You are on page 1of 67

B GIO DC V O TAO

TRNG.

n
Tm hiu phng php khi ng mm ca ng
c khng ng b roto lng sc, gi cho M=const

LI NI U
tin hnh cng ngh ho, hin i ho cc doanh nghip cn phi
tin hnh xy dng li cc nh my, c s sn xut, trang thit b my mc
a cng ngh hin i ho vo sn xut. Hn th na, vn hnh tt cc
nh my cn phi c mt i ng cng nhn k thut c trnh chuyn mn
cao.L mt sinh vin sp tt nghip ngnh in cng nghip v dn dng, em
hiu rng t ng ho nghip cng nghip ng vai tr ht sc quan trng
trong s pht trin ca ngnh cng nghip Vit Nam. Trong t thc tp tt
nghip ny em c thy gio GS.TSKH. Thn Ngc Hon hng dn em
thit k n tt nghip vi ti l : "Tm hiu phng php khi ng
mm ca ng c khng ng b roto lng sc, gi cho M=const ".
bi bao gm 3 chng :
Chng 1: ng c khng ng b v cc phng php khi ng.
Chng 2: H thng khi ng mm ng c khng ng b.
Chng 3: Thit k v lp rp h thng khi ng mm.
hon thnh tt c n, em c s gip rt nhiu ca b
mn in cng nghip t ng ha v c bit l s gip tn tnh ca thy
gio GS.TSKH.Thn Ngc Hon. Sau mi hai tun lm n em hiu
c cu to v nguyn l hot ng ca ng c khng ng b. V qua
em bit cch tnh ton v thit k h thng khi ng ng c khng ng
b. l nhng kinh nghim qu bu gip em vng tin hn trong cng vic
sau ny. Mc d ht sc c gng nhng ti ca em vn cn nhiu thiu
st, em rt mong c s ch bo ca cc thy.
Em xin chn thnh cm n!
Hi Phng, Ngy 25 thng 10 nm 2011
Sinh vin:
T Mnh Huy

CHNG 1

NG C KHNG NG B ROTO LNG SC V CC


PHNG PHP KHI NG
1.1. NG C KB ROTO LNG SC
Loi my in quay n gin nht l loi my in khng ng b (d
b). My in d b c th l loi mt pha, hai pha hoc ba pha, nhng phn
ln my in d b ba pha, c cng sut t mt vi W ti vi MW, c in p
t 100V n 6000V.
Cn c vo cch thc hin r to, ngi ta phn bit hai loi: loi c r
to ngn mch v loi c r to dy qun. Cun dy r to dy qun l cun dy
cch in, thc hin theo nguyn l ca cun dy dng xoay chiu.
Cun dy r to ngn mch gm mt lng bng nhm t trong cc rnh
ca mch t r to, cun dy ngn mch l cun dy nhiu pha c s pha bng
s rnh. ng c r to ngn mch c cu to n gin v r tin, cn my
in r to dy qun t hn, nng hn nhng c tnh nng ng tt hn, do
c th to cc h thng khi ng v iu chnh.
1.1.1. Cu to
My in quay ni chung v my in khng ng b ni ring gm
hai phn c bn: phn quay (r to) v phn tnh (stato). Gia phn tnh v
phn quay l khe h khng kh.
1.1.1.1. Cu to ca stato
Stato gm 2 phn c bn: mch t v mch in.

stato

Roto

cun dy
stato

Hnh 1.1. Cu to ng c khng ng b


a. Mch t:
Mch t ca stato c ghp bng cc l thp in c chiu dy
khong 0,3-0,5mm, c cch in hai mt chng dng Fuco. L thp
stato c dng hnh vnh khn, pha trong c c cc rnh. gim dao
ng t thng, s rnh stato v r to khng c bng nhau. Mch t c
t trong v my.
nhng my c cng sut ln, li thp c chia thnh tng phn
c ghp li vi nhau thnh hnh tr bng cc l thp nhm tng kh nng
lm mt ca mch t. V my c lm bng gang c hay gang thp, trn v
my c c cc gn tn nhit. tng din tch tn nhit. Ty theo yu cu
m v my c gn vo b my hay nn nh hoc v tr lm vic. Trn nh
c mc gip di chuyn thun tin. Ngoi v my cn c np my, trn lp
my c gi bi. Trn v my gn hp u dy.
b. Mch in:
Mch in l cun dy my in trnh by phn trn.
1.1.1.2 Cu to ca r to
a. Mch t:
Ging nh mch t stato, mch t r to cng gm cc l thp in k
thut cch in i vi nhau. Rnh ca r to c th song song vi trc hoc
nghing i mt gc nht nh nhm gim dao ng t thng v loi tr mt s
sng bc cao. Cc l thp in k thut c gn vi nhau thnh hnh tr,

tm l thp mch t c c l xuyn trc, r to gn trn trc. nhng


my c cng sut ln r to cn c c cc rnh thng gi dc thn r to.
b. Mch in:
Mch in r to c chia thnh hai loi: loi r to lng sc v loi r
to dy qun.
* Loi r to lng sc (ngn mch)
Mch in ca loi r to ny c lm bng nhm hoc ng thau.
Nu lm bng nhm th c c trc tip v rnh r to, hai u c c hai
vng ngn mch, cun dy hon ton ngn mch, chnh v vy gi l r to
ngn mch. Nu lm bng ng th c lm thnh cc thanh dn v t vo
trong rnh, hai u c gn vi nhau bng hai vng ngn mch cng kim
loi. Bng cch hnh thnh cho ta mt ci lng chnh v vy loi r to ny
c tn r to lng sc. Loi r to ngn mch khng phi thc hin cch in
gia dy dn v li thp.
* Loi r to dy qun:
Mch in ca loi r to ny thng c lm bng ng v phi cch
in vi mch t. Cch thc hin cun dy ny ging nh thc hin cun dy
my in xoay chiu trnh by phn trc. Cun dy r to dy qun c s
cp cc v pha c nh. Vi my in ba pha, th ba u cui c ni vi
nhau trong my in, ba u cn li c dn ra ngoi v gn vo ba vnh
trt t trn trc r to, l tip im ni vi mch ngoi.
1.1.2. Nguyn l lm vic ca my in d b
xt nguyn l lm vic ca my in d b , ta ly m hnh my
in ba pha gm ba cun dy t cch nhau trn chu vi my in mt gc
1200, r to l cun dy ngn mch. Khi cung cp vo ba cun dy ba dng
in ca h thng in ba pha c tn s f1 th trong my in sinh ra t trng
quay vi tc 60f1/p. T trng ny ct thanh dn ca r to v stato, sinh ra

cun stato s t cm e1 v cun dy r to s cm ng e2 c gi tr hiu dng


nh sau:
E1 = 4,44W11f1kcd1

(1.1)

E2 = 4,44W22f2kcd

(1.2)

Do cun r to kn mch, nn s c dng in chy trong cc thanh dn ca


cun dy ny. S tc ng tng h gia dng in chy trong dy dn r to
v t trng, sinh ra lc l ngu lc (hai thanh dn nm cch nhau ng
knh r to) nn to ra m men quay. M men quay c chiu y stato theo
chiu chng li s tng t thng mc vng vi cun dy.
Nhng v stato gn cht cn r to li treo trn bi, do r to phi
quay vi tc n theo chiu quay ca t trng. Tuy nhin tc ny khng
th bng tc quay ca t trng, bi nu n = n tt th t trng khng ct cc
thanh dn na,do khng c s cm ng, E2= 0 dn n I2 = 0 v m men
quay cng bng khng , r to quay chm li, khi r to chm li th t trng
li ct cc thanh dn, nn c s, c dng v m men nn r to li quay. Do
tc quay ca r to khc tc quay ca t trng nn xut hin
trt v c nh ngha nh sau:
s=

ntt n
.100%
ntt

(1.3)

N
n1
n

S
F
Hnh1.2. S nguyn l hot ng ca ng c khng ng b

Do tc quay ca r to c dng:
n = ntt(1 s)

(1.4)

Do n # ntt nn (ntt - n) l tc ct cc thanh dn r to ca t trng


quay.
Vy tn s bin thin ca s cm ng trong r to biu din bi:
f2 =

n tt

n .p
60

n tt n tt n .p
.
n tt
60

n tt p n tt n
.
60
n tt

sf1

(1.5)

Khi r to c dng I2, n cng sinh ra mt t trng quay vi tc :

n tt 2

60f 2
p

60sf1
n tt

sn tt

(1.6)

So vi mt im khng chuyn ng ca stato, t trng ny s quay vi


tc :
ntt2s = ntt2 + n = s.ntt + n = s.ntt + ntt (1-s) = ntt

(1.7)

Nh vy so vi stato, t trng quay ca r to c cng gi tr vi tc


quay ca t trng stato.
1.1.3. Phng trnh c tnh c
thnh lp phng trnh c tnh c ca ng c khng ng b ta
da vo thay th vi cc gi thit sau:
- Ba pha ca ng c l i xng.
- Cc thng s ca ng c khng ng b khng i.
- Tng dn mch t ho khng thay i, dng in t ho khng ph
thuc ti m ch ph thuc vo in p t vo stato ng c.
- B qua cc tn tht ma st, tn tht trong li thp.
- in p li hon ton sin i sng ba pha

I1

X1

R1

X2

I2
I
Uf

R2/
s

X
R

Hnh 1.3. S thay th ng c khng ng b


Uf 1

: Tr s hiu dng in p pha

I1, I 2/ , I

: Dng in t ho, stato, dng in roto quy i v stato

R1, R , R2/ : in tr tc dng ca mch t ho ca cun dy stato v rto


quy i v pha stato.
Phng trnh m men
3U 2f 1 R2/

M=

s R1

R2/
s

(1.8)
2
X nm

trt ti hn
R2/

sth =

R12

(1.9)

2
X nm

M men ti hn
Mth =

3U 2f 1
2

R1

R12

2
X nm

(1.10)

Du ( +) ng vi trng thi ng c ( - ) ng vi trng thi my pht

n0
ndm
S th

M dmMnm

Mth

Hnh 1.4. c tnh c ca ng c khng ng b


1.2. NG DNG CA NG C KB ROTO LNG SC
My in khng ng b l my in ch yu dng lm ng c in.
Do kt cu n gin, lm vic chc chn, hiu qu cao, gi thnh r, d bo
qun Nn ng c khng ng b l loi my in c s dng rng ri
nht trong cc ngnh kinh t quc dn vi cng sut vi chc W n hng
chc kW. Trong cng nghip thng dng my in khng ng b lm
ngun ng lc cho my cn thp loi va v nh, ng lc cho cc my
cng c cc nh my cng nghip nh Trong hm m dng lm my ti
hay qut gi. Trong nng nghip dng lm my bm hay my gia cng nng
phm. Trong i sng hng ngy, my in khng ng b cng chim
mt v tr quan trng nh qut gi, quay a ng c trong t lnh, my git,
my bm nht l loi rto lng sc. Tm li s pht trin ca nn sn sut
in kh ha, t ng ha v sinh hot hng ngy, phm vi ca my in
khng b ngy cng c rng ri.

