumque ligna tria magna Opinor certe nemo. Quod fi quis ea vide
hinc, & alia tria illinc in terram fixif re potuit, illum human natur non o
fent, fana illa corpora in eis fufpende pinor effe participem. Tulerunt igitur
runt. O terribile & horrendum pecta miferam illam Reginam in eam viam,
culum ! o faum lacrymis,compunctio feceruntque ut per cafta & fana illa
ne, tupore, & gemitibus plenum! Si corpora traniret, omnique turma eam
quis lacrymas defiderat, veniat, ejulet, equebatur. Illo enim die Imperator
& pr compun&tione corpus lacrymis cenfum recipiebat.Confummata et fan
madefaciat. En ut corpora jucunda & a Pherbuthe cum forore & ancilla ,
fana, velut triumphus quidam in via quinto die menfis Aprilis', in Chrito
propoita funt: Corpora, inquam illa, Jefu Domino notro, cui gloria, & im
in quibus fant femin per totum vit perium, & honor, & adoratio in fcu

u tempus honetatem & virginitatem la fculorum. Amen.

fervaverunt. Libertas data eftin oppro


1 Memorantur in Menis Grcorum die prcedenti. Latini vero eas ceteris Martyribus adjungunt dic 22. Aprilis.
Anno Chriti

MARTYRIUM SS. SADOTH epicopi & aliorum cxxvIII. in Perfide.

circ. I 46.

$adoth Symeonis **
fuereor

--

Ex Februario Bollandiano.

Oft completum fanti Symeonis initum erat in clo. Ei autem uperfia

martyrium ejus loco fucceit fan bat fanius epicopus Symeon cum infinita
tus SADOTH, in civitate qu dicitur gloria,ego vero infra in terra confifiebam.
Salec, & Cteiphonte, regiis apud Per Atque ille magna me cum bilaritate com
fascivitatibus. In quadam die oftentum pellans, AssCENDE,inquit,AD ME,SADoTH,

vidit terribile: quod apud fe miratus

ASSCENDE. NE TIMEAS. EGO ENIM HERI

clerum uum cum Presbyteros, tum

ASSCENDI, TU VER o HoDIE ASSCENDEs. Et

Diaconos convocavit. Omnes enim me

ex illa bora me ad optimam Chriticon


tu Regis delitefcebant, remque his ver felfionem affumtum iri credidi. Quodve
bis aggreffuset exponere. Vidi infomnis ro ab eo ditum: Ego beri acendi; tu

bac noiefcalam cum magna gloria, cujus vero bodie acendes: fignificat eum anno
fu

5O5
E T S E L E C T A. s.s. Sadoth & alii Perfe.
ubiie martyrium, me vero hoc una cum ejus clero, aliique finitim re

uperiore
anno ee ubiturum, & neci dandum. Et

::::

:M

gionis clericis, necnon monachis & mo

coepit ex facris eos Scripturis adhortari nialibus centum viginti osto compre
cigan nan in
hcexverba:
Fratres &mei,
diligamus

Deum
tota anima,
Dominum
no hendit. Atque omnes imul catenis fer

reis vinti, in carcere, loco obcuro &

firum Gefum Chritum ex tota mente; moleto, ad menfes quinque conclui


induti loricam fidei nihil mali timebimus. funt, graves rumnas, variafque diffi

Mors vero cdes fi nos invaferit, noque

cultates tolerantes. Scelerati enim illi

occupaverit, ne animo concidamus: ed & impii tibias funibus vincientes, &

quique notrum tamquam fortis & robu lumbos humeroque lignis compingen
fius depugnet, certetque tamquam athle tes, ita eos extendere, ut iporum offa
ta perfeius. Quod fi etiam moriamur, non fecus ac lignorum fafces conftriti
ut perfeti moriamur ; moriamur propter triderent. Inter torquendum autem in
Salvatorem notrum Jeum Chritum. ftabant verbis: Adorate Solem, & regis
Quantum mucro vit conceferit, agite id voluntatem implete.& vivetis. Santus Trn"*""
nobis vindicemus: & donec acinaces plen. vero Sadoth velut omnium ore repon
deat, dite/cere fiudeamus. Quamdiu dies dens: Nos, inquit, in unam fidem, & u
eft, celeri pede ad regni clefiis domici nam potentiam, & veritatem pariter
3

lium tendamus, ut honoris glorique be unam credimus, & in idem tetimo

reditatem adeamus, & poteris omnibus nium conpiramus, & umum Deum c
nomen noftrum, gloriamque commende li terrque conditorem adoramus; ipi
mus. Deum notrum, fratres, exoremus, que ex tota anima, totaque nofira vir
|-

:
T

:::

31-

i,
|

|-

* Sapor.

ut citius id oftentum in nobis impleat. tute Jervimus: Solem vero, cum ipius
Etenim vir piritualis cum gaudio de opus fit non adoramus. Sed neque ignem
fiderio, & amore, mortem buiumodi, cum veneramur. Qui enim hc condidit, ipe
prfto et,excipit,neque timuerit ullus qui bominibus ea nobis ad obequium conce
paratus & in prociniu fuerit. Carnali fit. Trangreores porro non fiemus jux
autem timori atque horrori eft eius pr ta improbum tuum ediium. A te mors, a
fentia. Spiritualis mortem non reformi nobis temporalis bc vita. Ne ergo vel u
dat,ut qui vivendi modum teneat piritua nam boram nos maiare diftuleris, neque
lem : carnalis vero caligat & tremit, ut oculis tuis ita indulgeas, ut fanguinem mo
qui carnalem vit rationem habeat. Qui trum non effundas. Tua enim erga nos
promto ftrenuoque unt animo, talem qu. patientia & lenitas exitium nobis accer
runt mortem, ut aeternam ex ea vitam fit. Rurus ipis velut ex ore Regis di
fortiantur: ignavi vero & defides ad ejus tum eft: Nii voluntatem meam fece
conpeium in latebras e conjiciunt. Qui ritis,& mandatis meis aures prbueritis,
Deum diligunt, ad Deum exceerunt: qui en funetiffima interitus vetri hora vo
vero mundum, in mundo manferunt: illi bis imminet. At fanti tamquam ex u
quidem ad ltitiam & exultationem profe no ore repondentes: Non perimus, in
ti; bi vero adrumnas fupiria relili. quiunt, Deo notro,neque morimur chrifto .
II. Altero igitur perfecutionis anno, ejus. Vivificat enim nos terna ua vita,
prdictam ad urbem Salec &Cteiphon fuumque nobis regnum bereditatis loco lar
tem vertit rex Saborius*,apud quem de gitur. Nobis ergo, qui ad mortem pro Deo
latus et athleta laureatus Sadoth epifco nofiro oppetendam parati & promti fu

pus; qu vox Amantem-registranslata mus, mortem nobis infer atutum. Neque


cn der m ignificat. Re vera enim cletem Re enim Solem adoramus ; neque talia Regis

"" gm ex tota anima & virtute fuadilige ediia, quia mortem exitiumque conti
bat. Santus enim erat,perfeque con ment, in aures admittimus. Cum autem
tinenti, ac fide & jutitia plenus, fan audiffent latam in fe capitis effe fenten
&tique Symeonis, cui fuccefferat, imita tiam, ut omnes fimul gladio ferirentur;

tor. Miffis ergo Rex fatellitibus, ipfum


*

animos fibi facientes ad cdem fe &


S s s

5o6

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A

mortem compararunt. Regii vero pr in hoc mundo affligi ; ed confirma nos


feti & rabul eos e civitate vinos eje coram te in ternum per tuam clemen

cerunt. At illi cum gaudio ltitiaque tiam, noque baptimoanguinis notri co


Occiduntur

fallentes dicebant: Judica nos Deus,

boneia. Atque in eorum ore non cef

differne cauam nofiram de gente non favit hc divin glori celebratio, do

fanta & ab hominibus dolois, Janguini

nec ultimus occifus et. Confummati

que belluonibus libera nos: quia tu Deus funt autem hi CXXVIII. Martyres vi

fortitudo & pes notra es. Cumque ad gefimo menfis Februarii ". Athletam
locum perveniffent, in quo erant mar vero vitorem & epifcopum Sadoth
tyrio initiandi, uno animo ora fua la in aliam regionem, Bethuzam di
xantes, dixere: Benediius es, o Deus, &am, in urbem Bethlapat vin&um du
qui nos bac gratia dignatus es, nec de xerunt, ibique caput ejus amputarunt.
fpexiti orationem notram, ed banc no Confummati funt omnes Chriti Mar

coronam dedifii.

Nofti enim, Domi tyres in pace laudantes & glorificantes


ne, quomodo eam quiverimus. Benedi Dominum notrum Jefum Chritum:

evu, pr ius etiam Deus noter, unigenitus Filius quem decet omnis gloria, honor & ado
tuus bonitatis tu, qui nos falvavit, & ratio, majetas & magnificentia in om
adaeternam vitam vocavit. Ne finas nos

nia deinceps fcula culorum, Amen.

1 In Grcorum Menis fimul cum S, Sadoth memorantur 19. Ostobris .

D E

''

S S.

M A R T Y R I B U S

Qui fub Juliani perfecutione paffi funt.

cognomento Apotatam, in tilis decem Galileos interfecit ? Simile fere


ter Chritianorum perfecutores re contigit in Gazorum cde, ut inferius ex
cenfendum effe vix quifquam infitiari Sozomeno referemus. Eo animo pefimos
potet. Quamvis enim, ut Gregorii Nazian quoque provinciis prficiebat, ut Chritia
zeni oratione 3. verbis utar, fuadendi & al. ni opprimerentur, quos ipfemet vetigali
liciendi partes fibi retimuerit; vim tamen ty bus aliique calamitatibus gravatos, mili
rannidem populari turb civitatibuque permit tia, honoribus, ipfifque litterarum tudiis
tendo, majorem procellam, quam fi aper (quod gravius tulere fanti Patres) priva
tis cdibus Eccleiam fuiffet perfecutus, bat. Inter eos vero qui ob Chriti nominis
concitavit. Id probari poffet ex cdibus A confeffionem militiam abdicare coati funt,
lexandrinorum, Hierapolitarum, Gazaeo tres qui potea imperium tenuere,Jovianum
rum, & Arethufiorum, quas Gregorius jam fcilicet, Valentinianum Magnum, & Va
laudatus, Socrates, Sozomenus, Theodori lentem eius fratrem Socrates lib. 3. cap. 13.
tus , aliique paffim autores defcribunt . aliique autores laudant. quamvis Valens
Quin et fi fpecietenus ejufmodi populares poftea ob Arianam hrefim Ecclei hotis
tumultus aliquando prohiberet, eos tamen infenfiimus, hanc confeionis gloriam pe
cum contigerant aut laudabat, aut faltem nitus aboleverit. His etiam accenendus vi
vinditam ex iis non repetendo eos approba detur Vitricius, qui coram Tribuno facrile
re cenfebatur. quod patet ex epitola a fe de go abdicatis militi infignibus, diverfis gra
eo argumento ad Alexandrinos data. Et cer vibuque fuppliciis affectus et, qu recen
te cum ob incenfum Cfare in Cappado fet fantus Paulinus in epitola 26. ad eum
cia Fortun templum, promifcua plebs in dem Vitricium tunc Rotomagenfem epi
Chritianos impetu fato ingentem caedem,ut fcopum . Beatiffimos Antiftites Athana
refert Gregorius Nazianzenus, jam perpe fium, Bafilium, Gregorium Nazianzenum
traffet, & plura adhuc comminaretur, Pr utrumque, patrem & filium, aliofque per
fetus fu rei effe ratus hunc tumultum multos omitto, qui ab hac procella eccle
compefcere, multis abdustis Chritianis,in non fiam egregie defenderunt.
2. Porro nihil omittebat Julianus, ut
nulloi etiam gentilium animadvertit. Qua de

re apud Imperatorem accufatus, ignominio


fe addutus, quamvis fe juxta legum pr
fcripta egiffe oftenderet, vix tamen mortem
evafit, & ob itud facinus Imperatoris clemen

Chritianos, prfertim milites, ad fuam


perfidiam pertraheret, adhibitis etiam ad
hanc rem infidiis occultis ac technis, ut qui

facrificare omnino renuiffent, aliquibus fal


tem
ritibus profanis, quos cum honoribus
tia exfilio dumtaxat multatus efi. Quid enim
grave, inquiebat Iulianus, fi manu una gen imperialibus commifcuerat, admiis, diis
ali

E T S E L E C T A. s.s. Martyres fub Juliano :

507

aliquem honorem prftitiffe dici poffent. pto, memoria, qui capite obtruncatus et,
b:4 . . .cap.ry
Wide Sozom.

Sic juxta fedem fuam Jovis aut alterius cu apud Theodoritum lib. 3. Hift. eccle. c. 18.
juslibet idoli peciem pingi jufferat, ut cum & Ammianum Marcel.lib. 22. e. I 1. Ipius
ipemet falutaretur, hc idola pariter a fetivitatem Grci & Latini recolunt die
Chritianis illis falutata fuiffe cenferentur. ro. Otob., qua die eius Ata ex Metaphra
Celebre et aliquot militum facinus, qui fte referuntur apud Surium . In iis etiam
cum in donativorum militarium ditribu confeffio & martyrium Sanctorum Eugenii
tione thus incaute adoleviffent; cognita & Macarii Presbyterorum Antiochenfium
deinde Juliani fraude, avulfis ex capite ca narrantur. Sub Arthemii nomine eccleia
pillis, per forum difcurrentes Chritianos fe Deo confecrata erat Contantinopoli,ex CP.
effe, & Imperatoris fraude circumventos Chritiana Cangii lib. 4. Prcipue tamen

proclamabant. Deinde Julianum adeuntes, Chritianorum neci incumbebat Julianus

projetis donativis,fe in ignem coniici poftu


larunt, ut per ignem polluti alio igne pur
garentur. quos capite damnatos, cum mor
tisitum jamjam effent excepturi, mutata
poena exfulare juffit Julianus, ut cum Sozo
meno refert Theodoritus lib. 3, Hift. ecclef.

cap. 17 apud quem horum militum iunior


Romanus appellatur. Proceffit tamen ali
quando ufque ad cdem Juliani fvitia, ut

Comes Orientis, imperatoris avunculus, ex


Sozomeno lib. 5. cap. 7. Aliquot etiam
Rom Martyres fub Juliano necem paffi
feruntur, quales funt celeberrimi fratres
Johannes & Paulus, non folum a Grego
rio Magno memorati , fed & qui Miffam
propriam habent cum in Miffali Gelafia
no, tum in Liturgia Gallicana : tameti
eorum Aa, qu vulgo circumferuntur,

non folum ex fatis eccleiaticis, ed etiam vitiata funt. Eadem habemus in mf. cod.

ex aliis antiquis autoribus certum et. Re ab annis circiter mille exararo, fed qu
fertur in Chronico Pafchali Domitii mona tamen cum nvis non careant, omiimus;

chi martyrium, qui in pelunca , ubi dege ficut & alia multa de compluribus Mar
bat in Cyretica, Imperatoris juffu incluus, tyribus, qui fviente Juliani perfecutione
necatus et. Bafilii Ancyrani presbyteri ejuf dicuntur paffi in Gallia, aut in aliis paffirm
dem imperio immanibus fuppliciis affeti regionibus; ed quorum et fi cultus certus
Ata inferius exhibebimus. In eadem urbe fit, incerta tamen funt Ata & dubiis re

cruci affixus fuie fub Juliano dicitur San bus, etiam & quandoque falfis omnino, in
tus Genellus martyr , fub cujus nomine termixta: vifum et quippe fufficere de iis

templum celebratur in vita Santi Theodo tantum Martyribus hic feorfim agere, quo
ri Siceot cap. 2. Celebris et etiam Arthe rum vel Aa fncera habemus, vel eorum
mii martyris, Ducis olim militum in gy martyrium in probatis autoribus refertur.

I. De CYRILLO & aliis. Ex Theodorito lib. 3. Hift. eccle cap. 7.


1.T. A porro qu homines fimulacro inflammatus, multa fimulacra,qu illic
rum errore obtriti per id tem religioe colebantur, contriverat. cujus
pus perpetrarunt, funt quidem numero facinoris memores nefarii homines, non

plurim, & peculiare opus deiderant:

folum eum interfecerunt, fed ventre

pauca tamen ex multis narrabo. Ete ejus diffeo jecur quoque illius degu
nim Acalon & Gaz, qu urbes funt tarunt. Sed tamen jutiti oculum uni

Paltin, virorum facerdotii honore verfa contuentem latere minime po


prditorum, & mulierum qu perpe tuerunt; immo poenas dederunt dignas
tuam virginitatem profe fuerant, tantofacinore.Quotquotenim hujus pia

ventres diffecuerunt, & hordeo potea culi participes fuerant,primum quidem


completos,porcis vorandos prbuerunt. fpoliati funt dentibus,qui univerfi fimul
Vi e Sozom.

lib. 5.

ca, .

Sebat vero, qu ipfa urbs eftejudem ipis exciderunt: potea vero linguas
provinci, Johannis Baptift arcam a quoque amifere,qu putredine confum

peruerunt, & offibus igne confumtis ci t ip quoque diffluxerunt. Potremo


neres hac & illac difperferunt. Scelus oculis etiam orbati funt,& quanta visef
autem in Phnice ab illis admifum fet religionis calamitatibus fuis prdi

quisabfque lacrymis narrare poit ? He. carunt.... Dorotoli prterea, qu urbs


liopoli, qu et ad Libanum, quidam eft Thraci non ignobilis,MILIANUsin
Cyrillas martyr.

erat diconus, CYRILLUs nomine. Is Con vitus Chriti athleta a Capitolinototius

conjetuset.
tantini temporibus divini amoris tu Thraci prfide Sin srogum
S 2
2 His

miliantus .

5o5

A cTA MA R T Y R UM sIN C ER A

2. His Theodoritus ubjungit Marci A. egregium habuit Gregorium Nazianzenum


rethufiorum epifcopi immane martyrium, Invetiva 1. in Julianum. De hac re fufius
quem ait flagris cfum, ac in cloacas con differentes confule Bollandianos ad diem
jetum fuie; inde potea extratum, ado 29. Martii. quo etiam die Cyrilli fetum
Jecentum multitudini traditum, qui eum agitur. milianus vero laudatur tam in
tilis confoderent , ac tandem reticulo in Chronico fanti Hieronymi , quam Chro
clufum, garo ac melle inuntum, tu ar nico pafchali. Morte punitus et ob incen
dentiffimo" fublimem fufpenfum fub dio fum templum, cujus fetum celebratur die

fuiffe, ut a vepis & apibus fugeretur, qu 18. Julii. Ceterum de iidem ac imilibus
omnia incredibili alacritate Marcum per adverus Chritianos getis confulendi funt
tuliffe Theodoritus fcribit. Hic in Grco alii etiam autores, quales funt Gregorius
rum Menis & aliquot Latinorum Marty Nazianzenus Oratione 3. in Julianum, So
rologiis celebratur, Diplicet tamen quod crates lib. 3. Sozomenus lib. 5. & alii fcripto
Arianorum aut parti faverit, aut fane in res eccleiatici. Ex his Philotorgius lib.7.n.
ter Semiarianos fuerit unus e prcipuis. 4. nonnullis in locis Chritianos a gentilibus
Verum non folum Theodorito epicopo comprehenfosaris incenfis tamquam vitimat
catholico , aliique probat fidei autori impofitos fuiffe narrat, quod Alexandri
bus laudatur , ed prterea encomiatem contigiffe innuit Gregorius loco laudato.

II. De fano EUSEBIO, &c. Ex Sozomeno lib.5. Hift. eccle cap. 9.


I. QEd quoniam ad hunc fermonem ceraffent, & capita eorum ita confregif
devenimus,& Georgii acTheodo fent,ut cerebrum humi efflueret: eos ex
ri cdem jam commemoravimus, o tra civitatem traxerunt, ad locum quo

:hu: &l: portunum nunc videtur, ut EUSEBII, NE jumentorum cadavera proiici folebant.
fine mai tyriwm

sTABI, & ZENONIS * fratrum mentionem Ibi accenforogo,corpora eorum concre

faciamus; quos populus Gazorum odio marunt, & qu fupererantoffa, qu fci

profequens, tunc temporis domi abdi licet ignis minime abfumferat, camelo
tos comprehendit. Ac primum quidem rum afinorumque offibus illic temere
in carcerem eos conjecit, & flagris disjetis permifcuerunt,ne facile reperi
verberavit. Deinde omnes in theatrum ripoffent. Sed tamen non latuerunt diu.
convenientes, adverus eos vociferati Etenim mulier qudam Chritiana, non
funt, quod templa ipforum violaffent, illa quidem oriunda ex urbe Gaza, fed
& fuperiorum temporum oportunita qu illic domicilium fixerat, Deo ju
te, ad everionem & contumeliam gr bente,ea notu collegit, & in ollam con
canic religionis abufi effent. Dum jea, ZENONI eorum confobrino cutoque ita vociferantur, & in cdem il dienda tradidit. Sic enim Deus infom
lorum fefe mutuo incitant, furorem niis prceperat, & locum ubi vir ite de

animis conceperunt . Atque, ut vul geret mulieri indicaverat,ac priuquam

gus feditiofum folet, femetipfos cohor


tati ad carcerem properarunt, eoque
inde eduos crudeliffimo mortis gene
re interfecerunt; nunc pronos, nunc
fupinos trahentes, & pavimento alli
dentes; & pro arbitrio, alii lapidibus,
alii futibus, & cujufque modi telis,

illum vidiffet ei oftenderat. Erat enim

ignotus mulieri & ob recens excitatam

perecutionem occultus latebat. Parum


fiquidem abfuerat, quin & ipe compre
henfus a Gazis occideretur. Sed dum

pulus confobrinorum ejus cdibus


intentus effet,ipe oportunitatem naus,

qu ad manum effent , eos cden Anthedonem aufugit urbem mariti


tes. Audivi etiam mulieres, relia mam,viginti circiter tadiis Gaza ditan

tela ex domo progreflas, radiis illos pu


pugifte, & cocos qui in foro erant, par
tim ollas aqua ferventi bullientes focis
abreptas eis fuperfudiffe; partim veru
bus eos transfixie. Potquam eos dila

tem; qu quidem eo tempore fuperfti


tioni gentilium perinde addista, & fi
mulacrorum cultui fupra modum dedi
ta erat. Ibi cum indicio quorumdam

Chritianus effe proditus fuiet, tergo


V1I

v Georgius qui exufule S. Athanafio fedem Alexandrinam in


vafit, a furentibus gentilibus interemtus et. Theodorus vero few
Theodoritus, is et cujus infra Aa preferimus,

2 Simul cum Nestore recoluntur die 3. Septembris .

3 Civitas epifcopalis inter Gazam & Acalonani

--

E T s E L E c T A. ss. Martyre ft jahano.

369

vrgis graviter cfusetab Anthedoniis, fus fuerat, indignari illum, & decimum

& urbe ejeus. Cumque ad Gazorum quemque ex plebe necari tatuiffe. Sed
navale fe contuliffet, illic abditus de id falfum erat, ac rumor dumtaxat po
litefcebat. Ibi mulier ei occurrens, re pularis, ex metu, ut credibile et, &
liquias tradidit; eas ille domi abditas ex eorum qu gefferant confcientia,

aliquamdiu fervavit. Potea vero epi per vulgus difperfus. Siquidem Impe
fcopatum illius ecclei fortitus,id au rator ne id quidem quod erga Alexan
tem contigit principatu Theodofii, ba drinos ob Georgii cdem fecerat, Ga

zos per litteras reprehendit. Immo Juliani odium ir


re fublime erexit, & Martyrum reli Confularem, qui tunc provinciam il
filicam extra urbem dificavit, & alta

Christano .

Afster confeor.

quias depofuit juxta NesToREM Con lam regebat, exauoravit, fufpeum


fefforem; qui cum confobrinis uis,dum que habuit, & in judicium adduum,
viverent, familiariter verfatus, & una clementi u tribui voluit, quod ne
cum illis a populo comprehenfus, vin quaquam morte multaret. Incuabat au
cula ac flagella fimul cum eis pertule tem illum,quod quodam ex Gazis,qui
rat. Sed inter trahendum ii qui eum feditionis ac cdis auctores fuiffe dice
raptabant, conpea illius pulchritu bantur, comprehenfos in vincula conje
dine, juvenem miferati junt; & extra cerat, ut ex legum prfcripto judicium

urbis portas projecerunt, adhuc quidem fubirent. Quid enim, inquit, illos duci
fpirantem, fed qui brevi moriturus pe
rabatur. Inde quidam eum tollentes,
ad Zenonem deportarunt, apud quem
dum ulceribus ejus ac plagis medici
na adhiberetur, animam exhalavit.

necee erat, qui paucos Galilos pro


multis injuriis quibus ipos, ac deos

iporum affecerant, ulti effent? Et hc


quidem ita geta effe perhibentur.
Subjungit Sozomenus Hilarionem mo-

2. At Gazi gravitatem facinoris nachum, qui potea adeo celebris fuit,


quitum hac occaione in Siciliam
fui animo reputantes, metuere cpe Gazis
fe recepiffe. Sed de fanto Hilarione confu
runt, ne Imperator ipos impune abi lenda ipius vita, quam fantus Hierony

re non fineret. Jam enim rumor par mus confcripfit.


4 Id et Majuma, civitatis jure & proprio epifcopo donata ub
Contantino M. qui eam Conftantiam appellavit . At Julianus

vide Sozom. lib. 5. cap. 3. Porro Zenonis epifcopi Majum & ejus

eam privilegiis fpoliatam Gazis rurus fubjici juffit. Proprium

fratris Ajacis epifcopi Botolii elogium vide apud eumdem Sozom.


lib. 7. cap. 28. De Majnm ludis adi Baron. in notis ad Martyrol

tamen epicopum ipi afferuere comprovinciales epifcopi. De his

Roin. die 26. Decembr.

III. De SS. MACEDONIO, &c. Ex Socrate lib. 3. Hift. eccle cap.15.


T.Odem tempore apud Merum ; ur

auores facinoris ultro fefe obtulere: &

Cu bem Phrygi, prfes provinci pro veritatis defenione ipi occumbere


Amachius templum aperiri juffit,& for maluerunt, quam finere,ut alii ipforum
des qu longinquitate temporis in eo vice occiderentur. Eos igitur compre
coacervat erant, exportari, tatuas de hendens Judex, jubet ut facinus ab ipis

nique illic pofitas expoliri prcepit. perpetratum eluant facrificando: ni ita


Hoc illius fatum Chritianorum ani

fecerint, fupplicium interminatur. At

mis gravem incuffit dolorem, Itaque illi utpote animo generofo prditi, fpre
Macedonius quidam,& Theodulus,ac Ta tis ejus minis, paratos fe oftenderunt

tianus zelo Chritian religionis incenfi ad tormenta qulibet fuftinenda, &


eam indignitatem ferre minime potue mori multo quam facrificiis pollui ma
runt. Sed incredibili quodam virtutis luerunt. Judex igitur cum omni tor
amore flagrantes, nou in templum ir mentorum genere eos excruciaffet, tan
ruunt, & tatuas omnes confringunt. dem craticul impoitos fubdito igne
Quo fao Prfes graviter commotus, cremari juffit. Tunc vero illi extremum
cum multos in ea urbe qui prorfus in pecimen fortitudinis ediderunt,his ver

fontes erant, fupplicio afficere vellet, bis Prfidem allocuti: Si cupis, Amacbi,

1 Alias Myrum urbs epifcopalis Phrygi Salutaris fub metro

Poli Synnadeni. Hanc urbem alio nomine Comopolim distam

fuiffe obervat Valefius, Porro Macedonius & focii recoluntur

die 12. Septembris ..

5 te

- R R

U M Y SI N C E R A

carnes affas deguiare, verte nos in alte nes & futiles ingenti rifu profecutus,

rum latus, ne fortegutui tuo femiaffi vi cum majori libertate ac fiducia exiit,
deamur. Hoc illi modo vitam finierunt. non fecus ac fi quis a coena & plendi
Eadem habet Sozomenus lib. 5. cap. I 1.

do epulo rediret. Alter loris toto cor

quibus fubjungit Bufiridis Ancyrani marty

pore ad intimas ufque partes laceratus,

rium, felicis quod tunc in tormentis non de


fecerit. Erat enim ex fea Encratitarum,
qua ejurata tempore Thodofii Magni Ec

ac pr vulneribus exiguum quiddam

fpirans; tantum tamen ab eo abfuit,


ut tormentis fuccumberet, aut prfen

clei catholic fefe conjunxit. Duos item

tium quicquam grave atque acerbum


egregios Confeffores, qui apud Peffinunta,
celebre ob deorum Matris cultum opidum, exitimaret, ut cum quamdam corpo
in eadem Phrygi provincia claruerunt, ris partem a plagis intaam & inoffen
laudat Gregorius Nazianzenus Oratione 4, fam vidiet, tortores etiam ipfos, tam

contra Julianum, ex quibus alter, (ipum quam contumeliofos accuaret, ut qui


Julianum alloquitur Gregorius) cum deo totum ipius corpus honore minime af
rum tuorum matri contumeliam intu feciffent, verum aliquid non laceratum,
1iffet, atque ipius aram diruiffet , ad nec fan&titate affetum reliquiffent: ti
dutus quidem et ut nocens ac facino. biam fimul demontrans, ut qu fola
rofus, ingreflus et autem ut laureatus: ungulas effugit, eoque, ut ne huic quo
ac purpuram tuam & fermones, ut ina que parcerent inhortans.
2. De eodem loqui videtur Ambroius epit. 4o. nov edit. n.

17. ad Theodofium Ang ubi in uno cod. Regio appellatur Ca.

pitolius. quamvis alii hunc Anbrofii locum intelligant de


miliano qui ob templum incenfuum occifus et fupra pag. Hoz.

IV. Aa S. BA SI LI I Ancyrani presbyteri. Ex Martio Bollandiano,


ad Grcum ex cod. Vaticano collata.
s: - 1 ,
sit perfreutie
#99

AsILIUs hic totus intentus homi


nibus veritatem Chritianam e

apparatum conculcemus pedibus, fu


giamus execrabiles nugas irritamen

docendis, avertendique a via diaboli, ta, freti auxiliatore chrifto, terno re


& cuna operatione ejus, non ceffa muneratore notro. Sic autem faciebat
bat prdicans quod difficile tempus in per dies fingulos, circumiens univer
cumberet, & varii effent infernalis mi fam civitatem, & unumquemque cor

liti principes. Habere enim fatanam roborans ad tenendam fidei perfetio


nem, & fugienda fupplicia futurorum

minitros nonnullos indutos vetimen

tis ovium, qui intrinfecus fint lupi ra malorum. Fuerat autem Bafilius hic
paces; & ne fecura pofit vita duci, ad fub Eudoxio * & Macario, & Euge
animarum venationem circumeant , nio, & pluribus aliis Contantinopoli
quorum finem cunctis manifetaturum ad Synodum collectis, prohibitus ha
effet tempus quod intabat. Igitur in bere conventus facros, quia pietati in
trepide inquiebat: Explano viam confe
quende ejus, qu in Deo chrifto Dei eft
falutis, impiorum manifeto errorem;
fi qui dimittentes viventem & manentem
in fcula Deum, confugere adidola cca,
furda & muta, bereditatem qurentes fi

hrens, fidem accrate tenebat: fed

ab epifcopis ducentis triginta in Pa


lftina colletis juffus et fidenter a

gere, ut qui magitros haberet viros


fanos & Domini amatores, ipe ex
imperatorii palatii nobilioribus unus.
bi ex illis provenientem,flammam ignis Ergo ream coram Deo vitam du
inextinguibilem. Quapropter omnes qui cens , annuntiabat irreprehenibilem

Chriti myfteria ftudioe amplexi, fidei fide fermonem, & multos reducebat
noftr veneramur Ducem, & inviolatum ab errore . Ideoque temporibus iis,

volumus theaurum hunc in animae gazo quibus anima Chritiana commoveba


phylaciis incontaminatis cutodire, dia tur, feditionis nomine delatus ad Im
bolicorum deceptorum illorum chorealem peratores fuerat, & veritatis caua a
fingu
invafit an

1 Eudoxius ab Arianis epifcppus Germanic fastus, deinde Antiochenam fedem, ac tandem Contantinopolitanam
a 36o. Arianorum fest antefignanus .

Ab Arianiu iv
terdicitur

E T S E L E C T A. SS. Martyres fub 7uliano :

51 1

fingulis eorum examinatus, multos effi perverfa prdicans, & aras evertere &
ciebat fideles: quia ipe apparebat con imperatorem prfumat blaphemare.
flans in fide & traditione Patrum, atque Dicit ei Saturninus: Quis es tu, qui ejuf
ab orthodoxa confeffione fleti necius.

modi audeas? Repondit Bafilius: Quod

2. Cum autem imperium obtinuif omnibus potius efi, Chritianus fum.

fet Julianus,faus a Chritiana religio Ut quid ergo, reponit Saturninus, Chri


ne apotata,faus quoque et animarum ftianus cum fis, non facis ea qu Chri
ad perditionem fubverfor. Exponens ftianum decent? Reie mones, Proconful,
enim delira dogmata de facrificiorum ait ille. Decet enim Chritiani bominis

cultu mutis furdique & infenfatis defe opera cunlis fieri manifeta. Hoc igitur

rendo; tabilivit illa per annum inte bene dixiti. Subfumfit Saturninus: Cur
grum & menes tres in partibus Gala itaque rebellem facis civitatem no
ti. quibus novam ejus deceptionem tram, & Regem blaphemas, ubique
reverenter fucipientibus, uper Ancyra
Deum benedicens Bafilius fanus:o fal
vator, inquit, mundi Chrite, lumen inex
ftinlum, ternarum gazarum theaure,
ex voluntate Patris diffipans tenebras,
ejudem piritu cunta contituens; repi
ce oculo Janio tremendo tuo, & disjice
nefandas fuperfiitiones eorum qui e op
ponunt veritati tu; atque prapedi illos
cum iporum concupicentiis, ut contrito
imbelli confilio fuo, non impediant ani
mam in te DEO per fcula vivente per

eum traducens, ut trangrefforem fa


tum bonarum legum. At Bafilius:

Neque Imperatorem, inquit, blaphemo,


neque conditam ab eo religionem. Impe
rator Deus et qui in clis babitat, quem

digni illius cultores patres nofiri ubique


adorant in puritate cordis. Ipe in brevi
potet a vobis perperam contitutam im
pietatem diolvere. Non ergo, inquit
Saturninus, vera tibi effe videtur reli

gio, quam Imperator noter contituit?


Quid poteft, refert Bafilius, vera effe, o
manentem. Bafilium vero audientes ii Prfes, qu pr rabidis canibus carnes
qui dmonum cultum exequebantur, per ora ferens circumeundo manducat,
magno adverfus eum furore concitati ante aras demonis latratum ciens, fuas

ipis carnes circumponit, fuumfanguinem


exfilivit atque adprehendit eum,dicens: circum ipas effundit. qui, inquam, talis
Ecquid tu circumis commovens uni potet fana integraque haberi ? Saturni
funt; & eorum unus,Macarius nomine,

verfos, & religionem deorum diffolvens


ab Imperatore laudabiliter contitutam?
Cui Bafilius: Confringat os tuum Deus,
mancipiam diaboli. Nec enim ego vetram
religionem deftruo; edqui in clis et ipe

nus e contra; Parce garrul nugacitati,


& obaudi Imperatori. Ego, refert Ba
filius, cleti bastienus Imperatori obe

divi, & ab ipius fide numquam abducar.


Cui Saturninus: Quem tu mihi cle

inviibili virtute eam deftruet: & quiper tem , cui obediveris, Imperatorem

falvatorem notrum Gefum Chritum abo memoras? Illum, repondit Bafilius,

qui in clis refidet, & intuetur omnia .


diffipabit & diperdet omne confilium ve bic enim quem tu mibi laudas, terrenus
levit errorem idolorum, ille etiam nunc

firum; donec adextremam redati impo eft, mox cafarus in manus magni Regis,
tentiam, deficiatis, & bereditetis prpa ut qui bomo (it. Talia cum audiret Sa
ratam inobedienti veftr mortem.

turninus indignatus et, juffitque San

3. Indignantes igitur adverfus eum &um appenfum lacerari. Ipe verofta


impii, adduxerunt eum ad proconfu tim ut fublimis pependit, cpit orare
lem Saturninum, dicentes: Homo hic in hunc modum: Gratias tibi ago, Do

feditiofam facit civitatem notram, mine Deus feculorum, qui dignum mefe

multoque decipiens in errorem addu cifti per bc tormenta viam vite adin
cit. Nunc eo progreffus et audaci, ut venire, per quam ambulans conpicere
pof.
2 Dicitur Hysudy in Aais qu Grce habentur ex cod. mf. vaticano in fine tom, 3. Martii Bollandiani 4u amin G****
quemlibet provinci rectorem defignant.

51 2

A- C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

poljim promiionum tuarum beredes Dum ve, inquit, Bafili. At hic: Non ef ti
autem difcerperetur, ait ad Bafilium bi falus pravaricator & proditor verita
Proconful: Quid videtur, Bafili? num tis ; tibi, inquam, qui olim e fonte Chriti
potet Imperator fuis immorigeros juf potabaris, nunc autem cloacarum imple

* Grc.

fis condigno tatim multare fupplicio? ris cno ; olim myteriorum divinorum
Age, vel nune & ipa malorum expe particeps, nunc men dmoniorum; olim
rientia dotus parere difce. Dixi, inquit magifter veritatis, nunc dux perditionis;
Bafilius, o vecors pei exors Chritia olim cum fanlis feta celebrans, nunc
ne, dixi me ei qui veraciter Rex eft cre cum exercitu atan choreas ducens; olim
didie, neque poe a fententia dimoveri. errantes in tenebris manu ducens ad lu
Rurum Saturninus, cum deficientes cem, nunc ipe caligine circumfuus. Quo
laffitudine qutionarios ceffare tantif modo perditum ivifti pem tuam, & po
per imperaffet a tortura,ait Bafilio : Cre liatus es anim tu theauro? Quid fa
de nobis, atque facrifica. Cui fanus: cies cum viitaverit te Dominus? Hc ubi
Numquam vanis itius modi numinibus dixit, oravit ad Dominum: Tibi fit glo
facrificavi, neque eorum qui occidunt ani ria, inquiens, o DUS qui cognoceris a
mas participavi * vitimis, Tunc juffit Jervis tuis, atque ad lucem ducis defide
Proconful in carcerem abduci Santum. rantes divinitatem tuam conpicere; qui
cui recedenti occurrit impurus quidam, glorificas perantes in te, & confuionem
Felix nomine, & dicit ei: Quid et, Ba inducis uper ofores mandatorum tuorum;
fili, quod ipe te perditum eas. quin po qui falutem iis,qui longe abs te receferant
tius amicus deorum efficitor, ut impe pollicitus, & glorificaris in clis, ado
ratoriis promiffis potiaris. nam fi no raris in terris. Digneris, o DEUS altii
lueris, punieris graviter, & quidem lon me, ab anima Jervi tui cunia diaboli vin
ge meritiffimo jure. At Bafilius: Apa cula revellere, ut poim effugere eos qui
ge, inquit, pervere immunde, vera odere jutitiam, & eorum qui mihi minan
cium promiionum prorus exper s in tur vires fuperare. Pegalius autem talia
digne. quomodo enim in tenebris exfiftens audiens, exivit de carcere contritatus.
ad veritatem poes pertingere, & intue atque ad focios fuos regreffus, expofuit

ri ipi tibi circumfujam caliginem ? At eis qucumque dixerat Bafilius. Ipi


que his ditis ingreffus in carcerem eft. autem ira commoti propterea quod m
4. Proconful vero nuntiavit Juliano rentem viderent Pegaium, accefferunt
qu circa Bafilium geta effent. Ille ad Proconfulem, eique retulerunt icut
vero his auditis, Elpidium? quemdam, audiverant ex Pegafio. Proconful igi
perditionis magitrum, mifit una cum tur cupiens gratificari Pegatio, juffit

Pegafio, & ipo ex theauris cletibus ut fantus adduceretur. qui ut ante tri
ejeo. Qui cum perveniffent Nicome bunal tetit, fignavit fe, & Proconfu
diam, invenerunt ifthic Afclepium lem affatus: Facito, inquit, quidquid
fculapii facerdotem : eoque fecum fum volueris. Audiens autem Elpidius, quod
to, tres priter diabolic militi duces fic imperterrite loqueretur ei, ait ad

iter fimul profecuti, tatim atque Ancy


Apstatas arguit

Proconfulem : Infanus factus et fcele

ram pervenere, qufiverunt de fano tiffimus. Nunc igitur fiquidem tor


Bafilio, quo res ejus loco effet: & di mentis fibi fuaderi fiverit, lucratus fue
dicerunt in carcere attineri, ubi non rit animam uam; fin minus, Impera

cestaret die ac noe laudans & glorifi tori refervetur. Rurum igitur iratus
cans Deum. Die ergo proximo abivit Proconful appenfum juffit fortiter per

ad carcerem Pegaius, defert turpiter

nervos extendi, donec, inquit, poenam

veritatis reus, & falutans Beatum. Sal

non fufferens, perfuafus fuerit facrifica

|-

::

* *

1C .

3 Hic eft Elpidius Comes rerum privatarum feu prpoitus fis apud Philotorg. lib. 7. num. 16. Alius autem et Elpidi" prfe
domus regi , qui, tefte Theodorito lib. 3. Hift. ecclef. cap. 12.
in gratiam Juliani paganifmum amplexus et. Quam ignominio
fe fub Valente vitam finierit Elpidius faerificator appellatus , vide

&us prtorii, quem uti martyrem memorant die . Novembris.


De quo vide Godefridum Hermant, lib, 4. Vit Bafilii M. caP.14.

E T S E L E C T A

SS. Martyres fub 7uliano :

5 I3

re. Cui Bafilius: Age, impie, quidquid bitur tui; ed hoc temporale imperium
volueris, babens tecum adverfari pote confetim auferet a te, & corpus tuum
fiatis duces. Nihil enim in me proficies, fepultura privabitur, cum animam inter
neque tu, neque confiliarii tui, quoniam
babeo Chritum adjuvantem me. Tunc
ait Saturninus : Accipite ferramenta
gravia, eaque illius collo & manibus

maximos dolores exhalaris. Tum vero

Julianus: Ego quidem, impie, te demit


tere volebam : ed quoniam iterata f
pius inverecundia ufus, & confilia mea
circumponite, ut fic tradatur Imperato refpuis, & contumeliis etiam multis
ri. nunc vero in cutodiam abeat.
me afficis; prcipit majetas mea, ut
5. Pot paucos autem dies contigit e corpore tuo quotidie eptem excin
Imperatorem proficifci in partes Orien. dantur lora . Et mandavit Frumenti
tis. qui cum veniffet Ancyram, occur no 3 Comiti Scutariorum, ut cutem ejus
rerunt ei minitri diaboli, habentes fe diffcinderet. Diffciflus autem in hunc
cum idolum Hecates: & ingreffus in pa modum Santus, cum immanem illam
latium convocavit deorum facerdotes, torturam fortiter fuftinuiffet: Nunc enim

largitufque pecunias iis et. Sequenti vero, inquit, optarem accedere ad Impe
vero die dum fpeacula fierent, retu ratorem, & eum alloqui. Quibus verbis
lit ad Imperatorem Elpidius de Bafilio. exhilaratus Comes, ratufque velle fa
yu." "a-. Potquam ergo furrexiffet e theatro, juf. crificare, ingreffus ad Imperatorem eft,
fit ad palatium adduci Sanctum. qui eique fignificans dixit: Domine impe

venit facie mirabiliter venuta ac plen rator, Bafilius non ferens tormentum
dida. Et ait ad eum Julianus: Quod ti fibi illatum, comperare cupit coram

bi nomen eft? Cui Bafilius: Quis fim, majetate tua. Abiit ergo ad cula
ex ordine tibi pandam. Primum quidem pii fanum Julianus, & illuc adduci fan
i

r:

crona.m. Chritianus appellor, Chriti autem nomen um imperavit. Ut autem eodem ac


ternum et, & humanas cogitationes fu ceffit Bafilius, inquit ad Julianum : Ubi
pergreditur. Deinde vero BasILIUs ab om funt facerdotes & vates tui, qui tibi fo
nibus nuncupor. Siautem Chriti nomen lent adbrere, Imperator ? numquid in
intemeratum ervavero, recipiam ab eo dicaverunt tibi, cujus rei gratia ad te
in die judicii immortalitatis mercedem. acceferim. Arbitror utique, repondit
Julianus inquit: Noli errare, Bafili. Julianus, qnod prudens cum fis,teipfum
nec enim ignarus fum myteriorum ve recognoveris, & velis conjungi nobis,

trorum . Ei credis qui mortem futi


nuit fub pride Pilato. Minime, repo
fuit Bafilius, non erro, Imperator. Tu
quidem faius apotata abdicafii regnum
clete: at ego Cbrito meo credo, quem

de cetero deos agniturus. Cui Bafilius:


Immo ut frias , Imperator, quod nulli
fint quos nominas deos. Idola enim funt
furda & cca, qu credentes in fe ad

infernum ducunt. Eoque dio accepit


tibi imperium conferentem ejurafti, quod unum e diffcifis corporis fui loris, il
bie quoque brevi eft ablaturus a te, ut ludque Juliano in faciem jecit dicens:
enab... cognocas qualem DEUM offenderis. Ad Accipe, Juliane, quando hoc cibo dele
1..... a., qu Julianus: Infanis, dementiffime. iaris: mihi autem vivere Chritus eff,
non fiet ut tu vis. Refpondit Bafilius: mori lucrum: adjutorium meum ipe
Neque retributionem ejus recordaris, ne eft, in quem credo & propter quem paque reveritus es altare, quo falvatus fui tior. Quod ut fuit inter Chritianos vul

fii; neque cutoditi legem, quam tuo f gatum, beatum effe dixeruut Santum
pius ore prdicafti. Quapropter neque ro tam illutri confeffione.
6. Confufus autem Comes fetinavit
ipe magnus Imperator Chritus recorda
egre
4 Grc. utsee ; ? Eida/Awv. De hac facerdotum appellatio
ne plura obervarunt viri eruditi. Placet Boll. conjestura itos

fic dici quia revera non funt facerdotes un eg; .


5 nfra s. ic autem

festum carnificum, quafi ex eate grcum id nomen effistum fue


rit . Sed Frumentinum judiciariam potetatem habuie conftat Nec umquam adeo viluiffe arbitror Comitis nomen , de quo vie

fis Gloffar. Cangianum . Porro idem Cangius hic legit Kunra

s derasiv aur v. Unde conjiciunt poffe hic defignari pr Kavraeiy, id et, Prpofitum militum qui contis utebantur.

