GRAA BILJAKA

PRIRODOSLOVLJE 3

U IVOTU SVAKE BILJKE (JEDINKE) DVIJE

SU OSNOVNE FUNKCIJE:
I. PREIVLJAVANJE (IVOT)

- podravanje i uvrivanje organizma

- osiguravanje vode i mineralnih tvari

- transport vode i hranjivih tvari
- osiguravanje energije
- rast i razvoj
- izmjena plinova
- zatita od biljodera

II. RAZMNOAVANJE

nie biljke (talofita - alge i liajevi) - cijelo tijelo obavlja

sve funkcije ivot (preivljavanje) i razmnoavanje
vie biljke (BILJKE) - podjela rada na ORGANE vre
odreene funkcije IZLAZAK NA KOPNO

sjemenjaa
mahovina

paprat

- VEGETATIVNI ORGANI (ivot - preivljavanje)

- korijen, stablo (stabljika) i list
- GENERATIVNI ORGANI
(razmnoavanje)
- cvijet (cvat), sjeme i plod

LIST

zavrni pup
vrni pup

plojka
peteljka

provodno tkivo
vor

IZDANAK
stabljika

lanak

provodno tkivo

provodno tkivo

KORIJEN

bono korijenje
vrh korijena

KORIJEN
- uglavnom se nalazi u tlu (rjee u zraku)
- javio se kao posljedica izlaska na kopno
- prvi pravi korijen razvile papratnjae
OSNOVNE i DODATNE ULOGE
- UVRENJE - usidruje biljku za tlo (ili drugu biljku???)
- UPIJANJE - uzimanje i transport vode te mineralnih tvari
- SPREMANJE spremite hrane npr. gomolji
- RAZMNOAVANJE - irenje (borovnica, jagoda)
- INTERAKCIJA - s bakterijama i gljivama
korijenski gomoljii ili noduli; mikorize - tartufi

RAZLIITO KORIJENJE

jednosupnice
ILIASTI

dvosupnice
OSOVINSKI

OSOVINSKI
ILIASTI

ZOB
MRKVA

SUNCOKRET

PLAMENA
ZVIJEZDA

BILJKE BEZ KORIJENOVOG SUSTAVA

neke vodene biljke, epifitske, saprofitske i parazitske biljke

Utricularia vulgaris

Ceratophyllum
demersum
cijelom povrinom
tijela prima vodu

STABLJIKA opet izlazak na kopno???

- morfoloki i funkcionalno povezuje korijen i listove
- slui kao oslonac za ostale dijelove biljke uspravna
- nosi listove i postavlja ih u najpovoljniji poloaj
- slui prijenosu tekuina (vode i hranjivih tvari)
- skladite hranjivih tvari

PODJELA NA:
- nadzemne veina b.
- podzemne - gomolji, lukovice, podanci, vrijee

STABLJIKA
s obzirom na vrstou stabljike biljke se dijele na:
- DRVENASTE biljke samo dvosupnice
- grmlje < 2m ne postoji glavno stablo
- drvee > 2m glavno stablo
- ZELJASTE biljke:
- jednogodinje penica, ra, kukuruz
- dvogodinje eerna repa, mrkva, perin, radi,
kupus, celer, rukola, jaglac,
- viegodinje - krumpir, ioka, jagoda,
visibaba, maslaak, trave i aevi
METAMORFOZE - podanak, gomolj, lukovica, vrijea,
trnovi, platikadiji, filokladiji, vitice

STABLJIKA oblik i izgled ovisi o nainu ivota

Duljina ivota kod biljaka znatno varira:
biljke iji ivotni vijek traje vrlo kratko svega par
tjedana efemerne biljke proljetne, pustinjske ...
biljke iji vijek traje velik broj godina (npr. hrast, pitomi
kesten moe ivjeti i nekoliko stotina godina)
Visina stabla:
svega nekoliko milimetara (Wolffia arrhiza)
preko 150 metara (Sequoia gigantea)

LIST
- vegetativni biljni organ karakteristinog oblika za
svaku biljnu vrstu
- ima samo primarnu grau - sekundarne nema
- ogranienog rasta - u poetku raste ravnomjerno,
poslije intenzivnije vrhom i donjom stranom
ULOGA
- procesi fotosinteze, transpiracije i izmjene plinova
- ostale uloge listova spremina, potporna, zatitna,
pa i razmnoavanje

LIST
Razlikuju se po:
- obliku
- izgledu ruba
- oiljenju
TIPOVI LISTOVA:
- kotiledoni (supke)
- ljuskavi (pridankovi) listovi
- pricvjetni listovi
- pravi listovi

- kotiledoni (supke) - slue da iz endosperma crpe hranu

za razvoj embrija dok se ne stvore pravi listovi, a ako
nema endosperma, kotiledoni slue i sami kao izvor hrane

Nervatura (oiljenje) lista

sustav provodnih snopia - ila
jasno se uoava na naliju lista
MREASTA nervatura - jae istaknuta glavna ila i
slabije razvijene bone ile - dvosupnice
PARALELNA nervatura sve ile jednako razvijene
jednosupnice
(nemaju peteljku)

GRAA LISTA
Kutikula lica
Epidermis
lica

Palisadni
parenhim

Spuvasti
parenhim
Ksilem
Floem

Kutikula
nalija

Epidermis
nalija

Funkcija lista

O2, H2O
CO2

Ksilem i
floem

LIST
ODBACIVANJE
- listopadne biljke odbacuju lie u jesen
- zimzelene biljke (polu-listopadne) ne odbacuju
lie do proljea kad ga odbace prije pojave novog
lia kalina, paprati
- vazdazelene biljke ne odbacuju lie odjednom
ve postepeno hrast crnika, hrast plutnjak,
magnolija etinjae

HVALA NA PANJI!