My in khng ng b c th dng lm my pht in, nhng c


tnh khng tt so vi my in ng b, nn ch trong vi trng hp no
(nh trong qu trnh in kh ha nng thn) cn ngun in ph hay tm thi
th n cng c mt ngha rt quan trng.
* Kt cu ca my in
Mc d kch thc ca cc b phn vt liu tc dng v c tnh ca
my ph thuc phn ln vo tnh ton in t v tnh ton thng gi tn nhit,
nhng cng c phn lin quan n kt cu ca my. Thit k kt cu phi m
bo sao cho my gn nh, thng gi tn nhit tt m vn c cng vng v
bn nht nh. Thng cn c vo iu kin lm vc ca my thit k
ra mt kt cu thch hp, sau tnh ton c cc b phn xc nh cng
v bn ca cc chi tit my. V vy thit k kt cu l mt phn quan trng
trong tan b thit k my in.
My in c rt nhiu kiu kt cu khc nhau. S d nh vy v nhng
nguyn nhn chnh sau:
- C nhiu loi my in v cng dng cng khc nhau nh my mt
chiu, my ng b, my khng ng b v. v cho nn yu cu i vi kt
cu my cmg khc nhau. Cng sut my khc nhau nhiu. nhng my
cng sut nh th gi trc ng thi l np my. i vi my ln th phi
c trc ring.
- Tc quay khc nhau. My tc cao th rto cn phi chc chn
hn, my tc chm th ng knh rto thng ln.
- S khc nhau ca ng c s cp ko n (i vi my pht in) hay
ti (i vi ng c in) nh tuabin nc, tuabin hi, my diezen, bm nc
hay my cng tc v. vPhng thc truyn ng hay lp ghp cng khc
nhau.

- Cn c vo tnh ton in t v tnh ton thng gi c th a ra


nhiu phng n khc nhau. Nhng phng n ny v kch thc, trng
lng, tnh tin li khi s dng, tin cy khi lm vic, tnh gin n khi ch
to v gi thnh ca my c th khng ging nhau. V vy khi thit k cn ch
tt c cc yu t .
Nguyn tc chung tit k kt cu:
- m bo ch to n gin, gi thnh h
- m bo bo dng my thun tin
- m bo tin cy ca my khi lm vic
1.2.1. Phn loi cc kiu kt cu my in nh hnh
Kt cu ca nhng my in hin nay c nh hnh theo cch bo v,
cch lp ghp, thng gi, c tnh ca mi trng bn ngoi
a) Phn loi theo phng php bo v my i vi mi trng bn ngoi
Cp bo v my c nh hng rt ln n kt cu ca my. Cp bo v
c k hiu bng ch IP v hai ch s km theo, trong ch s th nht
ch mc bo v chng s tip xc ca ngi v cc vt khc ri vo my,
c chia lm 7 cp nh s t 0 n 6, trong s 0 ch rng my khng
c bo v (kiu h hon ton) cn s 6 ch rng my c bo v hon
ton khng cho ngi tip xc , vt v bi khng lt vo, ch s th hai
ch mc bo v chng nc vo my gm cp nh s t 0 n 8, trong
s 0 ch rng my khng c bo v cn s 8 ch my c th ngm trong
nc trong thi gian v hn nh.
Thng c thi quen chia cp bo v theo phng php lm ngui my.
Theo cch ny my in c chia thnh cc kiu kt cu sau:

10

- Kiu h
Loi ny khng c trang b bo v s tip xc t nhin cc b phn
quay v b phn mang in, cng khng c trang b bo v cc vt bn ngoi
ri vo my. Loi ny c ch to theo kiu t lm ngui. Theo cp bo v
th y l loi IP00. Loi ny thng t trong nh c ngi trng coi v
khng cho ngi ngoi n gn.
- Kiu bo v
C trang b bo v chng s tip xc ngu nhin cc b phn quay hay
mang in, bo v cc vt ngoi hoc nc ri vo theo cc gc khc
nhau. Loi ny thng l t thng gi. Theo cp bo v th kiu ny thuc cc
cp bo v t IP11 n IP33
- Kiu kn
L loi my m khng gian bn trong my v mi trng bn ngoi
my c cch ly. Ty theo mc kn m cp bo v l t IP44 tr ln.
Kiu kn thng l t thng gi bng cch thi gi mt ngoi v my hay
thng gi c lp bng cch a gi vo trong my bng ng ng. Thng
dng loi ny mi trng nhiu bi, m t
Kiu bo v c bit nh loi chng n, bo v chng mi trng ha
cht.
b) Phn loi theo cch lp t
Theo cch lp t my, k hiu ch IM km theo 4 ch s tip theo.
y, ch s th nht ch kiu kt cu gm 9 s nh t 1 n 9 trong s 1
ch bi c lp trn np my v s 9 ch cch lp t bit. Ch s th hai v
ba ch cch thc lp t v hng ca trc my. S th t ch kt cu ca u
trc gm 9 loi nh s t 0 n 8 trong s 0 ch my c mt u trc hnh
tr, s 8 ch u trc c cc kiu c bit khc.

11

1.2.2. u, nhc im ca ng c KB roto lng sc. Cch khc phc


a, u dim
- Kt cu n gin nn gi thnh r.
- Vn hnh d dng, bo qun thun tin.
- S dng rng ri v ph bin trong phm vi cng sut nh v va.
- Sn xut vi nhiu cp in p khc nhau (t 24 V n 10 kV) nn rt
thch nghi cho tng ngi s dng.
b, Khuyt im
- H s cng sut thp gy tn tht nhiu cng sut phn khng ca li in.
- Khng s dng c lc non ti hoc khng ti.
- Kh iu chnh tc .
- c tnh m my khng tt, dng m my ln (gp 6-7 ln dng nh mc).
- Momen m my nh.
c, Bin php khc phc
- Hn ch vn hnh non ti.
- Ci thin c tnh m my bng cch iu chnh tc (bng cch thay i
in p, thm in tr ph vo mch rto hoc ni cp), hay dng rto c
rnh su, rto lng sc kp h dng khi ng, ng thi tng momen m
my.
- Ch to rto c khe h tht nh hn ch dng in t ha v nng cao h
s cng sut.
- Tiu chun v dy sn sut:
Chun ha dy cng sut ca ng c ph hp vi trnh sn xut
ca tng nc. Dy cng sut dc sp xp theo chiu tng dn.

12

- Tiu chun v kch thc lp t:


- cao tm trc
d, Nhn xt
Mt d c nhiu khuyt im nhng ng c khng ng b rto lng
sc c nhng u im m nhng ng c khc khng c c v quan trng
nht l n gin, d s dng, gi thnh r. Thc t ng c khng ng b
rto lng sc c p dng rng ri, chim s lng 90%, v cng sut chim
55%.
Tiu chun sn sut h: lp t c ng b, th hin trnh sn
xut, trang b my cng c sn xut.
- Khong cch chn (gia cc l bc bulon).
1.2.3. Cc tiu chun i vi ng c khng ng b rto lng sc
a, Tiu chun v dy cng sut
Hin nay cc nc sn xut ng c in khng ng b theo dy
tiu chun. Dy ng c in khng ng b cng sut t 0,55 kW n 90kW
k hiu K theo tiu chun Vit Nam 1987-1994:
Cng sut (kW): 0, 55/ 0, 75/ 1, 1/ 1, 5/ 2, 2/ 3/ 4/5, 5/ 7, 5/ 11/
15/ 18, 5/ 22/ 30/ 37/ 45/ 55/ 75/ 90
Dy cng sut c c trng bi s cp hay h s tng cng sut:
K HP2

P2*n 1
P2*n

b, Tiu chun v kch thc lp c cao tm trc


- cao tm trc: t tm ca trc n b my. y l mt i lng rt
quan trng trong vic lp ghp ng c vi nhng c cu thit b khc.

13

- Kch thc lp c: chiu cao tm trc c th c chn theo dy


cng sut ca ng c in khng ng b rto lng sc
c, K hiu my
V d: 3K 250 M4.
- 3K: ng c in khng ng b dy K thit k li ln 3.
- 250: chiu cao tm trc bng 250mm.
- M: kch thc lp c dc trc l M
- 4: my c 4 cc.
d, Cp bo v
Cp bo v c nh hng rt ln n kt cu ca my. Cp bo v c
k hiu bng ch IP v 2 ch s km theo, trong ch s th nht ch mc
bo v chng tip xc ca ngi v cc vt khc ri vo my. c chia
lm 7 cp nh s t 0-6, trong s 0 ch rng my khng c bo v (kiu
h hon ton), cn s 6 ch rng my c bo v hon ton khng cho ngi
tip xc, vt v bi khng lt vo. Ch s th hai ch mc bo v chng
nc vo my gm 9 cp nh s t 0-8, trong s 0 ch rng my khng
c bo v, cn s 8 ch rng, my c th ngm trong nc trong thi gian
v nh hn.
e, S lm mt
K hiu l IC.
V d:
IC01 lm mt kiu bo v, lm mt trc tip.
IC0141 lm mt kiu kn, lm mt mt ngoi.
f, Cp cch in
- Dy A02: cp E, B

14

- Dy 4A: cp E, F, H
Vt liu cch in:
Vt liu cch in l mt trong nhng vt liu ch yu dng trong
ngnh ch to my in. Khi thit k my in, chn vt liu cch in l mt
khu rt quan trng v phi m bo my lm vic tt vi tui th nht nh,
ng thi gi thnh ca my li khng cao. Nhng iu kin ny ph thuc
phn ln vo vic chn cch in ca my.
Khi chn vt liu cch in cn ch n nhng vn sau:
- Vt liu cch din phi c bn cao, chu tc dng c hc tt, chu
nhit v dn nhit tt li t thm nc.
- Phi chn vt liu cch in c tnh cch in cao m bo thi
gian lm vic ca my t nht l 15-20 nm trong iu kin lm vic bnh
thng, ng thi m bo gi thnh ca my khng cao.
- Mt trong nhng yu t c bn nht l lm gim tui th ca vt liu
cch in (cng l tui th ca my) l nhit . Nu nhit vt qu nhit
cho php th cht in mi, bn c hc ca vt liu gim i nhiu, dn
n s gi ha nhanh chng cht cch in.
Hin nay, theo nhit cho php ca vt liu (nhit m vt liu cch
in lm vic tt trong 15-20 nm iu kin lm vic bnh thng).
Cp cch in

90

105

120

130

155

180

>180

75

75

75

115

115

Nhit cho php(C)

gia tng nhit(C)