Ttt

5 I4

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

egredi , Cognoverat enim indignatio tur. Frumentinus ait: Deliras, infane.

nem Imperatoris in fe commotam, ob

Etenim orbis univeri dominus invi

contumeliam faam a Bafilio; ideoque tiffimus Julianus futinet te, ficut di


majori in ipfum furore accenfus, cogi co. Multa fiquidem erga te humani
tavit qua morte eum peffime perderet. tate ufus, prcepit tibi fetum agere

Bafilius dire
cruciattts .

Ergo affcendens in prtorium, cum re nobifcum in cotis carnibus, & thuris


fediet, juffit cutem illius diffecari mul fuaveolentia ; tu vero perfuaderi no
to immanius, quam folitum erat quoti luiti, ed e contra contumelia non

die fieri, ut etiam interiora ejus conpi exigua primum quidem Imperatorem
ci poffent. Sic autem cruciatus Sanus affeciti, deinde etiam me in damna
oravit ad Dominum : Benediius fis, Do tionem adduxitti: quapropter vicem

mine DEUs, Chritianorum spes, qui con


con fr num. 7. firmas lapos & erigis profiratos, qui re
dimis a corruptione perantes in te, qui
fanas contritiones notras, benignus &
mifericors & miferator & longanimis.
Repice de excello Jolio glori tu, & da
mibi fideliter conummare curum meum,
atque in fide Patrum pereverantem di
gnum effici terni & immortalis regni tui.

christus Deus,
: *.

tibi pro meritis reddam, per ejufmodi


fupplicium, quo brevi te ab hac vita
expellam. Ecce enim jubeo cupidi
bus ferreis vehementer ignitis perfodi
vicera tua, dementiffime. Bafilius re

fpondit: Imperatorem tuum non reformi


davi, ut ipe mihi tetis es, & exitimas
quodverbis tuis incutere timorem poteris.
7. Iratus igitur vehementer Comes

raf.

Vefpere dein fao, juffit Comes ipfum propter contantiam Bafilii, juffit ferra
in carcerem retrudi. Julianus vero po menta acui & candefieri, iique ficcan
ftridie mane Antiochiam abiit, non ad dentibus dorfum ejus difpungi. Dum

miffo ad fuum conpeum Comite. qui autem ita torqueretur Beatus humi tra
gravius propter Imperatorem commo tus, voce magna oravit ad Dominum,
tus, juffit a carnifice Sanum adduci, & ait: Lumen meum Chrifte, & s P E s
& ait ei : Ecquid, hominum dementif M E A JE su, portus tranquillus in tem

fime, facrificas, uti mandavit Impera petate periclitantium, gratias tibi ago,
tor, an non? Utrum nobis parere eligis, Domine DEUs patrum meorum, quia erui Christus
an inter cruciatus emori? Cui Bafilius: fti animam meam ex inferno inferiori ;
O fiulte impie, inquit, necis quot lora cutodi in me nomen tuum inviolabile, ut
ex tergore meo beri excideris, ut omnes in vitoriam referens, curumque meum ad

tuentes mei mifererentur & lugerent,api te conummans, tern quietis bres ef


cientes illata mihi a te acrilego tormen. ficiar, propter promiionem Patribus
ta ? Et nunc, per voluntatem Chriti, ec meis faiam a Pontifice magnoJeu Cbri

ce Janus rurum tibi affio, faginate a fio Domino notro, per quem in pace fu
diabolo, crudelis inhumane. Nun fcipe piritum in bac confeione pereve

* Grcs

tia tyranno tuo Juliano, quanta fit vir rantis, quia tu milericors longanimis
tus Dei quem dereliquit , & animam es, & mult miericordi, qui vivis
Juam perdidit a diabolo deceptus. Non permanes in fcula feculorum, amen .
eft recordatus quomodo eruerit eum a Hac oratione completa, velut fuavi fo
morte per fanios uos facerdotes *, ab mno captus, tradidit piritum ferramen
fcondens eum fub fanio & admirabili tis confoflus. Confummatus et autem
altari eccleiae faniae: cujus oblitus be beatus Bafilius in confeione martyrii
neficii, ejecit fe & profugit ab ea . At fub apotata Juliano, menfis Iunii 7 die
ego confido in chrifio meo, quod & ipe vigefima ostava: cujus martyrium om

ejiciendus ab ea fit, qu ibi ipf faciens nes nos corroborat in fide Ieu Chriti
Jatis retribuet ei prout falis uis comme Domini notri,per quem tibi fit gloria &

ritus et, & in tyrannide ua extingue imperium in fcula fculorum, Amen.


6 Greg. Naz. Orat. 3. in Julianum ait Marcum Arethufenfenn
es iis anum fuie, qui ferieratum illum & exfeerandum, tum , cum ge

nus ipins totum [perielitaretur, fervarant, furtimque fubduxerant

7 Colitur tamen a Grcis & Latinis die 22. Martii.


e

Deas

'E T

S E L E C T A

SS. Martyres fub 7uliano :

5I7

De eodem S. BA SILIO. Ex Sozomeno Hit. eccle lib. 5. cap. 1 r.


Odem tempore martyrio vitam fi Ubi vero Julianus folus imperio poti
niiffe dicuntur Bafilius, Ancyran tus et, regionem circumiens Bafilius,
ecclei presbyter, & Eupychius C Chritianos palam ac publice hortaba

farienfis Cappadox, nobili genere or tur, ut dotrin fu tenaciter adhre


tus, qui recens uxorem duxerat, & ad rent, nec gentilium facrificiis ac liba

huc quafi ponfus erat. Et Eupychius tionibus fefe polluerent; neve honores
quidem, quantum conjeura affequor, ipis ab Imperatore delatos magni face
propter templum Genii publici interfe rent, quos momentaneos effe oftende
tus et, quo tunc temporis detruo, bat, fed perpetuo exitio compenfandos.
univerfi Cfarienfes, ficut antea retuli His rebus intentus, atque idcirco fu
Lit.: cap... mus*, in Principis offenfionem vene fpeus & invifus gentilibus, cum ali
runt. Qui vero templum illud fuis ma quando eos publice facrificantes vidif
nibus fuperverterant, pnas dedere: fet, conftitit: & graviter ingemifcens,
alii morte, alii exfilio multati. Bafilius Deum precatus et, ne quis Chritiano
vero, Chritian fidei defenfor acerri rum ejufmodi errore caperetur. Hanc
mus, quamdiu quidem Contantius im ob caufam comprehenus, Prfidi pro
perium obtinuit,fortiffime retitit Aria vinci offertur: multaque in toto cer
nis: atque ob hanc caufam, Eudoxiani tamine perpeffus tormenta, forti animo
ne plebem colligeret, ei interdixerunt. martyrium confummavit.
1 Eupychii martyris meminit Greg. Naz. in epift. 256. 397. &
413. In epift. autem 29 1. Pontic dioecefis Epifcopos invitat ad
Eupychii, Dam ceterorumque eorumdem fociorum martyrum

tis Baronii ad hanc diem. Laudatur etiam Philoromus presby"


ter in Hitoria Laufiaca Palladii cap. t 3. qui Chriti nomen fub
Juliano apoflata confeffus et.

celebritatem. Colitur die 9. Aprilis. de quo plura videstis in no

V. De fan&o T H E O D O R O Confeffore. Ex Rufino lib. 1 o.

Hitor. eccle cap. 35.


Edit & aliud Julianus vecordi paffim, & trudi juberet in carcerem,
fu ac levitatis indicium. Nam

ac pnis & cruciatibus affligi. Quod Sa


cum Daphnis in fuburbano Antiochi luftius ejus prfeus non probans, li
juxta fontem Catalium litaret Apolli cet effet gentilis, tamen juflus exequi
ni,& nulla ex his qu qurebat reponfa tur, & apprehenum quemdam adole

fuciperet, caufafque filentii perconta fcentem qui primus occurrit, THEoDo:


retur a facerdotibus dmonis,aiunt Ba RUM nomine, a prima luce ufque ad
byl martyris epulcrum prope affifte horam undecimam , tanta crudelitate,
re, & ideo reponfa non reddi. Tunc & tot mutatis carnificibus torfit, ut
ille Galilos venire (hoc enim nomi nulla tas fimile fatum meminerit.

ne notros appellare folitus erat) & au Cum tamen ille in equuleo fublimis, &
ferre Martyris fepulcrum jubet. Igitur hinc inde lateribus instante tortore, ni
Eccleia univera conveniens, matres & hil aliud fecerit, nii vultu fecuro & l
viri , juvenes , virgineque immenfa to palmum quem pridie omnis Eccleia
exultatione fuccincti trahebant longo cecinerat, iterare. Cumque fe omni ex

agmine arcam Martyris pfallentes fum pena crudelitate Salutius nihil egiffe
mis clamoribus, & cum exultatione di perpiceret; recepto in carcere juvene

centes: Confundantur omnes qui adorant


culptilia, & qui confidunt in fimulacris
fuis. Hc in auribus prophani principis
per fex millia paffuum tanta exultatio

abiiffe fertur ad mperatorem, & quid


egerit nuntiaffe,ac monuiffe, ne tale ali
quid tentare vellet de cetero. alioquin
& illis gloriam, & fibi ignominiam

ne pfallebat omnis Eccleia, ut clum qureret. Hunc Theodorum ipi nos


clamoribus refultaret. Unde & ille in
tantam iracundi rabiem dedutus eft,

potmodum apud Antiochiam vidi

mus, & cum requireremus ab eo fi fen


ut altera die comprehendi Chritianos fum doloris habuiflet, ex integro dice
T tt 2

bat,

5 16

A C T A

M A R T Y R U M S I N C E R A

bat, dolores fe quidem parum femflje, ad.


fiitilfe autem quemdam juvenem, qui ub
denti fibi linteo condidiimo & udores
extergeret, & aquam frigidam frequen
ter infunderet: & ita fe ee deleiatum,
ut tunc mftior faius fit, quando depo
mi de equuleojuus eft. Comminatus igi
tur Imperator pot victoriam Perficam

lib. 3. Hifi. eccle cap. 18. I 9. Sozo


mem. lib. 5. cap. 19. & 2o. Theodoritus
lib. 3. Hift. eccle. cap. Io. I 1.
alii paim autores ex iftis, Simili reli
gionis fervore Publia cum ctu Virginum
Palmos contra idolorum vanitatem, fu

liano pertranfeunte, canebat, ob id fru

fira fuppliciis Imperatore jubente affe

melius fe Chritianos debellaturum, ia, apud eumdem Tbeodoritum lib. lau

profectus quidem et, ed nullus redi dato cap. I 9. De bac autem fanti Baby
tus. (Eamdem hitorium marrant Augu le translatione plura habet Jobannes
ftinus lib. 18, de civitate Dei cap.52. So Cbryotomus in oratione contra Gentilef
crates, qui hunc Rufini locum laudat, tomo I. vide Philofiorg. lib. 7. num. 8.)

VI. Paffio S. THE OD O R I T I Presbyteri. Ex 3. codd. m/.


tom. 4. Analei. Mabillon.
1.*T*Empore bon memori Contan fecretario, eum ibi juffitexhiberi '. In

tii" Imperatoris, Julianus cum troducto igitur Theodorito, ligatis de


effet adolefcens, & ejus odio viveret, pot manibus, Julianus dixit: Tu es

confugiens ad eccleiam Antiochen Theodoritus, qui tempore Contantii

fem * Leoris fungebatur officio. Re imperatoris prohibebas deos coli, & aras
cepto vero de corpore Contantio, Ju & templa detruebas, & eccleias difi
lianus tranfgreus et fidem, & prvari cabas, & fepulcra mortuorum ? Theo
cator effetus, idola colens imperii re doritus dixit: Ego, in quantum potui,
gnum fucepit. Sicque omnes Chritia eccleias bafilicas Martyrum difica

nos non vi, nec minis fed prmia vi: idola vero aras demoniorum de
& dignitates promittens peruadebat fruxi, ut animas errantium liberarem.
ad facrilegam legem 3. Cumque avun Julianus dixit: Da ergo diis honorem,
culus ejus Julianus, & ipe devians quia te ifta fecifle confeus es. Theo

immolaffet, acceptojure gladii, Comes doritus repondit: Tempore Contantii


fastus et Orientis, qui tatim retituit imperatoris me ifta fecie cognocas, nee
idola, Audiens vero eccleiam Antio ab eo umquam fuie aliquando probibi
chenfem multitudinem auri & argenti tum, De te nunc miror prvaricatore, fu
habere,qudam opponens clericis,ipfof. bito demoniorum vindicem apparuie.
que effugans, claufit eccleiam Dei : * Julianus dixit: Cdatur in plantis,quo

qui vero difperfi erant, unufquique ubi


poterat Deo ferviebat. Sanctus vero
r.a. ...THEODORITUS, fupra memorat ecclei
presbyter, non difcedens de civitate, fed
//itur .
congregans fibi quodam fratres, fine
yam Juliang

niam idola deos negat effe. Theodoritus


repondit: Peccas, Juliane, trangreus

fidem,& acquiris tibi perpetuam mortem.


Julianus dixit: Cdatur & in faciem
palmis infipiens, ut non blaphemet .

ceffatione collectam faciens, accepta Theodoritus repondit: Noli errare, &


biles Deo fundebatorationes. Audiens

me vera dicentem injuriis agere 7. Julia


vero Julianus hunc facere colleam, nus dixit: Nunc vapulans indignaris?
volens placere Imperatori, fedens in Subequentur vero te tormenta qu
Il Oil

1 Hic & in fequentibus Cnstantini nomen, pro Cnstantii irre.


Pfit, quod & in aliis locis ex mfy Colb. retituimus.
2 Legendum Nicomedienem, ex Socrate lib. 1, cap. 3. Idem of
ficium exercuit apud Macellum villan publicam ad Argeum mon
tem ProPe Cfaream Cappadoci, ex Greg. Naz. Oratione 3. in

paffus videtur, Deinde eccleia, quam pot incendium Imperator


claudi juffit, major erat ecclefia, quam occupabant Ariani tete
Theodorito lib. 3. Hit. ecclef, cap. I 2. de qua tamen in his A&is
non agitur, cum infra num.4. Imperator ipfe afferat eccleias eland

Julian. & Sozomen. lib. 5. cap. 1.


3 Conch, festm .

potu:ffet. Julianus itaque Comes Orientis eccleias omnes urbis

fe non juffiffe. quod fane de majori Arianorum eccleia dicere non


claudi juffit : & tunc tamen Theodoritus Collestas faciebat, &. De

4 Id contigit ante Daphnes incendium. Qu enim fequuntur, inde Julianus Imperator Arianis permifit ecclefiam aperiri , quam
intra unius dici fpatium vix fieri potuerunt. Et tamen templum feeundo, ut refert Hieronymus in Chronico poft Daphnes incen
Daphnes die 22. Ostobris confiagravit, tatimque Julianus Imp, dium recludi imperavit .
majorem eccleiam claudi jufit, ex Ammiano Marcllino lib. 21.

c. 13. Theodoritus autem die 23. ejudem menfis, ut infra dicemus,

5 Conch. preentari.
6 Nail. add. deos ,

7 Conch, agitare

E T S E L E C T A. SS. Martyret fub Juliano.


517
non fperas, fi non facrificaveris. Theo manu Dei, non cor tyranni adorantis
doritus repondit: Et paullo ante dixi idola. Julianus dixit: Stulte, tyrannum
tibi, & nunc dico: Noli peccare dicendo vocas Imperatorem? Theodoritus re
deos qui funt opera manuum bominum: fpondit: Si talia jubet, & talis et ut
fed depone bane temporalem fuperbiam, dicis ; non folum tyrannus dicendus eff,
& recordare quidamiferis. Julianus di fed miferrimus omnium bominum.
xit: Nolo mihi verba compoita & eme
3. Repletus ira Julianus juffit eum :- "-ditata" loquaris, quibus miferis homi torqueri. Cumque diu torqueretur, &
nibus perfuades. Theodoritus repondit: nimius fanguis de ejus flueret lateribus,
Quando Deum colebas, confitebaris veri vultus ejus ridebat. Julianus dixit: vel
tatem, mendacium abominabaris: nunc nunc cognocens deos facrifica. Theo
vero elatus fuperbia, idola deos dicis, & doritus repondit: Ego non cognoco deos
veritatem mendacinm putas
Julia manufaios, nii unum Deum, qui fecit
nus dixit: Difertaris facrilege, tam clum & terram. Tu vero quiperas in
quam ab Athenis nuper adveneris.Theo eos, eorum particeps inveniaris. Julia
doritus repondit: Ego neque ab Atbe nus dixit: Necdum, ut video, fentis
nis, neque ab oratore,Jeddivina Scriptu tormenta? Theodoritus repondit: Non
ra irrigatus a Spirituanio " tuis
fentio, quia Dominus mecum eft. Julia
debo interrogationibus, optans te iterum nus rurus juffit eum vexari, dixitque
|-

4:647

|-

ad meliora reverti.

e. jai-, tr.

ad eum : Audivi te effe fifci debitorem,

2. Iratus Julianus juffit eum in con & ideo mori deideras, ne reddas quot;

tis fortius tendi. Cumque funibus qui debes. Sacrifica ergo, & noli vereri;
bufdam, & trocleis fuiffet extenus, in

ego fuggeram Imperatori, & omnia

tantum tendebantur nervi ejus, ut oto tibi donabuntur. Theodoritus repon


effe pedum videretur fanus Dei Mar dit: Argentum & aurum vetrum vobi.
tyr. Julianus dixit: Sentis tormenta, cum fit in perditionem. Ego nullius fum

Theodorite? Recede ergo a mortui debitor nifi foli Deo, cui puram exhibens
dotrina, & facrifica, & vive. Thedo

concientiam, oro ut promiionibus uis

ritus vero ingenti voce & hilari vultu me copulare dignetur. Julianus dixit:
refpondit: Oblitur es quia dixi tibi : Ope Convertere ab tultitia, & lucrare ani

ra manuum bominum ne dixeris deos ;


fed recognoce Deum, qui fecit clum &
terram, Gefum Chriftum filium ejus,
cujus pretioo fanguine fueras liberatus.

mam tuam. Theodoritus refpondit: Tu


magis convertere ad Deum vivum a quo
recefifti, ut falves animam tuam, quam

perdiditi. Iterum juffit eum vexari,


Julianus dixit: Crucifixum, mortuum dixitque ad eum : Infatuati cor tuum
& fepultum, ipfum dicis CREAToREM obediendo magis mortuo Crucifixo,
mundi? Theodoritus repondit: Cruci quam Regi . Theodoritus repondit:
fixum, mortuum & Jepultum, pro noftra infeliciime, & te, tyrannum tuum
falute ipum prdico reurrexie a mor Crucifixus quem dicis, in die judicii, ut

:::::: tuis; per quem faia funt omnia, quiet ipe optimenoti, babet mittere ingeben.
ir

Verbum ,
Patris, quem
nam.
dixit:vero
Interim
igni a:--"?quando
sabeSapientia
ipa reie cognocens
-arodtua te
,maJulianus
dart potea
quid ego
fuerit
bas, fi tamen aliquando fapere potui.
fii '3. Julianus dixit: Vel nunc time deos,
& fac qu ab Imperatore funt juffa,
quia fcriptum et tibi: Cor Regis in manu Dei. Theodoritus repondit: Cor Regis cognocentis Deum criptum eftele in

Sic juffit duas lampadas ardentes ejus


apponi lateribus. Appofitis vero lam
padibus, elevans oculos fuos ad clum
dixit: Domine Deus omnipotens, qui fe- e.g. p.,
cifti calum & terram, & omnia que :.
in eis funt, salvator mundi, repromi.
fam

8 Noail. emendicats.
9 Id. differtaris.
zo Sic Conch. At edit. divina feriptura initiatus piritu . Noail.
instigatur.

11 Noail. ab har dostrina, & facrifica ut vivas.

12 Hc interrogatio errore, ut videtur, criptorum in cod.


Conch. & in edito deerat .
13 Conch. voluisti.
14 al. obedire .

000

SL L L L

L L L L L L L L

L L L L L L L

LLLL LLLLL LLLLLLL LLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLS
LLLLLL LLL LLLLLLS LLLLL LLLLLLLLSs LLLLS GG LLLLLL LLLLL LLLS LLL LLLLLLL LLL LLLS

LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LL CCL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLSs LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLS LLL LLS
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLL LLS

LLL LL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LS

LLLLLLLLLL LLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLS LL LLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLL LLL LLLS LLLLLLL LL LLLLL LLL LLLLLLLLLS CLL LCLLLCS

LLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLlllS LLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL CCS

CCCLLLS LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLL L LLL LLLS
S LLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LL LL LLLLLLLLSJLLL LLLLLLL LLLLLS LLS
LLLLLS AAAAS

LLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLLLS LL LLL LLLL LLLLLL LLL LLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LL LLLLCS

0S LLLLLLL LLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLS


LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL L LLLLLLLL LLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLS
LLLLLLS

S LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS

LLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLS LLLL LLLL L0S


LLLLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLL LLLL LLL LLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLS LLLLS
LLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS L LLLLLLLL LLS
LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLS LLLLLLLL S LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLS
LLLLLLLLLL LLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLL 0S
LLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLS LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLLL

LLLL LLL LLL CCLLLLLLL S LLLLLLL LLLL LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLL LL LLL
LLLLLLL LLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLllaal LLLLLLLLS
LLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLL LLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLS
LLLL LLLLL LLLL LLLLL LL LLLLLLLL LLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLCLLL LL LLLLLS LLL LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLLL LLLLL LLLL S LLLLLLLLLLL LLS

LLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLL LCS LLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL S
LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLS LL LLL LLLLLLL CC CCS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLS

AAAAASS S LLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLS LLLLLLLL SLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLL
LL LLLLL SLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS
eeeeS LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLL SLLLLLLLL LLL LLS
LL LLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLL
HHkSkS kkS LLLLCCCS LLL LLLLLLLCCC LL LLLS
kS S LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LL LLLLLLLLLLLLL

LLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLS sL CLLLL CCCCCLSLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLS LLS LLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLLL LL LLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLa aaS
LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL S LLLL LL L LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLS

LLLSL LLLLLLLS LL LLLLL LL LLLLLLL LS LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLL


LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLL
LLLLS
00 LL LLLLS LLLLLLS LLLLL LL LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLL LLLLL

L0 LLLLLSS LLLLLS LLL LLLLLLLLS

LL LLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLL

00 LLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLS LLLLLL LLLaS

LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLL LLL 00S LLLLLLS


00 LLLLLS LLLLLLLL LLLCLL LCLLLLLLLSLLLL LL LLLLLL LLLLLLS LL LLLL

00 LLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLSLL CCC aaTS

00 LLLLLSSLLLLL 000SLLLLL S LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLS

00 LLLS LLL LL LLLLLSLLLS LLLLLLLS LLLLLL LLLLL aT LLTa aAAAS


LLLLLLS S LLLLLLLLLLLL S

CLL00L S

E T S E L E C T A. s.s. Martyret fab zaliano:


facrificiis fanus efficiaris. Euntibus ve

5I9

diens veroJulianus imperator dixit:Quia

ro eis, cor Juliani trititia erat repletum. non fuit fidelis diis,ideo ifta perpeffuset.
Offerentibus vero facerdotibus idolo

5.Nam pot paucum tempus Julianus


rum volatilia, & alia multa extrahen profetus ad bellum adverfsPerfas, non
tes de igne obtulerunt Juliano impera valuit uperare eos. Et cum omnia fe ob
tori : & cum manducaffet dedit avun tinuiffe putaffet, ubito ei irruit multi
culo fuo Juliano. Ille autem verecun tudo exercitus angelorum. Et timore

dia faciente vel timore, parum guita perterritus, fuum exercitum armari
vit, & receffit in prtorio fuo, pni prcepit; nefciens infelix quod cletis
tens in malis qu gefierat, nec fe gra militia apparuerat ei. Et fubito veniens
tiam apud Imperatorem inveniffe co fagitta de aere percuffit eum in mamil
gnovit, nihilque accipere voluit. Ve la. Cumque fanguis efflueret, afpi
fpere autem facto comprehendit eum ciens putavit e Dominum Jefum vide
dolor ventris, & acriter torquebatur. re, implens manum fuam de fanguine,
Nam facrificium quod acceperat, par jaavit in aera, dicens: Uque in ago
ticulatim difrumpebat ejus fecatum, nem, Galile, me perfequeris? Etiam
& ejiciebat per os foras: ille vero ma hic te negabo. Satia te de cetero,
ticans parum projiciebat, parum vero Chrifte, quia fuperati me. Et ic ve
deglutiebat. Et cum jam fufferre non niens in quamdam civitatem, crude

poffet, mittens rogabat Imperatorem ut liter mortuus et. Et tota prophetia bea
eccleias aperire juberet. Remandans ti martyris Theodoriti in illo impleta
vero Imperator. Ego nec claufi, nec et. Nos qui Antiochi in palatio era
aperire prcipio. Iterum mandavit ad mus, & cum ipo in Perfida fuimus, li
eum : Propter te, inquit, Imperator, ifta cet peccatores fervi Dei, hc qu ge

patior, & male conumor. Iterum re fta funt, circa famulum Dei Theodo

Moritur .

mandans ei Imperator dixit: incredulus, ritum decima Kalendas Aprilis vera


inquit, fuiti diis; ob hoc ita pateristor narratione confcripimus: ut le gentes
menta. Multis autem diebus infelix qui notri memores effe dignentur, & ejus
dem Julianus diverfas accipiens efcas, edoti exemplis, paffionique particeps
fuotantum patus et fecato, fecundum inveniamini in laudem & gloriam Do
prophetiam beatiffimi martyris, totus a mini notri Jefu Chriti, cui gloria &
vermibus cometus mortuus eft. Au potetas in fcula fculorum, Amen.
2 Sic Noail. id et excrementa, ut refert Theodoritus lib. 3. definunt Asta, Theodoritum vera narratione conferipfimus, in laude, & f.
Hit. ecclef. cap. 13. At Conch. & Edit. feotum, quo nomine Mabil Porro variis diebus hic S. Martyr recolitur, ut videre eft paffim
lonius jecur intelligit. Viri erudlti conjestur favet cod. Colb. in apud Bollandianos, potiffimum tamen die 23. Ostobris, quo die
terpolatus, ubi avis jecoris in facrificium ufti particula in os Ju anno 3 62. paffum effe veri imile et. Nam Julianus Comes non
liani dicitur infiliiffe, unde ipfiufmet jecur inflatum et, quod de nifi post Daphnes templi incendium, quod 22. Ostobris contigit,
in morbum incidit . Porro S. Theodoritus a Sozomeno & aliis non -

inde continuo mandebat & remandebat.

nullis Theodorus appellatur. Alii inter quos Florus, Theodorickm

23 Edit. & Noail. claudi.

24 Eccleiam majorem Arianorum ipfemet Imperator claudi


jufferat, ut diximus. quare hic ali ecclei defignantur.

appellant . quod nomen Sauffaius in Martyrologio Gallicano die

23. Ostob. & Sammarthani in Epifcopis Uceticenibus, cujus ec


clei hic Martyr et patronus, retinuerunt. Theodoritus recenfe

25 al. feoto.

26 Juliani Comitis & aliorum apotatarum funefos exitus nar tur inter als Martyres in Litaniis fub Carolo M. tonio 2. Ana
le. Mabillon, qui etiam fic dicitur in vita S. Ferreoli epifc, U rant au&tores paffim hic laudati. Vide Philoftorg. lib. 7. n. 1o.
27 Conch. maxilla.
28 Noail. /au hatus
cefienfis. Vide Tillemontii notas in perfec. Jullani tom. 7. Hlft.
29 Sic Edit. & Noail. At Conch, nullam diem exprimit, ubi fic Ecclef pag. 73 %.
|

VII. De fan&is Bo Noso & M A x 1 M ILI A No.


I.

Tfi in Atis fantorum Bonofi & Ma tur, qu fane in Atis confitis nuquam

ximiliani aliquot loca ex fcriptorum


forte errore vitiata occurrant, digna tamen
nobis vifa funt qu inter fincera antiquita
tis monumenta reponantur. Si enim mira
cula excipias, qu in his paullo frequentio
ra quam in aliis vulgo habentur , nihil in
eis et quod antiquitatem non redoleat, ni
hil quod probatiffimis & Juliano coquali
bus autoribus confonum non fit: quamvis

reperies. Talia funt, qu de Secundo pr


feo refert, de Hormida Principe Perfa,
de Contantini Magni baptimo, de Mele
tio epifcopo, de Juliani Comitis uxore &
morte, & alia ejufmodi, qu numquam,
faltem fine errore, a confictoribus referri
folent. Nec etiam contra hc Ata objice

re juvat, Julianum a Chritianorum cdi


bus abtinuiffe. Hi enim non folum Chri

multa & maxime fingularia in eis narren ftiani erant, fed etiam milites , quod ferre
|-

Julia

R. T Y R U M

S I N C E R A

Julianus non poterat : Sed prterea Labari lo prfertur , fcilicet XII. Kal. Ostobrir.
ignum contra peciale Imperaroris manda Sed neuter videtur pro vero eorum mortis
tum mutare noluerunt,immo & alios etiam die affignari poffe; fiquidem Julianus Co
avertebant ne Juliani juffa exequerentur. mes jam morbum incurrerat cum fuerunt

qu omnia rebellionis crimen effe reputa interrogati. At morbo ifto , ut ad Ata


bant, His adde, quod non ab Imperatore fanti Theodoriti vidimus , nonnifi poft

ed ab ejns avunculo damnati funt, qui diem 22. Otobris laboravit, & initio anni
Chritianos ufque ad necem, quantum in fequentis, fcilicet 363. ut refert Ammianus
fe erat, perfequebatur , tefte Sozomeno Marcellinus, extinctus et. Qare fatius
effet itorum Martyrum mortem ad men

lib 5 . 7.

2. Horum Martyrum memoriam Mar fem Decembrem revocare. Hunc autem

tyrologia Ufuardi, Galefinii, & Baronii diem, ficut nec qu in his Atis omiffa paf
celebrant die 21, Auguti , ubi Maximilia fim videntur, nonnifi ex aliquo cod. mf. va
nus dicitur Maximianus , eorumque Ata lemus fupplere. Porro fere mihi excidit
laudantur: qu hucufque incognita, nunc letorem monere, in Martyrologio Hipa
primum proferimus ex cod. mf. monaterii nico, die 21. Auguti tres Bonofos, toti
notri beat Mari Silv-majoris in dioecefi demque Maximilianos celebrari , quos in

Burdigalenfi. Alius dies in Atorum titu variis Hipani urbibus paffos volunt.
Paffio fanorum B O NO S I & M A XI M I LI A N I militum, de numero

Herculianorum ' feniorum fub Juliano Imperatore, & Juliano


Comite ejus, ub die XII. Kalendas Oobris,

Ex cod. mf. monafterii B. Mari silva - majoris.


Asta seram
/*/:

1. TUlianus Comes dixit ad Bonofum vos, & flammis exuram. Bonofus di


& Maximilianum: Dominus Im xit: Terrorem tuum non timemus. Julia

erator noter juffit, ut fignum quod nus dixit: Aptate illum ad plumbatas.
Cumque plumbatis tunderetur, & pluf.
nofus & Maximilianus dixerunt: Nos quam trecentas ei impofuiet, Julianus
fignum quod babemus, mutare nullo mo dixit ad Bonofum: Parce fuppliciis tuis,
do poumus. Julianus Comes dixit: Do & fac qu tibi jubentur. Bonofus ita
minus Imperator juffit ut deos colatis, que fubridens fub plumbatis, nihil re
quos ipfe, & ego colimus. Bonofus di: fpondit. Julianus dixit: Quid dicis, Bo
xit: Nos deos colere non poumus qui ab nofe? Bonofus repondit: Nos Deum vi
bominibus fali funt. Julianus Comes vum colimus, & ipi foli fervimus ; deos
dixit: Implete nuncjuffionem facram, autem qui fint necimus. Julianus dixit:
priufquam videatis carnes vetras affli Sitatur Maximilianus. Cumque fiftere
gi tormentis. Bonofus & Maximilia tur, Julianus dixit: Colite deos, quos
nus dixerunt: Paratifumus pro nomine & nos colimus; & mutate fignum de
habetis in labaro ", mutare debeatis. Bo

Chriti martyrium futinere. Julianus Co labaro quod habetis. Maximilianus re


mes dixit: Sitatur Bonofus, Cumque fpondit dicens ad Julianum : Prius au
fifteretur, Julianus Comes ait ad Bono diant te ifti dii tui, & loquantur tibi:

fum: Adora deos, quos Imperator, & nos cumque locuti fuerint tecum, fie eos &
colimus . Bonofus dixit: Nos legem, nos poterimus adorare. Sed quomodo co
quam a parentibus notris accepimus, & luntur & adorantur a vobis dii vefiri,
ipam & tenemus colimus: itos autem nullum verbum nec enum habentes? No
deos necimus. Julianus Comes dixit: fter autem Deus magnam virtutem ba

Jute accepi potetatem ut torqueam bet, in quo peramus, & fetinamus ad


marty
* Herculianos & Jovianos milites laudat Ammianus Marcelli

muslib:29. ***. De his vide Baluzium tom. 2. Micellaneorum pag.


462. Obfervat Toinardus in notis ad Laaantii libell. de mort. per
fecut, soborte Joviorvm & Herculiorum uque ad Valentiniani III.
tempora perfeveraffe .
z Labarum a Juliano mutatum fuie confentiunt omnes. At

veri fimilius tamen et Julianum mutaffe labarum exercitus, qui


cum ipfo tunc erat, non vero ceterorum, qui ad eum bellum ad
verfus Perfas parantem acceferunt. Unicuique autem exercitui
fuum labarum fuie diferte afferit Eufebius lib. 1. de Vita Contan

tini eap.; 1. Unum quidem prcipuum, alia vero, ut ipfe ait,*****


fimilitudinem exprea. Tale itaque cohortis fu fignum fervare v
id ab imperii exordio Julianum prtitiffe certum videtur : & qui. lebant fansti Milites, quod eis martyrium accerfivit : Labarum,

dem unicum labarum fuie innuunt Gregorius Naz, oratione 3. in quo Christi crux & monogramma eminebant, egregie deferibunt
contra Julianum, & Sozomenus lib, 4, cap. 17. At licet non tam ci

Eufebius & Greg. Naz. locis laudatis, aliique paffim austre*

t labarum mutatum fuiffe ex ipomet Gregorio probari poffet,


, inguit , w, &.

ftineri voluerit.

i speciali forte mandato, quod Imperator alias a cedibus ab


- 4

E T S E L E C T A. s.s. Martyret fut juliano:

52 1

martyrium, ubi etiam pem nofiram ba venerant irridendum exitium, clama

bere confidimus. Scis enim " & ipe,nec re cperunt; Ifti magi & malefici. Sic
ignoras quia nobis mandatur, ne idola Chritus eorum malehcia faciebat. Et
cum hc Secundo Prfeo nuntiata
Jurda muta adoremus.
-

2. Julianus dixit: Aptentur Bonofus fuient, tupefactus cum admiratione


& Maximilianus ad equuleum. Cum cucurrit videre quod fatum effet. Et
que aptati fuiffent, Julianus dixit: Si cum vidiffet ait: Da mihi facerdotes

fte illos. Cumque fifterentur, Julianus deorum 7, & faciam eis imiliter, & vi
dixit Videtis vos fvisapplicari tormen deamus fi poffint falvari ficut itti. Et
tis. Implete nunc juffionem facram, & applicati facerdotes idolorum turificati
nolite univeros contubernales vetros funt, & fecerunt fecundum confuetu

vetra prava exhortatione avertere; fed, dinem fuam, ut folebant in facrificiis


ficut decet, facite qu juffa funt; & mu
tate fignum quod habetis de labaro ve

fuis. Et cum feciffent omnia fecundum


ritum fuum illi facerdotes mii funt

ftro, & accipite fignum deorum immor in flammam piceam; ibique carnes eo
talium. Bonofus & Maximilianus di
Sie & Maximi.

rum remanferunt.

3. Conumtis his, confufus et Ju

xerunt: Non facimus qu jubes fieri con

tra Deum. Nos Deum vivum, inviibilem lianus Comes; & denuo in carcerem
& immortalem habemus, in quo pera juffit includi Bonofum & Maximilia
mus. Julianus dixit: Tunde illos. Cum num , ufque dum reideret Prfetus,

que tertio plumbatis tunderentur, nec & audiret eos. Septem vero diebus car
fentirent , Julianus dixit : Si ufque cere claufo, univerfis qui inChritum

adeo vetra non potuit fleti pertinacia,

credebant vincula ceciderunt. Tunc au

habeo adhuc quod fuppliciis vetris ad tem Comes fignaculo fuo fignabat pa
dam. Afferte mihi picem, qu ferven nem *, & mittebat eis in carcerem, ut
tiffimo igne uccena, pifcinque for vel fic per panem feducerentur. Die
nacis fit infufa, ibique eos merfos p autem quo audiri habebant Bonofus &
na ignis confumat. Ubi et ille Deus Maximilianus, dixerunt ad Julianum:

eorum, in quo pernicioa pe credere di Ecce panes , quos miffti, non manduca
cunt? Videamus fi poterit eos liberare. vimus. Ipe enim nos faturavit in quem
Cumque ibi mergerentur, nec timerent, credimus ?, ideo vefiros terrores non
Christus
ded hilares ad glorioum martyrium pro timemus. Deus autem nofier Jeus Chri Jeus
D ter.

perarent; fubito velut rore adfperfi ftus tormenta noftra a vobis exquirere
funt, & flamma mollita et, & picis fri dignabitur. Tunc autem iratus Secun
gida fata et, & totum quod in eorum dus Prfetus dixit ad Julianum : Au
poenam diaboli crudeles carnifices apta diamus illos hodie. Cumque refediffent,
verant, extintum et, ita ut ne ullum & audirent eos, nihilque apud illos ne
quidem dolorem membris fentirent. quitia eorum valeret, Julianus dixit:

Sed ne quid forte tant confeffioniste fferte mihi calcinam vivam, & ibi
itimonium, in tantum eorum corpora eos includam, & fuper eos extingua
tur calcina; & ubi erit Deus eorum vi

fupplicia non fentirent; qudam tor

mentorum not reli unt, qu veri deamus, fi eos poterit liberare. Et miiis
tati perhiberent tetimonium. Sed cum illis in calcinam vivam, coeperunt de
fecuri & intrepidi in eo fupplicio ora fuper extinguere eam. Et exclamave
tionis perfolverent vota, nihilque de tor runt voce magna, dicentes: Benediius
:#pr-teri- mentis perterriti *, dolores fuiffent per es, Domine Deus patrum nofirorum, Deus
pefi, Judi & Gentiles, qui ad eorum Abraham, & Deus Iaac,& Deus Jacob,
qui

4 Julianus enim Comes fuerat Chritianus ,

5 Quod fere omnibus Martyribus contigit, vel miraculo, vel


Pr hilaritate ad pnam non attendentibus.
6 Meminit Gregorius Naz. Oratione 4. in Julianum duorum

Martyrum, qui fub hoc Imperatore in fiammis rore perfu fant, &
belluas per fidem vicerunt G eum forti matre & fortiori facerdote ala

eri animo fefe periculis objecerunt.

7g aliquo
Rara funt
ejufmodi

figillo,
quod exempla
procul dubio
idoli freciem in pan

ef

formabet .

. , Per christianos fcilicet, qui clam eis Panem , ut videtur ub


V

minitrarant.

000

L CCC C C C C L L L L L L L CL L L

LL LLLLLLLL LL LLLLLLL LL LL LLLLLLL

LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LL LLL

LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS s LLLLLLLL s LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL


LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLmmLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL s LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL

00SS0SSLLLLLLLS

LLLSs LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLL


LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL LLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLL

LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLL LLL LLLLL LLLLS

LLLLL LLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLL
LLLLLS LL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLSLLLL LLLL LLLLLLLL

LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLSLLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLS


LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLSL LLL LL LLLL
LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LLL LLS LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLL LllaS
LL LLLLL LLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLL LLLS LLL LLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLL LLLLL
LLLLS LLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLL

LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS
LLLSLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL
LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS

ZkkS LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLL SLLLS

LLL LLLLS LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL


LLL LLLLLLLLS LLL LLLS LLLLLLS LLLLLLS
LL LLLLL LLL LLL LLL LLLLLLL LLLLLS LL

LLLLLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL

LL LLLLLLS LLLLLLL LLLL LLLLLLS LL LLL

0S LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS


LLL S LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLL
0S LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LL iSY

LLLLLLCCCS

LLLLLL LLLCC
LLLSCCCLSSS

LLLL LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLS LLLLLLLCS LL LLCLLLLL LCS LLLS


LL LLL LL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLS
0S LLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS SL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLL
LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL
LLLLL S LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL L LLLL LLLLLLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLL LLLL LLLL LLLL L LLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLL LLLLL
LLL LLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LL
LLLLS LLLLLLS LL LLLLLLLSLLLLLLSLLLLLS 0LLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLLLSS LLLLLS
LLLL LLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL s LL LLLLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLS LLLS LLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS
LL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLL LLLLLLL
LLL LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LL LLLLS

LLL LLLLLLLLL LLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LLLLS


LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLS
LLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLLS CCS LLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLS
LLL LLL LLLL LLLLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS

CLLLL LLLLLL LLLS

LLL LLLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLLL L LLLLLLLLL LLLS

LLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LL LLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLL LLS LLL LLLLLLL ee LLLLLL LLLLLLLLLLLS CCS
LLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLL

LLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLL LLLS


LLLL LLLLLLLLLLL LLLLS sS LLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLS LL LL CCCLLLLLLLS LLLL LL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLS lll LLLLLLLS
LLLL
SS

0L LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLS LLL LLL LLL 00S LL LLLLS


LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLS

LL LL LLL GGLLL LLLLLLS CLCS 00S CLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS


CLLLS

SS

LS0S LLLLLLLLL LLLS 0S

00 LLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS


LLLLLLLLLLLS LLL LLLL LL LLLLL LLLLLS LLS 0S LL LLLL LLLLLS LS LS
00S LL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLS LLLCS00S

00S LL LL LLLLS LLLS LLLLS 0S LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLCS LLS

00S LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL 000S

LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLL aaSS


LLLL S LLLLL LLLLLLLS aLLLLL LLLLL LLCCLLLL CCLLCLLLLLSSS AA LLLLLLLLLLLL

LLL LLL LLLLL LLLLL LLLLLL LS LS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LS

aLLLLLLL LL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL a LLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLL

LLLLLLLL LLLS 0S LS00S LLLLL LL LLLL LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLL AAAAAAS
LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLL LL LLL LL LLLLLLLLLLLLLLL LS CCCLS

LLLLLLL LLLLLLLL LLLS 0S LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLL LLLLLL LLLS

LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLL ttttttLLLLLL 0CLLLLLS AAAAS


LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL

000S LLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLS


LLLLL LLLLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLL

LLLL LLLLLL LS LLL LLLLLLLLLLS L LLLLLLL LLLL A LLaaLL 000S S

E T S E L E C T A. SS. Martyret fub Juliano.

52 3

* # andem. tyres provenire gaudebat. Tamen * Bo Ego ab illo die vidua fum, ex quo vi
nofus & Maximilianus pot martyrium debam te Chritianos perfequi. Meritis
magnum gladio percuffi funt. Pot tri ergo tuis cum vermibus morieris. Non
duum vero fine ceflatione Juliano de ore fum aufa pro te orare, ne aliqua pref
cperunt vermes exire. Tunc Julianus fura fuper me veniat, & ira Dei fulmi
uxori fu dicebat : Vade mifera ad ec net me. Ad hc tacuit Julianus, & in

clefiam, & pete pro me ne vidua fedeas, gemuit. Iterum exclamavit: Deus Chri

& illis Chritianis dicut pro me petant, ftianorum miferere mei, quia oblita eft
ut recedat putor ifte intolerabilis de ore mifericordi tu, & non me audit uxor
meo. Cui repondit uxor fua, & dixit: mea. Deus vivorum adjuva me, & ce-Juliani cmiti
7979".

Numquid non dicebam tibi, Recede a lerius recipe piritum meum. & ic fe
Dei fervis, & nolebas me audire? Et cundum meritum fuum vermibus ca

modo te vides vexari magnis tormen tens expiravit. Santi vero martyres Bo
tis. Et repondit Julianus uxori fu : nofus & Maximilianus requiecunt in
Curre, mifera, celerius ad eccleiam,ne pace, & gloria Patri & Filio, & Spiritui SJ.
vidua fedeas. Et repondit illi uxor fua: fano in fcula culorum, Amen.
15 Theooritus lib. 3. cap. 13. Juliani eonjux, fide se religioue in
fignis femina, maritum bis verbis allocuta dicitur : Christum Servatorem

claraverit, &c. Julianum fui morbi caufam intellexiffe afferit idem


austor, ceterique oquales .

iaudare debes, mi vir, qui ejufmodi sastigatione fuam tibi potentiam de

VIII. De SS. JU V E N T IN O & M A X I M I NO .

Ex Theodoriti Hifi. ecclef lib. 3. cap. 15.


Juiani malitia.

] jore. cum impudentia pietatem op rum.


Hc quidam ex convivis Impe
ratori indicavit. Ille cum optimos vi
vero liberius, feu potius ma

pugnabat ; peciem quidem clemen ros tatim ad fe adduci juffiffet, inter


ti prferens, ed revera laqueos ten rogavit quid ab ipis ditum effet. Illi
dens & retia, qu deceptos homines in ex interrogatione Principis, occafione
impietatis exitium traherent. Nam pri liberius loquendi arrepta, egregio quo
mum quidem fontes, tum qui in urbe, dam zelo incitati hc dixerunt: Nos in
tum qui in fuburbano Daphnenfi erant, vera pietate educati, o Imperator, & pr
abominandis facrificiis inquinavit; ut fiantiimis legibus obtemperantes, quas
quicumque aquam gutaffent, commu fcilicet Confiantinus ejuque filii tulerunt,
nione fceleris inficerentur. Deinde cun lugemus nunc , abominatione cunia abs
a qu in foro venalia erant, fimiliter te repleri cernentes, & celetis acrificiis
contaminavit. Panes enim & carnes, o cibos potumque contaminari. Hc nos &
lera item ac poma, cuncta denique ci domi deflevimus, & nunc apud te lamen
baria luftrali aqua adpergebantur. Qu tamur: hoc enim unum in tuo imperio mo
cum viderent Chritiani, gemebant ipfi lefte ferimus. His auditis, mitiffimus
quidem ac lamentabantur, talia abomi ille & fapientiffimus, fic enim a fui fi
nantes. Edebant tamen obtemperantes milibus appellabatur, clementi larva
legi Apotolic ita dicenti : Omne quod depofita impietatis vultum detexit .
in macello venumdatur comedite, nihil Et gravibus illos atque acerbis tormen
interrogantes propter confcientiam. For tis excruciatos hac vita privavit, im
te duo quidam honoratioris militi mo, ut verius dicam, infelicitate il
gradu prditi, (erant enim fcutarii, & lius temporis liberavit, & vistori co
tipatores Imperatoris) quodam in con ronas eis conciliavit. Caufam vero fup
vivio abominanda hc celera aliquan plcii prtexuit, non pietatem pro qua
to vehementius deploraverant, & pue interfeti funt, fed lingu pertulan
rorum qui olim Babylone inclaruerunt, tiam. Ideo enim punitos effe dixit,
verba admiratione digna ufurpaverant. quod Imperatorem contumelia affe
:""" Tradidifii enim, ajebant, nos regi iniquo ciffent; atque hc ita divulgari pr
apofiata fuper omnes gentes orbis terra cepit, cum nomen atque honorem mar
V V 2.

tyrii

Trinit.

