БАРИЛГЫН ЭРЧИМ ХҮЧ ХЭМНЭЛТИЙН ТӨСӨЛ

МОН /09/301

Т.БАЯСАА

МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ

ХУВИЙН ОРОН СУУЦНЫ
УГСРАЛТЫН ТЕХНОЛОГИ

Гарын авлага

УЛААНБААТАРХОТ
2010 ОН
МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ
ХУВИЙН ОРОН СУУЦНЫ УГСРАЛТЫН ТЕХНОЛОГИ

Зохиогч: Т.Баясаа, Магистр

Редактор: Ц.Энхбаатар, доктор (ph.D), дэд профессор
Дизайнер: Б.Чулуунсүрэн

“СЭЛЭНГЭПРЕСС” ХХК-ийн хэвлэх үйлдвэрт эхийг бэлтгэж хэвлэв.

 ГАРЧИГ
Өмнөх үг................................................................................................ 5
1-р БҮЛЭГ.
МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ БАРИЛГА
Хөгжлийн цар хүрээ............................................................................... 6

2-р Бүлэг.
МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ БАРИЛГАД АШИГЛАГДДАГ
ҮНДСЭН МАТЕРИАЛУУД
Стандартын зүсмэл модон материалууд ............................................. 10
зоргодсон хавтан OSB (oriented strand board)..................................... 11
Эрдэс хөвөн ......................................................................................... 13
Чийг тусгаарлагч ................................................................................. 14
Гипсэн хавтан ..................................................................................... 15
Металл бэхэлгээнүүд............................................................................ 16

3-р Бүлэг.
БАРИЛГЫН АЖЛЫН ҮЕ ШАТУУД
Төлөвлөлт ба ажлын дараалал ............................................................ 17

4-р Бүлэг.
БАРИЛГЫН СУУРЬ
Суурийн ул, суурийн хана .......................................................................
Суурийн ханын хэв хашмал ................................................................. 22

5-р Бүлэг.
ШАЛНЫ ХИЙЦ
Шалны үндсэн элементүүд .................................................................. 27
Ул банз, анкерын боолт .................................................................... 28
Үндсэн дам нуруу ............................................................................... 30
Туслах дам нуруу ................................................................................. 32
Шалны дэвсгэр үе ............................................................................... 36

6-р Бүлэг. ХАНЫН

АРАГ БҮТЭЭЦ
Ханын үндсэн элементүүд .................................................................. 38
Ханын төрөл ......................................................................................... 44
Гадна хана угсрах ............................................................................... 45
Хамар хана ........................................................................................... 48
 7-р Бүлэг.
ДЭЭВЭР
Дээврийн үндсэн төрлүүд..................................................................... 51
Дээврийн үндсэн элементүүд ............................................................... 52
Шувуу нуруун дээвэр ........................................................................... 54
Дээврийн татанга /ферм/ .................................................................. 55
Дээврийн хучилтын дэвсгэр суурь........................................................ 58
Дээврийн хучилт ................................................................................. 59

8-р Бүлэг.
МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ БАРИЛГЫН ДУЛААЛГА
Барилгын дулаалга ............................................................................. 60
Барилгыг хэрхэн дулаалах вэ? ............................................................. 62
Барилгын суурь, шал, ханын дулаалга ................................................ 64
Дээврийн болон адрын дулаалга, агаар сэлгэлт .................................. 66

9-р Бүлэг.
ДОТОР ЗАСАЛ
Дотор засал ......................................................................................... 69
Гипсэн хавтангийн угсаралт ................................................................ 71
Гипсэн хавтангийн уулзварын засал .................................................... 72
Ус үл нэвтрэх ханын засал .................................................................. 73

10-р Бүлэг.
ГАДНА ЗАСАЛ
Шавардлага ......................................................................................... 76
Хуванцар өнгөлгөө ............................................................................. 76

11-р Бүлэг.
ШАТ
Шатны хийц ........................................................................................ 78

12-р Бүлэг.
МОДОН АРАГ БҮТЭЭЦТЭЙ БАРИЛГАД ХЭРЭГЛЭГДЭХ БАГАЖ
Гар багаж ............................................................................................ 80
Цахилгаан багаж ................................................................................. 85

Ашигласан ном............................................................................... 88
 ӨМНӨХ ҮГ