15

Vt liu cch in thuc cc cp cch in trn i th c cc loi sau:


- Cp Y: Gm c s bng, t, si nhn to, giy v ch phm ca giy,
cactng, g v. v Tt c du khng tm sn cch in. Hin nay khng dng
cch ny v chu nhit km.
- Cp A: Vt liu cch in ch yu ca cp ny cng ging nh cp Y
nhng c tm sn cch in. Cp A c dng rng ri cho cc my in
cng sut n 100 kW, nhng chu m km, s dng vng nhit i khng
tt.
- Cp E: Dng cc mng mng v si bng polyetylen tereftalat, cc si
tm sn tng hp lm t epoxy, trealat v aceton buterat xenlulo, cc mng
sn cch in gc v c trng ngoi dy dn (dy emay c bn c cao).
Cp E c dng rng ri cho cc my in c cng sut nh v trung bnh
(n 100 kW hoc hn na), chu m tt nn thch hp cho vng nhit i.
- Cp B: Dng vt liu ly t v c nh mica, aming, si thy tinh,
du sn cch in chiu nhit cao. Cp B c s dng nhiu trong cc
my cng sut trung bnh v ln.
- Cp F: Vt liu cng tng t nh cp B nhng c tm sn cch in
gc silicat chu nhit cao. cp F khng dng cc cht hu c nh vi la,
giy v cactong.
- Cp H: Vt liu ch yu cp ny l si thy tinh, mica, aming nh
cp F. Cc cht ny c tm sn cch in gc silicat chu nhit n
180C. Ngi ta dng cp H trong cc my in lm vic iu kin phc tp
c nhit cao.
- Cp C: Dng cc cht nh si thy tinh, thch anh, s chu nhit
cao. Cp C c dng cc my lm vic vi iu kin c bit c nhit
cao.

16

Vic chn vt liu cch in trong cc my in c mt ngha quyt


nh n tui th v tin cy lc vn hnh ca my. Do vt liu cch in c
nhiu chng loi, k thut ch to cch in ngy cng pht trin, nn vic
chn kt cu cch in cng kh khn v thng phi chn tng hp nhiu
loi cch in tha mn c nhng yu cu v cch in.
Vt liu cch in trong ngnh ch to my in thng do nhiu vt
liu hp li nh mica phin, cht ph gia (giy hay si thy tinh) v cht kt
dnh (sn hay keo dn). i vi vt liu cch in, khng nhng yu cu c
bn c cao, ch to d m cn c yu cu v tnh nng in: c cch
in cao, r in t. Ngoi ra cn c yu cu v tnh nng nhit: chu nhit tt,
dn nhit tt v yu cu chu m tt.
Vt liu cch in dng trong mt my in hp thnh mt h thng
cch in. Vic t hp cc vt liu cch in, vic dng sn hay keo gn
chc chng li, nh hng gia cc cht cch in vi nhau, cch gia cng v
tnh trng b mt vt liu v. v s quyt nh tnh nng v c, in, nhit ca
h thng cch in, v tnh nng ca h thng cch in ny khng th hin
mt cch n gin l tng hp tnh nng ca tng loi vt liu cch in .
g, Cc tiu chun khc
Cn quan tm n cos , ,

I min
)
I m

I min M min M max


,
,
I m M m M m

15% (so vi tiu chun).

Sai lch cho php:


(cos )
(

M max
)
M m

1 cos
6

cp

*(P2 50 kW)

0,02333.

-10% (so vi tiu chun).

17

-0, 15. (1(

M min
)
M m

cp)

*( P2 50 kW)

0, 01875.

-20% (so vi tiu chun).

h, Ch lm vic
Gm c cc ch lm vic sau:
- Ch lm vic lin tc.
- Ch lm vic ngn hn.
- Ch lm vic ngn hn lp li.
1.3. CC PHNG PHP KHI NG CA NG C D B
Tu theo tnh cht ca ti v tnh hnh ca li in yu cu v m my
i vi ng c in cng khc nhau. Ni chung khi m my ng c cn xt
n yu cu c bn sau:
- Phi c momen m my ln thch ng vi c tnh c ca ti
- Dng in m my cng nh cng tt.
- Phng php m my v thit b cn dng n gin, r tin, chc chn.
- Tn hao cng sut qu trnh m my cng thp cng tt.
1.3.1. Khi ng trc tip
y l phng php m my n gin nht, ch vic ng trc tip ng
c vo li in nh cu dao.
u im :
- Thit b khi ng n gin.
Khuyt im :
- Dng in m my ln, lm sp p li in ln.
- Nu qun tnh ca my ln th thi gian m my s rt lu c th lm
chy cu ch bo v.

18

Hnh 1.5. M my trc tip


1.3.2. Khi ng dng phng php gim dng khi ng
Dng khi ng c xc nh bng biu thc:

U1

Ingm =

R1 R 2

X 1 X' 2

(1.11)

T biu thc ny chng ta thy gim dng khi ng ta c cc phng


php sau:
- Gim in p ngun cung cp.
- a thm in tr vo mch r to.
- Khi ng bng thay i tn s.
1.3.2.1. Khi ng ng c d b r to dy qun.
Vi ng c d b r to dy qun gim dng khi ng ta a thm
in tr ph vo mch r to. Lc ny dng ngn mch c dng [1]

U1

Ingm =

R1

R2

Rp

X1

X' 2

(1.12)

Vic a thm in tr ph Rp vo mch r to ta c hai kt qu: lm


gim dng khi ng nhng li lm tng m men khi ng. Bng cch chn
in tr ph ta c th t c m men khi ng bng gi tr m men cc

19

i. Khi mi khi ng, ton b in tr c a vo r to, cng vi tng


tc r to, ta cng ct dn in tr ph ra khi r to khi tc t gi tr
nh mc th in tr ph cng c ct ht ra khi r to.
1.3.2.2. Khi ng ng c d b r to lng sc
Vi ng c r to ngn mch do khng th a in tr vo mch r to
nh ng c d b r to dy qun gim dng khi ng ta thc hin cc
phng php sau :
a. Phng php gim in p
gim in p ta dng cc phng php sau:
- Ni in khng ni tip vo mch in stato.
Khi khi ng, cu dao D1 ng, cu dao D2 m ni cun khng vo
cun dy stato ca ng c. Khi ng c quay n nh th ng cu dao D 2
ngn mch in khng.
in p t vo dy qun stato khi khi ng:
Uk = kU1

(k<1)

(1.13)

Dng in khi ng:


Ik = kIk

(1.14)

Ik l dng khi ng trc tip vi U1


Vt liu cch in dng trong mt my in hp thnh mt h thng
cch in. Vic t hp cc vt liu cch in, vic dng sn hay keo gn
chc chng li, nh hng gia cc cht cch in vi nhau, cch gia cng v
tnh trng b mt vt liu v. v s quyt nh tnh nng v c, in, nhit ca
h thng cch in, v tnh nng ca h thng cch in ny khng th hin
mt cch n gin l tng hp tnh nng ca tng loi vt liu cch in.
Vic chn vt liu cch in trong cc my in c mt ngha quyt
nh n tui th v tin cy lc vn hnh ca my. Do vt liu cch in c
nhiu chng loi, k thut ch to cch in ngy cng pht trin, nn vic

20

chn kt cu cch in cng kh khn v thng phi chn tng hp nhiu


loi cch in tha mn c nhng yu cu v cch in.

UL

D1

D2

Hnh 1.7. H p m my bng in khng


Mmem khi ng:
Mk = k2Mk

(1.15)

u im: Thit b n gin.


Nhc im: Khi gim dng khi ng th mmen khi ng cng gim
xung bnh phng ln.
- Dng bin p t ngu h in p m my [2]
Khi m my, ta ct cu dao D2, ng cu dao D1 v D2 ng c ni vi
in li thng qua my bin p t ngu. Thay i con chy cho lc m my
in p t vo ng c nh, sau dn dn tng ln bng nh mc. ng c
quay n nh th ng D2 v ct D3 ngn mch my bin p t ngu.
Khi khi ng, ng c c cp in p:
Uk = kU1

(k<1)

(1.16)

Dng in khi ng:

21

Ik = kIk
(1.17)

UL

D1

D2

D3
Hnh 1.8. M my bng bin p t ngu.
Ik l dng khi ng
K l h s my bin p t ngu
Dng in my bin p t ngu nhn t li in:
I1 = kIk = k2Ik

(1.18)

Mmen khi ng:


Mk=k2Mk

(1.19)

u im:
- Phng php ny lm gim in p hn so vi phng php in khng.
Nhc im:
- Mmen c bc nhy do s chuyn i gia cc in p.

22

- Ch c th la chn mt s lng cc in p do dn n s la chn


dng in khng ti u.
- Khng c kh nng cung cp mt in p c hiu qu i vi ti trng
thay i.
- M my bng phng php Y -

[2]

Phng php ny thch ng vi nhng my khi lm vic bnh thng


u tam gic. Lc m my chuyn sang u Y in p t vo mi pha
gim

ln. sau khi m my th li chuyn v ni tam gic.

Dng in dy khi ni tam gic :


Id =

3
U1
Zn

(1.20)

Dng in khi ni sao :


IdY =

U1
3Z n

(1.21)

Ta thy kiu i ni sao tam gic dng in dy mng in gim i 3


ln v mmen cng gim i 3 ln.
u im:
- Phng php tng i n gin nn s dng nhiu trong thc t.
Nhc im:
- Mc gim cng in p v mmen l c nh.
- C bc nhy ln khi b khi ng chuyn i sao sang tam gic.
c im chung ca cc phng php gim in p l cng vi vic
gim
dng khi ng , m men khi ng cng gim theo, nn ch thc hin
nhng ng c c khi ng nh cn i vi ng c khi ng nng khng
p dng c, ngi ta khi ng bng phng php khi ng mm.

23

Do s pht trin ca cng ngh in t, ngy nay ngi ta ch to c


cc b bin tn c tnh cht k thut cao v gi thnh r, do c th p dng
phng php khi ng bng bin tn.
ng c c cp in t b bin tn tnh, lc u tn s v in p
ngun cung cp c gi tr rt nh sau khi ng ng c vo ngun cung cp, ta
tng dn tn s v in p ngun cung cp cho ng c, tc ng c tng dn,
khi tn s t gi tr nh mc th tc ng c t gi tr nh mc.

Hnh 1.9. M my bng i ni sao tam gic


b. Khi ng bng phng php tn s
Do s pht trin ca cng ngh in t, ngy nay ngi ta ch to c
cc b bin tn c tnh cht k thut cao v gi thnh r, do c th p dng
phng php khi ng bng bin tn.
ng c c cp in t b bin tn tnh, lc u tn s v in p
ngun cung cp c gi tr rt nh sau khi ng ng c vo ngun cung cp, ta

24

tng dn tn s v in p ngun cung cp cho ng c, tc ng c tng dn,


khi tn s t gi tr nh mc th tc ng c t gi tr nh mc.
Phng php khi ng ny m bo dng khi ng khng vt qu
gi tr dng nh mc.