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
tyrii veritatis athletis invideret. Ho exultans intrabat. Utrimque ad Januas
rum alter JUVENTINUs, alter vero MAXI adtabant ditui, qui luftralis aqu ad
5 24

MINUs vocabatur, quos Antiochenfium fperione ingreuros purgarent, ut qui


civitas tamquam veritatis propugnato dem ipi existimabant. Tunc Valenti
res honore profequens,in plendido mo nianus, qui ante Imperatorem incede
numento depouit, & ad hunc uque bat, guttam aqu chlamydi fuaadper
diem annua fetivitate veneratur.

fam confpicatus, dituum pugno per

2. Alii prterea honoribus & digni cuffit, inquinatum fe dicens, non autem
tafe

, cum fimili ufi effent li

purgatum: atque ob hanc cauam ut


bertate, imiles quoque coronas adepti rumque regnum meruit adipifci. Quo
funt. Nam & Valentinianus, is qui paul conpecto, fceleratiffimus Imperator
lo potea imperavit, tunc Tribunus ? , eum in catellum quoddam fitum in
Panciarios ad Palatii cutodiam conti

folitudine relegavit, prcipiens ut il

tutos regens, zelum quem pro pietate lic degeret. Verum hic quidem elapfo
habebat, neutiquam diffimulavit, For anno & menibus paucis, pro confeio

te amens ille in templum Genii publici nis fu mercede imperium accepit.


* Jam tempore fan&ti Johannis Chryotomi follemnis erat An
tiochi horum Martyrum fetivitas, in qua homiliam habuit ad
populum Antiochenum 40. tomi 1. ubi fufius exponit ea qu hi
Theodoritus brevius narrat . Ex hac etiam homilia difcimus hu

jus fetivitati tempus. Sic enim incipit ; Heri beatus Babylas eum
tribus pueris nos congregabat ; bodie vero par fanflorum Militum. Heri
quadriga Martyrum , bodie Hig &e. Fetum fansti Babyl Grci ce
lebrant die 4. Septembris; Latini vero die 24. Januarii, etiam in
veteri Kalendario Burgundico, mbi Babillus dicitur. Tres pueros
Vrbanum, Prilidanum & Epolonum distos fuiffe ait Gregor. Turon,

lib. 1. Hift. Franc. eap. 22.


2. Apud Philoftorgium lib.z. num. 7, Comes eorum qui Crnuti di

eantur, atque Thebas relegatus fuie memoratur - Vide & Sozo


menum lib. 6. c. 6. qui eumdem Valentinianum legionis Joviano
rum Tribunum fuie refert , & partem vetis quam gutta tinxe rat abfcidiffe, ob idque paullo poft Melitinam in Armenia rele

gatum fuiffe, Monachos etiam ad militiam coastos fuiffe colligi


tur ex Rufino lib. 2. vit patr, cap, 7. ubi de Apollonio conf agit,
quem Palladius in Lauaca cap. 52. Apollonem appellat .

A D M O N

I T I O

In Martyrium fanti Sab, ubi de plurimis aliis Martyribus Gotthis.


*7ath quando
r8iasi,

1./T Hritian religionis initia apud Got ne provincie Gottbiae, Theophilus Gotthi
thos obcura effe probant vari metropolis epicopus fubfcripferit; alios etiam
auorum inter fe diffidentium fententi, apud eam gentem epifcopos fuiffe inferen
quorum alii aliis temporibus ea configna dum eft. quod ex beati Cyrilli Jerofoly
runt. Verum et fi de ejufmodi rebus, qu
a notro propoito alien videntur, fufius
differere animus non fit, iis tamen affenti
re non poffumus, qui vel Gotthorum con

morum antititis, qui ante fculi 4. me

dium fcripit *, tetimonio confirmari po- 347.circVideann.


Ca
teft. Hic enim inter alias gentes, qu fuo tech. 6.

tempore epicopor, facerdotes, diacono, mo


verionem differunt ufque ad Conftantini nachos, virgines & reliquos laicos apud fe ha
Magni fucceflorum tempora , aut hanc bebant, Gottbos & Sauromatas Catechef 16.
gentem ex idolorum cultu tatim ad Aria recenfet, cum jam antea, Catechefi fcili
norum partes traniiffe affirmare non ve cer 1 o. tetatus fuiet , ex Perfis & Gottbit

rentur. Id enim utrumque vel ex eo folo nonnullos pro Chriti fide mortem oppetiif
falfi convinci potet, quod Theophilus fe. Et quidem Philoftorgius lib. 2. cap. 5.
Gotthorum Epifcopus, inter alios magn commemorat, fub Conftantini Magni im
Nicn Synodi catholicos Patres federit & perio Getarum feu Gotthorum ingentem
fubfcripferit, quod non folum ex vulgatis multitudinem, pietatis caufa e patriis fedi
hujus Synodi fubfcriptionibus editis proba bus ejetam fuie, quos Imperatorin Moe
tur, fed exipfo etiam Socrate, qui idipfum fia collocavit.
Hitori ecclef lib. 2. cap. 41. difertis ver
2. Notior funt qu fub ejudem fcu- papan, I.
bis affirmat. Quin & idem agnoviffe Eufe li 4. finem adverfus Chritianos apud eam ".
bium cenet Valefius. quod nempe hic gentem gefta funt. Perfecutionis autor
autor lib. 3. de vita Contantini Magni fuit Athanaricus Gotthorum rex, qui Chri
cap. 7. de epifcopis qui Nicno Concilio tianam religionem , non folum avit fu
adfuerant agens, ne vel Scytham ab hoc cboro pertitionis vindicand tudio infetabatur,
abfuie dixit. Scytham quippe, ut obervat fed etiam quod gre ferret, fuos Romano
Valelius, Gottbum appellat. Et re quidem rum, quorum erat hotis infenfiffimus, re
vera ficabantiquis Gotthos plerumque vo ligionem fetari. Quantum autem ea occa
citatos fuiffe, nemo vel parum in hitoriis fione in Chritianos fvierit, narrat Sozo
veratus inficiabitur. Ceterum cum nomi

menus lib. 6. Hitor, ecclef cap. 37. Mul


f0f,

E T
},

S E L E C T A. S. Sabar Gotthus.

52 5

tot, inquit, eorum variis uppliciis afecit. Et funt, icut a quibufdam fratribur, qui tunc illie
dem libere ac fortiter profei ,tneffe alios ne cordabantur, audivimus . Ambroius vero ,

rl..., inx... alios quidem in judicium addufoi, cum Christi pueri fuerant, & fe ifta vidie incunstanter re
v ..

loquendi facultate eis concea, e medio fufulit. qui beati Afcholii laudes potiffimum in epi
Fertur enim eos, quibus id mandatum fuerat ftol. 15. & 16. profequitur, in Expoitione
ab Atbanarico, fiatuam quandam in carpento Evangelii fecundum Lucam lib. 2. num. 37.
collocatam per fingula tabernacula eorum , ait Gotthis Chritum imperaffe,eoque edi
quos Christum colere proditum fuerat, circum diffe Chriti Martyrer. Deinde vero ubjun
duxie; utque eam fupplicet adorarent, eique git ideo fortaffis a Gotthis Romanos devi
facrificarent, juffe. Qui cum id facere de ctos fuie, quoniam quem illi oblatione fangui
trestarent , illoi tabernacula una cum ipis nis fatebantur, buic Ariani, Romani fcilicet,
bominibus incendiffe. Sed & aliud quiddam lon qutionem generis inferebant . Certe apud
ge atrocius eo tempore accidiffe accepi. Nam Theodoritum fub finem libri 4. Hift. ecclef.
prae violentia eorum, qui facrificare invitos co Trajanus, aliique militi principes,Gottho
gebant, depondentes animum, tam viri, quam rum in Romanos vitorias Valentis impie
mulieres, quarum aliae pueros fecum ducebant, tati, qui Orthodoxos ubique vexabat, tri
aliae recens nator infantes uberibus fuis admo buunt. Incaute itaque Socrates, anteriora
zos nutriebant , ad tabernaculum ecclei, tempora per fuam tatem metiens, Got
qu illic erat , confugerunt : cui cum ignem thos eo tempore Arianos fuie fcripfit, quo

Jubjeciffent gentilef , cunsti qui intus erant, adverus Chritianos Athanaricus fviebat:
incendio confumtifunt. Paullo antea fcripfe quod fub extremis Valentis imperii annis
ratidem autor, multos etiam eorum qui contigit, ad ipfa Chritian fidei apud Got

Phritigerni , alteri Gotthorum regi, pa


rebant , propter Chriti confeionem necatos
fuiffe.
Catholices fuie
conftat.

thos initia referendo. Certe Gotthos Chri


ftianos ex Ecclei catholic communione
ad Arianifmum traniiffe confentiunt omnes

3. Eodem Martyres laudat Socrates lib. antiqui fcriptores, hancque mutationem

4. Hitori ecclef cap. 33. fed quos Arianos


fuie, necio quo pato exitimavit, quam
vis ipos vere Martyres fuiffe ceneat, quod
Chritianam religionem fimplici animo amplexi,

Ulfil, celebri apud eam gentem epifcopo,


ut plurimum adcribunt: qui cum aliquam
diu majorum fuorum fincer fidei adhfif

fet, tandem in Arianorum partes Eudoxii,

pro fide Chriti vitam bujur fculi contemferint. feu potius Euzoii verbis & muneribus ille

},

Verum longe aliter de iftis fantis Martyri


bus fentiendum et, quos in Ecclei catho
lic inu glorioum martyrium confummaf.
fe, prter epitolam totius ecclei Gotthi

c de martyrio fantiSab inferius exhiben fe contanter profiterentur, perfuafum eis

|-

|-

|-

3*

6.
|

dam, teftes habemus omni exceptione ma


jores Bafilium Magnum, Ambroium, Au
guftinum, aliofque indubitat fidei auto
res. Et primum quidem Bafilius epit. 338.
Gotthorum fidem laudat, Afcholium Thef.
falonicenem epifcopum inter Catholicos

tus traniit,totamque gentem Gotthorum,


qui, ut ait Theodoritus, Filium creaturam di
ci futinuerunt: immo cum a majorum fuo

rum dotrina fe difcedere nullatenus pof


eft, nullam effe inter Catholicos & Aria

nos dogmatum diferepantiam,ed ex inani alter


catione ortum fuie difcidium. Quam vero ab
Ariana hrefi alieni fuerint Gotthi Chri

ftiani, qui fub Athanarici perfecutione mar

tyrium pertulerunt, patet ex Ifidori Hif


palenfis
epifcopi Chronico. Hic enim ra
celeberrimum, eorum &Aearny (fic qui at
hletas ad certamen inungebant dicebantur) 4o7.narrat, Athanaricum e Chritianis Got
appellat, quod eos ad martyrium fortiter this plurimos, qui idolis immolare renuerant,

fubeundum excitaret. Ac tandem ipi con martyres fecie; reliquos autem multis perfecu
gratulatur, quod eo tempore, quo Ariani tionibus afflistoj, dum pr multitudine borre
apud Romanos Eccleiam devatabant, fi ret interficere, dedit licentiam, immo magis coe
des apud barbaros ejus opera florefceret. git de regno fuo exire, atque in Romanorum mi
Loca hujus epitol infigniora infra pro grare provinciam. ra autem 415. modum
feremus, ubi de fanti Sab translatione. defcribit, quo eadem Gotthorum gens in
Nunc itaque audiamus Augutinum , qui Arianam hrefim delapfa eft. Sed tandem
pot aliqua prmiffa de Valentis imperato ra 4 16. pot relatam Valentis imperatoris
ris Ariani, aliorumque Principum adverfus mortem, quem Gotthi vivum in tugurio

Eccleiam perfecutionibus, hc fubjungit quodam incenderunt, fic de Gotthis jam


lib. 18. de Civitate Dei cap. 52. Nifforte non Arianis & vitoribus narrationem profequi

ef perecutio computanda, quando Rex Gottbo tur. Invenerunt autem eo prlio Gottbi con
rum in ipa Gottbia perecutus efi Chritianos feores priores Gortbot, quos dudum propterf
erudelitate mirabili, cum ibi non effent nii CA dem a terra fua expulerant, & voluerunt eos
THOLICI, quorum plurimimartyrio coronati fibi ad prde focietatem conjungere. Qui cun
0

Gotthi iu Ars

nif A.

M A R T Y R U M S I N C E R A
non adquievient, aliquantis interfestis, alii ne in hac Gotthic ecclei epitola refe
montuoa loca tenentes, & refugia fibi qualia runtur, cum fanti Bafilii epitolis 338. &
cumque confruentes, non folum perfeverarunt 339. conferantur, facile quivis advertere
CHRISTIANI CATHOLICI, fedetiam poterit, unum & eumdem effe Martyrem,
526

A C T A

in concordia Romanorum, a quibus dudum exce qui utrobique laudatur, cujus facrum cor

pti fuerant, permanferunt. His denique Pa pus e Gotthia in Cappadociam translatum


tribus adjungi poffet fantus Hieronymus,
qui in Chronico Athanarici perfecutionem
inter alias, qu adverfus Eccleiam concita
t funt, enumerat; & Orofius, qui lib. 7.
cap. 19. eos qui in eadem perfecutione inte
rempti funt, Martyres appellat. Alios item
eccleiaticos fcriptores laudari in promptu
effet, ni vererer plura jam, quam par effet,
hac de re at tuliffe, quamquam ad illutran

fuit. Quin & veri imile nobis videtur, ejuf


dem fanti Sab martyrii narrationem a ce

lebri Afcholio epifcopo Theffalonicenium,

qui tunc inter Gotthos verfabatur, confcri


ptam fuiffe, quam Gotthic eccleia: nomi
ne ad Cappadoci eccleiam, cui tunc pre
rat Bafilius Magnus, tranmifit. Hc fane
omnia ex prlaudatis Bafilii epitolis, qu

ipfi Afcholio funt infcript, probari pof

dam Gotthorum Martyrum finceram fidem funt. Sic ipum laudat Bafilius epitola 339.

opportuna, ne dicam neceffaria. Jam vero & Martyris corpus a fe fuceptum agnofcit.
Apud gentes barbaraj, in vicino pofitas, gentem
ad ipfos Martyres recurrat oratio;
4. Ex tot Martyribus, quos fub hac per
fecutione coronatos fuiffe conftat, pauci ad
modum funt, quorum Ata, aut faltem no
mina ad nos uque pervenerint , Barthu
fium & Vercam presbyteros cum Arpila
folitario, aliique tribus fupra viginti Mar
tyribus, celebrant Grci in Menis die 26.
Martii, qui fub Jungherico rege in eccleia
quadam congregati, communi cum ipfa in

qu te produxit honorefli; veluti probus & bo

nefus agricola frutuum tuorum primitias adil


loi tranmittendo, qui femina tibi fuppeditave
rant ...... Veritatis iftius teflis et ille ipe, qui

nuper jutiti corona redimitus efi, quem gavifi


fucepimus, Deumque fimul venerati fumu,
qui per omnes denuo nationes curfum Evange
lii adimplevit Chriti fui. At in epitola pr
cedenti perfecutionis defcriptionem ab A

cendio cremati dicuntur, eo nimirum tem cholio ad fe tranfmiffam multis verbis ex

pore, quo Valentinianus, Valens & Gratia tollit Bafilius, ex qua etiam patet Afcholii
nus Romanis imperabant. Itorum Ata ha narrationem cum Sab martyrio & Got
bentur die 26. Martii Bollandiani: at ex his

thici cleri epitola omnino concordare. In

qui fub Athanarico paffi funt, Nicetas fo tegram epitolam hic exhibere oper pre
lummodo & Sabas nobis innotefcunt . Ni

tium effet: fed brevitatis caufa, loca dum

cetas celebrior apud Grcos videtur fuif. taxat aliquot feligere fufficiat . Quidnam
fe,quippe quem inter Meya Aoudprvpa,non fo enim, inquit, non epifiola continebat ? num non
lum Mena, in quibus die 15. Septembris erga Dominum diletionem ? nonne illud de
recolitur , fed etiam Nicephorus lib. 11. Martyribus narratum miraculum, quod expre
Hift. ecclef cap. 48. & Suidas recenfent. fe adeo formam & effigiem natur tu refere

Sed ejus Ata nonnifi ex Metaphrate ha bat,ut resgefas mihi ob oculos reprentaret?...
bentur,qu Latine a Surio edita funt die 15. Itaque cum in manus banc epifiolam fumerem,

Septembr. Sab vero, cujus memoria paul illamque legendo luftrarem, aliquotiei animad
lo minus celebris apud recentiores habetur, vertere potui fpiritus in illa redundantem gra
gefta ex certioribus monumentis ad nos per tiam . Apud fcula me priora verfari arbitra

venere. Superet quippe egregia epitola ec bar, cum florerent adhuc ecclei Dei, fide ra
clefi Gotthic de ejus martyrio, quam in dicatae, conjunae caritate, ita ut in tunico cor
fra ex verione Francifci Zini ad mf grcum pore diverfa membra & multiplicia unitam red.
bibliothec Vatican collatam exhibituri derent repirationem. Cum perfecutores & paf
fumus ex Aprili Bollandiano, ubi hc cum fi perfecutionem in aperta luce defignaripoffent,
grce, tum latine edita eft. Paffus et au populus bello impetitus magis adaugeretur, &
tem fantus Sabas Modefto & Arintheo

Janguis ille Martyrum eccleiai irrigaret,atble


confulibus, id et anno 372. feria quinta pot taque veritati, multiplicator produceret, pa
Pafcha, die 12. menfis Aprilis, quo die a La rantibus fe ad certamen fecuturis, a prceden
tinis & Grcis nonnullis memoratur . In tium zelo excitatis ..... Redierunt corda no

Menis tamen recentioribus ipius fetum fira ad prifcam aliquatenus beatitudinem, eo


ad diem 15. aut 18. ejudem menfis, nefcio quod de remotis regionibus advenerunt nobis lit
qua

de caufa, translatum et, qua die ejus terae de amoris pulcritudine efflore/cente. Te

epitome in Menologio Bafilii Imp.


Corpus n cap
pdoeiam tran.

fiii nobis adefi ab illis uque barbaris, qui ultra


abetur apud Canif, tom. 3. antiq. letion. Danubium regiones colunt, Fidei ibi in profe

5. Porro fi ea qu tum de fanti Sab fione pofitae exaccurationem depraedican; . De


martyrio, tum de ejus corporis translatio inde vero ipum Afcholium laudat, quod
tOtllS

C C L L LS CCCLL

LS LLLL LLLLLS

000

LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL L0S

LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLLS LL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL
LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLL 0 LLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLS
LLLLLLL LLLLLLL LL LLL LLLLLL LLLLLLLLLL LL LL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLS

LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLSS LLLLLSSS CSS
LLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLL LLLLS LLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLL LLLLLL

L L LL L LL L

000S

L CCL L LL L

L L L L LL L L Y

LL LLLLLLLL LLLLL LL LL YS

LL LLLS CLLLC LLLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLL LLL 0LLL LLLLLLLLLLS


0S SLLLLLLL LLLS LLL LLL LL LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
JS LLLLLLLL LLL LLL LLL LL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLL LLLS
LLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS LLL SLLLLLL LLLLLLLS
LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLS LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLL LLLS
LLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLL L LLLLL LLL LLLLLLL S LLLL LLLLLLLLS LL LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS

LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLS

LLLLLLLS LLLL L LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLS
LLLS LL LLL LLLLLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLL
S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLS

LLS 00S 00S

LLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLS LLLLL
LLLL LLL LLLL LL LL LLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS

LLLL LLL LLLLLLL LLL LL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLLS
LLLLL LLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLLS LLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLS LL LL LLLLLLLL LL LLLLL LLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL
LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLLLLL

LLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS LLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS
LLLL LLLLLS LLL LL LLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS
LL LLLLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LLL LLLLL LLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLL LLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLS LLLS LLLL LLLLLS LLLLLLLL LL LLLL

LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLL L LLLaaL


S LLLLLLLLLLS LLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS
LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLS

LLLLLLLLS

LLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLLLS L LLLLL LLLL LLLL LLLS


LLLLLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLS
LL LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLL

LLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLL LL LLLLLLL LLS

LLS LLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL


LLLLLLLL S

ZS

LLL LLLLLLLLLLS SL LLLLLLLL LLLLLL LLLLS


LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLLL LLLL Z LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL


ee LLLLLLLLLLLL LLLLLLLSLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LL LLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLLL
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL
LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLLLS LLLLL LLLLL LLL LLLLLLSLLLLLLLS LLLLLLLLLS LL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLSLLLLS LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLS LaLLLLLLLS
LLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLS LLLL GG LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLL
LLL
C LLLL LLLL LL LLLLLLLL S LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLL
LLLLL LLL 00S LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLS LLS

LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLLL LL 00S LLLLLLLS LLLL LLLaaaa LLLS


LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

528

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

effe non potet. atque ita cavit, ne omnes & Sabas progredi non poffet. Intellexit
Perfecutio ite=
yfirls 77J9f4

in diaboli laqueum inciderent. Hac de igitur fe Dei voluntate ab itinere pro


caufa, qui fraudem hanc moliebantur, hiberi jubentis ut ad Sanfalam presby
eum ex illo vico expulerunt; ed potea terum fe conferret. Quare Deo gratias
revocarunt. Ceterum cum rurus mota

agens reverfus eft; & cum gaudio San

effet perfecutio ",quidam ex ejudem vi falam conveniens, narravit ei & aliis


ci gentilibus, vitimas dmonibus of compluribus id quod in via perpexerat.
ferentes, jurejurando volebant affirma Simul igitur Pach diem celebrarunt.
re, neminem in vico fuo Chritianum Tertia autem pot celebrationem noste,

hominem reperiri. Verum Sabas cum fi ex impiorum decreto, Atharidus, Rho

ducia iterum in medium prodiens, & teti reguli * filius, cum magna impio
ad confeum illorum accedens: Nemo, rum latronum manu in pagum irruit:

inquit, pro me juret, ego enim Chritia & domi fu presbyterum dormientem
nus fum. Denique infante perfecutore, offendens, eum vinciri juffit fimul cum

prditi gentiles, celatis propinquis fuis Saba,quem electulo nudum futtulerant:


jurarunt, non effe in vico fuo, nifi unum ac presbyterum quidem in curru collo
Jabas istitur,

Chritianum. Quo audito, Princeps ini carunt; Sabam autem nudum, ut erat ..... .....
quitatis juffit, unum illum ( hic autem genitus, per pinas, quas nuper uccen- la ferheni.
erat beatus Sabas) adduci. Et cum effet derant , pertraxerunt; comprimentes
addutus, ex iis, qui circumftabant, eum, & futibus ac flagellis verberantes:

quivit, quid haberet in bonis. Illis au adeo erant adverfus Dei fervos immites
tem refpondentibus : Nihil amplius, ac fvi. Sed hotium crudelitas viri
quam id quod erat indutus; contemfit jufti patientiam ac fidem exercuit. Cum
eum vir iniquus. Neque prodeffe, qui e enim dies adveniflet, in Domino glo

jufmodi et, inquiens, nec obeffe potet. rians perfecutores fuos allocutus et ad
Atque ita locutus, juffit eum extrudi.
Tertis perfa
sastie --

III. Potea cum ingens rurfum in

Gotthia a peccatoribus perfecutio mo

veretur,& fantus Pafch dies appropin


quaret, ad aliud opidum voluit profici
fci, ut cum GUTTHICA presbytero fan
um illum diem celebraret. Sed iter

facienti apparuit vir procero corpore ad

hunc modum: Nonne me per loca ape


ra pinoa nudum & fine calceis pertra
xiftis ? Cernite an pedes mei lafi fint; &
utrum in corpore meo appareant verbe
rum figna, qu mihi inflixiftis. Illi ve
ro nullum in ejus carne videntes veti
gium extare crudelitatis fu, fublatum
e curru axem uper humeros ejus im

fpestuque fplendido venerabilis, & di pouerunt, & ad extremas axis partes


xit: REVERTERE, ET VADE AD SANSALAM

manus ipius extenderunt; pedes quo


PRESBYTERUM. Sabas autem repondit: que fimiliter ad alterum axem alliga

Abei, inquiens, Sanalas. Fugerat enim runt; & denique fuper axes ipum pro
propter perecutionem, & in Romania 3 jicientes, ut humi fupinus jaceret, ef. s... . .
commorabatur: fed tunc propter diem fecerunt: nec prius eum torquere deti-"
Pach domum redierat. quam ob rem terunt, quam maxima nois pars pr
Sabas, cum ejus reditum ignoraret, ita teriiflet. Verum, minitris dormienti

refponderat, & ad Gutthicam presbyte bus, mulier acceffit, & folvit eum.
rum ire contendebat. Verum cum man Note enim excitata fuerat, ut dome

dato illius magni viri a fe confpeti pa ticis cibum pararet. Ille vero folutus,
rere nollet, repente, cum ferenum tunc eodem in loco manfit intrepidus cum
eflet, magna nivis copia terr faciem muliere, & eam adjuvabat. Sed potea
fic occupavit, ut iter intercluderetur, quam illuxit, re cognita, crudelis Atha
ridus
2 Gracens s : ,
aws wrd ? Trv Quibus verbis videtur, ut obervant
Bollandiani, indicari annua perfecutio, circumeuntibus inquifito
ribus per vicos &c. Hinc Perfpicuum et, quam reste concordert
S-Sab Asta cum Hieronymi Chronico. Hic enim perecutionis
initium anno 37o. confignat, qu Prima ct in A&is niemorata.

Tum anno fequenti renovata eft: in qua Sabas comprehenfus ,


potea dimius et. In tertia tandem anno z 7 2. martyrium con
fumma vit .

3 Plurimi, inquit Oroius lib. 7. cap. 13. in Romanum folum non


trepidi velut ad hostes, fed certi quest ad fratres pro Christi onfchone fu
gerunt .

L L

L L L L C C LSS 0S LLLLLL LLLLLLLLS

000

LLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLLS LLLS LLLLLLS 0LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS

LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL
LLS LLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLS
LLL LLLLLLLLL LLLLS L LLLLLL LLLLLLL LLS LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LL LLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLL L LLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLS LL LLL LLLS

LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLS
LLLLLLL LLLLLCCS

LLLLLLL LLLCLLLLSS

LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS L LLS LLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS


LLL LLLLLL L LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLL
LLLLLL LLLLLL LLLLL SLLLLL LL LLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLS LLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL L00L LLLLLL LLLLLLLL
LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLS LLLLLLS LLLL
LLLLLLS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLS LLLLLS LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLL
LLLLLS LLL LL LLLL LLLS LLLLLLLLs LLLLLS
LLL LLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLLLLLS
LLLLL s LLLLLLLLL LLLS LL LLL LLLLL LLLLS
LLL LLLLLLLLL LLLLS LLLL L LLLLL LLLLLS

LLLLL LS LLLL LLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLLL


LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLS
LLL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL

LLS LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLSLLLL


LLLLLLLLLS L LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LL0S
LLL LL LLLLLLLLLLL S LLL LLLLL LLLS LLLLLL LLL
LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL L LLLLLLS
LLL LLL LLCCLLLLL LLLLL LLL LLLLLS LLLLL
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLSLLLLLLL LS

LLLL LL LLLLLLLLLLLLS LL LLLL LLL LLS LLLLLL LLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLLL

LLLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLS LLLLS SLLLLLL LLL LLLL LLL LLLLLLL LLLLLL LLL
LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLS L LLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLS

LLLLS LL LLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLL LLLS

L LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL


LLLLLS LLLLLS LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLL
LLLL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLS LL
LLLLL LLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL
LLLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLS
LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLL
LLLLLLLLS LLLLLLS LLL LL LLLLL LLLL
LLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLL LLLL
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLGLL LLLLLLL
SLLLLLLLLS
SS

LL LLLLLLLLL L LLLLL LLLLLLLLLLLS LL LLLSLLL MMM


LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL
C00000S

LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLSS LLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLL LLLLLLLLSLLL SAAASAAAS


LLLLLLSS LLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLSLLLLLSAAAAAS
LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLLLSLLLLLLS
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLS
LLS LLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLS

LS LLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLS LLLLLLLL LLL LLLLLS L LLLLLLLLLLL LLLLLLS


LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLS SL LLLLLLLS LLLLS LLLL LLLL LLLS LL LLLLLLLL

LLLLL LLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLL L LLLL LLLLLLS
LLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLS LLLL LLLLLLLL LLLLSLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL
LLLL LLLLLL S LL LLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLL SLLLLL LLLLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLL LLLL LLLLLS L LL LLLLLLLLL
LLLS LL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS L LLLLLLLLLLL
LLLLLLS LLLLS LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLS
LLS LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL S LLLL LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLL LCCS
LLLLLLS LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLLLS LLLL LL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLS LLLLLLLLLLL

LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS

GAASLLLLLSs LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL


LL
0 LL LLL LLLLLLLLL LLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLLLL S LLL LLLLLL
LLLL LL LLLLLL LLLCGG LLLLLLLL S LLLLLL LLLLL L LLLLLL LLLL LLLLLLGLSS
LLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL S LLLL S LLLL
LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLS
S S0 LLLLL LLLLLL SLLLLLLaSLLLLL LLLLLLL LLLLLLLSGGGGGG GGGGMS

GGGS LL LLL LLL LLLL LS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL 000S LLLLLL LL LLLLS
LLLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLS GG LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL
LLLLLLLL LLLLLS LLLLL LL LLLLL LL LLL LLLLLLLLLS LLL aCC LLLL LL LLL

LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLa LLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLS


LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS SS GGG LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS

LLL LL LLLLLL LLLLLL aLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL


LLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLCC
LLLLLLLLLLLSLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS aaGAAA SLLLL AAASS
LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLL AAAAA LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLL LLLLLLLL LLLLLA AAAAAS

LLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLSS AAAS LLLLS LLLLL LLLS
SS

00S S LLLL LLLLLLLL LLLLLLS

C CC

SS

000

L L L L

L L L L L L L L

L L L L L

LLLLLLS LLL LL LLLLLL LLLLLLLL LSLLS LLSLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLS LLLS LL LLLLLLLLS LL LLLLL LLL LLLLLLLLLS
LLLLLS LLL LLL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLS LLL L LLLLLLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLL
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLLLSLLLLLLSLLLLLLLLSLLLLS
LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLL LLLS LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLS L LLLLLLL

LLLSLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS


S0 L LLL 0 L 0 0

0 0

LL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLLS


L LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLLSLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLL LLLLLLL 000S LLLL LL LLLL LLLLL e LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLL
SS

LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLL LLS 0S
LLL LLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLS LLLLLSLLLLSLS00SLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLS
LLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLS LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLL CLLLS
LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL L LLLLLL LL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS0LS0S
LLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLS LL LLL LLLLLLLL LLLS LLL LLL LLLL 000S LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLS 0S LLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS LLLLS LLLLS00S LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLLL LLS
LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLS LLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLL LLL LLS LG LGLL LLLLLLLS LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLL LLLLL
LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLL LL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLS

LLLLLLLL LLLS LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLS
LLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLLLS LL
aaaaTa LL CCS LLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLS
LL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLL LLLLLS LLLLLSL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLS

LLL LLL LLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLS
LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLS L LLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL
LL LLLLL LLLLLL LLL 00LS LLLL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLS LLLLLL L LLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLS
00S LLLLLL LLL LLLLLLL 000S LLLLLLLLLLS LLL LL LLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL 0S
LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLLL LLL
LLLLLL 000S LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL
LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLS LL LL LLL
LLLLL LLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLS


LLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLS AAAAS
LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLL

LLLL LLS LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLL
LLLLLLLLLL LLLLLL LS LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLS
LLL LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLL LLLL LLL LCS
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLL 0S LLS LLLLLLLLLSLLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLSLLLLLLLLL LLLLL LL LLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS

0S LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLL LL

LLLL LLLLLLLL LL LLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LL LLLLL
LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLS LLLLL LL LLLS LLLLLLLLLLS LL LLLLLLL L LL LLLLLL LLLLLLLS LLLLS

LLLLL LLLLLLLSS LL L CCLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLS LLLLLL LLLLLS
LLLL LLL LLLL CCCLLLLLLLS 0 LLLL LLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLL LLCCCLLLLLLLLLS LLLLLLLLLL s
LLLLLLLL LLLLLLLLSS eeS LLLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL
LLLLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL
LL LLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLL0SS

LLLLLLLLLL LLS 00S LLL LLLLLLL LLL LS 00S LLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLS CCCCLLLL LLLLLLS

LLLL LLLL LL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLLLSLLLLLS


LLLLLLLLL LLLLLLLLLSLLLLLLLLLL LLLLLLLS LL L LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLSS 0LLLS0S
LLLLLL

e.

E T S E L E C T A

S. Bademus.

53 I

MINI fpplicium immane fuit. Rex enim ita generofus Atbleta animam exbalavit. Hc
viginti arundine pracutas manuum pedumque Theodoritus de Martyribus in Perfide:
que eju unguibus infixit. Sed cum animadver qu licet extra notri intituti metas vi
teret hunc cruciatum ab illo pro ludicro babe deantur, referre tamen congruum duxi

ri, aliam rurus acutam arundinem genitali mus in peciem Perfic perfecutionis, quod
ejus membro infixit, eamque affidue retrabent fculo quarto incepta, de ejus faltem ini
& inferent, inexplicabiles ei dolores inferebat. tiis nobis agendum incumberet. Qu ve

Post bune cruciatum impius ille ac furious ro fubfequentibus temporibus in ea regio


craum ftipitem cum ramis undique coberen ne ata funt adverfus Chritianos, ex aliis

tibus per eju fedem adigi prcepit. Atque autoribus repetenda funt.

P A S S I O Sancti B A DEM I Abbatis & Martyris.

Ex Aprili Bollandiano.

Q:titempore
quadraginta illi fan
Martyres interfeti funt,com

tem cognofcens obtupuit: aurum fe ab

prehenus fuit BADEMUS fantus ar

eo abfcondit: diviti tatim ab eodem

illum poterant: mammonas ejus virtu

ba.

chimandrita, una cum feptem quibuf. pret funt: arrogantia confetim apud

dam fuis difcipulis, & regis Saporis illum fraa eft: fuperbia in ejus con
juffu in carcere conclufus. Bademus fpeu fubito humiliata; tumor & ani
autem ille ortum ducebat ab urbe Beth

mi elatio, ut pulvis, in ejus oculis con

lapat, ex familia admodum divite. culcata et. Paupertas vero ad ejus pe


Cum vero monachorum intitutionem des omnino fixa & corroborata eft: man

cpiet, omnia fua pauperibus fuetudo latera ipius fuit amplexa: ve

ditribuit. Cumque monaterium extra ritas in eo exorta, & jutitia erea: ca


urbem dificaffet, illic reidebat, ftu ritas illum amplexata, & pax ofculata,
dens in omnibus Deo placere, & qu eoque gavifa eft: concordia in ipius
divin voluntati grata funt, ea perfice ovili pofita: omnibuque jutiti fruti
re. Erat enim vir ille grati & verita bus vir ille plenus fuit. Omnes h vir
tis plenus, & divin eletionis vas. Hic tutes in eo viro habitabant, quoniam
igitur vir anctus, divina quadam & per odor fuavis ipius anim mirum in mo
fea prudentia duus,afcendit in mon dum fingulis virtutibus jucundus erat,
tem Domini, & habitavit in loco fanto & ex illius candore animi tamquam fru

ejus, beneditionemque accepit a Deo tum quemdam libenter percipiebant.


falvatore fuo, & apexit faciem Dei Ja
II.Cum igitur quatuor menfesin car
cob. Hic qui notris temporibus fer cere confeciffet, una cum feptem illis
menti loco relitus fuit, ex perfecto il difcipulis vintus, afflictus, & affiduis
lo fanorum Martyrum fermento, qui flagellis verberatus; omnia promto ani

ab initio perfeti fuerunt; ejus autem mo perpeffus, propter fuam in Deum


fanti viri cde ac fanguine notrorum fpem, veritatis fiduciam. Erat autem
temporum imbecillitas firmata eft. Hic tempore illo quidam, nomine Nerfan,
vere lapis fidelis, festus et a monte il princeps urbis, qu Aria dicebatur, in
w-f.n.
lorum, qui a principio fideles extite territorio Bedgerme. Hic Nerfan cum /tata
.
runt: aptus enim fuit myterii caufa, effet Chritianus, a Rege ipo cogeba
ut nobis omnibus effet falutis via. Ita tur folem adorare; fed cum nollet con

generofum & contans propofitum in tra Chriti fidem facere, in vinculis de


martyrio ubeundo prffitit, ac talem tinebatur. Potea vero animo remifio
animi ardorem in Deum oftendit; fic re factus, & corde perculfus, martyrii
que ab omni forde, labe & macula pu que formidine detentus, propter tor
rum fe prbuit, ut prava facinora ad menta, qu violenter in illum inferen
verfus illum nihil loci habere poffent. da erant, non ita ut cperat, ad ex
Rapina ipa tatim procul ab eo fuit: cu tremum ufque perfeveravit: fed morta
piditates omnino extinct nihil contra lis,& brevis hujus mundi amore captus,
X X X 2.

[OI

000S

LCCCL C LCCCL LL C LL LLCL L L

LLLLLLLLLLLLL

LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLS G LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLL

LLLL LLLL LLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL
LLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLS LLLL LL LL LLLS

LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL S S LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL S LLLL

LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL LLL LLS LLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL
LLL LLLLLLL LL LLLLLL LLLLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLLL LLLL LLLLLLL
LLLLLLSL LLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLS
LLLLLL LLS LL LLLLLLLLL LLLL LLL LLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLS
00ALS

LLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLS


LLS LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
S LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLS

LLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLLLLS


LLLL LL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLLLL LLLS

LL LLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLL L LLLLLL LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LL

LL LLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL
LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLL LLLS
LLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLS

LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLLS


LLLL LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLLS LL

LLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLLL

LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLS LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLS LLLLL

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLS LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLS S LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLL LLL LLLL LLL LLLLLL LLLS LLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL L
LL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLSL LLLLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLS LLLS LLLL LL LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLLS
LLLLLLLL LLLLLL L LLLL LLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLSaLLLS
LLLL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLSLLLS LLL L LLLLLL LLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL
LL LLLLS LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLS LLL LLLLL
LLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LL LLS LLLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLL SLLL
LLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLL
LLLLLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLL LLS LLLLLSLLLLLLLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLS

LLLLLLCC LLS LLL LLLL LLLLLL LLLL LLLLL LLS LLLLLSLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLL LLLS
LLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLS LLL J LLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLS
G0SC CCCLL LLLLLLLL LLLLLLLL G LLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LL LLLL

LLLLLLS LLLL LLLLLL LLL LLL LLLLS LLL LLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLLLLL LLLLS LL LL
LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLS LLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLL
LL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL s LLLLLLLL LLLLL LLLLL LLLLLLS LLLL LLLL

LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL G LLLS

LLL LL LLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLS

A0 L LL 0 LL 0

S 0S0

LL LLLLLLLLL LLS LLLL LL LLLSLLS


LLS

LLLLLL L LLLS
LLLLLLL LLLLLS
tttS

LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLS


S LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLS L LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLS LLLLLL
SS

SS

SS

LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLS TTTS
LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLL
LLLLLL LLaaLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLS

GGG LLLLLmLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLL 00S LLLS LLL LLLLLL LLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLL

LL 0LLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLL LLLLLLLS


SS

LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL 000S LLLL

LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLSLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLS
LLLLL

0MS

E T s E L E C T A: ss sfinniu, &c.

533

dofio imperatore obtinuiffet Bacchi tem tyres paffi dicuntur. Locum paffionis alte
plum in eccleiam transformari, atque ea ra fanti Vigili epitola defignat, Anagniam

Ale rand, ini.

occaione paganorum myteria ridicula de fcilicet, feu Anauniam , viginti quinque


tegerentur, qu epifcopus de indutria pu tadiis ab urbe Tridento ditantem , unde
blicabat : ea de re commoti gentiles, conpi martyres Anaunenes a nonnullis appellantur.
ratione, inquit Sozomenus lib. 7. cap. 15. in Eos ic vocat Augutinus in epitola 1 39. ad
terfe fasta in Chritianos irruerunt, multique Marcellinum Comitem. ex qua epitola di
eorum occifis & vulneratis, Serapium, id eft fcimus eorumdem Martyrum interfetores
Serapidis templum, occuparunt; unde erum fuie quidem captos, fed fidelium precibus
pentes, muto Chritianorum comprebenfos, & ab Imperatore indulgentiam obtinuiffe. Et
tormentis excruciatos facrificare cogebant. quidem ipis iniquum videbatur Martyrum
Si qui veroid facere detretarent, eos aut mortem ulcifci. Ne, inquit Augutinus,
in crucem agebant, aut fratis cruribus, paiones fervorum Dei, que debent effe in ec

aut alio mortis genere perimebant. Quam clefia glorioe, inimicorum fanguine dehoneien
feditionem diutius perfeveraffe pot Rufi tur. Hujus rei exemplum illutre habemus Marrelltus
num cribit Sozomenus. In ea vero innu apud Sozomenum lib. 7. cap. 5. ubi Marcel
yr
merabiles Chritianos vulneratos aut occi

li epifcopi Apameenfis in Syria martyrium

fos fuiffe affirmat Socrates lib. 3. cap. 16. refertur. Cum vero filii Marcelli mortem
His auditis, Imperator beatos quidem effe patris ulcifci cuperent, provincie Synodus id
pronuntiavit eos, qui interemti fuerant ex probibuit, equum non ee cenens eam ulcici
Chritianis, utpote martyrii gloria decora mortem, ob quam gratia Deo agere oporteret,
tos; fed tatim fancivit, ut omnia Gentilium tum ipum mortuum, tum filios ejus atque ami

templa Alexandri detruerentur. Horum coi ; quippe qui dignus babitus effet, qui pro
Martyrum memoriam recolit Martyrolo

Deo moreretur. Sed hc extra metas: vide

gium Romanum die 17. Martii, quem fane fis epitolam laudatam fanti Augutini.
titulum, his faltem qui facrificare renuen Aliquid ex horum Martyrum reliquiis Me
tes, excruciati ac occifi fuerunt, nemo de diolanum translatum effe difcimus ex vita

negabit. Alios ejufmodi tumultus memo fanti Ambrofii per Paulinum ejus difcipu

rat ibidem Sozomenus, de quibus fufius lum confcripta, ubi narrat miraculum c
agere non vacat.
ci, qui ea occaione loculi tastu vifum recu
Sifinnius a &c.

2. At in Occidente celebris fuit Sifinnius

eravit. De iidem etiam quiddam acce

cum fociis duobus, qui a fanto Vigilio Tri pit fantus Gaudentius Brixienfis antiftes,
dentino epifcopo in quemdam dioeceis fu ut tetatur in homilia de XL. Martyribus,
pagum miffi, ubi frequentiores erant genti- , ubi notrorum Martyrum paffionem his
Ies, cum ibi contruta eccleia aliquamdiu paucis verbis pertringit. Recepimu, inquit,
degiffent, a furentibus gentilibus occifi funt. Janios cineres Sifinnii, Martyrii, Alexandri,
Horum Martyrum Ata, ac duas de eo quos nuper in Ara-Agathini uni veneranda re
dem argumento fanti Vigilii epitolas pro ligionis cultui attentius inbrendo, geni inter
fert vir eruditus Daniel Papebrochius ad fecit facrilega, flammifque adhibitis concre
diem 29. Maii Bollandiani. Ambas epito mavit; ut bolocautum Deo fieret, qui Chri
las hic exhibere fufficiet, quas laudaffe vi fiano; fuoi vitimas demonii minitrare incre
detur Gennadius in libro de fcriptoribus patione jutifima vetuient. De iidem agunt
eccleiaticis cap. 36. ubi ait Vigilium epi Martyrologia die 29. Maii. Sed his omni
fcopum fcripfiffe ad quemdam Simplicianum bus fubjungere vifum et aliquot verfus
in laudem Martyrum libellum, & Epitolam con ex lib. 1. Fortunati cap. 2. ubi non folum
tinentem gefia fui temporis apud barbaros Mar Sifinnii & fociorum, ed etiam paffionis
tyrum. Simplicianus hic memoratus ipfe fanti Vigilii mentio habetur, omnino con
et, qui pot fantum Ambroium ecclei formis hujus fanti Martyris Atis, qu
Mediolanenfi prfuit; Johannem autem ex cod. mf. V. C. Ulrici Obrechti Argen

Contantinopolitanum epifcopum, cui alte tinenfis eruta habemus.


ra epitola infcribitur, alium effe non poffe
a fanto Chryotomo, temporis ratio pro Vitali domus ifta placet, qui vivus arenis
bat. Hos Martyres anno CCCXCVII. paf.
Defoui meruit perdere mortis iter.
fos fuiffe probant viri eruditi ex his fanti En Vigil I bic arx et, quem rufiica turba peremit,
Unde mori voluit, mors magis ipa fugit.
Vigilii verbis: Dies paionis IV. Kal. Juniai,
feria 6. Hc enim epocha cum alio anno Incolit bc pariter Maturius atque Sifennu,
concurrere non valet. Hinc colligunt ad
Quos genus atque fides, & tenet una falu.
dititiam effe notam confularem in Atis

Sanus Alexander, felixque Cecilia pollent,


vulgatis eorumdem Martyrum appofitam,
Quos meriti omnes una corona maner.
ubi Stilicone confule, id et anno4oo. illi Mar
|-

EPI

mar

A C T A M A R T Y R U M

534

E
S,

V I G I L I I

E P I SCO P I

S I N C E R A
L

T R I D E NT I N I

Ad SI M P L I CI A N U M Epifcopum Mediolanenem, de martyrio


SS. SI si N N I I, M A R T Y R I I, & A L'Ex A N D R I.