Дэлхи й н б ай галь, экологий н асууд ал хурцаар хөнд өгдөж б айгаа

өнө ө үед ни й гэм , эд и й н засги й н бүхи й л салбарын өмнө түлш эрчим
хүчни й зүй бус хэрэглээнээс үүд эн гарч буй хор хөнөөли йг бууруулах,
эрчим хүчни й хомсдли йг арилгах түүнд нөлөөлөх гол хүчин зүйл
болсон эрчим хүчний хэмнэлти й г б и й б олгох асууд ал чухлаар тави
гдаж б айна.
НҮБ-ы н Хө гжли й н хөтө лб ө р, монгол улсы н засги й н газрын
хамтран хэрэгжүүлж буй Барилгын Эрчим Хүч Хэмнэлти йн (БЭХХ) тө
сли й н үндсэн зорилго нь монгол улсын барилгын салб араас ялгарч буй
хүлэмжи й н хи йн жи ли й н өсөлти й н хэмжээг бууруулах б а энэхүү зо
рилгодоо хүрэхи йн тулд монгол улсын б ари лгы н салб арт эрчим хүчн
и й хэмнэлттэй б ари лга угсралты н технологи йг нэвтрүүлэх, б ари лгы н
д улаалгы н материалыг зөв сонгох, зөв хэрэглэх аргачлалы г б и й б олго
х, д улаалгы н ажлы н гүй цэтгэли й г хянах, үнэлэх, эрчим хүчни й
хэмнэлттэй хуви й н орон сууц б арих и ргэд эд санхүүги й н д эмжлэг
үзүүлэх зэрэг ажлууд ы г эхлүүлээд б ай на.
Энэхүү гары н авлага нь б ари лгы н ажи лтан ажи ллагсад , иргэд эд
зориулагд сан бөгөөд модон араг бүтээцтэй б ари лгы н технологи нь
орчи н үеий н эрчим хүчни й хэмнэлттэй б ари лгы н шаард лагыг бүрэн
хангасан монгол орны эрс тэс уур амьсгалтай нөхцөлд тохиромжтой
бай галь орчинд ээлтэй технологи юм.
Энэ технологи й н д авуу талууд нь:
● Дулаан болон цахилгааны эрчим хүчний хэмнэлттэй
● Батлагдсан норм дүрэм, стандартын дагуу хийгддэг
● Богино хугацаанд баригддаг
● Ө в лийн улиралд угсралтыг гүйцэтгэж болдог
● Ажиллах хүч бага шаарддаг
● Хүнд даацын тоног төхөөрөмж шаарддаггүй
● Хувийн хэвшлийн оролцоог өргөжүүлэх
● Нэг маягаар олноор урьдчилан үйлдвэрлэх боломжтой
Хүн ам олноор суурьшсан хот дүүргүүд и й н хувьд ай л өрхүүд
тохь тухтай эрүүл амьд рах орчи нг бүрдүүлсэн хуви йн жи жи г
байшингууд ад амьд рахыг илүүд үзэх болсон өнөө үед эрчим хүчни й
хэмнэлттэй модон араг бүтээцтэй б арилгы н технологи нь хуви й н б ай
шингууд дахь түлш эрчим хүчни й зарцуулалтыг сайжруулах, улмаар
хорт утааг б агасгахад ихээхэн нөлөө үзүүлэх б олно.

Дулаахан, цэвэр эрүүл орчинд хэмнэлттэй амьд арцгаая!

Төсөл хэрэгжүүл эх нэгж.
 ТА ЭНЭХҮҮ НОМИЙГ БҮТНЭЭР НЬ УНШИХИЙН
ТУЛД МАНАЙ ТӨСӨЛД ХАНДАНА УУ

ХОЛБОО БАРИХ ХАЯГ:

Газрын харилцаа, барилга, геодези, Зураг зүйн газрын 2-р байр, 203 тоот
Чингэлтэй дүүрэг, Самбуугийн гудамж, Ш/х -46/1009, Улаанбаатар
Утас/Факс: 976-11-320422
Э-шуудан: beep@mail.mn
 Ашигласан ном

1. Монгол улсын б арилгын норм дүрэм, “нэг айлын орон

сууцны б арилгы н төлөвлөт, угсралт” Бн б Д31-09-07, монгол
Улсын Барилга, Хот Байгуулалтын Яам, Улаанб аатар хот, 2007
он
2. “Канад ын мод он каркасан орон сууцны барилга”, CMHC,
Улаанб аатар хот, 2010 он
3. Canadian Home Builders’ Association “Builders’manual” R-2000,
Ottawa, 1995
4. Habitat for humanity, “How to build a house” by larry Haun, 2008
5. “Carpentry” by Floyd Vogt, 2006 fourth edition.
6. Wayne Stevens, “training presentation” BCIt, 2008