25

CHNG 2
H THNG KHI NG MM NG C
KHNG NG B
2.1. GII THIU
Khi ng trc tip cc ng c khng ng b ln c th xut hin
nhng kh khn cho chnh ng c v ti c cung cp t li in chung
v s gim in p ngun trong trong sut qu trnh khi ng,c bit l nu
ngun cung cp cho ng c yu [1] - [4]. Mt khi ng khng c kim
sot c th gy ra qu ti hoc st p, kt qu l khi ng tht bi. y l s
nguy him cho lnh vc k thut v ng c khng th t c tc , iu
kin lm mt gim xung lm cho nhit ng c tng ln trong mt thi
gian di. Hn na,s ln khi ng mi ngy gim xung ch mt vi ln. Do
, dng dng in v m-men in t ca ng c trong qu trnh khi ng
c to ra tng ng vi yu cu ca ti [4], [5].
Khi ng ng c AC s dng thit b bn dn ang ngy cng tng
ln thay th cho cc b khi ng t v gim in p thng thng v c kh
nng khi ng mm vi s gii hn dng khi ng.
Trong s ny, b khi ng mm thyristor c p dng gim in p
khi ng ng c, y l thit b c thnh gi r, n gin, tin cy cao ,v
do , s dng chng l mt gii php kh thi cho vn khi ng mt s
ln ng c xoay chiu trung th cho cc trng hp khi ng my yu cu
m men khi ng khng cao. Khi cc ng c lm vic c cung cp lin
tc t cc khi ng mm thyristor, n cng gim rt nhiu qu trnh qu
gy nn i vi ng c do s nhiu lon ca li cung cp. Cc ri lon c
th rt nh nh s dao ng in p tc thi hoc rt ln nh gin on in
p cung cp. Nu s gim in p ln, cu dao chnh hoc khi ng mm s

26

ngt ng c khi ngun cung cp in. Vic dng mt ng c thit yu


trong qu trnh hot ng c th dn n mt s tn km ln. Do , trc
khi ng c t n tc bng khng, n nn c ngay lp tc kt ni vo
mt thanh ci(bus) mi, m bo cp in lin tc cho ng c (thng l
mt t hp ng c my pht in), hoc quay tr li cung cp in sau khi
in p phc hi. Trong h thng thng thng, iu ny s dn n xy ra
qu nghim trng trong m-men v dng in. Cc gii php ti u
c gii quyt bi mt s tc gi [6] - [11]. tha mn vic ng li ng
c cn kim sot vic ni cc tip im ca ng c vi ngun cung cp in.
Bn cnh s pht trin v tin b trong cng ngh khi ng mm thng
mi[5], [12],nhiu n lc thc hin phn tch tnh cht v k thut iu
khin ca ng c cm ng ba pha (IMs) cp in t b iu khin in p
thyristor[13] - [ 21]. Khi s dng chc nng ng hc cho h thng iu
khin gc m cc thyristors trong b iu khin in p l mt cch hiu qu
ci thin tnh cht qu [21]. Bng p dng mt gc m thch hp, vi
gi tr m ti gi tr t thng c to nn s gim v qu m men s
mm hn. Mt IM c th to ra s rung ng ca m men in t [6] - [8],
[22] - [24] ph thuc vo gi tr u khi ng in p 3 pha ca li in
cung cp, bt k n c iu khin bi mt thit b khi ng trc tip hoc
mt khi ng mm. S lng dao ng ca m-men in t tc ng ln
trc ng c khi khi ng v khi ng li ph thuc vo cc tham s ca h
thng con c kh. iu ny c th gy ra sc cho cc thit b truyn ng, v
gy hng hc ti cc thnh phn h thng c kh nh trc, khp ni v bnh
rng ngay lp tc nu nh sc bn ca vt liu b vt qu hoc v chy trong
thi gian di.
Trong chng ny tm hiu mt s chin lc iu khin loi tr
rung ng m-men c khi khi ng v khi khi ng li, v gi cho cc
dng in li gn nh khng i mt gi tr nh sn trong ton b giai

27

on khi ng. Chin thut loi tr dao ng ca m men c xc nh


khi s dng gc m tc thi ca khi ng mm thyristors chu k u tin
ca in p cung cp cho ng c.
Cc chin lc iu khin xut bao gm s so snh hm cosin v
hm khng i xc nh gc m cc ti-ri-sto. Tt c cc chc nng iu
khin, bo v, v hin th c thc hin trn mt vi iu khin 8-bit. Phn
tch tnh cht qu kt qu khi ng mm c thc hin bng mt m
hnh lai ABC/DQ trong thc hin bin i 3 pha sang 2 pha v m hnh
hot ng khng lin tc vi cc biu thc gm cc bin s tc thi ca
stato. M phng c tin hnh trn c lp ln IM trung th truyn ng
cho my bm ly tm v mt ng c a dng in p thp Kt qu v l
thuyt c kim chng bng thc nghim trn mt h th nghim gm mt
b ng c a dng v o m men trn trc h thng
2.2 M T H THNG V NGUYN L HOT NG
S khi ng mm ca ng c khng ng b trnh by trn hnh.
2.1. H thng gm ba cp thyristors n ngc, mt vi iu khin (C) thc
hin nhim v mch iu khin v bo v, mch to dng xung iu khin, v
cc mch tng t ngoi vi. Mch ngoi vi tng t c cp ba in p dy
v hai tn hiu dng in thng qua my bin p v u d hiu ng dng
in Hall tng ng. Ch c mt trong nhng tn hiu dng in c s
dng nh l tn hiu phn hi gi cho dng in khng i bng gi tr t
sn trong thi gian khi ng.
Dng in th ba c th suy ra hai tn hiu bi vi iu khin. Nhng
sau s c s dng cho mc ch bo v chng qu ti, hot ng khng
cn bng v pht hin li. Ba tn hiu p dy ch c s dng pht hin
im zero ca in p, v bo in p thp v qu p.
Theo th t pha RST ca in p cung cp (Hnh 1), cc thyristors ca
b iu khin in p s c kch hot tun t nh nh du trong hnh 2.1,

28

kt qu l c s s lch pha 60 gia cc van dn trong khi khi ng cng


nh trong cc trng thi n nh, khng k chu k u tin. loi b s dao
ng tn s li cung cp trong m-men, ta s dng thut gii m khc
nhau cho cc van T1, T2, v T3, cho chu k u tin ca in p li i vi
trng hp dng in dy lin tc v khng lin tc tu thuc vo vic kch
hot gc nh hoc ln hn gc h s cng sut (PF) ca my d b
trt n v (s=1). m bo dng in khng i trong thi gian khi
ng, ta thc hin iu khin gc m ti-ri-sto bng so snh 2 tn hiu:cosin v
in p khng i nh m t phn sau.

Hnh.2. 1. S ca cc phn mm khi ng

29

2.2.1 M hnh ton


Trong phn ny trnh by m hnh ton ca h thng phc v cho m
phng. Phng php gii v cch tip cn thit gia cc ch hot ng
khc nhau ca b khi ng cng s c m t. Ti bt k thi im no
ng c d b cng IM hot ng trong theo nguyn tc trnh by bng 1.

S ng n ca m hnh ton v cc ch hot ng c kim


nghim cho my d b cng sut trung bnh cho [24].
2.2.2..M hnh 3 pha
Khi ng vi m hnh ton ca ng c d b vi cc i lng vit
h trc 3 pha ABC/abc l hm ca gc khng gian do chng ta phi loi b
s thay i cm khng theo thi gian bng cch chuyn t h trc 3 pha sang
2 pha gn vo stato. Ma trn tng tr sau khi chuyn i c biu din
(2.1).

(2.1)
Trong C1 v C2 l ma trn chuyn i h trc.
Phng trnh ma trn in p biu din di y. Sau khi thm cc
phng trnh cn bng m-men cho cc hot ng (2.3), m hnh trn c

30

a vo m phng. Trong :
Cc hng th t v ct (2) s b xa trong m hnh ny khi dng zerokhng th chy trong my ni sao khng c dy trung tnh. Ngoi ra, iC pha
bn phi ca (2) c th c thay th bi (-iB-iA ). S lng cc phng trnh
c th c gim bt bng cch ly hng th hai tr hng u tin, v th ba
tr u tin. Bng cch ny, s biu din ca dng in pha stator c th
hin trong dng ca in p dy VAB v VAC. Hnh thc mi ny ca cc m
hnh ton hc c coi l ph hp hn cho cc m fng k thut s ca hai
giai on hot ng l tt.
2.2.3. M hnh 2 pha
a). Ch 1: Khi cc A, B ca ng c c ni vi li cung cp, m
hnh hai pha biu din bng (2.4). V rng IC = 0, v iB =-iA, hng th ba v
ct (2) s b xa, v hng th hai c tr vo hng u biu din biu
thc ca ng c bi in p dy VAB.
b). Ch 2:
Ch hot ng ny pht sinh khi 2 cc A, C ca ng c c ni
vi ngun cung cp. Bng cch thay iB = 0 v iA =- iC vo (2.2), v thc hin
cc tnh
ton cn thit ta c m hnh ton (2.5).
c) Ch 3: Ch hot ng ny c c khi cc cc B, C ca ng
c c ni vi ngun cung cp. Bng cch thay th I A = 0 v iB =- iC trong
(2.2), v cc hot ng cn thit, ta c m hnh ton biu din trong (2.6)
d). Ch khng c pha no c ni vo li
Lc ny m hnh ton biu din bng (2.7). V rn iA = iB = iC = 0, nn
ch c cc phng trnh in p ca rotor c gii trong qu trnh qu .

31

(2.4)
(2.5)

e). Phng php s gii cc phng trnh trn


gii cc phng trnh vi phn bc nht phi tuyn trn, phng
php Runge-Kutta c s dng. m bo tnh lin tc ca cc phng
php khi c s thay i trong ch hot ng ca ng c, cc gi tr cui
(2.6)
cng ca ch trc s c thc hin nh cc gi tr ban u ca ch k
tip.
2.2. Dao ng loi b m-men in t v kim tra
Mt gc iu khin chin lc trong dng khi ng gn nh hon ho
v thyristor ban u gy ra iu gn nh loi b nhng rung ng m-men
s c m t trong phn ny. Nhng cch thc ny c suy ra t kt qu
(2.7)
ca nghin cu m phng k thut s v xc nhn ca cng vic thc nghim.
Cc chin lc xut c p dng vi cc thay i nh c hai ng c
lng sc trung th ln,IMs v h th.