Ex editis Surii, Bollandi, &c,


I,

Omino fanto ac venerabili Pa- ejus adminiculo fociatus, jam nomi


tri, bonis omnibus prferendo

nis pignore commendante, eum reli


SIMPLICIANO, VIGILIUs Epifcopus Tri gio profeffions exordia pot militiam
dentin ecclei, falutem. Quamvis temporalem catechumenus induit .
faa Martyrum mentione, non verbis Nam projecto a fe cingulo, rejeoque

merita, fed verba meritis commenden parentum vel fratrum carnalium ctu,
tur; potiuque fit contanti filentio intelligens fefe ver lucis autore Deo

prterire, quibus et probata virtus; ta


men quia me fuggerere caufas, loca pu
gnafque martyrii pietas impulit, admo
nuit debitum, coegit officium, trepi
dantem mrore linguam pagin non
negavi, quia nec abcondi poterat lu

gratiam confecutum , inter Leores


officio fociatus, divin laudis canti

cum auribus primus furd regionis in


tonuit, attentus operibus jugiter piri
talibus, laffatus jejuniis continuis, le

tionis fu pdagogus, in lucrandis

cerna ub modio, nec vox pii fangui animabus anxius, quare brevi tempo
nis reticeri, Poit multos namque patien
ti gradus, & fedulas pugnas, recens
perfidi acceit iniquitas; quia minitri
in eccleiis, qu nuper fundat fuerant,

ris impendio tantum fnus ante pr


mifit, ut illi corona merito crederetur.

Quid liberatas animas referam, in fi


num Abrah plena luce profeas, quas
laceffiti funt, ac martyrii titulos com perfida uperffitioforum dierum ober:
paraverunt; parati ad omnia, libenter vantia, alienato jure natur, crudeli
omnia futinentes, nulli dantes occafio morte damnabat? Verum ille, fubdu

nem, occaione glori gloriam merue us maternis uberibus lae turgenti


runt. Quorum vita, ut fumma rerum bus, peregre enutritus, condecentem
fatigia referam, propter cienti noti femper matri qurebat affeum, refur
tiam, fuit tam folicitudinis quam pro restionem exemplis prdicatam viden
pofiti fingularis. nam omnes liberi ne tibus oculis dicaturus. Hc funt pau
xu conjugii, Deo immaculatas animas,

ut fan&tas hoftias, prftiterunt. Deni

ca de multis.

III. ALEXANDER quoque, Martyrii

" " que primus, vocabulo S i s INN I u s, no confanguinitate germanus, tertius Tri
vam Chritiani nominis pacem intulit nitatis hoftiam complens, parem con

barbar nationi: quam per annorum feffionis januam referavit . Nam pa


feriem, quod in fe fuit, jugiter cutodi triam, Dei caua * peregrinus paren

vit, nullum confortium pollut hopi tefque deferuit, comes in probationi


talitatis agnocens, velut Lot Sodomis, bus fidus, fide magnanimus, mifera
timore religionem fervavit: tione propenfus. Et fi tetimonio meo

F!

* Ed. cota, fe

ovis tuta *, quamvis in luporum utcumque creditur, non funt, nifi ipi
medio constituta, ovile qufivit, quod, fibi, altrinfecus prferendi: quos com
impenfis pufill fidei votis munificus, mendari non opus fuit, nii forte quod

primus in illa regione fundavit: cu decuit. At vero hatenus funt allevata fa


jus miniter, fi mecum recenfere di ftidia, fi adhuc auribus libenter admittis.

gnaris, per hoc velut ex debito effe Nam fumofa gentilitas contra vaporem

promeruit, fenex ut vo, ita merito fidei, zelo diaboli flamma furoris inca
prcefferit.

luit: exinde jam lentum fomitem fer

II. Leor quoque M A R T Y R 1 u s, pens, quod opibus, ut dixi, fidei pauper


tate

E T S E L E C T A

SS. Sifunius, &c.

535

tate devota, primus id loci Diaconus ti, Deo animas expirarunt. Et duo
ecclei tabernaculum pofuiet. Ac rum quidem dutum et corpus exani
ceffit quoque jut ad titulos cau, me: tertio vero quo tenacior vita, ita
quod condonari hoftias diabolo de Chri fuit pna fenfibilior. nam vivus fuas
Ed. meruit.

ftiana domo, Diaconi fideli miniterio

fpetavit exequias. Prparatus et de fa

prohiberet, & luftri feralis vexillo pr

cris Ecclei culminibus eu trabibus

ferri vexillum vetuit * paffionis. Nam rogus: hc flamma Martyres velavit.


invitata fub uno prmio manus, ad Reverenti autem voto, cogitamus no
fanguinem convolavit; ac matutinis ho bifcum, ut id loci bafilica contruatur,
ris, nimium antecedentis diei vulneri ubi primum fidei gloriof tetimonium
bus fatigatum, nec aliter leulo de meruerunt. Nunc me immeritum, in

prehenfum, emerita quiete fepelivit. utroque confortem, paterno amore con


Leor quoque haud umquam impiger, folare; & cum eodem fan&os apud ipos
& ad miniterium antelucanum fervie

exorator accede, quatenus pofim die

bat, cui in facrificio Diaconus famula illa fimbriam aut facerdotum aut Mar
batur; & medicinam vulneribus memo tyrum, jam omnibus fepoitis, pecca

ratus Martyrius exhibebat, quam opere tor attingere. Salutamus peciali fer

quo deprehenfi funt, compleverunt. Si vitio fantitatem tuam: quo, ut moe


quidem fecedens ad hortum Leor,qui rorem meum Domino commendare di
ecclei cohrebat, captus, vit fu gneris. Item alia manu. Denegare non
arborem a radice plantavit. Otiarius potui, quod tuum in nobis erat, glorio
etiam paffioni adjunctus et, in hopi fius fieret fucipientis merito, non gra
tio deprehenfus, animam uam ut non tia largientis. Dies autem paffionis
obtulit, ita non negavit. Verum omnes fanorum , quarto Kalendas Junias,

in unum colleti, per aliquot patia tra fexta feria, luce nacente,
A L I A

S.

V I G I L I I

E P I S T O L A

Ad S. Jo H AN N E M C H R Y s os To M U M , de iidem Martyribus.
Ex Bibliotheca Vaticana in Maio Bollandiano.

Incipit Epitola fanli Vigilii de laudibus beatiimorum martyrum Sifinnii, Alexan

dri, & Martyrii. quorum reliqui per Jacobum virum illutrem ad 7obannem
epicopum urbis Confiantinopolitan pervenerunt.
I.
D fan&tas aures novus caritatis lustatus, quominus ditributoridoneus,
ne dum vereor denegavi; quod fem
hopes non aliter applicaret,aut
verecundiam primi motus non provo per debere ut quis fneretur, expendi
catus impelleret, vel imbueret ignotus feceram. Confiteor; multum multorum

alloquium; nifi provocaret & prmium, privatam timui privato timore jastu
Ab homine itaque Apotolico, frater ca ram nifi ad Jacobum refpexistem, fan
riffime, prfentis tenor atque Epitol o Johanni per qudam atimenta re
incipiet plenitudo, ut facili confinio in

verenti

ut delegato amore

telligas, quod Martyrum prconia fub per religioa vocabula Martyrum, de


Jarebut Comes.

fequantur. Jacobus etenim, defiderio ferretur, & iterum fanguine jungere


rum cletium vir fidelis, Comitivam tur, non peregrina germanitas. Hanc

reclinaturus in Chriti comitibus digni quoque inter cetera opinionem fidei li


tatem fanorum recentium & vapore benter accipiens, qu bene in meo
fumantum reliquias potulavit. Recli mrore ridebat, tantum diftuli, non
naturus dixi, quia deponi non potet, negavi. Dituli, ut iterum lentitudo

qu apud Dominum dignitas cumula mea aperte proderetur, qui fequi meos
tur. Cui ego fatis timidus, nec parum comits minime meruiffem. Confiteor,
Prudens cau, mecum dipenatione optavi: fed non et in folo defiderio co
IO[13,

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
ron jutiti. Nunc autem fi decens vel fola venerabilis fenetus, eccleiam
536

ordo gravis non erit auribus fitientibus, propriis fumtibus elevavit, fide ditior

a regionis fitu, vel itineris inchoabo; quam facultate, locuples fpiritu, pau
fumma rerum vetigia fine fatidio fe per cenfu, tradidit ovile patori. Faus


ri .

cuturus, ut proclivius confluat inunda


tio meritorum, fi ad originem fontis
capaci amore pervenias.
II. Poitus namque (cui inquilinum
et Anagnia vocabulum ) locus viginti

eft cujus erat conditor, excubator: fed

fuit lupis ovile contrarium. Invidit rui


na diaboli culmen ereum. Hc fuit

fors prima martyrii ut oves dum agnum

erfequuntur, occiderent. Addita eft

quinque tadiis a civitate divius, tam velut hoftia, illa Deo jutior caua,quod
perfidia quam natura angutis faucibus cum luftrale malum circa fines agrorum
interclufus, uno pne aditu relaxatus cuperent ducere fcena ferali, ac fata na
(iter trium martyrum dicas) qui refupi fcentia tam protererent quam fdarent,
nus molli dorfo,vallo ex omni latere de

Chriti quoque germina calcaturi, lu

fidente, catellis undique pofitis in coro tuofis ornatibus coronati, ululato car
nam,vicinis ibi perfidia confpirantibus, mine diaboli , diverarum pecorum

fpeaculi genus exhibet fcena natur. pompis eretis in Domini dem vexil
lis, nuper de fua gente converfum, vi
ftus idonea, ut daret diaboli ludus pom &timas dare cogebant operibus tenebra
Caufa loco deerat : fed fuit caufa Chri

pam martyrio. Non fit auribus audien rum. Quod cum Domini minitri fine
fuo reatu fieri vix viderent, quia adfi

tis odiofa locorum relatio. Fuit enim

fibi femper male focius, concavuin tentes ipi quoque operibus videbantur
montibus confonus locus: ad quem cum communicare confufis : oppignerata
Chriti primum militia concendiffet, funt illa die fanorum corpora cdi fu
tubis fpe excita truculenta Gentilitas, net, dilata tamen palma viori.

III. Hic conferre, frater, paullulum


mulo furore bellique clangoribus in
flammatur. Verum unum genus pugn volo tecum titulos rerum, ne cui pede
fantorum fuit perfetum, omnia fulti tre videatur martyrium effe humilita
nere, laceffitos cedere, patienter ferre, te fuceptum : quia vile putatur bonum
pauros privata manfuetudine furorem omne quod prfens eft; cum novum
ublicum refrenare, vincere detrean fit atque mirandum, fine invidia tem

do: fed prdetinata gloria maturi exi poris fucitatum, & ita completum, ut
tus titulis perurgebat, quos debitus or nec ante quid prcefferit, nec fequatur;
do pepererat. Nam prtermifis ambagi fed fit fingulare, quod folum data con

bus & longis anfratibus amputatis (fo fummatione conclufum. Ovem qui a
lum non reticebo) quibus et virtus nu

rdone cutodit, puto, non mercena

trita Martyrum damnum laudis ab rius, fed Chriti oftenditur effe difcipu

laturo compendio. Cum adhuc effet in lus; & qui fugit condutitius, qui non

fupradia regione nomen Domini pere deferit, pator. Qui ponit animam, vi
grinum, neque ullum fignum effet quod vit; qui fervat, amittit. Nam quid aliud
(fidei) fignaculum demontraret, fue egit Magifter & Dominus, nii ut non de
runt hi tunc numero, nunc merito fin relinqueret defertores; aut Agnus, nifi

gulares adven, tam religione quam ut agnam defenderet, ut pro ovibus pia
gente, a quibus non immerito Deus vitima confummaretur? Sed ingreffu
prdicaretur ignotus, longi temporis rus paffionum portam, pot editam mul
quieta converfatione compofiti, dum tiplicem caufam , peregrinam laudem
nulla fidei utilitas titillaret. Verum non contraham, neque furabor : quia
nunc, fi caufa in Dominum furgentis nec aliena velle, martyrum et; nec fal
odii requiratur, (violat ) pacis titulus lere, facerdotum; nifi quia impoibilem
fuit; quia unus ex his, nomine Sifin me, ut infequendo ifta confiteor referen

nius, utroque grandvior, in quo effet do; & in hoc minime, quia minora di
tu

E T S E L E C T A. Ss. Sifinnius, &c.

537

&urus. Pot vexillum namque diabo hautibus animam fugientem, non cor
licorum luftrorum, quod, ut retulimus, pori, fed paffioni. Verum fantus, jam
erat indicium glori mox futur, una martyrii ad Chritum itinere detinato,
note dilatam afcenditur ad coronam. aqu potum, quia vinum paffionis V C
Nam matutinis horis auror repente nerat, refutabat, quod vit verioris flo
cli umbra cedente, manus inopinata, rentis mifcuerat calice propinato. In
fed confpirata colligitur, prutis ar hac itaque cura deprehenfus, qui fem
mata fudibus atque fecuribus, & quod er de animarum fantitate follicitus,
rimantibus diaboli ira telum feciet; non ibi foli natus, aut foli fibi certe

ibique Levitis aliquantis in eccleia de viurus, in horti qui contiguus junge

prehenfis, hymnum cantantibus matu batur fecreta feceit, hoc et ab eccle


tinum, fit vata depopulatio, fva di fia non receffit. Eft enim, icut melius
reptio: profanantur omnia tam fecreta noti, hortus eccleia, fepibus manda
quam divina myteria; fit potremo pr torum plantata viventium . Non ingef
da religio. Ne quis hoc vulgare putet fit corpus, quod negare nolebat: nec
fuiffe certamen, cum aut infenibilia temeritatis fumpfit audaciam, confiden
idola a fenfibilibus diruuntur aut faxo tia pietatis. Sicut in Africanis regioni
rum moles cum fuis molitoribus com bus dicitur, qui in ultroneum funus

moventur, ut de cultore & de colendo armantur, quod fine timore faciunt,

incertum habeas, quem judices durio ambiunt pr tumore. Stetit autem Mar
tyr futurus, captus, liber; intrepidus,
batur, angularis lapis deprobabatur a confeus; agens gratias vulneratus;
gentibus, probandus iterum; mundo faucius corpore, mente fecurus; clo
fanguine dificaturus ruinam furgen capite, privato baptifmate, lotus cruo
tem. Habebat inter ifta fides fpe&tacu re. Nemo illum fequi meruit qui fu

rem. Petra Chritus in omnibus vexa

lum fuum. Sifinnii tunc diaconi cor

gere putabatur, unde vana fimilifque

pusleulo tenebatur, confoffum ac fau timori ett feceiffe religio: fed com
cium priftinis quoque vulneribus, cum prehenfi juta confeffio demontravit,
aut ovem ad hotiam revocare, autho quod ille tetit tantum ut vinceret; il

ftia fieri juberetur, nifi feralibus hoftiis le feceit, ut & perfecutor in ejus glo

confenfiffet, tuba percuffus qua canti ria deperiret. De horto quo fugerat
cum diaboli perfonabant, non imme Martyrius adducitur. Genus et hoc fe
rito qui fonum fidei primus intulerat: ceffifle myterii, ut purpureus fios lo
fecuribus cfus, qui fecurem ab inf cis vernantibus inquilinus, non imme
cunda gentilitatis arbore defendebat. rita tingeretur rofa, novum prcedens

Ac ne longius protraham confirmata; Martyrem ; aut inter albentes liliorum


emerita, ut diximus, leuli deprehen per baptifmum comas rigatis omnibus
ditur quiete; confeffus, credo, ut pri recidiva morte plantatis voluntas vit
vato myterio ad crucem citius perve tacita distaretur. Transfixus etiam fti
niret, paralyticum populum foluturus. pitibus ducebatur ad idolum : fed ante
IV. Per lignum funibus alligatur le viima effe promeruit, quam ad aram
or quoque Martyrius, Confeffor con diaboli perveniret.
fimiliter & affertor nominis fui; qui can

V. Tertia quoque, Alexandrum ho

ticum novum, tunc primus, & nunc noratura Domini corona completur. Fa
olus in terra aliena cecinerat ; inter miliariter invenit aditum, qui ad Chri
trepentes & horridos jubilos patorales, fti januas excubabat; quo cutode ve
jam tunc dulcis eloquii redditis Deo lum templi tea gentilium corda diru

laudibus, ut fuperius memoravi; ac dia perant. A multitudine tudioe quitus,


cono Sifinnio medicinam vel fomenta quia zelo fidei fatis omnibus notus, ca
contulerat, fanaturus dolores, quamvis ptus non tamen captivatur; timor non

vulnera fufcepturus; revocans eximiis timuit. Illuus fpe et Chriti difci


pulus,

538

A C T A

M A R T Y R U M

S I N C E R A

pulus, in hocque vivaciorem pnam doceamus. Si tamen mecum patienter


fecit major in tormentis martyrialibus relegere relata dignaberis ab ipis cu

labor; ac fic compenfaturus dignitatem nabulis regionis quidem, Sifinnius fuit


exceffu paffionis, forte promeruit, ut ni Cappadox gente vel Grcus, apud vos
olim fanguinis primi; fide velox, pi
teris furor tormenta non ditulit, hunc ritu magnanimus, laboris prodigus, ad
lenta in Dominum pna fervavit; fen omnia perfeverans, metam fuam palma
fit fe fcire quod futinebat, petator cor concludens non fera, feptima repro
hil in tribus effet inferius. Nam in ce

poris fui: & quamvis upraditum ex miionis forte venturus, jun&tus fem
Diacono Martyrem illata vulnera diftu per copula caritatis, pace concordans,
liffent, hunc ibi exhibuerunt tormenta divin frena retinens difciplin, juga

cutodem. Junctis namque ac nexis cor lis tanti populi domitor, Chriti index;

poribus, ac per publicum tractis more potremo futuri gregis aut fanguinis
canum, fed non ad vomitum reverfu germani (icut ufus magifter rerum lo

ris, vivus inter illos Alexander innexis quitur ) ducatum vi tenens, periculi

pedibus ducebatur per copulos partem proculcator audax & auor agnofcitur,
membrorum palpitantium dimiffurus, ut ecure pone tenus agmina ubfequan
donec ad loci, vit nquam, terminum tur. Ita in notro fidei indice matuti

duceretur. Itum et pot hc in religio


fa fatigia, hoc et, alta Dei templa;
pot corpora, trata folo culmina, facra
tis fata pyra trabibus, in conpeu Sa

no primatus fuit fanguinis & ducatus:


qui pot demontratam viam duxit ad
vitam, aut induxit ad gloriam, fedu

or falutis, cognitor veritatis, Prophe

turni, idoli veteris tempetate longva. ta tetante, & index meus in matutino.
Prmiffis in ignem geminis atque ger Atque ut plus faa myteria cumula
manis ante corporibus, tetit faucius rent, & indici fuo non deeffet indicium;

Alexander iterum confeffurus; cui pr cum velut animal traherent fani Sifin
mium vit prpoitum et, ut vita ca nii corpus exanime, collo aerii tetis
reret; flammam prentem fi velit eva tinnitum concavum ligaverunt; quod
dere, dicat e eorum tenebris confen vulgus tintinnabulum vocant; inful
fifle. Verum illi, tranverfa tuenti & tantes corpori, increpantes morti, ex

impiorum munera reprobanti, contra probrantes non vindicem Chritum; &


lucem luxante oculos fuit; poenam ti irridentes Domini difcipulum, imple
mor pn prohibuit: calor fidei repu verunt falutare mytterium. Quid enim
lit flammam: gradus reverentiam ordo voluit fibi ille tinnitus aut fequacibus
quoque tenuit paffionis. Ultimus fu animalibus utilis fonus, decori quoque

fcipitur: fed non inter fratres infimus congruus collo fufpenfus? nifi quod
coronatur. Impletum et, fratres, in vox rutaret nomen Chriti, rauca cla
tribus minitris, nunc vero in cletis mando furdis; & principem, ut gre
ltiti convivio, myfterium Trinitatis; gis, ita gentis, in omnibus approbaret.

cum & alii potuient hotia viva pati Primus enim verbum religio vocis
forte confimili, nifi cuncta trino per increpuit, primus concavis vallibus per
fea numero cenferentur:Fuimus enim

fonavit: adhuc prope brutis animali


inter hc portio forte non minima: & bus, aut certe pecoribus dux paus

horum caua fumus agentibus increpa intati, novi tinnitor auditus, floru
ti; nec dereliquimus focios: fedele&io lent legis ruminator in Gentibus. Or
nem habet gradus.
dine propofito, Martyrii fibi quoque
VI. Multa prterea diebus propin confequens nomen, prophetiam quam

quantibus paffionis, non tam demon tenebat implevit : expouit vocabuli


trata funt quam veritate depia, qu parabolam, verus in omnibus reve
in compendium dimittimus, ut per hc lator: adrifit quod vocabatur nomen,
pauca qu geta funt, plenius myteria & meritis cumulavit: tatuit natale
VOC3l

E T S E L E C T A. Ss. Sifinnius, &c.

539

vocabulum ut origine, fic paffione ven vacior, ltior pot mrorem. Nam pla
turum. Quid pn confcia horti fecre num eft & plene perpetum, quod eft
ta diffolvam ? quod illo fe primum con fcripturis distantibus referatum, cuncta
tulit, ad quod iterum Martyr intravit, uno peccato concuffa, ut omnes mife
januam paradii, mundam voluptatem ricordiam mererentur. Hi funt centu
ac venerandas fui veris delicias medita

plicati reditus paffionis, quibus fuos

tus ; animatum florem, male hren jam gens illa reatus abolvit: captivitas

tem adhuc pin culi, locis virenti liberos fecit, laxavit indulgentia vin
bus plantaturus; a Virgine demontra culatos. Clum tunc confenit in tene
tus, cujus erat hortus. Quid me iterum bras, lux inhorruit paffione, mentis cre

ad myfteria faa revolvitis? Illa virgo do perfidi ccitate confufa. Crede,


prodidit, qu fuos tenere femper opta frater, oculis fratris, umbra qudam
vit: voluit dimittere quem recepit: cul nigr nubis totam texit five contexuit
torem, quem probavit, elegit. Jam noti regionem, proxima terr fulmina cre
amoris affeu Deum quoque tenuit in puerunt, dirus fpe fragor intonuit, co
vitatum, dicente in Canticis Salomone, rufcans rutilus plus ignis emicuit: con
Decendat frater meus in hortum fuum. fcium fanguinis diceres clum. Non
Defcendit, & certe defcendit: nam exi et ultra poft umbram peregrin, ut ita
re noluit quem dives voluntas adama dixerim, notis manifetam celare fub
vit quoque tempore paffionis, ut rem nebula veritatem. Dies quoque horro
notam notris temporibus exprimamus. rem prodidit paffionis, non tantum re
In horto cum Judis comprehendit Do fugus, fed privatus. Nam ext feri
minum Scariotes. Nemo de tali fecef

lux alma proceerat, emper pot Deum

fione difcipuli caufetur: ita Magiter amica Martyribus: tenens reverenter


partem adhuc dominici corporis, per

& Dominus invenitur. Putatus et hor

tulanus, rigator viventium, plantator fantos alumnos famulis Dei prtitit


animarum. Hortus eftergo non fugien famulatum, mulante tamen invidia
tis, fed confugientis afylum, intelli religionis forte ventura. Sic fe afferit

gentibus horti facient meruifle paradi


fum. Alexandro vero quod conferre my
fierium mortis potuit, qui totum vivus
implevit; nii quod ad gentis vitium
nomen adrifit; ut Alexandria putare
tur Anagnia, privatis religioa porten

Dominus operibus fuis, ic fe focium

prstat in omnibus, ut qualitate jun


gatur & tempore. Spectator, confiteor,
fui inter ifta myteria, & ad fanorum
cineres excubator: qui particeps effe

non merui, fenfi ad quod pervenire non

tis, numerofa dmonibus, biformis anu potui. Vidi, vix hodieque credulus mi
bibus, idolis multiformis femi-homini hi: excedunt faa reverentiam relata

bus, quod et legis irriforibus; plena diorum; unde Dei erit, frater, affe

Ifidisamentia, Serapis fuga; blanda po rere quod elegit, & tetanti tetimonium
ftremo inquilinorum mater criminum, perhibere. Sufcipe nunc, frater, trium
quin potius noverca; viperarum alumna munera puerorum, aut tres pueros de
progenie, per fobolem venenat gen camino, anheli ignis adhuc propemo

tis, qu nefcit concipi, nii patris orbi dum ambulantes incendia; & nifi in
tate ltetur; nefcit crefcere, nii mor vidus flamm furor femineces fufce

te nafcatur; nefcit vivere, nifi nefcive piffet, hitori revixiet exemplum;


rit matrem; ut in fidei converione ma

ita omnia fe pne imili honore pin

l fobolis proles, concepta jactura Dei xerunt. Vox, Ros, Numerus, Cami
Patris, capite denegato nata, perfoffa nus. Vox fidem confonam : Ros, Plu
alvo matris Ecclei parta, per fano viam; Caminus, pyram; Numerus Tri
rum mortem vit fumat originem; fed nitatem.
jam crefcit damno fcundior, leto vi
Y 2,

AD

S000

CCCC CLLCCCL C L L L L L L L

YeeYYYYSYYYeYeeYYYeYOeeYeeYeee eeeS
SS

A0 L LLL 0 LL LS 0

LS 0

0 LL L LLLLL LL LLLL LLL LLL LLLLLLLLLS


0S
LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL
0S LLLLLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLLL
LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLS
LLLLL LLL LL LLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLLS LL LLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL
LLLLS LLLLLL LLL LLLLLL LLLLL LLLS LLLL LLL LLLLLS LLLLLLS LLL LLLLLL LLLLLL LLLL
LLL LLL LL LLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLS

LLLLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLS LLL LLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLL
LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS L LLLLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLLLLLS GLLLLLLS LLL LLL LLS
LLLLLLLLS LLL LLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLL S0 LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL
LLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLL LLL LL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLS s LLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LL LLLL
LLL LLL LLL LL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LL LLLLS SLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLS SLLS LLLLLLS

S LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL S LLLLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LLL LLL LLLLS LLLS LLLLLLS LLLLLLL 0S LLLLL e LLLLS
LLL LLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLS LLLS0LLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLS LS LLS

LLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLS
LLLL LLaaLL LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLLS LLLS LLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLLS 0LLS LLLLLS LLLLLLLL 0S LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLS LLS LLLLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLS LLS


LLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLS

LLLLS LL LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LL LLLLLL LLLL LS LLLLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLS LLLS
LLL LLLLL LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLLLL LS LLLL LLLL LLLL LLLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLL

LLLLLL LLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLS LS LLS LLLLLLLLLL LLLLLL S 0LLS
LL LLLLLLL LL LLLLLLLLL SLLLLLL LLL LLLLLLL LLLL SS LS LS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LL LLLS
LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLS 00S LLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLS e LL LLLLLLL LLLL
LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSLLLLS LLS LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLLS L LLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLL LLL LLLS LLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLLL
LLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLLLLL s LLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LL LL
LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLS LLLL 000S LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL
LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLSS LLLLLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS

LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL SLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLLLLCCLLL LLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLS
LLLLLLL S0M LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL GGGGGS LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLLLLS GG LLLLLLL SLLLLL LLLLL LLLLS LLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLL LLL LLL LLS
LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLS LLLLLLS LLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLL
LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLS LLLLLLLLS LL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLS LLL LLL
LLLLLL LL LLLLLLLLS

LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLS


S 0S LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLS
LLLLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LL LLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLS
LLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLS LLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS 0S
LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS
LLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL
SS

LLLLLS LL LLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLL LL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLL
LLLLLL LL LLLL LLLLLLLLLLS LLLL

LLLLL LLLLLLS
LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLS
LLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS
LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLSLLLLLLLLLLLS

LLLL LLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLL


LLLLL LL LLLLS0S LLLS 0S LLLLL LLL LLLLLS

LLLLLL LL LLL LLLLLLLLLLL LL LLCLLLL LLS

LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL


LLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLL LS LLLLLLLLLL LLS
LLL LLLLLLL CCLLLLLLLSLLLLLLLLLS LL LLLLLLS LL LLLLLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLLL eeSLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLL LLLS 00S LLL LLLLS LLLL LLLLL LL LS LLS LLLLLS
LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLS LLLLLLLS

LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL S LLLLL LLLLL LLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLL LLS LLLLLL
LLLLLLL
LLLLLLLLL
LLLLLL
0S LLLS
000S LLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL S LLLLL
SS

LL LLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS


L CS

L L

L L L L L L LS

L L L L L L L L LL L

LCCLLLL LLCCCLLLLLS
LLLS LLLSLLLLLLLLLLS LLLLLLL LLL LLLLLS
LLLS LLLS LLS LLLLL L LLLLLLLS
LLLLL LLLS LLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS
LLS LLS LLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLS

00L

L L L L L L LS

LLLLLLS LL LL LLLLLLS LLLL SLLLLL LLS


LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLS
LL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLLLS

LLLS LLLLS LLLLS LLLLLLLL LL LLLLL LL LLLLLLS


LS LLLLL LLL LLL LLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLS LLLS LLLS LLLLLL LLL LLLLLLLLS L LLLLLLS
LLLLS LLLS LLLLS LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLS
LLLL 0S LLLLLLLL LL LLLLLLLLS
LLLS LLLLS LLLLLS LLLLLL L LLLLLLLS
LLLLS LLLS LLLLS LLLLLLLLS LLLLLLLLLLS LLLLLLS

LS LLLLS LLLLL LLLL LLL LLLLLLS

LLS LLLLS LLLLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLLS

LLLL L LLLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLLLLS

LLS LLLS LLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLLS

LLS LLLLLLLLLLL S LLLLLLLLS LLLLLL SLLLLLLLS


LLLLSLLLLLLLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLLS

LLL LLLLLLS LLLL LL LLLLLLS

LLS LLS LLLLLLLLLL LL LLLLLLLS

LLS LLS LLLLLLLLS LLLLLLLLLL LLL LLLLLLS

LLLLLS LLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLLS LL LLLLS

LLS LLS LLLLLLLS LLLL LL LLL LLLLL LLLLLS


LLL LLLS LL LLLLLLS

LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLL LL LLLLLLS

LLS LLLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLS


LS LLLLS LLLLLLLS LL LLLLLLLL SLLLLLLLL LLS
LLLL S

LLLLS LLLS LLLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLS LLLLLL LLLLS LLLLLLL LLL LLLLLLS LS LLLLLLS LLS
LLLLLLLL LL LLLLLLLS
LLLLL LLLLLLS

LLLLS LLLLS LLLLS LLLLLLL L LLLLLLS LS LLS LS LLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLLS


LLLLLLLL L LLLLLLLLLLLLS

LLLS LLLLS LLLS LLLLLLL LLL LLLLLLLLLS


LLLLSSSLLLSLLLLS LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLLS

LLLS LLS LLLLLL L LLLLLLLLLL 0 LL LLLLLLLS

LLLLLS LLLS LLLS CLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL


LLLLLLLLL LL LLLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LS LS LLLLS LLLS LLLLLLL SLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLLS

LLLLLLL LLS L LLLLLLLLL LLLLS LLLLS

LLLS LLLS LLLS LLLLLLLL L LLLLLLLL LL LLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLS LLLLLLL LL LL LLLLLLLS
LLL LLLLLLLLLLLL LLS LL LLLLLLLLL
LLLLLS LLES

LLLLLLLL LLLS

LLS LLS LLLLLLLLLLS LLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLS

LLLSLLLLS LLS LLLLL LL LLLLLLLLLL L LLLLLL


LLLLLLLSLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLS
LLLS LLLLS LLLS LLLLLLLLL L LLLLLLLLS
LLLLLLLS LLLLLL LL LLLLL LLLLLS
S LLLLL 0S LLS
LLLLLLLS

LLS LLLSLLLLL S LLLLLLLL LLL LLLLLLLLS


L LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLLSS LLLLLSLLLLS

LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LL LLLLLLLS

S LLL LLL LLLL 000S LLL LLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLL LLS CCLLLLLLLS
LLLLL LL LLLLL LLL LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLL LS LS LLLLS
LLLLL LLLLL LLL LLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LL LLLLLLLLL
LLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LaTa LLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL J
LLLLLLS LL LL LLLLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL AAAS LLLL LS

00S LLS 0S 0S LLLLLL LLLS

CCCL LLLS LLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLLLL LS LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLL

S LLLS LS LLS 0S LLLLLLLS LS00S LLLLLLLLLL LLLLLLL LS LLLLLL LLL


LLLLLLLLS LL LLLS 00S LLLLLLL LLLL LLLLL LS LLLLLLLL LLLLS
0 LLLL LLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLS LL LLL LLL LLLLL LS LLLLLLLL LLLLLL LLLLL LLL LLLLS

LLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLS LLL 0S LLLLL LLLLLS 0S LLLS 000S


0 LLLL LLL LLLLLLLLLLLL LL LLL LLLS LS LLS 0S LLLS 0S CLLLLS 00S

LLLS

0 LL LLLLLLLLLL LLLL LS LLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL

0S LLLLS LLS CLLLLS 0S LLLLSLS LLLLLLLLL LLLLLS

LLLLLLLL LLLLLLS

LLL LLLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLLLLLLL 00S LLLLLLL LL

LLLLS LLLLLLLLLS LLLLLLLLLS LL LLLLLLL LLL LLLLLSS0SLCS 00SSS LLLS


LLLLLLLL LLL LLLLLLLLL LS LLLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL L LLLLLL LLLLLLLL

LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LL LLS LLLLL LL LLLLLLLLLL S

S LLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLS


LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLL LLLL LL LS
LLL LLLL LLLLL LLL LLLS LL SLL LLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLL LLL LLS

TTLLLLSS LLL LLL LL LLL LLLLSLL 0SLLLLLS LLLLLLLL LLL LLLL CCS

LLLLL S LLLLLLLLS LL LLLS LLLLLLS LL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LL

LLLLL LLLLLLS LLL LLLLL LL LLLS LLLS LLLL LLLLLLLLLLL SL LL LLLLS

LLLLLLLL LL LLLLLL LLS LLLLLLS

S LLLLLLL LLLLLC LLLCCLLLLLLLS


LL LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLS s LLLLLLLLLLL LLLCCCCLL LLLS
LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLS

LLS LLLLLS LLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLS LLS LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS


LS LLLLS LLLS LLLLL LLLL LL LLLLLLLLS
LLLS LLLLS LLLS LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLS
LLS LLS LLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS
LLLSLLLLLSLLS LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLS

LS LLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLS


LLS LLLLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLS

LLLS LLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLS

LLLLS LLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS


LLLS LLLS LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLS

LLS LLLS LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLS

LLLSLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LS LLLLL LLLS LLLLLL LLLLLLS LLLLL LLLS


LLLLLLLL0 S

LLLLS LLLS LLLLL LLLLLL LLLLLLLL L LLLLLL


LLLLLLLLS

LLLLS LLLS LLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLLS


LLLS

542

A C T A M A R T Y R U M S I N C E R A
|-

Idus. fanti Valentini.

fanti... & Rogati martyris.

... Jul. fanti E... martyris.

... Kal. Dec. fanti Clementis.

... Jul. fantorum.... apotolorum.

... Kal. Dec. fanti Chryogoni martyris.


... Kal. Dec. fanti Andre Apotoli &

-- Jul. . . . . . .

martyris. 4
Idus Julias fanti Catulini martyris .
XV ... Kal. Augutas fantorum Scilita Nonas Dec. fantorum martyrum Bili ,
DOI'll III .
Felicis, Potami,Cripin 5 & comitum.
IIII.
Id. Dec. fant Eulali.
XIII. Kal. Ag. depofitio fanti Aurili epi
III. Id. Dec. fantorum martyrum Ero
fcopi.
nenium.
XI. Kal. Ag fantorum Maxulitanorum.
-

.. Kal. Ag. depoitio fanti Capreoli epi XVI. Kal. Jan. fantorum martyrum Feli
fcopi.

cis, Clementiane, Honorate, & Maf

III. Kal. Ag. fantarum Tuburbitanarum

fari.

X... Kal. Jan. fant Nemeffiani.


& Septimi.
VIII. Kal. Jan. Domini noftri Jefu Chriti,
Kal. Ag. Macchaborum.
filii Dei . '
VIII. Idus Ag. fanti Syfti epicopi & mar
tyris Rom.

IIII. Idus Ag. fanti Laurenti.


II. Idus Ag. de fantos Marinus.
Idus, Ag. fanti Hippoliti.

VII. Kal. Jan. fanti Stephani primi mar


tyris .

... Kal. Sept. fantorum Maff-Candid.

VI. Kal. Jan. fanti Johannis Baptift, &


Jacobi Apotoli, quem Herodes occidit.
V. Kal. Jan. fantorum Infantum quos He

rodes occidit.
... Kal. Sept. fanti Quadrati. "
... Kal. Sept. fanti Timothei.
Nonas Jan. depoitio fanti Deogratias &
... Kal. Sept. fanti Genefi mimi.
Eugeni Epifcoporum.
IIII. Kal. Sept. depofitio Retituti * & Au VIII. Idus Jan. fantum Epefania.
uftini epifcopi.
VI. Idus Jan. depoitio Quodvult - Deus
III. Kal. Sept. fanti Felicis, v & Re
epifcopi.
III. Idus Januar. fanti martyris Salvi.
giol mart.
XVIII. Kal. Feb. fanti Felicis Nolenfis. .
... Idus Sept. fanti Ampeli.

XVI. Kal. Ot. fant Eufimi .

XVI. Kal. Feb. fantorum Rubrenium .


XIIII. Kal. Feb. fantorum Tertullenfium
& Ficariemfium.

... Kal. Ot. fanti Januarii mart.

XIII. Kal. Feb. fanti martyris Sivaftiani.

XVIII. Kal. Oto. fanti Cypriani epifcopi


& martyris Carthag.
... Kal. Ot. fanti Soffi.

XII. Kal. Feb. fant martyris Agnes.


XI. Kal. Feb. fanti martyris Vincenti.

VI. Id. Ot. fanti Quintafi.


III. Id. Ot. fanti Luce Evangelift & VIII. Kal. Feb. fanti martyris Agelei.

Kalend. Feb. fantorum Luciani & Vin

martyris.
XVI. Kal. Nov. fanorum Volatinorum.

centi martyr.
... Kal. Nov. fanti Luci & Viturici mar IIII. Non. Feb. fantorum Carterienfium.
tyrum .

... Kal. Nov. fan Vituri.

IIII. Kal. Nov. fanti Feliciani & Vagen


fium . 3

Nonas Feb. fant martyris Agat.


V. Idus Feb. fantorum Filicis, Vitoris
& Januarii.
XIIII. Kalendas Mart. fanorum marty

Kal. Nov. fanti Otavi.

rum Macrobi & Lucill, Nundinari,

... Id. Nov. fantorum Capitanorum.

Ccilian & Petrenium.

1 Habetur inter Augutini fermones unus de hoc S. Qua


drato .

z De hoc fansto exstat fermo. S. Augustini in Indiculo Poffi


dii cap. 3. laudatus. Eunidem Martyrologium Romanum cele
brat die 9. Decembris. Alterius vero Restituti presbyteri Cala
menfis meminit idem Augutinus lib. 13. de Civitatis Dei ca
Pite 24.

que fociis, qui ut eorum Asta habent apud Mabillon. tom. 4.


Analest. Vag comprehenfi, in carcerem trufi & interrogati,
Vagenfes martyres dici potuere, etfi apud Bofeth confummati
fuerint. At dies paffionis diverfus et. Et quidem Mamma
rius ejuque focii videntur nonnullis ad Donatitas pertinniffe 4 Andream Martyrem qui apud Patras paffus et appellat S.
Paulinus non femel .

3 De urbe Vagenfi plura obfervavimus in notis ad Notitiam

De his vide qu obervata funt fupra ad ejudem San&t


Africanam, ubi etiam nonnulla habentur de S. Mammario ejuf- Asta.

IN

E T

S E L E C T A.

543

INDEX OLEORUM SACRORUM QU GREGORIUS M.

mifit ad TH E o D E LI N D AM Reginam.
Notitia de olea fantorum Martyrum, qui Rom in corpore
requiecunt,
id eft:

Santi Petri Apotoli,

Alii XLVI. quos omnes fantus Jutinus

Santi Pauli Apotoli,

presbyter collega fanti Laurenti marty


ris fepelivit.

Santi Pancrati,
Santi Arthemi,
San Sophi cum tres filias fuas,

Sanct Felicitatis cum eptem filios uos,

San Paulin,

Santi Bonifaci,
Santi Hermetis,

Sant Luci ... ,

Santi Proti,

Sancti Proceffi,
Santi Martiniani,
Santi Crifanti,
San Dari ,
Santi Mauri,
Santi Jafonis & alii Santi multa millia,

Santi Jacynti,
Santus Cripus,
Santus Herculanus,
Sanus Baufo ,

Santi Saturnini,

--- Oleo de Jede ubi priut/edit fanstus Petrus,

Santi Maximiliani,

Sana Bafilla,

(videtur legendum fugien Santi Vitalis,


tibus litteris Tipinionis aut Tiginionis,) Santi Alexandri,

Sancti..... nionis

Santi Syfti,
Santi Laurenti,
Santi Yppoliti,
Sanorum Johannis & Pauli,

Santus Martialis,
Santus Macellus,

Santi Silvetri,
Santi Felicis,

Sant Agnetis & aliorum multorum Mar Santi Philippi & aliorum multorum San
tyrum .

Santi Y .... ion,


Sant .... eris, (an Sotheris?)

orum,

Santi Sevatiani,
Santi Eutycii,

Santi Spei,

Santi Quirini,

Sant Sapienti,

Santi Valeriani,

Sant Fidis,
Sant Caritatis,

Santi Tiburti,
Santi Maximi,

Sant Cecili,
Santi Trecicii,
Santi Cornili & multa millia Santorum,
Santi Johannis,
Santi Liberalis,

Santi Orbani,
Santi Januari,

Sanct Petronill, fili Sancti Petri Apo


ftoli,
Santi Nerei,
Santi Damafi,

Santus Blatro & multorum Santorum Santi Marcelliani,

fed & alii fanti, id et CCLXII. in unum Santi Acillei,

locum, & alii CXXII.

Santi Marci.

Quas olea fanta temporibus domni Gregorii Pap adduxit Johannes indignus
& peccator domn Theodelind regin de Roma.
1 Forte Lucilla aut Laeina, qu Rom celebres erant. Lueia vero ficut & in Galliis fculi VI I. initio ex vita s. Rufficul, & in
mi
logio fincero.
Sicula erat,fed Rom nota,uti patet ex vetutioribus facramentariis, Anglia VIII. ex Adheel verfibus & Bed Martyro

A D M O NI / T I O

IN PASSIONEM SANCTORUM
FIRMI & R U STICI,
Qu Italico fermone eidem Paioni prmittitur in Hitoria Critica Diplomatica
M A R C H I o N Is Sc P I o N I s M A F F E I, bic latin reddita,
cum notis iidem.

Um Patres auorefque Bollan


| dift, qui affiduam colletioni
fu operam navant, Ata fan
orum Martyrum Firmi &
Ruftici diu multumque qu
* fierint, qu ex aliquo non con

Romane. Loca qu ex facris Scripturis citan

tur, ex aliqua antiqua verione decerpta viden

tur, qu a Vulgata differt: Annus hujufce mar


tyrii CCCV. credi potet; ut adverus ea qu
contra dicebantur fatis documento fuit liber de

Mortibus Perfecutorum; cumque perfecutio in

temnendo manufcripto prodirent, cumque ego Oriente coeperit anno CCCIII. qu, quamvis
ea multis ab hinc annis, ex duobus laudabili ad Maximianum dat fuerint litter, ut idem

bus codicibus defcripferim, quorum alterum in in Occidente perficeret, probabile et inibi eum
libris meis enumero, alter in capitularibus Ve
ronenfium canonicorum, mf. fervatur; eorum

nonnii pot celebrata Vicennalia defviiffe qu

uterque Imperator Rom fub finem ejudem


Patrum cupiditati fatisfacere decrevi , ea hoc anni celebravit.
loco maxima cum fide & diligentia recenendo.
3. Notris in codicibus facrorum corporum
Hoc autem eo maxime fpero acceptum iri ; Hitoria Atis annetitur, qu quidem autoris
quod prter Ata qu unice habentur in rarif diveri diverique temporis ex itilo fatis agnofci
-

fima Mombritii colletione, in noftris mem tur. Attamen eam Mombritius fuis in mff aut

branis apparet, quai unico contextu, tranf omiit, aut minime vidit. Ea vero fatis anti
lationis corporum eorumdem Sanorum hito quum tempus oftendit: quod ex nomine Ava
ria, qu nondum publicam in lucem prodiit. rum colligitur quod Hunnis imponitur; item
Ii quos dixi codices, ex charateribus exque iis que ex nomine Capri quod Itri tribuitur,
rebus quas continent, duodecimo plane fculo, quodque Ravennas Geographus adhibet; po

aut fuperiori, aut fequenti exarati videntur.


fremo ex formula: Regnante Domino notro Je
2. Eorumdem corpus Atorum, legitimum fu Chrito, quam habet in fine eadem hitoria,
ac vetus videtur effe, utque recenferi a Bonino tum ex ufu coronas in publica ltitia fumendi,
Monmbritio meruit (qui primus omnium ex quod Veronenfes feciffe fcriptor memorat, quo

optimis primariifque mff & prcipue ex egre tempore Santorum corpora depoita funt. Ba
gio Lateranenfi Legendario, quod Magrius in dem corpora collocata, clauaque fuere in mar

Hierolexico nominat, colletionem hujufce ge moreo epulcro cujufdam Bafilic fubterra


neris peramplam confecit); ita & in purgatiffima neo, qu extra urbis moenia fita erat, fed cui
Ruinartii collectione locum merebatur fuum,

dam port urbis proxima. Eodem in loco vi

qu complura alia ejus modi & form continet. funtur ac venerantur hodie quoque, cum ma
Manifete perfpicitur, eum qui hc eadem col nifeta appareant monumenta cujuque faculi,
legit, Ata Proconfularia pr manibus habuif. quanta publica cura ac cutodia eadem fuerint

fe. Multis in locis fatis patet, iis antiquorum exculta. Quare eo magis fabula exploditur di
monumentorum ineffe fragmenta, fi quis facra centium eadem corpora rapta fuie quandoque
ac profana optime calleat monumenta. Supicari acBergomum delata. At hujumodi qutionem
tamen quis poffit addita qudam, & a poterio omittimus, integramque Octavio Alcchio no
ribus fcriptoribus vitiata: ac prcipue ubi mi stro refervamus,qui integrum de hac re fe libel
racula iterantur; quod etiam P. Ruinartius in lum cripfiffe affirmat. t ubi in Hitori cale
Atis fui S. Bonofi fufpicabatur. Haud fuit Ro modus depoitionis enarratur, idem cum Ryth

manorum confuetudinis , ab Imperatore di micis carminibus comparetur, de quibus fupe


ci : in regno meo. Utique is paullo antea ju rius egimus.

raverat: per falutem meam & fiatum Reipublice


PAS

ACTA MARTYRUM SINC. ET SELEC. ss. Firmi & Rufici.