32

2.3. LOI B DAO NG M MEN V DNG KHI NG


Nguyn nhn ca s rung ng trong m-men in t tn s in
cung cp l cc chuyn i khng c kim sot ca ba giai on vn ng
vi vic cung cp in p vo chu k u tin. ng thi chuyn i ca cc
giai on c gii lun lun a n thnh phn dao ng m-men in t
ng k[22]. Trong trng thi mi khi ng cho trung th IM,chin lc
chuyn i p dng i vi trng thi mi khi ng mm. Trong Bng 2,
vic chuyn i chin lc ban u c th c s dng trong trng thi mi
khi ng c a ra cho trng hp dng lin tc v gin on. loi b
dao ng ca m-men, su thyristors hnh. 2.1 s nhn c cc xung pht
ln lt (trong dy s 1-6) ti cc im nh sn ca chu k in p u tin,
nh minh ha trong H.2.2.
S lin tc ca dng sng dng in phn ln quyt nh bi thit lp
ban u ca gc , iu chnh dng khi ng vi gi tr nh sn. i vi
trng hp dng gin on, hai chin lc chuyn i ban u khc nhau s
pht sinh ty thuc vo kch hot gc m nh hoc ln hn gc cng sut ca
my. i vi hu ht cc ng c lng sc, cc gc cng sut c gi tr trong
khong 0,2-0,3, ng vi mt gc cng sut khong 750. Trong Bng II, gc
m ca tt c cc thyristors c quy nh i vi cc im khng vt trn
phn tng dn ca in p pha R. Trc tin, T1 nhn c mt xung m vo
0, nhng n khng dn n khi T2 nhn c mt xung 120 0 cho trng
hp 1, 2(0) cho Trng hp 2, v 0 + 600 cho Trng hp 3. iu ny m
u cho ch 2 pha hot ng.
Tip theo, thyristor s kch hot dn l T3, nhn c mt xung m vi
mt tr 900 cho Trng hp 1 v 2, v 3(0) cho Trng hp 3. loi b
nhng dao ng m-men, ch c hai s chuyn mch ca T2 v T3 l quan
trng; cc thyristors cn li T4-T6 s nhn c xung m trong trnh t thng

33

thng vi s tr 1800, 2400 v 300 so vi 0. Nhng biu thc hin ca


2(0) v 3(0) cho Bng II.
Cc h s ca cc ng thng c tm c t cc kt qu m
phng. Mt s th nghim c thc hin loi tr dao ng m-men
cho cc ch khc nhau v gc m ban u. Thay i ln trong cc h s
ca ng thng nh trn khng c quan st t ng c d b in p
thp. Do , phng trnh ng thng ti u ca T2 v T3 c th c s
dng. Nhng dao ng gn nh s loi b thnh phn m-men cho cc my
cc kch c khc nhau. Gi tr ban u c ca gc m coi nh hn gc cng
sut trt bng 1, trng hp 1 ca bng II.

Hnh 2.3 Thut gii loi tr dao ng m men

34

i vi ng c khi khi ng c ti cng vi s tng tc gc cng


sut ca ng c cng tng theo tuy nhin iu ny s khng xy ra khi ng
c khi ng khng ti hoc ti nh. Vic chuyn t dng lin tc sang khng
lin tc xy ra khi gc nh, v n lin quan ti gc cng sut khi hot ng
mt tc bt k theo mi quan h < < (Trng hp 2 trong bng II).
Gc m ti hn cho trng hp trc s=1 l 630 v 650, cho in p
thp v in p trung bnh ln ca ng c d b.
Dng sng in hnh nhn c H.2.3 l ng ng thi cc pha stato
ng c vo li v gc m =0 khng i trong khi khi ng v n nh.

Hnh 2.3 ng ng thi c 3 pha =0

35

S ng ng thi cc van lm cho s dao ng m-men v dng in


tn s thp trong qu trnh khi ng. Hnh. 2. 4 cho thy cc cc i lng
trn khi s dng chin lc loi s dao ng ca m men cho trng hp 3,
trong gc 0=800 c gi khng i c khi khi ng v n nh.

V gc m cc ti-ri-sto tng hn gc cng sut ch n nh(gn


350 khi y ti), dng by gi l khng lin tc, kt qu l m-men dao ng
in ch trong trng thi n nh.
loi b dao ng m-men tn s li cung cp, cc b khi ng
mm la chn mt trong nhng chin lc iu khin c xc nh l
trng hp 1-3 trong Bng II, bi khi so snh vi gc gii hn 0 vi ranh
gii v , gia 3 vng hot ng, tc l, Case 1: 0 , trng hp 2: <0

36

<0, v Trng hp 3: 0 0. V rng s thay i nh xy ra trong cc gi tr


ca v t ng c ny so vi ng c khc, s dao ng m-men c
loi b khi s dng cc gi tr gc m = 650 v = 750 cho tt c cc ng
c bnh thng. ng c ph thuc vo iu chnh ca v 0, khi chn v
d, = 630 v 0 = 730, th loi b hon ton dao ng ca m-men. Hin cn
vn xc nh 0 ca vi iu khin v t gi tr ti hn cho dng in. iu
ny c th t c bng cch s dng mt trong nhng phng php sau
y, theo th t phc tp:
1) Khi ng vi mt gi tr 0 ln, v d, 0 = 1200, v s dng vng
kn iu khin dng in
2) Dng bng tra cu:
3) Tnh ton cc gi tr theo thng s ng c da vo s tng ng
ca ng c ;
4) nhn dng cc tham s da vo mt chu k tiu tn nng lng ca
ng c tham s c lng da trn mt chu k energization ca ng
c.
2.4. CHIN LC DIU KHIN DNG KHI NG
Mt chin lc iu khin dng n gin c xut l gi dng
khng i gi tr t. Vng kn iu khin dng c thc hin bng s
dng mt vi iu khin(C). Nh trnh by H.2.5 chin lc ny c
thc hin bng so snh mt hm cosin vi mt hm khng i xc nh
gc m cc ti-ri-sto da theo s phn hi ca dng in. Gii hn dng khi
ng c th c thit lp vi gi tr bt k trong khong t I(peak) n
kI(peak) do ngi iu hnh thc hin. I(peak) v k l cc gi tr nh ca
dng ng c v ch s gi tr gii hn dng khi ng tng ng. V dng
khi ng trc tip ng c dao ng trong khong 5-8 ln gi tr dng in
ty thuc vo loi ng c, th gi tr ti a k cng thay i trong phm vi
ny. B iu chnh tc ng tng ng gi cho dng in nh hn t cht

37

gi tr I(peak). y, mc ch l gi cho s dao ng cag dng xung


quanh kI(peak). Trn H.2.5 gi tr gii hn thp b iu dng hot ng l
0,95 kI(peak). tT v 0,95 cng c th c lp trnh bi cc k s s dng cc
kinh nghim thc t v ph thuc vo kch thc ca ng c v ti nu cn
thit.
Nhng iu chnh ny gn ng vi cc dng sng khi ng lin quan
cht ch vi ng bao ca sng l tng.
H.2.5 0 l gc m ban u do b iu khin tnh, v cung cp gi tr
t cho dng khi ng ngay ti thi im m. tT l thi gian mt phn t
ca sng cosin, v 0,95 l gii hn di c xc nh cho dng khi ng.
Sau khi cp in cho ng c ti t = 0, gc m c thay i bng cch
iu khin cc hm cosin cho n khi dng t v sau c xu hng vt
qu gii hn di [0,95 kI(peak)] ti t = t1. B iu khin dng sau gi cho
gc m lin tc ti (t1) cho n khi tr v 0,95 kI(peak) sau khi

38
Hnh.2.5: M t chin lc iu khin dng khi ng

Ti thi im t2, b iu khin thay gi tr khng i bng s bin


thin cosin kt qu l s c mt xung thp ng bao dn dng khi ng
trong khong thi gian t t2 n t3. Hot ng b iu khin lp li cho n
khi ng c t n tc nh mc. Cn lu rng cc c tnh tr hnh.2. 5
v khng ng t l vi mc ch lm r nguyn l iu khin ca b iu
khin.
tc cui cng, t n gi tr zero. Dng sng dng in khi
ng ca ng c c in p trung bnh biu din trn H.2. 6 (a) v (b), tng
ng, cho gi tr gii hn l 3.3Im v 2,5Im. T cc dc tnh trn ta c cc
nhn xt sau:
1) Dng khi ng gi nh khng i gi tr t trc.
2) S dao ng ca m men khi ng tn s li cung cp c loi
b thnh cng.
3) V dng khng lin tc trong qu trnh khi ng, s dao ng ca m
men bin nh tn s 6 ln tn s li xut hin..
4) V rng c qu nhiu s chuyn tip khi s dng chiu lng cosin
ng thng v di iu khin kI(peak) - 0,95 kI(peak) qu hp nn, (t)
theo t, v Ipeak theo t khng thc hin.
Thc hin cc chin lc iu khin dng in m t trn c m t tm
tt trong s H.2.7. n gin v sng sa hnh v trn s ny khng
trnh by hot ng bo v v hin th Gc ban u ca khi ng mm
c t cho trng trng hp xu nht 1200 cho my mi, gi dng khi
ng mt gi tr thp hp l. Ti mi ln khi ng mm s dng gc m
u t EEPROM theo gi tr ti hn kI(peak). Phng php ny cng gim
thiu thi gian khi ng ca t hp ng c-ti.
Trong sut thi gian khi ng, gim xung khng theo kt qu so
snh gia dng hin ti v 0,95 ln dng gii hn [0,95 kI(nh)], khi s
dng mt cch hiu qu phng php xc nh gc nu trn.

39

Vic cung cp IM in p v dng sng trong qu trnh khi hin ti qu trnh v trng thi n nh c th hin trong Fig.5, ni gc ( - ) ti
a ca n (a) v gi tr ti thiu (b). i vi hot ng bnh thng, trng thi
n nh hin nay lin tc chy trong ba giai on, gc kch hot
ni

l giai on ph thuc vo ti - - thay i gc. i vi

= ,

< , cc

thyristor dn yu cu khng c p ng, v do , hn ch kch hot gc


l

.
Khi mt tch hp tinh khit (INT) c thc hin trong dis - Crete hnh

thc, nh trong mt b x l tn hiu k thut s, mt li c th pht sinh


[12], [13].
Li ny bao gm tri dt c sn xut bi INT ri rc v cng tri dt
c sn xut bi sai s o b p hin din trong cc lc in tr li. Mt
thnh phn dc nh, khng c mater nh nh th no, c th a INT tinh
khit vo bo ha. Cc li tch hp kt hp vi vic thc hin ca INT l
khng i v bng cch no trng ging nh mt b p gi tr tch hp
ban u. T tn hiu u vo ca INT, n khng phi l d dng bit liu
cc tn hiu tch hp s c mt khong trng hay khng.
Cc hng th t v ct (2) s b xa trong m hnh ny khi dng zero- khng
th chy trong my ni sao khng c dy trung tnh. Ngoi ra, iC pha bn
phi ca (2) c th c thay th bi (-iB-iA ). S lng cc phng trnh c
th c gim bt bng cch ly hng th hai tr hng u tin, v th ba tr
u tin. Bng cch ny, s biu din ca dng in pha stator c th hin
trong dng ca in p dy VAB v VAC. Hnh thc mi ny ca cc m hnh
ton hc c coi l ph hp hn cho cc m fng k thut s ca hai giai
on hot ng l tt.