P

545

SA N CTOR UM FIR M I &

R U ST I C I.

V. I D U S A U G.

I.TN diebus illis, regnante impiiffimo dixerunt: Dominus noer Jeus Christui filius
Maximiano Imperatore, in civitate Dei vivi, cui noi fervimus. Quftor dixit:
Mediolanenfi fata et perfecutio in

Modo videbimus fi Christus veter libera

gens Chritianorum: & erat vir quidam no bit vos demanibus Imperatoris: & alligave
mine Firmus, civis Bergumatis: & hic runt eos, & impofuerunt farcinas fuper eos;
erat nobili genere natus, notifimus Impe tunc dixit fantus Firmus: Confirma bocDeus, Pfalzz. as.
ratori, ubtantia autem ejus erat copioa quod operaris in nobis; & ibant ambo pfallen
valde. In orationibus & jejuniis vacans die tes & dicentes: Deduc no Domine in via tua, Pal. ss. 16.

nouque Chritum deprecabatur, & ditri ut ambulemus in veritate tua ; & iterum: Ecce Pfal. ... ..
buebat cotidie fubtantiam fuam pauperi quam bonum & quam jocundum habitare fratres
bus, & hopicio fufcipiebat eos, qui perfe in unum. Alia vero die ingreffi funt in urbem
cutionem patiebantur. Tunc nunciaverunt Mediolanenfium, & nunciaverunt Impera
Imperatori dicentes: Piiffime Imperator, tori Maximiano quod adeffent, & quomo
Firmus Chritianus effetus et, & blaphe do obviaffet eos Ruticus, & qualiter

mat deos notros, & dicit eosdmonia effe. Chritianum fe profiteret dicens, dulce fibi
Audiens hc Imperator miit? Qftorem pro Chrito mori,& quomodo eum vintum
fuum cum militibus, ut comprehenderent perduxerunt. Tunc Maximianus Impera
eum. Cum autem perveniffent ad locum torjuffit eos in cutodiam mitti apud i Ano

qui miffi fuerant, invenerunt eum feden linum 6 Confiliarium fuum. Alia vero die
tem in viridiario fuo; & legebat, ubi di prcepit ibi tribunal in 7 Epitrimo Circi
ts. . cit Dominus in fanto Evangelio : Si quis ,iraraprp & juffit fantum Firmum &
::" - dereliquerit domum, aut agros, aut uxorem, Ruticum in confpetum fuum adduci;
aut filios, vel parentes propter nomen meum, qui cum adduti fuiffent, interrogavit eos
centuplum accipiet, & vitam ternam poide dicens: Quot deos habetis? Reponderunt
bit. Tunc milites, qui venerant ad eum , & dixerunt: Nos plures deos non babemus,
audientes hc eum legentem, intraverunt fed ef unus verus Deus, qui fecit caelum &

in viridiarium ejus, & tenuerunt eum & in terram, mare, & omnia qu in ei funt ; buic

juriantes eduxerunt foras, & vinculis alli nos Christianifervimus. Imperator dixit: Ve

gatum ducebant ad Mediolanenfium civi re dico vobis, convertimini ad me, & fa


tatem. Cum autem abiiffet non longe a vil crificate deo Saturno, & Apollini, & liberi
lula fua, venit obviam ei quidam vir no eritis a poenis, & eritis nobiles icut & pa

mine Ruticus, qui erat ex parentela ejus, rentes vetri; nam per deos & falutem
& ipe Chritianiffimus, & cum vidiffet vin meam, & tatum Reipublic Roman fa
cula in manibus, & in collo ejus, coepit fle ciam vos ad experimentum omnibus homi
re dicens: Libenti animo tecum morior, & fe nibus devenire, fi facrificare nolueritis.
quebatur eos. Tunc milites dixerunt ad Santi vero Martyres una voce refponde

eum: Nunquid & tu in hac Magica perfe


veras, quod fic ploras pot nos? Qui repon
dit: Non ficut dixistis in magica,fed Chritia
nus fum & ego, & paratus fum in bis vinculis

runt: Fac quod faiurus es, quia feia nos

non adorare imulacra manufafa, furda &


muta fine viju, abque fenfu, & abque greu,
nec minas tuas pertimecimus, quia terrena

alligari, & omnia pati propter eum, qui pro funt, ficut & regnum tuum terrenum, &

corru

nobis pafu efi. Quftor dixit: Et quis pro ptibile, & perditum eft; fed babemus Salva
nobis paffus et ? Refponderunt ambo, & torem Dominum notrum Jefum Chritum in cae
lis ;

--

1 Maximiano : Mff habent Maximino, juxta errorem qui toties


in ejufmodi duobus nominibus irrepfit.
a Bergumatis, legendm eft Bergomas, ut Plinius docet.
3 Questorem in mff diphtongo caret. Legerem libentius Quae
fitorem .

Manilius.

-Quaeitor feelerum veniet, vindesque reorum.


Prudentius :

Inde furens Quaeitor ait ; jam tortor ab uneo


Define, i vana est quaestio, morte agito.
Attamen Quftores etiam dist fuere, ut ex Varrone & Feto ap

Annius cornelius Anulinus Conful fuit an. 293. Eique fucceere


Publius Cornelius Annulinus an. 3o6. tum Caius Ceionius Rufinus
Anulinus an. ; Io. Anulinus Afric Proconful memoraturin A& is

s. saturnini, s. Felicis & s. Cripin. Anulinus quidam fuit Rom*


Prfeaus Prtorio, cnm Maxentius Maximiani filius imperium
occupavit, ut ex Zofimo apparet lib. 2. Miffum facimus Anuli
num cujus mentio Donatitarum temporibus, apud Eufebium,

alioque. videfis Gothofredum, initio Chronologi cod. The


dofiani .

, 4 obviaet eos : hac contrustione verbi noceo Vulgata utitur. Quare


fubinde legitur, profiteret; fed feris lingu temporibus verba de
ponentia perfpe ativa definunt .
5 Anolinum. Hujufce Anolini, neque prnomen, neque gen

e cnfiliarium : Confiliarii dignitas in imperii notitia haud ap


paret, in qua Palatin mer dignitates vix apparent. August
: enfiliarius in lapide quodam vifitur. Procpius cniliri
fcriptus et in papyro quam numero feptimo Artis notr Critic
Diplomatic recenfuimus.
z Epitrimo circi ; lege in Hippodrom. Circus gloffa et illius qui

tilitium habetur . Ut antiquos eidem cognomines prtereamus,

voce latina grcum

paret fcelerum inquifitores .

ati*
Z Z

000

SL L L L

L L L L L L L L L L L L L L L

SS

LLS LLLLL LLLLLLLLS GLL LLLLLLLLLLSS0S LLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL e LLLLLLLL LLLLS

LG LLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLS LLLL LLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL
LLLLLLLLL LLLLLLL LL LLLLL LLL LL LLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLLLL GGGG LLLLLS LLLL LLLS
LLLL LLLLLS LLLLLLLL LLLLL LL
LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LL LLLLLL LLL LLS SLLLLLLLLLL
LLLLLLLS
LLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLS
LLS L LLLLLL LLS LLLLLLLL LLLLLSLLLL LLLS LLS LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LL
LLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLL LLLLLL LL LLS LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLL LL LLLLL LLLLLLLLS
SS

LL LLLLLLS LL LLLLL LLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLS L LLLLLL LLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLLL

LLLL LLLLLLLLL LLLLLS G LLLLLL LLLLLLLL L0S LLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLL L LLLLLLS L
LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS
LLLLLLSLL LLLLC LLLLLLL S LLLLLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL
LLLLS LLLLL LLL LLLLLS LLLLLL LLL LLLS LLLL LLLLLLLLLLS LLLLLL LLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLL
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLS
eeS LLLLLL LL LLLLL LLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLL LL 0 LLLLLLLS LLLL LLLLLS LLLL LLLLLLS
LLL LLLLLLLLL LL LLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLL LLLLLLLLS L LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLSLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLS
LLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLS LLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLLS LLLlLLLLLLLL LLL LLLLLS
LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLL LLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLS L LLLLL LLL LL
LL LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLLS LL L LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLL
LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS L LLLL
LLLLLS LLLL L LLLLLS L LLLLLLLLSLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLL LL LLLLLS LL LLLLLLLLLLS LLL LL 0LSaS
LLCCS CLLLL LL LLL LLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLS LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LL LLLLLL SLLL LLLLLLLL
LLLLL LLS LLLLL LLLS LLLLLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLLS 0 LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLS
LLLLLS LLLLLLS 0LL LLLLLLLLL LLLS LLLLL LLL LLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS L LLLLLL LLLS
LLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLL S LLLLLL LLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LL LLLLLLS LL LLLLLLLL LLLL

LLLLLLLLLL LLLLLL LLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS


LL LLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLL
LLL LLLL LLLLLLLLL LLLL LL LLLLLLLLLLS
LLLL LLLLLLLL LL LLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL
LLL LLL L LLLLLL LLLLLLS G LLLLLLLL LLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLS


LLLL LLLLLLL LLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLS
LL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS

LLLLLLL LLLL LLLLLLLSS LLLLLS LLL LLLLLLS LL


LLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLS LLL

LLLLLLL L LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLL LLLLLLS LLL LLL LLLLLLLLLLLL LL
CCCLLLLL LLL LLLL LLLLLLLS L LLLLLL LLLLL LLLLSLLL LLLLLLLLLL LLL LLLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLLLLL LLLLS LLLL LLL LLLLLS LL LLL LLS LLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLLL
LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLLL LLLLS LLLLL LLLL LLLL LLL LLLLLLLL LLL
LLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLL LLLS LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLS LL LLLLL
LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLS LL LLLLLLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLLL LL
LLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLL LLL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLS
LLLLL LLLLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLS

LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLS LLL LLLLL LLLLLS LLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL
LLLL LLLLLLLL LLLLLS LLLLLL LLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL L LLLLL LLLLS

LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLL LL LLL LLL LLL LLLLLL LL SLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLS LL LLLLL
LLLLLLLL LLLS LLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLLLL LLLLLLL LLLS
LLLLLLLLLSLLLL LLL LLLLLL LLLL L LLLLLLLS LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLL
LLLS LL LLL LLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLL LLLS LL LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLLLLLL LLLLS
LLLLLLLLS LLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLS LL LLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLLLS
LLL LLL LLLLLLLS LL LLLLL LLLL LLLLS

eeS

LL0S

LLLL LLLLLLLLSLL LLLLLLLLLLL LLLLLS LLLLLLS

LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLLLLL LLLS LLL LLLLLLLLLS LLLLL LLL LLLLLLLL LLLL

LLLLLLL LL LLLL LLLLLS LLLLLLLLL LLLL LLLS LLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLL
S SSLLLLLL
S LLLLLLLLL

LL LLLL LLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLL LL

LL LLLLLL LLLLLLL LL LLLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLL LL LLLLLLLLL


LLLLS LLLL LLLL LL LLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLLS

aaLLLLLLLAAA AAAAALLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLL


LL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LL LL LLLL LLS LLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLS
LLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLL
0C CLLLLLLLS LLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLS LL LLL LLLLLLL
LL LLLLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLS LLL LLLLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLSLLLLLLLL LLLS
LLLLLLLL SLLLL LLLLLLLLL L LLLLLLL LLLLLLLLS L LLLLL LLL LLLLLLLS LLLL LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLL LLLL LLLLLLLS
SS S

aaaSLLLS aS

SS

LLL LL LLLLLLL LLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLLLLa aa LLLLLLL LLLLLLS LLLLLS

LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLL

LL LLLL LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLLLL LL LLCC LLLLLLS LLLLL LLLLL LL

LL LLLLLLL CLLLLLS LLLL LLLLLLL LLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLL

LLLLL LLLLL LLLLLLLLS

LLLLL LLLLLLLLLS

SS

S S S

CL LLL LLLLLLLLS LL LLL LLL LLLL LL LLLLLLLLLLLL LLLLLLLL L LLLLS


S0 CCCLLS LLLLL LLLLLLLL LLLL LLLL LLLLLLLLLL SLLL LLLLL
LLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLS LLL LLLLLL LLLS LLLLS LLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLL LL LS LLLLLLLLLLLS LLLLLLLL
LLLLLLL LLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLL LLS L LLLLL LLLL LL LLLLS LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLL
LL CCCLLLLS LL S LLLLLL LLLLL LLL LLLLLS LLLLLL LLLL LLLS LLLLLLSL LLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLS
LLLLL LLLL LLLLL LLLLLL LLLLLLLLS LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLL LLLLLL LLLLLLS LLLL LLLLLLLLS
LLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLL LLL LLLLL LLLLL S LLLL LLL LLLLLLLLL LLLLS LLLL LLLLLL LLLLL LLLLLL LL LLL0SS LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLLL
CAA CC LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLS LLLLLLLLS LLL LLLLLLL LL LLL LLLLL LLLLL LLS

GttmaS LLLLLL LLGL GtAAA LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLLS LLL

E T S E L E C T A, ss. Firmi & Rafiti.

..

547

Chrifti. Cumque veniffet ad domum Can Tunc jusfit Anolinus, terni tetas in iapi
carii, ubi erant fanti Firmus & Ruticus, dibus, & ibidem volutari fanos Marty
conjungens fe eis fantus Proculus, gaudens res: cum autem volutarentur, tatim fu
ofculatus et eos, & dixit: Bene buc adve mus factus et icut nebula fuper eos, ita
niftis fratres; confortamini in Domino notro ut viderentur tet ab hominibus quafi fa
Jefu Chrito, fucipite me vobifcum in bunc Vill de fornace, & tremor adprehendit
agonem; defidero enim vobis fieri confors, ut fit omnes, qui aderant ibi. Santi vero Mar
nobis una voluntas, & unum certamen pro Do tyres Dei tabant inlfi, & in nulla parte
mino nofiro Jefu Chrito, ut mereamur in glo contaminati funt. Tunc expanderunt ma
riam eju intrare, & benedicere nomen ipius; nus fuas ad clum, & dixerunt: Gratias
& dixerunt pariter, Amen. Anolinus vero tibi agimus Domine Jeu Christe fili Dei vivi,
prcepit minitris fuis; ut ei fanos Mar qui miffii Angelum tuum fanium, & eri
tyres reprentarent: illi autem fecundum puiti noi de pnis iftis & plagit, quas exer
jusionem venerunt ad domum Cancarii, cuit in noi impiiimus Maximianus, & Anoli
ubi erant fanti Martyres, & invenerunt nur miniter diaboli, & unguento tuae miferi

cum eis fedentem beatum Proculum Epi cordie unxii nos. Tunc omnes cperunt in
fcopum, & dicunt ad eum: Quid fibi vult ftupore effe; alii vero qui advenerant di
hic fenex cum iftis, qui nunc condemnan cebant: Quia vere magnus efi Dominus Chri
di funt ? Beatisfimus vero Proculus Epifco ftianorum ; populus vero clamabat:Tolle **
pus repondit eis : Non funt condemnandi, magos, tolle maleficos, ne filios notros fe

feda Domino nostro Jefu Christo coronandi funt; ducant adverfum nos. Tunc jusit Anoli
atque utinam & ego merear in eorum confor nus ignem copioum accendi, & jatari eos,

tium conjungi, quia & ego Chritianus fum ; & in mediam flammam, dicens: Videbo fi
orrigens eis manus fuas rogavit eos, ut
eum alligarent; illi vero ligaverunt eum.
Sedente etiam Anolino pro tribunali, con
venerat omnis multitudo populi ad pea
culum, & jusfit fantos Martyres in con
fpetum fuum adduci. Cum autem addu

& hic magic vetr prvalebunt. Cum


que fuiffet factum, jusit eos in mediam
flammam mitti; fanti vero Martyres Dei

fao ignaculo Chriti, jatati funt in me

dium flamm, & tatim divia et flamma


in quatuor partes, exurens eos, qui eam
ti fuiffent, beatus Proculus vintus retror accenderant; Sanctis vero Domini non eft
fum manibus prcedebat, & tetit ante A exutus nec capillus capitis. Tunc una vo

nolinum. Requirens itaque Anolinus mi ce dixerunt: Benediiui Dominus Deu If. Lue. 1. st.
niftros fuos, quis effet, qui cum fantis Mar rael, quia vifitavit, & fecit redemptionem ple
tyribus vintus addutus fuiet; illi dixe bis fu. Tunc omnis populus dixerunt ad
runt omnia verba ejus, vel qualiter fe Anolinum: Quid hoc feciti, ut adduceres
fponte fua cum fantis Martyribus rogavit hos magos huc ? civitas Veronenis in per
alligari. Tunc Anolinus dixit: Non intel ditione et nunc: tolle eos a nobis. Tunc

legiftis quia jam pr fenetute delirat? & jusfit Anolinus, ut ducerentur extra civi
folventes eum Minitri injuriaverunt eum, tatem, & futibus matarentur, & fic eo
ita ut palmas in faciem ejus darent, & fic rum abfciderentur capita; & ita fecerunt
extra civitatem ejecerunt. Ille etiam tri minitri, ficut prcepit eis Anolinus. De
ftis regreffus et, propterea quod a fantis collati funt Martyres Domini Firmus &

Martyribus fuiffet feparatus; & venit ad

Rufticus extra muros civitatis Veronenfis

fuos indicans eis, qu fata fuerant. Ano fuper ripam fluminis Atheis fub Maximia
inus vero fedens pro tribunali dixit ad no Imperatore, & Anolino Confiliario ejus,
fantos Martyres: Sacrificate nunc diis im fub die V. Idus Auguti. Tunc jusfit Ano
mortalibus Jovi, Junoni, Saturno, & Apol linus, ut omnes get Chritianorum ad

lini, quos omnes adorant, & quibus Impe ducerentur ante eum, & fecit eas combu
rator cervicem fuam fletit. Beati vero ri ante fe dicens : Quicumque legerit eas
Pfal. 134. 13.

Martyres reponderunt : Non facrificamus iu errorem veniet, ficut & illi fuerunt ; &
dmoniis quia fcriptum eft: Similes illis fiant, venerantur eorum fepulcra magis quam
qui faciunt ea, & omnes qui confidunt in eit. templa deorum, qui ab initio funt: & juf
fit,

12 Condemnandi : in mff noftris condempnandi, ut inferius, volu


ptari & voluptarentur. E contra optime in iis, ex veteri contitu
to fcribtur, adferentes, adprehendit , inle/s.
1; Vel pro & , ut inferius feu.
14 Testas : fra&t tet vel tetarum putamina, in quibus volvi
Martyres, vel rei adigebantur. Adeoque in S. Vincentii Marty
rio habetur : fragmenta testarum exa/perata paim congerite. Colligi
mus tetas notrorum Martyrum etiam ignitas fuiffe. Ita & in

populus clamabat . Itaque S. Bonofi Astis habetur, exclamaffe


plebem : ifti magi & malefe ? .
16 Omnes gefie . Hic pulcherrimum apparet documentum, quan
to tudio Magitratus operam darent, ut Aa Martyrum difper
gerentur, qu pari cura a fidelibus fei vabantur; quque ii agno

S.Theodori Paffione : jut fupra ignitas testulas collocari.

Ita & criptor Martyrii S. Vincentii, principio ita loquitur : de


friptis pastonis ipius gestis titulum invidit inimicus .

15 Tolle magos. Hoc pasto adverfum S. Polycarpum Smyrnen fis

fcebant , ad fefe corroborandos apprime valere. Prudentius fa


tetur, pauca fe admodum de Emerito Chelidonio enarrare poffe.
Chartulas blaphemus olim nam fatelles abtulit .

Zzz

|
| |

548

A C T A
-

M A R T Y R U M

S I N C E R A

fit, ut nemo fepeliret corpora eorum, nii nes; erat autem in eodem loco plurima fe
beti, aut canes devorarent ea. Tunc abiit

pulcrorum multitudo fanorum; ed puer

Cancarius cum duobus cognatis beati Fir huc illucque per fingula gradiens, minime,
mi, qui venerunt a Bergume, videre quid curabatur. Cum vero placuit Deo propa
effet atum, ut vigilarent noe, & cuto lare fuorum laborem feu virtutem fervo
dirent corpora eorum. Vigilantibus autem rum, pervenit puer ad tumulum, ubi bea
illis venerunt feptem viri, qui dixerunt, fe torum exuvi Martyrum Firmi, & Rufti
effe negotiatores, adferentes leulum, & ci quiecebant. Interea Gaudentius diu lar
fyndones candidisimas, & involverunt cor vali arreptione vexatus, mox ut fepulcrum

Prf.

54- 5e

pora Sanctorum, & impofuerunt fuper le tetigit Martyrum, a dmonica et vexatio


tum, & fientes dixerunt: Ve populo babi ne fanatus, nihilque in eo diabolus pote
tanti in bac civitate a peccatis eorum ; & ibant statis alterius obtinere prvaluit. Teren
pfallentes, & dicentes: Beatos quos elegifti, tius itaque pater ejus, licet cathecumenus,
& aumpfifti, inhabitabunt in tabernaculis tuis. gaudio repletus glorificavit Dominum, gra
Tunc abierunt poft eos Cancarius Vicarius, tias illi agens pro fui adepta filii fopitate :
& duo cognati beati Firmi, & invenerunt aperienfque fantorum Martyrum tum

navigium, & impofuerunt ibi corpora San ban, duo reperit corpora aromatibus con
torum, & abierunt, & ultra non compa dita jacentia, & libellum ad eorum capi
ruerunt eis. Tunc regresi funt in civita ta pofitum, in quo erat titulus his verbis
tem Veronenfem, & cognoverunt, quod infertus: Firmu Rufficus decollati funt in
vere unus & magnus eft Dominus Chritia urbe Veronenfi fuper ripam fluminis Atbefir,

norum; crediderunt in Domino, & bapti fub Imperatore Maximiano, ejuque Confiliario
zati funt in nomine Patris, & Filii, & Spi Anolino, ubi eo tempore Procului erat Epifco
ritus fanti, Amen,

pus. Propterea Terentius cum Gaudentio


filio data pretiorum multitudine, quam

)Oft hc igitur beati Martyres tranf. fecum a patria pro adipicendis fecularibus

veti funtin Carthaginienfem Provin afportaverant lucris, emerunt, beatorum


ciam, in Urbem, qu dicitur "z Precones; corpora Martyrum Firmi & Rutici, ut
ibique reconditi ab Angelis, ficuti eis a Do theauros fibi conderent in ternum. Qu
mino fuerat prparatum . Evoluto autem videlicet cum ingenti de fepulcro fublata

non modico tempore quidam vir gentilis gaudio involventes in fyndone candida, im
erat in Provincia Hitria nomine Terentius

pofuerunt navi, ficque in fuam Domino fuf;

in civitate "Capris; nobili quidem oriun fragante incolumes patriam funt reverfi
dus genere ac locuples valde; qui dum ter Pervenientes igitur ad oppidum Capris,
renis crebro negotiis infifteret, mercimo condiderunt corpora Santorum in Eccleia
niis diverfis navi fuper impoitis, fpe ma femper Virginis Dei genitricis Mari ; ibi
ris per difcrimina volitabat. Itaque dum que longo in pace quievere tempore: donec
hc inter procellarum validos ftus pera ea cletis denuo decrevit omnipotentia
geret, quadam die filius ejus vocabulo Gau manifetari. Tunc Terentius una cum filio
dentius cum patre in navi commorans, a Gaudentio, totaque domo fua crediderunt
dmonio et arreptus; cumque diu vexa in Dominum Jefum Chritum; & baptiza
tus a vi exagitantis dmonii teneretur, coe ti funt in nomine Patris, & Filii & Spiri
pit per os pueri dmon clamare dicens: tus fanti.Evolutis autem plurimorum tem

Nii te Firmus & Rufficus eripuerint a me, porum cyclis, dum Chritianiffimi Reges
nullo modo relinqueris, fed meo te jure domi Defiderius, & Adelchis in Italia principa
mioque tenebo. Pater ergo hc audiens, & rentur, depopulata eft gens Langobardo

neciens fuus quid filius referret, cpit pr rum Hitricos, & occupaverunt omnes co
nimia mttitudine ubertim fuper filium rum regiones fimul & oppida. Quando au
lacrimas fundere, atque acriter ejulans di tem beneplacitum et Domino in Santis

cere : Heu beu filimi, utinam in matris gremio fuis, ut eorum gloria detegeretur, excita
fuies defunius, ut propinqui, & familie lu ta et gens Avarorum fuper Hitricos fi-.
gentes cum magna gloria te fepelirent. Deni mul, & Grciam. Denique audientes po
que puer cum non paucis vexaretur die puli Chritiani quod irruerent Gentiles fu

bus, tandem pervenerunt ad infulam, qu per Hitricos, exierunt obviam eis parati
dicitur Carthaginis, in civitatem Preco ad prlium. Conquiecente igitur, pavore
COf

17 Freenes : legerem libentius Hippnes ve Hipponem. Nam Pro

Anonymi Ravennatis, a quo in Promio oftendimus Capri di

conefium modica Propontidis infula maxime ab Africa ditat.


&am fuie, nomen habebimus, tum pleniorem ejus fcripti 8 ***
At modus omnis emendandi de medio tollitur, cum inferius le manam notitiam, a P. Lestore Beretti s. Benedisti Monach, in
gamus, ejufmodi urbem * Fnfals Carthsive fuie.
corpore rerum Italicarum .
18 I eiwitate Capri : funt autentica documenta , qu demon
19 Et libellum. Ufus conficiendarum hoc pasto tabellarum ex
strent caput Istri, facul undecimo Jutinopolim appellatum. Arringhio in Roma ejudem fubterranea colligi potest
|

E T S E L E C T A. s.s. Firmi & Ruffici.


549
correpta, gente Barbarorum, pervenerunt bus cerneretur. Multa fiquidem & alia fi
Chritiani ad oppidum Capris; dumque in gna, dum in redeundo cptum carperent
eodem loco paululum morarentur, cogno iter, atque miracula Dominus per fuos ope
verunt Santos Domini Firmum & Rufti ratus et Sanos; ita ut qui aliquo morbo

cum in ejudem civitatis Eccleia quiece detinerentur, accedentes ad Sanctorum fe


re. Accedentes ergo unanimiter ad locum, retrum, illico fanitati eorum meritis red
ubi Chriti Martyres quiecebant, & ape derentur. Pervenerunt itaque diretis ad
rientes epulcrum, invenerunt Sanorum urbem Veronenium greffibus omnes po

corpora, ceu theauros reconditos, com puli, viri, ac mulieres, & parvuli, cum

pta, & redolentia, quafi aromatum incom omni coetu Sanorum, agentes gratias Deo
parabilium mira fragrantia. Inde quoque imperpetuum qui pot annorum curricul
propter metum Paganorum elevantes San plurimorum revocare dignatus et Sanos
orum Domini exuvias, perduxerunt uf fuos, ubi prius coronas fufcepere marty
que in oppidum Tregeti. Eodem quippe rii. Enimvero memoratus Pontifex depor
tempore in Urbe Veronenfium Anno Pr tata cum laudibus Sanorum corpora non
ful gubernabat Eccleiam Dei; comperienf. longe foras muros civitatis in Bafilica, qu

que beatorum corpora fantorum Marty a prifcis in eorum fuerat honore contru
rum evidenter fuiffe reperta, cum inex ta temporibus, fub omni diligentia condi

plicabili exiens gaudio, & exultatione, una dit, perfundens ea balfamo, ac thymiama
cum Sacerdotibus, Clericis, univerfique te, nec non galbano boni odoris, & luci
populorum agminibus, pervenit fetinan diffimo thure; pofuitque ea in arca faxea
ter ad locum, ubi Sancti Dei ub nimia ve fubterranea, cujus operimentum perorna
neratione conditi habebantur. Dedit igitur vit argento & auro, feu diverfis lapidibus
argenti & auri pondus immenfum, emit pretiofis. Coronatur civitas tota, fit lti

que Santorum corpora Firmi & Rutici,


riterque Primi, Marci, Apollinaris &
Redeuntibus ergo ab urbe Trege
ti, erat quidam inter eos dometicorum

tia populis habitantibus in ea. Cucurrit


autem opinio per diverfos, & quotquot

credentes ad eorum pervenerunt tumu


lum, repente falvantur, quacumque fue
magnis longo tempore febribus anhelans, rint gritudinis incommoditate detenti.
nullamque poterat confequi a Medicis fa Quod patrare nullus ambigat ipum Do
lutem. Ex rollens autem quidam de turba minum, & Salvatorem notrum Jefum
vocem, & exclamans ait : Sanfi Dei, fi Chritum, qui cum Patre, & Spiritu fan
efiis vere Firmus & Rufficus, aut ef in vobis to in unitate vivit & regnat Deus per infi

aliqua virtus Dei, liberare bunc Dei famu nita fcula fculorum, Amen. Martyriza
lum, qui maxima febrium valetudine vexatur, ti funt autem fanti Martyres Dei Firmus

at credamur, quia veri eftir Chriti dicipuli.

& Ruticus in civitate Verona fub Maxi

Tanta denique fupern virtutis gratia San miano Imperatore, & Anolino Confiliario
torum eft merita comitata, ut hac voce ejus fub die V.Idus Augutas. Regnante ve

emiffa, is qui magnis angebatur febribus, ro Domino notro Jeu Chrito, cui et ho

ontinuo a cunctis fanus fecum gradienti nor & gloria in fcula fculorum, Amen.

550

I N D
1 N A C T A M A R T Y R U M.
Pagine Prfationis indicantur numeris Romanis; Martyre; quorum Afa aut
Paiones exhibentur, Italicii litteris notati funt.
A.

Herocles

283

xx

Ltus ,

178

Proculus,

352

Abbir-Germanician Epifc, Suc

Sabinus

I 52

Agrigentum urbs .
Ahi ep.

289

Ajax ep. Botolii.

19 I

Aithalas m.
Albanus m.

Aron m.
Aaron Rex.
ceffus

ze7

Abdas ep. m.

5e I

Abdas ep. Perfa an Martyr? 33e


Abdechalaam m,

yo

Abdiefus ep. m.

5 OI

Abdiefus m.
Abdon m.

ibid,

Abea feu Abia oppidum .


Abitina urbs .

milia m.
milianus ,

ejus vifio .

J 32
339

milianus Conful ,
milianus m.

mulius m:.

I 28

Acacius &c. mm.


Acacius m, C.P.
Acacius m. Sebaft

488

-va m

I 32
43 I

249

Afric Proconfules

4I I

167

falfa confia .

LVII.374

121

Alexander ep. CP.

443

399

Alexander m.

352
28
6

Alexander m. gyptius
313

Alexander m. Alex.

263

Alexander m. Anaunenfis. 533-534


Alexander m. Apame
LXV1
Alexander m.Bergomi celebris.24o
Alexander, &c. mm. Cfare. 21z

188
88
I 88
74

Alexander m. Gazae.

28o

Alexander m. ep. Jerofolym 112.


265
83. &c.

Fortunatus.
Hilarianus.

& feqq.

34. 95

Galerius Maximus .
Minucius Timinianus

& feqq.
Alexander m. Jerofol.

115

43o

Alexander m. Lugd-

537

Alexander m. Maffili

51. 58
255. 26o

87. 97 Alexander m. Rom, xvi1. 22. 23 ,


346. 4I I
541-543
I 62. 541
ejus fepulcrum a quo ornatum,
violatum & reftauratum xv II
28. 283

Agap
V. &

Alexand. Carbonarius ep.m.xLv


an fub eo Martyres ?
XLV
Alexander & B.pipodius mm. 62

Anulinus.
Dion .

374.39o Agape

Ata Chriti Paffionis.

417

3o3

459
542

Acoemet Monachi Grc. Liv.24o Africanus m.


Acontus m.
54 I
Afri fe ipfos occidunt .
Acroma quid ?

62

Aleppium.
Alexandra V. & m.
Alexander.

Alexander Imp. anChritianus)156

Paternus .
Achatius ep. m.
128
Saturninus.
Achillas feu Achilleus m.xv 11.543
Achyron, villa publica .
522
Afric procuratores
Acifclus m.

124

31 37 4. I

I 2o. 366. 487

Afa feu Apha quid ?


Afra m.

Acilleus vide Achillas.

. . 3

Alce .

I 58

13o.366 .

459

239

Albina m.

Albinus prfes

475. 541

culapius

Acacius ep. & m.

Acaunenfe Monafterium a Sigif


mundo Rege innovatum, 238
Acepfmar ep. m.

5o9
5o1
. 25 f
5I

19 . Alcibiades feu Afclepiades m. 51.6o


7. 8. ; Aleiptes quid?
525

monia urbs
chines orator

th na mons
Atius m.

Achus Iudex.

"

393 therius ep. Lugd.

XXII

314

497

milianus gypti prfetus. 156 Alboinus Rex,


potea tyrannus .

Acacius vide Achatius

Acacius proconf.

51

I95
I97

541

Ejus ep. Fundanus apotata. 339


Maximus, Saturninus, Vitor.339
Abramius ep. m.

Abfid gradat.
186

Abtinentes feu Encratit

lia dita Jerofolyma . .


lius beneficiarius ,

Agricolanus feu Aurculanus. 265


Agricolaus prfes.
461

Ill

Agapius m.

Ata Confestionis S. Cypriani eo Agapius m.

28o
vivente vulgata.
17 r. 183 Agapius alter m.
in ejus honorem conditum Me
nafterium.
22
A&ta Martyrum qui fervata ? , 1 1 Agapitus ep. & m.
195. 198
Alexander m. Rom .
XXXV

a quibus colleta . VII. &c. 1x Agas ep. m.


lea publice
IV. 79 Agatha V.& m.xx.xLv111.43o.342 Alexander m. Sebat. . .
459*
Alexander prfes.
42
privata eorum letio commen Agatho vide Agathus.

data .

VI

Acyllinus m.

75

Adan ep.

497

Adautus & Felix mm.

21 5

Adauius m.

274

Agatho Conf.
Agathocles.
Agathonica m.

348
375
26

Alexandri, baptimus hretico


rum admiffus .

155

Alexandri parochi

145

an cum ea ali Martyres. ibid.


Alexandri prfetus Auguta
lis.
352
Agathopus.
7
Alexandri Presbyterorum pri
Adiabenorum regio in Perfide. yol Agathofangelus.
13 r
Admetus Rex.
* 7o. 1 3o Agathus feu Agatho m.
vilegium I5I
488
Alexandrina cdes fub Philippis.
24o- 24 I
Adrianopolis ep. Eutropius , Lu Agaunum.
XLVI. 1OJ
Agaunenfes feu Acaunenfes mm.
cius , an Philippus ? ,
363
Adrianus vide Hadrianus.

238

fub Juliano.

6.y8

Adrianur m.
Adrianus m. Maffil.
Adventitius m.

292

Agazangelus 256 Agdelas ep. m.


24 Ageleus m.
Adventor m.
XX I E
Aggias m.
-defus m.
282 Agia mons.
dua feu Augustodunum urbs.68 Agila Rex.

I3I
5
x1 - 342

459

366
411

du epifcopi privilegium-ibid. *Aytov quid ? ex Joepho .


4
duenfis ep. Simplicius.
69 Aglae Bonifacii m. Domina. 249
gea an urbs Lyci.

233

494

gyptii epifcopi complures mm. Agnes V. & m. 19.o. 347. 394-4oz.


276.
43o 541, 542 543

gypti prfeti
Aquila
Culcianus.
Euftratius.

emilia:
I GI

& alii multi Martyres.

543

Agreffus feu Agretis S. Vincetii

434

AVUS

323

352

Agricola m.

408

fub Theodofio .

533

Alexandrini ep eletiofingular.151
Alexandrini epifc.
Athanafius .
Demetrius .

Dionyius .
Eulogius
Georgius
Heraclas.

I 51

.k.

. I 51. &c
177

5o8
io1. .
IOO

aximus feu Maximinus 216


Petrus,
276. &c.
Alexandrini tumultus fub Gallie
IMO
I 58
Almachius Prfetus.
262

Alpheus

IN DE X IN A CT A M A R T Y R U M.
Alphus m.
2; 8
Aitaria Deo foli erigenda , & fa
crificandum.
Alverius m.

55 F

Paulus .

I 61

Aquilinus m. .

Serapion.

I I4
443

Aquilinus Orientis prfestus. 137

19 I

Timus

24o

Theophilus.

XXX1X

75

Aquilona villa.
Aquilus

522

375
533
7.

|-

Alu m na m.

5I

Alutina urbs

Amachius prfes
Am quid ?
Aman

Antiftites Rom. imperii . . xLII Araxas urbs Lyci.

2.

Amantius prfes

437

Amarandus m.

Amafea metropolis.

XX

425.49o

Amafe ep. Afterius

429.49o

Bafilius m.

Ambienfis provincia
Ambroius.

Ara-Agathin.

92
I 23
zo3

Amantius feu Amatius m.

XX11

Antipas m. bovi neo candenti

Amans-regis m. vide Sadoth.


Amantius acolythus:

Antiochus m.

339
5o9

incluus -

XXX

Antolianus m.
Antonia m.
Antonia V. & m.

xx, LI
5I

195. 198

Antonina m.

352

Arabicus mons.
Aratus m.

488.
28 .

Arbelorum urbs.

Arcadius Imp.

43o

Arcadius m,
Archelais vidua.

465
2 29

Antonini Pii perfec. xxxiv.xxxv Archelaus fpiculator.

Antoninus Caracalla Imp.


Antoninus m,
Antoninus Presb. m.

74
X1X

235

Archidiaconus .

323

Area , coemeterium

19o. zos

287 Aregius ep,

46

Antoninus Verus Imp. quis ? 57

Arelas urbs.

I 32

Antonius magnus.

Arelatenfes epifcopi . . .

XLV

Ambrofius Martyrum corpora de


tegit
4o6.408
-

Ambrofiana bafilica Florenti.408

'

I Q2

Alexandri Martyres inviit, &

232

473-474
|

238.
238. 473

Cfarius .
Hilarius.

. ad Martyrium excitat. LVII


263
Trophimus.
Anulinus Proconf.
313.338.395 Arenari quid ?

Anulinus Conful.

1 o8.
19

6 Anulus Martyris reliqui.


288
3o8 Ares m.
428 Arecius feu Ariftus m.
Aon feu Afonius duplex m-488 Anuph Confeffor.
5I
Ammonari du mm.
1o6
Aonia regio Boeoti; Aonides Mu Areftes vide Oretes .
f
2. I 7
Ammonius Presb. m.
276
Arethufii ep. Marcus. , so3. 514
Apamea
Bythini,
137
Arethufiorum cdes fub Julia
Am nas m.
51
Ammon m,

Apamea Syri .
Ampelius m. Abitin. - 338.339 344 Apame ep. Marcellus m.
Amphilochius ep.
1 56 Aper Presb. Conf.
Ampelius m.

ibid.

542

- 533
3I2

11O-s .

|-

*6

Arian hrefi non favit Dionyius


Alex.

15 s

Amphinomi pietas erga parentes : Apocalypis a nonnullis olim re Ariani , contra eos collatio. 124
jeta .
6
366
Arianor.parensan Lucianus?443
*

Amphryfus fluv.

7o

Apodemus m.

413

Arianus judex m.

428

XX I
Arintheus conful.
529
Amrus Scriptor Neftorianus. 497 Apollinaris ep. m.
Ariftemachus
.
364
Apollinaris
Hierap.
Apolog.xxxvi
Anagnia feu Anaunia. 533. 536
XX
Amania m.
" ",
5bo Apollinaris m. Remis.
Aristides philoophus.
I 26
Ananus Sum. Pont. Judorum. 3 Apollio m. vide Pollio .
Ariftidis Apologia pro Chritian.
XXXIV
7o. 13c. 298
Anapi pietas erga parentes. 366 Apollo .
4 Arifio lapfus .
Anaragdus m.
459 Apollonia m.
316
|-

Anas fluvius .

3o8 Arito m.
399 Apollonius .
346- 347 Apollonius feu Apollo Conf. 524 Aritobulus conful.
265 Apollonius &c. mm.
+27 Arifton m.

Anaftafia m.
Anaftafius Fortunatus.

A nafta fius Fullo m.

IV

Anaftafius Perfa m.
Anatolianus m.
Anaunenfes mm.

LI

VI

Anaxarchus Philoophus.
Anazarbus urbs .

. -

126

774.38o Apologi pro Chritianis :


Apollinaris.
XXXV I
Aritidis .

dicata .
Andochius m.

69

Athenagor
Jutini m.

542
I 34

S. Luciani m.
Melitonis.

239

Andreas Apoft. m.
Andreas &c. m.
Andronicus m.
Anea vicus.

, xv. 71
72

an Senator ?

Ancyra Galati metropolis. 3oo.


Andegavenfis eccleia S. Mauricio
-

54 I

|-

428 Armeni frigus ingens . .


Apollonius m. Lugd.
5I
Armeni prfes Agricolaus
Apollonius m. fub Commodo. xvi 1. Armentarius.
Apollonius & V. alii mm.

533

I 7f

233, 236

375. 378

Quadrati

288

Apophoreta

XXXIV
XXXV111

462
461

4* *
urbs .
28 I
Arpila m.
526
Arrius Antoninus perfecut. xxx11
Arfacius Conf.

459
6

Arfenius feu Arfinus m.


Arfinoitica prfetura-

85
43 Artaxius m.
276 Artemius feu Artemeius, feu Ar
temenfis , fcriba .
348
XXXV111, 2, 5
XXXIV
Arthemus m. Rom.
543
4O9.

Arthemius m.

597

I 35 Arturius epifc corpora SS-Juti &


Angelus Martt.'confortans.139.327 Apostata mifere perit .
Patoris detexit .
4I2
Anicetus Papa.
25
Apostoli Martyres.
Lx111.25
Arvernenfes
epifc.
Namacius.
4o8
Anno Archiep. monasterium condi Apotoli nomen datum primis

dit in honor.S.Alexandri &c. 22

Chrifti difcipulis.

Anomoeana impietas.

156

Apotolorum fetum .

. . 542

Anthedon urbs Palestin .

o8

Apotatit .

|-

Stremonius
Arula flumen.

3o3

Afcalon urbs .

26O

Afcalon cdes fub Juliano.

Apparitio Chriti.
Antherus Papa.
XLV
4nthimus ep. m. xx 1.27o.276.443 Apparitio S. Felicis Nol Antinous Hadriani Imp. fervus. 3 Apparitio S. Potamin m.

215 Afcet qui ?


1 oz. Afcetica vita -

Antiochia Ofroenorum.

288

Antiochi epifcopi
Afclepiades.
Babylas m.
Cyrillus.
Domnus .

Eudoxius.]
Evodius.

Euftathius.
Fabius.
* Ignatius .
eletius.

416

Appellus menfis .

Appellatio ad Chritum de jud.321


I I4
I

443
ibid.

18
244

288. 5o7
-

Afcholius ep.

3o7
288
479

525. 526
428

Afclas m.

Apphianus m.
2 8. 282 Afclepiades Conf. ep.
Aprim feu Aprini pro Apamea Afclepiades judex

1 I4
3I 5
I 18. 122. I 26

civitate .

I 37
9o

|-

Aqua , pro baptifmo .

Afclepiades m.
Afclepiades feu Alcibiades, m. 5 I

5 Aqua luftralis apud gentil:23-24 Afclepius culapii facerdos. 512


7 Aquil interpretis patria.
49 I Afclepius deus 362. 486
I 24

4. I
7. I 3
44 I 52

Aquila Prfetus.
Aquila Presb. Alex.
Aquilina m.

Aquilinus Conful

XLI. IOI

I 53

XXI I

263

Afclepius ep. Marcionita.


Afia an urbs ?

' 288
I 32

Afi proconfules, Proclus Quinti


lianus -

I 17.126.&c.
Ser

I 'N . D

352
Servilius Paulus .

25

Bacch , mulieres .

Statius Quadratus

32

Bacchius Juftini avus .

an Optimus ,
Afiarcha quid ?

132. &c.
30- 40 42

Afiaticorum calculus.
Afifia Liburni urbs ,

I 17
132
I 88

X
3or
47

265

Il CS

Afterius ep. Amafe.

429. 49e

Afterius &c. m m,
233
Afterius m.
XXI
Afterius Prfetus.
26
Aftremonius feu aftrebundius m. LI
Afturius feu Afterius m.
23 I
Ater feu After m.
6

Athanacenfes Martyres.

52

Athanarici Gotthorum Regis per


fecutio .

523 324

Athanafius Cornicularius. 379


Athanafii ep. Alex. ordinatio legi
tima .

Beffia m.

75

Bacchus m.
Bacuntius fluvius.
Bademus abbas m.

XXI

Befti mitefcunt coram mm. xxx

358

Bajermi in Peria .

497
541

271. vide Fer Beftiis olim expoiti Martt. xx1x


Bethlapat urbs .
5o6. 53 I
Bethleem gentilibus celebris.xxxiv
Bethuza regio
5o6
Betranio ep.
529

53o

Afpafius Paternus .
Balbin coemiterium
Afpafius Presb. Dotor.
85 Balbina m.
Afpafius Vicarius, Paternus. 4o2 Balliftaria quid ?
Affeffor Prfidis .
365. 37o
Aftafiani feu Atifiniani centurio

Beffamonus feu Belfamus m. 438

XX11

54 I
49

Balneum Timiotinum .
Balneum-vetus.

522

Baptifmus, in eo alb veftes. 237


10OITICI, III Ultatul III

44 I

ditus testamentum .

522

Bezabde .
Biarchus miles-

5oz
242
459

Bibianus m.

Bibliotheca a S. Alexandro Jerofolymis instituta.


I 14

Biblis vel Biblias m.


Baptimus hreticorum .
I 55
Baptifmus fanguinis. 97.1o1.248. Billonum urbs -

464. 6

Barachifius & alii IX. mm.


Barbafymes ep. & m.
Barchochebas .
Barcinona urbs .
Barlaam m.
Barthufius m.
Barulas infans m.

496
5o1

. 48
397

5I 5 5
433

Bilus m.

394 542

vide Julius &c.


Biothanatoi mm-

2 O. 2 I

31 1

Bituzacum urbs
vide Tubizacum

51. 54, 56. 58


46 I

446
526

Blafius ep. & m.

317

Blatro & multi alii Rom. 343

Blandina m.

Bafentis pons feu Bafar tas . 358 Bochres ep. m.


Bafilica quid ?
3o1 Bolitani mm.
y28 Bafilic in martyrum honorem Bonifacius ep. m.

Athanafius m.
Atharidus.

Athenagor Apologia .

I 52

4 59

73

xxxvr

ftru .

Athenion .

375

Bafilides ep. lapfus .

Athenogenes m.
Athlet paradoxi.
Atin epifc. Marcus m.

Bafilides m.

Salomon
Atreus .

483

Bafilifcus ep. m.
486 Bafilifcus &c. mm.
271

53

31-34-5 7-58

Attalus m.

Atticus confularis legatus.

6
I I.4

Atticus ep. Synnad .

Bafilifcus m.
Bafiliffa V.
Bafiliffa V. & m.

XX

XLVIII

VI

248-494

Bonifacius m.
Bonifacius m. Rom .

543

1o1. & eq. Bonifacius Presb. Africanus . 2 1 5


Bononi urbis patroni.
408
444
233 Bonofus m.
519
427
43O
475

Bonofi tres mm. in Hifp.

52

Bofeth urbs

542

Bofwetha fluvius .

358

Bafilii Magni fententia de Diony Botholi ep. Ajax.


fio Alex.

I 56

5o9
95

Brabeuta .

Attici ep.CP.caritas erga Martt. 53o Bafilius ep. m.

191

Autemon vide Eudmon .


Audatus Presb. Conf.
Audinus menfis.

3 I2
288

424
43o

Augurius &c. mm.

19 o

Augusta Vindelicorum . 399. 4oo


Augutalis letor.
Augutini ep. fetum.

192
342

Auguftinus accepit reliquias S.


Sixti .

LXVII

Augutodunum vide dua .


Avia urbs
Avitus Lollianus
Aulana urbs Aulona urbs.

46 Braccar ep. Frutuofus .


Bafilius Presb. m.
7.5 Brandeum pro reliquiis.
ejus Confeffio illustris coram Brixia urbs
Juliano Ap.
513 Brixienfis ep. an Caffianus?

mire fanatus
Baffa m.
Baffilla m.
Baffilla alia m.
Baffill cocmiterium .
Baffus.
Baffus Conful.

5I4
XX11

54 R

54 I 543
54 I

375

188. 191

I R3

Baffus ep. m.

XXI

Baffus m.

1 75

44 I
ibid.

Baffus m. apud Valerianum Ci


mel

XXI. 1

Aureliani perfecutio.
LI
Baffus Prfes.
Aurelianus Agricolaus.
265 Baftamon m.
Aurelius Agricolanus feu Auricu Bafthamus m.
lanus

ibid.
I9I

Aurelius beneficiarius.

Aurelius ep.

I 74542

Aurelius m. Afer.

175

365
488
ibid.

de perfecutionibus.

V 11

239

Aureus m.
Aufa urbs -

54 I
14o

Aufaf ep. Lucius.

2O3

Aufonia m.

5I

468
5

Byrrum quid ?

189
Chritianorum in eo ofcalando
reverentia

1 9o

Bythini Procoff. Arrius Antoni


US

XXX I I

Plinius . .

ibid.

Sabinus.

I 42

Abilonenfe concilium. 63.323


Cabilonenfis eccleia S. Vin
centio dicata 323
Caecilia m. Abitin .
339
Ccilia V. & m.
43o. 533. 543
Cciliana m.
542

Baudilius m.
Baufo m.

543

Ccilianus ep. Carthag.

346

Beata, an Mariani mater -

I99

Ccilianus m.

4I 3

XIX

Beel-phegor, Baal .

Aurelius Victor utrum fcripferit Bellerophon .


Aureorum SSrum. Bafilica.

Bufiris Confeffor .

Benedimus m.
Beneficiarii .

Cecilianut m. Abitin.
Ccilius .

I 34

Ccilius Capella prfes. xxxvi 11

191. &c.

Beneventi ep Januarius m.
Benjamin m.
Benignus ep. & m.

I O
I 2O

338

530. 531
402

339
|

Ccilius & comites mm.

541
I 8o

Ccilius Presb.

Cfaraug. ep. Valerianus.

I 45
323

Valerius.

68. 69. 4o2

Care Capp. ep. Firmilianus. 1

Autifiodorenfis ep. Germanus. 134 Bercharius Theodofi reliquias in


Auxentius 374
Dervenfe monafter. attulit. 284
Auxentius m.
284

Cfarienfium in Cappadocia c

Benignus m.
Berecynthi idolum .

Azadanes

III

Azadas m.

follemnitas .

des fub Juliano :

_so6. 51 s

Cfare Palft. ep.Theotiftus. 114


Theotecnus -

23 I

5oo

Bernardus de reliquiis S. Ignatii Cfares aliquando Auguti aut

192

Bernice V. & m.

B.

aliquid habuit .

B:
feu Babyllon .
Babylas ep. m.

69

LIII I I 5

ejus martyrii occafio.

LIII

cum eo tres pueri mm.


ejus translatio .

524
3I5

Bertunenfe oppidum.
Berullus.

Berytus urbs.

Befas nu.

7
275. 4 I4
24o
375
28

y. I 6

Impp. diti.
Cfarius Conful .

269
459

|-

Cfarius ep. Arelati . . . .


Cfarius m.
Caius Alex.

Caius m. Apame .

238
XX I I

53

Lxvr
Caius

I N
Caius m. Cfarauguft .

A C T A
4 I4
459

Caius m. Sebaft

Gaius Papa
Calaguris urbs

M A R T Y R U M.

Caftitas mira Mart.

XL1X

Catitatis exemplar.

336

54 I

Caftor

I 3o

4 I2

Catrenfe munus, ludi, carcer &c.

234

83. vide Carcer.


Catrenis militia

2 3o

Calceus Martt. miraculis claret 67 Catri-Galb ep. Lucius


2o3
I 75. 54 r
Caldonius Vicarius S.Cypriani 181 Catus m.
Catana urbs
3 I 4.361. 366
Calliftus Papa & m.
XLV. 54 I
367
Callifti coemiterium xxxiv. 541 . Cataphronius
Calocerus m

Calvifianus confularis

Camelafia

292

Catechumeneum

Camillus

164

Catechumenorum martyria

Campidutor

242

Cancellarius

42O

I 54
277

Cancer , carcinoma

94
175
23r
243
459

Cathari hretici
Catharina V. & m.
Cathedra ferrea

Cathedra S. Jacobi fervata


Catholica Eccleia

3
541
I 68
131

Catomia

146

Calphurnianus prfes

Candida
Candida veftis fenatoris
Candidus m.

Candidus m. Sebaft
Canon SS. librorum

I I I

Cathedra prima Rom


-

Canopus fuburbium Alexandr. 2 1 3 Catulinus m.


Canopus urbs
397 Celerina m.
Canopica regna, gyptus ibid. Celerinus m.

ibid.
x11. 1 32
XXI 1

Capitani mm.
Capitolinus prfes

542
5o7

Capitolium Auguft

4o

Tolof
& alibi

Io8. I 1 o
I IO

Capitolius an martyr?

Cappa vide Byrrum.


Caprafius m. Agenni
Capreolus ep.

XX. LX

542
II3

Caracalla unde fic ditus.


fub eo Martt.

XL I V

Celfus ep.

I I4

Celfus m.

4o8

Centro deus falfus


Centurio ordinarius

1 3o
266

Carcerarii

Carterienfes mm.

5o5
54 I
26. I 16
542

Carthaginenfes ep.
Aurelius
Ccilianus

S. Cyprianus
Gratus &c.
Lucianus
Menfurius

fecutio

LIII

Caf-Dei (Monafterii) origo. 409


Cafia Conf.
Caffander

348
ibid.

Chritus e Deo natus

Chadouft ep. m.

vina

153. I 57

ejus ata a gentilib. upprefa III


I26)

346. 41 r.
I 24
32 3
I6

dis minime diftincti xxviii.


diti Nazareni

xxx1. 37
33o

3o7. 51 5. 518
eorum patria Hierualem cle
Galili
ft is .

29 o. 445

184

iis nullum exilium

eorum cognati omnes fanti 445


fanguis femen eft
LXIV

- gloria pro Chrito pati


eorum innocentia

142

XLIII

468

- caritas tempore pestis 1 58.


.*

Castalia virgo, Caftalius fons, Ca


stalides Muf

217

conftantia
- officia

folus ac verus Deus

33o

Deus verus ubique & immenfus


438

Deus unus

Chritus ternus

98

479

36. 65. 513


265

Rex ternus

Deus omnipotens
4o I. 5 I 7
Creator omnipotens
259
Creator & conditor omnium 235
3o7. 517

per Christum omnia condita 42r


487. 5 I 7
Chritus Dominus unus : per
quem omnia
47o
Chriftus Deus cli & terr 21o
3 I4

Clorum conditor

Opifex animarum
per Prophetas locutus

487
48o
49o

Chritus Deus noter 11. I 2-1 3

1 5. 16. 17. 21. zoo. 259- 26 r

76.433

- modestia

ibid.

Chritus Deus verus 24. 257.


318. 438. 467

III. 15o. 412

Chimra mons
Chionia V. & m.

42

Chriftus ante incarnationem in


finu Patris
84

7
43o
49
543
49

Charitana m.
Chariton m.
Chelidonius m.

I 3r

Christi, Filii Dei, nativitas, di

Chadouft vide Sadoth.

339

XX. LI

Verbum & Sapientia Patris 5 1 7

497

Caffianus m. Abitin.
Caffianus m. Imol

Caffius m.

41 o. 425. 439 5 I I. 5 I 3- 514

25

4o

266.412

17. 7o i 22. 13 5. 142 - 2 2 2

243- 3o3 342. 362. 4oos 4or.

XXXV

puritas
- pudicitia

an Epifcopus ?

XXI I

ftus natus
Cerinthus

Caffianus
condit. monast. S.Victo
rJS
2 55

Gaffianus m. Ting.

34

Christophorus m.

Cerenius (Quirinus) fub quo Chri

Chritianifmi magnitudo
Chritianus miro modo agnitus 198
Chritiani prioribus fculis a Ju

Carthaginenfe Kalendarium 341


Carus, utrum fub eo viguerit per

336

nis afflit
Chritina V. & m.

Verbum Dei. 12. o. 122- 131. 35o.


5 18

346
171. &c.

188

I 4z

Chritiana religio qualis?


65
per infantem afferta
318
afferta miraculis Lxiv. Lxv. I 24
Chritian nobiles fervilibus poe

Cera ecclei fores figillat 364


Cer impresta Ata
I 22 474
Ceraunius ep.
1X
Cerei ad exequias
19 o

Chlodofvinda regina

Carthag- ep. primus Mart. Cypria

impofiti
5 o8
in eos calumni. Lx11. & feq.
impietatis rei diti xxx. & feq.
quafi carnes humanas ederent
accufati
53. r paf.
magia infimulati
96
magicis artibus vinci nequeunt

175.2 12. 274. 358. 362. 44o

Chrifteta V. & m.

85

274

Deus affertus a Martyribus

174 542

54 I
2 o8
337

quafi jure belli occifi

aris incenfis tanquam vitim

196

Optatus

folo Chritianorum nominis ti


tulo condemnati
V 11

137

Carcerenus feu Carena vicus 123 Charitas m. Rom


Carnales metuunt mortem
Carpophorus m.
Carpus m.

LXII. I 73. 45o

Cephro vicus

Chaeremon ep. & m.


Carceris poena . xxix. xLvii. 9o. Chalcedon metropolis
2 o3. 2o8

453

Centurionum urbs

2O5

91.

263. 265

Christophorus, S. Ignatius. 1 o. 18
Centurionum infigne, vitis 2 3o CHRISTUS Deus 71. 149. 168.1 74

83. 94 Chremon diac.

Carcer Caftrenis m.

an lites movere ?
an militare?
Ta re

96
89

x . 542
175
ibid.

1o2. &c.

cur odio habiti & perfecutioni


bus affliti ? x LIII. Lx. & eq.

56

Cathedra Petri Natale

an iis jurare licet ?

fpeacula & theatra debent vi

54 I

Cataphryges
I 23. I 3 I
397 Catara & Cataratarii 86.96.205
361 Catafta quid ?
82. 93

Caritas fraterna

z 57

|-

Calcanea in facrificium adhibita

Cantiani mm.
Cantianilla m.
Cantianus m.
Cantius m.
Cantus alternus .

553

|-

eis orant , & pro militibus &


pro tatu orbis 48.129.157.188

263. 348. 363. 506. 52 r


8. 14

Deus in petore
Deus in nobis

Deus pes notra

ibid.
5I4

Chriftus crucifixus Deus 126

&c. 183

435

47. 52. 76

a Chritianis colitur 126. 485

299

Christo vero Deo cultus prfta

eorum erga Impp. religio , 48

Chritiani Impp. diligunt & pro

76

tU S

- facrificatum
a

3o6. 362. 395


ado

5 54
adoratur Deus
colitur Deus

23

23. 122. I 26

Chritus Deus , propter eum


Martyres patiuntur xxiv.Lxv

2 358.36 ,2 377.4or42 34
Chriti Divinitas 48, 49.65.16 t,
I 74

- a Martyribus afferta

Lxv,

305 435

Chriti Divinitas & Humanitas

afferta 65.2 16, 23o. 256, 259

Chriti incarnat.174.2 73.35 2,513


- nativitas

- paffionis Aa

54o
374 39o

tutela interdita

I8I

Clerici S. Cypriani, mm,

Qustionati & torti

2 OO

Cleronomus
Cloacin de

Frontium

I 46
notatarum fecunda

34. 39

infcriptione ignati
1 82
Confeffores duo fub Juliano 5 1o
Coadjutor primus epifc, 112. & 113 Confeffores alii fub Juliano 5o6
quando licitus
II3
Confeffores in Cilici Metallis 289
498 Cono in Cypro
Coche urbs
XXI
Cochlea
2
189
Cononis & ejus filii aa
258

Coconatus vide Cucuphas,


Cotio legitima

Confecrandi munus Rom con


2 7

Coemeterium Felicitatis

22

336

Soteris

alia varia
Coemeteria

ceffum Polycarpo

25

Confecratio fanguinis Domini a


Diaconis

1 7o

541, & eq, Confignatio ab Epifcopo


19o

438

Conftantia urbs

5o9

-- falfa confita LV11, 374


Chritianis interdia 157. 188 Constantina Constantini M. filia
86. 97
Chriti refurretio probatur 124 Coena libera
3+7. 4o2
Chriti apparitio
2. 6 Cohortalis militia
2 3o Confiantina urbs
I9 5
Chritus in Martyribus patitur Cointa vide Quinta ,
Constantini Magni baptifmus 522
86. 96, 26o. 261 Cointus, feu Cognitus, aut Che
444
pietas erga martyres
Chritus Martyrum exemplar
extruit eccleiam in honorem S.
28
rinthus lapfus
27, 32

Collatio adverfus Arianos

Chriti virtus in Martyrib, 3o6 Collatio Carthagin.


Chriti gratia
I 74 Collea quid ?
- laudes

- vari folemnitates

2 59
322

Chriti ignum

263

I 24

Men m.

337

Confiantinop, ep.

34O

Colloquia pro veritate indaganda


16

LIII. LI W

Alexander

443
53o

Atticus

S. Chryoftomus

442. 444
o
I4I

Eudoxius
Colluthionis regio
I58
Chriti imaginem fervat Ale Collutus, feu Collutius m. 488
Macedonius
xander Imp,
I 56 Colonia Thebestina
395
Paulus m.
Chritus fub fpecie Patoris pi Columba apparet in morte S. Po Contantius Chlorus
82, 92
tus

lycarpi

Chriti agnati Martyres

Christi & Dei Pontifex Cyprianus


Christi vistima Felix M.

31. 37

Columb in pecie Eulali fpi


399

ritus exit

183

Columba m.

3I4

Comam an deponant virginitatem

XX

ibid.
2 8

an fub eo Martt.
Conftantius m.

LIX
XV I

Confulares diti retores Palft. 6

Conventus in feto S. Ignatii

Io

Converio magorum

I 42

Chrito omnes quales 409 & 41o


345
profeff
Convivio excipit carnifices S. Po
Chryanthus m, xvu, Io8.347,543 Coman ep. Bafilifcus m.
444
lycarpus
29 34
, 346 Comburendi homines modus 372
Chry fogonus m.
+92
S. Phocas
459 Comes fcutariorum
Chydion m,
5 I 3 Coracio Millenariorum fignifer &
Chyridion m.
1o7
Comitatum

54 1

autor

169

Chzepreg urbs
Cibalis ep, Eufebius

439
359

Commeatus & Commeatales quid? Cordub ep. Ofius

Cibus a Presb. beneditus

299

Commemorationes Martt.

175

Cilici metropolis Tarfus


Cilici prfides Lyfias

376

Commentarienfes qui?

233

233

Comminius m.

Maximus

376

Commodus facrificia fibi instituit

Ciliciarcha quid ?
Cira urbs pro Cirta

39 I
195

Cirmicitor miles
Cirta urbs

342

82. 9 I

5
23o

fub eo Pax Ecclei

XL

4I I

Cornelius m. Lugd.
5I
Cornelius Papa m. 74. I I 5.172. 176
fefe fimul cum Clero & plebe
XLIX
martyrio offert
& multa millia martyrum 543
Cornelius Sylla

468

Cornicularii qui ?

233

524
Cornuti milites
195. 196 Communio Ecclei Cathol. 192 Coronatus notarius
466
Communio in Eccleia duplex, pu
Cirycus puer cum Julitta matre m,
I 54. I 55 Corpus Mart. mire fervatum & ab
blica & privata
419
Communio fub unica pecie 173
dutum 3o7.308.328.329-334 335
Cittinus aut Cattinus feu Cythius Comnenus Imp. .
25 5
Corpus S. Vincentii cutoditur
aut Cicius m.
-

74
I 32

Civitas nova urbs


Clariffimi viri titulus

361

Clarus mons vide Arverni ,


Claud. m.
Claudia Matrona
Claudia Veftalis
Claudia V. & m.

541

I 69
ibid,
3o3

Claudiopolis
376. 42 o
Claudius Commentarienfis ? 35
Claudius feu Claudianus conful 74
Claudius, &c. mm.

Comopolis urbs

Complutum urbs
Conceus m,
Concilia : Alexandri
Antiochi
Cabilonenfe

Carthaginenfe

459

Clavicularii qui ?

233

Synnad

Clautus m. Abitin.

339

Toletanum

Clemens m.

Clemens Papa m.
Clementianus m.

54 I
542
XX

Corretor quis ?

I 52

Corybantes

7o

I6I

Cofmas m

XX XXI

63. 323
43o

CP. fub Theodofio m.


CP, Arianorum
Iconii

Claudius m. Sebast

II4

372

nem

361

164

Cofius

Credula m.
Crementius m.

23o

Crefcens

Crefcentianus m

II]

175
41 4

Cirt tempore perfecutionis 337 Crefcens Cynicus

Claudius m.

XXX I

328.334

a COTVO

Corpora integra poft combutio

429

I 74 337

Chalcedonenfe

233
541

Clemens Alex.
Clemens conful m.
Clemens , &c. m.

5o9
94
4I2

Compedes

44. 46. &c

-r :

|-

2r
54 I

I 55
394-4o2. 542
Cripina m.
In Palftina CCXXX, epifc, 51o Cripina altera,feu Cripinus m.394
15 5
XXIV

Trullanum

LXI

Conciones audit tando

iv. 32 1

Cripinianus m.
Cripinus m.

XX.
-

|-

ibid.

Cripinus m. apud Epiphanium


Ticin.

XX I I

Concordia inter retores eccleia

Cripinus m. &c.

394

rum neceffaria .
Concordia m.

Cripinus Prfes

4o6

Cripulus m.
23o Cripus m. Rom,
41-98 Crocus

54 I
543
I 2. 18

2O5
I 44

542

Concordia, oratorium CP.


Cleopas .
6 Confeor
Clericis interditus locus ubi rei Confeffio oratorium
Puniuntur
81 Confeffores qui diti

3o1. 302

176

Cronion Eunus m.

Crucis fetivitas

4I 5

rucis

I N A C T A M A R T Y R U M.
484 Diofcorus puer m.
Crucis in modum eompoitis bra Daria S. Nicandri uxor
chiis, oratio.

192. 2 ) I

178

Dativus m.
Dativuf Senator m.

555
1 o6

Diofpolis urbs

28o

339 Dirce
Crucis fignum. 141. 253- 3o2.3o4.
361.362.432.452. 512. Davidis poteros Romani inqui Dir-El Hamar

Crucis igno fugati dmones.

5. & 6

rul I) C

12

497

847

Difcinta veftis

Daufus ep. m.
Difciplina eccleiatica ex S. Cy
xix- 146 Daza vide Maximinus
Crucis fupplicium .
173
priano
12.
Crura Confeffor- enervata.275.284 Decapolis
Dicipuli primi Chriti, diti A
242
3
146 Decimatio
Crurifragium.
potoli
1O4
Crypt S. Hippolyti defcriptio. Decimus locus prope Carthagi Divinus, magus
178 Dius menfis
279. 283
Il em
148. 149
276
128 Dius Presb. m.
542 Decius, Caius ditus
Cryfgonus m.
XLVI. LIII. I 52 Dotores
Perfecutor
85. 96. 16o
497. 498. 5o4
Cteiphon urbs
3I 3 Dodwelli fententia de paucitate
Decurio civitatis
ejus Epifc. vide Seleucia .
4I I
Cubicularii Imperat. mm. 269.27o Dedicatio ecclei
martyrum refellitur xi 1. & eqq,
z 16
4I2
Cucuphas m.
Defendens m. ex legiene Thebea Domindius quid?
2 56 Dominica nova
12
33 I
434
Culcianus prfes
I 6 Dominica folemnia celebrare 34o
Defunti honorandi
282
Culei fupplicium
Cultus alius Chrito, alius Mar Defuncti, pro ipfis facrificium 173 Dominico die vacandum ab operi
244
Lxv. 83. 94- 181
oratio
bus
tyribus exhibitus.Lxv. 31.37.41
64. 65 Dejicere quid?
Cultus Gentilium
9o Dominicum, fine eo non et Chri
343
274 Delatores legibus vetiti
ftianus
Curator quis ?
188
168
Cures Sabinorum urbs
myfteria
deignat
S.
Dominicum
72
puniti
LIV. 141

502

Curiones
Curibus urbs
Cuftodia delicata

I45

184. 188

95. 186
95
Cutodia diligens
I 3o
Cyclopes
366
Cynozuridos mons
Cyprianu, ep. & m. L. LI. 171. &c.
197.2o3.& eqq.264-411-541 542
18. 8

an uxoratus?

ejus fetum

I 5o

Dicipuli mm.
};

174.

184

Demetrius centurio

377
1o. 115
1 53

Demetrius ep.
Demetrius Presb.

542 Domitianus comes


Deogratias
Defiderius ep. Lingonen. m. 1.x.xx Domitianus m.
xx
III
lDefiderius
Domitianus m. Seb.
278 Domitilla Conf.
Defius menis

Deucalion

Deuterius puer, feu Eleutherius m.


Maffil.

Deus amator hominum , nulli ma


387
le vult

Cyriacus m. gyptius

488

t3. Ilt

Cyrillus diaconus m.

5o7

an confecrent fanguinem domi

443
459
213
459
3 I2
1X

Cyrus feu Quirus, aut Quirinus ep.


Carthagin.

8. 13
42O
XXII

459
XXXe XXXI

. 5 7
51

275. 414

an mater S. Pelagi ? 414-455


Domnina m. ge

235

I 29

Dom minu III

284

Diaconi Martyres in carcere vifi

Domnus ep.

81.91

Domnus m.

443
459
74
L1X. 245

Dei nomen

ni ?

ipfum distribuebant
reS

Diadema, limbus

Donata m.

17

Domatianu II1.

1 74

Donatianus m. Afer

Diaconi Rom feptem ; alibi plu

78. 396

Donatilla m.

164

Donativa, charifmata

94

Donatistarum fchifma

89
293

Diana, dmonium meridianum 71


83-94
Diaftema quid ?

Donatift Catholicos appellant

351

falfo Cyprianum pro fe laudant

488

I 72
I9 I
175
429
235
5o7

Didymus m.

Didymus alter m.
D

Domitius m.
Dom na m.
Dommina II1.

172
541

Cyrillus ep.
Cyrillus m. Sebaft
Cyrillur puer m. Cfare .
Cyrion m.
Cyrus Conf.
Cyrus m.

365

Viiones frequentes
Cyprianus magus m.
Cyriacus m.

ejus occifores divinitus puniti ib.

34o

Dominicum, eccleia
Domitiani perfecutio

traditores

31

Dies in vifione pro anno 184. 5o4 Donatus beneficiarius

8. 14
Aci a Trajano viti
Daciani fvitia. 322. & eqq. Digna m.
4I2
339

Dacianus m.

5o5

4o I

Dignatio, pro gratia


Dignitas unde repetita ?

89
1 51

Dmones per magiam evocati 141 Dii gentium facinorofi .. 258. 395
LIV. 141 Diluvium Noe , Deucalionis &c.
crucis igno fugati
12O
a Chritianis ejeti Lxv.124. 325
331

83

Dinocrates

Donatus me

Donatus &c. mm.


Donuina m.

Dorotolum urbs
Doroftorum urbs
Dorothea V.

482
277

269. 27o

Dorotheur m.

Dotherus m. Maffil.

375
Dmonium meridianum Diana.71 Dioclerus feu Diodorus
3 I - 4 I Diocletiani perfecutio LIII. 267
I 3o
& feqq.
28
imperio cedit
19
Dalmatica, Dalmaticatus

Drepanum urbs

444

Dros V. & m.
Drufus feu Drufina m-

47 I
471
242

Damas & alii m.


Damafus m. Rom
Damianus m.

Dula vide Tatianus.

Dalce.
Dalmat latrones

5I5

Diogenes Cynicus
5 43 Dion proconful
Dionyfa m.
XX XXI
Damnati ad beftias, ad ludum ve Dionyia V. & m.
III
natorium
Damnati ad beftias facerdotum ve
87. 97
ftibus induti .

Danais
Daniel m.
Dantur m.

29

339

Ducenarius

263

Dulcetius prfes

Dynamius Patricius

I 34

Dyrrachium

Dionyfii II. mm. gyptii

488

Dystrum menfis

Dionyius Areopagita m.

I 61

348
163
9

268. &c.

E.
I5I
Dionyius ep. Alexand. mAlexan
ejus epistola de Martt.

drinis

Diony fius ep. Parif. m.

Dionyfus m.
I 3o Dionyius alter m.
Daphne Penei filia
Daphne uburbium Antiochi 213 Dionyius m. an Dionyfa
478. 51 5 Dionyius Papa.
439

Danubius

491

1 4

Martyrum mater x111


miraculis ab hreticis di
ECclefia

1 o8
28o
28

Ecclei Catholic communio 192

I 34
155. 54 I

veritas ex copia Mart. probata

ftinta

LXV. I 24

virgo, quouque fine hrefi


pax & unitas

6
2o7

|-

Dardani latrones

I 3o

Daria m.xvii-xxii.108.347.484 343

Diofcorus m.

488

Diofcorus Presb.

I 53

LI. 2o4

theaurus pauperes
a a 2

165.171
Eccle

556
Eccleia dia Domnicum.

365

*E*****'a, nomen folis datum ubi

prerat epifcopus

53

Eccleia reconciliata

LXV

Eccle fiatica difciplina ex S. Cy


priano
173
Eccleiatica munia duo unicus
279

EX CICET

Ecstafes puerorum

I 84

Edefia urbs

41 6

Edium de deferendis propinquis


Chritianis

4I 7

Hysudy, quilibet provinci retor

Euchariftia

I 36
339
I 5 I. I 52
XXXIV

Eleufippus feu Elafippus m.


Eleutherius ep. & m.

xx
ibid.

Eleutherius &c. m.

XX I W

Eleutherius puer vide Deuterius,


Eleutherius Papa

51

Elias m,

Elias alter m.

Elias m, Sebaft
Elias Presb, m.

293

Elpenipfa m,

5I

26e

Eutropia feu Euprepia m.

4or

Eutropia V. & m.
409
Eutropius ep.
363

I 73 Eutropius ep. m.
qui ad eam admittendi
ibid. Eutropius m.
427
etiam a laicis apud fe affervata Eutyches Gotthos ad fidem addu
I 74

& n manibus recepta


lapis conceffa
ante Martyrium

82.92. 372

Eam fupra petus confecrat S.


444

-in diaconorum manibus Theo


ibid,

Eucherius ep. Lugd.

5I

an duplex ?

238

Eudmon ep, apostata

Emerita urbs

ibid,

396. 397, 399

Emeritus m,

Letor

Emef epifc. Silvanus m.


Emetherius m.

I2 5

Eudoxia Aug. de rebus getis Cy


Evelpis
Evelpiins m.

I 14
49

Eugenius m,

2I

Eugenius prfes

469

Eugenius Principalis CuriTibur


tin

Eugenius tyrannus
Eugubium urbs

276

Eulali fetum

27o
I 94
I 5O, 542

Eulalia V. & m. Barcinon

I I I
|-

4 I 3-414

Eulalius feu Euthalius

Encratit feu Abtinentes

3O3

Eulogius ep.

Ennathas V. & m.

287

Eulegius &c. mm.

Enola S. Vincentii mater

32 3

Ephefi ep, Polycrates


Epidamnium
Epimachus m,
Epiphania

25

9. I 8
Io6

364. 540, 542

Epipodius m.

62

Epifcopi Afri mm.

175

Eutychianus Papa

XVI I

Eutychius m. Ferrenti

XX I I

Eutychius m. Sebaft

Epifcopus primus coadjutor 112.113


Epifcopi translatio

I I2

Epistola. Dionyfii Alex, de martt.


Alexandrinis

1o3

Eumorphius
Eunoicus m.
Eunomia feu Eumenia m.

Eunuchi mm.
Eunuculus m. Maffil.
Eanus Cronion m.
Evotus feu Eventus m.

tii pater

cedon. celebratum

Euphranor pitor.

Ecclef Vienn. & Lugd. 52.64 Euphrofine V. & m.


De Martyrio S. Pionii

I 16

Euplus feu Euplius m.

Epolonus puer m.
Epolytus vide Hippolytus,

52O

Euprepia vide Eutropia.

Equiftrator
Equuleus

189
146

Euretus m.
Eufebius diac.

Eraclius m.
Eraclius alter m.

I 34
459

Eufebius ep. m.

Erafmus, m.

Eupychius m.

XX I !

542

Errores fcriptis impugnandi 16o


Efaias videlfaias .
Efther

Efychius m.
Eva feu Eu va m.

123

Evariftus

Eubulus m.

478

LAS

Exorcift catechumenos exorciza


bant

279

Expalmare

353

Exilium nullum Chritian.183.184


Ex fuperius ep.
Exuperius m.

I I I

tum epifc.
Eufebius m.

Ex uperius m. Lugdun.
Extateus m.
F.

=Abianus Papa & m. xlvii.11 s


I 76. 541
Fabius Clemens m.

XXX I

Fanatifmi infania

7o

43O
233

Faftigium templi quid ?

77
19o

Fautinus & Fautina mm.

394

Fauftinus m.

XVI

Fauftinus Brixienfis m.

XX

Fautinus presb.
2 5

328, 334
459
4OI
27o

2 56, 412

I 53
Fautus feu Fautinus m.
479
Fautus Alex.
I 53. I 54
Fautus conful.
265

Fautus diac. Alex. m.

154. I 56

Fautus m. Abitin.

Fautus m. Cordub

339

41 I - 469

Fautus pater S.Symphoriani

7
4I 3

Fautus presb. m..

43O
43 I
393
71
XX I I

36o

Febris dea
Felicianus m.

68
276
2 58
543
5I

Felicianus m. Maffili
255.26o
Feliciffimus m.
162. 541
Feliciflimus m. Afer.
I 75
Felicifiimus fchifmaticus
18
Felicitas m.
77- 81. 197. 541

Felicitas & 7. filii mm. 21.22.543


Felicitatis coemeterium

22

Felix, Chritianus
192

Felix , alius
375. 393
153. 156 Felix , Bilus &c. mm.
542
1 533 I 54 Felix, Clementianus &c. mm. 542
I 32
359 Felix ep. Ambienfis
364 Felix ep. & m.
LVIII, 31 I
5I5

Euebius m. apud Epiphanium


Ticin.

242
5I
2 .

XX I I

Euebius m. Gaz

5o8

Eufebius Papa

54 I

Felix & Adautus Rom mm. 2 1 5


Felix &c. mm, Afri.
alius

Felix, va &c. mm.

394
4I2
542

483 Eufebius fcriptor unde Pamphilus Felix exercitus,LegioTheba 238


338.339
ditus
289 Felix filius S.Felicitat. m.22.23.54I

Evangelium collo Eupli appen


fum, dum feritur

323

Exceptor militaris
267. 473
Exceptorum in fcribendo veloci

Euphemia V. & m.
429 542
in ejus eccleia Concilium Chal Felicianus m. Lugdun.

Ecclei Smyrnenfis de Marty Euphrafa V. & m.


rio S. Polycarpi
27.32.39 Euphronius ep.

Eronenfes mm.

459

Eutychius feu Euticius S.Vincen

Fabius feu Fabianus ep. I o 3. I 1 5


Fabius feu Fabianus Vitor 263
396 Fallere perfecutores non licet 528

Eumenia vide Eunomia.

Eumeni ep. Trafeas m.

Epifcopi Camelafia damnati 292


Epifcopi duo in una ecclef, 112 Evodius ep.
Epifcopor. fedes linteo teta. 186

I 23
541

Eutychius m.

2. I

ejus ata a Gentilibus fupprefa Eulalia V, & m. Emerit. 396.412.


Encratis V. & m.

348

Eutychianus

priani magi & foc. fcripfit 172 Exempla etiam ex novis fcripturis
fumenda.
2 o8
Eudoxius CP, ep.
5

339
342
I I I, 4 I 2

527

ibid, Eutychia conf.


I 73

Lucianus

cit

Elpidius Prf. Prtorii,an m. #12 Eugenius presb. Antiochenf.m. 5o7


Elpidius facrificator

376

ibid.

287, 44: Eugenia V. & m. xx.I.xx.11.347.43o


5io
288 Eugenius Arianus
29o Eugenius ep.
542
Eugenius ep, m.
XX
459

Eleutheropolis

Euticius Prfeus
Eutolmius

I 74

tul II1

doritus

Elautus m.

Eleufina facra

422

12 48, 82 298. 399

dita unica fpecies


ejus materies, realitas

Elarianus vide Hilarianus

Eletiones epifc.

E- X

Sacrificium, oblatio , facramen

52, 3o 5, 5

Egrates feu Etnefigrates

Euchaita urbs

362
32. 38
292

collegit ata martyrum

V1 1

Felix , frater S. Regul, me 24o

Euftratius judex

352

Felix gentilis

5 I2

Eutiches m.

459

Eticius m. Rom

543

Felix Letor m.
Felix m.

339
I 62

Felix

I N
}%

A C T A

Felix m. Abitin.

quadruplex

Felix m. du
Felix m. Afer.

Felix m. in Africa

338
339. 343. 344

69

Felix m. Cfaraug.

341 345

Fortunatus m. Aquilegi

xx 1 1
265

Gentiles Jerofolymam adoraturi

Fortunio m.

1 75

178

Forum-Cornelii feu Syll,urbs 468

Deum veniebant
4
Gentilibus etiam benefaciendum

2 56

Forum Martis
Fora Rom

23

146

Fotinus m. Lugdun.

2 I 4. 542

Felix m. Nolani frater

21 5. 218

m. in Pincis
m. Rom
m. Scillitanus
m. Thimif

215

XVII. 543
75
2I 5

Felix m, Uzal.

XV I

Felix Papa m.

216. 541

Felix Vincentinus m.

Fronto m.

Fronto pacis princeps

I 18

4I3
137

Gereon cum 318. Martt.

Fronto presbyter
Frutuofus ep.

3oo. 388

Frufuofus ep. & m.

19o 4 I I

19 I

Frutus m.
Frumentarius
Frumentinus
Fua m. Abitin.

LXV. I 83
Genuinum natale

Georgius ep.
5o8
Georgius m.
XXI. LIII. 269
Georgius m. Pinarioli celebris 24o

5I

4o8 Fotinus vide Potinus .

Felix m. Mediolani

73
244

Gentilis mira converfio

542

Felix Conf. Nol


Felix
Felix
Felix
Felix

V 1tori frater

557

Gentiani bafilica

Fortunatus prfes

4I 3
4OI 4 I I

Felix m. Gerund
Felix m. Maffil.

M A R T Y R U M.

24O

ab Ufuardo cum S, Mallofo con


funditur
ibid.
Geria fluvius
408

| 75

Germanici ep. Eudoxius

I 52

Germanicu m.

5I3
339
18z

Germanus Dionyfii Alex. accufa


[OI

I 52

Felix, Vior &c. mm. 264. 542 Fuga in perfecutione


Germanus ep.
Felices, Rom & alibi plur.mm. 216 Fulgentio attributus fermo de S. Germanu m.
Fer mitefcunt coram martt. 392
Ferramenta

92

Vincentio, et S.Augutini 322


Fundanus ep. apotata
339

Ferreolus m
Ferreolus m. Vienn

406

divinitus e carcere liberatur 4o7


Feffa feu Fezza urbs

4I2

Festum Imperatoris

265

Festa Terminalia

268

Fufcianus m.
Fufcus conful.
Fuftes

Gild locus de S. Ignatio

279

Gitthus m.
Gitthus m. Maffil.

Gaddiabes ep. m.

dum
LXVIII. 458 Gainas perfidus
43O
32. 38. 42
Fetivitates fantor. in propriis Ec Gaius
clefiis ab Epifcopo,clero & popu Gaius S. Ignatii comes .
7
lo huc convenientibus celebr.494 Gaius judex
4o

Fetucius beneficiarius

I9 I
3
542

Ficarienfes mm.

Fidentianus m. Africanus, forfan


idem cum Fidentio
-

494 49 5

Fides m. Rom
Fides V. & m.
Fidicul
Fidus

272
375

Firmilianus ep. Cfare Capp.161


an autor paffionis S.Cyrilli? 213

Firmilianus prfes Palftin 28 5.


287- 29 o. 29 I

mors ejus turpis

292

Firminus ep. m.

LIX

Firmium urbs

432
175
2o3

IIl.

Flagellatio aren
Flagra

occidi
Galerius dux
Galerius Maximus Proco.

239
437
188

Galliarum Prfides, judices &c.

7
412
339
XXXI

Gladiatores fublati
Glaucentius
Glaucus

45 O

3o8
12.

Gordianus m.
I o6
Gordianus cum tota familia mm.
XV I

97

x \ x - 146

mnati cdebantur

87. 97

Flamines qui ?
39 .
Flavia Domitilla Conf. xxix.xxx.
XXXI

Flavia urbs

47

Flavianus &c. mm.

2o1. & eqq.

Flavianus m.

541

Flavianus prfes

278.3 1 1

Flavius feu Flavianus m.

459
24
I 4o

Florinus

Florus &c. mm.

Crifpinus
Dynamius
Eutychius

26

XVII

163

Gororanes feu Vararanes Rex 5 3o

26o

Gorzia monafterium, huc transla

t S. Gorgonii reliqui
Gallicul quid ?
84.9 5 Gothi in Arianifmum lapfi
Gallienus Imp. pacem Ecclei re Gotthi ep. Theophilus
ftituit

LI. I 6o
6
54 I

ejus laudes
Gallonus m.

Gamnite m.

232
XLIX

5I

Gatianus vide Gratianus.

Geminianus m.
Geminius Fautinus
Geminus m.

Gratianus ep-

51

Gratus m. &c.

424
429
5I

I 74

22.6o
I o8

8. 9. .
54 I
394

181

Gregorius
434
Gregorius magnus tranmittit ad

5I

Theodelindam olea ex lam

Gemini pueri cum Matre mm.198

padibus martyrum affumta ;


& per quem
54o- 542

Genellus m. fub Juliano


Genefius m. Arvern.

Fortuna m.

175

Geneve ep. Iaac.

Fortunatianus feu Fortunatius Le Genii publici natale.


S.

dis

Granus m.
Grata m.
Grati Chriti neceitas

Gratus ep.

367 Genefus mimus m.

Fortunatianus feu Fortunatius

I 68

Grcorum mos de Reliquiis levan

Gemellis feu Gemelli an m.

Fortun urbis facrificatum

3 I2

52 5

Gradivus , Mars

Gratus conful.

2oo
375

52 5
524

Gotthi Scyth diti


524
Gotthi martyres plures 524.52 5

jo7.5o8
Gelafius feu Gelafinus m.
236

Genefur m. Arelat.
479. 5 O6

Ulfilas

Gaz ep. Silvanus m.


276.293
Gazorum cdes fub Juliano 3o6. Gratia Spiritus S. interna

Gemellus

459

69

Heraclius

5o7

LVIII. 338. 394 Generous feu Generofa m. 75. 77

Focas vide Phocas.


Fortuna dea

nafterium

Gorgonius m. Rom
4o6 Gorgonius m. Sebate

Afterius

Flagris quomodo ad bestias da Gaudentius an Guddentis m. 174

tor

2. I

256

Givalius feu Guinalius m.


Glabrio m.

17
373

3O2
Galati prfes Theotecnus 297 Glycerius
Galba jubet 7ooo. Prtorianorum Gnapheus, feu Symeon ep. m. 5oz

Flagella vide Flagra .


Gallus Cfar frater Juliani
Ejus perfecutio
Flagellorum feptem fpecies 146

Florus prfes

4o8- 541
79. 83

448
338. 494 Galeriorum, Maximiani & Maxi Gordius m.
27o. 54 I
543
mini crudeliflima perfecutio Lv1 Gorgonius III
LX
ejus translatio ad Gorzienfe mo
Galili Chritiani diti 3o7.315.518

Fidentius ep. m.

Firmus
Ficalis

4O9

I 88

Festis a potationibus &c. abtinen

Fetus Jud prfes

Gervaius ep.

146

LX

G.
Adara urbs

67. I 24
287

Gervafius m.
Get Cfaris Natalis
conful.
Getift iron
Getulius m.

4o6 Fufcianus feu Fufcanus locus Car


69
thagine
2o6. 2 o7

Ferreolus & Ferrutio mm.

28. 33

4 I2. 472
473

236.542
241
292

Gennadius m.

XV1

Gentianus m.

LX

adt1Augutinum reliquias S.Six


LXVI.1
Gudennis,feu Gundenis V.& m.174
Gumtramnus Rex .
Gundebaldus Rex.
Gutthica Presb.

Gymnaiarcha
Gyrus Presb. Afr.

63
I 24

528
95

3I 3
HA

I N
Hippeas m.

558
Adrianus m.

4I2

X
488

Hippolythus

13C. I 47

Hadriani perfecutio xxx. Hippolythus,comes S.Laurent. 169


XXXIII. 2 O
I 43
Hippolythus ep. & m.
Ejus fvitia
Hrefis ejurata

XXXIV

Hippolythus m. 322-54o-541-543

Hippolythus m.Portuenfis 143.feq.

Hretici fugiendi

utrum fuerit Metropolitanus 144


2o4 Hippolythus miles &c. mm. 144

25

copia Martyrum devisti

eorum libri an legendi ?

151

an habeant Martt.

xLv

Hippolythus Presb. Conf.

LXVI

Hippolythus Presb. m.
Halys fluvius Afi minoris 299 Hippolythus fcriptor
82. 92 Hippon. ep. Augutinus
Hamus quid?
84.195
Hapha quid ?
Theogenes m.

I 44
352
542
I94

Hebrus fluvius
Hecatharina V. & m.

Dacianus

323

Eugenius

469

372
277
459

Hecditius m.
Hechomenius m.

488
Hegeippi tas, fcripta, cultus, 2.3

Hormida comes, Perfa

522

IIlyrici prfes Dulcetius

348

Hormida conf.

5 3o

Ilus Rex

I 3o

Hormida ep. m.
Horprefius m.

5o1

Imago S. percuffa fanguinem fun

366
1 o7

339
175
175
2o 3

54 I 543

488

Horus nn.
Hoftilia curia

ibid.

I.46

Hyacinthus m.

Hyacinthus quis ?
Hyparchus quis ?
Hyperberetis menfis

341 543
I 3o
I2 5

394

Hyrenus vide Irenus


I.
XXI

Jacobus comes
acobus ep Jerof, m.
ep. Nifibi

Jacobus ep. Perfa m.

535
2. 3. 4

218

38. 39

Herodes Primus Antiochi


Herodis perfecutio

392

Heron m.

Heron alter m.
Heron item m.

488

Io6

Jacobus &c. mm.


miani defcript

Januarius catechumenus
Januarius ep. & m.
Januarius ep. m. Neapoli
Januarius &c. mm.

Januarius feu Januaria m.


Januarius m.

Janus
Japetus deus
Jares fluvius .

Hilarius m.
Hilduinus

473

265
Imperatoris feftum
322
Imperatorum fefta
269
Impp. tituli
Imperium quando primo divifum
295

Impofitio manuum adhibita in ep.

Celfus
Theodorus

I 74 2 3o
33

253
Incumare quid ?
Indiculus Romanorum Martt. 54o

ibid.
497

178
289
51

146

Indulgentia reis in Vicennalibus


Impp.

279

Indulgenti libelli a Martyribus


dati

I 54
3I7
542

Infans m. cum Romano


Infantes mm.

Infantibus communio fub unica

fpecie

173
6
181

339 Ingenuur m.
2o3

338
XX11

264.542

75. 77
542
339
4I2

168

487
4o8

543
5o.42o

Amphilochius

296

& eam fecuta fanatio


Incarnatio

Injuri, earum oblivio


memoria damnabilis 2o9.& eqq.

pro Christo honorant

I 56
I I.4

419

458

Innocens, feu Innocentius m. 239


319 - 542

Innocentes mm.

Instrumenta varia ad torquendos


Martyres

xv. 146

Integri qui diti ?

lnterceffio Santorum 75. I oz. 169

& feqq. 3o7. vide Santi.


Inventio SS. XL. Mart.

459

Joachim Rex Jobi elogium

171
1 8o

Jocundus m.

Johannes gyptius m.
Jafo & multa millia Martt. Rom Johannes Apoft.

5o9 Iconium
Hilario fantus monachus
Hilarion, feu Hilarianus infans m. iconii ep.
246

468

193

Jamnia urbs
Jamnica m-

83.87.99

339

1 56

fervabat
Imola urbs

64

Januarius m. Abitin
Januarius m. in Africa
483 Januarius m. Cordub 411. 47o
XXX I I
Hetriae
2 56
Januarius m. Maffil.
41 7 Januarius m. Rom 22.23.541.543
Hierapolis urbs
Hierapolitar.cdes fub Juliano 3o6 Januarius Presb. Conf.
3 H2
5o

422

lt

Imaginem Chriti Imp.Alexander

Incognitus lapfus

I 94.197

Jader m.

276

Hieremias vide Jeremias.