40

S lin tc ca dng sng dng in phn ln quyt nh bi thit lp


ban u ca gc , iu chnh dng khi ng vi gi tr nh sn. i vi
trng hp dng gin on, hai chin lc chuyn i ban u khc nhau s
pht sinh ty thuc vo kch hot gc m nh hoc ln hn gc cng sut ca
my. i vi hu ht cc ng c lng sc, cc gc cng sut c gi tr trong
khong 0,2-0,3, ng vi mt gc cng sut khong 750. Trong Bng II, gc
m ca tt c cc thyristors c quy nh i vi cc im khng vt trn
phn tng dn ca in p pha R.

Hnh 2.6 a) c tnh dng in v m men khi I=3,3Im ;b) khi I=2,5Im

41

2.5. LOI B M MEN QU KHI NG LI NG C


M men qu ca ng c c to ra khing c c ni vo mt
ngun ph thuc vo tc cua ng c ang quay, v chu nh hng bi t
thng cn li rong li thp ca ng c [6 ], [8].
1

Hnh 2.7. Thut gii thc hin tn iu khin dng


Sau khi ngt ng c khi ngun cung cp, trn cc cc ca ng c
tn ti mt in p ln trong mt khong thi gian tng i ngn. Thi gian
tiu tn in p ny ph thuc vo thi im ngt ng c khi li. Trn
hnh 2.8 biu din s tiu tn in p ny sau ( 25-30 chu k cho s kch
thch 50Hz). Ti thi im ng li, s khc bit gia in p ng c cm

42

ng v ngun cung cp in p s c mt tc ng ng k v dng v mmen ch ra trong [8] - [10]. Cc tn s v bin ca mmen khi ng li
rt khc nhau khi ng c c c ng li nhng tc khc nhau [9].
T quan im ny, ngun cung cp c ng li ng c nh sau:
1) Khi ng li nhanh khi t thng d cha b tiu tn
2) ng tr li vi tc va phi khi t thng lng d ht;
3) ng li tc thp.
Vic khi ng mm c m t y c th pht hin s st o hay
in p li b mt, do cc xung iu khin ti-ri-sto s b kha. Thi gian
tr ng tr li c th c lp trnh trn vi iu khin, v gi tr s ca n
ph thuc vo kinh nghim ca thng k trong thc t. khi khi ngm
mm bng thyristor, do thi gian ng m v in p cung cp c iu
khin m-men qu khi ng tr li gn nh b loi tr. Vi mc ch ,
cc book khi ng mm thng mm t ng iu chnh cc gi tr dng
t mt gi tr tng i thp,v p dng cc chin lc loi tr m-men
c xc nh nh Trng hp 3 trong bng II. iu ny c th t c
bng cch khi ng vi gi tr ban u cao, v d, 900.

43

CHNG 3
H THNG KHI NG MM NG C D B C
IU KHIN MMEN
3.1. M U
Ac ng c bt u s dng bn dn in ang ngy cng c s
dng thay th bt u dng in v gim bt u in p thng thng - v
kh nng mm bt u kim sot gii hn bt u t hin ti.
Bt u mm da trn Thyristor c gi r, n gin, ng tin cy, v
chim khi lng t hn, v do , s dng ca h l mt gii php kh thi
cc ng c cm ng (IM) bt u t vn .
Gc k thut on ng ni c gi l k thut in p-on ng
ni bi v n khng c mt kin phn hi in p c p dng cho ng
c. N c ngha l in p IM c iu khin thng qua mt on ng ni
bn - gc ca thyristors trong mt vng lp m. K thut ny l n gin, v
n c s dng trong thng mi bt u mm chi ph thp. N s lun lun
to ra mt ng cong m-men in t bt u t bc hai c th c p
dng cho my bm thy lc nh v ngi hm m nh.
Ty thuc vo chuyn i instants ban u ca tt c ba giai on
cung cp, nhn c th to ra cc rung ng nghim trng trn cc m-men
in t in, bt k n c iu khin bi mt khi ng trc tip trc tuyn
hoc khi ng mm.
Rung ng in-m-men in t c th gy ra nhng c sc vi cc
thit b iu khin v thit hi cho cc thnh phn h thng c kh, chng hn
nh trc, khp ni, v cc bnh rng, ngay lp tc nu vt qu sc mnh ca
vt liu, hoc trong thi gian di, do mt mi

44

Kim sot k thut ny hin ti c th cung cp mt m-men in t


khng i trong sut qu trnh bt u v gia ca qu trnh bt u. Tuy
nhin, trong giai on cui cng ca qu trnh ny, ngi ta c th xc minh
s tn ti ca mt xung m-men in t, trong , i vi mt s loi vt
nng, tng tc t ngt c th c to ra. V vy, c v nh l mt gii php
tt gii quyt vn ny l trc tip kim sot m-men in t in
trong qu trnh bt u.
Trong bi bo ny, mt k thut iu khin m-men in t c
xut loi tr in t rung ng m-men in t v gi cho dng hin ti
gn nh khng i mt gi tr ci sn trn ton b phn mm giai on bt
u. Chin lc ny cho php m-men in t c kim sot theo cch
m mt m-men in t khng i hoc thm ch m-men in t ph hp c
th c theo sau bi tin nhn trong khi bt u hoc dng qu trnh.
K thut ngh, bn cnh nhng li ch thu c t hin ti - k thut
kim sot trc y c trch dn c th, cng cho php hy b xung mmen in t v Accel - eration xc nhn vo cui ca IM bt u.
3.2. M T V HOT NG CA H THNG PRINCLIPLES
Cc s khi ng mm IM vi cc k thut iu khin m-men in
t thn t ra l c a ra trong Hnh 3.1
in t - c lng m-men in t l obained bng cch s dng thp
- ph vt qua l phn tnh - thng lng c tnh elim - thp vt qua b
lc l phn tnh thng lng c tnh elim - inates u vo tng t b p.
Kim sot m-men in t vng khp kn cho php sn xut bt u
mong mun m-men in t h s c nhn t m-men in t c thng
qua tham chiu, iu chnh m-men in t in t m-men in t ti.
Hnh 2 cho thy mt biu chi tit ca khi ng mm IM vi mmen in t c xut kim sot k thut.

45

3~im

Hnh 3.1: xut s iu khin s k thut


in t - c lng m-men in t l obained bng cch s dng thp
- ph vt qua l phn tnh - thng lng c tnh elim - thp vt qua b
lc l phn tnh thng lng c tnh elim - inates u vo tng t b p.
Kim sot m-men in t vng khp kn cho php sn xut bt u
mong mun m-men in t h s c nhn t m-men in t c thng
qua tham chiu, iu chnh m-men in t in t m-men in t ti.
Hnh 3.1 cho thy mt biu chi tit ca khi ng mm IM vi mmen in t c xut kim sot k thut.
S ny gm ba cp tr li - tr li - thyristors kt ni, mt iu
khin da trn vi iu khin v mch bo v, sa thi v cc mch giao din
tng t, ng b, v giao din con ngi - my. Phi i mt vi mch
tng t - lin tip nhn ng ba - dng u ra tn hiu in p thng qua
cc b khuch i s khc bit vi nhiu thp k tr, v cc tn hiu dng ba
hin ti (ia, ib, v ic) thng qua hin ti bin p.

46

3~im

Hnh 3.2: xut s iu khin k thut chi tit


Cc th h ca cc xung bn thyristor thu c bng cch s dng ba
tn hiu: cc ti liu tham kho m-men in t tn hiu, tn hiu c tnh mmen in t, v u vo tn hiu ng b in p. Cc tn hiu m-men in
t c tnh. Cc tn hiu m-men in t c tnh c so snh vi tn hiu
tham chiu m-men in t, to ra mt tn hiu bo li. Tn hiu bo li ny
to ra mt tn hiu in p ti t l integar u ra. nh ngha ca gc
thyristor kch hot c thc hin mi quan h gia sn lng PI v in p
cung cp ti a gi tr. Tn hiu l chuyn i thnh thi gian, c tnh n
tn s hot ng h thng cung cp in.
Cc tn hiu thi gian c to ra l s dng cng vi cc tn hiu ng
b in p u vo to ra mt s chm tr trong mi giai on, l t l
thun vi tn hiu bo li. Ngay lp tc cc tn hiu qua khng c s dng
to ra cc SCRs bn xung lin quan n cc giai on tng ng.

47

V vy, nh mt chc nng ca tn hiu bo li m-men in t, mt


bin th ca gc bn thu c cho php s kim sot ca in p p dng cho
ng c, do , m-men in t my
Ti bt k thi im no, bng cch thc hin iu khin thyristor, IM
hot ng trong mt trong cc phng thc hot ng c xc nh trong
Bng I: ch 0 - khng c in p cung cp, ch 1, 2, v 3 - hai in p
cung cp, v ch 4 - ba in p cung cp.
Xem xt cc gc bn thyristor

, tu ca

- gering xung cn

thit cho c ba h thng giai on s c ngn cch bi mt gc 600. cho


php s thay i trong gi tr ca

vi thi gian, o to ca cc xung kch

hot yu cu s c phn cch bng 600

(t). Trong hnh 3 gc bn

c gi tr ln nht (1200), tc l, in p ti thiu, vi unsymmetric hai giai


on ch hot ng.
Cc tn hiu thi gian c to ra l s dng cng vi cc tn hiu ng
b in p u vo to ra mt s chm tr trong mi giai on, l t l
thun vi tn hiu bo li. Ngay lp tc cc tn hiu qua khng c s dng
to ra cc SCRs bn xung lin quan n cc giai on tng ng.
Kim sot k thut ny hin ti c th cung cp mt m-men in t
khng i trong sut qu trnh bt u v gia ca qu trnh bt u. Tuy
nhin, trong giai on cui cng ca qu trnh ny, ngi ta c th xc minh
s tn ti ca mt xung m-men in t, trong , i vi mt s loi vt
nng, tng tc t ngt c th c to ra. V vy, c v nh l mt gii php
tt gii quyt vn ny l trc tip kim sot m-men in t in
trong qu trnh bt u.

48

Hnh 3.3: Bn chui u ca qu trnh bt u


Hnh cho thy ba ch hot ng giai on. Thyristor c iu
khin trong cng mt cch nh trong cc ch 1, 2, v 3, nhng trong
trng hp ny, n c th c nhn thy gc bn

c mt gi tr ti thiu

(600), tc l, in p ti a.

Hnh 3.4: Ba ch bn chui ca cc giai on

49

Vic cung cp IM in p v dng sng trong qu trnh khi hin ti qu trnh v trng thi n nh c th hin trong hnh, ni gc ( - ) ti a
ca n (a) v gi tr ti thiu (b). i vi hot ng bnh thng, trng thi n
nh hin nay lin tc chy trong ba giai on, gc kch hot
l giai on ph thuc vo ti - - thay i gc. i vi

= , ni

< , cc thyristor dn

yu cu khng c p ng, v do , hn ch kch hot gc

3.3. C LNG D TON PHNG PHP TIP CN


Thng lng IM stator c c tnh thng qua s tch hp ca cc lc
in tr li nh c m t bi cc phng trnh sau y

khung tham

chiu vn phng phm:


(Vs

(Vs

sa

I s .Rs )dt

(1)

I s .Rs )dt

(2)

ni Vs v l o in p cung cp stato v dng, tng ng, v Rs l khng


stato.
Phng php ny c la chn bi v n i hi ch ch c mt
tham s, in tr stato, m l thu c t phng php c bit n.
Mc thng lng v gc ca thng lng stato c tnh c th c
vit nh sau:
2
s

tan

2
s

(3)

(4)

Nh vy, m-men in t IM c th c tnh nh sau.

Tem

3 p
. .(
2 2

.I s

.I s )

(5)

50

Khi mt tch hp tinh khit c thc hin trong dis - Crete hnh thc,
nh trong mt b x l tn hiu k thut s, mt li c th pht sinh. Li ny
bao gm tri dt c sn xut bi INT ri rc v cng tri dt c sn xut
bi sai s o b p hin din trong cc lc in tr li. Mt thnh phn dc
nh, khng c mater nh nh th no, c th a INT tinh khit vo bo ha.
Cc li tch hp kt hp vi vic thc hin ca INT l khng i v bng cch
no trng ging nh mt b p gi tr tch hp ban u. T tn hiu u
vo ca INT, n khng phi l d dng bit liu cc tn hiu tch hp s c
mt khong trng hay khng.
Vic cung cp IM in p v dng sng trong qu trnh khi hin ti qu trnh v trng thi n nh c th hin trong hnh, ni gc ( - ) ti a
ca n (a) v gi tr ti thiu (b). i vi hot ng bnh thng, trng thi n
nh hin nay lin tc chy trong ba giai on, gc kch hot
l giai on ph thuc vo ti - - thay i gc. i vi

= , ni

< , cc thyristor dn

yu cu khng c p ng, v do , hn ch kch hot gc

o b c th c gim n mt gi tr chp nhn c th gii thiu mt


iu chnh b p u vo ca [12], hoc iu ny c th c thc hin bng
cch s dng.
Nh vy, hnh. 6 cho thy cch tip cn c s dng c tnh dng
stato IM v m-men in t in. Mc ch ca HPFS su c s dng sau
khi in p stator v cc u vo tng t hin hnh, trong khi c l loi
b b p cc yu t u vo analong, trong khi mc ch ca u tin l
thay th INT tinh khit, trnh nhng vn rearding vic s dng nh
cp trc . Cc u vo m-men in t tc thi ca th hai trnh by cc
dao ng nh k, l mt trong nhng quan trng nht trong cung cp tn s.
loi b nhng dao ng, mt c s dng th hai c thit k theo

51

cch tng t nh cc LPF u tin, to ra ng cong m-men in t lc


in t.
(Vs Is . Rs )

Vab
Vbc
Vca

abc

Ia
Ib
Ic

p( I
s s

Tem

s Is )

abc
RS

Hnh 3.5: S ca cc c s c lng xut in-m-men in t trn


mt INT vi gim thiu cc b
D n lc da trn cc thng s k thut sau y nh ngha stato
xut - thng lng c tnh.
1) stato ng c thng lng d ton phi hot ng theo mt di tn s t
50 Hz - 15% n 60 Hz + 15% (t 42 n 70 Hz vi 50 hoc 60 Hz ng c,
hai, bn, su, tm cc; dng t 9 n 1400A v in p cho n t 220 qu
575V.
2) Tnh nng ng phn ng ca phn tnh - thng lng d ton phi ph
hp vi mt semicycle cung cp tn hiu hnh sin in p, ngha l 10 ms 50
Hz v 8,33 ms cho 60 Hz.
3) Vic tnh ton ca dng phi c thc hin trong vng semicycle ca
vic cung cp in p tn hiu hnh sin.
4) Mt t l ly mu ca 250

phi c s dng thc hin d ton v

thi quen iu khin.

52

Sau khi stato - thng lng - thng s k thut c tnh c xc nh,


d n lc c da trn vic s dng nm m Butterworth b lc tng
t. Lc u, HPFS c thit k vi tn s ct c nh, mt thp k di y
tn s kch thch. C - tn s trch dn c nh ngha l trung bnh t l kch
thch s bin i tn s, ngha l 55 Hz. LPFs theo tiu chun thit k tng
t c s dng cho HPFS.
Sau , cc b lc tng t c discretized bng cch s dng
chuyn i song tuyn tnh (hoc phng php Tustin) vi mt t l ly mu
ca 250

s. Ngi ta c th quan st rng cc kt qu t l ly mu mt tn

s Nyquist cao hn nhiu so vi tn s hot ng quy nh ti khon 1), kt


qu l gi tr bin dng rt thp i vi cc tn hiu discretized.
Cc ri rc ca HPFS kt qu trong cc chc nng chuyn giao sau:

1 z1
H ( z) k
1 z1
k

2
(2
(2
(2

T)

(6)

(7)

c s

T)
cTs )

c s

(8)

T (6), ngi ta c th quan st s tn ti ca mt s khng trn cc


vng trn ng nht v cc ph thuc vo gi tr ca , trong , ln lt ph
thuc vo tn s ct. Phng trnh (6) c cy vo vi iu khin. Cc ri rc
ca LPFs kt qu trong cc chc nng chuyn giao sau:

1 z1
H ( z) k
1 z1

(9)

wcTs
(2
cTs )

(10)

53

Bng IM d liu
D liu

ng c 1

ng c 2

Cng sut (kW)

3.7

220

nh gi in p (V)

220

440

nh gi dng IN (A)

12.7

345

nh gi tc (rpm)

3500

1790

Khng stato ( )

0.23

0.00119

cos

0.87

0.88

c gi tr nh (8). Trong trng hp ny, ngi ta cng c th thy s

tn ti ca mt s khng trn cc vng trn ng nht v cc ph thuc vo


gi tr ca , m ph thuc vo tn s ct. Phng trnh (9) c thc hin
trong vi iu khin.
Yu t iu chnh s a vo xem xt dif - ferences gia ln v gi
tr giai on ca INT tinh khit, tc l:

H INT

INT

(11)

90 0

(12)
1

H LPF

(13)

1
c

H CF

CF

H INT
H LPF

90 0

(15)

LPF

54

Bng cch chuyn i cc gi tr c tm thy t cc n hnh ch


nht, ngi ta s tm thy
CFRe

H CF cos(

CF

(16)

CF1m

H CF sin(

CF

(17)

Mt CF qung co thu c, nhn trc tip bi cc tn hiu u ra


v ' s

's

ca LPF u tin c c cc thnh phn sa cha ca dng

stato c tnh, tc l:
s

( 's CFRe

's CFIm )

(18)

( 's CFRe

's CFIm )

(19)

Trong mi quan h HPF, ngi ta c th quan st cc li cng


trong phm vi ca cc tn s c xc nh l thc t khng, v do , khng
c cn phi sa cha chng. Lin quan n s chm tr pha, h c loi b
thng qua vic s dng ca LPSs.
3.4. TH NGHIM KT QU
Cc th nghim c tin hnh xc minh tnh kh thi ca m-men
in t c xut kim sot k thut. Hai WEG tiu chun tin nhn tc th
vi xp hng in khc nhau c th nghim. Bng II cho thy d liu
ng c trong cc n v vt l.
i vi ng c 1, ci t th nghim bao gm WEG mm m hnh
khi Nam - Ty Nam-06 vi kim sot m-men in t, mt bng th
Magtrol cung cp vi mt b iu khin v ti m-men in t c - cation
ngy 28 Nm (gi tr ti a), v mt dao ng. N cng c cung cp vi mt
phanh in p t mt m-men in t ti, mt b iu khin PID c th c
iu chnh c c nhng phn ng mong mun nng ng, v hai u ra

55

tng t lp trnh c s dng ch ra m-men in t v tc (trong


vng mi pht) thu c trong mt dao ng.
IM bt u t dng sng ca tc , rms dng hin ti, v trc v mmen in t c tnh so vi thi gian c hin th trong hnh. i vi mt
nh gi so snh vi cc k thut c xut trong bi bo ny, hnh cho
thy mn trnh din bt u bng cch s dng k thut hin nay gii hn vi
ng c 1 v 2, tng ng. Ngoi ra, n phi c lu rng, i vi tt c
cc th nghim c th hin trong bi bo ny, m-men in t ti l khng
i mc d cc gi tr khc nhau.

Hnh 3.6: Bt u thc hin hin nay gii hn k thut cho ng c 1 - rms
dng hin ti gii hn ca ti = 2,2 IN, TN l m-men in t nh gi (CH1:
tc , 636 r / min / div; CH2: rms dng hin ti, 10 A div / CH3: trc mmen in t, 0,2 TN / div).

56

Hnh 3.7: Bt u thc hin cc k thut hin nay gii hn cho. ng c 2rms dng hin ti gii hn ca I = 2 IN v m-men in t ti ca TL = 0,06
TN (CH1: m-men in t c tnh 0,05 TN / div; CH2: rms dng hin ti,
200 A div / CH3: tc , 331 r / min / div
Chin lc kim sot m-men in t c xut trong bi bo ny,
tuy nhin, loi b s xung m-men in t v gim bt u - ing ca ng c
ti kt hp, nh th hin trong hnh.
Xem xt cc chin lc kim sot hin ti, khi bt u ng c, gc
thyristor kch hot c iu khin cho n hin ti gii hn t c v vn
cn di gii hn ny cho n khi ng c t n tc nh gi ca n, khi
gc kch hot thyristor l ti thiu, tc l, ging nh ca in p cung cp.
Hin ti do c th c gi n nh mt gi tr c xc nh trc trong
ton b thi gian khi ng ng c. Tuy nhin, i vi m-men in t
trc ng c, s tn ti ca mt xung m-men in t gn quay danh ngha l
do gc kch hot thyristor m s tr thnh ti thiu, p t mt in p cho n
v tng tc t ngt ca ng c.