Incifa-petra arx

iporum viiones a Petro Da

459

58

in Britannia celebris

46. 496

Jacobus Presb.
364 Jacobus Presb. m.
4I2
Jacobus Intercifus m.
LXIV

Ignatius ep.m.xvii.xxxvi-7.8.&c 25

I5 I
Alex. confecratione
Jacinthus vide Hyacinthus.
I. 542 Impofitio manuum gris a Laico,
Jacobus Apoft. m.

541

2 56

V I. V I I

in 2. partes

A m.

283 Janiculus
Herocles judex
Herodes Irenarcha 28. 29. 3r. 34 Januaria duplex m. Abitin.

Hilarius ep.
Hilarius ep. Arelati .
Hilarius ep. Tolo.

I I2,

I 75

543

Hilarianus procurator

xander

Honorius gladiatores fuftulit 43o Ignatius m. Afer

522

Hilaria m.

459

Hercolianus m.

Hierax m.

fubecuta

Jerofolymorum loca vifitat S. Ale

54

541.
Herculanus m.
I 3o.
Hercules
Herculis urbs
Herculiani milites
Herefina feu Heredina m.

Hierax ep.

5.6

eroolym obidio Jacobi necem

Honoratus m,

69

Hefychius ep. m.
Hefychius m.
Hefychius alter m.

I f 2,

444

Hermes m. in Africa
Hermes m. Maffil.
Hermias
Herminianus Proconful.

276
I I5

rit

IO I

ejus coemeterium
Hermes m. Adrianopoli

Maximus

Mazabanes
Narciffus
Symeon

tione Aterum Martt. profece

I OO , IO I

Herennianus hypodiac.

2. 3
375

339
274

Heraclides m.
Heraclidis Paradifus
Heraclius Confularis

Hermes m.

Jacobus
Martyrius

Honorata m.
Honorati

Heraclas ep. Alexandr. 1o1.152. 135


364
Heracle ep. Philippus m.

Herenus vide Irenus


Herenus m.

I 12

Ignatius Lojola , quantum ex le

Heliopolis civit. Libanienf.236.5 o7


5I
Helpes m.

Herena m.

Alexander m.

I 19

XLV

Hera feu Herais m.

Jerofolyma, unde dita lia? 289


Jerofolym epifc.

Homeri patria

Heliogabalus vult omnes religio


nes deftruere

"

I 73

Helianus m.
Helias vide Elias .

197
29 o
491

Hitrio excommunicatus

cum Joepho conciliatur circa


mortem S. Jacobi
Helenopolis privilegia

Hipan. prfid.Calphurnianus 397

Jejuniorum fuperpoitio
Jeremias m.

Theologus
Cerinthum fugit
Rom paffus

85
293

8. 25
427
25
XXX 2.

Johannes Baptita
Ejus fetum
Reliqui

541. 54 I

5o7
Iconii Synodus de baptifmo 1 5 5
186. 198. zo7 Johannes Chryoftomus 442. 535
Itus pastionis
429
444
7o
ejus mors
Idolorum origines
I 72
1X
397 Johannes & Cyrus mm.
Jecur in facrificiis
I II

Johan

I N

Johannes m.
Johannes m. Rom

A C T A

M A R T Y R U M

269 Julia ni incantationes

|-

543

Johannes m. Rom cum Paulo

ejus perfecutio

506. 52 3

559
K

I4I

Alendaria,

multa de his x 1 v

5I9

morS

|-

- prdita

& eqq.

Kalendarium Burgundicum xx
Carthaginenfe
54 R
Johannes m. Sebata
459 Julianus comes Orient, yo7. 516.52o
Romanum
54 r
ejus uxor fidelis
523
Johannes duo ep. Perf mm, sor
Johannes Sardius ep.
2 o8
ejus mors funefta 518. 519, 52 3 Kalend.Greg Thaumaturgi xLv

Kalendarium Tertulli
175
Johannes Tyrannus
54O Julianus ep.
V11. x- 347, 57, 543

5 I 3. 5 1 8

Jonas m.

596 Julianus m,

Jonica vidua

329

Julianus feu Jubianus m,

XX

Julianus m, Antinopoli
Julianus m. Arvern enfis
Julianus m, Bellovaci

Jonilla m.

Jordanorum coemiterium
54 I
Joeph m. Perfa
soi
Joephus cum Hegefippo concilia Julianus m. Brivate
tur de martyrio S. Jacobi

Irac

28. 39. I 38

Irenus ep. Lugd, m, & foc. 24-32

288

292
475
XIX

ibid.
3o3

quus

347

346. 4 I 1

Laetantiur, feu Lastantius m. 75


Ltus prfetus
x LI I

Laicus manum imponit gris,eof


que fanat
296
Laici multi mm. in Numidia 198
Laicis an licet concionari coram

epifcopis
Lambef ep. Pufillus

I 34

146

ulius m,

n1, &c.

m. Lugd.
ulius Papa

Sagaris m.

482
2o
8I

Lapidationes extra urbes


3
Lapfi
33. 37. 38.6o. 154
divinitus puniti
Lx1.v. I 35

:::

a Martyribus libellos indulgen

486

Latomi

526

Latri cultus

486

53o
6

Junius Soranus feu Jofforanus dux

Latronianus
Lavinium urbs

udas fcriptor
ud prfides, Albinus
Fetus

XLI

Judi, quodnam facrificium apud


4OO

ipfis imagines invif

1o3

I 54

Larandis ep. Neon.

I I.4

Lares Dii &c.

Julius Proclus Quintilianus Afia


Largus m.
procof, vide Quintilianus ,

Julius proco.
Junghericus Rex
Io7 Junius Bubulcus cenfor

ibid.

eos vetitum

5I
54I

ti obtinebant

42
42o

Jo3
6

25
13o

Laomedon Rex

Ifaura urbs

XX

84

153. I 54

4I3

335

Iidorus m. in Chio
lfidorus Xenodochus
udas frater Domini

239

Laodice ep. Eufebius

Ifaias proph, m.

Ifdorus m,

198

Lamin ardentes

Ifaias m

Ifauri prfes Alexander


Ifehyrion m.
Ifdegerdes Rex

-I I 4

Lampacum urbs

24 I

29o

Iaac ep. m.

54 I

Lando ep,
eorum cultus in Galliis peranti La nifta quis?

38. 42. 51. 54. 61 Julitta feu Julia V. & m,

Ifaac ep,

Lacrymas terra emittit

XX

Julianus m. Cappadox.

Ille
utrum ejus ata fincera ad nos Julius feu
ufque pervenerint
62 Julius adolecens m,
Irenus ep. Sirmii m. 62.356.3 59 Julius Africanus

Irene m. CP.
Irene V, & m.

189

Julianus m, Rom
2 I
Julianus &c. mm.
3O4 475
Julianus &c. mm, Afri.
2. O I
Julianus Presb.
19 O
Julitta m.
45 3
Fons ad ejus fepulcrum
454
Julitta & Cyricus filius mm. 419

Irais m, vide Herais ,

Irenarcha quid ?

Lacerna quid ?

5o6

409
497

46

Julianus m. Legione

522

Jovinus

52o

529
XXI I

joviani milites

Abarum
Labicana

406, 4o8

Jofforanus feu Junius Soranus dux Julianus m. Cilix


Jovianus Imp. conf.
Jovianus Letor m.
Jovianus m.

459
475

52

Junius Tiberianus cof,

Jupiter , ejus fepulcrum


fcelera

I 3o
3O5

522

Juramentum per fimulacra


per caput Imperatoris

58
1o3

54 I

14
LXVI I I

361
I 45

Launebodis
Laurentinus m.
Laurentius m. Numida

I II

I 75
394

Laurentius m. Rom 144.162.322.

Juramentum militum juffu Con


ftantini m.

54 I 542 543

Rom Archidiaconus

I 62

ejus fetum
Laus perennis

163. 54o
238. 24 o

123

per genios publicos aut Impera Letio in carcere a Mart,


tOru Im

LXII

I 69

Letionis S. affiduitas

jurare per Cfarem nolunt ibid.

per falutem Imperatorum. 485 Legati Cfaris, alii confulares alii


prtorii
6
Juramenta ad SS.fepulcra Lxvi.2.15
refutantur
I2
Prfides diti
2O2
Jurare an Chritianis licet LxII.29
Roma expuli fubClaudio xxvi 11
4o. 1 o2- 435 Legio, in ea quot milites? 241.242
Chritianis infeti xxv.xxx
an judis
Io3 Legio Felix feu Theba
238

apud eos feptem fet

L . 2. 498.

Juredicus

439

Fulminatrix

XL

Martt. Arvernenfium
L. I
eorum clades plurim fub Tito juris studium Beryti celebre 281
XXV
Marmaritanorum
424
jus prtorium
33 I
Tironum
ibid.
5I
Judor nomine primitus & Chri ufta m.
ftiani deignati. xxv.xxx1.3o7 Jutina V. & m.
I 72-43o
Trajana
265
X IX
43o Legio urbs Angli
Judex & plebs converfi ob miracu Justina V. & m. Patavi
lum
429
265
Jutinianus Eccleiam S. Pantaleo Legio urbs Hipani
XL1V
nis retituit
23o Legio Provincia
Jugis Pfalmodia in monafteriis
uffinur m.
2I
Legionis prfes
ibid,
238. 24o
Julia m.
175 Justinus Philoophus m.
Legitima
cotio
LVI.27o
45
Julia m. Lugduni
5I
ejus Ata vindicantur
45 Legitima quftio
326
ulia V. & m.
397
Apologi confuf
43 Legitima tormenta , majora 326.
feu Julitta V. & m.
3o3
47o
ea de re a fe fcripta retraat Pa
242
Juliana m.
xx I I. 541
pebrochius
47 Lemannus lacus
Juliana Vidua
4I I
Apologia ejus fecunda cui obla Lemnus feu Leninus aut Linus m.
-

Juliana V. & m,
Julianus

43O
19 o

t2

xxxVI. 43

19, 123

1o3
478
Julianus apotata olim letor 232 Jutinus comes S.Laurentii 169 543 Leo m.
5 I 3. 5 I 6 Jutinus prfes
368 Leonis Allatii judicium de anima
Samuelis evocata
I 24
templum quod Mamanti moli Jutus m.
4I2
XXIV
tur tare non potet
232 Jutus feuJuftinus adolecens m.Lix Leocadia V. & m,
falvatus fub altari

5 I 3. 5 I 4

Jutinus alter m.

Juventinus m,

49

523

Lemovicenfis ep. Martialis

Leonicus m

427
Leo

56o

Lucius Papa

54 I

Mamertus ep.

177
I 53

Mamilia m.

Leontius vide Leucius Brundus.


X1 X. XXII
Leontius m.
XXI. 459
Leontius m. Sebaft

& m.
Lucius Presb.
Ludi Catrenfes

Ludi , munera diti

I 26

Lepidus

Lugdunenfis Provincia a Legatis

Leonides &c. mm.

XLI. ICO

Leonilla Chritiana 69. m. xx

12 5

3o8
Lethes fluvius
203
Leucius
vide Lucius.
Leucius feu Leontius Brundufinus
XXI I

II).

484

Leucon confiliarius

83

adminitrata

52

Lugdunenfes epifc.
therius

62
5 I. 237

Eucherius
Irenus
Patiens
Pothinus

51. 61
473

4c6.
5I

262

Mamilianus m.

Mammarius &c. mm. 189.3o4.542


Mammas m.

232

ejus eccleia prope Vapincum ib.


Mammes feu Mamas m.

232

Manatho V. & m.,

287

Manes hreticus

LII

Mangana regio

292

Manichi Ata falfa Martt, fin

42o

gunt

Mppalia locus
Lex. Leges adverfus Chritianos Lugdun. Martyres xxxv1.xxxvi 1. Mappalienfis via

Leucothea

I 3o

51. 55

5o. &c. 62

xx1.v. xxv. x L1. Liv- 5o- 72


I 54
543
yo

19

Mappalicus m.

175.541

Marcella m.

Libonienfis civitas Heliopolis 236 Lugdunenfis Mercatus


Libellatici
Liberalis m. Rom
Liberianus m.

178

57
3I4
4I 3

Luna verfa in fauguinem


Lupercus m.

xv1
Marcella &c. mm. Rom
543
Marcellianus m. Rom
I 5o- 336
Marcellina V.

409
Lupicinus conful.
Marcellinus m.
I 24
Liberius Papa fidei a prdeceffori Lupus ep.
Papa
Marcellinus
54o Lupi Arabici , fanguinis voraces ,
bus accept tenacifiimus

Liberum arbitrium

122. 387

Libri fanti adorati

75

5o4

&c.

Lycaonia urbs

XVII

54 I

Marcellinus puer m.

264

Marcellofa m.

2 2,

Marcellus Conf.

I 57
Lycaoni comes Domitianus 42o
con
perfonarum
cutos
Marcellus
12O. 233
Lycia
438
verfus
458. 459
478
Licinii perfecutio
Ejus prfides, Lollianus
533
m.
ep.
Marcellus
Litor, loco apostat fe fubftituens
233
Lyfias

ab igne mire fervati

339

COru III CAIDOI1

I1I

1m.

464

Marcellus m.

Lycopolis ep. Meletius

94 Lycus fluvius
Limbus quid ?
Limbus puerorum, patrum 93.94 Lydia

Liminianus m.

LI

Lingonum ep. Defiderius m.

Ix

Reynaldus

232

m. retius quam prius


Chritiani .

12.

375
233
459

M.
1 6

Acar m.

Macarius Arianus

316.317

Lites an Chritiani moveant ? vide

399-4o I

Lyfias
Lyfias prfes
Lyimachus m.

Lingonum Patronus S.Mamas 232


Lingua prcifa loquitur Romanus

Macarius gentilis

48
Loca S. ab Hadriano violata xxxiii
viitat S. Alexander xxxiv. 1 12

Liturgia ex Juftino.

Lollianus Procofe 3o.tyrannis 478


Longimus m. Maffili

Macedonius ep. CP.

274

2. 5 y. 26 o

I.46

Lora

Lotharius Augustus
Lucania
rea a correore

1.. 72
314

361

Lucanus acolythus

2o 3
542

Lucas Evang. m.

Lucia mulier Lugd.

67
542
2o 3
542

Lucia m.
Lucianus
Lucianus m.

Lucianus m. Bellovaci
Lucianus & alii mm.

diti fanti notarii

XX

14o- 141
I4I

Lucianus Presb. dein epic. Car


thag-

2o8

276. 442
Lucianus Presb. m.
Lucianea verio S. Scriptur 443

Lucilla fatiofa femina


Lucilla m.

LXVI I

542

5I

Macarius Presb.Antiochenf.m. yo7


Macchabi mm.
eorum fetum
Macedon
Macedonia m.

Logifta quis ?

219. 335
322. 54O- 542

Macedonius m.

Lucius ep.

Aufafac

ibid.

Lucius ep. Membref Conf. 2o3


Lucius ep. Thebefte
Lucius feu Leucus m.

Lucius m. Rom

Lucius &c. mm.

ibid.
2.

I-ucius &c. mm. in Metallis , 78


542
Lucius & Victuricus mm.

I4I
5o9

5I6
Maclovienfis eccleia S. Vincentio
32 3
dicata
Lx
Macra V. & m.

Marcellus m. Cabilone
Marcellus m. Rom

63
XV11. 543

Marcellus m. Tingi
Marcellus Papa

264

Marcellus Presb.

2I5

Marcianus

375

54o

32.38
Marcianus, feu Marcus
Marcianus & Martyrius mm. 141
Marcianus & Nicander mm. 483
I 4o

Marcianu m.

Marcianus m. in gypto
Marcianus nota rius

271
42

475
Marcianus prfes
25
Marcion hrefiarcha
393.
Marcion
feu
Marcius,
Marcus Aurelius Imp. ditus An

toninus Verus
filii Cfares

57
43

Ejus edit. contra Chritianos 69


-- Perfecutio

xxiv.xxxv.xxxv1

Marcus ep. Arethuenfis 508.514


486
Maxee tumulus S. Euphemi 43o Marcus ep. Atin m.
I5r
Macrianus Magorum archifynago Marcus Evanggus

Macrobius Candidus feu Candi


dianus

Macrobus m.
Mnades mulieres

* 19 o
542
3o 1

M.

ejus pallium
Marcus m. in gypto
Marcus m. Rom

Marcus Papa

XXXII

I 51

271
343
54 I

Magia Chritianis impaa 96. 97 Marcus vide Marcianus


14 1
Magia dmones evocati
498
Magi Perf facerdotes
Magorum & Sacerdotum invidia

Mareabdes chorep. m.

5 oz.

Mareas ep. m.

Mareot

I 53

Mareotica prfetura

1 57
339
199

in Chritianos

LX111

Magitrianus m.

352
3I 3
339

Margarita m.
Maria, mater Mariani

5o9

Maria fantimonialis m.
Mariamnes vicus

Magnelianus curator

Mallofus m.

Maria gyptiaca .
54 I. Maria Cleop filia

ibid.
2I 2
XX

Mallofus m. in Bertuneni oppido


24
fepultus
ab Ufuardo cum Gereone con
ibid.
funditur

xvii. xxxv.44 Malus , vicus Galati


2 OG)

136
8. 2 3

Macellum, villa

Luci - -a an Lucilla aut Lucina m. Major m.


Majulus m.
Lucitas m.
Majuma urbs
ejus ep. Zeno
352
Lucius curator
363 Malchus m. Cfare
Lucius ep. Adrianop.
Lucius ep. Castri-Halb

51

Macarius m.

XIX

293

Mamas m.

in Germania celebris

Mamas & Bafilifcus m.

6
339

2 36

Marianus, feu Marinus m. 193.54 r


Marinus miles m.
Marinus fantus
Maris monachus .
Marius m.

Marmaritanorum legio

232

Maronis fons
Maronium vinum
Martis forum Rom

233

Martha forum Smyrn

299
23 I

1x

xx V. 23o
542
444
XXXIV

424.

3c8
idid.
23
I 22

Mar

I N
Martha m.
Martialis

Martialis ep.
Martialis ep. lapfus

A C T A

M A R T Y R U M

3KX11

Martyres multi in gypto Io6.

192
1 o8

I 53 27 I. 272 294

Martialis m. Afer.

I 75

Martyres multi in Africa xLvii.


85.174.1 75.176.194.2 o7.271
Martyres quidam Africani
49 5

Martialis m. Cfaraug-

4I3

utrum XX. Martyres ab Au

4. I I 47O

guftino memorati.
ibid.
Martyres XXIV. forfan Maffili
tani paffi in Africa
4I 2
Martyres multi Alexandrie xLI.

XLVIII

Martialis m. Cordub

Martialis m. Rom 22.23- 541-543


Martialis m. Scillitanus
Martianus confularis

75
129

dein Pamphyli prfet. 131.13a


Martinianus m.

XV11 543

Martinus ep.

I 24

falfum Martyrem detegit Lxvii


Martinus m.

339
49

Martini domus Rom

Martyr anonymus
45
Alius anonymus
269
Martyr anonymus Graecus xv i 1
Mart.apibus expotus x Lv.x L1x
alius mir ca ftitatis

XLIX

Martyres aliquot vix noti


54O
Martyres triginta tres
XX I I
Martyres V 11. fratres
2 I 22
Martyres XXXIV. cum 5. Ale
xandro Lugd.
63
Martyres V. cum Apollonio 429

Martyres cum 5. Bonofo

522

Martt.XII. cum S. Polycarpo 31.37

Martyres cum 5. Stefano


I
Martyres a 5. Theodoto instituti
296. 298- 299
Martt. an 12.filii S.Marcelli 265

Martyres fub Barchocheba


48
Martyres Cfariano gladio occifi
fub Nerone
2

Martyres multi fub eodem xxv.111.


XX I X 2

Martyres multi fub Domitiano


x . xxx. rc.

Ioo. I O+. I 59.2 73.2 74.5 32.533

Martyres Antiochi

274. 275

Martyres LXX. Apameae


Martyres in Arabia
Martyres Arvernenfes
Martyres XXV. Augustani

Martyres in Belgica

24o
2 74
LI

4o1

561

Martyres Rome

I 62

Martyres Rome fub Decio

176

Martyres LX. Rom

I 45
527

Martyres LXX. Rom


Martyres CL. Rom

X{

Martyres DL. Rom


ibid.
Martyres CCLXII. Roma: in
uno loco, & alii CXXII. cum

S. Blatro,alii XLVI. a Jufti


no fepulti; aliorum multa mil
lia cum S.Cornelio; item mul
ta millia cum S. Jafone; item
cum fanta Agnete
543

Martyres multi Romae

I 69

Martyres innumeri Romae

145

Martyres innumeri Romae ignoti


XV I

LX

Martyres in Burgundia xxxv 1 1 1

Martyres Scillitani

Martyres Byantini
xxxv 1 1 1
Martyres in Bythinia

Martt. XVIII. Cfarauguffe 41 1

Martyres XL. Sebatae

Martyres innumerabiles Cfarau


guffae
4 I2
Martyres in Cappadocia
2 74
Martyres L. item CCCXVIII.

Martyres LX. Suffefani


Martyres in Syria
Martt. multi in Thebaide 271.272
Martyres Tuburbitan,
396
Martt. innumerabiles ubique 294

Coloniae

239 - 24O

Martyres X. Cretae
Martyres in Galatia
Martyres multi in Gallia
Martt complures fub Julia no
in Gallia & alias paffim

XX I

298
2 56

73. &c.
45 8

Martyres Sebafieni
Martyres LXII. Sirmii

459
432
532
294

Martyrum populus in Africa


Rom

L
I45

Lugduni

5I

pasti
3o7

Martyrum in numerabilis popu

Martyres XXVI. Gotth

526

Martyres plures in Gotthia

525

Martyr, Martyres :
Martyris titulus 323-333. 347.

fuere Catholici

lus

524

43C- 54 I

Martyres XX. Hippone xv. xv 1.

Martyres qui fic disti?


I 76
Martyrum quatuor fpecies apud

338. 494

utrum ii ipi qui Tarfi in


Cilicia pafli funt
494
Martyres in Illyrico
294
Martyres Lugd. cum Pothino 5 o

Grcos

49 I

Martyres veri a falfis difcreti


LX W I . LXVII

quo nomine occifi xxxvt i

Martyris dignitas
328
Martyris gloria , paffio 88. 327
Martyrum paffionum varia ge

xxxiv. xxxv

Martyres Lugd cum 5. Irenaeo 62

nera xx i x. xxxv. x Lv 1. r

Martyres innumerabiles fub Mar

Martyres in Libya
294
Mart. xxiv. Maffili paffi 256.4 12
utrum Vitoris tempore 256
Martyres Maffilitani feu Maxu

feqq. x Lv 11. Lv 1. Lv 11. 146


Martyrum mira patientia XLII.

Martyres fub Trajano xxiv. xxxi


Martyres fub Hadriano xxx 1 1 1
Martyres fub Pio

x IV. xxx I .

C0

Martyres fub Sevrro

xx 1 v. x L

Martyres fub Caracalla


XLIV
Martyres an fub Alexandro?x1.v
Martyres fub Maximino ? ibid.
Martyres fub Decio
XLVI
Martyres fub Gallo
XL IX
Martyres fub Valertano
L. LI
Martyres fub Aureliano LI. LII
Martyres fub Caro
LIII
Martyres fub Diocletiano &c. Lv.
& Jeqq.
-

Martyres fub Galerio Liv. Lvi


Martyres fub Herculio
LV
Martyres an fub Confiantio in
Gallia ?

63

multi fuere

litani

Martyrum

Martyres multi in Mauritania 271


Martyres in Meopotamia
274
Martt. XXXIX. in Metallis 276

converfi

talla damnati
alii

286
288

333. 369. 37o

dio

35 o

Martyres Neocfare
XLVIII
Martyres multi Nicomedi.e Lv.

276. 277

Martyres XXXIX. Palstini 294

459. 46o

Martyres in Palestina 271. 278

5o7

Martyres XL. in Pannonia 359

XXX 11. 5 I

LXIV

eorum poen per Angelos


minut 5 15. 516.139.327.323
Martyr tormenta non fentir 139
29 1. 309. 5 I 6. 5 I 8. 52 1. 528.

269- 27o

Martyres fub Juliano

LXV

Martyres in montibus vage fub

Martyres multi in Numidia 198.


198. i 99. 333

Martyres duo fub Juliano


5 19
Martyres fub Plinio Secundo xxv

quidam

Martt. in Metallis, vide Metalla.

LIX

Martyres fub Licinio

467

patientia

Ex his Jutinus m. xxxi 11.47


Martyres divinitus confortati

Martyres CXXX. gyptii ad Me

Martt. fub Maximino Daza Lv II


Martyres plures fub Maxentio &
Maximino

Arcadii m. .

4I2

Martyres in Perfde
Martyres XL. in Perfde
Martyres C. in Perfde

529

alia caro patitur in Martyri


bus

207

in Martyribus patitur Chri


86. 96. 26o. 26 1
Martyres befti non audent at
tingere
12. I 6. 271. 392
Martyr mire fanatus 55, 383.
ftus

5 3o

5 I4

ibid.

Martyrum mors,eorum vitoria

5oo

I.XIV. 4.3 7 477

Martyres fub fdegerde Rege 497

Mart. CXXVIII. in Perfde 5o4

Martyres plures Adiabeni in Per

Martt. circiter CCL. Perfa oz


Mart. XVI millia in Perfde 5o2

mors non ulcifcenda


533
Martyres coronati feu confum

fide

Martyres in gypto

294

Martyres innumerabiles in gy
pto fub Severo

I CO

XLII

Mart. CLX.millia in Perfide ibid.


Martyres innumerabiles in Perfde

vindicati

LXVI. LXVII

5, , soz

Martyres plures gyptii Epifco

Martyres XII Philadelpb. xxxiv


Martyres Philippis
XXX I
Martyres in Ponto
275
Martyres multi Remis
409

276. 277. 444

Martt. gyptii fub Maximino Lv


Martyres XXXVII. gyptii 483

xLvII. 176

Mart. XXX.millia in Perfde 497

Martt. innumerab. in gypto 277


pi

mati

defignati

Martyrum corpora mire ferva


ta .2.3o8 .11r
f
32 .8 -334
- COCIIl t3

335
2 5 4 494

Martyres epulti cum Judis


41

b b b

Mar

562
Martyrum multitudo afferitur
x11 (9 feq4. xi. xi
teffera Ecclei,

X11

I N D E X
Ejus Epifc. an Victor ?
255

Maxulitani mm.

542

Maffilus m. in Africa

4 I2

Maxys tribunus

z87

Mafyles ,

ibid.

Mazabanes ep.

11y

, ,

- probat Ecclef veritatem 2o4 Mafylitani, feu Maxulitani mm. Medardus ep.
ibid. Medea
Martyres plurimi concilio Ni
caeno interfuere

46 Mater cum 2. pueris m.


198 Medicones
Lxv Matris Christian exemplar. 71. Mediolani ep. Simplicianus
ibid.
199.205. 319.465 Meetis civitas

Martyres teftes Chriti


ejufque Divinitatis Chritus Deus

5I
vide Materna m.
& eqq. Matifconenfis eccleia S. Vincen

- & SS.Trinitatis. vide SS.Tri


nitas -

Martyres affeffores Chriti Lxv


cum ipfo judicaturi

7- 1 54
ibid.

Martyrum ore Chritus loquitur


433

tio dicata .

323

Matrona duplex m.

339

Matrona V. & m.

3O3

51. 54-56

Maturus m.

Matutinus hymnus

537

Mavilus m.

XVII

Mauptes quid ? '

Martyres libellos indulgenti Maures ep. m.


dabant

299

Martyrum prrogativ

24
432 .

I 54

Martyrum coemorationes 175

31 o. 49 I

|-

Melafippus m.
Meletius ep.

522.

erga eum Antiochenorum affe


tus

Meletii ep. fchifma

293

Melicertes deus

I 3o
27o

Melitina regio

5o2

Melitinae ep. Acacius m-

Melito ep.

XIX

Mauricius &c. mm.

237

44 I

Mauricius m.

533
137

1 28
XXXVIII. 2 5
ibid.

ejus apologia

459. 465

Meliton. m.

Martyrum geta commemorare, Mauricius &c. mm. Apame 24 o Membref ep. Lucius
utile

449

depita

431. 448

- vide Pita.

Mauricius m. Pinarioli celebris ibid.


Mauris m.
XXI I
Mauritania Tingitana
265
Maurus m. Anti noi
428

Memoria quid fit ?

359

3o1
343

Memoria & Memoriales

Memphis urbs
Martyrum notratium comme
moratio gratior
449 Maurus m. Rom xv i 1.xx 1 1. 543 Menander m.
LVIII. 27 / Menander Presb.
Martyrum feta Lxvi. Io. 19. 31. Maxentii tyrannis
37. 322. 36o. 427. 431. 448-3 3o Maxilla m.

2O3
54 I

Memmia m.

I o7

488
:

Menas m.

I 3I
XXI. XXII

LIII
78. 396 Menas m. gyptius
Meneus
m.
XXI
LXVI. LXVII. 191. 335. 427 Maximiani Herculii mors 244 25 5
Mennas m.
XVII
perfecutio
LV
- v ide Cultus , Reliqui.
I 49
Martyrum cultus ab Epifcopo Maximianus Galerius , prcipuus Menfa facra . .
ftabiliendus
LXVI 1
178
perfecutionis Dioclet. auor Menfa S. Cypriani
LIV. 268 Menfurius ep.
Martyres certi, et fi incerta ata,
337. 346
colendi
XX
ejus crudelitas
LVI
Merum eu Mrum urbs |
5o9
Maximianus
m.
XX.
Mercatus Lugdunenis
57
Martyres imitatione honorantur
6
477 Maximianus feu Maximus m. 339. Mercuria m.

Martyrum cultus , orationes

Martyrum interceffio

Maxima m.

14o. 1 7o

344
262

pro iis orare injuria Lxv. Lxvi

Maximilianus m.

Martyribus facrificium non of

Maximilianus feu Maximianus m.


5 19. 52 . 543

fertur, nec eis eriguntur alta


ria

Lxv i 11. I 9 I

Maximiliani tres mm. Hifp. 52o


Martyrum tumulis altaria impo Maximinus feu Maximus ep. 2 16
fita

Lx V

Maximinus m.

Mercurius m.
Merida urbs
Merita
3o.6.l8.36
o,
Meritorium
Mefana urbs
Metalla Cilici

XXI

397

366. t o
35 3
314
286

523

Palstin

282. 285. 286-293

Martyres pro diis haberi puta Maximinus feu Maximianus m. 133


bant pagani
27o Maximini perfecutio & crudelitas

In Phoeno

276. 284
178. 2o3

- icut & calumniabantur Ma


nichi
LXV11

Thebaidis

XLV XLVI

8. 179

28o

fit Caear .

LV I I

XCVII. viri,&e. torti & ad me


talla damnati

publice & privatim leta 1v.v1

feipfum Augutum facit

275 Methodius ep. m.

quomodo vitiata

ejus natale
perfecutio

z 83

ab hreticis

42O

287

Maximini Daz tyrannis Lv 11.277 Metallis Confeffores damnati 276

Martyrum Acta diligenter fcri


pta

Siguenfe

LV I I

285

xi

Metra feu 'Metranus m.


Metrodorus miles

104

3o3

Martyrum veterum Aa qui Maximini & Maximiani nomina Metrodorus m. Marcionifta i 16.
collegere
v 11. &c,
confundunt Grci
3
I27
459
Martyrum ata falfa igni addi Maximus feu Maximianus
361 Michallius m.
a
LXI Maximus acolythus
2 o 3 Miera; facerdotes idolorum 51 3
XIX
19 I Migdon feu Miggen m.
Martyres & Martyria hretico Maximus beneficiarius
TUl II)
LXVI. LXVII
Maximus Conf.
176 Migdonius, five Micedonius 192
quid &
3o I Maximus feu Maximianus ep. 219 Migdonius m. fub Diocletiano.

Martyrium baptimus
peccata delet

Lxiv. 89.
97 444
LXIV. LXVI

22o. & eqq. Miles ftationarius


Maximus ep. Abitin

Maximus ep. Alex.

339
I 54

- eft pro purificatione


LxIv Maximus ep. Conf.
276
ab odio impeditur
2O9 Maximus feu Maximianus m. 262
- eidem non fefe objiciendum
263

COTU III AU COIITAS

263

a poenis exemti

385

Milites beneficiarii

19 I

Herculiani & Joviani


Principes feu Principales

52 O

XVIII
LXI

Militum Chritianorum a Juliano

Maximus m. Rom

24o
543

Maximus Philoophus

I 56

5o7

533. 534

Maruta ep.

M######dida

264

I 4I

375.

Martyrius &c. mm.

Martyrologia vetusta

49 5

Maximus m. in Afia
I 32
Maximus m. Italicus utrum exti
terit
ibid.
Maximus m. Mediolani celebris

LXVII. 28. 33

Marryrius ep.
Martyrius m.

Milites , eorum tas


teffer

I 75.

Milites Chritiani

186
264

eorum juramentum fub Con


flantino magno

522

deceptorum egregium facinus

2 39
Maximus prfes
437. 484 Milites L. mm.
Maffa-Candida feu Maffa-Santa Maximus prfes Cilici
Milites
LXX.
mm.
24O
376
II1IIle
4I2
Maximus prfes Moei
482 Militares qui ?
274. 376
Maffaria m.
542 Maximus Presb.
I 56 Militares dignitates
242
Maffila urbs
41 . Maximi coemiterium
54 I Militia an Chritianis permiffa ?
Mafiilia
244, 255
Maxula urbs

4I2

264. 265
Muli

I N

A C T A M A R T Y R U M
563
Montes ignivomi
12o Neophyti non admittendi ad ec
Provincialis
473 Mopuefti ep. Auxentius
374
cleiaticas dignitates
I 8o
Militi tirons menfurati & figna Moralem (Philoophiam) primus Nepos Millenariorum autor 16o
Militia cohortalis & Caftrenis 23o

263
16o, I 74

ti

Millenarii

Milles ep. m.

592

126

Socrates docuit

Neptuni fervitus

Mori pro Deo optimum bonum

Nereus m.

5oo Neronis perfecutio

Milles & 2. alii mm.


Miltiades Papa .
Mimithemela ars

236

Minerva

4O3

Mors fpiritualibus optanda ey

Neftabes m.

365

Mors fan&torum in Vet. Teft.

Neftor Conf.

54 I

Ministeria ecclei
Minucius Fundanus

XXIII

I 3o

VI 1-x . 543
XXV I I I

Mors Chriti in exemplum data 27 Nerfan apostata


Mors pro Christo poteft defidera- Nervus quid ?
II

ri

lutuofa, in novo lta

53 r. 532

33. 94

146
5o8

Nervi
|-

5o9

446 Netoriani an habuerint Martyres

Minucius Timinianus Procof. 83 Mortem ibi inferre qui liceat 414

497

Miracula in Atis Martyrum paf Mortui fanti vivis opitulantur 215

Neftorianorum Patriarcharum fuc

fm
Miracula ad fepulcrum
S. Hippolyti
S. Mamantis

288

vide Santi .

Mortuorum corpora lota


-

in paffione Theodoriti

I 49
232

1 59
365
194, 196

Bonofi & Maxim.


52 I
Mulier ignota cum fuis geminis
m. Cirthas
195
ad voraginem in quam S. Leo
Munera
,
id
eft
ludi,
&c.
83
nis corpus dejetum
481
Miraculis Chritiana religio pro
Munerum dies, id et fpeacubatur
LXV. I 24
lum extraordinarium
482
Munus catrenfe
83
His Ecclefia diftinguitur ab h

reticorum fetis

ibid.

298

2c8

Nicephorus m. Palft.

287

Nicetas
Nicetas m.

137

526

29 3 I 34 37

54 I
293

276

276
Nilus fcriptor
295
Nilus feu Nilopolis urbs
7
Ejus ep. Chremon.
bid.
4o8 Nimpha V. & m.
137
ibid. Nifibi ep. Jacobus
46. 496

, .

XX11

LI V

Nicotratus m.
Nilus ep. m.
Nilus gyptius &c. mm.

- -

Modetia Chritianorum
Modetus conful.
Modefti m. ata
Moefi Praefes, Maximus

4O9

Nicea urbs utrum in Syria


Nicephorus m.

cletiana

Muf Caftalides dit , & Aonides


z 17
Mirapicenfis eccleia S. Mauricio
529
dicata
339 Mufus fluvius
Mufarum
poen
146
Mifficii qui ?
376
Mitrell Virginum
287 Myteriarches, diaconus
167
Mocius ep. m.
5O I
N
43

in ejus Bafilica Synodus Ephe


fina primum promulgata ibid.

483

Nicolaus m.
459
Nicomachus apotata
I 35
Nicomedi ep. Anthimus , 27o
Munera immaculata, Eucharistia
Ibi coepit magna perfecutio Dio

Miraculoa lux 303 307-327. :

Mocius m-

496

xv 1 1.176 Nicaius ep. m.

Moyes m. Rom

Mucapor
5 18 Muguas in Numidia

ceffio unde deducitur

Nicander & Marcianus mm.

an Parneium autor

Abor m.

Namacius ep.

XLIII

Namnetes ep. Similinus


245 Nobiles a plebejis per umbones di
Namphanion m.
xix
: ftinti
I 49
189 Narbon ep. Paulus
ro8 Nobiliflimi diti filii Imperatoris
II 2
natu minores
9
482 Narciffus ep.
Monachi nomen quibus datum?432 Narciffus ep. m.
4or Nol ep. Maximus feu Maximia
Monachi VII. Conff.
531 Narfes duplex
375
llS
2. I 9
Paulinus
2 I4
Monachi a Gregorio magno eccle Narthalus, feu Nazarius, feu Nar74 &c.
Quintus
228
fi additi ad opus Dei facien zales m.
dum
337 Natale Get Cfaris
79. 83 Nomentana
54 I
Ordinati , ordinis tituli donan
Genii publici
292 Nomina in baptifmo mutata 289
529

428

till T

283

Maximini

tempore perfecutionum vexati Natale genuinum


- - -

ibid.
524

ad militiam coati

Monafteria,
S. A fr

399

Natale genuinum & Cfareum

Impp.

265

--

29C 44 I
ibid.

SS. fidelibus impofita


Nonnus m.

II8

54 I

Notaria feu notoria quid ? ,

Natalia fantorum ordinata


68
Natalis Conf.
xLII

Notarii

2o6
! 23

Notariorum tribunus

42O

Acauno feu Agaunenfe 238.24o Natalis epifcopi , id et dies con- Notitia de oleo mm. Rom in cor
fecrationis
. 83
pore quiecentium
.
543
4o2

S. Agnetis Rom
Athanacenfe

52

S. Bartholomi Ffulis
Bellilocenfe

482
8o

S. Benigni Divione

69

Caf-Dei

4O9

Care in Cappadocia
S. Cornelii Compendii
Deruenfe . .
Doverenfe

459
74

284
8o
43o

S. Euphemi Brixi
S. Germani a Pratis 67.68.323
Gorzienfe
S. Marcelli Cabilone
S. Nicafii Remis
In Perfide

S. Phoc CP.
Solemniacenfe

63
4O9
53 I

49 I
21 3. 237

S. Vitoris Maffili

S. Polycarpi

confufi .

54 1

. .

1 54
145. 154
I 24
97

Novatus

31. 37.42 Noviomi ep. Medardus


54o. 541 Noxii qui ?
5o9 Numa Rex

169
287

Nautarum patronus Phocas, hinc- Numerarii qui ?


que pia confuetudo
Nazareni pro Chritianis
Nazareth metropolis

493 Numeria
33o Numerianus perfecutor
287 Numidi prfes Florus
x1. 48

Nazarius m.

Neapolis Macedoni
Neapolis Syriae urbs
Nemeianus puer m.

em -

XXI

15z

63
: 255

Nemefon m.

1d6
2 3o

8o

Nemefur m.

uz .

Monica S. Augutini mater

178

Montanus hrefiarcha
Montanus &c. mm.

123
2OO

Neochorus quid?
Neon ep.

Montanus Presb. m. &c.

359

Neon &c. mm.

2 .

394
bid.

Numidicus m.
. . .
I 75
Nundinarius m.
542
Nuptiarum convivia per totam no
Nufcia feu Nufca m.

Nemeis dea

I 75

LIII

an Anulinus

9
47
178

Nemefianus m.

Nemeffianus m.

. 19

Petri de cathedra
Nativitas Chriti . '
Navale Gazorum

Nova-dominica
23I
Novatianus
145. 154
Novatus & Novatianus nomine

171

Virzionenfe

42
4o2
14o

Nemefianus &c. mm,

S.Symphoriani Augutoduni 67
Trenorchienfe

Natalis Martyrum
Natalis S. Agnetis duplex
S. Hippolyti
S. Ignatii

341

O.

Blatio, Eucharitia . . 174


Oblias S. Jacobus ditus - 4

542

Obriacus m.

1 19 Oceanus Felix
I 14 Oavius m.

- 488

|-

: .

339
24

. . . . . 233 Octavus feu Octavius Felix


b b b 2.

339

Ota

-*
|

564

O avus m.
O ober m.
O odorum

:24.11x
5I
2 42

I N D E
Palatium Carthagine

Palemo urbs
Palinodia

241 Palladium Troj & Rom

Otodori ep. Theodorus


Oculi Conf, effoffi

275

Palladius piculator

264 Patermuthius m.
336 Paternus Procof.

39$

29 5

473

Patiens ep.

169 Patientiam dando Deus Martyri


376

Odium impedit martyrium zo9. Pallium archiepife.


& feq. Pallium S. Marci
Odor fuavis e corpore S.Polycarpi Pallium Chritianorum

y 88

4o2
I5I

bus auxiliatur
Patrum confeffio

378
3O2

Patriarcharum confeio 3ol. 302,

431

3o 3

2 58 Patricius ep. m.
436
3I, 37
Patroclus
m.
xV111
Palyna
oppidum
358
56
1 68 Pamphyli prfectus Martianus Paula vidua exilii locum Domi
Pallor deus

ex Martt. Lugd.
ex aliis Martt.

Oecomenus feu Occomenus m. 488

131, I 32
375

Pamphylius
244 Pamphylus Presb. m. 276. 284. 289
439
De ejus vita Eufeb, cripfit tres

Oeconius ep. Mauriennenfis ; ab

eo S. Urfi translatio fata


Oedembourg urbs
Oedipus

53

libros

Oetes mons

366

Panciarii milites

Offerre feipfum, vettum eft

1 38

Pancratius m,
Olea

Officium

: officiales

34O

till inviit
Paulina m. Rom
Paulina V"
Paulinus

289

Paulinus Conful,

524
337
543

Paulinus ep

XXX.1

543
439
I I4
LII

2 I4- 473

234

Paulinus m.

Paulinus Reliquias S. Nazarii o

lim accepit
XX1
Solemniacenis Monafterii pa
Officium habebant Rationales 272

TOIMUS
337
Paulus,
vide
Petrus

.
Ogetiftyron villa
373
435
Olea ex lampadibus ad epulcra Pancratius Taurominii ep, & m. Pauli fapientia
Paulus
Alex.
I 53
Martyrum ardentibus affumta
337
368 Paulus ep, CP. m.
I4I
& tranmiffa
54o. 543 Pancratus
XXX I
"
J61 Pandateria
Paulus ep. Narbon
1o3
386 Paulus ep. Neocfare m. . 46o
Oneficrates
136 Panemus menfis

Panis fantus
1 19 Paulus ep, Perfa m
Onefimus m,
, XX I
Paulus Eremita
XLV111
Ophlias quid ? ex Joepho
4 Pannoni prfes Amantius 437
Maximus
A/
ibid,
-

an dicendum Oblias ?

ibid.
I 36

Paulus m

|-

Optatus ep, utrum Carthagin, 8;

Probus
Panfius m,

488

Paulus Jamni m.

Optatus m.

Pantaenus Alexandr.

J 44

Paulus m. Palt.

Opitimus Procof,
Optimus Proco,
Optio quid ?

4I 3
I 33. I 35

84. 95

Oracula muta
I o9
Oratio brachiis in Crucis formam

expanis
Oratio follemnis
Orbanus vide Urbanus,

192, 271
I 19

357

74. 23o

Pantaleon m,

ejus eccleia a Jutiniano reti


23o

[1] [4

altera pariter ipi dedicata in


ibid,

Palftina
Pantefemon me

XXI

Orgia

I 7o
XX I

164

... - 438
,
289
...

286

proximus
upplicio pro omnibus
Orat
ibid.
-

Paulus m. Romae xv11, xx, 347-507


Paulus &c. mm.

2e7

Paulus , Petrus &c. mm.

I 34

Paulus Samofatenus

I6I

Pavimenta teffellata

423. 424

488
189
85

Pauperes theaurus Ecclei 165

148

Paupertatis amor

Presb. datum

3o4

Pont. Rom. refervatum

148

Pauis feu Paeffs m.


Pax ante martyrium 88.98.207.208
Pax lapfis data a Mart.
107

Pantherus m.

Ordericus unde Vitalis dictus 239 Papa feu Papas


Ordinationum tempora
228 Papa pro Epifcopo
Oreftes
Oreftes m,

175

|-

Paulus m. gyptius

Pap nomen cui tributum

Oriens late fumtus habebat fuas Papas ep. m.

ot

171
229
28

danda imminente perfecutione


Paphnutius ep, Conf.
276. 46o
XLIX
Orientis dioecefis , Patriarcha Paphnutius m.
428
tus Antioch,
2 o8 Papianus feu Papinianus
Pearfonii
fententia
de
S.
Pionio
435
Orientis ecclei a Petro &c. in Papias m.
XX I
impugnatur
1 16. i 17
ftitut
427 Papias feu Papa m.
I 74
488 Peccatum originale
I.46
Origenes , LII. Ioo, 1o1, 114, 11; Papias feu Papius m.
438 Petines
an lapfus ?
X LV111 Papulus m.
26 Pedibulum feu Pediculum quid ?
191
Originale peccatum
I 74 Papyrius m.
25. 26
ibid.
Orion m.
488 Paradii vifio
85 Pedum quid ?
4
8 Partonium urbs
Oroma vifio
J 53 Pegafius feu Pagafius
383
Oroius
375 Paregorius m.
478 Pegafius apostata
5 12
12.
Ofc , tres urbes
32 3 Parentalia facra
Pelagia m. CP.
455
ibid.
Ofcula ante martyrium, vide Pax, Parentes, in eos pietas
366 Pelagia m. Tarfenfis
4I 4 455
"
49 I Parifienfes epif. Ceraunius
1x Pelagia V. & m.
Dionyius
m.
no8
felpfam
prcipitat
4I7
Ofius epifc.
Lix 41 I
S. Germanus
67 Pelagiani
"' & Gallienus
.174
I 33
367 Pelagius m.
Imp.ditus a Dionyfio Alex, 16o Parius lapis
provincias

137

|-

Oftia urbs

Achumius ep. m.

146
276

Pacis princeps, vide Irenarcha.


Paeon m.

Pagani qui ?
Pagas urbs
Pagra oppidum

49
a 53
28 I

ibid.

Palmon, vide Polemon .


Palftina

Parmenon
Parochi

Paros infula
Parthenius m.
Parthi & Perf iidem
Pafch controverfia
Paficrates m.

149
541

25. 61. 62

483

Paffio leta ex confuetudinis de


bito

| 2O

375

145. 16

. Paffiones let

238
Iv, v1, 32 I

Pelagii II. epift.fufpe&ta

113-114

Peleus epifc. m,

293

Peleur gyptius m

276

Pelufus m.

339

Peneus fluvius

13o

Peregrinus ep. m.

XX11

Perrennis Prf. Rom

72

Pergamus urbs
Perge metropolis

378

Peritius menfis

289

54

ibi dificiorum tea plana , 4 Paffionis Dominic dies 268. 278. Perpetua m. II. 77, 8o. 179.197. 541
549
Ejus martyrii tempus . 98.92

Paltin Martyres 278. & eqq.


Prfides, Achus

23o

- Firmilianus
- Flavianus
- Urbanus

285

fetivitas annua
Pastor m.

499. 542
4I2

Perpetuus ep.

68

497

Perf , an Idololatr ?

278. 31 I Pattoris fub fpecie Christus depi


apud eos Chritianimi
279.2 8o. 284
tus
82
49
Reores disti Confulares
6 Patara urbs
284 478 Perf Martyres plures ibid.& eqq.

ii

Epifc.

I N R U .

565

488
Epifc. Abdas, Acepimas , Bar Pbileas m. ep. Thmueos Lx.272 Polynus m.
bafimes , &c.
. oz

274 276. 434 Polycarpus ep. m. 9. 15. 24. 27. &c.
Ejus Epitola de Mrt. 273.2 74
Johaes,Sadoth, Symeon.496.5o4
4. 7
428
Perfecutio Herodis Hieroolymis Philemon m.
an primus inter Martyres publi

v.

xv 11. xv111. I
524

Athanarici
Barchocheb

xxxn.48

Philemon Presb.

ce cultus

I 5 I. I 55

Philippa Conf. ''


Philippenfes mm.

348

LXVI

Polychronius apotata

Polycrates ep.
Polyeutus m.
By fantii a Ccilio Capella com Philippus Apoft.
25
IT1 OT2,
XXXV111
Philippus Afiarcha
3o.35 Polyotus m.
Claudii
XXV111
Philippus ep. m. , .
363 Pompeia m.
Decii
. . Philippus, Hermetis m. filius 372 Pompeiana
Diocletiani
267 Philippus m. Rom xvi 1.22.23.541 Pompeianus
Domitiani
Galli

.8.13

3oz. 3o3

26

cum multis aliis .

25
XXI I
XX

5I

264
34 I

543

Pompeianus advocatus
263
177 Philippus Prf. CP.
I 4 I Pompeianus primifcrinius
138
53o Philippus Trajanus Pontifex 32.38 Pompeiopolis urbs
374 376
6 Philippi Impp. an Chritiani? 156 Pompinianus
83
459 Philippi nummi
165 Pomponia m.
339

|-

Ifdigerdis
Juliani

Licinii

Mrci

57

Neronis Rom

Philo
Philotimon m.

459

496. 498. 53o Philomelium urbs

Saporis
Severi

XL

Trajani

Valeria ni

1 56

Vararanis

53o

27- 39

Philominus m.

5I

Philoromus m,

272. 434

| Vefpaiani!
XX I X
Philotheus &c. mm.
Perfecutio Diocletiana ; ejus uni Phocas m.
veralitas .

LVII. LVIII

& crudelitas

LX. LXI

an fviit in Africa , Hipania ,


Galla

ubi fviit ?

Phoenice, urbs Tripolis


LVII. LVIII. 294 Phogor mons .
LIX

Perfecutio in Gotthia annua

528

Perfecutiones a Judis adverfus A


potolos & fideles excitat.xxv 11

Phorto Presb.

expenduntur
Perfephone

xxvi I. & eqq.

Perfeverans m.

Pestinus urbs

3o 5
54 I

Phrygia

Phrygum feta

Petis tempore Chritianorum ca


ritas martyrio quiparata 158.
I 59. 183
488

Petecus m.
Petrenfes mm.

Martyres

Porphyrius m.

29 I

486
. 18. 146

Ejus ep. Hippolythus m.


Pothumia na m.
Potamia m.

143
5I

ibid.

52 5

Potamia m. Thagur

394. 542

436

Potamiana V. & m.
Potamiena V. & m.

I OO. I OI

LXVI
- LX

Pita Martyrum geta

5I

Porta falutaris
Portus urbs

5o9
I23

Plato m.

274

493

58

Ejus prfes Amachius

ticulo crematus

Populus Martyrum

Photinus vide Pothinus.


Phrontifterium

I 88

285

24o

Perfecutiones Impp. fingillatim Phritigernes Rex

171. 188

Porphyrites in Thebaide

Photinus m. Apame

Pontificatus fuus gentilium 3o9


Populus Chritianus cum conven

3oo

X LV

51. 58

Ponticus m.

284
49 O. 49 I
49o

Phocas hortulanus m.
nautarum patronus

Pontianus Papa & m.


Pontius Diaconus
Pontius m.
,

Phocas ep. m.

8 r.
54 I

5I5

Philoromus Presb. & m. fub Julia


110

Pomponius
Pontianus m.

2,

488

Potamon m.

Pothinus feu Fotinus ep. Lugdun.


IIl.

JO, 5 I. 55
6

Prfetura Arfinoitica

148. 423. Prfetus augutalis Alexand. 352


Prfetus Orientis multiplex

Petrus prcipuus Apotolorum

431 . 448. 461 . 468.


Pitavi ep. Hilarius
I 24
Pierius an Martyr ?
6
Pincis locus Rom an & Nol? 215

22 O. 22 I

Pinutus, feu Pimithus , Pythus ,

edita ad Magitratus civita


tum dare
287
Prfeti prtorii agens vices

542

Petronilla filia S. Petri m.

543

Petri cathedra Rom

54 I

aut Pitinius m.

488
32. 38

Petri cathedr adhrendum r46 Pionius

pro diverfa Orientis interpre


tatione

137

Prfetus prtorii folus poteft

26. 116. & eqq.


265. 267
Petri natale de cathedra
541 Pionius m.
Piorum locus
366
Prfetus urbis
166
Petri Apotoli uxor m.
XX {
129 Prjetus ep. & m. fcripfit paffio
Petri & Pauli martyrium ex S. Pifo Trajanorum ep.
Clemente &c.

cum iis ingens multitudo


Rom occifi

XX I X 2

ibi eorum fepulcra

Pius Imp., ejus perfecutio xxxiv


nes Martyrum Arvernenf
LI
ejus fu perttitio
XXXV
Prgnantes non puniebantur 86.96
Plato m,

XXI

Prfes ditus Rex

2 6

Pridis nomen cui tributum

ibid.

Platum Carthagine

264

eorum depoitio 322. 540.541

Plautianus Conful.

174- 237

XL11, 20 I 2O2

Plebeji, laici
89
Plebs quid in eletione Epifc. 1 5 1
Ples in conventibus publicis fe
ditiofe quandoque neceffaria
fibi a magitratibus extorque

Prfides nonnulli in Chritianos

olea

543
54 I

Fetum & Translatio


dies natalis incertus
46
Petrus & Paulus Ecclefias Orien
tis in ftituerunt
Petrus Alex.
Petrus Abfelamus m.
Petrus Balfamus m.

427

bat

I 52

288. 441
288. 441

I2 I

488

Plefius m.

Plinii epift. de Chritianis xxx1 1


Plumbat

Petrus ep. Alex. m.


276. 444
cum eo alii Epifc, mm.
ibid. Plumbeum monile militum

Petrus ep. Sebastes

459
I 34
27

Petrus &c. m m.
Petrus m. Nicom.

Petrus m. Rom
Petrus Presb. Alex.
Phaine V. & m.

XV I I

2 16
3o 3

Pharus infula, hinc fpecul Pha


ri , & reges Pharaones

226

Pherbuthe V. & m. vide Tarbula.


Phiala in viione
197

Phial frequenter in vifionibus 2oz


Philadelphia urbs
27. 39

Plutarchus &c. mm.

fvientes divinitus puniti


XXXVI11. LX I V

Prfidum annua fucceio


Prtextatus an m

Prtextati coemiterium
Prtoriani 7ooo occifi
Prtorias urbs an vicus ?

146

Prtorium pro Palatio

263

Prancatus vide Pancratius.

XL1 V. IOO

Primat me

182
524
339

I 73

Prima Carthagin. an m-

399

Primva an m.

339

Prilidonius puer m.

nis militibus
Poenitenti neceitas

XXXIX

Polemii laterculus quo tempore Primicerius , dignitas


fcriptus
Polemon Neochorus
Polianus m.
Pollentius beneficiarius.
Pollio feu Pullio m.
Pollux
v

54 I

2 39
375
91

Precis evangelic lex.

Pluvia mire impetrata a Chritia


VIS

368
54 I

242

Primicerius leorum

359

Primi crinius
Primitius m.

I 33

178
19 .

Primitivus m. Cfaraug.

4I3

54
I 19

359

XVI

Primitivus m. Rom

2. I

I 3o

zo 1

Primolus &c. m.

Bbbb 3

Pri

566
Primus m.

51
349

Primi milites

Puteoli urbs

X
9. 18

Pylades

Principales feu Prncp, milites 186 Pyra, quid ?


Prifca uxor Diocletiani
Prifcill coemiterium
Prifcillianist
Prifcus Bacchiu

I 47

409

Lando

239

Nicafius m,

409

27o

Pyrrha

I2)

Remigius

I24

54 I

Pythoniffa

124

Sonnatius

239
* 24

145

inm, Sebasta: 458

46

Prifcus m,

459

Prifcus &c, mm.

2 I2

Prifcus , judex

43 I

LI. 406

Probus Imperator utrum novam

P03 42
26. 32.
JI7
542

Quadratus

Privatus ep, m,

Remenes Epife. Gervaius

z 7o. 171

Quadratus m.

3 4

Quadrati
Athen, ApologiaXXXIV
pro
Chritian,

perfecutionem excitaverit LIII Quadrati an 2. Athenis


Probus fe Promu m,

288

Quitor

Probus &c, mm,

375

Qutio

jbid,

Remigius ep.
Renuntiantes

3O3

Remus m .

2OI

Refpicius m,
Ejus &c. aa

I 36
ibid,

Refijtuta m.

339
543
54 I

Restitutus Conf,
Reftitutus m,

Refriturus presb. Clamenfis 54z


Refurrestio Chriti
4 i 24
Probus prfe
357, 359 Qutio,interrog, in tormentis-361 Refurretionis Dominic dies 284
Proceus m,
XVI I 543 Qutio legitima
5, 54
326
143 Refurretio mortuorum 59.127.435
Proclus Quintilianus vide Quinti Qutionarii qui?
lianus ,

I.46

146. I 75

Qutionati confeores

Proconfules prfides disti zor, 2oz Quarta m.


Proconfulis defuncti vices agit Quartillofia m,

51
2O2

Ejus maritus & filius mm, ibid,


83, 2
278, 31 Quartus m.
XV11

procurator

Procopius m,

uartus m, cum Sixto P,


Procopius m. Dux exercitus 31 o
uatuor Coronati mm.
Proculus judex
353
Proculus m,
x II, 48 Quincius vir honoratus

Procurator vices agit Proconfulis Quinta feu Cointa m.


defunti
Prfes dis

83, 2o I
201 2O2

Procuratores regebant minores


provincias

2O

Muintaus m,
Valefianus
uintilianus m,

Quintilianus Proco,

Procurator Cfaris, famili gla Quintinus m,


uintus ep.
diatori, ac ludi matutini 285
Procurator fummarum

273

Projdoce V, & m,

275, 41 5

Protfius m.

1.4o3.541
Proteas feu Protus m,
488

Protetus

XLV

49 I
341 543

Protus m.

tor, non Proconfulares aut Pr


torianas

?O

Prudentius

2 6

Reynaldus ep,

1o4
5 +2

Rhti judex Gaius

23*
4OQ

Rhea Dea

3o5

Rhenus fluvius
244
5I
4 I 3 Rhodana , feu Rodone m.
59, 242, 407
117.126 Rhodanus fluvius
e L,
Rhotetus regulus
528
263

28. 33
43

Rodulphus Archiep. S. Perpetu


& Soc. reliquias olim obtinuit 8o
Rogata m

5I

Rogatiani tres m, Abitia

339

Rogatus m.

54*
339
I 68

Rogati duo m. Abitin


Quirinus ep. m.
437 Rom prima cathedra
Ejus dotrina retinenda
Mol alligatus diu fupernatat.

I.46
Rom an olim Epifcopi aut

439. 44o

Pruf tres urbes

488

Quirites feu Romani

Pruf ep, Patricius m,

486

irus vide Cyrus,

543
459

68

Presbyteri prdicabant
Rom parochi
Rom Prfeti Almachius

542

72

Plautianus
Publius

Adegundis regina
232
Rationalis an jud, fuerit?272

237
23

Rufticus

45

Urbius

43

Rationales varii

Publi fortitudo

5|6

Retores provinciarum Chritia Romana Eccleia dives

Publio feu Polybio

376
365

Publius adfeffor

Publius ep, m,

XXXIV

Publius m,
Publius feu Paufis m,
Publius (Irbis Prf.
Pudens m,
Pudens m, Alexand.
Pudens miles

Pudens optio

4I3
28

272: 274

quilibet diti prfides

I 73

ejus mos de SS. Reliquiis levan

2O2

dis

488

424

erga Sanctos ibi quiecentes re

verentia
Regina m,
69
#2
Regiola feu Regula m. 338.339.542 Romana lingua
88. 541 Regionantes
2O I
Romani dit Quirites

54O
54
168
I 45

|-

88
ibid.

Romanorum genus

Regula m, de legione Thebana

Romanorum civium privile

24

ium

84 Rei infigniores Romam miffi ad

Pudens fenator

88

ludum publicum

65

Romni Pontifices ,

Pudiciti fervand caufa marty Religi Chriti qui differt ab aliis


res mult

165

unitatis origo

nos & ethnicos judicabant 9


Rechab & Rechabim
Recumbus m,

262

Perennis

226

Ptolemus Philadelphius

i so
146
263

Dion

38, 24o Quodvultdeus


xxxVI, 43

di

244

419

143. &c. Quirion m,

Ptolemeur m. Alex,
Ptolemus &c, mm.

81

Rex . Regis nomen datum Prfi

11

XX I I

Tres Hippolythos non confudit Quirinus m, Rom

4
6

vide Viio
Repocatu m.

339. 344
85

C1 ne

Retibus indut Martt, betiis ob


jet
58. 8 /
Revelationes
28

Rogatianus
I9 I
Rogatianus m. Carthage
I 75
Quintus m, apud Epiphanium Ti Rogatianus m. Namnete LIX, 245
uintus m, Abitin
uintus m, Afric,

143: 144

Pfalmodia jugis

| 62

z 28

Quintus lapus
Quintus Lollius Urbicus

Quiricus puer m,
Provincias minores regit Procura Quirinus vide Cyrus ,

146

Anicetus
Antherus
Calliftus m.
Cornelius m.

25
XLV

Pudor , an ob eum fervandum li Reliqui SS.


LXV. LXVI
ceat fe occidere
41 4, 418
eorum cultus folemnis
ibid,
Puell, qua tate liber
4o5
populorum reverentia
ibid.
Pueri Mart, mira contantia z 1 3
19. 31. 37,67. 88.1 1 1, 148.163,
Pueri tres mm, cum Babyla s 24
186.187.193.3oo.328, 333.335.
Pulpitum ubi mm, vexai
8
385-386.391.392.419.422.423,
Pulpitum, themele dictum 238
43o.4 59.472.456,477. 493.5 o8.

Fabianus m.
Felix m,
Lucius m.

Pulvis e Martt. fepulcro 62, 424

Lucius &c. ad Julium in Kalen

Purgatorium - Lxiv, 83 84-93-94


vide Defunti ,

519, 535

fub altari 193, 329. 335. 399.4r.

Pufce cum filia m.


Puillus ep.

yo

an, & ubi tanguntur

198.

caute tratand

4I4

424

163. 374

x LV. 541. &c.


74 I - 5

Dionyius

I 55
51

Eleutherius

I 15. 176, &c.


2 16

177

|-

dario Romano Bucherii


S. Petrus
Pontianus m.
Sixtus m.

54o
I

x LV

163 177
Soter

|
|

|-|

I N
Soter

A C T A

Stephanus
Telefphorus m,

177

Vior

25
540

22

ex his multi m-

rest fidei per fucceiones addi


tiffimi

549
54 I

Saluftius Prfeus
Saluftius Prfes
Salutaria ,

an duo

|-

x1, 2 79, 314


315

515,

Salutaris porta
Samaria regio

189 Scyth a Trajano visti


Scytharum bellum
47 Scythopolis urbs

486

Romulus m.
Rftra
Rot

28

146, 183
146

Rubrenfes mm,

542

Ruus quid ?

186

Ruffina m.
Rufinus m.
Rufinus orator
Rufus m.
Rulo urbs

287
3o7

286

I 24, I 25

29 o

Sanae m.

x IX

Sanayivara porta

85 88.95

miraculofum ejus martyrium Sancta Saniorum qu ingreus


316. 317
Jacobus
4
339
Romanus m. gyptius
488 Santimonialis
51. 54-56
Romanus Conf.
5o7 Sandur m.
Romas ep. m.

, 8. 14
423-427

Sebate urbs Paltin


Samuel an a Pythoniffa fufcitatus Sebates in Armenia eP.
Samarit

Romanum Kalendarium
Romanus tenor inGallia receptusV Samuel m,
Romantif m

567
522 Scriptur S. ab igne fervantur 339
385 Scyth nomen datum Gotthis 324 ,

M A R T Y R U M

Santi honorandi
de noftra falute folliciti

pro vivis orant

I I2

461

Blafius m,
Petrus

459
459

Sebafteni mm,
Sebatianus m.

245.541 542-543

adverus pestem vetus & celebre


atrocinium

Seb m.

245

Foffani in Liguria

celebris
Secunda m.

249

78.396

secunda m. e Scillitanis
secund du mm, Abitin
Io. I 33- 284: Secundianus
m

74

3O7 32 I 475

Sanorum fuffragia
O2
Invocatio
1 7o. 335. 4o4 - 414

Secundilla m.

Secundinus ep. & m.

339
541
41 ?
195

347
42 4 ,427 46 469 Secundulur m.
XVI
Sanorum fefta
9 Secundus ep.
I 26 Sanfala Conf.
528 Secundus m.
xxx1, 26 Sapientia m, Rom
543 Secundus mimus

31. 86

338

54 I

2 36

3 I 4 Sapor Rex 496. & eqq. 53o. 531 Secundus Saluftius Prfetus 52?
Secutiolum feu Saloutium atrium
o I
Rufficula Abbatiffa in honorem S. Sapores ep. m.
189
Pontii altare dedicari curat #88 Sapricius apotata
zo9 & eqq.
Sedunum
vide
Octodorum.
1 o7
Rufticus catechu menus
88 Saraceni
. 9. 497 498
Ruticus Urbis Prf.
45 Sardenfes ep. Johannes
2o8 Seleucia
-

Rutilius m.

XV11

Melito

25

Ejus Epifc, Ahi

497
497. 5o4

Sadoth
Symeones

Sarmatius feu Sarmata m.


488
Sarmentitii, Chritiani
XLI. 41
Seleucus m
Sabas Dux militum m,
527 Sartago
146 Semiaxii, Chritiani
52!.
Sabas Gotthus m.
34
Satelles quidam cum Jacobo m. xxi
339 Sempori fuburbanum
Sabaftus fpiculator
376 Saturnina m.
Sempronianus m.
338
Sabbatum magnum 26. 34-38, 39 Saturninus ep.
Senator
Dativus m .
Sabbatum majus
2118
. 32
Saturninus ep. & m. xLvIII. I o7
LVIII. 337 Senator militurn
Sabelliani
15 5 Saturninus &c. mm.
Senatoris vetis candida
Sabina m.
I 18 Saturninus junior m.
339. 344
Senecio Conful
dita Theodota
I 22
Saturninus m. gyptius
488 Sennen m.
Abaria urbs

439

Sabin V. & m.
Sabinus ep. m.
Sabinus feu Savinus m.

323

11

152. 158

Sabinus Prfetus
Sabinus Proco.

Saturninus m. Afric.
Saturninus m. Antinoi

Saturninus m. Carthag
Saturninus m. Rom

496
29 r

X LI 4 : .

269
54 I

339
24*
23 I
. 19
54 I

81. 85
429

Sententi ferend ritus


235
Romana lingua fcripta 57- 127

175

xv11. I o8.

ex tabella recitata

75. 127

mortis gre lata


189
142
541 543 Sententia
Septimia m.
2OO
Sabini dicti Quirites
I 68 Saturninus m. in Sardinia
xx11
542
Sacerdon m.
459 Saturninus m. apud Epiphanium Septimia altera me . .
Septiminus feu Septimius Letor
Ticin.
XXII
Sacerdotum nobilitas prfeturis &
3 1 .
confulatibus prferenda
336 Saturnini IV. mm. Cfaraug. 413
2:3
74 Septimum fuburbium CP.
Sacerdotum idolorum potetas 391 Saturninus Procof.
sepulcra
Chritianor,
violata
x+1
Saturninus
Procof.
Galati
5
1
1
diti magitratus
196
487 Sepulcra SS, caute tratanda 163
Sacra dona, feu munera
298 Saturnus deus
|-

Sacramentum, Euchariftia

|-

174 Saturnus vicus

Sacramenta, de iis Cyprianus 173

Saturus m.

189
466

ibi fata juramenta Lxv. 1- 2 I 5


miraculis fcatent 231 232 255

Saturus feu Satyrus m.

82

329. 363. 408-476

I 74

Sacramentorum ritus ex Juti

Sauciolum atrium
Savinus vide Sabinus

189

Sepultura Martt. negata 59- 283

Il O III

48

Sepultur in Ecclefis

I I I. 2 I 5

. . 459 47'r
358
Serapion epV 14
Sacrificium pro defuntis 173. 181 Saxia feu Saxonia, Rom regio 137 Serapion m.

non offertur Martyrib. Lxv.191


hujus occafione error gravis ibid.
488
Sacrificia Impp. inftituta
23o Scabring urbs
439 Serapion m. gyptius
533
Sadoth, feu Chahdouft (amans-re Scammata quid ?
476 Serapium
Serenianus prfes
x LV
Scarabantia
urbs
439
gis ) ep, & m &c.;
497. 504
Saduci
4
Schifma , tam ab eo quam ab ldo serenus feu Sinerius vel Sinerus m

Sacrificium Eucharitia

I 74

Savus fluvius

Scula pro tas


Sagaris ep. m.
Saguntus urbs

23o
xxx1.. 2 5
4I 3

Sal in facrificiis
Salaria vetus
Salec urbs
Salia Conful

176. 398

Salodorum urbs

54

lolatria cavendum

432

I 54. I 55
Seremur m.

Schifma primum in E. Rom. I 54


Scholaces quid ?
19 o
Schyrion m.
Scillica urbs qu ?

7
73

ibid.

Serenus alter m.

Serenii Graniani relatio


Sergius m.

xxx"

ejus ecclei
* XX, XXI
498. 5o4 Scillitani mm.
73. &c. 542
197
I 44 Scorpiones
146 Sermo Dei cibus & lux
244 Scriptur S. Chritianorum 75. 77 Sermonis Dei in Cypriano
.
I

Salomon epifc.

483

Conventus ad eas audiendas 285

Salfa m.

2 O2

let lingua ignota in Ecclef. 311

Salvius feu Silvius ep,


Salvius m.
Salus dea

Saluftius Conful.

24I
XX1 542

486
522

Servilianus m.

xv 1

. *
35o Servilius Paulus
289. 294 Servire Christo maxima dignit-410
459
443 Severianus m.
Severianus
m.
Rom
541
adverfus eas perfec, 31 1.31 3-366
Seve
Earum letio affidua

studium
Lucianea verfio

68

: : : : TI - N H D i Ef x' -

Severinus m,
Severus Cfar
Severi Imp. perecutio

51

|-

crudelitas

28 o

XL

XL119 XLIII

Severus m,
Severus prfes

"

ejudem translatio Sestion. ibid. Tapofiris oppidum


Spectacula Christianis vitanda 177
Spectacula antiquorum quam cru
enra ?

* -

xxv

"1 52
376

* : "

Tarachus
Tarachus &c. mm.

373

Tarbula feu Pherbuthe V. cum fo


rore & ancilla m. 5oo.5o1.5 oz.

364 Speofippus vel Speufippus e Ter


geminis m.
1 Xe XX
Tarpeius mons, & Tarpeia facra

441

Severus Servus
Sexta hora orationis

72

Speratus &c. mm.

73 74

33r

2 O2,
Spes m. Rom
,
543 Tarquillacfia m.
Tarraco
urbs

19
189 Spiritus S.gratia & confilium 22.6o
ejus operationes
6
358
Ejus ep. Frutuofus m. 19o. 41*

3oo

Sextus, locus Carthag,


Siabou oppidum

Sibaris fluvius
Sichem vide Flavia ,

439

Sicili corrtor , Calvifianus ,


Latronianus
361
Sida metropolis
378
Sidon urbs

z 76

Sigillaria festa

xv 11
88. 98 Tarficius m.
Tarfus
urbs
249.
25
I.
376.42o
Spurin catitas mira
336
Stamas m.
5I
Tartarus quid ?
487
Statio quid ?
192 Tatianus cognomento Dula m. 375
ejus ata utrum vitiata
ibid.
Statio ad eccleias proprias Marty

Spoliarium quid ?

rum in eorum natali


Stationarii milites

z 38. 24o Statius Quadratus

Sigifmundus Rex

494
195 - 349

Tatianus
Tatianus m.

44. 46

5o9

26. 32. 38.42 Tatius Quadratus

Signaculum Domini
I O2
Stator quis ?
189
422
Signum crucis 141, 3oz. 361. 362 Stephanus Junior m.
432 5 I2 Stephanus primus Martyr 1. 163.
17o-542
Silanur feu Silvanus m, 22, 23. 541
ejus festum
322. 54o
Silvanus ep. m.
284
cum eo alii Martyres
I
Silvanus ep. Emifen. &c. mm. 276
I 77. 541
Silvanus Gaz ep, &c. m. 276, 29 3 Stephanus Papa
Silvefter Papa
54 I Stephani Grandimontenis
erga
Martyres religio
VI
Silvius ep.
24 I
-

117
24o
541
3I4
34o

45o

Taurinenes Martyres
Taurinus m.

Taurominium urbs
Tazelita feu Talezita m.
Tecu fa V. & m.

Silvius ep. Tolof,

J II

Silvius m,

5I

Similinus ep.

245
533

Simplicianus ep,
Simplicius ep.
Simplicius judex
Simplicius m.
Simplicius alter m,
Simpuvium Num
Simulacra idolorum lavata

Telemachus m.

Telefphorus Papa & m.

xv11, 22

Temonarius quid ?

263

Templi defcriptio S.Hippolyti 15e

Sterculus deus
Stercutii dii
Sternere nomen militis

S. Euphemi
Terentianus Ciliciarcha
264 Terentius

Strabonis patria

49 I

I 68

43o
39 I

2 58

I 26

Terentius m.

43o

2I

Tergemini mm.

I X XX

274

Terminalia feta

266

Stratores qui ?
ibid. Stremonius ep.

189

Terr motus &c. in Apphiani

69
249

Strasteur feu Stateus m.

XXVI

I 69

Subcenturio

I95

martyrio

282

Tertia decima fetum

Tertius Diaconus

8I

3o1
489

Subfellium , 6&gv , ubi rei inter


rogati
7 Tertulla V. & m.

198

Singidunum urhs
Sing laritas vitanda

359

Sububeres, infantes ad ubera

Tertullenfes mm.

541

Subulae candentes

Tertullianus fcribit Petrum &

Sirmii ep. Irenus m.

356

Sindonia

Suburbia ab urbe diffita

38o. 437 Suburbit mm.

Sifcia

Ejus ep. Quirinus m.

ibid.
532

Sifnnius m.
Sifinnius m. Rom
Sifinnius m. Sebaft

I o8
459

Suburra locus Rom

9o
146
1 58. 2 1 3
|
78
I 46

Succeffus ep.
Succeffus ep. m.

2o 7
ibid.
ibid.

Succeflus m. Afer.

Sixtus Papa & m. Ll. 162.164.1 7o Succeffus m. Cfaraug.

4I3

146

Smaragdus m.

459

Succurra five Succufa


Suenes Perfa Conf.

Smaragdus m. Rom

54 I

Suffeta ni mm.

Smyrn urbis elogia

1 19

Suffocata an comedere liceat ?

I 77. I 85. 541. 542. 543

Epifcopi

539
532

4o Suis jecur in facrificium


Superpoitio jejunii

- Eudmon feu Auemon a

potata

12 5

Sura vide Soter.

lycarpo

24. 27. 32

Socrates
Socrates fcriptor.
Sole quid ?
Solodorum urbs
Solon Fifcalis

126. 435

32. 38
191

|-

. '

Solutor m.

244
2 O3
XX11 24O

Sofander m.

277

338

Sofius m.
Soffius Ille

542

Soter Papa

5I

79

ejus liber ad Scapulam quando


fcriptus ?
9
Tertullus notat dies quibus Mar

tyres Afri obiere -

175
423424
I 86

Tefellata pavimenta
Teffera & Teflerarii

38o

Teftae

3o7

Thagara
urbs
Thagura duplex
urbs Numidi

394
ibid.

Teftu l

Thaleleus m.

327. 332

XX I e XX11

|-

Thafcius vide Cyprianus


Thea V. & m.

x11. 286

Symbola dominica morti proximus Theatra Chritianis vitanda


fumit S. Chryoftomus

444

173
2 56

Thebi mm.

Symeon Cleop filius epifc. Jerofol. Thebaidis Prfes Culcianus 434


II).

Symeon ep. Perfa m.


Symphorianus m.

xxx11. 5.. 5 I
496

67. 68
2.

Synnada urbs

Thebete in Africa

ibi Synodus de Baptimo


Ejus ep, Atticus
Synopes elogium
Ep. Phocas m.
Syriarcha quid ?

262
2o 3

Ejus Epifc. Lucius


Thebeste in Numidia

262.394
28 283

Thecla m.

54t
I 14

Thecla Protomartyr. xx 1.28o-347

135

Thelica m.

I 14
491
49
392

Themele quid ?

236

Theocharides

3or
I 14.
I 72

439
3o3

"

197

543

Sonnatius ep.
239 - Symphorofa &c. mm.
Sophia m. cum tribus filiabus 543 Syftus m.
Sophroni fortitudo
Sopron urbs

& Felicitatis ?

Testarum fragmenta

ic. 19
123

Sylvefter m. Rom

an auctor aorum SS. Perpetu

55
176

Polycarpus
24. &c. Sura vel Syria Conful.
Smyrnenis Ecclef, epist. de S Po Sufanna

Paulum Rom occifos fuie

352. 4o2-43o
339

Theotiftus ep.
Theotiftus m.

Chritianis in Metallis fubvenit Syri legatus Confular. Atticus 6 Theodelind Regin erga Santo
|-

XXK1

Syrus m. Genuae

XX I !

An abeo cmiterium Soteris 336 Syri unde annos defignabant ?


Soter V. & m. Rom xv, 336.337
43O

Soter V. & m. in Oriente


-

So
Ja,

337

Abella , ex ea fententia reci


tata
75. 362

Sura V. & m. in Hollan Tabora urbs


337

Tabularii qui ?

|-

312

rum reliquias reverentia


Theodericus Rex
Theodora V. & m.
Theodoricus m.

549
396
35 I
5 I9

Theodoritus ep. Eucharitiam con


ficit in diaconorum manibus 444

287 Theodoritus f. Theodorus m. 5 o 3.516


Theo

||

I N

Theodoropolis
Theodorus

A C T A M A R T .Y R U M
,
569
ibid.
421 Tigifitanus ep. Secundus
338 Turmarius quis ?
1 I4 Timus ep. Antiochi
443 Turonenfis eccleia S. Mauricio

Theodorus Coriarius hreticus


XXXVIII

Theodorus Conf.

5I5

Theodorus ep.
Theodorus ep. Iconii
Theodorus ep. m.

24 I 244
4I9

Theodorus &c. mm.


Theodorus m.
vide Theodoritus .

471

276

Timidenfes mm.
Timiotinum balneum
Timolaus m.
Timotheus
Timotheus m. Antinoi
Timotheus m. Gaz

Timotheus m. Remis
3o3 Timotheus m. Roma
Timotheus Presb. Alex.

Theodorus m. Heracleae 422. 427 Tingis urbs


Theodorus Tiro m.

422

Ill III

284

Theodora m.

12 2

Theodota cum 3. filiis m.

347

Theodotus m,

Theodotus junior

49
28o

376
428
x11.279
XX

541.542

317

Theodulus m. Myri
Theodulus m. Sebaft
Theodulur fenex m.

5o9
459
29 I

Theogenes ep. & m.

I94

I o8

Martianus

I24.

Perpetuus

68

Tufcus Conful
189 263
Tutela Clericis interdia
181
Tyburbum , civitas
396

Tychum , !

I 52

Tyranni triginta

264

Tyrannio ep. m.

242
424

Tirones militi menfurabantur &

fignabantur
Tituli quid ?

479

199

276

--

27o

Tyrrhenicum mare
Tyrus

9. i 3
271. 276
276

Ejus ep. Tyrannio m.

263

Martyrum

347. 43o- 54 I

295. & eqq. Tituli Impp.


269
3 Titus Imp. quam inhumanus xxv

Theodulus infans m.

239

Ejus ep. Gratianus

Tipinio an Tiginio m. Rom 543 Tyrannus in Armenia

Theodofa V. & m.
2 84 Tiro miles
ipius corpus in Deruenfe mo:
Tironum legio
nafterium a S. Berchario alla

dicata

541

Titus m.

5I

Tolof ep. Exuperius


Hilarius
Saturninus m.

I II

Agenfis urbs
Vagenfes mm.
Valens feu Valerianus m.
Valens Imp. Conf.

542
ibid.

459
6

Valens m. Care
Valens m. in Galatia

289
299

ibid.
1o7

Valentina & altera Virgo mm. 285.

II I

286

24. 2
Theonas,Thenas, feu Teonius m.
488 Traditorum nomen unde ?
31 1

Valentinianuslmp.Cibali natus359

Sylvius
Traditio afferta

Theonilla m.

235

eeovixare. Impp. ethnici


Theophilus

Theophilus ep. Antioch.


Theophilus ep. Getthi

Trajana legio

265

Trajani perfecutio
. 6. 14
vioria de Scythis, Dacis &c.8 14
12 5
agit Antiochi
ibid.
xxxix
524 Trallianus fem per aliquis eft A
I 57

Valentia urbs

324

Conf.

5o6

Egregium ejus fatum

524
542

Valentinus m.
Valentio m-

48 3

Valeria filia Diocletiani

2 7o

338. 494

Valeriana me .

fiarcha
32 42
Theophilus m.
1o6
I 12. I 1 3
Theophilus m. Sebast
459 Translatio Epifcopi
quando licita
1I3
Theophorus Ignatius 8. 1 o. I 1. 1 3
Theotecnus perfecutor
LVII
Translatio SS.Cornelii & Cypria
Il 1
73 74
Theotecnus ep.
23I
Epimachi
Io6
Theotecnus prfes 297. 3o1. &c.
S. Ignatii

Theotimus m.
284
SS. Petri & Pauli
54 I
Theotycus & 3. alii mm.
29

Valerius ep. Conf.

32 3

Therelia V. ex letione Aorum

mart. profecit
ne

Thermarum origo
Ejus ep. Afcholius

81

Valeriani perfecutio L. LI. I 56


Captivus
LI. I 58. 199
Valerianus feu Valerius ep. 145
Valerianus m.

63
543

Valerianus m. Rom
Valerianus &c. mm.

262

S. Sabar Gotthi

526

Valerius m.

459

Trecenfis ep. Lupus

412

Trecicius m. Rom

I 24
543

Valeriorum domus infulata

94

Valefianus

Quintianus

263

34 J

Tribunus notariorum

Vararanes feu Goraranes Rex 5.3a


Vafa Eccle quando vendenda: 171

526

Tridenti ep. Vigilius m.

533

Vaticanum

487 Tren orchium opidum

Theffalonica

Valerianus Cfar

63

Ubia , feu Vivia Perpetua


8
Trifime feu Trophima m.
5I
Uceticenfis ecclei patronus S.
Thibaris ep. Vincentius
3 I2 SS. TRINITAS 1 o. 19. 24. 32.38.71
Thieftes
53
Theodoricus m.
5I9
75-88. 192.23.2 ; 3.2 54-2 62 3 .
Thimifia feu Thiniffa urbs 2 1 ;
329.351.363.4o1481.488-523-53o Vetius vide Wettius.
afferta per Martyres 31. 36. 65. Velogius Chritianus
Thmueos ep. Phileas m. 272. 273
372
348

- Prfes Dulcetius

Tholomus m.

44

32 5.362. 4o1.42 1.470-522

Thomas Apot. m.

X1X

Tripolis urbs Phoenici x1x. 28o

Vela obduta in ferenda fenten

Thonius m.

488

Vela Virginum

364

Trivia Dian nomen


Troadius m.
Troas urbs

5o7

Troj moenia ab Apolline trua Venaria feu Venerea, feu Vine

Thraces an a Trajano visti


Thraci Prfides, Baffus
Capitolinus
Juftinus

Thrafeas ep. m.
Thrafonis

I 3o

Venatores

Troicus mons

1 7
1 o8

Venditio corporum

I 36

Venuium urbs

459

Tiberiani relatio
Tiberius m.

Tubizacum feu Tubizocum , feu


Tubzocum,feu Tubzuzum,urbs

24o

Tibiura urbs feu Tibiuca 311. 3i2


31
31
I 49
54 I

ibid.

3 II. 312

Tubulbaca urbs
Tuburbium urbs

triplex in Africa

Tuburbitan mm.
Tuburficum urbs

3I I
312
3 I2

78

78.396.542
3 I2

Tiburtinum palatium

287
483. 486

Venafrum , urbs.

Trojanus, id eft Troadis ep. 1 34

541

361. 362
235. 362

XXXIXe 2 5

Thyrfus m. CP.

Tiburtina

I 34. I 35

tia

368

Thufcum mare feu Inferum, ma Trophimus ep. Arelat.


maris mediterranei pars
146 Trypbo m.
ejus aa
Thyrfius m.
XXI
Thyrfus diaconus m.
69 Tubiza feu Tibzoca

Ejus ep. Felix m.


Tibricol, Romani

71
XLVI I I

Velum in fecretario

TC2

146

Venetos regebat correor :

Turbitana civitas

Turmarcha quis ?

8o
125

361

312 314
175

Venutus m.
Verca m.

526

Verena V. & m.
24
Veritas cuilibet prferenda 16o
Veron ep. Zeno m.
466
Verus feu Borus, feu Barbas, feu
Verus feu Urius m.

Barnabas

393
75

Verus Presb.

2 I5

Vefa feu Veftina m.


74. &c.
Veteranorum filii militare coati
264

2
Tumuli S.Euphemi defcript. 43o
iburtius m.
262- 543 Tumulis Martt. altaria impolita
LXV
Vettius Epagathus m.
ibzoca vide Tubzacum.
282 Vettonia regio
Ticinum
245 Tunica molea

ibi1)fva
pestis tempore Agatho
1S
ibid.

189

87. I 26

Veturius m..

5 I 53
399
- - -

75

Veturius Magifter militi... 269


Vica

I N D E X

57o

Vicarius Epifcopi abentis

181

Vitor

I5I

Vitor defuntus precibus


I N

A C T A

M A R T Y R U M.

Vir clariffimus, illuftris, petabi Unguentum e corpore S. Euphe


lis , dignitatum tituli
perfetiffimus
Virbius deus

12 5

II) 13C

431

272
I47

Ungul

I.46

Virga litoria
19 I
Virg
146
Vistor Letor Conf.
3 I2 Virginitas an morte fervanda 456
Vitor feu Tarachus m.
376
Virginitas fervata in lupanari
35o. 351. & eqq.
Vitor &c. mm.
264. 542
Vitor m. apud Aug.
XVI
Virginitatis profeffio
345. 5
Vitor feu Vitoria m. Afric. 2oz
Virginitatem profeff an co
Vitor. m. in Africa
178. 495
mam deponerent
345
Vitor m. Agaunenfis
244 Virgo & m. Antiochena apud S.
Ambroium eft S.Theodora 351
Vitor m. in Bertunenfi oppido fe
pultus
352
24o

Vior ep.

339

Vior Fabius

263

|-

Vitor m. Carthag.

I 75

Vitor m. Coloni
Vistor m. Maffili

XX

Lx. 25 5

Unitati Ecclefi studendum 173


Volitani mm.
vide Bolitani .

Vologfus Rex

Vox clitus emiffa. 29.34.262


Upipodius vide Epipodius.
Urbanus m.

Urbanus puer m.
Urbanus Prfes
Ejus foeda mors

524

279. & eqq.


284 285

43 45
Virgo Corinthia
352 Urbicus Rom Prf.
Virgo peculium Dei
354 Urbs cum omnibus incolis b fi
dem deleta
274
Virginis titulus rarus in Sacra

Urficinus

an Epifc-

riano

Urfus m. Agauni

43O

255
244

4I 3
543

Urbanus m. Rom

mentariis Gelafiano & Grego

48

W 12

43
I 73

Votum virginitatis

ejus ata quo fculo fcripta 255


Victor m. Mediolani
Vi&tor m. Solodori

73. 54

ITT

XX 11

Virgines Christian mundana de Urfus pileatus Rom


fpicere debent
336 Usthazades m.

244
54 I.

498. 499

Vistor , Martyr dubius 298. 299 Virgines mult fefe interficiunt Uticenis Maffa-Candida mm. 17;
1 76
ob fervandum pudorem 275.457
Vitor Papa . * 1go
Uxor
Numidici
m.
Virgines
facr
167.
I
73.
i
82.
2o
5.
Victor pater S. Maximiliani 263
XXI

287 Uxor Petri Apost. m.


Martyr
264
18o
Victor Presb. & m.
| 2oz Virginum pudorem Chritus fer Uxoratus an Cyprianus ?
V at
4O3
Viatores plures mm. in Africa 264
Vitoria m.

3O2

vide Vitor feu Vitoria


Vistoria V. & m.
339. 345 543

Vitoria V. & m. Cordub

41 I

Virginum profeffarum not , mi


trellae , vela &c.
287

Virgines 2. ob pietatem in patrem


fervat

Vistori plures
Wi7orianus m.

339

Vitoricus m.
Vitoricus alter m.

LX
-

2.

yifforicus feu Vitorius aut Vito


rinus m.

275 285.286
Virgines feptem mm. 295.3oo.3o1

Viru laminenis urbs

X1X

Vifo x Lux. I o. 19. 28. 33. 34. 79. .


82. 83. 84 85-86. 89. 92. I 1 1.
1 12. I 18. I 36: 177. I 84. 185. 192.

358

Yharnarius defcripfit paf


fiones Mart.

366

Vistoria una e XX. martt. Afric Virgines du mm.


338. 494 495
Martyres
338

Alma urbs

1X:

Antheas m.

Xanthicus menfis

459

42. 278

Xytus vide Sixtus.


366

Gia mons

Y ... ion m. Rom

543

193. 196 & eqq. 199. aoi. 2o2. Y pipodius vide Epipodius.

2 CMI

2o3.2 C7. 3oc. 3c2.3o3. 327. 329.

Vistorinus ep. m.

XX1

,332 333 .372 .4o8 .426 .464.47 Yppolytus vide Hippolytus.

Vitorinus &c. mm.

54 I
I 75

Vi&torinus m. Afr.
Vitorinus m.

LI

Yppeus m.
Z.

5o4. 528
Vifio crucis

3oz

Viione ad hreticos libros legen

488

Abdicena regio
Zacchaeus m.

Vistorinus feu Vitorianus m, 339


Vitricius ep. Conf.
6

dos incitatur Dionyf. Alex. 15 1


Vifiones frequentes
184 Zacharias Presb.

Viuricus m.
Viturus m.
Vicus urbs

542
4I2
4

Vi fitatio fanorum locorum


Vit tern deiderium
Vitalis letor

Vidu continentes
Vienna urbs

167

Vitalis m. Agauni

o. 5 . 46
Ibi epifcopus
53
ejus ep. Mamertus
46
- Viennenfis ecclefia S Mauricio di

Vitalis m. Bononi

239

Cata

Zacharias m.

Vitalis m. Lugd.
Vitalis m. Ravenn
Vitalis m. Rom

1 12
I I

Zebinas m.
Zeno Affeffor.

313

Zeno ep.
239 Zeno ep. Conf.
4 o8 Zeno ep. Veron an m.
Zeno m. gyptius
5I

x11. 533

22. 23. 541

Zeno m. Gazae

Zenobius Presb. m.

Vitis honor apud Romanos 2 3o Zenophilus Confularis


Vitis centurionum infigne 23o.26; Zephirinus Papa

Vigellius Saturninus
74
128 Zephyrium urbs
Vigili in fetis Martyrum 186 Vitius Gratus Conful.
189 Zoe m.
Vigilius ep. & m.
533 Viti m. aa
Vincentius Celfinus decurio 313 Vivarienfis eccleia S. Vincentio Zoellus feu Zoilus m.
dicata
Vincentius ep.
3 I2
Vincentius Levita m. 321.412. 54o. Vivianus m.

542

Vivicomburium

32 3
459

96

339

Ulpius m.

32 3

Umbonibus nobiles a plebejis dif


Cret1

Zotimus m.
Zozimus carnifex.

Zozimus ep.

32 3

Umerandus m.
Uncus

399

Und populi

525

Zoticus m. Lugd.

146 Zozimus m. Antiochi


122. 1

466
1 o6

5o8
276
5 .
XLII

375
XXI

41 .

488

Vincentius m. Abul

Vindo fluvius

419
5o9

Zoticus m. gyptius

Ulfilas ep. Gotthus

I 49
459

42

486

Ulpianus m.

Vincentius m. Agenni
323
Ecclei Cabillonenfis patronus

62

287

368

542

51

278
5 I 53

Zoilus Conf. an m.
Zoticus Chritianus
Zoticus m.

322

282

502

Zoilus magitratus

Vincentius alter m.
Vincentius m. Abitin.

ejus festum

Zozimus m. Philippis

347
2I

5I

ibid.
35o
4 I9
471

. 26

F / N

I J.

-----

****

--

****

-- - - - -

--~~~

~~

You might also like