57

Hnh 3.8: Bt u thc hin m-men in t c xut kim sot k thut


cho ng c 1 vi mt im tham chiu - ng c m-men in t khng i
T = 0,2 TN v m-men in t ti ca TL = 0,1 TN (CH1: tc , 636 r / min
/ div; CH2: rms dng hin ti, 10 A div /; CH3: trc m-men in t, 0,2 TN /
div)
Chin lc kim sot m-men in t c xut trong bi bo ny,
tuy nhin, loi b s xung m-men in t v gim bt u - ing ca ng c
ti kt hp, nh th hin trong hnh.
Vic cung cp IM in p v dng sng trong qu trnh khi hin ti qu trnh v trng thi n nh c th hin trong hnh, ni gc ( - ) ti a
ca n (a) v gi tr ti thiu (b). i vi hot ng bnh thng, trng thi n
nh hin nay lin tc chy trong ba giai on, gc kch hot
l giai on ph thuc vo ti - - thay i gc. i vi

= , ni

< , cc thyristor dn

yu cu khng c p ng, v do , hn ch kch hot gc

58

Hnh 3.9: Bt u thc hin m-men in t c xut kim sot k thut


cho ng c 1 vi ba im tham chiu ban u ng c m-men in t ca T
= 0,05 TN, trung cp ng c m-men in t ca T = 0,24 TN (CH1: tc ,
636 / r, min / div; CH2; rms dng hin ti, 10 A div / CH3: trc m-men in
t 0,2 TN / div).
C th c c performanccs khc nhau bt u t k thut iu khin
m-men in t, thit lp hai im ca ence fefer TREF. Trong trng hp
ny, dng hin ti khng phi l khng i, v sau hnh vi tham chiu trc
m-men in t. V vy, ngi ta phi thit lp cc on ng ni m-men
in t tham chiu theo cch nh vy gi tr hin ti dng ti a khng vt
qu gii hn dng hin ti.
Nh mt h qu ca cc ti liu tham kho m-men in t, ng
cong tc trnh by mt m hnh bc hai. Nh vy, theo iu kin hot ng
c th, h s c nhn m-men in t c th c iu chnh, do , h s c
nhn tc . N c ngha l, bng cch s dng chuyn nghip - t ra mmen in t kim sot chin lc, mt h s tng tc tt c th c thit k
xung m-men in t min ph trong giai on bt u ton b.

59

Hnh 3.10: Bt u thc hin xut k thut iu khin m-men in t cho


ng c 2 c im tham chiu - ban u ng c m-men in t ca T = 0,1
Tn +, trung gian ng c m-men in t ca T = 0,14 TN cui cng ng c
m-men in t ca T = 0,1 TN, v m-men in t ti ca TL = 0,06 TN
(CH1: m-men in t c tnh 0,05 TN / div; CH2: rms dng hin ti, 200 A
div / CH3: tc , 331 r / min / div.
iu kin th ba l th hin trong hnh 2.10. Trong trng hp ny, ba
im tham chiu cho TREF c xem xt. i vi im u tin, m-men
in t ban u c thit k ring nh l mt on ng m-men in t.
Sau , m-men in t c thit k c khong mt gi tr khng i, tc
l, im hai v ba c gi tr tng t.
N c th c nhn thy, trong v d ny, m hin nay dng rms sau
hnh vi tham chiu trc m-men in t. Trong trng hp ny,, ngi ta
phi thit lp cc on ng ni m-men in t tham chiu theo cch mt
dng ti a gi tr hin ti l khng vt qu xem xt gii hn dng hin ti.
i li, cc dng sng tc , nh mt chui cc con - m-men in t ti

60

liu tham kho thit k, trnh by mt hnh vi mn, particularyly trong giai
on bt u t ban u.
Cui cng, cc kt qu bt u thu c t ng c 2 bng cch s
dng hai khc nhau mm - bt u t chin lc.
Nh cp trc , k thut hin nay gii hn c th c s dng
hn ch dng ng c hin ti, nhng m-men in t c mt xung khng
mong mun.
Ba im tham chiu cho TREF c xem xt. Trong trng hp ny,
khng ging nh cc dng sng c hin th trong, mt on ng m-men
in t ca hai hnh dng khc nhau ph hp: Trong thi gian bt u u tin
mt na, mt on ng ni tng m-men in t c nh ngha, v sau
, mt on ng ni gc m-men in t c xc nh. Kt qu, cc
dng sng tc trng ging nh mt S vi mt hnh vi sun s ngay t u
v cui ca thi k bt u. ng c rms hin sau hnh vi tham chiu trc
m-men in t.
Ngi ta c th quan st mt hnh vi tng t: m-men in t lao
xung bt k cc k thut iu khin bng cch gii hn hin ti hoc mmen in t. Mt quan st chi tit hn, lm th no - bao gi ht, s cho thy
rng m-men in t ny - lao hnh vi din ra ngay lp tc sau khi ngng
tng tc ca ng c, ni cch khc, lc bt u ca trng thi n nh. Vic
l do cho hnh vi ny ca m-men in t l da trn s thay i ca iu
kin ng c.
Ti thi im ngay trc khi bt u ca trng thi n nh, ng c
ang gia tng, v khi bt u trng thi n nh, s lng in t cc rung
ng m-men in t c phn chiu trc ph thuc vo cc thng s ca
cc h thng ph c kh. Ngoi ra, quan st trong kim sot m-men in t -

61

k thut, nhng lao nh hn ng k bi v tng tc c gi (gn nh)


khng i trong khi ng c bt u hot ng.
Trong bin tn tn s, sc khng stato c th ngn cn c khai
thc bi mt th nghim mc DC in p p dng cho t l hin ti c
o. DC hin bng dng my c nh gi l buc phi vo my bng cch
p dng mt vector in p khng gian duy nht, bin trong l PWM
iu khin. Tuy nhin, th nghim ny khng c th c s dng c c
sc khng stato m khng thay i phn cng ca ngi mi bt u mm
tiu chun.
Phng php c s dng, do , nhn c tm ng c d liu
c tnh trung bnh khng stato nh chc nng ca cc thit hi ng c trung
bnh di n nh hot ng nh nc. Trnh t ca cc tnh ton - lations l
da trn nhng tnh ton hiu sut IM .
Hnh cho thy nh hng ca stato - khng s thay i v s bin i
nng lng tn tht ph lin quan n gi tr s dng tnh ton khng stato
trung bnh, cho mt thay i nhit 650C.
Cc th nghim c tin hnh xc minh tnh kh thi ca m-men
in t c xut kim sot k thut. Hai WEG tiu chun tin nhn tc th
vi xp hng in khc nhau c th nghim. Bng II cho thy d liu
ng c trong cc n v vt l.
i vi ng c 1, ci t th nghim bao gm WEG mm m hnh
khi Nam - Ty Nam-06 vi kim sot m-men in t, mt bng th
Magtrol cung cp vi mt b iu khin v ti m-men in t c - cation
ngy 28 Nm (gi tr ti a), v mt dao ng. N cng c cung cp vi mt
phanh in p t mt m-men in t ti, mt b iu khin PID c th c
iu chnh c c nhng phn ng mong mun nng ng, v hai u ra

62

tng t lp trnh c s dng ch ra m-men in t v tc (trong


vng mi pht) thu c trong mt dao ng.

Hnh 3.11: S s th hin s thay i ca stato.


V vy, gim m-men in t li d ton ti a l, sau stato - gi tr
khng c s dng cho cc tnh ton c tnh: Rs = 1.1 (tnh ton).
Kim sot m-men in t l mt hn ch ca m-men in t theo
tham kho p dng. Do , khi t ng ng li cc ng c, m-men in t
tng tc ti thi im s thit lp bt u. V d, nu tc khng gim
qu nhiu, ngay lp tc b gin on viltage - s ch l mt bc tin trong
on ng ni tc , v kt qu s c tng t nh c hin th trong
hnh.

63

Tt c cc phng trnh c s dng xc nh m-men in t l


c s trn mt h thng cn bng. V vy, mt h thng mt cn bng s gy
ra mt m-men in t - li ch. Li ny phi c xem xt khi la chn cc
gii hn m-men in t, m s phi l mt gi tr trn mc ti thiu cn thit
bt u ti. Rung ng thng lng c tnh do in p khng cn bng s
khng cung cp rung ng m-men in t tng ng bi v ton b h
thng l cc k lc.
3.5. KT LUN
Chin lc xut loi b cc trc rung ng m-men in t trong
qu trnh bt u, v n c th lm gim thi gian bt u ca ng c - b
ti. N bao gm nhng iu sau y.
1) Mt HPF vt qua cc php o t tn hiu analog u vo b p
mt gi tr c th chp nhn c.
2) s dng LPF v tr ca mt INT trnh proble tri hi nhp. Cc li
bin v giai on lin quan vi stato - thng lng d ton c thc hin
bng cch s dng mt b n gin l cn c vo hot ng n nh - nh
nc.
3) Mt LPF lc cc m-men in t ng c in t d ton dng stato.
Kt qu thc nghim cho thy hiu sut tt ca echnique xut c thc
hin trong mt sn phm thng mi m khng c thm chi ph.

64

KT LUN
Qua mi hai tun thc hin ti: Tm hiu phng php khi
ng mm ca ng c khng ng b, gi cho M=const, em thy ti
ny tht b ch cho nhng sinh vin sp ra trng nh chng em, v thc t
ng c khng ng b l nhn t rt quan trng trong cng nghip, nghin
cu v c im ca n, v nhng phng php khi ng, phng php iu
chnh in p, tnh ton nhng phn t trong b khi ng thit k mch
khi ng ng c. iu s gip ch nhiu cho cng vic sau ny.
Tp n ny mc d cn nhiu hn ch, nhng trong qu trnh thc
hin ti gip em t nh gi v hiu k hn v cc kin thc chuyn
mn, cng l kt qu ca nhiu nm hc tp cng vi s dy d rt tn tnh
ca cc thy c trong b mn in cng nghip v dn dng. Em xin chn
thnh cm n ti cc thy c v c bit l thy gio GS.TSKH. Thn Ngc
Hon ch bo rt tn tnh em hon thnh quyn n ny.
Em xin chn thnh cm n!

65

TI LIU THAM KHO


1.GS.TSKH. Thn Ngc Hon,( 2005), My in, Nh xut bn Xy Dng
ng vn o Trn khnh H Nguyn hng Thanh, (2007), Gio trnh
my in, Nh xut bn Gio dc .
2. Nguyn Bnh, (1996), in t cng sut, Nh xut bn Khoa hc k thut.
3.Trn Vn Thnh, (2008), Tnh ton thit k thit b in t cng sut, Nh
xut bn Gio dc.
4.Ng Din Tp, (2003), K thut vi iu khin vi avr, Nh xut bn Khoa
hc k thut.

66

You might also like